*; "‘J - > * - s ,/ --v ■ -.. 4,; ■ in.- . - . - . j/ P R A X I S CONFESSIONALIS PRIMA , ET SECUNDA PARS. i * n '< r X X v e* 1 PR AXIS CONFESSION I ET EXPLIGATIO PROPOSITIONUM DAMNATARUM it SANCTITATE D. N. PAP.E I ALEXANDRI VII. ET INNOCENTIJ XI. J UT H 0RE I P. F. JACOBO DE CORELLA Capucino SS. TheologiieLečlore, acMiiTionario Apoftolico Provincias Puriffimae CONCEPTIONIS Regni-Navarrenfss SUPREMjE coelorum imperatrici ; MARICE SANCTISSIMvE DOMINA NOSTRAE AB BODEM D KATA. Tra duela ex Hifpanico idiomate ad Italkum U P. F. PETRO FRANCISCO DE COMO Capucino Provinci* Geiiuenfis. Jc demum Latino idiomati trudita a P. F* FRANCISCO MARIA Gradifcano Capucino SS. Theologite Le&orc, & Guardiano, PRIMA PARS EDITIO PRIMA. ' Fermi'ffu Superiorum , & Frivilegio Sac. Caf Majeflatu, PV L ABACl y Formis Toan.GeorgiiMavr, Incl.Prov.Carn.Tvpogr.&Bibliopolse. A M M 0 M. D C C. KUL * i-a )C f f i - Obod^lP\ >s- k:LFr '?S^ Raxis hcec confelTariorum P. Jacobi de Corella Capucini M ; (Tionarij Apofto- lici, & Concionatoris Res;ij, qu£ TUO CELSISSIME PRINCEPS fivorcprt- lum meum ingreffa eji , eadem ab eodem fub primo lati# verfionis fcbemate tandem egrejjk Sacratifjimis TU1S pedibm advolvitur patrocinium TANTI ANTiSTiTiS invocatura . Nec in dnbiurn fpes U\ v, & T ih •vi qi vi M bi R Sl N Ci bi co N te, pl co con - . concepta revocanda , quin id Uidem fit repertura , qu L e enim aliorum Rcverendijfimorum Prafulum in extem Regnu , & Provmcijs ad irigefies firme ite - rato typo benigniffiimoJinu colleBa efi , d TUO non abige?Jt Jata Simflra . Injcribit igitur fuo primo folio TULIM nobi- lijfimfiprofapice nomen , ut boe unico tanquam vivd vinuth ided irradiata in Juh dogmatibm magis ma~ gifquč inclareficat. FrontiSua! ROSAM gentilitiam TU A M maral, uttot cljpeos nancifcatur , quot in illa folia, quibm protegatur, & ne livore Momico venata unguis quid inde in ludibria carpat fpinas, quct fe fe in vindiBam exerant , time at, ut infcijfio vulnere difcat , quid laceffere fit mfidentem flori MAJESTATEM. Ne novercantis fortunce volu- bili rota firatur in devia,fiapientifjimu AUDITO- REM ROT JE ROMANJE , nune vero GLORIO- SISSIMUM JEMONENSIS PEDI GUBER- NATOREM, ET S. R. I. PRINCIPEM (quem e ClementiJJimum Nume?i, ut meritorum ponderi fiu- )- blimitai graduumeopuletur, ad major aferd, & in- 3 columi ^tate conjervet ) fibi delegit in M OE C E- ?- NATEM , ut hujm unied autboritate cenfurarum 0 teneat probatijfimam. Vellem , & poffiem multa is plura bie in TUI commendationem copiosd fuadd 1 eonglobare,[cd qui omnium oeulh, parcus verbo- ?s rum, rum, fačtorum dives, ut quondam Ennodim de fuo Epipbanio ajcbat: Scripturientem de te cala- mum praepropere detines, Abrumpo. Fatcre tantum CELSISSIM E PRINCEPS, ut bic litterarim de praxi confeflariorum labor TILE elementice ulnis excipiatur , & concede buie meče obfervantice teflimonio , ac demijijjimo obfe- quij argumento ad TUI facratijfimi vejlimentijim- trias accefjum , nam quemtum memor meče angu - Jlia, tantum ?ion immemor nobilijjimce , & anti- quijjimce TLLE familice adrepo , & dedico innifus Jufonio dieenti : Uluftris efle fanguinis etiam mi- nima gratitudinis obfequia non repellere. všfpice igiturjercno oc^CELSISSIME PRINCEPS op m boe , & operiš dvvulgatorem , qui eum in boe ve- luti debito tributo femetipfum tibi confecvet , utri- que tuam propitiam dexteram protende . ReverendiffimasCelfitudinis Veftras Clitntuni infmus Joannes Georgius Mayr. 1 F i i Pn < Exi i Ca Ca Ca Ca; t Ca; Caj Ca; Ca; Par i! Par - I N D E X TRACTATUU M , ET C A PITIIM Pnmx Partis hujus Libri, Numerus , quicitatur-> denotat paginam. P Rologus ad Ledorem, pag. xi. Lamentatio adverfus omiffio- ncm, &modicum Zelumaliquo- rum Confeffariorum, pag. x 111. Prteambulum pro bono ufu, & exer- citiohujus Dialogi, pag. xxxvi. Exordium, vel principium ConfeR fionis, pag. i TRACTATUS I. De Primo Pracepto. Cap. i.DeFide,pag. * 17 Cap. 2.De Spe, pag. 21 Cap. 5.DeCharitate,pag. 22 Cap. 4. De virtute Religionis, & vi- tijs ipfi oppofitis, pag. 24 TRACTATUS II. De Secundo Pr&ctpto, Cap. 1. De Juramento, pag. 3 2 Cap. a.DeBlalphemia, pag. 42 Cap. 3. De Maledidione, pag. 44 Cap. 4.De Voto, pag. 45- Pars i.DeSubftantia, & valorevoti ibid. 4J 1 Pars 2. De ceffatione voti, pag. 49 Pars 3. De irritatione voti, pag. f o Pars 4.De difpenfatione voti, pag. f 3 Pars f. De cofhutatione voti,pag. f f Cap. 'f. Exhortatio facienda Poeni- tenti habenti conliietadinem ju- randi,autmaledicendi,pag. f 9 TRACTATUS III. De Tcrtio Pr&cepto. Cap. i.De prtecepto audiendi MiR lam, pag. 62 Cap. 2. De labore diebus Feftivis, pag. _ . 67 Cap.3.Dejejunio,pag. ' 67 Cap. 4. Exhortatio facienda non ob« fervantibus Fefta, pag. 7 2 TRACTATUS IV. De Quarto Precep to. Cap. 1. De obligatione prolium erga Genitores, pag. 74 Cap. 2. De obligatione Genitorum ergaproles, pag. 78 Cap. 3. De obligatione mariti erga uxorem, & hujus erga maritum, pag. 82 Cap. 4. Exhortatio facienda inhono- rantibus Genitores, pag. 84 X Cap. INDEX Traclatuum , & Capitum. Cap. f.Exhortatio facienda Genito- Pars 3. De Proclamationibus, vel ribus negligentibus in prolium educatione, pag. 84 TRACTATUS V De Quinto Pracepto. Cap. i.Deodioproximi, pag. g 6 Cap.a.Deodiofuiipfius, pag. 85 Cap. 3. De homicidio, mutilatione & reftitutione damnorum exinde procedentium, pag. 51 Cap.4.DeDuello, pag. 96. Cap. f.De Abortu, pag. 58 Cap. 6 . De excommunicatione Ca- nonis , fi quis fuadente Diabolo , & de aliquibus effe&ibus,& adver- tentijs hujus excommunicationis, pag. 9 S> Cap.7.DeScandalo,pag. 107 Cap. 8. Exhortatio facienda viven- tibus in inimicitia, pag. m TRACTATUS VI. De Sexto Pracepto. Cap. 1. De Pollutione, pag. 11 f Cap.2.DeInceftu, pag. 118 Cap. j.DeAdukerio, pag. 119 Cap. 4. De Raptu, pag. 124 Cap. f.DeStupro,pag. izr Cap. č De Simplici Fornicatione, pag. 127 Cap. 7.DeSacrilegio,pag. 130 Cap. g-DeSacramentoMatrimonij, pag. _ 132 Pars 1. De Sponfalibus ex parte viri, - pag- 132 De Sponfalibus ex parte foeminar, pag. _ 158 Pars 2. De impedimentisimpedien- tibus Matrimonium, pag. 13 9 denuntiationibus, pag. 144 Pars 4. De Impedimentis dirimenti- bus,pag. 146 Pars f. De Impedimento Criminis, pag. 1rr . Pars 6. De Impedimento Violentke, autmetus, pag. 1 f7 Pars 7. De impedimento public*. honeflatis,pag. 160 Pars S.DeafHnitate, pag. 161 . Pars 9. De Impotentia dirimente , Matrimonium, pag. 144 Pars 10. De Difpenlatione impedi- mentorumMatrimonij, pag. 169 Pars 11. De debito conjugali, & de ejus abufti, pag. 179. abulus ex par¬ te fcemina: cooperantis, pag. 181 Parsi2.DeDivortio,pag. 18J Cap. 9. Decogitationibus, & verbis lafcivis, pag. 189 Cap. 10. De denuntiatione facienda Tribunali , quando ConfeiTarias folicitat adturpiain Confeffione, ^pag. 192 Cap. 11. Exhortatio facienda inho- nefte viventibus, pag. 201 TRACTATUS Vil. DeSeptimo Pracepto Cap, 1 .De Furto, Sc qusenam quati- titas conflituat peccatum morta- le,pag. 203 Cap.2.DeFurtis minutis,pag. 208 Cap. ^.DeRapina, pag. 212 Cap.4.De Reftitutione,pag. 213 Pars 1. DeEo, quimandat, utfure- turpag. 21S Pars IN D E X Traflatuum , & Capi tirni. Pars 2. De Eo, qui cooperatur , Sc Cap. 6. De Bonis filiorumfamilias, qui confentit, pag. 217 Pars 3. De Eo, qui participat, pag. 220 Pars4. Deeo, qui confulit, pag. 223 Pars f. Deeo, qui non obllat, aut & de eorum furtis, pag. 278 Cap. 7. De Furtis Marki relpeciu uxoris, pag. 28 J Cap. g. De furtis uxoris rctpedu Mariti,pag. 284 ILb ). uuii r o # '-' f non impedit furtum, vel non ma- Cap. 9. De furtis famulorum, pag. nifeftat, pag. 2 26 Pars d. De reftitutione rei inventar, pag. 228' Pars 7. De compenfatione, pag. 232 Pars 8 De r eftitutione ratione injuftar damnificationis,pag. 237 Pars 9. De caulis excufantibus a re¬ ftitutione , pag. 240 Cap. f . De contračtibus, pag. 242 Pars 1. De condu&ione , aut loca- tione, pag. 244 Pars 2. De mutuo, 8c ufura , pag. 246 Pars 3.De emptione, & venditione, pag. 249 Pars 4. De commodato, Sc precario, pag. 274 Pars f. De contraaibus depofiti, pignoris, affecurationis, &hypo- thecae,pag. 2f7 Pars d. De contračlu Census, pag. 2dl Pars 7. De contračtibus cambij, & Societatis, pag. 26 3 Pars 8- De contračtibus promiftio- 2 %€ Cap. 10. De furtis Dominorum " pag. _288 Cap. n. De decimis, primitijs, & obladonibus, pag. 290 Cap. 12. De Debitis, pag. 294 Cap. 13. Exhortatio facienda furto auferentibus, & non folventibus, pag. 29 f TRACTATUS VIII. Ds 0 Slavo Prataj/to. Cap. 1. De Sufpicione, & judicio temerario, pag. 298 Cap. 2. DeMurmuratione,pag. 300 Cap. 3. De audiente murmuratio- nem, pag. 3°f Cap. 4. De Reftitutione famar, pag. 3 Od Cap. f. De varijs modis reftituendi famam, pag. 31 o Cap. d. De contumelia, pag. 312 Cap. 7. De Reftitutione honoris, pag. 313 nis, donationis, Emphyteufis, & Cap. 8* Exhortatio facienda mur feudi, pag. 266 muratoribus, pag. 31 f Pars 9. De Cuftodibus portarum , Cap. uit. De nono, 8c decimo Prar- feu portuum,pag. 269 cepto, 3 id ^ars 10. De Ludo, pag. 273 X* TRA- INDEX Traflatmm, &Capitum. TRACTATUS IX. TRACTATUS X. De Con[tqutntibus covfejjlonem. Cap. i. DeExhortatione aConfeffa- rio facienda finita Confeffione, pag- Ji7 Cap. 2. De modo, quo Confeffarius le gerere debet cum Poenitente, qui per longum tempusConfeffio- nemdifFert, autDočtrinamChri- ftianam ignorat, pag. 3 26 Cap. 3. Medicina: prslervativte pro habitu peccandi, & occafione pro- xima,pag. 325 Cap. 4. De Pcenitentia fatisfactoria Pocnitenti imponenda, pag, 3 3 2 Exflicatio 6f. Propofitionum a.b In- nocentio XI. iamnatarum. Advertentia: generales circa Deere- tum Innocentii XI.pag. 333 Explicatio 6f. Propofitionum dam- natarum, pag. 337. & feg. TRACTATUS XI. Apjjcndix de Ctfibus refervatis. §. 1 Advertentite generales Ijiečian- tes ad cafuum relervationem, pag. Explicatio cafuum, qui ab Epifcopis relervarifolent, pag. 427, & feq. A D LECTOREM. Nter ornamenta , qux iLegisIator Supremus Sacrisveftibus fui Sacerdotis Aaronis inferta voluit , non infimum meo judicio My- fterij locum obtinet inftitafeu limbus ille panni prjetioli, qui auro & pur pura intextus ad hu- meros alligatus fuper pečlus ejufdem pendebat, dictufque fuit rationale Judicij: Eationale qu'oque Judicij facies opere polpmitoEno d. juxta texturam fupertiumeralis ex auro , hjacintho, *Š" purpurcL. cap. 2% Quis autem non videt in hacaurea tela Sacerdotem fedentem in Tribunali Confeffionarij delineari cum poteftate judiciaria ligandi, & folvendi a buriš culpte vinculis Peccatores ? Purpura, & auruffi hanc vedem Aaroni componentia rubiicantem fan- • guinem, & ardentem Chnfti charitatem denotant; tanquam hujus fublimis poteftatis in terra fundamenta : fuper humeros Sacerdotis Aaronis eam collocari, non vero Moyfis, aut alte- riusfiecularis perfonae, fblisSacerdotibus , nonLaicls concedi, ac competere indicat : appellari rationale, & rationale judicij: RationaleJudicij facies, ex Te ipfb patet nihil aliudintelligi qukm praedičtam poteflatem maturirate, difcretione, St prudentia exerceri debete ita ut verč rationalls poteftas vocari queat. J \ationale Judicij. In hoc autem ratiooali Judicij precepit DEUS, ut in- ter gemmas , & carbunculos inibi in copia lucentes hrec duo veroa inlculperentur :DoČirma, & "V erstas: done s autem in ra- Exod. tionali Judicij D o Urinom , & Veritatem , qu& erunt inpeBore cap. 2§. A-aron } quando ingredietur coram Domino. Ubi oflenditur cjuem- » libet *&§ # so* libet Sacerdotem hoc Ficrumrationale Jodid) Ferentem d o etri- Aa naj 8cGhrift©,quieftfurnm'a,&fupremaVeritas,imbutume(re tes debere iub eomminadorre aterna damnationis, fi fecus acci- pul derit. In doktrina vero, & vericace undequaque gernmis, & Ex pyropiscircumdatis admonetur , illibata vita exemplo omni- on: bus, Sr in omnibus prafhrccre cenen ; Sacerdores enim funt lu- pei rhinaria in Summitate Sacerdotij polita, ad hoc ut irihujus niun- inc di ventfolo pelago fluktuantes ad Coeleftis Patriaportum lalvos, ter M.tttb* 5. ScincolumeS perdUcant. Vos ejlts iux mundi: iplis ergo Iplen- qu; dere , illuminare , omnesque Sanktkatis fulgoribas oreplere Do ineumbit. Alt, quid quafo, fignificat iliud tam ablolutum DEI inji Praceptum ,_ut hac doktrina, & veritas aforis ab Aarone por- nen tentur , nempeinparte exteriori pectoi-iscorrefpondentejg«« hoi crunt in pelfore Aaron , torte fimiles charakleres ih vefte talari, pie: qua noftros cooperit Aarones, infeulptos praetendet? Fateor, fom quod fine gl oFToe interlinea!is direktione non tam facilkaMyfte- ver, rij recondito me extricare valerem. Audiant ergo , & limit! timeant omnes Sacri rationalis Portacores mvfticum Icnlum; mk doktrina, & veritas judu DEI aforis ab Aarone gefta eft coelefte & v tremendum proclama , quo omnes rationalis Sacerdotes non tur tantum eiTe dočti obligantur ; fed Doktores , qui inftruanp nes non tantum Sankti, Fed Pauli, qui animas lanctificent: Hostes pra Exod,2 8. in rationali Jitdicij ddtirinam , & veritatem , gu& crunt ten inpeBore Aaron., id eft, alt Gloffa , ut JI ude at Sacerdos do- te e Brinar/? , &' veritatem intjuirere , &' docere : Non lat eft DEO, dua quod Confeffarij fcientia pleni inveniantur, Fed infuper reoui- fitat rit , ut eam fuper alias eftundant , & infundant , nec eorura fant doktrina FatisFacit, fiarida, licca , otiofa , & infručtuola in ip ; npr Forum cordibus lateat, led ad extra appareat: Divina Maje- tus ftatis voluntas.eft, iit eam communicenthortentur, admff tior neant, ac ihdefelli Fuper humana campeftria Ipargant, ufqu6 rapi dum ejus foecundicas velut roris coeleftis peecatorum animas rerr irriget: ut Jludeat Sacerdos doBrinam , Š" v er it at e m inquirert, ben & do c er e. cori Eline Paulus igneo zelo ira divi me fulmina jaculatur con trs fofit eos, quitanquamtnutaftatuain Confeflionaubus Fedent, & ddm doktrinam, & veritatem, qua pollent, oftendere oper® duk pretium eft , fub Venerabilis Stola rationali pravaricatores Gor Aaro- II! etri- Aarones utramque abfcondunt, nec verbum quidemproferen- i eite tes ad poenitentes, vel hoitando ad virtutem olieniione eius acci- pulchrltudinis, vel retrahendo a vitio ejus deformitate detedta. is, & Ex quo peceatorum non evullbrum rei conftituuntur , ac in rnni- unica eulpa eorum tepiditatis ornnes culpas de die in diern tem- itlu* permagis propter eorum taciturnitatem per orbem graflantes um- incurrunt. E^peftent, dieit Paulus , hi canes muti (uper. lč. vos, terribiliflimum DE1 judjcium , qui alicjuando notum faciet$ deri- auam accenfa lic ejus ira contra ipfos. Kevelatur enim , dicit A d Kom. >lere DoctorGentium, IraDEIde Ccelofuper omnem impietatem■, cap.], DE1 injufiitUm hominum eorum , qui vmtattm tpElin injuftitia deiir por- nem : & merico, cum ejus voluntati reliflEant, nihil eurantes. \v* hoiTendam .poteftatem , quam per Hieremiam indicar praeci- lari, piendo, ut loquantur : h opbeta , qui habet jomnium-, n ar ret sor, fomnium jjfr quih&btt fermenemmeum , loguatur fermonemmeum : Hierem. pite- vere, cap. 23. mil Quia vero aliqui exculationem adduce,nt, cum illo Kiere- um; mite, A , .a >•ertt dučlion;sex Hilpanico Idiomate ad Italicum , prtelentis praxis ores Gonfellionarij praicipuus fuit leopus, ita hujusfecundae ex Ita- ar0 ' a, z jico Vita S, Hilarij. iv lico ad Latinum unieum cft motivum ad imitatioriem Authoris ejuldem, qui DEI Giorian^ , & animaruni falutem in omnibus Hilpaniarum Regnisfuse dočtrince proTunditate , & fcečundita- te mirabiliter promovit, ampliavit, & evexit, ut videre eft inreiteratistamcollationumfuarum moralium , quam utriuf- que hujus Tomi irhpreffionibus ; ex quo apparet, quam gra- tum, & mftimabilefithocopus: gratuquidem propter dulcero, & propriam methodum, qua ConfefTarijs dočtrinam , &poe- nitentibus veritatem porrigit: Confeffarios exaudiendo Con* fefliones exaudire docet, & Pcenitentes deformitatem peccati apperiendo docet cohteri: teFtirriabile vero ; quia quodabalijs fpeculative, &in abftračto traditur , ab hoc pFailiee, &in concreto oftenditnr , ita ut' etiam rudiores non poflint iMd non percipere, ac ejuldem direčtionC in egregios CdnFefMfos; peritos animarum Pifcatores , & vi nem Domini optimosGul- tores evadere; quapropter perpensa magna utilitate eventura, quandpcumque Latino Idtomate in lucern ederetur, intentuni evectitiorii mandate obedientim ineriro Froctus operit pretittrn duxi, adhoc , ut, quod ante duodečirri Annos Hifpania , & deinde Itaiia poilidebat, noflra: etiam Germanise fieretcom- murie. Accipe igitur benigne Le&or librum eainicriptione, qai ufusTuitD. Hieronymus , in elogluin operum S. Hilarij, dum fčripfit Letm , Hilarij lifa-os inoffienfo dmtrlas pcde. Ho c idein tibiannuntio , tantumlege , & querrilibet ad eundem legeri- dum invita , nihil enim reperies , a quo oiTendaris : inojjinfi decurras pede j StylusFortč nimisFamiliaris dilpiicebit, fedme- mento , morales materias lcpore’ difcursus difficulter tra- čtari, & explicari , quippe , qui ut plurimum obfcurum red- dit proprium iubječtjm ' a quo moralis Theologus, utpott ex fua natura aliunde obftrufos abhorret; in omni iimili eventu placeat refle&ere ad dičtum D. Auguftini tefte Sennenfi Bi- bliothecst 4. Malo, me reprehendant Grammatici, qu&ffl non intelligant Populi. Vale. GLO- E & ec C I c p iS. <5ti Im na vij na do xit ilbuS ciita- :e efl: rriuf- gra- £era, •prš* 3 on* ccati ) aiifs & ill iM Mbsj Gul- :ura, itun iatiTi i, Si :cm- . dum dem' :geri- jfenfi l me- tra- red- :po» •entu fi Bi- [uaffl , 0 < * ~k -k - -k k in -k * * * "* k -k k , km G L O R 10 SI S SIM /E VIRGINI iETERNI VERBi - P AR EN TI. Co&Iorum Imperatrici, Angelorum Reginsc, ac Dominsc Univerfi,&c. PRINCIPI S SA SUPREMA rs .« rp- : . - jUbltmem dignitate tuam, DEIpara Virgo, agnofcens ad tuos Sacros pedes mcx fervitu- tis tributum depono /ad Vene- rabilem tam en tuum confpe- čtum obiatione tam tenui, prout eft parvu- lum Hoc volumen, comparere erubefco. Dia- nx fabulola Deitas olim flučluantium. in bi- vijs manudučtrix putabatur5 At Tu Domi¬ na vere esilla, quaelamulos tuos in decernen- dofufpenfosmanuducis, Sc dirigis. Perple- xitates ineaeTeDucem, Te Obječtum dell- a 3 . de- Vi # §0fc derant: Ducemquidem, quatenusanimum rl liberare digneris ab ambiguitatibus, quibus rr inter obligationem,& revcrentiam anceps hx. dc ret; Obječtum vero,. exiguum boe munus te tibi confecratum admittendo. Pufillanimi- T tatem meam tantae Reginae Celfitudodetinet, de eujus afpečtus Coelis terrorem& Angelis ti- Pi morem incutit; dulcis tamen Pietas adeb čt amabiiis Matris, quse eft milerorum rcfugiw, Sp &tribulatorum folatium, cor meum ita exhi- Rc lerat, ut omoi anxietate depofita hunc mei ru tenuisingeoij partum reverenti obfequio tibi Sp dicare ■pnefumatv in Congratulatur tecum meus affečlus, ac tuaslandes enarrare peroptaf. TuesoDo- qn mina Oceanu s aquarum ita profundus, utab ce< bumanas mentis navicuia. tranfmeari nonfi- dii natur. Calamus etiam eruditiiHmus tuae q u admirabilis Excelientiae Sphoeram attingcre, aut poiitioreloquenda tuarum praerogativa- rum umbramdelineare non valet. Tu esiib Palma ita adgratias eVečta r ut Angelorum, omnidmque Sančtorum plantx ad ejus alti- £ lc tudinempervenirenonpoirint. Cedrusemi- be< nensinLibanoEcclefise: CyprelTus adcoele- tLK dis Sion delitias devata; Platanus qux aqua- nei rum ■«©e i£* §0» vi t im rU m Divini verbi rivo foecundata ad talenti >us magnitudinem excrevit, ut Coelos tranfeen- dens ad Reatiilim* Triadis fupremum Mon- ius tem fua' pulchritudine appropinquaveritt ni- Torcular rutiians Coeiormn : Turris fpien- let, dens Glori* : Sel radians Firmamenti , & ; ti- Planeta ita fulgens, ut A it ra Angelica, San- leb čtonimque Steli* coram te lumina a tui r/u, Splendoris excefTu obumbrata videantur, ,hi- Regiam tuam Majeftatem Seraphim, &Ghe- nei rubim honorant, eique omnium Cceleftium tibi Spirituum Chori obediunt, de Miniflerio iibi in tuum ho norem commiflb gloriantes. , ac Ceflent perperam impenfa pr*conia, )o- qu* delufi Poet* failis Deitatibus carmine ;a b cecinerc , nec pulehritudinem Helen* Ovi- i ii- dius celebret, Tibi, & non ipli convenit id, xix quod expreflit, cum dixit. :re. AFc tibi per ufquam Fhrygtam , nec Soliš v a. ab ortu illa Interformofas altera nomen babet . m, Etli Sacr* Litter* commendant prodi- Iti- £do(am Sar* fcecunditatem , ingenioi* Re¬ mi- ^ eccae folertiam, celebris Rachaelis pulchri- de- ta< Enem 5 fortis Debor* ftrenuitatem, ge- ua- ner °i^ Judithanimum, vigilis Ruth pruden- uin tiam, viii «05 0 $ gentiam, Šturgentiam ijsutinonredilet. DifficillimumTemper fuit, veile omnibusefte acceptuni, ita ut ejus effedus totaliter apparuerit: genia enim hominu tam infentiendo funt diverla,quam invultudifterentja,ncc omnes inuno didamine convenlunt, nec idem velle habent, ex quo diverlaetiam judicia, Sc rerum conceptusproveniunt. Mille hominum fpecies, & rerum difcolor ufus; Velle fuumcuiqueeft; necvotovivituruno. Dubiamenteferor, hoc opus omnibus gratum fuifte, fm- dere tamen mihi potero , non omnibus diiplicuifte, quinimo pluribus placuifte affirmare licebic; fiquidem de hoc me certum reddunt tot replicatadmprefliones paucos in ter ar.nos in diver- iis Regnis habitat, cum harc, quatin lucern prbdit, Decirna nona lit. Bibliopolis , Impreftoribus , alijsque pluribus devindus maneopro cura, Scfoiicitudineexiguos meoslaboresnotifican- di, Sc dilatandi, perpensa enim eorum intentione de communi Confeflarioram, & Pcenitentium utilitate, tanquam cooperan- tesnonnifilaude, & mftimatione digni funt; lise tamen cura gratior mihi fuiflet, fi de prte dieta intentione certior fadus, ali- quos erfbres evitaffem, quos prteli feftinatione, vel corredo- ris deficientia comrnilTos in hac Decirna nona impreffione, licet non totaliter, emendavi. InlmpreftionibusBarcinonte, & Va¬ lentine Anno prteterito 1 6^85>* fačftis abinitio definitionum rnora- liumferiesappofitafuit, quas licet non reprobem, meas tamen efte non declaro, fedhas ordine Alphabetico infinehujus ope¬ riš tradatu 18 * pono. Inrelatis pariter imprefttonibus videtur Catalogus 68- Propofitionum Michaelis de Molinos a Sacra RomanaInquifitione, ScaSanditate InnocentiiPapajXI. dam- natarum, prodierunt etiam in lucern aliquarum pratcedentium impreffionum Indices Alphabetici rton exade citati, omnibus his mendis hcec decknanonaimpreftio caret, in qua vaide co- piofiis pro commoditate Ledorum Index habetur. Copia, varietas, replicatio, & continuatio curarum adeo mihi teippus abripiunt, ut opera alias promifla prcelo dare non oucam , huictamenjam data eft prima, & fecunda parsColIa- tionumMoralium , &quamprimum tertfam, in qua de Sacra- mentisingenere, Sdnfpedeagitur, Typis mandare canabor. Defedibilis conditionis humana: proprium eft aherrare: Ktgare nonpogum , nec debeo, aiebat Auguftinus, jlcut in ipjis Ma- joribas j ita muha ege in tam mu!til op uje ul k m ek 5 qua pojjint jujlo judicio , ir nulla iemeritate reprebendi : Et fi Auguftini ingenium defeitahumiliterfentit, fuperbž faperet, qui non eft Augufti- mis, aliter de fefentire. Kac reftedicne perledus liber, haud dubie deredus ex inadvertentia, velimperitia commiili oblivio- ni tradentur, fi aliquid laudabile inhoc opere reperietur, om- nium bonorum Audori laustribuatur, qui pro communi ani- marum emolumento ex fina benignitate hanc miferam creatu- ram id edocere dignatus eft. V ale. L A MEN TA TI O Adverfus Omiffioneni , & modi- cum Zelum ALIQUORUM CONFESSARIORUM. Cui comparabo te ? Vel cui affimilabo te , Tlita Jerufalem ? Atagna ejl enim , velut mare^ Contritio tua 3 Quis medebitur tui ?ExThrenis Hierem. cap. 2. ver g. 13 . 1. f T Alamitatum, Sc miferiarum dftuviem fervidus, &ar- dens Hieremiae Zelus Jerufalem vatidnatus eft, ita triftes ejus lacrymte in threnis expreflte teftantur. Horridamejus folitudinemfimul&lemel flevit, ac miratuseft: Quomodo fedetJola Civitas , non habitatoribus materialibus defti- Thren.c , tutam, led virtutibus viduata perfpexifle ingemuit, prout Hugo v. 1 . b 3 Cardi- XIV Hugo Car d. ibid. 2?v Ante. Thren . Hitrem. Thren. i. 0 fiat e.i.v 1 g. Thr. i. Vide Lyran hic. Ofeas c. z. Ki.Z. «&§ $ so* Cardinalisinterpretatur : Sola virtutibus , (T operibm bonh , quin imo tam deteftabili vidorum inundatione affluentem, utobje- ftum adeo miferandum perpendere non valens lufpiria exdta- vit, & in lamentationes aequiflimas prorupit: Sed Hieremias Pro- pheta flens , & planr.it lamentatione hacinjerufalem: O Jerufalem, Jerufalem, nonne tu Populus ille elečlus eras, quem Divina Pie- tas intensč dilexit, nonne illa delidofk Refpublica, quaehabita- toribus abundare gloriabaris ? plena pop uk : nonne in te qua(i in amoeno viridario virtutum jucundifllmi flores cxuberabant? quomodo jam in fyIvam incultam converfa non nifi fpinas Syl- veftres producis ? inter mille Divina Clementia te in unicam Sponfamelegit?. Sponfabo te mihi in fempiternum » In viduitate eonftituta Sacrum Sponlum amififti. Eheu quam funeftum divortium? fa3a cji qtia.fi vidua Domina Gentium ad thronum Principatus fuper alias Provincias exaltata , Princeps Provhecit- rum , quomodo nune alienis fubječta ad miferam captivitatem redafta es ? z. Jerufalem juxta communem litteralium Expofitorutn fenfum nollra: Sanctae militantis Ecclefiae figura eft , de qua in myftico fenfu timeo , ne Prophetae lučlus prateriti fuper Jerufalem modernis lacrymabilibus temporibus verificentur: magnavirtutum defolatioin animabus Chriftianis cernitur; ut jure merito Ofete Prophetae verba nobis appropriari valeant: Non eji vtritas , &' non eji mifiricordia , & non ejifcientia IjEI in terra. Non eft imprimis veritas, fed deeeptiones , limula- tiones , duplicitates , mendada : esaminentur Tribunalia, Miniftri, negotia, converfationes, commercia, & virtutis exi- liurn, mendatij introdučfcio, ignominiosž patebunt: obferven- turvifitationes, congratulationes, cornmiferationes, caeremo- niai, totum hoc meram fičtionem redolet: perluftrenmr Con- feftiones,&Confeftionaria,nčc.htecatam perniciofo contagio liberaerunt: Non eftmifericordia, pietas, compaflio : & non ejtmifericordia ; quiapauperum miferia eleemofynis non fuble- vatur, & quod fenfibilids eft, hsec Chriftiana charitas in mul- tis DEi Miniftris decrefcit, qui'reprehenfibiliter faero pulpiti, aut Confeflionarijexercitio nonvacant, vel fi oppofitum con- tingit, debitusZelusEvangelicusdeeft: NoneftScientiaDEI: Non ejl Seientia DEI in terra .; Scientia vana j & mundana intelle- cius e n d rc C & ci e; ti fu p? tu M fr te fi) ta ut cc tei ac fai ap P r te Cii m ad fu U fr bil ra fe: fr [uin bje- :ita- Pro- sm, Pie- >ita- luali ant? Sel¬ cam tace tum mm 7 ci li¬ tem rum qua uper tur: ant:. bil mla- alia, exi- ven- :mo- Zon- :agi° ■ non Me- mul- lpiti, con- DEI: telic- aus XV ftusCatholicosabforbet, cui in fabularum, novaliorum , co- mediarum, inutiliumlibrorumcuriofis, &exitiofis lečtionibus dele&antur , a ftudio autem Spiritualium voluminum abhor- rcnt: Schola orationis non frequentatur , ac Chriffi Domini Crucifixi preticrfus vita? liber non pervolvitur: ScientiaDEI eft, & vocatur Sacra Theologia, divinam hanc facultatem plerique culpabiliter ignorant: 6 utinam illi, faltem, quibusincumbit, eandem apprehenderent. 3. Cum igitur in hac mpfteriofa Jerulalem tantavirtu- tum inopia habeatur, pergrandis tamen regnat vitiorum excef- fus : MalediBttm , fequitur Oleas, id ?//, additLyranus, detratfio proximi , &" vituperium, & mendatium , &' homicidium , fur- tiim , &' adulterium inundaverunt , <&“ Sanguis Sanguinem tet ra it: Maledictiones, & execrationes , detradiones , contumelia?, fraudes,odia, homicidia, furta, injuftitia?, impuritates, adul- teria, aliave peccatainhoc campo hadenus felici adeo pedcm fixerunt , utadinftar horribilis diluvij univerfam tetram impie- tatis aquis inundantibus occupaverint: inundaverunt : taliter , ut fanguis , qui bonos corroborabat moreš abundantes componat rivos reciproce fe tangentes : & fanguis Jdnguinem tetigit , cum peccatum peccato additur 3 explicat D. Cpprianus : adeo miferandum eft hoc infortunium. Ut terra ipfa hujus fanguinis rubcdine tinda , fi ad exigendam vindidam os non aperit, prout alijs temporibus accidit, aperiat tamen oculos pro extrema hac fatalitate deflenda : prog ter hoc lugebit terra : terra? lugenti prae peccatorum pondere vice Coeli plandum aflo- ciant, tanquam derebda?, eo quodredo virtutum inceifu ne¬ mo eas perambulet: Via, Sionlugent . eo qudd non fint , c/ui veni ant ad folemnitatem (intcrlin. Hi') Patri a Calejlis. Quin imo turbce fub Ludferi vexillo annumeratte viam perditionis lequuntur : Lataporta 5 &’fpatiofa via ejl , cpua ducit ad perditionem , gr m uiti funt , cjui intrantper tam , dulces interim femitae glorise ad fle- bilern folitudinem redadae funt propter paucitatem perfeve- rantiumineis: Arcta vi a ejl , qua ducit ad vitam , spanci funt qui inveniunt tam. 4. Prardidum ludum comitatur ejufdem Jerufalem mi- ferabilisftatus : Cui comp ar abote, vel cui affmilabo te Fili a Jeru¬ falem ? magna ejl enim } velutmare^ contntiotua : anguftiastuas ojerufa- Ofeas ibid, Ljran.fu- ptr eumlo- cum. D. Cypr. a p ud Glof- fam Hi d. Gen. c. 4» v. 10 .Ofeat Hi. v. 3. Thren.c. 1, v. 4. Inter. ib. Matih. 7-v- 13 * ibidem. Thren. c. 2 . v, 13. izidem. Hugo C ar d. in e um io- cum Tbren. Hitrem, c. \.v. 22 . hi¬ ter lin. hic. Hitrem, ib id. Hitrem. Tbren. c. 2 v. 34 . xvi «03 S 53» 6 Jerufalem mens esprimere non valet; contritlo tua fumma eft, ficut lumraa eft turbatio, alteratio, motus, &amaritudo maris: Magna e Ji velut mare contritio tua : Alt proh dolor! non enim h ate tua major eft strumna : jucunditatem pareret tua affličtio , fi jačturse tušemedella foret: magis deplorabile eft, quod tua eontritio ficut infručluofa, & tuus dolor inutilis , ita plaga tua fit incurabilis: Quit med? bi: ur tui? pauci, aUt nemo te curarepoteft, refpondet gloftainterlinealis: aut nullus , autrt- rm: innemine aut in paudsHieretnias opportunum remedium pro materiali jerufalem aperit, & pro myflica Jerufalem, quse eil anima peccairix , nec minus Hugo Cardjnalis in Sacerdoti- bus remedium invenit: n ulit a Sacerdotum medebitur tui , S bo¬ mo peceator : Quomodo nec minus ? Sacramentaefle phartna- cum pro quolibet malo culpte, & in Sacerdotibus poteftatem vigere fanandiab omnipeccatoruminfirmitate, veritas Catho- lica eft : Nuncjuid rejtna non ejl in Galaad y aut Medicin nonejlibi? Globa interlin, hic : Hienguid refina danitenti<& non ejl in Gaiaad? aut Meiicas , id eft Saceraos , cujus mtdicamine c ur ari dtbuitt non eft ibit Itaprofečtorcmediadantur, & medicina’, & Me¬ dici, & Sacramenta, & Sacerdotes: Quare er go non ejl obduiin cicatnr. ftlia populi mei ? quare ergo tot funt infirmi fine cura? quar tam periculoice contagionis origo ? dantur medicamina itaeiiicacia , & tamen infirmi adftatum adeo fatalem pervenc- runt, ut merico de ijs pl ang; pofiit: Quis medebitur tui l Hullus > C-Ui YCxYU$+ c. Caufe, propter auasremedia potentiftimaSS. Sacra. mentorum fuo carent eftečlu,plures funt, & interhas aliqu* iiimma fui cordis smaritudine ab Hieremia numeratae, iumma erudttione a Cardinal;' S. Charo fignatae; dropheta tui, in quit Hieremias - %-iderunt tihi fal/d , & Ji ul ta , nec aperiebant ini- _ c; uit ate m tuam, ut tead pmnitentiam provocarent : Sacerdotes, Confeflarij, Concionatores, Doftores, & Pradati fua munia adimplentes, veros Prophetas a DE O antiquo Populo affigna- tos repraefentant, fecus autem facientes funt velut Propheta, dequibus Hieremias hic conquaeritur : Ab his dolorofo Jerufa- lemescidio nonprovidebatur: quia ejus dementias, & illufio- nes non revelabant, nec ad ppenitentiam gentes invitabant: Confeflarij, pariterpcenitentium damnanon reftaurant; aut q u ' tra bil; rie< adj del del pal nis bat Fa’ ter mt aui rer &. C ur, fpic qu; /*> apt infi Co M fpe q u cu< čtu mc cef dic be; pec eo rat CUl mj ido ion tua »ca 3 te rit- um lute Dti- na¬ šem lio- bi} id? ut, de- \iiu ira? lina ne-. lui > era. j n« gliser f«/1 /»/- :es, mi a na- :tse, afa- fio- tnc: aut I uia # s* . . N xv ” quia cx inadvertentia (nedicam ex lgnorantia) ea non pene- trant, aut quia infideles non patcfaciunt ; prout dicit Venera- bilis Rupertus Abbas: Quia viderunttibifalfa , &fiulta, nec tpt- riebant iniquitatem tuam Mediti tam imperiti > quam inf dele s , ut te adpemitentiamprovocarent. Infanise, St illufiones dantur in peccatoribus, ijdemque defečtus, alt Hugo de S. Vietore, in Miniftris reperiuntur: vi- delicet, quodjuxta proprium genium, inclinationem ( & fortč paffionemjpoenitentibus profpera annuntient,horribilibus mi- nis terrorem incutiant: Quando, Š" quibu$ volek ant, promittt- bantprofpera , Ruando, &' quibus volebant min d ban tur adverfa. Favorabiles fententias inquirunt, & fequuntur pro unopoeni- tente, & tamen eafdem in fimili aliorum cafu iequi recufant; mel &lac fub Iingua eorum, erga perfonas flbi geniaies ; fel autem contra diffimiles: Diviti iicdt p er ver fo adulantur, paupe- rem quam vis juftum inerepant; fic pr oteftatur D. Hieronymus: &“ut loquar, quodfentio , difficile hot malediBo quis carere potejl, cum ma/is frequenter adultmurpropterpotentiam , ©“ bonos de- fpiciamuspropter inopietm. 6. Peccatorum inianiat , & deceptiones multte funt, quac tamen ipiis a Gonfeflarijs non revelantur : Vider »ni tibij,'al¬ fa , &’ pulta , nec aperiebant iniquitatem tuam ; & cum plaga non aperiatur, conlequenternulla efteura, & fine remedio jacet infirmus. Poenitens dicit fefuam confcientiamexarninafTe, & Gonfeflarius advertet hoc multoties effe falfum : vider ant tibi falfa ; quia nec de numero feu quantitate, nec de qualitate feu fpecie peccatorum, nec de neceffarijs circumftantijs fe accufat; quodfacileinplurimisperfoniscernitur; & li Spiritualis Medi- cus hunc errorem non detegit; dum per interrogationes defe- čtum neceffarij examinis inpoenitente fupplere non valet, quo- modo curabit eum ? Quis medebitur tuil fiiorum reatuum pro- ceffum Confeliario tanqukm Judici poenitens referre definit: dicendo, de alijs non effe fibi confcium; fi autem aliqua adhi- beatur diligentia in interrogando, & ipfum examinando, multa peccata tacuiffe deprehendet;imo plurimi de his non fe accufant, eo quod Confeffarius,ut ipfi dicunt, non interrogaverit: exqui- rat igitur, vitram in Confeffionibuspr^teritispoftufum rationis cum remorfu confcientis aliquod occultaverit peccatum inta- Kaperi. [upr. Hi er. L i. c. 19 , Hugo de S. Vi Bor e 1. 1 . A n not. elu- cid. in Thr. Hiertm. fli¬ per kune D. Hieron. tom. 5./.I. in lam. Hieron. t. 2. in hunc ver f um f ne. JoJuec. 7. v. 19. Abulen. in cumlocum. &,4 7 * xviii # S0» Ii, auc tali materia? &c. Nili enim cum Zelo hoc exerceatur minifterium, lolicita applicatio deeft; & hac deficiente non ape- ritur peccatum: nec aperiebant micjuitatem Utam ; quare plagain corde occulta remanente iplum fine remediomori necefleelt, infirmitate non detečta infirmus perire debet: Qujs medebitm tui ? 7. Culpa non eft mea, refpondebit Confeflarius, fiei malitia aut verecundia poenitens fuum non referat peccatum; ego non dico ipfi, ut taceat; ipfereuseft, Sc teftis, ego Judex juxta allegata fententiam ferens : fi ergo exatte non fuit con- feflusip(i,& nonmihiimputandum eft: Non nego Confeflarium effe Judicem, qui juxta allegata a pcenitente debeatiententiam ferre, fed nec Confeffarius negare poterit, quin lit Medieus animae infirmte ad fuos pedes procumbentis : tanquam Judex fola pcenitentis informatione indiget, ledtanqukm Medieus pulfum tangere debet, ac omni pofiibili modo ad eam curan- dam ejufdem infirmitatem penetrare. Verum quidem eft, qu6dfubindeetiamzelantibus, Sc huicexercitio magis inter.tis foleantpoenitentesexpropriamalitia, aut verecundia occuka- re peccatum; fed pariter verum eft, hoccrebrocontingere, aut quia Confeflarius, ficut tenetur, poenitentem non interrogat, aut quia modica humanitate, & nimio rigore cum eodem agit, Cum DEI mandatum Achan tranlgrefius fuiflet , acceftit ati Jofue, qui ut iplum induceret adeonfitendumpeccatum, dixit ei: Filimi , da gloriam Damino DEO Jfrael, f$" conptere , at^uein¬ dica mihi ., c/uidfeceris: Non feverč, aut vultu exafperato excepit,' nec duris lermonibus eum allocutus eft, ut nos ifte magnus Bcl- lidux, aitAbulenlis, inftrueret, quodfuavitas valdepotensfit remedium pro animando peccatore ad luum aperiendum pec¬ catum : Vocavit Jofue Achan filittm fuum , ejl enim modus dulcu ai fuadendum eonr>tniens ; &' hoc ut induceret eumad conjitcnduM cjtiid feciffet: Qui Confellionem accedit, ut plurimum reveren- tia Sc verecundia prasoccupatur ; reverentia hujus Venerabilis Tribunalis timorem incutit, & verecundia proprias miferias detegendi liberum lingute ulurn impedit: ideoque necefleeft, ut Confeffarius velut Pater iplum incitet, &velutPaftorabfol- vat: quia li poenitentis timori , Sc verecundia Confeflarius verborum alperitatem , in modo duritiam, in agendo inhuma- nitatem fift; cul cul S.I fecl fola Sit y afft fun ran tus ex; apr & c bili firr tot cur qu: nis * nit (er re; exi Ca s'h cat at< tiu ab int nit po! dig ra; tat m # sc» n . * IX atur fiitatem fuperaddit, & contra Spiritus Sančti dičtamen pauper- ape- cuh' poenitentis cor affligit, cor'inopis ne apxeris ? Clarum eft a fua g&in culpa manifeftanda retrahi: Non fic, noniic agendum eft, ait E ec L e. 4. v. :eft, S.P. Auguftinus : Sacerdos , adfit btntvolus>paratus erigere , & ].D.AuguJl. dtm fecumovesportare: Adjuvet conftentem -- - Juvet leniendo ,con- lil. de vera folando ,. fpempromittendo , & cum opusfuerit, eiiamincrepandoi &falfapoi- fi ant iniqui- tritts tmm > repraefentet peccatori Tordidam culptr maculam, ima- -bi ofFenfe abominationem deteftabilem, damjaa, qux’ exinde tern c 2 inani- XX. *>§ $ in animatn refultant, ad verum cordis dolorem ralidis ratio- nibusipfumconcitando: fihocmodo nonprocedit, quomodo infirmitaslanabitur ? lethalis poenitentis morbus ficpe manjfe- ftari negligitur, ideonecmirandura, fiejusftatusindeimmedi- cabilis remaneat: Quis medebitur tui t 9. Non minoris ponderis eft alia Iacrymabilis deceptio multarum animarum : viderunt tim falfa , quae vita: emenda- tionem coram Confeflario firmiter promittunt, & tamen verum emendationispropofitumnonhabent, quodoprime Confeffa- rius advertet ex modo, quo pcenitensconfitetur fine verecun- dia, finepudore, Sc rubore, aridus, frigidus, languidus, acmil¬ ic alijsdefečtibus non modice vulgaribus , & communibus; in- ter quos principalis eft, quod continuo cum eodem peccato- rum fafciculo , St temper recidivuscompareat, nuM ex pluri- mis praecedentibus Confeffionibus emendatione deprehensa: quare Spiritualis judex juxta verbalem poenitentis relationem non le dirigat, nec fufficit, quod ore proferat, fe propofiti/m habere nonoffendendiDELIM; led ad operaluarefpiciat, quce fideles funt cordis teftes; St quando opera contrarialiint verbis, his minime eftcredendum. Horologiaaforislanceolam quam- dam habent, aute horam indicat, eftque velut lingua , ean-i demdicens, Stoftendens, & fidem ipfi praftamus nobis fua- denclo illam efie horam, quam fphoera indicat; iedhoccredi- mus, quando horologiumbeneincedereSolet; maleenimin- cedendo, quod index aforis monftrat, falfurn efie putamus. Lingua eft myfteriofum cordis oftenforium fecundum Venera- Simtl. Mat. bileChrifti DEInoftri didturn: Evabundantia cordis os loquitwt e. 12. v. 14. quod profert, tune fide dignum cenfetur, quandomorum ho- rologium bend incedit; fi vero hoc eft inordinatum , lingua: voces fidem non merentur ; quia turpem fraudulentte notam Mick. c. 6. aMichaca Prophetarelatam incurrit: Lingua eorum fraudulenti v. 1 2. in ore eorum \ Verum eft , quod pcenitentis cor cernere non pofiimus; Sc ut diferetd Spiritus Sančlus afieruit, cordis intima Eccl.c. 1 j. penetrare difficile eft: Vcjlieium cordis boni diffieilš inveniss, & v- 32. cumiabore: non dicit efie impofITbile , fed difficile , arduurn, Š" cum labore: Laboret Confeflarius interrogando poeniten- tem , utrum fitrecidivus, inlaplu frequens, inoccafionepro- ximaconftitutus, k quo tempore, Sc cor poenitentis ei aperie- tur: tui eft en čir po! dei mc rec Da Sai fec dic Da qui bii! prc noi exc ter ter coi (ua {Ir: nit; vit; Vit infi ne prc du< 6 k eft ta alii fio qti atio- tur : ficque formate poterit judicium, ejufdem propofita non iodo eflevera, cumun&, brni s , & repetitis vicibus poft propofitam nife- emendationem verbis fiiis non fteterit. ledi- io. Hujusveritatis , & pro Confeflarijs neceflaris do- čfrinae probatio in perfona Regij Prophette David patebit, qui iptio poftquam amicabiie cum Saul habuiflet colloquium , & ab eo- nda- dem de non offendendo fecuritas oblata fuiffet, in tutiorem ta¬ nim men locum , ut Sacrae teftantur Paginse , David cum focijs (e effa- recepit: David viri ejus afcenderunt ad tutiora loca: Nunquid cun- David perfpexit aliquid in Saul, a quo poflet terrefieri, autforte mil- SaulmetuendacomminatuseftPnon, &tamentimet,acloeum • in- fecuriorem qucerit, quadecaufa? quiaei. femeldecepit eum, ;a to- dicit eruditus Vega, non amplius fdit , Experientia Magiftrain ] U ri- David de inconftantia pr omifforum Saul, verbis hujus non fidit; nsa; quiaoperibuscontrariaadinvenit. Hoc idem in multis anirna- ne m bus experitur Confeflarius : emendationem promittunt, at tam promilTa non fervant , avitio abftinere proponunt, & tam en quse non abftinent, meliorem ducere vitam pollicentur, verum in rbis, executione datam fidem violant, & hoc non lem el, bis , aut tam- ter 5 fedfrequenter contingit; hacergopofita experientiapceni- ean-i tentis verbis non eft fidendum. Fragilis quidem eft humana fha- confcientia, htectamenfragilitasaliquo modo curari debet; fi - e di- fuavitas non pro deft, ad rigorem tranfeat: fi abfolutio eft fru- n j n . ftranea, negatio abfolutionis fit remedium: fi fuavitas olei fa- TlUS . nitati non conducit, acre vinum adhibeatur: medicina amara , era . vitiofos expellethumores , quosdulcis potus expellere nequi- turi ? iX - : ^ boe modo non agitur , in cura aberratur , 5 c infirmus ho- infanabilis remanebit. Quis medefaturtui? y U x 1 p- Ex negleeta mendarum poenitentium manifeftatio- tam ne P^ url '. m ’ infirmi fpirituales non curantur, ut ex Hieremia jam snu ptobavimus : nune alias caufas ab Eminentiffimo Hugone ad- non ductas examinare lupereft : Nullus Sacerdotum mtdebiiur tui } ima ohomo peceator: fuia vel idiota funt , vel Ji fciunt , nolunt: Alpera eftprimavox, quamhiceximiusDotiorprofert: Quia velidio- im, mea reverentia affirmare non audet, verbum hoc in :en- a liquibusDEI vicesgerentibusverificari, dum in lacra Confef- )r0 . fionarij Sede affident: poflibile tamen eft, nec repugnat, alt- :rie- rbo amorecapti ad honeftandam fuam exculationem mille motiva iet, excogitabunt: at fi coram hominihus, nefcio an coratn DEO ni ra fimilis excufatio fufficiens fit dijudicanda, Sapientiffimi Magiftri, :fla- & Severi Judicis Chrifti perpendant parabolam , in quafervus :rna acceptum talentum poftpetitam rationem reftituit, ideoquead nat, perpetuastenebras condemnatus : Inuiilem fervum ejicite in te-Macbtt. 25. ura: nebrasexteriores: DiftipavitFortčtalentumfibi traditum? Non: v. 30. : Si integrum reftituit: Ecce habes , quod tuum eji ; & tamen condem- lon- natur? & quid de illis erit, qui acceptatalenta malčinfumunt, pet- aepotentias, fenftis , vires, fubftantiam peftime, quiainDEI nti® oftenfam,impendunt ? hunc fervum tanquam inutilem condem- eft, nat inutilemfervum , quiaunicum talentum otioftim tenuit, li- ocul ret fuae amiftionis excufationem oculis hominum non levem erit; propoluerit, fcilieet, quod cognito rigore, quo Supremus Judex la n- lui talenti rationem petiturus eflet: Scio quiu bomo dur us es $ e jut :on- dem amiflionem timuit, & ne dum alia fuperlucrari negotio :Ci- praetenderet, etiam eapitale cum prtetenfo lucro perderet; pec- adcoque melius judicavit, accepti talenti rationem reddere, aldi quam id impendendo fe ejufdem jafturte periculo exponere: ium tirnem abij , & abfcondi talentum $ Vere exculatio frivola non Uidem. ium videtur,fedquodinterhominesexcufabile apparet, anteDEUM ;ftra gravior fuit accufatio; quia realiter, quod pallio timoris ope- } & riebatur, fimulatapigritiaerat: Sene tnale , & p iger ; fuitpiger Ibidem mus declaratus , & tanquam inutilis condemnatus : Vide , inquit v. 26. 2on- Magnus Chryfoftomus, quomodo non folum rapaces, & qui aliena tra- invadunt^nec foli malefaBores , ver um etiam &' qui bona facere ne- ftu- 5 txtremo cruciaturfupplicio. Excufationes ab aliquibuste- lifita pidis ad fuam tegendam omiflionem addučta; referuntur , & um: confutantur inperorationeiecundte partis nuni. 8.&c. Interim e in- hic deflendum animasinfirmas nonfanari, eo quod cum eis cu- rae periti Medici negentur , in manus minusperitorum cadant, lC u- ade6quefineremedioremaneant: Qm S medebitur tui ? NuHus , :no- fifciunt , nolunt. ;jui, 1 3* Alij infirmis confcienti js fanitatem conferre nolunt, om- qtiamvis modum ipfas curandi calleant: velftfciunt , nolunt : quia iofo a d Confeftionarium abfque efficaci defiderio fanandi, fed fola von- inten- xxiv «0? 0 SO*- intentione ipfas exaudiendi, ac breviter expcdiendi acccdunt; neceflarium eft tcmpus, & tempus quietum pro examint poenitentis circa principalia fidei Myfteria, pro ipfius confeien- tix tortuoforum finuum fčrutinio, & pro formando judicio gravitatis, ponderis, Ipeciei, numeri, ac circumftantiarum faorum peccatorum, nec non obligationis farna:, & rei refti- turionis: mora aliqua opus eftpronotitia, an peccatum litre- incidentiae, habitus, & occafionis proximae, pro incutiendo horroread malitiam peccati, repraefentandA gravitate, ac de- formitate DEI offenfte, pro commovendo ad verum dolorem, & efficax propofitum, pro confilijs falutaribus dandis,pro in- ftručtione modi, quo vitam luam inftituere debeat, & pro multis alijs, qu£E in illo venerabili ioco occurrere folent j qudd fi Confefiarius cum feftinatione procedat, quomodo tot obli- eationibus fatisfacere poterit ? cum frequenter poenitentes ta- leslint, utomniaifta, & multomajora requirantur. Chriftus dulcis nofter Dominus, qui taoauam Divinus Magifter ad nos erudiendum venit , optimam in hoc dočtrinam impertietur, Jom. s. 4. Attente confideremus ipfum ad puteum Samarine miferam illiui 5. peccatricis animam curantem, & omilsa confideratione labo- rum,itinerum,famis, fitis, quae perpeflus eft, adnoftraetepidi- tatis confufionem in animarum falutequterenda: ut meumin- tentum fequar, objicio folum oculis PP. Confeflariorum pacem, moram , & quietem , qua le cum anima illa detinuit eandem interrogando , audiendo , examinando , replicando, propo- nendo ^ cum cseteris, qute patenter in illo devoto, pio, & pro- lixo colloquio peregit: Poterat quidem breviter curare , con- vertere, & expedireiplam; fed ad noftram dočtrinam patienter fecum gerere fevoluit: pnetermifsa feftinatione, qua muliš pro fervitio domus aquam attingere conatur, praecipuum ne- gotium, quod eft falus animse , diligenter quaerit, nec a farne, fiti, alijsque aerumnis fereftaurare BenignusDominus cogitat; fed folius alimenti pretiofi ipfius cordiselurem feoftendit;difca- mus hinc vanos abjicererelpečtus, quibus ad poenitentem cito expediendum allicimur. Pro negotio enim tam arduo longi mo¬ ra temporis opus eft. 14. Interdum contingit, quod pro tune poenitentis con- fcientia extricari non poftit j quia vel ipfemet fe detinere nequifi vel vel i ager nem ftum potu dere trači tet n. te de fed f nota die a pečft perd non guini die-, ris, form mo i bilis men! man relle: cum tam i quap tit, 1 bit, Suad ra lai tentii fiteo: & difl fter ii eum turci dunt: amine fcien- adicio iarum . refti- lit re- :iendo ac de- orem, iro in' k pro quod : obli' tes ta- iriftus id nos aetur. i illius labo- :epidi- jm in- acera, mdeni jropo- k pro- , con- ienter nuliei m ne- fame, jgitatj ; difca- tncito gimo* is con- ,equitj «0$ B s* , Tel in ipfius cura moraš trahere necefle eft; quid in fimilicafu agcncium fit, Ceeleftis Magifter in fafto alterius peccatoris nempe Zachaei docuit: Afcendit hic arborem,utvideretChri- ftum, qui pios oculos ad eundem convertens, licčt immediate potuiflet,diftu!it tamen ejus animam fanare,dieens ei, ut defcen- deret,domum pergeret,ubi mature futeconfcientia.’ negotium tračbaret, Zachtee feftinans defcende , quia hodie in dome tua opor - tet me mtntre: Perpendamus omnia verba: jubet eum folici- te ddemdere, feftinam , quia teternse falutis opera non pigre, fed fervide agitanda funt: ait bodie , hodie, non cras, 6 mirum notandum! de die craftino 6 Chriftiane non es fecurus, ho¬ die animse tuae remedium fbllicitare debes; fi craftinum ex- pečtas, forte ad caftrinum non pervenies , & in aeternum te perdes, hodie , (i, dum haslineas legis, culpa ( quod D E US non permittat) gravaris mortali, te per Chrifti Crucifm San- guinem obfecro, ut de ho e abominabili (latu egrediaris, ho¬ die, confidera, auod, fi hae nočte pravd confcientia morie- ris , aeternitatis nox horribilis perpetuis tenebris te cinget, ac formidanda abyfli vorago te obruet: Addit Chriftus, le in do- mo Zachtei moraturum : Oportet me mmere r huius inoeftima- bilis vifitationis Zachseus ipfe anxius effe debuififet, verum im- mertfus Dulciflimi jESLI amor proprium puaeftum reputat ani- marum fiiarum falutem i in illo manere : fiat mea principalis ref!exio: pro curando Zachseo neceffarium erat manere,qui, ciim fuiflet vir in negotijs, & contračlibus immerfus, onera- tam habuitconfcientiam,rnultifquereftitutionibus obnoxiam: quapropter non feflinanter Chriftus Dominus eundem dimit- tit, nec coram illahominum multitudine ipfius curte ineum- bit, (ed hoe ad tempus magis opportunum, St quictum diftert: Suadeamusergonobis, quddad perniciofa confčientias vulne- ra fananda non fit properandum ; fingulariter iliorum peeni- tentium, qui eum interno valde intricato accedunt.. i f . Non ieficior tamen, quin aliquando abbreviari po*f- fit confeflio, quando nimirum perfona eftbene difpofita, capax, & uiftinčte confcientiam fuam espliesns: prout Redemptor no- fter in lapfu Petri oftendit, folo afpečtu , quafi eoelefti manu eum erigendo: Converfus Dominus r : jfexit Fetrum : Aft fignen- tur circumftantis: Petrusfagax, difčretus,. & beneinftručtus d Posnitens Luca eap. XXVI -«0$ ^ Pcenitens erat: peccata ipfius pauca , Sc opere completa: i hujufmodi poenitens accedat, noaeftdubinm,quin cito expe- 1 diri pofITt: dentur mihi pcenitentes fimiles Petro, illaqueatam, j! a ^ autin culpisinveteratam non habentesconfcientiam, tune fine j 1 ^ 1 difficultate concedam , ut breviter expediantur; Verum i ^ 1 dillimiles dentur conlcientke , ac difpofitiones diverfae, quo- ^ modo tam brevi tempore omnia ;requifita peragenda erunt! ^ Podibile non eft, ut morbi interni hoc modo curentur: adeo- ^ ca que ex defečtu curse neceflartee in (latu perditionis animce per- p ^ feverabunt, sicque motivum erit audiendi, Quts, medebitut j tui ? Nulhis, quia ferio huic muneri noLunt ineumbere, nolunl, 16. Hce funt univerfales , Sc ordinarij eaufe , propter t jj L quasplurirmeanimaeihfirmae in faera Confefitonis Pilcina ialu- ] or j tem non confequuntur , unde jure merito illam dereličti Para- £jj. Joto. cap .j. ]ytici queereliam ingemminare pofiunt : H o minem non baha, un - t v ' 1 ' hominem non habent, qui earum conlcientiae plagas Zelo terr Evangelico ipfis.aperiat: hominem non habent, qui cum ma- & ^ turitate patratorum critninum turpitudinem ijtelem monftret an jj hominem non habent , qui diferete abfolutionem lufpendat, quando propter malam dilpofitionem eam demerentur: homi- t ; 01 nem non habent, qui fapienti prudentia , Se prudenti fapientii ]; c £ earum curae vacet: hominem non habent, qui pacificeipfosin tus Confefiionali exaudiat, culpas examinando , gravitatem per- j im pendendo , folidlfque rationibus ad fcelerum deteftationem e j u; hortando : Et 6 utinam noneveniat, quodneccogitare, net q Ua fineruboreexararefaseft!nempe,quod, quipijPaftorismunifi tus exercere tenetur, cruenti lupi officium gerat! plui 17. Lacrymabi!esfi.int calamitates, quas patiuntur ani' m ia mre dupliercer mifetse lub incurabili fiatu gementes; innumera- tm , biles funt lacrymce, quas fuper tam infauftum eafum Hieremia* Si ai effundit, Sc plangentes fiios oculos extendens, a malo incurabili (j m! ad deflendam mortem poft hunc lecuturam tranfit, fuafqueh San ciymasexiguascenfens, fifipiria ignita ad Coelumtransmittit, dep' Hierem.c.C). utardentiora impetret: Quts dobit c opiti meo opnam ocuB quo v. 1. meisfontem/acrymarum? &p/orabodie,acno&einterfeBosfliaf^ erit puli mei: CorProphette adeo perfringitur,ut,juxtaLyranuffli dat totum fe ipflim in lacrymas refolvere cupiat: Vellem totus refoh1 fter L jr on. bk, in lacrjmis j Cruciatur ipfius Zelus infiguris aenigmaticis con tem :a: t expe- atam, c fine um fi quo- runt! ade4 £per- ebitur olunl •opter i lalu- Para- hab to, Zelo i ma- iftret ;ndat, homi- lientii pfosin n per- ioneu e, nec nunus ar ani- imera' remias urabili queb- Tlittit) •’ ocuto ftliaf«' anumi t refolv' is con- teiti' «05 # XXVII templans populum a DEO elečhim, Sančfte Eccleliae filiosinfa-- natos, extinčlos ex carentia applicationis Medicorum Spiritua- lium : commoti funt Godi, terra tremuit, obfcuratus eft Sol, Luna converfa eft in Sanguinem, Stel la; obnubilata funt, & in- fenfibiles creaturas in-morte naturalis Filij DEI fenfibilia figna dederunt: Grada divina mortui cernuntur modo plures ejufi- dem DEI Filij adoptivi , ex quo noftri Prophette cruciatus jufti- ficantur, & tamen dura aliquorum CHriftianorum pečlora in- fenfibilia jacent , nec tot calamitatibus commoventur , nec damnisita evidentibus remedia parant. - 18. Reprehenfibilishacinordinatio ex inaftimabilis pre¬ ti) uniusanimainconfiderationeprovenit, quse majoris eftva- loris, quam Ccelum , & terranec totus Mundus , ut dixit Elias Cretenfis,, tantidem aeftimari poteft. Univerfus Mundus Elias Cre- unim anima pretium non ai.ix.quat , finnma aviditate bonorum ten. in or. temporalium confecutio exquiritur,eorumqueamiffio timetur, I. Nazian, & proh dolor ! quam modica folicitudo in pretiofifiimaunius animm Margarita lucri facienda adhibetur. Hujus valorem noveratD. Bemardus , ut manifeftant ejus lacrymse in perdi- tione illius effufe , pro cujus converfione , quantum potuit, licetinutiliter, laboravitr Manet utique mihi ploratm , ulula- trn muitus , ait mellifluus Doctor , quamvis nihil mihi eonfcius S.Eernardu Jim , quo minus anntinti dvorim ei : Adeo turbatus eftdevotus ejus Spiritus, licčtfM culpa anima illa deperdita non fuerit; S' qualesfuiffentipfius gemitus, fifuanegligentia perijfiet? quan- tus autem efle deberet Confeflarij dolor r cujus culpS una , & plures animar pereunt ? juftum quidem erit, exclamat Hiere- mias, ut excefiivi figna doloris oltendat: Vlulate Pajlores , ulula- tus , explicat Lyranus, eji vox confufa y & ejlfignum rrtagnidoloris: Si animae pretium non nunquampenetrare cupimus, ad San&ift limae Crucis arborem eleventur oculi, ubi pretiofiffimos fui Sanguinis Carbunculos Mundi Redemptor in anima: pretium depofuit: inaeflimabilis thefaurus, & infiniti valoris eft Capitale, quo Spiritus hic nobilis redemptus eft : incomparabilis ergo erit ipfius valor: pro quo proinde recuperando tot & tam ingen- tiatorrnenta, labores, dolores, ac poenas amantiftimus no- fter Dominus fuftinuit: ab alijsnontantiaeftimatur; & hrcc eft d z rado XXVIII _ < # §<¥ ratio, cur tepidi ab ejus quxrenda falute feretrahunt, aut pigri ejufdemperditionis participes fe reddunt. 19. NoftriProphetaiplančlus San6ta Mater Ecclefiaap- probat, St comitatur , ijfdem verbis fuum exprimendo dolo- Thrtn. c. 1. rem: Idcircoepo plorans , i 5 " oculus mms de duet m aquam : Inter- v. 16 . linealis , Vok Ecdcfia faSli funt fi/ij mei perditi , quoniaminvalu.it Interlin. inimicus. Dolet, St iacrymatur hcec pia Mater fuper filiorum hi c. fuorum perditionem, faBi funt flij mei perditi : Filij, quos falifi taribus Baptifmi aquis regeneravit; do čiri na; Chri (liana; lade aluit, St pane coeleili Evangeiicorum Prseceptorum nutrivit, mifere perditi abipfa confiderantur, quia communishollis vis, &fraus contra ejus arina ineptž a proprijs Miniiirisgefla prseva- luit. Deplorabileeffet, fiinftdeles noftra: SančbeReligionisini- mici arma Catholica vincerent, ac negligentia, pigritia, & omidioneCapitum, Dučlorumque exercitus Chriftianas Civi- tates occuparent: Contra noftrae S. Ecclefke filios perpetuum infernus fuftiiiet pradium, ejufcjue furibunda praevalet fiiperbia: invaluit inimicus , in multis animarum eledtarum conqu\fitis donjinatur fortalitijs, plurim6fque Chriflianos milites in tyran- nica captivitate detinet ; Scqua; tot infdicium flragum origo? Eh ne fint hujus Sacrte militia; capita ? lacrymabilis fatalitas effet, quod hoc fummum infortunium ex diftormi Miniflro- rumEcclditefbmnolentia derivaret. Miferandus cafus, fiho- ftibus Civitatem aggredientibus vigilia dormitaret ejufque fo- pore llrbs per adverfariorum ingreiTum deperderetur : juxta Evangelici Prophetce vaticinium Confeffarij fuper muros Ec- Jfaia c. 62. clefise funt conftituti Cuftodes: Super muros tuosjerufalem con* v. 6. fiitui cuftodes , Saccrdotes , addit Cornelius a Lapide, funt cujie- Cornel. in des Populi hx cuftodice a Hieremiae calaino fpeculatores dicun- Num.c.%. tur: Conjlitui fuper vos fpeculatores ; ut fignificaret vigilantiaffl v. j. qua myflicas Civitates tueri debent: Si hse cuftodke dormi- Hie rem.c.6. tant, procul dubio inimicus animas arripiet, ac Mater Eccle- v. 17. fia proipcčla aftuti inimici tyrannica vidloria plorabit: inv*- luit inimicus , propter gravem Miniftrorum negligentia^?, quo- tusac. 19. rum vigilantia; filiorum fuorum tutelam commilit; facli funt v, 41, jUij mei perditi, 20. Non admirabor amplius propter tot Sandtorum Iacry- mas, St Ecclefiže plandtus, dum DEI & Domini noftri gemitus rnihi milil objiciuntnr ; hurrc plangentem cerno fuper fllam Jeru- falem, fuper quam tranfa&is feculis Hieremias fievit: Viden. Civitatem fievit fuper Mam : Ejufdem lacrymas in morte Lazar fpiritualem animarum mortem repraefentantis video : Lacry- matm ejl JE S US: fievit quoque vehementius, inquit D. Pau- lus: cum clamore vali do , &" lacrymh: Et haic refonantia iu- fpiria emifit, ait D. Thomas, &alij, dumoravitin horto, ubi non communcs , (ed fanguineas effudit lacrymas; quin imo qu?Ji o culi ad fuum manifeftandum dolorem non fufficerent, voiuit, refertS.Bernardus,ut omnesiui Sančtillimi Corporis poriocuii eifent profletu, &ora, pro ilimma fua proteftanda amaritudine : Chrijltis non contentus fuit lacrjmh oculorum , fed totim corporis fanguimis lacrpmispeccata nojlra flere vohat. Plan- git Chriftus ita exceffive confiderando fančtiflimam fuam Paf iionem fore: plangit, quia tam immenfi beneficij plures per- verfi Chriftiani fe immemores , & ingratos oftendent: plan¬ git, eo qubd Judas Sacerdotali charactereinfignitus cum pote- ftate anirnascurandimiferabiliterharum, & propriae detrimen- tum faciat : plangit, quia Apoftoli , quibus fui gregis cufto- diam, oviumque fuarum vitam commiferat, fomnolenti, & reprehenfibiliternegligentes funt: invemteos dormientss: plan¬ git quia 'inimicum in aggreffti animarum folicitum prsevidet: Ecce fatanas expctivit vos i & vigilis fomno dedite jacent: plan¬ git denique , quia, quod pro tune contigerat, impofterura frcquenter renovabitur, & modo in praxi videtur: cuftodes dormiunt: Sacerdotes non vigilant: negligentes funt Confef- farij, & Doemon animas tam pretiofo munere a Chrifto redem- ptas abripit. O mete vite JESU, quod ego non fentio, plan- gis, & quod ego non plango, fentis! Sanguineas tuus amor effundit lacrymas de m ea tepi dir at e affličfus; quteutinam ejus igne accenderetur! O Dulciffime Jesu, fi quis amarastuas lacry- mas abftergere valeret! magna ex parte tuše allevarentur pce- nae, fi mea fuum attingerent finem vota, & ego in hujus libri Lečtoribus confequi potero intentum , propter quod feribo. Homo, qui has legis lineas , fiv e Confelfarius fis , five non, Ter Sanftum D E11M tuum JESUM dulciffimum diligere ne glonaris? non dubito ; folatium aliquod amantibus ejus paf fionibus prebere ne cupis ? affirmativam teneoj fiquidem d 5 facili- JotM.c, ti, v ' 35 * AdHel>raos cap. Apnil Cornd.in eu ' locum. S. Bern ar. Jer. J,, in Dom t Ealmar. Matth.c.zS v. 40. Lucas c. 22. v.31. xxx «C' S ■ faciliter potcs: Si Sacerdos es, animarum faluti ferib incum- be, per quod ablato in Chrifto fui doloris objedo cordjs ejus quoque poenas temperabis : Si Sacerdos non es, DEItuian- guftias etiamlenirevales; non ignoras, propter tuas angi cul- pas, deiine peccare, & ejufdem plandus ceflabunt: non te latet r ipfiuslacrymas exrnde:oriri : revertere ad DELIM tuum, Jk tanti doloris motivum in eo ceflabit: Clarunv, ¬umeft, quod tua tepiditas , durities , ac modica contritio tantce tui Domini amaritudinis fit origo: impietatem tuam deteftare,in- gratitudinem abominare, inconfiderattE tuae vita; fervidete poeniteat, tuique Redemptoris animum gaudio replebis. Aman- tiflime JESU, perfuafiva mea modica eft , mea efficacia debi- lis, rationes mete inlufficientes, ouia Spiritus mei tepidi funt effedus; divina tua gratia charačteres hos bono animo forma- tos corroboret; virtus tua mei feruoris debilitatem luppleat, ut hte litteree oculorum portam animatee ingrediantur ,• sicque cordis intima adeo falutaris dodrina penetret; indue Domine tui amoris igne hos charaderes, utadoculos ardoremferant, quo cor transfixum tuo amore ardeat, tuaeque infinitae boni- tatis dulcedine animam capiendo ad vivum defiderium pijfli- mas tuas lacrpmas abftergendi deferat.. 21. Haecomnia motiva relatanoftramtepiditatem con- vincere deberent eandem obligando ad diligens ftudium falutis animarum, qute tam dolorofis eventibus fubjedte fine oppor- tunis remedijs cernuntur ; & fi lupradidce rationes defidiaffl noftram non excitant,, ftimuletur httca timore gravi, cui eft obnoxius, quicumque perditidnis animarum eft caufa '.Duplici Werem.eap.contritione contere eos , ait nofter Propheta y & Glofla interli- lj, v. 8 - nealis addit: Duplici contritione, ideji , gladio , &• farne, ani- ma, & corpor is. Etquishicerit, ad quem htecduplexpoena D.Laurent. dirigitur? Confeflarius dicit S. Laurentius Juftinianus, cujus JuJl. lih. de culpa animae naufragantur : Duplici contritione atteritur P apr, Injlit. & dupticifpue judicij efficitur reut : fui videlicet, & ovium perditio- reg. Pr re- mta srn, ritui quai hac liffe slfet i fta- nis) nma fini snsa •;& ura- ;oin- t, » abo- iian- bus, nrdsa 5 de- rren- ivan- :nditi idelis XXXV Fidelis eft Dominus , inimicis fuis gratias & lavores largicur; quanto raagis benedidionibus replebit illum, qui fibi per pec- caturn inimicos, reddet amicos. 26. Alias excufutiones non invenio fe eximendi ab hoc Sando exercitio , ad quod nos incitare debet tot animarum cura deftitutarum commiferatio, Sandaz Matrls Ecclefe plan- dusproptertotfiliosperditos ; St potilfimum lacrymse , San- guinisque rivi dulciflimi noftri Salvatoris. Per has ergo pre- tiofiffimas, & per hunc inozftimabilem fui Sanguinis thefaurum demififtimerogo: genuflexu$ obfecro: quantumfcio: quan- tumpoffiim: hortor, Stluadeo: ac omnibus poftibilibus me- dijs confequi defidero, ut Venerabiles PatresSacerdotes, MI- niftri Altiftimi, Servi ejus domeftici, ejtifque militiaz Capitanei jfe excitent, confecrent , ineumbant tot animarum remedio, tot infirmitatum curaz: neceffitas animarum clamat: elureš fi- deles panem petunt: (iti exhaufti Chriftiani aquam falutis effla- gitant j. non negetur eis. In Sando Poenitentiaz Sacramento pro tanta infirmitate Chriftus medicinam depofuit, pro tanto morbo falutem , pro tanta farne alimentum , pro tanta liti aquam, Zelus nofter hanc diftribuat, (blicitudo noftra hanc exponat, charitas noftra hanc impertiatur ,• his indigentium damores ceflabunt: plurima damna evitabuntur , & eradica- tis fpinis militanten) noftram Jerufalem occupantibus, hortulus ifte virtutum floribus triumphantem Jerufalem ornantibus replebitur,quiinterramultiplicati azternaz gloriazfru- dus in Coelo promittunt, Amen* e 2 PRAL XXXVI m & §$* Pro Intelligentia modi pračlicandi HUNC DIALOGUM. materia perfeipfam eft nota : v. g. in fornicatione, furto, homicidio&c. Bene vero, quando materia eft obfcura , & Confeflarius fufliciens habet funda- fu PR^EAMBULUM ci lii bi; T Ria principalia ftinc Confeftarij munera : Primum eft Judicis; Secundum Magiftri; Tertium Medici : quo ad primum Judi¬ cis, quodexercere tenetur circa quodctimque peccatum a Poe- nitente depofitum. Primo. Ferre debet judicium , an peccatum fit mortale, vei ve- niale, & lepram a lepra diftinguere; advertendo ad materiam, an fit le¬ viš, vel gravis , interrogando utrum ačtio cum plena advertentia, acde- liberatione fačta fuerit, quod neceflario requiritur , ad hoc ut culpa fit mortalis , juxta illud commune Theoiogorum prolatum : Non efi pcccj- tum , ntfi voluntarium , &perextenfum clocetTho. SanchezinSum.lib.i. indocumentis , & generalibus Principijs. Caf. i. & 2. &fey. Secundo debet £ Poenitente exquirere circumftantias fpeciem mu- tantes : v. g. Si peccatum eft furti: an fuerit factum in loco lacro, vel reiSacras ; Si contra (extum Praeceptum: an peccaverit cum perlona libe- ra , conjugata, &c. de quo DD. in materia de Poenitentia traclant, & eru- ditiftime de Lugo de L J oinit. dijf. 16- feB. 4. 5. & 6. Tertio in quacumque peccatorum fpecie interrogare debet Po nitentem de eorum numero , & quando is prarcise non recordatur, ut infinuettempuscontinuationisin peccato, idemque comittendi frequen- tiam ; juxta dicenda in traB. 2. cap. 1. n. 10. Quarto interrogare debet Poenitentem , utrum ačfio, vel cogita- tio,de qualeacculat, fuerit infua opinione mortaliter peccaminofa, vel non; quia, ut omnes Theologi docent, in materia confcientiae ačtiones humante intaritum ftmtpeccaminofte, inquantum procedunt a conftien- tia tales judicante : harc interrogatio tamen non eft necefiaria , quando pr cu ec eft led mc tal Ve Pa nai nifi eoi tar dič m a gar fec prc Cu bus jux anu mir pof tru diff d ul: cap Clll( do, efle cap, de < licis; Judi- Poe- [ ve- t le- :de- ia lit tCCt- ib.i. mu- vel libe- eru- Pce* , ut ten- nta- vel rnes ien* ndo &c. ibet lda- «©? 0 SO* t xxxvii fundamentum dubitandi, quod ignorantia, aut inadvertentla poflit ex- cufare, aut aggravare malitiam adionis: v. g. maledidionum materia- lium , juramentorum cum veritate, & juftitia, murmurationum de re¬ bus levibus fvel publicis, defiderij rei aliente fine intentione damnificandi proximum, furtorum rerum minimarum, & fimilium materiarum, qux cum fint venialia peccata faspius erroneo judicio folent judicari mortalia; econtra alia, qute ex fua natura funt mortalia, aliqui erronee exiftimant efle folum venialia : v. g. cogitationes inhoneftee voluntarie admiflše, de- ledationesmorofas, amplexus, ofeula, tadus impudici; & fubinde iplas- metmollities voluntarias plures ignorantes putant non efle peccatamor- talia, adeoquepro his in fimilibus materijs hxc interrogatio quadrat: Verum tamen eft , differentiam efle faciendam inter Poenitentem , & Poenitentem ; aliqui enim funt beneinftrudi, & optime nofeunt. quod- namfit, vel non fit peccatum; cum his luperflua eft fimilis interrogatio, nifi inaliqua materia obftrufa , & extraordinaria; quando probabiliter de eorum incapacitate dubitari poteft. Alij autem flint rudes , ftupidi, & tardi ingenij, hi in prazdidis materijs funt interrogandi, quo conlcientice didamine operati fuerint, & anfe peccaturos putaverint, vel non. Quinto: quando adiones aliquis motus irafeibilis prarvenit: v. g. maledidiones, contumeliae, diflenfiones, averfiones, rancores, interro gandum eft, utrum has elicuerint cum plena advertentia malitiaz, quam fecum ferunt; quia deficiente hac advertentia nequit efle culpa mortalis, prout docent Theologi in Tradatu de aBibus human h , ubi de voluntario. Cum Tho. Sanchez, ubifupra ; & ad ferendum judicium, an in illisadioni- bus iutervenerit gravis culpa, vel non , poterit Confeifarius fe dirigere juxta modum dicendum in Trači. 2. cap. 3. num. 32. & feq. Nec debet angi Confeflarius ex eo, quod circa aliquod peccatum non poflit deter- minatum formare judicium, an fit mortale, vel veniale; inhoc cafii, fi poftfadas debitas, ac neceflarias interrogationes neqneat [fe ad alteru- trum refolvere, tanquam de peccato dubio ferat judicium. Htec eadem difficultas occurret, quando aliquis fe accufabit de cogitationibus, cum dubio, an confenferit, vel non, inhoc teneat modum addudum in Trači 6- cap. 9. num. 15-3. & fiq. Generice loquendo, ad poenitentem lethalis culpte condemnandum in materia gravi fufficitilla deformitas, & turpitu- do, qux ipli obiedafuit in adu peccandi, quamvis exprefle non fciret, an eflet peccatum mortale, ita docet Vafouez 1. 2. (h, 1 p. art. 6 difp. 56. cap. 3. num. 10. Sanchez /. 1. in Dtcalop. cap. 11. num. j. Idem dicendum de circumftantijs fpeciem mutantibus; v. g. in adulterio, ut Poenitens p: o e 3 adultero xxxviri 0 S€»- adultero condemnetur, (ufficit, quod hicgrayjusquid putaveritefie,pec- nej čare cum conjugata, quam cum libera ; quamvis expreffč nefciret illut ^ peccatum nomen adulterij praelefette, & fic de alijs circumftantijs Ipeciep tJ - mutantibus difcurrendum. £ c Sexto : Ad raunus pariter Confeflarij tanquam Judicis pertinet, p obligare poenitentem ad reftitutionem famae, honoris, & rei alienae, quo- tieicumque in hoc genere damnum proximo intulic, & quidem immediati qu( sudito furto , ad finem confeflionis non differendo, facillimum eft enim ter ; oblivifci,&propterhoc periculumoblivionis, fi neceffaria eft alicujusvoa q U j| difpenfatio, vel commutatio, aut opportuna aliaua admonitio, quam pri ce p mum res audita hoc requirit, debet exequi. 7. Veiut Magifter tenetur Confeflarius Pcenitentem ignorantem edo- j n £ cere,quodnam(itpeccatummortale, vel veniale; quomodo debeat co& fcientiam fuana examinare, aliaveomnia ad bonam Confeflionem requifi c i; C£ ta: ad Magiftri pariter ofticium fpečfat interrogare Pcenitentem, ac interro at { n gationibuseidempeccata, inquaepotuiclabi, (uggerere, quod multumjir peci vat Pcenitentem ad lua aperienda peccata. Chriftus DominUs nofter, quao f e {£ do in templo Doctorem , feu Magiftrum egit , Sančtus Lucas a.teilatur ce p< fuiffe audientem, & interrogantem, au-dienttm illos , &’ interropanfem eoi | n J- itapariter fe gerat Confeflarius, audiat, & interroget, nec obfervet quodai tat, Socraticum iilentium, quoutplurimum timidiPoenitentesterrefiunt. tior g. Vel ut Medi cus debet Confeflarius medicinasfalutares, ac morju feffi Pcenitentis proportionatas appBcare ; &hce alfignantur in Trači. 9. cap.) cem n mn. 26. (Tfecj. Debet pariter eidem dulciter, luaviter , non afpere fuo ceat rum peccatorum turpitudinem repradentare, folidifque rationibus ad eo hort rum deteftationem commovere, qua: pro majori commoditate in fine Fr2 corr ceptorum patebunt cap. 1. trači. 9. 'num. 2. & Jeq. Sic etiana in fine cujusi coni bet Preecepti brevisa!iqua exhortatio fieri poterit cum narratione alicuf nem cafus, ut melius cujuičumque culpie turpitudinem nofcere queat. nite: 5. Caute tamen in hoc procedere debet Confeffarius,nec ad has fe exten dere, antequam Pcenitens fuam perfolverit confeflionem, etenim, fipd re fi quamlibet accufattonč multiplicet reprehenfiones,eontingerepoteft,qu(< ubi j Paenitensoblivifcatur, vel terreatur, vel ipfius libertas omnia ennarraiK vita minuatur. DEUS nomineeanum Rio s Miniftros appellavit: Ifal. 67 Jim &ice eanum tuorum ; ubi advertit S. Auguftinus, non dentes, fed linguam la# fiort drlile: neceorutn dentes , fed linpua laufata ejl: lingua taniš iuavis, ter *3 eft pro fanandis plagis; lingua Confeflarij confimilis efle debet: Non de# tes immediatč oftendatPeenitenti, fed patiencer integram ejus confefl# 0 % ni ,pec- : illul ;dest cmet, , OUO' sdiatl enim S VOti m pri iedO' t con- squili tetro iimjtt quati latur :m eoi lodat norb' cap.] •čfu« adeo iePra :ujusl ilicuju # §(& . XXXIX' nem prinsexaudiat, & poftmodum auditH ferie hortetur , & nuafi manii- ducat ad fuarum culparum contritionem , qua> fi funt juramenta, impreca- tiones, cumdicendis infinefccundi Pracepti: Si odia, utinfinequinti, & fic reipedive de omnibus alijs ; univerlaiiter loquenc!o ad cujufcumque fpecieipeccatigravisabominationem excitandam utatur dočirina polita in fine omniumPraceptorum. Trači, io .cap. i.num. i. VelutMedicus debet quoque interrogare, anpeccatum fit reincidentiar, &habious, quando ms- teria fundumentum prabebit; & cap. ]. trati. 9. erit fermo de materijs , in quibus ha fpecies peccatorum occurrere folent: debet etiam in fexto Pra- cepto interrogare Poenitentem, utrum forte in occafione proxima fit con- ftitutus, & pro tune differre, autnegare abfolutionem in cafibus affignandis inExplicatione Propofitionum. 60.61.tk6j. 10. Quando Confeflarius Poenitentem abfolutionis effeincapaeem ju- dicat, nec poffe eum abfolvere quam pri mu m advertk, debet ipffim de hoc admonere, nec confefiionem profoqui permittat; cum ad catera ejus peccata audienda jus non habsat: frequenter tamen accidit, quod Con- feffarius admonere teneatur Pomičen tem de perverfo habitu, & qu6ddein- cepsfineemendatione deneganda ipfi erit, tatiquam incapaci, abfolutio : In iioc cafu, fi probabiliter opinatur, quod poflit abfolvi, tantum permit¬ tat, ut profequatur fiiam confefiionem, & in fine de peflimo fuo fiatu cer- tiorem reddat, juxt:a modum in Trati. 9. cap. 1. in decurfu autem con- fefiionis abfolutt: non proferataIiquid, per quod fignificetur, effe incapa- cem abfolutionis; alias eveniet, quod timens ejusdem negationem fiibti- ceat aliquod peccatum : finita ergo confeflione pradičtam folum ex- hortationem adjiciat , admonendo ipfum, quod abfolutio non propter commiffa peccata differatur, aut negetur, fed tantum propter habitum contračtum, quia evidenter indicat defeclum doloris, aut propter occafio- nem proximam, qua nifi deforatur, abfolutionis incapacern reddit Poe¬ nitentem. exten 11. Modus autem, quo Confeffarius debet k Poenitente exquire- fipol re fuorum peccatorum numerum, patebit in trati. 6. cap. 1. num. p & jeq. :,quo ubi per extenfom poterit, videri praxis examinandi peccatorem pefiimse urad jdt« diu addičbum; & licet hic modus in uno tantum generepeccati ora- Jinp cticetur, fuffieienter tamen, dummodo bene percipiatur, pro omni vi- imto 11 dorum genere infervit, cum fit idem modus interrogandi, & folum ma- eflici terite, de quibus fit interrogatio, differant. >n de« 12. Quoad peccataconluetudinis, fou habitus necefle eftfommatn ifeflio fig^are ignorantiam (ne dicerevelimus potius errorem , aut inadverten- o el! tiam) xt S tiam ) & hsec eft, quod inattentis circumftantijs, proptcr quas lolum a!- pr folvi poflet confuetudinarius, aut male habituatus , non obftanteDecre' vil to InnocentijXI. polito in traftatu n. ubi explicatur Propofitio 60. da- di' mnata, aliqui plures ex fimilibus abfolvunt, dicendo, quod primavicf Gi ad eorum pedes compareant, & conlequenter nelciant, an peccatacou qi fefla procedant ex habitu, vel non: his dico, quod, hoc conccflo, S gi' polito aliunde probabili dubio ,debeant interrogare Poenitentem, annoi cii nunquam antecedenter fe acculaverit de hac Ipecie peccatorum; & ficl pa gerant in omnibus materijs, in quibus ordinarie intercedit habitus,uni efl dere eft in trati. 9. cap. 3. num. 27. poftmodum habita vera notitia peča da torum ex habitu, feu conluetudine negare ipli abfolutionem * illico enir 23 cum nofco Poenitentem efle habituatum,nequeoiplum abfolvere, quan vis prima vice ad me accedat , cum per hanc circumftantiam non def J| e nat efle, quieftj alias fequeretur, qu6dhicmalitiosčmutando Confelli Sa< rium poflet a quolibet abfolvi, quia prima vice, exauditur, quod eft S tai liim, unde, fi non abfolvuntur confuetudinarij', ratio eft:, quiamodic di fi &frequentiain labendo,idcircopro confeflionem obligatonam de prae- tune ad ferendum judicium (altera ceptointermififfet ) nec Confefiarius generale ncceflariuin eft jfčirc tempus, A & a Exordium fen Principium & diftantiam unius confeffionis ab godebuiflec vi hujus pfaecepti confi. altera,- quare confultum eft, ut Con« feflarius in principio immmcntis ex- quirat tempus ultima: confeffionis modo, & forma fequenti. i. C. Quantum tcmporis eft, a quo V. D. ad confeffionem non ac- ceffit ? P. P.R.funtduo anni elapfi. C. Dicat Fili, potuit nc intra hoc tempus confiteri ? P. P.R.primo anno antequadra- gefimam ob certum negotium iterag- gredi perniare debui, & poftmodum nunquam opportunani confitcndi occafioncmhabui. C. Poteratnc ante aggreffiim iter confiteri ? P. Ita P. R. C. Licet Joannes a Cruce, quem citat, & fequitur Diana, J>art.%. traB.\. refol 69. doceat, quod occurrente ante tempus obligationis prancepti impedimento impediente executio- nem illius fuo tempore, non teneatur quis antecedentereidem fatisfacere; iententia tamen contraria vera eft, eamque confirmant Syiveftcr, Hur- tadus, Sotus, & alij citati a Facundez fuper Prtecepta jEcclefta; lii. 1. cap. 4. n. 16. & fic vi opinionishorum Do- čtorum debuiflet V. D. ante aggrefi- fum iter confiteri, fi praeviderat hoc non pofle peragere tempore debito, & annuae confeffioni fatisfacere. Alia de caufa etiam peccavit V. D. in hac omiffione, nempe, quia quilibette. netur fub prajcepto confiteri in pe- riculo mortis: fed iter facere perma, re reputatur pro periculo mortis: et- teri. C. Finitaquadragefima, & tempo- reprasfinito pro coufeffione habuit- ne V. D. opportunum confitendi tempus? P. Ita P, R. 2. C. Ergo fecundum communeni Doftorum opinionem tenebaturV, D. ftatim habita opportunitate con¬ fiteri. Ratio eft; quia praeceptup confeffionis non terminatur in Pat chate , ita nec coninvunio , fed obli- gat fcmelinanno; & licet Fitiucius contrariura fentiat, dicendo, qudd, qui non potuit in quadragefima »Ifive in Pafchate confiteri, poftmodum non obligetur , quantumvis habcit copiam Confeftarij; hujus opinioms pariter funt S. Antoninus part. 2. til . 9. §. 3. Sy!vcfter veri. Eucharijlia. % 15. Tabiena, Megala, Valentia, & alij, quos alijs omiffis citat Diana./.j. trači. 4. refol. 130. Attamen fententil contraria eft vera. 3. P. P. R. anno elapfo commifiin- ceftum cum unica, quam habui, con- fanguinea, & haec in eodem loco mci domicilij habitabat; ut autcmCon- feflarius in hujus cognitionem no» veniret omifi confeffionem. C. Potcrat ne V. D. adire alium io- cum , ibiqueconfiteri, ubi compib non cognofcebatur ? P. Ita P. R. C. Eft opinio probabilis, & corn- munis contra coinnninem , quod quando aliquisconfiteri nequit peC' catum,vel circumftantias neceflaria 5 abfquemanifeftatione complieis, 1‘ - citu« Confeffionis . 3 eitam fit reticere peccatum, vel cir- P. P. R. audiendo Sacrum fui re- cumftantias ejus. Ita docet Cajeta- cordatus, & licet tempus confitendi nus inSum. veri. Confejjio. Canus, Na- habuerim , ob multitudinem tamen varrus, & alij, quos citat. Calpenfis Populi in templo exiftentis non ten- traB. 24. difp. 4 ,fe& 17. num 153. ve- tavi regredi ad confeffionenn rum tamen,eft., quod, quando con- C. Si V. D. recordata fuiliet hujus feflarius infcius coraplicis- inveniri: peccati , quando jam in gradibus poteft, confiteri teneatur , ut praecc- communionis flexit ad fumendam ptum confeffionis adimpleatur \ ita Euchariftiam , potuiflet eam fumere Ca/penfis loco cit. n. 156. Choninch ad evitandamnotam, & poftmodum difp.j. Aub. 9. ^. 08 . Lugo de Bžniten. illud confiterip cum autem tempus iG.fiEL j. >2.392. Etlicct.V.D. habucrit , peccavit mortalitet non copiam. Gonteflarij non pomerit ha- confitendo , & hoc rnodo cornmu- bere, alia tamen peccatamortalia ei^ nicare finepraevia confeffione eft fa- dem confiteri tenebatur,circumftan- crilegium. Videatur Lcander aSS. tiam inceftusomittendo. Ita Cafpen- Sacramento/ peccatum cx oblivione omifc Religionis oppofitum ? nun confiteri illico non tenebatur, 4. P. P., R.de omnibus me accufo, imdpoteratufque ad tempus obliga- & non folum- de his, fed etiam, qudd tionis„pr2ecepti confeffionis differre. in ultima confeffione duorum pecca- Ita affirmant Villalobos, Layman, Fi- torumoblitusfuerim. liucius, & alij citatia Diana, quofque C. Venit ne in cognitionem ho- ipfemetfequitur/arif. 3. traB. 4. refil. rumpeccatorum antCjVel poftcom- 124. videatur z. pars hujus praxis tnunionem ? trači. \ j. n. 70. &]?<%■■ P. P. R. unius fui recordatus ante,, 5. P. P. R. me accufo, quod in dic aherius poft communionem. Porciunculte Confeftarius me abfol- C- Flabuit ne V. D. tempus confi- vere non potuerit, & ego abfque ul- tendi ante communionem hoc pec- tenori confeffione Euchariftiam fum- catum ? pferim. A 2 C. ju- ^ Exordtum\ fen C. Judicavit nc V. D. hoc libi li- ccrc ? P. P- R. fcivi, qudd non fit lici- tu m j imo vere cognovi me per hoc gra viter peccare. C. Cogitavit ne comittere unum tantum peccatum communicandoin peccato mortali, an vero duo, ex eo> quod fine confcffione, & abfolu- tione Euchariftiamfiimpferit? P. P. R. non multum cogitavi me peccaturutn communicando in tali fiatu. C. Non funt duo peccata, led tantum unum lacrilegium communi- cando fine prsvia confcffione. Dia¬ na part. 3. traB. 4. refol. 35. Idem fen. tiendum eft de communicante non abfoluto a peccatis. R atio eft; quia, quandoaliquodpr®ceptutn imponi- turratione alterius, violatio ambo- rum praeceptorum eft tantum unum peccatum: Sed fic eft, quod confet fio propter communionem impona- tur: ergo communio fine confeffio- ne, vel ablblutione unieum tantum erit peccatum. Oppofitum eontin- git in eo , qui male confitetur , & communicat, hic enim committit duo peccata violandoduo prscepta, quorum unum ad alterum non ordi- natur; unum enim pr®ceptuni eft, ut confeffio beneperagatur, & alte¬ rum eft, ut fine peccato PanisEucha- rifticus fumatur, & h®c duoprsece- pta funt de Jure Divino, & fic duo peccata fserilega committit. 6 , C. Dicat mihi V. D., fatisfccit ne Poenitenti® in ultiraa confeffione ei impofit®? Trh tip mm P. P. K.. Confeflarius mihi inipo- iuit quatuor jejunia :> qu® necduni perfcci. C. Potuit ne ea perficerc ? P. Ita P. R. C. Fuit ne ipfi a Confeflario dc. terminatum tempus, intra quod hac jejunia perficere debuiflct. P. P. R. Confeflarius ad nihil aliud me obligavit, nifi ad quatuor jeiunia fine detecminatione temporis. C- Ouando Confeflarius tempuj pro poenitentia perfblvendaaffignati tenetur intra illud tempus adimplere, fi poteft; fi autem tale tempus non affignat, tenetur fatisfacere quam pri- mum poteft cum ffia commoditate, & fi per aliquod tempus illam adimplen difterat, non pcccat mortaliter, dum- modo non fit per longum tempus. Ita docctCafpenfis/m 5 ?. 24. difp. S.feci. 5. n. 24. & fic V. D. mortaliter pec- cavit, tanto tempore jejunia a Con¬ feflario impofita differendo, & hoc peccatum eft contra virtutem Rc- ligionis $ cum fatisfaetio fit p^rs in- tegralis Sacramenti Poenitentiar. 7 C. Fecit ne V. D. examen fus confienti® ? P. Ita P. R. C. Quantum temporis in hoc cxa- mineconfumpfit? P. P. R.funtiamduo,veI tresdie*) quibus femper per aliquod tempus me ad hoc examen applieui. C. Communiter loquendo neces- farium eft longius temporis fpatium pro examinanda confcientia, quan- do confeffio fit a longo tempore, & inhoetenenda eft regula lecundinfl capa* ConfeJJionh, ^ s capacitatem Poenitentis, negotia , bilis: lolum neceflarium erit, ut V. D, officia., mmiftcria, quibus eft intri- - feaccuietde oniifsionein cxarainan_ catus> & fecundum diftantiam tem- da (iia confčientia: videatur i. par,y poriselapfi ab una confeflioneadal- hnius praxis traet. 10. it fint.aamnau tetam: Fro perfonis omni Menie bit Propof. i.n, 14. »^/dehoc fufius trac- confeffione frcquentantibus ad exa- tatut. nvinandam conlcientiam duše ho ras iuificiunt; confeffiones ab unoanno ad alterum indigent oeto diebus, & plus fecundum perfonam magis, vel minus vitiofanu Modus autem exa- tninandi confcientiam eft, fe reflcc- terc fupra 10. Praecepta Decalogi, & Ecclefiae, "iesin hoc, vel alio Pracepto dehquit. 8. P. Ulterius P. R„ me accufo , quodinjuventute mea fine examinc confcientia confitcri lolebam. C Opinabatur ne V. D. eam tune temporis bene confelTam fuifle non obftante examinis omiffionc ? P. Ira P. R. C. Ergo non obligatur V. D. ad reiterandas illas confeffiones j col- ligitur hoc ex do&rina Navarri, Sylveftri, Vafquez & aliorum apud Dianam part. 3. trači. 4, refol. 107. P. P. R. mc accufo igitur de hac omiffionc. C. In quot confeflionibus hanc neg- ligentiam habuit, omisitque exa- racn ? P. P. R. inviginti, parumplus, vel miniis. 9. C. Reticuit ne aliquando ob verecundiam aliquod peccatum ia confeffionel P, P.R. quandopcrveniam adfcx- tum Prasceptum dicam de hoc in par* ticulari. C. Non V.D. nune eft neceflarium, utdicat; quia, fi aliquod peccatum malitiose reticuit, fecitconfeffiones lacrilegas , adeoquc tenetur nune facerc confeffionem generalem ab illo tempore,quo tale peccatum omi¬ lit confiteri ; & confequenter requi- ritur, ut nune dicat, an aliguod docentium , quod, quando Poeni- peccatum ex roalitia in confeffionc tens cum errore vincibili, vel cul- retieuerit; nec contriftetur, autti- pabili judicat aliquid non elTe pecca- meat, recordetur, me cfle hominem, tum mortale,quodrcveraeft, & cum licut V. D., & quidquid mihi dixe- hoc errorcilludconfitcri prastermit- rit, non admirationem, fedmifera- tit , non obligetur ad reiterandam tionem pariet, imbtcrcapax ero dc confeffionem i led fufficiat, quod le omnibus; fciat mi Fili, quod, licet accufetdepeccatoj&culpafuasigno- pcccata ipfius graviffima forent, ab rantiae.-crgo neaue necelfarium erit ijs omnibus abfolvendi authoritatera teitcrare confefliones line debito habeam,(fuppolito,qubdConfefla- cxaminefa(9:as,quandoputabatcon- riusdefa&o ordinariatu, veldelega- e tonem per hoc non mvahdam, tam potcftatemhabeatJabsque obli- icctuiisomiffio litveaialittrculpa- gationepetendtRomam,aucu A 3 tiationc 6 Exordium „ Jen Principmm tiationead Sacram Inquifitionem: de adeflc maiitiam ; quia etiamparvuli., omnibus mihi revelandis nullus mor- dum fimiiesadiones exerccnt, loca talium quidquam fciet: quiaconfef- fario ninil prorlus ex auditisin con- feffione revelare licet, etiam cum vi¬ ta periculo: animaequior fit, & dicat hilariter fine tinrore, quidquid iplr occurrit ; ciun nemo audiat ,& fimus, Poli: ex foorum peccatorum confell fione eorumdem etiam remillionem; a Deo impetrabit; feciis.verd, con- demnabitur ad infernum , quo Dia- bolus animam ipfius deferet, prout detulit plurimas alias peccata fuaex verecundiain confeffione omittentes His , & fimilibus exhortationibus opus eft,. ut Confeflarius in fimilibus; cafibus animet- Pccnitentem; ad fua peccata fineere manifeftanda.. IO- P. P. R. me accufo , qndd in juventutc mea cum puellis. converfari folebam cxercendo' aliquas adiones. indecentes.. C. Cujus aetatis eratV.D.iilotem- pore ? P. P.R. pro certo dicere non pofšu;. C. Fortaflis 7. vel 8-annorumpa- riim:plus, vel minus ? P.. Ita probabilitererit. C. Qtioties V. D. hocpatravit? P. P.R;..quatuor, vel quinquc vi- cibus paruin plus vel minus. C. Videbantur neipfi pro tune eae adiones malae,& deformes ? P. P. R. cum eflcm tenerae'aetatis, non multum cogitavi de malitiaha- rum rcrum, ; aliquam tamen turpitu- dinem in ijfdem aeprehendi. C. Quandocumque perveniturad ufum rationis , rard contingit non occulta quaerunt, nevideanrur, ex quo colligitur , quod bat adiones ilhs videantur rationi contrariae, & hocad peccatum fnfficit. G.Recordabatur nc aliquando con. fiteri ifta peccata P P. P. R. nunquam mihi in mentea venit, nilimodd.. C. Chm ergo V. D. nunquamho- rum peccatorum rccordata fuerit,ne- 1 que eorum omililo confefiiones in- j validas reddidit; adeoque lufRcit, quod nune accufet le quatuor, vel 1 quinque vicibus paruin plus, vel mi- nus adiones indecentes exercuilTe n. C. Habet ne V. D., adhucalia * peccata,qute nunquam confitcbaturl F P. Ita P.R. cum eflem i^.annorum ' circiter. aetatis meae, dormivi cum mea forrore ejuldem quafi aetatis,& v femelhabuicu ea tadus inhoneftos. C. Hujus tadus recordabaturnei dum ad confeffionem accelfit ? _ P. Ita P.R. C. Et quare illud in confeffionc c omilit? forsan ob vereenndiam, vel) t quia putabat, non efle peccatum ? c P. P.R.lilaaetate, qua hoccom- n mili, dixi intra me, forsan non eri* peccatum.. r( C. Nonne remanfit in corde ali- n quis remorlus , & continuus con- p fcientiae ftimulusfe confeffionem nofl £ beneperegifle? (j P. Ita f. R. quia poftmodum nun- c quam tranquillam habui conlcieiv t; tiain. . C.Sificeft,hocfufficit,ut confef fione* Confefjionis. 7 fiones fačhe pro facrilegis condem- in Sum. uit de Pcenit. n. $2. quod is , nentur ; qniaV. D. operabatur cum qui peccatum in confeffione reticuit confcicnttadubia, & qnando Poeni- fcienspcr hocfe mortalrterpeccarc , tcns fcit,fc comififTc peccatum, red- non autem fcit ex hincconfeffionem cuit vero illud, & dabirat, an ob ve- fore invalidam , non obligetur ad rci- rccundianr, vel ob juftam caufam re- ticuerit, tenetur confeffiones repe- tere; ut affirmat Moga in Jekel. 71. trači. 3. dijjp. 1. q. 8. §. 3. n. 17. & Dia¬ na p, 10. traS. 14. refol. 17. EtRatio eft; quia, qui certus eft de praseepto, dubitat vero ,an fatisfecerrt, tenetur fadsfacere. In hoc cafu V. D. certo fcit adefle praeceptum confitendt peccatum connffiim,dubitat vero, an lat.sfecerit: Ergo tenetur fadsfacere 12. C. Dicat mihi, remorfus hic remanens in corde ob omiffium hoc eccatum, velfuitexeo, quiaputa- at fc male agcre redcendo illud, vel ex co, quod malitia peccati minor eidem videretur quam in le fuerit« velquiadubitqvit, quodpcr hoc pec¬ catum confdlio fačta mala fuerit ? P. P. R. meus remorfus ex dubio malae confeffionis proveniebat ; & licčt intra me dicerem, qnod, cum comnufcrim hoc peccatum in pueri- tia , fortc non obligcr ad ejufdem confeffionem ; nihilominus maxi- mas fenfi anguftias. C. Quando Poenitens fcit, quod redcendo peccatum in confeffione male operetur, & peccet, fednon putatefTe mortale , nec confeffionem cfle invalidam, non tenetur confef »one repetcre.Ita affirmat Pofievinus Cltat »s a Moga loco paulo ante ci- ta to l ater Ludovicus a S.Joan, addit. terandam confeffionem. Neutra ex his opinionibus cora- muniter probabilis eft in praxi , & maxime fecunda 3 quia etiam inter ignorantes magis idiotae fciunt , in confeffione omnia pcccata efle ma- nifeftanda., & fi hoc non adimplent, inquictam confcientiam repottanti exquo arguitur, qudd pračticc cre- dant, non foliunfemale agere reti- cendo peccata, verum & confeffio- nem perhoc effie tnalam. Nihilominus has duae fententiaj pro fcrupulofisfuntbonae, in quibus ex auditu alicujus feverte concionis •cxcitantur ferupuli, an hoc, vel illud peccatum fuermt confefli, nec ne; tales, licet in aliquibus confeffioni- bus omiferint id cum aliquo remorfu, non debent obligari ad repe.tendas confeffiones. 13. C. Dicat mihi V.D., in quot 'confeflsonibus inter tot fa&as poft hoc cotnmiftum peccatum fuit oblita, & confefiafine remorfu ? P. P. R. in oCto confeflsionibus circiter non fui rccordatus, easquc absque ullo remorfu peregi. C. Sicut hae očto confeiTsiones fue- runt bona, ita non eft neceftarium eas reiterare, neque peccata in ijs re- velata , cum confejfioncs ftmel valida Jemperfmt valida-, fed tantiim remanct obligatio V. D., ut eteteras confef¬ fiones repetat, & nune confiteatur earum * Exordittm y Jeu Trmcipiutn earum peccata»quafi nunqtiam con- exmale fiadis, poteftomnia peeeatJ, c^rr. _si r . _..._ • J'a:- fefla fuiflet, cum nuilum eorum fit rt nu Hum. 14. P. P. R. haud potero diftingue- re, vel difcernere, qu* nam peccata fim confeflus in bonis confeflsioni- bus, & quae in maiis, ob longum tem- pus, quo boe modo confiteri folco, C. Nihil refert, cum fit opinio Bo- nacinsE apud Dianam part. 3. traB. 4. rejci, 62. Bufemb. Long. Pafqual. & aliorum , quos citat, & fequitur iple Diana part., 1 1. traB. 6. Mijcett, rejol. 22 de Lugo dijp. 16. feB.z. n. 47. Lean- der a SS. traB. 3. de Pomit. difp. 5. q. 23. Tamburin. Dicaft. & alij. quos ci¬ tat, fed non fequitur Moga in filcB. tom. 1 .traB. 3. dijp. I. 7-3. §. I. n. 2. qui docent, Poenirenteni non obli- gari ad confitendum peccarum tali- ter, utConfeflarius cognofcat, & ju- dicet patratum efle poli ultimam quorum recordatur, indiftindt^ con¬ fiteri, cunr moraiiter loquendo (it d.fficilliinum majori claritate, &di- flindione procedere in fimili caiii. 15. C. Modomihi V. D. di~atquan* tum temporis eft, a quo cum forore tadus inhoneftos habuit? 1 P. P. R. quon odo poflum fcitt tempus determinatum. C. Non turbetnr V. D. facile r« accomodabitur : cujus aetatis eft modo? 1 P. P.R.42. annorum circitcr. C. Bene, cum ergo V. D. 12. annos babuerir, quando in hoc peccatum cecidit, & nune habeat 42. /untgo. anni, aquo commifit hoc peccatum. C. Quoties in anno folet V. D, confiteri ? P. In principio bis vel ter i n anno confiteri folfebam, poftmodtunqua- confemoncm, imo pofte confiteri in ter,& aliquandbquinqu!cs. tali forma, ut ConfefTarius ccnfeat eiTc peccatum vitse prseteritae: v. g. is, qui generalitcr confiteri intendit, & poft ultimam confcffionem nova peccata commifit, poteft ha?c cunr alijs indiftindč: confiteri nori fpeci- ficando , qualia jam fucrit.confeffus, & qualia non. Er licet b^c opinio, non. videatur mihi nimis fecura, cum per hancape- nretur via rclinqucndi peccata im- punita, & fine debita fatišfadione, nec non decipiendi Confeflarium; C. Recordatur ne V D. temporisi quo binis, vel tcrnisvicibusconfitt- batur, & quo qnater, vel quinquies! P. P. R. mini videtur, me primi* viginti annis bis vel ter fuifleconfef funij ultiniis vero annis quater, vel quinquies. C. Recordatur ne V. D an in pri- mis viginti annis fir major numerus confeflionum , quando bis , quam quando ter confiteri folebat; & anin uitimis annis fit major numerus con- fefljonum , quando quater, quam nihilominus in.prsfcmi cafu poteft quando quinquiesconfitebatur. p radi čari, & fic licet V. D. habeat P. P. R. difficile eft fcitu. aliqua peccata remiffa ex eonfeffio- C. Nihil refert, quift fada aliqua nibus intermedijs benefadis, Sc alia prudenti computatione, pofitis 5°' t\ n P Confeffionb . p fefllonibus in primisviginti annis, & eventibuscft ctiam praeceptum con- inultimis decem annis etiam 50. pa- rum plus, vel minus, qu2e omnes fi- mul fumptae faciunt ico. confeflio- nes ctrciter, fubiatis nune illisočto, quae bonse fuerunt; quia ex mera oblivione hoc peccatum omifit, con- fefliones malae & facrilcgže funt 92. Accufat fe ne de 52. facrilegijs com- nuffis in iftis confefIionibus,&92.ali}S facrilegijs fa&is.in communionibus, fumendo indigne Corpus Domini ob confefsiones non rite fačtas. P. P. R. dc omnibus his me accufo- C. Illae odo confefsiones bon® fuerunt ne fadae tempore Pafchali. P. P. R. intra duorum annorum fpatium omnes 8- confcfsiones bo- nas peregi > nee fui recordatus illius peccati tempore Pafcbaln C. Ergo cajteris annis non fatisfe- cit V. D. mandato Ecclefis prajci- pientisconfefsionem, & communio- nem annuam, & conlequenter quoli- bet ex his anno tempore Pafchali commifit quatuor peccata mortalia, duo Sacnlegia ob confefšioncm, & communionem illicitam , duo alia peccata contra virtutem Religionis non adimplendo praeceptum con- fefsioms, & communionis; St fic fe accufat, quod per 28. annos non adimpleverit praeceptum confefsio- nis, & communionis. P. R. P.de omnibus his mc accufo* 17- C.FuitneV. D. aliquando hoc tc mporc in firma graviter, ita, utipfi Im pofita fucrit lufceptio SS. Sacra- J 1K ntorum , vel fortč inciditin fimi- f' c ' periculum mo ms: quia in his fitendi, & communicandi, quod fi non adimpleatur, duo peccata roor- talia comituntur contra hoc praece- ptum; qnamvis mihi fuadeam,qudd gens vulgaris excufetur ab his pecca- tis, cimi cogitet, & credat fatisface- re confitendo, & communicandojli- cčtmalš, & indebitd. P. P. R. pertotum tempus,quo SS. Sacramenta fufcepi , nunquam fui aggravatus infirmitate , aut in peri- culoaliquo mortis conftitutus. C. Percepit ne hoc tempore ali- quod Sacramentum vivorum, ut con- firmationem, Ordincm , Matrimo- nium, &c cum hsec in peccato morta- li recipere fit faerilegium. P. P. R. nullum horum percepi. C. Si V. D..non habuiffet occafio- nem mihi confitendi, nec ego eam interrogaffem, fuiflet ne confefia* veloccultaliethocpeccarum ? P. Valde de hoc dubito ; quia li- cethabuerim femper aninnim adeun- di aiiquod Monafterium ad liberan- dam confcientiam mcam ab hoc pec¬ cato > čredo tamen , quod etiam in alijs confeliionibus idem reticuifTem. C. Accufat fe etiam de hac pra¬ va voluntate ulteriusmalc confiten¬ di, & indigne communicandi. P. ita P. R. dc omnibus mc accufo. 18. C. Hic modus tenendus cft a confeffarijs in examinando Poeni- tentes , qui ob verecundiam reri- cnerunt airema peccata \ h6cq; exa- men extenJant per Procenta Dcca- logi, & Ecclefiat, interrogando de ijs, in qure frequenter incidere fb- B kat id ExGvdium , feu Trincipium lent cjufmodi qualitatis, & conditio- feftarunt, unquam ex fe etiam omni nis perfons; nec debent turbari, poflibili adhibita diligentia tnanife- quando aliquis ad eorum pedes pro- cumbit, qui per multum tempus la- crilege confeflus fuit, multo minus eundem dimirtere ad examinandam melius fuam confcientiam, utfolent aliqui parum phlegmatici ; primo, quia pauci funt, qui femeldimmiffide novo redeant$ fecundo, quia reti- centes peccata, ut plurimum, funt perfonse hebetis ingenij ; adeoque non funt dimmittenai, quamvis com- pareant abfque praevio fufficienti exa- mine. Ita fentiunt P. Vafquez, & P. Granata citati a Diana />. io. traB. refil.ii. Hurtadus difp. io. dePanit. cap.6.fol. 362. Imo debet ConfefTa- rius explere defečtum examinis, in- terrogando eos defingulis, in qui- bus putat eos deliquifle, anteabfo- lntionem autem imponat eis, ut no¬ vitet omni cum diligentia fuam confcientiam examinent, & fi quid repererintjcujus nonrecordabantur, redeant alia die ad confeflionem. Idemdicit citando Rodriquez, Re- migium, & alios nofterR. F.Torre- cilla in 2. imprsjjlone de Conf traB . 2. Confult. 11. Id ipfum expertus fum in Miffioni- bus, in quibus, poftquam per inter- rogationes fimiles perfonas ad noti- tiam fuorumpeccatorutn manuduxi, imponendo, ut,fi poftea alicujus pec- cati recordati fuerint, redire ad con¬ feflionem teneantur \ licet diligenter feexaminaver,int, nihil habuerint ad manifeftandum, nec quod median- tibus meis interrogationibus mani- ftaflent j cum lues magls contagiofa innumerabiles animas inficiens , & condemnans fit verecundia in con. firendo peccata ; prout Apoftolicus Spiritus S. Vincencij Ferrerij deflet. O qudm multi pr op ter verecundiam in confejjione fiBa Aamnmtur ! Multum importat, quod Confeflarij cum fa- gacitate, dexteritate, amore, & dal cedine ab initio confeflionis fempei interrogentjUtrum forte reticuerint aliquod peccatum ob verecundi¬ am, & fi perfona fit tališ, de qua pot fit haberi fufpicio, quod illagueati maneat hocdiabolico ligaroine, terit ei fieri narratio fequentis cafus, ut ad bonam confeflionem facien- dam moveatur; & licet fit valde tri. tus, vulgaris, & faepius repetitus; ni- hilominus cum infiniras caufaverii converfiones,jufl:um efl:, utfrequen- ter repe tat ur. In antiquis Cronicis mese Sernphi- cx Religionis refertur, qudd itrne- rantibus duobus Religiofis mei Sera- phici P. S. Francifci, & intrantibus ad orandum quamdam Ecclefiam, ob- viaverit qu$dam devota, ut eis vid«- bacur, & Principalis Matrona, qu* unum eorum fupplex deprecata efti quatenus fuam confeflionem excip«' re non dedignaretur, cuius votisR«' ligiofus annuens, fe libentifliuieid praftaturum refpondit, quod duffl exequitur,focius ad quamdam capd lam,utoracioniincuiiibere poflet, f< contulit, unde vidit ex ore Matron* confit.entis multos horridifliui6fqfl s bufou « 1 ConfeJJionis. Bufones egredi, ultimus eorum in- 16 antc uni veftrum credibilishorroris erat, qui ad labia Matrona? veniens, multoties exire tentavit,fed vix ad Iimen orisperve- niens, illico caput rotrahebat ; finita confeffione, & vix percepta abfolu- tione omnes illi bufones, qui exie- rant, de novo per os adcor Matro¬ na regreffi funt. Difceflcrunt Religiofi ab Ecclefia ad profequendtim iter, in quo Socius vilionem Habitam de bufonibus Con- feflario diftinGe recenfuit, quifufpi- cione fumpta de cventu retrogredi- tur ad Matronam invifendam ; fed vix ad locum advenerunt ,< de ejus fubitanea morte certiores faGifunt. Hac audita inftaruntorationi com- mendantesanimam ejus Deo, & dum fervidas preceseffunderent, viderunt intrantemperportam Ecclefite fuper Draconem infernalem affidentem in- felicem Matronam, qua? undequaque fcintillas ignitas evomebat* 5 . pro cin- ftorio horribilem viperain inhone- ftatem ejus caftigantem habebat,- duos feroces lcorpiones auribus af- fixos portabat in ocenam cantillena- rum obfecenarum auditarum; mamil- lae in diio oftia ardentis fornaeis fiam- mas fcetentes; eruGantia' converfie erant in poenam flammarum impudi- carum,quas adhuc vivens in fimi nu- triebat; in capillis ejusHorrida?flanw m^ignis erant in poenam vani orna¬ menti: ex ferico & auro ad allicien- ® as incautas animas ad illicitum amo* * Ctn: appropinquavit ha?c infelix duobus Religiofis,dixitqueeis: fčia- ds,tne effe illam Matronam, qu$ pau- II confefla eft, quamque Juftitia divina ad poenarum infernalium aeternitatem condcm- navit ob magna inhoneftatisdeliGa; unica autem caufa mese conderana- tionis fuit occultatio ex verecundia patratarum turpitudinum, quas heri data tam bona occafione veftri ad- ventus confiteri decrevi; incepime- am confeffionem, in qua ad revela- tionem cujuslibetpeccati unusbufo excorde meo exibat, inter csetera revelanda fuit unum multo gravius alijs , quodbinis, aut ternis vicibus tentaveram confiteri, & tune bufo major, &Korribilior alijs fuper ofti- umoris meicomparebat; demum vi- Ga a verecundia illud fiibticui, & fi- cut unum peccatum non dimirtitur fi¬ ne altero , occultato Koc peccato, omnes bufones, qui jam exierant, re¬ greffi funt in corpus meum ; atque adeo juftiffimus Deus, cum noluerim uti bona occafione ab eodem mihi exhibita, repentina morte me vita privavit, & adinfernitormenta,pro- ut videtis, me condemnavit. Male- diGa fit hora, in qua nata fum, male- diGa veftimenta, malediGa amicitia, malediGa fim ego; hishorrendisvo- cibus prolatis infelix- evanuit edo- ccndo omnes peccata in confeffione occultantes , & quae fint tormenta ijfdem prseparata. 19 ; Ut omnes cum peccatis reten- tis , & confeffionibus faerilegis veni- entes fuper decero Prsecepta exami- nari poffint, & ad confeffionem ge- neralem faciendam adjuvari qucantj extendo fequens interrogatorium j in< B st quo h Exordiumfeu quo magis neceflarias interrogatio- »es habentur, quas, vel omnes, vel aliquas juxta didamen prudenti$ confefiarij, & qualitatem Poeniten- tisadhiberi poffunt. Precep tum I. 1. An Prscepto confeffionis, & communionisannuae, vel in pericu- lomortisconftitutus, fatisfacere in- termiferitj 3 2. An fine fufficienti examine do- lore, & vero propofito confeffionem aliquam indigne peregerit ? vel ex vcrecundia, aut malitia aliquod pec- catum verum, vel dnbium retieuerit ? 3. An Poenitentiaa, & alijs obliga- tionibus a Confeflario impofitis, in reftituendis rebus furto ablatis, rein- tegranda farna, dum cominoditateni habuitj fatisfecerit ? 4. AnfdatfcitunecefTaria, utfunt principalia Fidei Myfteria; an fym- bolum Apoflolorum , Praecepta De- calogi, & Ecclefis, Septem Sacra- menta, Orationcm Dominicam, & adum contritionis elicere , iciat ? 5. AnaliquidcontraFidem credi- derit, vel de aliquo ejufdem myfterio dubitaverit ? 6. An de Mifericordia Divina de- fperaveric, vel de ea nimium confi- dens peccaverit? 7. An deliquerit quoad prasceptum amoris Dei,vet proximi,non fucctir- rendoei in fuis necefficatibus, dum potu it ? 8. Anfomnijs,divinationibus , vel alijs fuperftitionibus fidem praeftite- fit. Aopfalmis, & orationibus fu- Pnncipium fpedis ad morboscurandos tum ho. minum, tum animalium, vel aliqua oratione, qua promittitur mors bo¬ na vel fine confeflione non fubeun- da, velapparitio Virginis Sandiffima inilla hora, velakerius Sandi, ufus fuerit ? Prrtceptum II. 1. An Sandiffimum DEINomen) vel fuorum Sandorum blaphema- verit ? 2. An perjuraverit, vel juraverit quidcmin veritate,fedabfquenecef- fitate ? 3. Anipfiusjuramentumtertke 'ger- fbnae damnum caufavent? 4. An anirno vindicativo, vel mi nando juraverit ? An juramenta promiflbria, ut funt vota, vel promiffiones Deo fi- dae, adimpleverit ? Advertendum ta- men eft, qu6d, fi juramentum fit dc re mala, nulla obligatio iilud adirn- plendi urgeat '•> imo multiplicaretui peccatum iilud adimplendo. 6. An fine rationabili caufa votai vel promiffiones adimplere diftu- le rit? 7, Ancontra Filios, vel Parentcsi &fi contra ! hos,anineorumprsefen- tia, vel folum in occulto maledidio- nes, imprecationes ex corde, vel ore tantum premierk.- 5 Praceptum III. 1, An audire Sacrum in die Feftj onnferit, vel periculo nonaudiendi feexpoffierit? 2. An per notabilem partem Mifft garriverit, dormiverit, velintrantesi aul < r c i < £ I V F b c j { P n d c t fi ti d ii fi t r 3 •4J Ut na- :rit sf¬ er¬ ni ut fa¬ ra¬ de im- tut ta, ftu. esi en- tio- ore 'efti ndi il 6 te«, aul Confejfionis . ^ aut exeuntes afpexerit , vel anfuerit caufa, quod juraverint ,maledixerinC', cauia, qudd alij Sacrum non audive- vel qudd contriftati fuennt ? nnt ? 3. An in audienda Miffa perfigna externa alicui perlbnae fuerit addi- £\us, vel nimia curiofitate, & cura eam afpexerit, vel in rebus, aut cogi- tationibus loco facro alienis le deti- nuerit? 4. Anindie Fefti ultra duas horas, vel minori temporc cum fcrupulo peccati mortalislaboraverit? 5. An, dura licentiam rnetendi ha- buit, alia opera non contcnta inli- centia exercuerit? 6. An Prseceptum jejunij absque le- gitima difpenfatione, vel gravilabo- re, aut inhrmitate fregerit ? 7. An dubitando fe non pode je- junare, inconfulto Medico vel cor- porali, vel fpirituali, non jejunaverit? 8- An diebus prohibitis carnes co- mederit absque fufficienti caufa, vel dehac dubitaverit, & quoties indie comedem,- fiquidem toties mortali- terpeccavit ? 9- Anova, lačlicinia in quadragc- finia ( ubi prohibita liint) absque ob- tenta licentia , & quoties per fingulos dies, comederit? 10. Anin collationevelpertinavel in quantitate, vel in quahtate excef- fum fecerit ? n. AndecimasEcclefiffi, & primi- tias folveric, vel de deteriori dede- rit? Praeceptum IV, *• An fuis Genitoribus aliquod *udax relponfum dederit, vel fuerit derit ? z. An illis fuerit inobedtens, aut mandatis eorum non fe fubiecerit, vel non libenter , vel tarde, vel de node contra eorum voluntatem de domo exiverit ? 3. An eorum neceflrtatibus fuccur- rere intermiferit, vel contra cos tna¬ lam voluntatem habuerit ? 4. An negligens fuerit ineducan. dis prolibus, eas non inftruendo iti bonis moribus, &dočlrina Chriflia- na , vel jurando, maledicendo, aut alia noxia exercendo in earum prs- fentia inalum exemplu cis prabuerit.-* 5. An punire, & corrigere filios intermiferit , quando erat neceffa- rium ? 6. Antempore opportuno in fiatu eorum vocationis conftituerit , vel eorum voluntati contradixerit $ ne vocanonem Divinam fequerentur ? 7. An facultates ( quibus eos acco- modare poterat ) in voluptatibus, lulibus profanis , vel fuperfluis diffi- paverit.- 3 8. An fuerit caufa contentionum, & difcordiarum cum uxore, eamque verbis mjuriofis affecerit, vel in eam manus iniecerit? 9. An fine rationabili caufa ei debi- tum matrimoniale negaverir, vel hoc ufus fuerit tempore , vel loco , ubi Filij, autfamuli videre, vel audire po - teraut ? 10. An ut Officialis Juftiti® bane non adminiftraverit, vel propter in- terefle gratiam, & squitatem vendi- B 3 11. An 14 Exordtum , Jeti Principium ?l% Aneandem tam pauperi cuam 2. An vulneraverit, interfecerit, diviti,tamconfanguineo, quam alie- vel mterficere,aut vulnernre aliquem nigenas in deličfis $qualibus aequali- optaverit; & an. ufus fuerit, vel uti teradminiftraverit? ftuduerit alijs ad faciendum malum! 12. Aninfolutione fuorum Jurium ultra juftum, & taxatumpretium ac- ceperit? *i 3. An non procuraverit impedire fcandala, concubinatus,jurta, ludos, ebrietates, &c. 14, An , ut Parochus, Populum Chriftianam dočtrinam edocere , ac Evangelium juxta Pratceptum Goncil, Trident. Sef 22. cnj>. 8. explicare ne- glexerit? 1 f. An fuerit folicitus in admini- ftrandis SS. Sacramentis, quando ne- ceffitas exigebat? 16. An ex fua negligentia aliquis : Parochianus fineSacramentis obierit? 17. An fcientiam luo ftatui necefla-- riam comparare ftuduerit, quomodd fus obligationi pofiit fatisfaccre. 18. An fit caufa fcandali, & absque Zelo, uranimae ipfi recommendatae in Sando DeI timorevivant? jiq.An obligationibusMiffarum per longum tempusfatisfacere diftulerit? Procuret Confeffarius ita propor- tionaliter examinare fingulos de ne- gligentijs, quas committere potue- runtin proprio officio, vel ftatu indi- vidualiter.-. Prtfceptum V. 1. An odio habuerit proximum ,vel ci mortem defideraverit,vcl aliud gra- vedamnum; vel an aliquando ei lo- quirecufaverit, & hoccumnota, & fcandalo j vel defideravitvindi&am?- 3. An violentas manus in Eeclefia- fticadignitatefungenteminjecerit? 4. An procuraverit ; vel Confilium dederit ;/. vel media fubminiftravcrit ad foeminae abortum. 5. An fuerit caufa alicujns duelli) vel in id confenferit, & acceptaverit; velinduxeritaliosqu$rendoPatrino( ad duelto affiftendum ?: 6. An fuerit caufa contentionumi rixar.um, vel difcordiarum, narrando, quse cogitavm, aut ea , quae audivit! 7. An excefTerit:in comeftione tali- ter, qu6dipfi nocuerit, vel ita bibe- rit, quod fui ipfius compos non fue¬ rit; vel an comederit fal, terram, cal- cem, cineres, carbones, & fimilia ? 8. An fibimet ipfi mortem defide- raverit, vel in gravem impatientiaffl lapfus fuerit. Pneceptum V L I. An cogitationibus indecentibu* confenferit, & in ijs fe detinuerit; an folum habuerit complacentiam, vel etiam executioni mandare. defidera- verit,. cxplicando ftatum perfonaJi cum nupta, aut loluta , vel voto cafti- tatisligata, quodidcm de fe expli‘ čare debet ?; 2.. Anfaeminam nuptam, nubileffl autconfanguineam ad turpia folid taveritj vel de ijs colloquia habuerit 3. An de aliquo patrato peccato gloriatus fuerit , & cujus ftarus>$ conditionis perfons audientes fu £ ' rint t' 4.Afl ■j ( j < \ ( A C \ r j \ c c 1 a f f c v I t 1 t t> ra iti d!' a- ni rit lit iti os Ml’ lOi it! tli- jt* je- al< le- aia bu* ao vel ;ra- t$i tfti- P U ‘ effli ici- crit ato fofr 'Confejfionh. if 4. Aninpucritia turpe aliquidpa- i3.AnMatrimonioablqucobler- traveritcum pudla, vellbrrore, vel vatione ordinis natura ulusfuerit, conlangmnea &c. * vel generationem impediverit femi- 5. An denudatam fceminam vide. nando extravas naturale? reconcupierit,vel audire, vel vtdere 14. An alios ad peccandum ačfio- aliqmd obfcoenum ? nibus adulatorijs, affe&ibus fmgula- 6. An peccatum cum perlona fui ribus provocaverit;velcantandores fexus, vel aliud peccatum nefandum, profanas, aut verba aequivoca malum lodomiticum, eommiferit ? indicantia proferendo, aut inftituen- 7. An in propria perlona tačhis il- do laltus indecentes, an & ipfemet in licitos habuerit, an ex hoc fueritfe- jjfdem laltaverit ? cutaaliqua fragilitas ,veian huic cau- 15. Analios ad peccandum indu- lam dederit mente revoluendo ali- xerit; velsegre tuleritdataoccafione quodobje&um,&qualeilludfuerit, ad peccandum id in opus redigere vel perlona loluta , vel ligata , vel nonpotuifie ? conlanguinea ; & an infuper in lilo 16- An lomnia inhonefta habuerit, a&u cum eadem peccare defidera- & anevigilando habuerit in ijseom- verit ? placentiam ,• velantecedenter eorum 8- An defideraverit, velpeccave- caula culpabilisfuerit ? rit coSundo cum aliqua beftia ? 17-An fit voluntarižin ahqua occa- 9. An rem cum perfona dtverfi fe- fione proxima peceandi conftitutus xus habuent, 8c cujusftatus; &an per perdetentionem periculi in fua pro- vim eam cognov.erit ? pria domo j vel etiam extra cum liber- 10 .Anfueritcaufa,neta!isperfona tate adeundi locum illum fecundum conciperet, aut fi concepit, anrefe- fuum placitum? Prtceptum VIT. 11. An habueritofeula, taČhis, & 1. An quantitatem gravem furto amplexus cum aliqua foemina, & cujus abftulerit, vel alijs idern fualerit ? ftatusj & an illani lolicitando aliqua 2. AnFiliorum, famulorum furta fragilitasluccelferit ? no impediverit, eadem diflimulando ? 12. An altquam ciomum fnfpe&am 3. An de re furto ablata participa- curn lčandalo adftantrum frequenta- verit,veleamoccultaverit? wtit , vel cum pcriculo offendendi 4. Andiftuleritreftitutionem, dum Deum, vel an quaefient aliquem ad poterat, vel m toro, vel inpartead- turpia cooperautein, ferentem litte- implere; & an folvere debita ncgle- r, *s*matorias> cibos, 8ra!iamufiera, xerit, conliimmendo, dillipandoin 't.fi 'P^ cmct tR aUoruin rumarn hoc res fuperfluas bona , quibus poterat Rutcus fuerit. creditoabus fatisfacere ? i& Exordium , fen Prmcipmm 5. An legata , pia opera ,funeralia, fceflerit ab illa converfatione vel Sacra, ad quae forte obiigatur ut hae res, vel tettamenti executor, adim- plcverit ? 6. An inempcionibus, venditioni- bus jconrraflibus, ponderibus,men- lu ris, velmonetisfraudulenter egerit? 7. Anex fua negligentia, vel pro- pter patra ta furta perlona aliqua dam- num a!iquod perpelfa fuerit? 8. Anin ludis fubftantiam uxoris> filiorum, vel propriam exceffivdcon- fumpferit, vel dolo ufus fuerit, vel eos ad lufum coegerit? 9. An lalariumfervis,& ftipendium laborantibus folverit; an eos fine cau- iafufficienti a rite ternpus completum contračfusdomo exmiferit ž 10. An fideliter Domino fuo ler- viverit, vel cjus bona fliratus fuerit , vel in aliorum furta confenferit, di- fcefientab eo 3ine prsnnituai tem- pus fine canfa cum iliias danino ? n. An litem alkjuam injuftam ex- citaverir ,| vel foveric ? 12 . An fručlus,volatilia, vinum,8rc. Fliratus, vel exhortarus fuerit alios ad id faeiendura ? 13. An fuerit furatus, vel deficle- raverit furan quidquam de Ecclefia. Praeceptum VIII. 1. An aliquam fulpicionem, vel judicium temcrarium habuerit ? 2 . An contra honoreni, vel famam murmuraverit, & an de rebus notis, vel non, aut manifeftaverit perfonis prius id nelcientibus ? 3. An aliorum defečhis libenter aud.iye.ati Si dum potuifisr, non di- auditis nimia facilitate fidem praefti. terit; vel dubia pro certis alijs narra. verit, vel pluraaddendo? 4. An id, ad quod fub figillo na. turali, & in re gravi tc nebatur, reve- laverit ? 5. An famam ablatam proximo re- traftando fe coram perfonis audien. tibusreftitueritž 6. An Proximum luum aliqua con- tumelia, vel verbo injuriofo afFecerit, an veniam, ad quam obligabatur, pe- tierit ?- 7. An afiquod mendacium in gravi proximi damnum dixerit? g. An veritatem occultaverit, dum necelfarium crat,ut manifeftetur? Nonum Praceptum rednd tur ad fextum$ Ded mum ad Septimum. Nam haicduo Praecepta ponuntu' ut cxemplaria aliorum, & per ea pro hibentur defideria mala vel uxoris ; vel rei aliens; ut intelligatur, quoi< non folum operibus, & vcrbis peccat poffit, verum & dcfiderijs j nonffr ium in fexto , & feptimo Prascepto: fed & in omnibus alijs ; licet de h® duobushlc exprcfsefiatmentio, cun eorum materia, feu objeftmn fit id inquod homines frequentius tend f ' re,&inciderelolent. Ad hoc examen reducitur totutf id, quod regulariter neceffanum ® cuivis perfonse ad inftituendam b- C. Plures perfona; timentesDEuni flantid fperandarum rerum , ar rumen- folent moleftari a Umilibus cogita- tumnonappareniium\ velutahj de- tionibus, &tam vehementer, ut in- h munt: eji viri us fupernaturaiis , qua credimus veritates d Deo revelatas. Fi¬ des eftf ut communiter dicitur) cre- dere id , quod non videmus; & credereid, quod noftra Mater Ec- clefia docet; quia Deus revelavit: Fidci opponitur Haerefis, & Apofta- /ia. Haerefis eji errorpertinax hominis bapth^ati ex p ar te contrarius. Dicitur error pertinax ; quia debet e/fe co- gnitus, & deliberatus error, ad hoc, ut /it haerefis formalis. Dicitur homi¬ nis baptiz.ati ; quia error es, in qui- bus funt Gentiles, & Judaei, non di- cuntur proprie haerefis, fed Paganif mus, & Judaifmus: Dicitur tandem ex parte contrarim $ ad differentiam Apoftafise, qute eft error ex toto con- trarius Fidei. Haerefis una eft interna, altera ex- terna,- una occulta, altera puhlica; occulta poteft e/Te occulta perje , vel psr accidens, ut in 2. part- hujus pra- xis traft. ij.n.2^.&feq. explicabo; ubi fufius demonftro, quis nam ab- folvere polfit ab una , & quis ab al_ tera j a!ia vero ad hoc punctum fpe ftantia in lequentibus refolutioni-" bus patebunt. 5. P. P.IG me accu/o,quod frc- quenter aliqu$ cogitationes contra Fidcm memoleftent. C. Senfit ne V. D.a!iquam difpli- centiam propter finnles cogitatio- nes? P.Ita P.R.imo maximam. terdum ijs videatur, fe dubitare, & ^ confentire, & ramen non ita fe res £] habet j cum ipfa difplicentia , & af ^ fličtio, quam ientmnt, fit indiciutn, t , eosnon confentire; obfcuritas au- e j tem, qua proponuntur res Fidei, q. apparet, quafi dubitarent, in re au- tem non eft lic ,- quare meliusremc- dmm ad fuperandas tales fuggeftio- ni nesdiabolicas eft, eascontemncre, Stnihilcurare. tc 4. P. P. R, accufo me feinel hofpi- er tio recepifie unum Haereticum, cum m quo difcurrendo de varijs rebus m q ftr$ Fidei,& Religionis, credidium p e; K ofitionem h^reticam mihi pret c j, :am. aii C. Duo funt hic notanda, primum cc eft, quod hofpitio hsretieum reče au perit; fecundum ,quod propofitio- bi nem hrereticam crediderit. Qiioaii p r primum fcire debet, quod inprimo Canone Bullae in Coena Domini ora- nes fautores, & receptores haeretf V corum excommunicentur; eft igi- fui tur neceflario fciendu, an V.D. hunt haereticum recepentuthaereticu,vcl nt /oliim titulo affinitatis, & amicitis! P. P. R. recepi ipfum ut amieum. ca C. Opinio eft probabdis, quaH f ei docet P. Leander aSS. & P.Ba/T* uS cum alijs citacis Authoribus vtrk fu Harejis num.%- non incurri excon'' ju: municationem ,dum recipitur, aut B: fovetur haereticus ut amicus, aut ti- ru tulo affinitatis, St non ut hreretid 1 * efti . Caput I eft; & fic vi faujus opiniomsV. D. non incurritexcomsiunicationem. Guoad fecundum ,qu> A d h$reti- cam propofitionem crediderit,' ad ierendum judicium, utrum V. D. in¬ cident in excomnnin.it ationem ibi- dem contra haereticos promulga- tam, nec ne, neceftario fciendum eft, an huncaflenfum hrereticum do- ftrinre ejus praeftitum V. D. mamfc- ftaverit externe verbis, vel operibus ? 5. P.P.R. egodixi,quodčredam mini propofita. C. Si V. D. non manifeftaflet ex- tcrne licet interne tenuiffet hunc errorem, non incidiflet in excom- municationem juxta communem 'I heologorum fententiam ; quia el- fet haerefis tantum interna:: & Ec* clefia in nulla materia fibi refervat ant promulgat excomunicationem contra adus mere internos ; cimi autcm V- D. externe, nempc ijs ver¬ bis manifeftaverit fe fidem praeftare propofitioni haereticse, incurritex- communicationem. 6. Eft ne fadum notcrium, quod V. D. hoc errore interno infeda fuerit? P. P.R. praeterme, & hsereticum nullus fcivit.. C. Abfolutio ab haerefi , & alijs cafibus Bullae Ccenae Domini eft re- fervata Papae. Eft qu dem vcrum, quod,quando funt occulti, fintrcfervati Epifcopo )uxta opmionem Henriq. Navar. " an cz, Ledelmae, Facundez, & alio- ruiiiplnumorum* quos cita: P. Mur- de Fide, 1 p cia tam. 2. difq. moral lih. 4. difp. 1. rejbl. 5-w.6. & 10. Hancque proba- bilem cenfet Suarez de Cenjuris difp. 2 i.fe 3 ./\.n. 5. LeanderaSS. tort 7.4. de Cenjuris , trači. 2. de hLxcommumc. dijp. 17, q. 45. d” 49. & in favorem hujus opinionis citat piurcs docen- tes, nonrevocariper promulgatio- nemBullae in Ccena Domini facul- tatem, quam Cone. Tndent.fejf. 2.4. w/.6.concedit Epifcopis ablolven- di ab haerefi externa , & alijs cafi¬ bus Buliae Ccense, quandofunt oc¬ culti.. 7 Nec obftathuic dodrinae De- cretum Alexandri 7. in Propofit. 3. in qua videtur damnafle hanc opi- nionč; quia Sua Sanditas folum da- mnavit, quod dičia opinio fuerit vila, & tollerata in Confiftorio Sacr? Congreg. fed non reprobat dodri- nam aocentem,,Epifcopos pofte ab- folvere a pradidis cafibus, quando funt occulti. Hoc idem tuetur, & docet R. P. Fr. Martinus deTorre- cilla infuo exam. Bpifcop. traSt. \.q. 1. feSi. 2. difp. 2. n. 21. hujusque opi¬ nionis ait, efle P. Mogam in felecl. tom 1. traSt. 3. difp. 8.7. 5. §. 2; n. 7. Idem fentiunt alij viri dočii, quos innominatos citat R. P. M. Lumbier in Appendice Sumnire Aranae pag. 497. num. 547 ' „ 8. Cafus autem fupradidi dicun- tur occulti, quando non funtdedu- di ad forum contentiofiim, vel ma¬ jor pars vicinitatis, vel Populi eos ignorat; ita nffirmant Sanchcz, Na¬ val. Lefli, Suar, &. alij, quos citat, & C 2 ieqinrur z.o Tračlatus I. de I. Pr<£cepto. feguiturDima/^rr^. tract.2 refil.15. tione probabile cenfet Quintnna, Non obftantc hac opinionc di- ~ cendum eft Epifcopos non pode ab- iblvere ab h;ere/i, quamvis occulta Singulariter in Hifpania ,-ubi haec fa- cultas eft refcrvata S. Tribunali In- quifitionis. Ita Sanchez, in Sum. tom. i.lib.2.eap.n.n. 17. Molina tom.4. dijttfl.difp. 64.». 8- & alij multi ci¬ tati a Diana part. 1 . trači. refol. z. Qua propter occurrente aliquo cafu haerefis externae occultae recurren- dum eft pro facultate ab ea abfol- vendi ad fupradičtum Tribunal, a quo tanquam pijflimo facilč impe- traripoteft. 9. P. P. R.meaccufo ,quod navi- gando per mare Sus San&itatis mili¬ ta latrocinia patraverim, & aliquas naves Chriftianorum fuerim aggref fus, quas & expoliaverim 3 inluper, dum quaedam Chriftianorum navis paflaeitnaufragium, multas merccs furripuerim. C.Tamin uno, quam in altcro ca¬ fu V. D. inciditin exeommunicatio- nem Buli* Ccense Domini, mqmbus excommunicationibus abfolvi po- teftfemclinvita,&altera vice in ar- ticulo mortis viBullse Cruciatae. Dicatmihi, fuitne jam fcmelab- folutaV.D. hoc anno vi hujus Bul¬ icah excommunicatione aliqua re¬ fcrvata ? P. Ita P. R. femel fui abfblutus. C. A quali cenfura fuit abfoluta ? P. P. R. a cenfura, quam incurre- bam veiut Pirata. 10. C. Non obftantehac abfolu* Ducna tom. 2. jing. trači. 4. de safth refervat.Jingul. 2. n-2. Leandera SS. tom. 4 .d: cenfuristraB. 2.difp.ij. §.3. q. 8- & alij.quos citat Crux in Bulla Cruciatse i.cap. 3. duh. 13. qui docent, quod in diftinftis confef. fionibus podit abfolvi a diverfis cafi- bus BiillaeCoenae fsepius in anno,nori tamen bis ab uno peccato refervato ejufdem fpeciei: v. g. Si aliquis fe- mel fuit Pirata in mari Suae Sančiita. tis,altera vice bona navium naufra- gantium cxfpoliavit , & tertia vice fuit fautor, & protečtor hserctico- rum; ab omnibus his pčccatis po- teft abfolvi in diverfis confeflionibiB intra annum ; fed fi binis vicibus fuiflet Pirata, binis vicibus naves naufragantes Chriftianorum expo- liaflet, non poteft abfolvi intra an¬ num abiftispeccatisetiam in d iver- fisconfefiionibus. Ratio prioriscfli quia, fi Poenitens omnes hos cafus una vice fuiflet confefliis , vi Buli* abfolvi potuiflet ab omnibus : ergo etiam poterit abfolvi in diftinčb confcfnonibus. Probatur conft- quentia j quia Poenitens ob frequeii' tationem Sacramenti Poenitentit non debet demereri id , quod no ( demeretur, qui non frequcntat. Nihilominus magis probabilis, fr cura, & communis eft opinioco«' trariadicens, qudd una fola vicei« anno, & in unica confeflione po® Poenitens abfolvi ab his cafibus, fif fint diverfte, five ejusdem fpecie f! ItaVillalol}OS,Ledefma,RodriqueZ ! Trullench 1 2 o n 1 P c tc P n f £ fc le l \ / * rtu ta/S SS. §• 3 ' itilla t ifef- cafi- non vato s le¬ tita- j f ra- vict :ico- :ibos lav« xpo- i ati- iver- ;eft; cafus Juli* ergo na! anfe- [ueii- :nti* i no« is,ft' - eo»' iceit po® i 3 fivt ;eidi qurt ench) Caput II. de Spe. 21 Trullencb, &alijapud Murciamrotf«. part. i .trači. ii.refol.2%. Mendiapud 2,dijp. 1. lib. 4. refil. io nurn. 6. Dianam part. 11. trači. 2. rejo!. 45. & 11. Ut in hoc cafu fecurius pro- inadditionibus part. 3. njo/. 17.Ip- eedamus , mihi dicat V. D. fuitne femet Diana dicit 3 hanc opitlionetn notum, quod fuerit Pirata, &ufur- paverit bona naufragantium Chri- ftianorum ? P. P.R.DEofoln&miM notum eft. C. Ergo fuerimt mere occulta hasc peccata, qudd, fi U. D.nonfiiiflet confefta, non potuiflent in foro cx- terno probari. Ergo fi tališ eft ipfius cafus, & fira peccata ita ocenita, nt fibi folifiilt nota, nec,praefcindendo a fuacon- feffione exterrra poffint probari in foro externo; docent multi Theo- logi, per hunc non incurri excom- municationem j vel fi incurritur, poilejab eodem abfolvere Epifcopos (non obftante Decreto Alexandri VII. fiipra relato ) ita Henriqucz, Angclus , & alij apud Leandrumii Murcia loco cit. rejo/. 32. «. 5. & Jeq. 12. Ex quoinfero, quddviBullas poffim abfolvere ab omnibus iftisex- communicationibus, in quas inci- dit tanquam Pirata , & ufurpator bonoramCkriftianorum; quia Bulla Epifcopis facultatem concedit ab- folvendi ab omnibus cafibus refer- vatis, toties , fuoties: atqui cafus oc- culti Bulla: Coena: Domini funt re- fervati Epifcopis: ergo omnisCon- felfarius approbatus abfolvere poteft toties ^, tpuoties. Eft doftrina P. Lean- dri a SS. tom , 4. de Cenfuris trači. 2 . 17 §• 3- q. 84-ThomaeSanchez * n fant. lib. 4. cap, 54. n. 27. Dian« efieprobabiliffimam; quam fequun- tur plures alij apud MurCia loco cit. refol:i2. n. 6. & noViffimčhoc tradit ut probabile P. Emanuel de Conce- ptione in fuo trači. de Petnit. clijp. 6. q- 7. n. 819. & 820. Caput II. De Spe. 13.^ Pes eft vir t us , qaa [pirit u ali a * <&■' dUrna bona fpcranturft kj Alij fic definiunt: eft virtus Theelogica , &' fupernaturalu , qua fae- rarnusBeatitudincm Divino auxilio ob- 'imenda-itn : Dicitur virtus Tkeologič* (prouteftFides, & Charitas ) quia hre tres virtutes habent immediate DEUM pro fiio objedo ; Dicitut fuperndturalis \ quia eft fupra vires naturales natur« humana: ’. Dicitur tandem quafperamtts Beatitudinem D/- vino auxiiio obtinendam , ad fignifi- candum, qubd fperare bona tranfi- toria hujus mundi non pertineat ad virtutem fpci Theologica:. Prsce- ptum Spei unum eft negativum, al- terumaffirmativum: Negativumpro- hibet dčfperare , & nimium praelii- mere, obligatque [emper >& pro ft» i- per. Affirmativum obligat determi- natistemporibus per Ji, & per acci- dens, prout capite fequenti', & fufitls in 2. part., hujus pr'a‘xis trači. 17. n. 6. & feq. 14. P. P. R-. me accufo, qudJ le- C 3 tud 22 Hiel Traflatm I. de I. Treecepto. refledendo ad pergrandem nu- do Diusamatur majori vehementia fervore, & ardore,quam omnia alia: appretiativus eft, quando plus selti- matur Deus, quam onima alia merum nieorum peccatorum iirpof- fibile mihi vifuni fuerir , me pofle Beatitudinemaeternam confequi. C. Credidit ne V. D. GratiamDEi »on fufficere ad falvandum ? P. Credidi, DtUM pofle mefal- vum facere, fi vellet; fed •„ um pecca- ta mea tot, & tanta fuerint, credidi, Deum non tore mecum. Mifericor- dem. C. Sciat, hocfuifle peecatum de- fperationis oppofitum virtuti Spci: Si autem V. D. credidiflet, DEUM non pofle eam per fuam Gratiam fal- vare , ifteaduš habniffet diftindam malitiam heerefis ; ita communiter DD. cum S..Thoma .2^2. art. 1 &z. ip. P. P. R. meaccufo,, quddalia. vice de mifericordia Divina itacon- fiderim , ut putarem , meetiamabs- que Poenitentia peccatorum meo- runi non fore condeninandmn. C. Hoc paritet eft peecatum op- pofttum virtuti Spei, quod a Theolo- gis vocatur pradiimptio j & credidift fe fe pofle falvari absque poenitentia tam gravium peccatorum. Fuit ačtus hsreiis formalis. C A P U T III. De Charitate. 16. Haritas ejivirtus Supernatu- ralis , & Theologicu , qua DEliS diligitur prof ter fe 3) & Proximus propter DEUM. Ainor, quo Deus fuper omnia diligi debet, duplex eft , unus intenfivus , alter appretiativus j intenfivus eft, quan- C 5 ita, uthomo fit difpofitus, & proniptus adperdendum omnia, ne Deum per. dat. Amare Deum fuper omnia te- nemur, licet non amore mtenfivO) fed appretiativo. Praecepcum nega- tivum prohibens odiife Deum, obli- gat femper , & pro femper: affirmati- vum ad eum amandum obligat de- terminato tempore per fe, &" per tud dens, utmox dicani ,& intr. io.n.V y &part. 2 j-ujuspr«xistr. ij.n.S.&fef Circa amorem Proximi duee pro- pofltiones ab Innacentio XI. con- demnatse fuerunt, qtiae videri pof funt cum fua exp!icatione m trad. 10. n. 31- Preeceptum charitatis. Proxi- mi obligat ad eum adjuvandum elee- mofyna& fraterna corredione; de eleemoIynatrado/»mud. io.»- 36.& de fraterna corredione in tr. %.ctip 3. in fene, & part. 2- hujus praxis trA 15. cap. 5-. n um. j, A mori proxiini opponitur odium, duellum, fčanda- ■lum, de quo ex. profeflo ioquarin trad. 5. fliper quintum Pneceptuni) & modo demonftrabo,.quando Pra- eeptum charitatis obliget, & omif fis.varijs DD. opiniombus- 17. Id, qudd circa hoc pundun mihtprobabiliu&videtur, eft, quod ad minimum femel in anno Chriftia- nus obligeturad eiicienduin alique*i adum amoris erga Deum ; fic , flir- mantmulti DD. cum Leandro aSS. Tapia tom.i.iib. 3.7.2. art.2.n.fHoc ideiti id ali ch fii Di SS tu rui dc fid qu pc co ati tet ni; eu pe Tl cc re tr St to pu nc J P cf Vi X Caput III. idcm dico de ačHbus Fidei, & Spei. j8. C. Dicat mihi V. D.elicuitne aliquandohos ačtus Fidei, Spei, & charitatis ? P. P. R. nec pcrcipio, quid nam finthia&us. C. AftusFidci eft credcre in urnim Deum Remuneratorem, myfterium SS. Trinitatis, Incarnationis, & to- tu m , quod in Symbolo Apoftolo- rum continetur,8nmplicitčid,quod docet Ecclefia : A&us Spei eft;con- fidere in Mifericordia D EI , per quam , fi poenitcntiam de noftris peccatis egerimus, falutemreternam confequemur. Ačtus charitatis eft amare Deum fuper omnia $ hoc au- tem nihil aliud eft, quam, plurisafti- mare Deum , quam ceetera omnia , eumanimoperdendi omnia,ne Deus perdatur. 19. His tribus ačiibus virtutum Theologicarum ordinarie fatisfit per confeflionem; quia in hac pržeeisd requiritura & totum id,quod noftra Sarnfta Ma¬ ter Ecclefia ad credendu propolifit? P. Ita l Tračlatus I. de I. Pracepto,. P. Ita P. R. čredo. l^lmo iniebitum cultum txhiben%. Ifj C. V. D. Ipcrat etiam in infinita Mifcricordia Dei , qui dolendo de fuis peccatis ea ipfi remittet; & per- feverando in emendatione fuarum culparum ipfi vitam sternam re T tribuer. P. Ita P, R. fpero. C. Pariter a iv, at DEUM fupcr om- nia, utluum Deum, &Creatorem, ita dignujn amore propterfuam im- nienlam Bonitatem; doletquc ex to- to corde, qu6d.eum offenderitcum propofito non amplius offendendi, P. Ita P. R, G A P U T IV, Ve 'virtute Rcligionis, & vitij s huic oppojitis .. 21 .'T T Irtus R eligionis inter om- \/ nes virtutesmora!esprin- ▼^ cipem locum obtinet, & definitur , quod fit v irtus debitant t uit um DEO exbihens. Ad ha n c virtu r tem pertinent adiones facrae cele* brandi, audjendi Mifiam , orandi, SS. Sacramenta fufcipiendi , & aliae adiones fimiies , quibus Deus ho- uoratur. Duo vida opponuntur vir- tuti Pveiigionisjunum pcrexceflum j altcrum perdefedum; perexcefllim opponitur /uperftitio cum fuis Tpe- ciebusj quales funt Divinatio, Ido- loiatria, vanaobfervantia, & male- fkium: perdefedum opponitur ir- regularitas cum fuis fpeciebus, qua- les funt 5 tcntareDeum, perjudum, facrilegium, & Simonia. 22,. S uperftitio rrf ,r ad v-g' tuu Capftt IV. de Vivtute Religiom. 2j cccultum thefaurum, vel quando tum mortalc , fi cum tačko, poteft a fuppofita notitia , cjudd Dcemon affiftat alieui figno ad detegendum id, quod eft oceultum, utimurillo figno ; ha^c-Divinatio eft peccatum graviffimum. Padum tacitimi, fcu implicitum dieitur, quando utimur raedijs frivolis, & inutilibus adeo- gnofčendam rem occultam: v. g. fi ad inveniendatn rem perditam & habendam loči notinam traherentur aliguae lineaz, autformarentur.ce,rt$ litterae&c. Sic Bonacina tam. z. difp. 3. de Superflit. q. a,.punB.. f . n. 4.. &' 9». Divinatio cum pado implicito Doe- monis eft peccatum morrale ex na¬ tura fiia: ti autem ex ignorantia fiat, quae nori fit crafla, & anedata, non eft peccatum mortale. In ordine ad confeffionem divinationes cum pado expreflb faftae fpecie diftin- guunturabijs,quae cum pado impli¬ cito fiunt; non autem diftinguun- tur fpecie iilae, quaefiunt medianti- bus ftellis, ab illis, quae fiunt per aquam, aerem, verba, greftus &c. ita Sanchez lih. 2,Sum. cap. 38. num. 14. 18. eš” 19. Idololatria eji, quando cultus foli Deo Aebittts exhiietur creaturm: una eft Idololatria formalis ; altera mate- iialis,ut dicam in hoc capite. n. 39.. mortali cxculari ex ignorantia, ut dixi deDivinatione,a quavanaob- fervaatia per hoc differt, quodDi- vjnatio fiat adcognofcendas res oc- cultas, vana obfervantia veroadha- bendos illos effedus, ut fcientiam, landitatem, divitias: Diftinguitur etiam a maleficio j quia raaleficium .eft vis necendi alijs ope Dctmonis i & unum vocatur venef.cium , aiiud ama- urium ; hoc eft, quando adhibetur afliftentia expreifa, vel implicitaDce- monis ad excitandum in alijs amo- rem carnalem,vel odium contra ali- quem. Vcneficium eft, quando ta¬ ka pada ordinanturad damnificam dum proximum. Nomen Magisevel maleficij accipi Iblet pro omni ge- nere fafeinationum , de quibus fut- fius in hoc capite. 25. Irreligiofitas ejl vitium, quoA iendit circa imvermiiam DEL Trima ejus fpecieseft tentatio DEI, & defi- nitur fic. 'Tentatio DEI eji dici um ,vel faBum, quoquh explorare cupit,num BEUSfit potenc, fapiens, &c. Ita D. Thomas 2. 2.q. 95. art. 1. tentatio DEI. dicit S.Tho., duobus modis fieri poteft, vel exprelse, vel inter¬ pretativen tune dicimnr exprelšb tentare DEUM, quando exdubio 24. Vana obfervantia eji, inqua ta. alicujus perfedionis DEI alicpuid fa citeDamon invocatur, ajfumendo me- cimus ad eam experiendam & fidu l>!a aliqua improportionaia ad talen? ef- fidurn: v. g. ad divitias , fcientiam as~ C / Ul nndami & poteft fieri cum pa&o ^ x Preifo, vel tacito cum Doemone; 11 bat cum pado cxprelio eftpecca- bium tališ perfedionis eft pofitivum, in hoc calu tentatio DEI e/fet hsre- fis formalis. Duobus modis tenta- turDELIS interpretative, primo, quando media naturajia ad finem Q ali^uetUi ■26 Traciatm L de aliquem cotiducentia praetermitti- mus ea intentione, ut independen- ter ab ijs confecutioneai tališ finis nobisconferatDEUs; fiinfirmusin- dependenter a medicinispraetende- rct a DE O fanitatem. Secundo, quando aliquisfeexponit periculo, aquofolus DELIŠ eum liberare po- teft: v. g. fi qais exalta turri feprre- cipitem daret. Ita Sanchez in De- cal. lih. n. r. & 2. Tentare DELIM exprefsd eft peccatum a.deo grave, quod non poflit efTe veniale ob pafvitateai materin. Tentare DELIMinterpretativč eft etiam pec¬ catum mortale ex natura fua; quam- vis poflit non efTe mortale ex tri- plici caufr; primo, ex ignorantia, quae non lit crafla: fecundo, fi quis fe exponeret alicui periculo ex fpe- ciali DEI impulfu, ut legitur de S. Appollonia projiciente le in ignem: Terno, ex parvitate materiae: v. g. fi quis in levi infirmitate nollet uti medicinis ex vana Ipe recuperandi miraculose fanitatem ,abfque ejufi dem petitione. Sic Lefiius dejuftit. ■lih. 2. cap. a { ydi;h. i.jz.4. injine San¬ chez [upr. n. ^.injine. 26. Sacrilegium, quod efl: altera fpccies Irreligiofitatis eft alicujm Sa- cri vklatio ; & poteftfieri tribus mo- I. Pr te c ep to Saeerdotem, velcommittitur peča tam cum perfon votum caftitatis habente : tertio modo tandem quando Sacramenta indigne recipi. untur, vel furto accipiuntur calices ; •vel aliffi resiacrae. De:perjuno,‘quod eft etiam fpecic Irreligiofitatis , agam in lecund; Prrpcepto cap. 1. £t de Simoni: trati. lO.nitin. 1.33. & feq. in expliu Propojit, 45 '. & 46 . ah Innocsntiol damnatarutn, ty in part. 2. bujm fii xis trači. lO. n. 1 41 . 27. P. P. R. me accufo , quodpi: curando vulnere ufus fuerim quo dam viro habente in opinione ho nnnnm virtutem curandi fimilia vul- nera, & prelata- defuper aliqua on tiotie -me curavit. C. Applicuitne ille vir vulne: aliquam herbam, vel aliud rcmediui naturale, qudd potuerithabere vil tuteiii curandi? P. Non P. R. fed per fimplicec verborum prolationem me curavit. C. Sciat V. D. fe g ta viter peccal &h©c peccatum eft (pecies fuperffi tionis, quae vocatur vana-oblervaB' tia. S.Thomas 2. 2. 7.96. art. 1. qut . t?^ c.*. t-iA licet in Ecclefia fit grada curatiO' dis ; primo , contra locum facrum 5 fecundo , contra perfonam j'acram■, tertio, contra rem facram. Primo modo fit pervulnerationenij velho- micidium in Ecclefia : fecundo mo¬ do* qiiando manus violentie inji- ciuntur in perfona® facram,id eft lium , 1. ad Corinth. 12. htec taintl grada eft annexa perfonis , & not verbis: & licet videamus curatiofl £i fieri per verba cujufdam plahni J quaciimque perlona licet indigi prolata , ex,hoc tamen non potrf inferri , illa verba habere virtuteit curandi, fed potms includere p J ' dum virtuale , & implicitum clll( Do Sap ■ i h er virt jnt tio p ra tam 24. cap. tina 2 alia bid< mili rim per C tibu P pro C dica na n mul nec Sani tam- que libei fint C eft, fit p do ; prel ihid lih. Caput I V. De :ca Docnione. Suarez de gejig.- lib. z. de itatis S&perjliticap. 15- n - 2 5 Y: ~ '■ dca, Aliuddlet, fiapplicuilfet arenam :cipi, hcrbam , vel aliud rercedium policns ices virtute naturali fanandt; tupcJicet jnterpofuiflet a!iquam d,evotarmora- >ecic tionem absque quibusdam vanis, & undt prscilis circumftantijs , non ftuffct joaii tamen opus illicitum. Suarez ibi n. pilul 24. Sancncz in Decalog. tom. 1. lib. z. cap. 40. n. 39. Navarrus in Summa la— . m tirni cap. 11 :n. 36. & ali] muki „ 28. P. P. R. me ačcufo , qudd in - j p[( alia occafione propter morfutn a ra- n U (i bido cane receptum quemdam afi-- . h 9 milibus morfibus curantem vocave- j VI1 |. rim , qui. per fignum SiCrucis defu- [ 0 ii pcr formatum mecuravif CHaec perlona fuit ne pia , virtu- ,| nc: tibus, & bonis morfbus ornata ? P. Ita P. R. erat perfona tališ, &* e v j ( , pro tali ab omnibus habebatur. C. Čemim eft , quod licetvulgus ]j ces dicat , quosdam habere virtutem fa~ lv j t nandi ; hac in re.tamen materia eft „ c g { multiim fufpe&a, quia D£usabsque " er j][ neceffitate non facit miracula: nec rvaft ^ an &i ad libitum ea patrabant, & -j,;: tamen firailes perfonas in quacun- 'ati» Sadata occafioneajunt, fe quem- aint ( liber curatura.s ; cimi tamen alijs non . n0l fint Sandiores. i 0 n£> Opinio DD. fuper hoc pundum lujjj i quod , fi Perfona , qure curat 3 jjffoi ^ P>a , & morigerata, nec mcuran- )0 tet a 'iq i, a vana cireumftantia uti de- utefli P re bendatur, permittipoffit. Suarez e pi‘ ”• 2 5 *Sanchez 2. inDecalog. cui) 40, n. 29. Certius tamen 3 m VrnuuKcligmm 27 &fe<~urius eft, ciimaliunde Ecclefia inftitucrir orationes, & exorcifmos pro fin i lib us cafibus , ad cam , & fuos Miniftros rccurrcndum efle$ & fi fuerit neceffitas , Deus conferet falutem, feciis, fi^užeritur falus, per alia mediaad eam obtinenb-am?. fingulariter, quando media non luntfecura, &-licira, 29. P. P. R.meaccufo, qubdalia vice cum multo tempore effem infir- mus , nec innumerarum medicma- rum ope lalutem confequi polfem, judicavi, me dTeeffalcinatum ,adeo- que vocavi perfonam , qua; habe¬ batur pro faga, leu venefica, &hsec mecuravit. C. Scivit ne V. D. quod illa faga, ant incantatrix habuerit modos lici- rosad ipfum c ura n d um i P. P. R. nonfcivi. G. Si illa habet modos licitos, & illicitos ad curandum; licetV. D. fuppofuilfet pro certo, quod modo illicito eam curatura effet, potuilfet tamen libere in genere ab ea ejus operam expofcere pro fanitate re- cuperandag quia adionein indiffe- rentem, & modo licito faciendam poftulafiet, licet aliun.de ex fua ma- litia medijs iliicitisuteretur. Suarez loco cit. pi.g. Sznchczlib. 7 . de Matrim. difjt). 95. n. II. Leffius dejuftit.lib.2. cap. 44. dub.r.um. ,' 5 . concl.i, &" alij. Veriim,quando dubitatur, anha- beat modos licitos ad curandum, vel non, nequit tališ petitio fieri, & V. D.inhoc maleegif, cum nefcive-- rit j an modo licito, vel iilieito eam ■ D 3,1 cura„_ Trajat m T. de curare poftet;Suarez «£//«/»-. cap. g. n. 9. §. Atqut binc Delrio /ii.S.diJ^r. Mag- cap. 2.JiSt. i.f. 2 .part.funtih. 30. C. Interrogavitne V. D. de modo, quo eam curare intendit ? P. Ita P.R. fed noluit quidquam dicere. C. Quando adeft dubium, an fa- ga, feu incantatrix modo licito cu¬ rare podit, tune interroganda eft de modo, ifqueexaminandus, &fi nol- let dicere, habeatur pro fufpedo. Delrio loco citato. C. Didafaga ctirabae ne taliter, ut lemper fuent difpofita ad curan- duns fuis maleficijs qucmlibet ejus operam poftulantem? P. Ita P.R. C. Sciendum eft, a!iquos docere, non efte peccatuin inducere perfb- liam femper difpofitam ad curan- dum univerfaliter omnes per male- ficia. Ita Angelus in Sum. vtrb. fu - pnftit.nHm.i2,. ubi citat ftiujus opi- nionis efte Aureolam in 4. Aift. 34. f. 2. Sicut multi dicunt, licitum eft fe petere mutuum ab ufurario,quem, conftat, non aliter mutuare, nifi cxercendo ufuram, quando c-um omnibus ab eo mutiium petentibus ita fe gerere eft paratus} comunitcr tamen reprobant DD. hanc opinio- nem, adeoque oppofitatenendaeft. 