VERENIGING VRIENDEN VAN 5LOVENIE
Združenje Prijateljev Slovenije

Lipa

Inciien onbestelbaar
retour aan:
OTIERLAAN 13
2623 CV DELFT

, (ISSN 0928-8376)

INHOUD
Inhoudsopgave en Colophon

1

Woord van de voorzitter

2

Even voorstellen.......... Stian Krook

3

En er was een nieuw bestuur.......

5

De laatste ontwikkelingen in Slovenie

6

Slovenie in het post-Joegoslavisch tijdperk

12

Te gast in Slovenie, speurhondenkampioenschappen

23

Feest in Postojna

26

Sloveense onafhankelijkheid - vandaag en morgen (1)

28

Contacten tussen Schiedam en Velenje

31

Rubriek Stian Krook

33

Het beste van twee werelden

36

Bestuur

38

Jaargang 4 nummer 3, juni 1995
werd vcrzorgd door de redactie, met medewerking van de heren Siem Edink
en Willcin Roodhuyzcn.
Uit dezc uitgave mag niets worden overgenomen, tenzij met bronvermelding.
Een exemplaar is te bestellcn door f5,- over te makcn op giro 6318199 t.n.v.
de Ver. Vrienden van Slovenie te Leiden.
Meningen die in Lipa wordcn geuit, worden niet noodzakelijkerwijs gedecld
door het bestuur.
1

Bcste vrienden van de vereniging "Vrienden van Slovenje".
Aangezien onze voorzitler tijdelijk in het buitenland verblijft, komt bet
voorvvoord dilmaal van de redaetie.
Al s we terugkijken naar de afgelopen twee maanden, dan is er een gebeurtenis
gevveest die we als uiterst geslaagd kunnen betitelen: de denderendc Sloveense
dag in Delft op 8 april j.l. De dag begon met de Algemene Ledenvergadering,
waarbij helaas weinig leden aanwezig waren. Twee bestuursleden steklen zich
nict herkiesbaar en traden af. Het bestuur spreekt hierbij zijn dank uit aan
deze beide leden Pavel Iskra en Frank van Krevel voor hun in zet voor onze
vereniging gedurende de eerste j aren van ons bestaan, want beide hercu waren
"mannen van het eerste uur". Van de vele contacten die Frank van Krevel als
(eerste) voorzitler van de vereniging heeft gelegd, plukken we nu nog zeker de
vruchten.
Het middagprogramma bestond uit een aan tal -goed bezochte- lezingen,
gevolgd door een geanimeerde borrel, waarna de dag werd besloten met een
gezamenlijke Sloveense maaltijd. En ook voor deze dag gcldt: als u nict
geweest bent dan heeft u wat gemist!
Over gezellige fccstclijkheden gesprokcn: zondag 25 juni viert Sloveniti haar
vierde onafhankelijkheidsdag. De vereniging "Vrienden van Sloveniti" viert dit
heuglijke feit met een receptie op zondagmiddag in Delftstede te Delft. Het
bestuur hoopt dat u allen hierbij aanvvezig zult zijn.
Met vriendelijke groeten,
De redaetie

Dragi prijatelji "Združenja prijateljev Slovenije"
Predsednica našega združenja je za krajši čas odsotna in prepušča tokrat
uvodno besedo redakciji Lipe.
Pred dvema mesecema je bil v Delftu slovenski dan, pravzaprav lahko
rečemo: zelo posrečen slovenski dan.
Letni članski zbor, s katerim se je ta dan začel, je bil slabo obiskan. Dvema
članoma odbora je potekel mandat, tako Pavlu Iskri kot Franku van Krevlu.
Oba člana tega mandata nista želela podaljšati. Odbor se jima je ob tej priliki
zahvalil za sodelovanje in njun osebni prispevek k združenju. Pavel in Frank
sta bila namreč člana odbora od samega začetka. Frank pa je bil do lanskega
leta tudi njegov prvi predsednik.

2

Popoldanski program slovenskega dne je privabil na srečo več obiskovaleev,
ki so si z zanimanjem ogledali dia-iilm in plesno točko in nato še prisluhnili
predavanju o Sloveniji. Zatem smo dvignili kozarčke in si nazdravili ter v
prijetnem vzdušju zaključili dan s slovensko večerjo. Tistim članom, ki se tega
dneva niso udeležili je lahko žal, da niso prišli. Bilo je res veselo.
Ko smo že pri veselicah. V nedeljo 25. junija bo minilo štiri leta odkar je
Slovenija samostojna država. Združenje prijateljev Slovenije organizira
praznovanje obletnice samostojnosti s srečanjem svojih članov v nedeljo
popoldan v kongresnem centru Delftstede v Dclftu.
Upamo, da se boste tega praznovanja udeležili v čim večjem številu.
Lep pozdrav,
redakcija Lipc

even voorstellen........

Ecn zomerdag, zittend in de schaduvv, kijkend naar de zonovergoten heuvels,
lucht die trilt door de hilte, genielend van cen plaatselijke wijn ol' cen ijskoud
bier in goed gezelschap.
’s Winters, tcrwijl de lucht ruiki naar verbrand hout, dik ingepakt tegen de
kou, lopend over bevrorcn veiden, of door het oude stadsdeel van Ljubljana
luisterend naar Vivaldi, gevvoon op straat.
Dat is voor mij Sloveniti op haar best.
Mijn naam is Stian Krook en ik ben het jongsle besluurslid van onze vereniging. Ik studeer politicologic aan de Universiteit van Leiden en ken Sloveniti
sinds 1990.
In 1990, cen aantal maanden voor ik persoonlijk kennismaakte met het
toenmalige Joegoslavie, omsehreef een professor Joegoslavič als volgt: "het is
ecn land dal niet kan bestaan; het heeft 6 republieken, 2 autonome gebieden, 3
godsdiensten, mcer dan 3 talen, 6 volkeren en 1 Joegoslaaf: Tito, en die is
doodl".
Deze (te) simpele omsehrijving van die complexe staat bleek veel watirheid te
bevatten.
Hoe de zaken er voor stonden wcrd pas echt duidelijk toen ecn jaar later in
Sloveniti MlG’s overscheerden, tanks binnenrolden en nog geen kilometer bij
mijn logeeradres vandaan "Joegoslaven" op Slovenen aan het schieten waren.
Gclukkig duurde dit maar kori en keerde de rust na cen paar dagen terug.
Het gevolg voor mij was dat ik mij verbonden voelde met cen land waar ik
ecn jaar eerder nog nooit van had gehoord.
Door licfdc gedreven, heh ik vier jaar lang veel tijd in Sloveniti verbracht, heb
de mensen en het land leren kennen en lercn waarderen.

Popoldanski program slovenskega dne je privabil na srečo več obisKOvaieev,
ki so si z zanimanjem ogledali dia-lilm in plesno točko in nato še prisluhnili
predavanju o Sloveniji. Zatem smo dvignili kozarčke in si nazdravili ter v
prijetnem vzdušju zaključili dan s slovensko večerjo. Tistim članom, ki se tega
dneva niso udeležili je lahko žal, da niso prišli. Bilo je res veselo.
Ko smo že pri veselicah. V nedeljo 25. junija bo minilo štiri leta odkar je
Slovenija samostojna država. Združenje prijateljev Slovenije organizira
praznovanje obletnice samostojnosti s srečanjem svojih članov v nedeljo
popoldan v kongresnem centru Delftstede v Delftu.
Upamo, da se boste tega praznovanja udeležili v čim večjem številu.
Lep pozdrav,
redakcija Lipc

even voorstellcn........
Ecn zomerdag, zittend in de schaduvv, kijkend naar de zonovergoten heuvels,
lucht die triit door de hilte, genielend van cen plaatselijke wijn ol' cen ijskoud
bier in goed gezelschap.
’s Winters, tervvijl de lucht ruikt naar verbrand hout, dik ingepakt tegen de
kou, lopend over bevroren velden, of door het oude stadsdeel van Ljubljana
luisterend naar Vivaldi, gevvoon op slraat.
Dat is voor mij Sloveniti op haar best.
Mijn naam is Stian Krook en ik ben het jongsle bestuurslid van onze vereniging. Ik studeer politicologic aan de Univcrsiteit van Leiden en ken Siovenič
sinds 1990.
In 1990, cen aantal maanden voor ik persoonlijk kennismaakte met het
toenmalige Jocgoslaviii, omsehreef cen professor Joegoslaviti als volgt: "het is
een land dal niet kan bestaan; het heeft 6 republieken, 2 autonome gebieden, 3
godsdiensten, rneer dan 3 talen, 6 volkeren en 1 Joegoslaaf: Tito, en die is
dood!".
Deze (le) simpele omsehrijving van die complexe staat bleek veel vvaarheid te
bevatten.
Hoe de zakon er voor stonden werd pas echt duidelijk toen ecn jaar laler in
Sloveniti MlG’s overschcerden, tanks binnenrolden en nog geen kilometer bij
mijn logeeradres vandaan "Joegoslaven" op Slovencu aan het schieten warcn.
Gelukkig duurde dit maar kori en keerde de rust na een paar dagen terug.
Het gevolg voor mij vvas dat ik mij verbonden voelde met cen land waar ik
ecn jaar cerder nog nooit van had gehoord.
Door lietde gedreven, heb ik vier jaar lang veel tijd in Sloveniti verbracht, heb
de mensen en het land leren kennen en leren vvaardcren.

3

In Nederland heb ik vele malen moeten uitleggen waar Slovenie ligi en dat er
echt geen oorlog is.
Gelukkig zijn er steeds meer mensen die er achter komen waar Slovenie ligt
en dat het er al bijna vier jaar veilig is.
Wanneer ze er eenmaal zijn geweest zijn ze enthousiast over het jonge land.
Ik weet zeker dat dit positieve beeld zich zal voortzetten en zou het graag zien
dat onze Vereniging op dit gebied haar steentje bij zal dragen. Dit kan o.a.
door informatie te verschaffen op allerlei plaatsen waar personen komen met
belangstelling voor Slovenie. Dit geldt zeker ook voor bedrijven die interesse
hebbcn voor Slovenie, ook aan hun moet de weg worden gewezen over de
alpen.
Ook moeten de paden die bewandeld moeten worden, om informatie te
krijgcn over Slovenie, binnen de vereniging bckend zijn zodat cen ieder die
vragen heeft met betrekking tot Slovenie verder geholpen kan vvorden. Dit kan
gebeuren door middcl van cigen kennis of het verwijzen naar die instantie die
de vragende verder kan helpen. Ik ben van mening dat contacten met zulke
instanties van groot belang zijn voor deze informatie voorziening.
Contacten dienen derhalve te vvorden geintensiveerd en uitgebreid.
Ik hoop mijn bijdrage te kunnen levercn opdat iedereen in Nederland zal
weten wat Slovenie te bieden heeft op allerlei gebied.
Stian Krook

Reeds 30 jaar uw betrouvvbare partner
in gemotoriseerde tweewielers...

TOMOSMMII1LM*!]®
TOMOS NEDERLAND TRADING COMPANV B.V.
Kweekweg 24, 8161 PG Epe - Postbus 172, 8160 AD Epe
Telefoon 05780-13155 - Fax 05780-16480

4

En er was een nieuvv bes tu ur.
8-2=6+1=7. Een rckcnsommetje uit de tweede klas
lagere school? Welnce, een hcuse "bestuursformule".
Verig jaar bestond het bestuur van onze vereniging uit
een aehttal leden, u wclbekend. Aangezien van twce
leden, Pavel Iskra en Frank van Krevel, hun termijn
verstrcken was en beiden zich niet hcrkiesbaar stelden,
bestond ons bestuur gedurcnde zo’n ticn minuten (op
de jaarvergadering) uit slechts zes leden, tet Stian Krook zich vcrkiesbaar
stelde en tot icders tevrcdcnheid meteen achtcr de bestuursvcrgadering kon
plaatsnemen. Elders in dczc LIPA stelt bij zich uitgcbreid aan u voor. Ons
bestuur bestaat thans dus uit zcven leden en op de cerste bestuursvcrgadering
(20 mei j.l.) zijn de taken als volgt verdeeld:

Judita Strohmaier Bojan Gorički
Stian Krook

Siem Edink
Vesna Marolt
Marlien Muuse
Marjeta Tomšič

voorzitter
vicc-voorzitter en verenigingsaktiviteiten
penningmcester en externc
contaeten (o.m. contactpersoon met LIZE), alsmede
PR.
secretaris en verenigingsaktiviteiten
lid en culturele betrekkingcn
redactie LIPA
redactie LIPA

We hebben er alle vertrouwen in dat dit zittingsjaar evcn
succesvol en bovenal aangenaam zal zijn als het vorige.
En Pavel en Frank, BEDANKT.
Marlien

5

De laatste ontwikke!ingen in Sloveniti: mrt.’95
Hans van den Brock in Sloveniti
De Europese commissaris voor Midden- en Oost-Europa, Hans van den Brock,
was op 5 maart j.l. voor cen tweedaags vverkbezoek in Slovenie. Hij sprak o.a.
met de minister van Buitenlandse Zaken, Zoran Thaler en presidcnt Milan
Kučan.

