ZWANZIGSTER JAHRESBERICHT des K. K, Qber-Gymna$iums IN GÖRZ am Schlüsse des Schuljahres HERAUSGEGEBEN vom IMrector. 'VSA'VJVXA/V >ww 'V.VV ' INHALT: 1. Dell’ influenza dcl dominio Longobardo sulle condizioni civili e politicho d’Italia. Saggio storico di Ant. Dr. de Cega. 2. M. Tullius Cicero quatenus ad Asianum dicendi genus accesserit demonstravit. J. Fiegl. 8. Scliulnachriten vom Director. GÖRZ Gedr. PaternollL — Im Selbstverläge der Lehranstalt. '!--J ■ ' : iiIhM r:!« Z fflf» Dell’ influenza del dominio LONGOBARDO sulle condizioni civili e politiche d’ Italia. ■ ■ *' i • \«öu!V 1 O C n o : ■ ' o , i rt h - ’i’> ’!:v > •• • •'!' r!0> ' :-i* FPS) L .. .1 Paolo Diacono — De Gos. rog. Lang. üb. II. cap. 32 — affine di pingerci per necessitfi, d’ argomonto il regime ducale, e discorrere deli’ infiuenza esercitata sopra la vita civile o sugli or-dinamenti politici d’ allora, ne dcscrive in qucsto modo lo innu-merabili soperchiorie, e 1’ efferato govorno. „His diebus multi nobilium Eomanor. in ob cnpiditatem interfecti sunt, reliqui vrro per hospites divisi, ut tertiam partem suarum frugum Laugobardis porsolverent tributari efficinntur.“ E qui, mi fa inestieri a dire, che in aleuni codici ö sos-tituita la voce hostes ali’ accennata. Ad aleuni pero cotalo varianto parvo inavvertita, e, so vuolsi, eziandio accidentale; ad altri, di rimpatto, di grandissinio rilievo. E tale ö dossa di formo. Federico Carlo Savigny — Storia del diritto rom. nel M. Evo — dopo di avero espresso il rapporto occasionato dalla di-visiono delle terre, e, come appo aleune nazioni gormaniche ve-nisso indicato individualmonte il Eomano, col quäle era uopo ehe ogni germano entrasso in divisione, aggiungeva ehe, conforme-mente alle parole del profato istoriografo, ogni Romano dovesse il terzo dei frutti della sua terra al Longobardo assegnatogli per hospes, o i Longobardi si fossero divisi i Romani, non come schiavijfbensl come debitori dol canone. II Siguor Troja — Biscorso sulle condizioni dei vinti Romani sotto i Longobardi — portava, invoce, un opinione diame-tralmente opposta. Egi i amava di credere, cioö, che i Romani fatti tributari, o partiti fra i vincitori, venissero spogliati dolla vera proprietšl e ridotti allo stato servile. Cotesti scrittori, comc bon di loggieri puö supporsi, trac-ciano il cainmino a tant’ altri, c pongono lo fondamenta a due scuole storiche di lunga mauo dissenzionti nelle conseguenze ehe traggono. La prima, proua quant’ altra mai ali’ ottimismo, giudica i fatti in maniera spiccatamonte esclusiva, o qualifica per mite e sopportabile il dispotismo di un popolo, il piti barbaro fra i barbari, come lo addimanda Yellejo Patorcolo. L’ altra, per lo contrario, vivamente impressionata da una secolare tradizione, clie il popolare progi ud iz i o aveva alquanto adulterata, nulla vi scorgeva che non sapesse di eccidio e di distruzione. Frammezzo quindi a congbiottnre cotanto disparate, quäle sentiero mai puö calcare uno storico senza correr risico di non offendere la suscettibilitil doli’ una, o di prediligere 1’ altra? A mio giudizio, uu corredo d’ indagini nuove, ed appropri-ate, mi aprirä nuovissimi orizzonti e mi porra in grado (li rag-giungere il voluto scopo. Importa perö, ed innanzi tutto, di chiarire per bene il significato che comunemente attribuivasi alla voce tributo 11011 pure dai Longobardi; ma da’ Germani tutti. Paolo Diacono — lib. II. cap. 7 — ci adduce il seguente esempio. La morte, piuttostocliö mac-chiare la nostra libertil pa-gando un tributo, risposero Aggo cd Ibbo primi coudottieri dei Longobardi a’ Vandali. Carlo Troja ne arreca uu secondo nella sua storia d’ Italia. Vale a dire, ehe Attila facosse dire a Teodosio di essere sotto-posto agli Uni, o di avere perduta la nobiltil per questo solo, che gli pagava uu tributo. Inoltre, Clodoveo sconfigge gliAlemanni, ed uccide il loro re. I vinti si danno al vincitore, e questi pono uu tributo sulle loro terre. „Ipsos terramque sub jugo tributarios constituit. Gesta Francorum.“ Tributo appellavasi, eziandio, nella legge dei Bavari la prestazione dovuta dal servo alla chiesa. „Servus Ecclesiae se-cundum possessionem suam reddat tributa.“ Tributo dicevasi in quella degli Alemanni qualunque cou-segna di pane, di polli ehe si facesse dai servi alle Chiese. „Qualiter servi Ecclesiae tributa solvere debeant?“ E per ultimo, non divorsameute veniva inteso da coloro, fra i Romani, che goveruavansi a logge ripuaria. A fode di ciö, ö agevolo il ridurre alla memoria, che il prezzo da pagarsi per la vita del tributario era di soli 3G soldi, e che altrettanti, del pari, venivano contribuiti per 1’ uccisiono del semplico servo. — Legge Kip. tit. ti2 — Un tanto parmi bastevole ad oggetto di dodurre come nella prestazione di un tributo siavi stata implicita 1’ idea della servi-tü, non modellata, coni’ ö da immaginarsi, su quegli eterni priu-cipii di giustizia e di um a ni ta, cho, le memorande conquiste dclla ragione o del sentimento sopra il freddo egoismo, e la brutale forza, pougono in ogni tempo nella dobita luce. Ad interprotaro, aduuque, in guisa del tutto confonne allo spirito di que’ tempi, il pensamonto di uuo scrittoro piu accline a rappresentare gli avvenimenti a soconda del loro generale ca-rattere, e dello piii volgari vedute, piuttostochö in maniera sub-ordinata a norme determinate di critica, io dico, ehe i Romani sieno stati diehiarati tnbutari, e privati eonseguentemente della personale loro liberta. Affine perö d’ iuculcare vie meglio quant’ ora acceiino non mi fanno difetto ultori< ri prove. Lo stesso Diacoiio, alludendo ad Autari ehe fu obit to a re dopo alcuui anni d’ int >rregno, ed ai duchi cho gli cederono por il mantonimento della sua corto la metil dei loro averi, vi conchiu- declie i popoli tarnen apgravati per Longobardos hospites partiuniur. Giova avvertire perö che i migliori Codici Vaticani, com-preso quella della regina Cristina, hanno patiuntur. II Balbo, mutaudo la voce hospites in hospitia, opinava cho lo cose sole lossero poste in comune. Cino Caponi, di contra, ritiene per indubitato cho lo parole hospites ed hostes sieno sinonimi, ma cho si dobba preferire la prima loziono. II Savigny vi trapela la continuazione dello stato in cui trovavansi per lo innanzi; mentre il Troja, per non usciro si prosto di carreggiata, constata, col consueto lusso di erudizione, 1’ esattezza e 1’ opportuniU della soconda variante. So non chö, incrcö di cotanto battagliare, la luce dol vero brilla ben chiara. In priino luogo, la voce aggravati venne intesa sempre nel senso di tributäri. — Du Cange. — Per soprassello, i viuti 11011 erano uua mera cosa, come assai di frequente qualificavanli i Romani, nö, d’ altra parte, po-tevauo si facilmente dividersi fra i vincitori, essendo questi in numero di lunga pezza inferiore. Ne conseguita, per tanto, che i soggetti, oppressi d’ avvan-taggio, abbiano, dopo la seguita concessione, patite sofferenze piü acri e prostranti. Gregorio Turronese fu, non v’ ha dubbio, dello stesso pa-rere quando, con tutta 1’ energia deli’ aniina sua, stigmatizzö la cupa natura- del dominio Longobardo, cd il Muratori