31. C.Quando illacurabat, con- curritneV. D.adaliquam adionem, vel fe habuit mere paffive ? P. P. R.permifi eam omnia facere abfque ullo meo concurfu. C. Bene fecit; quia, quando ca. L FfdČCepto. ra eft malefica, licet alias juftifican podit petitio curte aliquo ex fupra: didis titulis, non poteft tamen quis pofuive cooperari cura® malefies; quia-ntulquam eft licitum cooperari adioni intrinfece mala, curare au. tem per adionem malcficam eftin- trinfecš malum : ergo nunquamd licitum cooperari. 32. P. P.R. meaccufo, quodfc mel defideraverim peccare carnalitet cum aliqua perlona, & cum non pof- femintentum affequi , hacincanta- trice ufus fui, qua» me docuit incan- tationem aliquam ad trahendamil- lam perfonam admea de/idena. C. De peccato inhonefto dicam in fexto Praecepto, hic foliim de ma- leficio agendum eft, 81 licčt vel raro, velnunquam contingat, quod male- fieusConfefiarium confitendi causi accedat , nihilominus , cum podil contingere , confultumeftfcire mo« dum , quo Confeffarius cum hislč gerere debet, & eft fequens. C. Dicat mihiV. D. confitebatui ne antecedenter hoc peccatum? P. NunquamP. R. C. Htec eft confuetudo fimiliuffl perfonarum ; quia primum paduU initum cum Diabolo eft, nunqua» l confitendi hoc peccatum , eafraude dudi, quod fi confiterentur hoc pec¬ catum , ConfefTarius eos denuntia- ret S. Tribunali Inquifitionis, ut po- ftea igni traderentur. Quapropte( ConfefTarius explicet ijs diftindb quid fit figillum confeftionis, ratio ne cujus ftridiflimam habent Con- feflarij m quc mu bui nes rep p ra mil. run run mel C fto ciur P C rief & in do cam ptei qua fuer circ qui; min veri das terri Lay §•* 6n ? | man P an g , C cun rati, CaputJV. de icari feflarij obligationem nunquam lo- pra: quendi de auditis in confeffione, quis muho minus eos denuntiandi S.Tri- cae; bunali. Et quando habent concio- erari nes ( maxime tempore miffionum) au- repraafenranda, & difcutienda eft lin- pra?dičia obligatio pro remedio fi- a d rnilium perfbnarum,pluriumque alia- rum, qu$ ex dubio revelationis fuo- :lf<. rum peccatorum ea confiteri perti- liter mefcunt. pof- C. Habuitne V. D. alium finem in nta- fto malcficio, quam ad habendam :an- cumilla perfona copulam? ni P. Non P. R. C. Hujufmodi peccatum ordina- cam ričfitcum miilenis peflimis finibus, na- & intentionibus finiftris ; & aliquan- aro, do fit renunriando fidem catholi- iale- camcumpafto Doemonis; quapro- iusa pter neceffario inrerrogandi funt , odit qna intendone maleficinm patratum mo. fiierit,&quo tempore, quibufque isfc cfrcumftantijsfe permiferint decipi; quia firniles perfonae ( praefertim foe- atut ) inconftantes funt in fatenda veritate’ idcircoad hasconvinccn- das multum intercft, fequentes in- iuffl terrogationes adhibere ,• ut notat tun Layman tom. i. feci. trači. 6. cap. 5. J3 U unico. num. 28. u dc 33 - C. Tradiditne V. D. aliquam 3 ec- feripturam Diabolo, in qua ei ani- ; tia- mam fuam dono dederit ? po- P. Ita P. R. & hsec eft maxima mea 3tef an guftia, & affli&io. Jž, C. Maiitia hujus peccati folctfe- cio- cu ®fcrre quamdam fpeciem defpe- 0 n- rat ‘onisi quia ; quando tradunt Dia- rarij Virtute 7? eligionu 29 bolo firniles feripturas , fibi imagi- nantur non efle amplius remedium pro falute animarum fuartim \ fed per hoc V. D. non contriftctur, quia de fide eertum eft, quod bonae, per- fefl:mque confeflioni totus Infernus refifterenequaquam valeat, nec da- tur peccatum, feu circumftantia ita deformis , quae per confeffionem non aboleaturabfquc neceffitate (ut vulgus ignorans putat ) repetendi feripturam de manibus Diaboli; quia remiffo peccato non eft timendum de omnibus feripturis inferni. Verumtamcneft,quod Diabolus foleat infiftere multis pugnis, &fug- geftionibns internis, & aliquando vifibiliterapparendo, tentanao per- fuadere fimilibus animabus, qudd pro illis reraedmm non fit amplius , ciim voluntarie fc in fiuas manus tra. diderint. Hos diabolicos aggref- fus retundere debet Confeflariusj proponendo illis infinitam DEI MR fericordiam, ac promiffionem ,quod in quacuaquc bora ingemucritPec- cator, ac peccatorum fuorumveni- arn petierit, hanc obtinebit, & eo- rumdem oblivifcetur ; Admoneat pariterCofifeffarius taler perfonas, ut aliquam devotam Imaginem, Rc- liquias Sančlorum fecum ferant, ut frequcnter fe fignent Signo S.Cru- ciscum aquabenedičia; &inauxi- liatricem invoccnt Beatiffimam fem- perVirginem MARIAM Dominam noftram ad fuganduin Dcenonem j utnotavitLayman. loče cit. num. 18» §. Sed pni a. D 3 34 -C. Trači at m 7 . de L Vraccpto ? 34. C. Crediditne V. D, quid- venimus in noftris čonciliabulis? quam contrafidem; v.g. quddL)Eus G. Crediditne V. D. , quodDia- nonfitonmipotensj quod Diabolus bolus fit verus Deus > vel quod lit plus pofllt quam Deus; vel quod adoratione dignus?. Diabolus non fit ad Infernum con- P. Non P. R. . dcmnatus, .cum habeat poteftatem lacicndi talia maleficia ? P. P.R. totum hoc credidi. C: Hiceft ačlus formalis Haerefis, Manifeftavitne hoc. operibus , aut- verbis ? P, Non P.R, C. Ergo ifte cafus folum includit hE.refim internam , quae, utfupra di-. xi-, non eflrelbrvata, necperipfam inullam cenfuram, aut excommuni~ cationem incidit;abnegavit ne V.D. Chriftum, & Beatiflirnam.Virginem Mariam Matrein ejus & Dominam noftram, a!i6sque SanGos ? P. P. R. abnegavi Chriftum , & Sančlos fiios, fed abnegandiB.V.M.^ nunquam animura hab m., C. Hoc eft peccatum blafphemice,. Defideratne V. D. uniri iterum S. Romance. Eeclefiae ut fuuin mem¬ brani : abiurat ne pariter omne id 5 quod contra. noftram S, Fidem cre«. didit? P. Ita P. R. ex toto cfirde. C. Peccavitne V. D. inhonefto peccato cum Diabolo in forma mu- . lieris apparcnte ? P. Ita P. R.femel. C. Hoc eft peccatum contra natu-:- ram 5 & contra Religionem. 3$. C. Exhibuitne aliquando V.". Dv Diabolo cultum, feu adoratione ? P Jta P. R. Scmperquando cou- C. Si V. D. credidiflet Diabolutn effe verum Deu m, eique, ut tali cul¬ tum exhibuiftet, coronufiftet Idolo- latriam formalem, cum autem ado- raverit cum absque hoc crrore, eft Idololatria matenalis, & utraque op- poniturvirtuti Religionis. 36. C. Docuitne V.D. qucmquara alium hanc maleficij artem ?. P. Ita P. R, duasperfonas. C. Per hoc peccatum fcandali eas ad peccatum inducendo hanc rui- nam.fpiritualem itlarum. animabns intulit, quam pro certo teneat, quod Diabolus fuis fuggeftiombus eas fii decepturus , ut non confiteantur: Quapropter cum V. D. hujus magns fpiritualis ruince-caufafuerit, jullufl eft, ut fit illis etiam caula aedificatio- nis, Stfalutisprocurandoperfuade- re eisj ut renuntient omnibus dia- bolicis paftis , ut confeflionem Sa- cramentalem inftituant, indicando cis, quod ob confeflionem nulluffl malum incurrere poflint ,vel aliquod damnum temporale fufferre cogatt tur; prout nec V. D. fimilia fuftinert debuit. 37, C.Habetne V. Dialiquod v2' fculum unguenti magici , librosin- cantationum, aut chartas diabolicas’ P. ita P, R. habeoapud me unutf vafculum. C- Frangat illud in frufta, combu- rat- rat ab mi his ab' jus fuc J < der trat qui iaei Dia dici den quic nun con tual nun tur: nuni paril trun nuni fe ipj mita term gatic H< roga; fici: bere Rio/ ?8 r us c debel Caput IV. De Virtute Religionk. ?r V j-atlibros, Sdcripturas,&deinceps nendam confeffionem coram S.Gffi. a- abfolute non communicet cum fi- cio ad hoc ut eas puniat; videatur lit nnlibus perfonisr& fipropinquum Laymanr<»«. i.feB. 5. traB.6.cap.^. hishaberetdomicilium,proculhinc n. 15 .&fey. abeat,ficommodcfieripo(fit. Placeat Divinaa Majeftati perfuam im Nofcit ne V. D. alias perfonas hn- mifericordiam iiluminare, & auferre d- jusarris, & iniquitatis , complices ab eorum cordibus velum tenebro- o- fiiorum maleficiorum? fum erroruru , quibus Diabolus em o- P. Ita P. R. obcoecatos tenet , ne veritatis lu- eft C. Sciat ,qudd non obligetur eas menvidere queant. ip- denuntiarejuxtaopimonemSuarez, 39. Ad hoc ut Confefiarij tam traB.de Fidedijp. 10. feB. 4. num. 18- hos, quam omncs alios peccatofes 2111 quicitatPegnam,Simancam. Hoc ad confidendum de infinita Dei mi- iaem docent Megala, Portel. apnd fericordiaanilnarepoffint,poterunt Dianam part. 1. traB. 4 .refoL 9. qni eis fequentem cafum breviter fug- :u dicunt, neminem unquam obiigari gerere. ni- denuntiare compiicem fui deliffi; RefertS.Hieronymus, quddqui- n« quia nemo unquam obiigatur de- dam Juvenis in vitijs enutritus, & od nuntiare fe ipiuni: fed denuntianao immerfus deperdito timore Divino lit compiicem denuntiat fe ipfum vir- proprium Parentem, & Fratrem iir- nr: tualitcr : ergo nemo obiigatur de- terfecerit , ac ablatapaternahsredi- nl nuntiare compiicem. Minorproba- tate , ablatisque omnibus fibi in pa- ua tur; quia fi Perrus obligaretur de- ternadomoobvenientibus vagabun- io- nuntiare compiicem finim, complex dus per mundum, ut alter Filius pro¬ de- pariter obligaretur denuntiare Pe- digus totam fubftantiam fuam con- lia- trum, ut compiicemfuurn: ergode- fumpfcritvivendoluxuriofe.Totigi- Sa- nunriando compiicem denuntiaret tur fiagitijs , & fceleribus obrutus [&£ a,it , m San. cirnr ; rtij cim qua: ritit [aoi &c ega. Juro n eft ifler- ato- riun infr enP n vi no* •n i) ■mi- učil nna‘ oni}i imt : PC' De D •ne k* ;fe neu itS' noi> fo» fui in tali taco; ne podim abhinc di- fcedere, fi habeopecunias, in hoc cafu juramentum execratorium eft etiam afiertorium: Pecundb , jura¬ mentum execratoriuai poteft fieri in confirmationem alicujusrei futurae? v. g. ne poffim unquam intrare Para- di/iim, fi non dedero tali eleemoly- nam: hoc juramentum execratorium eft etiam promilTorium. Tertid-, ju- rarnentum execratonum poteft fieri minaciter v.g. poffim mori, fi non eoncudam Antonium ; hoc jura¬ mentum execratorium eft etiam eomminatorium: & fi fierethac in- tcntione, & animo , utfiilludnoa adimpleat, m »rte moriatur,haberet tres malitias graves fpecie diftinftas; unam contra quintum Praeceptura propter odium, & malum defiderium contra proximum conceptum: aliam contra fecundum PnEceprum pro¬ pter invocarionem Authoritatis DL- vinae in confirmationem rei malae ; & tertiam contra propriam charita- tem defiderando fi-bi ipfi mortem. 3 . In juramento promiftorio , & comminatorio internemu ntduas ve- ritates, una de pratPenti, alia de fu¬ turo j illa de prsefcnti (qus veritas principalis vocarifolet) eftintentio exequendi id quod promittitur, aut minatur: Illa de futuro Cquae veritas minus principalis vocari Polet ) eft phyfica executio rei promilfte, vel minatae: v. g. Juro DEO, quod eiee- mofynam dure velim, vel per Deu ni, fiubd occidere velim Perrum, inten- t10 » qu£e habetur tempore juramen- Juramento. c/ ti , five dandi eleemofynam , five occidendi Petram, eft veritas prin¬ cipalis,. &de prsPenti; dareautem eleemo!ynam , aut occidere eft veri- tasde futuro, & minus principalis. Quandocunque in juramento deeft veritas de prsPenti, eft peccatum mortale: cimi in hoc non aeturpar- vitas materiji quia non habereveri- tatem de praefenti, nihil eft aliud , quain jurare PalPum : jurare autern falPum femper eft peccatum mortale > absque co , qudd parvitas materije ineffepoffit: Ergo femper deficiente veritate de praePentiinjuramentoeft peccatum mortale, absque eo, quod in hoc fit parvitas materias. Quando eft veritas de ptaelenti, non autem illa de futuro , eft peccatum morta- le, fi eftmateria gravis , fi vero eft leviš, Polum venialeerit. Ita opi- nantur multi , & graves Authores, quos citat, &Pequitur LeanderaS. Sacram part. 7. trači. 1. difp.j. q. 33. Si vero juramentum eft eomminato- rium, non eftobligatio illudadim- plendi,,necinferendi malum, quod Proximominamur. 4. Solent aliqui dividerc juramen¬ tum in reale, verbale, & mixtum. Reale eft , q«ando fit juramentum tangendo Crucem,vel Evangelium: Verbale eft, quando fimplicibus ver- bisprofertur: v..g. juro DEO , quod hocverumfit; nuxtumeft, quando fit verbis, & taftu faerarum rerum: v. g. Juro Deo, & per S. Evangelium, quodtango , quod hoc fit venim: Huec tamen divifio juramentorum E n o m ■}$ Trattatusll ,. non eft divcrfa moraliter , nec eft neceflarium explicare in confeffio- ne , an juramentum fit reale , v*rba- le, vel mixtum , ut videri pateftin Sanchez tom. i .in Deealog. lib. 3. cap. I.w. 9. 5. Suppono fecundo, qudd jura¬ mentum fačhim cum debitis circum- ftantijs fit ačtus virtatis Religionis, quod colligitur ex illo Dsuter. cap. 6. ubi dicitur. Dominum DELIM time. bis , 9 ' illi felifervies , &per Komen il- liusjurabis. Tres conditiones requi- runtur, Scfiiffidunt, ut juramentum fitjuftum, lcilicet, Veritas, Juftitia, & ncceflitas, ut habetur ex Proph. Jerem. sap. 4. ubi dicitur : jurabis . vivit Dominus , in veritate , Š* judicio , & jujlitia. Veritas confiftit in hoc, ut verba dicentis correfpondeant in- tentioni j feciis., eft peccatum mor- tale, five fit materia gravis, five leviš; Neceflitas, veljudicium confiftit in hoc j ut non fiat juramentum fine caufa- &-fihaec defit ,adfitvero veri¬ tas, & juftitia eft peccatum veniale. Juftitia in hoc fita eft, ut res fitlicita, ’&id , dequo fit juramentum, fitbo- num j quiajuraread faciendam rem malam eft peccatum mortale, fi eft res gravis, fi leviš, leve. ItaBonaci- na tom. 2. difp. 4. in Deealog.q. i.pimff. %.num.y. 6. P. P. R. dico meam culpam, qudd habeam malum habitum , & peffimam confuetudinem jurandi quafi feinper. C. Quibus verbis V. D. folet ju- rarc ? deli. Pnecepto. P. P. R.aliquando juro per Chri- ftutn, aliquando per animam meam, per vitam meam , & per Crucem. C. Ut cum diftindione proceda. mus , fupponendum eft, quod jura¬ mentum confiftat in invocanda Deumin teftem illius rei, de qua fil juramentum: Et ut verbum fit jura¬ mentum, requiriturintentio forma- lis, vel virtualis jurandi: quandocun- que talia verba proferuntur, qusii communi acceptione funt recepta; & habita pro juramento, eft inten- tio virtualis jurandi. 7. Dicere, juro Deo, San&is, i vit Deus, per Grucem,per vitamani- mte mere, per habitum S. Petri, S Francifici, fic Deus me lalvet, pfl Ccelum DE!, per fidem Chnfti: hi oinnia, & fimilia funt juratnenta. Dicere autem, juro, abfque ali; addidone; Deus hoc fcit, non el juramentum ; ut nec dicere iniidei meam, in bonam fidem, fide jurata- qnia per haec verba non intelligiM aliud, quam fides humana -, nec di cere, in confcientia mca , vel p® vitam meam . eft juramentum ; qu |! nihil aliud intelligitur, quam uflisra- tionis excluia anima.: Neque dic £ ' rej itaDEUsme adjuvet, aut, vel« : faciunt Matres filrjs, per hoc mil folves, ponendo digitum ad fron- tem; quia in nullo horum verbo rum intervenit Authoritas I/ E 1 Htec omnia videri poftunt 111 Tbofl Sanchez tom. 2 Decalog. iti. 3. c ipd per tot. in Fagundez j upr a Decolop 1 2. cap. 2 . 8 - tud mei I alic cui ( ejui cati C01' frec lpe< rarc ven die S can dac qui; moi fed & r; mer pec ie e 9 ravi adv' con fide P ram C a&u quia buit rius jedi Pri n Chri- leani, i. ceda. jura. :ando iua fii c jura. ormi' ocuii jusii :epta : inteu s, vi m ant :ri, S. E, p« : has ra. te ali; in el fide« iratJ' »g'® ec ffl el p« ; q u£ fusra dicf vel« : : mik frofr ■erbo P E) 'bofl> cap/* H- 1 Dic « 1 Capufl. De Juramento. ^ g'. Dicat mihi V. D. haee confue- nem regulam,quae dicit ,quod dbin'- tio non fu&fiftit) t radu temper is non tildo jurandi eft necum veritatevel niendacio ? P. P. R. prout ofFertur occafio, aliquando cum veritate, aliquando eutatnendacio. C. Confuetudo jurandi, quando ■ ejus ačtus Temper eft in veritate,pec- catiim veniale non excedit; quia confuetudo eft habitus gemtus ex lrequentatis ačiibus, & eftejufdem fpeciei, & naturas cum illis: led ju- rare in veritate eft lolum peccatum veniale: ergo & confuetudo juran¬ di eft malitia rantum venialis,. Sed quando tališ confuetudo eft caula, & occafio jurandi cum men- dado, tune c-ft peccatum mortale ; coalefcit: Cum ergo in fuis falfis juramen- tis defuerit advertentia , non funt peccata mortalia. Idem dicendum de confuetudine jurandi, fi fit revo- cata peradumveri doloris, & pro- pofitum emendationis. Et Ratto eft; quia confuetudo, ut d i x i 3 eft habitus malitiam contrahens ab aSibus: led a&us juramentf falfi deficiente ad- vertantia non eft peccatum mortale: ergo nec erit confuetudo indiicens aliquando ad false jurandum fine advertentia ; ita docet Suarez , & Reginaldus , Thomas Sanchez, & alij, quos citat, & fequitur Diana quia exponere le periculopeccandi part. j. trad. rejo/. 62, Quarc fuffi. mortaliter, eft peccatum mortale: r ~ r '~~ J: - ^ ■ fed confuetudo,quando eft occafio, & radix , aqua emanant falfa jura- menta, exponit periculo mortaliter peccandi: ergo haec confuetudo per fe erit peccatum mortale; 9. C. Mihi dicat V. D. quando ju- ra vitcum niendacio , juravit ne cum a dvettentia, vel folum ex habitu eontrafto fine reflexione, aut con- ftderatione? P- P.R. non adverti’, nifi poft ju- ramentum.. C. Advertentia, quae eft pofterior aftu,nonfacit illum peccaniinofum;: quia 11 in illiusprodu&ione non ha- uuitadvertentiam,noiifuitvolunta- cit fe acculare de omiffione. in era- dicando liane malam confuetudi- nem jurandi fine advertentia. Diana ibiiem. Idem dic ob eandeni ratio- nem de confuetudine maledicendi, & blafphemandi. 10. C. Pottftne V. D. recordari de numero juramentorum. cum ve¬ ritate , & eorundum cum menda- cio? P. P. R. tr.ea juramenta numerum non habent; vix verbum protuli, quod non fucrit juranrentuni. G.faltem recordabitur quotiesin feptiniana, aut in die accipiendo unam diem, poftaliam? P, Non eft poffibile ; quia ali« nus- & ačlus praeteritus non eft fub- quando vigefies in die juravi, ali- je&umcapax malitiae, quain nec in quando plus,aliquandominus, frincipio liabuit, fecundunvcoaunu- C. Ergo iufficit j quoo *e acculet. ]6 Tya$atm II. De II. Pr<£Cepto. de habitu jurandi aliquando cum nationem, vel non i fi eft abfque veritate, aliquando cum mendacio per integrum curfum horuni trigin- ta annorum; eft enim principium generale, qudd, quando Poenitens in quacumque materia non poffit fčire numerum fuorum peccatorum, accufetie de habitu, & confuetudi- ne; ita Navarrus,Henriquez,Tole- tus, quos citat,& iequitur Fagundez juper Pracepta Ec dejta lih. z. cap. 4. num . 11. & alij. 11. C.SolebatneV.D.jurare cum mendacio taliter, ut per fuum jura- mentum Proximus fuiflet damnum pafTus, vel in bonis, vel in honore ? P. P. R. dehoc nonrecordor. C. Habuitne V. D. confuetudi- nem jurandi dicendo, juro Chrifto ? P. Ita P. R. multoties. C. Solebatne V. D.jurarehoc mo¬ do minanter ; v. g. juro;Chrifto, quddipfiim occidere velim? P. Ita P. R. quando quis injuriam a!iquam mihi intulit, juravi hoc modo. C. Dicere, juro Chrifto fine alia additione , non eft ju ra men tu m quiaad juramencum requiritur affir- matio, vel ncgatio: at hic neutra ex his invenitur : ergo non eft jura- mentum, fed eft folum invocatio quaedam Divini Nominis fine necef fitate, & eft peccatum veniale. Sed quanao fit juramcntum mi- naciter in re gravi, eft peccatum mortalc, & vocatur juramenturn comminatorium j quia, vel fit jura- mentumanimo adimplendi commi- animo adimplendi, deeft veritasdc pr$fenti,& eft juramenturn falfum, led juramenturn falfum femper eft mortale : ergo juramenturn com- minatorium, fi defit intentio id ad¬ implendi , femper eft mortale. Si fit juramenturn animo adimplendi comminationem, funt dure malitis fpecie diftinčiae ; una contra jufti- tiam,cum defideret Proximomalum facere, altera contra Religionera: quiautitur authoritate DEI ad con- firmandam rem adeomalam, ut d defiderium vindičhe; itacommuni- terDD.Sotus//^. 8-?- 1. art . 3. Ca- jetanusrfri. 7.quoscitat, &ieauirur Leffius M. 2. dcjujl. cap. 42. dub,\, num. i§. 12. Si tamen comminatio , qui fitcumjuramento, fit leviš, non el mortale juramenturn animo adira- plendi fačtum, ied eritfoliim venia- le ; ita DD. fupra cit. Stalij, quo> citat, & fcquitur Murcia tem. 2. dijf lib. 4. difip. 4. refol. 1. n. 1 g. hi fine. Et licet juramenturn comminato- riumfiatde minima re , fi deeft in¬ tentio cam adimplendi, femper eft peccatum mortale; quia deeft veri¬ tas de prselenti, juramenturn auteffl carens veritate de praefenti femp el eft peccatum mortale, nec in hoc caiu excufat parvitas materi®. Idcirco admoneant Confeftarj illos, qui fimilia juramentacomnii- natoria eliciunt, non teneri caadi®- plere j imo magis peccare ea exe- quendo j quia juramenturn non 4 uh' ‘Vtrtt mr difi gati 1 Di; hoi I ( tori con his j tnal VIS, moi nun Ria dile jura: deli ture h$c tur: turi tas < felfu tale defii mi, injul grav tanit dum <]uo deeft juftitia, confequentererit injuftitia gravis, vel leviš fecundiim gravitatemmalidefiderati, utdeju- tamento coraminatorio diftum eft. 14- Idem proportionaliterdicen- ^um eft de juramento promiflorio t]uo ad veritatem de pracfenti: quia S u o ad veritatem de futuro idem re- 'Peftivedicendum eft, ac de voto, quo inferius agetur. Adverten- d um praterea eft, qudd omnia jura- mmatoria , & execratoria non di- ftinguantur fpecie in ratione jura- menti exeo, quod modo fiantper Deum , modo per Sančhos , modo per aliam creaturam , vel quocum- quea!iomodo; ita Cajetanns, So- tus , Leffius, Azorius, & alij, quos citat, & fequitur P. Murcia tom. 2. dijq. lih, 4. dijf. 4. refol. i. n.&. Et ratio eft ; quia ratio formalis juramenti confiftit in invocatione Dei in te- ftem rei jurat$ : fed in hac ratione conveniunt fpecificd omnia jura- menta : ergo in ratione juramenti funt omnia ejufdem fpeciei. Dico , in ratione juramenti ,• quia per alias circumftantias diftinguun- turfpecie: v.g.fi juramentfifiatcura blalphemia; vel fi in comminatorio defideretur vindifta$ vel fi afterto- rium fiat in manu Judicis \ tune enim habet annexam injuititiam , fi fitfal- fum j ciim fit juramentum juridieum: ita Fagundez Super Decalog. lih. 2. cap. 4. num. 6. 15.P. P.R. meaccufo,qudd, mul¬ toties videndo filiosmeos non exe- quiid, quod illisimpofui,juraverim dicendo, juro Chrifto, qudd hoc mihi folvetis, Sc poftmodumfaepiffi- menihil fui executus. C. Ciim moderata filiorum cafti- gatio, ut in timore Dei educentur, fit res bona, & laudabilis, fequitur, qu6d hujusmodi juramentum obli- get ad executionem, multac tamen caufe funt, qu$ab hac obligatione excufant: v.g. quando aliquis ami. E 3 cu$ jf Traclatm II. De II. Prcecepto. cus, vel vicinus feinterponit, ut ca- lumfalsejuratururn ,graviterpeccaf. ftigatiofulpendatur: quandoobca- fet eum obligandoad juramentum) ■ftigationem timenturrix$, & difcor- quia obligaflet ad a&ionem intrinfc disiudomo; quandofi!ius in fere- cemalam, ciimvero folumdubitave. verfus refipifcit, &veniampetit; & rit , non peccavit cogendo eumad univerfaliter. loquendo , quando juramentum; quii in dtibio nemo prt. prsevidetur major fruchus fecuturus. fumitur malus ,niji probctur , itaSiia- ex condonatione, quamexcaftiga- rez,Sanchez, &alijapudFagunde tione ;itaCajetanus , Toletus, Lefi- fuperDecalog.Ul>. 2 . cap. 7. n. 4. iius, Sanchez,-Navarrus.cumalijs, 18. P. P.R.meacculo,quddpro qi;os citat 5. & fequitur Eagundez.. informatione facienda de quodani lii. st..Decalog. cap. 4.. nam.-. 14. &' 15. idem domicilnim habente.cum H*- P,.R.meaccufo,qu6dqua- braeo. duas perfonas examinandas dam vice, dum meus Proximus pecu- vocaverim, quas, vere fcivi, ignoi> nias a me mutud- peteret, & ad id re defečhun , de quo erantexami- non inclinarem, liceteas habuerim, nandae, ac proindecum virumillu® ipfi negaverim dicendo 5 - peeuniae, juftum reputarent, de ejufdem in no- quashabeo, fintmaledičtce.. centia juramentum emiferunt. C. Hoc non eft juramentum, nec C. V. D. in hoc non peccavitjux- cxecratio ; quiamaledi&iononca- taHurtadiopinionem,quam citati ditfupraperfonam , fed fupra pecu- feijuiturpro probabili Diana/art.5 nias; ficut necex hacratione eft ju. trati, j. refol. 15. Qiiintana. Duen; ramentum, quando dicitur, fitma- apudP. Murciam tom. 1. Afq. libA ledičius bolus , quem comedi ; ita difp.. 5. refol, 2. num. 8. ejufque op Sanchez Decalog. tom. 2. tih. 3». nionem approbat ipfemet Muri tap. 2 , n. 42. num. 20. qui docet, hcitum eftei«' 17. P. P.R.mcacculb, quod Pe- ducerealiumadjurandamrem,q“ J trum debitorem, & id negantemad realiterfalfa eft; fedille, quijurat' juramentum coram judice praeftan- putatefie veram: quia licitum efti" dum obligaverim j cima hoc fuerit fal- ducere alium ad faciendam rem, q už fum, meaccufo, quodfuerim caufa mala non eft : fed jurare falflim hujusfalfijuramenti, terialiterf quod fit 5 quando dep» C Scivit ne V. D. pro ccrto, quod nitur juramentum , quod res fit, fitfalse juraturusi: creditur elfe ) non eft peccatunr P. P.R.procerto non fcivi, licct Ergotaleminducereadjurament^ dubitaverim ipfum eodem modofe noneritpeccatum. SententiatanF 1 gefturum coram Judice, ficut me-- contrariavideturmihiverior,&P rC cum fe ge(Hc. babilior • quia ftolidus , & ffl cnI C. Si V. D. pro certo fciviftet il- corruptus non peccat aftionem lt hoti non indi četi exci tam lem tm cap. lii.l fenti lis, i jucat terti. trn. nesli 2. Cii cum teftes eifeil Ritim tiore: runt / C. tales, cient> rem? P,1 bonaa gnas, elfe. C. j fidem rultati ta lis Di P. h „C.l eccaf. itumj rinfe. itave- umad w prt- aSiia. undez idpro odam u tis- and* ;no» lillufl mo- itjux- .tat,S Duen; lib.1- Z opi- durcit i,f jutat eftiJ n,qu ! ni depf it, ut atufli' eiittf ta® £i &p*» m c®' e m ‘ f ho» ( ’ Caput L De Juramento. // honeftam patrando , & tamen hoc loco cit.refiol. io. licitum eft enirtvin- ducereaiiiimadjurandam veritatem, quam ignorat, erudiendo etim prius vel per fe immediatč, vel perperio- naslidedignas. Et ratioeft; quia fi non obftante non eft licitum , cum inducere ad inhoneftatenV: ergo li- cet Ule, quijurat Falfum-tnaterialiter, exciifeturapeccatoob ignorantiam, tamen non erit licitum inducere ta- lenaad jurameiitum. Hanc Senten- tiara tuetur Azorius tom. i.lii.io. up. ii. ^.2. §. Qmres Suarcz, tom. 3. lil. 3. dejujlit.cap. 1.4.. num. Et licet fententiaprima Hurtadi fit probabi- lis, debettanrpnlimitariin hoc, lit jurameiitum non cedat in damnum tertiac perfonac ; ita limitat Lugo tom. 2.dcjujlit. difip. 39. feB. 3. Joan- nes Martineza Prato Pracept. qq.tom. 2. cap. 24. q. 6. §.5. 19. P. P. R. me accufo , qudd, cum in eadem informatione hi duo teftes exiftiiiiaverintil!am perfonam efleilleg itimam, cum ramen alias le- gitima fiierit j ego de veritate cer- tiores rcddiderim, & ex hoc emife- iunt ju ramen tuni, qudd fit legitima. C. Propofuitne V.D.illis rationes & reftes fide dignos , ac luffi- deutes ad auferendum ab illis erro- feni > P- Ra P. R. vocavi diias perfonas ' 30n ® confcientire, & omtii fide di- S nas , quae atteftatae funt legitimam elTe. C. Hi duo teftes praeftiterunt ne "deni absque ullo dubio, autdiffi- CiJ ltate his duabus perfonis , qudd ta ‘ s perlona fuerit legitima ? p -ItaP.R. yC. Licitžergo, & prudenteregit utait Hurtadus cum Diana illi teftes veritatem fciviifent, potuil- lent induci ad jurandum: atqni fci- verunt eam ex teftimonio illarum duarum perfonarum: ergo adjura- mentuni obligari poterant. 20. P. P. R dico meani culpam , quod , pbftquam vidi Joannem oc- cidentem Petrum,fuerimadexanien vocatus, & occultaverim veritatem amphibologicč refpondendo. C. De modo, quo uti poftlimus amphibologia , agem poftea in traB. lO.Juper Propofitiones 2%.& 27. ubi ex- plicatur, in quo fenfu fint damnatae amphibologire , nune foliim difeu- tiam, quandoin hoc cafu adfit titu- lus, autcaufaoccultandi veritatem, C. Dicat rnihi V. D., habuitne JU- dex femiplenam fcientiam , vel pro- bationem 1 P. P. R.jam fcivi, quod Joannes fuerit legitime accufatus, &denun* tiatus. C. Quando non habeturfemiple- na probatio delidti , poteft veritas occultari, iicetreus fit legitiniede- nuntiatus, & jam probata fitinfamia fine tamen femiplena probatione, hoc eft tefte , qui depofuerit, aut contra reuni talin rndicia adduxerit, quac femiplenre probationi aequiva- leant j ita communiter DD. apud Murciam tom. 2. difq. lih. 4. dljp. 4. refol. 4. nam. 12. in fine. Layman toru. I. iib. fo, Tradatus II. De II. Prcecepto I . Uh. 3 .fecl-. et.tr aB. 6 . cap. 4. r.um. 3. cam in 2 . part. hnjus premis trači, k (] 3. & 9. 21. P. P.R.nonfcivi, an juc!ex habueritfeniiptenam probationem, ncc ne. C. Cum V. D. in dubio faerit, non tenebatur fateri veritatem. Et pro hujus intelligentia /upponendum eft,Judicem duas adtiones , feu Jura habere; unum, procedendi ad exa- men , & interrogationes teftium, alterum, qudd teftis juxca mentem Judicis fine veritatis occultationc refpondeat. Ut Judex procedere poffitadinquifitionem, &examen, Jufncit, qudd reus fitlegitimč accu- fatus , & ejus infamia fit probata; fed adhoc, ut Judex habeat Jus exi- gendi, ut teftis, vel reusjuxtafuam mentem fine veritatis occultatione refpondeat j necdTariumeft, ut Ju. dex femiplenam probationem ha- beat j quia iicettuncjudex legitime interroget, nonhabettamen iegiti- juumjiis'-obligaadiad non occultan- da.veritate. Exquo colligitur quod 3 quando reus, vel teftisdubitat, an Judex femipicnam probationem ha¬ beat, poffit veritatem occultare. Et ratio eft j quia in dubio melior eft conditio poffidentis : fed reus eft tn pofteffione fus indemnitatis , dum ipfi non conftat, quodJudex habeat eontrafefemiplenam probationem: ergo in dubio favendum eft reo , quod veritas occultari poffit. Videa- tur P. Lcandera Murcfa ton1. 2.dify. lib. 4 . dijp ' 4. refol. 4. n . 12. & 13. & partterid, quod circahoc fufiusdi- cap.T.num. 2. &“ cap* iS.num.boj.is V.C cap.j.mtm.jj.&Jej. q U i ; 22. P. P. R. dieo meam culpam, p quod in quadam occafione, poli- jndi quam perdidimultum depccuniaps nua liifum, juraverim , me non ampliit ( liiiurum, poft hoc tamen Iufi vigefie unt C. His vicibus lufit ne V. D. di fon; ftradionis , & reereationis gratiš xas velpecimijsexpofitis? obh P. P.R. quatuor vicibus lufidi qua ftradionis grada; caetcris vero ts di ii ponendo pecunias. funt C. Hoc fuit jurainentum promi eft j forium, quod obligat adimplere ii de r. quod promiifum eft, ctimfit d e milit bon ribona. Attamen cum tota vis pto bus miffionis confiftat in lntentiot' ubi < promittentis, & motivum V. D.i’ erge emittendo hoc juramentum fuci: tm, perditio pecuniarum, finis vero if Qua pofterum non amplius perdeni na ir ided quotiefčunque lufit expont ; cafic do pecunias poft faetum juramt' oba, tum, v.iolavit lllud peccando nic rame taliter v fed illis quatuor vicibusjf' '^d. bus, diftra&ionis grada lufit, rame peccavit; qnia diftraftio cum du- uto! bus amicis praedičlo fini non opf 1 uo : nitur. *udei 23. P. P.R. dico meam culp alt n! o, quod alia vice, ciim lufiftem čudi P‘ rale,* tro,& perdidiffem a!iquos regal f gat. hic difceftit renuendo profequi l l re fii fum, & ego iratus, juraverim , * §rave non amplius cumeodem lufuruffl' V1 us 1 I "enti I TJ 39;. 9 Ipara, pod- iapt: apliiii gefies D.di ratia uiti rdet roinii re id ■ mA sp ItioK D. c fufB rd '# iendi >onc£ •araet 3 mo: USjf' , aot n d " 5 Gpf f ulptf um P 1 eg^ £: qUlP II , run 1 - &D C. Hic lufus cum V.D. occafio inqnietudinis,rixarum> quia forte vir litigiofus eft ? P. NonP.R. led folum juravi ex indignatione, quod noluerit conti- nuare lufum. C. Quando fimilia juramenta fi- unt iu finem non ludendi cum per- fonis, quae occafionem dantad ri- xas, juramentum eft validum, & obligat. Hoc idem dicendum eft, 3 uando lit juramentum non luden- i in tali domo, vel tali Iufu, quae funt occafio alicujus damni. Ratio eft j quia juramentum promifTorium de meliori bono obligat j fed melius bonum eft non ludere cnm fimili- bus perfonis in tali domo, tali lufu, ubieft occafio mali, quam ludere: ergo juramentum obligat. Sanchez tem. 1, Decalog. lib. 9. cap. 18- n. 9. Quando vero Juderc cum tali perfo- na in tali domo, tali lufu non eft oc¬ cafio mali, led folum fit juramentum nbaliquamindignationem, tale iu- tamentum non obligat. Sanchez ‘kd.num.xo. Et ratio eft,- quia ju- ramentum promiflbrium , ad hoc, ut obliget debet efle de meliori bo- 110 •' led non eft melius bonum non ludere cum tali perlona in tali do- n! °,tali lufu, quandomotivumeft ta le,quale fuperius: ergo nonobli- gat. Verum taroen eft, quod facc- Ie fimilia juramenta fit peccatum gtave, vel leve juxta gravius, vel le- Vlus niotivum , ob quod fit jura- ®entum. H- P. Pr R, dico roeam culpani T Capnt L De Juvani ent o. fr Petro fuitne quod, quotiescunque ludo,prorum- pam in juramenta, & maledidiones• quia fumita inlbrtunatus,utraro cx lufu lucruin aliquod percipiam. C. Hoc contingit ordinarte inlu- fu, & licet V. D. non juraftet fe non amplius lufuram , peecat ramen, quandocumque ludit pro re alicujus momenti ob caulam horum jura- men to rum; quia non folum eft: pec¬ catum male facere, led etiarn expo- nere fe periculo male faciendi: fed V.D. lufus eft periculum male facien¬ di per juramenta, & maledidiones; ergo quandocunicnie ludet, pecca- bit j & cum in V.D. hoc peccatum fit conluetuuinis. &occafionis proxi- ms ad tot juramenta, & bialphemias, V.D. eft incapax ablolutionis, nifi emendationem procuret. Quomodo, & quando negaride- beat abfolutio propterConluetudi- nem,aut occafionem, dicetur poftea in trati. 10. Fropofitione 60. P. Poteritne R. P. meliberareab obligatione juramenti emiffi non amplius ludendi ? C. lta Pili, multa dantur media, fcilicet per difpenlationem , Com- mutationem,relaxationem, dequi- bus agam in materia de voto. 2^. P. P. R. dico rneam culpam, quod Joanni centum regales obtu- lerim, ut Petrum bacuiizet, fed fe- cuto effedu promiifisnieis ftarc no- luerim. C. Primo V. D. commifit.duo peceata mortaliau n um iujuftirite, cimi fuerit caula damni a Joanne F Petro $2 Tračlatm II. De II. Precepi o. Petro illati, alterum fcandali, cum Joanni occafionem peccandi de- derit. Quo ad foliitionem centum re- galium V. D. non obligatur in opi- nione probabili; quia promiflio fa- čta ob rem peccaminolam, &prohi- bitam non obligat etiam fecuro ef- fedtu : v g. Petrus promittit Berta, fi permittat habere copulain cum ea, fedaturumtantum : lile non obliga- tur fervare promilTiim. licet Berta confčnferit eique complacuerit i ita Leflius tom. i. hi. 2. de Jujlit.cap. i§. iub. j. num. 2. Navarrus&alij, quos citat , fed non fequitur Fagundez fuper Decalog. Iti. 2 . cap. 28- n. 46* £t ratioeft; quia licntdicit/«;^e regul. Jur. in 6. non ejl oblipaiorium juramen- tum contru ionos moreš ; led ha 2 C jura- menta, & promiffiones funtcontra bonos moreš: ergo non obligant. Hoc non obftante probabilius eft, quod obligent fecuro opere promif. fo ; quia pronuffio non fuir gratuita, fedonerola, in contraftibusautem onerofis ambo contrahentes tenen- turftarepaSo inito : ergo impiero opere juramcnta promilforia obli¬ gant S. Thomas 2. 2. 7.62. art.^.ad 2. Cajetanus, Covarruvias , & alij, quoscitat, & lequiturFagundcz loco eitato num. 4^. Dixi,quod promifla obligent fecu- toeffe&u; qun ante executionem v g. ante verberationem Petri nuila fuir obligatio; cum nemo podit obii- gari ad executioncm rei mala. C A P U T IT. De Blafpbemia. P. R. confiteor, quod in * * quadam occalione ex im. P e tu iratf. 1 3. rejol. 21 tiocidea dicunt meo judicio illi, quirenenti quod contumelia inter le nondi Ihnguantur lpecie. Lugo. de dced dijp. 16 .fii. 5. §. 3. n. 26. & citatpfl hac opimone Cajctanum , Sa , Az» rium, &a;ios. 27. £6 minus diftinguuntur nunit- ro , quando multse blafpbemia: di- cunturcx unico impetu conrinuato irae ; quia interruptio phylica npj multiplicat numerum peccatorumi fed folum interruptio moralisj quaH' do ex unico impetu conrinuato m d tae blafphemiae dicuntur, non efti n ’ terruptio moralis, fed ta n rum phf fica: ergo non multiplicantur num c ' ro ; ita Navarus apud Calpenlen 1 tom. 1. trači, de ihcccitis dijp. 2.jed-§' n. 70. & coiliguur ex Lugo loco d 4 “ ° JeJU 0 . is, 1 dici mer 2 viei C Sts Ca(j tran 6./d 2 ' feni! C Dial P proi C rore laud Har hoc ad 1 Idol cul ti D p culti ca tu mah triu/ verb; , 6. feči. 3. num. 15. Caput III. De Maledičtione. 3 2 jP P. R. confiteor, me habere . Diabolicum habitum maledi- cendi frequentilfime, dicendo 5 Dia- boius te rapiat. C. Soletae V. D. proferre hanc maledičtionem ferio, & ex animo, ut Diabolus illas perfonas rapiat, contra quas eamdem profert ? quia tjatur maledičtio materialis, & for- malis: Materialis eft , quando non ferio , & ex aniaio perverfo malum illud proximoexoptamus : Forma- lis vero, quando ferio ex tali animo malum intendimus* maledičtio for- malis eft peccatum mortale ; mate¬ rialis vero veniale. P. P.R, in iracundia maledicere folebam. 33. C. Solebatne proferre has maledičtiones contra Filios > vel do- mefticos, vel inimicos. P. P. R. contra quemlibet caufam inquietudmis mihi prajbentem. Non eft facile Confelfarijs dilcer- nere , quando Poenitentcs maledi- cantexmalaintentione , &quando non; cumaliud refpondere nefciant, nifi, quod maledicant, quando lra- fcuntur; &ad formandum judicium in hac materia opus erit illos inter- rogare contra quam Perlonam jece- rint has maledičtiones; fi contra Fi¬ lios j uxorem, amicos 3 ordinarie de II. Pracepto. funt maledičtiones materiales; cuoi Parentes nunquam folcant defidera- re proprijs proiibus fimlia mala. Si vero maledičtiones proferantut contra extraneos , refpicienda eft occafio maledicendi, & natura male. dicentis; fi occafio Fuitgravis, qu* potuerit efle motivum alicujus odij formalis, maledičtio tenenda eft pro formali; pariter quando perfonaed valde iracunda : licet occafio non fueritaded gravis. Non eft 34. Non eit tamen necefiarium explicare qualitatem maledičtio. num, an fuerint prolats contra per- fonas, vel honorem, vel vitam, vel bona; quia haec differentiaeftPh/- fica, &non moralis, utairFagun- dez fuper Decaiog.Ul>. 8. caj>. 12. n. 1} Licet BalTaeus contrarium teneat veri. Mak Hill, num. 35. C. Solebatne V. D. proferre has maledičtiones cum advertentiai licet enim ex pravo fine prolataefue- rint, fidefuitadvertentia, nonfue- runtpeccata graviaj quianonadfuil libertas. P. P.R.egocasprotuliinillairi- cundia, qu$ tamen non fliit pernia- nens, fedimmediate tranfiens. C.Ceflatio repentina iraenoneft argumentum inaavertentia?, ut opti- me notat P. Baftšeus loco Jupra cit.i » Supplemcnto n. 3. quia, qua ndo paffa irae ftatim tranfit, fignum eft, quod non fueritaded vehemens, utpotue- rit obcaecare ufque ad privationem advertentiee , imo oppofitum inft f ' turex rcpentino tranfituir#, nem£> e > quod tue- ^^deJUerata^ quia, ut votum obli- in ejus fervitium. Dividitur ulterius nem jbbdebet deliberatefieri,id efteum in votum folemne, & fimplex: fo- nfet- ^'dtione , & advertentia rei, ad lemneeftillud, quod fit coramali- npC) ' ani agens fe obligat, & cum in- quo DEI Miniftro, qui nomine Ec- [udo f 3 clefiaj Trati atu s 11. De 1L Prcecepta & c! e (Is votum recipit, ut funt vota,, qus fiunt in Profeflione Religiofa- Votum fimplex eft illud, qudd fit privatcabsque ullo , qui illud nomi- nčTcclefis folemniter recipiat. Ul- terius clividitur votum in totale, & partiale: totale eft iliud,quod inte¬ gralu aiiquam m.ireriam comprehen- dit : v. g, fi quis facit votum tecitandi to tlim officium Divinum , ve! per- fedč > & in toto obfervandi caftita- tem. Partiale eft, quod comprehen- dit tantumpartemalicujus materi®: v.g. fi quis vovit recitare,unamjduas, auttreshorasofficij Divini, vel non ducere uxorem, ant non cognofee- re foeniinam. Dividitur etiam inab- fol itum , & condicionatum : abfa- lutumeft , quod fit independenter abaliquaa£hone : v. g. voveo dare eleemofiynam, vel voveo jejunare: Conditionatum eft , quod fit me- diante aliqua conditione : v. g. vo¬ veo peregrinationem Lauretanani, fiameo Parente licentiani habuero. Conditionatum fubdividiturin poe- nale, & no n poen.de : poenaleeft, quando fit cum cond tione fubji- ciendi fe alicui p cen®, fi votum: non adimpleaturt v. g. voveo, fi non re- citavero meas devotiones, jejunare in pcenam unadie t nonpcenale eft, quandofit independenter ab ahqua poena. Tandem votum poteffcflo perpe- tuum, vel temporale: Perpctuumeft illud, quod fit pro fcmper* id eft pro toto tempore vitae: v. g. facio votum quotidie recitandi Rolanuiu toto tempore vit® me®. Temporale eft, quod fit pro aliquo tempore dcter- minato: v. g. voveo jejunare die- bus: Veneris per unum annum. 39. P. P. R. dico meain culpam, quod defideraverim ducere inuxo- rem quand.nn puellam, cum anteni intentum obtinere nequiverim,emi< fi votum caftitatis; & poftmodura ingravefcente difplicenna, & ama- ritudine voverim infuper Religio. nem ingredi. C. Fecitne hsc vota cum plena deliberatione?' P. Ita P. R. C. Si h®c vota fuiflentfa&a cum femiplena deliberatione, non obli gaflent etiain fub peccato venialii ut docent communiter DD. Sotns Mr. J. de JuJiit- q. I. art. 2. col. 4. To- letus M. 4. Sum. cap. 17. num. 4. Ml 1 nuel Rodriquezro»*.2. cap. 92. n.l &alij mulci, quos citat, & fequitur t Leander a Murcia dify. tom.2.Lib.\ difp. 7. refol.i, ncr.. 40. Ec licet fuerintfada cum pit' na deliberatione, defendi tamenpo teft, quod nonobligent; ex ien- tentia Glofl® in caput d ud um ved' calore x & Hoftien fuper eodem ved Panormitanj y Tiraquelli; Richard apud Murciam loco cit. rejoi. 2. nutnd' qui affirmant, qudd, ut votum fit va' lidijm, praeter plena u advertenria® & deliberationem tequirarur, ut lis dehberatio fit matura, hocdij ut votum. non fiat ex motiv 05 vC j caufaalicujus vebementis piflioniS' vota, qu® V. D.fecit, prodieruntt* vehe Jam i non horu nihil cia cenil rcfen fpenf eft cc 41. qnod tum 1 C. efted utrun P. nis ha C. ftitatii tis; q eft pei copuh iaeft Un Matrir pe onv Uni: v Jubet, Vlr gim v ! r g'm euiu o lt ntioi vir gim eander abfol u , ^rcfe a eaftit, le eft, ieter. z dic- pam, i uxo- ui tem :,enii- odura ama- :ligio- plena acum obli- nialii Šotni , To. f ' V!j ' !. W.t Tl pl«' en po x len- ! Vid i ved :ha^i fir va- iria® ut ti' >c efti O) y ionis ; int^ veh«' Caput IV. De Voto 47 vehementipaflione, qu 3 tenus puel- ftinx flet cum intentione fe obli- lam inmatrimonium fibi copulare gandi adfervandam folmn virgmi- nonpoterat: ergo juxta opinionem tatem, non effet refcrvatum, & fe- horum DO. haec vota non obligant; mel virgimtate violatacelšaflet obli- mhilo i iniis, licet ALeandera Mur- gatio voti. cia haac opinionem probabilem Attamcn in cafu dubio, an habue- cenfeat, & dicat, qudd laltem faveri rit intentum fe fe obligandi ad fer- poilic j ut votlim, quod alias Sum vandam caftitatemperfečtam,vellb- San&itati relervatumeft, ceflet efle lam vir§in;tatem ; judicium feren- refervatum, & podit ab Epilcopis di- dum eft in favorem V. D. & conciu- fpenferi,- contr. ria tamen iententia dendurn, quod non fc obligaverit eft comnmnis,&vera. ad fervandam perfečlam caftitatem. 41. P. P. R.dico meam culpam, Etratio eft; quia in duiijs melior ejl qiiod> dum infans eram ,fecerimvo- conditio pojjidcntis : in hoc cafu ftat tum fervandi virginitatem. poffeflio ex parte liber® voluntaris: C. Putabatne vorum virginitatis ergo judicium ferendum eft in fa- efle diftinftum a voto caftitatis, vel vorem hbertatis. integra haecdo- titrumqiie idem dfe? čtrina eft P. Moy® in JeleČt. tom. i P P. R. non recordor intentio- trači. 2.difp. i. y. 2. §. 2. n. 7. nishabitm. 42. P. P.R.meaccufo,quodeun- C. Abfolure Ioquendo votum ca- fenm votum mgrediendi Religio- ftitatis eft diverfum a voto virginita- nem S Franctfcicredendo,qudd hu- ds; quia votu n caft.tatrs natura iua jufmodi Keligio/i poflint cquitare , ell perpetuum , & prohibet omnem &indufia portare, & poftquam re- eopulamvencream , &a&um inho- fcivi, quod non poflint, pcenituit niftuni: tam licitum ,proutefta&us me de votoemifto, ™atnnionij: quam lllicirum > nem- C. Si pro priori has circumftan- P e omnem a&uni extra matrimom- tiasfciviffet, emififlet me hoc votum. }* m; votum virginitatis foliim pro- P. Non P.R. ^'oet aftion s 1. puras,quibusflos C. Hoc votum non obligat in Vlr £initatis v.olatur,& vioiata femel fententia Soti//^. 7 .de JuJlit.q. i.art. v i r g | mtate cefrat obiigatio voti; & 2. col. 6. Aragonij 2. 2 7. 88- art. j. CUlu obiigatio voti fundetur in in- Lopez 1./1 wt. cap. 50. & aliorum tc ntione agenris: SiV.D. putavit quoscitat, & fequitur P. Murcia in ''fginitatem, & caftitatem efle unam dijf.tom. 2. iii>. 4. dijp. j.rejbl. 5. n. 10. vandemquerem,votum Fadlumeflet quidi unt,qudd, fivovens ahquam ab lolutas, & pcr.ettae caftitatis Pa- circumftantiam notabiliter aggra- F s rc(erv..tum. Si vero virginitatem vantemignoravit, licet ali as cfret be- ac aftiuceabioiuta, & pcrpetua ui- nemformatus defubftantia, non ob- 4$ Tračtatm IT. De Tl. Precepi o. ligetur ad votum, quod nunquam obligat. Etratioutrmfqueeft,qma emiliflet, Ir candem fciviflet: fed equitare, & indulium portare funt circumftantise notabiles: ergo hoc votum non obligat. 4J. P. P. R. teijeor ne ingredi aliam Religionem, in qua equitatus, &indufia licent? C. Relpondeo probabiliter qttod non, & hoc infero ex dočtrina Vil- laiobos tam. 2. trači. 34. dijjic. 8. «. 2. ubidicit, quod is, qui emittir votum ingrediendi Religionem determina- tam, a qua tamen non fufcipitur,non teneatur ingredi aliam j & rationem dat j quia tališ le non obligavit in¬ gredi aliam Religionem : fed nec V. D. fe obligavit ingredi aliam, quam S. Francifci : ergo celfante obiigatione hanc ingrediendi, aliam ingredi non tenetur. 44. P- P.R-me accufo, quod vo- verim peregrinationem adEceleftam quandam B. V. Mari«. C. Quando emifit hoc votum, habuitne intentionem leobligandi fub peccato mortali ? P. P.R. non recordorintentionis tune habicae. C. Putabatne fe peceaturum mor- taliter, fi voto non farisfaceret ? P.Ita P.R. dubitabamme pecca- re non fatisfaciendo. C. In cafu dubio, an habuerir, vel non, intentionem fe obhgandi pervotum ad culpam gravem, obli¬ gat votum • fed quando dubium ca- dit fupervotum,hoc eft,li dubitat, *n etniferic votum, vclnon^unc nem iniubijs melior eji conditio pojfidentir, quando conftat, quod votum lit emilfum, dubitatur vero deinten- tione, polfeflio ftat pro voto, de quo conftat fuilfe eimluim 5 quando ve- rddubitarur, an votum lit emilfuni, vel non, polfeflio ftat pro libertate: ergo quando conftat, quod votum lit emifliim,& de intentione dubita- tur, votum obligat: quando autem dubitatur, an votum lit emilfum , vel non, votum non obligat. Eft coni- raums DD. vide Dianam p. 4. trdi 3. rejo/ 10. quamvis Alphonfns a Lio- ne citatus hic a Diana dicat, in ullo horum duorum cafuum votum obli- gate, 45. Advertendum tamen efl,quod promifliones, qua; communiter fiunl vilitandi Ecdefias, & fimilia, fub peccato mortali obligent, licetdi- cant,fc nefcire,an habuennt in cen¬ ti o n c m leobligandi, vel non; quii in perfonis indodis non faciie inve- nitur haeccapacitas di-ftinguendiii 1 ' tentiones : & apofteriori clarecn- gnofeitur,qudd carum intentiof^ ritfe obligandi; quia li votum no" exequunttir, fe peccare exiftirnant ; ergo videtur, quod animum habuC' rint fe obligandi per limiles proff“' liones. Advertendum eft panter, plu rs! dari perfonasad multos annosex £ ' cutionem votorum procraftinante* 1 quare necefleeft, ut Confeflarij 1,1 hoc Praecepto eas interrogentd 1 teneantur alieui voto fatisfac e, ' c ; lj r qi di o cefli tale irrel &pi part geat qu ai teli. 46 . ( v ne, mut; teria tion< babe illud nitur I«xat, tum. indir fitSi pra v Patei quair quod ritat ftnm) natio 47 - 'ondoi fotta t te h q fion i 1013 2te; i (it ten. quo i ve. rum, ate: ItUIll bita- nem > vel : orn¬ imi Si Lio- ullo obli' luod fiuni , fub :tdi' ltefr quii invt' dii®- S CO' >fue- iiio« lant: ibut' Olllif luf « 1 a c ' ntes : rij" t, r-erfi Caput IV. De Jnramento. 49 ijfgiieoffendantniagnamndiniplen- lares , fed Ecclefiaftici: v. g. Papa, at 'H ut di obhgationem ; & qudd abfq;ne- ceffitate differre fit peccatunimor- tale per regulam, & principium illud irrefragabile, quodin contračlibus, Srpromiffionibus,in quibus tempus particulare non determinatur , vi- geat obligatio eas adimplendi, tjuamprinium opportunč ficri po* teft. Pars Secunda. De Cejjatione Voti. 4 ^ CEx modis obligatio voti cef ^ fare poteft, fcilicet, irritatio- ne, difpenfatione, commutatione, mutatione materiae, ceflatione ma¬ terij , & impoffibilitate. Ex irrita- tione cefTat votum, quando fupcrior habens dominium fupra inferiorem illud relaxat: & haec irritatio defi- oitur, quod lit voti annullatio, feu re- lnxatio facta d Superiore fuper fubdi- tum. lina eft irritatio dire£ba,altera iudirefta; direčlaeft illa, quam fa- fJt Superior ex dominio, quod fii- pra voluntatem inferioris, uthabet Pater ad Filium: indirečla eftilla, S l| am Facit Superior ob prasjudicium ‘juod ei vo-tum afFert, ut Dominus ir- ritat votum peregrinandi faduni a ianmlo ob damnum ex hac peregri- ^atione Domino refuhans. 47 ' Difpenfatio ejl abfoluta voti paonatio , feu alfo Uit io nomine DE I d kgitimo Superiore. Superio- Ies > qui poflunt in votis difpenfare, 11011 intelliguntur Superiores f»cu- Archiepifčopus, Epifcopus &c. Pon- tifex poteft abfolute difpenfare in omnibus votis fimplicibus; Epifco¬ pus veroinillis, qu$Papae non funt refervata; qui facultatem a Papa,vel Epifc. obtinuerunt difpenfandi in voris,poflunt difpenfare in iliis votis, fuper quae facultatem obtinuerunt. Commutatioeft, materiamvotiin aliam mutarc : V. G. qui emifit votum peregrinandi , haec peregrinatio in ieiunium commutari poteft. Qui habet poteftatem ordinariam di¬ fpenfandi in votis, ea etiam commu- tare poteft; quiac«z licet , quodplus ejl , licet utique , quod ejl minus, est capite Cui licet de Reg. Jur. in 6. Regul. 53. fed difpenfare votum eft plus , quam commutare : ergo qui habet pofteftatcm ordinariam difpenfandi invota, habet etiam illud cooimu- tandi. Id. dcquodubitantD.D. eft,' an is, qui habet poteftatem delega- tam difpenfandi, poffit etiam coni- mutare j & licet plerique negent,af- firmativa tamen eft probabdis ; ut videri poteft apudThomamSanchez de Matrimonio lib. 8. dijp. 2 . num. 14. & num. 15. venim tamen eft, qudd, qui habet poteftatem delegatam fo- lum comutandi, non poflit difpenfa¬ re ; qnia comutare minus eft, quam difpenfare, & cui ccnceditur minus, majusconcedi negatur. 48. Permutarionemmaterirecef. fatvotum, quando materia lllius in malam mutatur, vel in indifferen. tem, aut minus bonam; ut V. G. ft G quis p Traflatus II. .quis vovit ieiunare die veneris in pa- ne, &aqua, & talejejunium fitno- tabiliter ejus faluti nocivum, ceflat obligatio voti; quia ipfius materia mutatur de bona in tnalam: in indifi ferentem vero mutatur tune, quan- do quis emittit votum non comrae- denai de aliquo cibo obquahtatem ejus dammficam; ceflante hac quali- tate, 8cciboillo nullumdaninum ei amplius afFerente, ceflat voti obli¬ gatio,- quia materia eius nnitata efl: de bona in indifFerentem: tandcmmu- taripoteftinminusbonam, ut V. G. fi quis in periculo incontinentite non conftitutus voveat non ducere uxorem , Tuperveniente vero poft- modiimpericulo incontinentias voti obligatio ceflat ; quia materia dl mutata de meliori in minus bonam, C. fi vera eft opinio Cajetani 2.2. ^.88- ^-2. Sanchez liber. 1. de Mat- rim. clifp. 3. ) Melita tjl enim n ubere , e-jiumuri : dicit S. Paulus 1. Co- rintn. 7. 49. Ceflante materia voti ceflat quoqucejus obligatio, quod duo- bus modis contingere poteft; pri- mo,quando dl aliqua conditio, a qua votum dependet : v. g. fi quis ieciflet votum dandi eleemofynam ufque ad durationem alicujus pro- ventus: durante hoc proventu vo¬ tum Temper durat, & ceflante con- ditione proventus ceflat & obligatio voti. Secundo,quandoceflat tem- pus, vel ipfafubftantia voti: v. g. is, qui emifit votum recitandi Roiari* um per integrum annum, elapfo an- no votum ceflat; quia ceflat tempus, deli. Prcecepto. ad quod fe obligavit:: & is, qui emi. fit votum dandi quotidie eleemofy. nam de pecunia, quam in arcula ha- bet, finita illa pecunia ceflat vo¬ tum; quia ceflat materia, 50. Ceflat tandem obligatio voti, quando ejus materia fit impoflibilis: ut v. g. fi quis emittit votum eundi .Romam, fuperveniente infirmitate, per quam reddatur ei impoflibilis itineratio, ceflat obligatio voti,quii ejus materia impoflibilis fačla eft. Advertendumtamen eft, quod,(i nequeat fatisfieri toti ni a te n s voti, fed tantum parti, fatisfaciendumlit partiilli j cum materia voti fit divi- fibilis: v.g.aliquis emifit votumje- :junandiquatuor dtebus, non potei autemjejunare, nifi duobus, tenetci jejunare illis duobus diebus ; fedfi materia eft indivifibilis, & impoflibi¬ lis fačla fit, ceflat obligatio voti: v.j ille, qui vovet jejunium itnius diei, nequit autem per integram ha® diem abftinentiam ad jejunium re- quifitam obfervare, non obligatui ad jejunium partis diei j quia jeju¬ nium unius diei, eft materia indivi¬ fibilis, &individua. Pars Teitia. De Irritationc Voti. T) P. R.confiteor, qudd inmeaj 11 ' 'ventute emiferim votum p erC ' grinandiad S. jacobum in Galitianj C. Recordaturne, cujus ®tat<’ fuerit, quando hoc votum emifit? P. P.R.fum in dubioan aetatisij vel 15. annorum fuerim. C- 0 & C per! put cim pot tio ctia moi fimi Ita < ir flu pub tate tum lik: 2.tk E am poft rens tatci chej Ie3. t coni prin, nielk hoc flet, irrita Polit C. *tati tuni; P. C. toda Hcck :mi. ofy. ha- vo- .'Oti, lilis: andi tate, bilis quii t. >d,li 'Oti| m lit divi mjc- oteli letut :'edfi ffibi' : v.& diei, ha« nit¬ rata jeju. divi' Caput IV. De Voto C. Omnia vota, tam realia, quam P. Ita P.R. perfonalia,& mixta , quae filius ante pubertatem emittit (nempe ante de- cimumquartum annum completum) poteft Parens irritare; & hascirrita- tiovoti fačH ante pubertatem poteft ctiam fieri poft pubertatem; dum-- modo filius non pervenerit ad vige- fimum quintum astatis fiiae annum. Ita communiter DD„. Hoc idemdieo de Tutore relpe- Qu pupilli, qui pariter poteft poft pubertatem irritare vota ante puber- tatemfada. Ita docent Saverb. vo¬ tlim. Triilench fupcr Dicalog. tam. i. lib.Z.cap. i .duI-Zf. n. 2. Leffius lih.- zdejujiit. cap. 40. duh . 14.>2.82.^83. Hoc idem dicendum eft in dubio s • an votum fuerit emiflum ante, vel poft pubertatem, nempe , qudd Pa- tens poffit i 11 ud irritare poft puber-- tatcm , licut docetP/Thomas San¬ chez apudjoannem Sanchez in fe . 9. In hoc cafutamen' tontrarium verius mihi videtur juxta V C.Confirmavitnehanc promiffio- nem eleemofyna; poft completos annostetatis fuae ? P. Non P. R„. C. Hoc votum a V. D. emiflum eft mixtum partim perfonale ex promifl fione peregrinationis ,• partim reale, ex promiffione eleemo^ns. Ut eft reale, nempe, quo ad peregrinatio- nem poteft Parens id irritare licet eandem ratam habuerit elapfis vi- ginti quinque annis: docent enim Villalobos/^mi. 2. traB. $4. d'j^.19. num. 5. Sanchez, & alij apud Kemi- gium in Sum. trati.Z.'. cap. 2. §.15.72.5;. qudd vota a Filio emiffa ante 2f. an¬ num poffit Parens irritare: ergo idem dicendum eft de votis, quae fi¬ lius confirmatin hac aetate: & ulte- rius addiint Tabiena, & Vibaldus apud Villalbbos Md. num. 6. quod etiam elapfis 2f. annis poffit Parens irritare vota realia fuorumfiliorum, quod tanquam probabile approbat pnncipium fuperius allatum, quod Villalobos; quia,filiusrationeseta- mlior fit cenditio pojjldentis : fe d in tis praeeise non eximitur a‘paterna J°c cafu votum poflidet; cumcon fuiffie emiflum :; ergo non erit »mtabile.. poteftate, licet fit fenex; ut dicunt Antonius Gomez, Natieng, & alij, quos ibi citat Villalobos. Hae ta- :a J“‘ oere- tiaiii' itatii t? isfl S 2 - Unicadifficultas poteftefle in men opiniones limitantur; quando cafu, qui eft lequens a me pro- filius habet bona caftrenfia, vel qua- pofitus.. ~ " . C. Tranlaftis quatuordecim annis ^tiitis fuae ratum ne habuir hoc vo- tuni ? P-Ita P. R.multoties. 9' Promifitne V. D. una cuffi vo¬ li caftrenfia ; tune enim obligatut' vota realia exequi, quae emifit,vel rata habuit poft pubertatem. 53. Hoc votum vero ut eft perfo¬ nale, & poft pubertatem confirma- turn nequit Parens irritare j quiaex 1° dare etiam aliguam eleemofvnam communi Theologorum lententia Cc lefi£ s. Jacobi ? G 2: Filius p Traft at m II. De II. Pracepto Filius, cum ad pubertatempervene- «.20. docentium,quddomniavota rit, plenum fui dominium, & di- fpofitionem habet; ita Sotus//^. 7. dejuji.q. 1. art.2. Azonus tom. x. In. fiit. moral. Ut. n. cap. 17. 7. 7. Syl- vefter veri. Votum 4. §. 2. & alij: quamvis ex dodrina Azorij loco ci- tato inferri podit, quod hoc votum mariti rnutuae cohabitationi pr$ju. dicialiaetiam ante Matrimouium e. miffia poffit uxor indiredd irritare; fed haeclonga peregrinatio praejudi. catmutuas cohabitationi, ut dieum DD. fupra cit. qui videri poflunt in Fagundez tf.23.rw cod.cap. ergouxoi peregrinationis ctiam fub refpedu poteft indirede irritare votum pete- perfonalis a Parente irrirari poffit; grinationis V. D. licet emiflumante quiafecundum Azorium Parens irri- contradum Matrimonium tare poteft votum abftinentis, & je junij ennllum a Filio, licet fit perfo- nale, quando ob jejunium filius ad laboresinhabilis redditur; & ratio- nemdat; quia illa vota, quas filium ad laborandum inhabilem reddunt, praejudicant paternae poteftati: fed magis praejudicat paternse poteftati ablentia Filij peregrinantis, & toto hoc tempere non laboranti« •• ergo Parens hoc votum irritare poteft. Poft finitam primam impreffio- nern vidi in D. Navarro. IH. 3.Jus. rum confil. eonf. 4. de converf. injidtl. fol. mihi 322. n. 30. ( in irnprejfione Colonienfi) qui dicit, quod in ftegno Navarenfi non admittatur poteftas paterna; &fi hoc eft, non poterit Parens in hoc Regno irritare vota filiorum elapla pubertate vi paternse poteftati s. 54 Lit cum omnifecuritatcproce- damu-s, dico,quod uxcr poffit irrita- re hoc V.D. votum vi opinionis Sua- rez tom. 2. de Relig. traB. deVoto lii. G. cap.i^. w.8.Sanchez/zA. gje matr.difp. 42. n. 2.& Decalog. eap.39.t1.2Q. pluriumq;alioru,quos citat,& fequi- tur Fagundez in Deeakg.lH. z.cap , 3 8* Dico indirede; quia quamvis pot fituxor direde irritare vota a Mari. to durante Matrimonio ernifla, & mutuae cohabitationi, ufinque Mi- trimonij praejudicialiaj; non tamet poteft direde irritare emifla ante contradum Matnmoniu,led lolun indirede, vide in fra part. f. n.66• rv. Differentia inter irritationem dirf- ftam, (fcindire&am eit haec, quod dircfii totaliter obligationem voti annihiiet, i» utnunquam ampliusrevivifcat, indirrf 1 vero folum fufpendit durante Matrirnf nio, quaptopter mortua uxore oblig® 1 voti revivifeit, videanlurDD. fupra cit® P, P. R. mea uxor dicit fe eniifi® votum induendi figura aliqua,ftulms? nenvB.V.M. pclTum ne hoc votu irritarf C, Ita Kili, hoc & omnia alia vota ta* realia , qulim perfonalia , quae uxor d' 1 ' rante Matrimonio emillt , poteši V. * direčte irritare , licet V, D. ex his a 1 "' lum praejudicium fentiat ; & haec® differentia inter uxorem , & Maritu®' quod Maritus tanouam Superior u®' ris non fit liibjeflus ejus volunt®' adeoque uxor iblum po.teil irritare v® mutuae cohabitationi prgejudicialiai M* 1 ritus vero ut Superior uxoris habet i v niinium in cjus voluntatem; quareo®' nia ejus vota irritare poteil , licet ei' nullumpra?j.udicium lentiat. Di vota; Matr indir folim praeji minil lli. 4. in Srn. trn. 2 57 - pone; votun mea m C. confe P.l C. V. D.: alijs v poteft Religj m o rte tempe Religj niorte tem, 1, Sotus & fcqi 220.e 58.D cmiler nune r ftm, poflet p.r 'mitte nune \ fumus ivotj rasju- im e- itare: ej udi. iicunt int io >UXOI pere- l ante spot Mari- la, & ; Ma- ramen ante folUlD 66 . n dir(- direfii let, it! dift® trim* iligati! l citati rinili® Im a ji’ ritare! .ta tat* or d"' V. ® is fl 1 ® ,gjC ® rito® 1 ' r m®' .lntsti' e vot' H M»' bet Iv [C o®' it ex >1' p)« Copat IV.De Voto. Dixi durante Matrimonio ; quia mus;&fimorerer, & illa nonnube- ?otaab uxore emifta anteeontra&a ret, mifere fubfifteret. Matrimonium poteft Majitus foium C. iicetuxorcum confenfu Marki indirečke irritare, & non omnia, fed emiferit votlini, necadfit caufa illud foium ea , quae mutuas cohabitationi prsjudicant, aut redam familise ad- jniniftrationem impediunt. Sanchez lil. 4. Decakg. sag. %i.n.$. Navarrus in Sum. lat.c.iz. num. 65. Rodriquez trn. 2. Sum. cap. c$, num. 10. 57. P. R. etiam hoc habeo ad pro- ponendum, qudd mea uxor emiferit votum non nubendi poft mortem meam,pofrum ne hoc votum irritare? C. Emifitne illa hoc votum cum confenfu, & Iicentia V. D. P. ItaR.P. C. Si hoc feciffet absque Iicentia V.D.poffet irritare, utdidum eft de alijs votis quia maritus ea irritare poteft: licet fintvota Caftitatis, & R-digionis eomplenda poft fuam mortem: v g. fiuxoremittitvotum Prapore matrimonij ingrediendi ^eligionem, vel non nubendi poft n 'wtem Mari ti; ita Sanchez/« Sum. rit«. 1, lib, 4. cap. 74. n.z. Villalobos, ^°tus,Sanchez: & alij, quos citat, ^fctpiitur Diana/. %. trači. 4. rejol. 220. ^p. 4. traB. 4. repi. 100. S8-Difficultasconfiftitinhoc,quod c niilcrit votum cum Iicentia V. D., *! Un c mihi dicat.habet ne aliqua cau- nm > ob quam hoc votum irritare poflet ? P- P.R.quandoil!ilicentiamdedi e ™ittendi votum, benefubftitimus, w>nc vero ad miferum ftatum redadi u mus, & vitam in laboribus duci- irritandi, poteft ramen Markuš va!i- dc illud irritare; peccabit ramen, (i absque caufa hoc fecerit, vel morta¬ litet, utdicitFagundez h&. 2. in De¬ calog. cap, 37. n. 12. cum aiijs; vel vc- nialiter, ut tenet Diana [upr. cit. part. 4. §. Kota. etiam Quando vero adeft jufta caufa, prout eft ea,quam habet ipfius uxor, V.D. valide,& ličite irritare poteft, & eximere eam ab obligatione voti i in quo omnes DD. citati conveniunt. Hic modus annihilandi votum eft facilior, fecurior, & minus ferupulis expofitus:Quapropter quandoCou- feftarius aliquem voti alicujusvincu- loadftridum adinveniet, cujus rela- xatio , feu irritatioipfi expediens vi- deatur, interrogeteum , an habeat Patrem, vel Marinim, &c.& fi fecun- dum principialuperius reiara locum habueritirritatio, mittendus erit ad eosproirritatione. Pars Quarta. De Difpenfatione Voti . 59 \ 7 Ota liise Sanditati refervata ’ funt quinque : votum per- fedffi caftitatis ; votum Religionis: votum Hierofolymitanum , quod appellatur ultramarinum ad vifitan- dum Chrifti Domini Sepulchrum in Hierufalem : votum cundi Romam G 3 ad pf.’ TraBatm II. De II. Pnecepto. ad Limina Apoftolorum Petri , & cun1V.Moy2infuisfeleB.tom . i .trd Pauli vifitanda in Vatic-ano : & vo¬ tlim Compoftellanum ad vifitanaum corpus D.Jacobi Apoftoli in Galitia. 60. Circa votum caftitatis notan- 2. difp. 2. q. 2. §. i. Quia haec jura- mentafunt promilforia: ergoineb duntrationem formalem voti. Con. fequentia probatur : quiavotumtf ■privile oranib fcopis Henric dumeft, quodemiffio voti non du- promiflio Deo fačla : fed haeejura- citat, P. Les cendi nxorem: vel aflumendi Statum Sacerdotalem, vel obfervandi cafti- tatem peraliquodtempus: v. g. per menfem, velaliquosannos: vel non committendi fornicationem , aut pollutibnem, vel nonpetendi debi- tum, nulla horuni votorum emi(Iio > lit Suae Sanctitatt refervata ; quia non funt perpetuas, totalis, & abfolutse caftitatis. Eftcommunis D. D. Idem dicenduin eftde Votis Religionis, peregrinationis Hierofblymam,Ro mam, & ad.S, Iacobum, quae vota ut fint refervata j debent efle ablblu- ta, fi enim funt eonditionata, non funt Summo Pontifici refervata: ne- queindubio 5 anfihtemiira, nec ne, vel ati c um. plena deliberatione, & intentione. fe obligandi fint fačta; : ita Diana part; Of.tr aB. 3. refol. n„ quia refervatio eft odiofa , & JlriBi. Juriš , adeoque reftringenda eft.. 61. Neque refervatum eft'juxta- opinionem sliquorum Suae Sančli- tati juramentum Caftitatis, Religio¬ nis, vel peregrinationis addičtalo- ca$ qnia votum tantum ,, nonjura- menta funt refervata; ut tenent Ma- cKadus,Trullencb, Quintana, Lean-- der a SS tom. 1. traB. 5. difp. 14. y. 206. Diana part. 4. traB. 4. refol. menta funt promilfiones DEofačhe; ergo incluaunt rationem formalen voti: confequenter, fi refervatumei votum, etiam refervatum erit jura- mentum. 62.P.P.R. confiteor, quodante contradum Matrimonium emiferin votum perpetuae , & perfečls cafti¬ tatis ; elaplotamen aliquo tempoti gravibus ftimulis carnis agitatusjhoi cuidam Rcligiofo manifeftavi, ou m ec um in hoc voto difpenlavit. C.Euerunt ne hi ftimuli venereiic vehementes, ut V. D. incidere po- tuiftet in periculunr incontinentia tempore recursus ad Suam Sandita tem pro difpenfatione ?: P. P. R. mfallibiliter multotiesof fendilfem Deum , fi hič Religiofe mecum non difpensaflet, nec fiat® uxorem duxifiein; 63.Di’co,qubd fecundu aliquosb Religiofiis operatus fuerit cii aliq ui probabilitate, ut colligitur ex ho- argumento i quia in hoc cafu doc^ Thomas Sanchez lib. g. de Matrik difp. 10. n. 22. Leffius lib. 2: de J 4 . cap. 40. dub. 1251 & alij apucu Movam loco paulb ante cit. q. 2. §•)' n. ep. quod tale votum in hiscircuflj' ftantijs fit refervatum/«re OrdiM n Reguli quezto 4. Dsca. ligiofu 4. rejol. 10. j & part. 10.' traB; 14. refol. 17. & alij. Epifcopis, & definat efle referv J ; Ego vero- teneo contrariaro pro vera tum Papa; atqui Regularesvifto 1 ’ fuorun cafu di bane p bere fu ampleč ligiofui fpenfat buifTet. 64. : Autnoi Buli® ( ab Ord votum f ir. ereiič •re po. nentiJ ndit» ticsof :giof# : ftatiu loshir alif :x ho ; ioce®' Mri* # 2 . §•)’ ircufi'; iind :fcrv» fuor« ' f Capnt IV. De Voto cj privilegiorum poflunt difpenfare in queunt amplius difpeniari ,autcom- omnibus votis per Jus comune Epi- fcopis refervatis, ut docent Sorbus, Henriquez Miranda, & afij, quos citat, 8t fequitur R. & Dodiflimus P. Leander a Murcia in explicat. ReguJae S. P. N. Francifci fuper cap. 3. q. 8- §• 2- num. 40. Rodri- queztom. j.q. 63. art. 3. Sanchez lib. ^.Dicalog.cap. 43.». 4. Ergo hic Re- ligiofus, & alij probabiliter virtute nmtari. Sanchez, in Sum.tom .2 lib. 4. cap. \\.num. 13. Suarez tom. 1 ds Reli o. lib. 6. cap. 15 .n. 11 .Sanchez ibid. num. 9. Filiucius, Joannes aCruce cum Diana/>4r/. 1. tfnB. 11. refol. 47. Etratioeft; quia poftquam promifi fio fuitacceptata, perfona, in cujus favorem fada eft, acquiritačl:ionem, nec abfque injuftitia Jure acquifito privari poteft. Verum tamen eft, fuorum privilegiorumpofluntin hoc quod, fi tale Hofpitale, vel perfona, cafu difpenfare. Ego vero cenfeo in cujus favorem fačtum eft votum, hanc probabilitatem rnodicum na¬ bere fundamentum, contrariumquc ampleftor, ac dico , quod ille Re- ligiofus non difpenfare, fed pro di- fpenfatione Romam recurrere de- buiflet. 64. Ex opinione fupradi&orum Authorum infertur, quod etiam vi hullae Cruciatae quivis Confeflarius abOrdinario approbatus poflithoc votum in di&o cafii commutarc; 8 11 ' 3 di&a Bulla concedit faculta- toncommutandi vota Epifcopisre- ^fVata: fed hoc votum in hoc cafii efiEpifcopis relervatum: ergo &c. 65. P. P.R.confiteor, quodemi- Rrim votum dandiduos le&os pau- P en ; & indigenti Hofpitali. rem promiiTam remittat. Cefiet quo- que obligatio. Sanchez in Decalog. lib. 3. cap. 20. n. 4. Azorius, Leifius, quos citat, & fequitur ipfe Diana lib . I. dcMatrim. difp. 53 .n. 6. Pars Quinta. De Commutatione Voti. 66 O P- drčo meam culpam, * • quod votum emiierim vifi- tandi aliquam Eccleiiam. C. Diftatne procul haec Ecclefia? P. P R. ejus diftantia ab hinc erit 8. vel novem milliarium. C. Quamvis fuperiiis di&umeft, quod vota peregrinationisa Marito fa&a uxor irritare poflit, hoc tamen C- Gubernator hujus Hofpitalis intelligendum eft, quando peregri fiivitne, & acceptavit nomine dlius ^onum exvoto eidem promiffiim? P-ItaP.R. v C. Ergo hoc votum non eft am- P 'Usdifpcnfabile, aut commutabile ; jj Ul a vota in favorem tertise perfo- at ada poft acceptationem ejus ne- viginti dierum natio eft longa; v ^ parum plus, vel minus , quia tune mutuae cohabitationi, & ufui Matri- monij prtejudicat, nonvero quando peregrinatio eft brevis: ut dicitFa- gu n d ez in Pr acept. Decal. lib. 2. cap .38. num.23. cum autem hasc peregrina¬ tio $6 Tra&atus II. De II ?r<čcepto. tio fit brevis, uxor V. D. nullatenus jejunabit per unum diem hoc votum irritare potefh 67. Habetne caufam legitimam ob quamin hoc voto difpenfari podit? P. Nonhabeo P.R. C. Si haberet caufam legitimam, poffet aliquis Religiofus ab Ordma- rioapprobatusad exaudiendas con- fefliones virtute fuorum privilegio- rum difpenfare fecundiim relata«. 63.quodpoffint Regularesvi fuorum privilegiorum difpenfare in votis ex- ceptis illis quinque Pap® refervatis. r „---. T . Cimi autem caufam nonhabeat, di- iiibfidio ejufdem Cruciat®, necel fpenfare non poflunt , quia princi- pium eftadmiffirai, & receptura, ut inferior fine caula non poffit difpen¬ fare in Lege Superioris. Quapropter foliim per commuta- tionem poteft V. D. liberari ab obli- gatione hujusvoti,cum comniutatio absqueullacaufafieri podit per pri¬ vilegiran Buli® in omnibus votis, pr®ter illa caftitatis. Religionis , & peregrinationis ut dicii Azouus tom. 1. lib. 11. cap. 18.7.13 fi autem iret equefter, quatuor dici itineris commutantur in unum diet jejunij, ut dicit Sairus in Ciavi lib. 6, cap. 2. 69. Quantum deberet expender: eundo ad hanc Ecclefiam ? P. P.R. ex penderem fex regal« C. Iftos fex regales V. D. darede. bet in eleemofynam. Cimi autei nulla comniutatio' votorum fid poffit virtute Cruciat® abfque aliqu votun ordin quam pletur gat,( quod cum 5 mm. 1 12. n. C01 nehuji diebus ficere eft dabit duodc deund tem, 1 illam I clefiair fudiflei Hierofolymitan® ( quia peregrinatio Romana , & Compoflellana funt etiam conimu- tabiles virtute Buli® , in opinione Kodrkjuez , & Villalobos tom. 1. trači. 25. c/etuf. 9. num. 43. Licetin reni aliquantum inferioren !) modo fequenti. 68- Očto milliaria po/Tet ne V. D. perficere intra duos dies ? P. Ita P.R. ut V. D. aliquid ad capfulam pij nat, ubi recolliguntur eleemofyB in fubfidium Cruciat®: & fuffici« fi ponat duos regal encimi h$c quar, titas fufficiens vidfiatur Rcmigio etiam refpectu locupletis perfoM trači.2. cap. 2. §. 20. num. 8. Iftos duos regales, quos in futt U1 j‘^ dium Cruciat® dare debet , potd tcc c ' ! exfexdandis in eleemofynam exe pere,utdicitur in additione Medili 1 ® Bufembaum in explicat. Bullavit rumdub.i6.drt. 1. num. 6. ,an b 70. Non absque myfterio intt' “ ter ‘a rogavi, quantum expendiffet euudj r ‘ P P' ad hanc Ecclefiam ,absqueeo,q^ bUian interrogaverim, quantum redeun® Hoc re pote absque 7 i- S A »VI 1111 J VjUAlHUlll IVUvM - . n expendiffetj cumjuxtaaliquos c et ' apud Villalobos part. 2. traB. It mu dif 33. n. 10. folum expenf® in et / 0c j ter do, & non in redeundo coniniu^ intf' euiii j»q«f ieunoo os $ S. 3 * in e dc# Caput IV. De Voto /7* , regreftus tamen cifcij.ft.feleB. §.2. n. 44.&tuncnon eft opus applicare ullam elecmoly- nam in fubfidium Bulice Cruciatce: votum redeundi ordinarie eft necefiarius; cumnun- quam ibi fiatmora, ubi votum coni- pletur: & qui fe ad rem aliquam obli- gat, obligat fe pariter ad totum id, quodeft annexum lili rei. Sic teneo cum Sanchez in. Sum. lib. 4. cap. f 6. mm. 14. Sairo in davi Regin lib. 6. cap. 12. «.20- & cuni -Viilalobos loco cit. Concludo igiturjpro comutatio- nehujus vori V. D. jejunabitduobus diebus, pro illis, quos pcdefterper- ficere debuiftet, dabitquc inelee- molynam 12. regales; duos ex iftis dabit in fubfidium Cruciatae , ciim duodccim regales in eundo , & re- deundo expendiflet: pro merito au- tcm, quod lucrata fuiftet vifitando illam Ecclefiam , vifitabit V.D.Ec- clefiam fui domicilij j &fiibipreees fudiffet, & fuiftet confefla, & com- nranicaffet, id ipfum faciat in hac Ecclcfia.. Hocniodo Confeftarius procede- r c poteft in commutatione votorum a bsquc exceflivo fcrupulofuperma- tCr um, an fit cequalis, vel non j cum nirit trianon fit hic menfuranda me- ta phyficč , fed moraliter, & juxta prudentne.. 7 1 - Si Confeftarius eft Regularis, ■ P°teft virtutc fuorum privilegiorum Jonntiutare hoc, & omnia ahavota jprmter illaquinque Papte refervata) 0t *riquezrow. i.^cj.rcg. ^.63. art.q. (^ aiu hez lib. 4. Decalon. cap. 54.»,3. V 11rus 5 Miranda, & ali j, quos citat, L ’quitur R. p. Leander a Murcia Vlde^ . - --• » • a *•***»—** 0 n & ne *t!'cat. cap. 7. Šegula P. AL S. Fran v > quia tune folum hsec requiritur, quando virtute ejufdem Bulice fit commutatio,non autem virtute alio- rum privilegiorum. Et fi adefletali- qua caufa , tune partim difpenlare, partirn commutare poteft ad niagis vitandosferupulos 72. P. P. R. confiteot, quod pro- pna a urhoma te votum a me enuftum unius rei in aliam commutaverim. C. Commutavitne V. D. hoc vo¬ tum in melius ? quia quivis pro- pria authoritate fuum votum com¬ mutare poteft in rem evidcnterme- liorem... P. P.R. non fuitmelior. C. Fuitne aequalis j quia quamvis multi Authores negant, quod ali- quis propria authoritate poflit vo¬ tum in rem cequa!em commutare; Medina tamen, Henriquez , Tam_ burinus, & alij apud Leandrum a SS_ part. j.Jitper Dtca/og. L 2. tr*&.,i.dijp m 18. §. i.tj. 9. affirmant, fieri poife propria authoritate. P. P.R. Ignoro, an res, inquam commutavi, fit melior, nec ne. C. Quce fuit materia hujus veti ? P. P. R. Jejunium dierum veneris. C. In quamrem commutavit hoc votum ? P. In elargiendam aliquam elee- mofynam his diebus. C. Quo motivo emifit hoc votum jejunandidiebus veneris? P. P.R. ul iiberari poffem a ftiiiuiliss H. coneui. Traftatm TL De IT. Pr£cepto. concupifcentiae, quibus laborabam. Confeflariusvirtutc privilegij,Bu!ls, ( C. Nulli voventi licitum eft, nec permiffum, commutare vota propria authoritate in aliam rem minus bo- nam , quamvis podit commutare in rem meliorem, vel aequaliter bonam; & ad cognofcendum , quaenam res melior fit, non folum natura & bo- nitas intrinleca rei fpečfanda eft, fed major bonitas, quam habet refipečiu voventis: v. g. Oratio in fe ipfa prae- ftantior eft jejunio refpečfu voventis tamen poteft jejunium efte melius oratione; &dato , quddeleemofy- na fit virtus nobilior , & excellen- tiorjejunio, pro V. D. tamen ftimu- lis concupifcentise laborante minus bonumfuit eleemofyna, quam jeju¬ nium; cum ergo fit minus bonuin, V.D. non potuit propria authoritate votum jejunij in eleemofynam com¬ mutare. Ita Villalobos inSum.tom. 2. trači f. 34. Aif 31. nurn. 4. & 6 . 73. P. Nune incidenter occurrit mihia!iquis ferupulus ; quia , cum emiferim votum portandi cilicium ob hoc motivum omnibus diebus fabbatinis, Confeflarius commuta- vitin Rofarium ijfdem diebus reci- tandum flexisad terram genibus. C. Senfitne V. D. majus ftibleva- men in fiiis tentationibus portando cilicium, vel recitandoflexis geni¬ bus Rofarium? P. P.R. ex utroque medio exper- usfum aliquod fublevamen inmeis tentationibus; pariim tamenpLus ex cilicio. C. Commutavit ne hoc votum vel Jubilad; P. P. R.virtute Bulla*. C. Habuitne caufam hoc votum commutandi ? P. P. R.magnamdifficultatemfen. fi in portando cilicio, & multoties transgrediebar votum , foiamque hanc rationem allegavi Confeflario pro commutatione obtinenda. C. Ex fiententia Aragonij, Toleti, Sanchez, & aliorum, quam citat,S fequitur ut probabilein Leanderi Sacram. part. 2. traB. 5. difp. 144 156. &' p. 7. traB. 1. difp. i§. §•!■?; 12. poteft authoritate. Confeftarij virtuteBullffi, & Jnbilaei commudfi votum in aliam rem , quamvis minili bonam. Hoc quidem verum eft, fed, cum illa in in or bonitas, quam habet res , in quam commntatur votuUi habeaturpermodum difpenfationiii hcec vero requirat caulam , ut fi« 1 podit; ideo ad commutaodumvo tuminrem miniis bonam caufajp* requiritur, ut dicit Villalobos fif cht.num. g. cx quo patet, Confefl* rium optime commutare potuit votum cilicijin recitationem Rofi ,! ' flexis genibus; quia quamvis fitai'- quantum minus bonum pro V.D' hoc tamen fecir cum privilegioBu|‘ lac, &pro illo modicoexcedii boi' 1 ' tatis , qui refpečtu V. D. reperiebj' tur in portando cilicio , fuit cam 1 fufficiens notabilis difficultas, q ua * experiebatur in hujufmodi op^’ & quodhtec difficultas fuerit cau 1 ' faepius transgrediendi votuim Pl res f toru lariti fetTai detii jufiri' coni temp derci histr lobo part. h- § Sum. Etqu aliqu potet Exb niti 74 i Plute* C di fit’ tiim d dere, men ; bum / Eome lunina totus affert ’ ^uani f ere, i Mu* ; *ducf Caput V. Exhortationes fadenda Fcemtenti , &c. jp lulls, Plures regulas adftruunt Autho- ba proferre afliiefcat , abftineatque res fervandas in commtrtatione vo- ab ijs, quae vetom Catholicum de- torum: fed, cum haee materia regu- dccent. otura lariter requirat tempus, 'nec Con- feflarius podit diu , & fufficienterfe n fen. detinere, fic non eft laudabile, hu- toties jufmodi materias citd expedire in mqut confedionali , fed fumendum eft flario tempus, quobeneperpendat, pon- deretque cafum legendo libros de oleti, histra&antes, & videri poteft Villa- tat,& lobos loco cit, Leandera Saeram. ideri fcirt. r j. tra£i.i. difp. i8- §• 2.*?.32.žf’ 14.J1 §. 3. q. 52. Thomas Sanchez/w j. 1.j, Sum. tom. 1.. lih. 4. cap. 36 -per toium. reflarij Etquihujufinodi libros non habet, nutaii aliquem virum dočtum coniulere minili poterit. habet C A P U T V. 2 Exhortatio?jesfacienclc-e Pce- it fieli nitrnti confuetudinem jurandi , vel yg, hlafpbtmandi hahenti,: fajufo Advettat V. D. quod hoc vi- s faf 1 tium jurandi, & blafpheman- nfeA' oi fit vitium diabolieum, quod mul- otuit tum difplicet Dno; eft enim vilipen- Eofifl ^ cre > & fpernerc SančHdimum No- fitali' finim , proferre ad omnever- V.D’ ~ Ul n dne reverentia tantum, & tale io Bu|- Nomen , quo prolato tremunt co- i bo®' iumnas Ccelorum , & contremifcit ; riebi; totus Infernus. Nihil plus laboris t carf’ a ffert V.D. dumdicit, fitbnedičhis, 1 qu 3tl *) Ua ro fi dieat, fit maiedi&usvel di- °P ef£ f' jf re 5 ^ EUS adjuvet te, ac dicere Dia- ; caU“’ °luradjuvette' cum alterutrum fit . . fac.de , bona, ac Chriftianaver-- plutt* Quae nam erit diftinffio internos Fideles,& Gentiles finoftrislingubs Iper nimusV enerabile NomenAman- tifiiminoftri Dei ? quomodo Catho- liciappellari poterimusfi verba no- ftra non correfpondent Profeflioni tam Divina* ? an non confideratV. D., quod lltfignumfilij perditionis jurare fine refpe&u erga Deum 110- ftrum ? nosdifcernim!ishominesex idiomate, quo quisque loquitur, !o- quentem Gratce, dicimus, ede Grae- cum: loquentem Gallicc, Gallum: Hifpanice, Gilpanum: Germanice, dicimus j ede Germanum: Idioma Ccelefte eft verbum bonum , quo laudaturNomen Dei; verbum ma- lum , ut bladphemia, & maledičbio , idioma Infernr eft : etgo proferen- tem verba mala quibus Ipernit No- men Dei , d 1 ceni us ne ede filium Cceli? nequaquam; quia idiomate Goelefti non loquitur; benč vero fi¬ lium Inferni, cum idiomate damns- torum loquatur.. Quomodo V-D.fubfiftet ante tre- mendum Tribunal Chrifti, quando morietur? quid refpondebit DEO, quando tremenda ejus Majeftashu- jus abominabilis peccati rationem exquiret, & ipfi dicet: accede Chri- ftiane pedime, quod nam malum ego tibi feci ? quas injurias tibi intulit meum Sančdidimum Nomen , quale Iprevifti, & injunjsrfFecifti , haben- do iemper fiiperlmguam fine timore^ H z relpeftub (6 o Tračiatus II. relpedu ,aut reverentia aliqua ? quo- modo aufus fuilti fpernere tua diflo- lutalingua Nomen, quod debuiffes ex toto corde venerari ? Qujd dicet tune V. D. ? quomodo optaret tune, ut dentibus linguam abfcidilfet po- tius, quam talia difloluta verba un- quamprotuliflet? Emendetergole, ut tantam confulionem , & dolorem effugere valeat. Ad fuperandam hanemalam con- fuetudinem, dum mane furgit, for- met firmum propofitum , tora die nonjurandi, nec blafphemandi; di- cat in honorem B. V, Mari,®:, unum Salve Regina, ut afuo dilediffimo Filio eigratiam impetret, exequen- diid, quod propomt: &fialiquan- do ex impetu irae incideret in ali- quod juramentum, vel maledidio- nem , illied recitet devote unum Ave Maria , vel afeuletur terram , vel fignet le Signo S. Crucis , ut his poenitentijs recordetur le male fe- cilfe& fic lenimi hunc malum habi- tum jurandi , & maledicendi depo- net , &utvidere poffit, quomodo Deus talia segrč ferat, &quomodo levere iilos puniat, qui jurant , & maledicunt, motet hunciequentem cafum. Refert Alexander Faya .part. 2. litri. Juramentum. de quodam Reli- giofo Societatis JESU itineranteper Hilpaniam, qui riode fuperveniente holpitium ingrelTus, ibidem mulio- nera quemdam magnum blafphemu invenit, qui ad onine verbum jura- menta proferre folebat: Hunc Re- De II. P/recepto. ligiofus rogavit, auatenus a totjura. mentis abftinere vellct • At ille ad Lit monitionem adeo Religiofam flot tur id ci faciens, tota nodein hac peffim; de bo conllietudine perfeveravit j eaden exco noete dormientibus j omnibus rugi make tus tam horrendi intra, & extraho Quan fpitiUm auditi fuerunt, ut omne dit, i in eo.exiftentes pertimefcerent,at quial ledo furgentes accenfa candela,uii. Camii de nam rumorille horrendusprovt ergo niat, mquifierunt,&mulionempc!. afcem jurum 111 Itabulo ad pcdesmuloruii de are exanimem deprehenderunt. jullni tailG, igitur fuit, ut ille, qui animal in b No quela erat, moreretur ut animal it bisfui iftercore inter beftias: cujuscorpffi prolit fuper lede poiitum fuit, ut fcqueri pluiu 1 die fepulturae traderetur: veneruni lervit fumo mane ad lomm, ubi poličuefl au diei corpus , nec illud amplius invent; liaprc rune. Mirum igitur non eft, qu6c ret,a ^ Diaholus rapuerit animam,& corpu poten hujus viri perditi,.& Deuiu adeo.cor tre pe: temnentis,. acli.de eo nunquam»alt quid audivillet. 1 Nech j dodn Exh ort ati one s pr o mahat veru m centibus. , nas D los in N O11 perpendit V.D., quamal) 0 , deq U( minabilis res fitmaledidioj ln ter< Sciat, quod hsefit verbum judic 1 ' tivum cordis damnati, animirela$ ti, Spiritus immoderati, & incoinp 0 liti ^ & quod maledicere abfque n 1 *' tu pcenae lit evidens argument« 1111 quod animatn cjus poffideat SatM 1 infernalis. Ling u)l tjurs. le ad i floc leffim; eadeit s rugi. :ra ho. amne nt,ai In, uo provc. m pet loruti f uftuit in lO' tnal it /Olj® querx .ierun; cuerat ivent' quo: eorpu oec: tn%i tleti m aco' tio ? iudieS' rela$' omp ff ue & ntu ® 1 Satha [ ing* Caput V. Exhortationes pro maledkentibus . - h Lingua, inquit Chriftus } loqui- turid,quodincorde geritj exeor- debonoprocedunt verba bona, & excorde malo, verba mala, & verba maledidioms a corde maledido. Quando fiimus per caminum afcen- dit, infertur, in culinaefle ignem : ; quia fumus eft fignu naturale ignis: Caminus cordis eft lingua, quando ergo per hanc verba maiedidionis afcendunt, fignum eft{, quod in cor¬ de ardeat ignis infernahs 3 inflamma- tail Gebenna.Jacob. 3 . Non confiderat V. D. quod ver- bis fuis peffimis integrm famili$,tam prolibus,quam famulis malum exem- plumtribuat? quid , qu 3 eib, filij, & iervi tali fine timore DEI proferre audientes addifcent, nifi & illi fimi- Ha proferre ? & fi quiseosinterroga- re baquo fimilia addidicerint, quid poteruntrelpondere, nifi a meo Pa- tr « peffimo, a mea Matre iniqua, qui raaledicunt velut furiae infernales. Nechujus tantum damni, & peffimae dočlrins cauia moralis eft V. D.; ver umtimendum eft ipfi, ne Domi- nus DEuspuniat tamV. D., quam il- losin pcenam malorum verborum; “ e 9 Uo plurimi cafus adferri pofiuntj Hiter quos. Excmplum contra maketi- • cente s. R Efert P. Andrade in fao itinefa- rio igrad. 12. §.12. le novifte in quadamGivitate ju venem, in auem Mater de nodurno ejus e domG cgreftii invita maledidionem hanc jecit drogo De um, cimi meis monitis parere renuas, ut pugibnibus intere- maris, cujus maledidio mox fuum effedum habuit nam quadam node gladio transfoflus fuit, ac exanguis Matri allatus , de maiedidionis fhse exitu ingenniit. In Miffione pariter mihi contigit, qudd, dum obviarem viro contra uxorem maledidionem hanc eniit- tenti, morteoccumbas ex malo co- ftae ; paulo poft illa praedida infir- mitate laborans fupremum vitse diemegerit. Alia fcemina notificavit mihi ,quod ob merumfletum uniusfilioliladen- tis impatiens fada in haec verba pro- ruperit: utinam femcl mortem obi- res; his didis puerulum nulla infir- mitare laborantem fequenti die e vita migrafie confpexit, nullumque fignum mortis praster maledidione extitifle, obftupuit. TRACTA- 6/i Tračlatm III. De TRACTATUS III. DE lii. PR^CEPTO. A P U T I. Memento , ut diem Sahbaii Sanffifices. I N hoc Praecepto uaum praccipi- tur, & alterum prohibetur. Prae- cipitur auditio Mifli omnibus <3iebus Dominicis, & Feftivis; & cir- cahoc funt duae Propofitioncs dani- natse ab Innocentio n. quas trad. io. num. 183 . & pf. exphcabo. In hoc Preecepto omnis iabor Icrviiis prohibetur, de quo multa dicam part. Z. hujuf praxis trad.16. c. 8 . &' 9 - Prohibentur etiam ačlus judiciales, dequo tradam part..2. trud. 15. cap. 3. num. 3g. Et licet materni jej u.ni j. ad quartum Eccfeii« Prsceptum pertineat* ut tanjen inter Praecepta Decalogi ponatur, loquar de hac in hoc Praecepto , remittendo cactera hujus affunipti ad part. z.hujmpraxh. ubi trad. ip.num.i^.tS" feq,&num. 181. & ftq. in explicatione Propo- fitionum 23.29. 30. 31. & 32. quas fuperhanc materiam damnavit Papa Alexandcr 7. muitas ad hoc perti- nentes dočtrinas dilucidabo. i.P. P. R. ine accufo ,qudd duo- bus Feftivis diebus non audiverini Sacrum. C. Omifitne Sacrum ex fua culpa? P. ItaP.R. C. Dicat mihi, qua de caufa ? III. Trcecepto. P. P. R, lemel ante agrelTum itei licet poruiflem, nonaudiviSacrit opinando me ea;n auditurum in lo co,quo proficilcebar, led quanaquo dilčellit? ,, P .1 quod 1 rim, l C.I cavit, nvs co poner licet V Tuit Te fionis & hoc die Fe ligioni Not tim cc mortal de om fua cul modo, modo! „ 4 -P- Fefti, c infirma non po in firm a Wiffa m , C. E; Pečatu Miffam P. It C. E> ter pece Ton. artem indez, d, uti mč in. lerata, ■amer- tre. d tem- -eft™ ira, 5 : quia. 1111 el ecipe- 3 ajeta- rus ' efol. i mis 0 opere- it con- labor =; . 10. Sylvcftri, Gabriel is, Palu- dani, & alioruih, quos citat, &fe- quitur R.P.Leander a Murcia Ca- pucinus inexplicat Regulce P.N.S; Francifci cap. 2. fuper 3. L 2 n. 2%,. Quadragefima m 6$ Tracfalus lil. De 1IL Pracepto n. 22. qui docent, quod is, quipe- 19. P. P. R. me accufo, quod ii defter per majorem partem dieiiter peragit, hocque neceflarium, & u ti¬ le eft , regulariter.ad jejunium non tencatur: fed proficifci ad laborato- rcs eft exercitium urile : ergo , fi per majorem partem diei pedefter ince- datin hoc exereitio, regulariterad jejunium non obligabitur. 18- P- P. Rime accufo, quod qua- damdie ad venationem iverim, ex qua fui ita defatigatus iequenti die jejunij, qubd jejunare non potuerim. C. Praeviditne taliter defatigacio- nem, ita ut feguenri die jejunare ne- quiret? P. P. R.dehocnoneogitavi. C. Ex Decreto Alexandri 7. ante cit. infertur , qudd venari, ludere pila, feu exercere aliam occupatio- nem voluutariam, quau vitari poteft, non lufficiat, ntquis a jejunio exi- matur contra Medinam, Ledefmam, Filiucium,Villa!obos,quoscitatDia- na part. j.irnB. 9. rejol. 40. docentes, eum , qui voluntarie obicemponit jejunio v. g. defatigationem per lu- fum pilarium non peccare omitten- do jejunium , qiue opinio eft con- traria Decreto Alexandri VII. cum autem V. D. non prceviderit ex hoc exercitio voluntano futuram tan- tam defatigationem, ut impotens _ ___ redderetur ad jejunium , non pccca- res cxculant a jejunio: V. D. nom' vit omittendo jejunium, nec eundo beret ferupulum ob datam illisCfl ^d venationem; quia deficiente hac pracvifione omiflio voluntaria non fuitj.ita Rodriquez in Sum. tom. 1. cap. 23.«. 6. Sc alij. Fefto S. Jofept nonjejunavcrim. C. Laboravit ne illatota feptinu ;na, in qua fuit Feftum S. Jofephr? P. Ita P.R. C. Quo labore? P. putando, 8c fodiendo terram C. Non tenebatur jejunare illadii ita docet cum aiijs Thomas Saneh: ubifupra 10. cum Medina, Angclt Vičtoria, Sc P. Murcia ubij upr a n, 2: qui docent, eos, qui tota ieptimam laborant labore molefto, quanre una, vel altera die laborare definar obpluviam, vel aliam caufam, no: obligari ilia die ad jejunium ; quiac labore antecedente Sc fubfequc® vires debilitatee remanent, Sc eget reftaurationein die qua labons definunt. 20. P. P.R' me accufo, quotH domum reccperim fartores die jej« aiij ad laborandum, quibus collatifr nem, Sc coenam dedi. C. Intendebant ne fartores jej 1 nare, vel fe determinabant ad ne' jejunandum? P. P, R. foli petierunt cceni® dicendo, fe non jejunare. C. Si probabilis eftet fententiaf gundez Pracep. 4. lib. 1. cap. 8' w,] & 16 .inf ne, Sc Ledeftnže, qui ft r j f nam: hauc vero fententia eft daii' n ‘ taab Alexandro VII.in Propofhd ubireprobat opinionem-,qubdo f nes Officiales Reipublics excuR tura |e an illi cum je uioco qu£e d mum, ».3. A 21. tentia fat, V do 1II1 rint, S minav gunde rejo/. 1 ad lab gatur1 tiante quiaa nandu nam u Filiuci 5 • nun. tru 3 .2 crant dum, 1 niftrar 22. juniur omne: linam cent. C01 S"i ni rio, g Saneh l Bub, Sut ‘H. Caput III. iod ii tura jejunio; nec certificari opus fit, ofept an iilorum labor compoffibilis fit dim jejunio , vel non, adeoque opi- ptinu niocontraria vera, & communis dl, hr? qu£ docet fartores obligari adjcju- nium, Layman. lih. 4. trači. 8- cap. 3. ».j.Azorius part. 2. lib.%. cap.ij,q.$. erram 21. Quamvis improbabilisfitfen- illadi tentia, qu$ fartores ajejunio excu- mehi: fat, V. L), tamen non peccavit dan- ngelc do ilHsccenam ; ciim ipfimet petie- an. 2: rintj&adnon jejunandum fedeter- timaoi minaverint ; tum quia. utcumFa- naniv; gundez docet Diana part. 1. trati. 9. slinar, refil. 13. ille, qui conducit artifices n, not ad laborandum diejejunij, non obli- qui«t gatur conducere tales, qui non ob- quef ilante labore poffint jejunare-, tum : eges: quia abfolute determinatum ad cce- bo» nandum licitum eft invitare ad cce- nam urbanitatis gratia , ut docet [uddit Filiucius/o»?. 2. 'traSl. 27. part 2. cap. ie jej« 5. mm. 64. & Villalobos in Sum.p. 1, >ilatifr fraS.23.Ayi3. n. 2. ergo fi fartores ttant determinati ad non jejunan- es jej 1 dum, ličite potuit eis ccenam ad.ni- ad no> : niftrare. 22. Ufi quinonobliganturad je- snt* juniunv; funt agricultores, fabri, Sc omnesilli, qui opera laboriofa ma- ntiar gnani defatigatione caufantia exer- 3. f cent. ii farto Concionatores, & Confeflarij, ioid |! qui niultum laborant in fuo minifte- llisc« rio, ctiam exculantur, ita Thomas dan 1I1 ‘ ' anchez in opujcul. tom. 2. lih. c. cap. Sutores excufat ajejunio Leflius KCUic It. 4 . C(l/ . a , duA ' 6 n ^ Bonacina De Jejunio. 69 dcLeg.drfp.ult. q. i. part.uit. nun?. io. Layman ubi fupra. Ego vero cen- fco cum Toleto lih. 6. cap. 4. nam . 3. tales ordinarie obligari ad jejunium quia laboreorumtam gravis non eft, ut eos a jejunio eximat. 23. Barbi tonfbres non excufan~ tur a jejunio, ut DD. communiter docent, Laynian , Leffius, Azorius, ubi fupra , & ali j multi; exquo in- fertur,quod etiam Medici, & Chi- rurgi ad jejunium teneantur. Mulieres gravidse , & quae Iačlant, non obliganturad jejunium; ita Lefi Gusubijiepra n. 39. Valentia tom. 3. dijp. 9. q. 2. punti. 2. Vega in Sum. tom. i.cap.ti 4. cafu2 2. &alij. Exculantur fenes 60. annorum, quamvis robufti, & vegetes fine. Sanchez in Sum. tom. 1. lib. 4. cap. 11. n. 34. & 4 7. de Matrim.dijp.32. num. 17. Portel. & alij,apudP. Leandrum aMurcia inexplicat. Šegula Pratcept. 3. cap. 2. §. 2. num. 18. j quia fineBtu ipfa ejl morbut. 24. P. P. R. me acculb quod, dum una die QuadragefimiE me ali- quantum male lenferim, comederim earnes. C, Confuluitne Medicum de ma¬ lo fuo? P. Non P. R. C. Forte fuum Patrem ipiritua. lem? P. P R. ncc iftum. C. Quandoinfirmitas eft gravis, v. g. febns tertiana, & quartana ! non eft necefiarium confultare Medicum vel alios ad vcfcendum carnibus; I 3 fed 70 Traffiatm III. De III. Trčcepto. fed quando infirmitas eft valde Ic^ Layman,Vilialobos,Su3rcz,8ča!iji vis, & dubitatur,. an. fit fufficiens, ~ ’ vel non, ad manducandas carnes, confultari debet Medicus, &Con- feffarius , & čara confenfu ambo- rura potcft exprivrlegio Bullas car- nibus vefci, etiam in cafudubio. Non eft tamen licitum alicui in fimili dubio arbitrara , fcu judicera agere in propria caufa, & furnere fi- bi licentiam comedendi carnes, & frangendi jejunium ,graviterquede- Hnquit> qui propria juthontate id facit. 2c. Ouoties comedir carnes illa die ? P. P. R. duabus vicibus. C. Qui rrangit jejunium faepius in die edendo cibos quadragefima- les, urnim tantum numero, & fpe- cie peccatum committit ; quia je- junium eft res mdivifibilis > quod fervandum jejunium : ergo fraft ietr.el fračtimi non oblig.it amplius illa die ; fed qui frangit jejunium edendo carnes, duo peccatamor- talia committit ; quia , ficut dicit Choninch. At Sacr.amentis dfp. 7. dub. 5. num. 42. jejunare, & non corae- dere carnes funt duo pnecepta di- ftindta habentia infuper diftinciam materiam: fed peccata nraltiplican- turnumero, quando Prreccpta funt diftinčta, & habent diverfam mate¬ riam : ergo frangere jejunium co- meden do carnes eftduplex numero peccatum. Ef infuper, quotiefcunque quis carnibus velčitur die jejunij, tot §eccata conimittit j, ut docet cutn Diana/nrf. i.trdB. 9. refo-l, 45. quia prteceptum non comedendi carnes eft negativum, quod obligat/c^tr, S" pr o femper. 26. P. P- R. me accufo, quod emiferim votum jejunandi una di; Mercu rij, in qua poftmodum p!u. rics fine ncceffitate carnes comedi C. V. D. peccavit faerilege fran- gendo votum jejunij fine neceflitatci plura tamen numero peccata noi commifit /aspius illa die carnes co- medendo '•> ut docet Sanchez» Sum. tam. r. lib. 4. cap. ll.num.tf, ubi dicit, quod is,qui fecit votum jejunandi aliqua die , non peccet toties, qnoties carnes comedit. Quia hic fibi non impofuitptJ' ceptum non comedendi carnes/e fe y nifi in quan.tum erat mediumaJ rr- femel jejunio cenavit jam pr$cc- ptum non comedendi carnes. Co» trarium tamen evenit in jejunijs Ec- clefise , qus in hiš per fe prohibtt efum carnium tanquam pržecept® 11 diltinčtum a praecepto jejunij)® clare videturin laberantibus, q l,()1 Ecclefia a jejunio eximit, non t* men ab abftinentia carnium. 27. P. P. R. me accufo , qudcb quatuor temporibus ladticinia > 5 ova fine Bulla comederim.. C. In Quadragcfima rantii finitp r? ' hibita lačticinia, in alijs verojeju® 1 ; extra quadragefimam ličita funti 11 " B.ulla. Sanchez, ubi j upr a num . 2 g in Qj umu; bus L . C jejuni etiair mede ma,n talia c nium come drage 2$. P.P.R. rneaceufbj quodeti^ moru coiim lom fu m/o/. qurefi No resda tutas 1 autem de, c proac guntu reillis piiloe clefia 1 fifios ( . ; l 9 ' JfJUiih «amh C. 1 Pumi p ita Vi] Pnde ifrai °fto < mis n c alijs quii irn« quod a di: pl«, raci fran- Rtatc, i noi :s co- n it 'OtlM »eccet dit. t pt& les p umni fra& )tS&: Co« ijs Ec- jhibtt eptun ut ii]) ,.quoi 0111« jod i* ia upt« e j unij 1 nt fi n< • 25 ' let# ■ i Caput ITT. inOuadragefima fregerim jejunium unius diei comedendo tribns vici- bushCocinia. C. Id quod di&iim eft de fra Orione jejunii Ecciefias comedendo carnes, etiam dico de fračtione jejunii co- medendo lačHcinia in Quadragefi- ma,netnpe j qudd duo peccata mor- taliacommittat, urnim contra jeju- nium, aliud contra .praeceptuni non comedendi lačticinia temporeQua- dragcfim® *, & quoties efum ladtici- niorum repetit, totnumero peccata fonimitdt; ita docctcum Choninch locofupra cit. Diana part. 3. trači. 4. m/o/. T57. Ratio eadem hic militat, qii£ fuperius de efu carnium. Notet tamen Confefiarius •, plu- rosdari pauperculas perfonas defti- tutas medijs ad emendos pifces, non nutem ad velcendum ovis h® proin- poteft , confiftit in fex uncijs; ltJ Villa| 0 p, 0S in Sum. part. 1. traSi. 7 - num. 4. plerique alij. Fa- h^^dez vero in Pracept.EccleJiaJuper 4 'Pacept.lii/. x. cap. I. n. i^.concedit circiter uncias; ifte tamen ni- «ns f elaxat quia collatio intro- De Jejunio, ft dueta eft , ut pctus non noceat, adeocfue ad hunc effechim quatuor, vel fex unči® liifficiunt.Et adverren« dum eft, quoa infex, vel oCco uncijs eomprehendarurtotum id, quodin ccllatione comedittir; quia Gens vulgaris putatfoium p 3 nem compre- liendiinhacquantitate determinata, non vero frnftus, & alia. Qualitas cibi, quem collatio ad- mittit, funt pan is, frufitus lica, vel recentes, laftuea cruda, velcodta, & alia dulcia ex faccharo. 30. ciocolata dubitatur, a-n fran- gat jejunium, vel non; ego teneo pro certo , qudd frangat: quamvis dicant, efie a!iquem potum: liben- terabea utentibus fcirera, an illain fumant per modum potus , vel pet modum cibi: potus eft ad extinguen- dam litim, cibus vero pro alimento ; fed ciocolata accipitur, & fervit pro alimento, & non ad extinguendam fitim : ergoquomodo poteftefte po¬ tus ? potus erit pro multis, quod non negatur { ut dicit Job ) bibunt quafi ctquam iniquitatcm. Non negatur, quod per modum medicin® in una, velaltera neceftitate licitum fiteam ftimere, fedhoc, quodreprchendU tur, eftulus toties, quoties. O qnam pariim Deus horum opiniones ap- probabit in fuo Tribunali, ubi pate- bit, fe non admittere omne id , quod hlc probabile appellant, etenim plu- ra, qushic ličita efie autumant,& dicunt, verenihil aliud funt, quarn purs reiaxationes corruptse natur® human®. CA- j 2 : Trači at m TIL, De C A P U T IV. Exl; ortationes. pro transgref Jori&M tejlorum., 3 1 ]jG , Nitatur omni poffibili devo- E 2 j tione Sacnficio MitTae diebus Feftivis interelfe, cum lit Myfteriunv dded fupremum , cui Angeli coelo- rum cum fumma reverentia, & trc- niore afliftunt, ut adftantcs praefen- rise Dei Sacramentati. Attentecon- lideret, quod Milfa fit repradentatiO' iilius incomparabilis bcnt ficij, quod Deus nobis praeftitit nos redimendo liio pretiofiflimo Sanguine luper. Crucis Altan pretio infinitorum tor- mentorum : perpendat , qudd.is, quemin nianibus Sacerdotisadorat, lit ipfcniet, qui pro a more noftnin- dicibiles pcenas iiiftuiit: contemple- tur eum tanquam mare poenarum, Imaginem dolorofamtomientortim, colaphis, affedum , fputisnllufum, flagelliscaeium, Ipinis cor.onatuni, ac tandem in Cruce nianibus , & pe- dibus acclavatum , mnumeris op- probriis, ut malefačloreni niortuum, qu2£ omnia fumma cordis dulcedrne, & amore ad nos mileros lalvandos pertuiit. 32. Abftineat fe a laboribus die¬ bus Feftivis 3 impendat in noniine Domini integram hebdomadam in laboribus pro corpore , led diem Feftivum in labore pro anima.. Si his diebus Feftivis non ftudueritaudire omniaSacra,quae poteft, neq; fe Deo recomendare orationibus j&.operi- III. Precepi o. bus Sandis, certe in pundomortii fe exoneratu inveniet operibus-bo. nis. Ule, qui autumno non feminat, Augufto mhil metet, & qui.parcele- minat, parce & metet. Si V.D, no« feminaveritin terra animae fu$ gra- num virtutis s & opera fanda, ver: non colliget frudus Gloriae Ccelt. ftis. Deus non ordinavit diesFeiti vos ad labores, lufus, laltus, &E miics occupationes, led utlauden« eum , ac debitum cultumSuae Divi nae Majeftati, & Sandis fuisexhibet mns; & lic procuret hoc breviviti tempore, quod ei remanet, feabfi nere ab omnibus occupationib«! minus.licitiS3Refle.dat fe habereai! mam egenrem alimento fpi rituali: ut corpus materiali, fi deeft corpor. refcdio montur, amina 5 qu$fc refedione. Ipirituali caret, quonn> do vivet ? ex fequenti cafu clarep* tebit, quantum Deus per Feftoru! transgreftionem offendatur, i lum contra eos , f Miljam, diebus Feftivis neglitunt) 33. Refert P. Andreas in funti* rario grad.. 11. §. g. de quodam nd ,! vaide negligentein obfervationefr ftorum. Hic ln fokmmori quad^ leftivitate popnlo ad Ecciens f° l1 ' confluente invitatus & ipie ad f5r dem gre IT; is a campanarum refofl j!r te pulfu, alčtndit equum, ad pos iolaria capelfendigtatia dih” 1 ' tur , emetienti benelicio equi t a f, porum planitiem diabohcum ob vl ‘ Ipcdrum, eumque hunc in motk alloquitUfr alloqui /iamad lica, & bis ad 2 tuša da tendos: cuffit 1 terram iniferč Diaboli mumad rcliquit Mifla , deant. Exm 1 w.§, 7 . eno , qi amicis ; gratia fe fcfluent taverna extendt ciiniculi ris deti; vilibilj { cvanuit ris eum vernam c fluxera dum , S u > om “ e ati(Iir P e iavil mortii 3 US-bo. :minat, »arcefe. D, no« uae ga a, v«! : Ccelt. ssFeli s, &li- udemit IS Divi' 'xhibt!' evi vi« fe abl :ionibit »ereani’ iritiulii corpor. qus f® quomo- :larcp> eftoruE f , f >unt t /»»# m n# ioneFf iiiadaff is K ad d efor# ad cf i dila b; ' 'ui i ob vli ' Caput IV. Excmphm contra eos , &c. a lloquitiir:cumtu nohsadire Eccle- commendavit , quando /Jamad audiendum Sacrum cum mu- fica, Stfermone, lares inferni adi- bisadaudiendos cruciatus, & gemi- tusadamnatis ibi in aeternum emit- tcndos: Hisdi&is horrendoi&u pcr- cuffit militem , qui concidens in tetram proprio fanguine invclutus miferč expiravit , ejusquc animam Diabolus abripiens corpus foediffi- mumad inftardamnati, preuterat, rcliquit,ut negligentes in audienda Mifia, & concione refipifcere ftu- deant. Exmiplum contra eos, qui non fanBijicmt fejlt. 54. Refert idera P. Andreas loco ^.§.7. de unoCurato , vel Paro¬ lo, qui ante Sacrum una cum fuis amicis ad venationem recrcationis gratiafecontulit : inquacanesper- ftquentes cuniculum, hicfugiens in ternam fe abfconditParochus ex tendens manum ad cxtrahendum Clln iculum ex caverna 3 eamdem in- 3 ijuauuu deor- fum per illam obfcuram cavernam deferebatur : interrogatus poftmo- diim ab alijs 5 ubi nam fuerit, & ad quem locum per illam cavernam de- venerit, maximis cum lacrymis re- fpondir: nonhabeoverbaadexp!i- canda acerba tormenta 3 quae his- diebus fufferre debui absque notitia> ubi namfuerim; quid autem dixero, nihil erit refpečtu eorum , quas fui pailus, nec meis verbis fides ulla prs- beretur: omeaftultitia! orecreatio infaufta! amici mei difcite a me, & ferid Fefta fandlificate 5 Angelorum Reginam, qua mediante ab Inferno fumlibcratus, fummadevotione re- colite. Mutavit vitam taliterob hoc accidens 3 quod optimum teftimo* nium dedit, quantum ibi pati de- buerit. Exquo Sacerdotesaddifcerepof fiint 3 quomodd tcmpus anteSacri- ficium Miflae celebrandum impende- redebeant in praeparanda anima ad tam Divinum Sacrificium , quod in Altari perficiunt, ncvc ante hoc in- ftsdetineri fenfit, ac apotentiain- urili temporis difpendio diftrahan. Vl fibilifč ad eavernam trahi. Interim tur. Hi pariter admoniti reddantur cv anuit Parochus, focij exiftiman- quod , fi tes eum ab Inferno abforptum, ca¬ jnam accedere aufi non fuerunt: ef >uxerat aliquod dierum Spa- tlu ® 5 & comparuit Parochus , omnium primo fe contulit ad Sat i(Rinam Virginem in Guadalu- P e invifendam 3. cui fe cordicitus quod , fi Deus tanto punit eos , qui diebus Feftivis la- bori licito incumbunt, ut eft ve- natio , quid faciet cum illis , qui Fefta rebus profanis, faltibus, lu- fibus, Sdaboribus fcrvilibus incum- bendo transgrediuntur. Tračfatm IV. De TRACTATUS IV. DE IV. P&ECEPTO. Honora Patrem , & Adatrem. IV. FrdCepto* amor , rcverentia , & obcdientit p contraatnorem Parentibus debitm 2 ',‘ pcccantFilij ,qui Parentes fuos odi: m '° nabent, abhorrent, corvooculoin ox 2. rc * C.I C A P 11 T I. tuentur, & corde perverfo cisloqi acincorum m.ferijs, & neceffitati ina ^p bus fuccurrere renuunt, cumidli cere poflint. Contra revcrentiu - a ^ M 1 De Obligatione Filiorum erga ParttUcs. I N hoc quarto Prsecepto , in quo DEUSpraecepit honorareJPatrem & Matrem, diverfae obligationes comprehenduntur ; fciliccc , ohli- gatio Filiorum erga Parentes, & ifto- rum in educando nutriendo, corri- gcndo , & inftruendo : obligado uxoris erga Maritum, & Mariti erga uxorem: Superiorum erga fubditos, &fubditorum erga Superiores: di- fcipulorum, & pupillorumergaMa- giftros , & Tutores: famulorumerga -Dominos , & Dominorum erga ta- mnlos : &• pneterea obligado, quam quivis in fuo fiatu , & officiohabet. Tradam hoc loco res magis pra- čticas, & neceffarias, cx quibus piu- res alite deducipotcrunt. In fecunda vero parte hujus praxis loquar de /pedali unius cujusque obligatione ad fuum flatuni, & omcium rcquifita. i. P. P. R. in hoc prscepto mc accufo , quod multoties rcfpečtum erga Parentes perdiderim. C. Tria a Filijsexhibenda efTe Ge¬ ni toribus docent Theologi, & funt, pcccantFilij, qui Genitoresverki ™™ arrogantibus , & injuriofis affidun; manusque in eos injiciunt. Cont:. obedientiampeccant Fiiij, quand; ^ mandata Genitorum non exeqim ^ lj ( tur; quod totum clare patebitexti v folutionibus interrogationum fi quendum , & incipiendo ab ok: dicntia. Dicat mihi, fuit ne cxecutusic bus: fi uxorer quod a fuis Parentibus fuit ip«- , j- pofitum ? -otip P. P. R. ordinarie non libentf feciid, quod prseccperunt, & iE f 0 ] e quando etiam omifi. a p U( jp C. Id, quod ipd prseceptum fe rat j 0 erat ne res notabilis , & alicuji momenti ? tioni c P. P.R. imperaruntmihi,neno® j ffl j. donioexirem, itaut lerd redit« 8 tesatte ne chartifolijs luderem lufu p ct ' ;! fnorum lofo, in quo multum perdercp 1 ' dj clm( . feni, ut vitarem malosfocios. , Jvi atrim C. Hoc totum eft materiaalrf q Uas momenti, ideoque inobedientu n eiB ^ quolibetex hiseil peccatutn tota Ql , le j ita Villalobos part. a. nep a;e člif. 6.«. 3. eftque communis. In 11 Solin bus tamen levibus domefticis,&P ! iiusduc vi momenti Parentibus non ob^ 1 rente pt dlcommunitcrpeccatumveniaR sd q Uai lentii ebitu; )s odi :uloii slocjii; effitati midli entiu 5 vedi iciunt; Coni; juand; equm itexrt im I b obf itusid ipfi it ibentt &)ii m ® ilicojt e nod 1 dir® peri: f :rc p« 1 iliCBf mo 111 tS. f Inf M )bcd l Caput /. DeObligatioveTiliorum&c. 7 / 2. P. P. R. me accufo, qudd con- ducendo illam perfo.nam a Parente tra voluntatem Patris mci duxcrim propofitam fedanrurrixae, litcs, & Bxorem . .. familia a gravimiferialiberatu C. Perfona , quam duxit, cratne inaequalis qualitatis> & conditionis? P. P. R. In omnibus quidem fuit aecjualis, Parentes tamen propone- bant mihi aliam aequalem. C. Si duxifiet aliquam notabiliter in$qualis conditionis contra vo¬ luntatem fuorum Parentum morta- liter peccalfet, ut dicit communis Theologornm cumToleto, & Na¬ varro apud Fagundez in Dccelog. lih. 4 .mm. 4. quia Filius tenctur obedi- reGenitonbusin rebus rationabili- bus: fed rationabile eft non ducere uxorem intequalem: ergo,&c. 3. Ducere tamen uxorcm fibi s<]ualem contra voluntatem Paren- tum non eft peccatu.m, ut docent Tolettis, Molina, Cbrduba, &alij apud Fagundez uhi Jkpr. nuni .4. Et rado eft; quiaeft liber in elečtione ftiftatus ,ergo, quando haec eftra- fioni conformis, Pater nequit eum ID1 pedire. Ad quod multum Parcn- | es attendere deberent, qui filiorum auoruni, & filiarum voluntati contra- dicinit obligando eos ad ineundum ‘atrimonium cum perfonis , ad S u asnullum genium, &propenfio- 11Ci11 habent. Unde provenit, quod otartl vitam mifere, & defolate, fi- Ilc Pacc,& quiete protrahant, ^oliun ’ ^ ^ducere perfonam aequalem a Pa- tn in hoc cafu obligatur Fi- !j nte P ro poficam reličtaaliaaequali, luamincUnatj oempe,quando 8“.-.v—— r ; ita Remigius z. cap. 4. § 4. P. P. R.meacculo, quodroul- toties arroganter refpondcrim di- čiis Parentis,& cinn lemel me ver- beraftet, aggrdTus fum ipfiim, & in defenfionem meam eum ad terram projeci. C. Quando Filius mantis in Pa- rentem injicit 5 imo, quando ei ver- berationem minatur, peccat morta- liter', utcurn Rcginalao docet Bu- fembaum in Me Juli a /ih. 3. trači. 3. cap. 2 . Juh. i. num. 2. ačtus tamemde* fenfionis non eft condemnandus culpae mortalis j quia dcfenfio eft ličita, Seconcefla: &quod V. D. pa- travitjfuitlblum ob fui defenfionem, & per accidens lecutusjeft prolapfus Patris. 5. Dicat mihi nune: folebatne Parens ipfius maledicere, & jurare, quando V. D. ejus dictis refpon- debat ? P. Ita P. R. magnopere, & vehe- menter. C. Protulit ne contra V. D. ver- bamordacia,& injuriofa ? P. P. R. ille eft naturae tam ira- cundse , ut ad quodlibet meum re- fponfum ita fueritexagitatus, ut in mille maledi&iones, & juramenta proruperit. C. Ad formandum judicium de qualitate hujus peccati attendi non debet inquietudo, & moleftia Pa¬ tris , fed occafio aata ; fi occafio K a eft 7 6 Trattatm IV. De eft leviš, quamvis Pater multiim ex- candefcat, & fe exafperet, veniale eritj quiahsec inquietudo provenit a mala natura Patris, &non a Filio, ut ait Marcantius reja!, moral, drča quart. Decalog. §. Ouaro 3. Remigius trači. 2. cap. 4. §.|l. n. 4, inf ne. 6. P. P. R. me accufo, quod fe- mel exorta aliqua difcordia inter me, & Parentem meum diu poftmo- dum eundem odiohabueram. C. Qiianto tempore duravithoc .odium ? P. P. R. peo tres Menfes. C. Toto hoc'tempore V. D. fuit in ftatu peccati mortaiis, & taliter, quod odium illud ob circumftantia tališ obječbi duas malitias Ipecie di- ftinctas habueritj unamcontra cha- ritatem propter generalitatem Pro- ximi; aliam contra pietatem propter circumftantiam Patris; quiaad pie¬ tatem rcquiritur, ut Patri amor ipe- cialis deferatur j ergo,fi odium cu- julčunque ex noftris proxiinishabet malitiam contra charitatem, odio habere Patrern duplicem malitiam continebit, fcilicet contra charita¬ tem , & pietatem. 7. P. P. R. me accufo pariter, quod fubinde Parentem meum tor- vo oculo, & afpero fupercilio alpe- xerim. C. Hoc forfan erit aliqua vindi- fta ob aliquam levem inquietu- diuem ? P. ItaP. R. fblemus in rebus mi- nimis, &domefticis habere aliquam dilTenfionem cum aliqua exacer- batioae. IV. Prtfcepto. C. Intueri Parentem torvo, S alperoocnlo abfolute loquendoef peccatum mortale; fed quando ol aliquam dilTenfionem domefticaj habetur aliqua modica indignatio, foliim erit veniale : ita Toletus, SyL vefter, Tabiena apud Fagundez ton 1. fuper Decalog. lil. 4. cap. 2, n. 1. S: 8. P.R. me accufo,quod Fratri meo natu majori, dum adhuc pam lus eram, dixerim verba mala, &ali quando ipfum perculferim. C. Rixae, quas fieri folent intt! infantes, quamvis fint Fratres, «• nialia peccata efte cenfentur. 9- P. P.R. me accufo, quod nit amforroremodio habuerim,&ipi malum exoptaverim. C. Illud malum, qtiod defidera- vit, fuit nemors,infamiagravis,aui aliud malum notabile ? P. P.R. defideravi quidem grafe malum, non ramen adeo notabile C. Defiderare grave malum rori, eft peccatum mortale , foK defiderare cuicumque noftro p fl> ximo, ob circumftantiam ramen fi> fl roris non habet malitiam fpeciab 51 contra pietatem , nifi forte defidt* raverit malum notabile, ut morte® gravem infamiam ; ficut lentit L 1 ' go dePtsnit. Mfp.16.Je8. iS.nurn.f :, quia fratres nontenentur tantuffl 1 ' invicem amare, nec eft tanta obli,? tio inter illos, quanta eft erga Vtfp tes: ergoquamvis fitpeccatumlp ( ' ciale contra pietatem, defide^ qua!ecunque grave malum Par c ^' bus, non camen erit refpečlu r tru'i" tram,i quo in bile , e fanguii & ifratr tak eri non 1 contra na doc quia al ille ant Avis, contra i.|lis dai 10. 1 terdum dixerin cendo, C. t cx corc P. N tientia c. j; P. it c. b rfi s cun ^eniat ftin n, fentia, ^ cum ner totem, inabfer Hak ”‘ a k ta. kntia, ječati ta * cxc tf $. 2. Caputl. De Obligatione Tiliorum &c. 7 / vo, a idoeE ido ol -fticani ;natio, us, SyL ez to a i. 9 i , Fran paro , &at it intti es, «• ad nit' , & ipli? tfidert' visj au! 1 grrf abilt' im , ficnt •o pf 0- en ft r ' icialt® defidc- oftc® rit L«' (»»■joj' 1 turni 1 obli? 1 ' Pare”' icleraf ( 'are nt; ' Ju fi* tru 11 " trtmvnifieflet malu n notabile. Ex quoinfertur, quod damnum nota¬ bile , ctiam iplam mortem alijs con- fanguineis, prreter Genitores,Avos, & fratrcs defiderare, quamvts mor- tak crit contra charitatem, tamen non habebit fpecialem malitiam contra pietatem ut cum Bonaci- na docet Lugo točo cit. nurr.. 398. quia alijs confanguineis no debetur ille amor fpecialis, ficut Parentibus Avis, & fratribus: ergo non crit contra virtutem pietatis defiderare i[lis damnum notabile. 10. P. P. R. meaccufo, quodin- terdum etiam contra meam Matrem dixerim aliquam maledidionem di- ccndo, Diabolus vos rapiat. C. Hanc maledidionem dixit ne «corde? P. Non P. R. fedfolum ab impa- dentia motus 11. P. P.R.meaccufo,quddan- tealiquotdies cum Judice, vel Gu- bernatore contenderim , eumque fui intentionatus occidere ; inte- rim obviarunt mihi aliqui amici, quibus de eo multa mala fui lo- cutus. C. Id, quod dixit amicis, fuit ne res gravis contra bonura nome* Gubernatoris? P. Ita P. R. C. Fuit ne res publica? P. Non P. R. C. Dua: adiones funt bic diftifc- guenda:: prima, in qua contendit cum Gubernatore,fuitcontumelia; fecunda fuit detradio ; in prima adionefunt duaj malitiae fpecie di- ftin&ae, una contra juftitiam , altc- ra contra virtutem obfervantiat, vel obfequij, quas virtus requirit Ipc- cialem refpedum erga Judicem, & 5 C. Dixitnein pnefčntia Matris? Superiorem: in fecundo fuit tan- P. Ita P. R. trim nna malitia, fcilicet injuftitiae» C. Maledidioneafficere Genito- quia virtus obfervantispraccipit, ut Superioribus fpecialis reverentia de- feratur; buic reverentiae opponitut oblocutio , vel adio contumeliofa contra Superiorem,non autem mur- res cum animo, & intentione, ut ^eniat id,quod eis imprecamur,five bt in prsfentia illorum, five in ab- fdntia, fempereft peccatum morta- kcumduplici malitia fpecie diftin- muratioin abfentia: ergo in prima nempe contra charitatem,&pie- funt duše malitia:, in fecunda vero Si maledicuntur Parentes tantum una. Eft dodrina S.Tho- inabfentiaeorum fine animo, ut ma- ma?,& ipfius fchols, quae videri po- e di. 4. refol. 3. num. 6 . ^ntia, licct fine hoc animo, erit & 7. Fceatum mortale, nifi inadverten- Cirea modum, quo fatisfieri dc- la excufet; ut aitRemjgius «£«»». bet injuftitiae propter contumeliam, 2. cap. 4.$. 1, K um. 3. K 3 & j S Traclatm IV. De IV. Pntcepto. & damnum, ac propter detra&ati-o- parvulis, led ctiam in adultisvrde. 0&A vn rwr»r/*r»fr> nafpF '' ...... er- . nem, m octavo prscepto patebit. 12. P. P. R. meaccufo, q;idd de- bitum refpečhnn crga pcrlonas me natu majores non habeam. |č C. haec circuniftantia majoris se- ratis inperfonis offenfis non motat Jpeciem, quanivis aggravet malitiam effcnfae, ut coliigitur ex do&rina de Logo fupra cit. & fpeciaiiter num. 309. St perdere refpečhnn ergaillas crit peccatum veriialc, vel mortale turefle, qut, citm facile poflint me- moriae mandare cantilenas lafcivas, & res nuindanas,folum pro addilcen- c!is necellarijs ad falutem confe- quendam fepneptos eiTe cenfent,& volunt: Hoc enim provenit a Pa- rentibus, qui in eorumdem pueritii non procurant eos alere hac doftri- na Ccelefti; nec juvat excufatiOi quod Parcchus, & Magifter eos fin; erudituri, fepius enhn contingit, fccundum ea, qu$ centra ipias di- qu6d utčrque negligat, Parens hoc cuntur, vel fiunt. A P U T II. De o Migati one Parentum erga Proles. T) P. R. dico meamculpam, qnod * fuerim negligeus in educandis meis prolibus. C. Procuravit ne, ut inftruantnr in dočlrina Chriftiana, aut milit eas ad Pehotam, vel ad Parochum > ut eas inftruat ? P. P. R.magnam negligentiamin hoc habtii. C. Graviter peccant Parentes, li negligunt inftruete Proles in dočtri- iia Chriftiana, & rudimentis Fidci, non fclum in tenera retate, venim ctiam in retate jam provečha; fiqui- dcmfatisinconfeffionali experimur cum maximo noftri cordis dolore rnagnam ignorantiam, qnse inter Fi- deles de facrisFideiMvfterijs repe- ritur 3 & hic defedusj^m foliun in refpedu famulorum 1'uorum , quo- rum noniblum corpus , fed & fingu- lariter anima eft iplis commendatii & fi graviter peccarent Parentes, & Domini, quifilijs j aut famulis con- gruum, & neceflarium alimentu® corporale non tribuerent, quanto major culpa erit non fubmmiftratc animae alimenta ipiritualia. 14. Dicatmihi,procuravitne,^ Froles lpfius bonis moribus inftrn- antur, corrigendo earum vitia, “ abftrahendo eas a mala focietate? P. P. R. in hoc valde;ncglig er,s fni. C. Negligentia, & pmifli « 10 " iC mater deatui 5.17.8 ro in cftde Gum crrore !.%• Ime a o cxemp P. 1 ncgligit; quia credit, quod Paro¬ chus fino officio lit tbnamrus \ l J i- rochus limiliter idem credit, quod Magifter fchoioe fua faciat, & ita evc- nit,qudd pauperculae proles in fine vitse fuae toties inveniantur abfijuc notitia neceffariorum ad falutem; de quo Parentes;, St Parochi ftridif fimam Domino Deo rationem red- derit. Hoc idem dico de Domini* tempu amicit fcia er C. ( exemp peccat quivis obliga: «xemp verus CX jufl exemp quens. cateor 16. ftis fili perven quand< fios cu mula fi P- P. ftd bei "obifci In h raalitia n 'tj qi ^ionis. Caput II. De Ohlgaticnc Varentum. j materia eft peccatum mortalej; Vi- & certum c-ft, qtio expertus dice dcatur Azorius/w/. z. M. 2. cap. 4, 4.17.& eft communis. Parentibus ve¬ ro in hoc negligentibus'timendum eft de Domini DEI vindičta, ut fa- ftum eft Heli; quia non correxit errores, & defe&us filiorum fuorum. X, Kr g. 3, co ji:od noverit filios fuos in- iitne agere, & non corripueržt. 15. Deditne filij-s aliquodmaium exemplum P P. Ita P. R. habui per aliquod tcmpus unam malam, & perverfiam amicitiam, de qua tota fatuilia con- fcia erat. C. Ob hanc circumftantiam mali Kempli commifit novum fpecic peccatum, fcilicet injuftitiae; quia quivis Superior ratione fui officij obligatur ex juftitia pracefle bono excinplo fuis iiibditis: fed Pater eft >erus Superior iuae familiac: ergo cx juftitia' obligatur familiae bono c xcmplo praeeftej & per confe- ^uens, fi dat maium exemplum, pcc- uteontrajuftitiam. 16. Permifitne V. D. aliquem ex ftisfilijs, poftquam adufum rationis pervenit, dormire in cubiculofuo, ‘juandoutebatur uxore fuai aut fi- »os cum filiabus, famulum cumfa¬ bula fimul dormire indulfit? P- P.R. famulum cum famula non ftd benč filios cum filiabus, & hos ''obifeum. In hoc peffime egit, &agit; quia ^litia moderno teVnpore eo deve- n,t » quod vix appareat viriditas ra- tlon ' s , jam videtur germen malitice: poftim,multa mala me invenific in mundo, maxime inter fratres, & for- roresparvulas , quando fimul, vel etiani cum Parentibus dormire per- mittuntur, poftquam ad ufum ratio¬ nis pervenerunt. 17. P. P. R. dico meam culpam , qudd filius meus, quem Sacerdotem futurum determinavi, velit ducerc uxorem)dicendo,fe non habere vS to te« efteot aritatisi itione® ). abfol um o®' ut Filij it litatf j?. Im Caput II. Ve Obligatione Parentum. Si f. ItaP.R. C. Quamvis Barbofa, Vega, & alij apud Fagundez m pracept. Decalog. UL 4. cap. 3. n. 4-concedant, Paren- tem poiTe haereditatem negare Filiae, qu$ perfonae inFerioris conditionis indrgne , & contra Parentis volunta- temnupfit. Et licctThomas Sanchez dicat, eUe probabilem hanc opinio- nem, idemmet tamen cum pluribus alijs contrarium fentit lih. 4. de Ma¬ tom. dijp. 65. num. 2. cjuia quamvis Lex civilis impertiatur facultatem privandi hasreditate filios, ducentes, &filias nubentes centra voluntatem Parentum. Attamen J.us Canoni- cum in Favorem libertatis Matrimo- mjvidetur huic derogare; ut conftat exConc. Tndent. Se[f. 24. cap. 9.ubi anathematizat impedientes Iiberta— tcmMatrimonij: fed pasna, qua Fi- lia privatur haereditate , eique dos negatur, impedit libertatem Matri- monijjcrgo&c. 20- P- P. R. habeo aliam Filiam illegitimam , aute dotein pro Matri- nroniopoftulat, at animum nonha- «0 ipfi dandi. C. Navarrusin Manuali cap. 14.». 3. Sylvefter vero. alimentum , “•'tboFaroi??. \ .p. 4. legi s primajf.folu- io Matrim.vum. 131. plenque alij do- eetit: Parentem obligari ad dotan- dam Filiam fpuriam iecundum fuam P°ffibilitatem. Et ratio eft j quia Jure p at .urali Parens obli gatur alerefuas ‘iias: Sed dos datur titulo alimenti c 5 ‘ en tentia communi DD. vide San- ^iHbifupra dijp. 26. num. 1. Azo- rium tom. 1. IH. 2. cap. 5. f. 6. ergo Parens Filias Fpurias dotare tenetur. Quamvis Molina tom. 1. dejujt. difp. 124. num. 22. & alij diftinguant dotem ab alimentis, & dicant, quod, licct Parens teneatur Filias fpurias alere, non tamen dotare. 2i: P. P.R. dico meam culpam, qudd alium Filiumfpurium expolue- rim , utad Flofpitaledeferretur. G.Procuravitne, ut baptizetur? P. Ita P.R. C. Duo in hoc cafu notanda funt unumeft; utr-um fit peccatum expo- nere Filios illegitimos; alterum ,an obligetur re-Ftituere lio pitah : Ad prirnum refpondet cum Azorio, & alijs Leandera Sacram. ton1. g. traB. 1-. dijp. 8. §.2.7.21.dicendo,certum cffe, quod non fit peccatum expo- nere tales Filios, quando i-nFamia ti- metur, in quam multoties incidere polfuntParentes, nifi occultent, & exponant dietos Filios quia igno- miniamagna eft, foeminam concipe- re a viro alieno, & hunc, habere Fi¬ lium cxrouliere aliena. Quo ad fecundum j n Parentcs fint pauperes, non tenentur adreftitu- tionem ullius rei Hofpitali; fi vero fintdivites , tenentur reftituereali- menta, qua?Fi!iusin Elofpitali con- fumpfit, Eft communisopinio DD. licct Elenriquez cum alijs apudLean- drum ubi Jnpra q. 13. dicat ncc Pa~ rentesdivites obligari adhanc refti- tutionem; quia Hofpitale habetfuos proventus, & eleemofynas pro nu- triendis his Filijs: fed fi Filios expo- E, nentes 82 'Traffiatus IV. De nentes tcnerentur ad reftitutionem confumptorum , fuperflui eftent hi proventus: ergo &c. Haec ratio valde tenuis eft; quia Hofpitale habet alias expenfas fa- ciendas, & plures Filiosexpofitosa pauperculis Parentibus , qui eis ali- menta contribuere nequeunt , pro quibus proinde multum expendit: quare prima opinio verioreft, maxi- me fi Hofpitale divitijs non afflueret. Vide Lcandrnm Uidem. G A P U T III. De Obligatione Mariti ergd Uxore?n , & e contra. 22 P.R-.meaccufo, quddfubin- * deuxorem meam injuriofis verbis afficiam, multoties etiam ver- beribus. C. Habuit ne caufam rationabi- lem ita fe gerendi cum uxore, nem- pe, ut fe emendet? P. P.R.aliquando quam plurimas habeo caufas eam caftigandi , quia alias non poffum eamdem ad curas domefticas perficiendas inducere, aliquando vero fine caufa. Č. Hace caftigatio fuit ne mode- rata, vel exceffiva ? P. P. R. non fuit excefliva. C. Si adfit caufa legitima, licitum eft Marito cafligare uxorem, fed nio- deratč, ad ejufdem emendationem; lit cum Barbofa , Cajetano, Sylve- ftro docct Valerus in df utrikfaue foriverk. llxor df<\. contra Tiraquel- IV. Pftecepto. lumdicentem, non efle licitumM rito verberare uxorem. 23. Omnes tamen convenrunt,! ne rationabili caufa non effe ličim Marito cafligare usorem, &fica! gatio dfetgravis, graviter peccati Et ratio eft; quiaSuperiornonp teft absque legitima caufa fubditii caftigare , fine qua , fi caftiget, p:: cat; mulier cft fubdita Marito,« queinferior: ergo cum caufa leji mapotefteamcaftigare, fedfineti: peccabit eam caftigando , &k peccatum habebit duas malitiasf cie diftinftas, unam contrajuftitiia aliam contra pietatcm propterti: cumftantiam uxoris ita Lugo difp. 16. num. 306. quia ficutt C a l nit virtute pietatiseft vinculum fpecia interParentem , & Filios, itacpit que inter Marirum, & uxorem; S uxor odio habeat Maritum , « que inhonoretjvelč contra, peccif contra pietatem. Advertcndum tamen efthicCo! feffario , quod domefticas differe tire, qme comuniter inter MaritSif uxorem acciderefolent, ordiM® fint tantiim peccata venialia , 1 ,;: inter eos aliaua oblocutio c® ti n ga t. 24. Advertendum cft feciind qu6d uxores mortaliter pe cCl ; nonobediendo Maritisin rebusi; cujus momenti, & ad bonum r j? men domus pertinentibus, peccatum opponitur virtuti O 1 ’ dicntiiE , & juftitite : Obedih; quideni; quiafuo legititnoSup® rl ‘ non ob tcjlate m trimoni cft virtu fe oblij uxorei 1 tionabil non fufl ftitiam : eidem n dez 'm , 1. & 2. p. S auo pec inittat ni hus grav Ufart. Ledefni; ligiofos gravibus impofiti: connnitt ftinfta, & aliud 'otunio Ne» ; ‘igionis; fobditi, uxor no c °nimitt fcilicer c 26. P. run Zel u xoris. f i C ' fufr da flti pfi fi, fi Capitt III De Gbligaticve Marti/erga uxonm , čfc. S ; tumM itunt,: e ličit« Sc fi ca! peccati ■ nonpi ubdit« ;et,pt: rito, c: ifaleji Ifinek , & k itias« uftitiiii pter ci: jo d(li 1 ficutf fpeciiS ita <]«( ! :m; S i , eiiii , pecca: lic Coi difTcrfl [arittiji irdin® a j M io coi jciini' pcccij ebus J : a m #S , iti d' ; die ntf upefk r j i non obtemperat, Mtilin fub viri po- ttfttcerit . Juftitice vero; quia viMa- trimonij inter Maritum , & uxorem eftvirtualis contradus, quo Maritus fe obligat fuftenrare uxorem , & uxoreic>bedirein rebus juftis, 8c ra- tionabilibus, fed Maritus peccaret non fuftentando uxorem contraju- ftitiam : ergo etiam uxor peecabit cidem non obediendo , itaFagun- dez in Decalog. lib. 4. cap. 12. nuni. I, & 2 . 25. Si cjuisinterrogaret, anuxor duo peccata fpecie diftinda com- niittat non obediendo Marito in re¬ bus gravis momenti. Reipondeo negative, ut patetex dodrina Dia- upart. 1. trati. 7, rejo/. 16. Cajetani, Leaefmae, St Šoti, qui docent, Re- ligioios non obedientes in rebus gravibus per fandam obedientiam impofitis a fuis Superioribus non committere duo peccata fpecie di- ffinfta, unum contra obedientiam, Sfaliud contra Religionem propter 'otumobedientitE, fed folum unum % c ie, nempe contra virtutem Re- bgionis: atqui Praalatus eft Superior bbditi, ficut Maritus uxoris j ergo Uxor non obediens Marito folum conimittet unum fpecie ipeccatum, c u>cer contrajuftitiam. P. P. R. m e accufo, quod fue P. P. R. afieveranter nori affirmo fed mea ZeIotypia folum reducitur ad male fundatam fufpicionem. CjSufpicio non eft peccatum mor- tale, nifitranfeatin judiciumfirmum, & aftenfum determinatuni , ut in edavo Praeceptopatcbit. cap- 1. Dicatmihi, manifeftavit neuxori fe habere hanc Zelotvpiam , feu acmnlationem ? P.P.R. binis vicibus hoc ipfi obieci. C. Hoc eft peccatum mortale du- plicem malitiam contra charitatem , St pietatem continens : Contra cha¬ ritatem ; quia pracbuit ipfi motivum graviscontriftationis,& affiidionis; ciim mulier honorata multum tur- betur , quod Maritus quid fimile dc eafufpicetur, Sc fine ratione fimilia ei objiciat; contra pietatem vero ; quia eft ipfius uxor, ut Superius dixi. VideRemigium in Sum. traEl, 2. cap, 4. §. 8-»- 4 * 27. Quando Confeffarius adinve- nerit Pcenitentem his Zelotypijs, Sc aemulationibus deditum , Procuret omni poffibili modo ei fuadere, ut tales chymeras deponat, ciim fint evidentes fuggeftiones Diaboli his phantafticis illufionibus eum dive- xantis in animaa fua; perditionem, perturbationemquepacis familiaa, Sc ad inducendum ipfum ad peccatum, r "n Zelotypus feu smulator mete de quo fufpicatur. Quod ipfius uxor " Xor is. fithonefta, St proba, 8t ciim in ipfi C’Hsc Zelotypia confiftit ne in motivum fundamentale fufpicionis °‘ a fufpicione , vel trrnfit in judi- nonreperiar, ftulte agerehominem J. I umdeterminatum,qudduxornon rationis compotem fiiadendo fibi ■Pfi fidelis ? rem aliquam fine fundamento. L 2 28-Huc ff Tračiatus IV. De IV. Trcecepto 28- Huc etiam fpe&at obligatio cecidit maledičtio perpetua prcrpte pupillorum erga 'Tutores , famulo rum erga Dominosj dehisautemdi- fcurrendum eft cum proportioneid ipfum , quoddiftum eft de Fiiijs er¬ ga Parentes. Advertendum ramen eft , famulum inhonorantem fuum Dominum , vel pupilluin Tutorem in omni individua aftione dno pec- cata fpecie diftin&a committere, fcilicet contra juftitiam , & obfer- vantiam juxta iuperius didlade Ju- dice , & alijs Superioribus ca/. i.. erga Patrej nam. ii. Cafut IV. Exhorlationes ad inhono- rantts fuos Genitores. 2 9 |QRocurct Filius omni ftudio i .debitum honorem praeftare fuisGenitoribus perpendendo,qu6d vices gerant Domini Dei , & quod is j qui Pa tre m , & Matrem fpernit, fpernat Deum. Oui vos f/ernit , me f/ernit. Sed prrefcindendo etiam ab hoc rcipeftu Divino, folus huinanus debet eum obligare ad magnum ftu- dium venerandi fuos Genitores: Si ab his habet ftium efte poft Deum, nonneingratitudo maxima erit tan¬ tre obligationi ferid non correfpon- dere ? Et fi amicus ei aliquod do- num offert , fe gratum ei exhibere molitur , qn.anto majorem gratitu- dinemGenitoribus oftendere debet. Quamplurimas Deus inflixit poe- nasin hoc mundo Fiiijs iuobedien- tibus FuisGenitoribus. Super Cham modieum refpetium fuum Noe. In Chronicis S. P. N Francilči legitur in vita S. An tori de Padua de quodam Juvene , qyj in confeflione ex eo, quod pedepa. cufterit Matrem , graviter repreha fus a Sancio , ac ab eodem pede« calcitrantem abfciffioni fubjicien- dum intelligens , licet per modus exaggerationis delicti domumrt diens pedem audacem, & injurin« Matri fibi abfcidit, quo audiroSai ffus Antonius domum adolefcei® profe&us amputatum pedem miti. culose conjunxit , ac fanavit. Lin- guas fibi abfcindere deberent pl«, res Filij, qui fine timore, & pudou Parentes, aquibus fuum efte habent, v-erbis injuriofis afficiunt. Caput V. Exbortatio ad Farentes nf slioetites in e ducat ione Proliurn. r> č> 3 °^~^Onftituti funt a Deo ParenK> Etfi mus jui Legis L Filij, i cienter rendun brachia imitatii ribilia j euiinde ftietud-i pcrcep trem, Inferni Hoc nili in c daverit in familijs , non folumij alimentum corporale, venim eti* fpirituale verbis, & exemplo Fl' fubminiftrent. ad quod exequ £t ’ dumad inftar Tobise bonis moril 1 eos inftruere , timorem Dei fuf omaia inculcare , ad frequentat |£ nem Sacramentorum , vifitation £S Ecclefiarum j alienadonem a p £a ' focietatibus, & occafionibus eol £ incitare omni cura , & ftudio 11 nentur. n,quc eoqao corripi IUks fi, putrit. Chitete feob Matrci rit, & cam in bušne dargui indiga Hialedi Deus , fi terr; ■Optt 'atre* P. H n toa > q» le pet •cnen. teden, jiciei odtis t m rt ur™ o Sani "centiij mirt . Lit x pit 'Udos abeit 'S ni¬ ti. renis rai Bt etia® »Fif orib® fuf itati f ione 5 P ra J eo>* lio «■ 'Caput V.Exhortatio It fi Parens iti domo omnium pri- musjuret, maledicat, & Praecepta Lcgis Divin® fpernat, quid facient lili}, nifi quodvidercnt Patrem fa- cientem? Omnibus notuin efl: hor- rendum-exemplum illius Patris inter brachia tenentis Fiiiuni ^ qur ad fui imitationem , & erudidonem hor- ribilia juramenta proferebat: quod esinde Df.us iratus ob raalam con- fnetudtneni Filij apprchenlam , vel pcrceptam a Patre , improvisč Pa¬ trem , & Filium condemnaverit ad Infernum. Hoc idem V. D. fbrmidandum elb, mtiineducatione prolium feemen- daverit: de Helirefert Sacra Scriptu- ra,quod DEUsfevereeum puniverit, eoquod Filios fuos dilfolutos non cornpuerit i. Reg. 3. eo quoi noverit Filios fuos indigns agert & non corri- jnterit. 31. Refert S. Auguftinus lih. 2. it Fnitutt Dei cap. 8. de quodam Filio fuse obligationis immemore , qudd Matrcrn fuam verbo injuriofo affcce- r >t j & praeterea manus violentas in eam injeerit , ex odo ipfius Fratri- buš nemo de tali temeritate eum re- ^arguit ; idcirco indignata Mater inftigante Diabolo in omnes Filios ®aledidioncm hanc jecit : Faxit Jeus , ut omnes a terra veftra depul- b terras alienas circumeatis , toti ®undo terrorem incutientes. Peffi- ad Parerites, •% mis ejus vc-tis annuit Deus 5 a c om¬ nibus Filijs talem membrorum tre¬ ni o rc m incuffit , ut circumeuntes omnes eos videntes terrefacerent, de quo fpedaculo crubefcens Ma¬ ter 3 & malcdidfonem luam comple- tarn cernens, fefufpendit, remor- fum conlcientiae, ignominiam Fi- liorum lufferre haud valens ; qui poftmodum dolorolam , & mifera- bilem vitam duxerunt. Ex quo Proles addrfcere debe- rent, quam gravis lit culpa , Geni- toribus occafionem maledicendi prrebere: & Genitores perpendere, quomodo Deus linguas coruin ma- ledicaspledat. Norratur etiam de quodam Patre , & Filio damnatis, qudd innumera- biles maledidiones unusin alterum mutiid jaceret i Filius maledicebat Patri , eo quodfua culpa damnatus fuerit, fimiliter Pater maledicebat Filio, eo quod fuae damnationis cau- la fuerit. Dubium non eft, plurimos damnar-i Parentes ob malam Prolium educationem : Et fi V. D. a pote- ftate Diaboliliberari peroptat, foli- cite Proles fuas bonae aodrina: > & meliori exempli pabulo alere ftu- deat : quod fi fecerit , bonam fe- nedutem ab ijfdem recipiet , ac Deus maximum proemium ingloria fua retribuct. Lj TRA- Traflatm V.- De V. Tracepto. n TRACTATUS V. DE V. PRtECEPTO. Non occides. C A P u t I. De Odio Proximi. P P.R. confiteor , qudd aliquis; * me latronem nominaverit; qua de caufa eum apudjudicem accufavi. C. Habet ne contra eum malam, voluntatem ? P. Ita P.R. C. Duo in hoc cafu concurrunt unum ,, qudd V. D. illatae injuriae fa- tisfačHonem petat; & alteruin, qubd crga ipfum animum adverfum ha- beat. Primum licitum eft, utconftat ex Jure Leg. i. & Leg. 6. Cornelius §. de In juri js cap. Parochianus. Secundum femper eft prohibitum ; quia Deus Proximum noftrum amarepraecipit: licet autem fit inimicus per hocta- men non definit nofter Proximus efie:ergo,&c. 2. DefideravitneV.D., utilliali- quod malum notabile adveniat? P. Ita P.R. C. Malum , quod defideravit, fuit nemors, infamia , autdamnumin bonis? P. P. R. mortetn defideravi, & ne ipfi quoddam negotium prolpere fuccedat. C. Suarez,&Sylvius,quosdtat, & feqiiitur Bafiaeus veri. Odi um ram 4. docent, odia diftingui fpecie mo- rali, quando mala, quac defideran. tur, ctiamfpecie diftinguuntur.-v.j infamia, vel mors &c. q.Bonacina tamen, Valentia, 5 c alij eum Diana part. 1. trači. 7. refol.]. Leander aSacram. tom. 1. trati. 5 .4 Ptenit. dijp. 18. 7. 19. Contrarium fentiunt, & approbat pro probabili BaHams. Etratioeft; quia differen- tiafpecifica ačtus non defumitural objefto phyfice confiderato , fed fecundum rationem formalem quai idem a£fcus refpicit : & licet mors, infamia , & alia mala fpecie diftin- guanturphyfice, odium tamen oni- nia illa refpicit fub una ratione for- roali, id eft. in quantum funt dam- nuni proximi : ergo in oenere mri odia non diftinguunturfpecie obdi- verfitatem malorum i quapropt« Poenitens fatisfacit accufando fede- fiderafle Proxin;o grave , vel levr malum absque fpecificatione deli- derij mortis , vel tnfamiac,&c. 4. Delideravit ne V, D. per feim- mediate inferre hoc malum ilh p {t ‘ fon$ , vel ut alia via ipfi advent absque fua cooperatione? P.P.R. ego ipfemet inferre optavi' C. Quamvis paulo ante dixerini® qiiod defiderarc hoc, vel illud tu* lum proximo non fit circumftant*- mutansfpeciem; nihilominus,qua n : do quis cupitper feimmediate 1H' 1 eidem inferre, certum eft, fpecie^ 1 ' ftingui defiderium homicidij add' derio infamia, vel abiationis bo« 0 ' ru ® rum, fpecie confel comm Sacrai: 5 -C hanc 11 perfon P. I C. fum fu tatis, P. P do liii renova C. < hoc te P. F C. 1 hm vol in eam pcccat; tem te peract cufare minus maius, ds ma! Um. j, 6. Ii v 3rri, . "tprot d trači tum, , diftuht dim , ®ero f c ufare quo cu Caput I. De Odio Proximi. '■nun rum, &c. qnarc neceflarium eft, ut e mo- jpecies mali Proximi defidcrati in Icran. co nfeffione explicetur ; ita docet '•■v,g, communis cuin Lugo, & Leandro a Sacram. tam. 1. traŠ. 5. difp. 8 . 7. 8. 'iaj 5 l Quantum temporis^eft, a quo pol.]. hancmalam voluntatem centra iilam • 5'perfonam habet. arium P. P. R. eritintegerannus. babili C. Pcr totum hunc anni dccur- Feren- /bm fuit Temper huius nialae volun- turab tatis, 5 * £ <1 P. P.R.tuncfolunvdepofui,quan- 8 UJB1 do fui confeftus, & poftea illied lorsi renovavi odium antiqnum. M‘ n ' C. Quoties V. D. fuit confeffa aom- hoc temporeodij ? e f° r ’ P. P. R. tribus vicibus. ^ ani ' C. H is tribus vicibus, quibusraa- m '! laii)voluntateminterrupit 3 ac denuo abdi- in eamdcm reincidit, tria numero op teI pcccata commifit : pro refiduo au- ledt’ tem tempore , quo non interrupit P £ r actum contrarium, fuffirit fe ac- ae “' cufare de unius peccati commillione minus, vel niagis gravis fecundiim fe* niaius, vel minus tempus perfiften- 1 P £t ‘ t>s nialae voluntatis. Vide Palaum ,)m ' X. tra&. 4. dijp.%.part. 2. 6. Infero ex doftrina Petri Na- ptati' Tarri,Arag onij, & aliorum, quam rini» s "tprobabilem defendit Diana part. d fll) j l 'tra&. 7: refol. 58- qui docent, :antl CUm j qui longo tempore fine caufa m* “iftulit reftitutionem rerum aliena- 1 1 ri ' m 5 c ommittcre folum unum nu- 'a (i- P. eccatum , & fufficere, fe ac- de c uiare in confeffione de tempore , ° n 'd Uo culpabiliter reftitutionem diftu- lit abfque diftin&ione numeriea 'ha- bitae commoditatis fepius reftituen- di, nifi forte primarni voluntatem per aliam contrariam retračlaftet : v. g. proponendo reftitutionem , Sc ftatim renovando voluntatem con¬ trariam : ergohoc idem dici debet de odio , quod fufficiatfe accufare de tempore habitse malae voluntatis absquefpecificatione numeriea mali defiderati , nifi forfan odium re- traetaflet, &ini!lud relapfusfuiftet; quia toties, quoties renovatur mala voluntas , femper eft interruptio moralis, conftituens diverfum nu- mero peceatum. 7. P. P. R. confiteor, quod ante aliquos dies habuerim aliquam indi- gnationem contra unam perfonam , & ab illo tempore ufquehucambo fumus divifi. C. Habet ne contra illam perfb- nam aliquam malam voluntatem ? >• P. Non P. R. C. Quando eiobviavit, falutavit ne illam? P. Non P. R. quinimd licet illa me falutaftet, ego eamdem non refalutavi. C. Abfolute loquendo nullusab- ligatur fuum inimieum falutare, nifi forte per hanc omiffionem daretur fcandalum g quia tam illi, qui ad- vertunt, quamipfeinimicusfibi per- fuadent, hanc omiffionem falutati- onis a corde infeeto , & amaro provenire. Eft communis D. D. cum S. Thoma 2.2. <7. 25. art. 6- Qua de caufa inimieum primo fa- lutantem SS' Trači at m V. De V. Precepi o. lutantem non refolutare regulariter eft peccatum mortale. S. Thomas ibid. Cajetanus& alij apud Caftrutn Palaum tom. traB. 6- clifp. i.punB. 5. ■n. 6. Murcia in Aifq. tom, 2. lit 4. tlijp. 3. rejo/., n, n. 2. Et ratio eft 3 quia licec falutare , & refolutare fit ačtus urbanitatis , & politicae 3 ni- hilominus ob circumftantiam iiii- ndcitite non refalutare eft fignum evidens alicujus odij : atqui homo non tantum tenetur non odio habe- re , fed eriam nonoftendere ejufmo- di fignum : ergo inimicum primo falutantem refalutare tenemur. 8. P. P. R. confiteor, qudd ante hujusmodi cafum,veleventum mag- nam amicitiam cum illa perfona ha- buerim, & faepius domum ejus fre- quentaverim 3 ab rilo autem tempe¬ re ufque modo nec pedem in illam pofui- C. Jllaperfona eft neipfi confan- guinea ? P. Non P. R„- C. Si elfet confanguinea , pec- earet interrumpendo communica- tionem deoitam inter confangui- neosjfed cum non fit confanguinea, ncc eft tališ obligatio; Villalobos part. 2. traB. 3. dijp. 6. n. 6. Et ratio eft 3 quia illa communicatio cum proximo requiritur, quae iiiffi- cit quod non podit fufpicari adefle aliquod odium in corde: atqui non communicando cum illis, qui funt proprio fanguine coniundd , poft aliquam difienfionem praefiimitur, qudd odmm in corde foveatur,qu,od non praefumitur non cotnmunicai do cum extraneis : ergo cum® non eft tarna obligatio commt, cationis , quanta cum confangt neis. Probo minorem ; quia intt perfonas fanguine conjunčiasfokt &: debet efle major familiaritasqia interextraneos; ergo.&c. Quando in publicis, & cornnm bus tunčfiombus habeturconveii tio cum extraneis, lufficic ad fuadti dum , & indicandum , quod noml fit aliquis internus rancor erga illos licet non fiat cum aliqua intrinfe correfpondentia , quod tamenmi fufficit cum confanguineis. 9, P. P.R. confiteor edamcu« habeam modicam averfionem eis imam perfonam , de cujus malone habeo tantam difplicentiam , quat tam habeo de malo aliorum. C. Habet nealiquam complaffi tiam pofitivam de fuo malo ? P, Non P. R. G. Habet ne difplicentiam po 1 ' tivam de fuo bono ? P. Neq,ue hoc P. R. G. Ahud efthaberepofitivetf; placentiam de malo proximif : babere pofitive difplicentiam def bono , & aliud non habere d# centiam de fiio malo , vel con? cendamde fuo bono. Primuinl^ per eft peccatum. fecundum Vi - nunquam , nifi quando inftet p 1 *' eeptum amandi proximum ; ta ; enim eft obligatio habendi con? centiam pofitivam de fuo bon 0, ‘ difplicentiam de fuo malo. .. Qui prscep dam ir tio mm XI. trn 32. &/ 10.1 habuifl dc aliq ipficor C. H fitive, centian P, N C. A futnrun praefen; centian proxim velečui rati, fi tionate deret, compla ntdicit "'igius; quia n c ciimqnc ftpecc; effeteo obftant non eft conditi, P e rfona c< j n 'plai 3 tleft co fideriun H. P en umcai, :umift mim® nfangui lia intt as folct tas quai mimuii onveiii i fuads nonai ga illoi nrinld nemi n, quot cm et{ lalonci i j qu» nplaccc- am p® CaputIL De Odi o fui ipfms , Sp Ouomodo , & quando obliget verba contentiofa habere, &fubin- cr$ccptuiii amandi proximum , tra- de verbis pungentibus nosinvicem dam infra, in expiicatione Propofi- tionuin damnatarum ab Innocentio io. Prof. io. CP n. num. 32. &/e? • < io. P. P.R. rnihi videtur , quod fiabuilTeuipofitivaai complacentiam de aliquo malo illius perlona , fi id iplicontigilfer. C. Hoc nialuni defideravit ne po- litive, vel habuit adualem compla¬ centiam de tali malo ? P.Non P.R. C, Aliud eft volnntatem ferri in futurum conditionatum, & aliud in prafcns: habcre adualem compla¬ centiam , vel defiderium de malo proximi, eft peccatum grave, vel le¬ ve lecundiim qualitatem mali defide- rati, fi vero voluntas feratur condi- tionate, id eft, fi tale malum fucce- derct, triihi videtur , qudd haberem complacentiam , non eft peccatum , utdicit Alcoccr cap. 19.70/. 