Vsebina - Inhoudsorgave
Zbor članov in slovenski piknik 6 Ledenvergadering en Sloveense picknick 6 Poziv članom 8 Oproep aan de leden 8
Poročilce iz Poletne šole slovenskega jezika 10 Berichtje van de Sloveense Zomerschool I 0 Slovenski “delež” pri nagradi Appeltjes van Oranje I I Sloveens tintje bij Appeltjes van Oranje 12 Operni pevec Marcos Fink: Argentinec ali Slovenec? 14 Zanger Marcos FinkiArgentijn of Sloveen? 17 Svetlana Makarovič 20 Ura 20 • De klok 20 Dobro jutro 21 • Goedemorgen 21 Uspavanka 22 • VViegelied 22 Oltarna slika 23 • Altaarbeeltenis 23 Vas 24 • Dorp 24 Večernice 25 »Vespers 25 Sapramišja sreča 26 • Sapramuisje’s geluk 31 Kokokoška Emilija 37 • K-k-kipje Emilie 42 Recept 49
Spoštovani bralci in bralke,
Piknik je bil letos zelo uspešen, pa ne le zaradi nastopa skupine Kraški komedijanti iz Sežane ali pretočenih litrov terana in laškega, dobre hrane, predvsem pa zaradi velikega zanimanja - pozdravili smo mnoge nove obraze. Najpomeb-nejši sklepi zbora članov: Živa Šoš je bila imenovana v odbor, Uroš Malnaršič en Grega Šimenc v finančno komisijo. Mihaela Zupanc, Nataša Golob,Tina Volk pa bodo pomagale pri organizaciji srečanj. Odbor je zapustil Maarten Dragt in v imenu združenja se mu zahvaljujem za vloženo delo. Delovna skupina ‘spletna stran’: Nataša, Uroš in Grega so že pričeli z delom in v najkrajšem možnem času bo združenje spet ‘on line’. Nataša bo poleg tega oblikovala Lipo. Drugo leto obstaja Združenje 20 let in to moramo seveda temu primerno obeležiti.
Eno od ciljev združenja je promocija slovenske kulture na Nizozemskem. In to je točno vsebina te Lipe. Svetlana Makarovič je vsestranska pisateljica in pesnica. Študentje slovenščine na univerzi v Gentu so pod mentorstvom Tanje Mlaker prevedli nekaj njenih del. Objavljamo dve pravljici in pesmi.
Pa naj ostanemo pri literaturi, v posebno čast mi je, da vas lahko povabim na “slovensko-nizozemski literarni popoldan”z Dragom Jančarjem, znanim slovenskim pisateljem, katerega knjigi Galjot in Severni sij sta prevedeni tudi v nizozemščino. Srečanje organiziramo v sodelovanju s “Kunstkring” iz Haag-a in z Ambasado Slovenije.
Nasvidenje torej 20. novembra v Haag-u. Začetek ob I S. uri.
Lep pozdrav,
(ftojca (ffodelgk uit in.
Geachte lezers van Lipa,
De picknick was een groot succes, niet alleen wegens het optreden van de groep Kraški komedijanti uit Sežana en door vele liters ingeschonken teran wijn, laško bier en lekker eten, maar ook vvegens een grote opkomst - vve hebben vele nieuvve gezichten mogen begroeten. Belangrijkste conclusies van de jaarvergadering: Živa Šoš is toegetreden tot het bestuur. Uroš Malnaršič en Grega Šimenc zijn genoemd tot financiele commissie, Mihaela Zupanc,Tina Volk en Nataša Golob zullen zich actief inzetten voor de activiteiten van de vereniging. Maarten Dragt heeft aangegeven het bestuur te vvillen verlaten en namens de vereniging dank ik hem voor zijn inzet in de afgelopen jaren. De vverkgroep “vvebsite”: Nataša, Uroš en Grega is al aan de slag gegaan en op de kortst mogelijke tijd zal de vereniging weer“on line” zijn. Nataša zal de lay-out van Lipa verzorgen.Volgend jaar bestaat de Vereniging 20 jaar en dat zullen en kunnen vve niet onopgemerkt voorbij laten gaan.
Een van onze doelstellingen is prometen van Sloveense cultuur in Nederland. En deze Lipa doet dat helemaal: Svetlana Makarovič is een veelzijdige Sloveense dichteres en schrijfster. De studenten Sloveense taal aan het universiteit Gent hebben onder mentorschap van Tanja Mlaker een aantal van haar wer-ken vertaald.VVe mochten een deel van deze gedichten en fabels publiceren.
En om bij de literatuur te blijven. Het is mij een genoegen u te kunnen uit-nodigen voor een bijzonder evenement. In samenvverking met de Kunstkring Den Haag en de Sloveense ambassade organiseert de vereniging een “slo-veens-nederlands literaire middag” met Drago Jančar.. Drago Jančar is een van de bekendste Sloveense schrijvers en tvvee van zijn romans zijn vertaald naar het Nederlands: De Galeislaaf en Noorderlicht.
Tot ziens op 20 november in den Haag.VVe beginnen om 15 uur.
Met vriendelijke groeten,
(fiojccL cffodel^k uitin.
Ledenver-
GADERING EN
Sloveense
PICKNICK Utrecht 27 Juni‘10
		# J
1	Vi		i 'ji j
Poziv članom
Kljub temu, dragi član, da se trenutno ne nahajaš v (bodoči) domovini ali najljubši turistični destinaciji in se ti zaradi geografske oddaljenosti naravna katastrofa v Sloveniji zdi daleč, nas to nič manj ne zavezuje k osnovni človeški dolžnosti: pomagati sočloveku v stiski.
Vsi tisti, ki vam ni vseeno, kako bodo mlade družine, babice, dedki in starši vaših prijateljev, znancev, sorodnikov že v tako težkih ekonomskih razmerah v Sloveniji, po poplavah vzpostavili normalne življenjske okoliščine, prosim prispevajte na spodaj navedeni bančni račun Združenja prijateljev Slovenije 6318199 te Heikant, s pripisom “poplave september 2010”. Prostovoljne denarne prispevke bomo zbirali do 15 novembra.
prijatelji Slovenije in njenih ljudi ter s prostovoljnimi prispevki pripomorimo k hitrejši sanaciji poplavljenih slovenskih domov.
Za vaše prostovoljne prispevke se vam v imenu odbora Združenja prijateljev Slovenije vnaprej iz srca zahvaljujem.
Oproep aan de leden
Po zaključeni akciji bomo zbrani denar nakazali na posebni bančni račun Rdečega Križa Republike Slovenije.
V naslednji številki Lipe bomo objavili znesek in potek akcije. Stari slovenski pregovor pravi: "prijatelja spoznaš v stiski.” Zato dragi člani Združenja prijateljev Slovenije pokažimo, da smo pravi
Van 17 tot 23 september heeft Slovenie te kampen gehad met ernstige regenval.Vele rivieren konden de grote hoeveelheid vvater niet meer aan, dit heeft geleid tot ernstige overstromingen door het hele land. Niet alleen in kleine dorpjes, zelfs in de hoofd-stad Ljubljana stond het vvater vvel een meter hoog in de straat. De overstromingen hebben drie
mensenlevens geeist.
Ondanks, dat u hier in Neder-land misschien v/einig van heeft meegekregen, willen wij evengoed een beroep doen op uw vrijgevig-heid om de medemens in nood te helpen.
Vele van onze leden hebben vvellicht familie, vrienden en/of kennissen die getroffen zijn door deze overstromingen. Bovendien heeft Slovenie flink te lijden onder economische crisis.
Als vereniging is er besloten om de Sloveense bevolking een hart onder de riem te steken door een geldinzamelingsactie te houden onder de leden. Het opgehaalde geld zal vvorden overgemaakt naar de rekening van het Rode Kruis Slovenie.
Uw bijdrage kunt u tot 15 december storten op de bankrekening van de Vereniging Vrienden van Slovenie 6318199 te Heikant, onder vermelding van “overstro-ming 2010”.
Een Sloveense spreekv/oord luidt “vrienden leer je in de nood ken-nen”. Daarom, geachte leden van de vereniging, laten we zien dat vve echte vrienden van Slovenie zijn door met een vrijvvillige bij-
drage te helpen.
De opbrengst van deze actie zul-len vve publiceren in de volgende Lipa.
Namens het bestuur van de VerenigingVrienden van Slovenie vvillen vve u bij voorbaat danken voor uvv bijdrage.
Živa Šoš en Mojca Guštin
Poročilce iz Poletne šole slovenskega jezika
Michael Dijkstra
Slovensko ministrstvo za šolstvo povabi vsako leto potomce Slovencev z vsega sveta v Ljubljano, kjer se poleti učijo slovenščine. Skupaj z mladimi iz Srbije, Kanade, ZDA, Francije in Nemčije in še osmih drugih držav - skupaj 155 udeležencev - sem se Poletne šole udeležil tudi jaz.
Začeli smo z vstopnim testom, po katerem so nas glede na naše predznanje razdelili v skupine. Nato smo obiskali Ljubljano in njene znamenitosti. Naslednje dni smo imeli dopoldne pouk, popoldne pa smo šli veslat, v živalski vrt, kraško jamo in seveda smo tudi plavali. V soboto smo šli na Veliko Planino, to je bil lep in pustolovski dan. Lipico in obalo, kjer je bilo 28 stopinj Celzija, smo obiskali v nedeljo. Po kopanju smo si ogledali še Piran.
Drugi teden je od ponedeljka do srede potekal podobno kot predhodni teden. Do četrtka - takrat smo imeli Veliki preizkus znanja. K sreči so bile
ocene zadovoljive in smo v petek vsi dobili diplome.
Vsega skupaj sta bila to dva zelo lepa, poučna in predvsem zabavna tedna v Sloveniji. Se vidimo prihodnje leto!
Berichtje van de Sloveense Zomerschool
Michael Dijkstra
Elk jaar nodigt het ministerie van on-dervvijs Sloveense nazaten van over de hele vvereld uit om naar Ljubljana te komen en daar een zomercursus Sloveens te volgen. Dit jaar ging ik
ook, samen met jongeren uit Servie, Canada.VS, Frankrijk, Duitsland en nog acht andere landen, samen zo’n 155 deelnemers.
De eerste dag begon gelijk met een test om je niveau te bepalen. Daarna werd Ljubljana bezocht. De volgende dagen was er ’s morgens les, en in de middag gingen we roeien, naar de die-rentuin, een grot bezoeken en zvvem-men. Op zaterdag gingen we naar Velika Planina, wat een zeer mooie en avontuurlijke dag was. Zondag bezoch-ten we Lipica en de kust, waar het wel 28 graden was! Ook bekeken we Piran. De tvveede week was van maandag tot met woensdag weer ongeveer hetzelfde als de week ervoor, en toen kwam donderdag. Het grote proef-werk! Gelukkig haalde iedereen scores die voldoende vvaren en vrijdag was de diploma-uitreiking.
Het waren twee zeer mooie, leerzame en vooral leuke weken in Slovenie. Volgend jaar weer!
'Jaz sem Michael Dijkstra. Predvčerajšnjim sem bil star
ŠESTNAJST LET. SEM IZ HAGA IZ NIZOZEMSKE. Govorim angleško, NIZOZEMSKO, NEMŠKO IN MALO
slovensko. Sem učenec. Rad
POSLUŠAM GLASBO, IGRAM NOGOMET IN GREM VEN S PRIJATELJI. JAZ SEM VELIK, SUH IN IMAM BLOND LASE. NA SEBI IMAM VEDNO KRATKE HLAČE. Jaz rad jem špagete, PIZZO IN »STROOP VVAFELS« - TO JE
Nizozemska malica. Jaz navijam
ZA SLOVENSKO IN NIZOZEMSKO NOGOMETNO REPREZENTANCO, ŠE POSEBNO ZA KUIJTA IN HANDANOVIČA'.
Hier nog even laten zien wat wij zoal hebben geleerd - iz ‘Poletnik, časopis 5. mladinske poletne šole’
Slovenski “delež” pri nagradi Appeltjes van Oranje
Metka Dijkstra-Murko
Vsako leto Oranjefonds podeljuje nagrade za uspešne socialne pobude. Letos je bila tema natečaja ‘Moč športa’. Za nagrado je bilo predlaganih deset projektov, iz katerih je žirija izbrala tri nagrajence.Ti prejmejo 15.000 evrov in kipec, ki je delo kraljice Beatrix. Med predstavniki nagrajenih organizacij je bila 21. maja za ‘Be Interactive’ tudi Slovenka Suzana van Keulen.
Prek spletne strani www.beinterac-tive.org smo našli podatke o tem zanimivem projektu:
“Za ‘Be Interactive’ pomeni nagrada Appeltje van Oranje priznanje za pozitiven socialen učinek, ki ga ima šport na žene” je izjavila Suzana van Keulen, ki je od začetka sodelovala pri projektu, ki vzpodbuja tek med priseljenkami. Pohodništvo in tek sta dejavnosti, s katerimi združenje
poskuša k sodelovanju in s tem v družbo pritegniti sicer izolirane žene. Udeleženke redno vadijo in so potem sposobne za sodelovanje na tekmovanjih na 5 kilometrov. Prihod na cilj in navdušeno občinstvo, ki jih glasno vzpodbuja, pomenijo zanje še posebno veliko: njihova samozavest narašča, spoznajo svojo lastno moč.
Izkušene udeleženke imajo možnost izobraževanja, po katerem napredujejo do ‘pomočnice’ trenerjev. Po prejetju spričevala so usposobljene za spremljanje skupine začetnic. Za veliko teh žena pomeni to tudi, da so prvič v življenju dobile ‘diplomo’ in prvi lasten zaslužek. Po zaslugi Be Interactive se tek in pohodništvo med
tujimi ženami širi kot oljni madež.Več kot 400 žena se pridružuje tedenskim treningom, vsega skupaj je po Nizozemski že 28 ‘Be Interactive’ - skupin. Suzana Van Keulen:“Okoli Sloterplas tako ne tečejo več le Nizozemci, ki uživajo v tem športu. Sedaj je mogoče videti vedno več maroških in turških žena - bodisi z bodisi brez rut -, ki tudi tečejo in se s tem vključujejo v okolico, v kateri živijo.”
Kot voditeljica projekta je iz rok princese Maxime prejela nagrado Appe-Itjes van Oranje.V eni od naslednjih LIP se bomo vrnili k temu projektu in bomo našo rojakinjo podrobneje predstavili.