allorchö chiamö il governo loro utio de’ piü fuuesti che s’ abbia mai pro-vato 1’ Italia. — Anua. d1 Italia Anuo 568. — Sorge ora, e quasi spontanea la dimanda, se tutti indi-stintamente abbiano subite le conseguenzo della piü esiziale con-quista, oppure, sienvi deli’ occezioni sufficientemente legittimate. Un adeguata risposta non puö farsi lungamente aspettare, ove si pon mente all’ esempio di Soana, die si rese condiziona-tamente, ed alla serva Romana, nominata da Rotari nella legge 194, e provveduta del richiesto guidrigildo. Non lürouo, similmente, soggiogati quelli, fra i Romani, che nomarousi Teodosiani e Giustinianei, nö i liberi livellari, ed i maestri comacini ricordati uelle leggi 144 e 145 como uomini liberi, capaci non solamente a pattuire e ricevere la mercede do-vuta senza darue conto ad alcuno; ma di unirsi, per anco, in collegio, secoudochö le circostanzo lo esigevano. Un solo dubbio perö potrebbe insorgere per rispetto ai Guar-gangi, giacchö lo stesso Rotari nella legge 390 cosi neparlava: „Omnes Warengangi, qui de exteris finibus in regui nostri finibus advenerint, legibus nostris Langobardorum vivero debeant, nisi legem aliani a pietatc nostra meruerint.“ Or bene, venne addimostrato, con la maggior evidenza di ragione, che non poclii rö usarono dol loro diritto allo scopo di rinfrancare gli oppressi, e riporli iu una condizione piü conveue-vole alla digniU umana. E, senza rammentare la benefica Teo-dolinda, arreco un altro esempio che quadra, forse, maggiormente a proposito: Agilulfo concedetto ai Guargangi di Corsica di vivero a logge propria allorquaudo rifuggironsi 110II0 terre da csso lui conquistate. II. A questa questione collegasi uaturalmente una secouda di non inferiore importanza. Eran state decisameute abolite le leggi romane, ossivvero mantenute allato a quelle dei Longobardi 'l Io čredo, clie la legislaziono dei viuti non sia stata non sola-luente annullata; nia uemmeno radiealmente modificata. Ed in voro. Nella colleziono dolle leggi Ion gobar de ve n’ ha una, la quäle prescrive ai figli di rimanere perseveranteinente attaccati ai priniitivi ordinamenti, qualora il padre loro abbia deciso di passare allo stato ecclesiastico. Adunque, un’ allusionc alla coesistenza di una secouda logge manifostasi non velata nö tacita, sibbone cbiarissiina, ed in una foggia, a cosl dire, categorica, o questa, non potova essere altra ehe la romana, giaccliö ai proti veniva rigorosamente in-giunto di uniformarsi appuntiuo alle preserizioni della chiesa e del culto, giusta la vecchia consuotudiue romana. V’ ha, eziandio, di piii. Liutprando nel primo maržo doll’ anno 727 promulgö la logge dimandata degli Scribi. In essa, non solaniento ö accen-nato alla logge romana; ma, por siuo, a bollo studio ed ampia-mente ne vieno discorso. Ad esplicare 1111 tauto ne spigolorö quolla parte che cadrü, piü in acconcio. „Provedemmo iutoruo agli Scribi che, qualunque di essi scriva una carta, 0 secoudo la logge dei Longobardi, 0, seconclo la legge Romana, ogli non altrimeuti scriva tal carta so non al modo prescritto da queste dm leggi. “ Ed in appresso: *E perö non iscrivano aleuua carta contro i dettati dei-V una e deW altra.“ II Signor Troja, per 1’ opposito, non arrischia di associarsi a cotalo parere; ma, ribadendo un po’ tenacemente il cliiodo, si sbraccia a tutta possa per provare che la conservazione di una legge propria, e di propri magistrati, sia incompatibile colla cou-dizione degli Aldii. Un giudizio, a paro di questo, pronunciato uudamente, 11011 brilla per certo di ogni chiarem. Aldii non furono chiamati i Romani ul moineuto della vo-nuta dei Longobardi; ma alquanto posteriormento, 0 qnando il cristianesimo principiö a diffondersi per 1’ efiicassinie sollecitudini di S. Gregorio. Per ciö, una tale condizione 11011 potö punto assimigliarsi a quella dei scrvi, od, altrameute, dei tributari. Per giunta, 1’ Aldionato, socondo Du (Jange, e „libertas cum impositione operarum.“ II Bal bo lo addimanda lo stato dei tenitori dello terre date a coltivo. In Francia, gli Aldii, denotavano la minorazione della persona. Ed aleuni li paragonarono per fino ai tertiatores di Benevento. Io li riputo, invece, una classe media tra il libero germn-110 ed il servo, e quindi, ne viventi nelV assolnta pienezza dei loro naturali diritti, ne, di questi, onninamente, privati. Se non cliö, la bisogna, considerata sotto un tale rispetto, cangia di faccia, giaccliö non ö questiono di sapere so gli Aldii abbiano vissuto a legge propria, sibbene, se quelle dei Homani, prima dell’ avvenuta conversione, sieno statt* totalmonte cancellate, e poste fuori di vigore. Da quanto dissi, perö, in preeedenza, ne risulta il contrario. Nö a questo solo il Troja limita lo sue osservazioni; 111a progredendo di pari ]) dalla Longobarda non sembra altra essere che la Romana. L’ autore di questo saggio vi aggiunse, oziaudio, un se-condo elaborato; ma per cagioni ad esso lui estranee ne venne differita la pubblicazione. ■ ' -.j . i: . ■ 1 i■'! >;!■•' i tiliii'! '.ji)-- I ! :' • ■ : i , in- ■. ■ . i., . : j,/ ' 'MH/Hp ■ i-. ' ' I'"'* 1 ■ ■ | i ; l ;: ■ •'I i f.J' W U ■ ‘ : * ' ' .- : :■ :! ni ; : ■■ ■ 1 ii: i> •') " : r ■ ■■; oj! ,■ j • niv': ii . ‘i ! •»Ji. I ;:i ■■ iji i ; , j '»il fh I i;. ' r,- ». lili «u!m*ii.\ . i: :i -• i. • iv ".r oj- ■» '-■i l :l I 11 ■1 dli ■ '' , . ■• ; , ..i -;t ■ . ’ .; Mf M. TULLIUS CICERO quatenus ad Asianum dicendi genus accosserit demonstratio. Öi de M. Tulli Ciceronis eloquentia in quo potissimum valuerit dicendi genere quseritur, tarn nmlta variaque eins extant literarum monumenta, ut qua) vera ac propria Ciceronis ars atque elocutio habenda sit ex illis colligere atque explicare ope-rosum sane ed arduuni esse videatur. Sed non solum perfect» orationis plurima edidit orator ille eloqnentissimns exempla, sed de ipsa ratione dicendi in oratoriis qui dicuntnr libris scripsit, quibus qunm aliorum oratorum speciem adumbraverit tum suam ipsins orationem et artein exposuit atque illustravit. In priniis anteni in libro qui Orator inscriptus est, summum illud et per-fectissimum dicendi genus, quem suso sibi eloquentise finem pro-posuerat, effinxit atque expressit, et quibus rationibus ab aliis dicendi generibus') diiferat dilucide planeque definivit. Qiüb dicendi genera quum tribus oratoris muneribus, ea dico ut probet, ut delectet, ut flectat, respondeant, et ipsa sunt tripartita: subtile vel Atticum in probando, medium sive modi-cum in delectando, grande vel vehemens in flectendo. Et subti-lis quidem orator sive tenuis, consuetudinem imitans, quanquam 1) Quoad ct liaic et illud ad civilcm et forensem loquentiain pertinent ('eonf. Cic. orat. 21, 69), exeluso genere demonstrativo, quod Iniduxzixov Graci voc^nt. non plurimi sanguinis est, sucum tarnen aliquem habet, et quum sermonis puri sit sed incompti, haud ingrata in verboruin con-glutinationibus neglegentia utitur: quippe qui concinnitatem ora-tioni adfert, dummodo ne aucupium quoddam delectationis adpa-reat, illaque etiam sententiarum lumina adsumit, qu» non sunt vehementer illustria. Quo vero submisso genere atque humili medium uberius est aüquantoqüö