Minister van Dcfensie in VS
Op 5 maart was de Sloveense minister van Dcfensie, Jelko Kacin, op vverkbezoek in Washington, Vcrenigde Stalen. Hij sprak daar met o.a. William Perry,
secretaris voor Dcfensie, en met mensen van bet Pentagon. Op 10 maart j.l.
vverd er een overeenkomst ondertekend door beidc ministeries voor een
nauvverc samenwerking tussen bcide ianden.

Nieuwe Icsvliegtuigen
Op woensdag 8 maart j.l. werd het eerste lesvliegtuig
afgelevcrd op vliegveld Brnik, bij Kranj. Dit lesvliegtuig is van het merk Pilatus, uit Zwitserland. Het is
bestemd voor de 15o vliegbrigade van de Sloveense
Luchtmacht, welke gestationeerd is op Brnik. Slovenie
heeft totaal 3 van zulke tocstellen gekocht. De overige
kwamen een dag later uit Zwitserland.

Politiebericht
Op de Sloveense teletekst was er een overzicht van berovingen en diefstallen,
dat er als volgt uitzag. Het aantal criminaliteitsgevallen is per 100.000 men­
sen.
aantal misdrijven

opgelost in %

1993

11,7

62,1

1994

14,9

66,3

6

Voorzitter in Brussei
Op vrij dag 10 maart was Jožef Školč, voorzilter van hel parlement, op bczoek
in Brussei. Hij sprak daar o.a. met de voorzitter van bet Belgische parlement,
Charles Nothomb, over boe bet Slovcense parlement kan bijdragen aan de
intcgratie van Sloveniti in de EU.

Drnovšek op bezoek in Kopenhagen
De Slovcense premier, Janez Drnovšek, was op 11 maart op bezoek in
Kopenhagen, Denemarkcn. Hij sprak daar o.a. met de Decnse premier Niels
Helveg Pctersen. De premier was ook aanvvezig bij bet ondertekenen van bet
Sociale Handvest dat ondertekend was door 120 landen.

150 jarig gcbomv gedeeltelijk ingestort
Op maandag 13 maart j.l. is cen deel van een 150 jaar oud gcbouw ingestort.
Dit gcbomv dat staal aan Gosposvetska 13 in bet centrum van Ljubljana, was
in Sloveniti tevens bekend onder de naam "Kolizej". Hel wcrd gebouwd in
1845. Er zijn 3 slachtoffers gevonden die bij de instorting zijn omgekomen. In
bet gebouvv vvaren 300 \voningen. Over de oorzaak van de ramp tast men nog
in bet duislcr, maar vvaarscbijnlijk heeft cen en ander te maken met achterstallig onderboud.

Associatieverdrag tussen EU en Slovenit1
Op maandag 13 maart vonden er gesprekken plaats tussen o.a. Hans van den
Brock en Zoran Thaler. Dit was de eerstc rondo van de gesprekken over een
associatieverdrag tussen tle EU en Sloveniti. Na afioop toonde Zoran Thaler,
minister van Buitenlandse Zaken, zich optimistisch over de resultaten.

Bankoverval in Maribor
Woensdag 15 maart vond in Maribor cen overval plaats
op cen tiliaal van Probank. Dit gcbeurde om ongeveer
08.45 uur. De overvaller ging de bank binnen en overhandigde een van de mcdcwerkers een briefje waarop
stond: "Dit is een overval. Ik vvil 30.000 DM of 210.000
Schilling." Hierop anlwoordtle de medewerker dat dat niet
voorradig was en stopte 220.000 Tolar in de zak, vvaarna
de overvaller er vandoor ging.

7

Hij was bewapend, maar cr vielen geen gewonden.
De ovcrvallcr is vrijdag opgepakt in Maribor. Hel is de
35 jarigc l.F. uit deze slad. Hij had van bet buitgemaakle geld een fiets gekocht en bet overige geld naar een
concurrerendc bank gcbraclH.

Slovecnse sportprestalies
Vrouwcn
Tijdens de wereldkampioenschappen indoor alleliek te Barcelona, lieeft
Slovcnič twec medailles behaald. Brilta Bilač krecg zilvcr en Brigita Bukovec
kreeg brons.
In Bormio, Italič, was hel weekend van 18 maart succcsvol voor de Slovecnse
skidames. Eindresultaat: 3° Urška Hrovat, 4° Špela Pretnar en 5° Katja
Koren.
Op 19 maart was de eindstand voor bet seizoen ’94-’95 om de wcrcldbekcr
skičn voor de Slovecnse vrouwen als volgt: 7° Pretnar, 10° Hrovat, 24°
Koren, 43° Dovžan, 53° Suhadolc en 87° Bokal.

Mannen
Op 19 maart vond in Bormio ook de uitrciking van de vvereldbeker skičn voor
mannen voor bel seizoen ’94-’95 plaats. Eindstand voor de Slovencu: 3° Jure
Košir, 47° Kunc, 54° Miklavž, 79° Grilc, 110° Vrhovnik, 113° Koblar en
130° Ravtcr. Jure Košir kreeg dus brons in Bormio. Bij de superslalom was
bij 6° en bij de slalom 13°.

Radioaktiviteit bij bedrijf in Maribor
In Maribor werd op 16 maart j.l. verhoogde radioaktiviteit waargcnomen bij
bet bedrijf Metalna, dat werkt met radioaktieve materialen. In de bunker op
bet terrein, waar opslag piaatsvindl van afval van radiografische test-lassen,
werd 30 giga gemclcn. Hel bedrijf wcrkt samcu met de centrale in Podgorica.
Bunker en bedrijf werden metcen afgesloten voor verdere controle van de
radioaktiviteit. Intussen is gebleken dal cr geen gevaar bestaal voor de
omgcving, al werd cen gebied van ongcvccr 15 meter rondom de bunker
afgesloten. In de bunker vverd ook Cclsium 137 waargcnomcn; dit is cen
radioaktief bestanddeel.

8

Europese WHO confcrcntie 1996
Dr. Jo Asvall, hoofd van dc Europese lak vau de World Health Organisation,
hccfl hekend gcmaakl dat in juni 1996 dc Europese WHO confcrcntie in
Slovenit! zal wordcn gehouden. Hoofdondcrwcrp: dc problemcn van dc
gezondheidssystemen.

Bassist Ladko Korošec overleden
Dinsdag 21 maart wcrd dc Sloveense muziekcultuur
geschokl door het overlijden van dc 74 jarige bassist
Ladko Korošec, geboren te Zogorje oh Savi op 3
augustus 1920. Mij heeft dc hoogstc Sloveense prijzen
gewonnen, zoals 3 maal de Prešeren-wcd s trijd (1949,
1959 en 1978), de Beleti-wedstrijd (1988) en dc
gouden Lire (1988). Mij wcrd ook gezien als de meest
bekende muziekkunstcnaar van wat toen nog Jocgoslavi6 hceltc.

Sloveense wijn wint prijs in Parijs
Op dc internationale vvijnbeurs te Parijs (23 maart j.l.) heeft het Sloveense
hedrijf "Ljutomerčan" met de Laški Rizling 1993 dc gouden mcdaillc gewonnen. Er warcn 880 soorten wijn uit 25 landen.

Minister krijgt ongeluk
In maart krceg Jelko Kacin, minister van Dcfensie, cen auto ongeluk. Bij cen
inhaalmanoeuvre zag bij cen tcgenliggcr niet aankomen. Hi j wcrd opgcnomcn
in het ziekcnhuis en moest worden geopereerd. Na de ingrecp is de minister
aan dc bctcrcndc hand. Hocwcl in zijn blocd gccn aleohol wcrd aangetroffen,
wordl hij tocli schuldig gcachl aan het veroorzaken van het ongeluk.

Leraren Ilotclscliool vvorden 3°
Lcrarcn van de middelbare holclschool uit Celje waren in dc
weck van 27 maart in Nedcrland. In Hcngelo, Overijssel,
vond cen rvedstrijd plaats met dcclnemers uit 8 landen en de
Slovcncn wcrdcn 3°. Dc vvedslrijd was georganiseerd door
het DuiLse hedrijf Rational uit Landsbcrg, dat kookapparatuur
producccrt.

9

Ontvvikkelingen in april 1995
Slovecnse vrachtvvagcnchaufleurs blokkcren grensovergang
Rond 1 april vond er een blokkade plaats door
Sloveense vrachtwagens aan de Sloveense kant
van de grens Dolga Vas, bij Lendava. Deze
grensovergang is de cnigc voor vrachhvagens
tusscn Hongarije en Sloveniti. De aktie was een
protest tegen bel langc wachten aan de grens.
Er werd aangekondigd dat, als er geen concreet
antvvoord komi, Preknnirse en Sloveense chauffeurs 12 internationale grensovergangcn -8
kleine en 4 tussenlandse- zullen blokkeren op 28 april gedurende een dag.
Tevens zullen er blokkades plaalsvinden op de "Magistrale".
Er werd bekend gemaakt dat ook de invvoners van Lendava en Dolga Vas aan
de aktie zullen meedoen. De inwonenden van Murska Sobota aan de Magis­
trale zullen ook meedoen: bevvoners van Partizanska eesta, Kolodvorska ulica
en Cankarjeva cesta. Deze s traten maken deel uit van de "Magistrale" van
Maribor naar Lendava.
Er werden geen grenzen geblokkeerd, maar wel de vvegen door de bevvoners
van de gemeenten. .

Nederlandse ambassadeur op bezoek in Sloveniti
De Nederlandse ambassadeur van de ambassade in Wcnen, de heer Joost van
Ebbenhorst Tengbergen, was op 5 april j.l. op bezoek in Sloveniti. Hij sprak
o.a. met premier Janez Drnovšek en minister Zoran Thaler van Buitenlandse
Zaken. Het gesprek ging onder meer over de gunstige economische ontvvikkelingen in Sloveniti.

Sticbting Nederland - Sloveniti schenkt medische apparatiiur
Op 6 april j.l. deed de Sticbting Nederland - Sloveniti vier dialyse apparaten
cadeau aan het ziekenhuis in Izola. De apparaten (model 2008 C) zijn gcfabriceerd aan het begin van de j aren ’80. Ze zijn afgedankt door Nederlandse zickenhuizen omdat ze verouderd zijn, maar ze functioneren nog goed. De
apparatuur werd overhandigd door de voorzitter van de Sticbting, Dr. Zoran
Erjavec en vice-voorzitter Dr. T J.H. Kruisinga, in aamvezighcid van de
Sloveense ambassadeur voor de Benelux Jaša L. Zlobec en de Sloveense
minister van Volksgezondheid Dr. Božidar Voljč.

10

Slovccnse skispringcr stopt met sportcarriere
Slovenies besle skispringcr Franci Petek, 23
jaar, heeft op 6 april officiccl bekend gcmaakt
dat bij met ingang van 2 juli slopi met zijn
sportloopbaan. Hij wil zich vollcdig wijdcn aan
zijn studie gcologic aan de filosofisclie facultcit.

Slovencu in het Guinncssboek
Zondag 9 april wcrd er in de plaats Zavrh nad Dobrno een record gcvestigd:
op palmzondag wcrd een takkenbos gedragen met een lengtc van rnaar licfst
57 meter en cen gerviclit van 2 ton. Verleden jaar bedroeg de lengte 50 meter.

