.. r- a MC ■i i i \ J 7--.1 ■ ’ ; '-‘r £‘ ' > ‘Vf ' .-. ;:. ,--?n ' ' • ' • , 11 * ' - ':¥f 4v1i,:t‘p!V - 3 ®j! I ■7VVV* hVV■' ^'■ " 7 A - .1 -k ' '■ , S..,' , •:■■ ,'J 7. ' s- ■' . $v:v Vv. : -Ris: if:, ■ , , ‘ - - ■ • ;ffos*srss':!;:.R ■-■ ■:'£"■ V.v : "" ■' ‘ ' : \r r . ■: V--; : ■^ V :;v ‘ : ■."V ■V"' ^ WlSSmim^k ' ^ t..’R . }■ iii-r- - • • :v,;7 ... ‘ • . ‘r ■":: ^ V7 V&;7;> Vf V ; • _V-V., ;v ^ . ‘ ' . ■ Vf V’;V' ’ ' V '''' ''' ' ' * ' " J ' ■r v'V- : ' Vr- ' ^ : : :■ "■ ,.77; ;. _ -v :' ^ ■ S»;V~v . .. S-- -■ ' r.-.-...., .;. r- . .. . -, , 'h "'Ti-;.:''” ...- 1 v .■ . ■:<■.’ -■ ‘4*, ! ,r>.- ARABVM MEDICORVM PR I NC I PIS. Ex Gcrardi Cremoncnfis verfione, & Andrea: Alpagi Beluncnfis caftigauonc. A Ioanne Goffc^o, & Ioanne P aulo Mongio Annotationibus iampridem illuftratus. Nunc ueroab eodem Coftäö recognitus, Qf nouis alicubi Obferuationibus adaußus. Quibus Principum Philofophorum * ac Medicorum confenfus, ditfenfusque indicantur. Vita ipßus Auicenm ex Sorfano Arabe eiiis Dißipulo, a Nicolao Majfa Latine /cripta,®*figuris quibufdam ex priort nojtra edtttonejumptis. Additis nuper etiam librorum Canonis ceconomijs, necnon Tabulis Ifagogicisin vniuerfam Medicinam ex Arte, hvmain, ideft i oannitii Arabis. Per Fabium Paulinum Vtinenfem. Ctm Indicibus quattuor, Duobus vocum Arabicarum, altero Gerar di Cremonenfis, altero Bellunenßs, Duobus rmtm memorabilium, altero in Auicenna contextu, altero in ^ Annotationibus contentarum. Ij JU i 1 BIBLIOTHEK VENETIIS, M DC VIII. Apud Iur i i ;!&,:■ f f ' \ me” W* «m , y i ' : >**4 " I J' ■ ■ >-• -i AMP L IS SIMO NOBILISSIMO Q_V E B O N O N I E N S I V M \ •’ / « • ’ J ' \ \ f* • " ' • - -' . • . ■ f - • •• • • • • V •: , _ • , «f Medicorum, & Philofophorum Collegio: IOANNES COSTAEVS. S. D. NN V S agitur iam tertius ac trigefimus, quum nonnulla , qui in magno Aaiccnnx opere mihi adnotaram , I O A N N I PAVLO MONGIO, medico fane optimo, meique aman tiflimo conferebam . Qux , quum ismimme inutilia cenferet, proptereaque Valgrisfio Veneto Typographo tunc ad eius libri editionem (e accingenti, vt concederem, hortaretur •, in manus refompta cxpi cum eodem Mongio rurfum expendere, & ipfius ope aliqua adiutus expoliri. Prodiere tunc adnotationes illae non malis aufpicijs. Et a viris enim dodtiffimis labores illi noftri digni habiti lunt aliqua commendatione & ab eo tempore in do&orum hominum gratiam Auicennae nomen viium eft redijffe. Nulla nunc amplius libraria officina eas noftras habebat ob feruationes, &cdefiderabant illas non pauci. Quod quum IV NT AE Veneti fenfiflent, proptereaque a me petijffent, fi quid haberem, quod prioribus illi addi vellem , in publicum id commodum vt darem * nouam enim eius ope-riseditionem fe adornare*, facere non potui, quin ex pluribus, qua; mihi erant adhuc ia lituris , nonnulla, ad eius authoris pathologiam confcripta, licet nondum abfoluta , vna cum codice meo a varijs , qui inter Icribendum , im-primendumque inciderant, maculis expurgato , illis permitterem , ita vt, nunc prodeat hic liber aliquanto magis quam antea excultus . Deerat ad eius ornamentum , vt de huius fcriptorispraftantia aliqua dicerem , 8c quam immerito illum fiiperior setas neglexerit, oftenderem. Ad quod agendum, quum & varia , Sc vera , & folida haberem fundamenta , fatis tamen duxi, omiffis reliquis vnum exemplum veftrum fapientiflimi viri , qui Bononienfium Medicorum &: Fhilofophorum Collegium do&rina &C nobilifsimis moribus illuflratis, proponere. & qui in bonorum fcriptorum le&ione femper ver(a- ti, qua; veteres docuere, ad Auicennre iudicium interpretari, & pulchram, & prudenti medico dignum cenfetis : & qui in facienda medicina hunc fequuntur ducem fequineque vanum neque fallacem, non voce modo ac ratione, fed oper cquoque, atque experimento quotidiano comprobatis . Merito igitur librutn hunc in veftri honeftiflimi, laudati flimique ordinis nomen apparere volui. vt Auicennam quidem a vobis tantopere illimatum authorem fludiofa iuuentus ftudiofiusfibieuoluendumintelligat-, mere vero illae, veteres quidem, fed nunc aliqua ex parte meliores adnotationes lint mei erga vos animi grati teftimonium, quos tot iam annos, quibus vobifcumviuo, dignitatis mex fautores habeo con-ftantiffimos. a quibus tum vniuerfim, tum priuatim tot quotidie benignitatis offi cia in me conflant, vtprreterliterarum Iplendorem, qui fecrum hoc Collegium veftrum nemini fecundum facit, eam etiam virtutem , quam humanitatem vocant, commune huius patrire ornamentum, fedqurein vobiseximio modo elucet , dignos vos reddere, quos boni quique venerentur & colant, plane agnofcam, & perpetuo prredicaturum me profitear. / AD CLARIS S- VIR VM iAVRENTIVM MASSAM, SERENISSIMI SEN. VEN. A’ SECRETIS. PRO A V I C E N N A. Fabij Paulini Ode. Inora vtinteräftra,Diansemicat LataPoliinplaga,iubar. Sic inter Artis Aescvlapiae gregem * NitetAvicennae gloria* Lucemque Ph^bes,vt reprehendens, ip&mct Solis reprehendat lumina, Iubarque Ph^bes qui auferendum iudicet, No&i vnicum tollat iubar. Sic qui reprehendit hunc , reprehendit Lumina Maiora,Solesque Medicos, Covm Senem,necnon Galjnvm, Interpretent Quorum iftefefe praedicat Et profitetur efle fe Compendium. Vt iam hunc qui aperte negligat, Is etiam aperte oftendat haud intelligi AbsjfeGALENVM 5 neclegi: fitfi auferatur orbe de Medico Hic^ruet Praxis, fuo orba vt nox Duce. Quod praedicantem Massa te do difiime Vere,& frequenter audio. Dum foculi errorem, & vicem noflri doles, Ä vera aberrat quod via. Male ergo definant repente dicere, Modumque ponant voculis, Nec prodere ignorantiam pergant fuam Homines lcuifflmi, ac rudes: Nam poenitebit impudentia cito, Dabuntque poenas debitas. Aeterna primum illis inuretur nota,1 Et nomen atra nox praemet, Cacata flammis fcripta Vulcani dabunt Medici eruditi, ac coeteri. Arabsque do&us inuidum dentem fupra Locatus, ardebit magis, Et nube Sol velut exiens fplcndentior Dux prarferetMeditis faccm. / P IS A V I C E N N AE V I T A. EX SORSANO ARA BE E IV S DISCIPVLO, A Nicolao Mafia Philofopho,& Medico praftantifs. fumpta, 6c latine fcripta. Ad Carolttm Borrommm Cardinalem amplißimum. V M multa accepifTem de tua dodrina, de praftanti animi magnitudine, de vita 5 ac moribus tu*s 3 *n te£r*s ^ religio & • fLlm a^eo incenfus ftudiö tüi, vt hac in re mens mea tota ver-f fetur 5 qiue fit dignitas,quis /plendor tuarum virtutum, vt per me pofteritas inteiiigat. Quod clIm diligentius animo trado y occafio venit edendi Auicennce vitam, quam ego ex Sorfa-j no Arabes eius difcipulo fumptam , latinis literis mandaui. Vi/iim mihi eft illam tibi mittere , vt in poffeflionem tuarum reriim iam pedem ponas . Quicquid enim a nobis antea elaboratum eft in ftudijs bonarum artium,quicquid poftea elucubrabitur , id totum tibi donare in animo habemus: quod fuo loco,& tempore faciemus. Tu iterim, dum huius grauiffimi feriptoris hanc vitam, fi per tuas occupationes licebit, leges (Scio enim quanta negotia, quas tibi P IV S III I. Pontifex Optimus Maximus, auunculus tuus demandauit, folus trades& de religione, & de omnium gentium, ac populorum quiete, & demum de omni grauiflima re, vt quafi alter Atlas coelum, ac terras fuftinere videaris ) certe pignus quoddam habebis obferuantia? in te mece . Sed tempus eft , vt ordiamur , AndIreas Alpagus Bellunenfis, vir & moribus, & doctrina noftra tempeftate celeberrimus,ita fapientiam adamauit,vt fpretis ( more antiquorum philofophorum) diuitijs ,ac plurimis, & maximis commoditatibus, rerum veritati, ge-nerifque humani vtilitati per totam fere vitam ftudere voluerit. Teftes huius funt, patria relida , & nauiga-tio in Syriam: vbi, vt Arabicam linguam addifeeret,triginta & amplius annos commoratus, diu & multum ftudijs operam nauauit: atque in profecit, vt non pauca dodiffimorum Aräbüm volumina in latinum fer-monem conuerterit, ac etiam verfa a prioribus, fideliter caftigauerit: inter quae Libros Canonis Auicenna?, viri non folum in re medica, feci in omni genere optimarum fcientiarum inter primarios merito collocandi, qui vndequaque fcatebant erroribus, ad veram audoris integritatem redegit, mutatis erratis, ac /iiperfluen-tibus amotis 5 additifque vbi deficiebant & verbis, & fententijs : vt non amplius in grauiflimi audoris fenten-tijs quis ambigere poffit. Hos cum pridem Paulus Alpagus eius nepos, homo in medicina? intelligentia excellens, viro egregio, ac de literis ,&literatis benemerito Thomas Iuntas ad communem hominum vtilita-tem imprimendos tradidiflet 9 & Arabica quadam fcripta eius patrui reperiffet, vbi prceclari Auicenna» vita per Sorfimum Arabem eius difcipulum in quadam pagina Arabicis charaderibus, ac idromate fcripta inerat: dolens mccum conqueftus eft,quod neminem, qui hanc ipfam vitam interpretari pofifet, in hunc vfque diem inueniffet r Ego vero, qui femper { vt decet J gloriam eminentiflimorum virorum nonfecus ac propriam tueri confueui, cum muenilfem Marcum Fadeilam Damafcenum , Venetorum mercatorum interpretem, atque operam dedidem 5 vtis verba Sorfani vulgari iermone exponeret,latinis ea mandare literis decreui,qu^ ante hunc diem noftros de tanti viri memoria latuerunt. Eft enim lausrion mediocris antiquosiapientes amo ’ ^2 ’ re prole- Auicenna? vita- reprofequi,ac de eorum laudibus,moribus,&dodrinateftimonium apud omnes exhibere. Enim vero venerandum ,ac colendum inter omnes fapientes Auicennam femper cenfui,vt pote, qui tot volumina,atquc eadem pene diuinain omni fere genere fcientiarum conferipfit,vt fiooines in.eo,ficutpar effet, illuftrando tan- hicbreuiter dejcribendam iudicauimus. Is infuo Auicenna c odi ce ( quem Arabice prius ex antiqui fimo exemplari defert» ptum, latinitate donau/t, & apud illius h&redes VE NE TUS etiamnum fu-perefly P AVLVM>JciUcet RH AJldNVSIVÄd>uirumelegantißimum9 & do &i fimum, cuius humanitate eo etiam ufi jumus in his libris emendandis ) iflhficipfapropemodumuerbarefert. Damafei j 484. Nouembris x. Rhamrj, ideft373-nam\\JJ fignificat 300. ^ 70. (f v_9 fignificat3 Quare Abuali, quem nos dicimus Auicennam natus eft anno 3 73-a fuga Mahometis >nam habent nunc illi pro fuo millefimo, annos 8po* afugaddahometisinos autem a Chrifio nato 1484, Annus horum conflat ex duodecim Lum curfibus $ unde fit ut eorum annus fit minor no jtro > circiter diebus nouem* At que hxc Rhamnufms. rgeg&§WSW§k FAß I VS PAVLINVS Ul - J Medicus Medicina: ftudiofis. S. fatis nonpoßumquoründam hominum noftri temporis leuifratem, (grauiori enim verbo vti non ithet) qui cum vix primoribus labris ( vt aiunt) & qua/i ad Tfjli fontes Canis accedens,medicinam attige-r int,principes tamen in illa Scriptores damnare rotundo ore,quafi artis arbitri non crubefcunt, & prxei-pue Avicennam, quem quia noninttlligunt ( qui indo ffiorum mos eft proprius) pr&cipue negligunt, & (quod non ferendum videtur) fuis etiam malcdiffiis ftudiofos Medicinxa tanti auffioris leffiione deterrent.Faciendum igitur mihi eßeiudicaui,vt vos paucis admonerem,ne huiufmodi hominum voculis veitra aures pateant,neue animus ab huius Doffioris [ludio abducatur,fine cuius duffiu non negarim quidem percipipoße medicinam, fed perfeffio non perfici plane pofie aßeuerarim,prafertim in Traxi, qua alterum Medicina crus cenfeatur.Ex Hippocratis, n. & Galeni fontibus vberrimis omnia quidem hauriri, & poffunt,&debent, & hifuntgermani Duces, ac gemini Soles Medici-ri£,in tenebris tamen,& noble P r axis, nifi quis habeat,veluti quandam Lunam, ex Solis inquam vtr iuf'que radijs mutuatum lu men Auicennam, ballucinabitur, errabit,vbique offendet & in altiffima ignorationis caligine ver fabitur,quod ita effe intelliget, qui experiri quod dicam, volet. Si quis enim igitur in quouis morbi genere lente, quid dicat Hippocrates, & Galenus,attenderit, mox legat Auicennam, miro quodam ordine,& fumma breuitate omnia in compendium ah illo collcffia,&qua fi vndique corra fa deprehendet,nihil omninoprxiermiffum .multa illnftrata,& in methodum redaffia,plura etiam interdum addita cognofcet, qup tamen ( mirum ) non intelliget,qui prius a Gemino illo fole deriuaeis radiis mentem non illuflrarit fuam, quare merito qui negligunt Auicennam,Galenum,& Hippocratem non intelligere,intus prafertim,&in cute,dici poffunt.Etkcet non defuerint fuperiori Mate viri eruditiffimi,qui damnarint Auicennam-,eos tamen contentionis potius cupiditate,quam quod ita fentirent, aut veritatis Hudiofcripfifiefiudicandum eflfin eam enim venerant opinionem,vt vellent nouam quandam feffiam fui temporis Medicis obducere,quot fermonis elegantiam cum doffirina medica coniungeret, quo ab illis diflinguerentur, qui fola eruditione, contenti verborum has illecebras, & calamiflros,hunc orationis quafi fucum ( vt Uti aiebant )ac lenocinia continerent, &pro orationis latin% puritate, impuriffima barbarie abuterentur,<& ea etiam ( fi dijs placet )fuperbirent.Eamque,ideffi fuam Cale micam appellarunt,hanc Auicennicamffcu barbaram non ratione,fed cafu distinguentes ,neque auffior um diffidia, aut dogmatu •varietatem,fed interpretum potius,qui vtrique contigere diffimiVitudinim notantes,quod alteri nempe cgraca finitima nostris lingua conuerfo,Latini, alteri ex Arabica, vt terrarum intercapedine,ita etiam vocum cognitione diuifa,par um latini,ac barba ri contigerint,quod ita eßc profeffio eorum met feripta declarant,quae, fi quis diligentius expenderit, non minus olere Auicen-nam,quamHippocratm,& Galenum videbuntur,&ex eifdemluce ipfa clarius apparebit, non minus eos ex horreis Auiccn ti$,quamex Hip.& Gdenicameße ditatos.In quo melius fortaße,& gratius feciffent,fi vicem tanti fcrip toris, & optime de fe meriti dolentes,trabum percepta lingua,in qua aureum illius eße dicendi genus tradunt,latine eum loqui expio fa barbarie fe~ cißent,quod tamen auguror breui fore,qui prafiet.Sed dicent aliqui,in ipfis Herbarum, &Animantium appellationibus multis ejfe lapfum Auicennam,verum id interpretum quoque vitio contingit,at demus etiam vere lapfumin qu\bufdam,nolo nunc ex-cufare,quamuis multis nominibuspoffem-,nonne aquumfuit optimo fcriptori,&bene de medicina merito Imiufculaquedam co donare,&meminiße,quod omnes etiam doffii humana Minerua fcrip fere,& cum homines fuerint,humani aliquid in illis depre • henditpotefl,& eos in aliquo oportetballucinatosZlloc Ariflotcli,hoc Galeno,hoc reliquis contigit.nam ( vt ait Horatius.) -quandoque bonus dormitat Homerus. Atque opere in longo fas eft obrepere fomnum. ; Et quod paulo ante hgc ipfa carmina de poetis idem afferebat,nos ad medicos optime poffumus transferres. Verum vbi plura nitent in carmine,non ego paucis Offendar maculis, quas aut incuria fudit. Aut huniana parum cauit natura - - Vrget alius,ait multis in locis pugnantia loqui, ftbi metipfi aduerfari Auicennam.cui hoc refponfum volumus,quod fi medullam eorum,qua dicuntur attigerit,facile pugna iia conciliabit,neque in hocnominatim Iqii Auicennam,fedHippocratem fiimul,ac Galenum, ac alios,in quib. in gentes cotradi ffiionum ( vtvocant) filuas doffii reperiunt, quas tamenfacile tollunt, qui attente omnia perlegunt,vt in his auffiorih.cfi videre, qui hoc potiffimum genus feriptionis perfecuti funt. Damnant rurfus nonnulli alio nomine Auicennam,quod dicant nihil exfc af ferre,fed a Grtecis omnia mutuatum,qua melius in fuis legi queant auffioribus. Et nos contra hoc illi maxima laudi non vitio vertimus,quod fcilicet Galenic#,& Gracorum omnium doffiriba infinitam peni molem,ac quafi chaos,in hanc exiguam,diluce dmqi formam,quafi compendium,ac veluti orbem redegerit,&totum medicim corpus a capite vjque ad pedes omnia fuis mti bris l/is apte accommodans abfoluerit,& qua videri prius fortaffe poterat fecundum poetam Monßrum inform ingenuae fuauzßl tat« amantes ,ae cupidos deterreri,nunc confentanea prodita magnitudine,& ea^quam de fiderat in arte Galenus wntyotfror, et lu fjvwpsViVTov/ornatuque decenti expolita,quafi virgo nubilis fefe in confpcffium det hoc pronubo,& fpeäatores adfui amore, & cultum trahat,Ut licet ( vt praclare dixit Comicus ) nihil dictum,quod non fit diUwm prius,ideoque multi «/* riHotelem» ea, qua ante ipfumalij pbllofophi,Galenum,qua fuperior es medici,attuüffefufpicentm,nec rerum magis mmitas,qua raro acci-dityQuam methodus laudetur,qua vt in dicendo orationis artificinm,ita hacproprium habet & ipfa ebaraäerem in explicatio ne do ft ring,quam multi in »Auicenna potiffimum admirantur, multa etiam ab alijs omnino ante ipfum indiffa commonßrari poffunt namprimus ipfe fedemfacultatum anime in cerebri ventriculis dißinxit,quod nec Arißoteles, nec Galenus fecerant, quamuis non ignoraffe id Galenum Quidam conit ffiuns quibufdam probent,inter figna primus hoc ind.icav.it,quod breuitas digi torum hefatis arguitparuitatem.in ratione tuend* valetudinis admonuit,quod quiccnfueta exercitia deferunt,in hcÜicam incidunt,& dormiendum primus pra cepit in dextrum primo latus,mox in finifirum,tum rurfus in dextrum,&alia multa, qua nec Galenus, nec alii do euere.In morbis primus egit de vbntofitatein offibus,cuius nullam fecit Galenus mentionem,itie de grof fitudine palpebrarum,de quo vitio nullus gracorum, idem plurima recenfetdeprauati appetitus remedia, qug nemo illorum at tigit, De colica vero multa attulit a gratis intaßa, & diligentius quam cateri omnes eam medicina partem abfoluit. idem primus egit de morbo *Allachuot,de quo ne verbum quidem vllus gvgcoruM:agit etiam de Elephantia,& tumore pedummorbo gre cis incognito,primus etiam de morbillo^de quo licet ex quibufdam locis colligi quid fimile videatur,conflans tamen efi omnium fere Medicorum opinio, nihil gracos difputaße.Qjtid dicam defpirituum natura,ac medicina,quam folus, ac primus jluicen-nas fine controuerfta doftorum iudi'cio,& inüenit,&abfolmt ? quid varia recenfebo remedia tum compofita tum ftmplicia hu mana valetudini,tum retinenda tum recuperanda perneceßaria,vt Sandalos,Caffiam,Turbit,Mufcum,& alia quamplurima qua pe rfequi non e§l huius loci, nec temporis? Quare,vtvnde diuertit9eofe referat oratio mea,reie£lo hoc munere vindicandi a maleuolorum calumniis %./tuicenn& in aliud commodius tempus,quantum pojfum vos hortor, rogo, vt hunc eruditi(Jintu Scriptorem vobis Jn Praxi potiffimum >ducem proponatis , polticeorque breui non poenitendos vobis conflit uros veftri (ludii frutius,vos que mihi gratiam de amica hac admonitione non vulgarem habituros confido. Valete / Haec figura facit ad rnai orem intclligentiam anatomiae oculorum que habetur Fen. iij. tertij 3 cap. i .fol. 5 30, I, 1 Panniculus di&us almochati cooperiens cra-nium ab extra« 3* 2 Oscranij 3. 3 Panniculus di&us dura mater fubcranio 3 te- gens ipfum immediate. 4. 4 Panniculus di<5his pia matcr,cooperiens &tan gens cerebrum immediate , defeendens cum neruo opticoad oculum, j Neruus opticus. A. A Tunica oculi coniun&iua orta ab atao-chati. B Tunica cornea. C. C Tunica oculi , Icilicetfclirhotica, orta a dura matre, defeendens ad oculum cum neruo optico. D Tunica vuea. E. E Tunica oculi fecundina,orta a pia matre defeen dens ad oculum cum neruo optico. F Humor albugineus. G. G Tunica retina. H Tela vel tunica aranea. I. I Humor vitreus. K Humor glacialis« - Har fex figurse' multiuircoii &Mnt ad faciliorem ‘ :Tr. i.c.ii.fol, i78.ab liäf&Eifc intelledum eorum, qux Lib. 4, Fen. 5 authore traduntur. IV L. MARTIANI ROT AE Carmina in quinque Libros Äuicennac. Artis Apolline« confufa volumina tandem Optatum tenuere modum. Babylonius heros Fere pedem folitus per amoeni prata Lyc^i, Congeriem tantam folers in membra redegit. Et folus potuit, quo,d non potuere priores, Ordine Pergameam feriptis includere molem, Et cui pr«cepta fenis coniimgcre rebus: Inde alios pariter cundios adhibere minores Argolicos patres,& quos orientia foiis Lumina prima vident, Arabum de gente creatos: Necnon & Latio, Romana per oppida, fi quis Auxilium fermonetulit mortalibus cegris. Quicquid enim toto Iparfim congeflerat orbe Experiens medicina boni, fic arte repoftum Inuenics,minimo promas vt quseque labore. Et celer oblatis valeas fuccurrere morbis, Quod tibi non alio poterit contingere libro, Mille legas quamuis extenta volumina chartis. Trimus Liber. Omnia narrabit medicis communiaPrinius, S u bi edlum,morbos,caulas,indicia,curam. Bisque duas tantum partes hic liber habebit. Prima refert,hominis qu« fint primordia fani. Morbos,& caufas,& figna, Secunda recenfet. Prae fer uat, feruatque fimul poft T ertia fanos. Aegros Quarta parat vitae reuocare priori. Secundus Liber. Hortulus ecce tibi,quem fi colis,inde lalutein Et feruare potes,charis & reddere amicjp. Area quaeque fuum miro tenet ordine germen, Vnde queas fu bito medicamina fumere centum. Et medicas adhibere manus. quid lingula fit res, Quid faciat,quy membra petat,nam pagina moftrat, Pagina,qu« vario femel eil imbuta colore. Quin etiam certis ignota edilcere lignis, Atque parare docet,fiierint quae nota, fecundus. Tertius Liber. Tertius hic, partem morbus quam quifq, fatiget, Liber habet,caufascp docens,indicia,curas. Bis geminat,tot flint, vndena volumina,peftes: Singula quas cupido lubfcripta monoftica lignant. Quid cerebrum firmet,curat pars dicere Prima. Liberat a fieuis neruos pars Altera morbis. Affedtus varios oculorum Tertia foluit. Quarta leuat, quicquid languentes detinet aures. Quinta laboranti properat liiccurrerenafo. Sexta fatigat« fu bducit t«dia lingu«. Dentibus auxilium meditatur Septima feffis. Gingiuis Odauadecus,Iabrisquereponit. Obfeffas fauces cuftodit Nona periclis. Pedloris internas labes pars Dena reuellit. Cordisin oblequium vires Vndenaminiftrat. Noxia de charis abigit Duodena papillis. Tertia poft decimam ftoniachum l«dentia fiftit. Rcftituit folitum iecori Bis feptima robur. Fellis & hinc Iplenis renouat T er quinta vigorem. Sexta iiiper decimam turbantia detinet aluum. Si D ecimäm fuperes,curabit feptima fedem. T er repetita fugat renum pars lexta dolores. Nona lequens decimam velic« tormina demit. In Sobolem tardos iuuenes Vigefima ducit. Fcemineos vteri delet Peneultima cafus. Dilruptos,artusqueleuat Suprema dolentes. ä J^uartus Liber. Quartus habet feptem,que nue legis optime, partes, In quibus eft, homine quicquidpremit vndiqs totu, Prima etenim certo fecerint limite febres. Quidlubit« moneant eriles, Pars altera narrat. Corporis ablcelfus euoluit T ertia notos. Vulneribus cunelis adhibet medicamina Quarta. Membra loco femota fuo mox Quinta reducit. Sexta venenatos morfus,& pocula curat. Ornatus varios membrorum Septima dicit. Quintus Liber. Vltimus expertum componere pharma copolam Cuhdla docet,Iibro quse funt narrata fecundo. Nam, cum fimplicibus non femper vincere morbos Difficiles polfent Medici,coniungere multa Ingenio didicere fuo,votifque potiti Opiferum docl« geminarunt artis honorem, Antidotifque decus longoprocelfit ab vfu. T A B V L AE I IN VNIVERSAM M E D I C I N A M. Ex arte HVM A I N, ideft EL :i Auitore Fab io Paulino Vtinenfi. COLLECTAE, ET EDITAE A Fabricio Rafnano D. Chirurgico. AD CLARISSIMVM VIRVM Laurentium Maffam, SERENISSIMI SEN. V E N. A SECRETIS. A VENETIIS, M DC VIII Apud Iuntas. . ' . ‘ ■ ' .. • ) \ * -» .sr- ••••. ' *•' T' . ’• -r"T ’.'T % f ■ LA V.RENTIO V I R O CLARISSIMO SERENISSIMI S E N. V E N. A SECRETIS. Fabritius Rafpanus D. Chirurgus. S. Vper i o.REÜenniocnmFAB i vsPavl i nvsgr^ceapho-rifmos Hippocratis interpretarem r, feriarum tempore, quo ä pu bhcis pradedionibus habebat vacationem , ex a:quo loco domi auditoribus fuis Medicinseftudiofisartem Galeni medicam ita explicauit, vt eam omnem in tres redigere tabellas, quae tunc vnacum Argenterij Commentarijs in artem iplam firnt addita: ä Nicolao Picoihomineo, Pirithoo meo ( hoc erit pro illo fuo , quo me ibi vocat Thefeumfuum .) Proximo anno eodem tempore, cum nobisex moreillius do-mefticicongreiTus paterent , egimus cum illo, vt aliquid nobisex Arabum fonti-buscommonftraret. Itaque artem Hvmain. i. loannitij Scriptoris inter Arabas non poftremi ordinis, eadem methodo,8C ratione declarauit ,quem libellum tanti fecilfe videtur antiquitas, vt apud Arabas Galenicx arti inter gr^cos refpon-dere iudicaret, eumque publice prxlegere in Academijs non dedignarentur Viri cruditifs. vt luculencisiima in illum Thadaei Fi o r e n t i n x Medici celeberrimi & aliorum Commentariademonftrant. Quare cum Arabum Medico-xum Principis Avi cen nae medica opera ederentur, quihunctanti videtur fecilTe, vtnon lolum eum citet, vt magni nominis Medicum, fed etiam illius hanc ipiam methodum videatur fecutuslibris Canonis, ab eo impetrauimus, vt cum illo has ab ipib quidem Paulino confedas, fed a me collectas, & delcriptas ta bellas, ftudioforum gratiam fineretdiuulgari. quod eo libentius fecit, quod dice rem in tuo eas nomine apparituras, cuius ille iudicium in re Medica tanti facit, vc nulli non conferendum, vel etiam anteponendum putet. quod facile oftendit cum tua audoritate, & cohortationibus impulfus ad Medicinam animum applicuit, ex quare quicquid commodi in ftudiofos ab illius induftria proficifcetur , quod non futurum mediocre auguramur,id omne tibi eritacceptum referendum. Tu vero vt tibi, & tuoiudicio conftes , quibusillumadhancarremmanibusim-pulifti, eifdem debebis etiam curare eo in loco collocandum, vel potius tumetcol locare, vt ex aliqua maiori quaii Ipecula doceat, quam acre fit , &C certum tuum in dijudicandis hominum ingenijsiudicium. Accipe igitur Vir Clarisfime exiguum hoc vtriufque noftrumin te obferuantixpignus,& ambos Dodorem inquam, ac Difcipulum tui ftudiofisfimos clientes, vt facis, ama, ac tuere. Et ii quid fortafle in his defideraueris, fermonis latini puritatem, & verborum elegantiam , qua: videbantur a Paulino expedanda, fcito id fadum de induftria, ne Scriptoris , & artis vocabula vfu iam contrita immutarentur, & cogitatio has tabellas non fuiife eo animo exaratas,vt ederentur,fed vt domefticum tantum nobis vfum dö&zihxiföäicx pfaeftaretit. Vale* a % hnnnfi TABVLAE INTRODV CTOR.I AE I N M E D I C I N A M, CElementa. Ictates. \ t Temper amenta,ft\ PT^aturaliuj uecrafesf& com3 \ Colores, q’i&funtj plbxionts,fiueco\ feptem mixtiones. j Quibus alii quida Humores ,ftue co-i addiderunt qua-^ Figuras Jeu modos, & qualitate: corpo- | tuor partes nem 4 rum, 1 Pe» ,,, . Medicina eji feien-tia, qua bumani corporis cognofeü- turdifpo-fitiones a quaternis homo funus cß, uti a fani-tate rece dit>utpr$ fens retineatur, et amißa re cupere « tur, diuiditnr in CTbeoricam qua uerfatur in conte piatione re rum. pofitiones, Membra. Virtutes. Jl&iones. L Spiritus, Difcrimen inter mafculum acfcemU nam. % T^on naturalium qudt funt etiam feptem. • {* iAer ambiens rri?iix°v. Motus,& quies. Cibus,&potus. Somnus, & uigilia. ^ Excreta & retenta. JLnimi perturbationes. Fenus, quam in feptimo ordine collocamus non folum auftoritate Galen!, qui feorfim eam collocauit in arte medicina ,fedetiam aliorum recen-tiorum,licet uulgus medicorum partim motui partim exerementis fu• -Morbus. Tr&ter naturam, qua.Caufafmt occafio. iL. ßnttria* * & & & & $signuml ... ,------------- „ tf ftf&h fed ettim fcicntU moti agun^nm Ihm'm tfi 4L* fcientiäprincipiorum,pra^icaqualitatis,#modiagendi,uideTab.?» II {Ignis qui J Calidus. ^Siccus. ( Elementa,qua | er,qui < Calidus. fwil ^ umidus. } Frigida. {T erra,quaX sigea. ^Frigida, CommixtionesJfiuecrafesitemperamentai& co- | flexiones,ex quibus a\ $ ( Aequales,&hac efl vna tantum, cum fcilicetfumma omnium moderatione corpus ineo* lume perfeuerat, - Calida, s vt** Frigida, J Sicca, JHumida. j Calida ,&bumida„ j Calida,& ficca. | Frigida,<& humida, Copnfit.% vt£ Frigida,^ficca. \ ba quales ,qua velfunt Compofitionesjfi_ ue humores, 0 /««f Mebra I Sanguis,qui calidus,& humidus,de quo ne verbum quidem^ VaWalem. loannitius,abalijs diuiditur in ^ ]S{pn naturalem. \ Salfm,quodefl calidus & ficcus,infeflum humore cholerico. Phlegma,quod frigidu, [ Dulce pertineris ad caliditatem>&humiditatemjnfeffum fanguineo. & humidum,eius mo-^ kcrefpeüans ad f rigiditatem,^ ficcitatem, infeftum melancholico. \di quinque,efl.n.vel | Vitrcu,quod fit exmaxytna frigiditate,t$ coagulatio ae,vjtinfenibusnaturali calort deflitutis (I nfipidum,ideÜ carens fapore,quod folam retinet frigiditatem,& humiditatem. j Bilis flaua { Clara,& pur enatur «liter, & fubftantialiter calida,cuius origo ab hepate, J qua calida, 1 Citrina,cuius exordium ex compofitiowaquofi phlegmatis^? cholera rube§ pur quorum 1 Qua deferuiuntprine J \rterif cordi, J Cartilagines, I modi ^ polibus, vt f Ven% hepati, J Membrana, qua inter corium,& carnem» qufda , {Vafa fpermaticateßiculisMufculi. n.Junt Tropriam virtutem habentia, vndeeadem mebra | Pinguedo, reguntur,& eorum qualitas conflat,vt • { Caro. j Qua licet propria virtu- Stomachus. { \$ua propria virtute appetmt cibum, & mutant, & operantur fuos a- I te enha tamen printi- \enes, 3 Ylac enim J Uus fecundum naturam, j pium habent a principa (Inteftina. ' omnia & f Habene alias proprias virtutes decurrentes a principalibus fundamen- { libus fundamentis, vt {Omnes lacerti, j % tis,ex quibus conflat fenfus,& vita cum uoluntario motu. Virtu | Animalis f eu'zodiaca,qua tria {QuAordinat,et componit,et difeer- C Thantafta infronte, tes , } comple flitur,alia enim eft | nit,ex qua procedunt “S Cogitatio,fiue ratio in cerebro, quaru \ 3 Memoria in occipitio, trina | \Operatiuauirtus,qcor ( Voluntario motu mouet, lacertos enimrnouet, quibus alia * Spin- \ dilatat, & arterias, } mouentur membra,qua uoluntario rnotumouentur. C Guflu. tualis} rurfusque cofiringit C Senfibilis qua conflat , ■ Xyifu. 'K Odoratu, \j\4udttu. ^ Taftu. paru - i tio, a ' tualis J rurfusque co$lringit£ Senfibilis qua eonflat-------- lia. n, I exqua ^ C Ira. C Dominatio, eft. I proce j Oper at a,ex qua, nafcu- "i Indignatio.’S Jlfiutia. ^ dunt. { tur ^ Viftoria. *-Solicitudo, (’ Tuatur alis qua duplex- <[ ^jlppttit. Opera tiona i uel Qiua deferuiunt ( Qua immutat cibum^ $ Simplices ( Cibi appetitus per calidi- | Qui; miniftr at ) !\etinct. 3 pafcenti, miniflr at fine informa- J hjjimilati- qua fingu 1 tat em, & ficcitatem. 1 qua modo j Digerit .£ tione. J u. lariter q$ l Digeftio per caliditatem } ^ Expellit. \ Concaua. fuum eft "j hume dationem. I Cui' miniflr atur ^Generat,cui deferuiunt du$ i Qua informat, & immu 3 Verforabilir. perficiut, f Retentio per frigiditate, J qua modo \ virtutes, tat cibum cum informa / Jtfpera, ^)Vutrit. vt & fucicatem. tione, cuius operatio-\ Lenis. ( Expulfioper frigidum,& humidum. £■Pafcit,qu$ nutienti deferuit ( nesfunt 5. { Defiderium quod componitur exX Qua appetit. 1 uirtute dupli ci & -4—*^XQua fentit.ftomachus enim fuam inanitmem fentii* j Compofita,qu£ a duobus com-^ * Expellit. | ponuntur vel pluribus.vt [ Deportatio per membr a,qua fit \Attrahitvtlfentit, ( ( au ea virtute,qua ^Appetit. {liaturalis,qui fumit initium ab hepate,& ab eo per venas,qua non habent pulfum in totucorpus iiffunditiiT Vitalis,qui a corde oritur,grab eo per arterias pi totum corpus dirigitur, Animalis,qui a cerebro trafjit mitium,&ab eo per neruos in totum corpus dirigiturv / 'V. ^ J > f Jdotcfcentia,qu<ß ejlcomplexionis calid#,& hmida in qua crefck,& augetur corpus vfquead 2 $.aut 30.annos* 11uuentus qua calida,& {icca^perftUum fine diminutme virium corpus feruat vfque adannos $ 5 >aut 40. C Ae tatest Sene&us qua f rigida,& ficca,in qua decrefeit quidem corpus >vir tus tamen non deficit 5 5 * ve/ üO. anno finitur. qua funt' Senium,quodfit ex colleUione phlegmatici humoris f rigidi,& humidem quo virtutis defeftus apparet, & fuos annosvita quatuor.^ termino fnetitur» t m 7 ^ Interiora, a (‘Abmdantiajeu ( Teiger,qui arguit chole { Generatim,&coniunUim fignificant calorem cor I quibus acci | inaqualitatc^> [ ram nigram. ) pori dominantem, ^ i dit duplici- | humorum qua | Citrinus, qui choleram f Cutis t qui ! ter,vel ex | procedunt. | rubram. | duobus mo-i | \l{ubeus, quiabundan* X dis fit, vel ! J i tiamfanguinis. ^ I / I Glaucus qui ex tnelan-1 \ i Aequalitatefeu | cholia. \ qui e[i comp oft- quiex phlegma j ■ tus ex albedine J te. j Ambo fignificant abmdantlm frigiditatem cnrpo & rubore, { ^ ridominantem. ( Exteriora a % C F rigore,Scotis, quibus colo | Accidentibus vt ex *% res adue- | ^ Calore,hetbyopibus* niuntex f ^ Animi motibus,qui {-Timore. j colores fpeäales , jlra. J velfpirituales dicujTrifiitia. tur, vt ex * Alijs animi motibus. C lores a \ tygertfui fit ex abundantia cholerici incenfi,vel ex combüßione multafanguinis, \ 0 /mapillorum\Ll{t*beus qui fit ex nimietate caloris non adufti, vnde femper fiunt rubei capiüi. i /mt quiquatuor ^ Glaucus,qui ex abundantia melancholia. £ Canities,quafitex nimia defeClione caloris naturalis ,&ex affettu putridi phlegmatis fquod plurimum fitin fenibus. J{es natu rales addita funt quatuor. | T unica,qua funt feptem. 1 mjietina, Tela arane VecundinaVuea. _Schltros. Cornea. Oculoru in ^ Coniunüiua. quibus tria C Vitreus. \ Confideran \ Humor es qui sui Chriftallinus. '‘tur. 7 tres. Albugineus,qui circa rueam tunicam. •f Abu j datia C Craffitu\wr — do Figu-m r*,fi-j At mo di qua litatu corpo fornti1 qquin \ue cuius 2: fpe~ «a. ms\,q fit ex abun-datia caloris,et humo ris. {Colores qui 4. , ?ingueao qua fit ex humi ■ ! ditat',& frigiditatem* tenfa. Extenuata macies, qua fit ex cali-ditate,& ficcitate intenfa. | Glaucus, f tem. Synthefis,qu% fit ex f rigiditate,& ficcitate intenfa. Squalliditas que ex frigiditate,& intenfa humiditate,vel vtrifqueintenfis. {Aequalitas,qu£ fit ex, humorum squalitate. Defeßu vifibilis fpiritus. \ Perturbatione ipfius. I t ^ jApenuria chryftallini humoris* I 'Hjger qui fit ex 7. rebus vel C Quia refedit plurimum cbryflaUinus humor, \ Ex abundantia albuginei humoris. |r *1 Ex perturbatione ipfius. (- Ex abundantia qualitatis vueihkmoris, i j r Abundantiafpi ritus vifibilis. ^ Subalbidus qui fit ex 7. re-A ?x claritate ipfius. bus f uberioribus cotrarijs y Ev magnitudine chryfiallitii humoris. nempe vel "i Ex eminentia ipfius. 1 e x minorantia albuginei humoris. j Eat claritate ipfius. I ex defe&ione qualitatis vuei humoris. Varius fpiritum vi fi bilem magit abundare, & clarefd Varius. {Hi fiunt,ficon-*4 re infua varietate .3 neniunt cum rt*{ ,\bus, qua acci ^ Kdunt nigredini,^ \ &fubalbedini; ^ } fignificant au- | Glaucus fpiritum vifibilem minus abttndare> i grefeere in fua glaucedine. IIII. r Ver,quod eß aquale,calidum,& kumidum. j Aeflas,qua cahda,& ficca Anni temporibus,quafunt 4.*)Autumnus,qui frigidus,&ficcus. { Aer, cu- t-Hiems,qua frigida,& bumida. ius muta Ortu & octafu ßdlarum,ex quo natura acris immutatur,na cum Sol appropinquat Stcllis,vtlipfiill.e, calidior fit acr tio fit qui & contra feparatis frigiditas augetur. que mo- ^ Subfolams,qui calidus,& ficcus. dis , vel^ Fcntis,qui\ Fauonius,qui frigidus,&humidus. enim ix | funt 4. j Septentrio ^ Qui duo aqualis virtu ^ Außer paulo calidior,& humidior. (-Auüer. tisjfed ^ Septentrio f rigidior,&ficcior. ^ Altitudine,qua reddit frigiditatem. C Meridiana,terra erit frigida, calidis enim ventis | Terrarum j Profunditate,quae reddit caliditatem. “% montes meridiani ob(lant,&feptentrionahb. funt j modis, qui | Propinquitate Montium,qui fi fuerint aparte —— ^ ventis obnoxij,qui funt frigidi. [ differ ut in ^ Propinquitate maris ^ V etrofa, frigida & ficca r Septentrionali, erit calida,vicinitate maris ,quonia y ter fevel j Qualitate,& natura linguis, & craßa, calida &btt\meridies calidam, & ficcam,fcptentrio frigidam, j j propria, namfi terra ^ rnida j & ficcam reddit terram. j ^ Lutea,frigida <& bumida f ^ Fumofitate terrarum,vtpaludum,Jeuputredinis alicuius,vnde fiunt morbi,&peflesin hominibus. < Moturi fit 4 rf* . ^ 57 J » ? Kmpliusfit,magis calefacit,fedrnox infrigidat,& deficcat. Balneo,quod ^ D u Icis,quod r emollit, & fi calidum calefacit, fi frigidum infrigidat. eU velaqux £ bfon dulcis quod de[ic-S Ex aqua falfajeu amara, ftue fu Iphurea calefacit,& deficcat Ajcat corpus, & fi fueritf Aluminofa,&gypfea,infrigidat, & deficcat. ^ Vanis recens 'quod con ( Quieta,qua fi aqualis, aqualem facit frigiditatam,& htimeäationem, fi inaquatis ing qualem ^ Fermentatus fidera - - ^ Qualitatis humo* CRonus,bonum gignit fanguinem,oJ aqualem in commixtione&-d ^ Vituli tur vel | fis geniti qui fi ^ opere,vt * JB ouina ^ Caro qdi&c. LMalus,malum,vt panis Avvpos non recens caro S Hircina l~Petufia,&c. Granis,vt caro porcina,bouina &c.qui gignit phlegma,& melancholiam. LeuiSyVt pullorum,pifeium mediocrium magis mobilium,minus pinguium & fquammofo* rum, qui gignit bilem. 1" ordine : modi vero I Speciei humo- CBilem, vtnafturtiurn,fynapis,allium diflinguuntur ratio- / ris,aliaenimgi',i Melancholiam,vt lens,caules,caprinacaro,vetus bubula. . nCt tinut L phlegma,vl caro porcorum, agnorum,portulaca, attriplex. J Totus,quibancprgflat VPotus tantum,vtaqueLs fifs ”0» naj ytUitatem;vt reportet\ Potus,&cibus fimul, vt vinum. turalesfunt | cn,0Sper corpus-, huius j ‘Potio,qua datur contra vitium aliquod,vt melicratum,mulfa,conditum &c.buius vtilitas efl, quod cor mQfa j m C poris naturam ad fe conuertit. ffSuapte naturaJf Interius calefacit. Sonus,qui corporis imA \Exterius infrigidat, mutat naturam,quia cSiprolixus fuerit infrigidat,&deficcat. Vgili^quibus immuta-S Extrinfecus calefaciunt tur corpus,quia \lntrinfecus infrigidant, & deficcant. Exerci -tium £ U ut .i Cibus, cuius vtilitas 1 DigeBionis,ad, eß,vt reparet integri \ quam efi vel tatem corporis reflo \ Coitus,qui deficcat corpus,&minuit naturalem, ideoqub infrigidat, interdum vero ex multa concuffione calefacit. ( 17mpetuofe,vt ira. (Mouent naturalem calorem ab interiori parte ad fuperfi - *s Leniter,pr cum fuauitate,vt delui $ ,& ciem cutis . £ gaudium Animi accidentia,quo- • rum alip {Cum impetu,vt terror, timo Leuiter,vt anguftia. C Mouent intus,&extra naturalem virtutem,vttrifiitia. V. ^ Ephcmera,qu* fit in anima9& fpiritu,& ab accidenti occafione nafcitur, r,lnRrumett T Membrorum inconuenicntia,vtcflf(£- rCalidi,rl febris ex putredine, riijfeu offi* fVlafmatione,fiue for^ da capitis longitudo. £ Frigidi,vt par a\yfis,qua fit in tOtO% j Frigida, vt algor ex nimia S frigiditate aeris, velniuis. ^Jlumida^t frigidu vulnus, vel vacuu,vel fgtidiß.cü ta {funt 8. ciales, cidutmem bris lib. & 710'S menindefuy mutfVtchi- r ragra,poda% i mattone creatura, / Concauitatibus,vt cum manüm,pedum 4 velparte corporis, qui fiunt, quinque* queeauitas carne repletur. j Humidi,vt Hydros alios ad fe tra- jnodisvtlin *} Striäura* H henshumores. {eorum ^ Largitas. ^Sicci, vt cancer durus,<& ficcus, jlfperitate, vt gutturis,aut pulmonis canalium afperitas« leuitate,vt matricis,ntlfiomachi. pE* abundantiafpermatis,vt cum mem- ^ Capite mag^no. gr a, & hi'1 Quantitate mebro- J bra crefcuntplus quam decet,vt in ^ Lingua gv offa, funt y$l in rum qui fiunt vel% C caput. \j'ltmapawt£ite,& indecentivtparuumy llepar. . 1 ^ Stomachus. £ Ex augmeto,quod ^ Cur fu natur a,vt digq- CLumbrici. J^umeromebro-J fit vel ex /tus fuperuacaneus. J ^ifcarides, r um,qui fiunt vel\ Extra curfum vt-*— j Verruc^. 3ex diminutione , r-Vniuerfaliter ut ow3 jl crocor dones, ideft magne carnis Cqua fitvel 3 abf:iffiodigito ru. VarA additiones, utluerruca magis lat% C ticulariter,ut unius \ ^ uelpori. * * Xjpofitione, fiue fi- C Membri motionem de loco fuo. tuatqueiduelproi Difpofitionem uici^ Labia.^ Qua-^ Coglutinatur,et adberet , et nö feparätufy pter \ni membri, ut funt ^Digiti.uel^ Separantur,& non conglytindntur, r roffe,ubi diciturfraftura. i* 3 Carne,in^ Ex recenti tempore dicitur plaga. ^ qua Ex ueteri tempore dicitur plaga putrida, Incty^i-i.Venis. r , . ' bus mem- ^ K(eruis. 3 Quibus cuniaccidit,uaria fortitur morbus nomina. uuuy mem j bris rt ^ Arterijs £ bri feparatione, quafit% t 'Mediis lacertisfm quibus dicitur c on tu fio 3uel contritio. U uniuerfalitcr ut \ ^Cute,inqu* dicitur excoriatio,q fiinuettraueritplagaputrida dicetttä ^Officialibus ,in quibus perpetua fit feparatio,ut manus,uel pedis abfeiffio. j~C onfcru antes ,qu£ pertinent aifanitatw. ~*Mr r Materiale, et comune,fi quodrurfusi duplex. '"'Naturale, cuius generis C(tufpdu$ plices ud r \ Facientes,qu£ pertinet ad morbum expellendum, & funt participes vtriufque,% nam expul[o morbo faciut3 fanitate, & ideo dicuntur aberefocietatem cum fa-jitate,& cum morbo • qu$ Cibus,& pqfus uotus,& quies Somnus, & vigi- * Qua lia ^ omnia j Inanitio & reple tio Animi accidentia rEjfic'uit,& fer r'Q^t.il tate. j uäc fanitattm I i^ahtate. •K [lcum moderafj Tempore. 1 tiontfiant,<& ^ Opere. ■K ßntin debita. \J)rdine. \ r Morbos,& ißic mor ^ bos tum. \venus» Faciunt. J Gignunt morbos, j & cuflodiunt , ^ quiequid fuerit J in Ulis pecca-* tum faundum ’l fupradifta rNPn \Conferuant. f^Sanitasjqm efi temperamentum perficiens,vel cuftodiens res natu rales fecundum curfum natura. t Generale quod du-ptexvtl^ VMttr na-1 J turam,fiut£ ^ naturam 1 Neutra"' procediti litatem & hoc ge 1 quat fa-msperti~i ciut neuj Sed quod netvtlad 1 truquodlj dainter-* efi .j medium, m \ Morbus,qui efi intemperies extra curfum natura,naturam Ipdens, U vnde fit Ufiofenfibilis. Occaßonum ftue cattfarüi ratio, ac ge- j ms duplex* | Ml ^ nequefanum, ne ^ que pgru qua quidem qualitas 3. ä modis co I ftat,efi.n. Lyelfi € In vno corpore Jimul conueniantfanitas,& morbus,in diuerfis me-bris,vt in corpore c£ci,vel claudi. Simulabfint vtraque fanitas,&Agritudo,vt in corpori f cn:s,qui li cetAger non fit tamen valtr e non dicitur, quoniam j.ncftus ipfa morbus,& nullum eius membrum re ft e fanum dici potefi. ( Calidioris naturq,afiate agrotlt | hieme valent. Tempore mutentur3 ft quibufdam horis valeant quibufdam sgro tent,vtqui * C Calor | Morfits. C4 Commotio, j Spfiituf,Vt *r*t J qua vel i Corporis,ytlabot, rCaltditn-4 ConcHtfusytfibths cahditatiscumeffeflu,vt expanßo ad filem. te & i*™1 A Cahditas corpori adueniens cum potefiate,quando rec ipit calorem ex efu ditumtnum. ’ Interclufio pororumfiot ex frigiditate hicmts, \Vntredo humorum fit m febribus, fi Occurfus frigoris fyifi bilis cum effeflu,vt frigiditas niuis. Frigidita i Occurfus fngorts tn cibo‘vt opij adueniensfortiter m humano corpore. I fgt cutus I Abundantia ctborum corport adueniens,& replens, fo naturalem calorem extinguens. 1 morborum I paruttas ctborum;vnde naturalis calor extinguitur, vu] rafionesJ Abundantia frtgohs,yel humoris frigidtporos obturantis,vnde naturalis calor minuitur. ijm l Dißolutio,& apentio corporis ad diJJolue»dum,& euacuandum naturalem calorem. I Commotio m nimio exercit 10,vnde multa dißolutio humorumeuacUatto,& fuder,ynde attenuatur corpus. ‘ Propria >j qua sutis, tlla, qus H acc tdü t ^velin P Confimif 3 libus me ^ bris, j cd fer u atf fgritudi H ne, qua» j rum me •J dt funt j procede-•K testei 1» fpeeia-i It,quorum, H modi f*nt 4 .vel Officiali bus , & tfirume mfjs , quibus fuperue nit mor bus vel Intrinfe ^ Humore cus qua 1 acuto, fityel ex 1 i net dente. I Ventoßta I te pingui | difienden 1 te,acdifsi ( pante. a Scißura ^ S Fraflione »I | Exercitio nimio,ideß igne “ij Extrife_ \ [nc 'fßone w enfis i cfs quod / Dtßenfione vtfuni ■ I fitvelcu 5 l~ J Contuftoneyt ( Lapidis. \JRequtes,0< ocium ntmtum. Siccitate , POccurfus aliena ficcitatis vifibilis,ac manifefla cumeffeflu,vt veneni• cutus mor A Aduentus ficca retin corpore cum fortitudine vt efi ( Acetum borii 4 jc ^ Paruifas ftbi,&potus. fi Sal cafiones, ^ Commotio mmia,& exercitium, ' Sinapi. Humidi « f Occurfus rei afferentis humorem cum effeftu,vt balneum tate, cuius A lngrefsto rei afferentis humorem in virtute in corpore,vr recentes ptfies, \ morborumS tsimtus cibus,&potus \^occafiones. \.Requies,fiq> oc\um. Ex inntural, malitia,cum aliquo humore decurrente- f Virtus membri impellentis, & debilitas fufi mentis ad infirma loca, cuius occaficnum morbo A Multitudo humoris rum modi 4. ' Debilitas Artutis nutrientis Largitas fyie pororum. In vtero materno tempore conceptioni s,in quo fi . Abundantia fpermatis. debilitatur altquod membrum infirumentanuS Paruttate&indigentia conuenientis qualitatis, fit vel ex fpermatis vt fifuent vel . Groffum fr pingue* Tempore natiuitatis,in quo debilitatur mebru . Supini 1 Aquofum (f? tenue, non aqualiterfed mala egrefs tone,vt 'S Super genua incurui, Cum conßrmgiturfafaa-nam ex inconuenien-tt conjlrtflione debilitantur membra Ex malo nutrimento,cum lac fugendo inconue. Herui incifione I Debilitatem. nienter3debtlitantur. \ / Vulnus. Ex morbo fupetueniente fupradiflis temporib.’** j Apoficma. ^ velpoflea W C. Sipaffus fuerit ex accidenti Abundantia ficcitafic ^ vel pro-A \fi\fit cum vel\aliquid latitet m eis vt fi Lapis jj pter ») -psMulta commotione virtutis impellentis Sanguis coagulatus 4 \ Largitatemq A Debilitate retinentis Superflua cara ^ fit 4. modis^\ Abundantia caloris cum humorum defefluy Scabies 1 ^-aut fedteetex ^Medicamentis aperientibus, A Super fi- f Lauttate, que, fit duobus modis C Intus ex humore vifcofo liquefit flo »| cie, vt iri ftomacho Forts ex cera liquefacta cum Unguent* J peccata fi A f peri tate qua fit vt i» tra-fi Intus cx fuper fluo acuto humore funt vel ( chea ( Foris ex fumo, expuluere. L.eX C Haturalts qua fit vel ex F Ex fuperf uo humore naturali bono Super • j Abundantia virtutis in formattua Pfluitas ,fi Extra curfum naturalem,quffi Humore non natur ah,& inconuenienti J q duplex ( fit vel ex [ Abundantia virtutis,aut fabilitate vel ^ Interius,quod accidit propter \ Combufitone ignis f Potio e mortificanti vel efi * Diminuito qua ^diminuttonem humorum Humero j fit vel J Exterius , quod accidit in quo j f vel ex Magnitudo,qua ^-Multitudine humorum C fit vel ex .0 Abundantia Virtutis «i ( C5mixtione <,itriufqq-? C Par ustas au a fimiliter fit tribus modis vel' In quan titate, q c Locum vnde commotio fit membri aut ex efi vel I ] ) Frigore I Inctfione Putredine qua accidit vel ex Putredine facienti c onflriflione,& retentione hum rts,qut filmtur. Debilitate virtutis J Incifione Minoratione humorts j Combuffiene ignis Aegritudine exterior tut frigore ntuis. f Commotionefioluntaria,idefl a caufa extranea I Humore vicino equitati,ideft iunftura dtffoluenti membrum, f? hi* , v *■ . - d- bricum facienti Societatem,qua Uditur cum os ,&mem-4, Iunftura fen com^nflionefinqua non con fnumoreacutocöglutinäti brum egreditur afua iunftura & mu* utmt fiparatio,quod erit \el ex patien f Accidenti Vulnere \jdicit ytl l. tatur vel ex \tis Jspafmo j Separattone vbi non conuenit coniunRio Craffo humore qUAfit fyelex [ Accidente yulnere X^SpafmO' Pofitio■ J ne , quA\ VrÜI' X Calor. ^ SanltA' 'y tis. ^ Sufiantiales vt "^Frigiditas. } $ Siccitas. ^ Confimiliuvr, V- HumiUatio. | rum fignificatio—K J Taffum ,XDurum, J «ej duplices, yOccidentale qugj^ vt \Molle. | pe3vel (per (^i/«m, 10t colo ratum. \Verfe5lionem vinutum, VI funt operationis plena, ac perfeßa. komnia ftgniX C Subflantiales,qugX Arsjdeß forma. ii/, qu&X^tgri' gficata diui-\ i vt quattuor \Modusyidefl quantitas. 'ia\tudinis duntttr in fi | / ('Homerus. gnificata \ Officialium, qua-) (Vofitio. partium. £ rum duo modi Jkccidentaks>(]u litatis, y C imperfectum. ( Significa funt dlia(judinis Qu% rurfus Significatio mm, /eu ft* i gnorugene-S rafunt tria\_ & alia fu - \ j ( Trateritum,ct quo dicuntur figna cognitiua}vel agnitiua,vt "videntes corpus hmidum agnofcimus,quod fndorpra cejjit. jltempo y , .■ re, quod^ TraJens,a.quoßgna dicunturindieatiua,vcluti cum inuenitur pulfusmagnuscitatus intelligimus,quod fignificat triplex | calorem fuperantem• 1 \V uturum a quo figna dicuntur fignificat iua, & pranuntiatiuä,feuprognoßica, vt cum viderimtis labium inferius citari,per £ cipimus vomitum accidere,quipoflquam acciderit vocatur praccfjio fignifieatiua. ( Virtusoperatiuamuta- cEx toto,vtindigeßio. ta,qua triplex vel < Exparte, vt oculorum obfemtas,tarda digeßio. L De qualitate in qualitatem, vt de bona in fumofam,Vel acidam, C Ifteritia. KVifum->vt^ Morphta. _ „ . Qualitas mutata corpori Ts^gredo lingua & fim, f AbfoluteafpeciefignO' 3 ris cuius fignorumge-* rum,quopafto acci ) ra quattuor modis sut dentia figmficatiud \au^er funtaut A fpecie Ifignoru, qua in £-gro dicu tur acci-^ dentia,in Medico figna, & fumitur boru di-( uifio vel *« • Hefpeffiue ad mVbra, J quorum mutatorum1 *4 fignificat to duplex j J Extrinfecus„ \fit3.m0dis per Odora- C Anhelitus C Sudor. tum,vt p fatidus..—"S Volypus,vel hircus,&fimilia. C Salfum. Guflum, vtt 5 A marum. ' Acidum. lunfäura feparatio } competenti moderatione regiminis* > "l Incipientis agrotare r-Cbymifupciabuvdantiam trahendo. { Cuflodit fanitatem ßcundum multitudi- W. duplicem, cura nem fuam.r egendorum aut emfanorum,adhibemus,vel ideft neutrorum, ^ for«w qui non ad- 1 /mc agrotant modus triplex alius j Defeidorum, q funt ( vel plicem ef- X Facit ex fanitate Agntu ( Vniuerfalis,quae efifex rerum ant edi Utar um rt tla ordinatio. TXaiurfidefeüione reparado,ex fex reb. mpdtftis neccflayiaadbiberiprqcipiedo. r Infantes. j Senes. Conualefcentes. (Mt -1} quod impium . eÄ* ( I Reparat ex agritudme j fanitatem,in quo medi £ cina omnis efi vel . ( Ore. { Intus i vt \ TSfaribus, ea,qu$ H Auribus, tromittu | Mno. tur ( Vulua, jf Rerum fex non . naturalius Foris,vt cempera -ta exhibitio, quoru operatio , qu& medicina exterior,habet triplicem effei Inflru ^-Epithema. j Cataplafrna. EwtplciUifUffi (- lia. P**jtj-cula-ris,q fit pe r x contra J quibus morbus efi vel Inflru- ^ menta--riis , in i riurn , & cfl triplex in m In di At a, cuius f Qualitate, fpetiei cognitio j Quantitate. ( fit quiriqymodis f Tempore. ■ ' | Conflringitfolutumyvtflypticum. ( Mutat qualitatem, vt aqua frigida in febribus. I tunfturam cnfiodire. | Tsfe refeindatur defendere; - 2Sfaturam loci cuflodkt. OECONOMIAE LIBROR VM CANONIS AVICENNAE, AVCTORE Fabio Paulino Vtinenfi. Typographus Ledon. T*minuatur eorum opimo 9 qui carere ordine ditfitant Auicennam, has Librorum Canonis Oeconomias cur animus faciendas a Fabio Paulino Philo fopiho, ac Medico ? in ftudiofirum Arabica Medicina gratiam-rut pulcherrimam Auicen-m methodumfpeEtantesadmirentur* & habeantnon modo quiduoculis horumre-Jpondean*, fed etiamunde unico prope modum ajfe£tu-> uniuerfam medicinam tum difeant igno ratam, tum alias perceptam rmocent m memoriam >tum harentem adhuc tenacius inculcatam fempiterno retineant 3 ac tueanmr. Neue quidremorari eorum int eiligentiam poßet, egimus etiam cum illo, ut quantum res ipfa pateretur 7 tpfius Auicenna uerba licet parum Latina adhiberet. Vale* C Maxime remotum 7vt elementa,de quibus agit fen. \ dottnna i. in quibus ( Elementis i. i quoniam ineß, confideraturquc complexio hinc de illa agit doftrina $.Vt | pH tum in K Quoniam^ The oticam qua verfa-tur in cogni- omnis qu$ de aliqua re fufeipi tur difpu-tatio debet a definitione $ ficifei, io definit in prooemio flatim me dicinam kAuiccn— nas dicens eßefcien-tiam, qua humani corporis difpofitio ! nes nofcu ! turex par te qua fanatur,vel ab ea remonetur, y>t habita fanitas co feruetur, amißa recuperetur , & partitur tamin tiont efi tum in { Suhitm . . 5 Quidftnt,".c.I quod efl* Longinquum vt humores de quibus "y vel I antdofl.A. Quomodo genmntur c.i { Generatim c.i i P ropin-* quu quod £tum ( Membru similare ac$ Oßa dtq de quo do fjmplex,cu- \ bus agit £tr.$,c.i. ius natura, \ fumma I. &eflrel quoniäpra- | & cipueeogno- | fcitur^ina- l tomia% ideo I ^ de ftngulorui agit anato-mia. comple ttitur porro 1.Sigilla-tim de Membris c.2 ( Aetatibusgeneribus c.i r-Cramumc.i. Capitis \ Ea qua fub cranio 2 \}ua funtj Mandibula & nafus j. Dentes c, 4. {Iuuament0Co6. 1 I { Generatim c.7. ^ Spt>K- | | dylibSigil- <[ Colli 8. Diffimilare, & organicu de quo genere. vidMb.i. lAufculos de quibus fu, 2. & funt omnes $29. tum Dor fide J cuius C Coßarumc.14. | latim j Pedoris 9. c Thoracis 1 j. FurcuU 1 <5. Scapula 17. ( Lumborü 10, ^ Ojjis [acri & \ coccygis. 11 « 12. Tratticam i Tab,*A. Manus partium illius, vt it8. rCubiti19.20. 'JCarpi 21 t &j Metacarpi 2 2. ium £• Digitorum 23.24« de o£ ^ fibus •f Capitis, e&“ a r.5. *>/?«(? i4- Co//i c.i 5. Peftoris c. Iö\ .. ./ . jLdiutomc.\ . » J Humen 1%. ^ Cubiti 19.20. I MdKM* & partiü eius a c.i8*vfq; 20. Dorft.c. 21. Vetrisai2 { Femorisc.25.26, yfque 26. P edis, & j Coxtf 27 P edis,et par partium e- ^ Tibi* 28 \ tium eius a ius vt | Poplitis 29 (. 27•*/?■> 30. ^ {Pedis[cupiantAio» J^früos dequiqus Cluuamentis c.i. fumma dt*i Viis cerebro c. 2. t jtnatomia 3.^.gjr 5. r- Venali c.2, Arterias de quibus fumma ^..\orithi afccndente ?. jSubeticis.i./oporariis4. £-Orithi defeendente 5. j C portae, 2. C Afcendente 3. ] V enas de quibus f um. 5. &dt^Caua “i i L Manuu c. 4 ^ Defeendente 5? Spiritus , C VirtutH anima { Tuatur ales CMiniflraM)& domina c,z* quod dh I fecundum quas I inhepate S inßrumen | membris *. quitum iMiniflrantes c.$. tum 1 de quibus do6l.J Vitales in corde de quibus c./\. <%6. & de earum \ .Animales in C Comprehendentes j.ftnfum impartientes C. 5 | diuifione c. 1. | cereqro qu%< | funt porro tum \vel * Motiua c.6. i | Operationum, qua referuntur ad ipfas virtutes, & ex illis cognofcuntur ideo eodem { do6l.agit de his c. 6. Morbide quo agit f Species qua funt vel r-Simplex,qua efi vel C Complexionis dequac.2, fen 2. &in eo tria J \ p Compofttionis c.%. fpeUantur \ jCopofita de quae. 5. Solutionis communis f.4. Hora de qua c. 7. C^on exiftens agritudo,fed enumerata inter aegritudines de qua c.6» Cauf arti ^De qb. $ Signor ü ’ ^De qb. V < *fäf q. \ T^omen quod vnde fumant finguli morbi docet c.2. CTabt a. (_ - febres de.quibus agitFen prima tiA C definitionem, &genera c.% 9ener atim tradens HUrum*t SubieUum nempe corpora parata ad illas e.i - ■ ^Horas c.$ Quibus fubneffit horas vniuerfales omnium morborum c.q f Sermonem ^muerfalem " J T.^hnre « » C fniuer -J) ^‘Znap*0?™ diffinguentia ab alijs 6 M j PtrmsitatwKem illarum ad altas 7 p. *} iim tra-i signa permutationis % ' Epbeme- ^ detis 1 Curationes fecundum modum vniuerfalem.9 ris de qui* "Nomina ^ Spectes illarum c, ip t&I tim iefin ^“ \ tim de Dt - -£ . «^0 J 7*4^, I J [i£xpof)i — w fin-gula.ru pkrtitt, proprijs emor bis id$gri-:udinesy juanon fpnkme~ throfunti $olu td di&a t £io qq red vni-J tinni urfaks >1 juodam ynodo di pof- l unt accedit & unt De quibus em iunUim T abf B> Dislo catio Venena de qtiibus TabC. Turpitüfadequa TabD. ntlr. t.-k gulis do-^ censy qua * funt 23. C 001 rat tone 14 Ira vtfupra if.16 * Vigiliis 17-18 _/««<- it. \ j ; A ^ i Somno,&quiete 19*10 | cw«, 1— ‘ s Tt/r/cre 2,2, rfaitfasc.i J Signa 2.3 -A K Labore tj Euacuattone lf.%6 ' Dolore 17.1 S Syncopt 19.30 • F*W£ 3 i 1 S//7 Ji. Oppda tione 3 j 8au [eat tua fattet*te& repletione 34. jf jipoRemate 36 Terreyiteitate,tdefi ficcittate,fa afperitat« 3 7 Calore 38 ^ vngore 39 Soliditatefaß a tum aO ^tjuts flypticis Vinosi £ 40.4l /btsfalidts 43,44 rFniuerfimdo-A Res quibus differunt,& comu rtfeneratime *5 i cens earum J »/c*»* «zf er 4 3 l^ominatim de rigore,& f rigore,& borripi ’> 1 Significationes aecidetium tlii tatione,& frattionef.& J Intentiones ad curationes mutierfales cq Qbationem in generali c.8 4 1 «L*»« **<** i ^iuuiiuuciu in gener qy c. J n,t ter eam , & ^ Ptofunduutem(or>*, t g uerjalem J M t«« .»<»*, ^. . t. 3f - & ^ eß vel jj A Noti pura de qu _ .................... ^ rajtäa c. 40 ^ (peritat em lingua, •vifcofitathrh i i \^cotjnuadeqMac.38 j Sternutationem afttduajn 13 . i C.IJ tum 4 i ffeßica^) fi* J t foltdisd mehrt s «] de qua A agit Tr.% }-&eX ] ponit , . funt f^Vni— f' Cdufof 4 uersl A ac natu eius tam ca- 1 - Signat £ Curam 4 *} cut fubtun J git rin- ^ ► s il " * ‘ ' Caufin fiue ^ Modos c. 41 j Dolorem capttts 14 , «-j /»-1 J »-J .4 «««»J da-A 4 \) ardens cUtus S' Stgna 42, jj Tufstm 2.J \^docet \ ( Cyram 43^ Deflrucltonem appetitus 16 s, nattiramc.q^ * " ' /" Sanguinea cuius tradit ^ Stgna 4 f .n j >) Sangutnea cuius traatt J j / f Curam 46 ;jfry ,»e tj--e. fS phlegmatica de qua agith>?rto \stgnts ca. i Ä« - \ €.*(>.& eft vel——47 iturus we J AJtf ^ r-?- . ?y trißttiaf,,,^ „jcjutetudm m 1 cla-%, [an 1 rt0 ~ ) Stgms 6i ^tn{ep(irabtlis,{ett J Dtßicutiätem degluttendt ttu ^ cfj9. i dt- “ "N Cura 6i ^cOntfKf^a,qu£ di (_ frigus extremitatum 3 4 " J i,ca \ca Lfiluttuts it ct tnrlattca de qua c. 4 8. cura s » . J Peftilettalis-de qt(a f Verampeßileutta Cau-ßs c.i : . Diaguoßicaprkfentis f.i agitTra&*< 4 . cuius agit \Signts, qua tumO - • ' ^ dtutdttur in "v 4 vrognoRica futur&c? 3 } Curationibusc.% ' ' ^Caufis c.(j l-Pr&feruationec.} j Signis? ' J CVaripl# de quarum agit d Cura 10 ) MorEillrde qiftbus vi >j Praferuattone membrorum a meumäo S ^ Homogenea,qua funt fupraS 9fiO Eradicat/one vetfigtorumy (_jebns apoftemtumde cfu* anttdi äo ordine c.if. \6.17 t • ’ - i ■K | Compoftta de qua agit Traft 4. u .g enetatimc.\6 ^Nommattm de Hemitrit&o cutus Jocet Eßenttam c.17 Stgna 1 S Curam ip Tab. *A. * qui co tinen « tur. rG}uid fitc.z { Gpniratim cflendens yitutbus ßgnis pr&nofcatur c.%.& 91.94 1 \js * J Caufas,& ßgna effecluum,qut tlUm confequuntur,&funt qt* I qua dißinguunturyuel {ratione / ft comttes,acpedtffequa tllius, vt Mott*s agritudmum c, 10 3 Conualefce ( Difpofittones f. 100 | tif cutus e-'J Regimen 1 o 1 I numerat / Ctb* CVniuerfaliajvt princi pium morbi >&c,de quo agitc.i Tempora de quibus agit Tra 2.& siet \_ycl ■A *Tarticu ^ * laria,vt j *! dies qui*\ funt vel^ ’ Vniuerst j. Superiora dequoe.^.f \ numerat l Ctbattonem i oi P*Loci cum fcilicet materia moueturInfertora cum materia decimat ad CMembra yrina <-.8 ad ) Exteriora,vt ad cutimper fudorem 7 jViam egeßtonts c.9 r Infertora 13 CChrontcam cif ''j Vtam matricis c. IO Permutationis,quafit ad£ Superwra 14 J Extturam 16.17 L apertionem vtnarit ani U ( Aegritudinem alt am, vt\ Spafmum i8 l Rtgorem 19 Qualitatis , ex qua dicitur tlla tum^ Bona9de cums fignts c.io.&zj Mala,de cutuf fignts 1l.z1.16.t7 f* T acte,& forma,& colore c.18 3 Capitis dolore 19 f oculus c.3 *.34 ,j Stomacho 3 O j Uafus c. 3 J jj Membrts anhelitus 31 £ Aurts 3 6 Membrts fenfuum,quifunt >{ Lingua,&os 3 8,$> ex radice eius lp j Dentibus i 7 I Aätone c. 40 J Vents 40.&6t \^Manusexeius \ pulfus 71. Membrorum, vt Cure 43 V (nitre, & partibus hypochondriotum r.44 jino 4J Vtrga,ac teflicults 46 (.Matrtctbus 47 Extremitatibus 48 Tottur corporis J Molltficatiorie, & refupino decubitu 41 f'Sudons de quo c.y Forma tacendt 41 A Quadam affert, fed de eo ludicia fudortt f. (Sy ^ Membratum 6f £xcremenh moxplunbus agtt docens . C au fas multitudinis fitdoris c.66 ^ orum, vti Sanguinis fluxum e nart~ \ Dtuerfitatem m fudando turn j Dtfpojiwnum 6% & bus 71-&74 Dies m quibus multus fit,& minor 69 Kerum »ö *| Sternutationis 7f JModosßgmficationü 70 f 'Quantitate 81 natural tu 1 Egeßtonts 76.77. f Signa 71 4 Tenuitate 81 %t fot»nt,\ Vomitus 7^.79 "g Großitudine, fa conturhatmtfy & V!gtlia^\ Vnnt,de qua pluribus di ^ ludicia f.«o t r-Alb0 84 L.49 \ fputatpontt tlltus Signa/i*mpta tum ex~-3 Colore il NigroSs SymptomatumMfunt p Vj tum -K K^tro %6 Critici ZCMtftic.1 , j f°lortet C-J* . j &ed* ~ \ ***»•'% 7 J Proportione, & comparationem* Vox,loquela,&ßleattum $x ^ mine ^ Oleagmo 89 H Ratio ahenata S i \ ?8 Motus,ßue inquietudo s4 ^Qualitateßparationis 90 Timor mortis yy /p* C angent maUrum fignorum ßl Saltus & hahees 5 hyma,&bubo 17.18 Qutdßntc.io Apoßemata m glandulis 19 f Cenerattm docet:^ Signa maturationis 1J. : j ( ludicia fantet 13 Exitum calida,ideß abfeeffus de qutbus% _ Clntrinfeca C 5/gw^ f. r 4 Aldehemehel,.t furunculi c.}z.& 3 3 j Secüdum fpe-A cumspo J maturationem if Mort c. $4 \^aes,qu$ funt "m nit ) Propinquitatem eruptionis 16 Species generatim,& breut c.i j Regimen c. 31 ^pofiema- f Nomi'[*yndimia,quoi tfaturamjl Apparens r Curationem c.i7 Singula - J ta f - .• natim X eß aP°$em*%> c-x n ßu'extrinj Regimen maturationis,& adfaciendump»sx% \iim j j 7 j7 1 • //i rnolletcutus dofjCuräc.l | fecaycutus ^ Regimen quando tam funt matura c.19 Uunt ta frigida*j rfe quib.dif- j /» 1 <• Repletionem c.6. ^lru^qualic.% eant SignoMox di rum de | /*/»#*, quib Ai- | r* fputat, L**/ Jotl* 3- Dominium cuiuslibet humoris c. 7 i Oppilationem 8. j Ventofitates c.p. J Apofiemata c. 10. Solutionem ynitqtis c.if. C OHendit quidfityty qu& obferuandain eojognofccndoC.i. I * Aequalem de quo mox nominatim c. 4. rpulfusdequo dißerit I Dririiii' C.z.inJ totafumma i.ty 4 l^ln&qualcm de quo c. 3.f cor f um )i kOmn.es gener atim c.$. Enumerat illius caufas y f ' Contentiuas fingillatim c. 6. 1 Diflinguit illius varieta- ^ <4etatum> ty fexus c.7. i Fniucrf lia qua funt 4, j tem,& differentias m ratione Gener atim pr£pepfa quadam ( Colore.c.Zf ! 1 1 i r 1 ^ Sub flantia Significa- \ Qgalitatf Complexionum 8% Temporum 9. Regionum 10. C.I.J Cibis& potus it. >. Somni &"pigilig> j2, J Exercitij 13. I Balveationis 14. 1 Bragnatiorii^ 15. } Doloris 16. j Jipoflematis 17. ( Ver turbationum animi 18. dones tum j Claritate aut turbuj Coniunüim c.3 cx Vrina de qua fu. 2. dottr.^.cu C DijfcrbntL^i ius tradit f Inttr alia vt | Icntia ] Odore c.4. , Spumae.5, f specie bus hy.poflafis 6. v ^ ( Multitudine, ty pducitate c.y. Inter ipfas Aetatis c.9 \ rio»e ;LSex«j e. 1 o. r brutorum c.it. \; agit to ta Fe ?. q.ctde eage-nera-tü dif fericc. I. partitur in i ftr.%. & w bis tur tum [ Lavatione,&ablaffione c.z. Aegritudinibus c.j, t Regimine cum mutantur ad atatem pueritia C.q. p r^aturageneratim c. f. 'Exercitijcu J Ipw c.z. ius explicM Hpr« incipiendi,menfurandi,c.2. j Signa generationis agritudinum c. 3. ( Generatim in quo doceij Canones vniuerfales curationum oculi c,4. | i Praferuationem a nocumentisconfer uationem facultatis 5 dißerit tota Ven-$. & illius explicat ( i Morbos tum | ^ T^ominatim,& funt ( 1$.videlicet ( PediculilTlpH**tf,c. i.& 2. Silae ,&groffiths palpebrarum Geßajeufcblercptalmia 5.6. Groffitudo 7. Tebrgi inflatio 8. Grauitasg. lmifcatio,& ancyloplepharon 19. Motus n. I nuerfatio palpebra 12.1 Grando 15. Hordeolus 16.17 ^'farnach 18.19. Sufati 20. & Lapidofitas a j. Vlcera,& ruptura 22. Scabies,& pruritus 23.24. Tumor 25.26.27. Multitudo palpitationis 28. Cafuspilorum 2$.& 50. Interior qu0x7. | Sputum fanguinis 29. j Odorem horribilem ex comeTtis 27. | F^torem offix 29.30. i Os apertum c.31. t Eorum naturam c. 1. C Do/or tradit deinceps» Generarim j Quomodoconferuentur c.2, Caufas c.4. ^ C«m»2 vniuerfalem c.3. . figiw 5. Curam 6. | Medicinas refolutiuas 7. ( Singillatim morbos illoru qui funt 13.videlicet^ ?tupefa£liuas 8. Commotio c. 9. to. Gingiua ( f ( Apoflemata c.1.2. De quibus j Trimo gingi j SawgHtf c^iewjc.j. quia affines, | uarum agri- { F'tßura 4, agit eadem^ tudines, ^«4,^ Vlcera^corrofio, & fiftu fen 8. fed ita vt explicet Labia ( /«»i j l& angina 8, Perforatio feu corrofio c.l I, Bjipturac, 12.13. .Alteratio caloris c. 14.15. Dentitio c. 16. vbi docet facilitatem originis,& addit etiam fequenti c» 17. eradicationem eius contrariam. Vermes c, 18, Fraftioc. 10 Stridore.21. Elongatio c..22. Congelatio 23.24, Eber 25. Guttur, , de quo agiis» Fen 9. elf continet difputatiortes tres 1 ' J {Apoßcmatac.io. Tertiam de quibufdam par- Catarrho de quo c. 12. f/fas, vf /#«f mm & <*- j C*/»? 13.14. mygdaUqu% obnoxia trij \ocumentis ex incifione illorum qm funt I bus morbis potiß, -DeteBiopulmonis c. 15J 1*. fluxus f anguinis c. 17,1 ■ f Pulmo, ad que fiiaper t i nent cana feu afpera arteria, & pettus. idtc co üftim de bis agit tota Fen io, & orum expli cat Occutu ut r AnatomiamTr.i.c.i< 1 I Complexionem,pulmonisque po { Vfumfermone uniuerfali c.j. Generatim tiffimmc.z. 'I Di ferm-f Quantitate, , , Morbos c-5* \ lias quas J qualitate ^ “^«fjue ai 29.. Curam C.4Ö* 5- -{fumitutK. Medicinas fmptlarcs, & cot n- if pofitas, & formam admini* j U fpofitionib. ^ M 57‘ firationis c.6. f ( ^l^aturam & caufasc»} 3. rAnhelitus,cuiustradit! | dflhma, cu3 iVgwtf c.39 j Fww-I ciionts {.qdua ( mrbos ut X ius docet (JCuram 40. I Malitiam anhelitus c.41. ( Difficultatem anhelitus c. 42. Inflrumentai&nocumenta c. 1.' (Abfciffionis uocis c,i. l * vRaucedinis C.2.& 4. I C«r„ Mfarw «O A/-pfraf.5. VTuffis Singillatbn'3 quU funt I dequoru prin U ciptjs Vox, de qua agit trac. 3 & eius tra. ^ Crfjf ^ ' WW jßrc«/j6. r De quibus agit A Tfaturam, & cati fas 1.I Groß* 7. rra#. 3 • «H ^ 4* 1 Subtilis 8. ] Tenebrofa .9. i T ramula 10. ( T^aturam,& caufas c. 1. Sputum fanguinis j doceat utriujq\ j Signa 2.& 5. *~fcparatim * Curam 3. &6. morbos qui31 Apoftamata rspeculatiui f* agit trat ut « • Plereufis J ( Diagnoüicafeu 1 \ Tura c. x | j dicatiuapfentisut ) \opurpC.f C Crifcs C.9. | Trognofit Sca.i.pra. rMaUy&falutls c.4. # nuntiati- I Horaru, c*r tepotii ?. I «4 futun !> C auf arum ipftus c. 6. - euetusut I Pfrmat4f/o>«JC.7. 'Sputi c .8. Iftgna Teripneumomac,io.& 11. Apoflematis in pulmone ( Duri c. 12. BorÄor f. 14. '\Molis c.i$. Aqua aggregat a in pulmone c. 1 j. Vulnerum accidentium canna pulmonis c. 16. Empyematis c. 17. 7fatura c. 18. Caufisc.19. SubieQo. i.corporib.ppara tis i figura forma, *farf Operatiuis de quibus Vlcerum, &phthifisdequoru agit toto tra J dijputat da. 5. ^Communiter omnium c.i. funt ipfa cu | f*P/earf/if c. 2. rJ merat qua funt t- flat nempe 3) Minutionem,& prohibitionem c. 3. 1 feruandi illas ra~ Congelatio, feu put refacio dt qua c. 5. tionem docet c. 11X Apofiematai Calida cum dolore loci c.6, quodeflcufuperio- I tum ^ Frigida c.j. r i 10. coniunblü in 1 Durities, nodi glandula & c,9. his libris in alijs fe- j Dubellatic.9. paratum X Vlcera,&corrofionesc,iot jt 5 Cah.Auicenna. ■r Stoma g cbus, <1 4 quo a-J git Fern 1 l)’ & J eiusfa- n cit tres ^ partes ^Superiorem diflin * ftam quidem ab il loyfed ad illu per tinentem > nempe meri fiueeefopba-gum^cuius profe-quiturTratt.i. ~sAnatomiam c.i. rCjeneratim c. 2.addita qualitate eius officij nempe deglutitionis c.3. ~Confiriäio deglutitorij,&difficultas de* f Caufas c.4« glutiertdi)cuius docet S S/g»# c. 5 > **Curam c.6. jlpofiemataydequorum naturafignis,& cura 7 8*9*10 Sruptio [anguinis c n ~Ocult& funt $• Ventris inferio--ris partes. i u UtgrituäinaJ K^tim er funt. u Vlcera de quorum vt fupra natura ftgnisfö cura c 1*2 Ij.14 fpßXmZfi r9en^tim fiim {rJ „ ' \ Traft.l.explicansil quo quinque tra- I r ftatibus affatim differit lius Inferiorem > eft myracb. bypochondria qu$\ non funt quidem fiomacbi partes yi /ei illifubie- ] fta y & fubdimi ideode Ulis agitin ^ hoc traff.$,c.vl-i tim. .Calidam c. 18* )Frigidam 19. ) Siccam 20. Humidam 21. Singillatim de illius 1 morbis agitin reli-[, quis 4.tr qui sut vel ClAtiatomiam c.i. C%!niuer.$ Modos cognofcendi difpoßtiones illius c.2 ^ fales di j Comparationem cum corde c.3. 1 fpoßtio | Signa P~ : t Calida r.4 {,jinatomiam conimüim cum meric.i. Complexionem naturalem c-15 • Aegritudines c. 15 r-Signadifpofitionum c. 17. J) Sine materia (omplexiones malaspurn\ (Cum materiac.22. t Significationes nocumentorum non complexio- CFrigid^& humid# c.2 5. naliumc.23. ^ (alidp 26. P Vniuerfalesyquar um modi indi- t F £ 27. $ canturc.24. J Humid$2%. , (urationes n Singularum CSine materia vt j Sicc^quf dicitur bettica v complexioriu 1 J fiomachi 29. Regimen j EiusquiUdi] j Vngidae>& ficcae 0.30* in eo cui pa£ tur fortitudi.5 Qu materia c.3 3 ^ Siccae,&calidae 31. >mf £•. ’j nefenfuseiusA que eft oppila-Calidaey&bukiidae 32* *5- l . : . L- U ' :: $1{es aduerfas ipfh& inteftinis c.3 6.’ { Superioris t Dolorycuius docet * Caufas c.i. partisy&pro-ß J Signa c>2.. .. pr/e ow . de j 'Debilitas c.4. ^. £ Curam c.3, ^ quibus.tr. l. vt£ ‘Deflruffio appetitus)&debilitas eins cäpjjjt } 8.9. ‘ ‘ V •s Corruptioappetitus c.io.& 11. ^ Fen 14. eJH eo ita j difpu-A tatutdo »1 ceat il-l lius Caufas\ illi noci uas 19 1 J Cura) & regimine 4 4.fequentibus cap 3. & funt t ^ nes Tr.j copleJ T^aturales jFngida j 1. i» J xioriM,\ fimplicesvt ^Humida 6.: Hepar,i, "K Stgnayntuerftliaponuntur c.i. C Apoßcmata n Dtfferentt/t c. 3. Soluunt cött quorum A Speciesßngulares recenfentur nütim de qui / ‘ Curj Fames, qua ( (faninade qua c.i 2.13.14« ^fytdeTab. j jSfeq.a. Spien Inte fit na / Renes Veßca js-De quib.% Ma- O vttTrtb. : trix 4__b* i InferiorisZj triplex 'Culimo$dequa c 15.16.17, qui esi j Sitis, dequa^jSyncopalis de qua cap.ii. ■ fundus ) c.20.21.22.^ 19. fit digeHio de ^Tereuffio c.23. \quibliS agit tr. Dtge~ . Islocumetac.i. > Dequoruftgnts ^ C.4 C*fito— v, Cmrupttoc. z..vj £/" detn^^f $.6* nts i Debilitas c. 3. cf/J ; - 7» Tarditas,& Velacitas defcenfus abtc.%.9'\& 10. \ Grofsities,&dunttesf.li.-z ij. | L Eructuat/o c 14.15. ' p f , calida de quibus c. 1,1. J» c«»»««« inHrumentaAldubeiUtic.^.io.n. , rüde quibus 1 Ulcera c. 11.13.14. $7Z‘tnbmL fC^M. eoreditur ab eo / * 'u Coniunäim c. 8 / uerfto, &nau { Separ at tm • { fea>0' &Ruatto \ ^ vomitu J 1 ^ quibus ) deinceps \ Coturbatto, & | docet^ Sanxietas 1 f .i Cj^curare 1 Retentus c.i 7. r) Sanguis i ) ^congelatus c. 18. S Singultus de quo c. 19.10.1 /. ) c altdnm->&fangut- \ Alme fate c.$, \rteum c.\ cuifubitcit ) Pblegmonem c.6. j Frigidum c.j J Durum qut cancet c J x>hlegmattcumc.% / Dubellati c. 10. ~ \ Meftraicec.il ' uerfto, &nau { Separattm ^ Abßlutec>l4. Baäum proptet I cahdttatem If. Cum fangutne 14. Msmfeß* jj Anus . De ab. i TeXiJ vttZtb. funt *» cult c, ‘T'Fluxus,dequo c. l.&ßgnis c.t. cutUs habentur CaufsL propria f.f. Cachex/ac.}. P Gener atimfit fermo c. 4. \ ; Stgnac.y l H y droptfis de qua J Smgtllatim illius fpecies enumeHypofarca de quae- 6. 10. 14. t Cura 13. J | ranrurinreltquts,&funt C Tjmpanttts,de qua vt fupra c.'j.ii.&i'). J^Dolcyes hyp ochond r torum de quibus agtt c.16' Fel rQu* partes, quia quadam inter Ife affinitate videntur quoda-modo coniunttfr&eoj'demor bos parere, de vtrifque eade' agit Fen. XV. ita tamen t>t > doceat utriufquc naturam fe paratim Splen ( Anatomiam Tratt.i.c.i *Fellis trafta. i \ Amtomtam c.l. ; A Definition?, Cuius explicat \j^M orbos,qui potiß. (1 Cientia citrina, qui fit ab 3 e: r. 3 (koc,&btpateeiustractemi SignaC..y.~ r-\natomiamilliusc.2,Tr.i (-Curam 6. J f Communes illi cum Htpate, <& ( Ts^atura,& Uu Splenis duobus tra-j Morbos, j feilend e quibus agit Traff. 1.& J fascr. iiatibus explicans (-qui uti | funt lffentla nigra cuius t radit j Signa c.4 .1 I i I 1 i 'i Proprii ipfi pVmuerfim c.i ( Curam c. 5 ^ j f rr i ---j ^ ~ rFluxus, ^ Gentratimnatura s,modos i [pleni de qui | r Malitia complexionis 2 5 quorum caufas,& dijferetiasc.2. C 7>rt#.2j SlngilSApofiematibus4.5.6 {Vetfisabfoluttc.4* 7.Duritie4.7 Jnteflina de quibus differ it Fen. JSrJ'I. gr illorum ojiendit tradit Dolores . de qbus MorbosÄ ßgittr.$ qui funt ** /»»* ff. 3. Reliqua partes uc tris infe-riorisprp ter jam exp li ca - , tasfloma^ lihum,fcii j icet, ^ beparex occultis, «ci / £T« ram figillatim * rvuäio i cuius C Cauf as c.i ^ ponit < S gna c. 2 [ Reliquorum exmS Curam c.^ ( Traft.z. vt re. i R ugitus,et egr effio uetofitatis in-- Uolutaria,de quo ut fupra c.4 5 ( Definitione,etcaufas c.6 j Differentiam inter ea,& ■ lapidem venum c.io C hbfolutecolicg c.i Tarditas | afcellatio ^ nisyetue 1 locitas c. I Colica 1 \ 3 3.Tr.4 | cuius Signat Hica * Mala9 traft t \ l . 1 VrognoA Bona S / Multitu-doflerco risetpau citas ca. 5*Tt’*L. ileos, J feuuo t L de 1"* ■ | ^ '■"''jw-^o.iuietfporiuiurcoi ( Diflinguentia ipfas fpecies,ut P'Phlegmaticam c, 11 I Oppilatione g. 10 {^Dolore c.t 3 HHepatitic.i Stomachici fen C li■ r < brijicatiUlc.2 mteli‘MblslyUerofu.l Cholerici c. 4 Melancholici,feu fplenetici c. 5 S angui J ^ibfque excoriationt c.6 nei ^ Cum excoriatione>et ulcere C.j FaUi caufa cibiin uentre c. 8 Cerebralis c.g Oppilatiuic. 10 Liquefa&wi c. 11 FaSli afpifjitudinexutis c.iz Cboliricx paffioniH. 13 Medicinalis c.iq. , Cretici c. 15 e»e/>wi c.\6.cui etfponutur collyria c.ij de quo j Cura c. so. f tione ( Genera f Canones c. 1 ■Jl. 3 2 i quam j tim tra“^ Cibationem 28 \ocumcnta 29 Fermes, de qui bus agit tra.^.& eoru pro ponit 1 | ffequi J dens ! turtr. J ^4tum f Generatione c.i J singillatim ( Frigida cu Kyentofamc.n •< Ex fece f ad ara 1 j (Jix apoilemate 14 | Ex torftone, & ruptura 15 j R^ltcjutiru fpec/eri},ut frigtdf ca debilitatis scj'iis3et uermui Generalem c.2.& 3. (16 fpeties 2. | cuiufq,fpe | tus docet 3 Spetiale, ( Solut uisp elyßeria. c.4 Signa 3 { ciet ut curam ?q fit uel uedici j Bibitisfoluetib.$ Curam4 £ Logos proprie Cholericac-tJ. 18 \ l\cttificatib. 14 jtpottemofv 19 Suppofitoriji 6 8.9. Melancholica 20 ! Clyfitriis c."j.9.& 11. ubi eorum docet qualitate | inHrumenta Votu olei de eberua 13 J Emplaflris 15 J Vaporationibus 16 Medicinas,* c. 4 qua interfit Jlfcaridesc.5 ------------------ cz««£ «f/ t) Paruosc.6 ^ Ex face 21 1 Cljfleria c.j Ex debilitate expulfiug Emplattra c. 8 Ex torfione 23 (22 Cibationem eorum, uermibus 2 4 7?f 9 ^ Ex ^25 Cafus, & contufto fuper uentrem,c.io.Traft.$ 'I quarum J 1 I\fnes , de qui- r^imtomiamc.i bus difputat Fen A f~Generatim proponit 1 Species e.z XV1U.&,Uo.% i isignac.s rmtxpUcat J ^ntuimes\ ’ jjWM C Caltditas cuius habentur-K f ^ i . ^ \ Frigiditas ut fupra c.6.7 . Singillatim fpecies^ Extenuatio,&arefaäioc.S.9.10 pvofequitur,qu<%sut j Debilitas c.i 1.12 Do/or c.i <5 ( C ali du et du ~ Er materia fiat c. t jtpofiema de quo,& om- { bellati,quod j Quibus /ignis nofcatur c.i ni reliqua folutione conti^ docet / Quomodo curetu r c.i nuitatis tra.i. efi autem Vhlcgmaticum ae quo,ut fuprac.4.5.6 hoc uel (^Dunm 7.8.9 r/cwj c.to.li.i2.rr«^. 2 Scabies de qua £.13.14.15 Generatione c.16 \?ignis 17 ( Lapis de cuius agit *\ Cura 18 Lcomminuentibus medicinis 19 Ve fica Cvidefeq. t \-Matrix \Tab.6 |Vefica > de qua ägit Fen X I X. & in en confide -tat OHOjiuwum j de qua diße*\ rvamam eXsAnatome c.i. Subflatiam \ Generatim c Qm finty&quomodo currentur c. ‘ \docens J Qmveficamcalfaciant c.j » Signisy&difiin&ionealapiderenümc.$ ' ^ * Curatione c.6 ritTr.i.& » ^Aegritudi- . - explicat ip* nes (Jl>{omvnatimy&]unt fius rNaturalisyde qua differiW c.i. fU rdor de_ Caufis c.3 Icuius ^ICurac.4 Taucitasc.q 1 z* I Difßcul— rCaufis c.i Excretnen-i Cumno- ^ Us^& re_* S^nis 7 ta) nempe 1 cumetoy 1 tentlQ de\ Cura8.fr 9 yrinamy de \ qua re | rritTr. I fet breut J veficam infrident c.4 V* r quaagitTr. !. je* * 7 t/tr. r r a Mairix > di/J'?«£ * multis to ta Fen XXI. & in ea plurima perpen— dityac de monHrat mumay q fiunt CI mpr agnationis c.i l Quarurfium veleSt tioyiquag eslffilican j ebi- ~Embryonis c.i9 I J j litatis J •K l'Hatic.z o L A»# men- firua partus de quo agit Tr. 2.& j diuiditur ^ in tria te j pora t udicijc. r C Caufis [ appropinquationis partus Trpgnantis de cuius difierit Tarien tisyqu£. vel riudti , .... , 4^6. 3 SuperJg Sfgnts fi) «g%t k fi»“* A h >) Tr. ^. ij te cur | Cura | { & impr agnatio fiat c.io CMafculor um pro quorum ge CMateriafidefi Jemen c,i% l nerationeprxponiturrfup^Coeundi ratio c.i4 requirantur (Viri qualitas c.i 5 j Famim habitus c. 16 • Fceminarumyde quarum fignh conimftimcum maficx.ig \Jjeminorumy&fuperfcetationis de quorum caufis c.lj C. 18. f Tempore partendt legitimo^ %/talt c. i fi Regt mine CmiuerfaU c.h , rubomm rume rc*»r« c.s| facit y inJ J £ ac:9 , _ J cur fu menftruorum c.6 QUO tradit 1 T au*e cofcrutih jipofiemutioncpedum c.j obferum-J 44 I T 1jfitraai0nemf*t«smortut c.u.it.fr 14 1 ToH -K Fegtmenpuerpera c. 1 j-rp,y:» gU. *7% rr / £xtl«ütonem ficundm* c., 6 bocrmt fJ ^6^9.30 fitvelctf 1 cmfa\Matricitc.zlm, &i 1 /">" U-SÜ- 'xjmxttifcuius rÄe^MUpfl ^f^ I iJj>ofitiombus TM.l»,udor^ fZti t n Äm Mrr-i- \z^fhc’6i & SUt 11 Correfio de c/ua c -8 9 tjHWUS c.$ L Dolor matncis c-} 8 Vlceru c.}9 * i 4 r erat 4 r-bA quos gene rat im fi enu-ry merat Tr ea. 3 &per XI. J I v Rngndtn de qltbus eodem quo fupr^dme \a™”t*l*™feeluu”tur ^terdum tnerbofafymptom4tn,ideo HU c.IC.fr It %vrurttusfrprieiptfmuse.lS.l6 fifiuUc.l-j.18.19 / DebilitaslO.n i Dolores ii gCaufits c.if ^JOurfus 1$. r4 ^Acctdentta cjuafieejuantut JttHS git trM r'"'"' 77T,-7»w ve» c Phlegmatica c.i {. r ^ j) „ r ■ , \ Dstrac.la.fr is. 1 fi' f f*« '• '«r 7.'1 — J c*r?*ddtta,fr nympha ix.ia. * %%%§*?’**?>**' tf*»t°fit4t)o.ll. f( Ag»us, de cmus mor-*i bis agit tota | Fert. 17. | fingitiatim, & funt & j prouocaiionem fan^umis c.5 SujfAmigcLt 'iQnemtet pulueri^atio-C nem c.o *s Emb rotationem cum liquidis c.7 £ Sedationem doloris c.8 | fieflriäionem curfus earum r. 9 g CibationemJeu dioetam c. 10 tris i»/?-rio w pa-tentes,& manife!ii$ ita a nobis appellat* eo, $> J licet bo - / nam quoque pane nos lateant co fpettü effugiant , tamen vi denturtet cerni pof~ funt magna ex parte,sut | Generarim explicans illorum curandorum difficultatem c,i. j P{aturam}& fpeties explicat c. 2 ^Hämorrhoides quarum \ ^ Gener dem c,^ | l-Cura docet \ rlncifionew,fru adußionem r. 4 ,Apoßematacalida3&cryftpeUc.il j Specialem ^\pertioneprafenimaecarum, & Rhagadia, feu r- Cur fiant c. 12 t* nempe, tyma, qua) J Quomodo curentur 13 offendit j Q^o pa£io vitius ratio adminiflre-£ tur his9qui eas habeant ^14 Mallificat’o 15.16 Eg'effio 17 FifluU de quibus ^ Gene rentur c. g. proponit quomodo ^ Curentur c. 19 Pruritus de quo amediffio ordine c.zo.& 21. { ulcera de quibus c. 22 J Anatomen c.i -Calida c.4 C J Calida,& ficcac.$ [C4lid { tumin eo^ Qui plurimo vtilur coitus ,&damno afficitur c.]6 « faturam, & caufas c.% t J Signa complexionistqu^ funt communia cum ipfts membris de quibusfupra. Excreta, q£ r r . (Frigida 28 . . , funtfperma Ex^CCatlHa\Calida 29 # \ CCaufis c.30 ipjnmycuius \ Qualitatem generantis , C Multitudo exuberationis de cuius'S Signis 31 *s )r non generant s c.13. < Multitudo poUationisc.il ^Ci^raii £Morbos,qui funt, vel C-Paucitas illius,& exitus filofus 34 adgeneratio \ Morbostqui ^ dllachuoti.qö ne creatasi funt prater {Communes toti corpori vi "i Aluminati 41 ^ Hermaphroditus c.qz hpoflmata^l^c“^3 a natura, de iiä ditio ' quibus agit Ftn.XX.& i in eis conft- 'dicendos u, partibus 4u j Vraprij ipforum ] de quibus Tyac.^ Magnitudo c, io.il. {i.& funt ( EteuatiOj&paruitas c. 12.13 4 Corrugat io c. 19 * larices,&duritiem c.l 4.15 19/e«W rfc quo agit tratt.i.&pati-K Moll/ficationem c. 16.17 tur morbos nempe ............. * I{amiccm,& rupturam 18 Receptrix,qu§ licet non fu pars eorum pygfertim in viri corpore f Conftriffiiojie c.47 Vartes ad quia tamen ad illam tendunt b$c omnia,& fumma affinitas in- 'S Uos attinen tercedtt obiter etiam hic agit paucis>de eius t- CalefaBionc c. 48 &es,qu$ßm^ { Magmficationibus c 46. T raft.i.J?r$mißa prius excufitione fi dereturpi agat^.&de dcleßandö vtrofque c. 45 j Virga de cu 1 ius differit & funt aglfifrnfi.‘2 J { Arfatem,idefi faiyriafis c.$. & 6 DoloresCommunes cum tcjiiculis 7.8.p, qui vel ^ P roprij virgp* ipfms c, 2 8 Vitera-^ Exteriora c. 20.21 tum ^ Interiora 22 pruritus c.zq. yipofiem^^ Calidae.25 ^ Incuruation | tatum ^ Frigida 26 ^liothor^o 1 B^agadi^ c.ij ^ Verrucg 29 n. i Forma c.i {Zirbus, ac fphac duo dt quorum agit c. Extremitates membrorum sutbumani cor poris extrema pars de quibus agit F$. XXll, & funt CCaufas c.t p Signa 3 i Generatim * Cur am 4 j1 exponens {f nteflini,ac ^irbi C. 5 [{upturis tum j | Aqupc.6 1 s | Pentofitatis 7 / * Singillatim illaru J I{amkis carnis,& varicofe 8 j i fpecies,& curas exfA uanimifi. u; f C au fas c. 9 4 fpecies,& curas ex { . ^ . ,. C c.< i I ponendo, quxfm } »10 {Varicibus de quibus c. 15 • jf P % curamn { C au fas ca6 J Gibboßtatis,<& ventoßtatis illius , vtfupra Elephantip, &tumoti\ Signac.ij. { 12.13.14 CMTHJ rf0C£* Car«»; coniunäimvaricum c. 18 Pftffc, quifuntobno ^ xij bis morbis Podagra, & fciaticq$Coniunäim cum aliis do CCaufas c. $ 1 de quibus Trac.2. etjloribus, quorum explicat^ Signa 6 S ^ Camm 7 \7{pminatifnde {.Curac.24 I jEmbrocbis, & tinis c. 25 - ^Epithematibus,&emplaftris 26 Dolori calcanei de quo c, 28 Debilitati 29 Doloribus vnguium,& attritioni c.30 ^Inflationi vnguis, pruritui c.\ 1 docens & '( ybi fiat,& quomodo c.i 4- 4^«* rationi curetur c.j.&q XMprcximuikuici&, doltrllijfuBimtgitetUm I Dor fu m de cuius do-J /ore agit Traft, 2. ^Quibus fignis cognojcatur illius caufa c.2 {Caufasc,5 Sjg»a1 fCotufio, ^Eorumquafiunttncapitec.ll Ltfiodcquafra,Z.& ^ Fiominatimßngulasg j & attrtm q»as docetj Quando accidant c,t ! Tunt 1 r.A.fo ». ‘i Quomodo curentur c. C“'Proprietate e. 14. Ixcarnantes medicini de quarum A Vfu r. 9 Verforatto,cum oportet, W dtfcoo ^ T empore P& modo vlendtc. periantur C‘i• u 11. Regimen habentium yulfterumapoflema,& dolores c.6. Regimen tn vulneribus yift/erftm tnterißS c.7 Tab. 3.in jua unt f Solutio eon j tinui de quaj fpeciatim dgijt Fe» 4* 4 fingulas 3 J C Virulentorum 3 &demlra I ncen[msA VZ&SrrMmm^ Sit \j“* f«»‘ 1 Tr. ,1 eorum do-g Curatio^ . 4 ne fecu-j dumfpe \Jtec} _ j accsaanr r, z u fequiturß&funt “ j Cafus C-4-& >• J Quomodo curentur c,} ' 'i, C C, ener at tonem, & caufas c.l " ! Offen fio fuper uentrem,& vtfcera c.fi ‘ 3 V apulatto cum flagellis c.q C amnem curationis untuerfim c.z V| TprfioZ Excdriatio 9 Vunflura.& dtfrupt)o,&c.c. TO medicinas attrahentes pungentia c. 11 c obuftto „ Ignis cuius . Canonem curationis c, I. * Intentionem pnmä c.t 3 ve/ tradit 1 Medicinas fecundum Intentionem fecundam j Aqu? calida c. 1y i/. 14 j Sanguinisßu- C‘Caufas 16 j \us cuius ex { Canonem curationum 17 ^ plscat \JAedtctnasretinentes\% Profundorum,fttpeanetnarum') Quibus accidunt tum , Vermium generatio c.6 Corrodentium c.% 1 tdafeentta carntf 7 Putridorum,& malorum 7 ....... 7 Difficilis confohdattontstn %lttmo malitia c.\Q F tflularum & conorum,qua non conglutinantur f. II \Carms addita fuper vulnera c.n t , Vnde fiant c,\ f Vulnera, ßue ylcera ^ Quo canone curationis fanenturt.% ii < Quibus medicinis curentur 3 Apoftemata accidentia c.q \ Attritionem,^ torfortem c. J . \^CoYYUpttonem c 6 eruor um Duntiem,& tnrfionem 7 rum & if T " generattm c. 8 fturnfolui l _V entofitatem fptna c $ , Signa CAO tio.de qu,bf\ ? j Corruptionemcutusponit ^ Curationem It dh rit Tr- t “O R 1 Modum J errandi An A i 1 4 ^ rra£luram,in qua . T rufis euellendts c.i 3 4,0» a« isominatt [^tantum agit de a Medianis aptts c. 14 « ; L, a. ■, r . r Declinatio de cuius rsijrnisc.t nue** j A frM’icl ’SAdlunlmgiMdma'Ssigmsc., ffriptpdedislocatton* Ißp •? ^ tunftura de cuius £ Curatione fi *1 Membrorum qut f Furcula c.8 ^ accidit 3Vf H umeri Q Neruo - r Quid c.l . . . O De radice reflautattonis eius t ^ G)Ua re/tauratori antmaduertenda 3 Dis locatio ,* &fraftuYa : oßium de quibus agit coniunfiim Fen quinta, f edita tame i L?* *1 Z?e modo,& cautela ligandi c 6 Quales effe debeant haflelU c. 7 Quando, & quomodo administranda 8 4C#t» vulnere fit coninntla cap.g Male re aurata 10 De Epithemattbus » Enumerat c. 11 Secundo de fractura de qua agit •i i H umeri 9 Adtutorij to.&decura 11 Spatula 1 i ofsts parui apud numerum 13.14 Cubttt 1 r» La Jude aymeno c • l J Argente^tuo^ ‘I Ltthargyno,^ Hmatura plumbt c.$ Jj Pfitattone, certtft 4 »hW? Gv>fit Cjtbfotute ve enax&ca j lida de quibus fnmmafe *) fecundaex .•*-—• ExflantihfMßMvrt (” Opium c. 1 . ' ^Mux”*etheli J Radix mandragotA medi ( } <7»4 \ Dar [ton 4 vene) Ht-us\aLbus J —j- --, Apo(& \qu/a.^ , Aquafaponts , ^ Draganthi,& alurrfinisl ^jV/ 1 Lactrft 6. j J Salamapdra 7 * H . Lacunales 8 >| ^ Cttnn& 9 J . . C Viper; J In parte , vtali j- Felle | Leopaydt 13 elM0 pcbrp cett y [^Cants aquatici 14 Vua yttlpis 7 Cor fandet humi dus & Ppflltum 9 fungt, <& tuber cu cttli malt. 1 o SagtttA armen* 11 7, Cauda vt ^ Cer ui c, lg C Sangtitne taurt recenti | onem A Smgdlattm Serpentum 9, ■ - t j Cautelam f-7^ Scorptonum 10 *■> j Deflruäione 7 ^ Pultcum t r 1 "j obiterrapactu^ J Culicum,^ cimicum 11 ■■! 4 SingilU - ^8 3] Mt*ftell*ftfymttrts 23.14. i \ttm de -Saßlico tp A nenoforu, fed jj formicatftm if ■ Har mene 13^ moleßorü, VfZ} Mt*ifearUfa 16 rumfle bus Secuqdm /pectes, ^ ~ Hominis ca. 3 L S'tnerabiec. 4.» 'r,Ca^Ra\<1»* fant$ dru nis, \bio\r^fapit\ fer 6 j «/- j Itüyshtl^ qMt\naS^ifp°ßtio , r Sin/ij u\men tnter 1 CW/7 I Rabidum MußelUt & non ra 14 -f btdum c. Mugali ^Curam 9. Htrudme 14 -J VejparunftiJ Afpideßccatfojurdal$ J Scarabdorpm 18 4 ipuente Afyto 16 V) Alarathart 19 Cornuta 17.18 LTwm to; •; j Andrius 29.3 o j \^ Hydra 31 ; ' ' > ^ r- CQualitatem JZ Vtper^r» Getteratirtt docet j Canonem curationi* 3 3 quarum Pottones ad earum morfum 3 4 INomtnatimre- ( Emplaßra de forts 3? cefet fingulas, w f Serpentes ,ejui egredi faciuntßtpgujpemex pOris omni i , Terre~-jj c.16.17 A Dra- \flns 53^ Tactentem fttim 3$ 39 ^ conts «c Martnt a fe^att, & alterachatt 4 o Serpentu , y ff V Salientem ad duasp artes 41 magnt cor O » >j lltcmurn,& Durtßn 41.43 ports, qui jj jj Mtlta res 4 4 morfttmaA A Ibedtftmon per%. Sei feeratt 4 f git nocent,fini4 1 Ajptäem 46 Ö” ‘vitlne , Harem catnen J Serpentem tufealem 47 r^, cjuatrfö 16 >) vamufum 48 reneno,vt j Haudenf7 | Adtudurus,& cambarus £9.5-0 firptntc?nputrefacientem f/ift ‘ * Spectes c% ' ‘ ' J ^ aluali 15 { /p troponp Je dt- fScQr^lgnis spectes c t Punfttt—j tturum de il~ A ßluefirts^ Symptomata,punßuras,& curam 3 r^*, hsc. 1. * Aranearumfcteben,<& Ru Contuncltmc.l eit vene- , J telarum de qütbus dtßertt'S DtRintte de - noforumJ Duoru antmaltu^u*. dixerut qutdä faptetes 1 o paruoru >j ^ Tuarfe 11. d-e J Perfec/uitur J Pedtcfilt,vulturis 11 ßngtllattmfpee\ Altamuli,&porciluti Ij |y Ö» uc/e/ omnes, vt ? Ve(p& 14.^» J Apum i<5 ^ F.ormtc&dolantis 17 jj Stellionis,& lacertA 18 Antmanttshabentis 44.pedes9 SalamandrA ao.it Sacula fadurin li Scorpionis marini r 3 . Ar ane a marinfi 4 I RanAmartnArubei.\<$ ^Repalumt marino rum venenofotum 1$ Rutulis 5.7 ^ Sciebi 8 4^ Aranea 9 Complexionibus inueßigandis de quo c.i. Experimento de quo cjz» { Docet vniuerfatim fcientiam qua J virtutibus indagan-% uerfatur in earum * dis, qua cognofcu tuf uel Rationes,cuius Canonis tradit 14I i rTgatura de qua c.q. Operationibus intclligendi') qua proficifcuntur vel aj £ jtrte,quas p erfequitur c.$t j Collettione, ac {Conferuatione rite peragenda. De quibus docet ct 6. Cope rationum, & proprietatum 6 u IDecorationis 6o, *Apoflematum,& bothor 43, Gmratim explicatis totius Medicina dogmatibustu TfoeoV ricis cum prafticis, j ftmpliciu medicina, qup primafubneftit, acfimplicium M edi* tinarum ftin&e uirium fpeties continen-tes$ quas quilibet ßudiofus fua fponte fibi ipfipoteTt conficere,, acdifponeread facilliorem eius* memoriam, & vfum , & funt areola Enumerat ipfa fimplicid ordine alpbabetico, additis 4: areolis fmplicibus qua nullas habent fub fefpecies, de qUibus fecerat in principio mentionem, tribus * initio cuiufque pofitis, nempe\ __ Tfominis, Eleftioms, & Matu- j M ra,unainfine.f. Permutationis, j 7^ 26. & funt in totum 756. uidelicet 1 0 13. fub 1 T 32, t'ulnerum9& vlcerum 23 Infirumentorum iunSurarum 29. Membrorum capitis 55. Membrorum oculi 2 5. j Membrorum pe6lorist & anhelitus jy. I Membrorum nutrimenti 48. 1 Membrorum expuitionis 03, j Febrium 20. \venenorum 36. ru 80. B 37-C 69. D 21. E 16. F bus prxce-ptss ptedi-ein# in 3. aggreditur ad tnorboy, •panicula -res ita di-ßos, derer ptinare par temajfigat fiue opportunam ,ac ei noxiqm.cq-pleftitqr jte ro oes partes humani corporis. quod diui-diturin ^yniuerfim Traft, h'tllm CKnatomiam c.2. tradens tum * ’ I ( Caufas&fpkcies c•.>. i £ S t * de quo *giP r Abdi- tota tus yfiue Fen occultas 1. qua funt ^'Caput » quodrur fum di- uidituir m par-> tes i { {• (Significa sAegritu ’~Gcncratimc,4r&')l twnes ex quib. CO-gnofcun iwr illius Cjinimdlib.c.6 C operationibus Motiuis c.j. j L T^aturalib.c.t f>J Conuenientiadiuerfitatc, ueloci . _„ö „ j ** r*,tardi atepaffionü c.9. I dines qua t difpofttio 1 Menfura capitis 10. I dor j nes j S'mgillatim i Figura 11. W# J fumptas cx'i Grauitat e,lcuitäte yfrig.calid. c.i 2 ; i Curationes quarH tradit * PCerebrißpagincs c. 13. ^ Canonesuniuerfales e, 29 j Hebris \Comunicata> &propm~ £ Soda J Jo ( Servtopem uniuerfajem definietis quid fum>< qua cerebro r. 14. lorcapi- J /fcca. ' ........... .?■ 'W-am 2. i« quo nmiaa -rece )f£ »?or-bos oes it U accid$ reconjue tosetsut. tis cuius potfit.. Species quf uelc# . Cm alitia complexionis c. 2. I Sulutione continui c»3, ? J lApoftematc^. n Materijsj5, \JCemmm\tatk 6. i uidelicet (jL$dentia commitate ce rebrumc. ij. Aequalitate Complexionis c. 17. Copltxiombus malis euenientibus 4 , coceptiontlquas perfequitur dein ( ceps a c. 18> rfque ad 2 8. SbnaimiuerfalU tum J Indkafiuafpecieyum)&modorum eius praftnlil.c.? 6 f ■ jj T^untiatiua illiusfutura c.S, v?trem medium ideH pc- j thorace 1 4? quo ui de tab. Vetrem inferio -rem de quo ui- 5. Cwraw pro uarietatt C 7~ empor alis c. 1 o. 24. fpecierum di- { abfque materiacu ( uerfum ut i Frigid# cum materia,& abf f fCarflbi— CGmeraie | materiae.12. cui finalia' Vcus.i.apQ y defimtiö j adhibet to t /iem« «) iusponit \jre$ c. 3. apojlema ] vhiegmone fubflan- »»«fcmr.II. {Liniment ac Caputpurgia c.14. O/^f.15. Extremi tates de quibusui de tab. hC. Patentes fenfui& manifc -fias de /uibusui , te feque \je tab.a. ?» , qua: funi 11. tia cerebri 4. Eri1 ,& I’ Sibarej.d<£momu 6 Latargia qfirfenfri , giduutfupfi$:9. rintracramfy I kyiroce-I phqla 1 o. AquaJ Extra cra~, tum ■> neuflt, ct eß , l hydrocepba j \ l Nerut,cjut (»m deducantur a ce>tbro meritom eodem erdtne collocantur, de qu/ km agit Fert i. et difient generattm c. 1. moi fe qmtur nomtnattm £• rttm morbos 7. vt Ab oppilatione iS. \ Ex ventofttatibus vaporibus detentis In capite ipr v. Ex Uftnto qui penetrauit ad interiora capitis 20, , . , Ex temporibus malis aduenhntibtis capiti exterius, 21, Exodoribust J Bonis c.22. tum j Foetidis 2 3. Ex ebrietate 24. Ex coitu 25. Expercufjione CßluA 26. % Ex debilitate capitis 27. | Ex fortitudine ftnfus cerebri 28. Accidentis in febribus }& morbis acutis c.19. Cretica c. 3 o. P uermium c. 31. Excitate J Succejfionefomni 3 2. /«*» H Per communitatem \ 3. \Jon 11. { ^ Grauitate capitis 3 4. Suberalshari9cA2.i3 ) Ouifeu Galea,& ccpbalea 35. e*r 35. /« ciÄo, pfaga W- ■ Hewicrancrt C.3 7. 3 8. ia e.14. j*'* r Definitioneme.i S Subet tdefl fomnus fuperfluus, & graut s cuiut tradit'J Signa & (pectes c.% t) (_ Curam}. ^ Vigilia vt fup c.f.6 ... J Lejio aldhen tdeff mentrts,&> rationis c. 7 < »j Permiftiofiuealienatto%-9.10 ' Deiirinm,& fatuitas c 11 ^ Corruptio memoria c. 1 2.13.14 1 Corruptio imaginationis & delirium c.14 V Manta,& dtfpofitio camna c i J-. 16.17 5} Melancholia,fup.c. tii.ip. 10 ‘1 Cutubktifeu Lycanthropia z i.zz L lhfsi fifte tn fama ex amore 13.14 ^.Vertigo feu , tfatxram,& definitionem c l, I /cotomiaitti / Signa c.i. tus tradit J Curam c.i. I Alne tdeff palpitatio,fiue confcrßoc.^. \ Incubusftue Alchab vtfupra. c.j.6.7. f C Natura 8, | Epdepfia de cu- j Signis 9-1 ius 'C au fis to. ^ (_ Cura I!. Apoplexia vtfupra 11,13.14 Paralyßm et molltficatto (’Definitionem c.i. ' nem cuius ponit Signa f.3. ) Curam c'4. Spafmum.dequo vt fitp.c 5.6.7. mox per C Tet anum ,%t fupra c. S 10. ttm illo J rremorem c.ii.i z, , Torturam faciei f.If 16.17. C Stuporem c. 13.14. » Saltumfiueueäigattonem,& alterationeW 18.1,9. i Nocumenta in Operation ib.-\ fenfus de quibus traäatu <\r& funt ix Nocumenta m operationib. motus de quibus trafta J.&fiant f. ( Generationem c.i. j C auf am dcflruäionis c.z ^ Embrochas c.% i’ Generare, hinc docet illorum | Facientia nafci pilos,& remedia Caluitiei c.4 £ Morbos defiruentCs eos alopeciam,& Tyriam c.*}.earum curam c.6 Tollere cu C ^Abradentiapilos quoniam in bocpraflan- CCombuflionem c.8 ( Captüorü de f molefii sut, “i do noxa fit vt inpfilotro,docet prohibere eius ^Odorem c.9 quib. tr ac. ] aut indeco-^ Prohibentia ortum pilorum c.io & quonia^ C Subflantia hinc docet ^ Incrifpantia c.n 1. rria poteft pr a flare in Uoyu cura tione Medicus T urpitu-doextrin feca, cu ius emen datio, £ tum praßte# doftrina, »e « f J InteJlinoYum I ( ferant in mrbis irentrUbfemris ii affeBus'Ufnum fTraß6- (ycfica 1> Pofiremo ne quid omnino de/it ad abfolu-I tionemtaddit breuem quoq\ deferiptione \ ponderum,&menfurarum Traft. 2. ^Dolores 'J t Vtnam fciatica. > { Decorationis ad ■{ Alopeciam Traft.t. AYICENNAE ARABVM MEDICORVM PRINCIPIS CANON M E D I C I N AE EX GERARDI CREMONENSIS VERSIONE ET ANDR, EAE ALPAG1 BELLVNENSIS CASTIGATIONE. U COSTMO ET 0 ANNOTATIONIBVS. IA M PRIDEM Nunc vero ab eodem C O S T AE O recognitus > & nouis alicubi obieruarionibus adau£his. Quibus principem Vhilofopborum ac Medicorum confenfus dißenfufque indicantur, AVICENNAE PHAEFATIO. Vide Difquifi-lionum Phyfi© logicarum Ioa nis coftaei capi talum primum ia Auicen^ pr$ fationcm. pag« i.vfquead lex-tam. N PRIMIS Deo gratias agamus, ficut fui ordinis celfitu-do , & benefici; ipfius multitudo meretur: cuius miferi-cordiaefuper omnes prophetas ________ exiftunt. Etpoftdicam,quod quidam de melioribus amicis, quos habere vi-deor:cui in omnibus, pro quibus me deprecatus fuerit,fatisfacere debeo de re,quam pofliim me rogauit; vt ei librum de medicina faciam, eius regulas vniuerfales, & particulares taliter comprehendentemjvt explanatio cum breuita te in eoconiungatur: & fecundum plurimum afferam,quantum eft afferendum de declaratio ne,in verbis paucis,quod equidem conccili. Et mihi placuit,vt in primis loquerer de rebus cö-munibus,& vniuerfalibus vtriulquepartis me* dicinasjtfteoricae videlicet, 5: pra&icas-. Poftea ve ro loquar de vniuerfalibus iudicjorum virtutü medicinaru fimplicium.& poft ha*c de particu-laribuseorudem.Deindeloquarde egritudini-bus, quas in vnoquoquecontingunt membro , prius tamen incipia ab anatomia illius membri, &eiusiuuamento:& de anatomia enim fimpli cium membrorum,& fimiliter iuuamentis, in libro primo vniueriali iä tunclocutusero.Quü autem membri anatomiam confumauero, in quampluribuslocisdemonftrare incipiam,quo modo eius conferuetur fanitas. Deinde fermo-neabfoluto,oftendam eius aegritudines vniuer fales,&caufas,&: femitascognofcedi cas:& vias eas med icädi in fermone etiam vniuerfali.Poft-quam autem has res vniuerfales expleucro ,• ad argritudines rediboparticulares:& in quamplu io ribusearumetiamdemonftrabo in primis iudi cium vniucrfale in eius definitione,&ipfiuscau fis,&fignificationibus:deindead iudiciareuer-tarparticularia.Poftoftendä regula vniuerfale in mcdicando.Deindedefcendamad medican du particulariter cü vnaquaque medicina fim-plicfaut cöpofita. Ad illud aute,quod prius dicam deiiiuamentis medicinaru fimpliciumin aegritudinibus,in libro medicinarü fimplicium in tabulis pi& caufaru & accidentium vniuerfalium. Tertiade conferuationefanitatis. Quarta de diuifione modorum medicationü fecundum aegritudines vniuerfales. FEN primae fu nt fex dodrinae. Dodrina prima eft de fubiedis medicina;, & e-ius definitione. Secunda de elementis. Tertia de complexionibus. Quarta de humoribus. Quinta de membris. Sexta de operationibus,& (piritibus, & virtutibus. DOCT R IN AE primae funt duo capita. Cap.Primum eft definitione medicinae. Secundum de (ubiedis medicinae. DOCTRINAE fecundae eft vnum caput De elementis. DOCTRINAE tertiae funt tria capita. Primum eft ad oftendendum quid fit cöplexio Secundum dc complexione membrorum. Tertium dc complexionibus aetatum. DOCTRINAE quartae funt duo capita. Primum eft ad inquirendum quid fit hunior & quot funt eius partes. Secundum eft de generatione humorum, DOCT R1NAE quintaj eft vnum caput. & quinque fummae. Caput,eft ad inquirendum quid fit membrum & fuae partes. SVMMA prima de oftibus,cuius funt ^o.capitula. Pe oftibus & iunduris in vniuerfum cap. i DeCranio cap. z De anatomia eius quod eft fub-Cranio cap. 3 De oftibus mandibularum & nariurh cap. 4. Dedentibus cap. 5, De iuuamento dorfi cap.7. Defpondihbus cap. 7. De iuuamento colli,& ipfius 1'pondilibus cap.8.' De (pondylibus pedoris, & eorum iuuamentis cap. 9. De fpondy libus f lumborum cap. i o. De c oft facro cap.11. De a Coccyge cap. 12. Sermo ficutligillatio deiuuamento dorfi c. 13. Pecoftis De thorace - De iugiilo De (capula Dehumero De e Cubito De iundura cubiti De brachiali De f pcft brachiali De digitis De i u u am en to vnguis De oftibus femoris De iuuamento totius f cruris De oftibus coxa; De oftibus cruris De oftibus genu,ideft poplitis De pede S V M M A fecunda eft de mufeulis Cuius funt go.Capita. Sermo vniuerfalis de mufeulis, chordis, & ligamen tis cap.i. De mu fculis faciei cap. 2. De mufculisfrontis cap 3. De mufculis oculi cap.4. De mufculis palpebrae cap. 5. Dc mufculis g maxillas cap.6. De mufculis labii cap. 7. De mufculisnafi cap.8. De mufculis mandibula; fuperioris &interio- cap.14. cap. 15. ca. 16. cap. 17. cap. 18. cap. 19. cap. 20. cap. 21. cap. 2 2. ca.23. cap. 2 4. cap. 2 <». cap. 2 6. cap 27. cap. 2 8. cap. 2 9. cap. 30. falchatin. c halhauis, B.alhagiazi. alofos. d B.aihafos. furcula. fpatula. adiurorio. e afeid. B.alfahad. rafcera. B.falKef. fpedine man*. B.alhagiazi. frigit g B.alchac. ris De mufculiscapitis De mufculisepiglottidis De mu/culis h gutturis De mufculisoftisf hyoidi® De mufculis linguae De mu (cui is colli De mufculis pedoris De mufculis t humeri De mufeulis i cubiti De mufculis f brachialis De mufeulis digitorum De mufeulis dorfi De mufeulis ventris De mufculis tefticulorum De mufculis veficae De mufculis virgae De mufculis ani De mufeulis coxae De mufeulis cruris & poplitis de mufcuhsiundune pedis de mufeulis digitorum pedis SVMMA tertia eft de neruis proprie, & ipfius funt fex Capita. Sermo vniuerfalis de neruis proprie cap. r. De anatomia neruorum ccrcbn,& femitaruni . ipforum ca.2. De cap. 9. cap. 1 o. cap. 11 cap. 12. cap. 13. cap. 14. cap. 15. cap.16. cap. 17. cap. 18. cap. 19. cap. 20. cap. 2if cap. 2 2, cap. 23, cap. 24. cap. 2 5. cap, 2 6* cap. 27. cap. 2 8, cap. 29, cap. 30. h B-adlialcmu & de arutomiai alhaleh. f lambdae. f ädiurorii. i afehid. B.aJlahad. f rafceti. .Deänätömia tieruoiuni nüclia* colli,S{ ciusfe-mitarum. ■ cap.?. De anatomia neruorum nuche fpondiliö, qiic ■? * funtin re&itudfriepe&oris - cap.4. De anatomia neruorum alchatin cap.5. „ . .De anatomia neruorum iun&ura; * allauis, & *AÄ’8“^ alhofos - cap 6. * - SVMMA quartaeftdearterijs,cuiusfunt qüiriqüe Capit. De qualitate arteriae cap.i. De anatomia arterise alguencji.i. venalis cap-2. ?De anatomia arteria; forithiafeendetis cap. 3. ■De anatomia duarum arteriarum, quze vocan-b A. fiibcticxtufrblübetenni cap.4 t aortj. faortjr, ti * > % ‘ ^ •» %*> - • -v • : dentalium-, qiiae hoh"fuhFcönträri$ curfui naturalis . . cap:6 de impreffiönibus mutationum aerearum malarum,qüxfunt contra curfumnatiiräl-e C'p. de naturis ventorum „ . cap.ip. e feniffcantibas ventofitates cap.9. Defiunis fign ificam ibus apoftemata cap. 10 £>e fignis figuificanubusfolutionem contmui- tacis , A . T cJP‘rI* SVMMA prima,dodrm«tertia:,Fenfecun• da,eft de pulfu,cuius funt. xix.capit. Locutio vniuerfalis de pulfu cap. 1. pe pulfu «quali & inaequali cap. 2. Pefpeciebus compofiti pulfus cap. 3. Quas ex fpeciebus pulfus,naturalis cap. 4. Decaufis Ipecierum pullus cap.5. Pe eis,qua’ proueniunt ex caufis contcnriuis fo Juuimodo cap. 6 Pc pulli.* «tarum mafculorum, & foemina-rum. cap.7 Pe pulfu complexionum cap.8. pe pulfu temporum cap 9. iu regionum cap-io de segritudinibus,qu3e accidunt infantib. cap. 3. de regimine infantium, quum pcruenerint ad pueritiam cap. 4. DOCTRINA fecunda eft dc regimine, quod eft commune albaleghin cuius xvij.lunr capit. Summa fermonis de exercitio cap. 1. de fpeciebus exercitij cap.2. de hora incipiendi exercitium , &mcnfurandi & ordinandi ipfum cap.3. defricatione cap 4. debalneatione,& nominatione balneorum c.5 de ablutione cum aqua frigida cap.5. de regimine comeftionis cap.7. de regimine aquae,& vini capide fomno & vigilia capi- de co,quod oportet, vt poftremetur ab hoc loco cap.ro. de confortandis membris debilibus cap. 11. ».*> V ” t I« Quia operetur in pulfu quo comeditur & bibi- de laflitudme, quae fequitur poli exercitium tur cap. 11 Quid,ngat fomnus & vigilia in pulfu cap. 12. Deiudicii» pulfus exerciti; cap. 13 peiudicijs pulfu* eoruqui balneati Amt c. 14* De pulfu,quieft mulierum proprius, &efi: pulfus praegnantium cap.if* DcpuHudolorum cap-i.5. De pullu apoftematum 4*ap. 17. Deiudiciis pulfus accidentium animalium' c, j8 Demurationibus,rerum,qu« funt contra na/u ram form« pulfus,lermone vniuerfali c.19. • $ V MMA fecunda eft de vrina, & egeftione ;* cui us funt.xii j.capit. Sermo vniuerfalis de vrina cap. r. De fignis colorum vrin« cap. 2. De fignis fubftanti« vrin«,& qualitate cius c.j. De fignis odoris vnn« cap.4. De lignificationibus , qu« colliguntur ex Ipu-ma. cap. 5. De lignificationibus fpccierum hypoftafis ca.6. De lignificationibus multitudinis vrin£ & ip-fius paucitatis cap.7 cap. 12. de alicibus &ofcitationibus cap. 1 7. de medicatione lafiitudinis exercitialis cap. 14. de aliis difpofitionibus, qu« exercitium fequun tur,& aliis cap.15. de medicatione laflitudinis, quas per le accidit cap. 16. de regimine corporum,quorum complexiones noniuntbon« cap.17. DOCTRINA tertia eft de regimine lenü, cuius funt fex capit. Sermo vni uerfalis de regimine fenum de comeftione fenum ^le potu fenum de .apertione oppilationis fenum de fricatione fenum deexe.'C.uanüo fenes D O C T AIN A quarta eft de regimine quo-rumct'nque corporum,quorum complexio non eft bona cuius fun t quinque capit, de rcdißcaSione complexionis cuius frigiditas eft fupeflu 'a ... _ cap.i cap.n cap. 2. cap. 3. cap 4. cap.5. cap. 6. Summa fermonis de vrina digeftafanatiua c.8. Dc redificat* one complexionis cuius frigiditas De vrina «tatum cap.9 De vrina virorum ac mulierum cap. 1 o. De rebus vrina animalium,& quomodo eft di« uerla ab vrina hominis cap.i t. De rebus liquidis,quas vrin« fimiles ex ift u n t, & differentia inter eas,& inter vrinam cap. 12. Defignificationisegeftionis cap.n. Capitula ergo Fen fcd? funt nonagintanouem. F E N autem terti« eft cap.vnum.dc dodrina: quinque. Capitulum fingulareeft de cau fis fani tatis & ^ * gritudinis,(5c neceffitat e mortis Dodrina prima eft de nutritione Secunda eit de regimine communi albaleghin, ideft «tati in ter pueritiam & fenedutem. Tertia de regimine lenum Quarta eft de regimine cuiuflibet corporis, cu* _ luscomplexio non eft bona VUinta eft de mutationibus D P C T Ri N AE prim«,qu« eft de nutritio ne,(untquatuorcap. it^ftambn^ant*S,CX^U°na*citur v% 9uo limine ablationis mamilla:>& ante cap. a* eftfuperflua cap. 2. de regimine corarum, qu« cito incurrunt aegritudines cap. 3* De incraflatione m acri cap.4. deextenuationecralfi. cap.5. DOCTRINA .quinta eft demutationibus aeris, cuius l*ft vnum capitulum,& vna fiumma. Capitulum eft de regimine jemporum cum re-dificarione aeris. S V}M M A eft de regimine prelcruatiuo cuius funt odo capit. Ad fuccurrendum ei,quod pronofticat «gritu-dines cap.i. Sermo vniuerfalis de regimine iteragentiü c.2f de cautela a calore in itineribus; & quomodo regendi funt in hora caloris cap. 3. De regimine eius , qui iter agit in frigore cap.4. De cuftödiendisextremitatibus a frigore cap.s. de cuftodiendo fe a ealore in itinerib. cap.6. De cuftodiendo iter agentem ab impedimento aquarum diuerfarum cap.7. de regimine iter agentis in mari cap. 8. Capitula Capitula ergo Fen terti^ funt quadragintaduo. F E N vero quart£ funt.xxxi.capit. Sermo vniuerfalis in medicando cap. t. Ad medicandum £gritudines mala: complexionis cap.2. Quomodo, & quando oportet, vt fiat euacua-tio cap.j. De regulis communib. vomitui & inanitioni: &quomodo vomitus, aut medicinafoluti-ua attrahat fuperfluitatem cap 4. De inanitione ventris, & regulis eius cap. 5. De medicin^ folutiu^ fuperfluitate, & eius con ftrittione *" capd. Ad fuccurrendum difpofitioni illius, in quo virtus fuperf luit cathartici cap.7. De eo, qui bibit cat harticum, & non mouetur abeo cap.8. De difpofitionib. medicinarum foluentiü ca.p. De eo, quod eft inquirendum alibi de hoc capitulo cap. 10. De vomitu cap.n. De eo,quod oportet facere eu qui vomit ca. 12. De iuuamentis vomitus cap. 13. De impedimento fuperflui vomitus cap. 14. Ad fuccurrendum difpofitionibus, qua: accidunt euomenti cap.if. De eo,in quo Tu perfluit vomitus cap. 16. De cly fleri cap. 17. De epithematibus cap. r 8. Deembrocisfiuevotulet cap. 19, Deminutione cap.20. De ven tofis cap.21. De fanguifugis cap.22. De retentione euacuationum cap.23. De medicationibus oppilationum cap. 24. Dc medicationibus apoftematum cap. 25. Ad aperiendum apoflemata cap.26. Ad medicandum putrefa&iones membri c.27. Ad medicandfl Tolutionescontinuitatis c.28. Ad cauterizandum cap.29. Ad Tedandum dolores cap.30. A quib.medicationib.eft nobis incipiedii c. 31 Omnia igitur capitula huius libri funt ducentum fexagintatria. AVICL A 3 LIBER ) FEN PRIMA, DOCTR. PRIMA. DE DEFINITIONE MEDICIN AE- Vi-'e DiTquifi-tfones Phyfio-Jogicas Collari pagina fexra, yfqtadii. : IC O,quod medicina eft feien tia qua humani corporisdifpo fitiones nofeuntur, ea parte., qua fanatur,vel ab ea rcmouc-tur^vt habita fanitas conferue-ti]r,& amiflarecuperetur, z Po teft autem aliquis dicere, quod medicinadiui- 30 ditur in rheöficäm, & praeficam.-fed tu roram ipfam pofuifti rheoricam ,quum dixifti, quod a Mandantin «ftföenria. aNosautemrefpondcbimusiunc, venit. Nos ve- & dicemus, quod artium quaedam eft, quae clt rolle iicenti re theorica,& pra&ica$& dephilofophia.quod eft fponjebimus , theorica Stpradica ; & de medicina dicitur, ac dicemus, quod eft theorica,& pra&ica.In vnaquaque an quemadmodu tem harum diuiiionum aliud volumus dicere, quidem inam cuin dicimus ffieoricam, & aliud, cumdici- aliudfluHpUm mus Praquo.d apofteniatibijs calidis adhiben randi. °pC ^unt *n principio qux repellant & infrigi-e b. molli fi can den* ’ & in.fpificnt, & poftea repellentia cum e tibus permifee - ref?luenhbustemperabimus,& poftftatü po-, bimus: deinde fteain declinatione fufficient mollificantia re-poft ftamtn ia foluentja^jprxterquam in apoftcmatibus, qux funtde materijs, quas membra expellunt prin- declinatio i cipalia. Hxcigiturdo&rinainfenrentiatibiau erimusconcen-xiliatur:& hxc fententia eft declaratio qualita* ti mollificaati-tis operationis, quumque duarum diuifionum bus refolutiui*. qualitatem fciueris,iarr fcientiam fcicntialem, f necef. Vr • r._____rmrviHpItr*»- ------------------------------ ^ miicrunus. non eft fanitas, neque egritudo j cum tibi dux g B.quamipfe fuftecerint:poflibile nanq; eft,ut, quumhuiuf- pofuit: cui qui. modi dotftor bene confiderauit, non inueniat dem difpofuio vnam duarum rerum f [ affirmantem hanc tri nl l.ert,ar nocö nitatem, neque negantem.] Amplius, fi hxetri nitas neceffiaria fuerit, quod diximus tibi remo ucri a fanitate, colliget infirmitatem,& diipofi cuj quij^ $ tionemtertiam :g[quam non haberefamtatis fpoiicioni ter-definitionem pofuerunt: ] qux eft habitus, aut u* neq,- diffini difpofitio,ex qua operationes fubic&iipiius la- tionem lanita-nx proucniunt. Neq; h f [ ] Jiuius defi- tIS; Su?crt^ nitionis oppofitum : nififanitatem definierit, bitus aut difpo quemadmodum defiderauerit; & pofueritin fp^’tion^fub ea conditionem,qua non indiget. Prxtereacu iefti ipfius ^ medicis in hoc nö litigemus, neque enim fum, n? proueniunr, qui cum eis in huiultnodi difputare debeam, neque oppofi-neque litigium hoc eis neq; illis qui contra eos tum illius diti süt,in medicina auxiliabitur huius enim reicer nitionis conue titudo alterius dodlrinx principijspcrtinet. lege, alTeret et ^7mOT^TIOTSLES. r/exMant. I DICO quod medicina &c. Medicina definit Hip- pocr.lib.dc arce, eßö morbor ab agris in totum tolic-rc,& morborum vehementes impetus obtundere, & eorum,quia morbis vitti fiunt jurationem non aggredi ; quum id in confefio fit, quod medicina tales fanare non poffit.Idem lib.deflatibus,medicinam effe ait adie Cap.6. £iionem,& detraöiionem . Sed harum, prior ratio in I1b.introdu6l.non probatur ^probatur autem pofierior, 0- ibidew,& 1 i.mcth. Heropbilus fcientiam eßedi- Cap. ia. xitfalubrium)infalubriumi& neutrorum, vt habetur hb.art.medie, qua definitio & a Gal. non admittitur, Cap 2 quod fcientiam habet loco generis ;& ab xAuer.improbatur, 1 .coll.quod per hanc medicina a naturaliphilofo Cap. ?. phiano dijferat.Hic aliter initio Cant.& aliter JLuer. I.coli, definit, at ratio 6. coli, affignata exaüiffvma a Cap. i* quibufdam creditur, quum ait artem operatiuameffe CaP'l' inuentam exper mento,&ratione-, conferuanum fani-tat em; & remonentem agritudmem. *Ali& afferri fo- lent Cap. i Grp. v. lent definitiones, & in finis, med. & in introdu£l.& Uh. Fen initio Cantic.&pfobatUrab Auer.i.colL Capi r« alibi.Fern,ex his omnibus, quxab Hipp. fiimmtur, & loco in Cantic.citato,Gal. tamen iib.de confi.ar. refe Csp.i, curatrici & confer natrici conuenimt, c£teraut for- greflus fuerit^errabit, ideo qä in fcientiam me* q t Ali,. & ap. & 'alteratione ma. complexio vero eft fecundum alteratione: dicina: mittit,quod eius non eft.& errabit;quia prehendere, ipfiusadaliqua & formafecundum copofitione.] Efficietesau ie aliquiddeclarafleexiftimabitxünihildecla- |t Ali,.&qiu peru*nit unita tem caufa?funt caufa: permutantes, & confer- rauerir.Eius vero,de quo medicus formare qde gneretur. tem- uantes humani corporis difpofitiones: ficut süt bet,quid fit, & vtrum fit, vel non fit, cuius effe mu^0q??ue aeres,& qua: eis continuantur: & comeftiones, io mon eft manifeftü,credere ha:c eft fumma:Ele- fltionjS} & aqu$, & potus,& qua: eis continuantur: & menta an fint,& quot fint,& quomodo fint, & eius habet Cau cuacuatio, & retentio, & regiones,& ciuitates, «]ua; fint r f: & complexiones qua; fint, & quot fam. &loca habitabilia, &qU£E eis continuantur: & iint,& humores an fint,& quot fint, &quomo Mant. & qU0(j motus,«Sc quietes,corporei,& animales & ex eis do fint,& virtutes vtrü fint,& quot fint,& fpiri ^tashbet mntl funt fomnus,& vigiliar.& alteratio in ajtatibus, tus vtrfi fint,& quot fint,& vbi, s [& queq; mu* *!° CUIU((I> &diuerfitas in eis,& in generibus,&in artibus, tatiohabet difpofitionem, & eius mora habet tjo Jel ftofi h B. confuetu- & in h [moribus, ] & in rebus,qua: in humano caufäm,]et caufa: quot fint, mebra aüt,eteorü einfdemq? dinibui. fuperueniunt corpore ipfum tangentibus, fiue iuuameta fenfu,etanatomia difeernere debet.« duratio, haEc iintcontranaturam,finenonfintcontranatu- [Ea autem, de quibus formando ratiocinari de caufam.5 ram. 4 Formales uero caufa: funt complexio bet,] funt aegritudines, et earum caufa: partiar-1 B. ea autem: nes,& virtutes,qua: pofteaseueniunt ,&com- lares et earüfigna, et qualiter segritudo remo- <& eius adeptionem yfincmyfanitas medicina fub ai B.& locis ha ri £& aquis,& regionibus,] & motibus,& quieti- ^ itüum dicendum eil: quoniam fanitas, vt fanitas efl Litabilibus: & buscorporeis,& animalibus & £tatibus,& gene abfolute,a medico no conftderatur: fed vt induci in hu euaeuatione;& ribus,& extrinfecus accidentibus, quae corpori manu corpus potefl.ideo bumanu corpus primu medici ambus°n& 'cou CLlen”jnt ex rebus extraneis, & regimine cum n&fubieftum eftjub ea tamen confiderandi rdne.utfa /uetudiaibus°U corne^on^us,<& potibus,<5c medicinis, & ma- nitatempotefl fufeipere . Sani bumanu corpus caufas nuum operationibus ad fanitatem conferuan- habet & effeffus:Quare,quonia tuncfolu[cimus,cum da, & unamquanque aegritudinem medican- rem caufas cognofcimus, ut primo pofl.^r i.yhyf.aut, Tex./.tex.i. dam.Harü vero rerü qu^dafunt,de quibus me fi e& de accidentibus traftaturus. fit j uel earü ef- earum sGt,de quibusin fua arte ratiocinari de- 2 Caufavuverd frc.De caufis fu fius agitUriß^.me fentjam appre- bet. Qu^ergo earum funt ficut principia,utru taph. & 2. phyf.nec no Gal.lib.de procat.cauf Verum T , one Clen ln^ye^ no fint,credere debet, fcientiaru nanq; ynu hic de materialibus caufis notatyconfideratione di Tex. ? i.cap*1* particularium principia credita recipiuntur: & gnum,nepe,fubie£ium fanitatispropinquu effemebruy m a ijs cientijs,qu£E fcdm ordine funt ante eas, autfpiritus:humores vero^ogiquuietmuliologwquio ra iocinant.& ita fit , donec feietiarum omniü ra elemeta. Dubitaturyquu humanti corpus ex triplici principia ad philofophiam primam, quae meta fubflantiafit conHitutu^t Hipp.6, de morb. uulg& GaL Feni. Dodtrina 2. 9 inpar.tab. Cap.i. Cal.tu in libello de breui adnot.dogmMip.tü i.dediff. feb.ex folidis3humorib.&fpir itibus'yCur folida folutc fpiritus,nou aüt Immoresfanitatis & morbi fubieclü effeprvxmm liatuati^efpondemus. Sanitas & morbus carum funt partium,a quibus aötiones proueniüt >at ab bumonh.non fiunt a£tiones:fed a folidis quide rnanifc-5le:a fpiritib.uero et no obfcure.quü ipfi atlionuoium, qu& ajohdisprcfiafcuntur3cocs autbores dicatur: & Juas ipji ptereaaffiiones habeat proprias, et animales, ficcaiipfaenim talis exiftit.quod, fi dimifla fue-ritrK ]d[neq$ altera res extrinfeca]eame]cö cf B. fient elre uerterit;] apparebit ex ea frigiditas fenfibilis,& quirirur. ficcitas. Eius vero efie in generatis iuuametum d Al'j. Netjue prarftat ad retetionemfacienda7& fixionem,& caufo extrinfe-ad conferuandas figuras*,& formas.Aquaaute ca* eft: corpus fimplex, cuius naturalis locuseft, vte ^, erauerit* fit circu ndansterrä, & circundataabaere,quü in fuisfitibusnaturalibuspermanferit.f |Et hec] fB.illud. Cap i etuitalesjetnaturales.unde er GiLi.dediff.feb,diaria IO quide efteiusgrauitas cöparatiua,3quasfrigida f /' V P C* V 1 i I ! t* If 1 G 1 M (/1 t V 1 f 1 /-1 fi f/T vi « 1-9 { I SJ V* I f i J V1 A /"> t P It /) /7 /* A, 1« a >-. J > i .«.1 ^ ^ A «A x A« « UA 1 « A- « .‘•La Cap-Sy. Cap.ij. febre ex uueperie in fpiritib. gigni ajferit. Vropter hac ergo canfam %Auicenas dolida tjU£ a nobis ,pdeut,no finales dutaxat,fed & effeürb cesset morbi3etfanitatisfunt caufe;ueluti exercitationes ,ac motus opportuni,ucl importunkciboru suptio etpotio>u,et aliamultayqup anebis exeür.id tamen di uerfa rone,ut.n.ab homine gficifcuturtfinaleseius funt caufe:utuerdalterari,atq; immutari propter eas no- ea^ Cap 57. tex.4. Cap. j. com. 1. Cap. 1. cap. 1. n(/eparatione^& ££ ficcü prohibetur humidü 1 ßjadliter. 2 fua fluxi bili täte. Aer aure eft corpus fimplex, m B.tfaltachiu cuius naturaJisIocusefi,vtfitfuper aquä,& fub id eit de efien-igne, 4h£cetefteiusleuitascöparatiua. Ipfiüs «a conflante. uero natura calida eft,& humida fecu ndü regu A1,a lltera.v . Jam,que diximus. Cuius quide efie in generatis iuuat,vtrarificetur,&alleuietur,&fubrilietur, tjJ30e> ^ua" &ad fuperiora elcuentur.Ignis vero eft corpus Alia litera. fimplex,cuius naturalis locuso]fuper oes cleme quod in e® acci 40 lariasexiftit partes,]quieftcocauacoeliluperfi dic de difpofi-ciesp:J ipfe nanq-, ad coelü peruenit. Et hec qui- none no fluida dem eft eius leuitasabfoluta.Cuius natura cali- &oe *4uatl°-daeft,&ficca. et eius eile in generatis pftatiuua "er?^*ftj-r • mentu:vt maturet,etlubtiliet, er permifceat:et vt eius penetratione curratp ea fubftätia aerea; ne,ku pulueri-etvtduorüelementorü grauiü frigidorü purä zatione&c. frigiditate frägat, et vt de elcmetaria proprieta obfuper corpo teadcöplexionalitate rcdeat.-jDuoaätgrauia r* elementaria af Alij adune fimpiieia. }„............. # , plusiuuätadmebrorügencratione,eteorüge- omnia exiilir. ttrücorpus cotiu%it;intereffeärkesnumeratur.fedid.* 50 te,etduoleuia plusiuuantadgenerationefpiri P .B*a^ li- _ ^ .r. , r , nos generatio» cec motor no fit mfi anima.h^cluntelementa. & COrruptio & illud quide, eft Jt 0 T Jl T 1 0 E JT» eiu? leuitas ab- foluta. I Elementa &c.Elementum jLrift.5. metapb.ideße AKalitera. uit ex quo alt quid $t,quu illi infitjndiuifibile fecundü tertnmatür fpectem inaliam fptcie.^t tertio e$ii,corpus effe dielty ^ ^ejUd mquod reliqua corpora dijfoluuutur ■ quü ipfum intus j .u^as US quu ab aUione affiio no ßueniat, $ accides}et Iproprie„ Dofflrina fecunda de elementis:cuius eft unu Caput„ Ei Lementa funt corpora, a f et funt partes primae corporis humani, et aliorum , quse in corporadiuerfarum formarum diuidi mini me poßunt: ex quorum commixtione fpccies diuerße ^encratorü fiunt. Medicus autem phy- fico credere debet,cp funt quatuor, et non plu- 6oexiftatpotetia,aut aßu.jlutborm(ier hb.Ju? metapb. rex 4 ra.quorum duofunt leuia,etduo grauia.leuia traa.ö.comunüis duab.abUrift.allatis romb. mam B1>jU iunt iffnis,et aer: grauia terra, et aqua, z Terra flruxiffe uidetur, dicens id äementum d'ci,ex quo gern Cap 4. eft corpus fimplex, cuius locus naturalis in mc- ratiofitpercopofitione,&quodettm re :& in quod dio totiusexiftit,in quo naturaliter maner quie res ultimo dißoluitur.Galen.hb.de elem.mimmam effe ta etadipsü cum ab eo feparata fuerit^naturali cuiufq-, reiparticulamaßerit.Et rurfum ^uicenna ide bB.&iiludqui ' ou*{*toto9ioatU ra qualitatis qualitatibus aqua, fed aqua frigiditate efi dmtaxat,q futit corpom^ts-quibtts inlibw-ttcgexe eiufdem humiditati confert. ua vtperperais locus ad rationP>& i* 4-d* tytotfk^rrft^gitu.r a quibus ducipro huius vet confirmatione foh'at.Qittidexperft- £om.S. forma fecludit.*r > quummatmia, vt ait liamjteflaris. l{efpomtemusf?nfum propter aqu$ temti ,j4he*.8.mttapb,neq\ elementüßt,ncq;ex elementis-, .tatffalli.eß.n.-b$cowmbumorütenuis ßma,utMß. --cap.defapors ita & forma. vero Im in loco notatur ,cu fecun- lib.de fenf.w ßnffpterea ob tenuis ßrna eins fubfiatiä da conuenit,&efi elementorum, qu% funp corpora: in profundius adigitur videtur frigidior. qua enim fr i quoru numero materia,® forma no funt. Sane de bu~ ,IO gidafum9wmfubilanfi$ crasfituiinelicet frigidiora iufmodi ckm:ntis,qna corporafunt,&-minim% almu alijs finixminus tarnenagumsquod crasfitudopenetra- carpreuolum panicula,probarequodfint,medici non tl0nl obflet.vcre terne terraipfa frigidior eHqmaqua eslnegocif rvt & hic fuperiori capite affer uitfed neq; ut allata primo loco ratio mamfiflat. Quad ßcüpbilo- id.ee adnaturale.philofophupertinet,a quo rerünatu- fopbis tamen ttadü fit[eilenim for.taßö.prat-er eorum- rahu principia poni debet, potefitn naturalis eomntt dogmata,terra aqua vere effe frigidiorem,qim tj, ßcut jex. i .23.34- mcr% Inue fligar e,cp facit JLrifi.i.degen. & corr.Hip- calorem m igae,b umidi täte in aere, ficcimteinterra, i poc,vero quu primo de natura bum.non vnu effe tleih d it*& frigiditatem in aqua maiore, qua in ceteris effe tu probat, qa ß vnu effet, vnus effet homo, ncc dolcrei, corporas, cxijiiment,) dicipoffet, duplicem effe frigidi 'te 4. & dein naturalispbilofopbi munus agit.pertinet^n.hoc ad na täte alteramelsmentare,quä innatam, & propria ali seps. furaltjtnde et *4rifl.i.cceU, fufius.bam*e gfequiw. W* ex fi, wplicibus effe corporibus necefle efi,hac ucro 1 Z-. Terraefl corpus fimplex &c, Quu elementis mbil inefieaqup,neqy ea,quod adbanc facit,a quouis clenie- fifprmSjpe.rquod queant definiri,nihil habeant ex quo to excelli, aha vero ex caufarum cale facie tiumlongin conüituatur,&borü,ftcuti &midtorüproprias diffe quitate prouenite, uelutiquadoper byeme frigidiora . rentias ignoremus,definirißngulatim elementafortaf nü'0is fimt omnia ob folis difidtia,qu& no aqu^fed ter fewqueunt.defer ibit tamenpoffunt per ea, qugfidiffc Y& ipßintß,utr ationepriori loco allata,probamfuit* retw no funt,proprias »n differetias feqmntur,et per 3 f/igtda eji & h umida &c.Et hic quoq;de aqug accidentia,pf$fertimqißngulorü aUiones,quas fe^fi* tumiditate dubitatio cSl,uter h umidior fit, aer, an a- busipfis manifefiecogwfcimus.In elemecisergo nari a qua> ^od.n.aqua ipfa Immidior fit, f en fu experimur sefib.offerut fefe accidetia>atq‘,primo locc(id quidept £r f' fiJu itide^ ab aere defjccari corpora quotidie vide- tnanifeßißime) calidi t as ,frigiditas, bumidims yficcita s $0 mUS nepe Unteuaeri expofitu exficcaturt no quas primas qualitates vocant.poß vero tenuitas,craf bumefclt.ttfiaturq;bocipsu ^uerr,6.coll.M contra ' i fit udo, leuitas,grauitas, raritas, aefitas, perfpicuitas, ri%bumidi definitione,quam Jtrift.i.de gcn. opacitas-, f ple dor,& obfcuritas,qug oes ex primis qua & c^'^tradidit,colligi uidetur ubibumidu ideßedo* rex . tf* litauk.videmrproficifci et de ijsplws>Ariß.2.degecuit-,quod,quum termino proprio nonßt terminatumj &• cor *Sed ad becpr^terea accedit,&differentia,qu% faaiUme lamenter minatur alieno. Ex bis enim uer- fecundü locum eß,quu alia fuperhrej alia inferiorem, bts tQtaphdofopborum fcbola,&^Alexander ptffer- atid mediu locum ohtineant-de qua re ^irifi.lih.de c%lo t'an,&Vbdoponus 2,aegen.&corr.&^Auer.aercm 0 mun.fußus.&iutinrerümßioy.‘£uenimt,aliana aquaefie bumidiorern collegerunt quod bic termim turale quanda potentia bab&tfUtfacile mifccatur, alia proprio careat,&facilius alieno compleüatur, quam impotentia,de quare in ^me(eorol.agitur.Vropterea 40 ^qua.Cater um [pace tantorum philofopborum) quod ex hisoibus,ftngulorum demeritorum naturam deferi aer aqua bumidior fit , fiue debumiditate, qua aftu bit,a terra exorfus. De qua quod locum terra medium efi,fiue de facultate intelligant -y non uidemus. id $nim jtex.?o.& dein effeait,idprobauitfufius^Lrift.z.c^li.Quod etfuapte perfpicuumomnibus eß,aeredeftccarinon nofira folii ceps. natura quiefcat,tu loco eodeytu z.cdt 3. pbyf.S.pbyf. corpora,fed oia.contra ucro, aqua humefeere. 'Neque tex. 102. tex. & alibi tefiatus efl ..Quod item fi extra locupYoprm nobis fatisfacit,quodmagnttsmtComm.6^coll.\dcitco C2P-3* ter 9*.'& P9. fifePa*emr>aci medium femper naturali fuo im non bumeUare aerem nofira coypora,quodv\snon adhc tex'.9 4. & 102! petu feratur,& fecundo C$l’,& aiibi.Quod et non gra yet,ficut aqua.aut, quodaitVlnlop.2. degen. con. lex'29* tex. 97. uis tantum fit,fed olum qnoqyelemetorumgrauif]imat quum per accidens aquä bumeäart docet quod ex craf tex.*3. & eodemfecundo cd.& primo eiufde . Quod frigida jionb.confietpartibus}aer autem ob tenuitate dißuai. quoq; fit,& ftcca,fecundo dege ner. & cor.habetur ,&■ & quod,qu$ teneßria Junt, cum aqua facile permifeen alibi.Cgterum quariboc loco folet, quum de frigiditate tur,atq; ob id aqua humeßxr.Quum aericontra, tanta terra agnyvtri maior frigiditas infit-, terra-,an aqua) fit fubHantia temitasyute\us ratione non adhgrrre ia Com.sH-ca-vl. Quod.n.terra frigidior fit, ex eo coslat,quod remotior m corporibus, fed in ipfj,.gr citius,& facilius, & pro a caloris fonte efi.id quod JLuer.z.czli & uic.lib.de Jundius adigi debear, quam aqua, & ipforurnpropte- tex.ij» qlo ex Miß.fententia,frigiditatis, grauitatis,et quie rea fubftatia ftas ipfius qualitates inferre, ac validif ßmemprme^.Mdc,mod,amm ..quSperpetuoh- jLnfi.maetur 2.degen.et corr.ex q$o luco aqua terra mefiare,aere dcficeqre uideamus ytici non debet id per ftlglime effe,eius expofitortt colligunt. Me^md acdieas enit ouodper^tm^d anem Per Ce and»«* quS evmi,. Quamobnm, quod aer aqm humid,or fit, penmur.Pem quod ad mne dubitat,one facit,paucis. 60 nulla tfficax ratio tueri ,.obis uidetur neq-, ii (quod ul Terra aqua effe frigidiorem, ea demoßrari ratione exi derimf^nfi.ufquam afferit.Et fi enim ishumidum id ftimamusyqua allata ett antea. Si.n. caliditatis caufa effe te flatur,quod facile terminabile exifies almo ter- motus efl orbium,&fuperioraelementa ob edi latione mino,ipfum nonum terminii habet,no cü tame am bit calida fünf, fieri no poteft, quin eade ratione inferiora miiitas maior afc\ibcda.qui fi dieno termbo facilius wrpora obdiHantiam ac$li motu, fit frigidiora, eade cocludituryquaaqua,a fui corporis tenuitate id habet, nempe contrariomdebeteßtraiio. JL t obijeitur au- aqua uero quia crasfior e,ß,rnmus fluit,mimfc almo tboritasUrMJemdc et expemnü^ldb^c^qmdpx\ ^(mno tgexeMcm..qmmtmctkaUiii &fmMu ■*■■■•• longe ^ ' . . - ' " . ^ - ' ' ■ " ■ tx.$6. ex.jo. Prebl.ij. ProbI.4j. com. 14. Cap.13. Cap.eodem, fen 1. JJoctnna 3; 11 longe ipfum aerem exfttperet,vt experientiapiobat:a Voärinx tertiae de complexionibus. Gap. r. Vide Difquifi- ■qua in ijs,qua fub fcnfum cadunt,recedendum non eff. Omplexio eft qualitas, qu# ex a&ione ad «ones phyfo- 4 Hxcctiam eft eius leuitas comparatiUa &c. Gra- v_y muice & paflionecontrariarum qualitatü logicas Cofi^i uia & leuia, alia ftmpliciter, aha fecundum compara- in elementis inuentaru, quorum mentes ad tan P*S- lcl*v ^uc tionem funt talia,vt 4.cali rift.Graueftmplicher id tä paruitatem reda&as lunt, vt cuiufqyearü plu * eft,quodgrauißimum,terra videlicet ipfa.leue,quod le rimum contingat plurimü alterius : prouenitf uiffimum,& eft ignis.elementa inter grau(fimum, <& quum. n. ad inuiceagunt,& patiuntur Tu is vir- leuiffimu,leuia,&grauia funt,vteodem 4.cpli: magis tutibusjaccidita[in]eamm fumma, qualitas in tamen leuis aer,quam aqua,quod igni qua ea,proprior toto earü fimilis,quai eft complexio.Et,quon iä eft,aer ergo,vt aitfteuitatem habet comparatife, quia 10 virtutes primae quas funt in elemetispraxliftis, €ollatus ignigrauis eft,qua ve> öftems. Ir tarnen in pro funt quatuoncaliditas, frigiditas, & humiditas, pria regionegrauitatem habet *Anüoteks fententia, & ficcitasrtüc manifeftü eil, q? complexiones in vt in eodem q.c fit,legere eüXpterurn videtur bic XL ri corporib. generatis,& corruptis funt p eas. f Et 4 Legendu hic ftoteh aduerfari. his nempe verbis leuüate aeri aferi- illud,quidem eft, fecundü quod oportet per di- exJdant.colla bit, neq\ grauitatis meminit. Etpaulopofileuitattm uifionem rationale,cüconfiderationeabfoluta tione. Etillud ait e.v ipfo corporibus comparari. At uiriHotelesftoco abfq; vlla cöparatione ad rem aliquä.Et eft duo quidem, feeün citato 4. c$li, grauem ipfum efje probat vtris inflati bus modjs; quoi ü vnus eft,vt fit cÖplexio equa du qu°d°por- exemplo,qui citius defcend.it, & 2y.fecl.pr0blem.eun lis ita,vt quantitates qualitatum contrariam in „e^mionald dem utrem inflatumgrauiorem efkait, licet aqua fu~ cöplexionato fint £quales,non fuperantes,neq>' cum confidera pernatet.Sanb,quodad hac dubitationem pertinet,rna- 20 fupcratx,& fit cöplexio qualitas in medio eatii tioneabfoluu, gna inter maximos viros dl controuerfta. Unum bJtsa:1^“^ grauem.Huic tamen xLuev.eod.\,c$ti fatisfacit,quem contranetate,qua;eftinterhnmiditate,& ficci verjuMan^ld tu vide.Qfod enim huc fpetiac. quando bic au. hör ae- tate, aut inter vtrafq; Quod aüt indo&rina me autem pro‘ut rem ait ac tenuare,rare facere, icuern reddere,&ad fu dieme cofideratur aquale,aut extra qqualitate, rönalis diuifio perior a excitare-, certum eft coli ttk ne corporum, qui- non eft hoc,neq;, illud, fed medicus phy fico cre expofeie, per bus terra,aut aqua dominabitur,id effeintelhgeniium: dere debet,q?tequale fecundü hanc intentione, confideratione quod. dubitatione caret, & om ni controuerfta. $ 0 qua diximus, impoflibile eft: aliquo modo inue ^ fpec ulatio- 5 Duo autem grauia &c< Legendum putamus, f Duo niri,quanto magis, vt fit hominis cöplexio, aut jjem ab*oluta, autem grauia plus iuuant ad membrorum, & humom mebri hftmani.Debesaufe feire, quod requale, nuS generationem j Quum enim triplex ft corporis noftri quod ab eadiuer e.^ ® ^eu niane pans Galenus eodem 5.de decr.Hippoc. non ex ignetan fum exiftit, & eft extra ipfam, & in eius fpecie, nem* tum, & aere,gigni ait jpiritus,fed & ex corporibus in aut erit fecundum partem ipeciei cöparatä ei, quibus infitifum; vapores trahere: nempe fanguinem quod diuerfum eft ab ea, ex eo quod eft in eius intelligent,aqua et naturam referentem,vnde & paf- parte fue fpeciei, aut erit fecundum fingulare g ^ fim,fptritus punfjimi f anguinis tjfe ex alati one te fiat. tf[ ]cöparatumei,quod eft diuerfum abeo, J£U ^mis ?e 6 Licet motor non fit nifi anima etc. minimam aUionu & eft extra ipfumgf[ Jauterit fecundum fin gfB, Stettin inotionumq; otum noftrarum autbore eße, certum eft. gulare cöparatuni fuis difpofitionibus, qu^ in eius parte, & quu afiiones a forma proueniunt, ea aute in animahb. lpib funt,aut erit lecundum membrü compara in eius fpuie. fit anima.Qu.are non funtfpiritus animalis forma, fed. tum ei,quod ab eo diuerfum exiftit,ex eo quod funt partes corporis, & attionis inftrumeta, quarti au eft extra ipfum in corpore fuo,au t erit fecundü thor,&initiü ipfa esi amma.Sut ergo maxime accufan membum comparatü luis dilpofitionibus in fe di, qui fpiritus veros aflionu autbores faciut. qud re, iplo.Primus modus eft ^qualitas, que in homi™ quia alibi fufius tra flabimus ^nuc confulto omittimus. ne attenditur comparatione aliarum generato . * rum. h B>hal)«nslati rum.& eft res h [magnam habens latitudinem, xiocomplexionibuso|[ ] fpecieitem,- ° t B. iliiuspv t.tudine&aon qUa> definitione minime poteft comprehendi: peratior Modus vero quintus eftanguftiorpri- tis« eil comprehen ncqueetiam qualitercunquecontingat,exiftit: mo,& tertio.&eft complexio, quam debetha- vnonnenrmi?r ßd inter multitudinem, & paucitate ] duas ob bereindiuiduum defignatum,quaviuum,&fa cualitercunque tinetextremitates:ab vna quarum, cum egref- mim repentur: que etiam latitudine habet,Id «iftit,fedin ad & fuerit,nö poterit efle humana complexio Se- quä duae terminan urp[ multitudinis & pauci P.B.fuperfluin ditione & dimi eundus vero modus eft medialis, qui inter duas tatis] extremitates. Debes autem fcire, quod oe ri?feu additio, nutionefeu in- extremitates huius latae complexionis exiftens, indiuiduum debet habere complexionem fibi n.ls^ & diminu. tenfione. inueniturinindiuiduojquodeft i vltimo^qua- folummodo propriam, in qua alium eiaffocia-tlonis- litatis,ex fpecie,qus eft in fine squalitatis, & in io reqf [ left impoflibile. Sextusautem q f b. vel co state in qua augmentum ad fuum peruenitfi- modus eft medium,quodeft inter iftos duos ter municare nem. & hsc quidem squalitas etiam licet non minos:quodeft complexio,quam quum habue contingit, JKi i B. uera quam fit £qualitasi[certa,quam in huius capituli prin rit indiuiduumj erit melioris complexionis, cu in huius capitu cipio nominauimus,eo quod hanc inueniri 110 ius ipfum efle oportet. Modus autem feptimus Ii principio di- eftpofiibilejfeft tamen ei propinqua. Et hic et eft complexio,quam vnaquequemembrorum ximus cfleim- homo squalitati non qualitercunque vicinus fpecies habere debet: in qua aliud diuerfifica*- nirir rot*”11 n exiftit,fed fecundum fuorum membrorumal tunsqualitasnanque'^ofti eft, vt ficcitas ineo inuenhur^Et teratiotfem, vel alternationem ] calidorum,!!- plus abundet: & cerebri, vthumiditas in eoplu hic etiä hömo cut cor:& frigidorum,ficutcerebrum: & humi rimum abundet: cordis, vt in eofitpluscalieU- aqualitati uere dorum,velut hepar:&ficcom,ficutoffa. Quü 20 tatis,&neruorum,vtineisplurimum abundet pradi&a: non ergo ponderabuntur,& aequabuntur; erit vici- frigiditas. r*f f rfB &jfta • qualitercunque nussqualitati certs.In confideratione vero cu ]Modus autem piexi0 et iii® Tjin^s exllht> iufq^ membri, no nifivmus, quod eft cutis,que- odauus eft complexio mebnfingularis, quam dinemhabens, fuorum'mebro admodum poftea dicemus, ln coparatione aut quühabuerit;erit meliorisdifpoiitionis,quam qu* excremita rum coarquatio fpirJtuum, & membrorum principalium, im- habere poteft. Quum autem ipeciesconfidera-llbus feu teraii nem uel contra poffibile eft ipfum huic certe ^qualitati efle pro rauerimus: inueniemus hominem certa; equaljnis additionis , operantiam. pinquum:fed egreditur ab ea tendens ad calidi tati propinquiorem. Quumq; regiones attende ec dllf>lnut no vniusfuntoriginis,6e in naturis opponuntur, nequehumidior,ncquelieeior:aut fecundum patitur, ni/i yn^ab alijs patiuntur:fed ab eo,quod ci in qua contrarietatcmpatienfe,quodeftvnoduorum ^uonii no fen litate communicat,res non patitur.Quod aute modorurmquoniam aut eft ficcior,quam deft m /ibi /imile,.jncutc magisexiftit temperatum,eft cutis ma- fednon eft calidior,neque frigidior.authumi*- flneqjeft fimi nus,& quod incute manus temperatius eft, eft dior^fed nö eft frigidior,neq-, calidior.ift^ tam£ !"' ‘'1 c«tis vole: & temperatius eius eft quod eft fuper 1 ° quatuor no diu permanent,caliditas nanq; ma ouij no patitur "igitosySc temperatiuus cius eft, quod eft fuper ior.quam debct,reddit corpus ficcius,quaopor io so, quoniä n^.iccni • & quod temperatius eft, eft, quod tet& frigiditas maior,qua m debetffacit corpus /i abeoeflet di lt} pulpa extremitatiseius;& propter illud eft humidis,quam oportet humiditate extranea,et u:rfum,,futere melioris fenfibilitatis,& auod in cute volas ma- ficcitas maior,quä debet j cito reddit ipfum fri- tur abipfo.Res gisexiftit temperatum, eu, quod in digitorum gidius,quam oportet, & humiditas maior, quä numquat i ma extremitatibus inuenitur.quapropter extremi- debetjfi valde fuerit fupeiflua; velocius reducit tena coueniut tates digitorum aliorum,quafi iudices exiftunt ipfum ad frigiditate,quam ficcitas maior: qua: p^onütur patid- c]ua^t.amm natura tadualium. Jdebet enim de fi plurima non fuerit,conferuabit ipfum proli- im aiirniicem, clinätio iudicis squali ex iftercad vnamquaque xiori tempore: ad vltimum vero reddit ipfum. & non patitur cxtremitatum.ideo vt egreflum ab squalitate, 20 frigidius,quam debet.Tu tame ex hoc inteilige .res ab eo,quod & d medierate percipiat. Debesautem fcire vl- quod aequalitas, & fanitas magis pertinent cali- ct ui qualitate trahoc,quod lciuifti, quod, quum dicimus de ditati,quam frigiditati.& hx quidem funt fim ;t*öicat,quando medicina, 9 eft temperata; nolumus dicere, 9 plices quatuor Compofitas autem funt, in qui- fuerit commu- temperata certe>quoniam illud eft impoftibi bus fitegreffusab asqu alitate fecundum vtraiq; aom Vuafhate ^e,nc cx giaciei T, ' e Sed volumus dicere,9 propter ipfam in corpo- tate huius cöplexioms,nifi propter vicinitatem aul nlue* Ttemperttwr rc ^ominis prouenit caliditas,aut frigiditas ma humoris in ipfum penetrantis,in quo hxc ^qua eaeitiUa,quec iotlUa.quaexlehabebat.Quaproptervname« litash[fuperabundansexiftit:Jqucmadmodum hB.dominatur fuper pulpa ex dicina pLeiuuq; eft frigida humani corpore cö- quum corpus humanucaula vitrei phlegmatis ’ remiutis eius, paratione, öc cöparatione corporis fcorpionis infrigidatur,aut caiifacholerici humoris prafli piopterillud calida:& humani corporis cöparatione calida, nicalefit.tuautin libro tertio,& quarto cuiulqj ipu& pulpa ex & frigida corporis lerpetas cöparatione. immo xvj. complexionum exemplum inuemes. Et eft : r.-:nirans. l!o- quaa0q. et vna medicina cxiftit calida compa- tibi fciendum, quod complexio cum materia ;u(ii jiguoruai i-allonc corporis Petri magis, quä comparatio- duobus modis elhmembrum enim quandoqji i B.infuiumin nc corporis ftauliJdeoq; praecipitur eis,quime 5 i exterius d materia madefactum eil quando materia, üSUaiuid.nuj 1 1 * 0 f' . r ebdrnm fu pa udexiihaiatur dicantur,vt,quum complexionem mutare vo- que materia penetrat,& retinetur m roramini ^ ulndoeit «dio» natura- luerint, 6t vnam adhibuerint medicinam, quae bus, & ventriculis iphus. Et eft,quum rcceptioe ni^ia rgtqc’ne.‘a Uter in mciura non cötuleritjab ea dftcedant.Poftquam igitur & penetratio eft apoftemäs:&eft, quädo non.] invijs,& vem lionibus tangi- dc complexione temperata,qux dicenda erant, Hac eft de complexione diftio.Medicus autem culis eius,& qn tuiium. conipieuimusjad loquendum de complexioni- phyfico credere debet fecundum femitam poli que eft reteno z n aliter tunc bus4Iftetnpeiatisreaeamus.a [ 8 Dicemus itaqi tioms,quod non eft ei manifeftum per le. eiusapoftemäs ilia c°mP c“° ® complexionesdiftemperatas sequale eft, iiue ' & quädoq5 nö LmxTo^plexio cöpreiiedenslecundum cöparationem Ipeciei, *47^% QT^ATIQli.ES emani* «ft licutcaple- autindiuidui,antmebn:qu?funtodo,j&funt 6o xio hominis, omnes cöniuiiicätesin hoc, 9 cöpiexioni tepe- 1 Complexio eft qualitas 3&c, Excludit primis ftaiim a ß dicemusita rata: liintoppofitx &ha:oCto,pueniunt,quead verba eorumfententianhqui tetHptrameium3vd:j4*b- que quod com modum dicem us,& cit 9 egrelfus ab^qualita- jianti*m,vel animam eßepuiant.\*Miaw.Jubjtattii$ plexio ies diite tc aut fimplex,qui squalitatem nö exceftit/, opponitur,neque nifi vatue impt opritdmur emittat perat* ^e eas ^ fecun£jum Vnam contrarietatemiaut eft CÖ JubJiantiatis,neque accidens cutpori dat ejfi ijcdf.AM dum^ompara- pofitus,qui aequalitatem fecundum duas cötra tia.Dc p ergo mirandum^qui animam eßc toipons Cap. 4. tionem fpeciei, rietates b tl Jexceilit.Etfimplicis qui- per amentum exiittrnanttquodJenftffe Galen, videtur, aut parus , aut dem, quiiecundu vnam excefferit contricuta ub.qmd animi mQr.temp.corp.feq.lket dehac re Mb. 1 devirt. 14 . ' ’ . Liber. I. de virt. nat.fu bffxntia, anceps fuerfi. Et fi enimex de-, -men de corporis potentia cmergi.Dcratidnaii viro am uerfitatt temperamentorum dinerfi affe ff us ,& varia 'ma\alia eff ratio, & quaqkam malunt multi cum beir affiones in animalibus finnt-.tcmptramenturn tarnen ip • luis effe bdluq:nos tarnen (id quod multi praehtriffimi fum qualitas eff, d qua anima (quam fuperiori capite • philofopbi jenfemni) uon repugnare hpilojophia pnnci: motricem,& auchoYetfs noßrarum affionum dixit) ad mixtaformam vnam non habe- cum Gal.temper amentum formam hominis fubßantia- rent,qubd mixtarum forma in primam materiam non le effe contendunt,qui a hoc finis eß, quo in humanum . reciperentur ,velitq\ propter ea is formas quique ipfas corpus induci 0,te ffat motus .quum nihil,pr^ter tepera pati,non prorfus tamen aboleri. & fi vero fubßantia metuffenfu acquiri videamus .quod ite hoc fit corporis neque intenduntur,neque remittuntur y referre tamen perfeffio,&affus pr imus,nepe quo Ufo,noffr£ afflo- id non putat in elementorum formis,qua iihminuite nesy&intelleffio iadatur.Oubd ite,aiunt, fi alia bomi- Juntfubfiantia, & medix inter fubßantiam & acci- nis efi forma pr ater temperametu y oportere hanc effey -dens.Cxter um, fi forma elementorum no perfcffxfmit velfubßantiam, vel accidens :at anima no eff accidens, & elcrneta ipfa inperfeffay cene quomodo perfeffiora quoniam accidens corpori daret eßc; ergo fubffantia.fi ex his fiant corporaynon video.folida fane rerum inhia fubßqtiayndcorporeayquia de hoc rurfum corpore qim nififiatnamus'yneqy res ipfas multofolidiores effeopor rtturyan aliam formam habeat.in corporea igitur erit. teat/Placet ergo nobis yluicennp ftntentiaymifiionemy ) tunc vero & externa erityet ineorruptibilisi& ex cor -videlicetyex elementis fieri folis qualitatibus inuicem ruptibiliyet incorruptibili fiet vnumyquum tame ea dif pugnantibus,non etiam formis.ne que enim quum for- com.68c6.\ fer antplufquamgenere. Quodfinquam,hipro Gal.fen* ma diuifionis capax non fit, vt ipje ^iucrr.$.pbyf. & tentia dicutitenuiffimo,ac leuiffimo fundameto nititur. 6,teffaturyquddfrangatur earum vis, quod intendan- Eflo.n.quod inauffa in corpus teperaturayomnis agetis tur ipf#3aut remittatur,incorruptisphilofopbiaprinci affio dcftfiatiabfurdum diffu eflyeam finem effe in gene 40 Amitti potefi.Jfeque vero rationes contra autho- ratione hominis yvltimu,fei4primu(vt aiunt) neque.n. rem noßrumquiequam certi probant. Tsfcmpe, qub± homotflfaftpofitaanimarationali.cateraperotnecte primoloconihilgigniaffemntabelemetisdiuerfum,fi ' peries folumffed figura quoque ipfa corpus ambies cor torum forma f eruatur.(nimir um,qudaretur tale m’jhm,quo&permanentem negare '.medicos vero apparentem, & momentanei admittere, dixerimus. Et fi enim ^ ratiovidetur idperfuade1'e:ficuti ex mutua elementorum attionem vnam quandoque,aut duas qualitates ac cidit fuperareyta etpoffe eafdem pari robore praditas neq^uincere neq-,vinci.res tame ipfapiane indicat, neq\ atiionem ab aqualibus prouenire:neq; dari temperatu iflud corpus,mfi fortajfe in inflanti,dum ex vnd qualitate in aliam illi aduerfam,puta ex calore fummo infri gus fummum,per medium temperatum iri oportet.certum autem efi eorum,qua momentaneafumbrationem non haberi. Et quamuis miHio,quam Galenus ex figi- : dijfima, & fer nenti aqua,fiite ex aqua <& cineribus facit,temperata fenfu appareat:ea tamen pevfefta mijlio non eft,nequc diutius ipfa quoque temperies manet.adde &■>%> fenfum euenitfrequenter falli, vt temperatum illud iudicetya quo infigniter non afficitur. 4 Fita etenim principium &c. Quum vita per caldu confijiat, vt Arisl.notat in ltb.de mone& vita, calor aute bumido nutriatur:quumq; ex calido et humido no teotp. 14. generationis initium flit,vt ex Gal.habetur i.aph. mrg£orr& fpintus vita principium eßeaitiqua, quii 6 aliorum membrorum collatione maxime calida fint>& ad humidum inclinent',funt innato calori conjeruando äpti (fima, vti enim ignis aere pro alimeto vtiturfita et innuiits calor innatu bumidu depafcit,et eocoferuatur. 5 Et ex eis quidem eft unum frigidum &c.Cerebri te ,, per atur am muli 0 ejffe frigidiffimo cor de frigidior em di aP*2 * xit Gal.inlib.ar.med.Quod vero ait frigiditatem cere Ca p y bri non eß'e ad cordis calor em temperandum y aduerfus Cap.j' *4riftote.fernentiam eß3qui 2,depart.anim.oppofitum fcriptum reliquit,Contra quem & Galenus pugnat 8. Cap. 1 r„ de vfu par.Tuttur tamen pbilofopbum temper?turq',.dvtm vita- [° les furfnm latos,animales euadereoportet,id quod illu fenfiffe arbitramur. 6 Q^umque regiones attenderimus &c. Regionum temperamenta,& natur am,& qui quibus regionibus homines na fcatur,docuit Hipp. lib. de aer.aqu. & lot’„ lAnvero fub aquinoüiali temperatus ßs cceiijlatus, ' videndum a nobis erit poßeaqmmhic de aeris mutatione refpeffu regionum verba faciet. 7 Imo oportet vtfeias &c.Camem dicit ad aqualita-tem plus quam c ater a membra accedere,& hac pmpin \o quiorem temperiei cjfe cutem.Fidetur comrouerfia ef- Cap.5). fe quoniam Galenus t .de temperam.&pafjim alibi car nem calidam eße ait,&humidam. Sed vere cwtrouer fia non efi, quum hic author non aqualem eße velit,fed aqualitatem accedere, (i alijs mtmbris conferas. At yerotqua ratione hoc dixerit,putant aliqui feqni eum lAnftotelis fententiam, qui i.depart.anim. videturta ftiis,infirumentim eß'e carnem exiftimaße.id quod & Cap.1.& 8, JLlex.m 1 .paraph- .de anima. & Auer. 2. Coll quam-uis Thsmifl.i.de anima,& Auer.ibidern cotra Alex. 3° difputet. Ferum quod hi fallantur, ex eo consiat, quod^Cap.vlt. ca. fiatimprobat A.uic.cutemeffe temperatiflimam,& car &13* ne etiam tepsratiorem.^Npbis ergo videmr ratio, cur CaP*4°‘ carnem ad aquale temperamentum dicat accedere. Et fi enim hac calida efl,& bumida;ßat tamen, qua ratio ne humanum corpus, ßcateris animalibus comparetur,temperatum dicitur ; quum calidum tamen fity& humidum3cadtm,refpeätt aliarum partium,qua 4 caii ditate, & humiditate magis dittant,car nem eße tem» perat fsimam,quum in calido & humido sletuita. /icis O ti antea diäumeH.At vero,quum caro cuti ipft confer tur,alia efl ratio,propter qua cutis teperatior exiflime tur. nempe,non quod hac tuenda vita commodior fit; fed ob eius fubjlantia rationem, qua inter contrarias qualitates media quodammodo cß. id quod bic autbor eo probat,quod hac a temperatis non afficitur, neque eafentiat,quod magnum eft eius cum aqualitatefimli tudinis indicium. K^equevero inteUigendum hoteH quod cutis,qua temperatifsima funt,nonlentiatyabfur dum enim dißu efi cutem aqualia, & temperata pror )0 fus non fentire,quando hocpaäo(enjusinßrumentum quanto temperatius efi tanto ad fenciendum ineptius eße oporteat. Sed non fentire cutem aqualiapropter ea hic dtxit,

vt teperametoquis,que ad aß'ws ( quantu fenfii läatio eft fcdm modü f[augmetü faciedi in lub - B;Penetrandi coniici poteft)qualttates9calidiori aut frigidiori fityquo ftätia]licet phlegma naturaleaqueü pleröq- fit mebr’ ad pafiuas tarnen dignofxinequenats ficcitas^nbumi- maioris humiditamquäsäguis.Exfanguine.n. tione'itT'?’ ditas exfuperet, propter eaqy vt tale corpus /implui f? quü quätü digeri debet,digeriturtmultü humi- öa,g, conuen peramento proditum cenfeatur. Fatemur tamenprocef ditatis,ex eo refoluitunqujeerat phlegniatisna rurin fUbßät]- . futemporis obattiuarum vim,&pafliuas qualitates uiralisaquei,quod ad ipfum conuerfum fuit.In iPfius membri ivtedi’,&temperamentum compofmm euadere^uum l Q fequentib.aüt fcies3q? phlegma naturale eft fan-antea fimplex iudicaretur. idquod & Gal. 6, de tuen, guis,qui aliqua cÖuerfus eft cöuerfione. Res aüt let.fcriptum reUquit. ficci0r,quae eit in corpore,funt pilirfunt n.ex va De comptexmibmmembrorum. Cap, z. porefumolo,quieleuaturrefolutum naq^fuit, VHe difqui/i* quod in eo de uapore mixtum erat, & purafti- tiones phyfiob 11C O, quod Deus cuique animali,& cur- jnofitas cögelata remanfit Poftea eft os: ipfum gicas Cortari quemembro donauit ex complexione qd nanq; omnibus mebris durius exiftit:humidius magis meretur, & qd eius a£ionibus,& difpofi. tamen pilis eft.Ollis nanq; generatio eft ex fan- tionibusfecundü poffibilitatemmelius exiftit: guinejcuiusfumus eft fiecusfqui humores natu hocaütcertificarephilofophieft,& nö medici, ralesexiecat locatus in eis.] Quapropter os mul SB- in «juoe, Donauit aut homini cöplexione teperatioreg 30 ta nutrit aniniaiia.-piliveroeorumnullumnu- uccachumidira in hoc mundoeffeeftpoffibile.afcüfuarum vir triunt; aut fortaffe finutriötiex eis aliquod val- , B.cum conue ttttö cöueniSs]quib.agit,& patitur; & vnicuiq; deeft rarü,&extraneu; heutexiftimätquidam Suta nientia feu pro membro donauit de complexione,quod mere- q> vefpertiliones eos digerät,& in eis dele&etur. in quo osexue portionalitate tur.Pofnif ergoquaedam ex mebris calidiora,& Sk>saute,quü duas quantitates offis,& pilorum cat humidita ipfius advinu. alia frigidiora & alia ficciora,& alia humidio- in pondereasqualiairumpferimus:& easincu- tes naturales 10 lcs* ra Quod aute in corpore eft: calidius,eft fpiritus curuita alebico fuppofito diftillauerimus; egre.catas «o ip. & cor,a quo procedit, deinde far.guis,licet in he dietur ex olle plus aquas,& plus olei; & remane funu pategeneretur.quia n.cum corde cotinuus exi- bit minus faecis os ergo pilo humidiuseft. Poft ftitabeo plus acquirit caloris,quä hepar habeat osaüt in ficcitate eft cartilago.poftea ligamen- poftea hepar,ga eft ficut fanguis cögeiatus.poft 3° tu.polt chorda.poft paniculus poft arteria*.poft qpterillud,quod diores gdem,fed no mulrn funt temperatofic- de neruis,& ligameriseis admifeetur. poftea eft cioresA fortafle funt ei propinqui, & neqj etia fpjen,propter illud,qtiocf eft I eo de %ce fangui in frigiditate funt ab eo valde remoti,poftea eft pis,poftea renes,eo q? no multus in eis exiftitfan cutis. gui57deindearter/arft tuniese, non propter ipfa- 3p‘ jU ncruola corpora,fed pp illud qa recipiunt de jl 0 T ^ T I 0 ^ £ s. Calefadione fanguinis,& fpiritus, qui funt i eis. poftea funt venarum nö pulfatilium tunica^- x Dho .md DeUs &c. Fx Galeno funt hec omm^pn Cap.*.Cap.8, pter languinem lo 1 u m. b [ p o 11 e acu tis] volne tem raode temp.&ftcudo.sed dignum amtnaduerfione efl9 b B poftea eu« P^t^. Frigidius vero,quod eit in corpore, elt quum de fpiritibus & corde agitur.Quod calidiffimum tis manus tem- phlegma.poftea pili, deinde os.poftea cartilago. omnium vifcerum fit cor0 \Ae temperam ^r tib.de pcrat£fiigidita ligamentum.deindechorda.poft pannicu- ftmine,&alibi ftpe teflatur Galenus.P'erumanidem ti$. lus.deinde neruus.poftea liucna.poft cerebrum. partiumnoftri corporis omnium fit calidiffimum, non deindeadeps.pofteapinguedo.pofteacutis.Hu- confiat, quum hicauthor hot locoin calidorum c midius vero, quod eft in co rpore, eft phlegma. mcmbYorum enumeratione fpiritus proponat, quod & 5 poftea fanguis poftea pinguedo.poftea adeps.po uuer.2.Coli.facit yqnibus aßentki & Hip.videtut. lib. ftea cerebrum.poftea nucha,poftea caro mamjj 5 de carnibus Jpintum ex omnibus in homine maxime ca y larum, f B dein fol' P01^ cutis' 9u^Gm orc^°» ^uo Galenus quodqu e tale, illud magis, at que ideo quum fpiritus a I * Pe» difponit ea.Sciretame debes cp pulmo i fui fub- corde producantur,cor ipfum calidius eflet.ltem Gale. ~ flantia,& natura,non eft humidus vehemeti hu fanguinempatium omnium ait effet. Item Gale. fangui ap,s,’ miditate.Omnis,n.compkxio membri natura* nem partium omnium ait effe calidiffimum i .de ternpe lis iimiliseft ei,quo nutritur: & fecundum fua ram.vbi& inconfiantU videturaccufandus,quodfan d B m accidentalem complexione fimilatur ei, quodd gUine bilem multo effe caldior c feribit 2 .de temperam. Cap.5. ’ [abjiprofuperftuit Pulmo aute nutritur calidif \n tammultiplici dubitatione ita ftatuendum videtur. iimo $aguine.& tnult^ admixto choler£,&: hoc Quod cor jpimibus calidius fit,diftat ratio,fortiuntur quidem lpfeme Galenus nos docet.In ipfo vero enim edor em fpiritus ä corde.Verum,ficiitiy fi ad ac* multa humiditatisiuperftuitascolligitur, ^pter eenfos carboiespale§admoneantur, accendanmquey illud,quod ad ipfum afeendit de vapore corpo- ob tenuiorem earum fubflantiam-.copiofior & latius fe ris,& propter illud,quod ad ipfum,delcendit ex fe explicans ex iis caliditas exurgit,quam ex carbonib. catarrhis.Poftqua igitur uceft res: hepar multo ejjicacior tame atq; acrior horneßcalor, ita & fpiritus eB licet aflidua humidum eft pulmone,humiditate natu quü tenuiori natura co(let,& latiffime effundantur ,c-a tionem. dela- pn^nio magis eft madefaduie[licet humi lidiores videtur,copiofiori Videlicet calore reditdantes Äionii iam fece ditatis moia ipfum et in fui fubftatia molliore cortipjum tamen cor acrior caliditas tenet. Qnu vero vero/'anguine c at eris partibus Galenus proponit,no jfi ritib.ipfis proponit, fed partib.corporis,que scfibusfub-iacet,quales jpintus no sut:cuius rei indicio efl, (p defpi ritib.Galenus no meminit. Quum ite bile calidifsirndej-fe reru omniu dicit, & fanguinipr&ponit, fimplicebile intelligit a fanguine & pituita diflinffa,qu<£ nopotefla-te folum (vt quidä dixere) fed etia aftufid qd excretio-nes biliofppalamfaciut) saguine ipfo logi eft calidior. 2 Tofl pinguedo &c.Tinguedine inter partes frigidas Gp.p-cap.3_; reponit,quod Galenus facit i.de tepera. & 2.&Auer. ] Op.i.cap.?. 2 .Coll.Contrariu. tamen fcribit jLrifri.de pan.anim.gr Gp.p. cap.9. 3 .neeno Gal.rp.de vfupart. vbi eo argumeto calidähac ejfe probat,q> cito tnflametur, quum nullum frigidü cito Cap. 57. infamari conflet, quod & 3 .de temperam.fcriptu reli-Cap.2,6. quit. Quibus & *Auer.aftipulari videtur 5. Coli.pinguedine inteftinorit ad calidu inclinare feribens. Sani dirimenda huius litis gratia,refrodent quidä, pinguedinem affiu calida, natura quoque calidä ejfe: quod eo conflat, flamma calida citiffimi concipiat,frigida tamen attu inter frigidas partes ejfe nnmerada. Ceterum folutio hpc : rio fatisfacit,qmm de pinguedine & cateris hifce partibus agant & Galen.& jLuicen.vtpartes viuetisfunt corporis, tales vero calida affufunt omnes, no frigida. Quamobrefoluetur fortajfe quaflio,fl pinguedine, quia a frigida caufafiat (cuius rei indicio eft,q> in frigidis et teporibus & regionib.pinguiora animalia funt,tenuiori fcilicetfanguinis parte,ex qua pinguedo fit,minimi ab-fumpta, vtper calore) fi pinguedine (inquam) merito effectricis caufa inter frigidas partes recenferi dixeri-mus.Vem quodeuque refpofum fuerit,illud certi coflat, & ratione materia ex qua fit, quum ex tenui, & leui saguinis portione gignatur:et quo ad eius natura,ac(H ita dica)forma,quumfiicile infiamabilisfit,pinguedine inter ea qua calida, no qua frigida funt, effe reponenda. 3 Tofi neruimotiui&c. Tsjeruos duros cute ficciores facit,molles vero paru ait a cutis ficcitate recedere.qd Cap.p. & Gal.l.de teperam.afferit. Ide Gal.2.de teperam.du-Cap.3. ros neruos in h umido & ficco fecundum cutis natura fe babere,ac mollium natura cuti ejfe proximam tefiatur. Sed conciliantur hac loca, fi neruos duros, t amet fi cute t funt ficciores, paulüm tarne ab eius temperamento differre dixeris, vt non mirum fit,fi propterea illos fecundum cutis naturam fe habere, medici feribant. 4 Tofl cor vjrc. Supra de aüiuis agens qualitatibus, cor in calidorum ordine pofuit: hic depaffiuis trabi ans, Cap.3. cap.ia. interfice as partes reponit, quod (jr Gal.l.de tcmper.& Cap-p. 3.(fealim.fac.facit. Contratamen 1 .de temperam. cute Cap.5. ait ejfe h umidius,& Jluerr.quoque 2.Coll.propofita de hac re quaflione, tota cordis fubflantiaad humidu vergere exiflimauit. Soluitur ficor,quo ad eius fubftantia, ficcum dixeris, id enim illius durities prodit; at fanguinis & Jpirituum (vtjluerroes innuit) ratione, quibus nunquam non copiofifsimi fcatet, fubjlantia, ficcitas temperatur, vt ipfa etiam cute h umidius euadat. De complexionibus statum & generum. Cap. 3. vide Difqnifi- 7JT Tates3 [omnes funt quatuor. Aetas ado tiones phyfio- /£, lendi, qux vocatur stas adolefcentix: & vfquead xxx.annos. Poftea eftstas confi- c afu! P ftendi, qux, vocatur stas pulchritudinis: & efl: a B zates oes fere vique ad xxxv. aut xl.annos.Et stas minuen-funt quatuor, di, quum virtus non amittitur:& hsc eft stasie-augmenti’ nedutis,qux fere eft vfque ad annos Ix.Et eft stas & minuendi, cum manifefta virtutis debilitate: & eft fere vfq/ad hsc quidem stas eft fenium,& finis vitx. Adole-».annos.Po. fcentixverdstasdiuiditur in stateminfantis: & hsc quidem eft, quum mebrapueri nondum eoad motiones,& ambulandum luntapta: & in cft statem dentium plantatiuam, qux eft poft am - ”fiS»3 \\ bulationem, & antequam fit fortis: & illud eft, vfcjuead40.an- quum nondum gingiux funt omnibus dentibus «os. Et*asdc-replets, poftea eft stas concuftionis,quod quide eft poft vehementiam & natiuitatem dentium, & antequam polluantur, deinde eft stas algue- xtas almcch hc lemati velalguadi & rehac,ideft,quum ab eo Hn,&eftvfquc 5 egrediturfperma, qus eft quoufque barbeicat: poftea eft xtasfortitudinis,qux eft donec definat ^decn“. crefcere. Infantium verofolu ab infantia vfque fta virtutis debi ad iuuentutem complexio in calore fere tempe- litate, & hax rato, & in humiditate fere fu perflua exiftit]. Me- ^dc ^ dici autem antiqui inter fe diceptaucrüt dedua-buscaliditatibus,pueritis,& iuuentutis. Fue- us veroaliiada runt enim eorum quidam, qui dixerunt, quod te dimduur m caliditas pueri eft maior :& propter illa plus cre- «ate infanti*, fcitjideoque omnes eius operationes naturales ^ cTmcnibra o defiderij, & digeftionis, funt maiores, & diutius pUCn non^ ,4 durantes,- quoniam calor innatus, qui ineft eis motiones, & ad ex fpermate magis, eft aggregatus: <5c eft mino- ambulanda sue ris temporis, Et ex eis fuerunt, qui dixerüt,quod aFa ’ &,in ata' calor innatus in iuuenib. eft valde fortior, quo- eft^oftamCu niam eorum fanguis eft maioris quantitatis, & Jadone, &a:«c magis fpiflus 3 ideoque accidit eis fluxus langui- fortitudini vel nis ex naribus plus ,& fortius: & quod eorum [°’.:dicacf’&ll_ complexio plus ad choleram declinat, & puero- dum dauesa' rum cöplcxioplus declinat ad phlegma: & quod dderint, & nati ;o iuuenes vehemetiorum motionu exiftunt: mo- fuerint. Poftea tus vero nö efi: 111/1 propter caiorem.& ipft etiam efta-usalterha vehemenriorisiftimbreexiftunt, & funt mclio- foria£/fcu ris digeftionis. 6c hoc ex calore, defiderium nan- r0jiditatem, & quenon eft ex calore, fed cx frigiditate: ideoque mdmua den-caninus appetitus ex frigiditate fxpius contingit. antealmcta Sfgnumautem quod vehemetioris iftim bre ifti c|1aa,^^'i^ exiftant, eft, quod neque naufea accidit eis, ne- STalreach otio! que vomitus,b [nequefaftidium,] quemadmo- ufq; barbeicat. dum contingit pueris, propter digeftiux eorum Deinde eft aaas ) malitiam. Et fignum quod eorum complexio al|cthaill-sl,°-magis cholerx pertinet, eft, quod omnes eorum öftere.Puero-xgritudines funtealidx j ficutfebris tertiana: & rüvero.kabin-eorum vomitus totus eft cholericus. xgritudi- fantia fua vicj; nes autem plurimx, quas pueris eueniunt, funt adalludatc.c{j: frigidx, & humidx, & eorum febres phlegma- fere tem i^ ticx: & plurimum, quod vomuit, eft phlegma. rata,& in humi Et augmentum, quod eft in pueris,non eft pro- ditate fere fu-pterfortitudinemcaliditatiseorum.neque eft, pcifiiiacxiflit. nifi propter multam ipforum humiditate :ma- tbiet^ „aufeadl ) ximum etiam eorum defideriumfignificat ca- ua.feucorrupi loris eorum diminutionem. Hx quidem funt tio cibi in lto-duarum fedarum lententix, & ipfarum ratio- macho-nes. Galenus veroambabus fedis contradicit, dicit enim quodc [ eorum Jcaliditates in radice c B.inambob. funt xqualesded puerorum caliditas eft maioris quantitatis , & minoris qualitatis, fcilicet a-cuitatis: Sciuuenum caliditas eft minoris quantitatis, & maioris qualitatis, fcilicet acuitatis. Et huius quidem declaratio, ficut ipfe dicit, eft, vt opinemur vnam folam caliditatem inmen-fura, aut corpus fubtile calidum vnum in quantitate^ qualitate in fubftätiam humidammul- tyfifemeid[penetiafle,]ficutaqua:&aliavice a b farfum [penetraflej in fubftantiam ficcam, & paucam, eiTe. ficut lapis,cum fic fuerit,inueniemus calidita- c B-te aqueam maioris quanritatis,& mollioris qua- dIc * litatis: & caliditate lapideam minorisquantita-AVIC B tlS} r tis,5c acutioris qualitatis r 5c ita debcsagnolccre '■fuhtfinitae,(hocautcni'iamratiocinatumfuitin caliditatem,quae eft in pueris, & iuuenibus. Pue- feien tia naturali,)eius ergo operatio non femper rienim non fuerunt generati nili ex fpermate, exiftit1'[in materijs]. Amplius,fi ha:c virtusinfi- k B.inrepVi quod eft multum calidum. & huic calori nondü nita foret, & femper permutationem in corpore wtlonc. accidit res,quxipsii extinguat: puernanque au faceret eius,quod didoluitur1 [a:qualirer,&vno 1 b. geri non ceftat*,fed crefcedo graditur: neque ad- modo5 diflolutio tamen vno modo non eflet: fccundu qUao‘ huc ftetit, nedum quod iam retrocedat. Iuueni- immo femper quotidie augeretur: & corpus dif- tiute vni. fic. bus vero nihil accidit, quod eorum calore atig- folu tionem tolerare non po(Tet:& diflolutio hu* ™ -reio1“ mentet innatum, neque etiam aliquid, quod ip- miditalem finiret:] quanto magis,quum dua; quiSuifv^ fumextinguat:fedillecalorineiscoferuaturhu- io resfeiuuentad minorationem faciendam,& re* miditate minoris quätitatis, & qualitatis fimul, trocedendum ? Et poftquam fic eft, oportet ne- j,ur donec ad declinationem perueniat: neque tame ceftario,m [ vt materia defiruatur ]; & calor ex- ^cr nöe,fet f B.coputatur huius humiditatis diminutiof [ eft adhuc dimi- tinguatur: & praecipue,quum ad eius extin&io- ftenTrdok^ cö^radon/ad nuti°} 4U£B caliditatem retinere non poflit: neq; nem11 [ adiuuet prcter materiei defedtum, alia m&cfl«icf* eöfem^ionem. eft>nifiquia augmentum facere non valet: quali caufa: ] & illud eft humor extraneus, qui accidit lutI9&¥ft hn. caloris, fed per humiditas täta erat prius, ] quod duas res facere aflidue, propterea quöd cibus priuatur digeftio- • coparationem poteratjcuftodire videlicet calorem: & fupereffe ne, & adiuuat ad extinguedii lpfum duobis mo- humiduaT^ adaugmetum. ctjam ac[ augmentum faciendum. ad vltimutn dis: vno fuftocando & tegedo,alio, qualitati ob- n b. qUX ^ iumifiuKn ta VCiO’ a(* h°c deueniet, quod neutram duarü re- uiando. hic enim humor eft phlegmaticus frigi- ProP» paua. ja quantitate, rum ellicere valebit. oportet ergo, vt in medio 20 dus.Ethaeceft mors naturalis cuique-indiuiduo talis exiftat, quod poflit vnä rem efficere,& non deftinata, fecundum fuam primam complexio- adTu« altera: falfum autem eft vt dicamus ipfampof- nemvfquead terminum, quem in fua potentia antei. a fe augmentare, & non pofle retinere calorem in habet ad fuä humiditatem conferuandä. vnum- Alla W b. natum. quomodo enim in re augmentu praefta- quodque enim eorum terminum praefixum ha- fropter raate< repoteft, quod radicem non valet cuftodire ? re- bet, qui inindiuiduis diuerfificatur propter co- ricldcf™‘ ftat ergo, vt dicamus, quod calorem cuftodire plexionum diuerfitatem. Et hi quidem funt ter-poteft, & in corpore augmentum prseftarenon mini naturales.Sunt vero & ali;0 (termini abbre- 0 b. termini poteft . & fcitum eft, quod hsec eft aetas iuuentu- uiati: ] totum tamen diuino prouenitprsecepto; nonnaturaJw-tis. Quod autem dixit fecunda fe&a, quod aug- Quod ergo ex hoc acquifiuimus, eft, quod pue-mentum, quod eft in pueris, non eft nifi propter 50 rorum &iuuenum corpora,P [quäntü ad xqna- p B.fimtuMi humiditatem;&non propter calorem :eft didio litatem, funt calida]: & corpora fenum,& decre- temperate, falfa. humiditas näq; augmeti eft materia. & ma pitorfi funt frigida. Sed pueroni corpora xquali teria nöpatiturß fe: n eque per fe creatur: immo funt humidiora propter augmen tti: & hoc qui- apud operationem virtutis in eam agetis. virtus dem nobis infinuat experimen tu, quod de mol- autem hoc agens eft anima; aut natura praecepto litieoffium eft, &neruoruni, vel membrorum dei. neque agit nifi cum inftrumento: & illud eft ipforum:&confideratio,quoniam parum eft, ex calor innatus. Quod autem dixemt etiam, quod quo fuerunt fperma, & fpiritus vaporalis. Senes g B.appetitus vehemens S [ defiderium,quod ] eft in pueris,nö aute, & decrepiti proprie pmer hoc, quod funt *5ui eft nifi propter frigiditatem complexionis eorfi, frigidiores; adhuc funt ficciores. & hoc quidem eftdi&io falfa. ex malonanquedefiderio, quod 40 fciturexperimento, quod habetur de duritia of-eft propter frigiditatem complexionis, non pro- fium eorum; & afperitate cutis eorum ; & con- uenit iftimbre, neque nutrimentum, puerorum fideratione, eo quod prolixum eft tempus, ex enim iftimbre melior eft,quam eflepoteft in plu- quo fuerunt fperma, & (anguis., & fpintus va- 3» & fi no foret ribus horis: h [ neque in eorum corporibus ni- poralis. Et in pueris quidem, & iuuenibus eft illud, no adue- ß £oret pr0pter }loc permutatione eius, quod ieneitas asqualis: fed in pueris plus abundat ae- mrec meorum ,r r , 1 ■ \ rv -n j i o 1 • r ■ r i o j corponbus de comeditur, plus prouemret, quam ht illud quod reitas, & aqueitas. Et in fenibus, & decrepitis permutatione, diffoluitur: ] propter quod crefcunt. Aliquan- plus abundat ter reftreitas, quam in illis duobus: leu reftaurauo- do vero accidit eis malitia ifeimbre propter eo- &eft in decrepitis plus. Iuuentus autem habet jie, qu« eft nu- mm gUi0fitatem: & quia eorü comeftiones ma- complexione magis ^qualem complexione pue- quam°fitPiiiud difponuntur ordinibus :& comeduntres ma- 50 ri. comparatione tamen pueri eft eius complc-^quod xeibluic’. las & humidas, & multas; & defuper malis mo- xio ficca *, & fenis, & decrepiti comparatione, uentur motibus: quapropter de fuperfluitatibus eft ^ [ humida ]. decrepitus vero eft ficcior iuue- t] B ^ plus in eis adunatur: vnde purgatione indigent, ne, & fene in membris fimplicibus, & humidior & praecipue eorum pulmones, ideoqueeoriian- vtriufque humiditate extranea madefaciente. helitus eft fpiflior, 6c velocior: magnitudine ta- Secundum vero diuerfitatem complexionu ge- men non habet, eo quod eorum virtus nondum nerum, foeminzefrigidioris exiftuntcomplexio- ad complementum peruenit. Hsec eft diclio de nis: ideoque funt in creatura minores mafeu- cöplexione pueritiae & iuuentutis, quemadmo- lis: & funt humidiores. ergo propter comple- dum Galenus declarauit: cuius nos fumus inter- xionum earum frigiditatem multiplicantur ea- pretes. Pneterea fciedum eft,quod caliditas poft 60 rum fuperfiuitates, & propter paucum ipfarum r B.cjuomafu tempuscöfiftendi minuiincipitrproptereaquöd exercitium: & fubftantia carnium eft rarior: li- fpiffitiife l eft aer circundans, materiam eius,qua; eft humidi- cet viri caro ex parte compofitionis eius, quod maioris & «• tas,exiccat. Calor quoque innatus, qui eft intus, ei admifeetur, Iit rarior: r [fua nanque fpiffi- ad hoc adiuuat: & labor proueniens ex motio- tudine plus prohibetur in ipfam penetrare,quod ^quiinipiJ nibus corporeis & animalibus, qua; neceflarise a venis, & neruornm villis ad eam profluit], penetrat*;e- funt in vita r öc defettus naturas ad refiftedum il- Qui vero terras inhabitant feptentrionales, hu- acviliU li1 j_totiJ femper.Omnes enim virtutes corpore# nudiores funt. & qui artes exerccnt aqueas,neruoru111 humi- humidiores exillnt. Et q ab iftis diuerfificätur di- nibws, & viffu produci folet. (ctfialiqui etiam fintqm uerfi exidut.Signa aute cöplexionü narrabimus, diutius vimntfrequetifßmi aute,quieononperucniui) vbi vniuerfalia ligna, & particularia referemus. poteft inquä in duas rurfumätatespartiri. quaru pnor primum feniumdicitur,a feptimAfeptiman^finead de-^ "NL. 0 T A T I 0 E S . cima initium ad annü feilicet fecundum & fexagefiniit I Aetates varii ä medicis diuidi folent ,quum alij protratla .pofferiorverö fecundum fenium, & deere- .quatuor, alijs quinque,alij fiepte, & alij plures eas effe pitaß vocatur, qua a decima feptimana ad decimam velint.Hippocrates,annotante Galeno in libello,qui in- quartam, ad annum quippe feptimum fupra nonagefi- fcrihitur,Breuis denotatio dogm.Hippoc.in quatuor fe- murn producitur, qui fere humana vita efi terminm. cat:puerilem Atatem, quam veri refodere,&abunda- IO 2 Medici aute antiqui &c. Affert controuerfiam de re fanguine exiflimat, virile, qua bilis affluit,&Ajlati pueroru & imenum calore, qua & lib. de animalibus comparatur,inclinanie, qua, vtper autumnu,bilis atra 12. repetit ijfde feri verbis, & copiosipertraffat Gal. exfuperat,&feneffiute, qua fcatere ait pituita,&hye- & 2. detemper. & i.aph. CAterum de hac re non leuis “P-3- Lib.i. mi coparari. Hanc diuifionem confirmat & authorhb. adhuc dubitatio esi. Gal. 2. de tempera, ita qimflionem c 1 u 4 de diataifed virilem Atatem adolefcetiam vocat, quam hanc foluit,vtpueros calore miti,fuaui,&vaporofo,iu- calidam effle ait,&ficcamdnclinantem vero blatü nun- uenes vero acri & mordaci abundare ferihat. id quod cupat,frigidumq; & ficcü effle arbitratur : ficutifene- & hic autborriuc {latuit. At 1.apbo.pueros ait fubflätia flutem frigidam & humida : & pueritiam calidam & h umida et innato calore magis affluere, afeititio autem h umidam pronuciat.Auth 0 r noflerab Hippo c.& Gale- iuuenes. In priori ergo folutione pueros & iuuenes, quo no non diferepat.Quidam tamen tres tantum Atates effe 20 ad calida qualitate, coparare uidetur. quo ad acredine contendunt, cu tres etiam fint calidi at q-,h umidi innati uidelicet, & cotrariam lUi qualitate, quam fuauitat em immutationes,nempe cu vel auge fle at,vel in vigore fit, dixeris: In po feriori aute,quo ad fubflantiä c6fert,plus vel inclinet. Alij fecundu fenium adijchmt ex Galeno. innat a fubflantiA cahdA in pueris,afeititie vero in iuue- jLltj plures adolefcenti a partes faciunt, infantia ,puer i- nibrn effle cocludes.iure ergo dignü accufatione Galenit tiam,pubertate, & quam genens nomine adolefcetiam recetiores cefent. V erum,no diferepat a feipfo Galenus, vocant.Alij demu,non de Atate dumtaxat, fed et de an- Quum enim innatus calor mitis fit, et fuauis,nempe qui norum finguU Atatis numero contendunt. CAterum,qui generationis principio proximus cfl,ac fanguinis &fe- adeo anxiam de his follicitudine habent, in eo tempus minisplurimu adhuc retinet (no tamen, vt quida intel- cofumunt,quod pauci aut mometi, aut vfus in medicina lexiffe Galenuputat, quodfemen adhuc et f anguis affu cft.neque enim calidi & humidi innati incrementa, fia- 30 in ijspartibus fit, quA ex ipfis funtfafta (nequeenim tfi tus,<& inclinatio folum esi: fed antea fuit & initiu. ita rudis Galenus fuit, vt elementa reru no integra, aut di- vt uel hac ratione quatuor Atates fint coflitncndc.'Ifleq; ftinfla, fed confufafimmutataq; in miflis effe ignoraritj prAterea vtro modo feces,aut refeces;arte multu iuue- illius videlicet caloris & humiditatis,quas d femine & ris.quum Atas nihil fit quam annoru quorundam nume- fang uine habent,vefligia conferuans. quum inquä ortui «om.84. rus,ac propterea quatitas,quA nihil agit, vt efi 4.phyf propiusfint pueri quam iuuenes,non qualitatis dutaxat & quA idcirco non fuapte ratione ,fed fola virium vel calidA,fed ipfius calidA & humid a fubflantiA,ac innati prafentium, vel futuraru, & foliustep er amentigratia caloris copia affluunt, neq; copia qualitatis calidA fua- confideratur. .Adde, quod non quiuis, certo tempore uis abfqfflubflantia illa fuaui pote fi affluere.ita & nodent es explet,pubefeit, floret,aut inclinat, ita ut certus uerfo, iuuenes quum calore &ipfi ahudent,fi mordaci annoru,aut mefiium numerus fingulis corporu immuta- 40 affluant caliditate,et mordaci calida fubflätia affluunt, com.i8. tionibus affignari queat,vt Gal.3 .progn.fcribit.Inanem & contra.ita,vt cade plane uno,& altero loco Galenus ergo operam prAflant, qui curiofius h ac profequuntur. dicat. Mt vero fi de fubftantia calida innata qua/lio esi Quod fi tamen de Atatü numero liceat quicquam flatue- (iicet quifpiä) quis ignorat pueros floretibus Atate effle re,no efi (flentetia noflra) ab Hippocratis exeplo rece- calidiores f Quid hAC quAfiio tot verbis ä Galeno per- dendu.: is enim feptenario numero tantu tribuit, & U- trafiaturHQdiculu certd efi re adeo notam in cotroucr- brode carnibus, & defleptimeflri partu: vt uita horni- fia r euoe are.Verum fententia nofira,antiquor u quAfiio nis in eo cofiituerit; & fepte diebus pofl iniedu in vte- no de fubflätia particulatim, aut de qualitate ipfa calo- ros ferne,eius corpus abfolui afferat :<& fepte annis ex- risfuit propofita,fed in vniucrfum dubitatu efi,an ca- plere dentes:et multa alia,quAfeptenariu huc numeru lidiorespueri iuuenibus fint. Huic vero dubitationi re— poffleinnobis plurimu confirment. Toffent aute Hippo- 50 ffondere quifpiäno potefl,nifi Aquiuocatione prius ex-cratis exemplo Atates in hunc modu explicari.vt apri- plicata.Quum enim calor multiplex fit nome,quod quä* moipfo ortu ad id vfque tempus, quo dentes explemus doq-yfubflantiä, quandoq; qualitatemflola figaificat:& Lib.dc cvmb. (fenarius autem is efi,ipfo,vt diximus,Hippocrate rurfum,quum,fubflätia calida alia innata, alia afeititta adnotante) mflantiA Atatem appellemus, vix enim tunc fit.& qualitas quoq; ipfa magis & minus fufcipiatfid- ßri atq; eloqui demu didicimus. .Afeptimo ad fecunda que bifaria vel intefiue (vt aiunt) vel extenfiuejcu vt feptimana,adannu feilicet decimu quartu,pueritia efi. alij dicut,uelquo ad ipfius caliditatis qualitate,uel quo Hinc ad tertiam feptimana, annum videlicetprimu & ad quantitate,qnamms improprii qualitas aut quätitas vige fimum, pubertas efi, quam adolefcentiam vocant. qualitati inefie dicatur,inteUigeda h ac prius,&diflin- A tertia feptimana ad quinta, annum nempe trigefimu gueda erät, quam adpropofitu problema iri obuiapofi Com.30. quintum,iuuenta efi, vt 3 .aph. quam alij&florente,& 60 fit. Si ergo caloris nomine fubflätia intelligM,aut dein-confiante nuncuparunt. Hmc rurfum ad feptima fepti- nata loqueris, aut de afeititia. tuncq, cu Hippocrate dimana,annum quippe nonum & quadragefimü, melina- cimus, qui crefcutplurimu innati caiidi habere, fupera- tionis efi manifeftA Atas,atquehocpaflofeptimxfepti- ri propterea ä pueris iuuenes, quo ad innata fubflantiä. manA terminm, florentis ac iucudApotiffimu vitA finis, afeititia uero in iuuenibmprxualcre cu Galeno Ouod videtur.Lctbütur ex hoc & vires,& vigor manifeflim. eins fotefljue , qmcqmdfuperefivtu; quod ferd ad fiep tem alituJiptnuan.is mUperatioribm corporibus , regio- B 2 conßitutu. quA fi aeris eß,multa quoq; acris & aficiti-tfi\ fifiuauis,eiufidem mitis & naturalis copia coniunftä habet. refiondendumque propterea fuerit,iuuenes plm acris caliditatis, pueros minus : hos rurfum plusfiuauis caloris, illos minm obtinere. Quod fi,no de quantitate, fed qualitate caloris quaflio efi, flatim & illud manife-ßu eß,itiuenes pueris efie calidiores,vt qui mordace& acriorem calore habeant. Atque hocpaffio foluta quA-ßio efl.Tfion ergo de Galeno mirandum,nec deauthore nofiro, quos plura ficripfiffie oportuit obproblematis ambiguitatem. rio,quod apertu efie ignorarent pueros plus calida innat a fubflantiA,qua iuuenes nulla controuerfia Gap.3. obtinere . Sed videtur Auicenna & hoc loco, & 12.de animal. Gal.aduerfari, dicens calorem Aqualem efie in radice in pueris & iuuenibus ex Galeni fentetia, quum Gal.cotra calorem in radice,fiubßantiä videlicet innata calidam,in pueris plus affluere, cu Hippoc.fentiat.Sed, vt diximus, collata fubßätiA\fubflantia, & innato calori,qui in pueris, illi,qui in florentibus; maior huius fiub-ftantiA copia in pueris abundat.fin aficititiam fiubßantiä intelligcvs; maior huius efl in iuuenibus portio quam in pueris. A qualis ergo in vtrifiq; calor in radice efl, vt ait hic quo ad fiubßantiä,no tame quo ad eande fiubßantiä. Cap.i. Tollitur his & Auer.ratio aduerfius.Gal.2. Coli, quum fieri nopofifie ait,ut duo inueniatur corpora calore paria, quoru alterum ficcius,altem humidius fit. Et fi enim in vtrifiq; fubflatia calida redundat & pueris & Atate florentibus,non eiufide tam en efl generis, quum diuerfi calores fint,innatus,& aficititius. Horu ergo innatus fnattis efl & h umidus; aficititius vero igneus & ficcus. 3 Quod autem dixerunt &c. Et fi Gal.lib.ar.med.de frigido uentriculo agens,plus appetere ipsu dicit quam calidu ob eius temperamentu, veri tamen fiecundu natura non eft ea appetentia (et fi forte alicui innata eß) qüA frigid a qualitatis & intemperiei ratione prouenit; fed is fiecundu natura efl appetitus, qui ex alimeti defe-ffiu,& cbfumptionefiequifiolet.iure ergo eos accufiat,qui pueros idcirco quia plus appetant,frigidiores iuuenibus putat, quum in his coird maior fiat appetitus ob maiore alimeti indigentia: hac vero eom,quA ingeruntur,am- 4 pliore difiolutione fiequitur,quA d maiori calore pendet, quo certi pueri redundant.id quod diuinus Hipp.i.aph. peruulgata & celebri illa fentetia teftatu reliquit, quu, qui creficutplurimu habere calidi innati,ait, &plurib. propterea egere alimetis,alio qui eoru corpora ab fumi. 4 Tuerorum enim coüio. Ait in pueris meliorem co-Cap.6'. ßione quam in iuuenibus fieri,quod c'V Gal. 1 .de tu.val. vbi non hancfiolum ,fied nutritorias vniuerfim affiones Cap.8. fortiores efie in pueris ficripfit quam in iuuenibus. & 5. de fimpl.medfac.ab innato calido, quo pueri redundat, roborari naturales in ijs facultates omnes teflatur,quod fiepe alibi. At cotra tamen iuuenes durifiimos & difficillimos concoffu cibos concoquere quotidie uidemus: quos fiuperare & coquere pueri nequeunt. Breuibus.Iuuenes pr Ater qua quod innatu. et ipfi calorem validu obtinent,cotentricempr Ater ea vim fortior em habent qua Cc m n.zo. pueri, id quod testatur Gal. 2. aph. quo fit, vt huius rei gratia,quia validius retinet, amplexatur f eoruvetri-culus ingeflos cibos, propterea cr ualidius quam pueri cocoquant,prgfertim vero fi dura ficcafi alimenta fint: quodficciores ip fi quum fint,et fiiccis edulijs eoru natura magis folet deletlari. Quare licet coquendi facultas xaloris ratione in pueris fit fortior,rejpetlu tameficcio-ru alimentoru validior in iuuenibus eß ob retentionem. 5 TrAterca fidendum,quod &c. Virtutes omnes cor- Difp.j.fol.dub. por eas finitas efie & terminatas te flatur Auer,m defir. l8, contra Algaip propterea aathor noßer innatuc adorent nofirum ä caufia & interna & externa corrumpi probare nititur. Gal. quoque 1.de tuen. val. duplicem caloris Cap. innati corruptricem caufiam refert,internam, cotinuam uidelicet humidia calore abfiumptionem ad interitu ufi-que:& externam,aerem quippe ambientem nos immodici calfacientem, refrigerantem, exficcantem & hu-meäantem. Auerroes etiamnu inparaphr.lib.de logit. & breti.vitg mortem duplicis efife aitgeneris:naturale, quando innatus calor innatum humidum abfiumit; & ■) frigiditas ac ficcita/SprAualent:& accidentaria,quum paffiuA qualitates , aBiucvs exfiuperant: quod fieri ait, quando extrinfiecis c au fis non reVte utimur .tunc enim affluere excrementa in corpore euenit, quA fecerni nequeunt. T?hilofiophi autem communem & interitus & affettionu, nofiri corporis omnium caufiam in materiam referunt, ex qua noßra fiunt corpora, vt Auer. & in prologophyf.& i-phyfi. libro tefiatur. Comm.ss 6 Secundum vero diuerfitatem &c. Licdt Hippocr. lib.de morb.muliebr.primo,fi modo Hippoc. fi sut libri, Circa initia» > mulieres viris efife calidiores & hahcmcalidiore fiam guinemferiptu reliquit; certu tamen eß viros ipfis efie calidiores,quod hic aathorfcnbit Arifi. fcquutus 4. de Cap.i.&a. gen.anim. Vfeq; enim propterea calidiores fiunt dicedA mulieres,quod fis fluunt menfes.quin ea ratione,frigiditatem produt,&caloris imbecillitatem,cuius caufia tot excrementis ficatent. Jfeque etia citius in utero creficut fceminA; fed viris id accidit ob caloris redundantia & robur. Quod enim extra vterum mares ferius crefcant,. alia efl ratio nepe , quod humido magis vificido coflanty ' fceminA vero magis aquofio & fluido. Vnde & ficuti citius crefcmt,ita & citiusfenefcunt.lfieque ite,quia fia-lacior efl, calidior eftfcemina. quin id ob earu imperfe-Bione euenit, imperfeVtAcnimperfeciionem defiderat, vt Arift. \.phyf.notauit,Quod vero mulieres etiamhu- Tex.Sr. midiores fint maribus, leges & yaphor. & fApe alibi. Coi23nv *» DOCTRINA QVARTA. Ad fidendum quid fit humor,& eius diuifiones. Cap.l. H1 V M O R eft corpus humidum,a [ liqui- a b. Mum. dum]: in quod in primis nutriensconuer- Vlde Difquifi-titur. Eius vero, eft humor bonus: & eft t iUud de cuius proprietate eft, vt hat pars fubftantiae ?)“^^^ nutriti, folus, vel cum alio: & affimilarici, io- ad 3Z3. Ius,vel cum alio:b [& in fumma,materia reftau- t irrationis eius,quod ex eodifloluitur. & eius eft b,B-fuperfluitas, & humor malus: & eft quodiftud lo^eiu?