Kirchliches Verordnungs-Katt für die Lavanter I)iöccfe. Inhalt. 63. Epistola Leonis P. P. XIII. de Rosario Marioli. — 64. Apostolisches Breve, betreffend die Gewinnung von Ablässen durch diejenigen Gläubigen, welche alle 14 Tage beichten. — 65. Instructio 8. Congregationis super negotiis Episcoporum et Regularium circa Conventus Episcoporum in Ditionibus Imperii Austriaci. — 66. Litterae S. Rituum Congregationis de usu linguae Slavicae in sacra Liturgia. — 67. Confessio pro die festo Sacr. Rosarii. — 68. Decretum S. C. Concilii de Clericorum Excardinatione et Ordinatione. — 60. De litaniis 8. Rituum Congregationis nova decisio. — 70. Razpis nagrade iz dr. F. Zager-jcvc ustanove za bogoslovce, kateri se posebno pečajo s krščanskim modroslovjem. — 71. Literatur. 63. Epistola Leonis PP. XIII. de Rosario Mariali. YEN ERARI LI RVS FRATRIBVS PATRIARCHIS PRIMATIBVS ARCHI EPISCOPIS EPISCOPIS ALIISQVE LOCORVM ORDINARIIS PACEM ET COMM VN ION EM CVM APOSTOLICA SEDE IIABENTIBVS LEO P. P. XIII. VENERAI3ILES FRATRES SAI,VTEM ET APOSTOLICAM BENEDICTIONEM. infurili temporis spatium animo respicientes, quod in Pontificatu maximo, Deo sic volente, transegimus, ! tacere non possumus quin fateamur Nos, licet meritis impares, divinae Providentiae praesidium expertos fuisse praesentissimum. Id vero praecipue tribuendum censemus eoniunctis precibus, adeoque validissimis, quae, ut olim pro Petro, ita nunc pro Nobis non intermisse funduntur ab Ecclesia universa. Primum igitur bonorum omnium largitori Deo grates habemus maximas, acceptaque ab eo singula, quamdiu vita suppeditet, mente animoque tuebimur. Deinde subit materni patrocinii augustae caeli Reginae dulcis recordatio : camque pariter memoriam gratiis agendis celebrandisque beneficiis pie inviolateque servabimus. Ab ipsa enim, tamquam uberrimo ductu, caelestium gratiarum haustus derivantur : cius in manibus sunt thesauri miserationum Domini1 : Vult illam Deus honorum omnium esse principium3. In huius tenerae Matris amore, quem fovere assidue atque in dies augere studuimus, certo speramus obire posse ultimum diem. — Iamdudum autem cupientes, societatis humanae salutem in aucto Virginis cultu, tamquam praevalida in arce collocare, nunquam destitimus Marialis Itosarii consuetudinem inter Christi fideles promovere, datis in eam rem Encyclicis Litteris 1 8. Io. Dam. ser. I. de nativ. Virg. - S. Ir., c. Valen. 1. III, c. 33. iam inde a kalendis Septembribus anni MDCCCLXXX1II, editisque decretis, ut probe nostis, haud semel. Cumque Dei miserantis consilio liceat Nobis huius quoque anni adventantem cernere mensem Octobrem, quem caelesti Reginae a Rosario sacrum dicatumque esse alias decrevimus, nolumus a compellandis vobis abstinere; omniaquo paucis complexi quae ad eius precationis genus provehendum huc usque gessimus, rei fastigium imponemus novissimo documento, quo et studium Nostrum ac voluntas in laudatam cultus Mariani formam pateat luculentius, et fidelium excitetur ardor sanctissimae illius consuetudinis pie integreque servandae. Constanti igitur acti desiderio ut apud christianum populum de Rosarii Marialis vi ac dignitate constaret, memorata primum caelesti potius quam humana eius precationis origine, ostendimus, admirabile sertum ex angelico praeconio consertum, intcricctfi oratione dominica, cum meditationis officio coni unctum, supplicandi genus prac-stantissimum esse et ad immortalis praesertim vitae adeptionem maxime frugiferum ; quippe praeter ipsam excellentiam precum exhibeat et idoneum fidei praesidium et insigne specimen virtutis per mysteria ad contemplandum proposita ; rem esse praeterea usu facilem et populi ingenio accommodatam, cui ex commentatione Nazarethanac Familiae offeratur domesticae societatis omnino perfecta species ; cius idcirco virtutem christianum populum nunquam non expertum fuisse saluberrimam. Ilis praecipue rationibus atque adhortatione multiplici sacratissimi Rosarii formulam persequuti, augendae insuper eius maiestati per ampliorem cultum, Decessorum Nostrorum vestigiis inhaerentes, animum adiecimus. Etenim quemadmodum Xystus V fel. ree. antiquam recitandi Rosarii consuetudinem approbavit, et (fregorius XIII festum dedicavit eidem titulo diem, quem deinde Clemens VIII inscripsit martyrologio, Clemens XI iussit ab universa Ecclesia retineri, Benedictus XIII Breviario romano inseruit, ita Nos in perenne testimonium propensae Nostrae voluntatis erga hoc pietatis genus, eamdem solemnitatem cum suo officio in universa Ecclesia celebrari mandavimus ritu duplici secundae classis ; solidum Octobrem huic religioni sacrum esse voluimus ; denique praecepimus ut in Litaniis Laurctanis adderetur invocatio : Regina sacratissimi Rosarii, quasi augurium victoriae ex praesenti dimicatione referendae. Illud reliquum erat ut moneremus, plurimum pretii atque utilitatis accedere Rosario Mariali ex privilegiorum ac inrium copia, quibus ornatur, in primisque ex thesauro, quo