16. Re- niigius traB. 2. cap. 5-. part. 7. num. 1. non datur perlona quantum- C1 »nqiie compofita ,qute non timeat /e peccaturam, fi in tali occafione ivec«*; inii P 1 ' m delt ■e conipl« um l ef ! im _ . [Pet p tS ' j ni placeret, quando tainen non . t u« : 3 deft-- ’ ■ ~ e detconftituta , & tamen hoc non °oitante, h$c praevifio conditionata n on efl culpabiIis : ergo quamvisipfi c °oditionate videatur, qudd , fi illi P er >on$ tale malum accideret, fibi coW. onoi’ o? fide oomplacentia adualis, velde- num pofitivum, non eftpeccatfi. 0 P- R. confiteor paritet, r °d cmnali puibus perfonis folcam excipimus. C. Solentne efie verba injuriofa? P. P.R. de honore, & farna nihij. C.Hm contentionesncnfunrpec- cata mortalia, licet deinde in corde aliqua indignatiuncula remaneat ; quia hi funtleves, & fubitancimotus irafcibilis, ex quibus odium in corde non lequitur. Quaedamver6 difienfiones, quns lolent habere mulieiculm ad invice, aut propter gallinam deperditam, aut propter verbujn aliquod repre- henfionis ad filios,funt dilfenfiones leves 3 & quia ex his odium in corde non relinquitur, funt folum peccata venialia, maxime cimi fint verba par- vi momenti. C A P, U T II. De Odio>fui ipjiiis. P.R.dico mcamculpam,qudd -*>- • fiuperveniente aliqua affli- dione multoties mihi mortem defi- deraverim. C. Dcfideravit ne hoc cum con, formitate ad Divinam voluntatem, dicendo, fi Deo placeret , fi eflet ejus voluntas ? P. P. R.a!iquando defideravi hoc modo, aliquando ex impatientia. C. Defideravit ne ex corde , vel tantiim cx aliquo repentino animi motu P P. Aliquando defideravi ex to to corde. M C. Si 5)9 Traftatm V. De V. Pr qu6JCon- H) »“us cum non paucis perlonis er rejlitutione dnntnorum exinde provenkntium. 18 O P. R. me accufo , quodima * • node dumfurad fpoliandam meam domum venerat, contra ipfum rede de domo egredientcm explo- ferim, & interfecerim eum. C. fuitnemagna quantitas rei ab- latae ? M 2 P. Ab- 9 2 Traclatm V. De V. Pnecepto. P. Abftulerat mihi crumeriam cum viginti Impcrialibus. C. Propter auantitatem unius Im- perialis non eft licitum occiderefu- rem,utconftatex Deeretolnnocen- tij XI. in Propofit. 31. led propter quantitatem , quam ipfi abftulerat, potuit eum occidcre cum modera- mine inculpatae tutelae ; ut modd refolvam. 19. Potuit ne V.D.fuampecuuiam absquehomicidio recuperare? P. ItaP. R. paucis verberibus po¬ 20. Non tenetur tamen ad reftj. tutionem omnium damnorum expa. trato homicidio fecutorum propta cxcofliim moderaminis inculpatt tutelae , fed folum pr o ruta ad pro- portionem cxcelfus dičfti moden minis, juxtaillud, quod cumaliji docet Diana part. 5. trači. 4. refol ,4 Quamvis mihi veriiis videaturop- politum, quod docet Thomas San- chez in fut s confilijs to m. 1. lib. i.u\, ^.ded. 9. n. 3. Vafauez, Navarrui; & alij,quos citat R.P.Fr. Leanderdt tuilfem eum obligare ad deponen- Murcia tom, /.4, dam rem ablatam. G. Furem intrantem domumno- čturno tcmpore occidcre licitum eft, & permiflum in Jure tam Civili, quam Canonico, quando bonaab- lata efient alicujus momenti, & illa alitcr recuperare non po(Iit;quia vi m vi repellerelicet, non folum ad tuen- -dampropriam vitam , fed etiam bo¬ na temporalia a fe ličite poftefta : I11- fupcr rales perfonae aggrediuntur domus cum intentione interficiendi illarum Dominos > & fi faciendoru- 'fil. i) w.2.aifercntes, qudd iiie, qui occidit alium excedendo moderainenined patae tutelae , teneatur omnia damna ex tali homicidio fecuta rcftituere; quia tališ homicida eft caufa mora- lis, culpabiiis , & efficax omnium illorum damnorum : fed iiie, qni tSj caufiefficax, & totalis daranilefl tenetur ad reftitutionem inintf ti ergo V. D. tenetur omot morčm non fugiunt , fignum eft, damna ex homicidio fecuta reftiti> ( ’ re ; quia non fervavit moderira 11 inculpatae tutelae, quodii lervafe ad nihil teneretur. 2 1. Ad hoc ,utvideatur, qui^ tf quod ad hoc abfolutc fe determina- __ . 4 verint. Eftquidem verum, quodtam ftituere.debeatjuxta hanefecund' iningrelfu , quam in egreffu, fipof- opinionem, quae eftfecurior: M® iitimpediri damnum, &furtumabf cue occifione , debeat fieri; quia 3 alias dedfet moderamen inculpatae tutelae. Et ob hanc rationem V. D. peccavir mortaliter contra juftitiam occidendo illam perfonam, cum po¬ merit paucis verberibus luam pecu- niam, utiplamet fatetur, recuperare. dicat ; illa perlona fuit ne ft a[li mortua? P. ItaP.R. C. Si vixiftet aliauo temporei D. teneretur ad reftitutionem o* nium expcnfarum inilliuscuracc" 1 fumptarum. 0 Mil defur t P. terne, C. natia, mam ad nu quia < iecutt quiliii fuam teneti 25. K. Jujl.ai 22 . fona, P, I C.1 P. F C. lnimei terloc fet vix fertiti litis oi fitigai fed ad cafibu fegem niitani n iter c drcite tim d putatii ai l(g£y tl irma fliodo d redi. n expa. Kopt« :ulpats id pro- loden. umaliji iutr op ms San. varrus, ;ider dt •e/o/, IJ. occidit ni ned i dai«r ■itueteij 3 tiiori' >mniw , qui dl m lect jnintf| oni® •eftitufrl eram* rvafe quidtf' "undat r: Mik e ftati orci' :m o® ira co" M* Caput III. De bomkidio , mutuatione , &c. $; Mihidicat, cujus conditioniserat inveniaturfexagenarius,in quo vircs defunčlus ? non decrefcant, quique poffit dm- P. P. R. erat Rufticus , & FoiTcr tius laboribusincumbere: Secundb ; terr;E. C. Si non fuiflet perfona merce- natia, & in fudore vuUusfui pecu- liiam fibi comparans : v. g. Eques, adiiuilam reftitutionem teneretur; quia exindč nullum dam n um fui/Tet lecutum ; ciim anteni fnerit Rufticus, quifuainduftria , & laboredomum fuam fuftentavit, ad reftitutionem tenetur j itaNavarrusm.SVm?. lat. cap. 25. n. 22 . verf. 15. Leftius Mb. 2 . de JnJl.cap.c). dub. 2 145. 22. Quot annorum fuit i!Ia per- fona, quandoeamdem interfecit? P. P.R. fuit triginta annorum. C. Fuit ne perfona robufta? P. Fuit fat borne valetudinis. C. Ad formandum judicium de numero annorum, quibus naturali- t wloquendo perfona occiiapotuii- frtvixifle, fpečhndaeftcjus virium fortitudo, valetudo, Scanlaboril- 'ius ordinarms fuerit onerofus, de- ^atigans , ac viresvalde debilitans: ftd ad ftabiliendum id , quod in his cafibusjuftum eft, tnihi placet regu- ^gcneralis, quamadftruunt Panor- n, itanus, & Angelus verb. BjJlit 1. §Momicida , & aiij, quod commu- n ‘fcr cenfendum fit, defunčtum 60. ^rciter annis potuiifc vivere fecun- difpofitionem Legum.de com- Pjjtatione; & Le gem haredifatemff. a ^(gemfalcidiam. Ethoc mihi vide- lUr magisrationabiIe: p rimo ; quia J1) od6 natura eftita debili tata, ut vix quia licet aliquis ob .firmam valetu- dinem podit attingere fexaginta an. nos, vel ultra, viribus retentis, Sc adlaborandum aptis, attamen plu- res alij vix quinquagenarij vel mo- riuntur, vel non poifunt amplius la- borare : & fic in cafu dubio , an at- tigiftet fexaginta annos cum hac bo¬ na difpofitione , vel an anno quin- quagefimo -iliae astatis eam amifiifer, rationabiliter videtur medium tene- re, & adjudicare, qubdvixiffetviri¬ bus retentis, Si ad laborandum aptis circiterfexaginta annis, prout coai- muniter contingere iolet : Et ali - quanio judicamus futura contingentia ftcundUm commumm contingentiam ut dicit Surd. dealiment tit. 8. q. j.n. 8. .& conj. 4 44. num. J4.Tertid; quia, cum fit cafusdubius, videtur ad pra- xim reducendum illud adagrum: media via tjl eligenda : ut babetur §. lomit, de inftit. Quarto tandem; quia hoc videtur verifimilius ,-verifi- miliUido dicitur cognata natura. Bal d. conf. i§o. Hb. 3. Etfic de hac perlo¬ na, quamV. D. inrerfecit, curnha- buent tringinta annos, adjudican- dum eft , qu6d adhuc aiijs triginta vixiftet; & de hoc tempore debet reftituere id , quod modo refolvam. 23. Ktec perfona defunčia quan- tum in die lucrari potuiftet ? P. Ordinarie duos regales quoti- dielucrabatur. C. Exhisduobus regalibus necef- M 3 farium 9f Traclatus V. De fariumeftdemereid, quod quotidie pro vidu , & veftitu per totnm an- num expendifiet, ut advertit Leflius ubi fupra , duh. i. n. 124. Et fic, fi quotidie lucratus fliifTet duos rega- Jcs, dematur imus pro vidu fuo, & veftitu infumendus. Eft: etiam dodrinacommunis DD. cuni S. Thoma 2. 2. 7.62. art. 2. ad j. quod bona in fpe minusreftimentur, quatn bona in pofteffione. Juxta quam dodrinam, cum lucrum, quod defundo ceflavit , fuerit fo!um bo- nam in fpe, debetetiam demiid, in quo ob hanc rationem fit deterius; & quamvisDD. non doceant, quan- tnm fit id , in quo bonum in fpe fiat deterius, mih-it 3 meavidetur, qudd iit quarta pars: v. g. fi res pofleffa va¬ let odo , res in fpe asftimandn eft fex. Dcmptis duobus quartam partem conftituentibus, 24, Sic etiam in hicro fpedari de¬ bet labor, eni fubjedus fuiftet hic mercenarius , & detrahi pro ratafe- cundum qualitatem laborum j ita Diana cum a!i;s 5 .part. trati. 4. reprl. 53. quia fi aliquis operarius in fine anni potniflet iuolabore fexcentum lucrari, & ipfi fine labore 500. da- rentur, lubenti animo fufeiperet. Prseterea debent etiam eximiFe- fta, qns funt in Anno: v.g.52. dies Dominic$, & caatcra Fefta, nmiliter illidies ,quibus ob pluviam, velalia impedimenta operarinon potuiffet, fic ergo pro quoiibet anno circiter centum dieseximi debent: dcmptis hisportionibus esterum hseredibus V. Prdfcepto. defundi reftituendum cft. Modi; ^'P erv autein melior, pradicabilior, Stfe chezit curior erit, uthomicida convcnit 74'^' cum didishasredibus, & proenres * ; M' ‘ ut aliqua tertia perfona fincera, S t irt ; S 1 non prieoccupata- componat cun rc ^ tut prudentia, & modo magis proprio ex ^ on 25. Dicat mihi, defundus habii ' K1IS ’ ne Filios, Parentes,vel uxorem! rimat P. P. R. non habuit, nifi unm trm: e Fratrem. damno C. V. D. non obligatur adulliiii re ?! ) e ™ rei reftitutionem ob hoc homici . • ” dium in fententia Leffij, Šoti, &alio- mi * a Sf rumapud Fagundez inDecalog.libj, ^ cap. 19. num. 1. qui docent, qubd: fi defundus non reiinquat Filios,Pa| j} trem, ve! nxorem (qui funtharedti neccffarij ) non fit obligatio rei j^ a P l J tuendi damna fecuta ex tali bon® dio,quod cenfet efte probabileip^ / ,1.'.' met Fagundez loco cit. num. 6- ( I p 0 ”' P. P. R. mihi notum eft , ” defundus habuerit a!iq.ua deW/ » l!r 1 qus, fi clTefin vivis, folviffet, ten«* , ° rten ne fatisfacere ? r , rcsn C. V. D. non tenetur, ita Leffi® i;n. VCrc Hfta; , 5. Diana 5 -part. trati. 4. refol.2ty iCil & alijapud Fagundez ubi fupr. m* 26. P. P.R. basreditavi bona® 1 Patrui , qucm fcio pro certo ,,nll! 0 nc hnju! occidifle, nec propter hoc honne J dium ulli rei fatisfecifle, tllr . r J . C. Habuit ne illa perfona a®‘ - 5< ^' Patruo occifa haeredes neceflari® c d' P. Ita P. R. habuit unun Filju®' alia o c ^ non oue Filio ob occifionem fuj ^ eidVndj C. V.D, tenetur, deillisbo^ qu$ hEreditavir, refarcire da®J ^ Modu; , < nvcnit ocuret. era, S at cm > roprio s habiiif ■em? fi uram td ulil homici , & alio- op. Id j , qubd| tlioSjPa- bseredci io redi- homici' jilei« r q“f; debittj / teneo: : Lei * 1 pr. S 1 * 1 !. 29- iona * 1 ■o uc» : honiiO' na a fr e fiati® iliuffl- s boni* daiitn* ji W fupefr Caput III. De homkidio , mutilatione , &c. ^ P. P.R.non j fed tantum ut fig- fupervenerunt; quia ficut docetSan- chez in Sum. tom. \.lil>. z. cap. 22. n. 74. hfiue ad 84- Murcia diff. tom. 2, difp. 9. refil. 25. n. 6. & Diana jtrt. 5. trati. 4. refil. 53. obligatio rcftitutionis damnorum fecutoruni exhomicidio, non eftfolum perfo- zialis, fed etiam realis trar.fiens ad kredes: fed V. D. eft harres fui Pa- trui: ergo tenetur ad reftitutionem damnorum, quse ex homicidio pro- vcnerunt. P. Bona a me hsereditata funt ni- misaggravata alijs debitis. C. Ifta debita funt ne aficcurata in his bonis per niodum hypothec£ ? P. ita P. R. C. Solutis his debitis renianebit necapitale ad fatisfaciendum damnis liomicidij ? P. P. R. ncc omnia bona fufficienr adfolvenda debita. C. Hocfuppofito V. D. nonobli- jntur tanquam haeres damna per raortem fecuta compcnfarc ; quia »$tcsnon obligatur debita defun&i jolverc , fi haec cxcedant bona rc- ut cum Sanchez & alijs dicit “Otiacina de contraB. tom. 2. difp. 3. Z' : 7 ‘?*nB. 7.». 3. bona reliefa a fuo atruo non lufficiunt pro latisfačtio- hujus damni: ergo V. D non obli- ptur, f ec j a p ia debita folvere tene- tllr > quia ratione hy pothecse habent ^edentiam. a 1^7-P. P. R. me accufo, quod in Ted oecafione vulneraverim unum) Jion eft mortuus. ^•Habuu ne animum ipfum oc- 3 n a tu s maneat. C. Pcccavit graviter contrajufti- tiam inferendo hoc damntim proxi- mo, fatisfecit ne e.spenfis faitis ob vulneris curam? P. Ita P. R. C. Er ob lucrum ccftans ex tam diutina detentione in kito ? P. Etiam P. R. C. Liquidd conftat , qiiod V. D. obligabaturad utriufque reftitutio- nem, nifi forte vulueratus fui-flet no- biliSj vel Eques cum in fimilibus per- fonis venderc languinem habeatur pro ignominia ; & ex hac ratione ille , quioccidit, vel vulnerat hu- jnsmodi perfonam, non tenetur ad reftitutionem , ut dicit cum San¬ chez , & alijs Diana part. 5. traB, 6. refil. 51. C. Vulneratus remanfit ne cum aliqua cicatrice ob illatum ictum ? P. In facic remanfit unacicatrix. C. Propter hanedeformitatem V. D. non tenetur quidqua reftituere; ita Thomas Sanchez 'mopufiulotom. I. lih. x. cap. 4. duh. 1. n. 7. & alij; quia mutilatio, cicatrix, etiam vita non funt pretio atftimabiiia, & pro re pretio non aeftimabili nulla fa- cienda eft reftitutio : ergo pro illa cicatrice V. D. non obligaturad ul- lam reftitutionem. Limitatur hcec doitrina in cafu, quo cicatrix , vel deformitas infer- retur alicui ..fceminas deftinats ad Matrimonium, ad quod ineundum ratione illius deformitacis majori dote $6 Traci at m V. De V. Fracepto. dote indigeret: tune enim elfet obli. fe extricandi adfit, podit provocatts gatio relarciendi excefium dotis ne- celfarium propter cicatricem ad ho- nefte nubendum : ita Gomez, alij citati a Fagundez ubi fupr.. cap. 20. n um. 7. C A P 11 T IV. De Duello. P-R- confiteor, qudd inuna : A • provocatione aliquem occi- derim. C, Fuit ne V.D. caufa, &motivum provocationis, vel fuitabaltero in- dufta ? P. Alter me provccavit cvaginrn- dogladium, &jurando, quod, nifi certamen, & pugnam fubirem , me occidere veilet. C. Fuit ne ha?c perfona tališ, de qua V.D. prudenterdubirare petuifl let, quod, fi non acceptaliet provo- cationem , ipfsm occidilfet? P. P.R. fuit homoita crudehs, lit 'nihil plus aftimaverit occidere hominem , quam mufcam. C. Non hab uit V. D- aliud mc- dium fe extncandi ? P. Non P.R. C. Ergo V. D. non peccavitinhoc homicidio , ita Azorius/wr. 3. lib. 2. cap. 5.7.3. Navarrus cap. 1 p.n. 9. To- letus lib. 5. cap . 9. & alij, qui docent, quando provocans lit tališ, dequo prudenter judicari podit, quod , nifi provocatus provocatione acceptet, fit eum occifurus, nec aliud medium provocationem acceptare; & fialio modo vitam liiam defendere nc. quear, licitum fit ipfum occidere; quia hoc homicidium committitur in defenfionem propriae vit$, &ad fe redimendum avexatione: Ipsura- que Jus naturale concedit, utquivis fuam vitam defendat, & fe a vexatio- ne redimat eo modo, quo poteft: ergo, Src.. 29. P. P. R. confiteor,qu6daliun virum continuč me moleftanteni,| acignarum, formidolofum , &for- didum me appellantem provocavt- rim ad ducllum ad evitandam hanc molclriam.. C. Contigit ne aliquod infortu- nium ? P. Non P.R. C. Hnbuit ne V. D. moralem cer- titudinem , quod ex neutra parit damnum notabile elfct fecuturim! P. Ita P. R.quia hic cafuscontigi in prcefentia amicorum, quospW indubitato fiatim nos reconciliatir- ros tenui, uti la dl um eft.. C. V. D.m hoc cafu peccavitntf- taliter 3 quia, licet ipfius finisfue" 1 ad fe liberandum ab illa molefe medium tamenfuit illicitum, &P 10, hibitum , v on funt faciendamah)* eveniant bona. Verum quidem* quod in hoc cafu excommunicati°’ nemCIementis VII. non incurrer^ Sic cum Trullench , & alijs doc^ Diana part. 2. traB. 16. refol.fr ( part. 3. traB. 6- refol. 1. qui dicunj qudd lile , qui provocationein ž Blittil & fe mora vel in nicati accid goex Nc bus,q verfia provc titudi alij il negat fevul cent milia tame: D in mi evitai C. P. cavit tricar C. cata n tem p tiam 5 eft p< ta teni eft fe Pjoxi nifefti Priam mum; talia. Pra provc Caput IV. De Duello. ocatis id fuum honorem tucndum, fcandali ; quia dat occafionem, & icfialio & fe a vexatione libcrandum cum inducitproximum ad peccatum: fed :re ne. m0 ralicerritudine de nullo damno, inducere proximum ad peccatum, aidcre; ve iinfbrtunio fecuturo, excommu- cft peccatum fcandali: ergo &c. nittitui n j C ationem non incurrat : fed hoc Si provocansocciditprovocatum o &ad acc iditV.D.infua provocatione ter- tenetur refarcire omnia damna per Ipsura. g 0 excomunicatioRemr)on incurrit. mortern fecuta ; quia fuit caula to- tqaivii Notetur haac doftrinapro militi- tališ, & efficax , led fi provocatus exatio- bus,quipropter quamcumqicontro- occiditprovocantem, adnullamre- pote®: frequcnter ad duellum le ftitutionem tenetur; eftcommunis. provocant, cum morali tamen cer- 'Layman.lil>.'$.traB. ^.cajj. 6 . vum. c. daliua titudine, quod illorumSignifer,aut VillalobosiKS««?./^. traft. 11. diffic. amen, alij ilHco lplos fint reconciliaturi, 25. n. 1. Diana part. tra&. 4. rejbl. ,&fa- negatisinterimmcdijs jaculandi,& 5. p!erique alij, Etratio eft; quia toča«- f e vulnerandi: hi inquam , licet pec- fcienti , &■ volenti nullaft injuria: ille, m hanc cent g rav j ter fe provocando ad II- qui provocat ad duellum, fcit,qu6d milia duella , excommunicationem le exponatpericulo perdendi vitam, infortu- tamcn non j ncurrtm t. & hoc non obftante fe exponit,quae- p- P. P.R.alia vice occidi virum rit, & folicitat .* ergo, quando pro- in uria provocatione , quam facile vocat , fiocciditur, nonfitipfiin- em cer- evitare potuilfem, juria. ra par« C.Provocavitne V. D.? 3i.Tamprovocans,quamprovo- ituruo- p. ]x; 011 p.R. fed alter me provo- catus excommunicationem referva- contig'i cavitj potuilfem tamen faciie me ex- tam Sedi Apoftolicse a Ciemente uospro tricare. Vili. incurrunt, quam etiam incur- aciliat 11, c, j n p rovoca tione funt duo pec- runt Domini locum, vel finim pro £ 3 tamortalia: unum eontra charita- complemento provocationis con- vitite f - tem propriam ^ alterum eontra jufti- cedentes , vel non impedientes, lisfif ^'^uiafeeKponere periculo vitas cum podim imluo dominio j fic pa¬ ro^' 111 eft peccatum mortale eontra chari- riter incurrunt provocationi coo- ,&pf c ' tateni propriam : & eontra juditiam perantes , imperando, confiiium , milti’ eft fe exponere periculo occidcndi vei auxilium praebendo , inciman- dem el ' proxinium : In provocatione eft ma- do, vel publicando duellum. nicatiC' mfeftum p er i C uium perdendi pro- Etiam incurrunt afiiftentes , & curf e(l Pfam vitam , & occidcndi proxi- alpicientes dudlunj tanquam teft.es ,• i s “° C l "'j 1 . 111 '- ergo funt duo peccata mor- non autemille, qiiicalu 3 &fofčuitd /• , 5 ^', 1 ^ illuc tranfit , vel ex joco oecoito diru 11 . ‘'raeterhasc duo peccata , ille ,qui condidum profpicit. Balfeus veri. nem a Ptovocat , peccat etiam peccato DutUumn.%, khue 9. inclufive. ^ V 1 N Ab $ Tratfatm V. De V. f recepta . Ab hac autem excommunicatio- se poflunt abfolvi teties quoties per Bullam Cruciara , & per privilegia Regularium; ita Rodriquez tom. r. ^.61 .art.f. 6.^'7.&alij, de duello accuratius loquar part. 2. hujus pra- xis traB. 17. n. 1 2. & feq. ubi videri poflunt notata ad hanc materiam fpe&antia. Pro nune fiifficit fcire, quddper Decretum Clementis VIII. Anno 1592. editum vetitum fit Regulari- bus abfolvere ab hac excommuni- catione. Vide Bullar. Rom. C A P U T V. De Abortu. 32 P. R. dico meam culpam, quod cuidam puellaa faetum in uterahabenri, &perhocmultum afflid$ ob tiinorem infamiae exinde fecutura dederim confilium, utfu- mat unam potionem pro faciendo abortu. C. In Decreto Innocentij XI Pro- pofit. 44. & 35. damnatur opinio, cpiodanrc animatum fcetum licitum fitprocurare abortum adfugiendam infamiam, vel mortem, qu$ foeminae fecutura timetur: hocjam efl; impro- babile. Mihi dicat V. D. fuit ne jam foetus animatus, quando ad abortum confilium dedit? P. Nefcio P.R. C. Quantura temporis erat,aquo puclla concepcrat ? P. P. R. fecundum di&a puellas etat foetus tnum menfiuin. C. Ergo non eft difficultas, quo| jam fuentfoetus animatus; ctiam cundum opmionem nimis latam As ftotelis lik. 7. it Animci cap. 3. & P| 14 lik. 7. cap. 6 . qui dicunt, quod malin fint animati intra4o. dies, foemini verointra 80. 33. Hasc puella fuit ne deterra/. nata adfe interficiendum, fiperakl medium non potuiflct liberari abia. famia ? P. P. R. illa fuit defperationi,S fuffocationi lui ipfius proxima. 34. Dicat mihi , fuit ne efefi# abortus in puella lecutus ? P. Non P. R. C. Sumpfit ne illa potionemali- quam exconfilioV.D.inhuncfineiB! P. Ita P. R. C. Frater peccatum homicidijat- tentati procurando abortum huju crcatura jam animat$,incurritetiii excomunicationem Xifti V. deindeGregorius XIV. moderit* tur, & modo comprehendit onu® procurantes abortum, confiilentcSi auxiliantes, ordinantes medicini vel alia reinedia poft animatioi'® foetus. Non incurritnr tamen 4 $ cenfura, qnando foetus non efta* matus, nec quando reinedia confiliafolum eofinedantur,ut‘ l ’ minadeveniat fterilis, velnoncc cipiat. Si effečhis fuifletfecutuS)f cidiffet etiam in irregularitateni. 35. Et quamvis ad cenfuras in cl rendas coramuniterrequiratur r fequatur effedus, & opusconft®' tur, attamen , quandoquidem» exio mili us akc & du vel ut tur al spud §. 6 .: rit pi quam V. D. munii fervat per pi habei riorit Villal Hum, Pr< tionis Eccle tes,c lium ante 1 dam : quos /m, ; qnod per p fm ., excd' > quo| tiamft :amAii & Pliii mafci; Eccmina ieterii jeraliuJ iriabii :ioni|l ma. effefis Caput VI. De Excommunkat. Canomsc. c» eteommunicatio fulminatur contra CAPUT VI " t»xiliantes , confulentes , velprocuran- tisajorturn, dicit« cffeausftcutus, j) e Excommunkatione Ca. &dum fcemina fuimt medicinam, . , , c y ' c * m vclutirur remedijs, licct non fequa- noms: * & Portel. apud Baflaeum veri. Abortus num. 5. §.6. Etfiquidem haecpuella fiimpfe- rit potionem ex confilio V. D., quamvis non fueritfecutus abortus, V. D. ramen incurrit dičfam excom- municationem , quae modo eft re- - n * r*. 1 • nemili lc finem! .icidijst' im hujši •rit etiaffi \J. qiias □deraba- .t omn« fulentesi sdici* latioB« jen m e(b fi :dia > irjUtfc nonco- :utuS)i ( itenu ras in ct atu* i 1 : 0 nW "dem •>* excto nliquibus ejfe&ibus , &' notutis hu~ jus txcommunicationis , 3 < 5 'C'Xcommunicario una eft ma- ^ jor , altera minor : Excom- municatio major tjlcenfura Ecclcfiojii- ca , qua bomo bttjJtiz.su us Jej) ar at ur J ............._, x communione Fidelium : Dicitur cen- fervata Epifcopis, & poteft abfolvi f ur a, perquod convenit cuin fufpen- perpnvilegiumBullae,a Regularibus fone, intcrdi&o, & irregularitate nabentibus facuitatem a iuis Supe- ex JtliBo ,juxtafententiam, quaedi- rioribus. Vide Baffeum loco. cit , & c it C am efte cenfuram: Dicitur Eccle- Villalobos/utr/. 2. traB. 12. diffie. 14. fmjiica ,ut intelligatur , quddfoliJu- »«>«'2. v dices Ecclefiaftici, & nonftecnlares. Probabile eft, qudd poenae priva- habeant poteftatem ferendi cenfu- tionis officiorum, & beneficiorum ras . Dicitur qua bomo boptizatus $ quia Gentiles > Pagani, & Hebraei* qui non funt baptizati, funt incapa- ces excomunicationis incurrendae, aut alterius ceniiirae ; quia hae funt paenae , quibus Ecclefia fuos fubdi- tos punit; fed illi, qui non funt baptizati, non funt Eeclefiae fubditi: ergo non funt capaces incurrendi ftr Pnpoftt. 34. & 35. damnatas & cenfuras : Dicitur tandem feparatur (srt. 2. bujus praxis trad. 14. cap. 3. it communione Fidelium •, quia perex- Ecclefiafticorum contra procuran- tcsjconfentientes, vel dantes auxi- lium ad abortum non incurrantut Mte declaratoriam Judicis lenten- tiam, fic docet Marchinus, & alij, quoscitat Barbola de potejt. Epifcop, 2. atieg. 44. n. 29. videatur id, Vod' de abortu dicam traB. 1 o.fu- ».■28.«'’ trtB. 16. cap. 4. n. 25, communicationem majorenffitho- mo inhabilis ad commumeandum cum Fidelibus tam in rebus Divinis, quam politicis ut infra dicam ».45. 37. Aliqu£e excommunicationes fiintajure, aliae abhomine: ajurc funt iliae, quae feruntur a Lege, & has durant, licct moriatur ille, qui eas tulit: Ab hominefuntillae, quas N 2 Judcx tw Traclatus V. De V . Trjecepto Judex fertperrnodum precep,ti,vel dlionem excommunicati-onis majo. particularisfententiae; & iftse celfant per niortem easdem ferentis. Ex hoe lequitur , quod licct ille , contra quem fuit lata excommunicatio,ab hac debeat abfolvi ; fi tamen eam- dem no n incurrit vivente illo , qui eam tulit, nequepoitejus mortem incurret; ut in umili cafu dicam, quando tradam de cafibus relerva- tis trači. II .in Appendice n. 3. advert. 3. Fxcommunicatio poteft efle latae fententiae, vel ferendae, & qualis namdifferentia fitinterhas duas, ex- plicabo , ubi ioquar de cenrurisin communi. z. part, kujus praxis trači. 37. «.289- &fif .in explicatione Pro- pofit. 44. ab Alexandro VII. dam- rjataj. 38. Excommunicatio minor eft cenfurt privans Sacramentorum parti- cipaiione , eleBione pajfiva. Dicitur čtpjhra , in quo convenit cum ex- communicatione majori, St alijscen- furis : Dicitur prham participasione Sacramentorum , 111 quo diftinguitur ab excommunicatione majori, tan- quam inelptfum ab includentepvelJecun- dum. mapi s , vel minus > qnia excom- niunicatio major non foliun privat participatione , aut receptione Sa- cramentorum , Ted etiam admini- ftratioue : minor vero non privat admi niftratione, fed foliun receptio- ne, licet venialiter peccet, qui-cum 'ekcdmmurijcatione minon Sacra- njenta adminiflrat. Vide San- 'ciiim in fielečl. difp.% 2 . nam, 11 ■ §• Nec, Audi tur rs"’ eleUiompajjfoa&d diftiu- ris, quae privatelcdlione padiva,., ačtiva, id eft, polfe eligere, & eligi, led minor tantiun privat eleftion: padiva. Advertendum tamea dl, quod, fi unus fuerit clečtus, validi fiteledio, quamvis non ličita, fed peccato mortali obnoxia$ ut con. ftat excap.fi celdrat. de Cler.txcom Excommunicationem minorempo. teli quis incurrere per peccatunivt. niale; & folum incurriturperco«. municationem cum excommuma to excomrnunicatione majori: i hac excommunicatione minori,« non fit refervata , poteft abfolvett quivis Confdfarius. Qui totalen intelligentiam cenfurarum habett dcfiderat, poteft videre aliana pat- tem conferentiarum moralium;i» dd in lequentibus interrogatiot, bus loliim refolvam id , quodtt magis pra&icum. 39, P. P. R. meaccufo, quoc!i® Clericum rnanus injecerim. C. Vulneravit ne, vel gravitereum percuffit? P.P.R. unum Colaphumipfid* C. Tres dantUr fpecies percufr niim; una eft leviš, altera medioc® & tertia gravis. Percuflio leviš dip tur illa, quse nullam macularod fignum oftenfo relinquit: v. pugnum, vel trudcrealiquemp c “ fl ve! leviter baculo percurere, catur le vis , n on ex eo , qudd non * peccatum mortale, fed ideo,f‘' non habet in le illam malitia® [ i; quifitam a Lege. Percuflio g’ra vl Vj quan< mutil (nor vulne licet | quanc ureft; pfmm duata Pršila Per mediš dente tudjm Per funt r visvci lam ai Eiecon, abfoli rum, tati, leviš 1 Sand M7. to im cifeic, 40. comn i njice P. C. f-leric visigi: autem riftet 1 Sylvel a at) majo. fiva,& keHgj, fthonc ca dl, , valida ta, ftd utam. jccom, :em po- tura«, er com. n unia )ri: ij jrijci« ifolverc to taka habcic a ra pu¬ ra 51 » kationi uod it quodi2 terenu ifi dti ■rcufr dioerft vis #; am j Caput VI De JExcommumcat. Canoms. lor Ruando fequitur alicujus rnembri tr*%, ^.rtfol. 1.7: qui nnivcrfsfiter. do- vt o' ^ 11 P^ fl , &* I noJ " 1 o, q uii :iam f •avisei; quao‘° mutilario , magna efFufio fanguims (non antem c naribus.) ex aliquo rulnere, vel quanclo ičtus dl gravis, licet parum de fianguine exeat., vel quando percuffio dl ignominiofa, ureft, percutere canna, dare co!a- phum, vel quando perfona eftgra- duata : v. g* Epifcopus , vel alius Eraelatus. Percuffio mediocris eft illa , qu s mediat inter levem, & gravem: v. g. dentem pugno extrudere, & multi- tudinem crinium e vellere. Percuffio mediocris , & gravis funt refervatae iiimmo Pontifici, le¬ viš vero Epi feo po j & omnes per Bul- bm abfolvi poffunt. Baffreus veri. facm. 7. n. 7. poffunt ctiam ab bis flMolvere Reguiares vi privilcgio- ru nio nifi fiat refervatže Sure Sančti- tJ ti j ut funt gravis j & mediocris j bvis etiam quando dl puhlica. Ita Sanchez tam. 2. in Sum. lib. 6. cap. 17. *: 47 - &cumalijsP.LeanderaMur- dainexplicat. RegnlaeN. P. S.Fran- dfci cap. 7.7. S.feleB. §. l.n. 34. 40 . Scivit nc V. D. quod fit ex- tomnumicatio, nianus in Clericum mjicere ? f- itaP.R. r C. Si ignoraflet, percuflbrcm 4 'lencieffe cxcomunicarum, quam- Vls ignorantiaFuifletvmcibilis, non a| iter:, craffa ,aut fupina , non incur- I' ct diftam exco:nmunicationeni. ylvelter, Tabiena. &alij, quosci- at > & fequitur Sanchez lib. 9. de urm.difp. 32, n. 31. Diana part. 5. cent, 11 u 11 a m p oe n a m - E c c I c iia f 1 : c a m incurrerecam ignorantom, auamvis ignorantia fitculpabilis , vci vinci- bibs, non anteni c rafta , & fiipinae fcd cxcommunicatio dl pcena Ec- clcfiallica: ergocam ignorans dičia ignorantia excomunicationem non incurrit. 41. Dicat mihi percuffio fnit ne cam advertentia, vei tantum ex mo¬ tu iraeprimoi' P. P. R.quamvis fuerim irainceti- fus, nibilominus leivi bane percu[- fionem effegravemalum. C. Requiritur etiam ad incurren- dam bane cxcommunicationem, ut percuffio fiat cum advertentia , & deliberatione , qua dcficientc non incurrit. Layman traB. 7. part. z, cap. 5. n. 5. Cajetanus, verb. Exeom- municat. cap. 10. Notando 6. diBo 4. & alij. £t ratio cilj quia nulla ex- communicatio majorincurritur , ni¬ fi per adlionem , qure fit peccatum mortale: atqui, quando percuffio fit fine advertentia, vel deliberatio¬ ne j non dl peccatum mortale: er- go per percuffionem fine adverten- ria fačlam non incurritur exconimu- nicatio Canonis , quae eft excom- municatio major. Cimi vero V.D. fuerit operata cum advertentia , & fciverit percuffio- nemCiericihabereannexam execm- municationem, hanc incurrit. 42. Nune mihi dicat, fuitneper- cuffio fačla in !oco puhlico,& coram multishominibus? N 3 P. P. R. oz Traffatm V. De V. Prtfcepto. p P. P. R. in medio fori, quo mag- Suarez tom. 5. de Cenfur dlfp. n, /jj hus Populusconvenerat. C. $i clam hoc accidilTet, &per- cuffio fuilfet occulta, licžteflet ex- «onimunicatus,non tamcn vitandus. Dicat mihi, crediderunt ne cir- cumftantes , quod ex motu irse hoc cgerit absque advertentia mali ? P. P. R. omnes viderunt, quod fuerim multimi exacerbatus, & quod Clericus magnam mihi dederit an- lam, caeterum nefcio, quale nam ju- dicium formami?. C. Hoc dl fufficiens fundamen- tum quo ačlio V. D. excufari poteft, & qudd circamftantes.crediderint, hanc fuilfe fačlam absque totalide- liberatione, & fic V. D. ulque-mo¬ do non eft excommunicata , tan- quam excommunicatus vitandus, led tanquamtolleratus; quiaConc. Conftantienfe Anno 1414. celebra- tum declaravit, quod , adhoc, ut nororius percuflbrClerici fit vitan¬ dus, requiratur, utcjusačlionullo modo excufari podit: cujus faBum non potejl tergiverfatione c zlati , a ut aiiquo Jari s remedio e.vcufari. Et quail- do percuftorfe exculare potdl,di- ccndo, feid feciffe in fui defenfionem , vel ex motu primo j>rimo, non eft vi¬ tandus i quia vero dirficulter con- fcingit, quod quilibet non habeat aliqucmtitulum probabilem pro ex- cufatione, & tergiverfatione percufi fionis, propterea ordinarie requiri- tur lententia Judicis, utexcommu- nicatus fit vitandus. Fagundez in tracepta Ecclcfia lih.% up, 5. num. IZ. 2 - n. 13. Avila part. 2. cap. 6. 2. dut>.<\.§.TertioJ'eqnitur.Czfycn{mm, 2. tra8,2$.fc8io2. num . 15 , 43. In alijs excommimicationi. bus (excepta hac Canonis) nullus habetur ut vitandus , ufque dam non fit nominatim denuntiatuspofl Judicis fententiam. Excommunicatus vitandus eft il. le,cum quo alij Fideles necinhuma. nis , nec in Divinis communicarc podimt, & illi, qui cum tali comn® nicant, incurrunt excommunicatio- nem minorem. Tolleratus eft ille, cum q.uo ličite Fideles comniunici- repoftlint tam in Divinis, quamifl humanis absque eo, quod incurrant excommunicationem minoremi quamvis ipiemet hanc comraunio tionem inchoare ličite non podit. 44. P. P.R.pofthoc fačiumnoii abftinui ab auditione Sacri , ned mutua communicatione indiffe- renter. C. Illi, cum quibus communifl- vit, induxerunt ne V. D., ad mutuam communicationcm ? P. Aliquando illi, aliquandoip- lemetme introduxi. C^uamvisConcil.Conftantjci 1, le Anno 1414-celebratum ad evitfr da pericula animarum. conceft” erlt| quod cum excommunicato tolitf 1, to communicari poffit, attamenfio fuit conceflum non in favorem^' communicatijfed aliorum Fidelin® ut conftat ex ipfis Concilij ver^' ter bac anteni non inlendimus (M«««** um attOItt habet Ierat< incoi liura: tatus Ge qi incoi lium, fecun comn pecca SIS. <£ ne Fic C. j eonti: 0 s,( Per quiun libet 1 tionei ternui te, 5 ample adlive Per [am,I buspu ficium a dmin abeo ten o dos,, utperi n .feS, .*%2, ifis/o«, cationi- ) nullus ue dum tuspoi rs eft i|. iihun«. unicarc :omniU' nicatio- tft ille, liunici- }uaiD«i currant lorcra, nuni«- .offit ara im neca indiffc- nuni«- d W ? ndoip- anticn- 1 cvitP dferili :oIlefr enW cm cS ' leli«®’ ^erbi» : pjoi& CaputVL De ExcommmicaU Canonis. 10$ ft0mnicttos in alicjuo fučlevare , a ut Per vale intelligitur prohibita om- auontodoliiet eis fujjrugari. Ex quo nis honorifica filutatio, &honor, habetur, quod cxcommunicato tol- five detegcndo caput, five fignis, ierato non fit licitum fe intrudere five verbis, qu$ afferunt honorem, jncommunicationem aliorum Fide- & commumcationein ipfi excom- lium: fed fi fuerit indu&us, & invi. mtinicato ; quando vero ille primus tatusabalijs, poteftličitefacere; & eftin exercenfla ahquaurbanitate, /jcquoticscumque V- D. le intrufit vel feribendis litteris , non eft pec- jncommunicationem aliorum Fide- catum , eadem humanitate corre- lium, pcccavit graviter, vel leviter fecundum majorem , vel minorem communicationem;& malitia hujus pcccati opponitur virtuti Religio- ais. 45.P. Dicat mihiR.P. inquare deberera abftinere a communicatio- neFidelium? C.In omnibus, quseinhoc verfu eontinentur. 0 s,Orare,Vale, Comunio, Menfa negatur Per os prohibetur orane collo- ^uium, etiam privatum, cuius quae- libet didio fuam explicat pronibi- tlQ nem. Item per nutus, litteras, in • te rauncium, & quaevis figna arnici- tl3 b & focietatis, ut funt ofeula, a ™plexus, aeceptatio munerum tam 9 clive,quam paflivč. Per orare prohibetur audire Mif Jam, Divino officio, & Proccflioni- ° u spublicis interelfe, offerre Sacri- ®eium Miftae pro excommunicato, J ntniniftrare ipfi Sacramenta , vel 3 c o recipere; non prohibetur ta- w en 0ra re Deum pro ipfo etiam in e| uento Mifl$, ciim in hac Sacer- 0s j non utMinifter publicus, fed c Pilona pnvata oret. fpondere; quia ifte eft a&us politi- cus nullatenus virtuti oppofitus. Per verbum communio intelligi¬ tur illicita omnis , & quaecumquc Societas cum excommunicato , ia habitatione, in exercitio , in con- tračlru , & fimilibus, licčt, fi aliquis contra&us celebretur cu;nexcom- municato , erit illicitus fed nonin- validus. Per altera tandem pcrticula Mern¬ ik prohibetur participatio, & comu- nicatio cibi, & potus, & quae dicitur communicatioin eadem menfa for- maliter per aliquam locietatem , & amicitiam, non vero, quandoquis reperiatur in aliquo holpitio , ad quod etiam cafu devenerit excom- municatus, tune enim non eft pro- hibitum in eodem loco, five etiam in eadem menfa comedere , dum- modd unufquifque liram habeat ci- bum, ncc comedat cum excommuni- cato ratione locietatis, fed unulčjuis. que attendat refedioni, ut advertit Suarez de Cen/, difp. 5. fect • 2. n. 6. Quando excommunicatus eft vi- tandus, in nullo fupradi&is cafibus licitum eft communicare cum illo, ncc ille cum alijs Fidelibus ; fed quan- io f Trati at m V. De V. Pnecepio. quandq eft colleratus , licitum eft fpe&antibus. Idem diccndum A Fidelibus cbmmtinicare cimi illo , marito non cxcommunicato, qnan. acfi non cjTetexcommunicatus; ex- donxor e (Te c excomniunicata. commUniCato vero non eft licitum inchoare communicationem cum Fidelibus , aut fe fiponte ingerere , nififitin dučhis,Vel abillis invitatus. 46. P. P. R. quomodo ergo me debeo gerere cum hominibus mese* famili« propter ufum vitae 11 ec c da¬ ru; m , & fuftentationem ? ' C. Excominunicatio eft praeee- ptiim humanimi quale dičftirn com- nmnicationem prohiber, non poteft autem a!iquid praecipere, quod fit contra praeeeptam naturafe, & fie in n. uit is caiibus excommmiicato , ctiam vitan dp licct eemn.unicare cum Fidelibus , qui cafiis compre- henduntur in boe verfu. Učile, Lcx } Humilcj Res ignorata, Neceile. 47. Per bas pnrticulas Uti le , & Kecejje intclligiturqužecumqne ntili- ras, & neceffitas rnoraliter, tam cx parteexcomnmnicati vitandi, quam ex parte aliorum participantium cum eo: v. g. licitum eft petere eieemoly- nam, & eam dare excommunicato> & fi fit MediciiSrvel Chirurgus ab iUo curari, eiufque perlona in mfir- mitateuti. Perfecundam particulam Lex in- telligitur jus , & lex Matnmonij ; ideoque quando maritus eflet ex- communicatus,poteft communicare uxor cum ipfo non foium quo ad thorum j fed etiam in omnibus rebus ad bonara familiae gubernaaonem Per rertiam particulam Humik in. telligitur officium, obfeqiiium,»d fubiedio fervorum , fubditorum, filiorum;adeoque poteruntfilijcum Parentibus-, fervi cum Domims/ai. diti cum Praelatis excomnuinic«is communicare; & univerfaliter 5 quan. do inuna farmiia eft aliquis excom. municatus , omnes, qui funt deli milia, poflunt cum ipfo comm» čare. Ita Banacina dsCenf. diJji.iM z. p. 3. §. z. rium. 27. Per quartam particulamR«/g»rt intclligirur qu$ciimque ignorai five Juriš , nve fačli , five inadB- tentia inculpabilis , quae exculati ne incurrarurinminorem excomtt nicationem ratione comnuinica® nis cum exenmmunicato vitnndo Ignoranti a fa&i eft , quando.M ; leio, quod Petrus fit excomniunifl tu s, vel vitandus: Jgnorantia J## vero eft, quando, hcet fciam, f t: Petrus fit excommu nicatus vitandi 1 non fcio tamen, quod Lex p»-' b e a t c om m u ni ca ti on cm c 11 m ex cof municafis;utraque h$c ignoranc vel inadvertentia licitum redi communicationem cum excou -■ nicato , excufatque a peccatoO cenfuris incurrend;S iuxta co®P nem DO. fententiain. 48. A d ho c ut v. d. fitalcrup“; libera , fi habetBuilam CruciataO hac excommumcatione abfol fa£: P. Ita P. R. habeo Buliam. G.I& C. rium Cleric P. G.1 nerav cura v P. 1 prale eus el Synax faraiat C, tisfier logi, debet det al fit fat podit »>,id forem tune f eft, u ’ fatisfa Eg ( tentu« D. fe r & hab facier sh exi ftuenc friŠ. c Hinj, quez, fb ul duma conf c •uiliio n iten$ lum d ( > qtian. a. mile in. Jm, vel oruni | Blijci® us,E unicits r 5 quan. excoit t de E mm» j ib M ignmii orani« nadvet- ccnfiti :om* licatie- :n ndo !o »' miniti ia Ji® ,q» tan# pr# exco» iranc redt on 1 ® 1 o> s ' Caput VI. De Excommumcat. Canonis. _ joj lt£r biva® Lib^ C. Libenter abfolvam ; necefla rium tameri eft, urprius fatisfaciat Clerico ob injuriam lllatam. P. Quomodo debeo fatisfacere ; C.Pctendo veniam; & fi eum vul- neravit, omnes expenlas fatbas in curavulneris debet folvere. P. P.R. faciam libenter , fed pro pKefenti non pofliim ; quia Cleri- eus eft ablens, nec pofliim a Sacra Synaxi abftinere ad evitandam in- famiani.; C. Quando non poteft parti fa- tisfieri, communiter docent Theo- logi, ut ofFenfor det arrham , quse debet tfle pignoratoričt , hoG eft ut det aliquod pignus in fignum, quod fit fatisfačturus : & fi hoc fieri non podit, fitarrha , vel cautio fdejujfo- ”<)id tff,uc affignet aliqucm fidejufi forem; & fi etiam hoc fieri nequit, tune fuificiet , ut fit juratori«,* Hoc £ d) ut juret, quod velit parti laelse fttisfacere. Ego vero Ilira paucioribus con- te ntus, & foliim mihi bufficit, ut V. ftferib emendationem promittat, . nabeat effica* propofitum batis- ^ciendiClerico ; hoc fuppofito eam ab excornmunicatione abfolvam fe- c l Ui -’ndodočtrinam Laymanni./^. i. 5 -p. 2. cap. 6 .n. 8. §■ Dico quar - & cum Valerio , Henri- B Ucz > & Diana p. 2 . tratf. l6. rejof. P' ubi docent, quod ad abfolven- Um abexcommunicarione in foro ojucientiae fufficiat fimplex pro- J il!0 Etitisfaciendi parti laelše, fi Poe- tns perlona fidelig , de quo fperari poftit, quod fit promifla au- impleturus. 49. P. P. R. inverbo viri premif- fis ftabo Attamenmodomihi incidit alius ferupulus; nempe, quod alia vice excommunicationem incurre« rim ob vulnus, quod alteri perlonte inflixi, Confeflarius autem, qui me ab hac abfolvit, ad nullam fatisfa- čbionem me obligavit, nec ego eam- dem fponte implevi, ideoque timeo, ne illa ablolutio fuerit invalida. C. Tališ Confeflarius (nifiexcu- fetinadvertentia ) peccavit morta¬ litet eam abfolvendo , antequam parti laefas fatisfaceret, vel cautio- nem adhiberet proHutura fatisfa- čbione, fi ad praTentem fe obligare nequeat; per hoc tamen non fuit invalida abfolutio ab excommuni- catione, & alijs peccatis. Sanchez lih 3. de 'Mat rim. difp. 33. nam. 3. & alij, quos citat Avila de Cenf. p. 2. cap. 7. difp. 3. &ub. 9. concl. 2. pleri- quealijb Sedadvertat , quod * quamvis Confeflarius ex inadvertentia non impofuerit hanc obligationem , te- neatur V. D. fatisfacere perfonae of- fenfžs , fecus vero noviter eamdem excommunicationem incurret; ita dicit Villalobos in Sum. p. trati. 16. diffic. 20. num. 10. & conftatc* cap. Eos de fent. cocccmmunic. in 6. 50 C. Haec cxcomrounicatio , a qua Confeflarius eamablolvit, fuit ne Superiori refervata ? P. Ita P.R.SuramoPontifici. C. Depofuit ne juramentum ex O mandato toS Trattatus V. De F. Pr^cepto. niandato Confeflarij, quod , quan- to itnpcdimento, maxime,fiffip{ (l do poterit, velit Suče Sančiitati fe pracientare ? fc{ P.NonP.R. ? C. Abfolvit forte virtute Bullaj, Jubilei, vel alterius privilegij, vel eo, qudd pro tune non potuerit ad Siiam Sančiitatem recurrere ? P. Me abfolvit virtute Bullte. C. Quiab aliqua excommnnicatio- nc Papaj refervnta ablolvitur, eo , quod ad Suam San&itatem ob ali- quod impedimentum recurrere ne- queat, dicitcum Navarro, Cordu- ba, R.odriquez , & Sanchez Lean- der a Sacram .p trt. ^.traB.2. difp, ij. y. 64. quod fub juramento ad onus pradentationis ceftante impedimen- to obligari debeat, exccptisimpu- beribus, & etiam foeminis lecundum Avilam , & Sylveftrum , quos citat Leander ibid. 65. Avila tamen apud eumdem Leandrum cit, ^.65. dicic , hoc juramentum le prafen- tandi in nulla excommunicatione imponi debere, nifi in illa, qua in- curritur ob percuffionem Clerici. Hoc idem tenet cum Avila N. R. P. Torrecilla in fua Exam.Epif. traB. 1. q. i.feB. 4. diffic. 3 <$.num 13o./>»^.49. 51. Ego vero opinor, qudd m foro confcientias non fit necefta- riiiin fub juramento imponere onus prafcncationis in ulla cenfura reler- vata, a qua ablolvitur ilic, qui habet impedimentum pro tune rccurren- di ad Superioren), fed fufficiat (im- plex promiffio, & firmum propofi- tum Pcenitentis le prafentandi abla- fona ficlelis in protniffis lervandi Quod probo;quia in cenfura,inqm requiritur fatisfačhio partišoffenfi, non eft necdTarium, ut ille, quiprc tuncnequitfatisfaeere, emittatjun. mentu fatisfaciendi ablato impedi. mento 3 fed fufficit, utfirmiter p. ponat, fe id adimpleturum, prom a\\\num. 48. cumLaymano, Vi rio,Henriquez, & Diana: ergon« erit neceftarium , ut fub juramento onus pracfentationis imponaturillij qui abfolvitur a cenfura refervffl praefente impedimento recurrendi ad Superioren), fed lufficit, utfo piiciter absque juramento pros¬ tat, Confequcntiam probo: idto, qui abfolvitur a cenfura, inquat tisfaftio partis \xfx requiritur, 1101 eft necdTarium,ut deponat juramco- tum, vel detaliamcautioneni)^ fufficit in foro conlcientise proffiit fio fimplcx j 'quia z'«/ero panitentii dicit Diana rejol. 44. cit. dejicknttp fibilitate l J anitcntis propofitum ejuip mum t ant um valet , puanttim pignorum , vel fidejufferum info^t diciali ergo , li in foro conlciei** tantum valet propoftum firmu* quantiim externa cautio pignorat* ria, vel fidejulforia,& cofllequci$ juratoria fequitur, quod, qua® ,:l pro ablolutione a cenfura referv )P in foroexterno 5 8c judiciali ceftaria cautio juratoria de preefentatione ablato impedin> ent4 pro ablolutione tamen in foro cof leientia limplex promiffio » & . »um p fufficiar R.P. Fr oretenu 52. 1 tpiodjf onus p debat: •j. [ul ni impedn gatio n lik mm de ret. . tum pe recurfu 52. J quandc abfolvi impolii Superii hoc n eenlur; nam », 68.5. felfarii obliga' nec Pc turex *‘j» St ^ prsi nicatic ,)s > qu tamen perfoti fuj tu m k £ tam. S4- t£ lUCi] i lit pfc 'vandis: ijin oni »ffenlj. qui pic tat jun. impci :er pro- 5 prom ■, Valt rgon« amenti iturilj sferna urreni ut fr proffl- : idtoi : quali' r, 1101 ramea- ill! ftl prom! terM 'entt/i ejitsft' n fon? cicnt* torato- jUCfr uani'- 1 fervJD fitot flltut 1 nento o col m«* Caput VIL De Scandalo. joj jnrni propofitum fe praefcntandi tanon prsecisepropterimpcdimen- fifficiant. Hujtis opinionis eft N. tum recurrendiadSuperiorem, cui R P. Fr. Martinus de Torrecilla, cui eft refetvata jcenfura , fed virtute oretenus hunc cafum communicavi. 52. Notandum tamen eft primd } quod,fi impedimentu fit perpetuu, onus praefentationis imponi non debcat j ut dicit Baffeus verb.Encom. -j.fu/num. 8.§. cir ca ho s, fed fclinn in impedmieto temporaneo dičtaobli- gatio imponi debet j quia ad impojji- Menimo o bližat ur. les. imfojfibiliii. jf. thrt'g. Jur. fed habenti impedimen- tum perpetuu eft impoffibilis fimilis rccurfusiergonecipfi iroponendus. 52. Notandum eft fecundd,quod, quando Confeffanus Poenitentem abfolvit a cenfura refervata absque impofitione oneris fe prasfentandi Superiori ablato impedimento, per boe non invalidetur abfolutio a cenfura, ut viden poteftapud Dia¬ nam part. ^. trati f. g. de Excom. rejo/. §. A d ficundum , quanms Con- feflarius pcccet, fi culpabiliterdičtai obhgationis impofitionem omittat; nec Pcenitens ab hoc.onereiibera- tllr ex culpabili omiffione Confefla- *'J > & li ablato impedimento non ‘ e pt£fentet, in eamdem cxcommu- nicatiorsem relabitur. Ex diet. cap. los > ‘/tidefnt. Excom. in 6* Verum tJmcn eft , qudd non requiratur ptefonalis prcelentatio Poenitentis, d fufficiat per Procuratorem; fic fnm Navarro, & alijs LeandcraSa- Cram - fnrt, i.. trači, l.difp. 9. 7.21. H- Notandum eft terud, Pceni- ft tcmabfoIutiuna cenlura referva- Bullae, Jubilei ,velalterius privilegij concedentis lacultatem abfolvendi a tali cenfura refervata non debere obligan ad ie prcefentandum poftea Superiori, cui eft refervata j utcurn Cornelio, & alijs docct P. Leander aSacram. did. part. 4. trači. 2. difp. 27. tj . 69. Rano eft primog quia Ca- nones praecipientes pracfentntio- nem Pcenitentis, quando hic abfol- vitur abinferiori propterlcgitimum impedimentum fe pratfentandi Su¬ periori ; non autem, quando abfbl- vitur virtute Bullae, vel Jubilei, aut alterius privilegij, per qur* Superior tribuit poteftatem abfolvendi ab- folute a cenfuris refervatis. Secun- dd ] quia, quando vi talium privile- giorum daturabfoiutio a cenfura re¬ fervata, abfolutio eft dirc&a, &non indirecla: led fic eft, quddcumab- folutione direefa non cohsereat onus prasfentationis: ergo nec boe imponi debet Pcenitenti abloluto viBulla:, Jubilei, aut alterius privi¬ legij tribuentis facultatem abfol. vendi a cenfura refervata. Caput VII. Cum in boe Vntceptoprohi- beatur homitidium , opera, pretium Ja¬ ni hic etiam apn e de Scandalo , tpuod ejl mors fpiritualis animA Pranimi. 554 jf Candalum, ut dicit S. Thomas 2. 2.q 43.ur/. 1. &■ cum ipfo O 2 ccmr jof Traaatm V. De V. Prtecepto. communis Theč$logorum,ff/M*#«»*j cant pharilaicum, eft quandoPr«. vel failum minus reilumprtsiens occtt- ximus ex fua malitia fcandalizatir: fionem ruin Mdinat ad deteftationem peccati; fcandalum reducaturad peccatifpe- isdj' ^jaftantia opponitur deteftatio- deni ,adquaminducitur Proximus, 1 at; • fl ' : c rgo generaliter opponitur vir- necefte eft fcire ftatum illorum,qui- coti« tutiPcenifentis, quamvis formali- bus fuitdatumfcandalum. Attamcn itualc tCf tantum opponatur virtuti humi- fecundum id , quod infero ex opi- m ' lta tis, tanquam fpecies fuperbias; nione Suarez difp. 10. de cbarit.feB. luni; Fuperbia ad aeftimationem, & 2. n. 4. Coninch difp- 32. ds cburit. peed 1'oriam propriamanhelat : adhoc %um. 46, & difp. 28. r.um. 12. quam n im) k Cm tendit jadiantia: erjo eft Ipe- probabilem judicat Lugo ds Panit. C1 js fuperbise. difp. i 6 .fs 3 . 14. n. 157. qui docent, becunda malitia eft complacentia, qudd, quamvisille, qui confulit :ti!p a f ^ llai nV. D. habuit de peccato prae- cjufdem transgrcllioneni habenri •a»i J Cri to, cujus malitia eft fpecies lu- votum caftitatis, peccetcontravo- f oppofita virtuti caftitatis. tum , & hoc fcandalum reducatur O 3 ad ne T'raBatm V. De V.- Pnecepto. ad fpeciem facrilegij j ille ramen, C. Hace per/bna fuitnč voto e qui 1'oiumfuomalo excmplo datoc eafionem transgredienui voturn ca- ftitatis , non peccat contra votlim aiterins : atqui V. D. audientibus confilium ad peccandum non prae- buit, fedfoliimob fuam jačtantiani tllismalum exemplum dedit: ergo fecundiim hanc dobirinam non eft neceftanum , ut illorum ftatus expli* eeturj quamvis commuaem tan- quam veram feqiiar. videaturparsz. hujus praxis, trači. 14. cap. 6. n. 52. 60. Neque erit neceftarium ex- plicare numerum perfonarum , qui- bus fuit datum fcandalum juxta do- ftrinam trauitam a multis Theolo- gis, quod lin us namero abtusnon podit continere dupiicem numero nialitiam : atqui jaSantia V. D. fuit unus numero abfus : ergo non pof- funt in eo contineri duo pcccata numero diftin&a: & fic fufficiet fe accufare diccndo; F.R.me accufo, qubd multis malum esemplum de- dcrim in hac, vel alia fpeciepeccati, absaue exp!icatione perfonarum; ut dicitin proprvjs terniinis dehoc eafu LeanderaSastam.prtrt. t. trači. 5. difp. 8- §. 5. q- 8- quamvis fit fecu- ritis fequi contrnrinm, Sefe accufare de numero perfonarum audientium, ira Sanchez & alij , qms ibi citat Leander. 61. P. P-R. dico meam cuiparn, quod poftemiffum voturn caftitatis dederinr confilium cuidam perfona: ad patrandum peccatum mhone- ftunv, flitatis obftndia ? P. Non P. R C. Dedit ne confilium ad peccan. du m fecum, vel cum alijs. P. Ad peccandum cum alijs. C. Cnjus ftatus erat perfona, cui ad peccandum confilium dedit;} illa,cum qua peccarefuafit? P. Vir eft uxoratus, fceminavcti eftfoluta. C. Quamvis hoc fcandalum redil catur ad fpeciem adulterij dandovi re uxorato confilium ad peccatimi' utfuperius dixi , ratione vero voi| emiffi V. D. non eommifit iacrifc. giu m; ita Sanchez lib-. 5. Sum.ctfi nam. 11, quia vi hujus voti V.D.no® obligaturad cuftodiam alien$)W propriae caftitatis : ergo contravo tum caftitatis non deliquit. H« idcin docetur part 2. hujus. pn® trači. 14. trap. 6. num. 50. 62. In hoc tračfatumultiim intj reft, ut Confeflarius graviterd ftrenue redarguat luxum, & c® 9 fiim in ornatu, & veftibus pretio« quibus foeminse vanae, & inlipi®^ utuntur, ijfdem objiciendo luni attivmn, & paflivuai in lnq ue f Diaboli,& retia lafciviae turpi tft convertunr; Vi ti um non fuffi c ' L ; ter deplorabile , quando , modeftia foemineo fexui adeb c0 j naturali fe expoliantes vanis U| lS j namentis totum mundum ad lo ( " inhoneftatis inverecundc m vlt f, & quod pejus eift , de hpc n u . fcrupulum fibi faciunt, cum ta ‘ C lit mat itiEco; ■ConfeJ preher teftatk donim modi e nuni efl er »nti imnt , mtrnl. 1 jut, IMii excufat preheni liusefle quam ji exifhm; & gravi iioceni Patres, terbort Krama« «t liiffil Carthu his res, Sirts cc tXl juifui v ftu m pfiincij il n n£e>ftd ntravo- it. H® is. prast atn in#* iter 1 5 excts- ,retiofe fipit® 8 > km : iaqu £ ' irpit f( ; (uffi cl£t quid lf deo siui’; id id r “' inviH c nuli' m t 311 ’ Caput Vlil. De Exhortatione pro ptrjivcrard. in fitmateria periculofiffima, & fum- bere, quomodo haec exCufatio jis fufFragari poterit. CavtnAum enim cJ}, qucd occafioncm maliprajht , ličit nm intentiom mali fiat: dicit trudite Abu- lenfis ad cap. I t. Mattb. q. 24. lit. c. Et in hiflorijs legimus, Deum prepter huiufinodi cxcefl-um piuribus pce- nam irrogafle. hae , vel alia cxcu- Jatione nullatenus eis fuffragante. 63. Mulicres tamen fe modefte or- nantes, licčtex fine exhibendipul- chritudinc prscisa alia prava inten- tione exckandi a!iquem ad malum, non peccant inortaliter; nee fi de- fiderent conipici ab hominibus , d 11 m modo determinate non fcianr, q,udd illorum aliquis amore obliqno eas profequatur$ fi enim hoc eflet, mortaliter peccarent, quandocimi- que id abfque neceflitate facerent. Vide Baflkum veri. Scandalum §. 3. & alios. Caput VIII. Exhortationes pro perfeve - ranlibm in odio. 6 4 T Nter Prsecepta a Chrifto Do- -t minofpccialitcrcommendata praecipimm eft illud Charitatis erga inimicosexhibenda?,n6 folum ver- bis, fedmagis praeftantiflimisexem- plis^licčt enim fuent fummčSan- dus,& innocensjimoipfaSančbi- tas, &Innocentia, fuit tamen ut latro, blafphemus, & dcemoniacus habitus, & tandem ut rcuscruci a£ fixus,liafqueinjurias & contumelias Jumma maeconfequenti2:. Admoneateas Confeflarius, hoc efle obie&um rc- prchenfionis,abominationis,acde- teftationisSandoruParnim, &Do- aorum uno ore praedicamiu,hujuf- modi exceflum niaximapcena dig- aiim efle: Innumeri Sancti.,&" DoBšres & mtiqui Batres huiufinodi abufum tmnt , (F ignt interno dignum exijli- mnt. dicit P. Laynez dc omam. & fuc,wulier.q. 1 f. tajit. 12. Nec valet excufatio , quod Sandi Patrcs re prehenderint, quiajtidicarunt, rae- lius efle abftinere ab his ornamentis, quarajifdem uti ; non vero quod exiftimaverint,efie malum ita grave, & gra viter per hoc delinqui: Ad Pocenim refpondetur, quod Sandi Patres, & Doftoresnonfuiflent tali terborum pondcrelocuti, mfi etiam temmagni ponderis efle judicafientj ut liiflicienter exprimit Dionyfius Carthufianus in Dec. vit s Kobil. art. M' his formaliffimis verbis : Strniti htris, frGIoriofi, lllujirij]mique Do- ^ ,rt! centra ornatum juperfhtum , (F tx< jaifitunt , curiofum , fuperfiuumqut tam riaorofe non feriberent , ’ n l ‘i vmrtalem culpam exijlere non ’picarent , veni alia puippe pcceaia ta- m ^ndemnationem non promerentur. , N ec fubfiftit cxcufatio, quod in ' 0c nialani intentionem non ha- c,1nt : quia , fi percipiunt , vel P^cipere debent ( ciim toties id aiidiatn ž Zelantibus D E I Mi- J ris ) E: per huiufinodi luxus ^ fimis occafionem ruinse prae- in Trači at m V, De V. Tr&cepto, fumma Ionganimitate , & oequa-- fi in Oratione Dominica petit (iti nimitateeondonavit, ac pro cruci- dimitti debita, ficut ipfe debitoii. fixoribus oravit. Nunquid maxima bus fuis dimittit ,• non dirrfittendo efict fuperbia , fi homo maiorem necipfi dimitti petat; &eomodo; Dco fe efie praefumeret ? Immenla quo V.D.cum Proximisfuislegerit ] ergoDeiMajeftastotinjurijsaffeda fic Divina Majeftas cum ea aget fufferre, tolerare , & condonare Prohujusveritatisprobationeida voiuir, & homo creatura' vilis, & Chriftus in fuo Euangelio dicit, miferabilisimitariDeumrenuet? quod, cum homo quiaam proptti Dicam cum S. Paulo Haebr. 12. debitum ad carcercstrudendusot- Afpiciat V. D. in AuthorcmFidci, tentaa creditore remiffione debil &■ confumatorem JESUM , qui pro- noluerit alteri fibi debirori fuppii- pofito fibi gaudio liiftinuitCrucem canti debitum dimittere; in p® confufione contempta. Conteili- namhuiuscrudelitatis adinfernalfi pletur eum vinculis alligatnm: fla- carceresfueritaDeocondemnatr gellis, & colaphis caefum : Jpinis Hocidem contingetV. D. nifiPro coronatum r Cruci clavis affixum : ximifuimifereridecernat jUtvidffl tot iniurijs, calumnijs, vexationi- poteft in cafu fiequenti, relatoin bus expofitum r Forian iniuriae ab ipeculo exemplorum vcrb. Vid inimcis ipfi illatse fiint aequales ? num. 4. procuf dubio non. Si crgo Deus 6 $. Fuithomo adeovindid$*f tot, & rama fuftinuit, ae fumma ditus, utinjuriamquandamfibiili conftantiatotoffenfas condonavit, tam nuliatenus condonare vol« ut V. D. darct exemplum , cur ad hoc imitanduin inimicisfiiis parcere jecufabit ? Et fi ulterius per difcurfum pro- gredi velimus , quoties V. D. in DEumfnutn peccavit? quotiniurias ipfi intulit ? quotics cum contcmp- fit ? & hoc non obftante tot iniqui- tates fibi a Deo condonari exoptat? Aft caveat fibi, quia , fi inimicisfuis' non parcit , nec Deus ipfi parcet; & fi eo praecipiente inimicos non diliget, nec ab eo diligi promerebi- tur juxta ejufdeniDomini didturmed- di men jur a , aua menfi fueritu , remetie• turvobisLuc. cap. 6 - Recogitet, quod } rit; deceflit hice vita, & cumincan tando”officio Deiundorum infi clefia prsfente corpore Sacerdf protulifict illa verba , Potret mine ( cafu s horribilis, & tre®' 11 ' dus) Crucifixus Alfaris Maioris® nus e Cruce diflolvit, jifque au' ocdudens, alta Vocepronuntia' 1 Non p Cp trčit , neque parcam.- Exemplum de Det p ^ trga parcentes inimicd. 66. Natrat Surius inFefto tj lationis S. Donatiani, qubd> quidam Eque«. ad Templunin. Sandi Reliquias veneraturus' c (j . 4 fot, proč venir lisdi Relic terfic fiften parce Af fuitj rum poral amidi pecca tens i fecut; per S; vifum hic c< feverc injuri ipficc TR Dl c «pti : rep dum d hilom tate g it a »tod. tendt iodo. ■ V eidca dicit, roptti lusob debit fupi in p® ernalfi matis iiiPro Evidffl lato it Did fld' ibi® voltt in cit in h icer® n'0‘ re# 3 ris® ! e au ,: ntiavi' f. II. TrtfmHtuntur atiqua circa bane mat eriam. u/ fjt^ininiicus ejus ad Equitis pedes non fuit dedignatus Hierofo!ymam nrocumbens de offenfis ipd iHaris venire ad revdueurdas aquas Pifci- ns mcadicis putridis plagis infidbis circumdatoe pro foliusinfirmi faiute IT[anabatur unus Joan. veniam penerit: indignatus Nobi- lisdixit -* abi hinc, akas ebram his Reliquijs dc medio te tollam, & in- tetficiam ,• in qua obftinatione per- fiftens, nec- ad Sacerdotum preces parcere voluit. AfhraDei, & San&i non Iongš fuiti quia derepente intenfo oculo- rum dolore- agitatus , vifu cor- porali privatum fe vidit, quo tamen amifooculosanimae aperuit, ac de peccato veniam a Domino DEO pe- tensinimico ex corde pepercit. Vix fecutafuitconciliatio cum inimico, perSančEi ; merita cvanuit dolor, ac vifum amiffiitn recuperavit. Cafus hicconfiderare nos admonet,quam ftvere Deus puniat non remittentes injurias,« Sc quam grata e contrafit ipliconcilktiocuminimicis.. TRACTATUS VI. devj.p&ecepto. A'oh Mmhaberis.. §■ I. D n dubito , quin quivis innocens affe&ibus , & mundo corde hujus Prs- c tpti ledHoni& ftudio ineumbet ea \A n W < It' ad agen- re pugnantia., qua ego rf 1 de eodem me determinavi ;:m- '•onnnus ,fi Angelus ille,licetpuri- 4te e ^celientiori noftra praeditus 5. multo mi¬ nus dedignari debet bomo, licetia fui aoftimatione candidus, & caftus, periuftrare hujus Pifcin$ aquas pro impertienda faiute tot animabus contagio fenfualitatis infeclis. Fa- xitI>EUS , ut , qase leribuntur, & praefčribuntur remedia , & medici¬ na , animabus infirmis proficiant: fed ciimpeftis hujus vitij firfumme contagjofa, confultum eft, ut, ficut Medicus corporahs de aliquo par- vuio vafeulo pleno odoribus,& aro- matibus fibi providet ad fe defen- dendum a qualitatibus , & impref- fionibus nocivis fibi obventuris ex communicanone cum infirmis : & ficut cubicula , ubi febricitantesfe- bri' maligna: jacent , afperguntur aceto , nemtrantes, & vifitantes in- ficiantur ,ita pariter ut Confefiarius ab infečtione maligna fenfualitatis immuuis evadat, confuiendum eft inquam , ut fibi de fuaviflimo ora- tionis odore , & mortiftcationis, circumipedionisque aceto provi- deat. §.n: Ntequam de partieularlhus fpeciebus hujus Tradfatus tradere incipiam. Suppono primo, pet hoc Praeceptum prohiberi oni- nia genera peccati luxuris , qua2 cogitationibus^verbis, & operibus P com* iif ^Traclatus VI. comittutitur: cogitationibus, con- fentiendo pcr modum deledatio- ms , vel defiderij in turpia : Verbis, loquendo de rebus obfcoenis: & operibus, inhonefta patrando. Sup- pono fecundo, qudd luxuria fit imr- dinatus app c t it us venereorum, & unum ex feptem peccatis capitalibus com- munius, & periculofiusalijs; adeo commune, ut incipiendo abaetate magis tericra regnet ufque ad decre- pitam, & feniiem nulli, vel fexui, vel ftatui parcendo j & ita pericu- lofum , quod , fi femel introduca- tur in animam , diffimulatis blandi- mentis voluntati adhacreat, maxi- ma cum difficultate eradicari podit propter multas 5 & valdeprofundas radiees , quas in humanorum cor- diura terragerminarefolet; idcireo magno (ludio, & vigilantia opus eft, ne cordis dominium fibi arrogare prrefumat. 3. Septem fpecies!uxiiriae nume- rantur, nempe, fimplex fornicatio, ftuprum, raptus, adulterium, ince- ftus, facrilegium, & peccatum con- tra naturam. Simpiex fornicatio eft accefm fo!uti cum Jo/uta. Stuprum eft accejfm cum virgine , vel renuente, vel Ubere confentiente juxta varias opiniones. Raptus eft accejfm cum jam in a j er vim adducla de uno loco in alium. Adulterium eftalicni thori violatio , vel accefm viri foluti ad mu- lierem nuj}tam , ant e cantra. Ince- ftus eft accefm cum confanguinea , vel ajfne intra quartum graium. Sacri- legium eft accejfm cum perfona votum De VI. Frtfcepto caftitatis habente. Peccatum cont« naturam'fjž effufio feminis extn va debitum . Et hoc peccatum contra naturam habet tres fpecies diftin. das, quae funt pollutio, feumol. lities, Sodomia ndandumerimen, & beftialitas. Pollutio, feu molli. ties eft eftufio humani feminis txtv vas. Sodomia eft accnbitus , feu cm. grefus inter perjonas ejufdem Jgrciti, feve ejufdem , jive diverftJexus , ftlii vafe indebito. Beftialitas ejl acculit^ J'eu acceftiu ad fuppofitum elttrim [p ciei. 4. In fingtilis fequentibus capi tibus tradam id, quod magispn- dicatur, 5 t luccedit ; & initiai funt mani a peccato contra natu«, quod nimis frequenter comitritHi quamvis enim in hoc tradatudebc- ret etiam tradi de Sodomia, žde- ftialitate, quiaautem dehis inex- plicatione Propofitioms 24. abAlfr xandro VII. damnata.’agere debcoj ideo ea ad part. 2. bujus praxisff< 17. n um. 150 .&feq. renutto. Non pofium prteterire, quinPf Confeflarios admoneam, qu6rll (C Praeceptum fit fcopulus ordinan* obvians in confeffionibus j hxc of cafionesproxims, hic habitusf li inveniuntur; hic peccata,& cl : cumftantire neceftaria: ex tiiiio rC| verecundia occultantur. Minifter DEI zelo, & zeli tione fe veftiat, ut cum conft anI chriftiana , 5 k forti anirno icd^ quiiliis, q«i in profunda occ all ( num fovea fiint immerfi, & in /. tibus { ti, ut; tation tam m hoc m folutio dl, ut ter, & muuda tentis, propri; didt. i> n comqt ram pi abfolvi vel Pce nem; iitate pariter ftiman to hoc jurias < forte a practic cxperi< perunt cor api tvome De t fcoenis 9-®” K inhone 17. nui n e Prc Vit. d contri trn s* contn diftin. u mol- drncu, molil, i mi feu cm. fpm ) 'cuiit «i 'im [p is capi- ;is pri- initiira ItUOBi itritufj u delit- ,&be- in es- abAlt. debeo; axis r- iiinFf odli {C inan® bic o' rus iT'-' difc? ftanti; ; iarlo{ ccafio in f ( ' M CaputJ. Depeccato contra naturam. n$ rum habitrlum il!aquca- C A P U T lsr* /»vpmnlic . " tibus pravorum u, utatur hic exemplis, &exhor- lationibus ad cos educcndos ex tam mifero , & cžeco fiatu : & fi hoc non fiifficiat, negetur ipfis ab- folutio. Difcrctione pariter opus c/l, ut modo fuavker , modo acri- ter j &praecipue tolerantcr a lepra muudare valeat cor miferi Poeni- tentis, qui ex ignorantia fui mali propriam m firmi ra te m curare nc- giigir. Quia verd pJures idiota coinquinati peccato contra natu¬ ram purant non pode ab eodem abfolvi ablque recuriu ad Sacram vel Pcenitentiariam , vel Inquifitio- nem; ideo ConfefTarius dc rei ve- utate eos certiores reddat. Alij pariter dantur, maxime ruflici exi- fhmantes, quod Confeflarius audi- tohoc peccato ad clamores, & in- jurias contra ipfos procedet (quod forte aliquis infipienter, & inique praclicavit ) quare ita fe gerat, ut cxperientia hoc falfum efle com- ptrunt, & hoc eis erit motivum cor aperiendi, a-c peccati venenum evomendi. Decogitationibus ) & verbis ob- fčoeuis ioquar in hocTračlatu cap. 9 -®” io.deofculis vero , &tačlibus mhoneftis/Mrr. 2. hujus praxis trati, 17. num. 256; & j%. in explicatio- " e Ihopofitioms 40.ab Alexandro ‘dh danmatae. Depeccato contra naturam, 3 1) P. R. fupplico 5 placeat habere 1 * medicam patientiam, & audire imquitates meas i quia fum pccca- tor magis fcelerarns inter omnes, qui ex mulieribus nari funt. C. Mi Fiiifitbono animo, non fe affligat,- quia exaudiatn iplius confeilionem libenter, & peraman- ter abfque admiratione alicujus rei rnihi revelandaa; etemm homofum, ficut ipfc, & limimam hujus terre- ni vafis fragilitatem cognofco, nec unquam de peccatis auditis admi- rationem concepi, lumat fibi ani- muin, Scdicat, quid quid vult, & habet, nec nuni mam- rem ex timo- re, vel verecundia omittat; quia fi infirmus infirmitatem fuam me¬ dico non manifeftat, eum curare nequit; & li V. D.omaesfuse con- fcientiee plagas mihi non manifefta- verit, nec ego ipfam curare pote- fo j quia unum peecatum ex ma¬ lina omiffum cauiat mortem. 3. P. P. R. me accu-fo , quod in mea pueritia me a/Tociaverim cui- darn adolefcenti , a quo edo&us peffimuni crimen me polluendi, crinien hoc ego indc faepius patravi. C. I11 illa State fcivi-t ne V. D. hunc adtum effe peceaminofum, vel fibi imaginabatur, effemaluru? rise interrogatio adhibenda efl cum juvenibus tcnerce stati.«*,. & P a rufticis, n 6 7raflat m VI. De VI. Fr^cepto. rufticis; quia multi horumcenlent, P. SaepifTimč. ie in hac mareria non peccare, nifi peccatum cum perfona diverfi le- xus confument : ego enim plures adinveni ignorantes pollutionem efte peccatum. P. P. R. non fcivi. C. Fuit ne V. D. aliquando hoc confefla ? Ex hac interrogatione poteftin- ferri a pofteriori, utrum in talibus perfonis fuerit aliqua malitia; quia fi confitentur abfque eo,quod au- diverint hoc čile peccatum, fignum eft, quod formaverint .conceptum de turpitudine, & deformirate rei. P. Nunquam cogitavi hoc confi- teri, nifl , poftquatn audivi efte peccatum. 4. C. Quanto tempore fuit in hac ignorantia ? P. P.R. quatuor circiter annis. C. Toto hoc tempore quoties in hoc peccatum cecidit? P. P. R. quafi omni hebdoma- da bis. C. Hoc peccatum eft contra na¬ turam: verum quidem eft, quod in V. D. non fuerit peccatum propter ignorantiam, quamvis hoc pecca¬ tum Lege naturaii prohibitum fit juxta communein R ecentiorum fen- tentiam , quae admittit, pode dari ignorantiam invincibilem in rebus Lege naturaii prohibitis: vide Ca- fp e n feni tom. 1. traB. de Feccatis dijp. 5. feB. 2. num. 19. 5. Poftquam in cognitionem ve¬ nit, cecidit ne alijsvicibus? C. Quoties commifit? P. P. R. hocerimenin menu® rum non habet. C. Quanto tempore in hoc vitit perfeveravit ? P. P.R. ufque dum uxorem duši, C. Cujus aetatis erat, dum mo¬ rem duxit? P. Viginti quatuor annorum. 'C. In qua seta te venit in cogni. tionem hujus peccati? P. Dehocnonrecordor. dara n fepius C. E habuif odo a munitf re ; j C Sum. to Gano, 3, trttB genera quod i qua Pc C. Quando fe afiociavit illiado- ruinfuc non pc quanto veravcr 7. N has frač lefcenti, qui V. D. hoc pcccatui edocuit, quot annos putat fe lia- buiffe pius, vel minus? ■P. Mihi videtur, quddhabu» duodecim circiter annos. C. Ergo fi in hoc vi ti o perlevers- vit quatuor annis abfque notita ejus malina: , & vigefi-mo quart? lure aetatis anno duxit uxo rem n! illo tempore , quo novit elfe p« catum, uftjua ad rnatrimonunn^ pfi Junt octo anni 3 ji qu id eni» no duodecimo apprchendit & v iti um , & quatuor annis visi' 1 ignorantia, duodecim , & quatuoi faciunt fexdecimannos3 a deri® 1 fexto ufque ad vigefimum quart« : dcbent elfe 0S0 anni? P. Ita P. R. ficeft. | - 6. C. Ab illo tempore, qno ltla ® > vit effe peccatum,quoties idco* ^Mfe mifit? 8č quoties inhebdomad^ die numerando adinvicem dies•' P. P.R. non poffura fcire, f aliquando per integram hebdof P. It C. C habuiff malitia quam r E't alia de/Jde r tiam q [ riumfu ultcriuj affinem nacertc fideri mr uillie P. P. P r o tun tem, C. D eni® oc vidi :m duxi ura i®. irum. 1 cogni. illiadJ cccatui c fe ti-' ahueii ;rfev£fi' notiw quarts rem: i zffe p« liuraeli' dem i«' dit # vixt® dec® 1 quartf : Caput I. De peccato contta naturam. rij ; Jle tenT,peccaffemcumea. ' ^derabat ne a&u pro tune P 3 e bdoii^ I Caput ni Tfatfatm VI. De VI. Pntcepto. L A P U T II, De Ineeftu. 9 - O P.R-. confiteor, quod c um A • mea confanguinea indecens tripudium habuerim. C. Hoc tripudium fuitneadob- tinendam copulam ? T. Non P.R. C. Habuit ne interne defiderium ? qniaficut efficax defidenum habet eamdcm maiitiam , quam habet aSus, ieu obje dum dcfideratum, fic fine dubio hoc Defiderium haberet nialitiam inceftus, P. P.R.nonhabui fimifem inten- tionem, nec tale defiderium. C. Eft ne pafliis illrs in tripudijs effufionem feminis, vei fe expofuit periculo effur.dendi ? P. Ita P. R. lapfus £ui ačhiaiiterin hanc mifenani. C. Cdarum eft, qu6dcopul'a, feu accefius ad confanguineam , feu affinem mtra quartum gradu m fit in- ceftus , inceftus q.uoque fit illius de¬ fiderium; aliquis ramen dubitavit, an fimiles taflus, vel tnpudia habi- ta cum tali confanguinea, vel affine induant maiitiam inceftus: & ratio dubitandi eft; quiacopulafodomi- tica inter confinguineos, etiamin primo confanguinitaris gradu non habet maiitiam inceftus; ita Belo- cus, Homobonus , & alij, quos ci¬ tat, & fequitur M ure: a tor/?, i . dijf. lit’, 2. difp. 2 , reji)}. iq. n, ^. & tom, 2 . Ii 6 . 4. dijp. 40. refol. 6. n. 2. & 4. Dia- aa part. 3. trati. 4. rejol. 101. Quia juxta opinionem horurn DD. afinit; contrahitur malitia inceftus, cjuaii. ^ : c < do intervenit eopula apta ad cau., fondam affimratem : ergo in ntilloj “»L horurn aSuimi contrahitur malitii inceftus: confequenter ex hac do. ftrina videtur inferri , quddnecta. £his, nec tnpudia cum confangui neis habeant maiitiam inceftus, A rta m e n fi in hac opinione veti. tas locum habeat, debet folumii telligi de ta&ibus fodomiticis, noa vero dealijs, qtii rales non funt. El ratio eft: quia tačtus ex fine operil ordinantur ad copulam: ntquic«. pula cum confanguinea eft inceftus: commi gradun Videat ergo etiam tačtus. "P. qooi xo. P. P. P>,. confiteor , cognoverim confonguineammt® inleeundo conlanguinitatisgr^ & affinem in tertio affinitatisgradt C. Tam in uno , quam in ah' acceffu V. D. comnnfit inceftus neceflarium tamen non eft ftt® dum opinionem a!iquorum, c x F: čare gradtim cognatioms inter Va & iilas perforiasj, fed fufficitifc eft qudd cum fibi cognatione c# 11 Čfisintra quartum gradum pe ccai ' rit absque exp!icatione cog 01 ^ five affinitatis , five confiingui^' tis. Cajetanus, Bonacina, ma , quos citat Diana part. i*^ 7. refol: 3 1. '& pi-rt. 4. traB. 4 ' ^ 234. MurCia 'tom. 2. lik. 4 .dijp lC ; jot. 6. n. 7. Et ratio eft : qu> a rentia fpecifica defumiturexop[; fitionecum diverfis virtutibus • ornnes gradus co r nlangiunita ri | peflimai tiani hal C. Ci P.Cu C.Et P. P. tram. C. Mi trat, ve. P. Nc C-Erg adulterii milnem < c um illa nuir.eto 1 adii/teriu tilJ git, d ra viola q “juria i ri !?■ Con “‘cere ift “"o num du ® tnali f e fonus, I >. folfa j quaif. ad cau-/ in nullof Caput III. De Adulterio. up jHinitatis foli opponuntur virtuti St alij,quos citat Diana/ur*. ^.tract. pietatis j & eam diverfo modo non 4 refil. 164. Leander a Sacram. tom. refpiciunt: ergo non diftinguun- i„ trati. c. de Pan it. difp. g.§. 3. 20. tu rfpecie. 21. & 22. & tom. 4. dt Cenfur. trati. Attaraen contraria vera eft > St 1. difp. 3. y. 42. pleriqiie alij. Et ratio ma '' t ' 1 communis, St laltem quo ad primum eft, quia concrcta accidentaiia mul- An 1 1 _ I _. r _ _ • r _ _ < 1 • • • . V __/'_ J > 1 • 1 • hac 1 necta- ifangui- lus. ne veri )liim «■ :is, nos funt. Ei' te opni tqui ®| .ncdlusi , quof mi nic»| is gradu lisgradi m a res lceftuoi ft k* iterV.E rilce« ■ coq ttti pecca 1 - matici ntadum debet fpecifice explicari, iicleiiur Baftkus veri. Incefius n. 3. Caput III. De Adulterio . n P P. R. dico meam culpam, 1 • quddtribusanniscontinuis peffimam familiaritatem > & amici- tiamhabuerim. C. Cum quali perlona ? P. Cum maritata. C.EtV. D.inquoftatu tuncfuit? P P.R. panter & ego uxoratus eram. C.Mnlier haec confanguinea fui Crj C vel uxorisfuae? P. Non P. R. C.Ergo peccata commifia fuerunt adulteria, & juxta fententiam com- ®Bnem quotiescumquc habuit rem cu ® lila, commifit dno adtilteria numerodiftinda • quia perduple* Ma/terium , ut in noftro cafucon- tln b‘E duorum Matrimoniorum ju- faviolantur, St duobus conjugibus ®) Ur ia irrogatur; ita Moya mfeleB. M' J ! ' W " ex °Py bus r ' a % 1 -traB. 3. difp. 3. q. 4. art. R Contrarium neceflarid debent ' cere illi , qui afierunt, quod in tiplicantur lecundinn mulciplica- tionem fubjedorum, St non forma- ruin, ut docent Philofophi: Pec- catum eft concretum accidentale, cujus fubjcčlum eft adus, St forma eft malina : ergo in uno numero adu non poftunt efte duo pcccata numero diftinda. 12. Nuncmihi dicat, haec perfo- na ex fuo concubitu concepit ne alicmando l P, Non P.R. C. Adhibuit ne aliquod medium, ne hocfequeretur> P.Ita P.R. cfFundebam extravas* C. Haec circumftantia videbatu r ne ipfi efte peccatum diftindum ? P. Ita P. R, C. Clarum eft, quod lit peccatura diftindum contra naturam. Non oblivifcaturConfeflariusinterroga- re, num conceperit: tuni propter reftitutionem damnorum, dequi- bus niox tradam; tum quia plurimi exifto timoreextravas femen emit- tunt, maximč, quando rem habent cum mulieribus non niaritatis, per hanc interrogationem habetur per- feda notitiahujus novaecircumftan- tiec peccati contra naturam. 13. Mihi dicat jpraeteradus con- “ n ° numero adu non poftint efte Qu semalitiae numero diftindse. Ca- fumatos habuit ne cum hac perlona ,CtJnus > Layman. Serra. Filiucius, ofeula, aut tadus impudicos ? P. Ita Tračlatm VI. De VI. Preecepto* P. Ita P. R. quotiescumque eam accefin C. Non intcrrogo de hoc; quia tadus, & ofcula habita ante, & poft copulam funt ipd concomitantia, & confequenter non conftituunt diftinduni peccatum , ut docet Azorius part. i. hi. 4. cap.^.infne Hennquez in Sum. lii. 6. cap. 5. n. 5. Navarrus cap. 6. num. 7. & aiij. So¬ linu intcrrogo , an in difiindis ab adibus. confumatis habuerit hcec ofcula, five tadus.. P. Ita P.R., C. Tune. defideravit ne - accubi- tum ?• P. Ita P. R. & fi non fuitfecutus , cx eo fuit,quiadeerat opportunitas. C. Ergo fuc defideno commifit adulterium,. 14. Inhis tadibus eft nepaffa V.. D. pollutionem ?; P. Ita E. R. Sšepius. C. Quoties habu.it- tadus. cum; pollutione, & quoties fine? P. P.R.histribusannisfepiflirac fui padus, itaquod numerum fcire nequeam.. C. Poteritnerecordari,quoties habuerit tadus cum hac perfona? P. Cerre, hoc eilmihi impoffibile.. C,. Ergo lufficit, qudd feaccufet in hoc peffimo ffatu tribus annis Fuilfe, & omneshes tadus, & pol- lutiones habuifle,.juxta id , quod. fuperius dixi cap.l,nurh.< 3 . 15. Mihi dicat, quando V. D. fuit fola, recordabatur ne obfcoe- norurn, & turpium cum hac per¬ fona patratoruni ? P. Ita P.R. multoties. C. Erat ne fe polluendo? P. Aliquando P. R. C.. Habebat ne tune temporisde. fideriumvere peccandi cunvilla? P.Non P.R. G. Ergo hae deledationesnoj contrahunt malitiam adultcrijit fententia Vafquez part. z.tom.i difp. II2. cap. 2. Sairi in Clavi^p liii^.cap. 7. num. io.Bonacinafi matrim.q. <\,.pun£i. 8. n. 19. Leflijfi 4, de Jitftit. cap. 2 i- duh. 15. & afo rum multoruni,qui diftmguuntdf- fiderium a deladatione, &dicunt. qu6ddcfiderium,cum ordineturad opus, contrahat integram malitiam objedi, & circumltantiarum: M deledatio, cum fblum in fpecula- tione confiftat, & executioncu non refpiciat , non contrahit ma- linam objedi, & fimul circumftaij tiarnm, fed lolius objedi: adefr que ille v qui deledatur de marin- ta, conlanguinea, vek virgineju® fententiam horum Authoruffltion obligatur circurnftantias h a rum pf r ' fonarum exnkcare, ied folui"® 1 ficiat dicere , me accufo, quod k buerim tot deledatrones morob cogitando de mukeribus line fr plicatione ftatus. Contrariufl 1 ’ 1 men communiter pradicatur d' moratis-, & bene fiiciunt. 16. Ciim anteni V. D. fit ux° rJ " has deledationes habent mahj'? aduiterij, licet dicatnus, qu° _ ledatio non * contrahat © a b !tl ? s obje® objedi fobiecr ftantia quamvi cnos o fcquitu ms hab alieaa 1 ncc injt a;unt, limob nem pr non ad nibus: Diana/ reprob 6 . rtfol Hoc id quem c Im. j. Ego ta- affentii fonse li 17.T nofceb tur ne bi c.r num dl tu nun c tem ca P. c doneti C. : pcccar pcecat tiini m HtJ q »oris di rilla? nes-noi iltcrij in !• tom.i 'avl % arina: i britij lil. . & afo uuntdt- {dicunt) neturad malituffl um: led Ipecula- utionen ahit«' :umte‘ i : adeft ; mar® ine juxts rum n 01 rum p er ; od I* fine d' rium Ijj tur i [} uxorat< maliti® niod 1 * 1 ' [jialidf Caput III. pbječH, contrahit ta m en malitiam (ubjecti; quia perfona fua circmn- ftantia fe fpoliare non poteft; miamvis videam , qudd aliqui DD. qnos omiflo noniine citat > fed non fcquitnr BaiTsus veri'. DileB. num. 5. Jnautcm , dicant, qudd uxora- tushabens deie&ationes demuliere aliena non committat adulterium, »ccinjunam Cux ux.ori inferat; quia ajuntj quod pet Matrimonium fo- limobligetur ad non dan da m car- nem propriatu alienae oiulieri > led non adfe abftinendum a deleftatio- nibiis: quam fententiam, quamvis Diana part.%. trači. 6 - Mijcel. refol. ?. reprobet, poflrea tain.cn part % trači. 6. refol. 4. admittit pro probabili. Hocidem fenrit Cafparus Hurtadus, fjuemcitat, & non reprobat Murcia tom.i. dify.lt k. 2 . difp. 3 ■ refol. 3. n. 6. Ego ramen nunquam huie dočfrinže 'iffentirem 5 cimi citcum ftantia pes- fonae fit infeparabilis. 17-MihidicatV. D. quando cog- »ofcebatfuam uxorem, recordaba- turne usorišaliens ?. P. ka P. k nuiltoties. C. Pro tune habsbat ne defide- riumdecunibendi cumilia, auttan- tumtnodd de lila cogitabat ad inaio- fc m capiendam dele&ationcm l P- cogitabam folum ob delecla- tionem. C. Si tune babuiiTet defiderium peceandi, illa reminifcentia luilfet peceatum adultenj, fed cimi tan- r ' ln i meram complacentiam habue- 111 j quamvis g ra vi ter peccavcnt. De adiilterioni aduJterium tamen ratione hujus ob- ječri noncommifit, fecundum-opi. nionem, quam enarrare d c fino-. Hoc modo , & cuni his interro- gationibus examinandi funt Pcc- nitentes, qui multo tempore in malo fiatu vixerunt ; & quando- cumcjue non poffunt numerum ko¬ ru m peccatorum difiinčte explica- re, fufficitj qnod le accufent de vino , fcu confuetudine peceandi ; & qui c urn varijs perfonis pccca- ritntj fe accufent faitem in gene- re , fi determinatum numerum cir- cumftantiarum mutantium fpeeiem fare nequeant: v. g. anSciim con- fanguineis,.roaritatis>Virginibus&c. 18- Mihi dicat ulterius, vivenda in hac amicitia folebat nc nociu manere extra fuam donuini , vel dormire in cubicula kparato a fua uxore l P. Sarpius folebam nečhi fcris dormire; C.Htec circumfhntia habuit aliud pcccatum in fe, nempe injuiiitiae; cum non duxerit vitam conjuga- km cum fua uxore, & pofueritobi- cem ad non foIve 11 dum debitimi. P. P.R.dieomcamculpam,qu6d ad aliam mulierem conjugatam vi- ginti fere vicibus accefferim. C. Supponit ne V. D. qudd cx aiiquo fuo accelfu aliquando con- ceperit? P. P. R. bis; 'prima vice poft no¬ vem Menfes , ex quo habui- rem. cum ea , peperit. C. H#c izz Trati at m VI. De VI. Frcecepto. C. Hasc perfona cohabitabat ne Debet etiam fupponi tanqiij, tune cimi fuo Marito ? P. Ita P. R. I C. Habuit ne proles prius a fuo proprio Marito? P. ItaP.R. C. Ergo in dubio eft, num filius fitipfius, vel conjugis illius mulie- ris, habctnealiquod fundamentum conjiciendi efle luumex eo, quod poft novem Menfes fin accubitus lit natus ? P. Ita P.R. led habeo etiam fun¬ damentum conjiciendi , eum efle fin conjugis; quia cum eo dormic- bat, & cohabitabat. In cafu dubio judicari debet, fi- lmm efle legitimum ; ita Leflius, Navarus, & Sotus , quos citat, & fequirur Laymanus/^. 3./e#. 5. tr. 2,. part. 3. cap. 14. n. 13. §. Sed quicL. Villalobos in Sum. part. 2. trači. 11. diffic. 34. num. 5, & alij. 20. P. P. R. altera vice, in qua habui copulam cum hac perfona, certus fum , quod cx me concepe- rit, & pepererit; conjux enim il¬ lius erat abfens, cert6que fcio, cam cum nulloaliorem habuiflc. C. Ad procedcndum in refolu- tione hujus casus cum certitudine debet lupponi tanquam resftabilisj & firma, qudd Parentesteneantur fiiijs alimenta tribuere ; Mater te- netur filium ufque ad tertium an- num nutrire ; & Pater pofl: hos tres annos , doneč filius fua indu- ftria, & labore le alere pollit; lic definit Textus Civilist. 3. tit. 19. fari. 4. res certa , quod Mater non tena. tur cum periculo fus vitse, autfj ms manifeftare filio, eum effe legitimum. Nec Filius tenetur fidem prdi re jViatnaffirmanti, ipfumeffefpi rium, etiam fi juramentohocai met, vel conftituta in articulo mor us: nifi rationibus inelučEabilibn Filius convincatur , & certior fii de rei ventate. Azorius tom. 2,/01 3 .lib. cap. j, q. 5. Suarez tom. 5,ti Cenf. diji. 50. feči. 4. Videatur Dia¬ na part. 11. trači. 2.refol.^.s-tni (o.refol, Muircia tom. z.difpli^ difp. 10 .refo/. f. num. 6. Notandum etiam efl:, hosfaj illegitimos non folum praejudicare Marito Adulterse, fed etiam alf hsrcdibus; fiquidem Marituserf- dendo iuum efle Filium, relinf* ipfi partem hsreditatis ablčjue ulla obligatione. 21. Mihi dicat,intulit ne vimta £ mulieri ? P. Blandimenris, & precibus®' tummodofolicitavi, vini veto 11011 inrnli. C. Si vi m intuliflet, nonfof obligaretur alere Filium, fed etl!> folvere expenfas fačias a MatR; partu, & alia damna compenm lios legi do con lcifitinit 1>. Hi C. Li hib.(o. n 5, op. 6. jus opin confulta timos lf fc fine . hoc faci folum a« etiam ac tis, qua Filio, 8 quia fen bo fint nonim: alicujus farcire: Adulter legmmt ita Villalobos Part. 2.trati. um ambo fiipradnda d al1 33. #»»2.1. Sed cum fenferint, amboad na tenentur. 22. Dedit ne huic mulieri co- lium, ut Filium Ipuriuni int er , 8 “ Adulter bimtur: Quan 7;‘rt. 2. liter f e< fau/fo , V. doc tcr non j! 11 « in fe d dla S u amvi< ® c nta, Cdlt > Vc «ient; tantjin, on tena e, aut& legitimos ? m effet m prst i efre fpt hocafff. ulo mot labilibt rtior lit n. 2./rt om, 5. ti itur H lOSt Caput III. De Adulteri a. 22 / legitimos induceret decipien- fequitur Diana part.2.traB.iy. cjui j« conjugem, c$tcr6fque Fiiios tfi tertius Mifcel. rejo/. 55. £t ratio eft j quia fi Adultera iam sip ritus m relinft [quc 11I ibus««' ero iw« m ibH : d etis® Vlatrcl jeiifaffi 1 o c« 8, Sta da 5 - •i co: n tel ’p. Hac de re nihil ipfi dixi. C. Leffius/j^.i. dejujiit. cap. 10. hb.b.num. 46. Azorius part. 3 .lit, ut fpu- j. lllni inter legitimos introducat, c nla propria lponte hoc facit, SUainvis teneattir compenfare ali- q Uae Maritus Filio ipurio du r’ n ° n tan en a ^ a d nuna ex Vor bsreditatis. vel dotis pro- lqu ‘ a< Hocidem ut probabile quia ii Adultera intenrnret abortum hujus foetfis fpurij, Adul. ter non diceretur caula hujus abor¬ tus, mfi aut conluleret, aut coo. peratione lua adiuvaret: ergo hoc idem dici debet de introdučBorie Fiiij Spurij inter legitimos i licetve- rum lit id , quod dicunt Leflius, & Azorius. Modus, mio Adultera hac dam¬ na rclarcire deber, eft, confercndo Filijs legitimis, vel veris hasredibus lua bona para phernaha, & dotaha, fihabet, vel ahaacquifita expropria induftria, vel fi neutrum podit, par- cat alijs cxpcnfis aliunde iuxta fuum ftatum fibi debitis , extraordinarijs laboribus ineumbat, ut lic damna Marito, & Filijs legitimis filata rc¬ farcire queat. Tandem quantum poteftabfque fua in lamia, tenetur confulere Spu- num ingreflum Religionis, quae non fit capax hsreditatis dummodo Fi- liusad cam aptus fit, vel ut Sacris initictur, & accipiatBeneficium ali- quod Ecciefiafticum , quo conten- tus haereditatem alijs renuntiet; ut dicunt Navarrus in Man. cap. 16. n. 44. & [tip. Sotus, Corduba , &Ara- gonius, quoscitat, & fequitur Vil- lalobos uti jupr. num. m * & Ca- »4 Traciaim VI. De VI. Pracepio. IV. C A P U T De Kaptu. *3 O P. R. mc aceufo, quod Vir- -i- * tonem de domo Patris fui ginem dc domo Patris fui nocfcu furripuenm , earaque in do- jnum meam adduftam vtolaverim. C. Confenfit ne Virgo in hunc ačtmnfpontc 5 & libere ? P. Ita P. R. C. Si V. D. eam de domo vi fur- ripniflet , ipfius pcccamm haberet duas malitias fpecie diftin&as; unam contra virtutem caftitatis, & alte- ramtonfra juftitiam : Eft commu- ms. Ita Leftius.de JuJlit. cap. 2. dni, 9. num. 7. Gum autem illa voluntariž domo difcelferit, non fuit malitia taptus, Sanchez dc Matrim, difp. 14. n. 15. & alij,quos citat Balfauts veri.Raptus num. 7» Hocidemdico, fi eam vioJaffet, ac per vini cognoviifet nempe,quod hic aftus haberet duas malitias, & vocaretur ftuprum, fed ciim illa vo- luntarie confenferit, non fuit ftu- prum , fed fimplex fornicatio; eft lententia Petri Navarri, Ledij, Vaf- quez 5 & aliorum apud Murciam lom, 2,lih. 4. dijp. lo.rejol. 3. num. 3. Diana part. i.tract.j.rejbl. u. Etra- rio eft, quiafcienti,& volentinulla ficinjuria: ergo, cimi Virgo libere confenferit, non fuit malina raptus, neeftupri. Quan:vis Suarez, Azorius, Bona- cina, & a lij apud Murciam Hi d, n. 2. dicantjdfe malitiam ftupri,quamvl! Virgo libere , & fponte confentut vide Baffaeum vri. ji upr um num.], 14. Dicat mi hi, Parentes, vel Tutores, fub quorum cuftodiaent illa Virgo, viderunt ne, qudd V. D. eam domo abduxerit? P. Ita P. R. C. Ifti reftiterunt, nc V. D. ca« abdneeret? P. Ita P.R. led ego tan uam majo. rifortitudine prajditus eam abftuli C.Ergo propter hanc circumftaii. tiam, qiiddeamcum rcfillentiah rentum furripuerit, hic raptushak malitiam injuflitias , ut DD. citati dicunt. 25. P. P. R. me accufo, qu6dvi du.inivi cognoverim. C. Tranilulit ne vi deunoloco in alium eam cognofcendi caulii quiain hoc cafticommifilfetpecca- tum raptus. P. Ita P. R. vi eam abduxi. C. Sicut malitia raptus venficatm quando foemina de uno loto in alium vi abducitur ea abutendi £«• tia, fivc fit Virgo, five Mario®’ five vidua : Ita cujufcunique ft> w5 fit foemina, fi eam vi quis acc£U j: ' tališ acceftus habet malitiam i D f ftitite ; quia virtus juifitiae praecip 1 ' 1 ne ullus in bonis, vel perlona agg^ vetur : led in hoc calii aggrav^ 1 perlona tališ foeminas: ergo eftp cC ' catuminjuftidte. Infuper efteontfj charitatem , ut patet: & fanilina non fuerit Virgo, non bet malitiam ftupri. * P. C. F cendi c tandi ? P. P C. Si ratione reftitut promili Tutore lih, 7. a Leffius tat,& : Ctft.lih. trde!. 11 non Pa Ci corpori Gum verit ci licet ali; turlubr t«n,fec nuncefi dum; v culi, & perfona ds, & j Prstem tur ad ?uia hc ipli ad\ Na\ 1 7 * 8c al juamv« fifentiat num. j, «, vel 'dia etat »d V. D. D. MB m majo- abftuli umftaa- ntiaPa- us hal« ), citati quodvv loloco, caufat t pecca* ificatufi locoi« idi«* aritatii e A>» ! ccsdatr m inf ■ascipin 'Hit eftp cC ’ • c ontra um i oo a- C A P u T De Stupro. Caput V. V.. j 6D P. R. me accufo , quod vi *• 'aliam Virginem cognoverim. C. Fuic ne cum promiffionc du- cendi eam ia uxorem, vel eam do- tsndi? P. P. R. nihil ipfi obsuli. C. Si illa confenfilfet in fui deflo- mionem, V. D. non reneretur ad reftitutionem illius rei; quia nihil promifit, Iicet alias Parentes, vel Tutores fuilfent contrarij. Sanehez U, 7. de Ms.tr im. difp. 14. num. II. Lel&s, Navarrus, & alij, quos ci¬ tat, 8c fequitur Fagundez in6.Pra- apt.lii. g. cap. f. Villalobos part. 2. n. dijfic. 3. n. 5. quia illa , & noti Pater ejus habet plenum fui corporis dominium. Cumautem V. D. eamvicogno- Wit cum detrimento fui honoris, ‘icetalias nihil ipfi promiferit, tene- tnriubminiftrare non integram do- tem,fed Ulam majorem partem,quae nuncellneceiTaria ad debite nuben- dntn: v. g. fi cumintegritate figna- cu 'i) & clauftri rirginalis nupfiifet perlon* fibiaequali cum 300. Duca- tls > & poft deftorationem Sponfus P r ®tendathabere 500. V. D. obliga- ' Ur ad largitionem ducentorum j a u i a ^‘°c darnnum ex culpa V. D. P 1 advenit, Villalobos loco sit. n. 3 -Navarrus m Sum, lat. cap. 16.». 1 7 - Sialij. ‘ 1 De Stupro. ii f P. P. R.utdefiorata non mdiguic majori dotead nubendum, quamfi nupfiifet ut Virgo, parcmque alijs fororibus detem habuit. C. Ergo in hoc calu V. D. ad ni¬ hil obiigattit, cum perftuprum nul- lum damnum perpelfa fit. Leffius lih. 2. dtjufiit. cap. jo. duh. 2. n. 1 7. & a'tj. 27. P. P. R. me accufo, quod aliam cognoverim ipfa confentien- te, quaru Virginem credebam, re autem ipfa non erar tališ. C. Solicitavit neillam importunis precibus, frequentibus muneribus vei mngnis pronuffiouibus f P. Ita P. R. fordterfolicitavi, Sc varijs m o d is. C. Eft ne perfona inferior r.g. ancilla, Ste? P. Non P. R. C. Importunaj preces perfonas alicujus authoritads, ut preces Do¬ mini cum fua ancilla , aquivalent violentiae , ut dicuntcommuniter DD. etiam quando preces non funt perfonae alicujus authoritatis, fen- tiunt Medina, Corduba, Cajetanus, &alij,quos citat Diana^m. 2 .traB. 16. refol. 48. qudd squipolleaiit, & reputentur pro violama, quamvis Leffius Petrus Navarrus, & Ledel- maapud Fagundez b . Pracept.lih. 6. cap 5.». 11. §. Alij. Contrarium fentiant. Sed fententia Medina mi- hi verior videtur; quiafoemina la- biles funt, & quando preces inva- lefcunt, cis refiftere noil valent. 28- Dicat mihi, per hunc accef- Qjj fum n 6 Trajnim VI. De fum advenit ne ipfi aliqua infamia , vel diminu.tio honorisg P. ka P. R. in tora terraillahoc notuin fa&um fuit. C. Huius fačfci publicatio forte fecuta fuit : quia V. D. fe jačlavit, aut alicui perfonae dixk. P. P.R. non fuit e>r inea culpa, fedquiailla alicui perfonre in fecre- toconfidit, a qua poftmodum fuit divulgatum. C. Si V. D. fuifletcaufa infamia!,. teneretur refarcire damna exinde fecuta, lupplcndoperdoteni com- petentem ad nubendum. Major, Navarrus, Petrus a Navarra , quos citat, & lequitur Baflkus verb. Stu- jprum nam. 15. in juppkmento & alij, quos citat , & fequitur Bonacina tam. j. ds Mat tim. q. q. pun 8 . ij.n. VL Tntccpto. taverim, & iatpiiis eam folicitave- rim , illa tamen nunquam conicnfit, C. Deiideravk ne eam vi cogno' fcere ? P. P. R. non habui intentioncm vim inferendi. C. Secundum do&rinam lupe. rius allatam , qudd quando Virgo voluntarie confentit, non lit liu. prum : defiderium V. D. non habet malinam ftupri ; quia defiderium habet eamdem malinam, quam ha- bet obje&um : objedum cogno. 7. er 9. Attamen, fi V. D. non fuit canfa huius publicationis , vimque non intulit, adnihil obligatur. Baflkus taco cit. Villalobos tam. 2. trači. n. dijfic. go. n. 16 Fagundez in 6. Pra- tept. Decalog. lih. 6- cap. 5. n. 10. §. Diccndum t2mm eji \ quia haec obii- gatio reftitutionis vel debet funda- riin violatione hujus fceminae, vel in infamia fecuta : non in primo ; quia illa voluntarie (utfupponitur) confcnfit, & fcienti , & volenti nonjit im uri a : Neque in fccundo : quia ipfamet fuit caufafuae infamise: er- go V.D. ad nullam compenlationem obligatur. 29. P. P.R.meaccufo, quoddiu cujufdam puellae domum frequen- fcendi virginem line violentia 11011 eft ftuprum : ergo nec defiderium hoc modo eam cognofcendi. Qua- readvertant hic Confcflarij, qudd in hac opinione, quandoaliquissc- cufatfe habuilfe defiderium cogno¬ fcendi Virginem , non debeantip- fum condemnarepeccati ftupri, fed folum auando defideravit vi čara cognofcere ? go. Mihidicat, perfrequentatio- nem domus hujus pucllse perdidii neiilafuum bonumnomen? P.Ita P.R. Populuscredidit)® f fuuui deturpalfe honorem. C. Scivitne illa, quod harc£» £t Populi opinio de fua perfona pt°' pter hu/ufinodi frequentationem- P. Ita P.R. C. Ir.travit ne V. D. domumcoi 1 - tra cjus voluntatem , vel cunk 011 ' fenfiu ? P. P.R. illa permifit, libcrei": trare , & fpontanee mihi ing rel ' fum dedit. C, Si V, D. intralfet doinum con« 3 eont tur c fupp! ad p 1 risi i conft priun Popu tione F ^1 citat Stufr, etiam 31. mea p tctige rim. C. fentie five c darun P. feci e C. fcmpt etiam 3 «ipk fine r: do in partil Set v ’ g- ofcnli luin e: Ant i Caiet Navai k. G; ilirci citavc- ifcnfit, ogno- :ioncm fupe. Virgo fit ftu. 1 habet derium am ha- eogno- da non derium . Qua- , qudd quisac- cosno- o eant ip- pri, Ted vi cam sntatio- oerdidit :dit,B £ XC cfc na pr°' metn¬ imi con- im con- bere i”; ingrel- im con t[l Caput VI. De fimplici Fornicatione ,&c. nj eontra cjus voluntatem , obiigare- refol. i^.num.6. & alij. Attamenhcec opinio parčticari non poteft poft Decretum Alexandri VII. qui in Propofit. 40. damnat ut fcandalo- fam alfertionem , quod ofculum habitum folius delečtationis fenfibi- liscausa abfque alio turpi fine non fit peccatum mortale , & meritd ; qiiiahs funtmateriae nimis pericu- lofie, raro, enim vel nunquamcon- tingit,quin puritas in fiimlibus tačbi- busmaculetur, vidcatur explicatio diflse Propofit. 40./^. 2. huiuspra- xis trači. ry. n. 253. ubi de ofculis, tačhbus , alijfque levitatibus fit quceftio. C A P u T vi. 3 tur damna hujus infamice relarcire fupplendo per dotem competentcm ad proportionem dcpcrditi hono- ris? led cutnillain ingreffum libere confenferit non ignorando pro- priumex hinc dehoneftamentum in Populo, non obligatur ad reftitu- tionem ullius rei. Ita Molina trači. 3, itft. to6 . concl. \o. & ali), quos citat, & lequitur P, Baflaeus vtrl>. Stuprum in Suppicm. nam. 6. Conftat ctiamexfupra dičbis. 31. P. P. R. meaccufio , quod in mea pueritia frcquenter Juvenculas tetigerim, eafque deofculatus fue- rim. C. Ex ofculis illis, ac tripudijs fentiebat ne oriri pollutioncm , Uve commotionem partium vcrcn- darum ? P. Aliquando P. R. &aliquando ftci cx puro joco. C. Tačius in partibus venereis fcrnper funt peccata mortalia, quod ct 'im dicendum cft de ofculis , & ■J®plexibus, five tačiibus manuum fine rationabili caula habitis, quan- d° inde oritur commotio in eildem pnrtibus. De fimplici Fornicatione , Ha&itupeccandi , Š" Oecajione pr*xima. 3 2 -p P. R. confiteor, qiiod poft A • ultimam confeflionem tri- bus vicibus cum muliere expofita peccaverim. C- Putavitnc V. D., quod acce- dere ad mulierem expofitam fit peccatum mortale ? Hoc interrogo; quia quamplurcs ex plebcjem pc-r- Sed quando tačbus funt leves .* roiflam, & licitam pro eoaem, & V ’S- manuum, vultus, autaliquod indiftinftefumum,namex eo,qudd multis in locis ad evitanda majora mala permittantur domus puhlic« (ODEUS! quodevenitmaiitia,& licentia humana) exiftimantlicitum elfe adire, & frequentare ejufmo. di domus. Quare neceflafium eft, ut Confelfarius fitndef adinoneat, quod o “*«uuum ) VUiLUo 3 dUl ®‘ cu lum fine dičhacommotioncfo P® ex aliqua levitate,vel urbanitatc p nt tantum peccata venialia .* ita . a| ctan. in Sum. vcrb. Impudicitia. ‘ av arrus in Sum. hijj>anica cap. 16 n. x]‘ G, ' a fri quem citat, & fequitur Urcia t( >m. 1. dify. M. 2. dijp. tžS Tračlams VI. De VI. Trcecepto. qudd h«c coačta pcrmiffio nulli li- fit peceaturh incfeftus-; quiacxc»' centiam peccandi tribuat. pula habira cum primo contraa P. P. R. feivi optimc , hcc effe nudi er affiartatem cum lecundo; peccatum mortale. cum ilii dno confobrini fint infc C. Cercum eft, qudd fuerit pee- cundo gradu confanguinitatis, 5 catum uiortalc, fcivit ne V. D. cu- ufque ad fecundum graddm con. jus conditionis fucrit lila foemina? trahitur affrnitas per copuiam illj. P. Dicebant aliqui, quod fucrit cita m , quorum peccatoruin fun mnritata, ego tamcn pro certonon V. D. cania notificando ipfis hacc feivi. muiierem efič peccato cxpofitaii C. Si fuiffet libera, & pariter V., mina autem, quam V.D. iniiliscai- D. libera, fuiffet peccatum fimpli- iavit,cft (sandalomgenerale : quo! cis fomicationis; cum autem V.f). refpečtu uniusfnbjerai reduciturs; illam notitiam habuerit, & d ubit;-- fpeciem fimplicis fornicationiS) S verit, an fuerit maritata, vel non, refpediu alterius ad fpeciem ino nec ab illo dubio le hberare (tu- ftus- juxta diScz'trači. 5.^.7. duerit , eommifit peccatum adul- 34. Nune mihi dicat, hoc peres- terij ; quia operari cnm dubio in tmn quodmodo confeffaeft\% quacumque materia eft pecc3tum eft ne peccatum relapsus. mortale ejtifdem fpeciei,ae pecca- P. Ita P. R,. iam fui confefein tum commifitMu cum perfecta co- alijs confcffionibus, quodfuen ral gnitionc, qneriradmodum qui jurat hoc relapfi-i. cum dubio, a iv res fit vera, vd Hon C- Quantum remporis eftjf 6 committit perjarium ,* qu;a le ex- V. D. in hoc peccatum cečiderit ponit periculo false jurandi: ergo P. P. R;.a!ia peccatajam fiiico« hoc idem eft in noftro cafu. feftus. 33'. Dixit r*e V. D. aHctii,- Rane foeminam effe expofitam ?■ - P. Ita P. R. duobus meis amicis, qui mecumvenerunt,idemqtie pec¬ catum commiferunt. C. Hi amici fueiunt ne liberi ? P. ItaP.R. ! C. Sinit ne inviccm confangui- nci, vel funt confobrini V. D. ? P. Šibi in vicem funt confobrini primi. C. Ergo fecundus horum y qui aeceffit ad hanc mulierem } comiiji- C. Hoc nihil’ refert ; quia renduiti kidicium de anims t'n lieceffario icite debeo °pporti tem ktione ^'beo. , P. liri hanc fai C. Oj cum cx c* ntrasi mndo: t in le Kis, J i Gon- sm un Uril is har,c ofitaui 'iliscau- e, quoi citurai >nis, 5 m in«. 7 ' ; peča fcffusin lerim M"?, ident! fuiccf Caput VI. De fimptici Fornicatione ,&c. 12 $ tij XI. Propofit. 60. de quo !oquar P. Polt ultimam confeffionem cc- ia a^' fi# quai" 5 , fin« ppli« ntcn>' [at le« :eptu® S* )SUS|, ni m I qh 0 c(; iraB-Ju^tr hanc: Propofuionem n. 204. 'ff h- 35.F.P.R . confiteor etiam, quod habuerim quosdam acceftiis ad tnu- liereni folutam. , C. Commorantur ne ambofimul ineadem domo ? Hscquoque mterrogatio eft ne- ceflario facienda , quandocumque Fcenitens accufat fe de!iquifte in hoc Praccepto ad formandum judi- dum, an fit in occafioneproxima conftitutns, & anipfi deneganda fit abfolutio fecundum idem Decretum Innocentij XI. Propofit. 61. & 63. de quo etiam tradabo traB* 10 125. ubi explicabo has, & alias Pro- politiones ab eodem Sando Ponti- fice da m na ta sv P. Ita P. R. ambo in eadem do¬ to commoramur. C.Quantum temporiseft, a quo cum hac perlona hujufmodi amici- tiam i n t vit ?: PPR.praterita jam fiii confefius, ®odo ra ntum ab ul tim a c on te flione c °nimifla confiteor. C.Rihil refert, neceflarium enim e ‘‘)Uticiani, anV. D.ifitinoccafio- ne proxima conftituta, utremedia °PportunaappIicare v a le a m; adeo- P Ue temporis in hac mutua Conver- ^p° ne c °n!umpti confcius elfe , ^ Frunt duo arini circircr, quod a ” c ^miharitatem habeam. ■ Oiiotics cecidit m hoc pecca- Ql ettin lila perlona. cidi quater, vel quinquies in hebdo- mada. C. Et in anteadis confeffionibus quoties?. P. Jam fui omnia confefius. C- Jam dixi, hoc nihil referre; quia ad ferendum judicium, an occa- fiofit proxima, neceflarium eft, ut fciam frequentiam relapfuum pra2- teritorum , & praefentium , ut vi- deam, an fit cmendatio aliqua, vel fpes emendationis. P. Ante praeteritas confefliones peccavi ita frequenter parum plus y vel minus. C. V.D. habuit femper volunta- tem dilpofitam ,& determinatam ad peccandmn advenienre occafione? P. P. R. a!iquando , & maxime, quando confiteri intendebam, fir- miter propolin , me non velie am- plius peccare , attamen tališ, & tan- ta eft mea fragilitas , ut, cum eam vidercm, conrinere non pomerim. C. Nonne Confeflarij ipfi impo- fueruntuteamdimittat? P. Ita P. R. C.Quoties fiiit ipfi impofitum ? P. Tnbus, vel quatuor vicibus. C. Et quare illam non dimifit? P. P.R.ilia eft meaancilla, fieam ejicerem de domo, magnum fubi- rem detrimentum : qura fimilcm in- venire non poflem pro bono mese dom us fcrvitio ? C. Hsec c-ft occafio proxima, & volu ca na; fiqmdem illi praetestus, quos V. D. ailegat, non; funt fiuffi- R. cientes, j p TVaftatm VI. De VI. ?r;o n toalefu infaft non 'juam praven; que opi. effe nt . ifeflionc > ut dol f-3 .ut >, &al; fequim' i. cr*t ifcffion: ofa,fo m ca!;- rior if t, debc- (implei, & 3»j ide p«' trdl{ .eligiofc to 'calb 'noin| . habt elani n Vir* :ccatiia ara- c [ilpait' iUidt»' ioIIb^ n. eqti^ tiau i u m ^ M/iiii* li CaputVIl. tio eft j quia facrilegij re- fpe&i loči faeri non fundatur in Lege naturah, fed in pofitiva, qu$ aflignat adiones, per quas Eccle- fia violatur: atqui ex Lege pofiti¬ va (bluna violatur per effufITonem fanguinis, autfcminis, & non per Jolosta&us irapudicos: ergo hi ta- flus, quos V. D. in Ecclcfia habuit, non habent nialitiam facrilegij. 38, Ex hac ratione videtur in- ferri, quod pollutio, aut copula Jiabita in Epclefia , fi eft occulta, non habeat malitiam facrilegij, quod cum Vafquez affirmat, & do- cet Bafilius de Ponte Itb. 10. deALi- irim.ctp. 10. n. 15. quia, quando co- pula, aut pollutio eft occulta, non violatur Ecclcfia, nec per lllatn in- diget reconcilliationc. Contrariunt tamen mihi videtur veriiiSj qubd, quamvis copula, vel pollutio fit occulta , habeat mali¬ tiam facrilegij , idque defendunt Sitarez de Rfilip. tom. t. Hb, 3. cap. 37. B# w. 4. Sauchez lib. 9. de Matrim. 15. n. 11. Bonacina de Matri- 4. punci. uit. num. 7. & alij. l^atio eft 3 quia malitia a&ionum nu fflauarum habetur in ipfo fieri ^■onis, & non in fado cfie, 111 quo 113tu confiderata non eft capax j-°nttahendi malitiam , quam non uabuit in fieri ; quia , cpuod d prm- ‘'fio non JubfiJUt , traButemporitmn c °defcit: ergo ex eo , qu6d a&io Inf aftq e(Te fiat nota, & puhlica, 11011 fequitur, quod fiat pejor, 'i 115111 fuerit in fieri, feu in adtuali De Sacrilegio. iji fui produčhone : ergo fi in fieri, fen in a&uali fui produdione, ex. eo, qubd fuerit occulta, non fuit. facrilcgium, neque erir, licetpoft- modum in fado efte publicetur, & fiat notoria. 39. Idcirco i-llij qui dicunt,quod quando pollutio, vel copula eft oc¬ culta , non habeat malitiam facri¬ legij , (edquando eft publica, meo judicio ncceftario fic difeurrerede- bent: quando fuitelicitaadio,Yel fuit periculum morale notoreitatis, & publicationis, vel non ? fi non fuit, quamvis fuerit poftmodiim publicata, jam illa adio prteterita non poterit amplius elft facrilegiu; quia hsc publicatio eft tantiimac- cidcns fuperveniens adui jam iq fuo elfe completo : fi vero fuit ped riculu morale publicationis, quam- vts alias occulta remanferit per ac- cidens, jam habuit malitiam facri¬ legij j quia, qui fe periculo pec- candi exponit, peccat, & commit- tir eandem malitiam peceati, eu- jus periculo feexpofuit: atquipol-, lutio publica eftfaerilegiumergo etiam erit fe exponere periculo hu- jus publicationis. 40. P.R R. aico meam culpam, qnod femcl habuerim opportunam occafionem peccandi cum perfona votum caftitatis habente 3 & pro tune nec pcccavi , neque peccare defideravi, fed poftmodum me pce- nituit tam opportunam peccandi occafionem neglexifle. R. 2 C. Per i}2. Trafiatm VI. De VI. ?r<čcept§. C. Per hanc difplicentiam pec- tali contrahere Matrimonium f ag cavit peccato facriiegij, ita, ut in difpiicentia peccati non coromiffi contineatur eadem fpecie malitia, quae contmetur in ipfomet pecca¬ to > utcommiffo; quiah$c difpii¬ centia eft virtuale defiderium pec- candi: fed defideriumpeccandiha- bet eandcm fpecie malitiam, quam habet lpfumpeccatum: ergoetiam difpiicentia de non commiffo pec¬ cato. temporc; quia omms comraiits C A P U T VIII. De Sacramento Adatri- monij. C Um in hac materia comprehen- dantur multi traftatus ad invi- cem differentes, ad procedendum cum diftinftione dividam hoc ca- put in partes : & quia paritet hic dantur plura proprie ad foeminas fpeftantia, iubdividam aliquas par¬ tes , in quibus fpeciatim de illis agetur. Pars Prima. De Sponfalthm ex parte Viri, otierofus in materia gravi obira ergo , cum < fub peccato mortali Sponfalia iint contraftus unerofo, & in materia gravi , obligant fub mortali, nifi forte nofttriotiuuulif. foiverentur ex aiiqua caula novitet occurrente: Dicitur defiituro Mi. trimonio eontrahsndo ad differenria fponfalium amatrimonio rato quod contrahitur de. prajenti corato frn Ecclcfia praefente Parocho, & te. ftibus. 42. Additur inter perfomu mas ; quia ad Sponfalia requiritur, ut perfons contrahentes fint hibi- les, preecipue autern requiritunifcs rationis: ideoque infantes čaren- tes ufu rationis contrahere afquc ad feptennium, ex cap. litteras-.&af. accsjut de Spenja/. impuber. Nec pof* funt contrahere amentes, ebriolii nec qui funt in Ordine faero, vel Profcili in aliqna Religione: refi' ritur etiani, ut promiffio fponfalit® fir murna, & a Sponfis acceptaw» ce!ebreturque per aliquod fig num fenfihile ; non eft tamen nece« 1- riurn, ut fiat coram teffibus, ® c! ut fiat feripto , vel taftu manuu»i vel dono aliquo, fed fiifEcit ver quam intet 4 1 * OUppono,qn6d Sponfalia fint ^ mutita premiJJit de futuro Ma- trimenio contrahmdo interperfinas le- ■grtimas. Dicitur mutuapromijjio ad fi- gnificandijfn, quod in fponfalibus puella, quae tamen adimplt re fiat contraftus onerofus , vi cujus diftuli. . 1 Sponfi obligantur fub peccato mor- C, Promifit forte fiftč ? balis nmtua promiffio fe fDonii faciunt. ,, 43. P. P. R. me accufo, ,, ne; luumi it ve; i intei quc' unt ■e dii Caput VIII. De Sacramcnto PMairimmiij. jjf fomiffio fiat animo fičto , fponfa- Diana part. 3. -tra&: 4. iefol. 245. quia ficut in alijs dcbitis, in ouibus pro fatisfačfione non eft tempus af. fignatum, non currit obligatio ca guia jia non funt valida in foro con- fcicntice, nec obligant ad liti ad- jmpletioncm per ft , q nam vi s per f uiiens poflint obligare proptcr da- mnum, quod puella pati pofTct, fi boe pubhcaretur cum aliquafui in- fa/nia. P. P. R. vere ex corde , & vo- luntiric hoc ipfi promifi. C. Habuit ne legitimam caufam pro differenda executione dat® profniffionis ? quia ficut interveni- ente jufta caufa fponfaiia diublvun- tur, fic eadem caufa pofliint eti- am differri. P. P. R. nulla caufa dilationismi¬ ki occurrit. CDeterminarunt ne diemcertum ignatuni, foliiendi, ufque dum altera pars non prcetendat, fic fponfalia non obliganr ad fui adimpiedonem, quando pro ijs adimplendis prsfi- xum tempus non aflignatur, ufque dum altera pars hoc non expofčat & requirat- 44. P. P. R. non habeo animura illam puellam ducendi in uxorem. C. Habct ne V. D. juftum, & ra- tionabile motivum non ducendi eam in uxorem? P. Ita P. R. C. Qua!enam motivum eft hoc: forfan , quia opinabatur effe Vir- pro adimplenda fponfalium fide? ginem, poftmodiimverd novitnon ita effe in re f - quia in hoc cafu fponfalia non obligant. P, P. R. non eft ifta caufa. C. Forfan V. D. exiftimavitillam effe devitem, pulehram, & poftea fuit cxpertus> non effe talem ? ete- nim in hoc cafu pariter diffolvi poffunt fponfalia? quia ficut pof- funt diffolvi, quando fiipervenit notabilis deformiraš , vel pauper- _ tasSponfie, qu$ antea erat dives, C. Quando in fponfalibus non & puchra, ita etiam poffunt diffol- ""'»natur certum tempus pro con- vi quando ex fuppofinone, quod j. ra bendo Matrimonio , poteft dift htijufmodi qualitatibus fuerit prs- Erri J ufque dum altera pars id pe- dita , poftmodum tamen ljfdein '■jd & requirat, tune enim adim- carere deprehenditur. Sic Palaus ton?. 5: difp. 2. de Sponfol. punti. 29. num . I.j ejuia in hoc cafu debet adimpleri tempore praefixo, nifi caufa dtffe. tendi occurrat, vel per mutuum c n in alif' a /mi H n coM %r>in f : pud ,J vis autbo- ri» fC ■ Caput VITI. De Sacramento Matrimonij. ijf ritate judicis pro refiliendo a fpon- tecedenter, nec caftitatis, ncc Re- falibuš ,• etenira ciira fint ocenita, ligionis. nullum cxinde fequetur fcandalnm, vel damnum huic puella? , licet V. D. propria authoritatc refiiiat a fpoiifalibus contračlis. Yide Pa- launi uit [upr. funti. 31 .fer totum. 45. P. P. R. pariter me accufo, aiiod contraxerim fponlaiia cimi aliapuella ; poft hac Religionem in- gredi propolui, ficquca contradis lponfalibtis refilire. C. Antequam contraheret fpon- falia, emifit ne votum Religionis? quia (i hoc votum emifilfet, debe- ret Religionem ingredi 3 nifi Sum- mus Pontifex difpenfaret ■ vel fi poft contraeta fponfalia defloralfet Vir- ginem hujus voti infciam, tune in ufroque cafu tam difpenfationis, deflofationis obligarctur il- hmducere; Leander Sufr.ej. 5. IIoc dem dico , fi V. D. eflet voto ca- RitatisobftričPa : Attamenfi puella dterutrius ex his votis confcia , ni- “‘'ominusliberč fuum ei tradidilfet cor P'is cum mutuo confcnfu con- tr ahendi Matrimonium, nonobli- garetunillam ducere $ cum enim no- ' eri tadefle impedimentum, obliga- tlo nemq ue voti pra?ccdere, fibi im- Ntare debet damnum ex copula, ponfalibus fecuturumj quamvis 5d c °nfervandiim mulietis hono- * em c °nfultum eflet fuadere ill i, qui t am v 'olavit, utimpetrctdifpcnfa- 10n ein voti ad eam in uxorem du- ccn dam. nullum votum emifi an- C. Fecit ne V. D. polica votum caflitatis, Religionis, velOrdines facrosfufcipiendi? quiaciim copula cum muPere non praeceflcrit , ex opiuione probabili poflent Iponfa- lia difPblvi per votum caflitatis, Re¬ ligionis, vel Ordinjs faeri poli fpon- falja cmilfum. Vide Baliaeum veri. Sfonjal. 3 . Mtm. 9 . P. Neque ahquod horum voto- rum emifi. C.Habuit ne copulam in his Ipon- lalibus ? P. Non P. R. 46. Cum non habuerit copulam , tune ličite V. D. a fponfalibus refili¬ re poteft ad habituni Religionis aflii- mendum : ita coiiigo ex Pontio, Šoto , & Navarro, quos fequitiir Diana/; art. 3. trači, 4. de Sacram. refii. 208. qui docent, nec peccarereci- pientetn 1 'acros Ordines poli con- tradla fponfalia: ergo necpeccabit ingrediens Religionem. Probo coniequentiam; pcrhoc, dicunt, quod non peccet recipiendo faeros Ordines lile , quicontraxit fponfa¬ lia 4 quia in luo coiitraftu ha?c taci- ta conditio lemper includitur: Ni/t mslioremjiatum elevero , te ducamin uxorem: Sed fic eft, quod lit melior, & perfedior ftatus Religiofi , quam uxorati: ergo &c. Seeundd; quja longe major, & ftridior eft obiiga- tio , quaeoritnrex niatrimonio ra- to, quam qu 32 ontur ex Ipoalali- bus: led qui contraxit Matriaio- niiim ij6 Traciatus- VI. Dt VI. FrUecepto Rium rntum, poteft Sponfam rclin- contineritfe diflblvantur; ut videti querc, & Religionem intrare : ergo poteft in Palao uti [upr. num ,5,y hocidem licitum erit illi , quicon- num. 6. traxit fponfalia. 47. Advertcndum eft , quod, Dices contra hoc. Perfedior eft quando dicimus, fponfalia diflbln ffatus ccelibatus, vel continentiae, m aliquibu$ cafibusnernpe fuper- qui| juas p« ;onfcnfu ;itum lit bus ref Joatini) bus ret 1 dife" 1 ' ib us c* accufo, rarenoa jeli® d refilire- miiboiie olavi' vera d pjaii Caput Vlil. De Sacramentč Matrimomj. i )7 cit. Sylvefter verb. Mairim. 4. n, g. & r>lij , quos citat, & fequitur Fa- gundez/'» 6. Vracept. iib. 6. c tip. 5. n. 13. §. Nec item. Ratio totius hujus dočbrinae eft; quia , quando eft notabilis insqua- litas in conditione, vel divitijs ha- bet fundamentum fbtmina fibi fiua- dendi, & fufpicandi de fičh Matri- cffttin£quahtas,t-mi in conditione, monij promiffione : ergo fi pofita 111 divitijs , V. D.tenereturillam hacnotina copjam ftii corporis fa- claruni eft, quod Te exponat P. Fintfifta. C. FIsec puella fuit ne notabiliter inferioris conditionis? P. Non P. R- C.Etin qualitatibus ? P. Ita P. R. lila fuit valde pauper ,« Šego farfs dives. C. Si promiffio fuiflet feria , & ex torde fafta , licet inter ipfosmagna ducere, quia fi promiflio eft vera, fponfalia funt vera , & verus con- traftus onerofus : fed contracrus onerofus ,& veta fponfalia obligant fubpeccato rriortah adexecuuo- aemiergo&ci- Hoc idem dico , quamvis pro- miffioeflet fidla , fi alias ambo eflent squales, & V. D. cognoviETetillam piiellairr vi promiffionis fačte ; ut focetS. Thomas in 4. d Ji . 28- p- un ‘- < ‘«rt. 2 .ad 4. Lcffius Hb. 2. de jujltt. °p. I 0 .de Injurijsper Stuprurn dub. 3. »■2. Sanchez iib. 1. de Matrim. difp* k ».3. &aiij. . 49 - Ciun autem fint notabiliter ln $quales in conditione, non obli- ? at nr iltam ducere , fiquidem fub P r °mi(lione fi&a eamdem cogno- '‘b in fententia Sanchez loco cit. n. t Navarrus.. Man. cap. x6- n. 18- ^dricjuez. tom. 1. Sum. in 2. editio- St ^208. K .8. .d e que fuppofita hac fičh pro* ®niione vir valde dives rcnetur du- Cerc mulierem valde patiperem a le ^°gnitam, hcct fi nt pariš conditio- ls 1 ita Sanchez, & .Navarrusiocis ciat, praevifo periculo proprij dnmni fibi imputandi, ciiiii voluntariefe deci- pi permiferit habendo fufficiens fundamentum fraudis.- Contrarium tamen , St bme , do- cet Caftrus Paiaus ubt fupr a dijp; t. de Sponf.punci. 2. n. 3. nempe, qudd folus exce/Tiis in nobilitate aut divi¬ tijs non (itfufficiens fundamentum, ut fbemina nofeere poffit,quod talia fponfalia fint fi&a ; quia fatis fre- cpienrer coimngit, quod virinobi- les, & divites ex nimio affedbu du- cantin uxores pauperes, & fibi lon- ge inferiores niidipresergo folus excefius nobilitatis, vel divitiarum non eft fufficiens fundamentum , ut foeaiina fibi fuadcatiub faifa promif¬ fione fponfalia fecum iniri \ ideo- que, cimi non habueritaiiud fun¬ damentum judicandi promiffionem nonefte f rio fadfam, in dudo cafu mane at obligatrt) eam ducendi in uxorern 1 fed fi habeataliud fufficiens fundamentum , quo nofccre poffit pronvfiionem ellefitla ii ,inhec ca¬ fu vera.erit opimo Sanchez &.alio- S rum. liS Tračlatiu VI. De VI. Pr recept 9. rum fupra relatorum , quia in hoc cafu vcrificatur , quod voluntarid, & propria paffione dudla in fuide- ceptioncm confenierit. Videatur fliper hoc pun&um Lcander a Sa- ctim.f. 2 . tra < 55 . 9» de Mutrim. dijj>. 1 . q. l6. 50. P. P. R. mc itcrum accufo > quod contraxerim iponfaiia cum una pucila , & poftmodum Matn- monium cum alcera inivcrim. C. Habuitne V. D. aliquam cau- famineundi Matrimonium cum fe- cunda ? P. Secunda a me fuitcognita fub promiffione duccudi eaminuxore. C. Cognovit ne eriam prmiam? P.NonP.R. C. Eft opinio Eafilij de Ponte lih. 12. de Matrim. cap. 14. n. 4. Co- ninch, & Rebelij cum Diana part. 3. trati. 4. refol. 210. quod prmu fpon- falia fa&a fine copula diffolvantur per fecunda , in quibus copula in- tervemt: &ratioefc; quiaquando dno concurrunt , in quorum uno includitur , & intenditur tantum affecutio boni, inaltero vero evka- tio mali, prius debet attendi ad evi- tandum malurn , quam ad confe- quendum bonum;incontračlu cum )rima j cum qua non interfuit co¬ pula , folum intenditur confecutio aoni, id eft Matrimonij, & in con- tradlu cum fecunda, cum qua inter¬ fuit copula , intenditur evitatio damni, quod ortum fuit ex tali co¬ pula: ergo debet magis attendi ad contračhina cum fecunda , quata cumprima. Verum tamen eft , quod V. D, praeter peccatuin commiflum con. tra caftitatcmex copula habita ena fecunda , peccaverit ctiam contti juftitiam ; quiapcr prima fponfal« prior acquifivit Jus ad Mamino, nium : fed contrahendo fponfalii cum fecunda cum copula reddidii impoflibilem contradium Matrimo. nijcum prima: ergo peccavit con. tra juftitiam. De Sponfalibus ex Famina, 51. P. P.R. confiteorjguddcon- traieiini Iponfaiia cum Adolefca- te, cum quo poftea inivi Matrimo- nium j hic tamen, fi fcivifTetmeVit- ginein noneffe (prout defačtonon eram ) me non duxilfer in uxorem. C. Ero relolurione hujus, &alio- rumcafuutn fiippono , dari a!iqu° s deiečtus pcrnicioibs Matrimonio; alios vero non quidem perniciofoi reddunt tamen minus appretiabiit: permciofi funt, infirmitas conta- giofa, vel gravis infamia: nonp niciofi funt : v. g. fi quis opiitf® fceminam effe pulehram, diviK® 1 aut Virginem, quae in re tamen no« eft tališ : Sponlalia celebrata c® 11 defečtibus perniciofis invalida funti & iicet hi defe&us fupervtn® 11 fponfalibus jam contračris , nib>^ minus ea diffolvunt: Sponfalia v ' ro contra&a cum defečfibus ® perniciofis non funtinvalidaj 11 ^. dent Jus ad ea invalidanda > ut ftum eft 77**2.44. EftdočU 1113 ^ ta de Pon #■ 5 - dni Loq pernici cultare tionCffi ri pote S2 I ille A medne gaverir vandai C.J prin trahen ille pri P. I citavit adeoq contr: C.( D. im fponfa fine d obftar plend; 6»k: liusdf Miafl 287. c % 6 Pitane 11 j pi Sponi liuni f xitad Hite g ciofus d V. D, um con. bita en® n contrt rponfaiia datrimo. fponfalii reddidi: datrimo. tvit con. iod con- lolefccn- datrirao- tmeVit- ačio non uxorc» s, & alio- 1 aiiquoi ■imonio liciofoi ■ctiabilc: s conta- non p opiuctut (jivittm! n en non rata cv® idafii nt,f ■rvenia pI , nihilo ifalia # bus no” da; ; Ut d 1 ' naBaf dP Caput VITI. Fars II. D e Impcdimentis Alatrim. n* de Ponče tih. to. deMatrim. cap. 18. Hoc non obftante, contrarium Coninch dt Sacram.dijp. ramen mihi veriiis- videtur • auh 12. rum 9 'fH- aliud eft ie habere paffive, vel V‘_ Loquendo de .defečhbns non m.ftive j & aliud fe habere acLe permcions, poteft temina eos oc- diffimulando defečlus pernicrofos • cukate, ncSponfus in eoramcogni- guandoSponfusvultNfatrimonimn' nonem veniat, n line mendacio fie- Sponfafe habetpermiflivČ & tune ti pote ih 52.P. P. R. ctiam confiteor,qudd ille Adolefccns nolucrir amplius meducere in uxorem, & ego obli- poteft ilios occultare ad confervan- dam indemnem fuam famam .* fed quando Sponfa ex juftitia obligat Sponliim ad Matrimoniiim , illa fe gaverim ipliim perjuftitiam adler- habeta&ive, & cum poflit refilire, randarn promiflionem. C. Mihidicat : fuit ne Domina prima, quae i plimi mduxit ad con- trahenda lecum fponfalia, vel fuit illeprimus indueens Dominam. ?. P.R. rlleHiequslivit, & foli- ciravitad ineunda lecum fponfalia 5 adeoque ad ejus inftantiam cadem contraxi. GCumillefuerit primns, quiV. D. induxit ad celebranda fecum fponfalia, & Domina acceptaverit Šne dolo , & fallacia , pomit non obftante-hoc defečtu eum ad adim- pfendam promiflionem faftam obii- £are: fiefentiunt Coninch, & Bali liusd_„_ Mhffirmat Diana/?. 3. trud. 4. repi. 2 87.cum Sanchez lih. t . de Matrim. % 68. num. 4. qui docent, quod, Ruando defe&usnon funt pernrcio- fi) podit pars defe&uofa obligare “Pbnfum ad adimpiendam fponla- liu.n fidetn, cjuandoille prius indu- x ' ta dcontratlum: fed ille dcfečhis lric egritatis eft defe&us non perni- Clolu s: ergo &c.. adidem tamen adimplendum com- peliit, quod facere non deberetde- cipiendoconjuge cum fuis defečfi- bus. Vide Caftrum Palaum Jupr. pund, 30. num. 7. er 8* Pars Secunda. De Ir/ipedimentis , impe- dieniihus Matrimonium. 53 O JE c differentia eft inter im- pedimenta dirimentia, St rmpedientia j qudd.'Matrimonium contračhmi cum impedimento di- rimente fitilhcitum, & mvalidum: e Ponte locis cit. Stproproba- contračfum vero cum inipedimen- to impediente ; licet lit validum, eft tamen lllicitum. Quatuor funt nnpedimenta, quae hodie funt in ufu, qusque Matri- monium impedim t:nempe, votum Caftitatis: votum Religionis, lil im* vota limplicia : fponfalia contraefa cum alia perfora: & vetitum Eccle- fis • ideft, quando Ecclefia ex ali- qua rationabili caula prohibet, ne. S 2 centra- i^o Traclatus VI. eontrahatur hoc , vel illud Matri- monium; dnfta impedimenta in his verfibuscontinentur. Votam jlmplex Cafih atis , Votam fimpiex Keligionis , Sponfaiia i &' vititumEcclcfid. 54. Per nomen vorum fimplex caftitatis, ad hoc, ut Matrimonium impediat, non folum intelligitur vo¬ tum perfe&um totalis caftitatis , fcd etiam votum non ineundi Matrimo¬ nium , non cognofcenai foeminam, votum rccipiendi Ordines Sacros: led votum non fornicandi, ant non peccandi contra caftitatem , non eft impedimentum impediens Ma¬ trimonium. EtRatioeft; quiaco- pula Matrimonij non eft fornicatio 5 nec peccatum contra caftitatem.* ergoemittens votum non fornican¬ di , aut nori peccandi contra cafti- tatem non habct impedimentum impediens Matrimonium. 55. Secundum impedimentum impediens eft votum fimplor Reli- giopis, per quod non intelligitur votum emiftum m Profeffione Reli- giofa , quia hoc non eft fimplex , fedfolemne, & dinmens Matrimo¬ nium: Hoc idem dicode voto ca¬ ftitatis emiflb a Religiofo in Pro- feflione, quod panter noneftfim- plex, led folemne, & dirimens Ma¬ trimonium. Qui enrifit votum fim- piexcaftitatis, vel Religionis, non poteft ličite contrahere Matrimo¬ nium absque prmvia difpenfatioue, irritatione , vel commutatione voti a facultatem habente obtenta. Et De VI. Prtfcepto folus Summus Pontifex dilpenfate poteft iq his votis , quando fu, t perfefta, & abibluta, quandoveri funt conditionata , vel temporalni poteft in ijs difpenfare Ordinarius velea commutare Confeffariusvit- tute Bu 11 ae, fecundiimid, quodfu-i pra dičhim eft trači, z cap.^pru 3. er 4, 56. Tertium impedimentum fum Iponfalia ; Qui enim haec contraxii cum una perlona, non poteftMatri. monium contrahere cum altera, nifi prius praedičia- fponfalia juili fuiftent folnta ex conlenlu primi fponfae, vel ex alia rationabilicaula juxta dicla n. 43. 44. & 45. anttd Quartum impedimentum et«- titum Eccleftae , nernpe, quando Superior ex jufta caula prohibet Matrimonium ; & hoc impedimcn- tum non toJlitur , doneč ceflantc caufa prohibitionis Superior.»»■ ccdat liccntiam iilud contraheni v. g. Petrus voiuit cum Maria con¬ trahere Matrimonium, ex quoi£ cutura eftent odia, inquietudit® fcandala , alia'que amarittidii® quapropter Epifcopo hunccon® (ftuin prohibente non pofliint "" contrahere, doneč Epilčopus facultatem concedat. 57. Sunt& alia duoimpedin' 1 ^ ta impedientia j primurn eft (p 0 * cumque peccatum mprtale : & cundiim , fi non praecedant prof mationes a Concilio ftatuts 1 his loquar part. 3. lequcnti. Ca} pediens pediens hendo - peccatui here Mas tali, eft giji ciin quod re, peccatui tum imj iionern, ceflat. Hic n Matrimo non con eo, quo menti, i folum,- s peccato mortali dico 5 qudd edi« ci rcopit; 58. P. quod po tatis voi Matrimc C. Im talite r c tum hoc Mihi, Matrimc ril folui P. Tu P e tij. C. K, “ebitum nx°r, v llt i qui m °nium e * jufti tton ob enfarc o ii»t overo igralu larius; :us vir. lodfa- \-l* mlini utrnil Matri. altcra, :a juti primi licanli mlini eftie- [uanio ohibet Jimen- effintt r con- beg: ia con- rjuofr dines,- dinefi rontf); t lic« s tale* lin# qun“' ;V arodf e}* i, /iti« di $ Caput VIIT. Fars 11 . De Impedimentis Matrim, 141 ediens: quia impedimentum im- Matrimonium validum : c juftitia tenetur reddere. Venim ramen cit, qudd pediens eft illud, cum quo contra hendo Matrimonium committirur peccatuin mortale: atqui, contra- here Matrimonium in peccaro mor- talij eft peccatuin mortale Sacrile- giji cumfitSacramentum vjvorum, quod recipi debet in gratia ? ergo peccatuin mortale eft impedimen. tirni impediens , quod per confeft fionern, vel per a&um contrmouis ceftat. Hic notandum , pontrahentem Matrimonium in peccato mortali noncommittereduo facrilegia, ex eo, quod (it Minifter tališ Sacra- menti, & fimul recipiens, fedunii foliiin,- quia indigne Sacramentum rccipit; ncLeander a Sacram. part. 5, difp, 4. cj. n. 58- P. P. R. dico meam culpam, quod poftemiftlun ablblutum cafti- »tis votum ablque difpenfatione Matrimonium contraxerim. C. Imprimis V. D. peccavitmor- taliter contrahendo Matrimonium cu ® hoc impedimento. Mihi dicat, poftquam contraxit Matrimonium , petijt ne debitum , 'dfoluminodd reddidit? P- Tune , & poftea multoties petij. * C. Kon obftantehocvoto V. D. ebituin reddere tenetur, quando ttXor > vel tacitd, vel exprefse pe- 1C ) jpiia, cum validum fit Matri- l0niUrr >, uterque coniux tenetur x juftitia reddere debitum: fed ° n obftante hoc V. D. voto eft ergo ex quo- ties" V. D. petijt , totics graviter peccavcrit; quia contračho Matri- monio adhnc obligatur obTervare votum, in quantum poteft ab.squc injuftkia conjugis: ergo obligaha- tur ad obfervandum : Probo rnino- rem 3 quia nullus conjugum tene¬ tur ex juftitia debitum petere. Tam nna, quam altera refohitio efteerta, & communis , videatur P. Baftšeus veri. Votum%..n.g. Lajman. traCi.io. n. 4. cap. 3, n. 6, 59. Nec potuit licitč reddere debitum priniis duobus menfibus in quibus fuit contracluin Matri- monium ratum , & non confuma- tum ; quia hoc tempore in ambo- bus contrahentibuseftlibertas non confumandi, & intrandi Reiigio- nem: ergo hoc tempore potuit non reddere abfque uxoris grava- mine: ergo vi voti caftitatis obli- gabatur non reddere , cum votum Temper omni modo poffibili de- bcat obfervari. Hocidern contingeret, fi conjux adukerium committeret, vel divor- tium legitinnim faceret, ineo enim cafu neq; debitum reddere pofTer, quod alias ličite reddere potuiflet, & ita votum adimplere. vide Lay- man. IH. 5. trači. \o.part. 13. cap. I. num. 10. 60. P. P. R. quis poteft mecum difpenfare , ut debitum petere va leam? S 3 C. In ip T raftat m VI. De VI. Pr recept o, C. In primis dico, qudd poflint quam nune habcc, fed mortua ifti Epiicopi j poflunt etiam Religioii . mendicantes, qui facuitatera , & j commiffionem a iuis PP. Provincia- libus habent. Rodriquez tom. 1.7. 63. art. x. Portel in Jui. Regul. veri. Aubasnum. <3. er veri. Confsjjbr erga facu/ares n. ig. er 23. Sanchez in Sum. tom. 1. lii. 4. cap.^.num. ro. Panter pofiunt dnfn Rdigiofi di- fpenlare, ut p o Šiit petere debitum ille , qui propter inceftum cuin confanguinca fiiac uxoris mtra ie- revivntit votlim; adeoque adlici. te contrahendum aliud Mamino, nium requ.iritur difpeniStio Sumi® Pontificis. Baliaeus veri. Votum num. 6. 62. P. P. R. dico paritet meaj culpam, quod emiferim votum Rt. Ligionis , hoc non obftante uxo- rem duxerim C. Scivit ne V. D. quod fit gravc peccatum cum hoc voto dueere uxorem r cundurn gradum jus petendi ami- fit. Ex privilcgio Martini 5. dum- modb in hoc fpeciaiem cnam ha- beant facultatem a fuis* PP. Pro- vinciaiibus, utdicit Sairus in Glavi l, 6. cap\ 1 T.-K. S) quam mihi concedit veFEpi- fcopusj vel Regularis, poflem ne niortua med uxore aliam dueere? C. Non Fi!i; quia hasc diipen- fatio foiiim conceditur, ad hoc, pt po Hit debitum petere ab uxore, p. rta P. R. C. Confumavit jam Matri,uč¬ ni um ? P. Ita P. R. C. Fuit ne fecum difpenfatumin voto, antequam illud confumarit? P. Non P. R. C. Novit ne fe graviter peccatu- rum confumando SMatrimonium ne pravia diibenlatione vod? P. Ita P. R. C. Certum eft , quod illeifl poft emifTum votum Religij contrahit , & confummat rnonium ablque diiperdationc' 0 ' ti, peccet mortaliter, & quddP [! ' mis duobus Mcnfibus, ex qu Ql ® xit uxorem, Matrimonium c0t ' iinnmare, nequeat. Rano eft; poteft exequi votum, & non ([ quitur, 8? qui non exequituf>d |1 poteft, peceat graviter: fedficcn qudd primis duobus Me»fibnsp| coutra&um Matrimonium P^, obfervare funm votum intr’ n |? Religioncm : ergo peccat g ra R,j Ct eonfum Bodoči dendo , clapiis t Lex Ma ad liber concedi iinnman k redde vis prač; licitum tium int confuuvt cet prsi auni, ui dcraSat }. 26. co aiofive nienfes 1 %ioneix trimonii dno Mt »dimplei confmh; ^»trinu n b lici dd>itum m. t 9 Ula vo non eft fgo qu ium vot tfinioni c °n(inn tamen t . rci1 > du: ‘‘gionis. 63. r ^ftitatii HtOiilU - 2 d lici. daffimo. 3 Sunimj Votum ;r meait tum Rt. ite uxo. (it grave ' ducert fatrimo- fatumin fumarit? pcccatn- nitim r ti?. lfe j • Mat«- one ^ uddp f quod‘ n co»' on e* ( ' ur M 1 iiccfj biisp 0 ; 1 P° itrand 1 m Cap Vlil. Fars 11. De Impedimentis Alatrim, 14 $ confumniando hoc tcmpore, quo trimonium,quamvis primis duobus Menfibus non poffir confumn are Matrimonium petendo, vel redden- do debitum, elapfis autem his duo¬ bus Menfibus poted confunmiare Matrimonium reddendo., licet-non poffit petendo ,• ut docent Sotus Corduba, & alij, quos refert, & d tat Leandera Sacram. /^/r, difp. 25 66. ergo hoc idem debet dici de co , qui contraxit Macrieioiiium pod emidiim votum Religionis'j nenipč, quod non poterit nec red- dere, nec petere debitum primis duobus Menfibus, elapfis autem his duobus Menfibus poterit Ma¬ trimonium comummare reddendo, non autem petendo. Rcfpondeo primo, quamvis ifti Authores affirment efle probabile, quod di&um ed de voto caditatis: contraria ramen opinio ed pa rite r probabilis, auod etiam elapfis his duobus menfibus non podit redde- re debitum in confummatioae Ma- trimonij ilie., qui poftemiiFum vo¬ tum caditatis idem contraxit, ita affirmant Alen-fis, Scotus, Richar- dus, Major , Navarrus, Azorius, Sanchez, & alij, quos citar Lean- dc? ilid. Rcfpondeo (ecundo, da- to, quod antecedens dtverum, ne¬ go tamen confequentiam: dilpa- ritas eft ; quia ilie, qui emifit vo¬ tum caditatis non tenetur intrare Religionem ad obfervandum vo¬ tum ; imo poted perfeverare in contrA hoc. Qui voto Matrimonio contra I tuni oc denunt fet; er« txpofui uxorea & con i culo p; jiam q (i ccrto pedime; catum « tiationi mod um fore pci Baffeo 1 66.1 aliud N ket pr nes, n ms. c. c fuerunt rint fafl vis lic 1 clefia , Author i« Orat aliove 1 pu!o, EP. .<•? w£iirte fceurc i qu 0 p c 'el ad a J d rccit E N C. F di 5- Jufe btinen. lalitiosc - & pu- ) incon. I fflctus nentiae : Aucho- denun- quc his qua»tu- i propO' dumo) i ha c de nionem os citat ir A 9' quoca- nlitre in 'ium ta¬ ni du® tidenti aon fr penil 1- ivitf loniuti us; nC ' : 0 ntra - mn# zs-fait »ties f ( opula® <0 |iiidc ;l1 Jiflf tu® Caput VIII. Pars III. De Dcnuntlationibus. qucd etiam ficri pofilnr dic tuni occultum , qucd mediantibus dcnuntiationibus publicatum fuif- fct. - ergopcr harum omiffionem fe expofuit pericuio cognofcendi fua uxorem cum di&o impedimcnto, &concquenter fe expofuit peri- cu!o patrandi copulam fornica- riam ; quamvis aliqui dcfendant , (iccrto conftat nullum adefie ini- pedimentum , licet fit grave pec- catum contrahere a'osque dcnun- tiationibns ; copulas tamen poft- moiluin cum uxore habcndas non forepeccaca , ut videti potefl: in B.ilfeo mi>. Mutrim. q. n. 6. 66. P. P. R. me accufo , qudd aliud Matrimonium contraxerim, bcet praceflerint trcs denundatio- ncs, non tamen foiitae caircmo- nis. C. Qure nam circumftantis de- fiicrdnt F forfan , quod non fue- nntfa6he in Ecclefia ; quia quam- Vls lic rationabile , ut fiant in Ec- cldia , eft tamen opinio gravium Aothorum dicendum , polic fieri Oratorio, vel juxta Ecclefiam , aliove loco confluente masno Po- pulo. ° P- R.hoc non defuit. b. Fortč , quod non fuerintfa- ,®inter MifTarum folemnia j quia c cure gen poflunt alio tempore, J^Pcpulus convenit ad Ecclefia, , c J d audiendam concionem , vel ^dtandum Rofarium. ■ ^equc hoc defuit. I' Forfitan , quod non fucdnt £ die Feftivo ? docent enim ali- qni , feriali , oua niagnus Populi con- curfiis habetur in Ecclefia« Baflkus J'uf>r. num. P. Nec fuitifta caufa. C. Fortaffis ; quia non fuerunt fačbe tribus Fcftis continuis? quia, quamvis fit tutius , & pračtican- dum , ut fiant tribus diebus fefti- vis non immediatis , ut funt Fefta Pafchalia ; continuis tamen , qui feriatis quidem diebus , rotilo ta¬ men fefto interpolentur : dictint ramen aliqui DD. qudd po/fint publicari tribus diebus continuis Pafchs : vclfecundiMi a':os diebus feftivis etiam non continuis : v. g. >> fi una denuntiatio fiat in Domini- licčtaltera non fiat Dominira ca immediatč fequenti, fed Domini¬ ca fubiequeHti , adimpletur hcec Lex. Vide Leandrum uM 2 . ,/<& dirinat fubftan. nonac- m: v,j lam opi¬ ra , ara lere to- atrirao- iccidca- Maria obibi ehendit jrmera i •uptam: atrimo- im qi»- rrahere- hit Mi- pu ta® eft Mi- rus fr uitn^ Mafr leeuif ab &' aniifrj IjrinA urH' ])' villC« 1 ’ Mat«' iale^ ientfr aptii* 1 ! Caput VIII. Pars IV. De ImpedimenUs &'c. Baptifmi vel Confirmationis, ' ' inter baptizantem , 8c baptizatum , & jflteriiifceptorem dive Patrinos, & jim baptizatum, Patrem, St Ma- tremipfius baptizati, five confirma- ti; led Patrini inter Te nullam con- tiahuntcognationem. 72. Secundum vinculumeft cog- iiauo legalis, qii£e procedit ab ad- opdone perfcda , qa-s cognatio dirimit ulque ad quartum gradum jpxta fententiam aliquorum , & juxtaalios ufque ad fecundum gra- dum i quamvis Caftrus Palaus di- cat, quod folum dirimat inter ado- ptantem, & prolesadoptati, quae erant fiib fua poteftate tempore adoptionis: Sc inter ipfura adopta- H7 tum , & proles adoptantis , qus tempore adoptionis erant fub pa- tria poteftate ; Sc inter adoptan- tem , St uxorem adoptati 5 & in¬ ter adoptatum , Sc uxorem ado¬ ptantis. 73. Tertium vinculum eftcogna¬ tio carnalis , hoc eft , confangui- nitatis, Sc affinitatis ,• utraque di¬ rimit ufque ad quartum gradum inclufive, tam in lmea reda, quani in tranfverfali tequali, vel inaequali: vi de in'ra num. 77. Porro ad dignofcendum gradas cognationis inter confanguineos 3 vel affines fequentes arboresviam aperiunt. ARBOR H t 7raftam VL De VI. Prtcepto. A KB O K CONSANGUINITATIS IN LINEJ RECTA ET TR ANSVERSALI. f Pi e Pat i um. Frater Proavi (^r. i .Cum 4 PatrullS Magnm Frater Avi ijr. f. cum ?. Patruui. Frater Patris, 'yrr. i. cum 2 . hvM- Frater ") Ji} Fi/ij. gr a dm i. Ahavus.. gr. 4 • Proavui gr. Z- Avus. graditi i. Pater, gradui x, AmM Sorir li¬ ni gr. I. ft** 1 ' TUIUS, & ille, qnorum Cognatio I <&-' Gradm qucerhur. Proles Fratris Titii. otis. ‘potu. P polti. qui & qui ti; [CCD^; •um®' Arbc- . rf cognofcitur cx ha c rebula , ita , q U od inlinea tranfverfali aequali CaputVIIT. Explkat Arhorum ConfangumHat. 251 funt inter fe duas lineae tranfverfales, du , quia quivis eorum funt in fe- cundo gradu cum Stipite , qui eft amborum Avus Confobrini fecun- di inter fe funt in tertio gradu, quia codem modo funt cum Proavoip- forurn , qui cft ftipes. Confobrini tertij funt inter fe in quarto gradu, quia in eodem gradu funt cum Sti- pite ,qui eft eorum Abavus. tantum diftent inter fe , quantum diftant a Stipite : v.g. duo fratres funt inter fe in primo gradu , quia quivis eorum funt in primo gradu cum eodem Patre. Duo Primi con¬ fobrini funt inter fe in fecundo gra- ARBOR CONSANGUINITATIS IN LINEA TRANSVERSALI IN AS QLIA LI. Pater. ] §• IU. IJ2 Trači at ui VI. Ds VI. Pnscspto. $• IH- Explicatur Arbor Line& tranfverfalis in a.q nalit. 7° 11 Egula cognofcendi in quali »rradu conlansuinitatis fint perlon® in®qualiter diftantesaSti- pite, eft , quod in eodem gradu-, quo magis eft diftans a Stipitc, fit cum eodem Stipitc, & cum perfo- nis, qu® procedunt ab eodem Sti¬ pitc v. g. Petrus filius Joannis eft cum Antonio fratre Joannis in fe- cundo , quia taliter diftat abAvo, quieftStipes, unde natuseftjoan. nes, & Antonius in fecundogn. du, licčt Antonius fit mprimogra. du cum eodem Avo. Michael Filius Francifci edin «r. tio gradu cum Paulo primo confo. brino Francifci Patre Michaelisi quia Stipes, a quo proceffitPauk, fiiit Proavus Mi.haelis , a quo Mi. chael diftat tribus gradibus, ita, quodfemper debeat adverti Stipes, a quo procefiit magis diftans illo, & gradus diftanti® , in quocritiftt, eritetiam cumillis, qui funteon- fanguinei in linea tranfverfali in*- qnali, in qua linča tranfverfali 'm quali funt Patru! cum Nepotib, & Nepotes cum Amitis C b M hm Mari rit, tdo ga mo ga ftin tet. ) confo, chaelisi : Pauliii; quo Mi. is, ita, 1 Stipes, ans illci eritifte, untc» fali int fali in* aotitoi Caput VIII. Fars IV. De Irnpedimcntv Matvim. ijj ARBOR. QVAi EST AFFINITATIS. UXO R. hnrttes , Filij , (T Fratrcs Miriti j confanouinei Ma- riti infrimo gradu. ijti mn contra-\ hunt «ffinitatem\ cum iflis. j Vitrui , ConfoSrini , Š" hopriores So ir im Mari- ^mfanguinei Mariti in ficundo gradu. IJli mn contra- J hunt nffnitatem [ cum ijlis. h utr iii^ Confo brini (T pro- priores Soirini Uxoris , Confanguinei Uocoris inJe- cundo gradu. ‘priti magni Confobrini, j ^ Sarini fecundi Mari- j 1,1 ^nfanguinei Mariti\ " J m tertio gradu. IJli mn contra- j hunt affinitatem j cum ifiii. j Patrui magni, Con fr brini , & Soirini fecundi Uxoru, Confanguinei lixoris tertio gradu. in rffrui} Confobririi , boi~’ ■ J nni ter ti j Mariti. r- ; ^ n faguinei Mariti in fjfffto gradu. IJli mn contra- hunt ajfnitatem cum iflis. Fropatrui, Cenfro brini} Sabrini tertij Uxoris,Ccn- fmguinei Uxoris in quar- togradu. §. IV. Ex- V m Tračiatm VI. De VI. Fracepto. $• IV. Explicatur arbor Jffini- tatu. ve fit copula ličita, ut eft ea, qiue conlanguineis Mariti ; fed confan- eodem modo, quo affinitas pio, veniens ex..copula ličita. 77. A Ffinitas provenit ex copti- la apta generationi, fi- v. Explkantur alia imptlt. meni a dirimentia. 78. hoc impedimentum contrahitur oer adnlterinm. habetur inter.conjugatos ; fivc il- licita, ut ea, quse habetur inter lo- lutos. Inter has duas copulas base eft diftrnčtio, quod in copula li¬ čita extendatur affinitas ufque ad quartum gradum inclufive $ in illi- Čita vero folum ufque ad feeundum inclufive: ita, quod Maritus con- trahat affinitatem cum omnibus fconfanguineis luse uxoris, & fiat confanguineus corum in eodem gradu , in quo eft ejus uxor, nam cym confianguineis in primo gra¬ du conlanguinitatis nxoris con- affinitatem in prirao gradu, & cum confanguineis in fccundo gtadu contrahit affinitatem in fe- čundo , &ficde tertio, & quarto (difeurrendum eft. Eamdem cogna- lione affinitatis contrahit uxor cum »uinei uxoris nullam affinitatem "ontrahuiit cum conlansuineis Ma¬ miti, ncc hi cum us oris confangui contrahitur per adulterium, & homicklium conjugis commit fum ab alterutro ex adalteris cum promiffione ineundi Matriraoniim cum illo, cum quo commifitadul- terium. Cultus difpArit ab h ličit; 'juartu hm ul trus ci Maria m oni j Pula 1, cum c daunt UT s ;pro. kih entuo criun rnimit is CIM onium t adul- quod c con. icntili : ozira- ; erit. fflctns i con- o diri- llltcfflj ens ii itrinft- deflC' offen. in \iw im $ ido ( > nlcco ; raj 1 ' •; noi 'uftitj* ]niif dirii ": 1 ro * ni Cdput Vlil. V ar s V. De Himen fignificat, quod uxora- tus non podit vivente uxore du- c ere aliam; quia tališ effet Poly- iramus. ■ 5 gi, Honejiiu , hoc. eft juftitia pu¬ hlica honeftatis, obquam nem o po- tefteontrahere cuconfanguineisil- Jius, cum qua contraxitjponfaIia, vel Matrimonium raturo : ■ Impedi- mentum public® honeftatisprove- niens ex,- fponfalibus. vaiidis fpliim dramit; Matrimonium in p rimo gra¬ du line® reči® , vel tranfverfalis: v,g.Petrus' celebravit fponfalia va- lida cum Joanna, non poteft po- ftea eadem celebrare cum Matre,. vel forore Joann®, bene vero cum confobrina, vel alia confanguinea emprimum gradum, Impedimen-. tura puhlic® honeftatis ex Matri- monio rato proveniens fe exten- dit ufque ad quartum. gradum in- clufivč: v. g. Petrus contraxir Ma- ttimonium cum Maria 3 poft hunc contračtum non poteft cum alia confanguinea Mari® intra quartum pdum contrahere, 83. Si fis Affl.nh. Nec affines poft fimul Matrimonium contiahe- re > ab(que difpenlatione: Copu- a ličita caufat affinitacem ufque ad J)nartum. gradum, illicita vero fo- “ m ulque ad fecundum: v. g. Pc- !l u& contraxit Matrimonium cum ar ^ j vi confuinmationis Matri- ®onij cum didta Maria quae eft co- pma ličita , contrahit affinitatem CUm omnibus, confanguineis Ma- tlai lntra quartum graduai. Joan- Jrapedimentis Matrimd iff nes cognovit Antonia?« per copu- lam illicitam, non poreft :hic con¬ trahere Matrimonium cum afiqua confanguinea Antoni® intra fečun- dum gradum propter affinitatem contračiam, bene vero cum alijs ejus confanguineis in tertio , & quarto gradu. 83. Si forte coire ntauibu. Impo- tentia tam ex parte foemin®, quam ex, parte viri j tam exmagia, quam ex caufa naturah, fi eft perp:etua, dirimit Matrimonium. Impotentia dicitur, quando vir vas muliebre penetrare, ibfque feminare nequit. 84- St Parochi(T dupli c it dejti pr a- fentia tcjld: fignificat, qudd Matri¬ monium clandeftinum, nempč abf- que Parochi , & duorum teftium affiftentia celebratumfitnullum, & invalidum. 85; Rapta : denotat violentam abftračiionem foemin® de uno do- miciiio 3 vel loco ad alium Matri- monij cum ea contrahendi caufa. Hanc generaiem, & compendi- ofam explication,cm horum impe- dimentorum tradere volui, ad hoc, ut ea ignorantes fuccindtam eorum notitiam. hebeant, moxverd fufius impedimenta , qu® frequentitis ac- cidcre iolent explicabo. Par s Quinta. De impedimenta Criminis. 86. O confiteor, quod fce- I. • min® pr® d id® 3 cum aua illam peSnazn amicitiam; habui, V 2 , pro- ij6 Tra&atus Vi. De VI. Pr^cepto. promiferim, qudd mortua mea uxo- Layman, loco cit. qua propterV.D, re velim eamin uxorem ducere. fcire debet, quod intereunte fm C. Frater peceata Ltmiriae, quae uxore non podit cum ifta perfom V. D. cum eadem patravit, commi- contrahere Matrimonium ■ quiaob. fit etiam unum aliud ob hanc cir- cumftantiam , qudd eam ducere promiferit, nt dicit Baflaeus verk Motrim. j.§. 6. n. 26. Abbas, Nevus, & alij, quosomido nomine citat, &fequitur Villalobos part. 1. trati. 14. diffic. 11. n. 11. quia per hanc promillionem dedit ei motivurh cxoptandi mortem luo Marito. C. Acceptavit ne ilia hanc pro- midionem? P. Ita P.R. C. Ilia pariter commifit novum peccatuacceptando promidione ex eadem caula,- ut dicunt DD. citati. 87. Repromifit ne ilia , qudd mortuo fuo Marito velit V. D. nu- bere ? P. Ita P. R. ambo dedimus mu- tuam promidioncm contrahendi Matrimonium fecutamorce altenus confortis. C. Ergo V. D. contraxit cum ea impediiHentum criminis, quod con- fiftit in adulterio cum promidione futuri Matrimonij acceptata ab al- tero adultero; ita docent Layman, mints contrahendii requiruntur uu " tr«B. jo. part. cap. 10. n. 4.. §.Quin- deličta nempe adulterium cum® 11 ' tacanditio. Sanchez//^. 7. de Matrim. tua promidione contrahendi * |J j difp. 7. num. 21. & alij. Sed ad con- -e, -. ' trahendumhoc impedimentum re- quiritur mutua promidio utriulcjue aduiteri de contrahendo Matrimo- nio ; ita fentit Henriquez , & Bel- iarmin , quos citat pro probabili ftat impedimentum criminis, 88- P- P- R. pariter confitcor, quod cu altera confpiraverim inter. ficere axorem meam veneno. C. Confenfitne ilia perlona? P. Ita P. R. C. Fuit ne hoc fa&um cum pro. miffione ducendi eam poftmodua in uxorem ? P. Ita P. R* C. Et ambo dederunt fuummii' tuum confenfum.' 1 P. Ita P. R. C. Secuta ne fuit ex hoc mois uxoris ? P. P. R. omnem diligentiamim- pendimus, fedeffedtus mortis nos fuitfecutus. C. Suppofito peccato uxoriciaij intentionaliter commido impedi- mentum criminis V. D. non con- traxit, quia cffečtus mortisnonftii fceutus, ut dicunt DD. commi® 1- ter, videatur Villalobos loco «/■ num. 2. Unde ad hoc impedimentum j 11- tnmonium , & uxoricidium , viricidium cum eadem mutuapr® midione effe&u mortis lecuto. ^ vero foliim ex odio, rancore>' causa licentius vivendi Maritus o cidat uxorem, vel hxc Mar® abfqt trahe non menti ignor annej lecum quani vera 1 D? i F feftu < Matrir «inii C. terribi ntV.I qudd dum h tionen ttpert •Iperit tum,q C.I D - ini; ne a{ j Sf freq fe «s in Uxore t P. I mentei ft* a hunc c ter VB, nte perfom quiaol ifiteor n inter. D, Dna? im pro- nodk im i amini' :is nos iricidij npedi- 1 con- onfui: imuni- co d im s 11 ’ - ir dno u mu- i M* > f{l a pro; > s ; is o £ ' rito « 1 bfq ui Caput VIII. De Impedimentis Matrimom). 177 abfque promiffione, & animo con- Eft communis do&rina Theolo- trahendi poftmodum Matrimoniu, gorum, & Canoniftarum, quod vio- non contrahitur dičhim impcdi- lentia injufta, 8 tgravis metus incuf mentum Criminis , neque quando fus ad extorquendum Matrimo« ignoratuc , qudd his dcličtis fit nium in utroque foro lllud irritet, aiinexum dičtum impedimentum ut fupradixi exp!icando hanc parti- lecundum opinionem aliquorum, culam višin irapedunentis dirimen- auam pro fnunc non decido , an tibus num.jS. Sed metus reverentialis Filij erga Parentem non irritat Matrimonium, ni/1 /It conjun&us cum minis, vel cum timore malae tradationis, vel cum aho gravi incommodo ex in- dignatione Parenris /ecuturo; hu- P P. R. dico meam culpanu julmodi enim metus eft cadens in- . aubd nulln nrrecedenre a f. conftantem virum injufte incuflusa caufa libera ad extorquendum,con- fenfum, adeoquc dirimit Matrimo¬ nium ; ut dicit Thomas Sanchez lib. 4 . de Matrim. difp. 6 - n. iq. Lei- ftus, &Coninch, quoscitat, &fe- qmtur Layman. Trači. io. part. z. vera fit, vel falfa. Pars Scxta. De impedimento Coačlio- vel v talenti# ms , P. R. dico meamculpani) quod nullo praacedente af- feftu erga uxorem, quam habeo, Matrimonium metu Pareutis cum e a iniverim. C. Fuit ne ipfius Parens aded terribilis , & alperee conditionis, ntV.D. prudenter timere potuerit, quod , mfi' Matrimonium iecun cap. num. 3 . quod non contingit, ‘jiunfuumgeniuminijflet, indigna- quando metui reverentiali lolum "onem cjus, afperitates, & rigores leves minaa, vel modicae indignatio- ex perta fuiftet? nes iunt annexs. Et ratio hujus P- P- R. aliquod convitium , St afiertioniseft , quia ided metus, Sc ‘fperitatem timui, nontamen tan- violentia irritant Matrimonium, tUn bquantum fibi R. P. imaginatur. quia privant fumma libertate requi- C-Huic indignationi, quam V. /ita ad confenfum , &contra&um n. in mn n c r> „Matrimonij:atquitiinor reverentia¬ lis praecise , quamvis aliquae leves minao adjungantur , non privatli¬ bertate j bene vero quando mirne funt afperoe , & preces Parentis im- inipfiusParente timuit, fucrunt ? e adjundbae preces importume, ‘ re quentesfiiafiones, quibus Pa- [ e| isinftitit, ut iuxta fuumgenium ux °fem duceret. P- Ita P.R. precesfueruntvehe- portunte: ergo in hoc fecundoca- t: 1 Cl 'terimp ortunae , ac ftepius repe- fu dirimetur Matrimonium, non ^ a Parente ad extorquendum veroinprimo. - J nc confeniiim. Advertendum tamen eft | cum V 3 Lay- i/? Traffatm VI. De VI Pr^cepto. Layman loco cit. quod, quando noviter confentiat , revalidatut Matrimonium jam eft contra&um ,, & dubitatur, an timor fuerit gravis ,. vel leviš , debeat ferri judicium in favorem Matrimonij, & čredi, quod. metus fuerit leviš , led. antequam contrahatur Matrimonium , St fo-- lummodd fponfalia fint contračta, ferrendum eft judicium , qudd me¬ tus irritet, quamvis alias fit leviš. 90. Nune eft necefTarium , ut V,D. fuum Matrimonium revalidet; etenim , c um fuerit contract um ex metu, St importunis precibus Pa- rentis jure natura;. fuit nullum, & invalidum. P. P. R. quomodo debeofacere,. ut Matrimonium revalidem C. Mihi dicatV. D. fruiturnepa- ce., St concordia cum fua uxore ? St illa eft ne fua forte contenta ? P. Non P. R. quinimo illa eft ad.ed defolata, ut i p fant posniteat, mecurn Matrimonium inijfte ex eo, quod ufque modo incuriofus, 8t amicitijs. parum bonis deditus fue- fenfum , St hujus conjugi revelatic- rim. nem revalidetur. Utrum vero* 11 C. Eft ne diii V. D. Matrimonio necefTarium notificare part-i ju neba cum hac uxore ? ranti nullitatem Matrimonij, f 111 ' P. Sunt fex Menfes. do tale nullum fuit ob aliquodt®; C. Poftquam V.D. auxit uxorem, pedimentum occuitum j dubiun-f renovavit neexprcfseconfenfum in inter DD. affirmant plures, utl^ 1 Matrimonium ex fua liberavolun - Sanchez IH. 2. de Matrimonium , dummodd hunt novumconfenfum conjugi manife ftet ea cauteIa.mox dicenda: videa, tur etiamCaftrus Palaus •^.punB. 7. §. j. num. 6. & 7. P, P. R, nunquam renovavi con. fenfum in Matrimonium contrafli C. Defiderat ne modo duceie cum ea vitam conjugalem; St per- feverare in ftatu maritali? P. Ita P. R.. C l!xor ejus eft ne in bonafide, credendo, Matrimonium eflevali. dum ir P, ItaP. R. quia illa ignorat,mt cum hocmetucontraxiffe. C. Seguerentur ne inconvcnientia, & fčandala , fi diffolveretur Matri¬ monium P. Ita P. R. maxima orirentur fčandala., 91. C. Ergo eft necefl nune Matrimonium antecedeflK’ invalidum per novum in illudcon- »are; defeft nium ; tatei quia , quando Matrimonium fuitnulium ob defečhim libericon- fenfus in aliqito contrahentium, ut eftincafu praefenti, fi pars, qua; in hoc defecic, renovetliberum con- fcnfiim, vel ut melius. dicatur,, num. 4. Scotus, Covarrubias;H c riquez , St aiijquamvis Cajeranu ’ Veracrux , 8t alij apud_ VilM* 0; ' tf ru I; ^att. ja. diffic. 32 ^ doceant, quod non nt necena* ^ parti nullitatem Matrimonij maritj ausR confu raanif nij tir fcand; tam ii canti; lis col qu<£ c lent: ceffar tem V ie co ficqui marit nium IlC 0 C! trusl M Ex moni ceffit cotič do? refui &hc tiurn ftare ipfi 1 coni utre con] dl fr iidatut huni Mnifc. videa. 5 •# n con. trači«, ducat 6 pet- lafide Te vali- at j me licntii) Matih irentut im j it dentet id con- elatio- ■ero & i '\f- , quait’ lodiu; iufli® utiitn' ijf.r rJIlUt' alottf t0tH^ Tarif 1 ? n Otti*' ca«i| defeflum fuit nullum Matrimo- nium > revalidet confenfum , & qu6d ex copula habita cum affečlu roaritali reddatur validus contra- ©nifeftatione nullitatis Matrimo- nij timerentur inconvenicntia, & fcandala ex eo , quod conjugati vi¬ tim in contrado Matrimonio du- cintinquictam cum difplicentia ta- fecontradus , vei ob alias caufas, Cdput Vlil. De Impedim. diriment, Matrim. i /9 eare; fcdiufficiat,_utille, obcujus ignoranti impedimentum occul- tuni ; vel dicendo Matrimonium fniflc nullum, poflct fequi grave ir>- conveniens, tune fufficiet, quod oblata bona occafione , & difpo- SusMatrimonialis; ego tajnenhoc fitione conjugis ipu dicat : Amas confuleremfolnm tune, quandoex neme taliter, quod , fi Matrimo- nium noftrum cifer nullum, noviter mecum illud inires, liconjux affir- met, revalidatur Matrimonium, quamvis impedimentumignoret. Et lipariterex hoc modoagendi grave inconveniens oriretur , & [uiediftuni timorem caufare pot facilč venire pofiet in cognitionem lent: pro tune enim non elfetne- nullitatis Matrimonij cum periculo ceflarium manifeftare parti nullita- fcandalifn^ime fi tale impedimen- temMatrimonij, fed folum fupple- tum eflet ex parte uxoris’)* tune po¬ re confenfum modo fupradi&o, teft pračticari id , quod dicunt Ca- %ie cum copula habita affedu jetanus-, Veracrux , &alij, qnod copula cum affečlu maritali habita revalidet Matrimonium. In hoc Cafu etiam hanc admittit fententiam trusLcdefna cum Villalobos fu- Sanchez ubifcpra num. §. t ri §.Sedvalilenotaridumeji. Advertendum tamen eft Temper, Ex dičiis infertur, quod ii Matri- qudd ante rcvalidationem Matri- ®oniuni lit nullum ex eo, quia prae- monij invalidi ob impedimentunt C£ ffit copula cum ahqua forore, vel affinitatis-, vel ob aliud impedimen- eonfanguinea in primo, vel fecun- tum occultum fit neceflarium , ut °°gradu conjugis , ex qua copula difpenfatio impedimenti impetre- feftltavitimpedimentum affinitatis, tur : & nififint noviter defponfati, ^ non polfunt petere , nec redderc debitum. 92. P. P. R, eritne needfarium, “ut conlenlus revalidetur coram Pa- rocho, & teftibus ? cum maritali revalidabitur Matrimo nium: ut docet Thomas Sanchez bočit. num. 8. Henriquez, & Pe- ^ hocfit occultum, non fitnecefla- JJttu conjugi id ignoranti manife- itare 5 fed fufficiat-, ut generaliter 'P ' 1 declaret , Matrimonium ante Cot nra£hi m fuifle nullum, ad hoc > ^ revalidetur per novum amborum ^ 0 nfenfu m impetrata tamen prius Triatlone impedimenti. vero manifeftando conjugi C. Hoc non; ita Sanchez/^. 2. de Matrim. diff.^j. num. 3. Navarrus, Ledefma,Henriquez, &alij, quos citat idem Sanchez j quia finis Con- cilij 1S0 TraBatm VI. De VI Precepi o. cilij Tridentinifuit, dum Matrimo- pmtum per mortem mulieris, ptr nia clandeftina prohiburt, ut eviten- tur fraudes, deceptiones , & alia inconvenientia in celcbratione contradus matrimonialis;fed quan- do V.D, contraxit Matrimonium, adfuerunt Parochus , & teftes: cr- modd pro revalidatione non so erit neceiTaria eorumdem praefen- tia. Pars Septima. De Impedimento puhlica honejlatis, ■93 jp P. R. dico meam culpani, quod poft contrada ipon- jalia cum forrore mes uxoris cum hac poftmoduin Matrimonium ini- verim. C. Hžec fponfalia contrada cum forrore fuae uxoris fuerunt nc difto- luta per mutuum confenfum ? P. Non P. R. Ted tantum ftiit, qudd mortua hac lorrore meae uxo- risduxerim aliam. C. Si fponfalia fuifljent difibluta per nmtuum confenfum , tune fe- cundiim opinionem Kuvtabi dijf>. z\.num 4. &ahorum, non adfuif. fet impedimentum puhlica hone- ftatis , quamvis Sanchez contrarium teneat non obftante diffolutione jponfahum per mutuum confenfum be.j de Matrim. num. 21. Etrationabiliter ; quia alias hoc im- pedimentum non effet perpetuum , '&U eft j adcocpne ciim fit ablatum hoc non manet liber ab impedi. mento publicae honeftatis; quiael Sentcntia communis Theologo- rum , qu6d fi femel fint valida fpoa. falia, quamvis diffolvantur quocuei. quc tandem modo ( nifi fortefiat ex mutuo confenfu contrahentium, juxta opinionem fupra allatamj femper verificetur impedimentim publies honeftatis. Etfi forrorfus uxoris nune viveret , cum neutn poffet matrimonium inire: noncuni uxorejquam nune habet, obimpe- dimentum publicae honeftatis, nec cum forrore fuae uxoris ; qaia per copulamhabitam cum ifta conffiflt cum alia cognationem affinitatis. Quaproptcr eft neceffarium,ut in hoc impedimento publieshone- flatis fecum difpenfetur9 quiaMs; trimonium contradum cum fuafici apparente uxore eft nullum ; CD® vere , & realiter non fuerit con- tradum. 94. P. P. R. & qliis in hoc imp ccl1 ' mentomecum diipenfabit? C. Epifcopus poteft difpei^ rC ’ cum impedimenrum fit oecult®’ & Matrimonium fuerit eontrafl 0111 in facie Ecclefiae, & pro vero hab* 1, tur. Vide Dianam part,%.rtp.y Vel feribam Epifcopo pro h c f.‘ tateobtinenda n " n nonm 1 ‘‘ to dequonon fiquidem poteftas 5 qu3®' hoccafiidifpcnfandi habet, dinaria, & confequenter eam gare poteft, Sanchcz lit. 2- ' trim, dijf. 40. num, 14. ViU ai0 jf; C m rt.' ‘Ad h' flmili difpei Matri dum g\s. I auezt Gi moni quod ^90 95 F mum nage C. P. C. accul eft, milit &ipfi fltur nifvd ijue, 8°)ž vas, 96 quod neaf dont P. C. liane t£nd >s > pet mpedi. quiacl ologo- a fpon. locam- rte fiat ntium, latam) lentui rorfi« neutn ancutn ) impe- IS, UK aia pet ntraflt :atis. im) «t : hone- 113 Ml' fuafibi ; cin t con- Epeili' jltnffli isbea- ly facUf i dubi* a® 111 :ftor- , dele* le Jfr lobu* Cap. VIII. De Impedimeut. diriment. Matrim. 161 urt. t . trači. 14. dijfc. 25. num. 7. P. Non P. R.. 'Ad hoc autem , ut in hoc , & alijs C. Ergo , licet V. D. feiverit, (imilibus impedimentis Epifcopus qudd per hanc copulam contrahe- difpenfare poffit > requiritur , ut retcognationem affinitatis , ob ig- norantiam autem impedimenti non petendi debitum hanc inhabilitatera non incurrit juxta opinionem nmi- torum DD. apud Thomam Sanchez lib. g. de Matrim. dijp. 32. n. 27. ita monium in hoc cafu fervetur id, Bafilius, Portel, &aiij, quos citat cjuod didum eft part. 6. num. $9- Diana part. 3. trati, 5. refol.- 12. Et ratio eft j quia poena Ecclefiaftica P O /V- propter aliquod deličtum impofita 1 ars Uctava* non incurritur a delinquente cum De Jffinitate. ignorantia ejufdem p cen je : atqui Matrimonium fit bonafide contra- dum, faltemex parte unius conju- «is, Eft communis contra Henri- tptllib. 2. cap. 3 .n. 2 . Circamodum revalidandi Matri- prohibido petendi debitum impo- 95 D P. R.. confiteor, qudd poft ftta eognofcenti confanguineamt * *• confiimmatum Matrimo« luae uxoris inrra fecnndnm ara H n m niumhabuerim rem cum confobri* nagetmana meje uxoris. C.Seminavit neintra vas illius P, Ita P.R. C. Lit contrahatur affinitas ex fuae uxoris intra fecundum gradum eft poena Ecclefiaftica ob deličhmi inceftus : ergo qui hanc pcenam ignorat, eam non incurrit.. 97. Confequenter nec incurret di6lumimpedimentum,qui ignorat, accubitu cum Eanguinea ; necefie per copulam cum confanguinea ut fiat feminatio vin intra vas uxoris in fecundo gradu contrahi ^ulieris, & etiam probabiliter, ut affinitatem, necille , qui eamdem ^ipfafoemina feminetquia requi- cognofceret infciushujufmodi con- r 'tnr copula apta generationi: fed, fanguinitatisvel tantiim conlčius tifidetur commixtio fcminis utriut confanguinitatis in tertio, vel quar- ^i iion eft tališ probabiliter: er- to gradu. Videatur Murcia row. r.. b°)&c. Unde, fi vir feminatextra dijp. lib . 2 . dijp. 4. refol. 23. num. 2 . Va s, nulla contrahituraffinitasi 3. Paulo poft exphcabo, qutenara 96. Dicat nnht V. D.fcivit ne, ignorantia ab incurrendo hoc im- ^°dex copula cum hac confangui- pedimento excufet. ne alu$uxoris‘contraheret cogna- Ex hac ratione infertur opinio tlo nem cum propria uxore ?. citata num. 88. quam, ut dixi, nec Ita P. R. approbo ,nec rcprobo, quod Adul- E. Scivit ne etiam , qpod per ter , qui contraxit cum Adultera ‘anc affinitatem amitteret jus pe- lponfiaiia de futuro , nempe poft Cn di debitum ab uxore fua ? X mortem i6i Trd fiat us VI. mortem fua» uxoris, vel cuminten- tionc contrshendi patravit uxori- cidium, fiignoret, quodhuicde- h&o fit annexa poena impedimen- ti Crimiflis , non incurrat dičtum impedimentum j ut affitmant Palu- danus, & alij , quos citat , & le- ouiturMurcia in diftj.tom. i. lik. 2 .. dijp. 4 . refol, 22. mim. 2 . 98. Etfi quacritur, qu$ nam igno- rantia excufet tam ab incurrendo hoc impedimento, guamanon pe- tendo aebito. Refpondeo , qii6d non foliim ignorantia invincibiiis , led etiam vincibilis dummodd non fit crafia, vel lupina. Ethoc infero ex doOrina Navarri, Sylvefixi,& siiorum, quos citat,& fequitur San¬ eh e Z de Matrim. lih. 9. difp. 32. num. gi.< 5 * 32. qui docent, qudd poenas Ecclefiafticas non incurrat, qui il- las ignorat, quamvisignorantia lit vincibilis, dum m odo non fit craffa, vel lupina : atqtn privatio juriš pe¬ tardi debitum in uxorato habente copulam cum conlanguinea lliae uxoris in fecundo gradu, -impedi- mentum Criminis, funt pcenae Eccle- fisllicac : ergo , qui has ignorat, quamvis ignorantia fit vincibilis, dummodd non fit crafia, vel Pupi¬ na, in eas non inc-idet. VideMur- eiam ubi Jupm refol. 22. & 23 ,j>er totum. 99. P. P. R. confiteor etiam, quod cum altera cognatione jun- dla meac uxori rem habuerim ante contraftum iMatrimonium. Dc VI Prtfcepto. C. Fuit ne copula confumnii« intra vas ? P. Ita P. R. C. Hsec fcemina Fuit ne junda fiiat uxori cognatione affinitatis,vel confanguinitatis ? quia fifoliim co. gnatione affitritatis clTet jančtafij D. non contraxiffet impedimen- tum, nec ullam cognationem cm propria uxore: v. g. fi V. D, cum aliqua Fratria fuae uxoris čopu- lam habuifiet nullam exinde cmt uxore cognationem , vel impedi- mentum contraxilTet i quia umij. finitas non caufat aliam affinitanm, P. P. R. Fuit in cognatione con- fangutnitatis. Č. Fuit ne conlanguinea intra fecundum gradum, vel extra. J