®/ agere non cöfucuit:] aut raro in bonum conuer- Cx eo eftfup titur humorem: vnde antea a corpore expelli,& & ^ proiicidebet.Dicemusergo, quod humiditatü mornmalus’^ r ' . , r 0,1 . r eft ille qui non corporis quaedam iunt primas, quccdam iecun- }iabct proprie. dee. Primas funt quatuor humores, quos paulo tatem illam- * poft nominabimus. Secundarum vero dua; funt diuifiones aut enim funt in fuperfluitates aut no fuperfluitates. fuperfluitates vero in fcquentibus nominabimus. Et quas funt non fuperfluitates ,. funt humores, qui a principali difpofitione con- *Manulia& uerfi mebris delegati fuerut5 fed nondu alicuius quann camtate 1 membrorü fimpliciü operatione pcrfefta, pars extvn^L^' effe&i Iunt,quorü funt quatuor fpecies.Vna eft humor, in foraminibus extremitatü paruarum prinapibus vi-venam cotentus,mebris fimplicibus propinqua- eme funt, atq« iu, c[ imbibentia ea]. Alia eft humor per omnia ca fimplicia träfiens membra; ficu ros,qui in nutri- ^B.Tquibusip mento cöuerti eft aptus; quum corpus nutrime- n membranulo caret;&,vt mebra hiunedet, quu aliqua caufa bibuntur. fortis . {ortis motus, aut alia ca exiccauerit. Tertia eft tur in eo virtutes naturales eorum:] 5c coquant, humor-, qui parum ante congelatus fuit. & eft & digerant, & nutriantur ex eo, & ficut calor rl nutrimentu m, quod in fubftantiam membroru in natus digerit ipfum, öc reftificando faci r i p- . exparte complexionis conuerfumeft, fed ex par ihm ianguinenv.fimiliter calor extraneus ipfum teeflentixcompletx, & ümilitudinis nondum plerunque putrefacit, & corrumpit: hanc vero conuerfum fuit. Quarta eft humor,qui eft intus neceftitatis partem non habent dux cholera:, in membris fimplicibus a principio natiuitatis : dux namque cholere phlegmati in hoc non cö- per quem partium eorum continuitas exiftit: municant,$ [ quod calor naturalis ipfum rccti- aB g3cajcrna cuius principium eft ex fpermate. Spermatis ve- ficat: & facit ex eo fanguinem.licet in hoc com- turajls eas rc^* ro principium eft-ex humoribus. Et dicemus 10 niunicentci,quod calor accidentalisipfum 11111- ficat,etfacutcx etiam quod humores humorofi, boni, & fuper- tat, & facit ex eo rem putridam Sc corruptam. ] «siangumem: flui: quatuor continentur generibus : genere altera eft, vt (anguini admifeeatu r: vt iplum ap- fanguinis,qui omnibus illis meiiorexiftit: & ge- tu m reddat ad membra phlegmaticarum com- caior accld^ nere phlegmatis*, & genere cholerae nibex: & plexionurnnutriqida:in fanguine,quorum,qui talis ipfasmu- genere cholera* nigrx. Sanguis vero, natura ca- ea eft nutriturus oportet phlegma a&ualiter el- tct,&fadt cas lidus exiftit & humidus : cuius funt dux fpecies fe fecundum mefuram notam,ficut eft cerebrü. p^-^rm- naturalis, & non naturalis. Naturalis autem eft> ex hoc quidem in duabus eft repertum choleris. pus' cuius color eft rubeus, malo carens odore.: & eft Iuuatiua vero eft, vt hume&et iunduras, Sc me- valde dulcis . Non naturalis vero funt dux diui- bra,qux multx exiftunt motionis: ne ficcitas eis fiones. Alius enim eft,qui a complexione bona 20 accidat propter calorem, qui ex motuproue- fuit mutatus, non propterea quod aliquid ei ad- nit,&fricatione. Et hoc quidem eft iuuamentu mixtum fuerit: fed quia eius complexio in fe vir ftans in terminis neceffitatis.Non naturalis aute tiata fiiit: verbi gratia, quia aut fuit infrigida- phlegmatis, aliud eft fuperftnitas diuerfx eflen- tus,aut calefa&us.Sc eft alius, qui non fuit muta- tix 11 [ vfque ad fenfuni:&iftudeftmucilagino 1» B.apud. tus, nili propter humorem malCi, quieiadmix- fum. Et aliud eft in fubflantia xqualein fenfu 5 tus fuit, quod eft fecundum duas diuifiones,aut & in veritate diuerfum: & eft phlegma crudum, enim ad eum humor deforis venit, & penetra- aliud eft valde fubtile: Sc ipfum eft aquofum. uit in ipfum, Sc corrupit: aut in ipfomet fuit ge- aliud eft valde grofium,album videlicet: & eft il- neratus humor: verbi gratia: aliqua cius pars lud,quod vocatur gypfeum: & ipfum eft, cuius putruit:& eius fubtile in cholera rubeam,5c fpif 3 o fubtile fuit relblutum, ideö quöd in foramini-fum in cholera nigra cöuerfum eft: & remanfe- bus,Sciunduris diu fuit retentum, quod om- runtambx,autvna eam in eo. Ethuius quidem nibus exiftit groilius. Et exphlegmate eft quod- diuiftonis partesr fecudum iil.ud,quod ei admi- dam, quod eftfallum, quod omnibus phlegma fcetur,&ipfius fpeciesdcfpcciebusphlegmatis: tis (pedebas1 [acutiuseft, ] Sc ficcius, f [Scie- . Scfpeciebus cholerx nigrx, & fpeciebus choJe- uius ]. Omnis vero falfuginis caufä eft: vt aquo- j f^Ajam aa rx rubex, diu erilfican tur: &ipeciebus coloris: ixhumiditatipaucifaporis,autpriuatx eo, ter- leg«. &aquofitatis.plcrunqueergo fitturbidus:Sc ali- rex partes aduftx complexionum ficcarum, Sc quandofitfubtilis: Sc aliquando niger multain- faporis amari, xquali temperamento mifcean- fedus nigredines Sc quandoque albus. fi militer tur. fi enim multx fuerint, amarus fapor proue- quoquein odore fui,&fapore,mutatur,fitnam- 40 n it. & ex hocquideftmiliter fiunt fales,&aqux que amarus,aut lalfus,aut acetoius. Phlegmatis falfx.Et eft etiam quum fal fitk | [ J cx eine- y . B arti^cu autem,aliud eft naturale: Sc aliud non naturale. re & chali & calce, <5ccxalijs,quuni inaqua iiW d f .B.alialite- Natutale d f [ ] eft, quod eft aptum, vt in coquuntur, & colantur: <5c illa aqua donec in (a- rÄ. ipfum ^uo temPore fia0t fanguis, quoniam eft fan- lem coaguletur; aut ita dimittitur, donec per fe guis non plene coctus. Sc ef[ ] eft quidam coaguletur. Similiter quoque phlegmati tenui, modus dulcis phlegmati«, quod no valdeexiftit quod faporem non habet, aut cuius fapor adeo frigidum-.immocorporis comparatione eft fn- eft parüus,quod non fuperat; quu cholera1 [ fic- 1 B.amara fic- *Mant N611Ü- gjditatispauex: languinis vero comparatione, ca natura fe mifcuerit adufta 5 xqualitatis ad- ca ex natura sc «guam tamf ex & choler^^^rubec eft frigidu.* Et eft etiä phlegma mixtione ipfum faciet falsu, Sc calefaciet]. hoc lc ,ni- pituita dulci ef dulce, quod non eft naturale, quöd eft phlegma 50 igitur phlegma eft cholericu . Galenus vero di- i^TxnonclT £citarüh,qax faporemnohabens:quodnominabimus: quod xit phlegma hoc falfum fieri propteripfiuspu- S totfklsX raS quam acciderit, vt cum eo fanguis milceatur tredinem,aut aquofitatem,qux ei admixta fuit, poftea nomina naturalis, quod 111111 toties in rheumatiftnis, & Et nos quidem dicimus putredinem ipfum ial- bimus&c. in faliua fentitur. Dulcis vero naturalis recepta fum efficere: ideo quöd in ipfo aduftionem fa- culum, dixit Galenus, naturam 110 feci fle 111 cm- dt,&ein creitatcm , qux cum cius humiditate brum proprium, quemadmodum duabus fe- commifcetur,folaautaquofitas,quü ei admhce- cit choleris, hoc nanquephlegma iänguini pro- tur,falfedinem in ipfo cfficerenon valet:quu ibi pinquam habet fimilitudinem & eget eo mem- vlla alia non fueri t caufa. Et nihil quidem vide- bra omnia. ideoquefecit natura, vt cii fanguine tur m [ quod illa,aut, non permutationis eft : fed vadat. Dicimus autem quod hxc indigentia eft 60 continuitati^. ] tunc. 11. locutio completa erit.Et tco’ propter duas res, vna eft neceflaria %Sc altera i u- ex phlegma te eft, quod eftacetofum. Et quem- debet die uatiua. Neceftaria vero eft propter duas res. vna admodum dulce cfr fecudum duos modos,dul- comun eft dulci,quod diximus, n [ ipfo dulciexiftcntejacci- tenue; & generatur inde prima; quandoqueeft in via dulccdi- dit ficut accidit alijs fuccis dulcib9,prius bulliut, groiium; & generatur inde fecunda,fcilicetcho- mis. Alu litcra. & p0ftea acefcunt. Et eft aliud ponticum, cuius lera,quxouorum vitellis fimilis exiftit. Quxau- aut cicmbd eft cii^oritiocft,<3uemadmodö hxcdifpofitio:for- tem minoris eft famz, eftilla, quxcholera vorn vuipius. taQ'cenim erjt ciusponticitas, propterea, quöd caturadufta:quxaliquo duorum generatur mo- cholera nigra pontica ei admixta fuit: & fortafie dorum; vnuseft, vt cholera in fe aduratur; & ac- crit eius ponticitas propter caufam , qua in fe cidatineacinereitas; fed eius fubtile non fepa- vehementiinfrigidationeinfrigidatumeftjadeö io retur ab ipfius cinereitate; immo cinereitas in quöd eius fapor^id ponticitatem fit conuerfus: ca contineatur; &hxc quidem eft peior. & alius ideö quod eius aquofitas cögelata eft:& ad ficci- eft , vt cholera nigra extrinfecus ad eam veniat, tatem parum,& terreftreitatealterata eft: neque & cu ea mifceatur5hxc quidem eft mclior.Huius fuitcalor debilis quii pium bullire faceret,&co- autem fpcciei cholera: color eftrubeus- fednon uerteret in acredine: neq; calor fortis,qui ipfum eft 1 [ clarus • neque floridus ;; ] immo eft magis tR.nafab)n coqret,&eft phlegmatis (pes vitrei, fpifli, grofli, iimilisfanguini; fed eft tenuis:&plerunqueafuo queluäto. vitro liquefado fimilis in fui vifcofitate, & pon- colore,propteraliquas mutaturcaufas.Qux vero f «juaadoquc. derofitatC;quödtplerumq5eftacre:&plerumq; in fui fubftantia extra naturam eft, alia eft, cuius faporem nö habebit. Et videtur quod illud ex eo, generatio fxpius eft in hepate 3 alia eft , cuius quod eftgroffum, faporem non habes, fiterudu; 20 generatio magis eftin ftomacho.Et illa quidem, aut cönuertitur in crudu. & hxc quidem eft illa cuius generatio magis eft11 [ ab J hepate, eft vna u Bin. phlegmatis fpecies,q in principio rei erat aquofa, fpes: qux eft, quandoqäin fanguine eft fubtile, frigida:qux neqj putruit,neque res alia eiadmix- aduritur 5 cuius fpiflitudoeholera eft nigra. Et, tafuit; fed fic permanfit recondita, donec fuit quxinftomacho magis generatur, duas habet ingroftata;& frigiditas fuit ei addita, lam igitur partes, praflinam fcilicet, & viridem, vt aerugo declaratum eft, quod corrupti phlegmatis modi seris.Etmihi quidem videtur,quod praftinaex vi cxpartefaporü ipfius,funt quatuor:falfum,acre tellinageneratur,quumaduritur, quum. n.adu- © b. Alia lite- ponticum, & 0 [ infipidum. ] Et ex parte lux ef- ritur, aduftio in ea efficit nigredinem: ex qua cu ra dulce. fentix funt quatuor: aquofum, vitreum ,muci- citrinitate mixta generatur viriditas, f A erugi- f zimm. p B.cft de fum- laginofum,& gypfeum.crudum vero P [ in colle- 3 o nofa vero videtur mihi, q> generetur ex praflina, inz' muciiagi- dione mucilaginofi cötinetur. ] Cholera autem quum tantum aduritur, doneceius humorofitas aofi. rubea alia eft naturalis: alia eft, qux eft fuperfiui- x [ ficcatur; ] & ad albedinem redire incipit iB.finiatur. tas naturalis. Naturalis eft fpuma /anguinis, cu- propter fui Cicci tat cm. Calor nanque in humido S icndens vt iuscalor eft rubeus, f, clarus: & eft leuis, acuta: corpore in primis nigredinem efficit ; deinde de- Mant ’ &, quanto magis fuerit calida, erit eius rubedo nudat ipfum nigredine, quando eius omnino ß- ’ ate Ita maior. Qux quum 3 [ in corpore ] generatur, in nithumiditatem3&quando fuperßuit in eo, ipsü &Mamae duas diuiditur partes: quarum vna cum fangui- albificat; & hoc quidem in lignis attende, qua; ne vadit: Sc altera ad cyftim tranfmittitur fellis. prius in carbonem vertütur- dein de in cinerem; Illud vero, quod de ea vadit cum fanguine,cum , Calor enim in humido efficit nigredinem^ &in eo penetrat Caula neceflitatis , & iuuamenti. 40 eius contrario albedine3 &frigiditasin humido Neceilitas vero eft, vt (anguini admifeeatur ad albedinem operatur; & nigredinem in eius con- nutrienda membra , in quorum complexioni- trario. hsec tamen duoiudicia,quxin praflina & men busr [magnamjcholer^rubexpartemeffeopor- * xruginola iudicaui, xftimatiua funtiudicia. * zinari*. t .conuemen- tct ^ fecunjum modum, quem meretur de diui- hcecaut fpecies, q dicitur * xruginofa, omnibus * zinari*. Mant. tantum fionej ficut pulmo. Sed iuuamentum eft,vtfan- cholerxrubex fpeciebus calidior exiftit •, & pedetur dechoie- gUjnem fubtiUet 5f [& in itineribusjipfum pene- ior5 & magis pernitiofa. & dicitur, quod eft de ra, quantupro trai.e £acjat< Q^od vero de ea colatum ad cyftim fubftantia venenorü. Cholerae autem nigrx,alia SfpSonedc tranfmittitur fellis, caula neceflitatis tranfmitti» eft naturalis, alia non naturalis fuperfluitas. Na- betur, vteft pul tur,& vtilitatis.Neceffitasaüt,auteft fecundüto- turalis eft boni fanguinis fex, y [&turbulentia, y b.&ä. *n°- .. tumcorpus,quodeft,ipfumafuperfluitatemun 50 & fuperfluitas:] cuius fapor inter dulcedinem, uaipfc&n* f b. & m vijs jare.aut fecundum vnü ipfius membrum, quod & ponticitatem exiftit. qua: quü in hepate gene- bldumcluK ’ eft,fel nutrire. Vtilitatis vero duo funt iuuameta. ratur, in duas feparatur partes 5 quarum vna in vnu eft inteftina a ftercore, & phlegmate vifcofo fanguinem penetrat,& alia ad fplenem tranfmit- abluere:&aliudinteftina,&ani mufculos punge titur. Pars autem, qua: cum fanguine penetrat, re,vt,quid fit ei neceflarium fentiat5& egeftiones vadit cumeo caufaneceffitatis, & vtilitatis: Ne- emittat. ideoque fxpe acciditcolica, caufaoppi- ceftitas vero eft,tvt(anguiniadmifeeatur eomo- f Mantnt». lationis; qux fit in foramine,quöd a feile defeen- do,quo det in nutrimento cuiufq5 membrorum: tl’“dc eac™ dit ad inteftina. Non naturalis vero cholera alia in quoru complexionibusz [ magnam J melan- eft,qu<^ a natura egreditur propter caufam extra- choliaepartem e(Te oportet: ficut (bntofla. Vtili- betur pro nutri neam, qux ei admifeetur: alia eft, qux a natura 60 tas vero eft, vt fanguinem reftringat, &confor- uone&c. egreffa eft propter caufam in fe 5 quia eius fub- tet,& infpiftet ipfum. Et pars eius, qux ad lple- zB.conuems*> ftantia eft non naturalis. Partis primx etl alia, nem tranfmittitur, eft illud, quo fanguis non in- rpm' qux eft fcita & famofa; & eft illa, cui extraneum diguitj qux ad ipfum vadit caufa neceflitatis, & illud,quöd eft admixtu,eft phlegma; cuius gene- vtilitatis. Neceilitas vero, aut fecundum cor- ratio magis eft in hepate.& alia eft,que eft mino- pus totum, fcilicet vt a fuperfluitate mundetur: ris famx:& eft illa,cui extraneu, quod eft admix- aut fecundum vnum membru,quod eft, vt fple- tu,eft melancholia. Notaaute,&fa^ofa,auteft nemnutriat. Vtilitas verö ideö accidit, quia in os tem. osfto'machi quafi mulgcndo profluit Et haccqui minus in mebra penetrat,tardius perimit: (cd ad dem vtilitas duobuscit rnodis: vno, quiaosfto- rcfoluendum,&ad maturandum,&mcdicatio- machi (hingir,& confortat,&: infpiflat:alio,vtin nem recipiendum,magis cft effrenis. Hae ergo ore (io machi commotionem faciat propter acre fu nt {pe cies humorum naturalium,& fuperfiue- dinem ^ & excitet ad famem; faciat defiderium. tium.Inquit Gal.ille,qui dixit, 9 humor natura- Debes autem (cire, quod cholera rubea, quae ad lis folummodo cft fanguis, & alij humores lunt cyftim tranfmittitur fellis, eft illud, quo fanguis iuperfluitates,quibus non egetur,non dixit v?rii. non indiget:& illud,quod a feile egreditur, elt il- Si enim lolus fanguis eftet humor, quianembra lud,quofel nö indiget,&fimiliter cholera nigra, nutrit.omnia in fuiscomplexionibus,deflentijs tqux ad fplenem tranfmittitur,eft illud, quo lan-10 iimiliaforentios autem carne durius non cxiftit; guis nö indiget: & illud,quod a fplene egreditur, nifi,quia fanguis, cui fubftantia dura melancholi cft illud,quo non indiget fple. Et quemadmodCi ca fuit admixta, ipfum nutriuit: neq; cerebrum illa cholera rubea poftrema excitat virtute expul mollius eft carne, nifi, quia fanguini, qui ipfum iiuaminferius:fic cholera ifta nigra poftrema vir nutriuit, fubftantia mollis phlegmatica fuit ad- t b.attrafHua tutema [appetitiuam] excitat fuperius. Vnde fit mixta. Ipfum quoq; fanguinem alijs inuenimus iut!& Mant. ^eo omnibus meliori fa£toribus,laus.Melancho admixtu humoribus,qui ab eo feparatur. Quum lia vero non naturalis non eft ad modum hypo* enim extrahitur, f[&ordinatim ponitur fvasj] ltafis,&fecis: imo eft ad modum aduftionis, 6c vifudifcernitur,^ feparatur in partem, quas eft fi cinereitatis. Res nanque humidse, quum rebus cut fpuma;&:eft cholera rubea: & parte, qua: cft va(c. terreftribus admifeentur, lepaiatur terreftreitas 20 ficut f£x,& res turbida*, & eft malächolia: 6c par- t Alcatin. ab eis aliquo duorum modorunv.autad modum te,quae eft ficut albumeouoru;&: eft phlegma:& hvpoftafis;& tale,quale illud,de länguine, cft me partem aquofam, quae cft,aquofitas,cuius fuper- lancholia naturalis: & ad modum aduftionis, fluitas in vrinaeuacuatur.aquofitas, namque nö quod eft,quum refoluitur fubtile,&fpitlum re- eft ex humorib. »[fecundis, ]neq; eft,nifi ex eo, g A. manet: &: tale, quale illud eft, de humoribus,eft quod bibitur,& non nutrit: neq; eft neceflaria, gAl.fivis. . melancholia fuperfluens & ifta quidem uocatur nifi in nutrimenti attentatione, & penetratione. Mant- intcr^ccrtcros cholera nigra t [ Et neq5 habuit hypoftafim nili humor naque eft,quod ex eo,9 bibitur, & come k“ conitauti. autc humores languis.]ex phlegmate enim, propter fui vifcofi- ditur, eft nutriens, quod aüt dico nutriens, volo us‘ fubiidetiä, fcu tatem,nihildefcendit,ficutb[exoleo.]& ex chole intelligi,quod eft in potetia fimile corpori.quod fedimcnt« fqca ra mbea, propter fui liibtilitatem,&fu^terreftrei 30 aut in potentia corporis, f. humani fimilitudine bB. fex. tath paucitatem,&fui motus alliduitate,& pro- habet, eft corpus com mixtum, non fimplex, &C pterea quod, illud, quod de ea a (anguine icyara- aqua quidem eft fimplex. Sunt autem quidam tur in corpore, eft parum, non dclcenditres,de hominum, qui opinantur corporis virtutem fan qua fit curandCynec quum feparatur, moratu mi guinis /equi multitudinem, &ipfius debilitate fe fi parum, fed putrefit; aut a corpore expellitur.& qui eius paucitatem.Sed non eft ita.h[quod enim Ji B.immoa eius acrimoniam aqua autem, & terra frigiditas infit,idco ex prxpollen Ca^'2" perferre cor ne que at,non eos folii, qui funt extra venas, tibus elementis frigidus eße debet, non calidus. Cxtem fed, & eos,qui in ipfis funt venis, ex erem et a effe arbitra breuibus,fanguis ,fi eius materiam fpeclcs,ex qua gigni tur,propterea neaue hipropofitam dubitatione foluunt. tur; frigidus esi, vt raiioposteriori loco allata prohat. Quid ergo de ea fentiendum putemus, breuibus explica Verum quum [anguis,propriifanguis non ft, nifi in ani- mus. Si aialium,qu(£ [anguine prodita funt,partes oes ex mali: neque antea hoc nomen obtineat, quam caloris puro,&folo eßent [anguine confirucix; ccrt u efi,fore,ut aciione ex ahmetis in animalium corpore fit confectus; f'olus ad nutriendum f anguis effet idoneus; qnu, nihil nV 30 ob caloris actionem,d quo confifiit;& oh fpiritmm in to fi a fimili nutriatur,at que ut is proptereafolus humoris to corpore concurfum,in quo efi genitus,calidus efi natu ndie verd nuncupetur. At deprehenfum id efi Hipp.tefii ra,&generationis initio.at que ita,licet, fi eius materia ?nonio,& quotidiana experientia, quamcunq; corporis fpecles,frigidus fortaffe fit; fi tamen effectricem causa, particula,qnocunq; corpore,qtiocunq; annicofiitutione, locum,in quo fit,ammaduerteris; calidus, & efi,efi-di & regionefecueris, non foluprodirefanguinem, fed, & ci ex eius natura debet.At vero aha hic cotrouerfia efi, r pituita,&bilem vtranq; cu eo educi permifiam.quofit, quum Gal.vt hoc loco hic author,fecundo de temper.fan vt cum Hipp .non ab fur de medici fentiant,plures in cor- guinem calidum eße, & humidum fer ibat, quod, & li- pore humores effe,quibus totu alitur corpus,prxfertim- bello de breui denot. dogm.Hipp.&fiepe alibi. At 1 .de que,qtiü diuerfie in cfiali fint partes,quarum alia calidio natura hum.temperatum effe ait, non autem calidum, res,alia frigidiores,alia h umidior es, alia ficcioresfunt, 40 & humidum.Verumpaucis. Sanguinea animalia calida & diuerfa alimentafingula poflulant, neq; eodem oes funt,& humida,quum calore, & humore viuant: inter [anguine nutriri poße videtur. Quarnobrem,quod Miß. ea tamen homo temperatus dicitur,quamuis,&ipfe ad fanguinem folum alere cenfeat, medicorum fententia calidum,&humidum defleclat. Ita,& fanguis,calidus prorfüs aduerfatur; neq; indicio noftro facile conciliari quum fit,& humidus,atque d temperamento propterea hac difeordia potefi. Defendi tamen,&philofophi quo- aquali per calidum, & humidum recedat; quia tamen que opinio pojfe videtur. (commendat enim eam Gal. 2. hominis nature proportione refpondet:&tuend$ eius ut de elem. cap. 5 i)fi quis ah eiusprimipijs non difcedens, ta,qua calido, fir humido confiat, aptifjimus efi:idcirco jg [anguinea animalia folo nutriri[anguine dixerit;&fin temperatus f'olet appellari,non quod vere fit teperatus. gulas eorum partes nonbiliofas,aut pituitofas, fed fan- 4 jfat ur ale efi dulce gg-c.Tituit am naturalem feribit Cap. vltim, guineas effe tueatur.Et licet alix ex tenuiori, vt carnes-, 50 dulcem eße,quod,& Gal. 3 .de nat.fac. At hb.de atra bi Cap.z. alix ex craffiori[anguine fintprocreatx, vt oßa.& alix lefinfipidam facit Gal. Verum pituitam ficuti femico-rurfüm ex calidiori,alix ex frigidiori, quxdam ex humi cius efi fanguis, ita, &femidulcem humorem eße certü diori, & quxdd ex ficciori[anguine fint conftitutx: ces efi, non igitur collatione folum ad alias pituitx [pedes tamen ex puro ipfo[anguine,& confiant,& nutriuntur, dulcis appellatur :fed etiam quiafaporis vere dulcis efi fingulx fimile eorum fubflatiis alimoniam attrahentes. particeps, at comparatione ad fanguinem , infipida efi, 2 Et dicemus etiam ggc. Difeordia, & de humorum non tamen veri infipida.iqpn fatisfaciunt igitur quipi- numero inter antiquos, &pbilofophos,&medicos fuit. tuitam naturalem vere infipidam effe, appellari tamen quu antiquiores Hipp.medici,quos [equi Arifi.videtur, dulcem,refpeciu aliarum pituite fpecierum exifiimant. vnum tantum humorem pofuerint. jllij quatuor, vt At vero fi pituita naturalis dulcis esi,ambigere quifpiä Hipp.Alij etiam quinque, vt ex recentioribus nonnulli, 60 poffit,an omnis Aule is pituita fit natura lis. Huic ergo in qui ferum [anguinis inter humores putant eße reponen- terrogationi hic author occurrit, aitq; aliud quoddam dum. Adde, & quod licet medici fere omnes quatuor ef- pituitx dulcis genus eße: quod tamen non fecundum na- fe humores fateantur, non eofdem tamen omnes agno- tur am efi: taleq; excrementum eße quoddam, quod ex feunt. S ed author & librorum de morbis,& libri de ge- ore in capitis fluxionibus fxpenumero excernitur; quod nitura, (qui H ippoc. aferibuntur) ai ra bile ex puncta quidem,etfi dulce efi,dulce tamen ob [anguinis mifiione aquam fhbft it n ut.Torro quod ad priorem opinionem fpe euafiunon quod fuapte natura eum Japorem obtineat,ta lib.4. flat,fi humor ille dumtaxat appellandus eft,qm nui nt; lis enim pituitafi dulcis efi, excretnetim tamen efi, vt 2. Cap vt 2fac.71at.aii Gat& mucus dici folct. tantumq; abefl talemfieri docet, aliaexacerbi humoris iniflione\ Quu ytid pituita genus licet dulce,naturale fit;vtnonfolum enim acerbitas ex frigiditate fit, quando rei tantufucci non aptu ad nutriendum jit; immo fanguinem, quo veri terrefiris ineß,vt hufnidu illius fup er et ;humidü inpitui corpus nutritur, a particulis, ad quas decumbit > eleuat, ta nunquam a ficco terre(Iri fupcratur: propter eaq;pi~ nutririq; eas prorfiis impediat. Quamobreinre hanc pi- tuita,nifi acerbus illi humor mifceatur; feorfum euade- tuite fpeciem a naturali, feclbditfijs yerbis. [Eteß etiä re acerba non poteß. Adde poflrcmo,quod quumfpecies phlegma dulce. ] vtpropterea fallantur qui his yerbis pituita colligit, yitream quoque fmulrecenfet. Etdc priorem Galeni controuerfiam, de qua ne verbum qui- hac in nullo ex expofitispituita jpeciebus meminit • dem fecit, proponi exißimant. Quod fi vitrea cruda pituita nole intellexijfe dicas: fe- 5 Dulcis receptaculum,^c.Quod excipienda pituitg IO tri ne hoc qiiidempotefi, quu ibidem cruduphlegma in pro fanguims expurgatione nullum peculiare inftrumen mucilaginofo ipfe dixerit contineri.His ergo,tota Auic. Cap.8. ap.?. mmßt datum,tefiatur Gal. li.de atra bile,& i.nat.fac. de pituita jpeciebus doblrina,euertipojfe videturV erü, Author tamen librorum de morbis, qui Hipp. aferibun- yt his,qua breuijjimifatisfaciamus. illudprimu 01 um, tur,ficuti lienem aqua, ve(icam felleam bili,&Janguini confiat,pituitemultus ejfe differentias, ha vero tum ex cor;ita,&pituita caput aferibit, yt fontem, & inHru- tota eius humoris natur a,tu ex fnbftantia,partim ex mo mentum,in quod fufcipitur,poflquam alimenta yentricu do fubßantia,partim et ex fapore,alia ex loco,in quo re- lus in humores quatuor conuertit. At yero, etfi caput peritur, alia ex calore, & frigiditate, fumipoffunt. efi humore pituitofo redundare uidemus , id tamen excre- enim pituita alia naturalis,alia non natur alis.hac rursu mentum potius efi, quampituita,vt 2fac.nat.Gal.yer0, est tenuis, illa yero crajfa :alia vifcida,alia no vifeida: CaP*6' & hic author de naturali pituita int ellexere. 20 alia fi milium partiu,alia difformisfeu id,quo ad fensu, 6 Tfion naturalis aut phlegmaticis,&c.De pituitano feure ipfa fit: alia dulcis,alia infipida,alia acerba, alia naturalis jpeciebus agit.de quibus,& Gal.2.fac,nat.& acris,alia falfa:alia in venis,alia extra venas '.quadam Cap' J' 2 de diff.feb.Sunt tamen,qui hanc totam Auic. depitui demum frigida,quada calida.haferme'differentia funt, ta doUrinam,erroris damnent. Ac primum,quu primis quas de pituita habemus. Hic igitur tota primum huius fiatim verbis pituitam ait aliä ejfe,cuius fubjlantia fen- humoris natura animaduerfafin naturalem,&non natu fu diuerfa percipitur,qua mucofa appellaturtvnum po- vale fecat.Tum,quu, ea,qua no naturalis efi, multiplex c nunt,nempe hunc pituita nitream his uerbis intelligere, fit,ea ita partitur,ut afferri quide alig differentia poffint quum Gal. tejiimonio /p.tuen.val. qua mucofa efi p i tui- prater eas,quasrecenfet.nulla tamen pituita fpecies in ta,eadem,& vitrea fit.Hoc habito,fi per primu hoc pi- corpore fit,quahisno comprehendatur,quas ipfe enume tuite genus vitrea intelligat,errare aiunt,quadopituita 3 O rat.Trimu aut no naturale hanc diuidit,vt ex modofub nitrea non ejl diffimilaris ad fenfium, talenempe no efl ui jiant ia differt: eriq; hoc pacto quicquid in corpore pitui trumfufum, cui ajjimilatur, & a quo nome Jump fit, vt tofum apparet,vel vniforme,quo adfensu, vel multifor 2. aff.loc. tefiatur Gal. Quum vero fecundantfpeciem pi me.(re nanque ipfa cruda omnia dijfimilariafiunt,quu co ^aP‘ 'i' tuite re fert,quamJenfufimilarem ejfe dicit, & rbne diffi ftfa adhuc,neq; caloris aclione gquatajint.) difimilaris milarcm, qua, & crudam pituitam vocat;qu£ritur,quid aut pituita ea cfi,qug ex capite, & naribus emungitur, per cruda pituitam ,feu erudii phlegma intelligatfsi e- quod tefiatur Gal. 3 .loc.aff.improprid quide ipfa uocata cap. 7. nim ipfamprorfus incocta pituitaintelligit,hanc Gal. 1. pituita,ut z.facul.nat. Gal.notat,fed a multis, & ab eo Cap. p. Cap. de tritico. ^ alim.fac.tenuior em ejfe crudofucco, & multu humo ipfoGal. 3. loc.aff. hoc nole appellata, qpituitg fimilis Cap 7> ris,acferi multii habere ajferit.quodfit, vt disfimilis fit efi.unde,et hic ab hoc aut horepituita mcupatur.Simila adfenfium,non fimilis; tefiatur enim Gal.ibidem, hac cu 40 ris uerdffeu vniformis,ad fensu,cruda efl pituita,vt ait, multo flatu ejie.errat ergo, fi pituita ipfam cruda intelli vtejl vitrea.efl.n.hec fimilaris,vt,& vitru fusu,cui co- git. Quod fi c ruduforti fu ccu velit, qui ex crafiis gigni- paratur,vniforme est.it a verd,& cgterg oespituitg jpe- tur cibarijsfijunc crajfim ejfe ait Gal.non uifcidii. Quod cies,aut fimilares sut,aut dijfimilares, quauis hic i ijs re fivifzidum tamen humorem intelligas, p r opter ea quod cenfendis diutius no immoretur. Ex quo illud coflatfiniu hic paulo pofi,horum humorum epilogum faciens, eun- ria accufari Auic.Is.n.per mucosa pituita,no vitream, dem ejfe afierit crudu humorem, qui mucilaginofus ejl, qug fimilaris efl, p ad fenfum pertinet; fed mucu ipfum tunc non potefi fecundum hoc membru contra prius di- intelligit,quum de 01 eo verba faciat,quod in corpore pi jlingui,quod ia mucilaginofum mncupauit.Qudd fi rur- tnitoftim uel efl,vel ejfe videtur.per crudum vero humo fum per crudu humorem,uitreii fumi velis,vt ipfe in epi rem nihil aliud quä vitreum intelligit, Gal. exemplo 2. logo aitfid contra Galfmam efl, qui, utfupra efl dictum, SO de diff.feb. Quod fipoftremd, dumffcciespituitg oes in c £ vitreum mucofum ejfe tefiatur. hic vero fecundum hoc epilogum colligit, crudum humore cum mucojo eundem membrum mucilaginofo opponit.Errareprgterea Auic. facit;reffijcribit, quum vitreus humornominus vifei- dicunt, quando deinceps gypfieamfubHantiam,pituita da,& craffa fubjlantia fit, qua mucus. ab eo tamen dif- fpeciem appellat.quum hac fit lapis, non pituita, fatius fert,cp quum mucus disfimilaris fit,ille uniformis appa- aut er at,fi de illa pituita exemplu attuliflet.qua infeir- ret.Difiinguitur vero rur fum pituita,quo adfubjlantia; rins concreuit,nonde ea,qua in artubus ia in lapidem efi quonia aliavalde tenuis ejl, alia valde craffa. qug.n.me c onuerfa.F allitur et,quumfalfam pituitam ex bile aquo diocris efi,'quo ad hoc,natur alis eft.J tenuis fima ejl, que fitati permi/la jieri docet; quando, qu£ cohia tam funt, aquofa dicitur,qualis,&expui,& ex oculis manarefre cruda rurfum ejficincquemt: quod aut amarum eft,co- queter folet.crasfisfima vero gypfea efl,reperiturq; hgc tlum magis ejl quam jaljiim:neque idcirco quod amant 60 & in artubus,&7pulmone, & in alij meatibus corporis efl,fa fum,fieripotejl.Adde,&quod experimeto contra nö raro.hanc uero,etfi pituita iam ejie negant,quu lapis riu deprehendimm .ne que enim permijla amara quapiä fit potius: confiat tamen ab oibus pituitam nuncupari, fubjldtia cum mfipida,fitfalfusfaporffed amarus,errat quod hgc illius materies fuerit :qug,et fi in ficciore verfa ergo, & perperam Gal.reprebendit,quod ex putredine, efi fubllantia,non tamen adhuc ejl lapis, (de hac enim in velferofo humore falfam oriri pituitamferipferit. quu telligit, non de ea qugprorfus lapidofa euafit.) efl.n.non eoprorjus paciofe habe at,ut GaLfcribit.Jjon minus ue fic cis fima,vt lapis :fed modica quadam humiditate, & rb hallueinatur,quando acerbampituitam,aliäfeorfum mollitig adhucprgdita.Differut prgtereapituitofa excre menta meta quo ad fapor es,qim alia fint7ffpida,alia falfa,alia acerba,alia amara,alia acria:adde,&alia dulcia; meminit. n.hic paulo antea de nö naturali pituita dulci, ex saguine,& aquofo humore permifiam,hi vero fapor es li-•citfrequeter ex alioru humor u tniftione proueniat, dulcis nepe,ut ia ditlu efi,ex[anguine.acerba ex melacholi co humore ,acris ex bile atra no natur ali,et acriori,ama ra ex bile emergit:fieri tame pöt,ut ex varia caloris i pi tuitamfeorsu aUione,vnus atq; aliusfapor infurgat.Et damnat,fed eius fmam explicat,& reclc interpretatur, at que id tantum profert, quod, acerbam pituitam ffeorfum prg 10 teftatur.unde,&philofophus lib.deffen.&Jen.falsu,& Cap’^ ter acerbi humoris miß ione fieri affer it, ea profert im ro ne,q> nequit inpituita, fucum terreu humido aqueoprp-ualere, quaacerbi faporis caufa eft. l^on tamen roniid Cap.tf. prorfus contrariu arbitramur.quod hic ait,cui,&jlucr. 3. Coll.afiipulatur ,neque .n.licit praualere oporteat fi c-eu terrefire hu mido a queo: abfumi tame idcirco oem pi tuita humorem neceffe ejl, vt acerba euadat.Sed,Ji frigoris vi humidu ipsü naturale prafertim exficcetur, tue praualet terrena fubPiatia, innato'humorr.atq; idacer- amarum faporem idem fermieffe notatu reliquit. Vfia ergo,amara certi euadunt,id quod, & .Arifi. fcripfitfid tamen,quod in rebus cibus inefifalfi,tunc demu quando vßafunt, magis pfiicui elucet, ac per vstione , atq; ad hac,humor is ajfu.Ji on em,e x potent ia(vt ita dixerimjad actum perducitur. Tatet ergo non retti jluieenna carpi. 7 l^ota aut,& famofa,&c.Bilem vitelhnarn ex pituita crajja permifta gigni ait.Gal.vero,& i.facult.nat.et fape alibi ex flaua bde,fola videlicet,& impermijia,a- Cap. vlt, 6 bum faporem inuehit.Verum de falfo fapore, alia hic co 20 crioris nepe, & ignei caloris actione crafjejcere que fla, ' troucrjia efi.Galnanq; i.de dijf.feb.pituita exputredi- -n ■ ua eft,& vitellinam euadere.Hanc controuerfiam inter ne, vel ferofi humeris mittione falfam euadereferibit. jLuic.& Gal.vidit,& tAuerr.i.ColLty Gal.jmam am- Hic vero ex vfia bile,&aquofi humoris mifiione proue ple [iit ur,quam feri,et recetiores.Sed^fi vitelhnabilis, CaP'3* nire exifiimat. Gal.aüt fmam amplectitur quidejed ita ex flaua, tantam caloris acrimoniam adepta gignitur, interpretatur, vt ex duabus,quas attulit caufis 5 vnam certi,quomodo,qua naturalis efi,tenuis■> & facillime in faciat, velit q; propter ea falfum humore fieri,non ex pu flammabitis,huius feruoris vi,non vratur,atque atra bi tredine,velferofo humore,difiüftiua interieciaparticu • lis euadat antea quam ad viteliina crasfitudmemperue la, vt Gal.fed ex vtroq\fimul,coniunUiua (<&) loco di- niat,difficile creditu efi.^Acfi exJola est bile, non et ex fiunffiua (velj voce fuppofita. Quod vero ex vfia bile, pituita-,cur,cum ea crasfitudine,cum qua vim effecalo- & tenui pituita falfus humorfiat,ea eftpotifjimu m,quo 3 0 ris validisfimam opertet ob materi? denfitudinem; par niam in re oi vfta cinis eft, in cinere verofalfedo, quod ticulas,per quas effluit, antea non vrit, atq. exulcerat? *Ait .Auerr.fi ex comijtione pitk ite viteliina bilis fieret, oportere,et cius colore naturali ejje dilutior em.quum ta men contrariu vfu ammaduertamus-VerU neq.id cogit, vt ab hocauthore difcedamus : Dici.n.pojjet, ex longa acrioris caliditatis aclione in hac bilis, &pitu. it e miftio nem colorem quoque natur ali intenfior em comparari. 9 tAlia efi qu f efi cinis phlegmaticis, etc.^Atre biiis fpe ciem effe ait ex pituita genita. De hac tamen nufquä me exeplo falis,quem uocant aLchali,cofirmauit. Quod aut Gal.fma coniuncliua legenda fit,eo probat,q>putredofo lafalfedinemprocreare nonpot:jed aquofo humore, qS putridu eft,dilui oportet.Sed rurfum,hic Juic.accufant, & q> Gal. damnet, & quod ex amara bile falfum gigni humorem dicat,cui,&ro,qua id quod coüum iä eft,docet recrudefcere non poffe, & experientia,quum immi-fta amara quapiam humori fubftantia, non falfum ,fed amaru, emergere faporem re ipfa experiamur. Cgteru, 4° miniffe G allegimus. Id quod Auic .jufpectum reddit, cu quod ad hac rem facit,placitu m extat naturalium oium philofophorum, & eorumprafertim,qui fecretiora natura opera conferantur,ex rebus combufiis oibus fal eli ci,quantumuis duris,atq; aridis: mollibus, aut humidis. v.epe combufia re quauis,fi eius cineres humore aliquo vel ipfa infipida,& dulci aqua,diluas; atque huc rursü humorem inclinato vafe in alterum vas collegeris, re ipfa difces,amarum quidem yfed falfum etia humorem eü effluxiffe.immo fi ipfum deinceps igni tatifper admo ius tamen opinio videtur nobis non prorfus imprebada. Quum.n.atra bilis frigidus,ficcus, & craßus humor fit, fota propterea humiditate d pituita differ ens ;quid capi tuite humiditate, acriori, & diuturniori calore abfumi prohibet,&ficcefcere^Addeq^Gal.i aff.loc.pituitojos d melachohcis humoribus dißmguens,pttuitoJos ait Jim, pliciter humores notari, inquib. humiditas frigiditasq; ?nelacholicos vero,in quibus ficcitas, et frigiditas domi natur quauis magngpeculiaresq. inter im differenti#, tu- ne as,donec humi dum oe calore abfumatur,ipfum mani 50 pituitoforü,tü melancholicoru humoru inueniatur. Qui fefiijfimi concretu filem fubfidere deprehendes. Quamo bus fani verbis hos humores no colore dijferre ait,fed tp bre\quod in vfia bile falfi quidpiam refideat,videtur no fis primis qualitatib.Si ergo ij humores melacholici sut, bis 01 carcere controuerfia.qua etfi ufla veri dici no pot, qui frigidi,&ficci,Gal.tejiimonio: ablata ex pituita hu vt qua extrinfecus igne comburutur; proportione tame miditaterrelinquitur melacholicus humor ndpituitofus, quada,vfia,&ipfa dicitur; &’ eadem in cineres, & fal conuerti.M verd,ficuti cinis rei,cuius non falfus euiden Cap.6. ter,fed amarus efi fapor, id qi >Ar ifflib.de sef& fenf.te fiatur;ita,& adufia bilis amarisfma efi at1u:hac tame fi humore quopiam aqueo copiofo dilui cotingat, negari adde q>poftpituit offas febres, quartanas frequeter inua-dere,obfferuatu eft:id qfno aliud quapituitoji affati, & in melancholicum conuerfi humoris eji argumentu.Huc accedat,q>,fi no ex alio pituit?genere melancholicus hu morpotprocreari,negari certi non pot, quinffalffa ffalte no pot,quin externarum rem exeplo,ut ex illius planta, 60 pituita,qua ad bilis natura accedit,affari, atque caloris quä kali vocat,cineribus aqua dilutis, falfus humor pro ueniat.Quamobre,quu hac ita fehabeant,doäisfime vi Cap.6 detur,tu falfapituita causa in adufia bilis,&aquofi hu moris miHione retulijfe,quod,& J.uer,$,Coli.tum Gal. fmam ita explicajfe, vt non ex fola putredine (1leque.n. exfolo cinere feorffum fal e ducit urjffed ex putrida re,& aquofo fimul humore falfus hwmorfiat. His.n.non Gal. acrimonia vri, yjr in atram bileposjit conuerti. Confiat ergo non temere jiuic. expituitoffo melächolicumgigni humorem pronunciaJJe.Ex hisverd,& aduerff roncsfac cile diluuntur. Qudd.n. tantum affari in corpore pituita negant,vt nigra in totum euadat', refpondemus melancholicum humorem a Gal. vocari, non qui niger efi fed frigiduficcum.ac certi,fi in totuf vt aumtjnignfce- re Fen i. Do&rina 4. 27 re pituita nonpotefl;nigrior tarnen quam eius ratio exi- ptifanejin fpifTItudinc fimilis,dcindc eius fubtile nt,calorisvrentis vi,potefi euadere. At pituitam affa- a ftomacho,&inteftinis attrahitur; & per vias ve- emm. 4 6. tam candidam fieri obijciunt,non atram, Galeni teftimo narum,quas meferaicas vocantur, impellituriquas cö nio z.progn.qui album,rotundum,& craßum fputum ab funt venae fubtiles,duras, omnibus inteftinis cöti- aßata eßepituita tettatur. Verum,licit ex affata pitui- nue, quuq5 per eas impellitur, ad vena peruenit, ta,id j]> uti genus proueniat;non id tame eo patto album, que porta hepatis vocatur,& penetrat in hepar in quin multo fit nigrius quam pituita natura coueniat,aut diuifionibus,& ramis port£ intrantibus,& fe mi- fi ex affata pituita tale Jbutum euadit, fieri tamen non norantibus,& fubtiliantibus ad modu capillorü, poterit fi vratur, quin ex vrentis huius caloris acrimo- occurrentibus orificijs diuifionü radicum venas, nia longi nigrius fiat,prafertim fi putridi &fuliginofi 10 quae a gibbo hepatis afcend it. Et non facit ipfam vaporis copia, fimul acceßerit. Sed obijcimt Galenum penetrare in illas coanguftationes.nific [ melior] c B.bona. atra bilis non meminiße. Quafi vero, aut non inueniri cömixtio aquae bibite iupra id,quod indiget cor- hoc humoris genus pro conflituto atque imariabili po- pus. Quum ergo in iftaru m venarum villis, diui- naf.aut neceße alioqui fuerit eum fcripfiße omnia. Me- ditur,fit quafi hepar totaliter tangat huius chyli minit tamen de hac author finitionum medicarum. Ad- totalitatem. & propter illud tunc eius operatio dunt etiam fieri nonpoffe, vt ex albo in nigrum mutatio eft vehementior, & fortior, & velocior * & tunc fiat nifiper medios coloresiproptereaq; oportere,vtpi- coquitur. Inomniautem deco&ione f [quasjeft t M. humidi. tuita hac in uarios colores , imo&varias fubttantias huiufmodi, ] eft res, quas eft ficu tfpuma, &res, tatls- mutetur antea,quam in atram bilem vertatur. Dehac quae eft ficut hypoftafis res fortafle erit cum re fit illud conflitutum inter nos, quod aiunt. At,fi,qua 20 eis, aut quae ad adu Ilione m pertinet: fidecodio pituita erat primo loco, pofl modum caloris attione in fuperflua fuerit: aut res, quas non eft bene codas bilem conuerfa,. in atrum tandem humorem euafit;ve- fi decodio fuerit minor,quam debet. Spuma au- ri ne id negari potefi,atram hanc bilem ex pituitofo hu- tem eft cholera rubea. & hypoftafis eft melacho- more coftitiffe? Dicet forti non fieri expituita(vt aiunt) lia: quas ambas funt naturales, adufti vero, fubti-immediate,quod fani etiam damus,verum quo patto ex leeft mala cholera rubea: & eius fpiflum eft me-fanguine fieri aliam bilis atra freciem Gal.docet, quem lancholia mala d [ non naturalis. ] & quod non d b. & ambat tamen fanguinem prius quam atra bilis euadat, aßari, bene codum eft, phlegma eft. Quod autem de ftint non natu. atque in flauam bilem per medios, & colores,&fubftan hoc toto res colata eft,quae eft bene coda,eft fan- raIes * tias,verti oportet: ita & ex pituita atram bilem fieri, guis:qui tamen,quämdiu eft in hepate, fubtilior dici poterit re£li,&veri:quando primum huius genera 30 exiftit,quam debet, propter aquolamfuperflui- tionis momentum ex pituita prodijt.Fit ergo,utMücen- ratem,quiE propter rem, quam diximus, eft ne- nafentetia eruditorum affenfu digna fit, no accufatione. cellaria. Iftud vero, quod cftfanguis, quu m ab 10 jLliovtinoreHomachi&c. Atrum ait humorem hepate feparatur, abaquofltate /u perflua illico appetentia in vetriculo excitadagratiaeJfe.Gal.tamen inundatur, quasneceflaria non eft, nifi propter r . 6.aff.loc.eo inappetentiafieri teftatur. Vide qua de hac caufam quandam,quas iam fublata eft. Extrahi- re annotauimus in fine huius prima Fen, capite vltimo. tur ergo aquofitas a fanguine in vena, quas ad re- nes dcfccndit: & fert fecum fanguinem, qui ad De qualitate generationis humorum. Cap. 2. renes n utri endosfua quantitate, & qualitate bo- nus exiftit. nutritquerenesvnduofitasc [huius e B.& fangui. vm nv t XT Vtriens mafticationealiquam habet dige- 40 aquofitatis,& fanguineitatis:deindealiud] quod neitas huius *-tionesphyfiolo iN ftionem.fuperficies enim orisa [ fuperficiei remanet, ad veficam tendit: & poft ad virgam. ^jha ^ km gicas coft.pag. ftomachi contigua exiftit: ] imo eft, ac fi vna ef- Sanguis autem eflentiae bonae per vena magnam 313. vfquc ad fet fuperficies; eftqj in eo virtus digeftiua ex ipfo, ab gibbofitatem hepatis afcendentem vadit, & . . 35t „• quumq-, mafticatum tetigerit, aliqua ipfumcon- tendit per venas, quasabea, vtramifeparantur: T ' 2 B. continua, * « ^ . . ■*-» , •« *i • r p i • j • j - n p j i* 2^uiul vciitim^ exiftit cu fuper UCElionc permutabit. Et in hoc quidem auxilia- T ^ [ deinde in gedeguil venaru: poftea ledenechi Scinde m (ua. ficic ftomachi. tur faliua acquifita per digeftionem, in qua ca- gedeguil: polt in fuggentibus feguechi: deinde chi giedau!, dedit calor innatus, ideoque triticum mafticatum 111 venis, quae sut ficut villi capillaribus fimiles: ]indc in ruafla in maturatione furunculorum,& exitu raru ope- poftea fanguisab earum orificijs refu dando labi-ratur,quod non operatur triticum cum aqua tri- tur in membra, exparte diuina. Sanguinis ergo fia^villi limitum: neque illud, quod cum aqua coquitur. Et 50 caufa efficiens,calor eft temperatus,&caufa ma- kscapiii.&c. dixerüt quidam, quod fignum oftendens nobis, terialis eft, quod de nutrietibus eft temperatum, T Mox P:r riuu quod mafticatum iam parum incipit digeri, eft, & de potibus bonis. & formalis caufa ipfius eft j°svenar^>j.1^* quod neque primus odor,nequeprimus lapor in decodlio bona. & eius caufa finalis eft, vt nutriat tumlorum' eoinuenitur. Deindepoftquämftomachumin- corpus. § [ Efficiens verö choleras rubeas caufa proxime perex greditur, integra digeritur digeftione: non pro- eft igneus calor fuperfiuus, ] & proprie in hepa- naiiculommai pter ftomachi calorem tantum:fed propter calo- te. &eius caufa materialiseft, quod denutrienti- nauoncs cx*!cs rem membrorum,quae ipfum circudant:& a de- bus eft fubtile, calidum, dulce, & vnauofum,& xtra quidem hepar:& a finiftra fplen.fplen näque acutum. & eius caufa formalis eft, decodionem uenulas fibro- calefacit non propter fuifubftantiam 5 fed pro- ad fiiperfluitatem procedere. & eius finalis caufa fas, qu? capillis pter arterias,& venas multas,qu^ in eo funt.& ab 60 eft necefiitas,& vtilitas,quas nominauimus. Effi- 1» fZirbum adipi anteriori quidem eftomentum, f quod cito fu- dens aut phlegmatis caufa eft caliditas attenuata, “caufave- *w. fcipit calorem caufa adipis, & ad ftomachum re- & eius materialis caufa eft,quod de nutrientibus roeffiaemchJ ducit:&fuperius quidecor, mediantediaphrag- eft groflum, humidum, vifcofum, Sc frigidum. Icrx rubcariu- mate ab eocalefa&o. Quumque nutriens in pri- & eius caufa formalis eft decodionis attenuatio,tlira,is’ (lua: c? misdigeritur, fitfua efTentia in multis animaliu, & eius finalis caufa eft neceftitas cius : Sc vtilitas k b. fluuida a- auxilio eius,quod ei admifeetur de eo,quod bibi- ipfius,quas nominauimus.1 Melancholias autem «s^m^utau ^lualKifch. tur, pleruque chylusj 6c eft fubftantia b [ liquida, hypoftafiux quidem caufa efficiens eft calor te- choler$ at adu. peratus, ffcc. efficienseft: peratus, fedcaufa efficiens adufi.se cd caliditas, quemadmodü humorcs jfti in fuisgenerationi* cal «hias-ignea qU;]e ^ squalitate eft egreffa, & eius caufa mare- bus caufas habent: (ic & in fuis motibus habent iTÄ« ria^s quod de nutrientibus eft vehementer caufas.motus namque,& res calida: fanguinem «isefteaJxdum, grofiiim,pauca; htimiditatis:h [ & eorü calidum mouent, & choleram rubeam; & fortafle moue- eft fortiushoc. eft fortius in ifto. ] & caufa eius .formalis-ef [fex bunt melancholiam,Sc fortem faciet eä.P[quies pBOü. t Mant. graui. hypoftafiua fecundfi vnum duorum modorum, verö,phlegma forte reddit,] & aliquas melächo- moli« 3? SduojSiodo' vnde neque labitur neqj refoluitur. [ & eius cau- lias fpecies, & etiam ipfasmet asftimationes mo- ™ rum, vt non fit fa finalis, eft neceflitas eius, & iuuamentum ip- uet humores: verbi gratia, fanguinem enim mo- 1Plum- fluxibiixs, vel fius, quod nominauimus • Melancholia autem uet res intueri rubeas: quapropter prohibemus Molubiiis. fitmulta, aut propter caliditatem hepatis, aut io ilium,ex Cuius naribus (anguis fluit, res fplendo-fplenis debilitatermaut propter frigoris veheme- rem habentes rubeum,afpicere. & hxcquidedi- iB.eonculcatio tiam congelantis, aut propter 1 [ conftri&ionis ] cimus de humoribus,& eorum generationibus, nis. perfeuerantiam: aut propter aegritudines, quas loqui vero contra proteruos, & deuiantes de~ multa; & prolixas fuerunt, quare propter illud bent fapientiarum opifices, & non medici. humores fafti funt cineres. Quumque melacho- lia multiplicatur, & inter ftomachum &hepar- *4 0 T T I o 7^ e $.. " ftatjlanguinis, 6c bonorum humorum generatio kB. quarefän- cum ea minoratur: k [ ergo fanguis minuetur . ] i Tslutries mäfiicatione &c.Humores de quibus proxi- guis minorat". Debes autem fcire, quöd generationis humorii mi dictu efi,nutritionisfunt gratia,fiuntq; ij ex adimetis. caufas caliditas,& frigiditas cum alijs exiftüt cau- 20 Horu ergo quodcuque folidiusautdurius eft in ore, pri-fis. Sed caliditas squalis, fanguinem generat: <5e mo loco,detium attritu attenuatur, & mollius redditur, fuperfluens choleram gignit rubeam; multüquc eftq; hac aciio no vera coäio,fed adiumvntum ad coco- fuperflua melancholiam generat propter füper- qutndi facilitate, vt ^Arifl. 2. de par.anim.paratur enim fluitatem aduftionis.Et frigiditas quidem phleg- manfu alimenta coüioni,nec leuem in ore verfioneacci ma generat, & multum fuperflua generat melan pmt,vt Gal.$. nat.fac.tum pituita immißione,q no mo- choliam propter fuperfluitatem congelationis. dicam coquendiuimobtinet:tim etiäorisipfmscalore, Debes autem attendere virtutes paffiuascu-vir- naturaq;,cuius,fuperficics vetrkulo cotinua ett,vt4.^ ap.8. i B„ proportio-tutum a&iuarum1 [ a^qui diftantia.]Neque opor * yf.par.gr 3 .nat. fac. T arata ad huc modu alimenta, tu cap.7. ac. tet, vt fit credulitas, quöd omnis complexio fibi varijs lingua motib9,tu attraffricis ipßusguk f acuita~ generat fimi le: & non fui contrarium per acci- $0 tis ui,per trafuerfas fibras in vetriculu ingeriitur,veluti densj licet non fit per efientiam. complexioni c- in lebetem, quem multa focoru,atque ignium vis circu- nim multoties accidit, vt contrarium generet: dat.lllic vetriculicaloreatque innat a-quada vi:adiiiud- frigidananquecomplexio,&ficcaplerunquege- te etiamnuiecinoris,lienis,cor dis,omenti,& aliam cir- nerathumiditatemextraneam: nonproptercö- cunftantiupartiucaliditateyelixantnr, vt ■$.fac.nat,& c,0.7> uenientiam, fed propter digeftiuas debilitatem. infuccu ptifana hordeaceafimilem couertutur. Ex hac ' Et huiufmodi quidem complexionem habes eft vero ita elaborata materia vetricidus,vt in eode$.fac. cap.7.8c 11. sn B & eft azor ^omo macer: cuius iundurse funt laxas.m [ & eft nat.parte quidein fui ipfius tunicas trahit, rapitq; fiue J. fineCpilis,& lenis, & ipfe eft tirnorofus, & frigidus tadtu, & id, vt nutriatur,fiue, vt repentinu ac neeeßanu alimeti frigidus taftu fuauis:] & venae anguftas:& fimilatur huic,quod defeäu fuppleat.quodautereliquu eft, ad inteftinapro- ieuis. _ generatfeniumdephlegmate:licetn[certa]feni; 40pellit,&täquaonusabijcit.inteflinismcftraonfubfier-nB.in veritate. COmplexio frigida fit, & ficca. Debes autem fci- nitur,pluribus venis, tu ipfis inteßinis,tu iccinori conti- re,quod fanguis,& quod cum eo labitur,tertiam nuu, coniuntiumq; haru ergo venarum ope? qua in vnu /habet in venis digeftionem: & quü per membra quodammodo coarffiata venä portä conftituimt, vt 4,$? cap.z. diuiditur, vt vnüquodque fuum recipiat nutri- vfupar.quicquid vtile futuru eft aiimentu,in hepar pro mentum,habet digeftionem quartam.Supcrfiui- trahitur:catera craßioraexcremeta ipforu deinceps intus igitur digeftionis primas,que eft in ftomacho, teftinoru vi egerutur. Torro in iecinore attraffia mate- per inteftinorum egreditur viam: & fecunda: di- via diligetius elaboratur;ac in saguine ex innata eius vi geftionis, quas fit in hepate fuperfluitas, plurimü conertitur,ex quo quideportione ipsü infeipsu familia- cum vrina egreditur- quod autem de ea rema- rem trahit,vt nutriatur, quod ante reliquu eft,in cauam net,ad fplenem, fel tendit.Duarum vero dige- 50 vena labitur,a qua deinceps per vnmersu corpus digeri ftienum remanentium fuperfluitates per refolu- tur.M verd,vt hic ait,ex GaL4-.de vfupart.in coäione cap.5. tionem, quas non fentitur,& per fudorem, & per 0/ quatruplex fubflatia reperitur,alia ueluti fpuma^aha . forditiem extrinfecam egrediuntur. Cuius pars v eluti fediment um, alia probi coda, alia femicotla. ita eft, quod per foramina egreditur lenfibiliaj ficut ergo & in iecinoris coffionefpuma eft bihsflaua; fedi- per nares, 6c inftru mentum auditus,aut non fen- mentum humor melancholicus,imbecilliter coela eftpi- iibilia, ficut per poros, aUt extra naturam, ficut tuita,temperata autem (jr coüa pars, fanguis. hicdie- per apoftemata, quum aperiuntur, aut quod na- cinore,vt diüum in venam cauam: ab hac in magnam, icitur ex additionibus in corporibus, ficutpili, & in totum deinceps corpus perducitur: Quod tenuißi- 6c vngues. Debes aute fcire, quod fi alicuius hu- mum erat,'& veluti fpuma,in veficam fellea ad iecino- ©B.& lxditipw- mores fubtiles exiftut, eorum euacuatio eum de 60 risportas confututam trahitur\ficuti craffum in lienem. bili tat, 0 [ Cui multu nocet in fui fortitudine luo- quod autemfemicoHum erat, cum fanguine ipfo conco- implittido runi pororum amplitudo *, propterea,quod refo- quendum abducitur.hic vero fanguis paulo vlteriuspro ruma; propter ilia de. lutionem lcq uitui* debilitas,cp humores fubtiles] greffus ab humiditate ferofa, qua illi ob ingeßaspotio- bihtäte qua? fe- ad euäcuandum,& refoluendü funt faciles,quod nesineft copiofior,pcr emulgetes venas expurgatur,tra Kiaonef&'pro- au tcni ^ Fefoluendum, & vacu andu m eft facile hut enim ha ex cxcrementi id genus in renes, vt 4. & 5. Cap. tj10. finit, atque ita quartana fiunt, & diuturniores. Cateru cui innitatur, Sc a quo confortetur, iicut palpe- race. etfi in coffione omni, prafertimq; fanguinis in iecinore, brarum mufculi; vt fit ibi fuftentaculum chordis t Scujalem.qua Cap.3. aut venis, multiplex eft materia, vt Gal.4. de vfu par. eoru m, & defenfio: Sc plerunq; etiam in multis M uu ait, quando aliavtff>ima,aliavtfex,atquefedimentu, locis eft necefle rem aliquam rei alicui innitfique vertit." alia moderata, alia minus coffa reperitur; non diuerß non fit dura in vltimo,ficut epiglottis. Poftea süt tamen calores, fed materiafubstantia huius diuerfitatis nerui, qui funt corpora a cerebro orta, aut a nu- caufa eft,quia non vniformis,fed diuerfarum eslpartiu. cha: alba: ad fledenefum mollia: & ad feparan- propterea alia tenuior, alia crafsior euadit, alia coqui- 20 dum dura, ad hoc creati, vt per eos membra fen-tur,alia coffioni magis reluffatur. agit nempe idem ca- fum habeant,& motü. Poft neruos funt chordae, lor eodem modo,fed tenuior fubftatiapari temporis fi>a- quae quidem funt corpora, quae ab extremitatib. tio ab eodem magis concoquitur, qua debeat, quü craf- mufculorum orifitur, & neruis fimilantur, Sc ad fa, neque etiam quantum fatis efl, coäionis fufeipiat. membra tendentes mobilia, plerunq- fua retra- Quare idem calor, qui temperatus esi pro fanguinis ge- dione retrahunt membra propter mufculi con- neratione, bili collatus temperiem excedit;pituita vero tradione,& congregationem 5 & propter retror- & utro humori,erit imminutus, quum idem recte tamen fu m redudionem, & quandoque relaxant laxant calor. Quod ergo ad dubitationem pertinet. ait hic mento fui, propterea quod mufculus -dilatatur, author d temperato calore atrum humorem fieri. Quum quum ad fuu m redit fitum 5 aut fupra mefuram, vero Gal. atram bilem ab acriori, qui procefsit calore, 30 quam eius habetlögitudo, fupra difpofitionem, gigni afferit; de ea intelligit, qua natura limitesexcef- qua habet, quü in fuo naturali exiftit fitu,- addit : fit, quum intemperatus calor eius author fuerit, dquo ficutin quibufdam videmus mufculis.quaequi- non ater humor,fed atra ipfa bilis copiofioreflprocrea- dem fecundum plu rimu fun t compofitae cx lier- ta, qudm pro naturaliconHitutione, & temperato cor- uis, qui ad mufculii tendunt: [ & b ab altera par- h M , ^ porefit opportunum, vnde, quartanas fieri, & ipfas te egrediuntur, ] & ex corporibus,de quibus poft aIkm'egrcX? etiam diuturniores Hippocrates adnotatum reliquit. chordarum relationem tradabimus: Sc hsec qui- tur partem. dem funt, qua: ligamenta vocantur: qua: etiam DOCTRINA QV INT A. fecundum vifum,&tadumneruofaexiftunt, & ab oftibus venientia ad mu fculum vadüt, & fiüt Mfciendum quid fit membrum, & fuapartes. 40 fila ipfa, Sc nerui in eo.c [ Qdergo eft fupra parte c B.& quod ex Cap. I. mufculi, vocatur caro: &, quod ab eo feparatur, w mufcuio vi- &ad iunduram vadit, & membrum motum,& CJnatur> rcPlcl: Embra autem fu nt corpora, qua: ex pri- colligitur in feipfo, Sc permutatur,chorda. ] Poft ^"0 &!,£ donesDÄo- ma bumorum generantur commixtione: eas autem funt ligameta, qua: prodiximus: qua: verfus Si logicas Coftei quemadmodum humores funt corpora, qua: ex etiam funt corpora neruo limilia: quorum quae- & membramo car. 334. vfque prima ciborum generantur commixtione, ficut dam funt, qureabfolute ligamenta vocantur: & ««“».colligitur ad 3?s, cibifunt ex prima comixtione generati elemen- qusedam funt, qua: nominet hacab velalchaab 111 torum. Membrorum autem alia funt: qua: funt appropriantur: illud vero, quodadmufculum S"’ fimplicia: alia funt,qu£efuntcompofita.Etfim- extenditur, non vocatur nifi ligamenta. & illud, f .i.ferra.M. plicia quidem funt, quorum quamcunque fen- 50 quod ad mufculum non extenditur: fed tantum jibilem affumpferis partem, in nomine, & defi- t [quod J inter duo extrema oflium iunduro co- t vacat, nitione erittoti communicans: ficut caro in fuis tinuat^ aut inter alia membra, Sc vnam rem ali; partibus: & os in fuis partibus, & ncruus in fuis firmiter annedit, f [propter] quod ligamentum fLcgcdum eft, partibusA hisfimilia: ideoq5 fimilium vocatur vocatur: & quädoq; nominealhacabappropria- prXKr ^leglc partium.Compofita vero funt illa,quorum quä- tur. Ligamentorü vero nullü fenfum habuit, ne SaqTono cumqu e acceperis partem- m nomine, & defini- propter motum multum, & fricatione, doleret. multam variat tione toti communicans non erit 3 ficut manus, Iuuamentum autem ligamenti ex eo,quod piro- Mant.qui legit, Sc facies, pars enim faciei non eft faciesmeq; pars mifliim eft, perpenditur. Et poft ligamenta funtIlcct nominc' manus eft manus. & vocantur m ebra inftrumen arteria::qua: funt corpora,qua: a corde nafcutuq tUr’ talia,- eo quod iuntanimafinftrumenta ad com- 60 concaua,in longitudinem extenfa,neruoia,& in tuendum motus, & operationes. Primumme- fuifubftantialigamcntalia, habentia motiones brorum fimilium eft os: quod durum eft creatu- dilatando le,&conftringendo; qua: ex quietibus quoniäipfum eft corporis fundametum, Sc fub- difeernütur, qua: quidem ad hocfuerunt creata, ftentaculum motuum.Poft ipfum vero eftcarti- vt cor euetetur ^ Sc fumofus vapor ab co expella- lago,qux ofle exi ftit mollior- ideoq- fledi poteft: tur,& fpiritus mebris corporis diftribuatur. Poft fed eft omnib. alijs membris durior: cuius iuua- funt vena:, quaearterijs fimiles exiftüt: fed süt ab mentum in creationefuit,vt oflium cum corpo- hepate, 6cfuntquietce,qmcquidefueruntcrea- ta: tx ad hoc, vt fangurs, membris, qux funtin cor- bus mouent. Medici autem, St quidam prinio- pore, partiatur.Deinde, funtpanniculi, qui funt rum philofophorurn has virtutes in membris corpora de filis neruofis non tenfu perceptis tex- partiti funt:& non dixerunt,quod fit membrum A B. quorum, ta* d[quorumfpifiitudotenuisexiftiqdilatarafj' tribuens,&nöfufeipiens.Etphilofophiquidem groiTicudo, vel a|iorum corporum fuperficies cooperientia, Sc fermo,quum fuhtilitercertificatut,cft veracior, fwis txiftk, & continentia ca,propter iuuamenta.ex quibus cft, fed medicorum fermo in primis quum attendi- iurit corpora vt fu tn mani eorum in fu a figura,& fadtura cufto tur, eft magis manifeftus. Pofteainaliadiuifio- hu. diant. & ex eis eft, vt ea ab alijse [corporibus ] fu- nis parte diuerfificati funt medici inter fc,& phi- C b. membris. jpCndant, & eis annedant mediantibus neruo, lolbphi intcrfie: vna enim fecfa dixit, quod offa, & ligamento: qux fila facta fuerunt, ex quibus io & caro non fentientia,8c eorum fi milia non pertexti fuerunt, ficut renes dorfo. St ex eis eft, vt durant, nifi per virtutes proprias,qua: funtin eis, membra fecundum fui fubftantiam fenfum non qux non ab alijs principijs cis influxerunt; fed habentia,per iplos habeant fuperficiem fui eflen- per illas virtutes, quum nutrimentum eis tranf- tia fentientem. qux illud, quod ei occurrit, fen- mittitur, fibi fufficiunt: ncqueipfaalij rei vir tulit: &accidentaliter fentit,quod in corpore acci- tem tribuunt:neque etiam aliud membrum eis dit, quod eis inuolutum eft. St hxc quidem me- aliä tribuit virtutem. Alia vero feda dixit, quod bra funt, ficutpulmo: hepar: fplen: & renes, hxc virtutes iftaenon funt eis propria;: fed ab hepate, f b. fed neque enim fua fubftantia nullo modo fentiunt:* [ fed St corde in generationis principio eis infiuxeriit; fentiüt res ob- neque fentit, illud, quod in eis percuflione facit. & in eis quieta; permanierunt. Medico tamen «unces ei, nifi nifi, q?de panniculis fuper ea exiftit, ] quumque 20 non attinet, vt inlcqucndo, dcmonftratiuaproper pamcuum jn eisaccidit ventus, aut apoftema, lentitur: fed cedat argumen tatione : vnde de his duabus di- lllpCi Cd. CXlltC^ /?• • . . . « M i * .*p * . ^ tem. ventum lentit panniculus accidetaliter, propter -uerlitatibus ad veritatem exitus piouemat: ne- extenfionem, qua; contingit in ipfo: apoftema que patet eifemitaad hoc,inquantum eft medi- vero fentit principium panniculi, St eius appen- cus: neque hoc ipfumin aliqua fua rum perferu- fionemaccidentaliter: ideoque membrum apo- tationum, St fuarumaftionimiimpedit. Debet g b. remanet ftematis guauitate» [laxatur.] Poftea eft caro, quq autefeire, & credere in diuerfifate priina, quod pendens. eft locorum vacuorum impletio, qux in horum non eft ei curandum: vtrum cor fit principi um membrorum (itu in corpore exiftunr, & i p fotu fentiendi, St motionis cerebro: St virtutisnu- fortitudo, qua fuftentantur. In vnoquoque vero trientis hepati: aut non fit. Cerebrum nanque, membro eft virtus naturalis, qua ei res nutri me- 30 fiueper fe, fiue poft cor habeat, principium ani-ti completur. & hoc quidem eft, nutrimentum malium adionum exiftit comparatione aliom attrahere,& retinere,&aflimilare,&vnire, & fu- membrorum. Et hepar fini ii iter acti onum na- perfluitarem expellere. Et poft hxcquidem,me- turalium nutrientium principium exiftit, aUo~ bra diuerfifleantur. funt enim eorum quxdam, rum membrorum comparatione. Et de alia qux prxter hanc virtutem, infuperaliam virtu- quidem diuerfitatedebet credere, quod non eft tem habent,qux ab eis ad aliud proccd it:& qux- ei curandum, vtrum Virtus naturalis in tali,quale b. & dinerfi- ^am &nteorü, qux hoc non habent:n [ & f ali- le eft os, in principio generationis ab hepate ve- fkantur criam terquxdam ] eorum funt, qux prxter hanc vir- nerit: aut eam pro fuamet complexione mere- iccundum hio. tutem infuper virtutem habent, qux eis ab alio tur: aut nihil fit eorum. Sed debet credere,quod influit :&funt eorum quxdam, qux non. Cum 40 hxc virtus ad ipfum* [non profluit, nifi ab hc- 1 Bnsproik t^Ua kgexidu crg° eompofitio fiet fequetur, quod eft mem- pate: nam fi inter ea via clauderetur: ] & os nu- ■videtur. brum fufeipiens, St tribuens, St membrum tri- trimentüm notum haberet$ eius actio deftruc- feretur buens,<5cnon fufeipiens, & membrum fufeipies, retur, quemadmodum fit in feniu , St motu*, itafcte&Mar. Sc non tribuens: & membrum neque tribuens, quum neruus, qui prouenit a cerebro,k [ftringi- Leddcbetcredc- neque fufeipiens. De membri autem tribuentis, tur. virtus vero ] illa ofti naturalis facla eft,du m St fufcipientfsinuentiohe non dubitamus. In ce- eius permanferit complexio. Et tunc quidem rebro nanque, St hepate omnes conuenerunt explanabitur ei diuifionis habitudo: & videbit te,ita ufidm- medici, quod vnumquodque eorum virtutem membra,qux funt principalia: St membra prin- ter m in- vitx fufeipit, St calorem naturalem, & fpiritum cipalibus deferuientia:1 [ St membra non prin-tcr fa/l' lo ! • • • •r 1 • 1 /' r ' ' *im t • mentum,& pa- a corde, & vnumquodque eorum principium 50 cipalia abique feruitio.j Membra vero pnnet- ratf;effetapud habet virtutis, quam alifs tribuit. Sed cerebrum palia funt membra: qux primarum virtutum, os tunceius a. quidem prxbetfenfum,feciindumquofdamab- qux in corpore exiftunt, qux ad hoc funt nccel- cito deleretur, ibiute, & fecundum quofdam 11011 abfolute 3 Sc farix, vtfingulare, aut fpecies perdurent: prin- 7 hepar eft principium nutrimenti, fecundum cipia habent, fecundum vero fingularis durabi- quofdam a bfolute, Sc fecund 11111 quofdam non litatem funt tria principia. Cor quidem eft prin- Mant.vemiili abfolute. De membri autem fufeipientis, & non cipium virtutis vitx. St cerebrum quidem cft virtus effc; tribuentisinuentionenon dubitamus, ficut ca- principium virtutis fentiendi, & mouendi. St 10 eft, qux fentiendi virtutem, & vitx fufeipit, & heparquidem eft principium nutriendi. Sed le- 11011 eft alicuius virtutis principium: quam ali; eundum lpeciei durabilitatem , funt principa- tura. vllo modo tribuat. De alijs vero duabus diuifio- 60 liahxctria, &etiam aliudquartum, quodipe- ib «tmemfaß nis partibus, in vna earum medici a magno phi- ciei exiftit proprium: St funt tefticuli, qui vni “orufe abj lofophorum diuerfificati funt. Philofophorurn rei funt neceflari j: & ad rem aliam iuuatiui. ne- nanq^ magnus dixit, quod membrum tribuens, ceftitas vero, eft ad fperma generandum, quod pnncip.*.'c- & non recipiens, eft cor: ipfum enim eft 0111- genealogiam conferuat. iuuamentum vero, eft que funt mor- nium virtutum prima radix r & omnibus alijs ad hoc , vt complementum fornix detur, Stfe* membris fuas tribuit virrutes, quibus nutriun- complexio mafculina , Sc foe 111 i ni 11 a conferuc- tur, & viuuntjöcquibusconiprehendunt^qui- tur: qux fpecicbus animalis accidentia funt in- fepara- Fen i. Do£trina4. 31 feparabilia : nec funt ex rebus in animalitatis tus coagulationem fufcipiens: propter hoc no eflentiam ingredietibus. Membrorum vero de- fe prohibet, quin dicat quöd virtus coagulariua feruientium alia funt, quae feruitutedeferuiunt in malculis eft fortior: & virru* coagulationcm prseparatoria, alia quae leruiuntferuitutelatoria. iiifcipiens eft fortior in foeminis. Qjiliter au tun Et praeparatoria quidem feruitus vocatur vtili- fermo in hoccertificetur, inuenitui in noitris li- tas,laioria verö, ieruitusabfolute vocatur. Ser- bris, quiluntdefapientijsradicalibus.Poftea ve- uitusautem praeparatoria eft antequam princi- rö fanguis,qui in tempore mcnftruorumamu- pale öperetur: & latona feruitus,poftquam prin- liere leparabatur, fit nutrimentum. Sed alia pars cipale operatur.Cordis vero feruiens praeparator eius eit, qui in limilitudinem conuertitur lub- eftficutpulmo. 5c eius feruiens lator eft ficut ar- 10 ftantiaefpermatisP [& membrorum qu^exeo p B.&mcbro. teriae. Cerebri vero feruiens praeparator eft ficut generantur ]: & erit nutrimentum augmentans rlJm «Hicahü. hepar;&aiia nutrimenti membra; & cuftodiae ipfum. Alia pars eius eft, qua; non nutrimentum fpiritus. & lator eft ficut nerui. Hepatis verö prae- fit °l[ ad huc ] fed eft conueniens,vt coaguletur ad ^ *a 1 u* parator feruiens eft ficut ftomachus. & lator eft implenda loca membrorum primorum vacua: ficut venae. Et tefticulorum quide feruiens prae- & fit caro, & adeps. Et alia pars eius eft fuperflui- parator funt ficut membra, quas antequam ipfi, tas,quae nulli harum duarum rerum,eft bona: & generant fperma . fed eorum feruiens lator eft remanet v lque ad horam partus, quam natura, virga in viris, & venae, quae funt inter eos,& ipsa; vt pote fuperfluam expellit: quumq; infans par- & in mulieribus fimiliter funt venae,quae iperma turitur; fanguis,quemipfius hepar generat, hu- ad iocum conceptionis impellunt. & mulieres 20 iusfanguinis vices fupplct, & generatur exeo, a3aitam€ infuper habent m [matricem, perquam] fper- quod ab illo fanguine generabatur. Et caro qui- “ in matis completur vtilitas. Gal. autem dixit,quod dem ex fanguine generatu r fpiffo. quem calidi-quibus. ’ membrorum alia funt, quae operationem tätu m tas, & ficcitas coagulat, adeps vero ex eius aquo- etticere habent; alia, quas iuuamentum tantum: fitate,& vn&uofitate generatur,quam frigiditas &alia funt, quae operationem fimul, & iuuame- coagulat: ideoq; ipfam caliditas refoluit. Mem- turn habent, primum eft ficut cor. fecundum br a autem, quae ex fpermate funt creata 5 quum eft ficut pulmo. tertium ficut hepar. Dico au- folutionem continuitatis patiuntur; certa conti- tem, quöd per operationem oportet intelligi il- nuitatenon reftaurantur, nifi pauca ex eis, & in n B uoi & lud11 [ quod cum re folummodo operationum paucis habitudinibus, & in aetate pueritiae: ficut ©pernionibus, in vitafingulari ingredientium completur: aut 30 ofla, & rami venarum parui: non enim magni: in vita finguia- in fpeciei permanentia. ficut cor in generatione neque arteriarum: quum enim aliqua eoifi pars rxsmgredienti- fpjrjtULSi j per iuuamentum oportet intelligi il- feiungitur, nihil loco cius nafeitur. & hxcquidc ciei permanen- lud, quod praeparaturad alterius membri opera- funt ficut offa, & nerui. Illa vero, qua; ex fangui- tis cöpletur per tionem fufcipicndam,& tunc erit operatio com- ne funt creata 5 renafeuntur poft perditionem aliquid vnum. pjeta ad dandam fingulari vitam,aut fpeciei per- fuam, & continuantur tali fubftantia, quali liint £Cut illud qtf manentiam .quemadmodum pulmo aere prze- ipfa: ficut caro. Et illud quidem, quod eft crea- ncrmoncfpuu parat. Ipüun verö hepar fecundam fuam perfi- tum ex fanguine, in quo ad huc virtus exiftitfper- rmis. citprimo digeftionem: & digeftioni tertia;, & matis: dum nödum inter ipfum,&Iperma tem- Mant.quo folo qUai'txapparatum praftat. ergo inquantum di- pus intcrceflerit, nifi paruum: illud membrum, jficiüturaftio- geftjonem fecunda adeoperfeäam efficit, quo- 40 quando tollitur, iterum nafcipoteft: ficut den-«SuhnereS." ad Anguis ad ipfummet nutriendum fit bonus ; tes in astate pueritiae. Quum autem fanguis ad tes, aut fpeciei a&ionem operatus eft: & in quantum operatio- aliam conuerfus fuerit complexionem, non ite- perpeuutatem. nem effiat, quae in alia expeclata operatione au- rum renafeetur. Et dicemus etiam, quöd mem- xiliatur-, iuuamentum efficit. Et etiam denuo brorumfentientium mobilium, plerunque 1110- dicemus, quöd membrorum alia funt, quae ge- tus, & fenfusfimul principium, eft vnusneruus: nerantur ex fpermate, quae funt fimilium par- & plerunque feparantur: & erit principium cutium membra,praeter carnem,& adipem:& alia iufque virtutis f[neruus]. Et etiam dicemus, 9 f vnictis n«. funt, qu£e ex fanguine generantur, ficut adeps,& omniurn interiorum, quae panniculis funt inuo- uus, vtMant. caro. quod enim eft prster hzec duo, ex duobus lutae: panniculus ex vno panniculorum pedtis, generatur fpermatibus j mafculorum Ipermate, 50 aut ventrem cooperietiumnafcitur. Sed eorum, öc fpermate mulierum. Sed fecundum fermone qua; in pedore funt panniculorum ori»o, ficut eius, qui de fapientibus verificauit,de fpermate diaphragmatis, & venaru,& arteriarum, & pul* mafculi generatur,ficut generatur cafeus de coa- monis; eft ex paniculo interiore, quicoftas tegit. gulo: & de fpermate mulieris generatur, ficut Etmembrorum quidem, & venaru,qux funt in cafeus generatur de lade. & ficut principium ventre; paniculi oriuntur ex tperitonceo, qui in- | sipha* oBcoaeulans coagulationiseftincoagulo:itaprincipiu°[coa- teriusvetriscooperitmufculos.Omniaquoque formam. gülatiöflis^form$ ] eft in fpermate viri. Et,ficut membra carnofa funt,aut villofa,ficut caro, quje principium coagulationis eft in lacie: ita princi- eft in mufculis: aut villis carentia, ficut hepar. pium coagulationis materia; formae. f virtutis Et nullus quidem motus fit, nifi per villos. volii- patientisedin fpermate mulieris. Et,quemad- 60 tarius verö motus fit caufa villorum, quifiintin modum vnumquodqueduorum, coaguli vide- mufculis. & naturalis ficut motus matricis, & licet, & la&is, eft pars fubftantiae cafei, quifitex venarum, &compofitus, ficut motus traniglu- eis: ita vnumquodque duorum fpermatum eft tiendi: fit villis proprijs per formam ex fitu lon- pars fubftantia embrionis. hoc autem verbum gitudinis, & latitudinis, & tranfuerfioms. attra- non parum, irnmo multum verbis Gal. eft con- dioni verö, funt villi, qui in longitudinem pro- trarium.Sibinamquevidetur,quöd cuique duo- tenduntur. &expulfioni, villi, qui in latitudine rum fpcmiatum ineft virtus coagulatiua, & vir- tendunt, conftringentes: funt quadam membra, quarum complexio ianguis eft t [ propinqua, nö ergo indiget fanguis in eorum plicibus,fimplices ex humoribus, humores exalimetis: alimenta ex elementis fieri docuit, (p & Hipp.i.de nat. bum-innuere vifus efi Veru in eo quoq; controuerfia efi, /p fimplices partes ex humoribus fieri, difflü eft. Secundo cap.i. etenim C oli Juer. contra medicos fieri eas ex f anguine, non ex cMeris humorib. dißerit. quum f anguine alatur rnebra,7io Iule, aut pituita. Sed innititur jluer.fentetia, qu&a medicis no probatur.quii non folo fanguine mebra nutriatur,fed puriori quidem sdguine saguinea; biliofo, nutrimento multoties conuerti r ficut carnis: ] 60 biliofaietpituitofopituitofa;acfi dicas,saguine,bile,pi- quapropter in ea neque foramina fada fuerunt, neque ventriculi: in quibus aliquanto tempore nutrimentum, quod ei digeritur, immoretur:& deinde caro ex eo nutriatur: immo illico, quum ei nutrimentum occurrit, in ipfam conuertitur. Et funt ex membris quasdam, quorum complexio a fanguinis complexione valde eft remota : tuita; quu nutririp arte oem fimili oporteat,no dijfimilu 2 Trimnm membrorum fimilium efi os, &c. Gßa inter corporis partes durifsima,&ficcifsima eße pilo excepto, 1. de temper. & 2. habetur. Horum generatio- ca^ ^ nem pulchri Hippocr. lib. de carnibus, & ex Hippocr. cap.3. Gal.lib.de femine ex terre si ri, pingui, & ficcafubflan- cap. 10. tia, per caloris affionem genita7 eße docet. 3 Si- ben i. Dodtrina \ J3 2 Slcutl cartUago&c. Aliqui'antlqni codices legebat & non tribuunt ;autneq; t [ficuti eüepiglcttalis cartilago.] Alantinns vertit da-rißime. [ & in[cutah cartilagine quam pomn granatu c vocant.] Cf!era,qua bic de cartilagine;habes cx Gal.de Cap'iJ- em Hu^em fubftätia 7.de vfii par.De vfu t.deufupar. Cap.18. & fepe,alibi.Sed vide etiamAriß» fccundo,de Cap-5>- par.anim.&Auer. 4 Toflca funtntnii}qui funt corpora &c. Deneruo-Yum exortu triplex fuit inter antiquor fententia.quum pofttisydeduob.diuifmis mebris dubitat, an videlicet rnebrn in corpore fit tribuens,& no jufcipiensr.&fi iti de pars detur neq’, tribuens,neq’, fufcipicns.Innuit ergo controuerfia,quA inter Arill.ex vna parte, & Viat, ac Gal.ex alia intercedit..A rifl.ti.quu entia difponi oporteat,& inomnigenere vnu fitprimu.iz.metaph.#^ I b. cap>vjf de coi animal.motu, & ^depart.anmal.corpnmuc«- nimali partium facit,reliquis partib.vim se cap.4. TltJft CA.UIH* WfJItCA. JVllU WtZI WUHfnu > tCTCli U jrl ar*mv~-'/ _ I r ' • r. c alii cor nemorum principium effe exifimarint. vt ex 10 tiendi,moucndi,viuendiq; tribuens,ipjum,nn liusjerui j.& 1. Galjbabetur g.de loc.aff.y.de vfu par.&z.dedec.Hip. tio indiges.quod& lib.de fomn.&vig.& i.depart.am Cap ^cap.4. & Tlat.Et huius fententiti fwffe,Ariftot.}.depar.ani-cap.14. mal. Galenusipfe arbitratus ett 1 Je dcct.Hip.&P cap.6»& 8. jiiw ex membrana cerebrum inuoluente neruos oriri cap-j- tradiderunt:quod fenfijfe Erdfiftratum adhuc iuuene cap.4.& I<5- teftatur Gal.7.dedecr.H:p.& Viat. Alii ex cerebro na fthquodfenefcens Erafislratus credidit:#pofi Erafi-«p 4 & cap.i. Aratum Galen:7.de decr.Hip.& Vlat.lib.de neruorum cap.i* dißcft.lib. de conHi.ar.primo de vfupar.13.de vfupar. l6.de vfu par.2.de Hip.&Viat.decretis.#alibi ftipe. cap mal.# pafjimconfirmat.&cn Arifl.ftat Auer.t.Col. C3^ ^ &fqpe alibi.Cottam tamen Tlato cenfuit,tres ammp C3p 9 facultates,triaq;principia conliituens,cerebru,cor, ie-cur;#- ex his prima principeq; partem cor faciens.que Gal.fequiwfvt licetq.dedecr.Hip.&Tl.g.meth.liL «fM. cap. ar.rn ed. & fapi(fime alibi colliger* TroAaft. pugnat Auer,2.depart.animal.ita ut dubiu hafilenusfit,an me bru detur tribuens # no recipiens, An vero alterü fit, neq', tribuens,neq\ recipiens ;lis adhuc inter eofdem au cap.;. cap 1. SCdprioremErafiftrati opinione,quam Erafiürattiiin 20 tbores verfatur,quu AHfi.( ficutinuncdifilu eH) vim omnem a corde toti corpori deferri exiflimet, atq; adeo mebru omne vim recipere,excepto cor de, Gal, vero hb, ar.med.membraqutidäenumeret,oßa,videlicet,ca>ti- - lagines,mebr anas,ligamenta,adipem,glandulas,#car nem fimplicem,quas innatas dutaxat facultates ait obti nere,neq; partes alias gubernare,aut ab alijsgubernari in qua etia rediferepareafetpfo Gat.videtur, quod alibi nutritoriam facultatem toti corpori,& bis,quas hoc loco reccnfuit partibus a iecinore impar tiri diffteruit. So cap.3. fequutifunt,refutat idem Gal.y.de decr.Hip. & Viat. cap.8.&io. gos vero,qui cordi ortumaferiberent,reprobat i.dede-cr.Hip.&libMufde 7 .&alibiftipe.Conflat tameAri-flotcle,qu4uis multam nemorum copia cordi ineßedi-xerit;Cor tamen neruoruprincipiu eße,in libris de par tib.animahu,vt Gal.ait,non dixijfejed m tertio de hi-ftor .anim.Vide probae re & Auic.lib.de nat.animal. 3. et leges ratione,quti facere pro tuedo Arift.videtur. 5 Voflfunt venti. &c.Triplex de venaru quoque ori cap. 4. gine fuit opinio. Alii ex capite ori ri eas crediderut,vtte luit ergo hic qutifliones hafce,Ari§l.fententiam, verio- ßatur An fi. 3 .de par. animal, siiii ex cor de,quod sefit^ re,Galeni vero & Vlatonis placitum euidentis eße fia t. 1 , * •/> j A /# * . a« . . \ /»m /t r/wrf t* cap.?. tuens,T^eq; curandü eße ( ait) nie dio,an a corde fenf0-ria facultasproueniat,feu a cerebro:&an nutritoria a iecinore,vel cordt',quu eo etiam adn;iißo,quod *Äriß.sc fit,conflet tamen cerebrum facultatum animalium, & iecur nutritoria potentia effeprincipium, (euidenttus Viato in Timqo,& Arifi.loco citato,&2.ciu/de. Alii ex bepate,quod Gal.putat, & cu eo medici omnes.V rio rem opinionem reprobat Anfl.locis adduffis,Secunda, quot Tlat.& Arifl.fuit,Galen.multis rationibus oppu-gnat,6.de decr.Hip.&Vlat.&eandefententia vbiqp, c*. 1.4.5.6.61$. jcqmtur.hb.de fqt.format. 8. de decre.Hip. & Viat, in fcilicet,&in quo h$ potenti A manifefl$ fiant.)Eodepa cap.f.&c. 1. ane med' lde ßpe alibi.Sed pro Ari ft0 de offibus,cartilaginibus,atquealqs id genus parti- eap.1p.8tc. l6> ft0UpUgmt Auer. }.de par.ammal.w Amc.quoqueli hus,non referre ait,medico,an nutriendi vimfufeipiant C3p’12‘ bro de natura animalium tertio, jlriflotelis fentemia a iecinore,vel non:quum id conflet,eam non nifi a ieci* videtur confirmare. nore proficifci, [quum interclufa alioqui via inter iecur In vnoquoque vero membro &c. Quod naturales ~ * ’ ' ' cap. cap. 4. cap-x. cap.p. 6 quatuor facultates ommb.animati corporis particulis infint, paflim docet Galen.libris protfertim de fac. nat. tametfi enim expulfor ia facultate carere cutis videtur: &pilorumac vnguium nullam eße virn,fedfolam generationem dicit,lib.ar.med.inefi tamen cuti expellen di potentia,quum adfummam cuticulam excremeta reij ciat,quApofimodu(licetmbecilliffimapartium omniu, & extremo loco pofita,parte pr&terta non habeat ad & offa,horum nutritionem,&vfus corrupi oporteat,) effe tamen offibus naturalem,diciq; innatapoße, dii eo rum natura feruatur.\Atq', ita facillime, & doffiffime hiepropofitam litem dirimit.Vnu tamen fuperefl nobis vt videamus, quid de Galenifentetia dicendu fit, quu, lib.ar.med.oßa,cartilagines,atq; alia id genus in/itas folum facultales obtinere dicit, alibi vero nutriedi vim emanare a iecinore putat..Ad hoc do fili quida viri refpo dent Galenum lib.ar.med.non naturales potetias qua- quam reiiciat) acorpore tamenjeparatoria vi,idefl ex ^ tuor inttllivere,quu hae ex eius fentetia a iecinore ortii fttsl/a!"I n fc>nv>D/r si + Df/f /rfr» (■* # / *"/# /« /V l_____ * *-* /* I pulforia,fegregat. Vili quoque, & vngues , & fi excrementa potius quam membra dicenda videntur ffuorum tame & ipfi vfuum funt gratia. & quamuis improprie fortajjis nutriri,#- augeri dicendi fmt,quodin omnem pofnionis fpeciem augeantur,aut alimenta fufeipiant ; per fimilitudinem tamen nutriuntur ; cuius rei indicio efil,quoclfipraue nutriantur,decidunt, vnde naturaliu facultatum non omnino funt expertes. 7 Etpoft hoc quidem &c.Sicuti coueniuntlpartes no habeant nulla contr ouerfiaffedpropria eam fingulare partium natura & vim,ob quam ospoteft os gignere,et membrana mebrana,& eode pafito partes omnes in fui fubflantia alimentum conuertunt.Veru,tametfi h§c no improprie vis inftta dici poteft, nepe quti non a iecinore aut quacuq; alia particula proueniat, fed ab ipfo oße et membranafihi tamen Gal.fententia non affequntur,quü partes has Galenus neq;gubernare,neq; gubernari,fed fuis innatis folu facultatib.vti velit.Quapptcr,vtpau ftri corporis oes,quod natur ahb.potetiis pr tiditAfunt; 60 cis dicamus pro Galeno.Quu nutritoria facultas,pol- ita & eo differunt cp varqsfinguU afitionib.& vfib. in uicem diflihguuntur,licet obcdfenfum,cofpirationeve, qua in nobis eH mutuis feinuictm feruitiis afficiat.Me bya ergo diflinguenshicauthorpenes eoru facultates, quatuor facit capitatnepepartes oes,aut tribuut vim, &fufcipiutjaut tribuut,# no fufeipiut; aut fufeipm, tia qupdd fit, qu a plantis et ipfis, non anmalib. folum inefl;prius vero natur a, homo vita plantar uViuit qua animaliu,vt colligi ex ^trift.poteft 2,degen.animal.& cap.5-proptereaprius natura alitur q cmftruUu fit,&plane efformatü iecur;quu id inflrumentum fit corpori adue-nics ratione,qua animal cH,non qua Viues corpus.idcir AVIC G co, eo,quod nutritoria facultas a tecinore toti corpori non longitudine protenfas ineße protulerunt. Veru,tametfi influat, f'edfingulis partibus a natura infit,rnamfeHum inteflina uriiuerfim oja longas fibras non habent,quum efl.Quod aut Gal.nutritoria facultatis initiu heparfa- non attrahant; ex iis tamen refiit intefiinum excipitur ciat,nulli certe in eius doUrina exercitato dubium efa quod iis non caret; cuius rei rationem Gal. reddit 4. de cap.i;. ii tamen non alia ratione qua alimeti gratia,cuius offici ufu part.nempe no attraäionis gratia ea illi infuntjed na iecur ipfumfacit,efl cifiitutfi.ytpropterea neqj hoc ad tranfuerfarum tutela',ne Videlicet intefiinum id a du cap.s>. Mi vitio uertedumjit, neq\a fuijpfrns fentetia dij'cedat f rioribus,qup illic congeri folent excremetis,luderetur, 3 Membra vero principalia &c.Quatuor facit prin^ cipespartes,quod&Gal.lib.ar.med.cercbrum,cor,ie § y ^ AE P R I M AE. cap. 10. cur,te fies.^iuer.tamen,tefiet partem generandi princi pemeße negat 3.Coli. Mriftotelisplacito innixus, qui 10 Dofirinq quinta ; & efl fermo vniuerfalis de y/lV t" fiUlf /1 1 /4M/I /t f'a > a A J -i. ' - a /E /.<• « 4 «t »i Ft * |U. ^ *9- eap.4. cor virtutum oiim principium pofuit. Sed qfcribitbic offibus,& imfiuris, Cap. l. Tricemus,quod offium,qusefunt in corpore, nem efle ait f eminis,&fpecmconferuationem;ufum \J ^ rnn? aua> funt tfcut mxo perfcUionem forma maris & femina . Caterum, au0niam fuper ea eft corpus fabricatum ficut V,de DifH Sftto dorfiiSpondydilesnanquein^.corpo »SÄÄ em «a,oms4y«M £ fundamentum, fuper quas ipfum fabri- 2? «e/ cx natura ut oifces funt u?l ^ \ ^onJmtMes> catum eft,quemadmodum nauis fuper lignum ad 4o^. * fabricaturiquod in ea primum ponitur. Et alia C3p- *• Ä/fcrtn» «0» Vgeneralh. liJrinZTZgXi*° f"1' f *fnnt in «*R°« «lypeus ad tuen cap.,. liMcfcminc^de^ytXSrbUojopbotami »f*. dumdicutoscraneiEt alia funt, qua: funt ficut tnrßareUmc.^jJnim.&^un.Loo, dothnf,i *tm*a fo'"bus bellatores impedientes repeUu- “P-4. *Kri«tortr udcgen. mini. *bi imu dubita,,L» ft»«®»«* 'fcanturtfimenia: ] & funt a B.«*** eap io folunonem aff„,,qHam m ride. vide & i.Coli. 0U6if*1;?"?flmt fuPct (>onAd>’les«MUi«* fp«w> P#«*bdh. adusitfptSatplJapoteus celiae ex Unil&ial. aba fl’nt’ qu*m mnöurarum vacuitates re- citatis locis.-Httatautem b,c Jum author fe?*«, difP^nturJcM oi&b [fefamina, qu® interoffa di T«.t J. fimtiameffentiakmnor, facere.Jtiaccide,Liampro «*°™“Et fontalia,qu?funt ad cor V' op.u jJorafufpet^cn^quefufpenfionemdigent/i-^^ , • 9 Sed fecundum fermonem &c.L;Um)nmit que in- «»«iMnbda a®»1*««, quodeft mufculi gut t B.if inI . Ä terMritl.&Gal.de fimmeucrfatur. Arifi feminam 30 ta™lingux, 6c aliorum fufpenfonum. Omnia b B. femper materiam pr*lere,atq\adeo eiusfernen nullus autem offk,corporis fu ftentaculum funt,& ere- nje,que«ifiiit P4' aßionisfacultatem habere exifiimai i.degrne animal ^o.Etofla quidem,qua; adfuftentandum tan- Iteralfelarniar, & z. Sed hac de re Bipp. lib.de natura pueri contra tum funt,aut defendendum,&ad membra mo eap. 1. quam Mfi.utriqi &f& imorum concauitas in medio eo- tidm uijferit hic author lib. de natura anim. ct 40 rö Pofita fuit, & Una, ne corpus eius receptacu-lib. 9.vbi feminis nomen aquiuoce dici de femine mulie lis nutrimenti parilis,& feparatis indigeret^quo tisputat,etuiri.etpluraaliafcribitadbacre facietia, niam laxum indefieret.imo durum fadum eft 10 Tofieafanguis &c,T?ulchredehac re Hipp. libi eius corpus,& ipfius nurrimetum, quod eft me de natura pueri. Quod uero fubiungit hic author,de fim ^uHa-in eius interiore eft aggregatum.luuamQ- cap.4. pteium partium generatione,quomodo fiat,vide \iipp. tum igitUi: additionis cöcauitatis intrinfec? eft, ’ " lib.de carnib. jLrifiot. & uiuer.z.degene, animal. & Vt fit c[kue.] Et iuuamentum vnitatis concaui- cap.i.c. 10. cAuic.lib.de nat.anim. 16.& Gal. 1.de fqc.nat. ? tls intrinfecae eft, ut fit corpus ipfius durius. Etc B,Ieuiul» 11 Membra autem quot ex f permale &c.T artes no duritiei fiiis corporis iuuamentu eft, ne in hora cao 11 Prt corPorisAlt*s ex femine,alias ex f anguine produci fortiflimorum motuum rumpatur.Et iuuame , c2p.se. alibi, tum prafertimi.defemineferiptu $0 tum medullae,qu? eft in eo,eft,ut nutriat ipftim^.^ cap.7.& 15. • Qpodautem de partibus ex femine ortis hic ficut ant^ declarauimusj&: vt ipsu iempdjmoi- commfnuatur) cap. 3 .& 4. notat,ex lib.qr.med.& de conflit. ar.ettfumptum.Ga- lificet.ne frangatUr;ideo,q> motus ipfum exfic- ide0 motus lenum tamen reprehendit Jfuer. 2.degener.animal. cat: & vt fit ventrem habens,& forte,& folidü.] ipfu{n exiccat, fra&i.cap.i, 12 Membrorum autem qua habent unam tunica &c. Concauitas vero eft minor, quum firmitudo & ut fttficutfo Veficamunafolum tunica conflare ait. At lib.^.Fen.i^. magis eft neceftaria,& eft maior, quum plus ne lidym licet fit ^ ^cap 1/ dm^us conflruitunicis,docet.Eandem cotradittione ie ceflaria eft leuitas.Ofla autee [porofa fafta fue- concanum. _ r * ges apud Gal.iMfac.nat.et 5.de ufupar.una illi tuni- runt,ficci nutrimenti,quod nominauimus cau C.B- p®r^upn°t caineße dicit.3.verofac.nat.duplice. Soluiturfacile,ß fa:]& propter additione neceffitatatis,caufarei ^c°^0pterrem vefieZ una coftare tunica propria,itema,et externa *n alicuius,qua: necefle eft, vt in ea penetret, ficut nutrimenti pr$ cap.8. Plerea expenton$°,ut reliqua vifcera, habere dixeris. 60 odor,qui cu aere attrahitur in ofse cplatoriofi- didam. 13 Hjfi in intettinis&c.Qtium tria fibrarum fintge milfi&-cerebri fuperfluitates, qua: per ipfum ex fB. occurretia nera,&harum re£t$äd attrahendum faciunti6.de ufu pellGtur.Omnia vere ofsa vicina funt f[&con- libi inuicem. part.intefiinis,quia fimplici egeret motu fimplices traf iuntfta.] neque inter aliquod os, & os, quod ip- f uerfas ineße notat Gal.$.de ufu par. & ibidem iis uim Eum fequitur magnum ex iftitfpatium. Inter ali lu““^art,aJj folam expellendi affignat,quibus neq', attrahere,neque qua tamen eorum inuenitur fpatium paruu, g cartilaginibus, cap.17. retinere nepeffc eßet. Sedidem Hmenq.de ufu par.& [quod cartilaginofie implet fappedices, aut eat ^mjie. fra^. j,cap. 1, Awc.Feri.i6' tertii} aliquibus inteflms fibras,fcdnm filagftubusfimiles:] qua: pp iuuamentum creä- j laguahic. ~ ' ' ‘ ta? •1 • coniHnütobüc continua fit,qualis venarum(mauen»c ffaguaWca«. tae fueruntSpg quod & cartilagines. Et vbic| Corpmnonpoffei)vemm contigua ita funt s rtalte- hß.fineluhtth.dcmdeiuuamcnto-iUo noneftcurandum, utV fima\x\nfildtux^m.& quopaüouen^uenis long* J.i diarthrofis ftura jntCr ea h[finet cartilagmo a & molHajJ- conneßunwjta & oßa ojfibus, lictt ve*t<* con~ ». i. fynarthro- pendicejfa&a fuit,ucut in mandibula lnfcrioii, / ^ ßwfjö, juc contlgUa,wn continua. Iungun- •’r , r. Vicinitates vero,quje interolfaexiftunt,multis / . ■ utmthoreflGal.itb.deojfibus’ itÄoßs! mpdis.i]Sunuj.offa,quorum vicmitas 1 vi fiat ,& coviunßio .h*c aniculus 5' aimodrufu cinitas lunauras caux« • Et funt aha, qnoruvi , moW n0„ Grmfympbyfim uo autmulfahac, cinitas eft* vjcimtas mn&uns nolax^neq, mul compofmo efl in corpore frequentiffima. t os alterum le tUm ftridaj. bt funt alia? quorum vicinuas lun IO > ^ ^ priwww, gedü putamus muimm ftri£ta:,eft vicinitas4nx*,aut t W tn(et| cum a futura>aut harmonia. Et mßuraquidelaxa eft, ß,pme diartbrofim uocati ft ob ferne Jynartbro- irafetam CIUUS vnö ofllLl luo™ fuis cotibus facilepoteft • in manbrofm> arthrodiam & gmgly \.i gimphofis. .mo.ucrMta,© * os no moueatuu: ficut eft lödu A ^ dluiditur.eH(j; enartbrofts,quando acetabulum ai t almodrus. ra * carpi cu brachio Et lundura dura no v aide ^W0(*»w efi, & caput, illi in feritur,obton- 9 feren feu adoftriaa eft illa > cuius vnius ofliu motus per te no anhrodia,ubi acetabulum infuperficie efl,& ca- ien, • eft facilis,neq-, eft niii quidda modicu heut ron & *inftrmr,depreßum.ginglymosautm, qw lonauifach, aura,qux inter duoofla pe^inis eftluttura ve, ^ rr im\cm excipiunt, &id quod una parte exa- i b Sunt n ex ro waide ftnda eihlla,cuiusnuUuotfiu vllo mo U ^ ex ^ excipit. !w ««r0 ^ fynarthrofios tres •eis’ 6 metar mou^ri pPtcfcifcut ludura thoracis.Bt fixa/ P faci,'.futuram, quA compofitio efl ad confut*» vcrnuaie iun- quidem eft, cuius vnuoffiu habet addiumetu, /P^ fmilmdmmxgomphofim^uZadinflar claw os autx firmefe- ^ aliud habet forame.in qao hgitur illud adüi . infi^(urjjamonMm) qmndo uelutiperfimpheenp r-les.i.faciliter fle tamentu fixione,in qua nö mouetur: licut den iineam iUnauntur. B^rfum uero & fympbyfim, quod, xibilisueJ mobi tes in fuis origimbus.&[8 futura quidem elt,]ca membrum fecundo locopofttum^orttmfcHuti 10- lis,&ex eis sut, jus vnüquodq^ ofljiu habet vacuitates, & detes, M nHu0pYOrfus modo dimouentur;w dupluv 3 vlcin^X'rCe Ücut ierra;5c detes vnius taliter iunt praeparati, * . dem^umr> efft ait, qua oß'a fine medio iun- S.»' " öJs^alteriusoffis vacuitates ingrediuntur , quead ^mtltKUtinofjibtis fungo!toribus mtioribufo inter fe non ftria*, uel modu «rarij aeris tabulas copommt;& hxc qui k (0nnatis # ^ buic fpeciei nomen proprium non aßi- fio firme. Et ex de iunftura VOCatur9 cömiftura:ücut iunt iun- Q: M.alim uerö eße docet, qua oßa per medium iungS, eis funt, qua vi £tut^ offiu. cranei.Et loharmoniaquideaiiaeit lur-}»ti neruum,&fynueuroßn-, uetcarnemt&jyßar- cinantur vicin' qu^ in lögitudine eft cönexa; ücut lüftura,qug cboßn;uelcartilagine, ctfynchondrofinnominat, jltq; tate iuftur^ for ^ter duo offa k [fcubitj;]aHaqLi£jn Jatitudl ^ Gai^ totam osfium ftrufturam diuidityut bre tis feu ftridtae u ^ c5tinuätur, ficut iudur« fpödyliü inferiora ais fime collegimus. Ceterum,fi res h^c diligentius per firmae, q^onu- ^ fpQclyhbusdor/i. £arum enim qua: luperius pen(iatHr9non»idmr Galeni dotlrina uacare erronb, i^medewVrunMunaurxnon yaidcfantlf [ J ltricta?. rTropotiitis duas articuli fpecies^iarthrofi^&fynar zä 8c melfich, , . .. ', . ... *,... „ trofimquas poSiea in alias fpeciesfecat.Hicprimude & iunäura quidi fortis feles *i, faciliter flextoihs uel faciliter mobim eit diartrofidubitatio efl.Si enim diartbrofis cum mamfe- iila, cuius vn um duor offiu fuis mot ».bus h ale moueri powft ;ipl qihoe •$ ^ n mQt^ acetalufy altfi efl, & capitulum, f}4 moueaturcü eo osalwd ficut mnÄurarafete manus cu brach o ieu - :nrer;tur oblongum enanbrofis eit, & dianhrofeos Ilinfllira Quidem difficilis morus non Itrifta vel non firma eft illa, Wjcrttur, oowngum , snw -a Ali v n.^motus vnius oflium de per keft difficilis,& pauc* quautitatis:ficut fpeciesi^tquietiminfynarthrofiyqu& cum dijfici 1 iutiftura qux eft inrer peftinem manus,& rafeta,aut iundturi quaf eft in- obfcuvo efl motu,idem cofpicitur. feptmum nempe bra. ter duo offa pedtinis manus . junftura vero ftrifta uel firma valde, eft illa, (hiatis os cum primo, & fecundo eiufdem , & tali os cuius nullum osfium ullo modo moueri poteft: ficut iundtura thoracisiltri cum „auicuUri, talemprorjus compofitionem expri- &a vero,quac nominatur merchuzan eft illa, cuius vnum osfium habet ad- munt.*t(j\ hoc pafto fpecies diartbrofcos cii gcntreipfi ditamenmm & aliud os habet foramen, in quo figitur »llud a ddditamen- contvaY\0 conuenidt, At, fi, *bi acetabulum leniter tum «xione iri qua nö moueiur ficut dentes m luis originibus. Medaruzan ^ & infupcrficiej capitulum offis,quod in- ueröeft'Ita - , feritur, depreßum efl arthrodia nuncupatur, qu? erat kiul&had. tafe,d. tA JL T IOT^ES1«] difficile, & obj cure mouentur^ufu uenit.talis enimelt fibuU cum tibia connexio, & ai eum modum tarfi oßa I Dicemus quod offium &c. Offa eu pr a flare vfum, inter fe}&cybois ad calcem coniunguntur, at que cum quod toti corporifirmUndinemire(litudinern,& fpecie * " diarthrofl fynanbrofeos Jpecief couenient. Siitemgin eft ufasytjuetrt ipfifcrihunt,adnotante jluer, i.Collyi- cenfendf trunt^Verum & de fynartbrofi dubitatio esi. de ^ autborem bunc r 2. de nat, animalium. si nanq; bacdifficile\qui fieripoteft}utbuius (cap.9. de qua quidem,quia*bal,lih,de osfibus copiojt jcribit, fpecies fintfuturaigopbofis,& harmonia,quas omnes & ab eo taWen author nofter, et alij dißentire uidetur; ® pr$ter motionem quamuis,eßeperfpicuum eil} Tsfequt u r' libet de hac re paucis agere,Quit oßa ftrmado toti cor* enim offa caluari& 7 qug futuris connexafunt: neq\ den pori9et tanquk ponendis totius fabricg fundam et is ftnt tes, qui per gomphofim in maxillas inferuntur: ne que pr ocreataynon cgteris folum partibus yfed et inter fe,vt fu per toris maxille, & naft offa, qua per harmoniam Anft.refieait $.de bift.animal.totinuaferie,qualis re iunguntur, mouentur vel obf: ure uel manifefie. Vinorum eft/uerunt coniunfta.non quidem,quod proprfe fantur ergo tres h£ fpecies c 0 mpofttioni s,futura,^ om^ AVIC. C 2 pboftsa cap.8. 2 icaP eap op. r. Pbofi,,& harmonia,Mn aiarticulifpeciem fymr.hro «MM*«* ftn fedadipsafymphyfimgms ipfiarticulo contrariÜ, narthroficonuemrc,\re tarnen & differetiam ipfam co peremere.Sederdtipß quoque fympbjficontrouerfia m»»emeßeputamusd,cereqS Mcrrn htsuocibus& efl.acquoipriorem Lus freiem,quam proprio nomi- de fynarthtofi ufurpare,dum aha propnanpenatur. ne car,re,&eße moUiorum,& f«»ZoforUmoffium,ü- ^ nextom fine intermedio afferit,ipfi hiflorif videtur re- drofi obieäum iß,quas Galenus fymphyfeos pittat effe pugnare,quu ab ijs etiam,qui hoc particulalim diligen- fpecies,folido nobis fundamento niti uidetur. proptew tißime obferuarunt nulla offis coniunftio fine interne- reaque nonfoli fy mphyfi,fed etiama rticulo,& omni - dio aliquo, vel carnis, vel mebran£,vel nerui deprehen bus eius fpeciebus,has competere differentias arbitra- datur.Quodpero ad fecunda fymphyfeos /pedestres io mur.&fi.n.& Galenus, <& alij dofti uiri fymphyfim pcrtinet^exploratum quoque omnibJeft,no ea folu offa, quandam abfque medio reperiri feribunt, recentiores qua motu carent,per carnem,cartilaginem, vel neruu tamen diffeflores nullam prorfus offium connexiontm coniunüa effe;]fed & ea qua monetur, gjr obfcure, &■ abfque intermedio vel carnis(licet id forte nufqua pra manifefle.ita vt bas fymphyfeos fpecies non minas ar- ter dentium cum maxilla infertionem reperiatur) uel ticulojbuiccotrariogeneri,q fympbjfi conuenire certw nerui,uel membrana fieri obferuarunt,vt & hac in re fit.^Atqi hoc paffo de offium ttruftura,no re5le fenfif- experientia fit ajfentiendum. fe Gal. videtur. Sane quid pro Galeno dici poffit hac de re,no fatis videmus.Quid reipfa fentiamus,paucis ape De anatomia cranij. Cap, II. rimus.Certuefl,eoru,qua mouentur,offiu copofitione, Mnium quidem offium cranij iuuamentu Videdifqui/Ttio efle articuluificut eorujjua no monentur, cfi fymphy- 20 V_y eft,quod lunt vt clypeus cerebri ipfum co- nes phyfiolo™. fis.proptereaq;,quodfutura,gophrofis, & harmonia, operientia,& abamnibus malis defendentia. casCo&pagi. (dequarepofcemolocodimefl) cade ratione non fy luuamentum vero, quod multa creata fuerunt "“4°4 - “%» marthrofeos fotu, fed fymphyfeos quoq; ipfius fpecies & non fujt vnum tätum os,in duas partitur sü- -4I* fint,nuua controuerfia tlatuendu ridetur Moc vero & jnas quarü vnaconfideraturfecundüres, quas ” ac 'ecinttores anatomici videriit.&- anteces vir fUnt in cöparatione ipnusolIis;& alia cöfidera- detur^tmeennas bocinloco adueriiße.lsnepc(Galeno tur in cöparatione eius,quod ipfum osa [ colli- a B.ciraiir. b^cin re diffimulato )&fi paulo difficilwsibanc tamß gjt.J plima verofu'mmainduodiuidituriuua- de copofnjeoOiu d.mfionempnmoloco ferremb,s_ Saenta.vnü eft,quod,f.cranioimpedimentö in fl vtema funt vicinitate laxa,aha vt yna fuj Jencrit f^rxjn putrefaflio cmtateneq.axa.neq-, JO nis>nö *üt to(j cranio c5iS;qUeadm^dQ effet> fi . (fa.luEluralaxa ejTe ait .cuius vnu os facile moueripo* ^ f ^ n ... JL tejiabfq; alterius oßsmotu,(^.n.Lncum codicLe ßituendüarbitramur, legendumq^( cuius vm offium r.r j- ^ ^olhtie^raritate,Öc fpif fuorufuis motib.facile potefl moneri,ita quod is altet u non moueatur &c.)Alterä quam neqyadmodum laxa, , /a ^ ^UCiif/O- neque admodumftriftam vocauit;eam eße dicit, cuius . * ^J^1^O Uri m ^s' ^vero i ecu vnu os per fe non facile monetur fine altero, atq; is par d^llIuametafunt qua; per b [fcomi/Iuras]co uus efi motus. Tertiä vero,qui ualde flrißam nuncu- plftur.quaru qu^da funt, qug lunt i n cöpara- b B. fu u feu de pauit,effe eam tegatur,cuius milii offium mamrifeor tl°e,'Pflus cerebri;c[yapores.n.groffi,qui ab eo rczi i. per cora fum potefl,Htc,fi quis Calem conferat,n«Uo admone» 40 n? valc.ren^fi vnf*05: fgre- m.ffuram,& & te,patere Jiatim exiftimo.authore huc,pro priori fpecie 1 habent via in comiflura,qua ab eo lepa- c?’<1,e^atur dianhrofm,p,ofecimdafynanhrofmipfLmuileXif «ntur.vt ccrebru propter refolutione mftdrfi- S“”™1' fe.Mvero,his habitis, tertiumembru, de quo vltimo c^ur.JEt aliud eft m cöparatione eius,quod de c u. ut napom loco verba faciebat,in tres rurj rumfpecies fecare nobis villis neruotü a cerebro egreditur,qui.n.mebra gtofsi prohibi» videtur.ac priorem quide ait,qua alterit os habet addi capitis vadut,vt via habeant Ht iuut alia duo iu a penetratione tamentu,& alteru for amen, in quod prius illud tddita uameta cömunia inter offa,& inter alias duas in ipfum ospro mentum infigitur citra motü.tädemq-,connexionedetiZ res*vnü in cöparatione venarü öc arteriarü, pter eius groSi e(fe ait in eorum ongine.fdamfpeciem appellat harmo em habet via drus,&eam vnitate effe docet,qua os offi in modufer- & almd eft in cöparatione dur9 matris fpiff? «5c f«* ra coniungitur.quali connexa effe ait cranei offa.tertia , 0 §rauis>vt aliquae eius partes cü cömiflura teneä £ftrjn com^ffu j vero,quammulfachnuncupat,aliamferibit effeinlon- tur,&acerebroeleuetur,neeigrauameinferär. r2j vtcerebrum I gitudme: vt oßa eubiti, vina videlicet, & radius; & Et ^uius clui(iS naturalis figura offis eft,vt fit ro mödificetur cu aliam in latitudine,vt iunüurs, inferiorum dor fi verte tundu propter duas res,& duoiuuamenta:vnu refolutione. brarum.Qua quidem omnia fi quis rurfum Galeni do- eft propter cöparatione ad interius:figura nan- &vin* contulerit,apertum,&hoc effe arbitror, Mce. <3ue rotunda eft maioris dimenfionis ea,qua re- mpwremfymphyfeosfpeciew,gomphofim,quadetes, Ailinee coprehendunt figurat;quii earü cöpre- Jecundam;futyra,qua offa cranei:tcrtia;harmonia in- henfiones aquales fuerint:& aliud eft in cöpara tellexiße,quaper fimplicem linea eft coniun&io : qua tione ad exterius,quonia figura rotunda ^ d B.ab eisqu^ & in cubiti cum vina, & in pofteriorü thoracis: ipfius impulfiones nö patitur,queadmodu angulo ha eioccunütBoa vmebrarü,duminuicemiunguntur,&nafi praterea jcq bentes patiuntur.]Etipium quide, licetfit rötü patIf-ir^ema-oßium connexione,deprehenditur:Mq; ita,quas Gal. du;in longitudine tamen faöüeft, qmorigines rnJ? )wd .2^ Jytartbrofeos facit fpecies,hunc adfympkyfim retulif neruorü a cerebro in lögitudine funt pofit£. öc Jt.tdquod tamen & Galenum de gompho fi aduertiffe fic oportet, vt nö coanguftetur . & duas habet «tuJui! n/ e^llb'de °fslb.vbi propofit ü negocium ex eminentias ante Sc retro,1 vt neruos defendat,Jq nnbiKr ^tea^ diartkrofcos fpecies attinet, videt defcendunt e [ad frontem,&nucha.]Ethscq- eBab «"V has trelt^^ri!iS^rartYe c°trMerfl£ hco. Quare vel dem figura tres veras habet cömifluras,& duas IaJenb-feuPar' eße vtria• artiSun?>art^°dla’et^ym° differ^as habet mendofas. Et in primis vna cömmifTura ex jul i» icuh fpecm comunes,et diarthrofi, etfy fronti eft cöicans arcualis hoc modo. C. & vo- bus paurtlbus, catur " Fen i. Doctrina $. £7 catur coronalis. Et aliaadhajretcommiffurze, tiusquoUm^tmetiam,quodnunquamfortajfe.-n.us qua dircde tranfiensin Iögitiidinem diuidit ca cß vif um. putinduo mcdia,5c pc*r feconuderata vocatur . fagittaiisj& in quantum eftcontinuacoronali, Deanatomiaeiustquode}t)no Cia^^o up. vocatur ncrualis. Et huiufmodi quidem figura arcui lim ilatur, in cums medio linea recta iicut y^Aputpoft hoc quinquc habet oua.quoiu ... > 1 perpcndicularis eft rectajquae,efthocmodo. £. X-Jqu.atuor lunt,ytpaiietes inumc neu ^ ; Et commifllira tertia inter occiput & bailm ip batis. hi autem parietes ajeum cranio lach uiu ^ ^ fius communis exiftit^aiiuspunä:o,quumipiä duriores] eo,quodcalus,&pcLculiiones ad cos ^ ^ fit fecundum figuram anguli, extremitas fagit- 10 fecundum plurimum tendunt, quod adfumma taure tutiffmum eßeait^externis quidem fortaßeimuriis tumpffis difpergi ea exiflimat}uthocpatto unum tent- fortius relußatur, noßra tamenfententia3mbecillius porale fit os Mrunque.Galen. vero in profundum il- internis caufis obfiat,qmm alia, quum neque expurga- lam adigi arbitratur^quod & rccentiores anatomici , eap. 2. ri cerebrum, neque iis omnino ftui commodis pojfk, qua rationell fingulum temporis os diuidas/eptem oj- qua hicsAuic.& Gal. copiofe locis citatis. De naturali fa remaneant,neceße eß.Reliquapeis ex Gal. 9. äc vf. cnp.i7. & 1 $. capitis figura, qug hic, habes & lib.de a(fib. hh.ar, &0 par.& locis citatis. Eap. 11. pjed.pro qua etiam re faciunt qua Gal. 1 .in fex tum de Com 'Mlg.morb.Etfiuero rtcetiores quidam quartum id no De anatomia oßium mandibularum & aurium. Cap.4. '5' naturalis figura capitis genus uidißefe aiunt3qa Gale. ' cap. 17. 9-devß paM-ytyct iri negat, magis fcilicet latutn qua Sfium quidem mandibula;, & temporis nu vide Difqu-fi longumj id tamen Gale. authoritati non derogat, qui id merufti declarabimus, commiftiiras man «one, phy 10 feripfit,quod ratione ajf?quipotuit3eft uero tale capi- dibuke declarando. Et dicemus, quod fupe-,0^as Coijc tis genus tnmprgtcr nature intentum,ac prodigium po rioxeiii mandibulam terminat fuperiuscom* P 41J • AVIC C 3 miffiira 38 Uber I. miffura communis in’tcr eam,& fronte tranfies fub fupcrciliis a tempore ad tempus. & inferius foramen perforatum abiolute polt nltulam, q? terminant eam dentium origines.& a duab.pat nihilobturatTertmm veroeft.ytfuperfluitates bbusfiimrtE.qu.e aparte auris venit communis 4 cerebro.egredientes tegumentum.&defenfio ,B.poftden.es Inteream, ballare, quod eft a [retro poft maxillares. dentes. 1 deinde alia extremitas, quae eft eius fi- tum luuatiuum aa ipias excuticaas cum exiut nis:brvidelicet,quiaerradoad domefticü lamb flatione.Etofliuni quidem nafi compofi loex b B. Videlicer, da parüper declinat,] & eft futura, qusediuidit duobus eft offibus ad modum duorum triagu- quia decliuac intcrhec,&commifliiram,qua nominauimus, lorum:quorum duo anguli fuperius cocurrut: ad parte lamb- ouse(fjfla,qua: in longitudine fuper palatu fe- io&bafes apud vnum angulum fecontmguntA dadomeiticam catjßiqUideeiusfunt termini. Suturaruvero in duos feparantur angulos. Etvnumquodque parumper. terminos eius ingrediendum, qucedam eft, quas duorum ofllum vnicuiquc duarum futuraru fecat in logitudine,quod in palato eft fupremü: fuperponitur extremarü , quas nominauimus: &aliavcomiftura eft,qua: incipitinterduofuper &fuperduaseoruinferiores extremitates funt cilia,& vadit ad oppoiitum ,qua: eft inter duos due cartilagines molles.&intereas fecundu lon dentes duales,& eft commifliira, qua: in princi* gitudinem comiffura: medialis eft cartilago, cu pio incipit huius futnne, & defeendendo decli- ius fuperior pars inferiore eft durior, qua: tota nat ab ea ad oppofitionem,qu£ eft inter quadru alijs duabus cartilaginibus durior exiftit. huius cB.cömiflura. plum,& caninum a dextra,&cf[ ]alia,qua vero medif cartilaginis iuuamentum eft,vt na« lis illa a finiftra. Et ex his quidem tribus cornif- 20 ^us duas partiatur nares.ideo.vt quum ä cere furis,fcilicet media & duabus extremis, & inter bro fuperfluitas defeendit, fecudum plurimum oppofitiones originum dentium pnedi & fortalfe fneguegidi. plura,& proprie f molares vltimi,qui f [ plura ] jjmtatuor. habentcapita.Capitaveromolarium multa fa-da funt,quoniam funt magni: & quoniä eorü operatio eft maior.Et fuperioribus quidem ad* ditamenta funt,eo q> funt fufpenfa:& quod gra uitas facit eos ad oppofitionem partis fuorü ca pitum declinare.Inferiorum vero poderofitas infixioni eorum non exiftit contraria . Nulluai pneterea offium vllo modo fentit praßtet aetes. Cjal.enimdixit,quod experimentum nodis de-monftrauit eos fenfum habere, de quo natura follicita fuit:& facit ipfum cum virtute, quae a cerebro prouenitqdcirco,vt ipfi etiam inter calidum,& frigidum difcernant. i. Dodrma 4. ^WOTJTIOT^ES. Ca 1 . 11. I iceps. IO De mmmmto dor fi. Cap. 6. Vide Difquifi yxOrfum propter quatuor iuuamenta fuit «ones, fio JlJ'creatum.Vnum eft,vtfit nuchaefemita, q ogicas o in permanentia animalis eft neceflaria propter illud, quod in fuo loco de nucha; iuuamento clare narrabimus.Nuc aurem fummam aggregatam de eo referem us. Et hoc eft,q uod fi nerui omnes a cerebro naicerentur,eftetneceflarium caput multo maius efle quam fit-Scficgrauaret iupra totum corpus.Neruoquoqueefletnecef-larinm grande pertranfirefpatium,& longum, donec ad extremorum fine perueniret. & eflet 3 BJncifioni. Dorfum proprie ea cflpars fpin> per quod nucha tranfit.Et eft,quum fpond v t . ^• lis quatuor habet additamenta,a dextera, & a fi -iusCott.p. ni ftra,a d uobus lateribus foramin is. E rja qu i 4 u. dem qua; fur fu m tendunt, furfum afpicfttia di cuntur.Et,qua; funt inferius tendentia, inferius afpicietia,& inueda.Eteftetiam,quum addita menta funt fex,quatuor ab vna parte,& duo ab . aha. Et eft, quum funt odo. In his vero additamentis exiftit iuuamentum, vt per ca continui-20 tas,qua; eft inter fpondyles continuitate iundu rali,ordinetur cum cöcauitatib. in quibufdam earum,& capitibus,bucellis fimilibus 111 quibul dam Sunt praeterea ex fpondvlibus,qua; alia ha • bentaddiramentamon propter hoc iuuamen-tum-fed propter defenfionem,& clypeum,& rc pulfionem eius,quod percutit,& fuperca texan tura 1 horum additamentorum] ligamenta Et b f [ ] funt offa ampla,& dura,(«undii fpo * , „ ■ f . 30 aylium longitudinem pofita.Quae autem ex eis i(.m adaitarnc-retro pofita fuerunt, fpina; voca t u r,&f proce f- ra fuspofteriores.Et quxex cis a dextris, Cx a fini-1 limenia. ftris funt poßta,vocantur alx.Ipfa vero funt ad defendendum illud,quod in iögitudinc corporis exneruis, & venis, dc mufeulis profundius quamipfaingreditur.Etqu^damex alis,que ad partem coftarum tendunt,aliud proprium "ha-bentiuuamentum: quod quidem clt, vt in cis creentur vacuitates,quibus capita coftaru gib- B. nocumentisexpofitum.&ajadincidendum.]& 40 bofa mirabiliterligentur.In vnaquaq;cnim alac B. corpore v- eius quidem longitudoJpfius,debiliraret forti tudinem ad attrahedum membra grauia ad ip-forum principia. IdeoqueDeus, cuius nomen fit benedidum,mifericorditercgit faciens partem cerebri,qua; eft nucha, ad inferiora corpo -ris incidcredicut canales a fonte:quatenus ex ea neruorum diuifiones a duobus fuis lateribus,& Cius extremo fecundum eius oppofitionem, Sc . , « vicinitatemb|cummembris]egrediatur.poftea me ra. fa^-um eft dorfum femita eius,&cuftodia.Et fe 50 plentur in c [vna \;niusfpondylisemineiiua.-]5c tcrii-itio ii;-.x * cüdum quidem eft,quoniam dorfum eftcufto* funt quasdam eorum, qua; cöpletur inter duas mcnt,s> &(11 /fia.&rlvnpncmpmhmrnm nnKilinm Cnnf- fnrmrlwlpedrYvM-nt-i-iiir».'#-*».- UgatlirA f.Kt.i ex eis funt duas vacuitates*, & in vnaquaq* coftamus fpomiylis. funt duo additamenta gibbofa. Sunt praetereacum Coin exalis,qugduo habet capita;& a\x duplici fimi nuu,ifanl,a ln-lantur.& hoc quidem in fpondylibus exiftit coi *c.r j^.’- ,c is li,cuius iuuamentum nunc nominabimus.Spö *,j ^ dylesquoq? pr^ter foramen medium,alia habet dem ipfi debili foramina:propter illud, quod ab eis egreditur orentur &n5 de neruis,Sc quod 1 eis ingreditur de venis.Qua; efli-r pofiibilc , dam autem illorum foraminum funt,que com vt eft nt forti. cB.feuafen g ffimenia. dia,&clypeus membrorum nobilium,que funt pofita coram ipfo. Ideoque in creatione fa&x fueruntei,&: fpintE & effproceftus pofteriores.] Bt tertium,quod dorfum creatu fuit,vt fit aliorum oftium principium:ficutlignum ,quod in exordionauisprimo ponitur,cuialialigna infi guntur fecundo,& annedlun tur. Ideoque dor- fpondy lesdfcommuniter.]& locus earü cftcö- cun?” Nuicab & munisterminus.qui intereasexifiit. Etplerun- tunc eftet etiä que eft,quum iitud a duabus partib. f. luperius dcclinjttiofupra & inferius exiftit.Etplerunqueeft in vna parte . exitu illorum Eteft etiam,qum in vnaquaquefpondyli eftic- »eruorum co ir micirculus.e [ ] £t eft,quum in vna ca ^ans cos ^ 1,0 rum eft maior,Sc in altera minor.Et haec quide bl!ltailsc^i|:s fum durum creatum fuit.Et quartum eft.vtpof foramina a duobus lateribus fpondylis pofita auteni ad !t,t d|B.erefte & fit homo ftare.-d f [ J & ad multas fe moue 60 luerunt, & non retro,propter defenfionis defe- x i fimiter. re partes.Ideoque dorfum de fpondylibus ordi - natisfatftum eft non de offe vnum,neque deof-fibus magnis.Iundurze quoque,in ter fpondyles fato funt non laxa;j quoniam ftandi potentia debilitarent.-neque valdeftrito,quoniam prohiberent inclinare. dum,illic,eius,quod egreditur, & quod ingre-ftunt fuperpofi ditun&quiapercuflionibuseftetexpofifu.Nc- ta fuerunt In ique fuerunt pofita anterius,quia in locis efient, menta & alh i-adqu«corpusfua naturali pöderofifate,&luis cab, & currunt etiam volutariis motibus declinat.ffideoque fl:Pcrea burui-motusdebilitaretur.Etnonfuitpoftibile, vi c f f1131”5 "(,,,t fentftridi ligamenti.Vt anterius egrederentur, u"* AVIC. C depo* t ALprfWI* $poftea retro redirent,fuit t impoffibile; quo- ta niam declinatio etiam eflctfi.perneruonicgref Ienus:!axxfaaxiuciunt llpondylmmcam m fi^cu[dd“ fiöncs na^ fac -,ctcoanRuftionem,& nocu- dura:comparationetuniSurarum caruni,q„* corD f » SSlSc« additamentis, qu* pro de- iunt -ntenus ff f-nfioneexiitunt fuoerpofitafacruntligamen- exfiimitudinepioptu laxitatem.ranrjdcmi© ,l|udlax*6a; a & ne ui ie leu ia L&fuerunt,&lubrica,]nc cuperatur.autphiseo e*pattecms.quodeascir fueruit. taAucarniinferant nocumentum.Additamen cüdat,& fijpercasgraditurdcinermsAtmilcu-f S.m=m,s. Ä de natura, eft lis,&venis:jdeonon fu.t neceffana nmlta firm, t tmmu. hoc Sunt enim adinuiceqa fortiter ligata g[liga tudo.niimauns.Etqiuanor, fu.t neceflanum gB, cum alha-mcntovehementi vndiqueiveruntantien ligatu I(? multum fiimaieiunftuias,&iufticit eis menfu e ß. neceffanj cab&ligametpr -j antcrjuscfl plus ftriiu|faaa fueruntlaxidmplctafuerüt fpatia collo: Vcruntamcnearum balespofitic funtlo; h ß. quam adi [ qux ibi proculdubio fiüt humorib.vifcofis. J giores,&caruni ligamenta laxiorg. Et neruoiu latsrafketi, 5c5>pondiliumautem dorfi,quedamlunt quai val cgrcfliones jn eis politas fuerunt communes, fi- ad pofteriuscurdc bene ligantur cum x [fligamentocircumeür cutdixinmsrquoniam non fuit poiftbile, vt in te,]ac li elfent vnumos creatum ad fixionem,& vnaquaque illarum Ipödylium,eo quod fit fub culduWo cadütquietem:& quasdam funt,qua funt laxa, ac fi ef tiiis,& pama,6c foramen, per quod tranfit nu- Ücej fine parua,fentofla multacreata propter motum. cha;amplum eflet:eüet foramen proprium,niu humiditatibus in illis.quas declarabimus.#: quarum dempftra vifcofis. »4 “K T JL T 1 0 7^ E S, bimus difpofitiones.Nuncautem dicemus, qd K ß.Aihacab, *" ~ fpondylescolli feptem funt numero. Hecnäq* Qua autem ex eis yetropoftt& fuerunt.&c.V$rte- nienfura in lögitudine,& numero fuit squalis: hvA omnes prima excepta wpolicrioripanepjocefjum # qucq;earum omnia vndecimprcdi&a habet acutuftnßne cartilagincsu habet, queproprie *k*vO*v additam cf a:pra?ter primä ff procefllis, & duas f Simenki Cip.S.ideft fpitiam vocantyVt docctGahnus tumalihhtühb. alds, & quafuor additamenta coniundionalia Comm.2^. deofiib.& ixemment.inlib.dearticul.Hip.traslatata furtum afpicientia;& quatuor inferius afpicien men ea uox eft ad totam vertebrarum ftrp£tura}quauis 3Q tja vnaquaeq? ala duos habet ramos.Et circu aliquando Hip.vifus fit non detota vertebrarum com- Jus egreffionis nerui inter omnes duas fpondy- pofitionc'yfed de ea tantumpartesju* circa thoract eft ]es duiiditurinduo media.Prima autem Ipödy Comm.i. & lumbos.intellexißeyvtnotvtGüi.i.in lib.de anicid, lis,$t /ecuda,quafdam habet proprietates, quas CaP* iQment.facit autem ad hunc locum Gal.13.de vfupar. nen habentalia;,In primis vero cd tibi feiendu, quod modns capitis a dextris, Sc (lniftris ßt iun-De iuuamento colli & amtomia ofjium eius. dura,qua: eft inter caput,5c Cppdylem primam. Cap. 8. Et ipfiusmotusanterius,5c pofteriusfttjund:u- ra^useeftinterillamidc fpondylem fecundam. Vide Difqn ifOllum fuit creatum propter tracheaarfe- Eft igitur nobis de iunefura prima in primis lo * fonesDhyfoio V->riam.Ettrachea quidem auferiafuit ercata quendum.Dicemusigitur,f j_quod fuper Iabo^ fB. quodfuper gicas Coft.pagi propter illud,quod narrabimus de creationis e- rioläm partem ipondyiis primae a duabus parti duaspanes afpj mD4«z8- r ius iuuamentisin fuoloco.Et propterea, quod bus] quae funt fuperius, creatae fuerunt duaeva ^!entf;n . ijef fpondiles colli a [ ad fummum fuperiores funt cuifatesjn quasduo oflis capitis additametain ^^duab.paN res iunt delati delataj luper eas quas funt dorfi, & funt fub eis: grediuntur Et quum vnum eorö cleuatur,& al tif us,vel a duo &deportatr tu oportuit,vtfuiflent minores.] Quod enim de- terüdeprimitur,5cdeclinatcaput ad deprefsu, buslatenbus. per tos, cui sßt fei turdeferenteleuiusefteoportet, quum pla- & quod in hacfpondylialiaGtiunaura,impof Aiialitera. fub rpfis in dorcuerit,vt motusquidem fmtfecundum fapien- fibile fuit.ibi igitur aliafadafuis fpondylis per Dicemus igitur fo, oponuit vttiae ordinem. Et quoniam neceOe fuit initium fe,qua: eft fecüda:ex qua creator aparte eius an fuper duoad bß fiemonnri nuc*1:E groftius efle,& maius,b[ ficut concauita' teriore,qux eft ad interiora,additamentum Ion duapenta dpi piö fluminis tum Pr,nG1P’um» eo ^ qnod ex diuifione ^• gum durum oriri fecit.*quod perträfit,& ingre- c‘^lß ma* quoniä iilud ^’oeruorum fupremae partieft proprium, eft plus ditur foramen prima; coram nucha, foramine eil propriü pai c°,qnod eft proprium ei,quodeftinferius : ] o- inter eascommuni:fcilicet foramine,quod a po ti fuperiori rei portuit in ipödy libus colli foramina magna fo fterioribus ad anteriora eft logius quä a dextra, diuiiae in ner rc.Et quia paruitas,& foraminis amplitudo ea- & ftniftra.-quoniam inter pofterius 5c anterius uos,feu re. evrumattenuauerüt corpora,oportiiitfirmitudi- funt duo ingrcdientia,quae maiorem occupant & nrotluöt n-j n*s ^ntent^nern adfuiffe, qua illud, quod duce 1 locum quam vnumex ingredientlb occuparet. ui.piuseit, feures’^as n3rrab1mus)debil:tauerunt,emendare Latitudoautem menfuratur fecundum vnum mai. seft, qu^Llr Oportuitigiturcasomnibusalijs fpondyli- gf [ ]ingrediens quodeftmaius, FfIlt,§atoW illub quoJ eft busdunorescreari Etquia cuiulque fpondylis , Et hoc quidem additamentum vocatur dens,h hß,’&ab ipfo propnuy part -earum.corpus fiut fubtile, creati fuerunt eorum ' [Ja quo quidem occupata fuit nucha ligamentis leparai nucha rVwnia < Pr0r' 1 S ^rui %ni cn!m creati forent, fortibus, ] quatenus dentis extremitas anuchx eum ligamentis C B. quum res expofitx ruptu r$,& nocumen extremitate fepareturme dens luo motu nuchä fortesieu duraecarura i ptpccffibus les occurre- percutiat,5cei coanguftationem faciat, deinde aluera. occurrerent fi . GS*JCc 1 ;rI afferet ei,quod eft debiiius:(3c etiam,ne mufeu* colli?& eai ü proprietatibus narrare volumus. ".^vs ,; /,'1 los&neruos multos^quiin eius circuitu funt pofiti, lxdat, & quia etiam parum indigemus ,u. r - KB.non fÄ hicfpjnjs cuftodientibus.hcxcenimfpödyliseft _ xiotes iJi.juis annexus cu pn frrlVi nrn quafi fubmerfa & fcpuftä cuftodijsfeeöde, qux colli fint -partes, & quibus uoetntur nrnWib. ,unmotionibus conwouerfuieft, qttum funt vehemens communia. pinqUj. Jdeoque alx locum non habuerunt ibi. enim alii motus folius fint capitis:alij etiam collo coes, & appareres. Ft »B.infuisreci Ampliusex proprietatibus huiusexiftit fpondy (quü mdelicet moto collo,&ipsu caput moueatm)pro quü caput moliuntur conea- lis,quodneruiabeanon per duo eius egrediua fr9 duo-funt; alter quo annuimus et renuimus :alter ue ucturcnmiun- imtibusvdfo turlatera.-m[neque per vnumforamecommu« road latera.cateripr unico axi imiten edet fubtiie de vtduoforaminaeflentparua; quapropter ne* tes ingyru uertuntur.Qttmobre,quum bxc ita feha- necelfitate, ne- cefte fuit neruos q[ fui fle paruos,] quia vero in beant;certum efl,quain gyrum uerti debet,no duobus que primorum, fpodyli fecunda impoflibile fuit neruoru egref axibus,fed unico inniti oportere alloqui enim circuayi corrigeret pa*-- (lonesfuperiusfuifle^ ficutfuit pollibilein hac; non poßent.contra,qu§ in latera folu monentur, ut por uitatemfeinde- eo ^ f] ineaelfent neruorum fuorumegreflio- tarnvalu#;hasduobus inniticardinih.nidemus. Expc fectu, & qo e neSj{]CU£ jn pnnia^ timeretur,ne conquaflaren- rientia ergo & rei ipfius natura teflatur,motum; qui rI7,leu\öpre- turA- runipcrenturmotu prima: fpondylisfup fuper priorem fit uer tebram, illi prorfus fimilem eße, hedererur efs^t eam,quum caput an terius, aut pofterius mone- qui fuper duobus fit axibus.Alt er um uero qui fuper fe paria debilia fi tUf.Neq-,et fuit poßf bile, vt anterius egrederen- eundam obitur, ab eo non difsidere, qui fuper unico car mul iufl&a , & tur, & pofterius ; Pg illud, quod diximus. Nec dine perficitur.Qua uero unico axi innituntur,non ad communicare- fuit poftibile,ut a d uobus egrederetur Jateribus: later a;ntque,qua duabus.in gyrum comodl uerti poffe tureccu primis r[quoniam fi eflet ita,eflet cum prima cöis,& q? uidenturfed cotrapotius euenit.Quare uidetur ex bis, & mamfeitare- Jn ter eas oriretur, eflet valde fu btile: neque pri- retent iorum fententia uero propius accedere,[qua Ga- t»0113m corrigerent paruitatem,<5c quod copre leni & Auicenna opinio, puofe difpo™ henderetur,eflent paria debilia fimuimnaa, Sc «onisjfi^fora- ^ cum primaefleteomunis: iam enim cogno- Deanatomia fpondyliumpcäoris, & eorum retur a duobus uimuscaufam prima:3& qux eflet corruptio, fi iuuamentis. Cap. 1X. lateribus.quare eam a duobus perforarent lateribus.Ergo opor opottuu fora- tu it foramina in fecudaefle ante duo latera f,p CPondyles pedoris illxfunt,cum quibus iun- a n* co/?^,?uar jCU?’^c^usduobusprimxoppoflta lateribus,quonia 60 Aguntur a [coftx, & attradionis aeris mem- ^enfb?»'anh--' lacerib./jmen»e corPps,Prim?^IlUin aifociabitur, nop Ia:det bra comprehendunt,] & lunt fpondyles vnde- i,tus> ^i opponitur W^^ens quidem, qui ex fecüda oritunbene cimtproceflushabetes,&alas.&vna qux alas tSimenia. ^ob. fbrami- pnmaseftanncxusligamentoforti.Etiundura no het.Sunt igitur duodecim fpödyles. Earum fSimenia. m^*prim*,& capitis cum prima,&iun&uraeapitis,& primx verofproceflus non funt xquales.Qui enim ex loler«^uid?in ambxcü fecunda,funt laxioresqqä aliarq fpon eis funt coram mebris,qux funt nobiliora,ma- iores -f-Simenia. b B-infra. ioresfunt & fortiöres.Et fpöndylium quide pecoris als alijs duriores exiftut; propterea quod cumcis coftae iunguntur. Septem autem iupre-marum fpöndylium f proceffusfuntmagm, & ipfarum alsgroffe, utcor fortiffime tueatur: Et ideo, quia earum corporeitas, in hoc ruitdi-minuta.-fa&a funt ipfarum additamenta coniu äionalia curta,& lata.& illarum quidem b[lu. praldecimam additamenta coniunctionalia, q n- fftmf-illa?.: innnibus eftvacuitas tur in t Simenia. cm trafuerfos proceffus, quos alas uocat,obtinere.M Cal.contra Lib.de uß par. i $. undecimam & duodeci- CaP* *•& $• mam uertebram obliquas ac tranf mfas proiuüiones habere negat.Soluitur. Tranfuer/t uertebrarüprocef-/#* wokä ufq-, dorsi uertebram äquales fermh funt; ^ di duodecima imminuuntur,ita ut duodeci ma iis prorfus careat-,undecima ueroadiunüa nonpror fus quidem tranßerfoproceßuuacet, fid ualde exigui tamen portionem retineat3ut non adcjjcfere exiftimes. Veanatomia fpondilium lumbrorum. Cap. X. £ Vperf lumborum uero fpondyles funt f pro f Alchatim. Ocellus & ais latae. Et ipforum quidem addi t Simenia. tamentaconiun&ionalia inferiora dilatantur, Stailimilanturalisaff ]defendentibus. Et fpondyles ifte funt quinquerf- lumborum uero cum1' [toflefacro] eftficut bafis lotiusdorfi. b B_ aIh . i n • r * J ~ /I« /X. M. Am 4 /4 1 1 f A_ a « c . ® f Simenia. t. ■ Ihauis. f Alhauis. feriora curuatur.Decimsß aur,f procefluseft re- , _____ dus & non curuus, & eius additamenta coniu- |Simenium. ftionaha vtrinq; hent vacuitates f[quae cora bu d b. qu* abfqi Cellisexiftunt:[quum,fuperius& inferius jimul bucellaexiitGr. Aucellarum fit rcceptio poftea uero,illarü,qua? v««» - L i -----j r ^ o. amat fub decima exiiunt, bucdlxfuntad lUperiora; & ipfe quidem fuftinent, & defeiuntosfemo- -j-Aihauis. & eorum vacuitates, ad inferiora , & ipfarum 20 ris,& funt a quibus nerui pedis oriuntur, f procefiusad fuperiora curuantur Et nunc hu ius totius iuuamentü nominabimuspoft D110 decima vero fpondylis alas non habet;qm necef fitas,multa,quaecoftarum ca inerat, lam eft di-minuta:fed firmitudo alio modo eft ingeniata, in quo firmitudo cum al;o iungitur iuuameto. Et huius quide exiftit declaratio, quod fpondyles f lumborum nimia indiguerunt magnitudi ...... nej& iun&urarum multa firmitudine:quiafe- ^,wulUU111v — -.....- - , . runt totum, quod eft fupraipfas Ideoq* neceflc 3° iun&uraipfumcomprjmat,fed eft magis remö fuerunt addk? fuit,vt in iun&uris vacuitates, & bucells phires tüs.al & multo dIus mifiusadantei iora,& po-mentaiunfltura numerofierent:e[quarum iundurarum addita tü ip{ius,& mit menta duplata fuerunt, & fuit necefle, vt pars neceffejurpone duodecimae, quae eft uerfusparreillaru, fimilis retur uel fieret iHisfieret:]quapgeius additamentaconiunctio f Alcharim. pars, qua: uici- na}ja duplata fuerunt. In his igimr additametis natur duodeci- fuit res,exqua dignum erat, vtalsfie D e anatomia f oßls [aert Cap. XI, OSfa t offis facri funt tria, quae magis ingeniose funt toniun&a s quam omnes fpondyles Et earum iuncfcuraj funt firmiores. & ipia rum a funt magis ampl£. & neruus quidem, qui de foramine in eis exi&ente egreditur, non exit ä certitudine duorum laterum, ne aneba: iun&uraipfumcomprimat,fed eft magis remc füs,a] & nrulto plus miflusad antei iora, & po- a ^ ffläg;s feriora ] Et offa quidemf offis facri fimiliaof- ingrediens ad fibuscxiftumf lumborum. anterius &po« Iterius. ^HKOT^TIOTiES. lAA\h;™m. Deoßefacro, quod & magnum, & latum uocant, egit C3p, Gal.lib.de oßibus.Hic c uiju/m m, tuum uui.iscf/i cucnj mu («wc« cy», wi» tur iuuamenta (imulin hac creatura coniunCta 4° ex tri(mstaut quatuor}( totumdorfumerHficutres vna, propriam habens figuram alijs figuris meliorem, quse eft circularis. Hxc nanque figura remotior eft a receptione nocumentorum ejcpercuflione uel inapulfio- t Alhofof.' Alhofoi. irnpulfione euenientfum,quamomnes alhefi-gurie. & propter hoc capita corü,qux fuperius, ad inferiora fuerunt curuata: & eorü qux funt inferius,ad fuperiora:& coniunxerunt fe apud mediam, qux eft decima. Ha:c vero ad nullam curuata fuit parte, ideo vt fuper eä duae fimul conueniantcuruitates. Et decima quide intcrt 43 & iftud omnino fuit, vt cum cautela membro-rü nutrimenti, fciiicet hepatis& fplcnis,&: aliorum amplitudo loco ftomachi iungcretur, nc quum impleretur nutrientibus & infiationib. comprimeretur. Septem vero coftx fupcriorcs, pedoris cofte vocantur, qux ab v naquaq^ pa r. fEmmia. conueniantcuruitates. Etdecimaquide intcrt te funt feptem: fedduxque funt in medio,lunt proceßus non fcdm numerum: fed lögitudine maiores,& longiores: &il x,qux funt mextrc- inedia exiftit.;Et qa quadoq; eft necefledorfum 10 mitatibus,funt breuiores. haec n. hgura vt com ad aliquod duorum curuari laterum, & iftud ptehenfum vndique comprehendatur, melior non fit nifi vt declinet medium ad contrarium exiftit. Et coftx quidem iflae in primis lupra iui partis, & declinet illud quod eft fupra ipfum, &: gibbofitatem ad inferiora inclinantur: deinde fub ipfo, ad illam parte,-ac fi duo extrema dor- redeundo ad (uperiora incedunt, & continuan fiadfibi obuiandum declinarent: proptereain tur cum thorace: ficut nominabimus poftea, io medio non fadx fuerunt buceliaeded vacuita- vt fitearum cöprehenfio inlocis amplior: duo testantum.&fa&x fuerunt bucellxluperiores praeterea cuiufqiearü additameta duasprofun & inferiores ad ipfum declinantes: led fuperio- das ingrediuntur uacuitates, qux funt in vna- resdefcendentes,& inferiores afcendes: ideo,vt 10 quaq=,ala,quaeeftfuprafpondyles, &prouenit earum ablatio ad contrarium partis declinatio iunftura dupla, d [Et fimiliter exiftuut alae lepte cum ofiib thoracis. Quinq; aute curtate,que re manferunt,funt ofla pofteriora, & coftae falfa.*: quarum capita creata fuerunt cum cartilaginibus continuata , vt fint fecurae a fra&ura quum percuftiones affuerint j & ne occurrant membris lenibus & diaphragmati cum fua duritie, fed occurrat ei cum corpore, quod inter eas, & membra lenia, exiftat medium: & inter duritiem & lenitatem mediocritatem habeat. imunlutur. ^ £acßis plt. vt fuperiores a ’[ curuentur ] ad inferiora: & inferiores ad fuperiora. d B. & fimiliter indi fepte fuperioribus. Cap.i. Viiu hic notatyquod & Gal. 13.'de vfu partiumydeci tnam dor fi vertebram thoracis eßc medium ypropterea que hanc ac ater is variare dor fi vertebris y fer ibebat Gal.quod alterius vfus erat infigniri nempe hanc alte yovtrinqueprocejfuy vclutiduobuscardinibusfurfum 3® vergentibusi contra quam in prima colli vertebra efl, vt his reliquam thoracis veluti bafi, & vere cardini initer etur. Deprehenfumefinoliratempefiate; Licet de cima dorfi vertebra in canibus & fintiis hac & figura & vfu fitpradita, quam Gal. aitjin hominibus tamen duodecima id munus demandari. Deanatomia thoracis, Cap, X V. 'J’ Horax ex fepte m oftibus eft compofitus.cx Deanatomiacoßarum. Cap, 14. vidi; DifgmTI- p Oftx funt tutamentum eius, quod ex in tiones phylio- (frumentis attradionis aeris, & ex fuperio 4° firmae. Qu® etiam feptem creata fuerunt fecun vno autem ofte non fuit creatus propter iuuamentum, quod in alijs locis fciuifti: a [& propterea vt fit laxus, vt conueniens fit ei,quod colligit ex membris attrahendi aerem ] in dilatione. Ideoque creata fuerunt nonfolida, cum cartilaginibus continua, ut in ipforum b] inte riorij motu fe adiuuendicet fint iundure eorfi logicas C0H91 rj[jUSinftrumentorum nutrimenti circundat. rfrw« £t jppjg quidem non factae fuerunt vnum os,ne grauarent;& ne fi aliquod accideret nocumen tum,foret commune* <5c, vt facile cflet dilatari quum neceffitas addit fu per illud, quod eft in natura , & implentur interiora nutrimento & inflatione, & indigent loco magis amplo propter aere qui attrahitur: &, vt inter eas mufeu -li pedoris, qui in operationibus attrahendi aerem iuuant, & eius, quod continuatur cum ip-*B,mediarent. f0j3 [ incederent.] Et propterea,quod pedus cir 50 cundat pulmonem,& cor, &,quod eft cum eis* necefiaria fuit cautela vehementifllma in eorü defenfione: quoniam nocumentorum impref-fiones, quae eis accidüt,funt maiores 5 & cü hoc eorum munitio vndique non eaanguftat,neqj eisjnocet, Et ideo feptem coftx fuperiores crea tx fueruntcontinentesillud,quod eft in eis, fi-bi apud f os pedoris obuiantes, & mebrü circü dätes principale ab omnib. partibus, Illae vero, bf ß.aperte fu quaeexiftuntin parte inftrumentorü nutrime-E1* ti,creatx fuerunt, ficutpofteriusdiminutx, b f 60 gatiofuit*ffaä ^ ^ vbifenfusnon peruenit vifusjfed ante- Nai,paula-rins non fuerunt continuatxc [ imo paulatim '‘minfedione ordinatx fuerunt cum fedione. ] fueruntq; fu-^UlB diminu- periores propinquius habetes fpatiü inter duo-tione, extrema egredienda: & inferiores löginquius: tcaffumi dum numerum coftarum, qux cum eis iungun tur. Cum inferiori prxterea parte thoracis os cartilaginofum latum continuatur, cuius inferior extremitas rotunditati attinens vocatur c[epiglottalis,eo quod epiglottifit finulis.] Et ipfum quidem eft tuta mentum oris ftomachi, & medium inter thoracem & membra Ixnix, ideo vt continuitas duri cum leni fit melior, quemadmodum multoties diximus. ^ 'K’K0 T u T 1 0 KE s- Quod4 cofiisutrinq; circumfcribitur, pertinetq; an tenore parte utrinq; adpeflus ac feptü tranfuerfum; decubit ueropofterioread[pinam: id omne fpatium me dici Thoracem appellare confueuerunt. In huius medio natura cor ipfum collocauit ueluti finit y tu ad fecurita-tateapti(Jimoy tum ad aequabilem ex toto pulmone re-frigiratione opportuniffimo. ut Gal.6.de ufupart.fcri. ptum reliquit, vbi thoracis formationem & ufum etid explicat,Cetera leges lib.de offib. & 7. i3.de ufupart. De anatomia f furcula. Cap. XVI. FVrcula eft os pofitum fuper vnam quamq: duarum partium eius, quod in thorace eft, fupremum curuatum,coram anhar, ideft loco qui Vide Difquifi-tiones phyCiofo gios Coltcri pag.431. a Ii Et vt fit laxior in adiuto-rio, cius, quod circundat mem bra anhelitus b B.oauho. c B. alchanqic-ri co quod (it fi milis alchigiar. Cap.x. Cap. Tf.&n. Cap.t 1. t. i. daujculac feu iuguli. sssssrssssssiss; „ dentes,& declinat ad partemi} lueft . 1 -ptc!UOalialio;amenra,arqiic ärofti:ö^orui] aB.qu*abjla nuatur cum capite fpatula:, & cum ip(o fpatula w-Et Jigatur, & cum eis ambobus adiutonum. q _ ««„„«niaf cn. a^cei' Vt fuppleat ljum,& alarum ipfarum, vbinon funtfpondy- 20 & qmod yna manu?ad a!^tam p . ' lisidqijodvuli t Simeiuorum. j s qu? percufliones repellant, neque fenfus, P“ inferiorem autem adiutoi j ■ [enere quieasprsecipiant. Spatula vero a parte fylue- duo additamenta Ä i lö “s ftrifubtiliatur,&a parte domeftica irigroflatur: ex guibus illud,quod eft ad interi a, ^ k & fuper extremitatem ipfius fylueftrem fit va- iubtilius,cum nulla re habens me_ cfB.non. euitaseff 1 profunda,quam rotunda adiuto- m am non eftmfi neruorum,& vena . rij ingreditur extremitas. Et ipfa quidem, duo üo -Sed cum eo quod eft ad exteriora 5 comple- , rornr habet additamenta, vnum eft ad foperiora, & tu r inndura cubiti per bucellam , qua: in ipio 1 Scharam & pofteriusd[& uöcätur deftru61 u 111 & röftrü cor exiftit fecüdummodum,quem nominabimus; m urhar also- ui:1 Sc per ipfum ligatur fpatula cum ftircuJa:& & inter ea proculdubio d [fubtilitas exiftit.Et in j b. vacui ipfurn eft,quod pröhibetjne adiutoriumadfu~ ouabusquidem huius fübtilitatis extiemifati- veifeiffura periora defuomoueaturloco,&aliudeftinte- bus] duxfuxvacuitatesfuperiusad anteriora, ftlc.&itidi periora dciuo ixioiicäiui iulu^ c\ 411 uu tu iuiv" r . ^ rius ad inferiora,quod efiä prohibet, ne caput, & inferius ad poücriora.Et earum fupenor do- qmde hiius n adiutorij diflocetur. Poftea fmc intermiffione meftica cöncauitas ctiIcnißcata, & non exiim dilatatur, quantum plus ad partem inCeditdo- iüpcreamieparatio,fcdfyiue/tris cocauifas eft mefticam,ideo vt fit eius comprehenfio plus de maiqr eis:& quod ad finem c [ fyluelhis ] con- e h commc^ fendens.Etipfa quidem fuprafuidorfumaddi- cauitatis tendit, non eft Jenificatum: neque eit f ^fck(tS tamentum habet,ficut triangulum*, cuiusbafys ipfius perforatio rotüda: fed eftnein paries reell ad partem fylueftrem, & ipfius angulus ad Äus:ita,vt cum additamento f cubiti in ipfa ad partem domefticam^nedorü fuperficiese [frice partem mouetur fylueftrem,& quum ad ea per c B.deftruatur. tur:]fienimforetbafis ad partem domefticam, uemt,ftet.Etnosquidem declarationem necei eleuaret,cutemj& quumpercuflionesadeflent fitatis earum citoafeemus.Hasyeroconcaui- efficerentdoiorem.Et hoc quidem additamen- tatesduasvpcat.Hipp.f [cluos limites.] fSimenis. tum eft ei,ficuttproceirus,fpoiidylibus creatum . . # ad defendendum ,& uocattir oculus fpatulas. @eanatomia\ cubiti. Cap. 19. Vltima vero fpatula: dilatatio,eft,ubi eit cartila gOj cum qua continuatur s cuius extremitas eft t Vbitusex duobus offibus in longitudine | Afeicf. rotunda,qua: cum ea continuatur propter cau- \^coniundis eft cömpoütus:& Aocantur fo-iam, quam in alijs diximus cartilaginibus. cilia Superius vero ex eis,quod ad pollicem ten ....... . _rrrvT dit,eftiubtilius;& vocatur focilefuperius . & De amoma adwtorq.,.h«mm. Cap. XV111. 50 inferiusexeis, quod vaditad auricularem,efr • ADiutorij 6s rotundumfuit creatum,vtd groffiusj quoniam eft deferens: & vocatur foci nocumentorum receptione magis foret leinferius. Superioris vero focilis iuuamen- remotum. Cuius quidem fuperior extremitas tum elt, quod per ipfum eft motus f cubiti ad t Afeid. eftgibbofa, ut fpatulse vacuitatem ingrediatur fe torquendum,& refupinandum, & inferius cum iun&ura laxa non ualde firma, & laxitatis focilis luuamentum eft, vt per ipfum fit mo- ^ caufa lundurx huius, acciditei frequenter dif- tusf cubiti ad conftringendum,& dilatandum. “ c # locatio luuamen tum uero, quod in hac exiftit Cuiufque vero ipforum 'nimium artenuatum laxitate,funt dus res:neceftitas,& fecuritas.Sed fuit quoniam groffitudine non indigent a [gp necefficas eft facilitas motionum ad omnes par illud, quod ex mufculisgroffis fuperipla iacetj aB< pr ter£1 tes.- Etlecuritaseft, quod licet adiutorio fit ne- 60 Öc ipfofum duo extrema ingroflatafuerüt, pro qUOC| funt or- ceftarium,vt diuerfis motionibus ad partes pof pterea quod fuper ipfa multa ligamentorum cundata esmu fit moueridmerfas ipotionestamenlftasneque origoefteisneceflaria-.quia frequenter accidöt icyU§groffis. iunt multae,neque perdurant vfquequo timea* verbera,& percuffiones fortes,quum morus eft tur, neeius rumpantur ligamenta'& diflocen- iundurarumr&proptereaquod carnc denudä tur: immo adiutorium in plunbusMifpofitio- tur,5c mufculis.Superjus vero facile eft tortum nibus elt quietum ; & aliud, quod eft ex manu, quafi veniat a parte domeftica:& paululum tor pit mobile; öc pre pter hoc alia; iun^tur^ firmio tiiosb ad partem fylueftre^ibbofum fiat. & iu- u^mentum • * ' 'iüMmtnNMnkeexiftit nrjEParamlti bonitas offafuntquatuor,qua; funt ad partem pcftims, uamenturmn noc exutit prxpaiai mmtnrumvnde nropter hoc oportuit, utcl- admotum torquendi : lcdinfemis fentmaaisampla*Et tria quidemoflat>[ordina b ß.g'-:da:a. tandummeliusexnui. tem taibiti,fubtilk>tafunt,&«»eUus admuicct A... . ■ ; c». ... ^SSPSSSSSSSS, ... s~>Vbiti vero iunftura exlunöura focilisfu ia: C_>perioris,&inferiorisfocilisiunftuia,cum uumvero os nonconfortatduasractxaacs, adiutoriocomponitur.Superiusquidemfocile IO nec confiftit in duabusrafet* aciebus.fedfuit g _ Kc| & in fui extremitate vacuitatem ingenioie taQa creatum ad defendendum neruum.qui eft c [m ^ ,ri4 ofsis. habet in quä bucella fyluefttis extremitatis ad- planta.Et aciei fecund* fit extremitas ex cornu iutorii ingreditur,& Wturcum ea: & ex ipfius aionecapitü offium eius,& ingreditur vacuua rrirrnimlin vacuitate illa prouenit motus re- tem, quam nominauimus: quae eftin extremi ta a B rcuolutio- a[ ^ & tortionis. Inferius aute facile duo ha te duorum fociiium.Fit ergo iüftura dilatatio- bi vacuitas bet additamenta:inter qux exiftit b [tenuitas,] nis,& conftridionis. Additamentum vero prx- velfciffura. qua> fiama graece literae fimilatur,& eft ita S. Et diftum, quod eft in focili inferiori, vacuitatem CB. vacuitatis £uius *der£c ftcnuitatis ]contorquetur fuperfi oflium raleta; ingreditur, & fit inde tortionis, vel fciffurar. ciesal£qua,eftin ipfms concauitate-,vt bene fit & rdupinatioms luaäura. d ß Ab alhaxi. fadus eius introitus in d [ concauitatem 5 ] quae etbWend eft in extremo adiutorij,quod cocauum exiftit; 20 Deanatomiapcflims d [manus. ] Cap. 2 2. clt com fedfux concauitatis figura gibbofitati circuli «f[ pofitu exo(T.^ ,n fimilatur.exbona igitur ingreffione e [fubtilita plurib nc nccu »dfiffme. tis,qu* inter duo focilis inferioris additamenta m«u.h icc.de- exiftit.in illam inferioremf [tenuitatem] iun&u rettcöc fiat, & exiltliUninaiTiuiicuuicmi 1 > /B.vaoiitatem. racomponiturCubiti.Qüumqfg [tenuitas, vel v.peveanunus conauna.em habere poffit.qumn corpora .wunda eoo«, o uwmjjvimm tuui - . nendi voluntas affuerit, & quum liquida currentia reimet£ voluerimus cu fciffura fu d erva P3lS PCt tenUltatem^el partem] ad po t - auiJem o(Ia ;unaur!t firmiter,& bene adi miicem limi Ii 23fj? ramouetur,interius extenditur manus& quu t, fepjre‘nmr>& matu1s debiliter illud teueat.quod collisit, & quod furam " Parielahs b[tenuitas]eam refrenat a 11 vacuita- tenerrita vt fi cutis alchef excoriare tur inuenirentur harc omnia olla con- h B.vacuitasvel te]bucellam tenete,tenet eam, & prohibet a di 3° rinua: quorum feparatio a fenfu fitlonginqua. Et cum hoc ligamentum fciffura- latatione fupe rf lua. Stan t igi tur adiu torium Sc hrmiterllringitumimcumalio, iedineis exidirobedicutia ;;d paruapi f Afeid. f cubitus fecundum reditudinem. Quum vero conftririioncm,ex qua prouenit, vt interior pars manus c<5cauerur,fcu tun i B. cöcauitate. vna duarum K [tenuitatum] fuper aliam ad an cauiratem habeat. t Afeid. ^ teriora,&fuperiusmouetur,conftringitur ma- /"> Sfapetftinis a [plantas J funt quatuor: pro- K tr yjCUIt?tü nus donecfcubitus tangat adiutorium ad par- VV pter<^ quod cum quatuor continuantur a B.alKcf. K B- vacuitatu nu$ doncc^cubitus tangat adiutorium ad par- U ptenjj quod cum quatuor continuantur fACid rU' tcm domefticam, & ab anterioribus.1 [ & duo digitis, & funt coniun&a a parte,qux eft ad ra- JB.Et extremi qaidcfocilia fuperius] fimul iungGtur,ficut tes fetam; ideo, vt cum offibus, qux funt ficut con- tares duorü io- vna: & acciditin eisuacuitas ampla commu- nexa, &coniun6ta, bene continuentur,qux in cilitj inferiores, nis,cuius plurimü m focili exiftit lferiori.Quod parte digitorum parumper d ilatantur; ut cum Antiq. & dux autem fu perfluit ab hac vacuitate, remanet gib 40 offibus,qux funt diftin61a,& feparata bcnccon extremi rates ^ bofum,lenificatürvt lltlonginquum anocume tinuentur, & fuerunt b [ad inferiora ] curuata, b n-11 intcno duorum focinu torumreceptione.&pofterius quidem ex vacui propter illud, quod iamfciuifti. Rafetx uciou’ a interiori. tale focffisinferioris oritur additamentu.quod iunäura cum pedbne componitur per conca- adlongitudinem quandam trahit. & de huius uitates, qux in extremitatibus oflium ratetx totiusmuamento loquemur,fideus voluerit. confiftunt:in quas bucellc offium pceanatomiarafetaideflbracchidis. Cap. 21. KAicid exmuius cu cumpuuid uuiüub > uc Cip j ? nocumentu fi accideret,commune fiat:a t 5° ln\hh. de offium diffeflme dixit Galenus ex qua-[ vtper ipfam planta concauari poffit; quum tuor offibus conßare metacarpum.fed. (jui os pollicis corpora, rotunda continendi voluntas affuerit: tertiumpofibracbiali afcribuntyex quinque. At contra Cap h & quum liquida curretia retinereuoluerimus. rium legitur in 2.de frafiuris. ex tribus conflare pofl- & hasc quidem offa iun&urae fax firmiter & be brachiale.tu confidera. ne ad inuicemfunt ligata, ne feparentur , & planta debiliter illud teneat, quod colligit, &q1>,1(lifasprpcijldubipmtp !"**«• ferilladaugn| £„d0 iUtid quöd ipfosui üiptfloa firmimdi- demimplent qu*iniunaurfacxiftnnt,propter ^ ab’)t, SScss&teJs!« sfigg SÄS2ÄÄ ** H. Ä peceiTaria ecü ßcit;5c npsqiudem plusin4igewus oiptibusai , ^ /»"•’•'' „„«■* cultat. additione fir- uerfiS) quamaugmento firmitudinis fermiiiü TTNguis propter quatuor fuit luuam amß.extrerait» jmtu jin«s,& fi tranfeuntis.lpfi veröereafi fuerunt ex ofilbus, V creatusV num eft, ytcarms extremitatis niihrer. aIuI* m bafes funt latiores,&ipforüeapitasüt digitommjpodiumexiftat;nequumfuperall- fi *’re d-wfta mag is renuia.Et qua: eis funt inferiora,funt ma quampreflerit rem, debilitetur, Etahud,ut i-temTtS^ ioia fecundüb[ordinem;]ita,ut qua; in eis funt gitus peream resmmutas poifitcapere , bt tergendo illud qd fubtifiora, firit extremitates c [ f tenuium of- tium,ut per eas valeat fealperej, elus iuuamentum deftrueret. Si enim i [in 5Q aut defcendes:& hoc fit pe» coxam ,& per crus. ‘ nus?rI U° ? ma -us planta] poneretur j plurimum operatio^ Quumq*, pedi nocumentum acciderit, ftare, 6c k B.uohm. num>quas perk [plantam] habemus,dcftruere- figere, difficile erit j fed mutari,nonmifitätum, i b. & remoti? tur nobis. Et fi ad partem poneretur auricula- quantum neceftaria fuerit mutatio mult^ fixio quä hoc effe? ris?vna manus ad aliam ad tenedü illud,in quo nis,qua; eft ad unum pedem.quum autem muli poneretur re iunguntur,non perueniret.l [Et hoc quidem re fculiscoxse aut Cruris nocumentum acciderit> tro. Er pollex motiu$cxiflit »quoniam fi retro poneretur, & figere erit facileded moueri difficile, alligatus cu pe p°Hex non aüigare'ur, longitudo inter dine,ut non co ipibm, & alios digitos non coanguftaretur . peanatamia offium coxp, Cap, 27. anguitaret di- Quum ergo alii quatuor digiti rem aliquam ab ftantiatquateii vna parte comprehenderenr, &poilex ab alia dQ p Rimum oftibusf ambulationi feruientibus f itc«il. interipfum, & parteadiuuareu pofiibile eilet,ut piäta rem ma X eft coxa . Et ipfum quidem eft os maius , ^ 0' inrer aiios digi gnam comprehederet; & pollex ab alia parte ef quod in corpore exiftit: quia ipfum eft defe- Ouuergo alii 1C> S»1 apPli.cfnsiJlud quod planta conftrin- rensillud,quod eft fupra ipfum j & mutansil- quatuor digiti °1 r ene.^ J auricularis, 6c annullaris,ficut lud, quod eft lub ipfo. Cuius fuperior extremi- cöprehendut, cooPe^5)rmm pofterius.Omnia autem digito- tas fuit fafta rotunda,vtfacetabulum anchebe f Pyxi^cra, & Jpollex aiia ["um Continuata fuerunt cum m [tenuitati- ne ingrederetur. Et ipfum quide eft gibbofum parte axuimat, bus ? J oc concauitatibus intrantibus,inter quas ad partem fylueftrem; & curatum ad partem dome- Feni. Dodrina 5. 47 domefticaiUj&adpoftcriora. Sienim ipfumfo tione.[Etiun&ura quidem laboriofa fu de rara 3 B.& ^-nn ** ret pofitum fecundum re&itudinem &pyxidis fuit,propterea, quod fuomotu defert corpus,ll;sr italta>H * jB, fpecies al- equidiftantiam,accidere indea [aliquis claudi- & pofitus fuit locus eius ad anteriora,quoniam fyhi. cationismotus:jquemadmodumacciditei,cu- plurimum quod ei accidit de labore inclinatio tcnor , (1‘7:!U jus talis eft creatio; neque bene defenderet mu- nis,eft ad anteriora.non enim habet ad pofterio uet 3, ^ ;uni fculos magnos,&neruos,&;venas:neqj ex hoc ra inclinationem laboriofam: ad duas tamen ereirc <.« jppo toto re£U res generaretur: neque fededi forma partesrem modicam declinationis habet.Tota diatione luper e{Tetbona.Amplius,fi curuuad partem dome vero eius declinatio eft ad anteriora: b [&acci- ipsü: & creatu ftieam nonfuiffetredu&um ,proueniret inde dit ei ibi labor in hora incededi, & ftandiluper fuitei achmas. bB.forma. alterius modi claudicatio, neque b [ ftatio] illi 10 digitos pedis,quum aliquis quafi fufpenfus cur- ^^rs media foret: & fieret ei communis declinatio; uus ftat,& horum fimilium.] declinans a ! 1 nequeefTet^qualis.Etinipfiusextremitate inffc lus domeiticü, riorifunt additamenta duo propter poplitis iu- De anatomia pedis. Cap. 30. vtfitdeduuuo &u ram.Nos tamen prius de crure,&pofteadb pedis in ion junftura loquemur. T) Es creatus fuit, vt fit inftrumentum figendi, itandi,& (pprie Jt a [& fa£ta fuit figura eius ad anteriora, vt fi- «»hora deabu Deanat.offiumtibixfeu cruris, Cap. ?8, guralonga jiit in ftando, & in appodiandofu la_llonis fu per ipfum,auxilium praebeat:cui in parte dome J^ram parti Rus eft, queadmodum T cubitus ex duob. fticatenuitas creata fuit, vt fit pedis declinatio ci*-uati, * 1 * oflibuscompofitum . Vnum eft maius Sc 20 in hora flandi ;& proprie vacillanti, ad partem uei cömori, ut logius:& ipfum eft dQmefticum, & uocatur ca contrariam parti pedis eleuati * quatenus refre rcfiftat grauiu na magna. Et aliud eft minus, &breuius:none* net illud, quod oportet conftringi ex nixu fu ti per id quod nim peruemt vfque ac coxam: imo ab ea bre- per partem beneeleuandi pedem eleuatu: & ut oportet, vt fir- uiatur. inferius tamen peruenit ad locum, ad ftatio (ittteperata:&etiam, ut fit facile calcarc n?e^unlamcr‘ quem protenditur maius,& vocatur cannami fuper res* exeuntes,&abfque magno dolore; nor. Crus etiam habet gibbofitatemad partem & vtpes bene circundet illud,] quod gradibus, feu de fylueftrem.poftea apud extremitatem inferiore & extremitatibus eorum,per quse fit afcenfio,fi nac 1 Ut n t ita habet gibbofitatem aliam ad pattem domefti- milatur. Et pes quidem ex multis ofiibus crea- no iqualis , & vtper eam retetio fiat lud ud bene jp ti udemus. tate,eft b [facilitas ]ad motu. Er resfecunda ma melior, erit melius, qua vt totum fit vnum fru- plicetur illi. gisconueniens fuit intentioni, pro qua fuitfa- ftum,ne figura poft figuram figuretur. Et ex cis Alias^quales dum crusminus, Sc res prima intentioni, pro eft iuuamentum toti commune,cuius ofla funt *•*!•« eminete* qua fuitfaäa coxa maior.Duo autem cruris of multa. Pedis vero offa funt vigintifex; talus,per1 cluh:ib- fa iunt quantitas temperata; adeo quod,fi vnü 40 quod iüdura pedis cü crure completur, Sc cal-! ’ ornic: c B. difficulca- os—’ |ccideret de debilitate, & duritie caneus,quod eft fuft^tamentum fixionis. & na- 'npffc°aI t‘j" te. ’ motus,illud,qa accidit habenti elephantiam Sc uiculare,d[pcr quod eft tenuitas.]& quatuor of c b. Aka & ap d B.maioris. vanges. Et fi vnü minueretur,accideret c [de de fa rafeta;,cum quibus peäen cotinuatur.-quorü plicatur. eB. ut firnoa. bilitate,& duritie] motus,6c de impotentia de- vnum eft os efgrandinofum] hexagono fi mile, tAlchab. aß. cuius iuua ferendi illud; quod accidit crura habentibus de pofitumadparcemfylueftrem; propter qct parsp^rquod mentu eftrefi. natura fubtilia:&propter hoc, totum fuftenta illa fuper terram bene figit; Sc quinque pe&hiis c6pl-wr &rpfi >?« mm n m6c fortms fa^m eft cum c*nna mino ; t talus vero humanus f [magis fubtiliatus c,fJIr achm &dislocatione ^-^^^P^^^^iHorealiaexiftuntiuua- eft ad exteriora,«Sc magis ingroflatus ad interio +A)\ n°.S|1,!f,u '* apud a! gicth. «^ta; hcut neruos, Sc vena«^ quae funt inter ra,quamftalus] omnium aliorum animalium, fu, uchcmcn- 1. apud leflionc cas,cooperire, Sc communitas cannae d [mino- 50 & ipfe eft quafi nobilior ofiibus pedis in motu cius eil techai-fup calcaneos f«jm wndtura pedis: e [vt velox,] & fortis fiat iuuantibus, ficut calcaneus eft nobilius,ofTibus ban quii alcha- ÄplSä iun<äuradllatationjs.& tortionis. ’ pcdisinfigcndo adiuuantibus.Etf talus quidem hak & fuper terram adh?retibus,& %nfam, T yn<^ura P°P^tls prouenit ^ppteringrefTum busfuispartibus, fyTueftri, Sc domeftica, & eius a polieriorf & i^eac- 'llj ^ua;/unt ^uPer duo extrema in duas vacuitates,quse funt in cä a duob.eius la- SSrmm n ... |nter duo extrema pofitus eft a duabus cannis t Alchahab. adhseretibus,& ^aut.poplitis, Cap, 29. cgredientia,ipfum a fuis partibus circundantia \ apudfeflionem A r • • gDclhcct a fupremo ipfi^&afuolocoAadua f*’ fnr Tvnctura DODlltlS nronen t nntpr narrflhm ^ .__________... ltrcill° »pus& iillbora; extremitatem cox$,in duas vacuitates, qu^ nisfixaj, ingrediuntur.] f Talus praeterea inter terib9 lylueilri aterra6!?00- 10 c^PIteo^s^ru^ls>(3u^ firmata fliit liga- crqs & calcaneum medius ex iftitj per ipfum. n. &dome/tice.& IwnwWS TCnt° c*ngente> &all°^ligamento in profun- meliuscontinuatuiV&iundturainter eafirma-eius duo cxtrc fcrra&anuda tendentue>& d«obus ligamentis fortibus a tur,&fecura fitadiflocatione, & ipfequidem calcaneo giethm. 2pud dua°PsPa.rtI^us^UIU.s quidem pars anterior be pro certo inmedio eft pofitus; licet exifliment1 us v]°-1 Tonern L- nefada fuit cu rafga. 1. patella hoc eft oculo po- quidam,quod h [ ad domefticam fit declinans Tr^n. N* fupercal P^,tISA eft os ad lotuditaterri trahens.a [ Cuius propter concauitatis. tenuitatem. 1 Ad f talü h B. ad iViue. &n!*s > luuamentum eft refrenarellludiquod timetur, vero osnauiculare ab anterioribus coniun^io ih i fit dedin.is mir eft necefTe fuper digitos pedum curuatü naliter ligatur, i [Et hoc quidem nauiculare /ppteraichmas. ftarc,& fulpcnfum federe,ex ruptura,50rousportarequeat-& poreitate poflibili exiftentibus,) & proprie quü 8rcffi°nestole. Quod fi uolue- tas magna fau\i fuit,ut corpus porrarequeat.oc tlr>. r *r rimnifinnrit? in rare P°kur>tüc ris uocabisipsü fujt fa t itatis minoris. & bene ftare, & bene pofte deferre, cu eo quod da,& elongatur,membrum. gicas Cott.car. eft numeri minoris, & maioris quatitatis,eftme 30 l Voniam motus voluntarius membrisno 5° heprimum,quod anima actionum omniu effectrix fit .completur nifi virtute a cerebro, eis, me- caufa, non cerebru, aut pars alia quppiam;eo probaty diantibus neruis adueniente.-nequeeratconue- quonidin motu omni deueniendum eft ad vriu,quod m0 niens,vt nerui ofiibuscontinuarentunquaepro ueat,&non moueatur,ex.8.pbyf hoc ueromouens & certo funt membrorum mobilium radices in non mötum,fi neruum eße dixeris, a quo mufculusmo motu propter intentionem primam: quia ofla uetur,& amufculopoftmodü manus,aut pars alia; tue 1 funt dura, & nerui funt fubtiles: propterea a[mi de neruo rurfum erit dubitatio, an ex principio illi in- B,hachab* fericordirer] egit Deus,& ex ofiibus rem neruo nato, & exfe mufculu moueat: an ex aliena ui.fi ex in fimilem extraxit, qua;b [connexiof]& ligamen- nato fibiprincipio-, hoc corpus ejfe nopot.motrix.n.fa- tum vocatu r:& ipfam neruo adiunxit: & ex eis cultas corpus no eftifiex alieno,de eodem qupretur,ut rete faciendo,quafi rem unam effeeit.Etpropte 60 prius,& erit peeffus in infimtü.ftatuedu ergo uim mo-c B. quu nerui rea corPus > quod ex neruo,Sc ligamento uente uolütario motu no ejfe corpus, neq; ergo neruus quantiratis uel comP°.nftUi'>prorfus fuerit fubtile: c [quoniam vim mouedi rqufculis pbetfcd anima. At uero anim? magnitudo nö f0rPorjs netui augmentum, quum ad mem- primüinßyumhücalor efl naturalis: hic aut in corde uldmetur per- llm pemenit, non eft tantum,quod ab ipfius refidet:actio ergo anima omnis, & uoluntanus motus ueniedo ad me corpore,& grofiitie, quum eft in fui ortu:remo acorde puenit. Huiufq; rei id idkiü e,q$ ubi qüis am ra, vhirr. itate ucatur, tanta longinquitate,de qua fit curandü: bulatycalefcit, ac fi hic intes ambulandumfubito metu qua n cura quum neruus non confequatur augmentum fa terreaturßremuntfiatim crura^ut collabiv,ob caloris \ " fcilicet q: fiiücet,& matricis facultatis muBionm ad cor. fla- & Mi ijs reeri, Zimmo mamsprincipium in corde.no in cerebro, qu* h,c autbor de Ugamentts.tendonc.ör mufcuhsfub- ytGd.femit.Mde,fexipfimetiamGal.fententia, mngit.qmdbacfmgHlafmt,&quodifjerant.peteGa- Cap.,.i.«t yolutam aBionisfacultas in corde refidet, nempi ( ita lenumpn enim velle Juerroemputamus) quirefiirationem, via . corde delata obiriputat.qnäuolmtanä effe ipfe tuetur, Deamtomia mufculorum mouenttum, qmfunt m C- 2. de motu mufc. M animalia non niß voluntaria mo-tione mouentur. motus ergo voluntarij initium ett cor. Ouamobrem,qmm & caloris innati,& motricis facul- "C X eo, quod fcitur, eft, quod mufc 11 1^ acici tatisfons cor ipfum fit,videndum eft modo, cp fit motio- 10 -C' funtfecundumnumerumimcmbroru mo-nis inflrumentum. Sand hoc munus neruis afcribinopo- bilium,qux Tunt in facie. membra autem mobi- tesl, quum ij frigidi fint, & caloris omnis expertes, lia, qua;liint in facie, funtfrons. 6c oculi, OC pa - (aüiones verdantea diximus obiriper calorem innatu, pebra: fuperiores: 6t maxillaa [in communitate] a P iu^n r h primum anima inftrumentum) proptereaq; inepti, vt cum labijs:& labra fola: 6t duae narium extremi* j , in ijs calor innatus refideat,non etiam venis,quando ha tates, & mandibula inferior. mumute. alimentum corpori diftribuunt, nutritioyero quiete fit non motu, neq; etiam arterijs, qmm motus pulfationis, De anatom. mufculorum frontis. Cap. 3. quiperhasoöitur, voluntariusnonfit.fiipereH ergo,vt mufculi,quieorumcompofitionis gratia calori naturali T} Rons autem per mufculum tenuem dilata- fufcipiendo aptifsimi funt,nempe qui exfimplici carne, 20 tum pannicularem mouetur, qui lub cute neruis confiruffifuere: motus voluntarij infirumeta frontis dilatatur. 6c cö ipfa adeo mifcetur, donec dicantur, non nerui: ita videlicet,vt cordis mufculo co- fit quafi effentia: cutis pars. 6c fiatimpoffibile ip- muni motus voluntarij, exteris vero particularium mo- fum ab eo excoriari: 6c membro quidem, quod tuum facultas infit ,fitq; propterea neruoru vfus pro- per ipfum mouetur,abfq5 chorda obuiat: quonia pter mufculos, ad eorum.f calorem temperandum; non illud, quod per ipfum mouetur, eft cutis dilatata autem contra mufculi fint propter neruos. Hac ergo leuis: 6c mouere tale, quale ipfum eft,per chorda lAuerroes de voluntario motu aduerfus Gal fcripfiffe non eft bonum. Et huius quidem mufculi motu nobis videtur. Caterum ad hac, fi pro Gal. & jLuicena. eleuanturfupercilia. Et eft etiam quum ad clau* *b. iuu.it cum liceat rejfondere, fortaffe iri obuiam Auerroipojfetin dendum oculum iuuanta[ propter fuarüvirtu- .mollificauum* hunc modum. jLdmißo cfi co terna ipfavifcera retrahitur, caloris tamen retraUio mifcetur, 6ccontinuatur,6cb [eleuat] ipiiim,6c b r&fmtifi. proxima cafus, aut tremoris caufa non eft-, quin, cu ca- prohibet ipsfi a laxitate, ex qua prouenitc | [pro- cat. lorefimul trahuntur fiiritus ab externis partibus ad in- lapfus ] propterea q> retinetipfum quum intentec p> ^mhapiac. terna eorum principiapropter terrorem:vitales ad cor, intuetur. Et huius quidem mufculi panniculis li- 1 Al,lod-& animales ad cerebrum: atque hac ratione exhauftis gametalibus acciditd [ ex diuifione: vnde in cius d b. cx ramifi. extremam partium neruis fiirituu copia,cafus fequitur. efte ad dubietatem peruenitur. Sunt nanque cx cat,onr-7s{eque id vero Galenus afferit voluntariam vim cordi anatomicis, qui tenent,quod eft vnus mufculus: A1 ,a ineffe,immo,etfirefiirationem,voluntaria cenfetaQio- 6c funt ex eis,qui du05 6c funt ex eis, qui tres; quo-1 ‘um nem, & cordis efie funttionem, fieri tamen eam no fine 5 o cunque tamen modo fit,eius caput vnum cxiftit. neruis concedit: fluereq; propterea mouendi potentiam d cerebro per neruos exidimat. De motus vero inflru- De anat. mufculorum palpebrat. Cap. 5. mentis;non difficild est ^iuerrois rationi occurrere. Et fi enim afltionum anima primarium inflrumentum eft ca- ~T T Aru vero inferior,motu non indiget. inte-lor, qui tamen,vt diximus, non fine fiiritibus aptus eft. JLJl tio nanq^ prouenit, 6c cöpletur motu fu pc-& quamuis neruipraterea ex Galeni quoque fententia, rioris folii: 6c eo cöpletur oculi claufura, 6c aipe-fi ad alias multas partes contuleris, frigidi fint, non sut & furculam a duabus partibus; que vllum habet motam nifi iftos. lnhisigitur quatuor adefi: eifufficienria. Evifti quidem qua-tuormufculi,&a[ fiimina ] mufculo rumcom-* a b. extremis munium cum corpore labi; mifcentur : taliter tcs-quod fenfusafiibftantialabi; prima ipfosdifcer-nere non valet,propterca quod labi uni eft membrum molle, carneum, os non habens. De anat. mufeulorum tiaß. Cap. 8. CVm extremitate vero leporis, duo parui continuantur mufculi fortes. parilitas autem exiftit, ne fuper alios mufculos pius necefla-rios coanguftatio fiat; quoniam membrorum maxilla, &labij motiones plures funt numero: & frequentius fiunt, & perfeuerant plus 5 & plus funt neceüaria, quam motus extremitatis leporis . Fortes autem creati fuerunt, vt eorum forti- &ipforum villi tranfuerfi protenduntur :& ille, 50 tudine illud, quod ei defuit propter offis defe&fi, dfB.alcluran. cB. fuperius. f fimenijs. qui a dextris oritur, cum eo, qui ä finiftris nafei-tur,tranfuerfando iungitur, & penetrat .Et continuatur ille, qui nafeitur a dextris cum inferiori parte extremitatis finiftrx labij. & ille, qui a fini-ftris nafeitur, e contra. Quu villus ifte colligitur, anguftat os, & iosii ad anteriora protrahit ^ficut in burfa efticit corrigia, quaburfam claudit. Et tertius oritur ab ofte d f [ ] quod roft ro corui in fpatula fi milatur, & conti nuature [ inferius] continuitate illius mufculi, & trahit labiu 60 in duas partes attradione fimili. Et quartus oritur a t procefiibus colli, &. tranfit circa terminos aurium, & continuatur cü fine maxilla, & 1110-uet maxillam motu manifefto, que fequiturla-bium^ & fortaffe valde approximatur loco, vbi eft auris ingreflus, inpleri% hominibusj & falu-dibula tali modo eilet, vt ipfius motus facilis fo-bnor. ret; ret non fieret iünöura, c\ux eft inter ipfam, pre- ’t firma: praeterea in mandibula inferiori rea 9 naturalis grauitas in dcicedtndo ad uuar, motus plures, quam tres nö fuere neccflarij :mo- duo fuffecerunt, nequeadiutorio eguei un . - tus aperiendi os.f.&claudendi ipfum, &motus fticandiverö mufculi funtduo, ab vnaquaquc ma(Ucandi, & molendi. Aperiens autem, man- enim parte vni muiculo triangulato j quum cius dibulamad inferiora de feedere facit :&claudes, caput pofitum fuerit, triangulus, quicxfuisan- ipforncleuat,& molens, iplämcircuirefacit,& gulisin§[facie] confi{ht, duo protenduntu, la- g t. ^ 2dduas partes declinare. Manifeftum eft igitur, tera: vnum ad mandibulam delcendit uifci 10- cuöd oportet,vt motus claudendi fit per mufeu- rem 5 & alterum ad partem paris alccndit. Cv in- los quiafuperioribus defcendunt,&ad fuperio- 10 ter ea bafis continuatur refta , ot |_ milcetui j j. p.‘. *■ raretrahuntur:&aperiendiecontrario,&mo- quifqueangulusei,quodantciplumexi(tit. pro- ti.r. lendi cumtranfuerfione. Quapropter adclau- pterea, vtmufculusiftediuerfas in contrahendo dendum duo creati fuerunt mufculi,qui duo te- habeat partes: &nonfiteimotusa:qualita :ied poris mufculi vocantur. Ipförum verö quanti ta- diuerfispofiit inclinari inclinationibus ideo, vt tes in homine paruae fa&ae fuerunt: quoniam per eas molitio, & mafticatio compleatur. membrum, quod per eos mouetur, in homine paru^exiftit quantitatis,in medio vacuitates ha- De anat.mnfculorum capitis. Cap. 10. bens: & eft in pondere leue. Hanque motus, qui huicaccidunt membro, per hos duos venientes n Aput motus habet proprios, & motus cum mufculos magis funtleues: in cateris autem ani 20 quinque colli fpondylibus communes, per malibus inferior madibula eft maior,& grauior, quos eft motus compofitus ex declinatione capi- quäm fit in homine: vnde per eos moueri in mo tis, & declinatione colli fimul. Vnufquifque ve- tu mordendi-, & res comedendi duras:& incide- ro duorum motuum, fcilicet proprius, & com- di*, & eradicandi, eft difficilius. Et hi quide mu- munis,aut erit curuans anterius,aut curuans po- fculi duo funt molles, propterea quod iuxta prin fterius, aut inclinans ad dextram, aut finiftram. cipium exiftut, quod eft cerebrum, quod eft cor- Et inter ipfos quidem fecundum circüdandi for- pus in vltimo molle: neque eft inter ipfos, & ce- mani, motus generatur conuerfionis. Mufculi rebrum, nifi vnum os. Vnde tumpropter hoc: autem, qui caput ad inferiora proprie curuant, tum propter illud, quod timetur ex focietate ce- funtduo mufculi, qui a duabus delcendunt par- rebricumeis,in nocumentis fi acciderent ;& in so tibus,quicum villis fuis mifcentur retro.poftau-doloribus fi euenirent: adeo quod ille, cui acci- res a fuperioribus, & ab ofle thoracis ab inferio- di(fent,indeadphrenefimperucniret5&adeas, ribus,&eleuantur ficut continui. A[Ell etiam, a n.Ftf rrV qu^funt fimiieseis ex xgdtudinibusj fcpcliuit quum quidam exiftimant, quod fint tres mufeu- cx,,ii'! ir; ' cos creator apud ip forum originem, & egreffio- Ii: duo nanque vnius eorum :extrema ra mifica n- ‘b *' ^‘! 1 ' bB. duobus of- nem a cerebro in b [ ofle paris: ] & ipfos penetra- tur,&duo capita fiunt eis. Qmimque vnuseorü viniSi - 1". £busparibus. refecit jn coopertura,qug fimilis eft canali:&eft mouetur, caput ad inferiora curuatur. & quum fccuilm : >;> eB. puribus, & compofita. cx duobus offibus c[ paris :&tortuo- ambomouentur, caput ad interiora temperare 1,111 1 1 cxrortuofoace fitas foraminum, ] per quae tranfit, quae cum eis curuatur.] Mufculi vero, qui caput, & collum (i- Jl! c n'c foraauawn. vadunteorum veftietes extrema magno fpatio, mulanteriuscuruant,funtpariubfgula pofitu, ^„ouum < •■.tu’ donecparpertranfeant, vt eorum fubftätiapau-40 quod ad partem fpondylis primae,&iecundsva* mm. ( n («p.e latim induretur,&a loco, vbi orti fuerunt, pau- dit: & cumeismifcetur. Quumqucparsipfius, «orum 1 .«- latim elongentur: Vnicuiq; autem duorum ho- qus eft ad partem tgulce contrahitur, curuatur ^ 1 rummufculorum magna generatur chorda,que caput folum :&fipars cum duabus fpondylibus fuper mandibulae inferioris incedit extremitate, continuata b [operatur,] curuat ad anteriora etia vnus eorum, cu & ipfam,quum contrahitur, eleuat. Et hi quide collum. Sed mufculi qui folum caput ad pofte- ruatrrc.ijnn .nl duo mufculi ab alijs duobus adiuti fuerunt mu- riora curuat, quatuor funt paria liib paribus,quee a,,tc)"' M t. intraos. fculis, quid [ in inferioribus buccs ] incedentes, nominauimus pofita.Et horum quidem parium ' ,l''' ' ' | ad mandibulam deicendunt inferiorem in for- origo fupra iundurä exiftit: & ex eis etiam funt, Et quum ambo nice j quoniam in eleuando graue, eft neceftariu qua; ad f procefius perucniunt. & ipforu m origo mouetur, c.t pue ipfuni ingeniose regere, & follicitari pro ipfo, 50 eft longinquior medietate, quae eft pofterius:& mouetur .i«Un. qualiter plus habeant fortitudinis. Et chorda funt ex eis qui ad alas perueniunt,quorum origo t"10raa'4l *l,u etiam,qusexiftis duobusnafciturmufculis, ex eftc [amedio.] Ex iftisfuntparjad quod duaspri- bB.cotralutur. ipforumoriturmedietate, non cx eorum extre- m & inferior earum mouet pedtis,& mifcetu r cun 1 1 De anat.mufcuiorum lingua. Cap. 14. mulculo eius,quemnuncnpminabin.il1& iple “ll eft ille, qui eftcontiniius cum cofta quinta,de lex-Vfculi verö linguam mouentes funt no- ta. Etpar, quod eft in loco fpatulae concauo in- ucm. Duo funt latitudinales ab addita- fufum,&cutn quo par continuatur, quod a Ipon i B. alshemie mentis a [ fifaminis] venientes, & cum duo- 40 dylib. ad (patulam defeendit: &: fiunt (icutmu-vciakberie. , bus ipfius lateribus continuantur. Et duo I011- (culusvnus: & cum coftis continuantur pollc- gitudinales a fupremo odis lambda nafcentes: rioribuslEt par tertium, quod nalcitur b [ a lextaj b: qui cum medio linguae continuantur: Et duo, fpondyliumcolli:&aprima,&(ecunda lpondy- qui eam in tranfuerfo mouent: & nafcuntur a lium pedoris: & continuatur cum coftis thora- latere, quod eft inferius ex duobus offis lambda cis. lfti funt mufculi dilatantes. Mufculorum lateribus, & penetrant in linguam inter longitu- veröpedus conftringentium,alij funt,qui pedus dinales&latitudinales-.Etduomufculilinguam c [ inlatitudincj conftringunt,&eft diaphrag- c r.jn .icciJr. refupinantes, &conuertenteseam 5 quorum lo- maj quumquielcit. Alij iimt,qui fecundum ef ca fu biftorum locis, quos nominabimus exiftüt fentiam. Etexiftiseftpar,quod fub radicibus co- & ipforum villi iam expanfi fuerunt fub eis in 50 ftamm : fuperiorumeftextenfum, cuius opera-latitudine, & cum toto ofife mandibulae conti- tio eft ftringere & aggregare. Et ex cis eft par a- nuati fuerunt. In fumma praeterea mufculorum pud extremitatem iftius cum thorace, vel adhae- linguae nominaueruntquidam, mulculum foli- rens thoraci, interepiglottale & furculam con- tarium, qui inter linguam, &os lambda conti- tinuatum: dccontinuaturcum muiculis ventris, nuat, & vnum ad aliud trahit; nec eft longe, quifuntredi. Et alia duo paria, qiue ipfum1i [co- dB.adiuiunt. quin mufculus, qui linguam ad exteriora in lon- operiunt. J Mufeuii verö, qui fimul conftringut, gitudinem mouet, moueat eam fic. Ineftenim & dilatant, funt mufculi, quifunt inter cattas.: ei vtin extenfioneinfeipfa moneatur, quemad- verumtamen perferutatione in confiderando co b B.in curta tio modum ineftei; vtb [ incurtationej in feipfa gnofeitur, quod conftringentes alij funt a diia- moueatur. 60 tantibus. Inter omnes enim duas coftas funt cx Snc.& Pafma e^s quatuor pro certo mufculi: licet quidam exi- iAT^T^OTiATIOT^ES. ftiment, quod (it vnus mufculus. Et hicquidcni, quem vnum exiftimant mulculum, ex villiscon-Cap. 14. De ttiufculis hngim Galen.plura lib. de dißeB.mufc. textus eft tranfuerfis: quorum quidam funt in- Cap. xo. & ii-de vfupar.adnotauit. is tamen quibufnam mufett trinfeci: quidam, qui cooperiunt. Eorum, qui hs lingua extra os exeratur,no vidit,ficut ne que author cooperiunt, quidam funt, qui funt ad partem cx- Cap.6. lib.de anatom.viuorum .I{ecentiores tamen noue us mu- tremitatis cartilaginofte coftie. & quidam tun t, AYIC. D 3 qui il, ,d p»™ **. s—tta Ä-SSXg fortis. Qiiod vero mteiius cx . , ^ ^ ^ tamen ad pofteriora parumper declinat. Et - cooperienteeftdiuerlum. diuerfumeftin quinquemufculi, quiabofle fpatuke nafcuntur vnius mufculi corum ortus eftaboflefpatuls. 0 infitüäbeo^üodcltlup _ habentur villi & implet illud,quöd eft inter feparansd[&cofta dE.&latusfu, Et quando quidem m j , «umero qua- fuperiorem villis,]& penetratad partem fupe- PenusfPatular- numero , oportet Jrem capitis adiutorij fylucftrcin declinando htantes' ’& qui ex eis fununfenus pofiti, funt parumper ad domefticam: & ipfe cumdeclina- SLnl- Per hoc itaque fit omnitim mu- io none'[penetrat] ad domeftieam. Et duorumu- c E.clongam. feulo um peaoris numerus, lixviij. mufculi iculorum ex .ftis quinque origo eft a latere fu- Freft eriam quum mufculos pedoris duo ah) penorefpatute:quorum vnuseftma:or: &V1II1 h uantmufculi, qui i furcula ad fpatula: caput ipfiusvaduntad inferiores pa.tes feparantis, & vrnientes ad orimum eius continuantur iatus, implent illud, quod eftinter feparans, &latus ipfum furfumeleuant,& in dilatando pe£tus ad- infcrn.s: & continuantur valde cum capiteadiu- y tonj a parte fylueftri, & 1 [ penetrant ] cum de- * B-aiia ^ 1Lluan • clinatione ad fylueftrcm. Et alter eft cu hoc pri- elongamur- j. V ‘N 0 T J. T 1 0 S. mo continuus, adeo quod eft quafi eius pars, & ^ J penetrat cum eo: & ipfius operationem efficit. MHfculosthoracis, alios extrinfecusextendi, alios 20 Ifte vero non multum pendet § [a fummo] fpa- ^;“fiifupe* fbatia intercoflalia replere Jcnpfit Galenus 5. de locis tulae: & eius continuitas eft: fecundum tranfuer- Cap'3' affe&is & primo eiufdem, thorace fex habere [aperio- fione m mamfefto adiutonj, & declinat ad fyl- res mufculos a fer it. & intercofiales duos effefupra vi- ueftrem. Et quartus eft m ukulus,qui locum cqn- r pinti, legitur inlibro de dijfett. mufcul. & inprimo de cauum offis fpatula; implet, cuius chorda cum Ca£3 caufisrefpirationis. Sed hic contronerfiaeft.nanque ftc partibus interioribus latens domeftici capitis : ’ author enumerat 88. mufculos thoracem monentes: >4 t adiutonj continuatur :&eius operatio eft effice- exGalenofipnterproprios22.intercoflales,&fex,qui re, vtadiutoriumpofterius circumeat. Et alter fimtfupra c oß a s,r evirationis quoque mufculos,&par- imifculus eft, qui ab inferiore extremitate late- tium feruientiu thoracis motui,fepti tranfuerß,& colli, ris fpatulx inferioris nafei tur: cuius chorda fu- q:ti videlicet ad Jpinam defcendunt,&eos qui circa ve- 3Q penus continuatur fecundu continuitatem ma-tremfuntfepto tranfuerfo defendentes, addideris; vix gni ab ilio afeendentis: & cius operatio eft tra- f Alias vfauc. ad6o.perueniunt. Sed animadvertendum eß, quod Ga- here fupremiun capitis adiutorij ad fuperiora . ]l B.dedimtaA lenusquatuor mufculos interfitos duabus coflis, omnes Adiutorium praeterea aliiim habetmufculu duo pro vnico reputat, hic author vero difeernitex illorum habentem capita, qui duas efficit operationes: J^Zaput alkd multitudine, & ficpro vno Galeni quatuor ponit. & operationem communem. Et ipfc quidem exterius fuper fub furcula venit:& a collo deglutiens capitis ad- niamfeM fpz-Deanat.mufculorumadiutorij. Cap. 17, iutorij bucellam, peruenit f iuxta locum conti- tl!ia? a?udmfr* nuitatis chorda: mufculi magni ä pecroreafeen- ™b.&cx eissut EX mufculis motus adiutorij funt illi, qui dentis. Quidam autem dixerunt, quod vnum qui conucrtunc mouent fpatulx iunduram : & funt tres 40 capitum iplius interius11 [ eft fuper manifeftum brachmfituau-a Bsattraliunt. mufculi, qL1i ei a pedore adueniunt •, Sc ipfum a fpatuLx apud eius infimum, & declinat ad exte- ^ [ mouent] ad inferiora: & mufculus, qui infe- riora cum tranfuerfione paucu:] & quum opera- rius fub mammilla oritur: & cum parteadiuto- tur cum duabus partibus, eleuatur fecundum re- ipsü refupinant iij antecedente continuatur apud antecedentem ditudinem. Sunt prxterea hominum quidam, & non exiftut partem marginis cartilaginis concauitatis:&ipfe qui duos addiderunt mufculos: mufculum par- fui? adiutonu. eft,qui adiutorium ad pedus applicat,cum coni* tium,qui ad mammillam venit: & alium, qui in ^ p“sv^ munitate, qua fpatula ipfum fequitur. Et mu- fpatulseiunduraeftfepultus: & fortaffeponunt neraoru,cuius fculus, qui ä fupremo thoracis nafeitur, & effi- cubiti mufculos cü eis habere communitatem. vnu impar vd cit vt domefticum capitis adiutorij cooperiat, & fingiilaic«* bB cnruatione applicas ipfum ad pedus cum b[impul(i°ne] 50 De anat.mufculorum brachii. Cap. iS. tcrwiTdilaut", vel eleuationc. pauca. Et mulCLllllS duplus ITiagUUS, qui a tOtO quonia urigo cB anterioris °l'itur thorace continuatus cum infimo c [ an- Vfculorum brachium monentium alij cius eftfeban. partis. teceflionis] adiutorij, qui quum operatur cum XVjL funt, quiipium contrahunt: alij funt,qui terioriparteai villo, qui in luperiori parte eius eft, adiutorium ipfum dilatant: & illi pofiti funt fuper adiuto- t^rer veT cofta ad pedus ducit, ipfum eleuando,& cum alia par- 1 ium:a [ alij funt,qui ipfum gyrant: alij funr, qui inferio te ducit illud ad ipfum, faciens ipfum ad infe- ipfum refupinant, & non exiftunt fuper adiu- n:&c6muatur riora defeendere: & cum eis ambob.ducit ipfum torium. Dilatantes vero funt par vnum, cuius cü cubito, vb ad pedus fecundü reditudinem. & alij duo mu- vnum cx fuis imparibus cum declinationead in- Partes fcuii, qui a parte nafcuntur ilij magis interius teriora expandit: quia eius ortus eft fuperius ab p^/veWinguk continuati, quam fit continuitas magni mufeu- 60 anteceftione adiutorij, & a latere fpatula: inferio- rc fecuckimi- li, qui a thorace afeendit. Vnus eorum eft ma- re: & continuatur cum cubito illic, vbi funt par- latatcu-dediw gnus veniens, a loco, qui eft apud ilium, & a co- tes eius interiores: f & impar fecundum expan- cione “d cxtJ' ftis pofterioribus, & trahit adiutorium ad co- ditad texterioiacudeclinationeadiutorij,quo- SenonpaS ftas pofteriores direde 5 & alter eft fubtilis, qui niam ab adiutorij collo prouenit: ] & cu extrin« duitorij^uemt nafcitui a cute ilij,ri ii' lx cius a p podutur fiipcr 11 peritu. cb interiori, parte focilis fupeuiorisc [antecedente. ] Et fecu- vtrorumque incipit altius, quam ille, & perue- trictio met di dum impar trahit cum declinatione ad exterio- nit ibi. § [ Et eft cum eis mufculus, qui ] incipit c ra: quia eis ortus eft a manifefto adiutorij pofte- ab inferioribus adiutorij partibus loca praedicto- juc c<) rius:&eft mufculus duo carnofa habenscapita: io rum medians, qui duo habet extrema, qua; ad i.c >.i; quorum vnum eil in pofterioribus adiutorij; & modum crucis tranfuerfantur: & poftea cum lo- alterum in anterioribus: Sc occultantur hi duo co, qui eft inter pollicem, Sc medium continua- ‘ 4 B.anteriorS. in fuo inceffiu parumper, donec ad d [anteceden- tur: cumque ambo mouentur,1 [ conftringunt. & rc, tem] partemfocilis inferioris vadant. Et cum eo Et ifti quidem conftringentes,&ipfimetdilatan- ne. Aha : n quidemiamcontinuatum fuit,quod ipfumin- tes gyrationem efficiunt, Sc refupinationem, ] coniUm^-.ist. CB.contraKens clinate [trahens inferius ad cxteriora:& cum eo, quum duo oppoftti ex cis fecüdum tranfiicrfio- ci inferiori ad quod inclinat trahens] ad interiora, vt fit tractio nem mouentur. Sed mufculus cum pettinecö- dilatanto ii at extCjT’hnat mebor. Et quum ifti duo mufculi in fuisconiun- tinuus coramauriculari,quumfolusmouetur. ipiimct > uib. trahenscumfu guntur operationibus, fecundum re&itudinem, 1 [ gyrat plantam. ] & quum mufculus pollicis, cmt conucriio- yeriori. [ fftat] proculdubio. Et duos quidem mufeuios 2o quem nominauimus, ipfum adiuuat plenarie nc“1v”j‘J‘“!!y:hI1c i B.conrrahut. dilatantes veftit mufculus, qui os adiutorij cir- plantam refupinam iacere facit: Sc quum ille, Antiq. trahut. ctmcjat. Et fimilius eft, vt fit pars alterius mufeu- qui eft cum raleta continuus coram pollice, fo- , Bxöumit vo- gtB.vltimi. liconftringentis.§t[ ] Facientes vero bra- liismouetur, k[ gyrat ipfam] parum per; & cum Um manus. chium iacere fupinum, funt par, cuius vnum ex auriculari, quem nominauimus, efficit [ gyra- k B- coni1"™ imparibuseft pofitum in exterioribus duorum tionemcompletam.] ' 1 r focilium: & obuiat focili fuperioriabfquechor- 1 B. cöticrfionf da: Sc alterum fubtileprolögatu m nafcitur.a fu- De anat. mufculorum digitorum. Cap. 20. manus cöpicta periori abfque chorda; & alteru fubtile prolon- fuper volam. iB.nifcitur ex gatum h [ nafcituc a fuperiori parte adiutorij ab \ jr Vfculorum vero digitos mouentium,qui- parte fuperiori eo, quod eius manifeftftfequitur: &maiorpars 30 -iVA. dam funt, qui funt in planta: quidä funt, capitis admto- e^us vadit in t brachium]&penetrat donec pro- qui funt in brachio: quia fi omnes in planta con- vicinatur°vdfe pinquum fiat iundur« rafeta;: Sc venit ad parte iungerentur,propter carnem multam grauaret: quitui eius mi- [1 occultam ] focilis fu pcrioris: Sc continuatur & propterea quod illi, qui funt ex eis in rafeta, a nifeiium,&ma cum co chordapannicularis.k[Gyrantes autem] digitis elongari fuerunt: chorda; ipforum nccci- “r ?a?CIU^a funt par poßtuni exterius: cuius vnum ex duo- fario fuerunt longa;. Munitae ergo fuerunt pan- t Afeid.raC 1U kusimparib.a fupremo domeftico capitis1 [adiu niculis, qui eis ab omnibus adueniunt partibus: iB.inreriorem. torij ]incipit: Sc continuatur cum fuperiori fo- j&ipforum quidem chordae rotundae, & fortes fe Cunuertctes cili fub iundura rafetae: Sc alterum eft magis cur- creatae fuerunt, & non dilatantur nifi quum ad autem^mamun tumipf0> &eius villusad latitudinem eft decli- membrum perueniunt. Ibi igitur dilatantur, vc l&klh Uteri. u^;fcd cius extremitas eft plus n eruo fas & incipit 40 mcmbrfi motum bene comprehedant. Offincs nufcuii. ab ipfometfuperiori focili, &cotinuatur cfi eius autem mufculi digitos dilatantes fuper brachili extremitate fuperiori apud rafetae iun&uram. funt pofiti,&; fimiliter iplos ad inferiora moucn- tes: & ex dilatantibus quidem eft mufculus, qui De amtornu mufculorum rafeta Jen brachialis. in medio manifefti brachij pofltus nafeitur a par Cap. 19. te fuprema capitis adiutorij inferioris: & qua- tuor digitis chordas, qua: ipfos dilatant, mittit. a b. & quidam V fculorum vero iundurarum rafeta; nio- Ex eis vero, qui eos ad inferiora inclinant, tres nTfuper^t, uentium quidam funt conftringentes, & adinuicem in a[ parte Jiftius funt continui: quo- *B.in Utere, Scquida refupi findam dilatantes: a [ Sc quidam gyrantes, & rum vnusa parte media capitis adiutorij fyluc- mntes ea fuper quidam refupinantes fuper collum.] Ex dilatan- 50 ftris inter duo ipfius additamenta oritur^ & duas ciusconuexum tibus vero eft vnus mufculus cum alio cotinuus, chordas auriculari,& annulari trafmittit.& vnus acfiambovnus effient mufculus. Etiftiusquide afummaduorum mufculorum duplorum, qui vel fylueiirem! oriS° a medio f°ciiis inferioris, cuius chorda funt duo ex his tribus oritur fub duobus addita- fcB.cumcouer- cu m pollice continuatur,per quem pollex ab in- mentis adiutorij interius; & a margine focilis in- iionepauca ma dicc elongatur. Et alterius origo eft a focili fupe- ferioris, Sc duas tfanfmittit chordas medio, Sc cBebneaf1, riori>cuius cborda cum primo offium rafeta; co- indici,b f [ ]c[Sc tertius eorum: Sc eft ille, b b. illi avi eft dn’i. tinuatur, fcilicetpofito coram pollice. Quum- qui remanfit, oritur a fupremo focili fuperioris,]intcr Antiq.ponitur. que ifti duo finiul mouentur, dilatant rafetam Sc chordam pollici mandat: Sc apud d [ hanc ifi- c B'& c,t(TtcrtlJ eB• & capue b [ cum gyratione pauca..] Et quum fecundus fo- flaram ] eft mufculus, qui eft vnus duorum mu- cxZ>mon fo- piicatnr^&^f ^us mouetLjr> Äcit ipfam iacere refupinam. Et 60 fculorum inter mufeuios motus rafeta; nomina- ah. gralicu/. quum primusmoueturfolus,c [prolongat] in- torum 5 & nafeitur a loco medio focilis inferio- Hb. Aliafitcra. Aiiäs,&altcrius ter pollicem, Sc indicem. Et mufculus,quid [ ia- ris,cuius chorda pollicem ab indicee [prolögat.] blinc lapitis chorda citur J fuper focile fuperius a parte fylueftri, cu- Conftringentium autem,quidam funt,qui fuper c B’1 Ü1I”'U* tius?put me’ ins ortus eft ab inferiori partecapitis adiutorij, a brachium exiftunt;5c quidam, qui fuper volam A1wputchor- <3uo Procedit chorda: duo habens capita: quo- planta;. Sc illi quidem, qui funt fuper brachium, ‘W, eft in- rum vnum cum medio pectinis coram indice, funt tres mufculi, quorum vnus fecunda aciem ^ tän*. Sc medio continuatur,e [ Sc iftius chorda; caput in medio fuper alium eft politus. ex quibus nor A VI C. D 4 bilior , 1 : . -J ■ ■' ' f B volam. . .. r • nr^nitiK A-nim inferior,conftrindt S [ cumdeprcfGonc, Sc gS-camappii. “"^^“‘cönunuus, quomameius Xri“JXma^df« cXTtusfcuUisprkcI afcenfioms.QuCiq;coniunOjfuerintht[ ] htbn* ," ”docapitis adiutorij fylueftris ad dircäfc: &»mmtrespoll.cifuotpropn,: qno- fn mo a dc nde penetrat,& dilatatur cius chor rum vmis pnmam conftnrg.t mäawm: & duo interiora, ciein a y nuarumquseque fecundam,ficutfciuifti.1 [Dilatantes ergo quin- i B.&quintuS %SSä2SZ£2SSSX2S'& quawo petuemunt, qucqueiuntturamprimä &aur.cu an,vn.cuiqueineftvnuS, polliaveto, iofius conftrineit,& tertiam: primam verö pro- io & auriculari vmcuique adfuntduo. Erde con-üterea auod e(Fibi annexaligameto, quod fuper ftringentibus vmcmqucd.gttoadfunt quatuor. eam eft cindum: & tertiä, propterea quöd eius Et de his, qui ad fuperiora inclinare faciunt vm- caput peruenit ad eam, & continuatur cum ea: cuique aigito adelt vnus. ■quseautem ad pollicem vadit, eius fecundam,& tertiam conftringit iunduram 5 quia non conti- De anatMßuUorßJeufpma. Cap. 21. nuatur nifi cum eis.Et fecundus quidem mufcu- . Ius, qui eft fupra illum, eft minor ipfo: & incipit A/f fculorum dorfi alij funt,, qui ipiiim äd a capite ingrediente, quodeftvnumexcapitib. 1VJL pofteriorafkdunt: ali«, qui curuant ad adiutorij, & cum focili inferiore parumper con- anteriora. Ex iftis enim omnes alij oriuntur mo- tinuaturr&tranfit per terminum communem, 20 tus. Adpofterioravero fledentes funt illi,qui qui eft inter latus fylueftre, & domefticum,& eft proprie dorfi vocantur mufculi. Et funt mulcu- fuperior fuperficies focilis fuperioris:& quum ad li duo, de quibus exiftimatur, quod vnufquifque partem peruenit pollicis, declinat parumper ad eorfi ex.xxiii. compofitus exiftat mufculis: quo- interiora,& cum iunduris medijs quatuor digi- niam vnicuique ipförum ab vnaquaque fpondy- torumchordas mandat,vt eosconftringunt. Ad li aduenit mufculus rab vnaquaq^nanquefpon- pollice vero non peruenit nifi ramus parüus, qui dyli aduenit ei villus tranfuerfus, nifi a prima. nö eft ex chorda eius: immoab alio loco. Et pri- Et ifti quidem mufculi,quum aequaliter tendun- jni quidem origo eft poft principium nominatu, tur, ftat dorfum: & quum fu perflue tenduntur : quod eft a capite foCilis fupericjris, & inferioris. decl inant ad pofteriora. Et quum illi, qui in vno Et fecundi origo eft a capite focilis inferioris. 