KRALJEVINA SRBA, HRVATA I SLOVENACA
ITT KAVA ZA ZAŠTITU K I.AS A 40 (:!)
INDUSTRIJSKE SVOJINE IZDAN 1. SEPTEMBRA 102T
PATENTNI SPIS BR. 1221.
Oskar von Rosthorn, inž. Miesenbach, Austrija.
P c st up n k za proizvodjcuje bakarnih legura.
Prijava od 25. marta 1921.	Važi od 1. decembra 19Ž.2.
Pravo prvenstva od 4. februara 1920. (NemaČka).
, Pri izvodjenju bakarnih leguta uz pripomoć jedne med ulegli re, pokazalo se to zlo svojstvo, da više puta lako isparljivi prido-datei rm d u legure zbog svoje niske taćke ispa-ravanja ne mogu dolaziti do potpunog dejstva za konačnu leguru.
Izum se sastoji u tome, da se sa uvođenjem jedne pomoćne legure, koja se pridodaje posle dodavanja međulegure, opet izjednače odnosno da se ukinu nedostaci, koji su možda nastali usled dodavanja irnđulegure.
Jedan primer za izvršenje izuma navodi se u sledečem postupku.
Dosada su već poznat? tikozvane kadmi-itmove legure. Radi se tikođje o kalajuim legurama. Pokazalo se, da je i pored srazmjerno velikog dodatka kadmiuma odnosno kalaja, ispario jedan znatan deo ovih dodataka, tako, da je ostao u leguri nedovoljan i prije svega vrlo promenjiv ostatak kadmiuma odnosno kalaja, što je imalo posljedicu, da je i konačna legura imala jednu vrlo promenljivu sadržinu kadmiuma odnosno kalaja, tako, da su iz legura proizvedeni produkti, na pr. bron-zane žice, ispale vrlo nejednoliko. Tim se je vrlo štetila sposobnost upotrebe ovih žica na pr. za električne sprovodne svrbe.
Po novome postupku može se na taj način postupati, što se upotrebljava jedan znatno manji dodatak kadmiuma ili kalaja za međuleguru i ipak dobije jedna konačna legura vrlo ra-vnomernog i dovoljnog dodatka kadmiuma ili kalaja, pošto se predvidja još jedna daljna, kako se u ovome opisu naziva, pomoćna legura posle dodavanja pomoćne legure.
PRIMJER:
Piva nredju legura sastavljena je tako, da se u njoj nalaze ne više nego 1.5 djela kalaj«, 4 5 djela kadmiuma, 3 djela bakra ili ne m nje nego 0.6 djela kalaja, 2.2 djela kadmiuma, 1.5 djela bakra.
Kao najbolji razmer može se označiti: 1 deo kalaja, 3 djela kadmiuma, 2 djela bakra.
Ovi se potom na taj način tope, da se prije raskomadani bakar topi u jednom ti-ganju. Potom se tiganj podigne iz vatre, raskomadani i pregrejani kalaj metne se u tiganj, tako da nastane jedru rijetko tečna legura od 6—700°. U ovu leguru metne se takodje pregrejana količina kadmiunu u štapovima, tako, da si samo prvi štapovi stope sa velikim razvijanjem dima. Ako ne bi legura posle dodatka sveg kadmiuma ostala dovoljno rijetko tečna, onda se tiganj metne za kratko vrijeme, mešajući ga dobro još jeian-put u vatru, gdje se ostavi dotle dok se više ne opaža znatno razvijanje mrke pare.
Na to se rijetko tečna legura lije u male oblike i ohladjeni kao staklo opori metal raskomada sa lakim udarcima i dobro promješa.
S time je prva t j. medjulegura izvedena.
Ova se sada upotrebljava ponajprije za iz-vodjenje bronzanih ingota odnosno konačnog produkta i to na slijedeći način:
100 kg. raskomadanog elektrolitičnog bakra istope se u tiganju. Pošto se postigne prava temperatura livenja potisnu se pod površinu bakra na pr. pomoću jednih kliješta ili sličnog, 200 gr. t j. 0-2 klgr. fosfornog bakra
Din. 1
(ili jedna odgovarajuća količina amorfnog fosfora, od prilike 2 pune kašike, omotanog u tanki bakreni lim), tako da se fosfor u bakrenom kupatilu rastvori a da ne izgori.