Slovecnse deviezenreserve boven vervvachting
De nationale bank van Slovenie maakle op 22 april j.l. bekend dal de dcviezenreserve afgelopen februari boven de psychologische grens van 3 miljard
dollar was gekomen. Dit was boven de verwachling.
Alcxander Vink

Ladinski Mode

De door ons gevoerde merken garanderen
U exclusieve en betaalbare mode.
o.a. G.Weber - Frankenvvalder - Baruch - Kerko - Seda Roberto Sarto - Finn Karelia - Marianne Pariš.
van Baerelestraat 41 (schuin t.o. Concertgebouvv) Amsterdam
telefoon 020 - 679 37 68
Lada de Jong - Sremec
II

Slovenie in het post-Joegoslavisch tijdperk
e
Nevenka Tromp- Vrkič

rn________ ss
tamiE«iiwiiam$HHmns6i«a|

In 1992 werd Slovenie als onafhankclijke
staat crkend. Dat was een mcrkwaardige
ontwikkeling voor dit kleine land, dal sinds het cinde van de 13dc tot het
begin van de 20ste eeuw deel had uitgemaakt van het Habsburgse rij k.
Hoevvel de ceuwenlange heerschappij van de Habsburgers gckenmerkt
werd door perioden van gedwongen germanisatic, had Slovenie zijn cigcn
Zuidslavische idcntiteit weten te bchoudcn. Toen in 1918 het Habsburgse rij k
uiteenviel, wcrden de Slovencu met andcre Slavische volkeren (met uitzondering van de Bulgaren) opgenomen in een nieuvv gevormde Zuidslavische staat,
het "Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovencu". In 1929 vverd die nam
veranderd in "Koninkrijk Joegoslavie". Na de Twccde Wereldoorlog ontstond
een nieuw Joegoslavie, in de vorm van cen communistische federatie; Slove­
nie vverd daarin een van de zes republieken. Maar in 1991 hield ook dit
Joegoslavie op te bestaan. Twee van de zes Joegoslavische republieken, die
zicli als eerste hadden bevrijd van het politieke monopolie van de communisti­
sche partij (Kroatie en Slovenie), beslotcn op 25 juni 1991 zich van de
federatie af le scheiden. Twee dagen daarna vielen militaire eenheden van het
Joegoslavische Volksleger Slovenie bi n n en. Volgcns de federale autoriteilen
was het besluit tol onafhankelijkheid in slrijd met de Joegoslavische Grondwet.
Als reden om Slovenie binnen te val len vverd officieel beveiliging van
Joegoslavies buitengrenzen opgegevcn. Het Volksleger stuitte op verzet van de
30.000 man tellende Sloveensc Territoriale Verdcdiging en na een tiendaagse
confronlatie trok bel zich uit Slovenie terug. Door bemiddeling van de
Europese Unic vverd begin juli 1991 in Brioni een compromis hercikt, dat
onder andcre inhield dat de onafhankelijkheidsverklaringen van Slovenie en
Kroatie drie maanden lan g zouden vvorden bevrorcn, zodat tijd gevvonncn kon
vvorden voor een compromisvoorstel voor een nicuvve federatie. Slovenie
acccptccrde het moratorium, hoevvel de Sloveensc politici ervan overtuigd
vvaren dat een compromis met de politici in Belgrado onmogelijk vvas. De
j aren ’80 vvaren in Slovenie immers verlopcn in het teken van politieke
bolsingen met zovvel de federale als de Scrvische machthebbcrs uit Belgrado,
die nicl tot cen oplossing hadden geleid, maar Slovenie ervan hadden over­
tuigd dat de enige oplossing onafhankelijkheid vvas. De Scrvische kant

12

vcrwicrp ook lici compromisvoorstcl voor ccn nicuwc statenbond. In januari
1992 wcrdcn Sloveniti en KroaliS als onafhankelijke stalen door de landen van
de Europese Unie crkcnd en in mci 1992 wcrdcn zij als lid locgelaten tol de
Vcrenigdc Natics. Daarna vcrdwcen Sloveniti uit het nieuws.
Bijna dric jaar later blijkt Sloveniti de enige voormalige Jocgoslavische republick die in politick, economisch en cullurcel opzicht in slaat was in
kortc tijd haar hypothcck af le lossen. Vanafhet begin van de Joegoslavische
orisi s hcschikle Sloveniti over cen hetere uitgangsposilie dan de andcrc
Joegoslavische republickcn om zich te integreren in het politick en econo­
misch leven van Wcst-Europa. Slovcnie was de best onlvvikkclde regi o in
voormalig JocgoslaviS, die voor 20% van het Joegoslavisch bruto nationaal
product (BNP) zorgde, tervvijl het maar 8,4% van de Joegoslavische bcvolking
omvatte. Zij n aandeel in de Joegoslavische export was 30%. Slovenie had de
hoogstc Icvcnsstandaard en ecn onlvvikkclde middenklasse. Door zij n ligging
slond het open voor Wcslcrse invloeden. In de jarcn ’80 werd cen democratiseringsproces op gang gebracht, dat Sloveniti een voorsprong gaf len opzichte
van alle andcrc Joegoslavische republickcn. De Economist Intelligence Unil
plaalslc Sloveniti op nummer twcc op ccn ranglijst van de Middcn- en
Oosteuropese landen. Na Tsjechic is het land in die regio dus de meesl
geslaagtle post-communislischc slaat.
ManLschnppelijke veranderingen in de jaren ’80
In de jaren '60 vverden de eisen van de economisch bclrckkelijk
vvclvarendc republickcn Kroatic en Sloveniti tot liberalisering van de cconomie
afgcvvczcn uit vrces dat toegeven onvermijdelijk tot democratiscring van de
gehele samenleving zou leiden en dal daardoor het machtstnonopolie van de
communistischc partij zou vvorden aangclast. Na de politicke afrekening met
de voorslandcrs van 9dc libcraliscringsbcvveging in het begin van de jarcu ’70
kvvam het begin jaren ’80 tot nieuvvc onrust.
De maatschappelijkc veranderingen begonnen met ecn zogehelen
”/>M/i<:-hcwcging" ontlcr tlc Slovccnsc jongcrcn.1 Oorspronkelijk ontstond
"punk" in Engcland, als ecn reaclie van vvcrkloze en kansarme jcugd legen de
politicke en maatschappelijkc gevesligde orde. In cen communistisch land,
vvaar de indoetrinatie van de jcugd ccn belangrijke voorvvaarde vormde voor
de stabililcit van het syslecm, vverd "punk" gezicn als cen onvvcnselijk maatschappelijk verschijnsel. De polilic vverd ingcschakcld o m met tlezc "punkbcvvcging" af te rekenen. Maar deze kccr vverkte de rcpressic niet. Ilci gcbruik
van gcvveld vverd door de Sloveense intellectuelen openlijk veroordceld en de
officiSle jeugdorganisatie, tlc Socialistische Bond van de Jcugd van Sloveniš
(de ZKMS), koos legen alle vervvachtingen in de kant van haar lceflijdgcnoten. Dal vvas de ccrstc slap op vveg naar vvat later bekend zou vvorden als de

13

"Alternativa".
Dc Alternativa was een brede maatschappelijke beweging die variecrde van groeperingen van feministen en hotnoseksuelen lot vredes- en milieubewcgingen. Zij omvatte vooral jonge mensen zonder politiek verleden, die
geen neiging hadden bet systeem omver te werpen. Aangezien zij zicli als apolitiek beschouvvden, was bet voor hen vanzelfsprekend oni binnen bet
bestaande op te komen voor hun belangen. Een belangrijke rol bij de popul arisering van de subcultuur van de Sloveense jeugd speelden medi a als Radio
Študent en dc officiSle krant van de ZKMS, Mladina ("Dc Jeugd"). Mladina
onlivikkcldc zich in de j aren ’80 lot de incest gczagbebbendc krant in bet
voormalige Jocgoslavic, die ondanks dc taalbarričrc (Sloveens) ook veel werd
gelezen in Zagreb en Bclgrado. Met Mladina beg o n in Jocgoslavic bet tijdperk
van glasnost.
De belangrijkste vervvorvenbcid van de Alternativa was dal in de
jarcu ’80 in Sloveniš een uitzonderlijke politieke cultuur ontstond, waarin
maatsebappelijke betrokkenbeid en politiek debat cen grotc rol gingen spolen.
Medio jaren ’80 wcrd d e Alternativa uitgebreid met mcnscnrechten-activistcn,
verscheidene beroepsorganisaties (van sociologen, schrijvers, juristen, cnz.) en
ook de kritische intellectuelen van de oudere generatie. H el intellectucle debat
over de ideologische vernieuwingen ontstond rond bet litcrairc tijdschrift Nova
Revija.
De belangrijkste hotsing met bet communistisch establislunenl vond
plaals toen bel Joegoslaviscbe Volksleger in bet debat in dc media betrokkcn
werd. De Sloveense vredcsbcvveging kwam met de eis dienstwcigcraars te
erkennen en een alternatieve militaire dienst in le voeren naar Westeuropees
model. Dezc actic mislukte, maar de confronlatic met bet federale leger gin g
door. Mladina stelde berbaaldelijk duhicuze praktijken aan de kaak, zoals dc
verkoop van wapens aan Derde-Wcreldlanden. Het boogtepunt wcrd bereikt
toen macblsmisbruik en corruptic binnen bet federale leger wcrdcn ontluild.
Het ging o.a. over de minister van defensie, admiraal Branko Mamul, die
dicnstplichtigc soldatcn had ingezet voor bet bouwcn van zij n vakantiehuis. Dc
legerlop antwoordde met beschuldigingen van een "Sloveense contra-revolutie"; in 1988 slond Sloveniš aan de rand van militaire interventie.
Dal gchcurde niet. Maar de drie bierbij betrokkcn journalisten van
Mladina, alsmedc Janez Janša -cen scrgcanl-majoor van Sloveense afkomst,
die later dc eerste minister van defensie zou worden in post-communistisch
SloveniS- wcrden door dc militaire rccbtbank aangeklaagd en schuldig bevonden aan verraad vanvvcge onthulling van geheime documenten. Dit schijnproces biček van grotc betekenis voor dc verdcrc polilickc ontwikkclingcn. Het
kwam lot grotc slcunhctogingcn voor de aangeklaagdcn, die gccoordinccrd
werdcn door bet Comilč voor de Vcrdcdiging van de Mensenrccbtcn.
De sociale bcwegingen namen ook acticf dccl aan dc protestbetogin-