fruitur, indulgentiarum amplissimo. Quo quidem beneficio ditescere quanti omnium intersit qui de sua sint salute solliciti, facili negotio intelligi potest. Agitur enim de remissione consequenda, sive ex toto sive ex parte, temporalis poenae, etiam amotà culpà, luendae aut in praesenti vita aut in altera. Dives nimirum thesaurus, Christi, Deiparae ac Sanctorum meritis comparatus, cui i ure Clemens VI Decessor Noster aptabat verba illa Sapientiae : Infinitus thesaurus est hominibus : quo qui usi sunt, participes facti sunt amicitiae Dei '. Iam Romani _ ' VII, 14. Pontifices, suprema, qua divinitus pollent, usi potestate, Sodalibus Marianis a sacratissimo Rosario atque hoc pie recitantibus huiusmodi gratiarum fontes recluserunt uberrimos. Itaque Nos etiam, rati his beneficiis atque indulgentiis Marialcm coronam pulchrius collucere, quasi gemmis distinctam nobilissimis, consilium, diu mente versatum, maturavimus edendae Constitutionis de iurihus, privilegiis, indulgentiis, quibus Sodalitates a sacratissimo Rosario perfluantur. Haec autem Nostra Constitutio testimonium amoris esto, erga augustissimam Dei Matrem, et Christi fidelibus universis incitamenta simul et praemia pietatis exhibeat, ut hora vitae suprema possint ipsius ope relevari in eiusque gremio suavissime conquiescere. Haec ex animo Deum Optimum Maximum, per sacratissimi Rosarii Reginam, adprecati ; caelestium bonorum auspicium et pignus vobis, Venerabiles Fratres, clero ac populo uniuscuiusque vestrum curae concredito, Apostol icam benedictionem peramanter impertimus. Datum Romae apud 8. Petrum dio V Septembris MDCCCXCVI1I, Pontificatus Nostri anno vicesimo primo. LEO PP. XIII. 64. Apostolisches freue, betreffend die Gewinnung non Adläffen durch diejenigen Gläubigen, welche alle 14 Gage beichten. pas fürstbischöfliche Ordinariat hat unterm 17. August d. I. an Sc. Heiligkeit nachstehendes Ansuchen gerichtet: Beatissime Pater! Michael Episcopus dioecesis Lavantinae in Austria, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, ob inopiam con-fcssariorum humiliter petit, ut fideles Lavanti»!, qui infra duas uniuscuiusque mensis hebdomadas sacram Confessionem peragere solent, omnes et singulas indulgentias, ab Ecclesia concessas vel concedendas lucrari possint in intervallo isto temporis occurrentes. Marhurgi in Austria 17. mensis Augusti 1898. Sanctitatis Vestrae humillimus et obsequentissimus sc, vus f Michael, Episcopus. Hierüber erhielt das F.-B. Ordinariat folgendes Breve : LEO PP. XIII. VENERABILIS FRATER SALUTEM ET APOSTOLICAM BENEDICTIONEM. Exponendum Nobis curavisti admodum te quo spirituali fidelium bono, quorum cura tibi est demandata, uberius ! ac opportunius consultum sit, habere in votis, ut qui fidelium tuae huius dioecesis Lavantinae sacramcntalem oon-j fessionem saltem bis in mense pie obire soleant, omnes et singulas indulgentias, quae per id temporis intercidant, absque actuali sacramentali confessione, servatis tamen caeteris, lucrari possint. Quamobrem Nos enixe rogavisti ut in praemissis opportune providere ac ut infra indulgere de benignitate apostolica dignaremur. Nos itaque aeternae fidelium saluti pro Nostro officio intenti, inspecta praesertim confessariorum, quam praefers, penuria, omnibus et singulis Cbristifidclibus tuae huius Dioecesis Lavantinae tenore praesentium ad biennium tantum Auctoritate Nostra Apostolica indulgemus, ut qui singulis hebdomadis vel saltem altera quaque hebdomada sacramcntalem confessionem peragere soleant, omnes et singulas eo temporis intervallo concessas indulgentias tam locales quam personales pro quibus acquirendis sacramentalis confessio tamquam iniuncta conditio requiritur, exceptis tamen indulgentiis in forma Iubilaei absque actuali sacramentali confessione lucrari libere ac licite possint, et valeant, dummodo caetera, quae ad eas consequendas praescripta sunt, rite praestiterint. In contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque. Datum Romae apud S. Petrum sub annido Piscatoris die 11. Septembris MDCCCXCVIII. Pontificatus Nostri Anno Vigesimoprimo. Pro Domino Card. Macchi Nicolaus Marini, Sub. Auf Grund dieses Breve können die Gläubigen der Lavanter Diöcese, welche einmal innerhalb zweier Wochen (das heißt jedesmal nach Ablauf von vierzehn Tagen) beichten, falls sie nur keiner neuen schweren Sünde sich schuldig gemacht haben, alle in diese vierzehn Tage fallenden Ablässe ohne neue Beichte gewinnen, wenn auch die Beichte für diese Ablässe als Bedingung vorgeschrieben wäre. Hievon wollen die hochwürdigen Herren Seelsorger die Gläubigen in entsprechender Weise verständigen. liir. Instructio 8. Congregationis Negotiis et Consultationibus Episcoporum et Regularium Praepositae circa Con- ventus Sacrorum Antistitum in Quo constet firmius, atque efficacius vigeat episcopalium congressionum ratio, in Cisleithanis regionibus iam inducta et Pontificiis praescripta Litteris die