Sloveens tintje bij Arpeltjes van Oranje
Metka Dijkstra-Murko
Het Oranje Fonds reikt ieder jaar deze prijs uit aan bijzondere maat-schappelijke initiatieven. Dit jaar was het thema De Kracht van Sport.Tien verschillende projecten vvaren geno-mineerd, vvaaruit de jury drie projecten als vvinnaar heeft gekozen. Zij krijgen 15.000 euro en een beeldje gemaakt door Koningin Beatrix. On-der de vertegenvvoordigers van de prijsgekroonde organisaties stond op 21 mei ji. voor‘Be Interactive’ ook de Sloveense Suzana van Keulen op het podium.
Via de site www.beinteractive.org vonden wij de informatie over dit opmerkelijk project “Voor Be Interactive betekent het winnen van een Appeltje van Oranje een erkenning van het positieve maatschappelijke effect dat de kracht van šport heeft op vrouwen”, aldus Suzana van Keulen die vanaf het begin betrokken is geweest bij het hard-loopproject. De organisatie gebruikt wandel- en hardloopsport als middel om geisoleerde vrouwen te laten meedoen met de samenleving.
De deelneemsters worden getraind
en zijn daarna in staat om mee te doen aan een parcours van 5 km tijdens een landelijke hardloopevene-ment.Voor de vrouvven betekent het halen van de finish, en het geweldige publiek dat ze vaak staat toe te jui-chen ,dat ze een enorme boost krij-gen van zelfvertrouvven. De vrouvven vvorden op een bijzondere manier herinnerd aan hun eigen kracht.
De ervaren deelneemsters krijgen de mogelijkheid om opgeleid te vvorden tot assistent- hardlooptrainster.
Na het behalen van hun certificaat kunnen de vrouvven vvorden ingezet bij een beginnende groep.Voor veel vrouvven betekent het dat ze voor het eerst in hun leven een ‘diploma’ ontvangen en ook voor het eerst zelf hun eigen geld verdienen. In het straatbeeld van Amsterdam-VVest is, mede dankzij het hardloopproject van Be Interactive, het hardlopen en vvandelen onder allochtone vrouvven
als een olievlek aan het versprei-den .In totaal trainen er ruim 400 vrouvven vvekelijks die zich hebben aangesloten bij een Be Interactive hardloopgroep .In totaal zijn er inmiddels 28 Be Interactive hardloop-groepen actief door heel Nederland. Van Keulen: „Rondom de Sloterplas bijvoorbeeld zie je niet langer alleen autochtone mannen en vrouvven die genieten van de hardloopsport. Steeds meer Marokkaanse en Turkse vrouvven, met of zonder hoofd-doekjes, zie je er ook hardlopen.
De vrouvven komen naar buiten en nemen deel aan de omgeving vvaarin ze leven.”
Als de projectleider mocht ze dan uit de handen van prinses Maxima de prijs in ontvangst nemen. In een van de komende‘LIPA’s zullen vvij terug komen op dit project en zullen vvij Suzana van Keulen voorstellen.
Operni pevec Marcos Fink: Argentinec ali Slovenec?
Frans Brouvver
Junija je blestel v kar šestih predstavah v vlogi Sancia Panse, služabnika Don Quichotta. Pel je v operi Francesca Conti-ja Don Chisciotte in Sierre Morena v amsterdamskem Mestnem gledališču.To je bilo prvič, da je na-stopal v produkciji Nizozemske opere. S svojim toplim glasom bas-baritona in z velikim igralskim talentom je navdušil publiko.To krasno predstavo je glasbeno vodil mednarodno priznan belgijski dirigent Rene Jacobs, režiral pa jo je Anglež Stephen Lavvless.
Marcos Fink govori tekoče nemško, angleško, italijansko, špansko in... slovensko.Topel in družaben človek, razgledan in z velikim srcem za klasično pevsko kulturo. In kakšna duša se skriva za tem velikim pevcem? Prav vsak ne govori slovensko, bi si mislil...
Obiskal sem ga v njegovi hiši, nedaleč od Ljubljane, v čudoviti naravi med hribi, s pogledom na vaško cerkev, katere zvonjenje je edini glas, ki se ga sliši v tem okolju. Marcos peče na žaru meso; njegova žena Cristina pripravlja ostalo predobro hrano in hčerka Caecilia poskrbi za vino.Tišina, mir in gostoljublje nas obdajata. Pripovedujejo se zgodbe. O koncertih in opernih predstavah povsod po Evropi,
o snemanju zgoščenke z argentinskimi in slovenskimi pesmimi,ki jih Marcos poje sam ali pa skupaj s sestro Bernardo. Smejemo se. Doživlja se veliko, in intenzivno. Marcos se z velikim zadovoljstvom spominja njegovih nastopov na Nizozemskem: prvič z Combattimento Consort Amsterdam, ko je leta 2003 pel vlogo Kristusa v Bachovem Matejevem pasijonu, in drugič pred dvema mesecema s tisto izzivalno vlogo v Contijevi krasni glasbi. Aprila 201 I poje vlogo Jupitra v Rameau-ovi operi Platee, bog žab; spet v amsterdam-skem Mestnem gledališču (4. do 14. aprila 2011). Dobro se znajde med Nizozemci in kot
pravi Amsterdamčan s kolesom drvi skozi mesto, na vaje in predstave.Vas in mesto, tišina in hrup, Sando Pansa in Kristus, pevec in Jupiter....dva različna temperameta v eni osebi?
Leon Marc, veleposlanik Slovenije na Nizozemskem, je Marcosa junija povabil v rezidenco v Haagu. Mar-cos ni kar tako Slovenec! Marcos je ponosen, da je Slovenec. Čeprav se je slovenščine učil že od malih nog, je Marcos prvič obiskal Slovenijo šele leta 1980, ko je bil star 30 let in si je želel spoznati babico. In trajalo je do leta 1994, da se je preselil v Slovenijo. Dolgo časa je delal kot kmetijski inženir in poučeval na univerzi, v španščini. Ja, v domači hiši se je veliko prepevalo - tako v slovenščini kot v španščini -, a takrat še ni bilo govora o kakšni pevski karieri. Kot otrok je mali Marcos obiskoval sobotno šolo slovenskega jezika. Doma se je govorilo slovensko, in izven nje špansko.
Marcos je odraščal v Buenos Aires-u, v čerti, kjer živi veliko migrantov. Aktivna migrantska skupnost je leta 1954 ustanovila Slovensko Kulturno Akcijo, kjer se je dogajala slovenska kultura; igralo se je v gledališču, prepevalo se je, brala se je literatura, preučevala zgodovina in umetnostna zgodovina, vse v slovenščini.Tako je Marcos igral in pel kot amater v milijonskem mestu Buenos Aires. In tam je živel več kot 40 let.
Njegovi starši so leta 1945 zbežali
pred prihajajočim komunizmom v takratni Jugoslaviji in preko ovinkov navsezadnje pristali v Buenos Airesu, skupaj z drugimi sorojaki. In tam še vedno živijo.Takrat dva sveta: Argentina in Slovenija, Južna Amerika in Evropa, svoboda in vzpon komunizma. Sedaj še vedno, a drugače. Marcos je bil rojen leta 1950 kot tretji otrok. Naučil se je premostiti razdalje. Ko je potoval kot pevec, ko je drastično spremenil poklic, ko je živel v različnih družbah in ideologijah. Ko se pogovarjaš z Marcosom, se ti približa ves svet. In s svojimi starši se vsak dan pogovarja preko Skypa. Ampak, a je Marcos Slovenec ali Argentinec?
"Čeprav je slovenski izvor skupen, čutim razliko med Slovenci, ki so odraščali v Sloveniji in Slovenci iz diaspore. Jaz nisem doživljal toliko strahu kot ljudje, ki so po drugi svetovni vojni odraščali v Sloveniji.Vedno sem lahko rekel, kar sem mislil. Slovenci so se mi zdeli tako potrti, ko sem jih prvič spoznal v “njihovi deželi”. Kot da bi imeli nadeto tančico. Sedaj komunicirajo bolj odprto in končno lahko rečejo, kar resnično mislijo. Pred leti so se mi zdeli zelo zaprti. Pa saj drugače ni bilo mogoče. Čeprav je bila Ljubljana v šestdesetih letih center avantgarde na področju likovne umetnosti, je komunizem zatrl veliko originalne spontanosti slovenskih umetnikov. Samo po sebi zelo neobičajno: odraščaš kot Slovenec in najdeš malo skupnega s sorojaki. Na srečo se je veliko spremenilo in to v zelo kratkem času. A tudi to ima dve plati. Tako so nas naši starši naučili, da imajo
starejše dame prednost pri vstopu v avtobus, a se tega ne vidi več velikokrat po Ljubljani... ”
“V meni živita dve osebi,’’ pravi Marcos. “Ena slovenska in ena argentinska oseba. Če kolegom povem, da sem Slovenec, reagirajo začudeno. Vidijo me bolj kot Argentinca. Zaradi moje odprtosti in temperamenta. Pri Slovencih ponavadi opazijo, da se morajo še posebej izkazati v tujini. Argentinec začne vedno na pozitivni strani in Slovenec začne raje na ničelni točki, ko presoja ljudi in situacije. Slovenci so zelo resni in pri meni se kolegi hitro začnejo smejati. V Sloveniji me ljudje kličejo Marko, a v tujini mi je ljubše, da me nagovarjajo po mojem španskem imenu.’’
Kadar Marcos poje v operni produkciji, je pogosto mesec ali dva v tujini.
In takrat na hitro spoznaš tujino, njene prebivalce, njihove navade in posebnosti. Zato me je zanimal Mar-cosova izkušnja z Nizozemci.
“Odprti, samozaestni in poslovni,’’ pravi Marcos, “vidi se, da so Nizozemci trgovski narod s povezavami po vsem svetu. Država je že zelo dolgo samostojna, to
občutiš. Slovenija se nahaja še v puberteti. Tudi na Nizozemskem sem srečal zelo zelo prijazne ljudi, vendar moram po pravici povedati, da mi je temperament Slovencev iz južnejšega dela Evrope bolj blizu.’’
Marcos se veseli, da bo drugo leto spet za dalj časa delal v Amsterdamu. “Pri Nizozemski operi je super.Tako z umetniškega vidika kot na področju organizacije in komunikacije. Tehniki so profesionalni in vzdušje je sproščeno. In jaz sem občutljiv na to: sodelovanje z ljubeznijo do stroke. In to je potrebno, da bi lahko bil muzikalno uspešen.”
Argentinec ali Slovenec? Svetovljan z velikim srcem in strastjo ter mogočnim glasom.To je Marcos Fink. Mož iz metropole, ki ne bi mogel pogrešati miru in lepote slovenske zemlje, ki je navezan na materni jezik, a rad spregovori v melodični južnoameriški španščini. In ‘pater fa-milias*, ki razdalje zmanjšuje do pravih proporcij solidarnosti.
Zanger Marcos FinkiArgentijn of Sloveen?
Frans Brouwer
In juni schitterde hij tijdens zes voorstellingen als Sando Pansa, de dienaar van Don Quichotte. Hij zong in Francesco Conti's opera Don Chisciotte in Sierra Morena in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Het was de eerste keer dat hij in een pro-ductie van De Nederlandse Opera optrad.
Met zijn warme en sonore bas-baritonstem en zijn grote acteertalent stal hij de show voor een uitgelaten publiek.
De prachtige uitvoering stond onder de muzikale leiding van de internationaal vermaardeBel-gische dirigent Rene Jacobs en was door de Engelsman Stephen Lawless geregisseerd.
Marcos Fink, vloeiend in Duits, Engels, Italiaans, Spaans... en Sloveens. Een hartelijke man, sociaal, met een open mind en een groot hart voor de klassieke zangcultuur.Wat voor ziel zit er achter deze grote zanger? Niet iedereen spreekt tenslotte Sloveens, zou je denken...
Om onze vriendschap te vieren bezoek ik Marcos in zijn huis niet ver van Ljubljana, gelegen in een prachtig heuvellandschap, met het zicht op een dorpskerkje, vvaarvan de klok het enige geluid is dat de omgeving
voortbrengt. Buiten grilt Marcos vlees; zijn vrouvv Cristina bereidt het overige deel van een overheer-lijke maaltijd en dochter Caecilia zorgt voor de vvijn. Stilte, rust en gastvrijheid omringen ons.Verbalen gaan over tafel. O ver concerten en operavoorstellingen overal in Europa, over CD-opnames met Sloveense en Argentijnse liederen, met Marcos in het centrum of samen met zijn zus Bernarda. Er vvordt veel gelachen.
Er vvordt veel beleefd en intensief geleefd. Marcos blikt vol tevredenheid terug op zijn optredens in Nederland: eerst met het Combattimento Con-sort Amsterdam, vvaarmee hij in 2003 de Christuspartij in Bach s
Matthaus Passion zong, en nu tvvee maanden geleden, die uitdagende operarol in Conti’s schitterende mu-ziek. In april 201 I zingt hij de rol van Jupiter in Rameau’s opera Platee, de god van de kikkers; ook vveer in de Amsterdamse Stadsschouvvburg (4 t/m 14 april 201 I). Hij kan het goed vinden met Nederlanders en hij fietst als een echte Amsterdammer in sneltreinvaart door de stad, op weg naar de repetities en de voorstel-lingen. Dorp en stad, stilte en drukte, Sancio Pansa en Christus, liedzanger en Jupiter... tvvee verschillende temperamenten in een persoon?
Leon Marc, de ambassadeur van Slovenie in Nederland, nodigde Marcos in juni uit op de residentie in Den Haag. Marcos is niet zomaar een Sloveen! En Marcos is er trots op Sloveen te zijn. Want ook al is het Sloveens hem van kinds af aan geleerd, toch bezocht Marcos Slovenie pas voor het eerst in 1980, toen hij 30 jaar oud vvas en zijn groot-moeder vvilde leren kennen. En het duurde tot 1994 voordat hij er met zijn gezin ging vvonen. Hij had toen al lange tijd als iandbouvvkundig ingeni-eur gevverkt en aan de universiteit gedoceerd, in het Spaans. Ja, er vverd in het ouderlijk huis veel gezongen -in het Spaans en het Sloveens - maar van een zangcarriere vvas toen geen sprake.Als kind bezocht de kleine Marcos ’s zaterdags de Sloveense school.Thuis vverd er Sloveens ge-sproken, buitenshuis Spaans. Marcos
groeide op in Buenos Aires, in de vvijk vvaar veel immigranten vvonen.
Een actieve immigrantengemeen-schap, die in 1954 Slovenska Kulturna Akcija oprichtte, vvaar de Sloveense cultuur bedreven vverd: ze speelden er theater, er vverd muziek gemaakt, literatuur gelezen, geschiedenis en kunstgeschiedenis bestudeerd, al-lemaal in het Sloveens. Zo speelde en zong Marcos veel als amateur in de miljoenenstad Buenos Aires. Hij zou er ruim 40 jaar vvonen.