14

gen. Hcl bleek de cerstc slap in de politisering van de Alternativa te zijn,
vvaaruit de ecrslc politickc partijen ontstondcn dic in 1990 dcel zouden ncrnen
aan de ecrstc meer-partijenverkiezingen in Sloveniti. Een andere bclangrijke
ontvvikkeling was dat de Slovcensc communisten door de ontwikkelingen rond
bet proces lot hcl inzicht kwamen dat dcmocratisering onvermijdelijk was. Zij
begrcpcn ook dat de dcmocratisering nict uit de communistische machtscentra
uit Belgrado zou komcn en zij besloten de veranderingen op bet niveau van de
rcpublick door te vocren.
Hun dissidcnle houding stuitte op vcrzct in Belgrado; er volgdcn
bolsingen met vooral Scrvischc communistcn/nationalisten, in bet bijzondcr
ovcr de Scrvischc politick in Kosovo en ovcr de economische en financitile
bervormingcn. De bcrvormingsgczinde Slovcensc communisten wisten te
berciken dat meer-partijenvcrkiezingen in Sloveniti plaatsvonden. Dat hccft
bun cen rol in post-communistiscb Sloveniti bczorgd. De parlementsvcrkiczingen van 1990 wcrdcn gewonncn door de vcrcnigde anti-communistiscbe
oppositic, DEMOS, maar de voormaligc communistische lcider Milan Kučan
werd gekozen tol prcsidcnt. Daardoor wcrd cen politick evcnwicbt lussen
vcrlcdcn en beden gevonden.
1‘olitiekc veilimidingen in oiiafliankelijk Sloveniti
DEMOS was een brecd opgezctte coalilie, die tegclijkerlijd ook de
voortzelling was van de sociale bevvcgingen uit de jarcu ’80 en hen vcrcnigde
in de politieke strijd tcgcn de Slovcensc communistische hervormers. Als
oppositicbcwcging bad DEMOS haar docl hercikt door de verkiezingen te
winncn. Eenmaal aan de macht wcrd de DEMOS-coalitiercgering verlamd
door ondcrlingc ruzies. In december 1991 vici DEMOS uit elkaar, maar de
coalitic-regering blccf tol april 1992 aan. Haar val in april was bet gevolg van
bet aanncmen van een motie van wantrouwcn tcgcn economisch wanbcleid
van de rcgcring. De nicuwc premier wcrd Janez Drnovšek. Deze oud-communist en de laalste Slovcensc vcrtegenvvoordigcr in bet Joegoslavische Slaalspresidium was sinds 1991 lid van de Libcraal-Democratische Partij, dic ontstond
tocn de communistische jongerenbond ZKMS zich omvormde lot cen politieke
partij. Nicuwc verkiezingen werden cclUer noodzakelijk otn de nicuwe
kracblsverboudingen le legitimercn.
Die verkiezingen werden in december 1992 gehouden. Er deden 25
partijcu aan mce. Hct rcsultaat was wcinig verrassend: de Liberaal-Democratischc Partij (LDS) van Drnovšek behaalde 22 zetels, tcrwijl de partij van de
voormaligc communisten, nu Sociaal-Democratische Vernieuwingspartij
genoemd, 14 zetels in de wacbt sleepte. De cenlrum-rechtsc Christcn-Demoeratisebe Partij van Lojze Peterle, ooit de grootslc partij in de DEMOScoalitic, behaalde 15 zetels. De rcchtse vleugel in de Slovcensc politick werd

15

in het parlament vertegenvvoordigd door de Slovcensc Nationalc Partij van de
populist Zmago Jelinčič en door de Sociaal-Democratische Partij van Janez
Janša. Jclinč’s partij won 12 zetcls; Janša’s partij 4. De prcsidcntielc vcrkiezingen werden gewonnen door Milan Kučan, dic voor ecn termijn van zes jaar
wcrd herkozen. Ook Janez Drnovšek werd opnieuw premier, in cen coaliticregering van liberaal-dcmocralen, christen-democraten en voormalige communisten.
De Sociaal-Democratische partij blcef ondanks de slccbte verkiezingsresultaten in de regering, dankzij de grote populariteit van haar leider
Janez Janša. Janša werd gezien als symbool van bel verzet legen het aulorita­
ri sme van het oude regi me en als minister van defensie van Slovcnie had hij
in 1991 met zijn militaire strategi e in het verzet tegen het federale leger grote
populariteit vervvorven. Maar zijn politieke reputalie uit die dagen wcrd serieus
bedreigd door ecn reeks schandalen, waarbij zijn minislerie helrokken biček te
zijn. Zo werd in ju ni 1993 op lici vlicgveld van Maribor 120 ton vvapens en
munitie ontdekt, dic voor BosniS-Hercegovina bestemd blckcn te zijn. Uit de
bijbehorende documentatie biček dal de gehcimc dienst van het Slovcensc
leger en de hooggeplaatsle functionarissen van het minislerie van defensie
erbij betrokken waren. ‘
De geheime dienst van het minislerie van binnenlandse zakon speelde
ecn sleutclrol in de onlliullingcn over deze wapensmokkelaffaire. De onthullingen over de praktijken van het Slovcensc minislerie van defensie brachten
de regering in vcrlcgenhcid. Slovcnie kwam in cen kwaad daglicht te staan
vanvvegc schcnding van het VN-wapcnembargo tegen het voormalige Jocgoslavie. Premier Drnovšek en president Kučan reagccrdcn geschokl en de
openlijke confrontalic met Janez Janša begon.
De aanvaring tussen de ministeries van binnenlandse zaken en
defensie culmineerde in 1994 in de affairc "Smolnikar", dic ook lot de val van
Janša als minister van defensie leidde. De leden van de militaire geheime
dienst hadden cen auto van cen man in hurgerkleding, Smolnikar geheten,
achtcrvolgd, hem gcdwongcn te stoppen, uit de auto gchaald en in clkaar
geslagen. De Slovcensc publickc opinic rcagccrdc vcrontwaardigd en lici reeds
lan g bestaande vermoeden over Janša’s auloritairc gedrag en misbruik van zijn
machtspositic werd hiermee bewezen beschouvvd.
Janša’s reactic was dal deze Smolnikar vverkte als spion voor de
geheime dienst van het minislerie van binnenlandse zaken, die opdrachl geliad
zou hebben Janša en zijn minislerie le compromitteren. Het fcil dat hij niet in
uniform was, zou er niet toe doen. Smolnikar vverkte tegen de militaire
autoriteilen en als zodanig vici zijn zaak onder de jurisdictie van het minislerie
van defensie.2
Deze uillcg hiclp Janša niet. Hij vvas al cerder in opspraak geraakt
vanvvcgc dubieuze praktijken met de dossiers van de voormalige communisti-

16

schc gchcimc dicnst, die hij ondcr zijn hchccr wist te krijgcn. Er wcrd handel
in bedrevcn en sommige dossiers vondcn hun weg naar de mcdia. Daarin
wcrden Janša’s politiekc tcgenstandcrs beschuldigd van samenwerking met de
communistischc gchcimc dicnst van dc republick Slovenič. Het bckcndste
gcval was dat van dc rcchtsc politicus Zmago Jelinčič, dic ondcr dc naam
"Parashuttis" diensten aan dc gchcimc dicnst zou verlcnen. Janša werd door
het Slovccnse parlcmcnl uit zijn functic gczcl cn zijn partij, dc SDSS, trok
zich uit dc coaliticrcgcring terug. Dat leiddc tot cen regeringserisis.
Tcncinde dc val van dc regering tc voorkomen, ging premier Drnov­
šek -tevens leider van de groolslc coalitieparlner, de Libcraal-Dcmocratische
Partij (LDS)- ecn fusie aan met dric klcincrc partijca. Zo kwam in maart 1994
dc Libcralc Dcmocratic van Slovenič tot stand. Dc nicuwc partij was goed
voor 30 zetels, maar moest toch wecr cen coalilie aangaan met de christendcmocralcn. Dc politiekc afrckcning met Janša betekende wcl dal het Sloveensc politiekc leven ccn slap vooruit in dc richting van ecn slabiči centrum
maaklc. Twec rcchtsc partijcu, dc SDPS van Janša en de SNP van Jelinčič,
bevonden zich aan de politiekc pcriferic. Gezien dc vijandige verhouding
tussen hun leiders zal cen coalilie tussen dic lwee partijca niet snel tol stand
komen. Het politiek pluralisme in Slovenič blijft wel bepaald door vorming
van uiteenlopcndc coalities, aangezicn geen van de grote partijca erin zal
slagcn dc absolutc mcerdcrheid in lici 130 zetels tcllcnde parlcmcnl le verkrijgcn.
Hetrekkingen tussen Slovenie en Kroatie
Slovenič bepaaldc het tempo bij dc desintegratie van de Joegoslavische federatie. Dc Kroatischc communislcn volgden behoedzaam dc Slovccnsc
leiding. Men bcscfle in Kroatič immers dal in communistischc kringen in
Bclgrado nicts zo gcvreesd werd als ccn bcweging voor politieke verandering
vanuit Kroatič. Dczc angst kwam voorl uit de geschiedenis van dc ServoKroatischc bctrekkingcn sinds lici onlstaan van dc Joegoslavische staal in
1918. Dc hervormingsgezinde Kroatischc communislcn beseften de conscquentics, mochten zij ccn promincnle rol in de eisen voor dc democratisering
gaan spelen. Elk Kroatisch initiatief voor verandering zou onvermijdelijk
beslcmpcld wordcn als "nationalistische contra-revolulie", waarna een nicuwe
zuivcring plaats zou vinden.
Slovenič had daarentegen geen voorspelbare afvvijking die door de
communistischc ideologen als contra-revolulie bcstempeld kon wordcn, zodat
dc ideologische bcwakcrs uit Bclgrado niet prccics wisten hoe zij op dc
gcbcurtcnissen in Slovenič moesten reagcrcn. Ecn Kroatischc eis voor een
zclfstandige staal kon metecn in verband vvorden gebracht met een extrcemnationalistische idcologic, zoals de onafhankelijkc staat van de Kroatischc

17

f/.vZa.y'ti-bcweging tijdens de Tweede Werekloorlog. Op cen Sloveense eis voor
onafhankelijkheid lag niet zo’n historisclic hypolhcek. Nalionalismc spccldc
eind jaren ’80 wel een rol in dc definiering van de nationale socvereinitcit van
Slovenič.In dit gcval was het nalionalismc allcen een middel oni zich los le
makcn van cen gecentraliseerd systecm, dat nicl in slaal biček te zijn dc
fundamentele belangen van de Sloveense samcnleving te behartigen en
bovcndien wcigcrdc zich le hcrvorincn in dc richting dic men in Slovenič
noodzakelijk vond.
Toen de Kroalische nationalistische partij, de HDZ (Kroatischc
Dcmocratische Gemeenschap), in 1990 de vcrkiczingsstrijd won, wcrd de
Kroalische samcnleving wccr stcrk gcVdeologiseerd. Dc nationalisten bcgonnen
hun afrekening met het communistisch verleden door de voormaligc communislen politiek uit te schakelen, in het bijzondcr door hen le bcschuldigcn van
vcrraad van de Kroalische belangen tijdens het communistische regimc. Dc
Kroalische nationalisten hadden cen helc lijst van idcologische vijanden,
variBrend van "goede" en "slcchle" Kroaten en Jocgo-nostalgici lot "natuurlijke
vijanden", zoals de clnische Serviers. In het nieuivc idcologisch paradigma
werd de onafhankelijkheid van Kroatic gezien als dc vervvezenlijking van een
"eeuwenlange droom van clke cchte Kroaat". De HDZ-politici vcrwachtten dat
zij voor hun historisclic rol in dc vervulling van deze droom beloond zouden
worden met een stevige machtspositie. Dc mechanismen van dc Kroalische
post-nationalisten vertonen veel overeenkomsten met dic van dc communistische heerschappij: een sterke leider (Tudjmans presidenticle bcvoegdhcden
makcn hem de belangrijkste politieke instclling, dic zelfs het parlemcnt kan
ontbinden), en een machtsmonopolie van dc HDZ (die de anderc oppositiepartijcn allcen als legitimering van het pluralisme beschouwl en niet als celite
rivaal). De HDZ ocfenl sterke controle uit op alle economische, militaire,
cullurele en media-instellingen. Kroalische betrokkenheid bij de oorlog in
Bosnie-Hercegovina braclil ook de expansionistische trck van het Kroatisch
nationalisme aan het liclit. Het Sloveens nalionalismc kcnl dic expansionistischc trekken niet.
Toen in 1990 dc Kroalische nationalisten aan dc maclil kwamcn, had
dat cen verwijdcring in de samemverking tussen Sloveniti en Kroatič lot
gevolg. Overleg over dc volgende stappen in hun bclcid ten opzichtc van
Belgrado werd nog wel gevoerd, tcrwijl in het voorjaar van 1991, als voorberciding op dc onafhankelijkheidsverklaring, zelfs nog cen verdrag over
militaire samemverking tussen Tudjman en Kučan werd opgcsteld. Maar toen
het Jocgoslavischc Volkslcgcr Slovenič binnenvicl, liield Kroatic zich afzijdig.
Er was in Kroatič toen het zg. "plan-Špegclj" (Martin Špcgclj was de Kroati­
schc minister van defensie) oni dc kazernes van het federale leger in Kroalič
te blokkcrcn, zodat het niet naar Slovenič kon vertrekkcn. Dit plan wcrd door
de Kroatischc president Tudjman vcrworpen: Slovenič stond allcen in zijn