III. »miti! anno MDCCCXCI datis ad omnes Imperii Austriaci Antistites, Sanctissimus Dominus Noster Leo divina Providentia Papa XIII, pro apostolica Sua sollicitudine et caritate, quae super hac re adhuc invaluerunt confirmare ac probare dignatus est, aliaque iis adiicere constituit, atque ab hac Sacra Congregatione Episcoporum et Regularium consultationibus praeposita universis Austriae citerioris locorum Ordinariis significari decreiit; prout sequitur : I. Quinto quoque anno, crebrius etiam pro re nata vel necessitate, Austriaci Imperii omnes et singuli Archiepiscopi et Episcopi Vindobonae conveniant, de communibus ecclesiarum suarum commodis aut negotiis, dcqtie gerendis cum potestate civili rebus coniunctim acturi. II. Septeni praesules, plenarii coetus suffragiis in Consilium Permanens adlecti, bis quolibet anno, Vindobonae pariter congrediantur, res ad deliberationem plenarii consessus comparandas, eiusque excqucnda mandata curaturi. Sessionum acta, sive generalis conventus, sive ipsius perpetui consilii, cum episcopis scripto communicent. III. Curent insuper uniuscuiusque provinciae ecclesia- ; sticac vel civilis ditionis Archiepiscopi et Episcopi omnes, singulis annis, provinciatim seu regionatim coire, ut de impeditioribus ecclesiarum suarum negotiis concorditer agant. Ad lmiusmodi porro coctus annuos per provincias regionesve celebrandos, occasionem idoneam, aptam sedem, coadunandorum praesulum ordines, ipsa definiet politicarum per ditiones singulas congressionum ratio, quibus episcopi, stata lege, quotannis intersunt. IV. Episcoporum conventus, sive plenarios, sive peculiares, convocet ac moderetur, qui, inter congressuros, : Ditionibus Austriaci Imperii. gradu et antiquitate in ecclesiastica hierarchia caeteris praeest ; eique parere cuncti teneantur in iis quae coetum spectant. Secretarii vero munere ille fungatur quem episcopi suffragio suo designaverint. V. Res ad deliberandum hae maxime congressuris proponantur : — Christiana populi eruditio atque institutio juventutis; — fidelium gregis suis pastoribus coniunctio arcti.ir et adhaesio ; — Seminariorum cultus ct incrementa ; — catholicae studiorum universitatis erectio ; — catcchis-mus ab episcopis nove conficiendus et coniunctim edendus (Breve Pii PP. IX, 5 octob. 1855): — ecclesiae iurium et bonorum tuitio : Summi Pontificis strenua auctoritatis et libertatis vindicatio ; — ephemeridum, aliarumquc vulgatarum curatio scriptionum ; — matrimonii Christiani religio et sanctitudo — monialium et cleri utriusque disciplina provehenda ; laicorum sodalitia ad pietatem et caritatem fovendam utiliora ; — inviolata festorum custodia; romauae litur-giac urgenda aequalitas ; — lustrationis dioccesanac, syno-dorumque, iuxta Tridcntinas leges instauratio; — Christianae vitae in omnes civium ordines nova aut potior infusio ; — conditionis opificum, agricolarum, emigrantium sollicitudo ; — socialis, quam nominant, ct popularis caussae studium ; — militum cultura religiosa; — petriana stipes, sacris item missionibus, servitudinis cxtinctioni, conferenda subsidia ; — communia scripta vel acta, ad utilitates rei cum sacrae tum civilis, unanimi pastorum consilio edenda ; — alia demum id generis negotia, quibus rite expediendis, non modo proficuam, verum etiam necessariam esse agendi et sentiendi concordiam omnino compertum est omnibus. VI. Propositiones et sententias conventuum, saltem graviores, per eorum praesidem, accurate doceatur Apostolica Sedes, quae episcoporum coetus, sive per se, sive per suum penes Caesaream Aulam legatum, consilio ct opera iuvare intendit. l* Persuasum profecto est Sanctitati Suae, universos ditionis austriacae Ordinarios hisce statutis et votis, summa voluntate et alacritate, esse obsecuturos ; quo sane pacto et ipsi optime de religione ac civitate merebuntur, et eorum congressiones illos edent laetabiles fructus quos in aliis regionibus, Deo iuvante, feliciter in dies ferunt. Datum Romae ex Secretaria S. Congregationis Epi scoporum et Regularium die 22. iulii 1898. S. Cardinalis Vannutelli, Praefectus. A. Trombetta, Secretarius. <»(). Sacrae Rituum Congregationis uri Archiepiscopos Episcopos et Ordinarios provinciarum Goritien., Jari ren. et Zagrabien. LITTERAE de usu linguae Slavicae in sacra Liturgia. Quae praecipue observanda sunt, vel cavenda, circa usum palacoslavici idiomatis in sacra liturgia, Sacra liacc Congregatio iam edixit die 13 Februarii 1892; atque iis opportune significavit SI avorum Meridionalium Episcopis, qui ecclesiis praesunt ubi eiusmodi praxis invaluit. Quum vero, hae super re, Apostolicae Sedi nova proposita sint dubia, Sanctissimus D. N. Leo Div. Prov. Papa XIII, pro Sua erga Slavos paterna sollicitudine, ad praedictas normas enucleandas et firmandas, omnemquo removendam perplexitatem, gravo hoc negotium peculiaris coetus S. R. E. Cardinalium examini submitti iussit. Re igitur in omnibus mature perpensa, attentisque