Marcos’ ouders vluchten in 1945 voor het opkomende communisme in het toenmalige Joegoslavie en kvvamen via omvvegen uiteindelijk in Buenos Aires terecht, samen met veel andere landgenoten. Zij vvonen er nog steeds.Toen tvvee vverelden: Argentinie en Slovenie, Zuid-Amerika en Europa, vrijheid en opkomend communisme. Nu nog steeds, maar anders.
Marcos vverd er als derde kind in 1950 geboren. Hij heeft geleerd afstanden te overbruggen. Door zijn reizen als zanger, door een grote ver-andering van beroep, door te leven in verschillende maatschappijen en ideo-logieen.Als je met Marcos spreekt, krijg je de hele vvereld van dichtbij. En met zijn ouders spreekt hij dagelijks via Skype. Maar is Marcos nu Sloveen of Argentijn?
"Ook al is de Sloveense afkomst ge-meenschappelijk, toch voel ik verschil
tussen Slovenen die binnen Slovenie zijn opgegroeid en Slovenen uit de diaspora.
Ik heb niet met zoveel angst geleefd als de mensen die in het Slovenie van na de Tvveede Wereldoorlog opgegroeid zijn. Ik kon altijd openlijk zeggen wat ik vvilde. Ik vond Slovenen zo droevig toen ik ze in 1980 voor het eerst in ‘hun’ land ontmoette. Het vvas alsof ze een sluier voor hadden. Nu communiceren ze veel vrijer en kunnen ze eerlijk zeggen wat ze vinden.Vroeger vond ik ze behoorlijk gesloten. Dat kon natuurlijk ook niet anders. Ook al was Ljubljana in de jaren zestig een centrum van avant-garde op het gebied van de beeldende kunst, er is toch erg veel originele spontaniteit bij Sloveense kunstenaars door het com-munisme onderdruktAl met al merk-waardig: je bent als Sloveen opgegroeid en je vindt in eerste /nstont/e weinig aansluiting bij je ‘landgenoten’. Er is gelukkig veel ten goede veranderd en in een erg snel tempo. Maar ook dat heeft weer keerzijden. Zo leerden vvij van onze ouders eerst oudere dames de bus in te laten stappen en dan pas te volgen. Dat z/e je nu niet meer zo vaak in Ljubljana....”
"Er wonen tvvee mensen in mij”, zegt Marcos.
"Een Sloveense en een Argentijnse mens. Als ik collega’s vertel dat ik Sloveen ben, reageren ze verrast Ze z/en mij veel meer als Argentijn. Door mijn openheid en temperament. Ze zijn van Slovenen gevvend dat ze hun best moeten doen in het buitenland.
Een Argentijn begint altijd aan de posi-tieve kant en een Sloveen begint eerder bij nul, als hij mensen of situaties be-oordeelt Slovenen komen nogal ernstig over en bij mij beginnen mijn collega’s al gauw te lachen. In Slovenie noemen de mensen mij Marko, maar in het buitenland laat ik mij graag met mijn Spaanse naam Marcos aanspreken.”
Als Marcos in een operaproductie zingt, verblijft hij toch al gauw een maand of tvvee in het buitenland. Dan leer je dat buitenland en zijn bevvoners, hun gevvoontes en hebbelijkheden natuurlijk toch wel een beetje kennen. Daarom vvas ik benieuwd naar Marcos’ ervaring met Nederlanders. "Open, zeker en zelfbevvust, zakelijk ook,” zegt Marcos. "Je kunt merken dat Nederlanders een handelsvolk zijn met verbindingen over de hele vvereld. Het land is al heel lang zelfstandig, dat voel je. Slovenie bevindt zich vvat dat betreft natuurlijk nog vvat in de ‘puberteit’. Ook al heb ik in Nederland allerhartelijkste mensen ontmoet, toch moet ik eerlijk zeggen dat mij het temperament van de Sloveen uit een vvat zuidelijker Europa meer aanspreekt”
Marcos ziet ernaar uit begin volgend jaar vveer voor langere tijd in Amsterdam te vverken. "Bij De Nederlandse Opera is het klasse! Zovvel artistiek als op het gebied van organisatie en com-municatie. De technici zijn professioneel en er heerst een ontspannen sfeer. Ik ben daar gevoelig voor: samenvverken met liefde voor het vak. Dat heb je
nodig om muzikaal zo goed mogelijk te presteren.”
Argentijn of Sloveen? Een we-reldburger met een groot hart, veel passie en een prachtige stem. Dat is Marcos Fink. Een man uit de metropool die de rust en schoonheid van het Slo-
veense land niet meer zou willen missen, die gehecht is aan zijn moedertaal maar het temperament van het zachte Zuid-Ame-rikaanse Spaans maar wat graag laat horen. Een ‘pater familias’ die afstanden verkleint tot ware proporties van solidariteit.
Svetlana Makarovič
Ura	De klok
Prevod Maartje Doens	Vertaald door Maartje Doens
Prva ura bije,
smrt še ni prišla, druga ura bije,
zunaj je megla, tretja ura bije,
tiha lakota, četrta ura bije,
huda pestrna, peta ura bije,
tenka sled solza, šesta ura bije,
dver zaklenjena, sedma ura bije,
zver priklenjena, osma ura bije,
kriki do neba, deveta ura bije,
torklja ropota, deseta ura bije,
suha jablana, enajsta ura bije,
smrt še ni prišla, dvanajsta ura bije.
Een maal slaat de klok,
de dood is er nog niet, tvvee maal slaat de klok,
de mist die buiten ziedt drie maal slaat de klok,
de stille lust beveelt, vier maal slaat de klok,
lomp en luid gekeel, vijf maal slaat de klok,
het dunne tranenspoor, zes maal slaat de klok,
de sleutel op de poort, zeven maal slaat de klok,
het vvoeste beest geketend, acht maal slaat de klok,
een hemeltergend kreten, negen maal slaat de klok,
gevloek, gegil, kabaal tien maal slaat de klok,
een appelboom zo schraal, elf maal slaat de klok,
de dood is er nog niet, tvvaalf maal slaat de klok.
Dobro jutro
Prevod Melanie Vanoverberghe
Goedemorgen
Vertaald door Melanie Vanoverberghe
Dobro jutro voščim, mokri sivi svit, dobro jutro voščim, svet s krvjo oblit
Dobro jutro voščim, gora brez dreves, dobro jutro voščim, ptica brez peres.
Nepremične kepe strjene sluzi.
Dobro jutro, sosed, glava brez oči.
Dobro jutro voščim, skopljeni možje, s koli in kopiti stolčene žene.
Dobro jutro voščim, bitje brez imena, osmojena dlaka, jalova semena.
Veter z volhkim smradom gnile mrhovine, dobro jutro, pesem moje domovine.
Dobro jutro, kuga, vojska, lakota, dobro jutro tebi, prazna zibelka.
Goedemorgen wens ik jou, grijze ochtendschemering, goedemorgen wens ik jou, met bloed begoten omgeving.
Goedemorgen wens ik jou, berg zonder bomen, goedemorgen wens ik jou vogel zonder veren.
Roerloze spat van slijm opgedroogd. Goedemorgen buurman, geen ogen in het hoofd.
Goedemorgen vvens ik jullie gecastreerde mannen, met palen en hoeven geslagen vrouvven.
Goedemorgen vvens ik jou, vrezen zonder naam, verschroeid haar, onvruchtbaar zaad.
Wind met een muffe geur van rotte lijken, goedemorgen mijn vaderlandse rijmen.
Goedemorgen pest oorlog, honger, goedemorgen aan jou, lege vvieg.
Uspavanka
Prevod Liesbeth Schatteman
WlEGELIED
Vertaald door Liesbeth Schatteman
Zakaj pa ne spiš? Zakaj pa ne spiš? Mogoče se hudega vetra bojiš?
Ne boj se, ne boj se, saj veter samo prepeva, kako bo, ko nas več ne bo, ko bo kotrljal naše votle kosti čez gole in gluhe in prazne ravni, odprl ti bo prsi, srce izsušil, v daljave razpihal vse to, kar si bil -ne more dočakati, veš, pa rohni, pa oknice stresa, za vrati preži, le smrt kliče v hišo, nič drugega ni -ne boj se, ne boj se, kar mirno zaspi.
Waarom slaap je niet?
Waarom slaap je niet?
Ben je dan bang van de boze wind?
VVees niet bang,
vvees niet bang,
want de wind bezingt slechts
hoe het zal zijn
wanneer wij er niet meer zijn
wanneer hij onze holle botten
zal kunnen rollen
over de naakte en dove
en lege grond,
hij zal je boršt openen,
je hart uitdrogen,
alles, wat je ooit bent gevveest,
zal hij naar de verte blazen -
hij kan niet vvachten, vveet je,
en brult,
en doet kleine ramen trillen,
terwijl hij op de loer ligt,
hij roept gewoon de dood in huis,
meer doet hij niet -
vvees niet bang,
vvees niet bang,
maar slaap rustig in.
Oltarna slika	Altaarbeeltenis
Prevod Cčline Simoens	Vertaald door Celine Simoens
Kako ti je, hčerka moja,	Hoe gaat het met je, dochterlief,
na tem belem sveti?	hier op deze vvereld?
Dobro, mati, dobro, mati,	Goed hoor moeder, goed hoor moeder,
nemre bolje biti:	het kon niet beter zijn:
brat mi po življenju streže,	mijn broer vvil me ter dood brengen,
sestra dete bije,	mijn zus slaat het kindje,
zemlja kri požira, mati,	de aarde slorpt bloed op, moeder,
seme dobro klije.	het zaad spruit lustig voort
Vsi ljudje so bratje, mati,	We zijn allen broeders, moeder,
bratje ino sestre,	broeders nevens zusters,
škoda le, da nisi, mati,	Helaas heb je niet meer
več otrok rodila.	kinderen gebaard moeder.
Kako ti je, hčerka moja,	
na tem belem sveti?	Hoe gaat het met je, dochterlief,
Dobro, mati, dobro, mati,	hier op deze vvereld?
nemre bolje biti:	Goed hoor moeder, goed hoor moeder,
brate so mi oslepili,	het kon niet beter zijn:
sestre so mi utopili,	mijn broers hebben ze blind gemaakt,
mene kamenjali,	mijn zussen hebben ze verdronken,
tebe milovali,	mij hebben ze gestenigd,
dobro mi je, dobro, moti.	met jou zochten ze verzoening,
na tem belem sveti,	met mij gaat het goed, goed moeder,
škoda le, da nisi, mati,	hier op deze vvereld,
več otrok rodila.	helaas heb je niet meer
	kinderen gebaard moeder.
Brat mi ogenj, voda sestra,	
lahek ogenj, voda težka.	Vuur is mijn broer, vvater mijn zus,
Z ognjem ti oči izžgejo	het vuur is licht, het vvater zvvaar.
pa spregledaš brata,	Met vuur branden ze je ogen uit,
s težko vodo te dušijo	je broer merk je niet op,
pa spregledaš sestro.	met zvvaar vvater verstikken ze je,
Bi še kaj vprašala, mati	je zus merk je niet op.
iz oltarne slike?	Wou je nog iets vragen, moeder
Dobro nam je, dobro, mati,	der altaarbeeltenis?
nemre bolje biti,	Met ons gaat het goed, goed moeder,
naj ti bog povrne, mati,	het kan niet beter zijn,
ker ti jaz ne morem.	mag God ‘t je vergelden moeder,
	vvant dat ligt niet in mijn macht 23
Vas	Dorp
Prevod Mathias De Meyer	Vertaald door Mathias De Meyer
Še enkrat moram videti, kar se ne sme pozabiti, še enkrat pojdem skozi vas.
Ni treba greha nase vzeti, noči ni treba prebedeti, saj ni bil le on sam, možje in raztogotene žene so trgali obleko z nje, telo so ji strli med debli in potlej jo skrbno zagrebli.
To ogrinjalo je vihralo z njenih ramen, ko je zašla na begu pred hudimi psi v to tujo vas deseta hči.
Za vrati žaltav, plešast starec, ki poželjivo obsesava scefrano krpo žameta, z zlatičevjem pretkanega. Črepinje. Cunje. Bezgov grm. Obscan vogal. ŠkarpeL Koprive. Pa kakšne krmežljave slive. Ušiva, siva gartroža.
In v hišicah, za okenci vsak svojo krpico sesa.
Se enkrat pojdem skozi vas.
Še enkrat moram videti.
Nog een keer moet ik zien
vvat men niet vergeten mag,
nog een keer loop ik door het dorp.
Men moet de zonde niet op zich nemen,
of de ganse nacht vvakker blijven,
het is niet alleen hij, mannen
en vvoedende wijven
hebben van haar lijf de kleren ges-
cheurd,
ze hebben haar verpletterd tussen boomstammen,
en stopten haar daarna zorgvuldig onder het mos.
De mantel fladderde van d’r schouders, vvanneer de tiende dochter op de vlucht voor boze honden in dat vreemde dorp verdvvaalde.
Achter de deur een ranzige oude kaalkop, die wellustig zuigt op een gerafeld, met goud afgevverkt fluvvelen lapje.
Scherven. Vodden. Vlierbesstruik.
Beplaste hoek. Woekerkruid. Brandnetels. Enkele armtierige pruimen.
VVoorde/oze, grauvve tuinrozen.
En in de huisjes, achter de vensters zuigt ieder op zijn lapje.
Nog een keer loop ik door het dorp.
Nog een keer moet ik zien.
OA
Večernice
Prevod Jasper Vanhee
Dober večer, sosedovi, ali spite, ali bedite, ali vam bleda luč gori, ali se kdaj spomnite na žive stvari, na žive ljudi -dober večer, dober večer, kaj pa vemo, o čem govori.
Dober večer, sosedovi, ali hodite, ali sedite, ali vas kaj roka boli, če že kdaj tako nanese, da ste koga udarili -dober večer, dober večer, kaj pa vemo, o čem govori.
Dober večer, sosedovi, ali gledate, ali mižite, ste živi, ali se tako le zdi, ali vam bleda luč kaj sveti, ali vam tega treba ni -dober večer, dober večer, kaj pa vemo, o čem govori.