robustius, atque omnia ei dicoridi ornamenta conveniunt; quod insigne et quodam modo pictum orationis ge-nus ex Sophistarum fontibus in ,forum deüujdt. Tettium deniqne gehtis,: am]ihm Copiosum oriiatum, cuius est traetare animos atque omni modo permovere, quum vis maxi-ma ei insit, effecit ut gentes eloquontiam in civitatibus plurimum valere pass® sint. Sed quum subtilis et medius ille orator mag-nus dici potest, etiam si ab hoc genere sit omnino remotus, hic grandis qui princeps ponendus est, si lrnic soli studet nec suam copiam cum illis duobus temperavit, maxi me est contemnendus; ftrrere enim apud sanos et quasi inter sobrios bacchari viuolen-tus videtur'). Et adsiduus quidem usus atque uni huic generi profuseque deditus, qui in luxuriosis Asiie minoris civitatibus quum maxime floruit, Asiame inde dietionis nomen a Cicerone i-nditum habet. Quod si Cicero, quum iam sublime artis suie fastigium conseoutus esset, omnes has oratorias virtutes complexus et parva submisse et modica temperate et magna graviter dicere potuit, tarnen ußo).tfv 12, 34 „Estne hoc illi“ cet. (Cf. Piderit, Ciceros Orator, Lipsiaj 1865, aa. a. orat. 39, 138.) Verum hoc et talia ea de causa non notanda nobis esse putavimus, quod non Ciceronis a-dulescenti» vel Asianaj dictioni sunt propria sed etiam ab eodem maturitato anuoruiu provecto creberrime adhibentur, quum ea orationis sententiarumque lumiiia ad copiain tantum, non ad redundantiam spectent, nisi sunt mirum quantum illustria (cf. orat. 25, 85), ut ea quto notavimus. rcferendre sunt crebrro ill» vol admirationis vol conquestionis excla-mationes et deorum omnium liominumquo inplorationes'). Ac tra-gica qusedem luxuriös verbis inost quibus Sulla) dictatoris inpru-dontiam ac neglegentiam in tuenda civium salute vult expurgare. Nam cum Jove optimo maximo ouin conparat, qui magnitudine rerum quas regit atque administrat, iucommoda non nulla nobis fieri sinat et quro sequuntur (44, 131) — quasi voro magnitudine id flat, non fato cuidam et ipso Jupiter veterum opinione debeat parere. Sunimam tandem voro Asianam abuudantiam atque iuvenilem suam redundantiam in describendo nefario sceloro par-ricidi'2) ot supplicio illo parricidarum expromit atque ostendit. Quum enim parricidi poena luec ab maioribus instituta esset, ut par-ricida vivus in culloum cum cane gallo galinacoo vipera simia insue-retur atque in mare iactaretur, huuc in modum magniflcentissinium de illo supplicio vorba facit3): „O singulärem sapientiam iudices! Nonne videntur hunc bominom ex rerum natura sustulisse et eri-puisse, cui repente coelum solem aquam terramque ademerint, ut qui eum necasset unde ipso natus esset, careret iis rebus omnibus ex quibus omnia nata esse dicuntur? Noluerunt feris corpus obicere, ne bestiis quoquo, qua) tantum scelus adtigissent, inmanioribus uteromur; non sic nudos in flunien deicere, ne quum delati essent in mare ipsum polluerent, quo cetera qu® violata sunt oxpiari putantur; donique nihil tam vile noque tarn vulgare est, cuius partem ullani roliquerint. Etenim quid est tarn commune quam spirituS vivis, terra mortuis, mare fluctuantibus, litus eiectis ? Ita vivunt dum possunt, ut ducere animain de coelo non queant; ita moriuntur, ut eorum ossa terra non tan-gat; ita iactantur lluctibus, ut nunquam abluantur; ita postro-mo eiciuntur, ut ne ad saxa quidem mortui conquiescant. “ Ex bis qua) de orationis ]?ro S. lloscio liabitoe rebus sum-matim nunc breviterquo adtulimus, satis iam opinor adparet, Ci-coronem liac oratione non solum Asiani dicendi generis speciem 1) 11, 29; 12, 34; 13, 37; cl. 2G, 71; 28, 77; 34, 35 ; 95; 101: 0 pncclai-uin tes- tem iudices! o gravitatcm dignam expectationo! o vitam houestam atquo eius modi ut libentibus animis ad eius testimonium vestrum ius iurandum accommodetis! 2) 22, 63 cl. 24, (56. 3) 26, 7t. 72, qua? praterea nequaquam satis defervissc ipse confitetnr orat. 30, 107. expressisse sed adsidua illa luxuria atque inmoderata licentia hoc genus iuvenem pr;o ceteris se sectatum esse satis probavisse. Sed liaud multo post quum iuvenilis hic inpetus magis magisque se remi-sisset ipsaque illa vocis contentio corpus infirmasset, et vocis re-missione ac moderatione opus esse et conmutandum genus tempe-ratiusque sibi dicendum esse putavit. Itaque quum biennium in privatis publicisque causis non sine gloria versatus esset, duode-triginta annos natus Athenas in Asiainque profectus quum phi-losoplii» vacare 11011 cessaverit, tum eloquenti» Studium persecutus cum summis Attici potissimum generis oratoribus se exercuit'). Quod genus dicendi Atticum Asiano omnino erat contra-rium, quippe quod prcssa et integra tenni et subtili esset elocu-tione neque sanguine sucoque plane careret. Inter utrumque genus Rhodium velut medium neque pressum neque abundans sed ex utroque mixtum erat. Cicero igitur in Atticorum illa integri-tate exercitatus quum ad Molonem tandem Rhodium prudentissi-mum eloquenti® doctorem se adplicavisset, is dedit operam ut ipsius vor bis'') utar, ut nimis redundantem eum et superfluentem iuvenil i quadam dicendi inpunitato et licentia reprimeret, et quasi intra ripas diffluentem coercoret. Ita Romain se recepit 11011 modo exercitatior sed prope mutatus. Nam et contentio nimia vocis rese-derat et quasi defervorat oratio. Atque in omne deinde tempus quos summos verae eloquentiae Atticae auctores esse seuiel co-gnoverat, ad eormn se exempla uiiice exprimenda formavit. Itaque Demosthenem in primis, quem perfectissimum omnium ora-torem identidem laudat praedicatque, et alios veteres Atticos scriptores Isocratem, Demetrium Phalerea, Platonemque potissi-mum, quoad et hi aliqua in re prae ceteris praestarent, imitabatur, ita ut Quintiliano3) videretur Cicero, quum se totum ad imita-tionem Graecorum contulisset, effinxisse vim Demosthenis, copiam Platonis, iucunditatem Isocratis. Neiiue vero Asianoruni dicendi genus funditus repudiavit. Nam ut tumorem et lenocinia verborum, parum pressam et nimis redundantem eorum oratiouem semper inprobavit4), sic copiam et 1) Brut. 91 med. 2^ Brut. 91, 316. 3) inst. or. 10, 1, 108. 4) orat. 8, 25. 