KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 47 (3)
INDUSTRISKE SVOJINE
IZDAN 1 JULA 1937.
PATENTNI SPIS BR. 13418
Simms Motor Units Limited, London, Velika Britanija.
Poboljšanja kod sprežnica za vralila
Prijava od 23 septembra 1936.	Važi od 1 januara 1917.
Naznačeno pravo prvenstva od 28 februara 1936 (Velika Britanija).
Ovaj se pronalazak odnosi na poboljšanja kod sprežnica za spajanje susednih krajeva vratila takve vrste kod koje se sprežnica sastoji iz dve okrugle ploče koje su tako konstruisane da se nameste na odgovarajuće susedne krajeve vratila između kojih treba uspostaviti radnu vezu, a na na-spramnim čeonim površinama snabdevene su zupcima, čiji se broj na jednoj ploči razlikuje od broja zubaca na drugoj ploči, pri čemu svaki venac zubaca zahvata odgovarajuće zupce napravljene na naspram-nim čeonim površinama jednog elastičnog sastavnog dela sprežnice, koji se nalazi između polovina sprežnice i koji sačinjava pogonski deo između dveju pomenutih ploča.
Prema ovom pronalasku za sprežnicu za vratila predviđa se elastični sastavni deo, koji se umeće u sredinu i sastoji se iz niza slojeva gume poredanih u pravcu ose ovog sastavnog dela.
Sem toga prema ovom pronalasku predviđa se postupak za izradu ovog srednjeg elastičnog dela za pomenutu vrstu sprežnice za vratila, koji sadrži sledeće stupnjeve:
a)	polaganje slojeva gumene smeše na jezgro na takav način da slojevi leže u pravcu paralelnom osi ovog sastavnog dela,
b)	izrada upotrebom pritiska zubaca na suprotnim površinama pomenutog proizvoda, čiji oblik odgovara obliku zubaca na gotovom sastavnom delu sprežnice,
c)	vulkaniziranje pomenutog proizvoda u kalupu čiji oblik odgovara obliku
gotovog elementa.
Jedan način izvođenja pronalaska sastoji se u tome, što se traka mešavine tvrde gume otporne prema ulju namotava na jezgro dok se ne dobije kalem dovoljnog poluprečnika, pri čemu širina trake ima unapred određenu veličinu a polupreč-nik kalema određuje se prema veličini sastavnog dela sprežnice koji želimo da dobijemo. Ovako dobiveni kalem stavlja se zatim u presu čiji jedan deo treba, najradije, da bude nepokretan a drugi pokretan. Nepokretni deo prese snabdeven je ogrlicom a naspramne čeone površine prese imaju takav oblik da bi se dobio potreban broj zubaca koji po svom obliku odgovaraju u-glavnom, ali ne i potpuno tačno, obliku zubaca koji treba da se dobiju na suprotnim čeonim površinama ovog gotovog dela. Kalem dobiven namotavanjem gumene trake na jezgro stavlja se na nepokretni deo prese čija se ogrlica nalazi u takvom položaju da sačinjavaju obruč ovog kalema a ima takav prečnik da kalem čvrsto sedi u njemu. Pomoću pokretnog dela prese u suprotnim čeonim površinama kalema može 'da se utisne željeni broj zubaca potrebnih kod gotovog dela pri čemu se kalem sabija tako da njegov završna debljina bude manja od debljine prvobitnog kalema za izvesan unapred određeni iznos. Pošto prestane dejstvo pritiska na pokretan deo prese ogrlica se spusti tako da se kalem, koji je dobio potreban oblik, može izvaditi. Zatim se kalem, koji je dobio potreban oblik, stavlja u kalup čiji je prečnik veći od prečnika kalema
Din. 5.—
a dva dela kalupa tako su udešeni da kad se stegnu zajedno stegnu kalem do izvesne debljine koja je manja od debljine kalema u grubom obliku u kojem on napušta presu. Zatim se kalem izlaže vulkanizaciji u kalupu i pušta da se raširi do celog obima kalupa tako da se gumena smeša kreće u zupce napravljene na suprotnim delovima kalupa i širi takođe i u strane tako da potpuno ispunjuje kalup što ima za posledicu da guma potpuno ispunjuje zupce u kalupu kao gusta masa.