18

verzel. Dat was een van de cerstc scricuzc verstoringen van de SloveensKroalische hclrckkingeii.
Latcr, als onafhankelijke stalen, wcrdcn dcze twcc buurlanden
geconfrontecrd met cen rccks van problcmen. Een van de eerstc conflictcn
ging over bet eigcndom van de kerncncrgie-ccntralc Krško. Dcze was gebouwd in de periode dal de grenzen lussen Slovenili en Kroatiii interne
grcnz.cn warcn, zonder grotc bclckcnis. Nu hleek echlcr dat de centrale binnen
de Slovecnse nationale grenzen lag. Kroatiii was geheel afhankelijk van de
elektricilcil van Krško, maar Slovenili wcigcrdc cleklricilcil te levercn vanwcgc wanbctalingcn van Kroatiii. Dit conflicl werd pas in 1994 opgclosl via een
nieuw contract.
Bijna gcen cnkcl problccm wcrd opgelost zonder wederzijd.se besclmkligingen en vcrwijlcn. De Kroatischc gricven over de handelwijze van de
voormalige Ljubljanska Banka, dic na de desinlcgratie van JoegoslaviS geen
gckl aan liaar Kroatischc spaarders terugbetaalde, kwamen daar nog bij. Aan
de anderc kant vocldcn de Slovencu zich gepikeerd over de protesten van de
regering in Zagreb tegen de Slovcensc visvangst in de Kroatischc territoriale
wateren in het noorden van Istriii. De grenzen lussen de lwee landen moesten
opnieuw prccies bcpaakl worden.’ Van de 670 km lange grenslijn werd over
zeker 100 km nog problcmen gcmaakt.
In 1993 werd cen gezamenlijke commissie ingcslcld oin de grens te
bepalen. Het gaat om de grens op de open zec en in de baai van Piran, het
grensgebied langs de rivier Dragonja en over het gebied rond Sveta Gcra. De
grcnsgcschillen leidden in 1993 tot grotc spanningen; in een cnqučle van het
dagblad DIH,O naar de Slovcensc publiekc opinie bleek dat de ondervraagde
Slovencu Kroatiii als de grootste vijand van Slovenili zagen. Om de polilieke
verhoudingen te vcrhclcrcn vond in juni 1994 in Zagreb een ontmoeting plaals
lussen de presidenten Tudjman en Kučan. De nadruk zou voortaan komen te
liggen op samcnvverking en gcmeenschappelijkc belangen.
In de zomer van 1994 kwam bet echtcr tot nieuwe conflictcn over de
grenzen. Aan het begin van het toeristiseh seizoen hegon Kroalie een grensoverstcckplaats le houwcn in het belvvisle gebied langs de rivier Dragonja. Als
reaclic daarop werd begin oktober in het Slovcensc parlemenl op initiatief van
Jelinčič bcsloten vier klcine gchuchtcn -Skrilje, Buzin, Škodelin en Mlini (25
huizen en ca. 50 bcwoners van gemengdc etnische afkomsl) tot Sloveens
grondgehied te vcrklaren. Aan dcze beslissing werd in de Kroatischc politick
vecl aandacht besteed. De diplomalickc betrckkingen lussen Slovenič en
Kroatiii in het post-Joegoslavische tijdperk moelcn zich kennelijk nog slabiliscrcn.

lnlegratie van Sloveni«; in Kiiropa

19

Terwijl de rest van voormalig Joegoslavic nog de gevangenc is van
hct verleden en de gcvolgen van de oorlog in Bosnic-I tcrccgovina dircct of
indircct beslissend zijn voor de vcrdcre politieke en economische ontwikkelingcn, is Slovcnic de cnigc van de nicuvve stalen dic cen kans maakt geinlcgrcerd le wordcn in de Europcse politieke en economische ontwikkclingen.
Tol nog loe is Slovenics groolsle verworvenhcid nict mecr in cen adem
genoemd te worden met de andcrc ex-Jocgoslavische rcpuhlickcn, maar met
de Viscgrftd-landen (Polen, TsjechiC, Slotvakije en Hongarijc).
Tocli zal de integratie van Sloveniti in Europa mocilijker zijn dan dic
van de Visegršd-landen. Sloveniti moet nog aan bclangrijkc politieke voorwaarden voldoen. Dal helrcft o.a. tle vcrbctering van zijn bctrckkingcn met bel
buurland Kaliti. Sinds tle Slovcensc onafhankclijkheid zijn Sloveniti en Kaliti
bezig met onderhandclingen ovcr ratificatie van de zg. Osim-vcrdragen. Deze
werdcn gesloten tussen Joegoslavic en Kaliti in 1975, in bet kader van tle
Slolaktc van Helsinki.4 Daarin vvcrdcn tle grenzen tussen de twce landen
vastgcstcld. Na bel uiteenvallcn van Joegoslavic wcrden Kroalič en Slo veni 6
de nicuwe buurlanden, en ratificatie van bel verdrag vvcrtl noodzakclijk. De
gesprekkcn tussen Italie en Sloveniti daarover stuilten op nieuwe voorwaardcn
van Italiaanse kant. Italie ciste restitutie van de eigendommen van de Italiaanse burgcrs die Sloveniti na tle Tvvcedc Wercldoork)g incesten vcrlatcn. Een
andcr discussiepunl vormtlc de vraag boe deze restitutie moest worden
uilgevocrtl. Kaliti zetle zich in voor tcruggave van tle eigendommen (zoals
onroerend gocd) aan tle Italiaanse hurgers, maar tle Slovcensc wct staal nict
toc dat buitenlanders eigenaren van onroerend gocd kunncn worden.
Italie vindt nu dat Slovcnic zijn wcttcn naar Europecs model moet
vcranderen, wil bel liti vvorden van de Europese Unie. De bctrckkingcn tussen
bcidc landen verslechterden verder toen de rechtse regering van Silvio
Berlusconi in Italie aan de macht kwam. Exlrcem-rccbt.sc polilici, zoals
Gianfranco Fini en Mirko Trcmaglia van de Alcanza Nazionalc, zijn legenslantlcr van ratificatie van de Osim-vcrdragen en heschouwen DalmatiC en
Istrie als historisch Italiaans grondgcbicd.
De regering-Berlusconi vontl dat Sloveniti, wil bet toegelaten worden
tol de EU, verplichtingen legenovcr Italie moet vervullen, die behalve restitu­
tie ook vcrbctering van de redilen van tle Italiaanse minderheid in Slovcnič
inhoudcn. SloveniC rcagccrde met beschuldigingcn aan bel adres van de
Italiaanse regering vanvvege de nieuwc verkiezingsvvet, waarmee tle Slovcensc
minderheid in Italie gcen vcrtcgcnwoordigcrs meer liecft in de lokale en
nalionale Assemblee, en cist dczclfdc rcgcling voor de Slovcensc minderheid
als de Duits-sprekende Oostenrijkcrs gcniclcn in Oosl-Tirol.
Dal ItaliC gcbruik zal maken van zijn vclorcchl tegen Slovcensc
toetreding wortlt overigens nict tvaarsehijnlijk gcacbl. De groolste gevechlen
zullen achter de schermen uitgcvochten worden, want niemand binnen de EU

20

wcnst cen herhaling van hct voorbccld van Griekenland, (Jat meer dan ecn jaar
lang dc erkenning van Maccdonie door dc EU tegenhicld. Ecn belangrijke stap
in dc richting van polilickc intcgratic van Sloveniti binnen Europa was dat
Sloveniti in 1994 hclrokkcn wcrd bij onderhandelingen lussen dc Visegrtidlandcn cn dc NAVO over dc nieuwe militaire samcnvvcrkingsvcrbandcn lussen
Oost- cn Wcsl-Europa, "Partnership for Peacc".
Economic hoofdzaak
Te vcrwachten is dat bel tempo van de intcgratic van Sloveniti in
Europa bcpaald zal worden door interne economische ontwikkelingcn cn door
dc economische bctrckkingen met de afzonderlijke Europcsc landen. Dc
economische ontwikkelingen in Sloveniti geven aanleiding tol optimisme. De
privatisering van de economie is wcltelijk gcregcld en verloopt zonder vecl
moeilijkhcdcn. Dc Slovccnse munt (tolar) wordt als slabiči beschouvvd. Dc
inflalic (1994) wordl gcschal op 20%; dat stcekt zcer gunslig af tegen dc 72%
van 1992. Dc enige vcronlrustcndc ontwikkcling is dc bclrckkclijk hogc
vverkloosheid (in 1994 14%). In dc praktijk valt de wcrkloosheid mee door hct
functionercn van de grijze economie, waarin velen hun inkomen verdienen.
Ecn belangrijk begin voor bet Slovecns economisch en fmancieei
herstel vvas dc toclating tot bet IMF. Initiatieven voor financiele samenwerking
kwamen van de Europcsc Bank voor Herstel en Onlwikkcling (EBRD), die in
februari 1993 cen "Stratcgie voor Sloveniti" opsteldc, waarin de financitile
investeringen warcn uilgcwcrkt. Dc cersle leningen omvatten: 70 miljoen Ecu
voor bel herstel van dc watcrkrachtccnlrales op dc rivier Drava; 110 miljoen
Ecu voor hct wegen- cn spoorwcgncl; cn 54 miljoen Ecu voor dc particuliere
scctor. Dc Wcrcldbank verschafte cen lening van 80 miljoen dollar voor
economische hervormingen. In 1994 kwam hct ook lot ecn heroriSntatie van
dc Slovccnse buitenlandsc handcl, van dc Jocgoslavischc naar de Europcsc
markt. In dc eerste hclft van 1994 boekte Sloveniti ecn grool handclsoverschot
met dc grote EU-landen: Duitsland, hct Verenigd Koninkrijk, Italiti en Frankrijk. In dic zelfdc periode stccg dc cxport van goederen uit Sloveniti met 7%.
Dc cxport naar dc EU-landcn stccg zclfs met 12,8%, cn dc grootslc groci van
dc cxporl betrof Italiti (25,8%).5
Dc economische cn polilickc ontvvikkclingen in Sloveniti in hct poslJoegoslavische lijdperk maakten ecn cind aan de aanvankelijke lwijfcl over de
overlcvingskansen van hct land als klcine natie-staat. Terwijl in hct heersende
intellcctuelc cn politickc klimaat van Wesl-Europa hct concept van ccn
"nationale staat" soms als achtcrhaald wordl beschouwd, heeft Sloveniti
bevvczen dat zijn wcg naar Europcsc intcgratic pas na hct constituercn van een
cigen nationale staat is begonnen.

21

Voclnoten:
1. Tomaž Mastnak: "The Slovenc Slory", in: Praxis International 1993, Basi!
Blackvvell Lld., blz. 373 - 388 en Tomaž Mastnak: "From thc Ncw Social
Movcments to Political Parties", in: J.Simmic & J.Dcklava (cds), Yugoslavia
in Turmoil: Afler Self-managemenl, Londen/Ncw York: Pinter Publishcrs,
1991.
2. Intervicvv met Janez Janša in bet wcckblad Globus, 13 mci 1994, blz. 9-10.
3. De bronnen over de rečen te verhoudingen tussen Slovcnič en Kroatič
komen uit lici vvcckblad Danas. Zie bij v. de artikclcn "Srhi sa zapadne
granice" (11 oktober 1994), blz. 18-19 en "Podmazan zahrdali kolač" (14 juni
1994), blz. 36-37.
4. Zie bel artikel over Osim-verdragcn "Hoče li granice doci na red", in:
Danas, 8 augustus 1994, blz. 27-28.
5. Gegcvcns over de rcccnte economiscbe ontwikkelingcn in Sloveniš komen
uit Ekonomska politika van 10 oktober 1994, blz. 20 en van 17 oktober 1994,
blz. 47.

Mw. drs. N. Tromp-Vrkič is verbonden aan bet Oost-Europa Insliluut van de
Universiteit van Amsterdam.

Dit artikel werd met loestemniing van autcur en redactie
overgenomen uit de Internationale Spectator, maandblad
voor internationale politiek van het Nederlands Instituut voor
Internationale Ilctrekkingen Clingendael te Deu Haag (Uitgeverij Van Gorcuni & Conip. te Assen), jaargang 49 nr. 2
(februari 1995).