27; 69, 236; Brut. 13, M. ornatum, facultatem celeritatemque Asianam non contomnenda esse censuit'). Quum enim nec seraper nec apud omnes noc in omnibus causis nec partibus cansae eodem modo dicondum, sed nunc delectandum nunc docendum nunc pomovendum esse videret, eum solum eloquentem putabat, qui et lminilia subtiliter et magna gra-viter et mediocria temperate posset dicere. Summa vero vi orato-ria in genere amplo copioso gravi ornato posita cursu magno ple-rumque sonituque numeroso Cicero ferebatur et apto perfectoque verborum ambitu fluebat, abundantiam et luxuriam contemnens Asianorum, copiam atque ubertatem retinens. Goriti® d. 9. Augusti a. 1870. J. F i e g I. 1) orat. 69, 231; Brut. 13, 51; 51, 325 sq. SCHÜLMCHRICBTPJ, Der Lehrkörper am Schlüsse des Schlujahres 187 0. Wirklicher Director: Franz Schaffenhauer. Mitglied der k. k. zool. bot. Gesellschaft in Wien. ^Professoren u. J^ehrer in alphabetischer Ordnnung. Herr Dr. de Celio C e g a, Prof der italienischen Sprache und Literatur, der Geographie und Geschichte. „ Adalbert F ä u 1 h a m m e r, Prof. der deutschen Sprache und Literatur, der Geographie und Geschichte. „ Dr. Franz F o y t z i k, disp. k. k. Universitätsprofessor, emerit. Decan, Director des philol. hist. Seminars u. Examinator bei der Prüflings-Commission für Gymnasiallehrer in Padua — derzeit dem Görzer Gymn. zur zeitl. Yer-wendung beim philolog. Unterricht zugetheilt. „ Franz Hafner, Professor der Geographie u. Geschichte, zugleich Bezirksschulinspector seit 1. Sept. 1870, Custos der Lehrmittelsammlung. „ Josef C u 1 o t, Prof. der classisclieu Philologie und der ital. Sprache. „ Matthäus Laza r, Mitglied der k. k. zool. bot. Gesell- schaft in Wien und der Gesellschaft für südslavische Geschichte in Agram, Professor der Naturwissenschaft und Mathematik, Custos des Landesmuseums. „ Andreas Maruši č, Weltpriester, Mitglied des k. k. Landesschulrathes für Görz und Gradišča lehrte die Religion am Untergymnasium. „ Lorenz P e r t o u t, Weltpriester, Mitglied des k. k. Lan- desschulrathes für Görz und Gradišča, Vorstand der k. k. Studienbibliotek, Custos der Schülerbibliotek, Mitglied der Ackerbaugesellsclial't in Görz, lehrte die Religion am Obergymnasium. „ Johann P s e n n e r, Prof. der klassischen Sprachen. „ Franz S c h e d 1 e, Lehrer der klassischen Sprachen. „ Dr. Gregor Tušar, Weltpriester, Professor der klassi- schen Sprachen. Supplirende Lehrer in alphabetischer Ordnung. Herr Franz Buda u, Lehramtscandidat für klassische Sprachen, zugleich Bezirksschulinspector. „ Josef B o r g h i, Lehramtscandidat für Mathematik und Physik. „ Josef F i e g 1, approbirter Lehramtscandidat für klassi- sche Philologie, befähigt zum Unterricht in der deutschen und ital. Stenographie an Mittelschulen, Mitglied des tirol. Stenographenvereins in Innsbruck. „ Franz O r e š e c, Lehramtscandidat für slov. Sprache, Geographie und Geschichte. „ Bonifaz S o c o u, Lehramtscandidat für klassische Philo- logie. „ Johann T s c h a n e t, approb. Lehramtscandidat für Geo- graphie und Geschichte. Nebenlehrer. Herr Adalbert B r e c h 1 e r, Professor an der k. 1c. Oberrealschule, für Freihandzeichnen. „ Franz Hafner, k. k. Gymnasialprofessor, lehrte die slov. Sprache als nichtobligates Lehrfach für Nicht-Slovenen im I. Curse. „ Matthäus Lazar, k. k. Gymnasialprofessor, leitete den Schönschreibunterricht. „ Josef Fiegl, approbirter Gymnasiallehramtscandidat, lehr- te die Stenographie für Deutsche und Italiener. „ Buiiifaz Socou, lehrte die ital. Sprache als nichtobli- gates Lehrfach für Nicht-Italiener. „ Franz O r e š e c, lehrte die slov. Sprache als nichtobliga- tes Lehrfach für Nicht-Slovenen im II. Curse. „ Anton Hrib a r, Lehrer an der Uibungsschule der k. k. Lehrerbildungsanstalt, ertheilte Unterricht im Kunst- und Kirchengesang. „ Alois Kur šen, approbirter Lehramtscandidat für Volks- schulen, leitete den Turnunterricht. „ Advokat Dr. L a u r i č hielt Declamationsvorträge für Slövenen. Veränderungen im Lehrkörper. Der Berichterstatter wurde laut Eröffnung des k. k. Ministeriums für C. und U. dd. 14. September 1869 N. 1728 durch allerhöchste Entschliessung vom 11. Sept. 1869 zum wirklichen Director dieser Anstalt ernannt. Hr. Professor Philipp Pauschitz erhielt in Folge hohen Ministerialerlasses vom 19. Sept. 1869 N. 8581 eine mathematisch-naturwissenschaftliche Lehrstelle am 2. Staatsgymnas. zu Graz. Mit Erlass des h. L. Sch. R. in Görz dd. 30. Oct. 1869 N. 8Oil u. 318 wurde die Aufnahme des Supplenten Herrn Borglii Josef bestätiget, ebenso der Herrn Simcig Friedrich und Socou Bonifaz. Der Erlass des h. L. Sch. R. vom 2. Dez. 1869 N. 430 brachte die Mittheilung, dass Herr Josef Culot als Lehrer der klassischen Philologie von Spalato ans Görzer Gymnasium übersetzt wird. Hier trat dieser sein Amt mit Beginn des II. Sem. am 21. April 1870 an, und der Supplent Herr Friedrich Simcig musste in Folge dessen entlassen werden. Ilr. OreŠec Franz wurde in Folge Erlasses des h. k. k. L. Sch. R. in Görz vom 24. December 1869 N. 497 eingeladen, das slov. Sprachfach als Supplent an diesem Gymnasium zu übernehmen, was am 10. Jänner 1870 erfolgte. Die definitive Bestätigung im Leliramte erhielt der f. Landesschulinspector Prof. Anton Klo die; mit h. Ministerialerlass vom 17. Dezember 1869 N. 11824. Hr. Prof. Matthäus Lazar übernahm in Folge Erlasses des h. k. k. L. Sch. R. vom 14. Nov. 1869 N. 335 den kalligraphischen Uiiterrieht. Herr Anton Hribar, Lehrer an der Uibungsschule der k. k. Lehrerbildungsanstalt in Görz, wurde mit Erlass des h. L. Sch. R. vom 24. Dez. 1869 N. 493 zum provis. Gesangsleh- rer ernannt. Dem Lehramtscandidaten für Volksschulen Hr. Alois Kur šen übertrug der li. k. k. L. Seli. R. mit Erlass vom 16. Miirz 1870 N. 161 den Turnunterricht. A r« , i U ‘ !~! I \ I I i-k p O "1 « | Das h. Minist, für C. und U. hat laut Eröffnung vom 24. Juni 1870 Z. 5898 befunden, die Gymnasiallehrer Dr. Anton Celio de Cega, Adalbert Fäulhammer und Johann Psenner im Lehramte zu bestätigen und ihnen den Titel „Professor“ zu verleihen. Der Gymnasiallehrer Hr. Josef C u 1 o t erhielt mit h. Erlasse vom 9. Aug. 1870. N. 7594 die Bestätigung im Lehr-amte mit dem Professorstitel. Dem suppl. Lehrer Herrn F r. B u d a u ertheilte das h. Min. f. C. und U. mit Erlass vom 3. Aug. 1870. N. 7596 eine Begünstigung gegen die Verfügung vom 3. Dez. 1869 N. 11234. h'l • t | Lehrplan DES SCHULJAHRES 1870. A) Obligate Gegenständ». I. CLASSE. Classenvorstand der I. Abtli. Hr. F. S i m c i g im I. Sem. Hr. C u 1 o t J. im II. Sem. II. Abth. Hr. F r a n / Buda u. ; . - ' 1 ’ r - • • 1. Religion. I. Abth. 2 St. II Cathechismo grande ad uso delle scuole popolari cattoliche deli’ Imp. d’ Austria. (24 Schüler). -— II. Abth. 2 St. Katekizem ali krščanski katoliški nauk. Spis. Ant. Lösar. (31 Schiller). A. Marušič. 2. Latein 8 St. Die regelmiissige Formenlehre nach Ferd. Schultz’ kl. lat. Grammatik und dessen Uibungsbuch. — Monatlich 3—4 Aufgaben. I. Abth. I. Sein. F. S i m c i g. I. „ II. „ Jos. Culot. II. „ Fr. Budau. 3. Deutsch 4 St. Die Formenlehre, der einfache Satz; Unter- schied zwischen Haupt - und Nebensatz. — Lektüre aus dem 2. Sprach u. Lesebuch für Hauptschulen. Meinoriren. - Häufige schriftliche Arbeiten. I. Abth. I. Sem. F. S i m s i g. I. „ II. „ J o s. C u 1 o t. II. „ Fr. B u d a u. 4. Italienisch 2 St. Delle proposizioni, forma de’ sostantivi ed addiettivi, delle proposizioni in generale e nei casi piü ovvii in particolare, dei pronomi e degli affissi, esercizii di orto-grafia, lettura e rocitaziono. Testi: Libro di lettura p. I. — Grammatica Pnoti. Compiti secondo il piano. Dr. de C e g a. 5. Slovenisch 2 St. Pravilna imena, stopnjevanje, zaimki; pra- vilni glagoli, po A. Janežičevi slov. slovnici. Cvetnik I. del. — Dve nalogi na mesec. F r. B u d a u. 6. Geschichte imd Geographie 3 St. Grundzüge der Geographie nach Bellinger. I. Abth. J o li. T s c h a n e t. II. „ Jo h. P s e n n er. 7. Mathematik 3 St. Arithm: Die Grundrechnungen mit ganzen und gebrochenen Zahlen. Geom: Entstehung von Linien, Flächen und Körpern; Begriff und Arten der Winkel. B o n i f a z S o c o u. 8. Naturgeschichte 2 St. Säugethiere, Iusecten und andere wich- tigere wirbellose Thiere, nach A. Pokorny. M. Lazar. II. CLASSE. Classenvorstand: Hr. Josef Y i e g 1. 