Cap. V1IT. De Impedimcnt. dirimtnt. Adatrim. 16$ incurrilTet dičhim impedimentum, alicna, eft peccaium niortale; ergo . -a .. „c. _ _ j„ itdidlum eft mm. 96. & r. um. 97 j videri poteft in Lesndro a Sa- tram .part. 2 ,trc.&. 9 . dijf>. 25 . q. 61 . 'ff Cf. 62. p. Bene novi , cam efle confo- brinam carnalem racaš uxoris, ac hujufiiiodi copuiam impedimentum jjllnitans parere. C. Impetravit ne difpenfarionem ad ličite contrahendum Matrimo- nium i P. Non P. R.; quiaConfeffarius mihi dixit, ad hoc requiri difpen- lationem Pontificis, quod cum mi¬ ti nimis arduum, & diuturnum ne. gotiuni videretur j id intetmifi, ficque cam hac mala fide contraxi. C. Absquc aubio novit, fc pec- catc. n grave faerilegij committere Kcipiendo invalide Sacranienturn; Mattimonij.. P. Ita P R. & me de culpa adeo gnaviaceufo. C. Coniummavit jam Matrimo- nium ? P- ka P. R. C. In hoc graviter pcccavit, & ^'oties acccilic uxorcm fuam five. idem efto judicium de a&ionibus finiilibiis habitis cum hac mulicre, cum qua Matrinionium confum- mavit. P. P. R. hoc jamfcio , ideo de omnibus me accufb , doleo , ac ani- mam meam curare peropto. C. Copula , quam habuit cum hac ruuliereeftne occulta ? P. Ita P. R. B. Fuit ne unquam confcia fua uxor de nullitate , & invaliditate Matrimonij? P. Non P. R. C. Ergo iila erit in bona fide » quod Matrinionium fit validum? P. Ita P, R. roo. C. Hoc Matrinionium, ut dixi, fuitnullurn, & invalidnin, 5 c quamvis ex parte mulieris in bona fide exi{lenns nuila fuerit culpa in reddendo , vel petendo debitum, fuit tarnen ex parte V. D. fcientis inipedknentum. Difpenfatio vero liujus impedimentifi eflet ante contrachnn Matrinionium , perti- nerer ad Suumnim Pontificem ,• & cum caftis fit oecukus, deberetim- petrari a Sacra Romana Poenitentia- petendo, five reddendo debitum, toties graviter deliquit; idem di- ria modo forma affignata part. Ce ndum detačhbus, ofculis, ara- jo. in fine rum. 123. ubi de his di. Jjfcxibus.cuni eadem habitis: ouari- fpcnfarionibus eft termo > Ped cimi “°quidem , cimi mii.um Pit .Matri- jam fit con tra trum Matrinionium bona fide unius conlugis, & cimi •"onimu, hasc mnlier non eft ipfius v ^ r;| P)onfa, necpropnauxor, Ped. p niulier aliena : atqui redclere,. ‘""petere dtbrnim , hanerc taftus, Oi-ulifivcamplexus cum muliere difiieilis fit feparatio , nec non re- curtiss Romam , poreft EpifcopuS' difpenfiire,eni proinde feribendum,. ac obrcata facuitate. CaateJianus- diipen- i6/j. Trači at m VI. De VI. Trcecepto. dilpenlabit in impedimento , quo citur impedimcntum advasfmimn ablato revalidandum eft Matrimo- penetrandum; quia, licet fit poten, nium modo fupra difto in hoc capi- tia feminandi extra vas , vel in ort te par. 6. n. 90.Sedadvertat V. D. vafis, fi .tamen nonpoflitintraillud, qudd non poflit petere, nec redde- adeft impotentia vera dirmiens Ma. redebitum, doneč diipenfatio ve- trimonium. Dicitur iEtJementftm generationem , &c. Q_uia 5 licet niat,& Matrimonium revalidetur hasceft enim differentia inter affini- tatcm contračham per copulam illi- citam cum confanguinea conjugis in fecnndo gradu ante initum Matri- monitim, &eam, qua2contrahitur poft initum Matrimonium , quod funt vereimpotentesad contrahen. hžec, licčt impediat, quod pars cul- dum Matrimonium: non tamen il pabilis non poflit petere debitum, li, qui uno folum carent tefticulo, non tamen impedit,quin poflit red- necilli, quibusuno tefticuloavu' , tre. Eunuchi, qui utroque tefliculoa rent, poflintvaspenetrare,Stillud femen aliqualiter emittere ; quia vero tale femen eft inutile ad gene. rationem j icico hujufmodi Eunuchi dere debitum ; etenimeum Matri¬ monium fuerit validum ; quia pro tune nullum interfuit impedimen- tum , habet conjux innocens jus petendi, & exigcndi debitum, & pars culpabilis in poenam fui deličhi privatur jure petendi : fed quando affinitas praeceflit Matrimonium, fi- cuubocfuitnullum, & invalidom, ita nec petere, nec reddere poteft, & pars innocens non habet jusexi- gendi folutionem debiti propter eamdem invaliditatem. Pars Nona. De Impotentia dirimente Matrimonium. foalter intra cor 'usfuitrecondirus, nefacilis viainteftinorum defcenfti pateret; quia ifti revera femenapti generationr emittunt, expcrientiJ ipsa Magiftra. 102. Impotentia ;una eft natura- lis, &abintrinIeco, alterapra?ter- naturaiis ab extrinfeco, feu perma- leficium : naturalis eft i!la > qu* procedit ex debiiitate, vel frigidi- tate fubječti ; illa per maleficiu® eft,qure arte Dcemonis, velvene- ficij fupervenit, utraqnevel eftp er ‘ petua, vel temporalis: perpetua® illa, qua? viribus naturae fine culo, vel fine offerifa DEI tolli ne- 1011 quit, & etiam fecundiim aliqu° s ’ fine notahili vitao p en cul o : tem- [ C^Uppono, quodimpotentia, poralis eft illa, quae fine peccatoi ^ de qua in praefenti agimus, & fine notabili periculo vitae, vC ' fit impedimentum ad vas famintumpe- falutis per media naturalia , &' j lU< netrandum , & femen aptum ad gene- mana removeri poteft. Porro 1®' rationem intra illud efundendum. Di- potentia aliaeftrefpečliva, al ,aa ' r r T 0 lu tf; foluta jedrn dam 1 alias; ftumi Mia £ Matri tua, mens quens non d petpe nium perfoi inipot rum, Titius tham: ardas alias, folum pednr Impol petua ditimi Podira niens riiisp tionil 10: poft ' prste 'e cor C. Jnteci trimo: dirinn litbfec ttiuio /**/*flW fit poten. r el in ort itra illud, aiens Ma. ien tftm iia, licet ticuloca. 0 &illu.4. cap. quens Matrimonium contradum 11. n. 4. Villaiobos /. 1. traB. 14. nondirimit: Impotentia retpediva diffic. ig.?2. 17. Ettatio eft; quiave- pcrpetua, & antecedens Matrkno- rum Sacramentum cohoneftathos iijutn Ibium dirimit re/pedu ilnus tadus: atqui, quando impotentia perfonae, ad quam fe extenditilla fublequitur Matrimonium, eft ve- irapotentia, non vero refpedu alia- rum Sacramentum , & tališ impo- rum, ad quas nonfe extendit: v. g. tentia non dirimit: ergotadus, & Tidusnon poteft cognofcere Ber- ofcula ličita erunt feclufo periculo, tham: quia vel Virgo 3 vel nimis utdixi, pollutionis; quiah$c nun- ardaefl, poteft tamen cognofcere .quam eft ličita, alias, qu$ non adeo ftridae funt: Circa negationem abfolutionis, folum quo ad Bertham habebitim- quando conjugati /uperveniente pedimentum, non verd quoada!ias. impotentia non fe abftinentatadi- impotentia abfoluta , cum fit per- bus cum feminis cffufione , Con- antecedens Matrimonium, fe/farius fe gerere debet eo modo, dirimit cum omnibus , five fitnn- quo cum conftitutis in occafione pedimentum naturale, five prove- proxima involuntaria agendum eft, ®rensex maleficio. Hoc totumcla- de qua occafione loquar 10. rm s patebit ex fequentibus relolu- [upra Propofit.62.&c. damnatas. tI() nibus. 104. P. P.R. mortua mea uxore l0 f P.P. R. me accufo , quod duxi aliam , cum qua nunquam P°d infirmitatem habitam anno potui haberecopulam perfcdam. P r *tento nunquam potuerimhabe- C. Quanto tempore habet iftam re eopulam cum mea uxore. fecundam uxorem ? C. Duple X eft impotentia ; una P.Suntjamtres anni. n t£cedens, altera fub/equens Ma- C. Et toto hoctemporetentavit jrmoniuni, impotentia antecedens habere copulam ? ij®« Matrimonium , non autem P. P. R. exceptis fex menfibus, prijuens; quia jam fupponit Ma- quibusfuiabfens, nontentavi: cs- fa °tUum perfedum, & validum. terumfemper. X 3 i 6 ( Trač!at m VI. De VI Preecepto. C. HaBuit nefpem devcniendi lio, & deciflonc Rotae dicit Lejti, cum tempore ad habendam dietam copulam ? P. Ita P. R. C. Quando clare conflat, qudd impotenria fitpernetua necfit fpes devenicndi ad copulam, Matrimo- nium cum hac impotentia cor.tra- čtum cft nulkim, & conjugati iilicd ieparsri dcbenc. Opanko dubitatur, an impoten¬ tni fitperpetua, yc! tcmporalis, & fi: probabilis fpes cum tempere ha- hendi copu!ani conjugalem , con- c.cdttLex Carionica in cap. laudabt- lim > .de fr-igidiS: , & maleficiatis , fres. annos, ad hoc, ut boe tempore in- tencundo copulam vicieatur, an im¬ potentna fit perpetua , vel tem po¬ tni is. Hi tres anni deHentcfle com pleti, ut dicit Bartkns verb.. Motrim. j. n. jg. & cum Hurtado, Coninch, & shjs Diana p. 11 .iratt.s.refoi, 8- ideo- quc in iupplementum (ex menfium, qinbus V. D. fuitabfcns, potek pet alios fex-Menfes experiri ut rum im¬ potentia ceflaverit , fit licet hoc tempore effufio feminis extra vas kqnatur, hoc eft tarnam peraccd dens, & nihil obeft. TOy P.i\ R. & fi pr.eteriris hisfex Menfi bus non potueto habere co- deraSacram. dijp. 21. Ludovicus ctiarn a S.Joanne/'«fl de M utr m. 7. 6. ort. 15, difrc. 1. riul.i Ci ta n d o p ro iti a len te n tia a! iani de. cifionem Rotce dicir , qudd pedi: Ordinarius concedere plus tempo, ris pro experientia , licet prime triennio copula intentata non po- tucrit haberi. ico. Dicat mihi V. D. mulier, Cjiian; modo duxit, eft ne vidua ,vc[ virgo? P. Eli Virgo. C. Idcohocinterogo; quiaal quando impotentia fe tenetexpat¬ re vari, & aiiquando expartefcemi- naej quia vidclicet eft ninusada, ita ut prce ardlitudine penetrarinon poffit In boe. ca lit eft aliquodTundattic® O Matrithi perpettr naturah cuando jraitud tum credcndi, quod impotentiaic teneat cx nartefbeminas s uttxV.& confefiione conftat, habuifle hoc tempo' 1 CII« copulam cum ahjs, potuifl ^ . erit line dubio cx eo , qubd fi" 11 ' pro.pna vero non potuiffe haberf: iubio cx —AiCmi. nus a reta. Si impotentia fit ex parte nas 3 Mattmiomum cft valicb® quia tila poteftaliuuo mediofo" nem pati, & os vafis dilatare, fiat ad copulam apta, & adid te ptilam cum raea uxtfreg qu id n ob is tur, fi fine gravi mcom-modo y ' t fiiciendum ? C. Tune recurrendum efl ad J m dicem , cujus arbitrio re!inquitur arolongatio temporis pro majori experientia habenda 5,ut cumBafi-. aut falutis fterisoffit '■> ita trudit^ • - 1 »r chez/t^.7. de Mmrim. difp • 93 23. Viilalobos part. 1. tr$-\ 18. nnm. 16. cum commtn 11 »a efl 3 quia impotentia uin iio* non trt : r-titnoč noneft fequent< nmai. Hoc Ponte h Dursnd ouoscit triB. venut e lamina pore trie irritet } ton ten tffimum fflinse e> »utChir natatsir ffluliebri Proia dl Š>iofc< da te ? n ofcer< tfe pr K 'ušivi 'ojudici nem Bal P f axi : < debet, »Leg e i it Len. 7' injm, c in Sum, 1. hb,\, t!iam de- M pel s tempo. :t pri« non po. mulicr, idua,ve[ quia ali. etespar- rtefeffli- ms at&v rrari non indaiBen- o.tentiafc ittiVJ tempo 11 ijs , cu ® ; habere: idd rte valitiuP !jo 0 ire, ilidte* >db«* radit» m Cap Ut Vlil . De Impedimentis Matnmonij . \6j \fatrithonium eft fola impotentia potentes,ta!e Matrimonium fitm.1- -~ lum,&feparari debcant. 107. Mul to ti es accidit,quda im- 93 &4' ni- uiti* Mattel Et ; t perpetua ,illa videlieet, qu® medlo naturali auferri non poteft : fed oua udo foemina , qute alias prs irftitudine ad copulam eftinepta, (nffione vafis ad illam aptari poteft, nontfc tališ impotentia , cui natu- r,i'imodo occurrinon poffit: ergo noneft impotentia perpetua, con- fequenter nec dirimit Matrimo- 1111101. Hoc non obftante Bafilius de Potite lib, 7, de Matrim. cap. 7. rt. 2. Durandus, Pal u da n u s , & Gabriel, ouoscitat, & fequitur Diana part. J.M#,4. rejo/. 2or. docent, qliad čpcumqae impotentia , five pro- teniat ex parte viri, five ex parte leeminae, fi eft perpetua, ncc tem- poretriennalis experientiae ceffavit, 'fritet Matrimonium , 8t fcemina ion teneatur fciftionem pati j du- tiffiinum enim eft, modeftiam fbe- “Ms exponcre, utmanusMedici, lut Chirurgi fubire cogatur, cimi id nata ra in omnibus, prscipue in fexti fflfiliebri, prte morte abhorreat. Proindc in praxi eftdifficillimum dl gnofcere , ex quonam impoten- ^ k tencat ; quomodo enim di- bjofcere po te rit hacc fcemina , fe t ^P r ® caeteris arčbiorem, & ejus pitudinem efle caufam , quo mi- p, J ,viro penetrari valeat? Idcir- jf c xiftimo veram opinio- 1,1 Bafilij, & magis conformem L Xl: quare fecundum hanc dici u et » qud dj fi poft experientiam ‘ Ue S e conceflam permaneant im¬ potentia provemat ex materino-, tune enimadbiberidebentExorcil- mi, a!iaque pia remedia , devonu Confeffiones, St Communioncs ,ad hoc, ut DELIŠ per talia raedia dc- ftruat omnemdia%olicamfa&urani, qus fini Sactamenti Matnmonij obftet. Qui cupit videre figna, ex qui- buscoliigitur, & dignofci poteft, an impotentia fitnaturalis, vel non, videat Thomam Sanehez lib. 7 . de Matrim. difp. 05 , rium. c. 6 . ioB- Advertendum eftcafum ic- qucntem delervirc, quando uxot prius confitetur. P. P.R.me accnfo, qudd vnldž defolata cum meo Marito vixerim, & multoties cum eo accumbere noluerim. C. Ob quam caufam ? P. Quia habui copulam illicitam cum alio viro. C. Cujus ftatus fuit ifte vir? P. Fuit liber. C. Fnit ne ipfi confanguineus, vel fui Mariti ? P. Non P: R. C. Concepit nc a!iqnando exil- lo viro ? P. Ita P. R. C. Scit ne pro certo? P. ita P. R, C. QjJomodo fcit pro certo? forfan, quia ipfius Maritus longo tempore fuit abfens, vel quia a!i- quo i6l 7 ra fiat m VI, quo tempore cum eodem non co~ habitavit ? P. P.R. non propterea ; fed quia meus Maritus eft impotens. C. Quanto tempore funt fimul. i^Matrimonio?. P. Per fex annos.. C. Non potuit. eam cognofce- re, nec cum virgo effet, nec poft- quam concepit,. Sc peperit ex illo alio viro ? P. lile nunquam potuit, nec po¬ tep, nec ante meum partum, nec poft. C. Eli: ne aliquis filius invivis?. P. Ita P. R.. C. Arbitratur ne Maritus, quod fint ejus Filij.. P. Ita P.R. Sc uttalesnutrit, Sc multum amatj quia eft inexpertus in hac materia, Sc tanquam homo fincerus , Sc fimplex , nullam ha. bet fufpitionem de hoc fucceffu. C. Et.ob quam caufam noiuit accumbere. viro fuo ?: P. Quiaabhorrco.ipfum ob amo- rem captum. ergo alterum. C. Accuftvit le aliquando in confefiione , qnod: fuo viro accum- bere noluerit?.. P. Ita P.R. G. Confitebatur hoc peccatum, fcilicet, quod ei debitum, foivere. noluerit? P. Ita P. R.. C. Duo in refolutione hujus no- tanda occurrunt: fcilicet reftitutio damnorum , 8c expenfarum, quas ia cducatione filiorum fuppofito- De VI P/cecepto. rum maritus patitur, de quo j Iffl fupra dixi in hoc Tradatu Sc impotentia fubjedi, quaeeftper. petua , dirimitque Matrimoniiiai, fiquidem fex annis uxorem cogno. fcere non potuit , nec virginem, nec corruptam,ade6que.Matrimo. nium fuit nullum ; Sc fi uxoreli in mala fide, deberet fe a čohati, tatione cum Marito abftinere,eti am cum periculo fuae faniae,vel vi tac ; Sc quamviseffet in bona fide, deberet lpfi tališ cohabitatiointei- dici fuppofita fpe,qudd exrerao- tione bonce fidei, Sc manifeto. ne nullitatis Matrimonij fecutira efietfrudus, Sc eftedus abfenta- tioms;. 10.9. Cum vero fit in bona lite ut fupponiturin noftro cafu, fi® conftat e>! refponfionibus datisa muliere dicente , qudd putavent delinquere non d.ormiendo cum"’ ro fuo , ac negando ei dcbit® 8c quod eum pro vero fuo Ma® tenuerir,Sc cum prudenterform® ripolfit, quod perablationero® ns fidei tiullus fitfrudus fperaA benč vero, quod fit in.ftatu cof gafi perfev.eratura , Sc opera® mala nde, quod antecedentet” na fide,Sc fine peccato operab aI1 | infuper cum leparatio fumitie ficilis foret ex mtervcntu fu* 1 ^ mise , cx pericu'o vitae filiorum P * fentium manifeftatione impo^ D (( conjugis: idcirco in hoc calu. linqui po teli in fua bona generatim ei proponi, q u ° d $ "C let tet bitum: Sc alijs no. lier elf ceffaric &fipo ter, & ia hoc di funt Si amb fcnt, h hoc m hiberi fiio im ti cont vicini.s fioneai tus vitam inquietani j Sc turba- tai » duxerunt, facilius, & conful- ftus eritallegare has inquietudines, P f °faciendo di v o rti o . d 1 !- Concludo hanc materiam' 1 m onendo Confeifarios , ne poft. i | 0t *fiam habitam in confeffione de: ‘Vo irapediinento dirimente im- I ,at e illud notificent Poenitenti c 111 bona fide exiftcnti; quu-. thiintconjugati, quibusin bo- a, “ dc exift..n C ib U s, firnamfeftctur iiz D lio funt genera impedi- mentoru dirimentium;ah- ijo Trdffatus VI. De VI. Vrkcepto. qua dirimunt Jure Divino naturali, ut funt Error fubftantialis,Impoten- tia, Ligamen ; votuni folemnejuxta opinionem probabiliorem ; Con- ianguinitas in primo gradu juxta fententiam communem ; Metus, vel vis, utopinio veriordocet: cultus difparitas pariter eft impedimentum Jure Divino naturali dirimens, nempefi vir baptizatus duceret mu- lierem infidelem. Aliaimpedimenta Iblum dirimunt Jure Ecclefiaftico: ut funt Crimen , Adulterium cum promiffione ineundi Matrimonium, Ordo , publica honeftas , &c. In impedimentis Jure Divino naturali dirimentibus Matrimonium nullus, neque Pontifex difpenfare poteft. Ratio eft; quia non conftat hujufi. modi facultatem Summo Pontifici fuiffie conceffiam ; fed in dirimenti¬ bus Jure tantura Ecclefiaftico poteft Papa difpenfare. *. 113- In his impedimentis Jurc Ecclefiaftico dirimentibus Eipifco- pus non poteft difpenfare ante con- tračlum Matrimonium; a-n vero poft contračfum poffit, diximus in hoc capite part. 8- Et utrum in aliquo cafu nimis urgenti, &repentino, in quo Summus Pontifex non facile adiri poteft , poffit difpenfare Epi- fcopus ante contračfum Matrimo¬ nium affirmant Sanchez Id. 2. de M at rim. dijp.^o. n. 7. & cum Vaf qliez,Saios, Ponte, & Hurtado, Caftrus Palaus tem. 5. difp. 4. de fpon- fal.punB. uit. §. 1. n. 9. & cum Bona- cina , & alijs pro probabili tenet tem. 2. irml Leander a Sacram dijp. 24.7. S Commiffiarius Cruciatae, quamvis deLegeordinaria non poffitdifpen. fare in impedimentis Jure Ecclefij. ftico dirimentibus , per delegatki, nem tamen habet poteftatem & fpenfandi in impedimento affinita- tis procedente ex copula cum illis, qui Matrimonium co« ficieEccleJia contraxerunt, dumiiio- do Matrimonium bona fide fuerit contračfum faltem ex parte unius contrahentis, cum hac tamen con- ditione , ut parti exiftenti in bona fidereveletur invaliditas Matrimo- nij, laltem ingenere, ut dicitSan- chez//i. 8- de M/itrim. difp. 6. Addit Caftrus Palaus udtfupunS qudd Nuntij in Hifpania habeant ipecialem facultatem difpenfandiin impedimento publicae honeftatki non folum poft, fed etiam ante con- tračhim Matrimonium. 114. Pluraadmateriamdedifpc 11 ' fationibus fpečtantia trado ex pW' feflo 1 .part. mtarum confennt.m ,r/ ' trfiB. 3. de Legidus confer. "]. Diffl' Legum §. 4. num. 22. & [ep. fr §•/] num. 44. Ubi videri poflunti®* vero tantum tangam , qus fu nt ®‘' gis ad praxim, & fpeciaiia praefe nIlS affiumpti. .1 115. P. P.R. confiteor, qu° d ' j contrahendum Matrimonium ritmihi neceftaria difpenfatio i jj" mulier eft mihi in gradu prohibi1 conjunčta, & relatio Papee fed 3 n fuerit in integrum vera. ^ C. 1 vel qi pradu: uia n imen paffim n c.i n , vi ,qm vc ouikll 6,it ta, qu non e prt. 1 trn3.: 3 trd P.I C. gradu conla funtii difpei tta: v tffet tertiu diisp fatio: tra;f P.. C. toga gume uia ifpe P. tor. C. nul naravi) iifpeit, :defe 'gatio. ffinita. con« mimo. fucrit uniiis n con- i bona trimo- it San- m a n, ibeant ndiin ftatili o con- ifpcn- ; prO' md I $4 ltrt- 1- od ^ i ftfr iibi t5 )efuS Caput VIII. De Difpenfatione Impedimentor. iji C. Defuit ne explicatio fpeciei, fecr.ndum ftylum Curiae Rorrrn* v el qualitatis impedimenti : v. g. explicari debuifTet ? Jicer enim ali- gradus cognationis , qui ndfuit ? cui DD. dicant, nullam fcre difpen- quia nifi n anifefteturqualitas impe- fationem, fiomittaturaIiquid,quod dimentinuila eft diipcniatioj ita fecundum ftylum Curia; Romana pilim DD. _ explicari foler; contrarium tamen P.Nonfuitiftedefe&us. eft probabile , ut videri poteft in C. Fuit ne error Fominis perfo- Leandro a Sacram./art. 2 . trači. 9. n$, vel F.pilcopatus ? v. g. fi dicatur, difp. 24. 48- qu6dcontrahens vocetur Joannes, P. Nihil fuitomiffuni quo ad Cu- quivocatur Petrus; vel fi dicatur, ris Romans ftylum. quodfit in Fpifcopatu Sahsburgen- C. Ergo qualis defedus fuit fe- b, & eft in alio : difpcnfatio obten- cutus in revelatione. ta, quamvis contineat hos errores, P. Adduxi pro caufa ad obtinen- non eft invalida , ut dicit Diana dam difpcnfationem, auod foemina ftrt.i. traB. lo.refo/. 36. & part. 8. nubere nequivifletob dekčhimdo- trt 3 . 3. rejol. 63. & in Coordinat tem. tis, licet alias pro Matrimonio con- 1. refol. 108- & rejo/. 109. trahendo fufficientem habuerit do¬ li Non fuit ifteerror. tem. C, Fuit ne error in cxplicatione C. Fuit aliqua alia caufa , ob gradus? v. g. fi dicatur , qudd fint qua foemina nubere nonpotuiftet? confanguinei in quarto gradu , & P. Ita P. R. licet bonam dotern fantin tertio; quia rnhoc calu nuila habuerit , fuit tamen jam 111 State dilpenlatio dlet, non tamen e con- pro veda, Srcertum eft, quodaliam to: v. g. fi dicatur tertius gradus, & condicionem non habuifiet. quartus, fi iecundus, & efiet 116. C. Pro refolutione hujusca- totius; quia in difpenfatione gra- susfupponendum eft , quddaddi- nei, diceretur ,quod fint affines » S l| iaetiam ifte error irritam reddit ““penfationem. Sanchez ibid. n. 16. F- Neque in hoc fuit fecutus er. tor. ^•Fuit ne omiffum aliquid, qudd trimonij requiratur jufta caufa i fci- licet, ut fcandala evirentur, ut per hocmedium lites, & difcordis fe- dentur; fialia fponfa squalis inve- niri non poftit, quam confanguinea: fi fcemina dotern non habeat, vel non poftit contrahereMatrimonium ob deformitatem, proveftam sra- tem, vel ob aliud motivum , & alias caufas , quas refert Villalobos part. I. traB. 13. diffic. 26. & alij Authores. Y 2 Suppo- jp Traftatm VI. Supponendum eft fecundd, qudd caufie pro difpenfatione aliqu;£ finr finales , aliquae impulfivae: Caufa finali« eft lila , per quam Superior abfoluteaddifpenfandum movctur, ita,utfi haec caufa non effet, non difpenfaret: caufaimpulfiva eft illa, 3 uae facild inducit Superiorem ad ifpenfanduni ; ita , ut /i haec cauia non efTet, cum difficultate difpen¬ faret. Si caufa finalis addu&a eft falla , nuila eft difpenlatio: (i autem vera eft, licet non fit impulfiva, va- letdifpenfatio. 117. Ex hoc colligitur ; qudd difpenfatioa V. D. impetrata fuerit valida, licet caufa addu&a in hoc confifteret, quod foemina ob de- fečtum dotis nunquam nupfiflet; quia fiiit veruin , quod non nupfift let ob proveiftara astatem , vel aliam rationem; caufa enim finalis in hoc cafu fuit difficultas , vel lmpoffibi- litas nubendi,qua2 fuit vera ; quod autem haec impollibilitas nubendi fuerit ob defečlum dotis , vel ob deformitatem , vel aetatem prove- člam, vel ob alium titulum , non eft caufa finalis , Ted probatio cau- iae, ut dicit Fr. Alovlius a Con- cept. quem refert, & feqmtur. A. R. P. Torrecilla in fuis confult. trati. 1. tonjult. 9. num. 29. &' 30. cum San- chez, & alijs Leander a Sacram. f u p r - i, qui perunt dijpenlationem, duplicem cognationem in CG ^ C : gradu j v. g. Si Petrus, & Maria c ' lent confanguinei ex parte P 3trlS| &Matris ineodem gradu, n° nrf quiritur, ut in difpenlatior.e p roC randa amborum vincuiorum tionis fiat menrio: ergo n cC . e | neceffarium , quando gradus ‘ u i Mtff 1 * in$qi pro xi I2C littera pro xi 1 ut dec priprte tirni : littera exteri & cor icand; occuli littera chez,- p racp.t mfult Lin do gr; quia i; nuila dicit i Dm < tim ut. H1U111S 121 ne fua locopi f 0pul: ^penfa lam fe C. N$, dicit 1 lida,; Dil ] ndi|j "t čopi 'dolu « 115,111 3bis ai, sorcij t' quaij. cand# ) quoi Sacrm, ■ *4 :are rt. uu a folim fcd ill( cimtit, jonoi ;radu® [uiDO. 36» uinciii gradili rrimo- penfr necel- atioti itDii; do® iabe® c ode® ria d- »atriii onrf- irocH' < c er® ib* Caput VIII. De Difpenfatione Impedimcntor. j; / j n $quales , ut fiat mentio gradus cultas difpenfandi commifta Ordi- nario, ut communiter ricri folet pro foro externo? P. ItaP.R. C. Fuit ne copula ita occufta, quod non potuiffetprobari inforo exrerno ? P. Ita P. R. fuitoccultiffima. C. Ergo eft probabile, qu6d fue- rit vaiida difpenfatio non obftante illa claufula ita Sanchez, Stalij quos citat,& fequitur Leander a Sacram. tom.2. trati. 9. dijp. 24. 7. 33. 34. rroKunions. 120. firittamen neceffarium , ut litters declaratorice fliper gradu m proximiorera obtincantur Romae, ut declaravit Prus V. in -uno Motu priprio, qui incipit: SadSIrJfimtu r d a- tum 26. Augufti Anno 1566. Hae litterae folusi requiruntur pro foro »terno ad evitandum fcandalum; & confequenter, fi non timeatur fcandalum, ciun impedimentum fit occultum, non erunt necefiariae hae litterae declaratoriae ; ut cum San- Diana/Mr/, 11. trati, j. rejol. 36- qui chez, & Bafilio dicit Leander ubifit- ptdf.40. & A. R.. P. Torrecilia injuis mfult. r o. trači. 1 .foi. mibi 7 r. Liraitatur relatadobrina, quan 1 " vw --* 3 -- £ -- j nu 'la eft difpenfatio , ut exprefse dicit P;us V. in dičto Motu proprio: cpuoauo modo gradum pimum mn »ttingant. In quo convenit com- ^unisDočIorum. docent, quod , quando difpenfatio commit-titur Or-dinario pro foro externo, fi £jopulatanqaam occul- ta non poteft probari, lit vaiidadi- dogradus proximior eft primus ; fpenlatio non obftante hac claufu- quiain hoc cafu, nifi exprimatur, la. Dummodd copula non mtervenerit-. Sed quando difpenfatio committi- tur alicui viro dtfčreto pro foro confcientise; tune quatnvis copula fit occulta, fi .veniat cum dičia clau¬ fula , eft invalida difpenfatio j ita ' 2 i. P. P. R. in di&a difpenfatio- prautercitatos DD.docet Vtllalobos J e fta San&itas expreflit: dum mo- part. 1. trači. 14. diffic. 27. num. 7. “ co fula non intervenertt Etdičtam Ratio difparitatis eft ; quia valor ^°pulaiu habuimus , antequam di- difpenfationis fundatur in mente Ptnlatio peteretur, & de hac nul- Summi Pontificis illam conceden- fecimus mentionem. tis : fed quando difpenfatio co n- p Quamvis non fiat mentio co- mittiturpro foro externo čum hac v' 2 ’ quando difpenfatio petitur, claufula, dummodd copula non iniet- ventrit , mens fuae Sančhtatis eft qnod dičla copula taiiter le hab ca t, ut in eodem foro fit publica; qi.afi- do vero venit pro foro interno mens ipfius eft, quod fufficiat oceni¬ ta : ergo quando venit diipenlatio Y 3 pro vr’ quando diipenlatio petitur, I‘ Clt Leander, quod fit abfolute va. Ji. in Vp' cu has fita eratin illa claufula P ^penfatione exprefsa : dummo - »o« intervenerit , pro cujus olu done nuhi dicat , luu ne fa- /7f 'Trallatm VI. De VI. Pracčpto. proforo externo , erir valida noti exiflimet, fufficere, quod fitappro. obftante hac claufula , fecus vero f '.' proforo interno. Opinionem vero Leandri num. uj. 120. & 121. ci¬ tati non exiftimarem in praxi tutam propter primam Propofitionem ab Innocentio Xf damnatam. batus pro viris tantum, vel prouno folo Populo ; Contrarium tamea eftverius, & tcnet Bafilius Matrim.cap. I. §. 1. n , 13 Claufula Secunda. Modus impetrandi difpen- fationema Sacra Peenitentiariapro foro Confcientia . C Ongruum mihi vifum fuit ad- jungere modum obtinendi di- fpenfationes, quando Confeffario harum neceffitas occurrerit j cirni , plurimos dari , expertus fuerim ,qui ex hujufmodi ignorantia multo tempore in fuis impedimentis ob- ftriftos reliquerunt miferos Fceni- tentes , qui proinde nec aufi funt adire aliquem *perquem modus re- currendi ad Sacram Poenitentiariam ipfispateret* &adhoc, utfciatur,. tam modus impetrandi quam exe- quendi obtentas difpenlationes, ponam hic claufulas , cum quibus dičbe difpenfationes mittifolent. Claufula Prima. D lleclo Confeffori ex approbatis ab OrJinario. Linde conftat, qudd, qui commiffionem habebit expediendi litteras difpenfationis, debeat neceffiarid efle ConfelTanus abOrdinario ad audiendas confef- fionesapprobatus; SdicetSanchez ek Matrim. lib. 8. d [p. 34. num. 16. U Tqui difpenfationem expeAitm ejl) Docloratus laurea inTUt- 2>a , vel Jure Canonico (it infiimtg Quapropter , qui habent grada Liccntiatus, velBaccalaureatus,« Cathedratici , nifT fimul habeant gradum Dodoratus Thcologiat,«! Canonis , non polfunt refcriptu difpenfationis expedire: licet San- chez ubi[upra num ir. Rodriip tom. dicant; quod PatresSocietatis JEfu, quam- vis hoc gradu non infignitihabeatt hoc pnvilegium , dumniodd te beant ipecialem commiffionem s eorum Generali, vel alijs Stipe® ribus. Hocprivilegium etiamft® tendit ad omnes RegulareSj f commiffionem a fuis SuperioribU’ habent ; ita Diana part. 4. refol. 71, Sed fi cafus contii$ !t ! in loco, ubi difficile inveniri pote' perfona gradu ad difpenfatio^ rcquif?to infignita , poterit C 0IV feffarius difpenfationem pete®., 1 exprimere in iitteris poftub f0t ? 8f noumiare perfbnain magb f , ficatani illius vieinitatis , ad ho?’ 1 Sacra Pcenittntiaria refcriptu 11 ’ mododirigat j quo meiius exp edl videbitur. CM Cl iu 0 tnh jili« ilii ipenfat trimon 11 perf contin beat d moniui Sponfu gams Komar Confef addud m, nc re, qu; fiat cai cefse, norico terrog; ptehen tc cauf cit Baf dicitS; que ex toris, poterit tari Pc totem j % 6. ^uamv a dmor peceat btteatt ifappro, pro uno 11 tanica >M,U la. 'pedilm j in Tink grada :atus,ffl hab« ogi£,«l fcriptii icet Saj' DdriqnK , dicant] i, quaai- habcant jdo lit onem s Superit a m fe» res, f morit® .. trtU iti#! iri ationt® ■it Cofr letens" ilatotf ;1S ihopi 1 * :xp«^ CW De modo impetranai Difpenfationes , &c. 17j Claufula Tertia. Š iiti effe p er diligentem latoris exa- minationem , acpoji monita & con- jili« illiprtjlita inveneris. (Jzufz di- fpenfationis in impedimentis Ma- rrimonij, vel voto caftitatis, funt, ji perfona lit in gravi periodo in- continentiae , fi foemina non ha- beatdotem ad ineundum Matri- monium cum alio: fi non inveniat Sponfum fibi tequalem; fi cenfurali- gatus absque magna difficultate Komam adire nequeat. Qiiod fi Confefiarius caulam a Poenitente adduftam falfam efie Jdeprehende- 1«) non poteft cum ipfo difpenfa- re, quando vero Confeflario con- fctcaufam efie veram,non eft ne- cefse, ut inquirat; fed quando ei nonconftat, debet inquirere, & in- terrogare • & quamvis non eflet re- ptchenfibilejuramentum de verita- te cauiie a Poenitente exigere, utdi- cit Bafilijus lii. 8. de Matrim. cap. 2. r ‘p : 14. hoc tamen requiritur , ut didt Sanchez num. 21. ne- ^ examen teftium, fed verbis la- torisj vel Pcenitentis fidesprseftari P°terit, nec eft neeeflarium exhor- tar > Poenitentem ad fatendam veri- aa j c «i,utdicit Palaus tom. i.traB. 3. panoje, §. i.num .4. injine. S ll amvis hoc fit confulendum , & ^onendus Poenitens de gravi f ecc ato incurrendoj nifi veritatem »teatur. Claufula Quarta. M Odo impedimenium ind'e pr ove¬ ni sm o c culi um fit. Occultum diciturnon ideo , quia non poteft probari, fed quia illud major pars vicinitatisignorat; ita Sanchez lih. 2.de Matritn.-difp.y7. num.vi. ideo- que quamvis illud fciant dute, vel tres perlon®, dummodd non fit majori vicinitatis parti notum,di- citur adhuc occultum. Claufula Quiota. A Udita Confejjione&c. Supra hoc punftum exiftimat Caftrus Pa¬ laus udi fupra num. 6. cum Sanchez, Gallego,& Salas, non efie necelfa- riam confefiionem Sacramentalem pro difpenfatione. Quamvis Dia¬ na locopaulo ante citato refol.jx. cenfeat' hoc non efie probabile pro- pter rationes addučtas aFiliucio, & Fernandez cum citatis , puto ta¬ rnen, fententiam Sanchez probabi- litate non carere; fiquidem htec conditiofoletetiamponiin alijs di- fpenfationibus, & commutationi- bus votorum. Non eft tamen Tem¬ per conditio efientialiter requifita, led direčtio , vel confilium. Verum tamen eft,quod in praxifemperde- beat confeflio fuaderi, utdicit Bo- nacina tom.2. dif, 1. q. z.punB. 2. n. g. cum hqc. videatur colligi ex Con- cilio Tridentino fejf.2i.cap. if. at- tamen, fiin aiiquo cafu in refcripto exprefse imponeretur confeflio Sa- cramentalis, tune erit necefiana, 8c jj6 Tra flatm VI. De VI. Frrfcepto. in ho c fenfu poteft habere locum Claufuk OČhva, opinio Diana? loco cit. & etiam id, quod repetit part. 8. traii. 3. rejo/. 1,03. inf ne. Claufula Sexta. G Ratii ubijue, qua de caulaSum- mus Pontifex non pordi pro expeditionequidquamreeipere,li.| cet ei gratis ofteratur, ut dicit Nt E ? T alta pia opera ter te injunoenda varrus lib. 4. conf. de Sponf. 50.». j, -j ConfefTarius non poteft omit- Hoc idem diciturdcDoaore, qsi tcre impofitionem operam mre- difpenfat, & de Conieffore, qufo r ■ licet in ali- fcripto praeceptorum ; quo moderarc poffit: v. g. fi in di- /penlatione fiat mentio- confeflio- nis menftruac imponendre , poteft Confeflanus. quoties ita expedire jadicaverit faloti Pcenitentis impo- nere bimeftrem, aat etiam trime- ftrcm confeflionem at cam San- chez, Bafilio, & Salasdicit Caftras Tahusubi fupran 7. & Bonacina lo¬ co fapra cit. fub. num. 9. Attaiiien opera imponenda deBcnt efle libe- ra , & fupererogatoria , non vero , čase alias funt de prtecepto. Claufula Septima- 1 1 'ha litter a dilacerentur,'ex omif- fione tamen hujus dičHonis nonirriraturdifjfonfatio; quia mens SuaeSančlitatis folum inhocfita eft, fpenfationem impetrat; folum Ta- bellarium litteras ferentem debet Pcemtens folvere. S E : dum verba fpenf podil cent Ecde Claufula Nona. ^^Uando difpenfatio poftalatnf ne taks litterse in foro externo parti lufFragentar , ita dicit Diana part. 4. trači. 4. refil 71. §. Sed jura prope finem. Attamen Confefiarias litteras aperire poterit, licet laurea Dočforatus infignitus non fit: pro impednnento Matrimo®} jam contračU cum impedimento ponitur ha;c claufula: ut Conj »*, ignara certior fat de nullitate 'friffl 'j Matrimonij, Circa hocpunchim $ gna inconvenientta oriri iblenti maxime fi fit linpedimentitm pro pter cppuiam uxoris ; circa revah dationem Matrimonij in hoc tv poteft videti hasc praxis trd S cap. g. part. 6. pertotam. In d.ilpeniationibus impedi# toram dirimentium inMatriffi 01 ^ jam contračlis folet imponi fcff Sol fnlti fervit dimer SU Em 1 rev>l ; ' Jn. Em: N i^uuuj uuu tu ^ cum haec conditio folum reauirattir in eo , per quemexpediri debent lit- terte; ut dicit. Bonacina ubi fupra ratioconjugum, antcquami detur Matrimonium. Ex bot 11 ' 1 men feni per, vel quafi femper / n' gna inconvenientia fexfurgunt)', ' c ‘ paasvitanda debet hoc omittr; 1 " ' pOCu, enim in referipto dici folet: Sif vale at , &“ vifumfmrit Confejfard- jub num. 3. §. Si pu ar as. Pwe« a hal I. la Sum. reft pro’ »ete,li. icit Ni o. n, j, re, ijiii quidi. [umTa- .1 debet ftulatct imento e um mi folent: [ITI p«> i revalp 3 c tali tri i5i ^ nionij* ii ftif reva*' ioc *' »er nt» l “ i;$ ■i/f| De moda impetrandi Dtfptnf. 3 S. Peenitentiaria. ijj Filius natusex tali Matrimonio ma- Claufula Decima. lč contra&o non remaneat irregu- laris, tanquam illegitimus , fed red- S imti in Aifpcnfanio confueta Ec - datur habilis ad recipiendos Ordi- ckfi*formk. Circaquod notan- nes, & benefkia. drnn eft, quod non fint neceflaria Tandem quo ad mo dum mitten- rerba determinata formae pro di- ji lj r teras , vel fupplicationem ad Sacram Poenitentiariam adverten- dumeft, quod litterae per podam, vel per Tabellarium mittendae funt, notificandoinijsmodnm, & viam, per quam refponfum haberi poterit Jpenfatione, led alia verba adhiberi poflunt, quae ddpenfationem indi— cent; & haec fo!et efle forma ab Ecdefia ufitata'; ita Sanchez veri. Diffcnfatio num. 12. Solet etiam addi haec claufula: ut fnlts fufce/ra leritimeiur , &hoc in- » .r. /-* r* omiflo Nomine , vel cognomine Poenitentis , proponendo cafum fervit, quando difpenfatur in impe- cum terminis imperfonahbus in for- dimentis Matrimonij , ad hoc , ut ma fequeuti, Sli P E RSCR1PTIO LIITER A RUM. Eminentiffimo, Reverendiffitno Domino Domino Cardinali Majori Pamitentiario. Romam. Jn Litteris explicemr cafus modo fequenti . Enunentiflune, & Reverendiffimc Dne. N Sacerdos contraxit irrepdaritatem ex borni cidis • occulto , ab e o tali moda , vel ob talem cattfam (bic modus , vel caufa explicari debet ) p at rat o , vel frocurato inperfona Laki , vel Sacerdatis , ab eotem - P° re abftnmrt ( vel non abflmuit ) ab exercitio Ordinum ^ tale motivum : fed quia fine fcandalo abftinere non lojph Traflatus VI. De VI. Fraceptoi^.^ pojjit ; bumilljme fupplicat pr o remedio. Dignetur Emu nentia vejlra ref eri bere N. vel N. D o flori in Tkolonu, vel Jure Canonico, in Civitate, velOppido N. Quando petenda eft difpenfatio pro impedimentis Matrimonium dirimentibus, fiat hoc modo. N Contraxit, vel contrabere intendit Matrimonm . cum muliere ( vel M. cum vir o ) cujus Matrm , vel fororem, vel confangumeam in fecundo gradu antš carnaliter cognovit, confcius, vel infcius impedim? ti, quod occultumejl: quare eumabsque Jean daloJept <• rarino?ipojjit ( vel alt er, cui opportune nubat nonfacil) inveniatur ) burni Ih ms fupplicat pro remedio. Dignetur Eminentia vejlra refenbere N. &c. Quando petenda eit pro voto Caftitatis , fiat modo fequenti. N .Muli er emifit votum cajlitatis perpetuč fedcun 9 adft periculum incontinentire: bumillimejif pikat pro remedio ad effeflum nubendi, Dignetur Emi * nentia vejlra referibere AT. &c. Hoc modo po funtformari hiterre fecundum caft* deturreniem, &Ji non pojitfieri lati ne, jat e o mo^> quofieri potefi > fi diu refponfum tardaret denuofuJ tur, &quando?ronbabetur notitia charafleris GottCh quo difpenfationes exarata mitti folent, potefi rogatih jcribantur cbaraflere ordinario , bis, velfimilibus verk\ Dignetur Eminentia vejlra mittere refponfum vtdgfi cbaraflere cxaratum 3 & non Gotico . Pari Ve Mi 1 meam copul C. pava P. C. acced ne c< tališ n pollu copul prapt tcsca trim ., 12: uxor< "one mode fonip ra pote gtavi, Re »s/is conft turali tali,' «rid, tur a &dai ; Emi nentis mm Hrenih : antš 'trm #• 'fictlt mm * fiat dcun ■Ertli- :aj0 nobh cri^' rOtlMi tri J 1 trlti vlgd pars Caput VIII. Tars XLDe De lito conjugali . ,jf$ jf , fit culpa mortalis , etiam erit ejug ParS unaecima. inchoatioinvafclbdomiticb. Pe D e bit o conjugali , & ejus abuju. IM n p. K me accufo , qudd fe- I * pius acceflerim uxorem meaffl non fervato modo communi copulse. C. Fuic ne pervas naturale, vel jcivasprsepofterum ?. ‘ ’ P. Per vas naturale. C, Non eft peccatum mortale xcedereuxorem non fervato ordi- ne communi copula; } dummodo tališmutatio non fiat cum periculo pollutionis extra vas naturale, nec copula habeaturfodomitice in vafe prspoftero j unde refolves fequen- tcscafus cum Sanchez lib. y. deMa- timJifp, 21. š" 22. dre. 123. Accefius viro fuccubo , & More accubante, etiam fine caula, "oneft nifi peccatum vcniale ; dum- m °d 6 non fit periculum effufionis Feminis extra vas debitum. Neque mortale accedere uxorcm tem- potcMenftrui ; neque quandbeft g f aWda, feclufo periculo abortus., ^■dricare membrum in fuperficie Va " s prapofteri uxorini , animo Con ftimmandi copulam in vafe na- licet Navarrusapud Sanchez jjpradijb.. 17. w.4,exc-ufeta mor- mihi tamen ejus fentcntia non rri det 5 q u j a ta } c vas no n ordina- a natura ad copulam debitant > ^adfodomiticam: ergo cum hsc 124. Ta&us , & ofcula , etiam impudica licent conjugibus ad ex- citandam naturam ad copulam r dummodo periculum pollutionis* caveant. Licent prtcterea ( fi tale defit periculum ) etiam fine inten- tione copulse delečlationis causa tantum. Sylvefter , Filiucius apud Dianam part. 3. tra&. 4. refil. 125. Sanchez Hb. 9. de Motrim, dijp. 46. num. 43. quia, cui licet , quod eft majus, licet utique, quod eft minus: fed copula licet conjugibus: crgo & taftus , qui funt quid minus illa. Periculum vero pollutionis nullo modo in illiscohoneftari poteft. 125. Non eft peccatum mortale, auanao conjuges de utriuftjuecon- lenfu caeptam copulam abrumpunt, ne proles multiplicentur Patentibus egenis , dummodo periculum effu- fionis extra vas nonadfit. D.Anto- ninus , & alij apud Dianam ubi [upr* refil2 27. Imo & Layman. cxculat arveniali in hoc cafu in Theologia Mo¬ rali lib. 3. fiSt. 4. n. t S>. & Sanchez lib.C).difp. 19. n. 3*quia tune nuUa fit injuria Sacramento, ciim hoc cedat Juriluo , ne multiplicatioprolium obftet ejus bona; educationi , qure prše inopia Parentum fieri nequi:t; neque fit injuria conjugi: quia fup- pono id ex utriufque donlenfu fieri.. 126. Quamvis abfolute nullus conjugum teneatur petere debitum, aliquando tamen poteft exacciden- ti ad id efie obligatus >ciim nimitum Z z in t ih Tračlatm VI. De VI. Pnecepto. in altero conjuge probabiliter prae- batur omni pcccato (etiam veniali) vidcat periculum incontinentiae ; carere copulam habitam ob fol/ quai quiaem petitio commodius di ceturredditio ; fen Tolutio neceffi- dele&ationem. Finis , quo habeti debet, utab omni culpa fit imnm. nis, eft ob bonum prolis, vdaj fedandam concupiicentiam, fivei/j le, five in altero conjuge, neperi. cuium inconrinentiao lubeant; vd ad tuendam lanitatem, fi aliudme- dium id non Tuppetat. Vide tati clamanti , & implicite petentK, Minimepeccat vir , q.ui, dum uxo-. rem accedere conatur cx feftinatio- ne, vel potentiori natura femen ex- tra vas prater intentionem effun- dit j neque etiam peccatfenex, qui, cum habeatprobabilem /peni Temi- cium hi. 9. de Matrim. difp.cp eno, riaridi intra vas , debitum ab uxorc Vitiaturetiam conjugaiis aduspro- exigit, etiam fi forte contingat Je¬ men propter laflitudinem virium quandoque , aut fepe extra vas effundi ) ut docet Diana part. 11. traB. 8. refol. 36. &' in tem. Ceardinat. tam. 2 traB. b. refol. 186. Poftquam vir leminavit intra vas, non tenetur uxoris Teminationem expečiare , juxra Tentcntiam afte- rentium , Temen foemineum ad ge- nerationem non efte neceflarium; atfi uxor prius feminavit , tenetur vir Te m in are, nee poteft tune a con- fummatione copulaoabftinere, nifi Torte data opera ad Teminandutn non pofletTeminare 3 nam alias age- ret contra finem generationis, ficut pter circuniftandam loči , in exercetur , ut fi habeatur cora® alijs, vel in Ecclefia absque necel- tate , in quibus cafibus eft culpa lethalis. Sanchez i&id. difp. 15.»./. & 8-additque num. 3. & meritd, ta- &us alias conjugibus permifo culpam efie mortalem, fi coram abjs exerceantur : moneoquc tlonfel- farios , ut maxima ponderatione conjugatis fiiadeant , ut caveani ab hujufinodi impudicitijs cora® prolibus, domefticis, & alijs 3 tucl propter Scandalum : tuni etia® propter Chriftianam modeftia®' ne cadant in deteftabilem Hsr fW ' corum Zurreligionorum errot®' videri poteft in Leandro a Sacram. qui perversc quidem tradebanti ' 011 part. 2. traB. 9. difp. 25. 7. 40. er q. 42. 127. A&us conjugaiis , qui de- biteexercitus, bonus, & meritorius eft, pluribus modis vitian poteft. Primo , ex fine operantis ,fi Tolum deledationis caufa exerceatur, ficut conftat ex Propofit. 9. damnata a crubeTcendum efie uti rebus > f* natura infiint. Certeprimihu® a ' ni generis Parentes confuervntf 1 fcus , (Tfecerunt fiiiperizomat /• * 3. quiadc turpi Tua nuditatevec c ' cundabantur. ■. 128. Ex circumftantia temp poteft etiam reprehenfibilisd* 1 ’^. S$,Papa InnocentioXI. quajaffere- pula conjugaiis : ut fi fiattemP^ prasgn aborti matur cita d num, tius, iibus 3 Jer Diebu mortif non c ftimei citis, ralis n haberc ptam ! dit Sai Edom uteoc nis An Sacran tes ho Bo ca( tur, & tus Spe candoi puram c dpab daninii fiod ( niortal Legel M 9 C % ,i5 p prsg 1 venil) >b folai 3 habcri t imrai > vdal > fivein ne peti. ant i vd liudmc- de Saa- }. 45 ” 10 , hispro- in ■ corai necel ft culpa 15 -ito, ti' rmiifos, ram ahjs Confef :ranone caveant ; cofa® ijsitul 1 etia® ieftia®i Ha#- ■rol®* uitnon , f 1 hunia* ( nt ta. G* e vere- mpof" tfeco- mp° f! Caput Vlil, Fars XI. D e De bito conjugali. jSj praegnantis uxons cum periculo abortus, five ante , five poft ani- matum foetum. Non eft vero illi- cita diebus jejimij , nec Rogatio- num, nec Feftis ; licet convenien- indebito modo utatur Matrimo- nio. C. Servato tamen vafe naturali ? P. ItaP.R. C. Labitur ne femen cxtra vas iliud ? P. Non P. R.. C. Quando vir petit debitum cum peccato veniali propter inor- dinatum ufum Matrimonij in cafi- bus fupradičtis, uxor poteft, imd 8c tenetur reddere debitum, uttra- dit Po n ti us Iti. 10. de Matrtm. cap. 112 num. 4. Sc Sancius IH. 9. difp 16. n. 8. At ego putarem cum Bona- cinafte Alatrim. f.^.p.^.n.a.Š' 10. uus, Stvalde decensfit ijs tempo- tibus abftinere. Palaus part. 5 .difp. 5, Je Sponfal. punEt. 4 . §.4. mtm. 5. Diebus namque ad orationem & mortificattonem ordmatis , quis non crcdat decentius cffe ab oble- aimentis, & delicijs , qua nvis li- citis, abhorrere ? £tfi culpa mor- talis non (it copulam conjugalem fcabere, five ante, five poft fufce- ptam Sacram Euchanftiam ; ut tra- dit Sanchcz [upra difp. 13. num. 3. quod licčtuxor tune podit fine pec- Eftonuiind conjugatis fiiadendum, uteodie fe contineant, utille Pa- m Angelicus Sc aded Venerabile Sacramentum, quod Angeli viden¬ ja horreicunt , mente pura, ani- "locafto, Sc corpore niveo fuma- tUr ) & recondatur ne forte faera- tn sSponfus , qui pafciturinterlilia dndoris , horreat aniinam minus Puram , & fančlam. Poteft etiam ^Jipabilisreddi ačtus conjugalis ob anin um faluti indc imminens, ^'°d quidem fi fuerit grave , erit ® or talis , venialis vero , fi leve. o e Leandrum a Sacram. ubi[upr a cato veniali reddere debitum , Ted non teneri ,-quia foliim fecit copiam fui corporis in contračtu ad modimt humanum ,nonad beftialem, quali utunturilli , qui funt ficutequus» 8c mulus , quibus non eft intellc- ftus. 130. P. P.R. me accufo , qudd meus maritus copulam habuerit cum confobrina mea in fecundo gradu , deinde debitum petijt, Sc ego reddidi. C. Potuit hoc Facere juxta opi- nioneni Sanchez«^/ fupra difp. 6. n. 12. quia duobus modis poteft acci- dere, qudd maritus indebite petat debitum . primo , quando petit, Egi nafl' /I - U^UILUUI . primo , ljUJLIUU pV_LU, "hljus cx parte UXOYlS licetindebite, abfolute tamen po - Cooptrantis. teftbend petere: v,g. Sipetatnon (29 fervato ordine communi, utinfii- JJ, ft- me accufo , quod perioribus traditum eft ; vel quia ,nc u$ maritus aliquando propter aliquod impedimentum, nt Z 3 propter ih Traflatm VI. De VI. 'PtMeptoS propter inceftum , eft illi vetitum C. Sentiebat ne hume&arie& petere ; tune enim abfolute poteft modo , quo hnnie&abatur, dam benepetere , fiquideni poteft impe- coibatcum conjugefuo? traredifpenfationem , &inhocca- P.P.R.hocaffirmarcnonpofliim, fu poteft uxorreddere debitum : vel C. Difficillimuni eft dignofcere quia Maritus contraxit Matrimo- >n nmlieribus pollutionem • quii nitim cum fimplici voto caftitatis, cum natura in illisnon effundata & absquc petita difpenratione petit debitum a fua uxorc illicitč, poteft: etiam , imo debet juxta fententiam Dianae part. 3. traB. 4. rtfol. 296. red- dere debitum. Sed ego in hoc ca- fu, titdixi fuperius, licet aftentiar, quod uxor podit reddere , non ta- men tenetur, nifi forte conjugi im- mineat periculum incontinentiae 5 quia tune ex. charitate obligaretur terius, dcut m viris, non poteftita facilc dignofei. Sed inhis interro. gationibus caveant Confeflarij prolixitate ^ & fuperflua curiofita te j quandoquidem eft minusincoti veniens non ferre judicium de a' qua circuaiftantia , quam introdu cere interrogationes minus decen tes : fingulariter cum fceminisdc bet Confeftarius cum niajori c/f- cunifpečbione , & cautela agete tam reddere, quam petere. Sanchez uiifupranum.il. non ie extendcndo nimiuminifl' 131. Secundo , poteft indebite terrogationibus luper materias 1 " ut docet Coninch Hfp 17. n. 13 1, Angelus bricas Hub rog. num. 1. ejufdem opinionis^ Pagundez in Frdcept. iib. 4. «/■ num. g. 133. Quo ad tadus habitosinft petere debitum , nempe , quando concurrit ahqua circumftantia, in qua abfolute licitus ede non poteft ufus Matrimonij : v. g. d petat in loco faero absque caufa legitima tune honeftantetalem ačtum; fi pe¬ tat cum periculo effundendi lemen ipfa dico , quod peccaverit nio® extravas, vel dTodomitice petat. liter, quidquid aliter fentiant 3 “' Et ratio eft ; quia nunquam licet qui apud Dianam part. 3. mM’ cooperari ad adhonem fecundiim .&■part.-- 4. 'rtfil. fe malam.: Ted ufus Matrimonij in cadbus , & circumftantijs fupradi- 6bis eft fecundum fe malus ? ergo non licebit tune cooperari. San¬ chez lib. 9 .M Matrim. dijp. 16.num. g. & ali j. 132. P. P.R. meaccufo, audd ali- quanc!oabfente meo Mari to habue coordinatis tom. 2. trati. 6.rfol. ft? ©"igo. Conjugibus. enim non b ct ‘ abfente complice fe ipfos tang ere | etiam citra periculum polluttoij 1 *' quiaConjuges non habent facj 1 ^ tem ad explendamfecum libidi^ 1 "' delctbari tamen de copula habi [ | velhabenda illislicet; quianoH rim in me ipfa quoldam ta&us inho-. peccatujn deledari de opere neftos.. f:d e f0‘& n Jlllltl javet C. P. non. C. caufa temp i ut/ib; P. C. quieti C. lutne licet pecca conju nevol debiti rogati Ne gare t %Ui petitu «tUtl5 breve nefol tur,, ob , P ; 111 pet »entii v »tar ari dum aflum, ofcerc quia latcx- teftiti iterro. [Tarij i iofc iiicou- de sli- trodu- decen- nisde- jri cir- ageKi in in- :ias In- difrl , Ma¬ rn ct Ctf< 2 ' osinf« mora¬ mi il‘- r$- k p fr k )nli £tI n geiri tion«T acul®' din £|lt labtf' aofl t lici« 1 : Cap. VIII. Fars XI. De De lito conjugali. 18j jidcopulaeft conjugibuslacita : er- tuni : nec eft obligatio folvendidc- jo&deleflatiodeilla. ^ ^ bitum, quandoperenseftleprofus, - j velaliainfirmitatevitiante infečtusr Vide Villalobos tom. 2. trači. 13. dipc. 4y num. 4= &' 5. dijjic. 48. num. i..& 2. Ex quo infertur , qudd non teneatur quis lolvere debitum poft comeftionem j quia eft valdd C. Dcbitum non folvere ex jufta nocivum faluti , nec quando unus ob infirmitatem , vel conjugumeft febricitans: Vide San- * p. P. R. me accufo , quod ffliiltoties marito meo debitum ne- oaverim. 6 C. Negavit ne exjufta caufa? P. Aiiquando ita , aliquando non V. CT . v. caufa w _ __ _ tempore menftrui, non eft pecca- chez ifb. 9. de Matrim. difp. 24. num , > fine caufa vero eft peccatum. * Mihi dicat, exigebat ne Maritus iaffibi debitum exjuftitia? P, P. R. Nefcio, C, Maritus fuit ne per hoc in- enjetiis.?' P. Non P.R er 4. 135. Mihi dicat , ex eo, qudd non folvcrit debitum , praeviditne inefle periculumincontinentias Ma¬ rito : v. g. qudd leme n eftimderet ? P. Ita P. R. aliquando. C. Ergo tune peccavit mortaliter C. Quando debitum petitur fo- non reddendo propter pcriculum lumex amicitia , & benevolentia, ; -- licet negetur fine caufa , non eft peccatum ; tune autem colligitur conjugem petere ex amicitia, & be- nevolentia , quandoex negatione debiti non fit inquietus vel quando I0 Sttus, ut pro tune fc abftineat, foilbutm conjugis acquiefcit. Nfique peccatum eft debitum nc- p re quando nimia , & lrrationabili beguentia petitur: nequc quando P e dtur in cbrietate; nec gravepec- [ Jtu ® eft j folutionem debiti per re p tempus differre. Et fi ordina- iicfolvatur, & tantum femclnege- mcontmentias , licčt non petierit tanquam exjuftitia ,icd folum benc- volentiaegratia. 136. P-P.R.aliquandonon red- didi debitum : quia tempore con- fumationis extrahebat } & femen extra vasdiffluebat. C.Conienfitncin hoc? P. Non P. R. imo propterea red- dere nolebam. C. Prudenter fecit in hoc cafu juxta opinionem multorum DD, > quos oruiflo nomine citat Balfeus verb. Debitum num. 9. licet Bafihus TT> „ __ lib. 10. de Matrim. cap. II. num. g, tUr > erit tantum peccatum vemale doceat 9 quod in hoc cafu , quando ■ P a rvitatem materiae : nifi fortč Maritus tempore fluxus feminis ex- ‘ n P e tente fit periculum inconti- trahir , & exterius feminat, non .P®!®, tune enim eflet culpagra- peccet uxor fblvendo , dummodd negare, quam differre debi- illa non conlentiat fčminis difper- fioni: i quod ' xta opinionem LeandruA d. 7.48. ^oriu^obligationi fatisfaciat > iia n, ;. F1 !0 petica copiamTui corporis 'i 5 ' ^ ac iat, anin um tamen ad aha ' llu ‘uiiala) divertat, lic frigida ip- XII, De Divortio. iii remanente 3 hoc ramen Toiiim habet locum in opimoae dicente, quod Temen foemineum non iitge- nerationi neceliarium. Videatur Tupra hunccaTumLHana/^rr. 5 .trači. 14 qui eji z.Mijcel. refoi. 37. & in tam. Coordinut. tom, 2. trači. 6. refoi. 216. 140. P. P. R. me accufo , qudd poftquam Maritus intra vas Temina- vit , interdum maneat mea natura irritata , quia nondum proprium effudi Temen, quapropter ta&ibus meisad Teminationem me provoco. C. Idlicerc ..ffirmatSancins, Ted mihi non placet; quia Toemineum Temen non eft ad generationem ne- cedarium : ergo non licet uxori Te ta&ibus ad Teminationem propriam imtare ; ita Palaus tom. 5. dijp. 3. punci. 4. §.3 .num..(2. &alij. Pars Duodecima. De Dhoriio. I 4 I J^Ivortium ejl legitima viriab ■B—* uxore, vel e contra[para - //<>.& tribus modis poteft deri divor- tium :• primd quo ad vmctilum Ma- trimonij ; ičcuudd quo ad Tblum the>rum } & tertio quoadthorum, & habitstionem. Matrimonium Ca- tholicorum j poftquam efteonfum. matum , non poteft diftolviguoad vinculuin , nid fiiperveniente mor- te alieujus ex contrahentibus3 con- ftat ex S. Matrh. cap & 19 . & ex cap. ex part. fponfal. & ex aiijs fflu Matrimonium ratum non confum- Aa matum il6 'Tratfatm VI. matum dilToIvitur quo ad vinculum per Profeflionem in Religione ap- probata ab Ecclefia ; ita qudd con- jugiin feculo rcmanenti fitlicitum contraherc cum alia perfona ; ut determinatur in cap. defponfatam 27. 7. 2. & in Concil. Trident.Sefi24.Can. 6. 142. Matrimonium conlunima- tum poteft diftblvi quo ad tliorum tantum ex mutuo conjugum con- lenlu , vel ex lhperveniente alicui ipforum infirmitate contagiofa , ut eft lepra &c. & haec diflolutio po¬ teft fieri perpctud , ve! tantum ad tempus juxta partium conventio- nem , vel infirmitatis durationem. Potc|l etiam diiToIvi Matrimonium confummatum quo ad thorum & habitationem, vel quia contrahen- tesex mutuo confeiifu Religionem intrant j vel quia inter eos fit di- vertium authoritate Judicis legiti- mi adveniepte juda causa j ut infra dicam. 143. P. P. R. confitcor, quod riie ameauxore ablentaverim, eo, qubd me veneno interficere vo- lucrir. ■C. Prorterduas caufas principa- les poteft ivlarituš cum uxore divor¬ tium facerfe; prim?, eft Adulterium, quodconfl:2t ex Evangelio Matth. cap. 1 o. fecunda eft lasvitia, feuim- manitas , neiiipc quando aliquis ex conjugibus timet ab alrero damnum notabile fibi inferendum : v. g. continuam difienfionem , ebrieta- tem, privationem ufus rarionis, per qus vita innocentis periclitatur. De VI. Trcecepto. 144. Modomihi dicatjfeparinit nefea fua uxore propria vel Judicii authoritate? P. Mea authoritate hocfeci. C. Quando eftpcriculuminmo. ra, quiafacile recurfusadSuperio. remhaberi non poteft, licitumeft, propria authoritate ex caufa legiti- ma facere divortium , fi lineican- dalo fieri podit. Sanchez/;'^. ioi Matrim.difip. 18 .num. 3. & alij,quos citat, & l'equitur Villalobos piri I. traB. 15. dijve. 11. num. 6. & aliji quos citat, & fequitur Balfeus wl. Divortium num. 8 . & Diana puri). traB. 4. refol. 257. 145. Deftitit ne ipfius uxorao ulteriori mortis machmatione? P. ItaP.R. C. Ergo V. D. tenetur ad eara redire etenim licet pars innocens a nocente in perpetuum fc abfenta- repoffitob adulterium ; ob irnma- nitatem vero , & alias caufas lo- lum eft ličita leparatio , dumeau« fubfiftunt, ceftantibus vero caulis debent reconciliari. ( . 146. P. P. R.mihi conftat, d CJB socens ifenft imniJ' las fo- caufi caufis ,c\nod lifctit' urin® i co»- intcn- mod® ,lex»i qiiii s cu® 3 pio . . difp. 14. num.(3. & num.\%. & 19. Si verohaberen- turhi tadftus, copula ,&c.abinfcio adulterij, non cenfeturcondonata, nec ceftat caula divortij, li iterum in adulterium labatur. P. Non habui poft commifium peccatum fimilem familiaritatem cum ea. 148. C. ForteetiamV. D.fimi- le peccatum commlfit accedendo ad mulierem alienam ? P. Ita P. R. C. Et hoc patravit poft uxoris lapfum ? P. ItaP.R. C. Ejus uxorcondonavit ipfi ex- prefse, vel implicitč hanc injuriam ipfi illatam ob adulterinumacccffiim ad alienam ? P. Non P. R. C. Peccatum patratum cum tali publica authoritate Judicis lecutO'' muliere fuitne copula fodomitica, diiiortium autem V. D. propfli JU- vel naturalis ? quia docet Leandcr aSacram . part. 2. traB .9. dijp. 26. 15. qudd non fit compenfario in deličtis, neceain ordine addivor- tium £Equivaleant, quandounusex conjugibus adulterat per copulam __ r _ r _ naturalem, & alter per fodomiti- tam poftmodum iniquilfimani) * a “ r cam , & quod Sodomita poftitfa- coneubinariam ducendi. QH aI ; cere divortium a conforte habente Confeftarius fimiles PoenitentesJ' °’ rt - • p« copulam fodomiticam : ergo tam una, quam altera copula aequivalet in ordine ad divortium : ergoin ambobus delidis eft compenlatio, confequenter Sodomita non pote- rit facere divortium ab adulterantt copula naturali. P. Copulaamehabita Fuit adul¬ terium per copulam naturalem con- fummatum. 149. Ergo jam eft compenlatio in deliftisj, & V. D. in conftienru -adfuam uxorem redire tenetur. Iti D, Bonaventura , Navarrus,&alij plurimi, quos citat Sanchez//Aio. de Matrim. dij'p. 9. num. 27. Villalo- bos ubi fupr. dijfic. 5. num, 3, ličil ipfe Sanchez , Henriquez, &aliji quos citat, & fequitur Balfeus/i* 1 Jupr.num. 12. teneant contrariuui fed tantum loquuntur de divortio thoritate fačlum eft : ergo inora- nium fententia V. D. ad fuamuX0' remredire tenetur : Et nullatenus more aliquorum , qui uxore p«' varicanteab cadem receduntacp" hoc ei oportunitatem praebent^ uide h lutho juge a ligion dmes: teriun (juann per fe; mnoC' Uredi, five lil vortiu modo rium, do nu daium poftet naftai ritate ideoc nem i: Ordir idulti titate injrei Perc 1 tisco Relip 0 rdi, cafu p tura 1 10. j, lobos toio uivuiuuni a cumoiLC uaucnic v^umciiaiius nmncs rociiucm'"- copulam naturalem. Sed hanc opi- fuas reverti uxores abiolute ob-' nionem non arbitror veram j quare get. tP Ji rt/c ichez/il, S- Etri. rium pet ufa fuffi. -ft & pet ‘fgo tam! ;quiva!ct ergoia 'enfatio, >n pote- dterant: uit adui- lem con- penfatio lftientu etur. Iti is, &alij | Villalo- , 3. lice! , &aliji Ufeus di tranuui divortio I iecuto: ipriaau- 1 in oni' am uxo- llaten® >re pr J ' it sep« bent «• lami & Qutf ; ntes d te obli' Caput IX. De cogitationibus , & verbislafcivis. 18p j jo. Advertendum eft pro coro- tračtatu de Matrimonio hoc pun- aidehujus capitis , qudd , qui fua čhim tangunt j utfunt BafiliuSjBo- luthoritate fecit divortium a con- juge adulterij caufa, non poditRe- ligioncm ingredi , nec Sacros Or- dmeslufcipere, fi panter ijle adul- terium patravit. Hoc idem dico ? ijuamris divortium fuerit fačium per fententiam Judicis. Pars vero imiocens poterit Religionem in- jjredi, & Ordines Sacros fufcipere> (klit per fententiam Judicis di- fottium fačhim , five non ,• dum- fliodopeccatum conjugis fit noto- num, & etiamfi fitoccultum, quan- do nullum exinde fequereturican- daluni, Attamen, quia difficulter pofetfcandaium Cvitari ex repenti- naftatiis mutatione propriaautho- fitate faSa ,absque notitia caufae, idcocenfeo , in hoc cafu Religio¬ zni ingredi n on pode 3 nec Sacros Ordines fufcipere. Conjuge vero dultero nec pod divortium autho- žate Judicis fa&um Religionem ingredi, aut Ordines Sacros fufci- / )c rclicčtabsque conjugis innocen- tisconfenfu , nifi hic Profeflionem j: e %ofam emiferit , aut Sacros ^dines fiifceperit; in hoc enim tauipoteftctiam adulter fuum fta- mutare. Videatur Sanchez/i^. !°; Matrim. difp. io. & II. Villa- lob- -- . — - . načina, Sc alij. Caput IX. De Cogitationibus , ver - bis Lafcivis. i 5 i O P. R. dico meam culpam, * * mehabuide aliquas impu- rascogitationes. C. Confenfit ne V. D. in fimiles cogitationes ■? P. Non P. R. C. Defideravit ne opere exequi id , quod cogitatio liiggerebat ? Major pars Populi vulgaris , epuando interrogatur ■, an defideraverit opus executioni mandare , refpondet , qucd mn 3 fifolum defiderio confenfit in iUud , quod ipfi cogitatio propofuit. P. P. R. tale ddiderium non habui. C. Detinuit fe in illis aliquo tra- &u temporis? P. Aliquantulum. C. Fuitne cumadvertentia ? P. P. R. Semiplenam adverteu- tiarn habui. C. Ad hoc 3 ut cogitatio fitpec- catum mortale , requiritur plenus confenfus , plena advertentia 3 & Os tom. I. traB. 15. dijfic. 6. 7. -aurus Palausm«*. 5 .difp.^.de fpon- materiagraviš,undexhisdeficientc 6. §. g. Leandcr aSacram. efttantum peccatum veniale. Ple- tp Tt% 2. trati. 9. difp. 26. 7. 22. 8" na advertentia eft, quando adver- 'p Diana Coordinat. tom. 2. traB. timusmalitiam comodo, quo com- *- n frl,224. EtalijAuthores,quiin nuiniterhominesplančafomnoex- Aa 3 citati jr/j Tračtatus VI. citati aftendunt ad aliquod nego- tium : tune vero eft tantiimlemipie- na , quando advertimus malitiam eomodo, quoattendunt homines femii opiti. 152. Ad dignofcendum in cafu dubio 5 an fneric lemiplena adver- tentia , & deliberatio, atque cen- fienfus perpcadenda efbconftitutio, & qi»aiitas Ipfius perfonat; fi enim haec , itcct iit inoccafione peccan- di eonftitutci, eam tamen non am- plečtatur, fignumeft, qudd cogi- tationi non plene confenferit > vel etiam fi lit timoratae , & laudabiiis vitte a vitio fensus aliense : econtra vero y fi perlona cogi*ationihus.agi- tatafit peccato-dedita,& tantiim ex defedtu occationis inpeccatum non fuit lapfa , tuncdepleno confenfu ferendum eftjadicium. Alia raulta figna circa hanc, & alias materias videri pofiimt in P. Thoma Sanchez, qui in.prirao To¬ mo Summce fisper Decalogum ponit Tražjatum de principijs generali- bus, & traničendentrbus Theolo- gi$ Moralis. Opus magno ftudio, luni m a eruditione elaboratum, ex quo L e < 3 ;o res naultiim addifcere po- terunt , ut etiam ex omnibus alijs Ju s operibus. 153. P, P. R/ pariterdico meam culpam, quod aliquibus cogitatio- nsbus inhoneftis cum plena adver- tentia confeaferim. C. Quoties habuit tales cogita- tiones r De VI. Vnteepto. exprimere poffim, quotiescon% ferim: C: Quot cogitationes finguli s d-iebus habuit, pariim plus 3 velpj. rimi minus? P. P. R. omni hora habui ter, vd quater parurn plus , vel minus. C. Etexhis tribus, vel quatuor quoterunt quibus cum plena ad- vertentia confenfum praebuit. P. Qualibet hora puto ieraelmt confenium praebuifle. C. Et hi confenfus fiierunt ne per modum defiderij 5. vel delefli- tionis? P. Aliqui fuerunt per modu® defiderij, aliqui per modum dcJe- dlationis. C. Quot fuerunt per modum de¬ fiderij , & q.uot per modum dele- dationis. P. P.R.medietasdeuno; dietas de altero parurn plus j vt! minus. C. In quo fiatu eft V. D. ? P. Sum uxoratus. C. In qualia objecfahi confe"^ ferebantur i P. Major pars in mulierem ftp tam , & aliqni in peribnam vo® 1 caftitatishabentem. C, Supporeo, quod tam defideM quam dele&ationes fuerint tiones idulte men, adftric non te citivc non 1 quod ■ muli mi i tCJ&O p.: psm, condi pccca C. oiortalia j &qudd dcfideria-non 1 luni habtrerint malitiam adtilteflj M aliqua »Uqua quam nanm ftrent 10. C" quod turpia habuc C. causa P.i ftnier C. toilia tus t< P e cca nus d circumftantia perfonte uxorat«T“ "'s gi etiam malitiam lacrikgij, iH a H ' r °* a alti' I P. Toties habui j ut difficulter cet, quae adperfonam votuin tatishabentem tcndebanf Perici Va ' 01 % Oguliš velpi. :er,\'t| 5 . |uatuor :na d- t. mdme ■unt ut leledi- noduio m dele- tim de¬ li dele- s ,' vel afeofe n fo| a ‘ VOtU® fiderii) jeccJi* ioni 5, terij/* lafti n ca(t ; ' *\&\ :ion cil Cap. IX. De cogitdtionibus & ver hi s lafchis. j tiones > licet habuerint malitiam fatio plurium perfonarum , inqua verba sequivoca, & apparcnter nu- gatoria proferuntur, fed idulterij ex eadem ratione : atta- B en, fiad perfonam voto caftitatis addrictam feu iacram rcdnplicative nontendebant, led tantiim fpecifi- cativc , &inquantum pulchra ruit, non habent malitiam facrilegij quod videri poteft in meis confenntijs 0r«libns trači. 2.feil. 5. conf i. §. t. mi 16. &fiq, ubi exprofeflb de ijs ttafto. P. P. R. etiam dico me a m cul- pm, me habuiffe aliqua defideria conditionata : v. g. fi.hocnon eftet peccamm, illud facerem. C. Haec defideria conditionata aliquando funt peccata mortalia, aliquando non pro ratione materim, quam refpici u n t, & adquam termi- nantur, (ed de his plura in meis con- rcrentijs moraiibus /oco cit. §. 1. num. nfojca.. 154. P. P. R. dico meam citlpam , ^»od pefiimam verba inhonefta, & tur pia proferendi conluetudinem tuoueriin. C- Protulit ne talia vexationis Musa, vel cum prava inrentione? ^Ad excitandum rifum, & con- 'uniendum tempus. . Verba fignificantia pudenda ’>nlia,vel foeminea prolata ajuveni- lls tenerae aetatis non damnantur P ec cati mortalis: Neque verba mi- us ^centia puerorum recreatio- ' s gratia coram puellis honeftis p c ° , ’ dummodo utrobique abfit y CI , 1 |. Um conlenfius venerei. a *de reprehenfibilis eft conver- realiter funt vera turpiloquia; Etfiin mui- tiloquio nunquam peccatum defic, teftante Špiritu Sandi. Vrov. cap. - 10. In multiloquio mn cleer/t peccatum. Certum eft, in niš converfationi- bus plurima committi peccata mor¬ talia; cum hm c verba mq nivo c a fint vivsefcintillm in domo lafcivimkn- ftiales flammas in corda immitten- tes , his proinde qnadrnt , qtiod Chriftus Dominus dixit Doemonio immundo , obnuitefce. Marc. cap, 1. 155. Suppono tanquam certum, verba indecentia , mquivoca , vel male fonantia animo provocandi ad malimi prolata peccata effe mor¬ talia, & idem dicendum : licetex- prefsč hac intentione non proic- rantur, exinde tamen ruina jpiri- tualis adftantium pravideatur, in utroque enim cafu malitiam Icanda- liincludunt , quod eft dietam, vel faBum minus reBum prabens occajii- nem rutnat, : fed fic eft , qudd in utroque calii hsc verba fint didla minus reda pratbentia occafid- nem ruinte : ergo in utrdque cafu hsec verba malitiam fcandali inclu- dunt. Ca- *9 2 Traclatm VI. De VI. Prvecepto. C A P U T X. f e > f lve tum aii P fuomodoli&it j, ^ trandainaBu confejfionis Sacrmnii. De Denuntiatio?je facien - lis, five ant e , five poji immediattfn Ja Tribunali Sacrat Incjuifitionis , quan- °f ct f Ione 5 vel pratextu corfij}^^ do Confeffarius ad turpia in Con- jujmodi , etiam ipja confejfiont mfi. fejjione folicitat. euU ' f ,vt extra oeeajiouem ton}^ in eonfejjionario , ant in loco ymm I Mpono finem huic fexto Pršce- que , ubi confjjhnes Sacrmmtik pto ndjungendo materiam adeo audiuMttr : jeu fdConfJfionem tulim. horrendam , ur ploratu dignum fit , dam eleBo,Jfmulantes ibidemconjfi. audire eam ex ore Cathchco. Ed nes audire , folicitare , vet pmm dcvenit libcrcas humanae lafciviasj ut nec fint fecura ab hac effrenata paflione EcclefieeSacramenta. O vi- tium turpiflimum, & abonnnabiie! Qliis pcr te non coinquinabitur? fiiiec eft immune Santtuarium tam Prohltelllgentid divi n uiii 5 ut eft Sacramentuni 3 in Batus notanda funt Jeautntk quo DEUS pretiumfuifiinguinisde- pofuit : Non nftror dičtum S. Re- migij , quod infernum impleas: Demptis parvulis propter hoc v iti um paucifalvantur. __ _ Ad hoc ut Confcflarius a!iquod confeffario in aftu confcffiomsfi ' 1 lumen in tamardua , & difficih ma- poft immediate tenetur fub pc£“ : C foliciti eum uc perti e: ftangei ouivis ( tcft Ci peccat« quia hc Decius tentaverint , aut. eum eis illicitos , t inhonefhs fermones , five. tr adutu s L buerint , in ojficio S. Injuifitmsfc verijfime , ut infra,puniantur,&t. 1 57 O Rimo ex virtute hujus, & aliarum Conftitutioniit Sančho Tribunali conceflarumf; vis Poenitens folicitatus ad turp teria habeat, & ne perpiexus, & an- excommunicarionis.rnajorisT ifoti (mftfar m* in Jim; hoc de bunali. privileg xi fuprt \>Wai 159. feffarius etiam i conftat Gregor ceps, ficut mihi contigit 5 h 1 con- čto incurrendreintra fexdicrum^ fellionah haereat 3 ponam hic brc- tervallutn denuntiare foliciti“ IC ® vem , & pračticum Tračbatum in Sacro Tribunali Inquifitionis hac niateria. Ad procedendum au- dem excommunicatonem in^ 1 tem majoricum cautela 3 & fecuri- Confeff rius , bfbKcns /olicitatu tate adducam fequentem Gregorij absque impofitione hujus oblf' Papaedecimiquinti coriftitiitionem3 tioms,, & hae conftitutiones p quae in hac matcriaeft magis coar- čari iolent a fuis Mimftris in h"' ftans. chijs, & communitatibus forum. Feria 6. poft o&ava® ( Conftitutio Gregorij XV.. Už Perfionas , rju&dimput iSa R I M. --O c—-1 -i /; :~io i foli^ 15 6 160,. tcntave fenitei five ca,, “"ntiarj Greg. j ?*»%£> vefgd' : •ruftrati* • eteni* ocenit 118 eflet obfr , nec t (S privati® »late riusig® 111 videatur. habere nec probetur de ipfis aliquid contra Fidem^ ut cum alijs DD. dicit Bo- nacina tom, i. in varijs trailaubus trati., feu difp. 6. pun 3 . 3. nurn. 28. c - „ Ergodelidum folicitationis re-cfdit- ; m lr - Cf ? U l ’ ' 6 ‘ Ca ^ 12 - delinquentem dcHaerefi fuipedum, 167. Praeterea eft opinio Sylve. firijSoti , Richardi, Caftri, Navar¬ ri &aliorum nuiltorum , quos ci- ^Suuezde Leg.lib.p. cap. 23. num. L quod Lqgcsfundat$in praefum- pdone tion obligent m conlčientia, ? a «do praefumptio in aliquo calii partieulan ceffat: atqui BuliaePon- [‘itciacorstra iblieitantes fu n dan tu r done UaerclTs : erco fi ^prsefumptio delit, & conftet, 0i 'citanteni el!e verum Cathohcuin rdlabit obligatio eum denuntian- '> lic fentiunt Navarrus , Sotus, j °ltienfis , & alij , quos citat P ^n4eraM L]rc ia, * * 'p-kfp dteor I m difp. moral. tom. 5. repi. 1 ,w. 2 . 1 quddhaecratio magnam ego tamen i$8- Mihidicat, conlenfitnein folicitationem , id eft taftibus im* pudicis cum rilo ConFeiiario 1 P. ItaP.fL G. Sanchez , & alij , quos citat Leander a Sacram. tom.- 1. tra&. 5. dijp. 13.^.43. opinaniur,qudd Poe- mtens confentkns in Gonfeftanj folicitationem non tencatur eum denuntiare:- v. g. Confeflariusfoli- citat Pcenitentem ad habendam le- cum copulam , aut taci us inhone- ftos > & Poenitens confentit r di- cunt hi DD. quod non teneatur eum denuntiare: quia focius deiidi non tenetur denuntiare fuiim com- plicem , ut dbd liipra traU.2.cap. 4* 1 cum Suarez , Diana , & alijs t Sed Poenitens, confentiens Confeftario B b 2 fic Tra&atus VI. De VI. Pr quia fundamentum, propter quod dicunt , neminem obligari ad denuntiandum fuum complicem, eft ; quia ex hoc infa- mia denuntianti iequeretur; liqui- dem haheretur notitia fui conlen- fus, & cooperationis addeličtum, perfiua denuntiatio. Nihilominus hsec opinio cenfen. da eft improbabilis , ideoque affe- rendum , qubd licet delinquen$li- emendatus, debeat denuntiari; iti Suarez de Fidedijp. 40. JeB.^.n.\], Joan.Sanchezfw feleci. difp.u.m, S2, Azorius part. .1. lik 8- cap. 19, 7.9. Et alij. Ratio eft: quia fins Tnbunalis non eft tantum caftm i confel anenc motivi itateir tur, e animo atqui inhoc cafu folicitationis nul- tiodelinquencis , veriim etiam Ki¬ la infamia Pcenitenti denuntianti fequitur , licčt confenferit : ergo eum denuntiare obligatur. Probo niinoremi quia tališ Poenitcns non tenetur explicare ftium conrenfum & Tribunal 11 e.c Pcenitcntem , nec Confeffarium folicitantem de hoc interrogat , ncque in proceftu hu- jus fit mentio : ergo nulla infamia Peenitenti conlentienti infacienda denuntiatio ne fequitur. 169. Scit ne V. D. utrum tališ Confeflarius /e emendaverit quo ad peccatum folicitationis in con- feffionei C. Si fe eme-ndaffet , cefiaret obligatio eum denuntiandi Ičcun- diim opinionem Sod , Moifelij, Portel. & aliorum,, quos citat Diana part. 1. traB. 4. r-efoi. 3. quia finis poe- nseftemendatio delinquentis: er¬ go fi jam eft emendatus , non e rit neceflana poena; & per confcquens ceffabit obligatio eum denuntian- di ; quia ceifante fine fuperfluum eft medium ad pcenam: ergo, quan- do haec non eft neceflaria, eum de- qui, 1 ror caeterorum : ergo , -licet reuslif emendatus , manet tamen obligi- tio eum denuntiandi. Probo cofr lequentiam ; quia , ut cefletobli- gatio Legis j neceftarium eft,ut ceifet finis totalis , & adaequatus, Sf r iion tantum partialis finis ejul- dem Legis ; ut dico in meisCot- ferentijs trati. $. Conf. 7. §, I.»« 1. 0" Jej. atemendatio rei eft tantb finis partialis Legis praecipienti denuntiationem : ergo licet celU ifte finis polita emendatione delit- quentis , obligatio tamen eum de- nuntiandi non celfabit. 170. Sed quia inaliquo cafufo'- tč erit conveniens fequi opiniont' contrariam , pro majori fecurita" bmendationis delinquentismihi^ cat V. D. , an viderit, quod fu t:i confeffus , vel aliquod Jubilej fuerir lucratus? P. Ita P. R. vidi ipfum fenid^ fi.te.ntem , & celebrantem SS. W J ' fseSacrificium. C. Felinus citatus a Diana pr a rejo l. j. §. Sed in hoc. dicit, ^ e m lequiti dation eum c- nms, foo ei difmej ponen Hoc bile, hodid poteft tionis & debi ter cg (■faxit quamp celebn vivere absqu< titia, confef fufficie fmend S r ave ( Profan nitent finim 1 tlim > berile ptopo sC-riti I cenfei. que alfe. quensfit tiarijia II .mm, cap. If |uia fin« i caltigi tiam ter- :c reiisft 1 obliga- >bo cofr fletobli- eft, ut eguatus, ■msejiii- eis Con- , 1 tantiin čipk® et cclf« ie deli 8, eum dfr cafufoi- iniont® Kurit« 1 * mihidi- id fiiei® ubile 11 ® nelco® SS. P a t, fOtt' Cap. X. De Confijjkrijs Jolkitantib. adturpia. i co nfeffio Sacramentalis fit fignum cniendadonis : fine dubio ex hoc motivo; qudd de nulloChriftiano ita temere fitjudicandum , ut creda- tur, eum accedere ad confeffionem anirao commirtendi facrilegiunnat- qui, fi non committitlacrilegium, iequitur, qudd propofitum emen- dationis elieuerit : ergo videndo eum confitentem fupponere debe- nius, quod hoc faciat cuiu ptopo- fko emendationis j & fi poftmo- diimejus relapfus non conftet, fup- ponendum eft, eum eife emendatSL Hoc fundamentum eft nimis de¬ bile , & licet aiias probabileeflet, bodid tamen pro tali haberi non poteftpoft damnationem Propofi- doniš 2. ab Innocentio XI. fačtanr: &debiiitashu)us fundamenti paten¬ ta cognofčitur ,• quia videmus (laxit Deus ut non fit verum ) Suamplures quotidie confiteri , & edebrare , & tamen in malo ftatu Y ®yere non uno , fed multis annis l bsque emendatione: ergo fola no- btia, & evidentia de folicitantis c °nfe(fione non eft fundamentum 'ufiiciens ad crcdendum , qudd fit c, nendatus. Secundo; quia,qui tam h rj vecommittit faerilegium temere P r °fanando , & abutendo SS. Poe- |! lte ntice Sacramento ad fatiandum 1,11111 turpem appetitum ; quid rni- fa crile quod multa alia committat gia confitendo absque vero P^pofito? namqut femel eji maltts: dpp prtfumitur malusineodm ge- 171. Genuenfis citatu? a Diana eoidem loco , dicit, recipientem jubi- leum prsefnmendum efic emenda* tum. Hsec opinio eftmagis verifimi- Irs; quia tempore Jubilei Chriftia- ni fedifponere folent majori cordis compunftione ad faciendam bo- nam confeffionem , maxirnd fi hoc Jubileum fit tempore alicujus Mif fionis , quo per Evangeličani tu¬ bam excitantur peccatores in pro- fundo vrtiorum iethargo magis To¬ piti , & a morte pcccati ad vitam gr a tise multi refufcitantur Lazari. Hujus paritet opinionis funda¬ mentum eft infirmum, & ruinofum; quia hoc tempore valde freanentia habentur jubilea in multis AnniFe- ftis:practerea pro perfonis folicitan- tibus raro eft dies Jubilei, fiquidem> ut dicit Chrylbftomus: Qms unauam vidit Clericum cito panitentiam agsn « Um ? T72. Homobonus, Freita , & ali) quos omiffio nomine citat Diana uhi[upra , fentiunt, quod quando folicitans per tres annos bene vixit, de ejus emendatione prsfumi poffit: hoc quidem eft verifimilius? atta- men eft nimis difficile dignofcere, utrum Confeflarius tam din bene vivat, quia, eum ipfiusdeinbbum lit occultum, ac idolum pelliaila confeffionis obtegatur, nujufmo- di notitia non tamfacileacquintur, 173. Leander ž Sacram. tom. 1. trači. 5. dijp. 13. 7.8. dicit, quod,ii perlona folicitata pofthac tribus, velquatuor vicibus folicitanticon- fiteatur > Traflatm VI. De VI. Tr^cepto. fiteatur , & eura afFc&u libidinofo Jure pofitivo humano : atqui Le s vexatum non comperiat, prrefuma- Divina prajponderatpofitivahunia. tur ernendatus. Etiam hoc patitur nse: ergo denuntiatio fieri nondc. exceptioneni, &fua habet mcon- venientia ; quia ConfeiTarius me- tuens denuntiationem poteft cum: Poenitente antea folicitato fraudu- lenter diflimulare : & hoc efiet ma- gis fuam iniquitatcm abfcondere, quam fe emendatum demonftrare. 174. Mihi dicat V. D. fuafit ne Confeflario , ne quid fimile dein- ceps faciat , & ne eam amphiis ad peccanduni ia occaftone tam facra. provoeet L P. P.R. nihil ipfTdixi. C. Ab ilio temporeufque modo dixit ne. hoc ipfi , vel fecitipfi ali— quam correftionenn P. Non P. 11 . C. Eft opinio Ledeftns , Cani,, Lopez, & commumter Tbonnfta- rum , aliorumque apud Murciam. in dify. tom. lib. 2 ..difp..$. refoLi-. n. 7.. qu6d antc.denuntianon,em fieri de- Ipicit. foliim emendationem delin-^ beat corre&io deiinquenti- pisec quentis , Ped etiam terrorem alio- opinio tenet cum altera dicente, rum.: ergo licet in denuntiatio^ qudd , fi deiinquens (it ernendatus, Evangehca. debeat prajcedere cot- cefletobligatio denuntiandi j quia repno ,,non tamen in Judiciali finis corrcdioms eft emendatio r. ergo , quidicit , adeiTe obligatio- nem faciendi: correctionem ante denuntiationem, confequenterdi~, cere debet, quod, fi ex correoUone fequatur emendatio , cefiet obli- gatio denuntiandi. Fundamentum hujus opinionis fedatorum , fine dubio erit ; quia corredio eft de Jure Divino , denuntiatio vero de betabsque praevia correčlione, 175. Hoc non obftante , veriot mihr videtur lententia contraria Joannis Sanchez in feleci, difp. n, num . 56. Villalobos tom. 2 .traB .4 dijfic- n. num. 3. & aliorumdocen- tium , quddin delidisin Inquifitio- nis editto contentis non debeat fc ricorredio » fcd quod fitobligatio ftatim demmtiandr delinquentem. Rano autem 3 cur in denuntia- tioneEvangelicaaChriftoprsecepta Dic Ecckfia : debeat fieri corredio ante. denuntiationem j & fecuta emendatione. eeflet obligatio de* nuntiationis. Matth.cap. i8.&'mk- dient , lucratus trnfratrom tuum, Eft; quia hsec Evangelica denuntiatio refpicit emendationem delinqucn- tis atqui denuntiatio Judicialis, qualis eft ifta S.Tribunalis,.nonro Sed notandutneft, "quod j 15 » e ' diaate corredioue non iperetut emendatio,in neutraharum opini 0, numfacienda lit co-rredio- . 1761 P. P.R. Iperopercorred 10 ' nem Confeflarium emendandumi Ipd placeat mi hi fugggrere, quoniO do. ad liane proced.exe debeain C. Cafu quo faciendaefletcortf' >•- > ^ - - -V.D-r diomelior modus eft, ut V conn^' con nis i 0110 iolic tis V. E liftis tion hoc cien cmei fciat fisfai dem i/ Buli i66c D. F itDt Bulla babil excu tiatic nem tetijs buna cithi &io x omni dettto *ddit M d. cen- fitio- itfie- gatio itera, intia- cepta •edio ecura 0 de¬ lt in- a, Eli; tiatio qucn- aaliSi anrc- Jelin- 1 alio* itio« f ; cot- [i.. /ime- eretni linio- efliO' dum> otso- rž •orrt; D-ip'* fit*' Cap. X. De ConfeJJarijs folicitantibus ad tur pha. ipg confiteatur, & in fecreto confedio- bus absque praevia corredione, h- nis ei dicat : recordabitur V D., quddin tali occafione me ad turpia iolicitaverit j abutendoS. Pceniten- tis Sacramento \ erit fine dubio V. D. notum , quod fi.iiilibus de- lidis fit impofita pcena denuntia- tionis ad S. Officium ; antequam lioc faciam , cbaritate mota ad fa- cetdelinquens fit emendatus. 178. Quapropter V. D. nonpo- teft omittere denuntiationem huius Confeflarij ad hos tadus folici- tantis. P. Promitto P.R. me hoc adim- pleturam. C. Sciat , quod teneatur quam ciendani ipfi corredionem veni, ut prim um fatisfacere fus obligadoni; emendationi ftudcat; leciisantem, quia non pofilim iptam ablbivcre, fciit, quod mene obligadoni fim fa- nifi priusfatisfecerit. risfadura , St absque alio relpedu P. P. R. meum verbum in pignus denuntiatura. do , qudd illico fini latisfadura; 177. Terminata impredione vidi placeat me pro nune abfolvere; quia Biillam Alexandri VII. 8- Julij Anno magnus Populushicadeft, & nifi ad i66o.editam, cujustenorem habet facram iynoximaccedam, quidmali D. Francifcus Viridis iom. \. tit 9. Itdenuntiat. fol. 38- & 39. in qua BullaSua Sanditas declarat impro- babiles , & parurn tutas opiniones »cufantes ab obligatione denun- tiationis titulo faciendi corredio- ner n5 vel alio fimilipraetextuinma- tenjsad Sandum InquifitionisTri- de me cogitabunt. C. Ergo ad evitandam hanc no¬ tam , & cum V. D. mihi firmiflimč promittat, le fuaž obligadoni latis- faduram, iplam ablolvam , dirigen- do me fecundum opinionem Na¬ varri , Rodriquez , & aliorum ci- _ __ tatorum aDiana/dr/. i.traB. 4. re- Eunalpertinentibus-: Frofterea (di- fol.22. qui docent , quod, fi Poeni- dthaec Bulla) idem SanBijJmus de- rens fitperfonafidelis, &timorata, duritvit , etiamft naUa fr at er n a corre- de qua čredi poteft eam fuae obliga- ci '° 'id ali d monitio pramiffa fuerit , doni fatisfaduram , &adfitaliqnod »mino teneri , (S" ohligatosaccederead inconveniens in nesanda ablblu- “Jmiandum &c. Et magis infra ^ddit: Nec pojfe illos a denuntiando - diftf fraterna correSionis vel alio Ipvis fr&te%tu retrahere , aut retar- “ re >fre. Ouae Bulla ad portam S, e |dRomseaffixafuit. ^ Undc virtute hujus Decreti de- et fteri denuntiatio in cafibusad S. ^difitionis Tribunal pertinenti- mconveniens in negan tione , podit prnevia promidione, & firmo propofito illicd denuntian- di, abfolvi. 179. P. P. R. cui cft facicnda de- nuntiatio? C. Commifiario S.Tribunalis. P. P. R.quomodo debeo denun- tiare ? C. Debet adire Commifiarium, eiquc 200 ' 7 račfatm VI, eique dicere , quod D. vel Fr. N. Sacerdos curatus, vel Beneficiatus tališ loči , & Parochiac, velReligio- fus tališ conventus folici ta venit ad turpia in S. Confeffionis Sacra- nicnto. P. P. R. erit.impofiibile meillura adire absque nota, & fcajidalo, G. Ergo det mihi V. D. licentiam, St ego faciam denuntiationem difto Gommifiario. P. P.R.libenter. C. GonvdTarius data opportuni- tatc debet adire commiffarium, St den-untiare folicitantem , fi.autem podit orctenus denuntiare, lion poterit facere perEpiftolam tenoris iequentis. i go,. Ad fer varni um mandatu m hujus Sacn Tribunalis , cui Sedeš Apofto.iaa facuitatem conceffit procedendi contra Sacerdotes fo- Jicitantes ad turpi3 inconfefiione; notifico V. D.., qued D. vel Fr. N. Guratus ,Bcneficiatus, vel Afiifteas intaliloco, vel Regularis tališ Gr¬ di n is fi ii u S' tal is Go n ven rus fo I k i ta - veritN. ad turpia in confefiTone Sa- cramentali ; & boe V. D. notifico tura licentia perfon 2 afolicitatae,cui impoffibile eft, perfeipiam exequi, ut V. D. tanquam CommiftarioSa- cri Tribunalis h::nc notitiam deie- rat , ad hoc. utrprovideatur, prout melius expedire videbitur. Datum in tali loeo ,, tali dfe , Mcnfe, & Anno,8tc. igx. Admoneo PP. Ccnfeda- lio.s 5 qudd .nuuquam ip.fis lit lici- De VI, Pracepto .'. tum interrogare Poenitentem E nomine folicitantis : nifi quando Poenitens per fe lpfum denuntiare non valensfubftituat confelTarium, tune enim requiritur notitia norai. nisfolicitantis ad faciendamdebiti forma denuntiationem. Admoneo pariter, ne facilefufci. piant onus denuntiationis ; qiia per hoc multa inconvementia ori. untur; fedut Peenitensperfeiplum faciat , nifi quando immediatade- nuntiatio Poenitenti impoffibilisfo ret, quod raro contingit. Nec fibi: facile fidant hancfacert perhtteras} quia litter$ facilepei- duntur ex Umili um litteraram perditione nragna jadura, & detti mentuna imminet,. Commiffarij haud difficulter in«; niuntur , quapropter raro, vt nunquam litters erunt neceilarii Er fi a!iquando non fubfitmediB aliud , quam per litteras, eapr« s cautela.,St feeuritatetranfinittendi funt ut de earum perditione ud lum extet dubrnm*. 302. Gonciudo hanc materiaai admonendo omnes , uthancbe nf penderent, & cum omni matur® tc procedant: Ad hoc autenu s Confeffarius in aliquo cafu ardu ff| Scurgenti aliquod refugium babe ;(l & dehnquentem diferete , & P, denter dara occafione iub!e ya,> queat: aliquas,opiniones.la xaS , hoc Tfaclatu collegi, quasabsf' poflent Attan parti inb mirneto Sacrame medicin itthale v jure opt reniiam tim non lutk tki m/. 8. Nec s dida, n rerfa eft JnmiE p feftare fr li ex eii perpetm riafanji a propter Us addo plicio vi a liorum Hura nentia ti trti l 7 - quasAle S« vidc G Ixbi confeientiff ferupulo feqtiip Gt£ j?- ut multa abfurda, qu*.ex opp^ C tem d« quando iiintiarc ffarinm, ia noni n debia ; qia ffltia ori- ■feipfui iiata ds- ibilisfO' icfacert čile pa- term & detli- er in« 6, vt ceiFarii medi® , praeci* ittendt jnenii fatenis' nc I latnrit* jeni)® ardi»>i babefti Stf ,b!eva ,: 13 X 25 ® at# 30te f|C ‘ ppo* M Cip. X. De Conjcjfarijs folidtantib. adturpia. zor Mflent fequi, evitentur. tionem lingua humana cxplicare Attamen Temper conetur tutiori non valet: & fi V. D. eam , prout ptiinhaererepropterbonumcom- infeeft, perpenderet, non dubito, numetotuis Ecciefiae. Prohdolor? qnin BaliJifcum lolo intu tu homi- Sacramentum ex DeI inftitutionc cidam agnoTceret, prout contigit cuidam fceminae, de qua narrat S VincentiusFerrerius, qudc! audito Ičrmonc dc inhonefti fbgitij, cui obnoxia erat, foeditate, ad.dper- medicina animarum ab aliquibusm lithale venenum convertitur: unde jure oprimo afFatum Dsi per Hie- renriam replicarc pcfTumus: Nun- juiirefma nontft in Galaatl aut Me- territa Tuerit, ut de repente e vita iitumn efi ibi? quare ergo nonejiob - dcceflcrit. Nec mirum, cum hoc idU sicatrhc jUia Populi mei. Hitr. abominabile vitjum animam Deo s Sc Angelis inoperando fimilem brutis Nec alia cft caufa , quam fupra- ammalibus fimilarifaciat:jzr«r equm y difla, nempe, quia medicini con- & mulus , quibt« non tfi inteJkim. terfaeft in venenum •, & plurimaj Divinam Majeftatem ad ulciTcenda tnimsepropriamnon audentmani- libidinis criminacogat, ut exTicra fcftarefragilitatem Confeflarijs, ac Scriptura liquido conftat, in qua, d ex eiuidem revelatione bellum poftquam omnis caro corruperatviam perpetuum ipfis fiipereflet: 6 raife- Suam univerfalis diluvij aquis uni- riaianguincislacrymis Digna/ qua- verfum mundum dimit, & evertit, proptermultum intereft, ut iniqui- ac Civitates nefandas jgne ejus vin- tas adčo horrenda, & dilatata fup- dicefunditiisdelevit. plicio vindicetur, & exemplumad InnoftrisquoqueAnnalibus/rfr/. Koruni terrorem ftatuatur. I. lib. 12. cap. 9. §.97. refertur, dluraaliaadhancmateriamperti- quod, dum Pater Bernardinus As- nen tia tradam in 2.part. hujuspraxis tenfis Generalis Capucinorum cum 17. in explicat. Propofit. 7. & 8. Socio Fre : Raphaele pariter Aftenfi ^A^ander VII. damnavit, ibi- per defertum quoddam progre- S Uc vid;ripoterunt. deretur, abijsmeefta quacdam do- lentis vox eminusauditur: fubfiftit Bernardinus, & dum, unde nam ea vox erumpat, undique circumfpicit. En foemina inter geminos Apros , a quibus milera dilacerabatur, Te illi fpečlandam offert. HorreTcit pri- C Summam luxuriar turpitu- mo aTpeftu Generalis; veriun cum • dinem , deformitatem , hoc non humani, Ted Divini 3hcuius ^cin confpe&u Dxi abomina- judicij fimulaerumefleintelligerer, r C c šmulierc C A P U T XI. Exhortatio inbonejlivi - iJtntibus facienda. 202 'Trafiatm F 7 .j amulierecondirionem, &doloris caufam exquirit; cui illa : Hcu me , inanit , nobiliffimi cujufdam His- ani olim filia fui, quse, ut turpi- us carnis voluptatibus cum Amafio operam darem , fub ralfo perpetuae caftitatis fervandae ftudio honefta conjugja refpui, neque hujus me nnquam fceleris pcenituit, doneč morte abreptam Dni judicium ad base me intolerabilia duorum ho- rum Doemonum , qui Aprorumin- ftsr dilaniant, fuppliciaadegit.Heu mi/erain/ heu infelicem ! in aeter- nmn perimendam. Inter haac verba ab Apris illis tartareis abrcpta , ac per medjum difcerpta fe ex illjus oculis eripit. Alias quoque homi- num inhoneftorum turmas eo in itinere jgneis catenis vinftas a Doe- monibus ad Tartarum duci confpi- cit. Et indubium eft innumerabiles libidinis vitio coinquinatas dam- narianimas, idcircoeainCafliodo- rus De p opulatricem humani gen er is appellat. Haec infernalis paflio, & fiamma in ftagno lilo fulphureo per- petuoardens voxeftLuciferi ad tar- tareos fuos lares homines attrahen- lis, & congregantis j quare , nifi V. D. refipiičat, in ccetu hoc ter- ribili aeternis cruciaribus fuccum- bet. Qualemnam hucufquecx foe- diffimis his voluptatibus qu£eftum percepit? vere non nili anguftias, & affličtionem Spiritus, DEi Gratiae amiffionem & infauftum Doemonis famulatum. Perpendat, quasfo 5 omnia tranlačU ad mhiluni reda&a 5 De VI. Pne cepi o. & velut umbram praeterijlTe , u (t pro tam vilibus , ac momenta«) rebus Dež fummi Boni, Creaton fui iadurana faciat. Pro huius pretiofi caftitatis tlit farni in luteo hurcanitatis vafcot pofiti cuftodia /umrnopcrd ncc» iarium eft, utaiubricis ocenim bus caveat , foerninarum contt bernium , afpečium , familiane temque devitet; quandoquidem David vir Sančlus ex Bedabm pedu in adulterium lapfus fm quomodo peccator inter ta narum illecebrascontinenselTcpt terit ? Inpoftibile eft tefte D. Hi: ronymo exclamante: Hom fr m lier , jgnis & p de *, &' Diahok m cjuam injujlare cejfat , ut accedfflM & huius prali/ nuli us [it viBor js; fugiens. Eja ergo Fili confilio meoacf' efcat, fugam capiat, ac fic De;op tulante Gratia vcnereum in £(! dium extinguetur. Matron pi® fimam , Angelorum, & Virgin « 5 Reginam toto cordis affefluP If fequatur, Marianum Rofariufflff tidie recitet, fabbatinisjeiunip inde vacct, cjufque mcdiantcf trocinio de profundis voluptu 0 :' rmn aquarum liberabitur; po»|‘ vitam tranquillam , ac pac>“^ dudburus, ac aeterna Gloria ras. Amen. mmm mm * p- TR/ DE 1 Non DeFu fICC litij invit citurocci fetentiai ra Dom fiirtuni f mino, Di fttttm eft Ule enin aui non con Kmaliei dtur d It eni.T ta me.i n ( fertnm: 'elabfcii tur damr Do Domini tmn, a d tinfdem d| sconti »dfnbfta XdQ ad L jffc, »t TraBatus VIL de VIL Precepi. Cap. L 2 0; litntaut, 'TD A CT AT US VII ® ominus J auando abfbhite nollet Creafnii * W * TP m fnsm ar»rini » nnn nA mi r%* devii.prtcepto. itatis tht s vafedi rž nec« iccafiorj n cona ittiiliariti cjuideui labaez 'fus fu it fcei is ellčj e D, Hi: nofr ’’oh hm H 'But ) coacf : Daoji n i.ncft :m pufš Zirp* :du f [i Nonfurtumfacies. C A P U T I. VeFurto, & quantitate ad ftccatum mer tale reguifta. 'S Uppono, Furtum definiri anteF UptUC poftf' acifi^ a fruifr 0 rem fuam accipi•: quo ad modum vero, quando licet confcntiret in ablationem , non tamen fine fua liccntia: v. g. Paterfaniiiias, fi Fi- liusabipfounum, vel alterum fio- renum peteret, libenteripfidaret, non vult tamen, ut Filius prsfumae feinfcio, & non confentiente ac- cipere. Quando Doniinus eft invi¬ tus quo ad lubftantiam , eft furtum* & peccatum morrale , ( fi materia eft gravis ) cum obiigatione reftitu- tionis. Qjando eft invitus non quo quod fit occulta rei aliena ob. ac j fijbftantiam, fed ta n cum quo ad to invito Domino rationabiliter. Di- modum, non eft peccatum mortale, fed vcnialeabfcjue obiigatione re- ftitutionis. Dicitur denique invit* rationabiliter ad fignificandum , quod , quamvis Doininus rei non confentiat in ejufdem ablationem, finim eft, accipere, non eft furtum: fi tamen ipfiusrefiftentia fic irratio- Ule enim, qui recuperat fibi abla- nabilis, noneritfurtum eamaufcrre: v. g. ille , qui eft inexcrema nccedi, tate conftitutus rem aliquam aufert, licet Dominus non confentiat, non erit furtum; quia in hoc cafu non eft invitou rationabiliter. Pctrus iu- ftamcompenfationem fibifaciensde bonis foannis in hoc inviti non committit furtum; quia, quamvis Ioannes fitinvitus,non tamen ratio¬ nabiliter. Uxor invito rnarito mini rein accipere, non eft fur- accipiendo necelfaria pro expenfis familiae, non facit furtum; quia , licet fit invitus, tamen irrationa- biliter. 2. Suppono fecundo, in furro dupliceminveniri iniuriam; nempč Cc 2 Dti titutocculta rei alknue ablatio ad dif- faentiam rapinae, qužefit prsefente rei Domino, ut patebit in cap. 3. fed furtum fit occultž abfente rei Do¬ mino. Dicitur rei aliena j quia,quod tQ ®, autfibi debitum appropriat, "M committit furtum ; quia non rci ®alienam, fed fuamaccipit. Di- c/tu ra Zlatio, non damnificatio, li- i> nl P cit eni n furtum damnificct, at- ^niennon omnis damnificatio eft furtum; g. v. ille , qui incendit, ' e l abfcindit alicnam vineam, dici- tUr rljmmficare, non furari. Dicitur ’P‘ ta Bothrno j quia cum confenfii u °raini rem accipere, non eft fur- tU| n > ad quod necefiario requiritur '‘ u mem diifenfus, auiduobusmo- ad£a tin ? ere poteft, nempe, quo 1 q uoilantiam, vel quo ad modum. vi 0 *d fubftantiam erit invitus iojf. Tračfatus VIL De VIL Trcecepio. Dei } cuius fančta Lex violatur pro- non podit laborare, fed dies lucnti. hibens furtum : & proximi L) CUJUS Subftantia auferturf prima per con- feffionem 5 &Poenitentiamrefarcicn- da eft; fecunda per reftitutionem j nec fufficit confeffio culpae finere- ftitutione, fi hteceft poflibilis, aec ioia reftitutio fine confeffione : quod dico propter aliquos jgno- rantes, qni putant, fe fatisfacere per folam reftitutioncm abfque furti confeffione: & alij per folam con- feffionem fine reftitutione. Alios etiam adinvcni exiftimantes, non obligari ad confeffionem peccati furti , quando non poffunt refti- tuere : jgnorantias vere nimis cul- pabiles, & reprehenfibiles. 3. Furtum ex fua natura eft pec- catum mortale , & virtuti iuflitiae oppofitum ; attamen inter peccata contra Proximum minus grave; fi- quidem per hoc minus damnum infertur, quam per detračtionem > contumeliam, mutilationem , per- cuffionem, aut homicidium , his enimoffenditurfarna, honor, fani- tas, aut vita Proximi: furto vero fblum bona temporalia , quae mi- iioristeftimantur,quamfama } honor, falus, & vita. Quamvis furtum ex fua natura fit peccatum mortale , poteft ramen efle veniale ex parvitate matcrire ; & quod effettantum veniale cx ea- dem parvitate materiaz, poteft fieri mortale propter grave damnum ex inde refultans : v. g. fi pauperculo opifici abripiatur inftrumentumfuas artis, ut acus farton, & hac de caufa cios perdat, licčt furtum eflet ve. niale propter parvitatem materi® erit mortale propter grave damnum allatum. Quomodo, & quibus de caulis veniale ex genere fuo fiat mortale ex accidcnti , fuse explicui in conferentijs moralibus traB. 2.ff, 4. confer, 2. num. 1. Et quomodo mortale ex genere fuo podit fieti veniale exaccidenti, habeturi»eo& traB. 2 . conf. 1 num. 1. 4. VariaefuntopinionesAutlio- rum in determinando quantitatcm in materia furti requifitam, & fuf- ficientem ad peccatum mortale; quos refert nofter P. Leandtta murciain fuis difquifitionibus mo ralibus tom. 2. traB./\. de Legi’A n. refol. 1. num. 5. Inter has tl opinio Navarri ftatueHtis; tatem fufficientem eflc inediunitt' galem : Cordubae unum regale® Bartholomaei Medinte duos rega® EmanuelisRodriquezj & Aragoc dicentium, requiri quantitatein cX ' cedentem duas monetas a# tequivalentes duobus coronatis 1 - reis : Valentiia, & alij putant R’ lufo aliodamno extrinfeco trest 1 ' gales,a-utIulios etiam di viti fubi Jtl ; elfe materi,: m gravem. Verior opi n - eft, qudd licet regulariterlod^., do quantitas quatuor regalu 1 *^ materia gravis, univerfaliterta^ h xc regula certa, & infaliibd lSi y eft ; quia non eft dubium^ etiam minor quantitas ijuando dum au non lit refpedi ditionei tias D01 eft fent •mm. 6 . 5. P. uno prt facculi f c. C rtiiteor P. P. C.Q tium un P. O C. C mentun pretij ? P. N vendidi C. D teperfi P. P. iiocrit: 6. Q tenace f urto p °pmio Snla ta načina® »• 7 - 8 nonefl & ablc fpeftiv ntortal iiceret ftentat s lucrati. effetvc. aateris, Janinimi !e cauSi mortalt in ineis Izff loraodo (lit ficri in akt Audio- ltitateiu lortafe; and« i JUS has ct quand' lirami' :gaku regato irago«! teni fi ' a# latisJ"' int trcsi ( ' iiblat’ ■opia :! oqu< f ' liram • taflto ilisno* , f M l u ;J mio Caput I. de Fuvto. 2 oj guando res aufertur pauperi, quam cui aufertur : v. g. re/pedu Mag- o. _..ij natis, aut perfonae in magna dig- nitate conftitutae unus Aureus dup~ Jus eft materia fufficiens pro ratio* nabili fuftentatione diurna fuas familise ; refpcdu unius Equitis or¬ dinarij odo rcgalcs j refpcdu per- fonarum mediocriter divitmn qua- tuor regales j rcfpedu paupcris mer- cenarij, qui in fucore rultus fui quo- tidic duos regales lucratur, qmbus fuam familiam luftentat, hi dno re¬ gales, inquam, gravera materiam conftituunt; refpcdu deniquc unius paupcrculi mendici unus regalis. Etcum perfona, cui v. g. hoc fru- mentum uequivalens odo regaiibus abftulit , fuerit unus merccnarius mediocriter lubfiftcns , peccavit morraliter, Sc tenctur ad reftitu- tioneni. 7. C. Eftne diu, quod hoc fur- tum commiferit ? P. P: R. funt tres anniclapfi. C. Potuit ne intra hoc tempus aliquando hanc quantitatem refti- tuerc ? P. Ita P. R. C. Eft opinio communis Theo- logorum, quod protrahens aliquo temporereftitutionem, totiespec- cet, quoties,dum potuit, non re- ftituit, Pro levamine tamen Con- feiiariorum ponam hic opinionem Petri Navarri de Kefiit , tom. z. lib. 4. cflp. 4. num. 9. quicitat, & cum alijs lequitur Dianam part. i. traB. „ pu uiui 11 a, uiuuiaiid iu- 7. rtjol.^%. hi omnes docent, illuin, tc «tattonc famihse illius perfons, quiiaspiuspotuitalienumreftituere, r ^ Cc 3 & fine dura aufertur diviti, Sc~qudd’hoc non lit intelligendum abfolutd, fed refpedivč iuxta quantitatem, con- ditionem , paupertatem, aut divi- tiasDomini, cui res aufertur. Haec eft fententia rationabilior, quam num. 6. fequar, vidi ibi. 5. P. P. R. me accufo, qudd in unopraedio, in quo erant ahqui facculifrumenti, fex abftulerim. C. Quas quantitas frumenti po- tuitcontineriin his facculis ? P. P. R. una menfura. C. Quantum pro tune fuit pre¬ tiran unius menfuraz frumenti ? P. Odo regales. C. ConfervalfetneDominusfru- rocntum ufque ad tempus maioris Pretij? P. Non P. R. fed quam primum vendidiflet pro folvendis debitis. C. Dominus huius frumenti erat- ne pcrfona pauper, vel dives? P. P. R. erat mercenarius me- ^ocriter dives, 6. Quamvisindeterminandama- jpfiacerta, Sc firma conftituentc in rarto peccatum mortale variae fint °P; rentia randc conm crilco iiden ftirtm fub ti Exqi ■ > in lplaiu afturam ^nfcflari -re Con. n ordint nem eO' :cuml& 0 nafti, ium, ai eftituen- eflariusi ente id' errogarc fatisla- & a« Im oc acci- iriter di eliaa tare? cut to orofi®- 1 Ecdfr lečtiliSi pro ot affl l°' qu3eib> rventtf alicuju« e! 'uitufli perfo abat^' :.s#n Caput L C. Suppofita culpa gravis fiirti (um obligatione reftitutionis, du- b,um eft, an hoc furtum fuerit Sa¬ crilegium. Certum eft, qudd fu- r ari aliquid Sacri, ut Calices, cor- poralia, &alia divini cultus orna¬ menta , fit Sacrilegium : are etiam furari aliquara rem confignatam Eccleliaeincuftodiam, autpermo- dum depofiti, autfecuritatiš. prae- tcrhoc eft opinio communis, quod furari in Ecclefia rem non faeram, neccuftodise, aut tutelae Ecclefis confignatam fit Sacrilegium pro- pter injuriam , feu irreverentiam , qusfitloco faero. Hoc nonob- ftante Sotus , joannes a Cruce, Henriquez, & alij , quorum opi- nionem tanquam probabilem citat, JuenetDiana part, i. trači, j.rtfol. 27, ®° in Tomis coordinatis to in. 1. trd), 7. refol. 154.. Sentiunt, non effe peccatu.m Sacrilegij furari in Ecclefia rem non faeram , nec fub tntela, cuftodia, aut cura ejufdem Ecclcfiae , fed quae tantum fpeftat ^particularem perfonam ; quia in ^oc cafu res ablata eft in Ecclefia ‘Mperaecidens ; ergo &c. Dein- dcj quia licet per hoc fiat irrevp- Kntialoco faero , etiam ni urinu- rai 'do , garriendo , aut ridendo committitur, & tamen non eft Sa- ctilegium murmurarc, garrire, aut ddcrein Ecclefia : ergo neque erit mrtumrei non facrac , quae nor. eft H tntela , vel cuftodia Ecckfiae. Exquo conftat furtum V. D. juxta ^sunutiem opiuionem fuific Sa- De Furto, 20 7 crilegiutn , non vero juxta citatos Authores. 10. Reftituitne V. D. illam Mar- garitam furto firrreptam ? P. P. R. ufquc modo eatn non reftituišquiaantepaucos dies com- mifi hoc furtum , fed conaborpre- tium Domino reddere. C. Eftne adhuc in lua poteftate haec Margarita? P. ItaP.R. C 4 Suppono hanc Margaritam effe gemmam aliquam pulehram valdeacccptam fuo Domino? P. Ita P. R. eft ipfi apprime chara. C. Eft dubium inter Authores, an ille , qui furatur rem aliquam, teneatur earndem fpecificam refti- tuere, vel an fufficiat reftituere tein squivalentem in valore, perfediio- ne , & qualitate. Petrus Navarrus Tom, 2. de rejlit. lil?. 4. cap. 1. n. &Valerius ds utrbjue foro veri?. Delit, differen. 8 - fu t’> num. 1. putant , in foro confcicntice fatisfieri juftitias, fi alia res cequa!is valoris , perfe- čtionis , & qua!itatis reftituatur; fed efte defečtum contra charita- tem , eamdem rem ablatam in in- dividuo non reftituendo > quando Dominus affecfum pofuit ad talem rem : ergo in omnium fententia V. D. tenetur reftituere eamdem gemmam ; fiquidem eft adhuc in lua poteftate, & Dominus adillara affe&um hab uit. it. P. F.R. meaccufo pariter, qudd data occafione in neceffitatc confti- 2 0$ Traflatus VIL conftitutus aliquid abftulerim ad reparandam tneam indigentiam. C. Abftulitne V. D. aliquid ultra id 3 quod praecise erat ipfi neceffa- rium , licet enim in ncceffitate ex- trema,- proutinferiusdicam,podit alienum accipi ; hoc tamen debet fieri ad menfuram, & proportio- nem neceffitatis, & non ultra. P. Nihil ultra mihi neceffariura De VIL Fracepto. dubium , qudd peccauerit, a (T:, rere contrarium eft caflis damnatijs ab Innoccntid XI. in Propofit. 35. citata ; & confequenter tene® (fi poffibilitas adiit) ad reftitutio. nem rei ablatae. accepi. C. Fuitne extrema, vel tantum gravis neccffitas illa , quam V, D, patiebatur? Extrema neceflitas eft illa, cui, nifi provideatur, vita perichtatur; gravis eft illa , quse caufatmagnam moleftiam naturae , aut ftatui, ut dicit Murcia fupr a cap. 2. Reg. S. P. N. Francifci. <^.14. n. I. &egodicam in exphcat. trop. 36. damnata ai luno, antio XI. P. P. R. non fui in periculo vit®, aliquam tamen moleftiam fuiflem padaš , nifi illo furto mihi fubve- niflem. C. Si V. D. hanc quantitatcm in extremaneceflitateaccepifTet, non peccaflet, ncc reftitutioni obftri- &a fuiftet 5 quamvis poftea habuiR fetcommoditatemreftituendijuxta opinionem multorura Authorum, Licet alij contrarium fentiant: di- centes, reftitutionem efle necefla- riam, fiadmelioremfortunam per- venitur, ut videri poteftin Leflio lih. 2. de JuJiit. cap. j6. duh. I. n. 2. fracipuc num. 6. Aft cum abftulerit foium in gravi ncceffitate , non eft G A P U T II. De parvis Furtis. 12 P P.R- meaccufo, qu6dfu(. • rim furatus alten perlon« quantitatem viginti Regalfura. C. Hoe Furtum fuitne ladumfr mul j & fcmel., vel fucceffivč ? P. P, Pv, Succeffivd. C. Quotvicibus? P. Duodccies. C. Inter has abftulit unquimii tegram quantitatem quatuor Rt' galium ? P. ItaP.R. ultimlvice. C. Perfona fuitne pauper? P. P. R. fuit mediocris Sphoera;. Inhacoccafione furtum quatuof Regalium fuitpeccatum mortale- J3. Dicat fincerč , prima vi* auando modicam quantitatemaD- ftulit, habuitne animum perfevetaD' .di in his parvis furtis ? , P, Non P.R. fed foium qnantf opportuna erat occafio, in h od* Jinquebam. C. Illequiminima furatur,”' 11 ' betintentionem eadem continu 311 di ufque ad materiam gravem > quolibet parvo furto p eCca 1 IB mortale committit ratione volj 1 tatis 1 jimur if parvis diftan P. < »tod interd C.( mo j cotifti nec it ad ref men 1 quam Propc in hac varri 5 fequit Tem. : (jnanc Mn gravci tinuat nno j Annu ralis: fonftj qnan< tonip K. V. D, ralitei liituai conft pecta Ptaece a d ho o»tci &afc. tnnatiii -‘-'nctur titutio, P. 3 d fuc. crfout ra. 3 :um{. > nimfe or Rt' »hoti*' luatuof ‘tale. i vice i :eni^ jvcrafl- inande i ocfo ■ f 6* linua"' :ru > icatiio rolff (#> unum & aliud ex his ptis damnificandi jimura. 14. Intcr pjrvis fiirtis quanta luit temporis diflantia ? P. Ordinarie ab nno furto ad iliud duo Mcnfts effluxertfnt, & jntcrdum tres. C. Quamvis pro priori fuerit opi¬ lilo , qudd parva furta non fint conftitutiva materiae pcccati gravis, nec indučliva gravis obligationis adrdlitutionem , hsc opinio ta- mcn mcdd eft improbabilis tan- quam damnata ab Innocentio XI. Propofir. 38. Nihilominus ccnfco in hac non includi opimonem Na¬ varri, & aliorura , quos citat, & fequitur Thom. Sanchez in Sam. Tom. 2. li. 7. cap. 2 \. n. 10. qudd , ita Ut in una Republica , vel Civitate ampla , ficut eft Madritum;, aut Hilpalis neceflario requiratur quan- titasaurei dupli : Pampelonas, aut in aho loco minus populato odo De VIL Prcecepto. Regales: in alia Civitate adhucmi, nus populata quatuor , & in parvis oppidisduo. Etratioeft; quiahic non eft damnum contra juftitiatn commutativam alicujus particula. ris , fed folurn contra Rempubli. cam : Ergo ad proportionerama. joris , vel minoris amplitudinis Reipublicae, erit etiam majus, vel minus damnum. I9-Si vero conftaretalkjuam per. fonem particularem faepius oflid. nam frequentantem grave damnimi recepifte, 'attenta ejus fphcera, !( facultate hoc damnum refpedu il- lius eflet peccatum grave: v- g- "o- tumeft, hominem mediocriterdj' vitem in eadem officina decies,aii£ duodecies aliquid emifle , & inhil repetitis vicibus odo Regaliuu damnum fuifle pafliim; noneftdii' bium , quin fuerit materia grav«. Si conftaret aliquem paupercuto a tempore , quo frequentavitofr cinam , gravatum fuifle quatuoi Regalibus, etiam hoc eft mater« gravis, Idemdico de omnibus ilifii quosgraviter dananificatoselTep 3 ' tebit ; & quando pro certo cop ;[ damnum alicui particulari aliatu*; tune necefiurio debet ipfi rdi«® determinate id , in quo palTus e damnum 5 quando vero hoc ' cirl riequirct propter rnuititudi« 1 '® ementium > reftitutio fiet 0 pofito in ff:q. num. 20. In parvisJ^ cisfacild eft formare judicium ccr . de damno , quod cuilibet an er[ frauduleatis pouderibus» aut n ^' Siriš : q tia cuju Hoc venditc ijuantit rarvo le; qui luntate ciolas 1 hbq.i 20. 1 tuere h; C. Iv prt. 4. modum ieinau< dum rc Sed hic cultate dem pri ros, fi< quaedai Meli ditusa 1 tisa Bu 2.1 reftituti fdqueni Bullac« fr* rejo l Us eft, proptei debet ] podit fi Kodrič <‘rc* e, Erro q>Ubus ihucrni, in parvis quiahic uftitiam irticu mpub lcrama. itudinis jus.ve iara per. s oi lainnu.il Dera >edui r. g. no ritcrdi ies,an£ & inhif egaliua 1 eftdii' graffl :rcuiu« ivitot ^uatuoi materi) us alijSi effep 1 conft 11 !latu®: reP ifTusrf j c idif moM irvisl«; U CCf [1 ife^ Copat II. (Iris: quia dignofcipoteft frequen- tiactijufcumque in emendo. HocSuppofito certum eft teneri vcnditorcmad reftitutionem; quia quantitas fuit notabilis, & a priuuo pirvo furro ulque peccatum rnorta- fe; quia Iiabuit deternunatam vo- luntatem continuandi has pcrni- ciolas fraudes. Lcffius ubi fupra lui.j.n. i. &eft communis. 20. P. P. R. & cui debeo rcfti- tuere hanc quantitatem ? C. Molina , &alij citati a Diana fsrt. 4. traB. 4. refol. 46. docent, modum hujus reftirutionis confifte- leinaugmento menfurarum, ufque dum rcftauretur quantitas ablata. Sed hic modus non caretlua diffi- cultate, ciim non fit notum, eoi- arioresementes poftea ventu- ros, ficquenon fatisfiet perfonis, fjUKdaninificatae fuerunr. Melior mihi videtur modus tra- ditusaVafquez, &Elčobar, cita¬ ta Bulembaum li&. 3. traB. 5. dub. V K '2. nempe in hoc cafu poifc fieri reftitutionem paupcribus , & con- equenter poterit componi cum ftftla compofitionis. Dianami fu- 113. Regula enim gencra- <$ eft, quod , quandocuinque topter incerbtudinem Domini ( ebet fieri reftitutio pauperibus, fieri compofitio cura Bulla, ';°dnquez Bulla Compofitionis n. 12. fnem Trullcnch. fupra Bullam ■2. du&.^.n. 4. - Errorem valde notabilem in afi- ^uaCgnfcflarijšinvcni, quifine DeTurto. 211 ulteriori advcrtentia pcenitentibus reftitudoni obnoxijs fuadent, vel imponunt celebrationem Mifla- rum , aut eleemolynas, autconv pofitionem cum Bulla absque in- formatione , an deturin rcrum na¬ tura certus Dominus , cui poffint reftituere. Advertant hi , quod necSacra, necpauperes, nec Bul¬ la compofitionis habeant locum, quando potcft fatisfieri damnifica- to , aut fuis haeredibus : led tune folum , quando ignoratur Domi¬ nus, autfieftnotus , itatamendi- ftat, ut non polfiteifatisfieri, tune dico , per Sacra , eleemofynas, aut per Bullam compofitionis pofie fuppleri. 21. P. P. R. quotBullaeeruntne- ceflariae pro compofitione hujus debiti. C. lllud ,quod defraudavit,ex- tenditur ad centum Rcgales , pro unaquaque Bulla componuntur quinquaginta Regales , & viginti ofto maravidis, obtentisergo dua- bus Bullis extinguet debitum. Et tranfeunter admoneo, quod quo- hbetanno quinquaginta Bullaspofi fintaccipi, quibus latisfit quanri- tati duorum millium , novem cen¬ tum Regalium, & fex maravidis : fi erit opus majori compofitione prae- ter illam, ad quam pertingunt quin* quaginta Bullse, debet compofitio fieri cum Commifiario Sančtas Cru- ciatae. 22. P, P.R.Debeone immedia- tč Bullas aflumere , aut expečta- Dd 2 te ita Traftatm VIL De VIL Fracepto. rc ufquc ad diem , in qua fict pa blicatio ? C. Immediatš debet fufcipere. Hicin Navarra per totum annum difpenfantur, Pampelona in domo Adminiftratoris Cruciatae ( & in aiijs Regnis pariter invenientur, ubi locafuntgrandia ) & fic prima oc- cafionefibi procuret. 35. Nune dicat mihi , fčivitnč eiTe Privilegium Bullae pro compo- nenda reftitutione horum bonoru. P. ItaP.R. C. Buila compofitionis non fuf fragaturhis, qui operantur in con¬ fidentia ejusdem Bulla; : fed bene illis, qui operantur cum confiden- tiaiilius. Haec eftdifierentia ope¬ randi in aut tum confidentia Bullae : operari in confidentia eft , quando perfona furatur confifa in hoc, quod curn Bulla componetur ; ita ut fi non haberet hanc confiden- tiam , non furaretur ; unde his , qui ita operantur , non prodeft Bulla , fed totum id , quoa abftu- lerunt debent reftituere pauperi- bus aut recurrendum eft ad Com- miffarium Generalem Cruciat®, ad hoc ut fpecialeni facultatem com- mittat componendi h$c bona: opc- rari cum confidentia Buli® eft, quando perfona avaritia , cupidi- tate, aut alio motivo du&a fura¬ tur ; ita ut licec non effet Bulla, eodem modo furaretur , remanet tamen ipfi hoc refugium , quod, fiquidem male operatur , podit componi cumBullis: & prohispro- deft Bulla Compofitionis, G A P U T III. De Rapina. 2 4 CUpp ono Rapinam definiri, G/ cfuod (it iniutia rei aliena tik« quod fit injujia rei aliena dlnl\ vidente , dr renitente Domint : D/n. tur injujia rei aliena ablatio •, qui confa?^ Ute p ( Pcrim citaten :nim eft cdij ti ibtineri abiliter !,quan. Ipabili, :rgorc- :ccffita. dutcra; neceli- dicatui od, (i is obti- quod, ftitutio ) non redita- neceli. n Ctai ex qui- tionis: cundii tijicttP £tiaffl oralitc 1 titutio- itut ^ fenftisi , itii> nanift* iperit- ■ filioi let & utiti 11 fuftu® Cafut IV. De Rejlitutione. {irtunij & ex officio obligatur ad illud impediendum : v. g. Guber¬ nator, qui permittit, &confentit jn fiirta fubditorum , Parens filij & Dominus fervi. 32. Pctljpo, qui adulatur , & ap- pbatv.g. ii Perfona aliquadicat Petro: quam magnanimus efles, fi ijoannc talem rem auferres 1 zut abhinc difcedc vir nullius generofi Spiritus ciim non habeas anunura eamauferendi ; Si Petrus hoc iai- properio motus furatur , adulator tenerur ad reftitutionem. C. V. D. tria peccata fpecie di- ftinčfa patravit in hac occa/ionej unum ratione officij, nempe Domi¬ ni, aquoobligabaturad vitandum malum exemplum, alterum ratione injuftitiae contra Mercatorem 3 8c tertium ratione fcandali famulo da¬ ti virtuti charitatisoppofiti. 35. Nune mihi dicat , fuitne jam determinatus famulus ad fa- ciendum hoefurtum ? P. Non P. R. nffi. ego praecepiP fem, nonfuiflctfuratus. C. St famulus fe determinaflet 1 {ecurfus, illequicuftodit >&ab- adfurtuna, & absquc ordinatione fcondit rem ablatam. V. D. illud feciflet , duo tantum hrtiei/ans , ille, qui comitem peccata V. D. imputarentur j unum feaddic furi , ant licetnon lit ipfi propter malum exemp!um , quod tomes, de re ablata poftea parti- famulo dediflet •, & alterum pro- fipat. pterdefiderium nocendi Mercato- ri j peccatum vero fcandali non commiffiflet 3 quia V. D. nonelfet occafiopeccandi famulo., nec te- neretur ad reftitutionem : quod univerlaliter intelligitur de omni- 33 . Mutus , non ohfians , non mani- fpns , illi, qui ex officio tenentur ad impediendum furtum , & non bipedumt, peccant contra jufti- tiarn, & funt reftitutioni obnoxij: ille vero, qui non tenetur cxoifi- c| o ad impediendum damnum, li- & non impediat, peccat contra £ haritatcm , fed non contra juftt- fiaat, nec tenetur ad reftitutionem. Pars I. De Mandatne Furtum. P. R. me accufo , quod, * data occafionc in necefli- tatc pecunias conftitutus , praece- bus illis , qui cooperantur ad fur¬ tum confilio , jufiione , recurfu, confenfu , &c. Nempe quodnon teneanturad reftitutionem fuppo- fita determinatione furis ad furan- dum , nifi quando participant de re ablata, in quo cafu ex re acce^ta reftitutioni funt fubje&i. Si autem famulus juxta dičtum V.D. nonfe determinaveratad fur¬ tum j nec hoc feciflet absque ordi- t ___ # r _ natione V.D. caufaefficaxfurtifuit P fr im meofervo ,ut aliquam quan- V. D. & confequenter tenetur ad l *Utetn ffiraretur Mercatori diviti. reftitutionem. 3 6 . Di. z\6 TraBatus VIL 36. Dicat mihi; habuitne V. D. vei famulus ufum pecunia* ablatae ? P. P. R. ego totam pecuniara confumpfi. C. Si famulus pecuniam con- fumpfiiTet,idemprincipaliter tenc- retur ad reftitutionem, & eo de- ficiente V. D. tanquam mandans 4 eft enim communis dočlrina > & trita regula , quod caufte concur- rentes ad dainnum , tencantur ad reftitutionem hoc ordine: prima- rio tenentur ad reftitutionem illi, qui liabent in fua poteftate rem ab- latam , aut eamdcm confumpfe rnnt: fi hi non reftituunt , man¬ dans ■, & prascipiens furtum debet reftituere \ & fi hiedeeft, tenetur ipfemetfur, ijcetaliascxfurto nul- lum lucrum habuerit ; loco hujus ille, qui dateonfilium; deinde qui abfcondit : & tandem , qui non jmpedivit furtum, cum tamen de- buiflet. Baffaeus verl.^ejh;. 4 .»um. 27. & ali). 47. P. P.R. meus famulus hanc quantitatem reftituit ex ordinatio- nc Confeflarij, cum ego hoc exe- eutioni non mandaverim. C. In hac materia Regula trita eft, qudd , quando caitft leunda- ria reftituit, quiaprimariahocnon facit , tune caufa primaria debeat fatisfacere fecundariže pro qiianti- tate loco ipfius rcilituta. Et hoc pofitd , cum V, D. tanquam caufa primaria , & principalis teneretur ad reftitutionem , debet fatisface¬ re fuo famulo, qui fuit caufa fecun- De VII. Pr^cepto. daria, in eo, quod reftituit Mer- caton. Etecontra, fi caufa priu. cipalis reftituit, omncsalij abhae obligatione iuntimmunes.F.ftcom. munis , Layman. 6. num. 3. Exquoprincipio infertur, quod fi damuificatus remittat debitura caufa; pnncipali , omncsalij libe. renturab obligatione reftitutionis, Si vero remictit caufa;fecundari*, non per hoc primaria exmiiturare. ftitutione. j 8- In prima impreffione, cum non pomerim ejufdem corrcdioui afliftere , docirina fequentis nume- ri confusd fuit p.ofita. Infertur etiam , quod , fi cau/a primaria reddatur impotens adte- ftitutionem , ad hanc non tenean- tur caufa; fecundari te ,quamvis pol fint, quia caufe fčcundarisedicufi- tur fubftitutae obligarionis prima- riae : atquihaec, quando eft trop 0, tens, non obligatur ad reftitutio- nem: ergo htec obligatio nonpo- terit tranfire adiubftitutas ; enim non fubfiftit , nequit altcri delegari, obligatio caufieprim«'* non fubfiftit, ouando eft impotenc ergo lise obligatio nequitlubde l ' gari, aut tranfire ad caulaslccuo- darias. 39. Pro hujus intelligentia no' tandum eft, caufas fecundariast® duplicisgeneris; aliqua funt,f* fuerunt caufa; iurti confil o, i njr ' no n lente ali o c tuni k runt, damni fit pc onere di qui reftitui Cau obliga: polita non pi caufart fintfut dato, participatione,autquf ^ obftarunt furto, cum tamen deb. ul ganom b a&fm nem, pi tius XI ta. Et betlo-c tomerc 40. 1 ffneris bet loc non te (juando potens. obUgati kredit način« fml. 7 vc rrficiit delegati ^naeeft impoter ficientta bsres t Cl « obli Mer. pria. ibhie com. S. ctf, quod bi tura i libc. ionis, lariae, r are. , cum flioni lume. caufi ad re¬ nčati. is pol' llCUB' rima- mpo :utio- npo- guod liter* uti* tens: del> :CUfl- i flO‘ isctff ,f mar* i no" ■boif m Caput IV. Fars. jgnt ex officio j & alfe, qure fine allo concurfij j vel influxu in fur¬ tiim locum caufe primarfeoccupa- runt) fient hares, qui innoccnsa tiamnis allatis a vivente Teftatore jt pofiefiar ejus bonorum eum onere folvendi debita, & reftituen- di quid qaid defunGus tenebatur reftituerc. Caufe fecunda primi generis obligantur ad reftitutionem liip- polita poffibilitatc, licet primanae /ion poffint; quia de hoc genere aufaritm non verifkatur , quod lintfubftitutae, nec delegata obli- gationš-s primarij j fed qudd estfe fciiicet quando debita, & ooligationes excedunt valorem feteditads; ut viden potcftinBo- lla cina ds ContrAčt. dijjp. 3. I J. 7, prope frnem. Quia de iftis ^rificatur, quod fint (ubftitutae, & dclegatae obhgationis primanae, (pSeftTcftator : cinn ergohiefit impotens ad reftitutionem ex infuf bcientia bonorum rehGorum , nec h2tes tanquam caufa fecundana Cl « obligatus (qui non concurrit, r . De Rejlitutiont. hj nec fuit caufa furtorum, & damno- rum ipfius ) ad reftitutionem , vel lolutionem horum omnium debi- torum: In hoc fenfii fui locutus in diGo numero , in quo lolani , & nullo alio modo poteft praGicari doGnnaibi adduGa, Fars II. De Cooperante , & Con - fentknts. 4 x O P- Ri. dico meam culpam ,< A * qudd in mea domo reccpe- rimlatronem , & farcinam frumen- ti furto ablatam pro eodem cufto- diverim. C. Antecjiiam hoc furtiim face- ret, dixitrieipli V.D. quodvelitin fua domo illud frumentum cufto- dire ? P. Non P. R. C. Et fi V. Dl hoc frumentum non- recepiftct , aut confervaffet, fecilfetne Domino ejufdem reftitu¬ tionem ? P. Non P. R. fed immediate illud confumpfifiet. C. Propter verbum Kecurfus tene- tur reftituere id , quod ante , ve! poft furtiim latro permifit in fua do¬ mo , aut fi cuftodivitatma, velin- ftrumenta furtiva,vel rero ablatam; fed quado ex charitate o^cultatio- ne incidat in matlus juftitiae ( fi ha2c occultatio non fit efficaciter impe ditiva reftitutionis, aut caufa im pulfiva coiitinuacionis furtorum) E e non ut Traciatus VIL de VIL Precepi. L non eft obiigatio reftituendi. Vil- contingitabsquefuacuIpa, fedpet laiobos part. z. traS. u. dlffic. 7. accidens aliquod , vel culpaalio. num 10. Et ratio eft, quia coope- rum, Iicžt de fačbo damnohabeit rans non tenetur ad reftitutionem, complacentiam, non tcnebiturad nifi in quantum eft caufa efficax fur- reftitutionem, fed folutu peecabit ti , aut impeditiva reftitutionis: contra charitatem in habendo quando accidentaliter fiifcipit fu- complacentiam. rem, ne fiat captivus Juftitis;, & ' P. P. R. antequam fuccederet quando absque hac fiifceptione cenfenfi. non reftitueret Domino remabla- C. Oiio modo hiccafuscontigit! tam, non eft caufa efficax furti, nec retentionis .- ergo in hoc cafu non eft obiigatio reftitutionis. lili, qui obligantur ad reftitutio¬ nem, &graviterpeccant, funtplu- res Perfonae, qu$ occultant modd furtum frumenti, modo alterius rei- & aha , quae Filij familias furantur eorum Parentibus, lervi Dominis, NepotesPatruis j fi enim hi tale re- Fugium non haberent, afuis furtis abftinerenr. 42. P. P. R. dico etiam meam cul- pam qudd confenlerim in aliquod damnum , quod fačhim eft. C, Tenebaturne ex officio V. D. impedire hoc damnum? quia fi ex officio iion tenebatur , non pecca- vit contra juftitiam non impedien- do damnum , fed contra eharita- tem, ex quo non refultat obiigatio reftituendi. P. P.R. ex officio tenebar non dare affenfiim huic daiiino. C. Pet hunc aifenfum forte in- telligit fehabuifle complacentiam, quod fuccefferit ? quia fi iile, qui ex officio obligatur de jujlitia adevi- tapdum aliquod damnum , fi hoc P. P. R. contigit in una ele&io ne, in quaexofficio debui eumalijs dare fuffragium, & cum ijfdem con. fenfi in malam & injuftam eleftio- nem. C. Ex hac mala elečboncfequc. baturne a!iquod damnum tertio ? P. ItaP.R. C. Etalij elcdoresfueruntnedi- fpofitiad hanc perniciofam eleftio- nem independen ter a voto, & con- fenfuV.D. P. ItaP.R. C. Etfi V. D. cum illis non con- fenfiffet, potuiffdtne cvitari damnum ? P. P.R quia unicum eratnieu* votum, nec fufficiens ad retrahrn- dos ipfos a malo intento. C. V. D. manifeftavitne, vel ce¬ dit fuum confenfum , feu votuffli antequam data fuerint fufficien 1,1 vota ad hoc malum caufandum? P. Non P.R. quia meum vot»® fuit omnium ultimum , & pro tul) jam alij fuffragium dederant. 43. C. Suppono V. D. gra ylt peccaffe contra fuum officium P injuftam, St iniquam elečfioi^ ■ Oj h Up num, id reli nondu cxpref dediffe quia in eficax caxdai ergo ii kane ol pomit Mufi (jiiam e eiens a gravite tamen' hocca! ni. Vid I ]M , inhoc< ms Pe fii ex »«, & fillaniir fincerc ®a uial; Itoinlj ranturt av aritia fafti i plurima f »- AUj Htione »is obli Jfcelf, L fed pet pa alio. habtit »iturad eecabit ibendo :ederet ntigit? ilcdio mcoii' deftio- :fequc. tio? t nedi- ilečtiO' & con- in con- ri hoc : men* irahen* tel dt' ■otunii cient ' 1 m? vo*® otu» £ ra vitd im f jiiemj ti Cafut IV. ParsII. De Cooperante f &cenfentiente. tuf j H potuiffet impedire hoc dam- non juxta merita fubjecborum di- ftribtitis, ied fecundum pafionem jf numj & fecus fccilfet, teneretur jd reftitutionem ; flc pariter , fi noudum pofitis votis fufficientibus exprcffiflet fuum confenfom , & dediffet fuum-votlim. Ratjo eft, quia in hiscafibus V. D. eflet caufa tfficax fecuti damni: fed caufa effi- caxdamni tenetur ad reftitutionem ergo in his cafibus V. D. haberet tancobligatioaem. Siautem non potuit evi-tare hoc damnum cum Mifragio , nec hoc dedit y an-te- affečhmi, aut inclinatioaem elečfo- rum plurimae , & irrationabilis in- juftitiaeHunt} dumeligunturadPa- rochias, curas animarum , Capel- lanias , & alia facra exercitia non Perfontc idoneas, qtise majori Zelo his ofncijs fungi poffent, fcd qua& plura media habuerunt,vel pinguio. ri M amin ona concedentis animnra ad fua vota inclinare conati funt. Et fi ( quod abfit) heec contagio ijiiam effct numerus votorum fuffi- locum inveniret in elečtion.bus i - j -'— Prselaturarum , quam lacrymabilis ; effct miferia? S-iPerfbna, qiue co- gnita vanitate mundi , & fpretis- apparentibus bonis in feculo facilb obtinendis, humilem, & fanchmr ciensad caufandum malum, iicct graviter peccaverit , non tenetur tmairad reftitutionem ; quia in hoccafu non fuit caufa fecuti dani¬ ti. Vide Leflium Ub, z. de JuJHt. cap. 44.GravifTimafunt peccata, quas Religionis ftatum amplexatae funt,- turpiter dcinde alaqueis periculo« iflliocgencre folent patrare pluri- fis deteftabilis ambitionis captae* mte Perfonse. Confiliarij Regij, fubornationibus indignis , medij* qudd quadam nocte me aifociaverim aliquibus aniicis , & furati fuerimus duodecim gallinas. C. V. D. forte induxit foc.ios ad faciendutn hoc furtum ? P. N on P. R. fed omncs fimul in hoc convenimus, C. Si V. D.induxiflet, aut fuilfet caufa concursus aliorum ad hoc far- tum , praeter peceatum injuftiti® commifium in furando, aliam ma- litiam Ipecie diftinčtam commilif- let, nempe fcandaium , & tenere- tur ad reftitutioncm tocius furti, tanauam caufa efficax, & principa- Iis. Dicat mihi, fi V,D. curn his non concurrilTet, fccilfentne hoc fur¬ tum ? P. Sine dubio illud fecifient. C. Si furtum nou fuifTet fačtum ab-sque fuo concurfu , & propter fuum concurfum V. D. pariter fuif- fetobligataad reftitutioneni in in¬ tegralu , tanquam caufa principalis. Pro hujus inteliigentia notandum eft, materiam ablatam poife efle in- 1 TM 4 -t K 1 ! /J vr A I /4 « TT« iZ L « 1 - T . - -I * divifibilem, vel divifibilem. Indi- vifibilis v. g. armarium , aut cifta magna, qu® a duobus, vel tribus non poteft elevari line auxilio quar- De VIL Precep to. ti: in hoccafuquilibetexquatTOr fuit caufa efficax furti: quia li q«ai- tusnon concurrilTet , nonpoterat auferri. Materia divifibilis eft, quando unus fine cooperationt Socij poteft eam auferre : -v.-gnili, qui furantur fručhis, vel gallinas, aut alias res, quarum unusqufsque fuamportionemaccipit, &aufert, &eodem modo poifet fer-re, fifo- lusefiet. Murcia tom. t.Jiff.Mml lih. 2 . refil. 4. num. 12. & alij. 46. Mihi dicat, quantum abftulit innacoccafione? P. P.R. ego tantum unam galli- nam valoris duorum rcgaiium. C. Perlona dammficau fuitd valde paupcr a P. Non P. R. C. Incommuni fententia,quM- vis furtum , ad quod V. D. concnr- rit,fuerit divifibile, nec fueritcaii' fa efficax illius iadueendo ahoSi peccavittamea mortaliter percon- curfum cum locips, & qml;bet tene- tur in folidum ad integram reftitu- tionem. Vafquez , & aiij, q uoJ citat Diana part . 2. trati. 17. «/»# Concurfus enim ad grave damnu® Proximi eft peceatum mortak:' D. & quihbet ex alijs concurreni" 1 ad grave damnum proximi; er? 0 omnes pecearunt mortaliter, & tC ' nenturad reftitutionem. Eft c°®' munisDD. eft tamen etiam pr 00 *' bile, quod V. D. tantum veniaii tC | quOi) peccaverit exfuppofitione, <} u( ^ non fuerit caula effieax furti- quantitas ablata fuerit leviš- N' im iius H UM. lil. 7 . Kati© damm lius: proxi! nou p nou p inferri reftitu ablatas d/ftar affirma alij,qi m Sar/ ut pro m/. 