KRALJEVINA SRBA, HRVATA 1 SLOVENACA UPRAVA ZA ZAŠTITU <| INDUSTRIJSKE SVOJINE KLASA 12 (3) IZDAN 15. OKTOBRA 1923. PATENTNI SPIS BR. 1388. Raphael von Ostrejko, hemičar, Krakov, Poljska. Postupak i uredjaj za proizvodnju ugljena za apsorbiranje boje. Prijava od 25. marta 1921. Važi od 1. maita 1923. Pravo prvenstva od 4. maja 1916. (Austrija). Pri poznatim postupcima za proizvodnju ugljena za abcorbciju boja podvrgava se drveni ugalj u usijanom stanju delovanju pregrejane vodene pare. Pronalazak je, usavršavanje ovoga postupka i daje uvete, da se, uz uštedu goriva, dodje do veoma de-latnih produkata, koji se upotrebljavaju za absorbaciju boja i mirisa od tečnosti, i za elektrotehničke svrhe. U smislu pronalaska, zapaljivi gasovi, koji nastaju provadjanjem pregrejane vodene pare preko usijanog drvenog uglja, izgaraju sa potrebnim dodatkom vazduha u ognjištu, koje služi za zagrevanje retorti, tako da, pošto se postigne izvesna temperatura, može potpuno izostati dalje dodavanje gorivog materijala. Kada je ugalj u retortama dogotovljen, isprazni se jedan deo sadržine retorti u donje posude i prolazi kroz cevi (kanale) pečnih naprava u stražnji deo ognjišta, gde se ugalj sa isključenjem vazduha, još neko vreme ispostavi višoj temperaturi, da dobije u što višim stepenu željene osobine. Mesto oduzetog ugljena napune se retorte novim, tako da se vrši neprekidan rad. Za izvodjenje toga postupka služi naprava, koja se sastoji u glavnom iz ognjišta sa pepeonikom, prostorom, u kome su retorte uspravno uzidane i jednog odelenja pregrijača pare. Zapaljivi gasovi greju ponajprije retorte, potom pregrijačke cevi i konačno dolaze u dimnjak. Pronalazak predvidja naročiti način uzidjivanja retorti, naročitu izradbu donjih krajeva retorti, uredjaj osobitih kanala za dovadjenje vazduha potrebnog za zagorevanje gasova izlazećih iz retoiti i najposlje naročiti način gradnje pregrejača pare. U nacrtima opisana je kao primer jedan oblik izvodjenja u smislu ovoga pronalaska. Slika 1. predstavlja vertikalni uzdužni prerez, slika 2 poprečni prerez a si. 3 osnovu. Naprava se sastoji iz peći a), u kojoj su uzidane četiri uspravne retorte b), iz teško nepregorivog materijala. Svaka retorta b) je na svom gornjem suženom kraju snab-devena glavičnim nadometkom c), koji nosi zaklopac d), s kojim je u vezi dovodna cev e), kroz koju se može dovesti para od jednog pregrejača f). Peć a ima ognjište g, koje je opremljeno vrati na h i rešetkom i od teško gorivih opeka i stoji u vezi s pepeonikom j. Veza ognjišta i prostora za pepeo uspostavljena je osim rupa na rešetci, još i sa posebnim kanalima, k, 1. čije će odredjenje i način delovanja biti kasnije opisano. Gorivi gasovi dižu se iz ognjišta kroz otvore probušenog nepregorivog zida g u prostor izmedju nepregorivih omotača b' i retorti b, koje se medjusobno razdeljene sa nepre-gorivim opekama b’ (sl. 2). U gornjem delu peći je prostor medj zidovima b' unutrašnjom nepregorivom podstavom peći ispunjen poput šahovske table sa nepre- Din. 5.— gorivim opekama, i to tako, da su načinjeni medju opekama uzani kanali u obliku cik-cak linije, te su zapaljivi gasovi primorani zajedničkim delovanjem probijenih zidova g' i opeka b5, da se jed-nakomerno podele i da se kreću naročitim vijugastim putem kroz prostor peči. Posledica toga je, da se gasovi, nastali u peči mogu potpuno iskoristili. Prostor peči stoji u vezi pomoću odvodne cevi m sa prostorom n, u kom se nalaze cevi f pregre-jača te zapaljivi gasovi moraju proći kroz taj prostor pre nego što kroz dimne kanale 0 dodju u dimnjak. Ognjište g je osim toga još vezano sa unutrašnjim prostorom svake retorti b i to, na sledeči način: suženi donji krajevi retorti b, koji su blizu ivice snabdeveni rupama p i zatvoreni izbušenim pločama sličnim razvodniku q iz nepregorivog materijala, završavaju u naročite prostore ili kanale r, od kojih je svaki pomoću dva nasusprot ležeča kanala r', stoje u vezi sa, za dve i dve retorte zajedničkim sabirnim kanalom s, koji opet kod s’ završava u ognjištu. Kanalima r, koji su dostatno široki, može se spolja pristupiti a zatvaraju se sa vratima r. Para, koja se dovodi od naročitog proizvadjača pare, prostruji prvo kroz cev u, oblika U, koja obuhvata pre-grejačke cevi f Cev u je snabdevena odvodnom cevi t za vodu za kondenziranje, koja ima ventil t’. Iz cevi u, u kojoj se osuši i zagreje, prolazi para kroz svezne cevi u', u, k vodoravnoj cevi u„ i odatle kroz ventile f' u četiri pregrejačke cevi f, koje se zagrevaju gorivim gasovima, koji prolaze kroz normalni kanal n i od kojih je svaka vezana cevju e sa unutrašnjim prostorom jedne retorte. Ognjiše g je snabdeveno još postranskim otvorima g„ koji se mogu otvarati i zatvatati, a