Vespers
Vertaald door Jasper Vanhee
Goeienavond, buur, slaapt u of bent u vvakker, schijnt het bleke licht nog bij u, herinnert u zich nog, levende dingen en mensen -goeienavond, goeienavond, wat v/eten wij, waarover dit gaat
Goeienavond, buur
loopt u of zit u,
doet uw hand wel eens pijn
als u per ongeluk uitschiet
en iemand hard slaat -
goeienavond, goeienavond,
wat vreten wij, waarover dit gaat
Goeienavond, buur, kijkt u of sluit u de ogen, leeft u of lijkt het maar zo, verlicht u het bleke licht, of heeft u dat niet nodig -goeienavond, goeienavond, wat v/eten wij, v/aarover dit gaat
Sapramišja sreča
Svetlana Makarovič
Stala je Sapramiška pred svojo razmajano kočico in si brezbrižno prepevala. Mrzel veter je bril čez jaso in gnal s seboj cele oblake jesenskega listja. Pa je izpod repin-čevega lista ob potoku poskočila Sapramiškina stara prijateljica, žaba Pegica.
“Prav lepo poješ, draga miška,” je začela,“ampak - ali si pozabila, kaj sem ti že tisočkrat rekla? Jesen je tu, tvoja kočica pa je že čisto trhla in razdrapana! Daj podpri že enkrat tale vogal s kakšno močno vejo, drugače se ti bo ob prvem viharju vse skupaj podrlo!”
Sapramiška se je nejevoljno namrdnila:
“Jaz sem ti pa tudi tisočkrat rekla, da me nehaj nadlegovati s svojimi modrimi nasveti! Odrasla miš sem in že vem, kaj delam. Če je kočica zdržala doslej, bo pa tudi zanaprej. In poleg tega v našem gozdu ni viharjev.“
Ampak Pegica je bila čisto zares zaskrbljena. Že res, da živali v gozdu niso pomnile nobenega viharja, ampak česar ni, se še lahko zgodi.Veter je postajal vse močnejši.
“Ali slišiš, kako tuli in žvižga piš v leščevju,” je zaklicala Pegica.“Tako silnega vetra ne pomnim, odkar sem živa, da veš, in živa sem že zelo dolgo. Ko so prišli moji predniki v gozd, tega je že več let..."
Sapramiška je jezno zacepetala.
“A tako, zdaj naj pa spet, že tisočič poslušam neskončno zgodbo o tvojih prednikih? Premrzlo je za pogovor, Pegica, ne zameri, ampak jaz grem raje noter. Adijo!”
In Sapramiška je smuknila v hiško in zaloputnila vrata za seboj. Pegica je spoznala, da bo najbolje, če se tudi sama potuhne pod svoj repinčev list.
U, ampak veter je naraščal, naraščal, tulil je, piskal in žvižgal. In na lepem je začelo snežiti, stemnilo se je, snežni metež se je razdivjal nad gozdom. Zaslišalo se je škripanje, trušč - vmes pa prestrašeni Sapramiškini kriki - polagoma se je vihar unesel, ampak mišja hišica je bila, ojoj, podrta, uničena, sesuta... Sapramiška je prilezla jzpod kupa polomljenih desk, ki so bile prej njen dom. O, kako je zavpila, kako je zavreščala:
“Gorje ubogi miški, gorje, gorje! Brez doma sem ostala, gorje, gorje!
In moja shramba, polna žitnega zrnja, je zasuta s tramovjem! Kje bom živela, kaj bom jedla? Gorje, oj gorje! “
Njeni obupani kriki so privabili znanca zajca.
“Joj! Strašno! Uboga nesrečna miška,” je zavpil.“Pridite vsi sem, Sapramiški-na koča se je podrla!
Privršala je radovedna šoja, priskakljala veverica Replja.
“Joooj,” je vreščala šoja,“nesrečna miška, saj sem ti tolikokrat rekla, da moraš svojo kočico popraviti in učvrstiti! Zdaj pa imaš, ko je nimaš več!”
To je Sapramiško pošteno ujezilo.
“Če mi ne mislite pomagati, tudi ni treba hoditi sem zijala past!
“Le kako naj ti pomagamo, nesrečna miška,” je zajavkal zajec.“Ali ti nismo ves čas govorili, da se kočica maje in da že čisto postrani stoji? In zakaj nisi z borovo smolo zatesnila špranj med tramovi?”
“Zakaj, zakaj! Najlaže je spraševati zakaj,” je zagodrnjala miška.“Zdaj je, kar je. Pač nimam sreče v življenju. Nimam je in nimam. Zakaj sploh živim? Gorje, gorje!”
“Še huje pa je to,” je pripomnila veverica,“da je zasulo tvojo zalogo lešnikov! In žitnega zrnja!”
“In še huje je, da pritiska mraz in je vse zasneženo. Saj bo uboga Sapramiška še zmrznila,” je zaskrbelo zajca.
“Zmrznila bo, zmrznila, ni kaj,” je pripomnila šoja.“Zakaj pa nas ni hotela poslušati, ko smo jo svarili!”
“Pojdite se vsi skupaj solit,” je zavpila miška.“Kaj vas pa briga, če bom zmrznila! Kaj tebe, veverica požrešna, briga, kaj bo z mojim žitnim zrnjem in lešniki - zase se brigajtel Pri miru me pustite! Zginite! Nikogar ne maram videti!”
Zajec je hotel povabiti miško v svoj brlog, ko pa miška ni nehala zmerjati, je zamahnil s šapo in odskakljal.Tudi veverica je užaljeno zavihala smrček in odhitela z jase, šoja pa je še utegnila zavreščati, da se tako godi tistim, ki ne poslušajo pametnih nasvetov - in še sama izginila med vejevjem. Ostala je samo še žaba Regi ca, ki je žalostno odkimavala in vzdihovala:
"O, Sapramiška moja uboga, kakšna nesreča!”
“Seveda,” je zavpila miška,“zdaj mi boš pa spet regljala, kako da si me svarila! In zdaj naj, vsa prezebla, še poslušam neskončne štorije o tvojih prednikih, kajne? Kar pojdi še ti, Regica, ne da se mi poslušati tvojega kvakanja. Zebe me. Solze mi zmrzujejo na smrčku. Pusti me samo. Naj ležem v sneg in umrem.”
“Joj, Sapramiška, ne govori tako groznih stvari,” se je ustrašila Regica.“Glej, povedala ti bom eno samo zelo zelo staro modrost, ki mi jo je povedala moja prapraprababica, ko je nekoč ...”
“Nehaj,” je zavpila miška.“Ni mi do nikakršnih žabjih modrosti. Pojdi stran!”
“Samo tole modrost ti bom povedala, miška, potlej pa grem,” je rekla Regi-ca.
“Kadar si najbolj nesrečna, se spomni, da je vsak svoje sreče kovač.”
“Kakšen kovač neki?" je zagodrnjala miška.“Najbrž se ti meša.” “Nič se mi ne meša,” je užaljeno zaregljala Regica.“Če hočeš priti do sreče, si jo moraš skovati. In kdor kuje, je kovač. Si razumela, miška?"
“Nehaj že in pojdi,” je bila sitna Sapramiška. “Kovač, pa kaj še!" Toda Regica je dvignila prst in resno dejala:
“Ali ne veš, da stoji na drugi strani gozda onkraj potoka stara kovačija? In kdo je v kovačiji? Kovač, ne? In kaj dela kovač? Kuje, ne?”
Zdaj se je Sapramiška zamislila. Potem je počasi rekla:“Mogoče ... mogoče imaš pa prav. Ali misliš, Regica...?"
“Seveda mislim. Mislim in vem,” je veselo rekla žabica.“Takoj moraš h kovaču! Takoj!"
Ampak miško je bilo strah dolge poti. Zmajala je z glavico in globoko vzdihnila.
Regica pa ni odnehala, o ne, zaklicala je:
“Korajžo, Sapramiška, korajžo! Brž na pot, preden se zmrači! Glej, tale stezica ob potoku te pripelje naravnost do kovačije na drugi strani gozda. Na pot, na pot!”
Lahko je bilo žabici vzklikati “na pot", lahko ji je bilo mahati v slovo prestrašeni miški. Ampak oditi po neznani stezi v temni gozd - to ni šala. Regica se je morala vrniti domov k svojim gospodinjskim opravkom, Sapramiška pa je ostala sama na bregu potoka. Kaj vse se ji je motalo po glavici! Mogoče bom srečala kakšno krvoločno zver, je premišljevala - joj, kaj je tam zašumelo? Ah, samo sneg se je usul z veje ... Kaj če zgrešim pot in se za zmeraj izgubim v gozdu?
Kaj če mi spodrsne na zaledenelem bregu in padem v potok? In utonem? In če ne utonem in se bom rešila na breg, kar je skoraj nemogoče, pa bo zapihal leden veter, nakar se bom prehladila in umrla ... Oh, nimam sreče, nimam sreče...
Tako je vzdihovala Sapramiška in drobila po stezi, polna črnih misli. Nobene hude zveri ni srečala, tudi zašla ni niti ni padla v potok - pa je še kar vzdihovala in stokala. Ampak glej, tamle na koncu steze se je nekaj zasvetlikalo! Da ni tole že kovačija?
“Ah, pa tudi če je kovačija," je zajavkala miška,“pa zagotovo ni v njej nobenega kovača. Če pa je kovač vseeno notri, me gotovo sploh ne bo hotel poslušati, ampak me bo nahrulil in spodil. Oh, ko pa nimam sreče v življenju!"
Ampak kovač je bil v kovačiji in je koval. Ogenj je žarel, kovač pa je z velikim kladivom udarjal po razžarjenem rezilu sekire na nakovalu. Uh, kakšen trušč, kakšen ropot! In kako je bilo v kovačnici vroče!
Zdaj pa je Sapramiška zbrala pogum in zacvilila:
“Hej, kovač! Me slišiš, kovač? Nekaj bi te vprašala, kovaaač!”
Kovač je seveda v vsem hrupu ni mogel slišati. Pa je Sapramiška zbrala še več poguma. “Kar bo, pa bo,“ si je rekla in splezala kovaču navzgor po hlačnici, potlej pa še po rokavu njegove prepotene srajce. Na kovačevem ramenu je zakričala, kolikor ji je dal tenki mišji glasek.
“Kovaaaačl Poslušaj me, kovač!”
Kovač se je zdrznil in nehal kovati. Ko je zagledal miško na svoji rami, se je tako gromko zakrohotal, da je miško skoraj odpihnil s svojo mogočno sapo.
“Glej jo, miško," se je smejal,“kaj pa počneš na moji rami? Kaj ne vidiš, da imam delo, dol se spravi!”
“Kovaaač,” je zavpila Sapramiška.“Tvojo pomoč potrebujem! Jaz sem namreč najbolj nesrečna miška, kar jih je kdaj živelo! Vse mi gre narobe, nesreča me lovi na vsakem koraku! Ampak žabica Regica je rekla, da je vsak svoje sreče kovač, zato sem prišla k tebi, da bi mi pomagal skovati mojo srečo!"
Kovač se je nekoliko zresnil in rekel:
“Če je pa taka, miška, bova že uredila stvar.”
In je dal Sapramiški drobcen košček železa. Iz drugega koščka, ki ga je pritrdil na debel žebelj, pa ji je skoval majceno kladivce. Pa še majhno nakovalce ji je pripravil - in miška je začela kovati. Uh, to je bilo pa težko! Tačice so ji kar omahnile.
“Pretežko je,” je zajavkala.
“Seveda je težko," je pokimal kovač,“zato pa moramo biti kovači močni, in pa vztrajni. Ne smemo že pri prvem udarcu odnehati. Le kujva, miška. Do jutra morava z delom končati.”
In Sapramiška je spet začela kovati.Vztrajno je udrihala po svoji železni drobtinici, dokler železce ni začelo dobivati prav zanimive oblike - vse bolj in bolj je začelo postajati podobno drobnemu srcu. Brez počitka sta kovač in miška garala do prvega svita.Tedaj se je miška upehana sesedla na nakovalo. In kljub izčrpanosti je čutila, kako jo začenja preplavljati nekaj, kar je bilo na vso moč podobno sreči.
"Poglej, kovač,” je zaklicala,"poglej mojo srečo!”
“Tole, praviš, da je sreča? Tole malo srčece, praviš, da je tvoja sreča? Hej, miška, bo že držalo, če ti tako praviš.”
“Prav gotovo je to moja sreča,” se je zahihitala Sapramiška. “Ali bi se sicer počutila tako srečno, če to ne bi bila sreča? Zdaj vem, da imam srečo, ker sem si jo sama skovala!”
Kovač je pokimal in zabrundal:
“Naj vidim, če je že dosti ohlajena, ta tvoja sreča. Kar v redu bo, lahko si jo
odneseš. Jaz pa ležem k počitku. No, srečno, miška!"
In Sapramiška jo je ubrala po stezici proti domači jasi. Seveda je bila zelo utrujena, pa se ni nič menila za to. Pritiskala je svojo skovano srečo na prsi in se veselila njene teže - je vsaj zares čutila, da jo ima! In ker ni srečala nobene krvoločne zveri, je bila še bolj prepričana v svojo srečo.
Breg ob potoku je bil poledenel in spolzek.
“Paziti moram, da mi ne spodrsne,” si je rekla miška,“ampak ker imam srečo, mi seveda ne bo spodrssss ..."
In seveda ji je spodrsnilo in čofnila je v narasli potok. Njena sreča jo je sicer vlekla na dno, ampak miška je ni spustila, odločno je cepetala in se končno rešila na breg.
“O, kakšna sreča" je zavpila “da sem se rešila iz deročih valov! Še sreča, da ne piha veter, sicer bi se lahko še prehladila in umrla!”
Zapihal je leden veter. Miško je zmrazilo.
“Kakšna sreča, da piha veter, tako se bom prej posušila," si je rekla.“Zdaj pa le brž domov! Res da je moja kočica podrta, ampak pod kakšen tram se bom že stisnila za prvo silo, da si odpočijem. Še sreča, da je vihar podrl samo polovico hiške!”
Ampak - ko je prišla na jaso!
Tu je bil pravi živžav! Zajec je poprijemal deske, Regica je podlagala močne veje, šoja je nabirala trske, veverica čistila vhod v shrambo!
“Kaj pa počnete,” je zaklicala Sapramiška,“kaj naj vse to pomeni?”
“Saj vidiš, kaj počnemo," so ji odgovorili. “Kočico je treba popraviti, učvrstiti vogale, na novo pokriti z lubjem, pa podpreti razsute stene, tvoja kočica bo trdna kot skala, Sapramiška.”
“Menda ne bomo dopustili, da boš prezimila na prostem, ne?” je zagodrnjal zajec.
Veverica se je miški prisrčno nasmejala:
“Kolikokrar sem se pri tebi najedia lešnikov! Ali naj te zdaj pustim na cedilu, ali kako?”