CURSUS SLOVEENS OP DE UNIVERSITEIT VAN LJUBLJANA
Op de universiteit van Ljubljana, de filosofischc faculteit, is voor het komend
schooljaar wcderom ccn jaar lang Slovccnsc les voor buitcnlandcrs georganiseerd. Dc cursus duurt van 1 oktober 1995 tot 31 mci 1996. De studenten
zullcn in verschillcndc groepen wordcn ingedccld voor beginners en gevorderdcn. In deze cursus vvorden taallessen gegeven en zal kennis worden gcmaakt
met de Slovccnsc cultuur.
De kandidaten kunnen zich opgcven tot uiterlijk 1 wcck voor bet begin van
de cursus.

22

Te gast in Slovenie
Aangezicn ik na enige onderlinge sclectiewedstrijden 6čn van de twce Nederlanders bcn, die door dc hond aangcwezcn is oni namens Ncderland deel te nemen aan hct 2° FCI-wereldkampioenschap voor speurhondcn, te houdcn op vrijdag 12 t/m zondag 14 mei 1995 in Pomurje le Slove­
nje, reisden wij op vrijdag 5 mei af richting Slovenig.
l.v.m. kleine lichamelijke gebreken is voor mij het
reizen op zo’n afsland in cen normale auto een zware
opgaaf. Cruise Campers Terneuzen bv stelde mij ook
dil jaar weer in de gelegenheid dc reis le maken per
kleine, comfortabele camper. Dc andere deelncmcr
volgdc, wal hem vanwcge onze rustige rijslijl vele liters brandstof bespaarde.
Dc bcdocling was om zondagmorgen rond 10 uur te arriveren op een opgegeven adrcs in Ljutomer; aangezicn hct zaterdagavond zwaar onweerde in de
omgeving van Graz werd er besloten om het er maar op te wagen en zijn we
doorgercdcn. Ondanks enige pech -een kleine brand in de accu van de
personenauto- kwamen we in het donker toch nog in Ljutomer aan. We
volgden dirckt de bordeli richting het politicbureau. Hier gingen we naar
binnen met op cen hricfjc het adres waar we naar toe wilden. Ondanks dat
slechts ččn van ons zich cen hectje vcrstaanbaar kan maken in het Duils,
werdcn wc door dc politic duidelijk geholpen en werd er een tckcning gcmaakt van hoc te rijden. Hclaas waren we blijkbaar te moe en was het te
smcrig donker, wanl wc reden totaal verkeerd, de heuvels in. We kecrden en
probeerden een andere weg; ook hier was hct mis. Gelukkig was er een
bruiloftsfeest aan dc gang waar we stopten om de wcg te vragen. Er werd ons
inetccn een glas wijn in de hand gedrukt en we vondcn cen willig oor. "Geen
probleem, we rijden wel even voor." Nou, dat haddcn we in hct donker
nooit gevonden.
Ondertussen was dc familie Frank van onze komst per telefoon op de hoogte
gebracht en wcrdcn nct dc lichlen aangcdaan tocn wij arrivccrdcn. Na cen
korlc, hartelijke begroeting gingen wc zo snel mogelijk slapen en men had
hier begrip voor.
Dc volgende morgen nadat wc nader kennis hadden gcmaakt, kregen we
gewoon even een lecnaccu voor de personenauto. Dc mannen gingen op
verkenning en de vrouwen hielden zich bezig met alles uit te laden en in ordc
• te maken voor cen verblijf van ininimaal een weck.

23

Onze spcurvcldcn zouden liggcn rond Ljutoinar, Banovci, Murska-Sobola
Kobilje en Lendava. De veldcn wcrden bekcken en de kan sen afgevvogen: hct
zag er goed uit. In de middag gingen wc op verkcnning met de campcr, de
honden hlevcn voor de rust tliuis. Via Ormez, Ptuj, Maribor reden wc weer
naar Gornja Radgona, waar ook nog cen speurlokatic lag. Wc zochten ecn
goed herkcnbare plaats op waar we de coach zouden kunnen opwachten als bij
maandagavond kwam en gingen terug naar lmis. Hier constaleerden wc dat de
accu was vcrnicuwd, maar nu had de campcr een lekke band. Evcn lici wiel
wisselen? Ook dil wcrd zo voor ons opgelost. ’s Avonds belden vve naar
Nederland om te vertellcn boe en waar we clkaar zouden treffen.
De volgende dagen zijn hoofdzakelijk gcbruikt voor kleine trainingen in de
huurt van Banovci en kleine uitstapjes in de omgcving.
Op donderdag was de opening van hct kampiocnschap met dcfilč, gevolgd
door de loting in bolel Banovci. Voor ons leck de loting ideaal, maar hclaas
was de regen op vrijdag de grotc spclbrcker: van de 26 sporen dic op vrijdag
afgcwerkt moesten worden, behaalden slechts 7 bonden de eindstreep. Alle
waren later op de dag aan de bcurt, voor de andere 19 -waarondcr hcide
Ncdcrlandcrs- waren de kansen verkeken. Organisatoriseb kwam bet gcbclc
tocrnooi wat moeizaam op gang, maar toen bet cenmaal liep en licbl was
aangepast was bet perfccl.
De zaterdag is door ons gcbruikt om rust te nemen met cen uitstapje naar
Murska-Sobota waar hclaas de winke!s dicht waren. In de late middag

24

brachlen we nog een bczoekje aan Jeruzalem bij Milan Belec waar wat
souvenirs wcrden gekocht.
De zondag moesten wij voor de 2° kcer speuren;
gclukkig konden de honden nu laten zien dat ze
niel voor niets ons land vcrtcgcnwoordigdcn en nu
ging bet wel gocd. Vanaf 15.00 uur was er in bet
Mura-stadion, voorafgaandc aan vele dcmonstraties
en toespraken, de prijsuilrijking. Hierna ging de
coach meteen lerug naar Ncdcrland, wij gingcn
terug naar huis om op maandag de terugreis le
beginnen.
Opzettelijk wordt er stceds gcsprokcn ovcr thuis en naar huis gaan, wanl op
bet adrcs bij
Vida Frank-Ozmec
Slamnjak 33
69240 Ljutomer
voelden wc ons ccht thuis. Vanaf aankomst lot en met vertrek voelden wij ons
hier op ons geinak. Deze hartelijke, vriendelijke en bchulpzame mensen gaven
ons bet idce er bij te boren.

Vanaf onzc kant hebben wij ook gcprobeerd om behulpzaam te zijn: de

25

moestuin wcrd op Hollandsc wijzc ondcrhanden genome«, cen plastic kocpelkas leck wcl cen sauna en we Icgdc uit dat door luchting de luchlvochligheid
naar beneden moest. Dus wcrd op hct uiteinde cen opening aangcbrachl en
ook werd cen slclling gemaakt waaraan touwcn kunncn hangcn oni tomaten en
papri kaplan ten omlioog te laten groeicn. Hopelijk slaan de planten gocd aan
zodat in het vervolg een hetere oogst te behalen is.
Maandag 15 mei is er cen enigszins gclaten stcmming: wc moctcn afschcid
neme« en dat doet meer pij« dan een wcdstrijd verliczcn, want wc hcbben
vriendcn voor hct levcn gcwonnen.
Omdat hct gecn vakantie was, hebbcn we in dezc wcck maar cen klcin slukje
kunncn zien van een geweldig mooi land, gewcldige mcnscn lcren kenncn en
vvaarderen, en wc konten tol de conclusie dat wij Nedcrlanders, dic allcs zo
vanzelfsprekcnd en gcwoon vinden, ccns wat minder moctcn kankcrcn en een
voorbeeld moctcn nemen aan dezc ltardwcrkcndc mcnsen.
Daan Hardcnherg

PREJELI SMO - WE HEBBEN ONTVANGEN
Prireditveni odbor " Srečanja v moji deželi" sporoča
van het Organisatie-bestuur "Ontmoetingcn in mijn land"
Osrednja prireditev - ZA VSE SLOVENCE
Park Postojnska jama 1. julij 1995
Centrale fesliviteit - VOOR ALLE SLOVENEN
Park Grol van Postojna 1 juli 1995
Na glavnem parkirišču pred jamo sc bo cel dan odvijal program. Op hct grotc
parkeerterrein voor de grot van Postojna zal zich van ’s morgens vrocg lot
dicp in de nacht cen gcvariccrd programma afspelen.
Če ho dovolj interesa ho ob 8.00 odpeljal iz Ljubljane Muzejski vlak v
Postojno. Po dobrodošlici bodo potniki v spremstvu vodičev krenili naprej na
prireditev.
Bij voldoende animo zal om 8.00 uur de bekende Museum-trein vertrckken uit
Ljubljana. In Postojna zullen de bezockers worden verwelkomd op het slation
en door de gidsen verder begelcid wordcn door de stad.

26

Program bo takole potekal: Het programma zal als volgt verlopen:
10.00 pred hotelom Kras nastop folklorne skupine Planika; voor hotel Kras
optrcden van de folkloredansgroep Planika
11.00 igranje srednjeveškega tria pred Predjamskim gradom; optreden van het
middeleeuw.se trio voor het kasteel Predjamski grad
11.30 promenadni koncert pihalne godbe PO Postojna in nastop Ljubljanskih
maržoretk; conccrt van de blaaskapcl PO Postojna en het optreden van de
majoreltes uit Ljubljana
12.30 v koncertni dvorani Postojnske jame bo sveta maša. Obiskovalci bodo
bezplačno prepeljani v jamo in iz nje z vlakom, ki bo začel voziti ob dva­
najstih; in de conccrlzaal in de grot van Postojna zal een hcilige mis worden
opgcdragcn. De bczockcrs van de dienst zullcn gratis met de trein in en uit de
grotten wordcn vervoerd. De trein zal vanaf 12 00 uur rijden.
V lem času bosta pred jamo nastopali folklorna skupina Planika in godba na
pihala PO Postojna.
In de tussentijd zullcn op het podium voor de grot de folkloredansgroep
Planika en de blaaskapcl PO Postojna optreden.
15.00 nastop maržoretk; majoreltes
15.10 pozdravni govori, med drugimi postojnskega župana; de groet van o.a.
de burgemccster van Postojna
15.20 folklorna skupina Planika bo predstavila plese iz Bele Krajine in
Dolenjske; folkloredansgroep Planika zal de dansen uit Bela Krajina en
Dolenjska voorstellen
15.50 nastop skupine Tolovaj Mataj z ljudskimi vižami slovenskih obrobij;
optreden van Tolovaj Mataj, een muziekgrocp dic volkswijsjes uit verschillende Slovcensc strcken ten gchorc zal brengen
16.10 nastop Ljobe Jcnče "Ljudska pesem poje v meni", pevka bo predstavila
stare ljudske pesmi; optreden van zangeres Ljoba Jenče - "Een volkslied zingt
in mij"; zij zingt oude volksiicdcrcn.
16.20 nastop mešanega pevskega zbora Uspeh iz ZDA; optreden van het
gcmengde zangkoor Uspeh uit de Verenigde Stalen
16.40 nastop kvarteta Ajda ob spremljavi citer; optreden van kwartel Ajda
begeleid door citer
16.45 folklorna skupina Planika s kanadskimi plesi; folkloredansgroep Planika
met dansen uit Canada
17.15 srečelov, show plesne skupine M, nastop zmagovalca otroškega festivala
Maxima; loterij, show van de dansgroep M en bel optreden van de winnaar
van het kinderfestival Maxim
18.30 narodno zabavni ansambel Slovenija; grocp Slovenija
19.30 nastop Moped Showa z gosti; Moped show met gasten. Dit is een in
Slovenič zeer populair, humoristisch gezelschap, dat ook een eigen radioprogramma hccft.

27

20.30 za zabavo skrbita ansambla Slovenija in Happy Day; voor vertier zorgen
de groepen Slovenija en Happy Day
Vmes skeči, intervjuji, predstavitev sponzorjev....; Er lusendoor sketches,
interviews, voorstellen van de sponsors....
23.00 ognjemet; vuurwerk
Potem pa do 3.00 zjutraj ples in zabava z ansamblom Happy Day. En daarna
tot 3.00 muziek en dans met de groep Happy Day.