1. Religion 2 St. Catechismo del culto cattolico compendiato suile opere di Gaume e Yalli da P. Cimadomo (13 Sch.) Liturgik v. Frencl (2 Sch.) — II. Abth. 2 St. Liturgika ali sveti obredi pri vnanji službi Božji. Sp. A. Lfear. (21 Sch.) A. Marušič. 2. Latein 8 St. Wiederholung der regelmässigen und Abschluss der unregelmässigen Formenlehre; aus der Satzlehre wurde einzelnes nach Gelegenheit, und genauer die Lehre vom Ac-cusativ mit dem Infinitiv und von den Participien vorgenommen. Dazu die einschlägigen Uebersetzungsühungen. Einlernen kleinerer Stücke aus den Fabeln und mythologischen Erzählungen. Grammatik und Uebungsbuch von F. Schultz. Täglich eine häusliche Uebung und mindestens alle 2 Wochen eine Schularbeit. J. Fiegl. 3. Deutsch 4. St. Formen - und Satzlehre nach Bauer. Lectüre und Erläuterung ausgewählter Stücke aus dem Lesebuche von A. Neumann und 0. Gehlen; Memoriren und freies Wiedererzählen. Schriftliche Arbeiten nach Vorschrift. «T. Fiegl. 4. Italienisch 2 St. Del periodo, della sintassi, delle preposi- zioni e dei pronomi d’ uso e valore particolare, teoria dei verbi irregolari, esercizii di recitazione e
  • . •• • f ■> . :/. VI. CLASSE. Spesso il vestimento e 1’ insegna doll’ uo-mo. Anileto. Li poesia ö un fattore del moderno incivilimento. E innatö nell’ norno il bisogno di conoscere la veritä ? _ Bel genio del bene e di quello de! male secondo 1’ opinione degli antichi. — Bel bello stile. — Quanto facci;i mestieri - che iu UHO scritto la forma corrisponda alla natura deli’ argomento.. — iV umana vita ö uua lotta, uua prepara z ione. Differenza tra 1’ epopea eroica o la ramanzesca. — Quäle iinportanza hauno per Hoi i paralleli storici od estetici'! VIT. CLASSE. Doll’ iujluouza eh’ ebbo Dante sulla col-tura. letteraria d’ Italia in gnest’ ultimo socplo. — A Giacomo Leopardi. Carine. — Quali riilessioni ei suggoriscono colla mula loro elotpicnza. gli avanzi sparsi d’uua citta im giorno florida por commercio e civiltä. ? — Yirtü uou iuggedi calunnia i dardi. Amloto. — Arte e natura. — Si raffrouti brevomonte 1’ epoca niedievalo ai tempi d' oggigiorno, sotto il duplice rispetto socialo e religioso. A Ug-o Fošcolo. Carine. — Cosa ö mai 1’ uomo se altri boni egli uou ha clie il lncro, la gola od il sonno? Amleto. Della eloqüenza sacra o civile. Vin. CLASSE. Dell’ allegoria giusta il concetto di Dante. — Si discorra doll’ iinportanza clio ha per noi lo studio 'della filosolia. — 11 genio uon va misurato col regolo dei po-danti. L’ univcrso opera eterno ed eterno vive ? Fausto. — Invidia ed odio oride nascano; differenza dali’ una ali’altro. — Non F autoritA, ma la sensata esperienza ci dev’ essere scorta üella filosofia naturale. Seggen do- in piutno, in fama non si yien, nö sotto col tre. Dante. Quanto importi per una coltura appropriata a’ tempi noštri lo studio della storia. Le arti sono figlio deli’ umana industria, eccitata dagl’ indispensabili bi-sogni o sollecitata dali* ornamento o dai comodi della societil. Tema proposto ali’ esame di maturitil. Dr. de C e g a. c) ^i«s der slovcnischen Sprache. V. CLASSE. Mladost staršega Cira. — Pomlad podoba človeške mladosti: „In srce, ti se no zbudiš, In jezik vedno le Golčiš? Zdaj klije tebi dvojni cvet: Pomladni čas, čas mladih let.“ Jenko. — Egipet pa Kil. _— „Uči go rano, kdor če kaj veljati.“ Cegnar. -— „Ptico vesele in rožice vse, Lo imajo veselje za mlado srce“. Slomšek. — „Unius viri prudentia Graocia liberata «st Europaeque succubuit Asia.“ Cornelius Nepos Devica orleanska: „Od zgorej dano mi je to povelje, Ne tirajo ine prazne svetne želje.“ — Kteri občutki obhajajo dijaka konec šolskega leta? — VI. CLASSE. „Človeku je treba dveh reči, namreč, dobrega slovesa in dobro vesti“. N. pr. — Korijolan in Veturija. — Ko Alcibijad jadra v Pirej, razgovarjata se dva atenska državljana o njegovih dušnih zmožnostih. — Kraj in osebe „Krsta pri Savici“. — „Ingenuas didicisse fideliter artes Emollit moreš nec sinit esse feros“ Ovidius — Concordia parvae res crescunt, discordia maxumae dilabuntur“. Sallustius. (Naj se dokaže na zgodovini rimskega ljudstva). — Zakaj jo prav in dobro za omiko maternega jezika skrbeti? — Kako opravičuje pesnik dejanje Tellovo ? VII. CLASSE. Kamor tvoja sla ti kaže, preveč nagel nimaš biti“. Vodnik. — Verstvo starih Slovencev. — Nasledki platejske iu tours-ske bitve; vzroki križarskih vojsk (na izvoljo). — „Moji zibeli nesite pozdrav“. Marija Stuart. — Ingenua hominum locorum situs format“. Curtius. — Posnemek mislij prvega govora Demosteuovega proti Filipu, kralju macedonskemu. — „Amicus certus in re incerta cernitur“. Cicero. — „Kraljestvo je moje na jasnih višavah, Čistoje ko tukaj nebo so žari, Podložnike zbiram pa v hladnih nižavah, No brani mladeneč so pevsko časti; Podajam ti liro in radostne struno, Naj petje mogočno vso serca presune!“ Umek. VIII. CLASSE. „V nesreči in nadlogi se očišča človek kakor zlato v.ognji.“ Cegnar. — Luter in začetek luteranstva. Peter Veliki, car ruski. Natoroznanstvo, omika in blagor človeški. — „Kdor naj boljšim svojega je časa Ustregel, tak jo živel za vso čase“. Cegnar. — Začetek novoslovenskega pismenstva in zasluge Trubarjeve. — Mladenič na razpotji.: r Trtv /it v yai> xaxöxtfta xal ikad'ov tativ i).icrOni Qrfiäicog' Xeltj fitv odo g, jiala d tyyvOi vctlu. rijg ä’ aQtriji i'ÖQiZta Otol noonaQoi{)tv efrtjy.av (iOca’aror fittXQog öe xal oofliog (uuoj 4’ uvrrjr xal to tTQcörov infjV d' ti£ axoov l’xtjtai, örfidirj ärj enuta mkn, ya).em} ntQ e’ovcra.“ Hesiodos. F. OreiSec. WISSENSCHAFTLICHER APPARAT. a) Gymnasial - Lehrmittelsammlung Zuwachs im Jahre 1 8 7 0. a) durch Kauf. Zarnke, lit. Centralblatt 18(59. — Zeitschrift für die össterr. Gymnasien 1869, und für 1859 nachgeschafft. — Er-gitnzungsblfltter zu Meyer’s Lexikon. IY. Band — Geschichte Oesterreich’s fiir’s Volk, 5. 14. u. 17. Bd. — Matauschek, Normalienbuch, III. Supplcmentheft. — Dr. Schräder Wilhelm, Erziehungs-und Unterrichtslehre. — Verordnungsblatt des Ministe-rium’s für Kultus und Unterricht pro 18G9 und 1870. — Egger Alois, deutsches Lehr-u. Lesebuch für Obergymnasien. 2 Bände.— Bibliothek der deutschen Klassiker mit literargeschichtlichen Einleitungen, XIII. — XIX. Bd. — Mittheilungen der geographischen Gesellschaft pro 1870. — Geschichte Oesterreichs’s für’s Volk, I. Band. b) Durch Schenkung. Dr. Bolim J. G. Logarithmisch - trigonometrisches Handbuch. — Dr. H. Haacke u. Bud. Diotsch, Cornelius Nepos. — Schin-Dagl M., lateinisches Lese-u. IJebungsbuch für dio II. Kl. — Schin-üagl M., Theor.-praktisches latein. Elementarbuch für dio I. Kl.— Hožek J. A., Latein. Lesebuch für die unteren Gymnasialclassen L Th. — Dr. Müller A., Elementarbuch der lateiu. Sprache. — Vielhaber L. Uebuugsbuch zur Einübung der Formenlehre und Klementar-Syntax. — Linkerus Gustavus, 0. Horatius Flaccus.