Summorum Pontificum Constitutionibus et Decretis, prae-sertim Innocenti! IV, qui Episcopis Senie»., anno 1248, et Veglcn., anno 1252 slavica utendi lingua concessit licentiam in illis dumtaxat partibus ubi de consuetudine observantur praemissa, dummodo ex ipsius varietate litterae sententia non laedatur; item Urbani VIII cuius i ussu anno 1031 libri liturgici glagolitico editi sunt, ad usum ecclesiarum ubi hactenus praefato idiomate celebratum fuit, nisi maluerint latino; nec non Renedicti XIV, qui novam ipsorum librorum editionem, anno 1754 authenticam declaravit, pro iis, qui ritum slavolatinum pro/itentur ; ac demum Pii VI, qui anno 1791 Breviarium eius auspiciis deuuo impressum recognovit, iidem Eminentissimi Patres eas quae sequuntur regulas statuerunt, illasque Sanctitas Sua ratas habuit, adprobavit et in posterum ab omnibus inviolate servari mandavit : I. Usus palaeoslavicae linguae in sacra liturgia considerari et haberi debet vel ut reale privilegium certis inhaerens ecclesiis, minime vero ad instar privilegii personalis, quod nonnullis sacerdotibus competat. Episcoporum igitur officii munus erit, in unaquaque dioecesi quam primum conficere indicem scu catalogum ecclesiarum omnium et singularum, quas certo constet, in praesens ea concessione rite potiri. Ad dubia porro amovenda, asserti privilegii probatio desumatur ex documentis ac testimoniis quae in tuto ponant et probe demonstrent illud invaluisse et reapse vigere triginta saltem abhinc annis ; quod temporis spatium in re praesenti tamquam sufficiens habetur ex indulgentia speciali Sanctae Sedis Si quae deinceps controversiae aut difficultates in eiusmodi probationum negotio oriantur, illas Episcopi Sacrae Rituum Congregationi subjiciant, rerum adiuncta explicate et distincte exponendo pro singulorum casuum solutione. II. Praedicto ecclesiarum privilegiatarum indice semel confecto et publicato, nulli prorsus licebit in aliis ecclesiis, quacumque ratione vel quovis praetextu, linguam palaeo-slavicam in sacram liturgiam inducere : si quid vero secus aut contra contigerit attentari, istiusmodi ausus severa coercitione reprimantur. III. In ecclesiis quae supra memorato gaudent privilegio, Sacrum facere et Officium persolvere publica et solemni ratione, permissum .exelusive erit palaeoslavico idiomate, quacumque seclusa alterius linguae immixtionc. Libri ad Sacra et ad Officium adhibendi characteribus glagolitieis sint excusi atque ab Apostolica Sede recogniti et ad probati : alii quicumque libri liturgici, vel alio impressi charactere, vel ahsque approbatione Sanctae Sedis, vetiti omnino sint et interdicti. IV. Ubicumque populus sacerdoti celebranti respondere solet, aut nonnullas Missae partes canere, id etiam nonnisi lingua palaeoslavica, in ecclesiis privilegiatis fieri licebit. Idque ut facilius evadat, poterit Ordinarius fidelibus exclusive permittere usum manualis libri latinis characteribus, loco glagoliticorum exarati. V. In praefatis ecclesiis quae concessione linguae palaeoslavicae indubitanter fruuntur, Rituale slavico idiomate impressum adhiberi poterit in sacramentorum et sa- cramentalium administratione, dummodo illud fuerit ab Apostolica Sede recognitum et probatum. VI. Sedulo curent Episcopi in suis Seminariis studium provehere cum latinae linguae, tum palaeoslavicae, ita ut cuique dioecesi necessarii sacerdotes praesto sint ad ministerium in utroque idiomate. VII. Episcoporum officium erit, ante Ordinationem sacram, designare clericos qui latinis vel (pii palaeoslavicis ecclesiis destinentur, explorata in antecessum promovendorum voluntate et dispositione, nisi aliud exigat ecclesiae necessitas. Vili. Si qui sacerdos, addictus ecclesiae ubi latina adbibetur lingua, alteri debeat ecclesiae inservire quae palaeoslavici fruitur idiomatis privilegio, Missam solemnem ibi celebrare, Horasque canere tenebitur lingua palaeo-slavica; attamen illi fas erit privatim Sacra peragere et 1 loras canonicas persolvere latina lingua. Idem vicissim dicatur do sacerdote, palaeoslavici idiomatis ecclesiae adseripto, cui forte latinae ecclesiae deservire contigerit. IX. Licebit pariter sacerdotibus latini eloquii ecclesiae inscriptis, in aliena ecclesia quae privilegio linguae palaeoslavicae potitur, Missam privatam celebrare latino idiomate. Vicissim sacerdotes, linguae palaeoslavicae ecclesiis addicti, eodem idiomate Sacrum privatim facere poterunt in ecclesiis ubi latina lingua adhibetur. X. Ubi usus invaluit, in Missa solemni Epistolam et Evangelium slavicc canendi, post eorumdem cantum latino ecclesiae ipsius idiomate absolutum, lmiusmodi praxis servari poterit, dummodo adhibeatur lingua palaeoslavica. In Missis autem parochialibus fas erit, post Evangeli! recitationem, illud perlegere vulgari idiomate, ad pastoralem fidelium instructionem. XI. Si forte, in paroeciis quae linguam habent palacoslavicam, aliquis e fidelibus prolem renuat sacro sistere fonti