Šoja je zavreščala:
“Ko sem zgubila jajce, si ga ti našla in mi ga prinesla nazaj! Tega ti nikoli ne pozabim, Sapramiška!11
Sapramiška dolgo ni prišla do besede. Potlej pa je zašepetala:
“Ja, to je tista prava sreča - imeti prijatelje.Večje sreče si sploh ni mogoče predstavljati. Regica, prav si imela, odkar sem si skovala srečo, sem čisto zares srečna miš.”
In kaj je rekla modra žaba Regica? I, da je tudi prijateljstvo sreča, ki jo je treba kovati in skovati skupaj. Potlej so še enkrat vsi krepko poprijeli - in kočica je bila končno podprta in pokrita. Lahko bi rekli, da je bila čisto taka kot nova
- ampak ne, bila je veliko lepša, kajti Sapramiška je na vhodna vrata pritrdila svojo skovano srečo - bleščeče novo skovano srčece.
“Zdaj pa vsi noter,” je zaklicala,“imeli bomo pojedino!”
In tako je tudi bilo.Vsi so se dosita najedli lešnikov, zrnja, orehov in posušenega jagodičevja. Kajti na srečo so bile Sapramiškine zaloge vse prej kot skromne!
“Kakšna sreča, da imam srečo,” si je rekla Sapramiška, ko je spet ostala sama v obnovljeni kočici.
Pa še res je.
Sapramuisje*s geluk
VeRTAALD DOOR MaARTJE DoENS & CČLINE SlMOENS Mentor:Tanja Mlaker
Zorgeloos stond Sapramuisje voor haar gammele hutje te zingen. Een kille vvind raasde door het grasveldje in het bos en dreef hele vvolken herfstblade-ren voort.Toen kvvam Sapra’s oude vriendin Kvvaakie het kikkertje vanonder een rapenblad bij de beek gesprongen.
“Je zingt echt mooi, lief muisje," begon ze,“maar ben je soms vergeten wat ik je al duizendmaal gezegd heb? De herfst is aangebroken en jouvv hutje is helemaal verrot en vies! Kom nu, stut deze hoek alvast met een of andere sterke tak, anders zal het hele boeltje met de eerste onvveersbui gelijk ineen-storten!"
Sapramuisje fronste nors haar vvenkbrauvven:
“Ik heb jou al duizendmaal gezegd om me niet meer lastig te vallen met jouvv vvijze raad! Ik ben een volvvassen muis en ik weet vvel vvat ik doe.Als mijn hutje al zo lang overeind is gebleven, zal het dat in de toekomst ook vvel doen. En er zijn bovendien geen onvveersbuien in ons bos.”
Maar Kvvaakie was echt bezorgd. Ja, het is waar, de dieren in het bos konden zich geen enkele onvveersbui herinneren, maar vvat niet is, kan nog komen. De vvind vvoei steeds harder.
“Of hoor je dan niet hoe de rukvvind huilt en suist in de hazelnotenstrui-ken,” kvvaakte Kvvaakie.“Zo’n hevige vvind heb ik van m’n leven nog niet mee-gemaakt, en je vveet dat ik hier al lang rondloop! Van toen mijn voorouders naar dit bos verhuisden en sindsdien zijn er al vele jaren verstreken... “
Sapramuisje stampte vvoedend op de grond.
“Ah zo, hier gaan vve vveer, heb ik die eindeloze vertelsels o ver jouvv voorouders nu al niet duizendmaal moeten aanhoren? Het is te koud om te staan kletsen, Kvvaakie, neem me niet kvvalijk, maar ik ga liever naar binnen. Da-ag!”
Sapramuisje glipte haar huisje binnen en smakte de deur achter zich dicht. Kwaakie zag in dat ze zich ook beter zou verschuilen onder haar rapenblad.
Oef, maar de wind woei heftiger en heftiger, floot, huilde en gierde. Opeens was het beginnen sneeuvven, het werd donker en de sneeuvvstorm raasde door het bos. Er was een krakend geluid hoorbaar, afgewisseld met de kreten van het doodsbange Sapramuisje. Langzamerhand viel de storm stil, maar o wee, Sapramuisje’s huisje was vernield, vervvoest, naar de vaantjes... Sapramuisje kroop vanonder de hoop kapotte planken, die vroeger haar huisje moesten voorstellen. O, wat gilde en krijste ze:
“Wat een tegenslag, voor mij,wat een kommer en kwel! Ik blijf achter zonder een dak boven m’n hoofd, o wee, o wee! En mijn voorraadplek vol graankorrels is nu bedolven onder hout! Waar zal ik leven,watzal ik eten? O wee, o wee!"
Haar vvanhopige kreten trokken de aandacht van haar kennis, het konijn.
“Jeetje, wat vreselijk! Arm, ellendig muisje!” gilde het konijn.“Allen hierheen, Sapramuisje’s hutje heeft‘t begeven!”
De nieuvvsgierige gaai kvvam neergefladderd en Pluimstaartje de eekhoorn kwam aangevvipt.
“O jeminee,” krijste de gaai,“ellendig muisje, heb ik je dan niet tot verve-lens toe gezegd dat je je hutje moet herstellen en versterken! Nu sta je er goed voor, nu is alles weg!"
Dit maakte Sapramuisje ziedend van vvoede.
“Als jullie niet van plan zijn om mij te helpen, moeten jullie hier ook niet komen lanterfanten!”
“Hoe kunnen vve je dan helpen, arm muisje?” klaagde het konijn.“Hebben we dan niet altijd gezegd dat je hutje vvankelt en er schots en scheef bijstaat? En vvaarom heb je de spleten tussen de balken niet opgevuld met dennen-hars?”
“VVaarom, vvaarom! Niets is eenvoudiger dan te vragen vvaarom," snauvvde het muisje.“Wat gebeurd is, is gebeurd. Ik heb echt geen geluk in het leven.
Het is er niet en het is er niet.VVaarom leef ik in godsnaam? Wee o wee!"
“Het is nog erger dat je voorraad hazelnoten bedolven is! En je voorraad graankorrels!” merkte de eekhoorn op.
“En nog erger is dat de kou door merg en been gaat en dat alles al met sneeuvv bedekt is. Dus arm Sapramuisje zal nog bevriezen!” maakte het konijn zich zorgen.
“Ze zal bevriezen, bevriezen, dat staat vast," merkte de gaai op.“VVaarom wou ze toch niet naar ons luisteren, toen wij haar vvaarschuvvden?!"
“Loop naar de maan, jullie!!” piepte het muisje.“Het zal jullie vvorst vvezen
als ik bevries! Wat kan het jou schelen, vraatzuchtige eekhoorn, wat er met mijn graankorrels en hazelnoten gebeurtjij denkt alleen aan jezelf! Laat me met rust! Scheer jullie weg! Ik wil niemand zien!”
Het konijn wou het muisje uitnodigen in zijn hol, maar toen het muisje hem bleef uitschelden, vvuifde hij even met zijn poot en huppelde weg. Ook de eekhoorn was beledigd. Hij trok z’n snu it gekwetst op en van het grasveldje stoof hij het bos in. De gaai krijste nog steeds dat het diegenen die vvijze raad in de wind slaan zo vergaat, vvaarop hij verdween tussen de takken. Er bleef enkel nog Kwaakie de kikker over, die meelevend het hoofd schudde en zuchtte:
“O, mijn arme Sapramuisje, wat een tegenslag!”
“Inderdaad,” piepte het muisje,“en nu ga jij mij vveer lastigvallen, kvvaak-kwaak-kwaak, over hoe je me toch gevvaarschuvvd hebt?! En ik vermoed dat ik nu, zo bevroren als een ijspegel, nog zal moeten luisteren naar jouw eindeloze gekvvaak over jouvv voorouders, is het niet? Ga weg Kvvaakie, ik moet jou hier niet! Ik heb geen zin om jouvv gekvvaak aan te horen. Ik heb het koud. Mijn tranen bevriezen op mijn snuit. Laat me alleen. Zodat ik in de sneeuvv kan gaan liggen en sterven.”
“He, Sapramuisje, zeg toch niet zulke vreselijke dingen,” zei Kvvaakie ver-schrikt.“Luister, ik zal je eens een heel erg oude vvijsheid vertellen, die mijn over-over-overgrootmoeder ooit aan mij verteld heeft, toen...“
“Stop,” gromde het muisje,“ik heb geen zin in die kikkenzvijsheden. Ga vveg!”
“Ik zal je enkel die vvijze raad meegeven, muisje, en daarna zal ik vveggaan,” zei Kvvaakie.“VVanneer je het ongelukkigst bent, denk er dan aan dat ieder de smid is van z’n eigen geluk.”
“VVelke smid?” brulde het muisje."Jij hebt ze, denk ik, niet allemaal meer op ’n rijtje.”
“Ik heb ze nog allemaal op ’n rijtje!” kvvaakte Kvvaakie beledigd.“Als je geluk vvilt, moet jij zelf de smid zijn. Hij die smeedt, noemt men een smid. Heb je het begrepen, muisje?”
“Klets niet en ga vveg,” zei Sapramuisje nors.“Een smid, vvat mogen we nog meer vervvachten?!”
Maar Kvvaakie stak een belerende vinger op en zei in alle ernst:
“VVeet je dan niet dat er zich aan de andere kant van het bos, aan de over-kant van de beek, een oude smederij bevindt? En wie zit er in een smederij? De smid, is het niet? En vvat voert die smid uit? Hij smeedt, is het niet?”
Toen begon Sapramuisje na te denken. Daarna zei ze langzaam:
“Misschien... misschien heb je dan toch gelijk. Denk je dat echt, Kvvaakie...?”
“Natuurlijk denk ik dat. Ik denk dat en ik weet dat,” zei de kikker vrolijk.“Je moet nu meteen naar de smederij gaan! Nu meteen!”
Maar het muisje had schrik van zo’n lange reis. Ze schudde haar hoofdje en slaakte een diepe zucht.
Maar Kvvaakie gaf niet zo snel op, o nee, ze schreeuvvde:
“VVees moedig, Sapramuisje, wees moedig! Ga snel op weg, voor het donker wordt! Kij k, dat paadje langs de beek zal je naar de smederij aan de andere kant van het bos leiden. Hup, weg ermee!”
Het was een makkie voor het kikkertje om Sapramuisje een goede reis te vvensen, een makkie om het doodsbange muisje vaarvvel te vvuiven. Maar een onbekend pad te volgen door het donkere bos, dat is geen lachertje. Kvvaakie moest naar haar huis terugkeren om haar huishouden op orde te stellen. Sapramuisje bleef moederziel alleen achter aan de oever van de beek. Wat spookte er toch allemaal in haar hoofdje rond! Misschien zal ik op een of ander bloeddorstig beest stuiten, dacht ze. He, wat ritselde daar? Ach, het was maar sneeuvv die van een tak gleed... Wat als ik verdvvaal en eeuvvig in het bos moet ronddolen? Wat als ik uitglijd op de glibberige oever en in de beek tuimel? En verdrink? En als ik niet verdrink en erin slaag de oever te bereiken, wat al bijna onhaalbaar is, dan zal er een ijskoude wind opsteken, vvaarna ik verkouden vvord en doodga... Och ik heb geen geluk,geen geluk...
Zo trippelde Sapramuisje zuchtend langs het pad, vervuld van nare gedach-ten. Ze kvvam geen eng beest tegen, noch verdvvaalde ze of plonsde ze in de beek, maar toch bleef ze zuchten en grienen. Maar kij k, daar, op het eind van het pad licht iets op! Zou de smederij echt daar al zijn?
“Ach, maar zelfs als het de smederij is,” snikte het muisje,“zal er daar wel geen smid te vinden zijn. En zelfs als hij daar toch binnen is, zal hij niet naar mij vvillen luisteren. Hij zal me afblaffen en vvegjagen. Och, wat heb ik toch geen geluk in het leven!”
Maar de smid was in de smederij aan het smeden. Het vuur laaide op, en de smid was met een grote hamer op het roodgloeiende lemmet van een bijl, dat op het aambeeld lag aan het slaan.VVat een kabaal, wat een gedaver! En vvat vvas het heet in de smederij!
Nu had Sapramuisje echter al haar moed bijeengeraapt en piepte:
“He, smid! Hoor je me, smid? Ik zou graag iets vvillen vragen, smiiid!”
De smid kon te midden van al dat lavvaai natuurlijk n iets horen. Maar Sapramuisje raapte nog vvat meer moed samen.“Wat gebeurt, gebeurt”, zei ze tegen zichzelf en ze klauterde naar boven langs de broekspijp van de smid, en ve rde r langs de mouw van zijn bezvveet overhemd.Vanop zijn schouder schreeuvvde ze zo hard als haar iel muizenstemmetje haar toeliet.
“Smiiiid! Luister naar me, smid!”
De smid keek verrast op en stopte met smeden.Toen hij het muisje op zijn schouder zag, begon hij zo luid te schaterlachen, dat het muisje bijna werd vveggeblazen door zijn zware ademtocht.
“Wel, wel, muisje,” lachte hij,“wat doe je daar nou op mijn schouder? Zie je dan niet dat ik vverk heb, ga weg!”
“Smiiid,” piepte Sapramuisje.“lk heb je hulp nodig! Ik ben namelijk het on-gelukkigste muisje dat ooit geleefd heeft! Alles gaat mis, bij elke stap loert het ongeluk. Kwaakie de kikker heeft me gezegd dat ieder de smid is van z’n eigen geluk, daarom ben ik naar jou gekomen, zodat je mij zou helpen mijn geluk te smeden!”
De smid luisterde nu wat serieuzer en zei:
“Als dat inderdaad zo is, muisje, zullen we dat voor elkaar krijgen.”
En hij stopte Sapramuisje een piepklein stukje ijzer toe. Uit een ander stukje, dat hij vastgemaakt had aan een dikke spijker, smeedde hij voor haar een petieterig hamertje.Verder maakte hij nog een klein aambeeldje voor haar - en het muisje begon te smeden. Oef, wat vvas dat lastig! Haar kleine pootjes konden het gevvoonvveg niet aan.
“Het is te lastig,” klaagde ze.
“Natuurlijk is het lastig,” knikte de smid,” dat is vvaarom vvij smeden sterk moeten zijn, en volhardend.VVe mogen niet opgeven meteen na de eerste slag. Laten we smeden, muisje.Tegen morgenvroeg moet ons vverk af zijn.”
En Sapramuisje begon opnieuvv te smeden. Ze begon noest te hameren op het klompje ijzer tot het een v/erkelijk interessante vorm begon te krijgen: het begon beetje bij beetje op een piepklein hartje te lijken. Zonder uit te rusten zvvoegden de smid en het muisje tot het ochtendgloren.Toen zakte het muisje afgepeigerd ineen op het aambeeld. En ondanks de uitputting, voelde ze hoe ze overvveldigd vverd door iets wat heel sterk leek op geluk.