— Lr. Wohlrab Martin, Aufgabensammlung zur Einübung der griechischen Formenlehre. — Dr. Hanuack E. Oesterreichisclie Vator-laudskundo. — Kraska, deutsches Lesebuch für die unteren Kl. — Lr. Pfanner'er M., deutsches Lösch, für U. G. IV. Bd. — Lehrbücher in serbischen Spr. 7 Bde. — Dr. Subotič, spomenica jugoslovanske književnosti. — Pajk J. izbrano srbske narodne pesmi. — Cigale M., Kraek popis cesarstva avstrijanskega po Heuffler-ju. Dr. Miklosich, slovensko berilo za gornjo gimnazijo. Schülerbibliothek. Zuwachs. A) Durch Ankauf. i i • Zahn J., Oesterr. Geschichto vom Westphälischen Frieden bis zum Carlowitzer Frieden. — Nowman J., Callista— Oppel K. Das Wunderland der Piramiden. Armin Th., das alte Mexiko. — Andree, Abessinien. - Andree, Robinsonaden. Böttger K. Sprache u. Schrift. Wagner H. Der gelehrte Spielkamerad. — Herchenhach, Erzählungen X. !), 1.0, 13.- Göthes ausgewähl-te Gedichte mit-Anmerk. v. Schilfer. - Lossing, Nathan der Weise mit Anmorkg. v. Dengol und Kratz. Preller, Köm. Mythologie. Pissling, Gesundheitslehre. —: Bock. Bau, Leben und Pflege des menschlichen Körpers. Roth C., Griechische Geschichte. - Roth, Römische Geschichte 3. u. 4. Bd. Ha-gemann, Metaphysik. - Pütz, Geschichte des Mittelalters in abgerundeten Gemälden. Uebor Land und Meer 1870. Kohl die Völker Europas. Die vom Hermagoras-Verein veröffentlichten slovenischen Bücher pro 1809. - Besednik pro 1869 und 1870. Tliouar, Racconti störici. — Cantü C., Racconti. Cantü C., Paesaggi e. Macchiette. Museo scientifico-letterario An. X. e XI. Museo popolare 4 Vol. B. Durch-Geschenk: Erinnerungen. Jahrg. 36. u. 37. Hufeland’s Makrobiotik. Beide von der Frau Basarig. Wehrvorschriften vom Hr. Bar. Pino. Rolfus Jugendschriften. Anmerkung: Die k. k. Studienbibliothek, deren Benützung selbstver- ständlich auch dem k. k. Gymnasium offen sthet, zälilte nifl Schluss des Jahres 18(>9: 15425 Bände in 8785 Werken. Ihr® Jahresclotation ist mit Anfang des 'Jahres 1870 von 300 A auf lüOU fl. erhöht worden. Geografisches Cabinet. Scheda, Erdkarte in zwei Plajiiglobien. Rappard, Karte von Palaestina. Fortsetzung von Petermauns geogr. Mittheilüngen, 1869. — Ergftnzungshefte zu Petermann’s geogr. Mittheilungen K. IG-27. Roost, politische Karte von Europa und der Kordküste von Afrika. Das physikalische Kabinet erhielt durch Ankauf folgende Bereicherung: 1. Vorrichtung zur experimentellen Prüfung dos Satzes dos Kräfteparallelogrammes. 2. Vorrichtung zur Demonstration der Schraubenlinie. 3. Atwood’s Fallmaseliiue neuester Costruction. 4. Manometer nach dem Mariotte’sehen Gesetze getheilt. 5. Bimsen, Apparat zur Bestimmung der Dichte der Gase aus der Ausströmgesclvw i nd i gkeit. 6. Coulomh’s Drehwage. 7. Isolirto Metallkugeln nehst ahnehmharen Halhkugolu. 8. Rheostat nach Paggendorf. 9. Kohlenspitzenapparat mit Trieb und Reflector für Solarlicht. 10. Eine Inductionsscheibe für Zenger’s Electrisirmaschine. 11. Eine Leydnerflasche hiezu sammt Postament. 12. Glaskugel mit Vorrichtung, um die Erscheinung des Regen- bogons zu erklären. 13. Spoctraltafeln nebst dem Sonnenspectrum. 14. Nörrembcrg’s Apparat zur Darstellung complemontärer Nach- bilder. 15. Gestell mit Holz, Metall, Glasstäbon für Lougitudinalsclnvia- gungen. 1<>. Resonanzglocko sammt Rezipient. 17. 6 Kugeln aus dünnem Glase. 18. Apparat zum Wassergefrieren■ 19. Wandtafel einer Watt’scheu Dampfmaschine. 20. B nvegliches Modell einer Schraubendampfmaschiue. 21. Ein Blasetisch. L 22. Apparat zur Bereitung; des Sauerstoffes durch Glühen von Maugansuperoxyd. 23. Kleiner Gasometer aus Glas mit Messingfassung. 24. Chemischo Harmonika mit 2 Röhren. 25. Ziindmaschiue von Döberreiner. 26. Apparat zur Demostration des Torricelli’schen Theorems, bestellend aus einer Glasflasche mit Tubulatureu in verschiedenen Höhen nebst Einsätzen. ! Naturhistorisches Kabinet. Zuwachs a) durch Ankauf Bilder-Atlas zur wissenschaftlich-populären Naturgeschichte der Säugethiere von Leop. Jos. Fitzinger. Verhandlungen der k. k. zool. bot an. Gesellschaft in Wien, Jahrgang 186‘J. Cammelinaceae indicae von Karl Hasskarl. Pflanzen - Tabellen zur Bestimmung der höheren Gewächse von Dr. A. B. Frank. Die Kunst der Pflanzenvermehrung durch Stecklinge, Steckreiser, Absenker etc. von M. Neumann, dritte Auflage von J. Hartwig. Skelet von Delphinus Phocaena; Balg v. Moschus Kuntchil und Petaurus sciuraea. Im Spiritus: Chelydra serpentina, Iguana tuberculata, Amphisbaena vermicularis, Phrynosoma (sp. ?) Klaps Iijgyae, Naja Haje, Apus cancriformis, Ooronula testudinaria, Cleodora (sp. ?) Ascidia (sp.'O Salpa zonnaria Doris, (sp.?) Atlanta Peroni. Stellio vulgaris (lebend.) Glasmodelle einer Gruppe von 5 Aktinieuarton. b) durch Schenkung Emys europaea, zwei junge Exemplare, vom Herrn Professor J. Culot. Y. CLASSE. Pica caudata von P. Pauletig, Attacus lunula- A. cecropia und Antherea Yama-Mai in mehreren Exemplaren sammt Cocons von G. Haberlandt. IV. CLASSE. Dr. Bock Bau, Leben und Pflege des menschlichen Körpers, imd Spatangus (sp.?) von A. Lenarduzzi, Kobell Krystallnetze, 4 Tafeln, und 10 Raupen von Sphinx nerii von E. Seiler, zwei Bergkrystalldrusen und ein kleines Stück verkie-seltes Holz von M. v. Schönberger. III. CLASSE. Bergkrystalldruse und ein kleines Stück Marmor von Jos. Gmeincr, Cypraea von H. Luzzatto, Stalaktit von 0. Schatt'enhauer, Falco tinuuuculus von Jos. Simčič. I. CLASSE. Erinaceus europeus von A. Laharuar, Sciurus vulgaris von M. Rutar, Coluber tesselatus u. mehrere Doritis Apollo aus Tolmein von A. Siegel, Perdix graeca zwei Stück von F. Kodrič, Fringilla montifringilla, F. chloris und F. carduelis von J. Koršič, drei Fischabdrücke davon einer mit Gegenplatte, mehrere lose Bergkrystalle, 6 Stück Mineralien und 2 Mushel-Steinkerne von Y. Corbellini, 3 Muschel-Steinkerne von K. Pallaich. F. Ri-vo und D. Veliščig, Cocosnuss-Schale uud Kern nebst einem Mineral von J. Streinz. Triton alpestris aus der Umgebung, Proteus anguineus aus Gottschee nebst mehreren Conchilieu uud Mineralien aus Uu-terkrain und Croatien vom Custos. Zahlreiche Insecten von mehreren Schülern der unteren Classen. Botanischer Garten. Ueber 40 Arten theils in-theils ausländischer Bäume und Sträucher wurden angekauft. Mehrere Gewächse wurden von Freunden und Gönnern der Wissenschaft geschenkt. Eiuen nahmhaf-ten Zuwachs an Alpenpflanzen erhielt die neu hergerichtete Fel-senparthie. WICHTIGERE VERFUGUNGEN. Dor Vorbercitungaicurs wurde mit Erlass dos h. L. Sch. LI. vom 23. Okt. 18G9 Z. 264 aufgehoben. Laut HJittheilung des h. Laiulesausschiisses vom 5. Nov. 1869 N. a#*Vi8«* verfügte der. h. Landtag der gefürsteten Grafschaft Görz lind Gradišča, dass jedes Jahr 2 SchülerBlovftnisehfli: und 2 italienischer Nationalität, welche sich den Eacultätsstudien zuwenden, eine Unterstützung von 200 11. in 4 'Raten erhalten. Die Verfügung des h..Minist; f. C. und U. vom 2(5. Mai 18(58 X. 1402, dass kein Lehramtscandidat ohne Prüfung über zwei Jahre, an Realschulen suppliren darf, wurde mit h. Ministerialerlass von 3. Dezember 1869 Z. 11234 auch auf <1 io Gymnasien ausgedehnt. Vom Beginne des Schuljahres 1870-1 an ist von derjenigen, welcho die Aufnahme in die erste Cl-isso einer Mittelschule nachsuchen, ein Zeugniss der Volksschule nicht nötliig. H. Minist. Erlass vom l4/,1 1870 N. 2370. Näheres darüber bringt eine andere Seito des Programms. Der h. L. Sch. R. hat mit