KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
A
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 12 “(3)
INDUSTRISKE SVOJINE
IZDAN 1 JANUARA 1937
PATENTNI SPIS BR. 12727
Aktieselskapet Norsk Aluminium Company, Oslo, Norveška.
Postupak za spravljanje jednog kalcijumaluminata, koji se može da preradi u natrijum-
aluminat, tretiranjem sa rastvorom sode.
Prijava od 29 avgusta 1933.	Važi od 1 aprila 1936.
Traženo pravo prvenstva od 30 avgusta 1934 (Norveška).
Kod dosada predlaganih postupaka za spravljanje jednog kalcium aluminata, koji se može da preradi u natrium aluminat tretiranjem sa rastvorom sode kao na pr. po pat. br. 4812 pretstavljalo se, da je za ^provođenje reakcije potrebno dodati jednu količinu ,CaO koja je proporcionalna sa A1203 odnosno Si02 koju bau-ksit sadrži.
Predstojeći pronalazak osniva se na novom saznanju, da ona količina CaO ili CaC03 koju je potrebno dodati bauksitu ili odgovarajućoj sirovini, da bi se u ekonomskom pogledu postigao najpovoljniji rezultat, ne stoji u određenom odnosu prema Al2Os odnosno Si02 koju sadrži polazni materijal, nego da se količina kre-ča u odnosu na siliciumovu kiselinu treba da povećava, ako raste količina silici-umove kiseline, koju sadrži polazni materijal.
Dok se tako za bauksit, koji sadrži malo Si02 može da upotrebi ona količina kreča, koja je dovoljna da se nagrade je-dinjenja Ca0Al203 i 2Ca0Si02 potrebno je kod bauksita ili sličnih sirovina, koje sadrže više siliciumove kiseline od 1 % dodati veću količinu CaO ili CaCO, od gore navedene tako da je na primer ukupan dodatak CaO kod bauksita sa 10% Si02 za
oko 50% veći, a kod drugih sirovina kao na primer kod labradorita sa oko 50% Si02 mora da se upotrebi 4—5 puta više CaO ili CaCO;, od one količine koja bi te-oriski trebala da se upotrebi na osnovu gore navedenih formula.
Shodno jednom daljem usavršavanju ovog pronalaska potrebno ie, da se pored ovog dodatka CaO ili CaCO., koji u odnosu, na siliciumovu kiselinu raste, kad količina siliciumove kiseline raste, doda još jedna količina CaO ili CaCO., koja je dovoljna da nagradi 2Ca0Fe203 i CaOTi62 jedinjenja sa Fe20:, i Ti02 koje sadrži bauksit.
Radi prikazivanja jedne slike o praktičnom iskoriščavanju pronalaska navode se niže nekoliko primera kod kojih su sirovine dalmatinski bauksit sa 1% Si02, ruski bauksit sa 12% Si02 i labradorit sa 50.45% Si02.
Sirovine	Dalmatinski bauksit	Ruski bauksit	Labradorit
7o si02	1.00	12 00	50.43
7o ai2o3	53.50	60.60	31.20
°/0 Fe„Oa	24.00	11.50	0.85
7o TiOa	3.00	2.40	0 00
Ako se za ove sirovine upotrebi kreč-njak sa 0.8% Si02 i 54.8% CaO izlazi da
Din. 5.—
je za građenje CaOALO,, 2CaOSi02, 2Ca0Fe.,0:. i Ca0Ti02 jedinjenja potrebno upotrebiti 95, 123.6 odnosno 180 de-lova kreča na 100 delova sirovog materijala.
Pri ovom dodatku kreča dobivaju se u praksi sledeči rezultati pri ekstrakciji samlevenog „sintera": dalmatinski bauk-ksit 96",,, ruski bauksit723i, labradorit 35^.
Ako se upotrebi količina CaO ili CaCO.( shodno ovom pronalasku dolaze za tri gore pomenuta slučaja 95, 178.6 i 650 delova krečnjaka na 100 delova sirovog materijala a sa ovim povećanim dodatkom CaO postizavaju se pri ekstrakciji samlevenog sintera rezultati od 96%, 84 % i 78 %•
Kod gore navedenih primera vodilo se računa o Fe203 i TiO.., koji je sirovi materijal sadržavao. Ako se to ne čini opada prinos kod dalmatinskog bauksita od 96 — 87 %, dok za ruski bauksit (koji sadrži manje Fe^O;,) od 84 -	81%.
Pošto ima bauksita i sličnih sirovina, koji sadrže i veće količine oksida gvožda i oksida titana nego što je navedeno u pri-merima, može da bude razlika u prinosu pri ekstrakciji i veća, ako se ne uzme u obzir gvožde i titan, koji se nalaze u sirovini.
Pri praktičnom izvođenju predstojećeg pronalaska pokazalo se je kao korisno, da se na osnovu ovog pronalaska sračunati polazni materijali sitno raspo-deljeni i intimno pomešani briketiraju, a zatim u jamastim pećima na podesan način zagrevaju, da bi se postigla temperatura, koja je potrebna za izvođenje reakcije u čvrstoj fazi. Pri briketovanju preporučljivo je da se briketima doda uglje-nik na poznat način, da bi se zagrevanje postiglo sagorevanjem ugljenika.
Briketi se posle izvršene reakcije spraše i na već poznat način ekstrahuju sa rastvorom radi spravljanja natrium aluminata.
Patentni zahtevi:
1.	Postupak za spravljanje jednog kal-cium aluminata koji je podesan za dalju preradu u natrium aluminat tretiranjem sa rastvorom sode, pri kom postupku se bauksit ili odgovarajući sirovi materijal žari sa CaO odnosno CaCO;! naznačen time, što se odnos između sirovom materijalu dodate količine CaO odnosno CaCOa i si-liciumove kiseline, koju sadrži sirovi materijal, povećava kada raste količina sili-ciumove kiseline, koju sadrži sirovi materijal, tako, da se na primer za sirovi materijal koji sadrži do \ % Si02 upotrebljava količina kreča, koja je teoriski potrebna za građenje normalnih zemno alkalnih jedinjenja (CaOAUO.. i 2 CaOSiO.,) kod sirovog materijala, koji sadrži oko 10% Si02 upotrebljava se količina kreča koja je za 50% veća od one koja je gore pomenuta, a kod sirovog materijala sa oko 50% Si02 upotrebljava se količina kreča, koja je oko četiri puta veća od one, koja je prvo pomenuta.
2.	Postupak shodno zahtevu 1, naznačen time, što se pored one količine CaO odnosno CaCO,: koja je sračunata na podlozi koja je navedena u zahtevu 1 upotrebljava jedan dalji dodatak od CaO odnosno CaCO:i, koji je dovoljan da nagradi 2CaOFe2Os i CaOTi02 jedinjenja sa oksidima gvožda i titana koje sadrži sirovi materijal.
3.	Postupak shodno zahtevima 1 i 2, naznačen time, što se sitno sprašeni sirovi materijali intimno pomešani sa ugljeni-kom briketiraju, koji se briketi u jamastim pećima dovode do temperature, koja je potrebna za reakciju pomoću ugljenika, koji sami sadrže, posle čega se usitne i na poznat način prerade sa rastvorom sode u natrium aluminat.