Sloveense onafltankelijkheid - vandaag en morgen (1)
Op 25 ju ni 1991 vcrklaardc
Sloveniti zich onalhanke- .
lijk. Na ccuwcn decl te
hebben uitgemaakt van de
Hahsburgsc monarchie, de
Era n sc Iliyrische provincics, na gel ec Id te hebben
J
onder bet Ilaliaanse juk en
'■
bel Servo-slavischc unita­
ri sme, is bet voor bet cerst
gclukt cen cigcn moderne
staat le grondveslcn.
Elk volk beeft rccht op een
cigen staat, ook al menen
vclcn dat de idcc van een nationalc staat overlccfd is. Dic overtuiging van "de
overi ec fdc nationalc staat" vernemen we overi gens vooral van degenen dic zelf
in een nationalc staat leven.
Recht op onafhankelijkhcid is mooi en wcl. Intcrcssantcr en belangrijker is
ccbter de kwalileil van dic onadtankelijkheid. Voor Sloveniti vvas en is de
onalbankelijkbeid resultaat van de gcmecnscbappclijkc inspanning van de
Slovencu, gerichl op cen hetere tockomst. De Sloveense hooglcraar Peter
Klinar concludecrde in zijn in fcbruari 1991 gepubliceerde artikel Pogledi na
prihodnost Slovenije (versehenen in Slovenski koledar ’92), waarin bij de
Sloveense puhlieke opinie analyseert, dat de gcdaclUc over de cigen Sloveense
nationalc staat nauw verwevcn is met bet vcrlangen naar Europese dcmocratisebe normen, burgerrechten en openheid jegens de rest van de wercld. De
onalbankelijkbeid wordt dus gelegitimccrd door de constatering dat de cigcn
Sloveense staat de boste mogelijkheid hiedt voor een democratischc, culturecl
rijke en economisch succesvollc samenleving, dic een cigcn plaats in bel
Europese mozaiek inneemt. Het is bcmoedigend dat de Internationale Spec.tator in een van de eerstc Nedcrlandse publicatics van betekenis over Sloveniti
concludeert dat Sloveniti bewez.cn beeft dat baar wcg naar Europese integratie
pas na het constitueren van een eigen nationalc staat is begonnen, ondanks dat
het heersende klimaat het concepl van een "nationalc staat" achterhaald
vcrklaart.
28

Anderzijds horen we ook vier jaar na dalo nog steeds geluiden over de te
vrocge of zelfs onterechte erkenning van Sloveniti. Zo’n mening verkondigde
onlangs nog Warrcn Zimmerman, de laatste Amerikaanse ambassadeur in
Belgrado (1989-1992) in zijn artikel in Foreign Affairs. Zimmerman vervvijt
de Slovencu dat zij, in hun wens zich "af te scheiden", zich niets gelegen
Helen liggen aan de 22 miljoen nict- Sloveense Joegoslaven. Wellicht haddcn
de Slovencu dit "egoisme" in het streven naar onafhankelijkheid moeten
inwisselen voor de weliswaar niet militaire, maar in geval wel /norele overwinning van de Bosnitirs?! Na de trolse verkondiging van de Nieuvve Wereldorde, die al snel verzandde in een identiteils- en stabiliteitscrisis van globale
omvang, is er nu eenmaal behoefte aan schuldtoevvijzing.
In die Nieuvve VVereldorde kunnen politieke leidcrs maar moeilijk of nauvvelijks antvvoorden formuleren op de tektonische veranderingen in de wereld,
hetgeen ook een negatieve invloed uitoefent op de bevolking. Schrijver dezes
is geen voorslander van apocalyptisch denken, maar degene die onze vvereld
bekijkt, mag vvellicht constateren dat deze een vvanhopige indruk geelt.
Midden in deze wereld, die vvezenlijk onzekerder is dan die van een decennium terug, mag Sloveniti de onafhankelijkheid vieren. De essentie van die
onafhankelijkheid ligt in de hoop op een hetere toekomst voor de Slovencu,
voor vvie de grote geschiedenis nooit bijzonder veel goeds in petto heeft
gehad.
Een hetere toekomst komt echter niet vanzelf. Zij is athankelijk van de
Slovenen zelf, van hun elan. Het vvoordenboek definieert elan als: "grote
psychische bereidheid om een bcpaalde taak te vervullen" en als "creatieve
cnergie". Elan is niet iels vvat je een keer uitspreekl, maar een manier van
doen. En, om nict in blind activisme verzeild te gerakcn, heeft "elan" richting
nodig. Richting in de vorm van beleid, een visie, die handleiding is voor
samenhangende concrete actie.
Een van de termen uit de Sloveense apologetica is ongetvvijfeld "Europa". Het
elan wordt gemobiliseerd voor de integratie in Europa: lidmaatschap van de
Europesc Unie en de Navo. In dat perspectief kan het streven naar veiligheid,
vvelvaart en behoud van de rechtsstaat inhoud gegeven worden.
Dit elan van de Slovenen is niet louter een zaak van de republiek Sloveniti en
haar invvoners. De Sloveense staal dient inuners ook als oritintatiepunt voor al
die Slovencu -zo'n vijfhonderd duizend wellicht- verstrooid over onze aardbol,
die deel uitmaken van de veelgeroemde Sloveense culturele ruimte. Verder
betekent het eerder genocmdc verlangen naar openheid jegens andere volkeren
en culturen, samenwerking met anderen. Hier zijn niet alleen Slovenen
gevraagd, maar ook vele vrienden van Sloveniti, die we overal aantreffen.

29

Wcllichl ligt juist in hct bovcnstaande de bctckenis en rol van een vcrcniging
als de onze. Onzc vereniging ontstond tijdcns de wat "gecompliceerde bevalling" van de Sloveense slaat. Op dat moment leidden gcvoclcns van machtelooshcid en verontwaardiging ovcr de agrcssie tcgen Sloveniti en de passieve
rol van de inlernationale geineenschap tot de gezamenlijke ondersteuning van
hct Sloveense volk en zijn legitieme eiscn. In doze solidairc houding liggen de
vvortcls van onzc vereniging, wclkc cen natuurlijkc anticipatie op de ontvvikkclingcn in Sloveniti veronderstelt. Een vereniging dic Slovcnen in Ncdcrland
bijeen brcngt alsook Nederlanders informeert over allc aspcctcn van hct
Slovenendom. Zo’n vereniging wil niel inlrovcrl zijn. Integendeel, vereist is
een vereniging die zich maatschappelijk ontplooit door samcnwerking met
vervvantc vcrcnigingcn, participecrt in ovcrlcgorgancn, hct Ncdcrlandse bclcid
jegens Sloveniti kritisch wil volgen en beinvloeden en in conlact staat met
opiniemakers uit maatschappij, culluur, bedrijfsleven en politiek. Dat alles
vanuit cen onalhankelijke positic, ook len opzichle van Sloveniti zelf. Dal is
onze richting, ons beleid, onze visie.
Nel als voor Sloveniti, is ook voor onzc vereniging de aanwezigheid van elan
van bctckenis. Toen onzc huidige voorzitler vorig jaar haar kandidatuur
indiende, sprak zij - ik citeer:" Ik ben ongeveer veerlien dagen geleden lid
gewordcn en ik vind dal er vcel rneer elan moet komen!", einde citaat.
Ofschoon dat elan altijd al bij onze leden aanvvczig was -sterker nog: dat elan
was beslissend voor de oprichting van onzc vereniging in 1991- gcef ik onze
voorzitler groot gelijk met de slclling dal hct elan steeds opnieuw gepresenteerd dient te vvorden als iets onmisbaars.
Aan het bereiken van de onafhankelijkheid heeft onzc vereniging in het
verlcdcn naar vermogen met elan hijgedragen. In dezclfde mate kan zij
bijdragen aan de positieve onlwikkclingcn in Sloveniti. Elan en visie zijn ook
nu vereist. Etin van de bescheiden middelen dic ons ter beschikking staan om
elan en visie ovcr te dragen en uit le wisselen is LIPA. Wc lezen er nict
alleen over nieuws uit Sloveniti, sportberichten, interessante bijdragen van
lezers, verschillcndc historische onderwerpcn, maar ook hct openingswoord
van de voorzitler waarin de richting, het bclcid, de visie op de vcrcniging
wordcn ontvouwd.
Met hct ccrder genoemde positieve čredo elan van onzc voorzitler mogen wc
niet alleen de onafhankelijkheid van Sloveniti viercn, maar ook de uitdaging
aangaan samenhangende concrclc verenigingsactie te ondernemen om Sloveniti
en Nedcrland dichterbij clkaar te brengen. Wannccr we dat docn, mogen we
de verjaardag van Sloveniti met nog mecr levredenheid vicrcn.
Frank van Krcvel
(Bovenstaand artikel is hct eerstc uit een serie van vicr bijdragen)

30

Contacten tussen Schicdam en Velenje

Zoals u wect zijn er rcgclmatig contacten tussen de slad Schiedam en haar
partnerstad Velenje in Slovenie. Op 8 oktober 1994 was de dag van de
gemeente Velenje: ecn soort verjaardag van de slad die mel veel ofllcicel
vertoon gepaard gaat. Wij kennen hicr wcl de "gemeentedag", een dag waarop
de gemeenlclijke diensten "open huis" houden, maar dit is een informele
gebeurtenis. Dit kecr wcrd de dag van Velenje opgeluisterd met een tentoonstelling uit Schiedam, die bet verhaal vcrtcldc van de jencverinduslric. De

opening van de tentoonstelling vormde een onderdeel van de reeks officiele
fcestelijkheden die dag. Schiedam hceft cen rijk verleden wal de jeneverproduklic betreft. Hicraan herinneren bchalve de oude pakhuizen enzovoort in de
slad ook nog het Molcnmuseum -kori geleden nog bezocht door een delegatie
uit Velenje- en bel Nationaal Gedistillecrd Museum. Tot nu toe is dit museum
gehuisvest in de kelder van bel Stedclijk Museum van Schiedam, bet museum
voor moderne kunst. In 1995 komt cr echler ecn apart "gedistilleerd" museum:
”Dc gekroonde brandcrskctcl". Ik vcrtel dit omdat cr in Sl oven ič veel sterke
drankjes zelf gebrouwen vvorden en de Slovenen woonachtig in Ncderland
vvellicbt speciaal geinteresseerd zijn in dit ondervvcrp.
De jeneverlentoonstelling in Velenje was van 8 tot 11 oktober te zien in de
hal van bet gemeentehuis. Er vverden gercedschappen getoond die bij de

31

produkue van jenever worden gebruikt, aismede 1'raaie afliches en oude
kelderflessen. Op grote schilderingen werdcn de divcrse siadia die hci graan
doorloopt voordat het jenever is, uitgebeeld. Hct bele verhaal vvas ook nog
eens op schrift gesteld in hct Sloveens, uit het Nedcrlands vcrlaald door de
hčer Iskra Pavel. Het enthousiasme in Velenje over deze expositie was grool
en heeft ongclvvijfcld bijgedragcn tol bestendiging van de goede band tussen
de tvvee partnersteden.
De Schiedamse delcgatie die de tentoonstelling begeleidde, bcstaande uit tvvee
medevverkers van hct Stedclijk Museum en een ambtenaar voor culturele
zaken, kon uitgebreid kennis nemen van het bloeiende culturele levcn in
Velenje. Een leuk aspcet daarvan is de jaarlijkse Pikin Dan (Pippi Langkousdag). Er vvaren op die dag -8 oktober- allerlci evenemenlen voor kinderen
georganiseerd. Uiteraard hoeven de kinderen die dag niet naar school en
kunnen zij volop genieten van alles wat hen voorgezet vvordt; het vvemelde
van de "Pippi’s" in de stad!
In het kastcel, gelegen boven de stad Velenje, zijn behalvc beeldende kunst
van Sloveense kunstenaars uit deze eeuvv meerdere cxposilies te zien. Een
daarvan is die over de mijnbouvvindustrie die via een donkere schacht te
bereiken is. Maar er is ook de prachtige colleetie Afrikaanse kunst of een
grote mammoet te bevvonderen.
In het ccntrum van de stad is het culturecl centrum Ivan Napotnik. Hier
vvorden vvisselende tcntoonstellingen van eigentijdsc kunstenaars gehouden en
belialve de bibliotheek is er ook de artotheek gehuisvest.
De Schiedamse delcgatie vond vele aanknopingspunten om in de toekomst
verder te gaan met de uitvvisselingen tussen de tvvee sleden die hierdoor al
lange tijd een bijzondere vriendsehap onderhouden.
Julia Snikkers, medevverkster Stedclijk Museum Schiedam

lngcschrcvon K.v.K. tc Leiden
onder nummer 6555G

poslrokening 183-1216 l.n.v. reisburo "Sloveniti" to Leiden
lel./fax 071-5313320

Gelukwcns
Vorigc maand bestond reisburo "Slovenic" twinlig jaar. De vereniging
"Vrienden van Slovenie" vvenst de heer en mevrouvv Hoops van harle geluk
met dit heuglijke feit.