“Kijk eens, smid!” schreeuvvde ze.“Kijk eens naar mijn geluk!”
"Dus je zegt dat dit geluk is? Je zegt dat dat kleine hartje jouw geluk is? Mij best, muisje, als jij het zegt, zal het zo zijn.”
“Inderdaad, het is zeker en vast mijn geluk," begon Sapramuisje te giechelen. “Zou ik me anders zo gelukkig voelen, mocht dit mijn geluk niet zijn? Nu weet ik dat ik geluk heb, omdat ik het zelf gesmeed heb!”
De smid knikte en bromde:
“Laat ik eens kijken of dat geluk van jou al voldoende afgekoeld is. Zo, het is in orde, je mag het meenemen. Ik ga rusten.Veel geluk, muisje!”
En Sapramuisje ging op weg langs het pad, dat naar de vertrouvvde open plek in het bos leidde. Natuurlijk vvas ze heel moe, maar dat deerde haar niet. Ze drukte haar gesmede hartje tegen de boršt en genoot van zijn gevvicht. Eindelijk voelde ze dat ze haar geluk echt in handen had! En aangezien ze op
geen enkel bloeddorstig beest stuitte, was ze des te meer overtuigd van haar gelu k.
De oever langs de beek was ijzig en spekglad.
“Ik moet erop letten dat ik niet uitglijd,” zei het muisje tegen zichzelf,“maar aangezien ik het geluk heb, zal ik zeker en vast niet uitglllliiiiij... “
En natuurlijk gleed ze uit en viel ze met een plons in de vervaarlijk klot-sende beek. Haar geluk had haar evengoed naar de bodem kunnen doen zinken, maar het muisje liet haar geluk niet los.Vastberaden spartelde ze tot ze tenslotte veilig de oever bereikte.
“O, wat een geluk,” juichte ze,“dat ik me heb kunnen redden uit die ra-zende golven! En wat een geluk dat de wind niet vvaait, anders zou ik kunnen ziek vvorden en doodgaan!”
Een ijskoude wind s tak op. Het muisje rilde van de kou.
“Wat een geluk dat de vvind vvaait, op die manier zal ik sneller droog vvorden,” zei ze tegen zichzelf.“Nu moet ik spoedig naar huis! Het is waar, mijn hutje is dan wel vernield, maar ik zal me alvast onder een bal k vvurmen als eerste toevlucht om wat uit te rusten.Wat een geluk toch dat de vvind slechts de helft van mijn huisje vernield heeft!”
Maar, toen ze aankvvam bij haar huis!
Wat vvas het daar een drukte van jevvelste! Het konijn vvas bezig met de planken, Kvvaakie legde sterke takken neer, de gaai zocht splinters bijeen, de eekhoorn maakte de ingang van de provisiekamer schoon!
“Wat doen jullie,” riep Sapramuisje,“wat heeft dit alles te betekenen?"
“Je ziet toch wat we doen,” antvvoordden ze haar,“jouw hutje moest gere-pareerd vvorden, de hoeken moesten versterkt vvorden, het moest opnieuvv bedekt vvorden met boomschors, de kapotte muren moesten gestut vvorden, jouw hutje zal zo stevig als vvat zijn, Sapramuisje.”
“We kunnen uiteraard niet toestaan dat je in de buitenlucht overvvintert, is het niet?” snibde het konijn.
De eekhoorn glimlachte hartelijk naar het muisje:
“Hoe vaak heb ik bij jou niet hazelnoten gegeten tot mijn buikje rond vvas?! En nu zou ik je laten stikken, of vvat?”
De gaai tsjirpte:
“Toen ik eens een ei verloren had, heb jij het gevonden en naar mij terug-gebracht! Dat zal ik nooit vergeten, Sapramuisje!”
Sapramuisje kon lange tijd geen vvoord uitbrengen.Tenslotte fluisterde ze: “Ja, dit is het vvare geluk: vrienden hebben. Een groter geluk kan ik me ge-vvoonvveg niet voorstellen. Je had gelijk, Kvvaakie, sinds ik mijn geluk gesmeed heb, ben ik vverkelijk een gelukkige muis.”
En wat had de wijze kikker Kvvaakie daarop te zeggen? Wel, dat ook vriend-schap geluk is, dat moet gesmeed vvorden en dat je deze samen moet sme-den. Daarna gingen ze er allemaal nog eens stevig tegenaan, en het hutje was eindelijk gestut en overdektje zou kunnen zeggen dat het zo goed als nieuw was, maar nee, het was nog veel mooier, aangezien Sapramuisje aan de voor-deur haar zelf gesmede geluk had opgehangen: het glinsterende, vers gesmede hartje.
“Kom nu allemaal binnen,” riep ze,“we maken er een feest van!”
En zo geschiedde.Allen aten hun buikje rond aan hazelnoten, granen, noten en gedroogde aardbeiplant.Wat een geluk dat Sapramuisje’s voorraad verre van gering was!
“Wat een geluk, dat ik geluk heb," zei Sapramuisje tegen zichzelf, toen ze alleen achterbleef in haar opgeknapte hutje.
En zo is dat.
Kokokoška Emilija
Svetlana Makarovič
\ /velikem kokošnjaku na koncu vast je živelo trinajst kokosi. Same dobre V nesnice, kot se je rada pohvalila njihova gospodinja, saj se je vsak dan dosita najedla njihovih jajc. Pa tudi dokaj drago jih je prodajala tistim sosedam, katerih putke niso bile tako pridne kot njene.
Trinajst kokoši, se pravi dvanajst navadnih in ena pametna.Tista najmanjša, s pernatimi hlačkami in z rožo postrani, kokoška Emilija, tista je bila pa zares še pa še brihtna živalca. Malce je sicer jecljala, zato so jo klicali kokokoška namesto kokoška, ampak to ji je se pristajalo. Posebno še, ker si je zmeraj izmislila kaj novega. Bistra glavica pod čopko, ni kaj. Da ne boste mislili, da so vse kokoši neumne, o kje pa!
Vsako jutro je gospodinja prišla v kurnik, segla s poželjivo roko v topla, temačna kokošja gnezda in pobrala sveža jajčka. Prav nalahko si je naložila vseh trinajst jajc v predpasnik in odšla, ne bev ne mev.
Kokoši so brezbrižno brskale po zemlji, iskale črve, koruzna zrna in žuke, pa sem in tja malo kokodajsnile. Mala Emilija pa je vsako jutro še dolgo strmela izpod nasršene čopke za gospodinjo in jezno godrnjala:
“Vsaj hvala bbbi lahko rekla, ne? Le kakakaj bi jo stalo, če bi nas vsaj malo popohvalila? Najbrž mmmisli, da je nesti jajca čisto preprosto. Ppppa naj sama poposkusi!"
“Kakokoko, kakokoko? Eh, nikar ne bodi sitna,” so ji odgovarjale sestre. “V življenju je pač takokokoooo.Taka je pač kokošja usoda
Pa so brskale naprej in topo mežikale v sonce.
Mala Emilija pa je razmišljala in razmišljala. Ko pa je to noč proti jutru kot ponavadi začutila, da bo znesla jajce, jo je prešinila neka zanimiva misel.
Ko je bilo jajce znešeno, ga je Emilija nekaj časa zamišljeno ogledevala, potlej pa zamrmrala:
“Kakakakšno llepo jjjajce.Ali ga ni škokokoda za našo gogospodinjo, kkki mi zzanj nnniti hvala nne bo rekla!”
S konico kljuna je narahlo piknila v jajce. Pa še enkrat. Pa še malce močneje. V jajcu je zazijala luknjica. Prijetno je zadišalo. Emilija je s kljunom razširila luknjico in začela pokušati sveži beljak.
“Mmm, ni ssslabo,” je čisto potihem kokodajsnila. Srkala je še naprej in prišla do rumenjaka. Oho, to je bilo šele okusno! Emilija je bila vsa navdušena. Pojedla je jajce, in ker je bila pametna kokokoška, je s kljunem zdrobila tudi lupino in jo pozobala. Zadovoljna je poletela na gred in spala vse do sončnega vzhoda.
Ko je to jutro gospodinja stopila v kurnik, je naštela samo dvanajst jajc.
No, lepa reč! Ogledovala si je kokoši eno za drugo in poskušala uganiti, katera ni znesla jajca. Pa kaj, ko so vse putke samo zaspano in trapasto strmele vanjo - brihtna Emilija pa tudi.
Gospodinja je slabe volje odšla v hišo, kokoši pa so se začele razburjeno zaletavati druga v drugo:
“Katera ni znesla jajca? Sramota! Jaz sem ga znesla, najbrž ga ti nisi!“
“Znesla sem ga, pa še velikega, da veš! Kakokoko si upaš, pa ravno ti, ki neseš tako drobna jajca!”
To je bilo hude krvi! Kar steple so se! Le mala Emilija se je samo tako zaradi lepšega malo ščeperila in se delala hudo, v resnici je bila pa na vso moč zadovoljna.
Odtlej si je Emilija vsako noč pred jutrom privoščila sveže jajce in skrbno pospravila tudi lupine. In ker so jajčka dobra in krepilna hrana, je Emilija postajala dan za dnem krepkejša in lepša. Perje se ji je lesketalo kot svila, čopka se ji je razkošatila in izzivalno postrani štrlela v zrak, njene hlačke so bile mehke in puhaste kot še nikoli poprej, kakšna čedna kokokoška je postala! Nazadnje se je sosedov petelin, ki je prišel na obisk, tako zaljubil vanjo, da je hotel odskakovati samo še njo. Seveda so se druge kokoši zaradi tega počutile užaljene in prizadete, kako tudi ne!
Gospodinja pa ni in ni mogla ugotoviti, zakaj je zjutraj v gnezdu samo dvanajst jajc. Postajala je živčna in razdražljiva. Jajca ji sploh niso več teknila, v obraz so se ji začele risati gube in začela je hujšati. Nekega dne ji je mož kar naravnost rekel, da mu ni nič več tako všeč kot prejšnje čase.
"Tako lepo okrogla in fletna si bila'“„ je godrnjal, "pa tudi smejala si se rada. Zdaj si pa vedno bolj podobna kislici! “
To je bila žena huda! Ampak stvar je šla zmeraj na slabše. Zdaj se je gospodinja že ponoči prebujala in razmišljala, katera kokoš ji takole nagaja. Nekoč ni zdržala, potresla je moža za uho in zašepetala:
"Poslušaj, stari! Če ugotovim, katera kokoš ne nese jajc, ji bom zavila vrat!” Mož se je zbudil, prestrašeno izbuljil oči, ker pa je bil od spanja še čisto omotičen, je ženine besede žal narobe razumel.
“Kaj, vrat mi hočeš zaviti!? Lepa žena si mi ti! Le čakaj!”
In še preden mu je žena razložila svojo odločitev, jo je zgrabil in ji primazal dve krepki čez hrbet! To je bilo jokanja in očitanja in razlaganja opravičevanja, preden sta spet zaspala!
Naslednjo noč se je gospodinja prebudila s krikom:“Trinajsto jajce, kje je trinajsto jajce?!”
“Pomiri se no,” je zagodrnjal mož.“Kaj pa je eno jajce!”
“Trinajst kur krmim, trinajst jajc hočem,” je vpila gospodinja. In pri tem je skakala do stropa v svoji pikčasti spalni srajci.“Kje je trinajsto jajce? O, ko bi vedela, katera kura je tako nesramna! Takoj bi jo zaklala, zadavila, pobila, zdrobila in skuhala in požrla! Prekleta naj bo, katerakoli že je!”
Kokokoška Emilija pa je ravno tedaj mimo in zbrano pospravljala svoj jajček. Žal ji je bilo le, da se ne more oblizniti po tako dobrem zajtrku.Tatatako jje pppač, če imaš kkkljun, je pomislila.
Zjutraj je gospodinja nesla putkam dvakrat toliko piče kot doslej. Mislila si je pač, da morebiti potrebujejo več hrane in da bo tako spet prišla do trinajstega jajca, če bo perutnino natrpala s pičo.
In zares se je nekega jutra Emilija tako najedla koruznega in ovsenega zrnja, da je naslednje jutro pustila svoje jajce nedotaknjeno. Gospodinja je bila potlej seveda na moč vesela. Od samega veselja nad trinajstim jajcem je trinajstkrat skočila čez plot, to je pa za zajetno žensko kar nekaj! Ampak da bi rekla pridnim putkam vsaj prijazno besedico, to ji niti na kraj pameti ni padlo. In Emilija je spet jezno gledala za njo izpod nasršene čopke.
Gospodinja si je oddahnila. Zvečer je dala kokošim bolj pičel obrok hrane -in naša bistra Emilija je svoje jajce pred svitom spet pojedla.
Nekoč pa se je neka kokoš vendarle zbudila, ker je zaslišala nekakšno škrebljanje zraven sebe. Odprla je oči in v poltemi zagledala Emilijo, ki je s slastjo pospravljala svoje jajce.
“Kakokoko? Kaj pa počneš?” se je začudila.
“I, kaj neki, saj vidiš, mmmmenda nnisi ssslepa,” je zagodrnjala Emilija.
Sestra je bila tako presenečena, da ji je nehote zdrknilo jajce iz zadka, čeprav ga sploh še ni nameravala znesti - in jajce je padlo na tla, še preden je
putka utegnila počepniti. Pa se je jajce razbilo in se razlilo po tleh.“Kkkkaj pa čččakaš?” je šepnila Emilija. “Ppppojej ga pppa dddober tek!
Sestra si ni dala dvakrat reči. Z užitkom je pojedla razbito jajce, Emilija pa ji je pomagala pospraviti še lupine. Potlej sta si zarotniško pomežiknili in sfrfotali na gred.
Tako je zjutraj gospodinja našla samo enajst jajc. Znorela je. Pulila si je lase. Hotela se je zadaviti s trakom lastnega predpasnika. Praskala je z nohti po umazanem zidu kurnika.Vreščala je balkanske kletvice, vrgla je lastnemu možu koruzen storž v glavo in se od samega obupa začela mazati po glavi s kurjimi drekci.
Med kokošmi se je stvar z nočnimi pojedinami razvedela, ker si kokoši med sabo vse povedo. Naslednjo noč je vsaka putkapojedla svoje jajce - in zjutraj so bila vsa tri gnezda prazna, prazna, prazna! Niti enega jajca! Niti koščka lupine! Nič, ali veste, kaj se pravi nič?!
Zjutraj, joj, jutraj, ko je gospodinja prišla v kurnik in stegnila roko v prvo gnezdo ... pa se v drugo ... pa se v tretje ...!