30 exiftunt latere mouentur, dorfum ad illud in-Fadum eft autem, quod pollex vno mufculo in clinatur. Mufculi vero curuantes funt par defu- iiii conftridione fit contentus: fed quatuor duo- per politum, qui funt ex mufculis caput, & col- bus conftringuntur mufculis^ quoniam nobilior Ium monentibus: qui a duobus f gulx veniunt t mcri~ ex operationibus quatuor, eft conftridio: & ex lateribus: quorum in fetiores extremitates cum operationibus pollicis nobilior eft, vt dilatetur, quinque fpondylibus pedoris fu penoribus con- 6c ab indice elongetur. Tertius autem mufcu- tinuanturin aliquibus hominibus: &in pluri- lusnon eft ad conftringendum: fed eius chorda bus hominibus cum quatuor. j Et eorum fupe- interius in planta penetrat, & dilatatur defuper, riores extremitates ad caput pe/ueniunt, &cci- ad hoc, vt in eamadipifei faciatfenfum,&in lum. Etparquidem fubifto eftpofitum, &vo- fentiendo iuuamentum praebeat: & pilos in ea 40 catura[ renale] quse ambo a decima, & vndcci- a b. almepjthe* nafei prohibeat. & ad fuftentandum illud, quod ma pedoris incipiunt: & ad inferiora defeen- nein, eft in interioribus plantae: & vt fortis fiat ad fuas dunt: & plerunque curuant fledentes .Et medio adiones peragendas. hi quidem funt illi, qui fu- quidem in fuis motibus horum mu i culo m m per rafetam exiftunt. Mufculi verö, qui funt in fufficit inuentio: quoniam in curuatione, & in- planta , funt xviij. in duabus aciebus ordinati clinatione a dextra, & a üniftra duarum extre- adinuicem fibi fuppofiti. Vna acies eft ad infe- mitatum fequitur motus. *iora, & interius. Et altera acies eft fuper cutem exteriorem. Qui autem in acie exiftunt inferio- De anat.mufc.ventris. Cap. 22* re, numero funt feptem: quorum quinque digitos ad luperiora inclinant: & qui ex eis delegatus 50 Jf V fculi autem ventris funt odo, quiiniu- eft pollici,a principio offis rafeta; nafcitur.Et fex- jLVjL uamentiscommunicant: ex quibus eft iu- tus eft curtus, & latus,cuius villus eft tranfuerfus: uamentum prabere in exprimendo illud, quod & ipfius caput pendet a pedine manus, donec ex ftercore, & vrina in a [ interioribus ] contine- ^ perueniat in reditudine medij , cuius chorda tur: &qu£ein matricibus non nata exiftunt: & bus.mV cum pollice continuatur: & ipfum ad inferiora ex eis eft, quod diaphragma luftinent: & ipfum, inclinat. Et feptinius eft apud auricularem in- qutimadeftexfufllatio, qua: eft t inconftridio- f Alus cum cipiens ab olfe pedinis, quod in eius reditudine ne, adiuuant 5 &c ex eis eft, quöd inteftina calefa- affiduauonc. exiftit, & ipfum ad inferiora inclinat. Nullus ve- ciunt, & ftomachum: propterea quöd ea coope- ro horum feptem eft ad conftringendum. fed riunt. Ex hisautempdoeft vnumpar redum, quinque funt ad eleuandum, & duo ad fleden- 60 quod fecundum reditudinemb [ab epiglottali ] b B-011'1 dum inferius. Illi vero qui funt in acie fuperiore delcendit cartilagine: cuius villus inlongitudi- natI> iub mufculo fuper [ plantam] expanfo, qui qui- ne vfque ad femur extenditur: & eius extrema nem elt mufculus, quem lolus cognouit Gale- in eis, quae funt coram ipfis expanduntur, hu- nu^ lu nt mufculi vndecim: ex quibus funt odto: ius vero paris fubftantia a fui principio vfque ad CUm Pnma lundurarum quatuor ipfius finem carnofa exiftit. Et duo funt mufculi,. Alias iftosfc- continuatur, lcilicet vnus fuper aliu, f qui cum iftis in latitudine fecantur. quorum cant latitutU- n lingant lunduramj fed, qui ex eis locus eft iub panniculo, qui fuper totum exten- naiiter. fus füs eft ventrem:& fub duobus longitudinalibus. jfedio autem,qu£ inter iftorum duorum,& duorum primorum villos accidit, eft fecundum angulos redos. Et duo paria, quxper tranfuerfum vadunt, quorum vnumquodque eft in latere a dextra & a finiftra. Et vnumquodque eorum par ex duobus exiftit mufculisfeadinuicemad modum crucis fecantibus a cartilaginis coftarü non completarum extremitate vfque ad femur:& ab cB.malumgra illo vfque ad c [epiglottale. ] Et duorü f parium 10 „itum. extremitates fibi a dextra 6c d finiftra apud fe-I Ahas unpa- mur 0buiant. 6c aliorum duorum extremitates Smalumgra apudd [epiglottale,] qu£E fuper carnofas partes eius carne vehementer mifcetur: quae permix- abvnaquaque parte duorum mufculorumlati- tioni mufeu lorum labiorum fimilatur,& ipfe tudinaliumfuntpofit£e.Et hic quidem duo paria quidem coercet, & conftringit anum : & fua tatedifeurrit. Aliud vero par, quod a femoris offeoritur,&cum radice virgae fecundum rranf-uerfionemteotinuatur,a [&quum redificatur, r tenditur: Scinftrumentum fecundum reditudi- * nem eleuatur: & quum cöftringitur] red ucit ip-fum ad poftcriora. Quod fi vni eorum accident {i tenfio, ad ipfius partem declinabit. c Deanat.mufcul. -ffifieris. Cap. 26. | F fideris mufculi funtquatuor. Vnns eorum, eft mufculus, qui ipfius comitatur os, & cii fFhy natum fempercarnofaincedunt,donec redos mufeu-los cu chordis latitudinalibus tangant, qux pan-^ Alias fupra niculis fimilantur. Et hasc etiam duo paria f fub iuoslatiuidxna duobus longitudinalibus funt pofita, quas fub duobus pofita funt latitudinalibus. T tAT.l 0 ks. cap.14. Demufculis abdominis plura Gal.$.de vfu par.& »M* Ub.de anatom. adm. necnon de mufc.dijf Sed differunt cap.z/. recentiores dißeäores a Galeno. Quum enim is offio ef-fe mufculos cenfeat, funt qui reftorummufculoru unum par adijeiant ä longis v\s diuerfum , de quibus Galenus. aiuntque hoc carnofa effe fub flantia-, ad ojfa pubis pofi- expreffione ftercoris reliquias, qux funt in ip-fo excutit. Et mufculus,qui eft pofitus magis interius quam ifte : cuius ftatio,a [eft fecundum a B.cft fuj r.-. ,-p comparationem capitis hominis, ] & exiftima- *um iKi 20 tur,quod fi habens duo extrema,euius extre- rjtIO‘K'ni J,!tA 1 1 • • put honmuj. mum cum radice virgas pro certo continuatur: & par, quod fuper hos omnes tranfuerfum exiftit : cuius iuuamentum eft f longaoncm furfum t.i.rcftum ime eleuare: neque accidit lonzaonem egredi nili !h'lum • ,,.. . r J . , . . 0 0 f Alusinollifi- propter ipfius f laxitatem. catlonciu. De anat.mufcul.coxa. Cap. 27. EX mtifculis cox.t, maior eft ille, qui eam extendit :deindeille, qui eam contrahit. Ex ijdem mufculi & in mulieribus fint, trahi ergo & eo ru pudenda voluntario motu furfum oporteret, quum que non in omnibus carnofa illa, quam dicunt fubHantia fit, carere eos penis erigendi ui oporteret; quibus ij mufculi abfunt.iAdde quod ad penem vfque nonperuenit car-tiofum id corpus.fed in os ipfum pubis de finit,fi Gal.fe-quaris: autfi cum recentioribusfteteris (id quod nobis arridet) ab offe ipfopubis ortum ducit: principium re-Horum ventris mufculorum conflituens. Deanat.mufeul.tefticulorum. Cap. 23. TEfticulorum autem virorum mufculi funt quatuor, propterea vt tefticulos euftodiant, & eos eleuent,ne laxentur.Quifquetefticulus habet par /ibi propriü. Mulieribus vero viiumpar fufficit fcilicet cuique tefticulo impar, propterea quod earum tefticulin©n funt in exterioribus: aeque funtfufpenfi, quemadmodum virorum. Deamt.mufculorumvefica. Cap. 24. SVper os veficaj vnus exiftit mufculus, qui ip-fam circundat: cuius villus fuper ipfius os dilatatur. Et eius quidem iuuamentum eft vrinam vfque ad horam voluntatis retinere. Et quum voluntas expellendi affuerit, eius laxabitur con-ftridio: Sc ventris mufculi veficam vrgebunt. & vrinam expulfiua adiuuante expellent. Deanat.mufculorumvirga. Cap. 25. MVfcuIi qui virgam mouent, duo funt paria, duo vnius pars mufculi in duobus virga: lateribus funt extenfi $ qui,quum tenduntur* foramen dilatant,&ipfum amplificant, & penetratio redificatur; Öc fperma in ipfa cum lacili- fuis nanque operationibus nobiliores funt ifti dlio motus. Verumtamcn extenfiocontradio-ncnobilior exibit, quoniam ftatio non conue-nit,nificumextenfione. Poftea funt mulculi, qui elongat: d einde illi,qui appropinqu a re: poft: illi, qui circuirefaciunt. Exmufculisautem co-XGEiundlura extendentibus, eft vnus, qui eft 0111 -nibuscorporis mufculis maior: Sc ipfe eft mufculus, qui os femoris, & ancham cooperit :& 40 fuper totam coxam voluitur ab interioribus,a 3-------- [ & exterioribus,] & poftcrioribus, doncc ad poplitem bt[ ] perueniat; cuius villi diucr- btvcUigcn«. ia habent principia : quapropter ipfius operationes fecundum diuerfas Ipecificantur fpccies. Ex ipfius nanque villis eft, qui ab infimo oftis femoris nafeitur, & declinando ad domefticum dilatat. Et eft alius ex villis eius, cuius ortus eft parum altiorortuiftius, qui coxam ad fuperio-rem eleuat. Et eft alius ex villis, cuius ortus eft: 50 valde altiorortuiftius, qui coxam ad fuperiora ad domefticum declinantem eleuat. Et eft ex cis alius, cuius origo eft abofleanchaj, qui fatis coxam fecundum re&itudinem dilatat. Et eft ex cis mufculus, qui totamanchaeifiduram pofterius cooperit tria habens capita, Sc extrema duo. Et hax quidem capita ab ilio & ancha & teoccy- falhofos. ge nafcnntur, quorum duo funt carnofa, & vnu parinicLilare. Duo vero extrema cumpofterio-re capitis coxxpartecontinuantur:& fi cum vno 60 traxerit extremo,cum declinatione ad ipfum di-latabit:& fi cum duobus traxerit extremis, fecundum reditudi ne dilatabit. Etexeiseftmu-fculus,qui ex tota olfis ili) fuperficieoritur: & eum fupremo maioris additamenti cötinuatur, & vocaturc [ t trochanter maior: ] 6c parum ad c b. tharuca p anteriora exteditur, & cum declinationead do- refpcdhi ad os. mefticum dilatatur. Et eft alius talis, qualis ifte, t «rchamc:ra. qui minoris cum capite cruris continuatur:& poplitem dila- qui in primis cum infimo> operatio- tat, & crus extendit. Dilatatio vero vnum habet continuatur,deinde defeen . ^ mufculum ,qui abobuiationcoflis femoris na- neoperatur: verun tamen eiu .^at;onenvcu- fcitur, & incedendodefeendit in latus coxa: dolationem & multam efr.ccrc _ _ ^ ^ medicum fecundu tranfuerfionem:deindecum ius origo eft ab infimo fup sancheoritur parte b[vcnofa] fuprema partis cruris continua- b B.pr«frn nafCunturchordx: quarum vna pedem cö- que funt cum dtiobus, qui pollici Sc minimo tcltur’ ftringit: & altera pollicem dilatat. Illud vero eft, funt proprij fecundum fimilitudinem feptem, quoniam ifte mufculus ä capite canna: domefti- qui funt in planta pedis, & fimiliter decem pries oritur, vbi ipfafylueftri obuiat,& defeendit mi. Omnes igitur corporis mufculi funt1 [quin- f b.a;: >. h: inter eas: Sc in duas diuiditur chordas: quarum genti & vigintinouem. ] 00 i .: ^ vna fub rafeta in anteriori pollicis parte conti- pons > e Bxuqnactia nuatur, e[cumqua etiam chorda,pedis exiftit S VMMdE III. DOCTRINAE V. J,,, cbor^Miumilitas.Et altera chorda eft,qux ex parte iftius 20 vlg '" 1-1U1U* vel Inferius de- generata mufculi, primae chordx pertranfit ori- Et eft fermo vniuerfalis de nentis proprii Cap. i. dinirehaens. ginem,& primo pollicis ofli chordam mandat; Italienchor- Scipfum cumtranfuerfione ad domefticumdi- T Vuamentorumneruorum alia funtfecudum vide Dif< i hi. wteTftuis ^atat*] ‘am etiam a capite coxx fylueftri oritur JL eflentiam i.aliaftunt, qux funt per accidens., tionc/ph yio- mufeulißtran! mufculus, Sc cum vno duorum mufculorum 1 Quod vero fecundum eflentiam: eft quöd cerc- lüSlcJS c 1 iit origine chor [calci annexorum ] continuatur, § f [ ] brurn eis mediantibus omnibus alijs membris Pjg,*T 1 *vltluc <1? prime,&träf deinde ab eo feparatur, quum occultum cruris iuuamentum prxftat dando eis fenfum, & mo- * 47i’ TiLhaW Pertl*anEt: ex ftuo oritlu' chorda, h [ qux ad in- tum. Sed quod eft per accidens,eft ad hoc vt ca- mo* eXapoliicc! tenora pedis peruenit, & fub eo toto dilatatur] ro corroboretur, & corpus fortius fiat. Et ex eis sc diktat per quemadmodum facit mufculus, qui fuper plan- 30 etiam efr, percipere id,quod cx nocumetismcm-tranfuerfumtx occultum dilatatur propter iuuamenrnm fa- bris accidit fcnfti carentibus,ficut hcpar,& Iplen, tLhabaiium’> ftua^e ed: eius • & pulmo: licet enim- membra ifta ienfiim non gtB.&ramifi- habeant, fuper ea tamen cinctorium pofitum eft catur. De anat.mufculorum digitorum pedis. Cap. 3 o. neruofum: Sc panniculo teda fucru nt ncruofo, hB.quxdihu. ,, quxquuin apoftemara fuerint, aut ventofitate tL'dif&ffibco F Xmufculis vero pedis digitos mouentibus, tenfa,peruenietapoftemofigraucdo, aut vento- moLrgimr. -Cquifunt conftringeiites, mufculi funt multi: fitatispartitio ad cin&orium in ipfius radicem: 0 ex quibus eft mufculus, qui a capitecannx fi/lue- & accidet ei ex graucdine attra&io: Sc cx vento- ftrisoritur, Sc extenfus fuper ipfam defeendit, & fitafeextenfio,& fentietipfam.Etncruorum qui- chordam vnam tranfinittit, qux induasdiui# 40 dem principium fecundum motum, fcitum eft a B.annularem turchordas,qux medium conftringunt Sca [me- - cerebrum : Sc illud,ad quod iftorum perueniunt digitum. dicum.] Etalteriftorum minor, cuius ortus eft a extrema,eft* [fuperficiesjcutis. Cum cute enim a B. poftremo cruris; cuius chorda,quii ipfanitranf- villi mifcentur minuti, Sc in ipfa nerui partiun- mittit ,in duas diuiditur chordas, qux indicem tur,quieia membris,qux ei vicinantur, aduc- b b.deindera- conftringunt,& minimum.b [Etdiuiditur] ab niunt. Quod vero cerebrum neruorum princi- mincatur. ynaquaque duarum partium chorda 5 qux cum pium exiftit,duobus eft modis, quoniam quorü- C B.ramificaf. eo, quod ab aliac [ diuiditur, ] continuatur: & dam eorum eft principium fecundum lui eflen- fiunt chorda vna,que ad pollicem peruenit,& ip- tiam, & aliorum eft principiü mediante nucha, fllm conftringif- fEt tei;tia chorda»ftuamIiam W* currit cx eo. Et neruis quidem,quia cerebro s c* nommauimus , a fylueftri duarum extrenuta- 50 egrediuntur,non iuuantur membra in lenticndo tum j qux in canna exiftunr domeftica,oritur. Sc. Sc moucndo, nifi capitis & faciei membra & vi~ inter duas defeendit cannas, & cx fe partem träft fcerum interiorum: alia vero membra hxc iu- mittit ad pedem conftringendum,£[& partem uamentanon habent, nifi a neruis nuchc.EtGah curam- ad primum os ] pollicis. Et horum quidem mu- quidem iam oftendit nobis follicitudinem ma- fculorum digitos moucntium, quos nominaui- gnam, qux neruis a cerebro ad vifcera defeende- mus, fitus eft fuper crus & poftcrius. Illi vero, tibus eft propria. Creator enim de eorum muni- quorum fituseft fuper plantam pedis, x.funt mu- tione folli citus aliter ipfos muniuit, quam alios fculi,& in hoc quidem anatomici accepti fticruf. neruos: Sc illud eft, quoniam propterca, quod a Sed primus, qui iftud leiuit, fuit Galen. Ipfi vero principio elonga ti fuerunt, oportuit, vt füllen ta- curn quinque continuantur digitis fcilicet,cum 60 renturfupcrfiuab[ affirmatione a mufculis forti- bBtfrmin^ine vnoquoque duo lacerti a dextra, & a finiftra. Sc bus,qui eos tegant,vt panniculi: Sc a corpore, cu- vt^ ; mouentjVt con ftringät fecundum reclitudinem, ius eftentiainter neruum Sc cartilaginem eft mc- corpore nli,'! fi fimulmouerint: & vt declinent, fi vnus mo- dia, fimili ei, quod corpori nerui accidit,] quum mterrenu,' & uerit. Et ex eis quidem funt quatuor fuper rale- torquetur. Et lftudquide eft cx tribus locis, quo- cartilaginem tam : quorum vnus vnicuiquc digito delegatus ru vnus eft apud epiglottin. dcleciidus, quum ad eft: Sc duo, qui proprie funt adconftringendum coftarum radices veniiit. & tertius, quum pedo- ^ pollicem A minimum. Et ilh quidem mufculi ris locum tranfeut. Fadum eft autem, vt a lij ner- porcv.dui .UI' uia c B.anteriorL 5 £= anterior. cap. i. tap. 9- cap.i.&io. cap. 4. cap. 5. cap. 10. cap.i. 5c 8. cap. 9. cap. 6. cap. 9. cap.i.&7. cap.i.& 18. cap. iz. cat>. I . 50 Liber I- ,. _ rviftitvtiii- amplitudinem occupent, quam vel fons vel etiam ipfi ili a Cerebro progredien , q • oenctra_ montes a quibus ea orimtur; nullustamen ab exiguo eo tas in dentiendo iuuamcntumpr jp^ ^ fonte, & tumulo oriri eat inficias. Mirandum ergo deijs rent ä lui principio lecundun 1 • v*. mediocriterfubit,qui propterea quod a cerebro ner- mrbrr^qr,MdiriSÄ«Ä tudoad ld,^quodd, » • P ^ roa. tamen imtimmpötfeipfimeße cor negant. Fatenmrnos fertur via: Mallie ex p^opterea quöd in „cqmidMiflotelesnegatJcerekonemommflumen, facit nSitatem elongandi a fubftantia cere- tikusqMqmde,etfiexigtianMmmvei«t>&mo^ bricumdrcuitionc, propterea vt d fui fimilitu- 10 tesflmiorimfermtveßigia;primumtamen eß& ner-dineklenitateordinatimelongetur, quantum uorum,&arteriarum,&uenarum,&fpmtumnomnml in^nembrisquaeritur motus: immo quanto plus + c vt eius partitio in ipfoefiet melior: &pra:cipue, quia prima eorum direftio fuit principium pan-niculi pedlus per medium partientis. Etimpol- bB.alioanima 6c in b [nonhomine] ad aures perueniunt,& 30 fibilequidem erat, vt nerui ad ipjfüm a nucha Ii ab homine. nnrinm mnfrnlmmnnpnt Fframnc frrnndus dhväc Venirent ablcjuc fia&ura Cllffl an1.1 wii».,,,;,!,; ................ t iimenia. mulculis mandat ramos: qui inter caput & collum funt communes: & deinde itinere liioad anteriora refledendo vadit: & cu mulculis ma-xiil x, Sc aurium inanimalibus continuatur. Et dixerütquödabeoad dorllim defeenditramus. Quinti autem paris egreffio eft a foramine, quod eft inter quartam & quintam, quod etiä in duos partitur ramos, vnus ramus fciiicet ifte,qui eft antecedens, &ipleminorad mulculosperuenit 0o maxillarum: &ad mulculos, qui caput anterius curuant; &ad aliosmufculos,quicapiti Sc collo funt communes. Etramus lecundusinduos diniditur ramos. Vnus ramus inter primum, & inter ramum fecundum eft medius, & peruenit ad fpatula; fupremum; Sc mifceturcum eo quidam lexti & leptimi. Et ramus fecundus cum titur, luper quem mixti perrexerunt; Sc quia Imius membri operatio fuit nobilis, fa£la fuerunt neruis eius principia multa, ne cius operatio propter aliquod deftruerctur nocumentum, quod vm accideret principio. T JL T 1 0 7^ E S. pe neruis colli a dorfali medulla ortum trahentibus dequeeorum ufu, acprodutfione fufius Gal. egithb. de c meruomm dijf.necnon 13 .de yf.part.cx quibus locis bxc Cap J‘. * author./unt tamen qui non eos folum neruos, qui dorfi vocantur, fed & feptem priora paria, qua a cerebro Gal.ortum ducere fer ipfi t, & omnes demum neruos a jpmali medulla nafei cenjeant, nempd quum /pinalis medulla initium non in poslenon fit cerebri parje (vt dicunt tur, & funt ex eis, qui manifeftantur: & funt ex eis, qui fubmergunturfub mufculis cooperti . Et quia mulculi, qui a parte ofhs femoris oriuntur, vias ad vtrofque pedes non habuerunt a pofte-rioribus corporis: neque ab occulto coxarum: propterca quod funt ibi mufcuh multi, & venae* factum fuit, vtpars neruorum, qui funt proprij mulculorum,qui funt in pedibus,curreret,& pe* netraret in foramine, quod ad telticulos delcen-Rimi ex paribus ipforum egreffio eft inter io dit,donecadmulculosvadatfemoris,&defcei> primam ipondylium, & lecundam pe&oris; dat ad muiculospoplitis. • i j: j:.,... • nno> mdinr.in dicunt) fed fub anteriori prorfm cerebro principium fumat, quo fit, vt inre neruos omnes ex fptnali medulla ortos effe dici poffit, quamuis primus eorum ortus i & ipfius quoque medulU initium ipfi tandem cerebro fit aferibendm. De anatomia neruorum nucha fiondylium, qua funt inreffitudine pefforis. Cap. 4. quod in duas diuiditur partes: qua? maior,in omnibus mufculis fpargiturcoftarum,& mu-fculis dorfi, & quod remanet, fuper primas coftas extenfum proccdit;& oftauo neruorum colli obuiat, & fimul ad manus protenduntur, donec ad ad i 11 to riu m & ipatulam perueniant. Par vero fecundum a foramine egreditur,quod praediatum lequitur foramen: cuius pars ad adjuto- re anatomia neruorum nucha a [ f offis /acri ] & coccygis. Cap. 6. 3, B.abgiay. f Alhauim,«: alhofbs. PRimum par ex b ( tofle facro ] mifcctur cum b B.aiagiazi. neruisf lumborum, ficutdiximus. Alia ve- t alhauim. rd paria,&impar, quod ab extremo oritur f coe-1 cygis,in mufculis fparguntur fideris, & ipfius AJchatini. alhofos» rij tendit fuperficiem dans ei fenfum: & ipfius 20 virgx: & in mufculo veficx, & matricis, & in Cap. ii?. f alchatim. f AlcJiaiim. refiduum,cum alijs paribus, qux remanferunt aggregatur, & ad mufculos fpatulx, qui fuper eam lunt pofiti: delcendunt, ipfius mouentes iundurä: &ad mufculos perueniunt dorfi. Qui igitur ex neruisiltis fpondylium pectoris oriuntur , & ramis, qui ad Ipatulam non protenduntur : ad mufculos dorfi vadunt, & ad mufculos, qui süt inter coftas puras in pofterioribus pedoris pofitas.Qui vero ex fpondylibus falfarum na-icunturcoftarumiad mufculos veniunt, qui funt 30 inter coftas & ad mufculos vetris. Cum illorum neruorum prxtcrea ramis arterix, & venxquie-tx currunt, & nucham ingrediuntur per loca inferiora, vnde lpfi egrediuntur. A 0 T A T 1 0 Tsfi E S. 'Neruorum dorfi aliquiparia duodecim effieputant, quum tamen non plura fint quam vndecim. Sunt fiant} vertebra duodecim ,fied ea foramina tantum vndecim 40 obtinent, non plura aut pauciora. De horum ortu3duBuy vfiuqueplura Gal.lib.de dijfeft.neru. e B.alagijzi., t alhauim. panniculis ventris: & in partibus domcfticis interioribus ofiis femoris: & in mufculis, qui na-feuntur ab ofiec [f facro. SVMM£ IIII. DOCTRINA V. Sermo de forma arteriarum. Cap. I. VEnxpulfatilcs funt arterix,qux creatxfue- vide runtprxter vnam earum, duashabetestu- tiones Ceftsi nicas: quarum durior eft occulta: quoniam ipfa pag-47*v%e eft illa,qux pullationi obuiat:&forti motui fub- ad 4So' ftantixfpiritus.-qui cxlari voluit: & ipfius receptaculum cuftodiendum, & corroboranda fuit. Arteriarum autem origo efta finiftro ventriculo duorum verriculorum cordis, quoniam dexter eorum hepati eft propinquior: quapropter oportuit,vt ipfe poneretur occupatus in artra-hendonutrimentum exercendo ipfum. AIT A T I 0 TfiE S. Arteriam Arifl. aortam nuncupat 3. de hift. an.vbi Czp.4,, fufius de hac & eius origine meminit. A finiftro cordis ventriculooriturutGal.lib.de arter.diffeB.& 16.de Cap.p. vfu par,& fapi alibi. Ait vero hic author nafei a fini- Cap.i.q. ftro ventriculorum duorum cordis, Ariftotelis fortaffe fententiam excludens, qui primo de hifi.anim. & 3 .de Cap.17. part.anim.tres cordis effe vetriculos efi arbitratus. Con- Cap.4. funt in dorlo expanfi. Tria autem fuperiora cum 50 tra quem tameGal. i.dev/u par.Etenim que Arift.ter- Cap;> neruismifeentur, qui a cerebro funt defeenden- ' ^ ^ , tes,& non alia. Et duo paria inferiora ad partem crurium multos tranfmittunt ramos, cum quibus rami tertij paris, & ramus nerui primi ex a QVod in primis a finiftro oritur ventriculo, f ‘ De anatomia neruorum f lumborum. Cap. 5. N Eruit lumborum in hoc communicant, cp pars eorum ad dorfi mufculos peruenit: Sc pars ad muiculos ventris:& ad mufculos, qui tium uentriculum cenfet, panem effe dextri Gal. putat. De anatomia arteria venalis. Cap. a b. alagiazi. [ y ofie facro ] mifcetur: fed ifti duo ramianchx t aluahim. non tranfcunt iunduram: fed in ipfius fparguntur mufculis, & illi eos pertranfeunt incedendo ad crura. Neruorum autem crurium & pedum forma a neruis manuum leparatur in hoc, quod dux funtarterix: vnaad pulmonem vadit, & in ipfo partitur: propterca vt aer attrahatur, fanguis, qui pulmonem nutrit, a corde defera-tur-a[ ] quia tranfitus nutrimenti pul- non omnes coniunguntur, & declinant fubmer- 60 monis eft ad cor, & a corde vadit ad pulmone , aem fi incedendo ad occultum : non enim eft forma continuitatis adiutorij cum lpatula 5 ficut forma continuitatiscoxxcum ancha: neque eius continuitas cum origine fuorum neruorii, ficut continuitas ipfius cum luorum neruorum origine. Et illi quidem nerui ad partem cruris diuerlis te-dun^itineribus .Sunt enim ex eis, qui occultam 1 corde. Et huius quidem partis origo eft ex partium cordis fubtiliore,& vbi venxad ipfum penetrant: qux eft vnam habens tunicam ab omnibus alijs arterijs diuerfam,& propter hoc vocant iplam arteriam venalem. Ex vna autem creata fuit tunica , vt fit mollior & lenior: & ad dilatandum, & ad conftringendum magis obedies;& ad refu- irionem eins faciendam , quod ab ea ad put- dohec ad carnem laxam moro fimilem pcruc- monem refudat cx fanguinc fubtili vaporofo, n.t, qux eft ibi Et in tres dnuditu r partes: qua- ™i fubftantix pulmonis magis eft conucniens, rum dux,funt ite arterix, qux t [foporanxj bB.fuketi«. ?.t-ioa- fcilicct qui complemento digeftionis vocatur:&addextram,&ad fimftramcum dua- t incorde iam propinquus fuit. Et neque eft ce busafeendit t venis non pullantibus profundis, t gu^a. necefläria fuperfluitas digeftionis: ficut ca in- quaspofteanominabimus.&indiuidendo.cum tWt fan^uis, qui in vena currit b [ ventrem cis afl'ociantur;ficut poft referemus. Pars autem Utoacw 5 6 m modo nominabimus: & pro- tertia in thorace fpargitur: & collis pri mis: & m orie quoniam cius locus eft iuxta cor, & vadit iex fpondylibus colli fuperioribus, &in partibus, ad iplum eius virtus calida facile digerens: & io furculx; donec ad caputperueniifpatulx:poftea etiam quia membrum, in quo pulfat, eft rarum: exinde ad manuum pertranfit membra : pars & non tini etur, quum pulfauerit in illo raro, & verö minor ex partibus t aortx alcendens ad t ont"- perculferit; quod ipfius durities ei noceat: & partem alcellx vadit .& diuiditur ficutparstcr- propter hoc in corpore ipfius non tantum duri- tia maioris partis. tiei fuit neceflarium, quanto alix indiguerunt - .. arterixquxfunt,e[ ] membris duris vi- De amtomia duarum arteriarum, qua* [] foporarix} a b. rube:«». ,S' cinx. Vena autem arterialis,quam dicam: licet vocantur. Cap. 4. 1 fubetem. pulmoni fit vicina, non tamen ei vicinatur, ni- Fi ipfius poftremum a parte dorfi: & hxc arte- T T Vaquxque duarum arteriarum, qux [ f b B- fubeti«. ria venalis in antecedente pulmonis parte fpar- 20 V foporarix ] vocantur, quum ad collum * iubetem. eitur: &in ipfo fubmecgitur, qua: iam quidem perueniunt: in duas feparanturpartes; partem in partes, & ramos diuifa eft. Sed, quum inter anteriorem , & pofteriorem . Anterior vero duas huius arteris neceffitates comparatum pars in duas fequeftratur partes: occultam, qux fuerit, qux attenduntur fecundum firmitudi- ad linguam tendit, & ad mufculos occultos, nem/& lenitatem , qux facit ei dilatationem qui funt mufculi mandibulae inferioris: &par- faeilem , & conftri&ionem : & refudationem tem,quxmanifeftatur,&afcenditadillud,quod eius, quod ab ea refudat: inuenietur,quod le- eft coram duabus auribus 5 & ad mufculos tem-nitas magis eft ei neceffaria, quam fpiffitudo, & porum 5. & pertranfit cos, poftquam in cis reli-firmitudo. Aliam autem arteriam,quxeftma- quit ramos multos : & capitis cacumen ten-t orithi. ior, quam Ariftoteles vocat t aortam in pii- 30 dit, & obuiant fibi dextrx earum exiftentes, mis,quum ex corde oritur, duos tranlmittitra- cum extremiratibus finiftrx. Pars autem pomos : ex quibus maior in circuitu cordis reuo- fterior in duas diuiditur partes, quarum minor 4 B. diuiditur. luitur, & in fuis d[fconuertitur]partibus: & mi- plus ad poftcriora eleuatu r, &inmu(culis, qui t orithi. nor reuoluitur, & in ventriculo fpargitur dex- capitis liint continentes iunduram , fpargitur. tro. Qnod autem poft duos remanet ramos, Et qua etiam eft, quod ad bafim poftremi ce- quum /q»aratur, in duas diuiditur partes: vna rebri tendit in foramen ingrediens magnum, pars eft maior, & ad defeendendum apta: &al- quod eft apud c [ t futuram. ] ‘Maior autem co* «B.conidu rera eft minor, & eftapta ad defeendendum. Et ram foramine in foramine petro fo ad reteingre- nm qux eft apta ad defeendendum, creata fuit in ditur: imo rete ex ea texitur fcilicet,cx venis in -'*-1. quantitatefui fuperaliam addens: quoniam ad 40 venis, & tunicis fuper tunicas, & rugis fuperru- membra tendit, qux numero funt plura, & in gas^ita vt nemoex eisvnam folam apprehendere quantitate maiora: &hxc, quidem funt mem- poflit,nificum alia continuam, &ctim ea liga- bra,qux fubcordefunt pofita. Super f aortx au- tam,ficut rete:& fpargitur ad anteriora, & pofte- tem eflentiam , vel egreflionem tres duri conii- riora ad dextram &finiftram:& vadit per totum ftuntpanniculi ab interioribus ad exteriora; fi rete: deinde aggregatur ex ea,par,ficut erat ante: enim vnus aut duo fuiflent, non prxbercnt iuua- & foratur ei paniculus, & afeendit ad ccrcbrum, c B.nifi. mentum, quodineisquxritur,e[ neque] ipfius & fpargitur in ipfo panniculo fubtili: poftcain- quantitatem aut ipforum quantitates magnifi- terius in cerebro in fuis ventriculis, & f panni- f fyhac. ftl.tujjc. cando:&ff[ J fierent motus per ipfosdiffi- culus ventriculorum ipfius, d[&ramorum fuo- d B.&obuijm ciles. Quod fi eftent quatuor, fierent valde parui: 50 rum orificia fibi obuiant, qux ibi afcenderunt,: orificiJ*Mn,°* & deftrueretur iuuamentum eorum: & fi in luis quemadmodum ramorum venarum orificia l,l|1 quantitatibus magni fierent, viam coangufta- non pulfatilium, qux defcenderunt. Non au- fum!£3c*nfi rent. Venalisarteria duos habet panniculos ad tem fa&a fuerunt iftaafcendentia, & illa defecn- cu ramorW interioradeclinantesi&diioquidemfufFecerGt,* dentia; nifi propterea quod illa funt rigantia, ] “arumnonjml g b. addecen- quia non eft ibi tantum neceffitatis § [ benefa- & fundentia fanguinem 5 quoniam melior cx SUC™,<]U*|,c t£rclaud£dam, ciendi formam, quantum eft hic: in fubtiliando fitibus fuorum vaforum rigantium eft,vt eorum au'IS xW» vero eft ibi plus neceftitatis, ] ideo, vtfumofum extremitates fint capita ad inferiora habentes :, derum, i itu ibi eft debior vaporem expellere fit facile,& fanguinem ad pul fedifta iuuamentum prxftat in dando fpiritum: dc/ccnHcnmt , pius. monem euntem h [ in parte f aortx, quxex dua- & fpiritus quidem eft fubtilis ad fuperiora mo~ guon,i ,,u sut ^ B. buspartibuseftafcendens.J 60 bilis. Etnon eftnecefle fuorum vaforum capita r ^ u,tu‘ ad inferiora reducere, donec fundant: immo /i. t orithi, Deanatomiaarteria|aortiafeendentis. Cap. 3. höc fieret, multa inde proueniret eifufio fan- guinis^ qui ei aflbciatur5 & difticultas motus t orithi, T) Ars autem, qux ex duabus f aortx partibus ipiritus in eis, quoniam ipfius motus ad fuperio- t withi. J[ eftafcendens,in duas diuiditur partes: qua- ra eft facilior: & propterillud,quod in fpintu exi- aB.aiieba. rum maior ad partem a [fiugulij afcendendq fiit ex motu,&lubtilitate,fufficitin eo, quod ex t lebruu. tenditjdeindc ad partem tranluerfatur dextram? ipfo ad cerebrum vadit,illud,quod eft necefle, v t A VI C. E calefaciat *B Et propter calefaciat ipfum.«[ Et fub cerebro quidem non W fub c«" fuitexpanmm rete: nifi vt redeundo mcedat (au-fero quide fmt mfis, qui eft in arteria, Öcfpirirus, qui me ex-cxpanfumrete, &complexionicerebri poftdigeftioncm 11-vtfubnumftrcf .. Scddndc fecundum ordinem ad cere-brum vadat.] Et rete,quod inter os, & pann,- & fpiritus i eo, culum durum eil pofitum. ii affimiletur ta copiexion« A 'N 'N OT^TIOT^ES. eercbrali poft ^ V. v inde cu grada- Habentur & hac locisJuperiori capite citatis, pra- tione ad cerc- lib.de dißeHl.arter iarum.Hinum notat hic,quod ferum radat. & Galengde vß part.&pajftm alibi:ex arterqs rete eap.4. cerebri admirabile conftitui. J\ecentiores tamen de reti formi hoc plexu ambigunt , ne que ipfum in humano cerebroconfpicantur. f »ritJii.-f prithi- De anatomiapartis f def endentis. Cap. 5. lparguntur,& in foramina fpondyliü egrediun-tur:dc venx, qua: ad duo vadunt ilia: & alia:, qux ad tefticulos vadunt. Ex iftius autem fummapar egreditur paruum,quod adf [vuluam] vadit,prerfurcuiam, ta. Veruntamen, antequam cum ca mifceatur, feparantur ab ea 1 [ duas partes: quarum vna ] ad mfeita. 3 latitudinem tendit : deinde fibi apud furculam t guidem. duarum obuiationum obuiant in locoprofun- lB.panaqwrf do. & fecunda in collo manifefta tranfuerfatur: vmim* & duo eius imparia, non poft hoc libi obuiant, Et ex iftis quidem duobus m [imparibus, J rami ni b. paribus, feparantur f arancaies,quifenluinonfubiacent. f capillares. 30 Ex fumma autem ramorum iftius fecundi paris (. proprie tres venx iam fepa ratas fuerut fenfu perceptas, quantitatem habentes : /ed alia; funt non percepta; /en fu. vna vero harum venarum fuper ipatulam extenditur: Scipfa eft,qua: voca tur ipa-tularis, ex qua eft cephalica. & dux ad duo iftius ipatularislatera, ipfam vfque ad caput /patulas fimul comitantes.vna veröearü ibi torquetur,- nB.retinewr. vt Ierpens,]& nonpertranfir eam:immoibi /parcitur : fed iecüdäanterior earum eam pertranfit rea, vt cor attrahat, quu trahitur ab eis nutrimentum^ poftea non reuertatur, quum dilatabitur. Et hi quidem panniculi omnibusalijs panniculis duriores funt: Hxc autem vena in oppofito cordis e t [ aP«d extefione eius ] tres dimittit venas: quarum vna ab ea ad pulmonem vadit apud arte riarum originem, nalcensiuxta liniftra: &in ven triculo dextro ad pulmonem reflectitur. Etipla quidem iam creata tuit duas,ficut arteria,habens tunicas:&ideo eam arterialem vocant vena. Primum autem iuuamentum in hoc exiftit^vt ntillud , quod ab ea reludat languis in vltimo fubti-lis,pulmonis fubftantia; fimilis parum,quoniam parum eft, ex quo languis hicacordecxiuit, ne-que in eo talis exiftit digeftio: qualis eft eius, qui ad arteriam effunditur venalem. Et fecundü exilii t iuuamentum , vt in ea languis multu digeratur. Secunda vero ex his tribus partibus in circuitu cordis reuoluitur: poftea in interioribus ip-iius ingreditur,ad ipfiim nutricndum.Ethocqui dem eft, quum fere vena ventrem habens venit vt fubmergatur apud aurem dextram intrans ad cor: fed pars tertia in hominibus proprie ad partem declinat finiftram: deinde vadit ad quintam Ipondylium pedoris: & fuper eam recumbit: & in odo coftis inferiorib. fpargitur, & in eo, quod ipfas fequitur ex mufculis,& alijs corporibus. Ex ea vero, quas ex habente ventrem poft tres penetrat partes,quum partem pertranfit cordis alcen-dendo: lpargunturin fupremopanniculi pedus per medium partientis,& in lupremo capliila;,& in carne laxa,quasmorü vocatur, partes capillares : poftea a pu d fu r c u \x propinqu ita tem d lio ab ea feparantur rami: quorum ambo ad parte fur-cuke tranfuerfiincedunt:& quantumcumq^-plus vadunt, adinuicem elongantur: & fit vnufquifqj ramus ex eis duo rami, f. vnusin vnoquoque latere, defeendentes fuper extremitatem thoracis a dextra & finiftra:donec ad ^[tenfiformem] per- _ ueniunt:& in fuis itinerib. ramos dimittunt, qui 40 ad caput adiutorij, & ibi lpargitur. Spatularis in mufcLilis fparguntur, qui inter coftas exiftunt, quorum orificia venarum obuiant orificijs, quas in ipfis penetrant, & egreditur inde colledio ad mufculum pedorisextrinfecum. Quumque ad § [ fenfiformem] perueniunt, egrediturab eis exterius colledio ad mufculos conculcatos Ipatulam mouetes; & fpargitur in eis: & alia colledio fub mufculis redis defeendit, ex qua in eis fparguntur partes , quarum extremitates cum partibus afeendentibus continuantur venae h[| offis facri, quam modo nominabimus, j- Secundi] autem vniufcuiufqueeorum, &eft par vnumquodque duorum imparium, quinque dimittit ramos: vnus ex eis in pedore fpargitur, &quatuorfuperiores nutrit coftas, & alter rämus nutrit fpatularum locum. & alter ramus ad mufculos fubmerfos vadit, qui lunt in collo ad nutriendum eos. & alter ramus penetrat in foraminib. fex fpondylium fuperiorum, qua; funt in collo 5 & indeäd caput tranfit. Sc alter ramus magnus, qui illi exiftit omnibus maior , ad alcellam ab vnoquoque vadit latere: & inquatuor diuiditur ramos: primus in mufeu-lis, qui iu per thoracem, fpargitur: &ipfi qui-dem funt ex illis, qui lpatula; iunduram mo-uent, & fecundus in carnelaxa, & in panniculis qui funt in afcella: & tertius eorum delcendit quoque eas ambas pertran fu ad vltimum, quod eft in manu, & | hasc eft. t Vena autem iugularis t Al.lcgunt.& manifefta, poftquam eius duo imparia mifceii-tur.in duas diuiditur partes: quaru vna occulta- ^fc verum d. tur: & feparantur ex ea rami parui. & in mandi- t gmdem. bula fparguntur fuperiore: & ali j rami multum maiores iltis in mandibula inferiore fparguntur: ramorü autem duorö modorö partes in circuitu linguas fpargütur, & in manifefto partiu mu-50 fculorum, qui funt ibi poflti: & pars altera mani-feftatur: & in locis,qui iequutur caput & aurem, fpargitur. t At vena iugularis lubmerfa comita-1 Guidem. tur f gulam,Sc aicendit cum eo diiede} & in luo t mcn* itinere dimittit ramos, quimifeentur cü ramis, qui a t vena iugulari manifefta veniut: & omnes t guidem. in tgula,&inepiglottide, &inomnib.partibus i men. muiculoru profundorum fpargütur: & penetrat extremü eius ad finem 0 [i iutura: lambda & (par gütur illic rami,] qui in membris fpargütur, qua; * 60 iunt inter lpondylem primam Sc fecüdam,& in- fpar‘gutur ilii« de vadit vena capillaris a pud i u nduram, qux eft cßo rami, inter caput, &colm, aqua rami feparantur, qui ad panniculum veniunt, qui eft cooperiens cra-niu: & veniut ad locum, vbi duo P [ femicranea ] pB-cfl»®“0, fibi obuiant:& fubmergütur ibi in cranio. Quod autem poft harum venarum tranfmiflionem re- ^ B.comfc manet3ad cranij ventre.penetrat in fine ci [t lutu-1 dorem. ix] rae] lambda: & inde fpargitur ramus in dqob.ce-rebri panniculis ad nutriendum eos, Sc ad ligandum panniculum durum cum eo,quod eft in 1p-fius circuitu: Sc fupra ipfum, poftea egreditur ad exteriora, Sc panniculum, qui cooperitcra-nium,nutrit, deinde a panniculo fubtili ad cerebrum deicendit: & in ipfo difpergitur,ficut arteriae difperguntur: quas omnes panniculi grofil I.&adfpatia replicatio ftringit,&eas ad locu amplum, r[qui platea vocatur,defert;in quemjfanguis funditur, &cogregatur: deinde ab eo feparatur inter duas replicationes, Sc vocatu r torcular. Iftis quoque ramis, quum ventriculo medio propinqui fiunt, eft neceffe, vt magnae fiant venae: Sc ex torculari fugant: Sc ex fuis viis,quaeab eo feparantur.dein-de a ventriculo medio ad duos anteriores ventriculos tendunt, &arterijs ad locum illum afeen-dentibusobuiant, detexitur panniculus, qui rete vocatur fecundinum. nqi 'Udi IO De anat.venarum manuum. Cap. 4. PRimum autem, quod exfpatulari diuiditur vena eft cephalica,quum in reditudine fifti-tur adiutorij: & in cutem,& partes mufculorum fpargitur manifeftas. poftea iuxta cubiti iun&u-ram intres diuiditur partes: quarum vna bra-chijfunis, quae fupermanifeftum fuperiorisfo-cilis extenditur, deinde ad filueftrem inclinatur, & ad focilis inferiorisgibbofitatem declinans, tbracKialis. &ineo, quod in inferioribus partibus f rzfctx filueftribuseft,fpargitur. Secundaautemadeu-a B.alfceid. biti flexionem tendit in ma ni fello3 [f cu bi tij Sc t afccid. ramo a (cellaris commifeetur: Sc fit inde vena ni- gra.Tertiaautem fu bm ergi t u r,& in profun dum etiam cum ramo a (cellaris mifcetur. Ex afcella-ri vero in primis, quum oritur; procedunt rami, qui in adiutorio fubmerguntur: Sc in mufculis, qui fiuntibi,fparguntur :&ibi finiuntur; excepto diuiditur ramos: quorum vnus ramus ad locum tendit, qui eft inter medium Sc indicem, Sc ramo qui ad indicem a fuperiore pioficiicitur parte, continuatur, & fit inde vena vna. ramus vero ipfiusfecundus, & ipfe eft t fecilen, pro • cedit: & inter medium, &annularem diuiditur. tdUmroc Et protenditur tertius ad annularcm , & minimum . Et ifti pofteaconiunguntur, Sc in digitis fparguntur. J. 'KT^OTJTIOT^ES. De brach ij venis c opio f am habes hijioriamex Gal. (jp-5-^ lib.de venarum dijfefi.& $.de anatom.admin. Ltl.de ratione vi fi. in ac. Sed de vena,quam inter indicem cir pollicem authorhic deferibit, Gal.no videtur meminif- ,, fe.quamuislib.de fangu.mifffecuiffe fateatur arteriam inter indicem fitam & pollicem. De vena quoque ,qux inter minimum eß,&annularem (faluatellam vocant) 20 dijcrepant ab jluic.peritioresnoflri temporis anatomi-ci;& non ramum axillaris, vt hic: Sed & hanc,St eam, qux inter pollicem eftff indicem, vena medix propaginem effe teflantur,quamuis non defint,qui eam,qux inter pollicem efl & indicem, ex humer ali putent proaemre, qui idcirco hanc in capitis affettibus; alteram vero in morbis & jplejiis,&iecinoris fecandam putent. Deanatomiavenx0 [ventremhabentis] defeen-dentis. Cap. 5. bB.coiicauz. 30 IAm quidem complcuimus fermonem dc parte ventrem habentis afccndcntc, qua: eft duarum partium ipfius minor. A parte vero dc-fcendente, primum quod diuiditurillico, quum oriturab hepate,antequam fupradorfum fcon- f appciirtvr. fidat,eft rami capillares; qui ad a [ fafeias ] dextri ^ r>. inuuJuUo-renis vadunt: Sc fparguntur in cis; Sc in eo, quod ,IC$-circa eas exiftit de interioribus, ad nutriendum ea. Poftea procedunt ab ea dux magna: vense, \ afeid. vno eorum, qui peruenitad f cubitum. Quumq; 4° quse emulgentes vocant 111: & ad renes vadunt ad t afeid. t afeid. afcellaris circa cubiti puenit iunduram, in duas diuiditur partes; quarum vna fubmergitur, Sc ramocephalica: continuatur,qui profundatur; cum quo parumper incedit, fed poftea ab eo feparatur , & declinat vna earum ad domefticum, donec ad auricularem, & annularem peruenit, Sc ad medium medij : & parseleuatur,& in partibus manus extrinfecis, quse tangunt os, diuidi-tur.Secundaautempartiumafcellarisapudfcu- fanguinis aquofitatem colandam,Ren enim no trahit nifi nutrimentum fui: quod eft (anguinis aquofitas. Afiniftraautem venarum emulgentium h [ duas procedunt vente.] qua: ad finiftrum ^ B. V111 mafculorum & feminarum tefticulum vadunt; ditveni. fecundum modum, quem in arterijs diximus 5 non. n. alteratur in hoc,nequc in hoc, quod poft diuiduntur dux venae, qua: ad duos incedunt tc-fticulos. Et illa,qua: ad finiftrum tendit,femper A bitum,inquatuorpartiturramos: quorum vnus 50 finiftraharfi duarum accipit ramum, Sc fortafic in infr-rirtrihiic + r-nhifi rlinirlif-m-. „ j.. t 11 _ in inferioribus f cubiti diuiditur - &ad rafetam tendit. Et fecundus diuiditur fupra diuifiones primijCuiusdiuifionesfunt, ficutillius diuifiones . Et tertius fimiliter diuiditur in medio t cubiti . Quartus vero eft maior eorum :&ipfeeft ille , qui manifeftatur dccleuatur: aquo procedit ramus,qui ad vnum cephalica: peruenit ramum; &fit ex eis vena nigra: cuius refiduum eft bafi-lica, qua: etiam occultatur , Sc fubmergitur alia inaliquibustotaeius origo critinde. Illa vero, qua: ad dextrum tendit, raro a dextra iftarum duarum emulgentium accipit ramum.immo 1^-penon ei commifcetur, nequein eo alteratur, quod a rene peruenit ad tefticu los, Sc in foramine,in quo fperma digeritur&albificatur, quum prius efict rubeum propter multitudinem tor-tuofitatum fuarum venarum, Sc reuolutionum fuarum,& quod ad eas etiam peruenit a c [cor- cB-^r^ vice. Vena autem nigra a domeftico incipit, & 60 de.] Et huiufinodi quidem vente plurimum in fupra fuperius fbcile eleuatur: deinde ad filue- virga,&in collo matricis finitur, quemadmodfi ftrem peruenit : & induas ad lambdagrxcx fi- in arterijsdcclarauimus. Poftquam verodua:e- militudinem diuiditurpartes: quarum fuperior ad extremum fuperioris focilis tendit, & vadit ad rafetam, & in pollicis dorfo fpargitur, Sc inter ipfum &iudicem : pars autem eius inferior ad extremum focilis inferioris vadit: Sc in tres mulgentes, Sc earum rami nafcuntur: ventrem habens evicino fupradorflimf confidit, &de- tapr° fcendereincipit, a qua cora omni fpondy li fepa-ratut ramus,& in ea egreditur, Sc fpargitur: Sc in mufculis, qui apud eas fiunt politi: Sc vena: fepa-AVIC. E 3 rantur d B. admethe-xicm tendic. f fiphac. cB.jlhagiazi. '* fB.alhagiazi. } alhauim. rantuf, quse ad duo tendunt ilia: & ad ventris mufculos vadunt: poftea venx, qua per foramina fpondylium ingrediuntur ad nucham. qua*, quum ad extremum perueniunt fpondylium, in duas diuidütur partes: quarum vna ad dextram, Sc altera tendit ad finiftram,& vnaquaequeipla-rum ad vnam tendit coxam. A b vnaquaque tarnen earum antequam ad coxam perueniat,dece dem1 [ incedit,] & in fnprcmo eius a paitcniini- lB-deuatur. mi fpargitur. Secunda vero eftilia,qua cuni do-meftico ramo filueftris niiIcetur partis, quam no minauimus: & fparguntur ambo in partibus inferiori bus.lfti quidem funt venarum numeri. Et iam quidem membrorum confimiiium habentium partes anatomiam compleuimus.Compo-firarum vero inftrumentalium cuiufque anatomiam nominabimus in didione, quas eorum ieparantur tunicz:quaium vna d [ad duos tendit miam nominabimus .11 d.u.one, que caur renes.] Secunda; v«oearum parteslubtil«funt, IO c & capillares, qua? ad inferiora partium f peritonaei tendunt. Tertia autem in mulculis fpargitur, qui fuperc [ coxasj os exiftunt. Quarta fpargitur , in mulculis, qui funt in ano, & in manife-ilo ex f ofle iacro.]Quinta vero ad collum matricis mulierum vadit, & in ipfo fpargitur: & in co quod ei continuatur,& ad veficam tendit Sed illa, qusead veficam vadit, in duas diuiditur par-tes:quarum vna in veficam fpargitur:&altera ad iplius tendit collum. Et hxc quidem parsin vi- 20 non ingredi cauum renis putat :fed m illim carnem fub- Nunc de virtutibus loqui incipiamus. ^ 0 t ^ t 1 0 s. D-e venarum du6lu,qua infra feptum travfuerfum dir-geruntur-})abes ex Cal. de diff. venarum, & alibi fape Cap.8. in libris de vfupar.Sed de venis renum ^quas emulgen* tes vocant^ filentio non videtur inuolenda controuerfia inter tArift.et Gal.tArift.enim 3. de par.anim.eas venas Cap.p. gfB.Etcx venis, qua; veniüt ad matricem, i Jatenb fpargun tur vena; afeen-dentes ad mam jnillas propter coitatem earu jnter matricem & mammillas. f mirach. ris, eft valde magna propter virgam : ied in mulieribus eft parua. S f [ ] Sexta vero ad mufculos fuper os femoris pofi-tos vadit. Et feptima ad mufculos tendit, qui in reditudine corporis fuper ventrem funt politi, Et hce quidem venae cü extremitatibus venarum continuantur, quas in pe&ora diximus ad f abdomen ventris defeendere. Et ex harum quidem venarum radice egrediuntur in mulierib. vena: 30 quas ad matricem tendunt. Et a duobus quidem lateribus venarum, qua: ad matricem tendunt, diuiduntur vena: ,qua:ad mammiJlasaicendüt, per quas mammiilae matrici aflocian tu r. Odaua vero ad virorum, & foeminarum receptaculum Vadit. Et nona quidem peruenit ad mufculos cius,quod in coxa eft occultu, & fpargiturin eis. Decima vero a parte emulgentis manifefta veniens, ad duo tendit ilia, & cum extremitatibus Rantianwe ab fumi. Gal.tamen6.de an$t.admini.& 5. Cap.13. de vfupar.in animali maximo jiuperq; interepto, quod Cap ^ & 6 in renes, venarum cauum feratur,inß>ici te/iatur. DO CTRINA SEXTA. Cuius eft fumma vna, & vnum capitulum. Sum maeß de virtutibus: cuius fex funt capitula. Summa,quaeß doftrina fext£, qu.e e(l diftimisprima, quod, efi degeneribus virtutum fecundum fer-monemvniuerfalem. Cap. j. Irtutum & operationum adinuice, vide Difquifi. alis ex alijs cognofciitur. Omnis.n. tiones phyfiv* virtus operationis exiftitinitiu: nec loSlcas aliqua operatio proueni t nifi ex vir- T"V °iU* tute^ideoq- vtralq;in vno pofuimus venarum defeendentium continuatur, & praei- 40 capite. Virtutum autem genera & operationum pueeis, qusaparte mammillarumdefeendunt, & fit ex eis pars magna, qua; ad natium mufculos vadit. Quod vero ex iftis remanet,ad coxam tendit: vbi proueniunt rami, quorum vnusin mufculis diuiditur, quifupra antecedentem coxa: partem confiftunt: & alius in mufculis eius, quod In coxa inferius eft, &in ipfius domeftico profunde: & alij multi rami in coxae profundo fparguntur. Quod autem poft hoc totum rema ex eis prouenientium apud medicos funt tria. Qu* funt genus virtutum a [ vitalium:] & genus * B. alneflenie. virtutum naturalium: & genus virtutum b [ ani- Q^'e^aiuame malium. ] Et multis quidem phiiofopho 1 um,& a eao' medicis omnibus, & praecipue Galeno videtur, quod vnaquxq^ virtutum,membrum principale habet,quod ciusexiftit m i nera,& a quo eius procedunt operationes. Et videtur cis,quod virtutis c [animalis] fedes fit cerebrü, &ipfiusab eo pro- c b. net,poftquam poplitis iunduram parum coope- 50 weniätoperationes.Etquod virtus naturalis duas h B.alchahab. iit, in tres diuiditur partes: quarum filueftris fuper cannam extenditur minorem vfque ad h[cal, canei ] iunduram. Et ipfarum media in flexione poplitis extenditur defccndens j & in lacertis occultis cruris facit defeendere ramos,& in duas dir uiditur partes: quarü vna occultatur in eo,quod in interiore cruris parteexiftit: Altera vero vadit inter duas cannas extenfes ad anteriorem pedis: & ramo filucftri mifcctur,qucm nominani- het fpecies, 6c fpecies eft, cuius finis eft cuftodi re indiuiduum, &conferuare ipfnm d [quse mini- dB-®imen ftrat in re nutrimenti quoulque ad finem cre-C1US &1Plaopc r • • 1 • *i ratur in re11U* fcentix eius nutriat corpus.J1 Et huius quidem cnmcntlvtnu-fpeciei fedes, & operationum ipfius procefliis, trutur corpus eft hepar. Altera vero fpecies eft, cuius nnis eft vfque adfinem fpeciem conferuare, quse eft miniftrans in re ge-VIts* nerationis, & feparat ex humorib. corporis fper-^-matis fubftanria-.deinde ipfum informat fui crea i B. alchahab. f chaab. k t B. Etvna dtiarum filuc-flrium. mus. Tertia vero,& ipfa eft domeftica,ad locum 60 toris praecepto. Et huius quidem fpeciei habita-cruris venolum declinat:& extenditur ad1 [ f ta- tio , & operationum ipiius prouentus funt tefti- lum]5c ad extremitate canne maioris gibbofam &ad pedis domefticum-defccndit: & ipfa quidem eft faphena. Iftae vciotres fada: fuerunt qua tuor: quarum duse filueftres ad pedem veniunt aparreeannx minoris. Et duarum domeftica-rum k t [ ] vna fupra pe- culi.e [ Vitalis vero virtus eft illa, quse fpiritus ef- eB.alha«»» fe conieruat, qui fenfus, & motus vehiculum e-xiftit, & ipfum reddit aptum ad eorum impref-fiones recipiendas, quum ad cerebrum perue^ nit, & facit ipfum potentem dandi vitam, vbi-cunque expanditur. Et huius quidem virtutis fedes fedes 3c operationi ipfius procefius eft cor. Omnibus autem philofophis maiori, i. Ariftoteli videtur, quod omnium iftarum operationum prin cipium exiftit cor: fed primarum operationum earum manifeftatio in his praediatis exiftit prin-cipijs,quemadmodum apud medicos cerebrum, eft lentiendi principium,& poft hoc quifque fen-fus habet membrum, in quo eius apparet operatio . Prictereaquum confiderant ficut debent,& jltifiot. 3. depar.anim.ficuticorneruorumprincipium, Cap.3 ita&fanguificatiorik,&nutritionisfacit.Ub eo tamni c ap.i Gal.tum toto 6.lib.deplac:Hipp.& Via.tum lib. eiufde Cap.«? %.2.art.med.&Ub.demarcorediffentit, putatj; nun: - < . tionis principium ejje in iecinore. Sed J.rißot, pult brtJ c jp.3 tuetur Auerroes $.depart.amm. & 1 .Coli.Dirimit ta- c ,, rhen hic authorhanc litem cap.de membris citato. Et huius quide jpeciei habitatio,&c. jLrift. 1 .degen. (ap.4 animal.no necefjitatis,fed vtilitatis gratia fattos cße te- Cap.? cerdficant:inueniüt rem ficut videtur Ariftoteli: 10 fles exiftimat.Gal.vero in ar.medic.und eos expricipib. & non quemadmodü ipfis videtur, & inueniunt tractatus fuos extra&os ex propofitionibus fuffi-cientibus, & non neeeflarijs, in quibus non afle-quuntur nifi quod ex rebus apparet. Medico autem inquantum medicus,non attinet,vt confide ret,quae fit harum duarum fententiarum veritas: fed illud confiderare philofophus,aut phy ficus debet,Medicus autem,quum cöceditur ei membra hsec praenominata iftarum virtutum principia exiftere: noncuratineo,quod deefle medi- 20 Et miniftratarum quidem duofuntgenera: vnu corporis particulis facit, progeneratione fabricatam, pro quare difputatpafjim in libris de plac. Hipp. & Tla. Cap.4. & de vf.par.Sed Jiriß.defendit jLuer.i.degener.anim. Cap.n & l.Coll.Vide &pro hoc qu# fupra capite de mibris. De virtutibus naturalibus,quibus miniflratur. Cap.2. Virtutum vero naturalium alia; funt, quas funt miniftrantes,ali£ funt quae miniftrataj. cationis confiderat, an ex alijs habeantur prinen fB. verum illius pij §, quae funt ipfis priora,vel non; ^ [ neque illud Sr^qmb cxeis cx^Lt> °luxphilofophus noneileuia facit. ] *on cönceditur ä „ ,, pWofoplio. jl'lT JIT I 0 Ji_E S. 1 Virtutum autem genera &c. Virtutem,feu facultate nihil effe aliud quam agendi potentiam, tüm confeßum Cap.4. eß apud omnes, tum a Gal. & fape alibi,& 1 .de facul, nat.confirmatum.refertur enim facultas ad attiones, & contra attiones ad facultatem , vtloco citato habetur, Cap.3 • Ö“ Ub.de multitudine. Quo fit vt tot effe ftatuendas attio nes, quot facultates, & iconuerfo, tot facultates, quot Cap.i. attiones, idem lib. quod animi mores tem. corp.feq. <&** fiep enumero alibi,ajjerit. Tropterea,quum humani cor poris attiones tres genere fint, quodfentire Tlato vifiis Cap. 1. cfi,&GaL7.dedecr.Hipp.&Tlat. &Q.meth.&fex-Cap. 10. Centisprotere a locis confitetur,tres quoque attiones genere eße oportet, id quod hoc loco hic author flatuit, & genus .miniftrat in re nutrientis ad hocvtindi-uiduum remaneat, quod in duas partitur fpecies nutritiuam,&crefcitiuam.Et alterum genus miniftrat in nutriente ad hoc, Vt remaneat fpecies: quod etiam in duas diuiditur fpecies, in gencra-tiuam,& formatiuam. Virtus vero nutritiua eft illa, quae nutriens in nutriti conuertit fimilitu-dinem, ideo vt per ipfum reftaurationem eius recuperet, quoddiflolutumfuit. Virtusautcm 30 crefcitiuaeftilla, quae in totiuscorporisdiame-tris addit fecundum proportionalitatcm naturalem , quatenus ipfum ad finem augmen ti per-ducatpcnllad, quod ipfum cx nutriente ingreditur. Nutritiua vero virtus crefcitiua; feruit, a[ eo quod ] nutritiua quandoque affert nutriens ei quod diffoluitur aquale, quandoque minus, quandoque plus.Sed crefcitiua non erit,nifi quu, quod ingreditur, plus fuerit eo, quod di ilol ui-tur.Non tamen totum,quod taliter exiftit,eft crc a B. et. iefextareiutu /Ä Canticis,&Gal.loco ia citato,ftpiffimeq; alibi.Idem 4° fcitiua. Impinguari enim poft macredincm in »li. tamen Gal.lib■ defymptom. diff. & 1. defympt. cauf.ac Cap. 3. multis alijs locis,duas tätum attionum differetis facit; Cap.i. animalem,ac naturalem, vitali omiffa. Et vitalem hanc facultatem Auerr. quoque contra medicorti fententiam Cap.7. 2.C0II.&$.depart.anim.adnaturalesaffionesreferen-Cap.4. dam eße contendit',in hac re etiam a Galeno diferepans. Sed de harum quoque facultatum fede controuerfia eft: vt hic notat. Quum ^Ariftoteles & animalium, & vitalium , & naturalium, atque asionum demum omnium aetate confiftentiae,eft huius feäse; non tamen eft crefcitiua . Non eft enim augmentum nifi iilud, quod fecundum naturalem proportionalitatcm in omnibus exiftit diametris, quatenus ipfum adcrefcentiasperducitcomplementum.Deince-ps vero poft hoc nullo modo eft ibi crefcentia, & fi fit ibi impinguatio:quemadmodum ante con-fiftentiam non exiftit etiam b[ ariditas J & fi fit bB.debui. ibi macredo,licet illud longius exiftat,& a ncccf- Cap.4. fontem eße cor exiftimauerit. 3 .depart.anim.Gal.verdy 5 0 fario exiens magis.Et nutritiu£ quidem operatio quem hic f equitur,animalem in cerebro,vitalem in cor-Cap. 1 o. de,&naturalem in iecinore Hatuat.^.meth.lib.ar.med. Cap.9. &lib.deHippocr.& Tlat.pla.6.& 7* Sed jlriflotelem Cap.7. defendit Auerroes 2. de pari. anim. & 3 .depart. anim. Cap.4. Quod tamead hmcpertinet.Quod Gal.modo duas,modo tres attionum dijferetias enumeret, non iniuria id facit, fi naturalem quidem iatelligcvs, vt d voluntario dißin-guitur,dua tantum attionum funt differentiafeu fpecies, quum vitalis,pro refpiratona ad voluntatem pertineat, tribus particularibus completur operationibus: vna eft "[permutationis fubftantiai cöprehcnfio,] c B..-ulu • turpieque iteauÜiofine nutritione, hac fine agglutina- tas, frigiditas,ficcitas,& humiditas. Sed caiidita- tione & affimilatione,a,gglutinatio fine appofitione, & tis feruitiu m omnib. quatuor pro certo eft com- Cap.ir. ajjimilatio fimealter atione perficipoßunt.lib.eodem.ne- mune. Frigiditas vero eft, quum alicui earum que alteratio praterea fine retetione eius,quod alteradu feruitaccidentaliter, & non elTentialiter. Quod eft,retentio fine attratfiöne, & ha demu omnes fine ex- enim frigiditati ineft efientialiter, eft,vt omnib. purgatione & excretione fierent eoru,qua aut huic,aut virtutibus fit contraria: quoniam omnium vir- illi p articula ob eßepoßut; et gener ationi,nutr itioni,aut tutum operationes permotum exiftunt: & hoc augmetoobfiftere. Ouamobre,quutamultiplexnatura- quidem in attra&ione & expulfione manifeftu. lis fit attio & facultas, Gal.ita eas diftmxit.vt tres pri- 50 exiftit: fedin digeftione etiam, quoniam dige-7no loco principes & funäiones,&facultates collocaue ftio completur e [ per partes eius, quod fuit 111- e b. cumfepan rit vniuerfa natura opera copleäetes, nulli (ni fifeipfas groflatum, & infpiffatum partiendo, & adiun- none partium, mutuo feruitio ajficiätJaciionifarnulätes.His vero qua- gendo ei, quod attenuatu m fuit, & fubtiliatum. JP; kn.^rof' tuor infimo loco oppofuit famulantes folu,neq; fuperioru Et ha? quidem motiones funt feparantes & tem- igreganonf feruitiapoftdantes'.attrahedi retinedi,alterandi,&ex- perantes. Retentiua vero operatur,villos mouen piarum,quum pellendivires&affiiones.Medio loco cgterasomnesre- dotranfuerfos fecundum figuram comprelien- funt tenues gc 1 ~ . r . r er' A • C,-, r r • ■ .. * n pofiiit,quapartimfamulatur, partim feruitio afficiatur. fionisf [ bene fadam.Et frigiditas qu idem eft pa- lubtlles ■ Hac omnia hic in hunc locum pulchro ordine ex Galeno ralyticum faciens, & mortificans, & ab omni- traduxit,ab ipfopaululu varians,ficuti enim tresprinci bus ] prohibens operationibus: ad retentionem ipiari^cum eo pes facultates Galen.primo facit,generatione, nutritio- 60 tamen faciendam accidentaliter confert, quo- quod eft tenue ne,au£lionem,Ita hic duo tantum primo loco capita sfa- niam villos fecundum bona? comprehenfionis & , tuit,natura opera diuidens, quod alia pro indiuidui, alia figuram tenet. Non ergo in operationibus vir- profpeciei conferuatione fint:fed hacpoftmodum in alia tutum efientialiter ingreditur : fed tali pra?pa- dem eft morti- Vide Dir uifi fum caPitafubdiuiditä G alen.non di f crepans. ratinftrumentumdifpofitione,quaipfumfuam ficans&ftupe- tionesphyfioiö _ DevirtMat.mi?iift... Cap. 3. cuftodit operationem. Et expulfiua quidem a faaens, & ab gicasCuft.pag. Irtutes veronaturales,quaeminiftrant: tan- frigiditateiuuatur: proptereaquod ventofitatis onim USJ ^o.vfq.ad ji4. V tum virtuti nutritiuze funt miniftrantes: prohibet fieri diftblutionem, quzead expcllcndu iuuat: iuuat: & quia in eius auxiliatur groffitie: & pro-pterea quod villum, qui fecundum latitudinem protenditur, experimentum contrahit,& infpif-iat ipfum & hoc eft etiam inftrumentum pra-pararej & non eft in ipfamet operatione auxilium ferre. Et frigus non intrat in feruitium harum virtutum, nifi per accidens. Si enim in ip-fifmet ingrederetur operationibus,noceret, & motiones debilitaret. Siccitas vero in trium virtutum operationibus neceflaria exiftit, quas funt dua,mutatiua localiter & retentiua. Duabus vero localiter mutatiuis, qua funt attradiua,& expulfiua, probet ficcitas auxilium, eo quod multam eis efficit fuftentationem, quas in motu eft neceflaria: motu videlicet fpiritus, qui has virtu-tes ad fuas defert operationes, im pulfione vehe-‘!?dTrohibeU menti> t quam <5c talem,qualis eft ipla, § [humo-mbhumidt- raUs prohibet fluxus: quum in fubftantia fuerit fctemollificate fpiritus , aut inftrumenti: * fed retentiua pro-fubftantia pter conftridionem. Digeftiua autem plus indi-fpmtus vel m- get humiditate.Poft hac autem,quum inter qua ^ltatcs a&iuas & pafliuas comparaueris, inquan-g b. prohibet tum ifta virtutes eis indigent: reperies virtutem mollificario hu retentiua m plus indigere ficcitate, quam calida. ditate: eo quod tempus, in quo quiefeere debet iVlcin 2.Q.reter u r «n • i *5ice auoq; eft L V1^us Jftentiu», ] maius eft tempore, in quo neceffaru gg moueri debet villus,qui fecundum1 [amplitudi-cius coprenfio- nem ] tendit ad conftringendum. Nam tempus, Sem1 C°nUUl ^ t quod eft ad monendum, eft illud, quodcali- 73. liquidum efficiat, & ad penetradum in foramina, & ad figuras recipiendas aptum reddat. Ne-que poteft aliquis dicere, quod fihumiditas in ct: gerendo eflet iuuatiua, pueri poflent res duras digerere. Non enimprouenit pueris non pofle iftud, & iuuenibus pofle propter hoc, fed propter homogeneam, & homogenea elongationem. Quod enim ex rebus durum exiftit complexioni puerorum non eft homogeneum. Virtutes igi-i o tur digeftiua coram eo non operantur, neque lp-fum recipiunt retentiuejfed cito ipfum expellunt expulfiua. Iuuenum vero complexionibus eft id conueniens, & ad eos nutriendos conueniens. Et ex hoc quod colledum eft,quod retentiua indiget conftridione, & figurarumconftridionis fixione longo tempore, & pauco motionis adiu-torio. Et attradiua conftridione indiget, & fixione & conftridionis tempore breuiflimo, & in motu multo indiget auxilio. Et expulfiua eft neceflarium ftringere tantum fine fixione , de qua non eft curandum, & indiget adiutorio ad motum faciendum. Et digeftiua eft neceflarium liquare, & temperare: ideoque virtutes i fla; qualitates illas quatuorinaqualiter operari faciunt: & eis in aequaliter indigent. 'Naturalesfacultates. miniftrantes vt hic Auicenas, Cap. putat,vt hic jLuic. Virtus non tantum indiget multo motu : fed 40 fed llipp. ad hac omnia lib.de veteri medie, figuram rtmvnn/in/a /Af 11 in n »y/an^iviAnfi L I* JZ+ T\ r, ^ ' J ' Z1 r • 1 1 B.aizarachaL f azaracha. plerunque etiam motu indiget vehementi. Et attra&io quidem fit , aut virtute attra&iua, quemadmodum magnes attrahit ferrum $ aut implendo vacuum,ficutaqua trahitur in1 [f cannam attradoriam: ] aut calorem, ficut in lampade attrahitur oleum: licet hxc pars tertia reducatur neceflario ad implendum vacuum a-pud certihcantes, immo eft ipfamet. Quum ergo virtus attraöiua caliditatis habuerit auxilium , fortior eritattradio. Expulfiua vero minus indiget ficcitatequam attra&iua & retentiua 5 non enim indiget conftri&ione retentiuce, m B.nequead- m j- neqUe infeparabilitate attracliua, ] & con-pSone^qu^ ftndioneeius, &circundationeattra<3i, tenen-fiti «traftiua. do partes inftrumenti donec ad illas alterius partis attradio perueniat. Et ad vltimum nullo modo indiget expulfiua quiete, fed motu & infpiflatione pauca, quae ad exprimendum, & ad expellendum tali adiuuet menfura, quatenus per ipfam remaneat inftrumentum figu- 60 ram expreflionis & conftridionis conferuans: quemadmodum in retentiua tempus longum, &inattradiua tempus breue eft neceflarium, do nec partium attradio vnam applicet ali;, ideoque ficcitate parum indiget. Qua autem plus eis omnibus indiget caliditate, eft digeftiua, qux ficcitate non indiget,fed humiditate,vt nutriens adiugit.De retetione,qudd a ficcitate ad iuuetu r. 2. Aph. apho. 10. teftis.Galen. Quod itemper obliquos villosfiat}6.de vfu par-a Gal.habeturySicuti& quod alteratioper calorem CaP-8* pr&fertim obeatur, 2. de fac. nat. & quod ab humido adimetur. 3. de fympt. cau. De expultrice autem,quod £aP-4-per tranfuerfas fibras perficiatur, 4. de vfu part. quod Cap'17 vero ficcitate opus habeat z.jlph.idcm Gal.fcriptu re- aph.3 0. liquit. C&terüm ex his ignoraße attrahendipotentiam vifus eft Viato in Tinmo.Sed eu damnat Gal.8.de decr. Cap.8. 50 Hipp.&Tlat<& Com.in Timaum. Exoppofitoverö Cap*1** lAuerr.aliamkis quatuor facultatem addit,quamfecre-toriam vocat, & ab expulforia differre exiflimat. 1. 8* Coll.& i.eiufdem. Cui Gal. 5 .deternperfegregatricem cap.i.* potentiam inter naturales facultates enumerans aftipu- f. 14.tr. cap. %9. lari videtur.quod facit & lAuic.lib.tertio. &tr.4.c.6. De Virtutibus, 11 [f vitalibus.] Cap. 4. nB.alhaiuanie. Virtutes autem a [ vitales] intelligi volunt aB.alhaiuanie. per illas virtutem illam,qua,quu in mem- t Antiq.cod.ic. , . r r ■ 1 • j • • ecbant anima- bns recepta fuerit, praparabit ea ad recipien- gsfaJs^. dum virtutem fenfus & motus,& operationis vide Diiquifl-vita j quibus etiam ad milcentur timoris & ira tionesphyiiolo .motiones, propterea quöd in eisreperiunt di* g«a*Coit$ipa latationem & conftridionem, qua acciditfpi- C ritui,qui huic b [comparatus] eft virtuti. Nos au- bB.propoitio-tem explanabimus fummam hanc, & dicemus natus. quod quod quemadmodum ex humorum fpiflirudi- poftquam fpiritus in cerebro ad aliam conuertf« ne fecundum aliquam complexionem, fubftan- tur complexionem, non praparatur ad recipientia generatur fpitfa, qua: eft membrum autpars dum animam,quae eft principium motus & fen- membri: ita ex humorum vaporibus, & eorum fus:& fimilitcr in hcpate, licet prima complexio fubtilitate fecundum aliquam complexionem iam iuuerit ad recipiendum virtutem primam fubftantia generatur fubtilis : qua: eft fpiritus. vitalem : & fimi liter in vnoquoque membro; Et ficut apud medicos hepar prima: genera- apud eos enim vnumquodque operationum ge- tionis principium , ita cor generationis fe- nusaliam habet animam. Et non eft anima vna, cund;E principium exiftit . Et hic fpiritus, ex qua virtutes ifta: profluunt. 8[ quoniam huius gB.auterit* quum fecundum complexionem prouenit , io fummre aggregatio eft anima. Et fi quid prima aggregasiunc quam debet habere: ad hanc virtutem recipien- complexio iam adiuuit ad virtutem primam re- lu™maiMno, cB.irationemy&pulfa ueniant virtutum operationes , qua: in eo pri- tionem. ideGal fine fpiritu fierino poffe aftionesjentit, mo reperta: funt, Sc fimiliterinhepate & fimi- nonhasfolümyfednullas.$.uph.&lib.de renumaffetf. CaM** liter in tefticulis. Et apud medicos quidem, nifi dignof.& alibi. Teftaturj; jpiritum/anguinis effe bali- Cap.3. tum op.14. tu,vthic dielt, 3 .fac.nat. & 1 .de diff.feb. & fiepe alias. recondita funt excrcitio componendi • & diui-, Cap.i- Vnde,quum fanguinemiecinore gigni fiatuat, jpiritm dendi, & d [fingulasjefficitformas,quemadmo- d b. pnefentes. quoque ortum primarium in ipfo iecinore vtponat, ne- dum ad eam peruemunt a fenlu, & alias formas CaP-3- ce/feeß. Tntattarnen 7.dedecr. Hipp.utationeinftitmt.Tropo- xubedo multa maxillae in peripneumonia. Cau- nit & definit primum caufam,fecundo morbum,de hinc (x exemplum eft putredo. Agritudinis exem- fymptomafub nomine accidetis, cuius ordinis aliqua eß pium eft febris. Exemplum accidcntis eft litis, ratio.pracedit enim caujajuccedit illi morbus, et morbo Sc dolor capitis. Caufa: quoque exemplum eft fymptoma.Atin hisprofequendis de morbo agitpnmu9 repletio in receptaculis, qux ad oculum de/cen- 60 tum de caufis ,poftea defymptomatib. que ordinefi quis dunt. Exemplum agritudinis, oppilatio in vuea, docendofequatur, non eft improbandus,qui a quod maxi que eft aritudo inftrumentaliSjVel compofitio- me medicum ad agendum promouct, morbus eft.morbi naiis. Exemplum ccidentis eft deftru&io vilus. abolendi gratia perquiritmedicus caufas, fymp tornata Exemplum etiam caufa; eft rheumatifm us acu- vero,vt illius ejfettus &figna. Efl tamen eius,qui dili- »B.vleus tus. Exemplum a:gritudinis eft a [ apoftema] genterfcribit,vtinpropofitofemelordineperjiftat.qua in pulmone. Exemplum accidentis eft: rubedo propter,quod in huius fettionis ingreffu caufam ttatim, pomis. bt[ 1 ambarum ma.xillaium;& gibbofita morbum q;atq;fymptom a hic autbor definiat, in pro- gnjju greffit autem de morbo primum,tum de c au fis agat;pra fertim vero, quod in fequeti capit c de fanitate mertiine— rit, cuius definitionem pracedere morbi notionem oportebat, probare quidem non poffumus: non carere autem hunc locum errore,fufpicamur. An ergo fecundi capitis initium huius fetlionis initium es t i ita vt ante omnia triplex corporis coftitutio pponatur,fana,agra,neutra, ljs verbis. Corpons humani&c. vfq; ad ea verba. vEgritudinem vero alix,&c. Sequatur autem agra difpofitionis cojideratio; ad quam,quii pertineat morbi, caufa,&fymptomatis cognitio,ea dehincproponat,qu$ primu in hac jeciiouc legutur. Dicimus ejef caufa &CC. Caterum quidquid hac de re flatuendum fit, expendamus qua hic feribit. Caufam efle ait in libris medicorum id quodprimo efl,& ex quoprouenit inuentio difpofitionis in corpore humano, aut eius fixionis. Q^o loco,quum caufam morbi Galenus in genere affe&usfeu difyofitionis prater naturam reponat, cur hic hoc ipfum genus non expr effer it, fed per communiffimam vocem [id quod eft] definier it, admirandum videtur. At fi re , fpeciemus,confulto agit. Etfi enim Galenus compendif gratia, vt ea vno quafigenere perflringer et,qua prater naturam humano corpori eueniunt ; & morbos & cau-fas,&fymptomata,affettm feu dijpofitiones aliquando nuncupat; vere tamen caufa morbi (fi vllum caufa habent certum genus) non aliud habent,quam relationem, qua caufa ad affettus referuntur. Et vere nonfunt difpo-fitiones. quando enim quod agit no efi a£fio,quod mouet non e(i motus\neque etiam quod afficit efi ajfdrhts,neque quod difponit,efi difpo fitio . Quis vera etiam humores, . quod alicubi in venis impafti obftruffionis,dißetionisve funt caufie,difpofitiones effe dixerit?quis corpora alicubi meatus comprimentia, vel partes djfiorquentia, aut difirah entia, qualitates dicat? & quädo ob inopiam alimenti ,humonsq;, quo natura meatus difiendi,atque attolli folent,fit eorum fubfidetia, & quando eoru aliquid deficit,qua adeffe oporteret,quis hac vitia qualitati,& nonfubjiantia afcribat?hac profeffo vitia non qualitatis,fed fubftantia prafentia abfentiave omnia accidunt. At actiones,aiunt, fieri a forma, proptereaq; has ipfa/S 41 c auf as,licet fint fubftantia,non agere tamen nifi merito qualitatis; atque ob id non alia ratione caufas effe morborum, quam^vt funt difpofitiones. Quod,cum ipfa ratio refellit,nulla enim naturalis corporis aß io a nuda fit for ma,fed a corpore cum forma: tu vero fenfus redarguit, obßruföionem enim a calculo,ab humore, (jr compreffo-nem dgraui incidente corpore,ob eoru. mole fieri,oculis plane ipfis fpeciamus. K(on funt igitur morborum caufie omnes qualitates, aut difpo fitiones. imo vero,quu ex ljs aliqua fint in genere qualitatum', non omnes tame in ea- 5 dem funt fpecie difpofitionis.putredo enim qua febris eft caufa,in tertia fpecie qualitatis efi,no aute difpofitio efi. Quum hac igitur ita fe habeant, confulto Auicenas eui-tata omni de hac re controuerfia occafione, non definit caufam per difpofitione, fed per comuniffimam vocem, dices.Dicimus quod caufa efi idquodprimo efi. ea voce ( Dicimus ] hic vt alibi quoque vfus, quid ipfe fentiat pronuncians: Tonit autem communiffimam eam vocem [idjhoc eft ens feti rem: addita tamen particula [ quod primo eft] vt differentia,per quam contrahitur ad mi- 6 nus commune genus.ita vt caufa genus fit ens,quod primo efi.quod enim primo eft,principiu efi, & caufa principii habet rationem. Quum ergo caufa fit principium, quoddam,quale nam illud fit,fubdit,dicens, [a quo prp uenit in humano corpore d\fyohtio.]quando enim prouenire ab alio,efi habere ab alio fui initium,& vnde initium eft rei,id efficientis caufa habet rationem; caufa igitur eß principium effcBiuum morbi: quem appellat difpo fitionem, & reüe,vt oflendemus. Sed illud hic di-gnu efi cofideratione,quod ait effe id, a quo prouenit inuentio diipofitionis,aut fixionis: quid ea inuentio e ft, quid fixio ?An morbos innuit lu ofitione;qmim agrum, lumbrici fubftanda funt,&funt morbi.& rurfum quan- moderata. Sane amem,quod deinceps non omnem mor- iitasprater natura auffa, qua efi morbus, non efi quan- bum qualitatem effe dijputatur argumento calculi, vetitas,fed qualitas. 'Ifion omnis etiam morbus faflus efi. fica,ac renum,aduatx in meatu carnis, vnguis oculi, <& non enim morbi per confenfum, non febres vllxprxter lumbricorum, efi id iam ab alijs confutatum. Calculus heBicas'.imo vero,vt quandoque ait Galenus,ficutfim- enim feu veficx,feu renum,fi dolore excitet folutionem f lices partes,quum primum fieri incipiunt, tue primum prius facit continui,fi vrinx effluxum cohibeat,id efficit funt,ita morbi quoque,dum fiunt,funt morbi.alioquinon 20 f allia pri9 obftruäione. efi ergo morbi cavfa,no morbus, effent morbi ni fi in flatu, ita vero ^irifioteles alterado- Efi & caro in meatu adnata caufa obfiruffionis. Et vn- nem etiam dum incipit,effe alter adonem f:ribit. Tfon guem quoq; oculi fatis confiat ea ratione videndi Ixdere omnis etia morbus facile mobilis efi. hedictu enim, & asionem,quod ne inpupillam cuiprxtenditur, vi filum bydrops difficile mouentur. Jgeque ad animam pertinet rerum Jpecies ferantur,obfiruendo efi author. Lumbrici morbi,de quibus medicus:fed ad c orpus,vt apertum efi. / vero funt morbi opera, no autem ipfi morbi nempe ma-neque eleffivnem noftram, fed caufarum neceffitatem lam intemperiem deprauata coÜionis caufam Jcquun- fequuntur. morbus ergo non efi dijpofitio. Jtccedat bis tur. fidem edam interdum dum partibus,quibus in funt, quoque,quod morbus Galeno prius efi kxtclctkwh, con- morfus inferunt,vel dum emortui putrent,foluendo con- flitudo, quam dijpofitio. ex eo enim quod confiitudo fit, tinuum,intemperiemveprauam aliquam excitando,au- deducit effe difpofidonem,at vere dijpofitio, licetfecua 30 tbores,&caufafunt morborum, non morbi. Morbi* igi-fendat Galenus, non efi confiitudo. fequitur enim con- tur effe fubfiandam, harum rerum, quafubflantia funt, flitudonem. atque vt xdium fabrica conflitutio,feu flru argumento,non concluditur. Dicere autem au': tu quan- flura non efi Adiumpulchritudo,aut deformitas ,fed ha dtatem effe quandtatem,nugado efl.neqhe ex hoc dedu funt differentiafabrica ita accidentes, vt earum altera citur,fi quantitas fit, vt non edam fit qualitas. fi enim tantum adeffeillineceffe fit: ita neque humani corporis qualitas efi, fecundum quam quale aliquid dicitur, & fanitas,ac morbus eius corporis dicipoffimt confiitudo- aufia partis quantitate tumidum dicitur corpus, auttio nes; qux eiufdem confiitudmis funt differentia. J.c illa qualitas efi, qux tumor dicitur,& dijpofitio efi for- prAterea,fi dijpofitio efi ordo, & morbus efi difpofido, madonern corporis corrumpens ob auffam immodice fiet ergo,vt qui morbi carent ordine, ij non fint morbi: quantitatem. Quod vero praeterea morbos no omnes c fise &,quum ordo fit in genere fitus Jiet etiam, vt qualitas 40 dijpofidones differitur,quia dijpofitio fitfafta, morbi no quA efi difpofitionis genus,fit in genere fitus, & morbus omnes fintfafti, non enim qui per confenfum,non febres generadm fit inpradic amento fitus. Tademq; fifanitas omnes prxter hetficas, non morbi omnes antestatum; efi difpo fido,quii morbus fitfanitadspriuatio,fatendum vere quidem morbus omnis vbi primum coepit, aliquid videtur morbu effe aliquid contrariu difpofidoni,& non facii iam habet.quod mfubieäo corporepermanet,con- tnereri nomen dijpofidonis,ita de formitas,qua priuado tra quam paffio, in qua nihil adhuc f adi efi,nihil firmi; efi pulchritudinis, pulchritudinis non meretur nomen. nihil impedit tamen,quin morbi quoque in fieri dicatur, Hgc maxime obfiftere videtur,vt ne morbi genus di- morbi quideper confen fum,quod m ea parte,cui molefii fpofidonem flatuamus.Quff tamen friuola funt.Ftenim funt non adhuc fixam habent federn ; & ijdem tamen ea conditiones difpofidonis easpend effe concedamus ,qus ipfa in parte aliquid habentfirmitatis, ob quam illi funt relata funt; at eas contendere non ineffe morbo,falfum 5 Q infefii.funt & febres exceptis heäicis in fieri, quod li-efi,primuq; quia morbus fit ad aliquid ,falfo deducitur, cet in omnibus folida cordisfubfiatia intemperie perma cum non effe qualitatem; quando eandem fkpe teinplur nete obfeffa fit,in alijs tame ita hxret facile, vt moneri ribus generibus diuerfa ratione collocari omnibus efi in poffit,quod fit \v egparet,in befticis difficile,q>fit Iv fcf«. r.onfeffb.& ille ipfe irifioteles, qui fanitatem, & mor- Et mori tande omnes, nofecus atque animalia {gplan- bum efie ad aliquidnonnunquam feribit, alibi in prima ta,prius quam ad flatu deueneru.t,non temere dicuntur qualitatisjfecie plane reponit.funt ingenere qualitatis, infieri;at udem tamen permanentiam iam habent,con- vt per eas corpus quale, fanum inquam, & Agrum effi- tra quam paffio.Eft igitur morbus omnis non fecus,atque citur . funt in relatione, vt fanitas modefiia eft,mor bws d iffofit io,faflus. Iam vero quod morbum non omne mo- immodefiia. M cur igitur per difpofitionem non per re- tu facilem effe prAterea obq citur,non difficile refellitur. lationem morbum definiunt? .An morbus prius efi difpo- 60 Dijpofitio quidem, fi veteres jlrifiotelis interpretes co-fitio quam relatio? 2gon videtur.quando enim fanitatis fidamus,nen vniusfuit alias fignificattoms. vt qux non- fundamentum efi proportio caloris, humoris frigidita- nunquam qualitatem facile mobilem, aliquando genus tis,ficc itatis: proportio autem relatio efi,fanitatis ergo vtriufque,& faciie,& difficile mobilis qualitatisfigni- fundamenUim effe relatio videtur. ita & corrupta pro- ficaret.mnmnquam etiam pro qualitategeneratim om- tortio fundamentum morbi. M non ita habet res. imo ni fumer etur.it a quidem Vlotmus qualitatem definit di- vero vt <7 ener at im fubflactix prius inefi qualitas, qux ffiofitionem, eam effe dicens difpofitionem accedentem 4lli proxime inefifiereq; inferta efi,pofterius vero ad ali efkntifs,qux iam funt. Triplex igitur quu fit dijficfitw- ■ * - v , , • ... nis y nis ßgnificatum; morhigenus non primi, vnde aduerfa ratiojumebaturffed fecundi modi eß difpofitio; facilem & difficilem folutu qualitate coprehendens. Sane ante, quum praterea difpofitione eorum eße , qua ad animam pertinent, differebatur; cotraeß ^Arifiotelis authoritas, qui in ea ipfa calore quoque,ac frigiditatem ffanitatem, & morbum, & non animi tantum habitus reponit. quo fit, vt interpretii .Ariftotelis obferuatio nonnegligenda quidem fit,fed tamen moderanda.quanquam etiam ,fi a- difer miam, qua quamuis pUm inßitutu natur* fmt, natur a tamen -vim non faciunt, cuiufmodi feedus eß ifie-ricoru color,& quifolis ardore cotrahitur,faciei letigo, & vlcufcula,qua neq; sefitm mouent,neque funffiionib. obfunt. Ceterum eß hic defermone quaflio,in cuius vfu quia obferuatio veterum,receptaque confuetudo fequen da est,damnari illi non debent,quibus illudprater natu-Tam dicitur cum antiquis, quicquid natur & terminos ex-ceßit,fiue inferat,fiue non inferat vim natura.Et eß qui cutiusfpeffes, difpofitione, at que habitum,potentiamq; 10 dem quicquid contra naturam etiam prater naturam, atque impotentiam naturalem no aliter differre fort affe cxißimes,quam ob loquendi vfum, qüi difpoßtionem ad animi,potentiam vero ad corporis res referre folet; qua omnes tamen in eadem fintfpecie potentia,atque impotentia. habitus enim fcientiarum,atque artium quid esi aliud quam animi potentia quada,qua quod ad easfeien tias artesve fpeffat,traffare ex arbitrio licet? confimi-lis vero eß in pugili quoque decertandi aptitudo, & in curfore currendi ex arbitrio. Troxima erat ratio de no- licetnon d conuerfo.atque ideo,fi morbus eft,vt aiunt re centior es, contra natur am,eil etiamprater natur am,vt in huius vocis vfu no fmt veteres accufandi,et liceat tarne,pro fuo vt quisq; arbitrio ifs vtatur vocibus, fi modo rem ipfam non perturbet. Qm igitur morbus difpofi-tiofitprater natura, esi tamen hoc genus aliquibus quo que fymptomatibus commune.propter ea additum ett in definitione pro differ etia,quod ladit affiones.Verum & caufa quoque morooru ladunt affiones,& aliqua etiam mine conßitutionis,quo,quum & fanitatis,& morbi na- 20 num fymptomata eas ladunt ob ii ad dJfcrinem quidem j. ^ I Ifrf-iut trtVtnpti iMnptuiwi iKmMltnyYintUYnrpRpwti_________________________i . r turam Galenus explicet, contra ipfius tamenfentetiam differre d confiitutione difpoßtionem differitur.Vere autem aliquid eß, quod in ea Galeni ratione de fideremus, ytenim hoc illi demus, fanitatem fitam effe in confiitutione inftr ument orum,at ex hoc,fanitatem eße conftitu-lionemnon pendet, fjmmetria profecto ,cuifanitas re-fpondet,qua in confiitutione adiiim Jpeffatur, no eß ipfa tonfiitutiojed aliquid conßitutionis. Verum etfi ita habet res,& vere conßitutio difpoßtionem prae edit natu- fymptomatnmfeßentialiterjad differetiam vero caufa-rumfprimojappofuiffe Miicennam dicebamus. Sut hac tame etiam turbulenta.Si enimfeß'entialiterf) diftinguit inter morbos & fymptomata, cur eam voce non addidit Galenm <1 u vero i d (prinioj quod ponitur addiferimen c aufaru. male ponitur,fi ea vox vt Galenm admonet,fi-gnificet,id quod eft proxime ac fine medio.falsu quidem-eftmorbu ladere actiones proxime, ficuti enim temperies,qu^fanitas eft Galeno,caufa eft facultatis,facultas ra,nonprgcedit tamen tempore,imo,ita illi coniungitur, 3 O caufa affionis,aciio caufa opetis;fic intemperies,que eß ■vt eodem tempore, & confiituatur res, & nafcatur difpofitio. vt propterea non temere d medico pro corfiitu-tione fumatur difpofitio. Eß igitur morbus difpofitio. vdt non quauis tamen difpofitio f quo fequens ratio con-tielliturjfed difpofitio in genere qualitatis,qualis ea non efi,qua ab Arijlotele per ordinem definitur,qua vere eß jitus. ita vt ne que reffe deducatur, aut qualitatem, aut morbü effe inpradicamento fitm,vel morbos,qui carent crdme,non effe difpofitiones. Quod autem pottremum morbm, caufa efifacultatis vitiata,hac vero actionis, inter rnorbu igitur & affioneintercedit facultas vitia-, ta, atque ita morbus no proxime, fed int ementufacuita-th Ufa atliones Igdit.fic nullus morb0*primo Igdit affio-nes.Sed neque quicquid ofiedit affiiones fine n/edio morbus efi. siit enim & morboja caufa, quaid faciant;ficuti largior cibi copia, qua coBionem eu fdem labefactat no affecto ventriculo, fed facultate tantufupeuita.Etfym ptomata quoque aliqua proxima- siit cauje attimis lafe, erat,fifanitas efi difpofitio, morbum non effe difpofitio- 40 vt vetriculi concoäio imbecilla mala saguificationis, 'et nem,quifanitati efi contrarius ; non reffe id deducitur, fmt enim contraria in eodem genere, cotrarifs licet dif-ferentijs infiruffa. atque ita morbus mala eß difpofitio, vt fanitas bona, quanquam, fi quis dicat fanitatem quidem ficuti & pulchritudinem effe qualitates, morbum vero,& deformitatem non qualitates, fedpriuationes: proptereaq; aquiuoca ratione qualitates, & difpofitiones dici, paradoxa is quidem proferet , fed habebit tamenautborem Tlotinum. qua res in tranfnaturali hac nutritionis malg.Et rurJum in eo quoque fymptoma-tu genere,qua qualitates mutatas vocat,aliqua vitiant affionesproxime. id enim apertu efi luteum cornea tunica colorem deprauatzvifionti effe authore,quo omnia lutea apparent. Mollities quin etiam ac durities difficilem artuum motum efficiunt. & craffitudo aut paucitas fpiritmm in oculis imbecillumafpeffiiparit: & nullum tamen horum in morbi natura comprehenditur. J^on efi igitur morbi gpriu actiones offendere fine medio,vtpo- feientia fortaße non importuna,medicis tame,vt nullius 5 0 nitur in eius definitione, aut hec ipfa qnoqtte in morborit vfus efi,difiimulanda. Sit illud igitur conßitutü morbum effe qualitatem in genere difpofitionis, vt ex veteribm proponit Auicennas. .At vero difpofitio, qua morbi esi genus,contraria efi fanitati, ac proptereapr ater natura, vt fanitas efi fecundum natur am.additur ergo in definitione, praeter naturam; Qua tamen vox aliquibus fu-fpeffa eß , Vt enim quicquidnatura limites excedit,ita tamen, vt corpori vim non inferat, neque vires,ac fun-ffiones manifefie interturbet, illud prater naturam qui- genere fmt reponenda. Quid ? ne per laftonem quidem actionu definiendus eß morbus , eft enim nonnunquam morbus fine vllo lafa actionis fenfuji veru eft,quod ait Galemwifintpliciumpartiu morbos effe ftatim,vbi corpus teperatura naturalis limites excefferit, licet ex cef fas ille ne que d medico neque ab $gro percipiatur, no per cipitur autem,quia nulla actionis offenfa eft;non in omni igitur morbo laduntur actiones: rursu multarupartium actio vitiatur citra omne e arum partium noxam, veluti dem eß, at non tamen contranaturam; ita quod extra na 6o quumvetriculus dolorem, aures tinnitu ob exactiorem tura prafcnptum efi, & vim natura infert, euidenterq; vires,ac funtiiones labefaffat, contra naturam potim dicendum eß, quam prater natur am.Sic ea vitia,qua, vire s,affiones q; aperte non ladunt, licet fintprater naturam,negat Galenm effe inter morbos reponeda\alioqui, vt Uditur.in calculo enim vefic? eius actio Uditur non aBiont morbus notus fiat}Sic quidem vicus intefiinom fifa facultate.Quod fi etiam demus facultatem in omen excremetorum mutatione, hepatis morbus ex vitta m morbo fidi, <& fi fas actiones ex fifa facultate pro- to colore in morbo regio deprehenditur pullum interea ximc dependere-,non efl tamen facultas Ufa ante actio- indicium dante earum partium aBione.Ex his igitur cp nem lefam,fed cum ipfa fimul aBioneflta ut idem fit /e peraBiones definiri morbus nondebeat, apparet. Vi il ffacultas, & Ufa actio; ac propter ca nonintermedia lud addamus, fi eade ratio efl morbi, qua & famtans, Jn facultas inter actionem fifam et morbe, aut potius Janitatisaut naturam negat Gal.confiflertinaftio>e, neque procedit,neque ftquitur fatuitas temperiem fed hoc ipfum de morbo quoque, ut concedamus,oportere. cum ea eadem efifia üt fifa temperies fit facultas lefa• iAt tandem,quum morbus fit, & fmpheium patinw, aut etiam meitus(ne compofitionem & vnitatemprete & compofitarum fimpliciuq\Anflotelifint paj]iones, 2Q reamus,qu: ai- terea non qukquid proxime aäiones Udit id effe mor- tera, qua in alios extra illa vfus refenut.Et facuLas bum, quia quadam cauft idipfum faciant,ut exeplo cH quide p ior, ut rebus ea ratione imä, <7»1 animat? s ut, c oäo in uentriculo ex immoderata cibi copia vitiata. & anima prius mefl,poflems vero ac per animam cor importuna bpcquoq; difputatio eft.nonenim Gale- po rianim atofliaqmm corpori a prima eius confiunt io no, fi quid prox me aäiones Udit, id protinus morbus nefimul in fit cum mima: ficu: anima corpore,eo quod efl.fedfi id p terea fit corporis difpofitio.ac caufas mor yiu fleat,prior eft natura, iia & ea ipfa facultas arum? horum nonfemperejfe difpofitiones iam antea oftcndi- eodem corpore animato prior efl natura,licet eodem t e- mus. & largior cibus difpofitio non eäfed fub flantia, q propter eaq; pro eius uariitate varios quoq; in exter io fpoficto eft, & proxime offendit aäiones morbum efle, ra corpora caloris, frigoris,humiditatis,ficcitatisq; e/- cotraq; morbum omnem cfle difpofirionem,eju<£ primo feäus infert,tum ex fecundis qualitatibus,quo nomine Udit aäiones. flurfum etiam Ucet tum inaftlonum tu aflringunt detergunt, alaq; eiufcemodi munia obeunt in fenfilium qualitatum generefymptomata aliqua U- in humanum corpus medicameta: tum ex tertias,id eft, f arum aäionu fint cauf si,nihil taml puto inter effe.Ut ex ipfamet anima non fub anime^ tamen amplius nomi- pe,vt ea nunquam apparet in corpore,quin aliquis prp ne(cuius uis omnis,ut anima efl, vna eft feruandi uitd cedat mor bus,ita,Galeno morbum illum egoproftäo ef eius in quo efl,)fed fub formet ratione,fecundum qnam fe dixerim, quicquid non tam proxime quam perfeac occultas eas vires medicameta in humanü corpus exer primaria ui aäiones offenderit.illud tnim is calculom cere obferuantur,qu$ exproprietate fub flantia, expro exemplo patefacit, qui prope pofiti moto primo cofeque prietate formte,ex tota fubflantia folent nucupari.Ita teY mutuo fefeimpulfu mouent. in tjs quidem mouertdif quidem colocynthidi dum uiueret facultas prior inerat fola manus, qute calculum primum impellit, primaria qua alebatur,aude uero ineft pofleripr, qua in homi- aeperfemonentis cauf?habetronem,calculus ueropri nis vfurn dutla ex primis qualitatibus calfacit & de- mus in fecundum,& fecundus in tertium, ac reliqui de ficcat.tx fecundis infigniter deterget et ulcerat,ex ter inceps ut fe fequuntur,mouentis fecundarii,acper ac- tij i pituitam educit. Ita & homim ex facultate priori cidens,ita igitur quod primum & primaria vi, id efl cf eft ut muat.ex pofteriori ut nonfecus atq; ex rebus alijs fentialiter ut dicebat JLuic. vitiat aäionem, id morbus inmedicin&uftim ex eo aliquid ab aliquibus deducat, ed.pr ima vero l%fa aäio fifecunda, atq; hac fi tertia, Itaque quum dupi’x,vt diximus,facultatis fit genus,id & eadem ron% alia aliarum aäionum uitiatarum fint plane apparet,ex eo,quod de pofteriori facultate Gale- caufx,nonfunt tamen morbi quia caufa fanitate tempeneq; obiri aäiones fl^di autem d primario l%iit,no efl mor bus.ita et corne$ tunice color fi4pe’ sfptüuw proxime variatio tamen primär io. fucce- bus rebus morfus inferri fibi fentiünt. At verr, »eque ■ üUinitn njfufßom alitm humoris,qu^ vitium aliud fe- vllum eße quemmoUiatemperataque alimenta per ot- tfuiturfpma meatus felle$ vifics obßruftionem.Quare tuomoiduentyuquefiidvliiquandoqueaccidat, fine non rnollnh i cui duritiei,von cclorijed humon autfic rcntricuh oris intemperie, abrafione ve aliqua accide citati,& obflru8;Q9ipr%fidia fecundum naturam erat,in pr^ter natura- bentexfanguine,er affior cs fium dnopia vero aut mea- lemßutü fatiam eße immutatior e ,atq$ ita deprauata tuum raritatem dißip itionis immoderatg caafarn ßqui eße audnus aüionem non fine morbo aliquo vel partis tur-,autetiam imbecdUm nutr itionem,qu^ morbos ba fentientis intemperie aliqua flatuum er affior um vel co bet fuiauthores\fi quis tarnen haeduo caufas eßemor- 20 pioßo’um ejftttrice,velobßrutliohe aliquatcuiuscatt bi,<& nonnift cumteruentu rnor bi Uder e afferat uüio fadifß riruqutätpro cÖfueto,et naturalimore flatus, fies ,nonfalletur. craßiores enimfpiritus,meatus 3per ^ihili^itur fortaffe efl,cur avgnmeto auditus ob acrio quos ferri folentjuo ipforum torpott ita objiruuntvt rem fenfum deprauati actiones abfqj interuentu morbi admonendas partes extendi non poffintiexinopia vere l$4i«l quis contendat.De qua tamen reyßaffentieium ijdevn meatus conciduntt& conniuent euidenti moibi in fit Galeno,cur non et liceat profiteri acriorem illam,et meatibus argumento,ita, vt fi crajjitudo tenuitasvefpi non naturalem Jentiedi vim ficc.iw calidamq\ intempe vituuattioms lefgfit caufa,nonnifi inter currente rnor ntm feqm} Ita quidem eos qui bcffica febre cotabuere, bo fit caufa,contra quam proponebatur .Sed progredia quafi mUrumcntis fenfmm reficcafis,& auditu,&se tnur.Obvjcitur morbum non eßeper aftlones Ufas dt fi fibus reliquis fibiipfis fanis vrfHare ftpe obferuätur, niendum.& quia morbi aliqui ßnt fine Ufa aäionry& 3 o nonfecus atque ij qui cerebro funt natu ra.calido ac fic-quia aliqua attio Ufa fit fine morbo: prius autem borü co cieris fere exattiorifuntfenfu. Quare, & dlud ip-, frobatur Galeni teflimonio morbos alejuosjine ojfenjq fum vitium de quo agimus, frigidis JuirneUisq^ ac flupe yllius fenfu effe feribetis. In memoriam hic reuocandu facientibus medicamentis curari docet Galenus.Ita vt, eflmagnam effe latitudinem fanitatisiita vt non quims ex obie£ia de tinnitu aurium ratione concludere non /i, a natur ah fi a tu receffus morbus fit, fi d is tantum qui ceat,l^di aÜionem fine morbo, ac preptereaper attio- aüiones iam l^dit. Illud autem ct> tum puto cui corpo- num ojfenfam morbum non rette definiri. Sane autem, ris parti intemperies aliqua infignis inbtferit, fore vt aÜioftne morbo quoque,& ludatur,&quandoque inteperiei illius efficacia partis quoq; & vis,& aß io- r eat,alia rurfum difpmatur ratione.lllud enim in con- nes Igdiflatim incipiant.id quod quidem,licet non pro- feßo eft, ß infuperioribus corporis partibus obflruffiio tinus fefe prodatfenfui, negare tamen non licet primu incidat,infer iorum aüiones fine vlla in his euidentis iti illud eius vitif principium cum eo quod in flatu futui u tij nota impediri.ex eplo autem eß afpcffus, qui viforiis e fi,idem effe fpecie quamuis magnitudine fit diuerfnm. obflru&xs neruisjine ullo oculi uitio aboletur. At vero ita enim,&alterationis initium aiterationem eße ali- quando in hoc ipfo exemplo conceditur ineße vif oriis quando tefiatur AriSloteles.qus res quum ita babeat, neruis obßruffionem,adeße certe morbum, atque ideo & fi vbi iafta funt morbi fundamenta non femper Ha- viuedi actionem conceditur non Ifdi sine morbo, qui vt timpercipi Ufiopotefl,nihil id tamen obfiat,quin tunc insit oculo nihilintereft,neque neeeße efl.vulgatu enim quoq; iam initium adfit uitiat§ aäioms.T^on maleigi- idefi,morborum tantum eorum,quos pereffentiamvo- tur definitur morbus per aüiones, quum neq\ is fine ha eant,id effe proprium,vt partibus insint, quarum l$du r um vitio,neq-, h% vnquam vitiat ^fint finemetbo.Al- tur actiones,at noneoru qui per confenfum, qualis hgc ter a erat ratio,ahiones aliquas vitiari fine partium, a ipfa efl,de qua agitur,affectio. Difputabatur pterea ven quih.prodeunt morbo. %Atq’, id quidem primum ventri* triculi actionem aliquando sine eius vitio l$di: nempe culi doloris auriu tinnitus probatur argumeto, quü concoctionem,quu deflituitur cibo. JLcquis hic vitiata cb fenfum exaftiorem labor ant.*At vero,fiquis exaffe huius partis eße actionem recte dicati qtig siopportu- fentiendi vim partis alicuius malum eße contendat,co num alimentu offeratur,futuru efl vt recte obeatur? Et fundere illum certe cum uirtute uitium neeeße di. Et si aut inßr umentor um actiones,vt confequtnter difjeri quidem, vt de ventriculo prius dica,fi quis puro,&exi tur,inflr umentis morbo proprio no offensis per febres tnvj fenfus ventriculi ore proditus jcdlino aceto hauflo offendutur,non luditur tame actio sine morbo,siue per \doleat,cur doloris eius caufam ventriculo afer ibamus, fe siue per accides, ita quide cruru actio ideßprogre(fio & non potius in acetu referamus ac* imonia fua ventri in febribus imbecilla efl ob mjffculöru, nemorum,ac re culi vel teperie cdfenim mutans,vel continuitate dißo liquarum exquib. cofiructa funt partili intemperiem: luens} Atqui, ( dixerit forte aliquis) qui alias eius vfu 60 hic vero quia intemperies sit sirr'pliciu illarum parim non ludebatur nunc Udi,& alios femper eo hauftoßif perfe,crurh aut per accidens ,non fit tamen,infirumen fe offenfos.H^on negandum hoc loco efl,non omnib. mo ti actione Ifdi sine morbe, & p?r actionem morbu ma~ neqj eidem femper eunde effe ia ventriculo fenfum de- le de finiri.Iam vero quod pr ftereaVti^tUfam actio- prthenfiemm funt aliqui,qutbusimpune ucl uitru vel nem in morbi definitione ponenda no eße, qaltfaactio et quiduis obuiu vorare licuerit (his vero nullos ex ce- morboru neceffario cofvqua^ur,;nßrmu eß.eßce< tc l$~ rehro in ventriculi os deferri neruos diffettione ob fer- fa actio morbo pofierior,vt q illi fvcceditiat Isdcdg ta- natum efl.) alij rurfum vd.a mollibus lenibus q-, aliqui Lrnm actionis vis primo inejt^morbi natur aquando aut A V I C. F 2 de- 84 Uber I. definitione rei explicanda ftf natura, cur hancmrbi ralisifiue fit naturali contraria,ficut dolor in ct vim pretermittamustlta etia,& fi morbi effetius siit, lica:(me non fit contraria,ficut rubedo maxilla & qualitates mutat $,& excreta ac retenta pmer na,- in peripneumoma. tutam nonfecus atque attiones :qua etiammorbum no In qua qua fuu dignum eft,cur per rem, id eft,perge nunquam magis quam attiones patefaciunt',non tamen naliffimum genusynon per affettum, aut aliud quidpiä inale per [olas attiones morbus definitur: idtnim quod definiat',Trnn vero,quid illudfit,quod ait,accidens cf primo fequitur morbum,Ufa femper efl attio: & buic fe rem qu£ eft non naturalis, (me fit naturali co qualitates fenfiles, excretaqi ac retenta prater natura traria,fiue no. Scire igitur licet,quodnam fituerum fucctdut ita ut per has folas,qua femper imguturmor fymptomatis (ita emm cum vniuerfa medicorum fcho- bo,&qua reliquorum fymptomatum funt caufa,rette 10 la effettum morbiappellemus)genus,nonfacileeffe, vt morbi definitio afferatur.'Hfque rurfumft Galenus fa quis ftatuat.nempe,quum ad initia libri de fymptoma nitatis naturam non in attione confiftert ait,& eadem tum differentiis, ipfum inter affettus prater naturam morbi ratio effe debet, definiedus tamen erat morbus ft Galenus numeret,dicens omnem corporis affettum qui ne attione.illud apertum eft,quomodo ille author fani- 4 naturali flatu receffit,effe uelmorbu,uel caufam mor tatis naturam eße negat ivrS Ivkfye«, in ipfo attu, non bi,vel fymptoma',idem tamenpoftea,difcrimen afferes tamen h in poteftate,&quomodo,quia etiam inter fymptoma, & morbu, quum morbus duo habeat, dormientes:&nihil agentes fani funt, eßentiamfanita utfitaffettus, & Udat attiones: horum utrunquea tis in eo fitam effe contendit, ut agere animal vbi velit, fymptomate interdicit. ^ ipfum docet effe mutatio- p cffn.definiri igitur morbus fine Ufarumattionümco nemprater naturam: atque hanc eius effe maxime pro memoratione nonpoteft.Ouo loco tamen (vtdequopo- 20 priam de finitionem.Hac igitur quumfcribat,ambiguu ftrcmo dubitatio eft explicetur) licet no attiones modo, relinquit quod inquirimus.V rimo quidem mutatiopre fed&paffiones,& vfus partium a morbis hdi certum ter naturam genus eft,quo non tantum fymptoma,fed, fit$attionum ille tamen tantum meminit, extenfaad re & morbus quoque , & paffio comprehenditur.qua re, liquas,ex communi loquendi vfu, eius vocis ftgnifica- quum non ex fologenereconftituatur definitio,differen tione.sAtque hgc tandem de morbi definitione. tiaspraterit,qua additagenerifymptoma,a morbo,& Definitioni morbi addit jLuictnnas (& eft aut com- p affione diHwguam. Sed etiam mutatio intelligi poteft plcxio non natur als,aut compofitio no naturalis)Qu% vel,ut efl(quod aiunt)in fieri,uel ut in fatto effe.si fu- verba quorfum addat, obfcurumeft. J^on ea certe ad matut eft in fieri,ad morbi difcrimen, quum affeßum, morbi diuifionem,effet enim mutila, qua foluta conti- & mutationem iam fattam effe üatuit-3at ipfemetpau mitas prateritur.fruftraq; hic eaproponeretur,quafe 30/0poH fymptoma eße ait nonfolum in motu, fed etiam quenti capite,ut caufarum quoque ac fymptomatum di in habitu quodam,quo differt apaffione, quod autem in uifto aff rtur,& explicatur. Jtn igitur k$c uere diu i- habitu, cjHahcunq; modo,eft,fattum efl.fymptoma igi-fio non eft, fed aliquid ad definitionis explicationem « 0 tut mutationem effe fattam ut concedat neceffe eft. Ve inutile ? Quum enim dixerit morbum Uder e attiones; rum negare ille etiam non poteji fymptomata non pau quia de attionibus,fierentne a fimplicibus ,an a compo- ca effe fatta. cuiufcemodi enim funt qualitates f en files /itis partibus(de qua re a nobis in fuperioribus difpu- mutat§:talia excreta quoq; ac reteta; tales, & attiones tat um efi) pfOptereaque an a temperamento,an compo abolit^.Symptoma igitur dicere mutatione effeprater fitione dependerent,magna fuit controuerfia, quia etia naturam in fieri,res eft ex ipfiufmet Galeni usrbis con- illud certum eft,non aliorum morbum autfamtatem ef trouerfa. Quemadmodum etfi mutationem eße fattam fepoffe,quam quorum attio efi;confuho fubdit ( & eft tuearis .erit.n.affe£lus:quod Galen.non concedit. Ob[ch complexio aut compofitio non naturalis)qua nosfente rum eft igitur,quidnam ftatuas fymptomatisgenus ex tiA certos faciens]&,quemadmodum attiones ab vtro- Galeno. Verum neq; id dubitatione caret,quodfympto que partium genere prodeunt, ita vtriufq; effefanitate maaitfeparari amorbo,aftioflu l$fionequum atliones ac morbum, rette a veteribus conftitutum,fignificans. i#ß non morbo [oh,fed etiam attionib.alv\s lsjis,null& Cap. 6. Et accidens eft res, quae hanc fequitur difpofl intercas interueniente morbo fuccedant, Ufam.n.der- tionem&c. miendiattionemfequitur mala alimentoru. concottio, *Accidens latini medici generatim dixere quicquid & Uja nutritio,& prauus color,& alui fape lubrici- morbum fequitur.graci fymptoma.quanquam Empiri tas,qu$ oes funt Igff attiones,Hac quum >ta fe habeat, ci, vt in libello de fubfiguratione empirica author efl car jLuicenas accides,quod eft morbi effettus, definiat Galenus,vitia omniafimplicia, etia ea qu$ rationales per re generaliffimugenustapertit efl. obfcurum.n. eft, medici inter morbos ponunt,ut tu mor em,calor em, in- aut cotrouersu,quid fitpropm genus. Veru, quidjn- fUmmationem,fymptomatis nomine vocabant,horum quies,de uero fymptomatis genere cenfendü} inquira- Cap 1. vero ftmpiichm concurfum,morbi. Legitur etiam in li~ mus quidresuelit.Eorü igitur quf corporiprater na- ' bro de differettjs fymptomatum, quicquid animalipr§ turä occurrunt,prim^ occurrunt caufg, qu% afficiunt, ter naturam incidit,hoc obtinuijje nomen-,ita ut eo mor feu difponunt.earu effettio,utab illis pendet, attio dici bus quoq', ac morborum cauf £ fuerint appellata. Con- tur;ut infubiettu,in quod agunt,recipitur,paffio, opus traxere quidem medici pofteriores Jymptomatis uocc uero quod ab ipfis per attione relinquitur, hafatf, id ad effettus morborum, qui tamen quum vel etiam mor- eft, difpofitio feu afftttus,etfi.n.h$c uox attione fonat, bos qui alios morbos fequuntur,dum ex ijs pendent,uo- qua no eft opus, quu opus fit aliquid fattü, attionisaüt cent fymptomata, febrem pleuritidis fymptoma dicen- effentia fit in fieri',ita tamen obtinuit ufus,ut aliquid fi ' tes\uel etiam morboru caufas,ut uitiojos humores,qua gnificet,quodeftpoft attionemfuperfles. quodquide,fi tenus Or mala aliqua intemperie ortum habentyfympto attiones Udat,commi medicoru confenfu,ex coitme ma tamen proprie fumunt pro eo quod morbum fequi fo omnium ufu fumpto,morbus eft.Sic autea morbis ladii let,a morbo,eius caufa diftinttum.decuius dijferen tur attiones,ut,uelprorfum aboleantur-,uelmaleedan ttjs, & caufis peculiares libros confcripfit Galenus Jd tur:hoc uero,uel quia imbecilla, uel quia deprauatg. hoc loco *Auicennas,feu eius interpres accidens uocat. Ita quum gftiuus fol in corpus agens ipfum immodtra- Cuius deferiptionem afferens,ait, Accides effe rem, tius calefacit,calefaStiofolis eft attio,& corporis paf- quae hanc (equitur difpofitioncm(wrfaute, fio.immoderata aute caliditas relitta in corpore opus morbum, quem proxime definiuit) quas eft non natu eßfohs calefacientis. & eadem difpofttio feu affettus dicitur, iic'ttuY)&qula tydit corporis affiones,morbus. Hunc uis,ut a morbo pendentin eo funt,ut in habitu quo- aut, feejuitur imbecillitas in vniuerfit arbitrarij motus da, (quod ait Gal.)aliquopactoet fine affectus ,Sed b$c inftr umentis,& deorauata aff io fpirandi,&p> lfur,ct pro Gal.fnia,degenere ac definitione fymptomatisVi- abolitanon raroalimenti appetentia. Hec quam eorum deamus nunc quid fit % ait Auic.accidens effe re, qua qug prpter natur aicorpori accidut^fi fmes ,ita efl affio efl non naturalis,ßue fit naturali contraria, ßue nö. I\e nwn Ufio coniunäa morbo,vt nullus vnquam fit mor- uocandu illud in memoria efl,ex ijs qua corporip^ter busfineaffionulafione; neq; contralafio affionu fine naturam incidüt, aliquafemper inferre damnu,ahqua mrbotfuemadmodü neq; corpus fine vmbra, n q;vm no sepertcaufa3&morbi femper inferunt,fymptoma- bra fmecorpore.atq; binc nome^zäs nuentu ejtfym ta non femper.qualitates.n.fenftles mutantur f^pe nul ptomatis;quia fimul cum morbo mftrirrHincidiUtaqi 10 lo corporis dano, licetfemoer a naturali fint flatu alte-fibac ve?a funt,vt uidetHr,Anfympto ablatione morbi,neglecto tn aut certe dißimula- quevteffrffus funt vitü,^pendetam^bo,fffeffus süt to morbo,in ea vna inteieda fint pfidia. An igitur, qu£ tnorbif&nor funt aUionum lafiones. nufeemodifunt ex accidetib.morbidanu affemt,iamnü,ea$aturali co affeffus vocati fenfilesffeu qualitates mutat$,& exere traria hoc loco ab Auic.dicuturiq no afferut,no contra ta ac retenta preter natura.Hac iptur,quia ipfa qmq\ riatlta videx.exeplu.n.doloris in colica,et ruboris ma comprehedi debrt fab eode qenere,quo dif vfftffus mor xillarü inperipneumonia id apertufaciunt.Vt coclude borum;dici autem non poffunt affonu Ufiones,quare 20 reliceatfymptomaeffequicquidmorbumfequitur.fi- non poteü hoc feffü quia no raro infyncopim,paralyfim aut epilepfia ejfe effe ffuu morbi genus. Sei neq; et fy mp toma propter degenerare accidit jure causa eoru affeffnu licet appel pofleriores effetfus morbi,quos diximur, q ui non fimul lare.Et funt qde bi fymptomata, nudas vitiatas aff io- cu morbo,incidunt. Quid ergo ? An neutra harum uocu nes fifpectemus .atfyncope quaten9 immoderatam fpi- efl genus ;fed utraq-, binas effe ffuu mor bi fpecies expri rituu ex dolore effufione fequitur,unde refrigeratio im mut^Fel. n. effectus eiufcemodifunt, quißatim cu mor* modica repete cordi inducit;eatenus, noie inquam frigi bopomntur',& hteproprie funt fymptomata: velpo- 40 ddinteperiei,morbus eß,no et fymptoma. E fi,¶ ftea incidunt, & funt epigennemata. TS[o n abefi hoc qui- lyfis morbus, obfiruetio inquam nernoru sesu auferens aem a ratione, fi modo id vfus, & confuetudo loquendi & motu taru partiu,q funt pofl obßruftione.Et epilep medicor u probaret. Sed quicquid de nomine fymptoma- fia quoq’,ut conuulfio efl, & difienfiio partili neruofaru» tis,aut epigennematis flatuedu fit,queritur hoc locoge morbus.7^0 temere igitur,qu§ fymptomata sut,morbi nus omnib.morbi effectibus commune;& eiufcemodi,q? nonnuquam accipiunt nome. Veru cur trib9 exeplis hoc hos ab alijsfcparet,qua corpori incidui pr^ter natura. f ponit ^fuic.7^epe,ut in oimorbi genere idipsu acci- Cur non igitur mutationem pr&ter natura cum Galeno dere oftedat.Syncope.n.ut morbus efl,inteperies efi,vt progenere recipiamus:ex eodempro differentia,qua fe diximus-,paralyfisobttructio;epilepfia folutio cotinui- paretur a morbo,&paßione,addamus,qua morbum fe tatis. At vero,cp hic ab Auic.f zribitur colicum affeffu quit ur? ita vt vera effetius morbi definitio, fit mutatio 50 aliqn parere fyncope paralyfim, epilep fiam,id quoti* ptater naturam morbu feques. intelligedogenus,ut ex diana cofirmatobferuatio. Imo vero hoc uitiu inarticu tenditur ad eam qua fa£la efl; & qua etiamnumfit,mu lare quoq; affeffu,& cotra hunc in illud definere, au- tationem :differ etiam uero,quod morbum fequatur vel thor eft Hip.quanqua aut f quasna vias, hic humorum proxime,vel remoti* T^on aliud certe intellexiffe Gale motus fiat,no ita apertu eh;ut tame certu. efl,hoc no ra mum arbitrandu efl.quem non ignarum definitionem no ro acciderr.ita cu corporis cofluxione cofpiratione, & ^.vulga.morb- ex folo genere conflrui;quu eode in loco fymptoma effe confeufu vno,nat uram parare fibi vias in viuente cor- lc tex* 4- dixerit quicquid morbum fequitur,admonere itidem ve pore peruio,& laxo opportunas,nihiladmirabitur,qui rifimile efl, utrunque coniungi oportere, quemadmodu fuerit in naturalibus rebus vel mediocriter verfatus. et,quum fymptoma affectum effe nunc aß erit,nunc ne- Accidens quoq; &c. Colicu affeffu proximis ver gat,arbitrct ndum efl docere neutru effe abfolute flatu e- bis morbu vocauit,nunc accidens,feufymptomajiec te du.Vere. n fymptoma omnetaffetlus eft aliquis,licet no were^efi. n.ut dolor efl,taffus actio deprauata.lde th, coie modo genere omni, aperte quidem qualitates mu- quii infignisefl,du animales vitalesq; uires fficrnit,et tau, & excreta ac retenta pr^ter naturam qua fafta fyncope inducit>qu£,ut diximus,morbialiquado nome funt,& confidunt i funt affeffus\Ufio vero affionum no meretur\habet caufa rone.Quod igitur proponit, veru ita>,'icet. n. aliquarum te fio ita fafta fit ut et contuma- efl, fymptoma nonnuqua morbi effe caufam.Sedquor- ciffimafit,qualis excitas,abolita appetentia, & in vni- fum aliud doloris vebemetis exeplum fubditfillu dices uerfum abolite omnes a£lio»es,qu^ hoc nomine vere af caufam eße inflamationis ob def :enfum materi^Tslem fectus funt;imbecilf% tn,& deprauatx actiones qu% no pe vt in 01 genere mor biexeplu afferret, ficut.n.coli do nifi agendo funt,nunquam abfolute affectus funt.quam lor caufa efl diffa intemperiei,qua fyncope efiiita et q AVIC, F 3 parti jparti alicui dolor vebementior accidit,tumorem aliqua eße ait, quot f a nitatis.^tt ide rurfum morbufcrihit n% : C li ' do facit.efi autem tumor in genere intemperiei,&com cuiq;\fanitatisgeneri fuperuenire. nepe,quu in morbis 3 Coli' *' pofitionis,&foluta continuitatis. qui ad fitugtinet, ordo qui inter partes fc$m natur Z ef ^ Et plemq; £t ipfum accidens &c. Symptoma in fedet,uitiarifoleat,huc ordine ait Muer.rß in o~i corpo norbTt degmerare ait, non immerito,fi natura morbi ris parte puerti poße, vt uidcre rfi,& i ordine tunica- fpeftemus,qua aliquando fymptomata coquiruc. Mor rüqnib.ocuÜ cofiituütur,et in maiori parte mcbrorü in bus,affe&us eß permanens, & ide caufa leff aäionis. prius effe dH Eteft et,quüvnaresetc. Morbu alique eo noie, ciliquädo fit pofierius.i luxationib.id euidetius efl,quc quo morbu allii fpxime feqmtur,fymp .dici a Gal.quoq\ ofiedereplurib.oporteat.Jfo negat igil Jluer.fanitati, ; annotatu cßvjuarefcäo de febrib.ad Glauconeffcbrcm q efi iter partiü ordineapponi morbüffed ordine,q eß l : accides vocat ea,q wflamationes aliosq; morbos fequi ter partes,no seperpoffe immutari ajfcrit.qth quu mu V lur. Hfl tn cur eunde authore boc ipsü decretu aliquan tax fit morbus.ßedtam9 nnc ad iflitutu.Qf corporis m Cap.fr do pturbare exislimes.ncpe in lib. demorborü differen firipartes alhefintfimpliCes,alias topofita-, utfingulis tvjs eos danat apertißimis verbis,quifebre fympto. ap aliquid iefi,quo p $prta natura altera ab alteris diflin peUarHiVbipofl fenfile mebri alicuius affettü aduenit 20 guutfitaaliquid vtrisq-, cdeefi,quocoueniut.Siipfisre * atioqui morbu. Sed explicadus efi eius loci obfcurioris cedere a naturali ftatu fcSm ppr'ü naturi accidat, fuit Galan i foci ex fenfus.Gal.mtate abutebantur fympto.&morbi vocib. morbi vtrisq-, fprij.-fifcdm coem,coes,tnplex igix mor plikstiß* aliqui,attiones Lefas,qth vere fympt.funt morbi noie boru efi genus, fimilariu vnü diffmilariu alteru,et ter rocates.fpeaqcouulfionesffenfuupriuationes, & tor tium fimilanbus,et diffimilarib.coe.Hoc aut uetenbus pores,abfolute morbos appellantes,qfunt a ftiones vi- & recentionbus fere couenit.Mde fingulis generibus tiat&,& vere morbi, ^ihj licet ipfi quoqyfymptoma £ non conuenit. & de fimplicium partiti morbis primum. morbo,& morbu p fymp.diceret,Ufis tn aftionib.non quos,quum Gal.cu eoq', jtuic. in fola inteperiefiatuat abfolute morbi, fed aliquddo etfymp. nomen tribuebat docere aliud videtur res ipfa.Simtlaribus.n.partibus jy eos et qui vere funt morbi,nuc morbi, nucfympt. voce ter temperamentum infunt,& materia,&forma.qua- nuncupantes quare & conuulfione, & febre nunc mor rum fi fiat mutatio,fit morbus. Differre auieh^c inter bos nunc fympt. vocabatimorbos quide, fi afftfiium ali fe, facile ctf oHensfi.temperamentum quidem,idem non quem fenfu euideter pceptu,qualis efipartis alicuius in eße cum materia,id docet,q, cor,&pulmo calido,et fic fldmatioffequereniffympto. vero, vbi cx minus aperta co vterq; temperamento, materia tamen funt diuerfat ejfent caufa:qualis eil nuda inteperies. Hoc igitur dam qup illi efi denfa,&grauis,huic rara,&leuis. Eft,& nat Gal.priores quide vnius erroris criminatus, cp id cp cordis ac renum materia eodem modo compafta,&de yerefympt.efi,afilioneinqua vitiata,morbu dicetct-,po fa;temperamentu tamenrenib.frigidum, cordicalidu. fieriores vero dupli cis.f.error alter erat,priori no dif- jl temperie aut differre form3,uarietas a5lionum,atqm, /imilis,fp hi quoq; temere aftiones Ufas, in quarum ge vfus docet,q a partib.eiufdem,autnonullum diffimilis nerefemper couulfio efl,aliquado morbuffebre vero, q temperamenti fient,ut exemplo nuper ppofito pulmo tü quu afiiones Udatffemper morbus efl,fympt.voca- nis,& cordis apertum efi. Quod aut a tepene,& mate ientialter no de re abfolute,fed de ineo flantia.fi.n.aftio 4° ria forma differat,apertum facit JL riH. quum ait ront yitiata,efl,vt aiunt morbus\conuulfio igitur ppetuo efi ea qua caro aut os efi,non a primis elementis,fed a femi \ rnorb.at hanc,fi exaffeftu obf'curoffympto.vocant.hoc ne,& diuinioriprincipio nafci.Etfi ergo in coflituendis yero efi pugnantia feribere, atq; in fe ipfos incurrere. mo rbi fimilariu partui generib. unZ teperamentu fpe- Hic loci illius efi,ut arbitramur,fenfus,nihil jLmc.hoc dat Gal.eamm th natur2 triplicem eße cojiat;uelec et loco,aut Gal.cotrarius,quu febre feribiit aliqh fymp. ipfo authore, qui fimilari cuiq\parti tresineffe ait fub habere ronem,tät autem tunc,qh ex morbo pximepe- flätiasffolidä,carnosa & fpirituofam:et ex his virium det;quia,quod morbu proxime f equitur,fymptoma efi. coflare fubfiatia,cofifiete aut ex cogrua elemetoru tepe Hoc,ut arbitramur,huius faäionis prlcipium efi,a Li rie. meminit hic tnu.quorti duoffolida.f.carnofa mate brario temere trafpofitu.Triplice corporis coftone,no ria fimilariu cofiituunt;fpirituofavero,ut eam qua in abfolute,fed de Gal.authoritate pponityhac de re dubi9 5° fitus efi calor, r efert adformam.addit teper amentum, cb neutra difpofitiont,q ad morbu ptinet, fi quis id fla quu eas fubftdtias ex congrua elementarii teperie cofia tuat cp res f fa,nd 0) medici munus requirit:q alia het re ait.atq', ita (qd dicimus)ex Gal.triplici natura fimila tone ei9,q_ Hculpau prors9 efi fanitatis,alia eius,q pror res partes cofiät,teperameto,materia, forma.Exquib. fus vitiofqialia eius q inter utruq;ambigit,et aliter eos qi,& vim robur,& aftiones pedeat, ita utharu una qui a morbo jpxime reualuere,uel puer os,vel fenes tra- per eunte,partis aftio pereat,no difficile efi ofiedere. De Hat q alios\et aliter qpartE una uel alta corporis pgra teperameto quide aperta res efl.Sic Gal.imbecillitatm habet,reliquas no dtgrasiuel eode tpe, uel diuerfp. l{e- cm ad teperameti Igfione refert.De materia quoq’, qnO Ut ig/t de neutro flatu hic quoq; meminit.De quo quum fi uitiata fit,partis robur imminuat,cx hoc patet, cp ali fufein lib.art. mcdic. & alibi quoq', Galenus.agat,rem quoruuecriculus tieq; aceiu neq\ acre,aut mordax quid perficiet.qui illis adiecit, qu& hicauthor hoc loco ex re piä tolerat;diorufacillime.alij odores ferut,ahj nö. In ipfa proponit huius aut rei camffifenfus ac ume afferas, refte qde, at Primuefl: genus segritudinisete De morborum uarietatis hui91 fenfu ca no inteperies efi quii multi in differ ettjs ac fpeaeb.agit,fequutus Gal.Cuius tame pia teper ati nihil ein f modi setiät.Sedunaca efiuetrhulice citis quia recentiorcs no plane acquiefcunt,nihil nobis rebriq; mebranar u laxitas ac raritas,ob q ab exteri efi difjimuladumfed qd res ipfa doce at,p quire dum.ubi iurijs offedunx. Sic multot uideas,q neq; calore neq-Jri Xnprius fcrupulü amouerimus,quejluer.reliquit.Qui g9 neq; labore ferrepoflint,nÖalia ob cam,ffq> molli ra fiuitati cotrarius efi morbus,tot ille morborumfpecies rolaxoqifint corpoxaliq cotraiteper ati quales agrtftcs hmints, homines, externas omnes hiurias ferunt, ob [olidas fei- ferioribus diuerfum,ut fateantur ,neceffe uidetur. licet partes ,&corpus totum compaüum vel natura, vel Et h$r quidem fere funt,quibus ueteres mutila de /imi exercitatione,&confuetudine.H enflit: aut fi non hoc,f altem primum 7& maxime neceffa cum calore funt proximi anima, & eius facultatum ad rium earum inflrumentum.lam vero,0 qualitates qu& aftiones obeundas miniftri.Miuddiximus addendum, id » dam extranea virtutes diffoluere pofiunt. His ille Ufa- vero efl, ftmilarium uires non intemperie tantum, & ma v runiaäionum tres agnofeit caufas.relaxantia,qua mate teria acfpirituofa fubfiantia, fed etiam in humorum qui- }) riamfpeßant,refrigerantia,quatemperametum-, extra- bus aluntur, tum qualitate, tum copia confiflere . Sic neas qualitates,qua factiltatüfubfiantiam disiiciunt.Sed jluictnnas ad corporis rob» r f anguinis copiam pertine- hac exemplo fient illuflrior a. Ventriculum vt pars efl fi- re in fuperioribus admonuit, quod a nobis efl fufius in milaris,triplici hoc vitiorum genere laborare, interdum phyfiologicis Difquifmonibus explicatum. Quum igitur accidit.nepe,quum tanta imbecillitate corripitur,nihil ut 5 0 triplicem effe fimila rium partium fubfiantiam c0 nflet,fi alimeti cocoquat,et cruditas,ac lienteria fequatur. Harte cuti ad earum attiones reiie edendas, Hlaru unamquanq, .n.parit nonunq immoderatus frigid$ potus,uel laftuc$, fecundum naturam fe habere oportet-,ita ubi variare a na^ frigidorumve alimetorum vfus largior.aliquando q im- turaliflatu illarum aliquam accidat, jieri morbos confiie moderate relaxant,vt olei tepentis hauflus.aliquando ue 'dum efi.Prater morbos igitur in intemperie,morbos quo nenata qualitas,qualis ex veneno epoto.Cofirmanturh(C que in materif uitio, & informa agnofeere oportet, et ex curandi ratione.,Medicamenta.,n.quyunq-, curandis Hoc Fernelijpropofitum efl. quod dehinc de materia morbis idonea inueta funt,morbos oppugnant velprimis, & forma,argumentis que fupra afferebamus, cop robare uelfecudiSyVel tertiis qualitatib.aut et quartis, quas ali quum fiudeat,occurrere illi tamen non difficile esi. rt.n. qui addunt.primt qualitates oppofitfunt inteperier/cJ? demus,nullam meffe fimilaribus naturam, qua ahquado Immoderationi materig:terti$,&quart$ morbis,q toti-9 uitio non afficiatur,non tamen ftngularu unium,cum quo fubßantie robur diffoluunt.Hxcex recentiorib.quib.pra etiam aftionum fitUfio, morbum effe concedendum ejU ter intemperiem duo alia morborügenera fimUarib.aeä 00 quod efl Galeniaduerfariorumfundamentum.Vnmuqui derepoffe difputatur.Mdamus nos.q, quum ipfas fingu dem,ut morbi nomen aliquid mereatur, nojat efl,ut attio las fua quoq; & pofitio,& magnitudo,et conexio,& co- ne l$dat,fed per fe,&primano debet l^dere,ut exGale- fornatio Galeno authoreneceffario confiquatur; ftcuti ft no paulo antea explicauimus.Tum uero,qmmnulliusm/t in his aliqua accidat mntatio,ea non fine attionis offenfa uiuetis corporis eße poßt mor bus,propter ea, fi humori . potefl accidere ;ita,ub i accidat niorbum quoq-, illum a fu fpiritibus ve qmdwadat,quod eos amturah ratt* abdueatydiciid nonpolefl morius, quum non vluantierit mA,quA no eß covpus, q no Viult licet corpori det vitaf autem potius morbi caufa. Tertio, quum materiq. vitium Quomodo is etiam Galenum fibi affentiri affirmet,qui fi* incidit[licet aliquando caufa habeat rationem,plerunqs mi larium effentiam feufubflatiam,non in forma,fed ma tamenfymptoma eft, & quidem confequens uiti um tem- xime in temperamento cum qualitatib. materip apertiffi - per amenti,ut enim alicubiferibit Gal.mollicies durities, me ponit? Quid ergo,inquies , nonne ex Galeni fententia r. de vr.p relique eiufmodi qualitates necejfario confequuntur morbi funt tota fubflantia & occulta vi homini contrarq x.de vf.p.£. $€mperamentum.Hispofttis iam,qupdeinceps.Fernclius quales ex pefte,ex venenis?ad quos oppugnados remedijs affer t,figillatim expendamus.Miquib.(ait)ventriculus, vtimur,non temperamenti vi,non fecundis qualitatibus, neq; acetum fert,neq; aliud quidquammordax. alq odo- fed tert fis,idefl,tota fubflantia & forma, & occultavi co rib.offenduntur.alii calore, frigore, laboribusUduntur, lQ trariis?Hoc non renuo.Sed vtmorbi eius funt generis, quum multi intemperati nihil eiufmodi fentiant. aferibi non fine partis,quam apprehendere intemperie,ac mate- ergo id no»potcfl uitio temperiei: neq; alia ratio eft,qua riq vitio,& non fine illius humorum & fpirituum corru raritas, laxitafq; ventriculi & cerebri membranarum, ptela, accidunt.pr opter eaq; toti fubflantia cotrartj reäe & laxitas itide corporis,ac mollitiis, aperta hic fallg- dicuntur, & egentprafidio inteperiem folidafubflantiq, eia efl.fi eui.n.ventriculus acrium ufum non fert, hoc non & corruptelam humorum ac fpirituum corrigente. Sic eius partis eft morbus,neq-, Ufa aüiofimo exquifitA fen- quidem in peftiferis febribus vitium cordis,non qualicu fus aäionis indicium-, quA fi non perciperet, vt iis acci- que antidoto corrigere medicus ftudet; fed refrigeranti dit, quorum ventriculi os pituitofo craffioq; humore for- ob febrilem calor em, & exfic cante obhumiditatm infi•* dida eß, aut alia de caufa fenfus eflexpers , merito Ufa gnis illius putredinis authorem; denfanteetiam ad par* diceretur,& fequeretffr morbum.fit quidem ec,vt uentri tis robur,fed nonfemperdaxante cnimfreqiieter & diffi culus acria non admittat ob morbum,ueluti quib. eius os pante opus eft ad vaporum humorumve exitum,qui pra- ulceratum efl.at ob folam partis laxitatem tale quid con uaputrique qualitate infeäi intemperiem fouent atque tingere,nulla efl ratiö,qu^perfuadeat. De odorib.nonob- adaugent. Jlddit is etiam non raro ad fpirituu humorum /eurum eft,quid in caufa fit,ut odoreinfignialiquiledan que jatorem ac putredinem corrigendam,odorata-, licet tur.cum eo.n.caliditas eft in fi gnis,que,quum eius cerebri non expertia caloris.grpoflremo ea quoque adbibet,qua comparatione fit immoderatior,dolor em par it. Ob corpo experimento deprebefa funt illi morbo aduerfa.etiam ciris aut laxitatem non ferre calorem aut frigus,uel ob de- tra manifeflas vires ;qui proprietate forma agere exifli* licatiore naturam minus aptu effe ad labores,non efl mor mantur.fic venenis frigidis calida femper opponit,& cabus,fed difpofitio ad mor bu,morbus aut, ubi indubia per Udis frigida,& in omni eorum vfu,quA proprietate fub- laxiores meatus in intimas partes aeris inteperies inep- .Q ftantip conferre dicuntur,nunquam negligit temperiem , tum ad edendas aff iones corpus reddit. Addamus hic et, & qualitates materia alias, vt qua ad totam Ufa partis calori,dum aliquam humidi illius partem abfumit,quod fubhantiam non fecusquam aliud quiduispertmeat.Ita meatibus partium inharet, fuccederc laxitatem, contra vtpr<£fidia,quA totusfubftant’m vitiis opponuntur, non autem denfitatem frigori, & aftringentibus caufis, dum fimplicemfpeäentformam, fed quicquidtotam fimila- co tra fi a in feipfas partes in interiora illum ipfum humo rium fubflantiam confiituitiproptereaq; ex curandi rarem exprimunt.Eandem caufam durities quoq; & molli- tione deducere non liceat tertium morbi genus accidere ties ftquuntur.nempe illa humidi abfumptionem,hic effit fimilarib.in forma.Quid? nulla ne igitur priuata erit for fionem.vt propter ea, fi Aqualitates a natu rali flatu mu- ma vis fine temperamento ? Tfonne iafpidem virentem tentur,quum id non fiat fine humoris ac primarum quali /anguinem fiftente, & lupinum iecur hepaticos iuuare ex tatu mutationefpertineant ad uitium temperiei. Sed non proprietatefubflantiA teflatur Galenus Tfon negamus, diffimile et dixeris de crafjitudine ac tenuitate,grauitate imo vero id profitemur,proprias fingulis rebus inefle viae leuitate.Crafflor quidem partis alicuius fubflantia tua res; quas no immerito formA tribuas iquia ficuti propri% dit, nunc tenuis humoris txpreffione,id efl,non fineficci- funt quibufque rebus forma: ita priuata vires priuatis tate,nuncadieäionospafji,id efl,nofinehumiditate.a co- caufis, non etmaieriA coiafcribident. Jitficutinon fine trariis autem caufis,tenuis. Sicpars feipfagrauior red- certa temperie,certaq; corporum miflione ineffe poffiunt ditur humoris vel copiofioris, uelgrauioris aduentu. Et vili rei,forma vta neq-, fine ijspoffiunt agere.Concurrunt quidem nonunquam etiam ob fpirituum ac facultatis at- ergo ad afliones qua a pprietate forma efle dicimus,om- tollens defeflum,grauior aliqua pars videtur %non illa ta tiid,quacunque rem conftitunnt. propter ea reftius a tota mengrauitasperfe,&pofitiue,ut aiunt, fed per compa- fubflantia,quam a forma prodire dicuntur, licet non te- rationem ad uires,quA aute pars per fegrauior redditur, mere,quia priuatA funt,aferibantur forma. Tfpn funt igi caufam habet 'mtemperiem cum mater ia,ita ut mutatio tur medicamenti vilius vires vnius forma, neque morbi infecundis qualitatibus propofitis fymptoma fit, no. mor funt vili,quib.medie amenta fine vnius forma proprieta- bus. De caloris mutatione quod deinceps fequitur, antea te aduerfa.neque plura in fimilarib.morborum (untgenc iamoflenfum eft qüo nonfit morbus, quum afpefltim non r a,quam quaa Galeno & Jluicenna funtpropofita.To ladat primario, fid interuentu alieni humoris, ob partis ftremum erat pr ater Fernelq dubitatiohem,argumtntu, alterius vitiii exundantis. Et hafienus de morbis ex mate de pofitione,magnitudine, connexione,cbformatione:quas 'ria. Deforma autem,quam & facultatem & totam eflen quum Galenus fimilarib. partib. neceflario accidere feri tiam,<& totam fimilarium fubflantia uocant,de qua Fer bat,poftulare etiam ratio videretur,illarum vt a natura nelius difputat\etfi, formam reäe jiriftoteles t«? ti ffv h- U flatu receflus fimilarium morbi cenfeantur. qui tamen veUjquod quid erat effie,uocat,utper quamres,id eft,quod abeodem diffimilanum proprii flatuuntur.Sane diffici- cap.^j eft,at eam tamen nullus totum ex materia & forma com le eft nodum hunc diffolutre.vhre.n.non diffimilanumo• pofitum uocarit.necyfi fimilarium fubftantia conflat tem do,fed et fimilariu Ijac effe accidentia,ipfummet Galenu piamento,materia,et formaireäe formam una,totam il fateri conflat,& lib.de conflitutione artis apertiffime, g« larum fubflantia aut effentiam coplere aliquis dicat: pro diti exemplo:& x.de vfu part.quum docens qua ad cogno ptereaq, morbos in tota fubflantia, & effentia,form% tri fccndam organoru vtilitate qu Arere opus fit,pr Ater tepe buat. Sed,quo etiam formA unius,cuius nulla feorfum eft r ament ea q temperamentu confequuntur,hpc uerba v uäio,effepoffit morbus,[qui eft affeäuslpdens aüionem-, fubdit. Toft hqc aut vnuquodq-, illoxtifq et totius organis ” ftyitide eft affieäus corporis muentis ,no forma atq\ ani £f CQW partic ulis accidunt,co fideres q,up paulo ante di* ” ~ *. ' ~ ' " ' fium Fen 2. E Hum efl,funt pofitio, m.ignitudo,conexio,eo formatio. Hk quu,no totis modo organis,fed eoru etnum parti-culis accidere fcribat,fimilarib. quoq-, accidere cofen-tit,q-A£ funt organorii.particula.Sed qui re expederit, Galeni autboritate,re ipfa ita ejfe etiamitelliget. Tiullü.n.ufquammiflum corpus reperire licet,alicuius figura,magnitudinis q; no particeps, q$ etiam in loco aliquo nofit,q^q; fi cum aliis fit corporib.fuam pofir tionem connexionemq; nonbabeat. Caterum,etfih&c fimilaribus,vt corpora funt,accidere,negare non licet; ] non eo tarnen notne accidüt, qm fimilaria funt; ad quo rumnaturam pertinet ,ut pars cum toto eandem ha* beat,& rationem fubantig,& definitionem, quare,ß-cuti quatis carnis pars caro efl; non ita cuiufqucil-particula pofitio, magnitudo, connexio,conforma tiOitadem efl}qu* totius carnis, ergo neq; »at« rali flatu varietas fimilarium, ut fimilares funt partes,morb. merito dici pote fi. Ha&enus,qct no alio morbi genere pmplitespartes laborent,quam intemperie, £ ueterib. difputatum efl. < . 7{unc,quum ijde intemperierum fpecies fexdecim fla tuät,quatuor fimplices ,quatuor compofitasivtrasque mutem nüc cum materia,nüc fine materia',non defunt, vel de Qpofitis fpecieb.aliquas detrahiivel et,qua illis alias adiungi oportere, [uadeant.Et quide primü, inttperiem nullam fimplicem reperiri non obfcura efl ratio.caliditas tn.obfumendo humidum ficcitatam fibi adfcifcit:&ficcitas contra ipfummet bumidum diminues primum adauget calorem: poH vero etia frigus luehit, eo humore abfumpto,quoferuabatur calor.Sic frigiditas refrigerato calore humiditatem infert:&ui cifjimhumiditas eoipfo calore habetato inuehitfrigir ditattm.Habet et intemperies caufas, uelexteriores, uel interiores. & fi quideexteriores, nulla illamfunt fimplices,fed vel calida fimul, &bumida,calida fi" mul,& ficca,frigida fimul atq;bumidg,frigidg fimul, 4$rjicca,ficaer, & alimenta oia duplici funt pradita facultate, non ergo efferus qui ab ipfis prodeunt,funt fimplices;q$ fi interiores fint caufa, erunt illa humo-, res, quibus fingulis duplexe fi qualitas,ut reliquis quo que ijs,qn$cunqy bumauii corpus confiitumt. elemen ia.n,Jemen,fanguis menfiruusxfpiritus, lac, ftmilares partes fingula duas habet qualitates, aftiuä,vnä, & paffiuamaltera.nonigitur fimplexvllaeffe poteHin temperies.Sed etia,qua nuda, & fine materia,intemperiem uocant,nullla effe, [quam E rafiflratifuiffe opi nioriiautbor ifl Galenus) aliqua efl ratio.apprehetidi quidem folidaspartes intemperie vlla non affettis hu moribus, exquib. illa conflant,&qui perne nas infin gulas partes funt diffufi,non uidetur uerifimile. Id uc-rominimeotum dehumida intemperie,qui fine humo re effe ne cogitare quide licet. Ve calida uero atq^bumi da,non latet veteru opinio, & ro,dc qua Galenus i pri mo de temperamentis. Sed et,qun frigiditas calore he betet,er mala concottionis fit caufa,cui fuccedit humi ditasiquomodo frigida fimul & ficca inteperies coufi-flere alicubipojfit} Addamtis illud tadem,intemperies quas cü materia Hatuunt,difficile eße intelleftuficcä ulla intemperiem cü humoris fuperflui prajentiacffe poffe.iAtq, illud quoqi difficillima, qS vbicmqi de intemperie cü materia uerba facit Calenus, eius exepla efferens,tumores proponit‘,quafi illa non aliud fit qu~ tumor ;q res fi ita habet, quum tumor morb.fit diJJimi larium partium,id fiat quoq-,neceße efl, ut intemperies cum materia non fit proprius fimilarium,fed etia diffi milarium,cois morbus-,affefäuum uero qui fimilarium proprii fint,fpecies fint tantu offo , quas nudas intem feries uocant. Sic quidem non tot ejfe intemperierum 'octrina r. 89 fpecies, quot a ueterib. potintur,licet difputave. Ofiedamus nite quo f'tperiorib. illis aliqua alia fint ad de da', fenfus docet calore cu frigiditate, in cpialis febribus , & humiditate Ui ficcitate in fenib.fimul confiflere,qj st Galenusfcribit.cur igitur ha quoq;cu intemperieb. no numerentur} Hac aduerfus uetercs,qua non diffiti le fit refellere 9 Et quod primum fimplicem vllam ejfe intemperiem non conceditur, boc non conjentitfenfui, quem maxime medicus [equitur, quo corporis partes 3 aliquas, imo,& vniuerfim corpus fape vna tantum qualitate fine vllo aliarum jenfu affeÜu agnofeimus . Licet ergo progreffu teporis qualitas una aliam fibi ad uocet%ad mitia tamen fimplex non raro efl,qua vitiari aCliones cognofcimus, Sic res quoq', qua intemperies inducunt, quamuis duplici oh qualitate pr adita,fxpe tamen una tantum afficiunt, qua una in figni alterum. exfuperant.*4cr,ahoqui communi pbilofopborum con fenfu calidus atque humidus,non femper calore fimul, & humiditate,fed nunc una,nunc altera tantum aduer q fus efl nobis,fic alimenta,&humores quoque licet du plicem qualitatem natura foniti, non utraqub tamen femper uitiantar ,quum a natur ali flatu re cedunt.quod fi etiam uitiantur, haudquaquam tamen intemperiem utriqj fimilem exoriri necejfe efl, ob contrarias aliout humorum qualitates, quibus retundi exceffus poteHf %An autem nuda fine materia intemperies aliquando afficiat,adeamus ad iudicem fenfum. Etft.n.quod a Gx leno quoque lib. de differentijs morborum feribitur, morbi qui injola qualitatum intemperie consipiunt,de prebenfu difficiliores funt, nisi quum pars plurimum a naturali flatu deflexerit: quod in caufz quoque fuiße arbitrandum efl, ut Erafiflratus eos non agnorit-jm-fu tamen, ratione, dißinguere hos ab aliis cum materia intemperiebus , licet materia profeäopr^fentis iudicium eße foletpartis tum grduitas, tum difltnfio. qua,quando cum intemperie non femper reperiuntur, manifeftam argumentum efl,intemperiem non perpetuo eße cum materia. JLt contra.f'olidas partes affici, & non affici,fimul humor es,quibus illa confiant ucri q fimile non eß. Imo uero re ipfa, & uere, nunc calore, nunc frigore illas corripi fine ullius materia affluxit fenfu docemuriquamms poßea confluere aliquid perfi flente intemperie foleat, Debumida autem intemperie, rem ita habere doCtorum efl uirorum confenfus. Tlengfunt exiguis meatibus partes f olida, in illos ergo fi humoris aliquid cofluat,ita tame,lenis ut fit con-fluxus,qui illos tantu irrigct;imepenes humida eß fine materiaj non.n.uelgramturpars ,'ueL difieditur.at ubi r,Q madefcant modo,fed etiam humore meatus re-pleantur; tnc inteperies efi cü materia r, 0 efl aut hac fi * nediflenfioneautgrauitate.Q^od de calida, & humi-da, f 'rigida,& sicca ueperiefeqbatur, referendil itide' efiadfenfum ueru harü qualitatn iudke.^onfemper caliditas siccitatem inducit,imo humidü ctia.trahitfre quentiffi me copiosius qua partis fanitas requirat,T^e que frigiditati femp fuccedithumiditas; imo etia, fepe siccitas eo nomine, quo, calore partis retufo, no fit ad ea attrattio humoris,non fupuacanei modo,fed ne qui de etia utilis,& neceffarij ad alendu.De ficca aut nem s perie cu materia, nihil difficile efl,quo accidat, intelli ® gere, fi tabida corpora obferuemus, arefaffa quidem, ut quib,innati humoris ia paru fu f efl > ac fi*pfluis th, & inutilib. fuccis extldätia,ob imbecillam concoäio nem,qu$ caloris cu humidi arefaftione extinfiionem cojequitur. Verro aliud feqbatur de ftemperieb.cü met teria. quas, qun Galenus tumoru exemplis pajfim expli carit,re difficultatis plena reliquit.Sun.tumores siit in teperiescu materiabo eritigji hac itepcries fimilams tam um untUipartiu morbus,nep, plures trunt morbi qua nu- fitio, per quam corpus hominis in fui coplexio d£intemperies oftofftmplices quatuor, et compofit% to ne,& compofitione taie exiftit 5 vt ex eo opera- tidem.Torfit b^c quidem dubitatio nos diutius. Cate- ciones eius omnes proueniant imcolumes.Etje- tum, neq; tumorem, ut tumor eft, eße intemperiem-, grirudo, qua: eft difpofitio in corpore hominis Veq-, oem cum materia intemperie tumorem effef^tq; huic contraria. Et difpofitio, quae eft apud eum Oem tumorem effe cum intemperie, aut ufquam aßerit nec fanitas,nec a:gritudo:aut ideo, quod no eft Gal.aut de eius doftrinaprofiteri licet . Quod primum fanitas in vltimo,& egritudo in vl timo.-quead- proponimus,apertum hoc facit, quod ficuti a quatitate modii corpora fenu m,& coualefcentiü,& pue- qualitas differt, ita ab intemperie, qua eft exceffus in rorum: aut ideo, quod amb? res in u no tepore qualitate 9differt tumor, qui eft exceffus inmagnitudi- 10 in duob.funt copulatae mebris,autin vno mem ne.Quod:fecundo diximusfid aperit paralyfis, qui frigi bro,fed in duob.generib. remotis,ficut qui eft in da,atq; bumida eft intemperies neruoru, cumpituitofi cöplexiories fanus,& compofitione £ger,exepli humoris in eos affluxu9citra oem humorisfenfum.T^e- caufa, aut in vno mebro duoru gener ü propin- pe, et fi ex affiuxu uberioris inpartis alicuius meatus quoru:ficut,qui eft fanus in figura, & nö fanus humoris,tumores fiunt-,at non oium tamen meatui* re- in quantitate & fitu aut qui eftfanus in duabus pletio tumorem facitffed repletio meatuu qui ad inflrU qualitatib.paffiuis,& non fanus in duabusqua- mentales partes pertinent.hic Gal. lib. de inaqualiin- litatibus a&iuis, aut viciftitudine duarum rem temperie,quum humorum in mufculos fit calidafluxio, in duobus teporib. ficut, qui fanatur in hyeme, diftendi9oppleriq; maiores primum ait uenas,atq; ar- & infirmatur in uere. Aegritudinum uero alise tertas,mox ab tjs in minores, 0 minimas diffundi fit a 20 funt, quae funt fimpliCes:ali2e funt,qu£E lunt cö-ut humor qui contineri amplius nonpoteft,partim earu pofit ^.Simplices aüt süt, qu£ sut una ex fpecieb. ora aperiat,partimptr tunicas colatus foras tranjmit- aegritudinis cöplexionis: aut una ex fpeciebus 5- tatur,& fpaciainania, qupfunt inter prima corpora, gritudinis cöpofitionis,quam poftea nominabi fluxione ipleat.M fi in minores meatus, qui fimilarib. mus.Cöpofitae uero funt,in quibus du9 fpecies: quibufq) partib.funt ingeniti, fiat humoris cofluxio,tuc aut plures coniunguntur>ex quibus una coponi non tumorem facit ffed intemperiem,quu magnus quide tur egritudo. Incipiemus igitur prius loqui de eflfita ut plane meatus illos repleat, intemperiem cum aegritudinibus fimplicibus,& dicemus quod ar~ materia5 quum aute non tantus,fid qui tame ipfos per gn jU jjnum fimpliciü geh era füllt tria. Primu fundat,& madefaciat fintemperiem cu materia. Quod eft genus JEgritüdinü, qua: mebris compätätur: -------------------------- € x«,u v.r__________ her ni f,tum tumores in offibus excitati,fine vllo intern nls ipccies.Etipfgquidem nö funt coparat£ me periei vilius ftnfu.Quodfi agi hoc loco dicas, de tumori bris>quoium paries funt fimilcs, mft ideo quod bus qui funt cumaffiuxu humori, non id negamus 9fed primis,dc cflentialiter pavtibiis accidunt ßfiii hoc ipfum tamen in tumore euenit,qui ex amu 1 ifmate, Jjbus; & per eas membris accidunt copofitis.-ita* qup eft apertio oris arteriacum,& non fine humoi e,cu vr pofiibiie fit imaginari eas comprehenfa,& re quo nullus cß intemperiei alicuius feni us.Q^-'d? Turno pertas efle in quocunqjmebrobru voJuerisiquo ribus quoque,qui ex fanguine,atq; alijshumoribus quo ru partes funt fimiJes, öc non in cöpofitis. Et fetidi? fiunt, nihil neeeße eft coniungiinteperiem.fi enim cunem genus eft ^gritudinis mebroi u ofliciaiiu exfanguine fola quantitate ,non etiäqualitate peccante qUlE funt a>gr] tudines copofitionis, qua; mebris fiatphlegmone,licetfangutsquiilluparit4naturacdli- copofitisacciduntjquastx mebirscoponuntur; dus,&humidusfit; non facit tamenimtemperiem9nifi qUOf ü partes fimiläfur. Membra aute officialia calore pmt er fui naturam adaucto, fic m tumoribus ex £unt operationu inftrumeta. Et tertiü eft genus bile9&alio quouis humore. quud aperte intclligere ej agritudinü cömuniü qua mebris äccidüt, quo capite quarto,libri de quali intemperie. Jqon igitur rum partes ßmilantur, & accidunt inftrumen- unus, 0- idem morbus eft tumor, & intemperies cum tai,bus in quantu funt inftrumentalia:ita quod materia,,ftd natura diHwfiifunt afft fius, icetp erun- nonfequatur eas inftrumetalibusaccidere, pro que fimullungantur,& apertiffimeeiufmodiimepenes ptereaqUOd iimplicibus acciderunt. Eth? qui- in tumorib.agnofcantur. id quod m caufafuit9ut Galen. ^^ continuitatis folutio uocantur, & ad illarum cognitionem tumorum exemplo fit vfus. ir ns äifiblütio. §olutio.n. continuitatis ple- ^yerodifpHtabaturetpoftremoexcon^ UMiasa^m^mpermufp^pro^ bris^e uibus mn^ra fuitcömpofita,nullo n. Atqui hoc f aede modo acodit.Etplerunq, accidit neruo, aut of- etf igiditatis^ aut uenis folummodo.Et ad vltimum quide ^plisnohfunt eatamenin qfdemprorfus particulis, quit ' *gntudinum tna funt genera:?gritudineS,qug contraria idem fubieftum non recipiat.fed aliis ineft ca compiexionis fequuntur malitiam ,&^gntud£ lor,aliisfrigus,hoc apertiffime in libro de ingqualiinte nes q^kquuntür compolltionis, & peric admonet Galfcribens, minimis quidem particu- sgritudmes, qux continuitatis lolutionemfe- Cap.10, lis afperftm eße tum calor em,tum frigus; ita utfimile quuntur.Et omnis o,qua: vnam harum ullam eius partem decipere non liceat, in qua eor u alte iequitur,& per eam exifti ,ei comparatur. Agri rutrum non m fit,In quo fentetia, uoxUla(alterutrum)6° tuaines autem complexionum fcitsiunt,qus litem dirimit, percipitiir quidem in omni particula al- fcxdecim,Quas nommauimus. terum tuni calor,tum frigus, at non vtfumque fimul. ji T jl T IO S. mxSrt“ in • P" 'par,jnim.Gal.tamefmpliaumpattiuaüioncsfc(X‘, COrporis humani difpofitiones fecundum flimat,& cdpofitaru ujus z.meth.decur.rat. per fang^ Galenum funt tres,Sanitas, quas eft difpo- rnif.&fapc alibi*JLuer,vexo et fimplicibns,et cöpofitis* - a -t—. aftionts ap.T. ap.^.cap.4* aftiones afcribh/ed ah man fflari magis in compofi • co-, & d icitur pro focietate,) fun t quatoor: exi- CaP'7, tis z.Collubis de hac re fuftns aUbi pertraäatum. lus membri a iun&u ra fua:aut vt a fuo mouea h B.flcut in re- ttt interea rem eonfiiera. tu r lituiita quöd non egrediatur, h[ ficut fciftli ptura. Et accidunt injimmetdibui &c.Gal.qüu de morb. ra, 1 quse comparatur inteftinis:aut,ut mouea- generibusagitylocisfupra citatisyfblutionm continui tur fubito motu in eo,non feiundum curfum communem & fimptkibns,& cepofhis facit.Ambov naturalem,ncq; volütarium^ficut tretnor: aut utriquepartiafcribujtd/imphäb. propter compofi- m fuo figatur loco, Öc non moueatur ab ipfo; tas.Jkutr.fimplicibus afftgnat 2.C0U.& $.J{ech'wes quemadmodum accidit,quüiun&urse in egri- 43p.y.& 6. quidamyaiuerfus Gal.fern tntiam (cripfere, erudite[a tudme podagrae induratur. Aegritudines vero cap,i4- ne,&ingeniose Gal.tamen nos /equimur y&plerique 10 foesetatis omnem colligunt ditpositionem, omnesfequuntur. quam habet membrum comparatione fua ad aliud membrum.quod sibi vicinum exiftit, si-De agritudinibus compofttiones. Cap. 3. ueei appropinquet, siue abeoelongq|ur no fe eundum curfum naturalem:& iunt duaru fpe (-*Ompofitionis aegritudines quatuorcöpre cieru m;v na eft, vt accidat ei prohibitio motus -J henduntur generibusxEgri tudines creatu- fui ad ipfum>aut, vt duriter sit, poftquam pofti rae:xgritudines quantit atis:aegritudines nume- bile erinsicut digitus, quum sibi vicinum tan- ri:& aegritudines fitus. Et creaturae quidem as- gereprohibetuf. alia quum accidit ei, vtabeo gri tudines quatuor comprehendunturgene- moueriprohibeatur, autvtfeparet abeopoft ribusiasgritudinesfigurae:&eft,vtfigura a tuo 20 qua erat pofiibile,aut fitdifficile* [ J sicut iB incis illud curfu naturali mutetur,& ex eius motu proue palpebra* laxatio, & iüäurarü laxatio in para- quid de hoc niatin operatione nocumentum: ficut eft tor- lyfi,& durities aperiendi manum,Sc aperiendi numerauimus. tu ra re&i, & re&itudo torti.•& quadratu raro- oculum, tundi,& rotunditas quadrati:a[Cuiufmodi eft apiidl t°f! «pitistotunditas cum latitudine,] quum pro- fid capitis qua- ueneritinde impedimentu:& mnitaltomachi De morbis in copofidone libJe morali.diff. & lib. ca.^.S.p 10. drata nö habes rotunditas,b[& vt in cryftailo:de non lit parua av.med.copwfe agitur.Sed de no natur alimagniiudine, cap.23.& deia commiffuras. latitudo. ] Et fecundum eft cegritudines uiaru, quä ad morbos copofttarum partium hic author cum ceps. bB.& priuatio quarum funt tres fpecies-,quia,aut dilatantur-.fi Gd.pertinere exißmat.diffemit \hcy.2.CoiI.& 3.et fijperficiei, ue\ cut dilatatur oculus, & flCU tf venarum oculi tu 3° ad ftrtiplicium morbos referendam putat fi almo ta~ cap,*‘ planitiei atqua- mor,] & v ances:aut con ft r ingun tu r,ficu t con~ men tota medicorum fob aßentitur. cap. 14. tfebd ftringituroculus,& penetratiocattrahendiae- rem]&fgulse:aut clauduntur,ficutoppilatio Deqgritudinibusfoluttoniscontinuitatis. Cap.4. c B. anhelitus, foraminis uen#,& venarum hcpztis,Öc aliortt. 1 meri. Et tertium eü egrituduies receptaculorum, & COlutionis vero continuitatis aegritudo ple- ventriculoruimquarumfuntquatuorfpecies: «^runque accidit cuti, & vocatur excoratio, quia, aut fiur maiora Sc dilatärurjficut tefticu- autfcarificatio.Etplerunq-,acciditcämi,Fque a B.& quarex lorum dilatatur folliculus.aut minorantur, Sc eft ei propinqua, ] in qua nondum factum eft ea el1 .PPin(lui conliringuntur: ficut minoratio & conftri&io pus,& vocatur plaga.Sed quü pus fit ibi, voca- temPoris- ftomachi,& conftricfio vetnculorum cerebri, turvlcus. Fitautepusin ea,pröptereaq;fuper quum eft epileplia:aut oppilatur, & impletur, fluitates in eam euacuantur,eo 9 eft debilis: & ficut oppilantur ventriculi cerebri,quü eft apo propterea q> fui nutrimentum digerere non ua plexia:auteuacuantur,&deferuntur; ficuteua let,b [.& fuperfluitas etiam in ipfum conuerti b B.Quareco cuantur ventriculi cordis fanguine,quum mui tur:] pleraque tamen dicitur plaga,&: vicus fo “ert,tu!.& 1 co d B.vehemetia tu gaudium pernitiofum adeft,aut d [multis ti lutiocötinuitatis,qu£e accidite [cuti, &nö car dcleüatioms p mor pernitiofus.]Et quantum eft xgritudines ni. ] Quandoq; etiam accidit olli quod ipsü in ,cn al“J0 tlü quse fi in extremitate occiderit mufculi. voca- femouerenöpotuit.Autfunt ex genere dinu- tur attritio,fiue cadat in neruo fiue in chorda, g*-ficut ex te- nutionis,g[ ficut ficcitas linguae & pupillae: aut Et fi fecundü latitudinem mufculi proueniat, , nuatio, uel are- utphthifis. ] Numeri quoque aegritudines,a ut 6o vocatur e [ feparatio. ] Etsi acciderit fecüdum ei5-inc,,I°* &tioibgU?,et süt ex genere augmenti:& hoc quidem augme longitudinem, Sc fuerit eius numerus paruus, f , ficut td aut eft naturale.-ficut dens additus,autdigi- Sc fuerit eius *[ concauitas magna.vocatur am tio ^ulr/uoci debuJ* tus additus: aut eft non naturale ficut gladula, plificatio.jEtiifuerintparteseiusmult^&df tur fdgdun. autlapis:aut ex genere diminutionis : Sc dimi- latetur,concauetur, vocatur attritio, <5c gj[dif g Bcontu/io. nutio h^c eft na turalis^ficut,quü alicuinö crea fblutio.] eft etiam,quum dicitur h [diflblutio, h B. attritio & tur digitus,aut nd naturalis,ficut,quü alicui ab & attritio, Sc liquefactio,] omne quod in me- concufiofepa,* fcinditur digitus.^Egritudines vero fitus. (Et fi dio mufculi accidit,quomodocunque contin- tio>ueI incifio. tus quidem fecüdum Galenum, dicitur pro lo- gat.Quod fi 1 arte«is,aut in venis acciderit, vo- catur ca-ur apertio,& fi contingat fecundum eius la- partes penetrant ipfius, & feparationem inter titudine vocatur incifio,& feparatio, & fipro- vnas faciunt & alias,&fibi loca capiunt. ;Apo- cefferit fecundum eius longitudine,uocatur fif {lema praterea mebris accidit mollibus, & eft fura Et eft et,quum hoc contingat fc5m modü etia, quum offibus acciditres, qua: apoftema- apertionis orihcior um earü, & uocatur perfo- tifimilatur, per quam eius ingroftaturbfcöca b B.magnicU fiB. non confo- rario Quod fi arterijs acciderint,i [ & nö clau- uitas, ] eius augmentatur humiditas. Neq; eft do. oatafuerit., fuerif>] & ex ea fanguis ad receptaculum,

non nam de vno mebro ad aliud, quod eft fub eo, omnemambrum imparis folutionem tolerat. fuifte mutatam > vocaturcatharrus.Eteft,quu k B.quia fit vel Cor.n. non tolerat, h [quia prius accidit mors ] caufa materialis ex qua apoftemata,& eminen accidit cum ea Qopd fi in paniculis cadit,& in diaphragmate, tise generatur,eft in aliis fubmerfa humoribus, mors. vocatur ruptura. Et fi inter duas partes mebri nö fecundum fuas f impedientibus qualitates, f B> nocentj, compofiti cadat,&unamabaliafeparat,itaut Qutimquehumores boni aliquo euacuationis * 1 mebro fimplici non accidat nocumetum, eius modo poftea fe euacuauerint, aut naturali, fi- feparans continuitatem, uocatur feparatio, & cut mulieribus accidit,quu pariunt,d[ ]aut , . diflocatio. Et fi acciderit neruo, qui fe de uno 20 non naturali,ficuteisaccidir, qui vulnerantur, * I B.fecha. i. re- jOCQ remouit,vocatur 1 [ ruptura. ] Et quando« quum egreditur fanguisbonusj remanenthu- ne* queetiam fit in foraminibus continuitatis folu mores illi mali puri fingulares; & e [ impedit] ilorfio eius, ud tlo>& dilatantur. Et plerunque fit in locis,ubi per eos natu ra;&expellit eos. Eteft,quGexpul- e B,nocetur, vocatur disio- non fant foramina, & facit ibi foramina ,‘quas fionis modus eft ad cutem, & faciütapoftema- catio. non fuerunt. Et folutioquidenvcontinuatis, ta.aut t puftulas. Apoftemata verodiuerfisdif + B both m B.aut cace- & vlceratio,& his fimilia,quum in mebro fue- ferunt difFerentijs;fed,quje magis funtconfide xä & lepra, & rintbqnae cöplexionis,cito fanantunSc,quum rand#,funt differentia:,qua: proptereoruexi- iciis c? ulcera fuerjnt [n membro male complexionis, longo ftunt caufas,que quidem funt materia:,ex qui- ualia*qu& prt> refiftunt tempore-.quanto plus,quum in corpo busgeneratur apoftemata.Materia: uero,vndc lögantur cadet ribuscontingunteorum,quipatiunturhydro 3 fiuntapoftemata,sütfex:humoresquatuoi,& in herpete eft* pifim m [ autcomtri&ionis malitiam, <5c lepra. aquofitas,& ventus. Etapoftema quidem, aut hiomeuum. Et debesfcire, q>, quum vulnera iftasütftrida, erit calidum,aut nö calidum.Nequeexiftima- p“ AÜa luera. & prouenit ex eis herpes efthiomenus, Et tu inue* du eft, quod apoftemacalidumfitiliud, quod fcizs % vjcera njes jn jibris particularibus perferutarionem excholera,autfanguinegenerarurtätöjfcd'ex itn6h,quu pro rej refolutionis cötinuitatis: dirtfittamus ergo quaeuque materia fiue fi t calida per fuä cflkn- vlutincisfpe- ; cap.6* De f elutione continui et eius [peciebus^UbJe mor. cialis proferatur di&io. Et fanguineü quidem caP- *• dijf.de conJlit.ar.$.meib.&4.plene agitur. purum, plegmonem appellare confueuerunt, caP*u & quod ex cholera rubea & pura,eryfipilla. Et De Agntudimbus compofitis. Cap. 5. ex eis eft compofitum nomine compofito, fu- perantis praeponendo nomemquadoque enim IN aegritudinibus autem copofitis di&ionem plegmonem ery fipiliatodem dicunt, & quan- proferemusvniuerfaiem.Dicoergo, 9 quii doqueeryfipilaphlegmonodem.Etquuf[co^ f B.Etquficrf. segritudines dicimus compofitas, nö quaflibet gregatur, f vocatur exitura. Quumque exitura leaionem,« segritudines comundas intelligi volumus ^ fed in carnibus fit laxis,Sc fub afcellis, & poü auri- faniem fadt, asgntudines,ex quibus omnibus,quum coniu- 50 culas,&I inguinibus,&eft ex genere corrupto, guntur,proueniet ex eis res,quje eft vna ^gritu quod in fuo particulari loco nominabimus,vo do,*& hec quidem eft ficut apoftema:& emine catur t bubo.Etapoftemata quidem calida ha f.UbfcelTus. ♦ t B qu* tia cute 31C ] eft ex genere apo bent principium,in quo humor g [ ad exterio g b. expellitur, a ‘ ftematis.Eminentiae enim funt apoftemara par ra egreditur,& apparet 9 concauitas augetur: & apparetma. ua j ficut apoftemata funt eminentis magnse, deinde capacitas cum eo augetur, & diftendi* gnitudo,«!»- & in apoftemate quidem omnia aegritudinum tur. Poftea ftat,quum ^gritudo ad maiore per- de genera reperiuntur. in eo näque reperitur segri uenit ftatum,in quo effe debet.^Poft incipit mi eoamJ-,i tudo malitia; complexionis: (nullum nanq^ ac nui, h [ & maturatur in pus ^ ] Sc declinat eius tud0j& extedi cidit apoftema,nifi ex complexionis malitia cu. effe,aut ad refolutionem aut ad puris collectio mr, pofteaftat materia ) & in ipfo etiam inueniuntur formas, 60 nem, au t ad conuertendum in duritiem. Non apud ultimita* &c compofitionis malitia.Nullum enim fit apo calida uero apoftemata sut,aut de materia me- tem magnita- ftema,quin cum eo proueniat lxfioin figura, lacholica,autflegmatica,autaquofa,autueto- dinlsf,IU,s: rj, & in dimenfione, 6c plerunque etiam adeft cu. fa.Et illorum quidem>quae ex materia funt me h eo aegritudo fitus. Et inueniturinipfo^gntu- lacholica, tria funt genera, durities, & cancer, '™tpUre. do cömunis,quae eft continuitatis folutio. Nui quorum plurima funt i [ acuta: & glandula- j B’ autünalia* lum.n accidit apoftema nifi proculdubio con- rü genus, & ex quibus vt fcrophulae, & K [ no* k B.alfeliu» tinuitas foluatnr,quum in membro apoftema di. ] Inter genus vero gladularum,&inter alia to materia: euacuantur fuptrfluentes, & inter duo genera eft differentia,eo q>genera glandu larum, Jarum,aut funt feparata ab eo,in quo ftat, ficut autem in libro quarto inuenics diftinßionem, glandulxpurx:autinfuperficieeius funtreten quas tibi in difpofitiouibus fufficiet apoftema- fa:tätum,ficut fcrophulxifedilla alia lunt^mix- tumfpuftularumidequaconuenienseft, vtin t bothor. ta & infufa in fubftantia membri, in quo ftant. ipfo fit,fi Deusvoluerit. Etinter cancrum etiam & duritiem eftdifFeren tia,quoniam durities eft apoftema quietu feda-'B.Alia litera. tum,deftruens fenfum, 1 [ <5c permanens in me ‘So & broin eodemfiatu [ cum quo non eft dolor: & , EthMauidem efl ficutapoflemi&c, De compofi L eit dolora cacer eft mobilis;addens,&: lxdens, & habet ra- tis morbis uide Gal.lib.demorb. diff. Sed quod de apo- c & aoeumeo* dicesmnexasmembro:nequeoportet,vtperip IO ftemateaitrt^^Gal.i^.meth.&adGlau.abfceßÜ >* fum deftruatur fenfus, nifi elongatü fuerit eius fignificatjolet tamen Mabibus tumorem invniuer« cap.7. tempus,& mortificet eius mebrum, & deftruat fum omnem fignificareyut hoc inloco.Eß aute animad- eius fen fus.Neque multum diftat;quin differen uerßone hic dignum, quod hic author intet compofitos tia inter cancrum & duritiem exiftat per acci- morbos apofiema recenfet,quem tarne GaLlib. de tum. caP-x- dentia infeparabilia,& non propter differentias pr$ter nat.& 15.müth.tumonm fola quantitate a na Ca^r* ,.i fubftantiales. Apoftemata verö dura melacholi turalißatu variare innuat, quod & lib.de dif.morb. c ca plerunquea principio fuxgenerationisinci- apertius facit.Sane quod ad hocpertinet,in tumore om piunt cum duritie: & plerüque in duritiem mu ne morbigems perpetuo fere deprehendi manifeßum tantu&äc proprie fanguinea. Et eft,quum hoc efl:adeßprofeffio intemperies cum materia calida,aut quandoque contingit in phlegmaticis. Phleg- 20 fyig:da,hutnidaautficca,fihex humorü influxu fiat. maticorum vero apoftematum genus in duas adeßfigurc & cauitatumdeprauatio,quumfuperficies B&alfelha diuidirurlpecies:apoftemalaxum,& m[glandu a naturali flatuuariet,& obflruttiones mult% in inter moliemEthfc *as raollcs.Et hxc quidem differunt; quoniam nis affecti v a fis partibus ftnt. eft magnitudo depraua- quidedifferür, glandula: funt feparatx3c inuolutxincooper- ta,qu% membrum maius (it quam eße a natura debeat. quoniä alfelha torio: & apoftema laxum eft mixtum & non efl quid numero pr$ter natur am,humor Videlicet, aut funr /eparatat feparatum Apoftemata prxtereahyemis plerü cuiufcunque alterius generis materia,(jue tumorem fa-in coogtuiio, qlie [unt phlegmatica, ita vt illorum, qux funt cit.rHfolutio continui, nempe aut extenfio, aut etiam feu panniculo calida,fint coloris albi. n[ Et glädulx quidem, internorum uaforii ruptio,aut quid eius generis aliud. iBAIi lit & his fimilia>& a neruorum differunt nodofita proprie tamen tumor in genere quantitatis efl,ft id fpt fcetrllpofua* te’eo quod nodofitas magis fit in fuo loco man * ct es,quod primo loco dicit,& quod in omni tumore m Et differ üt glä- fiua,’& eius taftus fentitur nodofus:& quum ii- quam non deprehenditur, maior em.f.dimenftonemqu* Mx & alfelha gendo tangitur, fpargitur, & reddit ad loeu tn naturalis flatus cxpofcat.atq; hoc Galenum compulit* Iquateis fimi fuum: & quum forti medicamenti fpargitur ve de tumore agens, illum,ac fifola dimenfione peccet» jitur a nodo fi abfq; comprehenfione,non redit. Et plurimum inter quantitatis morbos reponat. ue nerui, feu CIUS äcc/dir propter labo rem, & deftruitur pro- 1 Materi5 uero vnde fiunt &c.Leges ex Gal. lib.de nodo nerui, p[Cr podcrofajicut plumbum, & eiusfimilia.} tu. prgt.nat.toto h$c omnia.Sed adde h^c,ex fohda quo \°n,3J TusS Er f,bl quidem feiend um cft, quod apoftemata bum&iimilia. ra eft commiftura.Et declaratio iftius eft,q> ven quocunque modo fuerit. Et nocumentum co- 0 ß. Nota tushuiufmodi ino[cachexia] in membri fub- loris quatuorcontinetur generibus,vnumeft vbi habetur ca ftantia eftadmiftus,- fed in inflatione,eft aggre- genus mutationis eius propter malitiam cöple- Mhb10*?1 gafus,p [ & feparatus, ] nonadmiftus mebro. xionis cum materia, ficut ideritia:aut fine ma- m a etur the cachexjam quidem inuenit fenfus mollem; teria, ficut gypfeitas, qux fitin colore propter p B.&faciens <^d infllatio fenfui refiftit refiftentia multa, aut 60 complexionem b [ valde frigidam, & citrinitas {, g# f^gida fm tenfione uel tu pauca. Ampliusf puftulefuntfecundu nume- qux accidit propter complexionem c [valde ca gularem. mefeentiam. rumapoftematum; Earum etiam alix funtfan lidam.] Et genus mutationiseius propter cau- t bothor. guinex ficut uariolxjali^ funt ex cholera rubea fas manifeftas,quemadmodumfol,&frigus,& t«J.epinyfti-. pIjra ficutfeffereq ] cholericx,& defudationes:] ventus mutat colore. Er genus expanlionis cor- j .... & alix funt ex eis mixtx,ficutmoibillu3& for- porum colores habentium extraneos fupercu- & formica11 iuica,&claui,&fcabies, &verrucx,& horum tem,qu^ colore defert ficutf vitiligionigra:aut fmorphea. ;;ri. 3mi’ fimnia,Etplerunqjfuntaquolx,ficutr]ampul quxibinafcuntur,ficutlentigines,&maculx. tueGc*. lx;] & quandoque ventolxficutinflaturx.Tu Etgenus veftigiorum, quxproueniuntexcdfo ■ - lida- lidatiönc fbtutionis continuitatis,qu£ accidit,fl fspenuniero morbipev temporammänond?curranfy Cüt yanoiarum veftigia, & vice rum foramina q** videlicet fenfu depreln ndantm -.babent tarn e mor! ‘ ~ - A in omne somniat empor a^het non itafenfupercepta.' d f B. &nocu- d*{• [ ] E1- nocumentum, figurgspoQ: metum in odo- colorcm funt: au t li’&Ciesiupciüua *au,t re, fcut foetor ties fuperrLua*. corporis,& ant • ■ ' " £$£& , ^■kKOT^tivk* s. tur ex corpore., . ^ . Symptomta hac fani' ovmia^t ad cff( ctus carpor:$ fenfibiliS nuncupatos yi efe> tt^ur 3ft Galetiuru u^as i. de CtM- diff.fympt. & 5. defympt, cau. Sed idfoktin contro-Cap.jT. Hcrßam dua dt phi,an emkmcafits&affcßus <& r?: ten morbi jfflt,*n fymptcmata.quam ij & capil ittjli-'' taiisgratiageniü finf tcjiante Gal 1.de comp. med.per loc.quamuis idem nullum ijjdem vfum üb. ar .aut uiM tatem tribuat.Porr 0qmm morbus ranaffc&iones du-taxatjed & vfus Udattfuod alopecia ac täten id genus capillorum affe Bas mo> bi fiat, rationi csfenianen efl,qmm Udatur pfus quem ex ijs prouenite Galenus fctibit.Quum tamen medicus die vfus fit, &euius no Xa vix ft utitur t fi corrumpatur -yp< opter ea nullam ih ysüftdfolageneratione ahbiidtm Gaknus afcripßt. Quapropter ft c» ufumpro nihlo habeasyeprn affeßus. interfymptomata quoque>nnn intßr morbos annumera bir.Contra,ft ufum .aliquid effe exiflimesmorbi funt m. iium6rotcum defit quodadtffe oportebat. De horis aegritudinum. Cap. 7. 10 20 d compUndumfermonem de difpofitionibus övritu-dinum. Cap. 8. AEgritudines multis modis fortiuntur nomi na,aut a membris in quibus funt, ficut illa, qua: dt lareris, & illa qux eft pulmonis. Aut a fl) is accidentibus, ficut epilepfia. Aut afuis caulis ficut dictmusjEgritudincm melancholicam. Aut a fui fimilituaine, ficut dicimuscegritudi-' nem leoninam, & aegritudinem clephantrcam; Aut comparata: ci, cui primoaccidifTedicütur, ficut dicimus vlcera ftclephia, aut comparata f ci, cu ius fama fuit, quod medicando eascura- e* bat,ficut d j ci mus vlcera chironia.Autafuifub-flantia & eflentia,ficut dicimus febris, &apofte ma.Inquit Gal aegritudines, aut funt manifeflg ejus« fenfu cognoicuntur^aut funt occulte,quas i aale eft cogno feere,(icut dolores ftomachi, 6c pulni onisjau t quas difficile eft cognofcere,ficut scgritudineshepatisA canalium pulmonis: aut non comprehcnfe nifi cum exiftimatione,ficut aegritudines,qua: vijsaccidunt vnna: Acgritudi jies quoqueef! quum funt proprio,& eft,quum funt fecundum focictatem Er membrum qui- dem abj membroin $grifudme fua aflbeiarur, Ciredebes,quod j^gritudinum pfu'rimasqua- 3 aut quia natura funt cötinua, inter qux ait qua a Beatus*. Otuoü habent horas,horam principii, & hora augmenti,& horam ftatus,& horam declinatio iiis^Qoce vero extra iftas funt,de horis funt fani -tatis.Quumque dicimus horain principii Sc ho xama [ augmenti, ] non volumus mtelljgiduo extremam qu«b. aegritudinisnon maniteftemr dilpofitio: fed q? vnumquodqueeorum habet tempus perceptii fenfu, quod proprium habet indicium.Et hora quidem principii eft tempus in quo aegritudo apparet, Bceiusfimilantur di» fiftell a: cordis. Autquia vnumeft principium cötiuuanturinftrtimenta,ficutcerebrum& fto machus propter continuitatem neruorum in-rerea;aut matrix & mamilJajproptcrcontinui-tatem venarum inter illa: autquia vnucft u/a alterius, ficutinguina apofiernaris cruris: aut quia fun t vicina, licut [pulmo ] & cerebrum. aB.ficoxtM Omne enim inembrum,quod alteri aflociatur, & proprie, quum vnum eorum alteri vicinum debile fuerir,(ocjj fui recipit fuperfluitates, fient lb M u b B.vehemetia aegritudinis. fpolitiones: 5c neque apparet in ea augmentum eius.Et hora augmenti eft tempus, in quoxgri-fudinismanifettatur b[conftri^tio~\ omni hora poft horam.Et hora ftatusefi hora,in quaxgri-tudo in omnibus iuispartib.fecundum vnä ma Bet diipofitionem.Et hora declinationis eft tcrii pus,in quo eius apparet diminutio^ quantum plus procedit, eius mimoratio eft magis manifc fla Et hx quidem hora: quandoque attenduntur fecundum aegritudinem a principio eius vf-qne ad finem eius in fuis paroxy Imis & vocan-tut horae vniuerfales. Quandoque confidcraiv tur fecundum vnumquemque paroxy Imum a Öl vocantur horae parucuiarcs. so & radix operationis alterius, ficut diaphragma pulmonis in attrahedo acrem. Autquia vnum fermt alteri, ficut nerui cerebro. Aut quia alii tertio membro affociantur, ficut cerebrum aflociatur reni*,propterea quod vnumquodque eorum affociatur hepati.b [Et eft, quum focic-tas peruentt ad cafum,] quemadmodumcere- bß.Etquidc brum quüxgvotat, & afloci a t u 1 ei ilo ma ch u s. que to debilitatur enim tunc eius digcftio , & mandat InroJedltuei' ipfi ftomachus vapores malos.& nutnmcntum nondigeftum, & auget ipfius cerebri aegritudi- fleftituraug: do rocumti. cap. z. & deinceps, aph. 12. cap. 4 6. & 47. nem: c [.& ficex haciegritudine proueniunt pa c B. Et Coi: iicntesad durabilitatem,& circuitionem. ] Cor quidemb potum vero ordines inter fanitatem & agritu- cietas an«* dinem Funt fex 5 corpus, quod eltin vltimisfa- cundwn^ «itatis: & corpus, quod eft Fanum non inulti- oj«0?. mo: & corpus,quod eFt nec fanum nec egrum, JoDt, quemadmodum dicunt; Sc corpus a:grctatiuö, p.r!üdlcJt:;: fr 60 W°d reJciPk: «corpusxgri, i te^iwibwidr alterum de totius morbi temporibus qui paruam habet xgntudinem. corpus tewoYU u. jr r qm habet aegritudinem m ultimo.Omnes vero egritudines,aut funt fanatiua%aut nö fanatiiT^. Et fanatiua quidem xgritudo eft, qnai non ha^ bet,quod prohibeat, quin medicetur, vtdeber s non fanatiua vero eft,cum qua eft aliquod prohibens , neque conceditur medico vt medice tur ficut debet, ficut dolor capitis fi fuerit cum eo jL ^ 2^ 0 T U T I 0 ^ E S. De htc re dans, integros libros GtLfcripfit, pulchre h( bi te..~t. ,■ ■ - nuncupem. Sei & I. de Cnj.&i.aph.mulca habes. Ccntrotterfia tarnen in Gul.dilt’s not-itur, quum ub.de toties w'}»'7,,.ttit;d.>iuiluifi mox buut ej$e aivat t qui utor tempora non babeut \li.autem de opt.fcffia ad Tra- fyb. contrarium aduerfus Altib > dic orum fententiafta• tu at. S »dfolunur. Methodici a morbi temporibus fun. i agendorum indicationes putabatincrepat Gal.qwd co rheumatifmüs.Et eft tibi fcienduquod segri- rese.f.humorale^autcompkxionales, aut com tudo proportionalis complexioni, setati,& tcm pofitionales.primitiuje verö süt.qua: extra corpori eft minoris timoris,ea.qute eis non propor poris exiftunt fubftantiam, aut ex parte corpo- tionatur non.n.accidit hoc nifi propter caufte rum extrinfecorum, ficut quod ex verberatio- j Et fo'aseiusmagnitudinem.df[ ] neaccidit,&excaliditateaeris,&excibocalido ^ritudo cu Debes autem (cire quod qusedam aegritüdinü öc frigido,qua: corpori adueniunt, aut ex parte oislibec tempo funt,qua: ad alias mutantur aegritudines,& de- animae: anima enim aliud eft a corpore, ficut rfsfperaturre ftrUlintur ipfte:& in hoc confiftit bonitas, & eft quod accidit propter iram & timorem,& (imi- jblui feu ftnari vna jggj-itu^o alterius aegritudines medicamen lia,Et caufae quidem antecedentes, & primiti- aimcontrarie- turnjfiCl3tqUartana, ex qua multoties fanatur 10 ua: communicant in hoc,quod inter eas, & di-tate teporisip- epj]epßa? & fortitudo virtutis corporis prseparatiuae, & A VS JE difpofitiouu corporis,qua- poftibilitaspermittendi vnum tangere aliud ta ' ^^3 rum iam prsmifiuuis narrationem, to tempore, vt in tali, quale illud, pofiitex uno fcilicetfanitatis,etcegntudinis,etdi- prouenireoperatioinaliud. Eft autem, quum fpofitio.nis,qu^ intereas media exi- caularum difpofitiones diuerfificantur ineo, iht lunt t res; an te ceden tes,e t p rnm t i u ^, et con quod prouenitex eis. Eft enim quum ex caula ^ aut jn ho iundte. Antecedentes uero eteoniunto com- vna in corporibus diuerfis diuerlteproueniunt fi$ d-uerfjS m unicant in hoc, quod ambx funt res corpo- aegritudines. I f [ ] & eft, gr!rUdines di- • quum uerfa* quum eius operatio diuerfificatur in debili, & poris,euen tatione pulfus, qui funt cum arteriis gB.qux habet forti,& fortis fenfus, & debilis fenfus. Caufarü continui. Aer autem, qui nos circundat valde uicarium, alif pra>terea aliae funt,? [ qua; funt vicarias alia; qu£ eft frigidus comparatione complexionis fpiri qua: non habe non Et v[c2lt[x quidem funt,quarum,quumfe tus innati,quanto plus complexionis,que acci 5® “»I! parantur,remanet affedio: Non vicaria; ] verö dit propter conft riftionem. Quumqueaer ad Surrema funt,ex quarum feparatione prouemt lanitas. ipfum peruenit, impellitipfum, & mifcetur cQ netueftigium, Dicemus etiam>quoc! caufa,qua2 mutant dilpo eo,& prohibet ipfum ne ad igneitatem conuer «ei irnpreffio fitiones corporis:& ili«,qua cöferuät, aut funt tatur coftriftiuam, ex qua ipfe ad malitiam per earum,Non ha neceflaria;,a quib.impoflibile eft homine egre- uenit complexionis, per qua remouetur a pra> Jbetes uicariü. ^i jn toto tempore fuajuit^; aut no neceflarie. 10 paratione ad aflfe&iones recipiendum anima- Er necefläriarum quidem fex süt genera genus les c [ in fe,qua; eft caufa vita;, & ad refolutione °'m eo c.;' aeris circundantis,& genus eius, quod comedi- fujemet fubftantia; vaporalis humida:.] Mundi & d h?1'*1 tur & bibitur,genus motus,& quietis corporee, ficatio vero eft propter iocietatem ipfius, quan refoluatw ^ & genus motuum animalium, & genus fomni do reuerti facit anhelitus illud, quod eiattri- fiufinetfobK & vigili^, & genus euacuationis& retentionis. buit virtus feparatiua ex vapore fumofo, cuiustia uaporall; De genere ergo aeris eft nobis prius loquendu. comparatio ad fpiritum eft comparatio humo fumida. ris fuperf lui ad corpus,quum aer expellitur. Te »ATI 0 s. peramentum ergo eius eft, propterea cp fpiritui aduenit aer,quum attrahitur, &mundifkatio i Caufadifpofitionum&c.Triainfalubriumcaufeft propter cius exitum,quü expellitur. Aer.n. rum genera ponit.B^eprtheii bac de re [olet arecentio qui attrahitur, in primis quum ingreditur ad ribHs,autboritate Gal.qui primometb.&libro toto de temperandum, neceffe eft vt fit in eife&u frigi- CaP*8* morborum caufts :& lih.de pr ocatart.cau.duas tatum dus: fed poftquamconuertitur ad qualitatem caufas agnofeitiinternas & externas, feuy anteceden- fpiritus,propter calorem longitudine mors,de Cap.6.tes &procatarticas.Et libello aduerfus luiiannm Jloi- ftruitureiusiuuamentum,3c non indiget eo:et cos de coniun&a caufa accufat. Ferum cotinentem eat* eft aer nouus neceflarius,qui ingrediatur, ut il- fam dari ex Gal. ftnt entia ,a quo autbor mutuatur.c0i liusalterius fuppleat uices.Oportetigitur necef cap.4. [-ge 2tinetfjjn introdu6l.medu.de optima fe&Mlra- fario,ut egrediatur ad hoc, vt fuoff.v$orb. De difpoßdonibus uero vt confcruans.Et quum mutatur, fu x operationis eaagant nece/farijr.uide lib.dediff.morb.loco citato.et contrarium operatur. Aeriprxterea accidunt ‘ 4.de diff.feb.Cetera pete ex lib.art.merf. Vbi etiam no- mutationes naturales, & mutationes non natu cap.4. ta uanetatem, qua in Galeni libris apparet, quum lib. rales,& m Litationes cur fum egredientes natura cap.84. ar.medfeptem c au far um capita enumeret,qua hic au lem ei contraria;. Naturales 11 ero mutationes thor. 5. autem de fern.tuen.quattuor tantum capita re- funt mutationes temporales, quoniam in vno- cap.10. cenfeat.Conftat tamen Gal.iniuria a recentioribus hac ^ quoque tempore ad aliam conuertitur comple de re accufai i,quum Ub-ar.med.neceßarias tatum cau xionem. fas docere polliceatur ylib.uerotu.fan.etiam non necef ^ilS^T^OT^TI 0 E S. Jarias amplexatur3ut fupra quoque adnotauimus» jLetem qui intra noftrum eft corpus3ßatus Hipp.uo eat lib.de flatibus & Gd. i.de dif.feb.& devocat.in- Cap.i. Ii B. impreffio- JDe h [ affeßione'] aerls,qui circundat corpora flru.dif.fpiYitum.Eumuero qui extra corpus eft, aeri;. Cap.i. Iie* noflra, Cap. 2. Hunc maximum eße omnium^qua corpri accidunt)& caufam morborum ferbomnium effeidemHippMb.ci- AEr eft elemetum noftrorum corporum & tato,pulchrofane,&aureo copiofeindicauit.Gal.quo- comra. 1. fpirituum, & pra;terhoc quod eft elemen- ^ que 1 .in i.devulg.morb. aerem corporum fymmetria caP4 tum noftrorum corporum, & lpiritumjeft etia twbare.& i.de dif.febr.alterare nos tumyarteriamn aB. eft et quid a [emanatio]noftris^adueniensfpiritibus:&eft attractu,docetynempe dum nobis circum fufustinfpira fucceffiue. caufa meliorationis eorum, non tantum ficut tüsque talinoftra corporadifpofniGnzafficit^quali ip- elementum: fed etiam ficut faciens/, temperas. fepraditus eft. & perinfpirationem ac pulfus diatto- Iam autem declarauimus in his, qua; prsecefle- lem calori nofitro refrigerium affert,per cxpiralionem runt,quid velimus intelligi,quum fpirituumdi ucro&fySiolenfumidos uapores extra corpus fecerint . cimus: non enim dicere volumus illud, quod vt notat idem Gal.lib. de ufu pulf. & de utilit. refpir. philofophi animam vocant,Et hoc quide tem- Jlgitterois tum qualitatibus, tumjubßantia ipfaut peramentum, quod ex aerenoftris aduenitfpi- hb.ar.mtd.habetur. ritibus,ex duab. pendet operationibus:qu^ funt . cap.gj, bB.coarflatio mundificatio, &euentatio. Euentatio vero eft De naturis temporum. Cap. 3, nem fecüdum temperamentum complexionis fpiritus calidi, pluritnü,p& al- quLlm üipcrfluit propter b [conftri&ionem fe- 1 Ebes au tem fcire,q? tempora iftafecundu teratur, & per CLmdum plurimum, & propter aliud.f.tempera medicos alia lunt ab eis, qua; funtfecundu ISbtmusli quod fit temperametum relatiüum] aftronomicos.Quatuornanque temporafecu- peramentü co- fciuifti. Et hoc quidem temperamentum dum aftronomicos funt mutationes folisin v- paratiuum. attribuit nobis aeris attra^io a pulmone & a naquaque quadra circuli fignorum a pundo inci- tcs incipientes vernali. Secundum medicos vero verin terris temperatis eft tempus, in quo non a|B.cooperit tantum funtnccdfaria res a t [ ] calefa- cientes propter frigus,vt inde fit multum curandum, neque euentatio propter calorem. Et in ip-fo quidem eft principium frondendi arbores. Et eius tempus,eft tempus exiftens inter b [ ^qualitatem vernalem,] aut ante ipfam, aut poft ip-lam parum, donec lol fit in medio tauri. Et au- b B. squino-itiale vernale. to, quod inter caliditatem exiftit, & frigiditatem . Inter humiditatem autem, & ficcitatem non exiftit temperatus. Quomodo enim hoc eflet, quum fol iam ficcauerit acrem,& nondu m acciderit ex caufis humeäätibus, quod fitexfic-cationi caufa exficcantis oppofitum ? Dilpofi-tio quoque,qua eft ad infrigidandum, non eft quemadmodum ea, qua eft ad humedtandum, quoniam conuerfio, qua eft ad infrigidandum, tumnus eft huic oppofitus in talibus, quales funt io eft leuis: fed conuerfio, quae eft ad humeftan- noftra terras. Inaiijsvero terris eft poflibile,vt praecedat ver,& tardetur autumnus.Etxftas quidem eft totum tempus calidum.Et hiems totum tempus frigidum. Vnumquodqueigiturduo-rum temporum veris, Sc autumni eft magis bre-ue,fecundum medicos, quam vnumquodque duorum temporum aftatis, & hiemis. Et hiems quidem eft tempus aftati oppofitum, aut minus eo,aut maius eo lecundu terras. Et videtur,quod dum, non eft tam facilis: neque etiam conuerfio, qua fit ad humiditatem propter frigus, ficut conuerfio, qua fit ad ficcitatem propter calorem. Conuerfio nanque, qua fit ad ficcitatem, propter caliditatem eft facilis, quoniam quali-bet caliditas exficcat, fed non qualibet frigiditas humediat, immo plerunquequalibet caliditas fortior exiftit in humedlando, quum materiam inuenit, quä fit qualibet frigiditas in1 [eo- {B in hume eB.initium, ver fit tempus florum, &c [ initij ] pomorum. 20 dem: ] qualibet enim caliditas euaporationem dando. Et autumnus tempus mutationis coloris foliorum , & principium cafus eorum. Et quod eft prater d [ iftud, ] eft hiems, & aftas.2 Et dicemus quod veris complexio eft temperata, neque eft: ficut quidam exiftimant calida, & humida: cer-tificare vero iftud m*lta inueftigatione , eft in parte naturalis philofophia: credere autem debemus , quod ver eft temperatum.3 Et aftas eft calida, proptereaquod foloppofitioni capitum facit, & non refoluit, fed qualibet frigiditas non infpifiat, & conftringit, & adunat. Ideoque non eft dilpofitio, qua faciat remanere ver in burnb ditate hiemis, ficut eft difpofitio, qua facit re-< manere autumnum in ficcitate aftatis . Veris enim humiditas temperatur in tanto tempore, propter caliditatem, in quanto non temperatur ficcitas autumni propter frigiditatem;& videtur quod humcdlatio ifta, & exficcatio, fimiles fint eft propinquus, & fortitudo exiftit radij, qui ab 30 operationibus habitus , & piiuationis , & non eo profluit, qui imaginatur conuerti retro in efta te, aut luper angulos valde acutos, autfuperfe-ipfum, in lineis, in quibus pcnctrauit, Sc propterea in fpifla r li r radi us. huius vero caufa pro certo exiftit: eo quod cafus radi; folis, alius eft, qui eft cB. axis, {culi- ficut cafus axis, e[ columnas, & pyramidis] ficut nexrcä^cKTo f, £ centro corporis folispenetret ad illud , quod &P7«- c/|d oppofitum. Aliuseft,qui eft ficut fuperfi-ciei,& circumferentia, aut qui eft propinquus duorum contrariorum operationibus: Exficca-tio nanque in hoc loco non eft, nifi fubftantia humida deftr udtio, Sc. hu mediatio non eft ficca fubftantia deftrudio : fed fubftantia humida acquifitio , quum enim in hoc loco dicimus aerem humidum, & aerem fiecum, non intelligi-museius formam, neque eius qualitatem naturalem, neque de hac in hoc loco cogitamus, aut multum follicitamur: Sc quum aerem dicim us jcll ciraunferetia:& eius quidem virtus exiftiti [in 40 humidum, non volumus inteliigere, nifi aerem, in linea refta, axe, vei apud axem, eo quod] impreilio aducnit quum. ei ab omnibus extremis: illevero qui eft in parte extremorum eft magis debilis. Nos autem in aftate fu mus cadentes in axe, aut circa ipfum: & B erris mo Perdurat h°c tempus fuper nos, qui in § [iftis lamun^ten" moramur latitudinibus] & in hieme iumuscir-tnoaalibus. ca circumferentiam. Ideoque in aftate lumen exiftit magis (plendidum, licet fpatium quod eft a noftro loco ad locum folis fit longius, quum cui admixti fuerint vapores mulri aquofi,aut acrem , cuius fpiftitudo conuerfa fuit ad fimilitu-di nem vaporis aquofi: Sc aerem dicimus ficcu, aerem videlicet, ex quo refol utum fuit, quod de. humoribus aquofis ei erat admixtum , k [quo- kB.auc.' niam] feconuertitad fimilitudinem fubftantia ■ ignis propter1 [ refolutionem, & cum ] quo ad-1 b. raritate«^ mixti fuerunt terreftres fumi, qui terra in fua aut cum." ficcitate fimilantur. Superfluitas igitur humi* folcircafuam exiftitaugcm. Iftius verolongin- 50 ditatis hiemalis minuitur cx vere propter quam- libet caliditatem, qua in ipfo accidit, propter ea quod fol oppofitioni capitum propinquius exiftit. autumni vero fubftantia non propter quamlibet frigiditatem, qua in ipfo accidat, hu me-datur. & quum hoc cognolccre voles, confide-rabis,an res ficca in aere frigido tam cito hume-, dentur, quam cito res humida in aere calido exficcantur, poftquam pones frigidum in frigiditate fua, ficut calidum incaliditate fua fere, tatemeius,quod caditinea de rore, Scpluuia: Sc 60 Quum hoc enim confideraueris inuenies rem . hiems quidem frigida eft,& humida propter ha- inter ea diuerlam: licet hic exiftat res alia maior 1c-]r“r rum caufarum contraria. In autumno vero iam ifta. & eft, q> humiditates in aere calido, Sc frigi- corporibus di. calor diminutus fuit, & frigiditas nondum per- do fimul, nö permanent,nifi propter emanatio-. fcoopertis aeri, uenitad complementum .Et fimileexiftit, quod nis permanentiam ad eas venientis: fed ficcitas aut lluPfoacre iam in med 10ftarn us longitudinis, qua eft inter indiget nulla emanatione . Hoc autem m [ quod axem, quam nominauimus, & inter circumfe- humiditas non permanet in corporibus aeri diT nLnaScn/* rentiam: propinquus igitur exiftit temperamen- fcoopertis, &in ipfo aere,nifi propter emanatio- fucce/inum. AVIC. G nem:] quitatis, & propinquitatis comparatio, in parte aftronomica partisdifciplinalis philofophia de-claratur, & certincatio fortitudinis caloris,Sc for titudinisluminis, monftratui in partenaturalis philofophia.Et aftasprxter hoc, quod eft calida, eft etiam ficca propter refolutionem humorum, qua fit inea multa caliditate, & propter * imitate«.h [ refolutionem ] fubftantia acris, & ipfius fimir litudinem cum natura ignea, & propter pauci nem: ] non eft, nifi propterea quod aer non dici- quum tu calefeceris aquam, & volueris ipfam turefle fortis frigiditatis, nifipercorn paratione congelare , citius congelabitur quä frigida: pro- noftrorum corporum. neque eius frigiditas per- -pterea quod frigiditas in ipfam penetrat propter Uenit apud nos in terris habitatis, tanta, quin ali- eius raritatem. Corpora autem non tantum len- quo modo refoluat: immo in omnibus refcluit tiunt ex frigiditate veris, quätum fentiuntex fri- < ifpofitionibus propter illud, quod in eo exiftit giditate autumni, eo quod corpora in vere funt de virtute folis, & ftcUartftn. Quum ergo abfein- exeuntia a frigiditatead caliditatem, confueta in ditur emanatio, & perdurat refolutio, citoadue- frigiditate,& in autumno iunt ad hoc contraria, nit ficcitas. In vere autemillud,quod rcfoluirur, licet autumnusad hiemem tendat, & ver ab eö eft plus eo, quod euaporat.&huius quidem cau- j0 recedat. Et eft tibi fciendum, quod temporum fa eft, eo quod euaporationem dux res efficiunt, diucrfitas facit commoueri in vnoquoq; clima* »b. inmanife. vna eft caliditas fubtilis pauca 11 [in eo quod ex tecegritudinum modum. Et medicus quide de- ito aene. fpatio manifeftum exiftit: ] & caliditas fortis in bet hoc in vnoquoq; climate cognoIcere, ad hoc terra abfcondita, ex qua ad terra: fuperficicm res vt in ipfö fint conftrufta?cuftodia, & regiminis pröfluit fubtilis. Quod enim de terra occultu eft, prxmitfio. Eft etiam quum Vnus dies alicui tem- in hieme vehementi calore calidfi exiftit, quem- porum fimilis exiftit non ali). Eftnanqueex admodum in fapietijs naturalibus principalibus diebus,s f [ ] qui eft vernalis, & Cft ex tf B.quieök declaratum fuit: & eft caliditas aeris pauca. Duse eis, qui eft neftiualis,& eft ex eis,qui eft autumna* igitur res ad humediandum coniunguntur, qua; lis, qui in die vna calefacit, & infrigidat. funt fublimatio, & i n Ipiflatio 5 & tanto magis, 2Q quoniam etiam frigiditas in fubftantiaipfiusae- A 7v£ -0 T A T 1 Ol^E S. ris operaturIpiflitudmem, &conuerftoncmad vaporationem. In vere autem refolutio aeris eft i Debes autem fare. Armi tempora in quatuor par* magis fortis, quam eius euaporatio, & calor ab- tes aftrologifecant, ficut & medici. Sed diuerfo modo. fconditus occultus, valde minuitur : & apparet Aftrologi ver inchoant, quum fol arietem ingreditur: ex eo, quod fuperficiei terras aduenit fubito res, nit eius pauca euaporatio calore militum in ae- & hiemem ab occa fu Vergiliarum Jupputant. Tro hac ratio fubtilis ca re, Sc completur refolutio propter hoc: J hoc eft ergo re pro mathematicorufententiapete Ttolom. i .de Cap .p.tcio. lori addito in fecundum plurimum, & fecundum earum cau- iudictjs, pro medicis vero Gal. i.in i .Hip.de vul.morb. ComI* aere, & cum eo farum fingularitatcm, abfque alijs caufis,ex qui- 2 Et dicemus quod veris coplexio efl temperata,&c. iutToPUr fC ° bLls hae aliae proueniunt caufa:,pnetereas, quas Hippocr. 