Sada će biti naveden specifični primer ovog pronalaska, koji će prikazati izradu srednjeg elastičnog dela, koji u završenom stanju ima prečnik 57 mm. i debljinu 15 mm. Pri izradi ovakog dela traka od meša-vine tvrde gume otporne prema ulju, široka 25 mm. namotava se na jezgro od 28 mm. u prečniku dok se ne dođe do spolj-nog prečnika od 50 mm. Ovako dobiveni kalem stavlja se u presu čiji prečnik iznosi 50 mm. i sabija do debljine približno 22,5 mm. Suprotni delovi prese snabdeveni su na čeonim površinama koje stoje jedna uz drugu zupcima, tako da se posle sabljanja dobija proizvod sa grubo ocrtanim zupcima na njegovim suprotnim površinama. O-vako dobiveni proizvod stavlja se zatim u kalup iz dva dela u kojima su napravljeni Zupci istovetni sa onima koji treba da se naprave na gotovom proizvodu, ali prečnik kalupa iznosi 57 mm. iz čega se da u-videti da proizvod izvađen iz prese ima prečnik mnogo manji od unutrašnjeg prečnika kalupa, što ima za posledicu da se zupci na proizvodu neće pravilno slagati sa zupcima u kalupu i, šta više, pošto je dubina kalupa sa stegnutim sastavnim delovima iznosi svega 15 mm., lako je uvideti da je u jednom pogledu kalup veći od proizvoda izvađenog iz prese, dok je u drugom pogledu manji. Kada se kalup zatvori i izloži dejstvu toplote gumena smeša se širi i grubo izrađeni zupci proizvoda izvađenog iz prese uteruje se između zuba izrađenih na suprotnim delovima kalupa a pod dejstvom toplote vulkanizacije guma se širi toliko da ispunjuje ceo kalup i daje završeni proizvod koji svuda ima odgovarajuću gustinu i čiji prečnik iznosi 57 mm. a deb-
ljina 15 mm.
Lako je uvideti da su dimenzije prese i kalupa određene dimenzijama gotovog proizvoda i da gornji primer prikazuje kako se dimenzije menjaju u jednom posebnom slučaju, ali je potpuno razumljivo da se veoma malim eksperimentisanjem može lako doći do potrebnih podataka za delove kojih bilo dimenzija.
Patentni zahtevi:
1)	Srednji elastični sastavni deo spreč-nice za vratila pomenute vrste, naznačen time, što se sastoji iz niza slojeva tvrde gume otporne prema ulju, položenih u pravcu ose ovog dela.
2)	Postupak za izradu srednjeg elastičnog sastavnog dela sprežnice za vratila pomenute vrste, naznačen time, što se sastoji iz sledečih stupnjeva: polaganja slojeva gumene smeše na jzgro na takav način da slojevi leže u pravcu paralelnom osi elementa, izrade pomoću pritiska zubaca na suprotnim čeonim površinama ovog proizvoda čiji oblik odgovara obliku zubaca na završenom proizvodu i vulkanizacije pome-nutog proizvoda u kalupu čiji oblik odgovara obliku sastavnog dela sprežnice koji hoćemo da dobijemo.
3)	Postupak za izradu srednjeg sastavnog dela prema zahtevu 2, naznačen time, što se slojevi obrazuju namotavanjem trake unapred određene širine od smeše tvrde gume otporne prema ulju, koja se namotava do izvesnog unapred određenog prečnika.
4)	Postupak za izradu srednjeg elastičnog sastavnog dela prema zahtevu 3, naznačen time, što se proizvod izlaže sabi-janju u aksijalnom pravcu uz ograničavanje širenja u strane da bi se dobio grubi oblk zubaca koji odgovara obliku zubaca koji treba da se dobiju na završenom proizvodu.
5)	Postupak za izradu srednjeg dela prema zahtevu 4, naznačen time, što se proizvod vulkanizira u kalupu koji omogućuje širenje u stranu uz ograničavanje širenja u aksijalnom pravcu.