Najprej je onemela in je pol ure stala kot kip na sredi kurnika in lovila sapo. Potlej, ko je bila zajela zadosti sape, potlej je pa spustila tak krik, ampak že tak krik, da sploh ne vem, kako naj vam ga opišem! Lahko sicer poskusim, ampak že vnaprej vem, da mi ne bo uspelo.Torej: gospodinja je tako zavreščala, da je listje na drevju v hipu porumenelo in se začelo sušiti, šipe v oknih vseh vaških hiš so popokale, po vseh hišah so se ustavile vse ure.V šoli je učiteljica na vsem lepem začela govoriti po francosko, čeprav o francoščini še nikoli ni imela pojma, otrokom je iz ušes začela rasti špinača, traktorju na njivi so počile vse štiri gume! Gospodinjin krik pa je naraščal in naraščal in postajal vse višji in vse bolj prediren. Oblaki na nebu so se obarvali zeleno in začeli pluti v norih krogih sem in tja, cerkveni zvonik se je zvil kot gosenica, v pekami so se vse štruce postavile pokonci, potok je začel teči nazaj jn ribe v njem so začele po žabje kvakati! Še kaj? Še! Sosedov maček jo je s tako naglico ucvrl v polje, da so se mu tace zavozlale v vozel, skotalil se je po tleh in začel jesti regrat! Kravam je iz vimen začela teči namesto mleka goveja juha! Gospodinjin mož si je v naglici poveznil na glavo straniščni pokrov in tekel v bližnji trg po zdravnika. Gospodinja pa je še kar vreščala, vreščala, vreščala. Edino gasilci se niso dali zmesti, vsaj ne povsem. Zavpili so:“Na čomop.. namesto:“Na pomoč,” vendar so se takoj znašli, pridrveli so z brizgalno, saj veste, pri gasilcih gre vse na hitro, takole,“mi ne vprašamo, kje gori pa kaj gori, mi kar pridemo pa špricarno”, usmerili so brizgalno v kričečo gospodinjo in spustili vanjo močan curek vode - in v hipu je utihnila. Debelo je pogledala okoli sebe, ko da bi se bila pravkar prebudila, in rekla:
“O, Fonza! Kako imaš lep ovratnik!”
Fonza je bil najlepši gasilec daleč naokrog, imel je modre oči pa rdeče lase in gospodinja ga je že od mladih nog sem rada videla. Ko se je pa Fonza še prav prijazno nasmejal in pokazal zlat zob v ustih, se je gospodinja čisto pomirila, čeprav je bila čisto premočena od nog do glave, pa njene kokoši seveda tudi.
Povabila je vso gasilsko četo v hišo in jim prijazno postregla s kruhom in jabolčnikom.
“Saj bi vam prav rada jajca ocvrla," je potožila,“pa so moje putke nehale nesti. Ne vem, kaj jih je prijelo.”
“Mogoče potrebujejo več hrane,” je rekel gasilec Blaž.Temu je šlo namreč zmeraj po glavi le, kako bi se čimbolj najedel, čeprav je bil že zavaljen kot sodček.
“Hrane imajo na ostajanje,” je odvrnila gospodinja.
“Mogoče se bojijo lisice?” je ugibal gasilec Boštjan, ki je bil bolj plašne narave.
“Kje neki, kurnik je trdno ograjen,” je zamahnila z roko gospodinja.“Kaj pa, če jim je dolgčas,” je dejal gasilec Polde, ki je zmeraj mislil le na zabavo.
“Dolgčas?” je vzkliknila gospodinja.“Kje pa, saj jim vsak teden prinesem sosedovega petelina na obisk, in to kakšnega!”
Sinjeoki Fonza pa je ves čas razmišljal in držal prst na čelu. Potem je vstal, stopil h gospodinji, čisto blizu, ji pogledal globoko v oči in z žametnim glasom dejal:
“Mogoče pa vaše kokoške potrebujejo več prijaznosti? Mogoče jim morate kdaj reči kakšno lepo besedo?”
Kajti lepi Fonza je dobro vedel, kakšno moč ima prijazna beseda. Gospodinja je strmela vanj z odprtimi usti in kar mokre oči je dobila.
“Najbrž ... najbrž imaš prav,” je nazadnje dahnila. In bogve kako dolgo bi ta lepi razgovor še trajal, če ne bi ravno takrat prilomastil domov gospodinjin mož. Če se še spominjate, je bil odhitel v bližnji trg po zdravnika, ko je gospodinja tako zavreščala. Po poti pa sta oba z zdravnikom stopila v oštarijo. Zdravnik se je tako nacedil domačega žganja, da sploh vstati ni mogel, zato je kar obsedel ob oknu in brundal nespodobne pesmi; gospodinjin mož pa se je vendarle podvizal proti domu. Malo ga je skrbelo, kako je z ženinim zdravjem, malo pa tudi, kakšen joj bo naredila, ker se bo vrnil tako grdo okajen.
Vstopil je v izbo in zarohnel:“Kaj je zdaj?”
Brž so mu vse pojasnili, potlej so se pa gasilci zmotali nazaj v svoj gasilski dom. Gospodinja se je brž preoblekla v suho obleko, si nadela svež, zlikan predpasnik in odšla v kokošnjak.
“Kako je, kokoške?” je nagovorila začudene putke.“Kako se kaj imate?
Vam je kaj dolgčas? Kako da mi ne podarite nobenega jajčka več, ali ste kaj
nejevoljne name ali kako?”
Nasula jim je slastnega zrnja in odšla v hišo. Kokoške so se osuplo spogledovale in kimale:
“Takokoko je prav, takokoko!”
Mala Emilija je veselo poskakovala in kokodakala:
“Kokokolikokrat sem že rekla, ddda jo bbbo izučilo! Ko ko koli ko krat!
No, bbbomo vividele jujutri zjujutraj, kakakaj bo!”
Ponoči so putke svoja jajčka prihranile za gospodinjo. In ko je ženska zjutraj stopila v kurnik, je našla v gnezdih trinajst velikih, svežih jajc.“O, hvala, drage moje,” je zaklicala.“To je pa zelo lepo od vas!” Nasula jim je poln pehar najboljše piče - in odtlej je bilo vsak dan tako.
Vsako jutro je gospodinja rekla vsaki putki posebej:“Hvala za jajček. Za jutri se pa spet priporočam!”
Kokoškam se je imenitno godilo, gospodinji tudi, le še enkrat se je zjutraj pozabila zahvaliti za jajce, pa ga naslednje jutro od kokokoške Emilije ni dobila - in to jo je za zmeraj izučilo. Če ti nekdo nekaj podari, te res ne bo konec, če mu rečeš hvala, ne res?
Kokokodak!
K-k-kipje Emilie
Vertaald door MelanieVanoverberghe & Liesbeth Schatteman Mentor:Tanja Mlaker
I n een groot kippenhok op het einde van een dorp leefden dertien kippen.
I De allerbeste legkippen, zoals de vrouvv des huizes graag pochte, vvant elke dag at ze haar buik vol met hun eieren. En ze verkocht hen ook tegen een flinke som aan de buren, van vvie de hennen niet zo flink vvaren als de hare.
Dertien kippen, het is te zeggen, tvvaalf normale en een pientere. Deze kip, de kleinste, met verenbroekje en een schuine kam, kipje Emilie, deze kip vvas echt een heel slim diertje. Ze stotterde dan vvel een beetje, vvaardoor ze haar k-k-kipje noemden in plaats van kipje, maar dat ging haar vvel af.Vooral dan omdat ze steeds met iets nieuvvs afkvvam. Er zat een snugger kopje onder die kam, dat stond als een paal boven vvater.VVant denk nu niet dat alle kippen dom zijn, allesbehalve!
Elke ochtend ging de vrouvv des huizes naar het kippenhok, reikte met haar hand gretig in de vvarme, donkere nesten en verzamelde de verse eitjes. Zeer voorzichtig legde ze alle dertien eieren in haar schort en ging vveg, zonder
ook maar een woord te zeggen.
De kippen scharrelden wat doelloos rond, op zoek naar vvormen, mais en kevers, en af en toe kakelden ze wat. De kleine Emilie daarentegen staarde elke dag vanonder haar borstelige kam de vrouw des huizes lange ti j d na en morde boos:
“Een dankuwel z-z-zou er tenminste toch wel afkunnen, niet? W-w-wat zou het haar nu kosten om ons een co-complimentje te geven? Ze d-d-denkt vast, dat eieren leggen iets doodeenvoudigs is. D-d-dat ze het dan zelf p-probeert!” “K-k-kukeleku, k-k-kukeleku wees nou niet zo nukkig”, zeiden haar zussen. “Dat is het leven ko-ko-kooot. Dat is het lot van ons kippen...” En ze gingen door met rondscharrelen en vvezenloos knipperden ze met hun ogen in de zon. Maar kleine Emilie piekerde en piekerde.Toen ze die nacht tegen de och-tend zoals gevvoonlijk voelde, dat ze een ei zou leggen, kreeg ze opeens een interessant idee.Toen ze het ei gelegd had, keek Emilie er een tijdje bedacht-zaam naar, vervolgens murmelde ze:
“K-k-kijk nu eens wat voor een mooi eitje dat is. Is het niet een c-c-com-plete schande om het aan onze bazin te geven, d-d-die er zelfs geen d-d-danku voor zal zeggen!”
Met het topje van haar bek pikte ze lichtjes in het ei. En nog een keer. En dan nog een keer, nu iets harder. In het ei verscheen nu een klein gaatje. Het rook best lekker! Emilie maakte met haar bek het gaatje nog vvat groter en begon het verse eivvit te proeven.
“Hmmm, n-n-niet slecht,” kakelde ze stilletjes. Ze sipte nog vvat verder en kvvam toen tot het eigeel. Nou nou, dat was pas lekker! Emilie vvas vvild enthousiast. Ze at het ei helemaal op, en aangezien het een pienter k-k-kipje vvas, verpulverde ze met haar bek ook de eierschaal en pikte deze helemaal op.Voldaan streek ze neer op haar stok en sliep tot de zon opkvvam.
Toen de vrouvv des huizes die ochtend binnenkvvam in het kippenhok, vond ze maar tvvaalf eieren. Nou, vvat vvas me dat voor iets! Ze bekeek alle kippen, de een na de ander, en probeerde te raden, vvelke geen ei had gelegd. Maar hoe kon ze dat nou, vvanneer alle hennen haar compleet slaperig en dommig aanstaarden - zo ook de slimme Emilie natuurlijk.
De vrouvv des huizes ging slecht gezind terug naar het huis en de kippen begonnen vvild tegen elkaar te stampen:
“Wie heeft er geen ei gelegd? Wat een schande! Ik heb er een gelegd, maar jij vvaarschijnlijk niet!”
“Ik heb er een gelegd, en nog een grote ook, moet je vveten! H-h-hoe durf je, vvant jij bent het net die zulke zielige eitjes legt!”
Was me dat een gebekvecht! Ze gingen zelfs op de vuist! Enkel onze kleine Emilie schudde, gevvoon voor de schijn, met haar verenvacht en gedroeg zich
vvoest, terwijl ze in vverkelijkheid heel erg tevreden was.
Van dan af aan trakteerde Emilie zich elke nacht voor de ochtend op een vers eitje en zorgvuldig ruimde ze ook de schaal op. En omdat eitjes goed en machtig voedsel zijn, werd Emilie dag na dag sterker en mooier. Haar veren glansden als zijde, haar kam groeide en stak uitdagend in de lucht, haar broekje was zacht en donzig als nooit tevoren, zo een knappe k-k-kip was ze gevvorden! Tenslotte werd de haan van de buren, die op bezoek kvvam, zo tot over zijn oren verliefd op haar, dat hij alleen nog haar vvou bezoeken. Natuur-lijk voelden de andere hennen zich hierdoor beledigd en tekortgedaan, hoe zou je zelf zijn!
De vrouvv des huizes kon maar niet achterhalen, vvaarom er ‘s ochtends in het nest maar tvvaalf eieren lagen. Ze werd nerveus en prikkelbaar. De eieren smaakten haar helemaal niet langer, ze begon rimpels te krijgen in haar gezicht en ze begon te vermageren. Op een dag zei haar man haar zelfs nogal recht-uit, dat ze hem helemaal niet meer zo beviel als vroeger. “Zo mooi mollig en knap was je,” mopperde hij,“en je lachte ook graag. Nu ben je meer en meer een zuurpruim aan het vvorden!"
Dat maakte de vrouvv vvoest! Maar het ging van kvvaad naar erger. Nu vverd de vrouvv des huizes ook‘s nachts vvakker en bleef zich afvragen, vvelke kip haar zo teisterde. Op een keer kon ze zich niet beheersen, ze schudde haar man en fluisterde in zijn oor: “Luister, ouvve! Als ik heb uitgedokterd, vvelke kip geen eieren legt, dan vvring ik haar de nek om!”
Haar echtgenoot vverd vvakker, opende verschrikt zijn ogen, en omdat hij van de slaap nog helemaal suf vvas, verstond hij de vvoorden van zijn vrouvv jammer genoeg verkeerd.
“Wat, je vvil mij de nek omvvringen!? Jij bent mij een mooie vrouvv! VVacht maar!” En nog voordat zijn vrouvv hem haar beslissing kon uitleggen, had hij haar vastgegrepen en tvvee kloppen op de rug gegeven! En dan kvvamen er tranen, beschuldigingen, verklaringen en excuses voor ze terug gingen slapen!
De volgende nacht vverd de vrouvv des huizes schreeuvvend vvakker:
“Dertien eieren.Waar is het dertiende ei?!”
“Kalmeer nu toch eens een beetje,” gromde haar echtgenoot.“Wat doet dat ene ei er nu toe!”
“Ik voed dertien hennen, ik vvil dertien eieren," schreeuvvde de vrouvv des huizes. En tervvijl ze dat deed sprong ze tot aan het plafond in haar polkadot slaapkleed.“Waar is het dertiende ei? Och, als ik zou vveten, vvelke kip zo bru-taal is...! Ik zou haar zo slachten, vvurgen, vermoorden, verpletteren en koken en opeten! Vervloekt zij de kip die mij dit aandoet!"
K-k-kipje Emilie vvas precies op dat moment rustig en zorgvuldig haar eitje aan het opruimen. Ze vond het jammer, dat ze niet kon likkebaarden na zo’n
goed ontbijt. Z-z-zo is het nu eenmaal, als je een bek hebt, bedacht ze.
’s Ochtends bracht de vrouvv des huizes haar hennen twee maal zoveel eten als gewoonlijk. Ze had bedacht, dat ze misschien wel meer voedsel nodig hadden, en dat er op die manier vveer dertien eieren zouden liggen, indien ze haar kippen zou volproppen met voedsel.