1. de natura hum. Ver calidum, atque humidu Tcx. 3 s. pB^dicemus. p [ qominauimus.] Ampliusautem noneftibi videtur facere;cm et Theophrastus fubfcribit primo de materia multa, quae illud , quod fuit fublimatu, caufis plant. & Arifi.feä.problemA- & Auic. quoque Cap. 14. & fubtiliatum,reftauret. & propterea opor ter,vt paulo infra cap. de mutatione qualitatum aeris, &c. Probi,3 z. natura veris trahat ad xqualitatem inter humi- astipulari videtur. Oppofitum tamen Gal. (latuit 1. de 9*P-6- ditatem, & ficcitatem, ficut eft temperatum in- naturahum. i.detemperam.i.de teperam.hb. defilub. ctp.4.* ter caliditatem, fit magis fubtilis ? 4 Re- ticibus. Quo quidem fit,quum folper aftate adnos acce- fpondemus, & dicimus, quod aer, qui eft fortis dat, vtper eius vicinia, radij minus obliqui nobis exbi- raritatis, citius recipit caliditatem, & frigidita- beantur: qui etiam ob terra fdiditatem reflexi angulos tem, & fkniliter aqua fortis raritatis; ideoque, acutos faciunt, fuuti iis, quoru vertici perpedicidariter 1 ’ v ' fipr- fuperfluatfol, rcftifimi fiunt radij, quidum refleffm- quarum tempora poftea erunt prolixa, vnü nan- tur, quia infeipfos rcfle&untur, nullos angulos faciunt. que tempus multum commouet aegritudinem Hac ergo ratione maior peraftatem caliditas nobis co- libi proportionalem, quäto magis totus annus ? municatur. Caliditatem infequitur ficcitas adnotante Tempus enim frigidum, quum corpus inuenit etiam Hippoc.Ub.de carnibus,fi ille Hippocr. eft. rnde, phlegmaticum, commouet epilepfiam, & para- & ficcior aer, & ficciora nofira corpora redduntur. lyfim,& apoplexiam,& torturam, & fpafmum, Contra per hiemem longius ä verticali nobis loco fol di- & fimilia. Ettempuscalidü,quuminucnitcor- fiat: propterea radij obliquiores fiunt; & imminuitur puscholericum, commouetmaniam, & febres calor: neque idfolum; fed ob elatos ex imbecilli calore acutas, & apoftemata acuta. quanto magis fi to- a terr ah alitus, qui difsipari non poffunt 1 humidiorem 10 tus annus fecundum vnius temporis naturam aerem ,&exeo mflra corpora reddi, neceffe eft. Au- incedit} Amplius, quum cito prouenit hiems, tumno quoque, & vere pari ratione maior, aut minor cito hiemales adueniunt aegritudines. Et, quum caliditas, frigiditas, humiditas, & ficcitas nobis com- cito prouenit seftas, cito a:ftiuas adueniunt aegri- municaturpro maiori, & minorifolis a verticali nobis tudines: & mutantur aegritudines,quse erant an- Cap.*. pMifto atceßu,& rectffu.TroquovideVtolom.lib.de te fecundum iudicium temporis. Quumq5ali- iudicijs primo. vide3& authorem ,fupra ,de comple~ quod prolongatur tempus, multas eius fiGt £gri- xionemembrorum. tudines, & proprie asftas, & autunus. Debes aute 4 I{eß)ondemm, & dicemus,quod aer, <&c. Corpora fcire, quod effe&us mutationum temporum no Cap.i 6. rara funt, facilius pati ex Gal. 3 .de fmpl.med.fac, funt propter caufam temporis: vnde eft tempus: Cap.3. & 1 .de dijfer.feb. & Arift. 1. de gener. & corr.colligi 20 fed propterea quod cum eo mutata qualitas ma-Tcxtjtf. poffe videtur. Exemplum vero de aqua,cpfubiungitau- gnam efficit operatione in mutationibus difpo- Summa 3. ^or ^ defumptum ipfum videtur ex Urifl. 1. meteor% fitionum: fimiliter quoque, fi aer in vna die mu- ip'1' ; taturdecaliditatein frigiditatem, mutabuntur De iudicijs temporum, & eorum mutationibus. fecundum eas corpora. Et in temporibus quide Cap. 4. faniusexiftit,vt (it autumnus pluuio(us,& hiems temperata, neque fit non frigiditatem habens: OMne tempus ei, qui complexionem habet non tame fit plurima in comparatione regionis, fanam, proportionale, eft ei conueniens: Et fi ver pluuiofum fuerit, & aeftas non abfque fed, qui malitiam complexionis habet, propor- pluuia fuerit: erit iftud, quod lanius effe poteft. a B.nifiaccide- tionalediuerfificaturabeo.3 [fed quum multa 30 ritegrcffiomul ab asqualitateegreffio acciderit,] proportionale, AT IOT^ES. ta ab xqualita- ^ non proportionale ab co diuerfificabirur,ideo te,tunc emm. virtus debilitatur. Vn um quodque etiam Quum fimilia fimilibus conferuentur^& contrariaJj tempus complexioni egrotx conueniens ipfius contrarijscurentur, propterea falubria corpora atem- cötrarium eft. Quumq^ duo tepora a fua egrefla ponbm eadem temperatura praditis conferuantur, nifi fuerint na tura,& fuerit eorum exitus contrarius, magnus exceßus fit, & cotrarifs temporibus infalubria Com.2.^ 24. neque fuerit ibi fuperfiuitas longa, quemadmo- adiuuantur.ex Gal.lib. de falubn diat. & inane med. CaP z3- dum fi fuerit hiems meridiana, & fuperuenerit & $.aphor. Qui autem morbi quibus temporibus fiant & 3' ei ver lcptentrionale:eritaduentus fecundi fuper vide 3. aphor. & lib. de loc. aere, & aquis. ex quibus 1^'zo,zi' primum conferens corporibus,&ip(a teperans: 40 locis defcripta funt Ime omnior. Cap.6.8.& 12. eo quod feptentrionalitas veris eft oppofitame- ridionalitati hiemis: & fimiliter jfi hiems valde Deaerebono. Cap. 5. ficca fuerit, & ver fuerit valde humidum: tunc verhiemis ficcitatem teperabit: & fi humiditas A Er bonx fubftantis eft aer, cui non admi-non fuerit multa,neque prolongabitur tempore fcetur ex vaporibus, neq5 ex fumis res ex- bB.operationf multo, non mutabitb [ illud temperamentum ] tranea, & qui eft difeoopertus c^lo, neque eft in- temperandi. jn huincdiationem impedientem. Mutatio pra> ter parietes, & te&a conftridus. ! Quum vero in terea temporis in vno tempore eft minus aftcres aere acciderit putrefa&io,communis di fcooper*- mortalitatem,quam eius mutatio in multistem tus tunceritipfam magis recipiens, quam con- poribus, fcilicet mutatio adducens mortalitate, 50 ftridus,&occultatus. Aliter autem difeooper-& non eft mutatio emendans illud, quod prima tus melior exiftit.3 [ Et hic quide bonus aer, per- » B- Ethicqui- attulit mutatio, ficut diximus. Et ex complexio- manet clarus, nifi cum eo vapores mifceantur nibusaeris dignior, vteonuertatur ad putrefa- lacuum,] & ftägnorum, & profunditatum aquä rus, cü quo non dionem, eft calidi, &humidi aeris complexio. continentium, &terrarum b [quas funt laxai, ] mifcetur vapo- cB. Plurimum c[ Plurimum vero quod acciduntaeris mutatio- & locorum vbi nalcuntur olera, &pr^cipue vbi res: lacuumu veri) eius qubi nes,eft in locis diuerforum fituum,& in profun- talia,quales funt caules, & eruca oriuntur, & ar- ^ uc 0 a’ accidit demuta ditatibus valliu m: fed in collibus,& in altis pau- bores c [ vifcofae, & arbores m alarii complexio- c B ,aihe ide[i jomb aeris no cx propri^ cxj ftunt. ] Et eft conueniens, vt tem- num, ficut f taxus ] & nuces, & ficus, & odores msufe&dfae pu- fcta « pora,(icutdcbent,proucniant: putridi, Jf[ . ] &prsterhocnor,remo- ^profundis: & da, & hiems frigida: & fimiliter vnumquodque 60 uentur ab eo venti bom, qui lufflat ex terra alta, ^ ficjt al_ minusfein b- tempus. Quod li plerunque non ita fuerit, erunt aut aequali. Et aer hic non eft retentus in e [ terra ^ujuti ti5^uaciib.&in caufx malarö aegritudinum. Annus praeterea, in profunda:]quae cito calefit, quii fol oritur:&cito f fohat. ' ^nc. quoomniaclus tempora fecundü vnam eueniüt infrigidatur,quum occidit: nequeeft ftridusin- df b aut venti qualitatem, annus eft malus: quemadmodum fi ter parietes,qui parum eft,ex quo fuerunt cöftru- _ totus annus«fuerithumi& mclancholi^ S [ebul- gB.commotio litio,J qu« de natura exift it choici«, & apofte- vclexautio. ^ \ O r AT I 0 E S. mata, & carbunculi, &fynanchc,&liintplemn- que pernitiof«, Sc ali« fexitur«. Et in i pio mul-1 abfcctTus Cap.y. Habes,&h&c omnia apud Galen. i2.meth.&primo tum contingunt venarum fcifliir«, & iputü fan- Cap.n. de tu.val & $.aph.&exAuer.i.Coll.&repetit Auic. guinolcntum,&tuflis,&proprie in eo, quod ex Commi*” Canticis • ipfo eft hiemale,& hiemi finnlatur,fiunt eorum parte i3t ' difpofitiones malae,qui has habent ^gritudines, deaere! Pe mutatione qualitatum aeris, & eis, qu* ex tempo^ & proprie phthifim. Et propterea quod ipfum nbm prouenimt. Cap. 6. 20 in phlegmaticis materiam phlegmatis mouct, accidit in eo apoplexia, & paralyfis iun&ura- A1 Er calidus difloluit,& laxat. Et fi eiuscali- rum dolores. Ex eis veio, qu« ducunt ad hoc,eft ditasa [ pauca fuerit, temperata tamen ] aliquis fortis motus ex motibus corporeis,& ani pernu tunc, rubificabit colorem, eo quod fanguinem ad ex- malibus, & comeftio eft rerum calefacientium, teriora trahit: quod fi multa fuerit, colo rem ef- eo quod aeris adiuuant naturam. Nulla autem fidet citrinum, propterea q> refoluit illud, quod res eft, qu« ita tueatur ab «gritudinibus veris, attraxit. Ipfe quoque multum efficit fudorem,& quemadmodfi phlebotomia, Sc inanitio, & diminuit vrinam , & digeftione debilitat, Sc fitim minutio comedendi,h [& augmerum bibendi,] h b.& multipli facit. Frigidus vero aer conftrmgit, & digdlione Sc debilitatio potus inebriatis: Sc ipfius diminu- «tiofyiupwi fortiorem reddit: Sc vrinam efficitmultam,ideo 30 tio, & temperamentum. Verprseterea pueris eft quod humores conftringit,&propterea quod in conveniens, Sccis, qui funt circa ipfos. JHicms iudorem parum refoluurur, & his fimilia* & mi- vero ad digerendum eft melior: propterea quod xiuitegeftionem 5 proptereaquod mufculi ani fe fngus caloris innati fubdantiam comprehendit: exprimunt, &idco quod rectum inteffinum pa- vnde fortior efficitur, Sc non difiblumir: Sc ideo tum obedit: vnde propter deftrudtionem obe- quia frudus funt pauci, Sc gens1 [ nOU COmcdit, i B conrenutut i dienti« vi«: ftercus nondefeendit: quapropter mfi leuia nutrientia, J Sc quia hominum motus veridicis nutrii i multum moratur, & eius aquofitas in vrinam pofl repletionem eft paruus: Sc quia ad loca in-tlblJS* refoluitur. Aer vero humiduscute lenit, & cor- grediuntur calefacientia. Ipfa quoquechoieram bB.&areFacii, pus hume&at. Et ficcus exficcat cutem, Sc b [ de- plus debilitat, quamomnia tempora,fui frigidi- 1 velcaipcrat. nigrat] corpus. Et aer turbatus triftificatanimä, 40 rate,5t fui diei breuitate; ex säguineattrahit. &: febres commiftae, & febres quartana: propter Aegritudinum quoqj tempora in ea abbreuian- cholerae nigrae multitudinem, & propter illud, tur: fi enim virtus fortis fuerit, aerem inuenit ad de ei usu [operatione] dedarauimus: ideoq; in- uB refoluendum adiuuantem, 6c ad aegritudinis ma grofiatur fplen in eo, & acciditin ipfo, vt vrina JU’ teriam maturandü, & expellet eam extra. Quod guttatim emittatur, propter illud, quod vefica; fi debilis fuerit, calor aeris, ei addet debilitatem: accidit ex diuerfitate complexionis inter calidi- propterea quod laxat,& deftruetur, & morietun tatem, & frigiditatem. Difficultas quoqj accidit »b. feparat,vel xger. Amplius sftas calida,& ficca cito” [incidir 10 vrina;, quod plus accidit, quam quod vrina gut-“gn: aegritudines: humida vero eft mafticans, ] vnde tatim emittitur. Et accidit in eo lienteria: & hoc da vaö Xti- fLiaru,m ^gfit^dinum tempora prolongantur: quidem eft; propterea quod frigiditas expellit ii- nola eft. & ideoqueplurimum vlcerum ad herpetem eftio- lud, quod ex humoribus eft fubtile ad interiora menumperuenit. Et accidunt in ea hydrops,& corporis: &fitineofcia, &acciditineo fynan- lieteria: & lenitur natura, & ad hoc totfi adiuuät ehe acuta cholerica,& 111 verephlegmaticarquo- humores multi, qui a fuperioribus ad inferiora niam principium cuiufcunq; humoris earu, eft defeendunt: & proprie a capite. Aeftiua; vero ex humore, quem efficit tempus: quod ante ip- efB.<]iueint(f aegritudines 0 f [ ] funt ficut febres fumfuit;&in ipfo etiam multiplicatur iliacafio- porc zftuofo, tertianae, &fy nochus, & caufon: & corporis ex- ca. Et eft, quum in eo accidit apoplexia, & xgri- cZclüaaT te,?uatio;Et cx dolorib. dolores auris,& ophthal- 20 tudines pulmonis, & dolores dor fi, & coxarum aradunt. m^a; & in ea multiplicantur proprie,quum non propter motum fuperfluitatum in aeftate pri mu, t bothor. fuerit ventofaery{ipila,&:tpuftulae,quaesüt eius &poftea earum conftri&ionem. Etmultiplican- naturae, cuius eft ipfa. Quum vero aeftasfuerit tur in ipfo vermes in ventre, propter debilita- vernalis, erunt febres bonae difpofitionis, nö ha- tem virtutis in digerendo, & expellendo. In ipfo bentes afperitatem, & acuitatem ficcam,& mul- etiam, & proprie in flcco multiplicantur vario- tiplicabiturin eafudor, & expe&abiturincrifi- lae,& praecipue, quum anteipfum fuerit aeftas cabus, propterea quod caliditas, & humiditas huic lida. Etin ipfo etiam multiplicatur mania pro- proportionantur: quoniam caliditas refoluit, & pter humorum cholericorum malitiam; & quia humiditas laxat, & poros dilatat. Quumq; aeftas cholera nigra eis commifcetur. Autumnus prae- fuerit meridionalis, multiplicabutur in ea mor- 3 o terea eft tempus, quod in pulmone habentibus, talitates, & aegritudines, variolx, & mor billi. x [apoftemaj eft deterius, qui süt ha betes phthi- x B.vleus, p B. fed. leptentrionalis vero xl\as eft fana, P [ideoq• ] ex- fim: & ipfe detegit occultum in fua difpofitio- primedi xgntudinesin ea muJtiplicantur.Aegri- ne: quum ante ipfum initium habuerit, & non tudines autem;%exprimendi funtxgritudines, bene manifeftabatur. Y f [ ] Hedicam quo- B.per fign». 5 b .cum calore qux proueniunt ex cur fu materiei 1 [ propter ca- que haberibus fingularem, eft ipfe deterius tem- intrinfcco, aut lorem occiSltum, autmanifMum: quum percu- puscau/a fuse exficcationis. Amplius autumnus eXl7atielsfm tlt cum ^%Ic^iras nianifefta, Sc premit.} Et ha; eft ficut nutritor reliquarum aegritudinem xfta- gusnwSfc/w," quidem aegritudines funt ficu trheumatifmi, & tis.2 Et autumnus, qui melior exiftit, eft, qui elfc vel exterius, 8c quxipfos fequuntur. Quumq; aeftas fuerit fepte- magis huftiidus, &pluuiofus. Et deterior eft ille, exprimit eas. trionalis ficca, phlegmaticis confert, & mulieri- 40 qui eft ficcus. bus , &c choleram habentibus rubeam accidet Ophthalmia ficca, & febres acutae lögi temporis, »b.propterco- & prouenient cx aduftione cholera; r [ conftri- «röauonem. £lio: St ] cholerae nigrae exuberatio. Autumnus 1 CopiosSdefcribitbgcomnia Hipp.^.aphor.lib.QuH vero multarum exiftit aegritudinum, eo quod in enim ad aerem referantur temporum mutationes,&fi- iplb homo fiib fole calido multum incedit:dein- cut aer,etzdemfalubrium,&infalubrium caufarum rade in no6tcperuenitad frigus:& propterea quod tionem habeant: cum illic de temporibus agit, cofiderat fiuüuum eil multitudo,qua humores fiunt ma- tempora, velgeneratim, vel particulatim :generatim li,& propter diftblutionem virtutis in aeftate,hu- agit in aph. 1.4.5.7.3.15.16.1 y.ig.Tarticulatim vero mores praeterea fiuntin autuno mali propter ma 50 de ijs duplici ratione tradat, vt [eruantpropriam eoru la cibaria: & propter fubtilis rclolution e, & quia naturam, vel vt eam non feruant. Vt propriam natura, remanet lpiftum, & propter eius aduftionem. non retinent, agitur aph.6. n. 12.13.14. Vtveropro- qufiq- aliquis humor ebullierit: propterea quod pri am naturam conferuant, duplici adhuc ratione confi- natura i pium vult expellere, & refoluit; reducit derantur, vel abfolutd, vel in comparatione ad atates. fB.idcoar&a- ipfum frigusf [ ad ftringendum. ] Sanguis quoq; abfolutiergodehis fingulisagit,de vere; *ph.9-&2-0. tionem. in autumno multum minuitur, immo (anguini de aflate aph. 22. de autumno aph. 9.10.22. De hieme in fua complexione contrarius exi ftit. Non ergo autem aph.z 3 .jit de his in comparatione ad etates tra* ad ipfum generandum iuuat. Et etiam refoltuio fiat aph. 1 S.atq; ita ex eo libro integrum hoc caput de- iam praecellit,qua eftasfanguinem refoluit,& ex fumptum efi. Tro qua re vide,& Celfum lib.2.de med. Cap.i. ipfo minuit. In ipfo autem accrcfcunt cx humo--60 2 Sed vnum cfl, quod hicauthorin poftremis huius ribus cholera rubearefidua ab allate, & nigra, capitis verbis notat, quaSiione dignum. Mtnempe hu- proptercaquod humores in aeftate (iunt cinis: Sc mtdam, &pluuiam autumni conflitutione?n ficca effe ideo in ipfo cholera multiplicatur: quoniä aeftas meliorem. M huius contrarium i.apbor.Hippoc.fcn- Aph. iy. tB.infrigidat adurit humOres: & autumnus 1 [ facit ex eis d- hit exanni nimirum conftitutiönibus ficcitates in vni- 1 0 * nerem ] & principium quidem autn mni fenibus tterfim imbribus effe falubriores, & minus exitiales. aliquo modo conueniens exiftit, & eius finis eos 7S[ouimus qui controuerfiam hanc viri alioqui eruditi impedit maximo impedimento. Autumni au- nullo paffofedaripoße exislimauerint. v AV1C. G 3 M oVi Vjq 102 A Liberi. Jt TJ.TE%J>{VS clarifsimusnoflra tepeßatevir, frigoris,eftciusnocumentumpartium. Quum quo eß ingenio, & bonarum Literarum eruditione, dum vcro ^ftati ficcae feptentrionali, fuperuenerit au-Tifis medicinam fuperioribus annisfumma cum laude, tumnus pluuiofus meridionalis, praparabütur C'rfrequentifsimo auditorum catuprofiteretur,lite hanc corpora ad hoc, vt veniant in hieme dolor capi- ita diremit, vt nullus prater ea dubitationi fit locus. lila tis, &tuffis, & raucefcentcorü guttura,&fluent: (ait) fanitati commodifsima funt tempora, & eafalu- quoniam coryza multum accidet eis. Et fimili- herrima ellanni conßitutio, qua non calida, no frigida, ter,quum aeftati ficcae meridionali fuperuenerit non bumida,aut ficca efl,fed fecundum rationem fe ha- autumnus pl u u io fu s fepten t r ion a 1 i s, multiplica- bet, & in qua tempora fuam ipforum natur am fer nant. bitur etiam in hieme dolor capitis, & poft rheu- fiunt enim & legitimi morbi, & boni mditij,& minime io matifmus, Scc' [ tinnitus, ] & raucedo. Et quum eB tuffis /ph. 3. exitiales, vt ait 3 .aph.Hipp.M ea fecundum rationem dilati meridionali auttinus fuperuenerit iepte- Cap.6-. eß conßitutio, vt idem Hipp.lib.de loc.aere,& aqu.no- trionalis, multiplicabuntur in eo aegritudines ex- Com.3. tatj Qai' repetit 3. aph. fi fecundum rationem fiant primendi, Sc con dringen di • Sc iam fciuifti hoc. figna in asiris occidentibus; & in autumno aqua fiant: Et quum autumnus, Sc aeftas in hocconuenifit, & hiems fit moderata, neque valde clemens, neq; mo- Vt fint ambo meridionales humidi, muluplica- dum excedens frigiditate; & in vere, & in aflate tem- buntur humores: Sc quum venerit hiems, veniet fefliuipluat.ficfani(aitjfaluberrimum ejfe annupar aegritudines exprimendi, quas nominauimus, eß. Quamobrem,quum legitima autumni conßitutio fit, neque eft longe quin ad conftri&ionem, & ma- fi aqua fiant, aepluuius fit autumnus, ime Auicennas, tenerum conculcationem pcrucniatur, eo quod fu co bumidum autumnu prafert. praflat enim pro tuen 20 funt multae, & quod vapores non habeant, vnde dafanitate naturas temporumferuari, & ea effe legit i- egrediatur, vt ad putridas perducat aegritudines, tna, quam cum ficcitate. At fi non animaduerfaparti- neque fallet, quin hiems lit infirma, propterea cularium temporum anni natura, ficcitates in vniuer- quod inueniet malas materiascöftri&as,& mul- fum imbribus comparaueris: certum eft humidos tem- tas. Quum vero ambo fuerint jficci feptentriona- porum flatus putredini effe aptiores quam ficcitatem. les, iuuabunt eum, cui nocet humiditas, Sc mu- & ficcampropterea conßitutionem humida effe falu- lieribus,& qui eft talis,quales ipfae funt, accident briorem, quodfenex feriptum reliquit. Ophthalmia ficca, Sc catarrhus longi temporis, & febres acutae ,& melancholia. Hiems autem, De iudicijs compofitionis anni. Cap. 7. quae eft frigida, Sc pluuiofa, ardore efficit vrinae. 30 Et quumaeftatiscaliditas fortis fuerit, & cius fic-V um hiemi meridionali ver fuperuenerit citas, proucnient fcynantiae pernitiofae: aut non feptentrionale, quod poftea aeftas fequitur pernitiofae: & quae aperientur, aut quae non ape- a Bjcftuofi,fea valde3 [ vaporofaj & multiplicatae fue- ncntur.Sc illxqux aperientur,auterunt interius, val & ‘Pum litiam. Et in hominibus multiplicabuntur oph- fcuntur, corrumpuntur. anguuus. thalmix, & fanguinis egeftio. Et catarrhi tunc multiplicabuntur, Sc proprie in fenibus-öedefee A T JL T 1 0 £ S. dent in membra eorum occultata: Sc quandoq; morte morientur lubita, ideo quod viae fpintus Aeris dijpofitiones, qua temporum anni mutationes iiibito ex multitudine oppilantur. Et quum ver fequuntur quos futuros morbos fignificent, fciri feu], pluuiofum, Sc meridionale fuerit. ipfumq- hie- nifi experientia nonpotefl. via enim demonflratiua comi fuperuenerit fcptentrionali, multiplicabutur gnofei hac aut difficile, aut impofsibile efl, vt jLuer.no- in £eftate febres acutae, & Ophthalmia, Sc naturae 50 tat^.Coll.proptereaq; in hoeeße recipienda antiquoru c folutio, Sc fanguinis egeftio, Sc plurimum horu. teßimoniafuadet.poßunttamen probabiles quadam de *' 4‘ omnium continget propter rheumatifmos 5 Sc his quoque rationes afferri. vnde & Galen, primo, in A pr;ncipi*, propterea quod phlegma, quod in hieme adu- primum de vulg. morbis, Quintum redarguit: quod is ^B-aJ eoncaui- «atuni fuit [ad foramina defeendet occulta, ] Hippoc. de anni temporibus nulla caufa ratione habita, tares trafmute- co quod ipfum mouebit calor, & proprie in hu- fedfola effe loquutum experientia efl arbitratus;nempe tur intrinfecus- niidas habentibus complexiones, ficut mulieri- quum eorum, qua inaphorifmis tradidit, rationes, cau- bus: & multiplicabuntur putrefa&io, Sc ipfius fasq; in lib.de locis, aere, & aquis docuerit. Hac tamen febres, quod fi in aliquoru aeftate euenerit pluuia, veri, & fi confirmari probabilibus quibufdam, &ficpe tempore quo canis eleuatur,& poftea venerit ve- veris rationibus pojjrnt: perpetuo tamen non fequuntur tus feptentrionalis, boni fiducia habebitur,Sc re- 60 certi morbi certas temporum conflitutiones. vt neque loluentur aegritudines. Quibus autem plus nocet femper ea eueniant, qua de his Hippocrates feripta re- hoc tempus, funt mulieres, Sc pueri. Et qui ex eis liquit. Hunc tamen ducem omnesfequimurprudentem cuaferit, ad quartanas deueniet, propter humo- certi & exercitatum, fequitur eum, & autbornofter, r um aduftionem,& quia fiunt cinis^& poft quar- ^nl temporum mutationibus: pro qua re vide qua tanas, perueniet ad hydropifim, &ad dolores 3- aphor. & lib.de loc. aer. & aqu.necnon 1» inpri- Cap.n.^e;i fplenis, Sc ad hepatisdebilitatem propter hoc. mum demorb. vulg. , comm-u In fenibus autem, Sc in corpore, in quo eft timor . ‘ ' De De accidentibus aeris imprefsionibus , qua nenvalde curfui natura, contraria exißunt. Cap. 8. N1 Vnc autem didionem complere debemus de alijs mutationibus aeris non naturalibus, neque contrarijs naturx:qux fecundum res cxleftes,& res terrelires eueniunt.Et iam quidem multas carum innuimus in narrationetem porü. Illae verö, qux res fequuntu r cxleftes, funt, i ficut ea, qux ftellarum caufa accidunt. Eftenim ?*B,luminofis. quum multx ex ftellis a t [ ] in vno con- iunguntur loco, & coniunguntur foli: & proue-nitex hoc calefacio multa eis , quorum capita funtipfis oppofita, aut locis, quae funt circa cas: & eft quum ab oppofitione capitü multa remonentur longitudine, & minuitu r calefadio. Im-preflioenim reditudin is capitis in calefaciendo non eft ficut impreftio durabilitatis rectitudinis, & propinquitatis. Rerum autem terreftriualix : bB.regionem, funt, quae lunt propter causa latitudinum b [terrarum ] aliae funt, quae funt propter altitudinem ciuitatum, & propter earum profunditatem; & aliae funt, quae funt propter caufam montium:& aliae funt, quae funt propter marium caufam, & aliae funt, quae ventorum cauia exiftunt: & aliae funt,qux funt propter cau fam terrx. Illae autem: qux funt propter caufam latitudinum, süt quod li terra fuerit, qux fit circa reuolutionem capitis Cancri in feptentrione,aut reuolutionem capitis «t B.seftis. Capricorni in meridie,erit cf [ ] magis ca- lida,quam illa; qux elongabitur ab ea adpartem linex xquinodionalis , aut ad feptentrionem. Credere vero debent fermonem exeo, quod vi-deturquod terra, quxeftfub circuloxquationis diei eft circa ^qualitatem: quoniam caufa cxle-ftis calefaciens ibi eft caufa vna, qux eft (olis op-pofitio capiti: & hxc quidem oppofitio fola non magnam efficit impreftioncm. Quod aute magnam efticifimpreifionem eft durabilitas oppo- 4 aB ' a cf c- • Ideoq; calor d [in medietate horxoda- us.eirWV ^ ” use] eft maior calor quam in medio diei; & pro-pterea quum fol eft in poftremo Cancri, &in principio Leonis, eft maior, quam eft, quum eft in fine lux declinationis. Et ideo quum iol a capite Cancri procedit ad illud, quod eft minoris declinationis quam ipfum, eft eius calor maior, quam fit, quum eft in tanta declinatione,& nondum peruenit ad caput Cancri. In terra vero,vbi eft linea xquinodialis, non opponitur fol capiti, ■ nifi paucis diebus: fed poftea cito elongatur. Augmentum nanq; partium declinationis apud duos nodos, multo cxiftit maius, quamaugme-tum, quod exiftit apud tropicos: immo fortaffe apud duos tropicos non operabuntur motus triti dierum, autquatuor, aut plurimum impreffio-nem fen fu perceptam: deinde fol moratur ibi in latitudine vna, aut circa, longo tempore, & in« ceflänter calefacit: quapropter pro fententiate-nendum eft, quod terrx, quarum latitudinessut < propinqux declinationi toti,omnibus terris funt calidiores: & poftipfas, illx, qux ab ea duobus elongantur lateribus ad partes duorum poloru quantitate quindecim graduum. In linea vero xquinodiali no eft calor illius fuperfliiitatis, qua facit oppofitio circa reuolutionem capitis Cancri in locis habitatis. Frigiditas autem in terris, qux aa leptenrnonem longe luntabuta reuolu-tione, eft maior. Et hoc quidem eft illud, quod eftconfidcrandum, fecundum latitudines terrarum, ita tamen, vt in omnibus alijs difpofitioni-bus fimiies exiftant.1 Illud vero, quod eft fecundum terrx fitum, eft quod quandoq; in alto co-fiftit loco, quandoque in profundo. Et locus quidem profundus eft calidior. Et locus altus fem-per frigidior. Illude [ vero,quod eft circa terram e B. enim quod in hoc fpatio,] in quo fumus, eft calidius,propte-elt ProPc terra rea quod folis radius circa terram fit fortior, &c de aere* quod ab eo ad terram altamelongatur,eft magis frigidum. Et eius quidem caufa in parte naturalis philofophi^ continetur. Quumq; profundum [ prxter hoc fuerit imum, ] plus comprehendit f B.c5 hccfue, radium, & eft magis calidum. Illud verö, quod ritconcauum. caufa montium exiftit, fi eft illud, in quo mons exiftit fecundum intentionem habitationis,eft ingrediens in diuifionem, quam nominauimus: > & fi eft illud, quod eft fecudum intentionem vicinitatis, eft id, de quo loqui nunc volumus. Dicemus ergo, quod mons in § [fpatio] duobus gB. in aere, operatur modis, <5e vnus eft ex parte, vnde fuper ciuitate folis radios reducit, autipfos ab ea tegit: & alter eft ex parte, vnde ventfi prohibet h[& eius h B.autadimut exuberationem refrenat.] Primus autem eft, fi - cius fufflatio-cutfi a parte feptetrionis alicuius regionum,qux nem-funt leptentrionales,fuerint montes: & eleuetur fuper eä folinfuareuolutione; rcfledeturipfius o calefadioad regionem, & calefaciet eam, licet regio fit feptentrionalis, & fimiliter quum mös eft a parte occidentis, & difcoopcriturab oriente. Et quu m mons exiftit a parteorien tis, minus eft quam iftudin hac intentione. Sol nanque, quum mouetur, & fuper montem illum eleua-turinomni hora, ab eo elongatur, & radij qua-lirasfeminorandoprocedit, quiabipfo fole ad illam tendit. Quum vero mons eft ab occidente, non eft fic: fol enim quaque hora ei appropin- > quando incedit. Modus autem ventum prohibendi eft , quod motus, aut claudit a ciuitate flatum venti feptentrionalis infrigidantis, aut multiplicatur !f{ ] flatus meridionalis calefa- if B.inea. cientis: aut eft ciuitas inter duo cacumina montium fita deteda obuiationi alicuius venti,cuius exfufftatio ibi fortior erit, quä fit in terra plana: foletenim aer, quum perviam incedit anguftä, tradim procedere, & non ceflare, & fimiliter aqua, Sc alia. Et huius quidecaufa in naturalibus 5 eft fcita.Ciuitates vero magis tem pera t£ ex parte montiu, fiue fint coopertx,fiue difcoopertx,suti qux ab oriente difcoopertx funt, & a feptentrio-ne: & coopertx ab occidente,& meridie. Ex maribus vero prouenitafiidue ciuitatibus, qux funt eis vicinx, humiditatis augmentfi. Quod fi maria fuerint a parte feptentrionis, erit hoc adiuuas ad infrigidandum eas propter reuolutionem ve-ti feptentrionalis, qui in natura fui frigidus exiftit fuper aqux faciem. Et fi a parte fuerit me-■> ridiei, proueniet ex eis groflitiei meridionalis augmentum , & proprie fi penetrandi locum non inuenerit: propterea quod mons fibi in facie refiftit: &quum a partefuerit orientis,erit humedatio aeris ab eis maior, quam fi in parte fuerit occidentis. Sol enim fine cellatione refolutionem augebit, quanto plus appropin-quanerit: fed in occidentalibus non fic efficiet» AVIC. G 4 J Ad kf B.fluidas'. 1 B. alfemaim. t-i venitfufto-cantes, tjui diebus canicularibus fluant. 3 Ad fumrnm verö ex maris vicinitate proue- num, & turbinis eorum cft a fuperiori. Et hoc nit in aere humiditas; poltea fi fuerint venti aut eftiudicitimcommune, aut fecundum plu- multi fibi fuccedentes, quosnonrefrenaucrint rimum . Et ha;c certtficatio in parte naturalis montes, erit aer magis a putrcfadfiione faluus. philofophiaj continetur. Et nos quidem nunc Quod fi venti exlufflarc nequiuerint, erunt pu- nominabimus capitulum iftius modi in locis treiä&ioni pr«paratae,& vt humores putrefeant. habitatis. Ciuitatum verö diuerfitates funt fein hac autem intentione, venti, qui funr melio- cundu m terram, quoniam earum aliae funt lutescunt fcptentrionales; poft orietalcs; poft quos tofa;, m[ ] alia funt,qua; funt petrofe: aliae m t & Ilbe füllt occidentales: & deteriores liint meridiona- funt qua; funt arenofx: alia; funt qua; funt limo- les. Sermo verö deeo,quod ventorum caufage- 10 fa, foetentes, a ut coenofa;: aliaefunt, fuperqua-neratur,duobus modis exiftit; fermo vniuerfalis rum terram eft virtus mctallina fuperans. & hoc abfolutus, & fermo fecundum illud, quod vni- totum in eius aere, & aqua operatur, cuiqueciuitatiproprium exiftit. vniuerfalis vero fermo eft, quod meridionalis fecundum plu- T jL T 1 Q e S. rimas ciuitatum calidus eft, & humidus. Sed calidus propterea quod a parte folis vicinitate cale- 1 Immutari aerem ex varijs edi, aftrommq; latis- facta venit: & humidus, propterea quod pluri- nihm, atque afiebxibm: & ex hac mutatione varices mum marium a nobis eft meridionale: & praeter morborum formas gigni, certum eft. Mt vero quomodo haec, quod funt meridionalia, operatur in eis fol id fiat: dodliores interfediffentiunt: quum alfiaftra non fortiter, & euaporant cx eis vapores, qui ventis 20 nifi calefaciendo in heee inferiora agere exiftiment: id eommifcentur: & ideo meridionales venti exi- quodphilofophiprafertim fentiunt: alij vero non id fo- iluntlaxantes. Septentrionales verö funt frigidi, lum, fed & particularibus quibufdam, ac varijs aftro- «eo quod fuper montes tranfeunt, & fuper terras rum facultatibus diuerfonm morborum euentus aferi- frigidas multarum niuium, & funtficci, propte- bant,vt Mathematici. C ater um in hoc doäorum homi- xea quöd eis 11011 multi aflociatur vapores, quo- nurndififenfit, quidftatuendumfit, nos certiHippocra- niam refolutio a parte feptentrionis fit minus, tem fequuti id fatemur, quod medici, ac philofophi om- lieque tran feunt fuper aquas k f [ ] mari- nes pro consiituto habent, aftra communi illa calefaciemus : fed tranfeunt fecundum plurimum fuper di facultate, & in gignendis morbis, & inreftituenda aquas congelatas,aut fuper deferta. Et orientales fianitateplurimumpojfie. vnde & dicimus Hipp. lib. de quidem inter caliditatem, <5c frigiditatem funt 30 loc. aer. & aqu. medicum propterea Mfironomia opera C»pa. temperati; fed fiunt occidentalibus ficciores. dar efuadet,vt qui morbi, quo tempore futuri fint, ex Septentrionale nanq,- orientis minus habet ma- fyderum ajfedlu, & ortu cognofcat. & in eodem libro ria,quamieptentrionaleoccidentis. Etnospro- Canis,Mrtiuri, &Tlciadu occajumpranofeiaitopor- Cap.s. culdubio fcptentrionales fumus . Occidentales tere, ijs qui purgatoria propinaturi funt medie amenta, verö parum plus funt humidi, quoniam fuper & Aukennas quoque, & alibi fiepe afiris vim falubris, maria tranfeunt, & quia fol eos luo diuerlificat atque infalubris caufia tribuit, &prafertim lib. Cantic. Tcx.i»^ 1 motu: vnufquifque enim horum duorum Icili- parteprima, tradi. 1. vbifortunatasfiellasfianitatem : cet folis, & ipforum, alteri fuo motu quali con- infortunatevs vero morbum fignificare teflatur. qua err-trarius exiftit. Idcoq- non tat uni refoluit eos fol, ti fiententia non communem tantum caufiam proponit, quantum orientales refoluit ventus: & proprie 40 ipfam videlicet calefadlionem: fed peculiaremprate-quia maior orientaliu 111 exfuffiatio eft in princi- rea, & fingularem eam vim innuit, quam Mathemati- pio diei, 6c maior occidentalium exfuffiatio eft ci cognouerunt. Trat er banc tamen communem causa, in fine diei.Et ideo occidentales minoris exiftunt quam calefadlionem efiephilofophi volunt,peculiarem calidi tatis, quam orientales,& magis ad frigidb quandam, atque obfcuram nobis, aftrorum concurfibus tatem declinantes. Et orientales maioris calidi- vim ineffe non imiti credimus, & fi fortajfepoffet, & tatis,licet ambo comparatione ventorum meri- hac ad manifeftam ipfam caufam calefatloriareferri. d ionalium, & feptentrionalium fint temperati. Obferuatum eft longo iam vfu, & longa experientia, Quandoque verö in duitatibus, ventorum iudi- oculorum vitio cos corripi, in quorum genituris Luna cia iecundum alias res mutantur. Eft enim qua- Soli aduerfa eft, & nebulofisftellis coniungitur. Itemq; doquein quibufdam duitatibus conueniens, vt 50 quum Luna in occiduo quidem eft cardine, Mars vero, venti meridionales frigidiores fint, quum circa & Saturnus in oriente: Sol quoque in aliquo, & ipfe eas montes fuerint niuofi meridionales, & con- cardine fit conflimus,vt Ttolom. in centiloq. Epilepti- jnunCi^ uerterint fe venti meridionales ad frigiditatem, ci item plerumque fiunt, qui, Luna, ac Mercurio, neque ideo quöd fuper ipfos tranfeunt. Et eft quum inuicem, neque cum orientali,finitore colligatis ,Satur- feptentrionales meridionalibus calidiores exi- niftellam inter diu, Martis vero nodlu cardinalem ba- ftunt, quum circa eos deferta fuerint adufta. Sed bent, qua fuperiori i loco figuram dcfficiat. Quum 1 f [ alfaniaym ] aut funt venti, qui per deferta verö contrarium in his accidit, vt, Saturnus videlicet tran feunt valde calida, aut funt venti de genere nodlu, Mars verö interdiufigura dominator fit: acma- fumorum, qui in fpatio figna efficiunt terrefa- ximi in Cancro,Virgine, aut Tifcibus, infani euadunt, cientia fimilia igni: quoniam, qnu funt graues; 60 vtidem Ttolom. lib. apotelefmatum. 3. feriptum reli-ibi accidit cis ficut accenfio, & combuftio, & quit. obferuatafuntfexcenta alia id genus, non vano fubtile feparatur, & quod graue eft, defeendit, in prorfum, atque incerto exitu, qui, quamuis & redla-j quo exiftunt aduftionis, & igneitatis reliquia;: vidtus ratione, & confiho,pruaenciaque auertiij mor- quia omnes venti fortes: ficut videtur lapienti- bi,&pofsint, &foleant; frequenter ta;nennoftrosco- bus philofophorü, non incipiunt nifi a fuperiori: natus, & ftudia noftra eludunt, jlegyptusnoftra tem- licet materierum eorum principium fit abinfe- pedlatefinguio triennio peftelaborat, hac veroneque riori: principium verö motuum, & exfuffiatio- medicamentis, neque leui ingenio euitatur. Sole tamen Leonem leonem fub eunt e inclinat flatimy et nullo adiuuate abo- 2 Illud vero quod eff fecundum terra fitum &c. ^Ait letur. Inuadunt certis quibufdam teporibus certi quida profanda loca effe calidiora. Huic rei (jr experimetum morbi,qui vel numquam antea,vel raro admodum vifi aflipulatur. nepi quum radij a concauo corpore exeun- funt.ut in Italia Tiberij C a far is tempore Lycbenes,no- tes,<&ad punffum coeuntes, vrentem calorem parianty firo aute Gallica lues,qug certi omnia ad certas quafda id quod fpeculis concauis experiri efl. Idem & Hippoc. Cap.12,. afirorum concurfiones Mathematici reijciunt^a quibus. feripfit lib. de loc. aere,& aqu. ex quo feri defumpta licet forte & philofopbi & medici plure s diffentiant, funt, qua hic de vario vrbium fitu adnotantur. multi tamen doffinon difcrepant. Ifoßer autborpluri- 3 fummum vero &c. Ex maris vicinitate hume- mum bis aflroru concurfibus tribuity vimq; ijs&falu- ffiari aerem feribit. Dubitatur tamen de hac re, quum tei.104. bris&infalubris caufa non mediocreafcnbit, lib.Can- 10 communis (it hominum fententia maritimam aquaex-ticorum,parte prim a,tra&.1. a fortunatis (te ilis bonam ficcare,vnde & ea fi vlcera abluantur fanefeunt. Sand valetudinem ,ab infortunatis malam conciliari fcrtbes. nouimm quo fi a,qui hoc folo experimento innixi, quod Quo fit vt non temere fo rtaff&^m u It i a fi rorum iifiuxus, vlcera cxjiccari aqua maritima viderint; c-r ficciorem quos vocant experientia innixi tueantur. & fi interim ex ea reddi aerempro conflanti haberent. C&teru qua.n- non negem poffe fapenumero particulares hos effetius tum hi fallantur ipfa docet experientia,quum Venetifs, ad comunem caufam referri, prafertimq; calfnffione, vbi hac fer ibimus, tanta aeris bumiditas ex maritimis quam unam ex edi motu per feproduci philofopbi exi- hifce aquis comparetur,quibus t ota vrbs alluitur,vtpi- $ limant. ^At vero comunis hac cali(vt ita dixerimjcal- tuito fis excrementis omnia redundent.&fi enim mari- fhftoria facultas no omnibus eadem ejlifed pro regionu tima aqua,quia falfa efl,ficca poteflate fit,14 tamen,qui varietate, prafertim vero pro Solis acceffu & receffu 20 ex ea calore fohs halitus efferuntur,bumidi funt.terre-v ari at, cui fer i inter edi aftra horum inferioru domi- nis & craffis partibus, quibus ineHficcitas, remanenti- natus aferibitur. Hic enim & generationis reru maxi- bus. Hoc fenfiffe & Auerroumputamus inparapbraf., ma efl caufa (vnde & rerum patrem eu vocat) & cor- libelli de longit.& breuit.vita.quum maritimas aquas ruptionis ,fuifcilicet vicinia & longinquitate dum per calidas effe & humidas,proptereaque in maritimis in obliquum circulu vagatur,&hanctaut illam terra par- fulis viuere diutius animalia adnotauit. quod nempe in tew magis aut minm calfhfforio fuo lumine afflat,illu- his aquis tenuiffmum efl ,folis vi in aerem effertur, ip-9x. j*. ftratque,id quod & pbilofopbm 5.de gener. & con.te- fumque humeffat, quamuis terreflre id quod remanet: flatu reliquit, generationu quidem autbor efl moderato. fit ficcum. C ater a qua his autbor fubiungit de ventis, fui calore: corruptionu vero aut fui dicantia nimia: ex pete ex Hippocrate lib.de loc.aer.etaqu.& 2 .de diata. Cap.z. qua frigiditatemfequi neceffe efl: aut nimio etiam afiu 3 o necnon ex jLrifiotele,&.Auerroe i.meteor. Cap.6. reru,quo feruantur & viuunt, calidum atque humidum f innatum abfumens:diffipansq; violentius, id quod certi De imprefsionihus aerearum mutationum malarum 3 nimia eius viciniaroneeuenit .Hinc,ijs,qui adboreale curfui naturali contrariarum. Cap. 9. funt polum, huimfolans caliditatis inopia, minm felix uita efl,ob frigoris exceßim ; ad Cancri vero & Capri- 1 1V tationes vero naturam egredientes siit: cornicirculu,ob calorem infelicifjima; nobis vero tepe- J VJL aut propter conucrlione in lubftan tia aeris ratior regio eft et cultior.De ea vero regione^qua aqui- faäram :au t propter cöuerfionem in qualitatibus nottialis uocatur,varia funt dottorü hominu opiniones. ipfius. Qnod vero in eius exiftit fubftantia, eft,vt, & qua fi io no leuis efl excitata,quum alif habitari eam cius fubftantia ad malitia conuertatur, non ideo poffe admittant,alij neget: alij habitari quide,fed ineo- 40 quod aliqua fuarum qualitatu valde fortior fa-modi,alij uero coli sumo comodo exiflimet.De qua qui- £ta fuerit fecundum augmetum vel diminutio- dem re,vt paucis dicamw.ham opinionum hi autbores neni;& hsec eft peftilentia.Et eft putrefa£tio,quce. Gap.f. fuerunt..Ariflot.i.meteor.nopoffefubaquinoUialicir- acciditaeri,(imilis putrefaclioneaquas a[rcmol- aB.ftagnanm. culo habitationem effe, cenfere uidetur,ob immoderatu lientis ] foetidse. Nos nanque,quum aerem dici- feruorem.eam nempe regionem Sol reffioribus qua vf- mus,nolumus dicere aerem fimplicem nudum, quam alibi radij s afficit; vtpropterea vri ea oporteat. quoniam ipfe non eft aer, qui nos circundat, & «p.^.oap.2. Ttolomam z.Mmag,& i.quadrip.poffe habitari cen- fi inuentus fueritpurus, fortafie erit alius. Ipfe fuit,nondum tame'habitarieamnouerat. jLuthornofler enim & vnumquodque fimplicium nudorum (jr hic & paulo antea,quum de temperamento loquere- non putrefcunt,fed aut in fui qualitate, aut in fui tur, temperatiffimam effe regionem aquinoäialem,& 50 fübftanria in aliud cöuertitur limplex,iicut aqua coli poffe differ uit.I\ec enti ores vero coli quidemteflan- conuertitur in aerem. Quu 111 autem aerem dici- tur,fed incomodi, qmm intemperata fit. jluicenna opi- mus, nolumus dicere nifi corpusb [in fubftantia b B fparfum nio .Ariftotehprorfus aduerfatur,& conuenit cum Tto- fua commiftum. ] Et eft corpus commiftum ex in rPauo • lom#o,dum habitabilem ea opinatur. Contra hos tamen aere certificato, & partibus aqueis vaporofis, & Cap.j. jLuerr.pro J.rifi.pugnat z.meteor.Muerfus tamen & partibus terreis in fumo, & nubibus fingentibus, Unftotelem,& Merroem dottißimm Manardmfcrir. & partibus igneis. Et nos neque dicimus illum Ipifti. pfit, quem tuuide hb.epifi.y. Cateru quo d ad hanc rem aerem,nifi quo modo dicimus aquam maris aut pertinet, aquinotfialem regionem ejjehabitalem con- lacuum aquam: licet non fit aqua pura flmplex, tra quam fenfiffe videatur Anfloteles certum efl, & fed mixta ex aere,& terra,& igne-fed fuperans in temporibus nottris expior atiffimum. vtj-uerr.fryflra 60 ea eft aqua. hicergo aer putreicit quandoque, Sc non poffe. coli, aduerfus & Auicennam, & Ttolomaum conuertitur eius fubftantia ad malitia, ficu t aqua contendat. Quod vero nontemperatifsima fit, vtAui- lacunarum putrefit, & conuertitur eius liibftan- cennas cenfet,fedintemperata; experientia quoquo ip- tia ad eam.2 Peftiietia autem,& aeris putrefa&io fa manifeflum fucit; quum illius incola fenefeant cito, fecüdum pl uri m u euenit poftremo zftatis, & in (jr cito intereant. quamuis id fortaffe ex lacuum^vel autumno.Et nos quidem nominabimus accide* flagnorum, aut ventorum caufa proueniat, quam rem ria,quxex peftilentiainalijs locis proueniunt. hattenus nos non multum exploratam habemus. Quod verö in ipfius exiftit qualitatibus3 eft vt fe- / eundum c B, vehementis. d f B.& patientibus catarrhos frigidos. t alcuzex. e B.exprimit- Gap. 8), eom.io. eundum caliditatem ,aut frigiditatem ad qualitatem perueniat intolerabilem,in tantum,vt per iplum mefles, & generatio corrumpatur. Et hac quidem eil, aut conuerfiohomogenea, ficut ra-biofitasaffiatis, quum fortior iit: aut conuerfio contraria, ficut frigorisc [malitia j in affiate, qua; propter aliquod euen it accidens. Ex aere vero, quum mutatur, proueniunt in corporibus accidentia . Quum enim putrefeit,putrefacit humores,& incipit humorem putrefacere, qui a corde : circundatiis,quoniam ad ipfum propinquius accedit quam adalium.Et fi fortiter calefit,iun&u-ras laxat,& humores refo!uit:ergo in fiti augme-tum praeftat,& refoluit fpiritum, & deijcit virtu~ tcs,& prohibet digeftionem, propterca quod calorem innatum occultum,refoluit,qui cil inftru-irfentum naturas: & colorem efficit citrinu,pro-pterea quod humores refoluit fangurneos calorem mbificantes; & quia choleram aliosfacitfu-perarehumores: Secor calefacit calore non in-: nato,& facit humores fiuere: & ipfos putrefacit, & defert eos ad cöcauitates, & membra debilia: & corporibus fanis non eft bonus . Eft tamen, quum hydropicis confert & paralyticis d f [ ] Se f tetano frigido, & fpafrno humido, Se tortura; humidx. Aer vero frigidus calorem innatum ad interiora redire facit,niti talem adeptus fuerit fortitudinem, per quam ad interiora ingrediatur: hic nanque efi mortificas. Aer pra> terea frigidus non multum tamen prohibet ma-terierum fluxum, & continet eas: fed facit catar-jhum, & debilitat neruos: & tracheam arteriam magno laed i t i m ped i m en to. Et quum non fu er it jfortis: digeftionem efficiet fortiorem: & omnes occultas operationes efficiet fortiores, & excitabit appetitum . Ad vltimum vero eft magis fanis conueniens, quam aer multae caliditatis. Sed cius quidem nocumenta funt ex parte operationum, qua; ex neruis pendent: & ideo quod claudit poros: &c[quia premit] illud, quod intus cxiftit in oftibus. Aer vero humidus pluribus complexionum eft bonus , & colorem efficit bonum, & cutem claram: & reddit eam mollem : & poros dimittit apertos , fed ad putre-fa&ionem prceparat. Et ficcus quidem huic cxiftit contrarius. ^ ‘K 'K o T ^ T i 0 'K £ s- i Jierem bifiriam immutavi quo ad fubflantiam, & quo ad qualitates te flatur Gal.& lib.ar.med. &paffim alibi; mutaturis etiam quo ad craffitudinem ac tenuitatem :fed mutatio hac in modo fubflantia dicitur, re-ferrique ad mutationem in qualitatibus potefl. hic per mutationem in fub flantia aeris putredinem prxfertim intelligit, a qua peflilentes affefius fiunt, de qua re & Gal. libello deTheriaca ad Tifon. Obijcict quifpiam, aerem,qwm fit corpus fimfile x,putr efiere ndpoffeffed in aliud potius elementum conuerti. fort affle aliquis, & jLnfi.authoritaU z y.problem.fiä. Probi i, negabit poffle aerem putrefcere.Sed non refiagatur nobis philofophus .fuperior fane aeris pars ad ignis con- uexum pertingens,non putrefeit,qua igni mifia efi fua-pte natura putredini reluctanti, vt patet 4. meteor. at tcx.4, reliqua aeris partes & inferior, qua medio e(l loco, putrefeit: id quod philofophus non negat. Quibus ve- c*u rd c au fis immutari aerem contingat. vide ex Gal. 9. methodi med. 1 T? eflilentia autem & c .M orbi omnes quidem omni- > bus temporibus accidunt ut Hippoc. 3. apb.fed quidam aphori, magis m qmbufdam fiunt & exacerbantur:Teflilentes quoque affefius omnibus accidut temporibus,& aftatis initio, vt conflitutio de qua Gal.lib.de bon.&ui.fucco- emi. ru, & hyeme & verc,vtpaffm ex Hippoc.libris vulg. morb. licet adnotare: pufertm tame autumno: id enim tempus ob caloris fiigorisq; eadem die varietatem,& quia t empori fuc c edit,in quo multi humores afflati funt, & quioufila vires debilitata; & humores acriores,qui antea dij flabantur, tunc conftipata ex aeris frigore cute D ipfia ad interiora retrocedunt, & accejflit pmer ea fiu-ttuum copia; maxime efi ad acutijjimosatque exitiales morbos opportunum,vt 3 .aphor. licet colligere.Videtur aph.&u. tame hac in re diffentire ab authore noflro Bfiafis. nepe cap.j. qui libello de pe fle, gr afflari pe flem poflrema autumni parte & ueris initio affler it,quum Auicenas filatis fine & autumno ipfo,fiilicet inchoante eadem euenireferi-bat.Sed no difirepat. Hic inchoare ait <2flatis fine, quod autumni eft initium,l{afis vero non incipere fed gr affari ait atque exuberare, autumni fine,& veris initio. 0 3 Quum enim putrefeit &c. T utre fle ere ait ex corrupto aere humores cordis in peflilenti affectu quod fani de febre peflilenti & GaL4.de prafag. ex pulfi fiunt ta- cap.j. menqui putrefiere folidam quoque cordis fubjlantiam putent inpeflilentibus quibufidam affeflibus. 5 Et fi fortiter calefit &c. Qux hic deinceps de cali-do, frigido, humido, & ficco aere fubiungit, repete ex fuperioribus,vbi de effeftibus,qui ex aeris qualitatibus proueniunt; generatim egit. Vnum hic poflremis uer-bis notat, quod dubitatione non uacat. nempe humidum D acrem pluribus temperaturis conferre: cuius tamen co-tvariu. Hippoc. flatuiffle uidetur 3. aphor. ficcitates im- aphor.if. bribus in uniuerfum feribens effe falubriores. C at erum ßcile fidat urhxc quxftioa clari (fimo Vaterno, Quum animalium ac hominis uita calido & humido constet; feruatur innatum humidum humido aere, & a ficco ex-ficcatur, difflpaturque; humiditas tamen aeris putredini obnoxia efi magis quam ficcitccs. Efi ergo tuend& ac producenda uitx humiditas aptior; firuandx uero fanitati commodior ficcitas. D De naturis ventorum. Cap. 10. IAm ventorum difpofitiones narrauimuscapitulo mutationü aeris nominatione aliqua. Nunc vero in eis fermonem volumus proterre aggregatiuum fecundum alium ordinem, & incipiemus a feptentrionali. 07 De vcnto feptentrionali. Locorum habitabilium indicia. Septentrionaliscorroborat,&indurat:&qux Iam fciuifti,quödlocorum habitabilium di-manifcftefmunt,prohibet,<5eclauditporos,&di- fpofitiones in corporibus diuerfificantur caufa geftiuam fortem efficit, & ftringit ventrem, & altitudinum, & profunditatum in ipfis: & caufa prouocat vrinam,&aerem putridum peftilen- difpofitionis eorum, qua; eis vicinantura [cum aB.ex marib. tialem fanat. Quum vero meridionalis fepten- hoc] ex montibus & difpofitionibus, terras ip- trionalem prascedit, & fequitur eum feptentrio- fius, fi fit lutofa, aut humefa&a, aut casnofa, aut nalisj accidit a meridionali fluxus, & a fepten- fieftineavirtusmineras,& difpofitionis multi- trionaliexpreffio interius, & quandoque proue- tudinis aquarum, aut paucitatisearum, &ftifpo- 2 B,ruptura. nit inde a [ fiffura ] ad exteriora. Ideoque multi- 10 fitionis eoru, qua; eis vicinantur,ficut arborum, plicantur tunc fluxus materierum capitis, & pe- &minerarum,b [aut fouearum,] aut cadaue- b B.autiocom doris aegritudines: Sc aegritudines quide fepten- rum, aut horum fimilium: & fciuifti, quoniam fepukura. trionales funt,dolores neruorum,de quibus funt aerum cöplexiones ex latitudinibus duitatum vefica, & matrix, & difficultas mingendi, & tuf- cognofcuntur, & terra ipfarum,& ex montium, b| b. Alia, lite- fisb t [ ] & coftarum dolores, & lateris, & & marium vicinitate, quam habent cum eis, & nidores iun- pedoris, & horripilationes. ex ventis earum. Et nunc quidem dicemus fum- fturarum- De vento meridionali. matim ,qu6domnis aer,qui cito infrigidatur, Meridionalis laxat fortitudinem,& aperit po^ quum fol occidit: & cito calefit, quum ipfe ori- fB.agitat. ros, & f turbat humores, & mouet eos ad exte- tur, eft fubtilis. Qui vero huic eft contrarius, eft e riora ab interioribus, & in fenfibus efficit graui- 20 contrario: deinde omnibus aeribus deterior eft c B.vlcera. tatem. Et ipfe eft ex eis, quaec [exituras ] corrum- ille, qui cor conftringit:& aeris attradionem an- punt: & aegritudinum efficit recidiuationem, & guftat: poft hoc diuidemus nunc cuiuflibet loci i B.vlceu. debilitat, & fuperd [exituram ] & podagram ef- habitabilis difpofitionem. c B.fodam. ficit pruritum, & commouete [epilepfiam] Jel^Jatr^a ris cordium eorum funt in eis mores lupini.] tione pofita, eft fana Sc boni aeris. Sol enim in pter veheaSii Mulieribus praeterea eorum accidit ne a men- principio diei fuper eam eleuatur, & acrem eius caliditatis cor- ftruis perfede mundentur, quoniam earum me- clarificat: poftea receditab eajaere iam clarifica- dium eoru funt ftrua non fufficienti fluunt curfu propter viarum 50 to, & exfufflant fuper ipfam venti fubtiles, quos meis moresleo conftridionem 5 & quia non eft ibi, quod ipfa praemittit ei fol. Deinde ipfemet eos (equitur,& nml‘ facit currere, & laxet. Et propter hoc dixerunt conueniunt ipforum motus. quidam, quod funt fteriles, quia carum matri- De locis habitabilibus occidentalibus. ces non funt mundae 5 hoc tamen diucrfum eft In ciuitate, quae ab occidente eft dilcooper-k B.fürcham abeo,quodin k { Parthorum ] terris videmus. ta, & ab oriente cooperta, non venit ad eam fol, Ego autem dico, quod caloris innati earum for- nifi tarde. Et illico, quum Venit ad ipfam, inci- titudo panftcaturci, qui minuitur ex caufis, quae pit elongari ab ea: quia non ci appropinquando fluere faciunt,& laxant,exterioribus. Et dixerunt incedit. Non ergo eius fubtiliat aerem,neque ex- quöd raroaccidit eis, vt abortum patiantur. Et ficcat, fed dimittk ipfum humidum grofliim; hoc quidem demonftrat, quod virtutes moran- 60 & fi ventos ei mittit, mittit eos ab occidente, & tiurnin iftis habitabilibus locis funt fortes* Et in node. Iudicia ergo ipforum funt iudiciaci- partusaduenit eis durus, quoniam membra ea- uitatum humidarum , St complexionum carum pariendiftri6tafunt,&folida. Quod vero liditatem habentium temperatam 0 [grofiam.] o B.grofsn:- abortiunt, -fecundum plurimum, fit propter fri- Et nifi eflet propter illud, quod ex fpiffitudinc ns * gus .Earum quoque lac paucum eft «Sc groflum, prouenit acris : eorum natura Veris natura: fi- propter frigus non permittens penetrare & cur* milis exifteret. Sanitas verö in cis minuscxillit rere. Eft etiam,quum in hac terra accidit,& prae- quam in terris orientalibus, cum diminutio- ■* nc ne multa.Neque audienda funt verbaeius,qui differt ä multo nonforti ,&ä multo quieti addicit abfolute, quöd virtus huius terrae eft virtus mixto ^ quoniam ipfe vehementer calefacit cor- p b. immo veris: F [ fed ad comparationem aliarum terra- pus: & (i refoluit,parum reloluit. Multus vero jpiä in copara-m ni valde bonarum.] Quod veio in ea vehe- paulatim reloluit plufquam calefaciat. Et cum none aclren^" menter exiftit malum, eft quöd fol non aducnit quilque eorum b [ multus ] exiftit: infrigiditat, b B.fuperfluus. bonavaldc! ei,nifl poftquam iam inualuerit ad calefacienda propterea quöd vehemetercalorem refoluit na- clima. Ideo quia eft altus fuper eam, igitur polt turalemj & etiam exficcat. Sed quum ipfe in ali— frigus nodis ob hoc (übito eleuatur. Sed propter qua exercebitur materia 5 plerunque materia illa humiditatem complexionis aeris eius funt voces efficit,quod eiusadiuuabitoperationem: & ple- hominum raucae ,& proprie in autumno pro- 10 runque facit,quod ipfam diminuit: verbi gratia pter rheumatilmos iplörum. fi motus fuerit motus artis fullonum, proueniet De eligendis locis habitabilibus, & eis ex ea in frigiditate, & humiditate augmentum. praeparandis. Et fi motus fuerit,motus artis ferrariorum: acci- Qm loca eligit habitabilia, cognofcere debet detexeamcaliditate,& ficcitate augmentum, terram duitatis, & quomodo exiftit eius dilpo- Quies vero femper eft infrigidans propter priua- fitto fecundum altitudinem, & profunditatem, tionem viuificationis caloris, & propter conftri* & difcoopertuiam, aut cooperturam. Et eius dionem , qua; eft fufFocans, & humedans, pro- aquam & fubftantiam aqux iplius ; & quomo- pter defedum refolutionis fuperfiuitatum. do exiftit fecundum eius propalationem, & eius difcoopertuiam, aut fecundum fui occultatio-20 ^ 1(1(0 r^r/0 nem, Sc ipfius profunditatem. Et fi fit ventis ex- pofita, aut in terra profunda. Et debet cognofce- Hac de motu & quiete omnia copiosi repetit lib. re ventos ibi flantes,fi fint fani frigidi. Et quid ei Canticorum parte 1.traft.primo, nec non libello de re- tcx.i4i. 4 B.Iacuni*. fit vicinum ex maribus, & ‘l [ pelagis,] & mon- mou.nocum.cjua acc.& c.tratt.<\..& 6.Sed uide & Gal. ca 23- &' ^«nc. tibus, & mineris. Et debet fcire qualis fit terra lib.art.med.& i.defanit.tuen.vbiplures motuum dif- cap,I,i'& dcin fecundum fanitate, & aegritudines: & quae aegri- ferenti m recenfet,vide & lib.de cauf.mor. £ap.k. tudines illic commorantibus euenire foleant. Et cap^sj. debet cognofcere illic commorantium fortitu- De ijs, qua proueniunt exfomno & vigilijs. «p-3- dines, & eorum defideria,& digeftiuam, &nu- Cap. 13. r B.Etdebet fci trimentorum eorum bonitatem.1 [ Et quomo- 30 fabnSüemf exi^at eiuS ftrudura & fi fit ampla, fpatiola 5 Q Omnus quieti vehementer fimilis exiftit.Et fcu'domomm aut ^nt eius introitus angufti: & locus vnde va- i3 vigilia, valde funt motui fimiles. Ambobus ipims,ctan fint poregredifur, fitconftriäüs. ] Poll hoc oportet tamen eorum p oft hoc funt proprietates, quas amplu, fpatio- vtfencftrx,Scportx fint orientales,6'.& accid.&c.traft. 6.vide & Hippocratem ac Gal.^. quum corpus patitur propter affe&iones ani- tcx.i o. tn 6.de vul.morb. & 5. & in 6. eiufdem. Vide & 2. de males alias ab iftis, quas nominabimus: ficutsut tex.vltim. r at. vifl.in ac.&z.de diata. Sed hic dubitatio efi.Hip- imaginationes animales: plurimum enim im- non longea poc.ar.in6. devulg. morb.fomnoferibitinteriora cale- 30 primuntres naturales: quemadmodum accidit, ^ne' fccYc, & fcigefcere exteriora. At autbor hbri de flati- vt puer ei fimiletur,.cuius formam imaginata bus per fomnum refrigerari ait fanguinem:proptereaq; fuit ^[ conacntio viri & mulieris: J & vt fit eius d B. in hont permutari prudentiam, quam is in [anguine prafertim color propinquus colori eius, quem viderunt; contus. conflituit: & peregrinis mentem opinionibus exerceri, quum fit cafus /pennatis. Et i fix quide funt res, qua infomnia appellantur. Sand quod ad hanc rem per- quas hominescredere abhorrent, e[qui difficilis e b. qui non. tinet: internas corporis partes per fomnum calefcere di/pofitionis non mouerunt habitudines. J Illi Perfiruanf teflatur prater Hippocrate & irifloteles lib.de fomno vero, qui /apientiam diligunt, non negant eas: fanor^dif^- & vig.g? omnes ajfentiuntur. jtd controuerfiam ergo quemadmodum negant res, qux effb non pof- ifdones exüte hanc fatemur quidem fanguinem per fomnum refrige- funt. Et huius quidem generis eft motus fangui- tcs. rari, ut author de flatibmajferit,non omnem tame-.fed 40 nis&confecutio eius, qui prseparatur ad eum, qui m corporis ambitu atquein artubus,& extremis eß quum multü intentus fuerit ad confiderandum p artibus, vnde & incr affato f anguine vjr prohibito pro- res rubeas. Et ipfius capituli eft congelatio den- pterea ffiiritwm tranfitu ad cerebrum particularium tium, propterea quod alius acredinem comedit. fenfuum officinam, monendi & fentiendi facultates fe- Et inuenire dolores membri:propterea quod ta- riantur. interna tameipfa partes calefcunt magis quam le,quale illud, dolent alij, quum de eo cogitaue- per uigilicvs; &[anguis in ijs re fidens calidior eft.idcir- rit. Et iftius capituli eft mutatio complexionis: co uero prudetia,permutatur,quod fenfusprudentia ip- propterea quod imaginatur de re, quam timet, fius minifiri ac fatellites refrigerato cerebro, eoru (vt ne cadat in eam.f f ] f f B. aut pd diximus) officina,famulari menti nequeunt, non prorfus irkus,hmam anguis onima inßrimen- ta introforasqifiefenmtur,vt quo pabioexfomno atque yigiltfs xgrotare & fanefcere animalia euenit, eodem prorfus, & ex animiaffebiibus infigniter immutari fatendum fit; quuminhiSyficuti per Jomnum & uigiliäy fiat caloris ad interna externaque reuocatio. immo tanto fortius offenderey atque adiuuare Im apta funt,quan~ to magis importune intempeßiueque quam fomnus ac uigilia inuadunt. Memoria mandatum eß, alios metu, alios dolore, alios etiam (id quod minus fortaffe qui- l fiam crediderit ) gaudio, & uchementi voluptatein-terijße. vel contrado nempe animo, vnaque naturali calore,& f iritibus, &finguinefubito quodam impetu ad interna uifcera,ad ipfumpratfertim cor,animofa facultatis fedem,vt & Gal.lib.deplac.Hippoc.&Tl.no-tatjujfocanteque.vel ad externas partes relidis internis expanfo., di(fpato,diffolutoque.vt propter ea htre & Cap.85. Gal. lib. ar. med. e-r autbor no}}er, & alij omnes animi affedus inter falubres, quum eius fimplicia fecommifcuerunt,<3c ex eis generata fuit res vna 5 prseparauit fe ad recipiendum fpeciem, & formam additam fuper illud, quod habent fimplicia 5 hsecergo forma non eft qualitates primse, quas habet materia* neque eft complexio, quse generatur ex eis, fed eft perfe- & ficut natura cuienque fpecierum vegetabilium,& anima- > lium* fcilicetilla, quam habet poft complexio^ nem propter complexionis praeparationem 5 neque eft de fimplicibus complexionis, neque ip-famet complexio, quia non eft calidiras, neque frigiditas, neque ficcitas, neque hunfidi tas, neque fimplices,neque comixtse, fed eft verbi gra- c B*EtKuicfor tia color, aut odor, aut anima, aut alia forma de n^acöLpj^no“ non perceptis fenfu.c [Et huic quidem formse, „cm quandoqi quse accidit,vt fit j?- qUa» p0ft complexionem proucnit, aliquando primus eft illud * quum quod comeditur & bibi- feftioeius paf- accjjit ? vtfit ejus perfedio paflio, quum fuerit tur, & quo fit inundio , efficit in corpore Ilia F°m !bX haec forma virtus paftiua, & quandoque accidit, qualitate operatione non percepta: ficut quum ffluu fuerit ifta vt fit eius perfedio adio in aliud: quando acci- calefacit aut infrigidat, & non percipitur, neque forma virt9 paf dit,vtfit lisse forma virtus fuper operationem in fentiturcalor, aut frigiditas,nifi poftquam reite- /tua, & quüac- aliud. Sed quum fuerit operatrix in alio • aliqua- ratum fuerit, & multum fadum fuerit. Etgra- do proueniet,ut fit ] eius a dio in corpore homi- dus fecundus eft, vt fit operatio fortior ifta %d maliud°quum nis, & quandoque non. Et eius quidem forma: tamen no peruenit ad impediendum operatio- fuent ifta for- quae poft complexionem prouenit,aliquado ac- nes manifefte,'nequecurfum earum naturalem ma virtus oPe- dditvc fit perfedio paffio ab alio, quum fuerit io mutat, ni fi per accidensc [aut quum multoties randi mahua. forma virtus pafliua, & quandoque accidit, aduenit, & eft multum. ] Et tertius quidem gra-tcretur jn aliud quan- vt fit perfedio eius in aliud adio 5 quando acci- dus eft, vt ex operatione eius eifentialiterproue-tipHcctut- doq; accidit vt derit vt fit haec forma virtus fuper operationem niatimpedimentum manifeftum, fed nondum iit operatio e- jn aliud. Et quandoque euenit, vt fitheeeforma tamen peruenit ad mortificandum, & corrum- ««»vcl. adinuans fuper operationem inaliud.Sed quum pendum. Et quartus eft gradus, vtilliid ad mor- fuerit operatrix in alio • aliquando euenit, vt fit tificandum perueniat, & ad corrumpendum. Et eius operatio in corpore hominis: aliquädonö. haec quidem eft proprietas medicinarum vene- Et fi eft virtus in corpore hominisages, aliquan- nofarum: hoc eft illud, quod exiftitper quali ta- do efficit operationem conuenientem corpori j tem. Cum tota verö fui fubftantia mortificans quandoque operationem non conuenientem. 20 eft venenu m. Dicemus autem denuo, quod to-Tota autem operatio ha;c non prouenit ex eius tum illud, quod corpori aduenit,quod eft ex eis, complexione: inimo ex eius forma lpecifica ad- inter qua: currit agere & pati:aut mutatur acor- iieniete poft complexionem. Vnde propter hoc pore,& non mutat ipfum 5 aut mutatur a corpo- vocamus huiufmodi operationem a tota lub- re, & mutat ipfum: aut non mutatur a corpore, tfantia fcilicet forma fpecifica, & non qualitate, & mutat ipfum. Quod vero mutatur a corpore* fcilicet non aliqua quatuor qualitatum, neque & non mutat corpus mutatione, de qua fit cu- eo quod eft earum commiftio. Conueniens ve- randum, aut conuertiturin fimilitudinem cor- ro eft ficut paeoniae operatio, quaedeftruitepile- pons,aut non conuertitur. Illud autem, quod irt pfiam. Non conueniens autem, ficut virtus na- eius conuertitur fimilitudinem: nutrimentum pelli, quae hominis, corrumpitfubftantiarii. Re- 30 eftab/ölute, Et illud, quod non in eius conuerti-di m us ergo n u nc & dicemus, quia quum dici- tur fimilitudinem, eft medicinateperara. Qnod m us quod res, qua; comeditur, aut qua fit inun- vero a corpore mutatur, & ipfum mutat, non eft nutries, aliud eft fubtile, & piper calfaciunt, quod ex calidis. aquofum vinum aliud eft fpifsü, aliud eft temperatum. Et fubtile hume Hat, quod ex humidis.fal exficcat,quod ex ßccis, quideeft illud,ex quo fanguisgeneratur fubtilis: terrenisq; initus ortu habuerat. Qua veroexaqui mi• & /piflum , ex quo failguis generatur groflus : 40 ftis^ aut certi parum robore, ac portione di ferentibus vniufcuiufq; auteharum diuifionu, auteftcius elementisfunt genita; corpus tantum alunt,&tepera- nutrimentu multum, aut eft paucum. Exemplü tum fanguinem gignunt. quamuis, & hac diuerfis cor• fubtilis, & multi nutrimeti eft aqua carnis, & vi- poribm collata diuerftw vires exerceant: quando frigi- num, & oua forbilia calefada,aut trementia.Ifta dorum corporum ratione nimis calfaciunt, calidorum enim m ulti exiftunt nutri meti: quoniä pluri mu -vero frigefaciuntpotius. Infunt vero alimentis prater fubftantia? ipforii in nutrimentum conuertitur. primas eas qualitates,caliditatem,frigiditatem,humi- Exemplü (pifti,& pauci nutrimenti eft cafeus, & ditatem,& ficcitatem,&alia quadam,quorum ratione caro falita, & melongia, & his fimilia. res enim varij ex alimentis effeffusproueniunt;nepe modwfub- quse ex eis in fanguinem conuertitur, eft pauca. flantia, craffitudoJcilicet,& tenuitas:&hunc,materia Exemplü fubtilis,& pauci nutrimenti eft iuleb,& 50 vocat autbormfler, & prater ea tota fubflat ia: de qua olera,quse in fubftantia fui temperata exiftunt,& Galifimplmed.%.de compof.med.per loc.&6.in6.de Cap>1J> &t4 in fui qualitate, & ex frudibus matiana, & mala vulg.morbis, &fape alibi. Sani hanc agentemfubftä- eranata,& quae eis fimilantur. Et exemplü fpilli tiamhic authorformam effe ait acquifitam pofl tempe- Cap .7. multi nutrimenti, eft oua elixa, & caro vaccina, ramentum,formam quippe,qua jpecifica dicitur;qua no Comm- {• nB.diuifionu. Cuiufcunqj etiä harü111 [di&ionü ] alia: funt,qua3 fimplexeft qualitas, non temperamentum ex pluribus funt boni chymi: alis funt, qu£e süt mali chymi. qualitatibus, fed forma fenfu minimi percepta: cuius Exemplü fubtilis multi nutrimenti bonichymi, ratione in magnete vim ferri attrattoriam effe dicit. nt!tim,tr, ouorfl vitelli,& vinü, & aqua camis. Exemplum Qmmobrem,qmm h&c itafe habeant,conflare tandem arati, & mai, fubtilis pauci nutrimeti boni chymi, Ia£tuca:,ma exiflimo primum qmdem, qrnd aßioßtatotafubjtatia tiymi&mpul tjana & mala o-ranata. Excmplu fubtilis n [pauci 60 proueniens, deinde etiam, m qmbufnam buiufmodi fat no.&oroal- ’' . &j^aiichyaii,pulmo,&carorreccn aSioncs. Qitumenim j]>eaficzrerum jorm* e£ fmt,i SftS' ter natorüalaliüJExeplüfpifli multi nutrimen- qmbHsfmguUfmthocipßmquodfmnquumq;hxj>le. F»mtrimM ti boni chymi, oua elixa, & caro annualisagni. ruque »Amalichy. Exemplum fpifli multinutrimenti mali chymi beattmanifeftumeft,llamatotajubihmtueffeaSione, «raphanus,* vaccina &caro anatis, & caro equina. Exe- qutd Jpecifica forma erouemr. &rebm,fmgulisfmgtt- iPmofcn!U' plü fpiffi pauci nutrimeti mali chymi caro falita. In hacautem fumma inuenies tempetametum. q»> Diones ^ mafubflaua (quas & a proprietate fub- AV1 v» li stanti#* flantia,& dtota forma nuncupant) & qui abditas rem caufas refutant, narnq; fi res omnes a forma funt id ipsu qSfunt; fi ex attiombm prafertim res a rebu/s, animalia ab animalibus differunt: fi reru formas ignoramus ; quis ire queat inficias, rebus omnib. fuas ineffe affiiones ab ignotis,c2r abditis caufis, forma.fiipfa ffecificapro-uenientes % Sed obijciet flat im quifpiam. S i hac affio a tota fub flantia efi; funt quada quteafyecifica forma humana natura aduerfantur, vt venena; & alia rursu re-perire eft,qua his venenis tota eoru fubftantia obfiftut; contraria ergo ha aftiones a contrarietate fubfiantiaru Text. 5u emanabunt. J.tqui negat Urift. i .phyf. & in lib.pradi-Cap. de fub- cam .filantia quidpia effe contrarium. & 5. phyf. & ^Text 10 ^ * metaP'J ■ Pr°dire inter fubft antias motu non admittit. Text, y* Difficilis fani dubitatio h$e efi.Illi tamen doffiifs.vir Iu-lius Delphinus, quu in Ticinenfigymnafio trafa&is an nis medicina fumma cum laude profiteretur, facili, & do fit i admodu refijondere confueuit,d fubftantia quidem ipfa contra fubft antia non prouenire aUiones j verum quam nosä tota fub flantia aftiorie vocamm,proprietate fequi, qua qualitas efi, non fubftantia;qua tame qualitas immediati (vt dicunt) jfecifica ipjamformä con-fequitur, quum alia qualitates eampracedant: quod &, Cap.14. Gal. teflimonio confirmatur,ex 3 .fimpl. med. aßerente medicamentorü attraffiiones perfici proprietatibus,qug in fubftantijs funt. 1 .phyfic. non omnem prorfus fubftantiam a contr arietate interdici, fed eam, qua fub tectum eft.fubieffum quippefubieffo no eft contrarium : fed fubftantia, qua forma efi, nihil ob flat fubfiantiam effe contrariam; aut formam forma effe co-trariam;& huius contrarietatis ratione,inter fefe agere. huic certi rei aflipulatur magni Alexandri authori-t as, qui elementa inter fe pugnare animaduertes eopro-greßus eft, vt primas qualitates eorum formas putaret, neq; in fimiplicihus Jabstantiis, & formis ipfis incidere ^ contr arietat em pro ah fur do habuerit. Et quamuis non Comm.io. ignoremus jLuevroem eo 5.phyf. Alex.opinionem refutare , propter ea quod philofophus abfolute motum, & attionem a fubftantia neget;eo tamen loco Ariftotelem de fubftdtia,qua ßbietlum eft, intelligere exiftimamus, non de ea,qua eft forma:quum ex eiufdemfententia fit, adimes omnes d formis prouenire,quauis fint fubftätia. Is^eque vero id philofophus accidentalibus formis, (vt quo/dam velle intelligo) afcribit,fed fubftantijs: quum alioqui intelligentia/S, & cfleftium orbium formas nihil prorfus agere oporteat, quod qualitatibus careant. Qmmobrem, quu acliones d fpecificis formis proueniät, Tcxt.4s.&4*. atT> intereas fit contr arietas y vt i.de gener. & cor.habetur. non multuphilo fophia prineipijs repugnare crediderim , fi formas formis contrarias effe admiferimm, & hac ratione d fpecifica forma aäiones eas, quas d tota fubftantia, d tota forma, d fubftantia proprietate, & ab occulta qualitate, vocant, dixerimus prouenire^. 2 Et gradus quide primus, &c. Trimo gradu calidu, frigidum, humidu,&ficcum eft, quod obfcuri alterat: fecundo,quod manifefti alterat: tertio q$ obfairi corrupit; quarto quod manifefti corrupit.De hac re habes ex Gal.multa j.fimpl.med.& i.decomp.med.pergenera. 3 Dicemus etiam quod nutriens,&c. Scripfit Gal.in-tegrum librum de cibis boni, & mali fucci, que tu vide. Vide,&qua hicauthorlibello deremou.nocum. qua ACC. &C. traff.4. De difpofitionibus aquarum-». Cap. kk A Quavnum exiftit elementorum: quee fala jL\ inter omnia dementa habet proprium, vt in eo quod comeditur, & bibjtut, ingrediatur: non ideo vt nurriat,fed quia nutrimentum penetrare facit, & eius redificat lubftantiam. nö aute dicimus, quod aqua non nutriat: nifi quia nu-10 triens in potentia eft fanguis: & jn alia potentia longiore ilia, eft pars membri hornig is. Corpus vero fnnplex non conuertiturad forma {anguineam recipiendam, nequeformam membri hu mani, nifi componatur. Sed aqua eft fubftantia, qux adiuuat ad liquefaciendfi nutriens, & liibti-liandum: &, vt cito currat, & penetret in venas, a [ & in foramina:] neque effe poteft abfque hoc a b. & ad ioeo auxilio, eius complementu rei nutrimenti. Ani* expurgantia & piius aqu^ diuerfificantur non folum in fubftan- Perflu“««n-20 tiaaqueitatis: verum etiam fecundu illud, quod eis admifeetur. & fecundum qualitatem, quse in eis eft iuperans. Aquas vero,quce funt alijs meliores,funt aquae fontium. Neque tamen omnium fontium,nififontiumterrcEb[libei\T,] in cuius bB.purae, territorio nulla dilpofitionum qualitativ extranearum fuperat: aut aqu&, quas siit petrofs,quia funt digniores, ne terreftri putrefa&ione putre-fcant. illa tamen, quae eft terra: libera, melior eft petrofö; neque ex omni fonte terrae liberas, fed ii* 30 h tantum, quas praeter hoc eft currens. Neq; omnis currens, nifi currens, quas eft ioli,& ventis dU fcoopcrta: hoc nanq; eft ex eo, quo currens 110* bilitatem acquirit. Non currenti vero eft,cui acquiriturpropterdifcooperturam malitia taiis, qualis non acquinturpropterprofunditatem,&: cooperturam.c f [Neque omnis currens difcoor c. f---------B perta, nifi illa, quae fuper iutum incedit. ] Et debes feire,qudd quas fuper lutum vadit,melior eft ea, quae fuper petras fluit; lutum enim mundat .0 aquam, & aufert ab ea res extraneas fibi admixtas, qus funtin ea, & colat ipfarn: fedlapidcs no faciunt illud. Oportet autem vt lutum, per quod tranfit, fitd [liberum,] & non fit lutum foetidu, purum, neque e [laeunofum , ] neque aliud. Quod fi ctbauracku haec aqua fuerit multa, & forti cucurrerent cur-fu, qux propter fui multitudinem illud, quod ei admifeetur,in fuam conuertat naturam, & quae fuo curfu ad folem tendat, fcilicet ad orientem, proprie ad eius asftiuum: erit melior aquis: & 50 tanto magis, quum multum ä fuo elongabitur principio. Etpoft hanc, quos ad feptentrionalem vadit. Illa namque, quae ad occidentem tendit, & meridiem: eft mala, & proprie, quum meridionales exfufflauerint venti.Et illa quidem,quae a locis delcenditaltis cum alijs bonitatibus, eft melior. Et illa, qua* eft ^ [fici eft quafi dulcis, fB-.cuni,h:s ■ 1 • /y • • i. ■ ^ 1 . conditioniD-' quas dulcis efie imaginatur: neq5 vinum tolerat, vt ex ea libi admi iceatur, nifi parü,& eft in pondere leuis: & cito infrigidatur,& cito calefit; pro-60 pterea q> eft § [ reloluta] frigida in hieme, &ca-lidainasftate: in qua nullo modo faporfuperat untIZ' aliquis, neque aliquis odor, & cito defccndit ab hypochödnjs.& quod in ea coquitur cito coquitur, & cito diflbluitur. Debes autem fcire, quod pondus ex experimentis eft adiuuantibus ad co- gnofeendu aqux difpofitione. Aquananqj qua: eftleuior, in plurimis difpofitionum eft mdior. Eft autem, quum cogtiofcitur pondus per men- tetreftres leuiter ä fubftantia fubtili defeendunt, fura. Et eft, qutim cognofcitur fi in duabusaquis in qua noneft gtoflitudo, neque vifcofitas, neq; diuerfis duo panni,aut duo co&a vnius ponderis vnCkuofitas: fed a fpiflb, non tam facile defccn- niadefiant,«5c poftea vehemeter exficcetur,dein- dunt. Amplius decoctio fubftätias acquirit fubti- de ponderentur, quia aqua, cuius codtum fueris litatem, «Sc poft dccodtionena, cöcufllis. Ex aquis leuius,erit melior.Sublimatio pra:terca,&deftil- quoque laudabilibus funt aquae pluuia:, Sc praj- Jatio aquas redtificat malas.Et fi iftud non fuerit, cipue illae, quae in aeftate cueniunt, <5c cx nubibus; deeoffioredhficat.Aquaenimcodfca ficut teftifi- cum quibus accidunt tonitrua. Turbidatio au- cati flierunt fapientes *, minoris eft inflammatio- tem vaporis,vnde generantur veti maximicum nis,«5c velocioris defcenfionis.Et torpidi quidem 10 nubibus venientes, turbidat nubes,ex quibus ve-medicorum exiftimat, quod aqusecodte fubtile nit pluuia, ideoque eius fubftantia eft falfa, «Sc no refoluatur, & iplius remaneat fpiflum: vnde in pura. Sed tamen aquse pluuia: cito aduenit pu- coquendoipfamnonexiftatiuuamentum:quo- tredo, licet Ut aqua melior: propterea quod eft niam fpiflitudinem in aqua augmetat . Scireau- valde fubtilis , Sc quia 111 ipfa corrumpens ter- tem debes, quod aqua in fuas aqueitatis defini- reum, & aereum cito operatur, & fit eius putre- tione, exiftit ex partibus in fubtilitate, Sc fpiflitu- do caufa computrefcendi humores, Sc impedit dinefimilibus: qua: eft fimplex: fed non infpifla- pedtus, & vocem. Quidam autem dixerunt hu- tur, nifi propterea quod frigoris qualitas fuper ea ius caufam efie j quod aquas pluuire generantur prreualuit,aut propter fortem terreftrium partiu cx vapore,qui fuit ex humiditatib. diuerfis fubli- com miftionem, quae ob hoc quod funt paruifli- 20 matus. Sed fi hoc eflet cau fa: aqua pluuias vitu-mas, ab ea nequeunt feparari, neque defeendere perabilis eflet, & non laudabilis: fed non eft ita: in ea: quia non funt tantae quantitatis, vt conti- immopropter multam fux fubftantia: fubtilita- nuitatem aquae fcindere valeant: & in ea defeen- tem, quoniam omnis fubtilis fubftätia plus recidere ob multam paruitatem.Oportet ergo,vt eis pit paflionem, quod fi mf [ ] aqua pluuia: m f accidat commiftiocu fubftantia aquas. Poft hoc ebullierit: eius receptio putrefactionis minuetur, deco&iofpiftitudine remonet: qua: propter fri- Acetofa quoque, quum comeduntur, tunc quü gus accidit primo; deinde partes aquae veheme- neccfle fuerit vti pluuiali aqua; opponuntur puter rarificat: donec fiat fubtilioris fubftantise, vt trefactioni, Sc ab impedimento eius fecuritatcm poflmtab ea feparari partes graues terreftres in faciunt. Puteorum vero aquas, &aquaedudtuum & B. iemäast, eius fpiflitudine retentas, dendi defideriü fuperat in eis, Sc fitis: Sc cöftrin- & non cito,& cum hoc non perfe&e clarificatur. guntur eorum ventres: Sc difficile vomere pof- Et huius quidem caulä eft, quöd commiftiones lünt. Et eft etiam, qu um perueniunt ad hydropi- » AVIC. H 2 ‘fini: r B. &ad lubri-citatem inte/H nurum. v Alia lkeraad lubricitatcintc ftinorum, & x-gritadinc fple-nis. fiB. ftultitia. t B. Et fit cum nocumento, Sc vkeribus vifce-rum. fim: propterea quod aquofitas in eis retinetur. Et cd,quum perueniunt ad apoftcma pulmonis, Sc fplenis.r [ & ad dyfenteriam ; Sc ficcantur eorum pedes, & manus, Sc ipibrum hepata debilitantur: & nutrimentum corii minuitur propter lplenem, Sc generantur in eis ]s [ mania ] & hämorrhoides, & varices, Sc apoftemata laxa,& proprie in hieme; & mulieres duriter impregnä-tur: Sc cum difficultate pariunt, Sc patiunt pue- ventofitates fi agit. ] Et illi quidem, quibus aqira i*am refu]uiti calida arte muamentum prcftat,fiunt cpiiepfiam & ve«tofiut« habentes, & melancholiam, & capitisdolorcmloluit' frigidum,&afthma, & ophthalmiam, & f pu- ., flulasin gutture,d f&gingiuis ficcitatem,] & ■ apoftcma,poli aures habentes,& rheumatifimos, ö 0 Sc vlccrain diaphragmate, Sc imparis fiolutione in parte pedoris. Mcnftrua p ut te rea prouocat, & v rinam,& dolores fedat, Aqua vero ialia ma-rosapoftemofos, & frequenter fit in eis mola, rf[ corruptio ftomachi prohibeatur, & vt virtutes defiderati-uae omnes procedant. ] Et nos quidem eius di- eas perducunt. Et fer rex quidem fplencm refiol-uunt: Sc non coire valentes adiuuant. Aerea; 30 vero corruptioni complexionis vtiles exiftunt. Quumq; aqua: diuerfie, Sc bona:, Sc mate com-mhcebun tur, fortior fuperabit. Et nos quidem declarabimus regimen aquarum corruptarum in capitulo de regimineiter agentium. Et quod de indici;s aqua:, Sc fiuisproprietatibus, Sc modia fiuarum proprieratu remanfit: in capitulo aqua, quod eft in medicinis fimplicibus , nominabimus : fi Deus voluerit. fpofitionem nominabimus, Sc eius,qua; eft qualis ipfia, poft. Nix veto, Sc aqua glacialis, quum 40 munda fuerit, Sc non coni milia ali j rei virtutem habenti malam, fiuc fioluatur, Sc fiat cx ea aqua: De variis aquarum differentijs, & eflccfibvs, plere fiueeumea deforis infrigidetur aqua; fiue ipfa; Hippoc. fcripfit hb.de loc.aer. & aqu.aeenon libello ricCap mittatur in aqua; erit bona. Et fiuarum quidem yfit bumidorum.Sed & 4.m6.d> v ulg.morb.multa j eri diuifionum diipofitiones non diuerfificätur di- bitGal.& in libello de bonitate aqua,fi modo is Gal.efi.)^ r j nr rr yerd} & \. de tuen.valct.et 1 Ae fimp.med.facult.^ap. 1.&deir.. authornofier libello de remo.nccu.quaacc.&c. ceps. traä. 5 .fufius profequitur .pr&fertim vero qu&,& Hip-ttx•& com<" pocr. & GaL5.de rat. viSt.ac. vero de aqua hcc lo- uerfitate multum extranea-,fied eft fipiffior,quam omnes aqua*, Sc nocet dolores habetibus neruo-rum ; fied quum coquitur, ad bonitatem redit. Quod fi aqua glacialis cx aquis malis fuerit, aut fuerit nix virtutem contrahens malam, Sc extra- 50 eo dubitatio eVt, an nutriat. Quod enim non nutriat te- zB.exterius hib;nde> lpUm apermiltioae cius . 3. f B. «juanti-tatis. b B.& ctl cxeis qux appetitum excitant. neam alocisjinquibusceciclit: erit melius, vt cum ea infrigidetur aqua2 [quTabiftiuscom-miftione fit occulta. ] Aqua prxterea temperate af [ } frigida fanis melior eft aquis om- nibus, licet neruos impediat: Sc. apoftcma in interioribus habentes laedat. h [ipfia enim appetitum excitat,] Sc ftomachfi fortem efficit. Aqua vero calida digeftionem corrumpit, & facit natare cibu m ; neque illico extinguit fitim; Sc eft > flari videtur Gal.4-.de vfupar. (ni fi ibi de ferofo potius CaM* humore intelhgat, id quod nos putamus J & ratio ipfa plani confirmat j quando aqua, qu.t fimplex esi corpusy aut fi non ita fimplex fit, tenui/simum tamen, &fiuui-dumj m f olidam noflri corporis fuhftantiam verti non pote si. ea vero nutritio cfl, qua id quod alit in nutriti /ubflantiam convertitur>vt & Gal. 3 .ae temper.&orn- Cap.i. nes norunt„ Jit contrarium tamen author librorum de A prmctp.o. diata, lib. 1. aquam omnia nutrire te flatur. J-dde quod c B. calefacta, quandoque co- quumad hydropifim adducit, &he6ficam,& 60 frequenter aqu$potu Jedari famem ,& quofdam jolo confumit corpus. Aqua autem calefada,qLium fuerit tepida, facit naufeam: Sc quum fuerit calidior , quam hacc, Sc in ieiunobibita fuerit: mul-toties itamachum lauabit, & ventrem fioluet: cä tamen frequenter bibere eft malumquia ftomachi debilitat virtutem. Hia vero, qua: multum cft c i rrlidii ni 1 nii-i 1/-1 m p/.lhliiif'.i't' InlpilK aqua potu diutius traxi fle vitam obferuatum eft-S ed ad hac breuibus. aqua neque veri, neque proprii nutrit. quot etenim nutriunt concoqui oportet: & qua coquuntur , crajsiora vt euadant, necefie eil, aqua autem in-craffari nequit. vt & Thilofophus 4. meteor. notatum reliquit, auxiliatur tamen ipfa nutritioni dum almicn- caiida, eft quum colicam refioluit,& fipleuis u vehiculum efl. tenuifsimancmpe quum fit > cibaria^ cmnio-j omnia vt in vniuerfum corpus digeratur,adimat. eflq; arbitrandum efl, vt ipfas flatim, atq; pluit, percolari Cap.y. vt 4.de vfupar.Gal.ab Hippoc. vocari ait ferofum hu- J\nfm iubeat.Veru optima aqua conditiones in uuiuer- morem, oyn^x Tgocpti^ipfa tarnen non nutrit. Quod ta- fum, ex earu caufts, ex naturapropria, & ex effe ff ib. men author de dieta nutrire eaper omnia fcripferit, non qm in homine, atq; externis alijs rebusßieÖiantur ,funt is quide de ßmplici aqua intellexiffe videtur, quum & quarenda,Ex caufis,quod ficutifontana ex terra vijce- hanc,& ignemfeorfum: nullix talem facultate vtrunq; rib. ortum habet, itapro loci, a quo emergit,&per qua, habere eodem loco aßeratfmtelligi tarnen id eodepatlo tranfit,natura:itemq; pro folis harum omniu rerum co~ arbitramur, vt nos diximus; eße videlicet eam alimeti feruatoris aß)ettu;proque ventorum varietate,qui qui- vehiculum.dum enim fui tenuitate,atq; humiditate ali- busq; locis accidit, variam acquirit naturam, de qua re mentum in corpora omnia adueh it, dumquefolidaipfa 10 fufius loco propofito Hippocrates. Ita etiam pluuiales h umectat, atq; illis nutrimenti adhafum parat, quo pa- aqua,quaru ortm efl ex vaporib. a fole fublatis,varias Cio, qui parietes exflruunt, (iccos antea lapides humore acquirunt qualitates pro locoru, & rerum varietate, a injpergunt, vt ijs calx agglutinetur; nutrire,&ipfa vi- quibws attolluntur in aere vapores,&pro temporii anni detur,quamuis non nutriat. Id vero,quod de inedia aiut, varietate quibus decidunt, & pro modo, quo decidunt. fallax profeBo, & imbecillum argumentum efl. poteß Ex locoru quidem, & rerum varietate,qui a qua exfce- certi aqua fuperfluo fui humore appetendi fenfum retü- tidis, corruptis ve illis materiam habent ,peffima funt. dere,nutrire tamen non poteft; qum fi qui ea diutius,at- qua etiam hiemali, aut verno fiunt tepore, minus funt, que copiofim feorfum vtantur, primo quidem imbecil- quäqua a§iiuo, probata. & qua rurfm ab athere, aut les reddi, poflmodum vero fenfim tabefcere, aut in hy~ cum tonitru excreta, funt,meliores funt,qua pr ocellofay dropim incidere quotidie obferuaturn efl. tantum enim 20 vt fexto Epid. Hippoc. notat. Cognofcitur autem aqua Se&. 4. tex.,9. abefl, vt ea nutriat, vt potius (copiofim, autintempe- bonitas etiam ex obferuatione natura, ideflfub flantia, fliuius ingesta) corpus, quod ahjs alioqui copiofis, & qualitatum, qua fe fe quatuorfenfibm offerunt. qua & folidis alimentis nutriatur, ali impediat,dum alime- afpeäu funt limpidifßma, qua faporis, & odoris omnis tafuperfluofui ipfius humore eluit, ac folidis adhare- funt expertes, qua taffiu in loco, in quo re fident, neque fcere particulis prohibet, eo prorfm modo (ne a priori calidiores funt, neq; frigidiores. Ejfeffus autem, qui ex exeplo difcedamusjquo fi nimio humore lapides afperfi optimis aquis ß>eßa?itur,in homine quide funt, quod qu$ fuerint, camenti amplexum, & agglutinatione renmt. epota in ventre, neq; infignem,vel calorem,vel frigm imprimunt, neq; in hypochondrijs morantur, ei optima C 0 S T AE I ^ADDITIO. funt, tales autem facili coquuntur,& diftribuuntur,& 3 o iecori,lieni,renibus, corporiq; vniuerfo funt commoda. Vide DLfquifi T) Otabiliu aquaru differenti e vniuerfales quiuq; pmt In externis aute rebus,qua celeriter calfimt at refrige- tiones phyfio- JL ^Letio ex l{ufo, pluuia fluuialis,fontana,putealia, rantur,& in quibus celeriter legumina coquuntur,addi logicas Coihei fiagnans. his addere licebit,& niuale, & glacialem,ac etiam qua pondere leüiores funt, & in hominis quoque pag.i^i.&3 3 x. praterea ciflernina,qua ex pluuia,aut etiaflimätili efl. corpore citragrauitatis fensu, & celeriter coqui pofsuty iib.3. cap. iCj. pontanam hic jiuicen. omnibusprafert. quam Hippoc. & distribui. De aquarum igitur bonitate, hac docebut. quoq; lib. de aere, aqu. & loc.primo loco laudat. jLlif jit in ijs,qua diximus, vnum dignu efl animaduerfione. Apud OribaM pluuiampraponmt Hippoc. autbor itate moti, qui eode Expluuqs enim vernas, & hiemale simprobauimus, j. medie, coli. loco pluuia/S optimas eße ait, vt quz leuifsima,tenuifsi- quas B^ifrn maximi probat. Veru paucis, I\tifum quide caP- 3 • ma, dulcifsima, limpidifsitna. I\afis eam,qua exfluuifs apertu efl, tum difientire ab Hippoc. yctitionisq;ple- rum fiflura,& eorum difruptio.Faftidium quo9 XoStiX' na fint, apparet. At vero fit illud nobis primum confli- eft vna ex caufis deterioribus, harum aegri t udi- tutum, quum quatuor mundi fint cardines, ad folis ortu, num, & proprie quum euenerit, poftquam con- ratc- cunuerio, atq; occafum, ad meridiem ,ac feptentrionem; duplice fueuit eu cnire vacuitas; ficut accidit in multa fa- & caloris mm- cogitare nospoffe eius, qua eft ab oriente in occidens, turitate in annis fertilitatis poft fuperHuä fame, 11 extinCtI°c’” progre/Jionis rationem, alteram ,qua reffa qua fi linea & in annis fterilitatis. Ex aegritudinibus vero eo- Xtioms.mt- ab vno ad alterum protraHa abfoluatur; alteram, qua pofidsfuntapoftemata, &f puftulae. Euacuatio j- buthor. obliquo itinere per meridie ab ortu in occafum, cotraq; autem eius, quod debet retineri, eft, aut propter ah occafu in ortum refletlatur. Itaque hispofitis,fifon- 60 fortitudinem virtutis expulfiuae, aut propter de-tis exortus fit ab oriente, progrefsio autem fit per refla bilitatem retentiuae,aut propterea 9 materia no- c B pr0.,t:- > lineam ab ortu in occafunr.uel fi oriatur fons ab occafu, cet grauitate propter fui multitudine, aut diften- CUjtatc, & decurfus autem reflus fit ab occafu in ortum: aqua pro- fione propter ventofitatem, aut propter mordi- ftioneau?-• fefld vtranque, tum qua mane d /ole illuftratur inortu, catione c [ fui acrimonia,&acuitatc, autpropter . tum qua in occafu vefperi, quis temperie illa folis con- materiei iubtilitate, qua liet, ficut, q3 eliquatur “arefit»r; coflam humanis vfibus vtilem no c en f eat,maximi ve- per fe,J vnde ad expellendü fiat facilis. Eft etiam, qUifi fit s- * rd qua ad orientem i fturfetm etiam ,fiue aqua origo fit qu u 111 ipsä viaru iuuat amplitudo, quemad reo- per (e- dum dB.fluxulpcr- dum accidit in d[ eliquando fperma] aut propte-- commiftione, fed qualitate pura conuertente nutis• rea quöd in longitudine feindunt, aut incidunt corpus. Et iftud quidem,aut ideoquöd ha*c oua- in latitudine, aut quia earum aperiuntur orift- litas,- aut eft in b [ effectu ] freut epithema infrigi- b b. aftu. cia: ficut accidit in exitu fanguinis ex naribus. datum inc [effe&u] quod infrigidat: aut cm- cE.aäu.* Et eft,quum accidit hec largitas proptercaufam, plaftrum cälefa&um in d [ effedu, ] quod cale- d B-aftu- qua; exterius accidit, aut interius. Quiimq; eua- facit: aut eft proptereaquöd qualitas haec eft in cuatio eiusj quod retineri debet, acciderit: pro- potentia: fed calor innatus,qui eft in nobis,com- ueniet propter ipfam cöplexionis frigiditas pro- mouet virtutem agentem in ea,&adducitip(am pter duacuationem materiei, quas erat apta ad ad effedum, aut propter proprietatem. Sunt au- accendendum, ex qua calor nutritur innatus. 10 rem ex rebus,qua;obuiandomutant, & quum Et fortaffe proueniet inde calor complexionis: ingrediuntur corpus, non mutant, freut cepa;, quum illud, quod euacuabitur, complexionis quum exterius ad modum emplaftri corpori fu- fuerit frigidas, ficut phlegma 5 aut fuerit circa perponumur,c [ vulnerant , fed interiusrecepta; cb. vicerat, fed squalitatem complexionis ficut fanguis , quia non vulnerant. ] Et funt ex rebus alise, qua; ad interius recept^ cB.dominabit. «[calidum calorefuperabit fuperfluo] ficut cho- hoc contrarias huic exiftunt, ficut cerufa, quze nonvlcer cor, & commouetur1 [ fyncopis,] in balneo prae- ;B>naufci vehementer humores refoluit naturales,licet ex- terea cum multiscius iuuamentisadliintnocu- traneosaugeat humores. Quumque eiusaqua menta. Facit enim fuperfluitatesad membra, multae cftcaliditatis, cutis ex ea horripilatur, & in quibus eft debilitas, lenirer delcendere: &la- infpiflantur eius pori . Quare ex eius humiditate 2Q xat corpus: & impedit neruos: & refoluit calo-nil vadit ad corpus, neque bene refoluit. Eftta- rem innatum : & comedendi defiderium deij- men quum eius aqua calefacit,&eft quuminfri- cit ; & coeundi debilitat virtutem. Balneum gidat. Sed eius quidem calefacere eft, ideo quod quoque k t [ ] differentias habet a parte ktB.rutmie. multum eft calida • & quum ipfius calor paruus aquarum, quae in ipfo fluunt. Si enim fuerint eft minor,quam tepidae, infrigidat, & humedat: nitrofae, aut marina?,] aut fulphurese, aut eine* iB.autbitiu» cB.3ccucoar. c [&propter conftridiönem, ] quum fuerit fri- ritiae,autfalfae,natura,autingenio,lcilicet(}uodmsiudaid öationc. gida, quia calorem conftringit, qui exeiusaere in eis aliquid apponatur, au t in eis coquatur, fi- eft habitus: & coniungitipfum Vifceribus,quum cut ftaphifagria, autficutbaccaelauri, autficut obuiauerit corpori ipfa exiftente frigida» Eius fulphur, aut his fi milia, refölucnr,& fubtiliabGt, vero infrigidare erit, quum in ea aliqui lemuJ- 30 & auferent m[ laxitatem^ prohibebunt humo- mB.&aufam tum balneauerint; duobusnanq; infrigidat mo- rum defcenfioncm ad apoftemata$& venam ha aiterhel, ti/. a B. quoniam dis: vnus eft,d [quoniam aquae natura in vltimo bentibus ciuilem conferent. J Aereae vero aqua;, tcrbe]> aqiu naturali. rej frigjda exiftit, ] licetcalore accidcntali cale- & ferreae,(Sc /alfaectiam^uuant in aegritudinibus, tCr rf ^infnA- non permanet,fed tollitur, & remanet quae funt ex frigiditate, & humiditate, & in do- ^TZnfem: lu in Ultimo operatio naturalis propter illud, quod ex aqua loribus articulorum, &podagrx: & con ferunt habentibus ve. rei, vel in fine penetrauit in corpus, & eft infrigidatio: & etiam laxitati 5 & a fthmati; & aegritudinibus ren uni; & nan’niedi/3i- rei. quia aqua fiue fit calida, fiue frigida; eft humi- fractu ree reftaurationemibrtem efficiut; & con- f 1 ducotwm da: ideo quiim multu m humedauerit t calorem ferunt carbunculis,& vlceribus. Et encxquidnn conftringit innatum propter multam fui humi- ori conferunt: &vulu£;& oculo laxo; tumi- ditatem : & extinguet iplum, & infrigidabit. 40 ditatibusauris.Ferrea; veroftomachumluuant, Eft etiam, quum balneum refolutione calefacit, & fplenem. Et nitrofae quidem, ialia: capiti- quum inucnit nutrimentum, quod non fuit di- bus, & pedori auxilium prabent, quae materias geftum: aut inuenit humorem frigidum, qui no recipere folent; & conferunt ftomacho humi- fuit maturatus , illud enim digerit, & hunc ma- do5 & habentibus hydropifim, & inflationem. turat. Eftpraeterea, quum ingrediunturbalneu Aquis aluminofis , & atramentalibus balneari jpfo ficco, & exficcat • & confert hydropifim ha- confert fputo fanguineo, & egreffioni languinis c b. 8c difpofi- bentibus, &e [ laxitatem 5 ] & eft, quum ingre- ab ano5 & menftruis, n [ & naufeae, & vomitui n b.& cowfo tionem ftmil€ diunturipfumCohumido,&humedat. Eftctia, finecaufa • ] &cachexise^ & multofudori. Sui- niani.ftucorf cacKexiar. qUUm in ipfo diu morantur, & exficcat propter phureae vero aqua; neruos mundificant; Sc dolo- refolutionem, & fudorem: & eft quum in ipfo 50 res diftenfionis, & fpafmi fedant, & corporis fu- fu-ra^. auf1( parum morantur, & humedat, quum corpus, petficiem at puftulis,6c vlceribus malis antiquis, jbothor. f b exuccet feu ab eo f [ exficcatur,] antequam egrediatur fudor. & fignis violaceis mundificant: & a panno, 6c t murphw, s recipiat abeo. Et eft, quum balneum ingrediuntur ieiuni, öc t vitiligine,&lepi a: & refoluunt fupcrfiuitatcsalbaras- vacui, & vehementer exficcat, & maere(cerefa- ad iunduras, & fplenem, & hepar deicendcn-cit, & debilitat. & eft,quum ipfum ingrediuntur tes,&°[vulu£e] duritiei conferunt: fed floma- 0 b. matricis, illico poft faturitatem, & impinguat, propterea chum laxant, & defiderium dcijciunt. P [Mari- p e. quod materiam ad exteriora trahit corporis. nae autem aqux]caput eius* qui in eis balneatur, ^2*. Vemtamen oppilationes efficit, propterea quod replent: ideoque, qui in eis balneatur, caputin fui caufa a ftomacho, & ab hepate nutrimentum ipfis ponere non debet, & in eis tempore poft admembra trahitur non codum. &eft,quum 60 tempus eorum calefiunt complcxiones, &pro-in fine primae digeftionis, & antequam adfitva- prie matrix, & vefica,& colon. Et ideo omnes cuiras, ingrediuntur. & confert, & impinguat funt malae, & graues. Qui autem in thermis vo- medioenter. Qui autem balneum ingrediuntur luerit balneari, oportebit, vt balneetur in cis propterea, vt humedentur, ficut ethicam pa- quiete j & fuauitcr, • , • , ftd fuerit locus corpijs. * Semicupjum vero ingredi plenum ex quampoffmt:id quod Hippoc.notat, nofiri tamen pauci aduerterunt. 2 Scmicupiu uero etc. De balneis ex oleo paratis, & cap.a1.24. & quid harum ufuspraflarequeat, habes i.defimpl.med. zy. 3 Faciem nero madefacere &c. jqon omni fynccpi frigida in faciem conjperfio fubuenit ,fed eiprafertim qua a calore, qm uero ob mar ore,gaudium, vel terrore, vel iram, in fyncopem incidunt; odor ibus prafertim & narium apprehenfionibus funtreuocandi l.ad Glauc. cap.l4. SVMMA SECViNDA. Ad numerandum unamauanque caufam cuiufiibet accidentium corporalium, qua xxix. continet capitula. De caufis calefacientbus. Cap. 1. CAlefacientium multae funt caufae,ex quibus funt nutrimentum in quantitate temperatum, & motus temperati, in quibus ingrediütur exercitia temperata, & temperata fricatio, & te’ perata compreftio:31 [ ] & ventofa- a fB. membro- rum abfquefcarificationepofitio. Qua: enim cu nuxv extenom fcariftcatione eft,infrigidat propter euacuatio cummambus nem. Motus etiam; qui parumper pertinet forti- a a' tudini,& multitudini, & neque eft fuperfluus, & nutrimentum calidü, & medicina calida, & balneum temperatum ficut fciuifti, quod fuoaere, ubi fedetliccus. tali, quale eft oleum, eft quum confert laflitudi- 50 & aqua calefacit, & artificium calefaciens: & no d B. nem habentibus, & febres patientibus longas t B.vekmen- frigidas, & eis, qui cum febriousdolores habent tiuj' neruorum, & articulorum, & habentibus fpaf-t cui«. inum & f tetanum,<5e vrina: retentionem, ÖC oportet, vt oleum extra balneum fitcalefadum. f B.cbbhi. quod fi in ipfo vulpes codla fuerit,autf [dalion] & facium fuerit quemadmodum nominaui-mus,erit medicamen melius, quod efte poterit dolorem habentibusiun&urarum, & podagra. £upcrflu&calefacientium obuiatio, ficut aerum, & emplaftrorum, & vigilisetequales: & fbmnus temperatus fecundum cöditionem prsedidam. & ira fecundum omnem difpofitionem;k[&tri- b b. & alhem ftitia,quum nö tanta fuerit,vt infrigidet:]& gau- cum no fuennt dium temperatum. & eft etiam putredo, cuius u“^rs^tafUper-proprietas eft, vt caliditatemextraneam euenire flua infodiat,. faciat,&nonc [amplius,] & eius quidem opera- c B.abud. tioeft aliud acalefaflione abfoluta,& ab adu- 3 Faciem vero madefacere, & fuper ipfam aqua 60 ftione. Calefacere namque minus eft proculdu- bio quam adurere: multoties enim accidit,& no efficit putrefadionem, & eft, quum anteputre-fadione accidit. Putrefactio enim fiepe accidit, quum in corpore remanet, poftquam ab ea cau-fa extranea calefaciens feparatur, caliditas extranea, & in materia humida acceditur, & eius humi ditatem mutat ab eo,quod complexioni liib^ ftantite, 3? E.ab angu- rorare, virtutem viuificat,qu£e eft laxara § [a no-0 cumento,] & inflammatione febrium,& quum ad elf fyncopis , & proprie ex aqua rofacea , 6c aceto / Et eft etiam, quum deliderio medicatur , & ipfum erigit: & obeft rheumatifmos patientibus , & dolorem frigidum capitis habentibus. flantia*,in qua cd,erat conueniens:ita quod eam Canticorum partc prima traft, fecundo & plura notat «x. ad aliam complexionem fpiritualiü naturalium uer.lib.$.Coll,. inceps. nonconuertitur.Ed nanque, quum caliditasSc cap.n. humidiras mutantur ab hocjquödvni comple- De humeftantibus. Cap. 3. xioni conucniunt , & fhint alij complexionü naturalium congrua;: quod quidem non eilputre- TT Vme&antium multx funt cauße. Ex cis facere,feddigerere.Adurereverocd,vtfubdan- JljL nanqueedficutquies:Sc fomnus;5cillud tia humida a licca feparetur fubdantia, ita quod etiam retinere,quod euacuari folebat: Sc humo- illa fublimetur, & ida defeendat. Calefacere au- rem ficcantem euacuare: Sc nutrimentum mul- rem (impliciter ed, vtomnes humores lecüdum io tum: Sc humectans nutrimentum -Sc medicina fuas fpiritales remaneant naturas, fed plus fiant humedans • & humedantibus obuiare, & pra- calidi. Et de calefacientibus quidem edfpiUitu- cipue balneo, & pod comedionem proprie: Sc do fuperficiei corporis: calefacit enim propte- obuiare ei , quod infrigidat, quoniam humo- rea,quod vapore retinet: Sc raritas intus in cor- rem retinet: & obuiare ei, quod calefadionete- pore5 quia calefacit propterea quod vaporem di- nui calefacit, quoniam humorem currere facit, latat. Galante has omnes caufasin quinquege* & gaudium temperatum, neribus comprehendere confueuit, fcilicet motu non fuperfluo, Sc obuiatione eius, quod non 0 T u T I 0 E S. fu perflue calefacit,& materia calida, quas corpori aduenit,&fpiditudine,&putrefadione. 20 Habes hac ex Gal.lib.de caufis morb.&Mthorre- cap.y. petit lib.Cant.parte 1.traft.2. tex.i87.. b-fB.&obuia- lorem fuffocatinnatum.h [ JEtobuia- cap.it. re« quociinfo re ei, qUOd fecundum potentiam infrigidat, & (i De caufis figuram corrumpentibus. Cap. 5. gi acina a. in prodenti hora calidum exidat. Et retentionis fuperdüitas, quoniam calorem fuffocat innatu. T7 X caufis figuram corrumpentibus funteau- Et in euacuatione fuperfluitas, quoniä innati ca- XI fas, qux in principio creaturae acciderunt, c f b. ftequitur loris materiam defiruit,propterea q>c f [ ] propter quas virtuti informatiuse, aut3 [digedi- a B-aRcrat»* cuacuaiio. |pj r jtus cam ? & oppilationes, quae funt ex fu per- 5 o uce,] quae funt in fpermate lux operationis com- duitatibus, fequuntur. Et de illis cd vehementer plementum defecit. Et cx eis funt caufa;,qua; ftringerc membra,& vt drida permaneant:quo* accidunt, quum a matrice feparatur. Et ex eis niam infrigidat,& propterea q> caloris vim clau- funt caufse, qua; accidunt, quum infans ligatur,, dit.Et triditia fuperdua,&timor nimius, Sc gau- & quum tenetur. Etali^caufceprimitiua:, qux. ' dium nimium,Sc delitice fuperfiute.Et artificium extrin(ecusadueniunt,ficutcafus,autpercudio. infrigidans: & cruditas,qua; putrefa&ioniedop- Et ex eis funt caufe,qua; accidrit,propterea quod podta. Gal. vero medicorum princeps eas in fex fievult mouereantequam membra durefeant, & folet comprehendere caufis, fcilicet motu fuper- antequam ambulare podit. Ex eis funt caufe fiuo,& quiete fuperdua: Sc obuiatione eius, quod segritudinales (icut lepra, & phthi(is,& fpafmus, infrigidat: aut, quod vehemeter calefacit donec 6a & extendo, & paralyfis. Et ed, quumprouenit i b .st mutti- reföluat: Sc materia infrigidantefl [&vehemetia. propter pinguedinem nimiam .Et ed, quum ac- wdo abiiiiper (piflitudinis; j Sc nimia nutrimenti paucitate., cidit propter fu perfluam maciem:&eft, quando ua* ypropterapodemata;& ed,quando propter in- T I Q TfE S . firmitates fitus: & ed,quum acciditproptercoiv folidationis vlcerum malitiam * cap.3. Et hac ex Gal. habes lib.de caufis morborum, & r- cap.2. prafzg.ex pulfibus . pepetit & hic author libra 12 3 .A vr 7^.-0 T utT-1 0 H~,E *■ " «ap. 7. Defumpta & hac ad verbum funt ex Galen, lib. de ttx.iS8.8cde- cau.morb. Repete & qua jLuic. lib. Cantic. parte icccps. traft. 2. adnotauit. 1. o Troxima laxitatis atque meatuum apertionis cauf a efi materia prafertim defeftus:qua plures & externas & internas cauf as[equitur: velmedicamentorum uim incidentium,aperientium,detergentium: vel calfacien-tium & humeftantium. fi enim ecclufi antea meatus erant ob materia craffitudinem, vifciditatem, multitudinem, incidentibus attenuatur craffitudo. aperientibus Ppilatio accidit, aut propter caufam extra- 1 o uiaparantur,vt alio cofluere obflruens materia ualeat, neam, quas in canali cadit: & hoc aut erit & detergentibus amouetur .fi corrugati antea meatus Le caufis oppilationis, & coanguflationis canalium. Cap. 6. extraneum in fuo genere, ficut lapis • aut extraneum in quantitate fui, ficut foex multa: aut extraneum in fua qualitate, & hoc erit aut propter luam groffitiem; aut vifcofitatem: aut quia eft a B.fanguis fi- congelatum ficuta [fanguifuga illa, qua; conge-milis fangmfu ^ata eß.j qUidern funt partes eius, quod oppi-gsconge itus. iatjpr0pterca qUöd in canali caditiex quibus süt, quae in fuo loco in canali fixa manent, & eft ex erant ob materia familiaris inopiam, adueniete per calorem materia ampliatur, fi ex frigore,per caliditatem cauitas restituitur. Vide pro haere Galen, lib.de cauf. cap.7. mor.& authorem.in Cantic.parte 1.traft.2. tex.zoi. De caufis ajperitatis. Cap. 8. A Speritas accid it,aut propter caufam medi- eis,quod in fuo loco eft mobile. Et eft>quum ac- 20 eins: qux vehemeterabftergitfuaincifio- cidit oppilatio, propterea quod claufum fuit fo- ne,ficut acetum,& acetof^ fuperfiuitates^aut iua ramen propter viceris confolidationem,quod .refolutione,ficutfpumamaris, & liiperfluitates in ipfo fa&um fuit: aut propter nafcentiam ad- aeutse: aut propter caufam ftipticä, quae exafpe- ditae rei ficut carnis verrucofx claudentis: aut .rat propter fuam ficcitatem, ficut res potiese, aut quia canalis propter apoftematis comprimentis vicinitatem cooperitur: aut propter conftri&io-nem, quae fit propter forte frigus,aut propter vehementem ficcitatem, quae propter ftipticantia accidit: autpropter virtutis retentiuaefortitudinem :aut propter fortem ligaturam. In hyeme 30 quoque multae fiötoppilationes:propterca quod fuperfluitates multum retinentur: & proprcrca quod frigus ftringit. frigida^quas ex exafperant, propterea 3 fcohftrin- a B.infpiflant. gunt:] autpropter res terreftres,quaj fupermembrum iacent ficut puluis. jl 7^ 7^ 0 T \A T I 0 7^ E S. T Ji T I 0 V^E S. Oppilationis nomine omnis meatuum, occlufio fiue abfo luta fiue imminuta intelligifolet.Huius caufasplu-Kx. 197' res & hic author boc loco,&in Canticis par. 1 .traft. 2. ea.p.7. & Gal.lib.de cauf.morb. & 1. de tuen.valetud.enume-. 40 ex humiditatisad ajperam arteriam ac fauces defluxu peruenit, & ex earundem quandoque partium ficcitate,vt author eji Galenus loco vulg.morh.citato. De caufis lenitatis. efferitatemlArifi.t. degenerat. & corr.aficcitate tex.I0.&dein. in uniuerfum fieri fiatuit, quod & Galen. 2. in primum ceps. de vulg.morb. ita ut ad ficcitatem cauf<2 omnes re feratur,qua/S & hic & Galen.lib.de cauf. morb. abflergetia com.78. nanque,& afiringentia, & refoluetia omnia, &pulue- cap.7. res in ff er fi exficcant. F ittamen etiam afferitas exhu-m id itate ■, vt uocis afperitas ex defluente ad fauces pituita: fed uocis aß?eritas fymptomaeft,non morbus, fe-quitur autem hac ajfer& arteria inaqualitatem,qua & yat. Eius tamen in uniuerfum caufk dua potiffimum nobis uidentur,materia defeftus, velp rafentia. Vbi enim meatus,quibus uelfanguis,vel alius quiuis humor inef-fe a natura confueuit,ea materia fint deflituti^vel ij,vel etiam qua ijs ipfis meatibus circumflant partes; concidere profetio & corrugari illos, atque aftringi uel ob-ftrui neceffe eji. Ita & fi in canales, qui aperti antea erant,materia quapiam interciderit; obflrui eos neceffe tffl, Triorem obftruftionem fkciut frigus,acerba, aftrin-gentia,& exficcant ia: nepet, quum hac omnia humore, 5 O qui uel meatibus, vel partibus ijs circunftantibus inerat abfumant,vel in aliam fedem comprimendo,impellant. *Pofteriorem uero gignit materia, velhumida, velfoli-.da ; vel extra meatum incumbens,comprimensque, vel intra meatum ipfum contenta,& uacmm antea locufui fubftantia,aut eraßa,aut vifeida, aut multa impediens. De caufis amplitudinis canalium. Cap. 7. Cap. 9. LEnitatiscaufa,aut eft glutinans propter fui vifcofitatem,aut fubtiliter refolues,quse materiam fubtiliat: & ipfam currere facit, & fpifli-tudinem a membri luperficieremouet. ^ H.H.O TUTIORES. Contraria Jiccitati efi humi ditas, quare ficut partium ajperitas a ficcitate,ita & mollities ab humiditate ortum habet, quod & philofophus 2. de gener. & corru. Vide pro hac re Galenum lib. de caufis morb. jLuicen- tex.13 . nam in Cantic is, parte 1.traft .2. & Auer. 3.Coll. De caufis diflocationis, & feparationis afitu. Cap. 10. cap.7* tcx.106, cap.i f. Embri remotio eft : aut propter caufam CAnalis ampliatur,aut propterretentiua; de- 60 'W'Embri remoti< . r bilitatem: aut propter forte expulfius mo- JY1 extendentem, ficut quum aliquod trahi i IM. tum. Et ex hoc quidem modo eft anhelitum retinere,aut propter medicinas aperietes: aut pro-1. mollifica- pter medicinas a [ laxantes ] calidas & humidas. Et canales quidem ex cötrarijs harum caufarum coanguftantur, & propter oppilationes. tur membrum, & extenditur donec diflocatur: aut ex motu forti fuper innixionem,a f [ a fß Alia lite-. ] qua2 membru a loco fuo remouet, ficut fijper quam quum alicuius pes fieditur,aut caufa laxäs,& hu imitimr vcI medans,quemadmodum accidit in ramice, aut atul’ propter caufam ligameti fubftan tiä corrumpen- , - tem ipfum corrodendo,autputrefaciendo,b[aut quum in mufculo tenetur, prouenit propter ip- laxum reddendo, [quemadmodum in lepra ac- fam pullatio, feu ie&igatio. cidit,&lciatica. ^ 'K'K0 T ^ T 1 0 7yC.£ s' Egit de hac refufius Galen, i.defymptom.caufisCap, Hic articulorum proprii, & accident propter eam f halices, aut pia.quibus additur acris,putridaque materiaredun-erit plus ea, & continget propter ipfam laflitu- dantia, a qua corrodi, & mutilari partem contingit. do poenalis, fi fuerit quieta, aut prouenient alias externa uero uulnera, vfiio, frigefxhio, & alia id ge- lallitudinisfpecies, quas nominabimus, fi fue- nus. qua Galen.lib.de caufimorb.refert. Sed legeetiam Cap.?.*1'1 rit mobilis. Quod fi fortior fuerit, accidet inde lib.de dijf.morb. Ca})'s‘ horripilatio, aut penetrando in corpore,] propterea bri recipienti«; & quod efl: praeparatum ad fuper-fluitates recipiendas, aut propter fuse fubftantice, naturam , quoniam ipfum ficcreatum fuit,ficut-, cutis; aut propter fui laxitatem,ficut caro laxa;. qua: eft 111 tribus reflexionibus, fcilicet poft aure, in collo, & in afcella, & in inguine, aut propter viarum,quae ad ipfum perucniunt dilatationem, & earum,quaiab ipfo vadunt coanguftationem, aut propterea quod inferius pofitum eft,aut pro- 1.;— quod fortis motus ipsu ieparat, au t humor pun- 10 pter fui parilitatem: quoniam illud, quod ex ei- gens.Et hae quidem omnes,aut funt propter motus fortitudinem, aut propter materiei multitudinem,aut ficut fortitudo motus expulfiuae non fecundum naturalem curfum,& ficut morus fu-per repletionem. & de his, quae eis (invilantur,eft vox fortis, & faltus, & ficut apoftematum aper-tio.Caufaeautem,quae extrinfecus funt,funt ficut corpus extendens, vtfunis & pondera, aut quod incidit, vtenfis: aut quod adurit, ficut ignis: aut bo ad ipfum venit., colligere non valet: autpro-ptet debilitatem fui.,quoniam illud., quod adipium venit ex cibo> digerere non poteft propter nocumentum, quod efi in ipfo: aut propter per-. cuiiionem,qu£ materia in ipfo retinet: aut propterea quod refblipo ei us deficit ei, quod ab eo refolui ibiebat propter exercitium : aut propter, calorem fupertiuu m,qui.eft in ipfo,vnde attrahitur. & illequide calor, aut. eft naturalis ficutcar- quod contundit, ficut lapis: quoniam huiufmo- 20 nis,aut non naturalis, quem dolor euenire facit: cap. 11. cap.1. | bothor. a. B.corrofiuu. di fi vacuum inuenerit,contundet:autfi repletfi,. receptacula findet *, aut frt corpus,quod perforat, vt lagitta: aut quod pungit: aut mordet,ficut canis rabiofus, aut vipera, aut homo. *// X X 0 T ^ T 1 0 \ E s- De caufis folutionis continui eadem fere Gal. refert lib.de cauf.morh. Sed vide etiam 4. metb.copiosd. De caufis vicerim. Cap. 17. CAufae vlcerum funtapoftema, quod aperitur, aut plaga ,* quse facit pus,autf pullulas, [quite comcdunt.] A T ^ T I 0 S. Ficus tripliciter fumi a medicisfolet. plerunque om- aut motus valde fu perfluus: aut aliud ex calefacientibus . Ex fractura quoque peruenit apofte-ma propter vnä ex iftis rebus, quas praediximus: ficut concufiio,& membri comprefiio,&exten-fio,a [quum ipfum os reftauratur. In dente quo- a ftcuqua me. que plurimum fit apoftema] quonia nutrimenti brü reihmraf. recipi t a ugmen 111 m, & infufionem, öl putrefa- & 1Pj’um os 1111 Ol- • • n modensquaa- ctionem; ergo recipit apoftema. :.dofJue ajUc- 'matur. ■50- J, T^ATIOJ^ES. 1 De tum arum caufis G al. lib. de cauf.mor. de tumor. cap. amc,6‘ caP-r* ~ boc cap ut) plene agitur. Verum quomodo ad c au fas in hoc capite allatas, referripoffint timores ex tapfiage- . niti, de qua re meminit Gal. libello, quomodo morbum fmulantes deprehendantur: & tumores ex animantium uirulentorum morfu, de quibus Diofcor. lib.6- ac Cap.n. cap. 1 Cap. 1. Cap. 11 nem continui folutionem figmficat, qua in carnofa c(l 40 tumores ex contaclugeniti, ficuti qui ex faabie & pe- . parte lib.de dijf.morb.^.meth.^.meth.de cauf.morb.6-meth.& 2.de articulis, aliquando nero carnisfeclione, Cap. 3 6. & 47. qU£ uulnerando fit,vulnus non autem ulcus appellant, Cap. 1. "vt 3 .meth. qua ratione vicus eo dishngui a uuinere folet,quod uulnus a procatarciica fit caufa, vicus uerb ab interna, aliquando etiam non qunuis dumtaxat continui folutio nuncupatur ulcus ,fed quinis morbus. vt notat Commem 34. Gal.com. 3. defratturis. & lib. de inaqaali intemp. M Cap.tf. hac non ner a efi nuncupatio ,fed probabilis, ait Galen, fub e° figmficatu hoc in loco fumitur, quo a uuinere di-Hinguitur. videturque hoc ab interna tatüm caufa pro-ficifci,ficut 1 vulnus ab externa. vnde & interna* folum caufeos refert hic autbor. Verum ulcus hoc modo fum-ptum ab externis quoque caufis prouenire collige ex Cap. 1. GaL4-.meth0d.vbi erofionis>qu£ ulceris non etiam vulneris efi caufa : internas & externay cauf as ponit. internas uitiofi fucci fobolem; externas uero ualentia medicamenta & ignem. De caufis apofiematum. Cap. 18. HArum caufarum quaedam funt;qua? funt ex materia, & quaedam funt exdiipofitio-ne membri. Quae vero funt ex parte materiei,söt repletiones ex fex rebus pranominatis.& quae fnnt ex parte difpofitionum membrorum: funt ficut virtus mebri expellentis, & debilitas mem- ft i lenti carbunculo per folurn contafium contrahuntur. tu confidero^. 2 Immo dens quandoque apoflematur. &c. Dcfum-pti im hoc ex Gal. videtur 5 .de compofi med. fecundum loc.is tamen non abfolutdintumefcere dentes Hatuit.fed eorum quidem neruos inflammationem; ipfos nero fimi-, le quodam pati adnotauit. De caufis doloris abfolutd. Cap. 19. 5° E T quoniam dolor eftvna ex difpofitionibus non naturalibus, quae corpori animalis accidunt: in caufis eius fermonem faciemus vniuer-falem. Dicemus igitur,quod dolor eft fenfibili-tas rei contrariae. Omnes vero doloris caulae in ciuobuscompreheduntur generibus, Icilicet genere mutationis complexionis cito factae ,& efi malitia complexionis diuerfe: & genere lolutio-niscontinuitatis.Permalitiamcomplexionis di-. 60 uerfaeintelligimus, vt membra in lui fubflantia complexionem habeant manfiuam: deinde ad-uenit eis complexio extranea huic contraria, ita vt fit pius calida ,aut plus frigida quam erat:& virtus fenfibilis rei aduentum fentiatcontraria, Sc fiet dolor: quoniam dolere non efi, nifi contrariae rei contrarietatem fentire. Malitiaauteni complexionis manfiue nullo modo efficit dolorem, rem, nequefentitur: veluti fi complexio mala, quxiam eft in membrorum fubftantia manfiua corrumpit complexionem principalem, & fada eftacfi ipfaeflctpjtncipalis. Iftaemm dolorem non efficit, quoniam ipfa non fentitur. Oportet enim quöd fentientes ab illo, quod fentitur patiantur . Res namque non patitur propter dilpo-fitionem manfiuam, qux ipfam non mutat:im-monon patitur nifi propter contrarium adue- in vifibilibus dolorem efficit propter fuxcoadunationis fortitudinem:& album propter lux dif-gregationis vehementiam : & amatum fal-lum, & acetolum in guftatis dolorem efficiunt, propterea quod fortiter difpergunt:& ponticum ideo, quia vehementer coadunat, quod procul-dubio lparfio fequitur. &in odoratis fimiliter. & propter hoc in fortibus lbnis fit dolor,ideo quod difperguntpropter motus aeris fortitudi- n iens,quod eam mutat ad illud, quod non erat. I0 nem S [quum f auditorio meatui obuiat. Certa gB.c«5 T ! A. T m« f» a r n /A n nfn ■ i m H ? 1 « m n /a J ^ ~l /1. . 1 - * i. ■ ^ Ideoque hedicam habens non tantum ientit in-flammationis,quantum habens ephemeram : aut tertianam: licet hedicx calor calore tertiana? fit maior. Calor enim hedicxeft manfiuus, & a B.ra^icalmin fubftantia membroruma [ principalium ] infixus. & tertiana? calor eft a vicinitate veniens calidi humoris ad membra, in quibus adhuc naturalis ipforum complexio ita conferuata cftjquod fi humor rccefterit; membrum in fua remane- autem didioin hoc modo ] eft, vt completionis ^emact. Z mutatio ponatur genus, ex quo dolor effentiali rus aucem fe. ter prouenit, licet cum eoht[ jcon- I^°JlnIl0cö- tinuitatis feparatio contingat: huius tamen de- Kak claratio velificata, in medicina non continetur ,Lt b.«^ fed in parte fapientixnaturali: ideoquead ipfius 9“ lummam parumper innuemus. Dicemus igitur quöd eft, quum dolor eft fimilium partium in membro dolente: & continuiratisiblutionuJlo bit complexione: neque calor ille in eo figetur, 20 modo fimilium erit partium:i [ fed dolorem in i b. Ou£ Mi /'J /a 1 m U 1 ■» f 4-i 1 f Al t- /^iA ia-\ /•< I 1 IA y-v /n ini kamt m fi__ ’ . • nifi xgritudo in he&icam mutata fuerit.& complexio quidem mala, non diucrfa, non fit manfiua in mebro nifi ordinatim.Eft etiam,qu 11 m in difpofitione fanitatis inuenitur hoc intellcdui proximum, & hoc eft quoniam ei, qui fe in hye- difpofitionibus: in quibus continuitatis non exi- inuei,^ ftit feparatio,non contingit inueniri proptercö- JorlnPar^u!, tinuitatis folutionem, ] immo propter comple- ^ 2“ ™a xionis malitiam. Et etiam frigus facit dolorem, unoLtiTC vbi conftringit,&coadunat, & omnino vbiin- ergoemibido frigidat. &lolutio quidem continuitatis non eft Ior propterfo. vbi infrigidat:immo in extremitatibus locorum cotI’ infrigidatorum . Amplius dolor proculdubio S eft, contrarium fubito impreftorem fentire, vn- kfB.dfenfa. bf b. fubito. me b [ ] balneat, fi fe cum aqua calida, im- mo tepida lau at 5 accidit ei ex ipfa horripila-ct B.& ixfio. tio 5c t [ ] quoniam corporis eius quali- tas ab eo eft longinqua,& ei contraria :poftea d b. fientgrada ver° vtifur ea, & dele&atur ex ea :d[£cita. ordi- 30 dcipfceft contrarius, & dolerefacicns:k f [ »m mutat vd natur ad rcfolutionem frigoris, quod in ipfoerat rcmouetur fru agens.] Deindeautem, quum aliqua hora inca- quod fiquis frigus complexionem corrumpens lub?;i fcSS ^ balnci mtcnorc federit, fiet corpus eiusaqua fenferit; vndecomplexionem corrumpir,&fuc- ZV} illa calidius: & quum illa eadem aqua primäre- •• * • • -- pente eo infeio lupereum proficietur, horripila-tionem ab ea patietur, & fentiet ex ea frigiditatem . Quum igitur hoc fciuifti, dicemus: quod ] Nonne vides tumeo«™» fubito ferndii cotra- eStte vd agens. rit fieut non accidens propteriplimi continui- dolorem, tatis feparatio,1 [ illud lenti re an eritcötrarium, 1 B.mpcifo& licet vnum ex generibus caufarfi doloris fit ma- & an dolorem facies ? JEx hoc itaque feies, quöd ncfciniercot:: . . -J r 1 ■ f n- t . num.&nom mutatio complexionis ili bito, caulacMttitoolo- Cntiilc dolens litia complexionis diuerfx: non tamen omnis ris: quemadmodü folutiocontinuitatis, dedolor quidem caliditatem111 turbidat,J& fit fortior m B.comom malitia complexionis diuerfx: immo calidum 40 dolor. Eft etiam quum poft dolorem remanet eflentialiter,& frigidum effcntialiter: &ficcum accidentaliter, Sc humidum nullo modo dolo- rem faciunt. Calor enim & frigiditas funtdux qualitates agentes: & ficcitas, & humiditas funt tiux qualitates patientes: quarum virtutes non funt,vt per eas corpus imprimatur in corpus,fed vtper eas corpus a corpore imprimatur. Siccitas vero per accidens facit dolorem, quum alterius res, qua? fen fum doloris habet:nec tamen eft dolor certus, fed ex fumma rerum,qux perfere-foluuntur. & torpidus quidem in medicando laborat, & noce* ei. .AT lOls^ES. De doloris natura quafit, controuerfia efl. Gal.i.de cap.if. generis eam fequitur caufa,qua? eft continuitatis fympt.cau, & fape alibi, trifiem ejjefenfuum operatio-iolutio. eft enim quum ficcitas propter fua? con- 5 0 nem exiftimat. Sed Miß. 1 o.Ethic.de voluptate & do- Cap.6. t B, afiud. ftri&ionis fortitudinem fiteaufa folutionis continuitatis. Gal. vero, quum verificatur intentio, ad hoc ea reducit, vt eflentialis caufa doloris no fitnifi folutio continuitatis, & none [amplius:] & quod calidum dolorem non facit:nifi propterea quod continuitatem foluit. & neque etiam frigidum dolorem efficie,nifi propterea quod continuitatis folutio ipfum comitatur: propter multam nanquefpiflitudinem, & coadunatio- lore dijputans, voluptatem operationem eße negat 5 verum confequi ait operationem, ita ergo & dolor no operatio erit,Jed conjequetur operationem fenfuum. Gale- cap.3. nus item 1 .de element.& 1 .de loc. affcfl. dolorisfubie-Cium eße aitfenfum.Mifl .vero loco citato non fenfuum cap.i. dumtaxat ,fed etiam intelleäus eße uoluptatem & dolorem putat.Mex.quoque Jiphrod.^.qiuß.nat. Ve- cap.«f. rum & de doloris caujis quafiio eft. quum alij duas ponant, folutionem continui, & alterationem : quodßcit capo- nem ipfum proculdubio fequitur,vt partes ad lo- 60 Gal.i.defympt.cau.i.in l.deuulg.morb.n.metb.i.de Comm.ic- tur, f B.aggregen- cum{ [trahantur,] vbi fpiflantur: & vt a loco fe-parentur,a quo trahütur. & in quodam fuorum librorum fecundum hanc fen tenti a 111 in tätum prqccftit,donec opinari fecit,quod omnia fenfi-bilia nocumentum faciunt, propter t hanc videlicet faciunt nocumentum propter eius coadunationem,quä feparatio fequitur. Nigrum itaqv tiurnis. loc. aff. 2. de comp. med. per loca : & libello de oculis. jllij adfolutione continui dolores omnes referant, quod Gal facere uidetur 1 .de fympt. cau. lib. defraftur.^-de Partie.^:-fimpl.med.fac. & 12. metbod. cui & Mifot.6-Topic. «M-afiipulari uidetur, quum naturalium partium fepara-tionem non dolorem effc ait ,fed doloris caufam, neque cap.j. de alteratione meminit: quam tamen fentetiam hic au- cap* thor D tborhocin loco deijcit.J-t alij quoque,quodfienfit Mer. fanter ipfum rumpit,& in ipfum penetrat ftinm- Cap.31. 3.Coll. dolorem omnem ad alterationem referunt. M lando 5 ac fi terebello perforaretur. Acualis au- bactarnen brenibm refiondemus. qubd dolorem neget tem doloris caufa eft ipfa eadem materia in hu- Jritt.eße operationem,non aduerfatur Cal. qmfentire iufmodi membro: fed eft retenta in huiufmodi pati quoddam ejfe non ncgat. definit item Gal. dolorem membro, fed eft retenta in hora: qua rumpit. Et per fenfum, quum artifex fit ea traüans, quafenfu ap- fiupefafliui doloris caufa eft, aut fortis frigoris parent, Miß- yero dolorem omne amplectitur, vtphi- complexio, aut pororum penetrationis ipirifus lofopbos decet. Alexander quoque doloris formam ex- fenfibilis, quiad membrum venit, claufura cum primit,quum animi e/fe ait contraCtionem: medici yero ligatura : aut receptaculorum repletio . Caufa effeCiricem caufam,proximam tamen, quadohunctri- 10 vero dolorispulfatiui eft apoftema calidum, & §lem effe fenfationem dicunt. propter hanc nempe ani- non frigidum. Frigidum enim quocunque nio- mus contrahitur. De doloris etiamnum caufis, tametfi do fuerit flue fit durum, fiue fit molle: dolorem dolor omnis referri fortaffepotefi, aut ad continui folu- non efficit, nifi in calidum conuertatur. Neque tionem,yt Gal.aut ad alter ationem,vt Mer.putat, (id etiam dolor pulfatiuus ex apoftemate calido ac- quod modo non laboramus.) quum tamen is, vjr abfque cidit, nifi hoc modo, fcilicet quum apoftema euidenti folutione fola apparente alteratione; & abf- contigerit, & membrum, quod eft ei vicinum, que manifesta intemperie, fola folutione confikua eue- fuerit fentiens, circa quod exiftunt arterice, quse niat *, medico negocio cb curationem prior Gal.fenten- femper pulfant. Quum enim membrum fanum tia magis fatisfacit,vt modo folutio continui, modo al- fuerit, arteris motus non fentietur propter ip- teratio dolorem excitet. 20 fius profunditatem : fed quum infirmatur, & apoftematur: eius pullatio dolorem efficit,& do-De caufis cuiufiibetdoloris. Cap. 20. loris quidegrauatiui caufa eft apoftema in me- bronon fenfibili, ficut pulmone, rene, & fple-Olomm genera, qus nomina habent, haec ne. Illud enim apoftema fua grauitate trahit in- lunt. pruritiuus, afperatiuus, pungitiuus, ferius, & membrum inferius trahitur per fenfi- compreffiuus,extenfiuus, concuftiuus, frangiti'- bilem fafeiam ipfum circundantem, & fufpen- uus, laxatiims, perforatiuus, acualis,ftupeta&i- forium, a qua oritur fafeia: & fafeia quidem & a B. lafsitudi- uus, puUanuus, grauatmus,3 [fatigatiuus,] mor- fufpenforium fentiunt: quando inferius trahi- nalis. dicatmus. Ifta quidem funt quindecim genera. tur. aut apoftema in membro fenfibili : cuius Caufa autem pruritiui doloris eft humoracris, 30 fenfum ipta aegritudo iam deftruxic, ficut can-acutus,aut falfus. & doloris alperatiui cau/ä eft ccrin oreftomachi, cuiusponderofitas fentitur, humor afper. Et caufa doloris pungifmi eft hu- ncc tamen dolorem efficit: propterea quod ipfe mor, qui panniculum cxtcdidn ktnudmc, ficut fenfum deftruxit. f [ Fatigariui autem doloris f B Laflitudi- b b. quandoq; eius lcpawis continui rate 111 .b[°r:S:vQ- co 9u04 inuefiitum eft, partes in duritie & leni- tofi fas, & uocatur illud, quod accidit ex ea, fati- Simi« laf nöeftiequal/s! tatc nem funt fi miles* ficut furcula & panniculo, gatio infiatiua: aut humor mordicans, & voca- boriofus. aut eft propre- qui fu per coftas eft jnuefiirus,quuni apoftema in tur illud, quod accidit ex eo, fatigatio vlcerofa. m# illius, fu- pleurefiad fupcrioreni eius trahit parte: aut non 40 & ex eis quidem proueniunt compofitiones ; per quod exte- funt jptffis partes in fuo motu fimiles; ficut dia- quemadmodum eas in locis fuis declarabimus, swtSs^uod pbragma illi panniculo: aut propterea quod par- qui funt eis proprij. & ex fumma compofitio- abeotangnur, tes corporis membri no fimilantur;] aut propter lium eft fatigatio, qua: apoftemofa vocatur, quse feu veftif, par- naturam,aut propter nocumentum, quod alicui eft compofita ex extenfiua & ulcerofa. Et mortes nonfunt fi- accidit fuarum partium, & non alijs. Extenfiui dificatiuus dolor eft ex humore, qui qualitatem miles m dun- c{0|orjs caL1fe cft ventofitas, aut humor, qui ner- habet acutam. tic cC lenitate, ^ . ,• f* * r i p ficut fe habet uum aut mufculum extendit, ac li ipluni ad luas furcula ad pa- trahat extremitates. Et doloris quidem cöpreffi- A'NJlfO T JL T I 0 7(E S. “culum tegen uj Caufa, eft materia , qua: membro fuum coan- cofta!ri uüT o gtiftat loeu m 3 aut vetofitas, quas ipfum coangu- 50 De dolorum generibus, quets &fiecies,&differen- fiema mpleu- ftat,& fit quafi defuper compri meretur, &c [cö- tios appellant: & de eorum caufis ex Gal.copiofiffimi refifiieritattra tunderetur.]Sed caulacorrofiuidoloriseft ma- habes z.deloc.af. & i.decomp.med.perloc.quA tu cap.a.3.4.& Iftexfuperio- feria , qua: inter fuum mufculum, & fuum pan- vide.Gal.6.aphor.adfexprafertim fiecies, autfeptem deinceps. n parte, aut nö njCuliun d [rclbluitur,] &L panniculum extendit: referre uidetur.author yero hic longd plures facit, quas Cap.z. tes fimiles^hi” & continuitatem foluit panniculi cum lacerto, tamen ad ea feptem capita referes. C au fas uerd dolo- aPhor‘f- motu fuo, ficut qua: inter panniculum exiftit, & membrum. Et rum habes ex 2. de loc. aff. cap. pmfertim 7. & 2. de Cap_7> ÄUphragma il caufa doloris frangitiui eft materia, aur ventofi- comp.med.perloc. & 1 .ad Glau.&fiepe alibi,vide au- cap.z.& c.iy. hpaniculo,aut ^. x interponitur media inter os, & panni- tem & Taulum Mgdib.2. Cap.4o. culum qui tegit ipfum: aut frigus, quod illum «ftfiraihslpar panniculum fortiter ftringit. Caufa vero dolo- 60 De caufis,fedandi dolorem. Cap. 21. a B.aShu*! tibuseius. rislaxatiui eli materia, qua: camem mufculiex- ^ ^ _ meftat,&fom c B.coculcaret. tendit, Sc 11011 ipfius chordam. Et hic quidem Aufa 3 [quietis] doloris eft,aut quod caufe, nü inducit, vn- B.penetrant. ^ ^ vocatuscft laxatiuus, nifi propterea quod V-/cx qua prouenit, exiftit contrarium, & ip- de virtus sefibi C B.caroeft la-«[mufculus ncruo laxior exiftit, ] & panniculo. fani cuacuat: ficut anethum,& lini ferne, quum 1«profundatur nor nemo, & Et pecforatiui doloris caufa cft materia grofta, fuper locum dolentem exeisfitcmplaftru,b[aut thorda. aut ventofitas,qua:retinetur intertunicas mem- cum quo mollificatur, & fit fomnus, & lenfibi- ut fua opera« bri duri & grofti,ficut intcftini colon: qua; incefi liter virtus ad fuam redit operationemjficut ine- uonem. briantia: «ap. cap. i. cap.8. cap.i. f ab anhelitu prohibeat. a B .fugat. briantia: aut cum quo infrigidatur, & ftupidum efficit,ficut omnia narcotica. Sedans tamcn certum eft primum. jL % “K O T JL T I 0 T^E 51. Habes b&c quoque ex GaL5.pmfert1m fimp.med.fed & i2.metb.& 2'de comp.med.per loc.& 3.eiufdem. De eo, quodprouenit ex dolore. Cap. 22. 10 DOlorvirtutemdifloluit,& membra a fuis proprijs operationibus prohibet, adeo vt membra fpiritualia t [ab aeris prohibeatattra-A 0 T J T I 0 E $. Ex inordinato motu folutionem continui fieri docet «P-n. GalenMb.de cau.morb. & ex eodem calefcere corpora:, a (jr 1 .de diff.feb.&fizpe alibi, quo fit ut non ob eas dumi ^3 taxat c au fas, quas affert hic author,fed ex Gal. etiam ob calorem dolores fiant. v4d fciendum quomodo mali humores dolores efficiunt. Cap. 25. HV mores mali dolorem efficiunt, aut propter ipforö qualitatem, ficu t quum mordicationem faciunt: aut lua multitudine, ficu t quum extenduntur: aut propterea quod vtra-queconiunguntur. J. 'K'KO T J. T 1 0 S. Cap. 14. cap. y. com. z?< cap. 2.7. cap. 4‘ cap.3 .cap.4 eap. 1. 20 Quomodo humorum ratione dolores fiant, videpul-cbrc} ex Hippoc.i.denat.hum. tAd fciendum quomodo ventofitates dolorem efficiunt. Cap. 26. "1J Entofitas dolorem efficit propter extenfio-V nem: & ventofitas quidem extendens, aut erit in membrorum concauitatibus, & ipforum .................. £-- ventriculis:ficutinfiatioinftomacho:autintu- pergen. 13. meth. quodfanguinis profluuia gignant 5.30 ilicis membrorum; & eorum villis; ficut in coli-meth.&quod etiam mors fequatur 5 .de loc.aff. ca vento (a: autin tunicismufculorfi, &fubpan- De caufis delitiarum. T U T l 0 W^E S. com. 14. Dolorem Jeu fymptomata7feu accidentia velis ap- cap. 11. pellare, multa multis locis ex Galen.habes, quod vires com. 33. diffoluant. 1 .pr0gn.4-.depr&fag.expidf^.de rat.viä.in clP’1- ac. iz.mstb.i.ad Glauc. quod animi deliquia &perfri-gerationem faciant 2.de fympt.cau. quod inflammationes,et fluxiones pariat, ^.de rat.uiff.in ac.ule cop.med. tex.ij. Cap. 23. D Elitiarum quoque caufe in duobus funt comprehenfse generibus: vnum ipforum * b. quo & fenti-re eft propter pailionem fui. Quumque fentire fueriteum conueniente, aut non conueniente: erunt deliticE,aut dolor fecüdum illud, quod imprimitur . Et propterea quod taftus omnibus De caufis eius quod retinetur, aut euacuatur. Cap. 27. fenfibus eft fpifiior, & magis retines illud, quod recepit ex imprelTione conueniente, aut no con-ueniente; ideo eius fentire illud, quod eftcöue- 50 niens, quum natura ei obuiat; eft maior, delitiarum : & fentire, quod eft inconucniens eft deterioris doloris, quam illud, quod alijs virtutibus exiftit proprium. Etentionis & euacuationis caufasfcireerit ei facile, qui ea confiderauerit, quas de retentione diximus & euacuatione . Illud igitur ibi legat. R! eap. 6. cap.6. ca p C . ji t ^ T i 0 KE Voluptatis caufie contraria funt dolorum caufis.Vide autem pro hoc Gal. 1. de fympt. cau. Uriflot. 1 o. Ethic. & *Alex.^. qtiaefl.natur. 60 *Ad fciendum quomodo motus dolorem efficit. Cap. 24. MOtus dolorem efficit propter illud, quod cum eo accidit ex extenfionc:aut contufio-a B. attritione. ne, aut a[ ruptura.] jL l^'XL0 T J. T 1 0 TS^E S. Repete caput de cimumfeptimum fummet I. iflius fen.& vide, quae illic notata funt. De caufis a [ faftidij ] & repletionis. Cap. 28. 2 B.»aufcitc* faucuus. HAe quidem, aut funt extrinfecas, & funt primitiuas, ficut quum aliquis regimine vtitur, vnde multa prouenit humeftatio,& corpus non indiget humeftatione cibi, & potus. & ideo quum hsec duo coniun&a fuerint fimul, multiplicabitur in corpore materia, & corrumpetur operatio naturae in ipfa,ficut multoties ingredi gredi balneum , &prxcipuepoftcomeftionem. & refolutionem prohibentia ficut quies: & di-mittereexercitium,& euacuationem. Etinco-niedendo, & bibedo importunitas, & regiminis malitia. Autintrinfecx,& funt ficut virtutis di-geftiux debilitas , qux non digerit; aut debilitas virtutis expulfiux: aut retentiux virtutis fortitudo, quapropter remanebü t humores, & exterius non exibunt: aut canalium coanguftatio. S. Traufe am exprauorum ac redundantium in ventri-r p 7 cul° humorum copia, ac ex cruditate fieri, docet Gal. i. Capi defymptom. cauf.cruditatis quoquecaufas 2.defym-' ptom.cauf.& lib.de cauf morb. humiditatis excedentis a^‘ caufas refert. De caufis debilitatis membrorum* Cap. 19. fubitoexierit,fiueipfumperfeaperiatur: &fu. dor multus: & exercitium plurimum. Dolores etiam e f [ ] fpirirum refoluunt, licet etiam complexionem permutent. Et ex lumina iftorum quidem dolorum funt; qui maioris exiftuntimpreflionis, ficut dolor oris ftomachi, fiue fitextenfiuus, fiue mordicatiuus: & omnis dolor,qui eft cum propinquitate parti cordis. Febres quoque funt ex eis,quas debilitatem faciunt 10 propter reiblutionem , & euacuationem fan-guinis,& Ipiritus, & complexionis mutationem, Amplitudo quoque pororum eft ex eo, quod ad hocadiuuat; vt debilitas f [ refoluens] acci-dat.Et multa fames huius exiftit modi.Eft etiam, quum totius corporis debilitas vnius membri, aut partis membrifequiturdebilitatem,quemadmodum corporis debilitas propter malitiam, qux ori ftomachi accidit, qux tanta eft, vt eius virtus refoluatur: & quum alicuius cor & cere-20 brum aquolibetS[nocumentalium] vehementer patitur, erit homo hic h [ velocis xftuatio-nis,]& qui ex pauca refoluitur caufa.Et eft,quum caufa debilitatis exiftit multitudo tolerantia: aegritudinum. Et eft,quum aliquod membrum in creatione eft debilius quodam, aut alio debilius exiftit,ficut pulmo,& cerebrunr.ideoq; erit recipiens,quod fortius natura a fcipfo expeiiit: locus enim cerebri proprius, fi altus non effet, ex tali modo resproueniret,quam tolerare non poffet s ef B. quuto. fB.quarex refp lutione proii*. »6. villis. Aufa debilitatis aut erit veniens fuper corpus membri: aut fuper fpiritum> qui erit virtutis lator,qux in membro miniftrat :aut fuper ipfam virtutem.Illa vero cuius caula in racm bro propria exiftit, eft; aut malitia complexionis manfiua,& proprie frigida: licet etiam fit,quum calor illud efficit, ideo quod eius operatio frigiditatis operationi in ftuporefimilis exiftit: pro-pterea quod corrumpit complexionem fpiritus, quemadmodum accidit ei, qui multam in bal- 30 neque eius virtus cum ipfo remaneret, neo moram facit,immo ei,cui aduenit fyncopis, &(iccitas,propterea quod virtutes penetrare pro hibet, ideo quod infptflat: & h umiditas,propte-rea quod laxat,& oppilat, autaliqua ex acritudinibus compo(itionis. Sed quod ex illis maiorem proprietatem habety ne in homine appareat, nc-/ que nocumentum, neque xgrifudo, neque dolor, eft raritas texturx illius membri in fuisa [ner uis.j Omnesnamqueoperationesnaturales, & gB.nocumfro. Ji B. velociter incurrens anea ftiam. jt 7^1^OT^TIOT^ES. Caufas imbecilU aftionis cuiufcumque pulchre Gal. docet, vt perquirenda fint, primo defympt.cauf. nempe uitium earum omne in partis principis,partium feruien-tium,& facultatis affeftus referens.per facultatem ve-ro,&Jpiritum> & potentiam ipfam intelligit, ficuti ibidem licet colligere7exittimauit enim isfacultatem^a re voluntaria? per villos, & ipforum compofitio- 4° cuius eß non differre yiififola voce, vt habetur lib. quod nem complentur. Digeftioni quoque bona? ne-ceflaria eft retentio fecundum congruam difpo-iitionem: & hxc quidem per villos exiftit. Illud vero, in quo eft caufa fpiritui propria, eft aut propter complexionis malitiam, aut propter refolutionem euacuatione fada, qux eft ei propria: aut fecundum modum fequendi euacua-tiones alterius. Et illud, quod eft virtuti proprium , eft operationum multitudo, &iplarum reiteratio, quoniam virtutem debilitat,licet fpi- 50 ritus refolutiocumeo aflbeietur , quemadmo-V 1. caufa ad dum aflfociaturb [cum vnaquaque caufa.Quum aufim> queeaufas fecundum alium connumerauimus modum, & remotas caufas cum eis mifcueri-mus, qux coniun&arum caufarum exiftunt cau-fx, inueniemus ex eis caufas ex malitia complexionis, & caufas ex corruptione aeris, & aqux, en.pttturbant & comeftionis. Et.ex eis lunt qux (pirituc [ eua-concutiunt cuant, quarum nulla foetori eft fimilis, 6cprxci-pnmo,/icutf5- pue foetoria aqux, ] & venenolarum virtutum 60 ;SätC expanfio in aere,aut in corpore. Ex fumma cau-far um prxterea debilitatis funt, quxexeuacua-- B ventris fo. tione pendet,ficut fanguinis exitus,& d [venter,] JtJ0, & proprie in fubtilibus humoribus; & aqua hydropicorum incifione f extracta , quum eius piraceutens. qUantitas muita fabito extrahitur , & perforatio magni apoftematis,quum ab eo multum pus animi m.temp. cor.fequ. jtuthor tamen bic virtutem a Jpiritu diftinguit, neque partem qu£ princeps eft, a non principe feparat.Reliqua ex Galen.varijs locis collegit, pfertim ante ex 1 z.meth. Sed vide & lib.de vfu refpir. 2.de rat.viyin ac.& 3 .eiufdem.vide,& ea quutfupra de ijs qua dolorem fequmturyannotauimus.Vnum bic ad dit,quod omnes & volmtari%,&naturales aBionesper fibras obeantur. de quo fupra Auervoem 1 .Coll. contra Galen, fententiam fentire admonuimus. DOCTRINA TERTIA FEN II- Cuius funtxj. cap. & dux fummx. De accidentibus, & fignificationibus. Cap. 1. CCIDENTIA, & fignificationes fecundü vnamquamque trium pr£-di&arüdifpofitionum vnam trium declarant fignifkationum,aut rem prxfcntem, de qua dicit Gal. quod loli confert infirmo, in eo quod facere debet, aut rem prxteritam, de qua clixit Galenus,qu6d foli prodeft medico, quoniam declaratipfum in fua arte excellerltem, & eius confilio magis credunt, aut rem futuram, de qua dixit Galenus, quod vtrifque confert: medico, quia demon* AVIC. I ftrat Cap.i. Cap.i. €ap.z. Cap. i.i. deinceps. Cap.4. Conim. 4 7. Coinm. 17. Cap.x 8. ftratipfuminfuaTcientia excellentem : Scinfir- fitionümCöfurttperegeftiondnftoftnigra, aat moj quiademonftrat qualiter ipfe fit regendus. citrina, & fuper quod fignificat} funt resvifibi- Significationum fanarum .quaedam funt, quae les. Et ex: rugitu fuper inflationem, & malitiam complexionis fignificant aequalitatem, quasin digerendi, eftaudibile, hüiüimödiquoquefunt fuo loco nominabimus. Et quaedam funt,quae cognitiones, per odores, & faporesoris, 6c reli- fignificant coaequalitatem com politionis , Sc qua. Et cognitiones phthifis, Sc heffica; per vn- quibus funt fubftantiales, quae verbi gratia funt,- guium gibbofitatem funt vifibiles, fed funt de aB.crcatura. vtfit a [forma, ] & fit us, Sc quantitas,& nume- cap. eottim, qua; fentiuntür communiter. Eft rus fecundum quod oportet. Et hx quidem di- autem, qüüm, quod manifefte fentitur, rem fi- fpofitiones diuifae fuerunt. Et ex eis funtacci- io gnificatoccultam:quemadmodum ruborpomi dentales, ficut decoratio, & pulchritudo. Et ex maxillae pulmonis portendit apoftemä, & gib- eis funt finales, Sc ipfae funt, qua; fiunt ex com- bofitas vnguis vicus pulmonis. Ex cognitioni- plemeto operationum,ßcquaeinced endo fecun- bus verö, quae habentur ex motibus, •& quieti- dum perfedionem proueniunt. Omne enim bus, trahitur res, quam modo narrabimus. Si- membrum: cuius operatio completur, eftfanü, gnificationes vero, quae fumuntur ex modo modus autem ex operationibus cognofcendi eft qu ieris, funt ficut appoplexia,.& epilepfia,&fyn- fecundum membrorum principalium difpo- copis, ¶lyfis. Et quae ex motu lumuntur, fitiones: fecundum cerebrum quidem eft per funt, ficut horripilatio, & tremor, &fincx parte,vnde fua: figurae eftco- ilus fubftantiam fignificabit, ficut annuli, qui « parte qua, paratum,aut non:]&fciat fi eft poflibile,quöd in expuuntur, herpetem cfthiomenum in canali an fit propor- ipfoaliquid retineatur, vel non: fed id labi facit, pulmonis fignificant: aut fignificabit per quan- tionatu figura: quod recipit,ficut ieiunü. &fi eft poflibilequöd IO titatem fui, ficut cortices, quum indyfenteria in ipio alicluid retineatur,aut quod aliquid ab eo egrediutur,nam fi fueritgroflusTignincat quod pr 0 ' labatur, & qua: res fit, quam in ipfo retineri fit vicus in groffis ex i ft it inteftinis, & fi fubtilis, fi- poftibile, aut ab eo labi ; donec eius locum fciat: gnificat quod in fubtilibus eft inteftinis $. aut fi- quatenus periplum iudicet deeo, quod in'ipfo, gnificabit per colorem fuum , quemadmodum fentitur de dolore, aut apoftemate, fi eft in ipfo,, hypoftafis petaloides: qua: fi fuerit rubea, fignifi- aut ab eo longinquum. Et fciat eius focietatem, cat,quod eft in membris carnofis, ficut renibus: ita vt iudicet,fi habet dolorem per fe,aut propter & fi alba, fignificat quod eft in membris neruo- focietatem, Sc fi materia abipfomet procellent, fis, ficut in vefica. Quod vero fignificat illud, aut a fuo focio fibi influxit,& fi fuperfluum quod quod non eft de fubftantia membrorum, fignifi- ex eo feparatur,eft de fubftantia ipfius, an ipfum 20 c^t, autquia ipfius egreflio nö eft naturalis/icut eft via,per quam iliud penetrat, quodab aliofe- humores fani,& fanguis.quum exierit, autqubd paratur, donec fciat illud, quod comprehendit, eft non naturale in qualitate fui, ficut fanguis vtnofcat fi eft poflibile illud, quodeuacuatur,ab corruptus, fiueeonfueuerit exire, fiuenon: aut ipfo euacuatum fuiffe, Sc, vt membri operatio- quod eft non naturale in fubftantia abfolute, Cu nem fciat, donec ipfius cognofcat aegritudinem. cut lapis: aut quod eft non naturale quantitate cx nocumento,quod in eius confiftit operatione. fui, licet naturalis fit eius exitus;&iftud eft, aut Totum vero hoc per anatomiam fcire potes. proptereaquodaugetur.autptoptereaquodmi- Scias praterea quod medico, qui vult tegritudi- nuitur,ficut ftercus Sc vrina, quum pauca fuerit, nes regere,qua: in membris exiftunt occultis,ne- aut multa: aut vt fit non naturale in qualitate ceflariaeftanatomia. Quumq; anatomia: fcien- 30 fui, licet exi re folcat, ficut ftercus, & vrina, qua: tia ei acquifita fuerit, oportebit pofthoctotum, fiunt nigra; aut fi egrediatur äparre non natu- f b. fignifica- ipfum ftuderein P [ cogitatione] xgritudinum rali,licet exire confiueuerir, ficur ftercus, Sc vrina cionc. occultarum fecundum lex regulas. Quarum 11 [quumin aegritudine ilij] per fuperioraegre- u B-cum prima eft de nocumento operationum , Sc tu diuntur. Doloris autem fignificationesinduo- Sntu‘line quidem operationes, cum fuisqualitatibus, Sc bus comprehenduntur generibus. Sc illud eft,, quantitatibus iam fciuifti, quarum fignificatio quoniam dolor, aut fignificat per fuum locum, eft prima Sc perdurans. Secunda vero eft de eo, verbi gratia quoniam fi fuerit in dextra , erit in quod euacuatur,cuius fignificatio perdurans qui hepate, &fiin finiftra in Iplene,& eft quum per dem eft,fed non eft prima, & perdurans quidem fuam fipeciem fignificat, qua: fit ipfius caula: c(l,proptcreaquddin ipfafemperconfidunt. Et 40 quemadmodum diximus in dodrinacaufarum: «j B. mediante prima quidem no eft ideo quod fignifiat S [ma- verbi gratia,quoniam fi fuerit grauatiuus, figni« digcfti0nc,aut meationem, aut maturationis prohibitionem ficabit apoftema, quod eft in membro non len- ?™at“nc dl' mediante alio.] Tertia autem eft dolor.Et quarta tientCjaut cuius fienfius deftrucius eft. Sc extefiuus gei loius. cß je apoftemate. Et quinta eft de fitu. Et fexta multam fignificabit materiam. & mordicatiuus X b.proportio- eft de accidentibus manifeftisr [ & comparatis. ] materiam fignificabit acutam. Apoftematis au- sät». Et eorum fignificatio non eft prima neque per- tem fignificationes tribus exiftunt modis: aut durans: & in vnaquaque earum fermonem diui- enim fiunt ex fubftantia fui: ficut eryfipilla, quas fim faciam. 5 ex operationibus vero fignificatio choleram fignificat rubeam: aut ficiirofis, qux habetur, quoniam, quum operatio non fectm- choleram demonftrat nigram : aut ex loco fui, dum naturalem proccfferit Curfum, qui eft ci, fi- 50 ficut quum fuerit in dextra, fignificat, verbi gra-gnificatur, quod virtuti accidit nocumentum, tia,quod eft apud hepar aut in finiftra; fignificat, Sc virtutis nocumentum asgritudinem fiequi- quod eft ex parte fplenis : aut per figuram fui, tur,quae eft in membro,in quo eft virtus. Opera- quoniam,quum apud dextram fuit, Sc fueritlu- tionum vero nocumentafunt fecundum tres nare, fignificat quod eft in ipfo hepate, Sc fi lon- modos. Operationes, n.aut minuuntur, ficut gum fuerit, fignificat quod eft in mufculo, qui oculi minuitur vifio, & rem videt minorem {f eft fuper ipfum. Situs vero fignificationes aut ff b. quam fit. r j & a propinquiore fpatio:&ficut ftoma- funt ex locis,aut ex communitatibus, fct ex locis, chus, quum durius digerit, & tardius,& minora quidem apparentes funt. Et ex communitate quantitatem, aut mutantur, ficut quum oculus quidem funt ficut per nocumentum, quod eft in videt illud,quod non eft;aut videt rcm,non ficut 60 digito, ex caufa antecedente cogncfcitur, quod iB. corrumpit, eft, & ficut ftomachusquum cibum t§diffipat,] eft propter nocumentum quodfexto expanbus & ipfum male digerit.aut deftruuntur,ficut ocu- neruorum colli accidit. Ius quum non videt: Sc ftomachus quum nullo modo digerit. Eius autem quod euacuatur * Sc d 7^ 7^ o T ^ T I 0 e S. quod retinetur fignificationes multis funt mo-' dis • aut enim fignificat ex parte retentionis nori 1 Madentia,&Jignificatione$Jecmdnm &c.Mci- naturalis ficut^quum retinetur res, qua: foie- dentiaprafentiapr^terita& futura quidmedico confe- ^ * 4 AVIC. I z rant, €ap.i.z. U i. rant.Hipp.&Gal. i .prognofi.fcriptum reliquere. Di- Defignis difiinguentibus interagritudinesproprias, cuntur autem hac ea ratione,qua nos ea docet,qua igno- & afiociatas eis. Cap. 2. Cap. %. $l 7, ramuSißgna yfuntqs hac Gal liar.med. velfalubria,vel in faiubria,vel neutra.Defahibribtisftgnis,&fontibus, in T quoniam eft, quum aegritudines in prin- *vndeea fumantur abundi in eo ar. med.lib.agitur a c.8. JL/ cipioacciduntin mcmbro:*- äpparentibm loquitur. Verum quod ad hocpertinet,cu iequens: exiftimabitur ergo, quod aflociata, & triplex ftgnorum fit genus,vt/i Gal.prmio aph.notatum accidentalis fit illa, qux eft principalis aegritudo. efi, folmn primum genus, quod. f. femper inchoante Et eft,quum non percipitur, nifi accidentalis tan- morboinuadit,primo dicitur apparere, catera vero non, tu b [& principalis, vel origo obliuioni traditur.] b primo,fed poß apparent. Ex his autem qua-poft appa- Semita vero obferuandi le abhoc errore eft, y t eft principalis rem,quum alia propria fint, licetfeparabiUa: alia vera medicus membrorum nofcat communitatem, PoniturPnna* communia , qua videlicet in reliquis etiamnum morbis quod quidem erit ex fua fcientia in anatomia:& ’ apparent: qua propriafrnt,- vtab ijs difiinguantur, qua 30 nocumenta fciat,qua: vnicuique accidunt mem-communia funt; ajfidentia nuncupantur: c ater a vero no- bro,quorum quaedam funt fen fu percepta, qu«?- tnine generis, pofi apparentia folent appellari . Sunt dam non percepta: & moretur in aegritudine: & erga affidentia omnia pofl apparentia, hac tamen non neque iudicetdeca,quödfitprinapalis;nifipoft- omnia, affidentia funt. Quamobrem, quod Galen. a(fi~ quam confideraucrit, quid fit pofiibile quod dentia quandoq-, videatur reticere, non eft contradiftio} ct[ ] accidat ipfainfcqucns. Aegrum ergo c ^ B‘ ai‘ quum inpofi apparentibus ea intelligat. \interroget de fignikcationibas aegritudinum, 3 Quemadmodum curtitas digitorum &C. Hasnuf quas membris a?gro membro aflbeiatispoflibi- Cap.3.&3®' quam Gaifcnpfit. hic author tamenhb. i.,fen 14.tr. 1. leeftaccidere: quamon prius erant fenfu perce- idem repetit,quod & I{afis.j,Cont.i .cap. z.Verum hoc pt£,neque dolorofa;d [ ita vt appareant primo; ] a B- dolorcaP Cap.4» explodittAuer. 4. Coli. . ^ 40 neque commonentes accidentia, qua: funt eis pareinc* 4 SicMtfpafmus & tremor &c. Comulfiorie feufpaf- propinqua; fed nec etiam eas fequuntur res, nifi Capa. Mum bkait natura ejfe opus occidentale, at Gal. 2. de quas ab cis funt longinquae non ienfu perceptae; fymptom.cauf.deprauati motus fymptomata dißinguens aeger quoque ignorat, quod fint accidentia illi alia ejfe ait natura opera a morbofo ajfeffü irirtatfcalia longinqua radici. I(tud tamen non dignofeitur a morbofo tantum ajfetlu dependere, natura ad eorum nifi fapientia medici. Plurimum vero, quod ex generatione minime adiuuante: & conuulfione in fecun-r eo ad memoriam reducit, eft, quum operatio- do horu capite enumerat. Sani conuulfio proprii ex re- num impedimentum confideratur. Quumque apH'32. pietionefit & euacutione 6. aph. fieri tam ena liquando operationum impedimentum inuenerit antece- poteß,ficuti inepilepfia euenit,qua leim efi couulfio, vt dens, iu dicabit, quod, aegritudo illa eft aflociata; non ex materia aut redundantia aut inopia, fed obpra- 5 0 licet quaedam membrorum fint talia, quod plu-uam aliquam & nudam qualitatem inflar auraeuiufda rimum difpofitionum ipiorum eft , vt fint eo- adneruorum principium datam, conuulfio fiat, contra* ' rumaegritudines aliorum membrorum aegritu- hentenimirufefe natura,ut id expellat,quod offendit;de dines lequentes. Capitis enim fecundum pluri- hnius ergo generis conuulfione arbitrandum efi hunc mum Iliarum difpofitionum ,funt aegritudines loqui,quum ä natura eam fieri pronunciauit. Vide pm ijs per focietatem ftomachi. Sed illud conuertere Cap. 1.3.4. & qua fequuntur fecundo defympt. cauf libro copiofiffmiL eft per parum. Et nos quidem coram tuis mani* deinceps. ^ £X operationibm vero fignificatio habetur,&c. bus ponemus figna complexionü principalium, Cap'1’ Galen. 1 .de aff.loc.methodi initium ad inuefiigandos af & accidentalium fecundum modum commu- r . fcUos locos,boc effe ait, quod atfio non ladaturnifi lafa nem. Quae vero vnicuique membro funt pro- 3. &4.ra:iCrtIm parte, aqua ea prouenit.- Ottendit autem lib.de diff. 60 prie in fuo dicentur cap.Quecunque autem ex fi- fymptom-quod aüione.stripliciter Udantur; fmtq; vel gnificationibus aegritudinii compofitionis ma- imhecilUfVel deprauata,vel abolita. Sed de autta quo<- nifeftae fuerint,feniusdignofeet. Sed qux occul- que aäione meminit 1 .de fymp.caufqua?n quidam exi- tx fuerint, exceptis repletione, & oppilatione, & Cap.7. tres filas lafiones,qims diximus,non,re ferri. apoftemaribus,& folutione continuitatis j in di- Cap 7. e&m tamen Galen, i.de fymptom.cauf.addeprauatam ftione vniuerfali comprehendere eft ditficile. Ht aftionem refert,- Qua fequuntur.de ijs,qua, excernuntur iimiliter illud,quod ex repletionibus & oppilatio Cap.i. t.Sc 6. & retinentur,pete ex 1. de loc.aff. ., ■ nibus, & apoftcmatibus ? & folutione continui •' * • ‘ ' ' tatis s tatisvnictiiquemembropropriumexiftit. Me- complexioacquifita. Pinguedinisautem&adi- lius igitureft, vt hoc totum dictionibus refer- pjs diminutio iempercaliditatem fignificatrquo uetur particularibus. niam pinguedinis Sc adipis materia,länguinis eft vnduofitas, Sc earum fador eft frigiditas, Sc pro-7^7^ 0 T T 1 0 7^ E S. pter hocinhcpate minorantur, &funtin intefti- msmultaj. Et nequefuntfupercor multa:pluf-Qmm morbi plnresfmt, atque vnus ex altero de- quam fu per hepar, nifi propter materiam: non pendet,ex ijs, qui primo loco afficit,primariw;quifecun enim propter complexione & formam, fed pro- dd, fecundarim dicitur.& qui particulam aliquam in- pter curam natura: pendentem e [ a materia illi e b. cum tali feßat,qui in ipfa eft,proprius; quivero vnä quidem par- 10 fimili.] Pinguedinis autem,& adipis congelatio matcrxa-ticulam nonobfidetj eam tamen afficit, per confenfum iu per corpus minuitur, Sc augetur fecundum appellatur. Ex his rurfum qui primarius eft,idem & per minorationem caloris , Sc ipfius augmentum. ejfentiam eft, at quifecwidario afficit,is nonfemperper Et corpus quidem carnofum ablq; multa adipe confenfum affligit, quin fepe qui antea per confenfum Sc pinguedine, eft corpus calidum & humidum. offendebat, per effentiam poftea afficit, ita distinxit Quod fi fuerit caro rubea multa cum pingue- Cap.3. Qalen.i .de loc.aff. Ver um idem tam en proprium etiam dine, & adipe pauca: fignificabit humiditatem Cap. 6.SL7. cum primario in eodem libro confundit. Videtertiode fu perfluam, & fi fuperflua fuerit, humiditatis Sc ClPCa &i 1' tib.de conttitut. art. ’ frigiditatis (igni ficabunt fu perflui tatem,& quod ap-1 ’ corpus frigidum fadum eft,Sc humidum . Et ex Defignis complexionum. Cap. 3. 20 corporibus quidem, quod magis eft macrum, eft frigidum Sc ficcum, Sc poftea calidum, & fic-Ignorum genera, quibus complexionum di- cum, deinde ficcum., quod in caliditate &frigi- 1 gnofeuntur difpofitiones,funt decem :vnum ditate temperatu 111 exiftit, poftea calidum,quod eorum eft tadus. Sc modus quidem, quo co- eft in humiditate&ficCitate temperatum. Ter- gnofeitur, eft, vt confideret antaduifani fit x- tium vero genus eft lignorum fumptorum ex qualis in terris temperatis, Sc aere temperato: capillis. Et ipfa funt, qua: fumenda iuntex par- nam (i xqualis fuerit, fignificabit squalitatem. te horum modorum, qui funt, velpcitas origi- quod fi patiatur abeo tador complexionem nis,& ipfius tarditas: & multitudo eorum, &pau habensfanam, & infrigidetur aut calefiat, aut citas iplorum fubtilitas Sc groflitudo eorum: ipfumsetiat naturali molliorem, aut duriorem, 30 planities&crifpitudo. Et eorum color eftvna aut afperiorem quam naturalis , neque fuerit ex radicibus in hoc. Signa vero ex velocitate ibicaufacxaere,autbalneationecumaquafdgi- natiuitatis eorum , aut rarditate, aut prohibi- da,aut alia re,qua: mollitiem addat, autalperira- tione originis ipforum, fumpta funt, quod il- tem: eft tunc ex complexione non temperata. li,qui tarde nafcuntur,autnon nafcuntur:quum •fB.manus. £texdifpofitionequidem vngium a|f J non affuerint fignificationes , qus corpus pe- in mollitie, &ficcitate ipfarum,pofIibiIe eft co- nitus fanguinem non habere demon ftren t: gnofccrccomplexionis corporis dilpofitioncm ßgnißcant, quod complexio vehementer eft bfB.a no fae- bf[ ] licet mollitia Sc duritiei humida. Quod fi feftinauerint, non erit corpus iit illud propter judicium non fit ftabile, nifi priusa:qualitatisin- illius humiditatis: immo ad ficcitatem declina- bam” tcr cahdi ratem Sc frigiditatem fignificationes 40 bit. Ipfius vero caliditas & frigiditas exalijs fi-pra;ceflerint: nam, fi non ita fuerit,poffibile erit, gnis, qux iam diximus, cognofcuntur. Quum vt caliditas durum tadum, &afperu molli fi ce t, autem caliditas, öcficcitas coniungentur, capil- nedum illum, qui temperatus propter reiolutio- li multo citius nafcentur, & erunt multi Sc grof- nem ipfius: & faciat exiftimari, quod jit mollis fi, quoniam multitudo caliditatcm fignificat, & humidus natura, Sc vt frigiditas mollem ta~ Sc groflities multam fumofitatem, ideoque in &um induret, ne dum illum, qui eft temperatus, iuuenibus eft amplius quam in pueris, quoniam propterea quod multum congelat «Sc infpiflät, Sc puerorum materia: vaporofa: iunt, Sc non fu- CB.ficut inni. opinabitur quod fit ficcus,c [ ficut nix & fpl: & mofe. Et horum contraria ipforum fequuntur ue&pingueiii- nix quidem propterea quod coagulat Sc conge- contraria. Significatioautemexpartefigurxeft, ne niucm.n.fri- lat:&fol quidem propterea quod ingroilat.] Eo- 50 quod crifpitudo fignificat caliditatem,& ficcita-giditas coagu- rum autem plurimorum, qui frigidi funt com- tem. Eft tamen,quum foraminum,& pororum rScdine plexionis, corpora mollia funt, licet fint macra, inuenit tortuofitatem ^ fed iftud non mutatur, ingroflando. quoniam cruditas multa confiftit in eis. Secun- quumalteraturcömplexio. f[ Dua: vero pri- f b. du* venS dum vero eft genus fignorum ex carne Sc adipe msb res mutantur, ] & planities huius fignificat rnma-‘ cauj^ afiumptomn?,quoniam caro rubea, quum mul- contrarium. Ex parte autem caloris nigredo ta fuerit, humiditatem fignificabit & calidita- fignificat caliditatem , Sc fubalbedo fignificat xlonis. tem, Sc exiftit ibi foliditas . Et fi pauca fuerit, & frigiditatem,& § [ citrinitas ] & rubedo squali- gB.&rofedo. adepsinultusnonibi affuerit, fignificabit ficci- tatemfignificant,&albedofignificat,autfrigi- tatem. Pinguedo autem & adeps femper frigidi- diratem, aut humiditatem vehementem, ficut tatem fis;nificant,&; eft cum eis laxitas. Et ficum 60 canities aut fortem ficcitatem, ficut accidit ve-hoc fuerit venarum anguftatio,& fanguinispau- getabilibus, qu um ficcantur, qua: ex fua nigre- citas 5c hoc habenti aduenerit debilitas ex fame dine, aut viriditatetranfeunt adalbedmem, & propter minorationem fanguinis naturalis, qui hoc quidem non accidit hominibus , nifi in fi- eftprsparatus ad illud, quo membra ex nutri- nea:gritudinum ficcantium. Et canitiei quidem mento indigent, fignificabit, quod complexio caufa apud Anftotelem eft conuerfio ad colo- h E alfc charc„ di radicalisua hliiufmodi eft d [ fecundum naturam. J Et fi ha:c rem phlegmatis, & apud Galenum eft 1 L j h- gi. tcräiis alia fiena non aftuennt, fignificabit quod eft tus,] qui nutrimentum comitatur, quoo ac ca* fatachamgi. & AV1C I 3 pillos pillos venit;quum frigidum fuerit: & fucrir mo- coanguftationc, & fine curti tate,°[ & prxcipiue o t—-fi tus eius , & ipfius penetratio in poris, tardata. manuum & pedum, ] & venarum amplitudo, i Quumqueduasdidiones confideraweris , inue- & earum appparitio,&pullus magnitudo,&for nies eas pro certo propinquas: quoniam caufa in titudo ipfius, & magnitudo mufculorum, & albed i ne coloris phlegmatis: & caufa in albcdi- propinquitas eorum ex iun&uris: quoniam ope- iB altcchar«» ne* [:f titus] eft vna. Et de hoc quidem phy ficus rationes augmentatiua:,&compofitiu2e form®, t atadurugu* tractare debet. Poft hoc aeres,& regiones in re pi- caliditate complentur. Et frigiditatemieqimn- lorumoperationem habent,quaecitobferiiandaj tur omnium horum contraria, quoniam pro- k B.non enim k [ non enim timetur, quod in nigro (it capillus pter eam [ minorantur virtutes naturales, & expe&atur,feu flauus yqUjsqualitatem cdplexionis ipfiusfigni- io non complent operationes natiuas, & creatio- p B- acfici«at emftunaiur, % ficctjquum eam habuerit: neque in capillis Icla- nem, & complexionem ficcam fequuntur afpe- ,IUUl capifiurü in ni- ui nigredo:qun;complexioniseius fignificetcali- ritas, & curuitas: ] iunfturarum manifeftario, to opwaS grofigmficetur ditatem 5 quum ipforum genus eam habuerit. } 6c apparitio cartilaginum in epiglotti, &nafo,6c virtutivfomu. coplexioajqua- States etiam in re capillorum operantur, quo- cft nafus «qualis. Sextum vero, eft genus figno- tular>&gcnera. Kqn?eiinhiE- n jam juuenes funt, licut meridionales, & pueri, rum fumptorum ex velocitate pallionis mebro- c6p,c: gredmanaipii hcurfeptcmtnonaleS.&fene&useft.ficutmedi;. rum.Membrum.n.quum citocalefitabfquedif- ^turaSf luru in alfaclu- Pili pmerea in puero mul ti,fignificantquod lp- fkul tate,eft calidae complexionis: quoniam con- * kbifignificatur fius complexio:quum crefcet-ad melancholiam uerfio in genere proportionali eft facilior con- da^SinhSc' conueirctun&in fene fignificat,quodin praefen- uerfione ad contrarium: etfi cito infrigidatur; at«ftcttu£m ti eft melancholicus. Quartum vero genus fi- 20 res erit econtrario. Sf[ JQuödfiaH- ipfum. gnorumeft fumptum ex colore corporis. Albe- quis dixerit, quod oportet vt res fit huic contra- candeaT* do.n.fignum eil priuationislanguinis, aut pauci- ria; nos nanque pro certo fcimus, quod res non 1 caiUai- tatis ipfius cum frigiditate: quoniam, fi cum ca- patitur nifi a luo contrario, & non a luo finiili: liditate eflet, & humore cholerico; efleteitrini- fedex hoc verbo,quod tu pramififti,prouenit.vt I b. muteitudi- tas. Etrubeusquidem fignificat1 [ multum fan- paflio a fimili fit dignior, llefpon fio erit, quod (anguinis, & guinis. Et ruftus, & fubruffus fignificant calidi- fimile,a quo non patitur res, eft illud, cuiusqua- cihditate.&ci- tatem.Scd fubruftus plus fignificat choleram ru- litas, & qualitasiIlitis,quod ei fimileexiftit, eft fignificatcalidi bcam., & ru illis fignificat ianguinem choleri- vna IpccieSc natura. Quod autem calidius eft taceoijfedatri- cum. Eft tameh,quum fubruftusjfanguinis figni- alio, non eft fimiteei, quod eft minus calidum: nas eft magis fi ficäc priuatioilem,lice£non fitibi cholera rubear; 30 immö duo calida, quorum vnum eft calidius, gmficas cholera qUemad modum accidit in conualclcenribus — diuerfificantur,&illud quidem, quod eft minus nem aut sSi- Fuicus aurem vehementem fignificat frigid ita- caiidü, comparatione eius, quod eft calidius? eft choiertcu. tem: ob quam minuitur languis, & congelatur frigidum. Patitur ergo ex hoc: vnde eft frigidum nera Et quandoque, ille paucus, Sc ad nigredinem conuertitur, Sc comparationcillius, 6c non calidum. Patietur cutis mutat colorem. Et brunusfignificatcali- etiam ab eo, quod cftiplo frigidius, &a frigido: mB.Sedgypfe ditatem. Et melongianus frigiditatem (ignifiv vnum tamen eornm ipfws qualitatem auger, US cat ^ tatcm » quoniäm calor eft, q u i pu ra m & prabet ei a ugmen tu m, quod eft in ipfo tor- & re pWegma- choleram mgram fequttur. m [ Sed gypfcius fri- tius,& alterum minuit qualitatem, ipfius erge ticam. Et pium giditatem fignificat, & rem phlegmaticam. Et alteratio ad id quod in fui qualitate prxftataug- beus. ftanneus] frigiditatem, & humiditatemfigni- 40 mentum, &mutatillud, quod in ipio eftfor- » B.adcitnm- fjcatcum pauca re melancholica: quoniam eft- tius,erit facilior, licet fit hoc alia caufa, quicali- Sm^&PP fplc albedo cum pauco viriditatis: erit ergo albedo fe- cui eorum, qua! in r [ qualitate communicant, nem’adatrini- quens colorem phlegmatis, & complexionem eftpropria^ & contradicit] & ficutillud, quod r *. nafuraw tatem &nigre humiditatis, & viriditas feques fanguinem con- in fui natura calidae exiftit complexionis, non dinem.Et inaf- ^e}atum,qui trahit ad nigredinem, qui commi- cito recipit in fe calidi operationem, nifi pro- fnorrSuum ftns phlegmati faäus fuit viridis: & eburneus. ptereaquodcaliditas deftruit operationem con- pria, & eft rc. accitrinitatem frigiditatem fignificat phlegmaticam cum pau- trarij, quod eft frigidum,f [ eo quod refraenat} mifEor, & viriditate & ca cholera rubea. Et fecundum plurimum qui- illud , quod complexio calida vult efficere de no eil hoc fem- (jcm mutatur color propter hepar n [ ad fubruf- augmento in calefadione. Quum ergo fibi oc- ‘ Sr’uTdmS fcdinem & albedinem , & propter fplenem ad 50 currunt, & prohibens deftruitur, iuuant feam-cwur'significa fubrufFcdinem, & nigredinem. & in aegritudU bo in calefaciendo, & eorum adiutorium fe- tio vero ex eo- nibus hxmorrhoidum ad fubruffedinem, & vi* quitur duarum qualitatum fortitudo comple- lorehngua;fu^ j-i^itatem. hoc tamen non eft femper,immo eft, ta. Quiim vero extrinfeca caliditas aequalitatem machi&mteiti quum mutatur. Cognofcere vero ex colore lin- deftruere voluerit: calorinnatus, qui eft intus, Toru, & venarü gua: complexionem ftomachi, & inteftinoFfim, erit res fortior in refiftendo , adeo vt venena quietaruincor- eft difticile, & ex colore oculi cognofcere com- calida non refrasnet, neque expellat, neque ip- pore eft fortis. piexlonem cerebri, eft difficile. ] Etfortaffeeft, forum corrumpat fubftantiam, nifi calor inna- ^coforeocu0 quum in vna cegritudine duorum colorum di- tus.Calornanqueinnatus natura: eftinftrumen- lorumfupcrcö uerfitasinduob.contingit membris,ficut quum tum, quod caloriseuenientisexpellitnöcumen- piexioncm ce- albefcit lingua, & nigrefeit facies in vna ^gritu- 60 tum , proprereaquodfpiritummouetadipfum rebn eft fortis. dine,quemadmodum in ideritia. quee propter expellendum,& ad eius vaporem remouendum, gmficatio vtS vehementiam acuitatis cholera rubeae accidit . & ad iplum refoluendum, & ipfius materiam ez coloreTm. Quintum vero genus eft fignorum ex forma adurendum. Et frigidi etiam aduenientis no- gn® % copie- membrorum affumptorum, quoniam comple- cumentum per contrarium expellit. Hanc ve- x^nemliom3:' xionem calidam fequuntur pedoris amplitu- ro proprietatem non habetfrigiditas:non enim. &. artorJar^in do> & extremitatum magnitudo, & ipfarum impugnat, neque refrenat m fi aduenientem cotporee'fonis complementum in quantjratc earum abfque caliditatem per contrarium tantum > quia non impu- impugnat aduenicntcm frigiditatem. Et calor caliditatem,& frigiditatem,& (iccitatem, & hu- um fctmdun, quidem innatus eftille, qui humorcsnaturales miditatemieftfignificatioprobabilis. Exgcnere *qua,m.r tuetur: neeiscaliditatesextranea: domtnentur. autem operationum fortium, qua: caloremfi- operationes, & Calor nanqueinnatus, quiim eft fortis: poteft gnificant,eftz[acuiras] vocis,6MisgrofIitudo, comPlentur- natura ipfo mediantem humoribus, minirtrare &loquendi velocitas, & ipfius continuitas, St zBioranido* fecundum modum maturandi, & digerendi, ira,& feftinatio motionum, St palpebrarum cita- St cuftodire eos fecundum fanitatem , & mo- tio. licetfit, quum ifia adueniunt non propter uentur humores fecundum modum miniftratio caulam cömunengimmö propter cauläm mem nis ipfius 5 & prohibentur moueri fecundum brooperationis propriam. Nonum vero «enus modum miniftrationis caloris extranei, quia 10 eftexpulfio fuperfluitatum a corpore : &quali-non putrefiunt. Sed quum calor ifte eft debilis, tates eorum, qua: expelluntur. Expulfio enim fatigatur natura > & a regimine humorum abfti- quum non aufertur, & illud, quod ex ftercore, St net propter inftrumenti debilitatem, quod inter vrina egreditur, Scfudore,&alijs,eft acutum, ha- ipfam, & humores efi: medium, St fiat, & calor bens odorem fortem , & tinfturam ex eis, qua: t b ipfum no» cxtraneus inuenit1 [ humores non impeditos ab tinäuram habere confueüerunt, & aduftionem, occupat in re. admmiftratione . ] Comprehenduntur ergo ab &decoftionem ex illis, quaaflationcm,& deco- gimine. eo, & facit eos obedientes, & motu extraneo ip- ftionem folent habere,efi calidum . Quod vero fos mouet, 6c accidit putrefadio. Calorigitur diuerfum eft ab hoc,eft frigidum. Et genus qui- innatus virtutum omnium efi inftrumentum, dem decimum efi fumptum ex difpolitionibus, fed frigiditas efi ei inconueniens; St neque pro- 20 virtutum anima: in fuis operationibus, St paffio-deft,nifiaccidentaliter.Ideoque dicitur calor in- nibus,a[ ficut ira fortis,&aftuatio,&perceptio, R r r b. neque pro- natus, St non dicitur frigiditas innata,u [neque &intdleäus, Sc audacia, &inuerecimdia, &fu- mensvdoaTs’ porrionatur ad cöpatatur frigiditati ex colcodea corporis illud, fpitio bona, & bona fpes, & impietas, St impi- adirä, & foras lI sTcoi cluocl c0Paratur caliditati. ]x [ Septimum autem gritia, & morum virilitas, ] & paucaociofitas, mobilitasi opi, cUodea corpom genus fignorum efi,quod fumiturexcogitatio- St parum pati ab vnaquaque re fignificat cali- “onibus»*jn- ad caliditatem nibus,& a rebus multum defideratis a natura ho- ditatem. Eoru m autem contraria frigiditatem. &«r* /pportionamr. minis, quas plurimum apprehendit virtus , Sc Et perfeuerantia furoris, St manfuetudinis, St dicfe,&inu«e- * B> Alla lltcra operatur fimilitudinem qualitatum: ficut dice- imaginari, & rememorari, & reliquorum, ligni- cunciia>boM- ifpofitioafom- mus infomnijs-.ideo quod corpus efi inftrumen- ficant ficcitatem. A pafiionibus vero cito remo-tas cxlftjmauo~ ni, & vigiliarü, tum animx.]Oä:auum autem genus efi,quod fu 3 o ueri,fignificat h timiditatem. Ex hac quidem fe- imSms squalitas mitur a lignisoperationum.Quum. n. operatio- cfa efi infomnietas, St /omnium, quoniam il- &impigntia,& amborü figmfi nes fecundum naturalem cu r fu m proceduntple le, in cuius complexione efi dominium calidi- morü vmliuis, Spcmäeprsa- perfe&e: fignificant complexionis arquali- tatis, videt fe quafi ad ignem calefieri, aut ficut & ccJfnas 111 pue in cerebro, tatem. Quodfiaparte fua ad motus mutetur fu- ille,qui/edet ad lolcmr&illein cuius complexio Sdonibuf °F & augmentum perßuos Jignißcant complexionis caliditatem.Sc ne efi frigiditas dominans, videt fe ficuti eflet £omm £gni£~ ßmilitcr,fi propcraucrint: quoniam caliditatem in niue,aut quafi in aquam mitteretur frigidam. Thumidiute fignißcant,Gcut augmenti velocitas,St velocitas Amplius vnufquifquehumorem habens domi- &aagmeatu vi natiuitads capillorum, Stnatiuitatis dentium. nantem videtillud, quod fuo pertinet humori giliammfigmfi Quod fi debilitentur, Stociofxfiant,&tarden- quemadmodu dicunt. Hocautem totum,quod cztficcmtc, & tur, fignificant complexionis frigiditatem.Eft ta- 40 nominauimus, aut plurimum eius, efi de modo wSwcCq." nicn> 9L,um eorum debilitas, St ociofitas, St tar- fignificationum complexionum principalium, * ditas, fiint cadentes propter complexionem ca- qute funt ab initio creatura. Complexionum vc- lidam, licet illud elfe non pofiit abfque muta- rb extranearum accidentalium,b [ qux efi acuta b B.iitfqn*cu tione a curfu naturali cum debilitate. Et efi fignificat inflammatione in corpore nocibilem, ignifi. etiam, quum plures naturaliumoperationü de- febres pracedentem: St fortitudinis deftrudio- catlnflammauo ficiunt propter caliditatem, deminuuntur, ficut nem apud motus rebellionem caliditatis , St «Xi febribus fomnus: quoniam fortalle efi, quum deftruitur fitim fuperfluam, St aduftionem in ore ftoma- noceri, & debili propter calorem complexionis calidae, aut mi- chi: &amaritudinem in ore; &pulfum,quilaf- tas vimuisapef nuitur; Et fimilitereft,quum augeturaliqua di- fitudini attinet, & velocitati vehementi, &fre~ ™ctiones /politionum naturalium propter frigiditatem: 50 qnentite :] St cui omnia calefacientia in regi- ST°& &£ /icut fomnus, fed tamen non erunt ex fumma mine adhibita nocent, St quem infrigidantia fuperflJa,&in- operationumnaturaliumabfolute, immocon- curant, &cuiusdifppfitioina:ftatemalaexiftit. flamatio in ore ditionalitcr, & per caufam. Somni nanque ne- Complexionis autem frigide nö naturalis figna ftomacbl^& a- cefifitas in vita, St fanitate, nqneftnecefiitasab- funt,parum digerere, & litis pauca: &iundura- &aSUsdS foluta,imniöpropterea vtlpiritusabimpedien- rumlafiitas, &ex phlegmate febres mulra, & nans addcbili, tibus feparetur propter illud: quod ei accidit ex cui rheumatifmi nocent, St infrigidantia in re- tatem, & velo. la/Iitudine, aut propterea qu öd efi ei neceflariu gimine adhibita, St vt per calefacientia curetur: «tatem., & ve- incumbere fu per digeftionem cibi: & propterea St vt in hyeme malam habeat difpofitionem, quod non poteft perficere duas res. Somni igitur Signaveröhumiditatis non naturalis funt per- nece/firas non eftnifiex parte alicuius impoten- 60 tinentia fignis frigiditatis : St efi cum eis lafii-tix & cft exitus anecefiitate naturali: licet fit tas, &faliux fluxus, & mucilaginis, & ventris exitus ille naturalis ab eo, vnde efi necelfarius: folutio,& digerendi malitia,&impedimentum, naturalis, n. dicitur de neceflario communitate quod efi a regimine, quod efi humid um , St TB.Ethaxfs nominis.V[Firmiorveröfignificatio,quam hoc multus fomnus; &inflatio palpebrarum. Sed ücnor figmfica nomen habet,non efi, ni fi vt dicatur de comple- figna ficcitatis non naturalis funt afperitas, tio non cft, nifi *onc ^q^li St illud efi, vt operationes &fu. ipfius fomnia delegantia, St fpem bonam fa- &&intelleöuy St memoria,& in motib; XV enim repletio fecundum3 [foramina,] & jByiU aci itas. i:nedi0critasinterfiiperfiuitatem9& diminutio- eft repletio ■ fecundum virtutem. Repletio ve- * nem; videlicet inter multam audaciam, St timo- ro fecundum b [ foramina] eft, vtfint humores, ^ ^ rem? ^ interiram,5c pat-i€iitiam;& impietatem, & fpiritus, St fi in fuis qualitatibus, boni exiftanr, 13 7 quum illud demonftrant complexio : Sc regi-men praeteritum, & regio: &setas5 öt tempus: 6c confuctudo: & tempus longum a minutione. Et fomnia,quai illud fignificant: ficut quum homo in fomnijs res videt rubeas: aut languinem multum ex fuo corpore exire, aut fe infangui-nenatare, authisfimilia. Dominij vero phlegmatis fignificationes funt albedo in colore luperflua: & laffitas: & taäus mol lities: & frigi-„ Eonbus qualitatis ipforü tantum,] quapropter virtutem 10 ditas : & faliuae multitudo, qua: (it vifcofa, & pj) quantitate malitia fuae qualitatis vincunt: & fiunt inobedien fitis paucitas, nili falfum fuerit, & praecipue in ipforüfolu,im- tes ad digerendum,& maturandum. Et hocqui-möpropterma ^em habensexaegritudinibus timetputrefadio-]ma quaiuatu nes< RCpietionis Vero figna vniuerialiter funt, jpiorum. 1 . o .. . . c ' membrorum grauitas; oc in motibus pigritia: ra-ciei rubedo: & venarum inflatio: & cutis exten-fio:& plenitudo in pulfu: & tindura in vrina, & c b. & fat/ga- fpifiitudo: & paucitas defiderij: &e [ vilus debi-noinvifu. litas: J & fomnia, quae grauitatem portendunt «B.vafa. in quantitate fui fupCrflui* adeo quodc [ foramina ] impleuerint, & extenderint: hoc autem habens, fecundum timorem motus exiftit. Eft nanque,quum repletio venas fcindit, &adfuf-focantia fit fluxus, & accidit fuffocatio : aut epi-lepfia: autappoplexia. Cuius quidem fanatio eft, a b. Repletio vtcito cum minutione fuccurratur. d [ Secun-aüt fcciuiii vir- dum virtutem vero repletio eft,vt humores qua-tute eft,vtnon titate fui nocumentum non faciant, fed malitia lit nocumentu ex fen ect Lite, & digerendi debilitas: & oxyregmia: & vrinas albedo: & fomnus multus, &ociofi-tas,& d [membrorum lafiitas:& pigritia:]& puU fus lenitas: qui tarditati, & raritati attinet. Amplius stas: &confuetudo, & regimen praeteri-tum:& ars,6c regio. Et fomnia,in quibus videntur aquae 5 & flumina, oc niues, & pluuiae, & frigus. ef[ ] demonftrantilluid. Significatio- d B. neruorunx laffitas,& hebe tudo. ficut eius, qui videt fe quafi mouere non pof- 20 nes autem dominij cholerae rubeae funt colo- e f B.cum toni truis. fe, aut onus graue deferre, aut loqui non pof-fe , ficut videre fe volare. & motuum velocitas humores fignificat fubtiles,& in quantitate temperata. Et repletionis quidem fecundum virtutem figna funt grauitas: & pigritia: & defiderij paucitas:queei,& primae repletioni funt communia . Sed,quum repletio fecundum virtutem eft fimplex, non funt venae adeo inflatae: neque ris, & oculorum citrinitas, & oris amaritudo, & linguae afperitas, (Sdpfius ficcitas, & narium ariditas: & vento frigido dele&ari, & fitis multa. Etpulfus feftinatio, <5c defiderij comedendi debilitas : & naufea: & vomitus cholericus ,& viridis, & f [ venter ] mordificatiuus,& horripilatio ad modum pun&urae acuum. Amplius praecedens regimen,& etas,&complexio:& con-iiietudo: & regio: & hora, & tempus, & ars. Et f B. fluxus ventris. cutis vehementis extenfionis: neque pulfus adeo plenus, & magnus: neque vrina multum grol- 30 fomnia in quibus videntur ignes, & vexilla ci-fB.&fra&io, fameque color valde rubeus: & ^ [concuffio CJ LIO- fi-ina nn,Tnnn fnntritrinnp nitri. & laffitudo no e ^ ^ ia{fttuci0 non proueniuntin eo: nifi poli poTmotus & motum, &inceflum: ] St videt in (omnis prUri-operationes. tum,«5c mordicationem,& incenfioncni.& odo-,res foetidos. Humor etiam dominans cognofci turp lignificationesipfius, quas nominabimus. Et fccundum plurimum repletio /ecundum vir- tutem generat aegritudinem antequam eius compleantur fignificationes. ^ H. 'K. 0 T ATI 0 E S. Vlenitudo duplex efl Galm. lib. de multitud. de cur. Cap.j. rat.per fang.mijj'.y.nieth.& 2. de nat. hum. quo ad va-Cip.4. cap.y. ja, & quo ad vires, plenitudinem quo ad vafa deferibit CaP-J- hic aGalen.nondiffentiens. Mplenitudo quo ad vires non efl cum humorum vitio, vt hic ait, Galtefie eo libi Czf.ii. muititfed cacochymia ea appellatur, quando vitio/i humores redundant, cum hoc tamen fentit jluer. 3.Coli. Ca 6 Defignis plenitudinisy tumfape alibi timlib.de multi- 50 Cap.4. tud.agiturlib.de cur.rat.perfang.miß'. Befignis Dominij cuiuflibet humoris. Cap. 7. S Anguinis fignificationes quum dominantur,fignificationibus repletionis fecundu ma " ” [foramina } vicinae cxiftunt: & propter hocac- btB.incorpo- cidit ex dominio cius grauitas b f [ ] in ori trina, Scvidereres, quxnon funtcitrinx,citri-nas, Sc videre incenfionem, aut calorem balnei, aut/olis: aut his fimilia, fignificant illud. Dominij vero cholerae nigrae fignificationes fun t, corporis macies, & vt fit fuicus, & (anguinis nigredo, & eiusgroffities, & vigiliae multae, 5c multa lollicitudo, & ardor oris ftomachi , & defiderium mendofum , & vrina fufea. § [aut nigra5& groffa,] & vt corpus fit nigrum, & pilo-40 funi , quoniam cholera nigra raro generatur in corporibus albis, & lenibus, & vt frequenter accidant f vitiligo nigra, & vlcera mala, 6c iEgritu-dines in fplene. Et prxter hoc, setas, & comple* xio,& confuetudo,& regio,& ars,& hora,& tem pus,6c regimen praeteritum. Et fomnia terrorem facientia ex tenebris, & cruciatu, & rebus nigris, & terroribus. gB. & nigra, aut rubea groffa. Alialitera, &rubea grolla. f morpliea. re St. gineoculorum proprie, & in capite, & temporibus : öc halices: & olcitationes: & naufea:c [& 60 ar.aphor.ar.de tu.Jan. lib. de multitudine. 15 .meth. & 1 .ad Glauconem vbi de febribus intermittentibus agitur. 3 .in 1 .de vulg.morb. 10.de comp. med.per loc.& pmterea Hippocr.Ariflot. Galen, libris de infomnijs, diuinationeper [omnium, dignotione ex fomn.vide Auerr,6.Coli. De fignis, qua oppilationem demonftrant. Cap. 8. Gom.z.com.z. Cap.4. cap.i. Cap. 18. Comrn. i. Cap i. Cap.io.X I.li. UJ continua. I i^memil. 'öoihor. m intelleau tarditas : & laffitudo abfque prx-cedente labore:& dulcedo in oreprseterfolitum: & rubedo in lingua: & fortafie in corpore apparebunt f furunculi: & in ore f puftulae: & fan-guinis fluxus accidit a locis, qu;t facilefcindun-tur, ficut naribus^ ano^ & gingiuis. Et eft etiam, QVum materiaea [ coni unguntur, J & fignificationes eas demonftrant, & fentitLir ex-w tenfio,&non fentiunturfignificationes repletionis in toto corpore, oppilationes procul-dubio ibi adefie intelliguntur. V eruntamen gra-uirasin oppilationibus fentitur, quum oppilationes, a B. fuerintco-arftatu fcu con culcatu. JL1^K0 T ^ T I 0 E S. tiones in canalibus exiftunt, per quas multas currere materias eft necefie ; ficut in oppilationibus,qux in hepatefiut: quoniam,quum illud, quod ex cibo ad hepar peruenit, oppilationes penetrare prohibuerunt ; colligetur ex ea res multa : St retinebitur , St grauabit vehementius,qua apoitema: & difeernetur ab apoftemate per multam grauitatem, St febris priuationem. Quum autem oppilationes in alijs fuerintea- _ _ nalibus, non fentietur grauitas : fed fentietur io aliquando tefiatur.atde offibus non meminit. retentio , penetratio fanguinis , & extenfio. Amplius plurimi oppilationes in venis habentium , colorem habent citrinum : quoniam fanguis per foramina fua, ad cutis fuperficiem non accedit. De\flatuum quoque indiciis pajfim ex Galen, aliqua habes2.deloc.ajf.& $.eiufdem: i4.metb.lib.defympt. diff.