13 47 ablatu adreft C. tem fi tiusdi: reftitu fflinus inferic to mat concu unus i tenebi men p cere t folvit occuli ftenter 'inidi pecea 1 k&eb: L latti&r i quai. oterat s ct, ationc g.illi, llinas, aisque lufctt, :, fifo- Mori ibftuli: i galli- fuitni quaU' ancur- ■itcaii' al;oii :rcon- t tene- ■eftitn- qaoJ •fol.fi mnu® le: V. rerunt ; er go &«■ CO®' >robJ- iaiit« od qu< tli ii im CapiU IV. Fars III. De Farticipante. 211 (i u s Uh. 2. dtJuJiit. tuf. 12. dttk. 9. ftituere. 1x1 hoc particulari Con- fefiarius non rard exaudieta!iquos auferentesfrudus, Sr alias rcculas, aquibusexquirat, anhoc contige- ritfrequenter, & figravis fit quan- titas, fub peccato mortali tenentut ad reftitutionem fi materia fit leviš , ceucntur etiam -reftituere: fed tan¬ tram fub veniali ; reftitutio autera facienda eft Dominis in individuo Hotis; nee ad eximendos Poenitcn- tes areftitutione utantur impofitio- ne Sacrorum , & eleemoljmarum, ficut raulti putant, nifi quando Domini non eflent noti, ant ijs re¬ ftitutio fieri non poffet. Haec do¬ brina limiratur, quando praefumi- tur Dominos fruduum non aegrd ferre eorum ablationem , velhuic indulgere, tune enim celTat obli- gatio reftitutionis. 48- P. P. R. Dominus harnm gallmarum ebtinuitexcommunica- tionemcontra earumfures; alligor- ne hac Ccnfura? C. Juxta communem fenten- tiam Theoiogorum, V.D. compre- henditur in hac excommunicatio- ne} fedfifequi velimus opinionetn Navarri , Sanchez , & Navarrae, quos citat Fagundez in Decal. lib.j. caf. 14. num. io. qui docent, qudd quando tantiim veniale committi tur in furto , & folum fub veniali obligat reftitutio , quamvis alia multi concurrerint adfurtum, no incurratur in cxcomunicationem cura ergo V. D. tantiim venialite peccaverit, Sr fub veniali tantum E c 3 tenea- num. 52. Sanchez in Stim. tom. 2. likj.citp- 21. »a»«.22.&'p!uresalij. R.ati@ eft i quia non intulit grave damnum , nec fuitcaula efficax il- lius: qui noninfert grave damnum proximi, nec eft eaula efficax illius, non peccat mortaliter: ergo V. D. non peccavit mortaliter. Ex quo infernireamdcm non teneri ad reftitutionem integrae quantitatis iblatae, fed tantum partis propter tildam rationem , xd in rerminis iffirmant Richardus , Sylvefter, Sr alij,quoscitat & fcquiturNavarrus in Sum. Latin« aj>. 17. num. 20. 8t utprebabile tenet Leffius tt&ifufra «/. i %. duL. 2.num. g. cimi alijs. 47. P. Si alij non velint reftituere ablatum ? manebonč ego obligatus ^reftitutionem in integrum ? C. Ita Fili fecundum commu- Kc «i fententiam ; quia ficut fupe- r msdixi, recufantc causa principali reftitutionem debet hanc fupplete fflinuspriacipalis, quamvis haec fit “jferioris gradus altera: ergo mul- to magis, quando plures aequaliter c °ncurrunt , & inaequali gradu, unasvel alter in defedu aliorum tenebitur ad reftitutionem, alij ta- mcn poftea erunt obftridi fatisfa- cere V. D. in eo , qudd pro ipfis & fihocrecufarent, poflet ^ccultž fc recompenfare. Juxta Jfttentiam vero Leffij , Sr eorum, ^‘dicunt, qudd tantumvenialiter P^ Cc aver.it, hcčt alij non reftituant, fte bitur tantum fuam partem re- 222 Tračtatm VIL De VIL Pracepto, teneaturad reftitiitionem jima fe- 50. P. P.R.dico pariter raeint cundara fententiam liipra aiiarain, culpani, qjjpd nuperna dieinviti. excommunicationem non incurrit. tus a quibusdam amicis manduean. Etratio eft,. quiaExcotnmunicatio cft pcena graviliima , quae non in- eurritur, nifi pro culpa gravi, prout sjflerit commumsTheologiar crgo ciim ipfius culpa faerit leviš , in di- žba fententia, ExcQinunicationem »on incurrit. 49. Fateor,hancrationemmal- t-um roboris habere, eft tamen val- de laxa, nec haecdočtrinamihi ta¬ ta videtur; quia boe eftet fruftrare finem Excommunicationis, poflet enim quilibet diccre : Ego modi- eam quantitatemabftuli, quapro- pterExcomunicationem non coiDr prehendit ex quo fequeretur, quod Dominns reielfetgra viter damnifi.,. catus,absq>ed,quddullus fub culpa aiortali tenereturad reftitutionein: quod eft ablhrdmn.. Et fequenti c-afii moderno tempore inEpifco- in quo fa&us eji ditior : v. g. V.D. tibus Agniculum , iplemet in tali Societate comederim ; & poftea refcivi, qa6dluer.it fiirtivus C. Quando V. D. comedit de hoc AgnicuJo, iqivitncj,quodk. rit furnvus ? P. Non P. R.. C. Side.hocconfcinsfijiflet,«. n ere tur ad reftitutionein portionis a le coniuniptae, fed činu non fuerit confcius furti fecundum conimu- nem opinionera tenetur tantumrc- ftituere id, quod m fua domo re- manfit oniittendo prandiura , aut Goe nam, eo quod comedenteom. iuis amicis. Videatur Sanchezi« Sum. tom . 1. cap. 24. num. 3f eft enim cotnmune principiurn> quod de re aliena bona fide con- lump ta teneatur qms reftituereid patu Pampclonenli pra&icato me equum (inlcta , quod fuerit furti- explicabo. Ad inftantiam Admi- niftratotis Holpitalis Pampelonasa Revcr.end;ffimo Nuntio obtenta fnit-£xcommunicatio ut nulluslu- dat, vel emat tentoria, praoter il-la, qu£ v-nditdi&um Hoipitale: Haec Excommumcatio ailigat ementes. tentoria.ab alijs privatis; quialicet v.erum lit qnod haec tranfgreffio nempe emptio te n torij litabfolute culpa leviš , refpedive tamen ad: damnum inde proveniens Hofpi- vus ) quadraginta ducatis, & qm n ’ quaginta vendidit, deinde habnit notitiam > quod fuerit furtivusj decem tantum ducatos, inquofS* eji ditior , tenetur vero Domino ( £ - ftituere. Quamvis probabiliter docent Diana part.%. trači. 5. rejo/. 43. cl1 ® alijs DO- de re alrena bona oonlumpta non dari obligation eD1 ullius reftitutionis: j inhac opu' 10 ' ne meo judieio non totaliter i in 11 tem; term paup It led p ms p benti C. tteci P. C. pilim d p; ceat men (litin ilatui tnm 1 Iliade ftatui mihii vi S>" uidi perfo Hliiin done lUi tali eft materiaconliderabilis,ade6- probabili V. D. liberatur ab obl 1 ' I ^ que omnes incurrunt fupradičtami gatioaereiUtuendietiam id> q u0 “ Exconamunicationem. . 52 Ut V »Ul dtc itt* an- tali ftci de k te; mis urit nit- rc. re- i ut a® ; in Ve IB) en- id> .D. rti- in- uit is; im tc- eat j® it io* tH- ll« od it Caput IV. P ar s III ja ftia dorno omittendo Česnam icmanfit. Pars IV. De Confilium dante . P. R. Confiteor, quddali- i- * quibus latronibus jam de- terminatis ad furtum agniculi unius paupcrculi ex parvulo ipfius gre- ^eiiiafmnj, ut non huic pauperi, id potius alteri viro divin in vid¬ ni? pafenis gregem copiofum ha- benti agriiculum auferrent. C.Fuitnc furram contra divitem etecutioni mandatum ? P. ItaP.R. C, Quamvis fit generale princi¬ pal) qudd perfonae determinatae J dpatrandmn grave peccatumli- C£ it fuadere minus grave; hoc ta- tnen intelligitur , quando non ce¬ dit indamnum tertisperfonasv. g. Pstuit Petrus furari in comuni cen- tam regales, podlim ego in comuni Nadere i ut minus furetur Si vero ^iiit furari Josnni (juin^u^int^) ‘"'hinon licet ipd dicere, ut furetur Vl S>nti Francifco , quiahoc vergit ^damnumtertiae, & determinatan P^rPonae; & Ule, qui fimile dateon- “‘‘um peccat, & tenetur ad reftitu- 10 ne ni. Lellius lih. 2 . dejujiit. cap. 2i. S 2 - Hanc Leflij dobrinam limi- *■ ^illalobos part. 2 .traB. ii. diffic. ?; nm -6.§.£t magisinfne jquando ttr ° determinato ad furandum . De Partkipante, 22$ Joanni paupen 50. datur confilium, ut Francifco diviti minus furemr , in hoc cafu ait, non efie peccatum, fi rationabilis fitpradiimptio, quod Francifcus tanquam dives iibentius habeat, ut aliquid fibi auferatur, nc pauper damnificetur. Ego verolimitationem bane Vil- labos rutam non cenieo , fequerc- tur enim , eumdem furem aeter- minatum ad furandum pauperi, fi mutata deinde opinione furaretur diviti minorem quantitatem , non peccaturum, nec fore obiigatum ad reftitutionem ; quod eft magnuia abfurdum. Sequ.elam probo; quia non poteft efle furtum , quando Dominus non eft rationabiliter in- vitus: atquiin fententia Villalobos hoc confilium furandi minus viro diviti, quando latro eft determina- tus ad furandum pauperi, fundatur in prsefumptione, quod Dominus dives non fit rationabiliter invitus: ergo non erit furtum hanc mino¬ rem quantitatem auferre eidem di¬ viti quod, ut dixi, eft abfurdum, ac proinde non admittendum. 53. P. P. R. confiteor etiam, qudd aliquod malum confilium uni prue- buerim. C. Hoc confilium fuitne in mate- ria contra juftitiam, vel contra ahas virtutes. Licet enim peccatum gra¬ ve fcandali fitfuadere alicui, ut for« nicetur, blafphemet, autagat con¬ tra alias virtutes extra juftitiam,non eft tanien obligatio reftitutionis. P. P. R. C 224- 'raffatus VIL P. P. R. meurn confiium fuit in materia contrajuftitiam. C. Materia fuitne cum laefione tertiae perfonae ? quia poteft con- tingere , quod offendatur virtus juftitiae fine obligatione reftitutio- nis : v. g. qui committit peccatum adultcrij, agit contrajuftitiam ; & fihocfit occuitum, nec fequatur infamia, nonobligatur, ad reftitu- tionem: Lhcorinjeftčnegans debi- tum marito, peccat contrajuftitiam fine obligatione reftitutionis. P. Materia mei confiiij fuit cum damno tertiae perfons. C.lile, cui hoc malum confiiium praeburt, fuitnš jam determinatus ad illud furtum faciendum.' 3 fi enim jam fuiffet determinatus , & lpfius confiiium non fuifletcaufa motiva, quamvis peccaflet graviter , non tamen teneretur ad reftitutionern ; quia non fuit caufa moralis, & effi- cax di£ti furti. P. Non fuit determinatus ad pa- trandum hoc mahim. C. Ex hoc malo fequebaturnc effcčhis ? fi enim nullus effecftus fniflet fecutus , peccaflet quidcm, fed fine onere reftitutionis ; quia nulium damnum ex fuo malocon- filio proveniftet. P. P. R. ille exequebatur meum malnm confiiium. C. Etpoft malum confiiium da¬ tum procuravitne hoc ipft diifua- dere ? P. Ita P. R. poenituit me de malo confilio dato > & deinde illud dif- iuafi. De VIL Ffcecepto. C. Difluafitne antequam patrt- vit malum, & eo tempore, quopo- tuiftetab illo divertere? P. Tempore opportuno, & ante. quam peccavit,ab executioneeuu diverti. C. Propofuitne aliquam folidm rationem, & fufficientem ad vin. cendum influxum ,. quem caufavit fuumprimumpravumcon. filium ? P. P. R. feci, quantuili potui,it fufficiennftima motiva , & rationei ipfi propofui juta malo defifteret. 54. G. Certum eft, |quod niovcni fuo confilio, aut inducensaliqu, perfonam ad faciendum alkjuoi damnum, non foliim pcccet, fei etiamteneatiirad reftitutioneraiSi contrariff aflertio damnatur tan. quam lčandalofnab InnoccittioPi' paXI. in Propofit 39. quam expli; cabo in traB. kujta operit. Dubiras) tamen poteft, an fit liber ab oner: reftitutionis ille, qui poftearetr 1, ftat fuum malnm confiiium, c ) ll! ' que eicecurioneftf perfonae dilft J ' det. Non cftdubium, quod tfflf 1 * tur' ad reftitutionern , licet intf" 1 ' fece malimi confiiium retradfet, fi conctur perfofiae difliiadere^’ qudd tam parum maneat liber 3 j.’ obligatione, auamvis conetuG' fuadere, quando non ampl> ust mediari poteft; quiaautmalun lC ; in fafto efle* aut taliter in fi erl: “ nonpoffitdiverti: &quandoe [,! ; omne medium adhibeatur pr° ftrahenda perlona ab cxecutiG' mali comn ab 01 mand rediti no, 1 hibea visma ftatio ita tai litim, tetra! dl, q nium tione xum ! malun dat, tem. I pra v c nuc c< diftan lilij; 1 dem r rius n. tionis tione fttuert , R oaoile tn Sum »m. 6 confili uatus »alidif tere, j P c tfon n °> m tionis: r patra- }uopo< & antc. »neeunj folidais ad vin. in illo am con. >otui,ac radona fteret. m oveni aliquam aiiauod ;ec, fed aerniSi ur tan- ntio Pa¬ ti expli; Dubitarf b onett ;arctr)' n, ejtf diffui' | ten«- • inttio- 9tet> ere:^' iberJ :tur<0 lius ft ' iluffl® fierij ul oetf pro •ut)O fi ; jt «•! Caput IV. P ar s IV. mali antea ipfi propofiti, fentiunt comnmniter DD.per hoc non exinii ab oncrc reftmmonis; licet enim mandans furtum liberetur ab oncrc icftiturionis, it .temporc opportu- no, retračtet mandatsm >,& pro- iibeat ejufdcni executione, quam- vismandatarius hanc novam retra- ftationcm obfervare recuiet ; non itatamen accidit in dantc confi- lium, pofitaetiam ejufdem confilij tctra&adone. Ratio differentiae til, quia mandans habens domi- nium fupra perfonam ex fuppofi- tione fibi fubječtum omnem influ. xum priori mandato habitum ad malum, pofteriori mandato retra- dat, & annihilat : in confilio au- tem. ficut non habet dominium iu- ra voiuntatem , & intelle£tus ad- uc convidus, & imbntusremanet diftaminc, čkrationihusmali con- filij; quae non difpcrguntur ejuf- 6. §. El magis. qudd, Ti iniquus c °nfilianus , quantum potuit, co- "«us fuerit diffuadere, ac novis v alid[fque ratiombusa malo diver- tere j licdt non obtinuerit, quod P er fona deftitiffet a caulando dam- ^°>maneat liber ab onere reftitu- l0n >H quia quamvis verum fit, De Confilium dante. 22 j quod confilium non habeat impe- rium fupra voiuntatem, fed folum rationibus eam moveat, hse ramen prirase rationes vincuntur , & di- fperguntur fubfequentibus ; & li- cčt realiter fecundaj rationes non ita fuadeant bonum , ficut primae malum ,• hoc non eft imputandum illi, qui efficaciter retraxit a malo cosfiho , fed illi, qui facilicer ad- haefit malo confilio , & difEculter bono, ex hoc patet refponfio ad rationem fententias contranae , & differentia inter mandantem ma¬ lum , & confiliarium. 56. P. P. R. pariter confiteor, quod volenti in teftamento lega- tum inftituere infavorem cujufdain perfonse fuaferim , ut inftitueret in favoremalterius. C. Habuitne hic Teftator ali- quam obligationem exjuftitia, ita ut mediante dido legato intende- ret fatisfaccrc huic perfonae ? fi enim hoc elfetjgraviterpeccalfeteum di- vertendo iiio confilio. P. P. R. nullam habuit obliga¬ tionem. C. Praebuitne hoc confilium ex odio , aut mala voluntate contra Perfonam a Teftatore hoc legato proemiandam ? quia in hoc calu ad minimum contra charitatem pec- caffet. P, Eam odio non habui, nec ma¬ la voluntate dučtus hoc teci, fed quia Perfona a me Teftatori propo- fita erat magis egena. C.Divertitneipfum dolo,fraude, Ff aut 226 Trači at m VIL autvi ab intento prius legato in fa- vorem alterius Perfonae ? P. Non P. R. fed lolutn precibus & ratiombus meum intentum , & defiderium :pfi fuafi. C. lile, qui folum precibus (dum- modo non fint ita importunae, ut reputentur violentae ) liiadetTeftz- tori, ut libcraHter velitpotiusuni cjuam alteri Perfonae lega tuni, aut hsrcditatem reiinquere , non vero odio, aut alio malo fine, nonpcc- cat, nec teneturadreftitutionem; quia Perfona , cui Teftator libere vultlegatuin, aut hsereditatem re- linquere , non habet pro tune a&ionem, aut jus adipfum $ fi ta- men hoc fieret fcaude, vi aut preči, busimportunis, qua? faperentvio- lentiam , in hoc cafugraviter pec- caret contra juftitiam cum onere reftituendi legatum, aut hasredita- teni Pcrfonae pro priori aTeftatore ad eamdem eledae, fifraude, aut violentia ab hac intentione non fliiftet remotus ; licet enim tališ perfona nullum jus, aut a&ionem habuiffet ad haereditatem, aut lega- tum , hnbuit ramen jus, ne aliquis dolo , fraude , aut violentia hoc impediret : ergo , &c. Ita Villa- lobos in Sum. tom. 2 . traB . 30. diffe. 9. nam: 3. 1 T 4. Pars V. De non objlante , aut non Manifejiante Furtum. 57 O P-R* me accufo , quod in i. * aliqua occafione vid eri m De VIL Prtfcepto. latrones pergentes ad t unam do- mumfurandi causa, & eosnonia. pediverim propter slicpiot regales mihi dono datos, ut tacerem. C. Hi regales dono aecepti, 4 larronibus fueruntne furtivi , aut proprij ? fi enim fuiflent furtivi, non potuiftet bona confcientiaih los retinere. P. P.R. non fuerunt furtivi. C. Fungitur ne V. D. officiopu¬ hlici Miniilrr, rationecujustenere- tur impedire hoefurtum ? quianoi polito tali munerc , licet lit pecca- tum contra charitatem furto nod obftare, cum podit, non eft tanien peccatum contra juftitiam , nec obligaretur ad rcftitutionem ptfr ciseexeo, quod non irnpediverit furtum : an autem haec obligitio vigeat ex eo, qudd ili ud non mips- diverit propter pecuniam donoac- ceptam dubium eft inter Authores. Leditis dejujiit. & Jur. lik. 2 . cj> H' Ank 10. num. 68- tenet cum Petro de Navarra, & Salonio , quod non impediens furtum propter ped¬ njam a latronibus hoc fine oblata®) Sracceptam teneatur ad reftitutiO' nem dimni ab ijldcrn inflidti jquam- vis ex officio non teneretur llludi®' pedirej quiain hoc cafu , ait,non le habet lolum negative nonimj 16 ' diendo, fed pofitive concurrit,® 1111 det anfam latroni ex perceptio nC pecuniaapro filentio oblat#. Co® trarimn docetcum Šoto Villalobo* tom. 2 . traB. 11. diffic.j. num. l2 ' cinn cm m cx officio non teneatur'® pedire fcus p< foJurn non C' diend< fi pol Jed tai enim , pro ne detiae. & nuni Hitite; Jima, -S politiv teneret non ve peditui fitirum P. P gor, ra lem ho . 58 . )ufto ti gravis < "a? cu ubili n furtum Mia de /P. Sferen C.Et enim obliggf doius. P. St ®pedit C.Et *esfurt m do. mv- “galcs pti>a j ant rtivi, tiiik to pu- tnere- anoB iccca- i noti amen , nec prte- iverit gatio impc- 10 ac- lores. 't'"' Petro Inoo pecu- atami :utio mam- dim- , non iinpe- »cun tiotrt Con- oboi u 1 * ir nu¬ dit« Caput IV. Pars V. De non objiante , &c. 227 pedire furtura , quamvis a latroni- P. Nori P.R..,- quia dum tenta- bus pecuniam hoc fine percipiat, runt portam aperirc ex aliquoau- jolum peccat contra charitaccm dttorumore immediate fefugaede- jion contra juftitiam , non inpe- deruntabsquea!iquoillato damno. Jiendo: nec verum eft, qudd hoc C. Si nullum efFe&ivč fiiit fecu-' lit poficive concuriere ad furtura, tum daranura , quamvis jam quo ad led tantum negative j fupponitur aJfFečtum peccaveritcontrajuftitiam enim , quod percipiens pecuniam ex refofutione non impediendi pro non impediendo fiirto non fe tietiaeat tanquam cuftosJatronum, inuntius de a!iquo artentatu Ju- ftids; in hoc enim cafu effetverif- ka, Si certa fententia Leffij, quod politive concurreret ad furtum, & tenereturad reftitutionem; fed hoc non verificaretur propter non im- peditum daminim, fed propter po- iitivum concurfiun. P. P,R. egooffuio publicofun- goi ) ratione cujus dejujiitia debuift lem hoc furtura iinpedire. ex furtum , non habet tamen onusre- ftitutionis ; quia nullum fuitfecu- tum darnnum : quod fi hoc conti- giftet, teneretur ad reftitutionem, cafu quo latroues damnum illatum non reftauraifent ; fiautem hi pro confumptione rci ablataž fatisfece- runt , V. D. iiberatur abonerere- ftitutionis ; cum in hoc cafu ipfi fuerint caufa primaria , & V. D.fe- cundaria: quandoautem cauia pri- marioobligara ad reftitutionem fa- tisfacit, Irbcra raanet caufa fecuii- 58- C. Forte non impedivit ex dana, urdičhim eftfuperius in hoc jnfto timore raortis , aut alterius cap. 4 part. 1. n. 37. Quo ad verbum non manife. gravis detrimenti in propria perfo- fll r cum damno enim tam confide- ribili non tenebatur impedtre hoc 'urtum, quamvis ut Mintfter dejtt- kk dcbuiflct hoc facere. P' P. R. nullum habui timorem d « J Iiquo damno a latrombus raihi "tfcrendo. C.Et potuiflfet impedire furtum ? 1 Cn ini non potuiflet, nulia fuit 7'gatio , nec habet onus reftitu- ooius. m p \polo c ^ araore potuilFem illud C-Etin effečiu feceruntne latro- turtiiar in rila domo ? 59 - _ Jlans coraprchendens omnes ex officio obligatos denuntiare , aut manifeftare furtum , & furem , & tamen hoc non adimplent , dico breviter. idemlentiendum, aede non impediente , aut divertente furtum , idecque Advocatus, aut Procurator non manifeftantes liti- gantibus juftitiam, aut injuftitiani Iitiuminchoandarum,peccantcon- tra juftitiam cum onere reftitucio- nis, utfuse dicam/w 2 .part. bujus j>raxis. traft. if.cap .3. &feq. Et in eodem loco diiferam de obligatio- nc, quamhabent Teftes, perjurij, F f a 8c 22? Trati at m VIL & Accufator non denuntians cul- pabiles. Hoc verbum non mani- fejlans comprehendit etiam Cufto- des Portuum , Sylvarimi , Mon- tium , Agrorum , Fluminum, La- cunarum , aut Večtigalium , qui non manifeftant ducentesmercatu- rasvetitas, aut rranfeuntes k absque folutione praefcripti tributi, de hoc tamen loquar/» cap. 5 part. 4. hujus tračfatus. 60. Diibium inči det alicui , an Confefiarius non revdans Foeni- tenti obligationem , quam habet reftituendi, ipfemet teneatur fatis- ftcere pro Poenitente ? Ad qnod Refpondeo 3 quod , fi Confdfa- rius exmalitia , aut gravi ignoran- tia dixerit pofitive Pcenitenti , ut nonreftituat, cu-mtamentalione- rc preineretur, vel injiuixeritpofi- tivc reftitutionem,quamvisadhanc non teneretur, tune debcat qua^- rere occaiioncm admoncndi Pceni- tentem de hoc errore j fi feciis 3 Confefiarius gravatur onere refti¬ tuendi Creditori, quidquid impo- fuit Pcenitenti , ut non reftituat, aut ut reftituat, quod non erat de- bitum, Ita Suarcz& alij penes Lcan- drum aSacram./nrr. 1. trači. 5. difp. II. 137. Si vero pofitive non injunxerit, ut reftituat, aut ut non reftituat , fed foliim ex cuipabili omiffione, aut ignoranria non manifeftavit ei obligationem , quam habuit refti¬ tuendi; quainvis ex chnritate tene¬ retur ilium admonere ( data oppor: De VIL Prcecepto. tunitate) deobligatione, quando Poeniteris putabit fe reftitutiotus onere-non efie obftri&um ex eo, quod Confefiariusdc hoc nihilfuc rit locutus; utdicit cumalijsLcan. der ibi <2^ 138* non habebit tamen hanc obligationem tx juJUtia , nc. que juxta opimonem probabilem oneri reftitutionisfuccumbet, five Confefiarius fit Parochus , five Epifcopus, five quiscumque alius, ut tenet Leflius dejujlit. &'Junlil. 2. cap. 13. dub. 1, n um. 7S.&CU111 Bonaventura , & alijs Diana firt. 2,traB. 16. rejol. 10. (T in cooriimtil trači. 3. refo/. 22. Quia,licct Parochus dej/ijlitia fuis Pacochianis fit obligatus ; attamen nec ipfe,ncc alij; Confcflarij habent obligatio¬ nem de jujiitia attendendi ad debi- ta temporalia , fed tantum ad bo¬ rnim fpirituale Poenitentium: ergOj quamvis peccabit contra virtuteni Religionis, fi ex.cuipabiliomiffio' ' ‘ feftat ne j aut lgnorantia non mam Poenitenti onus reftitutionis; no« peccabit tamen contra juftiti« 1 ” cum onere reftituendi. Pars VI. De Kejlitutione reruffl rt ' pertarum■ 61 P. R. me aceufoj qubd f ' dani die eundo p c[ w ° 1( tem repererim agniculum a g r ^ ftpetatum, eumque domupp 0 ^ verim,ubifuitconfumptus, ^ G c./ fiam pi P.I quisgr IUS pOt! dere. C. P jas-erat P. It c.q jam coi P. It; C. Si titiani I Iigentia tionem lynam , tione h lif.^de tras de f Qi ilicujus gentia r mino, 1 ulla ob nec aha confumj bcatur r tvpuefa ftituere tenetur tjuod ec fervavit. Si aui gentia u betfi er i inventar c i u s not iperit quand 0 truftioms ex eo, ihilfue. js Lean- t tamen h > ne- labilen er, five s, five e alius, Jarš lih, &cum ia piri rdhutil a, licet chianis ife, nec ligatio- d debi- a d bo- :ergo, rtutcni midio- nifelto 5; not ftitiam n* dqu J ' niofr gre.? P ortJ ' z. A Caput IV. Pan VI. DeReJlitut.mumrepertar. 22 ^ C. Adhibuitnš aliquanr diligen- quamvis aliasjam confumpferit rent [jam pro habenda notitia Domini ? inventam , Villalobos part. 2. traSt. P.- Ita P. R. inferrogavi, an aii- 11 difp. 14- num. 2. (juisgrex per illam viamiverit,nul- 62. Dicat mihi , quantum tem- luspotuit de hoc me certiorem red- poris elapfum fuita die, qua in venit dere. agniculum ufque ad notitiam Do- C. Podmodum cognovitrie, cu- mini acquifitam ? jus-erat ille agniculus? P. Ita P. It. novi. C. Quando refcivit, forte illum jinicoiiiumpferat t' P. Ita P. R. C. Si non potuiiTet habuifle no-- titiani Domini pofna fufficienti di- iigentia non teneretur ad reftitu- tioncrn ullius rei, nec ad eleemo- fynanv , nec facra cclebranda ra- tione hujus reperti agniculi. Sotus M.^de Jujlil. 0^3. art. 1. ad 3. Pe- trasde Navarra lib. 5. cap. 2. num. 59. Qui docent, quod inventor aiicnjus rei, fi polita debita dili- gsntia non podit certificari de Do¬ rino, podit eamdem retinere fine ulla oblrgatione , nec Midarum,. D rc aliarum cleemolynarum. Pod ^nfumptionem autem rei, fi ha- taatur notitia Domini , id folum, vpmfactus eji ditior, tenetur re- ftituere : Sic V.D. dehocagniculo tenetur reftituere Domino , id tpiod ex propnis in fua domo re- fervavit. s ‘ autem non adhibeatur dili- e ntia ut Dominus inveniatur, de- etfieri reftitutio totius vaioris rei lriVe nta2 , aut Domino, fi habeatur c J Us notitia , aut hac non habita P lll penbu$, aut Midis celebrandis, P. P. R. ttes anni & ultra elapfi crant; C. Dominus agniculi fuitne cx cadem Regione? P. Ita P.R. C.Ergojuxtalegem Praefcriptio- nis V. D. libera manet ab onere quidquam reftituendi Domino hu- jus agniculi , licet eumdcm non- dum conlumpfifietita utqui poR fi det bona Ede & aliquo titulo rem alienam , completis annis a Lege Prcelcriptionis affignatis poteft eamdem retinere, licet podea fiat confcius Domini , dummodd con-> currant omnes alite circumfiantiae licitam facientes praxim hujus Le- gis, Ad Praelcriptionem , fi bona lunt mobilia, requiruntur tres anni inter praefentes, & quatuor inter abfentes; fi bona funt lmniobilia, requiumttirdecem inter pnefenres, & viginti inter abfentes. Erjuxta Legum difpofitionem prajfentes vocantur illi: qui vivunt inrra idem Regnum, aut Do miniti m, abfen¬ tes vero , qui vivunt in divctfisdo- minijs : v. g. prsefentes funt lili, qui vivunt in eodem Regno Navar¬ ra, vel Aragoni« , aut Caftellae ; & abfentes , quando aliqui vivunt in Regno Navarra?, čk alij m Regno Ef 3 Cafteilae, 2jq Trač!at m VII. De VIL Pracepto. Caftellae 5 aut Aragonis. Etnotan- reftituat: Si vero pofitadebitadi/j. duraeft, qudd bona Eccleflaftica gentianonpoffiteflecertusdefuc, requirant viginti annos inter prae- ceflbre, vei hserecie^diftribtiat pao- fentes, & quadraginta inter ab- peribus, aut Miflas celebrarieuret, fentes. & confequentcr poterit fiericom- 63. P. P. R.. meaccufo > quddin- pofitio cum Bullis,juxta dichin venerim aliara rem unius Perfonai hoctra&atu cap. 2. dcfunftaj. 64. P. P. FL. me accufo paritet, C. Confumpfitncjamillam? qudd unum animai laqtieo irnti. P. Ita P.R. licet noverim , quis- tamrepereritn,qualemecumduši, namfueritDominus. &adproprium ufuniredcgi. C.Reliquitne haeredes haec Per- C. Fuitne hoc animai cx illis, fonadefiinda? quia fihosreliquir, q ux natura lua funt domeftica: ut debetijsdemfierireftitutio , ut do- gallinae, anferes, &c. quia hujuf- cet Angelicus Dodtor S. Thom. 2. modi animalia, licet interdumdo- 2 . 0^.62. ari. 3. hisverbis: Si mo aufugiant, velin laqueuin, ant vero jit mortuus Ule , cui e ji rejlitutio rete incidant non poffunt capi,fd facienda , debet refiitui baredi efus, Domino reddenda funt ex inpt.lt qui computatur quafi una p er [on a c um r er um divi]'. §. GaUinarumJS" leg. &>«• ipfo. pon. ff. de acquir. res Domin. P. P,R,icio,quddnonreliquerit C. Forre fuit cx illis, qua: licet hasredes necelPirios. naturaiiter non fint dome(iica,sfi C. Reliquune hseredes ab inte- taha facere loletputfiint columbfc fiato ? cervi,accipitrc s&c. quiahujufn.cdi P. P.R. dehocnonfcio. animalia, pofkj mrn fada funt do- C. Defunčbo rei Domino reftitu- medica, fpečbant ad Dominura,q»i tio facienda eft hteredibus necefla- ea aiit, & licet aufugiant, & inči- rijs, mit illis , qni fucceduntab in- dant inlaqueos, debent refti wi> teftato, autFifco, autcuicumque dummodoad antiquum efTsiyWe- alterilegitimofuccefldriinjuraDe- ftrium, & liberorumnon redeantj funčti. Siautem nii]loexdičHsmo- quod accidit, qaando taliterfugi' disdantur haeredes, rcftitutiode- unt,utprudentijudicionon betfieripauperibus,autin pijsope- corum reditus ad priorem Do®- ribus confumi. Sic Trullench in num, ut dicit Caftrus Palaus «*■ D ec o log. toni. 2 . lib. 7. cap. 14. dub. 3 . 7. trati. 31 .de Juftit. in aener &[(■}’ num. 14. quapropter inquirat, ad punti. \2.num. 2. aut quandoiw* u ‘ qusm Perfonam bona Defunčti flie- giunt , ut non habeant ampl® rinttranslata , &habita notitiaci- ufum redeundi, ut dicit lnJlH-“ ! dem id, quod Detundo debuiflct, Ker. divif. §, Favonum,v.Inijs.. s ' C JitPal colum doinic vertan confuc IBS/« l It CU11 lum, q lumba induec milibu nonin ripalis bas, m M tuni n quae ar C. 1 fant t llodiri culi, < folaric aliqua enim 1 antur futtutr lis, u Hm. 2, P. J maliiir C. ( P. 1 tps ii tione Jccepi C. fuitne laq ®iUu 'ita di/i. de f uc . iat pau. i ciiret, ri con;- b&a in >ariter, irrtti. a dii.xi, x illis, :ica:nt hujuf- lm do¬ li , ant ipiiidi nj\n. /h D, P«- se ličit C 2 j umbsi ifn.odi nt do¬ ni) fi 'i inči- :ftit uii fylvc- leantj r fugi- itfpfi Doffli- m iraiu- ipliiii iit. k Etad- d« Cap. IV. Fars VL De Kejlitut. rtrum repertar. ip fltPalaus ibi in fine, pofle judicari eam accipere, & illa uti: Quja qua coluipbasjšm dcleruiffe fuum pri mu nuUim funt in ionu >primo oecupanti domicilnim , d bis, vel ter non re- ceneeiuntur. [tttantur tempore determinato, & tonfueto. Advertit edam Navar- ius in Sum. cap. ij.num. 127.pecca- ic c um obiigatioiie reftitutionis il- lam, qui ftudio,& arre ponit in co ■ hinl>ariofrum.entum,aut fenu na ad indueendas coiumbas exalienrs il- milibus columbarijs. Hoe ramen nonintelligitur, q.uando finis prio- fipilis agentis eft alere fuas coium- bas, ne aufugiant. P. .Ani 111 ni a me in Iaqucorepcr- tuai non fu-it ex genere illorum, quaears manfuefacere (olet. C. Fuitneexillis, qu;£licetnon fiant manfueta ,. folent tainen cu- ifodiri in abqua claufura, ut cuni- culi, qui folent occludi in ahquo fofario, aut area, & pifces , qm in aiiquapilcma reponuntur? aufterre dimita occlufa, quamvis cgredi- sntur dc folario, aut claufura, eft frrtutn cuni obligatione reftitutio- n ‘ s ) ut dicit Covarruvias , Vlllal. ^■i.Sum.traB. 10 . diffic- 15 - 9 - P- Meque fuit ex hoc gcnere ani- raalium. C. Quomodd ergores fe habuit ? F K R., fuit una fera indomita, 'Jus inadit in laqucum pro vena- tl0 »e praparatum, & cxinde eam acce pi- Laqueus , in quem incidit, Ultn e proprtus, vel alienus? n enim ln bqueuai a fe politum fera indo- ^bincidiffet^larum eft, potuilfe P. P. R . non incidit inmeum la- queum, fedalteriusPerfonae, quas pro venatione eumdem prapara- verat. C. Fuitne fera ita fecura in la- queo, ut non potuerit aufugere ? P. Ita P. R_. fnit enim valdd ob- ftri&a, ita ut non potuiflet fe ex- tricare. 65. C- Si fera in Iaqneum incidenti non eft fecura , fedfaciliter poteft aufugere, & defado aufugiflet, nift aliqais comparuiflet, tune non per- tinet ad illum , qui laqueum pofuit fed ad repertorem fera j fi ramen adeo bene efletfecura , ut non pol- fet ič liberare ; tune pertinet ad Dominuin , qui pofuit laqueum , & eidem debet reftitui. Ita Caftrus Palaus uiifiiprn num. 6- quia per lap- fum adeo lecurum in laqueumram ille, qui eumdem pofuit, acquiff- vit doiriiniuni fera , aut ad mini¬ mum jus ; ne aliquis impedireteam accipere: ergo &c, 66 . Hine decidrtur, Screfofvitur - aliuddubium , nempie qui vulnera- vit feram , quaj deindc ab alio rapta eft, eritiUiifs, quieam vulneravit, dummodo vulnus , fen iftus taiis fuerit, ut moralicer loquendoa lericnte capipotuilfet; fi vero pro- pter inflidum vulnus feriens eam non cepiflet, fed aufigiffct, tune ad accipientem , & non ad ferien- tem Ipedat, quamvis hic ex eo t ryz Tračlatus VII. qudd fucrit caufa ob inflidum vul- nus, quod alter eam capere pome¬ rit, debeatinaliquorccompenfari; in dubio autem, an fera fuerit fecu- ra, vel non, pro feriente , fi alter eamaccepit , in.hujus favarem fe- rendum eft judicium , quia in dubio melior eft conditio poffidentis. Ita Caftrus Palaus [upr. num. 5, vi- deatur etiam Leffius ubifupr. cap. 7. dub. 10. Villalobos loco cit. nurh. '7. & Na v arrus eodemcap. 17. num. 126. &' fip Quod didum eft de feriente & capiente feram, idem dicendum de capiente & infequente feram cani- bus , aut alio modo. Addit Ca¬ ftrus Palaus ibid. num. 6• in. [n. cum Molina , Leffio, & Rebello , qudd, fi unus cxtendat alienum rete , aut praeparet iaqueum non fuum. Et in eodem reti vel laqueo feram ali- quara, autaviculam capiat, utriuf- que tam Domini retis, five laquei, quam ea praeparantis fit captura : Domini quidem , auia mediante fuo inftrumento , & praeparantis, quia fuo labore, Sc induftria ad eam- dem concurrit. de VII. Precepi. initum eft , non eife licitam com. penfationem de ulteriori mercedc Pars VII. De Compcjifatione. fcllo ad hanc matetiam de com- _ penlatione fupponendum eft tanquaincertum, fanufis, Scfarnu- labus , qui putant fibi deberi nia- jus ftipendium ultra id, quod pado quam putant promeren ; hoc evj. denter conftat ex Decreto Inno. centij XI. in Propofit. 37. in damnatur tanquam Icandaiofa d improbabilis opinio contratum afterens. 67. P. P- R. Petrus mihi debebsi ccntum regales , & quia intendeba: me non folvere , propria authori- tate £equi.valerrs aceepi de ip/ius vi¬ no in mea domo depofito. C. Debitum fuitnč čemim ? P. Ita P. R. C. Fuitne clapfum tempus Petrus debuiflet hos centum rega/cs folvere ? P. Ita P. R. imo plus temporii fuit elapfum. C. Et V. D. acccpitne ultra lit debitum ? r P. Nori P. R. C. Concurrentibus ere:o hišni- o cumftantijs ličita fuit.compenfatiO' Ita commumter DD. qui docent: quod, quando debitum efteertu®) & tempus folutionis jam .adveniti ličita fit cotnpenfatio acciprendoi 1 bidebito, & non ultra. 68- Aliqui Dodores limitam hanc dodrinam dic.en.tes , neceffi- rium efte ad licitam compcnlat 10 " nem, utvi juftitise non poditi 1111 ® haberi. Ego tamen probabile Rimo, hoc non requiri , fedq u °" concurrentibus circuniftantijs certitudine debiti,de confenln tJ ' mini, in quo debitor tenebn- folrerc. folver thorit; tiunt citat,! 16. rej jrniS. t Etratii Murin itur, tanda compe tii, lic nora ai omne i eft raci corapei ada. nrinan citati a depo (ii riusfac Ulit dej non po dre. H caf.] »utat, »cimi 1 inforo ,c nfati, em ai '»fin 7 o. V »a j k'‘on. ^cefsc “'toren nc ■ 8t tam čem. tnercedc , hoc evj. to Inm 7 - t' 1 QU1 alofa, fr intranuit i dcbebat itendcbat i authori- jpfitis v: im? )USj <]110 m regal« temporis ultra ffi o his cit penfatio- docenti tcert® a d venit) i-iendoli' Iirnita® 1 necefi' acnfatio- ,{litin « 15 .bile eX j ed 8c folutione debiti: tumquia Gondngerc, qudd nulia viša De Compcnfdtione. 2$j petitione putet V.D. rem oblivioni mandafle , & firnul omitrat folutio- nem mala fide , & noxa fiise con- fcientiac k tumquia } fi V.D. e vita decederet, debitor infcius hujus cempenfationis , 8t fatisfadionis probabiliter ad foiutionem fe di- fponerct; ex qtfo duplexin idipfum folutio refultaret. Una tantum ■ difficukas in hac materia comppn- fationisaddučiže occurrit, quacad plura refolvenda inferviet, & pet fequentes interrogationes eamdcm dilucidabo. 71. Dicat miki V. D. qualc fuit predem vini tempere fuaeeompea- fationis ? P. P. R. trium regalium. C. £t quo prrcio V.D pro fu* recompenlatione illud fumpfit? P.Pretio currenti trium regalium. C. Suppofuitnc, qudd creviflet pretium vini ? P- Ita P. R. & de fačto illied afcendit ad quatuor regales. C. ( Attende ad hanc interropjUa-. nem } in qua punBum difficaltatis con- jijiit) Dicat nuhi fervaffetne Domi- nus hoc vinum ufque ad augmen- tum pretij, vel mox vendidifiet? Quandoquidem fi Petro duas meniuras fruinenti, aut viginti poa- dera vini furto fubduco, quas ipfe- met ufquead tempusaugmenti pre¬ tij fervaflet, non tantum teneor re- ftituere valorem fruinenti, aut vini pro tune currentem, fedetiam illud inerementum, adquodpervenifiet vinum aut fruiaentum tempore, G g 4 u o 234 Tračfatus VIL De VIL Vrcecepto. quo Petrus illud vendidilfet. Econ- conftabat tribus regalibus, deinde tra, fihoc vinum, aut frumentum. quatuor , in facienda rcftitutioat a me ablatumPetrus vendidilfet cur- rentipretio , ego vero illtrd fervem ulque ad augmentum pretij, poffiinv retinere illud augmentum ex vino habitum , & fatisfacio reftitueudo tribus , & medlo teftimandumeft fuppofito dubio , an Dominus in. tendat, vel non intendat illudfer- vare. Sedadformandum judicium, an Petro fusm rem juxta pretium fta- Dominus lervdlTet vinum ufquead tutum pro tempore , quo Petrus vendidilfet. Bonacina derejlit.difp . I,(X,5 . p unči. quialu- cru illud fuitfručhis meaeinauftriae absque ullo damno Petri z ergo non teneor illud reftituere Petro , fed pofliim idem mihi appropriare augmentum pretij , dicatmihire- liduum fui vini vendiditnc ftatun! P. P. R. lervavit illud ufque ad augmentum pretij; C. Eftigitur fufficiens fundaroen- tum judicandi * qudd, ficut 1'erva- vit refiduum , ita quoqueid,,quo reddendo pretium corrdporidcns. V. D. fccit conipenfationeni, kr- tempori vendiuonis- 72. P. P.R. vere nefcio , utrum Dominus vendidilTet vinum , vel diutius illud lervalfet. C. In dubio, an Dominus fervaf- fet vinum u(que ad tempus aug- mentipretij, eft communisopin o DD. totum iucrurn , quale Domi¬ nus polfet habere , reftitiiendum elfe. Ita Leffius lib. 2. cap. 12. dub. 16. num. 109. Et ratio eft j quia melior eft conditio podidentis^ Dominus eft in polfellione fiias li- vaftcto. 73. Suppolitis his prineipijs pro- pono fequenti argumento difficul tatem. Furtenetur reftituere non tantnmrem ablatam , fed etiamil¬ lud luctam r quale Dominusexrci venditione altiori pretio percepif fet: ergoetiam ille, qui le resora- penlat, debet reftituere fuo Domi¬ no idem lucrum ceftans. Confe- quentiam probo j ideo fur tenetut reftituere ucrum , quia fuit cauft efficax, ceiTationis lucrifuo Domi¬ no : atqui, e tiam ille, qui le recora- bertatis vendendi vinum tempore ...-- a - carioris pretij: ergo in ipfius fa- peufatin dičito cafu eft caufaf". 1, vorem debet ferri judicium. Ni- caxhujufmodi ceflationis: ergo (l ' hilominus valde mihi placet me¬ diani a Diana relattim, ubifuprare . fol. 52. ubi ait, m hoc cafu dubij nec efic aeftimandam rem currenti, nec fummo pretio, ad quod poftea afcendit, fed horum medietatem effe tenendam: v. g. vinum pro tune. cut fur, ita ille, qui fe reconipentffi tenebitur ad relticutionem lucri. 74. Non lrivemo in rerminis £a ' fum apud AA.; opinortamen,qi |() “ ille, qui fe rccompenfat (coned- rentibus circumftandjs fupra rC *" tis num. 67. quas faciunt lio* 13 ^ comj**' Jeinde utiont lum eft nus in. udfcr. im, an que ad nhi re> ftacim/ jue ad lanaeti- : ierva- 1 ,.quo i , Icr- js pro- ifficul- re non :iamil- ;exr« rtepil" ■eeom- Doini' Zonfc- enetut ; caufi- Donii- ecoffl- ifa eft r.oli- ami eri nisca- , queo jncuf- reJa- icita® rop'*’ Cafut IV.Tars. KIL. compe^rationem) non tencatnrre- ftituere Domino lucrumi'quamvis pro ccrco delat» hunc fervaturum vinurn ufque ad augmentum pretij. Ethoc probo dodrinaa Diana , jk alijs DD. aliata part. $..-tračt.j* refol. 17. qui docent , debitorem pode anticipare foiutionem debi- tara determinato tempore , licet h$c anticipatio fit contra volunta- ttm v & in damnum creditoris; v.p Petru« debet joanni eentum rcgalesiolvendos dieS. Michaeiis, Petrus fcit monetam cffe minuen- danijpoteft Petrus ante hujus dimi- nudonem, licet completus non fit termimis , iolvere Joanni hos cen¬ tum regales : & quamvis totaliter nou approbem hanc opinionem Diante indubium tameneft, quod in die S. Michaeiis, ( qui eft aflig- natus terminus ) poftic Petrus Ibi- vere joanni centum Tegale s, licet foatfequenti die monetam efle mi- Mendam : Nune 'fic pono argu- mentum: ideo Pettus poteft folvc- J e Joanni die determinata centum rc gales , licet haec folutio vergat •ndetrimentum Joannis, quia ter- ^ino prsfenti Petrus habet obliga- tionem folvendi , & JoannesJus, ut Petruseum folvat: atquiincafu eompenfationis debitor habet obli- ptionem folvendi & Fe recompen- “'nsa&ionem , utfolvatur: ergo, " v ' hujus adionis , aut juriš non te neatur Petrus debitor fatisfacere j°anui pro detrimento monctae de- riv »to ex folutione pro tali die, in r . De Compenfdtione. 21 f qua moneta eft fummo pretio, nc- que ille , qui fe recompenfat, te- netur refareire Domino lucrum vi¬ ni, quoferecompenfavit. Ad argumentum in contrarium fuprapropofitunrrefpondeo, mag¬ natu elfe differentiam inter furem, & fe recompeniantem ; ouiafurin- jufte aufert Domino lucrum futu- rum ; at ille qui fe recompenfat, utitur iuo jure nul!amque injufti- aut gravamen infert Domino aut turni, nullo enim gravamine vini injuftitia illata , nullum eft onus reftitutioms: ergo &c. 75. Contra hanc dočtrinam po¬ teft argui cum opinioue communi Ledij , Navarri, & aliorum apud Baftaeum vtrb. Ppjlit. 5. §. I. n urn.. 3. docentium, licere debitoridiffer- Te foiutionem , qtiando ex illius exeeutione aliquod damnum ipli advenit: In hoc cafii advenit dam¬ num debitori vendendo fuum vi- num minori pretio : ergo poteft li¬ čite differre foiutionem: ergo cre- ditor non habet ačtionem ad com- penfationem pro tune cum damno debitoris. Probo confequentiam; eft incompoftibile , quod duo eo- dem tempore habeant a&ionem ad •eamdem rem , unus ad foiutionem paflive, alter ad negationem lolu- tionis adivd , fen unus ad fibi fol- vendum, alter ad non folvendum; aliaspoftetverificarijufta pugna re- fpedtu duorum contrariorum eo- dem tempore: ergo & c. 76. Huic objettioni facilis eft re- Gg 2 fponfio Traffatus VII. De VIL Precepu. potuit fe compenfare in vino, tan. quam re alcerius fpeciei: 5 er»,ti 2j6 fponfio cum comniuni dočirinaad- du&aa Navarro , Petro de Navar¬ ra , & Majore , citatis, & fecutisa Layman lik. 3. Stjf. 5. traB-i.cap. 12. num, 2. qui docent, qudd quando cx dilatione folutionis advenit idem damnum creditori, quod de- bitori, debeat preponi damnum creditoris, &debitorteneaturfuc- cirmbere cumfuodamno : atquiin praefenti calu idem damnum adve- niret creditori, quod dcbitori: er¬ go hic immediate tenetur ad lolu- tionem. Probo minorem ? dam- num adveniens dcbitori eft priva- tipdrteri futuri ex venditione vini majori pretio ; hoc idem damnum pateretur creditor : ergo &c. Ma~ joreft certa, Minor probatur: fi creditorifolveretur fuum debitum, toncpofletbacpecunia ft?£efamilrae providere de vino infiino pretio, quale deinde empturns eftet altiori: ftcundo, po (Tet hacpecunia emere quid rnodici-valoris , & deinde al- tiori pretio vendere, dato ejuidem augmento : ergo idem damnum ad¬ veniens dcbitori ex lolutione ad¬ venit creditori ex negatione lolu- tionis, Nec etiarn obftat dočkina- Syivij , & aliorum apud Dianam part. 2. ti a&. 16. refol. 46»qui dicunt, non licere compenfationem in re diverfae fpeciei ab ilia fibi debita: v. g. Petrus debetfrmnentum, no n poteft' fieri compenfatio in vi¬ no : atqui debitor debebat credi¬ tori tantiim pecumam s ergo noa ttquitnteinUrfretium , (Tfolmiontm Itadocer cum Petro de Navarra, Vallerus in different, utriufcjue jun ¥erk:tempenfatio djf, 3. num, 1. Jdvertentia In fiac materia compeniatiomun occuitarum Confelfarius in muitis inveniet aliquem exceffum: aliaoi enim absque certa fcientia debiti, fed ioiuiri ex fufpicione, qudd ali. quoddamnum, vel gravamenfiie. nnt paffi , occulte fibi alitjuidap- propnant; alij , qui ftante cerro debito in compenfationem zquo plus accipiunt, non comparantes debitum cum latisfačiione ; Sialij funt, quidataamiffione, velfurto alicujus reiipfis facro, bcetproccr- to non.lciant, quisnam žucritdani- nificans , huic ramen rampam (#■ fpefto aliquid accipiunt. Intel & fimilibus cafibus non eft lici« compenfatio ; fiquidem non con- currunt conditiones , quas fupra- diximus num. 67. elfe nceeffarii’ ad Iicitam compenfationem : M moneo igiturRP. Confeffariosd«' plicata experientia mihi Magiftrai utanditain confeffionea!iquacois- penfadone advertant ad ffaudesi & deceptiones, quae in hac materi* committi folent. & *■ & f0 [k 1 > 8 p duxer Sta i n fperfic C.I primu it .a;o dum lism f O* culpat aut m Sionu & cor reftitu defrna lalobc fcindi aperti: Kneal t[Uand ®ont< Uniu s sltcrit Accte &S/;^ 55 ' A privat tuni c autg r Pilcat 3 '0) tan. ; Srnini lutiomm, Navarra, \qv,t jod I. štionuai n mufe i: aiiqui ! debiti, [udd-alU nen fiie. quidap- te cerro 11 2(jl!0 paranrcs ; & alij vel furto procer- :ritdam- juara fr Intel :ft ličita on con- is fupra- ceffarias h : Ati- riosif f ‘ agilni ua.com- fraudesi : -materi* foput IV. Pav s VIII. De Reftk. ex injufta damnijic, 13? PafS VIII communifiuvio, quddnecpeccetjr nec teneatur , ad reftitutionero. Pc Reftkuti one ex injufta DamrJfcatione. 78 Q P. R. dico mearn culpam, 1 * qudd in quadam occaftone duxerim meos greges in pafcua po¬ lita in alieno monte , tibi pcft di-- fperlionem femmatu comederunt. C.Duo notandafunt in hoc cafo pirnum-, an liceat greges pafcere jflmonte, vel prato alieno •, leeun- duindaminim caufatum ab armen- tismlemi-nato. Quo ad primum dieo, non eflc eulpabilc pafcere greges in pr-atis, aut montibus aliems , quando hi itiotites, aut p ra ta nonfunt-claufa; & confeqjiienter non datur onus rcftitutionis. Ita Ban-nes, & Le- defma, quos citat , & lequirur Vil- lalebos part. 2. tntil. io . diffic. 19. »«.7. Idem dicendum deillo, qui leindit lrgna m alienis montibus 3 pertis, quod nori peccet, nec (e neatur ad reftitutionem : v. g. tjuando dno loca habent fuum ®onteru feparatum , & habitatores u °ius locifcindunt ligna in monte a lteriu S , & d contra, non peccant, ^ctenentur ad reftitutionem. Lef- iitis/zi. %,aejuflit.cap. 4. Hum. 55 ; At fi mons fpettarct ad aliquam Pnvatam perfonam , eif t pecca- tl wicum onerercftitutionis, leve, lut grave juxta da- n nura il Lat-um.- 79 Idem dicendum d eo , qui Pcatur j.auc venatunn monte , aut Villalobos ubr fupra diffic.lj. nurr?,< 1.&2. Rado omnium harum refo-- lutionum eft , quod leges prohi- bcntes pafcua in pratis , ablciffio- nem iignorum in montibus, pifca- tioncmin fluvijs, & venationem inv lylvis, quando foaec fpečbmtad al- quam commuairatem , fint leges poenales , quaa poftfententiam Ju- dicis obligantad folutionem :atqi>t probabile eft , leges poenales non obhgare in foro conkiendae, unde de Legibus mere poenalibus dicit Navarra s in Manual. cap. 33.. n. 55. Azor. part. i.iib: 5. cap . 6- ^. 4 - Et aliji Et etiam de rnixtis, id eft pras- eeptivis , & poenalibus id affirmat cum Villalobos, Diana part. 1. trači. io. refol. 20. quod totum videri po- teft-in meis Collationibus Moralt- iraB. 3. Colfat. b.per totum, ubi ex profeflb de hac materia trafto . er- go Leges prohibentes pifcationem venationem, pafcua &c. in-monti- bus aut fluvijs commumbus, & alie- aisin modo dičto non obligantin eonfcientia. 80. Ad refolvendam fecundam difficultatem cafus propofiti fuppo-^ no , Theologos d-uo genera cul- parum diftinguere, unum Theolo- gicum , aliud Juridicum : culpa Theologicaeftačlio, aut omiffio, in q.ua intervenitpeccatutn, feu oL fenfa Dn: culpa jufidfracft omiffio aliqua, inquaabsq epeccatoprx- venire aliqjuam diligentiam negligi- Gg' i tur Tračiatus VIL tur , ex qua omiflione deinde ali- quod damnum fequitur. Ad hoc ut injufta damnificatio inducat obligationem reftitutions , non lufficit fola culpa juridica , fed re- quiritur, ut concurrat etiam culpa Theologica. 81. Hoc fuppofito interrogo: ligaftisne, & innodaftis greges, ač inferrent aliquod damnum ? P. Nou P. R. led permifi eosli- beros. C. Prasvidiftisnc, quod, filiberi permitterentur , pofll-nt inferre damnum in feminatis ? P. P. R. nihil fimile cogitavi. C.Contigitnc anteeedenter,ve- ftros greges aliquando fimilia dam- na intulifle.? P. Non P. R« C. Veftra omiffio alligationis gregum non fuir culpa Theologica, ad hanc enim rcquiritur peccatum,: hoc non poteft committi fine.ad- vertentia damni: ergo ,&c. fuitta- men culpa juridica veftra omiffio ob pasdičtam negligentiam ciun enim non praecefftnt culpa Theo¬ logica, ad h$c damna relarcienda non tenemini, ut ante dixi num. 80. hoc docent etiam Sanchez in Sum, part. i. lih. 3. cap. 23. n. 160, Molina &alijldem tenet Azor. 3 .part.lih, 4.«^. 8-§- At primat. Leffias// 4 . cap, 7. nam. 24. « 3 '' 25. Et liedt hoc dam¬ num proccffiflet ex culpa veniali Theologica", fi peccatum mortale non attigillet, non haberetis obli. gationem rdiituendi etiam fuž> ve¬ de VIL Pn-ecept. ni ali Cafpenlis trati. i$.Jifp. j.sg 6. n. 6i.Sanchez lococit. & alij. Iti' ter obligationem enim , & ejas fiindamentum debet efle propor- tio : atqui obligatio refarciendi grave damnum cx injufta damni!. .1 catione caulatum eft res gravis: et- go quando culpa eft tantum. letiš, nulla erk fimilis obligatio. 82. Molina ramen to m. 3. iif/, 713. in proprijs terminis tangens caliim noftrum d-ocet, damnum caufatum ab armentis ablque culpa Domini, aut a filio, vel famuloabs- nec que culpa Parentis, & Heri Herum, nec Parentem, n ec Bo® num obligare ,ad reftitutioneni ciimhaec obligatio oriatur aut«« accepta: v. g. ex lucro obtentoeuc aliena; aut ex iniujla acccptmi, quam requiritur caula culpab Theologica damni: neutrum verifr catur, quando ammalia abicjuecui- pa Domini aliquod damnum i^' runt.: ergo non eft obligatio 1 tutioms. 83. Contra praedi&amdodriM® unica difEcultas adferripoteft>•< Hiti ftplieabi &urno t umen , j ^ accid ?uis acc bamen,. Ilc > licči jjnetur uratus e( 'uftioms [Uter \ n h Et alij. In. & ejiis propor. arciendi daniHi avis: cr- ;tf! kris 3 ' # tangens ianiniiiB je culpi ulo abs- :ri cDomi' lioiftffl jut«r< ito exrt ioni) J Ucet daret operam ret illicita, e netur tantum reftituere, quod “■atuseft, non vero damna com- . onis, quia haec acciderunt Peter mteniiovtm . h Et dato etiam cafu, quod pjiH.exinjufta damnif.c. 2 /9 haberetis obligationcm rcfiitnendi damna feminati , haec tamen obli- gatio non fe cxtendcrct ad totum id, qliod Doniinuscollegifiettem- poremeffis, fedfolumad id , quod >ro tune aeftiniabatur, vel fpes col- ečlurte potuit promittere. Lefiius IH. 2 - de JuJUt. cap. j r. dui. 19. quia bona fperata minus aeftimantur , quam poflcfia : fedficeft, quod hoc leminatum fuerit bonum in fpe : ergo & minus aeftimandum > quam fi.cfletin pofieffione. 86- P. P. R. dico meam culpam,- qudd um Mercenario fuerim fura- tus manubrium fecuris cum inten- tione reftkuendi ipfa die fcquenti, & in loco mei domicilij fuit Excom- municatio lata contra fures. C- Ex ablatione illius manubrij debuitne operarius abftinere per totam diem a labore l P. Ita P. R, C. Dicite mihi, pauperculus hic operarius forte diurno labore aluit fuam familiam P P. Ita P. R.. C. Omnium primo accipere rem alicnam cum intentione eam imme- diatč refiituendi luo Domino, non eft furtum, nifi ejufdem privatio hoc brevi tempore Dominum damni- fi-et. Ita docet Granadus apud Dianam part. 3. trači. 6. reje/. 25. cimi ergo ex ablacione illius manubrij fecurisprovenerit amiffio mercedis diurni laboris, & alimenti fuae fami- liae ( quod rcfpeftive ad per/bnam adeopaupereni fuitgrave damnum ) hac Mo TraBatm Vil De VIL ?r quia fi violenter hoc feciffet, remio nulia tflet: Dixi etiam Domim , Excommunicatio fueritpromulgata contra fures ., & non contra damni- fkantes, commiftumquc furtum in quia fi i!le, quiremittit noneftDo ratione furti fuerit leve, non pote- minus rei, fed tantiim partieeps ftis ergo in currcre peenam Excom- municationis , quae eft gravis, & cum lic gravis , requirit peccatum mortale. Aliudeflct, fi Excommunicatio fuiffet lata contra danmificantes Proximum , in hac enim fuppofi- tione Excommunisationem incur- non eft valida renuffio, ncccom donatio.. P. P. R. Dominus nulio modo remifitmihi debitum. C, Ablatumfuitnealiquid,quod absque amiftione boni nomims, fr nitatis, aut vitae non potuit refti* tuere? Non enim eft obligatior«- riffctis propter furtum inftrumenti ftitucndi bona fortunae cum amif ad lucrandam mereedem diurni laboris huic pauperi neceffarij , qpod gravis damni caufa fuit. Et rano eft, quiain hoc calu, quam- vis materiafurtifuerit in feleviš, da- mnum tamen fuit grave : ergo fi Excommunicatio lata fuiffet contra danmificantes, fine dubioincurris- fetis eamdem ; cum enim fucrit fione , fcu detrimento notabiii fr mae, fanitatis, autvitae, quse funt bona ordinis fuperioris, & uajo- ris asftimationis , quam bon ifoi- tun se. P. P. R. absque praejudicio bo norum potuiflcm reftituerc ? C. Fortdexcerra fcientia,^ 11 ^ Dominus rei in altera re ^rivale 11, ti fuerit lpfi debitor , omifit refr tutionem ? quia per modum recom* penfationis pefletomitti reftitutio« grave damnum, & culpa in ratione aamni gravis, fuit materia & pec¬ catum fufficiens pro incurrenda r _ r ___ poenagravi, qualiseft£xcommuni- utdi&um eft fupra P. P. R. nec Dominus rei a ' tC ablataj fuit aliquo modo niihi ti' bitor. catio ma;or. Otp. I L n ouia hac aliquod nimfi qui aliqi noadfei limilibus interdun nem, lil veniens. I P. mili feci C.Sol ditorihi cepiti < m centi folvens ipfiPetr liberaft qu$ prc aitori lius lib. »«.6c p. p. tivsfol 89. ( proven: uiini re nem ci Superu funt im alio mc po; ni rei, nis, u: r iquez Qiiamv «Esb Mfi uddad i a me iž ipfi > qtia enuffio •ninut :ft Do- iceps : con. modo quod is rdi- tiore. amit ili fr e funt majo afer- 0 bo- quod alen- refti- coffl' jtiot 1 it« idc- P . IV. ParsVK.De Caujts excufantih, a Rejlitut. 24.1 t. Ncgtexitne reftitutionem , ritas currit in noftro cafu. Et ratio juia hac pofita novit praejudicium eft, quia fi Dominus ignoretur, aut ;iiquod creditori eventurum ? Ete- bona fint incerta, tota quantitas nimfi ex rei reftitutione poflet le- debita Domino difpenfatur panpe- qui aliquod damnum creditori: v. ribns ; durum eftet poftniodum ,1 a - obligari ad ejufdem reftitutionem comparente Domino ; eflct-cnim unius rei bina reftitutio : Sedfic eft , qudd compofitio fafta cum Bulla mquivaleat in foro conlcien- tiae reftitutioni faciendte pauperi- bus: ergo fačht compofitio n e cum Bulla ex ignorautia Domini , aut incertitudme bonorum , quamvis idem pofteacompareat , nuiia erit obligatio reftitutionis in foro con- fcientia?. Iiftuper Ponti-fek .incafu incertitudinis bonorum habetdo- ipfiPctrus, in foro confcientjae fum minium exceikfttiae fuper hujufmo- iiberafolvendo Petro iiia centum, di bona , & poteftatem transferen- [tiaepro ipfo folvi Joanni ejusere- di eornm dom i nitmi, quae poteftas itori, ut cum Sjrlveftro dicit Let concedituriu BtiiJa compolitionis t j.quodeauteretur proemendovi- noadfcinebriandum, autproalijs limilibus malis , tune pofium , & interdum teneor difFerre reftitutio- nem, ufquedum ceflat hoc incon- veniens. I P. R. ex reftitutione non ti- mi fecuturum hoc inconveniens. GSolvitne tecjuivalens aiicui cre- ditorihujusPerlonm , cuifurto ac- cepit? qiuafi Petrus debeat Joan¬ ni centum , & ego Petrp centum, folvens Joanni centum, quajdebuit fius /ib. 2. de JuJlit. ca£. 16. dub. »m, 60. P. P.R. nulli squivalens rcifur- tivaefolvi. 89. C.Omiffio reftitutionis forte provenit, quia ex ignorantia Do¬ rini rei a bla ta; fecit compofitio- cum Buiiis , aut cum aliquo ^pcriore ? Etenim n , dum bona ftntincerta, fiatemn Buiiis , aut a [‘omodoiegitimocompofitio, li- poftea habeatur notiaa Domi¬ ni, non eft obligatio reftirutio- ergo &c. P.P,R. rnfi! a m feci compofitio- nem cum Bulla, nec alio modo, quia fernper novi verum Dominuni rei a me ablata?. 90. C. Forte fuit in neceftitate extrema conftitutus , qua durante certuni eft, non dan oblig.fi tionem reftitutionis .• qum mio muki Au- thores fentiunt, neceftitatem quo- que gravem tempore line durado- nisexcufareab obiigatione reftitu¬ tionis : quod non reprobatur in n ‘ s > ut videri poteft apud P. Hen- Propofitione g6--damnata ab Inno- tu luez hb. j. cap. 34. K«w.6r.Qui ccntio XI. adimttentc furtum in S lla nivis loquaturibi de bonispof- g.ravi neceftitate j quia hcec propo- ^sbona fide , eacjemtamen pa- fitio non loquitur de cafu non re- Hh ftituendi Čapu t V,. De Contraffibus. Ltera radix 5f2 Traftatm VIL De VII. Prgcepto. ftiruendi, benč vero non furandi, ireftitutio , licčt eamdem debitot qui funt cafusdiverfi ; uthabetR. : fubeat : aliae dantur caufeexcuiiu. P.Torrecilla fuperhanc Propofitio- te s a Reftitutione, cjuae pofluntvi. nem traft. 5. Conful. 10 . num. 78. deri apud .Leffium , & Villalobos P. P. R. ne c in extrema , nec gra- Joeis citatis , & apud alios Authorcs, vi ncccffitate fui conftitutus , qua- casque omitto 3 quia relatae liintnj. rum al.terutra me cogeret ad diffe- gisadpraxim. rendam reftitutionem. C. Quo motivo ergo eamdcot diftulit, vclneglexit? P. P.R. quia nonpotuireftituerc, nifi vendiaiiTem aliqua grana pro tune pretio infirjio vcndibilia, quo* rum akius pretium adhuc fpero. C. Iliius rei Dominus patiturnc aliquod damnum, vel neccffitatem ex hujus reftitutionis dilationc ? P. Non P.R. C. V. D. juftam habet caufata differendi reftitudonem;quae qua,n- do fine notabiii damno non poteft gis praciicum, & necefiariura, tan- fieri, iemper poteft protra.hi ufqu.c gam, pro maiori clantateho:cap# dum cefiet tale damnum: innoftro in partes .dividendo, cafu V. D. non potera.t reftitucre 91. Etin prim is fuppono Con- absquc notabiii damno fecuturo ex tra&um definiri, quod fit venditionegrani minori pretio : er- tx c/ko vitro citrojue oritur oili^tii' go potuit juftd differre reftitutio- id eft: contra&us eft pačhimi^ nem ufquead merementum pretijo hoc linutatur , quando creditorex dilationc reftitutionis paifuruseflet *quale damnum , in hoc enim cafu deberet fieri reftitutio , etiara cum damno debitoris. Ita Villalobos in Sum. tom. a. trači. II. dijfic. 20 . n. 7. & 8- Idem dicendum in cafu gravis neceflitatis, nempe, quod, ficre- ditor cx dilationc reftitutionis gra- vi prematur neccifitate, fit facienda ex qua oritut etiam onus, & obligaiiore- ftitutionis , eft Contra&us, cujut materia , cum fit tam diffuft &cx- tenfa, gra ves, & plurimas difficub tes patitur. Qiiarc ut proccdaiu cum diftin&tone in hoc opere iii- tenta, illud ta n tu m 3 q.uodeftma- conventio duorum vel pluriumin- terfe, ex quo ntrinque oritur obii- gatio; vel ut ipjum definit Arago- nius 2. 2. Ojjj- art, 1. ConfflM ačlus Jufiiti* commutativg, utrfaf f ur tem coHigantu, Dicitur< 5 «f ti a commutativa , non diftributivf nec legalis; quia Juftitia diftnb^ 1 ' ■ya efttotius ad partes : nempe^; perioris noimne Rcipublic® r ° cum aequitate juxta merita p artl j tis jottim: miniftr butum d part cctur ii ijapat 92. . ion > ; onerof iitra.qu( ita uto ieaf ol in emp qua eir nem pr mcrcet tul j- c« partes Contr; trilli; fium u Obligui fone, rtcipit iUtdoi Aliq minati natidii tifico in voc; padi, ftuatuc cies: l “um, runian ius-,«; »teol; /«io, 1 legalis auteni eft partinni^ det nul kbitot KCUilu. runtvi. aloboi horcs, Ui t M. oritut itiotc- , CUJIli & n- iculti- :cdain ere in- ;ft na- i, tan- : capt« Con- i3uti] 'izlili n, vel lfflin- : .obli- ,rag°; M itnf \J4'’ itiv*> ibuti- ie Su- z 0 rtitD' m a« )0' Čaput V* Tan IX. pttmi: nenipe quando fubditi fub, miniftrant Rcipublicae aliquod tri, bututn :• Juftitia Vcr 4 cftttufincativa' partis ad partem , & h«c exer, cetur in Contradibus,* iij; qiiib«& laaparsalteriobligatut:;. 92 . Aliqui contradus funt one,: iofi > allj gratuiti vel- Iucrativi, oneroli illi dicuntur , quibus ex iitra.que parte indiicitur obligatio, itautobligationiunius cottefpon- dcat'obligatio’ alterius partis j ut in emptione ,• & venditione , in (jua emptor fc obligat’ ad largitio- nem pretij, & venditor ad dan dam mcrcem , contradus quoque mu¬ fu), census, & ali j, in quibusfambse pirtcs gravantur , funt otvefofi: Contradus gratuiti Iucrativi dicun- turilli , quiinutilitatem, & profe¬ sura unius partis redundant altera Obligationi iubje&a, ut in promif fone, ddonatione , in quaunus fccipit rem, quam libcrc promittit r JUtaonatalter; Aliqui Contradus dicuntur no- ®inati , alij innominati: inrtomi- lati dicuntur, qui proprio, & fpe- tiiico nomine carent' , & fiftunt ' n ' ! ocabulo generali Contradus, padi ,, vel connnutationis , hujus ^atuor funt: modi , & velur fpe- c i £ s: Primuseft , do , ut des, do vi- n um ut des frumentum do pe- cnniam , ut des utenfilia: Secun- “ Us )Utfacias v. g. do frumentum, colas mihi vineam , &c. Tei tius, ; ‘ c,0 i ut des: colam tibi vineam, ut ^niihi frumentum > &c. Quartus, Ve Contraflibus . /acio lUtfacias colam tibi vineam, ut paičas mihi oves , reficias mihi domum , ubi nomine faccre etiam rion facere compraftiendi debet: v. g do tibi frumentum, ut defiftas ilitc, & ne accufes me, &c. Contradus riominati illi dicun- tut > qui non fiftunt in nomine ge¬ nerali contradus } vel padionis, fed tranfcunf in proprium , & Ipe- cifictim riomen, ut etnptio, vendi- tio, locatio ,< Ibcictas, Commoda- tum, depofitum Sponlalia, Ma- trimonium , &c. diferimen autem eft inter utr6sque contradus, qudd in nominatisimmediate poft eorum cereErationem orfatur obligatio il- los adimplendr: fed in innomiilatis haec obligatio’ non habetur in foro' externo, ufque dum una ex parti- bus adimplcat obligaticnem. Alij Contradus dicuntur /ponajde/1, alij ftriBi Juriš i quo;thr, differentia: notitia , licer inrerdum poflitefle necelfaria pro foro interno ,■ prae- cipue tameii iniervitproforo excer- no 5 ideoquc bos prretereo remit- tens ledorem ad Inftituta de siti §. ABionum autem. Et in Glofta ibi vtrb.bova.Jdei. 93. In aliquibus ContradiBus transfertur dominium plenum, in alijs folum donnnium mile, feu ufus reig aliqui funt utiles pro ambobus contrahentibus ; alij uni foli 5 in aliquibus eft obligatio recompen- fandi damna exlata tulpa , in alijs?* levi , & in alijs ex levijjma j dequi- busomnibusmox diiferamnumero H h a 95. *£f TraBatm VIL 95. 96.97. ubi ab inicio cujufcunque contra&Us affignabitur ordinatim cjusdefinitio, & eiplicatio. Etut incipiam alocatione , dico , loca- tio eji' contraBus onerofus , quo res , vel perjona conceditur ad ufurrt , vel fruBum pr o pretio. Dicitur Contra- Bus onerofus , quia ambo contrahen- tes gravantur : ille , qui dat rem, feulocator privationeejufdcm gra- vatur, & ille , qui recipit, feu con- dudor onere lolvendi predum Io- cationis. Dicitur, quo res , velper- fona , quia poftunt locari res: v. g. agri, domus, & etiam perfonse , ut fervi, mercenarij, qui eonducun- tur pro certo ftipendio. Dicitur conceditur ad ufurrt , quia in contra- dulocationis,&condudionis non transfertur dominium plenum, fed tantum dominium utile , feu ufus rei. Additur , vel fruBum , quia (i res eft frudifera , in condudione datur poteftas fruendi frudu \ ut quando conducitur aliquis ager, vel hortus ad habendum frudum pro aliquo pretio. Condudio vi- ciffim ejl ContraBus onerofus, cpuo res, vel perjona menda , vel fruenda certo pretio conflituto ab altero fufcipitur. Castera pertinentia ad hunc con- tradum condudionis, & locatio- nis lequens pars declarabit. Pars I. De Conduttione , & Lo- catione, 940 P.R.meaccufo, quddqua- A • dam die ad conficiendum De VIL Pr£ce pto iter conduxerim unum equutn,qui aufugit j nec potuerim ipfum ffi . venire. C. V. D. adhibuitne debitam di. ligentiam in cuftodiendo ipfum ,ni aufugeret? P. P. R. permifi ipfum ad portam diverlorij, quod fui ingreffus. C. Hic Contradus conducendi equum dicitur Contradus locatio- nis, & condudionis , qui obligat ad reftitutionem , quando rescon- duda perditur ex culpa levi, ant lata condudoris. 95. Pro cujus inteliigentia fup- ponoprimo, culpam /uridicamdi- vidi in latam, levem, & leviflimm Culpa lata eft omiffio diligentiii quam quilibet etiam modicumcir- cumfpedus adhibct in confervan- dis rebus : v. g. permittere equum folutum ad portas Hofpitij, cftcsl- pa lata ; cum quilibet etiam im piens alliget ipfum ad lignum > w aufugiat. Culpa leviš eft omiffio diligentiii quam homincs prudentiffinii , 8 cautiffimi habent in cuftodiewl ls rebus : v. g. vir valde cautus noD tantum ad ttabulum equum reponit) ibfque iigat, vcriim etiam conatut claudere portam tentans, anpo' 1 " apcriri , utfitfecurusde ejusd^' fura. Omiffio vero hujus dilig ent!l in claudendo portam , & prob^ - do an fit claufa, vocatur culp 3 viffima. . .■ 96. Siippono fecundo , dan quos Contradus favorabita ^ tam 1 ftusC tuitd i ufum tirni ii datari Alij dunti tem v gratui trditi tantur Alij traher tione domu: locatc enim J Sioni: catorl reiloc >• tuni cc rem, 1 reftitu Miti levi, r dunt t pientis obliga datur e kviflia utilitat dum c l >onis ^ a ta, ai Ex < ciitn V hic fii lum in. itam di. fum,nc portaa s. lucerni ocatio- obligat rescon- vi , ant :ia fup- camdi- ffimm ;enti$i um cir- fervan- eauiiu cftcn!- m infi« n , ne entift ni) & ietidis s iiod ponitj »natur po® elan- enti* oban- ps 1 £ ' ri ali* tfli' tuffl Cap. V. Part L De Condučtione , &c. 2f- tam recipienti rem : v.g. Contra- condučtionis , qui in utilitatem jhisCommodati, in quo res gra- fiiam, & locantis cedit, & perdi- tuitoccnceditur commodatarioad tio eqni ex culpa lata -pravenerit ufrnii temporalem , qui cedit tan- ( fiquidem non adhibuit diligen- tum in utilitatem ejufdem commo- tiam ab omnibus pra&icatam ) in- dararij. - fertur, inquam, qudd teneaturin- Alij ContraČfris dantur, qui ce- tegrum valoris equi pretium Dorni- duntin utilitatem tantum tradentis no reftituere. ftm : v. g. 'Depofitum in qtio res gratuitd cuftodienda depofitario traditur •, & noc cedit in utilitatem tantum deponentis rem. Alij dantur, in quibus ambo con- trahentesproficiunt: v. g. in loca- tione, in qua conducitur vinea , domus, ant equus cum utilitate locatoris , & conduftoris ; hic enim habet ufmn & frudtus condu- Sionis, feu rei condučfts; & lo- cator babet pretium locationis, (eu reilocatse. 97- In Contradlibus , qui tan- tum cedunt in utilitatem tradentis Ie m, ut in depofito, habetur onus teftituendi rem , fi ex culpa lata »erditur , non vero , fi cx culpa ev b velleviflima ;Inillis ,quiten- dunt tantum ad beneficium reci- ^ontis , utinCommodato, datur ^ligatio reftituendi rem , fiveper- at w cx culpa lata, fivc levi, aut ev iflima: In illis denfque , qui in Ut 'lttatem amborum contrahen- tlllm cedunt, eft obligatio reftitu- ' 0n *s, quando res perit ex culpa ata »aut levi, non vero leviffima. N x quo aperte infertur , quod, Ofu V. D. conduxerit equum , 8t ‘ c contra&us locationis , & 98. Aft advertendum , quod li- cet fecundum communem opinio- nem , fi res perit ex culpa levi, de- tur obligatio reftitutionis in aliqiri- buscontra&ibus , prcutdixi num. 97. Sotus tamen fentit de Ju/Irt. & Jure lib. 4. 0 ^' 7. a rt. 2 . §, Dubium att~ tem eftpag. mihi 352. ( non lib. ort. 3. uti videbis eum citatum in Na¬ varro cof. 17. num. 185. & in Ludo- vico Lopez tom. 1. cap. 197. §. In - fuper. quod in contradu commoda- ti, autprecarij ( in quo res cedit in utilitatem tantum recipientis) quamvis pereat exculpa levi, non nt obligatio reftitutionis in foro confcientire , dummodd non in- terveniat culpa mortalis in ejusper- ditione. Credidcrim namque infero conjcientidt levem culpam commoda- tarij mn obligare eum ad reftitutionem , nifi fit mortalis apud DEutn : nam d venialibus vix 'bomo liber ari pot eft e quart propter illas non eft bomo tantu potna pledendus . aut mulBandus. Hace funt verba Šoti. Lu do vic us Lopez ubi Jupra citat Vičioriam ejufdem elTe opinioms: Sic paritet Ledefma ait , hoc idem fentire Henr.quez , Sa ,. Caftrus-Palaus. tom. 7. trail. 32. dejuftit. commutat . H h 3 dijp ; tj.6 Tračtatus VIL De VIL Vrcecepto. difp. ;■ punB. 6. num. i. & Leflius mutuum differt acontra&u com fl . dejuftit. lib. 2. cap. 7. dub 8. »«w-43. dati , precarij , & alijs, in quibm s hanc opinionem ut probabilem te- lolum transfertur ufus rei, & not net,. faltem ante fententiam Judi- dominium , ut in mutuo. Dicitur eis non efte obligationem reffitu- cum ontre fohendi ad tempus •, mia tionis , quando res perit ex culpa de rationeintrinfeca mutui eft, ut levi, aut leviffima , non folum in mutuator aliquo tempore careatte contra&u commodati, aut preča- mutuata. Additur ;w ajuivalm'^ rij, Sed etiam in contra&u con- ex duplici caufa: primo, quia mu. dudionis , & pignoris,, quiadeges tuararius tcnetur lolvere ad$qua- fancientes , & obligantes; ad refti- litatem arithmeticam , ac valorem tutionem, quando res peritex cul- fibi mutuatae,, fecundo , quia mu- pa levi , aurleviflima, funt pofitivae, tuator vi mutui non pott ft aliquid qua2 pro interno confcientias foro ultra fortem exigere , feu aliquid non videntur aceeptari. Verum excecens valorem rei mutuats, eft, quod opinioeontraria fitcom- ali as cflet ufura.. Utrum alijsde munis , & ufu recepta , opinio ta- caufis poffit aliquid? ultra fortem men Šoti videtuc miBi non» impro 5 - accipi, ex fequcnt.busrefoltition]- buspatebit r & in trad, 10:/»«■■ plic'ationt Eropofiiionum 41. & 42. <1 Innocnntio XI. damnatarum, necwn in 2. part: hujus praxis traB. 17.1» explicatione Ero popit. č^2,ab Aiex0tn VII. damnafat,- ' Utuum communiter dici" 100. P. P. R. Confiteor , quo - , quol n Petro 1 :um i# teardem utuiji® ir doffli' tariuffl) ofitaim >babil £ ) berctm itiusdu- debcr £[ Caput V.Pars. II. De Alutuo , & Ufura. 24.J eftdubium , an fitaugendum, vel mutuator ratione lucri ceffinns mintiendum tale premim ^ non eft ufura mutuarecum hac coaduioae: *quaii enim periculo fe exponunt mutuator, & mutuatarius. P. P. R.. fuitopinio, qudd prc- tium frumenti eilčt augendum in Menic Maij, & in reiiecontigit. C. V. D. babuitnd inteimanem fervandi frumentum ufquead Men- fcm Maij, quo temporc altioripre- tio poflet il1 ud v e na ere? P. ltaP.tR. C. V. D. mutmvitnc hoc frumcn- tuni Petro fpontč , vel ad preccs itjufdem Petri;? P. Ipfemet Petrus rogavit pro hocmutuo obtinendo. 101. Abfolute loaucndo eft ufu¬ ra nmtuare in Menfe Augufti fru- montum , ut rcftituatur in Majo, dMndo praeiumitur augendum ip- pretium j ratione tamen lucri C£ ffintis poteft mutud dari cumhac c onditionc : quia fi V. D.fervatu- ric rat frumentum ufque ad Majum, rcaliter hoc lucrum rcciperetven- ® en do tale tune altiori pretio : er- S°non eft ratio , cur ad prasftan- beneiicium Petro fuo lucro ‘fnltretur, Et quamvis aliqui Ca- nonifte hoc limitent , diccndo, <[nod lucrum .ceflans poflitaccipi, t ' Uj,1 do mutuator rogatusa mutua- , ,ri ° mutud dat, non vero, quan- jj° 'ponte, & ex propria voluntate ] Q ° f Ca §it i communis tamen Theo- q|°, rUll i contrariumfentit, nempe ^ alterutro cx his modis poffit pretium ,alterius tenvporis paciici, & ejufdcm intcrcile accipcre. Mo- lina de JuJht. tom. 2. dijp. 315. Lef f 115 lih. 2 . de Jufiit. cap. 20. dui. ! I, mm. 30. Villalobos/i»r;.2J. trati. 22. .diffic.ft.num.^. 102. Dicatmihi, pro cuflodia, & c o nfervatio n e h u ju s fru m en ti dc- buiffetnd V. D. aiiquas expenfas fa- cere ? v., g. conducendo aliquod horreum, aut folvendo perfonam aliquam, ut illudcuftodiat? E. Non P. R. quiain me o horreo podita tantiimaliqua diligentia po- tuiffem illud cuftodire. C. SemfTetnč pro cer,to hoc frumentum :ufquead Majum ? P. Ita P.R. quia magna quaini- tas mihi fupererat, quam absquc dubio non confumpfiffem. C. De lucro ceiiante Mutuatori cx luutuodcbent detrahi expenfje faciendas in confcrvatione rei mu- tuatae ; ab his enim eximitur per ejus translationcmin mutuatarium; debet etiam minui aliquid juxtama- jorem certitudinem lucri fperati, ut dicit commune axioma Thco- logorum: Id ^uod ej injpe , non a,qui • follct e i , cjuod ej in Jure. Siquidem ergo V. D. nulli expenfae fuccum- bcrc debuifletin cuftodiendo fru- mento ufque ad Majum , potuic hoc padlo mutud dare ratione lucri ccffantis. 103. P, P. R. etiam me accufo, quod poftquam Petrum mihi debi- torem ccntum regalium ad judicium citavi, 24 ^ TmBatus VIL citavi t ab eodem rogatus pro ali- qua diiatione temporis, confenfe- rim ea conditione, ut, quandocum- que occafionem haberet eniendi raerces, in mea officina emerct. C. Quamvis aliqui Dolores ci¬ tati a Xuneno tra&. Je llfuris n um. 6- fenferint, pro diiatione Iblutio- nis pode a Mutuatario exigi aliquid ultra fortcm : hoc tamen de praefenti eftimprobabile, & tanquam fcan- dalofum ab Alexandro VII. in Pro- pofit.42. damnatum. Videatur ejus expIicatiow2./w/. praxistra&. 17. 104. Pro hujus , & aliorurn in hac matcria cafuum refolutione luppono , ufuram ejfe lucrum tx mu- tuo: id eft, lucrum, quod excon- traftu, &vi conrračtus mutui exi- gitur, ita ut extra huncin nullo alio contra&u podit committi uiu- ra. Advertendum tamen eft, quod hicContradus mutui in alijs enani Contračtibus lokat pailiari, ut in fequentibus cafibus patebit. Petrus vendit Joanni creditd pannum, & quia creditd vendit, cariori pretio vendit: hic contra&us quamvis videatur venditio , non eft tamen venditio, led bene paiiiatum mu- tuum ; idem enim eft , ac fi Petrus daret Joanni pannum , &Joannes illico Tol vcret juftum pretium,quod deinde Petrus immediate mutud daret Joanni ufque ad tempus prte- fixum mercis creditd datae: quare hic contradus tanquam uTurarius damnatur ab Innocentio XI.inPro- pofitione. 41. ds VIL Precepi. 105. Idem contingit in contri. du Mohatra, in quo Petrus vendit Joanni fummo pretio mercem ali. ouamcumpado, utJoannesdein. de pretio infimo retrovendat Pt. tro: hicquoquecontradusefl:ffiii. tuum palhatum; idem enim eft, li Petrus mutuaret Joanni valorem mercis pretio infimo , & poftea ab ipfo pretium rigoroTum exigeret, TaliscontradusMohatrae damnati ab Innocentio XI. in Propofitionc 40. Hoc eft , quod accidit incaf V. D.quiaperidem fuit, acfiV.D, fuos centum regales a Petro exegi Tet, & fccunda vice eosdemipi mutud dedilfet ea conditione, ut deinceps quandocumque indige, ret, in fua officina mercesemeret 106. £t ut clarcpatcat, utrni) ličite hoconus iraponere potueriti ncceffe eftTcirc, an V.D. vendideri' merces.Petrocariori pretio,quao inahjsofficinis .3 P. P. II. Gurrenti pretio mere® ipfi vendidi* C. Res vendita a V. D. fuitne'' 3 ' loris, & bonitatis aequaiis merci^u alijsvendibili? P. Ita P. R. C. Officina V.D.fuitnevalde^ mota a dorao Petri , ita urinci#' dum pateretur ad ipfam ^ dendo ? P. Non P. R. C. Concurrentibus circam^ tijs sequalitatis pretij , bonjj aeque facilis accefsu 5 I ... J/*/*! ( S,Antor 1 ,traB. J marecui fuam of tmendis con!equ« iicikpot folutioni' tonditioi non fuit tuum: R, corrobor tm.tuo lumperc* ufura. J lum perc ttenim , l c erant: & mit in vc emptori ( (udeom toptioni: 'uit r erp uenter 1 us. Mhilot fommuni homaS’ 'edina/; °lina to e riquea '“umdart Jt quiV.D ber tas tfip mercis , .tuuc uum £ fuam offiemam ac ad alias, ' n me p ontts. vendit :m ali. s deia- at Pc. :ft mu. eft,ac iloreui fteaab igeret, iinatur fitione incafu G V. D. exegif- ;m ipfi le j ut indige- ;meret. utri)® •meriti diderii , quam nerceo itneva- ierci»i> »Iderc- accf' SP' Caput V. Fars III. De emptiombus , &c. 2$p j, Antoninus, alij citati a Diana p prt. ro : in hoc contračhi iibertatein ade- 8- refol. 59. Licitum effe mu- mit Petro emendi in alijs officinis: tiare cum hac conditione, utPetrus ergo impofuit ipfi onus pretio ajlima- liiam officinam frequentaret pro bile j & fic licet mutuatario nullum mendis mercibus neceflarijs ; & aliuddamnum adveniat, quam pri- tonfequenter in hac opinione. V. D. vatio (ute libertatis , mutuare cum fcitdpotuit confentire in dilationem ante dieto onere & conditione ufu- lolutionis fibi debitse cum antedičia ra eft. conditione ; fiquidenrr hcec dilatio' 107. P. P. R. non impofifi ipfi hoc nonfuit palliatum , & virtuale mu-- onustanquam debitum ex juftitia, tuum: Ratio autem hanc opinionem fed tantum velut debitum ex amici- corroboranseft,quiaufura eft-lucrum tia, &novacorrefpondentia. trntuo: atqui V.D. vi mutui nul- C. ISfihil refert, quia non folum : lumpercepit lucrum: ergo non fuit quando exigitur aliquid ultra [ortem dura. Minorem profto , quia nul- ( fors dicitur res, aut quantitas mu¬ lim percepit lucrum ex fibi debito, tuata , & ultra fortem illud lucrum, ttenira , fi centum regalium fuit ere- qUod ex eadem re mutuata percipi- ditor, centum quoque folvendi tur ) tanquam debitum ex juftitia, »ant: & fi aliquod commodumha- eftufura, fed etiam quandoexigitur buitin vendendo fuas merCes Petro tanquam debitum ex lege bonte ami- emptori ex vi pačti antecedentis, citice; & contrarium ut fcandalofum illud commodum ex contracfu reali damnatur ab Innoeentio XI. in Pro- tmptionis& vendftionis ortum ha- pofitione 42. luit: ergo non ex mutuo r eonfe- |uenter non fuit, ulurarius contra- Pai'3 III. NMominm contrrfa opinio eft Dt emptiomius, & Veti - »mmunis , quam toetur cum D. ditionibus. bonnaSylvefter verb. ufura. iv .3. 1 °8 C] Uppono' , quod Venditio Jit ^dina in Sum., lib I, ca^ .14 §. 27. & ContraUm onerofus , cjuo tra~ iitur mer cespro pretio h &emptio Con- traBus onerofus. dimidium excedens valorem , &ju- ftum pretium : vel emitur pro 30. quod eft dimidium ejufdcm pretij, li¬ čita eft hsecvenditio , &emptionon fblum in foro externo, verum etiam ininterno. Hanc opinionem utpro- babilem refert Murcia num. 31. ejicf- dem rejo L &n. 2 Q. dicit, fuifie appro- batam a pluribus DD. Salamancaej, &Alcala : Etratio eft , quia feienti^ & confentienti nullafit in jur in: Atqui tam venditor, quam emptor fciunt pretium rei efle luperius, aut inferius, majus, aut minus (fupponimus enim nullam intervenire fraudem , aut , * dsceptionem ) & nihilominus vendi¬ tor voluntarie vendit inferiori , & majon pretio emit: ergo muumi^ contr adibus nulli fit injuftitia in fen. fuhorum Authorum, quorumdo. drinam non Iequor. 11 6. Cum hac multum coincidis opinio Molinat tom, 2. de juJUt, tri, 2. difp, 351. num. 4. Reginaldi, j| aliorumapud Dianam part. 5. tri 14. refol. 36. quidicunt, in emptio- nibusprsdumi, quodvenditordono det juftum pretium emptori, quando neceflitatenonurgente, fedexlibt- ra lua voluntate vendit rem nimisvi- li pretio , nec aliqua fraus, autde- ceptio intercedat. Idem poteftdici de emptore nimis alto pretio, tjuod acceflum pretij donet venditori, quando fpontaneč emit : furV.D. fpontaneč vendidit equum , nec ut iuppono ulla fuit fraus: ergo prafr mitur, quod fur fecerit donation« excefsus valorisequi. 117. P. P.R. praetcrea accufoni! angi aliquo fcrupulo , quod umi vas vini vendiderim , & pro quoli- bet pondere vini fex regales ex#f- rim, cumtamen in loco meid® 1 ' cilij fueritlege taxatum, propon P ;C ’ tium rerum unum effeintrinfed 1 ®' aliud extrinfecum. Pretium in tr,l j' cumfeunaturale defumiturexbo | jj tate ejufdem rei, & hoc non - , ftit itf indivifiiili , led habetlati 11 ^ cP l ' nem m Spreti erit 9. trinfeci exbon Lex, a ouandc frumer hoc pr< intimi, in indt Ltge. Do£ non in bus fui frttii, trinfeci cbinse nem. j eialijs 118. tumfu: tero, turpre P. It C. 1 tatisip P. I fimum c.: lit gra- Sendo ntdoc 364.» Jo mi ®bon pretio vendi in fen. M do- »incidii ‘. trd, .dij . trd, mptio- rdono [uando šlibfr misvi- aut de- :eft dici •V. D. necut prelit ionetu aforat unuffl quoli- ;xcg(- doroi- ionde- ipi dt- abibo- taffi ,ptc- jfllfflt ntriff ; boni' c on®' Caput V. Fars III. ueminfimi, medij, & fummi: v.g. (i pretium medium fit io. infimum er it 9. & fummum 11. Pretium ex- trinfecum feu legale non defumitur exbonitaterei, led extaxa , quam Lex, aut judexipfepraefcribit: licut mandoaLege fancitur , ut vinum, Irumentum & c. tanti vendantur: & hoc pretium non habet latitudinem infimi, medij, & lunami, led confiftit » m&ivifiiili j nempe in taxato a Lege. Do&rina deindc relata , quando non infertur damnum in contracli- bus [upra , vel infra dimidi um jujli fntii, folum intelligit de pretio in- trinfeco : quapropter vi hujus do- drinte V. D. tenetur ad reftitutio- nem. Ad videndum tamen , utrum «alijs principi js polfit V.D. excufari. 118. Dicat mihi, Vinum vendi- tomfuitnž potentius , ac meliusal- ■ttto, quod communiter vendeba- topretio k Lege taxato 1 P.Ita P.R. C. Fuitnč notabilis exceflus boni- tatisipfius luper alia vina ? P* Ita P. R. fuit vinum pretiofif- timum. C. Hoc polito V.D. nullumintu- J gravamen , aut injuftitiam ven- «cndo vinum altiori pretio quia, ®docetMolina/owf. 2. dejujlit. difp. num . ii. & alij Do&ores; quan- ,° merces aliqua multum excedit ^oonitate alias ordinarij vendibiles Mo taxato , poteft altiori pretio ad proportionem lui exceflus “toutstte. Et ratio eft; .quia res , De ContraBikis. 2/3 quae notabiliter funt inferiores in bo- nitate alijs , qute ordinarie vendun- tur, .non licet eas vendere pretio k taxa affignato: «rgo a contrario rest, quce funt notabiliter fuperiores in bonitate poterunt altiori pretio ven- di. Si vero excelfus elfet modicus, non liceret excedere taxam ; licut quamvisaliquantum fitinferior non per hoc illicitum eft taxato pretio vendere. x 1 $f£x hac Molinte opinione mul¬ tum roboris aquirit illa Navarri, in Manuali cap. 23. num. 8 3 . Et aliorum docentium , quod valde fterilibus inannis pollltvendi frumentum ca- rioripretio, quam aftignatum a taxa communi fertilibus in annis : v. g. taxa eft, ut frumentum lemper ven- datur quinque regalibus ; venit an nus valdefterilis , tune poteftvendi fex, aut plus ad proportionem aug- mentifterilitatis. Et ratio eft; quia utpretium fit juftum, debet eflera- tionabile: non eft autem rationabiie: quod frumentum vendatur eodem pretio in anno fterili,ac in abundanti: atqui neque rationabiie eft , quod merces notabiliter melior communi vendatur ficut ha:c eodem pretio : ergocariori vendi poteft. [ 120. Cum opinione Molinae co- incidit etiam altera Leflij lii. 2. de Ju [lit. 2.c ap.21 Jui.11. n. 87.B0n.aci- n xdifp. %.decontr. tf. 2.punB.6.n. 17. & aliorum, qui docent, quod vendi- tor frumenti, vini, autalterius mer- cis notabiliter excedentis in bonita¬ te alias ordinarij vendibiles pretio I i | Legis 2ff Tračfatus VIL Legis pofllt egregio vino milcere aliud mediocre, autaquam, velle- lečtiorr frumento aliud inferius; ita ut in bonitate a:qualeremaneat alijs, quae ordinarič venduntur. Et ratio #ft,quiahic venditor nullum gr ava¬ ns en infert emptori, cum vendat ip- II rem tantcebonitatis, quanta’ alibi habetur ; nčque Legem ofFendit, cum vendat taxato pretio rem in bonitate huic atqualem: atqui ven¬ ditor rei in bonitate (uperioris cario- ri pretio gravamen non infert em- ptori, quia merces eft acqualis quo ad bonit»tem pretio, neeLegi, li- quidem haec ut rationabilis taxavit tantum res communiter vendibiles, non vero alias in bonitate liiperiores: ergo mercem notabiliter meliorem altiori pretio venderepoteft. iii. Demummeo judiciotenen- da eft doctrina lupra dieta Leflij M>. 2. Je Jufi . cap. 21. dud. n. num. 50. Navarri,Azorij&aliorum, quos ! ci- tat & fequitur Baflatus veri>. venditio 7 ium. 19.qui docent, lieitum efle ven- dere remaliquam cum vitio occul- to,quando vitici non infert damnum, «ec inutilem reddit rem emptori, minuendo tamen ipfius pretium ad proportionem minoris seftimatio- nis, qurefitdeeadem propter occul- tum vitium: & calu, quoemptor ea intentione emeret, ut revencle- ret, tenetur primus venditor mani- feftare vitium, nčhic fecundus com- jnittat fraudem vendendo ipfam al¬ tiori pretio ex ignorantia defectus. Ratio eft, quia miauendo rei pre- DeVII. Pracepto. tium juxta minorem sftimationtu propter defečtum , quem patitm acquiparatur pretium bonitati rei: atqui venditor rei bonitatis majoris communibus fupra taxatum prt. tium, tequiparat valorem mercii pretio: ergo ličite hoc facerepotd Pars IV. De Commodato , Precario. 122. C Ommodatum ejl contr£», res alicui gr atu conidi- tur ad certum ufum. Dicitur Cin- traftus: in qua genericč convenit cum alijs contračtibus* Dicitur, f res alicui gr atu conceditur , ad fignifr candum quod commodatum fitcon- tračtus gratuitus , per quod diftin- guitur aMutuo , locatione, vendi- tione, & alijs contračtibus onero- fis: quia in commodato ufus rei gratpito conceditur. Additur d certum ufum , quia in hoc contrad non transfertur dominium rei 1» commodatarium, led tantum ^ conceditur ad differentiam m"® 1 ’ venditionis, & aliorum contrae® - um, in quibus dominium rei trans- fertur 5 ex quo conftat in contrad bus, in quibus transfertur domini 1 '" rei, non efle reftituendam ean^ 1 ” rem in individuo, bene vero in e 0 "' modato, 125. Precarium lecundum J ur '| confultos eft , quod pretihut conceditur ad ufum tamdiUi di&U) f ' Caput V. P dr s IV. De ContraBibus . 2 // ftvMverit eft contradus , in quo terminatum fuit mitri conceffa, conceditur Sgratuito , & abfquelu- ao usus alicujus rei, ufquedum Do- jninus eamdem repetat, sicque in jioc contradu non transfertur do- minium, .fed folum ufus rei, & qui- dem «ratis , ficut incommodato, a quo per hoc diftinguitur , quod in commodato detur res ad certum lifum & tempus; precario vero con- ceditur ufus rei indeterminate uf- quead repetitionem, autr-evocatio- Etn conceflionis usus; & quamvis, urdichm eft fupra in hoc cap.part. i. m. 87. in contradibus, qui refpi- dunt tantum utilitatem recipientis tem (it obligatio reftitutionis, fi ex culpa levi., vel levillima perdatur fcutidiim communem opinionem; in precario tamen tune folum eft tališ obligatio, quando ex dalo , ve/ <4«/et-aperditur, Sicdt hic contra- ftus folum refpiciat utilitatem reci- pimisrem; quod eft fingularequid d hoc contradu precarij, cum in w concedatur res ad n ut urn Domi¬ ni; tx L. contraBm jf. de repuL Juriš* L. Ouafitum eji §. Eum quo randi damnurn ex cafu aliquo for¬ tuito fecutum, nili perceptioneffl rei- prtecederet pacturn eam tefr tuendi, licčt fortuito periret, a ut ® comrnodandaipfaferetproceflh 1 aftimationem 5 in his enim caP® debet refiltui, quamvis accidenta 1 ter periret. vide Baf aeum 'ubifrF* num. 9 : & Machadum nurn. 5 ' f ? dem docum,- i. Ratio prioris eft> ^ eafus n< obligati te ex c; reftituti i|uia po casus, i obligat farna ter inte reftitue de C » 7 T nktitiil Didtur tdnver rations quod 1 foodat tdeon inte^n nontra pofitar loram amutt 'fadiii ^ansfc Ut nectj. ius dt- impe. rimen- §ligcn- - e, ant 5 ti eum lit mea liquoi lit. quum, onem, ;terior mmo- e tefti- tiofiflt mmo - ibfquc tnmo- eftju* 3'for- oneffl redi autin foid jjibus ntali- ir 5'"; f c#® CaputV. Fars V. ;afus necprovidentiae humanse, nec obligationi lubiacet: ergo pereunte reex eafu fortuito noneftobligatio reftitutionis. Rado pofterioris cft, (juia polita in contraciu obligatione casus, fiq uidem legem contraBm dat-, obligat tune ad refarcienda omnia Jamna ex tali eafu evenientia ; & ijuando res arflimata fiifcipitur,prop- terintontionem xquiparatur pacio teflituendi ex eafu fortuito. Pars V. De Ccntraflibm Depofiti, tipnom , Ajfecurationis , & Hjpotec.e, '-■•P|ep°fitum ejl contraBm, guo *—*Jbla rti cujiodia alteri com- rittitur , ut ipfia. res Integra reddatur. Dicitur contra&tft “ in quo depofitum tdnvgnit cum alijs contractibuš in utionegenerica. Dicitur 7 uofola ret 'pditt', quia in depofito non eonce- diturpoteftas utendi re depofita; per •M hic eontradus' diftert a com- ^odato, &pr£cario, in quibus ulus ^conceditur. Additur, utrpfia-res- ’ ntf pa reddatur. Quia in depofito n °ntransfertur domintum rei inde- )0 fitarium , fed folum ejuscuftodite c °nimittitur, per quod diftiriguitur J^utuo, venditione, alijfpuecon- rr ‘Ctihus , in quibus rei dominium ^nsfertur. . J-81 Dividitur depofitum in judi- j. a . e » ^pardculare :, depofitum ju- lc iale efb, quando jufiii Jiiftitiae ali- De ContrdBibm. 2^7 qua res deponitur , ut cuftodiatur uftjtiead novam ejufdem Juftitite di- fpofitionem deeademre; & ho e ge¬ nu s depofiti vocatur fecjuejirum , in Textu Civili L. Eum , apud juem jf. depofiti. Depofitum particulare cit, quando Perlona alkjua rem liiam al¬ teri ad eu 11 odiam tradit, & hoc de¬ pofitum partieulare fubdividitur in depofitum necefiarium , & volun- tarium. Depofitum necefiarium cft, quando necefiitas qonftringit Domi- nmn rei ad eam deponend am , ut in incendijs , perieulis latronum , &c. Depofitum voluntarium eft, quando nulla Umili urgente necefhtate Dp- minus libere remftiam alteri cufto- diendam tradit; fivchoc fiat ahsque lucro, velmterefle, live propretio■: proprie tamen contračtus depofiti requirit, ut depofitarius cuflodiat remabsque pretihaliquo, hoe enim pofito nOneft in rigore meredepofi- tum , fed-poti us aliqualiter videtur contračtus locationis. Quandores datur ad euftodiendum absque in- tereffe alkjuo, depofitarius tenetur eam reftituere, fi ex culpafiata peric, fi vero cum itlterefie cuftodiatur, erit obligatio reftitutionis , etiamfi ex cul pa levi per eat, juxta fupra dieta m hoc cap. 5.part. i. n, 87. 12,9. P. P.R.meaccufo, quodre aliqua mete cufi-odite commifsa ufus fuerim. C. Habuitne V. D. licentiam a de¬ ponente ea utendi ? Hac enim lup. polita absque lerupulo potuit eautij. quam(yis hic contpactus non dlet K k proprie TmBatm VII propriž depofiti, benč vero commo- dati, (I res eft ex illis , qute non reci- piimt funclionem , nec funt ufu con- fumptibiles: v. g. veftis, equus, &c. Si autem res depofita effet ex illis, qua: funt ufu confumptibiles, & re- sipiunt fimclionem , poteftque fieri commutatio unius cum altera: v. g. Vinum, Oleum, Panis., &c. Tune fi dantur depolitario cum libertate eis utendi, non erit contraclus de¬ pofiti , fed mutui. P. P. R. expreffam licentiam non habui a Domino, re depofita utendi. C. Fortč fuit licentia rationabili- ter prafumpta ? quse eft , quando probabiliter judicatur , Dominum confenfiirum in ejus ufum ; in hoc cnimcafii, licitčpotuituti re depofi¬ ta , ut dicit Bonacina tam. 2. difp. 3, de csntraft. Q L \^.'pun3. j. n. 3 . P. P.R. nihil mihi conftat de tali confenfu. C. Quce res fuit ad fuas manus depofita? P. P.R. fuit rnagnus Aureus duplus. C. Prohibuitnž Dominus V. D. huius pecunia: ufum? P. Non P. R.; fed fimpliciter mea* cuftodice illum commifit. C. Fuitnd certa V. D. quod poft ufum hujus pecunice potuiffet facili- ter reftituere Domino, quandOcum- quc eam repetijffet ? P. ItaP.R. C.Acquifivitne V. D. aliquod lu- crum perufumhujuspecuniae ? P. ItaP.P. 130. Certura eft , quod depofi- De VII. Pr&cepto. tarius non poflitutire depofitainvi- to Domino, &eautens fine expreffa vel tacita, vel rationabiliter pra»fu m ! pta Domini licentia, peccatpeccato furti , atque obligatur ad reflitutio. nem , non folum damni ex ufurd fecuti, fed etiam lueri exinde acqui- fiti. Bonacina izidem. Si autem res depofita fit pecunia , nec Dominus interdixeritufum depofitario, pote- rit hic e& uti, dummodo certuslit, fetantundem ejufdem generis, qua- litatis, & bonitatis prtefto habiturum, cum Dominus repetierit, Ita Vitla- lobos in Sum, tam, 2. traB. 29. drt 2 . num, 2. Rodr-iquez/« Sum. m.i Verb. Depofitum n, 6- inf ne Et fi de- pofitarius ex ufu pecunia depolto aliquodiucrum perceperit, idenu’ tinere poteft; quia nimirum edini čtus folius induflrire. Ita Sotus i Jufiit. & Jur. lib, 6.Cb,3 §. Aliuitm* Nullum enim gravamen exhinc alte- ri infertur : non deponenti, q uei i fiipponimus non prohibuiife ufunire depofitario, A: hunc efle paratura® reftitutionem adnutum deponenta nec cuictimquc alteri; ciim depofe' rius ex fiia mduftria, & licito ufu' 0 crum illud acquifiverit: ergo® Ad ver tit tamen Bonacina ubi /«/; Addit cum Sylveftro& r a!ijs, 9 U( '' quando pecunia nonnumerata,^ fa, & obfignata depofitari) cuft° r , committitur, tune non podit cenfetur enim deponens pet h 11,1 modum interdicere ipliufum- w 131 .P.P.R. me accufo pariter,q u ^ nignore radito al C.C01 hrismoi * pur, in teca: qui tureredit taditur i resmobil fe tirni mihi V. D «1 ličen it P. P.I liani dedi C. Fui' fmptibili non »preda I »npntfi 1, pc teftituenc oppignor: *fum; Si to nfumpt ^entum ; fria, ral 'oiuntate pig n ' c P- P. I dtequn; »neribus C. Si tas non >i-um ad P- Ita C- C, Wusuf ^ lorti L foainvi. »predi, rndum- peccato ftitutio*, xufurd e acqui- itemres )ominus pote- ertus/tt, ris,qua- liturum, ta Vi >9. Hi. «. tm.i Etlide- depolita idenire- neftfru- Sotus i dne alte- , quen ufum' 6 •atura^ onentiSi lepofe' 3 ufu to' = r go m i, q u °' tta,clf er hu* "r,q uitl pi§' Caput V. Pan V. t ignore in fecuritatem debiti mihi radito a!iquoties ufus fuerim. C.Contradus Pignoris 'ejt , tpuan* hresmobilis Creditori pro debito obli- ittur, in quo diftinguitur ab Hypo- leca: tpiiainhac regulariter obliga- tur creditori res immobilis, ut vinea, domus, ager; in Pignore ver 6, quod ditur in fecuritatem debiti, eft resmobilis, ut Gemmae, veftes, & fe fimiles luppellecfiles. Dicat mihi V. D., utebaturne hoc pignore cimlicentia Domini ? quia hoc mo- dopotuit fecurifttmč utL P. P. R. nullam expreflam Kcen- tiam dedič mihi Dominus eoutendi. C. Fuitne pignus illud ulu con- fumptibile ? hoc enim fuppofito illius is non eft licitus absque licentia upreffa Domini cum rationabiiiter »n praelumatur de ejus c on fenih in im, poft quem eft etiam obligatio teftituendi Domino id , in quo res oppignorata deterior fačta eft pet¬ im; Si autem pignus non eftetufu confumptibile: v. g. gemma, aurum, ^entum, aut catinus exfimilima- lcr J a , rationabiiiter prtelumitur de PuntateDomini, ut eo utipoflit, lta Vilhlobos»if/#/. diffic. 4. n. 7. ( ?' P. R. res rnihi in pignus data '™ e quus, & hoc ulus fui pro aliquot 5ln eribusperagendis. > C. Si V. D. hunc equum in pig- r ‘ Us non habuifiet, conduxiftetnd •‘-um ad peragenda haec itinera ? MraP.R? !“• ftomputavitne V. D. dies, g^sufum equi habuit, in rado¬ stiš debitce ? De ContraBibm. P. Non P. R. C. Quando res oppignorata eft fručtifera ( ut in praefenti cafti eft equus) illequiaccepit pignus, iiuius fručfus computare debet in rut ione fortis debitte , dedučtis. expenfis in cuftodiendo , alendo , &c. equo. Creditor etiam pignus libi datum alteri oppignorare, vel in hypote- cam dare ličite poteft, quando ex- hincnullum daaunum fequitur de- bitori : poftquam vero creditor de- bitum principale extinxitper fructus ex pignore preceptos, tenetur hoc reftituere Domino ;ut videre eft in Machado tom. 1. lib. g. part. 5. traB. 11. cioc. 2. mtm. 2. & 5. Qui addit, qu6cl, quando pro aftecura- tione dotis traditur Marito aliquod pignus fručtiferum , non teneatur computare fručtus in rationem for¬ tis debitoe. Ex cap, Salubrittr de Ufuris Notat Villalobos n. %.exLege de las Part/das , non efle Hcitum ali- cui dare mutuum fundatum in pig¬ nore ea conditione, ut nifi pro tali die redemerit, cenleatur venditum; fi tamen padum fieret, ut fi adcer- tum diem, vel tempus folutio fa£ta non fuerit , pignus creditori tune vendendum fit tali pretio , quod juftum aefti matur fecundum plu- rium, vel alicujus tertij boni viri ar- bitrium , reddito exceflu debitori; hoc modo )"ufte, & licitb ageretur. Si cjuk f;t L. Si fun d m 16. §. 6. jj. de Pignor. Communis DD.cumNavar. c. 27. n. ;op Ratio eft ; quia ejus- modi obligatio debitori imponitur K k 2 par dni 26 o Traclatm VII. partim in poenam juftam cliffcrendas fblutionis, partim ob intereffe cre- ditoris, ut is indemnis fervetur. 152. Hypotheca, ut dixi, eft , quando res immobilis obligatur cre- ditori in fecuritatem debiti abfque ejus traditione, ut fit in pignore, eftque duplex, una expreffa, a! ter a tacita, expreffa eft, ouando res ex- prefle obligatur in fecuritatem de¬ biti, fcu folutionis; tacita eft, quan- do non exprefle res obligatur ; ex Lege tamen in multis cafibus obli¬ gatur ad debitum, ut bona Mariti ex difpofitione Legis Civilis tacite hypothecata manent in fecuritatem dotis; & bona Tutoris, & curatoris in fecuritatem adminiftrationis bo- norum Pupilli, aut minoris , & in alijs cafibus, quos refert Leflius IH. 2 . de Iufiit. cap. 28- duh. 6- n. 34* & feq. Hypotheca exprefla una eft generalis, qua omnia bona tam prar- lentia, quam futura alteri obligan- tur: particularis eft, quaa!iqua tan- tum, & non omniaobligantur. Ta¬ cita etiam hypotheca poteft eftevel generalis, quando ex difpofitione Legis omnia bona obligantur in fe¬ curitatem fblutionis, feu debiti: vel particularis, quando ex ejufdem le¬ gis difpofitione aliqua tantum obli¬ gantur in eamdem fecuritatem. 1;Affecuratio, quce in legedi- citur jtdeiuffrff, fic definitur : EJl allenae obli^atioms in fe fufcep^io, qua quis Je obliiat ad eam implendam , Ji debi tor principalu nonfilverit. Dicitur alienut, obligationii fufceptio , quia ifte con- De VIL Prdcepto traclus eft accefforius fupponcu obligationem principalis debitoris- & tanquam accefforius fequitur na¬ turam principalis : ita ut fidejulfor per hunc contračhim non fe obli- get ad plus, feu magls extenfivž, tam quo ad fubftantiam, qukmquo ad accidentia, quam obligabaturde- bitor principalis: v. g. ut (bivat ioa fi principalis debitor folum debeat f o. ut folvat hoc primo anno, fi aleer obligabatur folvere pritnum po? duos annos &c. ratio patet, cimi enim ex dičtis fidejufforis obligario fic accefforia obligationi principal!, debent ambo tenderein idemobie- clu: Dicitur, qua quu fe o bite at d hm implendam , quia fidejuffor obligaftr adfolutionem pro principal?', &

, fi alter im pol :t, CM 'bligatio incipal, m oble- t Iti 10 >ri anci Rodri- tip. \<$ in ftn ite ffr ichadfl folvtrih i'o obH' •acie» K umf ntraif 3 n to tali to ^uand' r&0 ieri fr d f $ m Caput V. Tars VI, m« citato aViIlalobos*o»2.2. traB. 3. nnm. 2. Si quando piu- r es funt fidejufFores, fin guli obligan- tur in folidum ad fblutionem, aut pro tata parte tantbm , videri. po- teft in Machado Uidem nrtm. 4. & 5, Quinam autem peftint efle ndejus- fores, ouinam non, c um fit quaeflio potjus ad forum externum , tjuam internum fpečlans, ideo eam omitto. Pars VI. De Contratiu Cenfus. 11 j4/ r ^Enfus eft Jus perciphndi an~ Vv nuam penfionem ex rt , vsi (irfona alttrius , vel ut ali j definiunt, U mptio ac venditioJuriš , tjuoad fo- krtiditus fingulis annis , ctrtisve tem- prilm sx re alic/un folvendos : Emptor, <]ui emit cenflim ab altero , & cui penfio fblvenda eft, appellatur Cen- fiifta,velCenfualifla; Venditor au- tem, qui vendit alterijus accipiendi penfione exre Ria, quique penfiones folvere debet, vocatur Cenfuarius. Dicitur em.pt io , vel venditio , in quo (iiffert cenfus a penfionibus , quas in Pnemium obfequij prarftiti Cf >nfert. Dicitur emptio vel venditio Wi 5 ad differentiam aliorum con- to&uum, in quibus res veneunt, <]uiaincenfures nonvenduntur, fed a&io,vel Jus accipiendi ex re a!iquam pcnfionem: Additur ad ftlos redditus , 'pia cenfualifta non emit fundum, aut Perfonam, fed folum Jus ad red- ex re fibi folvendos : Additur ^am fingulis annis , quia fingulis an- De ConiraBibm. 2 fa nis, fed tantum femel in anno reddi- tus folvendi funt. 15 f. Cenfus ex parte rei, in qua fundatur, dividitur in Realern, Per- fonalem , & Mixtum ; Realis eft, qui conflituitur fuper domum aut vineam, Perfonalis, qui conflituitur immedlatč fuper aliquamPerfonam. Mixtus vero , qui fuper Perfonam, & fimu! vem immediate conflituitur, itaututraque obligeturad folvendos fru&us. Ex parte modi dividitur Cenfus in confignativum, & religna- tivum t Genius refignativus eft , cum quis fundum pleno domini) Jure in alterum transfert, donando, vel vili pretio vendendo refervata fibi annuapenfione, fiveinpecunia, five in fructibus ex eodem fundo prae- ftanda. De boe L. uit. Cod. de rerum permut. Mac ratione Jofeph Gen. 47. prtedia fEgvptiorum permutatione frumenti Regi Pharaoni acquifita, poftea eisdem pleno Jure reftituit, conftituta in ijs annua peni ione quin- tce partis fručluum exceptis prcedijs Sacerdotum. Cenfus confignati- vus (quimodo ordinarie eft in uiti) eft , quando traditur alteri aliqua fumma pecunitE cum obligatione folvendi annuarn penfionem, aut redditum , feu quando certo pretio emitur Jus ad percipiendam. penlio- nem annuarn ex re , qu:t jam prat alterius, qui penfionem folvere de¬ bet , tune enim emptori avenditore conflituitur , & quafi confignatur illud Juspercipiendi annuarn penfio¬ nem ex tali certa re fua. Ex parte K k 3 dur ali o- ?/?2 Tmftatus VIL de VIL f recept. durationis dividicur Cenfus in tem- Vilklobos tom. 2. traB. 23 .Mc.i, poralem, & perpetuum : tempoka- lis eft, quo penfio folvenda eft ad- tempus certum : v. g. ad 10. 20. 100. Annos, & dicitur cenfus deter- nuna us; autincertum, utpotetem- pus vitse, ementis Cenfiraliftae, aut vendentis cenfirarij, aut alterius Per- fonse, Parentis,FiIij, &c. Aierutrum concerncntis , & hic dicitur cenfus vitalitius. Cenfusperpetuus dicitur, quo penfio ftante contractu , carte- risque falvis femper folvenda eft, ide6queetiam ad haeredeš cenfirarij, & cenfualiftae tranfit: & hic cenfus, fi conftituatur cum pačto , ut nun- quamredimatur , feu ex neutrapar- te revocari poffit, id eft neque re • dimi a venditorC, neque ab empto- re eodem revendi , dicitur cenfus irredimibifis : fi conftituatur cum packo , ut poffit redirni, faltem ex partevcfiditoris, feu Cenfiiarij, di¬ citur redifnibilis. 13 6. P. P. R, me accufo, quodha- beam ali'qttem fcrupulum propter cenfum cum qitadam Perfona con- ttaohim. C, V. D. fbtti angitur fcrup.ulo, duia initum cenfum conftituit fuper Perfonam non fuper bona, qui cen¬ fus'dičftur peffonalis ? ouamvis enim slicjui admittant tanguam Iicitum cenfiim pebfonalem; vera tamen, & tlitafententia eft, hunc cenfumefle illicitum , noh taiitum ex prohibi- tione Legis pofitiVš, fedetiam ftan- do in termi niš ex interdicto fblius Legis naturalis, ut Videti poteft in n. 2. ®*%. P. P.R. cenfus, de quoloquor, fuit realis, & non perfonalis. C. Motivum fcrupuli forte eft, quia V. D. penfionem cequo majo- rem accepit ? quia contračfus cen- suseftinjuftus , quando aliqu;dultra debitant penfionem accipitur;quan- tum vero poffit annuatim accipi, an fex pro centum , aut plus vel minus, judicium ferendum eft juxta leges particularesRegionum, aut confue- tudines legitime introducfas, vel fecundum virorum prudentum judi¬ cium, fpečtata natura, & qualitati- buscensus. P. Meus fcrupulusnoneftesinde: cum tantum id, quod regulariter pračticatur, acceperim. C. Forte ipfius fcrupulus eftexeo, quod penfiones-, aut redditus per- eepti excedant valorem capitalis, fliper quo conftitutus eft cenfus? K- cet enim aliqui DD. afferant, inju- ftura effe cenfum , quando penfio¬ nes percipiendae excedunt flrmmani capitalis; ali) tamen tenent efle Ud- tiirn in hoccafit, ut vider e eft apw Maehadum, ubi [upra traB. 3- J P. Neque ex hoc oritur tf> £US upulus. C. Portaftis , quia, cum per !er|[ idtis hvpothecatus in feeuritate 111 fditus , V. D. non deflitit ab b° c Iditu accipiendo:? In cenfu eni® :re reali cafu quopereatres, foptf am conftitutus eft, ipfemet q ll0 ‘ que cer Etalijs c j ,nutn. P. N ffittieba C. I fcrupuli P. P fundans fummai tumex bita ab 1 demon feoblig proport X 17‘ V. nor contrač ex rede gere : u Jure na k licet »lij cor m tl. Ce men, 1 *qualit L quo tftacce Hanc oj in debii fluod B luerit r ul tra c ^t reci banani luod, fiullee f ^audis. . bro cc §c.i, quor, re eft, majo- s cen- 1 ultra quan- pi, an linus, leges >nlue- , vel ljudi-, ilitati- ;inde: ariter exeo, > per- itaiis, is? li- inju- rnlio- mam e lici- apud k. 1' meus rierit atein ihoc enin> upf f quO' qi it Caput V. Vars VI, quc cenfus perit, ut cum Layman. Etalijs dicicBaHieus/ej-i. Cenfus tom. \.num. 6- P. Non perijtres, fliper quacon- (lituebatur cenfus. C. In quo ergo confiftit ipfius fcrupulus ? P. P.R. conIifl.it inhoc, quodpro fundando hoc cenfu nullam pecunire fumrnam co.nfignaverim , led fan¬ tom ex quadam quantitate mihi de- bitaab una Perlona in folvendo val- demorofaconftituerim cenlum, quce feobligavit ad folvendos annuatim proportionatos fruclus. 157. C. J.uxta Rullam Papse Pij V, non licet debita antecedenter contračta reducere ad cenlum, nec exredditibus elapfis eumdem au- gcre: utrum hoc liceat Ipečtatoiblo Jure naturah , dubitant Doctores; & licet aliquiid negent, probabiliter ^ij concedunt, ut habet Baflitus Vl ^. Cenfus num. \i.tom. 2. ita ta- Bie n, ut fraudes evitentur, & lit tfjualitas inter capitale, & fructus. quo patet, ubi Bulla Pij V. non 'ftacceptata, licitumeflelecundum h ®c opinionem cenlum fundatum ln debitis pro priori contraftis, & Eubd Bulla Pij V. in Fhlpania non Uer >t recepta , aflirmat Machadus trači. 3. docum. 3. num. 2. & li- ^ recepta fuiflet, ait Megala apud A 3nam part. i. traB. 8 . refol. 44 . cum dilpofitiones ejuldem dfe fundentur in prtelumptione J ai| dis, hac ceflante validus er it in De ContraVtbm. 261 fon conlčientiae tališ cenfus luper -prascedentibus debitis conftitutus , tjuamvis conditiones a Bulla taxata; non oblerventur. Qui videre op¬ rat conditiones pro cenfibus a Pip V. in flia Bulla prsefcriptas , confu- !atSummamRodriquez. verh. etn- fes cap. 87- Villalobos tam. 2. trati. 23. dijfic. 9. & Bafiieum verh. cenfus. Pars VII. De Contraclibin Cambij, So cie ta tis. 1 * ambium rigorosž lumptum tji permutatio pecunia pro pecunia , per quod hic contracius differt ab alijs, inquibus non tradi- tur pecunia pro pecunia, led vel merces , feu res vendibiles pro pe¬ cunia, ut in venditionibus, aut ali- cujus rei uflis, ut in commodato, Precario , & fic de re!iquis. Divi- ditur Cambium in Manuale, velmi- nutum, & locale, vel per littera3. Cambium manuale, vel minutum dicitur, quo pecunia unius Ipeciei vel materite permutatur cum pe¬ cunia alterius formee, vel materiar, utpote major cum minori, vetus cum nova, patria cum extera, au- rea cum argentea; & dicitur cam¬ bium manuale, quia de manu ad manum eodem tempore perfici fo- let; minutum vero dicitur, quia ple- rumque pecunice majores cum mj- nutioribus commutantur. Cam¬ bium locale , leu per litteras dici¬ tur, quo commutatur pecunia p" 1 "- fens 26 j. Traffi.VW.de iens ih uno loco cum pecunia ab- fente, Srdiftante in alioloco; Sc di¬ citur cambium perlitteras, cjuiaple- rtimcjue littcrse dantur, cjuibus man- datur correfpondenti, utin alio loco pecuniam folvat, vel recipiat. Di- viditur etiam cambium in reale, St ficcum : Cambium reale dicitur, cum re ipfa una pecunia cii alia quo ad rem, vellocum čomrautatur; ut aureacum argentea , prsefens cum abfente , idque ita, ut fubfit iuftus titulus aliquid inde luerandi, 8c hoc vel eftmanuale, vel locale, de qui- bus paulo ante diximus. Cambi¬ um ficcum dicitur , quo pecunia pro pecunia dutur abfque ulfa aF- teratione rei, Foči, vel circumftan- tiarum ; adeo, ut abfit omnis juftus titulus lucri, vel aučtarij inde ca- piendi: v. g. Si numšrerur pecunia Graecij, ut reftitiiatui'Vtenua- cam'- biali cum incrcnieitto confueto ad illum locum, fed‘ramen fičfe, quia revera numefatur Gr:cd), Sr reftr- tuitur Grkcij; inde'atitem dicitur ficcum', quod cafeat vero 1 titulo, Sc quafi hutnore fcecursdd parieffdi jtt- ftmrrf ucrum ; eft enim noii- reipia’, fed apparenter tantum cambium, re ipfa autem eft verttm, S: meruiti hitituum, indepue fumptum lucrum vera, & mera ubira. Porro is, aquo pctitur cambium, ut fciiicet pecu- niam permutet, dicitur carnpfor, fcu cambifta; is vero, qui cambium pctit, & ad eujus petftionem alter pecuniam commutat, diciturcanY- piariuS. VII. Pfifcepto. 139. P. P. R. me accufo, q u 6d fungens interdum munere campfo. ris , aliquam pecuniam rnihi com- paraverim. C. Fuitnehoc lucrum ex cambii ficcis ? haec enim funt rliicita, &ufu- raria, tum ex declaratione BullaePa- pte Pij V., in quadarnnantur, tum ex eo , quod cambium ficcum verum mUtuum palliatum, & ex mutuo nihil poftit accipi ultra for- tem. P. P.R. mea cambia nec ficca, necrealiafuerunt. C. Fungebaturne V. D. Telona- rij, aut campforis officio a Rege, ant Republica ipfi collato ? Quiainlioc cafu , dato, quod nullurn habuerit ftipendium a Republica, conftatpo- tulile aftequi juftum aliquod lucrum correfpondens fuo labori, ac beneri- cio inde Reipublicce evenienti. to Villalobos tom. 2 . trctft. 2 4, iijjfct num. 1. ^ P;R.nechocofficium exercut Cv Fone ex cambijs aliquod h critra V. D. ceflavit', aut damntm aliquod emerfit? quia ratione h® ceftantis, aut dam ni emergentisp 0 ' tuiflfet exigerealiquamuti!itatcniB- C.F01 iirioneir |uia ho< uifiet ct jerfonis P. Mc Siordina C. Er rium,8c p jium? q valent, & dtitudi li damno, vel lucro proportionatant cjuantiim Vero:ex h is titulis ipf exigi , & accipi3 Sr quo modo,)' deatur P. TorredFIa in Juis moral. traSt. 5. ConJ\ 1. n um. 26. rtubn. j g. & [ec]. P, P.R. nullurn lucrum ceffijg aut daminim emergens fui exp fl£-[ e\ cambio. mercium cambia p' pluresfiir icpauci t inBonaci fmB.uni P. Nec percepi. C. Qu cepit? P. P. F to bene: per tradit tem libei Ntrendo > Sr ra tampecui ter «amr< >40. C Wod luči ^eras, ir 3r 'us reci] pdnloc ‘ e 'pfiim, ^ ^piatal proiru Veneli,, qu6d impfc com- atnbijs 8f ufu- llaePa- , tum um fit &ex ra for- ficca, elona- ;e, aut inhoc tbuerit latpo- ucrum aeneli- i lu i#- J cercui. odlu- TW \0 eh'® rispO' eitita- atami polih o> :0 S 2 ^ 3 ert “ 5 Fo^ Caput V. Pars VII C.FortSV.D. lucrifecit pertra- iirionem alicujus rrmnetas falfte? p hoc non licet quamvis V. D. jjjflet cum Umili moneta ab alijs jerfonis decepta. P, Moneta a me traditafuit bona, jjjordinaria. C. Eratnč multitudo accipien- paucitas tradentium ad čarn¬ im? quia ficutalice mercespluris talent , Se vendi poftiint, quando eft multitudo emptorum , & penuria mercium ; ita moneta in ordine ad tamfcia pl uriš valet quando revera tluresfunt accipientes ad cambium, & pauci tradentes , ut videri poteft inBonacina difp. 3. de ConiraB, pnd.unic. num. 1 3'. P. Nec ratione hujus tituli lucrum percepi. C. Quo ergo titulo lucrum per- ctpit? P. P. R-. Specialis titulus mei lucri h»t beneficium factum Camplario ? er traditionem litterarum , eum- liberando a periculo fort£ in- ®rendo per translationem pecu- ratione induftriae, qua para- tampecuniam habui in loco, ubi al- ter «am recepturus erat. •40. C. Campfor licitž poteft ali- Jjuod lucrum capere ex cambio per •Keras, in quo praifentem pecuniam Pnusrecipithic: v.g.Graecij, utpo- in loco diftante v. g. Viennae per ‘ e ’plum, vel correfpondentem fuum ec 'piat alter litteris cambij munitus, i ul ptoinde Iiberatur ab oncre trans- tte ndi, & periculo latronum ; ha;c . De ContraBtbus. 265 enim eft induftriaCampforis , eftque pretio arftimabilis diligentia, Se labor exhibendi pecuniam paratam in lo¬ co , ubi alter ea indiget: Se in hoc ca- futres contra&usincluduntur; pri- mus eft commutationis pecunia; pro pecunia ; fecundus conduclionis, induftriae Campforis pro tali pretio; Se tertius aftecurationis pecunite. Videatur R. P. Torrecilla udi J'up. num. 1. & ftq. Hoc idem lucrum poftiint exigere etiam alij , qui ex officio non funt Campfores juxta Villalobos_/«/’r velplurium. quia duo, tres, quatuor aut plures poftiint hunc contračluminire. Dicitur, Convtn- tio , in quo Societas convenit cum alijs pačtis , aut conventionibus. Dicitur honefle contraBa , per quod indicatur , taliter contrahentes ab omnifraude, deceptione, autlucro illicito debere efle immunes. Dici¬ tur etiam ad ud eri or e m cjuaftu m , quia Contračtus Societatis , de quo hic loquimur, non eft Societas officio- rum , aut illa , quce vocatur inter fratret. led juaftuoja , er /ueratoria , Additur & lucrum commune , fi enim ille tantum , qui confert fortem, (ive capitale : v. g. pecuniam , leu mercem , lucrum acquireret, Seal- tericui labor Se induftria negotiandi L1 inčuni- Traftatm VIL De VIL Vraecepto, congruum ftipendium rentes non poffunt promittere. Di- quia fi non eft libe. 166 incumbit folveretur , non eflet proprie con- tra&us Societatis, fedlocatjonis, St condučtionis. 142. Contradus Societatis po- teftiniri duobusmodis; primo, fic ut omnes focij conferant fortem, fivecapitale£equaliter, vel insequa- liter, &fingulis quoque labor St in- duftrianegotiandi incumbat L. Secie- tates§.Socictas jf.eodempro focio. Se- cundo, fic ut unus vel plures con¬ ferant fortem , St alter , vel alij la- borem St induftriam negotiandi. citur jpmtanea , ra, id eft adeceptione, Stcoadione invalida eft. Dicitur , fdei per quod differt promifiio a propofi. to, quod non inducit obligationem, ficut promifiio. Dicitur alt eri fifa dereiona, quia promiffio dere ma¬ la non eft ličita , nec obligat; hoc autem eft dificrimeninter promifiio- nem fačtam homini, & promifiio- nem factam DEO: nam ad promif- fionem factam homini fuflicit, ut res promifta fit ličita, & fine pecca- Et fepius fieri folet, quod labor, vel to fieri poffit, Sc fi non fit bona mo- raliter fed omnino indifferens, vel minus bona , aut majoris bonum- induftria focij plus Societati confe rat, quampecunia, vel merces, fi folus ille naviget, fblus peregrine- tur, pericula fubeat folus, Ste. Et tune proportionaliter plus vel minus de lucro participare debet; quare finguli focij debent in Societatem aliquid conferre, five conferant pe- cuniam , feu mercem , five indu¬ ftriam, qui majorem hujus contra- čtus notitiam habere cupit, legat Bonacinam tem. z. difp. 3. de contraB. non fpedat ad bonum , feu čuta® CKJsper totam, DEI , aut majus bonum unp^ 1 Additur &' pojjilili, nam irnfW l ‘ Pars VIII. Ham nuli a eft oilieatio , nec quisq® 111 impoffibilia rationabiliter proro' 1 ' De " ““ ‘ ' Jtonis v... j: 1 J ' externa , mmirum vero confenfu per verba , velfig n3 , e * - T 43 "ORomifiio žeji deliierata, dr tema fufficienter estpr.eflo, Srj?' 1 * fpontanea fidei oilipatiofaBa nuato alteri , cui fit promili 1 ',’ peditiva , dummodd utilis fit; fic enim femper placet, Sc grata eftho- mini: At vero ad votum , feu pr°' milliionem fačtam DEO requiritur, ut res promiffa de fe fit bona mora- liter, St quidem melior modooppo- fito, atquc majoris boni non impe- ditiva ; DEUS enim non acceptat tanquamrem fibi gr atam illud,qu°u Contrattibm Promif- terc poteft. lit promifiio faftaho- tis, Donationis , Emphitheufis , m ™ obligct, neceffario debeti interno interno alteri de rt aliejua 'iona , pojjilili. requiritur etiamut fit acceptata ^ Dicitur deliierata > quia ratione ca- hoc ut obligationem panat ^ d juftit jendair promitt fcilicet habeat 1 prd imifli teft trai illud vel icceptei »nem H,vel t hocfecu res. V. promift mortali mtentio nam pat diez lil m, 21 liones e: intendu cisi, & nevolal bium at illbator 144. tusdcfii ibalijs f hnocn letin, p) cumprc venditii onerofi: ^ia co fionem fcmimi te vocat *tullus 1 non eft, sre. Di. eitlibt. propofi. tionem, ‘rif.Hi e re ma¬ lt ; hoc Diniffio- 3milHo* promif- icit , at ; pecca- ma mo- :ns, vel ioni im- (it; fc aeftho- ;u pro* uirituri mora- 5 OppO' : impe* :ceptat l,quod ;u ltuni npecfc squai» romit' bh°' et e^ e iterno ia c*' fcinfr : 3 i 3 ° alt fl» d Caput V. Par s VIII (jjuftitia : ratlo eft , quia ad indu- ; endam obligationem j ufl.it ue debet Jromittens transferrejus in alterum, fcilicet promiiTarium , per quod is |,abeat poteftatem exigendi rem fibi rromiflam : atqui hoc Jus non po¬ jdi transferri in alterum, nifi alter illud velit aceipere , atque de faeto »cceptet: ergo, &c. Poft accepta- tonemvero, anobliget fub morta- |i,vel tantum fub veniali peccato; bocfecundum tenent aliqui Autho- ro. Verior (ententia eft , quodfi iromillio fit de re gravi, obligetfub mortali: id totum tamen pendetex intentione promittentis. Vide Dia¬ nam part. 1. traB. 17. refol. g. San- chez lib, i. de M at rim. difp. e. ».2i. monet, plurimas promii- liones excufari a mortali ; quia rion intendunt homines (e obligarc prse- dse, &fimpliciter, fed quadam be- nevolahoneftate , ut jam in pro ver- fcm abierit, verba bonoris non funt 44- Donatio breviter ab aliqui- lusdefimtur, quod fit datio liberalis , ilialijs fulius , quod fit liber alis , 0 " vrti/ocabiils rei pro fr i a do mini j trans- Dicitur liberalk , quo conVenit c ®ipromiflione, S: differta mutuo, Vc nditione , & alijs contračbbus °nerofis. Dicitur & ir revocabilis , I 1111 tompleta donatione per traui- l0n em rei, (icut transfertur hujus °t'ihium , ita non poteft amplius rcv ocari. Dieitur rei prof r; a, quia niJ| liis donare poteft , quod ftium " Donatio unaeft in ter vivos j De ContraBihm, 267 alia caufa mor tis donatio inter vivos dicitur, qua res donatur k vivente viventi transferendo rei dominium indonatarium adhuc in vita donan- tis, animofcilicet, fkvoluntate, ut res donata fiat ftatim donatarij acce- ptanAis, necunquam addonatorem revertatur. Et tališ donatio inter vivos cenfetur, quoties abfolute ali- quid alteri donatur absque ulla con- ditione , mentione , vel (ufpicione mortis j aut fine omni fimili addito: Donatio mortis caufa dicitur quae fit a vivente viventi fub conditione mortis fecuturse donantis , fi nimi- rum donans mortuus fuerit, ade6- que transfert dominium rei donatae fimpliciter primo poft mortem (uam, & nihil prorftis antea ; fic ut ante mortem (emper pro libitu revocari poflit, (icut omnisultimavoluntas; & tališ donatio mortis caufa cenfetur, fi donans alteri quidpiam evprelšč addat poji mortem medni, Donatio inter vivos poteft efle abfoluta , vel conditionata , modalis , vel caufa- lis , ut videre eft in Bafiko tom. 2, verb. Donatio. r.um. i. Poteft etiam donatio efle fimplex, reciproca,vel remuneratoria : fimplex, feulibe- ralis&meikgratuitadicitur, quce fit feclufti omni prorfus obligatione tam Juftitite, quii m gr ati tu din is exparte donantis, ade6que absque omni mc- rito donatarij, fed tota quantafun- daturin liberalitate donantis : reci- proca eft, quando duae, tres vel plures Perfona: fibi invicem donant, & redonant: remuneratoria feu an- LI 2 tidotalis 2 6% Tračlatm VII. De VIL Prcecepto. tidotalis eft, quae fit ex aliqua obli gum obligatione joivendi pttifnmm gatione , non quidem Juftitise , fed per quod differt hic contradus! gratitudinis ex parte dantis ob me¬ rita donatarij, nimirum adrcmune- randum beneficium a donatario ac- ceptum. Plura potius adLeges fipe- dfantia habet ha:c materia donatio- nis , quse tanquam minus neceffaria pro Confeffarijs relinquo, & Lefto- rem remitto adalios Authores. Bafi- feum verb.Donatio. Villalobos tom, 2 .traB: 20. &ad aliosSummiftas. 14-5". Emphitheufis eji contraBus , cpuc res immobilis eonceditur cjuoad utile dominium alt eri cum obli sat ion e fo/vendi penjionem c trt d temp or ib us Domino proprietatis. Quamvis hic eontračbiis videatur valde fimilis čontračfui locationis, & condu&io- riis , in aliquibus tamen cafibus dif¬ fert ab ipfo , ut conflabit ex defini- tionis explicatione. Dicitur Contra¬ Bus loco generis, per quod conve- nit cum alijs contračfibus. Dicitur cjuo res immobilis , per quod differt a conduclione, in qua res tam mobi- vel ad certas tantum gencrationes les, quam immobiles conduci pofi vel mafculinas tantum , vel® 111 funt, in Emphitheufi vero tantum fcemininas, res immobiles. Dicitur eonceditur 146. Feudum ejl contraBus, auoad istih dominium , & per hoc dif- immobilis eonceditur alteri quo el h fcrtapermutatione,emptione,ven- minium utile pro fdclitate , ditione, mutuo nimis patenter , in his enim contračfibus non tantum dominium utile, fed plenum trans- Fertur in accioientem; in Emphitheu¬ fi autem fiolum transferrur domi- commodato , & precario, in (p. bus eonceditur ufus rei gratuitb;& h ste penfio poteff elTe vel pecuniaria, vel fručfuaria. Quod fi Emphitheu- taatribusannis continuis in Emptt theufi laica , & duobus in Emphi- theufi Ecclefiaftica integrampenlo nem non (bivat , ipfo Jure caditis poenam commifli, resque caduti fit, utinde Dominuseum exgellen podit, quamvis folutione ihterpel- latus non fuerit , prout ftatuitii utroqueJure, L. 2. Cod.de Jure hrt- phitheutico : ex c. petuit de taoi Excipe, fi nulla culpa Emphitheua intercefferit; quia ubi culpa non dl, neque poena commifli locum habc- re debet. Emphitheufis alia dicitur temporalis , quae eonceditur ad cer- tum tempus , fed longum; icilicet decennium, vieennium: alia vitali- tia , quie eonceditur ad diesvi® : alia haereditaria vel in perpetuunti epue perjonsli exlrbendo Domino P*' prietath. Per primas particul^ nU ‘ mero prtecedenti explicatas c° n ' e ' nit cum Emphitheufi; per poftf rl0, res vero differt, quiainEmphi t ‘ KU niumutile, dominiodirečfofeupro- fi debetur annua penfio realis p^ cli r ni- prietate rei femper apud Dominum niaria; vel fručfuaria,eamque proprietarium remanente. Additur phitheuta etiam non requiftt 5 ▼ere ti te non in Feu« obletjt dataric qud m juftofi modi t nalia fi ilareV litus. iiequč milim feudur grafitu tatis, 1 lati E vel for Dt( ' 47 .' »Iiqua ftigaln C. Jiitoff P. 1 C. Mmei terent ,P.I libus timi c C. ctes tfmm, ■trafik j in qi ituito; cuniaria, phiihea- 1 Emphi. i Emphi. n penilo- : cadit« : čadu« ;xpe!lert interpel- ftatuitn Jun En- e It'uti i litheutJ nonell m habe- a dicitui r ad cer- ; fcilicet ia vi es Vitan >eruum, ationes ;1 etiam o ti k Jtrvii® im ilas ni- convt' afterio- hitheu- s p«* ie H 1 ' tcs Id 1 ’ vet« Caput V. P ar s IX. De CufiodibusTort. &c. 76 o Te retenetur, eaque flatuto tempo- ejufmodi tranfitus permiflione, at t re non fbluta cadit in commilfiim : V.D.eofciem rogavitoblationequa- inFeudo autem folum eft obligatio tuor Imperiaiium ‘ obfetjui)' perfonalis exhibendi a feu- datario feuvaffalo fuo Domino , id- qud modo licito, maximb jn bello judo fufecpto a Domino, atque ejuf- modi obfequ:a eoiofo, quod perfb- nalia fint, politivč non tenetur pra¬ fare V afiaius, nifi a Domino requi- fitus. Vide lik. 2. Feud. ut. 6. & 7. nequž ob quodvis negatum obie- ouiurn amittitur, feu caducum fit feudum, fed ob caufam magnae in- gratitudinis , irreverentiae, infideli- tatis, hoflilitatis, injurke,vel damni illati Domino in bonis vitar, farnse, vel fortunae. Pars IX. Df Cujl o di bm Portarum , ant Portuum. TJ P.R. me accufo, quod in * * quadam occafione cum »liqua merce abfque folutione ve- Sigalium telonium pertranfiverim. C. V. D. obviavitnč cuftodibus, Mofficialibus vedigalium ? P. Ita P.R, C. Convenitnč cum ipfis,ad hoc, "tmercis tranfitum liberum permit- terent ? !'• Ita P. R. pro quatuor Imperia- lU « dono datis pacificum tranfi- tnm obtinui. . C. Sualenmtnč V. D. ipfimet cu- 0( ks,ut aliquid eis largiretur pro ? P. Ego ipfemet rogavi, ut difli- mvilarent, ofFerendo eishanc pecu- niam. C. Pro refblutione hujus cafiis fuppono primo inter cuflodes, & in- ter ccnducentes vedigalia Regia or- dinarie iniri contradum condudio- nis, & Iocationis , vi cujus praedidi cuflodes fe obligant ad fidelem, & & diligentem portuum cuflcdiam; quod fuit motivom agendi de hac materia inter ca-teros contradus. Suppono fecundo, cuflodes jura- mentum depofuifle Principi , aut Reipublicae de fidelitate praeflanda in eorum ofticio, ut dicit Macha- dus tom. 2 .lik. 2 .part. 3. trati. 3. do. cum . 3. n um.. 2. Suppono Tertio, quod inducere perfonam ad pec- candum, lit peccatum fcandali, ut docet communis Dodorum. Hoc fuppofito V. D. graviter pec- cavit inducendo cuflodes adfecum diflimuiandum. Etratioefl; quia per hoc cuflodes peccarunt gravi¬ ter contra juramentum de fdelita- te in officio praftando exhibitum : ergo etiam V. D. eos inducendo gra¬ viter deliquit. 148- Aliud efTet, fi ipfimet cuflo¬ des fponte fe obtulflent ad id filcn- tio prretereundem ; in hoc enim ca- fu culpa vacaret traditio illius pe- cunice, & ob eorum malitiam be- neficium fibi prseflitum. Hoc evi- denter infero ex dodrina D. Tho. L 1 3 Valen- 2j9 Traclatus VIL Valentiar, Suarez, & quos citat, & fequitur R. P. Aloyfius de Saragoza in trud. 2 \. deSacram. in genere dijp. 4. nam. 36. ubi docet Iicere aMiniftro expotito, 8c parato pete¬ re adminiftrationem Sacramento- rum , quamvis indigne fit admini- ftraturus; juxta quam dottrinam pono Ijdlogifmum : In hoc caluno- tum eft Poenitenti Miniftrum gravi- ter peccaturum adminiftrando Sa- cramentum cum confcientia pecca- ti mortalis : & hoc non obftante poteft ličite petere, ut adminiftret, quiaadideftparatus: atqui quando cuftos convenit cum viatore de dif- fimulando, eft dilpofitus, & paratus ad peccandum : ergo ličite poterit uti occalione oblata in propriam utilitatem. 149. Ratioulterior eft; quianon comroittit peecatum leandali ille, qui dicit, aut facit aliquid coram perfonis jam determinatis ad idem malum auditum, vel viftim ut di- £him eft jup. traS. 5. cap.- 7. n. 54. &cum D.Tho. Suarez, & alijs fen- tit Joan. Sanchez in felečt. dijp. 46. n um. 11.Diana p. 5. trati. 7, rejci. Tj. & Baflreus veri. fcandalum num. 7. Ergo cum cuftodesfint determinati adfilendum, & ipfimet ad hoc le le offerant, non erit peecatum eorum filentio uti. X)o. Centra, Jlle, qui accedit' ad muliertm jam dilpofitam ad peecan- dum , & ab eadem Iblicitatus, non ideo non peccat cooperando ipfius peccato : ergo quamvis cuftos lit De VII. Vrcecepto. difpofitus ad tacendum, & fe fe of, ferat, non propterea non eritpt;. catum cooperari transgreffioni jura- menti ab eodem prariliti. Relpon- deo, concedendo antecedens, & negando conlequentiam; difparitas evidens eft; quia accedere ad mk rem per le eft peecatum; led adve- here,leu transferreocculte mere« non eft per le peecatum: &hacra- tione peccat file, qui accedit ad mu. lierem expojtam , non vero ille, qtii utitur filentio cuftodis invitantis, Ji offerentis liberum tranfitum Šia- rum mercium. Deinde, ille, qui accedit ad mulierem expofitam ab ea¬ dem folicitatus non comittitpecca- tum leandali; quia non inducit,led inducitur : fedfic eft, quodtouim peecatum a viatore in noftro cafi patrandum eflet leandali a čtivi in cuftodem : ergo cum hic ipfeinet jam dilpofitus, & determinatus fo- licitaverit viatorem ( ut lupponitur) nullum erit, in noftro cafu p ec ' catum. i f 1. Si quis vero inftaret, dicen- do, dilparitatem effe inter calum®; ftodum, & alterum petendi adm)- niftrationem Sacramentorum a M)" niftro expofito , quem Ičitur in®’ gne adminiftraturum; quia a M in j’ i fparitatc efttame tere, u liro exigitur res, quce abfolute benti & licitb adminiftrari poteft, ^ ex fua malitia contrarium con 1 ® gat; Cuftos verb nullo modo po te j ličite dilllmulare cum viatore a , qub violatione juramenti pr® 1 '/ Relpondeo, quod licčtverum jlterius que aliq teor illi< te aliqu tum,&d led ma 1 citč fier ipmnt-u Uro tam ducitur mentum inducit, IJ2. mm. 2 .1 Ijlvarun (liejpari cuftodib conditio: naeft, c temneče cunda, 1 v dquafi fra requi ceftitatci H$c o •tVftpi fitusDo: ^"um; 1 Mode te ndit; j tffetgra Micar karati P°fitione fe fe of. “rit pt[. sni jura- Refpon- lens, & ifparitas i mulit. d advc- merccs chacra- ad m. lfe, qui ntis, & im fua- ile, qui n ab a tpecca- jcit,fed l totura :ro cafu čtivi in ipfeniet itus fo- onitur) fu ptf' dicen- umc u ' admi- i a Mjr T indi- i Mini' sbenč) , ^ rontifl' pote 11 eab(' rteftiti' t iitdi' parit*" Caput V. Pafs IX. De Cufiodibm Fort. &c. 2/1 jMritatem effe inter prmdictos cafus, cante diffimulando, nec viatorem --- peccaturum adidinducendo,quiaad rem peccaminolam eum non in- dueeret. 1 p 3. Quo adinjuftitiam, quamV. D. potuit inferre Telonio, pro nune non locjuor, quia in hac materi* unufeuifeue in fuo fenlu abundat: det mihi campum examinandi ma- turius, & accuratius cafom, & po¬ lica refolvam ( lic debet le gerere Confeffarius, quando proponitur ip- ii aliquis cafus arduusin materia Ju- flicise, nč ie exponat periculo damni- ficandi unam , vel akerutram par- tem, nec procedere ad decifionem ftante pede more aliquorum, qui tanquam Rota: fententiam exifti- mant, quidquid debile eorum judi- cium iplis luggerit). Inhac materia Teloniorum videatur Navarrus m Manuali cap. ij.num, 200. & Bulfe- temneceflitate dučtum id agere: le- us veri. Gabetta, ubi plures alij citan- tunda, qiiodnecdlitas (itextrema, tur, qui tračiant de hac materia. V elquafiextrema, &tertia,quodul- 1^4. Et ex opinione borum, abo¬ to requifita ad arcendam hanc ne- riknque Authorum colligi poterit, teffitatemnonpermittat accipere. an obligetur, vel non ad reftitutio- Hscopinio,finecelIitas fttextre- nem, quiciimque defraudat Telo- ^fftprobabilis; quiain necelima- nium: pro nune folum dico Balfeum tftttremanon eft rationabiliter in- affirmativam tenere, ac fateri hane Vlt usDominus večtigalium, aut lyl- effe communiorem opinionem. ^'Um; necjuramentumrequifitum 1 p f. An autem cuftos poffit fibi * c uftodeadhoc rationabiliter fe ex- retineredono datum, vel idteneatur •tndit; fi autem neceffitas tantum reftituere viatori donanti ? quamvis gravis, hsec opinio non poteft Baflseus veri. cuftos num. 5. fentiat, '"ari, cum fit exprelsč contra quod cuftos teneatur reftituere quantitatem pecunis acceptam a viatore , cum quo diflimulavit hoc fundamento , qnod donum obk- tum tfttamen differentia etiam inter pe¬ tere, ut fiat res mala, Sruti malitia tlterius in propriam utilitatem abs- que a!iqua fuafione ad malum: Fa- teor illicitum effe petere autinducc- realiquem, liedt perfedfe dilpofi- mm,& determinatum ad remintrin- (edmalam, & quse nullo modo li- cltč fieri poteft : ( quid quid aUqui ftmt-ur, auibm mn aSfentior ) in no- ftro tamen calu nec petitur, nec in- ducitur cuftos ad violandum jura- mentum; quin potius ipfeeft, qui inducit, qui petit, & folicitat, ifz. Bafiseus qu6que veri. cujios um. 2. excufat a peccato cuftodes fflvarum, fiuminum, & montium (licjpariter ratiocinari licet de alijs cuftodtbus, qui diflimulant) tribus conditionibus concurrentibus: pri- maeft, quodcuftos fciat defraudan- tflet pračticar decl; arationem InnocentijXI. in Pro- ™one 36. damnata,ex quo infer- t m dieta cafe cuftode non pec- 272 Traftatus VIL tum a viatore non (it perfecftd vo- luntarium, fed mixtum involunta- rium; ade6que non poffit acquirere dominium, quia metus, ex quo pro- cedit donum, minuit perfectum vo- luntarium; hoc tamen intelligit, quando cuftos extorfione, & vio- lentia obtinet pecuniam, non quan- do pne metu accufationis ipfi datur. i p6. Quamvis autem metus gra- vis communitcr irritet contractus, eft tamen communis opinio DD. nonirritari, quando contrahens ex metu eft caufa ejufdem metus, feu quando metus procedit ab intrinfe- co: atqui in pndenti cafu viator fuit caufa fiii metus: ergo contractus donationis initus cum cuftode non obftante hoc metu eritvalidus. Mi- nor eft certa, quia fi viator manife- ftaflet fuas merces, evitaflet pericu- lum, & metum proprij damni: er- go fi exeo , qubd non manifeftave- rit, hunc metum incurrit, fibi ipfi tanquam caufie imputet. Quare opinor,cuftodem pofie retinere pe¬ cuniam a viatore ei traditam, eo fine ut fifeat; quamvis peccet diiljmu- lando, ac eunclem non manife- ftando. Et Confirmatur: quia Iicdt con- tracrus ex injufto metu celebratus fit invalidus, non tamen qui ex ju- fto metu: atquimetus, qui eft cau¬ fa hujus contračtus donationis eft juftus, jufte enim poftunt, &etiarn debent cuftodes accufare tranfeun- tes fine manifeftatione mercium: de VIL Frtfcept. ergo hic contračtus donationisef validus, & dominium ex dante trans fertur in datarium. 157. Confirmatur fecundo n dočtrina Bonacinse de ContraS, Jifo 3 • £L T • P UK &- 2.U.12. afterentis, qucx promiftio k Cajo facia Titio ex me¬ tu jufto accufationis per hunc defe- rencfe fit valida: atqui cuftodes pof- flint jufte accufare fraudantes ve- digalia: ergo promiftio, & donatio fa&a cuftodibus non obftante hoc metu erit valida. 1 f 8. Hoc idem demum exprefs( fentit Villalobos in Sum. 2. part. trati, n .diffic.9. num. 9. his verbis. Cuftos, aut publicus Minifter, op\ pecuniam percepit, ut in pra4cos diflimularet, & clefačto diilimula- vit, licčt peccaverit, non obliga™ ad reftitutionem &c. Machaduseo- am ubi[up. num. 5. fic habet, proba- biliiis tamen eft,quod in foro inter¬ no non obligentur cuftodes ad re¬ ftitutionem lucri comparati in difn- muIando,ufquedum in foro exteto c per fententiam declaratoriam J uC1 ' cis non condemnentur; excep t0 > fi cuftos violentaextorfione tale ju- crum obtinuiffet, tune enim id retinere non poflet, utdicitBaf fieus [upr a. 1 f o. Certum in hac rnateria oh quod cuftodes teneantur reffitucr*; aut Reipublicte, aut folventibus^ folarium, lucrum illius diei, ,n $ fidelitatem non obfervant. Mu rC '| ubi[up, num. 4. quia fervus, au' cenan^ (tnariu; poteft a nonlabc cenarius borat ir aon pot' dpere. 160. Theolog dubinm; mis latai drunt , ferupulo afer vi: lodemi fimum ta dubium 1 dubitat, peccent 1 mm dif prout ait oinudij verbis: i Iffl-jura 1 'ircuftod, H 2. ti 'trbis: i [‘tumf. ^tp.ern ul fmlk €rmat. "cilla m »nfuit; 3 n Eti, dub 3ec catun jtiaviter, ‘°8' intr; anisef e tram. ido ei s. 4. is, quo( ex me¬ te defe- les pot tes ve- lonatio tte hoc :xprefsl s. puri. verbis. er, tale lu- n ličiti cit Bat ria * med; ,us» incju* vfurd* itMpermijj]v£ Je hahendo ad damna , l!l! ‘d tranjitum mercium vetitarum , ^fcmilium , araviter peccant. Idem ^■mat A. R. P. Martinus de Tor- tc| Ha m fuis conjult. moral, trati. dentes inter je pacifcuntur , ut viBori cedat , cjuod uterpue depojuit. Dicitur Contradtus tanquam ratio generica, in qua ludus convenit cum alijs ccntračtibus. Ludus per le , & ex natura fuaačtio mala non eft, led indifferens, li lufcipiatur ob com- petentem, &honeftam animi oble- ctationem, quamvis foleat tempus, quod pretio mili m ari non poflit, ma¬ le abltnni, & tieri cum detrimento filiorum , conjugis , familiac , &c. Prceter alias pelliinas confequentias ipli annexas , ut experientia quoti- die docet. De aliquibus Ipečianti- busadhanc materum Ludidicamin a.parte hujus Praxis trači. 2. cap. 2. num. 14. ubi difeutiam, quacnam bo¬ na ab Ecclefiafticis ludo exponi poft fint, & in traB. 14. cap. 2 . num. 11. Ubi patebit, an liceat Religiolis pe- cuniam ludo, exponere. Hic tangam id, quod magis praetice in hac mate¬ rin Iblet contingere. 1 Oz. Mm ž 7 ^ Traktatu* Vil 162. P. P. K,. Me accufo de vitio ajultum ludendi C. V. D. luditne exhabitucon- tračlo, & velut confuetudinarič, vel vero femel, aut iterum recreationis gratik , vel ludo valdc periculofbfc exponit ? P. P.R.Soleoludere in ludo fatis largo, & pariim periculofo. C. Quamvis luclus intrinfecž non fit malus ordinarie tamen eft pecca- tumexaccefibriis, & ipii annexis, ut pauioante dixi; 8e per fequentes in- terrogationes frequentiora refol- Vam. 163. C. Solebatnb V.D. admifcerc fraudes contra leges ludi ? P. P. R. lnterdum folebam pro- trocare au d a eter, Šefici e colluforem, adhoc, utputaret, vel fibi fuaderet melioremlulummehabere. C. Hoc licitum eft , quia dantur aliquae fraudes juftae, licitae, quae fcilicet fecundum leges ludi illius communiter permittuntur : ut li- miilare metum, & provocare adver- farium ad audacius ipondendum, aut fi deteriores chartas habens de vi- čtoria dclperans fimulet audaciam, & fponlionem augeat, ut alter deter- ritus lufum,&e lucrum ipli cedat, quse, Sehisfimiles deceptiones licitae funt, Lugo, Se alij cum Diana part. ?.. tra 3 i S>. refo/. 43. Aliče vero funt fraudes injuftee, Se illicitae, qusequd in tali ge- nere ludi k nullo honefto fiunt, Se tolerantur : ut chartas notare j ab- fcondere, perinutare, plurapunčta fignare, decipcrein numerandis cal- De VIL Traecepto. culi« , aleas falfificate, ex induftria alterius chartas infpicere, ludete tertio quodam admonente de fortc adverfarij, 8ec. Villalobos cumalijs part. 2. traSi. 2 %. diffic. 4 . jufinodi fraudibus contra leges ludi utens peccat, Se lucrum reftituerete- netur non fblum illud, quod ipfeme- diante tali fraude de faeto lucratus eft , fed etiam illud , quod fetus certo lucraturus fuiffet, fi frausvi- etoris non obftitiflet. Lucrum vero, quod collufor vičtus cafu, Se fortui- t6 prceciiis his fraudibus acquifivifTet, non tenetnr vičtor reftituere, cum hoc lucrum fit incertum, & dubium, Et in dubijs mtlior eji conditio j>ojfm tis: Cum ergo utens his fraudibuslit in poffefEone fuae pecunia non per- ditse , non tenetur ad hujusrefr tionem. 1 6p. Mihi dicat V, D. coegitni aliquem adfecum lucfendum? P. llnicum tantum , qui ab infe fponteincepitmecum ludere, P' modum vero obtento lucro aliq 111 '’ rumregalium kludocefiareinten«' bat, eumque ad continuanduiiP' fumcompuii. ,.. C. V. D. peccavit contra P tiam , quia compellere, Se cog® aiiquam Perfonam ad agendum 1 > ad quod non obligatur, eft peccat 11 , contra juftitiam : Collufor n#* incipiendum, nec adeontinuan lufumobligabatur, licdtfuerith^ tus: ergo V.D. peccavit contraj.^ ftitiamcogendo, Secompelj en p ‘ r fum ad continuationem lusita fi . tff- crata po ouampe P. Ita patus. C. Se finl. ca k Mitri) ram, de trum pe id luder caufat in que V. I minium' 1 66. : fiipra dix luntariui dico, c V.D. n tem huj inadt re Et ulij, Mem te >if. 26. Quia(pi volunta: ton obf ergo vi 1 quirere c tia eft le 1“ia fi j •ucrataf *cquifiv rti fine 1 tontrač! con Mletpe tete; er 'iolenti induflrjj , lud«c : de forte cumalijt w-6.hu- cges ludi itueretc- lipfeme- lucratu )d vithis frausvi- .im vero, k fortui- uiliviffet, re, cum dubium j fojfih udibesfi non pet isreltto coegicni n? ab inioo 'C, 0 a!iquo intende- idum iu- era ji# 1 coger* dum 'h eceatu® • ned* uandui” ■itlucr 1 ' mtra f en M Caput V. V ar s X. De Ludo. 275- f 6f. Dicat mihi V. D. Tuitnb lu- 167. P. P.R. ftupe etiam lufi ere¬ mita pollmodum ab iliaperfona ali- dita pecunia, nec Temper folvi, quod quam pecuniam ? in limilibusludis perdidi. P. ItaP.R. aliquot regales fuilu- C. Lufitne V. D. credito ludo aatus. prohibito: v.g.aleis, &c. C. Secundum opinionem Šoti lih. P. Ita P. R. Quando predidi ludendo tpltjuftit. Qjy- art. 2. Caftri de leg. credito,ludoprohibitoIufi. fitial. cap. l.concl. 3. Sanchez lib. 4. C. interfuiuib juramentum ex itUatrim. difp. 10, num. 4. Et alio- utraqueparte folvendi, quidquidal- rum, debet V. D. rellitucre hoc lu- terutra perdidiflet ? trum perfbme violenter compulla: P, Ita P. R. G. I-rimo probabile eft, non effe grave peccatum per le loquendolu- dere ludo legibus prohibito ieclufo fcandalo, & eontemptu, alio ve ma¬ lo accidentali : Navarrus- cap. 20. num. 11. quia eft lextantum pcena- lis id prohibens , & leges poenales probabiliter non obligant in Toro confcientia?. Neque eft obligatio folvendi- id, quod credito amiflum eft ludo pro¬ hibito : Leftius lih. 2 . de rejlit. cap. 26. dub.^.num.2^. Sanchez in Suni. lib. 2 . cap. 23. num. 144. Et alij. Cui enim datura&io ad repetendum fb- lutum , datur etiam ad non fblven- dum: Quiaqui ad agtndum admitti- tur , ejl multo magis ad exctpiendum admittendus , cap• qui ad agend, de regul.Jur. in 6. Atqui in ludo prohi¬ bito datur ačtio ad repetendum Tolu- tum: ergo etiam dabitur ad non fol- vendum amidom. 16 S. Citati DD. limitant hanc opinionem , dicendo , quod acce- dente juramento folvendi, quidquid foffet perfona dominium lucri acqui- perditur ludo prohibito, maneat na- : ergo contrafitus non obftante turaliter obligatio ad folvendum; ' l0 leatiafuitvalidus. M ni 2 quia 111 ludendum ; quia haec violentia caufat involuntarium mixtum,ade6- que V. D. non poteft acquirere do¬ minium hujus lucri. 166. Sequendo tamen id , quod fupra dixi de Cuftodibus quo ad vo- luntarium mixtum , nune paritet dico, qubd in opinione probabili V. D. n d n obligetur ad reftitutio- ncm hujus poftremi lucri. Ita Mo- linade rejlit. tra 8 . 2 . difp. 516. num. 2. Et alij, quam opinionem ut pr ob a- hilem tenet Leftius IH. 2. dejujlit. ,J /- 26. dub. num. 9. Et rado eft; Quia (praefeindendo modo h ratione 'oluntarij mixti) hic contračhis ludi n °n obftante violentia fuit validus: ttgo vi hujus contractus potuit ac- quirere dominium lucri.ConTequen- ta dt legitima: antecedens probo: 5 u > a Ti perfona ad lulum compulTa Neratafuiflet , Tecundum omnes * c quifiviflet dominium ejuftnodilu- cri dne onere reftitutionis : atqui ii ^ttraetus ludi inceptus, aut per Vm continuatus eflet invalidus, non 2j6 T'raBatm VIL quia juramentum de re mn mala obli- gat ad ejus adimpletionem : jura¬ mentum folvendi, quod perditur Judo prohibito , eft de re mn mala : Ergo obligatad ejus adimpletionem. Sed ficuthoc juramentum non con- firmat contračtum ludi prohibiti, fic momentanea folutione adimpletur; poft quam folutionem V. D. habet actionem ad repetendum in judicio folutum: idconftate* cap. quamvk , depaclk , idem tenet Baffseus. Verd. Ludm , in Jupplem. num. 12. §. Sed quid, vel ut aitDiana^art 7. traB.c). refol. 26. Salas, tratf. de ludo dud 26. num. 8-ante folutionem poteft V. D. abEpifoopo petere difpenfationem a juramento , qua pofita ceflat obli- gatio folvendi ludo prohibito cr edito perditum. 1 69. C.Solebatne V.D. ordinarij perdereiniufu? P. Ita P. K. C. Hoc eft val cie commune luden- tibus, & hac ratione illi, qui frequen- tant lufum exponendo magnam quantitatem pecunia, utplurimum graviter peccant, fi.mtque in malo fiatu, & abfolutionis incapaces, nifi ab hoc vitio abftinere conentur. Vil- lalobos p. z.traB. 28. dffie. 7. n. x8. Quamvis autem idem Villalobos loca cit. diffie. 1 . num. 6. Filliucins tom. I. traB. 2 7 - num. 6 . Bonacina , & Hurtadus excufent k peccato gravi eos, qui in proprijs laribus chartas, lumina , Ste. colluforibus fubmini- ftrant. Opinio tamen tuta, & com- raurns limiles condemnat peccati De VIL Prdcepto mortalis: ergo k fortiori debenteon- demnari, qui diu , S; nimium tem. poris in lufir abfiimunt, ac notabilem quantitatem eiaem exponunt. Con- fequentiam probo ; quia exhibere, aepropriam domum concedere col¬ luforibus, eftrem ex fua naturah- difFerrentem fiibminiftrare: illi ve¬ ro, qiii experientia dodi notabilitei perdunt in lufu , exercent rem tm- lam, &pe.ccaminofam: ergofipec- cantconcedent.es domum, quantl magis collttfores abutenteslufu. 170. :P. P. R. me accufo , otiJJ frequenter 'luferim cum Filijs farni- lias , & poftmodum habui fcrupu- lum, an pecunia ab ipfis ludoexpo- fitafuerit furto ablata Parentibus. .C. Non eft dubium, quod fcien ter ludere cum Filijs familias non .tentibus alienare , & carentibus p culio pr opri o animo retinend crum , fit grave peccatum; ficut Filius non poteft transferredo- minium pecuriise furtivce, iicnef« poteft aliquis id acquirere , & c011 ' fequenter omne lucrum tenetur M rtimdem Parentibusreftituere.D>“- tur tamen alipua bona fiib dom® 0 Filiorum familias , quorum fija® 1 ' ram faciant, nullurn gravamen ferunt Parentibus , & k lucrantibu» retineri poflunt. In fequenti difleram debonis , qua: validč a ‘‘ lijs familias alienari poflunt. 