En inderdaad, op een ochtend had Emilie zo veel mais en haver gegeten, dat ze de volgende ochtend haar ei onaangeroerd Met. De vrouvv des huizes kon natuurlijk haar geluk niet op.Van pure vreugde over de dertien eieren sprong ze dertien maal over het hek, en dat is nogal vvat voor een stevig vrouvvmens! Maar om eens een lief vvoordje tegen haar flinke kippen te zeggen, dat kvvam nooit in haar op. En Emilie keek haar als voorheen vveer boos aan van onder haar borstelige kam.
De vrouvv des huizes ontspande. ’s Avonds gaf ze haar kippen vveer minder eten - en onze pientere Emilie at haar ei voor dageraad vveer op.
Op een keer echter vverd een van de andere kippen vvakker, omdat ze naast zich een of ander geknars hoorde. Ze opende haar ogen en keek in het halfduister naar Emilie, die met veel genoegen haar eitje aan het opeten vvas.
“K-k-kukeleku! Wat doe je nu?” vroeg ze verbaasd.
“Wat denk je dat ik aan het doen ben, je b-b-bent toch niet b-b-blind,” gromde Emilie. Haar zuster vvas zo verrast dat er ongevvild een ei uit haar achterste glipte, hoevvel ze helemaal niet de bedoeling had er een te leggen -en het ei viel op de grond, nog voordat de hen de ti j d had om te hurken. Het ei barstte en liep uit op de vloer.
“VV-vv-vv-aar vvacht je op?” fluisterde Emilie.“Eet het op, smakelijk!”
Dat liet haar zuster zich geen tvvee keer zeggen. Met veel genot at ze het gebroken ei op, en Emilie hielp haar nog de schaal op te ruimen. Nadien knip-oogden ze samenzvveerderig naar elkaar en fladderden vveer op hun stok.
Zo vond de vrouvv des huizes ’s ochtends slechts elf eieren. Ze vverd uitzin-nig. Ze trok zich de haren uit het hoofd. Ze vvou zich verhangen met het lint van haar eigen schort. Ze krabde met haar nagels op de vuile muur van het kippenhok. Ze schreeuvvde vreselijke vloeken uit, gooide een mais ko If naar het hoofd van haar echtgenoot en begon uit pure vvanhoop haar eigen hoofd te besmeuren met kippendrek.
Het voorval van het nachtelijke eetfestijn vvas ook de overige kippen aan het oor gekomen, omdat kippen elkaar nu eenmaal alles vertellen. De daar-opvolgende nacht at elke hen haar eitje op - en ’s ochtends vvaren alle drie de nesten leeg, leeg, leeg! Geen enkel ei! Geen stukje eierschaal! Niets, kan je je voorstellen vvat dat is, helemaal niets?! 's Ochtends, o vvee, ’s ochtends, toen de vrouvv des huizes in het kippenhok binnenkvvam en haar hand in het eerste nest stak... en in het tvveede... en in het derde...!
Eerst was ze sprakeloos en stond ze een half uur als een standbeeld in het midden van het kippenhok, happend naar adem. Daarna, toen ze terug op adem was gekomen, toen gaf ze zo’n schreeuvv, maar echt zo’n schreeuvv, dat ik gewoonweg niet weet, hoe ik hem je kan omschrijven! Ik kan wel proberen, maar ik weet al van tevoren, dat het me niet zal lukken. Dus: de vrouvv des huizes krijste zo, dat de bladeren aan de bomen ogenblikkelijk geel en droog vverden, de ruiten van alle huizen in het dorp sprongen, in alle huizen vielen de klokken stil. In de school begon de lerares plotseling Frans te praten, hoe-wel ze helemaal geen Frans sprak, uit de oren van de kinderen begon spinazie te groeien, de vier banden van de tractor op het veld sprongen! De schreeuvv van de vrouvv des huizes groeide en groeide en vverd steeds hoger en steeds schriller. De vvolken in de hemel kleurden groen en begonnen in gekke cirkels van hier naar daar te drijven, de kerktoren krulde als een rups, in de bakkerij gingen alle stokbroden rechtop staan, de stroom in de beek begon achter-uit te stromen en de vissen erin begonnen te kvvaken als kikkers! Nog iets?
Oh ja! De kat van de buren repte zich met zo’n haast naar het veld, dat haar poten in de knoop raakten, ze rolde over de grond en begon paardenbloemen op te eten! Uit de uiers van de koeien begon in plaats van melk bouillon te lopen! De echtgenoot van de vrouvv des huizes zette gehaast een toiletdek-sel op z’n hoofd en rende naar het dichtstbijzijnde plein om een dokter. De vrouvv des huizes bleef maar schreeuvven en schreeuvven en schreeuvven. Enkel de brandvveermannen hielden het hoofd koel, of toch gedeeltelijk. Ze riepen:“Pleh!” in plaats van “Help!”, maar ze vermanden zich onmiddellijk, ze kvvamen aangesneld met hun brandvveervvagen, vvant je vveet, bij brandvveermannen moet alles vlug gaan, zoals ze zelf zeggen:“wij vragen niet, vvaar het brandt en vvat er brandt, vvij komen en gaan direct spuiten." Ze richtten hun brandvveerslang dus naar het schreeuvvende vrouvvmens en lieten een krach-tige straal vvater op haar los - en ogenblikkelijk vvas ze stil. Een beetje dom-mig keek ze om zich heen, alsof ze net vvakker vvas, en zei:
“Oh, Fons! Wat heb je een mooie kraag!”
Fons vvas de mooiste brandvveerman uit de vvijde omgeving, hij had blauvve ogen en rood haar en de vrouvv des huizes had al van jongs af aan een boon-tje voor hem. En vvanneer Fons nu nog eens heel aangenaam glimlachte en de gouden tand in zijn mond toonde, vverd de vrouvv des huizes helemaal rustig, hoevvel ze compleet doorvveekt vvas van kop tot teen, en haar kippen ook natuurlijk.
Ze nodigde het hele brandvveerkorps uit om binnen te komen en bediende hen vriendelijk met brood en appelcider.
“Ik had jullie veel liever eitjes voorgeschoteld," kloeg ze,“maar mijn hennen zijn gestopt met leggen. Ik vveet niet hoe ze het in hun hoofd gehaald hebben."
“Misschien hebben ze meer eten nodig,” zei brandweerman Bas. Hij was altijd alleen maar bezig met de vraag, hoe hij zoveel mogelijk kon eten, hoevvel hij al zo rond was als een ton.
“Voedsel hebben ze met hopen,” antwoordde de vrouw des huizes.
“Misschien zijn ze bang van een vos?” gokte brandvveerman Bastiaan, die wat meer timide van nature was.
“Hoe zo, het kippenhok is stevig omheind,” vvuifde de vrouvv des huizes deze opmerking weg.
“Wat nu, als ze zich vervelen,” opperde brandvveerman Leopold, die het leven als een groot feest zag.
“Zich vervelen?” schreeuvvde de vrouvv des huizes.“Hoe zou dat kunnen, ik breng hen elke vveek de haan van de buurman op bezoek, en da’s een hele mooie!”
Fons met de blauvve ogen had al die tijd zitten denken en hield zijn vinger tegen zijn voorhoofd. Daarna stond hij op, ging naar de vrouvv des huizes, heel dichtbij, keek haar diep in de ogen en zei met een fluvvelen stem:
“Misschien hebben uvv kippen vvat meer vriendelijke woorden nodig? Misschien moet je hen zo nu en dan eens lief aanspreken?”
Knappe Fons wist natuurlijk zeer goed, vvat voor kracht er in een vriende-lijk vvoord schuilde. De vrouvv des huizes staarde hem met open mond aan en haar ogen vverden vvaterig.
“VVaarschijnlijk... vvaarschijnlijk heb je gelijk,” zuchtte ze uiteindelijk. En de hemel vveet hoe lang deze fijne conversatie nog zou geduurd hebben, als de echtgenoot niet precies op dat moment kwam aanzetten.Als je je het nog herinnert, hij vvas naar het dichtstbijzijnde plein gespurt om een dokter, toen de vrouvv des huizes zo begon te krijsen. Maar ondervveg vvaren hij en de dokter gestopt bij de kroeg. De dokter had zich zo volgegoten met huisge-stookte jenever, dat hij zelfs niet meer kon rechtstaan, en daarom bleef hij zitten bij het raam en bromde schunnige liederen; maar de echtgenoot had zich toch vveer naar huis gespoed. Hij vvas een beetje bezorgd, hoe het gesteld vvas met de gezondheid van zijn vrouvv, en ook een beetje, vvat ze zou doen, omdat hij in zo’n beschonken toestand teruggekeerd vvas.
Hij ging binnen in het vertrek en bromde:
“Wat krijgen we nu?”
Onmiddellijk legden ze hem alles uit, vvaarna de brandvveermannen terug-bolden naar de brandvveerkazerne. De vrouvv des huizes trok meteen droge kleren aan, nam een vers gevvassen, gestreken schort en ging naar het kippenhok.
“Hoe gaat het met jullie, kippetjes?" vroeg ze aan de verbijsterde kippen.
“Alles in orde met jullie? Vervelen jullie zich? Hoe komt het dat jullie
mij geen enkel ver s eitje meer geven, of nemen jullie mij dan iets kwalijk of zo?”
Ze strooide wat zoete graantjes voor hen rond en ging terug naar het huis. De kippen keken elkaar verdvvaasd aan en knikten:
“Z-z-zo moet het, z-z-zo moet het!”
Kleine Emilie maakte een vreugdesprongetje en kakelde:
“H-h-hoeveel keer heb ik nu al gezegd, d-d-dat d-d-dit haar een lesje z-z-zou leren! H-h-hoe vaak al! Maar, w-w-we zullen m-m-morgen z-z-zien, hoe z-z-ze zal z-z-zijn!”
Die nacht bevvaarden alle hennen hun eitjes voor de vrouvv des huizes. En vvanneer de vrouvv 's ochtends naar het kippenhok wandelde, vond ze in de nesten dertien grote, verse eieren.
“Och, dank je, mijn lieve kippen,” riep ze.“Dat is heel vriendelijk van jullie!” Ze strooide een volle mand van het beste voedsel voor hen uit - en van toen af aan vvas het elke dag zoals deze. Elke ochtend zei de vrouvv des huizes tot elk van hen afzonderlijk:
“Dank je voor het eitje. Hopelijk ben je morgen ook zo lief!”
Dat vvas prima voor de kippen, en ook voor de vrouvv des huizes, maar nog een maal vergat ze ’s ochtends te bedanken voor de eitjes, en de volgende ochtend kreeg ze er geen van k-k-kipje Emilie - en hierdoor leerde ze haar lesje voorgoed.Als iemand jou iets geeft, dan is het voor jou toch niet het einde van de vvereld om eens dankjevvel te zeggen, is het niet?
Kotkodee!
Recept
Slivovi Cmoki
Krompirjevo testo:
700 gr krompirja 60 gr boter 2 jajci
250 gr bele moke
60 gr masla 60 gr drobtin 60 gr sladkorja
Voor het deeg:
700 gr aardappels 60 gr boter 2 eieren 250 gr bloem
Voor de vulling:
500 gr verse pruimen Voor de saus: 60 gr boter 60 gr paneermeel 60 gr suiker
Za nadev:
500 gr svežih sliv brez koščic Za zabelo
Krompir skuhamo, pretlačimo in še vročega zamešamo maslo. Ko se ohladi dodamo jajci in moko. Na hitro zamešamo testo in oblikujemo 8 cm debel svaljek, ki ga narežemo na 1,5 cm debele kolobarje. V vsako ploščico zavijeno slivo.
Cmoke kuhamo v malo osoljeni vodi 10 minut. Previdno jih poberemo iz vode in povaljamo v na maslu prepraženih drobtinah in potresemo s sladkorjem.
Dober tek!
Eet smaketijk!
Om te beginnen, koken we de aardappels tot ze gaar zijn. Daarna prakken vve de gekookte aardappels en voegen vve boter toe en laten dit afkoelen. Hierna voegen vve aan dit mengsel eieren en bloem toe en ma-ken vve hiervan een rol van ongeveer 8 cm dikte.VVe snijden plakjes van 1,5 cm dik. In elk plakje leggen vve I pruim en vouvven het plakje voor-zichtig dicht.We koken “cmoke" 10 minuten, in licht gezouten vvater.
De saus vvordt gemaakt, door het smelten van boter. Hier vvordt de paneermeel aan toegevoegd en dit vvordt vervvarmd.
Na 10 minuten koken halen vve de cmoke voorzichtig uit het vvater, en voegen vve hier de saus aan toe. De laatste stap, is dit te bestrooien met suiker. En voila de heerlijke maaltijd is klaar.
De vereniging is opgericht op 7 juli 1991 en is een zelfstandige en onafhan-kelijke landelijke organisatie, die zich ten doel stelt op cultureel, economisch en maatschapelijk gebied de samenvverking tussen Nederland en Slovenie te bevorderen. De vereniging beschouvvt zichzelf als de geeigende plaats voor ontmoeting tussen Nederlanders en Slovenen en wil voorts in het bijzonder een ontmoetingsplaats voor de Slovenen in Nederland zijn. (uit artikel 2 van de Statuten)
BESTUUR
VOORZITTER EN PENINGMEESTER -PREDSEDNIK EN BLAGAJNIK
Mojca Nodelijk Guštin Margrietsraat I 4566 AN Heikant 01 14 313 649 blagajnik@lipa-online.org
	
	
S	w Mi
	
	
	■ ■ ■ .
•	iv:' ' Vrienden van Slovenie S^vohije	
SECRETARIS - TAJNIK
Tanja Mlaker De Louterlaan 3 3527 KM Utrecht 030 244 50 93 info@lipa-online.org
LlD - ČLAN
Živa Šoš Kraaierstr. I I -E 2311 NR Leiden ziva.sos@telfort.nl

• <
Literarno popoldne s pisateljem Dragom Jančarjem
Literaire middag met de
Vrienden van Slovenie 0»	»	„
Sloveense schrijver Drago Jančar
Sobota - Zaterdag 20. NOVEMBER 2010 15.00 - 18.00 Haagse Kunstkring Denneweg 64 • Den Haag
Program v slovenskem in nizozemskem jeziku Programma in Sloveense en Nederlandse taal
Uvod • Inleiding: Roel Schuyt, prevajalec • vertaler Pogovor s pisateljem • Gesprek met de schrijver Branje • Lezing
Pogostitev s slovenskim privdihom •
Borrel met Sloveens tintje
Prost vstop • Gratis toegang
V sodelovanju z Ambasado Republike Slovenije in Haagse Kunstkring In samenwerking met de Ambassade van de Republiek Slovenie en Haagse Kunstkring