& 3 .defympt.cauf.yerum quod hic authorflatus m ‘ QM‘ oßibus fieri ait.id apud Gal.non legitur.immo 14. meth. CaP-7-flatus quidem modofub cute modofub membranis, qua offa cire undant,aut mufculos,& vifcerum aliquod indu dunt, & in ipfo quoque ventriculo, atque inteflinis effe De fignis apofiemata declarantibus. Cap. 10. yL T yL T I 0 E s- Ea qua obftruffionem adeffe indicant, non eadem m Apparentia apoftemata quidem declarant fenfus , St prxfentia. Occultorum vero calida, demonftrantfebrisa [comitanseam: } aB.conrinm & grauitas: fi membrum, in quo exiftit, caret fenfii:&grauitas cum dolorepungitiuo,fi mem- locis quibusq; funt, quum non ijfdem indicijs obflrudio 20 brum apoftematum fenfum habuerit. Et ex eis Cap.7, Capio. in uiforijs neruis, & in iecinore dignoficatur. C at erum fontes huius morbi cognofcendi, tjdem tamen funt, qui in cateris. lafaaffiones, affeclusfenfibiles,excreta, & retenta, & caufapraterea, qua prae efferunt, quamuis non aqui certa fit in hoc morbo conieäura. 5. de loc.aff. de hoc autem, & in loco citato, & in 3. de tu.fanitat. aliqua habes. De fignis,qua ventofitates figfiificant. Cap. 9. YEntofitates cognofcuntur per id quod ex doloribus accidit membris fenfibilibus. a B, fi fuerint eum lenitate. Et hoc quidem fequitur illud, quod ipfx ex fo-lutione conrinuitatisefficiunt. Et cognofcuntur per motus, qui eis accidunt membris. Et cognofcuntur etiam per fonos,& cognofcuntur per ta-ffum. Dolores autem extendentes,ventofitatcs fignificant;&prxcipue,a [ fi vehemetes fuerint.] Quod fi illic permutatio ex dolore fuerit: iam etiam, qux ipfa declarant, aut declarando iu-uant: eft nocumentum in operationibus illius membri ingrediens. Et exiliis, qux iptavehementer fignificant •, eft fentire inflationem in parte illius membri 5 fi fenfus ad ipfum iemitam habuerit. Frigidum autem dolor proculdubio non comitatur. Cuius vniuerfaha figna dc-monftrare eft d i fficile.b[ Quas fi facilia facta fue- bB. Qtaffs. rint, neceflario erunt txdiofa. ] Melior ergo eft cilia formt, 30 vtfermo de ejspofterius ad di&ionescuiufque «flirio infer, membri particulares referuetur. Quod autem hic dicimus, eft, quod quum fentietur grauitas, 10 a’ de non dolor, St fuerint cum eo figniheationes dominij phlegmatis : exiftmiandumerif,quöd fit phlegmaticum . St fi cum eo fuerint figna dominij melancholia: 3 erit melancholicum i Sc proprie quum tangetur , & fuerit durum. Durities nanque eft de conucnicndonbus fi-gnificationibusadipfum declarandum. Quum fignificatio completa erit. Et hoc quidem non 40 autem apoftemata calida in neruis fuerint :e- bB.icdligatio. ue. erit: nifi quum continuitatis folutio in membris fuerit fenfibilibus. In cis autem, quae funt ficut ofta; aut ficut caro glandolä; non apparet hoc per dolorem. Eft tamen quum in oftibus fiunt ventofitates,quqofla rumpendo frangunt, vbi non eft dolor, nifi fequ ens panduram, qua os fradum illud, quod eft coram ipfo, frangit. Cognitiones autem ventofitatum ex motibus, membrorum funt 5 ficut cognitiones ex b [faitu] rit dolor vehemens : & febres fortes: qux cito ad extenfionem , St turbationem intellectus perducent: St in motibus dilatationis, &con-ftri&ionis faciet nocumentum. Amplius omnia interiorum apoftemata in t abdomen te- f miraci. nuitatem,dcmacredinem efficiunt. Quumque coliedtionem facient apoftemata in viteeribus, St fecundum exiturx femitamproceflerint; m-feftabit dolor vehementer: St febris • & exafpe- accidente ex ventofitatibus 5 qux generantur ,Sc 50 rabitur lingua valde: St vigilix fortes fient; St ac- et B.cumcom-preffione. dB. Alialitcu vocem. e B.alfellia. f B, motus rei slaus,& rei fpar fx, vel comoes percapreffione. A Iu Iitera mo-tns rei fparfo, vel cömoEts per ie, vel per com-preffione, & in forma llationxs ftu quietis. mouenturad hoc, vt exeant; dcrefoluantur. Ex fonis autem cognofcuntur: quoniam foni aut emnt in ipfis eifdem, ficut ventris rugitus, St eis fimilia; St ficut lonitus in fplene , quum eius dolor ex ventofitate fuerit:c f [ ] aut fonusin eis nat per percuftionem; quemadmodum dignofeitur hydropifis inter afeitem, & tympanitem per a[percuffionem.]Earum autem cognitiones ex parte tadus funt, verbi gratia, ; B. durities, ^ cidentia augmentabuntur: & accrefcet grauitas : & fortafle fentieturc [grauitas,St inhxio. ] Eft etiam, quum in corpore fubita apparet ma-cies: & in oculis repentina concauitas. Quum- dens, ficu:; que illud, quod coli edum eft, fit maturum; fe- muidovr. bris fortitudo; St doloris: pulfus fedatur : St depleru. loco doloris resaduenit, qux eft ficut pruritus, & fi rubedo, & durities ibi affuerint: minorabitur rubedo: St modificabitur durities: vt com- quiatadusdifeernit inter inflationem, & c [tu- do preflio incedat, St fedabuntur accidentia omniorem cum humoribus,jpropterea quod in fla-tio eft ibi cum extenfione; St exdit preftioni: St non in materia fluida, St liquida, aut humore nia dolorem facientia: e fignisfolutionis continuitatis. Cap. 1 lm teria autem expellitur per caufam fax partis, C Olutionem continuitatis,fiin membris acci- autinitinercfpuendi,aut mingendi.autegeren- O deritapparentibusifenfusdeclarabit.Quodfi di. Et fignificatio quidem bona poft apertio- membris acciderit occultis; dolor eam demon- neeftjVt febris ex toto quiefeat: & anhelitus fiat ftrabit pforatiuus, autpügitiuus, auteorrofiuus* facilis: & virtus viuificetur 5 & materia cito in & praecipue fi nö cum eo affuerit febris. Et ipfam parte liia egrediatur. Eft autem,quum in occultis quidem multotiens a [comitatur humoris fpifli *B./equitur fla apoftematibmateria de membro ad membrum cum fanguine exitus ad amplitudinem deicen- xus humons fi mutatur. Et eft, quum ha:c quidem mutatio eft dentis: «Scpurulent* materia: e^rellio ifi poft fi- culfPutum£n bona:& eft,quum eft mala. Bona autem eft,quu 10 gnificationem apoftematum fuerit, & eorfi ma- IHpfus ad de membro nobili ad ignobile mutatur mem- turationem. Qua: autem eft poft apoftemata, eft fpatinm, &pu. brumificut quum de apoftematibus cerebri mu- quum fignificat apoftematis apertionem cum ris&knicit. taturadid, quod eftpoftaures-, & deapoftema- maturationej&eft quum nö.Si vero Cum matu- greflrto' tibushepatis ad inguina. Etmalaeft, quum de ratione fuerit febris, cum apertione quiefeet; & membro ignobili ad membrum eo nobilius mu- cuacuabiturpusr&quicfcetgrauitas &alleuiabi- tatur:aut quod minus poffit tolerare illud, quod tur. Quod fi non ita fuerit; dolor fiet maior • & ci accidit: ficut quum apoftema laterisadpar- augmen tabi tur. Eft etiam, quum continuitatis tem cordis,aut pulmonis mutatur. Mutatio prae- folutio ex membri diflocationea fuis locis,& re- tereaoccultorum apoftematum , & inclinatio- celfione mebri a fuo loco, & nö diflocetur,ficut fB. exituram. nCs f [ magnorum apoftematum] adfuperio- 20 ruptura5dignofcitur. Eteft,quüipfacognofcitur ia, aut inferiora fignificationem habent. Nam retetioneeius, quod euacuariconfueueratexca- fi in motibus ipforum ad inferiora declinauc- nalibus: quoniam fortaffe ad canales,aut ampli- rint ; demonftrabit illud nobis difpofitionis tudine,quä continui tatis folu tio facit,defeendit: anhelitus malitia: & eiuscoanguftatio: & ipfius & non (ecudfi naturalefeparatur viam,quemad- difficultas: & pedoris conftrictio : & ardor ab modum ilii contingit, cui inteftina rumpuntur, * inferioribus incipiens, & ad fuperiora tendens: quum egeftio foras exire illi prohibetur. Et eft^ &grauitasin parte furculae: &capitisdoior. Et quum continui tatis folutio inon apparet: neque eft etiam, quum (ignum apparet in adiutorio , per figna cognofcitur vniuerfalia,quse nominata f B. alfeid. & § [ t cubito. ] Et illud quidem quod ad fupe* funt: vnde in eius dcclaratione diuifiones parti- t alfed. rj0ra declinat ,fi cerebro fuerit infixum: erit ma- 3 o culares funt neceflaria5,quje funt fccundii vnum- lum, & terrefaciens. Veruntamen fi ad carnem quodq; membru.&hoc quidem erit, b[vt quum bB - laxam, quae eft poft aures, declinauerit: euafio- membrum (en funi nö habeat: & comprehendit bm’Smnö nisfiduciain ipfo erit. Fluxus praterea (angui- humore: & curri r, quod cftinipfoproculdubio: iabec.autnon nis ex naribus in talibus apoftematib. eft fignum &fcpaiaturd loco fuo: &non fuftentatur fuper coFelienditim bonum, &in omnibus etiam interiorum apo- membrum:& feparefur per diflocationemeius, midlJitcn1^1'? ftematibus. T11 autem ad hocinquirendum ex- quam habuerit: neque humorem fufceperit,qui ZTllbTtTpl1. peäa in eo, quod poftea diduri fumus; vbi fer- ab eo effluat: nequea fuo loco moueri poterit,& tiu, propter jnonem deapoftematibusinueftigabimus:&di- ali; membro non adhseferit, cuius diflocatione alocofuoremo fpofitionem cuiufque occultorum mebrorum moueatur. ] Et tu quidem fcire debes,qued apo~ JT‘r; aut nulj nominabimus. 40 ftemata, & continuitatis folutio, qua- deteriora appodmurV»^ habent accidentia, funt, qua; in membris exiftüt racrobrö,j?^qif X ‘H. 0 T jI T I 0 7V^ E S. neruofis:quiE funt fortis fenfus:quoniam eft, quu re^oueaturab funt pernitiofa,& fyncopis & fpafmus ea femper eo pcr cUfloca' Internorum tumorum, & affeftuum indicia vndefu- comitantur: lyncopis quid e propter doloris for- uoncm' Cap. 7J.&80. manturjVjde lib.art.med. & libris deaffeftis locispaf- titudinem: & fpafmus propter membri neruo- alx'yftm* praferümautem2. lib. 3.4. & 5. J^otatautem fitatem: deinde illa, qua:funt fuper iunduras: ........Galen, folidum firmumq; in internis tumoribus difeer- quoniam tarde meliorationem recipiunt, pro- ‘ Cap.p. nendi iudiciumper omne tempus morbiä pulfu fumen- pter vehemetem iundurce motum: & propterea dumejje 3. de affett. Loc.fed & aliaquoque accide?itia quod amplitudo, qujeeft apud iundurä,eft apta, eßeperpendenda. Vide autem Hipocr. lib. de internis 5 o vt materia ad ipfam defeendat. Et quonia m pul-affeftionibm paßim, nec non lib. de morbis, prafertim fus, & vrina exiftunt ex fignificationibu s difpofi- 2. copiofißimi. Qux de tumorum fignk adijcxmtur tionum vniuerfalibus: de eis igitur loquemur. Cap.3<4.& j. habes ex Galen. 2. ad Glauc. & 5. de fmpl. med.fac. £aP-*' Qupd item deneruis additur, vide primo de motumu- SVMMA PRIMA DICTIONIS II. Com.49'. fa*l- & 6- apb°r- vbi nota apparentem contradittio- nem,[quu negare hoc in loco videatur Gal. neruospojje Cuius funt xix. cap. inflammari, contra quam autbor hic fentiat.Verum non diferepant ,quamuis enim neget Galen.neruos inflam- Sermo vniuerfalis de pulfu. Cap. 1. mari ; neruofas tamen partes inflammatione corripi loco aphor.citato confitetur, per neruos ergo & hic non 60 VLSVS eft motus receptaculorum fimplicem neruorumfubflantiam ,fed ncruofa membra gj j® fpiritusexdiaftole,&fyftolecompo Cip.j.apts". inteUigit. C ater a qua de internorum apoftematum co- p| fitus,ad regedu Ipiritum per aerem Cap.7. Bione afferuntur, habet 2. aph. lib. de tot. memb. tem- attradu m. Coniideratio aute,quae »pK 5n M ■ ' sedi- lld,ut r fer, 1aut qui fi in aliquo eorum folo fuerit squalis, ineo- tionum quatuor temporum 3 quae funt duobus folo dicetur aequalis:ficut fi diceremus squalem motibus, .& duabus, quietibus. Et fi fenfus to- daegenerib.& in virtute: aut squalem in velocitate. Etfimili- tum hoc difeernere nonpoteft; tamen eft per fitmuatiuüta- ter diuerfus eft ille,qui non eft squalis, aut abfo- comparationem proportionis quantitatum pro- men 11011 dl c5 1B. ea re in qua lute, aut in1 [ aliqua re. ] Genus autcm>quod ex- portionum temporum diaftoles , ad tempus , fniensmdlul' n« eft aqualis, ordinatione, Sc inordinatione fumptü eft $ duas 10 quod eft inter duas diaftoles, & ad u [vltimum hoc6«? habet fpecies: diuerse ordinatus f Sc diuerse in- temporis,]in quo eft motus ad tempus,in quo eft greditur fitb gc ordinatus. Ordinatus autem eft illeycuius diuer- quies. Qui autem ponunt in hoc capitulo coni- nere diueriita^-v fitas habet ordinem con feruatu m, fuper quem parationem temporis motus ad tempus motus, f ’& eft qlul1 tran fit: & eft fecundum duos modos 5 autordi- Sc temporis quietis ad tempus quietis: mittunt J^aSpus. natus ablolute j & eft quum totum illud, quod. capitulum in capitulodicethuiufmodimiftio fit ex eo prouenit, non habet nifi tantum diuerfi- tolerabilis $ <5c non fit inconucniens: fed tamen *B.mmcircui tatem vnam; aut ordinatus,111 [ qui eft proprie; } non eft bona, Et pondus quidem eft illud , in «OK. & ipfe eft, qui habet duas diuerlitates, aut plu- quo proportiones mufies cadunt; & dicemus res, ficut fi ibi effet circulus,& alius circulus ab eo quödpulfus, auteft f boni ponderis, aut f mali fcnrhythmus. diuerfus, fed ambo ad fuum redirent ordinem, 20 ponderis. Et illius quidem,qui eft mali ponderis, f arrhytlimus. ficut fi efletvnus circulus, & inordinatus eft qui funt tres fpecies: vna eft:f illius, cuius pondus eft tpararhythm9. eft ei contrarius. Quumque certificaueris inue- mutatum, Sc eft iuxta pondus: & ifte eft cuius * B. genas no. nies quod hoc11 [decimum genus eft, ficut, fi ef- pondus; eft pondus itatis- qus eft iuxta retarem hü, cö^ficutfpe fentnoni generis fpecies ] intrans fub inaequali. illius,cuius eft pu lfus: ficut quum iuuenes habent cks ofom gc. Dcbcs autem fcire,quod in pulfu repetitur natu-. pondus pulfuum puerorum . Sc altera eft f fepa- ramuficx: quoniam quemadmodum ars mu- rati ponderis; ficut quum pueri habent pondus ficae completur per adiunclionem fonorum fe- pullus, ficut fenum. Sc tertia eft f egrediens a t iictcronLy. cundum proportionem comitantem eos inter pondere; & eft ille, cuius ponderi, pulfus horni- thmus. acuitatem Sc grauitatem. per circulos cafuum, nis non fimilarur. Sc multa egreftio pulfus a 1 etrhytlaaius. • B. eum mea- 0 [ Sctemporum, quas funt] inter eorum percufi 3 o pondere, magnam in dilpofitionibus fignificat fura temporis flones. fic eft difpofitio pulfus: quia proportio mutationem. pUB^cafiiüeius fuorum temporum in velocitate, & {piffitudi- & proportio di ne, eft ficut proportio P [lonorum eius: A 7^ 0 T T 1 0 ^ JE s. fpofitionü eius portio diipofition um eius in fortitudine, & dein fortitudine, büitate, & in quantitate, eft ficut proportio ad- De pulfuum dijferenti/sfeugeneribuSiCaufs,vfu3di- &debihfate,& jnnftjonis cius. ] Et quemadmodum tempus gnotionc hqbeslibrosd Galen, accuratifiimc cofcriptos. froporSoquzü q[ feriendi,] Sc quantitas fonorum, eft quum Diuerfitas verö pulfus in multis partibus, fpiflitudinis, cuius ipillitudo exiftimatur velo- medla vnius pulfus, aut eft i n fitu fuarum partium 5 aut citas, fed non eft ; & formicans, qui eft valde in motu fuarum partium; fed diuerfitas, quee mirtor,&vehementiorisfpu1itudinis; <3cvermi- eft in fitu fuarum partium, eft diuerfitas propor- culofi quidem, & formicantis diuerfitas in eie- tionis partium venas ad partes. Et quoniam par- natione ad fupenora, & praceflione, Sc confe- tesfuntfex,eritillud,quod in eiscaditexdiuer- 10 quutione in lenfu eft manifeftior ipforum di* fltate fimiliter. Diuerliras autem.quas eft in mo- uerfitate in latitudine: iramo quafi non appa- fß. poftpofitio tu,aut eft in velocitate,5c tarditate; aut in f[con- retid. Eteft ex eisferrinus, qui viidoiö in par- «c&antcceflio iequutione,&prasuentione: ] fcilicet, vt mouea- tium diuerfitate fimilatur, Sc in cJeuationead Äe* tur pars eius ante horam fui motus: aut poft ho- fuperiora, Sc latitudine, Sc prxceilione, Sc con- ram, aut in fortitudine Sc debilitate: autinma- fequutione: fed ett durior.: Sc cum duritie ip- gnitudineöc paruitate, Öc hoc totum,autcurret {ins, partes in duritie diuerfx exiftunt. Sc ferri- fecundum ordinem asqualem, aut diuerfum in nusquidem eft pulfus velox,(pi(lus,&durus: cu- augmento,&diminutione: &illud quidem aut ius partes' in magnitudine diaftoies dinerf» e- crit in duabus partibus: aut in tribus: aut in qua- xiftunt,&induritie,&mollitie.Et exeis eft feau- f ^ mi tuor; fcilicet in cafu digitorum. Et tu quidem 20 daforicina, 6c eft ilic, qui ordinatur in diuerß- caiuilm ioi. componere poteris Sc ordinare. Ex diuerfitate tatefuarüpartium ex diminutioneadaugmen- rails' vero pulfus in vna parte cftille, qui eft interfe- tumraut ex augmentoaddiminurionem:<5c eau- $ys,& reditiuus ,Sc. continuus.Intcrfe&usautem da quidem foncina eft,-quum eft in pul Hb* mul- % B.cum paruo eft ille^ui ui parte vna S[cum paruo motu fepa- tis:&eft,quum eftin vriojpulfu in partibus mul--itBjnaä. feu lem tepore ratur: Sc partis vnius,quac ex eo interfecatur cum tis, aut in parte vna. Sc eins diuerfitasa f [ ] im vriusf* ara »clQum ^uo extrema diuerfificantur propria eft illa, qux ex magnitudine pendet: Sc txcum\fpore in velocitate , Sc tarditate, & in fimilitudine. eftquum eft in comparatione velocitatis ad tar- ieu cum paruo Reditiuus verö eft, vt pulfus magnus redeundo ditatem,autfortitudinis ad debilitatem . & ex f reciprocus, motu. ßat paruiis in vna parte ; deinde reditu fubtili eiseftf mefaiins,&ipfe eft, qui ex diminutio- redit. Et huius quidem modi eft ilic, cuiusquas- 30 ne procedit ad aliquem terminum in augmen-dam (pecierum in alias ingrediuntur; Sc hoc eft, to, poftca reclinatur inferius ad fuum ordinem» vt fit vnus pulfus, ficut duo propter diuerfitatem: donecadprimum terminuni diminutionisper- autduoficut vnus , propterea quod alias in alias ueniat. cltcrgoficut duzeaud z foticinx, qua: ingrediuntur.Enftudquidemeftfecundum fen- continuantur apud maiores eius extremitates; rentiam eorum, qui in hoc non conticuerunt. Sc ex eis eft bifpulfans, Sc in ipfo quidem difeor- Continuus autem eft ille , cuius diuerfitas eft datifuntmedici.funtenimquidam, quiiptum h [ ordinata ] in continuitate, non fenfu per- vnumpulium ponunt, diucrdun in przcefiio- .gra uata. cepta feparatione in eo, ad quod ipfa mutatur ne, Sc con feq u u tion e: & fu n 1311;, q u i pon uur i p- cx velocitate ad tarditatem; aut e contra: autad fum duos pulfus, quorum vnum alrer confe- b ab «ce uali ^ualitatemjaut x[ inaequalitatem] in eis: aut ex 40 quitur, &ad vltimum inter eos non exiftittem-magnitudine , aut paruitate,aut acqualitatein pus, quod dilatetur ad colligendum fyftolem: eis ad aliquod eorum, ad quod mutatur. Et hoc deinde diaftolem. non enim omne, ex quo con- quidem eft, quum fecundum fimilitudinemfui fequuntur dux percuffioncs, oportet, vt fit duo procedit. Et eft, quum accidit vt cum continua- pulfus, alioquin ille, cuius inter lecatu r diafto- tione fui fit in aliqiub. fuarum partium plus di- les,& deinde redit, effet duo pulfus: neque etiam uerfitatis; Sc in alijs minus. oportet, vt fint duo pulfus, nili quum incipit diaftoies, öepoftea redit ad fundum faciendo ^ 0 I* J n 0 S. fyftolem, deinde redit iterum, & diaftolem fa- cit. Ex eis funt quietem habens,& cadens in nie-Cap. 10. vfque Habes & hac omnia copioßßimHex Gal. libris pro- 50 dio; quos prodiximus. Sed differentia inter ca-aa is. äc cap. pYtjstfotißimiimq; lib.de diff.ptdf.primo. Sed vide & dentem in medio, &gazellantem , eft quod ga- 3o.& 31. dochßimum Manardum lib.epifl. 11. zellantis fecunda ante venit,quam compleatur EPllu- prima; fed in cadente, in medio eft pulfus: qui De fpeciebus pulfus diuer fi, qua nomina habent pro- venit in tempore quietis, quum completur per- pria. Cap. 3. cuffio prima. Sc ex iftis quidem capitulis lunt pulfus ipafmofus, & tremulus, & retortus, qui EX cis eft t gazellarts, qui eft diuerfusinv- filo, quod torquetur, affimilatur,6c eft ex capitu- na parte, quum fuerit tardatus: Sc deinde lo diuerfitatis in prxceffione, Sc confequutione; interfecatur,& fit velox. Etcxeiseftvndofus,& Sc in fitu, Sc in latitudine; Scchordofusquidcm ipfe quidem eft, qui eft diuerfus in magnitudi- eft ex lumma retorti; & fimilatur tremulo: fcd ne partium venx, Sc earum paruitate, & eleua- tamen in chordofo diaftole eft magis occulta; tioneiplarum ad fuperiora: & in latitudine, & Sc fimiliter exitus ab a:qualitate fitus in eleua- ^ in confequutione, & praeceftione in principio tionead fuperiora, eft in b [ retorto] occultior motus pulfus,cum mollitie,quaj eft in ipfa:5cip- fed tenfio in chordofo eft manifefta , Sc eft fe quidem non eft valde paruus, Sc habet latitu- quum eius torfio eft ad vnam partem tantum, dinem quandam:<5caffimilaturvndis: quarum Plurimum vero tales accidunt quales iftiv fci- alix alias fequuntur fecundum reditudinem licet chordofus ,& retortus ad vnum latus de- clinans, 3 .tate c . Fen 2. -i Dodffina 3. 143 clinans, in aegritudinibus ficcis. Pulfuüm verö cum hoc inftrumentum fuerit du rum > & necefi compofitorum fpecies quafi infinitae funt, & ne- fitas pauca; erit minor. Et etiam,quum durities que habentes nomina. efficit paruitatem: fed tamen paruitas cuius cau- - _ laeft duritiesleparatur a paruitate, cuiuscaufa Deprimo qui exfpeciebuspulfus efl naturalis. Cap. 4. eft debilitas per hoc, quod eft durus, &. non deT- bilis :<5cbreuitas eius,&profunditas non eft mul- GViufque generum pramominatorunr, irr ta,(icut eft,quum eft virtus debilis. Pauca quoq; quo eft a [fuperfluitasjaugmenti, vel dimi- ncceffitas paruitatem efticit:fed debilitas ibi non ; nutionis 3 naturalis eft aqualis, nift fortis: quo- erit. Et non eft aliqua harum trium, quas plus bB.ItfiaHqcf niam naturalis in eo eftaugmentatus b [&fi ali- 10 efficiat paruitatem, quam debilitas. Etparuitas m 0quoCfuerir fluo4 a^orum generum non augmentum pra> quidem duritiei cum virtute, plus eft, quam par- augmentfi, m buerit, nifi fortitudinis augmentum fequens, uitas priuationis neceflitatis cum virtute. Vir- augmctef.nifi &fa Yum inftrumentum fuerit obediens fui cuatio: & macies :& humor nociuus :& exerci- lenitate, & virtus fortis, & neceflitas ad tium fuperfluum:& humorum motus: &ipfo- ^ extin^uendum vehemens; erit pullus rum obuiatiomembris fortis lenius: aut cordi magnus. Veruntamen neceflitas iuuantior his vicinis: & totum illud quod vehementer refol- tribus eft ad hoc. Quod fi virtus fuerit debilis: uit. Et duritiei pulfus caufie funt ficcitas cor, pulfusparuitaseam proculdubiolequetur. Etfi poris venx 5 aut eius fortis extenfio ; aut ve- hemens hemens friguscongclans.Et etiam efbquum pul- ditas, &fipifiitudo, Scdiucrfitas in partibus, pul- fus in crifibus dureicit ex fortitudine pugna:; fus conjungantur: quoniam virtus inftrumen- propterea quod membra per iplam extenduntur tum in vna hora dilatare non valet,fed paulatim ad partem impulfionis naturx, Lenitatis vero & paulatim. Caula autem pulfiis mali ponderis, - caufx funt caufx naturales mollificanrcs ficut fi pullus quidem* f[ ] fuerit in difpofi- 11 B.«^ nutriens: Sc xgritudinales mollificantes , ficut Titionibus temporis quietis: eft augmentum ne- hvdropifis, &fethargia: aut ea quxnequefiint ceffitatis:Et fi in dilpofitionibus temporis motus naturalia, neque xgritudinalia, ficut balneatio. fuerit, kf[ ] eft augmentum debilitatis, Et diuerfitatis quidem caufa cum perfeuerantia aut neccfiitatis priuatio:1 [ lcd pullus temporis cus-virtutis eft "rauitas materiei cibi, aut humoris: io motus] propter velocitatem diaftoles, alius eft lB\Diminutu, & cum debilitate virtutis eft pugna caufx, Sex- ab hoc. Et caufx quidem pleni & vacui :&cali- twnel^6' gritudinis. Ex caufis quoque diuerfitatis, eft re- di,& frigidheleuati furfum,& fubmerfiinferius: mouis.^ pletio venarum ex (anguine; fed quod huic eft manifcftx funt. fimile,remouet minutio. Et plurimum quidem fit diuerfitas , quum fanguis eft vilcofus fufto- Depulfibus mafculorum,&feminarum. cansfpiritum, qui mouetur in arterijs; & pro- Cap. 7. «Wanatio Priequum‘[ denfitasjfocritcircacor. Excau- . vel coardatio. fis prxterea lpfius, qux eam in breui erhciunt \Ä Afculorumpulfus maiores, &funt for-s b.algam, tempore; funt ftomachi repletio: & S [ triftitia 5 ] jLVJl tiores valde,propter vehementiam virtu-& cogitatio in aliquo. Sed quum inftomacho 20 tumeorum,&necefiitatisipforum,&propterea malus fuerir humor, non ceftabit diuerfitas: Sc quod eorum necefiitas magnitudinecompletur: forfitan ex eo proueniet tremor cordis 5 & fiet eft eorum pullus tardior pulfu mulierum, Sc ra-pulfus tremulus. Et Icrriniquidem pulfuscaufa rior fecundum plurimum.Et omnisquidem pul eft diuerfitas eius, quod in corpore venx eft fu- fus,in quo perfeuerat virtus,& eft fpiftus, oportet fum in putrefaftione fui; autipfius cruditate; aut proculdubio quod fit velox: eft enim a [ quum aB-veJp«» fui maturatione; aut diuerfitas difpofitionum ante eft velocitas,quam fpiflitudo, ] propter hoc venarum in duritie fua,& mollitie:autapoftema igitur ficut pullus mafculorum eft tardior; ita eft ta in membris neruofis. Bifpulfantisvero caufa rarior. a Puerorum vero pullus lenior propter eft virtutis fortitudo: & plurima necefiitas: Sc - hunfiditate,& eft debilior,&fpifiior: quoniam duritiesinftrumenti: quare non obedit ei, quod 30 calor eft fortis: fed virtus non eft fortis, eo quod virtutesipfi prxeipiunt de diaftole in vna vice: nondum funtcompleti. Puerorum vero pulfus ficut quum , quis vult vna percufiione aliquid comparationequätitatiscorporiseorum,eft ma- incidere, & non obeditur ei: adiuuaturabalia: gnus: quoniam eorum inftrumcntum eft valde Sc prxeipue quum necefiitas fubito augmenta- mollqöcipfo rum necefiitas eft valde fortis:6c eo tur. Soricini vero pulfus caula, quandoque eft rum virtus comparatione b [ patui tatis corpo- b B.corpcim virtus debilis, qux de labore ad quietem ordi- risipforum, non eftparuxquantitatis. ] Verun- r°™ aoueftk nate procedit: Sc de quiete ad laborem: fed ille, tamen eorum pulfus comparationepulfus com- b:Ils’ V,onl£i? qui in vna permanet difpofitione; plus eft virtu- pletorum eft non magnus, fed velocior, Sc fpif- tis debilitatem fignificans. Et cauda quidem fo- fiorpropternecefiitarem.Inpuerisnaquemulti- matis, ricina, Sc quxeisfimilisexiftit, eft plus fignifi- 40 plicatur vaporis fumoficollcdio, propter mulcans fortitudinem aliqua, & quod debilitas non tam digeftionem eorum, & frequentiam eius in eft in fine : fed eis deterior eft cauda finitiuaj eis. Et propter hoc valde eft necefieipfum extra- jb b. Caufa aut deinde manfiua: poftea cauda reditiua. h [ Ca- here.&calorem ipforum innatum cuentarc. lu- pulfüs habentis dentisautem in medio, caufa eft virtutis laflitu- uenu vero pulfus eft multxmagnitudinis:&non quietem eft vir do,& eius defe calor innatus, fi fuerit fus diuerfus, & trahit ad debilitatem quandam; fortis, quantumcunque fit, minuat ex virtute: fed ipfius diuerfitas eft propter multitudine con- immoex eo prouenit infubftantia fpiritusforti- uerfionis cöplexionis accidentalis in autumno tudo, & in anima, audacia. Calor vero comple- nuncad calore, nunc ad frigiditate. & ipfius qui- xionis malitiam fequens, quanto plus augmen- dem debilitas eft etiam propter hoc: complexio tatus fuerit, tanto in virtute plus debilitate aug- enim diuerfa femper deterius efficit nocumetu, mentabit. Complexio vero frigida declinat pul- quä fimilis, & aequalis: licet fit mala; & quia au- fum ad partem diminutionis: ficut proprie eft 50 tumnus eft tepus natura; vita contrarium, quo- paruitas, & proprie tarditas, & raritas. Quumq; niä calor in eodedebilitatur;& ficcitas fit fortior, inftrumentum fueritmolle, latitudo eius aug- Temporum vero pulfus, quas funt intertepora: mentata erit: & eius fimiliter tarditas,& raritas. temporibusproportionatur, quas funt circa ipfa. Quod fi durum fuerit, erit minus hoc. Et debilitas quidem, quam mala complexio frigida hasrc A ^ 0 T AT 1.0 E S. ditare facit 5 maior eft ea,quam mala complexio calida facit hereditäre: quoniä caliditas, fcilicct Habes hac ex Galen.lib.de pulf ad Tyr.&s .de cauf. Cap.20. calori innato magis eft cöueniens. Complexio- pulf. copiosi: necnon ex jLuerr.\.Coll Bgcentiores ta- Cap.p. nem vero humidam fequitur inundatio,& dila- men quidam viriclariffimi ab his authoribus de autum- tatio. & ficcam quidem fequitur coanguftatio, 60 nipulfibus diferepant: tales autumno pulfus apparere & durities. Amplius fi virtus fuerit fortis, & ne- existimantes, quales vere. Cat erum fuit hac,& anti- ceftitas multa: accidet bifpulfans: & fpafmofus, quorum quorundam opinio,quam dotiijfmms Auerroes & tremulus. Tu vero deinceps compone obfer- loco iam citato refellit. quod autumni tempore, pro- uando principia. Eft preterea,quum vni homini pter paucum jpirituum calorem imminuta funt vires, accidit, vt duorum laterum ipfius diuerfificetur & quodammodo fenefeunt. vnde, & hoc tempore^ complexio: erit ergo vnu m ipforu m frigidum, vegetabilia (qua vocant J & animalia gignendi vim & altem calidum j & accidet, vt diuerfitate, que habent imbecilliorem. AVIG K D(Lj R E Depulfuregionum . Csp. 10. rcfblutioncm pciTicniat. <5c hocquidemproue- nit cx vino multitudine ftiae quantitatis: & cale-Egionum quaedam funt tempera tag verna- fa&ioneipfius,& frigid itate. Quum autem ip- , les, & .quaedam funt calidas aeftiuaj, & quae- fu m confideratum fuent, vnde fortitudinem ef- dam funt frigidae hiemales, & quaedam fieexau- ficit,alia habebit iudicia; quoniam ipfum fua ef tumnales. Iudicia igitur pulfuum erunt in eis fe- fenti a fortes efficit fanos?St[ ]pro. gtju-v,;.. eundum modu, quem fciuifttdepulfu teporum. pterea quod velociter praebet augmen tu in fub- catvlrUltc3. Itantia Ipiritus, Sed licet calefaftio, & infrigida* De pulfu, qui prouenit ex cibo, & potu. tio, quae ex eofuerit, plurima corporum impe- Cap. 11. io diant: eft tamen quum vnaquaeque earum cum aliqua conuenit complexione, & eft quum non Xterius corpori aduenientia,& ipfum ingre- conuenit. eft namque,quum res frigidae eos for- dientia, pulfus difpofitionem mutant qua- tes reddunt,qui complexionem calidam malam litate fui, & quantitate. Sed qualitate, quoniam habent: ficut dixit Galenus, quod iliceus »rana- fi ad calefaciendum declinauerint, aut adinfri- ti calefa&os femperfortes efficit, & hydromel gidandum, mutabunt ipfum fecundum illud. infrigidatos femper reddit vigorofos. Vinum Etquantitate quidem, quoniam fi aequalia fue- praeterea,] vndeeft calidum natura,aut frigi- hB.igmir rint, fiet pulfus in magnitudineaugmentatus, & dum natura: eft, quum quofdam fortes facit, & velocitatis maioris, & fpiffitudinis propter aug- quofdam debilitat. Non tamen fermo nolter eft mentum virtutis, & caloris, & permanebit haec 20 nunc de hoc: immo in virtute eius,qua velocior » B.impre/fio, a [mutatio] aliquandiu.Et fi plurimae magnitu- ad fpiritum conuertitur: quonia hoc femper ha- dinis valde fuerit: erit pulfus diuerfusablque or- bet per fui eftentiam.' |[ ] Quod fi vnum i dine propter grauitatem nutrientis fupra virtu- horum duorum ipfum in aliquo corpore iuue- taas %«•'. tem : quoniam ex omni grauitate prouenit in rit: augmentabitur in faciendo fortitudinem,& pulfu diuerfitas. Et quidem exiftimauitArchU fi ei contrarium extiterit: minus fortitudinem genes,quod eius velocitas eft nunc multo maior, faci et fecundum hoc. igitur ipfum pullum con- quam fpiflitudo,& haec mutatio eit perieuerans, uertet fecundum hoc: quoniam fi fortitudinem bB.quoniä eau b [ quoniam caufa perfeuerantiae, licet fit multi- faciet, in pulfu augmentabit fortitudinem, öc fi a eft firma,feu tudinis minoris hac: tamen diuerfitas ordinata.] calefaciet, in necefiitate cfticict augmentum, & fheritin'iTuiki- {l PäuC£E fucric qiiantitaris' crir Pul(us mi~ 3 0 & infrigidabit:minorabit necefiitatem. & fecun- tudine Cui, i« nons diuerfitatis, & magnitudinis, & veloci ta- dumplurimfi in for titud i nefacietaugmetum. quätitate mul- tis: neq; eius mutatio diu perdurabit: quoniam Nunquam autem necefiitate efficit augmetum, to minor hac, materia pauca cito digeritur. Amplius, fi virtus quumin velocitate ad dat. Aqua vero, propterca C[dinata vdalS ^efoiat, & debilitetur ex multitudine,autpauci- quod nutrimentum penetrare fiteit ; vigovat, & ter .Tt fi fu erittate> quammque fuerint, fimiles erunt pulfus in fimilitudine operationis vini operatur. & quo- minor hac quä parilitate, Sc tarditate vfque in finem rei. Quod im non calefacit, i ramo infrigidat: non tantum titate, plurima fi natura fortis fuerit in,digerendo,&conuerten- auget in necefiitate, quantum vinum. WihmrÜM. ßct plllius temperatus. & vinum etiam pror Ed^uiutatio pnetatem habet, 6c eft quoniam ex multitudine A TSfX 0 T ^ T I 0 ^ E S. eft perfeuerans ipfius, c [licet fit tiibtilc: prouenit diuerfitas. ex quoniam caufa ipfotamen non prouenit, quod iit tantii, quan- Sunt, &h&c exGal.defumpta lib.depulj.ad T yron. eft firma. Et fi tum il|U(|, quod prouehi t ex nutrientibus: quae & 3 je cauf pulß'Qmßdo autem hic eft, qualis fit puL Cap. & rarificando, & tardando d [ velocitate facultate non languidi abfolute:fed languidi vekemen- non tamen tä- fuce penetrationis. ] Deinde, quum in corpore ca- tibns commifti fiunt, inecquales tamen femper, eft fecundum conti-11011 Sciunt ca- tion explicat. Hinc Auerrois ratio non lenis eft. yfcili- nuitatem, quum eft eius generatio.] Quii autem lure ’ m quafomnus,&vigilia, inpulfuoperantun dormiens euigilabit • natura fua declinabit pul- Cap. ii. fus ad magnitudinem, & velocitatem ordinate: deinde ad iuam naturale redibit difpofitionem. P VlCus quidem indicia in fomno diuerfifica- Sed fubita caufa euigilato accidit, vt pulfus eius tur fecundum horam fbmni: & fecundum illico, quum u fomno remouetur, § [ quiefeat-, ] aB fittepiauJ J difpofitionem digeftionis. Pulfus igitur in prin- 40 quoniam virtuscoram eo, quodfubito euenit5 v'eldebiuL cipio fomnieft paruus, & debilis: quoniam mo- vifta eft. Et deinde poft hoc redibit ad eü pulfus tus caloris naturalis, tunc eft ad cöftringendumr magnus, velox, fpifliis,& diuerfus ad tremorem. & fubmergendum: 6c non ad dilatandum > & Et quoniam motus ifte eft fimilis violento 5 ideo *B.*dexterio- a[manifeftandum:] quoniam ipfe in hora illa 11 t[nonJ inflammat etiam ipfum. Et quoniam fo -j-_____ **• totus tendit ad occultum,propterea quod ipfum virtus fubito mouetur ad repellendu m naturali- anima mouet ad nutriens digerendum, & ma-* ter illud, quod accidit; ergo motus accidunt di- tutandum fuperfluitates: & eft ficut fuperatus, uerfi: Sc tremit pulfus: fed tamen fecundum hoc & obfefTus proculdubio. Et pulfus etiä eft maio- non longo perfeuerat tempore5 immo ad aequaris tarditatis, & raritatis: quoniam, licet in calo- litatem cito redit 5 quoniam licet eius caufa fit bJcoar&mo- reaccidat augmentum, fecundum b [ cöftriftio- 50 quafi fortis; eius tamen durabilitas eft pauca: ÖC nem, J&coadunatione tamen priuatus eft aug- cognitio deftrudionis ipfius eft velox, mento, quod habet in hora vigiliarum 5 propter motum calefacientem. & motus quide plus eft A 7^ 0 T AT 1 0 7^ E S. ad inflammandum, & inclinandum ad partem malitiei complexionis, fed conftri&io,& eorum De pulfibus,quiper fomnum fiunt, eadem feri Gal: coadunatio temperatas,minoris luntinflamma- fcripfitlib.depulf. ad Tyron. & 3. de caufpulf diftin- c»p.<>. tionis. & minus extrahunt calorem ad seftuatio- xitq; & ipfe defomni temporibus, vt hic author, afti- Cap.?. nem. Et tu quidem hocfciesex hoc,quod an he- pulantefani (fi quis perpenderit) ratione, aberrat ergo litus lafli, Snpfius aftuatio multo maiores funt, qui(virialioquidoitiffimi) dormientium pulfus abfo- anhelitus, & xftuationeeius, cuius calor eft con- 60 lutiparuos,.languidos,tardos^r raros e/fe aiunt, quum ftri&us propter caufam, quee fimilis eft fomno: etfi hoc fomni initio verum eft, ob caloris cotraftionem; verbi gratia,fiibmerfi in aqua temperatas frigidi- ipfim tamen fomni vigore, quando idem calor ad ex- cB.vigilas,li- tatis, qui fitc [ expergefa&us, licet calor coftrin- ternas iampartes extenditur, fatim feipfo validior,ac cci calorcoar- CTatLir5 & fugiat; J ex hoc non tamen augmetum vehementior, vehementiores quoque, ac maiorespuU friur&f°rtl' anhelitus eius peruenit ad id,ad quod d [ perue- Jk$,vt efficiat, neceffe eft. perducet niet ] labor, Sc exercitiö; quas funt ei propinqua. / Quumq; bene confiderauerisjno inuenies aliud, AVIC K 2 2)0 Deiudieifs pulfusexercittj. Cap. 13. cam , (jux pröuenit cx pondere pra?gnntk>i'jjys: proprer hocigiiür indicium virtutis'media, & N principio quidem exercitij, öl dü efttem- ncccffitatisforns vinüt,&augmematurpul/us peratum, pulfus fit magnus, & fortis: & hoc &fit velox,öl Ipiffus. quidem propter augmentum caloris mnati,& fortitudinem ipfius: & fit etiam velox, & lpiffus Depulfu dolon.m. Cap. 16. valde propter fu perfluam neceffitatem , quam faCit motus. Quod ii perfeuerauerit, & fuerit Olor mutat pulfum, aut propter fortitudi- I comet*; eiotii nans B prolixum 5 aut licet fuerit breue, erit tamen for- nem fui: aut quia eft in membro principa- tiflimum j deftruetur, quod ex fortitudine pro- 10 li:aut propter longam moram fui. Et dolor qui* uenit,& debilitabitur pulfus: & fiet paruus pro- dem,quum 111 fui principio fuent,3 [faciet virtu* 3e cö pterrefolutionem caloris innati: fcdipfefietve- tern ebullire, & mouebit ipfam adretiflertdum, vel'«... lox, & fpiflus propter duas res: quarum vna eft & refrenandum, & inflammabit calidi ratem, a t b augmetumaf [fortitudinis] neceffitatis:&alia Fiet ergo pulfus magnus, öl velox, & maioris UCp lp;J b b deficit, feu eft» quoniam virtus b [ retrahitur, ] nemagnitu- fpiflitudinis. quoniam fixio] magnitudinem fa- expd£ debilitatur. dini fufficiatj poftea velocitas inceffanter minui- ciet, & velocitatem. Quumque dolor ad finem tur, <5c fpiffitudo augmentatur fecundum quan- fuse fortitudinis perueaerit; propter illud, quod ^ten; titatem eius, quod ex virtute debilitatur. Deinde diximus de modis; procedet minorädo, öl redi- er§°Pui: ad vltimum fi exercitium perdurauerit, & debi- bit ad inferiora, donec magnitudinem perdet, & |nL^ie&'.: litaueritffietpulfusformicanspropterdebilitate, 10 velocitate,& vicem earum’Tupplebuntlpiffitudo m nn- . & fpiffitudinem fortem .• Poftea fi magis fuper- fortis, öl paruitas, formiculatio,& vermiculatio, cuona® u fiuum fuerit, & ex ipfo quafi ad mortem perue~ Et fi augmentatus fuerit: adducet ad raritatem, tiur- niatur; efficiet, quod omnia faciunt refoluentia, & perditionem* & reducet pulfum ad hoc, vt fit vermiculofus: cB. deinde for, c[ deinde faciet ipfum declinare] ad raritatem, De pulfu apoSlematum. Cap. 17. micaiis dedi- & tarditatem cum debilitate , Sc paruitate. A Poftematum quidem aliafunt, quae febres De iudicijs pulfuum balneatorum. Cap. 14. JljL effici ür, Öl hoc aut propter eorum magni- tudine : aut propter nobilitatem mebri, (inquo Alneätio, auterit cum aquacalida, aureum 30 funt.) & pulfum in toto corpore mutant fecun-frigida. Si autem fuerit cum aqua calida, in dum mutationem febris propriam, & nosiplam principio prouenient ex ea fortitudinis, öl neccf- diccmus in loco luo. Et alia lunt, qux librem no fitatis iudicia.Quumqj multum rcfohicrit: debi- faciunt, öl mutantpulfum membri, in quo funt litabit pullum. Galenus quoque dixit, erittunc proprium per effentiam. Et eil etiam,quii reliqui paruus, tardus,& rarus. Dicemus ergo, quöd de- corporis pulfum mutant per accidens,Ccilicet 110 3, b.funt dehis bilitas quidem>& paruitas pulfus a [proculdubio propter hoc,quod eft apoftema./ed proprer hoc, qua:fiunt, vel exiüunt; ] fed aqua calida, quum in interioribus quod dolorem efficiunt. Apoftema autem,quod F°* corporis calefactionem efficiet calore accidetali: pulfum mutat; aut ipfum muratperipcciemfui, eu u io« fortalfe non durabit: fed ad fui naturam, quxeft autperfuitempus,autpcrquätitätem(üam:aut infrigidandi, redibit 5 & fortalfe durabit, & per* 40 per mebrum, in quo eft, aut per accides,quod ie-manebit. Quod fi accidentalis qualitatis iudiciu quituripsu, & comi tatur. Quod vero per fui fpe- fuperauerit: riet pulfus velox, & fpiffns. Et fi fu- dem mutat,eft ficut apoftema calidü ;ex quo per perauerit, quod ex natura fui prouenit • fiet tar- fuam fpecie prouenit, vt mutetur puUus ad ierri- duSj Öl rarus. Et fi cius cakfaftio accidentalis ad num,& ad tremorem,a [ & horripilationem,] 6c ä s tantam virtutis refolutionem peruenerit, vt fyn- velocitate, & fpiffitudinem ; nifi ei contraria fit done fc- copi fit propinqua: fiet etiam pulfus tardus, Sera- caufa hu me£tas,qu^ proprietate lernni deftrUat, tremori. 1 rus. Sed balneationis cum aqua frigida fä&x, fi & vice ipfius vndofitate fupplere faciat. Verun- penetrauerit frigiditas: debilitabit pulfum, & fa- tamen tremor,& velocitas,b f [ & horripilatio, ] ___ ciet paruum, & efiiciet raritatem,& tarditatem. & fpiffitudo ipfumfempercomitatur. Et quem- Et fi nön penetrauerit: immo calorem coaduna- 50 adrnodu caufarum qua:dä funt, qux ferrini pro-uerit: augmetabitur fortitudo, & crefcetparum, prietate prohibent: fimiliter funt qusedam earö, Öl minuetur velocitas, & fpiffitudo. Ex aquis ve- qux ferrini proprietate augment^t, & ipfam apro in thermis exiftentibus, qua: funt exficcantes, parere faciunt. Et mollequideapollcma pullum duritiem in pulfu augmentat, öl ex eius magni- facit vndofum. Et fi fuerit valde frigidü: ipsü elii- tudine minuunt . Sed calefacientes velocitatem ciet tardG,& rarum. Durum vero apoftema pro- in pulfu augmentant. Si autem virtutem refol- prietateferriniaugmetat.Incxituraautem,quü tierint, erit, quod iam diximus. fit colledio: ipfa pulfum cöucrtit deproprietate ierriniad vndofi proprietatem propter hurnidi-Depulfu, qui mulieribus eft proprius, ceftpulfus täte, Öl lenitate, qux ipfam lequunturj & pirsbet pmgnantium. Cap. 15. 60 augmetum in diuerfitate propter fuam grauita- tem. velocitas aute, & fpiffitudo alleuiaturpro- NEceffitas quidem in cis eft multa propter pter caloris accidentalis quiete caufa maturatio- communitatem filij in attraänone aeris. nis. Mutatio vero ipfiuscaufa fooriitemporncft, Ipf? enim quafi duabusattrahunt ncceffitatibus, quoniam, dum calidum apoftemaexiftit 111 aug' & duabus aeris attradionibus. Sed virtus procul- mento, proprietas ferrini, &quxcunq; diximus, dubio non augmentatur,neque etiam minuitur, funt ficut in augmento, & eius durities femper nifi quantum oportet propter laflitudinem pau- augmetatur propter extenfionem, quxaugetur, & in tremore propter dolorem. Quumq; ad da- 5c pulfum faciunt diuerfum, &, fi cöftrid depulfibus diuerforum morboru diuerfis, vt Gal. tis fen fus, ficut ftomach i, & d iaphragmatis facit non agit hoc in loco, quod de fingulis ijs, quum de mor~ ipfum fpafmofum, St fyncopizantem. bis agetlib.i .& 4. particulatimfermonem faciet . m B.cSmouet De iudicijs pulfus accidentium anima, Cap. 18. SVMMA II. DOCTRINAE III. FEN SECVNDAE. JRa quidem propterea quod virtutem a[fer-uere facit,JSt fpiritum fubito dilatat: pulfum facit magnum ad fuperiora fe eleuantem, velo- De vrina, St egeftione, & eft continens xiij. cap. cem, Sclpifium, inquo nö oportet di uerfitatem cadere,quoniampaftioexiftitfimilis:nifitimor 40 Sermo vniuerfalis de vrina. Cap. I. ei admi Iceatu r, qui vna vice luperet: St hxc alia fuperetvicc, «Scfimiliter, fi verecundia ei admi- "T T1 Ix fignificationisdifpofitionu vrinxnon feeatur: aut contrarietas ab intellettu, qui tacere V oportet credere, nifipoftquamconditio- prxcipiat, & ne ferueat ad malum inferendum nes obferuatx fuerint. Oportet enim, vt vrina, illi, cui irafeitur. Et ex delitijs quidem,propterea qux confideratur, fit prima vrina,qux in mane quod ad exteriora paulatim mouent: non perue colligitur ja [ & non permaneat longo tempore, a B. & non fue- nit pulfus ad illud, quod peruenitexirain velo- &non fitexno&ereferuata. Neque fit ille, cu-rit nolet» re. citate, St fpifiitudine, immö eft, quum eius ma- ius eft, qui aquam non bibit: St cibum non co- gnitudo fufficit necefiitati, & eft tardus, & rarus. medit. ] Et non fi t, qui in cibo, aut potu rem tin- luseft,doi™ic- Etfimiliter pulfus lxtitix, quoniam iplefitma- 50 gentem accepit, ficut crocum, &cafliamfiftu- rit m nodte. gnus fecundum plurimum cum lenitate, & atti- lam; quoniam vrinam tingedo ad citrinitatem, Neque (it ille, kB.algam, net tarditati, & raritati. In b[ triftitia vero pro- & rubedinem mutant, & ficut olera, qux tinge- pterea quöd calor fuffocatur, & fubmergitur, & do mutant ad viriditatem, & f almun, quod ad Clbum com;._ fortitudo debilitaturj oportet vt fit pulfus par- nigredinem, St vinum,b t [ ] ftuod deric. uus, & debilis, rarus, & tardus. Timor vero qui mutat vrinam fecundum fuum colorem.4 Ne-1 -i- quoddam fubito venit,pulfum facit velocem,& diuerfum, que fit, qui exteriora fui re tingente infecerit, fi- t B.prolonga- & inordinatum. Sedc [ con fuetus, ] St qui ordi- cut f alkanna': quoniam quum ex ea aliquis tin- bf B.inebn|s. *«• nate prouenit, mutat pulfum fecundum mo- gitur, fortafte eius vrina ex ea inficitur. Neque fFortalfe.quu: dum mutationislollicitudinis. fit, qui rem, qux cum vrina aliquem humorem archmU d^. 60 expellit, affumpfit j ficut quod choleram, aut ^r’s;^^pluS' De rumma mutationis rerum contrariarum'natura phlegma expellit. Neque fe exercuit motibus totosPartlnm. effentiapulfus. Cap. 19. corporeis, aut operationibus, aut dilpofitiom- fidunt-/noftra bus, qux funt extra curfum naturx : qux vri- etia rfpeftare. AB eis fit mutatio,aut propter hoc,quod ac- nx colorem mutant, ficut ieiunium , aut vi-cB- ^amcs-cidit ex eis de malitia complexionis, & tu gilix,aut labor, aut ira, aut c[ timor. J Omnia Guidem iam lciuifti pulfum cumlque comple- enim hxc vrinam tingunt, lecundum citrinita- xionis * aut propterea qr virtutem conftringunt, tcm,autrubedinem. Et coitus vrinam valde im- r r AVIC. K3 pinguat, pinguat:& ficut vomitus,& euacuatio: quoniam haec colorem mutant,&fubftantiam:quseinvri-na effe debet . Similiter quii ipfa multis perman-ferit horis. Quapropter dixerunt quidam, quod poft fex horas infpiciendanoneft, quoniamip-fius fignificatio debilitatur, & color mutatur,& hypoftafis difloluitunaut mutatur,&fit fpiffior, quamuis ego dicam, q? nec poft horam vnam. Vrina praeterea tota integre colligenda eft in vri-liali magno, ne ex Ca aliquid effundatur. Et eius quidem difpofitio illico, quum mingitur, no eft confideranda: neque, nili poftquam in vrinali refederit. &obferuandum eft,ne fol eam tangat, neque ventus, ne perturbetur, & ne congeletur, donec hypoftafis feparetur, & fignificatio compleatur: non enim defcedit illico, quum mingitur; neq; in vltimo fine maturationis. & nö colligatur in vrinali, in quo alia fuerit vrina :nifi prius fuerit ablutum. Amplius vrinx puerorum fignificatio eft patua: & praecipue infantium: propterea quöd lade nutriuntur, &q?materia tingens in eis eft quiefees, & fubmerfa; in eorum quoquenatura exiftitex debilitate,<5c multa dormitione, quodmaturitatisfignificationem pernecat. Et inftrumentum quidem colligendi vri-nam eft corpus peruium fubftantiam habens nitidam,ficut vitrum clarum, aut cryftallus r Scias autem, q? vrina,quanto pluseä tibi approximas, tanto fpiftitudo augmentatur , & quanto plus ^ elongas cam a te: augmentat ur in ea claritas :&c per hoc differt ah omnibusfalfitatibus, qu&funt in ea, quibus medici experiutur, quum cis oflen-duntur. Qmmi vrina in vrinali colligitur: cufto-dienda eft a Jiiutationc frigoris, & /olis, & venti. Et oportet, vt inlumineafpiciatur, ita q? fuperea non cadat radius: immo ab ipfo tegatur,& fic in ea indicetur de accidentibus,qu£ in ipfa apparet. LScito etiam, quod prima fignificatio, quä vrina habet: eft de difpofitione hepatis: & viarum aquofitatis: & fu per difpofitiones venarG, & eis ^ mediantibus alias demonftrat aegritudines. Firmior tamen eius fignificatio eft illa, quas de he-pate exiftit, & proprie de difpofitione gibbofita-tisipfius.4 Ampliusfignificationes, quaeexvri-nis habentur, ex feptem funt acccpt# generibus; genere coloris, & genere fubftantia:, & genere claritatis, & turbulentiae, & genere hypoftafis,& genere quantitatis in paucitate, & multitudine, & genere odoris, & genere fpumae. Sunt vero quidam, qui inter hxc genera ponunt genus ta- dfB.nos v€r° ttus, & genus faporis. dtt i amboiftaabij- Quumq; dicimus genus coloris, intelligimus il-hmus’feUCa^ ^uc^*cllloc^vifus in eafentitex coloribus, fcilicet albedinem, aut nigredine, aut qua? inter eas exi-ftunt. Et quum fubftantia? genus dicimus,intelligimus difpofitionem ipliusingrofiitudine, aut tenuitate- Et quum dicimus genus clamitatis, & turbulenti#, intelligimus,quod penetratio vifus m ea eft facilis, aut non eft. Inter hoc autem genus, dc genus fubftantia? exiftit differentia: quoniam plerunque eft fubftantia grofla, & clara, ficut albumen otii, & gluten pifeium liquatum,& vitrum liquatum, & oleum ,& plerunque eft res fabrilis fubftantia? turbidas, ficut aqua turbida, qu* eft magis tenuis, quam albumen oui. Tur-buientia: autem caufaeft permiftio partium colores habentium extraneos, fufeos, aut alij s co- loribus infedos, qui ab infpicicnte fenfu no funt percepti, & prohibent pcruictatcm,& non per fc percipiuntur. Inter eam veröde hypoftafim exiftit differentia; quoniam vifusplerunq; cogno-fcit hypoftafim. Et inter ip(am, & colorem exiftit difFerentia:quoniam color per totam humoris fubftantia procedit cum maiori permiftionc. jL K' 0 T T I 0 Tvr E s. o i Vix fignificationis,&c.Vt retium de vrinis iudiciu feratur, plura obferuanda proponit, de quibus Graci ne verbum quidem:vno excepto jLftuario, qui pauca quadam ex bis animadusrtit. Vnum bicprimo loco ad-nertendum efi. quum de opportuno excipienda vrina tepore verba facit, ait primam poti nofturnum fomnum efie colligedam. hoc certi ea rationeferipfit: quoniam, quum vrma eam, quain iecinore, & venis totius corporis obitur, coitionem, atque cruditatem fignificent, 0 nullum commodius, vel aptius matutino efi tempus; quo abfoiuta,peratiaq; cottiones omnes funt. propterea & Gai i .de cnfibm Jpefianda vrina hora exafia coctionis Cap. tempus effe notatum reliquit. Ut non propterea tamen arbitrandum efi, quin lotium, fi ahjs temporibus, vel no£lu,vel inter diu exceptum, fuerit: aliquid,&ipfiim nobis fignificet. in agrotis enim, atque ijs qui decubunt, quouis tempore exceptum id fuerit; fi modo quietiorem morbi partem, vel fomnum ipfim fequatur, & fi ä cibi ajfumptione paulo longius dislet: par ferri pojfeiudi- 2 cium exifiimamus . alioqui Japmumero agrot antium vrina fi? efi and x non ejfent: quum frequenter noäu ac-cefiiones fiant: vigilix inflent,& alia plurima fympto-mata incidant, qua indicium hoc interturbant. 2 Tfeque fit qui exteriora, &c. Canet ne is,cuius vri- na medico fpe flanda eft, tingente re quapiam corpus infecerit,ficut alcanna. Eft autem alcama liguftrum, & . ligufirifrnflus adpifluram vfitrpari certum eft. videtur illius tamen fuccus dilutior, qua vt, profunde etiam " cutem fifubeat, inficere humores, ac ferumpoffit. Quare pro alcanna legendum ar ebenda ffipicamur, e ii autem archenda tintlorius quidam puluis, quo noflra etiä tempefcateTanbi, atq; id genus homines ornatus gratia Vngues,&totum quoque corpus,quandoq; inficiunt; noftri eo, admifia aceti portione quadam, equorum iu-bis,& caudis rubrum colorem conciliant. jlc mirum certi cuipiam videri poffit, quomodo uifeäa exierna_j> corporis cute humorum, tyvrinarum quoque colores immutentur, non id tamen fortajfe abfurdum exiflima-bitur ,fi quis mutuum totius corporis confenfum, fiiri- ) tuumq; extra, cjr foras recurrentium motum aduerte-rit; cuius vi,& aer is,Ce circumflantium nobis rerunt-j qualitates profundis etiam corporis noftri partibus com mimicari quotidie, re ipfa experimur. quod tamen neque nos confirmamus: neque bic pro certo adnotauit. 3 Scito etiam quod prima, &c. Quod vrina iecino-ris, prxfertrm q; gibbx eius partis, affefliomm fit not a: docet non vno in loco Galenus. Jit, anvenarumomnium,.& venofi (vt aiunt) generis affeftus fignificet, paulo videtur obfcurius. Certum illud profello edi d 3 iecinore ad renes per emulgentes venas fanguinis ferum deferri : at quomodo ex venis,qnx in vniuerfo corpore funt dijp erfx, idem fer ü. adeofidem renes proueha-tur, videtur difficilius, neque enim totius corporis vena cum renibus communicat: neq; ab omnibus retrocedere pote(t,quod in eas fluxit, prpfertim fi fern,hoc fanguinis ex poftrema refecatur coctione, quxincapiilatih. veras per carnofa mehr a difierfis perficitur: nempe ah qs re- pe di ferum ad renes, ne que per cutis meatus, ac fudo- rit tenuitas: aliquam maturationis fignificat res potius excerni difficild creditu eft. C uterum, quod d [ difpofitionem:] & quod iam incepit,& fi non d b. imagina. ■ad hanc quaftionem pertinet; quod vrina, & iecinoris, appareat in fubftantia.Si autem citrinitas fortior tionem. & venarum omnium affefius notet,paffimGal.teftatur. fiat, & vfque ad igneitatis perueniat terminum 5 €ap.7. &1• de crifib.& 2. prog. &Jkpiflimd alibi. & Galeni & ad finem iu ea, fignificat quod calor mcefian- Zona*.%6.fententiamfequuntur omnes. Quamobrem, etfi vena ter procellit: & ifte quidee [ eft finis citrinitatis. ] c b. eft rufFedo omnes cum renibus non confentiunt: confentiunt tamen Quod fi in ipfo claritas augmentetur: calor iam clara • vena omnes omnibus venis (quod in lib. de locis in ho- fecundum diminutionem incedit. & eft prsete- mine Hipp.afferit) ob principium earum omnium com- rea, quum in aegritudinibus acutis saguineis vri- vnune. T^eque difficili intellectu efi, quomodo d mino- 10 na, ficut ipfe fanguis mingitur, apertione venae ribus etiam,&capillaribus venis ad maioresferum re- ibi non exiftete, & fignificat repletionem fuper- gurgitet,illi,qui natura vim norit;perpenderitq; etiam fluam3 quae, fi paulatim mingendo emittitur, & femen atoto corpore profici/ci ,vt lib. de genitura ,& eft cum odore malo, eft fignificatio timoris: & Apriacipio. 4. de morbis ab eodem eft annotatum. ac demum, qui timetur ex ea, ne fanguis ad loca fuftbcantia fu- Comm. exipfometHippoc. lib. 1 .de diata, & Gal.^.aphor.na- fus deriuetur. Et peior quidem, ea eft, * [ quum iB.illaqiueeft turam fibi ipfi vias ad omnia ftruere, didicerit: eßeque eft fubtilis in colore fui, & difpofitione. ] Quum fubdlior fccim. confpirationem in toto corpore vnam, confluxionem-j autem ex ea multum mingitur , eft quum eft fi- vnamy & confentientia omnia, vt idem fenex lib. dc^> gnificatio bona in febribus acutis, & commiftis: 2us fetidam1^ alimento fer ip tum reliquit, & Gal.paffim confirmauit. quoniam eft, quum eft fignificatiocrifis, & fani- CmS *uam’ Secernitur fand non minima feri huius portio, quod ex 20 tatis, nifiin principio fubito attenuetur, ante-poflrema re fidet coCtione, etiam perfudores; atqui non quam fit hora crifis, quoniam tunc erit recidi - femper id licet,veluti quum ferum ipfum no vfquequa- uationis fignificatio. Et fimiliter, fi tenuitas poft que tenue fuerit, & habitus corporis craffior,ac denfior crifim ordinata non fuerit. In ideritia vero, quft extiterit. Quare probd ab authore noflro, & Gal. fla- vrina adeo fuerit maioris rubedinis,donec ad ni- tutumputamus vrinas non iecinoris dumtaxat, fed ve- gredinem trahat, & pannum taliter tingat,ne re- nofi totius generis affeftus fignificare. moneri poflit, Sc quanto plus fuerit, erit fanius, 4 Amplius fignificationes,&c. In vrinis duplex fub- quoniam, quum vrina in ipfa fuerit alba, aut ru- fiantia efl, qua continet, & qua continetur. continens bea, paucas rubedinis, ideritia in fua difpofitio- humor efi, contenta autem multa, & hypoßafis,&fa- ne manente, timetur ex ea hydropifis. Fames bulamenta,& lapilli, & pinguedo, & bulla, & alia id30 quoque eft ex eis, quae vrinam vehementer tin-genus: qua omnia, quia,fubfiantiafunt, & corpora; & gunt, &iplam valde acuunt. Poft verofuntgra-babent annexa accidentia, quantitatem, qualitatemdus viriditatis,ficut vrina,cuiuscolorcoloriphi-craffitudinem, tenuitatem, fplendorem, opacitatem, co- fticorum attinet, deinde, cuius color eft fimilis lores, odores etiam, & fapores,fitum (quamuis hoc colori aeruginis aeris, poftea illius, cuius eft color contentisfolüm accidatJ infimum xfupremum, medium. fimiliscoloriireos,deindecuiuscolorfimilatur proptereahicauthorhac omnia in feptem capita rode- indico, poftea, § [ quae fimilis eft fucco porri. ] g B • porrinu«. git. licebit tamen vt, & in plura, & inpauciora per- Phifticalis vero fignificat frigiditatem, & fimili- ftringas,fi volueris, nunquam tamen paniculatimplu- ter omnes,in quibus exiftit viriditas,praeter eam, ra, aut pauciora offerunt fe in vrinis animaduertenda; quas aerugini aeris, auth [ fucco porri ] fimilatur, jx B. porris quam hic adnotarit. 40 haec nanque vehemens fignificat incendium. Veruntamen fucco porri fimilis fanior eft ea, De fignificationibus coloris vrina. Cap. 2. quae aerugini aeris fimilatur, poft laborem figni- ficat fpafmum. Viridis vero in pueris fpafmum EX coloribus vrinae funt gradus citrinitatis, fignificat. Quae vero colorem ireos habet, fri- ficut palearis, deinde citrinus: a f [ poft fla- giditatem vehementem, fecundum plurimum uus: ] deinde ruffus: poftea citrangularis: poftea fignificat, & ante ipfam praecedit vrina viridis, igneusjquitindur^crociaflimilatug&ipfequi- Et quidam dixerunt, quod fignificat venenum dem eft vehementer citrinus.poftea croceus,qui in potu fuifie hauftum, & fi fuerit in ea hypofta- f rahafarani. fimilatur capillis f croci: & ifte quidem eft, que fis, fpes erit vitae, & fi non, timetur ei. Aerugini b B. alnafa. vocant rubeum b [ clarum. ] Omnes autem,quae 50 vero aeris fimilis vehementem fignificat perdi-funt poft citrinum, caliditatem fignificant: fed tionem. Graduum autem coloris nigri, alius eft tamen fecundum fuos diuerfificantur gradus. niger, qui ad nigredinem tendit, fecundum via Et eft quidem, quum accidunt propter veliemen coloris croci, ficut eft in ideritia, & fignificat tiam motus, & propter dolores: & propter fa- cholerae rubeae fpiftitudinem, & eius aduftione, mem: & propter aquae abftinentiam. Poft iftos & choleram nigram, quae accidit ex cholera ru~ vero gradus pr^didos exiftunt gradus rubedinis: bea, & fignificat ideritiam,1 [ & alius eft, qui ex i b. Et alius eft eB. rubeus ad ficut rubeus rofeus^ & rubeus oblcurus: 6c ru- fufeoprouenit ad nigredinem, & fignificat cho- niger,quidedi- aibedin£ dedi- bcus puiuerulentus. ] Et omnes quidem fingpi- Ieram nigram, & alius niger, qui prouenit ex vi- TnitTl? nis dominium fignificat. Et in omnibus quibus nditate,&colore indico fimili,] & fignificat cho fignIg furens feuru- eftcolor f croco attinens, eft fignificatio donu- 60 Ieram nigram puram. Etad fummum quidem «t choleri ni. beus viuax, & nij cholerae rubeae. Et in omnibus, qui pulueru- vrina nigra fi2nificat,aut vehemens incendium, gra finguineä. rubeus obfcu. j ^to attinent; eft fignificatio domini j säguinis. aut forte frigus,autk [ mortem,aut caloris natu- "*• Et igneus quidem magis fignificat calorem, qua ralisfuperationem ] aut crifim,&expulfione na- itatem)& co= rubeus,& puiuerulentus: licut cholera in fe cali- tur^, qua ipfa cholera nigrx expellit mperfiuita " lorem indreu. dior eft quam fanguis: & color quidem vrinae in tes. Quod ante ex incendio cft,cognolcitur,quq- k B.mortem in segtitudinibus acutis incendentibus , trahit ad niam, iUic eft fortis a tdor,&an tcip&m fuit vri- tatafiui colorem t «oci, & igneitatent. Quod fi ibi fue- nacitrini,velmbea,&hvpoftafiseftduuilfa,& 8 • AVIC. K 4 inaequalis af—-B. inaequalis, & incontinua, & non eft vehementis nigredinis: immo trahit ad colorem croci, & ci-trinitatem, autadfufeitatem: & (iad citrinita-tern trahit,fignificat multam ideritiam. Vcrun-tamen,quod ex frigiditate fit; cognofcitur,vt ante lpiam habeatur vrina,quae ad viriditatem trahat, aut liuiditatem: & eft fedimen paucum iun-dum, ac fi efiet ficeum: & nigredo in ipfa eft purior . Et eft etiam,quu m i nter duas complexio- Ad Ihm m um vero vrina nigra in principio febrium eft pernitioia, fimi i i ter in carum fine, quando non cum ea fuerit alleu ratio; neque fi* gnificaucnt crifim. Vrina autem alba, iecun-dum duas intentiones efl fciendaivna earum efl:, quum ipfa eft tenuis tranflucens: quoniam vulgus, quod tranflucens efl, album vocat: ficut vitrum,quod efl: clarum, &cryftallum clarum,vacat album. Et altera eft, qüae pro certo cft alba, nes differentia notatur: quoniam, quando cum J0 cuius color eft difgregatiuus villis, ficut lac, & vrina nigra fortis odor fuerit: fignificabit calidi— tatem, &quum fuerit cum ea odoris priuatio, aut fortitudinis eius debilitas: fignificabit frigiditatem . Quum enim natura valde fuerit iupe-rata; odor non erit in vrina. Illud autem, quod excafu caloris accidit innati: cognofcitur propte reaq?ipfum fequitur fortitudiniscafus, & eius .diflblutio. Et illud quidem, quod accidit fecundum modum purgationis, & crifis; cognofci- pergamenum : &ifta quidem non tranflucetvt vifus in ipfa penetret • ttanflucetia enim pro certo non cft, nifi omnium colorum priuatio. Album igitur fecundum intentionem tranftucen-tis, fignificat frigiditatem omnino, & eil auferens digeftionis fiduciam: &ll cum groftitudine fuerit,fignificabit phlegma: Sed alba u [ pi o cer- ub. to] non erit, nifi cum groflitud ine. Et eius quidem aliaeft,cuiusalbedo efl mucillaginofa, & ver*. tur; ficut, quod accidit in fine quartanarum, & 1Q fignificat multitudinem phlegmatis,& humoris 1 f B. & febres jrtofturns, & diurna;. m B. rccipit« quum fplenisargritudinesrefoluuntur, & dolores dorfi, & matricis, & febres melancholicas: [ ] & nocumenta, quae ex menftruo- rum accidunt retentione, & retentio eius, quod, ex fanguine fluere folebat per anum; & praecipue quum natura, & ars in prouocando iuuant; & ficut accidit mulieribus, quarum menftrua retinentur: & non m [retinet] naturafanguinisfu-perfluitatem, propterca quod anteiplam pra- crudi. Et alia cft, cuius albedo eft vnduofa: & fignificat adipis liquefadionem. Etaliaeft,cu-ius albedo eft fimilis, xt [albulae, & fignificat xB Alk|j phlegmatis liquefadionem: quae accidit, aut ac-cidet. Et alia eft, cuius albedo fimilisalbedini , cat phlegma, quae eft in y [fungocum tenuitate, & fanie,&ti- &5 poft ipfam aducniet corpori alleuiatio 5 & erit ipfiusquantiras maxima, copioia. Quod fi non ita vrina fuerit nigra, fignü eritmalum : &pra-cipue in acutis aegritudinibus, & tantoplus, fi cius quantitas fuerit pauca, quoniam ex fu a paucitate, eft fciendum , quod humorem iam de-Ihuxitaduftio; & quanto magis fueritgrofiä,erit deterius, & quanto magis fuerit tenuis: erit minoris malitias. Et eft quidem, quum accidit, vt mati fimilatur: quae eft,quuniphleg mancorum vlcm iml1 apoftematum adeft crifis, cft pter vini potionem, quod huiufmodi habet co- valde mala. & ladea etiam in acutis aegritudini- lorem, quum nullo modo natura aliquid in eo bus eft pernitioia. Albedo praeterea v tinae in fe- operata fuerit, & exierit fecundum iuam dilpo- bribus acutis quocunque modo fuerit, poft tin- uB. fodam. Pt B. fitionem; fed in hoc non eft timor. Et eft,quum bonae crifis fignificatioexiftit, & in acutis aegritudinibus : ficut fi aeger eam tenuem minxerit,& fuerit in ea fufpenfio in partibus diuerfis,multo-ties enim fignificat0 [ fonitum capitis, ] & vigilias, &furditatem, &defipientiam, & praecipue, fipaulatimeam minxerit. & in longo tempore, 5oEtquumvrinainfanitateperfcueraueritincolo duram, quae pracceftit: fignificat quod cholera rubea ad aliquod membrum declinauit, quod apoftematur,aut ad fluxum ventris,& quod magis fignificat, eft quod declinauit ad caput. Etfi-militer, quum vrina a[ rubea J eft in febribus, a b. fubtife deinde fubito fitalba:fignificatb[dcfipientiam.] bB Permunf 0 - r nem rationis B. fodam. r B. foda. fB.& ve fi ea:, 8c in egritudimb. fur 10 fis. Alia liter a,& ia agntudniibns funofis. tB. magna. Pf [fuerit fufpenfa,] & fuerit eius odor acutus, & fuerit cum febribus,quoniam tunc vehementer fignificabit ^ [ capitis fonitum, ] <5c defipien-tiam. led quando aftuerit ibi infomnietas,& fur-ditas, & defipientia, &r [ lbnitus capitis; ] fignificabit fanguinis fluxum ex naribus. Et eft etiam, quum exiftit caufa lapidis in rene. Rufus inquit, vrina nigra bona eft in aegritudinibus renum-1 [ & aegritudinibus lapidis, ] quse ex humoribus re albo, fignificat pri uationem digeftionis. Et c [ albulae fimilis] quae ladi fimilatur acetofo, in CB.ethicam. febribus acutis morte fignificabit, autd [ phthi- dB-ethium. fim.] Scito autem, quod poflibile eft, vt vrina iit alba, & complexio calida, &cholerica, aut vrina rubea, & complcxio frigida phlegmatica. Cholera enim rubea, quum declinat a viavri-nx, & non admiicetur vrinae, remanet vrina alba. Debes ergo vrinam albam confiderare: quo-proueniunt grofiis,& eft fignificatio mortalis in 60 niam, fi fuerit eiuse [ humor multus, & ] lumi-e B ccl' nofus, «Scipfius.fedimen multum, &groftum, & eius fubftantia cum hoc trahit ad groftitu-dinem* debes fcire , quod albedo eft ex frigiditate t[phlegmatis.] Sed quum vrinanoufiiic?i B-rit luminofa clara : neque cius fedimen muh ni,ire‘ tu m: neque S [ peruia, & ] albedo ad fulcitatcm g b. ffl^-traxerit 5 fcire debes, quod cholera rubea e(l oc- necluc- cuirata, aegritudinibus acutis. dixit etiam quod vrina nigra eft mala in aegritudinibus renum, & veficae} quum vehemens ardor ibi adeft. confideraergo alia fi gna. Vrina nigra in fenibus non efl: bona, propter illud, quod fcis,neque venit in eis,ni fi ex corruptioner [ mala. ] & fimiliter in mulieribus vrina nigra poft laborem, fignificat fpafmum . cultata, & fi in aegritudine acuta fuerit alba, & in ipfo, & tranflucentiam cum nitore adipino: fuerint in ca figniricationcs falutis, cx quibus nö & cum fplendore fubftantiae ad quandam fpiftj« timetur phrenefis, & quae funt, ficut ipium,de- tudinem trahit. Et in pluribus difpofitionibus bcs lene, quöd cholera rubea declinauit ad aliü fignificat malumjaut non fignificat benumme- canalem, & ad mteftina 5 6c. accidet ei conftri- que maturationem: neque meliorationem: fed dio. Caufavero, ob quam vrina exiftitrubea fortafieraromaterierum vnäuofarum cuacua- in aegritudinibus frigidis, eft vna harum rerum 5 tionem, fecundum modum er i fis fignificat; <5g aut fortitudo doloris, qui choleram rubeam re- hoc quidem non eft, nili, quum poft ipfam ad- foluit, ficut in colica accidit frigida ; aut oppila- uenit requies. Qua: vero ex ea eft pernitiola- eft tio,quxfadafuit ex luperatione phlegmatis in 10 illa, cuius vn&uofitas eft foetida :& proprie illa, canali, qui eft inter fei 6c inteftina, quapropter ex qua parua mingitur quantitas. Quum vero fel ad inteftina naturaliter non defeendit, ficut ei aliquid mifcetur,quod eft fimileloturae carni§ folebat: immo vrinas locietas eft ei necellaria, recentis5 eft deterior. Et hocquidem pluscon- cum qua egreuiatur ; quemadmodum accidit in tingit in hydropifi, & phthifi, & colica mala. Et colica frigida, aut propter debilitatem hepatis, eft, quum oleagina poft nigram fequitur vrinä, & lux virtutis defettum^quae inter aquofitatem, quaepraiccflit, & tunc quidem eft fignificatio &fanguinem leparationem facere non valet; fi- bona.1 [Maius aute, quod vrina fignificat olea- i b.& multo- cut accidit in hydropifi frigida: & inaegritudini- gina, eft quod ] in die quarta indicat aegrum in tics vrina olea- bus debilitatis hepatis fecundum plurimü, quo- die kptima moriturum, in aegritudinibus vide- £ma' niam propterea ea vrina eft fimilis lotura; carnis 20 licetacutis. Ad fummum veio oleagineae vri-recentis: aut propter conftridionem, quam op- nae tres funt fpccies, alia enim ex ea eft, qua; tota pilationes fecerunt, & mutatur color phlegma- eft k[ adeps :& alia eft cuius inferius eft tantum k B.vnftuofa, tis in venis, propter aliquam putrefädionem, adeps,& alia eft cuius fuperius eft adeps,] Ex ea vel pinguis, & qua: ei accidit ,&eius quidem lignum eftaquo- etiam eft,quae in fuocolore tantum eft oleagina; ^iadt cuiuslQ fitas vrinae, & eius fedimen, fecundum modum, ficut eft in phthifi,& proprie in fui principio: aut v^oiunfve! quem diximus, & eius tin&ura eft tin&ura debi- in lui fubftantia tätum:aut in eis vtnfque,quem pingue, & aiu lis, non luminofa. Cholerae enim rubeae tin&u- admodum eft in aegritudinibus rcnum;& in per- eit vndtuoliim, ra e ft 1 u m i n o fa. V r in a q uoqu e m u Ito ties i n p r i n- feäionephthifis,&eius fine. Et ex eis eft etiam ^pl.n^e- cipio aegritudinum erit alba, fed poftea fiet ni- 1 [ f color ex citrino & nigro cöpofitus. ] qui ma-, camuSus™’ gra: & foetebit,ficut accidit in i&eritia.Amplius 30 lus eft,&pernitiofus; quoniam vtriufquechole-vrinapoftcomeftionem albefeit:neque fic cef- rxlignificataduftionem. Etquandoqueeft co- fat,donec digeftio fieri incipiat: tunc enim mei- Jor rubeus, in quo currit nigredo 5 & fignificat pit vrina tingi- Et propter hoc vrinae vigilandum febres compofitas; & febres,qua? cxgroflis fiunt funt albae, (6c adiuuat ad hoccaloris innati refo- m [fuperfluitaribusrjqui fi clarior fiierir,& nigre- m B.humorib. lutio) fcd non huninofx; immoattinent fuCcati do ad ipfius fumitatem declinauerit, apoftema propter priuationem digeftionis. Tindura ru- fignifi cabi flateris, bea in aegritudinibus acutis melior eft quä aquo-h B. Et alba, /a alba h [& eius etiam fubftantia] melior eft qua propter fubtii- aquofa. Sed rubea, quae eft /anguinea: maioris Eiamipfiui. fecuritatis quä rubea cholerica. Rubea quo- 40 De vnnarum coloribus plura Gal. 1 .de trifib.nec non que cholcrica non täti eft timoris, quum chole- libello de vrinis.egit & Tauluslib.i. Sed de citrino co- cap.it. ra quieta manet: fed fi extat mobilis: magni eft lore author nofter a Gal. diferepare uidetur. enumerans cap.14. timoris. Amplius vrina rubea in aegritudinibus citrinos colores,primo ordine palearem: fecundo quem renum eft mala; quoniam fecundum plurimum particulatim citrinum uocat: tertioflauum: quarto ru- calidum fignificat apoftema. Et in doloribus ca- fum:pofl citraugularem,igneum, croceum, fubiungit. piris, defipientiam portendit. Quu mque vrina ^At Gal.primo jpiceum, quem etiam fubrufum nominat. in aegritudinibus acutis rubere coeperit: & fic deinrufum,pojl flauum, quarto loco rubrum conftituit. perman feri t, & non inferius defeen fu m fecerit. ita,vt bic author rufum flauo coloratiorem efle arbitre- perditionis aegri ti morem affert, & renum apo- tur, Gal. uero dilutiorem. C ater um utrum dixeris colo- jftemafignificabit. Qnod fi cum rubedine fue- 50 ratior em,rufum,autflauum,parui momenti eße exi ritturbida,& taliter perman ferit: apoftema in mo, de uocefola contentio erit. proprii certd rufus flauo hepatc,&caloris innati figpificabit debilitatem. eft dilutior, quamuis author nojier,feu eius potius inter- Amplius colorum vrinae funt quidam compofi- pres pro rufo flauum, & pro flauo rufum ufurpauerit. ti, ex quibus eft color, qui carnis recentis loturae Quid uero finguliurinarum colores fignificent, non eft, alii milatur,qui etiam fanguini in aqua difloluto vt ex Gal. vel ex alijs fingulaloca afferamus. Seduide fimilis exiftit:& ex debilitate hepatis,& quan- pr&fertim primo, vt diximus lib.de crifib.&libellum doque etiam eft ex multitudine fanguinis; ve- de vrinis. Fide qua authorlib.de Coac.pran. fatis co- cap.ii. runtamen faepius exiftit ex dcbilitarc hepatis, ex piost adnotauit, qua 1. prognojl. Hippoc. ^iciuanus quacunque complexione fuperuenerit malitia i.deiudic.vnnarum,Auer.at.Coll.AuicemevsinCanti- Aphor.26.Se vincente, quam digerendi debilitas demonftra- 60 cis parte prima trali.x. & demum qu£ B^fis 31. con- Manceps. bit, & virtutis diflblutio. quod fi virtus fortis tin.feriptareliquerunt. ca.1x.tex.293. fuerit, tunc non erit nifi ex fanguinismultitudi- &’demceps. ne, 5c eius augmento, vitra menfuram :quam Dc fignificationibus fubflantia vnn£, & qualitate ip- cap.22. virtus difgregatiua penitus Ceparare non fufficit. fius,&claritate fui, aut turbulentia. Cap. 3. tra&y. Ittinitas. Et ex eis eft etiam color oleaginus :& eft citrini-tas,cui admifta cll t viriditas betae fimilis: & co- qua talis excreta pore, vt in exitialibus, gr peHilentibus morbis, ac fe- talis etiä perstat: validas effe vires, gr natur et aufum bribus,vt z.prognofl.fiue inparte quapiam extiterit,ut Aphor.ji. Contra morbum fupponit. Verim, quando hic detuvbu- in uefica,ac renibus, de qua reHippoc.q..aphor. Solent Apkt.n. lentis vrinis agitur, non uidetur filentio inuoluendum, tamen gr in fecundum naturam fe habentibus corpori- qutmam vrinarum turbulentia fit caufa. cur videlicet bus foetida excerni quandoque urina, vt iis qui calido Tprina antea tenues excreta, poftea craffafiant. Sani & humidofimttemperamento,quodGal.S.meth.adno- C1p.7. Abluar ins lib. 1. de diff. vrin. prob lema hoc trabi at, at- tauit. & in agrotis etiamnum fiuaui odore pradita ali- que non ex ambientis aeris frigiditate (vt alij exiflima- quando urina frnt, vt ijs qui terebinthum, Jilphium, bantj verum ex innati ipfius caloris imbecillitate idfie- mofchum uel odoratum aliud quidpiam affumpjerit.Viri contendit, quetn ceteri feri medici fequuti funt.At ue- 40 de qua Gal.lib.de vrinis fcripfit. eAp. 3 r, 70 fi ita res habet, (vt ratione interim utar,qua Franci- fem Modegnanm Laudenfis chiis nofler, maximrn no- De fignificationibiis vrina ex fuma affumptis. sira tempeflate philofophus ac medicus, vti foletj cuv Cap. 5. ratnquam calido in loco vrina perturbantur, crajfe- fcuntque ? Indicium hoc efl non mediocre , ex aeris Q Pumaacccidit ex humiditate,& ventofitate frigiditate vrmas turbari,quod non nifi frigido loco »3 proie&a in vrinale cum proieCtione vrinas. craffefcant : quamuis neque id abfque innati caloris Ventolitasvero cum vrina egrediens auxilium imbecillitate euenire fateamur : quod magnus vir proculdubio praebet in fubftantia vrina:: & pras-Abluarius arbitratur. cipue, quum ventolitasin a [corpore] luperaue- aB.aqua.fes 50 rit, quemadmodum in vrina acciditb oppilatio- ™tetJ, De fignificationibiis odoris vrina,. Cap. 4. nes] habentium, in qua multas funt ampulla:. & fpuma quidem quandoque cum fuo fignificat Dixerunt quidam fe numqua vidiflfe asgrum, colore,(icut lignificat fua nigredine, & rufedinc cuius vrinae odor lit licut odor vrinas fani. ini&eritia.&eltquum paruitatcfui,&magni- Et nos quidem dicemus,quod quum vrina nullo tudine lignificat- quoniam ipfius magnitudo li- jnodo odorem habet, complexionis frigiditate gnificatvifcofitarem. Sui vero muititudine& iignificat: & fuperfluam cruditatem. Et plerun- paucitate: quoniam ipfius multitudo lignificat queetiä fignincat in acutis aegritudinibus mor- vifcofitatem, & multam ventolitatem. Et ipla tem naturae.Qmun autem odorem habuerit foc- quidem lignificat per rupturam fuarum ampul- tidum,& maturationis fignificationes in eafue- 60 larum cito faftam aut tarde, quoniam ruptura ^ lint: erit ipfius caufa fcabies,aut vlcera in inftru- ampullarum tarda lignificat vifcolitate. Etpar- jongK;_: mentis vrinx,quae fuis cognofcütur lignis.Quöd ux quidem ampullae remanentes in aegritudini- Agrm- li maturatio non affuerit; polii bile erit, vt lit bus renumc [fignifkant ventolitates, &. vifcoli- figmig ex hoc 5 & polhbile eft, vt ht ex putrefactione. tatem. ] Ad fummum vero humor vifcofus in ‘‘f. Qtuimque haec in febribus fuerit acutis, & non aegritudinibus renum eft malus $ & lignificat hu- fcogu;:r. fuerit caufa membrorum vrinae: erit lignu ma- mores malos,& frigiditatem . Et illud fignifi* a b. i-f Sum,6c quum ad acredinem traxerit; fignificabit eantd [granula,quxj nominauimus. PirJi'r' I eft, meiiuseft qrhoc fignificcntexcis fupcrfku-'K, X 0 ^ ^ r 1 0 Ts^ E S. tates, qua; ineis fupcrfiuunt ex cibo a digcftione priuata:: deinde fu perfluit fuperfiüitas;quce in €001.45. Spuma generatio 3vt Gal.z.aphor.notat,ex fpirituo- vrina fit hypoftafis, fiue mafura, fme non matu- fie er humid# fubftantia mißione conjicitur. & efj'e- ra. Et in macilentis quidem eftfedimcnpaucö, aph.34. ttrixeius caufa efi, & motus rioientusi& calor. Quid quod defcendit fecundum fänitatis diipofitjo- h£cin vrinisßgnificet Hippoc.j.apbor.& Gal. ibidem nem, Sc proprie, qui exercitio vtuntar, & artr- «ap.1S.ap.14- explicauit. Sed jLäuariiis fufms lib. 1 .de diff'.vrin.i.de bus feexercent laboriofis, &l 11011 multiplicatur cap.3. cap.i^. iudicijs vrin.i. decaufts vrin. & i.de prauidentijsex huiufmodi hypoftafis, nifi in corporibus pin- vrinistotum hoc negotium efi profequutus. 10 guium, ociose viuentium. Et proptcr hoc etiam in vrinis agrorum macrorum non eft cxpeaan-De fignificationibus fpeäerumbypofiafis. da hypoftafis tantum, quantum in vrinis a:gro- Cap. 6. rum pinguium:quoniam corum aegritudo mul- toties recedit ita, quöd nihil dcfccndit, &-mul-N primis dicemus,quod medicorum conue- toties hypoftafis in eorum vrinis non peruenit nientia in vfu nominis hypoftafis, & fedimi- ad hoc, vt defcendat ; fed tamen plerunque eft nisiam receffit a via cognita. Dicunt enim hy- modicum eius in eis natans, aut pendens, & in poftafim, aut fedimen, non illud tantum,quod multis quidem d[vrinis hypoftafis iilico quum d b. vrinis, & inferius defcendit,fed omnem fubftantiam,qua; mingitur, defcendit 5 nifi in cis, quae valde ma- no qualibet vri fpiflioris exiftit eflentias quam aquofitas, Sc eft 20 tura: funt;] immdeis parum expectandumeft. ab ea diuifa •, fiue fit fufpenfa,fiue fit fupra. Dice- e [ Et plures ex hypoftafis coloribus funt fecun- ^Juic:z’ mus igitur, quod hypoftafis multis cognofcitur dum plurimum fectindu m colorem vrinae: fed J^vaidc dieel modis fcilicct ex fubftantia fui, Sc quantitate, Sc melior ex eis, qu£diucrfificantur 5 eft alba • poft ita. qualitate, & fitu fuarum partium, & loco fui, & quam eft rubea: deindecitrina. ] Non naturalis cf B. tempore, & qualitate fua: permiftionis. Signifi- vero hypoftafis alia eft fimilis rafurx inteftino- catio vero eius ex fubftantia fui,eft quoniam hy- rnm cörticalis, qua: eft furfurea, autf [ herbina, f b.orobina, poftafis, aut erit naturalis, laudabilis, demon- aut fimilaginea,] aut fimilis arfenico rubeo ,aut autdefifsx. ftrans digeftionem, & maturationem naturale, ei quod eft valde citrinum, alia eft carnola: alia & haec erit alba,& defcedens inferius,& eius par- eft adipina, Sc alia eft faniofa > & alia eft muci)la- tes continua:,&fimilcs,& aequales ;&oportebit, 30 ginofa: & alia eft, qua: eft fimilis fruftulis fer-s. t B.lcuis. vt fit rotundam habens figuram.a f [ ] menti in aqua § [ loluti Sc alia eft fanguinea g B.infuß. aequalis, fubtilis, fimilis hypoftafi aquse rofaccx. thnguifugalis: alia eft capillaris , & alia "arena- ° Sc proportio fux fignißcationis fuper matu ra- lisfl [granofa, ] & alia eft cineritia. Similis va 0 h b. 1 apidoik. tionem materia: in toto corpore* eft ficut pro- rafurxinteftinorum corticalis3aliaeft.pctaloides portio fignißcationis materise puris, albi, Ixuis, magnarum partium rubearum, aut albatum, fimilis elfcntix, fuper maturationem apoftema- qux fignificat lecundum plurimum, quod fepa- tis.Sed pus eft fpiftum,&hoc eft fubtile. Et hy- ratx fuerunt cx membris,qua: funt propinqua poftafis quidem, Sc fediminis fignificationessut membris, a quibus diuiduntur vrina:, & alba: fi- bonxjlicet tin&ura deficiat, & aequalitas. Ve- gnificant,quod funtex vefica propter vlcera,cue b b. magis eft rum squalitas apu d antiquos b [melior eft tin- 40 funt in ea,aut fcabiem,aut corrofionem. Rüibex fgnificatuu di £tura.] Aqualis nanque, qua: non tantum eft al- autem carnofa: fignificant, quod funt ex rene. Et gei oius. ba,fed rubea;eft melior alba; qua: eft afpera. expetaloidibus quidem funt,quas funt coloris Amplius plurimas hypoftafes fecundum colo- fulci&obfcuri, aut fquammis pifeium fi miles , rem vrina: exiftunt: fed ex eis, qua: diuerfifican- Sc ha:c eft vehementer mala, Sc omnibus fpecie- tur; alba eft melior, poft illam rubea, Sc poft ip- bus hypoftafis, quas nominauimus, deterior, Sc famcitrina, Sc poft eam illa, qua: eft vtarfenicü, fignificatf [petalorum membrorum radicalium ffquamwum. f.i.ea qu*co- & malitia quidem a f lentinofa incipit. Tu au- rafuram: verum duo prima ipfius genera nullo lorf ha»« len- temnon attendas il!ud,quod alij dicunt; nam modo impediuntjimmo plerunque vefica mun- owa. albedo erit quandoque non propter maturatio- dando fanant, & dixerunt quidam cuidam ho- ncm,& squalitas non eft: nifi proptcr matura- 50 mini fein potu tribuifie cantharides, qui corti-tionem,& dealbedine eft, quae eft propter vehe- ces albosquafii [venöfos] minxit; qui, quum in i B.^aridü. mentem ventofitatiscommiftionem. Mala: au- aquofitatefricabantur, refoluebantur, Sc tinge- tem hypoftafis incöntinuitas melior eft quam banturtin&urarubea: quifaduseftfanus, Sc vi- ipfius continuitas. Et hypoftafis quidem mala xit. Et ex ea quidem, quae eft ficut rafura intefti- eft, quam e vicinofcies. Bona autem hypofta- norum, eft qua:dam, qus eft minoris latitudi- fis, de qua loquimur, puri affimilatur Sc phleg- nis, quam dua: pr£Edidoe, & fpiflioris fubftantia:: mati crudo, quum tenuia fuerint. Vcrunrarnen quse fi rubea fuerit, vocatur f herbina, & fi rubea f orobina. pus ab ea differt per fcetorem. Et phlegma eru- hon fuerit, vocatur furfurea. Ettherbince qui- f orcbm*, dum feparatur ab ea conculcatione fuarum par- dem,fi fuerint rubea: partes, plerunque funt par- c Bdcuitate. tium.& ipfa ab vtrifquediffert fubtilitate,&c [le- 60 tes hepatis adufta:, Sc plerunque eft fanguis in eo nitate.J Et hsec quidem hypoftafis non quaeritur; aduftus, & plerunque eft etiam ex rene: fed quas nifi in s^ritudinibus: quoniam in faiiitate non eft ex rene,eft maioris continuitatis,carnofajali» requiritur, & illud eft; quoniam non dubitatur, vero duaeplusfimiianturei,qua: non eftcarnofa, quin in corpore a:gri mala: retenta: fint materias & frafturas eft magis recipiens, Sc quum vehe- in venis ipfius, qux nifi maturentur, portendunt meter trahitad citrinitatem, eft cx rene procul- corrupttonem. In venis autem fani non femper dubio; quoniam illa,qus cftex hepatc, ad rube- k commu. oportet effe humorem,qui fit excutiendus: fed ii dinem trahit fufcam,& quadoque k [aflbeiat urj meat. ei in f!. virga;, ei in hoc illa, quae cft cx rene. Furfu rea vero hypoftafis quandoque cft ex fcabie veficx:& quandoque eft ex liqucfa6tione membrorum. Et differentia inter eas eft, quod quum illic in radice * [membri ] fuerit pruritus, Sc foetor$ erit ex ve-iica, Sc proprie quum pus prius mi61 um fuerit, Sc praecipue,quum ali£ fignificationes vrinaede-monftrauerint maturationem: Sc fuerint vena; fuperioresfana; complexionis,& non fuerit in paratur: fed cruda,eß Si turbida Sc fpiflfa: Sc non facileconiungitur,ncc facile feparatur & vrina quidem, in qua plurima mucillaginofa hypoftafis apparet, quando cft exuberans, quum in fine podagrx apparet, & dolorum arthreticorungfi-gnificat bonum. Capillaris autem eft, propterca quod humor ^ [ occultus confblidatur ] ex calo- qB.in wu re in ipfum agente5 qux quandoque eft alba, protenluson. quandoque eft rubea, & eius r[confölidatio] eft 8ulatur- eis macula, immo in vefica. Sed,fi cum inftam- 10 in rene. Et ferunt quidam, quöd in eius longitu- tr, mationefuerit,& virtutis debilitate,& membrorum mingendi incolumitate: Sc color fufei-tati attinuerit, erit tunc ex liquefaflione humo-mB.Similis ve ris. m [Et crimnoides vero ] fecundum pluri-10 fjruftuiish- mum ex aduftione fanguinis, qua; ad rubedi-mch parius, Et nem trahit}&; multoties cft ex liquefadione me-Iis magni^ fru brorum 5 Sc eorum rafura: fi albedini attinet. Et mcnrifofti. quandoque etiam eft ex vefica fcabiofa fecundu minus. Et tibi quidem poftibile eft, vt modum B.coaguJj, tio. dineplerunque palmi menfurainuenitur. Qua; autem fermenti infufi fruftulis fimilis exiftit: debilitatem fignificat ftomachi, Sc inteftinorum, & digerendi malitiam in ipfis: Sc eft plerunque cauia eius comedere lac Sc cafeu m. Arenofa vero femper fignificat lapidem,1 [quicöfolidatur: r b. coagnii. aut confolidando procedit: ] aut qui refolukur. tu , aut tjtu eft Et, qua; quidem ex eis rubea eft, eft cx rene. Et “«»gula, quando non eft rubea, eft ex uefica. Plurimum a B.digefta. 0 B. digettio. »em. B.groflum. differentia; inter eas mtelligas per illud , quod 20 autem, quaecineritiaeft, phlegma fignificat,aut iamfciuifti. Si autem nigredini attinet 5 eft ex fanguinis aduftione, & proprie in fplene . Omnes prxterea petaioides bypoftafcs, qua; 110 funt ex caufa, qua; fit in vefica, Sc rene, & canalibus vrina;: in aegritudinibus acutis malum portendunt pernitiofum. Ettuquidemiam fciuiftiex hac futnma carnofae difpofitionem,& quod plurimum cius eft ex rene, & quandoque ipfa non cft ex rene. Nam cx rene non eft, nifi quum ca- pus , cui propter longam moram accidit coloris mutatio, & ledlio partium, cc eft quädoque propter aduftionem, qua; ei accidit. Sanguifugalis vero hypoftafis, fi uehementer cft mifta: hepatis debilitatem fignincat,& fi minus hac: fignificat vulnus in canalibus vrina:, Sc continuitatis folu-tionem in ipfis. Et fi fuerit feparata: plurimum eius erit in vefica,& in virga. Et nos quidem performabimur hoc in particularibus argritudini- yo cft fana; carnolitatis,& non eft in corporeli- 30 bus,in capitulo de mi&u fanguinis. Et fi in vrina qucfadlio. Et vrina quidem n [matura] venarum fignificatfaniratem: quoniam renum acritudines 0 [maturationem] 110 prohibent vrinte, quia jpfa fupra ipfos exiftit. Hypoftafis vero adipina, adipis, & pinguedinis, Sc etiam carnis fignificat liquefafiione, Sc earum peior eft, qua; auri aqua; limilatur. D110 autem ipfms principia cogno-Icuntur ex paucitate, & multitudine,& commi-ftione, Sc feparatione: quoniam, quum eft mul- fuerint ficut fanguifugg rubex,infirmo fplenem habente: refoluetur Iplen ipfins. Scito autem quod in acritudinibus vefica; non multus egreditur fangu is, quoniam cius vena* miftie funtiu ipfms corpore calcata;, &angufta;, Sc pauca;. Hypoftafis vero fignificatio cx quatitate ipfius fum-pta, multitudinequidem fui, & paucitate decla-ratcaufteipfam efficientis multitudine, aut eius paucitatem 5 Sc ex quantitate quidem fui in ma- ta Sc feparata, exiftimatur quod iit ex partere- 40 gnitudine,autparuitatefuieft>quemadmodum nis,& propter liquefadionem futeadipis, <3cfi eft minus, Sc maioris commiftionis, eft ex loco tnagis remoto. Et eft,quum in vrina fruftum album granati grano fi mile vifum fuerit: & erit , ex adipe renis . Saniofa vero vicus fignificat, quod apertu m fuit, Sc proprie in membro mingendi , & praecipue fi ibi fuerit fedimen laudatum ad fundum defeendens. Et mucillaginofa quidem fignificat humorem P [fpiffum] crudfi, t tl.-Alia Jjitea ihypoftafi cati cali, feu limi-Ii rafurz intc- diximus,1 [in hypoftafi mucillaginofa.] Eius au-te fignificatio ex qualitate fui, eft ex colore quidem ipfius: quoniam qua ex ea nigra eft,fignificat malum fecundum diuifiones, quas nomina-uimus. Qua; tamen ex ea lanior eft: cft illa, cuius hypoftafis eft nigra,& aquofitas non eft nigra. Et rubea quidem u[ fanguinis fignificat proprieta- u B.fignifiat tem, &faftidium. ] Et citrina quidem fignificat fogiwot«* calorem fortem, Sc a;gritudinem infidiolam: Sc & drecke. aut quod eft in corpore multus, aut ex inftrume- 5 o ex ea quidem, qua; alba eft,quredam eft bona, fi tis vrina; egrediens, aut crifim apertionis vente fciatica;, aut doloris iundurarum. Et hoc quidem cognofcitur ex alleuiatione, qua; poft ip-fam fequitur. Plerunque en im fubtiliatur Sc attenuatur , Sc putatur hypoftafis laudabilis. Quapropter in acutis sgritudinibus non eft confide-dum in eo, quod apparet fecundum fimilitudi-nem laudabilis hypoftafis: quum nondum fuerit maturationis hora, nec prtefentes fuerint eius cut diximus, Sc quasdam eft mala, ficut mucillaginofa, aut faniofa, aut fpumofa maturationi cottana . Viridis quoque femita eft ad nigram. Ex odore veto eius eft, quemadmodum diximus in ijs, qua; prsmifla funt. Ex ipfius vero fitu, Sc ex lenitate quidem fui,& diuulfione,quoniam lenitas & aequalitas in hypoftafi laudata eft melior > Sc in non laudata eft deterior. fed diuulfio fignificat ventofitates, Sc digerendi debilitatem ■ eius fignificationes. Et etiam eft, quum vehemen- do autem fignificatio ex loco fui eft: quoniam aut tem complexionis renis frigiditatem fignificat. Inter faniofam vero Sc crudam exiftit differentia : quoniam faniofa exiftit cum fa;tore, Sc prse-cedunt ipfam fignificationes apoftematis, Sc eius partes faciles funt ad coniungedum, Sc feparan-dum, Sc qua;dam ex ea eft, qua; cum aquofitate vehementer mifcetur, & quadam ex ea, qua fer eft natans,& vocatu r nubes: aut pendens,& ha;c quidem eft in medio ftans, qua; eft maioris ma-turationis,quamprima.6c ex pendente illa eft melior,cuius ruga;,& fimbria;,ac inferiora declinant :autad fundum defeendens,qua; eft melioris maturationis, hoc quide eft de hypoftafi laudata. Non laudata vero qua; leuioreft5 meliot exiftit j exiftit; ficut nigra, & hoc in febribus acutis. & nur, eo, quod bibunt, refolutione fignificat mul- limiliter fi humoreft phlegmaticus, aut melan- tarn, &a [ventrem] habere, & aptitudinem ad a b. f©i«ti0nr choiieus: quoniam ea quae eft, vt nubes; melior hydröpifim.Illa verö, quse eft 'multas, quantitatis, ventris. eftea,quaeinferiusdefcendit:fignificat enim eius quandoque fignificat liquefa&ionem, & fuper- fubtilitatem 5 nifi cü caufa natationis fuerit mul- fluitatum liquefactam in corpore in vrina eua- ta ventoiitas: &fi, non fuerit ita natans ^ eft me- cuationem. Et nos quidem differentiam inter lior quam pendens,&: inferius defcendenseft de- eas cognofcere poflumus fecundum virtutis di- terior. Et caufa quidem natandi fuperius eft cali- fpofitionem. Vrina mali coloris malum fignifi- I-cnderc Tut.3' X tcum ciua aai itas,&] ve tofi tas. Hypo- cans, quanto plurima fuerit, tanto erit magis ia- ftafis autem diuulfa in groffa, fuperius natat, 10 lutis nuntia. Et quum interfe&a fuerit. plus ma- propriequum fit leuis, & in tenui defceditinfe- litiamfignificabit, flcut nigra, & grofta. Vrina rius, & proprie, quum fit grauis. Quumque in diuerfarum difpofitionum,quae quadoque min- principio aegritudinis apparet pendens, & natas, gitur multa, quandoque pauca, & quandoque poftea perfeuerat;figniticat,quod crifis cum exi- retinetur 5 eft fignificatio pugnee,& laboris natu-* tura veniet.Maciietorum vero xgritudo plerun- i'x, & eft fignificatio mala. Vrinae multitudo in que remouetur fedimine bono natante,autpen- acutisaegritudinibus, quum'non pöft ipfam ad-dente,quemadmodii diximus in procedentibus. uenit requies 5 eft fignificatio hedicae, & fpafmi 7 y quum inter nephelim, & enaeorema, & hy- ex inflammatione,& fimiliter fudor. Vrina,quse ftuofa,eiQuum P°^a^m fuerit aliquidfimile tele araneae,aut de- in acutis aegritudinibus guttatim inuoluntarie fuerit fimilis te fitas:] erit fignum malü. Et mul toties quid e na-20 mingitur; fignificat in cerebro nocumentum, \xannex,aut tans ledimen nö bonum apparet 5 ex quoproue- quod neruis accidit,& mufculis.Et fi febris quie- dcnGuu vel cö nit terror. fed iftud erit principium mutationis, ta fuerit,& figna affuerint (alutis: prognofticatur poüBoni *c. & permutatio ad bon itate: pofteä pendebit: dein- fanguinis exitum ex naribus: b [fed prima J defi-b B.Etfinon. dedefeendet, & erit fignum non malum. Quod pientiam prognofticatur, & corruptione. Quan- fi poft ipsü malae prouenerint hypoftafes; timor, do autem läni vrina minuitur, & attenuatur, & quem in primis habebamus, fiet necefiarius. Si- perfeuCrat hoc totum, & fentit grauitatem, & gniheatio vero hypoftafis ex fuo tepore eft; quo- dolorem inc [renibus, ] fignificat durum apofte- c b. in alch»~ niam fi velociter poftquam mingitur, defeendit, ma in partibus renis. Et quum in segritudine co- tlun. 2 B. m matu- eß fignificatio bona2 [ fecudum maturitatem. ] lica multiplicatur $ plerunque portendit profpe- Et quum tarde defcedit; eft fignificatio priuatio- 3 o rum cuentum, & proprie, quum eft alba, & ad nis maturationis, fecundum quatitatcm fuaedi- egrediendum facilis, fpofitionis. Significatio autem formes, coni mi- ftionisiplius, eft, ficutdiximus-quuoidemidu ^.IS^V^OT^ATlOls^ES. fanguinis, & adipis mentionem fecimus. De vrinarum quantitate plura I{afis 3 1. Cont. ^Ali- Traft.s». „4. TSfN^O T T I 0 7Sf E S. qua &Gal.notauit^.aphor.plura vero^Lffuarim 1. de comm. 69.73. cauf.vrin.Vide cr qua Hippoc. 1 .vulg.morb.com.2. 74-83- De vrina fedimento, quodhypoßafim vocant, Gal. cap. 4. caP' I%"6 multadr j .decri[ib.& i.dedijf.feb. & 1 .prognofi. & a [De vrina.fana & optima eftfermo.] Cap. 8. a B. Devnna tom 42,° * ' 2.progn. ac [ape alibi) pr&fartim uero lib. de vrinis co- 40 digefta vere ap.i^.&dein- piosfhanc re explicat.Hipp.ni Coaci$prmot.&4.apb. T_T Aeceft mediocris fubftantiae,& fubtilis tin- bona. ceps- multa,&paffim alibi. Multa & I{afis 3 i.Contin:a quo jL JLtlura: ,ad citrinum trahentis; & hypoftafis Aphor.31.31. j.uic.ferimutuatur.multa&jLuer.\.ColL&autborno fi ibi fuerit^ bona ex albedine, & b[lenitate, & b b,lenitate. 53,&nad multum tionem,neque rugitum, 5c non habet fpumam: c b.prohibitis fuit retenta in humiditatibuss [ ipfam exire pro- cuius exitus eft in hora,in qua lolet,6c fecundum ab eam. hibentibus, ] 5c propter priuationem fellis pun- quantitatem, qux ei, quod comeditur, eft pro- gentis,5c feftinantis j fed quum ibi non eft longa pinqua in quantitate fui. Et fcito quod non om- retentio, neque humiditatis in inteftinis adfunt nis egeftionis xqualitas eft laudabilis, nequeom- fignificationes 5 caufa in ipfa eft fuperfluitatis nis lenitas, quia, quandoque funt propter vehe- 4 B.vmjlentx. d [faniofx] 5c pungetis extenfio:qux ab hepate mentem maturationem in omni parte fimilem, fluxit in eo,quod eft coram ipfo, & euacuatione & quandoque funt propter aduftionem, 5c lique non quieuit,donec commifceretur. Et eft etiam, 3 o fadionem fimiles, 6t tunc quidem funt ex dete-quum colore fui dignofeitur egeftio. Eius vero rioribus fignificationibus. Et fcito quod egeftio, color naturalis igneus eft, lenis exiftens igneita- qux eft temperatx eflentix, qux eft ad tenuitatis : qui fi augmentatur: fellis fignificat multitu- tem, non eft laudabilis nifi,quum non funt cum dinem, 5c ii minuitur, figniücat cruditatem, 5c ea rugitus, neque ventofitates, neque in fui exi- maturationispnuationem, & fi albus fiat, quan- tupaulatim interfccatur, 5c fi non poflibileeft, doque eft eius albedo propter oppilationem in vt eius exitus fitpropter virus moleftans, quod canalibus fellis, Sc hoc fignificat ideritiam, 5c eft ei admiftpm, 5c non permittit vt coniunga- ii cum albcdinc eft virtus ianici habens odorem: tur. Eft autem, quum plenquefolliciti fuerunt magni apoftematis fignificat apertionem . Sa- de fignificationibus, qux in fudore, 5c alijs ap- nus quoque, qui 11011 exercitatur: multoties e- 40 parent rebus. veruntamen de ipfis loqui progerit virus,5c laniem,qux eft ei purgatio, 5ceua- prius eft infermoneparticulari.Infermoneqiio- cuatiolaudabilis: quoniam propter hoc remo- que particulari fimiliter reperies expolitionis uetur ab eo laflitas, qux ei propter priuationein augmentum in re egeftionis, 5c vrinx, 5c reli- exercitij acciderat: quemadmodum diximus in quorum. vrina . Prxterea fcito, quod egeftio colorem igneum vehementer fuperfluum habens multo-cB.ftatus. ties in hora c [finium ] xgritudinum fignificat ^.'IsfT^OTUTlOT^ES. maturationem: 5c multoties fignificat difpofi-tionis malitiam. 5c nigra quidem fignificat taliter, qualiter funt vrinx nigrx fignificationes: fi- 50 xAlui excrementa magnam ad morborum indicatio- gnificantenim aut aduftionem fortem: aut x- nem vim habent,vtprimo, aphor. Hippocrates notat: aph.n. gritudinis melancholicx maturationem $ aut dum videlicet naturalis affionis vim ,& qm in aluo nutriens tingens,aut portionem rei, quxmelan- fiunt cofiiones, aut incobfiones fignificant, vtGalenm, Cap.u. choliam euacuat, fed prima eft mala. 5c illa qui- & primo, de crifibus, & fiepe alibi. In his fiubflan- d em,qux eft propter puram melancholiam,non tia,& modus fiubfiantia, & qualitas, colores videlicet fufficienter cognofcitur ex colore fui 3 immö co- & odores, & tempus; & modus,quo excernuntur, vti gnoicenda eft ex acredine fui,5c ponticitate, 6t in vrinis, diligenter fiunt animaduertenda,proptereaq; Aphor. 13: bulli tione terrx ex ipla , 6c eft mala fiue fit ege- fufius haec author profiequitur. Oumam vero optima JX,“* ftio,fiue vomitus: 5c ex ipfius proprietatibus eft, fint alui excrementa, Hippocrates fecundo, progn.fiu- x 8 aphor.'zi.* quod infeluminofitatem habet. Ad vltimum 60 fius docuit. & Galenus ibidem,ac primo,de crifibus co- acUs.& 47. vero humor melancholicus purus pernecans eft piosd explicauit. Habes tamen plura , & fecundo, Aphor. 30.^ fecundum plurimum, quando egreditur: fcili- aphor. & quarto, &fieptimo, ex Hippocrate,&mul- cet eft mortis fignificatio. Chymi vero nigri exi- tainCoacis prmotionibus. Collegit ex Hippo.&Ga- Tex.32e.scae tus multoties confert: &illud eft: quoniam me- leno, Tauluslib.2.& Auicennas in Canticis, part. 1. inceps. lancholix radicalis exitus vltimam corporis adu tratta.z.repetit. ftionem fignificat, 3c humiditatum ipfius peremptionem . Viridis autem ^egeftio caloris in- AVIC. L FEN F£N TERTIA. efient a nocumentis, qua: propter affiduam-ac- cidunt rcfolutionem, Sc longiffimam : Ted res Cuius eft capitul.vnum,& dodrinx quinque. non eft ita. Quapropter corpora noftra duabus nocumentorum ipecicbus Tunt expofita: qua-j)e callßs fanitatis,& aegritudinis y&neeeßitatu mor- rum vnaquaequecaufam habet intrinfecam , Sc tis Capitulum fingulare dittionis tertia. caufam extrinfecam, de vna quidem nocumen- ti fpecies, eft humiditatis refol utio, ex qua crea-i Edicina in prima diuifione in duas di- ti fuimus, & hxcquidem ordinate venit. Sc fe- I uiditur partes, in partem theoricam, eunda eft humoris putrefadio,& eius corruptio, J & partem pradicam,a [qux tamen io ipfius alteratio: vndefomento vitse conueniens »B.qusiibetta. omnes funt fcientix fpeculandi. ] non eft. & hic quidem a primo modo eft alius, menambarum autem n0mine theoricx proprie defigna- licet fuaipfius malitia ficcitatem adducat, pro- fpcciüaüot vel tur, eft iliud , quod demonftrando fententias pterea quod corporis humiditatem prius h [ex- hB.cc- perfcmutiv• tantum confert, ita quod in demonftratione ficcarifacit: Sc ex eo,quod noftris conueniens & du operationis nullo modo auxilium probet: ficut eft corporibus, corrumpit: ] deinde ad vltimum forma'fc pars, in qua res fciuntur complexionum, Sc hu- a putrefadionerefoluitur, quoniam putrefadio dum,C01 morum, & virtutum, & fpecies aegritudinum, in primis corrumpit humiditatem , poftea ip. & accidentium, & caufarum. Et illud, cui no- fam refoluit, & rem ficcam dimittit cineritiam. men proprium pradicx attribuitur, eft, quod in Hxc igitur duo nocumenta ab alijs nocumentis demonftrando operationis, & regiminis quali- 20 funt aliena, qux propter alias acciduntcaufas, tatem , auxiliabitur : ficut pars, qux nos iuuat ficutfrigiditascongelatiua,f [6c venena J&fpe- i B c,. ., ad demonftrandum, quomodo fanitatem cor- cies folutionis continuitatis pernitiofa, Sc reli- ce/iiua' poris, quod in illa, Sc ex illa difpofitione exiftit: quae aegritudines. Sed dux prxdidx fpecies huic cuftodiamus, Sc quomodo corpus, quod talem noftrx inueftigationi funt propinquiores, & di- habetxgritudinem medicemur. Et neque exi- gniores, k [ quia earum mutatio eft in difpofi- ftimes, quod pars, qux dicitur pradica: fit ope- tione fanitatis. ] Et vnaquxque ipfarum adue- o.vtcc ratio & adio^fed eft ars, quae docet nos,quo mo- nit ex caufis extrinfecis Sc caufis intrinfecis, Sc mm... do fitoperandum Sc agendum. Et nos quidem extrinfecx quidem caufx funt ficut aer diflol-{cmii6-iamdeclarauimus tibi hoc inijs,qux funt prx- uens,&putrefaciens: <5dntrinfecx quidem cau- bB fen. niifia. Et poftquam iam expleuimusb[didio- 30 fxfunt, ficut calor innatus,qui in nobis exiftit * nein] primam, Sc fecundam in his,quae funtpar- noftras refoluens humiditates, Sc calores extra- tis medicinae, quae eft theorica vniuerfalis 3 ergo nei in nobis a noftris nutrientibus generati, Sc noftrum ftudium nunc reducamus in duabus, reliquanoftrasputrefacienti'ahumiditates.Om- qux remanferunt, ad partem ipfius pradicam nes verocaufxiftx fcadinuiccni iuuant in exfie- fecundum modum vniuerfalem . Pars autem cando nos . Veruntamen perfedio Sc integri- ipfius pradica in duas diftribuitur partes: qua- tas noftra, & potentia perßeiendi operationem rumvna eft fcientia regendi corpora lana, qua- non eft,ni/i propter mui tam ficciratem,quxno- liter in fui remaneant fanitate: Sc haec quidem bis accidit: deinde ficcitas inceflhntcr procedit, cuftodiendi fanitatem fcientia vocatur. & pars donec1 [ nos perimat: haec igitur ficcitas, qux lB.com; eius fecunda eft fcientia regendi corpus aegrum, 40 nobis accidit, res eft nobis necefiaria. Nos fi qui- qnaliter ad fanitatis redeat difpofitionem,& vo- dem a principio rei in vltima confiftimus ivami- catur fcientia medicandi. Et nos quidem inci- ditate 5 vnde proculdubio oportet vt calor eam , e B.fcn. piemus, Sc feribemus in hacc [ didione ] fermo. fuperet: quoniam fi non, in ipfa. fuffocaretur. nem compendiofum de cuftodienda fanitate. procedit igitur proculdubio in ipfam afiidue a- Et dicemus, quod propterea , quod generatio- gendo,& ipfam femper exficcando incedit, nis noftrorum corporum principium res dux Qupd tamen ex eius exficcationeapparet in prin i b & verior fuerunt: quarum vna eft fperma viri d [ cuius ef cipio , xqualitati attinet, deinde quum noftra fermonum, vel fentix certius ell ] quod locum tenet fadoris, & corpora ad temperatae ficcitatis peruenerint ter- poütionü eius aitera fperma mulieris, Sc fanguis menftruus minum, calore exiftente vt erat 5 non eft ficcitas * • e [cuius rei certius eft] quod locum tenet mate- 50 fecundum fux ficcitatis primx quantitatem, rofi'tioiiü 'eius riei, & hae dux fubftantix in hoc communicant, immo fortior: quoniam materia eft minor, & eft, quod vnaquxque earum eft fluida, & humida," propter hoc eft magis recipiens . Inde procul- licet poft diuerfificentur, Sc aqueitas, Sc terrei- dubio, fequitur, vt ficcitas fupra ficcitatem tem- tas in fanguine Sc fpermate mulieris, plus abun- peratam augmentetur, Sc. non cefiabit procul- dant, Sc aereitas & igneitas in fpermate viri fu- dubio, quin afiidue augmentum fumat, doncc perat:oportuit, vt coagulationis horum duo- humiditates confumat. Calor igitur innatus rum principium eflet coagulatio humida, licet eft caufa extinguendi feipfum accidentaliter,pro (b quod gene terreitas, Sc igneitas fint inuentx in eo,f [ quod pterea quod fit caufa fui ipfius materiam coniu- ratur ex ea. ex eis fluit :]& terreitas cu eo, quod in eaexiftit mendi: ficut lampadis flamma, quae extingui- gB.cumdige- ex duritie ;& igneitas cum eo, quod in ea§[ex 60 tur, propterea quod fuamcon fu mit materiam. ülQne- virtute maturandi ] iuuerint fe , & coagula- Sc quanto plus ficcitas fecundum augmentum tum durum fecerint, & coagulationem quan- procedit , calor innatus fccundum diminu- dam ei attribuerint,& duritiem: veruntamen tionem incedit : ergo accidit defedus nun- hocad terminum coagulationis durorum cor- quam ceflans vfque ad vltimum,quielt dete- porum non peruenit, ficut lapides, ^ v'trum: dus reftaurandi humiditatem loco eius, quoa ita quod ex eis nihil refoluatur,autrefoluatur, refolutum fuit; defedus igitur femper auge- quod non fenfu percipitur, tunc nanque fccura tur. Siccitas ergo duobus augmcntaturinoa». Fen 3. Do&rina 3. 163 Vnuseorumeft propter diminutionem poten- fuit fimilenutrito,nifi in potentia:ideo crcata tix recipiendi materiam. Et alter minoratio hu- fuit virtus immutatiua, quatenus nutrientia mu miditatisinfe propter caliditatis refolutionem. tet in fimilitudinem nutritorum in effe&u, Sc Augmentatur igitur caloris debilitas, propterea vt pro certo fit nutriens in effedu: & ad hoccrea quod ficcitas in membrorum fubftantia domi- ta fuerunt inftrumenta, Sc canales, quae funt ad natur, Sc propter naturalis humiditatis diminu- attrahendum expellendum, & retinendum, tionem,quae eft ficut materia,& ficut oleum flä- Sc digerendum. Dicemus ergo q? habenae rei in mx lampadis. Flamma nanque duashethumidi artecuftodiendi fanitatem confiftunt in squalitates: aquam,6c oleum, vna quarum confiftit,& tätecaufarum ^ [praedirarum comitantium.] ^ B*.c5mimiü altera extinguitur.Similiter calor innatus humi- 10-Illae tamen,in quarum aequalitate maior necefla-ditate confiftit naturali, & ab augmento extra- riaeftfollicitudo,funtfeptemres.aequalitascom diftarum. neae extinguitur, qua; prouenit ex debilitate dige plexionis, Sc electio eorum,quae comeduntur & rendi, Sc eft ficut aquea humiditas flammae. Et bibuntur, Sc purgatio fu perflui tatum, Sc cufto- quum ficcitas ad complementum accedit, calor dia compofitionis, Sc re&ificatio cius, quod per innatus extinguitur,& morsfubfequitur natura- nares attrahitur:r[&cuftodia tangentis:] Sc mo- rB.&re&ifica- lis. Corpus autem non permanet tempore,quo deramen motionum corpoream,&animalium, tio indumento perdurat: propterea quod ipfius innata humidi- inter quae etiam fomnus, Sc vigiliae quodammo- mm»^nx funt tas prima,refolutioni refiftit caloris mundani,& do numerantur. Et tu quidem iam fciuifti in his ^uQm“a Un' caloris fui corporis in natura fui,& eius quod qua:funtpngmifla3quod nequeaequalitasvnum genuum‘ * ex motibus accidit fuis, hac tam longa refiften- 20 habet terminum,neque fanitas, neque aliqua ex m Muo"|m tia m [ quoniam ipfae funt ea in efientia fua debi- complexionibus in hoc ingreditur, quod fit ali- Mihlmim liores : ] imm° ipfum ftare non facit nifi illud, qua fanitas aut aliqua aequalitas in aliquo tempo £t,Uli. quod reftaurat illud,quod ex ea refoluitur: &eft re:fed eft id,q3 inter duas res exiftit. Incipiemus nutriens. Amplius nos iam declarauimus,quod igitur in primis declarare regimen infantis, qui virtus in cibo nö operatur, & vtitur eo nifi vfque in vltima complexionis aequalitate confiftit. ad terminum.& ars quidem fanitatem cufto- \ ( 1 ! ! - diendi non eft ars, quae a morte fecuros nos fa- j. ^ 0 T J. T 10 \ E S. ciat,neque corpus ab extrinfecis nocumentis mu niat5 neque vnumquodque corpus ad vltimam Tars autemprafiica &c. Medicina,partes duas ma vitae longitudinem perducat, quae eft fecundum 3 o ximas aepotißimas effe, Gal. tefiatur 1. de tuen.fanit. Cap.i. hominem abfolute: fed de duabus rebus fccuri- alteram tuenda fanitati, alteram pellendis morbis di- tatem praebet, putrefa&ionis penitus prohibitio- catam. priorem conferuatricem; pofteriorem,curatri- ne,& defenfione humiditatis,ne citorcfoiuafur, cemappellant. HicauthornoHerGalexemplo de con- * B.confiftat. Sc in ipßlisquidem fortitudinen [confidat ,] vt fer natrice affurus eft: proinde neque aliunde quam ex ipfum vfque ad debitum tempus fecundum /ua generationis no flra initijs principium fumit, Galenum primam complexionem permanere faciat. & amulatus i.de fani t.tuend. l\^otat vero siatim ijs ver- Cap.z. & dein, jioc quidem erit propter regimen re&um reftau bis. [Et verior pofitionum ] controuerfiam inter .Arifi. ceps. lationis, quxht in corpore loco eius,quod refol- & Gal.de femine ,de qua & /upraFen i.doUr.^.quum uitur,fecundum quantitatem polii bilem, Sc pro philofophus femen femina,vt materiam fempergene- Cap.i. pter regimen prohibens dominium caularum 40 rationem fubire exiflimet, i.degen.anim.&^.Gal.ve Siccitatem accelerare facientium, exceptis cau- ro,cui aflipulatur Hippo. libro de naturapueri philofo- 9*P'I9'& J,°* lis,quae faciunt ficcitatem debere efle: Sc per regi phum in libris de femine damnet. Sed hac in re jLui- Cap 1. men cuftodiens a generatione putrefactionis, cennas & fupra& hoc loco & lib.de animal, natura. Cap.io. propter tutelam corporis,& cuftodiam a potcfta 1 G.nec non jLuerroes 1 ,degene.an.& 1. Coli. .Jriftote- Vide Difquifi- te caloris extranei extrinfeci,aut intrin feci: quo- lem fequuntur. ^Affert hic deinceps multa de corru- itl0”essp^^2 niam omnia corpora non funt aequalia in forti- ptionis noflra caufis,atque de innati & humidi, & calo 37 ^ tudine humiditatis radicalis , Sc caloris innati: nsabfumptione,exGal. 1 .de fan.tuen.defumpta. Tu 377. 37s. Sc immocorpora in his exiftunt diuerfa. Vnum- vero vide qua^Arifl.libro de iuuent. & fenecl. vita & 389. quodque praeterea corpus terminum habet,in morte feriptareliquit. Ca.pfertun 14 quorefiftatficcitati neceflarise,cöplexione fua, 50 & calore fuo innato, Sc quantitate fux innatae DOCTRINA I. DICTIONIS III. 0B.Aliilitera. humiditatis,0 [aquonon remouetur : ] eilta- wDDon perträ men quum ante adueniunt caufae in ficcitatem Qux eft de nutricationeiiij. continens capit. £tur- adiuuantes,aut alio modo pernecantes^ Et multi quidem hominum dicunt,quod ifti funt termi De regimine infantis,ex 3 f [ ] quo nafei- at B.tempore. ni naturales, & termini accidentalcs funt ali;. tur, vfque quo incedat. Cap. 1. Et quod cuftodiedi fanitatem ars exiftitilla, quas corpus humanum ad naturalem perducat ter- igp=SöjRaegnantium autem regimen, Sc rnu-?B.fea,ndum niinum,P[ficonuenientiaconferuar.]Huiusau KßSI herum, quae partui funtvicinx indi- bBquarfitrc. tofcruitionem tem cuftodiae adminiftrationi duae attributae sut 60 Aonibus feribemus particularibus. t°r^I™”Jrper virtutes,quibus deferuir medicus: vna carlim eft Inf'anris ver° temperatae complexio- fcu lngenio’fe naturalis, Sc vocaturnutritiua, quae reftauratil- nis,quumnafcitur,plerique fapien- talirer ne do- l.ud quod ex corpore refoluitur: cuius fubftan- tum dixerunt, vmbilicum in primis debere in- leat,vel taliter tia terreitari,& aqueitati attinet. & altera eft ani- eidi fuper quattior digitos , & cum lana liga- malis: & ipfa eft virtus pulfatiua, qna; reftaurat, rx munda, [qua; bene,& fubtihtcr fit retorta &fam o|eoeft quod ex fpiritu refoluitur 5 cuius fubftantia eft taliter ne doleat , oc oleum cum panno lu- fuper ipfum pa aerea Sc ienea. Etpropterea quod nutriensnon per ipfum ponendum : ] & propter vmbilici nenda. ö AVIC. L 2 inci- indftonem,pr£ceperut, vt venarum citrinarum, & (anguinis draconis,& farcocollx, & cymini,& doriiim cius clcucntunj & eius pedes ad cäpüt J- upillr^ vfnex,& myrrhae partes fumantur aequales,& tri cius fubtiliter & (ii au i ter perducantur, deinde fodu?5 tx vmbilico fuperponantur. Et feftinandum eft mollibus pannis exfieccrur, & fttauiter exter;?,a- ^ CB Alia liter’ ^ corpus (aliendumc[cum lalmora tenuis tur.Deinde fiat vt in primis fuper ventrem luua-mni aqua fah’ falis, quatenus vmbil icus eius lndurcfcat, & ip- ccat; poftea fiipra dorfum, & pnrter hoc totum Cum LO.k\~ -p---* X ' ' 1M 11 1 f J r **v_/ ^ iviuIII ta pauci falis -fius curis dura fiat. Et talibus vero ille melior e- mcefiantcr K[tricetur,«St prematur, & fi miretur- k e.... ......... ... J.. • /T •. : - j — : f\ - r. — - d f 4- Ume h-r» m o f 1 /-rx ji rs A r* n 11 inln rv> /"1 im .. .. C-. /V' ^ ^ ^ o. r ‘ quateous indu- xiftit,cuiadmifta funt d [f lapis hxmatites]&co deinde ad ipfum cum panno fafeiandum eft re- &%*•- pfcac (uperfi- fius,<5cfumac,& foenugixcum,&origanum: Et deundum : poflea in ipfius nares oleum dulce inc!c av e,xjmifeca?°ns ipljus quidem nafus non laliatur-,ncque os. Cau- io proficiatur: quoniam eius oculoslauabit, & ip- falnb d B.fxdenegi. fa vero quare nobis neceflarium eftcorpus cius iorum tunicas, etfcdencgi. durum facere; eft quoniamillicoquum nafcimr: omnia,qua; ipfum tangunt,ei nociua lunt c[fiue AT lOlfiES. cf ——’ E calida ]fiue frigida, fiiieafperafentiat ea. & hoc quidem eft propter cutis eius fubtilitatem,& pro Scripfit de infantium viäus ratione Gal. i. de tuen- pter calorem eius, quoniam omne quod ipium Jan.& ex eo fetius lib. i ferni. 4. Sed & Vaulas lib. 1. cP'3’ tangit,fentit durum,& frigidum, &afperum, l 1 11 r In mln m 111« f /? 7 f* .. 1 .* 1 » .0 tuor dies, erit melius vt fuper ipfum ponatur ci- fi abfque mordicatione indurat,non abfiergere tamen f B. archub. nis cochlearum,aut cinis [calcanei] vitulini,aut potefi; fed faiita potius aqua abluuntur, qm & ahfier- plumbi adufti & triti,cuiuicunque fuerit cum vi 3 o git,&moderati indurat.Verum vnum aliud Amc.not at no. Quiimque volumus vtfafeietur. nutrix eius fis verbis. [Et in eius oculospratem &c. ] quod paulo membra fuau irer tangere debet,& quod dilatan videtur difficilius,nempe in oculos infamium param o- dum fuerit,dilatare, & quod fubtiliandum, fub- leießeinfiillandum. At Gal. ab oculis femper,etiam in tiliare, & omne membrum fecundum conucnie eorum inflammationibus oleum interdicit, quddmordi- tiorem figuram figurare, & hcc totum fubtili cet lib. de opt. fecla ad Trafyb. &■ z.fimpl, med. Sani compreffione cum extremitatibus digitorum;cp idempracepit, & Aetiusli.i.fem.q-quddbicduthon Cäp3' quidem multis faciendum ei it vicibus. Et oculi putant que aliqui id ad leniendam oculorum acredinem atfiducerunt tergendi cum re, qux fit ficut fera. m parentis vtero obferofos humores contraitam,adndt V eficam quoque eius premere conucnit, vt vri- ti pojfe .nosverodebac quidem renon contendimus : nx ex i tus facilis fiat: deinde manus eius exten- 40 tutius tamen calida & dulci aqua vtiiiUs olei loco pof-dantur, &ipfms brachia ad genua ducantur. Et fe, existimamus. ipfiuscaputinftitaligetur, & pileus ei impona-g B, adaptetur, tur,qui fuper ipfius caput § [ conftringatur. ] In dc regimine lattationis & remotionis a laäe. Cap. 2. domo prxterea temperati acris,quas non fit frigi da,ad dormiendum ponatur. Oportet autem, s~\ Valitas vero la&ationis eius, & ipfius ciba- Vt domus vmbrx attineat,&tcncbtofitati aliqua V/tionis hoc modo obferuantur. Omnibus tulx, qux a fuperante radio non illuminetur, ^^modisjquibuseftpofiibilej lacmatrisin-Quiimquedormiet,oportebit, vt caput eius toto fanti ad fugendum dandfieft: ipfum enim eft nu reliquo corpore fit altius.&obfcruädum erit, ne triens, q? magis fimileexiftitfubftantix nutrien- quum dormiet: aliquid colliipfius,aut extremo- 50 tium prxterirorum , quibus alebatur dum in rum eius,aut dorfi torqueatur. Ipfe quoque me- a [ventre] eratftcilicet menftruorum matris-quo ftateaqua fuaui xqualibaineandus eft. In hyeme niam ipfa funt,qux conuertuntn r,& fiuntlac, 6t vero aqua eius ad caliditatem trahat non punge ipfe magis eft recipiens hoc,& magis eft ei b[conb E,tv. tem: hora vero ad ipfum lanandum, melior eft ueniensjita,vriamexperimentocertificatum (it, poft eius longum fomnum. Etplerunquequide quod extremum mammilix matris in osinfan* eftconueniens, vt ipfe bis in die lauetur, aut ter, tis ponere,valde confert ad remonendum quiere ordinate ad id,quod fit magis tepidum mute- quid ei nocct.Bis autem aut ter in die fugere mä- tur,fi tempus fuerit xftiuum. Inhyemcautem millas debet ei fufticere, in primis non eft mul 1»; b. non fepare h [non flt ftigidior aqua,qux in caliditate tempe tum ladhmdus,c [ Oportet autem]nefit cius ma temJeraw^S ^taexiftit. J lplcquoquenonlauetur, nifivfque 60 ter,quxipfum priusladfatidonecmatriscomple^^. ditans.*' quoeiuscorpus calefiat,& rubere incipiat: po- xio temperetur. Et melius quidem eft,vtparum nea extrahatur, & eius aures cuftodiantur, ne a-" mellis eidem d f [ ] tribuatur, deinde f? • ' qua in eis ingrcdiatur.Et oportet quidem, vtqufi ladtetur. Exladle quoque, quod puer fugit $ in in hora ablutionis accipitur, fit fecundum hunc mane bis,aut ter emulgendum eft^ deinde mam- modimgaccipiatur manu dextra, de fuper bra- milia ci tribuenda, & prxciptie quum in lade chium finiftrum fuperpedusfuum appodietur, fuerit macula. Lac autem malum,fcilicctacum & non fuper ventrem. Amplius in hora ablutio- a nutrice Infanti non eft dandum, dii eft iciuna. Etpratcr 11 ta Etprxter hocetiamdürres funtfaciendx iuua- ritur,quodeft, vtdeipfofupcrvngucm mulo-cn- men ei conferentes, ad hoc vt eius complexio do deftilletur: quod fi fluit,eft fubtile: & fi vnguis fortis fiat, quarum vna eft lentus motus,&alte- inclinetur,&non currat: eft fpiflu m. Ipfum e- Ta eft confonantia muficx,&; vox cantilena; que- tiam experitur, quum in m [ ampulla ] ponitur, m B.vafcvitrco admodum moseft dum infantes in locis ponuti &parum myrrhse fuperipfumproijcitur, & di- tur, in quibus dormire debent. Ex quantitate gito mifcetur: propter hoc enim icitur aquofi- cnim recipiendi hxc duo, fcietur quantum fit a- tatis ipfius,&cafeitatisipfms quantitas. Lac.n. ptus exercitio,& mufics; quorum vnum eft cot laudabile & temperatum eft: in quo aquofitas, poris,alterumanimx. Quod fi aliqua res prohi- & cafeitas funt aequales. Quod fi aliqua nobis bitoria matris lac dari non permiferit 5 fiue cau- 10 neceffitas fuerit,lac tale habere: ipfum prxpara-fadebilitatis ipfius; fiue corruptionisladis eius; bimus ex parte la&ationis: & ex parte nutricis. eUsiatk fiue quia eft c [ delitiofa, ] eligenda erit nutrix Ex parte quidem ladationis, quoniam lac,quod fecundum conditiones , quas dicemus . Qua- 'groflum fuerit, & mali odoris, melius eft, vt non rum quaedam attenduntu r in xtate eius: & quae- detur, nifi poftquam muldum fuerit, & in aere dam in ipfius figura; & aliae in cius moribus: Sc moram fecerit: & quod vehementis fuerit calo- aliae, in formis fiuarum mammillarum: & quae- ris,conueniens erit,vt nullo modo11 [ieiuno ] de- nB.in kmaio. dam in qualitate ladis ipfius: & aliae in quanti- tur. Et nutricis quidem regimen eft,quod fi eius : tate temporis, quod eft inter eam Sc partum ip- lac groflum fuerit,dabitur ei oxymel diafperma- fius : & aliae, quae funt ex genere infantis eius. ton: quod cum fubtiliatiuorum apozemate fu- Quumque fecundum has conditiones reperta 20 matur,ficut mentaftrum,&hyflopum, «St fthy-fuerit, oportebit vt eius nutrientia renouando raum, & origanum montanum, & tribuantur fß.aaämßo. fint bona ex tritico Sc{[ fpelta ] & carne agnorfi, ci ad comedendum 0 [ f nafturtium, ] & qux eis f hafce. & haedorum, Sc pifcium, quorum caro non pu- fimilantur . In cibo quoque ipfius imponatur oB.altfearich. trefit, nec eft dura. Laducx quoque funt nu- parum P [ croci: J Sc percipiatur ei, vt Cum oxy- t athar«. triens quod laudatur, & amygdalae, Sc auellanae. meile calido euomat: Sc temperato vtatur exer- r B' raPham- Ex oleribus vero deterius eft eruca, & fynapis, 8c citio. Et fi eius complexio fuerit calida, dabitur gB.bedarungi. S [j- ocymum} quoniam (angui nem corrum- ei in potu ^ [oxymel] cum vino fubtili fimul, tbeudorem. pUnt. Et in menta eft eius virtus. Nunc autem fiueleparatum. Quod fi cius lac fubtile fuerit: ^fru^usacc dicemus nutricis conditiones,& a conditione e- prxcipietur vtquiefcat, & ab exercitio remouea- ° us ’ tatis ipfius incipiemus. Dicemus itaque quod 30 tur: & cibis nutriatur , qui (anguinem faciunt melius eft vt fit aetatis, quae eft interxxv. Sc xxxv. groflum. Et fortafle dabitur ei ad potandum, fi annos,quoniam haec aetas eft iuuentutis & (ani- non fuerit ibi, quod prohibeat, vinum dulce, tB.quxattenT tatis,&complcmenti.Conditiones vero h [figu- aut muftum codurri : Sc praecipiarurei, vt diu Junturln%“'rxipfius,quxarredunturincompofitionGcius:] dormiat. Si vero eius lac paucum fuerit, confi- rio* U funt,quod oportetipfam bonicolovis efle:&col derabitur,quae fiteaufa in hoc: vtrum fit malitia Ium habere forte; Sc pedus habere forte, & am- complexionis in toto corpore, aut in mani mil- plum, & mufdilo(ani & duram habere carnem, lis ipfius: Sc hoc quidem cognofcetur per figni- inter pinguedinem Sc maciem temperatam 5 Sc ficationes prxdidas in capitulis, quae funt prae- r b. Etex taftu carnofam non adipe abundantem. Secundum mifla.r [ Et poft tangemus mammillas ] & fi fi- mammilkrü. mores veröfuos confideratur, quoniam ipfam 40 gnificatumfuerit, quod fit in ea calor :nutrie-oportet bonorum morum Sc laudabilium eflfe, tur tali qualis efts [ aqua hordei,& fpinacchia,& f Bxhift. quae tarde a malis anima; pafiionibus patiatur; qux eis fimilantur - ] Et fi fignificaram fuerit, ficut ira ,triftitia, & timore ; Sc reliqua ab iftis. quod fit in ea frigiditas complexionis: Sc oppi- Omnesenimiftx corrumpunt complexionem, lationesiaut debilitas virtutis attradiux augmen »Bibrtaflcper ^fortafle1 [aladationeabftinebit: ] Sc propter tabitur eius nutriens fubtile ad caliditatem decli hoc prohibuerunt quidam,ne ftolida ladet. Et nans:&ventofxfubmammillisponenturabfq; fantemkftan- prxter hoc totum malitia morum ipfius eam 1 [ multa compreilione . ] Ad hoc quoque con-1 B.kbore. tcm. perducetadhocjVtinfantisparuamhabeatfoli- fert;femen f paftinacarum :&ipfemet etiam f f baudarum. citudinem - &ei parum blandiatur. Conditio- paftinacead hoc multum profunt. Quod fi cau- fbauds. nes vero, qua; in forma mammillarum ipfius at- 50 faeiusfuerit11 [nutrientis paucitas: ] nutrietur uB Dif ofirio tenduntur, funt; quoniam oportet ipfas eile fo- iure fado ex hordeo, & furfure,& leguminibus. nut'„CiS perfe- lidas,& maenas : & fui magnitudine non fint In iuribus quoque ipfius, & in cibis ponendxsüt ueransiam an- laxx /neque debent e(fe extenfx magnitudinis: radices foeniculi, & femen eius, Sc anethum, & teconfueta. & oportet etiam vt inter duritiem Sc mollitiem nigella. Quidam autem dixerunt, quod come- f paaht^S fint mediocres: Secundum qualitatem vero la- dere vbera proprie ouium, & caprarum cum la- Jbum. dis ipfius confideratur : quia oportet vt ipfius de,quod in eis continetur: valde eft vtile ad hoc, K B.fit xqua- fubftaiitia k [& qualitas fint tempera tx,] &eius propter illud quod in eis exiftit ex fimilitudine: bs,&quantitascoiorattineatalbcdini,quinequefitfufcus,neq; autpropter proprietatem,qux eft in eis. Qui- maapaii,. viridis^ncque citrinus,neque rubeus. Eiufque o- dam etiam experti fuerunt vt vnc.j.x [ cariei ] aut lB.aIarde. dor fit bonus,in quo non fit acredo, neque pon- 60 vermium terrenorum ficcorum in aqua hordei ticitas • & ipfius fapor dulcedini attineat, in quo multisdiebus fumatur, Sc reperierunt optimu. non fit amaritudo,neque falfedo, nequeacredo, Et fimiliterelixatura capitum falforum pifcium &ODortet vt trahat ad multitudinem quandam, in aqua anethi. Ex eis quoque qux lac multi- i B Alia litera. & y[dus artes fuilt fimiles: &1 [ vt ] non fit fub- plicant, eft,vt butyri vaccini, vnc. j. fumatur, & l'CC' tile fluidum, nec multum groflum,cafeatum, in vas , in quo purum exiftit vinum mittatur*, neque diuerfarum partium, neque mulrx fpu- & bibatur. Aut fefamnm in mola tritum acci- mx- & eius quidem fubftantia quandoque expe- piatur,& cum vino mifceatur, & colatum ad bi- n AVIC. L 3 bendum yB.emplaftr£-bendum detur. AmpliusJ[ mammillxcxfter-tur,auclmian- eore turdorum cum lade afinx., 6c oleo, more tur manamilla: emplalti:L liniantur ] autcx eo, quod eft in inte-cum f-ce olei parte melongix clixatx. vnc.j. fumatur, 6c oleo1’'& S cum digitis in vino diflbluatur, & ad potandum afin*. dctur. * [Medicamen validum. Rec. iemmis z b. aut bulliat anethi.vnc. iij .feminisf chamxpythios,feminis furfur,&rapha ana> vnc j. fcm. trifolij. fern. fenugraeci, ] Jemr'äd ana. vnc ij.totumcum fucco feniculi, & melle, ladet, doncc fanetur. Et fimiliter fi ncccfle fu<*, lirdarcci medicinam , quae virtutem ,6: qualitatem habeat dominantem. Quumquepqftlaetationem dormiturus eft, eius cuna vehementi lrsotu non eft mouenda: quoniam lgcjn ip-fiusftomacho concutitur: immo fuauiter monenda eft. Fletus quoque paruus apte ladatio-nem ei confert. Naturale autem tempus lactandi eft teiiipus duorum annorum. Quod fiinfans to. Media’. & butyro mifceatur, & in potu fumatur. Etquü I0 aliud a lade defiderauerit, ordinate eft ei tri- men fordus jac nocumentum fecerit fui multitudine: pro-Rec.fem.aneti ptereaqLlöd conftridione retinetur, & propter V1T fern por iiiamfpiftltudinem: minuatur per id,quod pau-T ana vnc. j. ciexiftit nutrimenti ,& comeftione eius,quod fem. rathbe, fe. parum nutrit, & emplaftro pedori, & mamillis famugraeci. foperpofito ex cymino, & accto, aut luto a [ ab-t andacoche. foiüt0j j ^ aceto, aut lentibus codis in accto, 6c 1 b! aoiar. poli i p fum potu b [ rei fal fx ] vtatur, & fi militer b B.acjua falfa. comeftione menthae. Et mammillas quidem buendum: non tamen eft ei violenter prohibendum. Poftquamvero duales apparere experint dentes: ipfead nutriens mouendus erit ordinate, quod fit fortius. Restarjicn duraadmafti-candum non eft ei danda 3 immo primo deturei panis,quem ei roafticauitnutrix: deinde panis cum k [aqua mellis,] aut cum vjnoaquato, aut k b. aqua,& cum lade. Et tunc quidem p^rii aquxei nibua- melle-tur, & in aliquibus vicibus, qux cum pauco vi- ^VUIVLLAVJLJIV — -J r * - ?- , M , blandis manibus multüfricare ladis efficit mul- 10 no (it niifta : nec permittatur ad repletionem _ 11« 1 • 1 z' 1 r * n \ -1 r* peruenire. Quod fi1 [ vomitus lponte ] fuperae-nerit ei, & ventris inflatio, & albedo vrinx: ab omnireabftineeum, & melius eft, vtipfius nutriens ei tardetur; doncc inungatur in balneo. Deinde quü a lade amouendus erit, ad id,quod eft ex genere forbendi, & carnium lenium, mutandus erit. Et oportet etiam vt a lade ordinate amoucatur, & non fubito, & vt fiant ei glandes pC^ul, Jlwtvl„UJ, .v ut , —............ ex pane, & zuccharo. Quod fi perfidemajnmil- tempus naturale, &nonfitipfa, qua; abortum 30 las quxfiuerit: &e as femper fugere voluerit, & titudinem. Lac vero malum habens odorem medicandum eft dando in potu vinü boni odoris,& ad comedendum dando cibum boni odoris . Regimen autem, quod eft tradum ex tempore partus nutricis eft : quoniam oportet, vt partus fit propinquus> non tamen valde: immo fit a tempore, quo peperit,menfis vnus,& dimi-c b. Alia litera. dius ad minus,aut mefes duoc [ fitq- ille,] quem Et non fitxllc. peperit, mafculus, 5dit partus eius, iecundum 1 B. chede. fecit, neque abortum facereconfueuerit. Nutri ci praeterea eft prxeipiendum, vt temperato vtatur exercitio, & vt nutrientibus boni chymi alatur, & ncvllo modo aliquis cum ea coeat: hoc dB. comouet. enimfanguinemd[permifcetj menftruum, & ladis odorem corrumpit, & ipfius minuitquan-titatem: immo fortafie impr^gnatur:in quo no-cB. nutrito la- cumentum duobus attines fili js exiftit,c [ Et nu-dlauti. trici quidem j propterea quod illud,quod in fan- a i ficu erit: fumendx funt myrrhx, &111 [ menta- m B. Alai% ilii ] an.vnc.iiij.Sc terantur,&ex eis moreempla- Aliaiitera.il. ftrimammillxepithemädxfunt. Ad fum mu m fcrk'^i-autem dicemus, quod infantis regimen eft hu-medatio, proptereaquodeius cöplcxiond hoc eft conueniens : & quod ca in fui indiget nutrimento, & augmen to :& exerciti uni teperatum, 11 [ & non multum: & hoc quidem eft eis ficut nB.pkrimum, n------------r- naturale, quoniam natura quafiaccipiedoeum fru in c eft fubtilead embryonis nutrimentum re- 40 augmentat.J Qinim autem ambulare inexpent, qlJafl natun ■ • c* I * ! »t AllA/1 trl • A 111* i C m r\t t K11C t*l f* 1* 1 f 11 fPH (Vi! 9 | meri. dit, &embrvoni quidem, propterea quod id, quod ad i^fum venit ex nutrimento, eft parum, ideo quod alius lade indiget. In tota praeterea, ipfius ladatione oportet, & proprie in cius la-dationeprima, vt aliquid ladis mulgeatur,& vt fluat, & vt ipfum preftione iuuetur, ne contineat, vt e% multa ludione gulae laedantur in-ftrumenta, & t gula, & faciant ipfum debilitari. Et fi ante ladationem quaque vice 1 [ parum] & moueri: duris motibus nö erit permittendus*, i pfum requirat nec ad ambulandum, & fedendum eft ponedus, fcuipfodekäe antequam fecundum naturam eidcfideriühat -ne cruribus ipfius, & dor io nocumentum acci- licnt ln£ans2ij dat. Et melius quidem eft, vt in primis, quum a’tatem pucis fedet, aut fuper terram ambulet, ponatur in co- nx. rio leni ad fedendum: ne terrx afpcritas fcalpat ipfum: & fuftes, aut cultelli, & his fimilia ex eis, qux pungunt, aut incidunt,remoneantur, ne /« O A 1 *_ 1 x i-v A ! #■ I JDl 11 ittClaiiuiivui ~ ~ L r J i * n j* J 1 ! 1 fB cochleariü mellis ad lambendum detur: iuuamenerit,6cfi $o fmteorameo, &cuftodiendum, ne ao alto la tB.cocmearxu. - ■ • - — * batur loco. Quiimque caninus apparuerit; ab omni re, qux admafticandum eft dura, abdi- nendus erit; ne materia, vndecanini creantur, refoluatur propter mafticationem, quam defi- derat; & tunc quidem ipfius gingiux ex ccrebro leporis, & adipe gallinaceo fricari debet; ob hoc enim origo fit facilis. Quum que gingiux fein- duntur, & caput, & collum ex oleo abluto cum aqua calida conquafiato fricanda funt, & ex oleo cum pauco vino fuerit,erit bonum. Neque multum lac ad lugendum vna vice dandum eft: im-mo melius eft, vt parum ei detur ad fugendum, & fxpe, paruis interpofitis fpatijs. Quandoque enim, quum ad fugendum ei datur vice vna ,ta-tum vt fatictur *, contingit extenfio, & inflatio, öc ventofitatum multitudo , & aloedo vrinx. Si ergo hoc accidit, oportet ne lactetur, & vt famelicus longo tempore teneatur, &vtftudium • i .«1 iltiirl fni* « B. in d tionc eius meilCUS lOimu tiliipuiviwiwatui, ^ .......................... i j . Onnin Et fecundum plurimum in primis diebus, quum ladanduseft, vtin prima die ter ladctur, & fi K t b. iecüdum qua in prima die ipfum ladauerit, alia fuerit, quod diximus, quam mater ipfius, ^ [ J erit me- tiomuSspiulVms * Similiter fi nutrici mala acciderit comple- rima, aut rete- xio^ aut xgritudo dolorGiä,1 [ 1 melius erit, vt alifc-ipfum tio nucens. autem iam polii bile fuerit, vt cu m eis mordeat: tunc fiiu mafticare defiderat digitu: quapropter tunc ei dandum erit fruftum radicis0 [ircos,que 0 b. air. ; nondum valde fiecata fuerit j] hoc namque in nor,nu n • tempore ifto ci confert: & vlcera in gingmis, oc c. .. dolore prohibet, &fi militer os cius fricari de ct faleA meile*, ne dolores illi accidant: poftea iam quum acciti quum bene nati fuerint: aliquid erit dandum ex pterea quod natura impedita df[ , dt B • fucco liquiritias, aut radicis ipfius. qua: nondum non bene digerit, & ideo quod dolor accidit: & ™do ii» vehementer exüccata eft, vt in ore tencat:& pras- ipfe quidem eft, qui digeftionem prohibet in de terea confert collum ipfius fricari, quum canini bilibus corporibus. Et fi hoc paucum fuerit nalcütur, ex oleo dulci, aut alio dulci oleo: dein- non de eo tibi curandum erit. Quod fi timor depoft hoc, quum loqui caeperit: dentes erunt affuerit, quod ex eo adueniat fuperfluitas; fUC- fricandi, & praecipue eorum radices. currendum erit ei embrocando ventrem eius ex e[anthera,] aut cymino, aut anifo, aut femine eB.feffiiner0. u4fNV0TtATI0'NES jP^ • aut vent;ri ipfius emplaftrum fuperponen- 10 do ex cymino,&K>fis* [in aceto infu fis-aut fpel- fB.madefaa;» ta in aceto coda.] Et fi non iuuerit hoc: haedi cum aceto, aut 1 De infantium educatione egit. Gal.i.de tuen, fanit. coaguli fexta pars. 3. j. g[ ablato quod eftfupra, ] cllgJal,res»de- ex quo loco, & Vaulus lib.i. & hic omnia tranttulere, cum aqua frigida danda erit ,&tunc quoque ca- co^cetopaU Cap.7.8.^10. Seci hienota contradiftionem.hoc loco dicitMicennas uendum erit, ne in ipfius ftomacho lac, cafeus ° B ÜWf. ex fanSuine menflruo lac fieri, quod & Gal. 14.devf. fut, dando ea die aliquid, quod vicem ladis ob- part. & Hb. de i>ena fett, contra Erafiflratum. Cuius tineat: ficut oui vitellum mollem: aut micas pa- fcnii.ap.1. oppofitum, &hic author lib. 3. & Gal. 16. de vf part. nis in aqua codas: auth [triticumfradum,]in hB fauich CaP10- vbi lac,& femen ex/anguine exatticottofieri afferut; aqua codum. Et eft etiam, quum eis accidit ve- K ab Hippocrate non diffentientes, qui lib. de fatus natu- tris conftridio: quibus1 [in potu tribuendum eft i B. fuppofito- ra, & 1 .de morb. mulierum, lac ex pinguedine,& duU 20 ftercus muris, ] aut fuppofitorium ex folo melle rium eft fade-eißimo humore gigni putat, quam fententiam ex Gal. 5. vehementer codum faciendum: autcummen- dum cumfter- Comm.37. aphor.perpendit. Caternmfacili quafiio hac diluitur, taftro: aut cum radicibus ireos, ficut funt, aut quum exfanguine quidem menfiruo femen, & lac gi- combuftis: aut ad comededum detur eis parum fius’ vmbiheus gni queant, fed non nifi elaborato, & perfeclijfimi an- mellis, aut terebinthinas, fecundum quätitatem cu feile bouis, te a expurgato. vnius ciceris, & venter eius fricandus fubtiliter & buchor ma' 2. Et tunc quidem parum aqua, &c. Hic Vinum dilu- eft cum oleo: autk [ fuper ipfius femur vacci- do^accXtTn Cip.y- tum infantibus exhibet, quod, & HippocJib.defalu- num fel ponendum, & f cidamen. Etquando- ipfius^ingiiS C1P.4.& 8. bri diat. & lib. de loc.aere,& aquis, opp&fitum tamen que etiam in ipfius gingiuis fit] acuitas: qu£ funt mordicatio , Cap.i 1. jentiye, & hic author infra, & Gal. 1. de fanit. tuen,„ epithemandae oleo, & cera. Caro quoque putri- feu: videtur. Soluitur, quoniam vinum infamibus nonpror- 3 o da, qua: eft falita, eis confert. Et eft etiam,quum ^e fus interdicit Gal fed meracum* & multum x hic vera eisaccidit, & proprie quum eft origo dentium, bucLr°mlrif, dilutum, & paucum exhibet. fpafmus, quiplurimumacciditeipropter dige- & aqua carnis ftiuse corruptionem, & ex multa neruorum de- fx!ltx> & caro De aritudinibus, qu& infantibus assidunt. bilitate, & ei proprie, qui corpus habet groffum, faht? Putnda» L lo-r -1 o 1 • 1 * 9 confert eis,& Cap- 3• t[ ] & nunudum: eft ergo medican- qUandoq; aed- dus ex oleo irino, aut oleo liliaceo, aut oleo al- dit in ipli9 gm-4B.principalis. T Ntcntio 3 [prxmiffk] de medicandis infanti- icanne, aut oleo keirino. Et eft etiam, quum eis Siuis moraic^ JL bus eft nutricem regere.Et Ci affiierit fufpitio* accidit f tetanus, qui tunc medicandus eft cum tlo’ feuaciIltas* quöd in ipfa fit fanguinis repletio: minueda erit, aqua,in qua m [ coquatur t cucumis agreftis, aut mentur cüoieo aut ventoianda. Et fi repletio ex humore fuerit; 40 ex oleo violaceo,mifto cum oleo ficionio: ] & fi & cera. ipie erit euacuandus. Quod fi necefic fuerit na- exiftimetur, quod fpafmus, qui accidit,fit ex fic-1 buchor maturam conftringcre,aut loluere, aut vaporem i citate, propterea quöd poft febres accidit, aut % . capite prohibere, aut membra an helitusredifi- poftn [febrem vehementem, ]& quia paulatim gUe<’Clipm’ care, aut complexionis malitiam permutare: aduenit, inungenda: funt iundurasexoleovio- faicuzez. medicandum eritperea, quas comediunturr& laceofolum, aut cum pauco ceras albas conquaf- m B- decoftus bibuntur,qu£eadhocfuntc6uenientiai.Quumqj latoj & fuper ipfius cerebrum proij ciendum eft fitcucl!meraff- b^.mt fluxus medicabitur ventris folutione, autb [venter] es oleum violaceum, & reliqua ab iftisvehemen- XmXto!™ Mi. de natura euenerit, & fuerit multus,aut medica- ter. & fimiliter faciendum eft, fi f tetanus fic- mul cü oieo cu bitur vomitu, aut venerit ei naturaliter aduentu cus ei accidat. Eft etiam, quum ei accidunt tuf- cumerisafinini forti, melius erit, vt ipfum ea die, alia ladet. 50 fis,&°[rheumatifmus.] Et in his quidam iam ^Bfi"dtls‘oftflu Nominemus ergo particulares asgritudines,quas prxceperunt quxdam, vt multa aqua calida fu- ”umavCntrisia» infantibus accidunt. Et ex eis quidemftmt apo- peripfiuscaputproijciatur,cuihocaccidit,& vt boriofum. ftemata, quxeis fiunt in gingiuis, quum dentes ipfius lingua ex meile multum liniatur: deinde t cu*ez- nafcLitur: & apoftemata,quas eis accidut in chor- linguas radix prematur, vt multum phlegmatis 0 B c®ryza- dis, aux funt in partibus mandibularum,&fpa£ euomat, & fanetur: aut gummiarabicu,&dra- mus, qui fit in eis. Quumq; hoc acciderit: ipfe gantum,& femina cydoniorum,&fuccusliqui- digito fuaui ter premendus erit, & ex oleis in ca- ritias,&penithifumatur, & quaque die parum t B. vngendus. pitulo originis dentium nominatis/ [ fricandus] ex eis cum lade illico muldo detur. & eft,quum eft- & ex meile cum oleo cham^mellino cöquaP infanti anhelitus malitia accidit: oportet ergo, fato ant meile cum terebinthina: & fuper caput 60 vt radices aurium eius, & radix lingua: ex oleo aqua calida ab alto proij ciatur, in qua cofta cha- inungantur :& fiat, vtipfe euomat, i>[ fimiliter mamilla & anethum fuerint. Et ex eis, qus in- eius lingua dilatetur : ] quoniam vehementer copreiWlm ftntibus accidunt, eft ventris folutio, & proprie confert, & aqua calida guttatim m os eius diftil- gu* ipfiut. ouum dentes nafcuntur: de quaquidemfunt, letur, & parum feminis lini cum meile ad lam- taleola, quidicunt, quöd fit, proptereaquodfupeiflui- bendü tribuatu r.Eteft,quu accidi tfaphthamul- tatemfalitam faniofamfua;gingiux cum laftc tum,quomapanniculilingu*ipfius,&onsve- fucit • poffibile tamen eft, ne fit ia. Immo pro- hemeter funt molles <1 [ vt non patiatur ipfa tan- gulbiicrW. ° 'r AVIC. L 4 giex f alcoia. falcola. ?B. eft nigra fi milis carboni, f B, & rubra, f alcoia. % f B. panco croco. u B.Alia iitcra. fufcn trica, & eft cum bothor gingiuarum. | bothor. f alcoia. x B. fyrupo mellis. gi ex nimia ipfbrum mollitie: tato plus räfuram] aquofitatis ladlis : quoniam hoc eft, quod multum ei nocet, & ducit ipfum ad faphtha. Et deterior quidem t aphthar [ eft, quas non cd matura, & nigra; ] dc eft mortalis: dc qua; fanior eft; eft alba,s [ aut citrina. ] Et qui eam patitur, me-dicädus eft ex aliquo leui medicamine t aphtha nominatorfi in libris particularibus. Et eft quoque,quum violee trita; folxeis fufficiunt,autcum rofis,&tt[ Et eft, quum fuccus la&uca;, dc folatri, dc portu-laese ei futficit, & fi fortior ifta fuerit; radix u [ liquiritiae tritae.] Et eft, quum in f puftulishumi-dis,&taphthis conferunt myrrha,degalla;, dc cortices thuris vehementer tritae, dccum meile miftae, dc eft etiam,quod eis fufticit rob de moris folum acetofum, dc rob defucco vu a: acerbae, de eft quum confert ei abluere eas cum x [vino,] aut cum aqua mellis: poftea cötinenter adhibere eis dc oleum multum calidum , dc parum cerae. Et eft, quum ei accidunt fternlitationes frequentes: & eft , quum hoc contingit propter apofte-ma in partibus cerebri: & fi ita fuerit: medicam du m erit apoftema infrigidando, & epirhiman-do,dc vngendo ex infrigidantibus fuccis,deoleis. Quod fi non fuerit ex apoftemate, quod et aeci-dit,t ocymum fluuiale totum naribus eius erit infufflandum. Et eft, quum in corpore accidunt ' C m iigi. ] dc xylocaradismiftx. io citpuftute:fedquodexeisvlcerofumeft,&ni- fbothor. grum, eft mortale: & etiam fi §.[ non fuerit nifi] - r faphtha tantum; erit mortale: quanto magis, f alcoia^ quum expandetur > quod autem eft album^eft fanius: dc fimiliter rubeum. dc eft, quum in eius egreflione multa, fequitur vtilitas. de iplaqui-dem h f [ ] medicanda funtex fubti- i,tE feci!, libusdcficcatiuis in aqua folutis,exquaipfe la- omnem % netur, dc in ea codtis, ficut rola, dc myrtus: de fo-lia arboris mafticis, dc tamarifei, de olea etiam y B. venarum, & corticu granatorum . f venarum mei meran. aliquod eorum, qua; diximus ex deficcatiuis, q? io iftarum rerum. f Puftula; vero li lana; funt, di- + b i /: — n—n™- mittendae funt,donec maturentur: deindeW ° ^ rentur. & fi vlcerata; fuerint, fiat eis vnguentum ex cerufa: dc eft etiam, quum necefle eft lauare eas cum aqua mellis, dc pauco nitro: & fimiliter f aphtha;. Quum autem fpiflfa; fuerint, indige- falcola. bunt eo, quod fit fortius. Lauabuntur ergo tunc ex aqua f aphronitri cum lade mifta: ideo vt to- . h.,mch lerari poftit. Quod fi1 [ fiat earum caro veficae, ] x B. ams eori vaporabitur, & infundetur ex aqua, in qua co- veheabitur. fi medicamen fortius hoc neceflarium fuerit , 7 f [ radicum chelidonia;, dc corticum granati, ] balauftiarum, dc fumac. ana.3. vj. fumantur, de gallarum.3.iiij.aluminisiamcni.3 ij.deterantur, dc cribellentur, dc puluerizentur defuper. Et eft etiam,quum auribus ipfius fluxus accidit humorum , quoniam ipfius corpus, & pnecipue cerebrum vehementer eft humidum. Lana igitur in meile, devino miftiscum pauco aluminis, aut croci, aut pauco nitri inungenda eft, deauribus 3b ttx fuerint myrtus, dc rofa;, defquinantium,dc % f-—B. f tabarzet. aB.fiuinx. b B. arhas, inijeienda. Et eft, quum fufficit, vt lana in vino pontico, autin quo parum croci fit mixtum: in-tingatur,dc in auribus mittatur. Et plerunque etiam accidit ei dolor auris ex vcntofitate,St h timiditate, qui medicandus eft ex licio, St origano, dt fale,z [ dc zuccharo ] f albo,dc lentibus, dc myrrha, de feminibus coloquintida;, dc a [cedri.] Quodcunque eorum fuerit, coquatur in oleo, dc in lpfas guttatim proijciatur. Et eft, quum in ce folia arboris mafticis. Sed antequam hoc totum fiat, nutricis nutriens meliorare ccnnenir. Et eft, quum propter multum fletum fit in k [ inguine] kB.vmbiko. tumor; aut accidet aliqua ex caufis1 [üü'urx: ] 1 B. ruptura:, in quo quidem i am prxceptuni eft,vt famini te- t^meos. ratur, dc cum albumine oui con{pergatur, St dc-fiiper ponatur, dc cum panno (ubtih lineo f uper ipfum ftridtura fiat: aut lupini amari adufli in-fundanturin vino m [St myrrha; dc coda] de- m B. rebro infantis fit apoftema calidum, dc vocatur 40 fuper ponantur.2 His autem fortiora funt cali [ fitibundum. ] Et eft, quum multoties eius do- da ftyptica, ficut myrrha, dc cortices cuprefti, dc loradoculum peruenit,dc guttur; defit inde fa- eius nuces,dc aloes', dc acacia, dc illud, quod in cies citrina. Cerebrum igitur eius eft infrigidandum,& humedtandum ex corticibus cucurbita;, c B, cucumeris, dcc [ citruli, J dc fucco folatri, dc fucco portulacae proprie, dc oleo rofaceo cum pauco aceto, dc vitello oui cum oleo rofato: quodeumque tamen fuerit, aflidue mutetur. Etcft, quum in cerebro infantis accidit aqua: cuius curam iam nomina «1 B. aegritudinibus . capitulo de n [fiftura] dicemus. Et eft etiam, nB . derupti quum infanti accidit, dc proprie, quum vmbili-cus inciditur, apoftema, dc tunc quidem accipienda funt °f [fpicaceltica] dc terebinthina,dc oB,alfehal,^ in oleo fefamino funt folueda,dc infanti P [ adhi- eftalfengius. benda: ] dc ex eis fuper vm bilicum epithema fa- t^1?akel > . . , J t- n • ■ r ■ eftahuanis. ciendum. Et eft etiam, quum infanti accidit, ne pB.exliibeatur uimus in d [ cura ] capitis. Et eft, quum oculi eius 50 dormiat: dc inceftanter ploret, dc vt os aflidue m potu ex eo. inflantur. Super ipfos igitur licium cum la&e eft epithimandum: deinde in aqua, cum qua f albedarungi. cofta fuerint chamomilla, dc f ocymü fluuiale, abluantur. Et eft, quum ei accidit ex multo fletu albedo in fuis pupillis, qui medicädus eft cum fucco folatri. Et quandoque accidit cooperturo oculi infantis6 t[ptilofisl ex fletu: dc cura eius eft etiam luccus folatri. Et accidunt ei febres: dc tunc melius eft, vt nutrix regatur,dc ei etiam de- c B, filach. f fulicum, f B. granatoru cü fyrupo ace* tofo, & meile, & ficut fuccus cucumeri, vagiendo moueat, dc tunc quidem necefle eft, vt,fipoflibileeft, fiat quatenus dormiat, cum corticibus papaueris, dc ipfius femine , dc olco,dc lactucis, dc oleo depapauere fuperponendo ex eis, temporibus, dc vertici, deerit conueniens. Quod fi neceflarium fuerit aliud iftis fortius,fiat hoc medicamen. [Semen ffulej dc nux hen- qb.Scmcn,vd dem, papauer album,r f [ ] femen lini, s t [ femen chelidonio, ] portulaca, femen plan-tur aliquid, ficut fuccusf [ granati cum oxymei- 60 taginis, femen la & zucchari fecüdum totius dus penetret antequam digeratur. Quum autem |>J.Ä Haliten. minoretur ocio quies. manetc [abfterfio] & impreflio. Quumquehoc cB.refid«u*. frequenter fiet: 6c iterabitur, 6c aggregabitur ex co aliquid men luram habensj prouenient ex a^-gregatione fupcrftoitatesnial*,corpusa muh?» Reden tes partibus. Quum enim putrefient,«gri-tu dilies generabunt putridas. Htfiipfarüm qualitas fortis fiat,malitiam generabunt complexionis. 6c ii earum quantitates multiplicentur,pro-uenientinde' [accidentiarepletionis prsedida.] d b.*gritu<ü. «f B,, faciliter, B.chokra; p fex habuerit annos :• magiftro tradendus erit, qui cuna doceat: in quo etiam gradatim eft ordinandus^ ne que eft cogendus afftdue in fcholis morari. Quumque ad häc peruenerit ac-tatcm; [mi-nus erit balneandus: ] 6c eius labor ante come-ftionem erit augmenrandus: neque vinum erit ei dandum: 6c proprie, quum aliquis calidae cö-plexionis fuerit & humid?e:quoniam nocumentum , quod cx vino timetur (& iplum eftchole- _ x ^ _ rte rubeae in potatoribus generatio) ei citoadue- io Et fi ad aliquod membrum fluxerint >apoftema- nes rcplction« «wnam - niet •c t [ ] & vt^tas ’ C1U3? ^ V1 n 1 pota- tione generatur, eft d [vrinae J prouocatio, «Sc hu-meäatio iundurarum , quorum non indiget ip-fe. Non enim eius cholera rubea eft multa, quae in vrina iit prouocanda: neque cius iunäurae hu-medationt indigent: fed permittedus eft aquam dulcem limpidam fecundum defiderium in potu fumere . Et hic quidem erit curfus regendi eos, donec ad xiiij. perueniant annos, cum foli- ta generabunt: & ipfarum fu mi fubflantia: fpiri- Pr*dlda: tus complexionem corrumpent. Nobis ergo nc-ceffeefteasptoculdubioeuacuare. Earum aute euacuatio fecundum plurimum no completur, nequec [eft conueniens] nifi,cum medicinis fiat venenofis,qua: proculdubio naturam frangunt; quae etiam fi venenofae non effient; non poflet eft fe,quin eas bibere naturae laboriosü effiet: qtiem-admodü dicit Hippocrates, quod medicina pur- c B. perficitur. #•15. Alis Utera. ♦ugmenti. citudine illius quotidiana, quod in eis eft, ex mi- 20 gat, & inueterat. Et praeter hoc totum cu humore fuperfluoeuacuantex humiditatibusnatura-libus,& fpiritu, qui eft vitae fubflantia, parte magnam, <5c hoc quidem totum eft ex eo, quod uir-tutem membrorum principali um,& eis feruien-tium debilitat: h£cergo,&alia funt impedime-ta repletionis, quum in fui difpofitionedimiffia fuerit,aut quum euacuabitur. Amplius exercitiu eft res,qua: magis prohibet, ne repletionis materia congregetur: quum alia regimina conuene- norationehumiditatumipforum, & proceflio-ne exficcationis & indurationis. Ordinandi ergo funt minorando exercitium, & feparandoab eo, quod eos laborare facit inter pueritiam, 6c adoiefeentiam, 6c temperatum comitetur exercitium . Poft hanc vero aetatem fit eorum regimen , regimenc [ fanorum ] & conferuatiofani-tatis.Nos igitur ad ipfam mutemus, &fermo-nem de rebus praemittamus, in quo continentur f b.fundamen- reif [habena:] in regimine adolcfcentium necef- 30 rintei,&eftid,quod calor innatus1 [renouatur] f B.viuificatur. ta. f albaleghia. faria:, & ab exercitio incipiamus. DOCTRINA II. DICTIONIS III. De regimine, quod eft commune f puberibus, cuius funt xvij. capitula. De regimine adolefcentium communi, fermonis fumma de exercitio. Cap. 1. Ropterea quod plurimum regimi-Vp nis conferuationis fanitatis eft, vt nos exercitemur: poftea come-ftio: deinde dormiendi regimen: ideo Termonem ab exercitio incipere debemus. Dicemus itaque, ■ quod exercitium eft motus uoluntarius, propter quem anhelitus magnus, & frequens eft neceffia- rius. Et ad ipfum quidem peragendum conucr- t _ fus fecundum modum fua: aequalitatis, & in ho- $0 fertfpiritum: qui vita: cuiufque membri inftru & corpori Jeuitatis confert vfum. Ipfum nanque fubtilcm amplificari facit calorem: & quod ex fuperfluitatibus congregatur; quaque dic dißbl-uit: öc motus eas in S [ labendo ] iuuat: & ad Io- g B.expellM > ca ,* vnde egredi foknt, perducet. Omnibus ergo diebus non congregatur fupcrHuitas,de qua fit cu randuni: & praeter hoc,eft, ficu tdixim us, quöd calorem innatum accrcfcere facit, &iunduras, & chordas durat efficit: quamobrem h [ opera- h b. fortificat 40 tiones efficere poffiunt : & a paflionibus fecurx eas ad operati® fiunt: ] & membra apta reddit ad nutrimentum recipiendum, propter illud, quod ab ipfis ex fu- feCuras kcT!' perfluitatibus 1 [expellit:] virtus igitur attradi-i B. minuit, ua mouetur, & membrorum k [duritiem] refol- k B.nodofiutl uit, & membra facit leuia, & humiditates fubti-liat,& poros dilatat. Exercitium autem relinquens in he&icam frequenter incurrit:quoniam membrorum debilitantur uirtutes, propterea quod motum dimittunt, qui innatum eis de- ad fini- nunualiudeft exercitium purum quodeftillud runmr > * 5*i dextram: & d£ k°c ciuod intenditur fcilicer n,md uulud, qaam veiociuspoffibilefuerit. Et exercitia qui- quoainrc lainu lciiicu, quod eft exercitui tan- dem fortia & velocia fiunt quietibus admifh tum, ex quo exercitii qusErfituriunamPra • mmH / ft1 4^CC1DUS aamuta, habet differentias. Nam exercitifi aliud eft mul w?' r ’ ^mpllUf exeJdtia tum aliud eft mumm • ai;., ' n X uaJLtmui- deoent fecundum diuerfos modos, & non fc- m^:aliudcEüeÄt&SodÄf of-"® ""“"i Cft ftu“,,ml' V““m*>pdq?VC' ,C1 P«“®- & manuum quidem* pedum exerci- n, ■ tmm non eft res occulta. Pectus vero & mrm 2 a-eft1 [laxum j oemter omnia duo extrema renr KtnniiM.w • • ' C1° ^ niem- liui eSmeu- rituraquale. Exercitij vero fpecics funt” lu£hri 1i t1Xu"sa-“an;'°luecxercltantliUoccgra- nch b r cr •* ^ iXIall lll y 1113 x tl3 ÖC QL1311clOQllC £LCLif3 «infpi* ”1***. [& manus tjiamous contorquere, & percutere rmfta. & hoc etiam exercL m eft öri &TuluT tkAsäf»-,n mandtbuiis,j & currere,.-*incedendi veloci- & lingua:,. & collo, & decorat colorem &mun’ i«^si&ipfUmcxcSlaÄ ic«rporisib- 1 1 t1£c. mc Pcdtnu!num0 Et &.rcrennone anhelitus,& hoc erittoticorpori fC1lC) iPCCICSnofat>dis.Ex { ubtihum timor. & fi fit longa, erit neceflc multum cxpel- d B.aicafach vCl° > & d .bilium exercitiora fpcciebus eft exer- Iere aerem, in quo magnus exiftit timor. Ad f£T‘| , cinum,quod fit [inundationibus] & in cunis legendum prteterea fuauiter eft incipiendum, ‘aarS a' Eando, aut iedenao, aut iacendo,aut paruam deinde vox ordinate cft exaltanda: poftea, quum nauiculam intrando, aut nauiculam pilcatorü. vox fortior fadfta fuerit, & creuerit, & longa fue- 1.1 isautem tortius eft, vedan inequis, & came- rit-tempus ipfius ponendum erit temperatum, hs, 6c lecticis, ot in plainms uehi. Et ex fortiori- 30 quoniam tunc magnum affert iuuamentum. bus quidem exerciti) s lunt ea, qua: fiunt campe- Quod fi cius tempus prolongabitur, erit in ipfo ftribus arans: dc cft ut homo, curfum ffiingar timor temperatis bc fanis. Vnnfquifquepraite- uum in i v, V.O campe In is iuui ufque ad finem, rea homo fecundum fe habet, exercitium. Exer- f B ftetin fine delnder«50rcdea.t>&<5cconualefccntibus,qui feniouercnon fequi umbram funtiLib aiccllis, manibus ad anterioraporredlis pofiimf, neque federe, &quos ellebori potio de- SSiltmT brfh,;5ZCrb7re,Jr^ manusadinuicem per- biiitauit,& qu* ficut ipfuin ftmt5 & igritudi- piK cutere: & m plano fahre, & m alto, & ludere nem in diaphragmate habentibus. Q^imque s B.retortis cli \ ugis [aLhcifcian ietoitis.& cum piia 40 luauiter fiet, dormi re faciet, ventofitates diflol- &h allufegian magna ce pania 3 & ludere cum reuolutione.vir- uet, 5c conferet reliqui js aegritudinum capitis cum pila mu- garum; & in adiutorij mufcLilis fc adinuicem ca- ficut ftupori, & obliuioni 5 & commouebitk de- kB.aPPctitum. o.irnj. j . i _ n ■ • r « . 7 ^ . i o 1 1 • -I r» w Wiiuivui j C-V CVailllliUUWUU ClV-.— lv la.ao PCUiUill* te&iuclc! p,cnr°’ clenarclapiuem; ] & equos currere, fideria:] & naturam excitabit. Quum autem fu- re&cumpilacx 111 cucuituretroducere.fLuCftaquoque perledum f[ ]fietmotiiS5eritcon-j+B.inmodum corio inflata , muitas uaoet lpecics, cx quibus eft, vt quifquc uenientius ei, qui habet ficut hemitritasum, &; uifcoii. , __ i ' J, J 1 v* j iJUL/ci liVUl HLilltlilLcvUlli y V\. aut no in flata, ludautiuni in medio fui comparis manus fuas febres compofitas, & phlegmaticas, & habenti & lapidem de- teneat, & ipfum conrtringat,& quifquc ip forum hydrop.ifim, & dolorem podagricum,& tegritu- uare,autproi,- iab0i-ct, vt a fuo focio foluatur, altero ipfum te- dines renum: quoniam haec m [ inundatio ] ma- m b. comotio Ij-g * J '•■•*** » HW M.» *- -< IV V j Ili tu k N.1 4-4. Iu X V_/ j XX J Cl 4X1 JJ, 4U111V Elmubatafe. nentc. Et eft etiam vt manus fuas fupra fuum teriam efficitaptam euulfioni,& debilequidem fupericflicain comparem contorqueat, & dextram fuam ad 50 ei,qui eft debilior3& forte ei,qui eft fortior. modüulfcoLl“ fui comparis dextram porrigat, & finiftram ad In plauftris autem uehi has efficit operationes,, finiftram, & facie ipfius ad illius faciem conuer- n [ fed humores magis quam huiufmodi ebulli' n b. fed eorum fa, & ipfe eleuet eum ad fuperiora, deinde reuo- re facit.] Et eft etiam, quum quidam plauftris UC- iprelfio eft ve- luateum, &quandoqueincuruetur,&quando- hunturfacieretrouerfa,quoduifus debilitati,& hementior j Sc qu.x his fimilia exiftunt ex modis, 60 vomitus,] & deinde quiefcet,&conferet ftoma- eo naufea, leu JwcSkuo- fl11051 udator es faciunt. Ex exerciti ]s vero velo- cho: fed nauibus ferri in mare altum eft fortius lIO™j^bro kre. cibus eft ut.quilqucduorum comparium locum in remonendo aegritudines,quas nominauimus* p -/eniro‘ -------------— x , - - c> i ----—-rum autem na cum luo compare velociter permutet, & lahen- propterea quod lecudum animam leetitia & tri- trientium exer do ad pofteriora retrorfum tendat,& alter ad llitia diuerfificantur.P [ & fecundum membra cirilIm eftcon- anteriora lecund 1.1111 ordinem, aut abfque ordi- nutrietia, eorum uerö exercitium,corporis exer- uemem(cxcrcl: ne. Etcxcis eft exercitium, quod fit duabus acu- citium eft fequens.] Villis pmerea exercitatur mnium^orpo bus fubfelliormn, defi-equenterad pofteriora fa- res inlpiciedo minutas, &quädöqueordinando ris. ipfum, / ipfum,vt res luminofasleuiter intueatur. Auditus etiam exercitatur, Tonos aufcultando occultos,& quandoque aufcultando magnos. Vnum-quodqueetiam membrum exercitium habet fi-bi proprium: & hoc quidem in cöferuationefa-nitatis cuiufcumque referemus, quum librü di-fponemus particularem.Exercitio pr^terea vtens q fB.fomt.udo fibi cauere debet, ne exercitij ^ f [ ] ca- vci. lefa&io ad id, quod ex membris fuis eft debile, perueniat,nifi fecundum modum confequendi: verbi gratia, oportet vt,cui uarices accidunt, pedes in exercitio,quo vtitur,no multum mouear, fed ipfum diminuat, & fuum perficiat exercitia cum eis,quae funt corporis fuperiora:ficut coli®, t B.impre/fio & capite, & manibus: ideo ut exercitijr (opera-icu veftigium» ^io] ad ipfius pedes a fuperioribus perueniat. Corporis pmerea debilis exercitium oportet,vt fit debile, & fortis, ut fit forte. Et eft tibi Icien-dum , quod vnumquodque membrum per fe habeat exercitium, quod eft fibi propriii, quemadmodum oculo eft proprium intueri, quod eft fubtile , & gutturis vocem ingrofiare , vei augmentare, poftquam hoc ordinate fit, & fi-■? militer dens & auris. Et eodem modo omne membrum in fuo cap. De hora incipiendi exercitiummenfurandi,& ordinandi ipjums. . Cap. 3. In tempore autem veris horarum ipfius melior eft, quae eft iuxta meridiem in domo temperata. öc in aeftateoportetiplum praecedere. In hvemc uero rationi conueniens erat,vtfere vfque ad c [ nodem ] tardaretur: fed alia prohibentia hoc c n uetant. In hyeme igitur locus tepefieri debet, ' ^ 6c temperate calefieri; deinde exercitio vtendü in hora,quas melior exiftit fecundum illud,quod diximus, ex digeftione nutrientis, & expullione 10 fuperfluitatum . In quantitate autem exercitij tres res funteonfiderandae: vna earum eft color: quoniam dum in ipfo bonitas augetur, adhuc eft hora. & fecunda motus: quoniam dum lenes perfeuerant, adhuc eft hora. & tertia mem-brorum difpofitio fecundum ipforum inflationem : quoniam dum ipforum augetur inflatio,, adhuc eft hora. Quum autem diipofitionesiftae minui cocperint: & fudor vaporalis, & reftrda-tiod [liquida] fada fuerit, dimittendum erit, teftinis,&vefica, deinde exercitetur: verunta-menpraeparationis fricatione prius vtatur,quae rum refolutio, ex eo quod per exercitium non tior fe; euacuatur,vteuaporentur,& non accidat fati- "°‘Ecc>:“ ; „ r-j- \ r• • n- fricatio alaitar gatio: Et oportet quide ut haecrncatio molliter, & fuauiter fiat. Sed qux cx ea melior eft j eft prima , qux eft cum oleo: quae cum duritie,d [ & df--------B* groflitie,] & afpentate facienda nö eft: quoniam membra inde exafperantur:& pueri abaugmen-to prohibentur: fed in adolefcetibus eft eius impedimentum minus. Quöd fi in fricatione con- naturam uiuificet}& poros dilatet: & oportet, 60 tingat error, quiad partem duritiei declinet, eft vt fricatio cum re afpera fiat: deinde oleo inungatur dulci , poftea iecundum ordinem inungatur , donec membrum preflione non vehementis penetrationis comprimatur: & fit hoc manibus multis,&diuerfis obuiantibus fitibusideo vt hoc ad omnes mufculoru m perueniat partes: deinde dimittatur fricatus, & exercitari incipiat. fanior errore, qui ad mollitiei partem declinat: quoniam forte rclolutione facilius eft corrigere, quä mollifricationead recipiedum ef [ ] ctB- corruptionem praeparare : licet fricatio dura, & wcesut1, afpera, quum fu perflua fuerit in corpore puerorum, ipfos crefcere prohibeat. Et tu quidem nue inuemes hoc poft, apud rcjncmorarionem horae frica' fricationis, & conditionum ipfiusiveruntamen non infcrat, & req n ie feere faciat propter Euper- f B.fricationi in hac hora1 [ reductioni ] declarationem adde- fluitatum refolutioncm, &'corporis ad nutriens reduftioms. 111Lis. Dicemus itaque quod ipfa pro certo eft, ac praeparationem a debilitate ipfum cuftodiendo, g B.vluma. fieflet § [altera ] pars cxercitij , in qua cum oleo & ab aliqua forti caularum febrium putridam. incipiendum eft & fortitudine: deinde cum ea Qui nero impinguari defiderät, balneum poft hB.vfqueadla ad mediocritatem eft declinandum:nequc,^[du comeftionem ingrediatur: fi fecurus fuerit ne boremcius. jn fua exiftit fortitudine,] eft dimittenda. Et me- oppilationes accidant. Et qui bene fecu(Fodire lius quidem eft,vt, dum fit, multae fuper eam uolucrit, fi calidae fuerit complexionis,b [oxy- b e. fyrupun* conjungantur manus. Fricatus praeterea mera- mcl ] bibat propter oppilationum prohibirio-acetoium- bra lua fricata poft fricationem extendere debet, 10 nem, & fi frigi dee fuerit complexionis, diamen- r vt ab eis fuperfiuitates expellantur.dc fafciam fu- taftruni fumat, & diatrionpipereon. Qni autem mat, quae ad partem membrorum omnium ip- uult refolutioncm, & macrefieri : balneandus 1 fB.fncando. pis extenfis1 f ( ] procedat, &quanto plus eft,dum eft famelicus, & ibi multum moretur, poterit, fuum contineat anhelitum, & praeci- Sed,qui fanitatem uult confcruare : balneum puequum mufculiventris lafii fient, & pecloris ingredi debet, poftquamdigeftum eft, quod eft mufculi, fi facile fuerit extedentur: pofiea etiam in ftomacho Sc in hepate, & fi timet, vt cholera mufculi ventris in fine rei parum extendantur, ebulliat rubea, fi hoc fecerit, & fe ieiunus bal- vt mteftina inde aliquam habeant reductionem, neauerit,antebalneationem rem fu mere debet & inter hoc & hoc eat, <5c fe lupinum proijciat, fubtilem,quam comedat. Et qui vero calida: exi- & fuos pedes pedibus fui comparis commifceat. 20 ftit complexionis, cholera abundans rubeia: hoc Exercitantium uero excellentes aerem inter fua eft ei neceftarium. & huiufmodi ab ingreifu do- continent exercitia,fed tamen redudio quando- mus balnei calidas prohibendus eft. Ex eis autem que in medio interponitur cxcrcitio.Ipfum na 11- quibus ifti. cibantur , melius eft panis in fucco que dimittitur,& deinde ad ipfum reditur, fi fructuum infufus,aut 111 aqua rof Et lecufto- k B.& ille non prolongandi exercitium volutas affuerit.k [Non dire debent,ne rem frigidam adu biban t in e- mdigetfocacio aucem miqta indiget fricatione cum oleo, qui greftione balnei, aut in balneo; quoniam pori redudione, nili in ipfo di fpofitio fuerit, qiue lunt aperti: quare frigiditas non tardatur, quin redu&ionis, & fibi non placet, & nifi no redudionem quanat.] ad membrorum principalium corpora proce- cft ille cui non qubd fi fatigationem fenferit, oleo inungantur, dat, & ipfoirum corrumpat uirtutes : ab omni denegatur ah- ßcutnominabimus.&ficcitatem fi lenferit5 fri-30 quoque re uchementis caliditatis fe cuftodire tmneL-1 &°n5 catio augmentanda erit, donec ad squalitatem debent; 6c praicipuc ab aqua .-quoniam fi eam uult reduCtio- perueniat. Fricatio prxterea qüandoqueiuuat, ftjmpfcrif, timendum erit, ne cito ad membra nem. & foris compreftio, quum tempus eft donvien- penetret principalia, & accidat ph thifis <5c he- di, quoniam corpus alleuiat, & humiditates ad dica. Pracrcrea fibi caueanr ne cito balneum e- iunduras prohibet Euere. grediantur, & caput poft ipfu m difeooperiant: öc corpus ad recipiendam frigiditatem expo-isf "hf 0 T U T 1 0 Tsf E S. nant.c [A balneo uero] egredi debent, fi tern- CB.immoabal pus fuerit hyemis, fuis bene cooperti pannis. Sed neo. Aph.if. Frictionum differentias & vim omnem breuißima qui febrem habet 5 a balneo ie cuftodire oportet Cap.14. fententia complexus eft H ippoc.lib.de ijs-, qua, in medi- 40 in hora febris, & qui fblutioncm habet conti- Cap.3.4. 1- catr.fi.part. Hanc probat Celfius lib.z.&fujius Gal.ex- nuitatis 3 aut apoftcma. Et tu quidem iam fciui- c* 1 ca PlicatJecundo de tu.fan.& lib.3. & libro 5 .& ex Gal. fti ex eo, quod prreceftit, qubd balneum eft cale- Capaj?&3i*8. Taulus collegit lib. 1. faciens, & infrigidaris, & humedans & defic- cans, & iuuans, & impediens. Et eius quidem De balneo eir nominandis balneis. Cap. 5. i uuamenta funt fbmnum facere, & aperire, & d [abradere,] & refoluere, & digerere, & nutri- dB.abftergere. HVicautem homini, in cuius regimine no- mentum ad cutis fupcrficiem attrahere, & ip- ftcrcöfirtitfermo, balneario relolutioncm fiusiuuamentum nö eft nifi in refolutione eius i faciens non eft neccftaria:quoniam corpus ip- quodrcfoluiuolunt:&inexpulfioneeius,quod fius eft mundum : &ncquc, qui balneo indiget; 50 uult expelli in parte naturali , & in retentione eniß obß ruäionnm fufyieio fit; extraneis rebus purgatum: quod ex mefle lana qmd & hicauther. Vide & de balneis multain übel fuerit coli edum, cui nullum accidit nocumento, quem authorde remou, nomm.,qw accid.&c.fcri- tum: & res dulcisa [conuenientis complexionis, aB.conuenierj -.) • pfittmttawtemo. & vinum bonum,odorem bonum habens.JÄlia cöplexiom^ 10 autem ab iflis non refpiciat: nifi fecundum mo- vinum bo“«ra De ablutione , qm jit cum aqua frigida. dum fuerint medicationis: aut lecundum prx- habcns oclorf> Cap. 6. feruationem. Frudus tamen nutrienti magis fi- miies funt ficus, Sc vux h [ valde matura;,] dadv- b B.matur?(iu[ Oc quidem conueniens non eft, nifi cuius li in regionibus, & duitatibus, in quibus'effecö-ccs valde.' regimenvndiquecoferuatur,&cuiusxtas fueuerunt. Veruntamen,quumaliquishxcco- & virtus,& figura, Sc tempus funt connenientia, mederit, fi fuperfluitas inde prouenerit: ad ip- a B.nayfeatiuä &a [ nequefaftidium, neque vomitum, neque famfeftineteuacuandam. Oportetpreeterea, ne fatietate, neq; ventrem ] neque vigilias, neque rheuma tifmos aliquis comedat, nifi poft defiderium: neque in ^a^ct: nccluc puer,nequefenex,&in hora,in hoc tardetur, quum defideriumc [ebullierit: ] c B.fueritexd. ’ qua ipfius corpus eft leue,& motus conuenien-20 nifi fuerit mendofum, vt ebriorum defiderium, tatum- tes.Et efl:, quum hoc fit poft ablutionem aqua ca- Sc habentium d [faftidium, ] quoniam tolerare d B.naufeatiut iidafadam,ad hoc,vt exteriora fiant fortiora, & famem ftomachume [ putridis] replet humori- fatietatem. vt calor retineatur naturalis. Quod fi voluntas bus . In hyeme praeterea nutriens adu calidum eB-viruleiKIJ‘ affuerit vtiftud fit; oportet ne aqua multum fit comedat, & in allate frigidum, aut quod paruae frigida, immö fit temperata, Sc eft quum hoc fit fit caliditatis. & neque caliditas, neque frigid itas poft exercitium, & tunequidem oportet, vt fri- ad rem perueniat, quam fuftinerc non poilit. catio ante ipfam fiat fortior quam folebat: fed Sciasauccm quod nihil eft deterius latinitate in inundio fit ex oleo, quemadmodum folebat, Sc tempore fertilitatis, quam fames fequitur in te- b-B. & fricatio- flt exercitiumpoft fricationem b [&inundione poreftcrilitatis,& econuerfo. fed tamen con- tcmPeratam -'autfitparum velocius] quamfole 3° uerfio eft deterior. Vidimuscnimmultos, qui-pKEctida velo- bat • Deinde poft exercitium, in aqua frigida fu- bus in tempore fterilitatis cibus defecit: poftea*,. ebr paru. Aixa bito c[nater>vt ipfius membra fimul dura fiant-] quum in tempore fertilitatis abundauit: reple- Ixnera fricatio- poftea per feueret in ea fecundum mefuram Cux tos fuitTc, & mortuos: licct vehemens rcpktio & fit^arifve’ ^CLHtaris> ^ quafum tolerare valet,antequam fu- in qualibet difpofitione fit pcmccabilis : fiue ex: locius farU VC" perueniat horripilatio : deinde quum egreftus comeftionefit, fiue ex f [potu.] Quot nanquc f B.nno. c B.ingrediatur fuerit; fricetur,'ficut nominabimus,<5c eius cibus Jiomines fupcriluc fe repleuerunr, Sc fuffocati ipfiusmem- augmentum iufeipiat &df [ ]potusdi- interierunt? Quum autem errorccckkntinco- bns iirauiacei- minutionem. Et confiderctur tempus reuerfio- medendo, aut bibendo aliquod medicinalium iiiat! upeme' nis fui coloris ad ipHim caloriseius: ex quo,fi ve- autrientium: regendum erit, quomododigera- d f B.viai. lox fuerit, fcietur, quod eius mora fuit modera- 40 tur, & matu refeat, Sc ipfe cuftodiendus a mali- ta, Sc fi tarda fuerit, fcietur quod mora prolixior tia complexionis, c\ux ex eo timetur: accipien- fuit, quam debuit. Ipfe igitur alio die menfurc- do poft ipfum, quod fit ei coatrarium,donecdi- turfecundum quödex hoc fcitum fuerit. & eft geratur. Quod ergo frigidum fuerit, ficutcucu- cum poft fricationem,& coloris,& caloris reuer- mer, & cucurbita: temperetur cum eo, quod ei fionem, iterum aquam ingreditur: fed, qui hoc exiftit contrarium, ficut allia & porri .Et fi fuerit agere voluerit igradatim in ipfo procedat,&ca- calidum,temperetur cum eo etiam,quod ei fue- lidiore die, qui eft in xllate, hora femoris prius rit contrarium: ficut cucumeres, & portulaca. incipiat, Sc fibi caueat, ne ventus fit ibi, Sc ne il- Et fi oppilatiuum fuerit, fumatur, quod aperiat, ludpoft coitum peragat: neque poft cibum, qui &euacuet: deinde famem § [diu] toleret. & ne- g B-comicnic. nonfitdigeftus: neque faciat hoc poft vomitu: 50 que ipfe, neque omnes, qui fanitatemcuftodire tem. neque euacuationem : neque poft cholericam volunt, aliquid comedant, nifi defideriumfue- pafttonem, neque vigilias, neque corporis debi^ rit certum, Sc ftomachus, Sc fuperiora inteftina litatem: neque ftomachi: neque poft exercitiu, a primo nutrienteeuacuata fuerint. Quod enim e b. tunc enim nifi. qui illud agit, valde fit fortise t [ ] fe- in corpore eft deteriusicft nutriens liiper nutries, adminiftretur. eundum modum, quem diximus. Cum aqua quod non eft digeftum, mittere. Et praeterea ni- autemfrigidalauari fecundum.modos quos di- hil eft deterius quam h [ faftidium, Sc proprie, h B.ahochmc, ximus., calore naturalem fubito ad interiora peh quu m fuerit faftidium ] ex malis nutrientibus: & propne qua lit. poftea confortat ipfum,vt fortior 6at,& quoniam quumfaftidium proueneritex groftis f b. in duplo diatur extra f [ multum ♦ i nutrientibus: hereditäre faciet iunduraru m do- “ ' plus quam erat 60 lores, & renum, Sc dylpnceam, Sc podagram , Sc De regimineeim, quod comeditur & bibitur. fplenis, & hepatis grollitiem, Sc phlegmaticas Cap. 7. ■ aegritudines,& melancholicas: fed quum ex fub- tilibus acciderit nutrientibus, prouenient ex ip-Portetvt fanifatis conferuatorftudeat, ne fo febres acutas, malignas, Sc apoftemata mala F cibi ipfius fubftantia fit aliquod nutrientiu acuta. Veruntamen quandoque necefieeftaii- medicinalium, ficut olera, &frudus, Sc reliqua quem cibum,aut rem cibo fimilem mittere lu- ab ipfis: quoniam fubuliantiafanguinem, funt per aluuncibum;qua;fitcificutnicdicina.verbi etatia O jB.totillis, $ gratia1 [ficut illi, qui nutrientia comedunt acu- poftea fequatur calor, ficut fortis febris, quu 111 comedunt nu- ta ^ ailt ßifa; deinde poft tempus, in quo noiv calefit cibus. Amplius, qui, qtiantu m ei (iifficit, J[i™a.aCQuu dum completa fuit digeftio , confequenter eis digerere non poteft: comcdedi numerum mul- cnimadeafub adiungunt res hume&antes ex nutrientibus fa- tipiicet,& quantitatem minuat. Melancholicus fequujitur poft porem non habentibus.] Et iftis quidem hoc fuf- praeterea nutriente indiget vehementer hume- tempus, inquo ßcjt regimen: 3c exercitium non eft eis neceffa- dante, & parum calefaciente. Cholericus vero £ digcftio, I?um: ^ h°mm contraria difpofitioni, eft di- eo, quod hume&at & infrigidat. Et ille quidem, humeftan- fpofitio eorum, qui groflis cibarijs poft aliquod in quo fanguis calidus generatur1 [& bonus: ] t b.inflamma. resnumeuaii- «.uov.iuanp yvju.auvjuvjt-i mijuu lauguis laimus gcncraiur [ocDunus: J t B.i tes cx cibari js tempus conlequenter admifcent,quod veloci- nutrientibus indiset frigidis,& pauci nutrimen- bilis. 1-,, rwit-riAnhns J:_______ o_ a f • « . . . . O ' r .... Nutrientia praste- ejuonutriti tue di poft iplam voluntas affuerit. Accidentia prie- rea ordinem in fui receptione habent, in quo fa- k B dbumfa-terea animai t horribilia,] 5c motus corporei nitatis conferuator follicitus efle debet: ne illud citipsu adfun- f°rtes>digeftionem fieri pEohibent. Et in hye- quod fabrile eft ,6ccito digeritur, poft forte nudam itomachi me quidem cibi pauci nutrimenti non funt e- triens, quod fit eo durius,in cibo fumat:u f [ Uf B.nifi fecua defceuderc. dendi, ficut olera, fed nutriens magis eft eden- ] quia prius digeritur quam ipfum, «*um modum, j. B,r^am dum, quod eft m [ ex granis: ] & fortis etiam fo- & fuper illud natabit, non habens viam, qua pe- quem dicemus, r/ß. maioris Aditatis: & inaeftate, huius contrarium. Ex ci- netret: putrefiet ergo & corrumpetur: & cor- nutrimea & le boetiamnullus ita eft replendus, vt non fit ibi 20 rumpet illud, quod ei admifeebitur. Iftcetiam gumimbus , & locus11 [ fuperfluus : fed ab eo eft remouendus non primo comedere debet cibum labilem, ita rTtr rfluo rcilcluiis defiderij adhuc in anima remanenti- vt poft ipfum cibum fortem & durum in cibo Lu;.uper u° bus: hce enim famis reliquia poft horam vnam fumat: quoniam cum ipfo labetur, quum ad in- deftruuntur. Et in hoc vfus eft conferuandus: teftinapenetrabit,eo nondum tam integre di- quoniam deterior comeftio eft, quee ftomachi gefto, quantum debebat, Pifces quoque, & quse o B.viniqtun- facit grauitatem:& deterior potus ° | [ eis fimilantur, poft laboriofum exercitium co- bt3S> ] eft, qui temperamentum egreditur:& medendi non funt: corrumpentur enim & cor- in ftomacho natat. Et fi aliquo die fuperfluerit: rumpent humores. Hominum pmerea funt fequenti die famelicus maneat 5 & fomno vta- quidam, quibus conceditur comedere illud, in tur prolixiore in loco temperato, in quo neque 30 quo virtus exiftit ftyptica, antequam fuum co-fit calor,neque frigiditas. Qupd fi iomnus ei medant cibum. Et ifti quidem funt ftomachi non aduenerit: multo vtatur incefiiifuauirer, Sc laxitatem habentes: ex quorum ftomachis cibi continuo, in quo non fit quies neque requies, & defcenfus fit velociter; & non in eis moratur, do- parum puri vini bibat. Rufusinquit. Inccßus nec digeratur. Qna propter ftomachi difpofitio, f B.Gibum.Aiia hic mihi placct, Sc proprie poft P [prandium: Sc eius complexio iemper eft confideranda.Et hcera. pridmm qUOnj^m bonitatcopcrationiscxnxprxparat. ] eft etiam aliquis hominum, in cuius ftomacho mrltbonitaxi Oportet prxtcrca vt poft comeftionem primo cibuscorrumpiturfubtilis, qui cito digerifolet: loci,in quo cx- fupcr dextram latus dormiat pauco tempore : & fortis, qui tarde folet digeri, in ipfo digeritur: ijni dcbctcadc- deinde fupcr finiftrum rcuoluatur: poftea reuo- & hic quidem eft, cuius ftomachus eft igneus. rc- luattc fuper dextrum. Et debes fcire quod mul-40 Et cx cis eft, qui huic exiftit contrarius: quorum tis cooperiri pannis, & ceruical eleuare, ex illis quifque fecundum fuum vfum eft regendus . cxiftunt,qus in digerendo iuuant & ad viti- Kegionesquoque x [ naturas habent proprias, * B,proprieta~ mum quidem vt membrorum fitus ad inferio- & vfus funt res extra rationem, ] & hoc quidem teJ habftnatlu“ ra fint declinantes, & 11011 ad fuperiora. Et cibi obferuandum eft, & oportet, vt experimentum ^ombtsTifsöt quidem menfuratio exiftit fecundum vfum, & in hoC rationem vincat. Eft nanque cibus, qui resextra ratio» virtutem: & vt menfura eius in eo, qui fanac eft folet comedi, in quo aliquod exiftit nocumen- nem. virtutis, fit talis, quum ipfum recipit: qui ei gra- tum, & eft conuenientior bono non vfitato. uamennon afferat5 &hypochondria non ten- Vnaquxquepraeterea figura,& complexio ho- dantur, neque inflet: & rugitum non faciat, ne- minis,cibum habetconuenientem & confimi- que natet :& non accidat ex eo naufea,neque ca- 50 lem, ad quem mutandum, fi voluntas ei affue-ninum defiderium, nequecafus, neque ingenij rit:X [nocumentum ei faciet,&impedimentu.] yB.fietcucoa. pigritia, neque infomnietas, neque ipfius läpor Ex hominibus quoque eft, cui aliquod nutrien- tur eius virtus. Sed qui digeredi debilitatem ha- tjuacjue vice. d B.&minim bet:bis comedered^bet:d [ rubea abundantibus ex tolerantia famis accidit, vtchol era rubea ad ipforum111 [defeendat] lio- meffioms)fdli. inachos, quumque aliquid comederint, ipfo- cct parücomc. nmi corrumpentur cibi ,& in fomno, St in vi- daio>& Frum filiis accidet eis illud, quod nominaufmus ex lbcnd°cilco' ... ... icvcsabo.i €JS,qiicT ei accidunt,cuius corrumpitur cibus. noCens. cis quoque accidet, vt comedendi voluntatem Ahaluera. M] amittant. quibus tunc dandum eft aliquid - fümmum ver» do,] & lenitas vetns 5 propterea quöd ftomacho 40 quod hoc deponat, St eorum n [irefoluat ] natu- immifit rem, qua m non confueuit: & accidet ei aliquod accidentium,quas accidunt ei, cuius nutriens non bene fuit digeftum, quae nunc fcies. fB.fi ipfe non Et ex eis quidem,qu^ accidunt eif [ ] funt caenauerit. [dolor] oris ftomachi, & mordicatio 1 & videbi-Alialitera.timi tur ? qUOd omniaeius interiora. & inteftina * fint fufpela propter vacuitatem ftomachi, & pro pterea quod in ieipfb colligitur, & contrahitur, & minget vrinam ardetem,& egeret rem arden- ram,cum co quod eft lene,& non faftidiens, picmenmeius, ficut pruna , & parum0 [jde fuccis fructuum ieu poftcopie. ventrem laxantium. ] Quumque defiderium re- tam comeftio. uerfumfuerit,comedant:licet corporahumida ftc;us,110"m . ... i-ii 1 • r hora comelho- cum humiditate naturali habentes, veloci reio- nis ouaMItasa. lutioni fint apti: neque tantum famis tolerent, liqua cum qiu quätum corpora ficca paucx humiditatis habe- cibus mfunda-tes: nifi humiditatibus plena fuerint,alijs ab eis, quae funt in fubftantia membrorum eorü, quum ca r ’e tem.Et eft etiam quum in extremitatibus accidit 50 bonae fuerint, &couuenientes,& recipientes, vt 1 b. Etcaki- gB.propter ef- frigus, § [ propterea quod cholera rubea floma-fufionem cho- chuui inflammauit.]Lt hoc quidem eft magis in lcrx aditoma- cholericas habetibus complcxioneS: 6c fimiliter clmm. -n el3jqLU habet 111 ftomacho choleram rubeam, &non 111 toto corpore,& corrumpetur fomnus, & de latere in latus reuoluetur. Corpora praeterea habentibus, in quorum ftomachis, cholera . rubea magis adunatur, eft necelfe leparatim comedere 5 & vt tam velociter ht, quatenus lit an- natura eas in nutrimentum in effedu comple- <3«haben*; tumconuertat. Vinum quoque poft cibum, eft cxrebus magis impedientibus: quoniam dige- discholencis. ritur velociter, & penetrat, & facit penetrare ci- m g, e£^-bum, quum nondum fit digeftus, & facit haere- tur. ditare oppilationes&putrefadionem. Res prae- 0 B,irac0 terea dulces ad faciendas oppilationes funt veloces , quoniam natura eas trahit antequam, di-gerantur.Et oppilationes quidem ad multas per- o xiralcet. tequam balneentur. alia vero ab eis, exercitari 60 ducunt aegritudines tales, qualis eft hydropifis debent,& etiam balneari; deinde cibari, led comeftio balneationem non praecedat, quod fi alicui neceflarium fuerit comedere ante exercitiu; folum panem talis fumere debet menfura, vt digeri poilit, antequam futim incipiat motum, & quemadmodum oportet motu, quieft anteco-nieftionem, debilem non elic j ita necelfe eft ei, Groffities praeterea aeris,& aquae,& qua; maxime eft in aeftate, eft ex eis, quae cibum corrumpunt. Ideoquenon eft malum, vt fuper i pium vinum temperatum bibant, aut aquam calida, in qua coda fuerint xyloaloes, & maftix. Et prx-terea, cuius P [ inteftina ] calida fuerint &c fortia, p quum groflum comcderint cibum, trequenter acci- B.nlcen- accidet,vtipfiiisnutriens ventofitates efficiat, Sc trientium impedimenta emendentur cum fyru- eos rce-m5 fi b ftomachum, & partes eius tendentes, Sc sgritu- po acetofo: 5c quam maxime de feminibus,quo- tüc, cpumque do mirachia inde etiam procedit. Qui autem niam ipfeeft magis iuuans, quam omnes fpe- rec^tusadre ftomachum habet vacuum* quum rem comedit cies fyrupi acetofi, fi fuerit de zuccharo: fed fi g,mf§rofTum> fubtilem; ftomachus poftipfam ftringitur: Scfi fuerit de meile, fimplexfufficit. Et frigidorum, opmkriones C° poftea rem comedere voluerit groffam: refugiet qua; ex eis funt cum hydromelle, & lyrupoip- Aiu lucra, fecu ab ea ftomachus,neque eam digeret: quare cor- fms,& diacy mino. Et qua: ex eis funt grofla com- dQ «Flatem rumpitur nifi inter ea tempus pofitum fuerit. plexionem'habenscalidam, cumfyrupo aceto- feun^flir^4ua Et in huiufmodi quidem difpofitione melius fode fortibus feminibus, & complexionem ha- glmfgrofli,^ eft, vtgrofiuscibuspaulatim promittatur, quo-10 bens frigidam ea corrigat cum pauco diatrion- & non replebit niam ftomachus tunc ä fubtili non terrebitur. pipereon, aut diacalamenthi. Nutrientia vero «»regimegrof Quum autem in aliquo comedete repletio fuper fubtilia magis funt fanitatis conferuatiua.., Sc lub- fluerit,aut quia in eius ftomacho aliquisinunda- virtutem minus iuuant,& fortitudinem, &grof ouumS^d uerit motus, aut aliquis admifeebitur potus; ad fa funt iftis contraria, ei igitur, qui confortatio- ipfum ingroisa vomendum erit properadum. Quod fi hoc ei de- neindiget, nutrientia fortis chymi funt necef- dum , acciduut fecerit-.aut vomere non potuerir.aquam calidam faria,x [ & vehementis famis contrarium. ] Ve- °PPllat,0UCS • paulatim bibat, quoniam repletionem deponet, rtmtamen ex eis non multum comedat, ideo, & fomnum afferet. Ad dormiendum ergo fe vt digerantur. Exercitati prcterea, & multi la- hememi,feu&: proftemat,& quantum voluerit-.dormiat. Quod boris, magis funt tolerantes nutrientia grofla: prohibentis fa, fi hoc non fuffecerit: aut einonaduenerit: con- 20 quosforfitanin digerendo iuuat fortis fomnus: mem vehemfia fidera, fi te natura excufabitexpulfione, bonum & quia in ipfo fiunt profundi. Sed accidit eis tem’ erit: & fi non: iuua ipfam cum eo,quod ventrem jpropterea,quod multum fudät, & ex eorum cor- fuauiter foluit, &: calefa&um quidem cum tali poribus multa refoluitur quantitas, quod ipfo- qualis eft tryphera,& zuccharum rofatü, egeftio- rum hepata ex nutriente rapiut illud, quod non- tmonbato. nem faciens, aut miftum cum origano t condi- dum fuit digeftum: Sc praeparat eos ad segritudk ^B.diacyminü to cumzuccaro vel meile, &infrigidatum,cum nes pernitiolas in fine vitae, aut in eius principio, &alferuran, & ta^ qua\e e{\ h [ cyminum f conditum, Sc afpho- & proprie,quia funt in fua confidentes digeftiua, a tamen, t yi- y & ius brafiicae. Et potu j quidem impleri quod ex fua habent dormitione, quod deftrui- t murabacum. melius eft quam impleri cibo. & ex eo, quod eft tur, quum cis frequenter accidunt vigilia;, pro- & feriezen, & conueniens fumere, eft aloes poft tale, qualis eft 30 priequumfenefcunt. Fru&us praeterea recentes umbn. cibus hic ad magnitudinem trium cicerum, aut non funt boni nifi laboriofis, exercitatis, chole- mediam.3.aloes,&mediam.3-r [mafticis,J& rarubeaabundantibus, &inxftate, &eosante 'B,t+b€tllinr ^extam*3 • t aphronitri. Et ex eo, quod efticuc, comcüionem comedant. & ipfi quidem funt,fi- t aurae . ^ fumere ex terebinthina fecundum quantita- cutchryfomela,& mora, &melon es, & perfica, tem duorum cicerum, aut trium, Sc eft quum &pruna. Quod fi ali;s regantur rebus, & no iftis, ei adniifccair qnantum ipfa eft, aut minus ex eritmelius,quoniam omnis res, qua: fanguinem fbmxzch. faphronitro. Etexeo,quodeftconueniens, & aquofitate implet, 7 [qua: in corpore ebullit, ] f f * vehementeriaudatum,eftparumepithymi cum ficut fuccus fruduum extra, licet ea hora iuua- cbuitaTm eo?. (B. tolerat, vino. Quod fi nihil horum f[ fuffecerit^ jdormiat mentum praeftet: tamen ipfum ad putrefa&io- iomnumlongum:Sccfievnaacomeftioneabfti-40 nemparat; & fimiliter illud, quod fanguinem neat,& fi alleuiatus fuerit: balneetle, & pannum humore implet crudo: licet quandoque confe- calid um ventri fuperponat, Sc nutriens iubtiliet. rat,ficut cucum eres,& 2 [ f citmli,& propter hoc 2 E.aiGhetha, Et fi cum hoc toto, non digeftus fuerit, & graui- qui his nutrientibus multum vtuntur, febribus f alcheret. tatem, & tenfionem,&pigntiamfecerit: Idas, funt apti: licet prius infrigident. Ettu quidem quod iam vena: repletae funt ex luis fuperfluitati- fcire debes, quod humori aquofoplerunqueac- bus,quoniam nutrienti multo, Stluperfluo, licet cidit, vt fiat3 [poft: ] & hoc erit, quum non a b. virulentus, accidat,vt in ftomacho digeratur:raro tamen di- refoluetur, & in venis remanferit: & quum ifti geritur in venis: immö in ipfis remanet crudum, exercitijs vti coeperint, antequam huiufmodi & extendit eas: & quandoque fcinduntur, & ge- aggregentur aquofitates, &illico, quum fru&us ncrat pigritiam, & laborem, & halices, &ofcita- 50 comederint,etiäexercitentur;refoluenturaquo-tiones . °Ipfe icitur medicandus eft cum eo,quod fitatesiftx,&minueturimpedimentum, quod UXeluit cx venis ‘[expellit. ] Quod finequehocfenfe- pereas habent. Scirequoquedebes.quod,quum rit immo fatigationem tantum,aliquotempo- infanguine phlegmaexiftitcrudnm, autaquo- re auiefcat • demde fatigationis fpcciem,quae ac- fitas: prohibet,ne cibi nutrimentum corpori ad- cidit, mediceturcumeo, quod modo nomina- terear.