32

Slovenie en de Europese Unie
Op 19 mei jongstleden zijn de onderhandelingen tussen Slovenie en de EU
over een associatic vcrdrag succesvol afgesloten.
Over de ineestc te besprckcn onderwerpen \verd eerdcr die weck al een
aecoord bcreikt. Voor de vragen met betrckking tot landbouw, was op vrijdag
een tvveede ronde nodig om tot een oplossing te komcn.
Volgens Boris Cizelj (slovcens ambassadeur bij
de Europese Unie) is bel pakket goed uitgebalanceerd en vcrtegenvvoordigt de interesses van
beide zijdcn.
Op 24 mei besloten de leden van de EU dat zij
in principe accoord gaan met bet gcmaaktc
pakket.
Om lot een ovcrecnkomst te komen is echter ten minste nog een vergadering
nodig van de permanente leden van de EU.

De VS voor het opheffen van het vvapenembargo
De Vcrcnigde Stalen wil trachten het vvapenembargo tegen Slovenie op te
heffen, aldtis de staatssccrctaris van defensie van de Vcrcnigde Stalen, Joseph
Kru zel.
Kruzel omschrccr Slovenie als cen vreedzaam Europces land welkc getuige is
van een grootschalig contlict in haar nabijheid.
Volgens Kruzel is Slovenie onverwacht het slachtoffer gcworden van het
wapenembargo, dit vvas niet de bedoeling gcvveest van de VS.
De slovecnsc minister van defensie, Jelko Kacin, zij dat er verder gewerkt
wordt aan een samenvverkingsprogramma betreffende defensie, tussen Slovenie
en de VS.
Afgcsprokcn is dat drie Slovencu een mililaire opleiding zullen krijgen in de
VS. Te ven s zal in augustus cen slovcens-amerikaanse oefening plaatsvindcn in
de amerikaansc staat Louisiana. Aan deze oefening zullen 40 sloveense
soldaten en officiercn deelnemcn.

Sloveense overheid s te it SLT 326 miljoen beschikbaar voor
de sloveense mindcrhcid in Italie
De sloveense overheid hecfl besloten 326 miljoen tolar (ca. 4,3 miljoen
gulden) beschikbaar te stcllen voor inslellingen, van de sloveense minderheid
in ItaliS, die in financiele tnoeilijkheden verkcren.
De inslellingen van de sloveense minderheid in Italie, vooral het Filharmonisch Gezclschap, de Nationale Bibliotheek, het Sloveens Onderzoeks Instituut

33

en meerdcre incdia instanties zitlcn, al gedurende enigc
maanden, zonder bron van inkomsten door de onopgeloste
siluatie betreffendc de financiering van de Sloveense minderhcid in Italiii.

Ljubljana veiligcr
De politie van Ljubljana hceft getallen bekend gemaaki betrclTcnde de
veilighcidssituatic in Ljubljana in de eerste drie maanden van dit jaar.
Hel aantal criminele vergrijpen daalde met 18.3%. Het lotaal kwam daarmee
op 3.163 overtredingen wat 37% van alle vergrijpen in heel Sloveniti bctekent.
Ook op het gcbied van verkeer was een verbctering merkbaar in Ljubljana.
Hel aantal verkeersongevallen licp tcrug met 4.8% (2.295 tcgcn 2.411 in de
eerste die maanden van 1994), terwijl het aantal ongelukkcn waarbij dodelijke
slachtoffers vielen terug liep met 55.8% (15 legen 34 in de eerste drie maan­
den van 1994). Het aantal gevvonden liep terug met 11.3% (306 tegen 345 in
1994).
De politie van Ljubljana zal stringente maatregelen nemen om de vciligheid in
het verkeer verder te verbeteren. Extra strenge maatregelen zijn te venvachten
op het gebied van rijden onder invloed, het te hard rijden en het rijden zonder
autogordel.
Als gevaarlijkste wcgcn in de regio Ljubljana wcrden de hoofdwegen in het
centrum van Ljubljana en de weg tussen Črnuče en Trojane aangemerkt.

Sloveense ambassade in Rome besmeurd
De muren van de sloveense ambassade in Rome evenals de toegangspoort
stonden, woensdag ochtend 24 mei, volgeschreven met leuzen, onderlckend
door de organisatie Orgoglio nazionale.
De leuzen zeiden dat Italiii 20.000 slachtoffers van massamoorden na de WOII
aan het verkopen was en dat Italiii nu een minister van buitcnlandsc zaken
heeft die doet wat de sloveense regering hem voorschrijft.
De Sloveense ambassade heeft de politie geinformeerd en een schrijvcn
gestuurd aan het ministerie van buitcnlandsc zakon.

Meerderheid van de buitcnlandsc bezoekers in Slovenit;
kvvarncn uit vier landen.
Twcederde van de toeristen in Sloveniti, het afgelopen jaar, kvvamen uit vier
europese landen; Italiii, Duitsland, Oostenrijk en Kroatiii. Zij werden gevolgd
door Tsjcchen, Nederlanders, Hongaren en Britten. Gemiddeld verbleel' men 6

34

dagen in Slovenie en gaf men DEM 400 uit.
Minder dan 20% kwam via een reisbureau in Slovenie terecht, en ruim 75%
was al ecns eerdcr in Slovenie gevveest.
De toeristen waren vooral onder de in'............................ • ■ ■
druk van de natuurschoon. Ze zeiden
zich veilig te voelen en waren gecharmeerd door de sloveense gastvrijheid.
Stian Krook

Gratis servicerubriek voor leden
Hccft u cen speciale wcns, zoekt u icts of icmand, hecft u vvellicht icts in de
aanbicding, laat hct ons dan wctcn. Uw stukjc, mits nict te groot, wordt
gratis geplaatst. Hier volgt de ecrste inzending:
Lift gezocht naar Slovenie; hecn middcn juli, terug aug./sept.
Claus Zondennan
Dijklmisstraat 38
7558 GA Hcngelo
Tel.: 074-776708

35

Het besie van twee werelden
Een door de overheid crkcnde instelling, die advics uitbrengt ovcr alle
aspecten van ’s lands belcid, welke de positie van Zuideuropeanen betreffen.
Zo kan de essentiele taak van het Landelijk Inspraakorgaan Zuid Europeanen
kort worden samengevat. Dit inspraakorgaan, afgekort als LIZE, is een
organisatie, waarin ook onze vereniging al een hcle tijd mcedraait.
Onlangs bracht het LIZE een publicalie met de titel Het besie van twee
werelden op de markt. Het geeft een beeld van Zuideuropesc jongcrcn over
zichzelf, Nederland en de toekomst. In kori bestek laat het jongcrcn aan het
woord over met name werk en studie, terugkcervcrwachtingcn, crvaringen als
buitenlander, verenigingslcven, vrienden en intcgrcren in de Nederlandse
samenleving. De autcurs behandelen dit thema niet als droge kost, niet als
groot opgczet en pretentieus project om, zoals de auteurs zelf zcggen "vvetenschappelijke bewijzen aan te dragcn voor evenzo wetenschappelijkc hypothcses". Integendcel, de brochure stelt de wensen, gevoelcns en vervvachtingen
van de jongcrcn zelf aan de orde.
Lucia Lameiro Garcia van het LIZE-bcstuur geeft in het voorwoord o.a. de
volgende gedachlen mee: "Zuideuropesc jongeren in Nederland lalen als
levcnd voorbceld zicn, dat inlegratic mogelijk is. Ze hcbben de hoogste vorm
van integratie bereikt, namelijk integralic van twee culturen in edn idcntileit.
(...) Dat zou hen waardevol mocten maken voor zowel Nederland als het land
van herkomst. Het is jainmer om te moetcn constateren dal er van de inogelijkheden van deze jongeren weinig gebruik wordt gcmaakt. Zc zijn de
voorlopers van een verenigd Europa, een Europa met cen open houding,
waarin culturen geintegreerd zijn en elkaar verrijken. (...) Bij integratie is een
aantal zaken van belang, die bij elke individucle jongere net wcer even anders
kan liggen: het sprekcn van de Nederlandse taal, maar ook het sprcken van de
taal van het hcrkomstlandland en de wens om in contact te blijven met eigen
land en nationalitcit". Het LIZE komt daarmee op voor cen positieve visie,
die ook ons aangaat.
Hclaas schenkt de publikatic geen aandacht aan Slovecnse jongeren in Neder­
land, wat we mogen zien als aansporing voor de Slovcnen om in de toekomst
meer te partieiperen. Wat bijzonder jammer is, is het feit dat de brochure de
term "voormalig-Joegoslaven" hanleert. Van cen door de landelijke overheid
erkende organisatie mag venvacht worden, dat zij dit anachronisme in
navolging van de Nederlandse Regering voor cens en altijd uit haar jargon
schrapt. Het feit dat Slovenen vandaag gewoon Slovenen zijn, hoeft immers
niemand te verzwijgen. Wanncer het LIZE Slovenen bij hun naam noemt, dan
pas wordt de identiteit van de Slovenen daadwerkelijk erkend.
Met deze kntischc kanttekening afsluitend, mag gezegd worden dat Het beste
van twee werelden een sympathieke publicalie is. De publicatie is schriftelijk

36

of lelcfonisch op le vragcn bij het LIZE onder verinclding van "Jongerenbrochure": Mgr. Van de Weteringcnstraat 136, 3581 EN Utrecht, telefoon 030332100.
Frank van Krcvel

Prettige Vakantie
Prettige Vakantie

37

Vereniging Vrienden van Sloveniti: Wat U moet weten!
De Vereniging Vrienden van Sloveniti is opgericht op 7 juli 1991. De
Vereniging Vrienden van Sloveniti is een zelfstandigc en onafhankelijke
landelijke organisatie, welke zich ten doel stelt met name op cultureel,
economisch en maalschappelijk gcbied de samenvverking tussen Nederland
en Sloveniti resp. Nederlanders en Slovenen te bevorderen en zo mogelijk te
inititiren en te onderhouden. De vereniging besehouwt zichzelf als de
getiigende plaats voor ontmoetingen tussen Nederlanders en Slovenen. De
vereniging wil voorls in bet bijzondcr cen ontmoetingsplaats zijn voor de
Slovenen in Nederland.
(uit artikel 2 van de Statuten)
Bestuur:
Voorzitter:
Judilh Strohmaier
Ritinzistraat 33
2555 JT Den Haag
070/3685680

Vice Voorzitter:
Bojan Gorički
Beethovenstraat 19
4536 AG Terneuzen
01150/13722

Penningmeester:
Stian Krook
Bloemistenlaan 48
2313 BB Leiden
071/144233

Secretaris:
Siem Edink
Otterlaan 13
2623 CV Delft
015/562010

Vesna Marolt
Van Bell Stocadeslr. 22-1
1073 JD Amsterdam
020/675460

Redactie:
Marlien Muuse
Jacob Catsstr. 51
2274 GT Voorburg
070/3868929

Redactie:
Marjeta Tomšič
Van Doesburgstr. 34
3822 ER Amersfoort
033/562575

38

UW VAKANTIELAND
AAN DE ZONZUDE
VAN DE ALPEN
Verkeersburo Slovenie
Postbus 7105
NL-4330 GC Middelburg
Tel.: 01180-35790
Fax : 01180-39205