čije će odredjenje biti jasno po opisu načina delovanja ove naprave. Do pepeonika j se može doći spolja kroz vrata j'. Pepeonik ima sa strane otvor v, čija se veličina može regulisati. Osim loga su kod ovoga uredjaja na odgovarajućem mestu uredjene rupe w i w’ za opažanje temperature, koje se zatvaraju čepom cd šamote- Cela naprava je pojačana u uzdužnom i poprečnom smeru sa motkama y, koje su snabdevene sa napinjućim stremenima x. Delovanje uredjaja je sledeče: Zaklopac d retorti b se podigne i retorte se odozgo napune rasitnjenim drvenim ugljenom. Tada se zatvore poklopcima, nepropustljivo za vazduh i na rešetki i naloži se vatra, pošto se prvo zatvore svi razvodnici i parni ventili. Ga- sovi za gorenje prolaze na opisani način kroz prostor peći i pošto se zagreju retorte, prolaze gasovi kroz odvodnu cev rrf i kroz prostor pregrejača n u dimni kanal o dimnjaka- Čim se retorte usijaju, što se ustanovi kroz otvore za posmatranje w, pušta se kroz otvore ventila f' pregrejana para u retorte, koja hemično deluje na ugalj i oslobadja zapaljive gasove, koji prolaze kroz otvore p i rupe razvodnih ploča q, odatle dolaze kroz kanale r' i s, s' u ognjište, gde sagorevaju. Čim se prednji deo peći usija, poveća so količina uvo-djenja pare u retorte i istovremeno se zatvore vrata h ognjišta g i vrata j' pepeonika j, koja vode napolje, da ne može ulaziti vazduh, te spolja dolazi vazduh za gorenje kroz spoljašni otvor u, koji se dade regulisati i kanale k, koji se dadu regulisati, sa zatvorom k'- Dalje loženje sprave se izvršuje lako, da se ne dovodi nov materijal za gorenje i to na taj način, da zapaljivi gasovi, koji nastaju delovanjem pare na sadržinu retorte i kroz r, r', s, s' se dovode u ognjište, u ognjištu sagorevaju u prisustvu vazduha dovedenog kroz v, k. 1 i svojim plamenom zagrevaju prostor peći i retorte tako, da nastane u nekom smislu kružni proces. Čim bar jedan deo materijala u retortama sagore, ispusti se izvesna količina uglja kroz otvore probušene na razvodniku q, koji je snabdeven šipkama q', u posude, udubljene u kanalima r i odakle se izvuče kroz spoljašnje otvore r2 napolje. U tom čisu ima drveni ugalj, bar u iz-vesnim količinama potrebne osobine, ali još ne potpuno. Da se ugalj još poboljša, dovede se kroz stranske otvore g2, koji se mogu zatvoriti, u stražnji deo, usijanog ognjišta do razdeljenosti, pošto se sa za-tvararjem zatvora k' i vrata v potpuno isključi za izvesno vreme pristup spoljaš-njeg vazduha u ognjište. U ognjištu se sada nalazi delimično sagoreo ugalj isključivo u atmosferi usijanih zapaljivih gasova, koji dolazi iz retorti, tu se ugalj za-greva, dok se sav ne razbeli- Tada je ugalj gotov i može se odstraniti iz ognjišta. Na mesto izvadjenog uglja napune se retorte odozgor na isti način sa novim drvenim ugljem. Patentni zahtevi: 1). Postupak za proizvodnju boje absor-birajućeg ugljena pomoću djelovanja vodene pare na usijani drveni ugalj, naznačen time, da se, retortama b, — nakon što su usijane, — dovođena pregrejana para rastvara sa delovanjem usijanog drvenog uglja i da se pri tome nastali gorući gasovi iz donjeg dela retorte isisavaju i dovode u ognjište g da tamo preuzmu sami grejanje retorti. 2) . Postupak po zahtevu 1). naznačen time, da se po gotovom izgorenju jednog dela uglja ovaj odstrani iz retorta b i prenese u vrlo usijano ložište g, te da tamo pri isključenom vazduhu dopuni izgorenje. 3) . Postupak po zahtevu 1). naznačen time, da se gorući gasovi upotrebljavaju za grejanje pregrejača pare e. 4) . Naprava za izvedenje postupka po zahtevu 1). naznačena time, da su, na poznati način vertikalno smeštene retorte b, razdeljene nepregorivim opekama b2, koje propisuju gorućim gasovima vijugast put. Te retorte poseduju na svojem donjem suženom delu — u blizine donje ivice — rupe p, koje se zatvaraju sa izbušenim razvodnikom q. tako da u retortama stva- rajući se gorivi gasovi kroz ove otvore i pomoću kanala r, r', s, s', dolaze u go-rište g. 5) . Retorta po zahtevu 4). ili 5)-, naznačena time, da fe na njenom gornjem suženom kraju nalazi jedan tuljak c, u koga utiče dovodna cev c za pregrijanu paru i koji je zatvorljiv pomoću jednog odma-šivog zapornog stremena zatvora u svrhu, da se omogući svakovremeno punjenje retorte za yreme pogona pri neprekidnom dovodjenju pregrejane pare. 6) . Naprava po zahtevu 4). naznačena time, da se pregrijač pare e sastoji iz jedne cevi od oblika U, od koje jedna cev u' vodi zbirnoj cevi u2, koja se nalazi izvan zidova naprave a ta cev stoji u vezi — koja ze može regulisati — sa pravim pre-grejačkim cevima f. dd patent broj /388 • 1 , ' v -1 ■- /: : / ' ' ■ -it ■ C 1 P:' I \ ; . ' ♦ V >• *• • i . . , . ) • % *> I /]dpatent bro/ 7388.