171. Pro Coronide hujus rice contračluum , ac hujus deti® partis ; in qua dlctum eft de le (0 ' qui eft contracfus k Fortuna gccalu DOtid* »lijs etn liHregui de Aiie Sortibu: 0*1 i jtifitar j Affecur (|iiod fi contrač folvat ade6qu non pri dl obli; cujuscii hffeci rieiniii princip; Utaute nisfit li fiaffe totius : nem Fat »d par Milah; affecur litxqu; eularei Juftum ttiuriis. to.'Ti 5tnom tovign fcrei, >ffecut pro g r V« Wer >entcon. um te®, otabilem it. Con. xhibere, lere col- aturain- : illive- »tabla :em ma- 50 fi pec- quantl ulil, , quid ijs farni- fcrupu- io expo- tibus. >d fčien- non po- ibuspfr :nili lu- ; guia, erre do- c neque & con- ;tur eo- •e.Dan- [omiw° fijafiu- nen i” - antibut i capit { te 4 ^ , IT#' [erifl 1 * : lu^' &cal“ DOt^ Caput V. Fars X. De Ludo. 277 quam ab arte , & induftria affecurabitur ? unde fiTitiuspetata Cajo afleeurationem ccrto fcicns rem v. g. navim , vel merces jam perijfle, invalida erit aflecuratio Caij de navi, vel mercibus, neque Ti- tiusaCajoexigere , vel recipere po¬ ten’te ju s rei compenfaaonem; quia reverk Gajus n : hil aflecuravit. 172. Sponlio ejlcontraBus , quoin rt duki a umu pro una parit , a Hus pro alia fpondent , ut is lucrttur , qui even- tum , vel rei vsritatem attioerit. Ubi fpecialiter notanda eft particula quo in re dukia , ii quis eniin eflet certus de rei veritate, non poflet Ipondere, nec pretium depolitum luerari, & re- tinere, nili manifeftataprius fua cer- titudine 5 alter tamen nihilominus contendere, ac deponere velit, afle- rendo , a:qualiter 'efle certum de ejufdem rei veritate ,• tune enim lici- tč Ipondere, & pretium depofitum luerari poterit: Et licet aliejui Au- thores reprobent hunc Contradum, ab alijs tamen pluribus communiter nu ll 3 habetbona,nechaberefperat, approbatur, utvidere eftinMacha- tfecurarenonpoteft. Secundo,ut do tam. i. lik. 3. part. 5. trači. 7. doc. to*qualitas inter pretium , & peri- 3. num. 2. &addit in num. 3. licitum julareiaffecurandK, quod pretium efle cxcefliim voluntarium in re juftum certbvel Lex, vel ufiis coni- Iponfa, vel depofita, ut quando unus ftunis, velexpertus vir determina- exlpondentibus plusin anitiusliberi Tertio, ut aflecuratio fit libera, Ipondet. 173. Contradus fortium eft fimi- lis contradui Sponfionis , & ex lua natura licitus eft, dummodo ferve- tur cequalitas , & nullares fliper fti- tiofa, aut ars diabolica interveniat, _ _, „ inquafitpadumexplicitum, autim- Wem cum periculo j alioquin quid plicitum cum Dcemone: de hoc ftif- Mm 3 ficienter iottus 1 P) I Jependens , opera; pretium duxi de jlijs etiam contradibus , qui fortu- nlreguntur , bre viter agere, nempe de Aliecuratione , Sponfione , & Sortibus. Aflecuratio ergo :.ejl con- fridiii , quo alitmz rei periculum fu- jtifiturpro pretio aliquo : diicrimen AlTecurationis č fidejuflione eft, quod fidejuflio foliim in debitis ex contradu locum habeat, ut li non folvat debitor-, dol vat fidejuflbr, ade6que eft obligatio accefloria, & non principalis ; Aflecuratio vero ril obligatio principalis, & refpedu cujuscumquc rei, etiam vitoe aliense, Gffccurator non adhibetur acceflb- r t: in fubfidium contradus , ded ut principalis in abfblutam lecuritatem, lltautem hic contradus aflecuratio- "isfit licitus , requiritur primo , ut fiiaflecurat, habeat bona, quibus totius rei aflecuratas compenlatio- »cnifacerepoflit, fi ea tota pereat, partis, fi pars pereat; unde qui ^uoncoada. Quarto, utaflecura- : 0l 'ignorans admoneatur de pericu- jL re b ut II hcecperpendat, an velit ecurare, & quantum poflit petere P r ° gravamine , quod (ubit. Quin- ° >ut res aflecuranda exiftat, & 5 7 ! Trači. VH. de VII. Pracepto. -ficienter aftiim eft in traSt. i. cap. 4. piatex bonis Patrisid, quodipfi e (j n. 26. &fiquent.. neceffarium pro honefta recreatione Cum in prsecedentis quinti capitis juxca conditionem fui ftatus, 8c juxta partibus materiam eontračtuum di- id, quod ali) pariš gradus, Sčdignj. fcufterim , pro eomplemento do- tatis rationabiiiter expendunt; quii ctrin*,ac notitias pertinentis ad fepti- ad furtum requiritur, ut Pater (it ra- rnurn prteceptum reftat adhuc loqui tionabiliter invitus , quod films ac- defurtis , quse particulares aliquae cipiat fibi neceflaria pro honefta re- perfionte folent committere in le- creatione: Pater non eft rationabi- (juentibus capitibus ešaminanda; liter invitus : ergo taliter aceipere injuftitias vero , quas aliqui in fuis non eft furtum. Leftius//i.2Jp/«- Minifterijs committere folent, refer- fiit. cap. 12. duk. 26.alij, vo mihi pro tra&atu 15.^16. 2.par- 17 f. Neque peccavit Y. D. con- tuhujmprtous. tra juftitiam expendendo in-profa- nos, & ilKcitos ufiis iilam quantita- Cafut VL tem a Patre rationabiiiter concef- fam pro honeftis ufibus. Faguntlez De Bonis Filiofum Farni- in 7- lilf - 7 • n ■ 4' ( i uij Im , & de torum Furtk.. non e f P endit hanc pecuniam cen¬ tra voluntatem Patris puo adJuhjm- i'74"0 P*R«Confiteor,- quod ad- tram, fed tantum quo ad modu®: A * hucfiibpoteftate Parentis QuandoDominusnoneftrat;onabi- mei conftitutuS' folebam interdum liter invitus quo ad fubftantiam, b- alicjuem regalem ipfi aecipere. cet fit quo ad modum, non eft pec- C. Fortequantitasablata fuitno- catum contra juftitiam: ergoV.D. tabilis ? nonpeccavitcontrajuftitiamexpw P. P.R.Frequenterinhocdeliqur, dendo in illicicos ufus hanc pK u ' quare puto quantitatem afeendere niam. Peccavit tamen pcccatopro- centumDucatos. digalitatfs 'oppofitte virtuti modera- C. Quoc! accenit, fuitnepro hone- tionis , qute virtus inclinat ad ex- ita, & juxta finim ftatum recreatione pendendam cum m oder amine pecu- capienda ? niam. P. P. R. Quidquid : accepi , fuit Quando autern V. D. accepit^ 1 ' -fepe in hunc finem, & poftmoduni quidplus quam Pater rationabiM in rebus iilidtis , St profanis-totum conceffiftet, vel debuiftet conceder« idcorifumpfi; fateor paritet, quod pro honeftis ufibus, peccavitconn* exceflerim in accipiendo plus-, cjuani juftitiam cum cmere reftitutionis. decentia mei ftatus requireret. 176. Quare mihi dicat, quff q uaB ' C. Non eft furtum , ft filius acci- titas fit abiata excedens quantitate® re quiliW n requifit tiones ( P. P. jefimu P. P, tuor, ‘ firripui, c; c joriqua le furti fam r< tale r d judico e I ab ex ftatuot «it tali: liter div Baffsei v fpenfis 1 tfiicum Otto h F it pecc niunt m fatuoi lite fit major < otfurtu bas lit q mi »rfertui ts minu major c Sedal Diana p ^quo; qpantit: %tM iipfief* 'eationc .8cjuxt» '* digni- quia :rfitra- iiws ae- iefta re- donabi- iceipere 2.itjk- D, con- jantita- concef- gundez 4. quia in con- odam: fonabi- am, li- ;ft pec- iV.D. expen- pecu' :opro-- odera- ad tl- :pecu- )it ali' biliter :edere :ontf J lis. quan- ate® lita® Caput VI. De Turih Tiliorum Famiim. 27? (tfluifitam ad fuas honeftas recrea- graviter peccare.: v. g. fi auferre ab ' J - - ’ extraneo fimul, & femel qu atuor re- gales fit peccatum roortale; ut hoc committat filius auferens aPatre x- qualiter divite, requir.unt.ur o£to re- gales; ,fi vero per furta minuta ac- eipit, fexdecim reauiruntur. Etquia V. D. exceflit hane quantitatem„ ideo gravem materiam conftituit. .178. Dicatmihi, hscc quantitas a V.D. in domo lili Patrisablata fuit- neex.bonis luis caftrenfibus,vel qua~ fi caftrenfibus? P. P. R. nelclo, qucenam bona fint h?; c caftrenfia. C. Bona caftrenfia dicuntur i!!a, quae filius ratione militiae acquirit, fi- ve mobilia fint, five immobiiia, ut ftipendia militum, prte da ex hoffi- bus, donationes Ducum, comilito- num, legata ratione milities data a Parentibus filio eunti ad bellum vel obfeuuium Principis, denique om- nia lucra, qute ex talibus bonis me- diante fručtu, vel contračiu prove- niunt. Bona quafi caftrenfia dicun¬ tur , qus licet ratione mili tise acqul- fita non fint, gaudent tamen privi- legio caftrenfium, eo quod acqui- rantur mcdio etiam ordinato adbo- num eommune, utpotč illa, quaz fi¬ lius acquirit ex quocunque officlo publico, quod ftipendium publi- cum habetl.7. citm malto. c. He io¬ ni *, quA Merit. utpotč Advocati, Me¬ dici, Gonfiliarij, Profeftores Theo- logiae, Juriš, Medicina*, aut unius exartibus liberalibus non mechani- cis. Item qute filius clericus acqui- rk tiones capiendas ? P. P. R. erit quantitas quinqua- jinta ducatorum. 6 C. Et hanc quantitatem furripuit- silimul, vel fucceffivh? P. P.R. modo duos, modo qua- tuor, & hoc modo hanc fiiminam Irripui. C. Communiter requiritur ma- jorfquantitas ad peccatum morta- le furti relpečtu Filiorumfamilias, ouam requiritur ad peccatum mor- tale refpečbu evtraneorum. Ego judico duplo majorem requiri: v v g. li ab extranco valde divite auferrc fiatuor non lit materia gravis, nec erit tališ auferre očtoa Patre segua- Sterdivite: hoc infero ex dočtrina si veri. Furtum. 2. num. i. & Ca- fpenfis truB. ig. iijf. $,fe3. 1. n. 57. pcumLeflio docet, quod auferre A> a Patre mediocriter divite non ■•peccatum grave: atqui conve- *nt unanimiter DD. quod auferre fiatuorab extraneo mediocriter di- Vl tefit materia gravis : ergo duplo Nor quantitas requiritur adhoc, tfurtum filiorum fa&um Parenti- fit grave peccatum. ' 77 ‘ Pratterea quando quantitas tferturnontotafimul, fed per fur- fittiinuta, requiritur pariter dupld Nor quantitas, ut materia fit gra- | N etiam relpečtu extraneorum, ita pna frima part. trači. 6. refol. 447. Xc | l >oinfertur quadruplo majorem Nntitatem requiri, ad hoc ut filius ^utatim auferens a Patre dicatur 2 So Tra&atm VIl.De VII. P/tfcepto. rit ex beneficiojvel officio ecclefiafti- co , vel ex donatione Principis, & quid quid datur exprefse filio, ut fint quafi caitrenfia, qute nonpoilunt le- gitime fierl, nifi a Principe, vel Do¬ mino Superiore tam Patris quam filij. Bonorum Caftrenfium, vel quafi eaftrenfium filius familias plenum, & perfečtiim dominium habet, ita ut eorum dominium direcium, feu pro- prietas, & dominium utrle , ac ipla adminiftratio ad ipllim filium pleno Jure fpeftat independenter a Paten¬ te ; adeoque de ipfis (nifi tetate, vel lege impediatur) libere pofiitdifpo- nere donando ludendo contrahen- do, &c. abfime violatione juftitite. 170. P. P. R.ex hoc genere bo- norum nihil poffedi, folum vineam habui a fratre mea; Matris mihi re¬ li člam , & aliam partem, quam pa¬ ritet frater mei Parentis mihi reli- quit. C. Fars reliefa a fratre Parentis fuit ne intuitu Parentis ? P. Ita P. R. ex fingulari affečhu, quem habuit erga Patrem, hoc be- neficium percepi. C. Et Vinea reličba a fratre ma¬ tris fuitnequ6que reličta intuitu ip- fius matris? P. ItaP.R.ipfametlenim rogovit fratrem, qui utpote valde ei affečfus confenfit in hoc legatiim, C. Pars vinea; reliefa ipfi k fratre Parentis reputatur inter bona pro- fečfitia 5 ita ut, quse a filio acqui- runtur, five ex teftamento, dona- tionep aut amicitia alias non danda mn. intuitu Patru , vocentur bona profečtiria, quorum Pater habet do. minium direclu, & utile, acusdsfru- dum , & h&*c bona profeditia fc. luni prolunt filio, quandobonaPa- terna ex deličto traduntur fifco, cui non poflunt tradi bona profeditia filij, hoc conftatex textu Civili, & Petra de Navarra lil>. 3, de reji. c,7, I.7Z.24. Svlveft. Veri.peculhtmOj, 180, Vinea a fratre Matris V.D, reličta reputatur inter bona adventi- tia, ita ut, quidquid filius acquirit intuitu Matris, dicatur bonumad- ventitium , cujus filius habet domi¬ nium proprietatis , & Pater: domi¬ nium utile j defunčto autem Patre dominium cedit filio.* Ex ouoinfcr- tur , quod peccet filius cumonere reftitutionis, fi ex bonis profeSitijs accipiat Patri; quia ejulmodibono- rum filius nullum dominium' Habet 181. Infertur etiam , quod li vi- vente Patre filius accipiat , aut ex- pendat bona adventitia, peccet, & teneatur ad reftitutionem non pro- prictatisj quiahtecfuaeft, fedusus fručtus a Patre ex ijfdem bonis ca- piendi: v. g. lv.ee vinea V. D. afratrt Ihte Matris tradita , & qutr čonnu- meratur inter bona adventitia, fi?* pofito , quod annuatim duodecim menfuras vini fručtificaret, & libetmenlura quadraginta regalibus venderetuf, V.D. teneretur reftitue- ■re Patri acquivalens duodecim mt n ' (uriš vini ( dedu&is expenfis aP^ in cultura vinea; faciendis ) b v® ;VD.vei tet, no (iein pre fcsc ipečl Cumi tacaftre ion poti pginta Bsreftit krem ] letne ? P. Ital fanperrr C- Qi »ter irr: Patre fili men Pat’ to, fi e fod Le InRegnc taspropt horurr rimogei polfint h k extr fant fi] ttciem •faionit ^D.ex; ^ ejus c feftitutic Ur. Htee ( [tfarijs t Vuis 1 »min or %p a i danda r bom ibetdo. .isfisfni. Mia fo. onaPa- fco,cui rfeftiria -ivili, & n'ji. cap, m is V.D, .dventi- acquirit mm ad- t donii- c: domi- n Patre 0 infer- 1 onere feditijs Sibono- r habet. id li vi- aut ex- cet, & an pro- ed iisus inis ca- afratrt :onnu- ia, % idecim k qui- Talibu* iftitue- i men- Patre (i ver^ V.P- Cdpnt VI. De Turih Tiliorum F amili as. 2 h p.vencieret, aut vineam deftrue- ter prcriumitur habita notitia , fore et non obligaretur ad reftitutio- condcnaturos, necfui Sc^uoadjM- (iem prerij proprietatis vinese , quia Jlantiam invitos, fed tantum que ad Ijecfpedatadfilium. Cdmigitur V.D. non habeat bo- ucaftrenfia , vel quafi caftrenfia, nonpotuit accipere Patri hos quin- jinta Ducatos, adeoque tenetur isreftituere , nifi ex principijs fe- juentibus patiatur excufationem. 182. Dicat V.D. rogaffet kem pro condonatione , indul- P.ItaP.R.; quia fingulari affečlu mpermeprofecutus eft. C. QuamvisLexCiviliseommu- niter irritet donationem fačtam a toe filio inter vivos; mortuo ta¬ jen Patre dičba donatio confirma - tur, fi ejus fumma non excedat id, uod Leges municipales fanciunt. jRegno Navarrte minor eft diffieul- taspropter libertatem teftandi, cum »orum, quse titulo majoratus, & Miogenitunse non funt vinculata, ffffint haeredem inftituere quemli- « extraneum , dummodo relin- t filijs congruum , & ftliabus dficientem dotemaddecenter Ma- Jtaonium- contrahendum. Et cum ■D. ex affečhi fpeciali Patris erga fe e e|‘us condonatione pradumat, a 'ditutione po. Ducatorum libera- ttr. Hxc dočbina notanda eft Con- '-11’arijs pro Nepotibus , qui eorum } ttuis qua;dam minima furantur, [ninores fratres majoribus, hos ^ Patruos, čkmajores, pruden- Jiantiam mvitos, modum; adeoque fimilia furta cul- pam venialem nonexcedere. 1 g 3. linicam limitationem poteft; praedičta doclrina pati, quae per fe- quentem interregationem examina- bitur. Dicat mihi: ob quinquagin- tahos ducatos clam acceptos, quoS V. D. prač (umit Patrem ipfi condo- naturum, patienturne detrimentum fratres, aut foror.es quo ad honeftum Matrimonium contrahendum ? quia cum detrimento victus , aut dotis aliorum filiorum non poteft Pater taliter remittere, aut condonare. P. P. R. prtecifis hi s f o. Ducatis meis fratribus , & fororibus reman- fit fofficiens , & congrua dos : aft habeo ftrupulum fundatum in hoc, quod meus Parens in teftamen- to difpofuerit, ut de foa fubftantia omnes filij aequalem partem habe- rent: debeone in partitione haere- ditatis cum fratribus computare in meam partem quinquaginta Du¬ catos ? G. Hoc non obftat , quo minus V. D. poffit squaliter cum fratribus participare de hsereditate , quando probabiliter prtefomit, quod Pater condonaturus effet quinquaginta Ducatos ; foppofirii enim hac prat- fompta donacione voluntas Patris effet, ut refiduum aequaliter inter fuos filios divideretur. 184. Ut majoritamencautela, & fecuritate procedamus , dicat mihi, N n fcitnč ifo Tračlatus VIL de VII. Prtfcept. fcitne V. D., qu6d fratres fimiliter C. Exhocunico ergo titulo poffc fuerintfurati? V.D. r,etinere hanc fummam, q tt i, P. P.R.procertoteneo,qu6dfra- opiniocommuniseft , quodfiliusfa- tres tantundem acceperint, fi non miliaspofiitexigere a Patente (tipen- plus, quam ego, quilibet enim fur- dium pro ob!equio indebito, quan- ripiebat, quidquidpoterat. tum dareturextraneo, detra&is tj. C. Siergo ipfi non computantid, men cxpenfis, quas Pater tune in quod abftulemnt, fed£equaliterpar- illo alendo faciebat; addunt a!iqui, ticipant de haereditate, idempoteft ad hoc requiri, ut filius proteftetur V. D. facere. Ita Fagundez in 7. De- fe nolle in his operibus, & obfequijs eaio?. Uh. 7. cap. ?.w.6.Respraaicata extraordinarijs gratis fervire,ftuuc frequenter k filijs familias, quod al- oftendat exprefte, vel tacite, fe velle terutii foleant Parentibus eorum fu- lucrari; & (i filius non audeathoc rari , modo frumentum , modo manifeftare Patri ob reverentiam, 01 eum,modo Vinum, Scfimilia; & feu ob metum reverentialem , aut quando dividenda eft paterna lub- quiaPater repugnaret, poterit filius uantia , omnes filent, & pro jufta clam fibi compenfare. Layman. lik compenfatione damni fibi invicem 3 .trači. 4. cap. g. num. 12. Etcum illati nullam mentionem faciant de communi P. Moya in JileU. treS. 6. rebus promifeuč ablatts. Parentes Mijcelian. clifp. 4. g^i.nam. autem , ut antecedenter dixi, tan- 1 gfi. P. P. R. Confiteor, quod tum qu6 ad modum cenfentur in viti, alius meae Matris confanguineus vi- quando id , ouod aufertur, utiliter gjnti Ducatos in parata pecuniamihi impendi intenditur. reliquerit, quospariter fineconfen- igj - . Majori adhuc lecuritate po- luPatrisconlumpfi. tefthaec quantitascompenfari, qua- C. Haecpecuniafuitne ipfi relid* re necefiarium eft fcire , an V. D. intuitu Matris ? inferviverit, vel geflerit negotia Pa P. Ita. P. R. trisaliquo tempore? C. Pro refolutione hujus cafe P. Ita P. R. per quatuor integros advertendum eft primo, triagenera annosgeftinegotiaipfius,ita, utmeo fmdtuum dari: a!iqui fimtmerčna- Iabore, & induftrik exemerim Pa- turales, ali j mixti, & alij induftriak$ : rentem ab onere alendi, & folvendi naturales funt Mii, quos terra absqoe famulum. humana cultnra reddit : v. g. h cr ^ C. Pro hoc Iabore,&induftriaha- inpratis, plantae in montibus, ^ buitne V. D. aliquam folutionem a fvlvis: mixti fimt illi, quos terrapi 0 ' Patente? ducit addita hominum coopetat' 0 ' P. Non P.R,nihil aliudprarter ali- ne, acinduftria: v.g. fručtus jn vi ' menta habui. neis , feminatis , & condu&i° do- enuuffli Cap uuurn, dicuntui kiimana (unditat natura ( fcia fcec itpern l87; J ■ecuniat merari i intuitu 1 £1 quo potuerit fenfu Pa dem bor folum c fračtum filius ve teipropi foteft 1- K netu I ffillum oue eju< iendo. tacor deratč ttiam ii tampfc ®quibi feamr C De } Marn Vun O podit 0, Cilij filiusfa- :ffipen- > quan- i&istj. tune in a!iqui, :eftetur j/equijs , fcuut. fevelle at hoc ntiara, 1, ant it filius an. lik it cum m 3.6 ■ 2, ^5. , quotf eus vi- iamihi onfen- reličfr cafus ;enera :rda- riales: bsqn c herba »,* aprO' ratiu- in vi- odo- uum> Caput VIL De Furtit Mdritor . refpe&u llxorum. 1I3 iiuum, ac animalium: induftmles C. Quod confumpfit: fuitnd ex ' * ’ doteuxoris? quia liedt Maritus ha- iituntur, qui folum procedunt ab humana induftria , non ex rei foe- ( unditate: v. g. pecunia, quae ex fua natura fterilis eft, & humana indu- tria fcecundam, & frudiferarp red¬ it pernegotiationem. 187. Advertendum fecundo,hanc jecuniam aV.D.perceptam connu- inerari inter bona adventitia , cum intuitu Matris eamdem acquifiverit. Exquo infertur , quod Vi D. licitč otuerit absque gravamine, &con- tnfu Patris eam expendere : fiqui- dembonorum adventitiorum Pater dominiuto utiie , feu ulum ruclum, Sc admimiirationern habet, ilius vero dommium diredum, feu itiproprietatem: atqui pecunia non oteft habere ufum frudum , cum natura fua fit infrudifera : ergo »Hum damnum intulit Patri abs- •neejus confenfu eamdem expen- dendo. Quamvis pofiit effepecca- tom contra aliam virtutem, fi immo- !er atc confumpta fuit, & potuit ttiaminferri damnum Patri, fi fuit campfor. aut alios contradus inivit, ^uibus fua induftria poterat frudi- ttamreddere pecuniam. Caput VH. >e Furtis Marii onim ve- Jpe&u Uxorum. ^ |J P. R. dico meam culpam, f ~ * quod in reereationes , & 'ofanos ufusaliquabona domeftica c °ifumpferim. beat ( dum vivit) adminiftrationem dotis , dominium tamen (pedat ad uxorem, & defundo Marito, integra dos eft reftituenda. P. P.R.non fuit ex bonis dotalibus. C. Eortd ex bonis acquifitis ? P. ItaP.R. C. Eratne notabilis fiimma res confumpta? P. ItaP.R. fuit notabilis. C. Bona acquifita a Marito, & uxo- reconftante Matrimonio, ambobus communia funt, fidicetMaritus ad¬ miniftrationem habeat, peccat con¬ tra juftitiam, & temperantiam in lu- dos, & ufus illicitosea expendendo. Quamvis autem Navarrus infumma cap. ip.num. 155. doceat, Maritum non obligari reftituerc uxori bene, vel mald confiimptam partem bono- rum acquifitorum , quia pro bonis adventitijshabentur illa, quee tem- pore divortij, aut mortis inveniun- tur; haec opinio tamen Navarri eft contra communem , queedocet Ma¬ ritum teneri ad reftitutionem illius portionis illicite conlumptm ex bo¬ nis , quar fiiperfimt, & fibi obtingunt. Petrus de Navarra til>. 3 . cap. i.rium. 114. Covarruvias, & alij, quos citat, & fequitur Villalobos, part. 2. trači. 13.^9. num. 7. Etratioeft; quia quidiflipat,&abfumit rem alienam invito Domino , peccat contra jufti¬ tiam cum onere reftitutionis; dimr- dium bonorum acquifitorumIpedat ad uxorem : ergo Maritus ea abfii- Nn 2 mens tfj. Tračlatm VIL mens invita rationabilitcr uxore, peccat contra juftitiam cum onere reftitutionis. Csterum citra peccatum poteft Maritus de bonis acquifitis facere aliquas expenfas, praefertim ad do¬ nationes liberales , maximd remu- neratorias, eleemoiynas, recreatio- nes, vel ludos honeftos flio ft-atui eongruos, & fecundum conluetudi- nem aliorum fuee conditionis viro- rum. Molina, & alij, quos citat, & (equitur Sanchez in confil. tom. x. lib.i.cup.G.dub.j.n.^,. quia in hoc noneftrationabiliter invita uxor. 189. P. P. R. dico. meam culpara, quod de his bonis acquiiitis aliquam quantitatem Fratri raco valde ege- no dederim. C. Juxtaopinionem Antonij Go¬ mez Leg. 7. Tauri num. 73. Caianei, & aliorum, quos citat Thomas San¬ chez ubi fup. num. 6. univerlkliter docentium, quod Maritus podit de bonis acquinds facere donationes, V. D. non peccavit donando hanc quantitatem fuo Fratri. Opinio ta- men contraria eft commurtis, & ve¬ ra, quam (equitur iderhet Sanchez Hid. num. 3. quiaiimolex admiriiftra- tor nequit de bonis, q na: adminiftrat, facere donationes: Maritus eft me¬ niš adminiftrator bonorum acquifi- torum: ergo de his nequit facere donationes : Major eft certa, qu : a in donationibus transfertur domi- n'um ex dante in datarium: admi¬ niftrator non poteft transferre do- minium bonorum, qute adminiftrat: De VIL Fnecepto ergo nec ea donare. Minor prelij, tur 5 quia qui non habet domini^ rei, non poteft illud in alium trans, ferre: adminiftrator non habet do, minium bonorum, quse adminiftrat: ergo nec poteft transferre domi, nium. Et ita V. D. de fua portionebo- rum bonorum acquifitorum potu« donationem facere luo fratri egeno; idem dico, fi habetParentesautti- lios exalio matrimonio in neceflita- te conftitutos. Sanchez ubifup, n. 12, cumCorduba, &a!ijs, Bartolus,& alij, quos citat, & fequiturVillaio- bos ubi fup. num. 6. quia hujuspar- tis bonorum non tantum V. D. dl adminiftrator, verum etiam domi¬ nami habet. c a p u t vin. De Durih Uxorum refpA Maniorum, 190. P. R. me accufo, qubd ali- & . quid dem filioex aiio Ma¬ ri to egenti alimen tis. C. ()uod dathuic fuo filio, exbonis paraphernalibus ? P. Cujus generis funt hacc bona. G. Bonaparaphernalia ea dicun- tur, qum habet uxorprceter dotem undecunque, fiv.e illa , qux,u xor ^ contradiu Matrimoriij fibi refei'*' vit, five illa , quse contraclo 1 1 trimonio acquiftvit donatione,l e 8 J to, aut alia ratione, fivc illa, uxor fuo Iabore, & induftria a c( I^ fivit, prseeilis tamen operiš, jčtjtiijs d jorum, Icadmir ibitum poteft. P. P. babeo. G. C K boni jam bo jrietas s men e< fcfrucb Maritui mferat Marico i fantian tnm ol Thoma P. P. lis acqi 151. (juifitor llantu: tft,quc tofilios Gt his K bon Kgiigj: Guba a tip. j 2 lobos 1 tabiliti ftat, °atura Matura ^ nec« »protj, m trans, abet do. liniftrat; e domi. ione'bo¬ ri potu« 'i egeno; es autfi- eceffita- up. n. 12. tolus,& Villalo ujuspar- T. D. d n domi- II. fpcck u6d ali- >, cftni : bona! dicufl- dotem □xor jn eferva- to Ma- e,lega- i, f* acq‘ 11 ' &ob' fequ>)’ 5 CaputVUl.DeFurth Uxoftm refpett.Markov, sl? j^dijs debitis familise; & horum bo- norum, fieut nxor habet domtnium, hdminiftracionein, ita quoque ad lifcitum ea impcndcrc, & difpenfare iteft. ms : ergo Maritus nequit efle ra- tionabiliter Invitus, qu6d uxor ijs- dem fuccurrat. 102. P. P.R.ex his bonis accprt*. fitis. a!iqnid ctiani uni mest forori P. P. R. Hujus genei-is bona nou paupercuke-impertivi. tabeo. G. Quod difpenfavit filio, fuitnž K boriš dotalibus? licet enim ho- ram bencrum dominium, & pro- prietas ad uxorem Ipečbet: cjuia ta- men eorum adminiftratio, ufiis, Ifruchis durante Matrimonio ad tlaritum jurepertinent,ideo fi uxor iiiferat aliquidnotabile ex his bonis Maricoferio, graviter, &quo ad fub- lantiam invito, peccat mortaliter cum obligatione reftitutionis. D. Thomasa. 2. 0 ^ 6 , 2 . in Sum. cap.i 7. Uf?. & eft communis. P. P.ILc]i:odfilio dedi,fuit ex bo¬ liš acquifitis. 191. C. Quamvis bonorum ac- fditorum adminiftratio fpečtet ad C. Potuit hoc faeere fecimdum opinionem probabilem Petri de Na¬ varra lik. 3. cap. i.num. 1 f 1.& alio- rum: hocconftatexLege Fori L. t. tit. 8. /Vi. a. tor. Sed ut bend advertit Leflius ubi [upra , quando poftmo- dum vehitur ad partitionem bono¬ rum aequtfitorum,uxorin fuampar- tem debet conferre ea , qua: tradi- dit Parentibus, Filijs , aut Soroii- bus in egeftate conftitutis. 1.9p. P. P.R. meactufo, quod fubinde meus maritus foleatdo- mumferre a!iquem agniculum, aut. modieum frumenti furtivi prcccipi- endo, utprofamiliaalenda ijs utar. C. Confentitne in hoc voluntarie? P. Non P. R. quinimo aiiquoties britum, opinio tamen probabilis cofitive reftiti, ex quo non nill fi T, quod uxor habens ex alio Mari- amaritudinem, & tribulationem re- •tofilios: autParentes egenos, pof- t his ex ijs fticcurrere, aut etiam te bonis dotalibus , fi Maritus hoc 1 e 8%it. Petrus de Navarra, 5 : Cor- apud Leflium lih. 2. de Jujlit. a P • 12. duh. 1 q.fuh. num.%%. Villa- iios tebi [upr a diffic, 8. n. 6. Etratio ?it ; quia Maritus nequit efle ratio- tibihter invitus, quod uxor adim- Cat i cum poflit id, ad quod Lex ^turalis ipfam obli gat: atqui Lex ® at ura>,obligat ad prarbenda alimen- portavi. C. Cum ergo illibenter utaturre- busfurtivis, fed tantum prte timore M.ariti, non peccat, ut ait Remigius in Sum. ari jun c. trati. 2. cap. 7. §. 6. n. 6 . (iuamvis indubium exiftimem, quod ratione rei accfpta tam Maritus, quam i p la obligentur ad reftitutio- nem ex bonis communibus, aut ae- quifitis faciendam. 1514. P. P. R. meus Maritus eft adeo tenax, ut ficut ignorat, quan- hneceflaria filijs, & Parentibus ege- tum requiratur pro fuftentation N p umus zU Trači at m VII. De VII. Frčceptol unius familite , ita quoqueparcb fe in quocalu ex voluntate prrf um ^ . gerit inpratbendo neceffaria, quare ablatio limilium declinaret a W t0 pro his clam accipio, ut mihi, & fa- miliat conftdam. C. ličite hocagit, quia in hoc Ma¬ rkuš eft irrationabiliter invitus. Pe- trus de Navarra ubifup. n. 89. quod idem dico de ijs, qute pertinent ad honeflas recreationes, decentes ele- emofynas, & largitiones juxta con- luetudinem aliarum lute conditionis Poflunt tamen famuli orcuiari a rriortali, quando minimam quanti- tatem vidualium fucceflive furran. tur , qu:e fit notabilis progreffu tem- ports, modo illam convertant in proprium ulum ; in hoc enim cafn Domini non cenlentur inviti quoad fubftantiam rei, fed potius quoad modum accipiendi; modus autem accipiendi contra voluntatem Do¬ rm: erg< tram rei litution« tnimped P. P. R upartici 157- .C- unt, er: fcndomo foeminarum. Lellius lib. 2. de juflit. cap. 12. duh. i4.w«»2.S5*Molina difp. mininon fofficit per fe ad peccatum 274. quamvis exprelse vetet Mari- mortale, itaNavarrus cap. 17 .n. gg, tus, quia in his omnibus eft irratio nabiliter invitus. 5 peccav :n imped nit tam e C A P U T IX. Dl? Furtn Famulorum. P. R. me acculo, quod in . domo mei Domini aliqua furripuerim. C. Sunt ne ha?c comeftibilia ? P. Ita P. R. led etiam de non co- meftibilibus abftuli. C. Hoec comeftibilia pro fe, vel pro alijs abftulit? P. P. R. aIiquando pro me, all- quando pro meis amicis, C. Famuli auferendo a luis Do- & ali), quos citat clavis Regia lib.% cap. 26. num, 20. Dixi, modo con¬ vertant in proprium ulum ; namli accipiant notabilem quantitatem vi¬ dualium ad vendendum , vel lu- dendum, vel conlumendum cum exteris, peccant mortaliter peccato furti: Domini enim cenlentur invi¬ ti etiam quo ad fubftantiam, ital- Navarrus & Clavis Regia loco cit. iy 6 . P. P.R. me accufo, qu6d, videndo furto auferri mei Dom® veftitum , cum potuiftem impedi- re, id neglexerim. C. Fuitne ipfi commifTa curarc- rum domefticarum fuiDomini ? hoc polito ex juftitia tenebatur eas cuftodire ; fecus faciendo peccp 11 contra juftitiam cum onere reftitu- Higatur a minis in notabili quantitate tam efculenta, & poculenta, quam alia . _ f __ ___ mobilia,veIpecuniana,utdentafijs, tionis. Layman.//V. ve! ut de ijs eleemolpnam faciant, cap. 5.72.7. Navarrus cap. 14-»*^ 7 ' peccant mortaliter peccato furti. SraR rlnrpnt-pc mi conerd; Villalobos p. 2 . tračt. 19. diffic. io. vum. i. & 2. nifiprobabilis eflet prte- fumptio de confenfu Dominorum, quod 1 a cufto< te, Lefl it.Jf. tral VP.il. at,erant 1 C, In hc 7 •p.n. 2' ftccave: igationc te, ut fi mftodtr fltia: qi ‘R juftiti ‘l: erg< Quamvi 2. tra lonio, 8 \tom. 2 Ul, ’ Rt Mit 5. ai rec & alij, docentes, quod cui con: ^ taeftcura, & cuftodia alicujus rC1 ,'j v. g. Oeconomo cura rerum > atn ’ liarum: fi fua culpa pereunt- 3 ^non um efumpu a furto, cufari i tjiianti- : furran- ffu tem- ■tant in lira i quoad quo ad s autem :era Do- iccatum im. i38- ;ia do con- ; namli atemvi- vel Iti- im cum peccato rar invi- n, ita l 5 - o cit, , quod. Domini impedi- cura rc- ni.^u 3 itur eas »eccavitr jferimtur ;tn: ergo fi Dominus comifit ei um rei domeftica?; obligatur ad -‘itutionem veftitus, cujusfurtum on impcdivit. P, P. R. non fuit mihi comraifla iipardcularis.rem cuftodiendi. 157. C. jlli,qui hanc rcm abftu- runt, crant nč confamuli in ea- Caput IX. De Turtk Famulorum. z%y obligetur ad reftitutio- tamen contra juftitiam ; & confe- quenter non obligatur ad reftifutio- nem, fivč fur fit domefticus, fivc ex- traneus. -Etratio eft ; quia difcrimen aliquod debet affignari inter illum, qui fperialem curam habet alicujus rei in particulari, & alium, qui habet in communi, prout eft famulusille, qui habet curam in particulari, obli- bndomo ? quia fiita eflet, quam- gatur rx officio cuftodirerem fibi con- ipeccaverit contra charitatem creditam: ergo ille, qui habet fo¬ sil impedlendo furtum, non p.ec- lum 'in communi, ut famulus, non nit tamen contra juftitiam, -nec obligatur ex officio ad ejufdem al¬ igator adreftitutionem, fuppofi- ftodiam, ade6que non peccat con- quod ex officio rem domefti- tra juftitiam non impedlendo ejus a cuftodire ipfi non incubuerit. furtum : ergo &c. 198- P- P.R. meaccufo, quodi domo Domini mei decefferim non- dum elapfo anno. C. Deceffitnb fpontaneb, fortž ex foe majus ftipendium alibi acquiren- art.-s. Navarrus lih. 3.' di? qiiiahcEcnoneft caufafufficiens }ln. 2 14. Plerlque alij, quod ip- difcedendi ante tempus prtefixum in conductione. Petrus de Navarra ubi fiip. riurn 205". & eft peccatum mortale contra juftitiam cum onere refarcicndi damnum inde fecutum Domino. Omnis enim contračfus onerofus validus obligat ex juftitia ad fui adimpletionem: inter famulum, & Dominum eft contraefus onero¬ fus validus: expartequidem famu- li complendi tempus praeferiptum; ex parte vero Domini folvendi ei- dem mercedem: ergo ex juftitia obli¬ gat ad fui adimpletionem. P. P.R. Spontanee difceffi , quia : ffi, Leffius, & alij citati a Diana r1.4 traB. 5. refol. 54. \ P. II. qui veftimentum furati at,erant fures extranei. C, In hoc cafu docet Sotus /ib. 4. peccaverit contra juftitiam cum igationc reftitutionis ; quia fa¬ lus, ut famulus , tenetur ex jufti- ‘toftodire clomum cum ejus fiib- at ia: ouinonfatis&cit obligatio- ltJ juftitia, tenetur ad reftitutio- ergo &e. Quamvis Machadus tam. 6. /ib. 6 . reffitU' | f ' 2, tra ^‘ IT - doc um. 2. & cum >0n '°, & alijsTrullench in Deca- 5-to«. 2. /ib. 1 ^ recammendata cuftodia ali- num- 7 . L.. 7 - “P- } ncr ed : - auerant , quod fi famulo 'us rei? . • -— ' WW p VVVVW VV/*»«W VkMU. » — ” - -~ J -J — ‘ it, 3l,: .j ? 11011 impediendo damna, quse tam afperam vitam ducere debui, ut ’ ju- ^ llirtl im Domino inferuntur, non amplius fufferre non potuiflem C.Hsec licbt peccet contra chari- TraBatus VIL De VIL firtcepto. Cafut X. žSS C. Haccigiturfuit caufalufficiens receciendiante lapfurn termini; quia contradus noneftvalidus, ouando jgnorantur in contrahendo circum- ftantise, quibus prsrcognitis vir pru- dens, & conftans adeontrahendum non procederet : Conditio nimis alpera Domini , eft circumftantia quse viru m quemcumque pruden- tem retraheret a contradu ei inier- viendi: ergo hic contradus non eft validus. 159. Hic notandum eft ex dodri- na Vii!alobos/ar/. 2. traB. 13. diffc. jo. v. 4. Aflerentis , ordinarie non peccar,egraviterfamulosreeedentes aDorainis ante elapftim annum, cim exhinc leve damnum fequatur Do- minis ob facilitatem inveniendi alios famulos defedum abeuntium fup- plentes. C. Dicatmihi, percepitrte ftipen- dium ad ratam temporis,in quo ftiam f irac-ftitit operam pretio ceftirnabi- em ? P. ItaP.R, C. Inivitne padum ctim Domino, quod fi ante finitum tempus difcede- ret, nulla folutio aanda dlet, P. NonP.R. C. Quamvis famulus dilcedata domo liri Domini antelapftim anni, leclufo tamen alio pado , aut con- ventione , non eft denegandamer- res ad ratam temporis in famulatu impenfi. Ita Bonacina tom 2. difp. 3. de contraSl.Qjj,pur, & nas Y r milft 0 to jufti >3 julli »Uroši M c -to,!; e, epi mitias, ere re- , quod immu- rs rltci. oi Spi¬ je bitt : .t ličit nunio- cerdo- '< Divi- )iritua- fecun- iecima i Jure 1 apud p trS> nquo- .cclelia fonem axave- luode- Popu- . elegit n, 4 quiahi Tricul- h r ^ fruft' ;imam itatio- emp^ at,* : tum ; cleci' r, ve- rur* Caput XI. De Decimh , Primitijs , & oblaUorib. 291 linl e tiam , ne contcmptibiles alijs Miniftri ad Ipiritualia fuppeditanda, tsiftant, fi pauperes elfent. :o6. P. P- R- Me accufo, quod hoc mnononfolverim de rimaš* C, ExquareV.D.omifitdecimas fclvere ? " p. P.R. Exfrumento, & anima- llllS. C. Triagenera fručtuum diftin- & Parochiani ad Subminiftranda temporalia pro congrua eorum (it. ftentatione, Peccavit etiam contra virtutem Religionis ; quia de drnce folvuntur in recognitionem Domi¬ ni) univerfalis DEI, tanquam Auclo- ris omnium bonorum temporalinm $ ade6que tališ folutio pertinet advir- munt DD. "alicjui enim fručhis funt tutem Religionis, ejusque omililo eft pdiales, alij perfonales, alij mixti: Sacrilegium. Lellius IH. 2. de juflit. iiepariter decimte fumpta diftinctio- cap. 29. dni>. i. mm. 8- Caftrus Pa- teex his bonis , quibus debentur, laus tom. 2. traB. 10. difp.unic.punB. (folvenete funt, vel liint perlona- 2 . num. 10 auamvis Bonacince pro- ts, qux’ folvuntur ex fru&ibus, prie, & ftricteloquendo ilon videa- tur Sacrilegium ; quia tlečima; fe- foshomofacit fuainduftria, utex aiercatura, venatione, pilčatione, , ludo, & alijs ačtibus: vel prae- fcles, quce ex terrae fructibus pro- veniurit, ut eft Vinum, Oleum, fr u- Mitum,oIera, ra pa;, caftanece,le- ;umina, poma, pira, fcenum, palea, li, lupini, & alij fručtus: velmix- qucepartim exhominis induftria, -rim , ex prtedijs proveniunt, ut N, lac , cafeus &c. Confuetudo ‘"toto ferž orbe Chriftiano legitimb 'rferiptainvaluit, ut tlečima; per- jnalesnon folvantur, led loke praš¬ iš , & quEedam mixtre funt in ulil, quis conluetudine, & tacita con- °ujtione Ecclelice abolitis. Secun- & tertij generis tlečima; lunt, (ias V. g). non folvit, & per hanc ^Jlionem graviter peccavit con- p juftitiam , & Religionein : con- Buftitiam quidem, quia inter Mi- e r °sEccleljjE , & Parochianos eft contra&us , quo obligantur cundum le lunt res mere tempora- les , nec ului faero , ut lic videtur, deftinata;. Sic Ule tom. 2. de Praceptis Ecclefia, difp. uit. O^p.p. q. Ejusdem opinionis eft Lapman. lih. 4. traB. 6. c up. 2. num. j. ubi ait: Qu 6 dammodo Sacrilegiu ejl ero a Deum , qui decimas fraudat , nondicit, abfolutč , &in rigore efte faerilegium, led quodam- modo. 207. P.P.R. meaculpa non acci- dit , quod non lolverim decimam grani , led quia in agrofurtolubla- tum eft. C. Diftulitnč V. D. diu decimam hujus grani lolvere? P. Non P. R. fačla enim feparatio- ne grani, eadem nočle furto fubla- tum eft. C. Si V. D. culpabiliter protraxift fet folutionem decimce,quod aTheo- logis vocatur ej]e in mera c ul parili fol- vendi , teneretur latislacere Ecclelice, O o i fiex ■%jz TraffiatM VII fi ex eo, quod fuo tempore non fol- verit,furto fiiblatumfuiftet. Sicalijs citatis Leander a Sacram. part. 3, traB. 6. difp. 2. Q^iy. Quiafiiaomi£- fio fuiflet caufaefticax darnni Eccle- ii£E illati , ille autem , qui eft caufa efficax damni, obligatur ad reftitu- tionem: ergoScc. 1 o8* V. D, adhibuitnb diligentiam in cuftodiendo hoc granum ? P. Ad ejus cuftodiam remanferunt famuli, quibusabsquedubiofbmno occupatis furto fiiblatum eft. C. Omifea opinione difcuM a Theologis, id eft, an Ecclefia habeat dominium decimarum, antequam feparentur a communi mafla, utvi- deripoteft in Caftro - Palao, punB. 2. per tot.um , ubi [upra. Certumeft, quod Ecclefia habeat jus in re ad quantitatem fibi ex mafia debitant. Leftlus ubifupr.dub. 5. num. 1^. Et confequenter , fi ex.omiflione cul- pabili in cuftodiendis fručtibus , hi pereunt, Dominus negligens obliga¬ tur ad refarciendam quotam Eccle¬ fia; debitant. Certum eft paritet, furem teneri ad.reftitutionem portionis Eedefise debitte, pri ncipal itertamen tenetur eam reftituere Domino , fi hic jam fatisfecit Ecclefia; ; fi ver6 Dominus .ho.cadhuc non adimplcvit, necfur fperat abeo adintplendum , poteft idem fur decimam folvere Ecclefiae, & refiduum Domino. 209. P. P.R.meaccufo, quodex alio feminato, ex quo centum men-, faras grani collegi, folum de feptua- De VII. Pr<£cepto. ginta menfiiris decimam folverim nec mihi vifum fuit plus folven! dum. C Quo fundamento V. D. hoc ,egit? P. Quia ex decem menfuris fe- minatis jam anno elaplb folveram decimam , sicque mihi videbatur, ,quod hoc anno de nonaginta tan- tum folvenda eflet decima; de alijs ver6 viginti menfuris duas non folvi propter expenfas in leminando, & colligendo granum. C. Utrumque fundamentum eft improbahile, & falfum ; primum quidem, quia adie, quo feminatur granum, Divina; Providentia' com- mittitur, & V. D. non colligit eaf- dem formaliter decem menfnras grani, q.uas feminavit , cum illudr granum mortuum, & corruptum fuerit,fed bene alias totaliter diftin- člas, ac proinde licet antecedefiij ano (olvcrit decimam de illisdecem menfuris, denuo hoc anno deci- rnara de ijftlem folvere debet. Sua- rez, cap. 3 5". n um.p. &: eft comnuin^ alterum qu6que fundamentum® falfism; quia Ecclefia; folvenda d decima, priufquam ex illa deducan- tur expen& in colendoagro, fanj' nando , metendo &c. Leflius «* [upr.Aub. 3. n. 16. 210. Idemefto judiciunt de p®' fionibus debitis, tributis, vel-cen j' bus quod nondum his detradis w vendar fint decima; ex integris fiu ftibus. Bonacina ubi[upr. num. 19 * Leflius ibid. quamvis, ut advej^ Cajn a \ ubi 1 imer ps qute ipfe tribi raam de liotin ho iil. I men lede dete C. Gr p, lice Je melio H tam d tribus.fri fondens ffr. Et c foriantu verecont e eft ex H1M, 1 fc datos »us. 12. I tojus per lamdefti C. F01 ! minatu' Exi 29.. P.P.I !tr ignen C. Foi exin 3Qc conti olverim, tolven- • D. hoc nfuris fe. "olveram debatur, inta tan- ; dealijs ion folvi ando, & itum eft primum :minatur :ise com- ligit eaf- nenfiiras im illud rruptum ;r diftin- eceduTiU is tiecem 10 ded- ;t. Sua- nmuniS) itum eft enda eft educan- i, femi- lius uti de p« 1 )' jlcenfi' dis lol' ris fi»' um- 'f idv^rtit Vil > Upat XI. De Decimis Vrimitijs , & oblationib. 2$$ P. Suma malitiadudus hoc patra- vi ex odio habito contra Dominum. C. V. D. graviter peccavit con¬ tra charitatem, & contra juftitiam cum onerereftituendi Domino fru¬ dus, quos ager probabiliter allatu- rus erat: non eft tamen reftituen da decima fraudata Ecclefiae: nec Domi¬ nus ad eam obligatur , quamvis V. D. damnum ej illatum refarciret : quia dcčima debetur de frudibus jam colledis non vero de colligen- dis. Molinafupr. n. 15. §. verumi Frudus agri, quem V. D. deftruxit, necdum colledus fuerat: ergo de ipfo decima non debetur. Oppofitunrtenent Covarruvlas, Azorjus, Suarez, Fagundez, &: alij, quos.citat , & fedatur Leander de Sacram. part. 3. traB. 6. difp. 2 . 14. dicens, injuftum deftrudorem vinearum, feminatorum 'Scc. obli- gari ad reftituendas decimasEcclefi« šdatos .»vara manu ejdem ofFeri- refpedivd debitasifententjamtamen Caftri Palai, Sc Leftij ut probabiletn tcnet, &: Folum alt, ftiam efle pro- babiliorem; juxta quam dodrinam V. D. non obligaretur ad reftitutio- nem decima: Ecclelise de agro deft- ^inatum ? quia incendiarij incur- rudo obtingentis, neque Dominus rjnt Excommunicationem Bullse illata ej damnarefarciret ?tumquia > ut didum eft, decima: debentur ex frudibus colledis, non colligendis; tum etjam, quia, fi Dominus ven- deret, aut confumeret feminatum ante fruduum maturitatem, nullam exinexped‘atoaliquo accidenti obligationem haberet de ijs deci- JC contigit ? mam Ecclefiae lolvendi, cum con- luetudo legitima in contrarjum ad- O o j duci VilJalobos part. 2. traB. 36. diffic. 3 q, ubi eft eonluetudo, qubd Reli- jofimendicantes per rura, & cam- jos qua:rant eleemofynam, poflit jpfe tribui de communi maffa, ante- iiiam decima extrahatur-, cum ra- jonabiliter prtefumatur de pl etate jtniftrorum Ecclefia:, quod non iitin hoc inviti. 11, P. P. R. me etiam accufo, las menluraspro decima datasfuiF :dedeteriori grano ame colledo. C. Graviter .in hoc peccavit, uia, licet decima non ,debeat folvi meliori, nec tamen de deteriori, M tam de bonis, quam demedio- cribus frudibus decima illis corre- londens tribuenda eft. Lellius ubi Et qui le veros effe catholicos oriantur, femper de meliori fol- 'freconantur, contrariumque age- ; eft execrabilis ingratitudo erga w " dum frudus ab iplbmet no- sus. 12. P, P. R. me accufo, quod njus perfonte agrum mox meten- umdeftruxerim. C. Fortd per jgnem deftruxithoc {£n *, ut dicam in traB. 12 . §.2 ‘29. P; P. R. damnum hocnon intuli Mignem. ^ Forte abfque lua culpa, & tan- 39 f Trači. VIL de VIL Fracepto. duci nequeat: etenim fi lisec con- debiris nunquam me expediam at faetudo Iegitima folvendi decimas de rebus praematurš conlumptis pro- bari poffet, tune ipfemet etiamDo- fninus teneretur ad folutionem de- cimse de quantitate reftituta ob da- mnum libi illatum; liippofita enim hac conluetudine decima deberetur de fručtibus nondum colledis. Quo nam auteni tempore, lo- co, &c. & ex qiubus frudibus fol- vendse fint decimse, ftandum eft con- foetudmilocorum legidme introdu- čfoe, ut docent corhuniter Dodores. zl[ Quod de decimis didum eft, idem proportionaliter dicendum de Primitijs, Quo ad oblationes foli- tas fieri a fidelibus inSacrificio Mil- fse, nullum extat particulare Pne- ceptum Ecclefise ad eafdem obli- gans, ut cum 0 . Thoma ait Layrn. ubi[upr. cap. 7. n. 5. nifi eflet eon- luetudo iegitime introduda cum in- obligandi tendone fe obligandi lub peccato mortali, in quo cafti conliietudo vim Legis haberet. Syl vcftcr v srb. Decima Q. 2. & ali j. Certumeft, exjure natur ali , Divina obligari fideles ad alendos Miniftros Ecdefise,& fi ali as iufficien- tia medla pro congrua luftentatione no n haberent, fideles oblationibus ipfis fubvenfre deber ent, Quta c/uiAL tari fervit , de A It ari viher e debet. C A P U T XII. De De bitk. 214. "O P- R- dico meam cuJpam, * quod gravatus aliquibus eorum folutione. C. Habetnemodumfatisfadendi his obligationibus? P. P. R.. pro omnibus folvendis non habeo modum, led adhibito aliquo conatu poifem aliqua laltem folvere. C. Emergitne allquod damnum, vel ceflat a!iquod lucrum creditori ex dilatione folutionis. Hsec inter- rogatio debet fieri, quotiefcunque Pcenitens fe accufat de aliqua com- mifl'ainjuftitia,aut de debitis, alils- que obligationibus fatisfaciendis, eumdem obligando ad reftitutio- nem, non Iblum totius debiti, ve- rum etiam damnorum, quse exomif- fione folutionis lecuta funt credito- Si auteift debitor mn ejt in mm ri, culpabiii ex impotentia folvendi. non obligatur ad reftitutionem da¬ mnorum. P. P. R. modicum , aut nullum damnum fequitur creditori ex dila¬ tione mese folutionis. 21 f. C. Fagundez fuper 7. pti- sept. lib. 7. cap. 24. n. 16. Sotus Id/ de jujiit. CC.J. art. 4. & alij luf nent, qubd licet creditori non fe quatur aliud damnum, quam pr® 3 se privatio fitse pecuniac, debitor ra¬ men graviter peccet differendo caufa folutionem; quilibet enim qmerit , quod ftium eft. Et-ad®b quod tališ Pdenitens non lit abfol- vendus, fi una, aut akera viceacon- feflario admonitus non conatur vere, fi non in integrum, faltem juanturr let abfo folvere 1 jortis, c ionem t tgjfo1 ttf. 24 116 .1 sine PP. lic dočfc 145- 1 hi.U.r. centiurn, mum e: lati vere . P ( tem cor Confefla lonfimu tttum h fecui eceat gi liiffere pviter 1 Mutionii »politi Jationerr igo o ® bar ffeditor , vel 1 a debi 5 eai 'btione Watun aut fontur contr ^atetn iiam at faciendi »Ivendis tdhibito i faltem mnum, redicori c inter- cunque ia com- >, aliis- :iendis, litutio* iti, ve- xomif- redito- n rmrt lvendi, em da- nullum jx dila- f ri ' s lil- f j iiifti- on Te- pracri- torta- do fine enim addit) abfol- &con- urfi>fi Sitem quan* Caput xni Exbortatio ad Fures. &c. 2 pntum poteft: muko minus de- Indubitatum eft , multum refer- itabfolvi Poenitens, qui potens re, quod Confeflarius levere agat folvere in vivis , differt ad diem cum pluribus Perfonis, qux per in- jortis, obiigando haeredes ad folu- tegrosannos debita folvere noncu- mem debitorum. D. Thomas 2. rant, vel Teftamenta facra, aliaf- !,n _6 j. ar/, uit. Toletus in Suma Mb. uaji. 24 & plures ali). ‘116. Pro majori tamen fubleva- fiine PP. Confeffariorum adducam Sc do&rinam Sylveftri verb. I{cjlit. Petri Navarr.ce lik 4. m/. 3. id.u.n. 55. & aliorum do- taitium, quod, quando creditori vel iiiliura, vel valde leve fequitur da¬ tiram exdi!atione folutionis,debi- 'ori vero eadem dilatio eft valde »lis, poiTit abfolvi: Idem agen¬ ta concludunt hi. AA., quando Confeffarius dubitat, Poenitentem «on fimul, fed fuccefitvb integrum -tbitum foluturum. Et con!equen- !f i fecundum hos Authores non pat graviter Poenitens in hoc ca- differendo folutionem; fi enim Nter peccaret, eflet incapax ab- taionis, fiquidem non haberet topolitum adimplendi fuam obli- ®ionem. Cgo cum hac limitatione dočlri- 1JI " hanc approbarem, nempe,fi teditor eflet confanguineus, ami- vel Perfona taliter conftituta, : ta debi tore poflet prudenter prs¬ ta) eamdem non fore invitam in 'htione folutionis; tune non eflet ■taatum eam differre; quia fur- rn ) aut detentio aliense lubftantis tantum efteulpabilis, in quantum c °ntra rationabilem Domini vo- ^te m . que obligationes negligunt; & cum afiunde abundentpecuniaad foven- dam propriam ftiperbiam in convi- viispludis, aliifque rebus fuperfluis; folumpro folvendis debitis modunt non inveniant : abftineant hi a tot inutilibus fumptibus, moderamine utantur in vivendo, alias fine abfo- lutione dimittantur. Caput XIII. Exbortatio ad Fures , i? Irmdones non fatisfacienits. Quamvis apud omnes in« confeflo fit, nullum pec- catum prodeffe , fed noeere pecca- tori; peccatum tamen furti fpeciali- terhoc fibivendicat, quia obligatio- nem reftitutionis inleparabiliter fe- cum affert: & cum reftttutio fit fte- celfaria neceflitate praecepti, nonne ftultitia , & infania eritfurari. Prse- terea hoc vitium eft vile, fordidum, perfonam honoratam dedecens, ac folis fceleratis proprium. Prscipue tamen conlideranda eft offenia DEI, per quam anima privatur eius ami- citia, & jure , quod habettanquam DEI filia ad gloriam : Quam deplo- rabilis ergo error propter modieum temporale lucrum aeternam perdere gloriam,Srsternce Beatitudini bona caduca anteponere. 2 g6, Trafiatm VIL De VII. Pracepto, Quid, qux(o, funtterrena omnia, gloriarepcriri: Glorio , & diiiitUk nifi 1'utum, ftercus, pulvis, &nihil? domoejttt. Pfal. m. Ibiatirummagis Aurum , Argentum , Margaritte, defoecatum poffidetur, ibi argenci prrcdia, & afire hujufmodi Mundi fub- lamina folidiora,ibi pretiofioresMar- ftantke, quibus corhumanumaflici- garita:, ibi denique cerarium, &fo. tur, funt vincula,&catenadllaquean- dina omnium defiderabiliumthefau- res animam : funt carcere vincien- rorum. Bona, quibusinCtcleftiilla tes fpiritum : pondera funt gravifli- Patria felices habitatores fruimtur, m a, qucE profternunt hominem, in- durabilia, firma, permanentia, & quietum reddunt prte anxietate ca arternafunt: nonamigunt, nonmo- acquirendi, timore amittendi, ac leftant , n on aggravant animam, cupidinemultiplicandi. Sideliber- fedconfolationem, gaudium,oble¬ ta tecorporis vulgo dicitur, nonhe. čtamedtumafferunt: necvelutibo- ne pr o toto Mertas venditur a ur o , naterrena anxietates, timores,fed quanto magis hoc adagium verifica- pacem dulciflimam fecum trahunt, turdelibertate animi; & tamenhaec Magna dementia tanti pendere ab homine vinculis avaro traditur , momentaneum hujus vita , & tam qui nimium fibiaddičtus, non vivft parvi teternum Paradiii ? Deplora- fed moritur; quia continuam mor- biiis error eft , tot curis angi , tot tem civilem fuftinet in fervitute, qua labores fiibire, ad resperiturasinhat ejus cor fordidd auro velut Jdolo di- milera vita congregandas, nil vero catum eft. O quam crudeliter cru- cogitare de merito cumulandopro ciabitur in hora funefta mortis , vi- ccelefti Gloria p Aft defiendum eft, dendofeexpoliariomnibustantacu- quod forum juftitice per furta, rap- ra, & folicitudine in vita congrega- nas, praedas, latrociniavioletur,& tis! Dicito mihi, 6 homo, quid aliud de reftitutione, feu condigna fatis- tecum ex Rac vita , quam laceram fačiione nulla habeatur cura, aman- veftem portabis ? fperasnd , qu6d do patiuscceleftes divitias perdere, bonatuatemporaliaa falcemortiste quam cuilibet flium reddere.. defendere valeant ? Forte putas, Nimium detrimentum velle per- quod , quemadmodum in humanis- dere amicitiam DEI, (qui artern^ Tribunaiibus juftitia pro pecunia igne nos plečterc, vel arterna coro- rcnditur; ita panter tuum aurum im nApntmiarepoteft) ne medicah' juftiftimo DEI Tribunali a condem- ftantiilprivemun Ne, qutefo, V.D* natoria fententia te eximerequeat ? csecitatem hancincurrat, feddetf' Su(pice Coelum , cogitationes medio animte ftue (it folicita , rel ' 1 ' fuas ad altiora eleva, tua defideria, tuendo ablata, St alrjs debita ibi« 11 ' oChriftiane, nobiliora (int; Confi- do; quod ti neglrget, cum p 0 *’ dera veras divitias in fempiterna crimina (ibi a DEO remicti nofl*P c 4 ' ret- C It t; nec poteče dua, nb< (rit) ut < « 8 - ilienis d tirmitas I tirad re: ibhorret linquam id reiliti refponde Irmeain iiuntur. infernurr fcleextr loc nihil morem £ EfHcax r< do vedre mcutior fumptus inm app Omnes V.D. de icdtadn litatem j luireretv Itrant er 'imaccer f D; quib iinas ex i ®am huj juedum “nguis e *6tmi pe •ur. A< fciente Otlici ex Ubiti* mmagis i argenci res Mar¬ ii, &fo- lthelau- eleftiil 'uuatur, intia, & nonmo. nimam n, oble- elutibo- >res, fe< trahunt. pendere & tara )eplora- igi) t« asinhat nil vero ndopro lunteft, a,iV :etur,& na fatis' , ainan- erdere, !!e per- seterno i coro- cafiM ,V.D. jdere- , refr olven- pol^i ret- Cafut XIII. De Exbortatione a d Ture s , &e. 2 , e t; necdifferat dedieindiem, quia digitum fliper flammam pro falute — infirmi apponere tentavit. Tune Medicus converfus ad infirmum, dixitei: Non videt V. D. pro cujus amoreteternte damnationis periculo fe exponit ? Nec fua uxor , nec fiii filij pro falute V.D. digitum fibi co m- buri permittunt, & V.D. pro ijs lo- cupletandis & corpus , & animam teterno gehennte igni tradere annuit? Hac experientia infirmus in (erever- fus abječta uxore , cum filijs animar fute faluti ferio providit. Jndubium eft, plurimos damnari ex negle&ione debitar reftitutionis, & inter hos di numerari non modicos Parentes,qtii,ut filios poftfedivites relinquant, proprias animas piro te- nui fubftantia Diabolo in infernum eas detrudertti dicarit, V.D. fi falu- tem animar quterit, ad r eftituendum, quod fiium non eft , ouantocpus fe determinet, ficque pacificus erit fuse vittE curfiis ; magis enim intereft, brevem hanc vitam ducere cum buccella panis, qukn in inferno teter- nis tormentis cruciari. TRACTATUS Vlil. DE Vlil. PR/ECEPTO. Non falfum Tcjiimonium Dices. jmodum reftitutio ipfi nimis ar- J UJ) nbdicam moraliterimpoftibilis [rit*ut ex fequenti cafu patebit. ji g. Vir fuit in quodam loco ex jlienis dives effečtus : extrema in- irmitashunc invafit, & nbobligare- ad reflitutionem, a Confeftione ibhorrebat. Medicus eum curans unquam vir valde Chriftianus, cum id reflitutionem alieni hortaretur, tefpondebat infirmus : Et meiFilij, imeauior omnibus bonis expolia- mtur. Inftitit Medicus: & fi ib it ad ifernum, nunquid filij, & uxor eum ideextrahent? Refpondit infirmus: »c nihil refert. Medicus filios, & morem ad fe vocavit, dixitque eis: 9icax remedium inveni pro fanan- (oveftro infirmo , fed cum ad hoc traitioni mandandum nonmodici imptus neceffarij fint, tale reme- iim applicare ex me non prarfiimO. mnes unanimiter refponderunt: •D. de expenfis non cogitet, quia icitad recuperandam Genitoris fa- »atem proprij effufio fanguinis re- uireretur, libenteir confentiemus: f rant ergo (dicitMedicus) cande- miaccenfam cumpanno lineo lace- ,0 i quibus allatis fubjunxit. Modo in® ex ipfis debet digitum ad flam- ® J m hujus candela; apponere , uf- tedum čute vente digiti combufta ln guis erumpat , quo deinde cor ^rmi perunčhim infallibiliter fana- ® Ur - Ad h are verha fe fe invicem fentes Filij , & uxor, confilium ‘‘tdici cxequi renuerunt, ac nemo H PP. Oc Praeceptum impofiritDe- us, ut confervationi famse, &honoris proximiconfule- ret. '2 $ Trablatns VITI, ret. Et quia fefio farna: extra judi- ciales acius per fufpicionem, &judi- cium temerarium, detračlionem, & contumeliam proximo irrogatur: ideo in lequentibus capitibus de his omnibus agam; nec non de obliga- tione, ac modo reftitutionis facien- dae pro farna ablata : & licčt aliqui DD. hic foleant ager e de ordine judi- ciali, acobligationibus judicis, Ad- vocati, aliorumque Juftitiae officia- lium; hanctamen materi am in Tra- čtatum decimum quintum lecundae partis hujus praxis relervo, ut obli- gationes his Minifterijs annexas, cum caeteris ad alios ftatuspertinen- tibusibi difcutiam, acproponam. C A P U T I. De Sufpicionibm& Judi- cijs temerarijs. I. p^P.R. Confiteor: quod, dum mihi una fuppellex domus deeffet, quamdam Perfonam furto eandem luftulifle judicaverim. C. Tenuitne V. D. proeerto, auod tališ Perlona eam ipfi furri- puerit ? P.PR. Firmiter, & totaliter huic meče cogitationi non adhaefi. C. Erat ergo tantiim lulpicio, quae per hoc dminguitur a judicio, qu6"d judicium cum-pleno affenlu, & firma animi lententia feratur in obječtum propofitum ; fulpicio vero licet in- clinet ad id credendum, lemper ta- men liilpicans manet cum a!iquaper- de Vlil. Pracepto, plexitate, anitafehabeat, velnon res propofita. 2. Habuitnč V. D. aliquod indi- cium, vel fundamentum fialpicandi, quod hsc Perfona dičtam iuppelle- ailem furripuerit ? v. g. quia fecun- dum communem hominum exifti- mationem habetur pro fure,aut quia fola V. D. domum ingredie- batur. P. P. R. aliquod fundamentum habui licet leve, nempe, quodhuie perfonoeomnia laiibula mete domus fuerintnota, eamquefrequenterin- Maver grediebatur. C. Ut lulpicio, autjudicium fitte¬ merarium , regiuritur, quod non ad- fitmodvurn fufpicandi, vel judican- di: ad judicium ferendum requiri- tur majus fundamentum , quamad fufpicionem; & polito levi funda- mento fufpicio non erit tenieraria, ac per conlequens nec peccatum, Quamvis autem Bannez Q^6 nrt-J* Stalij afferant, quod fulpicio teme- raria , ideft, fine ullo fundamento habita fit peccatum mortale : Aljj tam en fuflment, non excedere limi- tes peccati venialis. Ita Petrus de Navarra HA. 2. c up. 4. num. 474- 1 \ J ' varrus, Cajetanus, &alij. Opalu- filicio, cum non fit aflenfus firmu$> feu judicium proprič determinanti non infert injuriam gravem pr° s ‘ mo : fed ubi non eft injuria graviS) nec eft culpa mortalis: ergo fulp lCI ° temeraria non erit peccatum m 01 ' tale. bA« am mal C.Quc P, R.l jiuenter ientem. C. Jn temina e P. P. F ftolevi, 'tar. C. Pe (regent (lafangi ilio titul P. P.] klit aliq C. G P. P.R. Confiteor qti q u; tanum i tile mo injuria i: men exi mo, qt tunelu, vertent fando male ju I quatidc j itndun teliček tjuafi C' ?d judi dift; j rum jr | , v is int' iudiur j torten fecit 1 vetnon iquod indi- fijfpicandi. 71 fuppelle. ^uia fecun- »um exifti- fure, ingredie- lamentufn quodhufe sse domuj uenterin- dnonad- I judican- i requiri- quam ni i funda* ileraria, ccatum, 6 Ari J. o teme- amento s : Alij relimi- trus de Na- kiiafi- irious, atuffli pros- ravis, ifpicio mor- idaiB Caput I. De Sufpkionibm , &c. am occatlone determinatum do, ncque pro tune erit peccatum { rmaverim judicium, Perfonam ali- iiam malam ducere vitam. C. Quo motivoV.D.it a judicavit ? P. R. P. quia adverti eam fre- fjenter domum aliquam ingre- ientem. C. Jn hac domo eratne aliqua temina effrons, & inverecunda ? P. P.R. murmurabatur de ea ac po levi, & vana fcemina reputa- latur. C. Perfona, quae domum hanc' irequcntabat, erat ne ipfi conjun- Aafanguine, amicifia, aut hondlo alio titulo ? P. P.R. cum Domino domus ha- iitafiquam amicitiam. C. Certumeft, judicium teme- tarium in materia gravi peccatum Temortale, quia per illudgravis injuria infertur proximo, faepius ta- men excufatur a peccato gravi: pri- quando materia eft /evis: le- , quandono» adeft plena ad- tertentia, & deliberatio : tertio, Ruando eft fufficiens fundamentum Me judicandi de proximo: quarto, fuando fundamentum fufticit ad fe- Kidmu judicium probabile , & ih- lellcccus progreditur ad ferendum* 5ua(i certum; quia a probabilitate jd judicium quali certumnon eft ta- " s diftantia , ut conftituat pecca- mortalc: quinto, (i quantum- kpin.tellectus advertat fe perperam Mure de proximo, non advertit quod fundamentum (it in- Mciens pro pravo judicio feren- grave taliter totum hoc tundd, juciicare. _. _ colligitur exdo?ratio. Dicitur injufia , quia, quando juftč aufert«? farna alicui Perlona;, v. g. quanao Juftitia per puhlicam punitionem denigrat ali- cujus famam : vel quando quis ex motivo Juftitise , aut charitatis cri- men alterius ad Superiorem defert, ut ab eo delinquens corrigatur, cum iplemet per fuam correefionem ni- hil elficere podit, non erit detračlio; quia hsec & fimilia ex jufta caula hunt, leilicetpro falute Ipirituali,'Sremen- datione delinquentis. Dicitur fa- n?a, quia murmuratio non oppo- nitur honori, led famte, id eft, bona; De VIII. Pr & alijs nterroga. T Caput II. De Murmuratione. 301 p, uni, aut alteri perlona; tacitur- <^4. Na var rus cap. ig. num. .\o.&c uodmur- dicendo, ocetiam iudivi. 'ibus ? [use jam rpecca- n, ličit 1, nem- labetur roximi. prcii- ilerra- •inura- tra ju- Icitur, im e/l. fuerit } erfo- nura- : pec- iura- •n*i eve- qin 3 oii- pi ; i,decujuslecreto non dubitatur, loneft peccatum mortale. Itado- KtCajetanus2. 2.^73 .ari. 2. duh. Jeginaldus Hb. 2 4. num. 73 . Na-, (arrus S: alij; quia, dicunt, non ce- jerein detrimentum notabife pro- rmi, quod id fciant duat, vel tres jerlon* taciturna?, acpro certo alijs reve! at ura 3 . Nihilominus,con- trara fententia eft communior, & rera,utcum L yman. Villalobos, Sr alijs dicitDiana/w/. i. trači. 5. re- 9/. 33. Et rado eft, quia proximus (natis segrb ferre?, quod ftia peceata nota ban tuni, aut alteri perlona le- ris, prudend,quam uni, aut 2!- teri inferioris fphara. Deinde, non t fdendum, quud tales perlona; int fervaturte fecretum, licet feria, S’ tariturnte fint; Ftenim fi V. D. <]uatalem fe efle exiftimat, ad reve- i>tionem procefiit,probabiliter qu6- ^edubitare poteft de ijs, quibus f tve'avit, alijs efle revelaturas hoc ^plo, qu6d fint taciturnte, Srha; %5 8rlicex uno ad aiium infamia foximi divulgabitur. P- P. R. parum potui confidere oefilentioillarum perfonarum, qui- us Mum revelavi. 9 - Ha> perlona; erantne ita confti- j®* 1 ut dičfum V. D. verum efle ' au d dubitarent ? quia , quando pra.fumitur,qu6d auditores non fa- Cl ® fidem fint prteftituri dičtis, aut bratiš,non lequitwr gravis injuria f r °ximo, & conlequenter non eft otcatum mortale. Scotus d/Jl. 15. alij plures, quos citat Leflius /. cap. 39. dub. 17 num. 24. P. P. R. imaginor, quod fidem prteftiterint. C. Affirmavitne V.D. talem rem čer tam efle? P. Non P.-R. foliim dixi, me ab alijs eam audivifle. C. Dixitne V. D. fe eandem au- divifte a per fonis fide dignis, vel ab ali jsm o dica- tefti mati oni s ? P. P.R. primum aflerui. C. (Ruando aflirmatur, quod in- famiaProximi audita, & promulga- ta fuerit per pedonas vilis conce- ptus, non eft peccatum mortale, quantumvis audientes exlevitate,St facilitate ad credendum aflenftim pracbeantrei auditce. Sylvefter v>erb. DetraBio £^.4.Cajetanus .0. 73. art. 3. Navarrustv?/\ 18- num. 48-verum quando affirmatur id auditum fuifi¬ le a Perfonis fide dignis, graviterde- linquiturcontra juftitiamCtim obli- gatione reftituendi famam. Sotus Hb.!\.Ae Jujiit. 0^ ( 3 . art. 3. Bonacina tom. 2. de reji. dijp. 2. Q^\.part. 7. n . p. & alij. Et rado eft; quia detra- čtio, fieu murmuratio in tantum eft peccatum grave, in quantum per eam prarbetur fufficiens fundamen- tum auičultantibus ferendi pravuni judicium de proximo : atqui quan- do enarratur res tanquam audita jk perlonis fide dignis habetur ftifli- ciens fundamentum male judicandi de proximo , quocl non habetur, quando refertur, ut aydita a per- Pp 3 Iona i p2 "Tra&atm VIII. De VIII. Pričccpto. fona vilis reftlmationis: ergo enarra- mulier. Idqu£ notorium fafti ^ rerem tanquam auditam a perlonfs fide dignis, erlc pcccatum grave, non vero, quando enarratur, ut au- dita a perfonis vilis teftimationis. io. P. P. R. me pariter accufo, quod in alio loco, ubi nota non erat infamia hujus perfbnse, id manife- ftaverim, pro tune tamen in meo loco faetum erat jam publieum.. C. Locus, in quoV. D. hoc ma- nifeftavit,eratne propinquus illi, in quc publicabatur hujus perlona; in¬ famia, ita ut, quam primum ad talem locum perventura fuiffet rei notitia ? P. P. R. erat procul j 8c (i ego fa- čtum non revelatTam, nuilo modo notum fuiffet faetum.. C. Poteratnč in illo loco ba- beri notitia Pcrfons, de qua V. D. murmurabat? quia, fi hujus notitia acquiri non notuiffet, nec per liane nnirmurationem injuria. ipfi facpa fuiffet. P. P. R. Pcfbna non erat'nota, poterat tamen ejus notitia acquiri. GJDuoffi.is>modis poteft deli&um efk nbtorium, ntempe Jarh & fud»: Notorium- .Juri--, vel ut aiunt no'šrv r tate Juriš , didtueM, de qao con- fht per ipfius rel confellionem m judicio, aut per tcflium deoofitio- nem, aut per Judicis fencentiam: Notoriutn/Jnafr, vel notortitate. fa:ii d‘cit;.ir id, quod plurium hornš- num confpečtui expofitum, vel no¬ titia conftat ita evidenci, ut nuiia tergiverfatione celari podit. Gloda in c. vejlra de cohu&it- clericorumši * quando fit ab iplo criminofo, ut tpj crimen admifit puhlice coratn mul- tis in foto, aut in prtefentia plurium, Aliquando fit a farna orta ex.alio- rum re! atione, pradumptionibus, in- dicijs fufficientibus,&c. Si alterutro ex his modis crimen fit notorium, non eft peccatum mortale contraju- ftitiamv nec onus reftitutionis,quan- do manifeftatur alibi, ubi nefeitur, aut nunquam notum fuiffet. Čaje- tanus, & Navarrus apud Ldfiumdi jupra cap. 1 1. duf>. 1 mm. 7p Ete- nim, cum deličtum fit notorium, proximus perdit jus naturale ad tio non eft contra. juftitiarri- Eft tamen peccatum mortale con¬ tra charitatem, faetum publieum in uno loco manifeftare in altero, ad quem prudenter fupponi poterat nunquam pesventuram notitiam. Eft. opinicfcoinmurus DD.Sairus« C/nvi Renntlr?. j \. capi ii.nurn. 2 p 26 . Et ratio fundatur in illo princt* pior. generali charitatis , quod tibip* ?;is fieri , aluri. nef-ceris r- Quiscu*n* one citim argrt feriret fuorum ciefe" ctuumrevelationem , ubi non (im 1 noti, nec fiacilc nofei poffunt: erg° in hoc cafti erit contra charitaten 1 eosdenu-evfdare. » nr. djuarhviis Dimaprt’ 2 -^' 5. rrfch.l 7; Gum.; Azovkn,tik ’® cat„ rion delingui- graviter Cč»ntr a juftitiam, nec rontra charitatem 1 * vri and® in loco diftanti. faqtu nl nl ^ tpriuip in* altero , five. fit nfit° r ' u JllU> fuamfamam: ergo tališ murmura- , fivc ,d notitia: pro hac fi pidez, Im accii trrore tyi etiam eff aondoce tur a Dia ijuando toreitate quens pu fepericul peccatur juftitiam (jtiantun rl, Ita F: tjiipirn (j® tem charitat notoria I in altert j facilb m nioFag verfalit naabsq di, ne quia h tum: a ctimini ! copub cedit f eviden ftuod t j atami n. Ipicati fafti ali. 3 > ut qui 'atn mu|. plurium, ex. alio- ibus,in. Jterutro »torium, ontraju- is, quan- lefcitur, i. Gaje- Hum uli P'}’. Ete* rorium, rale ad Caput II. De Murmuratione. 303 i fi vefaBi , fivebrevi tempere fiifpicionem meis amicis putifece- rmura- ilecon- cum in :' 0 , ad aoterat titiam, lirus i» “■ .2yu princi- ibtrttn ;ciim- defe- 1 funt ergo areni \ft&\ jsdii intra nre- n0' ium hn id noti dam deveniatur , dive non rfohac fua fententia Diana citat Fa- Ldez, qux tamen citatio non fo- iin accidentaliter , Ji n e dubio ex trrore typi, noneftbona veram ttiam eiTentialiter ; quia Fagundcz nondocethoc genericG, prout eita- [ur a Diana , fedfolum ait, quod, pndo deličtum eft notorium no- toreitate Juri*., aut quando delin- queiis publice deliquit, exponendo fepericulo publlcitatis, non fic grave peccatum contra charitatem, aut ufticiam murmurare in alio loco ijuantumvis fpatio, & notitia diftan- i JtaiFagundez iv 8- fcaccept. lih, 8. .\.num. 11. Etexprefst'««»2. io. Hem cap. Reprobat opinionem, tptcnet, licere, & non efte contra charitatem, quandoresinunoloco notoria notoreirate fačti revelatur in altero diftanti, ad quem:non ita facilč notitia perveniftet. Htc opi- tioFagundez eft probabilis, non uni- verfalicer fumpta, uteamrefertDia- naabsque diftinčtione mtoreitatis fa- nempe quando eft notorium, hominum confpečhii expofi- rim. C. AfHrmavit ne V. D. rem tam quam certam, vel tantum tanquam rem luipeclam? P. P. R.dixi tantum, me habere de re fiilpicionem. C. SuppofMbpmione fupra rela- ta quod fufpicio temeraria non fit peccatummortale, quod praeter jam citatos tuetur Lajmnan. lib. 3. /eri. traB. 3. p. z. cap. 2. num. 6. & a'ij, quoscitat, Srfequitur Diana p :rt. 3. traB. 5. rejo/. 31. inferri poteft, quod neque manifeftare alijs fiilpicionem eflet peccatum mortale. (duando- quidem ideo fufpicio non eft pecca¬ tum mortale, quia non determina- tb, & Gr mi ter male judicatdeproxi- mo, fed tantum adidinefinat: atqui manifeftans ftiam fiilpicionem non determinant, Staffertiverefertma- lum de proximo , fed ejus verba ad hoetantum inclinant : ergo fi fufpi¬ cio temeraria de proximo non fit peccatum grave, videtUr, quod nec ejus mariifeftatio erit. 15. Ego vero praedičtum difeur- fum nec probabilem, nec ad praxim F®: aut quando eft notorium, quia reducib’lem puto , nifi cum hac di- cr, ni!nofus commifit deličtum inlo- ftinclione: aut quod fufpicio mani- feftetur perfonis fapientibus , qui fciunt inter fiifpicionem, & judicium efte differentiam , aut non : fi pri- mum, tališ manifeftatio non erit pee- catum grave, quia vi verborum pro- latorum poterunt tantum fufpicari Fcatus fuerim mulierem conjuga- malum deproximo, non veroferre 111:1 malam ducere vitam , & hanc judicium certum : atqui quod au- dien- c ° puhlico; in hoc enim fecundo cafii ce ^t fuce famce, cum fe expofuerit ev, denti periculo eam amittendi, ^od non contingit, quando perfa- 1115111 ipfius crimen publicatum eft. , 12 - P. P.R. me accufo, quod fu- go4 S VraBatus VIII. De VIIL Vrcecepto. dientesmalum fofpicentur, non eft culpagravis: ergo neque erit, dare caufam id fofpicandi per fufpicionis rnanifeftat tonem. Si vero dicatur fecundum, nempe quod audientes nefčiant diftinguere judicium k (ufpicione , tune opinor graviter delinqui (ulpicionem ijs ma- riifeftancio, attenta enim modica eo- ruin capacitatedatur occafio, & fun- ftamentum determinatum ferendi Judicium de malo proximi: fed pre¬ bere occafionem male judicandi de proximo,eft culpa gravisi ergo etiam rnanifeftare (ulpicionem perfonis ineptis ad diftinguendam fuipicio- nem k Judicio. Etenim experientia docet, plures perdidifle famam ig- noto Authore damni , cujus tamen principium fuit fola (ufpicio ab uno alijs referata , qui ignorantes diferi- men inter (ufpicionem, & judicium id 7 qudd audierunt tanquam folpe- itque jam, jidiciu tonfur fom; ict ref* ritima pans ion di tione, de* ihurm non cc C. Ulij, a fitoec teneb P.1 fate. C. r.g.l quia: ton c perio: P. $qua •C. >liqu tnam P. utrui tijs. cond ‘ntcer- M tan- wipro- :atum, ium fi. & nar. ion eft idicio: ficiens i prs- rgoli. :m fe- , non irefu- iod li- anife- itivč, Edem atum ib, a, quod a?dc- ratio elata fonis mo- :ter- pro- fuffl tum :an- % Caput\\\. De Audienfe Murmwdtionetn. " n ■' ' • '' C.Manifeftare defedus naturales proximi: v. g. quod firpauper, ira- cundus, ignorans; infipiens, audax, non eft materia peccati mortalis, & Confequenter neeaudirefimiles de¬ fedus graviter delinquitur. Idem efto judicium, quando de akero dt- citur, qu6d fin Spurius, autillegiti- rnus. C lavi s P\egia id. 11. cap. 6. n. 8. cum alijs- Nec eft materia gravis manifeftare, aut auriire de a!iqua per- fona, quodfitiraeunda, ambidofk', avara, aut fuperba, fie gencrice re- ferendo hos defedus. Petrus deNa*- varra, & cum alijs-Bena cina toni. z. de rejlit dijp. 2. 0^$. part. 2 , k. 7. 17. Neque eft materia gravis re- ferre, aut audivedefedum, dequo gloriantur ipfimet delinquentes': v.g. quod miles acceptaverit duellum, quod vivat in concubiitatu, aut quod juvenis iaxam gerat vitam. Ita DD. citati. Dicere, quod N. litKebra: us, aut ex Hebrads trahat origiriem, fi hoc non eftet notorium, peccatum C. Fortd erant Superiores V.D. mortale eftet. ItaMolina, Azorius, tg. Parentes, Domini, Judices ? &alij, quos citat, & fequitur Bona- quia fubditus regularitcr loquendo cina loeapaulodnte citata v um. 1 1. “on obligatur ad corrigendum Su- 18. Dicat mihi, habuitne aliquam complacentiam audiendo has mur- muradones ? quia fi bane habuit, ef- fet peccatum contra charitatem.gra- ve, vel leve proradonu materin?, feu : jtquc minor diftantia inter judi- -imn, & fufpicionem, quam inter iidicium & indicium, feu motivum t onfurgens ex referente rem, utau- fom; ade6quelicethicnonpecca- ; ec referendo audita a perfonjs vilis tftimationis, peccabit tamen mani- jeilans fiiam fufpicionem perfonis non difcernentibus judicium Sfufpi- rione, feu judicium, & fufpicionem go eodem fumentibus. C A P U T III. Pe f Audknte AAurmura- tionem. D P. R. Dico meam culpam, A * quod aliquoties audiverim (iiurmurationeš& murmurantes noncorrexerim. C. Murmurantes erantne famuli, iiij, aut fubditi V.D.? quia hoc po¬ lito eorum garrulitatem compefcere tenebatur. P. P. R. non erant fub mea pote¬ ke. periorem. P. P.R. Murmurantes erant mihi *quales. C. Materia murmurationis er atnč »liquid pertinens ad honorem, &fa- mali proximi, de quo erat murmu- rr • trijlls dduda fervata let. dTaefl la, eft im? npro- : v.g. labuit iratio ecul' tum, iden- n eft :itate [uriš* Cafut. 1 V. De KefUtutione Farna. py Inis, velfadi, tune omnino cefiat nitradatur, nihiiominus pars aliqua abligatio reftituendi famam pri mo obtinebitur : atqui ille, qui nequit Irfarn; ratioeft,quiainfamatusper totum relarcire damnum , fi poffit Jam publicationem fui occulti eri- partem adhanetenetur: ei-go&c. jinis amifit jus ad fuam famam re- iz. Dicat mihi, conftatne, perfb- č?ciu illius criminis. Bonarina ubi nas, quibus V. D. aperuit hoc cri- ftr.pmS. 8- n. 8. aft auando publi- men alijs qiioqueid aperuiile ? atioprocedit exmedijs illicitis, non - P. ItaP. R. fcio enim , quod poft- scufat a reftitutione farna; : v.g. modum cum alijs de eodemmurmu- pndo per non interruptam mur- nurationem fadum eft notorium id, quod antecedenter erat occul- mm, Ojuilibet obligatur ad reftituen- dam famam apud omnesimmediatos mdientes. Ita Turrianus dijp. 53. U, if.n.z. St ali). Et ratio eft, quia pando plures cooperantur ad fur- tom unius vineae, vel domus, quili- lietobligatur ad reftitutionem dam- »iDomino iliati; ergo pariter quan- licet enim defadonon (e q natur ' ot diseffedus, nec infamia oblivio- raverint. C. Si Perfonse, quibus V.D.dete- xitcrimen, fuiffentgraves, Sctaci- turnte, itd ut prudenter judicare po- tuiftet, rem ulterius non evulgatu- ras, licet poftmodum contraomnem fuamopinionem alijs manifeftarent, non teneretur r eftituere famam cora alijs mediatis audientibus, fed fuffi- ceret, apud ipfos tantum immedia- tos audientes retradare; quia tune relpedu V. D. effet per accidens ip- forum revelatio, & infamia ulterior infamati ipforum malitiee, vel impru- dentitE imputanda eft, Villalobos part. 2. traB. 11. dijfic, 36. mm. 11» in fine. 23. Cum vero immediati audien¬ tes fuerint leves, garruli alijs facile evulgaturi, omnino tenetur V. D. non Soluna, coram immediatis , led etiam coram illis alijs mediatis audi- toribus famam refarčire in defedu immediatorum audientium, St ulte¬ rius evulgantiutn. Petrus deMavar- rzlib. 2. cap. 4. num. 433. Ratio ur- gentiftim a eft: quia tune V. D. dam- num prtevidit , vel prat vider e pru¬ denter omnino debuit, ldedque indi- redefaltem voluit, atque adeo to- Q_n 2 tum TraBatus Vlil. tumillud damnum, &infamiaulte- rior fubfequens eft ex formati injuria decračtoris primi: ergo tenetur re- farcire apud omnes totum damnum, quippecujustotius injufta caufa fuit. Secundo, manifeftare crimen garru- lis eft exponere evidenci periculo ejufdem promuIgationem,quod non contingit, quando manifeftatur ta- citurnis, Scprudentibus: fedficeft, quod exponens le periculo alicu}us damni fibi imputare debeatlecutum damnum : ergo detrahens coram garrulis, & leviculis auditoribus te¬ netur reftituere famam , non folum apudhosimmediatos, verurn etiam apud alios mediatos audientes ; ad quod non obligatur detrahens co¬ ram taciturnis , & prudentibus au- dientibus. 24. Quamvis Philippus Faber cum Aies apud Dianam part. q. trači, sp rsfoi. 54. lentiat , quod tantum apud immediatos, nonvero media¬ tos audientes fit obligatio reftituen- di famam , nec ullamdiftinčtionem ponit inter audientes taciturnos, & garrulos, 'hac ratione dučlus , quia (inquit ) qubd audientes immediati poftmodum alijs, & alijs crimen de- texerint, fuit meržperaccidens, & fortuitum : atqui non eft obligatio refarciendi damna fortuita, & caftia- lia: ergo &c. Hanc opinionem ad- mittit Diana cum diftincbone fupra- di&a de audientibus probis , & gra- vibus, quod eddem limitatione & ego fentio. a s• Dicat mihi, hoc crimen, quod De Vili. Pr<£cepto. V. D. propalavit, eft ne progrelTa temporis apud audientes oblivione delctum? P. P. R. hoc mihi non conftat. C* Audivitnž V. D. aliquem de hoc loquentem? P. jam diu de hoc nihil audivi. C. Si infamia illata oblivione om- nin6 deleta (it, non eft ejus renovan- damemoria, nec eft obligatio reiar- ciendifamam, hocenim effetreno- vareplagam jam curatam; fufficiens vero fundamentum dijudicandi, in- famiam effe oblivione deletam, eft, quando per longum tempus nulla prorfus de ea fit mentio, ut cum alijs DD. lentit Bo načina u^i fupr.part.it,. nuni. 2. quo cafii prudentia maxima defideratur in Confeflarijs; quiaali- quando , quod adhibetur tanquam medium reftituendi famam, efteau- fa excitandi rurfus fpecies conlbpitas, itaut memoria fimui cuminfamiare- vivifcat : quapropter diligenter in- quirant, fingulariter, quando exau- diunt generales Confeftiones, in quibus poenitentes fe acculant de in¬ famia illata aftcui perfonse tempori- buselapfis, de quatamen nulla peni- tusviget memoria ; dlet enim mag- na imprudentia in tali cafu obligare ad reftitutionem farme, utpote cum majori detrimento , quam emoln- rnento infamati. 2 6. Dicat mihi, exhacdetračH°' ne eft ne damnum alkjuod tempom- leiliipuellarlecutum: v.g. quodnon potuerit honeftč nubere, aut pro^ infamiam contra&am opulentm^ dote indiguerit ? cl P.ItaP C. Cri dm, veli P.P.R C. Si c: rtgaret tona te natione jiiiadmr iflicax, 1 arrus ca j),M/MI fiie alij: , fe men eft c perfona c ade 6 que fiH debit damnori r-.ergc 17. C ki‘ ar f- do delič »n fit c dimna f< fceuta f »rum p fe; qu( minus j' iimam, (piara h »go fi i fum obl damna > ton obl crimen Nihil Commv, itfamai Caput I V. De Reftitutiom Tanite. jo tj )ro grefa blivione lat. [uem de livi. oneom. movan- o refar- :treno- fficiens idi, in- m, eft, > nulla trn alijs iirt.ii. iaxima uiaali- iquam tftcau- bpitas, niare- :er in- exan- :s, in dein- ipori- peni- P.ItaP. R. C. Crimen evulgatum eratnč ve- um,velfalfum? P.P.R.Erat verum. C. Si crimen fuiflet falfiim, V. D. ibligaretur ad reiarcienda omnia imna tcmporafia, quteexhacinfa- natione pada eft puella infamata; aomniumdamnorum effet caufa icax, & injufta. Idem dicnnt Na- taiTus cap. 4. n um. 381. Leffiu siti. utp.11. Hub. 1 ^.num, »04. p'eri- itcalij: & paritet, fi crimen eft ve- fed occuitum.; qu'adumcri- tnen eft occuitum, licd fit verum, ffidbna eft in pofleftione fiate famae, sderique qui injufte eam hoc bono liSi clebito pri vat , eft caufa efficax iimnorum, qu£eexindei,pfi fequun- ®r: ergo ea refarcire tenetur. 17* Quamvis Sotus//^. 4. Jejujlit. Su-nr-t. 3 adOf. docet, quod,quan- ® dclidum evulgatum eft verum, '•on fit obligatio refarciendi omnia ^mnafortunte, quxex evulgarione '•čuta fuere, fed tantum aliquam nem criminis occulti, lfcčt veri, eft caufa principala , & efticax damni exinde fecuti: Ergo totumdamnum fecutum compenfare debet Confir- maturhacparitate; lile, qui culpa- biiiter detegens ignem cineribus eontedum eft caufa alicujus incen- dij, tenetur compenfare totum dam- num reale inde fecutum, eodem mo¬ do ille, quj culpabiliter qu6que tranf- ferret igrjem ad locum, ubi antece- denter non dabatur , & ineendium. caufaret: ergo pariter obligabitur ad compenfationem omnium damno- rum fecutorum ille , qui manifefta- vit crimen , vel defedum occuitum verum ,ac ille, qui crimen falfiim de- texit, ex quo patet refponfio ad ra- tionem in contrarium, 28. P.P.R. hseceadem Puella me infamavit, dicendo, me in concubi- natu vivere. C. Quemadmodum in bonisfor tunce eft ličita compenfatio concur- rentibus circumftantijs fupra didis, dum fermo fuit de hac materia in •onim partem arbitrio viri pruden- pracepto 7. cap.p. 7. ita pariter liči¬ ta eft ininfamia: itaut, fi duo vicifi- fim fe infament, poftmt in juftam compenfationem fe continere a mu- tua farna; reftitutione. Sotus, Adria- nus,Toletus, dalij, quoscitat,&: fequitur Leflius ubi [upr. Aub, 25-. per Murn. Ad juftam tamen com- •onobligabitur adtantum detegens penfationem requiritur,ut fervetur tfimen verum. tequalitas:fi enimTitius graviterin- Nihilominus opimo contraria eft famet Cajurn , qui five antea, five ^mmunis, & vera. Et ratio eft ,quia poftea eumdem leviter , vel non ita ,( ifainans proximum per revelatio- graviter infamavit, non po teftTitius Q q 3 (im- tls ; quod fic probari poteft; quia , ®mus jus habet proximus ad fliam mag- ‘imam, quando crimen eft verum, igare (juain haberet, quando eftfalfiim: cum trgo fi imponens alicui crimen fal- iolu- ‘Um obligatur ad refarcienda omnia ^amna ex falfa imputatione fecuta, iora- non ptcr tiari '.It* }io Trači. VIII. de fimpliciter uti compenfatione , fed tenetur reftituere exceffum, feuid, in quo Titius fiiperavit Caij infa- miam eti& iibiillatam ,utficutraque infamatio aequalis reddatur; in no- ftro crgo cafu noneftaequalitas inter infamiam, quam V. D. intulit puel- lse , & alteram , quam puella V.D. impofuit; quia majorem fanite jačhi- ram incurrit puella per lapfum car nis, quamvir. 25. Hic neceflario notandum eft Confeffarijs, non licere itacompen- fare famam per fe direčic , & predse per modum compenfationis; ita, ut prior infamatus viciilim infamet al- terum, aquo infamatus fuit; quia hsec eflet vindičfa, & non compen- latio : folum ergo hoc intelligitur, quod, quando duo poftquam fe in¬ dicem infamarunt , pomt quilibet omittere reftitutionem famae in compenfationem, autmagisproprie VIII. Pr recept o. cuperare, quando aliud medium eam recuperandi non obviat. v. g, Petrus vocavit Joannem furem,nec Petrus cogitat de reftitutione farme; poteft ličiti de Petro dicere, quodfit mendax, dummodo fit veruin,qu6d' Petrus in hoc cafu mentiatur, ad enervandum, & extenuandum ejus fidem circa calumniam quaipfumin- famavit, & propriam famam recu- perandam. Dixi dummodo fit venim , ejuld ft. trm mentiatur , quia alias non ličit Joanni hoc dicere pro fua farna re- cuperanda, & contrarium damnatur tanquam fcandalofum ab Innocen- tioXI. in Propof 44. in cujusex- plicatione traB. 10. ponam condi- tiones requifltas ad hoc ličiti fa- ciendum. , A P U T V. loquendo tanquam inpignus,ufque dum alter reftituat famam fibi abla- tam : v. g. Petrus dixit de Joanne, qu6dfitfur, nonlicet Joanni dicere de Petro quid fimile, fed cafu quo hoc dixerit, poteft Joannesdifferre reftitutionem famcc ablatae Petro, ufque dum Petrus eidem Joanni eam reftituat. 30. Dixi id non-licere per modum compenfationisprtecise , nam per acci- dens indirečtč, & per modum defen- fionis id licere, libenter concedo, iiempe manifeftando defečlus infa- mantis, ex quorum propalatione in¬ famatus-poteft famam- amiflam re- De varijs modk affigndfji d DD, reftituendifamam. 31. V! crimen proximo impofitum eftfalfum, modus reftituendi famam eft-, aperte illud retračfare apud audientes v. g. dicendo; in tali occafione dixi hoc, & illud dePaulo, fciant omnes hoc eftc falfum, cum viri pPobi ,fapientes nullo modo de- fečhun a me propagatum in eo de- prehendant; quodfi audientes nol- lent predere fimpliciter recraftanti liium dičfum , tenebitur detracfor etiam adhibere juramentum : I ta Glavi s Reci a lik. 1 i.cap.^.mm-lf Molina, Filliucius, & eft commums. p. M P ' ed oc famam lem oqui, ' coram iierat. tns fib. Havarr tirat, & tri3 .1 to. H jtntitl njt/. y i m.refi Confe iifam: liavio: Hiter < im bat' tnifft reali« mend mam. pecul >ecu' verbc ftica pen bde <*»;{ operi cum, »liun Uim :dium H p, nec 'ara$; Jodfit quod •, ad i ejus min- recu- 'd Pe. ličit are- latur cen- ; ex- ndi- : fa- m um ndi are :ali lo, un le- e- J- ti is :a r. Cdput V. De v ari j s modh p, Sicrimen eft quidem verum, »d occultum, modus reftituendi jmam eft, laudare infamatum, ho- noremei deferre, de eo honorifice oqui, vel cum eo honorifice agere coram alijs, apud quos diffamatus krat. Hune modurn docent So- HIS,//A 4. de reftit. Q±. 9 - num, 4. ad 4. Uavarrus in Suni. cap. 28- & alij,quos citat, 8tapprobatVillalobos part. 2. trn 3 .il. dijjic. 37. n. 4. §.Alt?r ma¬ ni, Hoc idem cum Valentia, & alijs teifiDiana/^rt. j. trači. tj. AfifceHan. 1/. 30. & in part 11. trati. 6 . Mifcel- lin.refcl. 46. ac plurimum comendat Confeflarijs hunc modum reparan- 'amam , tanquam faciliorem, & »aviorem. 33. Alium modum aftTgnat Ma- gifterCanus, Salon, & alijDD.cita- Villalobos uSifupr. nempe, fiin- famator dicat,le non reete advertilfe, Wžfle, deceptumefle. Ste. quamvis reaiiter vera eftet res relata, nec erit foendacium hoc modoreftituere fa- ®am. Duplcx enim eftveritas, una peCulativa, altera pračlica: veritas peculativa confiftit in conformitate 'erborum cum mente 3 veritas pra¬ lca in conformitate operum cum amine rationis pračlico, & confe- jnenter falfitas fpeculativa confiftit " deformitate verborum cummen- & falfitas pračtica in deformitate °P c tum ad dičlamen rationis pračti- Cu,Tl - Ex quo infertur, illum , qui ‘ u m infamavit, verum illiusoccul- ' iirri crimen evulgando , quando ?°ftmodum refarciendo famam di- aJJjgnat. reftit.firmam, pi cit, le effe deceptum, non contradi- cere veritati pra&icae; cum ejus ver- ba fint conformia dičtamini rationis pradHco , & omnis peccans reverk erret, vel decipiatur deceptionepra- dlica. 34. P. P.R.me, accufo ,quodex ordinatione Confeflarij debuiftem rogate veniam uni Perlona*, dequa murmuravi, nec unquam habuerim animum hoc adimplendi. C. Putabatnd V. D. le graviter peccare nonrogando veniam illi per- ionce ? P. Et quomodo poteram non pec¬ care non adimplendo id, qubd Con- feftarius mihi impofuerat ? C. V. D. non pbiigabatur ad pe- tendam veniam ab illa perlona , 8t Confelfarius multum erravit hoc ei pradpiendo, liedt V.D.ex confcien- tia erronea graviter peccaverit hoc omittendo. Gbligatio V. D. lolum extendebatur ad reftituendam fa¬ mam illi perlona: coram immediatis> vel etiam mediatis audientibus juxta fupradičta. 3 f. Magnam ignorantiam in hoc genere ad verti in aliquibus imperitis, & inexpertis opinantibus poeniten- tem propter lulpicionem aliquam, aut juduciumtemerarium , vel de- tračtionem proximi pbligari ad pe- tendarn veniam. Error valde per- niciofiis : primoquia, li proximu.m latet, me hoc cogitalfe , aut detra- xilfe de ipfo, nonneinfania eft, quod ego ipfemet id ei revelem rogando veniam, per quod in eodem odium aliquod, ju Trattatm VIII De VIII. Pracepto. aliquod,autmalam voluntatem con-, pofitum virtuti juftitice, indu.citque trameexcitem; fecundo, quiapoe- nitentes animum non habent hoc cxequendi; ade6queex confeientia erronea di&ante fe peccaturos, nifi idadimpleant, muka peccatacom- mrttunt. Et ultimo , quia petitio venise folum requiriturinreftitutio- nehonoris, Sc non famae: atquinec judicium temerarium , nec detra- čtiodamnificanthonorem, fedbene famam: ergo nec propter judicium temerarium, nec propter detračlio- nem Detenda eft venia. Minor eft obligationem reftituendi honorem Sc fpecie diftinguitur k detra&ione' Sc murmuratione, ficutrapinaa fur- toj quia ficut furtum committitur dam, infcio Domino, fic detraclio fit in abfentia perfbnae diffamatie;!k ficut rapina fit apertč, Sc in prsefen- tia Domini rei, ita pariter contu- melia. 37. Neceflenonerat,qu6d V.D. expl icaret verba contumeliofa, qui- bus proximo injuriam intulit, dicen- do :• ipfiim appellafle furem, Ju- dteum, Scc. fed far erat folum dicere, cerfa ; quia farna eft bona opinio qutehabetur deproximo, honorve- feportultffe verba injuriofa, &con- ro eft externa veneratio, Sc reveren- tumefiioftr contra proximum; quia tia, quce exhibetur proximo : judi¬ cium temerarium , & detračlio op- ponuntur tantiim bona’ opinioni, feu exiftimationi habendm de proxi- mo , non vero externa reverentice eidem exhibenda : ergo judicium temerarium , Sc detračlio folum op- ponuntur famte,8c nonhonori. Con- tumeliaefl, qus opponiturhonori, 8c dehacinfequenti capite agam. C A P U T VI. De ContumcUa. 36T) P.R. meaccufo , quodrepe- 'titis vicibus dixerim de aliquo, eum effefurem, Judteum; Sc aliain- juriofa verba. C. Dixit nč hoc in ejus prcefentia ? P. IraP.R. C. Eft igitur hoc peccatum qon- tumeliae, mortale ex gsnerejuo , op- contumelite, licet in genere phyfi- co diftinguantur, feu differant fpe¬ cie, non tamen in gen ere motiš , ut af- firmant Cajetanus, Sotus, Sanchez, Molina, Sc alij, quos citat, Sc fequitur Triilknch in Decaloo. lih. g. duh. % nam . 2. 18- Idem dieendum de detračlio- nibus, Sc judicijs temerarijs, quod non diftinguantur fpecie in gentrt moriš. Et ratio eft; quia omnia ju- dicia temeraria, Sc detračliones con- veniunt in una, eaddmque ratione formali infamandi proximum, ficut omnes contumelim conveniunt m una eademque ratione formali inho- norandi : atqui motivum formule eftid,quodfpecificat ačtus in ordi» c ud moreš : ergo detračliones, & ju- dicia temeraria non diftinguuntut inter fe fpecie ex diverfitate defed u " um, qui cenfurantur ; ficut nec con«- conturt fpecie 1 tom co 59. 1 fepius mum P. It C. C ten oc< P. P C. I am o puamv melias, im. I. pm3 .3 Triillei pa nit Sca mi Fum: ; petu ir mum p j terrupt j morali j niimer 40. quod \ bum n ac fi 1 propte feflarit numei nitens affe, a tfaprc »tihot 1 fibus u pica , tiofap icitque 'orem. ftione, aafur- nittitur traftio ats;& irsefen- contu- IV. D, k, qui- dicen- J u ’ dicere, Sfcon- ; quia phyli- it fpe- ut af- nchez, quirur M 2. -aflio- quod penin lia ju- scon- itione , ficut nt in inho- niaie rJi * 11 Stju- intur 2 a«- nec ,ncu- Caput VI. De contumelise diftinguuntur inter fe fpecie propter diverfitatem injuria- rura contra proximumprolatarum. Dicat mihi V. D. protuiit nb f-cpius has injurias eontra proxi- mum? P. Ita P.R. C. Contigitnb hoc in unica tan¬ tra occafione, vel inpluribus? P. P. R. in unica. C. Unum ergo numero pecca- tum commifit in hac occafione , (juamvis plures protulerit contu- melias, ut aftirmant Caftrus Palaus K m. i. de pecciitis traB. 2 . difp. 3. pmS. 3. num. 6. verf. Nihilominm , Tiiillench. ubi [upr. num. 3. & alij, quia mterruptio moraiis, & non phy- fica multiplicat numerum peccato- rum: atqui, quando ex unieo im- petu irce proferuntur contra proxi- fflum plures contumelia:, licet fit in- taruptio phyfica-, non elt tamen moraiis: ergo etiam non, nifi unum numero peccatum. 40. Hic neceffario notandum, <]udd vulgus foleat confundere ver- bum in ter dum, cum verbo occafio , sefi unum, & idem eflent: qua- propter necefiarium eft, qubdCon- feflarius ad ferendum judicium de numero peccatorum, quando pee- njtenseonfiteturfe interdum detra- aut contumelias protulifle eon- tr aproximum, eundem interroget, ^hoc contigerit in unica, atit plu- nbus occafionibus; quia fi fiiit in u nica, licet in hac fepius verba inju- tiofaprotulerit absque interruptione Contumelia . morali, unum erit numero pecca¬ tum. Idem advertendum, quando pcenitens fe accufat de repetitis ofeu- lis, amplexibus, aut verbis oblcoenis, nempe, quod debeat interrogari ad ferendum judicium de numero pec¬ catorum , an in unica, Vel pluribus occafionibus id acciderit. Excipe tamen , ouando actus funt perfečti in fiio genere , ut copula , molli- ties,&c. Protunc enim, licbtinea- dem occafione compleantur, quili- bet ačtus eft dillinckim ah altero nu¬ mero peccatum. 41. P.P.R. Verba contumeliofa contra hanc perfonam a me prolata omnibus nota er ant. C» Quamvis in detr ačlione pubih citas , feu notoreitas rei exculet a peccatogravi, non tamen in contu¬ melia ; quia cum publicirate perlona perdidit jus tantum ad famam, non vero adhonorem , ut aitBonacina tom. 2.derejlit. difp. 2. 0. 4- punB. 2. in [ne : Atqui contumelia opponitur honori: ergo licbt res fit publica,pec¬ catum mortale eritpereamdemaffi- cere contumelijs proximum. Čapu t VIL De Rejiitutione h on oris» P.R. quomodo me gerere de- * beo inreftituendo honorem huic perlona: ? C. Dicat mihi, lisec perlona, quam V.D. contumelijs aflfecit, eft ne fi- lius,famulus, &c. V.D.? quiafita- Rr lis eft, ynf. TraBatus VIII. lis eft, lufficit pro fatisfačrione inju- rise, quod V. D. familiariter eumal- loquatur, honorificčlalutet, aeex- traordinariam oftendat benevolen- tiam. Hic modus fatisfaeiendi pro Superioreafficiente injuritl, autcon¬ tumelia lubditum videtur lufliciens Cajetano £^73. num. 3,&Leflro/;A 2. de ju [lit. cap. ii. dub. 27. num. 114. & alijs. /Egidius Trullench ubi [upr. k. 7. Vallentia, Filiucius, & ali), quos ci¬ tat , & fequitur Bonacina loco. cit. (X, t^.punB. 1. num. 4.Ajunt, non pec- care graviter Parentes, Maritos, Do- minos , dum corrigendo, & repre- hendendo filios, uxores, famulos eximpatientia contumelijs afficiunt. 43. P. P.R.noneftfilius,neclub- ditus meus, cui contumeliam ir- rogavi. C. Eftnč forte ejus Genitor, aut Superior ? quia fi eflet Genitor, con¬ tumelia prteter malitiam contra ju- ftitiam aliam fpecie diftinčtam contra pietatem includeret; ut in 4. pra- cept. tra&. 4. cap. i.dixi; &fieffetSu¬ perior, duas pariter contineret ma- litias, nempe, contra juftitiam, & contra virtutem obfervantice , feu obfequij, ut paritet/oco cit. dixi. Mo¬ dus autem , quo inferior fatisfacere debet Superiori pro contumelia, de¬ bet efle petendo humiliter veniam. ItaLeflius« 4 / [upr. §. 2. 44. P. P,R. htec perlona non eft - meus Superior, ledsequalis. C. Inter sequales modus magis efficax , & tutus reftituendi hono- de VIII. Pnecepto. rem eft petitio venite. Villalobos p. 2 traB. 1 i.diffic. 42 n. 6. quia per hunc a ftu n fufficienter oftenditk- ibr, fibi difidicere injuriavn faftam lrefo, &quod, fi antecedenter eum per contumeliam inhonoravit, dein per petitionem venite honoret, 8c revereatur. Leftro tamen ubi[upr. num. 144, §. 2. videtur inter tequalcs fufficere interdum pro reftitutione honoris, ut oftendens Jocum magis honorifi- cumtribuat ofFenfo, invitetadcon- vivium, aut ei propinet. Quiainju- riaillataper contumeliam confiftitin omiffione, vel potius negatione ob- fequij extrinfeci, quo proximusho- norandus eft : atqui dando locum magis honorificum, &c. Exhibetur ipfi hoc obfequium extrinfecum, in quo antecedenter damnificatusfuit: Ergo per fimilia obfequia contums- lite damnum ad tequa!itatem refar- citur. Si autem contumelia fuiflet gra- vis, nec ltefus his exterioribus(igais contentus effet, fed inluper petitio¬ nem venite prcetenderet, ait Leflius ibi in hoc cafu petendam efle veniant 4f. P. P. R. obligaborne ad refti- tuendum honorem ablatum , n ° n foliim apudipfum dehonoratum,ve- r um etiam apud alios, apud quosho- nor illius per meam contumelia 111 imminutus eft ? , C. Si ltefus fatisfaftione priva 1 contentus non eft, V. D. obligab< tur ad hanc prteftandam , etiam cora 111 illis, apud quoseundem dehon° r ^ ( lit, ali ir offc t[. feni no idam f requin Kot: lioruni Trullei Vf rjlit, c, kom ri, lentafj tudine rent, ( ritater Et! mitu: jfubgr 'j non e j invice que ir funt r (io,li farna : tibus jacer« 47 tum (juat juftit deij; eifde Con roge Halobos ]uia per 'nditlae- •ereum : it, dein »ret, & ifHcerc )nori$, »noriit- idcon- iainju- (iftitin ne ob- usho- locum ibettir m, in sfuit: :ume- refar- Caput VIJ L De Exhortatione a d D etra flor e s jjf alioquin non efiet a?qualitasin- da contra charitatem. Et quamvis fubinde materia detradionis ofteniam, & fatisfadionem Notandum primo, contume- ianinon fblum committi verbis, led ::iam fadis: v. g. percutiendo ali- juem baculo: & haec contumelia eft pvior, majordmque fatisfadionem iequirit. Notandum lecundo proConfefla- liorum folatio ex dodrina aEgidij irullench fuper %.prdcept. Decal. lib. cip. 8 .Aub. 2. n. 7. &Bonacinte ntatem, Et confequenter non obligari ad Mtuam veniae petitionem , faltem fubgraviculpa: primo, quiainjuria ion eft gravis: lecundo, quiafefe dium univerfaleomnium malorum, & quod infernus eam inflammet ad comburendam alienam Tarnam, luo- que igne accendendam non refre- nantisanimam. ProphetaDavid di- iovicem contumelijs afficiunt, adeo- cit, quod vir detrador non profpe- in juftam compenfationem pof- rabitur fuper terram : vir linguofus non dir ipet ur in term. Dominus DEUS nofter Ifraelitas contra Moy- fem murmurantes feverč punivit, Aaronis Tororem Mariam eadem de caufa lepra muldavit, plerasque alias fct reftitutionem omittere : & ter- 'io, licet alij audiant, nihil de eorum farna perditur, quianofčuntexmo- fibus primo primis irte convitia illa ittere. 47. In hocpraeceptodifleruitan- poenas vindex Juftitia DEI hoc de- tam dedetradione, & contumelia, tradionis vitio laborantibus inflixit. Jiuatalibus, nempč, ut malitiamin- Dequadam fcemina refertur, quod Mfitite pracise continent, non vero morti proximalinguam fpedantibus t!e ijs, ut malitiam odij frequenter omnibus circumftantibus extraxerit, j ®Edem annexam includunt quare ac magno dolore has efFuderit vo- ^°nftfiarij de hac pcenitentes inter- ces: Huse lingua me a damnationu ori- ' to gent, curn fit malitia fpecie diftin- go efl. Rr 2 Eadem //<£ Trači at m VIII. De VIII. Fraecepto. Eadem animaclverfioneplečtifor- impofuitDEtlS, ut indicaretnonfo. midandum eft V. D. niii ab hoc vitio luni opere per contredationemrei abftinere per veram emendationem autuxoris aliense delinqui, verum' conetur; aded>que fi amat animam etiam per e ar um concupifcentiam; fuam, ferio idfaciat ;fiquidem ex de- Et licet in omnibus qu6queaiijsprs- tračlione nullus percipitur quaeftus. ceptisrei ab ipfis vetita defideriumfit Et quandocumque in colloquiis fa- peecatum ; haec duo tamcn prava mam proximi denigrari adverterit, defideriaprohibentia exprefs£ fu&e illiac abeat, fimiles converfationes polita, tumquiaper hacfufficienter fugiat ; etfi abire nequit, dilplicen- inftrui poflumus quo ad alia pršce- tiam fuam, velnon conlenfum often- pta , tum quia etiam in haecobjeda dat, fermonem alio divertaf, Sthoc magis fertur appetkus hominrs. modo detrahentes corriget. Mo n dubito,.quin V.D.aegre ferret aliorum detraftiones de fe, fuisque actionibus :fi ergo intendit Dpi, & charitatis obfervarelegem, coerceat po In hac materi?, notanduin eft, defideria bonorum fortume, (i per mediaillicita, autex pravo fine, ve! exavaritia non procedant, noneffe peccata faitem mortalia ; & (i hsc linguam fuam adetračtionibus, quas bonapropter aliquem bonum finem nollet fuper fe cadere. Advertat Fili mi, plures moderno tempore bonum nomen amififle iinguis ne- quani ad hoc cooperantibus, ac Tem¬ per vigere onus reftituendi famam proximo ablatam, quodValde diffi- ciie eft, cimi homines , ut pluri- mumpnclinent ad credendum poti us mahim, qukm bonum; proptereaa deteftabili hoc vitio abhorreat, & fic charitatis obligationem adimple- bit, DEI legem obfervabit, pacem cumproximo habebit,acaDamonis unguibus fe liberabit. CApuT Ultimum. De nono , decimo trdccpto. 45‘VJOnum , & decimum Prarce- 1 ptum , ad fextum , & fepti- mum reducuntur, hxc duo ultima intendantur : v.g.pro fblvendisde- bitis, faciendk eleemofpna cum ani- moab omrii avaritia alieno, nullum eft peecatum; quamvis laudabilius lit , Chriftianum efte conformem voiuntati Divina, ne c ultra ejus pla- citum quidquam defiderare: Etenim, fi haecbonatemporalia nobis necef- fariaeflent, indubiumeft, aDivina Majeftate nobis fore tribuenda, & quandoeadenegat,fignumeft, non nobis profutura ; Idcirco nos, & omnia noftra Divina fiia Pr o viden- tia difpofitioni remittamus , q u * “ ipfamet volatilia nutrit, terratn' 11 ' cukam veftit, a fortiori creatur* 5 fiias rationabiles alere non definet; utinam nos ita foliciti eftemus in e0 amando, & ferviendo, quemadmO' dum ipfi de nobis continua efteur** TRA- snonfo. nenirei, . verum entiam: ra. eri um lit •n prava sb fužre icientcr i prače- objeda iti um eft, , fiper ne, vel ton effe r li haec 1 finem ldisde- im ani- tullum abilius irmem 'uspla* cenim, necef- Divina la, & , non s, & riden- jusefi min- turas inet; in eo imo- cura. Caput I. De Exbortatiove a Confeffam r &c. 917 A CT A Tf I "V tratarum, easdemoretenus confeff Jfcrli-'A i. w iyv. f lim fuiffe,ulteriusrequiritur, quod n p Cr\ n n t i Ki i ^ >P& m verž P«' niteat , & doleat Divi- ^OnieC.]UtnilUUb n r am Mai e itatem ruam offendiffc ConfefliGnem. i-HR^dpua citra , & folicitudo I Conf efiarij debet effe in exci- tando Pcenitentem ad dolorem ,8t teftationem peccatorum ; fiqui¬ dem integriraš .materialis Confemo- nisnon femper (it neceffaria ad per- ripiendum Sacramenti fruclum, qui absquetupernaturali dolore obtineri nonpoteft. (Juare advertat Confel- farius,quam plures accedere ad Con- cum prapofito eandem amplius non offendendi. Non dubito, quin, fi V. D. ad ama- bilem Boriitatem DEI k le offenfam reftečtet, magnam quoque fit habi- tura difplicentiam, & triftitiam de peccatis, quibusnon hominem,non Angeiuin, led iplummet DELIM, qui eam, creavit, pretiofo ffto fanguine redemit, ad fidem catholicam con- ftituit, ac innumerabiliaalia prcefti- titbeneficia, contempfit, & offendit. feffionem fine dolore, & non pau- Et fi r leg ’ es pof i t iva S munda . cos, qualisnam ad eandem do.oi nas merito adeo praclicatur, & com- requiratur ignorare ; adeoque ex- • - • plicandum eft Pcenitenti, quid lit contritio, & attritio, & quod attritio cum confeftlone lufficiat, ad validi- tatem Sacramenti , ac peccatorum veniam impetrandam. Pro Con- ' leffarijs autem , qui rationes ad de¬ teftationem peccatorum impulfivas i ln promptu non habent, hic motiva } liquaefficacia ponam , adhoc, ut DElSpiritu, &ZeloterminataCon- feflione Pcenitenti ea luggerant, mo- tiofequenti. Caput I. mendatur Iex gratitudinis, ac quili- bet vir lapienspro accepto beneficio muneribus Benefačlori le gratum exhibereenititur,quaratione DELIŠ demerebitur id, quodinfimuš homo meretur ? aut beneficia collata V. D. ingratitudine , & offenfis per- lolvet? 5 , Si V. D. in carceribus exiftens pro litis deličtis extremum ffippli- ciumluftinere deberet, nectillus da- retur, qui eam abhaclententia libe- rarepoffet, & ex Indiarum remotis confiniis Rex compareret, qui nul- !A- Df FvlmrtAtinnp A Cnrifrf prtefuppofito fervitutis officio fibi XP0rtdll07ie d \^OJ7jej praeftito,V. D. redimeret, fefead Jario faeienda Pan it en ti jiniu mor tem luper patibulum fubeunda Confeffione. offerret,& de faeto vitam cum fan- 11 Non fufficit Fili miproimpe- guine funderet, quam mercedem trandavenia luarum culpa- pro tam eximio favore rependeret? tu mcontra Divinam Bonitatem pa- quam magnam obligationem huic R.r | Rei 3i S < TYaBaiusIX. DeConfequent.Co?ifefJionem Regi profiteretur ? Et fi V. D. tam ima parte DEUS gratiam, filiatio crudelis, Sc inhumana eflet, quod poft beneflcium adeo lingulare per¬ ij ceptum Regiam Perfonam alapa car deret, norme execranda impietas, Sc deiičium horrendum eflet ? Hoc idem, quod contra hominern pera- čtum liimmam fovitiam faperet, eft rečte in terminis idquod V. D. con¬ tra DELIM foum patravit. V. D. in antro carceris luorum fcelerum condemnata erat, ad pa- tibulum inferni, a quo nullus pntter DELIM eam liberare poterat: infi- nita ejusBonitas, 8c immenla Pietas cum detrimento ( ut itadicam)Iux Gloriae eregionecoelefti venit in tet¬ ram, humanitatis carcerem intravit, mortem ignominiolamCrucis (iibijt: ut liberaret eam a fententia, Sc lup- plicio (uis deličlis debito. Beneficia haecmultipliciaDEI; quibus gratia- rum faudibus, Sc operibus perfolvet, Sc defačto quomodo perfolvit ? ah horrendum dičtu! tot cclaphis eum percuffit, quot crimina, Sc fcelera patravit. 4. Hace ingratitudo eo abomina- bilior, quo viiior eft res, propter quam irritavit, Stcffendit DELIM fiium, nempe propter turpem volu- ptatem, propter (ordidum interel- fe, Scc. Magis aiftimando contempti- biliahujus mundi, quam immenlam magnitudinem Creatoris, Sc potius obtemperando Doemoni fuggeren- ti peccatum, quam DEC) ad virtu- tem excitanti. Super cordisfiritru- tinam, ieu bilancem pofitus fuit ex nem, Sc gloriam fuam offerens, ti altera Doemon in peccato fuam ami- citiam, captivitatem, ac aeternumin- fernum exhibens, Sc tamen V. D. po- tiiis Diaboli lervitutem, auam DEI filiationemelegipamicitiamDoamo- nis gr ati k Creatoris prnpofiiit. f. Ad ftimmam peccati turpitu- dinem, Sc malitiam refledat, qus tanta eft, ut, fi omnes homines & Angeli alpera quaequč, Sc ardua fuf- ferrent pro unico tantum peccato mortali, fatisfacere non valerent; ade6qne pro ccndigna fatisfaftio- ne pneftanda neceftariil fuit DELIM incarnari, pati, Sc mori. 6'. Tam ingens eft malitia pecca¬ ti, ut, quandocunque homo peccat, Filium DEI (pernat, parcutiat, cola- phizet, crucifigat dirius, Sc crudeliiis. quam ipfimet Judcei; hi enim, S crucifixerunt eum, nefcierunt effe DELIM: Lucacttp. 23. Nr-fciunt,cjuih faciunt ; Sc feme! tantum hoc fece- runt; V.D. autem, licet noverit& DELIM, & (iium effe crediderit,to- ties tamen crucifixit, Scoccidit, quo- ties in eum peccavit. Dicat Fili mi, forte DELIŠ malum aliquod, autinjuriam ipfi in tulit? ve¬ re non, quinimo milic beneficiacon- tulit, Sc maiorem conferredefiderat,' quare ergo DELIM tam bonum per- (equitur? Nonne latis pro fua re- demptione affličlus, Sc vulneratuseft Redemptor,cur ero o a ddit afflift' 0 ' nem afflidto, Sc vulnera vulnerato- 7. Et (i amor DEI omni amore di' g m ( pi eai defient bj corrig; Rec »ima! ijuimi quod poftqu tam at Jere p D. effe fet? fi accen: fuffen fcura. dequc fcens, fiffitn dente viiior abfqu eo fr D.,pr men niter quini gnur grav gitia 8 . fert pon< tem nuir tum cata nun liatio- ns,ex nami- Jmin- D.po- aDEl Emo- rpitu- qu£e ies & a fuf- ccato rent; ičlio- ilIM :cca- :cat, :o!a- iliiis. Caput L De Exb ort ati one a ConfefTario , &e. p 9 DEIeft irrevocabilis, & decreta ejus immutabilia,itainfallibiliter fenten- tiam damnationis exequitur. Igno- tum eft V.D. quot Ria peccata DEUS velit adhuc permittere , prtefixnm numerum ignorat , unicum poteft quam V. D. commferit, peccata; Sc deelTe pr o complemento Rii numeri, quod abftjue ulla injuftitice nota, & fi hunc complct, 6 infelix ipfius anima propter infallibilem mternam damnationem fecuturam. 9. Dicat,qumft>, quidprodeftipfi offendere DEUM ? Refleclat ad vi- tam fiiam praeteritam , ad volupta- tes, gaudia, delečhtiones habitas, & fateatar, qualenamlucrum exin- eam non,movet ad Ria fcelera deflenda, ac vitain fiiam cmendan- , JufiititE ejus timor moreš fiios corrigat, & coerceat. Recogitet Fili, multas in inferno jnimas cruciari , propter minora ,iam peccavit, immediate vi¬ lam auferre, & in infernum detru- (erepoterat. Etquid modo de V. ),efiet, fi mifera htec Rirs ei obtigifi et? fi hic digitum Riper candelam accenfam brevi temporis intervallo Metre non poteft, quomodoV. D. labitare poterit in caverna iila ob- de perceperit ? ubi nune omnia Ria c. . • ur n • 1 1 o . _ j? _ _t s efle cjuih ece- •it& to- uo- um ve- )H- 3fj' IX- ■e- sft o- 0. li¬ ni cura, catenis alligata, flammis un- equaque circumdata, farne tabe- čens, fiti exaeftuans,doloribus inten- flimis affličta , fuper carbones ar- dentes vokitata , & quod plus eft, ! vifione DEI in mternum pri vata, abfquc fpe per totam teternitatem eo fruendi. Omnes has poenas V. Rpromeruitpro Riis peccatis, & ta- men DEUS conccftit ipfi tefnpus pce- nitentiae, quod tot alijs denegavit; (jiiinimo eo magis hac gratia indi- gnum fp reddiderat, quo plura, 8c oblečiamenta ? tranRerunt, avola- runt inmomento, 8tvitamquoque, qua adhuc vivet, finiet, ficut vitam qua vixit, finivit. Nonnemagnacae- citas eft propter momentanea v viiia, tranfitoria, & inconftantia hujus fie- culi bona animam in eeternum per- dere ? Et pro brevi duratura volupta- te flammis inextinguibilibus cruciari nonperunum, decem, mille, vel millionem annorum , led per inte- gram aeternitatem. Comparet Rimmam terrenarum graviora erant ejus Rtelera, & fla- voluptatum , ac temporalium deli gitia. ‘ S. Nonne fiimma erit dementia, k rursiim damnationis periculo ex- ponere, & gratiam acceptam con- ttmnere ? Rtiat Fili, ftatutum efle numerum determinatum peccato- ■■Un^&DEUMfignafle, adquot pec¬ ita permiflive fe habere velit, quo numero completo, ficut voluntas ciarum brevitatem cum infinita teternitatis duratione, &cogitet, an fitjuftum, & rationabile propter bo¬ na adeo frivola ceternitatem om- nium malorum incurrere. Perpcndat Fili meadičba , confi- deret certam efle veritatem , & de fide, quod vita haecfemel fit tranfi- tura, & tandem ventura dies, ac hora nitim a po Trači at m IX. De Confequent. Confejjionem. takima fiiec vite, in qua fumme ama- ra erlt animae culpa nune a Dcemone dulcedine operta. Qp andoV. D. appropinquabit ho¬ te mortis, 6 quantum le non peccaf- fe optabit? eece nune ternpus fead bonam mortem difponendi, quone- glečto poteft contingere adeo acce- ptabile nortamplius venturum, licet fommopere id deiiderabit. io. Reflečtat pradentem vitam iftflabilem efte,& quod, fi modo eft inter yivos,craspolnt efie inter mor- tuos. Multos haud dubie audivit morte improvisa absque confeflio- neobijife : idem accidere poteft V, D. , cum de oppofito nullam a Do¬ mino DEO fecuritatem habeat; & licet de pereeptione Sacramento- rum elfet certus , de mukis tamen fcimus,ptevia etiam confeftione, & commimione defunčtos in teternum perijfle; quienim male vivit,DEO torte fie permittente nec bene con- fidebitur in morte in p omam fuorum peccatorum. s,- Si hoc folium eflet vitreum, & fobtusfornax profunda ignea,aude- retne V. D. deambulare fuper hoc vitrum ? non prefedo , quia pru- denter argueret vitrum fore fran- gendym, &in flammas illas fe pratci- pitem dandum. 11. Vitrum tam fragile non da- tur, ficut vita hominis, feb hac eft ignea inferni profunditas: quomo- do ergo V. D. audebit hoc fragile vi¬ ta: vitrum transmeare cum pondere culparum line timore fračtionis vi¬ te, & cadendi in profundum infer- ni ? fili mi, chara lit ipfi falus ani- mt, fe emendare ftudeat; & vitam tranquillam ducet, Qui vit DEO ejus mandata fervando, nec timor mortis torquet eum, nec res aliaua hujus vite eum aflligit; at qui in peccatis vi vit, quomodo eft pollibile, quod cordis lamtiam ha¬ beat , pum lit certus, inter fe, & in- fernumnihii aliud quam refpiramen mediare ? ouomodo placidum fom- num capere poteft, qui procumbit culpa lethali gravatus, vi cujus for- fitan non nili in interno fe a Tonino excitabit. I2-. P. P. R. cupio emendare, quod feci,h6cque pro certopromit- to, folum propter gravitatem mea- mm culparum timeo, ne DEUS mihi parcat. C. Et hoc Fili ex ore liio prodire finit? licet plura haberet peccata, quam Mare habeat arenas, ccehm ftcllas, & aeratomos, veritascatlro- licaefteertior certitudine exiftenti$ hujus diei, quod DELIŠ omnium peccatorum indulgentiam tribuat animae vera cordis contridone ea- dem confitenti 5 cum D EIIS verbi fui pignora dederit, quod, quodef ciimque peccator contritus vcmain petet, Divina lua Majeftas annuefl quamvis enormia fint ejus crkni* 12, RefpiciatV.D. in David, Mand' fem,inPetrum, & Paulum, Magd 2 ' lenam, Matthceum, ali6fque qu 2 "’ plures peccatores, quibus D EN adeo liberaliter pepercit perfp £Ct3 eorun 1 ( eorum poftmc tem, č Idemrr trat, p rum el Seqi nitentt deu: reverli derant bantui debet: fuar eri flenda ftus,& In ir infinit: dat, 5 amabi ad fe necut tniliati <]uam fterat Jmiffa ovile fui exi lecipii non n pertie dorur gis V. luntai oumb knia D. fecea C. i infer. as ani. & lie ^uivi. 'ando, n, nec ffligit; idoeft m ha- , &in- ramen lfoffl- umbit is for- 'omno idarc, 'omit- mea- 3EUS -odire :cata, xlum atho- entis niuffl ibuat e ea- verbi otief niaffl iuet) ina. anaf- igda- luani ius >e$4 »run 1 Capui\. De Exkort ati one a CovfeJJario , &c. pi corum cordis compundHone, ita ut P. P. R. eft peccatum valde grave. C. Tantum dicat Fili, nondeter- foftmodum ad excelfanl fančlita- tem, &DEI amicitiampervenerint: Idemmet eftDEUS modo, qui antea trat, pro peccatore optante le alte- rum efte abillo, qui antea fuit. Sequatur V. D. hos fančtos Pce- nitentes, qui poft converfionem ad DEUM ad priora fcelera non funt reverfl; quinimo ea continuo pon- dcrantes amaris Iacrymis detefta- iantur. Non aliter V. D. le gerere debet nunquam oblivioni tradendo larcrimina ad ea lugenda, & de- enda, ac pane quotidiano plan- ctils, Sc compundionis fe reficiendo. Inimmenfam D El Pietatem ac infinitam ejus Mifericordiam confi- »* Caput L D c Txhortdtione a Confeffkric p $ Confeffariuiv) non terrcrij-aut obftu- pelcefe de fiais cuipis. ' 16 Quod cnixč commendo PP. Confeflarijs, cft, ut benignh, & cle- menter agant cum pauperculis pce- nitentibus , non afperč eosarguant, jutfeverž excipiant, neceorum cul- pasmirari oftendant, fed fuMimam tragilitatem milerae natura: humana: perpenuant, & quod , fi DEUS nos fua protečHone non fulciret, Dce- charitatis erga proximum adimple- colluftranfe , non ■ofeumbret tene- bris , aut tonitruis penurbet: ani- tnamejus fante , SrSanČtedo&rinefe' rore uberet , & foecundet , non grandinem jaciat eandem fterilem reddentem. • Demurn fafcifi prudentise vulnera pcenitentisligareftudeat, mifcendo vinum reprehenfionis cum oleO amoris, & benignitatis, & ficlegem monibus deteriores onines evadere- mus: Confideret Confeffarius,qu6d, iiipfemet inftatu poenitentis confti- tutus effet, optaret a Confeflario be- lignč excioi : ersto , fi hoc fecum ractičari vedet, idem cum proxi- mo fuo praclicet , cum proximum tan'quam fe ipliim DEUS amariprae- tipiat. - Confideret pariter Confeflarius, (juddin facro Confeflionis Tribuna- iDEI Perfonam repnefentet; &fi Divina Bonitas in fuo Tribunali ma- bit, Zelum Miniftro DEI debitum exercebitfinem emendationis Poe- nitentis obtinebit; & DEUS lapien- tia ad cognofcendum verum , pru- dentiii ad dirigendos peccatoresil- Iumreplebit,- 17. Freqnenter contingit, quod pcenitens fit habituatus in peccato, & in occafione proKima voluntaria conftitutus; in quibus cafibus dene- ganda eftabfolutio juxta declaratio- nem Innocentij'XI. In Propofitione 6 o. damnata. Nihilominus fiepius ;is ad pietatem , qukm ad feverita- poteft abfolvi concurrentibus cir- tem prona eft , id pariter Confefla- curnftantijs in ejufdem Propofitionis fiusimitari debet ; , ali lis non erit vi tes gerens, ac DEIIubftitutus. Poteft quidem , & debet Poeni- tenti reprtelentari turpitudo culptE, ptoponi gravitas peccati, & horror DEI offenfe ; fed in hoc verba dul- cia, & penetrantia funt adhibenda, iuaviter admonendo; non cum c!a- toore reprehendendo: oftendat Pce- ' »itenti luam deceptionem , led non ■ Verbis exafperantibus: hortetur ra- i Monibus validis , fed non deterreat j Cmio rigore : illuminet luce eum exp!icatione fignatis. Sed pro tune necefiario admonendus eft , quod per relapfum incapax fiet abfolutio- nis , ut dixi in prteambulo num. 10. & pro tune Confeflarius cum Pceni- tente le gerere debet modo fequenti. C. Confideret ftatum milerabi- lem, in quojacet anima ejuspropter hosrelapius , qui tališ eft, ut inca- pacem reddat recipiendi abfblutio- nem ; cum ex nullaemendatione a tanto tempore arguatur ipfiim acce- dere ad Confeflionem absque requi- Ss z fit 0 p 4 Traffiatus IX.D e Confequent. Confejjionem lito dol or e, & efficaci emendationis -bus pofterioribus meis promiffis} propofito , qua dilpofitione feclufii eft incapax ablblutionis juxta pra> fcripta Confeflarijs a Sandtitate In- nocentij XI. Dicentis, alongotem- pore recidivis inqualibet Ipecie pec- cati non poffe tribui abfolutionem. Ratio fundamentalis hujus Decreti eft; quia Confeflario cor poenken- tis patere nonpoteft. Nec ejus ačfus interni, nec, utrunvvereproponat emendationem, & folum apofleriari ex effečlibus infertur caufalatens in corde; effe&us ver* poenitentice ffint emendatio morum : poenitens pofttot confefficnes nunquam mo¬ reš luosemendavit: ergo ipfum non vere poenituit, nec de facto pcenitere rationabiliter prsefumitur , & con- Iequenter eft incapax recipiendi ab¬ folutionem , & hujus Sancii Sacra- menti frudlum. i§. P. P. R. firmiter promitto me impofterum emendatururn. C. Fili, modicamhis verbispr*- fto fidem, quia quotiefeunque fuit confeflus, hoc idem promilit, nec ,unquam Jervavit; quo fundamento igitur debeo credere, quod deinceps fit adimpleturus? Volo, ut ipfemet fit }udex in fua caula. Dicatmihi,firemaliquam fa- ciendam rnihi imponeret, & ego in .verbo viri id promitterem, promifi .fisautemmeis non ftarem, repetitis poftmodum vicibus me rogaret, Sc ego femper renovarem promiffa, nunquam vero in ijs manerem, nun- quid praeftaret fidem esteris omni- Nonprofe&o, & rationabiliter.V.D. acceditadconfelllonem iemel, bis & ultra decurfu temporis, a quola- borat hoc vitio, femper .promiffa emendationis confefiario dedit,nun- quam veroeaexecutioni mandavit; quomodo autera nune čredam exe- cuturam ? 19. P. P. R. quid dicam ? fragi- les, & miferi lumus ljitea vafa por- tantes; licet in confitendo habue- rimpropofitum non ampiiusDEHM offendendi, poftmodum veluttragi- lis laplus fui in eadem peccata. C. Certus fiim de inconftantij conditio! lis human* natur*, quce cit i p farne t fragilitas, h*c verofragi- litas aiiqualiter eft reparanda, quod debet fieri per negationem abfblu- tionis; ciim enim plaga fit adeoin- veterata, ut medicin* fuavesnon fufficiant ad eam curandam, neceffe eft uti combuftione pro lethali hoc ulcere curando. Non ignoro pariter, quod phyfici !oqucnur> fit compoffibile venim propofitum in confeftione cum po- fteriori ejufdem replicata fračlione, moraliter tamen funt incompoiiibi- les tot relaplus cum efficaci, & ve¬ ro propofito; nofque Confefiarij re- gularedebemus non ]uxta id, cjuod phyfice evenire potelbjedfecundum id, quod moraliter contingit,& coffl- muniter contingere folet, Phyficč pollibileeft, in occafione proxima conftitutum non cadere; * hoc non obftante obfolutio ei injr pertienda pertien' lorali, biiis eft simaoc lit rept Non eom al 20. eero, meem a 1 folutio fciat, h terc, fi :itea cipietf tneso tiendo P. ] pmer non ai C. niam < c amer ha; P. vVpro C. dpcrc corde dado: liomi habit P. cord omiv Jtlhil 'topi, C 1 o omiffis? er.V.D. el, bis, quo la- romiffa iic,nun- idavit; mi exe- ! fragi- ia por- aabue- 3ELI.M tfragi- a. ftantii pur d l ihigi- , quod Moni¬ co in- :s non ccdlč li hoc Caput I. De Exbortatione aCovft furrio , &c. 32% 7y.fict enim n po- :ione, ilfibi- irve- •ij re- guod dum :oiH' ion« e;& inv itidi icrtienda non eft; quia in judicio morali, feu moraliter incompoili- (lilis eftemendatio eonftituto inpro- limaoccafione, licet in hoc non ad- repugnantia phyfica; itaque eat inNomine Domini, quia nequeo eum abfoivere. 20. P.P.R.peramoremDEI ob- ecro, me abfolvat, proteftor enim e emendaturum. C. Foriitan putat, me difterreab- blutionem ex mera mea vohmtate ? ciat,hocmihi pltis, quam ipfi difpli- cere, fed cum lit incapax, quid pro- elt eam abfoivere? necV.D.per- cipietfručlum Sacramenti, nec ego mereobligationi fatisfacram, imper- tiendo ei abfolutionem. P. P. R. quid, quaftb, tota gens imcns dicet, videndo, quod me non abfolvat? C. Hoc impedietur per ceremo- mam qusr fit in abfolvendo, & mod 6 imefiet impertiendoei folumbene- dftionem. P. P, R. fincero corde proteftor, {fpromitto emendationem. C. Caveat; quia fi putat me de- ( 1 pere, fe ipfum decipit, fi extoto corde non fe deterfninat ad emen- nfionem, & depolitionem veteris mminis cum omnibus ačtibus , & 'nbitibus vitiofis. P. P.R. fit certa, quod ex toto corde ptardičia confirmem, &quod ^nem poftibilem conatum velim a dhibere pro hac promiftione ad- ^plenda. C. Jn verbo fuo abfolutionem ei impertiar, feiat tamen, hancfore ul- timam,nifiverd refipifeat,& redeat ad cor; & quc>d, fi relabetur in idem peccatum,nemopoterit eam abfol- vere. Et licet aliquis hoc faceret, V. D. non percipiet fručhim abfo- lutionis, cum ejus propofita fint mere velleitates, verbumque fuum nonmihi,fedDEO dat, mdque tan- quam hominem deludere quidem valet, non vero DEUM. , quiab- fcondita ftii cor-dis nofeit, & an verč proponat emendationem, ai. V. D. non aliter faciat,, (i arnat animam fuam ; quia , fiinful- •fiim, & vile eft, verbum ho mini da¬ tum non adimplere , quale dedecus erit, verbum D E O omnipotenti datum transgredi? (foia femel tan- tum Ananias , & Saphira ejus uxor mentiti funt D. Petro AH or um cap. improvifa morte obierunt, dixitque ei D. Petrus : Non es mntitus homi- nibus fed DEO , non me DEI Mini- ftrum , fed DEUM ipfum deciperc voluifti. Hrec eadempunitioeft ipfiformi- danda, fi fraudulenter, & non cor- dieitus aflerit, le emendationem proponere ; etenim non mihi, fed DEO-, qui non poterit decipi, men- tietur , fi vitam , & moreš vere corrigere non ftatuit. Fiat ergo , quod promittit, & DEIIS ter opti- mus parcet peceatis fuis , a quibus omnibus mox eam abfolvam. S s 3 CA- 'Tračfatus /X de ConCeauent . Confefjionem C A P U T II. V e mode, qno Confefjarim gererefe debet cum Panitente, qui]am rt 'ih non ejl Confefjus, <&° cum illis , qui doBrin afnChrifiianam ipiorafit . aa.Otlampliires Ghriftianijfine ul- lo amore DEI , aeproprias falutis obliti, SS.Sacramentanegli- genter frequentant per annes inte- gros interdum ea non recipiendo; & aliqui (finetimoreDEi) adhuc diu- tius; nec defiint pluribus exhisex- cufationes , & praetextus ad colo- randam, čkobtegendam haneadeo reprehenfibiiem negligentiam: hos Zelofus Confeffarius efficacibus ra- tionibus a tali fopore excitare , ac frivola eornm fundamenta convelle- •re debet. Hoc tamen non eff facien- dum ab initio led in fine confeflio- nis , quin:mo', quando Pccnitens ab initio dicit , ab arino , &' ultra non fui confejjus , Confeffarius pruden- ter, & patienter pro tune dimmulet, nec reprehendat, ant fcandalum pronter hoc pati oftendat, fedfilen- tio prrctereat ; ne peccator con- fundatur ,& peccata confiteri verea- tur : pofiquam vero totum d con- fcientia evomuerit venenum , obji- ciatipfi, quam periculofiim, Srper- niciofum fittam notabiliter diflferre, Sr procraftinare accefium ad Sacra- mentam , eumque ad eorundem frequerttiam rationibus fequentibus adhunc finem pofitis animet. C. Fiiimi, nonnegligatimpofte- rumfrequentare Saeramenta, craj fant cibus animee , antidetum fua. rum infirmitatum remedium vnalne- rum, lolatium pcenamm, levamen tribulationum , medium vincendi tentationes , arma fuam fragilita- tem a Doemone defendentia, Sdpes srtema? Gfbriar. ModicCrm. DEUM luum amat Chriftianus , qui negli- git eum in corde fuo reeipere, cimi tamen fiimmum illud bonu m fub fpeciebus Panisapud nos maneredi- gnatum fuerit ex abundantia amo- ris, & defiderij inhabitandi incordi- busnoflris; 6 quam magna ingrati- tudo amina? rationalisDEOfuonol- le uniri, efque in corde fuo hofpitium parare. E viden s qu6que fignum eft mo¬ dici amoris ergaanimam fiiam, dum ab hoc coelefii alimente eam jejunare finit. Dicat Fiii, fi. fex , vel cflo menfium, aut uniusanni intervali« acuolibet cibo. abftineret, nonnž farneperiret? Modo, fitantetem- pore relinquit anirnam fuam absque hujus Divini panis refečtione, dcbi- -litari, infirmari, extenuari neceffa- riumerit. Siperfex, autoftonien- ■fes indufium- non mufaret , nonne fuligine , & carbonibus obfcurius, Sr deformius appareret ? fi pertan- tundem tempus non abluit indtifium fua: confcientia: in aqua confeffi0 n,s ’ quomodo puri ras animae fua?Fe bebit ? turpiflJma , foediflima, * luridifliina erit. Videtur ipfi t atl °' nabile tanta diligentia uti pro nU ' triendo corpore , & tam motlic« 111 Ca, Jen da an olicitudii imhoc ( jodicaa’ :ere vefl Tanta dil fcrvation iis,futur res, & i pfinihi sisfuae, nafabrk daadfuu lemimn pvifio: Gloria; ? q.SiF jareret; mn&are Kemike irriend tutionis meret i mm gr a DEIIS ir luitthef tis, fua pretiofu ®s,ac gratis o tpam n »iane tas k fu pptare raortifi >licusp< tlim ci Zlatic f »nitat< 7 n c a, auj um fua- n vulne- levamen vincendi fragilita- , &fpes DEUM uinegli- e , cimi mm mere di- ia amo- n cordi- Caput II. DeModoguo ConfejT.fegerere , &c. /27 ilendaanima ? Juftum neeft, tanta recuperare recufaret' ? Anima ejui- dem cravi culps infirmitace crucia- ingrati- fuonol- 'fpitium eft mo¬ tri, dum ejunare el cSo ervallo nonni :o tem- absque debi- cceffa- 1 men- ncnne urius, ;r tan- ufiuffl Ionis> Peha¬ ti) & •at io- 1 nii* [ca ;end» jlicitudine mundare veftem tegen- ;(iihoc corruptibile corpus , Četam jodicaapplicadone fordibus abfter- -ere veftimenta pretiofa Spiritus ? fanta diligentiaadhibetur pro con- irvatione, Scdecentiahujus corpo- is, futuri pabuli vermium, in cine- , & pulveres convertendi, Sc iiaii nihilum pro confervatione ani- itefuas, quseftgemma pretiofifli- mafabricata a Supremo Artifice, fa- Jaadfuamimaginem, Sc fnnilitudi- lemimmortalis, incorruptibilis, ča¬ st vifionis, fruitionis DEI Sc Sterna: ijlorice ? 2 pSiHofpesaliquisinplatea com- areret auri maximd copiamhabens «unsaretque univerfaliter omnibus ranite cupidis eandem ad libitum irgicndam absque obligationerefti- tutionjs; daretur ne aliquisqui re- Eieret addle ad percipiendum au- ngratis datum ? Dives in omnes US in Sančlis Sacramentis depo¬ zit thefauros insftimabiles fui amo- fusgratis , fos Mifericordis, fetiofiores auro, argento, marga- ®is,ac divitijs hujus Mundi, e6sque ffatis omnibus indifferenter oftert: fhrnmagna ergo dementia , Sc in- wianecoblatas opes appetere, nec a (umma liberalitate Domini ac- te ptare ? Si quifpiam Chriftianus ®ortifero morbolaboraret, acMe- •icusperitus fe fponte, Scgratis ad 'um curandum offerret, nunquid jMationem, fačtam refpueret , aut ^itatena ex bani Medici induftria tur , Divinus Mcdicus falutem per fua vi film a Sacr amen tor um pharma- cainfallibiliter obtinendam exhibet, Sc ingratiilimus Chriftianus potius in infirmitate jaeere,, quam curari de- cernit? Reflečhatpariter, memoriam ho- minis labilem effe,, Sc oblivioni ob- n,oxiam, Se confequenter per longam Confeflionis, dilationcm quomodo poterit recordari fpeciei, numeri, ac circ.umftantiarum liiorum peccato- rum ? prceterea fe exponit innumeris. fcrupulis, quod confefltones debito examine, Sc integrirate, vel mate¬ riali, vel form ali careant. Perpen- dat prsfentem vitam ad inftar vitri fragilem, Sc inftabilem effe, impro- vifb infortunio finibilem: quod, ficut pluribus accidit, ita V. D. accidere. poteft. Si morsadveniet, dum per confeflionem erit benS difppfita, fe~ lix ipfius fors erit; fi autem ex dila- tione confeflionis absque hac Chri- ftiana prsventione obibit, vs ipfi! Propter hsc, Sc alia motiva rogo > hortor, admoneo, obfecro per DEI Sc fui ipfius amorem, ut deinceps ma- gisfitfolicita infrequentando Sacra- menta: falutem animce fus qusro , negotiumdus fglutis ago, quod ma- gis foa, quam mea intereft; EiaFili confilium meum ei placeat, Sc fic V. D. vit&vivet pacifica, corde tram quil!o, Scfereno, eaquefecuritate, quam fecum affert bona confcientia: e contra v.ero faciendo anguftias, turba- 32 «? TraaatusIX. DeConfequent.ConfeJJionem turbationes , ac anima? inquietudi- pariter, utaddifcata]ia,qtfe funtne- nes cxperietur , praecipub tempore ceflaria neceffirate prsecepti: quod mortis, inquo confilium meumne- fi pofttrinam, aut quartamadmo- glexifle fummč poenitebit. nitionem ea non didicerit, differrc 24. Alios Poenitentes comperiet debet abfblutionem, ufque dum ea Confeflarius dočtrinam Chriftiana, calleat, ut dixi trači. \. cit. h pariter acneceflaria adfalutem ignorantes; dicam trači. 1 o.fev. in evplicat. in. fei & alij inquibus prudenter fuppo- pofit. {',4. damnata-. nitur adefle tališ ignorantia, de fum- Ut autem Pcenitens non turbetur macredendorum interrogandi funt, utfupradixi trači, i.cap.i. n. 1 . Nec eft confulcum, quod Confeflarius Temper ab initio confeflionis de prae- didis inteiTOget, quia dantur plures perfonte, quoe per has immediatas in- terrogationes turbantur, acnonre- derefpondendo erubefcunt, cuive- recundice addita altera de revelatio- ne peccatorum facile ad aliquod re- ticendum inclinabunt r completa er- go conf eflione omnium peccatorum poterit Confeflarius eos interrogare de Dodrina Chriftiana, compertb- qu-e peccatore [ignorante ad abfolu- tionem non procedat abfqueprtevia notitia Mpfteriorum SS.Trinitatis, & Incarnationis, ciim eorum fides explicita fit neceflaria neceflitate medij ad juftifrcationerti, & falutem, & confequenter ad recipiendam abfblutionem , ut conftat ex Pro- pofitione (34. damnata ab Inno- centio XI. ut videri poteft in ejus ex- plicatione traB. to. Je^uenti. Linde Confeflarius fuppofita ignorantih Poenitentis ante abfblutionem tene- tur eum inflruere quo ad Myfleria SS.Trinitatis, Incarnationis, & Eu- chariftiaž mox fumendce, imponendo ex interrogatione rerum fidei, qus a!iquibus videtur impropria, acpue- ris,non adultis facienda: Confeffa¬ rius hos prudenter admoneat, non ex currofitate, aut verecundia cau- fandafe hoc interrogare, fed quia ta¬ liš notitia ad falutem Poenitentis eft neceflaria, nec magis ad eam obli- gari pueros, quam adukos, flmjue confcientite teneri fatisfacere, aftte- quam ad abfblutionem procedat, aluKjue motivis fuadeat Poenitenti paflivam, &voluntariam inftručlio- nem : & fi Poenitens erit Pater, aut Mater familite, interroget pariter, utrum nam liberos, aut famulos eru- dierit ad Myfleria noflrce fanft* Fi¬ dei, vel an erudiri in fcholis, aliove modo tentaverit. 2'f. Alios etiarii adinveniet Con- feflarius' pcenitentiam in prioribus Confeftionibus impofitam non ad- implevifle, vet tantum ejufdem par- tem; tune exačC interroget, qu‘d- natn delit ad eam cpmplendam; etli fortb poenitentiaeflet indiferete itn* polita, alleviare, vel commutarein aliam magis congruam pulchr^ftu- deat abfque mufmuratione a!iq jS Confeflarij pracedentis, vel afper 3 itprehei is; fed nem coi nitioner yt in de Danti tes in ex pus; Pfficepi perto al neglig 6 ’ lit, vel nitente: nem, ii tionem Irmi. 2. C Rem< Ubiti cium I Agent« tem F fenfim ordin: firmit: plicari Ret cffica: tis in tentia eoab \ antee quilib ftev i fant ne- i: quod i admo- differre dum ea pariter at. Ho. lrbetur d, quse acpue- rnfeffa- t, non ia cau- juiata- ntis eft' n obli- baque , aftte- cedat, aitenti učlio- r, aut iriter, s eni- la? Fi- iliovi Con- ribus i ad- par- iu id- ; etfi S‘im* rein iftu- iqua bera pre? Caput TIL Rcmedia pfa/efivativa, &*c, p p Kprebenfione Poenitentisnegligen- negari poffe, ita terrefiat, ut ad pro- js; fed pro tune diflimulet, in fi- polita valde ef£caciaexindeprogre- ' r rr* • n i ? ir ^ corieflionis relervando admo- fiitionem de hocpeecato otniffionis, ut in decuriu operiš laepius dixi. Dantur alij Poenitentes negligen- Ksinexequendis votis, & promimo- nibus; quapropter (up er fecundum feceptum eos interroget^ & com- diatur. Caveat tamen Confeflarius, n& hanc dffficultatem abfolvendi often- dat cum elameribus, verbis alperis, Stacerbis, fed dulciter, & (uaviter Poenitenti reprsefentet caulam, pro- pter quam renuit eum ablolvere; perto aliquo defeftu, omifiione, vel nempe propter ejus inefficacia, & tegligentia , difeutiat, utrum pof- frivola propofita. Hocremediopo- teft uti cum quolibet peccatoreha-. bituato ; eadem enim ratio milit, t in omnibus habitibus viriofis, cjuos omnes compledtitur Propofitio 66. damnata a Sančbtate Innocentij XI. Frequentiores habitus peccandi funt fequentes, (it, vel expediat ab hoc onere Poe nitentem liberare per dupenlatio- tiem, irritationem, 'aut commuta- tionem voti, juxta principia tradita Mil z. c a ji. jier totum. Cap u t III. hmedia pnefervatroa pro Ubit natis in jieccato , & occafionibus invoiuntarijs. ^{JNumexprincipalioribusmu- * neribus Confeflarij eft offi- ®m Medici fpirituaiis, vi cujus di- igenter debet perquirere infirmita- tem Poenitentium ; pulfum animne čnfim tangere; paflTones anjmi in- 81'dinatasinveftigare; ac cognitain- hrmitate remedia opportuna ap- plicare. Remedium valde proficuum, Sc { fficax ad emendationem Peccato- ^in aliquo vitio habituati eft reni- fentia, & difficultas Confeflarij in coabfolvendo, modo, Sc forma in j sn tecedenti capite praeferipta: cum 'juilibet Chriftianus advertens pro- 27 . Primus, eft; vitium ebrietatis, qudd difecile a fubječlo corrigi po- teft, ut experientia patet. Secundus, Juramentum fallum, maledičiiones, ?c imprecationes vo- luntarite. TertiuS, non lolvendi debita, aut male acquilita non reftituendi. Quartus, pijs legatis non latisfa- cicndi. Quiritus, injurias non remittendi, Sc non amandi proximum amore prtecepto. Sextus, non adimplendi promif- fa, aut votaDEO, &Sančtis prneftita. Septimus, eft; vitium turpe lalci- vice tam in propria, quam jn aliena perlona , five cogitationibus, (Ive verbis, five operibus. Oclavus, non reftituendi hono- | Pev fuapeccata fibi claves coeli de- .rem, aut famam ablatam per detra- T t ■ čtiones I jjo TraElatm IX. Deconfequcnt. Confefjionem diones coram perfonis audientibus oculos mei intelle&us, nunquamob- eafdem retradando, Sdn contume- dormiviflem in morte, nec vitam lia petendo veniam a perlona in- praeteritam duxiffem. Quodabfqufc honorata. dubio čredo, ciim voluntas hominis Nonus, Eft ignorantia culpabilis, fit potentia coeca, & intelledusk & vincibilis dodrince, & Myfterio- bonis terrenis facile fe Mi per- rum Fidei, de qua fupra egi traB. j. cap. i.n. i.žT cap.prač. n. 24. & ad- huc agam trači. 10. fip. in explica- tione Propofitionis 64. damnatte ab Innocentio XI. Decimus, Inobedientia, arrogan- tia, 8 r contemptus Parentum. llndecimus, omifliones particula- rium perfonarum in officijs, & mini- fterijslibi commifHs,de quo fusč, Sc ex profeffo in fecunda parte hujus operiš ago. Quotiefcunque Poeriitens de hfs, Sr fimilibus confuetudinibus,feuha- bitibus vitiofis fe accufabit, gerat fe ConfefTarius modo fupra dido in prceced. .cap. interrogando pariter, utr um nam ab alijs Confeffarijs fue- rit admonitus de incapacitate exin- de abfolutionis; Sefi bis, vel ter fue- rit admonitus, nec fe emendave- rit, nullo modo eum abfolvat,,nifi concurrentibus Cireumftfmtijsin ex- plicatione Propofitionis-fio. pofitis. 28. Secundum remedium eftob- jedio gravitatis peccati, juxta dieta cap. 1. hujus tradatus. 9. Certum eft enim in nuiltis Poeilitenfibus,quibus turpitudinem peccati objeci, extra- ordinarios effedus , ac mlrabiles converfiones me deprehendiffe; qui poftmodum folent ita fateri: P.R. fi eseteri ConfdTarij ita illuminaffent mittat; quare nifi ConfefTarius fo- lidis, Stevidentibus rationibuspro- ponat motiva apta ad convincen* dum intelledum Pcenitentis, ejus- que voluntatem movendam ad ve¬ ra bona ampledenda, & falfa dete- ftanda difficulter relida lubrica vii vitij femitam virtutis ingredietur. 29. Tertium remedium eft itnpo- nere Pcenitenti, ut fingulis diebut per unum vel medium horre qua- drantem motiva , & rationes fupra cap. 1. pofitas difeutiat, fingulariter vero aeternitatem poenarum inter¬ ni mature, ac vera fide ponderet. Et fi Perlona fit a curis, & negetijs immunšs, maxim£ Eccfefiaftica, in- jungat, ut bisindie mane,8tvefpe- ri orationi mentaliincumbat,inqua fragilitatem , & brevitatem vita, mortis certitudinem, terribilitatem Divinrjudicij, poenas inferni horribi- les fibi prceparatas, nifi refipuerit, aliaque fimilia ferio perpendat. Ham tria remedia funt utiliffirna, Sr efficacifltma ; tefle enim Hiei' e ' mia cap. 12. tot mala mundi ex de- fedu confiderationis proveniun t: Optra nuli us e/?, qai recoortet corvj ipfemet quoque Spiritus S. ait, u^i' cum -remedium peccati efle novnii- ma medi,tari : Mcmarare novrjj’^ ? ,&Mc iomin( esercei inle % )iut. Ci det quia m gationi captiva fivineč aump' ijuenti: autmii res, ve! tentis, cap. 2. poterii ?!• cafion alicuji talem domu tur, t per ta occafi dem! corre fona i potef tli, S feffar ina Ji^utvau 1 1 j J I (ua, atcrnummnpcccabu. ne cu ijuan dem quaf natu 1 trite tpan r iamob. : vitam abfq u ^ ominis eftus a li per- ■ius r. 2. de 1 ‘oenit. feB. 4. n um. 47. &' nam. Go. Nempe, uc fragilitati na~ tura humanae corruptce fiat adapta- tio : (i enim. gravis pocnitentia im- ponatur Pcenitenti, aut eam omit- tit,. autillibenter' eam adimolendo 1 modicum per ipfiam fatisfacit. Et ratio harum refolutionum eft; quia Pcenitentia Sacramentalis debet efie faftitaris Pcenitenti : atq*H attenta. fragllitate humana non eit lalutife- rum poenitentijs gravibus eum gra- vare : ergo S;c. Minor probatur; quia počni.eni : a (alutaris non eft, quce Iaqueum parat Pcenitenti ad novasculpasincimfcndas: fedhorni- ni fragili pcenitentiam gravemomit- tenti hac eadem pcenitentia eftet Hac doftrina eft neceftanaqu?m- pluribus Confeflarijs innumeris Ro- farijs, alijfque poenitentijs finedifcre- tione gravantibus pcenitentes, qui poftmodunr aut tarde fatisfaciunt, aut i nterdum eas omittunt, per quod ipfiim ct medicina in veneum trans- fertur. 40. Opera rnagismeritoria, &fa- tisfaftoria funt eleemofpna, qus communitcr cuilibet debet imponi fecundum e ju s poflibilitatem. Au- ditlo Sacri, Vifttatio Sacrofanft.Sa- cramentr, jejunium perfbnis robu- ftisa negotijs liberis, non vero or- dinariclaborantibus, ut impruden- ter quidam Confcflariuspraclicavit, qui pauperculo mercenario fingulis diebus laboranti, & fub aratro ago- nizanti impofuit multa jejunia cuto prači (a obligatione , aut abflinendi alabore, a quo fiise familite luften- tatio dependebat; aut a pcenitentia exequenda, utrumque inconveniens magrra confeauentiae. In hoc capite foluni egimus de p cc n it en ti a fat tsf act o ri a, non de me¬ dianah fcmper imponenda juxta exigentiam infirmitatis Poenitentis, a qua nec Jubilseum, neclndulgen- tiaecekimunt. Videatur. caputpr^- cedens, ubi de his medicinis fermo., TRACTA : ergo quam- 'is Ro- difcre- s, qui ciunc, rquod trans- , &fa- , qus nponi Au- fl.Sa- robu- ■6 or- iden- :avit, iguiis ago- afln lendi ftcn- ;ntia liens mc- ixta itis, en- rx- eft i- T Advertentia Generales Dccr. Tmoc. XI. TRACTATUS X. Compendiofa Notitia, & Esplicatio 6 f. Propofitionum ab In- nocentio XI. damnatarum Anno 1679. die 2. Martij.' Hi volumen nimium excrejcat , & ut [it magh manuait , h as Propofitiones Irevi explicatione perjiringere cona- lor^ procurando , omnia neajfaria jiro /egentium intelligentia fuccin&e trngere ; & bac de c (tufa omitto hic explicationem Propofitionum ab Ale- rmdro FU, damnatarum, cpua ali- unde in fecunda parte trati atu 17. gomntur. Generalis advertentia cir- ca prsefens Decretum Innocen- tij XI. A Dvcrtendu efl: primo, quod, quictimque docet, vel de- fendit aliquam ex his 6f. Propolitionibus damnatis in hocDe- creto , incurrat ipfi fallo Excom- municationem majorem latajenten- tit refervatam (ummo Pontifici; liane cenftiram incurrunt etiam illi, qui eas prtedicant, imprimunt, vel difputant, nili forfan tales oppu- gnando. 2. Advertendum efl; (ecundo, tjuod nullam ex prsedičtis Propofi- tionibus in praxim deducere liceat; bim quia fant damnata; tanquam fandalofe, &improbabiles, &pra- fal&j tum quiaSummusPon- .. m tifex prtecipit fub formali obedientfe pracepto, ut nullus tales inpraxim deducere prtefamat. 3. Advertendum efl: terti6,quod, quitali aliqua Propofitione damna¬ ta ufas fuerit, non committat duo peccata; nimirum unum contra obe- dientiam Suše Sanditatis violando hujus prteceptum ; alterum contra illam virtutem, cui opponitur opi- nionis materia , qus pradicatur: fed (bitim committit unum pecca- tum contra illam virtutem, cui op¬ ponitur opinio damnata: v. g. qut ufus fuerit optnione docente, quod non fit illicitumin Sacramentis con- ferendis fequi opinionem proba.bi- lem de valore Sacramenti reličhvtu- tiori, (blum committit unum pec- catum (aerilegij. Et ratio efl:; quia multiplicitas prsceptorum prcecisč non multiplicat peccata, prout do¬ cet communis fententia Dodorum in materia de peccata t ubi de eorum dijiindione feci mentionem in meh conferentijs moral, trači. 2.Ječi. 5. con- fer. '2, nuni 2. dfJe^. Sedfolum^uan- do finis Legislatoris efl: diverfus, vel materia diftinda : atqui Summus Pontifex in tantum hanc opinionem pradicari prohibet, inqnantumma- teria opinionis non excufat eos k pec- cato , qui eam tuentur: ergo tam Pontificisin hoc prtecepto, quam ip- fiusPropofitionis damnata; efl: unus iddmque finis, & materia : ergo tranlgreflio hujus non erit duplex peccatum. 4* Ad- / j6 'Tra.ft. X. Escplicat. Pr op. dam. ab Irmecent. XI. Advertendum eft 4. Advertendum elt Quarto, quod, quiciimque aliqua ex his 6 y Propofitionibus damnatis u(us fue- rit, debeat denuntiari ad Tribunal S. Inquiiitionis; paritet qui fcit ta- lem tranfgrefforem, & non denun- tiat, incurrit excommunieationem majorem tata fententia fulminatam a Supremo Inquifitionis Tribunali in fuo Decreto edito die 24. Julij An- no 1 67 p. f. Advertendum eft Quinto, quod , quamvis hoc Decretum fit odiofurn , debeat tamen itridte in- terpretari , ita ut in lua interpreta- tione non admittatur nimia relaxa- rigore videatur folum effe pecci- tum veniale vi hujus- Decretilnno- centi; XLfequi, aut pračticariPro. pofitionem damnatam ; quando- quidem , qui ek utitur , cogitando efle peceatum veniale judicat ean- dem non effe licitam : Ego veroexi- ftimo , talem fe debete regularefe- cundum. materiam in Propofitione damnata contentam; quare, fima- teria fit gravis, dicendum eft,quod per illud non eji itiicitum , G"c, Dam- neturtanquamresgravis; fi vero (it leviš materia , tanquam res leviš; Etfi fit capax leviš, vel gravis culpae, declarandum. eft ex. transgrclfione tio ; quia hoc efiet agere mentern fuse Sančtitatis , quse me- diarite hoc Decreto voluitreforma¬ te ni mi am in intetpretando liberta- tem, quam Propolitiones damnatce continebant. 6 . Advertendum eft Sexto, quod in a!iquibus opinionibus, quasin ex- pličatione Propofitionum refero, dlim d ; co, cjuccl non jint condemna - ta; per hoc tamen non dico, quod fint probabiles ; fiquidem poflunt non efle condemnatte per hoc De¬ cretum Innocentii XI. Poflunt ta¬ men alias efle improbabiles ex alia ratione. 