Limeni paketi smeju biti tako veliki, da su svojom sadržinom potpuno ispunjeni, tako da se sadržina, usled savijanja i sklapanja ovih limenih djelova, ne može pokretati u paketu.
Sada se medjulegura pridoda. Legura, koja je u limenim ili bakrenim cijevnim odsjecima pripravljena i zagrejana, potisne se hitro u bakreno kupatilo u jednoj kutiji, koja, kako je već gore kod fosfora naznačeno, ne smije biti prevelika, i miješa se dobro sa jednom grafitnem mešalicom. Pošto je ovo učinjeno, dodaje se takozvana pomoćna legura.
Ova se sastoji iz kalaja i aluminiuma ili iz kalaja i magnesiuma ili kadmiuma i to iz jednakih djelova, tako da se u jednom tiga-nju priprave 25 kgr. aluminiuma i 25 kgr. kalaja ili 25 kgr. kalaja i 25 kgr. magnesiuma (kadmiuma). Topljenje se vrši na taj način, što se najprije aluminium istopi, potom se doda krlaj, koji se u alumi-niumu rastvori kao šećer u vodi. Pri tome je svejedno, dali se legura od magneziuma izvadi prvobitnim topljenjem magnesiuma i istovremenim ili naknadnim dodavanjem kalaja.
Ova pomoćna legura stavi se u jednu malu kutiju obraćajući istu pažnju kao kod medju-legure i to izaziva dodatak pomoćne legure prije nego što se otkloni livenje od ugljenog praha koji ga pokriva i t. d. u izvadjeni tiganj. Pošto je dodat dodatak izmeša se cela sadržina tiganja brzo i dobro, te se metalno kupatilo lije u oblike za livenje, koji stoje kao elektrolitički bakar-
Dakle, sa izborom obeju legura i to među-legure kao i pomoćne legure, može se potpuno po volji udesiti i regulisati čvrstina, kao i elektrolitička sprovodljivost konačnog produkta;
šta više, pomoću sastava međulegure, koja se priredjuje iz lako sagorljivog kadmiuma i kalaja i naročito bakra u stanju je postići i pored znatno manjeg dodatka kadmiuma, znatno veći stepen dejstva, s tim, da upravo ova međulegura sadrži još i bakra. Ovaj kao i kalaj, obuhvaćaju kadmium posle umetanja u livenje u tiganj tako pouzdano, da biva samo sasvim minimalno isparenje.
PATENTNI ZAHTEVI:
1.	) Postupak za izvodjenjc bakrenih legura, naznačen tim, što se elektrolitičkom bakru najprije doda jedna međulegura i potom jedna pomoćna legura, prije razlijevanja konačne legure u oblike za livenje.
2.	) Postupak za izvodjenje bakrenih legura, naznačen tim, što se upotrebi jedna međulegura, koja ne sadrži više nego 1.5 djelova kalaja, 4.5 djelova kadmiuma, 3 djela bakra i ne manje nego 0.6 djelova kalaja, 2 2 djela kadmiuma, 1.5 djelova bakra.
3.	) Postupak za izvodjenje bakrenih legura, naznačen tim, što se upotrebljava jedna međulegura, u kojoj je srazmjera kalaja prema kadmiumu od prilike kao 1 prema 3.
4.	) Postupak za izvodjenje bakrenih legura naznašen tim, što se upotrebljava jedna pomoćna legura, koja se sastoji iz jednakih delova aluminiuma i kalaja ili kalaja i ma-gnesijuma ili kalaja i kadmiuma.
5.	) Postupak za izvodjenje bakrenih legura naznačen tim, što se bakrenom kupatilu pri-mješana međulegura (na pr. sa jednom grafitnem mešalicom) dobro promeša, našto se prije čišćenja površine livenja od ugljeno-praha koji je pokriva i t. d. — dodaje pog moćna legura, cela se sadržina tiganja dobro promječa i potom kao elektrolitički bakar razlijeva u lijevne kalupe koji stoje.