nisi Rituali latino baptismus conferatur ; vel si qui matrimonium recusent celebrare nisi latina lingua sacer absolvatur ritus, Parochus opportune illos instruat, moneatque ; et si adhuc in propria sententia persistant, baptismum, aut benedictionem nuptialem privatim latina lingua ministret. Vicissim agatur, in paroecia latinae linguae, si quis slavico idiomate ritus praedictos omnino peragi similiter exigat. XII. In praedicatione verbi Dei, aliisve cultus actionibus quae striete liturgica» non sunt, lingua slavica vulgaris adhiberi permittitur ad fidelium commodum et utilitatem, servatis tamen generalibus Decretis huius 8. Rituum Congregationis. XIII. Episcopi illarum regionum ubi eadem in usu est lingua vernacula, studeant uniformi curandae versioni precum et hymnorum quibus populus indulge! in propria ecclesia, ad hoc ut qui ex una ad aliam transeunt dioe-cesim vel paroeciam in nullam offendant precationum aut canticorum diversitatem. XIV. Pii libri in quibus continetur versio vulgata liturgicarum precum ad usum tantummodo privatum christi-fidclium, ab Episcopis rite recogniti sint et approbati. Datum Romae, ex Secretaria 88. Rituum Congregationis, die 5 Augusti anno MIJCCCXCVIIl. C. Card. Mazzella 8. R. C. Praefectus. D. Panici 8. R. C. Secretarius. 67. Confessio facienda ad lucrandas indulgentias pro die festo B. M. V. sub tit. Sacr. Rosarii potest anticipari feria sexta S. Cong. Indulg. 25. Martii 1897. — Beatissime Pater. Pater Provincialis Ordinis Praedicatorum Provinciae Germanicae ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus humiliter postulat privilegium, quod Confessio, ad lucrandas Indulgentias Plenarias pro Festo Sacratissimi Rosarii (Dominica la odobriš) possit fieri iam tres dies ante Festum, id est feria quinta, propter paucitatem Confessariorum. Sanctissimus dominus Noster Leo Papa XIII in audientia habita ab infrascripto Cardinali Praefecto Sacrae Congregationis Indulgentiis Sacrisque Reliquiis praepositae, die 25 martii 1897, attenta Confessariorum inopia, benigne praecedente. indulsi!, ut Confessio, quae ad lucrandam Plenariam Indulgentiam concessam pro die festo B. Mariae Virginis sub titulo Sacratissimi Rosarii foret peragenda Dominica prima octobris, anticipari quoque valeat feria sexta eandem Dominicam immediate praecedente, caderis servatis de i ure servandis. Praesenti in perpetuum valituro absque ulla Brevis expeditione. Contrariis quibuscunque non obstantibus. Datum Romae ex Secretaria eiusdem Sacrae Congregationis die 25. martii 1897. Fr. Hieronymus Maria Card. Gotti, Praef. L. f s. f Archiepisc. Nicópolit. Secret. 68. Decretum 8. C. Concilii De Clericornm Excardinatione et Ordinatione. A primis Ecclesiae saeculis plura Sacra Concilia decreverunt, quod recentius confirmavit Tridcntinum cap. 8, sess. 22 de reform., neminem nisi a proprio Episcopo posse ordinari. Proprius autem alicuius Episcopus, iuxta ea quae praefinivit in primis Bonifacius Vili in Sexto Decret. cap. Cum nullus, De tempore Ordin. „intelligitur in hoc casu Episcopus de cuius dioecesi est is, qui ad ordines promoveri desiderat, oriundus, seu in cuius dioecesi beneficium obtinet ecclesiasticum, seu habet (licet alibi natus fuerit) domicilium in eadem." Deinde cum consuetudo invaluerit, ut Episcopi familiares suos, etsi alienae dioecesis, sacris initiarent, et sancta Tridentina synodus cap. 9, sess. 23 de reform, id certis sub conditionibus probaverit, obtinuit, ut tribus prioribus titulis, originis, domicilii et beneficii, quibus ius fiebat Episcopis aliquem ad ordines promovendi, quartus quoque accenseretur, scilicet familiaritatis. Cura autem de huiusmodi titulis disceptaretur, Innocentius XII app. litt, incipientibus „Speculatores“ datis die 4. nov. 1694, determinavit ac constituit quo sensu et extensione iidem essent accipiendi ad cum effectum, ut quis proprius fieret alicuius Episcopi subditus, quo legitime ordinari valeret. Quae constitutio ut suprema lex deinde habita est, eaque duce omnes quaestiones diremptae. Verum nostris temporibus novae contentioni frequens se praebuit occasio. Pluribus enim in locis usu receptum est ut clerici, qui e sua dioecesi digredi et in alia sibi sedem constituere desiderarent, excardinationem, quam vocant, id est plenam et perpetuam dimissionem a suo Ordinario peterent; eaque innixi in alia dioecesi incardina-tionem seu adseriptionem implorarent: qua obtenta, eo ipso ut proprii novi Episcopi subditi ad ulteriores ordines | suscipiendos admitterentur. Quae agendi ratio, ubi caute j prudenterque adbibita fuit, absque querelis processit, sed nonnullis in locis, ubi necessaria cautio defuit, controversiis , et abusibus viam saepenumero patefecit. Quapropter Eminentissimi 8. 0. Concilii Patres, ■ rebus omnibus mature perpensis, praesenti generali decreto haec statuenda censuerunt : 1° excardinationem fieri non licere nisi iustis de causis, nec effectum undequaque sortiri, nisi incardinationc in alia dioecesi exeeutioni demandata. 