7. Advertendum eft Scprimo quod in aliquibus Propofitionibus damnatis foleant ddhiberi ha: fe- quentes voces, Non efl itiicitum , vel eji permiffOrn ; vel alia: his fimiles; &quamvisfit verum, qu6d-quando fenfius Propofitionis intoto accipitur contra gravi, vel levi: v. g. in prima Pro¬ pofitione dicitur : Non eji illicitum in Conferendis Sacrarnentis , G'c. Cina hatc. materia. fit gravis, deillo, qui utitur probabili opinione reliefa tu- tiore, & probabiliori in materia Sa- cramentorum, dicendum eft,quod vi hujus Decretr peccet mortalitet. Id ipftim accidit in Propofitione ?o. dicente : jas eji v : ro honorato occidert invaforem Hoc prtecipiturfib peecato mortali , quia ejusmateria eft gravis. Idem dicitur in Propofi¬ tione 34. de abortu, St in alijs. Sunt etiam aliee Propofitionescon- tinentes materiam peccati venialis» ut eft Propofitio 8. qute loquitur de voluptate in cornedendo, & biben- do, & y. quse tračlat de ufii monij ob folam voluptatem exerc lU > dicendo , opus conjugij ob Jbiam v0 ' luptaiem exercitum omr.ipenituscj tulpL Totum hoc falvatur afbr- ‘ mar ' 1 ' 1 jiando etiam materit iofitio iaflofii i.traf tate: i {done riasdic parvan quantii furto s Sum ii effe pes triafii Etr LexC' krda 5 k lepit quia 1 lumur Um Ergo. nis da Šariti fiquid mater grava mens nandi ličiti accipi atten lext padi Ur e. : Ergo Uniu; ■nori 7 pecci- iEno¬ ti Pro. .tfndo- itando t ean- ro exi- arefe- Stione fima- ,quod Dam- erolit leviš; uIp£E, iTTone Pro- citim Cum , qui :atu- a Sa- ]iiod liter, iitrt rlub :eria joli- :on- ilis, Tropojhio I. jiandofoi e peccatum veniale. Sunt (tiam alite Propofitiones capaces Bterfe-gravis , & leviš , uteftPro- E ftio 24. loquens de juramento olmeanimojurandi? Propolitio ^.tradans defurto in gravi necefii- tare: & Propolitio 37. de compen- latione fervorum : has enim mate- riasdico eiTe graves , & leves juxta larvam , vel magnam rei ablatee quantitatem ; & in hi s, fi materia furto accepta fitgravis, furtumfa- dum in gravi necefGtate declaratur dlepcccatum mor tale; livero ma- teriafit leviš j veniale. Et ratio hujusell; quia, utidicit exCivi!is, Legle meriš magis t/I atten- hnfoi quam v trk a , L. Scire leges jf. ithpiius , L. Non aliter ft. de legat, uia lex , St ejus mens pro eodem umuntur : Lex enim. ff" legi s mens 'im funt. Sur d. decif. 43 , rum. 90 . rgo, quando materia Propofitio- damnatte eft gtavis , tune fua Sanfiitas eam damnat ut gravem; liquidem Legislatores fecundiim Hateriam Leg‘s obligationem ag- Jfavant, vel minuunt: ergo , cum m tns Legislatoris, & Legis litdam- “andimateriam gravem, ut talern; liežtin rigore verborum aliar poflint "de acc 'P' interpretationes , illis tamen £ at teiidendum non eft. Deinde,quia Lex non dicitur dilponer-eid, quod P^fupponit. Leg. cxfatio in 1 . ff.de jere.-!. infl. Surd. decif. 195. n urn. g, frgo fupponendo transgreflionem 1’tiius materiar gravis effe peccatum Portale, licet lita Saucliusnonez- Damnata. jj? primat pro tali, cum Jamilludlup- ponat, dicendum eft , quod illam transgreflionem fub peccato mortali damnet: Hinc, ne limilibus hujus decreti interpretationibus detur lo- cus , itaut luccdlive iterum omnes resquafi ad terminum redeantprio- rem; hic notare volui. Propositio L Damnata. Non ejl i Iliči t um in Sacranientis confi- rendis feaui opin : onem probabilcm de valcreSacramenti , relictatntiore , nifivetet Lex , conventio , ant peri . culum gravis damni ineurrendi. Hinc fintentia prokabili tantiem utendum non e ji m collatione Baptij- mi , ordinie Sacerdotalu , a ut Epi- Jcopalis. ATOta, qu6dfecundampartem hu- A ^ jus Propoijtionis , qua: dicit: Hin c fententia pr o k ubili tantiem uten¬ dum non eft, tS"c. R.P. Fr.Emanuel a Conceptione trači, de danit. difp. 2. 5. n um. 101. nimia (crutetur diligentia, cui magisplacet, ut dica- tur lic: Hincjbifm eii uti omittendum eft , ere. Attamen noftrum modum loquendi approbant Licentiatus Pra- do, & doaus Filgueira , ciim vero haic res parvi momenti lit illam hic omitto ; non tamen dcindc in luis proprijs locis aliquibus obieetionibus a pne dieta P. Fr. Emanuele miht fa- čtis iatisFacere oniittam ; nefcio au- tem, an omnes lint cum lufficienti jullificatione in lubftantia,&modo: Sed tempus lopuendinon.'um venit V u 8. Sup- 33 ^ Trači. X. Explicat. Prop. dam. abInnoc. XI. 8« Suppono, alia e{Te Sacramenta vivorum, & alia mortuorum : Sa¬ cramenta vivorum funt ha c fequen- tia: Confirmatio, Euchariftia, Or- do , Extrema unčtio, & Matrimo- nium: ideo vocantur vivorum, quia, qui ca recipit , debet efle vivus in grada, utcademdignčrecipiat. Sa¬ cramenta vero mortuorum funt Baptifmus , & Pccnitentia: vocan¬ tur mortuorum ideo; quia ex fina na¬ tura funt inftituta ad conferendam vitam Spiritnalem ariimce per pceca- tum mortua. Quomodo Sacra¬ menta mortuorum polirat caufare fecundam gratiam per accidens , & quomodo illa vivorum caujent pri- mamgratiam, exp!icabo in fecunda parte conferentiarum tra 3 . 4. cleSa- cramentisingenere. Dantur etiam Sa¬ cramenta ad falutem neceftaria ne- ceflitate medij, uti eft Baptifmus ad delendum peccatum originale, & Pccnitentia ad auferendum pecca¬ tummortale ačhiale. Alia vero funt neceftaria neceftitate Praecepti, ut eft Euchariftia , Extrema unčtio in periculo mortis, & confirmatio fe- cundum opinionem comrounem. Alia refidua non funt neceftitate medij, nec praecepti, fed folum funt per modum conftlij, uteftOrdo, & Matrimonium. Suppono fecundo , hanc damna- tionem de omnibus loqui Sacra- mentis, tam vivorum, quim mor¬ tuorum ; & tam de ijs, quse funt ne¬ ceftitate medij, quamde cceteris, 6e id, quodcirca praedi&a Sacramen¬ ta h'C damnatur , in fequentibu$ conclufionibus explicabo. 5>. Dico primo, folum in materia, & forma Sacramentorum,j&inten- tione Miniftri damnatur ufiis opinio. nis probabilis reliefa tutiore; quia ab iftis tribus val or Sacramentorotn pendet, ica eflentialiter, quodaliter fiippleri non poflir. Hinc infertur, quamvis fit opinio probabilis, lixivium, & aquam rofa- ceam efle Iegitimam materiam Sa¬ cramenti Baptifmatis, nihilominus haee opinio non poteft prafticari, quiaeft materia, a qua eflentialiter dependet valor Sacramenti: fed in cafu neeeflitatis , quando aqua na- turalis haberi non poteft, & infans fine Baptifino morideberet, niiiba- ptizetur lixivio, vel aqua rofacea, poteft hoc cafit alterutro baptizari, prout advertit R. P. Fr. Martinus de T orrecilla in exp!icatione hujusPro- pofitionis, traH. r. ccml.'T nudi.6']- quiain cafu neceflitatis cedit Sacra- mentum reverentiam libi debiram ob bornim proximi, adpuodfuitin- ftitutum, ita nofter Calpenfis trid Il. de confcientia difp. 3 .Ječi. 5. r. 10. Dico fecundo, fequi opinio¬ nem probabilem circa integritateni materialem confeflionis, in prtefenti non damnatur, prout R. P. Magift cr Lumbier dicit in fuaeditlonelatirut cxponend‘o hanc Propofitionem fcrv. 3. §. 1. r.’im, 26. Ratio eft, integritas materialis non requirit ur effentialiter pro valore Sacramenti' Hinc Hinc jone j lantias : fe in c tnndo, imidia jeccata iac Pr< 11. jpinio r nentui Lumbi utmi< 2;. & ratio d me no ti, fed fii fol tem S; jo not mentc ' tlamn; nenti Eda t liim, 1 exprii K r ow t 'visela inten ment eram tafta eram Stali lil, g 1: jocca A 7 . lentibus nateria, '< inten- opinio- e; quia norimi >d aliter opiiiio n rola- am Sa- )minus iicari, tiaiiter fed in ua na- irifkhs aiiiba- lacea, tizari, lus de sPro- ». 67. >acra- liram litin- trtB, 1. 42. n' nio- atem fenti viter rina» 1 oh- quia •itur iti. line Propojitio I. Hinc infertur primo, pofle uti opi- jj 0 ne probabili docente , circum- aitias aggravantes non neceffario r e in confeflione explicandas. Se- tmdo, opiniones probabiles circa Imiiliationem confeflionis, -& circa peccata dubia non efle damnatasin Jac Propofitione. 11. Dico tertio, Nec damnatur opinioTbomiftica concedens Sacra- uentum validum, & informe, ita ; Lumbier inSum. n.1200 .0“ inobfer— atmibrn 7 'h:ologich. obferv. 3*§. 3. n, 15. & obferv. §. 3 . num. 524. Et ratioeft, quia Sacramenrum infor- non tangft valorem Sacramen- i, fed folum fručhim ejufdem: at-- fiifolum iliud, quod tangit valo- reni Sacramenti, hic damnatur : er- jonon damnatur opinia deSacra- mento valido: & informi. n. Addo , in hoc decreto non damnatur fententia : qubd Sacra- menta cum opinione probabili re- fia tutiore fačla fintvalida, led lo¬ tom, qubd hoc lit licitum; ut dare Kprimit hujus Propofitionis textus: fa eji Ulicitum■> tTc. Eline eft, quam- jisdamnetur, licitum fore cum lola intentione habituali confici Sacra- jmenta, non tamen damnatur, Sa- cramenta cum intentione habituali fada fore valida, cujus opinionis ff ant Sotus, Navarrus, Henriquez, kalij, quos citat Macadus tom. 1. 1 .trnB. 1 .docum. ^.n, 4 . 15. Ex dičtis infertur, quod, qui , 5 'ulto tempore inaliquohabitu, vel ^cafione peccandi fuit, d Temper in D dntndtd . p p bona fide confitebatur, non fit ol It- gatus confeflioncs illius praeteriti temporis reiterare, quo confoffio- nes fuerunt valida, St informes. Secundo , qui ex ignorantia quam- vis vincibili omilit in confeflione aliquod peccaturn, credendo erro- nee , non efle peccaturn, vel non et Te mortale, nonobligatur reiterare confefliones prateritas, in quibus iliud omilit, led fufficit, ut Te accu- let de illo omiflb peccato, ita cum Navarro, Valquez, & alijs Diana part. 3. traht. 4. rejol. 108. 14. Doctrinam hujus Tccunda il- lationis voluit reprobare R. P. Fr. Emanuel de conceptiorte in fuotraS. de Pomit. difp . 2. 0 .23. num . 29^-pag. 1 2 3. dicendo, me male citiilfe fupra- diclos Authores in favorem do- clrina in conclufione pracedentire- latte,quod falfum efle demonftrabo referendo iplaverbaaDiana lococi- tato relata, qute funt fequentia: Cum o uh per ignorant iam alicjuodpeccaturn mortale omifit in confejjione, eo qucd erronee putaret ipfum non tjje tak } etiamji errorvincibilhfuerit,nec d mor - taliperpetrantem excufaret , excufaret tamen ab iteratione totim confefjionhiit^ ut fufficeret P cenit en ti ipfum in je.juenti confejjione peccaturn omijfam dectara- re. Haec Diana. Id ipfum tenet Na- varrus in cap.Fratt es de jf nit. difp. 5. rt. 82. his verbis Infertur tertio , ali. eguando cxcuj'ari aliguem a conftendo peccaturn ob ignorantiam ? acra~ tmtk : quod folum ad Miniftrum, ^ non ad Poenitentem ipedftat, Pnde infert Torrecilla , quod fnenitens, qui ad confeflionem cum attritione venit exiftimata pro ta 'i> vel ille, qui pro materiaunum I. Damnata. peccatum vita; prmterftm fine fpeciei explicatione , & individui in ccii- feflrone voluntaria deponit , non peccet, nec contra damnatam ope- retur fententiam; Hanc vero opinio- rtem improbabilem iudico. 1 6. Ex quo & ego infero,quod ex- preffenon damnetur licet fit impro- babilis opinio Tamburini in Metlo do expedit conjlff' Ub , J. cap. 15. §. X. Sylveflri verb. covfejf,oq. i t. Suarez de kanit. difp. 12. n. 9. & aliorum, quos citat P. Mova trail. 3 .difp . <3.7. 7. §. 2. Qui dicunt, quandoconfeflro folum eft de peccatis venialibus, fuiilcere folum doiorem virtualem jnclufom in voluntate recipiencli Sa- cramenturn, tam proralore,qukm fručlu Sacramenti fine alio exprefi'o doloris ačtu. Et ratio eft , quiafe tenet ex parte Pcenitentis , & non ex parteMiniilri, quodprovalorefiiffi- ciat, eft absque dubio fecundum opi- nionem admittentem Sacramentum validum informe , quod anteni pro fručtu fofficiat, probatur ; quia po- fito Sacramcnto valido , neceffario reouiritur ejus effečtus , quandoin recipiente non eft obex ad gratiam; fed peccatum venialc non eft obex ad gratiam : ergo & c. 17. Infero fecundo, ncouedam- nari opiritonem jo an ni s de Gruče, & L e de fin'e citatorum d Diana part. 3. traB. 4. rejbl. 116. docentium, quod , fi Pdfenltens alieuius peccati mortalis oblivifoatur , & Ulico fe- cunda vice illud confeftioni fubmit- mit, nonfitneceffarium novum do- V u 3 loris jfi Trač?'. X. Fseplicat. Trop . dam. ab. Innocent. XI. lorisactum elicere; quia dolbr con- 2. & R.P. Leandi i k Murcia,/« exp,He- p j guU S. P. Francifci , in 7. cap. q. g. §, feflionis praeteritce adhuc vnstualiter perfeverat. Nec damnantur alics dočftinae, quas circa confeUIonem docebo in 2. p,‘.rt. hujuspraviš truB 17. in explicatione Propolitionum 11. 58. & 39. damnatarum ab Ale- xandroVIL ig. Dicc quinto , nepuedamnari ufum opinionis probafciiis circa ju- risdrclionem Confeffarij relifta tu- tiori, itaLumbier u&ifupr. 2. n um. 30. Quialicet valor Sacramentraiu- lisdičlione Miniftri dependeat, non tamen ita eflentialiter, ut non lit liipplebilis. jurisdičtio in Sacerdote, & defačto eam Eccleiia luppletr. 19. Ex quo infertur , quod non damnetor opinio , quod Sacerdos approbatus in uno Epilcopatu point tempore ju bi kri , vel per Privile- gium cruciatee efle ellectus in Con- feftarium in quocumque alioEpifco- patu absque nova approbatione, uti docent Henriquez , Valerus, Stali) muki apud Dianam part. trači. 11. repi. 7. Neque damnatur opinio alio- rumDcčlorum quos citat, & fequi- tur Diana ul>i (upr. nam. 9. Dicen- tium, Confeifarium cum limitatio- ne approbatum folum excipiendi confemones virorum , pofie etiarrt viBullae excipere confeflionesfoenu- narum. 20. Ex dictis pariter infertur, quod £tque non damnetur opinio Viilalobos l. p. traB. 9. dijjjc. 53. n. mm. 17. quce dicit, Epifcopos non p.ofteRegularibus limitare approba- tionem non excipiendi ccnfdltones fceminarum lolummodo proptet aetatem. Ratio hujus illationis eft; quiaomnes hee ppiniones loquuntur de jurisdičtione, de qu a ftipra dičtum eft, cjuod fit ab Ecclefia (upplebilis. iud, m Etob eandem rationem perhccde- cretum non damnatur ocinio in fa- vorem Rc nuTarium abfolvendi aca- o i ^ ^ fibus reiervatis, in virtute Cruciatee, licet hite opinio fufficienter (it dam- n ata per Bullam Clcmentis 8 .& Ur¬ bani g. prout videri potek in mit ccmferen.Moral tari. i.traB. i.num. f. & m 2 pari. hujus praviš traB. 14- cap. 2.. n. 14 ubi hanc opinionem ex Propolito tangam. 21. Dico 'tandem , quod non damnetur fequi, quod eft certum cundu pire jbabile Valen lab. 7 nm tantui magis »ten liter j: 2 i. i£bo leeuriori , & tutiori: v.g vem fecurlor eft intentao attualis, quum virtiia!is pro Sacramento. Securior contritio, quam attritio pro confe!- ftone: led ficut eft certum , quod lufficiat intentio virtualis ad confi- ciendum Sacramentum, & attritio ad confeftionem , poterit agensji- cite (equi dočtrinam aflerentem, in ■ tentionem virtualem, & attritione/n efle lufticientem. Ratio eft; q li ’ a opinio damnata dicit, efte licitum opinionem probabilem fequi> ? tve ' ronoftraloquitur de dočtrinaccrta* noret fen tamf; tiabili datnr Pro- (jU2£ ptob, Tort¬ nem. non k h tiari i tius p f n. ». K 1 ‘M*- •§.i. > non roba- ior.es opter s eft; mtur Sum ‘bilis. c de¬ ri fa- aca- 'atce, lam- ' llr- mis 2MW. f -J 4 - n ex n on cum ▼•g jam rior fef- iod nfi- itfo Ji- in- ;w jia nn re¬ ta- Fropojitio II. & Propositio II. Damnata. hifa&ilittr exiJlimo , Judicem poffe judicare juxta opinionem tihim mi¬ nus probabiiem. P co primo , Non eft dam na¬ turo , quod fudex poiht ie- ttindum unarn opinionem probabi- fanre!inquendo alt eram teauepro- babiiem judicare , qute opinio fuit falentite z. i. dijip. 5. 7. 7. part. 4. Rodriquez ‘tom. !. Sum. cap. mm. 1. eottei. i..quia dainnatio tantuni loquitur’,quando opinio cit magjfe , vel minus probabilis , non ittem, quando' funt opiniones arqua- liter probabUes. 2;. Dicb iecundo , hsec damna- tiofeextcndittam ad judicem Supe- tioretn quam ihferiorem, 8t ad ju fcem arbitrum nec non ad omnem tam fafti qukm Juriš probabilitatem; (juij-i.n omnibus Judicibuš, & pro- febilitatibus eadem ratio pro tine lamnationis verificatur. 24. Dico tertio, in caufis crimina- libus poteft Judes lequi opinionem, luceeftreo favorabilis licet fit minus probabilis , ita Lumbier, fijgueira, Torrecilla fupra hanc Propofitio- oem. 25-. Dicoquarto, hccc damnatio fon loquitrir, de Procuratoribus, fr Advocatis, qui poftlmt patroci- J wifequendo etiam opinionem mi- ! >iisprobabilem, ita Lumbier cbferv. f»- 96. Torrecilla ubifupr. concl. 8- *• 1S1.J0I. si. Quia Advocati, & III. Damnata. 34% Procuratcres non defmiunt caufas, nec /ententiam ferunt : ergo non intelligitur de Procuratoribus , & Advocatis: Dereliouo, quod pev- tinet ad officiurrt Judicum , A dvo- catorum , & aiiorum Miniilrorum foftitlse faciam mcntionem tanecn- 1 • ... <■’ . cio Hanc mater ram m z. part.pr.axts trači. t-j. cap. r. 2.©-. j'eq. Propositio UT. Damnata. Cmerat; m dum pmb abili tat e , fiz. in- ■trinfecd , fine extrinflca , cjuantum- vis tenih , modo u probubiiitatis f- nibus non exeatttr , conf.fi alhpuid agimiis , Temper pruienter aginms, CITppono, quod detet probabilitas ‘‘ J ’ intrinfeca, & extrinieca; intrin- feca eft fundamentum, vel ratio, in qua fundatur opinio : extrinfeca vero eft authoritas Dočtoris , qute patrocinatur opinioni, dum arr.bte fant tenues, damnantur. 2.6. Dico priino, illam opinionem foretenuem, quac foliim efl probabi- liter probabilis , & h te c eft damnata: illa vero fblidcc probabilitatis eft, quaecerto eft probabilis, & tališ non damnatur, ita Lumbier in hacPro- pofitione obferv. 5. num. 202. Filgueira^V. Etprobatur; quiaut licitč cperemur, requiritur, utha- beamus certitudinem fubječtivam nioralem de operatione ličita, id eft, quod hunc Sy!logifmum form are polllmus: qui operater probabiliter fecure operatur: fed ego hic, S:nune operor 3f 4 Tratf.X. Exp!icat. Prop. dam. ab Innoc . operor probabiliter : ergo hic , & materijs modo fcholafticp traditis nune lecure operor. Eft dočtrina Ar- miili, Navarri, & aliorum , quos citat, & fequiturMurciai« 8- dij 7. Moral, lil. v.difp. I. re/o/. 5 »«»2. 3. ra/. 8 Sed fic eft , quod Iequendo opinionem lo.lum prolaliliter proba- bilern nonpoftimus operari cum cer- titudine moraliflibjeaiva: ergonon eri e licitum fequi opinionem fblutn prol ali liter probabilem. Minorpro- hatur; quia conIequentianon poteft effe mkgis certa, quam prtemiffte, & fequitur praemiffe dcb'1'oris natu¬ ri! : ergo (luna ex prtemifiis (bitim eft prolaliliter proba' !iis,confequentia non poterit effe dietam en lecurum, quod ope: atio (it ličita. 27. Si autem qua?ratur, quseopi- nio erit lolum prolaliliter probabilis ? Reipondeo, eam effe, cujus funda- mentum, & amhoriiaš funt ita levia, ut non reddant corfiaentia operan- tis lecuram, &quietam. ItaLum- bier uli.fupr. Parker opinio folum probabiliter probabilis eft illa, quam Dočtores communiter cenfurant. non ftuduerunt, nec ponderarepos- funt, num fundamentum opinionis fitgrave,vel tenue, nec cognofcere Valent, anejus Author fitClalftcus, vel non, pollint fequi opiniones, qux in Summis cafuum confcientia currnnt ut probabiles , & quar non funt ab aliquo Decreto Pontificio damnatae. 2 8. Dico fecundo in cafu alicuins urgentis necefCtatis poflumus uti opinione, iicčt ejus probabilitas lit tenuis. Ita ex Sanchez , Šoto, & ali is tradit Torrecilla trak. 8. and. 2. num. j.fil. 427. Scficpotellmcri- bundo abibiutio dari, qui in Cou- feftarij abfentia fignum doloris dedit; poteft etiam dari abibiutio moribun- do Jul Conditio»e, qu.i chriftiane vixit, licčt non dederit a!iquod doloris fignum, uti docent Homobonus, & ali) 1 o. Dočtores citati a Diana/ur/. 3. trači. 3. refoi. §. de quo fufiuse* prefeffo tradam in 2. part. trati. 13. c. p. 5’. n. 1, & de ejusprobabijitatedubitant: ita PROPOSITIO IV« Filgueita inhac Propofit.fi!. 3 € 7 . Ifcet unus, vel alter Author teneat ut probabilem: St hujufimodi probabi- iitas opinionis erit, fi a)iqua datur, qux dicit, quod Bulla pro ablolu- tione cafuum relervatorum iuvet Regukvres, cum tam en m uiti, & gra- ves Dočtores eenfeant improbabi- lem, damnatam, Stfaliam effe talem opinionem. Sed notandum eft, quod Confeffarij, qui ex profeffo damnata. Al infidelitate cxcufaliiur infddk^ credens duStuf opinione minusprobfi j 2S ' tj^c Propofitio loquitur de ’ 11 omnibus quibuscumque m ' fideltbus tam Gentilibus , _q u ^ n) Haereticis, & quod in prseftnti ciam- natur , eft , quod Gentilis, j? Htereticus judicando magis probs' 51 ' lem effe veram catholicam Religl 0 ' I sem, liiam liiafeč Cathc fisprc ds in (exce qui op liftapi ■teriafi icatio P k fic Bior, tera P Mal rose tepi P viar. ! “'K obliga tis DE doniš ] fiiriav obliga ^ediu .lem ( ditis pos- onis cere icus, nes, :nti* non ificio :uius ; uti js. lit ), & 'MCI nori- 3ou- ledit; bun- vixit, iloris .is, & pari¬ ti ex ‘mii '{nun abili- x de e in* uani iaffl' vel jabi* igio- ieiri) Pr op o J ni o IV. V. VI. , em , Sc minus probabile effe veram jiiam fečtam , poflit permanere. in fuafe&a, St non credere verit atem Catholicam, quam judicat effe ma- gisprobabiliter veram; quia, quam- vis in alijs operationibus moralibus (exceptis Sacramentis) poffimus fe- tpiopinionem certo probabilemre- iicta probabiliori, non ramen in ma- teriafidei; cum haec fic noftrae jufti- ficationis principium, Sc porta cceli. Propositio V. Damnata. iinpeccet mor tali ter , qui aSumdilc- Sionis DE1 femel t ant um in vita tli- teret t condemnart non audemus. Propositio VI. Damnata. f nl&hilt ejl , ne ftngitlu q uidem -rigo* rose quinquennijs perfe obligare pra- ttgtum eh ar it at is er ga DEUM. Propositio VII. Damnata. W folum o h ligat , quando tenemur jufiifcari , (T non habemus aliam tiiam , qua jufiijiearipoffumm. I°.\T On poffumus dubitare de exi- ftentia praccepti Divini perje °bligantis adfaciendum ačtum amo- ( |sDEI; licet tempus hujus obliga- ‘ionis nec DEUS, necEcclefia deter- toiftaverint. Hoc prceceptum etiam c Wigat^er accidens : v. g. quando eft ^edium vincendi aliquam tentatio- 116111 odij DEI , Blafphemise, Scc. & VII. damnata * /45 Velquando Sacerdos culpa mortali aggravatus, Sc non habens copiam Confeflarij celebrareneceffitatur. 51. Dico primo , non fatisfacit prcecepto amoris DEI, qui una vice in vita fiia tantum eliceret ačtum amoris DEI ; quia hoc eft exprefsč damnatum , ficut etiam tenere, ac dicere : quod neque obliget omni quinquennio. Hinc infertur , quod accipiendo in omni rigorofaproprietate damna- tionem hujus Propofitionis , qui a quinquennio in quinquennium eli¬ ceret unum ačtum amoris DEI, non effet in hac damnatione comprehen- fus; quia opinio hic damnatadicit, neque k quinquennio in quinquen- nium obligare , extendendo ultra quinquennium hujus praecepti exe- cutionem : ergo non damnatur, quod fatisfiat eliciendo omni quin- quennio ačtum amoris DEI. Hoc non obftante dicendum eft, hoc prceceptum fingulis annis femel obligare, itaP.HurtadusaMendoza 2. 2. difp. iy\ feB. 6 - §- 26.Petrušk LedefmainSum. tom. 2. traB. 2 ,. cap . 5. Sicut prceceptum Confeflionis etiam femel in anno obligat, vide cir- ca hoc fecundam partem hujus pra- xis tračt. 17. Propofit. 1. damnata. 3 2. Dico fecundo, quamvis ho- mo non fe fentiat aggravatum in confcientia aliqua culpa mortali, vel habita tali culpa (it confeflus, fe jufti- ficando cum fola attritione , ScPoe- nitentice Sacramento , per hoc ta- men non adimplevit hoc prceceptum X x amoris Trači. X. Explicat.Prop. dam. ab Innccent. XI. amoris DEI, led femper obligatur ad eliciendum ačtum amoris. Ratio eft; quia in leptima Propofitione damnatur haecfententia, quodPra> ceptum amoris DEI folum obliget tune, quando tenemur jujlificari , &“ non habemus aham viam , qua jujhfiča¬ ri poffumus : quod idem eft, ac dice- re, quod folum per accidens obliget 3 4.F^Ico primi, Siexcomeftione, ačtus amoris DEI, & non p er je: at- vel potu (a! uti notabile dam- qui, quando non adeft aliqua culpa numrefultaret,effetpeccatummor- gravis, vd.fi eft, deleturperattritio- tale , fi vero relultaret leve dam- nem cum confeftione, non obligat hoc pratceptum , obligatio eflet fo¬ lum per accidens: ergo &c. '33. Dico tertio, Prceceptum amo¬ ris DEI Eepius/er accidens obligat, primo femper , quarido aliquod Sa- eramentum eft adminiftrandum, & lecundiim gravitatem Minifter eft in peccato mortali ; fi temdamni, qu6dinderefultat. non confiteatur , quia non poteft, Dico fecundb , comedere; &bi- debet elicere ačtum amoris DEI, bere ufque ad fatietatem , fi nullum vel contritionem. Secundojin articu- caufat Jamnum (aluti, eritpeccatum lo mortis obligat per,accidens, quan- veniale ; in praefenti enim Propofi- do infirmus non poteft confiteri: fie tione damnatur , nec fbre pecca- Azorius , &c Sanehez apudPalaum tum veniale comedere, & bibere tom 1. traB 6. difp. \.part. 4. §. 5. ufque ad fatietatem , fic Torrecilla num. 9. & ali j, quos omilfo nomine traB. %.inhac Prepojit, concl. 1. Non citat cafpcnfis tom. 2. traB. ij. difp. eft tamen peccatum mortale; quia 4 . feB. 3. num. 34 in fine. Tertio, vitium gulse ex genere fuo non eft obligat per accidens , quando eft ali quod Sacramentum vivorum reci- piendum , & recipiens non confite- tur debet ad minimum elicere ačtum amoris DEI , vel contritio¬ nem, fi eft in peccato mortali, ex Propositio Vlil, Damnata. Comedere , &' bibere ufijue ad fatietatem ob jelam voluptatem non ejl pecca. tum , modo non obfit valetudini. quia ličite potejl appetitus natunlit Jitis aBibusfrui. damnum , erit peccatum mortale; cepto Sacramento Euchariffe, ante quiaeft transgrefiio Praecepti form*' quod debet prtecedere confelfio, fi lisSančtae obedientke , quo ftiaSan- in recfpiente i t peccatum mortale, čtitas prsecipit, ut nulla clamnatS' & habeat copiam Confeflarij. ruD * run cur tis. tun log num, eifet peccatum veniale; quia nemo eft Dominus luar falutis, nec iuse vita’ fpropria charitas enim obli¬ gat ad fui conlervationem : ergo, quieam cum fua guladeftruit, verž peccabit, vel leviter , vel graviter vel levita- grave : erit ergo veniale; cum tališ ačtio magis beftke , quam hotnim con veni at. 3 f., Obijcies. Saltem modo fefa- turare , etiamfi non cauiet gra^c teri ad i teci Prc crci Is , vet tak huj pot effe opi: bat ne( inb cat 1 dit fd j feq det Op 36, ttia tfli ttta ex Propofitio IX. X rum Propofitionum pračticetur; 1 cumetiam hcec una fitex illis damna- tis. Refpondeo, negandoreaffump- tum : quia prout communis Theo- jlogorum fententiain materia deLe- gibus docet , Legislatorenf in ma- iteria levinunquam obligare fualege ad culpam mortaiem. Reipohdeo fecundo , quod duobus modis fiate Propofitio pračticari poffit: primo , credendo, quod adhuc fit probabi- lis, & fe faturare non fit peccatum veniale: Sc hoc eflet.peccatum mor- tale, & ačtus ati Hterefim proximus: efletenim credere, Pon linčem non fuiffe bene operatum in danmatione hujusPropofitionis: fecundo modo poteft pračticari , credendo, non efle peccatum. veniale te faturare , & opinionem contrariam efle impro- babilem, & ho c nonobftante parno- nedučtus faceret aliqtiem exceflum; inhoc enim cafii dico fore folum pec- catuin veniale; Ita ex Lmnbier tra- dit Torrecilla in proemfo diffic. n. f. 6. &' j. id ipfam dicendum eft in ! fei]uenti Propofitione, Sc alijs, quae demateria peccati venialis agunt. Propositio IX. Dam nat a*. Opat Confupij' ob folam vofaptatem- exercitum ommpenitus caret culpa , ac d efeiiu veni ali. 5 ^.f)Icoprimo, hujusPropofitio¬ nis damnatio non dicit, uti toatrimonio ob folam voluptatem die peccatum morta'e; fed de ve- I Wali tantiim loquitur, quod conftat ex ipfa damnata Propofitione. ’ XI. damnata. 37. Dico fecundo, fi cum fine vo- luptatis fimul etiam aliusfinishone- ftus adfit: v. g. procreatio prolium, fedatio concupifčentise, falus, vel demonftratio affečtus erga conldr- tem , vel mutua novi amoris, Sc unionis animorum reconciliatio,non eft peccatum veniale. Sic Torrecilla hlc ; quiaopinio damnatadicitdefb- lo matrimonij ufu ob voluptatem: ergo , quando non utitur ob folam voluptatem , fed ob praedičtos hd- neftos fines, non erit peccatum ve¬ niale. Quomodo vero, Sc quando fit illicitus ufus matrimonij ; Sc quan- do quis teneatur reddere debitum, expofui jam fuperius in Dialogo trači. 6. cap. 8. part* ir. num , 127. pag. 180. Propositio X. Damnata. Non tentmur ptoximum diligere a&u interno , &' formali. Propositio XI. Damnata. Prdcepto proximum dilioendi fatisfa- cerepoffumusperfolos a&us externos. 38.^lIppono primo, quod in amo- kJ reprcndmiduodiftinčta inclu- dantur praecepta; unum pofitivum, nempe defiderare illi bonum , & eum amare ; alterum negativum , fcilicet, non abhorrere illum , nec illi defiderare malum , veldefuobo- no non a-gre ferrč; hoc dbligat/e»2- per , &pro fempsr , -illud vero tem- poribus determinatis. Xx 2 35-Sup- /f? Traft. X. Explicat. Prop. dam. ab Innoc. XI. 39. Supponofecundo,quodprac- obligat/er ac:'dens femper, quando ceptum pofitivum amandi proxi- aliqua occafio, vel tentatio exponit mum duo iacludat, ununi eft, ačtus hominempericulo eum odio haben- interior amoris, quoipfidefideratur di, & nec habet aliud mediumad bonum ; alterum eft , ačtus exte- evitandum odium , nift exercitium rior, quo illi fubvenitur in fiiis ne- ceflitatibus. 40. Dico primo, in his duabus Propofitionibus damnatur , quod folumper fuccurlum exteriorem in proximi neceffitatibus, vel per Polam cum eo converfationem, etiamfi nunquam aliquis aclus internus ipft defiderandi bonum fieret, prcecepto amandi proximum fatisfiat ; hoc conftat exipfo texcu Propofitionum damnatarum. 41. Dico fecundž , hi c non de- terminari, quando tališ amor erga proximum obliget; quare non dam¬ natur hic, quodfolum femelinvita, vel lemel omni quinquennio amor proximi obliget ; quia hoc folum damnatur loquendo de amore DEL Hoc non obftante dicendum eft, quod adminimum omni biennio, vel ad plurimum omni triennio pracce- ptum pofitivum amandi proximum obliget, ita Torrecilla hic concl. 3. rmm. 6 . 42. Dico tertio , nos non obli- gari ad amandum pofitive unum- quemque proximum per fe ; fed fufticit ad (atisfaciendum huic prae- cepto , amare omnes in genere , S c defiderareillis omne bonum , ita ex Villalobos docet Torrecilla, ibid. mm. 7. 43. Dico quaito, amor proximi atftus amoris erga proximum; quia actus omnium virtutum per accidcns obligant femper , quando funtne- cefiarium remedium ad evitandum peccatum illis oppofitum: ergo idem dicendum eft de amore proximi. Sed notandumeft, quod nomine proxi- mi intelligatur. omnis homo, tam infidelis, qukn Catholicus, tam ami- cus, quam inimicus. Propositio XII. damnata. Vix in .facularibus invenies , e tj um. in \egibm . fuperfluum Jlatui. Etitt vix aliquh tenetur ad e/eemofpnam, qUando tenetur t ant fon ex fuperjhto Jiatui. 44, TTIco primo , in hac Propoli- ^ tione unumlupponi, & alte¬ rum damnari. damnatur, vix in fecularibus inveniri a!iquid eorum ftatui fuperfluum , hoc eft falnfli- mum; quia plurimi muka habent liippellectilia, ornamenta fuperflua, & multum de pecunia, quam mali expendunt, nimirum in lulu, con- vivijs, vanis Oftentationibus, f u ' perbia, & faftu, & lisec, ut luperflua, pauperibus fuiflent difpenlanda: q ua ' re manet damnata opinjo Dian* part. I. tra 3 . 16. refol. l§• 1 &'p< irt ' < ),‘ trači, 8- refol. 20. Caietani, Navarrb Stali mrh nece jtiori listP 'ram DEC Jevidi kat eft d (licei quot amp’ 1 (latu 4 ( nitui kat eft, fieri treir inne vide 4 < .fiati tlfe tam nece ftatt taliti dimi cedi fiun tum firm teti plur ando ponic iben- m ad dum quia iacnt tne. dum dem Sed tra¬ tam rnii- Propofitio XII. damnata. {čaliorum,quos citat, fed non fequi- quoscitat, &approbatMoya ulifu- turMoya tom. i. trači, 6. clifp. 6. 7. 4. pr a §. 5. num. 24. 25. & cum alijs Calpenfis j tom. 2. traBat• 17« di[p. 4. Et ratio eft 1 m t iti m\ fllt9 ofi- !te- in um 1S- ;nt ua, ali in- u- 13 » ii- ia? * rt. & §.4 num. 7. Dicentium, illud non poffediciluperfluum ftatui, quodeft neceffarium, & refervatur pro ulte- Iriori augmentatione ftatus, Srfami- fe, vel etiam ad pertingen dam iphae- ram , & ftatum Superiorem fibi a DEO aftignatum : ex qua opinionc cvidenter infertur, quod nullus ha- beat liiperfluum fuo ftatui ( hoc enim elldamnatum ) quia quiiibetpoflet dicere: illud efle ei neceflarium, quod poflidet, ad magnificandum, ampliandum, & extollendum fuum 1 ftatum. . 45. In opinione damnata fuppo- nitur , quod de luperfluo ftatui de- Ibeatfieri eleemolyna, & indubium ed, quod de luperfluo ftatui debeat bi eleemolyna, non lolum in ex- ttema proximi neceftitate, fed etiam inneceftitate gravi, eft communis: ddeatur P. Moya ubi[upr. §. 2, n. 5. 46. Dicofecutidb, hicnondam- iton opinionem aflerentem: nullam de luperfluo fuo ftatui. Nec darnna- tffe obligationem dandi eleemoly- tur opinio Calpenfis ubi f'upr. num. nam etiam in neceftitate extrema ex 17. qute dicit, quod nullus ( exceptis neceffarijs ad ftatum , quando tališ Praelatis, & Magiftratibus ) tenea- ftatus ob dietam eleemolynam to- turinquirere,&inveftigare, anden- taliter deftrui deberet: v.g.fiadre- tur pauperes , qui gravem , vel ex- ftimendum captivumin extremane- tremampatiunturneceflitatem, led c dlitate conftitutum eflet necefla- quod llimciat, aliquem ita efle di- fiumdaremille Imperiales, exqua- Ipolitum, quod, fifcifettalesadefle, fumlargitione largitori totaliterde- paratus fit eis fuccurrere. Minus feueretur ejus ftatus , tališ non te- damnatur opinioLeflij lib. z.dsjujl. netur dare hos mille Imperiales. Ita cap. 19. duh. 1. qute aflerit, quando plurcs , quos citat Leander a S. S. quis obligatur ad eleemolynam fa- traB. 5. dijp. I. 7. 17.Nalij, ciendam , eum fatisfacere dando feB. 2. num. 14. ttt ratio eit ; quia fententia danmata dicit : vix in fie- cularibus aliquid ftatui fuperfluum inveniri; ha’C vero folurn dicit, quod de neceftario ad ftatum non lit obli- gatio dandi eleemolynam etiam in extremaneceftitate, quando dičtus ftatus deftrueretur : qute luntvalde diverfa, 47. Dico tertio, neque damnari opinionem Vafquez spufculo ds Eles- mof. cap. 3. Ledelmsr, Navarri, & aliorum apud Moyam ubi [upr. §. 2. num. 4. & 6. Qui docent, quod de neceftario ad fuum ftatum non fit obligatio faciendi eleemolynam in gravi neceftitate ; Bene vero cenfie- rem damnatam opinionem S.Anto- nini. ^.part.tit. 1. cap. 24. ubidocet, quod in communibus pauperum mendicorum neceflitatibus non fit obligatio dandi eleemolynam etiam Xx j mutuum $fo Trači. X. Fxplicat. Trop. dam. ab. Innocent. XI. mutuumilli pauperi indigenti, utei infudneceffitatefuccurrat. Etratio eft; quia omries iftse opiniones, ut patet, funt valdč diverfte a cafu Pro- pofitionis damnatte. ProposiTio Damnata. XIII. Si cum debita moder ationefacias , potes absque peccato mor tali de vita ali- cujris trijlari , & de illius morte na¬ tur ali gaudere j illam inejficaci ajfe- Bu petere , (T defiderare • nonqui- dem ex dijplicentia p er fon a, , Jed ob aliquod temporale emolumentum. P ROPOŠI TI O Damnata.. XIV. Ličit um ejl: abjaluto defiderio c up er e mortem Pat ris j non q uidem ut ma- lum Patris , jed ut bon um cupien- tis , quia nimivum ei obventura ejl pinguis hcevfditas.. 48. Cllppono defiderium diftfngui a complacentia , vel guftu ; quendum. Tam unum, quam aliud defiderium in his duabus Propofitio- nibus damnatur. po. Suppono tertib, quod detur defiderium efticax, &inefficax; de¬ fiderium efficax eft, quando non tantum mors defideratur, veriimSt per aliquod medium procuratur inetEcaxvero, licet habeat pro ob jedo mortem, illam tamennonpro curat, nec utitur medijs, ut fuccedat Defiderium efficax nunquam eft li citum, nifi quando fit in fui defenfto nem cum moder amine inculpata tute- / »e err 'ftjered iefide 'a co morte litas' morte kcitfi iterec fener XllU° z »aliud ofitio- detur de- i non 'um& ratur: o ob¬ li pro- :edat. eftli- fenfto- : tlite- !icam defi- cum- atum ; Pa- num roxi- cum v ' 7 * po(i- inef- pro- olu- ; ili¬ rce- m- xtu. un- vel vel eft »nis ro- mo Propofitio XIII. & XIV. Damnata. [ji j/no mortem, ut liberetur ab una tenet cum Navarro, & Trullench, jinga, & mortali infirmitate. fic Torrecilla loco cit. cone/. 4. num. 21. Lumbier ubi jupra num. 190. & cum & Filgueira/o/. 71. Quodprrindc in |js Torrecilla ubi [upr. concl 2. & [ne. Kgo quoquč judico, etjam ex- 18- 11. [ea. quia vita non eft tendi pofle ad defideriiiminefficax; Igna tanto dolore. Ex quo infero cumTorrecilla Hi , ijuod (it licitum defiderare, vel fibi jtomplacere, ut Iuftitia ad patibulum Itondemnet, aut caftiget malefado- ics, dummodo non fiat ex odio, vel rindida. Licitum eft etjam defi- lerare mortem fcandaloforum, ad soc, ut non fine caufa ruinae anima- tum. Licitum pariter eft Parenti fcienti, filium ejus debere a Iuftitia 'mominiose puniri, defiderare, & (petere aDeo, uteum in carcere vita trivet. demum etjam licitum eft lieliderar e mortem proximi, de cu jus lamnatione , fi viveret, timetur : fiapropter a Deo peti poteft, ut ra- fut eum , ne malitia mutet intelleBum jm. Hocidem dicit Lumbier ttbifiu- pn de Matre, quse defiderare poteft ®ortem filise periclitantis inhonore s eo, quod eam non polHt ad fta- ftun aliquem reducere. f4- Dicotertio, etjamloquendo emolumento temporali v. g. de tereditate, licitum efthaureditatem fefiderare, & hac confecuta fibi in ta complacere abfque refpedu ad Mortem proximi, quando tališ huere- iitas vel emolumentum poterat fine ®?tte obtineri: v. g. Pater in vivis ; 3c 't filio illjus rei donationem,quam .‘‘tteditare debet. Hanc conclu- i0n em quantum adcomplacentiam & probo; quia, quando eft licitum .fibi complacere de objedo, etjam eft licitum illud ine-fHcaciter defide¬ rare: v. g. quia licitum eft pro falute fibi complacere de pollutione na- turaliter in Ibmnis proveniente ; etjam licitum eft eam antecedenter defiderio inefficaci defiderare ; ut docetLayman, Filiucius, Villalo- bos, & alij, quos citat, & fequitur T)\axvapart. 2 > .traB. 5. rejo/. 87. & alij viginti duo Dodores, quos citat,& fequitur Thomas Sanchez in Sum. tom. 1. lib. 1. cap.2. n. 18. fedficeft, quod, quando utile temporale alio modo evenire poteft, quam per mor¬ tem , fit licitum fibi complacere de tali effedu non babito re[pt&u a d mor¬ tem : ergo in hoccalu erit etjam lici¬ tum talem effedum inefEcaciter de¬ fiderare fine refipeBu ad mortem. Deinde , quia defiderium inefficax, Si complacentiahabentidem obiec- tum, &folumdiftinguunturreIpedu praefentis , vel abfientis : atqui hcec differentia quo ad *«om, nihil, obeft : ergo &c. ff. Exquoinfero, fieffedus,vel utile temporale non poflit obtineri per aliam viam, quam per mortem proximi: v. g. Coadiutor non poteft’ con!equi officium , nifi moriatur officiaiis ,* aut Clericus non poteft obtinere beneficium, nifi moriatur. aliquis g<^2 Trači. X. Explicat. Trop. dam. ab Jnnoc. XI. aliquisbeneficiatus, in hoccalunon monftratur afFečtus conformis cum eftlicitum, necinefficaciterdefide- voluntateDivina. Etratio, curhsc rare , nec fibi complacere de tali eftečhi,• quia eft neceflarium , ut ta¬ le defiderium, vel complacentia fal- tem indirecte habeat pro obječto mortem proximi; fiquidem finis de- fiderari non poteft , nec haberi de eo complacentia absque medijs ne- ceflarijs ad eum conrequendum. At- tamen adhuc in hoc cafu , fi mors intelleftui non occurrat, fed fblum utiletemporale , noneritpeccatum defiderare tale urile , vel in eo fibi complacere. Rado eft; ouiaomne peccatum debet efle voluntarium; & voluntarium eft d princtpio intrin- Jeco fin o tt!a cognofcente , id eft, debet efle cum cognitione/am (Cf teli -.Ju¬ riš cognofcendo illud efle malurn, quod committitur : & fatli cogno- fčendo malitiam , vel circumftan- tiam vitiantem obječtum: atqui in cafu , de quo loquor, deeft cogni- tio mortis , qua? eft circumftantia, quaeque vitiaredebebat hoc defide¬ rium , vel complacentiam : ergo hoc defiderium non elit volunta¬ rium : confequenter nec peccatum. f£. Dico quarto,Nequedamna- tur opinio, quam cum Navarro tenet Sanchez in Sum. lih. i. cap. i. num. 3o.quod non fit peccatum defide¬ rare mortem proximi, fi erit volun- tasDEI,ut moriatur, quando noftrae voluntati voluntas Dei anteponitur, proutaccidit, quandonon defidera- tur, ut Deus mortem proximi velit, fed cafu, quo Deus illam vellet, opinio non fit damnata, eft, quia calusdamnatac fententiae non loqui- tur de defiderio conditionato, qualis eft ifte. Ita Torrecilla citandorae in fua iecunda impreflione fol. 446. cone/. 5. Ex quo infero. nec damnari opi- nionem Vafquez, Sayri, Rodriquez, Staliorum apud Sanchez ubi fi.gr. num. iz. qui dicunt, efle licitum de¬ fiderare obiečtum malum fub con- ditione , fi eflet licitum: v. g. ego de- fiderarem, utPetrus moreretur,li hoc non eflet malum. Ratio eft ea- dem, qu£e iupra. verum quidem eft, omnia hacc defideria efle valdeperi- culofa; quia facile charitatem deft- ruunt. Propositio XV. damnata. Licitum cjl Filio graudere depatriciAil Tarentisa fe in ebrietate pergedtito propter ingentes divitias in it £Jf hareditate confecutus. f 7.TAIC0 primo, hsec damnatio non ‘ J loquitur de praevilione pat- ricidij ante ebrietatem tanquam ® caufa, nec de omiflione reparationis mediorum, quce in tale patricidiu® influerepoterant, quia hoc eratin- trinfece malum , ideoque non ei' at neceflarium illud damnare. Solu® enim Ioquitur de patricidio cafuah" ter, & inculpabiliter in ebrietate patrato ; quare damnatur, q u0 “ » poftquam filius fueriti vini lethargo liberatus, 1 liberal i' gau mentu lud c< Exc centia iitatei tftiim incafil tecede ftum e Sinile Infe lemo culpat non ei Propc Propc 18- Jur op !t alij; 'tg j. Setra (juee e lentia pecca Vene: pecca lem »leftii 4 Ec< turne nio ds tur,r ttten Pl lije; fh cum rhsc quia oqui- [ualis orne 446. ' opi- pez, fupr. nde- con- o de- ir, ii lea- ieft, oerf- left- cilil ruto - tx non pat¬ ri in pnis uffl m- :rat um ali- ate d> 1S| Fropofitm XV. XVI Sberatus , pofftt fibi complacere,, Sr gaudcre de patricidio ob emolu- aientum temporale hareditatis per iludconfecutce. Exquo infertur,qucd, ficompla- rentia patricidij non eflet ob hare- Itatem , fiedob aliud motivum ita fltimabile, quantum vita Patris; uti incaiibus relatis in Propofitione an- iecedenti, conciufione fecundd di- iim eft; non eflet peccatum: nec limile quid damnatur. Infertur fecundo, quod gaudere iemorte inebrietate, vei fbmnoin- tolpabiliter cau(ataquando mortuus ton eft Pater,. non damnatur in hac Propofitione p licet. fiifhcienter in Propofitione 15. damnetur. Dičo fecundo , non damna- tur opinio',» quanr cum Paludano, iialijs tenet:Sanchez /w Sum. lil? 1. ,l f 1. n. 16. Qued'fibi complacere fctransgreflione praxepti humani, pteft immunrš acuipa obinadver- totiam , vel ignorantiam , non - fit ftccatum : v.g:.qui immemor diei ^tneris comedit perdieem , non ptccat, licet pofteaadvertcns, fuifle fen prohibitum , gaudeat de. co- toeftioneperdieiš , ho ir in qnantum ibEcelefia eft prohibita, fedin quan- eft utileprocorpore; quia opi- No damnata de hoccafu non foqui- tUl ', nec per identitatem rationis huc ^tendipoteft. PROPOSITTO XVI. Damnata. ^ e s non cenfctur cadere pel prdce- ftumfpeciale , er fecundurnfe. XVII . kamnata. Pr o p os iti o XVII. Damnata. Satis ejl\ aBum Fidei ftmelin vit a eli- cere.- pp.T^Icoprimo, in his duabusopi- nionibus, licet damnetur, quod praeceptum Fidei pon obliget perfe , vel. quod fb/um obliget femel in vita , non tamen determinatur, quando obliget hoc praeceptum: quapropter ha: opiniones adhucma- nent cum lua prsecedenti probabili- tate circatempus obligationis hujus prrtcepti. 60. Dicendum igitur eft, quod obliget per je omni anno femel, ut dixi de adu amoris DEI in explica~ tione Propof. f . c: 6 '.fnpr. fic fentit M. Lumbier olfnv.(j.n. 73 2'., Adus Fidei obligat etiam/er fe y quando infideli fufhcienter proponi- tur ; pariter & Chriftianum , dum pervcnit adiifum rationis, &eiMy- fteria fidei e>:plicantur. SicTorrecil- la traB. 8 -Jul cohct. 2. nuni. 9. & 10. fol. 441. Oprime v etiam adver- tit didus P. Torrecilla n. 17. quod communiter, qui recipit Sacraffien- ta, vel GXcrcet aliquam virtutem fupernaturalem , fufhcienter huic pnecepto fatisfaciat: 6 1. Dico fecundo, licet ha:c dam- natio non locjnatur, an fit necefla- rliim elicere a dum fidei , vel non, quando recipitur.Sacramentum Poe- nitentitE ; hoc non obftante eftnc- ceflarium, ut adus fidei tunctem- poris eliciatur ; quia nullus poteft Yy aecedere p/4 Tratf. X\ Explkat. Prop. dam. ah Innoc. XI. aecedere ad Sacramentum Poeni- rogans efthomoprivatus, licčtnon tentite absque dolore de peccatis, fed hic dolor non eft poffibilis , niti prtecedat ačtus fidei , ut dicit Tor- recilla ubi[upr* num. 4. ergo nonpo¬ teft dignd recipi Sacramentum Poe- nitentise fine ačtu fidei, quo credi- tur, DEUM potie peceata condo- nare 5 ver um enim eft, quod ačtus fidei includatur in attritione, vel contritione; uti dicetur in finehujus tračlatus n. 2 p 3. Propositio XVIII. Dananata. Sta poteftate puhlica quis interrogetur ’ fidem ingenub conftteri , ut DEI S" Fidei gloriofum canfulo , tacere , ut peccaminpfem perfe nondamno, 62.(ylIppono, quod preeceptumFi- v dei affirmativum non folurn obliget ad credenda fua M viter i a in¬ terni , led etiam ad ea contitenda externe, quando effet neceffarium 3 &quod prceceptum negativum non folum obliget adnon credendum ali- quid contra fidem interne, led etiam ad eamnonnegandamexterne, hoc tanciuam negativum obligat jbnper , &pro ftmper 3 ali ud ver 6.no n. Dico primo, in hac opinione dam- natur, quod, liCatholicus a judice, Maglftratu, vel alia perfona publica interrogetur, anfit Catholicus , vel non, annoftra Religiofitvera, pof- fit tacere 3 quia tune tenetur confi- teri, & externd profiteri fidem, li.cet lit cum periculo vita. Sed ti inter- polfit negare fidem , poteft tamen tacere, vel refpondere dicendo, quis ipii hanc authoritatem tribuit ? vel qaidfuainterfithocicire ? quiaPro- politio damnata , ut exeapatet , non loquitur , quando interrogans eft periona privata, fed publica. 6 3. Dicofecundo, nondamnatur opinio dicens : effe lici tu m Catho- lico ie abicondere , & fugere, ne a Judice tyranno de fide interrogetur. Sic Torrecilla/o/.442. concl. 5. mm. 9. quia Propofitio damnata 1 oquitur firppoiita jam interrogatione: &fu- giens non fiipponttur interrogatus. Deinde, quia per iuam fugam fuffi- cienter confitetur fe effe Chriftia- num 3 fiquidem non fugeret, niti tališ effet. Propositio XIX. Damnata. Voluntas non poteft effcere , ut affenfits Fidei in fe rpfojit maghffflius , qttfc* mereaturpemdus rationum ad aftn- fumimpelkntium. Propositio XX- Damnata. H inc poteft quit prudenttr reftuditf 1 affenfum , quem hflbebat , fupermP turalem. ^.CUppono, qudd.ut homo aftuw lupernaturalem 7 eliciat, te- quiratur grada excitans , & coopt' rans. Conftat ex‘Concil. Trident. SefS.Can.i & 4.&exCone.Arauj 1 ' cano 2. Can. 9. quale dicit ; J botf P lina a toldfci Et efl Suppc scita pat ftratic fed eti ijiiapi tas ad talitei fif- baru cima lati df aemc & vig vum tile. moti' certil f ijjen ad t r m. fit H lupe' debe pote folui lati c d n lavii fus ! 1 'tnon amen ,quis ? vel iPro- > non is eft natur atho- nea etur. num. uitur Stfu- atus. fuffi- iftia- talis nfin VMM p- '<0t ni' jm re- >e- nt. & itS ni VropofitioXX. XXI. XXII. XXIII. Damnata. m hm etgimi/*-, DEllS in no bi s , atpue inMcum , ut operemur , cooper at ur: Et eft communis Theologorum. Suppono fecundo , quod haec gratia excitans , & adjuvansnon folum re- periatur in intcliečhi medi ant e illu- Ifotione, Iumine , vel inipiratione; fedetiam in voluntate mediante ali- ppiaaffečlione , cum qua volun- tas ad bornim movetur iupernatu- raliter. 6 f. Exhocinfertur falfitas harum itiarum Propofitionum ; quia de- cima nona piam affečtionem Volun- tad denegat, & omnem ejus raotio- nemattribuit rationibus intelkdus: žfvigefima fupponit , quod moti- vmn aflensus lupernaturalis fit falli- bile. Hoc eft falfiftimum qtria hoc motivum eft revel&tio Divina, qute certiflima, & infallibilis eft. Pkopositio XXI. Dam n ata. bffenfusFidri Supetnaturdis , <&" utilis id falutem fiat cum notitia folum probubilirevelationis , imo cum for¬ mi dine , qua fuis formidet , ne non fitlocu fus Deus. 66.0 Hjus opinionis falfitas facilč demonftratur; quiaaflenlus fcpernaturalis , & utilis ad falutem debet efle certiftimus : atqui non poteft efle certiftimus cum notitia folum probabili j vel formiciinereve- utionis Di vinar: ergo requiritur cer- ta notitia illius , quod DEUSreve- tavit. Major eft certa; quia affen- fos fidei lupernaturalis fundatur in veracitateDivina, qua quidcettius? Minor eftetiam firmiftima; quiacef- titudo aflensus fundatur in certitu- dine obječti motivi : ergo fi hoc eft probabile, non poterit illud efle eertum. PROPOSITIO XXII. Damnata. Non nififides umus DEl necejfuria vi¬ det ur necejjitaie medij , non autem explicita Rpmuneratoris. 67.T_l.zEc opinio exprefse opponf- -®- 1 tur iliitextuiS.Pauli: Acce- dentemad DElIMoportet čredere, quia efi , &’ quia inquirentibus je R,emune- ratorfit: adHebraos cap. i i.Perquod S.Paulnsdeclarat, quod, quiinhae vita ad DEUM per gratiam, & in fu- tura pcrgloriam v uit accedere, de- beat credere, quod fit unus DELIŠ, qui ipfi fervientes remunerat. 68. Hic tamen non damnantur opiniones , qus dicunt, fidem ex- plicitam Myfterij SS. Trinitatis, & Incarnationis non efle necefiariam necejjjfate medij: neque ilfe, qute lo- quuntur de flde implicita , nec de neceflitate praečepti, videatur id, quod inDialogo dixi trači. 1. cap. 1, nam. r. Propošitio XXIII. Damnata. Fides late di 8 a ex : teftimonip Creatura- rum , fimilive motiva adjufiifcatio- nem fujf.cžt. 6c).lLlUjus Propofltionis falfitas fa- cile demonftratur ; quia fi- Y y £ des Traft. X. Explicat. Prop. dam. ab Innoc. XI. des neceffaria adjuftificationem de¬ bet efle fupernaturalis : atquiilla, quae in motivo creaturaruin funda- tur, non poteft efle fupernaturalis; ergo nec fufficiens ad juftificatio- nem. Major eft certa : quia inter difpofitionem ad gratiam , & ipfam gratiam debet efle proportio : .led gratia eft fupernaturalis : ergo &c. conferentijs moralibus trati, 4. con/. I.§. 2. num. 9. Inter quoš unuscafus, quopeccatum exfuana¬ tura mortale ex accidenti fitveniale eft parvitas materia:, quaeregulari’ ter admittitur in praeceptis naturali- bus , Divinis , & humanis ; dantur tamen aliqua praecepta , quae non habent parvitatem excufantem a tat e credendi cap. 1. remanet etiam damnata , ut bene probat Filgueira fol. 108- §• Num. vero , opiriio ftipal- das de Fidedifp. 17 ,fe&. 10. &c. AfEr- mantis , dari unam fidem latam, quK non fit fides Theologica; licet dixerit, quod fit fupernaturalis, led quod procedat ex motivo creatura- rum. Videatur etiam R.P. Torre- cilla fiup.ra kane Eropofitionem num. 24, &' feq. Propositio XXIV. Damnata. Vocare DEUM in tejlem mendacij le. vi s non ejl tanta irrevtrentia , propter ejuam velit , aut pojjit damnare hominem. 7o.T)Eccarum exgencre fuo mortale poteft fieri ex accidenti venia- le in tribus cafibus , quos explico in quantum ad reverentiam Veritati infallibili D El debitam : atqui eft gravis irreverentia vacare in teflem reifalfeeum, qui eftfuprema veritas; ergo licet materia fit leviš , &jura- mentum fit per modum rifus, erit Temper peccatum mortale jurare falsč. Imo ut dicit S. Thomas 2.2. q. 98. art. 1. ad 2. Major, eft irreve¬ rentia Nominis Divini^ & confe- quenter majus peccatum falfurn ju¬ rare in materia levi, quam in ma¬ teria gr a vi. Propositio XXV. Damnata. C um caufa .licitum ejl jurare fine 01- mo jurandi , fiive res fit leviš j ft** gravis. 72.CUppono, quod jurare fineanj' rerl fum jura: Minoreft clara ; quia adtus fpecifi- culpagravi eju$ transgreflionem; ut catur ab objedlo formali : ergo fi te- eft praeceptum figilli confeftionis, & ftimonium creatum erit motivum alia, quaerefero inloco citato con- fidei ; cum illud fit naturale , non fer.entiarum §. 4. num. 33. videan- poteft htec efle fupernaturalis. Qua- tur ibi. propter error Manicheorum manet 71. Unum non excufans ob par- damnatus , qui dicebant, fufficere vitatem a cuipa gravi eft juramen- ad juftificationem fidem naturalem, tum falfurn ; quia in illo non atten- utteftatur S. Auguftinus IH. de utili - ditur tantum ad materiam juratam, man quo tion [um mea cet, ceffi leve men mor pia ecit vitei n um J ^ mo jurandi fit dicere tali* verbaj pecc cert pur;, mg turi quia Kor baiit mer riali fitio Ara: tum 'm S , tun' tam non tfte tio< ifilf. quos )ana- liale, alari- urali- antur : non em k i; ut is, & con- lean- par- nen- tten* tam, ritati li eft (lem itas: [ura- erit ii'ai'6 2 . 2 . eve- nfe- »> ma- r. m* frst sni- afia baj Propojitio XXV Damnata. rerba, qusein communiacceptione bat, hoc efte licitum : atqir opmvo fumuntur ut juratoria absqueanimo horum Authorum nondicit, efte li- jiirandi: v.g. per Crucem,:pei:am- mammeam htecresitafehabet. Ex quo infertur, quod fi quis fine inten- tione jurandi dicat.verba , qum non liimuntur pro juratorijs :-v.g. per fide tneam, per vitam meam, non pec- cet, fi dicat verum etiam feclufa ne- ceflitate ; fi enim dicat mendacium leve, eric peccatum veriiale, fi vero mentiatur in re gravi, erit peccatum mor tal e, non contra juramentum, quia tale nec verbis, nec intentione fecit, quiamateria eft ex fegra- viter mala. VideSanchez ubifupr. num. n. Dico primo, fi ille, qui jurat line intentione jurandi, mentiatur, peccat mortaliter. Haec .afler tio eft certa , ut bend dicit Leander a S. S. (trt.2. trati .18 .difp. 45.«^/ ds (uram. »rnphibologico , & contrarium darrma- turinhacPropofitione. Et ratio eft; (juiaeft gravis irreverentiainvocare Komen Domini , licčt fiat folum ver- baliter, ad confirmandum aliquod mendacium, licčt etiam fit in mate¬ ri* levi. 74. Dico fecundo, in hacPropo- fcone non damnatur opinio Šoti, Kragonij, Petri Ledefinte, 8 c alio- jum , quos citat Thomas Sanchez m Sum. lib, 3. cap . 6. num. 5. Qui di- cu nt, quod jurare absque animo ju- fandi folum fit peccatum veniale, n °nmortale, quando juramentum f ftcumveritate, &neceflitate. Ra- "Oeft; quia opinio damnata dice- citum , ficjuidem dicit, eile pecca¬ tum veniale : ergo hatc opinio nc n damnatur. Ratio, ob quam eftpec- catum veniale, eft, quia jurare abs- queanimo jurandi eftmentiri, quia, qui talia verba profert, videtur ju¬ rare , ipfius intentio tamennon eft jurandi: ergomentitur ; quiamen- tiri eft crmtramentem irt. 7f. Dico tertio , nec dam natur opinio, quam cum Suarez , Leffio, &alijs tenet R.p. Leandera Murcia tam. 2. difj. Moral. lib. <\..difp. 4. refol. 2. num. ^ qute dicit, quod, qui jurat absque intentione jurandi, fi in vc- ritate jurat, folum peccet venialker, quamvis feclufa neceftitate: & ratio eft eadem , quce ftipra 1 Confirma- tur; quia, utdocetcommunis Do- člorum , nuando juramento folum- modo deeft neceffitas , eft tantum peccatum veniale. Hace , & ante- cedens conclufio limitantur, quan- do nirriirum juramentum juridice exigitur, vel fit adformandum ali- quem contračhim, tune enim, licet juretur verum, erit peccatum mor- tale jurare absque animo jurandi: non contra Religionem., fed contra juftitiam ob injuriam Judici , vel comparti contračtus illatam non ju- rando vere, dum ex juftitia iddebuifi fet. Eft communis inter DoCtores 76. Dico quarto, remanet quo- que damnata opinio Valentim, San¬ chez , quos citat, & fequitur Murcia ubifupr.num. 7.aflerens, quod, qui Yy 5 jurat c rraci. X. Explicat. Pr op. dam. ab Innoc. XI. jurat fine animo jfcrandi, &fineani- fi ex hoc juramento fequi deberet mo verbis fignificandi id, quod ju rat, fed fblum indicandi aliam rem difparatam, nonpeccet, venialiter. Quia Pontifex damnat, efie licitum, verbajuramentiproferreabsque ani- mo jurandr: hoc idem dicit praefens o »inio: ergo eft damnata. 77. Dtco quintb, non eft damna¬ ta opinio Sanchez in Sum. lib. 5. cap. jo. num. 8. Fagundez in Decaloc. tom. J. pracept. 2 . iib. 2 . cap. 9. num. 5. T>\2LWX.p.^.traB. 8 .refol. 17. Qui do¬ cent , quod, qui jurat cum animo ju- randi absque fntentione tamen fe obligandi ad juramentum , ad illud non teneatur; quia opinio damnata loquitur deeo, qui'jurat fine inten- tione jurandi, harc vero fblum de in- tentione obligationis. Attamen, licet hoc juramentum non obliget, erit faltem peccatum veniale;& mor- tale , ii eft juridieum , ut ftipra di- ftumjftL-' 78. Dico fexto, juramentum pro- miflorium fine intentione jurandi fa- ftum, erit peccatum mortale, fi de¬ lit veritas de prasfenti; fi vero haec adfit, erit peccatum venialc (ex- cepto femper juramento de Con- tradibus ) tale juramentum tamen non lobligat etiam poft damnatio- nem fic fentit cum S. Thoma, Caje- tano , 8f alijs R. P. Fr. Martinusa Torreciila/o/. ]66. num. 261. Et ra- tio eft ; qtiia juramentum fine in¬ tentione jurandi non eft juramen¬ tum: ergo non poteft aliquam obli- gationem inducere ; nihilominus, aliquod fcandalum , vel damnum tertij; obligaret in confdentia, ac etiam in foro externo ad illius exe- cutionem, ut dicit Lumbier obfen.% num. 209. P ROPOŠ IT IO XXVI. Damnata. Si quis vel falus , vel čaram alijs five in- terropatus , jive propria fponte , fivt reereationh caujh , jive quocumqw aliofne jure/ ,Je nonfeciffe aiiqu.il , quod reverdjteit , intelligendo in- trafealičpuid a Hud 3 quodnonfecit > vel aliam viam ab ea, in qua fecit) vel quodv;s aliud addiium ver um, rev er d non mentitur , nec ejl perju- rus. Propositio XXVII. damnata. Caufajujla utendihis amphibolofjsefi quoties id needfarium , aut utijeej ad faluiem corporis , ho norem > res famtliares tuendas 5 vel ad quemliltt ali um virtutif a dum , itaut veritu- tis occultatio cenfeatur tune erpe- diens ? &'Jludiojd. 75>?v Uppono primo pro meliori in- telligentiaharumPropofitio- num ( quce magnam in hominibus dodioribus explicandi difficultatem caufarunt) quod reftridiones men- tales, feu amphibologise tanquan> mendacia damnentur ; & fi addatur juramentum , pro perjurijs habean- tur. Ita dicit Propofitio 26. da« 1 " nata. uta: [c con pro vit Ikono 1 kie fir jM tur ex ?roba !o cafi Jlogiš i knull 80. f\s a itatur I tenial damne vero : fflente jui ar :rgo fi tritpe Stlevi tas, q to in pales tur pn iKntui major toncli Ii. D foi&ic ^•Lu Wre tem. rr opo \tisin beret inum J, ac > exe- erv.%, :vi. ve in- , five mqM quid j io in- i fecit j fecit, rum > ve rjti- VM Vitji) tileefi ' , rff en’W- expt- ri in- fitio- libus atem nen- |uam latur ieati' lam- ista. Fropo.fitio XXVII. Damnata. Uta: No« mentitur , nec eflberjurm ; n£ reftričtionibusuteretur: crgofo~ i[Confequenter in nullo cafu , nec pro vita, nec pr o honore , nec pro jtono temporali , aut alio .quocum- jijue fine licitum eft dičtisamphibolo- ■pjs, aut reftričHonibus ud : colligi- tur ex Propofitione 27. damnata. Probatur; quia mendacium in nul¬ lo cafu eft licitum ; atqui amphibo- llogiat habentur pro mendacijs : ergo anullo cafu ličita; erunt. 80. Suppono fecundo , quod, fi fuis amphibologia fine juramento katur, folum committat peccatum Jveniale non intervenlentej proximi jJamno , ficut eft mendacium. Si vero amphibologia fiat cum jura- mento, erit peccatum mortale : at- 3 ui amphibologia eft mendacium: crgo fi fiat cum juramento, femper critpeccatum mortale, five materia Stlevis, five gravis. Tota difficul- te, quod non fit peccatum , confi- litin cognofcendo , & decidendo, luales nam amphibologia; habean- torpro mendacijs, & ut tales dam- ®ntur , & quales non , quod pro tajori intelligentia in lequentibus to nclufionibusrefolvam. Prima Condufio. primo, inhis Propofitio- , nibus folum damnantur re- dftiones purč mentales: ita tenet jj*Lumbier, Filgueira, Hozes, & ‘Orrecilla lupra hanc Propofitio-' Et probaturex eodem textu r °pofitionis damnata;, qui dicit: Ji Wsintra } fi quisintrafe, velinter- la reftričlio interna , vel mentalis damnatur. Reftričtio mentalis di- citur tune, quanclonecverbisa;qui- vocis , nec alijs circumftantijs exte- rioribus fignificatur , fed folum re- ftričbo mentis habetur: v. g. furnjin- terrogatus , an hodie viderim Pe- trum, quemreveravidi; quiaautem eum mariifeftare nolo , dico : non vidi eum hodie , intelligendo intra me, non vidi; ut tibi eum manifefta- rem : hcec vocatur amphibologia, & reftridio pure mentalis, & inter¬ na; ha;c enim eft iila, qire ut men¬ dacium damnatur. Secmida Condufio. gaoj^ico fecundo reftričdones, vel amphibologia fonfibiles, & externce non damnantur in hac Pro¬ pofitione, ftc fontiunt DD. citati in conclufioneprscedenti. Rado eft; quia multoties eft licitum occultare veritatem, imo etiam ex obligatio- ne. v. g. quando Confeflarius inter- rogatur de aliquo peccato in Con- fdlione audito : atqui mendacium nunquam eft licitum : ergo debet dari aliquis modus pro occukanda veritate in multis cafibus. Subfii- mo,fedficeft, quodnon poflltfieri cum amphibologia mentali, cum fit mendacium : ergo debet fieri cum externa. g;. Etfiame qua;ratur,qua:nam dicatur amphibologia fenfibilis , vel externa ? Refpondeo, quod fitilla, qua; in ipfis verbis, vel circumftantijs tempo- ]6n Trači.X. Explicat. Prop. dam. ah, Innoccnt. Xl, temporis, loči, aut perlona:etičen- ro modus interrogandi , de quj- tisseperitur. 1 ' Pr o clariori inteliigentia harum reftričtionum externarum adverten- dumeft; dari verba ex /ea:quivoca, bus loquar in; quinta, & fextacon- *ficnc Tčrti a Conclufio. hoc eft , diverlas res fignificantia:: 84 TVčotertio, uti amphibologijb _ L Trmr ^ 1 ~ A—" rliim T-m-Kn V-g' tiare vox, Canis , eftaoguivoca, per quam intelligi poteft canis ter- refiris , marinus , & coelellis: haec vox, Gallus , eft £equivoca. qute figni- ficat Linum ih Gallia natum, & Gal- lum Gallinaceum : haec vox. Libra , eft:eequivoca, quae fignificat libram, vel bilancem, qua res ponderantur , &Jgnum coelefte : &hax:vox, pro- priitm , fignificat id, quodellpro- prium unius perlona:, 8e etiam ip lam perfonam: v g.- R digio fusinter- rsgatur, an Breviarium , q.u©dba- bet, fit illudidem,.quod ipfifuitda- tum ? Relpondet, non eftpropriumIpondeo affirm ativc intendendo ejus h*crelponfioeftaequivocajquiapo- pičturam:,: hicnon eft 'mendacium: taft (ignificare, quod non fit iclena;,, —-- qu«d8pfifuit anteadatum,poteftque • figni i'čare, quod nonhabeatlupra il- lud domkiium, vel proprietatem. Alii^voces lunt aequivocaeexpar- te perlona: eas pronunciantis : v. g, Confcilarius, qut interrogatur, an leiat , qcod Petrus flterit furatus o clo regales Joann i, & hoe feit ex confefiione. Relpondet , nelcio : Haecrelponfio fecundumje fignificat, quodnullomodo leiat: ledcircum- mod6concurratneceffitas, ftantia interrogationis, eam facit tia, quor neceflari6 debent adefle, & {x:quivocam. & quod fignificat, ne- hoc, ut fit ličit um; fi vero proferat 1 ' leio eo modo, quo tibi diccre pof- tur fine necdTitate, erit peccatufl 1 fem. Aliaverba facit eequivoca Poli- veirale: quiaquando juramenton° n tiča, Ironia,Euo-opelia&c. Alia ve- deeftveritas, neejuftitia, fedlbK" 11 ilifer« pecca boloj ut di> fi dum verba lunt aequivoca, & habent: duplicem fenfum, non eft mendacium , nec pro tali damnatur, fic Hozes, & cum ipfo Torrecilla hic, Scalij, quosillecitat/o/. 344. regal.1. num. t i 6. Et probatur.; quia men- tiri dicitur , quando verba menti norreonformantur, atqui ille, qui utitur amphiboIogiaaeqaivoca con- format verba fua menti : ergonon mentitur.. Minorprobatur.hoc ex- emplo fum inteiTOgatus:., an An- tonius fit ih mea doma ubi habeo unam piduram dieti’ Antonij, Re- P tum trus q lius, \ tare, j cio, q pro n ceffar raba j fignifi mo ve tempi lint d; te mu non ei diens Petru quia meaimens ihrelligit Antoniom depictum ,. & mea verba eam figni- fieantt;; cum enim lisec vox, Anto¬ ni u&, liimatur pro Antonio vero, & depiiio: ergo imamphibologiactqt>j- voca confbrmantur verba menti: confequent:er non eli mendacium. X). Ex hoc infertur, ouod tales amphibologice sequivocae ex /e, fieon- firmentur cum juramento , nullo modo habeantur propeccato , dum- 17-p dilcretiO) uti ve velita tempe togan net M tecills ptoba batce 1 iiones Inq derit Medic ^uam qui- :on- 3 gia: oca, n eft itur, i hic } ul.h nen- lenti qui eon- non :ex- An- ibeo Re- ejus um; ium gni- nto- qui- inti: i. ales :or.- ullo um- afli- ,ad •an- :um non um do, Propojitio XXVII. d d mn at a. [6 1 Jifcretio, vel neceflvtas, foliim eft illato : Cuftos camporum, ant invi- peccatum veniale, atqui in amphi- bologia cequivoca non deeft veritas, ut dixi, nec juftitia ,ut fuppono: er- go fi fola delit neceditas, erit tan- tiim peccatum veniale. 8(3. Infertur fecundo, quod, li Pe- trus qua?ratur indomo,uxor, vel fi- lius,velfervus, fi velint eum occul- tare, poflint refpondere fine menda- cio, quod Petrus domo exiverit, ac pro majori fide tribuenda, fi eft ne- ceffarium, poflint jurare; quia hatc verba doma exivit, funt a:quivoca, Sc' Ifignificant, qudd Petrus exi Veric do¬ move] pauloante, vel ante nuiltum tempus : ergo, fiper tnec. verba ve¬ lint dar e ad fignificandum,q u od an¬ te multum tempus domo exiverit y non erit mendacium , Iicžt alias au- diens decipiatur intelligendo per ea, Petrum actualiter non efledomi. Quarta Conclufio. i 7 .T)Ico quarte>, non eft: menda- cium, nec pro tali damnatur uti verbis amphibologicis, quando velftatus perfbnae, vel circumftantia temporis,vel loči,vel modus inter- fogandi ea faciunt ambigua: fic te- net Moya,Sanchez, &Hozes, Tor- recilla ubi[upr. regul. i. num. 7551. ptobatur eadem ratione , qua pro- batce funt duše praecedentes conclu- liones, & declaratur exempIo. Inquifitor interrogatur , an ceci- derit in Itium Tribunal Folanus : Medicus, aut Chirurgus, anfoemina ‘juam curant, fit infirma ex ftupro ei gilet, & eos cuftodiat. Omnespof- funt abfblutč refpondere,fe nefcire; qufa circumftantia perfonat reddit verba £tquivoca,&hocverbum, ne- fčio,fi pronunciatur ab aliacommu- ni perlona, fignificat, quod nullo modo illudfciat; fi vero pronuncia¬ tur ab Inquifitore, Medico, Chirur- go,&c. fignificat, quodnon fciat eo modo, quo illud dicere podit. Mercator interrogatur, quantum pro tali mercatura dederit; fi dedit pro illa ofto, refpondet , quod de¬ derit decem, cointelligendo expen- fas fačtas in vectura , vel quatenus unita eft eum alijs mercaturis: hlc non mentitur; quia ob circurnftan- tiam fui ofticip indiget refponfione »auivoca, ut veritas in fimilibus ca- fibus occultetur. 88- Judex interrogat teftem, vel reum non obfervando ordinem judi- cialem, vel non habendo ; femiple- nam probationem, vef in alio quo- ctimque cafti, quoteftis, vel reusli- citb occultare poteft veritatem; po- teffi refpondere teftis, auod nihil fciat de tali deličto; & reus, quod il¬ lud non commiierithaec enim re- fponfio lic abfolutb pronuntiata ob eireumftantiam illegitimationis, qua Judex interrogat. Fit ambigua, & fignificat; non fcio taliter, ut de- beam illud manifeftare. 8p. Ob eandem rationem poteft ille, qui fcitrem quamdam flib figil- Io, vel fecreto naturali, refponde¬ re, fe nefcire; imo, licet fit interro- Z z gatus $62 Tra fl. X. Explicat. gatus de ea in judicio, & Judex in- ftaret interrogando nuna feiat iHarn rem in fecreto, poteft refpondere, quod non feiat, ita exprefse Arago- nius2.2. f.70. art. i.fol. 373. §. Sed tjl duiiuni. 90. Confeffarius interrogat Poe- ilitentem, an habeat aliquid, de quo fe accufare poflet circa fextum prš¬ ce p tu m ; licet Pcenitens unum pec- catum contra illud habeat; quia ta- men ex ejus confeflione poffet Con- feffarius venire in cognitionem com- plicis; poteft Pcenitens relpondere, quod non habeat, de quo fe circa hoc prsceptum accufare poffet. 91. Ex dičtis infertur, quod itle, qui in omnibus dičtis cafibus , vel mufltis aliis fimiFbus ita ref^ondet, & juramento confirmat, peccet venia- liter, fi jurat abfcjuč neceffitate, nem- pe, quando ipfi daretur fides abfque additione juramenti; non erit ta- men mor tal e, niti deeffet juftitia; quia tune non deeritveritas,fed fo¬ lum diferetio, quod eft veniale. Quinta Co?2clufio. Ja.TAIco quinto, non eft menda- cium, nec damnatur ut tale, uti amphibologit; quia attentis le- gibus politiese hyperbolis,Eutrope- lia, Ironia, Parabola, Stalitefigurte Rhetoricte funt verce, licet fecundum rigorem verborumtalesnonfint. Ita Lumbier o&ferv. 8. n um. 236. Torre- cilla ubi [upr. regul. 3. num . 182. quia hsc amphibologia non eft interna, fe d externa, ut in fequentibus calibus videbitur. . dam.ctb Tnnccent.Xl, 93. Petrus dicit uni fuo amico: V. D. habeat me pr o fuo fervo,me fubjicio ad iplius pedes, poteft de mea perlona, Sčbonisdifponere, fi. cut de re fua propria Ste., hsc ver- ba in toto rigore accepta non funt vera; quia nec Petrus eft fervusfui amid, necfubjacet fuis pedibus; fed fecundum politicam funt vera, quia, qui haec profert, folum per ea defi- derat fignificare, quod fit promptus ad inferviendum fuo amico. 94. Joannes hal)et uiium equum, vel aliam rem, quam multum ulti¬ mat ; & dicit, pluris aeftimo hunc equum, quam omnia alia, quoe ha- beo : hs voces rigorofo modo funt falfte , quia Joannes plurrs aeftimat fuam confortem, filios, Patrem, vel fratres , quam equum: fed in fenlu hpperbolico funt vers; quia folum vult cum illis monftrare magnamse- ftimationem , quam habet de illo equo. ’ 9f .Francifcus dicit Antonio pair peri per ironiam, V. D., poteft cme¬ re hunc pretiofum tapetem, fiqui- dem pecunijs abundat: hoc in rigo¬ re ftippdfita paupertate Antonij eft falftim : fed cum illud dicat folum per ironiam, non eft mendacium. Ouatuor amici funt in hone- fta reereatione, unus eorum eftalj- quantum tenax, alij dicunt; Dorni- nus Folanus, qui eft fple-ndidus, & liberalis, nos invitabjt ad prandiu: ita loqui in rigore fuppofita condi' tione avaritis febječti, eft falfum: fed per ironiam, & eutropeli arn ’ p* fublev !oquc 97 * tollot tantr fečlus licet f til fei 'tilom operit (se ab mtur mode ljuam libti; cundi prude potlu: plifict 98 fopra ment peccc cedit , quia : ter ft defit »1 eft m tur, bo 1 aftiri fuo J dtut 1 r -• iico : >me ft de e, fi- ' ver« funt isfui ; fed quia, deli- iptus ram, sili¬ rane : ha- funt imat i, vel enlii ilum Tise- illo 32U: me- qui- igo- jeft lum n. me- ;aii- nni- .«! d:u: idi- im: im, qu3t Propofitio XXVII. Damnaia. pje permittit aliquod honeftum cationem , quam hm c verba habe- iiblevamen, eft verus hic modus bant; Quaji mendacia dix*.rimu$ , di- !oquendi. 97. Quatuor perfonra in invicem {ollotjuentes murmurant, & enar- rant modo hujus, modo alterms de- fettus; unus prrafentium timor atus, licet fit notum, quod ille , de quo jtft fermo, habeat tales defečftas,ni- lilominus' charitate motus eos co- loperit, dicendo,utab hac enarratio- ne abftineant; quia nullus prmfo- [mitur his dcieclibus implicatus: hoc modo in rigore, fuppofitk notitia mam habet hie timoratus de defe- ctibus lui proximi , eft falium; fe- cundum ehriftianitatem vero , Sc frudentiam, eft verum. Hoc modo folfunt alij multi fimiles cafusexem- plificari. 98. Ex diet is infertur, qiiod, fi in ftipra dičhis eafibus adhiberetur jiira- ttientum absque ncceftitate , effet peceatum veniale , fi vero cliet rie- ceffitas , nullum eflet peceatum^ juianonfiintjuramentafalfa : pari¬ ta fuppono , quod juramento non' defitjuflitia. Sexta Conclufio. S$.|)Ico fexto, uti metaphora ad occultandam veritatem non e ft tnendacium, neeprotali damna- | Ur > Šefic probatS. Auguftinusinli- fto contra mmdacium cap. ro. LIbi Jmrrnat, quod Jacob dicens Patri hojfaac, eumeffefuum primoge- ^turnElau, non fuerit mentitus ob , Sc metaphoricamfignifi- cit Sančtus omnes etiam parabola , ac figur A fiprficandarumquarur/ichmquz rzrv.m , qn& nonad proprietatem acci- piendafunt yfed in eit aliud ex aiio ejlin- teliigendurn , dicentur ejje mendacia , quod abfit oninind, &C. Cardenas- iii hac Propofit. cap, ra, n um. 4 6. 100. Multi homines fpirituales invitati ad comedendum cibos deli- catos hac doctrina inftructi relpon- dentabsque mendacio , tales cibos nocere eorum-laluti, fumendo hanc vocem falus metaphorice, Sc in quan- tum fignificat falutem fpiritualem. 1 o 1. Quraritur , quomodo fe de- beatgerere mulier , qura poft com- miflum adulterium cogitur k Marito ad facendum , utrum commiferit adulterium-? quia, fi fatetur, fe infa- mat, Sc fe exponitpericuiovitra, ad cujus confervationem jus habet; fii vero negat fe commififle; mentitur. 102. Relpondeo , quod in adeo urgenti vitra periculo poffit fe exime- re a maiiifeftatiorie fui deličti ctim metaphora, dicendo, quodnonad- ulteraverit; quia hoc verbiim adul- terare metaphorice fignificat com- mittere rdololatriatn , ut conftatex Ežechlele cap. 23. verf. 27. ubi lo- ouendo de idololatrijs Populi Hebrrai dicit: Qufa adulteratafunt , Š" fanguis in mamb ut earum , & cum idolisfuis forme at a funt. 103. Relpondeo fecundo,quod, utdixiin Conclufione 3. pollit fe exi- merera mairifeftatione, fi relpondeat Zz 2 verbis j 64. Traft. X. Explicat. Trop. dam. ab Inno c. XI. verbisaequivocis: v. g. Marituseam currat ; 8t fi eflet invitus , perhoc interrogat , an ipfi fregerit fidem; tamen Petrus non peccaretaccipien- poteftilla refpondere, non fregiha- do illam rem ; quia licet (it contr* bendo in mente fidem , quam ut voluntatemjoannis, nonefttamen Chriftianaprofitetur; quiahocver- contra voluntatem rationabilcm : bum, fides, eftcommunetamfidei ergoeodem modo difcurrendumeft Chriftiance, quam fidei conjugali. 104. Relpondeo tertio, qubd ad occukandam fiiam fragilitatem pod fitrefpondere: non commifiadulte- rium eo modo, quo (im obligata illud tibimanifeftare, utdixi num.% g. lo- quendo de tefte., St reo. Quia ficut judex non obfervando ordinem ju- dicialem non habet jus interrogandi, nec reus , vel teftis obligatur circa rem occultam re(pondere; fic Mari- tus non habet jus interrogandi, nec uxor fuum deiictum manifeftare te¬ ne tur, iop. Probatur ulterius noftra re- (ponfio, prudens interrogatio femper includit hanc conditionem , dicas mihi, utrum hoc feceris ca(u , quo podiš, Stdebeas mihi dicere ; St fic quando Confeflarius interrogatur; anfciat, quod Petrus fuerit furatus, interrogatio eft , an illud (ciat extra confeftionem : ergo etiam prudens refponfio habet inclufam eandem conditionem: non (cio illud eo mo¬ do, quopodim, St debeam tibi di¬ cere. 106. Confirmatur a paritate: Pe¬ trus in extrema necefiitate conftitu- tus accipit aliquam rem joanni: hic prudenter, St rationabiliter non de¬ bet efle invitus, quod Petrus (uac extremte necellitati de fuis bonis (uc- in noftro ca(u. 107. Francilcus durus in folutio- ne, petit ab Antonio mutuo centum Imperiales ; St Antonius confide- rando difficulter pofle (ua recupera- re, St neceflarium fore cum eo liti- gare, refpondet, non habeo tantum, quantum V. D. a me petit; in hoc cafu non mentitur Antonius, ut cum Sanchez , Palao , St alijs die t P. Torrecilla ubi fupr. num. 18. quia Francifčus petendo prudenter, & ra- tionabiliter ab Antonio hanc pecu- niam, petit cum hac conditione; ni- fi exinde ipfi aliquod damnum eve- nerit: Sc confequenter refponfio Antonij eft, non habeo in modo, quo tibi dare poflem fine meo incom- modo. 108. Et fi quis interrogaret, an uxor coačta a Mar ito podit jurare, Te non commififle adulterium : dico, quod(i illa relpondeat modišfupra- diclis, podit licitč jurare ; quia ju- ramentum eft licitum , quando nec juftitia, nec veritas , nec judicium deeft; (ed in hoc cafti, Se in modis fu- pradičtis non deeft aliqua haruffl conditionum: ergo Ste. 109. Ex dictis in his conclufioni* bus infertur , quod , qui amphibo- logice. loquitur , nifi fimul concur- rant cireumftantice officij, perfon£) eutro- cutr< Vel men’ metj mori do v nec c rij, r • rica f fedfi dum mor? phibs tiam ambi 110. rult, ptutr verb ejus v. g. Petn ton; cum ipfun hsec necel kito 1 cum tenti quod 5dic( Petri *ienc hoc tien- »ntra men cm: n eft itio- tum 'ide- era- liti- um, hoc :um : P. juia :ra- cu- ni- ve- i(io |U0 m- an fe :o, a- iu- ec m ii- rn ]• )- Propojitto XXVII. damnata. pij tutropelice, ironke, metaphorte Ste. Sanchez in %um. M. j. cap. 5. n. ij. Vel nifi fint verba ex [e cequivoca ) mentiatur: & fi juramento confir- metj, erit perjurus , peccabitque mortalitet-. Probatur* quia, quan- do verba non fant ex fe ceqtfivoca, jneccircumftantiaperfonae, veloffi- rij, necironia, vel alia figura Rheto- •ricafacit ea ambigua, funt mendacia: fcdficeft, quocf jurarefiipramenda- cium fit perjurium , & peccatum mortale : ergo etlam erit loqi.it am- phibologice, quanc!o verba non funt a/e acquivoca , nec ob circumftan- tiam vel aliam figuram Rhetoricam ambigua. Uvertentitf circapraxim , ufum Amphibologtd,. in pne. m. Advertendum eft fecundo, quod non fit opus , ut conceptus men tališ lit fpecificus, fed fufncit, ut fitgenericus, fingulariter inruftico, qui cumprcecifione non fcitoperari: fufficit enim , quod proferat verba , retinendo in mente intentionem, ea pronuntiandi inlenfu ipfi licito, vel juxta modum , qucm DD. docent, efie licitum. Eftetiamdočfrina San¬ chez, & Lea n dri a S. S. quos citat, fed non attentat fequi Lumbier Mi fupr..num 206. eam tamen fequitur cum eodem Sanchez , Suarez , & Palao ,Torrecilla ut>i. fupr.fol. ^2. num. 175. quod fequentibus exem- plis declaratur. 11 2. Petit aliquis h Foemina mu- quod, qui amphibologijsuti tuo quamdam fuppellečtilem, quam mit, debeat in mente habere concc- non poteft mutuo dare, vel quia fola ea indiget, vel quia rationabiliter du- eandem debere deteriorari, HO. /^Dvertendum eft primo ptumfenfuiproportionatum, in quo verba profert; alias mentiretur, quia cjus verba eflent contra mentem : '•g. fum interrogatus , an viderim Petrum , quem antecedenter vidi, ton autem modo , refpondeo, me 'um non vidifle intendendo , quod iprum nune non viderim: adhoc,ut tec refponfio non fit mendacium, toceflariumeft, quodficutmeaver- ba (olum dant adintelligendum, me 'um modo non vidifle , habeam in¬ tentionem cum illis fignificandi, bitat vel quia, fi mutuo daret, Maritus eam inereparet, Smimoribus totam ■conturbaret domum, quapropter refpondet, nonhabeotalem fuppel- lečlilem; ad hoc, uthaecrefponfio non fit mendacium , fufficit, quod illa intentionem habeat pronuncian- dihaccverbainfenfu,vel modo quem DD. docent efle licitum. Petrus, qui fcit aliquamremfub fe- cretonaturali, de eadem interroga- puod modo eum non viderim; quia tur, refpondet, nihil fcio de talite> ! 'Jicere intenderem, quod nunquam ad hoc, ut haz voces non lintmenda- Petrum viderim , committerem eium , fufficit, quod intendat eas Mendacium. Eft do&rina Thom* Z z 3 pro- ]66 Trači-. X. Explicat. Trop. dam. ab binoc. XI. profcrre in illo fenfii , in quo DD. eontra prsecbptum affirmativmn B! P docent quod ličite dicipoffit. manifeftandiveritatem,quandonou P- ii j. Maritus interrogat uxorem, habeturjufta caufa eam occultandi; [ff. utrum filius audiverit Samim , vel licčt modica caufa fufficiat, adhoc. i otrum domo exiverit, vel hoc, vel illud fecerit: & uxor ad evitandum dilguftum, quem timet debere oriri, fi fecundum mentem Mariti refpon- deret, quare ad impediendas diffen- fiones refpondet, non exivitex do- irio : ut htee refponfio excufetur a mendacio, |folum requiritur, ut uxor in mente intentionem concipiatlo- quendi in fenfii aConfeflario fibi pro- pofito, vel in quo dicunt DD. effe li- citumitaloqui. i i^^Ompendium in hoc para- v ""' grapho integrte dočhdnce fiiperius dictce. Reflnchones men- tales damnantur pro mendacijs,' & fiillis addatur jurafhentum, haben- turpro perjurio ; quanropter in nul- lo cafti pnrcbcari poffunt. Reflričlio- nes exterrtcenonfuntmendada, nec pro talibus damnantur. Reftričtio- nesext'ernoe‘fiint, velcj&anddverba- ix p'funt teqhWoca habentia dupli- cem fignificationem ; vel quando illafacit 'afnbfgilh circumflantia per- fome, officij: iroiila eutropefia , hy- perboles, \ c! mctaphorn. S ntre ad Mapifiratum , vel officiurn k pnbUcum promotm efi , poierit cutn n*, nejirrclime mentali pra.fi ar e jdt* rpeK‘-iumi cjuod de mandata Repd a fi- li ur miubitf jo/et exipi non habito rejpedu lico ad intentionem- ex’pentu , quii 1®* foto Unftnr fateri crimtn occulturn. tum 1 1 f. ?. * Mc Pronafitio,ut dicitLum- . t bier In exp!icat. latina , obfitV- g. nam. fblom efl veluti exem- *; plat diiarum Propofitionum antece- tum dentium: tam in hac , qukm in i" lS P ari ’ duabus prohibetur ufiis amphibolo* ens gite pure mentalis, non vero extef' V toffi Propojitio XXIX. damnata.' , Um ficut c um codem Lumbier dicit non P. Torrecilla hic fo/. 3-63. n. 273. & ioc' ^116. Ex hac, & relata do&rind ir, in Conclufione fexta Propofitionis & Ci antecedentis infertur, quochad evi- & fi tandam fiiam infamiam poterit ille, r ju- (juimuneribus, & recommendatio- itia, nibus confecutus eft aliquod offi- abs- cium , vel Magiftratdm, refpondere, cata vel jurare , cum metaphoris, vel em , Kjuivocatiordbus veritatem occul- iliud tando ; quia urgens necellTtas facit ifiat ilicitam metaphoram vel £equivoca- fed tionem : fed ftper veritatis manife- ■tm- llationem non eveniret notabilis in- funt famia, pro tune non effet licitum il- >ad- km occultare. um, Propositio XXIX. [][, Damnata. fijens mtim or avli eft caufa jufta Sa¬ mu- cramentorum adminijlrationem ft- •iuM wulandi, cum i^.F^Ico primo , per hanc Pro- "■ ri " pofitionemindicari, quod, uft II unus Haereticus Sacerdoti Catho- lico minaretur, nifi totum panern in non foro exiftentem confecret, le velle c um occidere ; in hoc cafu poffet im- Sacerdos proferre verba confecra- tv< iionis abfque intentione confecran- m- 'li; quod effet fimulare Sacramen- ce- tam, & haec affertio eft hi c damnata-; illis pariter damnatur, quod, fiPoeni- ilo- 'tns malbdilpofitusminaretur mor- :er- tem Confeffario, nifi eum abfolvat, Confeffarius verba ablolutio- nis proferre fine intentione ab- lolvendi. Et generaliter omnesfi- mulationes in Sacramentis; id eft, applicare formam line legitima in¬ tentione , eft damnatum. 11 g. Ex hoc infertur ’ quod , fi Pater minaretur fiae filire mortem , vel aliud gra-ve damnum, nifi nu- beret, non fit ipfi licitum contraherc externe Matrimonium conam Paro- eho, & teftibus fine animo fuum in illud pnebendi confenlum; quiahoc eflet fingere adminiftrationem Sac- ramenti Matrimonij: poffet tamen h?ec ex gravi metu contrahere cum vero confenfu, quantum eftexparte fiiajicet alias tale matrimonium effet nullum obimpedimentum dirimens metus, nec poffet confumari: fic cum Sanchez Torrecilla lupra hanc Propofitionem/i/.g.M 75. 09. Dicolecujrdo, non damna¬ tur opinio S. Thomas in 4. dift. 21. 7. 3. art. \ .-& 2 Suarez, & aliorum di- centium, quod Confeffarius, qui re- perit Poenitentem indilpofitum pro abfolutione , poftit luper eum face- re fignum Crucis , & dicere aliqua verba, quas non funtforma abfolu- tionis, ne circumftantes nullitatem abfblutionis advertant; ficFHgueira lupra hanc Propofitionem/o/. 146. §. Nežice 8f cum M Bernardo Hozes, Torrecilla/)/. 171. num, 29. §. Adverto , & ye7.tumquiahicnoneft fičtio Sacramenti , fiquidem verba formae non proferuntur : tum quia fic figiftum Confeffionis, & conler- vatio famae Poenitentis requirit. I2 Q.Ex \ Trači. X. Explicat. Prop. dam. ab hmoc. XI. r io* Ex hoc infertur, non dam- centium , effe licitum cum modem. nari opinionem , fecundum cjuam licitum eft adminiftrare Euchariftiam peccatori occulto puhlice eam pe~ tcnti, quando Sacerdoti aliquod gra- vc damnum minatur^ ficTorrecilla i 6 id.§. Advertofecundo , quia hicnon fingitur Sacramenti adminiftratio, fed adminiftratur verumSacramen- tum. (Ruando autem debeat negari communio peccatori puhlico, expli- cabom 2. part. hujuspraxis> trači. 13» cap. 5. p. 2. num. 74. P ROPOŠI Tl O XXX. Damnata.. Fas e Ji vir o honorato occidere invajorem, qui nititur calttimtiam inferre , Ji ali ter k&c ignominia vitari neejnit ' y idem cjmcjut dicendum , ft pni s im - pinoat ahpam , velfujle pet čuti at , & poji impadam alapam , ( 5 ° id um fujiis fugiat. 121 -TVco prirnb, duo funt conten- ^ ta , & damnata in hacPro- pofitione. Unum cit, quod, fi vir honoratus verbo injuriofo afhcere- tur , podit apprehendere gladium, Sc occidere eum , qui ipfi contume- liam, & injuriam intulit, (I aliter hcec ignominia evitari nequit. Quod eft falliffimum ; quia infamia, q.uam caufat contumelia, fufficienter ver- bis absque apprehenfione gladij re- farciri poteft : Ex hoc colligitur, 2 uod maneat damnata opinio Šoti, iovaruviae, Sc multorumaliorum, quos citat , Sc fequitur Leander a S.Stom. 5. trači. 2. difp. 14. q. 1. di- mine inculpata tutela occidere illum, quiproprium honorem contumelijs offendit. Sunt etiam aiice opiniones damnatoe , quos refert idem Lean¬ der ibid.p. 12. & q. 28. d'" ^.34.®* feq. &' in drfp. 14. 7.27. 28- &Jeq .Ut optirnč Filgueira dicit fupra hanc Propofitionemfol. 148.8:149. 122. Secunda pars contentain Propofitione manet etiam damnata, afferens , quod vir honoratus per- cuffusalapa, velfufte, aru n din e &’c. PercufTore fugiente poffit eum fequi, & occidere; quod etiam eft falfiili- mum ; tum qufa rixa ačluales per fugam percufioris fam ceffaruntrtum •quia etiam fecundum leges duelli per eandem ofFenforis fugam manetin- juriatus fatisfačtus de injuria ipfi illa- ta; verumqufdem eft, quod, fiag- greffbr fe fifterct ineodem loco non capiendo fugam , imo gauderet dc fatto, Sc rnjuriam continuare inten- deret, poffit offenfus eum occidere cum mochramine ir.culpatA tuttU\ nempe , fi non fubfit aliud medium ad fe defendendum ab injufto aggref- fbre. fta Lumbier oljerv. 9. num, 208. & Torrecilla fupra hanc Pro* polit./?/. 424, n. 27, Propositio XXXI- Damnata. Fegulariter occidere poffum fitrefflj r) conjervatione unius aurei. 123.TVC0 primo , in hacProp/ 1 ' tione damnata eft op in ‘° •ftatuens , quod, ti fur tnihi unli ^ ’ J a ureuW jure tliuc nifi ( re; < eft; iftir unui 12^ fetit line grav tani vene ret muli fu ne re« bi tum dicit re fi aure eft n hic c preh 1: (it p rem triur dam Tori nioc quiti de ui tribt ftur: ftirei do r t Tropofitio XXXII. Damnata. ijg •kr a- jureum furaretur , nec haberem venit, prafumitur, eum venire cum lum, jiiud medium eundem recuperandi nelijs aifi occifione, poflem illum occide- iones re; quod a ratione valde alienum aan- eft; quia vitahoministam parvinon 4. & iftimatur, quod podit tolli-propter e^.ut unumaureum. hanc i24.Dicofecundo,fihic aureusef- letitaneceflarius fuo Domino, quod itain fine illo deberetin extremam , vel mata, pravem necefiitatem incidere, vel 1 per- hunc aureum confervaret pro fol- e &c. jvendo debito: propter quod debe¬ tni, ret ad carcerem detrudi, ibique ilfiffi- multis permanere diebus;inhocca- s per fa non eflet peccatum eum occicle- :tum k cum moderamine inculpata t utehe. liper ItaTorrecillainPropofit.j etin- mm. 76. quia Propofitio damnata i dicit, regulariter efle licitum occide- fi a §‘ re furem pro confervatione unius 1 non aurei: atqui hic cafus propofitus non etde eftregularis, fed irregularis: ergo nten- (ii c Ca f u <; non e ft i n damnatione com- idere prehenfus. i2f. Dicoterti6,licetregulariter riiuffl (it peccatum mortale occidere fu- g re! ' r trn pro confervatione duorum,vel mm. triurn aureorum, hoc tamen non eft Pf°' damnatum;utcumM.Hozes dicit P. Torrecilla ubi fupr. n. 2 quia opi- nio damnata folum de uno aureo lo- quitur ; noftra conclufio vero non de uno, bene vero de duobus, vel tribus. ,• 1 26. Dicoquarto, fifur eflet no- " )0 ■ turnus, vel licet de die veniret, ve- ,in niret tamen armatus, ejufque inten- t '° ri0n patet; imo exmodo, quo determinatione occidendi; in hoc cafu non erit peccatum pravenire, & eum occidere cum moderamine inculpata tutels,licet fit foliimpro confervatione unius aurei. Itacum Hozes, TorrecilJa&< 5 / fupr.num. 80. & 8i- qtiia opinio damnata folum loquitur pro confervatione unius au • rei: ha'c vero pro confervatione vita. Propositio XXXII. Damnata. Non folum licitum ejl defendere drfen- [ione occifva , qua a&tt pofjidemus , fed etiam ad qud j m inchoatum ba- bemut , & qua nos poffeffuros fpe- rcimuf. 127. T-Tcec opinio dicebat, quod non folum poflim eum oc¬ cidere, qui injuflč bona mea ufur* pare vellet: v. g. domum, faculta- tes,pecunias &c. fed etiam, fi lega- tum, officium, vel beneficium ex munificentia alicujus amici me pot feflurum fperarem, poflim occidere quemcumque, qui confecutioni bo¬ ni fperati obftaret. Hac fecunda pars eft damnata, & rationabiliter ; quia nullus habet jus defendendi, quod fuum non eft, atqui id, quod fperat, non eft fuum, ergo non po- teftillud adualiter defendere, ma- xime occifione. Verum pro notitia primapartis, quam hac opinio fup- ponit: v.g. id, quod adualiter pot fidetur , poteft defendi occidendo eum cum moderamine inculpata tu- A a a tela Rjo T raft. X. Explicat. Trop. dam. ab Innoc. XI. cela:, quitentat furari quantitatem i a^.fAErtum fuitinter DD. quod excedentem umom aureum, videa- ^ nunquam fit licitum dire- tur explicatio Propofitionis antece- čte procurare abortum, quandofe. dentis. Propositio XXXIII. Damnata. Licitum ejl tamb&redi^ quarn legat ar io contra injujle impedientem , ne vel bareditiu adeatur , vel 'legatafiivan- tur , Je taliter defendere , fvcut Š" j us babenti in Cathedranl , vel pr agen¬ dam contra eorum pofjcjjtonem 'in¬ jujle impedientem. 128- J-JAEc Propofitio eft illatio prsecedentis ; tam una, quam altera erant Patris Amici tam. 5. difp. 36. fecl. 8- nv.m. t 31. & 132. dicentis, fperantem hrereditatem, legatum, Cathedram , vel Prteben- dampofle occidere dič/torum bono- rum coniecutionem injufte impe¬ dientem. Hoc juftillimfe dam natur, cum muka homicidia caulare poilrt, fiquidem quivis fibi perftsaueret, quod ejusPatruus, vel confangui- neusipfi in teftamento fit reličturus hanc, ve! illam Summam; & quod tus eft animatus : utr um autem fit licitum ante animatum fcetum, fuit varietas opinionum, & deprafenti jam eft improbabilis, & damnataopi- nio tanquam lčandalofa ftatuens, effe licitum foeminae ob timorem infa- mite, vel occifionis abortum fcetus inanimati procurare. 130. Dico primo , hicnon dara- natur, quod fit fceminae licitum in- direčfie procurare abortum fcetus inanimati; id eft, fiumere medicinas, balneis, & alijs uti remedijs, quarum neceflitatem habet pro i iia falute, licčt aliasprtcter intentionem abor¬ tus lequatur. Ita cum Lumbier Tor- recilla bicfol. 423. num, 5-7, quiaPro- pofitio damnata loquebatur de timo- reinfamite, vel mortisprovenientc utr extrinfeco : h»c autem loquif:ur, quando foetus eft aggrefibr, qui d intrinfeco intentat Matri mortem. 131. Dicofecundo, nequedam- natur , quod licitum fit confulert foemins gravidte fe fe occidere pa- alius exfulpicione tentaret etim pri- ratse , ut potius fibi proeuret abor- vare grada, Cathedra, vel Prteben- tum. Sic tenet cum Hozes P. Tor- da , poflet omnes occidere, quos recilla ubijitpr. n. sji.&fej. Qg J putat, debere confequi id, quod ipfe opinio damnata loquitur de procu- Iperabat. ratione abortus, hic vero de conli- Pununcmn vvv W H°: tum etiam, quia licitum eft d^c ^ A A.XvllV . confilium ad minus malum illi 5 9 UI eft determinatus ad majus : msj uS malumeft, quodfoeminaieoccidab Damnata Licet procurare abortum ante anima¬ tum fatum , ne puella deprehenfa gravida occidatur, aut infametur. Vide: )H‘ Pri fileti tpu 1 ni etn m abi ■D-' quia tis, v ibor | fc ju uter< tur, tem tura gisa mor •egi' P E hrt J 33 & cum ejus morte etiam pereat foe¬ tus, quam fcetus folus : ergo ^ c ’ n Vide*' ten nes exi Na qui 29. tat quod dire- 3 fcE- m fit , fuit :fenti topi- efle infa- EtUS !am- nin- Etus nas, rum ute, bor- Tor- ?ro- mo- :ntc tur, li A jm- lere pa- ior- 'or- |ub cu- n(T are qui Jus lat, 'ce- ')Do- egan- inde : inura ifer- i non inve- alijs 0 fa- um; lem- itur. :l i. rrc- 'UM iam t in !i am da- :ra- te- us, tr* im ni- ;a- il- i. S- > 1 \» Propojitio XXXVII . Damnata . ^ 7 / pinferripoflTt,nonefleverifimile, penfare, quando ConfefTarius pius, pod velit iuaSanctitas Confeflario dočtus , & prudens judicat falarium prohibere dičtarum compenfatio- efle modicum refpe&u famulatus. numexamen, & judicium Eequalita- Haec funt formalia verba , quce Fil- tisinterlaborem , & pretium fervo- gueirae attribuo, ut videri poteft in rum,utiprohibetiftis,nefintJudices numeroi^^. Sedficeft, quodhoc inpropriacaufa. idem dicat Filgueira in loco, inquo Imd: illi, qui fundarunt dietam eumeito, ubidicit; Sedlicethacom- fententiam, ( quam Lumbier, & ego ni a ver a fine, hodteque indubitata,for- iicimus comprehendi in dieta cen- fitan alicu : non improbabile vi de tur , dr* iira ) refpondebunt ad primam ra- egoquoque DoBorum hominumjudicio nullum fervum fiubmitto, non effe contra cenfiuram In- no centi anam , quodfamuli, & famulet domejlic ce pojfint ocenite herisfnisfiur- ripere ad compenfiandam operamfitam, cjitd. ejl major fialario , quod recipiunt , dummodo hanc majoritatem, & excef- noncin Goreli x ; roluntarič confentire , ut detur mi¬ nus falarium jufto, & ordinario, fal- tem infimo : & ad fecundam ratio- Kmdicent, quod, licetopinioSoti, Navarri, Rebeli, Villalobos, & alio- tumfitprobabiliflima, pari ter & illa, fum ( attende ) ipfi non judicent, ipfi quam ego fequor ; hoc tamen non non ajliment, ipfi. demum non li- impedit, quin contrarium fitproba- brent , &c. IdcircS attentis circum- 'ikinjbro confcientia refpečtu vendi- Jlantijsperfionarum, negotiorum, Ubo- toris, & magisrefpečfu fervi inprrn- ičnti cafu: ufiqus modo dixit Torrecilla, tune vero ego . 139. Fateor , quod nec dočtus filgueira, nec R. P. Torrecilla abfb- « aflerant, quod fervi poflint fibi ris, & fia/arij poterit aliquando Confefi- farius doBus, prudens, ac pius inforo anima aliquam compenfiationem L‘ami¬ ni tenti permittere , ut opera , & fiala . rium in ap uit ate confiflant. Quibus in verbis, ut clarum eft, vult dicere, tompenfare , quando ConfefTarius quod fervi poflint fibi compenfare, dočtus, 8t pius judicat eflelicitum; quando dočtus, & pius ConfefTarius fed folum , quod dicant, hoc non fic judicat: ergo nihil dočto Fil- Ce contra damnationem Innocen- gueirte attribuo , quod fblus non šj. Vcrum nec ego aliud illis impu- dicat. to; fiquidemillud, quoddico, eft, 140. Et ex hocevidentercogno- °,Uoddočtus Filgueira velit judicium fci poterit,quodnec R.P. Torrecil- ferre, folum damnari, famulos, & Ice attribuam quidquam, quod ipfe- f»mulas poffe fibi compenfare, quan- met non dicat 3 liquidem meum af- 'lo illi foli juaicant fiium laborem fertum eft, quod Torrecilla in con- ttcedere falarium , quod recipiunt, clufione dičtumFilgueira? ponat; 6e vero damnari, poffe fibi com- quod diftum Filgueine inclinet ad A a a 3 opiniO’ jj \ Traci. X. Explicat. Pr op. dam. ab Innoc. XI. opinionem, quod non damnetur, redila: Eccenune, an appareat, hcec fervos poffe fibi compenfare,quan- do Confeffarius dočtus,& pius judi- cat effe licltum.• ergo dico, Torre- cillam pariteradhoc inclinare,quod non damnetur, fervos poffe fibi com- penfare , quando Confeffarius do- dus, & pius judicat eflfe licitum. Quodenim Torrecillahoc dicat,fo- lus in fupra relatis, & in loco, ubi eum fuperius cito, fatetur, uti vide- re poterit ille, qui defiderat. 141. Dixi etiam, quod videatur, Torrecillam fequi fol. ^.(inprima impreflione ) conci. 1. num. 21. limitationem, eum qua opinionem de compenfatione fervorum prote- go. Et quodhoc ut verum, conftat ex verbis fequentibus, politis adičto Torrecilla loco citato: ( & deinde, ouia, ut manet dičtum in fecundo fuppofito, & dočlrina plana, quod Dominus damnum inferret fervo 'dando ei minus falarium infimo: fed fic e(l, ex fuppofitione , quod Dominus fervo manifeftum grava- rnen inferret fecundum judicium non interelfati dočti, pii, & pru- dentis Confeffarij& quod fervus defečtu alterius famulatus , aut ob alios refpečtus eidem famulari de- beret,aut interveniret timor,vio- lentia, refpečtus, aut preces tequi- valentes violentke, aut fimilia, non videtur verifimile, velle Suam San- čdtatemdamnare, qu6dhuic Con¬ feffarius permittat in foro confcien- tiae compenfationem tališ damni, & injuftitiae; ergo, čkc.j hucufque T or- verba fequi limitationem, eum qua opinionem de compenfatione fer¬ vorum refero. Et quod P. Torre¬ cilla dicatharc verba adinferendam fliam confequentiam, vel ob aliquid aliud, parum refert,dummodo ve- rificetur, quodfintfua, &hocfolum eft id , quod ipfi attribuo : ex quo evidenter cognofcitur, me needo- čto Filgueira:, nec R. P. Torrecilk quidquam adfcribere, quod ipfimet non dicant. 142. Pariter R. P. Torrecilla di- cit m numsro 57. relato,meas ratio- nes nihil probare contra opinantem, fententiam, quae fervis compenfado- nem permittit,quando Confeffarius dočtus, & pius judicat, non effe con¬ tra cenfuram Innocentij; Hocenira eft verum ; quia nunquam tentavi probare quidquam contra hunc: be- ne vero contra fententiam dicen- tem, effe licitum fervis fibi compen- fare, quando Confeffarius dodus, & pius fic judicat. lltram autem contra hoc aliquid, vel nihil probent mete rationes, cognofcet, qui earum gravitatem conliderabit. 14j. P. Torrecilla in num■ folvit rationes, quibus num. 158" meum affertum probo. Ad meaffl primam rationem refpondet, nullura fervum confendre voluntarič, quo^ ipfi detur minus falarium iufto, & or ' dinario , faltem infimo. Ad h 0< ; Refpondeo, me non dixiffe, fi voluntarič in hoc confentiant, V £ , non; meum aflumptum fuit, qujr cafu 1 habe enim ditio: cere quan parit' fervi iariu quar (itioi eft n R 1 ( eodc dum do i refpi fenti tur. fio 1 quo nuit ne\ con riur doč con nen tam qua can re, tiur nuii I fpo vis fuit prc Propojitio XXXVII . Damnata. /77 jj ca fu, quo fervis violentia inferetur, etiam eft probabile in prtefenti ca- ’ haberet locum compenfatio; valdč fu. Nonimpugno, anfitprobabile, p er enim diverfum eft abfolutum a con- vel non, fed relinquo, ut id librent 3rre _ jditionato; magna diverfitas eft di- do tli ad confpeclum cenfurae Papas [C l am cere: nune eft dies, & aflirmare: InnocentijXI. quid (juando fol lucebit, erit dies: ergo 144. Dico fecundo, quandoDo- 5 ve _ pariter vaide diverlum eft aflirmare: mini famulo, vel famuice non dant )lum krvi non conlentiunt in minus fa- neceffarium alimentum ad le con- q U0 larium, quod eft dičfumTorrecillae: grud fuftentandum, poffunt occulte )( | 0 _ num. 29. Et ego čredo in [ne , on- f ur. Quia voluntarium eji d princi- inprimaimprejfione, licet pofteacum rim f‘° intrinfeco cognofcente fingula. Ex Hozes, citando me, fe conformet :avi tjuo ficarguo; Servus cognofcit te- mete affertioni feclufo metu in fua be- nuitatem lili falarij, & confentit fi- imprejfione fecunda fol. 312.[ud n um. en- ne violentia ad infervienuum: ergo 80. Ego vero nullum haberem feru- en- confentit, ut ipii detur minus fala- pulum fupra hunc cafum fuppofito, us, tium; vel faltem ita debet judicare quod fervis lufficiens alimenti! non em doftus, & prudens Confeflarius; & praeberetur, Quia Propofitio dam- :nt confequenter etiam juxta opinio- nata loquitur de falario : atqui fub im nem, quae dicit, non efle damna- nomine falarij non intelligitur ali- tam fervorum compenfationem, mentum, ergo &c. Minor conftat '8* Ruando Confeffarij eam licere judi- ex modo communi, quo fervi cum :8* cant, non poterunt fibi compenfa- Dominiš conveniunt ratione pecu- im fe, quando fine violentia confen- nim, veftium, & ali aru m rerurn; & ra tiunt in famulatum habita notitia te- alimentum fiipponitur, quafi res jam id nuitatis falarij- neceflario ftabilita. Deinde;quia, r ' Ad meam fecundam rationem re- quamvis fiat pačfum de alimento, & f Ipondet dočfiftimus Torrecilla, qua- hoc titulo falarij tribuatur , debet 'I ds opinio a me relata, quce etiam intelligi de alimento neceflario: er- 1 fuit Šoti, Navarri, Villalobos fit go, quando eft neceffarium, poterit ‘ Pnobabiliflima; contrarium tamen fervus fibi compenfare. Et confir- matur: 1 Trači. X. Explicat. Prop. dam. ab Innoc. XI. matur: fi enim Dominus non fol- furando unum acum nullum dam- veret fervo debitum falarium, abs- num ipfi infert , craflina die autern que omni dubio poteft fervus clam perdendo alias acus , quashabuit, accipere illam portionem , quam furtumhujusacusipficaufatnotabi- Dominusaufertdefblutione,ablque le damnum ; in hoc cafu ufurpatio tranfgreftione Decreti Sua: Sančti- fuitfblumculpa leviš, retentiovero tatis, dicit R. P. Torrecilla ubi fupr, num. 17. & eft res certa: ergo eti am, quando fervo alimentum necefla- rium non daretur ; (it hoc deinde fub nomineJiipendij, velnon. Ctete- rum, quod fcitu neceffarium eft cir- ca materiam compenfationis,dičtum eft in feptimo trači, 7. cap.^.part.j, num■ 61. dr feq. ubi videri poteft. PROPOSITIO XXXVIII. Damnata. Kom tenetur quisfubpanopeccati mor- talis rejiituere quod ablatum eft p er pauca furta , quantumcitmque [it m apna fumma totalis. 145-. TAlIo in materia de parvulis ■*" furtis confiderari poflunt: primumeft, culpafurti, autpriinte ufurpationis : fecundum eft pecca- tumretentionis, aut omilno reftitu- tionis. Et quamvis retentio ut plu- rimum fit una continuata ufurpatio; elttamen compatibile , quod in ac- ceptionerei alienae non fit culpa,be- neveroinejufdem retentione; ufur- patio enim eft peccatum veniale, re¬ tentio veromortale, utpatetinillo, qui rem aliquam invenit, in cujus acceptione non peccavit , fi autern pofteaDominum illius fciat, peccabit eam retinendo contra ejus volunta- tem : Et in illo , qui hodie fartori peccatum mortale. Confirmatur ha*c dočtrina cum eadem parvulo- rum furtorum materia, in quaulti- mum furtum, quod pervenit ad con- ftituendam materiam gravem, non eft peccatum mortale , quando fur hocultimum parvulum furtum abs- que recordatione pracedentium committit. ItacommuniterTheo- logi apud Moyam trači, 4. difp. 4. §• 1. num. t. Et hoc non obflante, qui commifit haec parvula furta, & recordatur illorum , obligatur fub peccato mortali ad reftitutionem: ergo eft compatibile: quod retentio fit peccatum mortale , non autern prima ufurpatio, 146. Hoc fuppofito , dico primo, Propofitio damnata non loquitur de peccato , quod committitur res parvas furando, quarerelinquocum fua probabilitate varias opiniones, quas DD. circa hoc tuentur,& alias a me relatas fupr a 7. t‘i aceptum caft 2. Videantur ibi. Hcec damnatio folum loquitur de culpa non rent' tuendi id, quod per parvula furta ab- latum eft. Ita Torrecilla citando me in 2. impreffione fol. z^.num. Jo- Conftat ex eodemtextuPropofit 10 ' nis damnatte , qua* dicebat , n ® n adefle obligationem gravem re> •' tuendi per parvula furta ablaturn 1 r 1 quaffl' quarr nent ufurp fit ftr ratio H lemi quan 'no, runti citati M done opini Dian tmd, vam que2 citat num Pfr 1 bilei quai rian- cbli pecc ven : ni c quse teri; duo tior lum reft eft; abl; lun obl prefsi dam- Jtem buit, itabi- patio vero latur tulo- tulti- eon- non o fur abs- tium heo- 4 - §• nte, i, & liib era: ntio tem mo, rde res ;um les, ilias «/• atio ;fti- ab- ido i8< :io- on (Ji- r I Propofitio XXXVIII. Damnata. ^77 ^tiamvis quantitas fitnotabilis, fine Quod vero hsec opinio nonfitdam- (nentione a!iqua de culpa primarise nata , probatur ; quia Propofitio ufurpationis: ergo cum damnatio damnata aflerebat, non effe obli- (it ftritfte interpretanda , non erit gationem gravem reftituendi fum- ratio eam extendendi ad id, quod ex- mam confider abilem; h tre vero tan- prefsčnondicit. ' tum de levi, quoe remanet, loquitur: 147. Dico fecundo , cafiis con- ergo &c. iemnationis non folum intelligitur, quando illte parvitates uni fbli Domi¬ no, fed etiam quando multis aufe- runtur, ut dietam eft in loco fupra citatov. 148. Dico tertio, inhacPropofi- tione damnata non comprehenditur opinio Sanchez in Sum. lib. 7. cap. 21. Diana: 1 .part. traB. 6. refol. 24. §. No- Imdum , qui citat Aragonium, Na- varrum , & alios, nec opinio Vaft quez, Fagundez, & aliorum quos citat,&fequitur Moya ubi[upra §. 3. «», 13. qui dicunt, quod illi, qui per parvula furta ufurparunt nota- bilem quantitatem , fi reftituant puantitatem conftituentem mate- riam gravem, non remaneant cum 1 cbligatione eseterum reftituendi fub peceato mortali , fed folum fub veniali: v. g. Petrus eft furatus Joan- M ofto regales per parvula furta, quac,ut fuppono , conftituunt ma- ttriam gravem : fi deinde reftituat duos regales , eximitur ab obliga- done reftituendi fub mortali, & fo- fub veniali manet obligatus ad re ftitutionem aliorum fex. Ratio e ft; quia fex regales per parvula furta ®Hati uni viro utcumque divitinon materia gravis : ergo non erit °°ligatio gravis illos reftituendi. 149. Dico quarto, neoue hic dam- natur opinio Diana: ubi [upra , quod ad hoc, ut parvula furta conftituant materiam gravem, requiratur duplo major quantitas illa, qute fiifliceret, fi furriperetur tota fimul;& fi furri- piatur multis, etiam major requiritur quantitas, quam fi furriperetur uni. nec opinio, quam ipfe Diana refert ubi J,'upra , damnata eft, quod par¬ vula furta non conftituant materiam gravem, quando non continuantur moraliter. Ita Torrecilla citando m tubi [upr.fol, 326. num. 2f. S" 26. nec opinio, quam cum Sanchez de- fendit Diana ubi [upr . rejo/. 34. & Moya ubi'[npr. n. 14. & alij, quod furta fervorum, & filiorum familias de rebus comeftibiiibus non conti- nuata non conftituant materiam gravem , iicčt haberent animum continuandi dieta parvula furta , quanao hx reculse folum procome- ftione accipiuntur. Torrecilla ci¬ tando me ubi [upra num. 30. Aliud eflet, fi fimiles res ad ven- dendum, vel dandurn alijs furaren- tur; quia tune moraliter unitte con- ftituerent materiam gravem. Ra¬ tio horum omnium eft; quia opinio damnata ajebat, quod etiam fuppo- fita materia gravi nulla eflet refti- B b b tutionis Trači. X. Explicat. Trop. dam. ab Innoc. XI. tudonis obligatio abfque decifione, 172. Dicotertio, inhocDecreto quando, vel quomodo verificaretur, Sua San&itas non determinat, nec hancmateriameflegravem.velnon. definit, quod ille, qui pratbet con- de hoclolo, non vero de primo lo quuntur opiniones relatat. C-jetera ad parvula furta Ipečfcantia explicui fiipra trati. 7. cap. 2. n. 12. cT /ep. quare hic omitto. Propositio XXXIX. Damnata. Quj alinm movet , ant inducit ad in- ferendum grave damnum. tertio non tene tur ad reJUtutionem Ulita damni iEati. iy °.TV C0 primo, in Propofitionc hac damnatur , eum non efTe obligatum adreftitutionem, qui cortfilio, aut ftlio modo movet ali- quem adinferendum Proximo grave damnum. Quod eft falfrftimurn ; quia non fblum caufa phyfice dam- nificans , fed etiam moraliter con- currens ad furtum tanquam caufa ef- ficax obligatur ad reftitutionem ; quare pr o exp 3 icatione caularum moralium Theologi hos verfus po- iuernnt. Jufiio , confilium , confenfns , &c. qui videri poflunt/«/>ra inDe- calog. traB. 8- 4* 1 f 1. Dico fecundo, non fblum in materia bonorum fortuna?,fed etiam farme, & honoris obligatur adrefti¬ tutionem, qui efficaciter induxitad detračlionem , vel contumeliam; quia cequaliter tam oftcndendo fa- mara, vel honorem, quam auferen- do rem alienam violavit juftitiam. filium , aut inducit ad furtum, fit obligatus, ut caufa primaria, adre¬ ftitutionem : imo primo obligatur ille, qui rem ablatampoflidet, &ea utitur : fecundo ille qui imperavit, & demum qui prarbuit confilium, laudavit, & approbavit &c. quia Propofitio damnata dicebat, quod inducens non teneatur ad prdinem reftitutionis. 1 f 5. Dico quarto, Adhoc, ut in¬ ducens teneatur ad reftitutionem, eft neceflarium, ut damnum fecu- tum lit contra juftitiam. Ita Tor- recilla fupra bane Propofit. fol. 31 p n um. 2 J. nec fufificit, quod damnum lit contra charitatem , aut alias vir- tutes. :Pvatioeft, quia etiam ipfemet damnificans non obligatur ad refti- tutione, nili gravamen contra jufti¬ tiam inferat: ergo muko minus ille, qui inducit. ii' 4 - Ex hocinfertur, quod, qui alteri confilium prmbet, ut fornice- tur, aut non audiat Sacrurn, non obligetur ad reftitutionem. fecundo fcquitur , quod, qui precibus, aut fuafionibus induxit Petrum volen- tem legatum, hsereditatem, velof- ftcium Joanni gratis relinquere, ut relinquat uni alteri, non teneatui Joanni reftituere quidquam; quia a< talia bona nullum habuit jus. Torrecilla ibi num. 22. 25. & Si vero fraude, dolo, aut violeno* induxitPetrum, nehate dona Joann tribueret, I Propofitio XL. damnata, / 7 y tribueret, obligareturadreftitutio- PROPOSITIO XL. damnata. Contra&tts Mohatra licitut ejf,etiattire- fpeBu eju0emperfona , & cum con- nem, ut eft commuuisinterDD.vi deaturDian. part. 3. traB. 6. refol. ip, 34. quialicčt Joannesnon ha- beat jus ad illa bona, habet tamen, neullus fraude, aut dolo' impediat largitionem doni fibi preparati : . ergo, qui fimilibus medijs id impedit, peccat contra juftitiam cum reftitu- tionis obligatione. Vide fiipra dičta traB.j. cap. 4. nnm. 56. traBfi retrovcnditionispravic inito , cum inUntione lucri. x j-tf.TAlco primo,Contračlus Mo- ^ hatra dicitur, quando Mer¬ cator vendit mercem emptori cum pačto, ut ftatim eam ipfi retroven- 15f. Dicoquinto, adhoc, utin- datpretio infimo, Iicet eandememe- rit a mcrcatore pretio medio , vel {upremo: v. g. Mercator mercem vendit, quinque vel fex florenis, qui funt pretium medium, Stlupremum, 8e eamemit ab eodem emptore qua- tuor florenis, quod eft pretium in- fimum. Et hic contra&us juftillimž: ih'hac Propofitione damnatur: tum ducens ad damnum obligeturadre- ftitutionem. requiritur, ut indučtio lit caufa efficax dieti damni; id eft, ut iaductus per induftionem alterius moveatur. ne Torrecilla ul>i[upra um. 46 .. fi enim per ejus indučlio- nem no n movetur, damnum ejim- putari non debet, Ex hoc infertur, quod, fi inductus quia eft in teiniquus ; tum quia mul- ]am erat determinatus ad inferen- dum damnum, indučtornon tenea- tur ad reftitutionem; quia non fuit caufa efficax. Ob eandem rationem, iiille, qui jubendo, aut confilium pnebendo induxit ad damnum, po- ftea retradiet jtiflionern, vel conli- iium datum , & perfuadeat efficaci- terad iuum poffe indučto contra- rium, ut defiftat ab inferendo da- mno ; & tamen hoc non obftante illud patravit, non teneatur ad re- flitutionem, Iicet antecedentereum induxeri’t. Videatur hoc, ficaliaco- tollaria in R. P. F. Martino de Tor¬ recilla ubi Jupr.n .43.; & illud, cjiiod' ^ixifuprajr dentiaj paftum vero inire eft contra tarionem intrinfecam mutui : ergo jr: u ftra: Prxterea, quia hoc pačtum, iat Velonus, licet non fit ex titulo jufti- e ’ !l $, fed gratitudinis , tamen refpe- V' di y e ad hominesingenuos eft ftričbfi Jl ' *i®um vinculum ; Sc homo hono- ut r atus magis cavet, ne incurrat ali- il ' ingratitudinis notam, quam, , ^ folvat debitum exjuftitia; dequo ie Vfficientem nobis dat experientia 11 j dobationem. pačtononeritufura, quod mutuans a mutuatario aliquid fperet, vel in- tentionem habeat eum incitandi ad aliquid ipfi dandum ultra fortem ex mera grada , & benevolentia , fic fentit eum Lumbier Torrecilla fupra hanc Iropojit. fol, 28+ • rt- 2. Š" 4. quia hi c folum damnatur exigerealiquid ultra lortem tanquam debitum ex benevolentia, quod multum differt a fola fpe, defiderio, & intentione. Exhocinfertur, quod, fimutua- tarius aliquid ultra fortem mutuanti daret, non tanquam debitum vi gra¬ titudinis, fed mere gratis, nonpec- caret contra hanc damnationem nec mutuatarius dando , nec mutuans recipiendo; id enim confideratur folum tanquam effečtus liberalitatis mutuatari). 164. Dicotertio, non damnatur opinio , quod fit licitum mutuare cum pačto reciproci mutui de prie- fenti: v. g. joannes dans mutuo An¬ tonio fo. Coronatos, poteft ab An¬ tonio petere, ut ipfi de prasfenti f o. menfuras frumenti remutuet, Sic fentit P. Torrecilla uli fupra fol. 285. num. 8. Et rado eft ; quia quod eft damnatum, eft exigere ultra fortem aliquam rem pretio Eeftimabilem : ergo in hac Propofit. hoc noncom- prehenditur , quando mutuum de prtefenti non eft pretio aeftimabile, fed non eft pretio aftlimabile : er¬ go , &c. Subfumptum nfinoris pro- bo; quiapropter mutuum nihil exigi poteft ultra fortem : ergo mutuum B b b 3 non I 3$2 Trači. X. Explicat. Prop. dam. ab hinot. XI. non eft pretio teftimabile: darevero damentum, faci!6queconvincitur* mutuo cum pafto , ut tempere £u- — : - J -- ! -— * — • - ’ turo mutuatariusremutuet, erftulu- quia ipd impomtur onus pretio ra seftimabile : v. g. ut pro tali tempore iitpromptusad mutuo dandum. Vi- deatur Diana part. 2, traB. 8. refol.. 59. & 60. Pr o po s 1 t 1 o XLIIL Damnata. quia mendacium in re gravi eftin- trinlecčmalum , & peccatum mor- tale, in nul!oque calu cohoneftabile: atqqi Proximo faifum crimenimpo- nere, quo ejus authoritas profterna- tur, eft mendacium in re gravi: ergo erit peccatum mortale. 1 66. Dico fecundo , non dam- nanturdocbrina; a me relata in Dia- logočrač?. 8- cap. 4. quodper modura fedef nam t ttus L natur rerbc min tueir; K Hi &T< Obilni non nifi veniale jit detrahentis compenfationis poflim de Proximo, iuiBoritatem miftnam fibi noxiam quide me murmuravit, aliquodve faljo crimine zli dere. Propositio XLIV. Damnata. Ij .<5 koc d IJ M rumdeli&um dicere, ita tamen, ut hoc medium lit unieum ad recupe- randum meum honorem: Videlo- eumeitatum. K atio eft; quiaPro- Vrobabik efl non peccare mortalittr , politio damnata loquitur de impofi- qui imponitfaifum crimen alicui , ut tione defičli fallr, noffravero dočlri- fuam juftitiam , &' honorem defen- nade rrranifeftatione deličli veri. dat. Etfi hoc non fit probabile , vix 1Ž7. Dico tertio, neque damna- itttd. erit opinio probabilis in Theo- turopinioLedij,. Vafenzse, Stalio- logfa. ižp.. n ic° primo, id, quod dice- ^ bant Autftores harum opi- nionum (quarum primam tenuit Banez, & fecundam Joannes de Cro¬ ce, Ledeftna., & ali) apud Dianam , [part. J. traB. 5. refol. 4. Etid, quod inhis reprobatur, eft , quod, fi Pe- trus vir alicujus authoritatis raurmir- raret contra Joannem , aut ei ali- quam inferret calumniam , poflet joannes Petro aliquod crimen fal- lum imponere, ut hoc modo fuam famam aut honorem recuperaret, & hoc eflet tantum peccatum: veniale: rum dicentium, effe licitum Advo- cato - , aut reo invalidare teftem, eumque infamare manifeffando ali- quod occuftum ejus deličhim ve- rum. Ratio eft; quia opinionesdam- natarfoepinntur de deličto falfo, autem de vera. rž g. Ad hoc autem, ut hodit li- citum , debent concurrerequatuor conditiones. Pri m a utteftisnon fit violentatus,. led voluntarius: ' e ' ctmcla, utfolumilli defečtus, quj a ihfamandam- teftificantis authorit^' tem ccrnducunt, aperiantur: v.g- quodfitmendax , aut quod al>j sVI ' Dre m Ur, Ur efi len fr P( lat, fOl fr Tei me % *»on ; lis in’ quce dodrina prceter quam, quodfit cibus fuerit perfurus , Št c. T ertI ^ c j periculofiflima, nullum habet fun- utreus non habeat aliud medium k) 'ffius tonic, (t " Tropojltio X L V. & X f*VI. damnat*. citurj eft in- mor- abile: impo- terna- :ergo Jdefendendum : quarta, ut dam mm tefti eventurum ob ejus defe- |§us manifeftationcm fit proportio- aatum Ilei damno; & ut uno dicam verbo, hcec defenfio debet effc.cum tajenmine mculpotd tute 4 s. ItaPil- jueira fupra bane Propoiit. /y/. 192. .jj, HihUominus , & §. (Juare: &' ex in rebus Si tračlando de hacmate- ria procedatur ferupulosš, non erit cafus, qui non cum fimonia pugnat; & fi feriptor fuerit in fuis opinioni- bus animofas , reducet fimonias ad meras chymeras fimiles ideis Plato¬ ni cis, quceinrerum natura nonclan^ tur; &utbreviter coneludam, nul- dam- 1 Dia- ndum cimo, )d ve¬ li, lit čepe¬ le lo- iPro- lpofi- )dlri- i.. . mna- alio- dvo- tem, 3 ali* . ve- !am- htee itli- uor non :fe- iad ita- vi¬ la, ad fc faTorrecill a £zc fol. 449. Concl .4. w, lus in peccatum limonice impmget; * , Cn S* i ^ J /7 < ^ ^ IT” ,.V TNT? TTO? - - 1 1 . ' _ \\. 6 "fq. Videatur id, quodiupra koc dico in z. part. hujuspraxis trači. k m/. 7. w. 8 S- Propositio XLV. Damnata. Dare tempov alt pro fpirituali non eftfi- rnnia , quando temporale non datur Unquam pretium , jed dumdarat Umquam motivum conftrendi , vel FaxitDEUS! utinmateriaadeome- taphplica pro fpeculativa , & adeo periculofa pro praxi fčiamus tenere medkut), quod eft unieabonitas ope- rationum moralium. 170. Suppono pro intelligentia harum Propofitionum , quod 4f. duo in fe contineat: primum eft ,non efle limoniam dare temporale pro , _ fpirituali, quando temporale datur efficiendijpintuale,velctiam quando tanquam motivum confequendi fpi- tmporah fit folkm gratuita com- rituale;; alterumeft, nec efle (imo- niam, quando temporale fit folurn gratuita compenfatio pro fpirituali, aut£ contra. 171. Propofitio 46. etiam duo in fe continet; unum eft, non efle fi- . . . moniam dare temporale pro fpiritua- fpirituale , imo etiam fifitfnis. ipfius ]; ? j; c ^ t temporale fitprincipale mo- rei fpirituali s fic ut ilhedpluris afti- tivum dandi fpirituale: alterum eft, met ur , qudm resfpiritualis. nec e (J' e flmoniam , ličit temporale % pXplicationem harum Pro- eflet motivum dandi fpirituale, sefti- pofitionum de materia fi- mandohocminus,quamtemporale. ^oniaeprcEcedatdočfrinaCaramue- Hxc quatuor punčta flmt damnata ^ in Theologia morali, lib, 2 . num. tanquamfcandalo(a, & praifticeim- 064. Si Scriptor fcrupulofus fit (dicit probabilia. Etearum falfitas proba- ; -‘ e ) nuUa erit circumjiantia ah boe tur a priori. Simonia eft ftudiofa vo- luntas emendi , vel vendendi pretio tem- porali rem fipirituaiem , vel fpirituali 4nnexam. Nimirum , ut explicat Palaus penfatiopro fpirituali , aut e contra, Porpositio XLVI. Damnata. il id quoque locnm hahet , etiamfitem¬ porale fit principale motivum dandi ^ntafio liber a j fi autem audentior , 'ifo fimonia conceptus erit idea ila- ,,f iica } ut dicitur , qu& non reperitur - . -r ' oJ± Traft. X. Explkat. Pr op. dam. ab Innoc. XI. Palaus part. 3. d J ^rtjnum. 7. Trima Co?lclll(lO. Eft voluntas deliberaca , qua tanti J da teftimatur temporale , auanci fpiri- 173, "|T\Ico primo, in Propofitione quoc trnje: atqui dare fpirituafoab mo- 4f.damnaturdarefpiritua- muti tivum temporalis , vel inejuscom- lepromotivointrinfeco. ItaLum- inter penfationem , vel tanquam ob cau- bier,&cumilloTorrecillafuprahanc prop fam prindpalem , aut finalem , eft Propofitionem fol. 243. Concl.i.n. coni oeftimare tanti , & commenfurare Ratioeft; ouiahaecPro- temporalecum fpirituali: ergo erit pofitio folum loquitur de motivo fimonia. proprio,8trigorofo: atquimotivum 172. Suppono fecundo motivum intrinfecum eft rigorose tale, non unum efle intrinfecum , &aliudex- vero extrinfeci’.m : ergo foliim de |pora trinfecum : intrinfecum eft illud, illo,nonautemdehocloquiturPro- jem quod eft obječtum formale fpecifi- pofitio damnata. eft c cans afturn : extrinfecum vero eft 174. Ex hoc infertur, quod Ca- polit id, quod inducit, velexcitat adeli- nonicus , vel Beneficiatus non fre- celi; eiendum illum adum: v. g. in actu quentans chorum, cum diftributio- inlei amoris DEI motivum formale , & nes non fiant, non lit fimoniacus; tem intrinfecum eft bonitasDEI; moti- quia diftributiones funt folum moti- gati< vum vero excitans eft ačtus intelle- vum extrinfecum , & impellens, poi člus , qui proponit illam inaeftima- motivum vero fpecificativum eft ftat bilern bonitatem tanquam omni laudare DELIM in Templofuo. ms. amore digniftimam. Idem patet in Infertur fecundo, quqd nccPater, obi hoc, & alijs multis cafibusChriftia- qui filio fuo.dat pecuniam, aut aliarn mo t nus audiendo fermonem de turpitu- rem , ut eum ad freouentanda Sa- non dine peccati mortalis ( nunquam cramenta animet, committatfimo- vun fiifficienterponderata) & abomina- niam ; quia haoc dona funt motiva vel bili culpse horrore percepto ad ejuf- extrinieca. ben dem deteftationemmovetur: moti- xyf. Infertur terti 6, quod,filv- de vum intrinfecum, vel formale hujus trus joanni Beneficium Ecclenaiti- mei deteftationis eft deformitas peccati: cum conferat, cui alio modo non vel extrinfecum vero funt verba concio- dediflet , nifi Antohius amicus ejtis la«, natoris , qute auditorem ad hunc proillononinterceftiflet, noncom- 49, a&um deteftationis peccati move- mittatfimoniam; qu!aillaintercelit cor runt. Hocfuppofito ,claritatisgra- eft folum motivum extrinfecuw> 3 tia dočtrinam hanc in conclufiones non vero intrinfecum. Infer tll ‘ k \ dividam. tancien nia ea: ■ r fitione »iritua- Lum- 'ahanc /. I. n. c Pro- notivo >tivum , non lun de irPro- )d Ca¬ jn fre- butio- liacus; moti- dlens, m eft Pater, : aliatn ja Sa- (imo- lotiva , fiPe- ;fiafti- o non s ejus com J ceJli° :um> trtni - idero Propofitio XL VI. Dami.na. j clericc- pau- peri, vel fenieulo pro fuo alimento, aut pro obfequijs prceterids data eft. Non vero poterit redimi penilo, qu£ in titulo Ipirituali fundatur : v. <\ illa, qute Coadjutori fEpifcopi, vel Parochi datur. Ita Sanchez tam. 2. opufcul. lib. 2. cap. 3. duh. 46. mm. 15, Ratio conftat ex dičbis. 182. Infertur fecundo, quodpen- fio, quce refervatur in commutatio- ne pinguioris beneficij, poflit redi¬ lni abfque fimonia; nota: v. g. qui habet beneficium ferens fructus 200. Imperialium, idem commutat authoritate Superioris in aliud, quod folum fručrificat centum, & quiri- quaginta relervata fibi penfione quinquaginta Imperialium: hsc in- quam poftea poteft redimi abfque eo, quod fit fimonia. Sanchez uli fapraDimapart. 4. tra8. 4 refof 1 f J. Imo,non damnatur opinioValenza:, Suarez, Ledij, Toleti, & Cajetani apud Dianam part. n. trati. 5. fejol. f. qui dicunt, penfiones temporales pode redimi propria authoritate. Hoc idem fentit Caftrus Palausa^' fupra.punB. 33. num. 10. Et proba- tur; quia redimere penfionem nihil eft aliud, quam anticipata folutio fručtuum fingulis annisfblvendoru: atqui fručcus quolibet anno propria authoritate vendi poftunt: ergo etiara redimi. Videatur R. P-F r - Martinus de Torr ecilla concl. uf cr tot.fol. 248. & 249. 183- Infertur tertio, quod pan¬ ter tiari podit pecunia pro capella- nijsnoncollativis, quas Icilicet fue- runt inftitutae fine authoritate Ordi¬ narij* 3 ,quar , v -g- i) vd m. 2. m.ig. ipen- tatio- redi- qui -lčlus rntat juod [uin- ione : in- !qui uli fh 1ZK, :ani ifoi iles ite. ubi ja- hil :io j ■ u: ■ia 'r. ’.r Propofitio XLV1. Damnata. ^ nalij, vel alteriiisSuperiorisEcclefia- Ipirituales no n funt aliunde debitae exjuftitia; &obhanc Rado eft; quia did« capel- janiae non funt beneficia Ecclefiafti- ca,nec habentannexam obligatio- nem recitationis Divini Officij, ut dicit Palaus part. 2. t^aB.^.Aifp . 1. funS. 6 .num. 5. š" [ec/. led funt quid mere temporale: ergo.&c. 184. Infertur quart6, quod pro labore extrinfecč annexo rebus fpi- fritualibus poftit pretium temporale I percipi: v. g. pro cantata MilTa,vel , pro itinere medij, vel unius millia- risadeandem celebrandam, vet pro I concione & c, ItaSuarez, Valentia, Sfalij, quos citatos fequitur Caftrus Palaus part.^.Mfp. i.ptmB. t i.num. ). quia hic labor extrinfecus eft pre- tio aftimabilis, & quid temporalen ergo 6cc. 18f. Infertur quinto, quod nee (it (imonia recipere rem tempora- lem pro defatigatione intrinfecean- nexa rebus fpiritualibus, non ut pre- ationein Pa- rochus non poteft accipere ftipen- dium pro adminiftrationeSacramen- torum, vel inftručtione Dodrinaa Chriftiante; quia ex juftitia obli- gatur, Quinta Condufio . 1 D IC0 ’ non djimnatur pro fimonia penr.utatio rei fpiritualis, pro fpirituali (exceptis be- neficijsEcclefiaiticis, qum, fipermu- tentur absque Ordinarij, vel illius Prelati, ad quem tališ beneficij col- latio fpedat, authoritate, erit fimo¬ nia de Lege Ecclefiaftica) noftraaf- fertio ex ipfo Textu opinionis dam- natse conftat, quae loquitur decon- tračtii in ter temporalem, & fpiritua- lem: ergo non damnatur permuta- tio rei fpiritualis pro fpirituali ; &ita tenet P. T orrecilla cum Lumbier ubi tiumdieta; defatigationis ( quicl quid fupra concl. 4. n. 37. *n contrarium fentiant Aragonius, Leflius, &alij ) fed folum ut ftipen- tlium pro fiiftentatione. Palaus ut fuprapun&.i i. num. r. & 2. Suarez, Sotus, Sjdvefter, & alij , quos citat, &fequiturDiana/wr. n.traB. 6 .rt- K 34. in jim §. Sed ji q utr as • & fic pro labore celebrandiSacrum, Con- donandi, Baptizandi, Ordinandi, aut adminiftrandi Sacramcnta poteft re- c, pi aliquid temporale per modum ftipendij. Limitant dieti Dodores 187. Ex quo infertur efte licitam permutationem Crucis, numiffna- tum, imaginum, &c, ejufdem, vel diverfi generis pro alijs rebus fpiri¬ tualibus. Sunt etiarn ličiti illi con- traetus amicabiles : v. g. legaš pro me fex Sacra , & ego legam pro te alia fex : exaudias pro me quatucr perfonarum Confeft!ones,& ego pro te tot exaudiam , & c. 18 8. Infertur lecundo, quod per- mutare- beneficium cum penfione ^anc fententiam, quando adiones laicali: vel temporali, aut capella- Gcc 2 niam TraB.X. Explicat. Pr op. dam. ah Innoc. XI. niam collativam cum alianoncolla- lum damnatur clcčlio minus dimi tiva, aut beneficium cum Comen- relicto digniori in eieftionibus Car- dis militaribus , fit fimonia de Jure dinalatuum, Epilcopatuum, &Pne- Divino; quia beneficium, Sccapel- laturarum; quia fblurndeillisloqui- lania collativa funt res fpirituales , turTridentinumlococit.inhacPro- penfio vero laicalis, Capellanianon pofitione, cap. eos aheni peccati, & collativa, & Comcndse militares funt fe[f. 24. cap. 1. de reform. Pneter hoc res temporales : atqui permutatio rei fpiritualis pro temporalieftfimo- nia de Lege Divina: ergo, &c. 1B9. Concludodicendo, nonefle damnatam opinionem Leflij de Jujl. lib. 2 . cap. ; 5. Hub. (5. num. 9 i.Diame part. 10.(raB.\ 6 .rejol. 17. Staliorum dicentium, effe licitum partibus de quod totum eft fallum : dicendum permutatione unius beneficij cum eft ergo , quod in elečtioncEpifco- alio inter le modum permutationis porum ,, Cardinalium , & Prdato- traftarecum conditione dilpenfatio- nis Superioris; quia hoc non eft per- mutare , led Iblum dilponere mo¬ dum ex hypotheji, quod Superior con- lentiat; Hoc, utpatet, eft valde di- verlum a cafu damnationis. Propositio XLVII. Damnata. Cum dixit Concilium Tridenttnum , ecs alienis peccatu comrriunicnntes mor ta¬ lit er peccare , qui rr.jt qwis digniores , Ecclejue tnagis titiles ipji iudicaverint , (id Ecclefias promovent ; Concilium vel pr im d vi de tur per boe digniores non a Hud fgnifiedre vede., niji dignitatem eligen- dorum fumpto comprtrativp pro pojitivc ; velfecundo. locutione minus propria pe¬ nit digniores , ut excludat indignos , non vero dignos. quandofit concurfus , obligatio eligendi digniorem. 19!, Dicolecundo, etiamReges tenentur eligere digniores ad Epi- fcopatus , aut alias Prslaturas. vel tandem loquitur tertio, 19°. D Ico primi), in hac Propofi- ^ done rigorofe fumpta 16 - tna dar manet etiam damnata interpretatio fupra particulam digniores , quam Tridentinum ibi ponit, dum dicitur, quod per digniores Concilium fo- lum intelligat dignos politive, aut folum indignos excludat, autfolum loquatur , quando fit concurfus: lice j (alt cor mii m Pl Tet c i t rum , licet non fiat concurfus, fit & contrarium eft damnatum, ut bene colligit P. M. Lumbier obferv. 12. num. 425, Rado eft; quia concilium, ubifupra , loquitur de omnibus illis, qui a Sede Apoftol ica jus promoven- di ad Epilcopatus Ste. Habent nemi- neexclufo : ergo loquitur etiam uc Regibus , quidquid in contrarium dicat P. Torrecilla hiefol. 450. 2. Concl. 2. & in Examine Epifcopo- rum traB. 5. feB. 5. diffic . 1 .num. i^' (S"fep. 192. Dico tertio, in beneficijs cu- ratis, qum per concurlum conferun- tur , eft obligatio eligendi dignio¬ rem ; & contrarium, licet non lit for¬ ma- pn au E tu: j de qr ca (< ne ef