^t ] Oportctprxccrcavtqui btBJ:mill0. himus Si vero aliquis in annis multum proccf- fru<äuscomedit,poftiplosincedat: demdepoit ramr nutrlc„ ferit neciue ipfius corpus cx nutrimento tantum ipfos comedat aliquid, ad hoc,vt labantur. Nu- ao. ruperit auantumfafeipiebat, dumeffetiuue- trientiavero,quxaquofitatcmgenerant,&hu- nk &-eius nutrientia fiant fuperfluitates, non morem crudum, ct [ ]&choleram: ctB.grolT»m. tantum debet comcdcre,quantumlolebat, im- 60 generant febres, proptereaquod ea, qusex ip- möminus. Etquumille,quiregimeningrofiä- lis funt aquofa, faciunt fanguinem putrefieri: reconfueuerat .tegimen lubtiliauerit; ingredie- & qu® ex eis funtvifcofa, &groffa .propterea, .. reconluc . fu T& hoceftauodresi- quod foramina claudunt, &qusfuntex eis cho- krica, ideo, quod corpus calefaciunt, & propter implebit, : : Lrro(litLido impedit ea . In fubtiliante fangumisaeuitatem,qua;pereagenera_tur.01era " r'Tm,s f ^ ^munc quum ad ipfum ingroiTando re- vero cholenca quandoque multum coferunt m °4>« di t ° accidunt oppilationes. J Et calidorum nu- hycme:q^madmodum,qu,exe,SSutinfipida, quandoque multum conferunt in aeftate. Quod carnis comeftionc in mane, & folins p;ani$ in ca^- ü alicui neceffarium fuerit nutrientia comede- na. Et in sftate quidem melior comedendi höre mala: paucis vicibus,&non frequentibus eis raexiftit, quae cft frigidior. Famem quooueto- vtatur: & cum eis mifceat, quod fit eis contra-, lerare, ftomachum quandoque S [ malis replet gB.repietvn rium. Et cui quidem res dulcis nocumentum humoribus.] Ampliusfcue debes, quod f caro ic:mjsmaiih^ priebet,acetofa bibat, ficut acetum, & granata, fuper prunas a fla, quum digeritur, multi exiftit fldls • & fyrupum acetofum fadum ex vino acri, & nutrimenti; fed tarde dcfcendit, & in monocu-1 cubeb- cydonijs, & his fimilibus, & vfuni habeat eua- lo moram facit, & h [ f .ius album ] cft nutriens „ f . cuandi. Etcuiacetofum nocuerit: poft ipfum, bonum : cumque in ipfafueritcvpe, ventofita- iVurabez mei fumat,aut vinum antiquum,& hoc quidem IO tes expellit;, & quum cape non fuerit, commo- faciat ante maturationem, & digeftionem, uebit ventofitates. Ex hominibus« praeterea furtt, fimiliter vnduofi nocumentum pontico emen- qui putant vuas poft capita affata vtiles exiftere, datur, ficut funt caftaneae, & grana myrti, & led non eft quemadmodum exiftimant: immo filiqua deSyria, & t mefpila, öeforba, & amaro vehementer fiint malae, & fimiliter f porus ex da , taliseft falnabac,&za ficut enula f condita,&falfo,&: acuto,ficut fcau- dylis,&ficubus,& id genus alia.Sed&comeden fe!1Se K rur. guamec,&allijs,& caepis,&ecöuerfo.Quum ve- da funt talia, qualia funt grana maligranati abf-t nabit. + TfaSmeata r° alicuius corpus malis fuerit repletum humo- que fuisoffibus.Scire quoque debes,quod! [t an i B.aithaiugi la’qiiinfccua ribus. cum fubtilitate ipfum nutrientibus lauda- fer ] eft iicca, Sc ventrem ftringens, fecj pullus eft damenfacome hjlibus copiose refice. & illum, cuius corpus ad humidus, & ventrem foluens. Ex gallinis vero difolent. relbluendum facile fuerit, nutri humido, quod 20. aflatis melior eft, quae in ventre hsedi, aut agni velociter digeratur.Galen.inquit humidum nu- aflatur, quoniam eius confematur humiditas. triens eft, quod ab omnibus qualitatibus eft fe- Etetiam lare debes, qued ius pulli vehementer paratum,& eft quafi infipidum, quoniam neque temperat humores, Sc plus, qua ius gallinarum, eft dulce,neque acetofum, neq; amarum, neque fed tamen ius gallinarum eft magis nutriens. acutum,nequeponticum,nequefalfum.Rarum Ekedus praeterea, quum fuerit frigidus,eritme- prseterea eft magis tolerans nutriens gtoflum, lior,propterea,quod ei9 quiefei t vapor, & agnus, quamfolidum. Nutrienda quoque ficcaaffidue quum eft calidus, cft melior; propterea quod i p~ comedererfortitudinem cadere facit,<5c colorem fius malus odor refoluitur. k [ f Caro quoque kB 2irb • corrumpit: & naturam ficcat. Et ex vnduofo coda cum aqua, & aceto] quoque quum calefa- f.Ztkabegi'. a b. rigritia, & fitd [ ociofitas, & auferrur defiderium. ex frigi- 30 dis datunnon oportet,vt fit in ea crocus,fed 11011 aufertur defide do fitociofitas, & iiibtilitas. Etexacetofo,fit fe- calefadis,in eo effe debet crocus. f£fltriaJ quoque l b. conkdio. rium & ex frigi nium. Et fimiliter cx acuto, & ex fallo ßt ftoma- Jicet ex zuccaro fiant, ficut^fpenidiae: ] mala ^es- rTT cho nocumentum,& falfum etiam impedit ocu- tamefunt, propterea quod oppilationes faciunt, ^ & ex l&tofofit lum. Ampliusquum vnduofum nutriens, & ÖC fitim. Amplius fcire dcbcs}quod inipcdinien- j^ciud! feniu, velexic- conueniens comeditur, Sc poft e f [ ] tum panis, quum non digeritur: cft multum: atio corporis malum nutriens: corrumpet ipfum. Nutriens Sed carnis nutrimentum , quum non digeritur^ feu miaientu. qUOqUC vifcofum,eft tardius ad defeendendum, eft minus hoc. ctB.ipfmn. & fimiliter citruli cum fuis corticibus velo- eiiisdefcendunt, quam excorticati, & fimiliter a 0 T T I 0 E S. panis cum luo furfure velocius defeendit, quam 40 cribellatus. Laboriofi praeterea regimen,quum 1 0 portet,ytfanitatis coriferuator&c. Galeno aferi- «fubtiliatur, & poft rem comedit groflam, ficut biturlibellus quidam de dijjolutione continua, ad hunc rizum cum lade poft famem: acuit fanguinemj locum m&ximepertinens,quem tu vide. Legendi, & li- & fit, vt ipfe ebulliat: vnde minutionis proue- bri funt de alimentorum facultatibus. & de cibis boni, Iiit neceflitas, licet parü fit ex quo fuit minutus, & mali fucci, ex quibus hac ferd omnia. Vide etiam & fimiliter iram habens. Scire praeterea debes, Hippocratem lib.de falubri diaeta,& lib.de veteri med. Text.i.i.&dc. quod dulce nutriens rapit natura,antequam ma- & 2.de rat.vici.in acutis.nec non authore lib, de remou• &je. turefeat, &: digeratu r, & corrumpit fanguinem. qua acc.&c.tratfat. quarto. Inccps. Nutrientium quoque iudicia quandoque fiunt 2 ampliusparuusmotus&c.Idem fcribitGaliib.de ex partecompofitionisipforum. Experimenta- 50 dißolut.continua,& 3.detuend.valet.ac^injh.pofier. tores nanque Indi, & alij iam dixerunt, quod Huius tamen oppofitum videtur aßererc Gal.UbAe cib. CdL u C3pij, lac cum rebus acetofis edendum non eft, neque bon.& malifucc.vbi motu d cibo vnuquemquedamnat., Text. 15. pifees cum lade, quoniam inde ad aegritudines cuius rei rationebabes ex authore hoc libello de remou. ^ap.3. peruenitur permanentes ficut lepra: nequeco- nocumen.qumaccid.inreg.fan.tra£l.^.Jntell>geiidumta- a^‘ t meit medi debet f lac acidum cum raphanis, neque men eft.Gal.diBum de vehementi moiutnon de leni. t fanie, carnibus volatilium neque f ptifana hordei poft 3 Etfomno vtatur prolixiore &c.In cruditate proli- f Alij polenta, rizum cum lade: neque in pulmento ponatur xjorem fomnumlaudat,& fcineGalen.\.deratM.inac. oleum, aut res vnduofa, qua; in aeneo ftetitvafe, dormire per fe cruditatibus conferre teßatur. J.t, 12. om'ICJ neque comedatur affatura, quos fuit aflata fu per meth.vberiorem.fomnum in ijs vtilem eßenegat. aitq; fB.alchenia. prunas f [ t tefi»* • ] Cibaria quoque diuerfa ä 60 defiderari,&fomnum,& vigilias moderatas. t reti. duabus impediuntur partibus,vna earum eft,pro 4 Oportetpmerea,vt pofi c 0 m eft ionem.jrißjcciio- pter diuerfitatem eorum in digerendo: & quo- neproblem.fexta, dextram quidem partem conciliando f niam quod ex eis eft digeftum, eiadmifeetur, fomnoaptioremeßefcribitqHämßniftram. Sedquodm quod non eft digeftum. Et fecunda,quoniam ali- dormiendus feruandus fit fitus, qnemferibit, neque Ga- quis plus poteft comedere ex vno cibario. In lenus,neque alius Gratorum quifpum notauit. tempore quoque antiquo , qui exercitabantur: 5 'HirrientiaprxtereaCr.c,^n qu&cofiu.faciiiafint iam fugerunt ab hoc; contenti enim erant folius difficilibus,lema afinngentibus, liquida Jicc is dir^nta proponenda fint,qu#fl io eß inter medicos frequens. Vi- admodum crapulatis accidit, St ebrijs, St quum dehunc locum diligenter, & pr&terea Galenum inii- natura in digerendo ftudet, fatietate aquxiani Caju.&«* bello de dißolut'.contin.&fecundo de alim.facuit, ac.3. fufficienter prxcedcnte , vehementer eft impe- Cap.n. de rat.vi5i.in ac. morbis. necnon hunc authorem libello diens. & 11 multa quidem fuerit neceflitas:opor- CCap.i6. derem.nocum.quaacc.&c.tract.i. tet, vt aere frigido temperetur, St collutione 6 Ouum vero alicuius corpus rarum &c. Huius con- oris ex aqua frigida. deinde fi hoc non fuftece- Cap.io.trcLrium yidetur ajferere Galen.lib.de cib.boni, & mal. rit; cum vafe bibat ftri&i orificij: licet hoc quan- fucci.vbi eos, qui rarofunt habitu, ficciore alimento ait doque ebrio conferat,3 [ & non impediatur a a B.& quädoq. indigere,contra humidiore,qui craßifunt. Verum folui- potu aquas ieiunus. ] Quod fiquisieiunus ab- non nocet,vcie tur. ijs qui ineo Hatu continendifunt, quo deprehendun-10 ftinere non poterit, quin aquam bibat, & pro- llinusblbat. tur,nulli eft dubium, quum conferuatioper fimiliafiat, prie poft exercitium: bibat prius vinum aqua ficcisficco,& craßis crajfo vtendum eße alimento, at fi calida temperatum. Et fiti quidem meodofa ad temperiem fint reducendi, contraria viblus ratione impeditus fcire debet, quod dormire, St fitim erit infiflendum.in raris propter ea corporibus,qua cali- tolerare, ipfam fedat. Natura enim tunc mate- dafunt, & biliofa; vbi talia funt conferuanda, qualia riam fitim facientem refoluet; St proprie,quum funt;certum eflficcis vti alimentis oportere; contra ve- inter tolerantiam , & fomnum coniundio fit. 70 humidis,fi ad meliorem ftatumfuerint reducenda. Quumque natura digeftiua extinguetur pro- 7 Oporret prgterea te fcire. Quodfapit idem & nutri- pter potum, & obedientiam eius: redibit fitis Cip.4. re ait Mifl.lib.de fenf.&fenf.propterea & Hippocr.i. mendofa, propterea quod humor fitim faciens Aph.38. aphor.fuauia infuauibus praefert. Sed quomodo Mifiot. 20 eleuateam. Oportet prxtcrca, ne fitim habens Op-3' fententia jit intelligenda,pete ex Gal.6.de tu.val. mendofam aquam ingurgitando fumat, im* 8 Ex vicibuspr&tere a fatiatis. Quibus femel aut bis, mofugendo. Multam quoqueaquam frigidam autfßpius offerendus fit cibus Hipp, confiderandum eße bibere,eft malum. Quod fi vehementer necefla- Aph.17. ait i.aph.& illic totu hoc negocium Gal.explicat,quod rium fuerit: fit poft fufticientem comeftionem. Com.3 & 2.de rat.vi5l.in ac.facit.Qua verofequi expemerfa Amplius aqua tepida naufeam facit. & qux ma< nutriendi confuetudinefoleant. qua hic author.Hipp.& gis calefada eft quam ifta, quum frequenter bi- Tcxui.&de- veteri medicin. & z.derat.viß.inac.copioscl bituq infirmat ftomachum: fed quum b [raro] B ali rb Cipi.com.^7. 9 JLmpliusnon illico poft &c. Hocnotauit Gal.lib.de bibitur: ftomachum iauat,& ventrem refoluit. 1 diebus ^fcualT- dißolutione cont.et rationem innuit in q..aph. Vern quod. Vinum vero albu 111, St fubtilec f [ ] quoties. C»p.i. poftea fubijcitur ab hoc authore, fi poft cibum bibatur, 3 o calefadis eft melius: non enim capitis efficit do- c t B^quofum rio nocere.hoc ex lib.de contin.dißol.defumptu videtur. lorem :fcdd[ forrafie ] humedabit, St dolorem Eius tamen contrarium in hoc capitipaulopoftea vide- capitis alleuiabit, qui ex ftomachi ardore pro- ^B-^uand°q»c- tur ftatuere, cum dicit vinum poft cibum ex rebus eße ucnit. Et loco quidem ipßus ponitur c [ illud, . magis nocentibus: quod ratione confirmat. &idem ait quod tortcllis aut pane clarificatur; St proprie nffofe" frennt infequenticapite.quodfecijje &ipfeöalen. videtur 7. quum fadum ] fuerit duabus horis antequam tortelT^auTpa! Cx meth.Facile tamen&bac quxftio diluitur.fifiatim a ci- bibatur. Vinum vero groflum, quod eft dulce: nis.&coihtum Xp' * bo,autpaulopoft, anteperattam cocliouem vinum ex- eft melius ilii, qui pinguis vult efle, St fortis: ab feu abcis tor^l bibeas;certnm eß fore,ut crudis adhuc alimentis calcar oppilationibus tamen eius fibi caueat. V etus au- ^ ^/ane lnfu adiungas,quoper vniuerfum corpus ferantur-, vnde non tem rubeum eft melius complexionem habenti & propSTi obit a priori coclione,nec fecundam,nec tertiam abfolui 40 frigida m,& phlegmaticam. Et vinum quidem permixtus. oporteat.M vero fiabfoluta concoftione ad ipfum pro- polt quodlibet omnium cibariorum bibere, eft pines-,vehiculum itidem alimentis proflabitur, quo ce- malunr. quemadmodum huius caufam iam in- lerius in corpus nutriendum digerantur: ac proderis. tegre declarauimus. Non ergo bibatur,nifi poft- quarn ipfum fuerit digeftum , & defeenderit. De regimine aqua, & vini. Cap. 8. Super cibum vero mali chymi bibere vinum, dum comeditur, autante, aut poftquam digeri- COmplexionibus temperatis, aqua conue- tur: eft malum; quoniam facit malum chymum nientioreft, quas in frigiditatis fortitudi- in extrema corporis penetrare;3 St fimiliter fune temperata exiftit, St cuius infrigidatio cum per frudus, & proprie melones . Et a paruis qui- t non mala le- niue deforis fit*, prxeipue fi nix f mala fuerit. 50 dem incipere melius eft, quam a magnis, fuper ^ndumcft. * Et in niue etiam bona huiufmodi exiftit difpo- cibum tamen duas brialas, aut tres bibere, non fitio : quoniam, quod ex ea refoluitur; neruis, nocet ei,qui confueuit: St fimiliter fano poft mi- St membris anhelitus nocumentum facit, & nutionem. Vinumprxterea cholera abundanti- omnibus interioribus , neque tolerat eam,nifi bus rubea confert, propterea quod choleram ru- vehementer fanguineus, quod fi non illico no- beam,vrinam prouocando, expellit.& humidis, cumentum alicui fecerit: fecundum longitu- propterea quod humiditates maturat. Etquan- dinem dierum faciet, St quum in annis procef- to magis eius odor fuerit bonus, & ipfum fue- ferit Empiricorum autem, quidam dixerunt, rit melius, St faporis melioris; eft magis confe- cmod inter aquam putei, St fluminis non eft fa. rens. Vinum quoque eft cibo bonus penetrator cienda coniundlio,nifi quum vna earum defeen- 60 in toto corpore: St incidit phlegma: &refoluit derit f Et aqua? quidem eledionem iam demon- ipfum: St choleram rubeam in vrina, & ali;s ex- ftrauimus* St fimiliter emendationem eius, qux trahit: St choleram nigram labi lacit, St facile ex ea mala eft * fed tamen fi aceto mifceatur, re- exire: & eius fledit nocumentum propter con- flifkatur. Scias autem , quod bibere aquam, trarietatem: &omnes refoluit nodos fmemul- omim aliouis eft ieiunus , & poft exercitium, tacaliditate extranea. Et lpfius quidem fpecies h!lnearionem & proprie ventre vacuo: & in fuo loco nominauimus -4 ille autem, cuius fimiliter fiti mendofe nodturna: obedire, quem- cerebrum tot forte, nonato inebriabitur, neque eius cerebrum malos vapores afcenden- bis inebriari confert, propterea quod virtutes tes iiifcipit, neque ad ipfum peruenit ex vino, alleuiat animales, Sc requiefcere facit, & vrinam f B. ingenium nifi eius conueniens calor, & ipfius t[tantum prouocat,Scludorem, Scfupcrfluitatesrefoluit. taliter danfica clarificaturingenium,quantum ante,alijs vici-. Et fcias, quod maius nocumentorum vininori Z/vwlmh bus nö clarificaretur. J^Qui vero ab iftosdiuerfus efi nifi in cerebro: ex ipfo igitur nemo debile ce- aliacd rcfimiij Sierit: eriteidiuerfum. Et illiquidem, quim rcbrum habens bibat,nifi parum,öuniftum. Et non clarifican- pecore debilitatem habuit: quia eius anhelitus ei quidem, qui vino impletur: melius eft, vt ad in hyeme coanguftatur, vinum multum bibere vomendum feftinet, fi facile fuerit, quod fi non* non poteft. Amplius,qui multum vinum bibere aqua folam multam fuper ipfum bibat, aut cum voluerit, comefiione non repleatur, Sc diuretica io meile, & poft vomitum in tina balneetur: dein-in fuo epulo ponat. Quod fi ex cibo, aut vino de ex oleo multum inungatur,& dormiat.Et puc repletio acciderit: ipfum euomat, Sc hydromel ris quidem vinum ad bibendum dare, eft ficut bibat, &poftea ipfum etiam euomat: deinde os ignem igni addere in lignis debilibusfed feni fuum aceto, Sc melleabluat, & faciem aqua fri- quantum tolerare poteft, da: Suuuenibus daip- gida. Et cui quidem vinum nocumentum fece- fum temperate. Regio pmerea frigida vinum xit per calefactionem in corpore,& ignitum fue- tolerat: fed calida r[ minuit. ] Qui autem vino rB.nontofa rit hepaqfit eius nutries,verbi gratia, illud,quod repleri voluerit j cibo non repleatur, neque rem fit cum fuccovua: acerba:, & qua: eis fimilantur, tunc dulcem comedat- fed bibat f [ fius album fB.aiA- Sc fintea, quibus poft comeftionem vtitur, dum vnftuofum, ] Sc micas vn&uofas comedat, & bibit: talia, qualia funt granata, & citri acetofi- 20 carnem pinguedine miftam,1 [ & inungatur,] ttafcami tas. Et ille, quem ex parte fui capitis impedierit; & non laboret, & poft cibum, quum bibere vo- comdi1, gB. permixtu, minuat ex ipfo, Stquod eft § [temperatum,] & luerit, vtatur amygdalis, Sc lentibus falitis, Sc clarificatum, bibat: & ea quibus poftcomeftio- u[ f falitis] capparibus, Sc fi comederit caules nem vtitur, dum bibit, fint talia, qualiafuntcy- coftos cum carne,&oliuas de aqua, & eis fimi-’“ ca~c donia. Quod fi in ftomacho nocumentum fece- lia 5 confert ei, Sc iuuabitin bibendo vinum; Sc h [&ipfam calefecerit* ] comedat femina fimiliter omne, quod vaporem alleuiat, ficut fe- eiuSmyrti torrefa&i, Sc parum ex trocifchis de cam- nien caulium de lyria nabati,& cyminum,& ru- i b. Afia litera, phora, *[ fugat,]&illud in quo eft ftypticitas, & ta ficca, & calamenthum, Sc fal naphticus, Sc bibat*. acredo 1 k [Et ille quidem,qui in ftomacho pati- ameos, nutrientia praeterea in quibus eft vile b. Et fi n°cu- turexfrigiditatej[vtaturpoftcomeftionemdum 30 fcofitas,&conglutinatio,xf [ ] va-xfB.propm proptcr^ngSj. hibit, cypero, Scgariophylis, Sc corticibus citri. poremingrofiant, Sc hac quidem funt velut res 4uoi tatemeius. Et tu quidem fcias, quod vinum vetus eftquafi vnduolk, dulces, vi fcofx: quoniam ebrietatem medicina, & pauci exiftit nutrimenri. Nouum prohibent, licet non 7 [ multum recipiant vi- yB-F“ vero vinum impedit hepar,& ad hepaticam per- n um, J propterea quod tarde penetrant, ebrie- bjbercvulu?la ducit dyfenteriam propter inflationem fuam, tatisautem velocitas eft, aut propter cerebri de- nmum‘ Sc propterea, quod facit ventrem. Et fcias etiam, bilitatem,autpropter multos humores, qui funt quod ex vinis illud eft melius, quod inter vetu- in eo, aut propter vini fortitudinem, autpropter ftatem, Sc nouitatemeft#quale, &eftclarum, cibi paucitatem, autpropter regiminis malitiam 11 b album 11 [ ] qu0(^ ad rubedinem trahit, bo- in ipfo, aut in eo, quod cum ipfo continuatur. ,a ’ num habens odorem, asqualis faporis,Scquod 40 Et eius , quidem quae propter cerebri debilita-neque eft acre, neque dulce. Et bonum quidem tem eft : medicatio eft rheumatifmi antiqui fe- vinum, quod ablutum vocant, eft quod ita fit. datio ex epithematibus in capitulo z [illo] no- *B.catarrL tres mufti fumantur partes;& aqux vna, Sc com- minatis,& ne ex eo bibatur*, nifi paucum. Sy ru- mifceantur, & coquatur quoufque quarta pars pus, qui ebrietatem tardat: fucci albo rumcau- minuatur. Quod fi alicui ex vini potatione mor- lium pars vna, Sc fucci granatorum acrium pars dicatio acciderit j mala granata poft ipfum fu- vna, Sc aceti pars media fumantur, Sc ferueant gat, Sc aquam frigida, Sc fy rupum abfinthinum ebullitionibus aliquibus, Sc fumatur inde ante- inmane. Et balneum ingrediatur poftquam ali- quam vinum bibatur, vnc. j. Sumanturetiam quid parum comederit.f [ a [ grana falis, ] Sc rutae, Sc cymini nigri, Sc fic- a b. piliuk« mB.Ali*litera, ] Scias pr#terea, quod 50 centur , Sc comedatur inde granum poft gra- faic. Et fcus 3, vinu mifinm n [velocius] inebriat, propterea quod num. Sumatur, Sc femen caulium de fyria,& aqueitas penetrat. Amplius fapiens libi prohibe- cyminum, &amygdal# amaras excorticat#, Sc &humeftatip- redebet,neieiunus vinum bibat, aut antequam b’[ calamenthum,] &abfinthium, Sc falnaphti- fum mixtu membra in °[humedatis] aqua reficiantur,aut cus, Sc ameos, deruta ficca, Sc fumat inde in po- ram fedat fiam. pG(]; motum forte* quoniam hase duo magnum tu,qui caliditatisnocumentum non timet, dua-~ oB.cakfSis. cerebro faciunt nocumentum, &neruis,& ad rum drachm. pondus cum aqua frigida ieiu- fpafmum perducunt, Sc ad amentiam , aut in nus. Ex eis pr#terea, quas ebrij remonentebrie- P B.Aiia litera, p [ aegritudine,aut in tempore calido. ] Frequens tatem,eft vt ei ad bibendü detur aqua,(St acetum Kgrnudtne, aut quoque ebrietas eft mala, quse hepatis, Sc cere- multis vicibus, aut aqua f aceto mifta, aut f lac t ahnaiäk in fiiperfiuitatd firi complexionem corrumpit, Scneruos debi- aceto fum,& fiat, vtipfe odoret camphoram, b t [ ] quum multa fuerit,erit malum. ffibS Et quo quidem eft ex ea, melior eft prima, quae dibularum, 8c eft poft finem digeftionis, quoniam eft propter Ubiorum, fuperfluitatum expulfionem. & eft etiam quum b t B fua* halices, Sc ofcitationesefticiunt frigus, & cutis fpiftitudo, Sc pauca refolutio, & expergefaäio a fomno,antequam compleatur, & expulfio co-primens. Vinum veroadmedium temperatum c fB.poftipsu accidit, autexmulto exercitio cum bono chy- 30 halicibus,&ofcitarionibuscftcöueniens,quurn non eft ibi alia prohibens caufa. fB. virtutem. mo: autexreditioneafpera.et[ ] Et quandoque etiam acciditex ficcitatc aeris: Sc ex diminutione nutrimenti:Scex multo iciunio, Modi au tem,quibus accidit lafiitudo: funt duo. Etipfiquidem funt, quia lafiitudo, aut accidit propter exercitium, Sc haec eft magis fecura: cujus fanationis via modum habet, qui ei eft proprius : autacciditcx fc, Sc hoecquidem ogritudi-niseft anteceflio: cuius lanationis via proprium habet modum,qui fibi proprius eft. Et eft etiam, 40 rt author hic facit quum vna alij coniungitur fecundum fuarum materierumcompofitionem,autperfeipfas, aut per exercitium. Quumque fimplicium noueris regimen: ad compofitarum regime, illud moue-bis fecundum regulam,quam tibi dicam. Et hoc eft, quod in primis oportet te maiorem habere folicitudinem de re,quae maiorem incutit terrorem regendo illud etiam,quod eft fubea. Etfor-tafle quod magis terrcfacit 5 magis eft terrefacies propter tres res; aut propter f [fortitudinem; ] aut propter nobilitatem:aut propter fubftätiam. Quu mque in eo quod oportet, ex iftis conditionibus, duae,aut tresconiungentur: erit hoc magis terrefaciens,nifi vna, quae remanferit,duabus tortior fuerit, adeo, vtipfis refiftat, verbi gratia, lafiitudo nanque apoftematofa fortior eft, & nobilior vlcerola,led fi vlcerofo fubftantia a temperamento, &curfu naturali valde fuerit remota; duobus apoftematofb modis propter nobilita- A 7\1,7^0 T A T I 0 E S, Et hac quoque de ofeitatione ac pandiculatione cx Cap.y. Galen.habes i.defymptom.cauf. Sed vide,& y.apkor. Com.jtf. Vbi nota apparentem contrariet at em in paucis Galen, verbis. quum curari hos affeßus dicat potu vini meracioris . & Hat im virium aqua portione commifceat. De medicando laßitudinem ex exercitio proue-nientem. Cap. 14. Dicemus, quod ftudium impendere in medicando laflitudinem eft a multis fecurari aegritudinibus, ex quibus funt febres. Oportet autem,vt quum lafiitudo vlcerola apparuerit, ex exercitio minuatur, fi ipfum fuerit caufa, & fi 50 cum ea multitudo fu erit humorum,expellantur. Qupd fia [ breuis temporis faftidiaj affuerint, ip- aB-ratims niu forum nocumento fuccurrendum erit cum fa- qritem^n*T me,& euacuatione,& refolutione eius,quod per-uenit ad partem cutis, cum fricatione multa, & leui,cum oleo,in quo non fitb [ ponticitas, Sc in bB.ftyptirieu. die tertio] reditionis,fiat exercitium,& nutriatur Et in dicfccun. ipfe in die primo , ex eo quod confueuerat in do-qualitate; fed ex quantitate minuatur. & in die fecüdo hume&antibus nutriatur, & fi venae fue- ,B*,ncfr"e P*: tienuslaihtudi tem, & fortitudinem refiftet, & praemittetur fu- 60 rint mundae, & phlegma crudüc[ in adipefuerit per iplam. Si vero non valde remota fuerit, apo ftematofe fuper ipfam promittetur. A 'FfTSfO T A T I 0 S. Lafßtudo duplex eß /fontanea,de qua Hippocrat. 2. aphor. 5. aphor^ ,/equitur exercitia. Ftriufque tres proprii inteftinorum;] fricatio ipfum quandoque matu- d b. digerendu. rat,&proprie quum d [ calefacientium ] medici- c B.algarab. narum ad ipfum penetrauerit virtus. Oleum pre fB:.& dcV?10 terea dee [ lalicibus J in hoc multum confert, & oleu de anetho, Sc chamomilla, Sc his fimilibus. vafe bulim , Sd f[Sc apozima radicumf bete,res modica: aut diacydoniten. Et poflibi-le quidem eft, vt quod ex diacydonite dabis; fit plus eo, quod dabis ex illis: poftquam confidera-ueris,ne corpus fit vehementis caloris accidenta-lis,te dante ifta. Iftis praeterea confert oleo inungi cham^melino, & anethino, & amaracino, & reliquis ab iftis. ht[ ] Aut confortetur cum refina, aut h f B. fiflgula-tim, vel per fe cum refina,&duodecuploipfius olei. Quum au- aut permixti« di&aincapitu- ------------------------------------------------------------------------- „ _ __ lovlcerofe. tes exercitare eumjimmo fac cum ociari,& dor- 50 tem fciueris humores in venis , & foras fimul cura cera. « B.oaini vefpc w. ^B.candarufiu * caro volatilium ex eis,quo ri caro eft fub-tilis. . £B. Alialitcra, iiludvnü quod parum declinat adeitrinum. mire,& efle famelicum: & inunge ipfumc [ fem-per ] circa nodem fuper ventrem ex oleo, & bal-neetur eum aqua temperata, fi balneum tolerare potuerit, fecundum conditionem, quam diximus, & nutriatur ex eo quod diximus, cuius tamen chymus fit bonus, quod fit ex genere eo-ru m, quae forbentur, & fit illud, in quo non eft vifcofitas,nequcmultum nutrimentum. Et hoc quidem eft ficut hordeum d [ & fpelta, & ex carne volatilium, ] & de fy rupis fit fyrupus acetofus cum meile, & hydromel, & vinum album,& fubtile: &huiufmodivinum ei non prohibeas, quoniam eft maturans, & prouocans: vcrunra-men ipfi in primis dare debesc [ illud, in quo fit parum acetofitaiis. j Poftea ex eo mutetur ad album,& fubtile. Quod fi hoc regimen ei non profuerit,- humor ibiadeft : fuperantem ergoeua- efte:efto de maiori fblicitus5& tamen minus non dimittas. Quod fi hsc duo aequalia fuerint:prms intendeaddigeftionem cum diatrionpipereon: in quo fi volueris, adiunge petrofelmum cum pondere pari anifi, ad hoc, vt fit magis diureticum. Et fi volueris, admifcc ei parum diacaia-menthi,poftquam minueris ex eo, quod accepit de diacymino, & diatrionpipereon, & procef-feris in hoc fecundum ordinem , donec ad vlti-mum purum remaneat diacalamethurn-Quum autem illud, quod eft in venis, digeretur,& egredietur,& remanebit folicitudo eius, qd eft extra, venas;diacalamenthum, quemadmodum fcis erit ad hoc conferens, & impediens primum. Iftos vero in quibus res dus coniunguntur: ab omni re vehementer trahentead exteriora, aut interiora , cuftodire debes. Quapropter non cito cito vomitum cis dare debes, neque quod ventrem interius deponat, nifi ante praemileris, qus fubtiliant, & incidant, & maturent, neque etiam exercites cos. Quumque laftitudo quieuerit, St eoior meliorabitur, <5t vrina maturabitur: fucabis eos multum , & pauco exercitabis exercitio, & confiderabis, iialiquidaegritudinisleuerium fuerit: quoniam tunedimittes, & fi nil leucr-fum fuerit: duces eos ad fnos vfus ordinate, donec peruenias ad illud, quo {olebant, vti ex bal- j o ncatione, &iniundione, & fricatione 5 & exercitio, & ad vltimum tandem vnguentorum,qui-bus vtuntur, virtutem conforta. Quod fi alicui iftorum laflitudo reuerfa fuerit cum fenfu vl-cerofo: redi ad tuum regimen, & fi abfque vlce-i B.cumexer- tofo fenfu reucrtitur : ipfum cum * [ reuerfio-mo icucrfionis. ne] rege. Et fi miftiE tibi aduenerint fignificatio-nes, & fortis laflitudo lenfu percepta non appa- [.Quod fi tibi necejfe fuerit &c.]qua ex Galen.loco cita- GaP.xi,-to defumptafuntydiferepare ab illo videtur,quum is dia CaP-7-calamenthum maximi probet, commcndet q;: hic vero damnet, vt inflo calidius. De regimine corporum, quorum complexiones nonfunt bona. Cap. 17. COrporaifta, aut funt quibus fuperuenit error, aut in creatione3 [male fuerunt im- *b. fuerunt* pedita.] Et illa quidem, quibus fuperuenit er-ror, fu nt quorum complexiones naturales funt conuenientes, fed acquifiuerunt complexiones malas in hora propter longum errorem in regimine, donec in cis quieuerint. b [ Male vero b ».«grotadia impedita] funt, quorum complexiones a radice ver°-c [ non funt conuenientes. ] Eorum autem,qui-bus fuperuenit error, erroris pars io quantitate; & qualitate fcienda eft: & cu m contrario medi- mentes. kB. nigra.. ruerit:permitte eum quiefeere. Laflitudinis autem extenfiux caufa eft repletio fine humoris 20 canda, &hocfortaffecognofceturexdifpofitio-malitia. Et eius quidem medicatio in corporibus ne figura corporis.d [Impedita vero male ] funt, d B. segrotatiiit mal# complexionis , eftmiuutio, & regiminis difpofitionibus quorum accidit corruptio ex ver°- fubtiliatio. In corpore verö, de quo loquimur, complexione eorum prima , c [ aut ex eorum cft fubtiliatio, & incifio tantum: poftea adiuuc- compofitione. ] ab eis igitur incipiemus, nomi- tur cum quibus debet. Apoftematof? autem medicatio eft fuccurrere cum minutione ex vena, quse pertinet membro, in quo eft plurimum laffitudinis, & in quo laffitudinis apparuerit principium,& ex k [matrice]fi non inter membra fue c B. & exeoii aure. nando fenes. Defettus corporum ab optima conflitutione c auf as rit inaequalitas. Et fortaflenccefie erit ipfum le- 30 refert Galen. 5.de tu.fan. Sed addit atatem, de qua hic caju* eunda die minuere^ immo adhuceriam in ter- • »• - . tio. ergoipfum in prima dieminueillico,quum 1 b. firmetur. apparet, & non tardes illud, ne in ipfo1 [ infundantur . ] Et in fecunda die,& tertia minue eum in folis occafu. Oportet praeterea, vt fir eius 1111-m b. autforbi- triens in die primo aqua hordei m[aut iliccus tio ex candaru- |p^£2e j fimplcx, nifi acciderit febrisj fed fi febris h° * fuperueniet, aqua hordei fola. Et die fecundo fit iftud cum oleo infrigidante, aut temperato, fi-cut oleo amygdalino. Et in die tertio fit, ficut 40 n b. fercalucx. n j- caro cum‘ j la6tucis, aut cucurbitis.aut maluis hortulanis, aut acetula, & ex pifeibus petrofis in o B.asfidbegn 0 [|iurealbo,] & in hac die quantum poflibile t uf«. non meminit, reliqua pete ex eodem loco. DOCTRINA III. DICTIONIS IIL Et eHfermo vniuerfalis in regendo fenes. Cap. 1. VMM A regi m inis eoru m eif a [ operari ] quod calefacia?r & aE-adhiMns* humedet fimul ex nutrietibus*re-& balneis, & potibus, & fom-no prolixo,& mora multa in ledo, & maiore quam iuuenumy &exaffiduavrinze eorum prouocatione, &ex-pulfione phlegmatis, ex eorum ftomachis per viam inteftinorum, 6c veficaj, &vt naturalenitas eis duret. Eis praterea multum confert fricatio temperata in quantitate, & qualitate cum oleo: deindeb[equitatio, autinceffio, fidebi- fuerit, äpotu aqua: prohibeatur. Quum autem in die tertio iam non poterit tolerare, neque poterit Cibum bene appetere, & digerere, dabitur ei hydromel, aut vinum album fubtile, aut temperatum. Et caue, ne pofthas euacuationesei tribuas, quantum eft neceftariumex cibo,fubi-to* quoniam cibus indigeftus ad venas trahetur 50 les fuerint ab equitatione.] Ad illum autem,qui cqüitatio fifc 1 .. ° -f r t f -i- r C ■____I____ r______1 (nerintiv €ap. 4. y.tf. $c deinceps. tribus modis: vnus eorum erir, quum cibus fuerit paucus, ftomachus erit auarus, & contraria erit eius virtus retentiua virtuti hepatis attradi-ux: fed quum multus fuerit: non erit ex eo ftomachus auarus: immo fortafleattradiuam hepatis iuuabit fua virtute expulfiua: & fimiliter omne receptaculum,quod eft ibi prsecedes comparatione eius , quod eft poft ipfum. Et fecundus cft, quoniam multus non bene digeritur in fto-macho. Et tertius,quoniam multus multum ve-nts tranfmittit nutrimentum, quod venae etiam digere non valent. Defer ipta.&h ac ex Galen funt 4. de fan. tu. fed vi-dt)& Tau Ium Ub'i.l^ota}qu6d hic author in ijs verbis. 60 ex eis debilis fuerit, fricandum, femel aut bis re-deundum erit. Exaromatibusprastereaaliquid IflCC*Ioac‘ bene redolens odorare debent, & proprie quod calidum temperate exiftit. Et oportet,vt poft dormitionem cum oleo inungantur: quoniam hoc virtutem excitat animalem: deinde equitent,aut incedant, J.V^'KOT^lTIOV^ES. “Pluribus rem hanc profequitur Galen.quinto de fan. Cap.3 e* tuen.libro de marcore.quibus locis,quia fenes tempera- Cap.j. mento frigido funt & ficco, calefacientem illis, & bit-me&antem vitium inßituit♦ Oppofitum tamenHippocr. text.7. ftatuit in lib.de falubdi&t. Sed vide Galen, in eius loci Cap.*. comm.ty ydetuen.fanit. De De nutriendis fenibus. Cap. 2. totu fit ante comeftioncm, proptcrca,vteorum leniat ventres. Quod fi eorum natura taliter fc NVtriens fenum paulatim eft partiendum, habuerint, vt vna die leniantur, alia non: excu- 6cpaulatim, bis aut ternutriendi funt, fe- &turfolutiuum,6dubricatio§[tertiana.]Qupd S eundum digeftionem eorum, 6c fortitudinem fi fuerint natura eorum lenitoe die vno, 6c con- aE. tertia. , & debilitatem. Et comedant in hora a{fecun- ftringantur duobus diebus : fufficiet ei aiiquid da ] panem bene fadum cum melle, 6c in hora tale, ficut volubilis, 6caqua cauliu, 6c illud quod feptima, poft balneationem, quod ventrem le- eft intra lernen carthamicum | ptiläna hordei, t Kift. niat ex eis, quas poft illud nominabimus. Et iu- 6c terebinthina ad magnitudinem vnius auella- xta noctem cibum laudabilis nutrimenti. Et ü 10 nae,aut duarum, 6c, vt multum trium '.quoniam ^ fuerint fortes: in caena fua augmentum paruum ipforum naturam fua mollificat proprietate, 6c bW° °- faciant,6cab omni nutriente b f [ Jfibica- abftergit interiora finel$fione.Medicinaquoque ueant, ex quo melancholia generatur, aut phie- compofita ex medullacarthami, 6c decuplo ip- gma5 6c ab omni calido, 6c acuto,6c deficcatiuo, fius ficuum ficcarum confert eis. Sitquc illud, CB.alchuamich licutc [ f quae condita lunt aceto, 6c fale. 6c aro- quod ex ea in potu fumitur: vt magnitudo nucis. &altuabel. mata acria ] nili fecundum modum medicatio- Enema quoque cum oleo eis confert 5 quoniam ’ n.is adhibeantur, Quod fi ex hoc aliquid fece- in ipfo cum euacuatione, eft virtus mollifican- ‘D ‘ rint, quod non debebant, 6c ex his, quas funt pri- di inteftina;5c proprie quum ex oleo dulci fuerit, mas fpeciei comederint,licut quod lalitum eft,6c Ab acuto autem clyfteri libi caueatiquoniam ip- melongias, 6c carnem ficcamfalitam,&fylue- 20 forum ficcabitinteftina. Humidum veroclyfte-ftrium animalium, 6c pifces duras carnis: tunc re,&vn6tuofumj eft ex rebus magis eis cöferens, f Nomen eft re vtantur melonibus \ arechijs, 6c cucumeribus. quum iplbrum ventres aliquot diebus conftri&i faigiumich, ht Ii fecundum commiferint errorem, & come- fuerint .Sunt prasterea aliae medicinae ventrem h k B.lenfe»te«. &fehene Scbul derint f condita cü aceto,d [ & fale,6c ex aroma- [ foluentes, ] quas in antidotario nominabimus, *»• tibus acribus ] medicentur ex contrarijs: fedta- Oportet etiam, vt in fenibus,&decrepitis, fiant Inflitera * & men C3S non ^UIlt ^anc*a5 fubtiliatiua 5 quum euacuationes abfq^ minutione, quanto plus pof fikne&resex fcitum fuerit, quod in eis fint fuperfluitates. libile fuerit: quoniam ipforum ventrem tempe- Iaftec6fe£tas,a Quum autem mundati fuerint; nutriantur ex ratefoluere eft eis maiuspraftans iuuamentum. cutas,vcllalfas. humedantibus rdeinde paucis ex fubtiliatiuis cumcibo vtantur,licut in ipfo dicemus. Lac ve- 30 De vino fenum. Cap. 3. ro cis, qui ex iplis bene appetit, & digerit; confert :6c poft ipfum extenfionem in parte hepatis, "T Tinum eis melius, eft vetus rubeum, vt vri- öcventrisnonfentit,nequcpruritum,ncquedo- V nam prouocet,&calefaciatlimul. Ano-lorem: quoniam lac nutrit, öchumeäat: verun- uoautem, & albo vino libi caueant- nififepoft tamen, quod ex eo melius eft,- eft lac caprinum, comeftionem balneauerint, & fitim habuerint. 6c aünimim, & ex proprietatibus quidem iadis Tun,cenim dabitur eis vinum album, & fubti- afinim eft,quod non fit caleus,&delccndit cito, le pauci nutrimenti, ideo vt lit loco aquas. Ab &pjatcipuefifueritcum eo fal,Semel. Oportet illo vero,quod ex vinis eft dulce,& oppilatiuum, tamen, vt locus, in quopafcuntur, obferuetur, libi caueant. ne herbas, quae ibi nafcuntur,lint ponticas, neque 40 acutas, nequeacetofas,neque multum falfas.Ole- A 0 T AT T 0 ISfE S. -B. ra autem c[ &frudus] quibus fenes vefei de- t fida, bents funt ficut t beta,& apium,& parum porro- DevinofenibusaptoagitGals.de fan.tuen.copiosd. Cap.y. rum, quas comedere debent condita cum almu- Sed hic ab eo diferepare videtur, quado vinum rubeum ri, &C oleo, & proprie in principio comeftionis probat,& album improbat, näquefiper rubrum rufum iplbrum: ideo vt eorum naturam molliftcan- intelligat non idfolum,fed & album d Gal. probatur, fi fo.Alialitera. do, iuuent. f [ Eis quoque confert, liin horis veronigrum,bocfenibusdGal.prorfusinutilecenfetur. Madminiftra confueuerunt dormire; vt dormiant. ] Zingi- ueririt alliuaU- berpr2eterea f conditum eft ex medicinis, quae De aperiendis fenum oppilationibus. Cap. 4. facoTfut eisconferunt. Et li militer plurima eorum, quas 50 . ti eo iuuantur funt ex f conditis calidis: lintque cum quanti- ^ I eis acciderint oppilationes,quarum facilior ramipfo. tate> qua tantum calefaciant, & digerant, & non »3 eft ea,quae ex vini prouenit potationes erunt fmuracha. uac0rpus ficcent: quoniam oportet, vt eorum aperiendae cum diacalamentho, 6t diatrionpi- tmuradu. jju trjcntja COrpora, lint humedantia, quae non pereon, & puluerizatione piperis fuper vinum, patiantur ab iftis, nili lecund um viam calefacien & fi allia, & caepas comedere confueuerint: codi & dirigendi, & non fecund um viam ficcan- caedant. Theriaca quoque eis multum confert, di7 Ex eis vero,quibus vefcuntur, ad fuas lenien- & proprie, quum oppilationes acciderint: & fidum naturas, &conueniunt corporibus eorum: militer athanafia, 6c homorufia. Ipfi vero poft eft volubilis coda cum aqua, & fale, vt boni fit easa[mollificandi] funt cum balneo, & oleo, aB-humefe» faooris cum aimuri, & oleo condita, & radix 60 & nutrientibus, ficutb[ aqua carnis mfpelta, j& ^ oSquum in iuregallina; poto fuerit, hordeo:&ffbiberinthydromehconferte,s, & ^ “ t filet aiirin inre+bcta:, aut in iure caulium. Etcxeis, fecuroseos faciet, ne eis accidant oppilationes, jlrui;0, nnidem auibus in cibo vtuntur ad fuas molli- & dolores iunchiraruni, poftquam m ipfo ad- Scandas naturas, & ipforum corporibus confc- ditum fuerit ( fi oppilationem in aliquo lenierunt funt cx frudibus, ficus, & pruna in aifia- rintmembro; autprxparationem adipfam) il- te • & ficusficca codie in aqua, & melle, fitem- lud,quod fit ei proprium , ficutfemen api;,& pus fuerit byemis: veruntamen oportet, vt hoc eius radix membris vrina;. Quod fi oppilatio petrofä fuerit »aperiatur ex eo , quod eft fortius, c B. fatrihafu ficut c[petrofelinum. ] Et (i oppilatio fuerit in liurn. pulmone: aperiatur cum aliquo , quod fit ficut hyffopum; & capillus veneris, & callia lignea, & his fimilia. tjiparimm inferiorum exercitio in 'yjpiritum cerebri agitatio fequifolet DOCTRINA Q^VARTA- De fricatione fenum. Cap. 5. o De regimine corporis, cuius non eft complexio conueniens. Et funt quinque capit. Portet,vt in qualitate;& quantitate fit temperata, & ne vllo modo mebra debilia cum I0 Doftrina quarta dittionis tertU de rettificatione a B, alia Utera, »udi« . ea tangantur: neque dolentia. Et fi fricatio vices habuerit interpofitasfin vicibus, pänis grofli* aut manibus a[afperis] fricentur, hoc nanque cis confert, & interpollationes aegritudinum membrorum eorum prohibet. De exercitio fenum. Cap. 6. plexionisfuperflua caliditatis. Cap. com- 1. Icemus, quod malitia complexionis calidae, aut eft cum aequalitate ambarum pafliuarum 5 aut cum viatoria ficcitatis,au t h u midi tatis. Quü autem ambae paftiuae fuerint aequales ; fciemus, quod caliditatis augmentum erit fecundum terminum, & non erit fuperfiuum; -a r _ . _ * -_T fl M a. /A t • Xercitium fenum diuerfificatur fecundum xwun«««*. "WJJ vixi iUptlUUUllI ? difpofitionum corporum eorum diuerfi- 2o a [quoniam] fi non:ficcaret. Quum autem cali- aB,&* - dum exiftit cum ficcitatc?poftibileeft,vtcom- b B. quod medietas corporis inferior aflu-nut. tatcm, & fecundum illud, quod eis ex aegritudinibus accidere folet, & fecundum vfus ipforum in exercitio. Nam fi eorum corpora in vltima fuerint aequalitate pofita: conuenientia eis funt exercitia temperata.Et fi fuerit in eis membrum, quod non in fua meliore exiftit difpofitione, fit eius exercitium alia fequens exercitia: verbi gratia alicui incoepit in capite accidere vertigo, auta [ apoplexia, ] & materia: ad collum defcen- plexio ifta in fua difpofitione longo remaneat tempore.Calidi vero cü humiditate focietasnon durat: quoniam humiditas quandoque fuperat caliditatem,& extinguit ipfam. Et quädoque ca-liditas fuperat humiditatem, & ficcateam. Di-fpofitio igitur habentis complexionem, in qua hu miditas fuperat:meliorabitu r in complemento iuuentutis,& fiet xqualis in eis. Quum autem tfttit (_ clpUpiCÄlaj J ÜL jAjdlUlÄ du wiiuui IU lUUvlUUi.1 lici o^VjUailu IIl Uj • v^UUlll dULUll dcre, & frequenter confueueruntalcendere va- 30 b [ defeenderit:] humiditas extraneaaugmentari hb. deeßnaf* »><-.»-/«0s-vnfr'Arfhrn m-nnn confhrtei exer- inrinipf. & t manna balncationibus fudorem facientibus, & exerci- jxiraflct. c [ & rob de fucco fru&uum ahium fubducen- tijs iuuantibus eos: licet enim aliquo tempore cb.wco . tjum j ipforum prasterea exercitium erit alle- in humiditate fint temperati: accidet tamen eis, uiandum, Ej oporrebit,vt cibus detureis,qui fit vt humiditates in ipfis propter frigiditatem ge-fB.qualibetdic bonichymi. Et lortalie. neceffe erit, vt [ bal- nerentur. Illorum autem in quibus cum hoceft Linea* nea^oncn^111 die lequantur:] & oportebit etiam ficcitas regimen oportet, vt fit ipfummet regi- em vt a omni re calfaciente prohibeantur. quöd fi men fenum. exbalneationepoftcomeftionem non fenferint tenfionem, & grauitatem in parte hepatis, & De regimine corporum,qua velociter acritudines ventris j lecure ea vtantur, & fi aliquid horum 10 incurrunt. Cap. 3. B infcfioab- acciderit>* aperitiua eis dentur, ficut § [ apoze- fnthij, sc infu- maabfinthij, & medicina ex aloe, &anifo, & IT Sti autem ad hoc funt parati propter replebo de aloe, & amygdalis amaris cum oxy meile: ] & balneatio- JL tionem fui. Et tunc quidem in ipfis tempe- anisii,&:am)g- nem poft comeftionem. dimittant. Hxcautem randaeft humorum quantitas, aut propter hu- oxymcLr ’ aPeritiua eis danda funt, poftquam primus cibus mores crudos, qui in eis exiftunt, & tunc quir Ali litera & a- digeftus fuent: & antequam fecundum fumant, dem temperanda eft ipforum humorum quali- mygdate ama in hora tamen, inter quam, & comeftionem fe- tas, & eligendum eft eis ex nutrientibus illud, mumoxymcl cundi fpatium interueniat temporis, & hoc qui- quod nutrimentum praebet medium inter mul- lc- dem eft inter excitationem matutinalem, & ho- tum, 6c paucum. Et humorum ipforum quan- ram, in quabalneantur. Ipfi praeterea funt oleis 20 titas temperanda eft cum aequalitate quantitatis . fuperinungendi,& vinum eis album,& fubtile in nutrimenti, & augmento exercitij, & fricatio- 4 i** potu tribuendum eft,& h [debilitat eosjaqua fri- nis antequam balneentur, fi exercitij, & frica-, gida. Et illi quidem, qui ä principio reicom- tionisvfum habuerint; aut cum leuiore eorum, plexionem habent calidam, & ficcam, hoc toto fi non confueuerunt: & vt eis cibus partiatur, funt digniores. Qui vero complexionem ha- & non vna vice fuam compleant fatietatem, bent calidam,& humidam, & putrefa&ioni funt quöd fi in ipforum corporibus fudor fuerit fa- apti, & vt materias ad membra defcendant;exer- cilis, & confueuerint: fiat vt ifti aliquibus fu- citiovtidebent,quodmultaefitrefolutionis,& dent vicibus. Et fi tarditas comeftionis ipfo- leni, ne calefaciat: cauendo ä motu, qui in hu- rum non fecerit,vt cholera rubea in eorum fun- moribusebullitionem apparere faciat. Qui ve- 30 daturftomachis, retardeturipfavfquepoft bal- 10 plurimum ab exercitio fibi caueredebet: eft neum. quöd fi fecerit, praemittatur antequam ille, qui non confueuit. Et melius quidem eft, balneentur. Et hora quidem temperata, fi pro- vt excitentur poft euacuationem, & vt balneen- hibitor ibi non affuerit: eft poft quartam hora- tur antequam comedant, Scvtüudcantin cxpel- rum diei a [ aequalium. ] Si autem proptereay a B. «qualis, lendo fupcrßuitatcs omnes. Quum que in ver quod cholera rubea in ipforum funditur ftoma- intraucrit; temperate (econfcrucnt minutione, chis, cibusfuerit fumendusprius b [antequam bB.baineantur & euacuatione. balneentur,&]oppilationum in hepate fignifica- p°fteafi• tiones fenferint, cum aperitiuis prasnominatis, ^'^i^OT^TlOT^ES. fuis conuenientibus complexionibus, medicen^ 40 tur. Et fi cum hoc in capite nocumentum fen-Tulcherrimdfer ipfit hac omnia Gal6.de tuen.fanit. ferint: cum ambulatione fuccurratur. Etfieius collegit & Taulus ex eo loco lib. 1. Inftituit autem Gal. cibus in ftomacho corruptus fuerit, & poft ea de- Cap.3. eandem piant} viuendi rationem,quam hic. yterque igi- fcenderitperfe; erit hoc lucrum: quod fi non, Cap.70. tur frigida aqua potum biliofis corporibus exhibet. de deponatur cum diacymino, aut fiCubus cum fe- quatamenrelicetdubitareproptereaquaHippoc.$.de minecarthamic [conlperfis.] Cuiusconfe&io cB.commixtis Text. 40. -piffi'Yatione in ac.& 1. defracturis, lobi aquam biliofis eftnominata. ^ Text. 4P- ym0fam cße teflatur.fi enimuerum hoc fit,augebitur a- qua potione intemperies calida ac ficcamon autem tem- De impinguando macrum. Cap. 4. perabitur. Verum foluitur. Frigida potio biliofis eorum temperamenti ratione,confert,dum caloris eoru acrimo 5 o Aularum maciei fortior, ficut diximus, eft niamretmdit: quum tamen fui frigiditate incraffet, & ficcitas complexionis, & mefaraicae, &fic- cbflrftuiones faciet; id ex hocfequitur,ut,dum diutius in citas aeris. Mefaraicae enim, quum ficcantur 5 anguflioribusuafis,meseterijprafertim, &iecinoris re- nutrimentum non recipiunt, & augmentatur titietur in bilem ob earii partium acriorem caliditatem ficcitas, & macies. Fricatio igitur ipfi adhiben- couertatur. Vnde huius rei gratia Hipp.citatis locis mei da eft antequam balneetur, quae fit mediainter aqua ipfi immifcet,vt celerius perfluat, ne que obflrudt. afperam, & lenem, donec rubeat cutis: deinde fricatio fortior fiat: poftea emplaftrum ex pi-Dc rectificatione complexionis, in qua eft frigiditas ce fuperponatur: deinde temperate exercitetur: cum augmento. Cap. 2. poftea abfque tarditate balneetur: deinde ficcis 60 mantilibus exficcetur: poftea pauco inungatur HVius quoque fpecies tres funt. In illa ergo oleo, deinde cibum fumat fibi conuementem. quae ex eis,in duabus pafliuis aequalis fue- Et fi ipfiusa;tas,& tempus,&confuetudo aquam rit, elaborandum erit, vteius innatus calor fe- tolerauerint frigidam, ex ea fuperle fundat. Fi- cundum auementum procedat cum nutrienti- nis autem fricationis,quasante picis emplaftrum buscalidis,interhumiditatem,&:ficcitatemtem promittitur, eft vt inflatio non incipiat conlu- cilefadcntib. ncratis ,& vnffuen tis f calidis, &ek(auari;sma- mi. Et hoc quidem eft propinquum eiy quod in gnis,& euacuationibushumoribusproprijs, & augmentando membrum paruum diximus» v/UIlr a-B. decoratto- nc. aB.eüm* prceterea,vt triticum panis hvernis fitfbrrius, & fortioris fohditatis quam panis jeftatis. Et fimi-liter eft illud, qnod eft in carnibus:b f f ] btB &iir • &eisquaj funt ficut ipfae. Etvt fintolera, qui- ’ bus velcuntur,ficut caules,& f beta, &apium, & t fcla. lion atriplices, neque blitis,neque portulaca, neque fcanola. Amplius corporibus fanis raro ac-ciauntaegritudinesinhyeme: quibus fitaccide-rint: mcdicando fuccurrendum eft, &euacuan-io do, fi oportuerit. Impoflibile enim eft, vt ipfa accidat xgritudo, nifi propter magnam caufam: Sc proprie fi calida fuerit. Calor enim innatus, qui eft regitiuus 5 in hyeme vehementer fit fortis, propterea quod a refolutione faluatur, Sc con-ftriftione coniungitur. Omnes pmerea naturales virtutes fuas melius perficiunt operationes. Hippocrati quoque vifum eft, quod melius eft in ipfo ventrem foluere , quam minutionem facere. Et abhorret vomitum in ipfo, & videtur 20 ei, quöd in ajftate fit bonus, quoniam humores in a:ftate funt natantes, & in hyeme ad fubfiden-dum declinantes , ipfum ergo imitentur. Aer vero, quum corrumpitur, autfit peftiientialis; obuiandumeft, ex ficcando corpus, & reparando domum cum rebus, quas fuis virtutibus in-frigidant,&tiHimeftant. Et hoc quidem eft, tlegmtald quod magis eft faciendum in peftiientia: Aut. delicam, calefaciant, & facianr quod fit contrarium ei, quod ex aeris corruptione proucnit. Odores proprie vomitusprouoeädus eft. 30 praeterea boni funt res in hoc magis conferen-hnm^nc tes, & proprie q u u m putauerinf, quod fint complexioni aeris contrarij. In peftiientia quoque neeeßitas multum aerem attrahendi eft minuen da, & hoc quidem fit cum ocio, Steuentatione. ct[ ] A terraprxterea multoties eleuaturaeriscorru- yenföf^iß2 ptio, Sc tunc quidem conuenit in ledis federe, bellis. Sc hofpitia quaerere vehem en ter a Ita, qua? d ventis rumpuntur. Multoties quoque eft princi- Complementum vero locutionis de hoc, inue-nietuc in libro dea [ pulchritudine]quartilibri. De macrefaciendo pinguem. Cap. 5. IPfius regimen eft, vt defcenfus cibi a ftoma-cho eius,&intcftinis fit velox,ne compleatur mefaraicarum fuctio in ipfo, & vt cibum fumat, qui fit multae quantitatis, & pauci nutrimenti. Et frequenter balneetur antequam comedat 5 & exercitium feftinum, & olea refoluentia. Et de eleduarijs, tryphera minor, &eleduarium de lacca,& theriaca,& vt ieiunus bibat acetum a[&] almuri. Et nos quidem nominabimus hoc in dictione decorationis. DOCTRINA Q,VINTA. De mutationibusaeris, Sc eft capitulum 1. & fumma. 1. Doffirithc di&ionis tertia, de regimine temporum cum rettificatione aeris. Cap. Vmm. N veris quidem principio fuccurrendum eft ad minuendum,& ab bibendum cathartica, fecundum quod necefle eft , & fecundum con fuetudinem. In ipfo quoque Et omnis res multum calefaciens, & hume£tans eft dimitteda,cx carnibus,&potibus, Sc nutriens fubtiliandum. Et exercitio vtendum eft temperate,quod fit maius exercitio £eftatis. Cibo quoque non repleatur quis: ini mo ipfum partiatur, & in potu fumat fyrupos,& rob extinguentes: aut augmenta- eftnutriens, & laffitudo. Suum vero nutriens tur fisnificat SEgritudinem.Et ad fummum 0111- meliorari debet, & facere,vt fit bona; fubftan- nis res qua? de fuo mutatur vfu, fcilicetdefide- tix-, Sc propinqua menfur», Sc non multx,ideo ritim aut egeftio, aut vrina, aut coeundi volun- 60 vt bene digeratur, & fuperfluirates m venis ip-tas aut fomnus aut fudor, aut corporis pruri- fius non congregentur. Amplius equitarenon ,R 1. . . tnc ut insenij fubtiliras, aut fapor guftus, auth debetplenus, ne eius cibus corrumpatur, 6cne- niswn- rfomniorum vfus,]quum augmentantur: aut di- ceftitatem habeat bibendi aquam, & augeatur & fomtuslI1 ft(J fuctudo. v minuuntur autfuam mutantqualitatem: pro- [lonitus,& dilatatio fuijimmoexpeftarecibum macho, & nau- jrnofticantur «erimdinem. Et fimiliter vfus non debet vfque ad horam hofpitandi: nifi fuerit featrua fiueus r itnrales ficut hxinorrhoidarum fanguinis propter caufam,quam pofea dicemus. Quod fi fluxus aut mcnftuomm, aut vomitus, autex multum ei neceffanum fuerit, rem modicam co- 7 medat medat fecundum modum temperamenti:& tan ribus nihil exifiit•, multum debilitat eos refolu- fum, neperipfam bibendi aquam neceftitatem tio: 6c non erit in eis reftauratio. Sumere ergo habeat; flue fit eius iter nodlurnu, fiue diurnum. debet ex eo, quod diximus, aliquantulum,& de- Laffitudo quoque, eius regenda eft ex eo, quod inde moretur donec de ftomachodefcendat, & in capitulo de laffitudine di&um eft. Oportet non inundet. In via pra'terea deferre debet olcü. prxterea, ne eat in vias repletus (anguine , aut rof& violarum, ex quo horapoft horam in fuis alio j fed corpus fuum mundificet, deinde ince- dorfis inungatur. Multorum prasterea,quibus in « B,.naufeatiu5 dat, & fic [ faftiditus fuerit, ] famelicus fiat, & via, ex calore accidit nocumentum; redeunt di- liueutem _W dormiat,& d [ faftidium]refoluat,poftea in viam fpofitiones propternatationem inaqua frigida, d Bnauf»atiua pergat. Oportet praeterea, vt qui iteraggredi- io veruntamen melius eft, ne hoc cito fiat ; fedpa- teatsra. tur, vtatur ordine, &parum plusfolito cxerci- rum expedent, deinde ordinate ad ipfamacce- tetur. Et fi in fuo itinere ncceflarium fuerit vigi- dant. Qui autem b [venena] timuerit; nares, & b B; lare , affuefeat vigilare parum : & fimiliter, fi os inftita (ibi ligare debet, & toleret laborem in ?lldi-k timet, ne fames ei accidat, aut fitis , aut aliud hoc: debet etiam prius cumc [lade abfque buty- hoc 'uXf ab iftis; debet eaafiuefcere , & debet vti cibo, ro ] caepas comedere: & proprie quum expx in venena 10:| quo in itinere vult nutriri, & debet conftitue- ipfo fuerint d [ tcondita; ] aut node vna infu- 8Itur re, vt eius cibus fit in quantitate paucus; & mul- fx ; comedat caepas,& forbeatc [ lac. ] Et oportet, ^ ti nutrimenti. Olera praeterea dimittat, & fru- vt fint caepae, antequam in f lac acidum mittan- d b. prLa«, dus, & quicquid humorem generat crudum, tur; fortis incifionis. Sit praeterea illud, quod fmuraba, ni fuerit propter necefiitatem, vt ex eo medice- 20 odorat,oleum rofaceumf f [ ] & e B-al(i°g. eB.eftnecefo- tur, & fbrtaffe iter agentic [ neceffitasfuperue- oleum de feminibus cucurbit£,& forbeat oleum t^og‘ b* velnarib. oleum eX5.CICHV.vv..— mi, M.iv/um.vnv. L-------------i--------------------------- v —.viuvm vivuill faldoi rium vt praspa- niet tolerandi famem, donec defideriumeimi- de feminibus cucurbitae, quoniam malitiam ve- ffB.L re«aradfomem nuatur# j £x eis autem, qua; ipfum iuuant in hoc; nenorum remouet, quam timet. Quum autem attrahat nor 1110 nenx Tp funt cibi frigidi ex hepatibus affatis, & his fimili- venenum, ei nocumentum fecerit, luper extre- rofaccl!m- roLi.' bus: & elt quum ei fiunt pilula; cum vifcofitati- mitates ipfius aqua proficiatur frigida,-& facies bus, & adipibus liquefadis fortibus, &amygda- ea lauetur.Sitque eius cibarium ex oleribus frigi- lis,&oleo amygdalino: fintq; adipes,ficut adeps dis: & fuper ipfius caput ex oleis fundatur frigi- vaccinus: quarum vnam, quum comederit: fa- dis, ficut oleo rofaceo, & ex § [ falicibus: ] & fuc gB.dulcf, mem longo tempore tolerabit. Quidam quoque cis frigidis, ficut vermicularis fucco; deinde la- retulcrunt, quod vnus homo biberit lib.j.olei 30 uetur,&a coitu fibi caneat. Saliti quoque pifces f b cera difTolu violacei, in quof [adeps refoiutus fuit, ] donec in ei cöferunt, quum quieuerit quod habet: vinum ca fuit bibent, em pia fi r i fimiiitudinem conuerfa fuerint: de- quoque temperatum ei confert: lac praeterea eft cem diebus poftea comedere non defiderauir. melior cibus,fi febrem non habuerit,& fihabue- g B.quadoque & fimiliter 8 [ contingit,quum necefle eft ei tolc-^ rit febrem, qua; non fuerit ex febribus putridis indigent,Vt prar r3re fltim.j Secum ergo deferre dcbetcx medici- inimo ex h[diurnis,] bibat flacacetofum idett LB.cphemeris, parentur ad n|s (jtjm extinguentibus, quas in libro tertio, in Jac abfque butyro.Quumquc fit/m habuerit poli fdodu tutoeran um. C3pjtuiocje ßtj. dicemus, & proprie exfemine vcnena,fuccurraturcxcollutioneoriscnmaqua, portulacae, iij.3. cum aceto bibat.Etdimittatnu- fed non bibar ex ea donec fatietur, quia tunc fu- trientia fitim facientia ficut pifces,& cappares,& bito morietur; fed temperandus eft ex collutio- falfa, & dulcia ,& minuat loquelam, & molliter 40 ne oris cum aqua. Quod fi multa ei necelfitas incedat,Quumque aquam cum aceto biberit, pa bibendi i ngruerit, femel ex ea glutiat parum. rum ex ea ei fufficiet in fedando fitim : vbi non fecundo,& tertio, & deinceps. Quumque quie- multa inuenitur aqua, uerit illud, quod ex fiti ei1 [ admiftum] fuerit; i B.exriut«®, bibat.& fi,antequa bibat, inceperit bibere oleum rofaceum cum aqua miftum,& poftea bibat a-JL Tsf Tsf 0 T J. T 1 0 Kf E S. quamj erit melius.Sc ad fummum ille, quem ca- lor impedit j inloco debet manere frigido: & pe-c«n , T Jigit hac de re & Taul.lib. 1 .fed diuersi. Defumpfit des abluere ex aqua frigida. & fi fuerit fitiens > C»p. i.& hac autkor ex l{afi.ex 34.C ontin.tr afl.z. aquam frigidam paulatimbibat.de ex cibo, qui 50 cito digeritur,nutriatur. De regimine canendi d caliditate, &’ proprii in itinere, & regimine iter agentium in ipfa * De regendo iter agentem in frigore, & congelat os. Cap. 3* CaP' 4« H Os etiam, nifi feipfos regant-, res in fuo fi- T>| Icoquod iter agere in forti frigore, eft res nead hoc perducet; quod debilitabuntur, magni timoris, licet multum cuftodiatfe, &eorum refoluentur virtutes; ita quod femo- &maniatomnibus,qusefuntnecefTana:&quan- uere non poterunt: & fuperabit fitis, & fortafie to rnagis, quum non totum, quod neceffarium fol eorum impediet cerebra. Quapropter ftude- eft,pra?parauerit? Quampluresnanqueiter agen- re debent: vt vehementi coopertura a fole fua 60 tes.omnibus,quasncceffariaerant,ferexerunt: tegant capita. Et fimiliter debent iter agentes &pofteafrigore mortui funt, quos frigus inter pe&ora fua cuftodire: & epithemare ex tali, qua- fecit,&3 [ pruina ] fpafmo,aut t tetano, auteon- a B. venwsfd leeftmucillago pfyli],&fuccusportulaca. Iter gelatione:autapoplexia,&moriuntur,quidem giduscump-- pr^terea agentes in calore quandoque necefte morte eorum, qui opium biberint,aut mandra- ili9 «B.fiuich. eft aliquid comedere antequam eant,ficut a[ius] goram. Quod fieorü difpofitioad mortemnon rc^md. hordei.&fyrupum de frudibus,&reliqua ab eis, pcruenerit,multoties famem incident,qu* voca- f a!cuzez. quoniam, quum equitant, &in eorum interio- tur f bolilmus: in qua quid fit faciendum, & in tbnümus. aüjs alijs aegritudinibus, läm in fuo loco diximus. quod (it ex oleis beneredolentib. ficut oleum de a b. & . Et res quidem eis melior eft, vt poros claudant, lilio,& oleum debena [ f Myfi quoque eft epithc fen filfrigus in facilem frigoris eis faciunt. Et h«c quidem funt membro operabitur, & innatü, quino ipfo erat, nutrientia, in quibus multum ponuntur allia,& extinxerit calorem, & conftrinxerit illud, quod nuces, St ly napi, St afia. & eft, quum in eis mit- refoluebatur ex eo in eius fubftantia, & ipfum pu ditum!"1 a C°n tuntur c L C5P®91vt boni laporiscondit« cum trefadioniaptum effecerit 5 erit quandoque ne- allijs,& nucibus. Butyrum quoq5 eft eis bonum, ceflarium facere totum, quod in capitulo de vl- & proprie quum poft ipfum forte hauferint vi- cerib.eft di£tum,& proprie de herpetibus efthio- num. Oportet pr«terca vt iter agens in frigore 30 menis malis.Scd quum frigus ipfum impedierit, non ambulet,dum eft vacuus; immo impleatur St nondum computruerit, fed in illo confiftit nutrimento. Et vinum loco aqu« bibat: St mo- proceflii,melius erit, vt extremitates ponantur in xetur donec iftud in fu o ventre quiefcat, St cale- aqua naporum proprie, aut in aqua, in qua d[fi- ^-paleacofta. fiat: St poüea equitet. Afia quoque eft ex eis, cus co & fi ea igni applicantur, corrumpuntur . 3 Debet etiamprius cum latte &c.C*paspro cauen Sed quomodo fit iftud, non eft medico necefla- aP /7 do aeris afiu ex acido lafie comedendas confiuluit. M rium. Quum autem vna extremitas obfiUcari quamuis lac refrigerantis fit ordinis 4. defimpl. medie. c«perit, kalpellanda etiam erit, & (anguis ab ea cap.i 6. fac. pr&ficrtimq; quod acidum eft, vt 3-de alimfac.ha- extrahendus , membro in aqua calida ponto, betur,c?pas tamen 7.de fimpl.med.fac.quarto ordine ca 00 proptereane aliquid fanguinisin 0«“CI^S ^“ le fac ere fer imum eft. rum congeletur,& non egrediatu r, lea egi edi di- mittatur donec per fe reflxingatur; pofteaupla De cuHodiendisextremitatibus a nocumentofri-tS' cr/iwc Cati s tis,quoniam hoc eius remouet l^tionem-T Oum s mi citri quoque in principio, &fine muamen- T Ter ao-ens extrema in primis fricare debet,do tum pr«bet. Quumque res ad nigredinem tian- i 1 eradens extremam pnmismeare ue viriditatem , Stconfequatur lpfam, X nec calefiant; deinde ex oleo calido, ea uniat, ueiu > ^ y j q jg fppa ipfa fecundum putrefa&ionem procedente.non poft ipfam potatum,confert.Super amaram quo gf B. velociter, laboret nifi vt [ ] auferatur illud, que aquam exhibenda funt dulcia, &vnftuofa: quod computruit: neetiam fanum,quod ineius &ipfa cum iuleb eftmifcenda, & ante ipfam a- confiftit vicinitate: putrefiat: & putrefa&io pau- qua cicerum eft bibenda,f [ & antequam volun- f b. & antc latim ad interiora procedat:fed faciat illud,quod tas adfit, remonebitur eius impedimentum : ] & ei in fuo diximus capitulo. iimiliter comedere cicera. Ante vero aquam ftan elt ex ^ tem, & paluftrem, in qua exiftitputrefaftio, non reraouent JL T JL T 1 0 $. funtguftanda nutrientia calida: fupra quam,fty- nocument«ni ptica funt exhibenda ex frudibus frigidis,&f mi +cib cap.?. Qua mala immine antijs, qui iter frigido tempore fa jo cla, ficut cydonia & maciana & § [ acetula. ] Su- neazym^ CaP-3* ciunt lib.de diff,morb.&de caufmorb.Gal.notauit.Qui per aquas quoque groflas & turbidas, vtendum leopapatu’s.°‘ busvero pr&fidijs fit illis con/Mendum, Celfuslib. i.& eftalijs. Et ex eo etiam, quod eas clarificat, eft SB-nbes- Cap.3. yaullib. i .docuere. Cur yero non ßatim eum, qui per- alumen iameni. Ex eis quoque,quas diuerfarum frixit,igni occurrere oporteat,Gal.lib.de in&qu.intemp» aquarum remouent malitiam, funteeps, quo- Cap .<>. fecundo de loc.aff.& i z.me th.reddidit rationem. niam funt vt theriaca huius , 6c proprie cepce cap-7* cum aceto,& allia etiam.& ex rebus frigidis,funt De conferuando colorem faciei in itinere Cap. 6. laducx. Amplius ex regimine viatorum con- ueniente in diuerfitate aquarum, eft vt ex aqua F Acies eft epithemanda ex rebus vifcofis, in fuas terrg ferat,& cum aqua mifceat terree,in qua quibus exiftit conglutinatio, ficut mucilla- 20 prius hofpitabitur ,& ferat ex aqua cuiufqueho- ginepfylij, & mucillagineportulacas, & ficut fpitij adhofpitium, quodeftpoft ipfum,& ad- dragagantoin aqua refoluto, & gummi arabi- mifceat eam cum fuaaqua, & ita faciat donec co in aqua refoluto, & ficut albumine oui, & perueniat,vbivult- & fimiliter ex luto fuasterrse ficut tortellis de fimila in aqua refolutis , & iumpferit,&cum omni aqua,ad quam peruene- a? Cj|intan' trochifcis quos a [t Crito] nominauit. quum rit,admifcuerit:&ipfumineaconquaffauerit,& b B.Jcerauem! autem ventus eam b [ fciderit, ] aut frigus, aut eam dimiferit quoufque clarificetur. Aqua pras- fol: regimen eius quaeres in fermone de decora- terea panno interpofito bibenda eft, ne fangui- tione. fuga cum errore ingrediatur: &,ne quod ex ma- lis permiftionib. vehementer eftminutü, tran£ De conferuando iter agentem a nocumentis aquarum ß 0 glutiat. Ex rob quoque acetofo fecum deferre, diuerfarum. Cap. j. vt ea cum vnaquaque diuerfarum aquarum mi- fceat, eft regi men conueniens. [uaram diuerfitas iter agentem ad aegritudines magis perducit, quam nutrien- *4 0 T TI 0 tium diuerfitas. Ex hoc folicitudoefthabenda, & res aquas corrigenda. De eius autem emenda- [Aqu & non fumus fccuri exdefedu virtutis,s trario ex euacuatione , Sc oppofitione, immo indiget, vtajgri twncaus quod [fi quod facere debemus, tardauerimus,aut ex eo multoties fufficit multa regiminis bonitas in re- tudocalefiar> & debet fieri, aut aliquid alleuiauerimusjja forti medicamine pri- pletione, Sc malitia complexionis. iSiSdemV/* aiiewatiomsoc mo jncipcrc debemus. Ille vero, in quibus non a B, öd indiget ca' exiftit timor, fecundum ordinem, ad fortiorem 40 A ^L'K. 0 T A T 1 0 TSfE S. fortitudo dolo- procedetur, fi non fuffecerit eis debilis. Prxter ns eius vt> hoc quoque tibi caue, ne a rectitudine recedas, 1 £ icemus %> res medicationis &c. Morbos triplici licet videris, quod ipfarum tardetur iuuamen- v eluti inftrumento curari, vicius ratione,\medicametis, tum 5 neque in errore moreris, & fi videris quod & manuu. operatione, no vno loco Gal.te flatur, fa fium eius non appareat impedimentum. Et cum hoc autem id eft,ut a tribus ijs inftr umentis, in tres partes cu fecudum vnam medicationem, non cum vnati- ratoriafacultas Gal.adnotanteli.departib. ar.med.i.de Cap.i.cap.*. bi ftandum eft medicina, immo in vna medica- rat.iiifl. in ac. & de fubfigurat. empirica. & ante Gal. tione medicinas permuta, quoniä ab ipfo quod Celfo hb. i.di/fe fla fuerit, (/ikitihtikhu, cpctg^otKwn - confuetum eft, non fitpafiio, Sc vnicuique qui- khv, x&gvgyiKW. Votißima autem inter eas quit ea/it, dem corpori, immo omni membro, immo vni 5o que de viflus ratione agit:nempe,qucc nullo non debetur corpori, Sc vni membro,in vna hora, &nonin morbo: de hac primo loco hic agitur. Sed hac non eafo- altcra, ineft proprietas ab vna medicina pati, Sc lum,qu£nece/far 10 occurrut,ampleüitur,ythic author nonabaltera. Quum autem ignoras, qux fit x- intelligit, de quibus lib.ar.med.fed&ea qua non ne- Cap.8f. g ritu do, relinque eam natura:, Sc non properes ceffario adueniunf.de quib. in 1 .de fanit.tuen.approban tB.aut igitur ca quoniam autnatura fuperabitxgritudinen^ aut teGaL3.in3.de vul.morb. ftefemtur.n.ad hanc frittio, -om'9' ipfius eil dolor ipfam manifeftabit. Quumque xgritudo dolo- & balnea, & alia idgenus.Summi autem pracipui mo aegritudo eft jqconiunda fuerit,t [aut caufx doloris,aut a quo menti esi nutritio. de qua quidem tria hic confideran aufaddoris it ^olor,] ficut eft percullio, autcafus,in- daproponuntur,qualitas, quantitas,& modus,fubftan- weflLSpo cipiesfedare dolorem. Et fi tibi necefte fuerit tU alimentorum. At G al.i.aph.tna quidem citationis vckemetufen- ftuDOteminducere, nontranfeendas tale, quale 60 capita.facit.fedlocomodifubftantia,vtendimodumpo-fcmembri. n Lpaucr album,quoniam cum fuo ftuporeeft nit.&tdem I. de tuend.far,ordinem quoque adiungit. Al.alitera.Quu J^domefticum. u [ Quumque vehementia Quod autem ad qualitatem, & quatitatem reähn hac ^ ■ Smbri caloris membri tibi nocumentum fecerit, jnutri re inftituendampertinet: plura exHipp.&Gal. i.apb. ph. 5. c. 7. & »tum fe ex eo quod fanguinem vehementer ingroflät, habes.&quamsnonm mtntwnefolumjed omnipror- teps. cent> ficu*- frumentum codtuni. x[Et fi ex hoc quidem fus medici aftione vires morbo fint comparanda, & ^ ~ xB.Etfinon« f • alleuiabitur,nutricum inffigidan agendi ex ijs ratio defumenda lior, de conftitut.art.& S,nmc"S1' til?ü™ficut laüucis, & cis limilibus. Scias prae te- duplex eft, detrahendi aliqua vel totum, & appcnendi fi ex pleniori viäu in difirimine fortaffe res fit, ne aut «001.4. multum vel aqualiter 1 -aph. a viribus vela morbo de- morb.augeatur, aut vires e ocidant, tune im m uta to con- £0x11.44. fumaturyuidetur effe controuerfia.quu Gal. 1 .de rat.vic. filio detrahendum efl potius in initio & paulo pofi adtj- in ac.fiola virtutis cuftodiam nutritionem indicare aße- ciendum, quam coBionis dumtaxat ratione habita, id rat. quod& 1 .aph.& 11 .meth. Ide tamen lib.de conii. permittere,vt aut increfc at morbus,aut vires collaban- cap. i4. ar.med.et a morbo ed. indicari innuat.Et fane multos tor tur.Quamobrem,cumpleuritis inflammatio fit, et fluxio eap.14. ßt frge dubitatio,licebit tarnest ex clarifs.Taternifen- nisfoboles,qua celerrime & augeripotefi,& ad interi- tentia illi vnofere verbo fatis facias. Quum nutritionvs tum per duc ere,exhibet Hipp.ea inchoante,folu potum, partes fint dua,adiettio,et fubtraäio,a virib.adieäio : ne ftuxio augeatur: procedente autem morb o,vb i fluxio a morbofubtraCiio indicatur, atq; ita omnia Gal.loca fa ?P nis impetus efl cohibitus,virmgratia forbitione admit-cillime conciliantur.Catera,qua de nutritione hicfubiun tit,qua quum morbo prmaleantfnempe cum expurgari tom, % 1. cap.z. guntur cita,aut tarda, pete exHip.li.de aliment.Gal.i, morb.iam c aperit :poßunt vittü ferrepaulo pleniorem, cap.i. apfj'Hbde diffolutione cotinua, oÜauo methodi, primo quo ipfa quide confeniari,morb. vero nihilum pojßt an- cap.8, ^ Qiauconem m sed hic adnotanda quadam fe offerunt. geri.ld feruauit & hicauthor lib. 3 .quum in calida capi Trimum ijs qui ciborum defiderio affliguntur, & humo tis inflammatione primo oxymel, dein aqua hordei cum rum fimul in venis cruditate laborant, cibos multos,fed oxymelite, demum etiam cremorempr opinat.Gal.v ero paru nutriet es exhibet, quod Galeno aduerfari videtur: 1 z.meth. quia tenues Rumores eßent quifyncopinface- qui cruditatem omnem tenui & modico viäu curädam rent; plenumpropterea vifitu femper exhibet, in morbi cap.4. pracepit: fi quidem in ventriculo fetS.de ccmp.med.per tamen vigore etiam pleniorem;quum non copia fiedfo- cap.f. loca; fi in primis venis 4 .de tu.fiang. Et fi in extremo fit lo fiubfiantia modo peccet materia,qua morbü faciebat. cap.s. corporis habitu,eodem 4.de tuen.fan.Cui c*r ratio vide- 2 Et terremur etiam a nutrimento groffo &c. Vbi ob tur ajlipulari > quum ex tali viüu cacochymiapericulü flruEliomspericulum impendeat, craffos cibos interdi- impediat.et ex Gal.potimfententia effe videatur, fi pin cit. hoc & fi ex Gal.defumptum eH ex i.& 6.de tuen, cap.14, guia, & lenta alimenta exhibeantur; qua & celeriter fan.non ita tamen intelligendum, quod attenuantia ab- caM» implent, (jr appetentiam,ipfo in 3-de alim.fac.ajferen- folutd alimenta pracipiatur. quin & hac liberalius fum cap.z7 te.euertant. Secundo in diuturnis morbis viffum ait effe pta lib. de bon. & mal.fucci alim. obfirufiiones nedum caP-J* minuendu,minus tamen quam in acutis. Cuius contrariu auferre, fed parere confueuerunt. Aphor.4 fenßß 'e Vlfus eft nipp. 1 .aph.fcribens vitium tenuem in 3 Medicatio aute&c. Tria proponit in ea curatricis i.Traft.2, diuturnis morbis femper effe periculofum.& ipfe quoq; parte,qua per medie ament a agit,confideranda; qualita caP-8- jLuic.lib. 4. de nutritione loquensfebricitantium inge- 3 Q te; quantitate medicamenti,&tempus,quo illud fit offe nerali,in diuturnis morbis no effe,ait regimen,fubtilian- rendum. AtHipp.6.de vulg.morb.fec.2. & eu eo Gal. Aplior^x, dumf Tertiopleniorem viftum in morborum initiopraquinq; proponit animaduertenda.qualia,quantum,quot cipit,ex Hipp.defumens i.aph.et Gal.Contrariu tamen qua ex parte, & quo tempore.His tamen ordinem adiun CAP,2,‘ Aphor.8, Sc 1 o. fcripfiffe videtur & Hipp. l.de rat.vi6i.in ac.inpleuri- gere Gal.videtur 2.de tu.fan.vbiHipp.fententiaillam tide,quando nihil expmtur,in ipfo videlicet principiofo afferens,labor, cibus,fomnus, venus &c.eam commcn- 7. tcx.21.z3, iumpotum exhibens,ac vbi os madefcit,forbitione:tan dat,/p non qua agenda folum,fed & ordinem agendom tumq; ad pleniorem viftum vfq; ad iudicationem incli coplettatur. I{urfum tamen ex horum numero Gal.idem CXP-U nans,quantum maior fit expurgatio. Galenus quoq; ipfe quadoq; vnu detrahit,quandoq; aliud. Trimo ad Glauc. cap.tr, I z.meth.in curatione fyncopis ex humorum tenuitate, quattuor tantü ponit, qualitatem, quantitatem, modum caP'8 * * primis dieb.chondrum, vbi autem coäio apparere inci- 4° vfus, teporis occafionem:ordine vero, & quaexparte, pit,et carnes exhiberipracepit.Quod & ipfemet Jtuic. omittit.In lib.vero art.jned.folam qualitatem & quäti-Fen prima trac. lib-3.de calido capitis apostemate loquens feruauit,pri tatem ponit,ad hac duo,tempus referens, catera derelin 3 .eip.j. mo oxymel,dein aquam hordei fubtilem(vt aitjcu oxy- quens.ita vt de fcoporum,qui in agendo jpeEiadi f mt,nu melite vno aut duob.tranfattis diebus,pofiea aqua hor- mero,nondu confiet.^Ad hanc fedandam controuerfiam, deifvt docet)groffam,ipfum videlicet cremorem propi- breuib.dicemus nos quid fentiamus.JJulli dubium eß,a- nat.Cateru ad hae breuibus.jld id quod primo loco obij liud effe qualitate,aliud quatitatem,aliud tempus,aliud citur.tametfi crudorum adefl humorum copia vrgeteta modum vfus, aliud ordinem, aliud partem,per quam a- me appetitu,fymptomatis ratione nihil obftat multa of- gendu fit.quum ad interrogationem,quale medicamen- ferri alimenta, fed parum nntrietia:multa quidem,quia tum offerendum fit, non reäi reß)ondeas,multü,aut pau multis indiget di fio finio,vt Gal. 1 .aph .ait,paru vero nu 59 cit, nunc aut cra4,ante fiomnum autpofl,per os aut aluu trientia,quia crudi humores redundant.Id vero quod de effs offeredu.Quamobrem aberrare jj nobis videtur,qui cacochymia dif crimine obijcitur,foluere hic author vi- hofce fcopos omnes ad duo referri capita cotendut. quu detur ijs yerbis(& a venis multam prohibere materia) neque fi proprii loquendum fit, neq; fi idß>eßes,quod i qua fi dicat, excrementa quu apta non fint, vt nutriant, ve medica efl,confundere eos proflet,aut liceat. Sumi er propterea a mebris non recipi ,fed expelli.^4.dde,m ab- go laudadus Hipp.venit, qui paucifiimis verbis ad quin foluti praua alimenta in hoc cafu eße exhibeda ,fed ta- que capita uniuerfum negociu redegit, l^ihil aut is de lia que etfi vim nutriendi imbecille obtinent,potefiatem ordine meminit,

hic de cur.rat.per fang.miff.ße quarta veropropofita codi qualitate & quantitateconflituta,ßatim emergat,ut ex tione,habes 13 .meth. & 5 .aph.Cxterum dubiü hic eß, cap.i 1 .Aph.68 eius verbis licet colligere . differunt tamen longo inter- quu fuperiorcs partes ep intelligaturfin 6.de uulg.morb. uallofcopi oes, quos recenfuimus, & ere medica eß in quafupra iecur funt, inferiores vero qux infra.in reuul- plura potius capita fecari,quam in vnu confundi.At ve fione labor ante manufecandum effet crus. id quod facit cap.n* ex his omnib.qualitas ab affe 61 u indicatur, et eß fem Gal.3.meth. ac labor ante dextro crure fecanduperpe- com.14« op.i.a-i1* per contrarioru. 11.meth.med.lib.de conflit.artis tuo fuerit crus altem,vt ibide prgcipit. Atqui \3.meth. capn.& i7- 2 .in 6.de vulgjnorb. dr fape alibi. Quantitatem ait hic i.ad Glauc.in lib.de cur.rat.per fang, miff.affeflo collo, cap.y. com.?. aufi)0rex duob.indicari,exaffeflus magnitudine, etaf- & capite vena/S cubiti fecat, & lib.de confl.ar.in coxen caPa 1 • fe6ii mebri natura.plura tamen alia bis addit.fexu, (ge 10 dicis affectu vena poplitis ac malleoli tundit. & Hipp• ^ * 8 ip i0~ t^.7,9ao.i6. nus appellatjxtate,corporis habitu,vita ratione, & re- quoq; ipfe 2.derat.vi6i.in ac.affe6to latere interna cubi Cap.i7. 1 &17, liqua, ex Gal.videlicet defumens g.meth.Qitib. & ipfe ti vena fecat,quod & in eode libro paulo infrafaciendu Tex.io. quoq; Hipp.duo alia adiungere videtur, ventris nempe probat. Ceterum,quod ad hocpertinet.vnum hic adno- Texr.73. Aph.3 j. craffitudine,aut gracilitate i.apb.&eiufdem naturam, tandu cenfemus,reuulfione non vno modo a Gal& cate fi ex deorfum purgatih.cita fit, & celeriter obediat,aut ris fumi cofueuiffe. Sippnd loquamur ea efl ad maximi nondibello de medie am.purgat. V erum quiex his omni oppofita,& feruada in ipfafunt omnes oppofitionis dif- busprimus fitfcopus, a quo medicamenti quantitas de- ferentis,quas: recefuimus. At extenfo vocis fignificato, Aph.3.fumatur; nonplane conflat,quu Hipp. 1 .aph.tantu agen non id fotum, fed mediupmterea quoddam inter deriua dum ejfe praecipiat, quantum pro eius natura fuerit, qui tione & reuulfionem fignificat. nempe qua neq; ad ma- p er ferre debet Gal.vero 7 .meth. a partis teperie, agen- 20 ximi diflatia,vt reuulfio,neq; ad proximi,vtderiuatio. cap.13 .di quantitate defumi dicat. & lib.de opt.fefla ad Thra- ‘Priorisreuulfionis ufus tue exigitur, ubi tarda fitfluxio, caP-41'fyb.illud differat generis quatitate indicare, quod genus ac inducias proflet, quado.f materia fluens et craffa efl, indicat, qua rone ab affe6ius magnitudine primus defu- & pauca, & in hac feruanda efl oppofitio, qd facit Gal. medus effefeopus videatur. Facile tame & hac qugflio loco citato. 13 .meth.quado laborate manu crus fecat, & diffoluetur.Verd qd genus indicat,id et generis quantita laborate crure ad alteru crus auertit.At fi materia, qug te ofledit. acproprid affeflus magnitudo prafidij magni fluit,aut tenuior,aut copiofior,aut & tenuitate, et copia tudine fignificat.fpefiandx, tamen funt vires, qui fcopus fimul peccet; tunc quu morb. inflet, & periculum fit ne efl morbo cotrarius,et femperfui confer natione indicat, fluxio augeatur,ac partem quampiam grauiter afficiat, fi confentiant velnon. ad vas vero & partis teperies re non priori ,fed pofteriori reuulfione vtendu fuerit, qua fertur a Gal.et ipfa quoq; fui confernatione femper indi- 3 0 praterquam q>flaente materia ab affeflaparticula auer cat.Quare eth?c quoq;ffie6lada erit,fi quantitatiprafi- tit,euacuadi etiam ab eadem non mediocre vim habet, dffqug a morbi efl magnitudine indicata, confentiat aut propter ea ergo labor ante iugulo non crm ,fed cubitum no.neq-, aliter Hipp.aut Gal.citatis locis itellexere.Jfa Gal.fecat;affe6lo coxediceuena malleoli,ac poplitis tu- tura deinceps mebri quattuor reb. author ait contineri, dit no brachij,&offenfo latere no a cruribus,fed a cubi- teperie naturali,tformatione,fitu,et virtute.quce ex Gal. to fauguine detrahit. Ifiotatpoflmodum hic author duo cap 13 .Gap. 17. habes j.meth.et 13Mb.ar.med.et i.ad Gl. inter hac ta- in reuulfionib.obferuanda:vnu, q> ubi reuellere opus fit, &ip. me du fcopü quantitatis pollicetur, de modo etianum & fedandus antea fit dolor: alterum,vt euitemus,ne fupra Csp.vf. par te,qua agendum fit, verbafacit. Hic Vero,quu illud membrum princeps tranfitusfiat.& horuprius ex Gal. cap.z. ^ocet qpi0 ex partis teperamento quatitas medicamenti fumptu videtur 2.in 6.de vulg.morb.alterius uero ratio indicetur;perpedendufe offert,q?fa6lapartisfrigidg ad 4° ne,licebit,vt colligas i.aph.Ferum priori regulg non vi calida collatione,fi utraq; in calida inteperiedecidat na detur aßentiri Gal. 1 .aph.quu inmaximis dolorib.nullu ^ tura limites excedente; frigidam ait maiori refrigera- maius effeprafidiu venafe6lione teflatur,quo in cafufe ^om , ^. cap.13. tione indigere,q cahda.cmus fententi?,&Gal.fuit 7.me datum non effe dolore conflat, alteri aut refragari vide th.&%. Huius tamen cotranu 7. Coli.tuetur Auerroes. tur Hipp. 5 .aph.quum dolente poftenori capitis parte in * ’ Illud et quod in ijs verbis.[Vtilitas vero qua ex focieta- fronte vena, fupra ipfum nempe cerebrum materia pratis &c.J pracipit,fi materia in gibba fit iecinoris parte hens.Ad hpc tame breuib.dici poffet.V bi dolor exfafta per vrinas effe educenda,non abfolute afferendu efl.Sed fluxione accidit,uera eius curatio efl materi?,qu^ in affe cap.13. Qal.7.meth.nifi materia multa fit: tunc.n.pra- 6lam particula irrepfit,euacuatio.bxtc.n.parte diflendit flat per aluu, vt viciniorem parte & latiorib.vijs con- fui copia, vel qualitatib.irritat. Quia tame ea ipfo mor— firu6la,quaper vrina vias educere. Ita & quod pulmo- SO bi initio edu6lioni reluflatur, ne du coäione expeftas, et ne paulo poft,expartib.loginquiseffe affirmat,relatione ex cauß athone, q fluxione mouit, & ex dolore ipfo cu- ad ea medicameta.qux confertim ingeruntur, dubiü non ius natura eft,vt attrahat,fluxio interea augeatur,auer falfumjfi ijs qua labendo affumuntur, contuleris. teda efl materia,qu^fluit, et mitigandus efl dolor,quado _ ouandoq; confert &c. Fbi materia in fluxu efl,non- ob materia illu facientis ineptitudinemfedari non pot. dumautfluxit, reuellendam effe ait, id quod ex Gal. 3. Tropterea quu duo hic agedafe offerat,et materia,qua c , meth de fumptu efl. Sed quattuor feruädas hac in re con fluit auerteda, & dolor mitigandus,vtm horu priori fit ditiones proponit, vt anerfio ad parte fit oppofita, vteo loco aggrediendu, videtur docere hic author,his verbis Cenfus partium feruetur, vt partis refiitudo inffiiciatur, (quuq; ad diuersu trahere &c.) Sane fi auer fione prius vt di flantia animaduertatur, ne ad loeu nimis vicinum moliris, quia humores fuo ia impetu fiunt, materia reuocetur. Tro quare pete Gal 5. dr affeblaeapartem,a qua reuellere animus efl. et quia,r sfäsÄÖÄÖ SSSSSÄg ClM'C3P"?’ nihil ap.j.Aph.To. Q^JitcoUjatmjeuco j j _ , ’ , u Prahas:fedipfimabattrahentedoloremgenfmas. ap-15.cap.1s. Hipp'licltdifcere, ,.apb. De puitwrettUuameMgt: h. AVIC. N 4 ägm- Quamobre,quu hac ita fe habeant, vbi, & fluxio reuo- doloris cum morbo aut caufa, exordiendam ait curatio- canda cß, cjr dolori confidendum,a doloris mitigatione nem a dolore ipfo.Contrarium tamen vifus eft fentire li. inchoandu eße indicatur, quod hic autborpracepit, & 4.de curatione putridarum febrium in generali, -vbi feli ipp.de rat.viB.in ac.inpleuritidis curatione obferua- bre, & dolore fimul affligente.febris curationis fcripfit uit.M vero fi vel medicamentis anodynis,vel id genus cffe digniorem.Sed vide Gal 1 i.meth. Quib.autem mo- Cap.i. prgfidijs,qua mitigatoria fimt,fedari dolor ne que at,vr- dis /edetur dolor $.defimpUmed.fac.fufim explicatur. Cap.zo. geatq; is vehementim, tue agere id oportebit,quod agi Confutuit hic inchoandum a fedantib, dolorem leuibus. pot, periclitanduq; cum Gal fuerit 1 .aphor. &feffione que verofubdit paulo funt obfcuriora,vult tameincraf- yena vtendu fuerit, qua, forti & caufam &fymptoma Jandum ejfefanguvnem fluxionis cohibenda gratia, qua ipfum educet,non interea tamen a mitigatorias medica- jo dolores fequitur,vt 13 .meth. &fapijfme alibi Gal.fer i Cap.f. mentis abftinendu,atq; ita folui priorem dubitatione pu ptum reliquit. Reliqua qua de Igtitia adijciimtur. vide tamus.Quod vero fecundo obijeitur,minimi mometi efl^ $.in 6,de vulg.morb. & libello de parum pila exercit. Aph.&com.f, quum reuulfio,qu$ ä poßerion fit cerebri parte ad ante- Quod de regionis mutatione dicitur, habes ex Hippocr. caP-K riorem,non ab una ignobili fit particula ad nobilem.fed & Galeno 5. in 6.de vulg. morb.qua de medicatione in 1'&com,:o ab eodem prorfus membro, ab ajfecio loco ad fanum. magnis temporum exceffibus euitanda, exHipp.^.aph. A ^ 4 Et vtilitas quide&c. Tertium caput explicat in cu- & libello de medicamentis purgantibus. Qua de com~ Cap^ap rationefyeäandum, quodintria rurfum capitadiuidity plicatisajfe£iibiis.3-meth.& 10-& 11. cap.i.ap* etp.j3.eap.i i* pro quare lege j.meth.& 11.& z. ad Glauc.pnu feri- 1 €. 17, & dcity* y-t ^ qHQc£ pnmum caput pertinet,ex Gal.locis citatis De medicationibus agritudinum malitia com- £ap. i. defumptu.id quod inter omnia membra cuflodia dignius ZQ flexionis. Cap. 1. eß, coreffe,poftea cerebrum,deinde hepar.Contrariu ta Cap.?, men legi videtur j.meth.vbi in morbis indigere nos ieci C~\ Vas ex eis quidem fine materia exiftit,com- nompotim facultate ait,quam cerebri, & 11 .meth.na plexio,tantum permutatur: fed fi cum ma turalem facultatem & animali,&pulfatoriapotiorem teria fuerit, ipfaeuacuabitur, &plerunque qui- ag effe oportere confitetur.ita,vt in priori quidem fentetia, dem ei fola fufficit euacuatio, fi complexionis a rdmqmmll cerebro\inpo(lerioriautem & cordi+ & cerebroprepo- [ infufe, quae praeterita eft, malitiam non ibi re- ea,proptcrmo. ni iecur videatur. Sed intelligenda eß Galenifententia liquerit: ] & quandoque non fufficit nobis iftud, ipfius pr« in morbis, qui materia coüione egent,in his nempe na- fi complexionis dimiferit malitiam: immo erit tentam* turalis facultatispotim, quam animalis,aut vitalis con nobis necefle complexionem permutare, quum flantia eß opus,propter cottionem: verior tamen prior $Q in euacuando finem fecerimus. '-Dicemus ergo, eß fententia: fi abfoluti pronuncies, quod maliti£ complexionis medicatio multis fit 5 Exparte aut &c. Quam caput in curatrice confide modis. Complexionis namque malitia , aut randü proponit,tempus uidelicet offerendi medicameti, erith [infufa, ] & erit ipfiusmedicatio ex contra- h B* &mi- quod triplici exeplo aperit, medicamentis extra admo- rio ab follite : 8c hxc eft medicatio abfolate: aut nendi,eiufde intro affumendi,& nutritionis, quauis,quu erit in termino vtipfa generetur, Sc erit cius fade nutritione antea fit diffu, non ita aptifortaffe id hoc natio, qu xfit cum prxmiffionc feruationis : c c B-prohMo in loco repetitum videatur. Trimu explicat,exeplo apo [ quemadmodum putrefactionem, qux eft cum ella^uTvuh ftematis,in quo nimiru diuerfi temporis ratione diuerfis febre quartana, medicamur cum theriaca : & £cn> fca ytimur msdicametis, a principio repercutientib.in ftatu aquam frigidam in tertiana damus,vtextinguat. futura fieri,& ijsfolkm,quarefoluunt,inhorm aut medio,ßatrn vide 40 Et exemplum praemiffionis feruationis eft eua- oportet mcavt licet &principij,comißis repercutietib. & refoluen cuatioin quartana, quse fit cum elleboro & in jfohimmSo & tib. (& fi.n.nouus quidem codex aluer legit.antiqua ta- tertiana cum fcammonea , quum principium nominatur pre in «p. de diflu men ^ Yeces Matini ver fio idfonat.quod nos diximm.) interpollationis que accidit]prohibere volumus. mi ilio feruatio mt.medic. idemferUnotauit&fuprafen. i.necnon lib.^.Huim ta- Et exemplum prxmifiionis feruationis folum- ms.Exemplum Cn'3 cap*3 • meoppofitum (ficuti alias etianotauimusjinfra legitur modo,eft euacuatio,quartanx aptis propter me- ^“3- Cap. 11 de cura abfceffuum, & ex Gal.6.de comp.medicafecu- lancholice fuperationem, cum elleboro: & febri nis febns quar. dum loc.& 1 .de comp.medic.per gener a. Quomodo ve- tertianae propter choleras dominium, cum fcam tanx cum tk. ro a morbi tempore, alimenti quantitas indicetur, quoi monea . Quum autem in aliqua aegritudine mea, & dare cap.8. hic notat, vide i.ad Glauc.z>aph. De tempore medica- dubitaueris, an fit eius caufa caliditas an frigidi- Aph. 7.8.10. menti intro aßumedi opportuno lege ex Hipp.i.aph.i. 50 tas:6c fi experiri volueris: non experiaris cum fli- na,vcexti?a- Aph. zi. ^ ^ex Qamb.quos,quando,& quibus purg.opor. Qu? perfiuo,& caue tibi ne decipiat te imprefiio,quaj Etexeplummc cap. 14^'cap. 14! vero de aere fubduntur.peteex9-meth.& 11. " erit accidentalis. ^ Et debes fcire quod infrigida^ aicationis c^ 6 Et dicemus

ipfam fuperflue refoluit, & eft ficcitas fecundum effentiam, &: caliditas fecundum a<$-f b. apertione cidens. 5 Qui autem caliditatis fuperfluitatem oppilationum, cum [oppilationibus ] medicatur , fibi cauere debet ab infrigidatione fuperliua, neinconuer-tendo oppilationem in lapidem augmentum faciat : & ne calida* complexionis malitiam aug--mentet, immö paulatim primo medicari debet g|B.abftcrg&, cum eo, quod abftergit: & fi g j- [ ] quod infrigidat, ei fuffecerit, ficut aqua hordei & fuc-cus fcariolx *, erit conueniens: & fi non fuffecerit iftud,tunc cum illo,quod temperatum exiftit, q? fi hoc non fuffecerit, tunc cum eo, in quo fubti-_ lis exiftit calor.neq; ex hoc fis folicitus, quoniam hB.apemoms. j[uuamentum eius h j- diaphorefis ] in infrigidando plus confert, quam fit nocumentum, quod facit ei calor, qui ad extinguedum eft facilis poft ib. Alialitera. apertionem.1 [ Et eft etiam quum acutorum hu-Et quandoque morum digeftioextinguendifuperfluitatempro fupeniua extm hibet, ] licet quidam hominum fint, quiproter-5ne humo u^ant ac^ hanc deftruendam fententiam,& igno-ramacutorum. *'ent > quod fortis extin&io deijcit virtutem: & quanto magis in corporibus, qua; ab segritudine iB.reftificatio de bilitata fuerunt, licet aliquo k [ dire&ionis msmudomate modo materiam re&ificet,quod eft, quü poft ip- nam rectincet, r . .A. 1 r C qmquandoque &m ahx proueniunt aegritudines, aut ex malitia poftipfamaii«e complexionis fimplicis,aut exmaterijsfrigidis proueniGtargri complexioni cötrarijs,] quam re&iftcauit. Com tiidines,aut ma plexioncm vero frigidam calefacere quafi diffi- htiacomplexio 1 - - -i - - - - nisfi pk* _ _ teri js frigidis du in principio rei eft facilius, quam calidum in contrarijs mate principio infrigidare: fed calidum in ßnc in frigi-VI1' c + dare,licetfit difficile,eil tamen facilius quam frx IB.connrmata. . ’ . r , r . r a r • gidum m nne,caleracere:quoniam iupcrn.ua. frigiditas eft ipfa mors innati caloris,aut ei propin-qua. Et debes /cire, quod infrigidatio quandoq; ficcitadconiungitur, & quandoque humiditati, 6c quandoque ab vtrifque feparatur: verunta- 10 20 mutando complexionem, fed propter fui fubti-litatem non permanet, donec fuam perficiat ope rationem. Eft ergo nobis neceflarium, ei aliquid admifeere,quod ipfam infpiffet, & retineat,licet ex ea fua2 operationis proueniat contrarium ficut balfamo admifeemus ceram, & reliqua: ad hoc vtipfum tanto tempore retineatur, in quo fuam perficiat operationem. > lAI^TStOTtATIOlstES. i Qua ex eis quidem &c. Ouid in intemperiei curatione /tue cum materia,fme fine materia faciendum fit, ex communifjima curandi regula licet colligere, fi quidem intemperies fmiplex fit, alter atione fimplici}fi autem cum materia, tunc fi temperata ea fit, fola fatisfa-cit euacuatio: fin intemperata,& alteratione mate- ria euacuatione curabitur: pro qua re vide 2.ad Glauc. & lib.art-med. jln autem ubi vtrumq; agendum fit, ab alter atione,an vero ab euacuatione inchoandum fit,hic yidetur ab euacuatione exordiri, quod & Gal.locis citatis . Sed contrario tamen ordine quandoque opusef-fe, vide lib.4-.de curat.febr.putrid. in gener ali,perpende etiam qua 1 .aphor.fcribuntur. 2 Dicemus ergo (p malitia &c. Sicuti morbi omnes aut funt fa£ii,aut fiunt,aut futuri funt,&fa&is curatio, ijs qui futuri funt,prgferuatio,illis autem qui fiunt,mi fla ex praferuatione,& curatione affio proprie debetur.4. metho.& 11 .& 1 .de dijf.feb. & 2.aph.Ita& in intem fri^dJfim cite eft, quum iam eft1 [ itifufa: ] & multum fa- ^ perie.quapropter quum varient hoc in loco codices, & x, aut cu ma eile in principio, & ad vltimum, calefacere frigi- antiquus vnum legat, aliud Bellunenfis, & aliud Man- tinus, Bellunenfis le&io probanda pra cateris videtur, Cap il cap.88. Fen. i.'Traft, z cap .7. Aphor.zz. cap.3. cap.zo. cap. 4. Com.2,2,. qua triplicem in temperiem, eam qua faUa eH,qua fit r & qua futura, & triplex quoque exemplum affert. 3 Et debes f'cire quod infrigidationis, &c. Fufius h $c fcripfit Galen.j.meth. comparatq; caliditatem,& frigi ditate humiditati, & ficcitati, illas facilius, has difficilius curari tefiatur,tametfi in eodem libro humidam intemperiem facillime omnium curari dicat. Idem colla- cap.y. cap.p. mB.confirmas men ficcitas magis fitm [ manfiua cum frigidi- tafquod hic authorfacit) caliditate frigiditati: eodem frigiditate, qu? tate, qux fenuit: ] & humiditas eft magis addu iam accident. cens frigiditatem, ciuse accidit, Et iam quidem omnes caloris caufe,quum fupemuuntan exfic-cando iuuant, & quandoque etiam omnes frigis ditatis caufe, quum faperfiuce fuerint, in hume-dando iuuant. Et nulla quidem res ad hoc tantum peruenit, quantum ociofitas,& afiidua bal-Bi|B.&balneaneatio,qua:eftfaciJisn[ ] in tina. Et nos _ quidem te fecimus fei re hoc in eo, quod eft prae- praterea, quoniam quu caliditas efßcacißimafitprima-miflum.6 Vinum pneterea 0 [ temperate bibitü] 5 rum qualitatum omnium. & magis agat quam frigidi- tempore immutari vtrafque ait ,fed no pari di f crimine, quum maius in refrigerando periculum fit, quam in calefaciendo. & in humido quoque ac ficco parem fecuri-tateme/fe dicit, fed agrius ficcam curari intemperiem quam humida. Verum quod de caliditate & frigiditate dicitur,dubitatione no caret propter ea qua 4. de fimpl. med-facult.fcribuntur, quando vehemente caliditatem non minus noxiam dicit effe Gal.quam frigiditatem. ac cap. 14. oB.mixtum. tas,lib.de conflit.ar.med.& 2.de fac.nat.verius ditium videretur caliditatem citius quoq; fore affura, id quod lib.de vfurefpir.habetur. & propterea frigiditatem mi nori negocio & temporepoffe immutari quam calidita-te.jld hac tamen licet ita refpondere. Quod ad priorem dubitationem attinet; fi caliditas et frigiditas abfolute, vt aÜiua funt qualitates, confideyentur, ficut irnmode-nue debes, quod fame^eft nobis neceffarium in rata frigiditas offendit,ita et caliditas;atq; ita aqui of- permutando complexionem , dare illud, quod fendit caliditas, vtfrigiditas. Mfattaharumad ani- huiufmodi confortat complexionem admiftum malis corpus collatione,quum anima tum ui a m ca ore ci, quod fibi fit contrarium quemadmodum eft fit,& calore tueatur,fi plrn mfto cahj acias,ac refrige- in humedando eft forte. 7 Amplius fcire debes, quod quum fenex infrigidatione indiget, & hu-nie&atione, nö fufficit ad hoc illud quod ipfum ad aequalitatem reducit,immdjquodipfum tran fire facit ad complexionem frigidam, & humidam , qua2 ei debetur, quoniam ipfa licet fit ac-cidentalis,eft tamen ei quafi naturalis.Scire quo cap p. cap.4. cap.f. nobis neceflarium dare acetum cum medicinis calidis alicui membro, ideo vt ipfarum penetret virtutes, & ficut eft: nobis neceflarium dare crocum cum medicinis infrigidantibus cor,propterea vt eas ad ipfum ferat. Et multoties quidem eft medicina vehementioris operationis in per- res,id nonpari eft diferimine,quod frigiditas,qua natu-ta opera noti fubit longiori a vita differat interuallo. Ouo vero ad fecunda controuerfiam. T^(on item abfolute par effe frigiditatem & caliditatem curandi tempus Gal.ait, fed quodam modo, agit tam e celerius caliditas, ita vt minori tempore amouer i frigiditatem oporteat. , 4 Et 4 Et cdliditas quidemfitfortior &c. caufas calidg in ventrem foluere fuper ventris iblutionem efl: ti- Fftnz.cap. temperieifupra quoq; defcripfit. addit tamenhic eua- morofiim) & figura, aTas, St tempus,& acris, re- cuationem frigidorum humorum, obftrublionis apertio- gionis difpofitio, St conluetudoeuacuandi, & nemjiempc quum h$c non fernper refrigeret,vt in putri ars: haee nanque, quum fuerit contraria fignifi- dis febribusfed etiam calefäblionis occafio fit,du fiiri- cationi, propter quam euacuatio facienda erit 5 tibusparantur via, qua occlufa, refrigerationis, immb prohibebunt euacuationem. Vacuitas if aq; fine etiam fyderatianis quandoque caufie fimt.addit & tem- dubio euacuationem fieri prohibet. Et fimiliter, peratam humiditatem, qua -videlicet ali calor cofueuit. quum debilitas cuiufcunque trium virtutum fue His tamen adduntur & alia, & frigida admotio, vt 5. rit: veruntamen quandoque plus eligimus alicu- ApEat.&iy. apb-&ficcitas, que lima caloris dicitur.&'ea praterea 10 ius virtutis debilitatem, quam b [ impedimenti! ] hB.nocun^ omnes quas & fupra hic autbor,& Gal.lib.de morboru relinquendi euacuationem,& hoc quidem efi in tum. /V . .. 7 . L L m * - « .m.... _ _ * 1 ~ , 1 -.4.* ^ •, r ^ M Kl I 1 Kl 1 P AT MA £1 1 Cap.i. cauf.retulere,ex quibus tamen omnibm,quum acciden- virtutibus fenfibilibus, & motiuis, quumfiducia tia a fimili tantum generentur, vt ait Auen. j.metaph. habuerimus fuccurrendi rei timorofie, fi accide- Com.$z. fola calidi vicinia, per fe caloris cauf a efi: c ater a yero rit, & fimiliter in omnibus virtutibus. Comple- per accidens ,fi bene aduerteris, quamuis non ignorem xio quoque calida St ficcac [ ad ] hoc prohibet, cB.ab. alios aliud hac de re fenfiffe. St frigida & humida caliditatem non habens, 5 Qui autem caliditatis fuperfiuitatem &c.Si obfiru- aut debile habens ab ea etiam prohibet: in calida ß io ex vifcido & crafio humore fiat, infigitur is humor autem, St humida facile faciemus illud, &forti- tenaciter-.quare, fi obftruäionem cu calidiori intempe- ter. Figura autem fcilicet fuperfluitas maciei,aut rie, frigidiori medicamento mediceris, indurabis, & in 20 raritas, ab ea prohibet, propter timorem, ne fpi-lapidosä materiam vertes. Confuluit ergo quid agedum ritus refoluatur, St fimiliter oportet in regendo Cap.4-cap.10. ide pro hac re Gal.z.ad Glauc.i i .meth.et 14 .nec- debilem , & macrum , multam choleram ru- Cap.3. non Taulu lib. 3 .quum de iecinoris affeblibus loquitur. beam in fanguine habentem, vt ei blandiaris, Sc Cajp.46. 6 Vinum praterea tepcratebibitum &c. Alij legunt no ipfum euacues, St vt eum nutrias ex eo, quod vinum dilutum in hume blando forte effe,antiqua tamen bonum generat fanguinem ad frigiditatem, St leblio vinum habet temperati bibitum. ex qua,c oniro- humiditatem declinantem: quoniam ex hoc fui iterfia ducifolet,de vini temperamento,an ficcu vel hu humoris complexio re&ificabitur, d [ aut ] for- dB.&» Text, y 1. midum fit.Sand .Anfi./y.meteor. vinum aquea natura fa tafle ipfum fortem efficies, St euacuationes tole- cere videtur.et Gal.quoq; humidumipfum vifmefiexi rabit, fimiliteroportet ne illum euacuarefisau- Com.2,2. co.ii fiimaffe 1 .de rat. viti.in ac. & x.apk\& 7.meth. Hipp. 30 fus, qui ex confuetudine parum comedit, quan- Ctlp • () • nst s\ m L /L J t • j _ • # /» /7"» J ’_ !____ •_ _ • 1 /“l * _ __* _ ^_ Circa finem! ye™non vimm *bfolM$,fed ddceypitukoßim effe.ait, diu ab eius euacuatione abftinere poteris. Su- Circa medium. hb.de affeblionibus.& z.hb.dedi^ta mollia vina,&dul - perflua quoque pinguedo ab eo prohibet, pro- cianigrahumidiora effe refert, & humiditatem indu- pter timorem, ne frigiditas dominetor, St ne ca- cere. Idem tamen in eo lib.de diata 2.paulo antea,vinu xo venas comprimat, St eas e [extinguat ] quum c B Aj^tm calidum&ficcum effe dixerat, &in lib.de affeblionib. vacuas inucnerit, St calorem fuffocetinnatum: ehiukc. itidem, aufierum vinu adficcitatem,ad roburconducc- aut fuperHuitates exprimendo, ad interiora ex- re protulit. Gal.vcro,abfolutd loquens $.aph. 5. calefa- pellat. Accidentia quoque mala, Acut apti-» dreapriucipiu. cere & exficcare.Z.autem de fimpl.med.fac.calefacere tudo f [ cholerica: paffionij , St fpafmo, ab ea fB.diarix. fcripfit 2.ordine,&fi admodu vetus fit; tertio.& eius prohibent. Aetasprteterea, qus nondum ad au- caliditatiproportione fiiccitaterejpodere. & in i.meth. 40 gmenti complementum peruenit, aut ad con-cap.4. vtitur ad exficcanda vlcera,quo & Hipp.in lib.de iumptionis terminum efl: tranfiens j ab ea prohi- vlcerib. Adde,

1 Esqujedemonftrant reflitudinemiudici; ephemera, aut aliae aegritudines, quae comitan- ICrtZ t }a euacuando funt decem, repletio, St vir- tur, ficut excoriatio, quam ventris folutio in m- mus, non acci-tus,& c°mpfrxio,& accidentia conuenientia (fi- teftinis facit, aut vlcera, qux vrinx prouocatio dent ventris fo cut fia [ contingeret quod naturam foluere velle in vefica facit, St hoc quidem licet iuuamentum luti«. mus, deinde accideret vetris folutio: ] quoniam conferat 5 eius tamen vtilitas non fentitur irn- mo pro Ali mn dia ni« nö; bin <10 i dus cuat nun fccui tate Uifli mo quandoque praefentialiter dolet, donec acci» f P [ guatitas nume dens remoueatur. Et fecunda eft confideratio ri aduenitfeup partis fax declinationis:ficut naufea, qua; vomi- cip«ur ex conii tu mundatur, & mordicatio in ventre, qnx ven- eranone virm tris folutione remouetur.Et tertia eft membrum ex confideratio tis proprie, Sc egreflionis eius aparte declinationis eius, ficut ne fupcrfluita- bafilica dextra in aegritudine hepatis, & non ce- ] Et fcias quöd materiei euacuatio & ip- tls euacuand« phalica dextra: quoniam fi error prouenerit in fius de fiio loco eradicatio 5 fed fecundum vnum coJo?ginquo° tau, quale eft illud: quandoque fequeturindeti- duorum modorum: vnus eorum eft propter at- aut propinquo, mcr . Et oportet quidem,vt ut membrum egref-10 tra&ionem , qua; fit ad longinquam diuerfita- aut ex pr^para fionis ignobilius illo,a quo fit euacuatio: ne ma- tem; Sc alter propter eam quce ad propinquam: yone“Dus,auc teria ad illud declinet, quod eft nobilius. Opor- 6c fuarum quidem horarum dignior eft, quum tis eLs^piSa jB. expulforiu tct praeterea vt fit eius [exitus naturalis] ficut in corpore ^ [ nullo modo eft alicuius mate- ratione, vt non paiuraic. membra vrinae gibbofitati hepatis, & inteftina riei repletio. ] Ponamus itaque quöd ab ore vi- moueatur, nifi concauitati ipfius. Eft tamen quum membrum rifuperius multus fluat fanguis : & ab haemor- p°ft fubuiauo- a quo expellitur 5 eft ipfum membrum,per quod rhoidib. mulieris fuperflue fluat fanguis. Vnu m anteceC. euacuatio facienda eft: fed eft in ipfo aegritudo itaque duorum faciemus,aut trahemrs per decli fione naufeati- vetus, aut recens: propter quam eft timendum nationem,quae fit ad propinquam diuerfitatem: ua. de curfu humorum fuper ipfum. Ipfi ergo ad Sc oportebit tunc vt materiam ad nares decli- ptß-Etquinta aliud, quod fit melius, tranfponendi funt. Et eft 30 nemus, faciendo fansuinem ex naribus fluere:eft meJfuraao s* * • 1 • * ein s % qdr euacua etiam , quum ex iuperatione humorum time- 6c in altero ad matricem prouocando menftrua, tur, & ifta adue tur fuper ipfum aegritudo: ficut quum traäus aut fi voluerimus ad longinquam diuerfitatem nit excölidera fit ab oculo ad gulam: quoniam timetur, ne illi attrahere, euacuabimus in primo fanguinem a tionequätitatis if —B. quandoque fuper ucniat fuffocatio, ideo11 [qua- venis & locis , qua; funt in inferiore parte cor- ^Seratbpc le eft ] huiufmodi, fuauiter Sc molliter fieri de- poris, in fecundo a venis & locis, quae funt in fu- virtutis & ex c5 bet. Natura quoque plerunque taliter opera- prema parte corporis. Et r| [ ] non opor- fiderationeacci tur, Sc euacuat, non per partem, qua confueuit, tet quide vt in duas diametros prolongationem dentiu, cpx re- ideo vt membrum cuftodiat, quum debilefue- faciasifed in vna tantum,que fit diameter magis 1“14uutur Poft rit * & plerunque etiam eft, vt fit illud quod na- longinqua : nam fi materia fuerit in fupremo q^^fueritex bn ' €X partC tura suacuat ■k [ partis longinqua <5roppofitae, ] 30 dextra; partis, 11011 erit trahenda ad infimum fi- eis accidens fe- oppefita/ ’& ^ remaneat cum ipfo ambiguitas, ficut, quum niftrae, immöad infimum ipfius dextre (&hoc cjues euacuatio a capite ad anum, aut crus, aut pedem euacuat: quidem eft illud, quod eft magis necefiarium) muniemus noiv enim pro certo fcitur, fi ex toto fit cere- aut ad finiftram a fupremo, fi fuerit tantum lon- fumus^euacual bro, aut ex vno ventriculo.^ Et quarta quidem ginqna quantum eftab humero ad humerum: re, cu menfura eftliora euacuationisipßus : nam dicitGalenus Sc non fuerit difpofitio eius ficutdifpofitioduo- menfura- penitus quod in chronicis aegritudinibus matu- rum laterum capitis. Materia namque fi in dex- mus>feu iB.eftcxpettz- rafi0 J [tantum Sc nihil plus expcftanda eft. JEt tu tra capitis fuerit, eam ad inferiora, & non ad fi- ^cSenti^uod 20quidem iamfeiuitti,quidfitmaturatio: &ante- niftram trahes capitis. Quandoque materiam felitureiucwa quam euacues, Sc poß maturationem ex fubti- ad longinquum trahere volueris , loci dolorem tioncm.fuccur- liatiuisin potu tribuere debes, ficut aquam hyf- 4^ prius fedabis, vt ipfius minuatur f[ compreffio ] ritur,fiawfit in f lufcs. ^ Ttetureiae, & feminum. Sed & in acutis per attraftionem , quoniam dolor eft trahens. replc' ' etiam segritudinibus maturationem expedare Qujimque ad locum 110 obedit, ad quem ipfam 4 b. non fuerit melius eft, & praecipue quum quietae fuerint.4 trahis, non violenter agas: quoniam quando- repletio fuper- Quod fi mobiles fuerint, tunc ad euacuandum que violentia illa ipfam mouebit, fubtiliabit, flua>neq; mate- m a teri am feftinare erit melius 5 quoniam impe- öc non trahetur, Sc fiet velocius declinans ad do- Aiia°it^°nou a B,earum, dimentum motus m [eius] eft maius, quam iiiae letem locum. Et forfitan tibi fufficiet, vt trahas: fuerit repletio” euacuationis, antequam ipfa fit matura, & pro- licet non euacues 5 quoniam ipfa attraäio eius neque materia prie quum humores fiierint liibtiles, & praeci- iter ad membrum prohibet, licet non extraha- fuent delinas pue,quuminconcauitatibus venarum fuerint, tur, per ipfam ergo attradionem ad intentio- & non in membris ingredientes. Quumautem 50 nem perueniemus: licetcum ipfa non .euacua- fi^ttradri©011 humor in vno fuerit membro comprehenfus, ueris, fed declinatione contentus fueris: qua; fit r b. inatmftio nullo modo moueatur, donec maturetur, & ef- ligando membra oppofita, aut ven tofis, & me- ne,qu^fit ad di fentiam habeat temperatam, quam tu fciuifti in dicinis rubificantibus, Sc ad fum mum cum om- Ion fuo loco . Et fimiliter quum 11011 fuerimus fe- ni,quod dolorem efficit: Ex materijs autem,qua; fSarfbtio curi, quod virtus vfque ad maturitatis horam ad euacuandum funt faciliores, funt illa;,qua; n B. «ochme perduret5 euacuabimus eam poftquam nobis ca- funt in venis, deinde ilice, qua; in membris & iun- frouemens. ucr|mus? vt eius fubtilitatem, Sc grofiitiem feia- duris: quoniam quandoque eft difficile eas ex- nim filent to^ mus: quoniam fi11 [ fpifla fuerit ] Sc grofla, ip- trahere, Sc euacuare: ideoq5 necefle eft, vt quum cbmie proue- fammouere non debemus, nifi poft fubtiliatio- euacuabuntur, alis cum eis egrediantur. Eua- Mns&groifa, nem. Eius vero grofiitiem cognofcemus pro- 0 cuato praeterea eft neceffarium ne properet co-d MsT r”' Pterea quöd 0 [ faftidium praeteritum ] iam pra;- medere nutrientia multa, & mala: qua; natura Cüatitatem ceftitiaut fub hypochondrij s dolor extefiuus,aut indigefta trahat. Quod fi aliquid ex hoc fieri ne- ouscjuod eua- aduentus apoftematis in interioribus. Quod au- ceffefuerit,oportebit vtpaulatim & fuauiterfiat, watur, fed ad- tem magis cuftodire debemus in huiufmodi di- donec fit fecundum ordinem, vt & fit,quod cor- ffiimihabimus f fitione . habitudo canalium , ne ipfi pus ingreditur, digeftum,& co/iueniens. Minu-Sumene-fintclaufi, &poftiioc quidem totum pofiibile tioquoque eft euacuatio humoribus «qualiter tocuationu. Et tibi erit, vt ante maturationem ventrem foluas. augmentatis propria. Euacuatio vero humori, qui tf B.xn qiuliu qui in quantitate folus augmentatur,aut1 f [ adnotata. Quofit,vtfi ea fmgulatimomnia explicanda ] corrumpitur propria, eft alia a minutio- fint,qugindicant,velcoindicant,cotraindicant,vel corne. Omnis praeterea euacuatio,que eft lupcrfiua- repugnant,vt plura omnino capita futura fint,quam de- fecundum plurimum febres generat.Quumque cem. Verum quod hic author dicit, quum de accidentib. ventris coaftri&io, qui fluere iolebat, aliquam e- concurrentib.loquitur, fluete aluo periculofum effe aluu gritudinem poftidere fecerit: illius euacuationis foluere, hoc defumptum ex Gal.ejl i .ad Glau. ex quo lo caP-*4« reuerfio fecundum plurimum ipfum medicabi- co magna huius capitis pars deferipta eft. Hic tamen li. - tur 5 ficut ab eo, quem conftri&io faniei aurium, 3 .de curationeproftuuij alui ea exhibet, qua alnum fo- aut mucorum narium vertiginem poffidere fe- luunt.& Hipp.quoq; lib.de loc.in hom.fluxumfluxu, & cit; eius reuerfio ipfam remouebit. Et fcito quod 10 vomitu vomitu curadumpracepit: Soluitur tamen qu$- cap.8. refiduum materiei dimittere, quod necefieerat fiiohac ex Gal.lib.de cur.rat.perfan.miff. Inftuxib.non euacuare; minus nocumentum eft,quam exqui- euacuatio indicatur, fed roboratio.at fi excrementapra fitiffime euacuare, &peruenire in ipfa ad hoc, uam habeant coniuntta qualitatem ;fumpta non ab effe- vt virtus terreatur: quoniam multoties natura tu, fed ab eius caufa indicatione, etiam purgatione ad hoc refoluit refiduum. Quumque humor illius ab findendam caufam vtendum eß. Mde,quod in his, fuerit generis, cuius effe oportet; & asger tolerare non abfoluti educentibus vtimur; fed ijs,qita educendo poteft 5 non terreri debes ex fuperfluitate. quan- corroborant,& afiriäionis notam relinquunt,rhabarba doque etiam contingit, quum te euacuare opor- ro,myrobolatiis,tamar indis,atq; alus id genus. Quod de tetvfque ad lipothymiam. Quumq; alicuius vir- viriu imbecillitatefubdit,habetur ex Gal.i.aph.& 11. com ut b. Alia lite- tusfortisuf[ ] fuerit,&ipior um humorum 20 meth.ne cyion j.meth. Sed tp non omnis tamen vinu im- cap.i^ ra.non. materia multa,& mala; ipfam paulatim euacua. becillitas euacuationi contraindicet, collige ex 2 .de rat. com.48. x B. adh^rens. Et fimiliter quum materia vehementer fueritx u.inac. Quum vero de temperamento loquitur,aitq; ca- [ penctratiua ] aut cum fanguine multum mifta: lidum, & ficcum temperamentum euacuationi effe ine- non poteris ipfam vna vice euacua re, ficut eft in ptu,id primo ad GlaMde,notatur. Sed quod fubiungit, C*F4- fciatica, 6c arthretica longi temporis, & cancro, calida & humida temperie proditos euacuationi cofen- y B. furunculis. & fcabic antiqua,& Y [ carbunculis ] vcteribus.Et tire, aduerfari Gal.videtur9.meth. & de cur.rat.pfan. caM* debes fcire , quod ventris iblutio a iuperioribus miß', vbi calida & humida temperiem celerrimd diffipa trahit, & ab inferioribus eradicat. Duabus ergo ri,atq; ideo euacuationi obfiftere teßatur. Qm, item de attractionibus eft apta, conuenienti, & diuerfx: corporis habitu dicit, eadem certi eo primo ad Glau.ha quae etiam poft materierum quietem eft conue- 30 bontur.Sedoppofitumlegiuidetur.lib.de cur.r.per fang, cap.13! %b. in inferiori ueniens. Quum ergo materia fuerint z[ ä fupe- miß.quo loco,graciles fecanda vena aptos effe feriptum bus. rioribus 5 J ad diuerium trahet eas; 6c iplks etiam reliquit.Diftinguendum tamen hac re eft. K(anque quod cradicabi t a locis, vbi funt; vomitu vero fitattra- ad priorefacit dubitatione, fi ad temperamentii calidu eho, & eradicatio econuerlb. Minutionis prxtc- atq; humidum tenuiorfubflantia accedat, quodcelerri-> rea diipofitio diuerfificatur fccCidum loca, a qui- ea natura prgditi diffipantur, euacuationi repugnant. bus fauguis accipitur:ficut /ciuifti minus itaque at cum craffiorifubjlatia, redundant fanguineeiufmodi eundis hominibus euacuatione dignus eft ille cu corpora,&ferre facillimi omnium euacuationem pof- ius cibus bonus fuerit,& digeftio bona. In regio- funt. Quo vero adposleriorem controuerfiam:quigraci nib us quoque calidis morantes euacuatione pa- les a natura funt,calidiori,funt temperamento,atq; hi et jrum indigent. 4° latas venas habent, & fecanda propterea vena aptijfi- mi. contra vero qui vel ex morbo vel ex accidente alio graciles euafere,ineptijfimi. De confuetudine lege et eo j.adGlau.& <).meth.&libello quos quando,& quibus I I{es qua demonftrant &c.Sicut fupra notauimwsyex purg.op.De accidentibus malis, & lib.ad Glauc.& 11. cap.14.cap.17' cap.7.p.xo.iö. 9 .meth. fcopi non in purgatione fo lum fed omni curato- meth.De atate ibidem,& defang.miff.De tempore,ibi- ris aHione duo funt prgeipui: alter ab ajfeöiüdefumitur; dem, & Hipp.^.apb.ac libello de purg.medic. & Gal. caP- I,CaP,l4‘ alter a viribus; aff°.äu/s correüionem,\vires conferua- lib.quos quando & quibus pur.opor.Ita & de regione. AP 10r'5‘ tionem indicant.pra.ter hos duos, vnus tertio loco fe of- 1 Sciaspraterea quod intentio. Quinque enumerat in fert confiderandus, vt caufa fine qua non, aer videlicet euacuationibus prater propofitos iam fcopos animad- ambiens. Sed ad tria hac capitaplura alta referuntur. 5° vertenda; primum ,vt taliapurgentur qualia confert, fubaffettu quide intelligitur,& caufa,fi adfit vel ab fit, pro quo vide primo aphor.alterum, vtper loca coferen A , i; , eap-i* & fymptomata,vt iz.meth.habetur,no quidem omnia, tia ducatur exprimo aphor.tertium, vtmcmbru aptum aptorin. fed in genere lafa a&ionis,&excretorum ac retentoru, eduHioni fit, in qua re quinq; alia obferuanda admonet, qua, tamen per accidens coindicant, aut contra indicant, ~vt humor educendus ad partem feratur, per quam edu- cap.13. quod caufa rationem habent, fine qua non fieri curatio ci poffit, quod fiepe Gal.docuit, & -j.meth. & 11-&in cap.n. poteft:aut vrgentis, ficut dolor, vigilia, immodica eua- art.med. vt ad ignobilius membrum trahatur, veluti cuatio,a quibus iudicatio fumitur ob vires, quaspoffunt ab oculis ad inteftina.6.aphor. & 3 .de comp.medic.per 1 offendere. ^Ad vires fexus,temperamentum,atas,corpo loca, vtad locum a natura excipiendis excrementis con Coib.i7.&i: ris habitus,confuetudo,vita ratio, referuntur.ad qu? & ftitutum trahatur materia,quod habetur & 6.aph.et 1. APM y • ventris habitum reijcere oportet, additum ab Hipp.i. vtpars ad quam trahitur, valida fit, non autem imbe- aph. eir eiufdempromptitudinem ad euacuandum ex li- r/7/tf propter morbum vel prafentem, velprateritum. bello Hipp.de purgantibm medicamentis.^d aerem ue tmc emm transferenda materia eft, ne pars ea affi- ro,regio,tempus anni, & edi (latus redigitur. ^Ad hac, ciatur,quod probat hoc author natura exemplo,qua cadit Gal.fi egregius aliquis inuna corporis parte a fle cius uet,ne ad imbecillas partes trahat. vtGal.eo 6.apb.ait ^ ^ fit,aha quadam 0ferri qua & ipfa indicent,partis tem- Qiipdfi obijeias oppofitu pa/fim legi,& 4.de diff.feb.& cap.vic.C‘F s penem, vfum,figuram,fitumfentiendi p ronptitudinem, lib.de cur.rat.perfang.miff. & 3 .de fac.nat. & fiepe “H cap.13. rn hebetudine, quafuperius quoq; ab hos authorefrnt bh natura excrementa ad imbecillaspartesfemper protudere Gal fcribit. flefpondetur, vbi valida natu- cipit effefubducendam. Breuibüs,certu efl purgationem rafit, & optimum futurum iudicium; non ad imbecil- per aluÜ vife er um inflamm ationib. initio morbi a Gal. lestätum,fedignobiles quoq; partes extrudi excremen- prorfus interdici: quod & I ^.meth.teflatur. non efi ta~ cap.i u ta,vt cutem,& crura,nuquäm vero ad membrum,quod men Imc quam obijcis ,p urg atio Je d lenis potius aluifub princeps fit, atque infignis alicuim aüionis inflrumen- duclio: quum Cr lenia hacfuapte natura medicamenta. tum transfert natur a,fi morbo pr%ualeat,quamuis fecus fint; Cr commiflis praterea cibisfquod agendn Gal.prg- eueniat vbi morbus exf iperat,imita7ida autem a medi- cipitjvis eorum omnis temperetur. Adde etiam cp non in conatura eflretti agens, non aberrans. Seruandum efl fiammationis initio h&c exhibet Gal. fedprocedete tem demum ne ad partem aliquam materia trahatur, in qua pore, Cr vbi phlegmone iam concoquitur, Addit etiam vbi recepta fuerit, maius difcrimen afferatur: ficuti ne 10 hic author, ante cociionem effe euacuandu, fi periculum ab oculo ad fauces retrahatur, fed huius quoque contra- fit3ne dum coäio expeäatur,ipfa fuccumbant vires :ob- Aphor.31, rium legi videtur 1, in 6.de vulg. morb. Vbi ab oculis feruato tamen antea3fi cra/fa materia fit3aut temis.fi.n. ad fauces reuelli materiam praecipitur. tenuis fit (adde etiam ex Gal.lib.quos quando vjr quib. 3 Et quarta quidem, Crc. Quarto loco obferuddum in pur.op.&com.in lib.de humorib.fi aquofaexiflatjeduci Com.2,.’ euacuatione,tepus efl. adducit hic author Gal.fententia, flatimpo te fi: at fi craffa attenuanda effe ait,Cr aperien- qui in longis morbis expeblandarn effe coäionem ait. et dos meatuspriufquam educas.pro qua re lege Hipp. & Aphor.?. * in acutis quoq; ni fi turgeant.Quo loco dubitatio excita- Gaii.aph.fed 3 quum coctio crafforum nihil fit qua eo- -tUr. An euacuatio in morbis fieri ante coäionempofflt. rura attenuatio3 q> attenuari craffos humores velit ante quod certi non de quauis euacuatione 3 fed def anguinis euacuationem, coäionem videtur imperare ante duclio mifiione Cr purgatione inteiligedum efl, qua duo magne 20 nem3atq; ita fibi ipfi refragari3 nifi cociionem a prapa- ap+k f. ^ euacuationis vim tenent. Sane de fanguinis mijfione fu- ratione differre dixeris. At vero quando turgere humo- Coro* 22. ap.ap. 4* Jp i cari quis poffit, expeäandam coflionem effe3 propter res dicantur3pete ex Gal. i.aph.

materiei euacuatio,Crc.] Interponunt tamen & Bellu cap.zrcap. x i. ^ lacj Qlauc.vbi in curatione quartana febris fangui- nenfin Cr Mantinus alia quadam verba, quib. quintum nem a principio mittit3 Cr fapiffimi alibi. At3depurga- caput in euacuatione obferuandu. explicari videtur, qua Aph. zz. & 24. tjone jpßj controucrfia efl. Hipp.etenim primo aph. Cr tu vide. Quod aut hic ab authore fcribitur,pete ex Gal. caP*9f • A h 1 & Gal.ibidem, non effe in diuturnis morbis, neq; in acutis, lib.ar.nied.2.adGlauc.$.meth.lhde cur.r.perfang.mifl.^'^'0,11'1^ Aphor^j. 34' nifi turgeant,euacuandum prncipmit, quod Cr Hip.ide 30 Vide prperea Cr Gal.fententiam 3. meth. vbiaduerfus CXp,c. cap.4. lib.de humor ib.Cr4.de rat.viti.in ac. & i.aph.Cr Gal. huius authoris prreceptum, laborante dextro crure,fini- ibidem Cr 4.de tu.fan.Crlib.quos,quando3 & quib pur. ftrum fecat. Cr ea qua inpracedenti cap. Fen prima. op.Cr Auic.l1b.4-.de curatione febrium putridam inge- 5 Qmmq; materiam ad longinquum Crc. De hoc & Aph.& com.2p neraliiferiptum reliquere.Huius tamen contrarium coi- fuperiori capite dictum efl. Sed quo fedandus fit ante re- Aphor.11. ligiyidetur3 i.aph.z.derat.vi.inac.vbieUebommpleu uulfionem dolor, aut lenientia, quib. Hipp. 2. de rat.u.in ritidis initio exhiberi cofuluit Hipp. &Gal.quoq; 2.ad ac.vtitur-.an per deriuationem, qmGal.2.in 6.de vulg. Coro. 8: Glau, in quartanafebre a principio paulatim coqueda, morb.reuulfioni promittendam fcribit,dubiu efl,profer-clV-x- & paulatim educenda materiam pracepit.necnon 4 .de tim q> Gal.2.ad Glauc. reuulfionem deriuationi prapo- cap. 4. ti4.Jan.in vlcerofo affeffupurgandu a principio monet,fi nit.At vero,qug fubiungutur de diuerfione mater fi abf- up.i.czp.p. vitio fi humores redundant. Cui afientiri & Auic.vifus 4° que euacuatione facienda,nepeper vincula, cucurbitu-eft lib.ip.de curatione febnu ex pituita.Videpro hac re las, dr dolore,colliges ex Gal.$ .meth. & 13 -nec non 1. & Tgafim \6.Cont.& Auer.y.Coli.Quodtamen adqug- ad Glauc. & libello de hirud.reuulf.& fcarif& $.aph. cap. s.cap.c-. & ftionis huius folutione pertinet,difficile profecio efl tan- 6 Euacuatio prx tere a efl neceffaria &c.Idem pr?ce- u-cap.^.ca^. taincontrouerfia. quafummosvtrinq; viros fubfcripto piffeHipp. videtur de purgatione & vena feclione, de res habet,quidpiam flatuere,quod ornnib.fatisfaciat:no purgatione quidem 2. de rat.vicl.in ac.de fanguinis au- ftra tamen tempeflatepleriq; omnes,qui medicinamfa- tem miffjone 4..de rat.vicl.in ac .vbi pofl ven^feäionem ^ ciunt, permifeere ipfo etiam morboru initio purgatori) famem inflituit. comjf* & foluentis medicamenti portiunculam lenienti non ve 7 Omnispraterea euacuatio &c.Gal. 1.aph.ex immo rentur.cui fani curationi videre efl fortunatosfrequen- dica euacuatione Udi nutritionem fcribit,&diflolui ait Com.23.001:1.2. ter morboru euentusfuc cedere, vbi aperito medico eua 5° vires i.aph.& 1 .fcribit etiam conuulfionemfipenume- com.i. cuandi ne ce(fitasprudenterfuerit animaduerfa. Ouid ta ro fequi, cum Hipp. 5 .aph.fed cpfvt author dicitjfebres men ex Hipp.et Gal fententiaftatuendum fit; nosfufius fequantur, non dicit. Quod autem fubdit. [Quumq; Heu- / hic non differimus, quum vir clarifjimus Vaternus pul- tns conflriäio]id ex Gal.defumptum efl 2,in 6.de vulg. com.28. cherrimum de hac re libellum alias ediderit, & modo morb .Quod etiam fubiungit,fatius effe aliquid educen- aliud integrum eadem de re volumen habeat,quod pro- dumfuperefle, quam exquifitiffime euacuare ,fcriptum pediem fortaffe fludioforum commodo efl euulgaturus. & illud efl ab Hipp.et Gal.2.aph.De eduäione vero ad Ap!i.& com. ji. 4 Quod fi mobilesfuerint &c.Tarnetfi concoäa medi- animi deliquium habes i.aph.&9 meth. vbi &quan- Ap-& com.23. canda funt,non cruda, itaq; videtur in omnib. morbis et do id agendum fit Gal.explicat. Contra hoc tamen & 4 diuturnis,CE acutis fer uandum :Si tamen acuti turgeat, Hipp.&Gal.pr^ceptum, flat Auer.y. Coli. c;lpiS> euacuandum confulwt, etiam ante coäionem, ex Hipp. 8 jQuüq; alicuius virtusfortis &c. Quod,vt antiqKi co Aph.22.apho. I *aph.& rp.prxfertim fi duo adfuerint, tenuitas humo- dices legunt, virtute forti exiftete et materia multapr a iz. rum,& fi q ia venis contineantur, non autem in partem ua, paulatim educ e du fit; videtur certe rationi repugna aliquam impaäi fint, tunc enim coäione expeäandam re, tumcp vires cum multitudine prauorum humoru m- “PST- effe ait,quod & Gal.lib.ar.med.afferere vifus efl. Quod becilles fint,no fortes,ut licet ex GaL.colhgere li.de bon. cap.r .cap.io. £lp'IJ> fi obiicias oppofitum feruari ab eode Gal. 13 .meth. vbi et mal.fuc.etg.meth.etfipe alibi, tametfietipfeoppofi com. 17. in caug iecinorispartis inflammatione inter initia cnico, tufcripfiffe videtur 1 .apo.de qua re motio no differimus et polypodio atq; alijs id genus medicamentis aluu pre- tum et, quia materia multa praua euacuatione affatim facien- \ facienda totius indiget quapaulatim.et flante yiriu for dum modum pnrfcruationis cft, ficut indiget titudine nihil cotra. indicet9 o & vomere facit. Cap. 4. „IT’ '4““’ “l 1 “ »uiutcuatuan- • *•m*,:. * ■ di humoris] in qualitate, ficut quumfcammo-n'ak“»«it. 1 Portet vt illius cib. cuius foluendus eft ven nea eft tibi necefiaria ad euacuandu m choleram wcu*n rofus . Medicina quoque vomitum faciens, fi asquales non fiierint, in primis fuperabundan- quandoque fit ventris folutiua, quum ftoma- tem euacua humore, donec iequetur:poftea mi- chus fuerit fortis, autbibita fuerit fuper fortem nue.& ei, qui ante minutionem prasmiferat me- famem, aut, qui eam bibit, habuerit f[ paffior £BtCliiriam( dicinam, quum minutionem praemittere debe- nem cholericam, ] Sc natura: lenitatem,aut fi vo bat * poftponat minutionem diebus paucis & mere non confueuerit, aut fi medicina in fua cuiparuum interceffit fpatiumex quo minutus5 fubftantia grauis fuerit, & velocis defcenfionis. fuit, & euacuatione indiget j medicinam fume- » Et ventris iolutiua facit vomitum, propter de-re eft ei conuenientius, Multoties praeterea ex bilitatem ftomachi:aut propter multam foecis hauftu medicinx, ille qui minui debebat, perue- ficcitatem,autpropterea quod medicina abhor- nit ad febrem,& ad asftuationem. Et fi ex eis,quae retur: autpropterea quod bibitur,§ [ faftidium ] gB.naufcati- quiefeerefaciunt, nonquieueritj fcias quod mi- habere lolet, omnis praeterea medicina, qu# utimtem. putionem promittere debebat, 4 Non omnes ventris eft folutiua, quum non ipfum foluit; aut praeterea cuacuationes funt necelfariae pro-^ foluit,fednonidquodeftinaturum,mouethu- pter fuperfiuitatem repletionis: immo quando- morem, quem debet foluere, Sc dilatat ipfum in que funt necefiaria: propter aegritudinis magni- . corpore;fuperat ergocorpus)&conuertuntuL'ad tudinem , & propter repletionem fecundum ipfum humores alij :quare humor ifte in corpore b 1 b,Et multo qualitatem, & non fecundum quantitatem.b t multiplicatur.6 Ex humorib.quoq; eft,qui eft ve- nSs reo munis C ] Et multoties quidem lociorisobedienti^vomituifecundüplurimum, aimaulonene euacuatio necefiaria: fed fuperuenit aliquid, ficut cholera:& ex eis eft,qui vomitui rebellis exi cefiaria in ho, quod prohibet, & non eft ibi ingenium, nifi in ftit, ficut melancholia, & ex eis eft, qui inter hoc t* ieiunando,<5cdormiedo,& in emendando com- & hoc eft medius,ficut phlegma.8 Et febre quide plexionis malitiam, qua: ex repletione proucnif. habentis vetrem foluere melius eft, quam facere Amplius euacuationis, quxdam eft, quee fecum vt ipfe vomat3&cuius humor defccndens fuerit, jß,mundo. iBJubricfcuÄ ficuth [lienteriam] habentem facere ut uomat, cis ad inferiora expellat, & non ad fuperiora, eft inconueniens.Medicinarum prajterea uen- quoniam hoc propinquius eft,& facilius;&quia n -. ■ . g, tris folutionem facientium deterior eft, quas ex illud quod eft poft eas,n [ non ] etiam ipläs cö- medicinis eft compofita multae diuerfi tatis, in primit. Et hoc quidem eft ex eo, quod naturam oB.qu® retine, tempore? in quo foluendus eft uenter, quoniam mouet, vt ex propinquioribus expellat vijs.rat humorem, ventris lolutio conturbatur, & prima ventrem Quod fi medicina virtutem haberet attra&iuä, tunc cfiet Ulr- foluit,antequam fecunda, & quandoque pri- 0 [ quae humorem comitaretur 5 eflet natura C*~ ma iplam fecundam expellit. Amplius? qui bi- virtutis expulfiuae ] magis digna, vt in fano, 6c Aha iitera,qu* berit aliquid ventris folutionem, aut uomitum forti fuperaret: licet medicina non attrahat ni- no retinerethu fibifaciens,corpore ipfiusUlimpido,] necefle 10 fiaduiam fismificatam. Medicinx vero uo- morem, tuncef * * *i t ' j o lct natura cx erit,vt ei vertigo accidat,aut mordicatio in uen- mitum facientis difpofitio, eft diuerfa ab hoc: pulfiua;> tre, & anguftia, & quod ab eo expelletur, egre- quoniam, quum in ftomacho fuerit, in eo 1110- pb. Alia ito. dietur cum difficultate. Et ad vltimum quidem rabitur, & humorem ab inteftinis ad leipfam rebitentia uir- dum medicina fuperfluitates euacuat, non erit attrahet,& fua uirtute fuperat P [ ad refiftendum «os naturalis. in ea asftuatio^ quumq5 qui medicinam biberit, virtuti naturali. Et fcias quod plurimum at- asftuationem habere coeperit,iam euacuat,quod traäionis humorum , quos medicina attra- ex loco multae fuperfluum non eft. Humor praterea, qui uo- hunt, s [non eft nifiex venis, & ex eo quod eft propinquitatis: mitn,aut uentris folutione euacuatur: quum ad multse propinquitatis: quoniam attractio fit in Suare fiet attra alium mutabitur humorem, fignificabit, quod venis ] & in eis,qu;E non funt venx, ficut humo- ex eo ?uue iam corpus eft mundificatum a fuperfluo hu- 20 res, qui funt in pulmone, qui propter vicinita- rB. Et debes fd rnore,quemeuacuareuolumus.Quodfi mun- tem,adftomachum,& inteftina trahuntur,li- re -plurima dificatio vfque ad inteftinorum raiuram perue- cet in uenis non uadunt.1 [ Et debes fcire,quod eorü»qu* f“nt nerit, & ad rem nigram foetidum habetem odo- attractio, qure fit per nares ex medicinis ficcis, ex tem, erit malum. Somnus quoque, quu m poft eft ] caufa euacuandi humores a corpore, ficut med!dms fic- ventris folutionem , aut vomitum fuerit mul- fitinhydropifi. cis, funt. tus.demonftrabit, quod euacuatio iam perfefle mundauit corpus,& contulit. Et fcias quod,quu. J. 0 T jl T 1 0 "bf E S. fitis poft uentris folutionem, aut vomitum fuerit fortis: maximam & vltimam purgation is bo 1 Oportet ut illius &c. Corpora quum quifliam purga nitatem fignificabit.8 Scito etiam quod medi- 30 re noluerit,oportet fluida facere i.aph. propter eaq; cu Aphor. cina uentris folutiua expellit illud,quod euacuat in uomitu,tu in alui fubduffione,paranda ut fint corpo- cum virtute attradliua, quas attrahit hunc eun- ra, authornofler docet,Hippocrate'pafflm imitatus.,Ac dem humorem, & fortaflc attrahit grofliim, $c primum quod de uomitu ait,uidetur ex q..aph. & lib.de ApL3.aph.i2. relinquit fubtilem : quemadmodum facit illa, falub.dixta defumptum, vbi eos qui non facili perfupe quot melancholiam expellit. Illius prxterea uer- riorapurgantur,ad ueratru effle admittendos,,[latuitple bum, qui dicit,quod ipfa generat illud, quod at- niori antea cibo & quiete hume fiatis corporibus. Quod trahit, aut quod in primis attrahit id, quod eft & lib. 3 .de diata confirmat uomendum cfie a cibis oisge a pr;ndpio. fuhtilc, non eft aliquid. Et Galenus, quidem li- neris,&bubulis, & porcinis carnibus, aut cafeofis,pin cet hoc lentiat; penitus tamen dicit, quod me- guibus,& dulcibus,ab ebrietate, ciborii mutatione, & dicina uentris folutiua, in qua non eft ueneno- 4° regionum alteratione afferens, idem affirmat Gal. tum litas^quu m ventrem non foluerit, & digeretur j com.incitatos Hipp.libros,tum in nuper vulgatis come generabit humorem, quem attrahere folebat. tarqs in libellu Hipp.eiufdem debumoribus.Sed hic Comm. x lm led huiufmodi difta non funt conuenientia. controuerfia effle uidetur,quu 4.eo aph.citato exponens Etuidetur quidem, quod Gal. ex hoc quod cer- Gal.quinam humeflantes fint cibi;eos effle tefletur; qui Comm.13. tificat, fentiat quod inter attrahentem medici- nullam fortem obtineant qualitate,neq; acerbam, neq; nam, & humorem attra&um fit conuenientia acrem,flalfam,amaram:quod etiam lib.quos quado,& in fubftantia: & propter hoc attrahit ipfum 5 fed quib. purg.opor. confirmat. M in lib Je humoribus, ijs hoc non eft uerum: quoniam fi attradio neret qui uomituri funt,cauendu ait,ne quibus uefcuntur,aut cum conuenientia; ferrum attraheret ferrum, acerba,aut acida fint.fed tu dulciora,tum liquidiora,tu quum ipfum fuperaret 5 & aurum attraheret au- 50 denique acrior a.qualia radicula,eruca, vetmfalfame- ^ xum , quum ipfum fuperaret quantitate fua : tum,origanum uiride,&qua melmifium habeant.qua- hoc tamen certificare non eft medici. Et debes re acria hic alimetaprobat,qm alibi improbauit. Sani fcire, quod humorum attra&io, qurefit potu (quod ad hanc quaftionefacitjGal.lib. aph. acrior afor- medicinarum foluentium ventrem, aut vomi- tafle alimenta damnat, velutiquce corporanon hume~ kB.peruiasper facjentium , non eft nifi k [ in venis , in fient,fed exficcentpotius:dequibusproptereauerendu wMdoncc^d quibus venerunt, donec ad inteftinaperueniant eft,ne uentriculi corpore ficciori reddito, in ipfo vomen inteiiinaperue- & ftomachu m, & hic natura monetur ] ad hoc di conatu uenula quepiam rumpatur, vt idem eo in lib. niant,&illicna vt eos expellat extra . Et raro quidem accidit, de humoribus commentario notat: eade tamen acriafe twamouet • yj. 1 j-r ] quum ventris fblutiuum bibi- canda,qmin ventriculo eft,materia,fiprafertimpitui ltß.ipiihum° tur acji ftomachum afeendant: & fi afeenderint, 60 tofa eft,nec non irritandi,atq; ad uomitu impellendi ue-ad uomitum declinabunt. Quod autem ad fto- triculigratia, conueniunt,Mde quod non/impliciter machum afeendere non dimittuntur, non eft forti acria in hb.de humoribus confulit: fedcum dulci- nili propter duas caufas: vna quarum eft, quo- bus vinis,&pinguibus.ac. demu acria in ipfo ciendo uo niam medicina ventris folutiua velociter pe- mitu confulit, quodfemperfierifolet: aflumptis tamen netrat ad inteftina. Et altera eft,quoniam, quum antea di(ponendi uentriculi gratia,pinguibus &hume- ... medicina uentris folutiua bibitur, natura pro- flantibus qualitatum omnium fortium expertibus. •‘-ipfäin * petat ad hoc vtm f [ ] ex venis mefarai- % Et fcias &c. Qui bene habent corpore, difficulter purga purgationes ferunt i.aph.prcpterea purgatione interdi Aph. 16Y&37- at ijs, qui reff a uißus rone vtuntur, q> his pauca ex ere menta gignaSur,& /'anguinis potus topia- accumuletur, qua aut exercitatione aut frictionibus, inedia, vt 4. com. 1.9. rat. vi ff-in ac. aut f anguina mijpone tollenda efi. 3 Quum aitt minutio &c.. Magna hic inter medicos efi controufrfia de promitte da aut alui folutione aut vena feffmejubi utroque auxilio fit opus.Hac tamen inre.fi conßantes fint vires, fi probi fanguinis copia redundet; yidetur a vena feäione effe inchoandu^At fi imbecilles fuerint uires,id quodprgfertim euenitfanguineaut mul tu ab eius natura recedente, aut pauco exifiente,apur-com' *43 C&1]C' gat*one curatio uidetur exordienda. Tu pro hac repete cap!ii. &14?* Gal.$.methodi,4%de rat.uicl.inac.^.in6.deuulg.morb. Cap.4. nec non libello de jetl.ven.& 4. de tuen, valet. 4 7<{on oes praterea &c.jLn a morbi magnitudine in-cap.tf, dicetur euacuatio,quafiio efi non leuis .G aL^meth .indi cari tefiatur.& jluic.hoc loco cofirmat. &fcripfijfe an aphor. 19° fCa uippo. videtur 4.de ra. viti.in ac. In acutis morbis fanguinem mittendum docens, fi morbus uehemens fit, floruerit q; agrotanti £tas,&.uinum robur affuerit. Con tra tamen multi morbi magni funt,in quibus ab euacua tione omni interdicimur,vt heffica efi febris. Breuibus foluitur ex Galeni loco citato.Morbi magnitudo proprii euacuationem non indicat, fed magnitudinem prafidij, Aph.tf, iuxtaHipp.fententiam i.aph. Extremis morbis extrema remedia, fumma autem prafidia furit vende feclio, & purgatio.quare vbi magnus fit morbm,horum alterum indicatur,nö id tamen abfoluti atq; vniuerfimfed fi morbus a materia dependeat.hac enim morbofa mate ria vel fui quantitate morbum facit ,yel qualitate.fi quantitate, certum efi de euacuatione flatim indicari; fin qualitate :huim quoque gratia qualitatis auferenda morbofa materia efi, in qua alteranda debitum tempus expeti ari ob morbi magnitudinem vires continui oppii gnantem non pot.indicatur ergo femper in morbis,qui a materia funt,euacuatio,vbi magni fuerint, quamuis vi res, (jr alia frequenter euacuationi omni relucentur. 5 Hippocrates quoq; inquit &c.>Graciles & facile vo metes per fuperiora purgados effe,& afiate medicarip 4 Aph. 4. & 5. fuperiora oportere,hyemep inferiora 4.aph. Hipp.docuit. Ide tamen fibi ipfi difientire videtur, quu lib.de fa Aphor, 1 y.. lubri diataffi modo is liber Hip.esl) fex brumalib.men fibusper uomitiones purgandu preeeipiat, quia id tepus afliuo fitpituitofius,<3 morbi caput tentant,& regione Cipit. 3 ßipra feptu tranfuerfum.Huic & Celfus lib. 1.aßetitur, uomitum hyeme vtiiiorem effe teliatusquamafiate,cp tue plus pituita & capitii grauit as maior fubefi.Torro controuerfiam hanc Gal. qaoq-, aduertit comentarijs in eum defalub. diata librum.aitq; ipfc, fi totupurgandu i fit corpus ,afiate perfuperiora, & hyeme per inferiora purgari oportere.ac,fi ne augeantur humores velis ob-fifiere,per cotraria loca ejfe retrahendum. EI ac Galfor tajfe quidem id intelligens hyeme per uomitum effepituitam educendam, quando,fi deorfum feratur,in dijevi mine fit res,ne inferiore uentrem malo quopiam affetfu ladat:afiatt uero retrahendam bilem ad inferiora,quu neremur,ne,fi fursu vergat,fuperiorespartes offendat, vniuerfim tame expurgadi totius corporis gratia pitui-tofa hyeme per inferna,biliofa efiate pfuperiora effe de 6 ducenda. Sed obij ciet hic fortaffe quifpiä ,fit ut pituita, in vetriculo redundet hyeme,vel afiate,uelquouis alio tepore,fi quo natura uergitper loca cpferetia eo ducere oportet,ex primo aph.nullo certi tepore no per uetricu Aphor 2,1, lum expurgäda efi pituita in ipfo affluens, quu alioqui, fijz uentriculo ad inteffinapituita hanc reuellas,pericu lu immineat quocunque id tPe moliris {ne intestina ipfa (prafertim fi pituita multa fit) infarcias atq; ohfirvas. ad ime tame dici forte pro Gal.pojTet,pituitä,quia natu ragrawor efi,facilius pelli ad inferiora,qua fursu.,ppte reaq; in toto e.\purgado corpore effe ea non per uomitu» (niji vomiiUnaturaipfatetauerit)fedperintefiinafub ducenda.neq; enim infolo ipfo uentriculo, fed & in vife eribus reliquis, atq; in folidioribus partibus pituita re fidet,ita ut aptior fit pro toto purgado corpore per in feriora duci,quäper fuperiora.M,Ji bilis in toto corpo 10 re no in uetriculo duntaxat affluxerit,(quod afiate eue-nit)h£c natura leuior facillimi a quacuq; corporis par ticula ad uetriculum impellitur, vtproptereauomitus aptior uideatur. Qui c quid tame de Galfentiedu fit,qua doquide ambientis aeris rone, aflate & multa bilis copia intoto corpore affluit^partes,qua uentriculo cir cufiiat,cahditatis externa ui laxiores sut,& facile edit tiioni via parantes; hyeme uero contra ob frigiditate, qua circa uentriculum funt,angustiora euadunt,&metui ac dilatationi ineptiora omnia,qua & idcirco vomi 10 tioni magis reluffatur.propter ea yidetur (nofira quide fente?itia) Hipp.praceptu roni confentaneu tradidijfe , quu per fuperiora a flate,per inferiora hyeme euacuan dum effepronunciauit. >At uerd,quonia, fi hyemeafiati conferas ;ob ambientis aeris frigiditate cotiiones, & q in uenis,& qua in iecinore obeuntur,minus abfohiutur, & ob pluuias praterea confiitutiones,atq; ob ciboru co piandae qualitates,qua (yt tefiatur Gal.commentario in 1 .de natura hum.)pituitofafiunt, longe maior in ven Cora. 3^ triculopituita copia exuberat quä afiate bilis, idcirco 3 o non ini uri a,& authorem libri defalubri diata,& cu eo Celfum, uomitu hyeme utiliore quäaßiuis temporibus cenfuiffe exifiimamus.JLdde & quod afiate ea ratione 'vomitus periculo non uacat, quod ex eo conatu infignis ad caput fpiritnu, copia ferri confueuit, quibus cum & 6 biliofi humores tenues, ac leues recipiparuo negotio poffunt: vthac quoque ratione uomitus hyeme minus quam afiate detrimenti afferre uideatur. 6 Ex humoribus quoque &c. Si humores i uentriculo fint educendi, bilis fuapte natura facilius quam c at eri o oes,nonperuomitionem dumtaxat,fed & per feceffum ob eius tenuem, leuem, & minimi uifeidam fubftantia educi folet,minus facili uero pituita ob crasfitudinem, & vifciditatem;ac difficilius omnium atra bilis ob craf fam terrefiremq;,quapradita eft fubflantiam expurga tur.Si tamen horum humoru fedes animaduerteris, cer tum efi fi pituita in uentriculo, bilis in iecinore fit, fore, ut non aque facili per uomitum bilis eijeiatur,ut pitui-ta:quu tamen,fi oes in ventriculo aqui humores fint,bi lis primo loco educi foleat.id quod author noßeruoluit; ;o etji quofdam int eilig imus in hunc inuehi,&contendere,facilius per uomitum educi pituitam, quam bilem. 7 Et febrem quidem &c. Quafiio efi an febricitantes 'vomitupraftet,qua?n aluifolutione curari. jLuice. alui folutionem magis prob at. Tasfim tamen Gal. uomitio-ne in febribus fummi laudat, vnde&primoad Glauc. tertianasfolo uomitu curatas tefiatur. &J.uthorquo- c^' que nofier prima quarti de curatione pituitofarum fe-bnu agens, vomitu comendat, &fericgterisprafidijs anteponit.Sed foluitur. vbi materia morbum faciens ad io uentriculum fertur (juod in tertianis&pituitofis febri brn in ipfaprafertim accesfione vfii venit) certum efi, prafiare,fi ea uomitione regeratur, quam fi alui expur gationemoliamur;quu id natur? opus&fiudiufit.J.t, ß ad uentriculu humores non fluant; cauendm efi uomi tus ob agitationem,& totius corporis conturbatione,cw ius caufa fuccendi febris pot multo magis quam antea* 8 Scito etiam quod medicina tyc.puplex attrdtio efi, altera qua id quod trahit, dum trahit,mouetur: altera 3 Je fimpl.med.facul.quales educant. J^efpondet er^o Cap.24. qua quod attrahit non mouetur : fed quiefcens trahit; Auicennas, lieh hoc Gal.fcripferit,non effe tarnenprio prior traüio proprie dicitur,pofterior equiuoci y.phyfi. rem fententiam admittendam,nanque (quamuis fufius Comm.io. Bprfum aquiuoca b&c traüio esl duplex, Gal. ^.fac. rem autbor non explicet, quod ex deprauatorum potius Cap.i y- nat.altera,qu& ratione vacui: altera, qua qualitatis fit codicum & interpretum culpa accidiße dixerimjctfi co conuenientia: ratione vacui aer in follem attrahitur,ob uerti quandoque in humorem, quem attrahunt medie a- qualitatum conuenientiam a magnete ferrum. Addit ve menta,Galenus confitetur,vt loco iam citato aperte vi- Capai. rd his Gal. 1 .de diff.feb. eam, qux ex calore & dolore; dere efl,non femper tamen id fieri admittit: prafertim- de quibus alias.Sand,qua ob qualitatum fimilitudinem que,quum foluunt,id quod Erafiftratai crediderunt, at- traÜiofit;eo ab alfis differt ,qua calore, vacuo, dolore, 10 que hocpaüo neque hac in re a Gal. diffentit.Addit ve- perficiuntur,quod hf omnes promifeui humores trahut, rdpratereanon effe inter attrahens & attraBum humo qualitatum vero conuenientia non omnes : fedparticu- rem fubüantia fimilitudinem: vt fentire Gal.videtur. latim hic aut ille humor ducitur. Inefl autem poQerior Verum paucis neque hic ab illo pland diferepat. Quum hac attrahendi vis ex qualitatum fimilitudine, purgan enim bifariam fimilitudo in fubflantia intelligi poffit, Cap.iy. tibus medicamentis, G aL3.fiacuit. nat.3. fimpl.med.& deexaÜa fimilitudine, ac de nonexaüa, negatGal. 3. Cap.x^. Cap.17. paffim alibi te(limonio,cui Cr Auer.quoque $.Coll.affen fimpl.med.attraüionem medicamentorum fieri ob exa- Cap.iz. titur,vt errarepropterea eos confiet,viros alioqui,quos Üam fimilitudinem, quam identitatem queas appella- ego maximi veneror,qui Aucrroem medicamentis pur re: ita enim & ferrum ferro traheretur, (ait ip/e,quod gantibus traüionem primi generis afcripfiffe putant: & Auicennas) admittit tamen non exaÜam fimi lit»- quum, quanquam is tenues primo loco humores,poftea 20 dinem,qua licit inter hanc & illam fit fubftantiam;ve craffos educi afferit, non tamen prstter qualitatum con- rius tamen,&reÜius fimilitudo qualitatum vocetur,vt uenientiam id fieri arbitretur;trahuntur nempe a fcam eam nuncupat Gal. 3.fac.nat. quam conuenientiafubflan Cap.if. vnonio,oh qualitatum fimilitudinem biliofi humores non tia.Refutat ergo authornofler merito,atque eruditiad- pituitofi,ex biliofis tamen antea tenues,pofiea craffi edu modum, fub ftantia conuenientiam traÜionis medicame- cuntur. Trofeüd de purgantium medicamentorum tra- torum caufam effe,quum non fubflantiarum:fed qualita Elione triplicem (vt ego video) hoc in loco Auicennas tu couenietia ea fit,vt ex Gal. eo 3 fac.nat.colligere cfl. epinionem refellit.primam, eorum qui hac vacui ratio- T r _ .. ^ . r , j. J A ... , InJermone purgationis ventris,& reculis eius. Cap.s. ne,vel aliter quam ob qualitatum fimilitudinem trahe-. r A A r J re humores exiftimarunt: alteram eorum,qui eadem no T Am in praecedenti fermone oftendimus, quo- humores quidem ex corpore trahere; fed ipfosgignere, 30 Imodo fit corpus praeparandum ad recipien- funt opinati: tertiam illorum,qui inter medicamentum dum id,quod ventrem foluit, antequam purge- trahens ,& humorem traÜum fubflantia fimilitudine tur cum amplificatione pororum , & lenifica- ponunt.Harumpriorem reficit,quoniam)vt innuit) fica tione naturae, & proprie in aegritudinibus frigi— loris,vel vacui ratione traherent; promifeui humores dis,&ad lumnium, naturam mollificareante- quofque obuios, prxfertim vero tenues educerent :vide quam venter foluatur, eft competens regula,in mus tamennonnunquam craffos reliffis tenuibus expur- qua exiftit fecuritas ni fi in eoqui a[cholericaepaf aB.diari*. gari, quod agunt medicamenta bilem atram educentia. fioni ] valde efl aptus: ex hoc nanque nihil ifti efl: Secundam eorum fententiam,quigigni ex medicamen- faciendum,quoniaeffctcaufafuperfluitatis, quae tis humores arbitrati funt,refutat, neque pluribus con- ei accidet. Solutorio nanq- ventris alicuius talis, futat. videtur vero hac de re Gal.carpere,quafi is idem 40 qualis efl ifte,res admifeenda efl,in qua fit virtus fenferit.Tertiam demum eo improbat,quoniam fi fimili vomitiua,ne properet defeendere de ftomacho, tudo in fubHantia,traÜionis caufa effet:fenu ferro tra antequam fuam perficiat operationem: immo heretur,&aurum auro.qua inre&a Gal.difcrepare vi ^quentur in ipfoduarum medicinarum virtutes, detur paffim purgatoria medicamenta trahere ob fub- & perficiat ventris folutiua operationem fuam, flantia conuenientiam,pronunciante. Hic locus multos & vomitiua fuam e conuerfo illius. Trauli quo- torfit,vtplures authorem nofi.ro Galenoprorfus aduer- que funt ex eis,quib [cholericas paflionijfunt ap- b B.dUrix. fari profiteantur, & hunc etiam malediftisperfequan- parati: fortem igitur non tolerant, medicinam tur. Tfos mancum certi, atque corruptum aliquopaüo jpfarum tamen plurimic [cholericam ] incur- cB.diariam. codicem hoc in loco fufpicamur,etfi & Cremonenfis,& runt paflionem, ex rheumatifmis fuorum capi- Mantinus eodem ferc} fenfu conuerterint; reüA tamen 50 tum.Ex caufa praterea timorofä eft,vt medicina ^Auicennam fentire, ne que a Gal. diferepare exifiima- ventris folutiua fumatur faxe in inteftinis exi- mus, fi quis odium deponat ,'quo noflra hac tempefiate ftente ficca, i mrno expellenda efl, faltem cum ^Arabumlibros profequuntur. clyfteri,autiured[mollificatiuo.Ja Balneumquo dBiolutn». jlit primo loco purgantia medicamenta vi attraÜo- que ingredi antequam ventris folutio fiat aliqua- ria ducere,&craffos fortaffe humores non ante tenues. tis diebus,efl ex eis quase f [ ]bene pras- B,fabalians hac verba,qui expenderit,nor it ex jluicenna fent entia parant ,'nifi aliquid prohibuerit: & oportet qui- infitam trahendi ex eleüionefvt aiunt) facultatem in- dem vt inter balneum , & hauftum medicinas efie medicamentis,ex quo eorum fententia reficitur,qui paruum interueniat tempus , poft medicinam tfclepiadem fequuti ex vacui ratione medicamenta quoque non ingrediatur quis balneum : quo- trahere funtopinati.quainreGalenoaffentiturlib.de 60 niam trahit materiam ad exteriora : & neque Cap. 1. pnrg.medica.Subdit,illius fententiam,qui gigni ex me- efl bonum nifi ad ventrem conftringendum,pr£ Cip.i.gc 3. dic amentis humor es docet aberrare. At nonne & hic terquam in hyeme, quianon efl timendum pri- Gal.amulatur,qui eodem libello depurg.med. Erafiftra mam balnei cafam ingredi tali modo, ne calor tum huiufce rei damnat*Quid ergo de Galeno ait* dicet fit vllo modo impediens ad attrahendum, fed quifpiam.Obficere quis poterat,Galenum idem cü Er a fi fit ad mollificandum . Et ad vltimum opor- ftrato fentire,cpfcilicet ex medicamentis,vbi a corpore tet vt aer illius, qui pharmaciam bibit, fi t calidi- euincatur,non vincant,gignitatesbumoresidem afferat tatis paucas, ne fudorem faciat, neque turba- fB.anguftiam, AVIC. O tionemj tionem,] quoniam hoceftexpraeparatorijs. Fri- ca perueniuntad fcbrem.Oportet ergo ne medicatio quoque,& oleis inungi, eft fimilirer ex prae cinae potator comedat, vel bibat, donec medici- paratorijs.Quum autem aliquis medicinae aflue na fuam perfecerit operationem-,nequeeriä quä- tus non eft,nequeeam bibit, melius eft medico, diu medicina operatur,dormiat, nifi voluntas af flbi caueat, ne ventris folutiua violentas virtutes fuerit, vt reftringatur. Quod fi ipfius ftomachus g B.Naufeati- habentia, ei tribuat, S [Faftidium jvero habenti- non tolerauerit necomcdat,propterea quod fto- vero habe bus ] & humores vifcofos ,& in hypochondrijs machus eius eft cholericus,3ccito k[defcendit] kB.effunditur. tib, faticutem. tenfionem f aut qui in fuis interioribus habet in- ad ipfum cholera, aut propterea quod a come- flammationem,aut oppilationes; non eft dandü ftione vehementer abftinuit, & famem tolerauc aliquid, donec ifta redificent nutrientibus mol- io rit,detur ei parum panis infufi pauco vino fuper lificantibus, & balneo, & requie, Sc dimiflione medicinam, antequam venter foluatur, quoniä eius quod mouet, & eius quod inflammat. Illis hoc eft ex eo,quod medicinam fortaffe adiuuat. vero qui ftantes bibunt aquas,& habentibus fple Oportet praeterea ne anus aqua frigida lauetur nes,fortes medicinae funt necefTari^.« Quumque fed cum calida. Quidam etiam dixerunt, quod aliquis medicinam ventris folutiuam biberit:me pilulae,quae funt cum apozematibus dandae, funt lius erit ei,fi medicina fueritfortis, vt fuper eam dandae cum apozematibus, quae funt cum eis ho dormiat,antequam operetur,quoniam operabi- mogenea.Pilulae nanque qua: choleram expellüt tur melius: & fi debilis fuerit,meliuseritei,nefu rubeam, cum apozemate dandae funt alicuius, per eam dormiat: quoniam natura digeret medi quod fit, verbi gratia, ficut fumus terra, & quae cinam.Qmim autem medicina operari coeperit, melancholiam euacuant: eum apozemate alicu melius erit ei, ne fuper eam dormiat quocunque ius. quod fitficutepithymum,autpolypodium, modo fuerit. Amplius, quum aliquis medici- aut his fimile, & qua; phlegma expellunt: cum nam bibit,non illico fuper eam fe monere debet: apozemate alicuius, quod iit ficut centaurea, fed debet fuper eam quiefcere,vt ipfa ni natura Quum autem euacuare volueris corpus ficcum, circundet,& in eam operetur: quoniam,nifi na- carnem habens duram,medicina forti,ficut eile- tura in ipfam operata fuerit, non operabitur ipfa boro,& his fimilibus, vehementer ftude in hume in naturam.Odoresquoque naufeam prohiben- dando ipfum nutrientibus vnduofis, & ad vlti- tes olfacere debet, ficut eft odor mentae ,& rutx, mum, quum fortes medicina multi funt timo- f Mant. tmx &apij,5c cydoniorum,&t bolicorafceni aqua ro ris:tales videlicet, qualis eft elleborus, quoniam lemmx. facea., & pauco aceto afperfi: & fi ex odore me- 30 in corpore mundo efficit fpafmum,& repleti cot dicinxquis exterritur* quum medicinam .bibit, poris commouet humiditatem motu ^turbido,] lB.inMcprf nares conftringat,& qui medicinamabhorret; &adinteftinatrahitillud,quodeidifficileeftex fbcationem. ' fPunwcft dc debet mafticareparum ex f tarchon, ideo vtfui pellere, & rithymali venenofi, ficut f]aureola& qua fecundo Ii- oris vel odoris virtus ftupida fiat, quod ii vome- pityufa, & earum impedimentum, quum fupe- bro meminit. re timuerit,extremitates conftringat:& quum ip rant, remouetf lac acidum 111 f [ Jam- m B.conftrinv exiftumnrno! biberit,defuper rem ftypticam bibat.Medici piius medicina multoties fuum odorem in do- g* jat&Mant. ' praeterea pilulas: quas ei daturi funt,quandoque macho dimittit: eft ergo ficut fi medicina ibi re- “ in meile voluunt, & quandoque fuper eas proij- maneret:cuius medicamen eft11 [ f aqua hordei, ^ äu7J>fo- ciut mei codum,autzuccharumcodum, donec quae ipfum lauat:quae quidem melior exiftit eo- tionem , quod eis inde faciunt tunicam. Ex eo quoque, quod 40 rum, quas in potu fumuntnr, & medicina ope- quidem eft me eft ingenium vtile,eft vt fuper eas ponatur cera rari non coeperit,0 [fialleuiatio fieri ]&vtnihi\lms leu conue' cum pauco oleo mollificata : & ex eo, quod eft moueatur fiat j quod fi quid fuerit timoris, me- uam magis conueniens ingenium eft, vt osaqua,aut lius erit,vt hydromel traijciat, aut eius fyrupum, Alia iitera.fi. alia re impleatur: deinde pilulae ficut funtjbiban- aut aquam,in quanitrum refolutum fuerit: aut uich vel fu id tur fuper ipfam. aut quas aliquo horum ingenio- fubijciatur ei collyrium: aut fiat ei clyftere. Ex llorJ1 rum aptat« fuerit: transglutientur itaque om- caufis vero propter quas medicina nö operatur *, XehusTeu con B «upretfio nes *ta ’ medicinae ]11 [ operatio ] non co- eft canalium coanguftatio de natura, aut pro- ueniendus, % . impre . gnofeetur. Et oportet vt apozema tepidum bi- pter complexionem, autpropter aegritudinis vi- aiijfuffiif. batur,6c pilulae cum aqua tepida fumantur. Fri- cinitatem: in habentibus enim paralyfim, aut a- ^a"na ho1 e' gidi pr^terea ftomachus & pedes calefaciendi 50 poplexiam, medicinarum viae ad fuas materias o Ban{;‘ficnp* funt. Quumque i pfius anima fedata fuerit, am- coanguftantur.Accidit ergo vt difficile fit facere rit, vtfiatalfc- bulet, & moueatur paulatim: quoniam motus quatenus venter eis P [currat.] Duas praeterea me uiatiofeu,vtie- hic eft iuuatiuus. Et interpofitione horarum ex dicinas ventrem loluentes in vna die coniunge- u^erf$“^rnir' aqua calida tantum bibat, quod medicinam n5 re,eft timorofum,& eft extra reditudinem.Om- ?Q B IB.foluat. »[liquefaciat,] &expellatipfam,&eiusdebilitet nis quoque medicina, quu alicui humori eft pro- 1 virtutem; nifi fuerit vt hora, quando necefTe eft, pria :quum ipfum non inuenit,perturbat:& ven- vt ventris ftringatur folutio . In potu quoque a* trem cum diificultate ^ [ facit ] & fimiliter, fi ip- qua: calidae,malitiae medicinae exiftit debilitatio. fumin fuo contrario infufuminuenerit. Omnis 5 Qui autem medicinam bibere voluerit, calidae praeterea medicina humorem in primis extra-exiftens complexionis], & debilis compofitionis, 60 hit,qui eft ei proprius, deinde illum, qui eft poft 6 debilis ftomachi: erit ei melius vt eam bibat, ipfum in multitudine,& fubtilitate^Sc reliquos fe poftquam prius biberit aliquid, quod fit ficut ar eundum hunc ordinem, praeter languinemrquo- qua hordei, aut fuccus granati; aut, vt vniuerfa- niam natura vfque ad poftremum eu retinet], et liter dicam, quum ftomachus exceperit nutriens recondit. Humore vero ex longinquo attrahere lubüle,& leue: fed qui non ita fuerit 5 erit ei me- eft difficile. Amplius quu timor affuerit, nenau- lius,vt eam ieinnus bibat. Plurimi praeterea,qui- fea,aut [fyncopis] alicui accidat,poftquam medi bus datur medicina ventrisfolutiua in aeftate, ex cinam biberit, oportebit jieri, vt antequam me- ■ ■ ^ j dicinam dicinam bibat,tribus diebus, aut duobus cum a- Et in seftate dixerunt quidam eorum5econuerfoi qua raphani vomat, <5t vt raphanum comcdat. & hoc quidem diuiiionem habet. Aeger quum Oportet prxterea ne multum falis fit in cibis debili indiguerit folutione, & non operabitur : eiusjqui medicinam vult bibere.Multotiesquo- non magismoueatur,fed dimittatur. b[Aegritu- bB.Etmuito- queexhauftu medicinae peruenitur ad naufeam, doquoq5 multoties ebullire facit ventris folutio ties folutio ven & anguftiam,& fyncopim, & tremorem cordis, ne,] & accidit febris :& eft, quü minutio fufficit. J.ns commouet & ventris mordicationem,& proprie quum folii cnValvnlincm' fBfueritimpc tionem non fccerit, aut r[ fudorem,] multoties ^\^or^no?(n. ' cltanSmncm- te. praeterea eft nobis neccffarium, vt eumfaciamus vomere, & multoties excufatnos ab hoc dare ei 10 1 Etad fummum. Quod paranda fint corpora, vbi iB.ftypuca. tj’ retentiua, ] & facere,vt aquam hordei bibat, foluenda eft aluus.Hipp.i.apho.docet, quomodo autem AP^- u B.poft folu-11 [quatenus venter foluatur,& medicina; mali- id agendum fit,videtur idem explicare 7.aphor. dicens AVlx’71' tioncm uentris f {% remoueatur,<5c quod inteftinis retentum fuit, corpora vbi quis purgare voluerit,oportet fluida face- tilfoluduxme ^auet:ur • ] vero, cuius complexio fuerit frigi- re,(jr fi fupra velis fluida facere,fiflere aluum;fi vero didnz, & leuat da,& fuper alios humores habuerit phlegma fu- infra, humeüare. ita, vt quo ad aluum folummodo & (jjinraeatib.feu perabundans, debet fumere poft medicinam, & vias praparationem hanc videatur intelligere. Gal. ta- ininteftinis re- ipfius operationem, nafturtium aqua calida ab- men z.apb.non ad vias folum,fed etiam humores refe- TuAer1 & h ^utum cum oleo. Et qui calidxfuerit com plexio rendumputat, verioremquepropterea fententiam effe, uatfod tran- nis,pfyllium bibat cum aqua frigida,& oleo vio- ‘qua in 2. aphor. libro eft,quam qua in j.fcribitur. Exci Com. maior canis afeendit, & hora, qua niues fuper 50 balneum in corporis fuperficiem educendos per aluum iB.Sc tempus montes quiefeunt, z[&hora frigoris fortis;] non humores trahit, qui ad inteftina erant reuocandi.vnde.• fngorisquoni e^ternpUSfumcn. morb-fieci.5.cuius tamen contraria Auic.flatuitpofl hac : ftatim verba-Magn#profedid & hic dubitationis est Locus.Dici tame ex Gal.licebitfin eiufde locicomentarifs, balnearum vfiim ante medicamenta per aliquot dies co uenire. At poft affumptum et pharmacum flicere illico balneas ingredi, vt Hip. intellexiffe Gal. putat,antequa purgatio iam cgperit,&fi ne que mox incosptura fit. Au thor vero nofler negat ab affumpto medicamento balneas,vbi purgatio aut coeperit,aut propd incosptura fue rit\ Sed contrariam rnrfits obiri actionem dices, quum balnea ad fuperficiem humores trahant (id quod priori 4c loco obieffium fuerat.) Ad hoc fatemur id non inuiti,fi tunc lotiones fiant,quum purgatio iam coepit, non tamen fi antea,quod & Gal.ibidem denotauit. 3 Illis vero qui flantes &c. Qui fiagnantes, & lacu-flres aquas bibunt,magnos femper fplenes & duros ve Cap. 3. tres habeant neceffe efl,vt & Hippoc.lib. deloc.aer.& aqu.notat.fplen. vero forti egere medicamento,vt ex-Cap.j.cap,purgetur,teftaturGal.& l.adGlau.&<\..devfupar.& alibi. craffis enim humoribus hic affluit, qui non leui pharmaco educipoffunt. 5 4 Quumq; aliquis medicina &c.Dormiendum a forti medicamento iubet,vigilandum vero a leui.At Taulus Cap.6. li.y.a fomno, quoad abfoluta in totum purgatio fuerit, pr#cipit abflinendum. Hic non ignoramus quofdam magni nominis viros femper a famptis medicamentis dormiendum efie arbitrari,q> perfomnu expurgandi humores ad ventriculum trahuntur. g> medicamentum inkali tus diJfoluitur,qui per venas ad trahenda excremeta fe nmtur.cpper fomnum vtile ab inutili fegregatur,& co 6lio quadam fit. quod demum vires (vt aiunt) corporis 6 vna cum medicamento maiori impetu ad id confurgunt expellendum,quod noxium efl-Qu# tamen rationesnon multi certi momenti ejfe videntur.quum per fomnu, con coquatur potius medicamenta: & innato vifcerum calo re,qui per id tempus amplificatur, fuperante, eius vires imminni oporteat.quü eo etiam (quod afferunt) coceffo. m halitus pharmacum diffoluatur,concurrentibus):vt per fomnum fit) ad interiora cum calore fpiritibus;per ferri if per vniuerfum corpus nequeant .equum item fe-gregatio eius,quod vtile efl ab inutili per vigilias fiat nonper fomnum,docente Hipp.fomnum concoquere, vi gihas autem digerere.& co&io medicamento obfit,non auxi lietur,eo enim ao alimentis medicamenta differut, (p h#c natur# actionesfiuperant alimenta vero a natura & coquuntur &fuperantur.ita,vt & illud diäu abfiur dum fit per fomnum vires vna cum medicamento,mato i ori impetu ad illud excernendum aggredi, quod noxin efl,quando fegregatio atq; omnis demum natura expul fio (fis forte exceptis, qua per infenfilem perfipiratn ac Judores fiunt) va lentius per vigilias obeat ur, quam per f'omnu.Quamobrem non iniuria Taulus effe vigilandu ab affumptis medicamentis iubet. quum enim exactum, & ceriu temporis ffatiu ignoremus,quo (id quod pote fi emolumenti ex somno aduenire) ad ailufvt dici fotet) ipsu pharmacum perducatur; tutius efl vigilare, quam manifeflo fe periculo exponere, ne medicamentum con-0 coquatur,&eius vires diffoluantur. quauis multu alic-qui fomnus conduceret,fi tantus fere effiet, quatus ad me dic amentum ad actuperducendumfujficeret.ita,vt Aui Cap.c. cenn# quidem confilium optimum fit.Tauli vero tutius. 5 Qui autem medicinam &c. Medicamenta ieiuna 6 concoctione obita effe exhibenda iubet Taulus hb.y. Tfioffer tamen author corponb. calido temperamento, imbecilli constitutione,& ventriculo imbecilli, aut potum,aut etiam alimentum ante medicamentum concedit.non fime pleniorem (vt noflra tempefiate multi qui 0 ab ipfia flatim cama catapotia exhibent)fed tenuem, vel potum,vel cibum.de qua tamen re Gr.tcfquod ego vide rim)ne verbu quidem.Subiungitdeinceps fumptophar maco a cibo & potu ad abfiolutam vfcjue purgationem effe abstinendum. id quod fand & Taulus lib.i. Exci- Cs.p.6. pit tamen fi quos inedia cruciet. Et fi vero Gal. ajfump-tis ijs,qu# aluum fubducunt,dimidia pofi hora,prandiu c onfulit. & pofi purgato ria etiammm me dic amet a, ali. quos,quando & quib.purg. op. Hippocratis exemplo 1. Aphor. ix. de rat.vic.in ac. fiorbitionem ex hordei cremore propi-nat;id tamen abfterfionis,non nutr itionis gratia.quod ta men diligentiffimus Auic. notat, ne que id quidem iniu-ria,nempe fit vt biliofus quifpiam affumpto pharmaco, aut ob inediam, aut ob hiliofiorum excrementorum con-fluxum ad ventri culum,linqui animo paratus fit,) com-modiffimum (noflra fententia)confilium efl,quod in ani mi deliquijs fieri folet,cibi exhibitione aut potus fym-ptomata ea,qua fequi ad h#c poffunt, anteuertere.quod quidem tenuiori ac pauciori f'eu cibo ,fieu potu fieri debet,non pleno, vt noflra tempefiate multi, omnibus, & ) quouis tempore quemcunque cibum ,& quantumcunq; promifcud offerentes.Et fi ergo Taulus & ante, &pcfi medicamentum cibo,potu,femnoq; abfiinendum iubet; licebit tamen. Auic em# monitu,Jymptomatum aliquorum ratione id confilu immutare. De fiiperfluitate medi ein# ventrem foluentis,& de hora confringendi eam. Cap. 6. EXfignificationibus, quibuscognofcittir hora, qua: eftcatharticum conftringendum, efl: ) fitis. Qnum ergo ventris folutio perlcuerauerit, & fitis non acciderit; non erit timendum, g? iu-perfluitas peruenerit.Veruntamen fitis quandoque accidit, & non propter multitudinem fo-lutionis ventris , neque propter cius iiipeiflui* ratem: immöproptercauiam diipofitionis fto-machi,quoniam fi fuerit calidus, aut iiccus, aut vttunque, aut in talibus,quales luntcaufichu- iufmodi, iufniodi: non eft longinquum, quin faciat cito fitim: aut propter caufam difpofitionismcdici- n£,quum fuerit calida pungitiuaiaut propter cau fam materiei in fc ipfa: quoniam, quum fuerit calida, ficut cholera, aut in talibus, quales funt caufie huiufmodi: non erit longe, quin feftina aB.fcntquan- venjat fltis;a j- & ß Cum jloc -1 harum rerum acci- do. Alu iitera. ,. . . . J , „ feucquandoac dit contrarium: non erit longe, quin penitus fi-cidithamcaufa tis cum tarditate veniat. Quum ergo videris, mmcontrariu. qUbd fitis iam fuperfluit; & quod ventris folutio non fit pauca jConftringe: 6c pr£ecipue,quum cau fx feftinationis fitis,& velocitatisipfius,non fuerint inuentas: quoniam in huiufmodi non debes tardare conftri&ionem: quum fitis apparuerit. Quandoque etiam exitus eius, quod egreditur, cft demonftratiuus horx conftringendi. Qui enim choleram expellit rubeam, quum viderit quod iam peruenitur ad phlegma, lciat quod ia medicina fuperflue operatur :& quanto magis fi ad choleram peruenitur nigram ? fanguis vero maioris efttimoris, & deterioris periculi. Et fi cui, propter medicinam mordicatio fuperuene-rit; confiderandum erit illud quod in capit.de b|B.ventris & mordicatione bf [ ] aus pun f [ hypocondrijs prius £tisl° 1Sa?P° pofitis] & interfpatulas ipfius. Quod fi tibi ne-cefle fuerit ftomacho ipfius, & inteltinis fuperpo gt torrefado. nere emplaftra ex hordeo fra&o, § f [ ] iam fatis per medicamentum corpore, & cdubiis excre mentis, reuellitur fani materia fluens ad inteflina in v-niuerfum corpus ,fed ea vtilis & tuenda vita neceffa-ria,quam contineri,non excerni oportet: ita,vt Hippo, de fluentibus excrementis:!?aulus vero & Auic. de hu moribus ad vitam neceffarijs verba faciant. De eo, qui bibit medicinam, & non fo lutus fuerit. Cap. 8. QVum pharmacia folutionem non fecerit, & fecerit mordicationem ventris, & an-'“'guftiam in ipfo, & qui fumpfitipfam, x-ftuauerit,&fcotomabitur,& dolebiteaput, & patietur halices,& ofcitationesifuccurrere debes cum enemate,& collyrijs a [ficcis, ] &ipfe quide a B.notis. bibat mafticis b [J .ij.] in aqua tepida. Medicina bB.trescarme. quoque quandoque operatur propter ftyptico- »tvclganna« rum bibitionem,& comeftionem talium,qualia & aquis ftypticisjfac fimiliter ex oleis,oleo decy- 60 funt cydonia,& maciana^propterea cp os ftoma- donijs, & oleo de maftice. Ipfe praeterea abae-Uiiprinrit& re frigido eft feparandus : quoniam h [premit foluitventrem eum,& ipfum relbluitventrem: & ab aere cali-ipfiu. • quoniam ipfius laxat virtutem. Confortari I exikcatopa- qUOque debet ex rebus bene redolentibus, & ex «E ftypticis ad traijciendu m ei dandum, & ex f tor-wmus Mant. ' tellisinvino fuauiteriedoiente . Oportet tamen chicomprimunt,&quod fub eo exiftit,&propte reaquodnaufcam fcdant,& medicinam a fiio motu, qui eft ad fuperiora, violenter ad partem mouent inferiorem,& propterea 9 c[nature vim cb. confortant inferunt.] Quod fi enema non iuuerit,& mala fu naturam-peruenerint accidentia, extenfiones corporis, & oculi exierint extra, 6c fuerit motus ad fuperiora AVIC. O 3 ne- neceffaria erit minutio. Et quum medicina ventrem non foluerit, & mala eam non fequuta fuerint accidentia: melius etiam erit, vtipfam confe quatur minutio, faltem poft duos dies,aut tres, nä fi hoc fa&um fuerit:ti mendum eft in iplo, ne humores ad vnum principalium membrorum mo ueantur. eap.6. Sunt hac ex Taulo prafertim defumpta lib. 7. De eo autem quod de maflkes, & astringentium ciborum ac potionum affumptione confulit,habes pulchram ex Gal. Cay.z}, hifloriam z.de ahm.facul. quam tu vide. De difpofitionibus medicinarum ventrem fol-uentium. Cap. 9. Medicinarum ventrem foluentium qtixda funt, quarum malignitas magna eft, ficut elleborus niger & turbith, quum non fuerit af afB.album= £ ] bonum, immo/uerit ex genereip- fius, quod eft citrinum: <3c agaricum, quod non fuerit album, & purum, immo nigredini attinuerit: & ficut laureola.& quia res ifix mal? funt tunc fi bibitas fuerint,& mala inde accidentia prouenerint: melius erit vt medicina a corpore expellatur,quanto plus pofiibilefuerit, vomi-b B.per fcccfsu. tu,autb [ purgatione;] <5c medicetur cum theria-ca. Multarum praeterea carum remouetur malitia, & conturbatio,quam faciuntanimae: dando in potu aquam vehementer frigidam, & feden-doin ipfa, ficut turbith citrini putridi. Omnis quoque res, quas acuitatem frangit glutinatione & lenificatione,& vn&uofitate , in qua fit cB. glutinatio, c [duiccdo, ] ad hoc confert. Quxdam etiam me dicinarum quandoque aliquibus proportiona-lesexiftunt complexionibus, &alijsnonconue-niunt.fcammonea nanque in eos, qui in frigidis morantur regionibus,non operatur, nifi debi- 4 liter: nifi magna inde detur quantitas, ficut eft jnos eius in terra Tureorum :& quandoque eft neceflarium quibufdam corporibus in aliquibus regionibus, ne medicinarum corpora dentur, fed virtutes earum tantum. Et eft necefle etiam, vt medicinis loluentibus ventrem bene redolentes medicinae mifceantur, propterea vt membrorum virtutes eis conferuentur. Medicina; quoque cordis ad hoc iuuamentum confe-d B.vitalem, runt, propterea quod fpiri tum d [ animalem ] in 5 vnoquoque membro confortant, plurimae quoque earum fubtiliratc fua, & facilitate iuuant. Dux praeterea medicinas quandoque coniun-guntur,quarum vna fuum humorem cito expellit ,& altera tarde,vna ergo fuam operationem efficiet, poftquam ipfa iam alteram in fuo etiam humore compreffit,vclb4». cime,.quum eius proprietas1 [ eipraefensaffue- antidea rit,] amaritudo nanque, Scacuitasin reloluendo i b. commea iuuant,& ponticitas, & ftypticitas in premendo, &acetofitas in incifionem faciendam, qua; ad o k [lambendum praeparat. Amplius,quod larn- kBJubrianü bere facit,] non eft coniungendum ei quod1 [ in prapantAm. premendoiuuat,] taliter vt fint eorum xquales fIlus virtutes, immo melius eft in huiufmodi,yt v-i™^:-num poft aliud tardetur, vt fit verbi gratia, vna vel comprml duarum medicinarum, quae lenificat prius fuam perficiens operationem, quam ea quae111 [ pre- m b.«prini mit,]deindeadueniatexpreffiua, &expellat, 9 lenificatumfuit,& in reliquis fecundum hanc confiderationem. 0 A ism 0 T A T 1 0 E S. Quod praui exprauis medicamentis effe&us confe-quantur,Diofcorides lib.6.te flatur. ScopmautempoH ^ horum ajfumptionem, idem eft qui in venenatis fungorum efu fefe offert,ait idem Diofc. loco citato. fed fint ficutquandoiic-cari coeperint, & a digitis cedant,fi comprimantur . De vomitu. Cap. 11. O mines,qui funt remotiores ab hoc vt medicus eos vomere faciata [ leuiter,] aut A----- propter naturam, funt homines, qui peäus habent ftridum, & qui maleanhelant,&: qui ad lan guinem ipuendum funt apti,& homines colla habentes gracilia,el paulum aliquid affumere, mei coffi. fcito quod exitus malas rei per inferiora, poft vo- cibum tame etiam admittit: laudat autem cibum eiefla ? ®ie”atufcatiul mitum,eft fignum quod illud,qnod faciebat u[fa pituita magis, quam bile, ob id fort affe, cp excreta biley t MantTfisrnifi ffidium, ] defcendit inferius. Et vomitus poft a- aut pituita, aut crudus alius fuccus in ventriculo adhuc cat ex alui acci fcellationein f eft fignu m,quod eft ex accidenti- remanet,quo alqs poteft:at e dubia pituita, nihil alimen dentibus/id fie bus afcellandi.Hora praeterea vomendi in f aefta- ti in eofuperefl: quo fit, vt cibi aliquid adijcere conful- ri. Eccomodi’ te melior,caufa f doloris in * meridie eft. Et vo- io tius fit, quam ventriculum alimenti inope derelinquere. m^tus corpori confert, fed vifui nocumentum pter eius rana facit. Amplius faciendum non eft, vtprasgnans De iuuamentis,qua affert vomitus. Cap. 13. tem. vomat5 quoniam fuperfluitates x [ corporis ] ip- t Ai.m meridie flus in ea, nonj egredientur: f & vomitus, Sc la- TI Ippocrates prascepit vomitum fieri in vno t"; co bor eam ad aeftuationem petducent: faciendu m XjL quoque menfe duobus diebus continuis, dieibusnon le- eftigiturvt quiefeat. Ali j vero, quibus accidit vt in fecundo emendet id,quod in primo die fuit gitur. vomitus: funt iuuandi: difficile,& vt expellatur id, quod aducnitftoma- < cho.Hippoc. namque fecuritatem facit, quod TP^ cumeoconferuatur fanitas: hoc autem pius eft 20 malum. Et vomitus quidem, qui eft huiufmo-Qui apti,qui inepti ad vomitum fint Gal.li.quos, qua di 5 euacuat phlegma, Sc choleram, &: mundifi- do & quibuspurg.op. ^e£& Text. 17. & de- turi praparadi fint,HippM.defalub.di£ta.&4.li.de dia Sc vlccnbus,qux funt in renibus, Scvcfica:Sc eft 5 quod 3 w JnCC?S*Cap.i4. ta docet,& Gal. 1 .ad Glau. ac fufius commentar fis in ci leptx forte medicamentum, Sc malitix coloris: tum. Cap.100. tatuHipp.libellu explicauit.Vidc & Taulü.li. 1.&7. Sc epilepfix ftomaticx, öciäeritix, Scadtimati1, t ventriculis ßap.i o, Sc tremori,ScparalyG-Sc eft ex curationibus, qux De eo,quod agere debet ille,qui vomit. Cap. 12. conferunt habentibus c[ vulnera nigramagna. ] Ipfe quoque fieri debet in menfe femel,autbis ^impeu-£' Vuni ille, qui vomuerit, a fuo vomitu eua- 40 poft repletionem: ita quod non obferuetur reuo-ferit:os fuum,& faciem poft vomitum ab- lutio fcita, neque numerus dierum notus. Et il- Muere debet, ex aceto aqua temperato, vt le quidem, cui maius iuuamentum affert vomi- grauitas,qu£ quandoque capiti accidit,remouea tus, eft, cuius complexio prima eft cholerica, Sc fvinomaloru. tur, & parum mafticiscum t aqua macianorum eft macer. Manr. bibat, Sc caneat fibi a comeftione, Sc potu aquar. & diu quiefeat’, & ipfius inungantur hypochon- d \ T d n 0 dria,& ingrediatur balneum, Sc abluat fe velociter,^: egrediatur. Et fineceffarium ei fuerit dare V omitumfanitatisgratia bisfingulo menfe duobus, aliquid ad comedendum, fit res boni faporis, Sc fcilicet continuis dieb.repetitum Hippo.probat lib.de fa bonae fubftantias,& velocis d igeftionis. 50 lub.di&ta.M qui particulares morbo fi ajfebius vomitio ne auertantur,habes ex Taulo lib. 1. contra. Qua cohi-'K. 0 T JL T l 0 'hf E S. bito vomitu mala eueniant, lege ex Gal. ^..de tu.valet. Cap.41.tac: Qui vero morbi curentur, ex Taulo lib. 7. Cap 4. Cap.3z.ca.3p. Habes & hac ex Taulo lib. i.& 3. Celfus quoque de Cap.10. Cap.3. hac re agit lib. i.Difcrepare tamen is ab authore nofiro De malitijsyquaproueniunt ex fuperfluo vomitu, videtur.Hic a vomitu cibum & aqua potum interdicit: Cap. 14. Celfus concedit. Vbi & aliud obferuatione dignum vide tur nempe de ijs agens, quibus ob nauigationem citatus O Vperfluus vomitus ftomacho nocet: 8c ipsü eft vomitus, fi multam bilem euomuerint,vel cibo abfti 1^ debilitat:a [ Sc refoluit ipfum, ] Sc facit eum a —— * nere,velpaulü aliquid iubetafiumereieos vero qui aci- 60 aptum vt materiae ad eum perueniant: & obeft dampituitam effuderunt, fumer e vtique ait cibum debe pedori, & vifui: Sc dentibus: Sc antiquis capitis re, fed affueto leuiorem. Curantem poft bilem abfiinen- doloribus, nifi eis, qui funt propter focietatem tiam probat,poft pituitam non probati certum eftprofe ftomachi, &facit nocumentum epilepfiaecapi- flo pituitofum ventriculu inedia promptius ferre, qudm tis, quas non eft caula inferiorum membrorum, biliofum.^id hac tamen,paucis. jLvomitu ex medica* Superfluitas quoque, quae eft in ip(o,nocethe- mento Celfus abflinentiam non damnat: fed fi infirmus pati,& pulmoni, Sc oculo: & aliquam venarum ftomachus ftt,paulum idonei cibigufiadum,& aqua fri quandoque fcindit. Ex hominibus prasterca ei, oVu Vj fei qui vultcito impleri; deinde non tolerat, immö pe&oris, & ftomachi a fanguinc cum hoc mim- b B.quumipsii properat ad vomendum,& a&io huius ex eis eft, dificare volueris, ne ex eo aliquid coaguletur, da tran*giutiüiie, öuse perducunt eum ad malas aegritudines man- ei ad bibendum fyrupum acetofum, fiue fit ex fl^^medidna fiuas.Ipfeergoa repletione prohibendus eft.& melle, fiue ex zuccharo, cum niueinfrigidatum, & vomk.Aiid tu ipfius cibum & potum menfura. paulatim j cum hoc quoque quandoque confert fea. & quädo bibere fuccum portulaca: cum bolo armeno . “mcs dc fuPjer-»A 0 T JL T I 0 TS^E S. b[Quum ergoterrefadus fueris pro aliquo, in cmxTiIuLo, quo iuperfluit medicina, fac ipfum vomere. ] Et tunc fac vtiplä Immoderatus vomitus feu multitudine euacuationis, oportet quidem te quserere medicinas vomiti- euomatur. feu frequentia peccet, fummis hominem periculis pa- 10 uas fecundum fuos gradus, & quomodo qucE- Ajla iltcra'ln rat. Qua hic author enumerat, ex varijs Gal.locis. In que earum ad bibendum fint danda , & prse- medicmavon^i vniuerfum vero Celfi confilium memoria mandandum cipue elleborum, in antidotario, & medicinis tina. efi,quumlib.i. commoneo (aitj ne quis qui valere & fimplicibus. Mant. At fi me fenefeere volet, hunc quotidianum habeat. «heamen, quod j n-r n. excremeta ven- . ^ 0 T jL T I 0 3S[_ E S. triculi per vo- Vt juccurratur dijpofitiombus, qua accidunt vo- mitum euacua- menti. Cap. 15. Sislenda vomitioni fomnus prafertim commenda- uit,modum cx- tur, & ab Hippoc.^.aphor. & a Caleno ibide, & Tau- ceffifle metuis, DE prohibitione autem vomendi diximus lo libro feptimo,nempe, quum per fomnumexcretiones ^°üt°re^dia! iam,quod oportebat. Tenfioni vero & do- 20 fere omnes, retraüo ad internas partes fpirituum con~ aph_ x 3 .cap„ lori, qui fub hypochondrijs fiunt, cöferunt pan- curfu, cohibeantur. B^euulfiones pr ater ea varijgene- ni aqua calida infufi, & fuperpofiti, & oleis leni- ris, conferunt,^friffiones & vincula extremis corpo- licantibus, 6c vento fas cum igne. Fortem autem ris partibus pro qua repete Gal.i.ad Glauc. cap. 14. mordicationem in ftomacho remanente remo- uet bibere iuravn£tuofa,quje cito digerantur, & Deenemate. Cap. 17. vngere locü ex aliquo, quod fit ficut oleum vio-t Keiri.laceum miftum cum oleo f violarum lutearum, XJ Nema eft medicamen nobile in expellendo & pauca cera. Singultum vero fi cum eo accide- JlL fuperfluitates, qux funt in inteftinis, & in rit, & permanferit, retinebit fternutatio: & dare fedando dolores rerium, & vefies, & apoftema- ei ex aqua calida ad traijciendum paulatim. Et 30 ta ipforum,& aegritudinis colica:, & in attrahen-a B.vomituan* de a [ fanguine ] quidem iam diximus in capi tu- do fuperfluitates a membris principalibus fupe- semfanguuus. i0(je impedimentis vomitus. f tetano vero, & rioribus. Qux verdexeis funtacuta,debilitant aB.&eftinho. btB^fubeth aegritudinibus frigidis, bf[ ] Sc in- hepar, Sc perducunt ad febrem. Exenematibus terfeftioni vocis, qua; accidit poft ipfum, con- prxterea ntiuuamein expelledo reliquias’, quas noreVanguiu£ fertligare extrema, Sc ftr ingere ea, Sc fuperpo- inanientia relinquunt. Formam vero clyfteris, & Quatio,& nere ftomacho pannum infufum oleo, in quo Sc quomodo clyfterizctur, iam retulimus in ca- fyncopis. e B. cucumer coda fuerit ruta, c [f cucumeres agreftes ] Sc pitulodecolica. Videtur quoque, quod clyfte- b B-Vtcommo aüainas. dare ei bibendum mei cum aqua calida . Et rizat ,fitus melior fit, vt fupinus iaceat, deinde ^Mamimefli- f ßirhL' habenti quidem f föporem fiat hoc, & in aurem reuoluat fe ad latus dolens. Et clyfterizandi ho- na habuerit vui f aliubcc. cjus niittatar. 