2° incardinationcm faciendam esse ab Episcopo non orelenus, sed in scriptis, absolute ct in perpetuum, id est nullis sive expressis sive tacitis limitationibus obnoxiam ; ita ut clericus novae dioecesi prorsus mancipetur, praestito ad boc iuramento ad instar illius quod Constitutio „Speculatores“ pro domicilio acquirendo praescribit. 3° ad hanc incardinationcm deveniri non posse, nisi prius ex legitimo documento constiterit alienum clericum a sua dioecesi fuisse in perpetuum dimissum, et obtenta insuper fuerint ab Episcopo dimittente, sub secreto, si opus sit, de eius natalibus, vita, moribus ac studiis opportuna testimonia. 4° hae ratione adseriptos posse quidem ad ordines promoveri. Cum tamen nemini sint cito manus imponendae, officii sui noverint esse Episcopi, in singulis casibus perpendere, an, omnibus attentis, clericus adseriptus talis sit, qui tuto possit absque ulteriori experimento ordinari, an potius oporteat eum diutius probari. Et meminerint quod sicut „nullus debet ordinari qui indicio sui Episcopi non sit utilis aut necessarius suis Ecclesiis“ ut in cap. 16, sess. 23 de reform. Tridcntinum statuit ; ita pariter nullum esse adseribendum novum clericum, nisi pro necessitate aut commoditate dioecesis. 5° quo vero ad clericos diversae linguae et nationis, oportere ut Episcopi in iis admittendis cautius et severius procedant, ac numquam eos recipiant, nisi requisiverint prius a rcspectivo eorum Ordinario, ct obtinuerint, secretam ac favorabilem de ipsorum vita ct moribus informationem, onerata super hoc graviter Episcoporum conscientia. 6° denique quoad laicos, aut etiam quoad clericos, qui ex cardi nationis beneficio uti nequeunt vel nolunt, standum esse dispositionibus const. „Speculatores“ quae, nihil olistante praesenti decreto, ratae ac firmae scraper manero debent. Facta autem do his omnibus relatione Sanctissimo Domino Nostro per infraseriptum Cardinalem 8. C. Concilii Praefectum, Sanctitas Sua resolutionem Em. Patrum benigne approbare et confirmare dignata est, contrariis quibuscumque minime obstantibus. Datum Romae ex aedibus 8. C. Concilii die 20 Iulii 1898. A. Card. Di Pietro 8. C. Concilii Praefectus. •}• Beniaminus Arch. Nazianzenus. Pro-Secretarius. 69. De litaniis 8. Rituum Congregationis nova decisio. DUBIUM. Praeter tres Litanias pro usu publico in universali Ecclesia approbatas li. c. Litanias Sanctorum, Litanias B. M. V., et Litanias Sanctissimi Nominis Iesu, peculiares quaedam Litaniae habentur ex. gr. de Sacratissimo lesu Corde, Purissimo Corde B. M. V., aliaeque ab uno vel altero Reverendissimo Ordinario pro usu tantum privato approbatae, quae idcirco ncque in Breviario ncque in Rituali Romano continentur. Quaeritur 1.° num eiusmodi peculiares Litaniae ita strictim prohibeantur, ut Monialibus sive religiosis Institutis non liceat illas privatim canere vel recitare ad instar precum oral i uni? 2 0 Et quatenus negative, num iisdem religiosis Familiis illas liceat canere vel recitare communiter in Choro, aut respectivo Oratorio ? 3.° Item quaeritur num peculiares eiusmodi Litanias liceat Fidelibus in publica Ecclesia sive privatim sive communiter cantare, vel recitare ad modum quarumcumque precum ? Et Sacra Rituum Congregatio, ad relationem infra-cripti Secretarii, omnibus in casu perpensis, ita rescribendum censuit, videlicet : Ad I. Negative, h. c. ita stricti m non sunt prohibitae, ut singulis privatim eas non liceat cantare, vel recitare. Ad II. Affirmative, li. e., ita strietim prohibentur, ut communiter in Choro publico, vel publico Oratorio illas Litanias cantare vel recitare minime liceat. Ad 111. Ad 1. partem h. e., privatim, Affirmative : ad II. partem, h. e. communiter, Negative. Atque ita rescripsit, et servari mandavit. Die 11. Februarii 1898. C. C. Mazzella, Ep. Praenestinus S. 11. C. Praef. D. Panici, Secretarius. 70. Razpis nagrade iz dr. Fr. Žager-jeve ustanove za bogoslovce, kateri se posebno pečajo s krščanskim modroslovjem. Rajni gospod dr. Frančišek Žager, profesor vero-nauka na c. kr. gimnaziji v Mariboru, je sporočil glavnico 400 gld. av. v. z naročilom, da se obresti te glavnice vsako tretje leto dajo kot darilo onim gojencem kn.-šk. lavantinskega bogoslovja, kateri se posebno pečajo s krščanskim modroslovjem. Ker je izvršitev te ustanove vsled odloka prečastitega kn. šk. lavantinskega ordinarijata od dne 22. decembra 1894 st. 1358 izročena ravnateljstvu kn.-šk. bogoslovnice, zatorej isto ravnateljstvo v spomin bisernega jubileja sv. očeta Leona XIII., kateri s prekrasno okrožnico „Aeterni Patris“ od dne 4. avg. 1879 tako resno priporočajo učenje krščanskega modroslovja, razpisuje prvikrat nagrado 48 gld. za najboljšo razpravo, oziroma najboljše razprave o tezi : „Razum in volja v moralnih dejanjih“. Razpravljati se morajo zlasti tc-le točke : a) Kaj je moralno dejanje? — b) Kako v moralnem dejanju razum upliva na voljo in volja na razum ? — c) Tomistično načelo: Voluntas, discordans a ratione, est semper moraliter mala (8. th. I.