Erlass vom 13. Mai 1870 N. 274 in Bezug auf den h. Ministerialerlass vom 5. April 1870 N. 2916 bekannt gegeben, dass aus pädagogischen und disciplinaren Gründen dio Werktagsmesse an den hierortigen Mittelschulen nicht wieder einzuführen ist. Am 9. April 1870 erhielt das Gesetz über die Pensions-behaudlung des Lehrpersonales der vom Staate erhaltenan Lehranstalten, sowie jenes, welches die Gehalte der Professoren a» Mittelschulen regelt, die allerhöchste Sanction. Zur Ausfüh' rung kam es au diesem k.k. Gymn. durch Ermächtigung von Seite des h. k. k. Minist, für C. und U. dd. 2. Juni 1870 N. 484(5- Eine Verordnung des h. Minist, für G. und U. vom 19> April 1870 N. 3603 bestimmt, dass vom Schuljahre 1871 i»11 das Schulgeld an diesem Gymnasium auf 16 fl. erhöbet werde. Sr. lixcelleuz der Hr. Minist, für C. und U. ermächtigt die Direction mit h. Erlass vom (5. Febr. 1870 N. 12128 uB^ vom 30. April 1870 Z. 3573, dass von öffentlichen Schülern» welche die Maturitätsprüfung machen eine Taxe von G fl.; von Privatisten hingegen die Taxe von 18 fl. eingehoben werde. Mit Erlass des h. Minist, für C. und U. dd. 5. April 1870 N. 2916 wurden die Grundzüge zur Regeluug des für dio Gymnasialjugend obligaten Gottesdienstes angegeben und zugleich das Befugniss endgiltiger Bestimmung in allen derartigen Fragen dem h. L. Sch. E. übertragen. Nach der angeführten Verordnung muss der Schulgottesdienst zu Anfang und zu Endo des Schuljahres, dann an Sonn - u. Festtagen, endlich der Empfang des h. Sacramontes der Busse und des Altars zu Anfang und zu Ende des Schuljahres und zur österlichen Zeit beibohalteu werden. Für Candidaten des Lehramtes der französischen Sprache an selbstständigen Realschulen gründet das h. Minist, für G. u. U. dd. 15. Juni 1870 N. 5710 zunächst pro 1870-71 G Unterstützungen per 300 11. zum Besuche der Wiener Universität und 2 Unterstützungen pr. GOO 11. in Silber für geprüfte Candidaten der französischen Sprache zur gründlichen Ausbildung in Paris. Seine k. u. k. Apost. Majestät haben mit allerhöchster Entschliessung vom 17. Juni 1. J. die prov. Wiedereinführung des Vorbereitungscurses der Leobner Bergacademio zu genehmigen geruht. Zugleich wurden für Hörer dieser Academie 20 Stip. a 300 und 12 a 200 fl. gegründet. Lehrbücher, welche hohen Ortes für zulässig erklärt oder empfohlen worden sind. H. Min. für C. und U. 25. Jänner 1870 N. 12347. Koppe ßfcrl, Arithmetik und Algebra, 8. Aufl. Essen, G. 1). Bädeker. H. Min. für C. und. U. 5. Aufl. 1869 N. 9123. Schmidt parl, lat. Schulgrammatik, Wien 18G9, Becksche Universitaets-'Juchandl. (Preis 1 fl. 20 broch.) II. Min. für C. und U. 27. August 18G9 N. 4390. Moc-^ Jahre beurlaubt wurde; so zählt das Gymnasium noch 2 Bezirksschulinspectoren, welche wegen ihrer Inspectorats - Obliegenheiten bald da, bald dort einer Sitzung beiwohnen, oder die ihrer Aufsicht anvertrauten Districte bereisen Müssen. Die hohen Behörden, die mit so grösser Sorgfalt auf Jugendbildung blicken, werden sicherlich Mittel zu finden wissen, Welche geeignet sind, so gewaltige Störungen zu entfernen. Von ernsteren Krankheiten blieb der Lehrkörper verschont. Lie Gymnasialschuljugend war von den heuer so gewaltig gras-sirenden Maseru zwar stark bedroht, kam aber glücklich davon; denn während das epidem. Auftreten dieser Krankheit das Schliessen der Volksschulen nöthig machte, waren an dieser Anstalt verhältnissinässig nur wenige von d C'fl v: S Gesammtzahl der öffentlichen Schüler Davon steigen auf Es erhielten lusgelrclen sind am Anfänge am Schlüsse mit Vorzug mit (1er 1. Classe ein Inlerims- Zcugniss II. Classe m. Classe des Schuljahres I.A 27 25 2 11 4 2 6 2 I. B 34 31 5 15 7 3 ' 1 3 II. 40 3G 7 22 5 2 — 4 III. 49 45 7 27 5 3 3 4 IV. 47 39 7 2G 3 — 3 8 V. 37 34 (5 18 7 1 2 3 VI. 32 27 4 lß 5 1 1 5 VII. 32 29 4 15 G 3 1 r | 3 VIII. 28 27 2 20 5 — — 1 Die Aufnalnnstaxen betrugen 111 fl. 30 kr. An Schulgeld ging in beiden Semestern ein die Summe Vo» 177t] fl. 00 kr. „ Die Beiträge für die Scliülerbibliotliek beliefen sieb auf 72 fl. 00 kr. — GO — LOCATION der Gymnasia'schüler am Schlüsse des Schuljahres 1870. Die mit Aaterisken bezeiclineten Scliülcr sinil Zöglinge des fiUsterzbischöfl. Seminars. I. Classe I. Abth. 1. von Ritter Egon aus Görz 2. Stua Anton aus Cormons 3. Rivo Franz aus Görz, Rep. 4. Bratus Josef aus Görz 5. Veliscig Dominik aus Dolegna 6. Zencovicli Paul aus Cervignauo 7. Lasciak Alois aus Görz 8. Nardini Alois „ „ 9. Zian Alois „ „ 10. Villat Johann „ „ 11. Blasetig Franz aus Podmeuz 12. Niederkorn Theophil aus Görz 13. Ussai Dionys aus Görz 14. Kaus Jakob aus Görz 15. Banden Franz aus Görz IG. Pallaicli Karl aus Padua 17. Sellinger Johann aus Görz 18. Graf Meis - Colloredo Artur aus Medea 19. Dobrovich Felix aus Pola 20. Candutti Ferdinand aus Görz 21. Baron Baselli Eugen aus Mariano 22. Streinz Ignaz aus Görz 23. Porisutti Johann aus Görz 24. Trusnovitz Anton aus Klagenfurt 25. Marcuzzi Leopold aus Itonchi. 1. Classe 1 1. Abth. 1. Debenjak Stefan aus Kozana 2. Hafner Alois „ Cilli 3. Božič Peter „ Kirchheim 4. Zorn Anton „ Pervačina 5. Pavletič Gotth. „ St. Andrö 6. Goljevščok Alois aus Kanal 7. Kodrič Franz aus Reifenberg 8. Rutar Mathias aus Podmevec 9. Jorcb Johann aus Otalež 10. Lovrenčič Johann aus Planina 11. Abram Johann aus Ökerbina 12. Prvanje Franz aus Prapotno 13. Siegel August aus Šturje 14. Hrast Jakob aus Livek, Rep. 15. Mcsar Andrea aus Kobljaglava IG. Rejc Johann aus Slap 17. Kacafura Anton aus Dolje 18. Laharnar Andreas aus Rakovec 19. Kerševani Rudolf aus Dörnberg 20. Lutman Johann aus St. Andrö, Rep. 21. Božič Johann aus Podmevec 22. Šcrok Andreas aus Loke 23. Krajnik Johann aus Solkan 24. fWko Karl aus Castelnuovo 25. Trampuž Frz. aus Kostanjevica 26. Cotič Alexander aus Cerovo 27. Kos Alois aus Deutschnit 28. Abram Franz aus Ökerbina 29. Podgornik Anton aus Cepovan 30. čuš Josef aus Berginj 31. Mahnič Alois aus Kobdilj. II. Classe. 1. Zavadlal Michael aus Gorjansko 2. :1:Marinič Anton aus Gonjače 3. Kodelja Johann aus Podgoxa 4. v. Attems Graf Heinrich aus Oedeiiburg 5. *Maligoj Jožef aus Kamenje 6. Soban Josef aus Yertojba, Rep. 7. Klančič Justus aus Podgora 8. *Pavletič Franz aus St. Andre 9. *Dionisio Alois aus Strassohlo 10. Mažgou Anton aus Kirchheini 11. Kodrič Johann aus Reifenberg 12. Kavčič Josef aus Lipa 13. Visintini Andreas aus Görz, Rep. 14. *Kumar Ludwig aus K viško 15. Lašič Jakob aus Renče 16. Nagele Emerich ans Rossegg (Kitrnt.) 17. Yeliseig Anton aus Dolenja 18. Koršič Anton aus Cerovo 19. Orel Josef aus Bilje 20. Corsig Andreas aus Görz 21. Derossi Peter aus Görz, Rep. 22. Francescbini Hektor aus Triest 23. Cusulin Josef aus Cormons 24. Goldnerkreuz Josef aus Görz, Rep. 25. Zavuik Leopold aus Bilje 26. Bratina Christian aus St. Thomas 27. Greksifi Ernest aus Gör/, 28. Leghissa Josef aus Cormons 29. v. Braunizer Friedrich aus Görz, Rep. 30. Rijavec Josef aus Roče 31. Hermanek Artur aus Görz, Rep. 32. Jeglič Rudolf aus Triest 33. Kodrič Josef aus Reifenberg 34. Kasteliz Franz aus Görz 35. Hvala Anton aus Lokovec 36. Žagar Ferdinand aus Žaga. III. Classe. 