40 ra melior eft, quum eft aeris frigiditas,a [ quo- nerata indigeat niamfequetur inde,ne augmentetur grauitas, tamenclyften. ^ ’K'K0 T ** T 1 0 annis, quanto plus poteris: & in aetate fenum, ionem' quanto magis poteris: nifi in figura conflfus fueris, & in foliditate mufculorum, & venaru amplitudine, & earum repletione, & colorum rubedine, hos nanque ex adolefcentibus, & feni-bus phlebotomare audebis. Adolefcentes tamen fecundum ordinem ad phlebotomandum pau-latimprouehere debes cum pauca minutione. In corporibus quoque fortis maciei, & fortis iMant.Atqui. groffitiei, & raris, & albis, & laffis, & citrinis, cunque fupra d länguinem non habentibus, a minutione tibi modü funtobe quantum plus poteris cauere debes. Amplius in vcl macllen> 1 ‘ r rr r r • aut carnis rari-- corporibus, quas prolixas perpefla lunt aegntu- tatemobanen-dines, caue tibi a phlebotomia, nifi fanguinis af- tes, & pimitog fuerit corruptio, quze te ad hoc perducat: quo- tumidiores, & niamtunc phlebotomabis ea. Et confidera fan- Pueruh Ciui suc irr j • • e r T languims ex- gumem : & fi ipfum videns nigrum , oc lpn- pertes, his ve. ium: extrahe eum: & fi ipfum videris album, & nam incidere, fubtilem: eum illico conftringe, quoniam in ip- quitum po/fi-fo exiftit vehemens timor. A minutione praßte- blleeft»caue* d rea tibi cauere debes fupercibi repletionem, ne materiam non P [ maturam ] ad venas trahas lo-co eius, quod ab eis euacuafti: Et oportet etiam, ßims excreme vt tibi caueas abeain repletione ftomachi,"f& tohcco conco, inteftinorum facta ex ftece iamconfequuta, & a°vd ^c<=5-propinqua: immo in eam euacuando ftude, & abunddn illud quidem quod eft in ftomacho^ [aut co- ”ßu&inco qj ram eo: ] vomitu, öc quod in inteftinis inferio- ei vicinatur. ribus ribus quo poteris, &, fi non alio: (altem clyfte- tionis velocitatem, & minuetur dolor. & hoc r B.flitietatem ri. Cape pra?terea tibi ne1 [ faftiditum ] phlebo- quidcm eft, vt fuperipfum, oleum, aut fibi fi- nauffaatiä pa- mmes: fed prolonga ipfum ab hoc, vt eis ^ [ fa- mile , lcuiter inungatur: aut ipfe in oleo mitta- 1'bTZusnau ^dium] digeratur. Et tibi etiam caue,nefubtili- tur poftea cum pannoexficcetur. Inter phlcbo- fcatiu». tatemfenfusorisftomachihabentem,aut ipiius tomiam quoque, 6c fecundationem dormire, debilitatem, phlebotomes: 6c infelicem ex ge- phlebotomia? coniblidationem feftinare facit ► neratione cholera?rubete in ipfo: huiulmodina- Recordare pnEtereaeius,quod diximus deeua- t B.ab. que fibicauere debetr [ a nimia quoque ] auda- cuatione in hyeme cum medicina, quöd dies cia in minuendo, Öc proprie quum eft iciunus. eft eligendaauftrina: quoniam fimiliterinphle- Senfusverö fubtilitatem oris ftomachi haben- io botomia. Etfciredebes,quöd quum minuun-t Mant.a rem tem dignofces : propterea quodfmordicatiua tur melancholici,6ca [epileptici,] 6t illi quos a B.maniaci mordkätiüde- traijcere ei nocet. Et habentem oris ftomachi minuere oportet in no&e in hora dormiendi: UrfTwT*debilitatem cognofces ex defideri; ipfiusdebili- oportet vt fit b [anguftus phlebotomus] ideo b b. täte, 6t doloribus oris ftomachi, 6t habentem ne fanguinis exitusaccidat. Et fimiliter in omni- pbleboi.1 os ftomachi aptum receptioni cholera? rubea?, bus, qui fecundationenon indigent. Scire quo- 6t in quo ipfa etiam multum generatur, digno- que debes, quod fecundatio fecundum debili- fces ex perfeuerantia naufea: ipfius, 6t propterea tatis menfuram eft tardanda: 6t fi debilitas qui- quod choleram quaque hora vomit, 6t ex oris dem non affuerit: fit vltima eius tardatio vna ipfius amaritudine. Iftisnanque, quum phle- hora. Qui volueriteam facere, vtfanguis ipfius botomati fuerint, oris ftomachi conferuatione 20 trahatur, fit dicsvnus. Amplius phlebotomia non pra?mifla : accidet inde timor magnus, 6c tranfuerfa melior eft ei, qui fecundationem vult quandoque moriuntur inde. Subtilitatem ve- in die eadem. Et illa, quse eft fecundum latitu- 10 fenfus habenti , 6c debilitatem , f buccella? dinem, ei qui vult lecundationcm in eadem ho- mundi panis in rob acetofo bonum habenteo- ra. Et illa, qua? eft fecundum longitudinem, ei dorcm infula? , funt dandte . Et fi fuerit debi- qui vult non vna eftecontentus lecundationer litas complexionis frigida?, fini intinäa? in ali- immo in corde tenet, quod eam per multos fa- liimere'Vmitra ft110>qhocl fit ficut f aquacum zuccharo cum ciet dies, quaque die. Quumquephlebotomia? panis mi ritii ml alefaniati, aut in lyrupo menta? mulcato, aut dolor maior fuerit: tanto erit cius confolidatio inuito coftoa- in miua mulchata: pofteaminuatur. * Aptitu- tardior.Multa pra?tereain fecundationeeuacua- cetofo odorato dinem vero generationis cholera? habens , eft 30 tiofyncopim affert, c[nifi fuerit poftquam af- c B.nifiij/ein perfufa. mundandus , dando in potu ci multitudinem latura?aquam fumpferit, ] Intcrphlcbotomiam quo cum'aromati? aclLia:calida?cum fyrupoacetofo:poftea dentur quoque, öc fecundationem dormire,prohibet ^veUomedf bus ex Mant. ei buccella? panis ad manducandum, deinde fiat d [ ne fiiperfiuirates, qua? extrahuntur, cum fan- ritaii^X^ *Mant. ille ve- vtparumper quiefeat, poftea minuatur.] Prx- guine incedant:] propterea quod fuperßuitates d b. ne ai fan. ro m quo bilis parandum pra?tcreaeft, vtquod ex bonofangui- in fomno ad corporis profundum trahuntur, guineexp&i bec^vomitü a- ne refolutum fuerit $ rcftauretur, fi fuerit fortis, Ex iuuamentis vero fecüdationiseft, quddphle- tpa calida libe u cum affatura carnis, qua? fit fuper prunas: ] botomati virtutem cü perfectione fux cuacua- at° rabflime epota quoniam fi digeritur, nutrit multum 6c bene: tionis, qua? eft neceftaria 5 confcruat. Et melior prouocare ex veruntamen oportet vt fit pauca, quoniam fto- quidem fecundationisterminus eft, vt duobus, io1UderideCali lTiachu5 propter phlebotomiam eft debilis. 40 aut tribus tardetur diebus. Ex dormitione vero quid degufta- Amplius vena? quandoque phlebotomatur pro- phlebotomiae propinqua, plerunque accidit in re, parum que pterea vt fluxus fanguinis ex naribus, 6c matri- membris confraftio. Balneatio quoque, ante- quiefeere,mox ce9 & ano, & pe&orc prohibeantur, aut ex a- quam minutio fiat, plerunquec [aggrauat mi- e b.difficilem Tb c?mf iidie lljS X fcxltu ns: ] ideo vt fanguis ad id, quod a nutionem, ] propterea quod cutem ingroflat, 6c ^P]lleboto' babTum^foce* Parte illa eft diucrfum, protrahatur: 6c hoc qui- eam lenificat, 6c ad lambendum aptam efficit:miam' fua, vel lectui- dem medica men eft forte in iuuando. Oportet ni fi phlebotomandus multam fanguinis habue- dum totä fub- yei'Ö Vt y [phlebotomus fit vehementer ftriftus,] rit groffitiem. Et oportet ne phlebotomatus in b'vulneribus ^ ^nt viCCS muh^, qua? non fint in vna die, nifi fe replendo fit audax: fed fecundum ordinem vel plagis!1 US magna? necefii tatis caufa fuerit: fed in die poft nutriatur, & cibum primus fubtiliet. Etfimili- y b .foramen diem, & quacunque vice minoratio fiat quan- 50 ter oportet, ne poft ipfam exercitetur: fed decli-phlebotomiai tum poifibile fuerit, & ad fummum melius eft, clinet ad hoc, vt fupinus iacear: neque poft eam thVft1CmCnter vtpbkbotomia? vices fint multa?, quam vt ip- balneo vtatur refolutionem faciente . Quum fius quantitas fit multa . Et phlebotomia qui- autem aliquis phlebotomatur, & poftea ipfius dem,quum nö eft neceftaria, choleram rubeam brachium apoftematur: ex altero brachio mi- ebullire facit, & poftea aduenit lingute ficcitas, nuatur,fecundum quöd tolerauerit: & fuper ip- 6c qua? libi funt fimilia. Eft igitur cifuccurren- fum emplaftrum de eerufa ponatur: & fortiter dum cum aqua hordei, & zuccharo. Qui au- infrigidantibusincircuitu eius fiat cataplafma. zf—tem fecundare voluerit, z [& non acciderit ex Quumque aliquis eorü phlebotomatur, in quo- prima minutione malitiaparalyfis, aut quod fit rum corporibus fuperabundätes exiftunt humo- fibi fimile: ] venam manus in longitudinephle- 60 res; phlebotomia fit caufa f [ebullitionis] illo- ^^coninlP’ botomare debet, propterea vt iunclura? motio rum humorum, & eorum curius,& ipforum uoms' ipfius prohibeat confolidationcm, öc vt ampli- permiftionis: fit ergo frequens phlebotomia eis ficetur. Quod fi cum hoc timor affuerit, quod neceftaria. Sanguis quoque melancholicus facito confoiidetur, fuperponatur ipfi pannus o- cit, vt frequens minutio fit neceftaria: qua? in leo cum pauco fale infufus,& defuperligetur. pnefenti quidem alleuiat,fed in fenio perucni- Et fi phlebotomus etiam oleö inunefus fuerit, turindead malas agritudines,ex quibus eft apo- quum fiet phlebotomia: prohibebit confolida- plexia. Amplius phlebotomia multoties conv £ b.& hmuf- mouct febres,0 [ & multotics refoluit pntrefa- Et 110s iam locuti fumus deipfo inlibroquar- niodi febres re ftj0nem.] Omnis quoque fanus, qui phleboto- to. Caue tibi praeterea ne res infrigidans ad ip_ £iem!rrC' niatul’> ^,llc*> 9U0C* capitulo de h [ potu ] dixi- fium perueniat, quod fit, verbi gratia, ficut fola- h B.vino. mus: accipere debet. Et debes icire,quöd ve- trum, & fandalum 5 fed ipfum, & totum corpus narum, qua; phlebotomantur,ali« funt, qua: oleo calefa&o frica. Funis autem brachij mc- funt tantum venae, quae phlebotomantur, non pulfatiles qui- liter1 [ inungere 5 ] deinde ad ligandum redi ,& r b. fricare, dem, funt fex, cephalica, nigra, & bafiiica, & fu- fi inflatio reuerfa fuerit; reitera. quod fi non iu- nis brachij, & fceilem, & illa quae proprio no- uerit. quid critin hoc fi bafilicam dimiferis, & mine alcellaris vocatur5& ipfa quidem eft ra- ad ramum qui afccliaris vocatur,redibis? quae mus bafiiica;,eis vero lanior omnibus eft cepha- quidem eft, quae fuperdomefticumt cubiti exi-1 afeid. lica. Oportet autem vt omnes tres fupra iun- ftit ad inferiora . Et inflatio nanque errorem duram aperiantur ,& non fubea,neque in ea, multotics efficit: & ligatura faepe arteria: pul- ideovt egrediatur languis bene taliter, vtfaliat, funi quiefccre facit, & ipfam eleuat, & ponit & vt fit fecuritas a nocumentis neruorum , & 30 ipfam lupremam, «Scexiftimatur quod fit vena, arteriarum:&fimiliter cephalica. Earum vero & phlebotomatur. Quumque quamlibet liga- phlebotomia, qux fit Secundum longitudinem, neris venam, & ex ligatura fuper eam prouene- ad confolidandum eft tardior : quoniam ipfx rit, quod fit fimilelenti,aut ciceri; fac in ipfa, lcfinnon^a" ^U1U1 [c°uiundionaIes : in non coniundiona- quod in bafiiica diximus . In baiilica quoque &1pfcs nia m in principio fui egreditur fubtilis , & al- ^ bus, quare, quum repletionis ibi affuerit figni-ficatio , & oportuerit te phlebotomiam facere: non decipiaris propter hoc : f [nam color ff -j, fanguinis in eis , qui repletionis figna habent, permifeetur quandoque : led tamen inde non qua: phlebotomatur, eft arteria, quae inter polii- 20 eft curandum . ] In eis S [quoque,] qui apo- gB.cnim^. cem exiftit, & indicem, & eius quidem iuuame tum in antiquis doloribus hepatis, & diaphragmatis eft mirabile. Et Galen, quidem iam vidit hoc in fomnis, praecipiebat enim homini hanc facere phlebotomiam caufa doloris, que in he-pate habebat, qui eam fecit, & fanus effectus eft. Plcrüque etiam phlebotomatur alia arteria, qua; ad interiorem partem palma: decliuior hac cxiftit : cuius iuuamentum eft propinquum iuua- ftemata habent; color fanguinis errorem fa- fio' [ declinans, ] & fiat phlebo- y B.mobq». t aicabi. phlebotomatur, propterea vt euacuetur fanguis tomia ex contrario partis illius. Oportet praete- ex membris, quae funt fub hepate, & vt fanguis 20 rea vt eius z [ phlebotomia ] fiat in latitudine, & z B.Alia litera. a partibus fuperioribus ad inferiores declinetur, non in longitudine^ ficut fit in faphena & fciarvt decimano, quare menftrua vehementer prouocat, & hae- tica. Et cum hoc toto oportet,vt ipfius phlebo-vcIextenfio- morrhoidarum orificia aperit. Et ratio quidem tomia cadat in longitudine. Et ex eis eft vena, facit oportere, vt fciatica ,& faphena fimilis exi- quae eft int lepore nafi, cuius phlebotomice lo- f extrema par. ftant iuuamenti, fed experimentum facit vt o- cus eft ipfius extremitas,quae digito prefla in duo te. peratio fciaticas plurimum cöueniat dolori fcias, partitur3 [vbi ] quidem fit phlebotomia;fed fan- a B.&ibi. ci [ficut fi hoc efiet debitum.] Et faphenas qui- guis, qui inde egreditur, eft paucus. Et ipfius qui- ppter afpe- dem phlebotomia melior eft,qux fit tranfuer- dem phlebotomia confertb [t lentigini faciei,] b B.aichaicf. tum cius. s£ ^ iatitudini attinens. Et ex eis eft vena curua- & turbationi oculorum , & hasmorrhoidibus, T calips. turae , quas phlebotomatur fub genu poplitis , 30 &t tuberculis,quasin naribusnafcuntur,&pru- * bothor- quae tantum efficit, quantum & faphena, fed ritui, qui fit in eis; veruntamen plerunque acci- eft fortior faphena in prouocationc menftruo- dit ex eo coloris rubedo perfeuerans, quae fimiT rum,&in doloribus ani,& haemorrhoidibus. Jaiurc[f (crpigini, & corrumpit faciem, ] & eft c B.alfahafati, r B.alarcub. j?t ex ejs eft yena,quae eft r [inpoürcma parte ipfius impedimentum maius fuo iuuamento . &expäditurin r alaurc o . caicanc/? jqux cfl quafi ramus faphenx, Sc ope- Etvenasquidem quaeiüntf poft d [auresfubof- ratur quantum ipfa. Et ad fummum quidem, iibus eminentibus] a parte nuchae,quarum phle- J b dhafuf venarum pcdis phlebotomia confert xgntudi- botomia confertc [ aegritudini oculorum anti- f afefe* U nibus, qux fiunt ex materijs ad caput declinan- quae ] qua: eft ex fanguine fubtili, 6c antiquis ca- e B.aifedar. tibus ,& xgntLidinibus melancholice. Et ipfa pitis doloribus. Et eis funt venae, quae funt in la- quidem magis debilitat virtutem, quam phle- 40 bijs: ft [ ] & funt quatuor, & fuper ftB.dia:jegic. botomia venarum manus. In venis autem,quae vnumquodque eorum exiftit par , quae confe-arcch-phlebotomantur funt in parte capitis,exce- runt vlceribus oris,& f aphthis , & doloribus \ alcoia. t guidcz. pta t iugulari, melius eft vt tranfuerse phleboto- gingiuarum: & earum apoftematibus, & ipfa- mentur, & earum quidem quasdam lunt, quae ru m laxitati, & vlceribus, § f [ ] & fiftulis, g fB.& h?mor funt venae: & quasdam quae funt arteriae. Venas & fixuris, quae funtin eis. Et ex eis eft vena,quae ^oidibiu-. ergo funt ficut vena frontis, quae inter duo exi- eft fub lingua fuper occultum menti,quae minui- ftit fupercilia , & ipfius quidem phlebotomia tur in fquinantijs , & apoftematibus duarum confert grauitati capitis, öc proprie illi, quas eft amygdalarum . Et ex eis funt venae, quae funt in pofteriore parte capitis, & grauitati oculorü, lüb lingua, & exiftentes fuper ipfam linguam: & dolori capitis perfeueranti antiquo: Et vena, 50 & minuuntur propter linguae grauitatem, quae qu# fuper caput, phlebotomatur propter hemi- eft ex fanguine: quae quidem in longitudine funt craneam & vlceracapitis. Et duaevenaetempo- minuendae, quia fanguinem confringere, qui rum, qux flexuose incedunt; & duae venae, quae fluit ex phlebotomia in latitudine fada, eft difti- funt in angulis oculorum lachrymalibus, & fe- cile: f & ex eis eft vena h [ alanfuta ] quae inter f Mat. Eftquo eundum plurimum non apparent, nifi per con- mentum, & labium eft inferius, quae phleboto- que aba vena flriftionem fufFocätem. Et in ipfis quidem phle- matur propter oris foetorem. Et ex eis eft vena *n inu Panc !* botomus non eft profundandus, quia fortafle furculae, quae phlebotomatur in medicationibus fient fiftulae ex percufTione ollis: & ex eis non oris ftomachi. Ex arterijs vero, quae funt in ca- ditur. egreditur fanguis , nifi paucus . Iuuamentum pite, eft arteria temporis, quas quandoque phle- h B. alhaufä« vero phlebotomiae ipfarum duarum exiftit in 60 botomatur, & quandoque inciditur ,& quan- <*c-dolore capitis: & in dolore hemicraneo: & oph- doque extrahitu r, & quandoque1 [aduritur.] Et i B. cauteriziu (B thalmia antiqua, & lachry mis, & panno, & /ca- hoc fit propterea, vt acuti rheumati fini, & fubti- tur. rtlobuiatapud bie palpebrarum, •& carum f puftulis, & nyfti- lesconflruigantur,quiadoculosdefcendunt,& ßustaftum.vel lopis. Et tres venae paruas, quarum locus eft poft propter amplificationis principium. Etduae ar- flus depreflio- vbi.extremitas auris f [ tangit, quum per- terix, qux lunt poft aures,qus phlebotomantur -SSo uenit ad capillos. ] Et vna quidem harum trium propter fpeciesophthalmias,& pnncipiu f aqu«, f fafFufiom*.- •,iS. eft magis manifefta,que phlebotomatur in prin- & pannum, & nyftilopasA antiquum dolorem capi- capitis. In earum tarnen phlebotomia femper in duritiefui,&groffitie,<5c in multitudine car-* exiftit timor, cum hoc tardetur conlblidatio. nis, abundantia. Et oportet vt etiam ligatura Galenus quoque dixit, quod cuiufdam in gula fit propinqua.Quumque ligatura,venam occul- vulnerati arteriam percuilio parumper tetigit, taucrit • facfignum fuper eam: & caue tibi,ne a ex qua magna (anguinis pars manauit: fed Gale- figni rectitudine remoneatur, quum ligaturam nus ei fubuenit cü medicamento thuris, & aloes, facies , & cum hoc toto * [ impelle ] phleboto- f B.fufrc - & fanguinis draconis &: myrrha; , & reftridus mum. Quumautem vena:declinatio,&ipfius fuit fanguis: & dolor antiquus,quem in exterio- eleuatio tibi rebelles extiterint: finde locum,qui re parte coxae pofterius confueuerat habere: re- eft fuper eam in corporibus macris proprie, & ceffit. Et ex venis, qua;in corpore phlebotoman- i o cum vicino operare. Cafus pmerea ligationis, tur, funt duae venae fuper ventrem: quarum vna conftri&ionis in iundura, prohibet venarum fuper hepar confiftit, &c altera fuper fplenem eft impletionem. Quumque volueris lauare,digito pofita,&phlebotomatur dextra in hydropifi, tuo tede cutem, vt areditudineremoueatu?fo~ finiftra in aegritudinibus fplenis. Scito prsete- raminis: deinde laua, & exficca . & pone pan- rea quod phlebotomia duas habet horas,horam num eminentiam habentem, & dimitte cutem, eledam, & horam neceflariam 5 hora vero ele- vt ad locum fuum redeat. Et Icito 5 quod, qui lc B*c&a«* da eft eius, quae eft in k [ lumine ] diei, &: poft di- multü fudat caufa repletionis: eft phlebotomia, geftionis complementum, & fuperfluitatem, ex- indigens. Et multoties etiam habenti febrem, Sc pulfionem, & hora neceffaria eft hora, qua fieri habenti dolorem capitis, qui ex confilio phlebo- oportet, &: quae tardari non poteft, & in qua res 20 tomia efiet medicandus: luperuenit fluxus ven-prohibitoria non attenditur. Scias etiam quod tris naturaliter. qui a plebotomiaexcufat. phlebotomus obtufus eft magno impedimento, quoniam errat, 8c non confequitur id, quod de- jl ^1^0 T J. T 1 0 5V bet, Scapoftemare facit, & dolere. Quum ergo phlebotomo operaberis, 11011 manu premendo 1 De vena fectioneCal.tres integros libellos fecit de im pellas, fed fuauiter blandiendo, & etiam fur- vena Jectmie aduerfus Erafiflratum. de eadem contra tim agas, vt phlebotomi extremitas ad interiora ErafMrataos, & de curandi ratione per fanguinis mif- venae perueniat: quoniam fi illud duriter feceris fionem. Egit & Taulmlib.6. jtutboridemnegocium fxpe caput phlebotomi intus in vena occulta rii- in Canticis repetit,parte 2. tract.2. Auerroes quoque^ peturfradura, & facit, vt vena refugiat, & non 30 plura de haere feptimo Coli, qua loca petet, qui volet incej». vulnerabit venam. Et fi perfidiose inftiteris, vt haccopiofim. aN- cu m eo phlebotomes: augmen tabis mali tiam 5 2 Et debes fcire quod dum iß a &c. J^egare videtur quapropter experiri debes , qualiter phleboto- in morbis effeinitio mittendufanguinem ,/ed expeBan- mus ingrediatur cutem,antequam cum eophlc- dam eßecoäioncm.M Hippoc.i.derat. vift.inac.pleu- A houo botomes, &C quum percuffionem fecundare vo- ritidis initio venam, fecat. & 2. aphor.principio fi quid Ap.hor.19, 1B .Pmerea fo lueris, fi tibi neceflarium fuerit.1 [Tibi praeterea videtur monendum,monet, vt moueamus.quod Gal.ibi- licitati * cauere] debes vt venam impleas, & fanguine in- dem & alibi de vena fectione confirmat, immo ipfemet cap ^ fles , quoniam tunc lapliis , & remotio minus ^Auicenna/S 1. quarti de curatione febrium invniuerfali erunt. Quu m que vena tibi rebellauerit, vel oc- agens, vena feäionem rio eße ait ex ijs,in quibus cottio Cliltaueris, & ipfius repletio fub ligatura non ap- 40 expeffetur. plura alia funt loca, quibus probare liceat > m B.& frica eu paruerit,folue ipfam. & multoties liga,& m [inu- non eße in mittendo fanguinem cottionem expectanda. fuauiter. ge eam] 6c comprimendo defeende, &C afeende, Sand eget res hac cofideratione\J^os quamuisnonigno- donec eam manifeftare & apparere facis. Et hoc remus praftantijfimos viros hac de re jLuicenna acrius quidem experieris cum duobus digitis, vnum- accufaßeatquealiosrurfum Auicennapartescofirmaf n B. compri- quemque locorum11 [ tangens] in quibus icis ve- fe,breuibus tamen & ipfi proferemus quid fentiamus. mens, nam extendi * & quandoque tangens vtrifque: Ts[on eft huius fententia adeo futilis, adeo abfurda, vt &C quandoque vno ipfbrum,&: cum altero facies aliqui existimant. Quum hic de morbis agitur, non de o b. ita ut cum fanguinem incedere,0 [donec altero cadente] omni morbo verba jiunt,fed de inflämatione .Vbi ergo altero ftate feu ipfius fentias fanguinis acceflionem, P [quum inflamatio nondum facta fit, periculu autem fitf vtfiat, firmo exiiktc, acj jp£im perducitur fanguis:] & eius receffio- 50 admittit vena fectionem. at poft quafacta ia et abfoluta dioituftamem ne, quum dimittitur. Etfcito quod caput phle- efl, negat eße mittendu fanguinem, nifi tranfacto morbi veffirmum im botomi habet fpatium, in quo penetrat, quod principio, & ubi coctio apparuerit. Quis hic non videt pellitur. tamen non eft longum,nec ad arteria,aut ad ner ^AuicennaHippocrate amulari ?Mtdiuinmille fenex q. B.Et ipfaqui uuin penetrat, [ Et ipfum quidem plurimum 4. derat.vict. inac. (quanqudm enim de illius libri aude vena magis j mpcllcrc debes, ] quum vena fuerit magis fub- thore ambigitur,ea tamen fententia, vt Hippocrate di- Aphor.i. debet implen. tilis 7 Oportet autem vt phlebotomi apprehen- gna recipitur J ait,inquam,in hac verba.Quicunque eay fio fiat pollice & impudico, & di mittatur index qua infiämatur, statim morhoru inter initia medicame- ad palpandum, & vt 111 medio ferri fiatappre- to foluere conantur,hi ab intenta, inflämataüe particula ^ henfio , & non apprehendatur fu peri us j quo- nihil adimunt, non enim cedit obfequiturue, qua adhuc ^ niam non bene tenebitur, immo erit vacillans. 60 cruda eß aff'ectioyqua vero morbo aduerfa&fanafunt, Qupmque vena remouendo fe ad partem vnam abfumutur,cotabefcuntque.ducto autem corpore ad im- }f mutabitur, oppones ei ligaturam, & ftriduram becillitatemorbus fuperior euadit, qui vbi corpus eui- econtrario partis illius 5 & quum remouendo fe cerit,remediu non ha.bet.His verbis,purgationem f icta r B. tunc inge- ad duas partes aequaliter mutabitur;1 [ non ] de- inflämatione inter initia prohibet ea ratione, quod nihil mole, & cum bebis eani |n longitudine phlebotomare. Et fei- ab inflamata parte adimitur,fed ea,quafanafunt, abfu- extentate. tQ ^ 0pQrtct con } & compreffio f muntur, & contabefiunt. Si ergo Hippocrates caterorit 'fint fecundum quantitatem difpofitionis cutis prater sagumem humoru euaauationem deteflatur (ne- qfte enim purgatoriis medica/nentis fanguis educitur) camrat.At hi quii xdjqlpJimU fW dies impam da tpabfumi & tf tabefcere oporteat,qua fana funt,quan nat, quos in acutis morbis effe affüßionis dies certum to magis prohibenaa fangmms efi mifjia,a quoprafer, efi} Tu vide quod ad hmc locum facit, an fortetn eua- tmferuätur vires atque ipfa uita}eade profeftofimmo euatione, qu& medici fit cmfilio, diefemper pari, hoc maior efi de fanguine ,qn a m de alijs humoribus ratio, fi iß quietiori euacuandu, fit,in c%cretione uero,quc natu quis$ ]t*o animo rem perpenderit. Contendent hicaly t&opera £ryiie impari: fi quum antea futmam uae.ua* Hip. de purgattone, non de vana feftione loqui, Tfos id tionern natura ipfa indicantyexpeEhta tamen pofiea iu non ambigimus, f d eandem prorfus rationem fpeftare dicti dieyaut no moueat,aut inertius aduerfus morbu in- nobis ipfis videmur de f anguinis mffione, qua de pur* 10 furgat, \Uudfane mpnwffe llpp.uifus efi, quum lib.i, Aphor.io, gatione eß. ?it. n.con firmat a iam <&• abfoluta inflamma apbtim qmm pmrefcit. iam quod fluxerat, quidem iuuamentum in corporibus groifts, & atque fi interna inflammatio fit, febres enim has nun- craffis>gr©ßum habefibus fanguine, eft paruu: qua non comitantur) cp fanguims fupcreH, attenuari ne qm ex ilis non extrahunt fanguinem,neque excede eU.ac nouäfortaffe fluxtonGn rurfum concitari. trahunt ficutoportet,immo qui ex eo veheme- aui fi non id fiat ymcr affar i falle quod fluxerat, edutta ter eft fubtiUs»& eum difficultate,& in membro fpirituum copia & calore naturali rtfiigerato,atq\ in ventofatp debilitate efficiut. Quidam aut praei fiammationem in crudos & inalos abfceffus toueni ne piunt vt vetofie in principio melis ntVapponan- « - cefft erit.lta ut abfoluta iam inflammationey firmatis tur,qm humores nonduma [ motifuerunt, ne- Junfneque« iam & impaftis humoribus,non inepte fortaffe author que ebulUerüt.]neq-, in fine mefis:qm humores, cjtatj. nofter venafittionem interdicat, nifi antea cofitio ap- 3 0 tue funt minuti, fed in medio men fis,quum hu-paruerit. Quod fi obijetas Hipp. venam initio pleuriti- mores funt b f ebullientes ] & in fui augmento, b B.commoti. 4isfecareyfatemur boc quoque ipfum.at nondum abfo- luminis in corpore lune augmentfi feqiientcs,et ta inflammatione, fed quando etiamnum fieret & in ip augmetatur cerebrum in craneis, aqua in flu fo( vt aiunt) fieri quod Auic.non prohibet. Conjulit & mimbus accefiionem &: rcccffionem habenti-idem in aph.principio monendum efie nodum confirma bus. fix fuis vero horis in die, melior eft hora feto mprboyac,fi ad inflammationes transferas, nondum eunda <5c tert ia,& oportet quidem Vt a uen tofis fluxione abfoluta. Et Author quoq, nofitr primaquar fibi quilibet caueat pofi balneu, nifi cuius säguis $i ven^fefttonem non effe ex ijs, in quibus coftio ex pe- fuerit grofius,qm ipie fe prius balneari debet, dc ßeturyaßerit de febrib.agensy quarumfolutio co&ion$ vna hora morari, & poftea ven tofas apponere. humorum ter minatur,qui non m vna quapiampar ticu 4° Plurimiaüt hominü abhorrent vetoias in ante lafedin toto corpore putruerat. Atqmy hoc forte Autc, rioribus capi tis apponere,& reperiut in hoc fen in propofita fententia intellexit. fum,& inteliedü impediri. Et ventofie quide fu 3 Vhlebotomia quoq; &c.Fen^feflionem & purga per nucha,quje eft in collo,pofitae, nigse vicaria? . aIchaer> tione negat in die acceffionum tencariyqmm id quitfee exiftunt,& cöferuntfuperciliorum grauitati,dc c f B.diio. di & f omni potius inducendi fit tepus. Aßentiturhuic alleuiat palpebras, & cö ferunt fcabiei oculoru, ^ alchadapoft» ... de purgatione confilio Hipp.clib.de morfcribens,qui- foetonoris Et fupcrf fcapulas yicetenetbafili-ri^, iris m « cunque a febre continua correpti pharmaco vfi in die- cas,& cpferunt doloribus humerorö & gu\x Et d B. molare?.’ bus paribus funt,hos nimium nunquam purgatos effe. fupercf [ ] altera duarum uenarü colli po-1 Vgrö, Sed qui impar ibus,eos aut nimium fui(fe purgato syaut fteriorü funt uicariae cephalica:,& coferunt tre- vt inquit Mu- Ctid mortuos cuius ratione medicos antiquiores impro 5 0 mori capitis,& mebris quee funt in capite, ficut hama d> f3.: bat,qui imparibus diebus medicamenta Exhibebat,quo facies,5c dentes,& if [ mol.E,& aurps,& oculi,3c tempore humores in egrotatium corporibus magis tur gula,& nafus.J Ven tofe aut, qua: fiucha; fuperr ]iui0nem indu- bantur.unde fi qui conturbatum morbi molentia horni ponuntur,obliuionem hereditate faciunt uera* Cunt. * nem, medicamento etiam magis turbet,mirumnon efi, citer,ficut quidä dixerunt,qm pofterior pars ca- f Alchae'ie. fi pereat.Mque his H ipp.in continuis febribus purga- pitis,eft locus conieruationis,qtiem ven tofe de- e ß. Et proprer tionem die quietiori fuadere ui detur,qmmuis neque de bilitant. f Super fcapulas vero debili tant os fto- uentofas fuper aliis morbis neq, de merminetibus febribus qnidqua machi, e [ fit propter f venas codi pofteriores q- alcha ja qnque fiatuat.ut author noHeryqui in uniuerfum quieta die in dem quandoque accidit capitis tremor 5 parum capinV urrea morbis euacuaime s per pharmacum &fanguinis mi f per itaque mutemus nos a nucha,& adficapula nopcra'pa,-per fionem confuluit.M vero quid de aliis pter continuas 0 parumper afeendamus, ] nifi quum fuerint ne- defcendarur ia febres flatuendum fit morbi^tu confidera. De his vero ceflari* propter fj_ fluxum ] fanguinis g [ ex tuf- foiUs,& afeea nota apparentem contradi flionem in Auic.hbris.ls nt fi,} quomamtunc cum cis eit delcendcndum , dat parumper ^Äö - pelib.A..fen t.tr.i.fi natura in siatu nonmoueat, rno*> & 00« afcendendum. Et he quidem vento%, abakheei. uenium ait effe a medico hora motus eius.ut proptere* qu* f papulis tuperponuntur, & inter duas fpa Ta'^af®‘ in die etiam critica,quaf olet maior effe morborum ve- tulas, conferunt aegritudinibus peaorjslangui- Aliaiitera bernentiayeuacuandum confulsit.Exihimantdofli qui- neis,& ipalmo languineo, & altnuinati langui- ppUtUfn> danuiri,tuncpracipi,utdieiudicijeuacucmus,ubima neo, fedftomacnumdebilitant,occordistre- B.&tufsim4 Um neqs moueC,neqj motura fe indicator ia die fignifi morem generant, fit ventoia; quidem,qinceru | alchaefi * sibus fopepp6ntmttrr, fuift minutionipropin- mundiferi t fanguinctw> & prauocan* aluöiöifRi: ßcfot^dußs ancha& ~'ß ifteftltma* Eteiquidem,qiraex m^licrib äiba? proiunt-duaisttjjmiiichisy^uabm-p^itibusfttftf exiftitj& laxa,fäffguineiti häbensfubtilem^cn* «orib^s&xoMtMnt toteßmis,fc Mtfcftrüö- füitHititatmi capitiSjCötifcr-ünt amantia; & fco 'r«m^^ntcorRfptioncm,a?.alk?öiattjr^tcä^ ' comise,^ tardant Ganos,qüemadmodumdixe- 7 T cofpHS*# dicemus qüidem, qüöd in ucntoß* tttütln hoc Vet o confideratio eft habendamam. io xmsn fearificarione tria exrftunt itiuämenta. P$ i-ftud in his operantur corporibus,& nöin alus*, jmiro eoritm euacuätioms ex ipfo metftbtoy6t ^jööüiäfi» plui fthiscorporum feftimte Faciimt fecundum eil q f repofitionis ] füM£ntf£ ipiB-t q B rema • ■ canos, & impedrottt& Cöfi&rfm't • tus^ne>euactiationem humoris, qui edüciturSte ’ segritudinibusoculi: & ha*c quidem eftmaior quendo^uacuemr^ct tertium eft,quoniam nö 1 earum¥tilitas;quoniam confefttnreornmfca- curatur.utexprincipalib.-membrisfiateuacua- ‘ biei,<%: f tuberculis, & h [egreffioni] cornea; & tio. Scarificatio veroeftprofundafrda,vtexpro g.B. almurfegi, ^eaä^fed inMte&u m impaäiurrt, & faciunthß- €u ndo traharar Loctis pr^terea ubi vfentöfaad- ideft. rfcdft are ftu picföfa tcm^obiitliörtömi&m atlliä terret, quafidoqueapoftematur, etfitdifficiii t0 othor,« a * ^ogjjätionum, & egsitudmcs permanentes *. Sc: äd ipfam femouertdam. Pannus ergo aut fpöfti- + fSeni. noC€nt,f äqttam inöculohabedtibus5red fortar20'giain aqua tepida infura,quecaliditatlatdneaf: * u * ifcfiiiötfi föpi^totäti^itrqöa AM-ferdebetj iBtnaturr ctcumea in circuimfiatembfocfeav lion ittijyediunt» Ventofäe autcm fob menio^ et hoc quidem frequenter cotifingif-, quumfti*- fltab pi*oftinrdentibu^5c fatiei,& guteuri,& mfi per mammillar#i partes ventofas ponimus, vt f .. fdäntCarputi& «ländibtiks. Et tientofasi ^reni^ Tangumis m&Ärüomm fluxns,et ex näribüsat tim UPCr ÄC 3 büslu^rpößtas]conferünt äpoftematibiisc&- teatuf , quämobrem fuperipfasmammiilasei t bothoft irarum>&carum fcabiei, & f portulis, & poda- ponererion-debcrnus.Quumquelocusvehtof^ grxiSth^moifhoidite^ clephantiBe,4tuen- inuncetur, propere ip(am fti (pendelet non tar^ iftiatrici«-,&-^eptotee,& des ^ed ad fcaiificandmn feftina. fitque prfma ventofftiätibus ^cficaj, 6r matricis s ^ prüiitui Q j^ofeio ieuiSj et cito remoueaturipfa.- deinde fa^ dorfi/Qtmmqj ventiofe i fi;a? fuednt tum igne , 5 eundum ordinem tardetur jpßusremoriö>m& fiüefiHteiimiCa)pe]latione,{iuearbtqueeajotiä lerantia. ElopoitetquidemuiventoiatuspoftrB rnfinspr« bunt etiäm fii^öc : fed illiquidem qm kmt ca Vnam horam cibetur.r [ Infans pitfö^iii tcri rereauetoi ijhipeiia tidfieifen t forriores präjter^üam im& tio anno ven töfetui^ tt poft rräfa&is duobus Mi fccödo anno, in ri , quoniam prOrftis tvön debet üentöBtf; &poftfc»|ia imotieftdo veMrößtates ftigidzs, Sc uttädidms fu annos no“ cuellantüi hic& ubique,funt fortiores. Venfo* f ]fit fecnnmT ne matcriosadinfttiotk ß*r°.mnino u' Ik praster^a in änteriöri parteCoxaram tefticu* defeendant. Et clwleticusquidem Wtitötätw[°t L0’- f *CXItum* föriim apoftematibus conferunt, & k [ vulnen- |joft ventoiäs comedere debet gtma m&ti gratioribus!* *** t>us] cokarum,6<:crurum Etventofte pofterio- «aci,et ipfönim lbccum*et tfluceööi fcarföla-1 b.aquam cn. ri parti coxarum tupcrpofite prolunt apoftema fum ] cum zuccafOjautladucascümaceto. diui*. ;tibus,5c öxitüds qase in nadbus fiunt.Et uentö-• • • fs-pofita&fub ^opiiee conferunt-puKätioni po- v J: ^ ^ o T *£ T I O ^ 4S St st v pytis,quajcxcaiidisgeneratur humöribus, 5c öXitüris malis,Sc uiceribusl [ putridis ] jn crUce^ “ De cucurbitarum vfopamus adbite Galm libellus j ajci & pede; Ef uentofe fuper mf malleoios]confe- ?xtat,4ehyrudimbus}cucurbitulis &fcarißtaiioncinC^ ,t 4-rünatura exiftituenenofitas. ab eisigitur ca* • ^uandoquerequiruntur piK)ptereavt mem'br0 6ö «atiefidümfüot-crgene^mitgiiahabil ad füum naturalem locum reducatur a quö rei tiumcapitajctquarem coli^rcsfiwaniäftbönk^ n B.io chiia. '«»otum füi^ftcut fitin * [ ruptura inguini ks»Ginigr«5:iaut^iaciit«€Otor eftvi«dÄt «a«a B.marmahei Et quandoque requiruntur ideo Vf dolor (ede- ^aas few4anugin«tti-habct-es.;©t-liniiJ^* [-MczPgZ . tursßcutqüttm fuperpönüfitiir vrribilico in do tneiz] etluper quas exiftutÄla colorisazuii, et b ß. almebacal - 'lorecolic£uehementer cogenLe,öt in ventofita quarum coior finiilaturbf [aheui(etpentiügcbun. iibus; veiitr«>& in doloribus matricis, qmacei- Qcntf in cannib. enimiftis exjftit veiienofiräs, tmadion. dunt kpudinotum mcnftruorum>& propiieiö «rproueniunt ex eisapoftematajetfyitcopi^ et o b. aficfaaßK ■ adolelceiit^ys;]Et iup€ia[ laxitatem pariisot^ #g4iißis fluxu&^t febris^aMifas^tulcera maf Ja. Eas quoque non acci pias cx aquis malis, in quibus limus aluei eft niger,6e caenofus, <5c mo-tus ftatim türbat aquam,& foetet,fed illas elige, tB.inquib.eft qu«in aquis colliguntur c [f quibus lenticulas altaleb. fupernafcuntur,} Öi in quibus morantur ranas. fcochilibwto Neque attendas illud, quod quidam dicunt, qä lubiatu* fi fint in aquis vbi morantur ranae, funt mal«. . . , Sitqüe earum color fimilisd [ rei fuper quam] fuperquas exiftit viriditas,& tendantur fuper eas fila duo Dies colore arfenici habentia, 3c rufae, rotundae,quae funt coloris hepatis. Et illa; qu« fimilanturpar-uaelocuft£,& quascaudze muris fimiles exiftüt, & minutae parua habentes capita,omnes iftae eli gendaefunt.& nullas magis eligas.qnam haben tes ventres rubeos, 6c dorfum viride,& praecipue fi ex aquis fuerint curretibus.Extra&io prae tereafangujnisa fanguilugista&a, profundior eft extra£tione,qu£ fit cum ventofis.Etipf<£ quidem antequam ponantur, quafi per vnam die cuaf tone,aut propterea quod ipfamet euacua- tio iuuatur,aut medicinis infrigidantibus, aut Rf ^ ftypticis; autvifeofis, 3[autadurentibus:]auf fibus^ugt^ ftri&ura.Et retentio quidem euacuationis,pro- «anubus. pter attradione fine alia euacuatione, eft ficut appofitio ventofarum fuper mammillas fa&a ^ ad hoc vt fanguinis fluxus ex matrice prohibe» fur Sed melior attradioeft,cum qua exiftit fc* datio doloris illius,a quo trahitur.Et ea quidem / JO quae fit propter attractionem,quae eft eum eua- cuatione,eft lient phlebotomia bafilicäe fa&a p pter hoc,aut retetio vomitus fluxu ventris $ aut fluxus ventris vomitu, aut vtrorumque reten^, _ rlf A • r , . , r t. 1 o B, Illa vero, tio prouocatione fudons. b [ Et euacuatio <,uefitcuinatt nis quidem iiutamentum ] eft ficut ftomachi Exilio euacuatio & nteftinorum mundificatio ab humoribus vi nis. fcdls malis c [labi facientibus ] cum picra,& fi. cb.diaria.facie* cut ftudiü,quod adhibetur ad osftomachi mii- tibus Iubricau- dificandum vomitu,propter incifionem mate-£lt>us* eB.& cöuer- colligenda;funte [^cconftridione]faciendum 20 riae vomitusman fiua;,Et medicina;quidem in- j&aurach» it B* capitis. fbaurach flone capitisea eft vt euomant ,donec quod in earum exiftit ve sim ad inferio tribus,egrediatur.(i hoc fieri poterit, & ipfis para. rum languinis agni,aut alterius rei, proficiatur* vt inde nutriantur,antequam ponatur, deinde lumantur,& earum vifcofitas,& forditiescum aliquo,quod fit vtfpongia,mundentur. Locus praeterea vbi funt apponendae,cum i nitro laue tur, & fricatione rubificetur, poftea quum vo~ luntas apponendi fanguifugas affuerit,in aqua proiiciantur dulcem & mundentur, deinde ap-ponantur.Ex eo autem quod eas efficit volunt* jrias ad fe fufpendcndum?eft vt locus luto ff[ J !iniatur,au tfangui-ne. Qn uni que hx fuerint plenx, & eas proijccrc volucris,pulucriza fuper eas parum falis, aut cineris,a ut f nitri,aut fetx cotnbu%,aut Jinj,au£ fpongixcombuftx,autUnx comburtx, öc ca-dent.Et melius quidem eft, vt poft^uam cadüt, jocus ventofa iugatur»& ex fänguineJoct parü-i > per accipiatur,vt morfura? ipfarum malitia remoneatur. Quod fi fanguis non eonftrjngetur, n contrita combuftae,aut calx,aut cinis, aut regula g hß.ßtoportet L combufta,] lubtiliter puluerisata fuperpona-«joidi, vtapud tur, aut re liqua ab iftis,ex eis quae fanguinecon ipfumfit prjt* ftringunt.h [ £t haec quide oportet, vt fint apud parata /angui- eum pr£parata,qui fanguifugasapponit,quum inija quf prius jpfe fe fuipcndunt.] Appofitio prxterea fangui-aqa fuerit ali- fUgarUm confert aegritudinibus fubcutaneis,fi ipfefutfpen5it cut 1 ^ C & impetigini J & eis fimilibus, S&* ^ KKO T ^4 T I 0 TtE S. be« i ß'tihri & im Scripßt & de \}zc re Gal,libello de hirudinibu s, cu* petigini, cwrbitt&feanjk.pauca qu^dam, plnra Qribaßus ex GaLfewtentia %,Qol.defcripfit,i4uthori noftro hartem commoda in curando non videntur plurimum in notuffijed de iis plura fcripßt Gd.&nojira tempe-ßate non fibetttaneis tantum morbis,fed internis pluri frigidantes d[ liquidum congelant, & orificia 8etoionefnrct conftringunt,] &coanguftant.Etftypriciequi fjuic|5 & pro-dem medicinae materiam coartant,& canales prereaquod cö ^Qnftringunt.Et vifcofa? quidem medicinae op- ftringunt onfi pilationes in canalium onficijs efficiunt, qu^fi fuerint e [ acuta; lexiccatiuae,plus operabuntur B C2\UX illud.Etadurentesquidemf [cortices]efficiunt, iB.efGarani. vt fuper canalis orihciu maneant,& ipfum clau dant & confirment,fed tamen earum impedi-^ mentum timetur.Ethoceft,quoniampofiibiie eft vt cortex rumpatur,& eradicetur,& amplificatio foraminis augmen cetur.Et ex adurenti-busquidem.funt qua^dam in quibus exiftit fty* pticitas, ficut atra m en 1 u m • & qugdam,in quib. non,ficut calx non ex tinda,& adurentes quide ftypticx funt neceflari«,vbi voluntas eft, vt cor tex fit fixus.Et ali« funt necefiariae,vbi voluntas eft,vt cortex cito cadat.6?; eius quidem,quae fit, ftrißura:alia eft cum ejaufura foraminis,& co -arä:atione,ad hoc vtipfius partes in vnumcon ducantur,fiCuf conftringitur illud, quod eftfu-pracubitum,quum phlebotomator rn bafilica errans percutit arteriamalia eft, qu^fitoppi latione orificii vulneris, & claufur« vi$ euacua ti,ficut pilos leporis in vulnus ponimus, Dice* mus ergo,quod fi fanguinis curfus ex apertione orificiorum venarum fuerit,ftypticis medicabt tur,vt orificia venarum confrringanturA fi ex g [ ruptura ] fuerir,ftypticisglutinofis,ficutter^ g B»Alia litera» 5 ra figillata.& fi ex corrofione fuerit, eo quo car e* aduftione. ne nafei facithf [ J cum eo,quod ^ B?pcrm*'^cea corrofionem abftergit? *4T£2iO r^T/O^Ej, Sicut immodic# ettacuationes vel fluentis materi%, expultricis aut retentr icis facultatis vitio fere fint fita Uus auxiliari mirum in modum experimur9dumfseque qug eas [ijiunt,vel admateriam,vel ad meatus, vel aa *py iis ad bcmorrhoidales venas vtimur aperiendas, facultates reuntriem & expultricem pertinent.Mate 1 ■ riaproptißime fluit ob multitudineitenuitateifubjtan* ti^flmdiiate [ita enim appellemus qualitate vifeidita X>t retentione eorumeuacuantm, Cap, 2J. ti contrariam ) Meatus euacuationi paratiores funt dilatati,aut tx toto rtclnfi ob fcftioriejruptionem aut a-T7 A qUJB euacuantur,retinentur, aut propter Hui quidpiam eius gener is.^Ctetrix facultas ficcitate ümaceriiE inclinationem abfque alia euacua roboram,&fuperflua bumiditate imbecillior reddi* tiöne,aut propter inclinationem cum alia eua- wtExpultrh nhmateri% f fert™ acredine cocimur, A V Iv. i. Z Co•* Cohibebitur ergo euacuatiofluentis humoris7fi mate multitudinem reticuerit 7 ßuod & 2. de fymp. tauf, rfa fit copiofiorycuacuatione, uel per eandem regionem apertius, referp tarnen in libris methodi,curationis gra ad quam fluit, ml per alteram.fi tenuior, intractione tiay <&• multitudinem. Erit ergo objlruftmm pr&fi- admotis tumfrigidisttum araßaf'ubßatia. praditis,qua dium,multitudinis uacuatio^raffitudinis attenuatio?&* lia aßringentiafunt.Si flmidior,lentis vif cidisque fiß lentoris abflerfio,pro qua re uideQd, libr.ar, med. , turitemmeatib.afirtftis ft latiores ftntfluod fit aftrin Quodautemdecraffi humoris dißolutione monet,ha- Cap.^, gentibus extra uel int er appofitis, ft recluft, corrofi} bes cx Gal. i.ai Glane. Quod iiepoftremo loco de aflrin CaP-4- tfpertiqj, operculo adhibito occluduntur. Bjtentncis gentibus cum fecantibus admifeendis, habcs ex Qaleno CaP*15* autem initium aufertur laxiorem particulam denfanti IQ 13 >meth.&ßpifsime alibi. busy& deftccantibus cum aHri&ione. Expultrix uero ad naturalem Jlatum redit,fublata irritate caufa, acre pe medicationibus apoßematum, Cap. 25. dine uidelicet ipfa3uel acrem materiam educentibus uti alterantib. ac fublato demit eo omni quod moieftat3fiue a * Poftematum quaedam funt calida,qua;da 3 0,j3xat qualitate 9feu etiam quantitate . H??omnia author /V funt frigida a [fluxa]& qusdam funt frigi- feptemfere capitibus ampleüiiur^u^fingula fu'is exe da dura,& ea iam diximus. Et ipforum quidem piis patefacit. Vide, quod de reuulftone ait fluentium caufa: aut funt primitiux, aut antecedentes; & Aphor. 10. menftumper cucurbitulas mammis appofitas nipp. 5. antecedentes quidem funt ficut repletio: & pri- comm. 1 y aph.Ovtodde fluxu alui, per uomitum cohibito. Gal.6f 20 mitiuae funt ficut cafus, aut percu£Go,aut mor- apb.De euacuationeinuomituper uomitumy&fliixio- fus. Qusedam vero, qua: funt ex cauffis prinnti- Cap.i& »m perfluxmem.HippMb.de locJn hom.&Gaf. 2. in uis, quandoque cum corporis repletione fe re- Cap.j.&dein- ^•devuulgMorbJ^mmdeincepude urentibus fMit, prefentant,& quandoque eueniuntcumajqua ceps. fete Gxx. de fimpl.med.fac. Pide & qmd ait defluxio litate liumorum. & ea quide, quf funt propter ne f anguinis $.m'etk. caufas antecedentes, auf primitiuas cum reple- ht* f.w itionibus oppilationum. Cap. 24. tione corporis reprefentata, aut funt in mem- OPpilationes autem funts^x humprib grof- bris,qua: principalibus funt vicina, ficuteuacuä iis, aut uifcQiis, aut multis. & multorum tia,aut non funt, & fi non funt, nullomodo ali- quidem humorum,quando cum eis alianon quid ex refbjuentibus eft eis applicandum in fuerit caufa , nitalitia remouebitur extra&ione principio,immo membrum expellens eft melio ipforum, phlebotomia, aut ventris fluxu fafta, 3p randum, fi ibi fuerit membrum expellens , aut a t B.& abfter- & fi grofii fuerint, indigebunt eis, qua; refol- totum corpus melioretur fi nö fuerit ibi mem- g-tns. uanta f f ] Eth fuerint vi- brum fingulare,l>[quatenus ad ea perueniat, bB.&«ppropi fcofi» Scmaxime fifuerintfubtiles,erunteisnc- quicquid refrenat,]&addiuerfum trahit, yp iusfubtilefit uapor,& fpiifumipfius fit lapis . reioluat,& laxum efficiat. Et oportet quide, ut cB. fuccedatei Quum ergo refolutio fortis eft necelfaria, c [ iu- 50 illud quod e [frigidafluxa refoluit3fit abfterges e B. refolu ith lentificans fubii ueturlenificantefubtilij cumateria,in qua non &exficcans,&hoc quide plurimum inuenitur g^ahxa:fit ex lc* fit grofiitiesjfed fit in ea calor temperatus, qui in calidis, J 3 Ea aute, quapropter caufasacci- ^jpjHsqeujm iuuet in refoluendo totum illud,quod eft oppi- dunt primitiuas, ubi non eft humorü repletio»iijuci quodfit* latiuum. Etexoppilationbuis quidem, peiores medicari debent in principio rei cum eis, qua; f cai, funt oppilationes venarü, & deteriores eis lunt £fIuxa]faciat&refoluant,& fi non, cu eo quod f gjaxa. illas, qua; funt in arterijs, & adhuc peioresfunt fit, ficut illud, quo primümedicatöfuit.4 Si ue- illse, qu£ in membris exiftunt principalibus: er membrum apoftemofum mebri principalis go quum in aperitiuis ftypticitas & lubtilitas euacuatorium fuerit, ficut loca glandofa in coi coniungentur,eritmelius,quoniam ftypticitas l°gf [ ]funt\n circuitu auriücerebri, remouebrt a membro fubtiliatiui grauamen. aut afcellx cordis, & inguina hepatis,nullo mö " £0 erit ei applicadum aliquid,quodb[refrenet:]nö ^ * KKQ T * Q HE s. io^ hoc non fit medicamentum apoftematum ^ eorum,quoniam hoc eft ipforum medicamen-^ ObUruBlones ex triplici fere caufa proueniunt piul tum, fed quia nolumus ipforü medicari apofte- Cap8! t'ltudlne uifeiditate <& crafßtudine materi g, ut Gal, 9. mata,immo ft udiü ad hoc impedere, ut ea a ug- fzp‘0. CapU, Wet^& ? i*&f%pe alibi. & quamuis lib9 dt morbjiff,\ j?ientemus,Öc materia ad ipU trahamus, & non curamus fi malitia in membro augmerata fue- refoluendi affuerit, non debes dimitterequin rit.non enim curamus, nifi de eo, quod mebro ftypncas medicinas bonum habentes odorem iB. repercufli- PrinciPail melius.Et timemus,quod fi mate- admifeeas> ficut in procedentibus tibi narraWi- nermius, ham' [refrena uerimus,] redibit ad membrum mus. Et hepar quidem Sc ftomachus plus indi - principale, & perueniemus inde ad illud, quod genthoe, quam pulmo. Oportet preterea, ut emendare no poterimus.Quapropter volumus 3 [ mollificantia fubtiiia,j qiuc fiisadhibentur,d. ff rooWfian. vt malitia in membrum cadat ignobile, quum fint medicine,in quibus exiftit maturatio;5c t,adeubmetia principalia contulerit membro: ita vt ftudium fint apoftcmatibus conferentes,ficut folatrum, "rg^3,au£ uen impendamus in attrahedo materiam ad mem* & cafiia fiftula. Solatrum naque proprietatem brumignobile,Sc facere ut ipfumapoftemetur 10 habet refoluendi apoftemata calida,que funt & fi non cum alijs: faltem cum ventofis, Sc em- occulta . Kt ea quidem habenti noneft dandus Kß,calidis, plaftris attradfiuis K [acutis.] Quumq; ad colle- cibus mfi fubtilis, &non in hora paroxymi, fi ftionem peruenerint huiulmodi apoftemata, ibi fuerit, nequein principio fui, nifi propter . aut reliqua ab eis :?f [ ] quandoque multam debilitatem fiat. Quum autem fymp- ltB.&proprie aperientur per fe , aut maturationis adiutorio; torna fuperuenerit propter collectionem apo- öorio,r0emUn ^ ^ fiuanc^ocl’ indigent maturatione, Sc fe&io ftematis interioris, cumcafu virtutis, in itinere nefimul. Maturatio vero completur ex eo, in mortis exiftit, quoniam virtus non fubftenta- quocum caloreexiftit oppilatio,& glutinatio; tut, nili nutrimento, & nutrimentum eft res vtper ipfum calor retineatur.Qui autem matu magis r [timorofa:ergo fi refolutum fuerit,val- rationem efficit cum aliquo, quod fit ficut hu- 20 de bonum erit, quodfi aperta fuerint, danda r B uo<:iua jufmodimaturatiuumattendere debet, vtfi vi lunt eis quxealauent,ficut aqua mellis,& aqua derit calorem innatum debilem, & quod mem zuccari. poftea dentur eis,qupfuauiter maturet brum iam deelinet ad hoc,ut corrumpatur,re- cum ficcitate ; pofteain fine rei non adhibean- moueat ab eo glutinofa.de oppilatiua,& ponat * tur nili exficcatiua,& tu quidem fcies hascex li-aperitiua, Sc fcarificationem faciat profundam bro, qui particulares segritudines colligit fecum deinde adhibeat medicinas, in quibus exiftit re- dum declarationem eft preterea,quum in apo- ffB. &, folutio,etdeficcatio,ficutdeeisinueftigabimus ftematibusoccultis,sf[ ] quaffubuentre in libris particularibus. Multoties praeterea erit exiftunt contingit error; quoniam, quando, apoftema profundum » Sc erit nobis neceffariu non funt apoftemata,fed rupturae,eritin perfo- trahere ipfum ad partem cutis, & fi non cum rando ea timor.Etplerunqueapoftemaoccul- . alio, faltem cum uentofis ignitis. In apoftema- tum nou exiftit in panniculo, fed in ipfointefti- m B, principii, te autcm duro, qliod m [ ftatusj terminum per- no,& eft in aperiendo ipfum, timor; tranfiuit regula in eo eft, ut moljifieefur quandoque cum eo in quo exiftit calidius Sc ficci- UT IQT^ES. tas parua .* ideo ne quod ex eo fpißiim eft, propter mulum re/biutionem fia t Iapis, im mo to- j ^Apoflematum &c. Inflammationum caufas,& cu Cap. 2. tum ad refolutionem pr.xparetur,poftea fiuper- rationem prolixe Gd.lib.ad Glau.z.explicauit.&au- ipfumrcfolutio fortior Hat, deinde fi timetur thor nofler lib.q fufius, Quomodo earum initio repcl- ex rcfol utiotic eius, quod refoluitur, ne quod lentibus reuelentibufq; utendum fit eodZlib. ad GLauc. remanfitlapis fiat, iterum ad mollificandum ip 4° z.habetur.funt vero repellentia medicametaalia, qup fu 111 fecundo redeat,& incefianter fiat hoc, do- afinngcndo propellunt,alia qua refrigerando. JLfinn- nec totum finiatur inter mollthcandi &refol- geatiamrfum alia calida, alia frigidafum:& utraque uendi uices. Inflata autem apoftemata euren- hpc ad medicorum ufum faciunt, in calidis quidem in- tur ex eo, quod calefacit lubtihtatefua; fubftan flammationibus frigida, in frigidis vero calida. quod ti£e,propterea vtuentofitates refoluat, Sc poros hicauthor notat,etfiplerique eorum qui manu meden- a mplificer,nam caufa in apoftcmatibus inflatis tur,frigidis perpetuo repellunt, quod pofi modum pro- eft uentofitatisgrofliries. Sc pororum claufura. trahendis, immo infanabilibus fepe reddendis morbis Studium quoque eft adhibendum in prohiben plurimum facit. domarenatmexqua ventofusprouenit vapor, z Quum autem maturare&c. Jllbiquoqueadmo- CaP-t7. t Manr.qu* <3,- apoftematibus praeterea funt qux funt vice- 5° mimus controuerfiam eße,an in fiatufohs utendum fit de remedia re- ^ ficut formica , f qua; funt infrigidanda, difjoluenttbüs, anpermifiis etiam repellentibus,quare iicut phlcgmon •• fed non funt n [ molliftcanda. hic negocium hoc confulto prpterimüs. Uilt’ eifumi a” ß propterea quod funt apoftema: funt moli- 3 Ea autem quppropter cau/as &c.Vaulus lib.4. in poftemata iufia lificanda:]immo funt ficcanda, quoniam acci- flammationes, que occafioni cuidam feruntur acceptp,capa' mata [ ( quxdens o f [ ] hoc iaiil fuperauit caufa m .* aprocatarcticauidelicet caufa manantes, no» offendi phlegmone vo acCjdent enim eft vlcerofitas,dequa timetur,q? ait,°tiamfi calefacias ac humette^ex Gal.de plenitudi cantur)at non accjdat j aut quod iam acciderit. Etulcerofita- ne cauenda meminit, author no fler diligentiffimus. debent hume- ^ qyj^em medicametum eft deficcario, & res ^ Si vero membrum apoflemofum <&c. Inomni in- ® 'P^ ej niagis contraria eft p [ mollificatio;. Occul- flammat tone, nifi parti principi vicina fit, repellen- turC1 humedtä torum autem apoftematum materia minoran dum effe Galen. 3. de comp. med. per loca & 6. & fein-, Immo ex da eft phlcbotomia,dc ventris folutione,& opor piffime alibi ttfiatur excipit tamen is, fi malignum Jit c z T> iiccentur. tet ut ea habens, a balneo,& uino,&motibus quod influit, aut multum, aut corpushumor fius ex lUMiumeftan- COrpords, dcaniniaiibus fu perfluis, ficut ira, Sc f quo redundet 3. de comv.ptrloC.in his enim licet in. Cap.2. da quamuis ^ ftbi fimilibus, caueat • poftea in principio rei flammatio longe a principe fit membro, repellentibus apa requirar aj^^eatur ci, quod abftque nimia fuperfiuitate innuit vtendum a principio non efie,funt ver 0 inflam- ktneftatione. rCpereut:jt ^ proprie fi m membro fuerit,quod matioms\principib.panih.propinqup,qup ingldd;b.col pihumeftatio fit ficut ftomachus, aut hepar. Quumque hora h>axillaru,i»>gmw,?rtfertim*cru,p pro »trink[unt,ac tu qu$fuit axillis cordi adh^rent re 6 it,& defuper imponat fpongiam in vino ftyp- ptllentia renunt.non &quk usro qua ad inguina iecino- tico infulam. ris txcremeia fufcipwnt.Hic author df parotidibus ,in flammatione.f.qusead auyes,verbafacit,prohibetq; re ^ 1(0 T r / 0 S, percutienda. immo attrahentia & tumorem amplifica tia confMt,quod et Gal.^.de comp.per loca.Fatetur ta Quod fecundum fibrarum rettitudinem in abfccfji- men Gal. eodemin loco,ufum fitquandoq; et inparotidi. bus,vna exceptafronte, fettio amedico adminißranda cap.2. bns,iis,qu$ repulforia conflant facultate, quamuis ra. ßt Gal.^.adminift. anatom.he flatur. Quod deinceps de caP* ro.atq'fiiubicitra vehementem dolorem parotides in. /'anguinisfluxum fl flentibus medicamentis fubiungit, . ruunt, admifla etiam pauca aflringentium moli multa 10 habes ex eodem Gal.lib.de cur.rät.per fang.miß.& 5. a^'V r* eap.16. difcutientium copia. Celfus quoque lib.6. fi fine morbo me th. Quod item oleum ab omni ulcere fit avertendum, 'ha fiant,primum ait experimentu eße reprimentiu, fln quod agglutinationem prohibeat{, Hipp.lib. de vlceri- ex aduerfa ualetudint cotingat illa inimica tffe, matu- hus docet,& Gal.paffim affimat. rariq, & quamprimum aperiri commodius fore. 5 Et quandoque indigent maturatione &c.TarotU Ve aegritudinibus corruptionis membri, & de das adhuc crudas maturatione ait <& fettione quando- incifionc. Cap. 27. que indigere. At Gal.contra z.ad Glaüc. & Upe alibi magnum ex fettione inter initia inflammationis malum dTYVum membrum propter malam comple cap.i. affari teflatur. Breuibus. Sequitur hic author Archi- o nem cum materia, aut fine materia, genis fententiam, quam Gal.3. de comp. perloc. affert, 20 run.pitur, & non profecerit ei fcarificatio» ne« cap.2. neque alioqui improbat Js enim fl per multa,qu^ propo que epirhemati ex eo, quod conferre confue- fuerat medieamenta,parotides non difcutiantur, adiu- uit,de eis quq in libris particularibus di da funt, uandum,ait,adfuppurationem frequentibus cataphlaf- neceffe eft ut caro corrupta , quae eft fupra ip- matis,dehinc rurfus digerendum larga quadam & fre* fum, remoueantur, & melius quidem erit, ut quentiperfufione admiflo nitro uti columbino ftercore, fit fine ferro, fi pofiibile fuerit, quoniam fer- a B. percutit ex aut etiam cucurbitam cum fcarificationeeffe affigenda, rum plerumque** [inuenit tunicas] mufculo tremitates. deincepsq) ad chirurgiam & crudi etianum abfceßus rum & uenarum pulfantium periculofe. Quod Alia lima. ex- fettionem effe perueniendum, quod in his optimum fit, fi hoc non contulerit & corruptio iam in carne lrem,tates ner* ut quam celerrime foras fluxio euellatur. Conflat ergo proceflerit,necefleeritutipfa incidatur, & ut uorum' non fine magni uiri tgftimonio Auicennam hacpromtn locus incifionis oleo feruenteaduratur.Ex hoc ciaffe.Oc qua tamen re non fine fumma praemeditatio- enim prouenit fecuritas ab acuitate malitia? ne deliberandum erit. t'bi enimdifiuti aut concoqui ipfius,6c reffringitur fanguinis exitus, & nalcfi-prafidiis inflammatio nequeat ,atque(vt nos intelligi* tur fu per incifionis Jocum caro, & cutis extra- mus) in di/crimine res fit, ne fluxio retrocedat: atque nca non proportionalis, fed res quae magis car- in cerebrum mali quidpiam portendat, tunc omni co- ni (imilisexiffit propter fui duritiem. Quumq, natu ö fettione crudas quantumuis inflammationis, incidendi uoluntas affuerit, tenta prius erit im- 5 B v5/n> jnut id quod refluit, efl reuocandum. mittenda in circuitu offis b [ voluendo, donec nicur camis ad* quodfane teneatur,reperiat,& ibi dolor fit for- ha?rentia,&do De fettione. Cap. 26. tior,quum tenta ibi innititur,quoniä eft termi-Jo1; fihc uehe- 4° nusfariitatis:] & vbicunqj inuenerislaxitatem, petiot fit apud B fe&ionem ^ P^aSam ^ecai*e T voluerit, oportebit & retentionis debilitatem totum eritexc[cöl- ne^uihllUüc feu 'apertura fa V^vt fettio incedat fecundum rugarum b lett onejeius,quod eft incidendum. Quandoqj ^ terjJjJ» cere. t [ ]colledionem, quae funt c [ in autem perforatur illud,qd circudatos,quod uis fanitatis feucar b f B. pamaru, ter ius] in illo membro, nifi fuerit tale, qualis eft incidere,ita q> foramina circüdent ipfum; ergo nis fanar. & magnarum. fronc,quoniam fi incifio incedet ficu t procedüt rumpetur per ipfum,& incidetur, & quandoqj c B. fumma. c B. rugarum ipfius collediones, incidetur mufeu- ferratur.Quumq; hoc facere uolueris,fepara in lus frontis,& cadet fupercilium. Et fimiliter in ter incidentem & perforantem,et inter carnem d membris rugarum,quarum inceffiis diuerfifica vt non d [redeat. Si ergo ipfum os quod eft netur ab incefiu villorum fuorum mufculorum: cefle incidere,fuerit fruftum eminens, quod no oportet ergo vtfedor ex anatomia Iciatanato* 50 pofiit aptari ita vt debet, neq; fit in eius redifi-miamneruorum,&uenarü ,& arteriarum, ne catione fiducia, & timeaturnecorrumpatur,& errore incidat aliquid ex eis.& oportet etiam, vt corrumpat illud quod eft coram ipfo fuuleuabi fecum deferat multas ex medicinis fanguinem mus carnem ab eo autfeindendo, deinde ligän conftringentibus, & emplaftris dolorem iedan do. & ad diuerfitatem partis illius extendendo, tibus,& inftrumentis,qu^ ad hoc pertineat: ha- aut alij ingeni/, qu£ lenius demonftrat, & fepa* beatergofecumquodfitficutmedicina Gale- rabirnusinteripfum,&membrumnobile,fiibi ni,& ficutpili leporis,& tela aranea:, & alburne affuerit , cum pannis, qui ipfum ab eoelonga- d B.& cauteria OL1*d f ^ ^erramenta quibus aduritur. Omnia bunt, & poftea incidemus. & fi os fuerit tale, omnia, vtpro- enim ha?c fanguinisj fluxum prohibent] fiueex ,Q quale eft os eoxx, & fuerit magnum, &ner.uis, hibeamr fluxus errore ipfius proueniat fiue neceffario, & vt me & arterijs, & venis propinquum, & fuerit eius fanguinis. dicinas deferat, e [ quae fluxu faciunt.] Quumqj corruptio multa,debet medicus ab eo fugere, e B.raollifican- exituram perforauerit, & quod in ea cotinetur, Iur* extraxerit, non debebit ei adhibere oleum,neq; A 7^^ 0 T A 'T J 0 TsfE S. aquam, neque emplaftrum, in quo fit oleum, neque fepum fuperabundans, ficut bafilicon, Quomodo in gangreng & fyderationis curatione apl, f r immo aliquid , quod fit ficut emplaftrum ex agendam fit, lege ex Gal.z.ad Glauc. Vidi & paulum >co com° f [calchanto,] quod apponar, quum eo indige- üb.+Mc Celfum lib.5. Traftatus primus. i ß & fpedem pe mtdiattiotilbus fotutionis continuitatis * [ ipfo-vlcerü, &c©n- rum ulcerum.] Cap. 28* rorfionum, & P“’ 01utio cötinuitatis in magnis membris me O dicatur ?quatione,& ligatura conueniente, qua; in doftrina reftaurationisdiftaeft;&quä bB. «licemus, tibi in fuo loco peftea b f t diCemus,]cum qc-te»& comeftione c;bi conglutinanti,in quo ha betur fiducia, quod, ex ipfo nutrimetum gene 23t fadueniet multum gradum primum franfcend it, verum tamen hic conditiones attenduntur,de quibus cura eft habenda,& ex eis eft cöfidcratiodifpo Titionis complexionis membri principalis, & complexionis viceris,quoniam fi membrum in fui complexione fuerit multa humiditatis, & vicus no fuerit multa; humiditatis, fufficiet ficcitas pauca in primo gradu, quoniam £gri-tudonon multum fuit elongata a natura me retuicartilaginofum,quod labia fraftur^ clau bri,fed fi membrum fuerit ficcum, & vicus hu nat rv in vnnm • i. . « . ^ . ... cBalchaffir. dat,& in vnum conducat, ficutc [ cibus,quifit de extremitatibus animalium.] Impofiibilen. eft, vtos reftauretur, & proprie in corporibus confiftentium, nifi fecundum hunc modum, quoniam nullo modo redibit ad continuitatem^ nos quidem de reftauratione lermone exquifitum loqtfemur in libris particularibus. Intentio autem in medicando folutionem co tinuitaris,quae in membris accidit mollibus, dB.vt abfein-trium principiorum curam habere. Primü jatur, vel reti, eorum eft, quoniam ficaufa fuerirfixa d [ mineatur , quod nus quod oportet ,eft retinere illud quod fluit, llüitj&remo- &cöftringere eius materiam fi ipfa fuerit cur ueatur materia rens.] Et fecudum eft, fixuram confolidare cn eiusjfi i’pfa fue medicinis,& cibis conuenientibus. Et tertium veUoarft ns’ Putl'efa<^onern prohibere quanto plus fue Aliake^a/hp rit poflibilc.Quumque ab uno trium te excu-fafuerit mobi- laueris, redi ad cogitandum de duobus rema-R s,aut foriofa. nentibus.T 11 uero ia fcis quomodo illud quod miditatis multa;, erit neceffarium illud, quod exficcet in fecundo gradu, & tertio,vt reducat ipfum ad fuam naturalem complexionem. Et in temperatis,quidem difpofitio erit aquanda. Et ex eis eft confideratio complexionis totius corporis-.nam, quum corpus fuerit multx fic-citatis,& membrum augmetatum in humidi-tate, fuerit in humiditate teperatum,fecundu corpus aequale h fex ]temperamento,erit exfic 20 candum. EtfimiliterKi corpus fuerit in humi- ditateaugmentatum,& membrum in ficcita- ... te.Et fi ambo ad augmentum deueniunt,tunc 1E-A,1.a fi egrefius fuerit ad humiditatem,i [ampliori! . exfiecabitur ficcitate, & fi fuerit ad ficcita te, tc ’nial° [ minori] exfiecabitur ficcitate.Et ex eis eft cö \ _ fideratio virtutisliccatium, quoniam licet ex ficcantibus carnem nafei facientibus, exficca-tio fortis non quxratur, 1 [ fedexficcatio,qux m Bdkut qu* fit talis] qualis eft illa,qu£ prohibet materiam, mur ln exficc5 h ß.CUlTL fluit,retineatur;fed confolidatiofitadiungen- 30 qux defeendit ad mebrum,quod fit aptum ad non r, Jz___1_________._____-________________^ r . adrmniltranuir t B. colcotar. falzsgi. Mdtit. chalciti-vt fine tio,& confolidätio, & continuatio. Et omnes |raab“ergeq-quidem medicinae, qu$ fine mordicatione de- fcniexn !magis ficcant,funt ingredietes in genus earü,qu£ car qUa exficcamia fa flore arris mundificat,ec prohibet morfionis nem nafei faciunt.Omne praeterea vicus,quod deatrizantia. fuperfluitatemoleo etcera,ipfaergoinhacre ' /_ «•-- medicina exiftit temperata, & dicemus quod omnia ulcera, aut funt fimplicia,aut cornpofi ta,et fimplicia, quidem quum fuerint parua, fB,medio. et nil ex eorumf [humiditate ]corrodetur,tue coniungenda erunt ipforum labia, & liganda, cuftodiendo ne inter ipfa aliquid olei, aut pul-ueris cadat,quoniäconfolidabuntur. Et fimi-liter magnum de cuius iubftantia nil perditu in loco exiftit non carnolo, eft inobediens ad hoc,vt cito medicetur,& fimiliter rotundum. Medicinis autem ficcantibus, &ftypticis,qiue n B-Pene£ran* in vlceribus occultis adhibentur,funt admifee tes* dse medicina n [ mundificantes, ] ficut melde medicinae loco proprie, ficut diuretica medi-^ cinis ulcera inftrumentorum urinae curantibus. Quumquecicatrizare voluerimus,ponemus medicinas cum ftypticitate fua ujfcofas, fuerit, et cuius vnapars alii applicari poteft. 50 ficut terra figillata . 6c icito quod quadam Magni uero cuius partes applicari no poflunt, funt ulceris ianitatem prohibentia , ex quibus eft malitia complexionis membri,quare ftudere debes, ut ipfum reftifices, & malitia complexionis fanguinis ,qui ad ipfum adue-nit, quare iuccurrere debes cum generatione boni chymi,& multitudo fanguinis, qui ad flue fit figura,fiueconcauitasjuelipatium,ple na faniei, et iam aliquid ex fubftan tia membri perditü eft, curatio eft exficcatio. Si ergo iliud quod perditum eft,tantum fuerit cu tis,necefla rium erit,quod cicatricem inducit. Et hoc qui _ dem cum eflentiacum ftypticis,& per accides gB.acutis,quü cum g [calidis, quum ex eis parum, quod fit a- ipfumfiuit,&humeftar ipfum, cui fuccurrere debes cu euacuatione, & fubtiliatione cibi, & excis admini- duftmii, fuperponetur ficut tmyfi & calchan- faciendo ut exercitetur fi pofiibile fuerit,& of ri!tur all, gatur; & jnter hfC duo contraria exiftit diuerfi ad ipfa cjfapr#ferri folet;propterea,quo tempore cal o B, Alia Ütera. ^ 0 [quoniam fames debilüat: quare confor- lus gignitur,nutriendum boni fucci alimentis eft cor- guonum virtus n?ceflfc eß.& multiplicatur, ] quare necef- $us,exquibusprouenUt nenfolum bonus, fedetiam reeöf^rTe^T fe eft nutrimentum prohibere, Medicus ergo tenax, uteodem6.meth,Gal,notaureUe ergoauthor ce0-°eft,&mul hocfoUcitus elfe debet. Quumque vlcusin nofter confrattis,animaliumextrema,qu^neruofa& CaP*l* tipüeat Vanies. principio p t [ ] fuerit,non debet jeger bal- jo glutinofafunt, confuluit, Licet wo Hipp, lib,defra- pfB, &Wßm§ neu ingredi; neque ipfum aqua tangere calida, ßurisfeft.iJtatuere uideatur,a uino& carnium efu 47> fo. quoniä attrahet ad ipfum, quod in apoftema- eße abflinendum, id tamen decem primis diebus tntel- fe augmentu facietjfed quum vlcus quieuerit, ligendum eft.nempefubuulgari vittu & colorem 2 Intentio autem &c, Molles corporis particulg dif- Jabiorum viceris: Sc fi pus multiplicabitur fine feß$ poftquam addufta utrinque ulceris funtlabia ; q B, tunc illud multiplicatione nutrimen fi,q [eft ibif matura IQ nullius rei internem» anaturaconiuriguntur,ut Galt eil propter 4i- tio. Loquemur ergo nunc de curatione f ru- ms libfart,med,nifi quid impediat, impeditaute quii geftionem.Lo pturas. Et dicamus quoniam propterea quod quid medium inter labra ulceris interponitur ,feu id quamur aptem ^ ruptura J eft continuitatis folutio infra cute humores fintjeu inflammatio, callus,pilus Meum,at ne alfafd^^di P.r0^nda, & manifefiumeft quodoportet vt que intemperies, fubn tt? particuk.hgc amhor nojier camus, quoniä e*ws edicam i na fintfortiora > quaeiusquod prolixe profequitur GaUopiofijjmtfex prioribus me proptereaqugd difcoopertum eft;& propterea quod multum thgdt libris tradat, prefenmi lib. 5.^4. que hic aiJafch. fanguinis ad ipfum fluit eft neceiTarium illud, ad notantur, 1 1 fllfafe. ' quod illum rcfoluitrveruntamen oportet ne 3 Ut feno quod intentio &c.Vlceris,utulcusefljvU pmfe. eiusreiolutiofit cum multa, (iccitate,ut non ma^oriturindicatio, eflvnitas.Sedhec artificio reioJuat quod ibi fubtilc eft;& faciat Iapidem, 3 0 carctvpfis etiam uulgaribus nota,artificiofa uero ex- quod ibi (piffum eft; quumque ex refoJutione ficcatio eft confluit enim ad omne ulcus fimplex & perfecerimus ihid,quoJ nobis ncceflc eft,debe compotum ( utfcpiffimein libris methodi Galenus cap.oi apppnere confolidafiuum>' quod fit defie notarJ tu p lex quodda excrementum,alterum tenuius. r b. forantes, Catiup?nefitr f ianiesj in concaamw,quxcxi- altuum cniffiusuenuittsdefiemione aufertur craf- yellupsrtimus feno valear,& fiat lapis:& poftea qualibetcau fius abHcrfione.abdergurituero, que /teca funtMque ia putrefiat,aut eradicetur, reddat continui ita ulcerum curatio in unam exftccationem recidit, f B. Alfafth. tatis folutio. Quum autem s [ t ruptura ] fue^ Quavis ergoprimain ulceribus indica tio unitas ipfa vide iibtos f alfafe, nt profundior, icarificabitur locus,ut medica- Jit, dcficcatio neroftjo locoy&per accidens refie ta~ iane;s medic t men magts penetret. In medicando autem t me & author nofltr hocloco,&Gal.^metb. &fepe prafidijVo, t B.alfafg, ^ -{• rupturam ]& conmfione leue, fortaffe fuf 40 alias,ulcus,- onequa ulcus,exficcatione indicare pro* Coi^i. Bciet phlebotomia, u [quod fit ruptura fuerit nuciatAeindicatione uidtlicet artificiofa intelligetes, aß- c°mplex/a f fh^Uf° • '^ in primis cutpercuffionejmedicetur prius per Decauteri^tione, Cap, 29^ eft frigida. ,lWachmedC,- cuffio mcdiamin.bus pcuffiom aptis .doneq p Autcrizat.ocft medicame valde utile, iu cetur prius alfi fit poffibile medicant ruptura: & cotufio]qui Kj uans ad prohibendum,ne corruptio fpar^ formui4 uti;fll dach medicanti ^ ü magna fucrit,medicabitur cum ficcanti- gatur,-& ad confortandum membrum,cuius a pra quam indi nibus apti? alfa bus,& fi fuerit pariia, vt pundura acusjdimit- [complexionem volumus redificare,]& ad re netur, utcftil- dach, ira vt /J? tatur efie eiusipfi naturas,fi non fuerit veneno ioluendum materias corruptas in membro re lud genus teirj Poi!e ojedi-' fa x jperdes,]aut fuerit fortisdoloris;aut fiteti tcntas.-& ad reftringendum ianguinis fluxum. allcr Cif V-h gerit neruu,& timeatur inde apoftematis gene Res uero qua cauterium fitmelius,eft aurum: f alfafe* ratio,& pulfatio.In contorfione autem fufficit JO & locus quide qui cauferizatur, aut eft mani- ^ fcontufipne moliis ligatura,no dolorofa,& ut fuper ipfam feftus, & ponitur cauterium fuperipfum fenfi chimolee terte, Manr, ponantur medicamina cötorfioni apta.In his fibiliter:aut eft profundus interius in membro, qiJe mbrkaeft, f.ilfafe, autem, qusefuntficutcafus4?'{J'bLQT*4TJQ?^ES, ^0 cauterium, propterea vt ad locum perueniat, tatur inilruroe- 1 V bi confatta ojja funt, docet Qal.uin primu de fra & in circuitu non impediat, St propriequum tum perforj ßuris,qmtuor,vt curetur,expeti,extefione,cofoma cauterium fubtilius fuerit quam form£ vacui- %ionem,deligationew,ity depofitione.ifquiete.^ursu, tas, ne lateribus formas obuiet.] Gauterizator ^ in illo qu$ folutio nem continui patiuntur, alia abfque alte- preeterea fibi cauere debet, ne fortitudo cauteri me3'ru m.m>n rius rei inter uenfu agglutinantur, qua mollia funt: zationis ipiius ad neruosperueniat, neque ad cauterizidi»iu alia non ni fi alicuius rei medio coalefemt, qug dura chordas,neque ad ligamenta, qd fi propter fau vt extremi1* mollts (ar»es funt,dura nero ofi&pro- guine,qui fluit,cauterizauerit,oportebit vtcau caljs canal«f terizatio difti deglutiaf, terizätio fit fortis,ideo vt crufta grofliticm ha* ctocus ,& laudanü,& althea>& amomu;6c cätf feu recipiat 111 beat,& lpiflitudinem,necito cadat: quoniäex les,&napi,& apozeinaeoru,& adipes,& t hvf- or' ^mbrffn cauterizationis fa£fca2,proptcrea vt fopus <[ceratus. j& olea heut dicemus 1 antido ’ /pus* Iwdetcacfere J'an^lnis^uxusjProhibcatur:piiemturad ma tario;6c ventre foluenti3,& euacuantia quocu m:<*a* cauterium, feu lumdeteriuseo,quod erat. Quüque cauteriza quemo^o fuerint,funtiftiufmodi,6cd [fluxa} panemebricau uensproprerea, vt carnem corrupta proijeias, quidem facientia,funtdäda,polt euaeuätia,!! dß-laxa terizandi'dein & terminum fani feire volueris, erit vbi dolet. neceflarium fuerit euacuare,donec materia re de igeniofe po & fortafle neceflarium erit tibi cum carnc,cau ftringas,qu£ead membrum defcedit.& etillud •5aturm ocrue teri.za1reos>cluoci.eft fab ca.& fupraipfum mo totü.quod apoftema maturat:aut quodea ape dat cauterium J?rl: ^oncc t(fta ipfius deftruatur corruptio . 19 rit. Omnib.cutem ftupefacientibus fortius eft ad parrei qua ^r&° faetit,quod fit ficut craneum,fub opium.Et ex eis funt poma mädragor®,& eius det cadere cau ^“ter ipfam operare ita,vt cerebrum non ebul fernen,6c cortices radicisipfius, 6c papauer, 6c teriüvelad par liat,neque ipfius panniculi corrugentur, 6c in t cicuta,6c e [ iufquiamum ] 6c folatrü ftupeta tecauterizädä alioofle abipfo non cures perquirere. ciens,6c fernen laaucarum;&ex eis funt nix,& + benp\ &n°noceatei, aqua frigida. In doloribus prsterea multoties eB,a aran* J. L**™ ^ X 'K0 IO\ES. accidit error,quoniam eorü caufse eröt extrin SUCIUSjCX yIU* r 1 /» • • . — prie ouu fuerir . lec$,licut calor^aut frigusraut ceruicalis emme cauterium fub Ter*autcririonem,non quod vulgo cauteria,&fon tia.aut f[ letti corruptio,] aut cafus,g t [ ] tilius quam catanf^ »ocant.quumfanx partes agrotantiu gratia qui fit in ebrietate:aut alia ab his, 6c quarutur f miis vacuitas, ^utur, quib,antiquos effe vfos fere no videotfed affe 30 eorü caufie in cprpore,& ptouenit error: qua* (-B,aut,acen vt no obuiet la ft* ipfius particuU vftione intelligit, De hac Hipp- 7. propter feire clcbes hoc et cognofcere, fi eft ibi p^m° corru* rmb.cannalis, apb.Quacuq* {ah )nofanat medicam eta, eaferrüfa- repletio, aut non, etfisjftibicaufar repletionis „ + 33 epüenüa Aphor.sj. nat.qu* ferru no famt9ea ignisfan*t,q ignis nofanat, notae.quandoq; etcaufaaduenitextertu,s,dein^ ea incurabilia putare oponct.Eande Gal.6.in6.deuul de interius fit manfiua; ficut quum aliquis bL Com.j. garib.rnorbMhibtri dicitypeffime affeftis locis obpra bjtaquam frigidam , & £?gi'dit ei fortis dolor uoru fuccorumexfuperantiayvtinmaligms vlceribus mpartcftomachi,6t hepatis,6cmuftPfi£3 qui- Cap.6. euenit.etii'tneth.ex ns effepr^ftdiis notat,qua totatn dem non eft muhumnecefiaria euacuatio, eiusrfuodinfeHatJubßantia exinaniunt.JLuthorve* fibifimüia:quoniäfepc fufllcit fibibalneum, Cap. i§, roincradu ft oriihparticuUtimquibufna morbis vfuM" & fortis fomnus in eo. Et ficut qui comedit rc niat vßiojcrihic proprie quide,dices,in ijs malis>qH% 39 calida,6c infert ei forte capitisdolorem? 6c fuf-depafcuntyet oculorü fluxionib.coxis,tabidis Jienofis, ficif ei aqua infrigidata bibere. Et quandoque brachiis q in alä, excidere conjueueruntfm fgylopc,in eft res,in qua fiduaa eft,q? dolor ea remouea- nigricantib.iniisq 'efccanturpp paforuapertione,ac tur:h f [ J aut rardeoperans,ita qz dolorillc poflremo in aliis j anguinis pfluims.Sedet Hippocra- v/quead horam illam tolerari non potefbficut ^ f ß.fcj eßf Aphor,ijf tesquoq; fexto apborfhydrope vrit,&tabido*in li.de euacuatio materiei dolorem facien tis colic^ re internis affeftiombus. vbi et tam urendi modum docet. tenta: in villisinteftinorum 5 aut citooperans Defedatione dolons, Cap. 3o. eftjfed ex ea timetur finis vehemeter malus; fi- Ara fc/uifti dolorum caulas induarum com cut ftupefadiq membri dolentis in colica cunr [prehendi d/uifionib. fcilicer mutatione cpm medicinis,quae hoc operari folent, 6c fit medi- p!exionisfubito,6c foIutionccontinuitatis,po- 49 cusin hoc ambiguus.Detergo bona? menfura . v ’ -fteafciuifti, quod poftremum diqifionisearü tionis fortitudinem habere, vtlcias qdduorü perucmt ad malitiam complexionis calide,aut temporum fit longius,aut tempus fixionis vir- frigid.x,aut humid£C,aut ficcas abfque materia tutis,aut tempus doloris.Et et qu® duarum re- B etofa £ aut cum materiachymofa,aut a[ ad v^tofitate, runi fit ei dcterior.-an doJor,au malus finis,qui apoftemof*11 aut apoftema.] doloris ergo fedatio ex contra- cx ftupcfactione rimetur,vteligan[ftudium ei i B,A lia libera. * rietate harum eaulärü erit. Et lanilctuifti qua- impendere,quod magis eft impediens;] fortaf- pmict«re illucf, liter vniufcuiufque earumcötrarium fit.6c fci 11.n fi dolor remanlerit.-foititudinefui,6c ma ^uod m^§ls uifti qüö malitia complexionis,& apoftema,6c gnitudineinterficit.6c itupefaifiio forfitan no c0nue nlenSt ventofitas medicentur, 6c Omnis quidem do- interficiet,licet ex alia parte jmpcdiat,cuius hn lor,quifit fortior,interficit: quoniam ex eo in J9 pedimentumfortafle corrigere poteris k (et re KB.^ redire, primis accidit frigiditas corporis tremor, po dibit forfitan, et tu redibis ] medicina conue- veireiterare,& dea fit pulfusparuus,deindedeftruimt*, & po- niente.etpneterfioc totum,itupefacientisi[cQ- fß ^pofitiQ Ilea moritur Et ad fummum,id qddolores,fe- plexionem]confideraredebes,et ipfius qualita- dat,eft aut id quodcomplexionemutauautqd tem,vtquodex eo eft facilius et dones:et vt tri- refoluit materiam,aut quod ftupefacit.6tftupe buasid,quodeftcü fuisitheriacis compofitum, faciens quidem remonet dolorem,, quomä de- nifi res fuerit maxima qu& forti indigeat ftupe ftruit fenfum membq.Eius vero fenfurri ub au fa&ionc.Stint prererea membra dequib.no cu fert,nifi propter vnam duarum caufarum: aut ramus,et If eis fuperponas narcotica,quoniam propter multa infrigfdationeraurpp multum non inde ad vehementer malum finem perue- venonifitatem qute eft in ipfocontraria virru- 99 niunt, ficut deqtes quum eis apponitur frupe-bBhxa. ti filiusmebri.Ea quoque quae b[ fluxa]faeiüt, fa dormirefacifit,quoniam! fomnus eft vnaexcaufis ipfius fedationisdoloris, & proprie quado cum eo fa£ia fuerit fames,& in do. lore materiali.Et ftupefacientiaqu idem com-pofita.quörum fortitudines aliae debilitat medicina:,ficut theriaca,funt magis fecura, quem admodum philonium,& trochifd quib.nome t a»**«»®* ponitur f ternarij ;fed eorum ftupefadio eft de bilionquod afit ex eis eft recens,maioris eft ftu pefa&ionis-.&in antiquo fere nulla eft ftupefa-n B. in meam- dio.& n [ quod eft mediumrmediG,] &ex dolo cri eft medio* rib.quide,qui funtmulta: fortitudinis, &funt critas« ad medicandum faciles in quibufdam horis, funt ficut dolores ventofirquoniam quandoq; fedatur,& fuflicit vt fuper cos aqua calida eua-cuetur:veruntamen in hoc timor exiftit; vnde ab eo tibi cauere debe s,quonia plerunq; caufa erit apoftema,& exiftimabitur,q? fit ventofitas & fi fortafie f ada fuerit ei embrocha ex aqua calida,& praecipue in fui principio, ei affert ma gnum malum.Et praeter hoc quandoq-, impedi mentum ventofoefficit,quum vetofitatem re loluere non poterit,& in quantitate ipfius fpa-tij augmetum faciet.& vaporationes et funt ex medicationib. ventofitatum. & ex eis quidem $ B.tftlene. melior eft,cG qua eft id quod o [ exficcat,] ficut milium.-nifi in mebro fuerit quod illud tolerare non valetjficutocuIus.Fiatergo tüc vapora lio cum pannis. Ex vaporationib. etiam funt, qua1 cum oleo calefa&o fiür, & ex vaporationi bus quidem Fortib.eft, vroroborum farina cu aceto coqua tur,& poftea ficcetur, & fiat ex eo vaporatio.de minor cauia eae,vt furfur coqua T ur ficut hoc.SalisaGt vapor eft jpungitiuus: fed niili) eft melior,&debilior. & plerfiq; et fit vaporatio ex aqua in p [vaie]pofita,quae eft ineo p B.vtfica. lumis &leuis:fed operatione efficiet,qua nomi nanimusjfi illud non fuerit obferuatum.Veto-fx et cum igne funt iftrus modi> & funt fortes in fedando dolorem ventofum,6c fi eas iterum adhibueris,dolor penitus deftruetur.Verunta-men plerunque ex eis accidit illud,quod proue nitexeo,quoddiximus.Ex fedäfibus prseterea dolorem, eft molliter longo tempore incede re:propter illud, quodinipfo exiftit ex virtute q B laxa faciendi q [ fluxa. J & limiliter adipes fubtiles noti,& olea,qu2enominauimus, &dulcis canti lena,& proprie quum ex ea prouocatur fomnus, & occupari in eo, quod gaudium efficit: doloris vehementiam fedat. Zn quo pracipitur a quibus curationibus incipiamus, Cap, QVum multae coniunguntur agritudines» ab ea iftcipere debemus, in quavnaharG trium proprietatum exiftit. Vna earum eft, q? alia fanari non poteft,antequam ipfa fanetur 5 ficut apoftema,& vicus quum coniunguntur: medicamur enim apöftema,donec complexio nis malitia,qtuecG eo venit,remoueaturabfqi cuius fanatione vicus fanari non poteft: poftea medicamur vlcus.& fecunda earum eft,quum vna^gritudo caufa fuerit alteriusjficut quum accidit oppilatio,& febris,medicamur.n.oppi-lationem prius,deinde febrem,& fi nobis necef farium fuerit oppilationem aperire cum eo, in quo aliqua exiftit caliditas, non curabimus de a B. phthiflm febre,& mediCamur qüidem a [ pulmonis apo ftema] cum deficcatiuis,& non curabimus de febre,quoniam impoflibile eft vt febris remo-ueatur caufa ipfius remanente:& caufa: quide 10 cius fanatio eft exficcatio,quae febris nocumen tum facit.Tertia vero quum fuerit vna earum ca de qua maior folicitudo fit habendaificut fi coiungatur fynochus & paraly fisimedicamur .n.fynochum extinguendo,& phlebotomado, & de paralyfi non curabimus. Quum aut segri tudo, & accidens coniunguntur: a fanatione aegritudinis incipiemus,& fi accidens fuperaue rit:tunc accidetis curam habebimus,& fgritu-riinem non confiderabimus .-ficut in colica damus ftupefacietia propterea vt doloris fortitudo rcmoueatur,licet ipfi colica: impedimentu faciat.Et cum hoc quandoque tardamus b [ qd b B. phlcbors-facere debebamus ] propter ftomachi debilita- mia, quae«» tem,aut propter ventris fluxum,qui praecellit: neceffaria. aut propter praefentem naufeam.Et quandoq; non tardamus,fed c [operamur, ] & non tota cB* P^to-remouemuscaufam,ficutin aegritudine fpaf- mamus' mi:no enim totum expellimus humorem,im-moex eo aliquid dimmittimus,vtipfum fpaf-3° mofusremoueat motus, ne humorem relol-uat naturalem. *st1Oi0TJtTI07{ES. In complicatis affeftibus docet Galen, 7. methodi, primum quidem fpeftandum cffe,a quo maxime di feri 1 ' men agro impendere videatur.fecundo quid caufa rationem obtineat,tertio qua fanari ante alia pojjint, & qua non.AtqUevbi a quopiam afft ftu non leue initat periculum,ad id qnod vrgetprimum curantis confiliu dirigendum eü.Fbi aliud efficiens eft,aliud quod ab eo efficitur :ipfa caufa fpeftanda.ht vbi curari bocante il lud non licet,ad id^qmd ordo diftatyrefpiciendum,kt-que in eo quidem curationis conftlio, quod “b vrgente initituryaffeftus magnitudoperpedenda eft.Ea triplex tUiaha qup ex Ufa aUionis praftantia fpeHaturyalia qu% ex propria afftftus eßentia.& tertiaprattr bas9 qua ex facultate q ua l$fum corpusgubernat, aflima-tur,In eo vero conftlio, quod ex caufa ratione initurm animaduertendum esi,quidnam eorum qua inter fe cd iunfta funt,augere aut gignere reliqua poffit,qua rur-50 fus ab eo vel gignantur,vel incrementum accipiat. In eo vero,quod ordo praferibit, quid ante quod,vel quid cum quo,vel quid,poli quid fanari poffit.Hac Gal.qu$ exemplis polimodum patefacit. Operis fifiUatio & gratiarum a ftio» Q it quantitas huius noftrifermonis compen-O diosi de principijs vniuerfalib. doftrin« me dirin alis fufficies Deinceps autem laboremus, vt de simplicibus medicinis librum componamus,si Deus voluerit,& ipfe quidem nos iuua-60 bit,cui sint grates fecundum fui inumerabiles mifericordias. Pinis libri primi Canonis in medicina, principis Auiccnn«* INDEX SECVNDI LIB. CAN. P R I N CI PI5 • A VIC. A .^Banus Cap. 30 230 5 3 4 34 68 2 32 19 19 *9 19 29 3 54 77 4« 19 32 -45 3 19 721 19 23 16 x ebenus abbel tA.abrecb abricb abrotanum abfynthium abjius A* abugilefa abugilife A.abugilift A.abucbaleft abutilon acatia aietofa acetum acorus acbafunas A.acbifus A.acblil almelech A.acbufa A.achuan A .acbuft A.acbtemtcbt A.adaracha A.adaracbi 16 adeps 72 A.adfar altbaib S1 A.adan alfar 18 «.A.adchar 598 A.adriuveladriune 6 adrimia 6 adrumilo 38 A.afthimum 229 A.afrus 32 A. afiun 527 A. affur 3 2 A.agaluge 14 A .agalugi 14 agalugin ' 14 agaricum 80 A.agias 540 A.agifa 19 agnus caflus 44 A.aicrfa 358 a lababar 12 A.alabar 12 A »alacbuan 721 A .alanoc 12 A .alas vel as 454 alafar 12 A.alafcbil 597 A .alatrungi 120 alaunocb 12 A.alaumali j 3 allabuch 22 A .allabegi *2 A .albothin 6S8 A.alnhas 248 A.alnacbel 24 A .alnafel 24 aloes66 A.al/efani2') alf:iha66 3 alfechaß6 3 alsbatbar ait bea 75 altbamaraet 23 alumen 70 alujin 26 A.alzerfcch 11 A. amblegi 228 dw&rc 63 ameos61 amygdala 5 8 amylum 6oamgaile 15 A.amgailam 15 amirberis u A .amir baris u amomum 5 2 ammoniacum 8 amumeli 13 4 t 41 33 341 3« 38 71 119 119 7*3. I. 9 19 328 7 40 599 albegi 22 alblagt 24 alcanna 51 alcbatbad 224 4/e 45 A. allebacb 22 A.allebegt 22 A ,alfocba 27 9 alguafcen 26 allium 74 A .almas 20 A .alhamas 132 almefu 20 anpcardus anagalis A.andacbucbi Ayfolocbana 1S3 A .thu anas 737 Acbubabe 138 ^t.cauchi Abundes 137 i.cburdel (581 cbusbare albir 103 ficer i32Cirfo»i«wi56 CIW/J cinnamomum citrum c limia auri climia argenti coagulum cob%bague cof 192 128 120 168 09 Ii? J04 18J 207 colcotar 17t coloquintida columba cordumeni coriandrum fiornu coßus 16 f coturnix crocus C6t 131 160 H4 182 191 >54 I3Q icrof«^ hortulanus 157 crocoma cubebe 166 U8 cucubi i8<5 cubebe 199 cucurbita 179 cucum er sSo cucumer afininus 181 »/f. 189 colcafia 176 cundes J37 cupreßus I50 Cur acis 1S3 ^A.curdumeni 160 A. cuffab aldarira I6l cufcute 139 cujftis 173 Cydonium 156 cyminum 140 c)pervis 146 A* A. Dab 226 *4,Dadi 213 A-Daffa s 596 jlAaneb alcbail 205 ^i.daruriba 206 A.darcbfie 223 ,A.carcfenc 222 darirbe 212 A .darire 79 A .darfeni 128 dafcifthaban 2 r r lAJarsvjbaan 212 AAatfulful 398. & 558 tA.daru 451, ld,dcßi 530 A.derdar 216 detbiu 213 rfew/er 215 dbab 226 A-dbati 5 31A .dhalef 741 tA.dbemelt dhoboba digiti citrini digiti hermetis dinaraguadi AAinaruit *A,diudar JL-derdar rf.docban draco marinus dracontea dragantum A.dua A, duebu 218 dura^ A.duragi A.Durdi Durungi k.durunegi %A,durumatbari$ Durufataris Duflcr A.T^Mbua Xh Ebenus Elhue JZUeborus niger elleborus albus Emat it es emalicus A.Endaba Fndiuia Enula 240 Epar 234 Epithymum 23$ EqUus 2 37 Ericius 239 Eruca231 214' 227 208 209 220 220 217 21(5 247 225 44?' 224 727 214 221 211 246 2 IO 210 223 223 232 23Ö 23* 242 24? 24 t 228 235 tA.Debacb 726 218 A.debeb 78 deindar 217 AJemag 119 demefl 215 219 dend 219 dedihjfa 2^3 A .Demiran 539 A.dcm 610 A.Dc/w albaebm 6o£ A.Erugo ferri *d. Es ' Euforbium Zupatorium sA.Eylbua, VAb‘. 4- Facailefus A. Ffltid Fa^ie Fagama h.Eagalufus Pagar a Faol 264 Ai Falangit Falamamifki A.Fanid Fange Keß A. far A. Farbium Farfag A. Far frugi A.farfancb A.Farfegi Fafcoli A. Faffera A .Faferfin Fafuricon A.Fatrafiliun 238 235 236 244 232 345 278 6f 271 27t 278 266 Fal 2 65 265 v 260 ,55* 263 498 236 274 274 274 274 *55 266 270 280 56a Fatb 281 2$2 937 *37 285 7$2 277 Fatb cap.273 *4.Falber ^ 275 jljaudtmgi 158 ^t.Faunia 56t •d.Fchfj, iÄ.Fel 264 jf.Felengiemifcb 260 Feli%eheregi 27 2 Felwgeharagi ( 272 Faniculum Famgr*cum JL.Feras »A.Feres Fermentum Ferrum \A.Fefafts Fefeßfis 277.Feftrezö 9 Ftfirefw 270 tA.Fefluck 27 6 Fefurigum 268 A:Fefuricbun 268,et 280 Fax 264 Ff.vvini vel aceti 246 Ficus 28 3. Fißicum 27 6 Fiflula paßorts 249 Fiftulapahoris 254 FifiuU 257 Flos Aris 748 A-Focu 279 Folium 259 Frumentum 250 oA,Frafumi6i fu 261 A. Fue alfabagin 681 Fuca 279 A.Fudenegi 158 h.Fulful 557 ^A.Fulfulalma 559 Falangie 265 Fufcl 262 Fuligo 256 Fufulminue 267 td.Fulful munie 267 Fulgamunie 267 Fumus 247 Fumusterr# 282 Fungi Furfur 258 *A.f^jtfet 244 VJ Gagates 523 >4'Gagathi& 327 Gailim 324 Galbum 324 Galanga 321 Galbanum 319 <*z//e 315 Gallia 316 Gallia 327 \A.Gali* 327 fi.Galiun 324 Gallin* gallus 296 *A.Gar 451 *4.Gara 207 A.Garichum 80 Gar ab 32 9 gariophyllus 3*9 geferefrend 290 geguers 29 5 i/f.geleugi 287 2 8j gembut gemffimi gentiana %A, genthiana gentum gepfin ge^ar >4-gWgjmethcl Jt-giaugi altarfe tA'giaugi rumi jl gtaugi albend \4,giaugiferu Jtgiau^ihauden tA-giauitf ban Jl&MV ^giau^i \jl'giade 'St.giaures jtgiar fluuialis JL*gw%vt ^giaußr */t'gjebtn >A.gieli »A.gielenar gielbehenech gielbhenec lA.gkduar ^.giemar jtgiemfefram. ji.gcnaba, jt'giendedeßer sA.gtendibideflar lA.giebfin Ji.gies. afrid Agierard *A,giefus ^i.gicgar gilbenec ^i.giuben U.giu & gigi glans z%6 gluten gramen *4,granum alchalcbel 309 granum alkilfcil 309 hgranum almenfem 305 *d.granumalmiffem 305 granum anefcen granum afumne %A,granum ayclcm granum ban granum ben granum lauri granum nil granum pini granum uiridi granatum guadai guarefcen guaril guafmeton hoc capitulit eß repetitum in capitulo 267 guafmeim 197 guberna 322 gummi 317 3U 293 28S 28$ 31% 291 294 5P9 508 507 500 505 504 5°3 502 296 545 295 3<*l 231 5*9 J27 540 *‘3 289 ,*89 743 $59 293 45 12(5 120 291 292 290 396 362 294 28 6 127 300 314 3*3 3°5 307 304 302 302 303 300 308 310 320 30 t 299 300 gwref 298 gufume 325 Jt.gufsune 32$gyps 292 HJlafce 36 Haafea 328 ^i.Haafis 340 tA.Habiran 353 JLMabitran 353 alban 302 ^Habalgar 303 ^4,hab alrelem 304 xAhcib alfcnne 307 tA.habalnil 30 0 Jf.hab aljenubar 308 A .hab alcbadera 3 io jljbachar chara 555 */i.harcbarab 054 vd.hedad 3 99 Hades 44 5 ^i.hadam 530 t.hadid 252 ^t.hafas 315 , Hagiar alcheud [40 2 JL.bagiar almetene 403 ^i.hagiar alfefengi 404 \A.bagiar lebenie uel lebe-ni 405 »4.hagiar alchaa 406 *4.hagiar almefm 407 »A .hagiar atagi 408 A. hagiar alhajali 4 09 A .hagiar alchumar 410 A.hagiarfaiebas uel shei- thus 411 Abagiar albabefi 412 A. hagiar afruchi uel af ru gi 4*3 A.Hagiar alhaie 414 A. fogwr iet&/« balgait uelbalyair 415 A .hagiar iesb 410 A .hagiar alhaf tchefe 417 A .hagiar armeni 418 A.haialhalem 015 A.haie 016 A .helilegi 45 8 tA.balZun 401 A,halch alanbat 688 A.halch 314 A.baltich 580 Ä .haltil 5 5 A.halbib 3 39 A. 251 halibium 34 6 A .halebi 346 A-baltit 339 A-haltit 53 A.haman 133 A^.hamana 5 2 A.hamad 54 A. hames 13 2 A.hana 51 A Mmbar 63 A.bambed 3 45 A.hand 742 A.hanab 369 A. taefc alphaleb 6 5 f A.haneb 735 A .hanchebut 04 331 34* 34* 2SO 345 A .handal handachocha A.hand ehueht A.baniha harba.um Aharar 3 68 A .barba 3 5 o A.harbe 345 A.harbes %o A.harach uel harc 6 55 AJjardum 400 hareoman 331 harmel 338 A.harfj \q harfafum 340 A.harfef 340 hartanita 62 A.baruchfabagin 726 A.hanhanlthi 62 A.bartanitba 62 A'bajfa alrhai 734 Dafeck 337 A.hafech 337 hafech 3 23 A.bafed^qi hafafum 348 A.bajfd 497 A.hasfor 157 A »haffar 355 AMffer 355 A.hafis alztgiagi 344 baurum romanum 342 A.haurumrumi 342 haurum 349 A.haur 349 haufur 355 haufegi 354 Jl.baxigi 162 haga 347 hearfelus befren 255 0«>e« 353 heiufarichum 45? A .beiufißidas 332 A-beliun 611 henfiftides. 332 herba iudaica 310 herba uitri 344 hetbum 3$ 1 hermodatiylus 352 herme 333 A herthaman 331 befideen 335 A.heflebdehen 335 A.heufißides 332 A heu filus 334 hegeriafcen 330 A.bezargiefan. 330 hirundo 3 56 Volusiamena 255 caufam repetitum m cap, A.holbe A.homar homo IAr fluminis iabrol Kdabruba Adentum jl.lembut Icfus, A.Uthuha $26 251 55 328 361 566 366 31« 212 362 *A-.Jetbuhd 429 Id qmuuruadh^nt *6 7 *AJnfaraihab> Ajnfaiabes lriterfcfäoradrih Interftß'C r älu tb Inwfetfor canis Jpericon Jrcos jfopus butnida Jfopm ficca Juiube Jumar AJumar fluuialis Jumein Juniperus Jufqmamum A.T/“ A bar A knalle \ali AÄ*rauia Ktrabe A *karm Karmeqk AK irm^ecfy «4.k,*rmedanc 265 370 ^70 371 36? 3 S* 364 3ö5 3^9 359 361 360 368 3*7 14z 234 384 393 140 37* 73* 373 173 382 karon 384 K*rui Mi Akarumb 143 A .Kafem 3^5 A rKa^uam 383 Akfbabe 138 Kebkingi' 37^ KbengJ^efen^ 387 knftn AKe*krn 390 K nkjrtn 390 Ki \engi 379 A Xe\enegi 377 A.Keib 145 A^amafithiiS 135 A.Kcma 696 A Mernafaym 136 A K mahum 374 kemefcir 381 A Jkjemafcit 381 ktmdium 374 Akmetri 549 A J&mun 140 Al n^erzed 378 Ke«£f^rc Z,aß«c*»i»WI 43° Laftuca 449 Laßucaafini 450 19 */€. Lahai e 433 lampas alcutrub 443 447 Lapis iudaicus 403 Zrt/N J ve//C* 4° 3 Lapis fpongie 404 Lapis lafteus 40S Lapis molaris 406 Lapis i quoacuitur 407 Lapis alagi 4 08 Lapis alKali 409 A .Lapis alhafali 409 Lapis lune 410 Lapis femeitits 411 Lapis nigrorum 412 Lapis af> ogion 413 Lapis ferpentis 414 Lapis qui extinguhurm oleo 415 Lapis antfeh 416 h.Lapisiesb 416 Lapis alefiK,ifa 417 A.tapis albafechefe 417 Lapis a rmenus 418 Laudanum 430 ALedan 430 Laurus 45 2 A. La rr%i 78 A. La^uard, $7 A. La^juard. 57 A. Leben 442 * Ai. Leblab 737 Lebibach 433 Ä. Leejui ty l. Ze« 446 Lentifcus 454 Ltpus fylueßris 3 9l lepusmariuus 397 A ilefan 438 ALrfan alafaßr 435 A. Zf/a« alibaur 436 ALefanalbamcl 437 tA'Lexftehaldbeb 367 tAfLhab 621 *A*Lhabebarbarie 434 JL ,Lbam j 146 A. Lbaie altis 15 Licium 399 Lüium 444 Liminium 441 Lmaäa 401 h,Limunium 441 Lingua 438 Lingua arietis 437 Lingua am*' 435 Lingua bouis 436 Liquiritia 445 Locufla 396 Longum piper 398 A'lubia 253 Z«6«e 431 A Auch 432 Lucharides 439 A »Lucbardis t 439 Zaf 440 Lufaha 460 Lubabat barbarica 434 Lupinus 448 Lutum figillatum 419 Lutum 420 Lutum amenum 421 Lutum famium 422 lutu qd comeditur 423 lutum maßicis 424 lutum creticum 42$ lutum chimolea 426 lutum vitis 427 lutum magra 42$ iA. lutum dlmagara 42 8 A»\/f-A 59 A. IVjLMacbel 116 45 6 A- Magnathis 471 Magnes 471 Magnefta 473 Magra 480 Mahaleb 479 A .Mahendane 481 A* M aheigkera 48 8 Maior ana 474 199 Malucbia 4 91 Mammilla 740 A Mamiran 4 87 AMamitbe 47% Mandragora 4^° A. Man 49a Manna 490 Marcbafita 4 72 Marmacera 46 6 AMarmabaus 466 tA.merfangius 474 marotb 482 Afcr* 465 marutb 465 mmx 20 W4/4Z 495 maüiz 462 A.maßoche 462 A'MdftZj 492 h»ntaxarium 464 medulla 493 Amedai 697 A.meha 423 A Mebeteheregi 488 mebmbethene 481 wej/cc 489 wei 497 %A,melha 624 melilothum 453 mchßa 96 tnelongena 455 melguach 48 4 melha 486 A .meluha 484 A.mehha 486 memithe 478 memirm 474 496 Aanerara 255 Amer an 477 A Mtr%amad 257 »A.merdafengi 468 merdefen^ 468 mefcatramcfcir 469 *A>me[catramcftbe 469 A.mes ■ 489 A.mefcb 461 A.mcfmes 147 Wf/CM» 483 jlme%amaralrabay 254 megerion 464 A.mbarut 482 A .mibattbtegi 578 Amha 623 mitu§ 454 A.mifmis 147 A.miubezegi 622 A.moch 493 *A.mor 47S mochel 116 A .morgian 124 morum 499 w« 463 mugath 467 muluchia 491 mun 470 »»«mi« 475 »»MftZ» 477 muredafcon 435 Aiiuurdafefran 435 4S4 n0„ 498 „„„ mufaiaba 457 »j#/i 492 mufcum 459 mufcbus 461 A.mu^i 49 myrobali 458 myrrha 476 NAbach 521 macbalc 258 A.Tsfacbal $51 A Jsfacham 523 ifabam $2 3 A .Tsfanachua 61 ?iaft 5>z J A.Tganacbue 61 Tfypellus $00 T^apellus • ^arcifus jiAyargies \zrifas i*tkrNjrna%s '■ ;. rNaßurcittt& -r: Vjfnn < J:\egiem * ijjfMeman jt.Warnen« ■ • .*• * T^enufar; r er ei den r. 7ipremifcb( w T^erfcefceniaw ^bVjrfiandam Jt. Njßa f*re s-AS^ßßV\ ^Wjferin . Q^bam ; ^ Tsfj iafi’on , :: 3stgdU%S&V -■ ;i. fbfjlufar ’Kjtrum .*^WJtbrum mfti* ,p:^- trf.'Ktychale ,. • gs^ucleus aleami^ [A^Kura &M!*re ^01 • 51* 5« 5*7 518 518 *?P ; *14 313 515 > 515 516 512 517 52° 5 20 60 625 60 Perfica TetrolüH&i Tetrofeiintm Tes Loch(l<& T es tonuims Tinus , "Piper „ Piper aqu^ 57* 57a ,560 5^7 56^ 505 5 57 559 .ei 558 549 555 554 547 54? 54t 564 5^ 542 561 \^uta > A.CAbuiii , SabaT < Sachrmnia Sacunduliom :A&idaalh*dii \Ä$adaf v Sadar 52? 55 3 54 t 5:55 S>9 5*9 528 J2i 448 148 5P5 ^04 cuprefft . henden * *biuxindict / * 2^** mufcata *Nj*x methel I ■ , ${«x tanwjjfä Dn^m l& Olus hdiaicumS 3 S 5P? .509 5P7 Pyref&ft*»» Ti fees ' Vix Toly podium ‘Polium Toma ‘Porrum Portulaca Trafium Pruna ipfyllium y?ulmo Pupilla oculp ' Quinquefolium ,514 .v$89 589 ,59i 59i >9f 5S6 jpä 196 582 >40 590 5?4 r ,& :■ « ■ h.Secbbinegi h.Secudes KlSedab * ‘ : Sedar Sedtgmram ■^fegiar ulbacb Afegarmariem Aßegt el febemenigl, febedengi fnfa on. A.ftlacb alhaie A. felbafe Afemhn Aßinani Afemha A'Scmecb ' A.fcmen femem&m jpnper uiua fewabras A/emfem femurion Aftrbcl A.f enubar fenebar Jcngiar $.}fracba ••* Ä-ßragi alcutrub Af^ang! alcutrub Jerapinum ^ f.erratura Aievhin. A.r" ' 5^3 ► 67 (68 '443 443 <5 625 ‘6-75 150 diö Taftuseolubarum 565 Paßus ceruorum 5 66 J?edes 5 5 0 Teiles 5 ‘Penidij . jyö pentaphyllon 553 I{e an 583 Sauic 647 Hehan falamonica 583 Scammonea 635 Bleiben 592 ASahancbur 644 Rhenes 577 * Scarabeus 685 B^ubarbarum 585 Seel 668 A.Rhai alhama1^ 5*5 Sceba 666 jl'Rsbai alaiel 566 SceMem 665 Hibes 588 Scebram 672 A.Rjbe 569 Scenefcbic 676 Jl.Htban 583 Sterbin 675 Jl. t^ihen fuliman 583 Sciniar 667 R’Z’m 57* A.Sciba 666 {{ob 578 Btfba 584 A. Scbidulhn 649 ^A.Vornan 3 20 Scoria 686 K?f* 576 , Scorpiones 654 Rubea tinümm 581 S cotopendi',60’). et 6 37 Rubus 580 630 Bgbitn 5Ö5 A. Scordeun 030 r« ferpens b*.. A.ßfalinus 660 A.fauche albnda t-. ^ <^5i Ä.feucbe alchendie 6j9 A.feucbemaßarie 680 A .ibad 149 A.sbar ~ 19$ ^t.sbair 538 A. sbali uel sbaali 6 38 A .faralgul lp 4 A.sbatbar 5 ?4 Asbedanegi 663 A.sbemancgi 671 //c/rf 643 A.//»1 64° ftnapis 6S1 firengi 63 4 ßfeleos <53> jl.fifa.rm 6; 9 ßfamum 6 48 lA.jhbaregi 66 4 jl.ßtAn 6 40 # foU 14* 612 6il 6^6 678 *79 6*0 604 61S Solatrum fordities fparagus fpica fpma albx fpma tudaica fpma xgypü* fpinaccia fplen f polium ferpentis 631 f podium 612 fpongiamaris 602 fpum amaris 613 fquilU 597.^652 fquinantum 598 ftaphifagria 62z ftercus 614 flerem animalium 608 ftacbados 60 t fiincus 603.& 64.4 ftorax 600 Siorax 613 ftrangulator adib 68 2 firagulator leopardi 6% 1 fuhal fuchaba JL, fucbar *4. fucbar albußcr •4.fucbabdl fucaran »4.fucbar am fusudus fuchutum *4.fi4chiitum fudor tA.fmth %A.fulan fulen fmacb fumium tA.fkmurion *4.Junis %A,fam^i h.furengian %4.fus kpfm 1638 673 755 75« 672 669 : 669 677 611 641 655 «47 629 629 620 642 640 56.0*651 524 5*4 3S* 445 444 ^.rfHafir *17 1 rWefr 4*? 9 vi.Thaal 618 Ttf/k' * *93 Talifafar $94 Tamarifcus 691 Tamarmdi 699 Tembul 707 A.T eninbabari 2*5 jl.Tarmits 448 jlJüYCOn 1589 U.Tarahm 689 Taraxacon 69o fcTarafaeun 690 Taratbit 69 2 Tarififon 695 Tafmaracb 707 701 Terebintbjna 78 p 7'ertniabiß 702 Tefifie 703 Tcflud.0 698 Teßiculusuulpis 715 Tefticulus canis 716 Tefliculus 717 Te/fo 719 jl.Tbaleb 73 8 jtjbaratbit 69* .A.ThalK 691 jt.lbdißY 694 ji.Thatft 6pr jl.Tbarihaan 69$ »A.Thafafta 714 Tbalium 7ip A .Tbefal 284 A .Tbefmiracb JOS Tbeil 71* A.rfce$ 525 A.rfeil 713 <4,Thincdt 7°4 'A.’Thum */i.Tbimfa Thymunt ji.Tbumun Ti»£{ux KLux cupre/Ji T^ux indica 7\[ux methel l^ux mujcata IsljiX romana T^ymphaa 0 Oefypus Ocymum fiuuiale 4 76 454 cap.500 664 SU 516 464 524 519 J02 502 505 506 509 503 507 364 105 Ocymum gariophyllatu 260 Oleum Oliua Opium Cpipanacum Origanum Orqbus 531 531 527 529 *34 351 Terfea Terfica Tes coruinus Tetrolaum Tetrofelinum Teucedanum Thafeoli Thyflicum Tbu Tinea Tinigranum Tinus Tinus Inda Tiper Tiper nigrum Tiper longum Tiperis radix Tiper longum Tifces Tix Tlantago Tlatanus Tlumbum T lumbum vftum Taonia Tolium Toma Tolypodium Torrum Tortulaca Traffium Tropolis Truna Tulmo ;> Tupillaoculi Tforicon Tfyllium Tyrites "Pyrethrum Tyrus 22 Salammoniacus 57z Salix 568 Salix 551 Salix 560 Saliura 89 Sambucus 253 Sandali 276 Sanguis 261 Sanguis draconis 308 Sandaraca 287 Sapo 563 Scolopendria 217 Sarcocolla 557 Scammonium 304 Scarabaeus 398 Scolopendria 267 Scordion 558 Scoria 554 Scorpio 547 Securidaca 437 Serapinum 114 Serpens 12 Serpentis fpolium 468 Sejamum $62 Sefeli 567 Siliqua 352. Sinapis 5zi Sisymbrium 521 Sinapis 523 Solanum 561 Spica 470 Spina arabica 540 Spina alba 569 Spinachia 564 Spte» 280 Spodium 541 Spongia maris 472 Spuma maris 5 55 Squilla 54P Squinantbum 376 St incus 582 Stcechas 577 SYonu-585 Strigmenta 642 Struthium 588 Styrax 576 $80 Sulphur 581 Sumacb 354 r 579 Tamarindi 708 Tamarix Terebinthina 624 Terra cimolia 611 Terra cretica 616 Tefliculus vulpis 661 T efliculus animalium 684 Tefticulus canis 316 Tefludo 607 Thus 619 Thymus 656 Torpedo 610 Triticum Rom. 609 Tubera 627 Turbith 6 5 7 Turbith nigri femen 605 599 ^ 635 Vbera 68 S Fentres auium 637 Ferbafcus 630 Fermis grana 686 Fefpertilio 654 38 Venter 6 36 Virga pafloris 616 Vifcus 631 Vitis 648 Vitis alba 633 Vitis nigra 198 Vngula 681 515 20 653 VuapaJJa 646 Vulpes 15 * 8 3 Xyloaloes 604 Z 618 Zedoaria 617 Zingiber 602 zitbum 613 597.^652 JF / 605.& 644 601 600 612 137 43I.&623 655 620 641 699 091 688 426 425 715 717 716 698 533 336 591 201 699 709 289 703 740 737 101 727 739 724 731 734 726 73z 269 270 741 725 723 735 730 738 742 743 744 279 LIBER SECVNDVS CANONIS PRINCIPIS AVICENNAE- ORVM librorum,quos de medicina fpecificaui-mus, primus eft de iudi-cijs vniuerfalibus in medicina : & feciiduseorum eft hic liber aggregatus de medicinis fingularibus.Et _ nos quidem,hunc librum in duos diuifimus tranatus. Quorum primus aB. Alia litera eft de canonibus a [ vniuerfalibus, quos re fcire naturaiib.quos oportet in rcmcdicinarum $ ] & eft fcientia vir- i^rf°rtdifcirC tutL1m medicinarum in medicina. Et fecundus mic me cw£. corum cß. COgnitionc virtutum medici na- rum particularium. PR IM VM vero tradatum in vj. diuifimus capitula. ! Capitulum primum, eft de complexionibus me dicinarum fingularium. Capitulum fecundum, eft de cognitione complexionum medicinarum,fingulariumq; per 20 In areola odaua,aegritudines iundu rarum, & earum deferiptionem cum colore, vt fit facile ipfam colligere. In areola quinta, operationes earum , quae pendent ex decoratione, aut in cute,ficut remotio lentiginum,! vitiliginis, Sc porrorum, & jalbaras. verrucarum $ aut in capillis, ficut conferua-tioipforum,&prolongatio,&coloratio, qu^ in decorationem ingrediuntur, & fignaui-mus id totum fignis depidis, vt per illud faci-10 lis cius inquifitio fiat in tabulis, donec colligantur omnes medicina fingulares,qux in eis cadunt velociter. In areola fexta, operationes earum in apoftema-tibus,&bothor.i.in paruis eminentijs,quae fiunt ficut puftulse: Sc terminauimus etiam» omnem fpeciem didam in eis cu colore proprio vnicuique earum. In areola feptima, fimiliter vlcera, & vulnera,Sc fraduras depidas coloribus fu is. fc B. qua; acciant-medicinis ab extra. experimentum. Capitulum tertium eft de cognitione complexionum medicinarum, fingularium per ratio nem. Capitulum quartum, eft de cognitione operatio num virtutum medicinarum fingularium. Capitulum quintum eft de iudici;sb [accidentium medicinarum extrinfecus.J Capitulumfextum de colledione medicinam, & conferuatione ipfarum. IN fecundo autem tradatu pofuimusmedicinas fingulares in areolis. In prima nanque areola,pofuimus nomina medicinarum fingularium, & cognitionem efi fentiae ipfarum. In fecunda areola,eledionem bonitatis ipfarum. In tertia areola, rememorationem qualitatum, & naturam ipfarum. tBdifpofitionu In quarta areola, proprietates c [operationum »p:'arum,&0pe earum, & difpofitiones ipfarum vniuerfales] 40 r«ionesipfaru flcLltrefölutio, & digeftio, Sc conglutinatio, 'nmerfaks. & ftUpefa(^i0 , & quae illis funt fimilia ex ope- rationibus, quas in tradatu primo diximus: Sc proprietates alias, fi infunt eis: Sc fecimus neruorum depidas fimiliter. In areola nona, aegritudines membrorum capitis omnes depidas fuis coloribus. In areola decima, aegritudines membrorum o-culi depidas fimiliter. In areola vndecima, aegritudines membrorum d [fpiritus] depidas coloribus luis. - a b. anhelitus« In areola duodecima aegritudines membrorum nutrimentidepidasfuiscoloribus. 3 o In areola decimatertia, aegritudines membrorü expulfionis depidas etiam; In areola decimaquarta febres,& quae eis conue-niunt depidas fimiliter. In areola decimaquinta proportionem medicinarum ad venena. In areola decimafexta permutationem earum, Sc quandoque e [ com municant] in medicina e B. aggregan- vna omnes areolae,& quandoque non f[com- tur. municant, & forfitan non reperiuntur quae- fB,reperimitur dam.nifi in qu ibufdam areolis.] Quumqj compledo ex taoulis receflero,&fignis reoj^ virtutum medicinarum particularium, figil-labo tradatum fecundü: Sc illic figillabo huc librum,proeedendoabeoad tertium librum. AVIC. 0^2 TRA- TRACTATVSPRIMVS. rum fubleuationcm,& vt terrere fubfiftant-.ficut potes illius fimile videre in ligno, immo in pium De complexionibus medicinarum fingularium. Cap. i. bo,& ftanno. Quum ergo cit complexio, cuius firmitudo eft hac firmitudo: tunc noneftlon-A M dedarauimus in libro primo in- ge, quin fit complexio, a feparatione fimpliciu, tentionem fermonis noftri, fcilicet cuius calor innatus, qui eft in nobis: deficit, & liaec medicina eft calida,& hac medi qusecunque ita eftieft complexio firma. Si ergo cina eft frigida, & hac medicina eft fuerit aqualis, remanebit in corpore aqualis vf- rumid a, & hac medicina eft ficca. Et oftendi- quequo f [ refoluat eius formam,& corrumpat.] f B. refoiuao,r mus illic, quod illud eft per comparationem ad io Et fi fuerit decliuisad dominium, remanebit in eiusforma)& corpora noftra . Et pramifimus,qudd omnium corpore fecundum fuum dominium, vfquequo c0rruniP«w. compofitorum mineralium, & vegetabilium, corrumpatur eius forma. Et vniuerfaliter qui- aBanimalium &a[viuentium materie elementa funt quatuor.] dem non prouenit ab ea, nifi operatio vna. Quu principia, fcu & quod ipfa commifcentur ad inuicem, & agfit autem complexio non eft firma: fed debilis,faci- jnateri^sütde jn fe?cjonecconfiftant fecundum squalitatem: lis ad diIgregationem, tunc poffibile eft, vt eius bTipS^qui aotfecundum dominium in eo,quod eft inter fimplicia feparentur,quumnoftramatura ope- docöfti'teritfe- ^[eas. Et quum confiftunt fecundum illud, eft ratioexiftitinea,&:remoueatut vnumabalio: eundum aii^d complexio vera :& quod complexio, quum eft & fint diu crfarum virtutum, & faciat vnum co- iilmstüc eftco contenra incompofito,praeparat ipfum receptio rum operationem vnam ,& aliud contrarium quöd comple- ni virtutum qualitatum,quarum proprietas eft, 20 ipfius. Et quum medici dicunt, quod medici-xioquum per- vtfintin ipfo.J Et offendimus vniuerfaliter, fe- nx illius virtus eft compofitä ex virtutibus con- uenitincompo eundum quot diuifiones eft complexio: & quid trarijs, 11011 oportet,vt ipfi intelligant a feipfis,& iuoprxparatip qLKEritur per complexionem squalem in horni- tu ab eis, quod fit pars vna ferens frigiditatem, dum'lvim;tes^ nibus >' & qffift per complexionem squalem in & caliditatem fimtii Operans vnaqusquecarum & qualitates 4 medicinis. Et oftendimus,qnod per hoc non in- fingulari ter, ficutills,qus funt dmils: nam il- debent eife in telligiturj nifiquojdcorpus hominis, quum ob- lud noneftpollibile: fed Sf[ . ipfopoftcom- iiiat ei,& agit in ipfamcalore innato,c f [ [ funtin duabus partibus eius di-f*. ipeani' ct b noncSucr " ] hOn pramaletfita vt incorpore uerfis, ex quibus ipfa eft compofita h [ cum fua h B ticuripk fcu. hominis imprimat infrigidationem, autcajgfa- fingulantate . ] Et etiam non oportet vt exifti- ftionem ,authqme£tatipnem: autdeficcatione 30 mes, quod aliud genus medicinarum non fit co vitra eam,quas eft in homine, politum ex virtutibus con trarijs: quoniam om- Nos tame per illud non fignificauimus, quod nes medicins funt compo fitx ex virtutibus con complexio cius fit fimifis complexioni horni- trarijspmmo oportet, vtintelligas ex hoc,quod nis. Complexio nanque hominis non eft, nifi ipfi fignificant per illud,quod cftadu habens vir in homine. Et fcias,qu6d complexio eft fecun- tutes contrarias, aut potentia propinqua a du fidum duosmodos fcilicet complexio prima, & quoniam in ipfa funt partes diuerfx: quarum v- complexio fecunda. Complexio itaque prima, na non efficit in aliam a dium integrum facien- eft complexio proueniens ab elementis, & com- tem totum fimilium virtutum fimilitudinecd- plexio fecunda,eft complexio, qus prouenita re- pleta, & non adhsrent, & vniuntur ita1f[ it B.infeparati bus, qus in feipfis habent complexionem: ficut 40 ] vt quum earum vna in parte les. verbi gratia,complexio medicinarum compofi- membri continetur, confequatur alteram cum tarum,vt complexio theriacsivnaqusque enim ea contineri: quoniam fi ita fuerit fimilis vittu- medicinarum fingulari qm t heri aes complexio tis,non diuerfificabitur eius operatio in corpore nem habet fibi propriam; cjciq^e commifcen- penitus.Et fi eft adhaerentium. partium k t [ kfB jnfcpanM tur,& componuntur ita,vt vniaqtiir,& adueniat ] &; diyterfarum virtutum,poftibile eft etiam liter, d b. complexio eisd[commiftio,& aduenit complexio fecun- vt non diuerfificetur1 [ eiusjimpreffio incorpo- lB earunl 4«^ eft comple da.] Et hsvcquidem complexio fecunda, non eft reiimmo fit,vt quum pars iimplicis in membro »ofccanda. jta,qu6d non fit tota nifi ab artefimmo eft quan- continetur m [ conueniat } ei quod eiadhsret mB>afl-0deri doque etiam a natura: lac enim commiftum in ex fimplici alio;11 f [ ] & perueniat nf ß.infepa; veritäteeftexaqueitate,&cafeitate,& butyrofi- 50 ex eis operatio, &impreffio , quam °[ ad ipfum Me. tate . Et vnumquodque horum trium eft non ducunt] amborum operationes in omnibus par0 B-rC(l1111*“ fimplex in natura: irnmo eft commiftum,<5c ha- tibus illius menibri fecundum ^qualitatcnijquu betcomplexionem fibi propriam. Et hsequi- fit cum vnaquaque partium eius impedimen- dem complexio fecunda eft ex operatione natu- tum a complemento asionis eius fixum in ea, rs, non ex operatione artis. Complexio autem nifi fir pars membri recipiens , ab vno P [quo- p —— fecunda eft fecundum duos modosj aut com- que] duorum fimpliciu m abfque alio,&natu- plexio fortis, aut complexio debilis. Comple- xa vtatur vno eorum, & alterum renuat: & hoc xio vero fortis eft verbi gratia,vt vnumquodque quidem eft multoties: nofter tamen fermo non fimplici vim ali j fitvnitum tali vnitione, vt eius eft in hociimmo eft mfpecie,quseftdiuer{s feparatio calori noftro innato, non folum fitdif- 60 impreftionis propter rem in feipfa, non pro-ficilis: iramo fit aliqua, cuius feparatio calori i- pterrem in alia. Et illa quidem res eft,quoniam c B. «axi gnis fit difficilis, ficut corpuse [ olei. ] Commi- iimplicium eius ccmmiftio eft debilis ^ [ reci- qB.in Itio enim inter humiditatem, & ficcitatemip- piensdifcretionem,&:fimpliciaeiusipfiim com- iP'1’- fius ad hoc peruenit, vt igneitas deficiat in fepgr mifcentia funt debilia, vbi recipiunt impreflio- . rando inter eas: immo, quum igneitas aqueita- nem ab impreffione noftri caloris. ] Ihx autem ^ tem foluit, vt eam fubleuet: tenentur cum om- medicinae fimplices, quibus dicimus inefle vir- aiomr.^ - nibus partes terreae, quare non valet efficere ea- lutes contrarias funt > in quibus non eft uiacom- rB.totalis. nriftior [vniuerfalis. ] De eis ergo alice Tunt, qua; funt fortioris commiftionis: & non poflunt de-cöftio, & ablütio facere feparationem inter virtutes carum ücut chamaemilla, in qua eft virtus xefolutiua virtus ftyptica; & quum coquitur in emplaftris, non feparantur ab ea vtraque vir-tiitcSj&i alias funt, in quibus decodtio feparare po teftintereas ficut caules: fubftantia enim ipfo-rum commifta eft ex materia terrea ftyptica, & Tra&atus primus. 2 4 f - eundum naturam abfquepermiftioneom nino. Et ex eis itaq5 funt, quae funt fenfui apparentes,fi-cut partes citri.Et ex eis funt,quae funt magis oc-cultar. videtur enim 9 cortex pfylij,& quod eft fu per eius corticem,fit fortis infrigidationis. & farina medullae,quae eft in ipfo, fit fortis calefactionis: ita vt forfitan fit medicina rubificans, aut vl-cerans,& cortex eius fit ficut velame difti nguens inter ea.Si ergo bibitur non tritum,non dimittit cx materia fubtili abfterliua nitrofa. Quum er- 10 durities fui corticis,vt penetret virtus medullae eius, & quod eft intra ipfiim ad fuum exterius; immo operatu r cum eo,quod ex i pio apparet,&: go coquitur in aqua refoluitur fubftantia nitro-iä abfterfiua ab ea in aqua,fubftantia terrea fty ptica remanet, fit aqua eius iolutiua, &: cor-fB.&flmilitcr pus eius ftypticum , & fimiliter lensf [& fru-vitrum. ßus mandragorae ] & fimiliter alium: in ipfo nanque eft virtus abfterfiua,&: aduftiua,& humi * ditas grauis j fed deco&io feparat inter eas, & fimiliter c^pae, & raphanus. & reliqua. Et propter hoc dicitur,quod raphanus digerit, & non digeritur. Digerit enim,&: non cum omnibus parti- 20 bus fuis-led cum fubftantia fubtili tantum, quae eft in ipfo. Quum ergo refoluitur ab eo,remanet lubftantia fpifla, quas eft in ipfo inobediens virtuti digeftiuae vifcofa: fed illa fubftantia aliä incidit v ileo fitatem . Et ex hoc capitulo funt alia,inter quorum fimplicia ablutio feparare valet, ficut endiuia,&: plurima oleorum: eius enim fub-tf B. Alia lite, dantia eft compofita ex materia terrea1 + [ fuamucillagine.m . *]Qsod'ficonteratur, lorlitan illud,quod dicitur de iplo q? eit venenu, eft propter apertionem medullaeeius, & fui inte-rioris.Et videtur q? illud,quod ex eo eft contritu, difrumpat exituras. & illud, quod eft integru ex eo faciat eas crudas,& refrenet eas ppter hac cau fam.Sufficiat quantitas hfein dädo hanc radicc. U T T 1 0 E S. ia. aquofa. ] frigida plurima, & ex materia fubtili pauca : quare fit eius infrigidatio cum materia prima,& oppilationum apertio ab ea,& penetratio ipfius plurima cum materia altera:& plurimum huius materiei fubtile eft expanfum fuper fuper-ficiem eius. lam enim eleuataeß: ad eam ,&a-fperfa fuper ipfain- Quum ergo abluitur cum a-qua,refoluitur,&c non remanet ex ea aliquid vn-de fit curandum: ergo propter hanc cau lam prx ceperunr,ne abluatur fecundum legem,& medi cinam. Et hac de caufa plurimae medicinarum Et fcias quod complexio eft fecundum duos modos, &c.l\es non ea folum,qua artificio parantur, fed etiam qua naturales, multiplici fxpe facultate prodita funt. Hac de caufa licebi t, vt frequenter ex Gal. atque alijs legas brajficam aftringente, & laxante facultate ejfe praditafn. atque id, quum autbore Gal. attiones merito diuerforum temperamentorum diuerfa proueniatit;non 3 O ni fi varijs,quibus brasfica temperiebus conftat, a fer ibi pote fi. non certi?, quod eadem prorfusparticula contra-rijs, aut facultatibus, aut temperiebus coftet: fed eadem prorfus res, ob varias,qua illi infuntp artes,contrarijs ui ribus pollet.ld in ijs,qu ineft fubftantia, tripi * mentum, & triplex OB.comeditur. quum homo fu mit eas, infrigidant vehemeter: 40 & freqenter innatur^ 0 LaBi triplex & quum cx eis fit emplaftrum, refoluunt, verbi ... gratia, ficut coriandrum: quum enim fumitur, eius infrigidatio fortior fit: & quum ex eo fit em plaftrum,quandoque refoluitjverbi gratia,fero-jphulas, & proprie permiftum cum fauich: & illud ideo, quoniam eft compofitum ex fubftantia terrea aquoia multae infrigidationis,^ ex fub liantia fubtili refolutiua. Quum ergoll[fumi-turjaduenit calor innatus, refoluit ab eo fub- aftio.id quod Gal.terP&ffpe alibi tefta- Cap.x j. tur ,prater quas tar^^f^ares temperies tresy unam demum haW^^^f^a laciis naturam feruaty id,&in rebus e0N&N&m?ur omnibus. Et fi enim ho mo ex multiff^^imperamenti eft partibus, quando aligfrigidg,alig calide junt>alig humide,alig ficcg, eft ta men vna illius temperies,ex ijsparticularibus fortepro filiens, cuius gratia hominis natura feruatur. Hgc vero ftantiam fubtilem,& non eft plurimae quantita- 5 o pofirema temperies,ac (it ita dixerim) forma in jjstfug cis. ita vt in complexione impreffionem faciat: immo deficit,& remanet fubftantia eius fingula ris vltima in infrigidatione. Quum autem ex eo fit emplaftrum, videtur, quod fubftantia terrea non penetret in poris,neque efficit in eis impref ilonem omnino,fed fubftantia fubtilis x [fecun-xB.ignea. ^ j penetrat in eis, &. digerit. Si ergo affociatur aliquid ex fubftantia frigida jiuuat ad repellen-dum,& vincit calorem innatum:& hoc quidem propinquum eft ei, quod oftendimus in libro 00 Coll.&in libello de Theriaca. primo de aduftione c$px, quum ex ea fit emplaftrum , & de eius incolumitate, quum comeditur. Etquumnospofuerimus vnam caufam in ea propinquam huic, oportebit vt fit haec intentio nota certe. Et ex medicinis quidem funt, in quibus videntur die duae fubftantiai diuerfae fe- artificio parantur,nonflat im poft mißionem inducitur: fedpoftea.Idcirco Gal.5.meth. in Romana muliere the- c l riacam exhibet nondum ferniientatam, quod in ea opij parum adhuc imminutg effent facultates, neq; plani ex multiplicibus ftmplicium qualitatibus vna ea qualitas communis theriace comparata. Huius rei gratia iAu- Ca„4< thornofterlib.de virib. cordis tra.i. theriacam initio fe eundum formas partium: pofl vero fe eundumfpec ifica Cap.vltim. formam agere adnotauit. Vide probae re ,& Jluer.^. Cap.i. De cognitione virtutum complexionum medicinarum fingularium per experimentum. ^ap- 2- M Edicinarum cognofcun tur virtutes ex dua bus vijs, vna earum eft femita experimeti. AVIC. Q_s Et Et altera eft ratiocinationis fern ita. Nos vero in experimento .termonem praemittamus. Dicimus ergo,quod experimentum ad cognitionem virtutis medicina: cum fiducia non perducit , nifipoft obferuationem feptem conditionum. Vna earum eil, vt fit medicina vacua a qua litate acquiiita ex caliditate accidentali,aut a frigiditate accidentali,aut qualitate, quae accidat ei cum alteratione in fua fubftantia > aut vicinitate tis: forfitan enim efficit illud,quod operatur per accidens, quando efficit in primis operationem occultam, quam iequitur per accidens ha*c op§-latioaha apparens .Sc na:c quidem dubietas eft , Sc ambiguitas, & h^fitatioin virtute mcdicin«&* Exiftimatio vero,quod eius operatio non fit, ni-fi per accidens,quandoque vigoratur,quum eius operatio non apparet, mfi polt leparationem ob uiationis membrunam fi per fe efficeret, opera- alterius. Aqua enim quäuis frigida fit natura,ta- IO returdumobuiaret:impoffibileenimeftvtdefi men quum calefit, calefacit, dum permanet calida . Et euphorbium, quamuis fit natura calidum,tamen,quum infrigidatur,infrigidat,dum permanet frigidum.Et amygdala,quamuis fit as-ffubftantiae. qualis t lubtilis,tamen quum fit rancida,calefacit potentia. Et caropifcium, quamuis fit frigida,tamen quum falitur, calefacit potentia. Et te-eunda eft ut illud,in quo experitur,segritudinem habeat fingularem, nam fi agritudo eft compo- ciat dum obuiat,& operetur dum non obuiat. Sc Sc hoc quidem eftiudicium plurimfi fufficicns. Quandoque vero conueniens eff, vt m quibufdä corporibus efficiat fuam operationem,qua eft per fe, poft operationem fuam, qua eft per accidens, & illud eftquum ia m aequi fi erit virtutem extraneam vincentem virtutem naturalem, fi-cut aqua calidaiin prafenti enim calefacit, in die vero lecundo, aut in hora, in qua remonetur ab a B. aegritudinibus. fita, Sc in ea funtdua res fignificantesduas cu- 20 ea eius impreffioaccidentalis, facit peruenirein rationes contrarias, Sc experiatur in ambab. medicina , Sc conferat, nefeimus caufam in illo vere, verbi gratia, quum homo habet febre phlegmaticam, & datur ei in potu agaricus •,■Sc remo-uetur febris eius ,non oportet, vt iudicemusa-galicum efle frigidum, quoniam confertsegri-tudini calida:, qua: eft febris; im 1116 forfitan non confert j nifi propterea quod refoluit materiam phlegmaticam,& euacuat eandem,Sc quum de- corpore frigus, proculdubio propter conuerfior nem partium b [peruiarum ] addifpofitionem , naturalem frigoris, quod debet habere. Et lexta F0f eft, vt obferuetur proceffus operationis eiusfe- mimtoS eundum affiduationem : aut fecundum pluri- Aluiitera.uk mura: nam fi non fuerit ita, tunc proceffio ope- figurationis ab ea eft per accidens: Quoniam res naturales procedunt a principi/s fuis, aut femper; aut fecundum plurimum . Etfeptima quidem ficit materia, remouetur febrisphlegmatica. Et 30 eft, vt experimentum fit in corpore hominis. hoc quidem vere eft iuuamentum per fe, per-miftum iuuamentoper accidens, per fe quidem cum comparatione ad materiam, fed per accidens cum comparatione ad febrem . Et tertia eft vt medicina fit experta iam in a [ duobus] contrarijs, ita vt quum vtrique eorum fimul conferat,non iudicetur, quod fit contraria con-plexioni alicuius eorum,&fortafleconfertvni eorum per fe, Sc alteri per accidens, ficut Icam Nam fi experiatur in corpore non hominis: pof-fibiJe eft, vt fallat duobus modis. Vnus eoru eft, quoniam polßbilcclfvt ßtmedicina comparata ad corpus hominis calida, Sc comparata ad corpus Iconis,Sc equi frigida,quum hac medicina eft calidior homine, Sc frigidior equo, vel leone,Sc videtur fecundum quod exiftimoj quod ßt rheubarbarum frigidum comparatum ad equu, Sc fit comparatum ad hominem,calidum.Et fe- monea,fi experiamur ipfam in aegritudine fri- 40 eundus, quoniam quandoque comparata ad gida, non eft longinquum quin conferat, Sc calefaciat . Et quum experimur ipfam in aegritudine calida, ficut eft febris tertia na, non elongatur quin conferat in euacuando choleram. Quum ergo ita fit, non acquirit nobis experimentum fiduciam caliditatis,aut frigiditatis,nifi poftquam fcimus, quod vnam duarum rerum efficit per fe, & efficit alteram per accidens. Et quarta eft vt fit virtus, quae eft in medicina op-pofita ei,quod aequatur ei de potentia aegritu- 50 dinis. Sunt enim medicinae quaedam, quarum caliditas minoratur a frigidirate segritudinis a-licuius, quare penitus in eam non agit. Et quandoque , quum adminiftratur in infrigidatione aliqua leuiore illa, facit calefadtionem. Oportet ergo vt experiatur prius in debiliori,& fecundum gradus fiat proceffio paulatim, donec friatur virtus medicina:, Sc non dubitetur. Et quinta eft vt obferuetur tempus, in quo apparet eius c B. alzaraxit fturdi. Vnum duorum corporum habet proprietatem, quam non habet comparata ad corpus fecundu, ficut cicuta, comparata enim ad corpus hominis habet proprietatem venenofam, quam/non habet comparata ad corpusc [ t fturni. ] Ifti ergo funt canones, quos obferuare oportet in cognitione virtutum medicinarum ex via experimenti. ^ KK0 T ^ T 1 0 s- Duo artis medica fundamenta funt, vt Gal.primo apho. experimentum, & ratio. & duplici hac ratione medie amentorum notitia vfurpatur,vt Gal.de Theria-ca ad Tifon.prrfertim tamen non fine experimento eo-rum vires cognofcere eft. Frequent er illud didat ratio, cui non aßentitur experimentum; fiepe etiam id experimentum oftenditycui ratio nonfuftfr agatur.Suntuero v-traque hac coniungenda;quantum licet, & que ratione Com.i. impreffio, Sc operatio, nam fi in primis, quum 90 inuenimus,fenfu,&experimentofunt probanda, atque^ adminiftratur, apparet, confidere facit, quod ef- eo quidem affientiente comprobanda; dijfentiente vero ficit illud per fe. Et fi fuerit operatio, qua: in pri- reif cienda. Contra, eorum quae experimento funt inuen- mis apparet ex ea, contraria ei, qua: apparet in ta,quaerenda eft ratio,quam fi ajfequamur; tunc demum fine, aut in principio rei non apparet ex ea ope- nullo intenecloficrupulo extollendum medicamenta eft; ratio , deinde in fine rei apparet ex ea opera- fim autem ratio fubterfugiat,aut etiam reludetur,Jufpe tio: tunc erit locus ambiguitatis , Sc dubie ta- ttumfand id redditur >nonfemper tamennegligenditn, jirifto- Tradiatus primus. 2 4.7,, Jrifioteles 1. metaph. expertos magis id quod volunt, ditate noftra innata illo modo. Principio vero confequi exittimat, licti rationem ignorent: quam eos ifta demonftratione oftenfa funt, ficut oportet qui rationem quidem rei tenent,fed inexperti funt. Gal. in fcientia naturali. Quum autem dux res diuer empirico? pafpm magis quam methodicos probat :&fi fificantur in raritate,& fpitfi tudine, deinde in ue- enim,qui fo linitumur rationi,fapientiores funt. vtpbi- nitur fpiffior ex eis inflammationem, vehemen- tofophus primo metaph.ait,in medicina tamen,qua cir- tioris, & tardioris congelationis, & tunciudica cafmgularia ver fatur, errant magis,qui rationem abf- proculdubio,quod eft calidioris fubftantias.Et fi- que experientia, quam qui experientiam ßne ratione^ militer quum inuenis raram tardioris inflamma perjpectam habent. At vero experimenti certitudo no tionis:tuncfcias quod eft fortioris frigoris.Si au- Jlatim ex vno fucceffu indicanda eft; quin obferuanda 10 tem inuenis raram ex eis velocioris inflamma-funt multa; atque ijs demum diligenter animaduerfis, tionis, non conuenit tibi,vt iudici um desj& po- de'experimento,quod certum fit, & conflans,_ferri iudi- nas ipfam propter hanc caufam fortioris calidi- Cap.y. c!um Poteri[ ^Mbor nofterfeptemferS obferuanda hoc tatis. Fortafte.n.raritas eft caufa in velocitate in- Cip. 1. & i. loco proponit, qu&, & Gal.tum 3. de temperamen. tum flammationis eius. Sicut fi tu inuenis raram ex C*p.z7- primo de ftmpl.med.facult.Sed vide pro hoc loco Mer eis velocioris congelationis, non conuenit tibi roem 5. Coli. omnino, vt des iudicium, & ponas eam propter hanc caufam vehementioris frigoris. Forfitan De cognitione virtutum medicinarum fingularium per enim raritas eft caufa in velocitate conc elatio- ratiocinationem. Cap. 3. nis eius,propter debilitatem corporis ipiius,& ve 20 locitatem paffibilitaris eius, ficut vinum, quam- —* COgmtionis autem virtutum medicinarum uis enim ipfum fit calidioris complexionis, qua fingularium per ratiocinationem cano- oleum de cucurbita^tamen velocius congelatur, nes alij fumuntur ex velocitate conuerfionis ea- quam illud oleum;immo illud oleum denfatur, lumad ignem, & calefactionem: & ex tarditate & non congelatur5 fed vinum congelatur. Re- conuerfionis ipfarum: &ex velocitate concela- rumenim quadam funt, quae congelantur ab£ tionis earum, & tarditate congelationis ipiarü, que condenfatione,& funt quaedam earum,qug alij fumuntur ex odoribus: & alij ex faporib. condenfantur abfque congelatione . Huius aute Et quandoque fumuntur ex coloribus: & quan- cognitio in fcientia exiftit naturali. Rerum au- doque fumuntur ex operationibus, & virtuti- tem recipientium condenfationem , quum x- bus notis; ex quibus acquiruntur fignificationes 30 quantur in conftitutione fubftantiae, quae magis iuae manifeftae fuper virtutes ignoratas. Via aut recipit condenfationem ex frigore, eft frigidior primaeft, quoniam rerum fimilium in confti- earum.Etplurimaequidemresnoncongelantur tutione efsentiae.f in raritate,&lpiflitudine,quae nifi in calore. Et res, quarum proprium eftin,ca- cunque recipit calefadionem velocius eft caii- Jore congelari, omnes refoluunt u r per frigus: fidior: Scquxcunque recipit infrigidationem ve- cut res, qux congelanturex frigore, omnes re- locius eft frigidior. Et ex vna cau favum in hoc ioluuntur calore. Calor autem congelat ficcita- cil: quoniam res quandoque calefit velocius a- te, & frigusc [congelat fpiflitudine] fecundum c B- relb!uit«*- lia, agente exiftente vno: quoniam in feipfa eft fententiam Galeni. Verumtamen fententia phi- huraiduace* - validior altera : & neque infrigidat ipfam nifi lofophi primi diuerfa eft ab ea in re modica 5 fed frigus accidens: quumque aduenit caliditasex- 40 illius perferutatio in alia continetur fcientia. terior j &confentitipfi virtus calida innata,quae Et quum fint quaedam medicinarum calidio- eft in ipfa *. aequatur alij in caufa exteriore, & fu- res, fed funt groftiores, poflibile eft vt ipfae fu- perfluit illi in virtute, qux eft in ipfa, & fit cali- fcipiant congelationem , ficut fufeipiunt ilice, Jlior . Et fecundum hoc cognolces difpofitio- quae funt frigidiores eis,propter groftitudinem nem eius, quae infrigidatur velocius. Etpoftil- fuam . Et quum fint quxdam frigidiores , fed lud in danda caufa eius eft fermoprolixus,de funt fubtiliores, poflibileeft vtfufeipiantinflam •quo intromittit fe ille, qui loquitur in princi- mationem, ficut recipiunt illae,quae funtcalidio- pijsnaturalibus praeter medicum.Quumautem res eis, propter fubtilitatem fui. Condenfatio c B.coaguhua. vna carum eft maioris raritatis: & altera maio- autem,& d [congelatio]non fignificantaugmen c B. Plerunque iis Ipifiitudinis: tunc illa, quae eft maioris rari- 5 o tum in caliditate, neque augmentum in frigidi- cmm c6denfatl tatis,quamuis fit fimilis ali; in frigiditate, & ca- tatee [plerunq; enim condenfatur terreitas, quae 1^”« «?S liditateipfius:tamenpatitur af [ eftineis:& res propter multitudinem aqueita- reftreitate, quae ttfB.pius,«. ]velocius propter debilitatem fui corporis. tis, & aereitatisrarificantur.J Etmultoties acci- cftids, &mui Res autem, quarum proprietas eft vtcongelen- dit aerei tati vt infrigidetur, & conuertatur in a- tur: & illae,quarum proprietas eft vtb [ in phleg- queitatem f [ & rarificetur compofitum ] & fiat turiencmmC* niate igniantur]poflibile eft vt adinuicem com- frigidum. Et multoties § [refoluiturjaqueitas fri- rarificantur. ngnC ‘ parentur:ergo queeunque eft velocioris congela gida propter igneitatem feruentem in eis,h f [ £ B-& Peneftret» tionis: .& eius efientia eft ficut eflentia alterius, J& conuertit eäin aereitatem,&condenfat eft frigidior; & quascunque eft velocioris in- ipfam,quemadmodum accidit fpermati ex ‘f [ gB^Xacur’ flammationis: & eius eflentia eft ficut eflentia al- 60 ]conden(atione. Quum ergo feparatur ab h f B.qua: facit terius, eft calidior; propter illud quod diximus eo calor igneus, fubtiliatur, & non prohibet ter- ipfam ebullire, prius. Nos enim non dicimus; quod res fit cali- reitas,quando fit cum ea igneitas fuperflua, qua- 11B- ‘P11115* dior , & frigidior, nifi cum comparatione ad re poftibileeft,vt fitdiuifio prima vehementis ca impreflionem caliditatis innatae in ipla, quae eft: liditatis.Et non prohibet aqueitas,quin ea ingre- in nobis. Et quum ipfa eft longinquior a conge- diatur aereitas,nö fuperans virtute eius, & fit dilatione , & velocior ad inflammationem; tunc uifio fecunda vehemetis frigiditatis,autigneitas iudicamus, quöd ipfa eft in imprefllone a cali- vincat,& fit vehementis caliditatis valde.£x ali;s AVIC. Q_4 autem k B. falfus, 1 B. coagulatis. m B. frangibili tas autem canonibus necefle eft medicos rem ' nani icirc,quoniam non cft poflibile vt fa pores {dul-cis]& amarus, Sc acutus fint,nifi in fubftantia ca-lidameque ponticus ftypticus,&acetofus, nifi in fubftantia frigida. Et fmyiliter odores boni acuti non fint,nifi in iubftantia calida: colores al- bi in corporibus * [ congelatis ] in quibus eft hu-miditas, non fint, nili in Iubftantia frigida :Sc in corporibus, in quibus eft ficcitas,&111 [pulue- t------------- s -...vunv- rizatio] non fint nifi in fubftantia calida:&m- IO mur, fi dixerimus, quofthacfubftantiaconfufa ais, cui fi permifeeasduosaureoseuphoibij, ita permifcendo, vt fintquaftles vna,cftperniiftü ex eis calefaciens in vltimo, Sc fcnfus non di {cernit euphorbium ex eis vtrifque, neque colorem eius, neque priuationemipftusa colore,fi eft pri uatum colore , & neque videt nifi albedinem puramj&nosquidem'[veraceserimus}quod tB.crcdcmus hsecalbedo cftlubftantia: frigida , verbi gratia,fi pofiierimus quod lac eft frigidum :Sc mentie- gri in vtrifque rebus funt econtrario. Friguse-nim albificat humidam fubftantiam, & denigrat ficcam:& calor denigrat humidam, Sc albi-ficat ficcam. Et hoc quidem verum eft, Sc necef-farium: verumtamen hic eft caufa alia: propter quam fignificationes iftze quandoque diuerfifi-cantur: Sc proprie in odore,& calore;& proprie in colore tuo. Et illud eft, quod nos iam o-ftendimus, qudd corpora medicinalia commi- eft frigida. Et illud ideo quoniam hac albedo non elf color huius corporis confu.fi permifti ex parte, vnde oft cöfufum,&permiftum,fed eft color vnius fimpliciumeius vincentis quantitate, & vidfi virtute, qua lenfata eft ex eo, & ita oportet, vt tu formes difpofitionemin albo u [natura, qua: eft commhftioni ] quae eft in vltimo calidita-tis,& videtur,quod fit frigidum, ficut piper albu. Quemadmodum enim hoc eft permiftum arte, u B. naturali® commifto, 7 f-----*----------------------------------------------- . I * fcentur ex elementis contrarijs quandoquecom 2o f mftiter quandoque commifeetur natura, & eft - lll „i ^ . SI r ^ f miftione prima : Sc quandoque commiftione no prima: imnio magis digna, vt vocetur complexio fecunda, poflibile eft ergo in hac complexione fecunda, vt vni duorum elementorum ia. aduenerit complexio,qua mereatur colorem, aut odorem, aut faporem ; & aduenerit ei illud, quod iam meretur: Sc vt alij elementoiamaduenerit complexio diuerfa illi complexioni: Sc fit poflibile vt in ea mercatur colorem con- forma exiftens hxc forma,x [ Harum quidem x B Veru qualitatum fenfatamm,quadam funt digniores, vt* t[ jeffidat sefatis illud eil in eas impreflionem lrsanifeftamillud,]quod <%mus vtim. eis permifeetur ex contrario,& dum perfeuerant fnmat lrapf r,. „ r ,1 Q r • lioncmmamte qualitates earum verse fenfatae,oc non lentiuntux . Aiiaiit« in eis contrariae earum,z [ jfunt Veni iftamm vincentium virtutum, Sc hoc quidem eft in /a- «pjiatu m potibus?, non fecundum quod fitneceflarium, taru jit puujuuc Muimurn uuuu digniores, viin tranum illi coloruaut odorem: aut laporem con 30 led fecundum, quod eft plurimum, Sc poftiapo- eas in]J3rilM> trarios prim is: Sc fit poflibile, vt ea 11011 mereatur contrarium primo . Quod fi iam meretur colorem contrarium illi ; deinde flnt xqualis quantitatis: peruenit in commifto fecundo color compofitus ex duobus coloribus,&fi funt diuerfa,contineturin fecundo commifto color magis decliuis.advntuii duorum colorum. Si autem fecundum non meretur colorem omnino , & flmiliter odorem, aut laporemfint - i j ------ j, 1 imprima. res eft in odoribus, Sc poft vtraque eft in colo- tur miprelliu ribus, Sc in coloribus quidem eft ficu r line fi du- manifena, & cia cum eo. Et ex caufis quidem, in quibus ia-pores vincunt odores m hoc capitulo cft ad- nilwfumii uentus eorum ad fenfum cum obumtionc . «imum. Sunt ergo digniores vt perducant ex omnibus yt partibus medicinx virtutem, fed odores, Sc colores imprimunt fine obuiatione fu orum corporum , quare poflibile eft, vt perueniat ad fen- rn. non. z fB.tunc. nB.qiuuis fint ii confrafti feu remi/fi propter permixuonem partiu.qu? funt priiutar non ha b£tes partes co trariantes,& in fecundo no eft impreflio colo ris penitus: qm hiiiufmodi etia franguntur. AJillV/ J W **** / ” * i J J *** / -J— —p J " p --------- sequalia;qui in eis reperiturcolor: eft primus, 40 fum ex partibus habentibus odorem vapor ex Rt r- »H-nriiniK n rFtfifint iam fraflanro- fnhtili narfinm riu«;. & inohpdien«; fiat vanor & odor eft primus. n [Etfifint iam fradapro pter commiftioncm partium minutarum alijs contrarijs,&: colori lecundo non fit impreflio penitusj quoniam hoc etiam frangitur ] fraftio-ne peruij permifti colorato: & quafi illud corpus videtur, verbi gratia,album: Sc eft poflibile, vt fit virtus eius non virtus albi per hoc quod eft album; fed eft ei virtus alia oppofita prima:. Nam quum eft corpus permifeendum priua fubtili partium eius, Sc inobediens fiat vapor f a [ fpiffus] partium eius, Sc non vaporet, Sc poft a 1 £x °' fibile eft vt perueniat ad ipfum colorb [ mani- b b. manife. fefti, Sc eft ] vincens fine ui&o occulto . Et itus, quoniam odores quandoque fignificant fapores, ficuti odor dulcis, & acetofi,& acuti,& amari, tunc funt odores fequenres fapores. Sapores ergo in fignificatione funt plus veri,deinde odores,poft colores. Amplius fi in fapori- liaxil VjUUlil vu —-----—f****" ----------t i-------- I * tum colore, ita vt ficut eft aqualis quantitatis, 50 bus non caderet etiam hac cqmpofitiopradi fit aqualis in potentia; eft virtus comprehenfa inter duas virtutes aquales. Si autem eft fortius ot B.tribued2. plurimum colorato,elHmpreffio °t[ ] virtuti contraria virtuti corporis aflo-ciati albedini; & eft albedo, verbi gratia,faciens neceflarium, vt fit frigidum,Sc ipfum eft cali-P'B.vchemfter. £üm p [fubito,] hoc eft quando eft aqualis quan titatis .Quum autem eft, verbi grati a, hoc, quod non habet colorem, aut habet colorem contra- cta , non efiet opium in amaritudine fua cum frigiditate fuperflua , hic autem error,qui accidit in faporibus cadit in parte frigoris pliifi quam in latere caloris, lcilicet ut iniit medici-nf fapor flgniftcans caliditatem , quum fit frigida , hac enim plus eft, quam ut medicina iniit fapor fignificans frigus, quum fit calida , quoniam calor in pluribus difpofitionibus cft fortioris impreflionis , Sc manifeftioris opera- q fB.ledeft. r t B. tunc. B. rium pauca: quantitatis cum comparatione ad 60 tionis,& magis penetrans. Si ergo frigido aliud ^t[ ] plurimas qua- permiftum in complexione naturali calidum , litatis, Sc virtutis/ f [ fiumma virtutis cuius, fit fumma frangens tn- ] non imprimit penitus impref- gus, quod ei opponitur, eft dignius ut appwat fionem in colore illius alterius, Sc vincit illud ci fapor frangens faporem ipfius, quum 1 virtute vi&oria vehementi,ita vt fit{[coiore- dum in omnibus difpofitionibus magis penc- iusj quafi non habeat virtutem innatam omni- trans,& magis vincens, & dignius vt terar ia- no. Confidera ambas difpofitiones in libra la. pores , & odores . Et propter hanc cauwi . non innenis acctofum, aut ponticum,,in quo non eft pernfiftiofenfu, quod fit cahdumfecun-dum plurimum fux complexionis, ficut inue-nis amarum, Sc mordicatiuum frigidum fecundum plurimum iure complexionis: verumtame hoc eft plurimum, Sc multo plurisplurimitatis quam aliud: fed non eft neceflarium. Et poft quam fcis canonem iftum, oportet nunc vt nar-lemus tibi illud, quod dicunt medici de fapori-bus, Sc odoribus, Sc coloribus. Ipii enim ponunt i iäpores fimplices nouem, Sc quamuis iint penitus odo fapores,6i vnus priuatus fapore,& eft in £ B. almefich hpidllS c [ ] cuius fapor penitus non comprehenditur ficut aqua:ipii enim nominant faporem,omne,quod guftu iudicatur tali iudicio,quod eftacfu; autiu-dicio,quod eft potentia non efficiens omnino,6c eft illud, quod non habet faporem * Sc eft fecundum duos modos fcilicet autinfipidum priua-tum faporelecundum veritatem: aut infipidum ; priuatum eo apud fenfum. Infipidum autem fecundum veritatem eft, cui non ineft fapor fecun dum veritatem.Et infipidum apud fenfum eft illud, quod in feipfo habet faporem=, verum propter vehementiam fux fpiffitudinis,non refolui-tur ex eo aliquid, quod iinguxadmifceatur,&: comprehendatipfumj deindequum ingeniatur vt reföluätur.partes eius, Sc vtfubtilientur,fentit faporem eius,ficut xs aduftum,6cferrum.lingua enimnon confequitur ex eis faporem : quo niam non refoluitur ex fubftantia amborum aliquid perueniens ad humiditatem pofitam in lingua, qux eftmedia in ienfttguftus. Sc fiingc-nietur, vtin partes minimas conucrtatur, apparebit cius fapor fortis. Saporesautem funt o&ö, quos ipfi dicunt, qui funt vere fapores,poftin- r _____; B' fipidum. Et funt dulcedo, amaritudo, acuitas,Sc falicdo, aceto fitas- ponticitas, ftypticitas, Sc vn-duofitas', Et dicunt quod fubftantia ferens faporem :auteil Ipifta terrea, aut eft fubtilis, aut me- 4 dia.& eius virtus eft calida,aut frigida, autxqua-lis, SpilTa igitur terrea, fi eft calida, tunc eft amara : tk. fi eft frigida, eft pontica: & fieftxqualis: tunc eft dulcis.Et fubtilis fi eft calida,tunc eft acu ta: & fi eft frigida,tunc eft acetofa: & fi eft aqualis,tunc eft vn&uofa.Et media in fpiftitudine, Sc ftibtilitate,fieftcalida,tunceftfaUa:&:fieft frigida, tunceft ftyptica,&: fieftxqualis: tunc dicunt, quod eft infipida,&: infipida funt verba. Acutum autem eft calidius, deinde amarum, deinde fal- : lum: quoniam acutum eft fortius ad refoluen-dum,& ad incidendum, & abftergedum, quam amarum: deinde falfum eft, ficut amarurn con-fradhmi cum humiditatefrigida: quod fignifi-cat illud quod diximus in modo generationis d B. & propter cius : d [ Sc fimiliter ] quum falfum calefit a fo-llJu(I- lc,autigne: autfeparationeaqueitatis frangentis t baurach. virtutem caloris, fit amarum, Sc fimiliter f nitrum^ fal amarum calidius eft fkle,quod come ditur.Ponticum veroeft frigidius, deinde ftypti-1 cum, poftea acetofum, Sc propter hoc in omnibus frudibus,qui dulcefcunt,prius eft ponticitas vehementis infrigidationis. Quum ergo currunt in eis aqueitas, Sc aereitas, ita vt temperentur parumper cum aereitate, Sc calefadione fc>-iis digeftiua,declinant ad acetofitatem ficuta- • grefta: Sc inter illud trahunt ad ftypticitatcm parumper non cum ponticitate,deinde permutantur ad dulcedinem , quum agit in eiscaliditasdi-geftiua.Et quandoque permutant ur ex ponticita tead dulcedinem abfquec [acetofitatc] ficut oli- e B> q^dfuns lix. Acctofum vero quamuis fit minus frigidum acetofa. quam ftypticum: tamen in pluribus eft pluiis infrigidationis eo,propter fui lubtilitatem,&penetrationem fuaimponticum autem, Sc ftypticum 0 funt in fapore propinqua, fed in ftypticum non contrahit , ni fi quod de lingua manifeftum eft: ponticu m vero contrahit,& exafperat,quod ma ^ nifeftum eft,& occultum.Etex eis quidem,qux* f^.admuant. [valcnrjad exafperationem eius, eft quod ipfum non diuiditur propter fui fpiffitudinem in partes minimas velociter, neque continuantur adinui-cem velociter . Et propter has duas caufasipfa-rum cafus in lingua feparatur fenfibiliter: quare diuerfificatur propter ftypticitatem fuam in pario tib. eius, & diuerfificatur fitusearum, & exafpe-rantur. Et ad illam diuenitatem iuuat diuerfitas partium membri in porisfuis, & fuis continuationibus. Et ponticum quidem eft fubtilius,& magis intrans. Acutum vero, & amarum funt linguam radentia rafione; fed amarum non radit, ni fi quod delinguaapparet. Acuti autem ab-rafio,& eius feparatio eft profunda, quoniam eft fubtilis lubftantix profundans, fed amarum, eft grauis fubftantix ficcx.Et propter illud ipfius pu 30 rum,non rccipitputrefafiionem, ex qua animal genereturrneque purum ipfius n utrit animal, Sc propter ficcitatem .fuam amarum , quod abradit: abradit cum exafperarione aliqua. Ex eis autem, qux caliditatem acuti amari caliditatem fortiorem efficiunt, eft ipfius penetratio: quare vehementer incidit, Sc vehementer foluit, ita vt corrodat,& putrefaciat,& perueniat ad hoc vt in terficiat. Dulce vero, Sc vndtuofum ambo dilatant linguam,& leniunt eam faciendo currere, il lud,quod frigus lxfit, Sc congelauit abfque refo-lutione, Sc remouent ipfius afperitatem: verum vn&uofum facit illud abfque calefaftione mani-fefta, Sc dulce facit illud cum caiefa&ione. Quapropter digerit dulce plus. Dicunt medici, dulce non fadtum eft fuaue,vel delcftabile: nifi quia taliter abftergit groffitudinem,quod eam sjaptat] B reai£cat# Sc ienit eam, Sc currere facit ipfam, Sc remouet impedimentum congelationiseiusabfqueinci-fione,& feparatione continuitatis,&:obuiatione laboriofa, Sc neque calefacit cum calefaftione nociua: immo deledabili ficut eft dele&atio a-qux temperata; calidx, quum effunditur fuper corpusAf [ ]Sermo vero1 [dif h f b. alduffet ferentixjin hoc apud illum eft,qui eft altiorisgra «feft &Perc°? dus qudm medici. Et non oportet quidem vt fit “ u illud, quod eft dulcius, nutribilius: neque illud, diftinguens quod eft dulcius, nutribilius: neque illud, quod fei yerificaps. eft fuauius, nutribilius *, quamuis fit impoffibile, quin in omni nutriente apud medicos fit dulcedo aliqua ^ [veruntamen ] nutrimentum alijs kB.quoniam. indiget conditionibus prxter dulcedinem hanc. Et vnduofum1 [comparatum] eft dulci. Spif- 1 B.proportio, fum vero,quod ad vtrumque eorumco.nuerti- Iutuui^ tur operatione caliditatis proportionalis con- mB-quadopl« uertitur ad dulcedinem m [ quum eft in initio /. z' J *1 * * n • o * ciUa Clt iU9 fux fubtilitatis] cum aqueitate, Sc pauca aerei- tiiiatio. tate: 2/o Liber^fecündus. ■ aB.qaandopIti täte: & conuertitur ad vnöuöfitätcm n [ quum infrigidationem eius magis profundantem r con rimu operatio- cft jWtentio fux fubtilationis'cum äqueitatede- traria,vero eft ficut lpifiitudo,qua'afibciatui* tl.alna nam iplalua amaritudine radunt, & quod eft in tra&iua attrahit ipfum. Et operationes a mantu- eis de ftypticitate feruat virtutem vifcerum. Et dinis funt abfferfiua,& exalperatiua-Et operatio 3 c quandoque eft in ftyptico amaritudo: immb in .. ponticitatis cfl^ [contradio,j üeft debilisiöc ex- ltyptico,in quo non apparet multitudo amarini- j» . ypticim. j,re^0 ^ flt fortis. Et operationes ftypticitatis dinis, eft virtus foluens choleramcitnnam, & Bft ticatio lunt q [ contraäio j & inipißatio, & induratio, aquofitatem cum expreßionc, & non eft in ipfo * & retentio. Et operationes vnäiuofitatisiunt Je- virtus foluens phlegma vifcofuni, & proprie fi J B. maturatio, üificatio, & lubnficatio, Sc1 [coäio] parua. Et tiypticitas eft fortior amaritudine ,&hoc eftfi- fcudigeitio. * operationes acuitatis funt relolutio, öc intifio , cut abßnthium. omne autem dulce cum üyptici & putrefactio. Et operationes falfedinis funt ab- täte, viiceribas eft amicum, quoniam eft fuaue, fterfio,ablutio,&exficcatio,&prohibet putrefa & confortans etiam. z[ Et prohibet exaiperatio- z B &cor1 üionem. Et operationes acetofitatis lunt inii- nemj f guke, quoniam eft fimile temperato. Et afpe’ntati. gidatio, & incifio. Et quandoque aggregantur 40 omne ex ficcatiuum propter ponticitatem fuam t “eri-duo fapores in fubftantia vna, licut elt aggrega- aut ftypticitatem, quum elt in eo vnduolitas, tio amaritudinis, & ftypticitatis in licio; & no- -aut inlipiditas, aut dulcedo :&vniuerfaUter,qd minatur horribilitas, & licut aggregatioamari- prohibet mordicationem, eft generatiuum car- . tudims, & falfedinisf [in lacubus j & nominatur nis.Si autem eft ftypticum cum acuitate, & ama ilis fcu°mterrc turpitudo; & ficut aggregatio acuitatis, dulce- ritudine.&: eft compofitum ex fubftantia ignea, nis aduftis, m dinis in meile codo: St licut aggregatio amari- &. terre^., eft conueniens vlceribus, & exituris, quibus aqua co tudinis, & acuitatis, & ftypticitatis 111 melonge- iu quibus eft humiditas mala: & conueniens val gregatur. na;& licut aggregatio amaritudinis,&inlipidi- de ad confolidandum. Et quandoque fit conv tatis in endiuia. Et quandoqueadiuuantleea, politio ex virtutibus iftis, fecundum compoii- qux proueniunt ex duobus laporibus ad con- 50 tionem materierum earum 5 & laporem fecun-fortandum illud, quod prouenire debet ex vno dum ratiocinatione3quam conditionauimusan fapore: Acuitas enim, &c mordicatioremanen- te. Haec ergo funt, quse diximusdefaporibus, tes in aceto,ex vino, faciunt ipfum vehementio- & quee fequuntur lecundum ipfanim princi- ris infrigidationis: quoniam acuitas, &mordi- pia. Sermo autem verilicans in his rebus, eft catioaperiunt tranlltus,&adiuuantad penetran lapientinamrali,fed medico quantitash^efuf- dum, Öc non perueniunt in aceto ad hocvtip- ficit aftumpta ex eis . Odores verö proueniunt .. fum calefaciant,ita quod inde fit curandum: er- a caliditate, &c proueniunt a frigiditate: led eoru go fit infrigidatio aceti magis profundans. Et olfattio,&iplbrufternutatioeltcaliditasfecun- ^uandoque muant fe ea,qux proueniunt ex duo du plurimum: quöniä caufa plurima in proprm bus laporibus ad confringendum illud , quod 60 quitate odorum ad virtutem odorandi, eft lub-prouenit ex vno fapore, ficut acetofitas, &c pon- ftantia fubtilis vaporofa, quamuis fitiani conccl t©mphaci©. ticitas in t agrefta: ponticitas enim agreftaspro- fum, quod fit fecundum fenutam conuerlioms hibet eius acetofitatem ab infrigidatione viti- aeris praeter refolutione alicuius ei ex habete o- ma. Et quandoque ellentia iuuat qualitatem, & dorcjuerutamen eft primufecundu plurimum, quandoque eft contraria :iuuans quidem eft fi- -Omnes ergo odores, ex quib.lcntitur mordica- cut fubtilitas,qu£e aflociatur acetoiitati:& ponit -tio,aut q declinant ad latus dulcedinis, sut caiiui, tempus cum aiijs,iicut mehtempus enim ipfum amarum efticit,&acuit, augmentata acuitate,& amaritudine:11 [& ficut vigorat amaritudo tem-porisMdeft quam facit tempus, & eius acuitas,ex preflionem vux.nam tempus in primis dat ama «t tepuslE • ritudinem permifta terra: deinde incipit in ipfa puritatem,& clarificationem facere.] Quum er- deinlc lcc go permifcentur ponticum, &c amarum, fit ab-iterlio cum ftypticitate,& eft conueniens conio- a b. caragie. & ili i ex quibus fentitur acetofitas, & a f [rei hu-tcharaguti. nljda;,& pituitofas] roralisomnes funt frigidi. Et bene redolentia fecundum plurimum tunt ca-bB.tendit, jjda, nifnlla, quibus alfociatur roritasb [vt mu-ichus ] & fedatio fpiritus, &: anhelitus, vt cam-phora, & nenuphar. Corpora enim amborum non euacuanturex fubftantiainfrigidanteaftb-ciata odori vfque ad cerebrum. Omne ergo be-falefemati. ne redolens eft calidum,& fimiliter omnef aromaticum : quate propter iilud funt facientia dolorem capitis. De coloribus iam locuti fuimus, & fecimus te fcire, quod ipfi diuerfificantur fecundum plurimum , & non funt ficut odores fecundum plurimum: fed ipfi demonftrant in intentione vna, demonftrationem plurimam. Et eft quidem quum fpeciei vniusdiuerfifican-tur modi, & quidam eorum funt declines ad al-bedinemA quidam eorum funt decliues ad tincturam rubeam,aut nigram: tunc ad albedinem quia funt in membris proprijs,& cum inflru-mentis proprijs, tamen funt fimiles vniueifali-bus, quoniam luntoperationes rerum, quarum iuuamenta,& nocumenta funt communia cum hoc, quod patitur ab eis corpus totum3 f[ a t B non ] non perae- fefed cidens. Nos vero non rememoramur hic, ni-fi operationum earum vniuerlalium, & fimi-lium vniuerfalibus. Vniuerfalium itaque opera-i o tion um aiise funt, qua funt prima;. Et alia: funt, quae funt lecundar. Et prima: quidem fiint operationes quatuor , qua; funt infrigidatio, cale-fa&io,hume£latio,&exficeatio.Secundarumve \ ro alise funt, qua funt ifta eadem operationes, ied funt men fu rate, aut comparata cum termino additionis: aut diminutionis, ficut aduftio, &c putrefa&io, & ficut congelatio, nam ifta eadem funt calefacientes, & infrigidantes, fed funt menfurata, & comparata . Et aliae funt, qua declinantes,filuntinipeciefrigidi,natura funt 2o funt operationes aiise : fed funt procedentes . Rr ,wi a,-,* f*T«i-nr,i_ ^b iftis: ficut ftupefactio, & figillatio, & attra frigidiores: & declinantes ad alia duo funt minus frigidi. Et fi natura trahit ad caliditatem: tunc res eft e conuerfo. Et hocquidem quandoque diuerfificatur in rebus: verumtamen illud, quod eft fecundum plurimum, eft, quod dixi ante . Loquamur ergo nunc de operationibus medicinarum finguiarium. .AJ^TiOT^iTIOTsiES. Docet quo paffo medicamentorum facultates rationis vi fint inuefligand qua in nobis eft, diuidatur in corporibus noftris in partes minimas ficut crocus, 6c cinnamomum: & hacquidem medicina magis vfupart. pinguedinem calidam eo argumento putat, 40 confert in omnibus fuis imprefiionibus, quam Cap:z6. cap. quod cito inflammatur. Hanc regulam, vt intelligenda fit, hic author docet copiosd-M vero de congelatione, condenfatione quoque verba facit, pro qua re vide */trift.i.meteor.F ide,& jLuerroem $.Coll.vbi dottisfi-mi> di/ferit,quomodo ex congelatione, coagulatione,at-(juealijs id genus qualitatibus,rerum facultates nofcan tur.jlgit pnterea,& de coloribus,faporibus,atque odo Cap.17.18.i,?. ribus.pro quo pete Galen.4.. de fimpl.med.fac. & Tau-Ium lib-j .prejertimque jLuerroem 5. C oli. at que philosophum lib. defenf.&fenf. De operationibus medicinarum finguiarium, Cap. ‘4. D Icemus quod medicina fimplices habent _ operationes vniuerfales , & operationes particulares, & operationes fimiles vniuerfalibus . Operationes itaque vniuerfales funt ficut Calefa&io, infrigidatio, & expulfio, & attradio omnes medicina d [ita vt licet in eius deficcatio- a B.itavtctia ne non fit mordicatio, tamen confequatur defic exiccariöe, qua cationem rei fortis mordicantis .] Et intelligo lus ln,ea non per fpiflam,cuius non eft illud de fuis proprietati ^fequSur ,Vea bus,ficut cucurbita,&e[gypfum: ] Pervifcofam pueniat aJ exic vero fignificamus omnem medicinam , cuius cationem. proprietas eft a&u,aut potentia,qua eft eius ope- c Ja & iuuamentum in hamor-rhoidibus,& iuuamentum in itteritia, & fimilia his. Et operationes, qua funt fimiles vniuerlali-bus,funt ficut prouocatio,& folutio,6^ qua lunt fimilia illis: ha enim quamuis fint particulares-: ponatur: verumtamen a£hi eft fixa fecundum fuam figuram, & fuum fitum, propter caufam frigidam valde,ficut cera5 &c vniuerlalitereftcu-iusproprietas eft,ut fluat.non tameaftufluit. Et medicinaquidef[decurrens]eftmedicina, qua fBMuid». non firmatur fecundum fuam figuram,,& fitum luum, g B.vifcoftfätc. liB. glntfnofa. i B. vn&uofa. kB.exuccatiua» i —- B. m B. rei cominuens in parius partes- n f B.vlccrum. oB. ftypticati-iu. t bezahar. pB. cum fua ab flerfione. 2 /2 Liber fecundus. fuum, quum fiftitur ftiper corpus durum: fed virtus folutiua . Et omne amarum eft abftcr- mouentur partes eius luperiores ad interiores fiuum.Exalperatiua verö eft mediana, qua: po- in partibus, ad quas earum proccflus eit poflibi- nit iupcrhciem membri diuerfärum partium lis ficut fluxibiliaomnia. Etmedicinamucilla- in latitudine,& profunditate: aut propter for- einofaeft illa,cuius proprietas cft,vt quum infun titudinem contradionis fuscum fpiftitudine ditur in aqua, aut in corpore aquolo, feparen- iubftantiae iux , lecundum quod praemiffum tur ex ea partes permifte illi hwmiditati > & per- eft: aut propter vehementiam fuse aeuitatis cum ueniat fubtfantia aggregata ex eis ad 8 [lubnci- fubtihationelubltentia2,&iecatcam,&deftrui- tatem] ficut pfyUium,&althea^Sc lemina mucil- i0 tur aequalitas: aut propter luam abfterfionem laoinofa foluunt cum lubricitate nifi affentur, a luperficie alpera in principio, velin radicepla- & fiat eorum mucillaginofitas h [ conglutinofi- na per accidens,quoniam cum abftergit a mem tas, & retineat. Et1 [ oleagina ] eit medicina, in bro groffe eflentiac, cuius fuperficies eft afpera: cuius iubftantia eft aliquid vnduoiitatis, ficut & partium fitusdiuerfus humiditatem vifco- errana. k [ fpongiofä J eft medicina, qua; eft fam currentem fuper eam, 6cfacientem proue- üccainadu, terrea : cuius proprietas eft, vt nirefuperficiemextraneamplanamjegreditur^ quum obuiat ei aqua, aut humiditas liquida, [afperitas plurima,Öqprocedit.JEt hec medicina profundetur aqua in ipfä, & penetret aqua in eft,ficut corona regia. Et magis manifefta opera meatibus eius occultis, ita vt non videatur, fi- tio ipfius in exficcando, non eft nifi in omnibus nct,fcuan^ cut calx non extinda. In leui autem, & graui res 20 oflibus, & cartilaginibus, & minus manifefta in eft manifefta. Medicinarum autem operatio- cute. Aperitiua autem eft medicina -.cuius prones famofas oportet nos numerare fecundum prietaseft,vtmoueat materiam exittentemintra conditiones pradidas: deinde continenter po- concauitatem meatuum ad exteriora, vt remanamus defcriptiones,& expofitiones nominum nere faciat concauitatem meatuum apertam: & earum fecundum ordinem vnum . Dicitur er- ha;c quidem eft fortior abfterfiua ficut petrofeli- go medicina calefadiua, fubtiliatiua, refoluti- num.Etipfe quidem non efficit hoc, nili quia eft ua, abfterfiua,1 [carminatiua,vel exficcatiua]ex- fubtilis,&: relblutiua^aut quia eft fubtilis, & inci- afperatiua,aperitiuaimollificatiua, maturatiua, fiua;& tu fciesintentionem indfiua:r[ianv.] aut rg digeftiua,incifiua, frangitiua vcntofitatis,attra- quia eft fubtilis,&lauätiua: & icies intentionem r ,f0 ‘ * diua, mordicatiua, rubificatiua, pruritum fa- lauatiua: poft . Omne autem acutum eft ape- ciens, vlceratiua,corrofiua,aduftiua: frangens m ritiuum. Et omnem amarum fubtiie eft aperiti- [difrumpensj putrefadiua, cauterizatiua,exeo- uum, Scomnelubtileliquidum eftaperitiuum» riatiua. Illa: ergo funt. xxij. operationes. Et eft quum adcaliditatem,autcequaliratem declinat: ordo alius, infngidatiua, confortatiua, repe r- öc omne fubtile aceto fum eltaperitiuum. Moi- cufIiua,ingroffatnia,crudum faciens, üupefadi- lißcatiu a vcio medicina eft,cuius proprietas eft, ua. Et ifhe funt fex operationes. Et eft ordo a- vt ponat eßentiam membrorum habentium lius, humedatiua, inflatiua, lauatiua,fordidati- fpifibs poros leniorem, caliditate, & humidi- ua n| [ tate fua: & accidit ex hoc vtpori fian t latiores, ] lubrificatiua, planatiua . Ifta; & expulfio füperfluitatum , qua: in eis conti- itaque funt fex operationes. Et ordo alius, de- 40 nentur, facilior, ficut emplaftrum de anetho, 6C ficcatiua,exprefliua°[contradiua]oppilatiua, femine lini. Maturatiua eft medicina, cuius glutinatiua, confolidatiua, generatiua carnis, proprietaseft,vt acquirat humori digeftio nem: n^illatiua. Ifta: ergo funt odo operationes. Et quoniam calefacit cum squalitate, & in ipia eft eft aliud senus proprietatum fecundum opera- virtus ('[contradiua] retinens humorem vfque fB.ft ptia tiones earum, pernitiofä, venenolä , theriaca, quo digeratur, & non refoluatur laborioie: & f antidotus. Et etiam eft folutiua, prouocatiua, feparetur humidum ipfius ab eius ficco, & eft fudorisedudiua. Omnes ergo iftas funt. xlix.o- aduftio: quia facit aduftio, vt feparetur. Etdi- perationes, quas eligimus de fummaoperatio- geftiua eft , cuius proprietas elt,vt acquirat num proportionatarum,vel pertinentium: & cibo digeftionem : & tu iam fciuifti illud in nos quidem narrabimus vnamquamque harum <0 his, quae praeterierunt. Frangens autem ventoli-operationum fua deferiptione. Calefadiua eft tates eft illa,cuius proprietas eft, vt eflentiam nota. Subtiliatiua ergo eft medicina, cuius pro- efficiat ventofitatis fubtilem aeream propter prietas eft, vt ponat effentiam humoris fubtilio- caliditatem, & deficcationem luam: quare re- rem cum caliditate temperata, ficuthyffopus, foluitur , & fugatur ab eo, in quo retenta e- & alhafce & chamaemilla. Refblutiua verö eft rat, ficutfemen rutas. Et incihua elt medicina, medicina,cuius proprietas eft, vt feparet humo- cuius proprietas eft, vt penetret iubtilitate lua rem faciendo ipfum vaporem : & extrahen- jnid, quod eft mterduas fuperncicsfcilicetLudo ipfum a loco , in quo fuit detentus fcilicet moris vifcofi,& lupcrtiacm, inquadtinuiica- partem poft partem, donec affiduatione illius tus, & remouet ipfum ab ^ , &pr0pter oca - operationis hniat illud , quod ex eo remanet 60 ueniunt partib. eius fuperficies diuerte ^F^ tB. fortitudine ite calid.taus, ficut caftotcutn. tiouis ptoptet quod, .pfa Icpara^que/1 Et ablletfiua quidem eft medicina, cuius pro- facilisexpuiiioeamma oco, ‘09 °^ZP. prietas eft, vt tnoueat humiditaresvifcofas,Sc ficutfynap.s,&°xymcl. EcincL/ruaquidcmop congelatas ab orificijs potorum in fuperficie pofifa eitvilcolx facienti a-dh* ibbtiliatiua membri ita,vt elonget easa loco, ficut aqua mei lutiua eit oppoiita lngroiTaniii . vnam a lis. Omnis autem medicina P [abfterfiua ef- oppofita eftinlpiflatm*.Etnuo ^ fentialiter J lenit naturam : licetin ea non fit que catum., & definiunt a ca.qua; con t in rememoratione; & non eft quidem conditio- ne languinis ex arterijs fluentis , 6c his fi m ilibus: nis ; incilius, vt efficiat in effentiam humoris ali- ficut draganthum,6c t calcanthum. Excoriatiua t coicotar. quid: led in continuatione eius, Sc fortafle fepa- autem eit medicina, cuius proprietas efl propter rat ipfum in partes, &£ vnaquxquc ipfarum efl nimietatem fus abfterfionis , vt abflergat par- fecundum fimiiitudinem elfentis primae. Attra- tes cutis corruptas, ficut coftus, öc ariftoiochia, diua vero efl illa, cuius proprietas efl, vt moueat & omne, quod confert f leprae, Sc panno, Sc fi- t morphe*. hunnditates ad locum,cuiobuiat, Sc illud eil milibus. Infrigidatiuaveronotaeil,Sc confor- propter fubtilitatem fui, öccaliditatem fuam fi- tatiua eil medicina, cuius proprietas eft, vttem- cutcaftoreum. 6c medicina vehementis attra- peret effentiam membri, 6c complexionem e- aioms ea, cuius proprietas eit, vt moueat humi- 10 ins , donec prohibeatur accipere fuperfluitates ditates, 6c extrahat eas ex profundo, 6c eit con- ad ipfum eftufas,6c c [impedimenta] aut pro- c B.nocumea. terens valde iciaticae paffioni,öc doloribus iun- pter proprietatem, qus eft in ea, ficut terra fi- tacturarum profundarum emplaftrata poft pur- gillata, 6c thenaca, aut propter aequalitatem cö- gationem: 5c per eam euelluntur fpinae, Sc lagit- plexionis iuae : quare infrigidat illud, quod eft tx ex locis,in quibus retinentur . Mordicatiua calidius, 6c calefacit, quod eft frigidius, fecun- vero medicina eit, in qua eil qualitas penetrati- dum quod vilum eft Galeno de oleo rol'aceo. ua valde lubtilis faciens prouenire in continuita- Repercufliua verö medicina , eft contraria at- u B.piopin- teieparationem plurimi numeri11 [inordinati] tratliux , Sc eft medicina , cuius proprietas eft qui. fitus, paruas quantitatis, quare vnaqusque ea- propter frigiditatem lüam , vt in membro fa- rum 110 fentitur lingulariter: led fentitur totum, 20 ciat prouenire frigus, Sc infpifietur ea, Sc con-quali dolor vnus,ficut emplaftrum lynapis cum ftringantur pori ipfius, Sc frangatur caliditas aceto. Sc acetum ipfum. Sed rubificatiua eil me- eius attra&iua, 6c congeletur illud, quodad ip- dicina, cuius proprietas eit, vt calefaciat mem- fum currit, Sc infpilfet ipfum, 6c prohibeat ip- brum cui obuiat, fortiter: ita vt ad ipfum vehe- fum, ne ad membrum currat, 6c prohibeat me- menti attradione fanguinem attrahat, perue- brum a receptione ipfius, ficut folatrum in a- nientem ad eius exteriora: 6c rubefaciat ipfum, poftematibus. Et ingrofiatiua eft contraria fub- x B.ficus. h°c ficut lynapi,5c x [napellus] 6ccala- tiliatiux,6c eft medicina,cuius proprietas eft, mentum. Et medicinas rubificantes efficiunt vt faciat clfenriamhumiditatisgrofiiorem: aut operationem cauterizationi propinquam. Pru- congelando ipfam, aut infpifiando, aut permi- riturn autem faciens eft medicina,cuius proprie- 3 o feendo. Crud urn vero faciens, contraria eft ditas eil propteraeuitatem,6ccalefadionem fui, geftiuas, 6c maturatiux,6c efl medicina, cuius vt attrahat ad poros humorem mordicatiuum, proprietas eft vt fua frigiditate dellruat opera- pruritum facientem , Sc non peruenientem ad tionem caloris innati, Sc etiam extranei in ci- hoevt exulceret. Sc quandoqueadiuaant ipfum bo , Sc humore, ita vt remaneat indigeftus,5c fpinx pilofx durorum corporum non fenfatx, non d [ coüus. ] Et ftupefacliua efl medicina fri- d b.matura« f kebickengi. ficutf ranunculus. Et vlceratiuaquidem medi- gida,ex infrigidatione cuius , quam in mem- tus. cina efi, cuius proprietas eft, vtconfumat,& re- bro facit, prouenit vt ponat fubftantiam fpiri- y b aduemen- foluathuiiiiditatcs Y [continuantes] inter partes tus deferentis ad ipfum virtutem motus Sc fen- tes.' cutis, 6c attrahat materiam malain ad eam, ita fus, frigidam in complexione fua, 6c groflam vtperueniatvlcus, ficutanacardus . Sedadufti- 40 infubftantiafui:quarenon vtuntur eo virtutes ua eft medicina, cuius proprietas eft, vt refbluat animales, 6c c [ refoluitur ] complexio membri e b. permura. fubtile,quod eil in humoribus, 6cmembris, 6c propter illud 6c non recipit impreftionem vir- tur* faciat remanere cinereitatem eorum,ficut eu- tutum animalium , ficut opium , 6c iufquia- phorbium. 6c corrofiua eft medicina, cuius pro- nium, 6c laduca, 6c papauer nigrum, 6c man- prietas eil, vt refoluat, 6c confequatur ex eius re- dragora , 6c fimilia eis. Humedatiua autem efl iolutione 6c vlceratione: quatenus de fubftantia nota. Et inflatiua eft medicina,in cuius fubftan- 1 b funffitiua, darnis minuatur,ficut flos xris: z [ Rumpitiua ] tia eft humiditas extranea grofla, in qua cum ca- feu comminu- aute medicina eft, cuius proprietas eft, vt quum lor innatus operatur, non velociter refoluitur: nuam partes humorem inuenit lapideum minoret partes e- fed conuertitur in ventofitatem,ficut fnnt fa- paruas: ius, öcconterat eas, ficut faxi fragia, 6c ficut lapis 50 feoli. Et omnia, in quibus efl inflatio, funt fa- iudaicus,6creliqua. Putrefädiua vero eit illa, cientia fodam : nocentia oculis. Ex medicinis cuius proprietas eft, vt corrumpat complexio- vero,6c cibis funt,quorum humiditatem pri- £ b.permutat, nemfpiritusprouenientisad membrum, 6c cö- maf[refoluit] digeftio ad ventofitatem: qua- plexionem humiditatis membri eius cum refo- re fit inflatio eorum in ftomacho, 6c refolutio lutione , ita quod non eft conueniens , vt fint i nflationis eorum in ipfb,& in inteftinis. 6c ex pars illius membri, Sc non peruenit ad hoc, ut eis funt, quorum humiditas fuperftua, qux eft adurat ipfum Sc corrodat, 6c refbluat humidi- in eis j öc eil materia inflationis, non patitur in tateiji eius, inamö dimittit in ipfb humiditatem ftomacho aliquid, donec ad venas yadat; aut a b. aliud a ca- corruptam,in qua agita [non calor innatus, ] non patiuntur in ftomacho totaliter,led pars eo- Mtate natu- & puttefit. Et huiulmodi quidem exemplum 60 rum :6c remanet ex eis, qux patitur invenis, Sc uli- . eft arfenicum, Sc gumma rutx agreftis. Cau- ex eis funt, quxpatiuntur totaliter in ftomacho, b B. conftrm- terizatiüa autem eit medicina, qui carnem cor- Sc conuertuntur in ventofitatem; fed non refol- nnsmeatühu- rodit, öccutimadurit: ita quod indurat, 6c ex- uitur fua ventofitas in ftomacho: immopene- moris fluentis, ficcat eam, 6c ponit ipfam quafi aduftam, 6c fit trat ad venas :£c ventofitas eius remanet in iplo. jppterea quod fubftantia illius cutis b [ obftaculum meatus hu- Sc vniuerfaliter quidem cum omni medicina, mons currentis ; aut eieftio in facic ipfius] & inquaefthuraiditasfuperfluaextranea propter iiicuium nominatur el'chara,& adminiilratur in retentio- lilud, quod eipcrmifcetur, eft mfiatio, ficutzm- giber, giber, Meinen eruex. Et omnis medicina,cu- napelius . f Antidotns autem, & theriaca funt + aik ius eft inflationem facere in venis, eft virilis me- omnes medicinae, quarum proprietas eftvtcon- f‘ briinflatiua. Lauatiua vero eft omnis medici- feruent fanitatcm,& virtutem in fpiritu • vtex na, cuius proprietas eft vtabftergat non invirtu- eis expellat nocumentum veneni a le. & quaft teagentein ipla, fed virtute patiente, quam iu- nomen theriaca:artificialibus digniusconuenit . ! uat motus, &c iignifico per virtutem patientem, & nomentantidoti lingularibus cadentibus fe- t albe humiditatem , & per motum fignifico curfum, eundum naturam dignis. & videtur quod ve^c- currens enim fubtiie quum vadit fuperorificia tabilia m [ & mineralia ex artificialibus 1 diffus m r venarum,lenit humiditate fua ftiperfluitates,& nomen theriaca: fumant, & mineralia nomen »libi!* /f’ remouet eas fuocurlu,ficut aqua hordei,& aqua io t antidotus. Et videtur etiam,quod non fit inter lueraaü cucurbita:. Sordidans vero vlcera, eft medicina ea magna differentia. Solutiua autem ,& pro- luer pr*Pari' humectariua, qux permifeetur humiditatibus uocatiua, & fu doris cd udi u a, fiint not i Om- ia,fe"n,Utl-vlcerum, & facit eas plures: & prohibet deficca- nis vero medicina, in qua folutio coniuno itur ^ tionem Stconfolidationem. Lubnficatiua au- cum n[contraftione] fient hermodadylus eft n B.ft-tem eft, cuius proprietas eft, vt humectet fuperfi- conferens in doloribus iundurarum, quoniam utc' }? eiemcorporisobuiantis meatui, Metenti inip- virtus folutiua°[ incipit ]& attrahit materiam* 0 r fo, ita vt remoueat ipfum ab ea, & faciat partes 6c virtus F[contradiua incipit ] eius fufceptibiliores curfus propter lenitatem ea- tum materix:quarenon reditad ipfum materia ftftii« rum acquifttam per admiftionem cius: deinde neque fuccedit ei alia. Omnis medicina reiblu-moueantur a loco fuo grauitate fua naturali ,&20 tiua, in qua eft ^[contradio] eft aqualis,&con- B.itv ■■ virtute expulfiua, ficut penna in folutione fua. fert modificationi iunäurarum, &lpafmocaiü, tas- ^ Applanatiua vero eft medicina vifcola , cuius & apoftematibusphlegmaticis. Etr [contradio] r b iw proprietas eft,vt dilatetur luper lupcrfkiem me- & refolutio in vnaquaque earum, confert in ex- “ bri a (peri, dilatatione plana: fuperficiei, & fiat ficcando: Quum ergo aggregaturf [contradio] f b. g b. habens a- manifeftum illius corporis pereä planum 8 [re- & refolutio,fit fortior ficcitas. Medicina vero m- ‘ perum6 C°°’ ^talpcri tatis. J aut currat ad ‘Pium humid itas foliiriux, & prouocatiux fecundum plurimum p * dilatata hac extenfione. Et dcficcatiua quidem funt prohibentium operationum: nam prouo- medicina , eft qua confumit humiditates fua catina fecundum plurimum exficcant facem, t b. Styptica. fefolutione,& fubtiliatione.h [ Contradiua] ve- Et medicina,in quibus aggregantur virtus caleto medicina eft, qua facit euenire in membri 30 fa&iua & virtus infrigida tiu a, iunt iuuatiux val- partibus fuperfluum motum currentem ad ag- dein apoftematibus calidis, quando ad ftatum i B.ftringatur. gregationem vt infpißcnturinjiio fitu: &1 [op- fu um perueniuntiquoniam ipix proprerea quod pilentur J meatus. Sed cxpreftiua eft medicina, * [contrahunt,] repercutiunt: & propterea quod t b ftmcint k B.ftypticat. cx qua peruenitur, propterea, quod k [ contra- calefaciunt, foluunt.Etmedicinx,in ouibusag- hit ] öcaggregat partes ad hoc, vt neceftario fa- gregatur virtus theriaex cum frigiditate, funtiu- ciat peruenire humiditates fubtiles ftantes in va- uatiux hcdicx vehementer.Etlllxin quibusag- cuitatibus earum, ad compreftionem & fepara- gregatur virtus theriaca cum caliditate , conte- tionem. Oppilatiua autem eft medicina (icca , nmt frigiditati cordisplufquam alix. Virtusan- qux retinetur propter fui fpiftitudinem öc ficci- tem, qua: diuidit, & ponit vnamquanque com- tatem; aut propter fuam glutinationem in tran- 40 plexionem ad partem, quam mcrctur.ita vt non fitu, & facit euenirein iplo oppilationem. Con- ponat virtute refolutiuam in partem materiei, glutinatiua eft medicina licca, in qua eft humi- qua: effunditur ad membrum, neque infngida- ditas pauca vifcofa, qux adhxret fuper orificia, tiuam, in latere materiei effufx ab eo *, eft natura &: oppilat ea, & tenet materiam currentem. dodaobedirecreatorifublimi,6c glonofo. 1 b. vifcofum Omne autem1 [ currens ] lubricu m, quum in ip- flmdum. fo, operatur ignis, fiteongiutinatiuum,oppila- u 'XfKf 0 T J. T l 0 Kf E S. tiuum,retentiuum. Confolidatiuaeft medicina , qux exficcat 6c infpiflat humiditatem ftan- Medicamentorum qualitates alia prima,aliafecun- tem inter duas fuperficies vulneris propinquas: da,alia tertia dicuntur .primas caliditatem,frigidita- ita vt conuertanturad conglutinationem, Sevi- 50 tem,humiditatem,(iccitatem,vocant, qua ex pnmajla-fcolitatem, & adhxreat vna earum alteri, ficut tim elementorumifiione confurgunt. fecundaexpnmis fanguis draconis,Sc aloes. Carnis vero genera- oriuntur,atquehaspoftcaliditatetn;frigiditatem,bu- tiua, eft medicina, cuius proprietas eft vt per- miditatem,& [iccitatem medicamenta ipfa in huma- mutet fanguinem fuperuenientem vulneri in num corpus inducunt, tales funt apertio, aftriciio, co- carnem, propterea quod xquat complexionem dio, attenuatio, & alia id genus , atque & ha, & quas eius, & coagulat ipfum cum exficcatrione. Et fi- primas diximus, vniuerfales qualitates appellantur, gillati.na eft medicina exficcatiua, qux exficcat quod toti corpori communes funt. neque in unam ma- fuperficiem vulneris, ita vt fiat cortex fuper ip- gis, aut alteram particulam agunt. Tertiauero quali- farn cuftodiens i piam ex nocumentis, vfquequo tat es dicuntur, quibus, medicamentq.hch primarum de- generetur cutis naturalis: & eft omnis medicina 60 fecundarum ope agant, in propriu tamen aliquod mem-xqualis in duabus acliuis,exficcans abfquc mor- brum, aut proprium humorem agunt. & ha particula- dicatione. Medicina vero pernitiofa eft medir res dicuntur qualitates ;talesfunt, facultas, ciendi uri- cina, qux conucrtit complexionem ad corru- nas,menfesjudor es,educendi ex pulmone,capite, reni- ptionem fuperfluam, ficut eupftoibium, & o- bus, atque talia eius generis. Tgonnulli interprimas & pium. Et venenum eft medicina, qux corrum- fecundas, fapores interponunt. Caterum, quum ex Gal. pit complexionem non cum contrarietate tan- fententia fapores agendi & immutandi corporis uim tum 5 fed cum proprietate, qux eft in ipfo ficut non habeant, confiat nonfatis refidfaporesprofecundis M medicamentum qualitatibusponitabflerfionem uerd & mutationem. ] Immö poffibile eft, vt fufcipicns alias eiufmodi pro tertijs. >Autbor noflerfaäa hoc loco permutationem non patiatur a medietate virtu-, qualitatum harum diuifwne, quod alia communes, alia tis penitus, quum ipfum eftc [ cum fingularitate e B.totum,ve! particulares fmt,quajdam tamen fimiles uniuerfalibus id quod eft cum rotalitate] &: medietas eius non aggregata nö adijeit, eas fcilicet, qua, quum determinatam quidem eft recipies a medietate illius,quod recipit in fin-duutum * particulam fpeftentjotum tamen corpus aut iuuant, aut gulariratis difpofitione: quoniam eft continua kdunt.quamuis id fit per accidens. De his uerd qualita- cum medietate altera, non praeparata ad hoc vt Tei.jp- & <3e- tibus agit hic author & in Cantici sparte i.traä.i.agit moueatur ab ea fingulariter: &: propter hoc non inCCf * & de ^ fimpl' med.fac. Seduide , qua magnus quotiefeunque minoratur corpus medicinae, & Seps3. J-uerrhoes 5 .col.notauit. io minoratur virtus, inuenit patientem in minore fibi limili: neque etiam oportet,vt hoc eü quante iudieijsquarundam medici?iarum extrinfecis. titate proportionis fuae minorationis efficiat in CaP‘ 5. patiente [ toto ] omnino operationem,licet f B.maio», quibufdam videatur, quod propter minoratio- Edicinis accidunt iudicia fecundum di- nem S [non] deftruatur forma & virtus, fed eo- g B. fpofitiones, quae eis eueniunt per artem. rum verba in compofitis funt viciniora ad hoc Et illae quidem funt ficut deco&io, & contritio, vth [ eorum verborum incredulitas vires non fu- h B.ipfa nS ve- & aduftio cum igne, & ablutio, & congelatio in mat.] Et medicinae quidem,quum aliquam ope- hemeter nege-, frigore, & pofitio in propinquitate aliarum me- rationem habent: fi in earum contritione fu- tur > ^el a& coralio: aut faciat ea penetrare ad cor. Et pertionem integram, ante extenuationem&ca- iuuonc. & diuidant Tn quand°quc pcnuifcent eas propter contrarium ium. Sed virga: funt colligenda;,quum iani ad parces. illius,ficut femen raphani permifeetur cum fub- integritatem peruenerint, non inceperintcx- tiliatiuis, 6c penerratiuis, vt retineat ea in hepate tenuari, & contrahi. Ecfruäus quidcin lun t col- 1 figendi T radatus fecundus. 2/7 ligendi poftquam finitur complementum eo- etiam volumus hic afferre illud , quod fignifi- rum.&antequamfint prxparati ad cadendum. eant res cadentes in omniareola & tinduras, Illud vero, quod fumitur totum , oportet vt:fu- quas funt eis proprie. Areolarum autema[trium a b. quattuor bB.quam ipia, maturb [fecundum vigorem fuum] & quum ip- primarum ] res apparentes funt. In iliis vero,qua: Primarum&vi funt recentia, ilus femina terminum fuum funt confequuta, funtpofteas, Icilicet ,quse indigent diftindione umanun* "iefcunque radices fuerint minus contra- capitulorum, & tindurarum, non exiftimes nos da», & virga: minus extenuatse : & femina pin- voluiffe ftudere in inueftigatione numeri eius, guiora,&:plusplcna>&:frudusfolidiores,& pon- quod numcrauimus:nos enim non fecimus il- derofiores erunt meliores , & non exculat ma- lud: fedattulimus,quodinuenimusin capitulis gnitudocum extenuatione , & arefadione: fed 10 medicinarum fingularium,quas narrauimus,de ü eft cum pondere, eft valde melior. Illas praete- iuuamentis& iudicijsfibiproprijs: & areola pri- rea , qua: in claro aere colliguntur funt melio- ma huius fummse, quam ingrediuntur tindure, res colledis in difpofitione humiditatis aeris, eft areola operationum & proprietatum. & vicinitatis temporis pluuise.Sylueftres quoque omnes domefticis funt fortiores, & minoris . , quantitatis fecundum plurimum. Et de iylueftri- Arcoia optationum & proprietatum. bus montanae funt fortiores. Et illae quarum coi-cB-.velqx’a?sut ledionis loca funt ventofac[ & fublimia funt for- Q Vbtilis fpifia,vifcofa,exficcatiua,fubtiliatiua, m27iunt UorcS ah*S*Et lll3e’hora colleaionisquan3mPlu' *3 infpiflatiua,3 [ inuifcatiua, ] & refolutiua,ab~ aB.ingrofiTatb rnÜS oriftem uia non defuit ] funt fortiores eis , quibus defuit 20 forAua, conglutinati Lia, exaiperatiua,applanati- lubricatiua. Afiexjxjfitasüt pluuia in tempore, quo debuit. & totum hoc ie- ua, aperitiua orificiorum venaru, laxum faciens, fortiores alijs. eundum plurimum: "iefeunquefuerit ea- incifiua, difrupens ventofitates,attradiua, mor- Mkiu» quas rum color magis tindus, & fapor magis appares, dicatma, repcrcuffiua, mundificatiua, fedatiua xdußionis nö & odor fortior > erun? fortiores m genere fuo. dolorum.b[&eft prohibens effufionem mate- b B. «aditpluma. Amplius herbae debilitant ur poft duos aut tres rierum j rubificatiua, pruritum faciens, vlcerati- annos, nifi medicina: numerata:, qua: excipiun- ua, corroliua, aduftiua, redificatiua putredinis, tur, ficut duo ellebori:ipfi enim ambo longiori putrefädiua, cauterizatiua, roboratiua, digefti- tempore permanent. Gummae vero colligenda: ua, crudum faciens, ftupefadiua,e [ oppillanua ] ^,B' c5ftn<^ua- dB.coagulatio funtpoft d[congelationem] Scante exficcatio- laxi & rariinflatiua,lauatiua,d [lubrificatiua,] • \ nem. nem pr^parantem puluerizationi, & virtus plu- 30 expresilua,e [ contradiua, ] extindiua, clarifica-e ’ ypucawu* rimarum earum non remanet poft tres annos, & tiuafanguinis , fudoris prouocatiua , retentiua proprie euphorbij , veruntamen fortiorum cu- fanguinis,retcntiuafudoris , laudabilis chymi, iufcunqueordinis fpatium durationis prolonga- vituperabilis chymi: expulfiua nocumenti^cibij ^ Aquarum, turfecundumipfarum bonitatem. Quiim au te multi nutrimenti,pauci nutrimenti, confortans recens dcticit fortis,proculdubioftar duplum ve- membra,confortans vifcera,mali humoris, con- teris debilis loco cius in omni re. Illa vero, qu# uertiturad omnem humorem, confert sgritu- funtex animalibus, afiumere oportet ex anima- dinibus melancholia, generat melancholiam, J ibus iuuenibus tem po re veris, & eligantur ani- generat choleram citrinam , generat phlegma, xnal/a Uniora corpora habentia , & integriora expellit nocumentum phlegmatis, confert feni- jnembra. Et oportet vtquicquid de eis tollitur, 4° bus, operationes extranea:: operatio eius in aere tollatur cum decollata funt, & caueatur, ne il- facit penetrare folutiiia. § f [ ] g t b. & adiu- lud,quod affumitur fit ex animalibus mortuis uat ea. abxgritudinibus eis accidentibus. Ifli ergo funt Areola decorarionis canonesvniuerlales, quos apud medicum pra:- Aieoia decoratioms. paratos efle oportet in effe medicinarum lingu- larium. Nunc vero in fecundo tradatu incipere Tk js Vndat, conturbat, remouetf vlcera capi- f fahafat. volo. Loquamur ergo de naturis medicinarum JVX tis manantia, confert [ vitiliginia f [ 1 morphea?. iingularium a nobis cognitarum:& earum, qua- ] & fordibus, & f lepra:, facit prouenire al- rum cognitio nobis poilibilis erit, confcquemur baras, impetigini, panno, lentiginibus,facit eue- f^baral^ carumimpreflionesattendendo figna in eis ve- 5° nire pannum, &lentigines : veftigijs vlcerum : ra. Et dimittemus narrare medicinas, de quibus veftigijs variolarum : fifluris labij : fifluris fa- nihil nouimus, nifi nomina tantum: & ordina- cici, & capillorum, rubificat colorem , confert bimusareolas pra:didas cum fuis coloribus. Et fifllirispedum. Etradicatb[f nigra veftigia cu- bB.aiufcm. iignificabimus in primis numerum iegritudi- ti artificioimprefla. ] verrucas. Odori alcella- ‘ aruos* num cuiulquetabulae, fecundum tindurä cu- rum, &corporis, lepra:, facit poffid ere lepram, iufcunque xgntudinis cum voluntate dei ex- extrahitfurculos, & fagittas, & fpinas , abluit celfi,& bonitate ipfiusauxilij. dentes, eradicat dentes, & odori narium , foe- tori oris , facit pollidere foetorem anhelitus, 0 T T 1 0 E S. impinguatiua,facit macrefcere , pcdiculis, fa- Sunt hac de plantarum collettione,& conferuatione, 0 cit pediculos, confert panaritio , dentibus mu- ex Diofcoride de/hmpta omnia inpr?fatione libri primi. ri, svnguibus tortis , vnguibus corrofis , pun- dis albis in eis, cuftodit mammillam oc tcmcu-TRACTAT VS SECVNDVS- Ium , facit bonum colorem 5 anhelitum efficit ttrrt s E C V n n t bonum: denierat capillos, dealbatcapillos,pro- LIBRI o b l V N D I. longatc [ magnificat] rubificat, confortat, m- cB.mnluphcat T Am fio-nificauimus in tradatu primo ordi- crilpat, applanat, findit, piohibet fifluiam, X nem areolarum, quas ordinauimus. Et ngs tynx , alopecia , proftrationi , prombet cal- AuwmwwvwiHM ; ^ AVIC, H vitium, ( a B kxis, b afT.idh, aldu-bellet. cB.formic^mil liari. f e (ieras, d B. althahnax, feu althoiz am bulatiuis. c B.alfahafati. f alafph. f bochor. vitium, facit cadere, facit caiuitium, abradit, facit nafci capillos. Areola apoftematum & t pullularum. APoftematibus calidis, apoftematibus frigidis, apoftematibus intrinfecis , fluxioni, apoftematibusa[fluxis ] inflationi,cancro,apofte-matib. diiris,fcrophiilisb[t meliceridibus,t exitu confert fonitui, Sc tinnitui, confert furditati for-t i, oc debili, confert catarrho, 6c coryzas, confert fluxui ianguiniscx naribus: facit fluere fansui-ncm ex naribus, facit fternutare, remouet iier-nutationem, confert f puftulis oris,& f aphthis ^ kothcr, confertasgritudinib.oris,confert fluxui faliuas,tcola-confortat dentes, confert dolori dentium 3 facilem etficit eradicationem dentium, confert na-tiuitati dentium infantium, facit cadere dentes* r^faniemcontinenti] interioribus,erifypil£,for- io confertftupori,confert apoftematibus linguaeI micse, f epin^didib.c [ defudationibus] veficis, confert ranuke, confert vlceribus gingiuarum s igni perfico d[peftilentiasambulatiua;] apofte-timabus vlcerofise [ t tuberculis capitis] f puftulis & ladeo,apoftematibus neruoru,apoftematibus lacertoru m, apoftematibus,quas funt fu b auribus,apoftematibus fub afcellis, ramici aquofas, ramici ex inteftinis, ramici ventofas, apoftematibus hepatis, apoftematibus lplenis, apoftematibus ftomachi, apoftematibus veretri, apoftema- confertgingiuis fanguineis, furfuribus. Areola membrorum oculi. OPhthalmia calida, Ophthalmia vetufta,tve- ffebei. nas oculi dilatatas & fanguine plenas , vice-raa [lippitudini albas, ]■{■ quae in oculo cadunt aB.aichadf. extrinfecus, veftigia viridia, varietati, albugini. t altarfatti, tibus matricis, apoftematibus vefkas, apoftema- 20 Exituras, groffitudini cornea, lachrymis, attra- f f B. apoftema ub.duorü femo rum, apoftema tibus renum. tibus mammillarum , apoftematibus tefticulo-rum/f [tineas] apoftematibus fideris: generat apoftemata calida,generat apoftemata fluxa,generat apoftcmata dura, generat cancrum. Areola vulnerum & vlcerum. aB. Alia litera putridis. bB.aldesbet. f colubre/e, aB. alfach, & alhetch. falfafe,alhei K bB.ncruorum. hit lachrymas, confortat vifum , prohibet ca-tarrhum,apertioni, conftridioni aquas , flftu-1*»vngulas,lippitudini,conferuat fanitatem o-culi, fcabiei, & pruritui, f groffitiei palpebra-rum, pilis impedientibus b [ almufaraz vlceri- b. B.aluAc, bus OCUÜ.] gi aJmuferegi, Areola membrorum pedoris & anhelitus. 