—II., qu. 19 a. 5), pa Kantov kategorični imperativ. — d) Moralno dejanje in slobodna volja. — e) Obseg in meje te slobode. — f) Kako je v pedagogičnem oziru treba pripravljati razum in kako voljo za moralno dobra dejanja? Gospodje bogoslovci, ki se mislijo potegovati za nagrado, naj se do dne 10. oktobra t. 1. oglasijo pri ravnateljstvu kn.-šk. bogoslovja, kjer dobijo natančneja pojasnila. Spisi se morajo izročiti istemu ravnateljstvu najpozneje do 15. dec. 1898. V Mariboru, na god sv. Mateja apostola, dne 21. semptembra 1898. Ravnateljstvo kn.-šk. bogoslovja. 71. Literatur. Weuter Johannes, 8.1. der Beichtvater in der Verwaltung seines Anites praktisch unterrichtet. Vierte Auflage der Übersetzung aus dein Lateinischen, gänzlich iim-gearbeitet von Julius Müllendvrf 8. J., Professor der Moral und F.-B. Proshnvdal-Exaininator in Klagenfurt. Regensburg, Nationale Verlagsanftalt, 1898, gr. 8° (XV, 498 S.) Mark 6.50. Diese erfreuliche Publikation ist der Neoconfessariits Reuter's (geb. 1680 in Schinipach im heutigen Großherzog-thuni Luxenburg, Moralprofessvr an der Universität in Trier, gest. ebendaselbst am 21. Jänner 1762), der nun zum vierten-male in deutscher Übersetzung jedoch von Miillendvrf nach der Moral-Theologie des heiligen Alphvnsns Liguori und den seither erschienenen Erlässen der römischen Congregatione» in gelungener Weise umgearbeitet ans Tageslicht tritt. Der Plan des Werkes ist folgender: In der Einleitung bietet das Buch eine gründliche und doch leicht fassliche dogmatisch-moralische Unterweisung über das Saerameut der Buße und dessen Empfang. Erster The il. Praktisches Verfahren des Beichtvaters im Allgemeinen: Gesinnung des Beichtvaters, Verfahren während der Beichte, bei der Gewissenserforschuug und bei der Erweckung der Reue. Zweiter Theil. Verfahren des Beichtvaters bei den häufiger vorkommenden Sünden. Dritter The il. Verfahren des Beichtvaters iit der Behandlung der nach ihren moralischen und physischen Zuständen verschiedenen Personen. Die gedachten Ausführungen sind in der That praktische Anweisungen eines in der Pflege der Wissenschaft ergrauten Gelehrten, der zu jeder Zeit eine besondere Vorliebe für die Seelsorge im Beichtstühle bethätigt hat. F. B. Lavanter Ordinariat zu Marburg, am 1. October 1898. v,nq > -vr-r-'.' '•0 i- <7 U n _ Druck der St. Syrillud-Buchdruckerei in Mardur». Zadušnice povodom smrti Njenega cesarskega in kraljevega apostolskega Veličanstva cesarice Elizabete. ([rožno liudobno dejanje je pripravilo našega ljubljenega cesarja, najvišjo cesarsko rodovino in celo cesarstvo v največo žalost. Njenega cesarskega in kraljevega apostolskega Veličanstva, naše dobrotljive cesarice in ljube deželne matere Elizabete ni več med živimi. Umrla je po zlobni morilčevi roki. Jaz kot višji pastir lavantinske školije, prečastiti stolni kapitelj, vsa častita duhovščina in vsi lavantinski školljani izražamo tukaj javno svojo tiajglobokejšo žalost o prebridki zgubi, ki nas je tako nepričakovano zadela. Zraven se pa spominjamo Njegovega cesarskega in kraljevega apostolskega Veličanstva, našega bridko skušanega deželnega očeta, in smo vsi presunjeni po sočutju z Njegovim užaljenim očetovskim srcem. To svoje udano sočutje in sožalje smo po visokem c. kr. nameslnijskem pred-sedništvu v Gradcu s pismom od dne 11. septembra 1898 štev. 40/prezid. sporočili najvišjemu prestolu. Očeta usmiljenja (11. Kor. 1, 3) prosimo, naj našega premilostljivega cesarja v teh žalostnih dnevih podpira, naj Njegovo Veličanstvo v tej najbridkejši žalosti krepi in tolaži. To težko obiskovanje in skušnjo, katero je Gospod najvišji cesarski rodovini poslal, bode vez naše ljubezni, našega spoštovanja in naše udanosti nasproti vladajoči dinastiji še le močneje utrdila in tesneje sklenila. Za dušni blagor umrle preblage vladarice in dobrotljive matere vseh ubožcev in zapuščenih, katere spomin ostane blagoslovljen (Sirah. 45, 1), se bodo dne 23. septembra Lega leta v vseh župnijskih cerkvah mrtvaške maše služile, h katerim se slavni uradi uljudno vabijo. - C Ravno ta kvaterni petek se naj tudi opravlja mrtvaško zvonjenje pri vseh cerkvah med 11. in 12. uro dopoldne. V stolni in mestni župnijski cerkvi sv. Janeza Krstnika v Mariboru bodem sam prihodnji petek dne 16. septembra slovesno pontilikalne zadušniee z libero za dušni pokoj rajne cesarice opravil, k čemur so se slavni uradi s konzistorijalnim pismom od dne 12. septembra 1898 štev. 3369 spodobno povabili. Omenjenega dne se naj tudi mrtvaško zvonjenje v stolni cerkvi in po vseh drugih cerkvah Mariborskih med 11. in 12. uro dopoldne vrši.. Vsemogočni in vsedobri Bog naj plemenito vladarico v večno rajsko kraljestvo sprejme, in Njo naj poplača za vsa Njena dobra dela krščanskega usmiljenja z vencem večnega življenja. Pri svojem opravičenem žalovanju zavoljo smrti naše bogaboječe cesarice in milosrčne deželne matere se hočemo namreč tolažiti z obljubo, ki povzdiga naš duh in in naše srce, z besedami božjega Vzveličarja: »Jaz sem vstajenje in življenje. Kdor v mene veruje, bo živel, četudi um er j e. In kdorkoli živi in v mene veruje, ne bo umrl vekomaj. (Jan. 11, 25. 