1. *Uršič Andreas aus Kozarsko 2. v. Knobelsdorf Adolf aus Bologna 3. *Brumat Anton aus Villosso 4. *Kumar Josef aus K viško 5. Luzzatto Graziadio aus Görz 6. ^Gregorčič Simon aus Krn 7. *Kacafura Heinrich aus Gradišča 8. Freiherr v. Schönberger Bruno aus Wien 9. ^Žnidarčič Andreas aus Renče 10. *Balic Josef aus St. Peter bei Görz 11. Stefani Stefan aus Görz 12. Dellara Max. „ Verona 13. von Gironcoli Alois aus Gradišča 14. Munih Franz aus St. Lucia 15. Luzzatto Baimund aus Görz 16. Šerko Alexander aus Castelnuovo 17. Gelingshcim Karl aus Graz 18. Covacig Karl aus St. Lucia 19. Muha Josef aus Lokva 20. Kranjec Franz aus Mlinsko bei Karfreit 21. *Žigon Anton aus K viško 22. Pontoni Alois aus Görz 23. Borg'hes Franx „ „ 24. Ravbar Josef aus Tomaj 25. Kalin Franz „ Haidenschaft 26. Schaffenhauer Odillo aus Görz 27. Princig Göttlich „ „ 28. Cristofoletti Ludwig1 „ „ Rep. 29. Prister Joachin aus Gradišča 150. Peternel Johann aus Otalež bei Kirchheim 31. Gmeiner Josef aus Mantua, Rep. 32. *Kocjančič Josef aus Kirchheim 33. Jaschi Heinrich aus Pola 34. Mausutti Franz aus Moggio 35. Travan Carl aus Görz, Rep. 36. Rijavec Josef aus Vitovlje 37. Lovrenčič Mathias aus Yrlipoljo 38. Leban Johann aus Kanal 39. Simčič Josef aus Martinjak 40. Žbogar Mathias aus Lom, Rep. 41. Sartori Alois aus Marciano 42. Devetak Josof aus Görz 43. Pallaich Alois aus Padua, Rep. 44. Lebau Josef aus Polubin 45. Gordini Luzian aus Moufalcoue, Rep. IV. Classe. 1. Lenarduzzi Anton aus Monfalcone 2. *Sedej Franz aus Kirchlieim 3. Primožič Anton aus Pevma 4. *Vuga Johann aus Kanal 5. Seiller Emil aus Triest 6. Baron v. Schönberger Markwart 7. Feltrin Johann aus St. Veitsberg 8. *Mesar Andreas aus Kosovelje 9. *Fon Jakob aus Woltscliacli 10. Rožič Franz aus Bala 11. *Quaglia AMlard aus Cividale 12. *Kadenaro Josef aus Berginj 13. Lippizer Josef aus Triest, Rep. 14. Žvokelj Johann aus Oberfeld 15. Goriup Adolf aus Görz 16. Castellan Johanu aus Farni 17. Peterlak Heinrich aus Kanal 18. Gabrjevčič Michael aus Plava 19. *Tomat Josef aus Corona 20. Kamuščič Michael aus Verhovlje 21. Štrekelj Franz aus Gorjansko 22. Ferfolja Josef aus Doberdob, Rep. 23. Svetličič Johann aus Unteridria 24. Brechler Eduard aus Pest 25. Brechler Josef aus Pest 26. Skolaris Josef aus Vipolže 27. Mikuluš Anton aus Pevma 28. Železnik Anton aus Moriiutsch 29. Zorzut Anton aus Medana 30. Zattoni Caesar aus Görz 31. Koraavli Jakob aus Pevma 32. Lipizer Wilhelm aus Wion 33. Vodopivcc Anton aus Dörnberg, Rep. 34. Cončič Josef aus Sedlo 35. Štubelj Jos. aus St. Daniel, Rop. 36. Lapajne Mattli. aus Neuoslic 37. Jug Joliann aus Kamnje 38. Rjavec Blasius aus Flitsch 39. Rojic Franz aus Žalovšče V. Classe. 1. Lovisoni Hermann aus Cerviguano 2. *Kumar Josef aus Banjšica 3. *Avian Michael aus Cormons 4. Pauletig Peter aus Görz 5. Haberlandt Gottfried aus Ung. Altenburg 6. *Golob Michael aus Obloka 7. Bressan Vincenz aus Görz 8. Šorli Joh. aus Klavže (Podmevec) 9. Poljšak Alfons aus Šmarje 10. *Bertin Josef aus Crauglio 11. *Gergolet Anton aus Doberdob 12. Yuga Michael aus Solkan 13. Kragelj Andreas aus Modrejca 14. *Kristjančič Johann aus Kozama 15. Gentilli Josef aus Görz 16. Kobal Matthaeus aus Sanabor in Krain 17. Peršič Anton aus Šempas 18. *Poniž Benodikt aus Heidenschaft 19. Jarec Johann aus Cadra 20. Furlan Alois aus Hruševica 21. Kos Simon aus Deutschruth, Rep. 22. Gomišček Peter aus Zagoinila 23. Klajnšček Anton aus S. Florian, Rep. 24. Tomšič Franz aus Sovodnje 25. Lippizer Josof aus Görz 26. Bavcon Franz aus Görz 27. Kavčič Josef aus Tolmein 28. von Bartolomei Alois aus Solkau 29. Širca Anton aus Pliskovica 30. Yittori Dominik aus Romans 31. Paulin Joh. aus Vertojba Rep. 32. von Baronio Karl aus Görz 33. Corsich Karl aus Görz 34. Baselli Adolf Freiherr von aus Mariano. VI. Classe. 1. *Goljevšček Franz aus Kanal 2. Kos Johann aus Kneža 3. *Cerv Franz aus Vrh bei St. Veitsberg 4. *Rutar Simon aus Krn 5. Löhr August aus Brün in Böhmen 6. Lutman Matthäus aus St. Andrö 7. Krippel Karl aus Mailand 8. *Primožič Valentin aus Peuma bei Görz 9. Fabjani Alois aus St. Daniel 10. *Tuni Josef aus Moraro 1 L. Vodopivec Franz aus Dörnberg 12. *Polj«ak Josef aus Šmarije 13. Lauro Gabriel aus Triest 14. Baron v. Saamen Romeo aus Wien 15. Defiori Robert aus Görz 16. Mercina Johann aus Gooe in Krain 17. Doliak Alois aus Cervignano 18. Leban Josef aus Idria 19. Kranjc Anton aus Vrhpolje, Rep. 20. Bratuž Andreas aus Solkau, Rep. 21. Kofol Franz aus Cepovan 22. Socou Johann aus Görz 23. Hočevar Johann aus St. Daniel, Rep. 24. Stok Anton aus Dutovlje 25. v. Tarnoczy Maximilian aus Innsbruck 26. Zupančič Franz aus Bokovica in Krain, Rep. 1. Prister Napoleon aus Gradišča 2. Golob Adolf aus Görz 3. Gregorič Anton aus Vrsno 4. Mahnič Anton aus Kobdilj 5. Stanič Josef aus Bače 6. Kjuder Anton aus Kazijo 7. Kocman Josef aus Ivanigrad 8. Pirih Johann aus St. Veitsberg 9. Blažon Franz aus Planina 10. Bosig Karl aus Görz 11. Hahn Guido von Hahnenbeck aus Pisino 12. Goldnerkreuz August aus Görz 13. v. Fabris Josef aus Görz .14. Juvančič Lorenz aus Smast 15. Pirjevec Johann aus Vrtovino 16. Fabian Franz aus Koblaglava 17. Marinič Franz aus Verhovlje, Rep. 18. Grusovin Johann aus Görz 19. Glantschnig Franz aus Dellack in Kärnten Rep. 20. *Perdih Johann aus Dolje Classe. 21. Bosizio Gustav von Ritter aus Gradišča, Rep. 22. Furlani Franz aus Pervaöina 23. Mazek Johann aus Neuoslitz 24. Gregoris Lorenz aus Terzo 25. Deu Julius aus Neumarktl in Oberkrain, Rep. 26. Caissut Natalis aus Cormons 27. Kragl Josef aus Tolmein 28. Poženel Anton aus Schwarzenberg in Krain 29. Kodelja Andreas aus Deskla. VIII. Classe. Nicht - Maturanden in alphabethischer Ordnung. Chiaruttini Martin aus Tapogliauo Drašček Stefan aus Solkau Ferfolja Andreas aus Doberdob Grbec Johanu aus Kobdilj Golob Josef aus Solkau Kodelja Josef aus Deskla Kokelj Georg aus Haselbach (Krain) Kravanja Andreas aus Flitsch Meschnark Karl aus Völkermarkt (Kärnteu) Skerl Josef aus Tomaj. yVlATU RITÄTS- j-3 RÜ FUNGEN. Die schriftliche wurde vom 25.-29. Juli, die mündliche rom 22.—25. August abgehalten. Es unterzogen sich denselben folgende Schüler: 1. Bisiak Johann aus Görz. 2. Blasig Josef aus Bouchi. 3. Bouvard Franz aus Feldbach (Steiermark) 4. Brumat Anton aus Gradišča 5. Coltelli Herrn, aus Zara (Dalmat.) 6. Dornig Josef aus Triest (Privat.) 7. Glowacki August aus Idria 8. Godnik Josef aus Komen 9. Ivančič Josef aus Selice 10. Kofol Franz aus Bača 11. Laharnar Anton aus Bukovo 12. Lipoid Karl aus Prassborg (Steierm.) 13. Milič Kasp. aus Mali-Repen 14. Pečenko Andreas aus Beifonberg (Privat.) 15. Pizzamiglio Ad. aus Udine 16. Puzich Josef aus Gemino (Istr.) 17. Kudež Anton aus Koblaglava 18. Sežun Sigm. aus Wippach (Priv.) 19. Vončina Johann aus Yojsko (Krain) 20. Zavadlav Johann aus St. Andrö. Von diesen wurden Bisiak Johann, Brumat Anton, Ivančič Josef, Zavadlav Johann als vorzüglich reif erklärt, 2 traten wiihrend der mündlichen Prüf, zurück, 1 wurde auf 6 Monate und 3 bis zum Beginn des nächsten Schuljahres reprobirt; die übrigen wurden für reif erklärt. Die Zeuguisso wurden den Maturanden auf feierliche Weise durch den f. Herrn Landcsschulinspector, Anton Klodič, im Beisein des Lehrkörpers überreicht. m * %