n. O" 1- 1- )- Tropofttio XL Vlil. &XLJX. Darmiata. maliter eft tamen aequivalenter damnatum, ut dicit ,& probat Lum- I bier ubi fufra num, 458. vitle iUum $ licet enim no n e (Tet damnatum, eft faltem peccatum mortale eligere per concurfum ad beneficium curatum minus dignum : P. Torrecilla bie mm, 11. tenet, talent elečtionem nuilam fore in foro externo. Propositio XLViIL Damnata. I Tm clarum vider ur , fornicationem Je- tunakrn le ruU.-ttn involuet e malitiam , frjolum efje malam , quia interdit.it , nt rontrurtum omnino r at ioni dijjonum 1 viiedtur. I , i$1. “DA, quce Lex pofitiva prohi- * bet, funt mala, quiafunt prohibita : v. g. non jejunare, non audireSacrum &c. folum eftmalum, (juiaeftprohibitum. Sed id, quod Lex naturalis prohibet, eft prolftbi- dim , quia eft malum : v. g. occi- fce, furari, &c. Eft prohibitum, <)uia eft malum: quare, ciim forni- tatio fit contra Legem naturalem (quia eft bono prolis oppofita ) eft teceflarium, quod fit prohibita, quia e ft intrinfecč mala : & non mala: ^uia prohibita , ut dicebat Propofi- j 10 damnata, quae explicatione non 'ndiget. ih Propositio 3£LIX. Damnata. J Vatli ties jure natura prohibita non eft , «». deji DEU.S eam non interdižijjet .japi ejjet bena , ^ ahquando obTtgdtonaJuh mor tali. 154. £"yiamvis A DD. varient in afi- fignandis rationibus, ob quas femper illicitum manet procu- rare direete feminis efFu!ionem,ficuti econtra licitum eft ablcindere bra- chium, aut aliudmembfum ad con- fervandum individuum : omnes ta¬ men unanimiter conveniunt, fem- per efle peccatum mortale, & intriri- fece malam, non folum LegeDivina, mn metebubens , fed etiamlege natu¬ rah ; & contrarium tenere jam eft damnatum. Non tamen damnatur eam defiderare inefficaciter , aut de eafibi complacere, quandoinfom- nis naturaliter cvenit nulla polita ejus caufa per fe efhcaci, & leclulo periculo confentiendi in deledatio- nem. Videatur Thomas Sanchez in Sum. lib. r. etf>. 2. num. 17. & [e q. & id, quodfusedicoluprahancma- teriam in meis confsrentijs trači, z.fiti. Z.confcr. 1. num. 2.1, Ccc 3 Propo- ?p Tm. X. ExpUcat. Frop. dam. dblnnoc. XI. Pr b po s i t io L. Damnata. i cf. QUad copula cum conjugata adulterium , licet Ma¬ rkuš confentiat , probatur primo; quia eft.injurioftim ftatui Matrimo- nij, & contra julliti^m legalem, ut dicit P. Moya in feleBftraB.^.cap. 6. §.2.num. 62. Secundo, quia Mari¬ tus non habet dominium ; funta uxo- remadufum , & placitum' aTterius, fed folum fui ipfius: ergd eritcontra juftipiam , licčt Maritus confentiat. Probatur confequentia: quia, fi com- modatarius conientiret, ut atiiis rem commodatam acciperet,. tam unus, quam alt er peccaret eontrajuftitiam; quia comrnodatarius folum . habet jus, & non dommium, nec faculta- tem alienandi rem commodatam: atqui Maritus non habet dominium, nec facultatem concedemdi alt eri ufurn proprke uxor-is: ergo &c. ijb. Ex quo infertur, qucrd iile, qui' cognovit conjugatam confen- tiente Marito , non (atisfadat coh- feflioni diceodo , fe efje fornicatum\ quia adulterium eft fpecie diftin&um a hmplici fornicatione ; St circum- ftantiae mutantes Ipecieumlebent in. confeflione explicari j ut conftat ex Tridentino. Pr op o siti o LL Damnata. €opula cum conjugata cvnfentiente Mari¬ to non eji adulterium : adebcpue fujpcit " m Conjejfione uicere, Je fffe firuicatum. determinatee, .& proxime ad pecca- tum cooper antur eergo & c. 19g. Dico iccunclo , neque lici- tum eft fervo ob fupradictum timo- rem prtcparare cubiculum , fervire Menfe , portare coneubime munu- Icula, ducere eam addomumheri fui , ‘ deferre ipfi litteras profanas, aut riuritia amatoria , 8cc. Et con- tr ari um etiam comprehenditur in . folum hac damnatione ; quia non J deferre fcalam , aut aperire concu- bm* lina: dan letvi la, } Famulur. qui JubmiJJis bumeris fcienttr adjuvat ker um Jhum ajcendsre perfem Jlras ad ftitprcndam Virgmem , &• mul. toties eidevn. /ubfenvit defe,-endofcalam , aperiendc januam , aut quid Jimtlt coo¬ per an do , non peccat mortalitet , fi ii fac iot metu r/otabilis detrimenti , puta, ne d Damino male trac.etur , ne tonil o cuhs ajpiciatur, ne dorno expel!atur. unus Jeli e: P m iti IS :ci!l 197. TAlco primo, non effe licitum famulo ob timorem, ne male a Domino traftetur , ne torvis oculisaipiciatur , ne domo expdla- tur , cooperari ad peccatum defe- rendo fcalam, ageriendo januam do- mus coneubime , qute venit ad pa- trandum peccatum cum Domino; & contrarium eft damnatum in hac Propolitione. Et ratio eft, quia, etiamfi tales ačiiones ex fe fint indif- ferentes ; bi c , & nune tamen funt th n pr ene ; kitu iperi dan poc »rt; teia poit; fum tam. rigi tone Dom TKE ' done aeqr Men pint tjui ii fom Sine I, Propojttio lin*, portam eft damnatum'leči Iriamhislimiles operationes: atgui lervire menite,portare' ipfi munufcu- L autlitteras, &c, Eft cooperatio Lilis peccato apertionis portte do- mus: ergo tam unum , qu|m aliud Idi exprefše damnatum. Quj3gurd merfimode ds b>s o p sr at ionih us fen- itatTorrecilla hicjol. 88- nuni. 31. 199. A, P.. P. Martinus de Tor- Ecilla refpondet ad liane rationem s2. im/relf. Confalt . Moral. fol. 80. 'd nuni. 31. Concedendo verum tfe; qudd non fol um damnetur , luirtn effe fervo deferre fcalam, 'aperire portam concubince , fed itiam his fimilia ; negat tamen , aod fervire concubinte in menfa, ioitare munera heri, novaliaama- kia, & fimilia fint quid fimile, a‘c jortare fcalam,, adjuvare ejus afcen- ium per feneftras , aperire por- Quia (ličit, elevare, & frigere fcalam , aperire portam Kncubinte, adjuvare ad afcenfiim črnini per feneftras ftint actiones, fis hic , & nuno refpiciunt execu- " tonem ; quia funt conditiones, fi- Je quibus Dominus non poffet ftium Centura conlecjui. 200. Sed contra. QuamvisDo- ™inns poffet ftium pravum confe- P intentum intrando per portam femfis amafis , vel alio modo, tonde tamen non fequeretur, nune LI. Damnatd. non effe damnatum , quod poffit famulus humeros fubmittcfe , aut portare'fcalam, 8tadjiVvare,utBo¬ rni nus intraret per feneftras ad pa- trandum ftium perverfum inten¬ tum ; & hocnon obftante tune hm actiones famuli non effent conditio- nes, fine guibus Dominus non pof- fet exequi finim intentum : ergohm actiones nempe adjuvare fubmiflls humeris , deferre fcalam , & ape¬ rire januam non damnantur , n ec funt cocperationes morales ad pec- catum tanguam conditiones , fine cjtiibus Dominus non poteft corife- qui ftium intentum : ergo adhuc dato ., quod ainafise .'munera , & dona portare, fervire ipfi in menfa, prseparare ipfi \ cubiculum non fint conditiones , fine quibus Dominus non poffet conlequi ftium pravum defiderium , per hoc tamen non fecpilcur , quod lise actiones fimiles prioribus non comprehendantur in cafii damnationis. 201. Deinde , quia in Propofi- tione damnatur cooperatio , qum eft fimilis apertioni portte amafiar aperiendo januam , aut quid fimilt operanda : Sed fic eft , quod aperi¬ re portam amafis damnetur, quam« vis fit ačtio remota ad peecatum : ergo licet portare litteras amato- rias , & munera , fervire in menfa, fint aftiones remota; ad peecatum, erunt l ifi Tratf. X. Explicat. Propadam, ab hmoc, XI. erunt .(imiles, apertioni portse ; con- fequenter condemnatce manebuht. 202. Dices ad hoc cum Torre- cilia , effe verum , quod aperire fecundum fe lit cooperatio remota ad peccaturn , non vero , quando fit in fqbfidmm , Sc fdenter ad Jlu- prandam Vrrpjnem : Contra: Etiam portare dona , litteras amatorias, fervirein menla, praeparare cubicu- lum , dicam & dico , quod lecun- ddm fe fit cooperatio remota ad peccaturn ; & !l aperire portam amalise lit cooperatio proxima, quando fit fdenter ad fiuprandam Virgin.em j erunt etiam munera, Iitterte, &.c. Cooperatio protsdrna quando fiunt fdenter ad fiuprandam Vir dnem.. Et folum in hoc fenfit reurobantur actiones indifferentes, quas ad peccaturn cooperantur; quia nemo. ait , q.uod fecundum fe fint malse ; neque dicftur , quod famulus portando {balam , fobmit- tendo humeros peccaret , li pra- vam heri intentionem ignoraret: Hoc folum hic dicitur , quod , fi aperire portam amafiae habita noti- tia converfationiŠ turpis inter iplam,, & herum fit damnatum pro pecca- to ; erit pariter pržparare- cubicu- lum , fervire ipfi in menili , cam omare, Sc portare munera , & lic- teras amatorias cognita mala con- verfatione, & illicita correfponden- tia inter iplam, Sbherum. 203. Dico tertio Alise opera- tiones magis remota; ad peccaturn non damnantur : v. g. qudd Auri- ga concubinam de uno loco ad ali ti m In fuo curru ducat; velquod •Nauta navim fuam confcendere perraittat; vel quod Hofpes diver- forium , aut domum concedatme- retricL, vel ufurario ; quia ha', & fimiles operationes refpiciunt pec- caturn tantiem a longinquo, ideo- que non dicuntur illius caufemo- ralcs. * Propositio LIL Damnata. Praceptum. fervdndi Pejia nonoblipat [d mor tali fepofiio /can dalo , Ji abjit con- tempira. 204. TAIco, Praeceptum obfervan- di Fefta. tam audiendoMif- fam , qmm,non laborando obligat fuh- rnortafi, licet nullurn fcanda- lum , vel contemptus Prascepti ef- fet; 8-r dicere contrarium eft fot- matiilimč' damnatum. Probatur; q uia omnePrceceptum Ecclefiafticu inmateriagravi obligat fub peccato mortali: atqui audire Miham, & non laborare in die fefto eft Praeceptum Ecclefiafficum, & in materia pravi: ergo obligat iub peccato mortali- E Ang j tri timi Feft ex < non tur, (juia Prte obli tern tum ptus non jbo c obfi : and: non idei I Uti. S, f I05 cep me alia vat farr vat jan: p ■ • >pera- :atum Auri- '0 ad quod ndere iiver- itme- t, & : pec- ideo- : mo- r 'itffd t CM- rvan- m fiigat anda- iti ef- for- atur; afticu ;cato : non atum ra vi:. Ji.. n Propojitio Lili\ & LIV. Damnata. 9 ^ j Ex hinc manet damnata opinio tes; quiainre, qui taliter Miffam Angeli vnb. Feria num. 42. Rofellse audit, folum dimidio Miffae afiiftit: vrb. Milja num. \ 8- & aliorum dicen- Si vero has duas medietates audiret dum, quod omittere Miffam in die Fefti line caufa, dummodo non fit a contemptu formuli, alit tacito, non fit peccatum mortale : Proba- tur, quod haec opinio fit damnata; pa damnatum eft dicere, quod feceptum obfervandi fefta non obliget fub mortali, nifi adfit con- temptus : ergo erit etiam damna- ram dicere, qubd, fi abfit contem- ptus, non erit peccatum mortale non audire Miffam in die Fefti. Pro- i to confequentiam ; quia Praeceptu obfervandi Fefta obligat ad Miffam mdiendam: ergo fiPraeceptmrrobli-- Igat, obligabit etiam auditio Miffse: ergo fi damnatur, ouod Praeceptum non obliget citra contemptum, hoc idem de audienda Miffa dicetur. Propositio LIIL Damnata., Iciisfacit Pracepto Ecckjia de audiendo Sacro , qui du. 3. tra&.q. refol. 61. ita fentit P. Torre- cilla [uprahanc Propofitionemfol. 198- Cone L 3. num. 46. Quia quamvis prte- ceptum obliget tempore determina- to , ceftat tamen, fi non fit fatisfa- čtum tali tempore: v. g. qui culpabi- liter non audivit Miflam dieFefti, aut in vigilia alicujus Sancli nonjeju- navit, non tenetur audire Miilam aut jejunare alia die , quse non eft de pra:cepto, ad fupplendum defeclum antecedentem. Quando vero prs- ceptum determinattempus ad fatis- faciendum, ut eft praeceptum com¬ munionis annuae, non cefiat elapfo tali tempore : ergo qui tune non fa- tisfecit , manet obligatus de prx- cepto ad fatisfaciendum poftea; vi- deatur id, quod dico in principioDia¬ logi num . 2. Propositio LVI. Damnata. Frequens Confejjio , communi-3, etim in his , qui gentihter zdvunt , eji mt/t pradejlinattonis , 218. ]V[Onfoium improbabile, ve- ^ rum &temerarium eftdi- cere, quodfrequens confeffionis, & communionis acceflus lit Iignum praedeftinationis in eo , qui vitam adeo relaxatam ducit , ut pro tali non lit alia Lex, quam ejus appetitus, necaliusDEUS, quamvitium; qui- que non ut Catholicus, fedut Paga- nus vivit. Certius fignum prtrde- ftinationis eft vita compofita ; h- c eft via , quae ducit ad Coelum : Qlff io«er- um ter- te¬ rca iod iefl Fropojmo LVlI. Damnata. ^7 tamen ad litteram brevitatis gratia 220. "psico primo, Attritio natura- nonperpendam; fed folum quatuor ^ lis quantumvis honefta non punua in eo contenta notabo. iufficit ad percipiendum Sacramenti Primum eft, quod circa commu- Poenitentke frudum ; muko minus nionem quotidianam n op determi- netrem fixam, & ftabilem, led relin- quat Parochorum , & Confeffario- rum diferetioni, qui attenta iolitudi- ne, oratione , & virtute perlona:, eam permittant communicare le- cundum proportionem difpofitionis, quam in ea videne, Secundum, quod communio quo- tidiana non lit de Jure Divino. Tertium , ut non communicent die Veneris Sando ; nec fani com- municentur in cubicuio , portando eis oceulte ex capella domeftica Sa- cramentnm •, nec minus portetur in oeculto ex Ecclefia; Scnulli dentur particulce, aut in majori numero, aut majori magnitudine , quam com- ffiuniter conluetum eft. Quartum , ut non confiteantur limplici Sacerdoti peccata venialia. Verum quidem eft, quod didas con- feftionesnon invalidet, male tamen agerent tam Sacerdos fimplex hoc permittendo , quam Poenitens id faciendo; qui didum Decretum vi- dere defiderat, per extenlum inve- niet in tom. 2. P. M. Lumbier j>ag. 1081. Propositio LVII. Damnata. »babi le ejl Jufficere attritionem naturd- hm medo boveflam . ad juftificationem fine confeffione; contrarium enimafferere eft damna- tum. Probatur ; quia inter difpo- fitionem, & formam debet eflepro- portio: atqui gratia eft forma ftiper- naturalis: ergo attritio naturalis non poteft effe difpofitio ad gratiam. lltrum autem attritio naturalis ftrffi- ciat ad valorem Sacramenti, licet non fufficiat ad frudum, pro dubio tenentFilgueira, & Lumbier; Hozes negat, affirmat vero Torr eeilfafuper hanc Bropofitione.m fol. 45^. Concl, 2. mem. 7. & fey. ubi aefendit, quod Propofitio damnata loquatur deva- lore, & frudu fimul: ergo non dam- nabitur aflertum, quod fufficiat fo- lum ad valorem , non vero ad fru¬ dum. Ego vero teneo cum fenten- tia Hozes 5 quia Sacramentum Poe- mitentitE eft unum opus fupernatu- rale : ergo ejus partes debent effe fupernaturales: atqui dolor eft pars materialisproxima Sacramenti Poe- nitentitE : ergo hic dolor debet effe fupernaturalis , qui tanquam pars debet totum hoc opus validum con- ftituere. 22i. Dico fecundo, per hoc non damnatur celebris opinio Thomifta- rum , qui admittunt Sacramentum validum, & informe, ex defedu ex- tenfionis doloris ad omnia peccata inortalia, vel ob dolorem inefEca- cem, vel ob carentiam integritatis j Trači. X. ExpUcat. Frop. dam. ab Trrnoc. XI. materialis ex defečtu examinis. fic nempč, non damnari affertum, quod Lumbier , Hozes , & Torrecilla, attritio naturalis ad Sacramenti va- quamvis huic opinioni non conlen- 13 at, affirmat tamen , non effe da- mnatam cone!, 4. num. 2i.-videatur id, quod dičftum eft in explicatione primat Propofitionis. 222. DoftiiTimus, & R. P. Fr. Martinus de Torrecilla mese Sacree Religionis, Author magnat eruditio- nis, & ingenio clarusm Jecunda im~ prejfione ju ar urn con juh. Moral. & ex~ plic. Vropofit. damnatarumfol. 46?. fub. num. 1 8 dicit, me eum citare pro opinione, quod attritio natura¬ lis ad valorem Sacramenti liifficiat, licet non ad fruStum, quam tamen non defendit, fed contrariam; & qiičd in loco, ubi-eum cito, in mea prima impreffione num. 221. folum dlcat, hanc opinionem de Sacra- mentovalido, & informi cum attri- tione naturali non effe damnatam, magnam quoque effe diverfitatem inter affirmare, quod liifficiat attri¬ tio naturalis ad valorem Sacramen¬ ti, & inter affirmare, quod non da- mnetur fententia, quod attritio na¬ turalis ad valorem Sacramenti liif¬ ficiat. 223. Sed nofter R. P. Torrecilla fenliim meorum verborum facile intelligere poterat folum attente re- fiečtendo ad id, quod dico n. 220. & 221. liquidem utrobique loquor de fenfu, in quo damnata eft Propo- fitio f 7. & ex utroque textu colligi- tur, quod ei attribuo, effe folum id, quod dictus P. Torrecilla afferit, lorem fufficiat. 224. (^uia num. 220 dicoTorre- cillam defendere, quod Propofitio damnata loquatur de valore,&fru- čtu lirnul, & inferendo ftatim con*- lequentiam, qnam ei attribuo, dico: ergo non damnabitur, quod folum liifficiat ad valorem, non vero ad fručtum. Notentur verba antece- dentis, propofitio damnata , & alia conlequentis, non damnabitur ', & vi- deatur, an hoc lit id, quod attribuo P.Torrecilke ; nihil enim.ipli ad- fcribo,qukm, quod idemmet affir- maverit, non damnari, quod attri¬ tio naturalis liifficiat ad valorem, li¬ cet non liifficiat adfrudum. 22p. In num. 221. dico , quod Torrecilla, quamvis opinioni deSa- cramento valido, & informi non al- lentiat, affirmettamen non effe da¬ mnatam : ergo. liifficienter expriino diftindfionem interadducere ftmpli- citer opinionem, & affirmare, qu6d non lit damnata : cum enim itaevi- denter num. 220. dixerim, quodP- Torrecilla opinionem de Sacramen- to informi, & valido non referat j de- buiffem nč num. 220. anteeedenti afferere contrarium. 226. Non nego R. P. Torrecil- lam habuille aliquodfundamentiun ob id, quod dixi illis in verbis n ur)l 220. politis ( utr um antem. attritio rti" turalh ad valorem Sacramenti licet non fufficiat adfruBum P dubi- tant Filgueira, & Lumbier; H° zes neg at * neg maj exp lan. ralit [ 4 < cut quc plic; diqi j in f enir me, dan' hoc non rem P Kon tet 227, pecc hoc gatc tene rio i rein tene cont tur. nisc rio r eft c lore cert inte luod va- rre- fitio fru- :on*- ico: lam ) ad xe- alia : vi- buo ad- Si> trt- ,li- iod S» a f- da- no di¬ od vi- P. ri¬ le- iti il- m ». U i- 5 ' Tropofitio L Vlil LIX. LX. Damnata, jpp B e»at, affirmat vero Torrecilla) peccatum ; & con!equenter Pceni- majori enim datirate mea intentio explicata fuiffet, fi dixifiem: utr um Imnetur , juodfufficiat attritio natu¬ ri lis ad valorem Sacramenti, licetnm 'jufficiat adfruBum , &c. Attamen, fi- cutin textu antecedenti, & confe- ijuenti de damnatione loquor, 8 c ex- plicando fenfum non dubitavi, quod aliquis crederet, me fuiffe locutum in fenlu differenti a damnatione; fi enim a!iquis hocdubitaffet, inculpet me, quodpotuerim ei praebere fun- damentum dubitandi omittendo hoc verbum , utrum damnetur , & non damnet adeo gravem Autho- rem, ut eft nofter R. P. T or redila. Propositio LVIII. Damnata. dm tenemter Confejfarie interroganti fa- teripeccati alicujus confuetudinem. ivj. TAlco Pcenitens non tenetur confiteri confuetudinem pcccandi, quando Confeffarius de liocnon interrogat; quia nemo obli- gatur ad idem peccatum bis confi- tendum, fedfi Pcenitens a Confeffa- rio interrogatur , an peccatum lit teincidentiae, vel habitus, Pcenitens tenetur fateri veritatem , & clicere tontrarium a Sua Sančfcitate damna- ter. Probatur; quia dolorconfeftio- nis debet effe fenfibilis, & Confeffa- fionotus: atqui, quando peccatum e ft conluetudinis, multum de do- ^°te dubitari poteft: ergo pro hujus Jtertitudine Confeffarius habet fus interrogandi , an fit confuetudinis tens verum refpondere tenetur. Propositio LIX. damnata. Litet Sacramentahter abfolvere dirnidiati tantiem confejjos ratione magni concur- sus Panitentium , qualis v. g. poteft con- tingere in die magna alicujus Fejiivita - tis, autlndulgentia. Z2%. TAlco , folus magnus concur- fusnon eft fiifficiens caufa pro dimidianda confeflione, fkeon- trarium eft improbabile, & damna- tumtanquam fcandalolum, cumin- tegritas confeffionis fit de Jure Di¬ vino , folus magnus concurius eft modica caufa pro ea dimidianda. 22j). Nondamnatur tamen,quod inmultis cafibus fit licitum dimi dia- reconfeftionem : v.g.quandoinfir- mus non poteft absque gravi mole- ftia omnia lua peccata enarrare , & Confeffarius, antequam confellio- nem finiat, timet ejus mortem; in hoc, & alijs limilibus cafibus poteft confeflio dimidiari. Quia Propo- fitio damnata foliim aftignabat pro caufa magnum concurfiim , eteteri vero cafiis alias caufas magis urgen- tes adducunt. Videatur Diana />. trači. 4. rejo/. 131 . Propositio LX. Damnata. Punitenti habenti conluetudinem peccandi coutra Legem D El, natura, aut Ec c le. Jia, &• Ji emendationis fpes nulla appa- reat, nec eji neganda, nec differenda ab~ folutio , dumsnodo ere prof er atfe dolere , autproponere smendattonem. 230, In r I T'račt. X. Explicat. Trop. dam. ab Innoc. XI. 230. IN hacmateria de confuetudi- XI. quapropter pluribus ratiotii. A ne peceandi duo funt certa, Primumeft, quod, (I Poenitens cum vero dolore, & emendationis pro- pofito veniat, poflit dari abfolutio; quia eft beneproSacramentoditpo- fitus. Alterum eft, quod , fl Confef- farius non judicet, eum verum. dolo- rem, & emendationis propofitum habere, nonpoffitipfi abfolutionem dare, quamvis Poenitens dicat, fe ha¬ bere dolorem, ac le velle emendare; Etcontrarium eft pračtice improba- bile, & caftis condemnationis hujus Propofitionis 60. Ex frequentia- au- tem relapsus debet Confeflarius fe regulare ad formandum judicium, an Poenitens verum dolorem, & pro¬ pofitum habeat. Ratio hujus eft; quia Confeflarius non videt Poeni- tentis cor, ut poflit cognofcere, an ibi fit,. vel non verus dol or, 8c verum propofitum; minus ipfi luf- ficit, qu6d Poenitens ore proferat , fe dolere, Stemendationempropo- nere: ergo ad ferendum de hoc ju¬ dicium non eft aliud medium, quam, ut ad opera Poenitentis recurrat: atqui, quando eft confiietudo pec¬ eandi , hasc funt contraria ftiis ver- bis: ergo&c. Deinde; quia, fi Poe¬ nitens in una, duabus, quatuor, de- cem, & pluribus confeflionibus idem promifit, & nunauam adimplevit, fignum eft, quod lua propofita fint mera: velleitates, & Confeflarius ita judicare poteft, & debet. 231. De hac dočbrina nullum eft dubium poft Decretum Innocentij bus eam probare , & objeftioni- bus in contrarium fačtis fatisfa ce¬ re omitto. Solum pro fublevamine Confeflariorum, qui in hoc punclo nimis frequenti magno cum timore operari folent, preponam aliquos caftis, in quibus non obftante con- fuetudine poteft impertiri abfolu¬ tio, eofque in fequentes conclufio- nes dividam. 232. Suppono primo, quodcon- cui qu: vel nib ital ftietudo peceandi fit habitus, vel fa cilitas acquilita ex repetitis ačlibus inclinans animum ad continuandos relaplus, & eft difficile mobilis a fub- ječlo. 233. Suppono lecundo, qu6dhac damnatiodeomni Ipecie habituum graviter peceandi loquatur; tam de pofitivis : v_ g. pejerandi blafphe- mandi , maledicendi excorde, odio habendi, mcechandi, polluendi, ta¬ ci us, & oleula exercendi, cogita- tionibus praviš confentiendi, mur- murandi &c.; quam etiam de pri- vativis: v. g. diuturna: negligentix in reftitutione farna:, rei alienae,in executione teftamentorum, Lega- toru m, Miflarum,&c. 234. Suppono tertio, quod oc- currente aliquo peceandi habitu Confeflarius non poflit abfolvere, ut dičbum eft, niti habeat probabile fundamentumin contrarium, nem- pe, quod Poenitens verum propofi¬ tum fe emendandi habeat, ad cujus indicium non lufficit Ibla Pceniten- tis atteftatioj fufKciet tamen con- currente na Cc bu: fio liu fu£ ch rtj re J Tc fi/, r.u lit br la bi: fe; ro v< de m tu g« T fe fc fe n t< ioni-, :ioni- ■fa te¬ mine infto nore quos con- folu- ufio- con- dfa :ibus idos fub- h;ec mm n de •he- idio ta- ita- nr- )ri- tix , in 72 - 3 )C- itu ■e, ile n- fi- ,i s j- i- :e j ,V Ac; Propofitio currentc aiiqua ex circumftantijs, quas mox preponam. Trima Conclujio. TTIcoprimo, poteft dari abfo- lutio Poenitentiqui ter, vel quater a Confeflario in confeflio- nibus antecedentibus de malo fuo fiatu non fuit admonitus, nec depe- riculo animse flise , nec ab eodem Confeflario fuavibus admonitioni- bus, & vivis fua; make vita: reprehen- Conibus nonfuit praeventus, nec ad liujus emendationem ipfi congrua fuggeflit media. ItadocetcumSan- chez, & Palao, Diana part . 6. trati. y. nji)!. 30. & cum Fagundez 'traft. 7. refol. 49. cum Azorio, & Hozes P. Torrecilla fuper bane Propofitionem fol.98.num. 155. Ratio eft, quia mi- tum non eft ( attenta humana fragi- litate) quodpaflio per fraudis tene- bras obcteccet potentias, &, animte lucern occultet, ne videat execra- bilia culpte damna: nifi enim Con- feffarius fitavi fine dočfrinte zephy- ro difrumpat tenebras illas, ac per veritatis claritatem oculum confi- derationis vivificet, mirum inquam non eft, quod habitus malte conftie- tudinisin aliosprorumpat adtus: er- gofpes bene fundata haberi poteft, quod Pcenitens cum lumine a Con- feffario ipfi porre&o exeat ex ob- fcura culpa: voragine ; & per con- fequens, cum non praeceflerint fi- miles Confeflarij admonitiones ,po- ftft ei dari abfolutio. 23 6. Exquo infertur,qu6dCon- 1, X, damnata. jf_oi feflarius detečfa aliqua peccandi confuetudine a Poenitente : debeat eum interrogare, an in anteceden¬ tibus confefhonibus fuerit ipfi pro- pofita peccati fui gravitas, & fuerint ad hoc vincendum fubufiniftrata media; finegative refpondet, prte- mifsit fui mali ftatus oftenfione, ac efficacibus rationibus pro emenda- tione propofitis, abloluat eum; & quamvis ha-c omnia fuerint duabus vicibus ipfi propofita, poteft adhuc tertia vice abfolvi: fi vero ter vel quater jam fuerit admonitus,&nul- la fiier# fecuta emendatio', dimitta- tur fineabfolutione; nififorfancon- curreret aliqua ex circumftantijs in lequentibus conclufionibus pofitis. Secunda Conclujio ♦ i&Tf co fecundo , fi Pcenitens ^ etiam poft faclam tertiam admonitionem veniat cum extraor- dinarijs lacrymis, fufpirijs, & fignis doloris, poteft ei dari abfolutio. Ita cum Lumbier Torrecilla uhi fupra num. no. Quiatuncfundamentum credendi habetur, quod Pcenitens cum firmo propofito fe emendandi veniat; Adverto tamen, quod ali- quando lacrymx maximč foemina- rum a terreno motivo originem tra- herefoleant: v.g, abaliqua tribula- tione, & anguftia Confeflario relata; non loquor in conclulionedehis la- crymis, qute funt lacryrnteEfau, de quo dicit Apoftolus; Non invenit lo- cum p«,nitentia , guamejuam cum la~ crymh in^uijijjet eam. Ad Helraos Eee cap. 12. jf.ož Traft. X. Explkat.Vrop . dam. etb bmocent. XI. cap. 12. quia plangebat ob motiva modica videatur emenčlatioj' argu- temporalia, ut dicit S. Thomas :-Non mentari liceat, quod ad eonfeffio- dolebat depeccato ,fed dsdamno, dr c. nem bene difpofitus accedar,& abfol- 23 8- Exquo infertur, quod tem- vipoflit toties, quoties venit emen- pore Miflionis majori cum facukate, datus. &fundamento podit impertiri abfo- 241. Infertur feeundo, quod, H- lutio, quam alias; quia vix invenitur cet realiter non fit emendatus, adhi- amma, quaz audiendo minas puni-- tionum D EI, horrorem culpaz, r*i- gorem horribilidimi, & feveri Tri- bunalis Supremi Judicis, terrorem azternitatis illius fulpliureaz, & ar- dentis flammA’ infernai is, non com- pungatur, conteratur , malum fu- um ftatum non apprehendat, ac emendationi ftudeat, de quo tan- cfuarn teftis experientiaz poffem mul- taadferre exempla;:hoc tamen in- telligitur, quando pod; auditas con- ciones Poenitentis emendatio ap- pareat, fecus vero, fi kimalo habitu adhuc perfiftat, Ter ti a Condufia. 23 9. T^Ico tert-io, fiPoenitens pod: tertiam admonitionem ad- hibueritaliquam diligentiam pro fin emendatione, & in aiiquo fe emen- daverit, ita, quod reiapfum, vel nu- merum peceatorum minuerit, po- teft ipd dari abfblutio. Ita Laprnan. ubi[upra', quiaConfefTarius jamha- bet fundamentum fibi fuadendi, quodPoenitentis propofitumnon lit ore prolatum,fecl verum,& ex corde. 240. Exhocinfertur,quod,fiPoe¬ nitens in omnibus confeflionibus portet diminutum peceatorum nu- merum, & in qualibet earum aliqua buit tamen o m tri a media a Confef- fario ordinata, & omnes occafiones ad culpam ducentes devitavit, pof- fitetiam abfolvi. ItaLavman lib. 5. traB. 6. cap. 4. num. 1 o. §. Ver urn ta- men,Lugo de Par.it. dijp. x8< num. 166. Quaria Conclufio . 242. T')Ico auarto, fi Poenitens ve- niat ad confeffionem ab aiiquo cafu infaufto indučlus: v. g. quia prazfens fuit morti repentins, vel audivit fingularem DEJ vindicis punitionem adverfas peccatorem; vel quia complex fui peccati obift, vel ob aliud accidens f uneftum, po- teft abfolvi abfque eo , quod con- tra agatur prazlenti condemnationi. Torrecilla citando me in 2. impref- ftonefol. 90. num. \ 17. Quia hazc re- probat, quod Confeffariuspoflit ab- folvere prazrise, quia Poenitens dicit, fevelle emendare: atqui in hoc ca¬ fu non abfolvitur prcedse propter hoc, led fundatus in fpe, q ti ara tališ cafus infauftus promittit: ergo, &c. in fačii contingentia contitrit mihi cafus in quodam inveterato m ali- quo diuturno habitu, qui motus morte cujufdam fui fbcij venit ad me hora impropria pro confeflione facien- Vropoptio /aciend?, qupm abfque ullo fčrupulo abioivi ( non ignotando cafum eum adconfeflionem moventem) &inre fecuta eftejus vitje emendatio. J4 5. TV c '6 quinto , fi Pcenitens ve¬ niat ad confeflionem ex. fua propria voluntate, & non vi Prae- eepti confefiionis annua, aut refpe- ftu Parentum, nec vi obligationis ad confeflionem iingulis očto, autvi- gintidiebus, aut tali, & tali tempore peragendam, fed folum ex defiderio fe per gratiam juftificandi , poteft etiam ipfi dari abfblutio. Ita Lay- man. ubi [upra. Quia Confeflarius habet fufficiens motivum credendi, quod Paenitens , qui ad Confdlio¬ nem acceditnulla eummoventeex- trinfeca causa, veniat cum animo faciendi bonatn confeiEonem , & meliorandi fuam vitam. Advertat Confeflarius ^hanc regulam non effe univerfalem; quia mul ti fponte ve- niunt.absque obiigatione ad confefi- fionem impellente , S c tamen non habent animum meliorem inftituen- di vitam : quare confultum- eft, ut reperto aliquo peccandi habitu in Poenitente , eum interroget, auo motivo ad confeflionem venerit, ut poflit hocmediadeejus aifpofitione judicium ferre. Sexta Conclujio . 244. ry Ico j ,n articulo , vel ^ periculo m or tis poteft, imb debet abfolvi non obftante peccandi ,X. damnata. 403 confuetudine; quianohisperfiiade- re debemus , quod quivis Chiillia- nus in fimili calu habeat verum dolorem , & propefitum non am- plius peccandi* Septima Conclujio . 245'. TVco feptimo , quotiescum‘- que Pcenitens dat funda.- mentum credendi, quod cum dolo- re extraordinario veniat: v. g. fi ve¬ niat cum Facrymis excedentibus or- dinarias , vel motus a quodam in- faufto cafu, vel fi in aliquo fe emen- daverit, adhibueritque diligentiam vincendi fuam malam confiietudi- nemvel fi confiteatur in articulo, vel periculo mortis ; in his. cafibus per dolorem, & propofitum extraor- dinarium interrupit confuetudinem antea habitam, & debet pro eo ferrt judicium refpeclu confefiionum fu- turarum , ac fi tune inciperet con- luetudo. Torrecilla citando m e. ubi fnpra num. ug. fic fentit inf;mili,lo- quendo de occafione proxima eru- ditifEnuis Moya tom. %. tra&. z. difp. 7. q. 5. num. g. cum Layman, Na¬ varra^ Scalijs, & in fimili’quoquede occafione proxima< Cardinalis Lugo difp. i o. num.1^1. Ratioeft; quia ficuthabitus virtutum corrum- puntur per ačlus cOntrarios : v. g. habitus Fidei per fornmlem aclum Hserefis; fic habitus vitioft per a£lus virtutum.contrariarum: atqui ačlus Poenitentije, aut doloris eft contra- rius habitui, aut confuetudini vitio- fae: ergo &c. Ege 2 24ČEx , I fof. TraB. X. Explkat. Trop. dam. ab Innoc. XI. 246. Ex quo infertur, quodPoe- Poenitenti, qui ter' vel quaternon ftir nitens qui venit prima vice ad con- fuit admonitusde foomaloftaut, §c fts fedionem absque eo , quod fuerit admonitus de fuo malo ftatu, podit abfolvi duabus, vel tribus vicibus, licdpririia, & fecunda vice una cum admonitione non fe emendaverit: ficpariter, qui mediante doloreex- fraordinario prsecedentem coniue- tudinem interrumpit, poterit, poft- quam fuerit admonitus, abfolvi fe- cunda, & tertia vice, licet infiis nori fe emendaverit : fuppofito enim, quod vi tališ doloris estraordinarij interruperit confuctudinem , repu- tatur, ac finunquam eam habuifiet. Et d pod: tertiam ablblutionem ve- niat alia vice vi ejufdem doloris in- terrumpendo iterum confuetudi- nem , poterit iterum abfolvi tribuš vicibus , &c. Sicpariformiter, quan- doctimque taliter ipfom poenitebit. Hancdodrinam, quamcitat, &ap- irobat dodidimus P. Torrecilla im- >ugnat non cum debita moderatione Pr. Fr. Emanuel de Conceptione in fuotraB. de Piznit. difp. 2. q. 13. num. 206. & J'eq. 147. Cum igitur necedarium fit purgare , defendere, & confirmare hanc dodrinam , refpondebo ob- jedionibus hujus Authoris incipien- doeo modo, quo fointroducitadei contradicendum didus P. Fr. Ema¬ nuel de Conceptione, qui in fuotraB. de Pomit. difp. 2. 7. 13. num. 201. di- cit, quod, quamvis dodrinam, quam docui in prima cOnclubone (loco citato num. 205. ubi affirmavi, quod animx periculo, podit dari abfolutio) ab conatus fuerit pie interpretari, non fetj potuerittamen .benignč interpretari id, quoddocui in feptima conclufio- m ne fuperius rebrta. Tertio addendum id ejl , ait > qued qudmvis prmdiBam do- trn Brinam k P.Corsila in prima conclufmt In benigne interpretari ftuduerim , & poji gm ttd nojlram reduci bifinuaverim , mn nit tamen ita benigne interpretari pofum t 3 , eam , quam tradidit in feptima conclu. tra fionenum.n^. rS" 2i,& itio) non stari ifio- dum i do- mn Tum '■cla. tco- šot >ro- ens on- :er- uel io, eat di- :t: 1US im io- lUS tia P* li¬ ti ;is ,'d ■n j- o Tropojitio L X. Damnata. 40? ftimo, nullam claufulam habere fal- rietas, quam definitio contrariorum (itatem , quod probabo incipiendo ab una mea claufula dicente id, ouod fequitur. 249. Sicut habitus virtutum cor- mmpuntur per aSlus contrarios 3 fic habitus vitiof per a&m virtutum con- trmarum. Hoc impugnathis vcrbis: In reža Tbeologia faijum omnind ejl , tjuisihabitus non contrariantur aSibtu , ntc Mus habitibus. Sedfolum aclus cutn ; tiBibus , & habitm cutn habiubus con- trarian dici poffunt. Et ratio ejl i, epih vontraria debent ejje in eodem gtne- re, c jim defniantur communiter Jic : jua-fui eodem gen ere malimi dijlant , ff ob eodemfubjeBo miituo fe expelluht. 2po. Primo non eftnecdiariiun, ut adus contrarientur habitibus con- trarietate Phjrfica fecundum defini- tionem contrariorum, quam allegat P.Fr. Emanuel, ut iplemet affirmat infuo curfu Trinitario tom. i. trači, i.difp. g. q. 1. num. 1079.ubi dicit: Virtus autem , & vitium contraria dici debent in genere moriš , quia fumme in » genere dijlant \ non tamen in genere i J kfico juxta hanc defnitionem j quia w eo non maxime dijlant. Nec ego dixi, habitum vitiolum , & adum virtutis oppofitas habere contrarie- totem rigoroliffimam ; led folum, ^uod unum per aliud deftruatur, guod verificari potefb absque eo, fjudd contrarietas fit rigorofiffima, l| t dicit in fiio curlu Trinitario ibidem io8o, Ergo poteft verificari •flea aflertio absque eo, quod habiti- , & adibus conveniat contra- exigit. 2 j 1. Secundo, quia, ut dicit Phi- lofophus 2. Ethie cap. 3. habitus de- ftruuntur per id , per quod produ- cuntur: Habitm ab ijfdem , d auibus funt, augeri , & corrumpi. Sedfic eft, quod habitus producuntur per adus : ergo habitus corrumpuntur per adus : ergo non fuit falla mea claulula, quaedicebat, quodhabitus vitiorum corrumpantur per adus virtutum oppofitarum. 2f2. Inluper adusefteaufagene- rationis habitus : led fic eft , quod habitus corrumpat immediate habi¬ tum , ut P. Fr. Emanuel fatetur: ergo adus deftruet habitum , finonim- mcdiateperle, faltem medianteha- bitu, quem generat. Pariter imme- diatd corrumpit effedive adus vir- tutis habitum vitij, ut dicit P. Gre- goriusde Valenza/o«?. 2.in x.2.difp. 4. q. f. punB. 2. §. Sed omnind , his verbis : Sed omnind fentiendum ejl , habitum per a.Bum quoque immediate &' ejfeBive corrumpi. Idem fentit Suarez inluaMetaphyficato?» z.difp. 44.fe&. 12. num. 31. ubi dicit: In ge - nere ergo ejficientis dicendum ejl acium immediate expellere contrarium habi¬ tum. Confideretur hasc vox imme¬ diate , & vox contrarium , ex quo conftabit, quomodo Suarez loqua- turijsdem terminis formalibus, qui- bus loquor ego appellando adum contrarium habitui. 5 2 S 3. EtP. Azorius in Moral.Jufi. part. I. lib. 3. cap. 23, q. 2. Defendit E e e 3 apertč Trači. X.Explkat. Trop. dam. ab Innoc. XI. aperte noirrum aflertum fequentibus & per quemvis actum paulatimdi- verbis : Sed dicendum eft abfolute cum Majore 3 .dift. 32. q-7. & Almain irad. 1. Moral. j. 18- habitum acqui- fium , ut aBus coniranj ,perire : Nam -unus aBus pignit ex partt habitum , & tx parte tollit habitum contrarium. Et non folum ejfeBive, te d etiam forma- Uttr ačtus corrumpit habitum con¬ trarium fecundum fententiam Gre¬ gorij \ 17. q. %.art. 2 . ad 10. ubi affirmat: unum habitum mn mi¬ nul per oppofitum habitum tancpuam per formam oppoftam induBam ab agente, fed per adum contrarium.Ejuf- dem opinionis funt aliqui moderni, quos citat Vaftjuez tom. 1. in l. 2. dijp. 82. cap.i.num Op^.Dtmum > & Allegantur , quod tenet pro pro- babiii ipfemet Vafquezq quia con¬ trarium, quod ipfe fequitur, nomi- nat folum magis probabile. ibidtm. cap. 2. 2 c 4. Confirmatur authoritate Dodoris Angelici S. Thomas 1. 2.7. sr^.art.^.inCorpore, ubi dicit, quod nabitus , ficut ex eadem caufa augen- tut , ex qua generantur, it a ex eadem caufa diminuuntur, ex qua carmm- 'mntur. Secundum S. Thomam V iiabitus corrumpuntur per caufas, per quas diminuuntur: atqui habi- tuš diminuuntur per ačfus: ergo ha- bitus corrumpuntur per ačtus. Mi¬ ner probatur: habetaliquis habitum jntemperantia:; el icit actum tempe- rantice, per quem aliquantum ilium malum habitum diminuit, elicit alium, & alium temperantise actum., minuit primum habitum : ergo ha- bitus diminuuntur, &per confequens corrumpuntur per ačtus contrarios, zf y. Confirmatur ulterius cum doctrinaP.Fr. Emanuelisin fuocur- -fo Trinitario tom. 2. traB. 1. dijp. r, f. 13. mm. 25191 llb-i doeet, quod intenfio fiat per additionem gradus ad gradum. Et in q. 14. num. 2531. affirmat , quod gradus inteniionis fint homogenei, & ejufdem.fpecici. Parker 2542. dicit, qu6dineodera liibjccto uno eodemque tempore pofiant dari gradus contrarkc quali- tatismediocriter intenfi 1 Nunclic; fj p po nam u s fu b j e ct u m affečtum ha- bitu intemperantite očto graduum intenfionis, quod per q.uatuor actus temperantias deflruxit quatuor gra*- dus illius habitus intemperantiar; nune ouarro in hoc cafu, vel talefub- jefturn habet habitus temperantiat, &intemperantias, vel non ? fi. habet: ergo verificabitur, qubd in eodem fubjeeto poffint dari fimul vitium ac- quifitum , & virtus ac.quifitai Probo confequentiam; quia vitium eft ha- bitus vitio&s , & virtus. eft habitus virtuofus: ergo fi pofient dari fimul in uno fubječto habitus vitiofus ac- quifitus, &: habitus virtuofus acqut- fitus, daretur etiam fimul in uno fub- jecto vitium acquifitum, & virtus ac- quifita, quod nequit effe ; ut di c ^ S.Thomas 1.2. 7.81. art. 4 adi.uvi affirmat: Qmd vitium direBe conttf' rietur virtuti - Š" ided viti i,tr> cocdudit virtutem,. Etinterniiifi snia ’ P t. tih H flU da int ne' Qs tui oe . 1 hu ad vei fpc ter rai ter lit gr; int tur h per tar ha! S Cie v. fec qn; VUi CUl gis. Tropojttio L X. damnata. 4^7 .. r|s terminantibus dicit Domtnus religuis. Verumhorcrefponfto non o ha 'fapia ?«fua Cat. tom. j. IU\ 3 .q. i.art. habetlocum in dodrina P. Fr. Ema- j, mm. 6. his vcrbis: virtus , & vi- nuelis concedentis, & aftirmantis, iriol tium ’ Krefte opponimtur , gradus intenfionis efie homogeneos, cum 0 «nt effeftinulin eodemfu 6 je&o. Srprimuin gradum caloris nOn op- )CUr 2^! Si dicatur, in illo fiibjedo, poni determinateodavo, necfepti- j' auod per quatuor adus temperan- mo , nec lexto , nec quinto , nec 'mod tke dellruxit quatuor gradus habitus quarto , nec tertio , necfeCimdo, •adus intemperanti® , nec temperanti®, nec primofrigoris,led omnibus odro nec intemperanti® habitum adefie. coHedive lumptis. Sicaffirmatcur- ionis Oocto nune? quis deftruxit habi- fiisTrinit./«/™ nam. 2541. Ex quo “dei. tum intemperanti® ? habitus tem- ficarguo; fecundum te unus gradus lc j eR J perantia: non : quia defado eum ad temperami® opponitur omnib 9 gra- 1Dore huc non habet : ergo neeeflario dibus habitus intemperanti®, & eft J. a ].p aftus eum deftruxerunt : Confe- omnibus contrarius : ergo nutlus c (j c ‘. guenter non habitus habitibus bene gradus temperantioe poteft introduci n j ia .’ vero aduš iifdem contrariantur. in liibjedum habens aliquem gra- utm ^7. Ad hoc, videtur, poiFere- dum intemperanti®. Probo cohfe- jftus |onderi , quod iili quatuor adus quentiam : unum contrarium for- ora- temperanti® non corrumpant per Fe male non poteft concurrere eum alio guatuor gradus habitus intempe- contrarioformali in eodem fiibjedo, :fa’b- rajtti®, led qubd illi quatuor adus led fecundum te unus gradus tem- rtfe, operand® ouatuor gradus ha- petami® eft contrarium formale Cui- ibet: ^itus temperami® generent, qui cumquealterigraduiintemperantise: :C ; em gradus alios quatuor gradus habitus ergo unus gradus temperami® non n ac . intemperanti® deftruant,ficquequa- poteft in eodem fiibjedo eum alio •oba tlI0r gradus habitus temperami® , quocumque gradu intemperanti® [ ba- &alij guatuor gradus habitus intem- concurrere. jitus [Granti® fnnlil in fiibjedo concur- 2 p 8. Ex quo infero, quod fi nul- i ml il fant. Attamen h®c refponfio poteft lus gradus temperami® inliibjedum ;a c- habere locum in opinione illorum, introduci podit, ufque dum omnes q U i- tjuidicunt, quod gradus intenlionis gradus habitus intemperanti® de¬ dih- fet hetereogenei, vel diverfe fpe- ftruantur : ergo antequam habitus ;a cr ) & quod primus gradus caloris temperanti® introducatur , jam ha- jicit g. opponatur odavo frigoris, bitus intemperanti® erit deftrudus: ,ubi ^cundus feptimo, tertius fexto, & atqui non potuit eum deftruere ha- tni- kartuš quinto: & fic primus oda- bitus temperanti® , nec gradusin- iurrt v,J m, & nullum alium expellit5 fe- tenfionis hujus habitus; quia fubje- m a- Cu ndus folum feptimum , & lic de dum eos habere non potuit: ergo gis ne- j.o8 Tracl. X. Explkat. Trop. dam . ab Innoc. XI. neceffarium eft, qu6d adus tempe- & fic immediate d D E O infunditur, rantia: eum deftruxerint : Confe- Hoc idem tenet Cajetanus ili, Et quenter non fuit falfa mea prirna affirmat tanquam jrem eonftantem claufula, quae dicebat, ficut habitus P. Fr. Joannes Puteanus cx Inclito virtutum per a&us contrarios corrum- Ordine Auguftiniano tom. 2. in D. mit ur: fic habitus vitiofi per a&us vir¬ tutum contrariarum. Opare non foldm benigne, fed etiam rigorosš eam interpretando reperitur effe ve- rum, quod actus corrumpanthabi- tus mediate , & etiam immediate efficienter fecundum communem opinionem Theologorum, imo for- maliter in opinione Gregorij, & alio- rum , adeoque probatum manet, quod habitus per actus oppofitos corrumpantur. Mea fecunda claufula dicebat hoc modo : v. g. habitus fidei per a&um formalem Harefis: Cui P. Fr. Ema¬ nuel num. 208. contradicit his ver- bis : fecundo eocemplum , quod addu- citdefide , er.tra rem efi. Nam in hac do&rina loquitur , ant loqui debet de habitibus acauifitis virtutum , a ut vi- tiorum. Dicitenim , mcextrapro- pofitum adduxifie habitum fidei pro probatione mea: dočtrina:; quia fup- ponit, me in ea loqui de habitibus acquifitis. Ex quo conftat, meloqui,. vel loqui debuiffe de habitibus acqui- fitis tračtando eo loco de modo de- ftruendi vitium per virtutem Pceni- tentise ; cum hascvir.tus.non fit ac- quifita, fed infufa; ut dicit Angelica pennaS. Thomas l-p.q. 8yart.^.in ser por e , ubi affirmat : Dicendum, qu'od de Patnitent?aloqui pojjimus dupli- siter j um modo pumtutnad habitum j Tbomam q. 85. art, 4. dub.ult. fifine , non dari habitum acquifitum Pceni- tentias : An detur (interrogat) qua- litas aiiqua acquifita cx a&ibus teni- tentia , per quam detefiemur peccata commijfa , quemadmodumid facimus per virtutem infufiam Poenitentia. Ca- ter um res hac videt ur plus fatis nota] nam quemadmodum non datur in no- bis qualitas aliqua acquifita mediis adi- bus fidei ,aut fipei j it a neqttt admitten- da efi. qualiias in voluntate rationali acguifita medij s a&ibus vir tutis potni- tentia. Quibus in verbis reperitur conformitas in,ter habitum Fidei, & pcenitentite, dequa loquebardeca- furelato ; me enim non fuiffe locu- tum, nec debuifTel.oq.ui de habitibus acquifitis, dum de pomičen ti a traeta- vi, qu$ efl habitus infufus. 2fq. Sed polito , quod fuiflem lpcutus, aut loqui debuiiTem de ha¬ bitibus acquiiitis, dico , quodnon fiieri t er.tra rem habitum rfidei addu- cere pro probatione: & ratio eft; q uia ex ačiibus fupcrnaturaiibus fidei po* teft generari habitus lupernaturalis acquifitus fidei diftinctus ab infufoi n fententia Petri Hurtadi de Mendoza deanima dijp. 16. Jeil. j,, §. 64. 6 7 ,f f feq. 1 & in §. jo. Pro fua opinione ci¬ tat Molinam, Vafquez, & Petrum Bergomenfem* Hoc idem fentiunt Linze, Arriaga, & alij moderni, qu° s citat [«o c Ja¬ nine apuc lom. actib habi nera rius tum Gab pro euni hos fufu tus; cun> erge vi p poti vere hab: it a: do < \ del fito me fro efti quc loq run tun fide cur inq tts. Tropofitio litur, citat P. Fr. Emanuel de Concept. in u pj id c ur ju Trinit. tom.2, traB. 2. d ; fp, item ]'• H'' 2 ? ' v 11 ™- 3 3 inf ne. Et Co- clito ninch, Molina, Azorius, & Bacon ■ n /)_ apud Ripaldam de ente fupervaturali f,ne, m.i-difp. 53. 2. affirmant, ab oeni- actibus fupernaturalibus poffe unum q U . habitum acquifitum naturalem ge- ! ‘mi- nerad; pro quo afferto citat Azo- ccatt rius part. 1. lib. 3. cap. 2T. q. 6. Sco- inm tum, Henr icum, Dur andum,Ochan, .Ca- Gabrielem , & alios,idem judicant ion 1 j pro probabili Vafquez, & Salas apud ? no- eundem Ripal dam Uidi Secundum udi- hos Dočtores praeter habitum in- tten- fufum fidei poteft dari alius acquifi- mli tus; velfijpernaturalis, ut aliqui di-- 1 m- cunt; vel naturalis, ut volunt a!ij‘: •itur ergo, quando habitum fidei allega- i, & vi pro probatione mete dočtrime, ;ca- p.otui de habitu acquifito loqui, non jeti- vero de infufb : ergo loquendo de ibus habitu acquifito fidei non effet ex- čta- tfa rem allegare hunc habitum agen¬ do de alijs habitibus acquifitis: fem Vel vultdicere mefuiffelocutum ha- dehabitu infufo fidei, vel de acqui- ton feop fidicat de infufb? Refpondeo, du- vazntra Tew?etimnon adduxiffepro |uia probatione virtutis poenitentiae, quas po- eftinfufa:fi intelligatde acquifito,de alis quo P. Fr. Emanuel fupponebat me bin loqui in mea habituum acquifito- oza rum probationernon fuit extra rem • tf tune allegare habitum acquifitum ■ci- fidei? quare dare liquet, meam fe- cundam claufulam non fuifle falfam,, jut inquapro probatione mete affertio- 105 niš habitum fidei adduxi. tat LX. damjjata. 409 260. Tranfeo ad tertiam clattfu- lam,in qua dico; atqui a 3 wptzniten- tid,vel doloris ejl contrarim habitui , aut confuetudini "uitij: ergo &c. quod impugnatP.Fr. Emanuel hocmodo: Difficilius adhuc intelligitur : indic at enim, &' quidtm manifejle , ali ds ratio non convinceret intenium , ejuod omni vitio opponitur , c/uod fa!fijj\mum eji. Dixitunc,& modo exprefše repeto, quod poenitentia opponatur cui- cumque vitio, velpeccato; & hoc non eft falfiflimum, led ita verum, ut ciare docuerit fecura penna An¬ gelici S. Thomas Aquinatis 3 .part. q. 85. art. 2. ad j. ubi Sančtus ita lo- quitur: Quod pualibet vir tu* Jpecialis formaliter expellat habitum vitij : f- cut albedo expellit nigredinem ab eo- dem fubjeBo : Sed pmitentia expellit omneptccatum ejfeffive. ergo non eft falfiflimum, quod poenftentia, aut dolor omni vitio, vel peccato oppo- natur, & non folum effečHve,. fed etiam formaliter poenitentia , aut contritio' opponitur omni peccato, ut tenent Vafquez , Janfenius, Vin- centius, Ochagavia, Elurtadus, & ali), quos citatrR. P. Leander de SS., & tenet pro probabili opinionem horum Authorum ; fiquidem con- trariam, quam ipfe fequitur p. f. traB. 5. dijp. 1 .q. 28.'folum vocat proba- biliorem ; poffem in probationem hujus dodrinte authoritate, & ratio- ne me inagis «xplicare , fed cum abundanter mihi faveat didamen S. Thomas, nolo pro ejufdem confir- F f f matione /fio Trafl. X. ExpIicat.Prop . dam. ah Innccent . XI. rnatione plus temporis pcrdere, fuf- intenfus poteft unum habitum con- ficienter enim exhocpatet,noneffe falii/lTmum, quod poenitentia omni vitio opporiatur. 261. Addit P. Fr. Emanuel num. 206. quod.unus ačtus doloris extra- ordinarius non ftifficiat ad deftru- čtionem habitus Vitiofi; * Sed non minm dijflicet , alt, illa confuetudinis, five habitus tamfacilis extin&io, aut interruptio. Sentio enim tanquam ve- rifftmum in cajibus ajfignatisd P.Corel- la j non dejlruipriorem confuetudinem. 262. Suppono , exuno ačtuinten- fopofte unum habitum generari, ut dehabitibus fcientificis dicit S. Tho¬ mas I. 2. q. 51. art. 3. in corpore * Habitum autem fcientia poffibile ejt caufari ex uno rationis a&u. * Jdern- que dehabitibus corporalibus lentit S. Dočior y ibid. * Habitus autem cor- porales pofjjbile eji caujari ex uno a&u , Ji a&tis fuerit magnat virtutis. * Pari- ter de habitibus voluntatis pro cer- to tenet P.Petrus Hurtadus deMen- doza djp. i6.de Anima feB. 5. §. 35. his verbis * Nune agendam ejl de ha¬ bitibus voluntatis : ac primum certum ejl uno folo a&u ejfci habitum perfi&if- fimum , nam aBus valde intenfus habet virtutem dgualem pluribus aBibus re¬ mi'for ib m : Sed hi cjfciunt habitum perfs&um: er go & ille. * 263. His poft is argument or fc. Per te unus habitus deftruit alium habi¬ tum contrarium. Sedlic eft, quod unus ačtus intenfus polTTt unum ha¬ bitum generare : ergo unus ačtus trarium deftruere : atqui, quando dixi in mea feptima conclufione, quod unus ačtus doloris corrumpat habitum vitiofum, fui locutus de ačtu intenfo extraordinarij doloris': ergo per eum poteft tolli, & deftrui habitus, vel conluetudo viti). 264. Ulterius dicit P. Fr. Emanuel num. 20f. * DJplicet tamen mufa haic feptima conclufio P. Coreda, qum I. quia ha;c clarim indicat , quoi [t- mel , iterum , ac tertio pojft abfolvi Ptznitens , fiprius non fuerat admoni- tus , ir etiam, Ji affert aliquam emn- dationem , vel aliud Jignum ad gru¬ den ter judicandum habere dolorem] unde, & clare indicat, quod iUis trika vicibus j etiam JineJundamento itd do- lorem prudenter pr afumen d um abfil- vipojftt * 265. Ad hoc pacifice relpondeo, me non dkifie, 8c dicere potuilTe, quodillis tribm vicibus etiam fmefrn- damento ad dolorem prudenter judi¬ candum abfolvipojjlt. * imo exprefse contrarium aflerui num. 231. tis formalibus verbis ibi a me poftitis: Si Confeffarius non judicat , eum habere dolorem , venim emendationh p? 0 ' pofitum , non poteft ipfi d are abjolutk' nem, quamvis dicat , fe habere dolo¬ rem , velleque Je emendare: & contrO- rium ejl pra&ice improbabile , &’ cufe damnationis in PropoJitione6oN Ho c exprefše dixi num. 2 3 o. & n um. 2 j F addidi id, quod fequitur: * Supj> on0 tertio ) quod occurrente aliquo habit* gec- fiCCtl : n, m funti lind. ftum dicei 1 ml; it tens tribt tus, quoc bus quo dole line fpes Poer eato veh mor mor emt funt vicil tur cun JtTpr hisl na, nun dri: refe bis: txp, Con icr m con- quando ufione, fumpat itus de oloris': deftrui nanuel < mufi , qum uoct fi. abjblvi imuni, miti- d pru- lortm j ? trik« itd do- ndeo, tuifle, te fin- jtuli- prefsž . his ltis: 14 ',abirt 's pro- lutio- dole- ntrtt- cufit Hoc 2 H' peno ■tkitt ptc- Prepojitia LX. damnata . fii pccandi Confeffarim non pofifitt abfolve- 11,ut dittum eJi,nijiforJan probabile juttdamentum habeat ad fibi perfiua- imdurn^ juod Potnitens vir urn propo- jittrn fe imen d m di habeat. Eftne hoc dicere, jucd illis tribm vicibus pojjit tlfolvi fine fundamento ad dolorem pudenter judicandum ? z 66 . Neque dicere, quod Poeni- tens, qui nondum fuita Confeflario tribus, vel quatuor vicibus admoni- tus, pcffit abfolvi , eft affirmare, quod illis tribus, vel quatuor vici¬ bus abiblvatur fine fundamento, quo judicari poffet , eum habere dolorem ; quia ablblutio daretur line fundamento, quando non eflet (pes emendationis, fcd fola prolatio Pcenitentis de doiore luorum pec- t at or um, atqui, dum non fuit tribus, vel qu.atuor vicibus a Confeflario ad¬ monitus , eft Ipes mediantibus ad- monitionibus , & confilijs debitte emendationis : ergo non datur fine fundamento tribus , vel quatuor vicibus abiolutio , doneč non den- tur cličlte admonitiones. Eta tenet eum Azorio, &HozesP.Torrecilla [npr, Propofit. 6o. rum. up. Eteum hisLumbier, Sanchez, Palaus, Dia¬ na, & Fagundez, quos paricer/upr. rum. 2^^ Corel. i. citavr. Hanc do¬ brinam Hozes, T orrectllce, & meam refertP.Emanuel nam. 197. hisver- his:* Al. H02.es in dida Propofitionis l xplicatione rum. 9. P. Coritta ibid. toncl. 1. num. 2©8- ( nondicitnum. 207. primae impreffionis, & hujus num. a a f. ) ac 7 or redila num. 115. cfijerunt , uttndum mn effe remedio denegationis abfolittionis , &' pofjeeam conferri , doneč Ptznitens ter , veljua- ter fit admonitusde fuojlatu , de gravi- tate , & frditate fiuorum peccato- rum , &c. Secundum hos Autho- res poteft dari abfolutio tribus, vel quatuor vicibus, fi Poenitens antea nonfuerit admonitus : atqui nullus horum Authorum dicit, polTe dari abfolutionem fine fundamento ad dolorem prudenter praelumendum: ergo dicere , qubd Poenitenti poffit dari abfolutio , qui non fuit tribus, vel quatuor vicibus admonitus,non eft affirmare, jubd illis tribm vicibus etiam fine fundamento ad dolorem prudenter prafumendum , abjolvi p°Jfit- 267. Poftquam P.Emanuel meam dodrinam impugnavit , concludit luam probationem num. 209. his verbis* Nec multum miror , cjuod in multis brevisprobatio deficiat , juiaut communiter dicitur mala, caufia ma¬ lima filet ejfe patrocinium. Aliror ta- men amplim , jucd P. Torrecilla in 2. fiuarum confultationum editione, tum malam Corella caufiam , tum maium ejujdem caufia patrocinium referat , er* approbet mConful. 17. num. 118- Sed valeat uterjue. Juftiffime nobis Ve- nerabilis Sančlitas Domini neftri Pa¬ paj jnnocentij XI. in quodam iuo Decreto2. Marti), Anno 1675». edi- to impoluit, ut injuriofie altereatio- nes a Scriptoribus tollantur ; neceft F f f 2, farium 4ii Era hi. X. Explicat* Prop. dam . ah Irmo c. XI farium igicur eft tam Sančtis Legibus obedientiam prceftare ; Licet enim hte non eflent, addidici ramen, quod gloriofiores vičiorise potentilhmis Chriftianas pati en tiče armis repor- tentur, juxta Euripidis dičtum: Cer. tamenp at lenti dt. tale eji , ut qui vinci- tur j ipfo vi&orefit melior. Quapropter adhaecverba meiP.Fris Emanuelis nihil relpondeo. 268- Quiabsquepaftioneid, qu6d fuperius dičtum eft, lečturi funt, po- terunt formare judicium , an mea dočtrina plures contineat faljitates, cjuam claufulas. Čredo , quod fibi fint perluafuri Lečtores , eas efle faltem probabiles, cum tot Dočto- rum authoritate, & rationibus alle- gatis authenticatce lint. Ut autem affirmari poflit, dobrinam aliquam monflratio pracedere , nam ut fciunt om- nes , qui percallent dialehicam , utimpro- babilitatem perjitadeant , elumbes, impotentes funt rationes univerfz pra- babiies. Idem eruditiflimus Viridis tenet in ruis po/itionib,Jelef.q,g,%.i.num,4yi. ubi dicit: * Qudd unius Aufioris opinio qua ratienibus fuleiturprobabilis eft niji evidenter oftendatur ; ut indicurem . duo , primum non fufpcere , qubdprobabi - liter rationes convincantur de falftute, quia probdbilitas non facit rationes oppe- fttas non ejfe , dr- probabiliter verasj Hoc idem docet N.R.P.Torrecilla in luis Conjult, trati. 2 conf. s. nuni, 14^ His verbis:* Nec bac probetbi lit us con~ vedipotejl , nt/i evidenter. demonjlretvtfd~ fa ejfe dif.it fundamenta. 269. His pofitis, argumentorita. efle falfam , neceflanum eft hoc per a ^‘ c l ua dočtrina pro falla condem- demonftrationem probare, ut dicit ^etur, neceflanum eft, ut demon- - - - • ltrationibus convincatur : Sed lic eft , quod rationes , quibus P. Fr. Emanuel meam impugnat dobri¬ nam ,1 non fint demonftrationes: ergo meam dobrinam pro fallacon- demnare non poteft. Probo mino- rem: Demonftratio eftSyilogifinus, in quo ex praemiftis evidentibus fe- quitur evidenter conclufio , ut dicit Philolophus in eurfu Trinitorio torn. i.difp. 2.9. i.num. 120?. Sed lic eft, quod Syllogifini , vel argumenta P.Fr. Emanuelis non fint evidentia: ergo nec demonftrationes : Minor eftcerta; quiaid, quodeftevidens non admittit folutionem,necre(pon- lionem, Caramuel in fua Theologia fundam. lib.i.fund. 58 ,num. 2616. ubi affir- mat. * Paritatem fore probabiliter ve¬ ram , quamdiu non demonflretur , &' evidenter probetur ejfe falfam. Hoc idem hic ingeniorum Heros docet inTheologia intentionali ep. %.lib. 1. n. 12 prtp. fn. fol. (mihif ii. llbilo- quendo de quodam fubjebo eum impugnantefic dicit. Dum etiam ipfe , vel fuam opinionem tuetur vel Caramuel eam oppetit; ut ferva- ret rigorem dialeficum , dejiderarem , & bane ccnfequentiam eliceret , ergo pr obel - bile eft , qu'od affrmat Caramuel; ut bac cenjequentia naj c at ur ( nota ) debet de- s Propofitio LX. Damnata. dij tam. 'fonem, ut conftat ex fupraclidis: opiniotiis intelligentiam, quadico, npro- ergononfuntevidentia,necdemon- urnim actum intenfum doloris ex- , & ftrationes: ergo , fi neceftarium eft traordinarij interrumpere , & de- 7 r# - ad dicendam, & oftendendam fal- fam aliquam do etri nam uti defnon- snet ftratione , & evidentia , ciimmea 4,i ' dočtrina non refutetur , & convin- m \ catur per demonftrationem, & evi- > dentiam, & clare fequitur, nec de- "‘P bere condemnari tanquam falfam, 1JI ' fed ad minimum in fua probabilitate „ ’ rdinoui. tiho- J J ■* 270. Ego eam pro'tali teneo,& -jj a noviter dico , quod , quotiescum- que Poenitens habens confuetudi- uu nem peccandi accedit ad confefiio- C< T nem cum ačtu intenfo, & extraordi- nario doloris , non folum poflit ab- folvi, fed etiam -, quod illum ma- lta ‘ ium habitum per extraordinarij do- m ' lorisintenfionem interrumpat; ficut -®' affirmat de occafione proxima R. P. jj c Matthaeus de Moya in fetiš fdeB.tom. . 1. trači. 3. difep. 7. <7. 5. n. 8. hisver- rl ’ bis: * ima addo pojje in pradiBo cafeu - s 1 Pmitentem dbjolvi ratione propofiti non in " peccandi de c at er o , ličit non proponat tjicere , cjitam ut concubinam habuerat. fe Pro hoc afjerto , me Judice , militat e ' , Car d. de Lužo difep. 14 Jeti, 10. n um,. 151. tl bi ex communi DoBorum afefee- r ’t , extraordinarium dolorem , & ■’ propofetum non peccandi cum f'amina domi retenta,facere, quod bate relen- tio non cenfeeatur in pojlerum occafeo froxima peccandi. 271. Pro fine hujus controverfice »dvertendurn eft ad rectam meae ftruere malte conliietudinis habi¬ tum , hoc debere intelligi, ouando intenfio doloris eft proportionata conflietudi ni, vel intenfioni habitus; quia, fi habitus haberet o&ogradus intenfionis, &dolor folum quatuor, hicdolor non fufticeret addeftruen- dum habitum intenfum ut odo ; 8 c quamvis hoc fit clarum , & quivis ita jpdicare debeat. Attamen cum libri, &voluminaad manusdiverfas perveniant, bonum mihi vifum fuit, hoc notare. Sic pariter adverten- dum , quando dixi in mea 7. 'Cotiči, num. 247. numerando cafiiš, in qui- bus Pcenitens motus ab aliquo in- faufto calu confeilioni le fubmittere poteft, vel quando in aliquo fe emen- davit,&diligetttiamadhibuitadvin- cendam fuam tnalam conluetudi- nem, &c. Studiose addidi hsc ver- ba: in hi s cafibus per dolorem, &_pro- pofetum er.tr aor din ar ium interrumpit confeuetudinem antea habitam. Hoc polni, ut dico, cum fmgulari adver- tentia, iterumque de novo adverto; quia facile ebntingere poteft , quod Pcenitens ad confeftionem accedat ab aliquo infaufto cafu motus, vel in aliquo emendatus , & tamen non fit affedus extraordinario dolore, velintenfo ineo gradu , in quo ejus malacbnluetudo erat; & cum non fittantafui doloris intenfio , quanta eft confuetudinis, licčt pro tune cum F f f 3 his T'raffi. X. Explicat. Prop. dam. ab Innoc . XI. ’ his circumftantijs Confefiarius ha- 168. quod, fi Confeffarius pravi- beat fundamentum eum abfolven- deat, dilationem abfolutionisfutu- di; attamen habitus, autconftietu- do non deftruetur, nili actus doloris lit tantse intenfionis , quantae erat ejus habitus ; fed tantum deftruet de habitu, vel confuetudine, quan- tum , erat de intenfione fuidoloris, & non plus : omnia hstc neceffario notanda funt, imo & plura ; quia poteft quidam Lečlor parum-benig- nus dari. Očia-va Conclufio . 272. TMco očlavo,licet in omnibus relatis-cafibus podit Gon¬ feffarius Poenitentem abferlvere; ni- hilominus conlultumerit, fi modica eft emendatio, una, aut akera vice ei differre, aut negare abfolutionem; ad hoc, ut, cum fuavitas olei, & dul- cedo Confeffarij ad eum fanandum non fufficiat, faneteum mordacitas vini, & rigoris. Ita docet Suarez,. Villalobos, Thomas Sanchez, pleti- cjue alij citati a Diana part. 1. trači. 7. j ‘efol. 55. & noviter dočhffimus P. Torrecilla [upra hanc Prcpofitionem fol. s>S- n tim. it. ()uia licet Con- feffarius fecundum Judicis ofticium debeat Poenitenti bene difeofito ab- iolutionem impertiri, poterit etiam ut Medicus prudens eandem differ¬ re , adhoc ut plagam curet ignis ačHvitas , quam čutare nequit le- nitas. 27Advertit tamen , & bene, Lugo de piknit, difp. \Q.num. ram foremagis in damnum, quam profečtum Poenitentis, qui ob hoc perterritus a eonfeffione abhorre- feit, fi alias-eft bene diipofitus, dum- modo concuivat aliqua ex fupradi- ftis circumftantijs, in quibus venim propofitumfundatur, nonpoffitdif¬ ferre , aut negare abfolutionem; fiquidem tune non daretur theriaca contra culpas venenum , fed appo- neretur novum venenum ad eum: occidendum^ Non a Conclufio. 274. r)Ico nono , quamvis Con- feffarius judicet Pceniten- tem ex fua fragilitate lapftirum in fuas culpas, &in nullo fe emendatu- rum , poterit eum abfolvere con- currente aliqua ex circumftantijs 1 aflignatisin conclufionibus 2. p : 4 5. & 6 . Qute čredendi fundamen- tnm prmbent, Peenitentem protunc accedere cum propolito fe emendan- di. Ita Lugo ubi [upr. num i68-& cum Thoma Sanchez, & Palao Dia¬ na/*. 6. trati. 6. re/o/. 30. &'traB-l- rt fol. 94; Ratio eft; quta cum judicio, quodPcenitens non fit fe emendatu- rus , eft compatibile verum einen- dationis propofitum, cum fint diverfi tempom , nam propofitum eft de prsefentr, relapfiiS' vero de f ut uro: atqui, dum Pcenitens cum propofiM fe emendandi accedit, poteft abfolvc Tropofitio IX. Damnata. fif 27f. D let s. Hoc videtur efte ne ait Sylvefter ver h. ConfeJJio i, 7. damnatum a Sua Sančtitate in hac 21. &c. Propofitione; quia'm eadamnatur, quod Poenitens podit abfolvi, quam- vis nulla emendationis fpes appareat: ■tt]i emendationis [pes nulla appareat. Refjiondeo; non damnari, quod podit abfolvi prerase, quia nulla emendationis fpes appareat,fed firaul cutn opinione, quod folum fiifficiat, Pcenitentem ore proferre fe dolere, "& fe velle emendare, Dum oretenus treferat Ji dolore , & proponere emm- cLitionem : Atqui noftra conciufio non fundatur folum in eo, quod Pce- nitens oreproferat, fed in alijs moti- vis, quce pro tune ejus propofitum pro vero manifeftant, licet pofteain praxim non dirigat: ergo 8tc. Hanc dočtrinam citat, &tenetproproba- babili P. Emanuel [upr. num. 196. fil. 8 t - 276. Ex quo Infertur , quod ttiam, quando idem Poenitens de fina fragilitate timet, & flbi perluadet, cjuod non fit fe emendaturus, podit abfolvi, fi concurrat aliquod moti- vum ex fiipra relatis indicans ejus adventum pro tune efte cum vero propofito. Ratio eft ; quia cum vero dolore , & propofito eft com- patibilis imaginatio , quod impofte- rum non fit fe emendaturus; ut cum Lopez, Henriquez, & alijs dicitLay- nian lib. ^. trači. 6. cap. 4. num. 8. duia dolor, & propofitum funt ačtus Voluntatis, judicium ver6, &opinio ^lapsus funt ačtus intellečtus, ut be- Dec/ma Conciufio. 27 7. lAlco dectmo, fi habitus, feu confuetudo eft de peccatis venialibus : v. g. confuetudo male- dicendi materialiter, aut jurandi ve- rum lineneceditate, aut mentiendi, aut murmurandi de rebus levibus: fi hm c confuetudo eft materia remo- ta totalis Sacramenti, id eft , quod Poenitens non confiteatur aliudpec- catum , quam confuetudincm inct- dendiinpeccata venialia; inhoccafu idem dicendum eft , & applicandat eetdem dočtrinte, quce dieta; funt re- fpectu confuetudinis peccatorum mortalium ; quia tam una, quam altera per fe Confeflario tribuuat •fundamentum judicandi, Poeniten- tem non vere dolere , & proponere emendationem : atqui absque judi- cio de vero Poenitentis dolore, & propofito non poteft. eum Confefta- rius abfoivere: ergo &c. 278. Dices. Peccata venialia funt materia voluntaria confellionis, pofi- funtque in confeftione absque pec- cato omitti: ergo videtur res valde dura , quod poflit negari abfblutio Poenitenti confitenti fola peccata ve- nialia confuetudinaria. Refpondeo ; verum efte , qubd peccata venialia fint materia volun¬ taria confellionis; fed cum fint pec¬ cata exhabitu, nonnegatur abfolu- tio propter peccata venialia , fed pro- $ i Er a d. X. Explicat. rrop. dam. ab hinoc. XI. p ropter defečtum doloris deijs: quia, etiam funt doloris. Et tandem; quia quamvis poflintinconfeflioneomit- advalorem , St fručtum Sacramend ti, nihilominus eo ipfo , quod confi- nonreqairiturdolor, Stpropofitum teantur , requiritur dolor eorum, quando cum ijsdem.non adeft alia materia remota neceflaria, vel vo- luntaria: atqui, cum fint ex confue- tudine, Confeflarius judičium for- mare nonpoteft, eum de illis dolere ( exceptis cafibus in praecedenti con- clufionepofitis) ergo, cum fint pec- cata venialia confuetudinaria, Sc nul- la alia materia neceflaria * velvolim- tariaconcurrat, negandaeft abfolu-- tio, non propter peccata, fedpropter illorum habitum, cum exindeappa- reat defečtus veri doloris ; ficut, fi aliquis unum , aut pliira peccata ve¬ nialia confiteretur, Iičet noneflent exhabitu, nullatenus de illis doleret, non poflet digne abfblutionem reci- pere; quia deficeret materia proxi- ma: ergo hoc idem dicendum eftin: noftro cafli. 2,79. Verum fi Pbenitens prat- ter habitum peccatorum venialium confiteatur aliud peccatum veniale, aut mortale vita: prst eri ta;, aut prs- fentis , cujus confuetudinem non habeat, poteft abfolvi. Ratio eft; tum quia , ficut poteft condonari unum peccatum veniale absque alio- rumcondonatione, fic poteft haberi dolor de uno absque dolore de alijs;. tumquia, ficut peccata venialia funt materia voluntaria confeflionis, fic evitandi omniapeccata venialia. Ita Diana p. 1. traH. 4. refol. 117. & cum Henriquez, ScDicaftilloidem Diana part. 11. trači, ^.refol.22 falvotamen dolore, Scpropofito circa aliud pec¬ catum veniale , aut mortale: er¬ go, Ste. 280. Concludo hanc materiam & admonendo Confeflarios, ut, quan- do deprehendent Poenitentes longo tempore confuetudinarios, ftudeant 2! toto cordis Špiritu, Sc Zelo admone- re eos de illorum malo ftatu, ob ji- ■ al ciendo eis turpitudinem culpae, de- ill monftrando crudelem ipfbrum in q Eilij DEI vitam machinationem, re- h prcefentando pergrandem hujus boni r< DEI smorem, 8c efle contra omnem p; rationem, totbeneficia, quteabun- E danti manu fliis creaturis quotidie ti largitur, ingratitudine, folvere, alijs- li que rationibus in Dialogo traB. 9 • E cap, i; pofitis. Etenim indubium d eft, fi Poenitentes funt adeo in vitijs t habituati , id multorum Confefla- p riorum.. negligentite imputandura C efle, qui non perpendunt, fe de ani- t ma coram eorum pedibus procum- c bente ftričtifllmam rationem adDEI 1 : Tribunalreddituros, Scc. Hocidem t recomendo in occafionibus proXi- t mis , de quibus fequentes Propofi* tiones agunt, j PROPO- Tropofitio LX 1 . & LXII. Damnata, 41 j uia j YT femper libertatem ad placitum cum nti PROPOSITIO ea converfandi, vel quando exejuf- um Damnata.. dem detentione in domo , aut fre- Ita Bteft aliquatido abfolv.i , qui in proxima Ml eccajione peceandi verfatur, quam poteji, ma & non vu te- cm it t ere : quinirttd direCte , i en 0* ex propo/ito quarit, aut ei je mgerit. Propositio LXII. Damnata. jm Froxima cccajio peccandi non eji fugienda , cptando caufa aiiqua uti/is, aut bone/ia non fueiendi occurrit «. gO J 5 mt 281. CUppono , occafionem pec- ie- candi aliamelfeproximam, jji- aliam remotam. Remota dicitur ie- lila, ex qua certo moraliter nonle- in quitur peccatum : v. g. vivere in re- hocmundo predse, dicituroccafio )ni remota peccandi, cum imeo finttot :m perioda allicientia ad peccatum. in- Hanc occafionem remotam nullus jie tenetur fugere , nec de hac Propo- js- iitiones damnatm loquuntur, fed % foliim de occafioneproxima, qum ea im dicitur, ex qua attentis circumftan- :ij$ tijsperfonse, temporis, Jod, vel ex-- fa- perientiče propriae, vel aliarum per- m ionarum fimilium conditionum cer- li* to moraliter fequitur peccatum. Cir- n- cumftantia perfbnm eft', quandota- El lis perfona eft multum inclinata vel m expropria natura, vel exmalohabi- d- tu ad peccatum: v. g. ad avaritiam, fi- luxuriam, &c. Gircumftantia loči cft, quando quis in propria domo ha- bet aliquam amafiam, aut quantum- )- vis eam aforis teneat, habettamen quenti vifitatione extra domum le- quitur murmur in Populo opinante eum male vivere, licet alias in re non itafit. z%z. Ob circumftantiam expe- rientice erit occafio proxima illa , in qua homo fepius peccare Iblet, vel quamvis non habuerit hanc expe- rientiam, cum nunquam in fimilibus fuerit periculis , nihilominus fcit, quod alij luae natura , aut conditio- nis homines in tales occafiones in- cidant. Ob circumftantiam temporis erit occafio proxima, quando hotno in- tra modicum tempus fiepius cadit: v. g. fi quis intra Menlern viginti vi- cibus tentatus, omnibus his viginti vicibus tentationi luccumbit ,. vel paulominus; veriim, fiintra annum foliim viginti vicibus peccabit, tune circumftantia temporis non erit oc¬ cafio proxima 5 fi per integrum an¬ num in dičta occalione maneat. 28?- Suppono fecundo, occafio¬ nem proximam pofie reperiri in Om¬ ni genere peccatorum, &nonlolum in peccatis operiš, veriim & verbo- rum, & cogitationum: v.g. fi ex con- fortio alicujus perfonae femper , vel faepius fequeretur furtum , murmu- ratio , omililo Sacri , juramen- tum, &c. In hoc calti confortium tališ perfoncc elfet occafio proxima. Si ex vifitatione alicujus foeminm, ut G g g plurimum di§ Erafl. X. Explicat. Prop. dam. ab Innoc. XI. plurimum; oriretur pravum defide- tere non vu!t,non poteft abfoIvi’& rium erga illam, vifitationes eflent contrarium eft damnatum in Propo occafio proxima. Siexlufu,utplu- ^ ' ' rimum, prorumperetur in juramen- ta, blafphemias, autmaledičdones, lulus eflet occalio proxima jura- mentorum, blafphemiarum, & ma- lediclionum. 284. Suppono tertio, occafionem diftingui ab habitu ; quia hic pro- ceditab intrinfeco, 8e homo intrin- feceefteo affedtus: v.g.habitus ju- randi, blalphemandi, polluendi, &c. Occafio vero procedit ab extrin(e- co: v. g. a confortio tališ perfonse, fitione 6 1. Et rado eft ; quia tališ non confitetur cum vero dolore,& propofito, cum non velit media ne- cellaria, & ad emendationem pofli- bilia adhibere. Secunda Conclufio. 287. r> Ico f ecun( id> quamvisnoa fit damnata opinio Medins, Cordubae, Tabience, Suarez, & alio- rum,quos citat,& fequitur Joannes SanChez in feleff. dijp. 10. n um. 14. qui dicunt, quod polllt ter, vel qua- ab exercitio tališ officij, & frequen- ter abfolvi, qui vivendo in occafio- tatione tališ domus. 28}". Suppono ^Uarto, occafio¬ nem proximam unam effe volunta- riam, aliam involuntariam. Jnvo- luntaria eftilla, quam homo ablque fuonotabilidetrimento evitare non poteft : v. g. Filiusfamilias habens amicitiam cum famula domus, quse difcedere non poteft, nec fugere ab (q u e n o tab i! i d am n o: Occafio vo- luntaria eft illa, quam homo abfquč notabili nocumento evitare poteft: v. g. Dominus, qui vivit in concubi- natu cum lua famula, quam domo ejicere poteft abfque fiio notabili da- mno, aut famula?. Hkpr¬atis. Prima Conclufio. ne proxima promittit Confeffario eam evitare , & tamen non facit; quia Propofitio damnata loquitur de eo, qui non vult occafionem fu¬ gere, aut de eo, qui ex propofito oc¬ cafionem qua?rit; ha?c vero loqui- tur de eo, qui pr oponk occafionem •evitare, licdt alias non evitet. 288- Verum prudens Confefla- rius rard ablblvere debet, ufque dum Poehitens occafionem Voluntariam non abfčiderit. ItaRodriquez,Na- varrus, & Margarit. Conf. apud Moyam tom. i.traS.T,. dijp, J-q- c )- n < 5. Sylvefter, Chapeabilla, & Fernan- dez,quos citat,& fequiturDiana part. 5. traB. 14. refol. 107. noviflimč Fil- gueira fuper hanc Propofit.fol.2f94' 28 C. D Ico primo, non folum, qui Nihilominm , & P. TorreciHa/ 5 /. 96. , ex propofito, & direčfe oc- num. 89. & noviter P. Emanuel de cafionem peccandi quaerit, led etiam, Concept. me citando approbat fupn qui occafionem voluntariam omit- dijp. 2. y. 14. num. 211. Ratio eft; quia Propojitio L XII. Damnata. 4. r p auia propofitum verum debet effe absque fuo notabili detrimento evi- eificax,ut dicit Layman. lib. 5. trači, b.cap. 4. n. 7. atqui propofitum,aut defiderium effieax adhibet media ad finem neceffaria : ergo , cum fuga occafionis proximae fit medium ad emendationem neceffariu, qui eam nonfugit, cum poffit, non habet propofitum efficax fe emendandi; Subfumo : fed nonpoteft abfolvi, qui non habet propofitum efficax fe emendandi: ergo Scc. 289. Deinde, quia, quivivunt in occafione proxima voluntaria, ut plurimum funtperfonae vitcerelaxa- tte, qua:que multo tempereconfet fionem differunt; adebque,fifemel abfqub prctcedenti occafionis dere- ličlione abfolvantur, differendo per longum tempus fecundam , & ter- tiam confeffionem in multa pecca- ta labuntur : ergo erit neceffarium adeaevitanda, ut Confeffariusante abfoiutionem eos obliget ad relin- (juendamoccafionem, Schacreličta pro abfolutioneredeant. Teni a Conclufio. 250. "T)Ico tertio, Sua San&itas in hac damnatione non loqui - tur de occafione proxima involun¬ taria. ItaTorrecilla^/o/. 63. Omel. 3. num.6 3. Probatur; quia Propo- fitio damnata loquitur de occafione proxima voluntaria , nempe de ea, tpiam homopoteft absque fuo nota¬ bili detrimento evitare : atqui occa- fenem involuntariamnequithomo tare , ut dičtumeft [u-pr a nun?. 285. Ergo prcefens condemnatio de ea nonloquitur. Sic fentitcumTorre- cilla, Sc mecum P. Emanuel fuprafol. 102. n um. 238. 291. Ex quo infero, qubd Medicus, aut Chirurgus, quibus cura fcemina- rum infirmarum eft occafio proxi- ma , non teneantur ab executione eorum officij abftinere , Sc attenta folum damnatione harum Propofi- tionum 61, Sc 62. poffunt abfolvi, Radoeft; quia haec occafio efl in vo¬ luntaria:. ergo Scc. 292. Dixi attentafolum d amnatio¬ ne Propofitionum 6 1. & 62. Quiafi ha culpae ortae ab occafione involun¬ taria jam effent confuetudinarite , tuneneganda eflet eis abfolutio, non propter occafionem , fed propter habitum; prceter illoscafus, dequi- busin explicatione Propofitionis an- tecedentis diximus, qubdpoffitab- fblvi habens confuetudinem peccan- di. Vide ibi. Et generaliter loquen- do , debet Confeffarius cum omni¬ bus in occafione involuntaria viven- tibusfe gerere in ordine ad abfoiutio¬ nem eo modo , quo fe gerere debet cum habenfibus habitum peccandi, ut dicit P. Torrecii! a/o/. 63. n. 106V Qiiarta Conclujio. 293. J^Icopuarto, Adhoc, ut oc¬ cafio dicatur involuntaria non fufficit tantum , ut detur caufa utilis, aut honefta eam nonfugiendi. G g g, 2 Et 4io TraB. X. Explicat. Trop. dam. ab Innoc. XI. Et contrarium eft damnatum in Pro- amafiam, aut perfeverans in ejufdem pofitione 6z. Caufa utilis, & honefla erit, tenere in domo amafiam; quia cum folicitudine, & afte&u infervit, vel eam vifitare extra domura ob convenientiam , & mundi obfor- vantiam. Ad hoc, ut occafio dicatur invo- luntaria, debet efle caufa urgens, & tališ, ut fine gravi inčonvenienti v.|g. perdendi vitam , honorem , aut quantitatem bonorum temporalium nequit evitari. Sic cum D. Balilio, D. Thoma, Šoto, Navarro, & mul- tisalijs P.Torrecilla fol. 9 p. Concl. 4. num. 64. & 6 $. &me citato P.Ema¬ nuel de Pcenit. difp. 2. <7.119- num. 246. 254. Ex relata dočtrina infertur quod moribundus habens in propria domo concubinam, ut in infirmitate ei afilftat, non pofiit abfolvi, nili eam domo ejiciat, propter fcanda- lum tam a čtivu m , qukm paflivum eam retinendo. Ita Lumbier fuper Propoftionem 41. damnatam ab Ale- jcandro Vil. fol. 446. num. 828- Ratio eft; quia non habetcaufam necefla- riam detinendi concubinam in do¬ mo , cum ali« ad talia fervitia facien- da facile inveniantur. Hoc idem dici debet de concubinario vifitante fuam amafiam infirmam cum nota, & admiratione Populi , licčt extra fuam domum moretur. Ratio eft; quia vifitare eft folum caufa utilis, aut honefta, non vero neceffaria. 29 f. Infertur focundo, quod mi¬ nus debeat abfolvi nolens expellere vifitatione, folum ex eo, quod videa- mt tur, ipfe aut foemina infamiam pati. Err Ratio eft : quia h«c caufa eft folum »•- utilis non reddens occafioneminvo- luntariam, eftque tantiim fičtio quat- dam adfovendam paftionem per in- » 9 ' farni« imaginationem ; quia riihil frequentius accidit, imo ordinario ria contingit , Dominum cum famula cai altercari, & exinde eandem domo r 'ii ejici, &tamen tune cefiatrefpeftus infami«, & human« garrulitatis: er- CU1 go, quando agitur defaluteanims, J lici ridiculum erit, fimfli relpečtu duci, °i' & vitium velamine fičt« neceilitatis prt cooperire. Sic noviftimč tradit, me m\ citato, P. Emanuel j up ra q. 12. nam, Ta 185. M< 296. Infertur tertio, quod, fi Con- Ra fdfario non Parocho exauditio con- in feftionum fit peccandi occafio, debet tui hoc officium relinquere. Itajoan- no nes Sanchez in fe/eB- difp. to. n. 18- pri Quia tališ Confeflarius non habet jut urgentem caufarn exaudiendi con- tui feitiones, fed ad iummum 'utilem, du Schoneftam : ergo ejus occafio erit voluntaria. Quo ad Parochum ve¬ ro eft difparitas; quia, cum ex officio 15 fuis Parochianis Poenitenti« Sacra- mentumadminiftrare debeat, in eo fit occafio peccandi per confefliones tal oblata non erit amplius voluntaria, v. & per confequens poterit abfolvi, au licet ofKcium non relinquat, nec tis ab exaudiendis Confeffionibus de- im fiftat. & Tropojitio L XIII. damnata. 421 Juxta hunc modum pofTunt alij 102. Hoc idem dicendum, quando jnultifimilescafusexempiificari. Ita commune domicilium cum amafia, Emanuel citando me , itid. y. 14. aut frequens folius Poenitentis ad n. 216. eam acceflus erat ipfi occafio peccan- 257. TVIco quinto, fivivens inoc- caffone proxima volunta- ria veniat cum dolore extraordinario caufato ab admonitionibusConfefla- rij, aut ab aliqua cancione, aut vifo aliquo infortunio , poterit abfolvi cumpropofito evitandi occafionem, licet alias in alijs occafionibus non obfervaverit hoc propofitum, ut fo- pradičtum eft de habitu peccandi mm. 242. ItacumLayman, Lugo, Tamburino , & alijs P. Matthseus Moya tom. 1. traB. 3. rlifp. 7. n. 8. Ratio eft ; quia, quamvis Poenitens in alijs occafionibus fuum propofi- tumfuerit transgrefTus, illud tamen nonfuititaefficax, quale eft hoc de prafenti: ergo ConfefTarius poterit judicare eum nabere verum propofi¬ tum , & paratum efie ad obfervan- dum, confequenter abfolvi poteft. Sexta Conclujio. 258. T"\Ico fexto, quando res jam funt taliter mutatte, ut non St amplius occafio id , quod antea tališ erat, poterit Poenitens abfolvi, v -g. fi amafia jam fitfa&a deformis: *ut fenicula, aut idem Poenitens mul- dsorationibus, &mortificationibus ln cumbat. Ita cum Sanchez, Lean- Sto, & alijs Torrecilla fol. 97. mm. di; nempe, fi poftmodum alios fo- čumin focietatem ducat, jam occa¬ fio proximacefTavit, ade6que abfol¬ vi poterit ; nifi forte peccata hujus Poenitentis efient meri confonfus in cogitationes, tune enim, ficut ab his eum non poteft focietas praftervare, lic nec occafio proxima ob focieta- tem cefiaret. Advertentia. ut cum aliquorigore in or- dine ad abfolutionem procedant cum viventibus in occafionevolur- taria, quia indubitatum eft, qubd plurimte anirme in Diaboli retibus obftricfce maneant ex eo, quod Con- feflarius eas non obliget ad fo abftra- hendum, & ejiciendum a fo amafia* vultum , quo Doemon hominesad innumerabilia allicit peccata. Vi¬ ventibus vero inoccafione proxima involuntaria media falutifera ad emendationem conducentia ftigge- rant, qute videri pofTunt fupra in fine Dialogi traB. 9. caj>< 2. P ROPOSITIO LXIII. Damnata. Ličit um eji quarere direc e occafionem proximam peccandi pro bonojpirituali , veltempora/i nofiro , velproxitni. 3 00. A Liud eft quserere occafio¬ nem peccandi direčte, & Ggg 3 aliud tf.12 ‘Trati. X. Exp lic at. I aliud indirečtč. Quxrere direčte eft, quando primo-, &' perje occafio quxritur, & jsamdario , mtjuafiper iKcidms quxritur bonum Fpirituale, vel temporale: v. g: qui haberet ami- citiatn illicitam cum quadam Foemi- na , ad Fatiandum fiium vcnereum appetitum , & prceter hunc ad fuc- currcndumipli cum alimentis necef- farijs: tališ diceretur occafionem. quaerere direčte, indirecte vero fu - ftentattonem foeminse. Qucerer e occafionem indirečte tune dicitur , quando primo intenditur aliquod bonum (pirituale , vel temporale, Fecundario vero occafio : v. g. Pater Familias aflumens quamdam famu- lam profervitio domus cum pericu- lo vivendi cum ea luxuriose, hic di¬ rečte qucerit Fervitium Famuke, indi¬ rečte vero occafionem peccandi. R.P.Fr. Emanuel loca cit.q. 20 .num. 281. Non confentit huic explicatio- nimodo, quieft inter direčte, 8nn- direčte quxrere occafionem. Et. num. 261.®'’ 263. Aftignat aliummodum, qu.i minus rhihi placet, ut dic.am in 2. part. hujus praxis(uper Propofido- nem 41. damnatam ab Alexandro VIL Hoc fuppofito. 501. Dico, quxrere occafionem proximam direčte, damnatur in hac Propofitione , non auterri quxrere eam indirečte , conftat ex lpfb Pro- pofitionis textu : & probatur, quia quserere occafionem direčbč , eft quxrere formaliter peccatum; qute- rere autem eam indirečte eft Folum tquFdem permillio , quando eam 'rop. dam. ah Innoc. XI. evitandi non eft obligatio : atqui nunquam eft licitum cuitrrere for¬ maliter peccatum , bene veroillud permittere , quando illud evitandi non eft obligatio r ergo &c. 302. Dico Feeundo, quamvis quce- rere indirečte occafionem peccandi non (It damnatum in hac Propolltio- ne6^. erittamen peccatummortale quxrer.e eam indirečte, quandonul- la urget neceffitas, led Folum utilitas, aut honeftas. Et dicere contrarium eftcontradicere damnationi Propo- fitionum 61..& 62. in quibusdamna- turaiTertum , quod conftitutus in occafione proxima peccandi, quam poteft, & deFerere renuit , podit abFolvi, & quod ad eam non defe- rendam aliqua cauFa utilis, autho- neFta Fufficiat :.ergo non interventen* te cauFa urgente muko minus licitu erit quxrere indirecte occafionem peccandi., Exhoc infertur , noneftelicitum pergere inter inftdeles pro officio prtedicationis exercendo cum fus everfionis periculo, nec inter mere- tricescumpericulovioiandicaftitt- tem, quando hoc rnunus concionan- di non.competifeex obligatione. Pro¬ batur ; quia tališ Folum habet cau- Fam utilem , aut honeftam ad hoc exercitium (ubeundum, non autem urgenten!, ut diximus in explicatio- ne Propofidonis praecedentis conci 4.. num. 296. deeo, qui Folumex de- votione cum periculo incontinentiae confeftiones exaudit. 203.I 11 ' ro' cr: ftr eo: 00 hic illa caf ob' ■ cat no fui hal &! cit cat Sat M, ter inc eft vet eti; tui eft eti nei fr o P Ah, 1 < / t ( r - • atqui 5 for- jillud itandi qus- candi »iitio- irtale )nul- ilitas, irium :opo- mna- us in ruam noflit defe- tho- nien* licitu mera itunr ficio fux lere- ftita- nan- Pro- cau- hoc item atio- oncl. :de- ntiae .In- Propofitio LX1V, 203. Infertur lecundo, quodPa- rochus poffit adire infirmos ad Sa- crainenta ijs adminiftranda, autin- ftruendosin dodrina Fidei, licetin eorum domibus obviaret ipfi aliqua occafio, & periculum peccandi; quia hic primo qurarit folum indirede illam occafionem, lecundo tališ oc¬ cafio eft ipfi involuntaria rationefuac obligationis, &: officij. 304. Infertur tertio, quod Mer- catores , Notarij, aut alij officiales non obligentur ad relinquendum fuum officium quando neceffitatem habent illud exercendi pro eorum , & proprice familise ffiftentatione, li- cčt talia officia ipfis fint occafio pec¬ candi. Ita cum Suarez, Hurtado, Sanchez , & alijs Torrecilla jfo/ 49. num. 80. Quia fimiles direde in- tendunt exercere eorum officium, indirede vero occafionem, quce illis d involuntaria ratione officij. Si vero cum hacoccaiione involuntaria dam haberent habitum peccandi, tune debet obfervari, quod didum d in Propofitione 60. videantur dam alite do etri nas circa occafio- n em proximam in z.part.hujus praxis bopojttiont 41 . damnata. Propositio LXIV. damnata. ™folutionis capax ejl bomo , quantumvis iaboret ignorantih Myfteriorum Fidei , fr etiamfiper negligentiam , etiam cul- fabikm nefciat Myjierium SS. 1 . r inita- IncarnattonU Domini no/iriJEfu Zkrifti, , LXV. damnata. 4.2} Propositio LXV. Damnata. Sufficit illa Jtfyjleria Jemel credidijje. 3op. ^tlppono , quod neceffitate v medij teneamur exprefsb credere DELIM unum efte , & Re- muneratorem efte. Et in opinione probabiliori ( quam vis contraria non fit damnata ) etiam Myfterium SS. Trinitatis , & Incarnationis, ita ut, qui ignorat id, quod eft neceflarium neceffitate medij ( licet inculpabili- ter ignoret) non poffit falvus fieri. Neceffitate prascepti tenemur cre¬ dere fide explicita omnia in Svmbo- lo Apoftolorum contenta ; & qui hme inculpabiliter ignorat, poteft fkl- vari :hoc(uppofito. 30 6. Dico, qui culpabiliter igno¬ rat Myfterimn SS. Trinitatis, d In¬ carnationis, & alia in fvmbolo Apo¬ ftolorum contenta, eft incapax abfb- lutionis , & contrarium eft damna- tum. Probatur conclufio : quia ignorare culpabiliter id , quod ne¬ ceffitate medij credendum eft, ut funt Myfteria SS. Trinitatis, & Incar¬ nationis, eftpeccatummortale: at- qui Poenitens in peccato mortali per- feverans, dum confitetur, eft inca- pax abfolutionis: ergo &c. 307. Ex quo infertur , quod fi Confeftarius Poenitentem Myfteria SS. Trinitatis , & Incarnationis in confeffione inftruere poteft, poterit eum abfolvere cum firmo propofito apprehendendi castera. Verum, fi Pceni- 42 ^ Trači. X. Explicat . Trop. dam. ab lnnoc. XI Poenitens , cui Confeflarius in alijs 309. Dicotertib, quamvisigno- _ confeflionibus caetera fidei Myfteria ransMyfteriaSS.Trinitatis,&Incar- 1 addilcenda impoftiit , id neglexit, nationis lit incapax abfolutionis,ut dimittendus eft absaue abfolutione, di&umeft; nihilominusnon eft ne- uftjuedumeaaddifcat, iicut dimitti- turille, qui conluetudinem peccan- di habet, aut culpabiliter reftitut-io- nem omittit. Ita Torrecilla fupra hanc Propofitionern/o/. 459. concl.%. num, 6. Et ratio, cur ad abfolutšonem ne- ceffarium fit, ut exprefse fciat My- fteria SS. Trinitatis, & Incamationis, 8c fufficiat, ut caetera addifcendafibi proponat, eft; quia prima duo funt neceflarianeceflitate medij, alia ve¬ ro non. Quod autem requiratur, ut ctetera addifcendi propofitum ha- beat, probatur ; quia eorum igno- rantia culpabilis eft peccatum mor- tale: atqui Poenitens omniapeccata moi'talia evitandi propofitum habe- redebet: ergo&c. 308. Dico fecundo -, Propofitio duos fenlushabere poteit; unus fenlus eft; quod fufficiat (e fcivifle femel in vita Myfterium SS. Trinita- tis , & Incamationis ; lieet poftea corum fuerit culpabiliter oblitus; aliuseft , quodtantuin femel in vita expreflum fidei ačtum elicuifle fiiffi- ciat, licčtpoftea non amplius elicia- tur, &in utroquehocfen(ueftdam- nata ; ut cum Hozes , & Lumbier dicit P. Torrecilla/o/. 461. num. 2 . & 3 ' cefiarium, ut, quandociimque Pce- Jj- nitentiae Sacramentum frequentat, a expreirum aflum Fidei eliciat, fed ct ' fufficiat horum Myfteriorum fides virtualis, ut cum Triillench, & alijs dicit P. Torrecilla ubi [upr. num. 5; p quiaaliud eft ignorare illa Myfteria, & aliud eft ea credere adualiter, & w expreffum actum Fidei elicere; eo¬ rum ignorantiam ( declarat Sua San- l - ditas ) obftare abfolutioni, non ta- men dicit, efle neceftarium, ut aclus fu expreffus eliciatur. al 310. Dico tandem, quantumvis qi femper ad recipiendum Poenitentke je Sacramentum fides- explicita requi- fi< ratur, irnurn DELIM efle, & Remu- fo neratorem efle: attamen hic aftus n Fidei includitur in contritione, aut attritioiie: & fic (ufficit elicere aftum rf attritionis, vel contritionis absque C( direčta elicitione adus Fidei de uno p DEO rerauneratore, ut clicitrRipalda p de enie fupernut. tom. uit. num. 461* q & me citato (equitur P. Emanuel i* G , fuo tra3. de Pcenir. difp. 2. q. 24 .num. g 5 00. Circa hoc pundum, &quand° Ci adus fidei per fe obliget, videaturid, Tl quod dico in explicatione Propou- p tionis 16.8n 7. /c v f< L TIIACTA* tractatus xi. * a p p E N d i x. In qua compendiofe tra- > t, ‘ clatur de cafibus aliquibus”£pifeopis refervatis per leges particiriares. t §• I. f Tnemhtimtur aliquce ad- ne. rtentia. generale s fpeBantes ad cafuam ^ referuationem. i- L A Dv c rtentia i. Refervatio ca- a- I* fimm nihil eftaliud, quam is ftibtractio jurisdičtionis Confeflarij ab eis abfolvendi. Ex his cafibus ali- is quifuntrefervaticum cenfura, &ta- x les funt omnes cafus Summo Ponti- >* fici refervati; ali j vero funt refervati J ' fine cenfura, qui per leges particula- JS res funt Epifcopis refervati. Jt 2. Advertentia 2. Cafus Epifcopis ® refervati aliqui fiint refervati per jus je commune, & ali) per jus particulare. 10 Per jus commune funt Epifcopis re- 3 fervati omnes cafus Papaj refervati, f’ quando funt occulti ; ut dicit Sa- ' n črtim Concil. Trident. Sej}'. 24. cap. ^ 6. Lice-t Epifcopis in tguibusckmjut j cafiires occultis , etiam Sedi A po Jolič a g’ refervati ;, delinfuentes cjuosciimcjut fbifubditos in Dioecejifua inforo con- fiierjt/a sr at is abjolvere. An autem ^ vihujus facultatis poffint modoEpi- Pcopi abfolvere a cafibus occultis Pulite Cccnaj, 6(ab Hterefi, dičtum ^ in Dialogo traB. 1. cap. 1. Et 42J Cruciata? abfolvi poffint, toties^auoties videatur in eode loco Dialogi, ubi etiam decifum fuit, utrum a Regularibus vi fuorum Pri- vilegiorum abfolvi poffint.. < Alij cafus funt per legem particu- larem Epifcopis refervati: &hi funt illi, quiin fynodo cujuscumque Epi- fcopatus refervantur , a quibus per Privilegiran Bullaj poflunt Poeniten- tesabfolvi, toties , quoties •, attamen, qui Bullam non habent, nonpofiiint a dičfis cafibus abfolvi absquefpecia- li Epifcopi commiflione. 5. Advertentia 3. Epifcopi poffunt fibi refervare cafus infynodo, 8cex- trafynodum. Refervatorum in fy- nodo dur at refervatio , licetmoria- tur, aut cedatfiio ofKcioEpifcopus, quia hirekrvantur per mo J umJlaiutr, vdconflitutionis : Refervatorum ve¬ ro Epifčopo extra fynodum, in, vel extra vifitationem, cum , vel fine cenfuris ceffat refervatio mortuo Epifčopo , aut ejus Sede vacante; quia iiti refervantur non per modunt jiatuti , fed per modampraceptiparti- c ul ar is. ItaFagundez, Sanchez, & alij, Diana p. 6. trači. 6. refol. 41. quamvis ejus refervatio fit poffrno- dum permanfura,li fuccedensEpifco- pus refervationem fui pncdecefforis conrtrmeu 4. Advertentia 4. In artieulo mor- tis quivis Sacerdos fimplex poteft ab¬ folvere ab omnibus cenfuris, & cafi¬ bus tam Papte , quam Epifčopo re- fervatis, etiam ab Hanefi, licetinfo- Hhh mus De Cafibus 42 6 Tratlatm XI. Appendix. mus nullam habeat Bullam : cum lalobos. Suarez, & aliorutnquos qri hoctamen dilcrimine, qubd, fipec- citat, Sc fequitur R. P. Leauder k cal catum fuit refervatum cum cenfura, Murcia Capucinus [uper lib. 7. j, 0 &Poenitens ab infirmitate liberetur, N. P. S. Francifci , 7. %.feleB, num. 2$. \ul teneatur le prtefentare Superiori, cui Modo vero lisec opinio pračficarine- ab eft refervata cenfura, nifi vi Bullse quit; quia eft damnata ab Alexan- da fuiffet abfolutus, tune enim fe prte- dro Vil, fub d ie 14. Septembris , A mi ab fentare non tenetur. Qui vero in 1685. in Propojitione 12. fili articulo mortis fuit abfolutus a cafi- 7. Advertentia 7. Aliqui cafusre- nc busrefervatisabsque cenfura, adfe fervantur in o Hum , tr patnam pecca- tič praffentandum Superiori non obliga- ti', alij in medicinam animarum-. re- tur: Suarez, & alij citati a Diana fpečfu refervatorum per modum qi />,4, traB. 4. refol. 199. poense, non incurrit refervationem, fe 5. Advertentia 5. Qui incurrit ali- qui ignorat effe refervatos, licet fit at quem cafum refervatum, advenit au- ignorantia culpabilis , dummodo re tem caufa impediens recurfum ad non fit craffa, velfupina. ItaMur- m Ordinarium, fi inftat preeceptum cia in difq. Moral. tam. y. lib. 2. dijf. e; communionis, aut neceflitas com- 4. refol, 20. n. 29. Eorum vero, qui fl municandi, vel celebrandi, ad evi- refervantur per modum medicime, tandum fcandalum poteft indireefe incurrit refervationem, qui ignorat f £ ablolvi a cafibus refervatis a quo- effe refervatos , licet ignorantia fit e: cumque ConfefTario ab Ordinario invincibilis, fecundum communem C. approbato. ItaFilliucius tom. i.traB. Theologorum opinionem apud p 7. cap. 10. num. 304 . fol. mihi 202. Moyam in feleS.tom. i.traB, .3. aifp> c ablato vero impedimento obligatur 8- 7- 3 - num. 2. Licet etiam fecun- c Poenitens ad praefentationem. Ita dum aliquos fit probabile, omnem p Avila de Cenfuris 2. part. cap. 7. difp. refervationem effepcenam, &eum, a g .dub. 4. qui aliquod peccatum refervatum f 64 Advertentia 6. Pro priori Re- committit, fi ignorat ejus referva- \ gulares abfolverepoterantabomni- ti onem , hanc non incurrere. ta f bu s cafibus per jus particulare Epi- cumNavarto, Grafis , Sc Januario, 1 fcopis refervatis vi Bulke Pauli 3. quas Diana part. 10. traB. 14. refol. 6 ]• c incipit Inter cunBos. Conceflie PP. Etiam Moya eam ut probabilernte- ( Societatis JESII : quam teftatur vi- net , quamvis ipfemet contrariam ] difie authenticam inCollegio Socie- Ctopuztuv ubifupran. 5. 1 tatis Valentke P.Fr.EmanuelRodri- 8- Advertentia 8. In cafudubio, quez ad finem Bulla Cmerata. Et hsec an cafus litrefervatus, vel non, cen- fuit opinio ejufdemRodriquez, Vil- fendum eft, non effe refervatum ’ De Cafibus ]uos (parefervatio eft odiofa, & adfolos er k cafus certos reftringi debet. Ita Bar- {ul* bofa depotef, Epifc.part. alleg.^ 1 . 28 . &i, num. 3. Ju^e igitur , inf ne. v. g. ne- abortus eft cafus refcrvatus, Petrus an- datfoeminctConfllium acrfaciendum m> abortum, dubitat, an per fiium con- filium fuerit fecutus abortus , vel te- non: in cafu dubio Petrus referva- w - donem non incurrit.. t'e- 9. Advertentia 9. Quandocum- !r n que peccatum non eft mortale ob de- n> feftum deliberationis , ignorantih, aut ob parvitatem materin , non eft ■ refervatum; quia peccata venialia r ' niinquam refervantur , neque pec- h cata merb interna ačtuum intelle- J1 ftus, autvoluntatis. > 10. Advertentia 10. OmnesCon- I 11 feflarij ad exaudiendas confeftiones 1 expofiti debent habere notitiam ca- ■J Gram Epifcopis refervatorum ; quia 1 poteft aliquis Pcenitens cum aliquo • cafu refervato ante eorum pedes comparere ; & ft Confeflarius eum 1 ignoret, procedet ad abfolutionem abfque habita jurisdičlione. Nec va- letdicere, communiter ab omnibus haberi Bullam , & vi hujus pofle ab- folvi; quiafalfumeft, omnes habe¬ re Bullam ; ego enim reperi multos eamnonhabentes: &ftifficit , quod contingere podit, aliquos eam non habere , ut Confeflarius eorum ig¬ norantih laborare nondebeat. xi. Caliis Epifcopales in cujulcum- , Tam ifte, quam alius cujufcumque rei la- crse abufus ad faciendum malum cum arte magica comprehenditur in cafu, de quohicSynodusloquitur. 4. Sepeiiens in Ecc/ejia, aut cmmete- rio alijuem , juemjcit effe excom>mt- nicatum , aut interdiButn, aut publi- cum ufurarium. Nota 4. Sepeliens excommunica- turn, aut interdidum decjaratur ex- communicatus in Clementina x. deje- pult. Nomine fepeliens non intelli- guntur illi, qui cadaver portant, nec clerici cantantes, nec ali j affociantes: itaCalpenftsro?«. 2. traB. 2 f.difp.i. Jed. 6. num . 65. led folum ille, q U i id ad fepulchrum ponit, nec incur¬ runt cenfuram, St conlequenternec reiervationem imperantes, ut fepe- liatur; ut contra Suarez docet Avi- la cap. 6. dijp. 6. Per publicum ufu- rarium intelligitur ille, qui per judi- cem competentem declaratur, aut pro tali punitur: vel quando major Populi pars fcit, eum efle ufurarium. Hoc vocatur notorium facti, illud autem Juriš. 5. AHJJam celebrans in excommu- nicatiom 5 quo ad abfolutionem a j>ec- cato. Nota 5. In excommunicatione celebrans pratter peccatum incurrit etiam irregularitatem cxcop.de lini¬ co excom, minijlrante. 6. JvIiJJam celebrans , aut perfolvens itluid, ojficium Divinum -in pnefentia pi encommunicata de dar ati , quo itd pec¬ catum. Nota 6, Prarter peccatum incurrit tališ excommunicationem maiorem. Barbola de poiejl Epijc.p. 3. alteg- 50. num. 88- Ubi videntur conditiones ad hanc excommunicationem incur- rendam neceffariat. 7 . Edcommunicatus d Judice nolem egredi de Ecclefia , ubi Divina officia cea- brantur , No*a 7. Excommunieat?us, 9 1,1 recufat egredi de Ecclelia , quan0, nec ob fuam fulminationem: Sive- dum, ut filius fblum elevet manus ro fuiminetur per fententiam parti- ad infligendum j dum fuis Parenti- :do cularem,manebit refervata,( quan- bus; licet alias htec adio fit pecca- inc tumvis inimpofitionenonfuerit ex- tum mortale. Ita Gambarupta Je n- preflum ) vi refervationis htijus-ca- eafiim refervat.pl. 21 \.num. 2. Bar¬ ij i- s(js, ex quoclar ep at et, hunc cafum bofadepoteflEpifc.p.^.alleg.^i.num. ab refervatum non ene otioflun. 133. Neque incurrit hunc cafum re- tu- 17. Falftficans aliquod inflrumen- fervatum, qui Genitores fuos ver- tra tum vel teftimonia. bis male tradat; licet tune peccet >er Nota 17. Hunc calum referva- mortaliter; quiapercuflio eft refer- tum non incurrunt, qui prmbent vata, male loqui autem non eft per- :re confilium, aut imperant, utinftru- cutere. 2- lbenta, aut teftimonia falfificentur; 19. IFomiciiiumvolunt arium, con- I 1 - Nčquehiccaftisloquiturdeillis, qui filium,& auxilium ad illuA , quo ad is faciunt figilla falfa , fed de illis, qui peccatum. tis ds utuntur , & falfas feripturas ob- Nota 15). Si homicidšum in effečfu n ' fignant: nec incurrunt hunc caflim, fequitur, manet irregularis, tam oc- ;r ' falfificant Secretarlorum feriptu- cidens, naxime non Sed hoc fundamentum non minus eftexclufivum, fodampliativum, ut cum decift Rote, quam allegat Fari- nacius, notavit Auguftinus, Barbo- fa traB. d? diciionib. verb. Afaxime, eft ruinofam , quam prceteritum : primo; quia innullo Epiicopatu mi- hi noto tot cafus funt refervati, quot funt in hoc, & in Calahorrenfi, ejuf- trS. 197. num. 5. m imprejjione Leo- queMetropoli, ambxenim Dicece- nenfi his verbis: Statutum lojnem , les ( excepto uno ) habent eofdem tel drjponens aldguid , pcr vtrba tx- pelleniia gtntts , ihcludit omnes fpecies [ul> genere comprehsnfas , etiam ys in M. S. Gredo, & confentio , ficut juflum ek, quod P. Em anuei in hoc cafu verum dicat. Ego vero pariter dicam hos Re- verendos Patres fuifle loc tos non depol!utioneexterneprocu ata, fed de pollutiono voluntariaprocedrnte afolo interno confenfu, cjure, utriia in principio, non eft refervata, fiqut- dem mihi non videtur verifimile, quod, dum herc verba contra natu¬ ram tam pollutionem , quam fedo- miam , & beftialitatem fignificant, affirmaffent hi Dočfores , pollutio¬ nem externe procuratam in ijs non comprehendi. ® ices De Cdfibm Refervatb ^57 tur Dices :Haecverba fignificant eriara Not* 26. Si illa fpontč confcntit, m pollutionem voluntariam proceden- & permittit abfque vi fe violare, pro- :o- tem a confenfu inrerno, licet exter- babiliter non committitur ftuprum, ■ffe ne non lit procurata : ergo pollutio ut dičtum eft'/» Dialogo traB. 6. cap. /a - voiuntaria procedens ab interno %.num. 2$. nec incurritur hujus c"a- en confenfu habebltur pfo refervata, susrefervatio. ® licet externe procurata non fit;quod 2 7. Copulu mm JEthiopiJJk , ant He - r “ eft eontranoftram do&rinarn. braa. Refpondeo, Quamvis haec verba poffent comprehendere pollutio¬ nem voluntariam externe non pro- curatam , non ideo eft concluden- dum, per ea verba refervari; qma "verba rejlrinvuntur ex verifimilirhentt difponentii , lege Lucius a. §. Tučim 2. ff.de legat. 2 leg. creditor §. Lucius ffl mandat. Sed fic eft, quod mens ve- rifimiiis refervationis non fk , velle comprehendere pollutionem exter- ne non procuratam : ergo non de¬ bet teneri pro refervata. Probatur minor ; quia , ut dicit P. Emanuel ibi num. ŠS5. Quidquid datur exter- num in hoc cafit ( quod intelligitur de pollutione voiuntaria extern£ non procurata) non folum mortale nonejl fielufa relatione ad confenfum inter- num , ver um ea feclusa , nuttumpcc- catumefi. Sed fic eft , quod mens Ecclefite fit, folum refervare pecca- ta mortalia non interna, fed quac ex- terne funt gravia : ergo, cum pol¬ lutio voiuntaria feclufo confenfu in¬ terno non fit tališ , dicendum eft, non efteverifimile, in ijsverbiseam comprehendi, quamvis eorum figni- ficatio adeadem extendi poffet. it. Vi v 10 lan s Vtrginem. Nota 27. Qui habetcopulam cum •/Ethiopiffa, autHebraa prseter pec- caturri contra fextum Prteceptum peccat contra virtutem Religionis. Sanchcz lib. 7. de Matrim. dijp. n. 12. Stali), non vero ille, qtri pcccaret cum Hteretica , nec tališ incurreret refervationem hujus casus. 2 8, Qui habet copulam eum e a , quam Baptizavit , ant cujas covfejjionem e .ran¬ ili vit. Nota 28- Propter cognationem fpiritualem , quas contrahitur in- ter baptizantem , St baptizatum , committitur Inceftus per copulam cum tali perfona , St eft circumftan- tia mutans fpeciemin confeftione ne- ceffario explicanda. Attamen, licet aliqui velint, idem fentiendum de habente copulam cum ea, cujus con- feftionem exaudivit ; nihilominus eft probabile, folum effe circumftan- tiam aggravantem non neceffario in confeftione explicandam. Ita cum Vafquez, St alijstradit Diana part. 1. traB. 7. rffo/. 12. Veram indubium eft, talem incurrere refervationem hujušcasus; ficutetiamille, quiba- buit copulam cum ea, quam bapri- zavit: per nomen bsptizans non in- I i i 3 telli- 4 /? Tračlatuz XL Jppendix. telligitur Patrinus, qui, quamvis ha- Nota 3 o. Res facra dicitur illa, quse beai copulam cum illa , quam ex cultui divino- eft dicata : v. g. vafa baptifino elevavit, non incurrit re- Altaris, vefteslacrte,.&c. Inhocca- fervationem,bene vero adminiftrans & dubium eft, utrum furari in Eccle- Sacramentum ; quia refervatio eft materia odiofa , ade6que non am- plianda, ledreftringenda. 29 , Incendiarzus , antequam denuntie- tur , S" fubliceturprotah; quiapoji publi- catisnem Paprerefervatur. Nota 29. Incendiarij vocarrturilli, qui fubminiftrant ignem, & accen- dunt meffes j campos, poffeftiones, domus, Ste. Et fimiles juxta com,- munem DD. contra Bonacinam apud Dianam p. 9. traB,-%..refol. io. non incurrunt ipfo faBo excommu- nicationem majorem , fed Epiicopi eos excommunicare tenentnr, & declarando eos excommunicatos, cenftira manet Papas refer vata:: Si enim Epifcopi eos nonexcommuni- cant, incurrunt pcenam fufpenfionis a Pontificalibus per integrum an- nura ex cap. pejfmam2p,.q. 8. Inciuv runt tamen ipfo faBo Incendiarij r.e- fervationem hujus casus,; nonilli, qui ex negligentia (quamvis culpa- bili ) accendunt domus , mefles, poffeffion.es, &c. Necquiarboresad tranlplantandum, & fibi proficien- dumfurantur. ItaBarbofa 3 rp-alkg. 5l.w«»?.84.Pa!aus tom. 3. iritB.2%.. dij}. unica punB. 15. nitm. g, S.olum ergo illi, qui ex malo fine, & ex pro- pofito funt incendiarij, relervatio- nem hujus casus incurrunt. 30 , Turturn rež facra , vel ex Ecclefia^ fiarem nonfacram , nec Tub Eccle- fioe cuftodia depofitam lit cafiis re- fervatus; videtur enim durum, hoc affirmare , cum fit probabile, non effe Sacrilegium furari in Ecclefia rem non la eram, nec fub ejus cufto¬ dia depofitam. Ita Fagundez in 2. prdcept. /ib. 4. num. 9. & 42. Pleri- que ali}. Nihilominus manendoin fenfutextus casus relervati, quicum particuladisjuncliva dicit, furtum. ni facra, ve/ex Ecclefia , dicendumerit,, quod quodcumque furtum coniif- lum in Ecclefia, five fit rei lacrse ejuf- dem Ecclefite, five non lacrae, & ad p ar tiču krem aliquem Ipečtantis,pro refsrvato intelligatur: Deinde; quia in le qu en ti calu refervatur furtum bonorum Ecclefite: ergo refervatio hujus cafus, qui eft diftinctus a fe- quenti, loquitur de quociimquefur> to in Ecclefia commiflo , fivefitres Ecclefia: > five non. Inluper; quia eft etiam probabile , quod furari in Ecclefia rem ad eandem non fpe- eiantem fit lacrilegium. Ita Lay- mzn/iv. ‘p trači. 1 o. cap. 7. num. i8- Suarez, & alij. Tandem non eft ne- ceffarium , ut fit Sacrilegium id, quod refervatur ; contrarium tenet P. Emanueljbpr. num. 887- dicendo. non effe cafum relervatum furari m Ecclefia rem, quse non eft Ecclefia > nec fub ejus cuftodia depofita. II. De Cafihis Kefervatb. 4 ^ jf. UJurpatio bonerum, & decimctrum J J J. ™». Refe ™t' in Syno- non folum illa, 3« ipfimetEccMz ferviunt; fed etiam ejusfruCtus, pri- mitisejpoffefTiones, prafdia, & c. Et furtum cujufcumque rei ex iftis eft cafus refervatus. Difficultas hujus casuseftinillišverbis, & perjonantm Icclefidfticarum ; an folum furan ea- rum decimas fit refervatum , vel etiam alia bona ad proprium earum ufum fpe&antia, ut eft refervatum furari quodcumque Ecclefise bo¬ rnim ? mihi non videtur verifimile, hanc legem efle ita rigorofam , ut furtum, vel pecunite, vel cujufctim- fačti funt varite Dodorum opinio- aue fubftantiae Ecclefiafticis aftigna- nes , fed communior eft , quod, tserefervare intendat; quiareferva- quando delidum eft in majori parte tiocadit luperillapeccata, quas ipe- vicinitatis, aut Populi notum, dica- 9 - de Poenitentijs, & RemifHonibus, funt ijdem, qui funt in Epifcopatu Pampelonenfi ; unicum ultra illos habet Archiepifcopatus, qui eft fequens. I. pU£//cus ufurarius. Nota 3 2. tlnum notorium voca- tur Juriš , aliud fadi. Notorium Juriš eft, quando quis fuit punitus, aut a Judice competente pro male- fadore declaratus. Circa notorium cialemhabentgravitatem; utnotat Concil. Trident. S e [j] 14. cap. 7. nec habetur pro re adeo gravi , quod illa bona vel adEcclefiafticos, velad fieculares fpedent ; nifi illa bona Ec- clefiafticorum eflentdecimte ;quare cenfeo, quod furari Ecclefiafticis de¬ cimas fitcafus refervatus, non verd auferre alia eorum bona. Quamvis P-Emanuel/^ra num. 088- fentiat, non efte cafum refervatum furari Ecclefiafticis decimas, fed folum eas quomodocumque occulta, erit re- ufurpare ; quia dicit, quod inter fervata. furari, & ufurpare fitmagnadiver- fitas. tur notorium notoreitate fadi. Vi- deatur Barbofa Je poteft Epifcop. allcg. 39. n um. 20. &’fey. Si alterutro ex his modis ulurarlus fit publicus, in- currit refervationem hujus casus; nequeeftneceflarium adhanc refer¬ vationem , ut ufura publicd in con- fpedu multorum committatur; imo, quandoeft notorium, eum efle ufu- rarium, quaectimque ufura poftmo- dum ab eodem commiffa , etiam $. IV. Cafus 440 Tra etat m XI, Jppendix. §. iv. Cafuš Refervati in Epifco- patu Calahorrenii funt ijdern, quiin Pampelonenft, exeeptoprimo refer- vante hsreftm : qute non eft reier- vatain hoc Epilcopatu , cum in eo Tribunal Inquifitionis vigeat, cul eft htereiis refervata : quamvis autem hoc non cbftante refervari poflet hatrefis in dieto Epifcopatu quo ad peccatum, ut eftrefervatainSyno- do Pampelonenfi, tamen nonrder- vatur attenta Sacra Inquiikione ibi esiftente.. § V. CafusRefervat? in Epjfco- patu Taraconeifti. V en;m quidem eft, non inveniri Synodos hujusEpi- fcopatus, novi tamen-a perlona do¬ da, & fide digna, caius retervatos in ijs efte fequentes. I. J Kotiuiiarijdomorum, autfruBu ", C?” ponfiliun?aut auxilium ad id praeftanteu V kleatur Nota-ap. 2. Icceaium r pro quopcenitentiapu¬ hlica imptmi Jolet , quale ejl peccatum fcand ali. Nota 7,7,. Pcenitentia eft triplexj una eft (blemnis, a!tura puhlica, &; terna,Sacramentalis. Solemnis eft illa, quoe in prinaiiiva Ecclella.pro enormibus quibufdampeccatis cum varijs eteremonijs imponebatur, & hoc modo poenitentiatus reddeba- tur infamis, & irregularis. Htecpoe- nitentia non eft amplius in ufu, ut di- citBaifceusm Flor ih. Theoloo. vnh. P«. r.itcntia j.num. 8. Pcenitentiapuhli¬ ca eft i£ia,quam judexinforoEce!e- fiaftico imponit; v.g.iinponendo ali- cuijUtftet ad portam Ecclefise nudi- pes cum candelo in manu. Hanc poenitentiam folet imponere Sacrum Tribunal Inquifitionis illis, qui fidem per formatem hterefim contemnunt, aut per culpas, quae faplunt hterefim: Epifcopi etiam Iblent aliquandoii- miles imponere. Pcenitentia Sacra- mentalis eft illa , quam Confefiarius Pcenitenti in confefiione imponit, de quadiximus in Dialoga inf nitrati. 9. Per peccatum Icandali hic non intelligitur pracisc id, quodtendit, & caufat minam proximi folicitatio- nibus, malo exemplo , aut verbis, dequo dičium fuit in Dialoga trati. 5. cap. 7. Sed peccatum ican¬ dali vocatur hic illud, quod eftpu- blicum, & notorium,admirationem, & notam in populo pariens: v. g. qui puhlice vivit in inimicitijs, concubi- natu, vel puhlico latrocinio. Hxc peecata puhlice feandalofa funt illa, quse in hoc calu refervantur, non autem occulta ; quiapropterpecca- ta puhlica , non vero propter oc- ftilta folet imponi pcenitentia pu¬ hlica. 3, .BiajpJiemia puhlica-. Nota 34. De blafphenfta dičlurn eft in Dialogo cap. z. & eft duplex j una eft htrreticalis, altera nonhaTe- ticalis : Hatreticalis eft illa, cujus verba continent aliquam harefim: v.g- *g DE i let. jud: qui cali h*! hc ft< Ita far pil au' ve: no It; til m fn ns te >P c P’ n h r; i; d ( ii r A J l De Cafibus tg.fi quisdicat: mn tjlpoffibile juod DEUSfit mifericers-i cum me itaexagi- icl Hujus blafphemiae haereticalis ju (lici Li m pertinet acl Tribunal In- quifitionis. Blaiphemia non haneti- calis eft illa, quae in fe-non continet hsrefim : v. g. .ud djpBum D El vola boe , vtliUud facere: Hujus judicium, (i eft puhlica, fpečtat ad Epifčopos. Ita cum alijs Barbofa depotejl Epifcop. fart. 3. a de?. 15. num. 5)3. Blaiphemia puhlicarelervatur in hoc ca(u,tunc autem erit puhlica,. quando fimilia verba dicuntur ante iex perfonas, non filios, autfervos, ledextraneosj Ita Diana part. 10. trati, 14. refol. 62. 4 . Ihmicidium voluntariurn , rnu- tilatio rea!U alicujas membri. Nota 35. De fpečlantibus ad ho- micidium voluntarium dičlum eft fupra in Nota 19. quo ad mutiiatio- nern vero membri dico, abfčinden- temilludtam a!ceri- qv.am fibimet- ipfi incurrere refervationem ; quia cafus non diftinguic abfčiffionem propriam , vel alienam : Et ubi lex non diflinguit , nec not dijlinguere de- btmut. lile vero, qui alterum vulne- rat baculo, enfe,aut q uoeumque alio inftrumento, nifi mutilet, aut occi- dat, non incurrit cafum refervatu. Quando ob mutiiationem membri incurritur irregularitas, vide Dia¬ nam part. 3. traB. 15. refol. 10.p. 4. traB. 2. rep/. 16. Š" p. 9. traB. 7. re¬ pi. 21. & part. 10. traB. 13. refol. r J. O 1 * 28. s. Qui fa/fificat Jcriptunu , aut tejiiji- Refervatis. 4fr c at falfum , vel qui veritatem in prajen- ti A proprij Judicis ocenit at. Nota 0,6. De peccato falfifieatio- nis feripturarum dičlum eft in Nota 19. quo ad occultatienem vero vc- ritatisante Judicemdico, nifialiquis interrogetjir 1'egitime, non obligari ad dicendam veritatem, videatur id, quod dičlum fuit in Dialogo traB.2, cap. 1 ■ Et de modo, quoin hoccafu quis uti podit amphibologia, vide traB. 10. in explicatione Propofitio- num 26. & 27. Dico ulterius,.fi 00 cultatio veritatis non fit de fubftan- tia caufie, non incurritur hujus casus refervatio. Ita Barbofa depotejl. Epi- fcop. pari. 3. alk0, 4!. num. 34. Etin numeriš pracedentibus, & fub- fequentibus fuse tradit, quibus in cafibus excufatur a refervatione, qui veritatem in judicio non aperit. vide ibi. 6. Rc.pt us Virginii Nota 3.7. Hune cafum refervatum non incurrit, qui vi furripft feemi- nam maritatam, viduam, aut folu- tam nonVirginem; fcdfblum, qui furrip.it Virginem; ad hoc autem, ut fit raptus, & cafus refervatus, necef- farium eft, ut hoc vi fiat; quia fi fcemina in raptum confentit, non eft peecatum raptus, nec incurritur refervatio. Videatur id, quoddičtu eft in Dialogo traB. 6. cap. 4. n. 23. 7 Proč ur at to abortusfecuto ejfeciu. Nota 3 g. Circa abortum, videatur Nota 21. Advertendum tamen eft, qubd ad incurrendum hunc cafum K k k 'in fP- Tračtatm XI. Jppendk. isi Epifcopatu Pampdonenfi fuffi- * ribus, aut monetis jam faliificatis dat, ut diligentia adhibeatur ad cau- utuntur, fed folum, qui eascudunt: iandum abortum, quamvis eftedus v. g. qui facit pondus injuftum, aut non fequatur, ut videre eft in Nota dolofum, vel qui minuit, aut čudit 21. Sed in hoc Epifcopatu non fuffi- citadhibere diligentiam, fednecef- farium eft ad incurrendam hanc re- fervationem, ut in effečfcu abortus fequatur , licut iptemet cafiis ad- monet. ' 8 , Jncefhtt in primo , fccunio gradu. Nota 2 9. In Epifcopatu Pampelo- nenti refervatur inceftus ufque ad quai turrfgradum. Videatur Nota 2 5. in hoc vero Epifcopatu inceftus in tertio, Sf cmarto gradu non refer- vatur, led folum in primo,& fecundo. 9 . Natkbiili vMlnehttioGenitorunt, Videatur Nota 1 g. Nota 40. Advertendumeft, ibire- lervari quamcumque Genitorum percufiionem quse lit peccatumor- tale: in hoc vero Epifcopatu non fuf- ficit percuffio, licet fit peccatum mortale, nili lit notabilis . 1, 'b de reform. 8 . lncendium Ecclefla. Videatur Nota 29. Notandum etiam eftbreviter , quod in hocAr- chiepifčopatu non Irt cafus referva- ' tu s inccndium mcftium, & aliarum rerum, fedfblumincendiumEccle- fe refervatur. 9. Falfus tejlis , qui injudiciojurat, Videatur Nota 3 6. §. IX. Cafus Refervati in Epifco- patu Secontiano. I. TJOmicidtum voluntarium. Videatur Nota 15. a. Blaffbtmia, 3 Violatio Re/igiofe. Nota 50. Si Religiofa non eftet Virgo, non erit peccatum referva- tum habere cum ea copulam ; quia non violabitur. Nec incurrit hunc caftim refervatum , quiviolat Vir- giriem non Religiofam. Quamvis Religiofa voiuntarie ad peccatum confentiat, erit cafus refervatus , & licet non fit ftuprum : cuia hic non refervatur ftuprum , fed ablatio in- tegritatis naturalis , qure etiam po- fito ejufdem confenfu amittitur: er- go,&c. 4 . Injiciens manusviolentas in Parentes, Videatur Nota 18. s. Procuratio abortus. Videatur Nota 21. 6 Matrimoniurn Clandeftinum. Videatur Nota 49. 7. Perjurans in judicio , aut atios ad hic inducens. Videatur Notarju 8. Sodomi a , beflialitas. Videatur Nota 2f. $, Inceflus, Debet intelligi ufque adquartum gradum; quiain omnibus his reperi- tur malitia inceflus. IO lncendium dom or um, meffium , dn Ecclefarum, Monafteriorum , oftacrcrum k c or um, VideaturNota 29. II, Falfljicatio htterarum Apojlohca- rum , &• Epifccporum VideaturNota 17. li.Omnts Kkk s 44 ^ Trati at m XI, Jppendix. n, OnmesjpeciesJuperJiitionum , magia- rum &• divinationum. Videatur Nota z. 1;. Sacrilegium ex furto , percujjione facniega , No/rf f i. Inopinione dicente,non effe facrilegium f urari in loco facro, aut rem non lacram: v. g. crume- nam,aut veftem hujus, vel alterius particularis perlonce , hoc furtum non erit calus relervatus; quianon eritfacrilegium, quod exigit Textus hujus cafus. Videatur Nota 30. Sed in opinione contraria dicen- te, omne furtum patratum in Eccle- lia efle facrilegium, erit abftjuč dubio. calus refervatus: Percuftio lacrilega eft illa , qua; Clerico, aut Menaeho infligitur, de qua tražlat Canon, Ji cjuu fuadente Diaboh : nos vero lo- quimur in Dialogo trati.. 7. &' 6. & pra-ter excommimicationem majo- rem ipfi annexatn, eft etiam pecca- turn percuftionis, relervatum Epi- fcopo Secontino. §. X. Cafus Refervati in Ar- chiepiicopatu Hifpalenfi. X. TJNcomrmiricatio major , a Jure , velabhomine. Nota f 2. Excommunicatio a Jure eft illa, qute fertur perpneceptumin fta uto , aut lege non contentum. E communicatio ti Jare durat , ouamvismoriatur ille, quieam tul- lit. eft ab bornim , ceftat per m >rtem, aut vacationem officij Le- gislatoris. Videatur Nota 16. 1 . Honucukum velur.tarium, Videatur Nota 15. 3. Sacrilegium, Videatur Nota 46. 4. Sorti /egium. Videatur Nota 2. 8, Matrimonium. Clandeftinum, Videatur Nota 45., d. UJura. Videatur Nota 3 2. In hoc Archiepifcopatu non re- quiritur, ut lit publicus ulurarius. 7. Renuevos. Nota 5-3. Per Renuevos intelli- guntur ftirculi, quos emittuntqus- dam arbores Hifpalis mori' nomina- tte, quarum folijs nutriuntur bom- byces: & furtum harum Renuevos eft ibi calus relervatus: cujus reler- vationis caufa debuit efie fine dubio nimius excefius in his furtis nriulti- plicandis«. I - ! an c exp!icationem pofui pro hoc 7. cafu in Archiepifcopatu Hifpalenfi refervato cum mihi dičhim fuerit ab atiq.ua illius Patriac Perlona, hoc modo intelligi debere per nomen Renuevos ; poftmodnm vero mihi feriptum fuit, non debere ita intel¬ ligi , fed per hoc verbum fignificari dare tritieum antiquum pro novo, quod eft jmateria ulune ; Propter nimiam diftantiam non potui in co- gnitibnem veritatis venire ; qui ex- cipiunt confeffiones in hoc Archiepi¬ fcopatu, poterunt fcire , autinfor- mari ,quidperhoc verbum Renuevos intelligatur. §• ® e ~ De Cajibiis Kejervatk g, Decima retenta. Nota f4- Advertendum eft ulti- mo, quod quivis Confelfarlus appro- batus fine ullo P-rivilegio abfolvere poffit a caiibus refervatis aliorum Epifcopatuum ; durofnodo non fint refervati in hoc Epifcopato. Idem dico de refervatis in hoc Epifcopatu, qui abfol vf poterunt in alia Dioecefi, ubi non iunt refervati. De Pcrcgri- nistenent aliqui DD. apud Dianam prt. ti. traB. 2 . refol. 48. quod, fi quis in Ria Dioecefi frtalkjuem cafftm reftrvatum incidit, poftit.abfolviin aliaDicecefi, ubi non eftrelervatus, & hoc a quocumque Confefiario approbato. Ego pariter effem hu- ius opinionis, fi fiat fermo devaga- tundis , S: certum domicilium non !' abentibus ; led de Peregrinis mihi videtur res aliqualiter dura: primo; quia peregrinatio non dat Sacerdoti jvirisdiclionem , licet ali ds peregri- nus ratione peregrinationis a Legi- bus proprite Dicecefis eximi podit: lecundo, quia hoc modofruftranea eflet Epifcoporum refervatio ; quia guivis poflet adDicecefim extraneam pergere , ibique confeflionem de- ponere. Eadem difHcultas occur- tit in opinione aliorum DD. apud Dianam ubi [upra. Dicentium, quod ille , qui habet facultatem abfolven- dia cafibus refervatis in uno Epifeo- patu, pofiit abfolvere Peregrinum, quiineoaliquem comifit. Quia, fi Eeregrinus eft fub aliena Jurisdičtio- n e, quomodo Confeflarius diverfo Dicecefis eum abfolvere poterit. XI. U7 Cafus Refervati in Epifco¬ patu Segovienfi in ultima Sinodo ab jlluftriftlmo Domino Domino Fr. Francilčo Aravienfi Anno 1648. cc- lebrata , quofque Synoda!is refert Tit. f. Conftitutione p. paglna 43. r. ! Dj *Ncendiarij , qui volantarie& J fcimler incendunt dcmus, ant poffejjiones alitnas. Nota pr. Refervationem hujus casus.non incurrit , qui absque lua culparesalienas incendit ; quiatalis non facit voluntarie; neque , qui hoc facit ex ignoranti a , quamvis crafia, quod colligitur ex verbo fcien- ter , ut dicbum eft fupra Nota 8. videa- tur etiam Nota 25». 2, Impofitio Pcenitentiafolemnis. Nota f6, Notandum eft, in con- ftitutionibus Synodalibus htec verba Cafus refervati , & peccata rejervata diverfum quidimportare; quiadum in ijs dicitur , peccata refervata ; in- telligitur , quod Confeftarijs parti- cularibus jurisdictio ab eis abfolvcn- didenegetur; feddicere, Cafm refer¬ vati , licet etiam haec verba pofient comprehendere formalitatem pec- catorum refervatorum ; poteft ta- menintelligi alio modo : id eft, ut nullus inferior fe immifceat in tališ rei dilpofitionem; & in hoc fenih hic fecundus cafus refervatus intelligi debet, qui dicit, Impofitie Ptsmitentia folemnis j hic enim non refervatur pecca- 448 Traclatm XI. peccatum, fed cafus ; 8 c eftiderri, ac diccre , at nul'us, nifi Epifcopus, ant ejus Vicarius.Generatis fibipneftiitiat imponere peenitentiam pitbRcam pro peccatis. Verum no n prohibe- tiir , qucd Confeflarius poffit Poe- nitenti dure confilium . ut publtce faciat diiciplinam ufquead fangui- nem, aut poftetCrucem fliper hu- meros , aut nudipes in aliqua Pro- cefiione incedaf. Quodergo inhoc cafu prohibetur, eft , ne Confeffa- rius privatus imponat peenitentiam cum folemnitate a Jure praftčripta faciendam. 3. B/afphemia etiam non bareticalis, - / Nota 57. Blafphemuspublkus, & confuetudinarius debet denuntiari ad S. Tribunal Ihquifitionis, ut di- cftum eft [upra traSt. 2. cap. 2. num. 30. lile vero qui profert aliquam blafphemiam , Jicet non lit haereti- calis , nec pub lica, nec ex cor.fiie- tudine, id eft, quamvis non habeat habitnm blafphemandi, ineurritre- fervationem hujus casus. Videatur Nota 34. 4. lrregu Utr it m cantral.a ex delit, o oc- tuho , aut bomictdia cafttali. Nota f 8. Unairregularitas precedit ex defečcu , altera ex dellcto 3 illa, quteprocedft ex defe&u, eft, quam contrahunt filij tnurij, & ali; fimiles, & ejus difpenfatio eft Papse referva- ta; lila vero, qute precedit ex de- ličlo , cum fit probabife, eam efle cenfuram, eft refervata Epifcopo,ex- cepta illa, qute procedit ex hoinici- AppcndiN, dio voluntario ; quia haec eft Papaj refervata. Notandum etiam eft, quod, quando in hoc cafii referva- tur Epifeopo irrcgularitasprocedens ex homicidio cafuali , homicidium. debeat eilepeccatum mortale ,fecus vero, non erit cafus refervatus. 4 . Faljtficatio httermum. Videatur Nota 17*, 6. Ujurarius publicus. Videatur Nota 3 2. 7. Omne Sacrilegium,. Nota fp. Res arduu eft hsec, quod in hoc cafu omne Sacrilegium refer- vetur, jtvt fit contra retn,ftve contrt- Perjonarn fivecontralocumfacrum,k. quodquodlibet peccatum graveex- ternum contravotum caftitatis, aut contra aliud votum commiffum,aut quodcumque aliud faerilegium fit cafus relervatus3 quia hoc peccatum. nimis frequenter eommitti folet; attamen , cum Synodalis diciione univerfali utatur , dicendo , orane Sacrikpjutn , neceflarium eftinferre, omne Sacrilegium refervatum de- bereintelligi, fiquidemverbaitafig- nificant, quia etiam omne Sacrile¬ gium refervari podit; ut refervatur magis exprefse in Epifcopatu Salma- tlcenfi Cafu 4.. ubi videri poteft §• 1 2 * fequenti- 5. Qui violat liber t ritem Ecclejlafiieam-, aut vi extrahendo ex Ecclejla altquem. illuc refugitg aut- Ecclejltvel Clerieisag gr avti at aut ind-ebiius ve x at 2 one s ivnp.otistt o* Nota 60. Poence, quas incurrunt facientes ftatuta contra imrnunim- , tem rem Ecclefiat, & extrahentes ex ea aliquem delinquentem, videri pote- runt/»2. part.hujus praxis trači. 15. tfip.-i. num. n. Praterhoc, eft peccatum refervatum inhoc Epifeo- patu violare dičtam immunitatem in duobus cafib 9 rclatis. feiIicet,quando viextrahituraliquisdelinquens, aut imponuntur Clericis , aut Ecclefite vexationes indebitse ; in aliquibus iitem cafibusreferendis loco citato Z.part.num. 12. Demonftrabo, Sa- crum immunitatis non pradede de linquentibus, in his cafibus non erit peccatum refervatum, extrahereeos ex Ecclefia. Parricidiunt , nempe , quando filius ce¬ dili t Pat rem , vel Matrem volani arie , vel negligentia culpabili . Videatur Nota 1 g. & 2 1 jo. Sortilegium , vel Magia. Videatur Nota 2. 11, Matrimonium Clandeftinum, Videatur Nota 45». 12. Incejfus Videatur Nota 23. & 69. 13 Peccatum Concubitus nefarrdi , &• centra naturam . Nota 6 1. In hoc cafli ncn referva- tur pollutio, Iicet fit peccatum con- tra naturam ; quia , quamvis cafus dicat concubitus mfanius& contra naturam , conjunčtio, 0%quteeftco- pulativa,facit, uthateverba, contra naturam , fuper peccatum nefandum cadant: ut autem hoc (lt referva¬ tum , debet efle conftimatum: (^na¬ te copula inchoata in vafe natura!! •449 non erit refervata, neque tačhis im- pudieiineodem vafepnepoftero. 1 4 : Ruando quis oblivat ur a d rejlitutio - nem quantitatis excedentis cent um regaler, & nefcit pepfonam , cui fit Jacienda refli - tutio , in tali čaju Epifiopus or dinar e debet , Citijit danda, quo?nodc expendenda tatis quantitas. 'Nota 62. Hiccafiisloquiturinter- minis de cafu refervata , & non de peccato reiervato fecundu.mid,quod didbum eftin Nota po. Sed adver- tendum eft, hie non prohšberi, quod inhoccafu, quo!oquitur cafusreier- vatus, podit Confeiiarius dare con- filium Pcenitenti , ut cum Bullis com.pofitio.nis fatisfaciat quantitati alijsdebitse , (i ignoretur pominus, quamvis‘ exeedat centuifi regal.es; quia privilegium Bolite compofitio- nis conceditur a Strmino Pontifice, cpuieft Epifcap! Superior, S:referva- tioabEpifcopo fada ob.ftarenohpo- teft , quin facultas in dida Bul la a Sua Sanditate concefla luum lorria- tur effečturn. §, XII. Cafus Refervati in Epi- fcopatu Saimaticenfi in fua 11Irima Sinodo abfiiuftrillnno Domino Do¬ mino Petro Ganilo'deAcugna Anno 1£fip4. Celebrata, & quosSpnodafes Conili. utiones hu j us Epi fcopatus r e- ferunt lib. p. tit. 6. Conftit. p. pag. 244. 1 . O /Erejts occulta. Videatur Nota 1. &id,quod L 11 circa De Cafibm Refervati*. Trda at m X L Appendix. m circa abfblutiorrem ha:refis dicam in 2. part. hujus praxis trači. 17. in ex- plicatione Propofit. 4. ab Alexandro 7. damnatae. 2. lncendititn domorum , panuum , dr- aliarum rerumJludio fati um ; ud id ad- juvcmtes. antequam difium delit,um denun- tietur , dr- pubhcetur. Circa incendiarios videatur Nota 27. circa confilium videatur Nota 17. & circa verba Jludio faBttm videa¬ tur Nota f p. &ibi citatos. 3 S ortilegium , aut incitntatio , aut Ne" cromantia , qua Jiunt circuli , aut invocan- ftir Dcemones pr o quelcumqae re m Videatur Nota 2. 4 . Sacrilegium quocumque mode commij- Jum. Videatur Nota f 7. S. laljificatio-fcripturarum, aut tejlium. Videatur Nota 17. 6« Violatio immunitatis libertatis Ec- ckfue. VideaturNota 14. & 60. 7, Blajpkemiapuhlica, Videatur Nota 54. & 57. S. Proles ex negligentia culpabili oppri- mentes retinendo eas Jecttm in let. o , aut dlio modo. Videatur Nota 20. j, Retentio , aut ufurpatio decimarum. Videatur Nota 31. jo. Homtcidium voluntarium , aut mu- tilatio rnembrorum , &" auxilium , aut confilium ad id praftitum , quo ad pec- taturri, Videatur Nota 17. & 3 f. Ii. Sufceptio Ordinumperfalturn , aut turu ti cent ia j alf a . vel jurtiva, Videatur Nota 12. & 13. & circa fiiiceptionem Ordinum cum licentia falfa videatur id , quod dicam in 2, part. hujus praxis traB. 12. cap.i, num. 23. 12. Humatio cadaveris alicu]usmitiex- communicati , interdtt.i aut manifejii ufuranj in locofacro. Videatur Nota 4. 13 . Ilfuragublica. Nota 6 3. Videatur Nota 32. & advertendumeft, quodibL, Guamvis ufurafit occulta , iit peccatum refer- vatum , quando fubječtum eftpu- blicus ufurarius ; hic verononfuffi- cit, quod (ubječlum fitpublicusufu- rarius, iedetiamnecefTariumeft, ut uiuraiit publica, adhoc , utfitpec- catum refervatum , ut conftat ex Textu hujus casus. 14 . Procuratio abortus , aut flerilitatis muliebris , aut quando ipfamet tandem Jibi procurat. Videatur Nota 21. 14. Qaando Uxor quarit occidere Jitum Maritum, aut Maritus uxorem ad aiiud Jrfatrimcnium contrabendum. Videatur Nota 22. 1 6. Copula cum Religicfo , aut Religiofi' Videatur Nota 24. 1 7. Cnpula cum filia fpirituali. Nota 64. Textus hujus cafus eft difficilis ; quia nominc filite Spiritua- lis poteft intclligi tam perfona a Con- fefifario baptizata , quam Pcenitens, cujus confeffionem exaudivit, & cum refervatio fit odiofa, videturre- ftringenda ad copulam in primo, non De Caftbm Refervatis f/r fecundo fenfu fumptam ; Sed cum competit, funt; votum fimplex ca- rerba filia fpiritualis fint communia flitatis, votum firnplex Religionis, ad (ignificandam tam unam , quam votum peregrinandi Jerofolymam, alteram, dicendum erit, copulam vel ad Š.Petrum, S. Paulum Ro- carnalem in utr6quefenfii fumptam,, mam, Sc adS.JacobumCompoflel effecafum refervatum. Videatur Nota 28. jS. Copu/a cum Inf deli. Videatur Nota 27. 19,. In c eft us. Videatur Nota 25.. 20 Pec c at um centra naturami Videatur Nota 2 jv ficut enim ibi refervatur nomine peccati centra na- /#nwzpol!utio, fodomia, & beftiali- tas, hoc idem judico in hoc cafu. 21 , Cekbrans m excommunicathne , auo ad abfolnticnem a peccate, Videatur Nota jv 21. InjeFiio manuum violentarum in Pa-- rentes . 0 " Avos. Videatur Nota 18- 23. Scienter cekbrans. in Ecckjia inter- dic.a , quo ad peccaiumfolum. Videatur 'Nota 8- 24. Ctlebrans non jejunus , aut in Alt ari non confecrato, aut fine veflibus benediliis, Videatur Nota & 10. 2s. Simonia , quo adabfolatimem apec— tat o,. Videatur Nota 1 jv 26. Ex Lege refervatur Epifccpo difpen— fatio votorum ,. ]uramentorum , <&" abfo- httio ab excammunicat2one majori non re¬ zervata ipecialiter Papa r aut aiterijudtci Superiori. Nota. 6 jv Vota Papae refervata, & quorum difpeniatio Epifcoponon lam. Videatur htec materiain Dia- logo traB. 2. cap. 4. num. ]*].& Jej. Excommunicationes in , & extra Bullam ccente Papae refervata? videri pofllint apudBaffeum, verž>.Excom. mumeatio & facultas aConcil. Trid. 1 Sef. 24. cap. 6 . de reform at. Epifco- pis conceffa abfblvendi a cafibus Pa- pte refervatis, & occultis videri po- t eftin 2.part. hujuspraxis , traB. 17. in explicat. Propoflt. 3 .ab Alexandro VII. damnata?.. 27. Qui baptizat preprium filium , aut jiliam fine necejjitate ,, vel erit ejus Pa- trinus.. Videatur Nota n. §. XIII. Cafu s refervati in Epifco- patu Vagliadolid. IV T JSitra , quamvis non fit mani- U fejia. Nota 66 . De refervatione ufiirae dičftam eft in Nota 3 2. & 6 3. & utro- bkjue eftfermo deufiirario puhlico, aut ufura puhlica, fed in prarfenti ca¬ fu hujus Epifčopatus eft fermo de ufura, quamvisnonfitpubIica, aut manifefta: verum quidem eft, non refervari ufuram mentalem , fed completam; quia,adhoc, utculpa fit refervata , debet efle perfečia in fuo genere fecundum refervationis tenorem. Lil 2- 2. Omijfie■ f/2 Traft at m XI. 2. Omfio CmfeJJionis , tf camrnuniems debito tempom. Nota 67. Tempus Confdllonis, & commupionis debitum eft (emel in anno , & in periculo mortis; & qui his temporibus non confitetur, neccommunicat, commjttit pecca- ,tum in boe Epi (copatu rejervatum; Paritet incurrit reiervationem, qui tempore obligationis Prteceptimalč confitetur , ut dicam in fimili ca(u 2. part. h te j us preučit .trati* 17. in ex- .plicat. Puopojit. 14. ab A!exandro VILdamnata;, quamviscontrarium proimprobabiiinonteneam, &pro- babilecetifeat Torrecilla in fuis con- fult.traci.z.conf. 10.num.21. 3 . Hcratictdium valuntarium. Videatur Nota 19.. 4. Abortus c on (um at us cuipabilk, VideaturNota 21. Adver tendum eft, ibi non e (Fe ne- cefiarium , ut abortus (it confuma- tus, fedfufficere* quod(itprocura- tus ; hic vero debet effe coniuma- tus, ut ipfemet Textus Kuj us cafus dicit. $. D turnus, out noBur.nus agr.or.um deJlruBar (ideji, quidedie, aut de nočle deftruit agros) eos aecendtndo, pel akjcindendo.. Videatur Nota 29. 6. Sacrilegium, Nota 68- Hic cafus non dicit om- ne Sacrilegium , ut cafus 7. Epifco- patus Segovienfis , & cafus 4. Epi- fcopatus Salmaticcnlis; fed folum dicithic, Sacrilegium verboindefini- Appendi±. to ; & quantumvis Propolitipinde- finita in materia neceffaria sequiva- leat univerfali, non tamen in mate¬ ria contingenti ; cum materiarefer- vationisfiteontingens, videtur, per hanc vocem indefinita m,Sacril&gium. non cornprehendi omne Sacrile¬ gium , (ed folum magis enonne, quale eft , profanatio Sacramento- rum , violatio Eccleflarum, pofitio manuum violentarum in aliquem Ecclefiafticum , abufiis rerunrfacra- r.um, fednontransgreftto vcticafii- tatis , quodnon teneo pro impro- babili, licet con(equenter ad fupra- diclainhoctradatu 11. §. 2. in Nota 2 f. de cafu 2 f. Epifcopatus Pampe- lonenfis dicendum erit, omne faeri- legium gtave , & externum in hoc cafurefervatum fore. 7 in c eft us. Nota 69. EIoc qu6que verbam eft indefinitum, N poteft intelligi de inceftu ufque ad quartum gradum, aut folum intra (ecundum gradum; lecundum id , quod di&um eft in Nota pnecedenti, poteft etiam fic calus refolvi. . § XIV. CafusRefervati in Epifco patu Patentiafto. I. Xcommumcat''o lata d Jure, vd ^ d Cenjhtutione, Sad Saniiitati * aut nakit rej n ata. Notajc. Si excommunicatio im- pofita non eflet jam reiervata, non eft reiervata vi refervationis hujus casus» De Cafom Kefervatls. castis, fi eftetrefervata Suar Sančti- tati, Epilcopus non poifet ab ea ab- fclvere, nia in cafihus occult-is; ut diet um eft iupra tra 8 . i. cap. i.n.u. & dicetur etiam in z..part. hujuspra- xis trači. 17. in explieat. Propofit. p. ab A!exandro 7. -damnatas; -fi vero erit Epiicopo reiervata, potenc ip- fernet ab ea abfolvere, vel habens ab to facukatem. z. Ahfolutio in qmckmqia cafit , quo funitmtia puhlica imponi dehti, Videatur Nota .3 3. 3. Commutatiovotorum . Nota 71. Epilcopus n,equit illa quirique vota Papce refervata com- mutarfe, bene vero alia; & in hoc cafii non prohibetur, quod ConfeE farius vi Bulice, aut jubilei poilttvo¬ ta commutare, prout ibi conceditur ; nequc derogatur privilegijs k Sum- mo Pontifice .Reliogiofis conceffis pro commutatione aliquorum vo- torum ; quiahce gratice funta Papa, qui eft Superior Epifcopi, & referva- tio ab Epifcopo fliper hoc fačtanon poteft gratijs Pontificijs obftare. 4 . Hornicid;um voluntarium aihia- Uter commiffum. Videatur Nota 19. 5 - Sacrilegium , violando Ecclefiam, av -t ponendo mantis in aliqucm & cer- dotem. _ Nota 72. Hiccafus eft clarior om- ni alio de Sacrilegio; in duobus enim cahbus hic exprellls foliirn incurritur refervatio in hoc Epifcopatu , & vi hujus ftatuti non committitculpam . 4D relervatam,qui p o nit. m anus inCle- rlcum, autReligiofumnon Sacerdo- tera, fed centriram Canonls incur- ret, Si ejuu fuadtnte, črc. Videatur id,quod eirca hoc dičtumeftinDia- logo trati, 5, cap. 6 . num . 3 6. -6* Jncendian']. Videatur Nota 33. 7. Faljifcatio litin ar um, aut mfiru- mentorum puhlicorum. Videatur Nota 17. g. Magia , Sortilegiam, Jncantatia, aut Divinatio, Videatur Nota 2. 9. Stuprum c um Eelioiofa. Videatur Nota 24. Advertendum prceterea eft , quod copula cum Re- ligiofa non Virgine 11011 fit peccatum reiervatum in hoc Epifcopatu. 10. Ahufus Chrifmatis , aut Corpork Cbrifti aut alterius rei frera. Videatur Nota 3. JI. Retentio Decimarum. Videatur Nota 31. 12. Abortus procuratus cum indu - Jiria , &" effečtu fecuto. Videatur Nota 2 1. Advertendum eft etiam, quod, quamvis abortus procuretur, nifi fequatur eft set us, non fit peccatum refervatum in hoc Epifcopatu. 13. Occultatioferipturaruminpra- judicium , (S" damnumpiorum oper um per fpaiiutn 080 annorum. Nota 73. Si feriptura operum pio- rum occultaretur ex jufta caufa ex- cufantek culpagravi, refervatio hu- jus cafus non fubfifteretj neque, li- Lll 3 cet 4/4 T ''fačlatm XI. Appendix. cet occultaretur ex culpa gravi, fi Videatur Nota 3 i non eflet in pradndicium alicujus pij operiš, quamvis ex hoc refulta- ret praejudicium uni tertio in re profana, & nonpia; & licet etiam eflet in prcejudicium pij operiš, fi non occultaretur per Ijsatium odo anno- rum , non eflet peccatum refer- vatum. §. XV. Cafus Refervati in Archie- pifcopatu Taraconenfi inSynodo ab Jlluftriflimo Dno , Dno F. Joanne Emanuele de Spinofa celebrata, quos etiam Rituale Archiepifcopatus in fine refert. I. T^Eecatum , in cujus ere c ut ione eji A complex Confe[farius inm ateria luxuria, aut gravisfurti , aut incanta- tionumJblummodo. Nota 74. Hic cafus loquitur non folum quando Confeflarius in ipfa confefiione eft complex confilio, aut alio modo in culpisfuprapofitis, fed etiam, quando eft complexinijs ex- tra confeflionem; fi vero dlet com- plex in alio delicto non nominato in dičto cafu , ejus peccatum non erit cafu s refervatus. Aclvertcndum eft 3 . Contra&ies illicitus , & ufurarius. Nota 77. Non fpecificatur in hoc cafu, utrum ufura debeatefiepuhli¬ ca, vel occuka ; quocumqueenim modo fiat, fieft completa , erit re- fervata in hoc Archiepifcopatu, Videatur Nota 66. 4. H dr eft s cjiio ad forum internim. Videatur Nota 1. & id , quod de abfolutione hterefis dičtum eft trači. 1. cap. 1. num. p. & dicetur in 2. part. hujus praviš traEt. 17. in expli- catione Propofitionis 4. ab Alexan- dro VII. damnata?.. 5 . Percujfio ParentumfaEta daculo y manu,pede , aut alio injtrumento. Videatur Nota 18.. 6. Leviš percujjio violenta cltrici ; quia gravis ejl refcrvata Papd. Videatur id , quod circa hoc di¬ čtum eft in Dialoga trati. 5. cap. 6. num. 34. 7. Sacrtlegium , quo violatur locusfttcer per borniculium-, vel ejpifibnem fanguinis. aut feminis , aut. copularn illicitam , aut furturn Jacrikgum.. Nota 76. Alia peccata Sacrilegij prater htec non refervantur in hoc Archiepifcopatu; neque ifta hic ex- praterea, quod, fi confeflarius cum preffa erunt refervata , quando aut PcenitenteinConfeflionali in mate- ria luxurice labitur , debeat denun- tiari S. Tribunali Inquifitionis modo fupra dieto traEt. 6. cap. 10. n. icB. &fe9- 2. Diminutio [etui ioni s decimar/tm , ip' pr imi ti ar um. funt occulta, aut ob aliam rationem Iocus facer non violatur. Circa fur- fumnotartdum eft , nonforecafum refervatum }uxta opinionem proba- bilem furari in Ecclefia rem nonfa* eram , nec fub cuftodia, aut tutela Ecclefitc depofitam; quia in opinio* ne- De Cafibm Refervath, 4 ?? ne probabili tale furtum non eftfa- 15. cap. j. §. 1. cap. 6. num. 69. ubi crilegium, ut dičlum eft fiiprafmiž. explicabuntur cafus, in quibus teftis . num. g. non tenetur Tudici manifeftare veri- 8 . Compofitores libellifamoji , eo utentes, etind'emque publicantes , aut dantes alijs , lit pubiicetur. No/a 77. Qui committunt tam grave peccatum infamando ftios Proximos , offendendo virtutem Juftitis, non foliim incurrunthujus cafus rdervationem, fed etiam obli- gantur ad reftitutionem farna injuftž Prosimo ablata. Prreterea notan- dum eft, non efle libellum famoftim, quandoquisin privata epiftola alicui manifeftat deliaum fui Fratris; ne- que , quando deličium publicum proximi manifeftatur , ut vider! po- tefi in Bonacina tam. 2. rlifp, 2. de re- ftit. in genere. 7.4. punB. 9. num. 2. ČT 3. Modus, quo reftitui debet farna per libellum famoftim ablata , de¬ bet fieri cum publica demonftratio- ne : v. g. mediante aliquo Concio- natore, aut publica fcriptura ; ut cumSa, Sairo, Medina, & alijs dicit Bonacina ibičL. n. 8. 9 Fajfar i) ,perquos intelliguntur non Jo- him adulterantes quascumque htteras , jed etiam tejies in judicio faltum jurantesi &• per hos non folum intelliguntur men- tientes , verum & veritatem occultantes inttrrogati h Judice , dum tenentur fecun- dum Legem eam manifefare. Nota 78. De falfificantibus litte- ras aut fcripturas Videatur Nota 17. & de teftibus occultantibus verita¬ tem videatur 2.pan hujus praxis trach tatem , ade6que nec tune incurret refervationern. Notandum efthic, quod reus, dum interrogatus jurat falfum, aut occultat veritatem, dum eam manifeftare tenetur, non in- currat hunc caftim refervatum; quia hic folum Ioquitur de tefte; & cum aliunde refervatio fit odiofa, ad re- um extendi non debet. 10. Sodomi a. Videatur Nota 61. 11. S ortilegium. Divinatie , Incanta- tio , aliaJimiiia peccata Videatur Nota 3. Advertendum eft, perillaverba, & aliafimilia peccata , debere intel- ligi deličta fuperftitionis, de quibus dičtum eft in Dialoga traB. 1. cap. 4. n. 26. & fecp. 12. Incendiarij , qtti malo mn im o incen- dunt , qui dant conjllmm, aut funt cau- fa pmilium damnorum. Videatur Nota 29 f. I s, Homicidium veluntarium. Videatur Nota 15. 14. Deforatio Virginum , raptus cujus- cumque fiemina. Nota: 79 Circa defloratione videa¬ tur Nota 26. pariter advertendum eft, ibi folum refervari, qu.ando vi cognofcitur Virgo, hic vero nulla fit mentio de violentia,&quamvisha?c non adfit,culpa tamen erit referva- ta; quia proprie erit defloratio, li- cet, in opinione aliquorumnonha- beat 4')6 Trna at m XI. Jppendix. beat malinam fluori. Circaraptum §. XVL notari debet, quod, fi foemina vo- luntarie confentiat in fui abdudio- •nem ab unoloco-ad alarm-, licetPa- rences refiftant, non-erit cafus refer- vatus; quia non erit praprie raptus. Videatur in Dialoga trati. 6 . cap. 4. num. 21 -& 24. 1 Violatio libertatii Ecclefutjlica, (ig¬ er avando initfle perjbnas aut res Eeedefia- JiicAS : & vielatii immunitath Eoelejta- fiic* damnificando :proxiatum , qui in Jiti definjionem a d Eccleparn , locumficrum , aut privi Isgiatum refugii. Videatur Nota .14. &60. 16. Sufecatio proti um in cuhicuh ex neg ligentia - Parsntum. Videatur Nota 20- 17 . Jnceflui in primo., &\feamde con- fanguinitatu , vel afHmiatu graJth. Videatur Nota 24. Sc 35. I S. Adulterium. Nota. 80. Durum eft, quod omne adulterium in hoc cafu fit referva- tum, 8t fic vi {lun fuit cuidam Reli- gioiomei. Ordinis in Principatu Ca- talaunenfi, qui mihi feripfit, fefuiffe locutum Arehiepifcopo Taraconen- fi Paper hunc caium,refponlumfuii- fe,tantum adulterium fcandalofum effe refervatum. j ?, Blctfpbemia puhlica ., .&• notoria ., Videatur Nota 34. & >7. Cafus Refervati in Epifco- patu Barcellonenfi inSynodo ab Jllu- uriilimo Dno, Dno Fr. Alphonfo de Sotomajror celebrata. 1. p Eccatum Chrici , per quoH im - gularitatem incurrit. Nota 81. Delida, ob quseincurri- tur irregularitas, funt muka: v. g, recipere,aut adminiftrare bisBaptit raura eidem perlona:; recipere Or- dines ab Epiieopo, qui F.pifcopatum renimtiavit; celebrare in excom.- municatione major e ; homicidium, mucilatio, Scalia fimilia delida, oti¬ paš, quibus eft annexa ha:c bregu* laritas, potek committere Clericus, vel Lsicus; fed quascommittitLai- cus, non eruntrefervatsc in hocEpi- fcopatu, licet illis fit annesairregu¬ laritas, fed folum illae, qute commit tit Clericus, refervatte erunt : no mineClerici intelligitur., qui eftor.- dinatus prlroa, tonfura- 2 » lncendiarij , qui malo animo inčen- dum aut' qui ad id cenjilmm prnber.t, vel funt caufa talium damnerum. Videatur,Nota 25.Sc ff. p, Bldfphemia puhlica, fanotaria.. Videatur Nota 34. & f7- 4-. Difpenfatio Voterum,&" JuramersterU' Videatur Nota 6 j. A L»d De Cajibm R ejervath . ^/7 Ltvis , & violcnta percujjie Clerici. | Videatur in Dialogo traB. 5. cap. farnim. 39 * 6 . hbere/is , quc ad forum ccn/cientia, Videatur N6ta 1. 7. Hcmicidiitm voluntariurn , »s«-- tilatio membronnn. Videatur Nota 19.& 3 jv 8. Falfarij , g«o.r »ob foliim intelli-' luntur adulterantes litteras , Jcriptu- ras, Jed etiarri tejies falfimerit nnte s , .»*/ veritatem occnltavtes interrogati d Ju¬ dite . Videatur Nota 78. 9. Violatio libertatis Ecclejiajiica aggras.- vando inpvjie perjonas , a ut res Ecclejia- JHcas ,, Videatur Nota i4»&6b. 10. Sacrilegium , quo locus jacer viola - far homicidium , aut ejfujionemfangui~ ■ n is ,vel[eminis, aut per eopulam Ničit am, - aut furturnfacrtlegum , Videatur Nota 76. rt . Sortilegium , Ihivinatio, lncantatio, aut alta /imilia peccata'. Videatur Nota 2. & cafas 11. in Archiepifcopatu Taraconenfi. H. Peccatum Parentum , ob quorum neghgentiam inveniuntur [rolet /ujfo- tatee, Videatur Nota 20. ■ tihi in eo- dem fenlu eft fermo, prout.in ifto' cafu. 13 Selutio non Integra decitnarum , & primitiarum. Videatur Nota 31. 14. Contratius illi cit us ,, &" ujurd- riut. $. XVII. Cafus Refervati inEpifco- patuGerundenfi. I. TT hi at to immunitatis Ecclefia- jiictt. Videatur Nota 14. 2. Esccomvnumcatio puhlica , aut occul- ta , part e nonJatisfiii, a. Nota 82 Hic non refervatur, quando ad excommunit'ationem non requireretur partis fatisfačlio; cum conftat ex ipfo texcu hujus ca- lus j quomodo autem fieri debeat parti (atisfadio , explicatum f uit m traB. 5. cap. 6. n. 48. 3 . PercuJJlo pubhca , & occultaClerici , jj* qiue'fit peccatum mortale. Videatur in Dialogo traB. cap . 6 t n.39.(Tfep. 4 . Raptus famirue. Videatur Nota 19.&79. y, Hornicidium voluntariurn. Videatur Nota 19. $. XVIII. Cafus Refervati in Ar- chiepifcopatu: Vique;in Synodo ab Jlluftrillimo Domino, Domino Pe¬ tro de Magarola Anno 1628. cele- brata , & quos refert Synoda- lis pag. 73. I,- T\Eforatio V ir gin um faBa per ^ tiim. Videatur Nota 66 . & 7f. M m m Videa- 4 /£ Trači at m XI. Jppendix. Videatur Nota 26. 2, Riiptus Virginum, VideaturNota 37. 3, Inceflus in j>rimo , & fecunde confait- guinitatis , c?/ affinitatis gradu. Videatur Nota 2 3. Sc 3 9. 4 , Friljijicatic nun et ar um , menfura- rum , dr* pande mm. Videatur Nota 41. j". Fal/ificatiofigilli , vel litttr aram curia Ecclejiafiica. Videatur Nota 17. & adverten- dum eft , hunc cafum non ioqui de adulterantibus iigilla , aut litteras Tribunalium fecularium. 6 . Horni cidium voluntariunt . Videatur Nota 19. 7. Libelhu infamatorius quocumque me¬ du ccmpojlnu , aut publicatus , Videatur Nota 77, 5, Flafphemia puhlica. Videatur Nota 34. & f7* 9. Abcriut vohmtarius. Nota 83 Hic cafus non loquitur fpecince de procuratione, fed de ipfb abortu , & flc, quamvis procuretur, nonerit cafus refervatus, niii fequa- tur effečtus ; quia cum refervatio fit materin odiofa, non eft amplianda, fed reftringetida ; & ob eandem ra- tionem non incurrunt refervatio- nem hujus cafus prtebentes confi- lium , aut auxilium adabortum,ut conftat exNota4f. 10. Sodomia. Videatur Notami. 11. Ittcendium frufiuum , domtrum. Videatur Nota 29. 11. Devajiatio vinearam , arborum , ji x fiat en profejfo. Videatur Nota 29. & p p. 13, TeJHsfalfus , epui jur at injudicio, Nota 84. Qni jurat falfum , non 1 injudicio , fed in privato extrajudi- rium, non committit peccatumre- F fervatum ; neque teftis occultans 1 Judici veritatem cum externa am- c phibologia , dum tenetur eam ma- f nifeftare; quiaquamvispeccetmor- t taliter occultando veritatem, quan- £ do eam manif eftare debet, attamen, t dum utitur amphibologia externa, f non mentitur : quapropter non in- £ currit hanc refervationem ; neque f incurrit reus false jurans ante judi- cem, ut dičiumeftinNota78. 14. Concuhinarius , qui in confejjtotse | expuijicnem concubnue fromiflt , tu¬ ru en non fecit. . Nota 8 p. Hic cafus rigorose lo- quendo non poteft dici cafus referva¬ tus, fed cautelaqua;dam, qua?Con- fefiario proponitur ut operetur id, quod tenetur in ordine ad negatio- nem abfolutionis : Quare in omni¬ bus cafibus, in quibus ličite eum ab- folvere poteft ob allquam rationem ex relatis tračlatu 10. in explicatio- ' ne Propofitionum 61. 62. & 63. ab ; Innocentio XI. damnatarum , & J traetatu 17. in explicatione Propo- . fitionis 41. ab Alexandro VIL dam- natae, in omnibus his poterit concu- , binarius abfolvi non obftante hac refervatione ; in alijs vero cafibus, in quibus dico locis citatis, eum De Cafibm Refervath rton pofTe abfolvt, deneganda erit traB. 6. cap. -j, abfolutio. i/, Mar it us, (J ttxorfine Ece lepa ant bo¬ rit atefepar at im viventes. Nota gC Marito jr o n eft liciturn propria authoritate facere divor- tium ab uxore, fed requiritur Judi- cis authoritas ; licet in aliquo cafu fieri poiTit divortium propria autho- rftate, ut dixi in Dialogoti aB.G.cap. 8. part. 12. num. 145. Et in hoc cafu non incurret Maritus hanc re- fervationein. Videatur. materia de divortio , & caufse , propter quas fieri poteft, loco cit ato. §. XIX. Cafus Refervati in Epi- fcopatu Dertufano in Synodo ab jl- luftriflTmo Domino kqaierdo cele- brata, & quos Synodalis refert part. s. titulo ultimo. . J^sErefit & Simonia . Videatur Nota r. & 16, 2. faerilegium . ideji at.ualu pollutio , ant fornicatie in Ec c lJi a ,. aut c urn Mo- niali ; ecci/io , aut vulneratio Clerici ,, aut Religiji : invafio , Jeu violatio Eccle- Jun: furtum reijacra in lečo Jacro , aut reinon faera in loco faero. Nota 87. Elic cafus loquitur in fuppofitione , quod effufio feminis in Ecclefia fit facrilega , & furtum tei non facrae in loco faero ; Quare in opinione k me relata in Dialoga . M nunt. 28. Dicente, quod copula , aut pollutio occulta in Ecclefia non fit faerilegium , ta¬ liš pollutio , aut copula non erit re- fervata $ & juxta opinionem, quam retuli traB. j. cap. 1. num. Dicen- tem, non fore faerilegium furan in loco faero rem non facram , nec iub Ecclefis tutela depolitam , nec tale furtum erit refervatum : Circa punčfum , de quo hic cafus locjui- tur, nempe de occifione , aut vul- neratione Clerici , aut Religiofi, videatur traB. 5. cap.(s.num.p<^. Et feq. circa peccatum cum Moniali videatur Nota 24. circa invafio- nem , aut violationem Ecclefke vi¬ deatur Nota 60. 3. Horni cidium proditerium : id ejl pr odit or ie patratum J at. o conjilio , vel Javore. No/d 88- Videtur , htec duo ul- tima verba (quct Svnodalis latine fic explicat Faeto confilio, vel favore) denotare , quod homicidium de- beat fieri mediante confilio, aut fa¬ vore , receptione peenniš idem pa- trandum, ad hoc ,ut lit refervatum ; clarius enim effet, fi diceret,faBum confilio , vel favore , quam fatio con¬ filio , vel favore ; poteft etiam effe, quod fit error typi, aut arquivoca- cio mittentis mihi cafus refervatos hujus Epifcopatiis. 4. Incejlus , ubi ejl necejfitria difpen- fatio. Videatur Nota 47. s. Vulneratio , aut percujfto Parentum. Mmm 2, Videa- jf.6o TraBatm XL Jppendix. Videatur Nota 18. nit ur pr o peccato notoria, gravi , $• 6 - abortus procuratus , & fecuto JcandaloJo. ejfetfu. Videatur Nota 21. Ibinoneftne- ceflarium, ut leguatur eifectus , be- nž vero hic. 7. Matrimonium ClandeJUnum. Videatur Nota 48. 8- Incendium Ecclejta. Videatur Nota 29. 9. Tejlis perjurans in judicio. Videatur Nota 84- 10. Omijfio folutionis decimarum, primi tiar um. Videatur Nota 31 11. Abufus SS. EucharijUa ctd fnes malos extra communionem. Videatur Nota 3. §. XX. Cafus Refervati in Archie- pilcopatu Jlerdenii in Sinodo ab Jl- luftrilItmoDno,DnoF. Emanuele a Foro Egurorum , & quos refert Ri¬ tuale hujus Epifcopatus pag.a^. I. T Hcendium dontorum, mejfium y ali ar um rtrum faBum tecpropoji- to, & confilio. Videatur Nota 29. & 5f. Z.Peccatum, pro quo imponi debet pomitentia falcmm , quot folum impo- Videatur Nota 33. 3. Blafph :miapuhlica-, & notoria. Videatur Nota 34. 8:57. 4. Homicidium voiuntarium , ant reaiis mutilatio r-tembri. Videatur Nota 19, & 3 f. 5'. Faljitasfcripturarum , aui teftatio falfi , a ut occultatio veritatis cor.ampro- prio Judice. Videatur Nota 17. & 78. 6 . Eaptus Virginum. Videatur Nota 79. Ibi loguiturde Raptu cujufcumguefceminat; hic ve¬ ro de raptu Virginum. 7. Procuratio abortus ficuto ejfeBu. Videatur Nota 21. In illo cafu noa eft neceffarium , ut fequatur efTe- člus, bene vero inifto. 8- Jncejius in primo } & Jeaind) gradu . Videatur Nota 23. & 3 9. 9. Aulterans pondsra , menfuras » aut monetas . Videatur Nota 41. 10. Vutneratio notabilis tarcntum. Videatur Nota 19. 11. Exponentes pro/es , c um foli eas alere pojjmt. Videatur Nota 42. 12. Abufus rerum facrarum ad ar- tes mo.gicas, fuperjiitiones , malefcia y <0 ali at faBurivs. Videatur Nota 2.& 3. §. XXI- De Cafibm Refervatk. s. XXI. Cafus Refervati inEpifco- patu Solfonenli in Synodo ab Jllu- ftrilEmo Dno, Dno Michaele San¬ tos de S. Petro delebrata, & quos refert.Sjrnodalis lib. 5. de Pcenit. & renriffionib. titulo 7. capite 6. pagina 52. in prima impreflione, & in lecundapagina 80. I. T> Aptm ‘Virgihum, defioratio vi Videatur Nota 79. Ibi raptus cu- jufc\amque fceminas ell relervatus, hic vero folum raptus Virginum: ibi agitur de defloratione quamvis non violenta , hic vero deviolenta dicitur. 2. JnceJiiis inprimo , <š"fecxndo con- fancuinitatis , vel affinitatit pradu. Videatur Nota 23. & 39. 3. Falfitas figiHi , aut htterarum ča¬ ri a Ecclefiajlica. 4. Homicidium voluntarium. Videatur Nota 19. 5. Sodoma , & befiialittu. Videatur Nota 26. fedhicnon eft refervata pollutio. 6. Contra&us ufiurarius , &’ iKicitui. Videatur Nota 66. & 76. ¥1 7 . Dofraudatio caufarum p'arum. ’ Nota 89. Hic caius loquitur de Harredibus,Tutoribus, Dominis, S c Adminiftratoribus operum piorum, qui ex propria negligentia, aut aiio modo funt caufa, quodperdantur, aut non applicentur juxta mentem Fundatoris; hic caius etiam com- prehendit eos,qui furantur, aut re- tinent bona didorum operum pio¬ rum. 8 .Jncendium mejfium, vel fruBu- um , aut dejlručlio vinearum , & ardo- rum , Ji fiat ex propofito, Videatur Nota 29. & p p. 9 . Omijfio folutionis decimarum. Videatur Nota 3 r. & adverten- dum eft, hunc cafum non loqui de non lolventibus primitias. 10 . Tejlis j uran s falfam in judicio. Videatur Nota 84. 11 . Concabinarim , aui ant e annum promifit dimit ter e cracubmam , in rt autem non fuit executus. Videatur Nota 85. 12 . M ar it m , & axor, qui fine Ec - elefia authoritate feparati vivunt. Videatur Nota 86. tGf&i M ur m 3 $. xxn. tfz Tracfatiu Xf. §. XXII. Cufus Refervati inEpifco- patu llrgellenfi in Synodo ab Jllu- Itpillimo Dno, Dno F. Emanuele dc Spinofa celebrata, & eos refert l4 Rituale hujus Epifcopatus pag. yo2. i.T\Aptus } (T dejloratio Virginum por vim. Videatur Nota 79. Sr primus ca- fes EpiicopatusSolfoneniis §.21. 2. Vulneratio Parentum & a culo , ma- nu 5 p c de , a ut alio injlrumento. Videatur Nota 18. X ^JnceJhu in p rim o , & fecundo con- Ompumitatis^ vel affinitatu gradu. Nota 90. Advertendum eft, quan- do inceftus refervatur exprimendo verba. confanguinitatu , vol affnitatu, non debet intelligi de copula ince¬ ftus in cognatione Ipirftuali; cuia htec verba, conianguinitas, & afhni- tas, funt determinata ad ugnifican- dam cognationem carnalem. Videatur Nota 25. & 39. 4. Falfifieatio figtlli , a ut lit tir ar um curia Ecclefiajlica. Videatur Nota 17. Sr cafes quin- tus refervatus in Epifcopatu Vique §. x8. f. Homicidium voluntarium. Videatur Nota 19. Appendix. 6. Sodomiu , & iejlialitae. Videatur Nota 26. Sr caftts f. Epi- IcopatusSolfonenfis §.21. 7. Nonjolutio decitrrarum, nonfi. Sta rejlitutione. Nota 91 Hic cafe s eft difficilis mo¬ do, quo refert SynodaIis hisverbis: Non folutio decimarum , nonfaBa re- fiitutiont. Quia htec ultima verba non videntur concordare, aut habe- re connexionem cum primis. Exifti- mo,intentum Synodalts efle,refer- vare non folum peccatum eorum, qui non folvunt decimas, fedetiam admonere Confeffarios, ne abfol- vant eos, qui non folutis deeimis reftitutionem ablati,aut debitiEccle- fiae facere renuunt; quamviseosab- folvere poflint, fi concurrat aliqua ex caufts relatis in Dialogo traB. 7. cap, sf.part. g. num. Videatur Nota 31. 8. Šimoma , cjuantvit non fit eom- pleta ex utrapue parte. Videatur Nota 1 f. 9. Jncondium , aut devajlatio 5 aut deJlruBio vino ar um > & 1 ar d or um , ji f,at ex propofito. Videatur Nota29.St circa verbrnn fx propofito. Videatur Nota f f. 10. Tejiis jur ans /alfam in judicio. Videatur Nota 84- Re ferre pr-- De Cafibus Refervatis. $6$ Referre cafus, qui funt refervati vero ijfdem annexa poterit haberi inquolibet Epifcopatu, & dare noti- notitia cafuum cujufcumque Dioe- tiam , exp!icationemque omnium, cefis; cum vix poflit dari eafus re- nimis prolixum eflet; quare exifti- fervatus in aiiqua Dioecefi, cujus no- mo fufficere relatos in integro de- titia non podit haberi per aliquod curfii hujus Tračtatus, per notanda ex notandis hujus Tradatus. FINI S PR IM JE PAR TIS. Et hxc pro nune dicendis lat feripta vifum lit. Reliqua dicenda ad fecundam partem refero. Hxc, & illa, & omnia cedant ( bFaxit DEUS ) in leternae Sapientiae honorem, animarumque fuo inseftimabili cruore redemptarum falutem. Omnia CatKolicae Eccleiia: cenfurae fubmitto, piorumque Dočtorum lenfui meliori fubjicio. i i '■h-- ' v'j v I