26). Tolažiti se hočemo z opominom sv. apostola Pavla: »Nočemo pa, bratje, da bi vi ne vedeli o spečih, da ne žalujete, kakor tisti, ki nimajo upanja. Zakaj če verujemo, da je Jezus umrl in vstal, tedaj bode Bog tudi tiste, ki so zaspali v Jezusu, ž njim vred gor pripeljal« (L Tes. 4, 12. 13). Oremus. Propitiare, quaesumus, Domine, animae famulae tuae Elisabethae imperatricis, pro qua hostiam laudis immolamus, maiestatem tuam suppliciter deprecantes: ut per haec piae placationis officia pervenire mereatur ad requiem sempiternam. Amen. V Mariboru, na praznik sv. device Rozalije, dne 12. septembra 1898. f MIHAEL, knez in škof. Priloga cerkvenega ukaznega lista štev. IX. od dne 1. septembra 1898. gangnrs anlässlich des Hinscheidens Ihrer kais. und königl. Apostolischen Majestät, der Kaiserin Hkisakch. tue ruchlose That versetzte unseren geliebten Kaiser, das Allerhöchste Kaiserhaus und das ganze Kaiserreich in die tiefste Trauer. Ihre kais. und königl. Apostolische Majestät, unsere herzensgütige Kaiserin und Landesmutter Elisabeth weilt nicht mehr unter Lebenden, Sie ist gefallen durch frevelhafte Mörderhand. Ich als Diöcesanbischos, wie das Hochwürdigste Domeapitel, der gesammte Clerus ilpd die Diöcesauen von Lavant leihen amnit dem tiefsten Schmerze Ausdruck über den höchst- betrübenden Verlust, der uns so unerwartet getroffen hat. Anbei denken nur Seiner kais. und königl. Apostolischen Majestät, unseres schwergeprüften Kaisers und Landesvaters, und sind von innigster Theilnahme und innigstem Mitgefühle mit seinem betrübten Vaterherzen erfüllt. Unsere Beileidskundgebung haben wir durch das hohe k. k. Statthalterei-Präsidium in Graz mit Beileidsschreiben vom 11. dieses Monates Zl. 40/Praes. an die Stufen des Allerhöchsten Thrones gelangen lassen. Wir flehen zum Vater der Erbarmungen (11. Cor. 1, 3), dass er unserem Allergnädigsten Kaiser in diesen Tagen der Trauer und des Schmerzes beistehe, dass er Seine Majestät in diesem herbsten Leide stärke und tröste. Diese schwere Heimsuchung und Prüfung, welche Gott der Herr über das Aller- höchste Herrscherhaus gesendet hat, wirb das Band unserer Liebe, Verehrung und Anhänglichkeit zur Dynastie wo möglich noch sester, noch inniger knüpfen. Für das Seelenheil der abgeschiedenen edlen Herrscherin und gütigen Mutter aller Armen und Verlassenen, d e r e it A n denk e n g e s e g n et bleibt (Eccli. 45, 1 ), sind am Quatember-Freitage, den 23. September d. I., in allen Pfarrkirchen Requiemmessen zu eele-brieren, wozu die löblichen Behörden höflichst eingeladen werden. Am selben Tage hat auch das Trauergeläute bei allen Pfarrkirchen zwischen I I und 12 Uhr Vormittag stattzufinden. In der Dom- und Stadtpfarrkirche zum Hl. Johannes Bapt. in Marburg werde Ich am kommenden Freitage den 16. September ein feierliches Pontifical-Reqniem mit Libera für die Seelenruhe der verblichenen Kaiserin abhalten, wozu die löblichen Behörden mit Cvnsistorial-Schreiben vom 12. September 1898 Nr. 3369 eingeladen worden sind. Am gleichen Tage hat das Trauergeläute in der Kathedralkirche und in beit übrigen Kirchen Marburgs von 11 bis 12 Uhr Vormittag stattzufinden. Der allmächtige und allgütige Gott möge die hochedle Herrscherin ins ewige Paradiesesreich aufnehmen und für die vielen guten Werke der christlichen Barmherzigkeit mit der Krone des ewigen Lebens belohnen. Bei unserer gerechtfertigten Trauer wegen des Hinganges unserer gottesfürchtigen Landesfürstin wollen wir uns nämlich trösten mit der unseren Geist und unser Herz aufrichtenden Verheißung unseres göttlichen Herrn und Heilandes: „Ich bin die Auferstehung und das Leben. Wer an mich glaubt, wird, wenn er auch stirbt, leben. Und Jeder, der lebt und an mich glaubt, wird in Ewigkeit nicht sterben", (loan. 11, 25. 26). Ebenso mit dem Mahnworte des großen Apostelfürsten Paulus: „Wir wollen nicht, dass ihr in Unkunde seiet, Brüder, betreffs der Entschlafenen, damit ihr nicht trauert, wie die Anderen, welche keine Hoff n n n g h a ben; de n n w eit n wir glauben, dass Jesus g e st orbe n n n d a n f e r st a n d e n ist, s v w i r d Gott auch diejenigen, die in Jesus entschlafen sind, mit ihm emporführen." (l. Thess. 4, 12. 13). Oremus. Propitiare, quaesumus, Domine, animae famulae tuae Elisabethae imperatricis, pro qua hostiam laudis immolamus, maiestatem tuam suppliciter deprecantes : ut per haec piae placationis officia pervenire mereatur ad requiem sempiternam. Amen. Marburg, am Feste der Hl. Jungfrau Rosalia, den 12. September 1898. t "m Fürstbischof. - Beiblatt zum Kirchl. Verordnungs-Blatte Nr. IX. vom 1. September 1898.