30 Onfortatmembraanhelitus, nocet 111 em- bris anhelitus, confert apoftematibus vtra-runque amygdalarum,& vulu£, fquinantig, fan-guifugx, impedimentis anhelitus, afthmati, dilatationi anhelitus, afperitati pedoris, deftru-üioni vocis3 f[ ] clarißcat vocem, facit * f B.afperititi bonam vocem, tußi ficcx, tusß. antiqua*,plcure- vocls-fi, peripneumonw b [ faniei, h edicas J mundiß- b b. aftfci catvlceraveIaminis,5putofanguinis,doloriia- p0^)11 teris,fanguinicongelato in pulmone, confor-1 1 * DOlori iundurarum , duritiei lacertorum 40 tatcor,redificatintelledum, malitias comple-a [ t contritioni fecundum locum ] contor- xionis cordis calidas, malitise complexionis cor- VLceribus ambulatiuis: vlceribus malignis, vlceribus,a [ vetuftis ] vlcerib. fordidis, for-didat vlcera, fiftulis confert,b [ | carnofitati cal-lofas ] confolidat, generat carnem, deftruit carnem, augmentat, figillat, confert fcabiei & pruritui, fcabiei vlcerofe, fcabiei melächolicas, adu-flioni ignis, efthiomeno, vlcerib. iadeis, puftulis oris, putrefadioni membrorum , igni perfico, offibus, lenit efcaras, infixis in membris. Areola inftrumentorum iundurarum. fioni: contufioni, laxitati, dolori rieruorum, duritiei iundurarum i£gritudinib [iundurarum] frigidas, defkcat neruos, confortat neruos, apo-ftemati neruorum, vlceribus neruorum, nocet neruis, doloribus dorfi, fciaticas, cafui, percuf-t alaaez, fi0ni, fpalmo, f tetano, paralyfi, tremori, diflo-cationi,ramicibus,rupturis, dolori diflocatio-nis,dolori pedis , podagras, facit egredi cortices osfium. dis frigidas, fy neopi, tremori cordis frigido, tremori cordis calido, apoftematibus mammillas * facit abundare lac. Areola membrorum nutrimenti. Onfortat ftomachum, debilitat ftomachu, t comati vigili. aB.memonam digerit, malam efficit digeftionem,difrum-50 pit defiderium, dei/cit defiderium : defiderio corrupto,malo ftomacho, confert fingultui,nau-feas, facit naufeam,3f [ ] facit anguftiam, af B- facl'tT0, eruduationi, facit eruduare, moliiiicat ftoma- miuun’ SOda calidas, foda frigidas,hemicraneas,gale£, chum, aperit oppilationes hepatis, & ftomachi, nocet cerebro debili, facit foda, confortat ca- prasparat ftomachum, mordicat ftomachu, lu- bricitati ftomachi, cancro in ftomacho, facit fi-tim, fedat fitim, inflat ftomachü, fedat inflationem ftomachi, confert dolori ftomachi, apofte» mati ftomachi, cofortat hepar,nocethepati,do-dat ebrietatem confert vertigini, & fcotomias, 60 lori hepatis, oppilationi hepatis, facit hepar pol-confert fubet; confert melancholias, & timori, fidere oppilationem, apoftemati hepatis calido, confert manie ^confert epiiepfi«e, mouet epilep- apoftemati hepatis frigido, duritiei hepatis, in- fiam: timori puerorum in fomno,& aliorüjcon- durat hepar, debilitat hepar, ideritise citrinse, i- fert tremori j confert phrenefi calida , f fubet deritix nigrae, facit pofTidereideritia, hydropi- aiahari,congelationi,confortat3 [conferuatio- fiafcliti, hydrodifihypofacex, hydropifitympa- nern ] facit poffidere obliuionem, confert ebrie- niti, facit poflidere hydropifim, dolori fplenis, b t b. *ati, prohibet ebrietatem} confert dolori auris 5 apoftemati fplenis, inflationi fplenis. bf[ J fPknls- Areola Areola membrorum capitis. Oda calidas, foda frigidas,hemicraneas,gale£, 1 nocet cerebro debili, facit foda, confortat ca-put, augmentü facit in cerebro, purgat cerebru: refoluit ventofitatesin capite : aperit oppilationes cerebri, torturas, apopiexias, grauat caput, facit fubet: facit fomnum i facit fcotomiam , tar- aB.diariajj jbezahat. aB.fucharaz. bB.albengi. t beriz. cB.aluemer, & aldib. t chihw t raugali. «iß.alhelahcU I albeleil. «Bahreiner. Areola membrorum expulfionis , LITERA A* SOluitcholeras, foluit humiditatem : & hu- Deanifo. Cap. j. moresgroflos, foluit melancholiam , foluit aquofitatem: foluit ventofitatem: foluit fangni- A Nifum quid eft ) Eft fernen foeniculi Rollern , ftringit, conrert folutionis ventris fluxui -ljL mani, & eft minoris acuitatis quä Nabathi iänguinisa [ cum egeftione facit excoriatione ] a [ & in ipfo eft dulcedo, & eft acutius quam Na- p choleric» paflioni, facit poftidere cholericä paf- bathh ] Eleäio.b [ Romanum ponderofius eft. ] ch B AJia Iirm fionem, lubricitati vifcerum, tardatur in intefti- J{atura. Inquit Gal. eft calidum in fecundo-.ficcu meiiuseftnouu nis, dyfenteri»,& vlceribus inteftinorum :pügi- 10 in tertioc [ dixit Diofc.] eft vtrunque in tertio. habens magna tiuo dolori: facit pungitiuum dolorem , tenaf- Operationes,&proprietates. Eft aperitiuum cü fty- §rana,a .& alacnti uocat menftrua -. prouocat vtrunque, retentioni e [ inflationi ] faciei, & apoftematibus extremi- ™cllp^ qua vrina:, ardori vrina:, deftillationi vrina:, lenitati tatum. Membra capitis. Si ex eo fiat euaporatio, ci'übtur'<$. vrin», midui (anguinis, midui puris: confortat & naribus vapor eius attrahatur, fedatur foda, d B.Apoftemar renes, nocet renibus, diabeti, lapidi renum, lapi- & vertigo : & fi teratur, & mifceatur cum oleo ta & bothor. di veficae, dolori renum, vlceribus renum,vlceri- 20 rof & deftilletur in aurem j fanat f[ quod accidit fg ^onmfione bus vefic», fcabiei veli eas, & prutritui eius, dolo- in interiori parte eius, & f dolore capitis a com- ;n inteboriaus ri vefic2e,mollificationi vefic», confortat vefica, preflione: aut ] percuftione, & dolores etiä eius, accidentem ea. nocet vefica:, dolori matricis, retinet fluxü ma- Aegritudines oculi. Confertf vena: dilatatx in ocu- t fornicis , mundificat matricem, retinet menftrua, lo, & repletae fanguine antiquae. Membra anheli- tfcbet- cöfert apoftematibus matricis, duritiei matricis tus,& pedoris. Prouocat lac. Membra nutrimenti. coar&ationi oris matricis : praefocationi orifi- Abfcinditfitimfada ex humiditatibus t vitro- fbaurachijs. cij matricis, calefacit matricem, conftringit ma- fis. & confert oppilationi hepatis, <5c fplenis ge- tricem, confert ventofitatibus matricis , vlceri- neratae ex humiditatibus. Membra expulfionis. Pro ribus matricis , eminentiae matricis , prohibet uocat vrinam,&: menftrua. & mundat matrice impraegnationem: facit haereditate fterilitatem ,30a fluxu humiditatum albarum. Et eft motiuum confortat embryonem, edudtfoetum, & deijcit coitus: & quandoque conftringit ventrem. Et ipfum,&interficit eum,iuuarad im pregnadum, adiuuatipfumadilludeius prouocatio. Et ape- facit egredi fecundinam, facilem efficitpartum, rit oppilationes renum, & vefic» ,& matricis. mundificatparturientem,prouocat menftrua, Febres. Confert antiquae. Venena. Expellit nocu- retinet menftrua , incitat appetitum coeundi, mentum venenorum, & venenoforum. Ver mu- multiplicat fperma, minorat fperma , minorat tat 10. Loco eius carui quantum eft ipfum. pollutionem, pollutioni plurimx, multiplicat pollutionem, erigit, confert fatyria fi, apoftcma- ^ r J r i O J. tibiis veretri, egrellioni ani, confortat anum, cö~ fert apoftematibus ani, vlceribus ani, ragadijs a- 40 Fuit piataru & metallicis materiis hifioriapaucis ab ni, fluxui fanguinis ani, mollificalioni, ani, hx- hinc anni sfiudiofor u hominü Leoniceni,Manardi, Her- morrhoidibusanic molai Barbari,Brafiauoli,puellij, Georgij Agricofiope- ra ex denfißimis tenebris inluc em reuocata.Eadepofiea Areola febrium. laudatifiimoru viroru Fuchfii,Gefneri,Cordi, pfertimq; Andre g Matthioli Senefis indefeßo ffudio illuflrataplu Ebribus calidis, antiquis, temporalibus frigi- rimu efi,& amplificata. EJunc quoque Andreas Cifalpi dis, febribus permiftis, tertians, caufonodi, nus vir & plnlofophix, & medicina fidentia infiignis in fynocho, quartana:, quotidiana:, peftilentiali, fle- qpifiano Gymnafio eandem hifioria mira & diliget ia, & fliese, febribus ephemeris, febri diei oppilatiure, iudicio profitetur.Aemulatur horu ftudia Cofiar Simone febri diei apoftemofte, febri antiquas, mediae ter- 50 ta Mediolanenfis, Tetrus Antonius Michaelius V ene-tiana: permifhe, tremori, febri fyncopali. tus, & lacobus Antonius Cortufius Tatamnus, viri ge- nere, moribus,& fiudio nobilijfimi: ac coquifitis magno Areola venenorum. fumptu,&labore varijs vndecunq; rebus,duficiedi cupi ditatemfequuntur,hortos parant Imperatorii ac pegu- THeriaca t antidotus, interficit venenofa, ex- gloriä aquaturos.Eo demu plantam ac metallica mate- pellit venenofa, venenum, medicina perni- ria redacla hifioria eft, vt poft tantorum hominü dilige- tiofa, napello, extremitati cauda: cerui,felli vipe- tia,vel nos,vel alios praterea laborare fit fortaße fiuper rse a [ iufquiamo nigro. ] opio b [ t cicuta ] li- uacaneu. J^on erit ergo, vt expeclet d nobis quifipid hic thargy ro, fungis,cantharidibus, ftrangulatoric de piatarum vel metallorum hifioria quidquam repeti. [ leo pardo, & t lupo ] lepori marino , interficit 60 quu id & ab inftituto noftro recedat :&difficilius fit,qua. mures, morfui ferpentis, viperee, fcorpioni, rute- vt in breui teporis anguftia trattari debeat. Ifieq; vero le aranese,altara rati,interfedori vulturis,morfui etid{quod ad nos magis pertineretfin comendanda Aui- canis morfui hominis , cani rabiofo , draconi cenna hifioria,de fatigabimur, in oftendendoq; quantum marino danda:, f muri araneo, fagittis venefica- hac ordine,copia,&compedio eorum omniü operam ex tis d r t napello J fagittx Armen» , felli e [ leo- fuperet, qui ante hucfcripfiermt, quando, & hoc ipfum pardi l {quamuis difficilefortd non effiet, vt demonftraretur)ma * ' ius ociu requirat. & d nobis maturius fiteofuiendu. Ve- . AVIC. R 2. rum F rum {quodfieri nunc poteß) loca tantum quadam colli- oculo, Sc panno. Et fi ex eofiatemplaftmm cum gemus, quibus difcrepare hic, & a piofcpride5$- d Ga~ cateno fedat pulfationem oculi, apoftemata leno}& a cateris demumJcriptoribu$, videtur. Conful- eius. Et confertk [ percuffioniin eo. )Aegritudi- k B.alu^i toque ancipitem rem,&pendentem Utem dimittemus: nes membrorum anhelitus. Syrupus eius confert te- ' ytfiudiofi,dum his dirimendis qu^flionibus laborabunt, tano,qni eft fub hypöchödrijs, Aegritudines mem- legendce huius , & degufianda hifiom anfam habeant, hrorum nutrimenti. Reducit appetitum: Sc eft me- Sed iam ad rem aggrediamur, dicina mirabilis ad illud,quii bibitur decoctionis Anifum, ait Galeno calidum efe fecundo ordine & eius, aut fucci ipfius decem diebus, f. quaque die ficcum tertio: Diofcor. rero vtrunque in tertio. AtGa- tres t cyathi. Etfyrupus eius confortat ftomachü t anuhl«. H* kn, 6‘de fimpl.med.fac.& TaulMh,7, & in deficcando iq Sc efficit operationes alias, Et confert i&eritiae, & in calfaciendo tertij eße ordinis fcripferunt, Diofcor. Sc proprie fi bibantur fucci eius decem diebus autem Ub. 3 dnfumma quidem excalfacere ad notauit 3 fcilicet quaq; die tres vnciae:Sc confert hydropifi. in cem tamen gradu non repofuiu Et fimiliter emplaftrum fadtum ex eo cum ficub. Sc nitro, ^ farinalolij, ac eft emplaftrum fple-pe abfmthio, Cap, 2. nis etiam, Sc quandoque fit emplaftrum ambob. ex eo cum ficubus, Sc farina1 [ lolij ] Sc nitro Sc 1B: ifcos- a b. Eft herb* A Bfinthium quid eft? a [ Eft herba fimilis interficit vermes proprie quum decoquitur cum ^lubIlten'G::’ cuius foii* limi folijs origani. Et in ipfo eft amaritudo, lentibus, a ut frizi,ac comeditur. Succus eius eft dcliio,&0:' SveUifce, & ftypticitas, Sc acuitas. Inquit Humain, Abfin- malus ftomacho,m [ femina eius] etiam nocu- t oryzL ’ thium eft plurium fpecierum. Ex eo enim eft zo mentum faciunt ori ftomachi proprie propter m B- * Corafcenum,6c ex eo eft orientale,& allatum de eius falfedinem, praeter Nabathi, Sc quando per- ipflus‘ t luKeni. monte f Tauro,6c Su fi, & Nabathi, & Tarfenfe. mifcetur cum fpica, vtile eft dolori ftomachi. Et Et dixerunt alij antiquorum, fpecies eius quinq, fi emplaftrum fiat ex eo hepati, Sc ftomacho, Sc funt, Tarfenfe,Sc Sufi,Sc Nabathi;, & Corafceni, ilij s: confert doloribus eorum. Hepati quidem, Sc Rom anum, Et in Nabathi qu idem eft bonus Sc ilij s cum oleo de f liguftro fa&o cerato, Sc fto- *i[hm odor, Sc ad vltimu m in ipfo eft fubftantia terrea, macho quidem cum oleo roiaceo, aut permiftu bB.ftyptjcat. quab[contrahit]&fubftantiafubtilis , qua fol- cumrofis:6c confertduritijsipforum. Aegritudi- t iceha, uit & apCrjt; & cft etiam exfpeciebusf abfinthij nes membrorumexpulfioms. Eftpröuocatiuum vri- Sc propter hoc vocauerunt ipfum quidam fa- na:, & menftruorum fortiter11 [ etiam ] fuppofi- nB.&propric. tfccha. pientesf abfinthium Romanum, Eteiusfuccus 30 tumcumhvdromelle,Scfoluitcholera,Scneque eft fortior folijs ipfius, Sc eft in comparatione per ipfum fit iuuamentum in phlegmate , nec fucci praffij. Eletiio. Quod ex eo melius eft, eft etiam in illo, quodTft ftans in inteftinis. Sit quo- c b coions eine Sufi, & Tarfcn fe: & eft c{ mirabilis coloris, ] Sc qnepotio cius infnfi, aut dccoäi a quinquc.j. vfi mcTehabft odoris aloes cum conteritur, & quod ex ipfo eft queadfepte. Etpuluerisciusabvna.s. vfquc ad. colorem cu qua tecens Sc filueftre. Re&ificatio potionis fit cuin i}, s. Et potus fympi cius etiam confert haemor- dä lanugine vel Corafceni. 3, iij. Ifatura. Eft calidum in primo: rhoidib.Scragadijsin ano;&quädo£oquitur /o- piiofitate. fiecum in fecundo d [ & eius fuccus eft calidior. J Jum, autcum rizi, 6c bibitur cum meile, interii- 4 -— B. dicunt quidam eft ficcum in tertio, & eft qua- cit vermes cum folutione vetris Jeui, & fimiliter fi verius. Operationes, & proprietates, Eft aperiri- quado coquitur cum lentibus.Eteius quidem fy-uum ,& ftypticum : & eius ftypticitas cft fortior 40 rupus confert omnib.illis, & mudificat venas ab ipfius amaritudine: fed Nabathium eft fortioris humore cholerico & aquofo,& prouocat iplum. ftypti citatis, 6c minoris caliditatis 3 quapropter Febres. Confert antiquae, & proprie eius fuccus non loluit phlegma etiam ex ftomacho : neque °[ficut fuccus ]cupaxoxi).Venena. Confert mor- oB.cnm/iira. per ipfum fit iuuamentum in hoc: & eius opera- fui draconis marini, Sc fcorpionis, Sc morfui c b. Alia litera. tioc [ in phlegmate Sc melancholia. ] Et in ipfo f muris aranei,& P [iufquiamo cum vino, Sc lufi ^ hi & cholera?" et‘am refolutio. Sc ex proprietatibus eius eft, focationi fungorü, Sc proprie quum bibitur cum PB' & afpS0 vt prohibeat pannos a tineis, Sc corruptione ver- aceto [ & eiusoleum confert cimicibus. Sc quu aquoiitans/s mium: &c prohibet encauftrum ab alteratione, infunditur proprie in aqua encauftri] non cor- decoftionisc’ Sc chartas a corrofione. In decoratione. Facit bo- rodunt mures librum, Vemutatio. Loco eius po- nura colorem Confert tyrise, & alopecite: & re- 50 nitur polium aut fcehaarmenum. Etin confor- fundiul^ps f t b. violacea* mouet veftigia.f f [ ] fub ocu- tando ftomachum, Sc ex aflaro quantum ipfum «um a^uofo“ lo, Sc in ali j s locis. Et confert groffitiei palpe- eft cum medio pondere my robalanorum. c,lcauft- g^^po,ftcma* brarum. S [ yulnera, & vlcera. ] Confert duritijs A/Ia llKra':. u otior, intrinfecisin emplaftro politum autbibitum. A'K'KOT AT lOISfES. hlbctaroce Aegritudines membrorum capitis. Exficcat caput, AluhtmJ Sc ipfius fuccus facit foda: Sc exiftimo quod il- Abfinthium calidum ejje notat primo gradu & fic- quädohumec-lud eft propter fuum nocumentum, quod in fto- cum fecundofuccum vero calidum tertio.Gal.tamen 6. ^ macho facit: Sc vapor decoSlionis eius confert fimpl. necnon Taul. lib. 7. calidum in primo ordine & vdd dolori auris. Et quando bibitur ante vinum,con- ficcum in tertio, eius verofuccum etiam calidiorem eße decodioaf & , „ . fert ebrietati. 6c quando ex eo fit emplaftrum in- 6o fcriptum reliquere. Alia liter ”1Cr°* teriusinpalato,ht[ ] De Acacia. Cap. 3. quado exeo fit confert praefocationi intrinfecse:Sc confert apo- A Cacia quid eft? Eft fuccus,a [ f plantse ] ex- a b.^ ernpiaftru intra ftematib. qu£e funtpoft ambas aures, Sc confert JaL ficcatus, deinde in trochifcos mutatus. vcIarch;r prefocldonfac fluxui humiditatum,1 f [ ] Sc in ipfa eft mordicatio , qua: ablutione remo- 1a s ‘"’ cidenti cxfin! & confert apoplexiae bibitum cum meile. Aegri- uetur, quoniam eft compofita ex fubftantia tergis. tudines oculi. Cöfert ophthalmiae antiquae Sc pro- rea ftyptica, Sc ex fubftantia fubtili, ex qua cft e- 11 b.aurium, prie Nabathicü, quum ex eo fit emplaftrum, fub ius mordicatio, quae deftruitur ablutione,& pr°- bB. profunda;, pterfuam acuitatemb [ ] mordicat & in- [ Vermutatio. Loco ipfius ponitur pondus ipfius, frigidat. Eleäio. Melior ex ea eft, quae eft melio- et medium acori: et fexta ponderis eius amomi.] iis odoris, viridis,declinans ad nigredinem, pon- derofior, durior. TJatura. Quae ex ea abluta eft: De Mei. Cap. 5. frigida eft, et' deficcat in fecundo, et non abluta frigida eft in primo , et eius ficcitas eft in ter- Abhel quid eft ? Eft frudusa [ f iuniperi fi- a b. aiham fi. mino fecundi. Operationesi&proprietates. Eft fty- milis zarur.} fed tamen eft vehementius niger • milis afczarur. ptica prohibens eurfum fanguinis. in decoratio- et eft boni odoris, et acuti. Arboris vero eius, Alla-*uera ne. Denigrat capillos, et colorem efficit bonum , duae funt fpecies, vna fpecies, cuius folia funt fi- u* aizamr. mi tbothor. et confert fifluris accidentibus ex frigore. Jtpo- 10 cut folia cuprefli multas habens fpinas, quae di- Aiiainera Ab. ftemata9&f puJiuU. Confert omnibus, qux dixi- latatur, et non elongatur: et alia eft, cuius folia hel quideft?Eft mus in myrto. Et confert panaritio , 6c cum ai- funt ficut tamarifei, et fapor eius eft, ficut cupref arb.9r fhar bumine oui confert aduftioni ignis,et apoftema- fi: fed eft ficcior, et mirius calida, et quum de ea ^sabl» ?qu* tibus calidis. Infimmenta iunäurarum.c [ Prohibet afliimitur, du pium cinnamomi ponitur loco e- fimilis eft tama mollificationem ] iundurarum. Aegritudines ca- ius. J^atnra. Dixerüt quidam,q? eft calidus, et fic- nk° legendum cB. Aha litera tibus calidis. Injirumenta iunäurarum.c [ Prohibet aflumitur, du pium cinnamomi ponitur loco e- fimilis eft tama ficauonim°^* mo^^ca^onetn ] iundurarum. Aegritudines ca- ius. 'fatura. Dixerüt quidam,9 eft calidus, et fic- rifco legendum pitis. Confert vlceribus oris. Aegritudines membro- cus in tertio. Operationes^ proprietates. Veheme- cretiimus >vt,n* rum oculi. Confortat vifum , et fubtiliat ipfum: tis eft refoludonis, et ineft ei deficcatio cu mor- fa^indLX d B.Alia litera. et non eft conueniens oculo ea, nifi d [ f quae de- dicatione} et in ipfo eft ftypticitas b [ leuis ] et po- rabam nwum' iTbJari fertur exBafTeraregione,] et fedat Ophthalmia, nitur in oleis calefadiuis , et in oleis aromati- abhelgenuseft 11 1 an' et rubedinem, quae accidunt in eis. Et ingredi- 20 cis. Et plurimum ponitur in oleo,c [ quod fit ex fru£lus ?a,m^ c f ß.Alia lite- tur in medicinis vngulae.e f ] ] Aegri- primendo. [ In vulneribus,& vlceribus. Confert e- [ahabfcelblu n ,& retiificat tudines membrorum expulfionis. Conftringit natura ius puluerizatio in herpete efthiomeno, et vice- myricL Sedqa “mam °* bibita, et clyfterizata, et pro emplaftro pofita. ribus putridis cum meile , et prohibet ambula- videtur codex Et confert dy fenteriae, et folutioni (anguineae, tionem ambulatiuse, et vlcera denigrata; & qua- Arabu Bellune. f b. cgreflion€ et abfeindit fluxum matricis: et remouetf [ emi- doque fit ex eo emplaftrum d [ quare ] non con* ani. nentiam ani, et eminentiam ] matricis: et con- folidat propter fui mordicationem , et propter ^r. loJo alz^ fert mollificationibus amborum. vehementiam caliditatis,et ficcitatis fue,immo e rur, legendum [ exficcat. ] Aegritudines membrorum capitis. Quu e^ec t^arfe. UT^T^OTiATlOT^ES. bullitur nux abhel in oleo fefamino in cochleari {^^ita 3 o ferreo, donec nux nigra fiat, et deftillatur in au- c B*aihafcirl Ac aciam frigidae fle exiftimat,quod & Gal.^.fimpl. rem , confert furditati valde. Membra expulfio- dB.&. Cap. 114» med.& Vaul.lib.y.&ante hos Diof.lib. 1. Atfupra lib. nis. f[ Prouocat vrinam etmenftrua, et cijcit fas- e B• fiat pus Fen.3. doft. r. 1. anthor calidam ejje dixerat. Hancpr&terea ficcam tum, & educit iauguinem. ]8[ Vermutatio. Loco ^ cap.3. facit,fecundo ordine At Gal.6.fimpl.& Vaul.lib.7.nec- eius ponitur caflia lignea: & dicitur quod pon- cG bibiwrS nonJiuerr.6. Cott.in $.ficcorum ordine collocarunt. dus eius de nuce cupreili , et dicitur,quod pon- cu fartum,& de dus eius de folijs cuprefli. ] fcendere men- DeAßaro. Cap. 4. lima facit, & '• r . D^Mrinua.] Cap. 6. ASfarum quid eft ? Eft herba habens femina nitur. & fit iüf. plurima a [ radicum cuius nodus eft tor- 40 Adrimia {.i.cyclamen.) Vjtura. Eft calidum et fumigatiocum radicu eius tor- tus. Qt fjmiiantur piperi ] boni odoris, mordi- ficcum in tertio. Decoratio. Confert alopeciae tri- ^o, operatur ii. Sdl vd aU cantis linguam: et habet florem inter folia apud tum cum aceto. Infimmenta iunäurarum. Cinis e- “___ß tH&k radicem fuam, cuius color eft purpureus fimi- ius cum aceto fuperpofitus confett fciaticx. Mem fB.Adnunc; lis flori iufquiami: et radix quidem ipfius eft bra expulfionis. InquitDiofcorides. Quum mu- veladnu. magis iuuans quam aliquid, quod fit in ipfo, lier tangit montanum, et fibi fupponit, illico fa- et eius virtus eft virtus acori, aut eft eo fortior. cit abortum. Venena. Confert venehis omnibus, Eleäio. Ex eo melius eft, q? eft fortioris odoris. et proprie morfui. Tuatur a. Calidum eft et ficcum in tertio: et dici-b B minor tur 9 eius ficcitas eft b[ maior ipfius caliditate. De*[J.ntimonio.] Cap. 7. aB.Atemed., Operationes,&proprietates.Apcnt,ct fedat dolores 50 intrinfecos omnes: et proprie eius infufio, quam Antimonium quid eft ? Eft fubftantia plum-diduri fumus in capitulo hydropifis, et fubti- bi mortui, et eius virtus eft fimilis virtuti plum- liat, et refoluit, et calefacit membra frigida , et bi adufti. Eleäio. Quod ex eo bonum eft,eft b [ la- b B.fquamos& abftergit. infimmenta iunäurarum. Confert fciati- minofum ] fruftis confradis, cui ineft fplendor, eae, et dolori ancharum antiquo, et proprie e- 6c cui non admifeetur aliquid extraneum & ne- ius infufio praedida in capitulo hydropifis. jte- que eft fordidum, & valde velociter frangitur. aritudines oculi. Confert grofiitudini corne«. 7fatura. Eft frigidum in primo, ficcum in fecun- Membra nutrimenti. Confert oppilationi hepatis, do, & eft vehementioris deficcatioms qua atra- ct duritiei, ipfius, et conferunt ideritiae , et hy- mentum rubeü, & eftc [ fyrurn. ] Operationes y& cBt[aiif dropifi infufionis eius tres aurei, in xi;. cotylis 60 proprietates, conftringit,& exficcat fine mordica-mufti, quae poft duos menfes coletur, et iuua- tione, & abfeindit fluxum fangumis.^»/wm,<^ mentum in febribus eft maius: et confert du- vlcera. Confert vlceribus, &c deftruit carnes ad- ritiei fplenis valde. Membra expulfionis. Prouo- ditas,&confolidat. Et ponitur cum adipe recen- c b vrinam & catc T vtrunque ] et confortat veficam & renes: te fuper aduftione, quare non vicerat: & fi vice- I™ et foluit ficut elleborus albus in purgatione ven- rat . confolidat i pfam, quum perm.fctur cum d b,«. tris. et eius quidem potio fic feptem aureorum [ adipe ] &: cerula. Membra capitis. Prohibet flu- d b. c0 aqUa mellis,et in fpermate augmentü efficit, f xum fanguinis ex imious,qui ete velaminibus a B.affitcli. h B.altharthut. t atorrhut. cB. fccundL cerebri. Membra oculi. Conferuat fanitatem oculi, & remouet fordcs vlcerum fuorum. Membra expulßonis. Quum jfuperponitur , confert fluxui fanguinismatricis. Termutatio. Loco eius ponitur ftannum aduftum. De a [ Ammoniaco. ] Cap* 8. Ammoniacum quid eft ? Eft gummab [ feru fcetur ipfa, & radix cum emplaftris, cöfert fcro-phulis. Infirumenta imtturarum. Quum permifce- talkonn. tur cum oleo irino: aut oleo de | liguftro, confert doloribus iundurarum proprie. Membra nutrimenti. Radix eius facit eruduare,& ftringit ve-trem, Sc eft tardae digeftionis ; & digerit, & calefacit ftomachum, & confortat eum , Sc difruni-pit appetitum .Membra expulfionis. Quando decoquitur cum corticibus granatorum in aceto , fa- lse,] & nominatur quandoque id , quo aurum io nathaemorrhoidasani,&prouocat. Etfacitfoe- f bothor. adhaeretiquoniam pergamena,& membrana. Sc libri eo deaurantur. 'Natura. Eft calidum in finec [tertij[& ficcum in primo. Operationeproprietates. Eius refolutio,& exficcatio eft fortis,& non eft mordicatio eius fortis, & ex ipfius quidem apertione peruenitur ad hoc , vt faciat currere fanguinem ex orificijs venarum: Sc ingreditur inredificationefolutiuorum , Sc in ipio eft le~ nificatio,& attradio. „Apoflemata, & f pufiuU. Li- tere odorem ftercoris: & vcntofltatem exeütem per anum, & eft nociua veficas. Venena. Eft f an-1 bezahl tidotus venenis, De* [Afiirgar.] Cap. io. i B.Afltrgjr, lcu altcrgazi. Aftirgarquideft? Redius eft vt eius acetum adminiftretur,&eft propinqua t filphio in na- t aniudcb. tura fua, fed eft b [ calidior ] ea. \atura. Calida eft nitur,& fit ex eo emplaftrum , Sc confert fero- 20 &ficcainfine tertij. Membra nutrimenti. Eius a cetum eft bonum ftomacho, & purgat ipfum, & t Ahf giando PhulisA duritiebus,& d [ apoftematibus in prin- iis,qua; de io. cipioparuis, & poftea magnis fine capite. ] Vul-coadiocü mo- nera,& vlcera. Confertc[ vulneribus] malis , 6c uoimr. corrodit carnem malam, & facit nafei carne bo-t .exituris, nä. inürumenta iunffi urarum. Confert dolori feiati-c$, & ilioru m, & iundurarum bibitum cu mel-f b. a lia litera le, &f [ oleo refoluit duritiem ] iundurarum, Sc Cu mei!e & px- quando permifeetur cum aceto, & f nitro 8 [ Sc dofita°tem.api" rolls ] & oleo de alcanna confert laifitudini. g B. Membra oculi. Lenitafperitate palpebraru, & fca- 3 o Amirberis (idefl ,fpina acuta.)qu\d eft ? Eft aza- confortat eum , Sc difrumpit appetitum . Sed bB.detcrk corpus ipfius facit naufeam mordicatione fua, & tardatur mora ipfius in ftomacho, Sc eius di-geftio in ipfo. Febres. Proprietas eius eft iuua-mentum febris quartanae De a [ Amirberis. ] Cap. 11. biem,& abftergit albuginem,& confert h timiditatibus oculi. Membra anhelitus, &peäoris. Cöfert hB .sc pra?pa- dy fpnxx,Scdifficu\tati anheli tus h [ Secius dila-0 ”ando ip’ tat^on^ cö tranfgl utitur cum melle] aut aqua hor fu m Tum mei- dei,& mundat vlcera velaminis, Sc confert prx-lc fumitur in focationi, quae eft ex phlegmate , Sc cholera ni-modumlochv gra.Membra nutrimenti.Quu bibitur ex eo aureus, confert duritiei fplenis, Sc duritiei hepatis, & fi-militer quum linitur cum aceto , Sc confert hy- aB.Amirbarij, perfice alzer-Tech. rach. Et ex eo eft rotundum rubeum b[ campe- bB. Aiuiim. ftre ] Sc nigrum longum, arenofum: aut monta- ad fufcedlv'm nam, & eft fortius. J^atura. Frigidum eft, Sc fic- dcc^“s' cumintinetertij. Operationes,&proprietates. Eft: vincens choleram valde. Apottemataj& f puftuU. f bothor. Ex proprietatibus eius eli fuum iuuamentum, quod confert apoftematibus calidis, ficut cm-plaftrum fuperpofitum. Membra nutrimenti. Confortat ftomachum, Sc hepar,abfcindit 11 tim val- dropifi. Membra expulfionis. Prouocat, vrinam, 40 de. Membra expulfionis. Conftringit, et confert ra- itavt fanguinem mingere faciat, & interficit a-fcarides, & lolutioneeducit, & facit exire em-bryonem, fiue viuum, fiue mortuum, & prouocat menftrua. & linitur fuper duritiem tefticu-lorum cum aceto, & lenit eos. Termutatio. Loco cius ponitur fcrditiesaluearij apum. lurae etiam fluxui fanguinis inferius. Dez[jLlaunoch&jilahabar.} Cap. 12. a s.AlanocS; a B.Angiedan. Alaunoch & alahabar,(.i.plubu elotu) quid eft? Vtrunque eft plumbum nigrum, in quo eft fub-ftantiaaquofamulta, quam congelauit frigus. Cap. 9. & in ipfo funt aereitas & terreitas, non vehe- mentis multitudinis. Signumautem humidita-Aniuden (.iJaferpitium.) quid eft ? Ex ea eft al- 50 tis eius, ficut exiftimat Gal. eft velocitas liquefa- a labar. Da a [ Aniuden.] ba, Sc nigra, quse eft fortior, & haec nigra non ingreditur in cibis, & ipfius radix eft propinqua fa-pori aiaftirgar,& eius natura eft aerea,fed alaftri-gar eft tardas digeftionis, Sc non eft hoc in ordine eius, quamuis fit etiam digeftionis valde tardae . Afiae vero, quae eft eius gumma, capitulum fingularefaciam aliud * & melius quidem eft, vt adminiftretur eius decoäio:aut ipfius acetum quam corpus eius. Ts(atura. Calida eft,& ficca in £tionis eius , Sc aereitatis ipfius eft vehementia raritatis eius,&: quod ipfum crefcit, quum dimit titur in humerofitate terrae, Sc inflatur; Sc eft vehementer infrigidans apoftemata. T^atura. Eft frigidum Sc humidum in fecundo. Apoflemata, &jpußuU.Eantex eo piftillum , Sc tabula, Sc fbotbor. fricetur vnum eorum fuper aliud cum aliquo ex oleis, & tunc illud , quod ex ipfo refoluitur, ___________^ _______ confertapoftematibuscalidis,& infrigidat eab bB.cSfertapo- tertio.Operationes,&proprietates. Eftfubtiliatiua 60 [faniofaexipfis,itaquod curantur,] & ligatur valde, Sc radix eius inflat: & quum corpus ex ea ex eo lamina fuper fcrophulas, & glandulas, & frirafiif vlceraiundurarum,Scipfarumglandulas,&de- ftruuntur. Vulnera,& vlcera. Ipfius fricatio praedia da , Sc eius aduftum proprie ablutum confert c [ vulneribus ] malignis, & vlceribuscancerofis, c b.«1»10-Sc vlceribus iundurarum. infirumenta iunclura- mm. Conferunt ipfius fricatio, &aduftio prxdi- ÜX) fricatur, & proprie cum lade eius, trahit materias ad exteriora virtuose. Decorabo. Alterat ven-b B.mVmr to^tatcm c°rporis. & fi ex ea fiat emplaftrum t bothor.lncs” CL111? °^eo * fonath [aggregationes] fanguinis fub tdubeliec. oc^ 0 * "P°fteniata, Sc f puftulse. Confert f a-poitematibus laniofisintrinfecis. Sc quü permi- vlceribus iunduramm : Sc fi ftride ligetur fuper torfionem iundurarum , 3t fuas glandulas, liquefacit eas, Membra oculi. Quod ex ipfo aduftum eft: eft iuuatiuum invlceribus proprie, quum abluitur: & fimiliter Ophthalmiae ficca;. Membra anhelitus, & pectoris. Quod ex eo aduftü eft: iuuatiuum eft vlceribus mamm illae: & fimi-dtB.Contufio liter eius fricatio, & aduftio pradidae. Memb/a cius vel fricatio expulfionis. f[ ] Confert haemor- eiy wxdifta,& xhoidibus. & ligatur lamina fuper locum renü: aduft»ip|Ius. & prohibet pciintionem frequentem : & fedat defiderium coitus. & vtrumque eorum confert vlceribus veretri 5 & tefticulorum, & apofte-matibus ipforum. a B. Alaumali, velaumali. jDe a [ Amumeli. ] Cap. 13. Amumeli, (.i.elpmeli.) quideft?Eftoleu dulce , valde fpiffum ficut mei: & fpiffius eo: & ex- non bibitur propter fuam acuitatem, fed in epi-thematibus adminiftratur poft fradionem fua: wloninaf acuitatis.T^aturd. Eft calida & ficca valde. Cpera- & canis Er. ’ tiones,&proprietates.c[ Permutat complexionem cB-Aljalltcra. malam frigidam ad complexionem malam ca- p"mutac c°ni lidam. ] Etneque fit audax aliquis fuper ipfum ImTdcomffe ninepithemando./wctoramwf'. Confert panno. xionem cahdä. Inapoßematibus ty^piifiulis. Confert f puftulis d Alialitera.Per-^ [ lernbus. ] in vulneribus,& vlceribus. Confert fca- mutatcomPIc-10 biei vlcerofas , & impetigini. Inürumenta iunffu- fncndTadcom rarum. Emplaftrum fadum ex ea confert fcia- ple&xionemcali tiC32„ dam. t bothor. DazJ^edaraeth. Cap. .17. dKhfteis. a B. Azadara- t Azedaraeth, quid eft ? Arbor nota, habens adarce.) quid eft?b f [ ] Haec eft medicina acuta ,quas tas.Et altera eft deficcatiua,rubificatiua. Vnlnera, & vlcera. Illa, quam nominauit Diofcorides extrahit fpinas,& furculos,& facit adhaerere plagas. Membra capitis. Confert epilepiias bibita, & torturae fternutatione fada ex ea, vehementer: & eius fternutatio mundificat cerebrum. AVIG R 4 De 3& Abugilefe, De* [Mbugilife. j Cap. 19* vel abagilx(i,vel cfaM,vda!te Abugilife, {ideft quid eft! Eft laflu-fi, feu achufa. ca afini, & nominatur etiam [ limarem & fin-b B. fengiar & carem. Et eft pilofa fpinofa ] afpera, nigra, pluri-fenchar. Et eft nia habens folia fuper radicem annexa ei. Et e-fiÖ ’m «dix in groflitudinc f djsiti coloris ru-bcs,& fbmofa. bei valde, qua; tingit quum tangitur in xftate, & ex ea eft fpecies alia, citnna tolia habens, co-C B. Abuchale- loris rubei: & eius fpccies funt quattuor,c [ abu-(k anfadius ar- gilife, intifanius, amelenius, anfubefin. ] giaiefus acha- Fortiores omnibus funt dux primx fpecies. Tuatur a. DixitGal. quöd ex abugilife eft, qux eft calida,& ficca. Operationes,&proprietates. Qux ex ea nominatur abugilife ,-eft fubtiliatiua cum ftypticitate , & propter hoc eft pontica a-a B.ftypticitas. mara, fed d [ ponticitas ] eft in reliquis magis apparens. Reliquie vero dux fpecies funt acutiores primis: & fortioris caliditatis , & radix eius 10 [ pofitum eft ad aliquod membrum, ] non efficit hanc operationem proprie quum tempus fupra ipfum prolongatum fuerit. Membra expul-fionis. Dicunt quod quum ex ipfa adhxret granii vnum in extremitate firingx annexum glutini Romano, & intromittitur in veficam, frangit lapidem: fed hoc eft ex eis, qux a me elongantur. Venena. Eft venenum mortale. De * [ jLrmech. ] Cap. 11. a B. Armada lunas. Armech amd eft ? Eftb [ herba iameni ] bonib B- hgmimij. odoris,fimiliscinnamomo groflo. In decoratio-meni-ne. Efficit odorem oris bonum. ApoftemataSt fpuftulx. Confert apoftematibus calidis proprie ficut emplaftrum fuperpofita. In vulneribus & vlceribus. Prohibet dilatationem vlcerum: & confolidat ea ficcando propter deficcationem, qux eft in ea fine mordicatione, & prohibet pu- fortioris eft caliditatis quam folia. In decoratio- 20 trefadlionem membrorum. Membra capitis. Co- fmorphex. ne. Quando lenitur cum aceto, cönfert f vitiligini. & ipfa excoriat cutim. & eius folia funt f bothor. debiliora radice eius. In apoftematibus, & -f tuber- culis. Prohibet radix abugilife, qux eft ex eis , cu e B.argulefus farina hordei fracti erifv pilam, &: fimilitere [radix amelenius] & ipfa refoluit fcrophulas,quum. ’ fuperponitureiscum adipe. In vulneribus & vl-f b.adipe. cc-ribus. Ponitur cü* [cera [ fuper vlcera omnia, & aduftionem ignis proprie. Membra nutrimenti. fortat cerebrum,& ftringitgingiuas,& conuenit egritudinibus oris. Membra oculi. Ex ea come-ftum confert Ophthalmiae. Membra anhelitus & pedoris. Confortat cor & omnia vifcera. Membra expulfionis. Stringit naturam. De*[Mllabuch.] Cap. 21. aB.AMad., vel Allebengi, Allabuch (ideft,perfea) quid eft? Dicunt q> eft ^uaibegi.aw alkaratin. h B. bollita. Radix abugilifexaptat ftomachum & cius deco- 30 afadar. Dico autem q?fiue non fit hoc allabuch aIlebe^ i B. alfegiar. ttio cum aqua carthami. Sf[ ] valeti&e- ritix & dolori fplenis. Membra expulfionis. Deco-dio eius cum aqua allcaratim,aut aqua carthami confert dolori renum & lapidi in renib. Quum-que mulier fibi fu pponit radicem eius, abortum facit. & eius foliab [frixa] cum vino ftringunt ventrem: fed abugilife refoluit humores chole-ricos,&radix habentis citrina folia ex eo cum hyftopo, & finapi interficit vermes , & educit eos. &: fimiliter1 [ alfimaren ] abfolute, quae ex 40 Athamaraet quid eft ? Eft medicina Inda effi- ant fit de veritate, pertinet ei vt dicamus in capitulo de fern. & eft ex magnis arboribus: & for-iitan permutatur ad /Egyptum, & alteratur il-iic natura eius. Operationes,&proprietates. Confert ßuxui fanguinis etiam fi liipcr membrum ponatur, & ablcindit curfum. Dea[ Mthamaraet. ] Cap. 2 3. a B.a chtemeca k B. alkaratan, aut aqua char-taml. f alkaratin. 1| B.fruftus. 111 B. Se radice. 11 B. & fufp£f<£ . & approximato;. a B. Almas. ea citrina eft & reliqua : fed citrina eft fortior in hoc. Febres. Decoffio radicum abugilife cum aquak[ t carthami] confert febribus antiquis. Venena. Quando, mafticatur1 f [ ] ex citrina habente folia citrina m f [ rubei coloris, & p roi j c i tu r fuper venenofa , interficit ea. & dux alite fpecies conferunt morfurx viperx bibit£,& linitx11 [ & fputatx. ] De* [ Mime fu. ] Cap. 20. ciens pxonix operatione. Membra capitis. b [ Ex b B. fiat ex eo folijs eius fiat epithema] illi, ad cuius caput ele-limmentum-natur vapor,& prohibetur epilepfia. De*\_Mlblage.~\ Cap. 24. a B. AlnacheI, vel alnafel. b B. Almefii, (id esi fmyris.) quid eft ? Dicitur q> rc-dius eflet vt de ea loqueremur in capitulo de mineralibus. veruntamen nos attulimus narrationem eius in hoc capitulo vt fit magis nota. & magis famofa. Flatura. Dixerunt quide quod eft frigida & ficca. & dixerunt alij quod eft calida & ficca cu virtute. Operationes,^proprietates. Eft vehementis abfterfionis. & apud Diofcoridem eft aduftiua,& putrefadiua. In decoratione.hbder- 60 git dentes fricando. Membra capitis. Dixerunt quidam,quod quando tenetur in ore , frangit Alblage, quid eft ? Eft medicina b [ marina] fimilis alcot, qux oritur in vere. & eft fimilis ctia andacochx, plurimos habens ftipites. Et eius fe-50 men eft ficut femen f baucie. Membra nutrimen- nua' ti. Confert fpleni valde. Membra expulfionis. Pro-uocatvrinam. Dea [ Mfefeni. ] Cap. 25. Afefeni quid eft?Exiflimo quod eft paftura camelorum. Membra expulfionis. Mundificat renes. Venena. Plurimum confert iuuamentum mor-furx canis rabiofi. De * [ Mguafen. ] Cap. 26. aB.Alfefani. iB.Alufeffi y VJUV^UL IVllVtWJ. IU Oiv, y lJLailgiL b 1 R ’ fm- dentes: & dixerunt aut proprietate fua, aut pro- Alguafen (ideft, Mlyffum) quid eft ? Eft herba ^ ^"|aturli pter venenum viperx, qux muhiplicatur in lo- [ fimilis lilio. Et nominatur propter illud lilia- tors&J10mi.. . c]s, in quibus ipfa eft. & hxc quidem verba funt lis. ] Tftatura. Eft calida & ficca in primo. Opera- ^ proprer »1- fii«ita5ex*um e-^s, <3u^mu^ta fabulose narrat :& non cogno- tiones & proprietates. Deficcat cum xqualitate, lud tariu. extra, feit de operatione veneni viperx, quod quum b & abftergit. In decoratiooe. Confert panno, R tiam. a B. Abrech. refoluit totum illud aequalitate. Venena. Galen. DeMnagallide. Cap. 33. dixit quod eft iuuatiua proprie morfura canis rabiofi. Sc iam fanati funt multi: & propter illud Anagallis quid eft? Eft duobus modis,vnus eo- cB.aiuuHn,nel nominatur gr^cec [ f alguafen.] rum eft cuius flos eft citrinus. & alius cuius flos Aiuiufen. eft caeleftis. In vulneribus & vlceribus. Conueniunt jalyflon. De* [Mtratifus.] Cap. 27. ambo vulneribus,&prohibetipforum a [ aper- a B* apoftema« aB' ratlcus’ o tioncm. ] & extrahunt furculos , & fimilia , Sc tlonem* Atratifus (idett, afler atticus) quid eft? Eft me- prohibent vlcerum ampliationem. Membra capi- \uDwfiaf c^c*na .[ c°§nita cum chali ] TSjatura. In ipfa eft tis. Si ex aquis amborum fiatgargarifmus: Sc fiat Lieble.1'eua ' parum infrigidationis, Sc non eft in ea ftyptici- 10 caput purgium cum eis: prouocat phlegma plu- tas. Operationes,& proprietates. Dcficcat cü sequa- rimiim a capite, &fedant dolorem b [ molsequae b B-dentiö mo litate, Sc eius virtus eft virtus refolutiua cum in eft in parte illa. Membra expulßonis. Quando bi- hnum,qui sGt« fbothor. frigidatione. Mposlemata & f pufluU. Confert a- bitur cum vino , confert dolori renum. Et exi- poftematibus emundoriorum more emplaftri ftimauerunt quidam quödc [ varia declinans ad forem azurum fuperpofita &fufpenfa. colorem cineris ] reducit anum prominentem dedimntemS exterius, Sc rubeum habens florem augmen tat cmerehate, vet a B. Ardachiafi Dc* [ Mr di frigi. ] Cap. 28. ei eminentiam. Venena. Quando bibitur cum vi- ad Puluerulea- velardafiei. no confert veneno vipera:. Ardifrigiquid eft ? Eft herba fimilis cappari, acuti odoris valde, Sc grauis, habens frudumb 20 De*[Mbrich.] Cap. 34. inferius. ] Tsfatura. Dixitc [ Alhanzi Sc Arahib ] cB.a ra e e. qUod eft fortior in natura fua quam folatrum, Abrichquideft?Eftmedicina Vcrfica.Membra f bothor. &; alkekengi. Mpoßemata &\puJtuU. Cöfert apo- capitis. Eft bonab [ feruationi & rationi. bB. memori*. dB.arahab.^ ftematibus mtrinfecis fecundum verba d Ara- eB.vncia vna. potio ipfius fitvfque ad e [ ij. vncias. ] DeMufld. Cap. 35. & liniatur fuper apoftcmata calida extrinfeca. f b mquocuq; ^ erjt mirabilis valde f [ vbicunque appofita. ] Aufid quid eft ? Eft fpecies nenupharis Indi. apo emate. yenena Qimrn linitur fuper punduram vefp£,fa- ‘fatura. Dixit filius a [ Mafirioche. ] eft calida r B.Mefuevti natillico. & llcca. mafergiue. ' 30 a B. feuarblu- Dea [ Mbutilon. ] Cap. 29. Dea [ Mrdiud. ] Cap. 36. aB.Arendbred tinon. vel ardubrid , t Hoc malu® fAbutilon quid eft ? Eft planta fimilis cucur- Ardiud quid eft ? Eft medicina ficu tqpe fcif- £“^Memb» genus quoddä bitSE: £t ^xit Alkanzi, quod hoc nomine eft no- fum. bf[ J expulhonis co- Videtur. fa ynjnfra & ylcera. Dicitur quod eft res magis fert hemorrhoi iuuatiua vulneribus recentibus, Sc conglutinat. M)e*[ Mributh.] Cap. 37. dlbus- , & confojidat ea ftatim. . «i“s Aributh. quid eft? Eft medicina caprufia, quse Deafio. Cap. 30. affiimpta eft ex re,qux aftimilatur oftraco.T^t«- 40 ra. Dixit Galen, eft frigidum in fecundo: ficcum Afius quid eft? Eft lapis, fuper quem nafeitut in primo. & eius frudus eft calidus, Sc contradi- fal: cuius flos nominatur afius, & videtur 9 fit uus in principio primi: exficcatmus in fecun- eius generatio ex rore maris, & imbre , qui ca- do. Operationes,&proprietates. Conferuat femur ‘ dit fuper eum. Operationes, & proprietates. Virtus puerorum , vt non oriantur pili in ipfo (patio eius Sc virtus floris eius eft aperitiua : carnis ge- longo. Membra nutrimenti. Frudus eius confert neratiua, putrefadiua parü, cum liquefadione ideritias. carnis putrefada? abfque mordicatione Mpofte-tbothor. mata&\puftuU.Kc(b\uitcxituras more empla- Be*[Mrumilon.} Cap. 38. aB.Andrujiiu Jftri fuperpofita terebinthina, aut pice, in vulneri- ^m>an ruc a' aB.vlceribus. yMS&vlceribus. Valet3 [ vulneribus ] difficilibus 5 o Adrumilon. (i. fecuridaca.) quid eft? Eft mediat antiquis, & magnis, & profundis Infirumenta cina, qua nominatur bipennis: habet enim duas juncturarum. Cum farina hordei fuperpofita va- acies ficut bipennis. 1fatura. Eft calida. & io ipfa let podagra,Sc quando ponuntur extrema ipfius funt amaritudo & ponticitas. Operationes, & pro- in decodione eius iuuantur. Membra anhelitus prietates. Aperit oppilationes vifcerum.J«/2n/^ Eft frudus fimiiis ofli b los delet varietatem. Membra anhelitus, & peciorls. cB^mv2d^[da%li. ] Et-meduUa cft fimiiis mcdullajc [ nu- Comeditur cum aqua mellis, & confert tuffian- 4 b. perforatus, cis] dulcis, in qua non eft nocumentum. Et cor- tiquai,& aciiuuatad fpu endu ra.M em b ra nutrim en- vd liabeas fora tex ipfius eft rarus, ^ [ frangibilis, ] in cuius rari- ti. Eft tarde digeftionis,& excitat vomitum,Sc cft tate eft mei vifcofum habens odorem. Et funt tardioris digeftionisquä nux. Membra expulfionis. homines, qui ipfum mafticant,& non nocet eis, Eius cortex eft ftypticus,& ftringit ventrem. Vene & proprie cum nuce. Tuatur a. Calidus eft &c fic- fm. Confert venenis , & morfibus, & preeeipue ens in quarto.Operationes,&proprietates. Eius mei 10 cum ficubus,& ruta,& pundurae fcorpionis, eft vlceratiuum, apoftematiuum, & aduftiuum inguinis, & humorum. Decoratio. Eradicat ver- a [ agno caflo. ] Cap. 44, a B.Bengicd eBo aiuefim rucas, Sc aufert albaras, & eradicate ] f ftigma- cft? ta nigra artificio cuti imprefla. ] & fanat alope- Agnufcaftus quid eft ? eft planta, & eft fortafc t barulos. ciam phlegmaticam. Apoftemata,&f pufiuU. C6 fe propter fui magnitudinem arbor , & nafeitur t bptljqiK mouet calida apoftemata in interioribus. Injlru- in locis propinquis aquis, & eius quidem rami menta uinciurarum. Confert frigori neruorum , funt duri, & folia ipfius funt, ficut folia oliuse: &:eorum mollificationi, & paralyfi, & tortu- fed funt leniora, & eius lignum non ingreditur tx. Membra capitis. Confert corruptioni memo- in medicinam: fed fios eius, & folia, & frudus, lia.», quum eius confe&io nota, anacardinum/u- 20 & infruduquidem eius,& in reliquis, qux ex mitur: fed tamen commouet alienationem , & eo adminiftrantur , eft fubtilitas,& acuitas, & melancholiam. Membra expulfionis. Suffumigan- ponticitas,& eft infra rutam flccam. T^atura. Ca- tur cum eo hsemorrhoides , & exficcantur. Ve- lidusin primo, liccusin fecundo. Operationes, & nena. Eft ex fumma venenorum;& adurit humo- proprietates. Eftrefolutiuus,& fubtiliatiuus, & di- fB. machid vae interficit. & eius quidem theriacaeft lac fgregatiuus ventofitatum bj[ * ] & MB.&inip« cinüm. vaccinum butyro inde extrado. ] & oleum nu- in iplo eft apertio cum ftypticitate. Decoratio. Eft cis eius frangit virtutem. Termuiatm. Loco eius mundificatiuus coloris. Inftrumenta imfturarum. gB.andianarü. ponitur quintuplum ponderis eius de S [ bon- Fit ex eo emplaftrum cum folijs fuis torfioni dachä, & ] quarta ponderis ipfius de oleo balfa- neruorum , & remouct laflitudinem, Membra nii:& tertia ponderis ipfius de naphtha alba, 3 o capitis. Facit f dolorem capitis, & foporem bibi- tus. & quando fit ex eo emplaftrum, confert fo-9 B.BatK De a [ Anate. ] Cap. 42. da. & quum illud quod ex eo eft frixum , come- ditur, minus efficit fodam. Membra anhelitus, & Anas. fatura. Calidior eft omnibus au ibus pettoris. Eft excis,qux multiplicant lac minoran- domefticis.&dicuntquidam,quod ipia calefa- do fpcuma: fitq-, cius potio. c[ j.ij.Jvfquead 3./. c—B. 1 cit infrigidatum , & facit calefactum poßidere Membra nutrimenti. A perit oppilationes hepa tis: febrem. Operationes3&proprietates.Eiuspinguedo oppilationes fplenis,& valde d [iuuatduritie] dB. confen cft maxima in fedando dolorem, & in fedando & quum bibitur ex eo cum oxymelle quantitas nciei mordicationem in profundo corporis , & eft 3. ij. confert hydropifi. Membra expulfionis. Sedc- melior pinguedinibus auium. Et eius caro ven- 40 tur in eius deco&ione propter dolorem matri- f fromaSeius tofitatemb[diffoluitipfiusftomachi, & eft plu- cis,&apoftemaeius,&bibituscum mentaftro, cft pluricninu- *imi nutrimenti. ] In decoratione. Eius pinguedo &; vaporatus deficcat fperma. & quando aliquid mmenti clarificat colorem , & caro ipfius impinguat. ex ftipitibus eius fternitur fub dorfo , prohibet Membra anhelitus,& pettoris. Clarificat vocem, pollutionem, & virgae ereftionem , & fuffumi- Membramtrimenti. Eius caro tardatur in ftoma- gantur mulieres , quum vehemens defiderium cho, & eft grauis, & proprie caro anferis. fed le-_ adeft. & eft prouocatiuus, & confert praecipue uius quod eft in ipfa, & melius funt a\x, quum femen eius fiffuris ani, & fit ex eo emplaftrum autem digeritur caro harum auium: eft nutribi- cum butyro duritiei tefticuli, prajeipue cum felior omnibus carnibus auium. Membra expidfio- mine eius. Venena. Confert morfuiferpentis,quu nis. Augmentum efficit in coitu , & multiplicat $o bibitur ex eo 3.;.&fmiiIirermorfui canis, & lu- eB&flinr fperma. * pi,fuperpofitoempIaftroc [ & fumigatione fa- jlor'umejusK- m ' üa ex eo,& eius folia fugant venenofa.l gatanimiiu De*[U«elUm.} Cap. 43. J K K.OT-/iTio'KES' Auellana quid eft > Eft nota , & eius quidem terreitas maior eft terreitate nucis , & eft nutri- Viticem ait calidu eßeprimi ordinis,&ficcum fern- biliot nuce: quonia eft magis folida,& minus vn- di. M Gal.6.fimpl.& Taul.lib.j. calidum & ficcu pu duofa, & tardioris digeftionis. 1fatura. Decliuis tant tertio ordine.Mt item Vitice ex eis eße medicame- cft ad calid itatem quandam , & ficcitatem par- tis, qua lac augent, & femen imminuut: fed lib. 3 .idem, uam. Operationes,&proprietates. Generatur ex ea 60 omne quod femen adauget, ipfum etiam lac augere, & cholera , & in ipfa eft ftypticitas maior quam quodeunque femen imminuit, lac imminuere adnotauit, in nuce, & ipfa eft inflatio , & generat ventofi^ iB.citatos in ventre inferiori. Decoratio. Quod ex ea [Alis. ] Cap. 45- t fpcH& aduftum eft: tingit capillos. Membra capitis. Facit t dolorem capitis- aflatur, & comeditur cum A ^x, Elettio. Meliores earum funt a\x galli- pauco piperc, & maturat coryzam. Hip. inquit _/X narum, & alas anferum funt b onxdige- auellana in cerebro facit augmentum. Membm ftionis^& nutrimenti; & non funt leucs; ni n pro^ ^ • pter pter multitudinem motus, & exerciti) fui, & ea- igne, ficut fit aurum & argentum. Lapis vero ruin nutrimentum non multiplicatur, nifi pro- minerae ipfius quum ^ft purus 5 & non permi- ptcr multitudinem carnis, & quae eftin eis. jtpo- fcentur ei terra ,& lapides: habet coloreb [f vzi- bB.alzenzefer fbothor. flemata, &ppufluU. Dicitur quod quando pen- fur, immo vzifur ] habet colorem eius, & non immoalzenze- bB.aiurafan, naealarum b [fpalumborum] mifcentur, cum confequitureum.& Gal.quide & alij exiftima- fer° t ?,Suara^cen' squalitate fui de iufquiamo, Sc aduruntur, & te- lierunt,quod ipfum fit arte factum, ficut lithar runtur, & ponuntur in pane, ficut fal: refoluunt gyrum: quoniam eft extra&um cumigneiopor- fcrophulas in collo abfque ferro. & fimiliter tet ergo,vt aurum fit arte fadum, ficut lithargy- quando puluerizantur fuper panem , & come- rum: quoniam eft extra&umcum igne: & quo- ditur. Membra expulßonis. Dicitur quod panis fa-10 niam fubftantia eius eft fimilis fubftantia? vzifur ftus cum eo quod di&um eft, foluit valde. exiftimauit itaque q? ipfum non fit, nific [vzifur. cB.ex alzengiu in vafe linito luto, Sc accenditur ignis fuper ip- fer[n vareluta iB.Vbf. De*[Mcoro.] Cap. 46. fum ] & fublimatur: led non eft ita : immo vzi- ^ ^msacceL fur fit ex eo cum ifclphure : deinde poftibile eft fas.0 Acorus quid eft; eft radix planta? , quas eft fi- vt extrahatur ex eo ficut extrahitur ex vzifur cut papyrus, & oritur plurimum eius in locis a- minerali. quod eft de fubftantia argenti viui. quofis, Sc in aquis. <5c fuper hanc radicem funt 'Vfatura. Eft frigidum, & humidum in fecundo, nodi ad albedinem declinantes, in qua eft odor Operationes,&proprietates, fublimatü eft ftypticu. horribilis, Sc parum boni odoris , Sc eft calidus Decoratio. Quod exeoextinflum eft, eft medica- acutus. Galenus aute dixit, op non ad miniftratur 20 men pediculorum, & lendinum cum oleo rofar. nifi radix eius : cuius virtus eft propinqua vir- Vulnera ,&vlcera. Extindnm valet fcabiei cum b B. tutiariftolochia?,&ireos.£ft#/o.Meliorexeoeft oleo rofaceo, aut cum medicinis fcabiei, &vlce- alle, qui eft fpiflior; Sc magis folidus,b [ & dul- ribus malis. Infirumenta imüurarum.Eius vapor fa- cior, ]Sc melioris odoris, 'fatura. Calidus eft & citaccidereparalyfim,& tremorem,&d[rc(ftat] dBJjafinatfcu ficcus in principio fecundi, vfque ad medium. membra Membra capitis .Fumus eius deftruit au- lllduat tctanu 'Operationes,&proprietates. Eft refolutiuus inflatio ditü, Sc fumus eius facit accidere foetorem oris, nis,&ventofitatum,fubtiliatiuus,abftergit fine quum tranfit per ipfum. Membraoculi. Fumus mordicatione, aperitiuus. & apud Gal. eius odor eius deftruit vililm. Membra expulfionis.Dixit Pau non eft, nifi bonus, Sc fecundum quod nos fen- lus. ex hominibus fuerunt, qui biberunt extin-timus, non bonus. Decoratio. Clarificat colorem, 30 dum in ileon. Venena. Argentum viuum fu büßt confert morphea?,& albaras. infirumenta iunäu- matum eft interficiens propter vehemetem in-rarum. Confert fpafmo, & contritioni lacertoru, cifionem. Et cius cura fortis eft bibere lac,& vo- ßt deco&io eius etiä embrocata, & bibita. Mem- mere, Sc Gal. quidem dixit, quod non expertus hra capitis. Confert dolori dentis valde, Sc graui- eft illud in ipfo. Sc dicunt quidam , quod extin- tatilingux. Membraoculi. Attenuat großitudi- dum interficit grauitate fua. Ipfum enim corne cornea?, & confert albugini,Sc proprie in vtrifi rodit, quod fibi obuiat grauitate fua: hoc autem que fuccus eius. Membra anhelitus,& pedoris. Eius verbum non eft comprehenfum. Et ipfum inter- decodio eft bona dolori lateris , Sc pedoris. ficit mures, & ex fumo eius fugiunt e [ vermes e b. animali* Membra nutrimenti. Confert dolori hepatis frigi- venenofi] etferpentes. venenofa. do. & confortat ipfum,& confert ftomaeho , Sc 40 confert duritiei fplenis: immo extenuat fplcnem *4. T M T 1 0 Kf E S. inultum,& mundificat ftomachum. Membra expulfionis. Confert dolori pungitiuo ventris, & ru- jLrgentum -viuum frigidum,&humidum fecundo ef ptura?. &eiusdecodio valet ad dolorem matri- fegraduexiflimat.Sufpicaritamenpofietquifpiamca- cis,&: prouocat vrinam, Sc menftrua, Sc confert lidum id ejfe potius quamfrigidum,ra£/o. Abradit pilos, & eft cum gumma pini diam, iri cuius aflimilatur. Galeno verö iam praemifsü conueniens alopeciae. Vulnera, & vlcera. Fit ex eo cft ad intelle&um , quod atramentum rubeum emplaftrum cum adipe fuper vulnera. ^ipoflema- generatur ex colcotar. & vidit fuper colcotar ta,&ipufluU. Cum adipe,& oleo confert fcabi- c b. atramentu vna vice e [ coopertum atramento rubeo pul- ei,&t vlceribus capitis manantibus, & putredi-1 bothw. rubeum puluc, uerjzato] fed in hoc eft con fideratio .Eleftfa.x iri- ni, & abftergit, & adurit cutem, &: permifcetur t umum, de ,£gyptium fortius quam f Cyprium:fed in cum myrrha ad pediculos, & veftigia fanguinis, t aitabmfi, ^gntudinibus oculi t Cyprium eft fortius, tk. & cum pice veftigijs vnguis. & quandoque ad f alkabrufi, non acjuftum eft fortius, & aduftum eft fubti- io miniftratur cum oleo ad pediculos. Membra lius. &: fubtiliora eis funt alchalcadis& viride, capitis. Ceratum fadum ex eo confert, & pro- & aqualius eorum eft alcolcotar, & groftius eo- prie ex rubeo, herpeti efthiomeno in ore, & d d ®\nafa -ic ------------------------------- • r i Cr „I,— t , . Co-habennl xu m eft alfurie, & propter hoc non reloluitur in [ aure ] & vlceribus eorum. Membra anhelitus,& fani/in . aqua, & virtus quidem atramenti, in quo funt peftoris. Datur ad potandume [ inflatis cum au- re cimi’ fplendores aurei, propinqua eft virtuti alcolco- meli,&hydromelle, & aifumitur] cum gumma ^uthydrc: . tar, & melius alcolcotar eft illud, quod velociter pini, ad tuffim antiquam, & fputum fanieif [ & 5 dcglr' frangitur, aereum, mundum, non antiquum. Ex fanguinis. ] & quandoque ponitur in pilulis,qu# ^ atrameto verö quod in encauftro ponitur, quod funt ad afthma. Membra expulfionis. Commifce- nominatur fahira:melius eft durum habens qua- tur cum oleo rofaceo adfpuftulas,& h^morrhoitbotllor- fi aureum iplendorem,&virtus eius eft, ficut al- 20 das in ano .Venena, Quodexeo fublimatum eft, colcotar. &c melius alfurie eft , quod affertur de interficit,& album ex eo interficit, f B. eoneaniu- aegypto, & frangitur ä nigredine, & eft habensi Dea[ Miftolochia. ] Cap, 50. aB,zari^ 1UiT1 ofraft’ tvetias P^urimas incidi guftus ] ftypticum ; & Ariftolochia quid eftj Inquit Diofcorides.Ex AIuHt°cra, li- «militer eius odoratus, liatur a. Eft calidum,& ea quasdam eftrotunda,&: quaedalonga, & qu$- pcas plurimas ficcumin tertio Operationes,&proprietates. Om- dam eft fimilis palmiti vitisb [rotunda, quse di- bB &eftct>«& maliguftu*. nia funt adurentia, facientia proucnirecruftam, citurfoemina,& eft etiam ex longa & rotunda, 2® kJ ftyptica.. Atramentum vero rubeum minus eft & eft foemina,cuius folia funt fimilia folijs plan- dtur fZm, mordicatiuum quam alcolcotar, & atramen- tx, qua; diciturfufos] quae eft maneries volubi- om&iä hi tum ad coria, ftypticius eft omnium , & alcol- lis,& eft boni odoris cum acuitate,& ad rotundi tbothor, cotar eft aequalis ftypticitatis >Apoftemata, & f pu- 30 tate declinans, tenera 5 habens ramos plurimos g B. alia lucra. Alcolcotar § [ prohibet eryfipilam, & apo- ex vna radice longos,& inter florem eius eft quid fo ' k & apoftcm» ftemata ambulatiua.] Vulnera & vlcera. Om- därubeumfoetidiodoris, pileatam habens for-tib.ambuiatiuis nia conferunt fcabiei humid«, & f tincx, öc ex- mä: longx vero,& cüwafculus, folia funt logio- tfahaftt. colcotar quidem, & ex alijs quandoque fiunt li- ra,&: vnufquifqac thyrfus habet longitudinem h b,duritiem ip cinia, & ponuntur in fiftulis, öc extirpant [ ven- vnius palmi: purpurcü habens ßorem foetidum, oeTin or^ciis tofitatem. Infirumenta iuntturarum. Alfurie cly- fuper quem apparet fimile quid flori c[porri] jpfarunu fterizatur cum vino, & confert fciatics, membra & radix eius in longitudine vnius palmi, Scgrof- fusu 1Kn' capitis. Sufflatur in naribus propter fluxum fan- fitudinem digiti habens, & eiusqux vitis palmi- guinis narium, proprie alcolcotar. Öc conferunt ti fimilis eft löge, thyrü funt parui, & folia funt omnia herpeti efthiomeno , &c apoftematibus 40 ficutfoliafemperuiua2,& eius flos eft ficut flos malis in gingiuis.Etquandoliciniumcum mei- rutze, &ipfius radix eft fuperfluae longitudinis, le inuoluitur & ponitur in aurem , confert vice- groflum habens corticem, quo venditores melibus auris,& faniei in ipfa, & fimiliter quando dicinarum vtuntur in d [ creationis ] oleorum. -fertfeabiei vlcerof«, & excoriationi vnguis , & tanum. Flatura. Eft calidum in primo, & ficcum in fecundo. Rufus vero dixit, quod domefticum eft humidum , veruntamen radix eius eft ficca cum conuenientia. Operationes proprietates. Eft refolutiuum inflationis : aperitiuum oppilationis , faciens fudare, fedatiuum dolorum, & fyl-ueftre eft impediens, vlceratiuum : & quod ex eo nutritum eft, eft magis conueniens calefa-dis. Decoratio. Sylueftre confert habenti aiope- t albaras. t bothor» quando coquitur cum vino , confert emplaftrfi 50 ciam,& fifliuis vnguis, & verrucis, & fifluris fri~ eiustlepr«,& impetigini. Mpoßemata,&\pußuU, Exeafitemplaftrum fcrophulis , ita quod dicitur, quod fi eius radix fufpendatur in collo habentis Icrophulas, iuuetur ea. Vulnera, dr vlcera. Eius radix cum aceto confert fcabiei vlcerof«, & impetigini, & eius decodio cum aqua calida , pruritui, & fimiliter ipfamet in balneo eft vl-tima. Membra capitis. Colluitur os cum fucco eius ad dentem dolorofum, & fimiliter cum de goris,& domefticum oris odorem efficit bonii valde. Mpoßemata,& t pußuU. Refoluit phle- fbotkr. gmaticainprincipio,&dura, & calida proprie quod nominaturLumurio. Vdnera,& vlcera. Sylueftre vicerat, quando ex eo fit emplaftrum, & fimiliterconfertfcabiei, & impetigini, & vulneribus vfque ad figillationem , & proprie fumurion. Infirumenta uinHurarnm. Sumurion con-uenientesluntomnesparteseius fciaticx. Mem- coclione eius in vino, & confert apoftematibus, do bra capitis. Eft malum epilepfi«, excitans epile- quas iunt fiib auribus. Membra nutrimenti. Cöfert ideriti«nigr«cumvino, & fedat naufeam ; comeditur propter defiderium luti. Membra ex-pulfionis. Ipfa & femen eius ftringunt, Sc proprie eius, qu® ex ea magna eft: & dicitur quidem op m eius folijs eftlenitas quasdam, & in femine ip-sms eltconftricho . Et dixerunt quidam 3 audd pfiam epilepticorum. Et dicitur quod fi fufpen-ditur radix eius in collo, confert dolori dentis : veruntamen frangit ipfum. Membra oculi. Apiu domefticum ingreditur in emplaftris dolorum oculi. Membra anhelitus, & peäoris. Confert rufi fi, 6c proprie fumurion, &afthmati, &ftriÄui» anhelfcus ? difficultati eius. Et apium quidem ' •....' eft tA mu l eftexemplaftris apoftematum mammillse cali- De*[amygdalis.] Cap. 53. aB k . dorum. Membra nutrimenti. Confert hepati , 6c jpleni, mouet eru&uationem , propter refolu- Amygdalae quid funt? Note funt. Horum vn~ tionem fuam, Sc non eft velocis digeftionis, Sc duofitas minor eft vn&uofitate nucis: qmim ta- defcenfionis: Sc in femine quidem apij eft ali- men in eis fit vn&uofitas plurima , cuius caufa quid,quod facit naufeam,& vomitum, nifiafi'e- rancidantur. Nux vero velocioris eft digeftio- tur. Quidam autem dixerunt , quod omnes fpe- nis quamipfas, & velocioris conuerfionis ad cies eius conferunt ftomacho. Et Rufus dixit, choleram, & gumma quidem eius, quae dulcis non, immo quandoque trahit ad ipfum humi- eft, fecundum quod quidam exiftimant, eft pro- ditates malas,acutas, Sc crudum de eo in ftoma- 10 xima difpofitionib.gummi arabici. Jfatura.Qu^ cho prolongatur,Sc facit naufeam, veruntamen dulcis eft , aequalis eft ad humiditatem parum Romanum ftomacho melius eft:& Gal.quidem declinans. Et amara eft ficca in fecundo. Opera- dixit, quod ipfum eft ex eis, quae conueniens eft tiones & proprietates. Gummi amygdalae amarae comedere cum laduca. Ipfum enim temperat conftringit, Sc calefacit, Sc in omnibus fpeciebus frigiditatem laducae, Sc conueniens eft, vt eius amygdalae eft mundificatio, Sc abfterfio, Sc aper- cxceptio fit poft cibum , Sc femen eius confert tio: fed dulcis eft plurimum debilior quam ama- hydropili, Sc mundificat hepar, Sc calefacit ip- ra in apertione lua : quoniam eft fubtiliatiua, fum.Membra expulfionis.Vrouocat vrinam Sc me- abfterftua. Sc eft per accidens inflatiua , Sc dici- jftrua. Sc eft malum praegnantibus, Sc purgat re- tur quöd in ipfa omnino non eft ftypticitas, Sc nes Sc veficam, Sc matricem, Sc omnes fpecies 20 eius nutrimentum eftparuumb [fed ] proprie- b B & eius, Sc partes ipflus conferunt. Et femen eius Sc tas amarae eft c [ quod ipfa non ftringit omni- c c g folia non foluunt: fed in radice eius eft folutio,& no, ] Sc quod ipfa interficit vulpem , Sc amara montanum frangit lapidem, Sc apium quidem eft medicina abfque nutrimento. Dulcis vero confert difticultati vrinae , SC extrahit fecundi- bonum praebet nutrimentum, licet paruum. Et cB.acut^ nam proprie fumurion ,Sc replet humiditatec oleum quidem amygdalarum leuius eft corpo- [ acri ] matricem,quum comeftio eius eft in con- re ipfius. Decoratio. Amara confert pofita fuper fuetudine. Quidam autem dixerunt, apium ex- pannum, Sc lentigines, Sc cicatrices, Sc percul- citat coitum ita,donec dixerunt, oportet vt ab- liones, Sc applanat contradionem faciei. Et quu ladans prohibeatur ab acceptione eius , vt non radix amaras coquitur, & linitur fuper pannum, corrumpatur lac eius, propter excitatione defi- 3 o eft medicina fortis : Sc comedere amygdalas derij coitus. Et Romanum quidem eft bonum dulces impinguat. Mpoflemata &fpoßuU. Ama- f bothor. colon, Sc veficas, Sc renibus. Venena. Eius deco- ra cum vino eft bona ad f epinydidas. Vulnera ftione cum lentibus fit vomitus poft potum ve- & vlcera. Liniantur cum meile fuper ambula-t effera;, neni, & fumurion eft ex eis magis conueniens. tiua, Sc formicam, & cum aceto & vino fuper Et quum fcorpio pungit comedentem ipfum, impetiginem. Et amara eft magis vltima in 0111- fortiorßtres propter id. nibusillis. Membra capitis. Sunt bonas valde do- lori auris , Sc fonitui in ea , & proprie oleum j t\r n 'r j >r r n n\r r c amaras , Sc contrita cum fua difpofitione, ^ qimm capUt abluitur cum eis, & cum vi-40 no purgat humiditatem Sc furfures , Sc faciunt De apio fibi ipfi videtur aduerfari, quu hic femen il- fomnum. Et quum amygdalas amaras bibuntur Fen.j.do&.cr. lius naufeam mouere afferat, lib. autem i.ijs qui iter in ante vinum, prohibent ebrietatem , Sc proprie wp.8. mare agunt, apij femen prohibenda^ fiftende naufe5 o- numero. d [ Et arbor quidem amygdalarum d b. Alfa iitera. ac vomitui proponat. amararum, quando optime teritur , Sc permi- Et radlx arbo' fcetur cum aceto Sc oleo rofato, Sc fit inde em- ns* aB.laruardleu De a [ Mgulo. ] Cap. 57. plaftrum fronti: confert foda, Sc fimiiiter oleum lazmard. amygdalarum amararum confert ei. Membra AZui, (i.lapis cprulus) quid eft *, Virtus eius oculi. Confortat vifum. Membra anhelitus &pefto- eft ficut virtus eius,quo adhaeret aurum. ris. Amygdala amarae cum amylo tritici funt b t B.& debi- b -j- [ ] TSfatura. Eft cali- 50 bonas fputo fanguinis , Sc conferunt tufti anti- lioreoparüper cjumin feCundo , ficcum in tertio. Operationes quasyScafthmati,Scpleurefi,& proprie oleum e«r proprietates. Ineft ei virtus eradicatiua,putrefa- amygdalarum dulcium. Et f fuccus de amygda-1 fauich. diua, SC abfterfio eius cum acuitate, Sc ftyptici- lis confert tufti,& fputo fanguinis. Membra nutri- tate pauca, Sc in ipfo eft aduftio , & vlceratio. menti. Aperiunt oppilationes hepatis, Sc fplenis, Decoratio. Deijcit verrucas. Membra oculi. Bonos Sc proprie amaras. Ipfa; namque aperiunt oppila- t B. multipli- efficit pilos palpebrarum, &c [ prolongat ] eos, tiones accidentes in extremitatibus venarum, Sc eft vltimum ficut dicitur in illo propter pro- Sc quum comeduntur recentes cum corticibus prietatem, quas eft in ipfo. Et dicitur praeterea q> mundificant humettationem ftomachi, & funt ipfum euacuat humores malos prohibentes o- difficilis digeftionis, & boni humoris, Sc pauci nri pilos bene. Membra anhelitus &pebtoris. Con- 60 nutrimenti. Et quando comeduntur cum zuc-fert afthmati Membra expulfionis. Prouocat men- charo, defeendunt velociter,& earum t luccus t fauich. ftruafufficienter bibitum, Sc in matrice fuppo- eft grauis commouens choleram lua uuicedi- fitum Sc folutione educit melancholiam , Sc ne. Membra expulfionis. Quas amaras lunt, ape- a B.chcmet. nuicciuid fannuini eft commiftum,in quo eft riunt oppilationes renum, & oleum amararum las 3-j-Per 2roftitudo .Sc confert dolori renum, & eius po- mundificat renes Sc veficam,& frangit lapjaem, uS tioeftvfqucadiiij.a [kennet:] & vfque adf 5- & propne cum ireos bibitum ,& quandoque c—B. ij.e[&mediamJperliuftummedicinis. confert fafto emplaftro cum eo, Sc oleo iola- uB.ma. cco. Et confert doloribus matricis, & apoftema-ribus eius calidis, & duritiebus eius, & praefocationi ipfius , & difficultati vrinae ä & dolori renum, &fupponitur, & prouocatmenftrua,dul-ees conferunt colice propter fuam abfterfionem, & amarse funt magis iuuatiuas, Sc carum oleum eft leuius corpore earum. Venena. Conferunt morfui canis rabioii. JL ‘H. K. 0 T ^ r 1 0 *KE s- jimygdalas amaras in fecundo ficcitatis ordine reponit , nihil deprimis qualitatibus agens M jluerr. 5. Coll. ß cc as eas fert! in primo, & calidas in fecundo or~ dinefacit. Dea [ jlcjvta. ] Cap. 59. marina Sc fimiles,conferunt sgritudinib. netuö rum,6c proprie quando balneatio fit cum eis, fi-cut tremor, Sc paralyfis, & ftupor, Sc fimiles, & aqua: fulphureae etiam frmiliter, & conferunt omnibus doloribus iundurarum, & nemorum frigidis. Membra capitis. Epileptici iuuantur ab a-quatepida, & laeduntur ab aaua calida. Vapor autem marinae,confert ‘[epilep.fias.JEtaqua asrea i B-fod*fcou confert ori Sc auri. Membra oculi. Aqua aiphalti ^ IO eft mala oculo. Membra anhelitus &' peßoris. Aqua frigida valde eft mala pedori, quaniuis aqua eft nociua cann^ pulmonis, propter hnmedatio-nern, qua: eft in ipfa, quum ipfa indig-eatexficca-tione. Aqua tepida, eft bona apoftema tibus gutturi s/Sc vueas,&: pectoris, Ex aqua marina fit em-broca apoftema tibus mammillas. Aqua nJtrofa quandoque confert pulmoni. Aqua aluminola confert fputo fanguinis. Aqua ferri confert fple- A Qua. Eleflio. Aquas bonas, Sc laudabiles ni, & ftomacho, & aqua asrea proxima eft illi, JTLiam dixi in primo libro. Illicigitur fcian- 20 Membra nutrimenti. Aqua frigida valde , proprie tu r. Mal as autem aquae funt ftantes: Sc quse funt in lacunis : & fuper quas dominatur fapor extraneus , Sc odor extraneus, & conturbatae, fpif-fa:, grauis ponderis, & qua: cito in lapidem conlaturcTmaia uertuntur:& fu per quas natatb [ fpuma alba ma-lninodupanni- *a*] ^tin quarumfupremoc [congelatur] resex-euh tegenus ip- tranea mala.Et fcias quod nitro {itatis nocumen-las. to in aquis fuccurritur cum lade , & vino grof- hCtCra’ f° >& amylo, d[St melius eft cum vino fubtili dB.Ecaluroino nocet habentibus oppila tiones. Aqua marina Sc fimiles mala: funt ftomacho. Vapor aqua: marina: confert hyd ropifi.k [Aqua nitrofajquandoqj kBJ>oniSfS cöfert propter nitrofitate ftomacho humido. A- mtrci& qua aluminofa confert vomitui, Sc prohibet ip-fum,&: fimiliter aqu;ethermarü ftypticas. Aqua: fulphureas conferunt apoftematibus lplenis , Sc doloribus eius,& fimiliter hepat is. Membra expul-ftonis. Ex aqua marina fit clyftere ad dolorem odorifero, & antiquo crudo , Sc cucumeribus 30 pungitiuum ventris,Sc quandoque bibitur , Sc ioluit. deinde poftipfam bibitur ius gallinas, öc fedatur mordicatio eius. Aqua aluminofa prohibet a bortu m,Scßuxum fanguinis menftru i. A-qux falphurcx conferunt doloribus matricis. Aqua frigida valde mala eft coitui, 8c ftringit ve-trem,& fedat motum fpermatis, Sccius curfum. Aqua falfa foluit: deinde Uringit exficcationc fua. Et omnes aquas minerales faciunt vrinx difficultatem, & parturiendi, &:menftruorum , Sc farum aquarö im maturis Sc oleribus iolutiuis, ] Sc cum prouo nccumcto fuc- catiuis. aquas verögroüas conturbatas rediß-curritur cumvi cant fubtiliatiua, ficut allium,cepe, porri, Sebi- no 111 btili odori , n fero, & cum al- bere vinum pofteasremouet malitiam earum, gobera cruda, & proprie permixtum eis. Et aqua quidem alpe-& cum citrulis ra non eft nifi aut grofla: aut acuta abfterfiua, öc crudis, & oleri- dicitur quandoque aqua afpera illa, quee vehe-l^js. u tiianu' menter mundificat illum, qui ea abluitur. amaram autem redificant dulcia, &: aquam falfam cß^eom. re6lificantxylocarad£ec [Syras,] & grana myrti, 40 plurimum earum foluit&exficcat. Et quaedam B.a or. S£p0maqUa*dicuntur zaror , & lutumf [ cali- carum ficut aluminofa, ftringit. Et quandoc|iie faciunteuenirecolicametiam. Aquae vero ferreae : & aereae funt bonae renibus, & colicae. Et a-quae turbatae faciunt euenire lapidem in renibus, öc vefica. Et aqua quidem,in qua extinguitur ferrum, confert fputo fanguinis. Febres. Aqua: fulphureae,6clutofe 1 [ & turbida;, Sc foetidas ] faciut1 RSc^m>x accidere febres, &groffas faciunt euenire quartanas. Venena. Ad morfum viperee fedetur in aqua dum, & fauich, & aquas malas vniuerfaliter re-g b. acuta, ftifjcat acetum. K^atura. Aqua maris eft 8[acris] calida: aqua nitrofa eft calefadiua, exficcatiua: aqua £iica,& ferrea conferunt vifceribus. Operationes & proprietates. Aqua frigida, nocet habentibus oppilationes : verum ipfa confert habentibus raritatem , & curfum 5 quicunque curfus fuerit,& ex quocunque membro fuerit, Sc eis qui habent aegritudines caufa eius,& confortat 50 marina,.^{Deal ra appellatura! iibaras. tiliginem, &lepram: & conficitur cum meile: mendi eft fpecies, quae lituris denigrat corpus, & l}ecL bliglUmni' & Ponitur exco emplaftrum fuperb [occultatio- conuenit ad confequcndum p rincipia delinitio- j Er aImen* Src 1S' nem] fanguinis vbi eft. Membra anhelitus^petto- ms.] Membra capitis. Confert cerebro,& fenfibus. oucifuSauS r/j.Confert faniei pcOiovis.Membranutrhnenti.Co Membra anhelitus,& pectoris. Confert cordi. digitis deui« fert madefa&ioni ftomachi,& fedat nauteam fto grateos ,& eft machi, & fiftuerfionem animae :& eft bonum De3 [Aranea. ] Cap. 64. conueniens ad hepati, & ftomacho frigidis. Membra expulfio- mdSs Xrü nis. Datur ad bibendum cum vino:&prouocat Aranea h[ApoHematay&:\ puftuU. Tela eius fucaffiucexSi c _ B c[&comeditur]&remouet difficultatem vrin^: ftringit fluxum fanguinis] quando ponitur fuper tes.. 4 —* B & extrahit lapidemd [fra&um. ] Et vniuerfali- 20 vulnera. Vulnera , er rlcera. Quando ponitur aB.Kanchebut. ter mundificat renes,& veficam, & confert ven- tela cius fuper vlcera, prohibete [ ea apoftemati, ne^^pr£ tofitatibus,& dolori ventris pungitiuo, & fuffu- & [fuper vulnera.Mm&ra capitis. quando coqui- »tes. Teheius migatur cum eo matrix cum gumma pini,& tur aranea groflae telas alba cum oleo rofato,6c abfdndit fluxu mundificat eam. Febres. Confert febribusanti- deftillatur 111 aurem,fedat dolorem eius. Febres, rang»lnls%er quis. Venena. Deco&io ameos effunditur fuper Dixerunt quidam, quod tela aranea;, quum mi- J™1 n‘Etfirai' mordicationem fcorpionis, & fedat. Et bibitur fcetur quibufdam emplaftris, & ponitur fuper \ bothor. ad pun&uram vermium venenoforum. 'fronte m,& tempora,fanat febrem d[tertianam,] c b. abeisfluxu & exiftimauerunt quidam quod tela fpeciei,e f ^n§ulnls- Ec Jtn-KOT UT 10K.ES. [fr(, • . ] cuius tela cft IpiflTa albx, quando j B^Srtanim ^ ^ ^ 30 [ftnngitur] in cuteeius, & iufpenditurluper efF.illius. collum , aut adiutorium, fanat febrem tertia- fB.ligatw. .Ammi epotum,ac linimentum ex eo faSlum colore ci nam. trino inficere teflatur.^At lib. 3 .ipfum in citrino & pallido colore emendando non mediocriter probat. De* [.Argento.] Cap. 65. aB.fada» De3 [artbanita.] Cap. 62. Argentam.T^atara. Eft infrigidatiuum,exfic- 4 B. attanicai. * catiaum.Operationes 3l& proprietates. Scoria eius ueUrumtha. Rthaiiita (.i.ciclamenJquid eft ? Illud quod eft ftyptica valde,& in i pia eft attractio,& exficca ^/Xdeco adminiftratur eft radix eius, & eft bu- tio. £t quando permifceturb [confricatio] eius bB.limatura. chormarien . Et nos quidem inipfo locuti fui- 40 medicinis alijs, confert humiditatibus vifcofis. mus fecundum verba Diofc.quod habet capita Vulnera,& vlcera.Eft bonum valde lcabiei,& pru ficut capita ciceris, & folia eius funt ficu t folia ritui. Membra capitis. c]Confricatio[eiuscon- cB.Iimatu«. caulis-&eius radix eft nigra fimilis radici rapae; fert fcctori oris,quum permiicetur permixtio- fed hsecfpecies non eft fpecies, quse cognofcitur nibusalijs .Membra anhelitus ,&pettoris .d[Con- dB.hmatura. in noftrotempore.nam quaenuncarthanitaco- fricatio] eius cum commiftiombusconferttre- gnofcitur,eft fpinxfpiflaebreues,quoe habent ra- mori cordis. dicem,qua lana lauatur. Et proprietates,quas narrauimus funt iftae. Et videtur quod fit error De*[J.loe.] Cap. 66. aB.fabar. tranflatoris. Operationes,&proprietates. Eft inci- _ , fiuum refolutiuum. rnßrumenta iunäurarum. Eft 50 Aloes quid eft? Eft fuccus cogelatus inter rube, bonum doloribus iun&u rarum,& vtrmlque an- dinern, & citrinitatem exiftens. Et eius aliud eft chse Membra capitis. Facit fternutationem, & ve- fuccotrinum,aliud Arabicum,& aliud eft ferne- hementer aperit conftriaionem narium A oppi genium, & dixerunt quidam, q> planta eius eft fi-- lationem colatorij.Membranutrimenti. Cöfertfin cutplantaenulx,fednöeftita.£/^/o.IIludquod b B.lapidibus, Ambra fecundum quöd c- fo,& dicitur,qjeft calidum, & ficcü in tertio, fed xiftimo c(? nianatio fontisinmari. Illud vero noncftita.Operationes-,&proprietates. V utuseiusdE quod dicitur, quöd eft dc fpuma maris, aut iter- cft ftyptica^exficcauua corporis t[ ^ fäciens fomnum . Et Indus quidem plurimi eft iuuamcnti :eftenimexficcatiuus finemordicatione^ in ipfo eft ftypticitas parua. Et de paucitate mordicationis eius eft, qp ipfenon mordicat fB-rcccmia. vlcera [mala] Decoratio. Cum meile fuper ve-ftigia percullionis confert, & confolidat pana-ritium vlceratum. Et quum in vino ponitur fu-per capillos cadentes, prohibet cafüm eorum. t bothor. lApoßemata-, f &puttida. Confert apoftematibus : , ani,& tefticulorum, & proprie apoftematibus la io Moen calidam eße dicity& ficcam fecundo ordine. ta ani, & virga: lin i tus cum vino k f [ k f ] Membra expulßonis. Quando da-tur ad potandum in diebus frigoris , timetur, quod faciat folutione exire fanguinem . T emutatio. Loco eius ponitur1 [ duplum ipfius] de 1 b.tämn& ftnngic ratio aceti calidi confert difficultati auditus, Sc ?^uas’ acuit ipfum, Sc aperit oppilationem colatorij for ° 'a‘ titer, &refoluit fbnitum. Membra oculi. Linitur cum mcllefuper i [occultationem] fangui- fB;fuFrvelH-nis,qux eft fub oculo, fed eius affiduatio debili- gluin§rcdmis* tat vi fu m, Membra anhelitus,&pefloris. Minorat vueam, Se abfeindit gargarifmus ex eo fluxum humoris ad guttur 5 Sc fanat vuam, qux cecidit, certorum, Sc contorfioni.Mm&nz capitis.Quan- 20 Sc forbetur ad fanguifugas, ad tuflim antiquam do deftillatur fuccus eius folus, aut cum thure, Sc meile,& myrrha,& vino, confertfaniei inaure. Et quando deftillatur in aurem diuerfam dolori molaris 3 confert dolori molaris. Membra oculi. In lucco radicis eius eftiuuatiuum ado-culum . Membra anhelitus,& peftoris. Quum fu-mitur in potu de eo pondus aurei cum vino,con fert dolori vtriufque lateris, & tuffi. Et eius radix cumfqce vini eft bona apoftematibus mam-mill x.Membra nutrimenti. Confert i&eritix. Membra expulfionis. Prouocat vrinam,Sc menftrua,Sc eius fruLattx bizantixquid eft? Snntfmftafimilia in arbore corrofa fecundum femitam putrefa- 13 vnguibusboniodoris,arömatica,qu$ad- itionis, & corruptionis, & in fapore eius funt miniftranturinfuffumigationibus. Inquit Dio-<1B.acuitas. d [ acredo ] & ftypticitas: & eius fubftantia eft ae- fc. eft de genere b [ oftracorum. ] Aflumuntur bB-«trera, rea,terrea,fubtilis. Ele&io.e [ Illud quod eft me- ex infula, que eft in mari India; in loco eius,vbi tum °V lud quod di le- bus, eft album, velociter frangibile, porrofum eft fpica. Et funt ex eis, qux funt ex mari rubro. u«album,velo valde,plenas habens extremitates] in cuius ama- Et aliae funt Babylonica; nigriores, parux:& am-citer frangibi- rifudine inueniturdulcedo, &fraüum,habens ba;funtboniodods; &exiftimoquod illae,quae le, & vaide leuc frufta f [ fupcrpofita ] & eft foemitia. Illud vero funt de mari rubro, funt ilice quae nominantur !rcmitates.sex' quod eft mafculum, non eft bonum; & durum, 20 Curafcie:&dicitur quod ipfas funt c[ adhaerentis c Bahren, fß.viliofa in.lo & nigrum ambo funt mala valde, fatura. Caii- carnis, & cutis. Et quandoque cadit aliquid de carm&cuD.f; cofradionis. dum in primo, ficcum in fecundo. Operationes, albedine] & plurimae carum funt Mechiae: &ex ™llt0£lKcjc & proprietates. Eft refolutiuum,incifiuum grof- trahuntur ex Gedde. Et iftae quidem medican- <2^J forum humorum, aperitiuum omnium oppila- tur,& purgantur, & fiunt boni. Eleftio. Ex eis ife abadoT’ tionum,fubtiliatiuum. Et dixerunt quidam,in meliores funtillae, qua; ad albedincm declinant ipfo eft virtus ftyptica, & in principio guftus fui innent« in mari rubro. & in Aliemen, & duo- eft quafi dulcedo,deinde amaritudo. Apoftema- bus maribus 3 fed Babylonicas funt nigra; parux fbothor. ta,&-\puHuh&. Confert apoftematibus omnibus. valde. Venditores vero medicinarum dicunt, In frumenta iunflur arum. Datur in potu cum fyru- quod bonaeex eis funt duorum marium: dein- po acetoio ad fciaticam: & eft ex eis, qua; mun- 30 de Mechi«, deinde d [ algeddim: & fortafieali- diuw,* dificant fuperfluitates neruorum proprietate, quid caditex eis ad albedincm.] Tgatura. Caii- fomii^n. s B.torfioni. qua; eft in ipfo,& confert § [asgritudin 1 bus]lacer* da funt,& ficca in fecundo,& carum ficcitas for-fur #,(J« torum,& cafiui: Se potio exilio fit tresKirates. Et tafle vicina eft tertio. Operationes,&proprietates.cl8Uubl(kn' quum adeft febris: tunc datur cum mellicrato, Suntfubtiliatiux. Membra capitis. Earum fuftii-autiuleb. Membra capitis. Confert patientibus migatio confert cpilepfix. Membra expulfionis. epilepfiam , & mundificat fnperfluitates cere- Ip far um fuffiimigatio excitat illam, qux habet bri proprietate, quae eft in ipfo. Meynbra anheli- prcfocationcm matricis. Et quum bibatur cum tus,&pe ßbm. Co n fe r t a ft h m at i, & vlceri pulnm> aceto,mouent ventrem, q uod cunqn tgen lis ea- nis, quando in potu datu r cum rob, & fit potio rum fuerit, cius vfque ad aur.j. Et quando ex eo in potu dan- 40 h B.fanid. tur trcsanulufiit cum aqua, confert fputoh [fan- De*[Ben.] Cap. 82. aB.ban. guinisjex pedore: Membra nutrimenti. Confert idteritia;, & datur ad bibendum cum oxymel- Bcn quid eft?b[Eft femen magnum] maius ci- bB.granfieiu le ad apoftema fplenis. Et quando folumma- cere declinans ad albedinem quandam; & ha-eli fticatur, dedeglutitu r, confert dolori ftomachi: bet medullam lenem vndtuofam. Flatura. Ca~ & eruefuationi acetofs; & datur in potu de eo lidum in terrio,ficcum in fecundo. Operationes, ad dolorem hepatis aureus. Membra expulfionis. & proprietates. Eft mundificatiuum, & proprie Solutioneeducithumores groflbsdiuerfos,me- ipfius medulla, &incifiuumhumiditatumgrof lanchoiirs , & phlegmatis, & cholerre rubes, farum5&aperit cum aceto,&aqua oppilationes quum fu mitur ex eo ab aur. j. vfqiie ad ij.proprie 5 o vilcerum, & fi inc [ arbore ] ipfius eft amaritudo cb. Alia fecum mellicrato. Et quandoque adiuuatmedi- plus,& ftypticitas ^ & propter illud eft iniplo »chir. cinasfolutinas: & facit eas peruenire vfque ad virtus cauterizariua ; & eius cortex eft ftypti- extremacorporis:&prouocat vrinam & men- cus plus, & oleum ipfius non euacuatnr a fty- ftrua: & (edat dolorem renum: & eius potio ad pticitate; Sc in ipfo toto eft ahfterfio, & incifio. illud eft aureus, & confert praefocationi matri- Decoratio. Semen eius confert lentiginibus nia- cis. Febres. Confert tremori, & febribus anti- gnis,& paruis, & panno, lepra;, & vcftigijs fmorph«. quis grofiis , quando bibitur ex eo au reus cum vi vlcerum, & fimiliter eius oleum . Jpoßemata, i B.ctarchami, «o i & vfquead1 [ gluticem drachmx. ] Venena. & f pustula. Confert apoftematibus duris omni-11)ack vnü. i. vfquead Quum ex eo in potu datur cum vino vfque ad bus, quum ponitur in emplaftris, & verrucis, aureum vuum. aur. eft magni iuuamenti ad illud. & fit ex eo 60 Vulnera,& vlcera. Confert cum aceto vlccratio-Aiu htera.ante ernpiaflmm ad punduram vermium veneni fri- ni,& fcabiei vlceratx, & excoriationi, & confert an tepori odiim, gidi. f puftulis lacfcis, & f tinex. In frument a imclura-1 bothor. & prohibes ri. •. rum. Calefacitneruos,&lenificatfpafmum,Sc gorera' ATfTfOT AT ES. duritiem neruorum,&proprieoleum eius. Mem bra capitis. Abfcinditfluxum (anguinis f[ Agaricum ait calidum effeprirno ordine, & ficcum ] ftvpticitatc fiia, & conuenit oleum fecundo. Cal. &■ Taulus nihil de hac re. Sed id probat -eius dolori auris, & fomtui, qui eft in ipfa, pro- ' * pric pi-iecum adipe anatis. Et decodio radicis eius confert dolori dentium,quum os ex ea colluitur. Membra nutrimenti. Confert duritiei hepatis,& fplenis,quando bibitur cum aceto mixtum ex eo pondus duarum. 3. Et quando coniungitur cum e b. badauard. cj- fermento] aut farina lolij f[&aqua alkarati: LobUut fari- aut farina forobi 3 aut lupini ] & fit ex eo empla-flaiilij ,&aqua ftrum fpleni.Et ipfum quidem eft malum ftoma-nidiis. cho faciens naufeam; & fi bibitur ex eo aureus f herbi. clinant ad albedinem,& eius (latura eft flatura arboris b [euifci,] eius quidem oleum eft, melius b ß.iyäj. femine ipfius, & femen fortius ligno ipfius in omnibus modis eius. Eius vero oleum fumitur, ita vt incidatur cum ferro poft ortum s [ alcen- c B.aifahan.i. rahe ] & aggregatur quod de eis refudat cu 111 cot Poft ortum C£U to , & neque pertranfit in anno quod eft inter mtu quinquaginta vfquead fexaginta lib. Eleäio.Experientia olei ipfius eft congelatio ladisftatim, .j.cum meile, facit vomere fortiter & foluendo 10 quum fuper ipium deftillatur , & permiftio e granis uit. educit, & fimiliter eius frudus. Membra expulfio-f ifcS! nis ■f t Murcus, s. eius foluendo educit ] phlegma crudum, quum bibitur cum meile: & fimiliter eius oleum: &fimiliter cum fupponiturlicinm infufum in ipfo. Termutatio. Loco eius ponitur quantum iplum eft de rubea: & medietas fui de cortice cafias lignex, & decima ponderis eius de mace. a B.badauard. bB.fpinisalba feth. cB.folia. De a [bedoard.] Cap. 8 3. Bedoard quid eft: Eft fpina alba, & eft fimilis b [alhafaketi: ] veruntamen eft vehementius alba^ habet longiores fpinas-.&fimilantur, c[fpi- d b. fubtilipra. nx ]CIUS s amomi, veruntamen funtd [ (ub-cB.aipa. tiliores] & vehementiuse [albae.] Et eius quidem ftipes quandoque peruenitad duos cubitos. Et eius flos eft purpureus 5 & femen ipfius eft, ficut femen cartami: veruntamen eft vehementioris rotunditatis. Tuatur a. In radice eius eft infrigidatio &exficcatio cum refolutione quadam. Semen vero eius eft calidum & fubtile.’Et dixerunt quidam, quod tota eft: calida valde. Operationes; & proprietates.In ipfa eft virtus relblutiiia,& apc- ius cum aqua, & infpiflatio ipfius, & conferua-tio fuae foliditatis in aqua, &ablutio ipfius a cot-to,& fubtilitas odoris eius. Adulteraturautem cum oleo de pino,& oleo de maftice,& cera diflblutis in oleo de f liguftro. Et quod exeo falkaaua. melius eft,eft recens, groftlim autem & vetus non habet virtutem. Tuatur a. Eius lignum eft calidum , & ficcum in fecundo, & ipfius femen eft calidius eo parum, & oleum eius eft calidius v~ 20 trifque, & eft in principio terti; calidum, & non eft in ipfo de calefadione quod exiftimaht. Operationes,& proprietates. Aperitoppilationes,& c5 fert vifceribus groflis .Vulnera,& vlcera. Mundifi-cat vlcera proprie cum ireos, & extrahit fradu-rasoffium,lnßrumentainnffurarurn. Confertfcia-ticce bibitum ,& propter fpafmum bibitur eius decodio. Membra capitis. Confert vlceribus capitis , & mundificat caput ipfum, & confert epi-lepfias, & vertigini. Memkra oculi. Abftergitpan-3 o num eius ipfum,& eius oleum .Membra anhelitus, & pefforis. Lignum eius,& ipfius femen conferunt dolori vtrorunque laterum , & confert afthmati grofto, & Rridinx anhelitus, & dolo- f botlior. ri pulmonis, & confert femen eius peripneumo-ritiua, & proprie in femine eius: & in ipfa eft re- nix frigidas, Sc tuiIi, & fimiliter iplius oleum,& tendo fluxus ianguinis, Sc eius refentio eft xqua- ad fummiim eft iuuatiuum vifcerum, quse funt Jis. ^ipoflemata, & f pufluU. Confert apofte- fuper f abdomen. Membra nutrimenti. Confert fmirach. matibus phlegmaticis propter illud , quod eft debilitati digeftionis , & ipfius decodio diflbl- in irtCn rl^r^nlncinnp Arffrnnmrtinnp 1 nna- nit malitia m dio-efHonis.mundificat ftoma- nis. fB.fiypticmte jn jpfo f dcrelolutione, &f [contradione ] qua- uit malitiam digeftionis, & mundificat ftoma- re fiat ex ea emplaftrum: & ex radice eius pro- 40 chum, & d [confortat hepar. ] Membra expulfio- dB. Alia lite«, prie . Inflrumenta iunUurarum . Confert fpafmo 0----mnW^iminnnm. ■& mundificat propter illud quod eft de contradione aequali cum refolutione ,& femen eius confert infantibus, quando bibunt ipfum propter corruptionem in motibus lacertorum. Membra capitis. g b. elixamra Collutio orisfadaex S [faccoeius] fedat dolo-vei decodiouc rem dentium. Membra pe&oris. Confert fputo fanguinis,& proprie eius radix . Membra nutrimenti . Confert debilitati ftomachi, & aperit op- CiUS. . Prouocat vrinam, & confert dolon pungi-tiuo,& confert doloribus matricis, & exficccat JParApruUO humiditates eius vaporatum & bibitum , & confert ipfius frigori,& extrahit embryonem , & fecundinam , & confert, quum ex eo fit fuffu-migatio omnibus doloribus matricis, & ipfius decodio aperit os matricis, & ceratum ex ipfo cum oleo rofaceo,& cera,confert frigori matricis,& eft iuuatiuum difficultati vrinse. Febres. pilationes. Membra expulfionis. Confertfolutio- 50 Eius oleum aufert rigores. Vetiena. Refiftit veni antiqua;, & praecipue ftomatica:, & proprie nenis , & confert morfura viperas, & eius o- aB.belfan. radix eius,&eft prouocatiua. Febres. Valec febribus phlegmaticis longis • & cuius caufa eft debilitas ftomachi, & omnibus febribus antiquis . Venena. Confert, fi mafticetur,& poftea fu-perponatur , pundurse fcorpionis , attrahit e-nüai venenum ; & fi bibitur femen eius , confert morfuras venenoforum reptilium . Termit-tatio. Loco eius in febribus ponitur fumus terrae. Dea [balfamo.] Cap. 84. Balfamus quid eft? Eft arbor Aegypti nafccns in loco,qui dicitur oculis folis tantum,cuius folia & odor ruta; fimilantur,fed tamen ipia de^ 60 leum confert e [ iufquiamo , ] quum bibitur eB.alfucharan. cum lade,& venenofis , & proprie fcorpioni- bus. f+[ £f B. Alia lite- *• ra Permutatio, Loco eius po-nötur rann dar T ] fishaan, & loco olei ipfius poni tur duplu eius de oleo antiquo aut pondus ip~ Frufta b [ afpera ] qux funt fiusde oleoku Dea[Been.] Cap. 85. BEen quid eft. __________ u , _ _ radices ex ficcitate contradas L[ carnofas] nno ^ & funt duarum fpecierum, quarum vna eft, al- * g ba, & altera eft rubea. Tuatur a. Calidum eft, cB habentesru et ficcum in feeundo.Decoratio. Eft impinguati- gas ieu linea» uum. Membra anhelitus, & peffloris. Confortat tiones, cor valde, & confert tremori cordis. Membra AVIC. S 4 ex- \ expulfionis. Manifefteaugtnentat fperma. Ter-mutatio. Loco eius ponitur quantumeftipfum tuderi, Sc medietas ponderis eius Lingua: auis. 0 T ü T 1 0 E- S. Traterire bic non potuimus ,quin; & fi prater inßitu twmMc de been annotemus, & alijs imp artiamur,qua nos ex Georgio Melichio jLugufiano, Venetijs adflru- Sc eft ex genere virtutis eins, fed ftypticitas non ineft ei,& quandoque ad u ritur in b [ oflraco ] fu- bB.in per carbones inflammatos, donec afletur. Ele-ln val'e terre» Clio. Ex eo melius cft Armenum, ieue, lamino-rubco> fum,frangibile,fpongiofum,album, aut purpureum,aut rofeu m,mo rdicat i u u m, Sc comparatio quidem Aphricaniad reliqua baurach eft cö. paratio bau rach ad ialem, (cd baurach non comeditur , nifi proprer magnam cauiam, & fpu- tbiocameli inßgnia pharmacopaa officina diligentifß- io ma baurach eil iubtilior quam baurach, Sc in e moprafide babuimus.De been albo & rubro aliqui me- ins virtute, Sc ex ea melior eft fpuma marmorea miniffe J-äuariumputant,quumdediamofchoverba fa ^ - ceret: & hermodaclylos albos & punkeos appellaße. jllij daucum effe Gaieni & fatiuam agreslem arbitran tur, quos Aäuarius in diafatyrione ponit .pleriq; verd vulgatam polemoniam,& limoniu yfurpant. Caterum ex bis,qui hermodaäylos effe Affuarij fcribunt, nihil docent ,quum de ijs,quid fmt ignoretur.Qni daucos Gale ni effe putant,non explicant, quod album fit been, quod facile frangibilis. 'fatura. Calidum, Sc ficcum in fine fecundi, & eius ficcitas forrafle declinat ad temum.Operationes,&proprietates.Ahl\ctgitfor-tit(cr,lauat,& proprie Aphricanum, & mundifi-cat:c[&-excoriat]5c incidit humores grofios, Sc c in baurach quidem eft ftypticitas pauca cum ab-fterfione bona propter fui falfedinem , nifi in Aphricano. In eo enim non cft ftypticitas, fed rubrum, &, quum daucorum plur es nofcantur fpecies, 20 abfterlio pura multa, & in faleeft ftypticitas, Sc " "* n " ‘‘ • ' non eft in ipfo niiid f refolutio] pania. Decoratio. non affignant quibus vtendumfit. Vofiremi vero qui er limonium,& vulgarempolemoniam vfurpant,qua ratione ij sin fuauib.in odoris, & plani ignotis radicibus corroborandi cordis gratia vtantur,non video, „Arbitra tur ergo Georgius (id quod certe nobis quoque arridet) quas nos carotas vulgo appellamus; albimi et rubru bee efje.duorum nempe generum ba funt:extant alba,extai & rubra: vtraque & odoris & faporisgratitudinenon mediocri. vt vel horum ratione mento inter cardiaca Attenuat capillos puluerizatum fuper eos,& quä do ex eo fit emplaftrum, attrahit fanguincm ad illud,quod apparet de corpore, & facit vt color fit bonus, Sc confert, ct [ ] fed fortaflb c j.Bt] denigrat eius plurima comeftio colorem. Vulnera , & vlcera. Confert pruritui propterea quod refoluit virus, Sc proprie Aphricanum cum aceto^ confert etiam icabiei. Inflrumenta iunttura- T?:«. ' ___________________________________________________________________________1../T .. : \ n. _ maciei. medicamenta veniant. Sunt ha homini fubflantiafami- 30 rum. Fit ex eo ccratum paralyfi proprie polire liares (quibus certi quotidie vefcuntur) non minimum alunt,& flatuum copiam mediocrem gignunt, vt propterea augendo etiam femini apti (fima fint. Fit ergo vt breuis ea defer iptio quam debe en,Ani c.attulit, his mul to verius coh are at, quam vel polemotm, vel limonio. .Author noTter exficcatas has tantum vidit. Jtn vero Graci illas norint, nos modo nonflatuimus. Sed illudpraflare exiflima?nus,fi pro been albo & rubro,reli tla täde vilibus iis vuWai is radicib. carotis tatilber vfi ins, Sc praecipue cum iam declinat, Sc confert torfioni neruomm . Membra capitis. Confert furfuribus,& quum fpuma cius cum meile deftil Jatur in aurem , nmndihcat,aperit, Sc confert fu rd itari, Sc cu m vin o a ut cum iyrupo cum hyf-fopo confcrt fonitui. Membranutrimcnti.Eft malum ftomacho,corrumpensipfum, Sc Aphrica-1111111 commouet vomirum, Öc fi non faceret vomere, eftet plusincifiuum humorum ftomachj, fuerimus, quoad, aut veras (ft haverdno sut)aut alias 40 quam reliqua baurach. Et ex eo quidem cum fi- x B.böragiafef. fcu bercngclef. piatas inuenerimus,qb.been deferiptio aptius coueniat. Dea[ berengefif. ] Cap. 8 6. BErengefif eft abrotanum: & cft planra fimi-lis abiinthio , cui ineft hnmiditas vifcofa, & eius quidem eft vna fpecies: thyrfos habes bre-uiores,& maiora folia,& funt ei folia minuta,par ua,fubtilia,alba,& citrina,& apparet in a:ftate.In quit Gal. funt dux herbas vicini faporis nomina- cubusfitemplaftrumhydropifi, & extenuat ea. Membra expulfionis. Soluit quumfuperponitur. Et quando comeditur cum ruta, & cymino, aut deco&ionerut£,&anethi,fedat dolorem ventris pungitiuum,& cum hoc, & fimitibus vincit falem,& bibitum cum quibufii am medicinis interficientibus vermes,educit eos, & fi militer quum linitur ex eo venter Sc fumen, & fedet qui linitus eft iuxta ignem, interficit eos, & per bB.iicca. . t£e hoc nominc.l^atura. Calida etb [humida] eft 50 hsec& fimilia diftinguitur inter ipfum, & faleni. in primo. Operationes & proprietates. Eft fubtiliati-ua aperitiua valde,cuius emplaftrum prohibet attradionem materierum ad membra * Membra capitis.Confert foda frigidas loco empiaftri fuper c B.& aqua eli- pofita,& cmbrocata: &c [ in aqua coda fit J ma-xatura;ipfius€. gisfecura,&confertoppilarioni narium,& co-Alu litera. & rvZx. Membra expulfionis. Frangit lapidem in re-tura ipfius eft*nibus ’& pr°uocat menftrua fedendo in eius de-’ codione^ Sc confert vlceribus eius, & eijcit fecu-dinam 6c foetum, & confert coadunationi oris 60 matricis, & aperit ipfum, & duritiei eius bibita, & more empiaftri fuperpofita,& potatur ex ea vfquead drachmas quinque. a B. baurach. De b [ baurach.] Cap. S 7. Baurach (.i. nitrum.) quid eft ? Eft fortius fale, Venena. Confert omne baurach, & praecipue A-phricanum praefocationi fungorum valde , fi-ue fit aduftum, aut non aduftum, & fimiliter e-iusfpuma,Sc ponitur cum adipe afini,aut fuis fuper morfum canis, & bibitur cum aqua frigida propter potum canthari darum f[ &quod ex fs. quoJ ex eo nominaturbaurachium nitrum,bibiturqgm nommw^1 an i undeni propter ] nocumentum fangumis tauri. dcmadojci« dum. De* [bulbo.] Cap. 88. Bulbus quid eft ? Eft caepe quod comeditur paruum, fimil c ccepe narcifli, Sc eius folia funt fimiliafolijs porri, Sc ipfius rofa eft fimilisvio-1^,& eft qu redam cius lp eci es, q u a: co m m 0 u er vo mitum. Quidam vero dixeruntg>ip(eeftcaipc azir, azir: & dixerunt quidam alij non: fed eft de ge- feruatione caloris innati, Sc plurimus vfus am- nereporn, & videtur quod (itanagaliisja^rmu- borum generat in corpore humores groftcs. temuseigo intentiones noftras ab hoc. 'Natura. Membra capitis. Albufurum facit ioda, Sc ine- Propinquus eil natura: expe, 6c fortaffe eff iiccus briat plu rimum, & ambo funt bona carni, qua: inprimo cum humiditate fuperfiua. Operationes eff inter dentes & gingiuas. Membra anhelitus & & proprietates. Eff inflatiuus, Sc fudatiuus,&exa- pectoris. Ambo funt mala pedori, & pulmoni. fperat linguam. Decoratio.hmitur fuper pannum Membra nutrimenti. Prxparant ffomachum, Sc proprie in fole, 6c confert 5 Sc fimiliter confert, faciunt contingere oppilationes hepatis, 6: ipfo- veftigijs vlcerum,Sc ettcxafperanspalatum, Sc rum digeftioeft tarda, & frangibile eft minoris linguam, & linitur cum vitello oui fuper verru- 10 digeffionis, Sc nutrimentum ipforü eff paruum, Alniitera3 bo- CAS)öC, cum oxynieHe fuper vlcera b [ lcuia. ] Vul- 6c b [ algefaguerui ] eft minoris tarditatis. Mem- b B.algifuan. 4or kdteam. n*pra& ^^era. Quando affatur cum capite pileis, bra expulfionis. Vnumquodque eorum ftringit & aloe, Sc ponitur fuper vicus menti, eradicat ventrem proprie, qiiu m m i fcetu r c u m vino po- ipfum .Mirumenta imetmarum. Quum ex eo fit em tico, aut cum aceto, & albala facit abundare lac, plaftrum cum aceto, eft conueniens attritioni & quando bibitur cum aceto pontico prohibet medij lacertorum:6cfitexeoempIaftrumpoda- fluxum (anguinis hxmorrhoidarum . Febres. grx 6c doloribus iundurarum, & fit ex i pfo fo- Vfus eorum plurimus facit cadere in tremorem, lo emplaftrum torfioni neruorum, & eft empla- 6c horripilationem. ctB.adcontu-ffrumc f [ ] vngiiis, & auris, Sc fimi- 1 lionem. lium , & fit ex eo emplaftrum cum fauich. Mem- 20 [Dea bunebo.] Cap. 90. a B.bunch. bra capitis. Eft medicamen furfuribus, Sc vlceri-dB.exconatiu- bus capitis, Sc Unitur fuper d [plagas capitis, qua: Bunchum quid eft ? Eft res delata de Iamem. meimquanö non ^unt fractio] Sc permifeetur cum vitello oui Quidam autem dixerunt, quod eft ex radicibus cftfradio. & linitur. Membra oculi. Solus adminiftretur, Sc anigaiien, quum b [monetur ]&cadit. Electio, b B.aatiqua. cfB.adtarfa- cum vitello ouie | [ ] Sc quum adiungi- Melius eft citrinum, & ieue, boni odoris. AI-tur* tk tur ei acetü,eft medicamen bonum adftfiftulam bum verö Sc graue eft malum. Natura. Eft cali- t garab. lachrvmalem Sc apoftematibus lachrymalium . dum Sc ficcum in primo, fecundum quofdam Membra mtrimenti.Qm ex eo eft dulcis, Sc rubeus, eft frigidum in primo. Operationes & proprietates. eft bonus ftomacho,&fit exeo emplaftrum eft Confortat membra. Decoratio. Mundificatcu- nielle doloribus ftomachi, & amarus eft melior, 30 tein Sc exficcat humiditates, qua: funt fub ea, Sc Sc digerit cibum, & multiplicatur cius nutrime- facit odorem corporis bonum, &abfcinditcdo- tum in ipfo: licet non fit nutrimentum ftiGlau- rem pfilothri. Membra nutrimenti. Eft bonum dabile, & prxeipue eius quod eft erudii, &quan- ftomacho. f B.facit dolo- do non digeritur, f [pungit] Scintiat. Membraex- rempungitiuü. pHlßonjs. Excitatcoitum. Dea[batecha. ] Cap. 91. a B.batiech. a B.buianes. De* [bugenis.] Cap. 88. Batecha fidesl caro peponis J quid eft? NotUlll eft. 1Natura. Frigida eft in principio fecundi, & Bugcnis f.i.Teucedanum.J quid eft?Magis quod humida in fineeius. Et quum eius femen defic- cx eaadminiftratur,cft radix eius,& lpfa qui- 40 catur,non eft hume&atiuum, immö deficcat dem habet gumma, & fuccum, Sc eius gum ma in primo, Sc eius radix eft deficcatiua. Operatio- eft fortior 1'ucco ipfius, & quandoque permifee- nes & proprietates. Qua: matura eft fubtilis,& im- tur cum oleo, Sc muri, Sc pauco vino, & concu- matura eft ipfa . Batecha b [ prxterea cineritia b B. non mi- titur, donec groffum fiat, & fecundum quanti- matura in natura exiftitcucumeris, ] & in ipfo turam natarem xqualitatis,quam habet ingroffitie, eft eft apertio quocunque modo fit. Melo autem turacltruIi‘ eius bonitas. Natura. Eft calida in tertio, ficca melioris eft humoris quam reliqua, Sc eius caro in ipfo. Operationes & proprietates. Eft refoluti- eft digeftiua, abfterfiua, Sc proprie eius femen, fc B.cxcorticat. ua. Vulnera & vlcera. b [Abradit] ofla corrupta matura vero, & immatura ambx funt abfterfl- propter vehementiamdeficcationis,& mundi- ux,& femen eius eft fortioris abfterfionis. Et ficat vlcera. Inslrumenta iundurarum. Conueniens 50 ipfa quidemconuertiturad quemcuque humorem , quem in ftomacho inuenit, & eft ad phlegma vehementius decliuis,quam fit ad cholera, qualiter ergo ad melancholiam, melo non con-uertitur velociter. Decoratio. Mun dificat cutem, Sc proprie femen eius, & illud quod eft in interiori parte ipfius, etiam confert panno, & mor-phex. & furfuribus, Sc proprie, quando conficitur, quod eft eius interius, ficut eft cum oleo de frumento, & exficcatur in fole. Membra oculi. Nota funt. ‘Natura. Frigida funt,& ficca in fccun- 60 Fiat vt cortex eius fronti adhxrcat, & prohibet do,&albufurum magis eft ftypticum quam cafi fluxum ad oculum fieri. M embr a nutrimenti. Eft fab! Operationes&proprietates. Inflanr, & proprie vomitiua, & proprie radix eius. Nam dux drac. quum poft ipfa bibitur aqua, Sc quum funtdul- eius cum vino monent vomitum fine labore, cia faciunt enenire rugitum plurimum, & fu- Sc quum bibitur ex eis obolus. Quunique ba- ciunt euenireoppilationes in vifceribus • Et de- theca non digeritur bene, generat cholcricam codtioalbufurifedarinflammationem cum cö- paffionem, melo autem eft tarax digeffionis, eft neruis . Membra anhelitus & pectoris. Confert fuperfluitatibus grofiis in pedore^ Sc cori-ucnit pulmoni, & vlceribus eius bibira, Sc fuf-fumigata . Membra nutrimenti. Confert duritiei (plenis. a B.beflcr. & j)e3 [ bufuro. ] Cap. 89. bclka, Rnfirrum & baluumC.i.Talma.) quid funt? C B.cibus alius lcquatur.. d B. prouoca-«oms. * B.belfeubul b B.citrulus in-dus , & eft licut ci!cumer,cappa j-is, & eft amarus. c B.algiuarefat idcft in confectionibus foli-dxs. A B.belilegi. nili quando comeditur cum eo quod eft interius eius, & ipfius quidem nutrimentum cftre-dius, & eius humor eft conucnientior. Oportet praeterea vt c [cibum fequatur alium J batheca enim fi non fequitur aliquid aliud, facit nau-feam öc vomitum. Poft autem ipfum calefa&us bibat oxymel, Öc hume&atus olibanum, aut zingiber nutritum,& vinum. Membra expulfionis. jProuocat vrinamquod ex eo maturum eft, öc crud um ipfius, & confert lapidi in renibus & ve-fica,quum eft paruus, öc praecipue lapidi renum. Et melo quidem eft minorisd [penetrationis ] öc eft magisabfterfiuus, & velocioris defcenfionis, praecipue qui eft mollis. Venena. Quum corrumpitur in ftomacho, conucrtitur ad naturam ve-nenofam. Oportet ergo, vt quum grauat,extrahatur velociter. De3 [bule.] Cap. 93. Bule quid eft ? Dixit Alkanzi quod eft b [ cil cumerIndus, & eft fimilis cucumeri capparis] öc fimilis zingiberi. liatur a. Calidum eft & fic— eum in fecundo, & apud quofdam in tertio. Operationes, & proprietates. Eft ftypticus confortans vifcera- Inflrumenta miciurantm. Contertduritiei nemorum,& humiditati eorum, &aegritudinibus ipfbrum frigidis,ficut paralyfi & torturas. Membra nutrimenti. Accendit ignem ftoma-chi, & confert vomitui, öc intrat inc [ algeguar-fet.j Membra expulfionis. Conftringit ventrem, öc ficcatven tofi ratem. De a [ belliricis. ] Cap. 94. De*[bomcbMuU.] cap. 96. _ bidi.vdhu* Bau-rach kebuli quid eft ? Eft femen Sen- dabllil-dium , ciut Indium , & habet diias fpecies, quarum vna eft parua abfquerugis, &alia magna cum lugis, & earum melior eft parua. in- jirumentu i^untlurarum. Eradicat phle°maex lun-duris . Membra expulfionis . Soluit phlegma ex inteftinis & vermes, & afearides, & eft in hoc 10 valde bona. Dea [ beheremigi. ] Cap. 97. Beheremigi quid eft > Eft ex aromaticis, operationes & proprietates. Refoluit inflationem in omni loco eius embrocatio. Membra capitis.Eius flos eft bonus ventofitatibusgroflis in capite, & quum ei us folia odorantur fi militer. Membra expulfionis, Soluit ventrem. a B.bhraniegi, Bellirici quid funt ? Sunt propinqui naturae emblicorum,&eorum medulla cftduicis pro-b B.aucllanis. pinqua b [ albundacha. ] Tuatur a. Frigidi lunrin primo, ficci in fecundo. Operationes & proprie-c B.ftyptica. ta^j.Inipfiseft virtus fubtiliatiua,& virtusc [co- 40 ta.$. Decoratio.Abttcrgitfa.ckm. V ulncra & vlcera. 20 De>[bUKeiim.} Cap. 9%. feubuzidan. Buzeidem quid eft > Eft medicina lignea Inda, in ^ua eft virtus fimilis virtuti been. Electio. Illa,quae ex ea bona eft,eft alba,grofla,multarum linearum, afpera: lenis vero & tenuis ligni, & paucae albedinis eft mala, & adulteranteam cum b [luabati barbarica.] fatura. Calida eft in b B fecundo, ficca in primo. Operationes & proprieta- aibeil/ 3 o tes .Eft lübtiliatiua. Infimmentaitmcliirariim. Confert dolori i undurarum & podagra?. Membra expulfionis. Augmentat coitum . Venena. Confert venenis. De*[buckida. ] Cap. 99. aB.buÄ ieu biichila. Buckida. Hiatura . Frigida eft. Operationes & proprietates. Eftabfterflua, öc eft in ipiä Üyptici-tas, öc in b [ tcchis: ] öc in frudu cius eft humidi- b b.\ .vaginu. d B . cum alde-bag. c B.cöfert mol Jificationi eius, Sii Immiditatx. a B.bedorungi ue fcu bedaren-giue vel bada-rumbe . & alio nomme trün-giam ejuod la-nne interpretatur melili a. tradiua. Membra wtrimenti. Confortant ftoma-chum cü d [aptatione] & aggregatione,&e [prohibent mollificationrm eius,& humiditatcm] ipfius,& nihil eft quod ita praeparet ftomachum, ficutipfi. Membra expulfionis. Fortaffe ftringunt ventrem, & apud quofdam leniunt vetrem tantum, Öc eft manifeftu. & ipfi quidem conferunt inteftino re£lo,& ano. Dea [bederenTego.] Cap., 95. Bedercnzegum (idefi meliffa) quid eft?7fatura. Eft calida & ficca in fecundo . Operationes, & proprietates . Confert omnibus aegritudinibus phlegmaticis, & melancholicis. Decoratio . Efficit odorem oris bonum. Vulnera &vlcera. Confert lcabiei melancholicas. Membra capitis \ Confert oppilationibus cerebri, & remouet fetorem oris. Membra anhelitw & pedoris. Laeti-ficatiua eft, & confortatiua cordis, öc aufert tremorem cordis . Membra nutrimenti. Iuuat di-geftionem,& confertfingultui .‘Permutatio.Loco eius ponitur in laetificando pondus ipfius de feta , Öc duae tertis ponderis ipfius de cortice citri. T rita ponitur fuper vlcera & fcabiemc t [ r +r vi™««. ] & conglutinat plagas propter C+B “ ftypticitatem,& abfterfionem fuam, & proprie cortex arboris eius, & afpergitur cum aqua lua, & fit embroca cum decoCtione radicis eius,& foliorum etiam ipfius fuper offa fra&a. Membra expulfionis. Cortex eius grolfus ioluit phlegma , quando bibitur ex eo aureus cum aqua fri-j?ida & vino. 50 De* [bibar.] Cap. 100. B.bhear. Bihar quid eft ? Eft illa, quae vocatur h [ keu- b b. cta»-fem] fcilicet oculus vaccae: rofaeius citrim colo-fcm> ris 3 rubea in medio: groilior rola chamomillas. ‘fatura. Caiida eft in fecundo, ficca in primo. Membra capitis. Eius odor confert ventoiitatibus grofiis in capite. 60 De3[bufiri.] Cap. 101. B.buiTir. Bufirifidefljverbafcusj Operationes & proprietates. Refoluit proprie, cuius flos eft b [ beneappa- b B.aurr; rens ] & abftergit cum aequalitate. Decoratio. Syl-cltnnu^.. ueftris habens floremc [ bene apparentem] rubi-ficat capillos. lApofiemata, & ipuJluU. * ' f bothor. Deco- Decoctio foliorum illius confert apoftematibus Vulnera & vlcera. Cum meile more emplaftri ponitur fuper vulnera Sc vlcera.Infirurnenta impurarum. Eius decoctio confert attritioni lacertorum . Membra capitis. Colluitur os cum deco-dione eius propter dolorem dentium . Membra oculi. Eius dccodio confert ophthalmia: ca--lidce. Membra anhelitus & peäoris. Dccodio ip-fius confert tu ili antiqua:. Membra expulfionis M\a bina, & cft aluch, &eft notum, Scoleum eius in potentia cft oleum aikeiri: ] veruntamen eft debilius eo,& in ipfo quidem funt virtutes contraria; . Tfiatura. Calida eft in primo declinans ad ■fecundum,ficeum in primo,& in ipfo efthu-miditas fuperfiua , cuius fortaflis humiditatis fum ma ad fecundum declinat non in fubftantia. Operationes & proprietates. In ipfo eft ftypticitas, Sc folutioc [contrahit enim ] nifi inueniat ftiper- c b. Etxpfum bens folia alba:Sc habens folia nigra conferunt 10 fiuitatem przeparatam. Si autem inuenit humo- q^dem ftypti- iolutionivetuftae. B.bichic. De*[bahelce.~\ Cap. 102. | feodior. Bahekequid eft? Similis eft virtuti lentium,& cCi difficilioris digeftionis. Ifiatura. Eft asqualis declinans ad (iccitatem. Operationes & proprietates . Eft fty ptica (icut lens, & generat melancholiam . vLpofiemata &f pußula. Eft bona vtrifque, bus, prxeipue cum aceto vini, Sc camphora: fa- rem, foluit, Sc in ipfo funt refolutio , Sc dige-cat' ftio, Sc inflatio, Sc velocitas ad puttefadionem, & generat humorem malum melancholicum, & eius femen confert ei , in quo generatur melancholia . Aposlemata , & t pnfluU. Confert f quando cum aceto , Sc oleo rof. linitur fuper apoftemata calida • Membra capitis . Eius fuc- bothor. cus deftillatus confert fluxui fanguinis ex nari- Sc fit ex ea emplaftrum hernia: & ruptura;infan- 20 do licinio,& intindo in ipfo,& remouet ftu« porem dentium, & eft ex eis, qua: fedant ftemu-tationem in complexione vna , & mouet eam tiurn. Membra expulfionis. Stringit ventrem. De a [ befceguafcen. ] i B.berfaufja, De'1 [befceguaj'cen. J Cap. 103. ideft capillus barcalbir iddt Befceguafcen (ideß,adianthum)quid cft?Eft co coriandrum pu riandrum putei, S>C Perfice eft befceguafcen 3 Sc tei. Syriace eft capillus porcinus: Sc Arabice eft ca- pillus algui: Sc eft herba parua, cuius ortus eft in faltibus, & curfibus aquarum, Sc fluminum; Sc incomplexionealia. Membra oculi. Confert pullationi oculi more ernplaftrifuppofitum,& facit prouenire tenebroiitatem vilus comeftum: propterea quia commouet humiditatem eius, Sc conturbat eam, & eius fuccus confortat vi-fum fado collyrio ex ea. Membra anhelitus & petitoris . Confortat cor valde, & deficcat pulmo- intus in puteis, Sc eft fimilis coriandro humi- 30 nem & pedtus, [facraiati ex aqua eius con- a B.aikchm- do: fed eiusthyrfus-ad rubedinem,& nigredi-bfB-& fine flo nem declinat fineftipiteexiftensb [ rc & fine femi- ] 7fatura. Galeno eft xqualis. Ego ne, cuius virtus autem dico, quod fortafle declinat ad calidita-VeturUCr rCm° tem va*^eParuni > & ficcitatem. Operationes, & wcwr ‘ proprietates. Eft refolutiuus, iUbtiliatiuiis, aperi- tiuus, Sc in ip(o cft ftypticitas prohibens cur-c B.qutfearum, fum. Etquando perm i fcetur cibo gallorum, Scc feu qmfcLikni, j-conimjcn m, ] facit cos fortes, & ad dimican-d b.&pugnan dum, & ad d [interficiendum. ] Decoratio. Eius 40 draconis marini, dum inter ic. cj,nis cum aceto & oleo confert alopecia Sc ty-riae-.&ipfc cum oleo myrtino,&'Vino prolongat capillos: & prohibet eorum cafum. .Apofle-mata f & pufluU. Confert f apoftematibus, Sc delet lcrophulas. Vulnera & vlcera. Confert fiftu-lis, SC vlceribus fraudulentis, Sc humidis. Membra capitis. c [Eius cinis] confert furfuribus . Membra oculi. Con fert fxgylopis. Membra anhelitus & pectoris. Confert pulmoni purgando ipfum valde. Membramtrimenti. Confert cum vino ffu fert ftridura; anhelitus,] Sc cius aqua cft bona gie exaquaei* fputo fanguinis, Sc facit abundare lac. Membra coferkmalma: nutrimenti. Difficilis eft digeftionis, & putrefa-a‘liic itUS' Stionis velocis, Sc eft malum ftomacho proprie folia eius. Membra expulfionis. Conftringit.e f [ e f B.ventrem. ] quod fiinuenerit humorem praeparatum , fol u it, Sc prouocat, Sc nocet ano, & eius femen confert difficultati vrina;. Venena. Ponitur fuper punQuram vefpa;, Sc fcorpionum,& Dea [ bertanichi. ] Cap. 105. a B.bertaniki. f bothor. f aldubcllet. e B.Alia litcra. Aqua cineris e-ius. f algarab. f B.Mcfuc. trem xui fiiperfiuitatum ad ventrem, Sc ftomachum, & confert dolori fplenis, Sc confert ldcntia;. Membra expulfionis. Prouocat vrinam, frangit lapidem : prouocat menftrua, Sc extrahit fecun-dinam,& purgat mulierem fxtam,Sc abfem-dit fluxum languinis;& apud plurcs ftringit ven-& fecundum ! [ Mefaugue] foluit. Venena. Bertaniki f ideft, britannica) quid eft? Dicitur, quod eft b [ acror, Sc dicitur quod eft folium b B.bufteabra quod aflimilatur] folijs acetola; fylueftris: ve- zi, & dicitur runtamen eft vicinior nigredini, Sc c [ grof- qubd folia aus fior. ] Operationes & proprietates. Eius folia funt fl™llantur' r , -Jr, w r r . c B.magis atpe ftyptiea. Vulnera & vlcera. Conlolidat vulne- ra 0 50 ra , & vlcera ♦ Membra capitis . Eius fuccus eft a B.badarugi. b B.& eft uotu, &eius oleu in virtute eft olei niaiorans. Ipfc cum vino confert morftbus ferpentum, Sc canis rabiofi, Sc venenofis alijs. Termutatio. Locus eius in afthmate ponitur ponderis ipfius de 60 flore viola; cum medietate ponderis iphus de fucco liquiritia;. Dea [ bedanmgi. ] Cap. 104. Bedarurgi quid eft ? Eft ncvmimib [ riimialc, & dicunt humines quidam, quod cft bedaram melior res vlceribus antiquis, qua; funt in ore, & f aphthis. Et oportet vt fiat ex eo rob, Sc con- j- aicoia. fertfaphthis. | aicok. De3 [ bilomon. ] Cap. 106. a B.belmun. Bilomon (.i. peplis) quid eft? Eft alfarfac fylue-ftris, Sc eft ex tithymal is, Sc eius lerne eft igneum ficut funt tithymala, Membra expulfionis. Soluit. Dea \ bebilifi) Cap. 107« a B.babcles. Bebilifi quid eft? Eft illud quod dicitur papa-uer cordolum, & fpumofum 5 Sc ipfum efficit operationem tithymali in lblutionelua. l^atura. Calidum eft:multum. Membra expulfionis. Soluit ficut tithy mali. De a B.benat uar-da n. De a [ benec guariden. ] Cd/?. ioS. Benec guariden. Membra expulfionis. Confert doloribus matricum, & renum, poftquam eius frangitur refolutio cum oleo & cera,& vitello oui: quare non induratur, & prouocat vrinam, & menftrua, & facit abortum, & cum cordume-ni valet hsemorrhoidibus . Febres . Confert rigo- Confert vlceribus neruorum, & implet vlcera' & purgat ea. Membra capitis. Bibuntur cum eo medicina,qusfiintadc [exituras] velaminum« e.*, cerebri, & ad apoftemata radicum aurium &*1 rned fac.deficcare ait fecundo ordine, rio tamen aut frigidum aut calidum .fed aut temperatum, aut paulo in- ficca in tertio. Et eius femen eft calidum in primo^ ficcum in fecundo. Operationes, & proprietates . Caro eius i nfiat, & folia ipfius fedant inflationem, & eius flos eftfubtilioreis: & eius acetofitas eft ftvptica frangens choleram rubeam. Et eius femen, & cortex ipfius funt refolutiua. Et cum ponitur eius cortex in pannis, prohibet tineas^ eius odor redificat corruptionem aeris, &peftilentiam. Decoratio. Eius acetofitas abfter- men lib.de virib.cord. calidum hunc ei ficcum facit tertio ordine.Carnem dicit hic calidam effe & humidam in primo. Gal. vero pituitofam, quod & Paul, propter ea, vjt.Cot.tracr. vt frigida dicenda fit. non calida,& l\afs quoque frigi-dam effe & humidam exiMimat, fed frigiditatem fupe-rare. Partem vero acidam frigida effe dicit ,& fccam tertio ordine. G al. & Paulus nihil de hac videntur me-miniffe in codicibus qui leguntur paffim. Semen quoque, ait author calidum effe inprimo & ficcum in fecundo. git colorem, & aufert pannum. Et quod ex cor- 20 Gal. fecundo quodammodo ordine in his temperamento t albar«. ticc eius aduftum eft, bonum eft f vitiligini linitum . Et dccodio eius bonum efficit dolore oris. Eteftimpinguatiua corporis,& cortex eius re- '0 B. tentus odorem oris bonum efficitb [ & eius de- codio etiä fimiliter, quum tenetur in ore. [jlpo-t bothor. flematay&fpuftuU . Acetofitas eius valet impetigini illinita. Inflrumenta wncturarum. Eius oleum valet mollificationi neruorum, & non fiat nifi ex cortice cius, & confert paralyfi, &: ipfius ace recedere notauit. jluerr. 5. Coli, calidum eße cum forti cap.4i. fccitate,fcripfit, & aut hoc tandem in lib. de virib. Tra&a. cord, in tertio fccitatis gradu repofuit, aliqui codices variant,&frigidum fccumve legunt fecundo ordine. De*[ cerufa.] Cap. 120. ^ Erufa quid eft? Eft cinis plumbi,aut alauno- ch,& cum in ea qua: fit ex alaunoch b[mul- b B.quandofit tofitascft mala neruis. Membra capitis . Confert 30 tum elaboratur in adurendo,fit alafieng.]& ac- torturae oris. Membra oculi. Fit collyrium cu ace- *.."' a ^ j cltura e- tofitate eius, 6cremouetur iderida oculi. Mem- c B.conditum bra anhelitus,&pedoris. Eius acetofitas /edat tremorem cordis calidum, &c [nutritum] eftbonti gutturi, & pulmoni: &eius acetofitas eft mala pedori. Et medulla citri,quum coquitur cu aceto, & potatur ex ea medietas alfacraiati, interficit fan guifugas tranfglutitas, & eas educit. Membra nutrimenti • Caro ipfius eft mala ftomacho,in- quirit luperfluam /iibfiliationem. Quandoque vero fiunt omnes ccrufx aceto,& quandoque cum falibus, Sc quandoque fiunt pluribus modis fecundum quod fciturin libris huius artis. 2fa-tura. Frigida & ficca eft in fecundo. Operationes , & proprietates. Quae fit cum aceto clt vehementis fu bdliationis, &: magisprofundans, & in alia non eft vehemens fubtihatio, &: eft glutinatiua, proprie al/arengeg. Mpoflemata,& f pusiuU. f bothor. flatiua tarda: dmeftionis, quare oportet,vt co- 40 Lenificat apoftemata dura & frigida. Vulnera & yideann°t.C» ‘. 0 • n U O-a.« Sr -Ka fteimMenlur. a b.nutrita, feu medatur cum almuri,& fimiliter [ mifta] cum «onebta. mclle eft fanior,& magis recipiens digeftionem, nifi fit plurima. Et eius quidem folia confortant ftomachum, & vifcera, &: poftea flos ipfius Sc cortex ipfius,quum ponitur in ciba.rijs,ficut femina , qua: pro condimento ponuntur adiuuant digeftionem. Ipfe tamen cortex non digeritur propter duritiem fui. Et ipfius decodio fedat vomitum • Et rob eius. & eft rob acetofitatis, pra:-parat ftomachum, & aqua acetofitatis eius valet 50 ideritice, & fedat vomitum cholericum, & facit appetitum. Et oportet quidem vt citrum comedatur fingulare, quod non commiiceatur cibo antefe,nequepoft fe. Membra expulfionis. Eius caro facit vtentem fe pofiidcre colicam,& ipfius acetofitas retinet ventrem, & confertfolutioni cholerica:, 6c eius femen confert ha:morrhoidi-bus, &: in eius femine eft virtus folutiua, &: fuc- e B.gaieme,feu cus acetofitatis eius fedat "[infirmitatem] mu- —- . ra v 7^1 galme muhe- 1 • • yemm.Seminis eius p0ndus.3jj.cum vi- 60 rationes,&proprietates.Eft aperitiuajuDtih SJSt no^*[&mclle].& aqua calida illinitumicfiftitvc. rpiffimdmis.moll.ficafma.rcfolumra^umpau perfluum. nenis o mnibus, & proprie veneno fcorpioms bi- f B.&altela. bitum, aut linitum, & eius cortex eft vicinus illi, & liiccus corticis confert morfioni vipera bibi-tus, & cortex eius pro emplaftro fuper pofitus eft vicinus illi» vlcera. Ponitur in emplaftris, & replet vlcera: ^ de ^ generat in eis carne,& corrodit proprie alaireng ri-s' iecleft-c[ carne mala, & alafreng etiam fortior eft in gene- curo, ratione carnis. Membra oculi. Confert fpuftulis t bothor. oculi. Mehr a expulfonvs.FA ex medicinis,qua: cofe mt fifluris ani. Venena.Eft ex venenis:& expolitio rememorationis eius eft in capitulo de venenis. De* [chamomilla. ] Cap. 121. a b.bahunegi. Chamannillaquid eft ? Ex ea eft alia,cuius flos eft citrinus, & alia,cuius flos eft purpureus, & alia,cuius flos eft albus, & nota eft. Et folia quidem ipfius, & flos referuantur, & fiunt ex eis tro-chilci & eius radix b [ deficcat: ] &ipfa quidem b B.«ficcatnr. eft lecundum Galenum propinqua virtuti ro- t bothor. fiein fubtiliatione fua, fed eft calida, 5c eius ca-liditas eft ficut caliditas eft olei,fcilicetconue-niens. ‘Ifatura. Calida eft & ficca in primo. Ope- ca attradione, immo abfque attradione, & eft ha:c eius proprietas inter medicinas. Mpojtemata t bothor. & -fpuftuU. Sedat apoftemata calida,mollifican-do, & refbluendo apoftematac [ & lenificat du- rit]eS) ra,qute non funt ftridaialde, ] dc bibitur pio- ii,ntVa!aei-'c pter apoftemata vifcertim lpifla. injlrumenta um- mente». bturarum. Burarm. Mo! Üficat tetanum, 5c confortat mcm- 111 in a bftergi t vifu m ,& ex fern in c eins fi t fcol-1 aleofoh braneraofaomnia, &eft ex medicinis pluscon- lyrium cummcllead albuam oculi. Men.braan- ferentibus laiXitudini, qua m reliquee: quoniam helitus, et peciom .Aqua C£pe cum meile confert caliditas eius eil fi milis caiiditati animalis. Mem- praefocationi. Membra nutnmenti.Sylueftrc eft dif- bracapitis.Eft confortatiua cerebri,conferensfo- licilis digeftionis, & quaedam ipecies eins mo- da frigidae, & ad euacuandas materias capitis: uet vomitum , & quod ex eo comeditur pro- quoniam reloluit abfque attra&ione, Sc haec eft pter fuam S [caliditatem, ] cöfortat ftomachum g b. amari«. i b. dcolx. eius proprietas, & confertd [puftulis oris.] Mem- debilem, & facit appetitum, Sc quod bis deco- dinem. bra oculi.]Sanat algarab difruptum more empla- dum eft, eft multi nutrimenti faciens fitim, flri fuperpofita. Membra anhelitus, & peöloris. Al- io confert idteritice. Membra expulßonis. Aperit ori- leuiat (putum . Membra nutrimenti. Aufert ifteri-tiam. Membra expulßonis. Prouocat vrinam,& egredi facit lapide, & proprie, quae ex ea eft purpurei floris cum chamsemilla quidem vapo- ratur vefica propter dolores frigidos, Sc prouocat menftrua bibita,&fedendo in aqua ipfius, Sc educit embryonem, Sc fecundinam, &c confert Iliacae. Febres.Fit inun&io ex oleo eius in febribus periodicis, & bibitur propter febres antiquas in line earum, &; confert omni febri abfque forti 20 mentum venenoiorum. acuitate,quumapoftema calidum non eft in vi-fceribus exiftens in ea, &C quandoque eöfert apo-ftemofx, quum non eft calidum, & eft eius maturatio etiam,quum non eft calidum, Sc eft eius maturatio etiam,quum iam firmata eft digeftio. 'Permutatio."Loco ipfius ponitur in confortatione cerebri, &:iuuamento,quod confert in foda, be-rengefif,Sc eft abrotanum. ficia haemorrhoidarum, & omnes fpecies caepe excitant coitum. Et aqua quidem cacpe[ co&ae h prouocat menftrua, Sc k n t naturam.] Venena. {^^proilo Confert morfui canis rabiofi,quum.linitur fu- cat menftrua. per ipfum aqua eiusraut emplaltratur ex eo cum fale,& ruta.& caepe quod comeditur,expellit nocumentum ventofitatis venenoiorum, & dixerunt quod ipfum generat in ftomacho humorem humidum plurimum frangentem nocu- J. T JL T I 0 7^E S. a B.baflal. Dea [ctepe.] Cap. 122. b e. cu acuita- Caepe quid eft^Notum eft.Et in ipfo b[eft acui- te mcifiua eil. tasincifiua] amaritudo,&ftypticiras.Comeftfi Alia litera, cu vero ex eo quod eft longius, eft acutius. Etru-aemtate fuper- beurn cft acurius aIbo5& iiccum humido, Sc cru-ua mei lua. fo. fatura. Eft calidum in tenio, Sc eft 111 ipfo humiditas fu perflua. Operationes,&proprietates. Eft fubtiliatiuü,incifiuuin proprie quod c b. indfionc comeditui', Sc in ipfo cumc [ ftypticitate quam C&pam calidam eße ait tertio gradu. MGal.y.fim-pl.necnon Vaul.lib.j. calidam quarti ordinis putant, de fecundis vero qualitatibus nihil dicunt, an exjiccet vel humeclet. Sed Hippoc.z.de diata calfacientemexfic-care ait propter Jl.ccum. 't{otatpr&terea author,cx natur recoda.'] Tiatura. Ilecens eft frigidus, & De*[caßoreo.] Cap. 125. humidusinc [tertio]&falitus antiquus cft ca- sü^LLm lidiiSjCv ficcus in eo ; in aqua verocsfei, pro- alachat£,fem« Caftoreum quid eft ? Eft tefticulus animalis prerca quod in ipfa funt nfitrofitas acquifita ex laca(L marini, quodfubmergitur, & inuctiitur par fu- languine primumSc pars cholerica, eft calidi- fpenfum ex radice vna, ficut duo fella vaccina tasquxdam. Eleciio. Melior cft qui medius eft: cxficcata, & habet corticem fubtilem, qui quoli- inter illum, qui extenditur, vt vifcus, & frangi bet tadu frangitur. Eleciio. Eledum ex co cft, bilem: ambo enim fuqt mali. Sc qui cft priua- quöd duo tefticuli funtfimul adhaerentes pares: 30 tus fapore, Sc dccliuis ad dulcedinem, & fuaui- illud enim non adulteratum eft, Sc eius quidem adulteratio* fit ex opoponaco, Sc gummi con-b B.fanguinc. fedis cum [oleo] Sc pauco ca ftoreo ,& de/ic-catur in vclica. Qui autem laborat accipere hoc membrum animalis,oportet vt quando findit cutem, quae eft fnpra ipfum, vt extrahat hunii-ditatem cum eo ,* quod in ipfo continetur , Sc cft humiditas ficut mei, & cxßccet eam fimul. %latura. Eft fubtilius, & fortius omni quod calc- tatem, aequalis in fale, qui non remanet in viice-ribus plurimum , Sc fadus ex acctolo, melior eft eis. Et fu bt ilia n tia q üid em a ugm en tan t m a-litiam cius, quoniam faciunt ipiim 1 penetra-re, Sc impellunt eum, Sc cafcus caprarum-, qux? vcfcuntur fubtiliatmis, melior cft cafeo caprarum , qux vcfcuntur d [nil Sc robms.] Opera- Sc co- facit, & cxficcat, 6c oportet vt fit calidum in fine 40 meditur poft ipfum mcl , Sc vetus eft calidus > cB.fc res cerea, vei fimiUs cerc. f bothor, d B.Alxalitcra. frigidis, tertij vlque ad quartum, ficcu m in fecundo. Ope< rationes,& proprietates. Rcioluit iniiationem, Sc quando ex eo linitur, calelacit corpus, & resc [gummofa,] qux eft in medio cius mordicati-ua, cft vehementis calefadion is. J.0emata & f pujlula . Confert apoftematibus d [calidis.] abfterfiuus , mundificatiuus, & comeftus efficit cholericum humorem, & falitus non vetus eft inter vtrunque. Aqua vero calci impinguat canes , & nutrit cos. Ei ine [recocta ex eB.alacathqi- ili mma ] cafeorum eft virtus rcfolutma. Decora eft e>; lumma * tio. Bibere aquam cafei cum medicinis mundi-Vulnera & vlcera. Confert vlceribus pernitiofis. ficatiuis melancholiae confert,& panno1 [ Sc re-^ f B-AliaUtera, Intrimenta innetur arum. Confert neruis, & cale- cens coda cum tanto vino quantum ipfa eft in °:°ncc c6flima* facit, & confert tremori, Sc fpafmo humido, & cortice granati, doncc conium at ur, ] prohibet alcuzez humido, & ftupori, ¶lyfi. Membra 50 fpafmum faciei. Et cafcus quidem falitus ve~ lwur‘ capitis. Confert obliuioni,&: lethargias cum aceto Sc oleo rofaceo, & fubeth etiam, &: fi fit cum febre, tunc fi bibatur cum meile, Sc pipere, confert , Sc non nocet, Sc fit eius potio cochlearium: & refoluitfpeciesfodae frigidae, & ventofae more emplaftri fuperpofitum & vaporarum,& confert furditati fVigiciae, & neque eft aliquid magis iuuatiuumventoiitatiin aure quam ipfum, quum ex caftorco accipitur quantum cft lens tus extenuat. ,APofiemata^ f pufu:l£.Rccens non falitus prohibet apoftemari plagas . Vulnera,& ylcera. Vetus bonus eft vlceribus malis,& vulneribus, & recens vulneribus leuibus recentibus. Recens enim fortior eft in hoc, & prohibet a-poftcraationeni eorü prcecipne cum folijsdulb: Sc acetoia; iylucftris : & bibitur eius aqua propter fcabiem. Infimmenta iunclurarmn . Teritur vetus cum oleo, aut cum aqua pedum porcc- vni, & diffoluitur in oleo nardino,&deftillatur 60 rum falitorum, Sc fit ex co emplaftrum fuper / jn eam. Membra anhelitus, & pectoris. Attradio per nares ex fuftumigatione eius confert apo-ftematibus pulmonis , & infirmitatibus eius . Membra nutrimenti. Bibitur cum aceto propter fingiiltum , & facit fitim. Membra expulfionis * Pclet dolorem ventris pungitiuum bibitum duritiem iundurarum,& extrahit ab eis, ficut gypfum fine impedimento, & eft valde magni iuuamenti, Membra oculi. Ex non lalito &iaii-to fitemplaftrum ophthalmitT,& S [extremitati gB.altarfari,5t palpebrae percu fla:.] Membra anhelitus, & pectoris. eft magiii iuiu Quando coquitur in aqua, & datur in potuabla- ni-CIlt,va;'c dantibus, ßantib.multiplicatiu lacearü. Membra nutrimenti.Salitus eft malus ftomacho,& fimÜiter non fa h B.aebag.i.pr? litus. In falito vero eft aliquantula h [ expulfio, ] paratio itoma- & Diofcor.quidcm dixit,quöd recens eft bonus du* ftomacho,& illud eft ex eis, in quibus eft ambi- guitas:falitusautem non vetus eft intraeos,&eft velocior in digeftione quam ille, & velocius de-B.aiacath feu fcencüt.1 reco&a verö eft minus nodua ] fto-macho quäm cafeus nouus. Membra expulfionis. alacad eft rnm! jiociuunii corruptam, & omnem f [faniofitatem ] humorum corruptorum.Oleum uerö eius eft calidum valde,refolutiuum^ödiquefaäiuum. Decoratio. Ponitur fuper pannum, & maculas lentigino-fas, & cum aceto eft conueniens f puftulae § [leni. ] Vulnera, & ylcera. Eft conueniens impetigini , & vlceribus. Inßrumenta iunäurarum. Oleum ciunamomi eft mirabile in tremore. Membra capitis . Confert coryzae, & eius oleum grauat ca- f B.uiralentu. f bothor. gB.ladleiso Generat lapidem in renibus ,& uefica, &pro-10 put,Sdpfum mundat caput attrahendo humidi m u« /a 11 « /J • t rt a X » ml ^ * I*. jl. ^ ^_______ O f* Z' 1 kB.propter bau racitatera. j>rie humidus: & proprie qui comeditur cum feminibus penetrare facientibus . Non falitus Vero lenit naturam, & eius aqua foluendo e-ducit choleram , <5c adiuuat ipfam abfterfio eius propterk [ nitrofitatem, ] quae eft in ipfa, & mifcetur cum meile, 6c fit magis iuuatiua. Et medicina quidem , quae ex eo admini-ftratur, fit ex illo, qui fit ex lafte caprarum , & ouium , & cafeus quidem confert ulceri- o * ___! Y tates ex eo, & eft ex fumma eorum, quae fedant dolorem auris,& ponitur in medicinis eius.Mem hra oculi. Confert panno,& tenebrofitati come-ftum,& collyrio ex eo fado,& liquefacit humidi tatem groffaiTi ocu\i.Membraanhelitus,etpeäoris. Eith [lenificatiuum & confert tu ili, & mundifi- hB.letificatiuu cat quod eft in pedore. Membra nutrimenti. Aperit oppilationes hepatis, & confortat ipfum, & confortat ftomachum,& deficcat humiditatem bus , quae funt in inteftinis , & proprie affa- 20 eius, & confert hydropifi.Membra expulfionis. fB.alaharas.i. ad afcellandum mucofitates fta gnantes intefti na cum pauco fanguine. tus , & prohibet folutionem . Et quandoque teritur ille, qui eft affatus, & fit ex eo ciyftere cum oleorofaceo,& oleo, & confert furgenti ad afcellandum1 [ cum fanguine. ] Venena. Dicitur quod cum calamentho montano epithema tur fuper venena. De z [cinnamomo.] Cap. 127. Cinnamomum quid eft ? Notum eft: & eius quidem eft una fpecies bona ad aliquantulam declinans nigredinem:rnontana,grofTa, breuis, bB.laxum,La- &ex eo efl album b[latum inflatum ,frangibi-bens radice con Jem habens radiccm declinantcm ad molli-tradam frangi tiem,]Sc fpecies nigra eft plana, parum nodofa: hikm. Sccft ex eo fpecies odorem habens ficu t cafia lignea ad uiriditatem declinans, cuius cortex eft, ficut cortex eius rubeus. Et eft ex eis, quorum virtus longo durat tempore, & proprie fi tera- 4° tur,& fiant exeo trochifcicum vino. Cinnamomi praeterea eft fpecies, quae nominatur cinnamomum mendofum, & habet odorem quen dam, & eft afprum, & ipfius virtus eft debilis, & fit ex eo oleum. Eleftio. Melius eft illud quod eft: boni odoris,& acutum habetfaporemfine mordicatione, & color eius eft purus, non com-e B.ad cinerei* miftus. Inquit Efiofcor. Melius eft nigrumc [ad-tatem. igneitatem] & rubedinem declinans, planum, Confert doloribus matricum,&renum,£tapo-ftematibus eorum,poftquam frangitur eius refo lutio cum pauco oleo /et cera, et vitello oui, vt non fuperfluat, et induret, et ipfum prouocat Nerinam,et menltrua, et facit abortum,et cum cor dumeni confert haemorrhoidibus. Eius vero oleum confert doloribus matricis, quando fran gitur cum oleo et cera, et fi non, indurat vehementia fux refolutionis vitra hoc, quod eo in* 30 digetur.Febres. Confert rigori proprie eius o-leum \mitum Venena. Confert morfui vermium uenenoforum , et fit ex eo emplafirijm cum myrrhapunCturxfcorpionis. "Permutatio. Loco eius ponitur cortex cafix lignex üypticu$, aut duplum ipfius de cubebe.aut duplum eius ex hea bei. De* [Cerebro.] Cap. 12S. ' / ' V ' J Cerebrum. Eieclio. Melidfci eorum funt cerebra uolatilium, et proprie montanorum, et ex cerebris quadrupedum, cerebrum arietis, deinde uituli.Ts\atura. Frigidum eft; et humi-dum .Operationes 3& proprietates. Generat phlegma , et humores grofibs. Membra capitis. Cerebrum gallinarum confert fluxui fanguinis narium ex uelamine, et cerebrum cameli, quum exficcatur, et bibitur cum aceto uini, a B. demag. ramos habens propinquos fu btiles, in quo funt JO confert epilepfiae . Membra nutrimenti. Ipfum dulcedo, &: falfedo,& mordicatio parua, &: non eft valde frangibile. Et ex bonitate quidem ipfius eft,vt vincat omnem odorem praeter fuum, 6c non fentiatur cum eo.Malum vero eft,in quo eft odor d [myrti, aut thuris, aut falfedo, aut aliquantulum mali odoris] & album e[frangibi- NWV1VU11, itui \J-~ ^ « « . fY* 1* (ior cafieligneq le,& etiam contradum, & plan um, grofl^ radi-aut odor malus cis eft malum. ] Eius autem uirtus conferuatur fi ex ipfo fiant trochifci poft contritionem, & fi non, debilitatur poft fpatium. xv. annorum, & infra • Et oportet ut ex illo aftumaturquod fuper vnam exiftit radicem, & fradum eius, eft falfificari aptum. fatura. Calidum eft, & fic-cum in tertio. Operationes,&proprietates. Vltimu eft in fubtiliatione, attradiuum,aperitiuum,re-dificans putrefaclionem, & omnem virtutem d B. afne. i. vf-lice, feu mufei-<]uercini, aut o c B. Vel fecundum aliam lite-ram radice habes afperam eft malum. facit naufeam apud digeftionem fuam,et delet appetitum . Et oportet quidem, vt comedatur cum feminibus. Qui autem poft cibum uömere vult, fumat ipfum fuper cibum fuum, et eft tard# digeftionis b [ inuolutum faciens h B- adh^rens fto m achum.]Mm^ ra expulfionis.Leni t veri trem: et cerebrum anatis eft ex medicinisapoftema-tum ani. Venena. Cerebella falubria funt in hau-Ihi uenenorum,et morfibus animalium, quum 60 comeduntur. De3- [croco. ] Cap. 12p. a B.zafaran. Crocus. Elettio. Melior eft recens boni coloris, fubtilis odoris,fuper cuius pilos eft paululum albedinis,non plurimu D [grofTus] fanus non ve- b B-rePlcm' AVIC. T lociter c B.nequecom minutus feu ne que comminui bilis in partes paruas. dB, aperi tiua. lociter tingens, non inuifcansc [nequcfrangitur,] fatura. Calidus eftin fecundo, ficcusin primo. Operationes, & proprietates. Eft ftypticus, refolutiuus,maturatiuus, dc propter illud, quod in eo eft de ftypticitate ipfius, glutinatiuus, dc eius caliditas temperata eft,d [ aperitiuus, ] Galenus vero dixit, quod eius caliditas eft fortior ftypticitate ipfius . Et eius oleum eft calefa- ne ad fummum perueniatur. Et nequcc[fit aliquis contentus: ] quod ipla fit ualde trira , pars enim minima eius in fenfu.quum inuenithu-nl id i ta temfinflatur, dc adheeret partibus ftoma-chi, & inuoiutionibus inteftinorum, dc apofte-mat,quare oportet,ut,quum teritur, hydromel-le infundatur, deinde ficcetur, dc conteratur. Et redificatio quidem eius,dc expulfio fusemaii- C B. decipiatur abquis credendo. diuum . Alkanzi inquit: iple nunquam aU JO tia: eft cum dragaganto melior,quamcumgum terat humorem: immd conleruac eum fecun dum squalitatem, dc redificat putrefadum, dc conferuat vifcera ,N Decoratio. Potus ipfius co-fbotbor, lorem efficit bonum-. Mpoftemata , & f puftu-U, Refoluit apoftemata, dc linitur ex eo ery-fipila. Membra capitis. Facit foda, dc ipfe nocet capiti, dc bibitur cum rob ad ebrietatem, dc eft faciens fomnum , & obtenebrans fenfus. mi, quoniam gummi magis vincitd [ fortitudi- d b. virtmem, nem] medicinas, liatur a. Calida eft in tertio, fic-ca in ipfo. Alchindus uerö exiftimauit, quod ip-fa fit frigida, dehumida, dc elongatus eft a veritate uehementer. Operationes, & proprietates. Eft refolutiua,incifiua,attradiua ex longinquo,& e-i*is quidem folia uiridia abfeindunt fluxum fan-guinis, Decoratio. Fricacur fuper lepram, dc cle- cB.rh^una, Quum enim bibitur in vino, inebriat, ita vt ade 2o phanfxam. Apoftemata ^&fpuftuU. Eius folia ui- fbothor. [ roona ] perducat, dc confert apoftemati cali do in aure. Membra omli, Abftergit vifum, & prohibet fluxum ad ipfum, dc valet ad pannum: t alcofol, et fif ex eo t collyrium ad varietatem acquifi-tam in aegritudinibus. Membra anhelitus, etpeffio-catiuiis ris. Confortat cor, dc eftf [ lenificatiuus] deo-t birien. dorat ipfu m habens pieurefim, & patiens f phre nefim, ut dormiat,& proprieipfiusoleum:6<: facit anhelitum facilem :dc confortat inftrumeta ridia refoluunt apoftemata , dc maturant ea . Injlrumentum iunemramm. Conferunt dolorib.ner uorum, dc iundlurarum, dc fciatiae, dc podagrte frigida:, e| . ] Membra capitis. Purgat cerebrum , dc decoquitur radix eius cum aceto , & colluitur ex ea os ad dolorem dentium, aut aperitur, bjs recennb.ip. dc proijcitur quod eft in ipla,dc coquitur ace- fiUS ^fcmid, tum in ipfa cum cinere, calido, dc quum coqui- & 9uancl num conciliandum admifcct. De^[chamepytheos.] Cap. 134. aB.chamafitus feu kemalithiif. Camaepithys quid eft? Stipites, & flores rubei decliues ad nigredinem, & uirides fubtiles,&: eius flos eft amari faporis cum ftypticitate pauca^ eius b [acrimonia ] eft minor amaritudine, b b. acuitas. & eius folia funtherbalia, fubtilia,incedentia fuper terram,Sc funt fimilia folijsalbehar: verunta AVIC. T z men men funtfubtiliora,&: molliora,& maiorum flo plurimum «dminiftratur radix, Sc eft notum, rum quam ipla,&eius flores süt citrini. "fatura, T^atura. Eli calidum , & ficcum in tertio, perue- Calidus eft in fecundo, ficcus in tertio. Operatio- niens ad quartum.Operationes,&proprietates. Eft nes,&proprietates. Eftapentiuus,abfterj(iuus,& abfterfiuum , mundificatiuum , vlceratiuuiTi, eius abfterfioin mebris interioribus eft maior ca b [acre,]mordicatiuum, excitans vomitum, in- bB.aaJtu lefa&ione ipfius * & in ipfo eft virtus folutiua. cidit phlegma, & choleram nigram. Decoratio. m' +1 di \Apoftemata, & ]pufiuU, Ponitur fuper durities, A bftergit albaras, & morpheam ,& proprie ni- ° °r= & proprie duritiem mammillarum, & prohi- gram. Jpofiemata, &f pujiula. Confettfcabiei, fbotKor. bet inceniioncm formicx. Vulnera,&ulcera.Con Membra capitis . Facit fternutationem, & eft ex folidat vulnera cum meilefafto emplaftro ex eo, io fumma medicinarum mundificantium aurem, St v 1 cera p u tri d a. inßrum ent a mnciurarmi.Confcn & abftergentium fordes, quae funt in ea: et de fciatic#,& proprie quando bibitur cum aqua proprietatibus eius eft refolutio ventofitatum mellis,Et dixeruntquidam, quod quando bibi- ex naribus, et confertalchafem aperiendooppi- turcum hydromellexl. diebus fanat (ciaticam, lationes colatorij fortiter . Membra nutrimenti. &refoluitduritiem podagrx.Membra nutrimenti. Facit uomere fortiter , et foluit duritiem fple- .A perit oppilationes hepatis, & eius zegritudi- nis. Membra expulfionis. Eft folutiuum, prouoca- nes,&fplenis,&confert i deritise nigrae, quum tiuum vrinae: et iupponitur,et prouocat men- bibitur feptem diebus continuis. Membra expul- ftrua:etcxtrahitfoetum:etfrangitlapidcm.T>£T~ fionis. Aperit oppilationes matricis, & prouocat mutatio. Loco eius in uomitu ponitur nux vo- vrinam, & menftrua, & remouet difficultatem 20 mica eiufdem ponderis cum tertia fui ponderis eius, & prohibetdolores renum , & fupponitur depipere. cum meile, & mundificat matricem, & quando ex duobus aureis de eo cum ficubus, aut mei- a|- » »■ -» r le fiunt collyria, deponit phlegma fufficiehter.^c ° ^C eis’± aP' J37* sb. chubal cB. aucafton, wGna • Confert nocumento ueneni nominati c .ucI Iiebabe- net fecnndum [ofifton.J Termutatio. Loco eius ponitur medie- Cubebe quid eft? Eius virtus eft fimilis rube#, alum iiteum fas ponderis de fileleos, & quarta ponderis ip- vemntamcneft fubtilior.Xdtarrf.Dixeruntqui- liusdecafialignea. damin ipfa eft cum caliditateuirtus infrigida- tiua, & eft uerecalida, et ficca perueniens vfque »B.dumaW De*Uban,*dryosl Cav ^iAkcundum.Opemmes^proprimtes.EAz^ udkemadrms, ^ ^ ritiua, fubtilis, ad acuitatcm decliuis: et neque peruenit ad hoc ut loco cinnamomi ponatur. Ghamxdrys quid eft ? Stipites, & folia frangi- Vulnera, & vlcera. Eft bona vlceribus putridis in bB.baftliconis bilia in groffitudine b [ myrti] & maiores ad ui- membris, et gingiuis .Membra capitis. Eft bona riditatem decliues. Et herba eius nominatur a- faphthis putridis in orc.Membra anhelitus, &pe- falcoJa, pud griecos quercus terrae, quoniam habet folia cloris. Quando tenetur in ore, clarificat uocem. parua fimilia folijs quercus , amara, & eius ra- Membra nutrimenti. Eft fortis in aperiendo op- dix declinat ad purpurei tatem. Eleäio. Oportet pilationes in hepate. Membra expulfionis. Mun- vt colligatur dum habet femen. J^atura. Inquit dificat vrinae vias , et prouocat arenofam . et Galenus eft calidus, & ficcus in tertio, eius ta- 4° extrahit lapidem renum , et veficai ;■ et fpu-men calefactio fortior eft deficcatione ipfius. «n» mafticantis eam, deledat eam b [qua v- Operationes, & proprietates, Eft aperitiuus,incifl- titur. uus, fubtiliatiuus,&in ipfoeftcalefadiocorpo- j ’v rum. Vulnera, & vlcera. Confcrtcum mdle vice- Cap. 138. aB.ckffudu ribusantiquis. Inßrumenia iunciurarum. Quando, uelKe/Iuth. quod ex eo recens eft, bibitur, aut cius decoctio, confert contritioni lacertorum , & eius Cufcute quid eft? Res inuoluta fuper fpinas, fyrupus confert fpafmo , & quanto plus anti- et arborem fimilis villis Mechijs; et non habet quatur, eft melior . Membra oculi. Fiunt ex eo folia; fed habet florem paruum album 5 in quo pilulae, & exficcantur,& adminiftranturin vl- funt amaritudo, etb [ftypticitas] fed quod in ip- bB.poooaB*. ceribus oculi, & fimiliter eiusdecodtio in oleo: fo magis uincit:eft fubftantia amara. T<{atura. Eft aut quod ex eo tritum eft , confert fiftulis la- calidum parumper in principioprimi, ficcum chrymalium. Membra anhelitus, et pedoris. Con- in fine fecundi, quamuis ipfum fit habens uir- fert tufli antiqua:. Membra nutrimenti. Detume- tutes contrarias. Operationes, & proprietates. Eft icere facit groflitiem fplenis, & confert i£teri- mundificatiuum,et extrahit fuperfluitates fubti tiae nigrae, & habet fyrupum, qui confert mali- les ex uenis,etgrauatin ftomachopropter fuam tiae digeftionisualde,&quantomagisantiqua- ftypticitatem : et mundificat uenas , et extra- tur, eft melior, & confert principio hydropifis. hit fuperfluitates , quae funt in eis cum facilita- ■Membra expulfionis. Prouocat urinam, & men- te lubrificans fuperfluitates fubtiles. Membra nu- cR.facisdefccn ftrua,&c extrahit] foetum, Venena .Fix ex eo em- 60 trimenti. Confortat ftomachum proprie quod dere. plaftrum morfibus vermium uenenolorum . ex eo frixum eft 5 & quando bibitur cum ace-. Termutatio. Loco eius ponuntur folia eupatorij, to, fedatfingultum, et aperit oppilationes he- öc fcolopendrice. patis, et ftomachi, et confortat ea . Et eius ( aqua eft mirabilis ad ideritiam: et fuccus eius iw 'kwS?5 * De*[ cundes. ] Cap, 13 6. quod de eo eft fylueltre quum teritur, et pro- ijcitur fuper uinum , fortem efficit froma-Cunde? (ifimlmwjquid eftrDe hoc equidem chwm debilem. Membra expulfionis. Etipium rnnnl-fr!! ^)rc^cs ventris fetus, propre- aniü.Tfatura. Calidum eft,& ficcum in fecundo. nlnP-nn &■ rr-1 f V?ja^ Prouocat urinam, Operationes, & proprietates. Expellit ventofitates, % T r d0ln0n P^riuo ventris. & exficcat; & non eft 1 n fublimitationecymini. n Alia lite»* rmn Je* m n XUIla lanou^s » & Membra anhelitus,& pedoris Confert tremori cor Infert fluxui. - • ’ ^onftringit > &c [mundi- dis.Membraexpulfiorus. Eft bonum uermibus, intoniert ficat fluxum] matricis. Febres. Confert ualde fe- terficit enim eos bribus antiquis femen eius,& aqua ipfius. De^Cymino.] Cap. x39. M K K 0 T M T 1 0 K-E s£ i , Arminnmm i A a r* t- ^aYon calidum, & ficcum putat fecundo gradu.Gal. Cap.42.. bB. fccmium, _ p ~ ^ 1 c ^Etusaliudeft Carmeniu 7.ßmp.& Taul.hb.6.ad tertium fere & aliud >> [ Emium, & aliud afferunt. At Auen. %. Coll.m tertio abfilute ordine re- thium .karme- jSiabatmum. Carmenuim vero eft nigri coloris, pofuit. »T 7° '& & Perficum eft fortiusEmio.JNabathiumve- SSiSa; ro^l«A,qi^ini»entait in alijs lods. Et c* 'c«p. 141. »B.fco«r. anni »loris, & omnibus aliud cll lylucrtre, & aliud domefticü. F/S”fc" hSSÄ C ta“Irmonia]fo“ior eft- Et Apparisquid eft?H('tfruftus,&habc^radi- lio r fylucilrr‘ quidnn eft fpeaes quadam, cuius Vv ccm,& habet frudum alium, qui eft fic.lut cB, »ta. 20 CUCHmis non capparis,& eft » [acris,Jcalidus,qui biuam». as.fecunflo,fic c“ roitius quam 1 eihcum, & Perficum fortius ponitur in mufto& conleruatipfum ab cbulli- eumin terno ^ ali;s.^f«w. Eft cahdumin [ tertio, ficcum in none ficut iynapis,&eius radix eft amara c[ a-cB. acuta. lecunclo.J Operationes, & proprietates. Expellit uen eris:] & quaedam fpccies eius eftd [culzumita fa d B.chulzemi,i. tofitates; & refoluit: & in ipfo eft incifio, & ex- ciens in ore f pufrulas, vfque ad terminum,quo reyloms mang liccatio.ot 111 lplo eft ftypticitas.i)ecomt/o.Quum veficetur,& apoftc m a t g i n g i u a m .Electi o. Iuuan- + bothor lauatur racies exaqua ipfius, clarificat eam, & tius quod in ipfa eft,funt cortices radicis eius.?Ct limuiter eius vifus, & acceptio eius cum menfu- tura. Generata in terra calida, eft calidior; & cara. Eius nanque nimius vfus, faciem citrinat. Jor totius,&eius ficeitas eft in fecundo. f bothor. *Äpojicmata, & f puJiuU. Adminiftratur cum ce- nes,& proprietates.EU refolutiua,aperitiua,&: ab- rato, aut oleo, & farina fabarum fuper,apoftc- 30 fterfiua,& ipfius radix eft incifiua, fublimatiua, mata in tefticulis * inimo cum oleo, aut oleo, & mundificatiua, aperitiuain cuius cortice funta- mellc.Vulnera,&ulcera. Confolidat vulnera pro maritudo,&e [acrimonia]& ftypticitas, & nutri e B.acuitas. prie fylueftre, cuius femen eft fimile femini lilij, mentum fruftus eius eft paruum, praecipue quü quum eo impletur fuper vulnera. Membra capi- falitur,& quod ex ea eft humidum eft magis nu- tis . Quum teritur cyminum cum aceto, & fit o- tritiüum; quäm quod ficcum eft. ^Apoßemata, doramentum ex co, ablcindit fluxum fangui- & f^fft/fte.Eius'radix refoluit fcrophulas, & duri fbothor. nis narium. Et limiliter quum ex eo intromitti- ties, & admifeeatur ei quod frangit tiirtute eius: tur licinium in nares. Membra oculi. Quandoque & folia eius iam experta funt ad illud. Vulnera,& mafticatur, & mifcetur cum oleo, & deftillatur ylcera.Corticcs radicis eius ponuntur fuper frau- fuper ungulam , & fuper coagulatum fanguine 40 dalenta, teftificati funt iam frigus eius lis quidem alius eft domefticus:& alius fylue- Rufus>& Archigenes,&alij ab eis, 7^atura,Fri- ftris,& alius marinus,& alius caulis aqua. Sylue- gidum eft in fine primi ufque ad fecundum, fic cb. Aiialitcra. flris vero eft amarior, Sc c[ acutior,] 6c remo- cum in fecundo,& apud filium Viregiin tertio, calidior. tior abhoc. vt fit cibus. Et decoaio quidem ra- Apudmevero ficcum eft declinans ad calidita- t i, vulgatus dicis caulis cum aqua granatorum eft bona. fCa io temparuam. Sed Galenus in toto facit declina- cauiis. nabit praeterea eft groffi nutrimenti, ingroflans tionem ad caliditatem, Sc forfan illud eft pro- fanguinem, quum non di floluitur: &inflat vf- pter fubftantiam in ipfo fubtilem, qua refolui- d B.althenduc, que ad partes d [furcula ] & lateris: Sc facit dolo- tur, & non remanet quum bibitur,c [ & fi non, c b. aiiterenim rofum corpus, & non eft mutabilis ficut uento- propter quod oportet, ut fit multitudo ] fucci e- non oporteret, fus.Operationes,&proprietates. Eft maturatiuus,le ius interficiens cum infrigidatione ? Operationes, vt niuJta(lUiln' nificatiuu s, deficcatiuus proprie quando deco- & proprietates. In ipfo eft ftypticitas,& ftupor,& ates quitur, Sc effunditur ab eo aqua prima. Et cinis fuccus eius cum la&e fedat omnem fortem pul- quidem ftipitum eius eft fortis exficcationis, fationem. ^poftemata, & tpufiuU. Confertapo- fbothor. Sc habet proprietatem in fedatione dolorum , ftematibus calidis cum aceto, Sc cerufa, & oleo Sc eius nutrimentum eftparuum;&humidius *o rof.& cum meile Sc oleod[ffcere,& ueftigijs d B.confertfe nutrimento lentium, Sc fanguis eius eft malus. ignis perfici. ] Et cum farina fabarum, aut f fiic- re> & gniPer* Quum ergo coquitur cum carne pingui, & gal- co, aut farina ciceris, fcrophulis,quando permi- t borhor, linis, fit bonus parum. Apofiemata, & -\ pufluU. fcetur cum eis fuccus eius. Inquit Gal. quum re- j fawcL ^ Sylucftris, & marinus, Sc domefticus maturant foluat fcrophulas, quomodo ergoeft frigidum ? phlebotomationes, Sc durities. Vulnera, & vice- Et poilibile quidem eft ut dicatur ei, propter ip- m.Confolidat, & prohibet ambulationem frau- fius proprietatem e [ & ] quoniam in ipfo eft CB.aut. ef b. cinis cius, dulentis, «Sc ponituret[ cum albumi- fubftantia fubtilis, profundans, penetrans, & prone ouifuperaduftionem. Inflrumenta iuntiurarum. fundatur, Sc non profundatur fubftantia frigi- Confert tremori, & quandoque ponitur cum da,fedquando bibitur,refoluirurcalidum udo foenugreco fuper podragam ,• Sc embrocatur 3 Ociter, & remanet agens frigidum ;& dixit non fa-deco&io eius fuper dolores iundurarum. Mem- natex eiyfipila,niu quod infrigiditatum eft, aut f b. alia litrn. bra capitis,f Eius dccottio Scipfius femen retar- permiftum humori melanchoiico,autphlegma &. confert ebrie dant ebrietatem? Sc confert furfuribus,] Scquan- tico.membra capitis.Confert uertigini faüxa va- UU ex vino. c|0 cum fucco eius fit caputpurgium , purgat porc cholerico,aut phlegmatico, etcpilcpfig fa- caput: Sc ex proprietatibus eius fit exficcatio Jin- «a ex hoc, Sc cius proprietas eft prohibere ua- gua, <5cfacit fomnum.Mm^ra oculi. Obtenebrat porem a capite, Sc propter hocponiturin cibo t alcofol. vifum, hoc tamen quod ponitur in f collyri/s. patientis cpilepfiam ex vaporeftomachi,&mul Membra anhelitus, & pe doris. Fit gargarHmuscu titudo eiushumidi, & eius ficci, permi fcetfen- fucco eius: aut decoctione ipfius cum oleo fe- fum. Et quod humidum eft, facit fomnum, et famino,& confert praefocationi, &comeftioe- 4^ prohibet fluxum fanguinis narium. Et pulueri-ius clarificat uocem. Membra nutrimenti, Eft ma- zatio ficci,et collutio oris ex fucco humidi con- lus ftomacho & eius fuccus cum uino de paf- fertt aphthis. membra oculi. Generat tenebrofi- fCoU, t b. Aiu Utera. fis confert fpleni j & idleritise, öc eius 8 [ canna ] tatem uifus, et fuccus eius deftillatus fedat pul- ftätia j fius me tarda digeftionis. Membra expulfionis, Prouo- fationem in oculo: et proprie cumla&e mulie- ^ duiilnsqu?eft cat vrinam & menftrua, &eius femen cum aqua ris:et quando ex folijs eius fit emplaftrumpro- aiba. lupinorum interficit vermes, & eius flos prouo- hibet fluxum materierum adoculum. Membra cat menftrua etiam. Quum ergo fupponitur et anhelitm, & pe floris. Confert tremori cordis ca- h t b. alia lite. ipfe,6c fuccus eius cum farina fceilem,h f [ lido 5 et potantur ex eo 3. ij. cum aqua lingua ar ra. aut flos cius. ] interficit f^tum, & quando fupponi- rietis, et retinet fputum fanguinis. Membranum* tur eius femen poft coitum, corrumpit fperma, 5° menti. Eft tarda digeftionis, et confortat ftorna-& cinis radicis eiusfrangit lapidem. Et caulis, chum!calefadum,etquoddeeotorrefaaüeft, qui eft marinus, declinat ad falfedinem & ama- prohibet uomitum. Et dicitur quod ipfum fe- ritudinem, propter illud ergo lenit naturam. dat eru&uationem acidam poft cibum, et fi ita & foluit proprie cum carne pingui, Sc folia e- eft, tunc facit illud pföprerea quod prohibet ua- ius funt ficut folia ariftolochia, quaex vnara- porem et motum eius. Membra expulfionis. Con- dice oritur. Venena, Eius fuccus cum uinocon- ftringit femen eius torrefad:um, et dicitur 9 fe- fert morfibus,& eft conferensmorfuicanisra- men eius cum rob fblutione educit ferpentes. biofi. Et coriandrum quidem humidum cum meile, et oleo confert apoftematibus calidis tefticulo-aB. kuzbara, De a [ Coriandro.] Cap. 143, 60 rum.Et;quod exeo humidum eft, etquodficcü feu kuzibara. eft 7 frangit uirtutem coitus, et erectionem uir- Coriandrum quid eft ? Aliud eft humidum * deficcando fperma. Venena. Quum ex fucco & aliud ficcum. Dixit Gal. quod uirtus eius eft bibitur circiter, vnc.iii). interficit, quomamta- compofita, Sc quod in eo dominatur, eft terrei- cit hominem poflidere triftitiam, et fyncopim tas quandoque, et aqueitas tepida, Sc in ipfo eft et non oportet uniuerfaliter, ut de eo multum b B.cum, ponticiras parua b [ a ] ftypticitate. Apud me ve- fumatur, ro aqueitas in ipfo frigida eft, non tepida omni i v carotcfticulorum gallorum*, minus ue-qusefuntexcar T A T I 0 S. ro bona eft, quae creata eft ad hoc ut fidubftenta ne fertorum. culum. ficut,quae texitur inter venas hepatis, & A!lf IlKIra ■mfi «f. 11 f. Coriandrum refrigerare putat Diofco.liki.Gal.Di6 rcliqua.Et caro cordis & radicis eius1 f [ ] „SomSfi fcoridem arguit 7 .firnp.med.& exfubftantia ait conßa ii mi lis moro. Et mammillae quidem nutrimen- camifi^u* süe re tum terrena & tenui, cuius indicium amaritudo efi, tum eft bonum. Quod (1 in ea eft lac, eft grof- ex carne lacer- tum aquea, cju& tepentis facultatis efi particeps, cfuod fum. j~T efticuiofum uero! caro eft melior aliis. torulp-^^a^lte & Vadus dicit . Author tamen hic Diofcoridem tue- Et volucris vero caro melior eft alduragi,& galli utudo^reh^ua! tur,tum multiplici rationejum l\ufi & ^Archigenis te- narum eft fubtilior ea, & non funt cum nutri- rum carnium la «ap.i7- ßimonio, &fecundo quoq; de uinb.cord. frigidum effe 10 meto carnium1 [coturnicum,perdicum, & pha certorum. teflatur, fecundo ordine, & ficcum tertio, cui & I{afis fiani.] Omnis praeterea animalis ficcae comple- A^a^te- ap.4a 3. ad Mmans. confentire videtur. Sed cum Cal. Jiat xionis caro, parui, eft meliorm f [ ] k b . tAuer.$.ColL& ]\afis 2 3 .Contin.borumfententid,faue ficutcaro hoedi.Ipfa enim eft bona. Caprina ue- Caftratorumve re Hipp.videtur 2.de digta^calidum ipfum effepronun- ro non eft bona multum,& eius humor fortaffe ro animalium. cias.TJotatpr&tereaauthor coriandrum epilepfhtcon- eft malus valde. Hircina autem caro eft mala ab- * B‘ j,lc^a^)aSI> Feni. traA. y. ferre,qu^ cx ueiitriculifit confenfu. Idem tamen lib.yil fallite • Et caro11 [luporum ] eft mala. Et om- fitedanaf1’ & wp. 11- Um vfum in comitiali morbo damnat prgterqua m ea, nes Volucres magnae aquatica, & habentes coi- t aicubegi, & qu^fanguine a efl & hiliofa.lnqua re & eo fbi aduerfa la longa, & pauo,& mikius, & palumbus durae 0 atheiz, & alde. ri uidetur, quod fomnum ab hoc conciliare adnoPauit, j- [ J c^alcatha:&quorum plurima gene- ranz' , quod, & Hipp.loco citato.quodprofe&d fi ita fe habet, 20 ratio eft melancholica, & quae eis funt limilia: cufic citas vigilias faciat,non fomnum;quo & uigilias & pafferes omnes mala; funt. Alae uero auium nB?ammalium facere et fecundo ordmeposßt exficcare, tu confidera. groffarum magnarum exercitantium funt boni rapacium. chymi.Caro autem iyiucftris melior eft caro ga- ofB.carms. a B.Kelb. a r c^p 1 t** * a a zel cum fua declinatione ad melancholiam . l ‘J P‘ 44* Chriftiani uero dicunt,& qui eos imitantur, quod melior caro fylueftris eft caro porci filue- CAnis. Decor atio. Vrina canis adminiftratur it r is.Nam cum hoc quod eft leuior carnibus do- fuper vcrrucas , & quod dicitur de lade meftici, eft fortis nutrimenti, & plurimi, & eft cius,quod ipfum abradit pilos, & prohibet ortu. velocis digeftionis, & eft melior quam efte po- piiotüeuuUorum, eft vanum, fecundum quod 30 teftinhyeme. Oportet praeterea vt confidere- b ------ B. exiftimauit Gal. in locis pluribus,b [&Gal.qui- tur in difpofitionibus animalium etiam in aeta- dem fcripfit canones, in quibus dixit quod fan- te, & in loco fui paftus: & fui exerciti;, & reli- guis canis prohibet ortum pilorum euulforfi. ] quorum, quae dida funt in lade. J^atura. Ca- Membra expulfionis. Inquit GaJ. deftmclus eft ler- ro ^ [ anis omnino J ficcioreft carne quadrupe- B vojucrum mo eius, qui exiftimauit: quod fanguis canis dis,& caro vaccina (iccior eft carnc caprina. Ca- vniuerfalirer. extrahat festum. Venenet. Sanguis canis rabio- roautem caprina eftlicca,et difficiliorisdigeftio fi conucnit niorfui ipfius , & ueneno fagittae nis carne ouina. Et caro"! [veterum] eft grof- qB.aigie?ur.i. Armcnx. fi nutrimenti,et vehementiscalefa&ionis. Le- camelorum. poris uero caro eft calida et ficca. Carnes maße a [carne.] Cap. 145. 40 gnarum auium, et anferum, et miluorum eft aB.lham. grofla. Anatis uero caro, et aquaticarum eft ue- Caro quid eft ? Carnes bonae funtb [ caro oui- hementis humiditatis, et eft propinqua in hoc jniSq' na,quaecumcaliditatecft. fubtilis,&iuuenum carni ouinae . Et exiftimauerunt quidam quod funt cum calidi taurorum, & caprarum, ] & carnes illorum,qui caro ericij eft humcciatiua, et caro pinguis, etr r b. aliis, tatefua fubtiles de eis funt parui, funt magis fufceptibilis dige- [natiu,]caro eft calida,et humida.Operationes,& & carnes capra ftionis, & lubtiiioris nutrimenti.Et hoedinaqui- proprietates. Caro eft cibus confortans corpus,et rumalfethi.i.u- cjem eß. m inorum fuperfiuitatum, quam c [arie eft cibus magis propinquae conuerfionis ad fan- duorum^anoo- tina. ] Caro autem laden tis a lade laudabili eft guinem,et nutrimentum quidem eius, qua in imn,& caro vi- bona.ex lade uero non laudabili, eft mala.Et ca- patella coda eft, et eius, quae affata eft,eft ficcius tnlorfi aifethi. ro decrepiti, quod eft exouibus,eft mala3& fimi- jo et nutrimentum eius, quae elixataeft, eft humi-t. ß.agni. üter caro extenuati.Et caro nigri eft leuior & fua- dius. Et eius quidem, quae cocta eft cum femini- rentur.' r ^ &Ü& ingroflant (plencm 5 uerume [ acetofum e b. feclibagi fa vaccinum ]' cum coriandro ficco, & croco pro- facere; nempe cu yrinccs ab acribus,& calidis cierifa ftum ex carne hibet curfum materi em m ad ftomachum:& ca- tis confiet,Huius tamen contrariu,et infra cap.de lepo vaccina. ro alcatlaa rememoratur in fumma eorum, quae re.et lib.3 fen, 16.ct 22. quibus locis inter frigida repo Traft, i.cap.4. conferunt corruptioni complexionis , & hy-do nereuidetur. Sed pro hac re uide jlucr. 5. Coli ubi de Traft, i.a.n. ter cibos attenuantium,& incraffantium medios reponit li.de cib.bon.& mal fuc.Dicit pr ater ea author,lepo ris carnes calidas,&ßccas effe,cui aßetiri &Hipp.ui Cap.5. detur fecundo de dista. cu leporinas carnesßccas effe notauit, & aluu fißere, urina quoddä excitamentu t dropifi,& oppilationis fplenis,& hepatis:6cm"e- ri da .i!eibu s "aceliuse^ ut inhvdropifi1 [congelata lumatur ] vt tofus. non coinmoueat fitim, quidam autem homi- gb.animalium nuni funt qui laudant carnes § [luporum] ad rapacium. n.__ i • o i i < ... . carnibus agit,et doüisßimum Manardum,lib. 1 De a [chryfomelis.] Cap. 14 6. 3.epifi. C*P-JZ' Epiit.4. rapaaum. frigus ftomachi:<5c humiditatem & debilitatem Chryfomela. Eleclio. Meliora funt Armenia, eius,& uelocitas quidem digeftionis, & defeen- non enim cito aduenit cis corruptio, &aceto- ilonis, dc ambarum tarditas, non funt fccun- fitas. Et quum fumuntur chylomela, oportet vt a B.mefmesfe» raifmi. De [ cuprejjo. ] Cap. 149. 10 vt accipiatur maflieis 5c anifisequ aliter pondus j.j.vfquead 3.ij. in vino puro, aut uino de paffis autparum mellis, liatur a Suntfrigida & humi-da in fecundo :& oleum nucleorum eft calidum &ficcum in (ccundo.OperationeS} proprietates. Eorum humor eft velocis putrefa&ionis. Mehr a nutrimenti. Eorum infufio fedat fitim. Et chryfo jnela quidem conuenientiora funt ftomacho, quam perfica. Et Armenia non corrumpuntur in ftomacho,neque acelcunt uelociter. Ex eis ve ro, quas eorum expellunt nocumentum, eft, vt . .. poftea fumantur anifum,&maftix in-miiia, aut autüinodcmei vino de Paffis [& inffrigidati cum melle puro. ] k Membra expulßonis. Oleum nuclei ipforum con- fert haemorrhoidibus. Febres. Generant febres propter velocitatem fuas putrefactionis. verum infufio ficcorum confert febribus acutis. sE. nurafeu nu &e [calce ] Cap. 147. xe. v • Calx quid eft 3 Per calcem fignificamus cine-reitatem corpornm lapidoforum, & oftraco-rum.T^atura. Illa quidem quam no tetigit aqua, calefacit, 5c adurit, & illam quam aqua teti- 1) f B. in hora gltb \ [ ] feu ftatim poft quum remanet extinda duobus diebus, aut tri-offufiond aqu* bus,tunc non adurit,immo calefacit tantum: & adurit 1cAB ’^ abluta quidem eft ficca.c t [ ]Operationes, Alialitcrä.UIa & proprietates. Abfcindit fanguin is fluxum *, 6c quidem quä no abluta eft exficcatiua fine mordicatione, & calx 3 menta iim&urarum. Nux & folia ipfius bona funt a B. ferit. 20 Cupreffus quid eft? Nominatur in Syria arbor b [alheret]& Romane cuprefliis. & in fapo- b.B. alarzi. re eius funtc [acredo & ftvpticitas pauca]& ama c B-acuius par-ritudo plurima, Scponticitas eius eft plus quam lu’ amaritudo,& eius acuitas eft fecundum quantitate,qua eius uirtus in membris profundatur,& facit prouenire ftypticitatem fine mordicatione . & diuerfifieatur a reliquis calefadiuis, quoniam non attrahit. liatur a. Calida eft in primo ficca in fecundo^quidam tamen exiftimauerunt quod eft frigida ualde, & iudicauerunt, quod virtus eius eft compofita, & caliditas eius eft fecundum quantitatem, qua facit penetrare ftypti citatem: & qua ftypticitas eius profundatur. & prouenit in mcmbns.Operationes^&proprktates. Folia & nux eius sutftyptica:&in ipla eft refolu-tio, & refoluit humiditates, & nux quidem eius fortior eft; omni re quäm folia ipfius: & in ipfa eft uis faciendi adhaerere,& abfcindit fanguine, ita quod remouet putredinem. Decoratio. Quando decoquitur cum aceto & lupinis, & linitur fuper unguem,remouet eius ueftigia, & eius fo~ morpheam lia delent t vitiliginem. Vulnera,& ulcera. Folia räeius. eius recentia,& nux eius d t [ ] confoli dant vulnera, quse funt in membris duris,quum fuerint recenter colleda, & conferunt formicx & eryfipike,& proprie cum farina hordei. Inftru- eB.ruptura;. tetigit aqua ad quidem,quando bullitur cum oleis, fit matura-iint ualde, &il tjua> yulnera ulcera. Corrodit carnem addi-aqua!mtC 1& 1 tam:& abluta confolidat,&confertaduftioni c t B. moderate ignis ualde. a B. tlud. De* [Cypero. ] Cap. 14 8. 40 50 Cypctus quid eft?Eft radixplantx fimilis porro , & fcgeti etiam, nifi quia eft fubtilior & longior in pluribus regionibus. Veruntamenmelior eft alcufi. Et dicitur quod cyperus Indus b bB.quando ma [cum croco] abradit pilos. Elettio. Melior eft il-fticatur cffidt le quieft lpiffus,granis, difficilis ad fragendum, color eius ficut aromaticus:cuius herba eft breuis, & cuiusc [ a-eolorcroa. crcdo]eft vehemens. Operationes proprietates. flimmfknguT In ipfo eft ftypticitasparua, & exficcat fine mor- nis narium & dicatione, & aperit orificia venam, & extenuat cB.acuitas. ventofitates,& adurit fanguinem, & ponitur in cmplaftris. Decoratio Colorem efficit bonum ct facit bonum odorem oris,& Indus, ficut dici-fbothor. tur ? abradit pilos, apoflemata, & f pußuU. Con-folidat ea quas funt difficilis conlolidationis,& d B. fifta] & putrida, &corrofa cum oleo de gra cBjjiridi no c [alcha<\x%.]lnftrumeitfaimflurarHm. Valet ad jun 1. ^jojorenl jiiis 9 & ftringitdorfum, & neruos: & ipfius multitudoacquiritlepram. Mernbraca-talcola pitis.Cöfert putredini nariu, & oris,& t aphthis: & mollificationi gingiuae, & augmentum em-cit in feruatione. Membra nutrimenti. Calefacit ftomachum & hepar. Membra expulßonis. Extrahit lapidem 5 & frangit ipfum, & confert deftii-iationi urinx,& debilitati veficae valde, & frigori eius uehementer, & fimiliter operatur in renibus^ confert frigori matricis ualde, & confert hemorrhoidibus. Febres. Confert febribus antiquis. [ collo ] cum ex eis fit ipfi emplaftrum, & confortant neruos,& extenuant ramicem more em plaftri fuperpofita: & roborant mollificatione, & ftringunt eam. Membra capitis. Quando teri-turnux cupreffi multum cum flcubus, «Seponitur licinium de eis in narem, fanat carnem additam , &decodio eius cum aceto fedat dolorem dentium. Membra anhelitus, &pe£toris. Datur ad bibendum cum uino nux eius ad fputum fan-guinis, & ad difficultatem anhelitus, & anheli-litum dilatationis, 6c ad tuffim antiquam: & fimiliter eius dcQotXio.Membra expulßonis. Bibuntur folia eius cum uino, & conferunt difficultati mingendi, & curfui fuperfluitatum ad ueficä 5 & conferunt etiam ulceribus, quee funt in inte-ftinis.Vermutatio. Loco eius ponitur medietas ponderis ipfius de cortice granati, & pondus ipfius de farcocolla rubea. U ^?(0 r U T 1 0 l^E Cupreffum in calidorum ordine reponit, quod & lib* I .fed contrariumDiofcor.lib. 1 .& Taul. lib. 7. Cap.8 y. aB.farthanhe-ri, uelfaratban nheri. De a [cancro. \ Cap. 150. CAncer fluuialis quid eft ? Notus eft. Operationes & proprietates. Eft difficilis digeftio-nis,& plurimi nutrimenti,&ipfum quide redifi cat decodio cum mes, & extrahit res acutas infi 'xas carni, & fpinas : fcd marinus eft fubtilior. Decoratio. Cinis eius eft bonus fiffuris pedum ex frigore , et quod de eo aduftum eft, ponitur in medicamentis morpheos et panni, et con- b h -fert. lApofiemata&'tplißulCancer fluuialis re- b foluit apoftema b [magnum] quando ponitur fuper ea Membra anhelitus & pedoris. Caro eius confert confert phthifi,& proprie cum la&e afina?: & ins Nigra vero eft mala, Sc quod de ea adminififa- ’ ipfiiisetiam. Membra expulfionis. Cinis eius eft tureft cortex ipfius. Et in ligno eius non eft bo- bonus fi (Turis ani. Venena-Confert morfui fcor- nitas. Watura. Calida eff&ficca in § [ fecundo.] -gB. tertio, pionum, & rutcla: more cmplaftri fuperpofitus,' Operationes,&proprietates. Eft refolutiua vcntofi- ' autcomeftus, Sc cinis cius cum meile confert ad tatum groilarum, & in ipfa quidem funt ftypri- eB.fitexeocu morfum canisrabiofibibi£us:&quandoq;c [fu, citasy&refolufio cumh [acredineplurima, & hB.paucaacu. gentiana niecii mitiir ex eo cum frumento ] ad morfum canis fubtiiiatio multa, &incifio propter acredinem, mate & fubtiu camen. rabiofi,& eft notum, & fcies modum curre jnca- quae eft in ipfa adiuuat ftyptica,] Sc fu a refolu- tatePlurima,& pitulo de venenis. Et exiftimauerunt etiam q? tione adiuuat folutiua, & ipfa cum eo, quod eft quando cum bedarungi approximat fcorpioni, iG in ipfa de refolu tione & ftypticitate, Sc fubtilia- iPra cum %pti moritur fcorpio, tione,confortat membra. Mpoflemata & f pufiu- citatefmadw. ü. Refoluit apoftemata calida, & frigida in vi-De*\ ra^rro marino 1 fceribus. Vulnera,& vlcera. Linitur cum meile fu- 1 0 or* aB.faratha,feu - L • J. P’ 5 • pCr ladtea. Membra oculi. Ponitur in mediciniso- farthan chan, culi propter illud,quod in ea eft de ftypticitate Sc Cancer marinus quid eft ? Quum dicitur can- refolutione.Mm^m anhelitus,&pedoris: Confert cer marinus, nolumus intelligere per hoc om- pedto ri- Membra nutrimenti. Syrupus eius confert nem cancrum maris- immo ipcciem caneri, qui hepati1 [ Sc vinum ] in quo cafia funditur, con- iB.autfyrupus. proprie habet omnia membra dura, vt lapis. 0- fert ftomacho.Membra expulfionis.Prouocat vtra- peratwnes')&proprietates. Quod de eo aduftf eft, 20 que proprie in quocunq; eorum amborum fue-it ibtil ius eft reliquis aduftis. Decoratio. Quod de rit cau fa hu moris groffi, & confert doloribus re- eo aduftiim eft,abftergit detes, Sc delet pannum, num & vefiese & quando fitencatifma in decori lentigines. Vulnera,vlcera. Quod de eo adu- dione eius, valet dilatationi matri cis,& eius lubri dum eft, deficcat vlcera,& confert fcabiei. Mem- ficationi: & fimiliterfumuseius,&fyrupus cius, bra ocuh. Prohibet lachrymas5& refoluit cum fa- Sc vinum, in quo ip(a infunditur, eft bonum di file vngulam, & fit ex eo collyriü, Sc fricatur cum ficultati vrinte: Sc exiftimauerunt quidam,quod > eö fcabies palpebrarum. Febres. Prohibet quar- ipfa facit abortum. Venena. Datur in potu ad ve- tanam. nenum tyrias- aB.farnucli.. De* [chryfolachano.} Cap. 152. 3Q De*[cydonio.] Cap. 155. aB.ü£u-gd Chrifolachanum quid eft ? Eft triplex quiplu- Cydonium quid eft? Quando abluitur cinis rimum inuenitur in Sccmi. fatura. Frigidus ramorum, Sc foliorum cius, eft ficut tutia, Sc b bB.Alialhcn. Sc humidus eft in primo, Sc apud quofdam tem- [ roh ipiius, remanet propter puritatem ffyptici- rcb e,useltfoT peratus. , tatis cius,] Scrobpomorum accfcit propter il- lud,quodin ipfoelide humiditate aquea frigi- ptervcrzmtius ab.feman,vel De* [coturnicibus. ] Cap. 13 5. da. Eledio. Affatum eflc[melius]Sc magiscon- ftypticiutem. femani. ^ ferens, Sc eius quidem a ffatio fft quoniam con-cB,Iams' Coturnices quid funt > Ex comeftione carnis canatur, Sc deijciunturgrana eius, Sc ponitur in earum timetur tetanus, &fpafmusi,non quia eo- 40 ipfomel, & linitur luto corpus eius, Sc ponitur medant elleborum tantum, immo quia in fub- in cinere. fatura. frigidum eft in fine primi, ftantia earum eft hsc virtus,& exiftimo quod nit ficcum in principio fecundi. Operationes, & pro- trimentum earum ab elleboro eft propter ftmili- prietates. Et ftypticum, confortatiuum fortiter, tudinem complexionis. Sc flos eius etiam ftypticus eft, Sc fimiliter oleum eius, & dulce eft minus ftypticum, Sc femen eius 1 B.faliacha. De* [cafia] Cap. 154. cftlenitiuum fine ftypticitate, Sc prohibetipfum curfum fuperfluitatum ad vifcera. Decoratio. Re- B B. Cafia quid eft ? b [ Dicitur quod eft cortex ra- tinet fudorem, & confortet oleum eiusfifiure fri dicis moriallceni. Et] eftfpecierum, plurium gons.Mpojlemata,&-\pußuU.Confertolcumeius Tbothor_ quarum vna eft rubea boni faporis,& odoris. 50 formica v ulnera,& vlcera.QXcum eius eft vtilevl cB.rutx. Et altera fpecies eius eft,cuius fapor eftfaporc ceribus d![fcabiofis.]InfirumentaiundurarumMul dB.afperis. [ fpicx. ] Et eft fpecies nigra ad purpureitatem titudo comeftionis eius generat dolorem ner- d B. Alia litera declinans, cuiusOdoreftfimi!isci [landalo.] Et uorum. Membra oculi. Aflatum ponitur fupera- rolx. eft fpecies altera nigra horribilis odoris fubtilis pottemata oculi calida.Membra anhelitus,&pedo- corticis, fifia. Et eft altera fjaecies ad albcdinem ris. Eius fticcus confert dilatationi anhelitus, & declinans porrini odoris. Et eft fpecies nigra, afthmati, Sc prohibet fputum (anguinis, Sc ferne fubtilis cannae, concaua. Et dixerunt quidam, eius confert afperitati gutturis, ddeniteannam quod inuenitur fimile cafia:, quod conuertitur pulmonis, Sc mucillago eius etiam humedatc ^;JCCIurenl ad cinnamomum. Et dixerunt alij, quod inue- [ lpfäm cannam.] Membra nutrmenti.Cqnfertvo- nitur ftiper arborem cinnamomi cafia huiuf-60 mitui,&ebrietati,&fedatfitim,&contbrtatfto-modi. Et quandoque eft coniun&a ipfi cinna- machum recipientem fuperfluitates fytupus e-1110 mo , & cafia exiftit in virtute cinnamomi, ius, &ipfius infufio , & quod de ipfo elixa t um fedeftdebilior.Etbonaeftilla, qujeconfequitiir eft : Sc ipfo vtuntur in fecunda menla luper vi- cin namomum. Eledio.Melior eft ii la,qure eft ru- num,&prohibet ebrietatem, Scfitex eo Ijtrupus eB.dari. bei coloris e [ pura] plana, longi ligni , groftie confortans appetitum deicftum valde, Sc imor -miJiae fB.piena. carnis,fubtilis foraminis, folida f [grofla ] boni tuum,& ] confortat ftomachum,& pror.ibet vo- odoris, qua: mordicat linguam, & ftringit eam., mitum phlegmaticum. Membra expnlficms. hlt prouocatiuum, & iam didum eft, quod illud eft giuas. Membra anhelitus,&petitoris. Eius decodio per accidens, continens conftridioneni eius, & confert dilatationi anhelitus, & eft fortis in ex- illud quod cum meile eiixatum eft,eft vehemen- tradione humorum groflorum vifcoforum ex tius prouocatiuum j veruntamen quandoque pedore proprie quum comeditur cum ficubus foluit ventrem, & non conftringit, & generat & cöfert dolori laterum. Et montanum quidem colicanij& dolorem ventris pungitiuum,& con- eft fortius illo, & alhauiii facit illud totum.fiiper fertdyfentenas,& retinet fluxum menftruorum) alhauium vero roratur acetum,& fumitur*1 [ace h b. praeparatu & confert arfurs vrinas, quando deftillatur fuc- tofum ] ex eo quod eft vicini temporis cum ace-cum aceto» cus eius, aut oleu mipfius in virgam, & confert tofitate, & odorat ipfum fyncopizatus, & fana- ca^mm cum oleum eius renibus Sc veneas, & quando affumi-10 tur,& calamentum hirci confert tremori cordis, turpoft cibum, foluit, adeo quod quando pluri- Membra nutrimenti. Confert paucitati appetitus, mum ex eo fumitur, extrahit cibum ante dige- & debilitati ftomachi,& proprie fylueftre fingui- ftione, & clyfterizatur decoctio eius ad eminen- tui, Sc confert patientibus ideritiam cum abfter- tiam ani Sc matricis. fione & apertione fua , Sc fubtiliatione fua me- lancholicam & cholericam, & fimiliter deco-a B.hasfor, De a [ croco hortulano. ] Cap. 155. dio eius, &quandoq; fit balneatio ex decodio- ne montani ad illud, Sc feparatur ideritia, con-Crocus hortulanus. fatura. Eft calidus in pri- fert hydropifi,quado comeditur cum ficubus, & mo,ficcusin fecundo.Operationes^ proprietates. in montano quidem eft virtus faciendi appeti- In ipfo eft ftypticitas aequalis cum maturatione. 20 tum cibi, &1 [ luccus ] eius eft conferens hydro- iB.elixatura. Decoratio. Mundificat pannum,& morpheam. pifi etiam ,& alhauium fedat nauleam, & fit ex Vulnera,& vlcera. Ponitur cum aceto fuper im- eo emplaftrum cum cerato fuper fplenem, Sc ex petiginem. Membra capitis. Ex eo hortulan o fyl- tenuat eum, Sc fimiliter calamentum hirci, & tcok, ueftri quum fit linimentum cum melle, cöfert f vehementer conferens tremori cordis ftomati- aphthis puerorum. co,& conturbationi, öenaufex. Membra expulfio- nis. Eius decodio prouocat vrinam, et confert aB. fudenegi, £& eft fine & prietas eius eft cöfbrtare membra intrinfeca.Vul- mordicatione, & dicitur quod fi coquatur cum ner a, & ’vlcera. Confertfcabiei,&impetiginili- carneincifa,coniungiteam. Vulnera, &'ulcera. nitum cum aceto. Inftrumentum iuntt urar um. Con- Quas recens eft,mundificat vulnera, & figillat vl- fert aegritudinibus nemorum: &'dolori anchas cera antiqua, & quae ficca eft, ponitur in cra- ex phlegmate, & confertparalyfi, & contufioni plaftris, & confolidatfiftulas, & vlcera profun- lacertorum. Membra capitis. Confert epilepfiae da, &C vulnera mala, et quando replentur fiftirlas bibitü in aqua. Membra anhelitus,&pedoris. Cor- decentau rea, et ligatur, reclificatur earum di- dumeni eft mundificatiuum pedoris,fedatiuum lpofitio. inflrumehta iundurarum. Confert attri- tuftis. Membra expulßonis. Confert dolori pun- tioni in lacertis, & lanici in eis, & min or pro- gitiuo vetris, & vermibus, & afcaridibus,& cum 20 prie. Et quandoque confertclyftere fa&umex vino dolori renum, & difficultati vtinas. Et datur ea fciaticas, & doloribusneruorum, & contufio- in potu de eo drakimet vnum cum cortice radi- ni eorum, fed minor elf magis iuuatiua ad orneis lauri ad lapidem& eius fumus interficit foe- nia illa. Quum ergo illa foluit folutione h [ edu- hb.qu^edudt tum. Venena.Confert mordicationifcorpionis, cit aliquid fanguinis fubito ] & quandoque fit aliquid%m. & reliquis puncturis. Permutatio. Loco eius po- clyftere ex cinere eius cum aqua ad illud. Mem-ms C0®Fletur nitur harmcl,& fquinanthum. br a anhelitus, & pedoris. Prohibet fputum fan- il‘uama“eiJi' guinis propter Ibam ftypticitatem , et confert a B. cafobalda- De * [calamo aromatico.]- Cap. 160. quas grofla eft, et qua5 minuta, difficultati anhe- rira. litus, et datur in potudeeapondus.f.ij.CLim vi- Calamus aromaticus. Eledio. Melior eft ille 30 no in pleurefi frigida, et fputo fanguinis. Mem-qui eft hyacinthini coloris, propinquos habens bra nutrimenti. Confert oppilationi hepatis, et du- b fB.viUofa. notioSj C1U] 111 pffirima frangitur frufta bf[ ritici fplcnis. Membra expulßonis. Prouocat men- ] & cuius cana eft plena refimili te- ffiriia, et extrahit foetum, et interficit vermes, et lx araneas, & in mafticarione eius eft acuitas Sc prouocat vrinam, et datur in potu de ea pondus contritum eft boni odoris, & eft declinans dus. s.ij. ad dolorem ventrispungitiuum, et do- ad citrinitatem,&albedinem. Ts^atura. Calidus lorcm matricis, et confert colicx. Et minoris eft, &:ficcus vfque ad fecundum. Operationes, & quidem decodio quandoque idluendo edu- propnetates. Eft fubtiliatiuus, & in ipfo eft ftypti- cit cum phlegmate , et crudo humore chole- cB.acuitatc. citas pauca cum c[ acredine ]& in fubftantiae- ram, et potus duarum fpecierum eius, quando ius funt terreitas, & aereitas, & eft bonas commi- 40 fuperfluit, educit fanguinem folutione, et pro-ftionis ad asqualitatem pertinens, fed eiu s exfic- prie minoris. catio eft maior, & in ipfo eft fubftantia fubtilis ficut in reliquis fpeciebus, quas funt vt piper,& Dea[cartamo.] Cap. 162. aB.clnrthom. d b.nigredini, cinnamomum. Decoratio.Confertd [ occultatio- t boikor. ni] fanguinis mortui. MpoHemata.&f pujluU.Ke- Cartamus quid eft ^ Alius eft domefticus, et foluit apoftemata. Inflrumenta iunciurarum. Con- alius fylueftris. Tuatur a. Qui fylueftris eft,calidus fert contritioni lacertorum. Membra oculi. Ab- eft in fecundo, ficcus in tertio: et notus eft cali- ftergit vif u m. Membra anh elitus,et pedoris. F it cum dusin primo, ficcus in fecundo. Operationes,& eoeuaporatioin traiedorio in gutture^ & con- proprietates. Oleum eius eft propinquum oleo vr- fert tufft folus, aut cum gumma albotim. Mem- $0 ticce, veruntamen eft debilius,& eft ex eis quas ca branutrimenti. Confert apoftemati hepatis,&fto- feant lac bf[ ] b machicum meile, & femine api;, & eft valens currens, et nutrimentum eius eft multas paruita- ftrataquohurf e B.habcn.idcft ^ ° [ tffii°rem • ] Membra expulßonis. Prouocat tis. Membra anhelitus, & pedoris. Mundificat pe- conferes hydro ambo, «Scipfe cum femine api; confert renibus, & quandoq-, fit ex eo c [ natif ] ad illud, ni, ] eft ad nigredinem tendens. Et qui de iftis &eiusconfedioeft vtlumatur,6cpermifceatur fpcciebus eft Romanus eft fimilis d [afeunir, ] d B.aifemfar.i. cum amygdalis excorticatis, Sc ani fo, Sc melle Sc habet odoremc [ latum* ] bonus autem coftus kuflb/eubuxo. j b.& fot na- decodo d [anatifen ] Sc liimatur de eoe [fparfim] quandoque falfificatur cum radicibus enulae du- e B-vciiemen- thaf- & quandoque bibuntur de medulla eius reten- ris; Sc propter illud non mordicat linguam, ne-,tem' fß'Alian^ra' t£.?.xx.infufa2 inlib.aquascum 3.penidiarumal- quehabet odorem fortem. Eleäio. Melior eft jupcrcena fjaiuin tritarum, Sc foliuione educit phlegma. ille, qui eft albus recens, plenus, non corrofus: Venena. Conferunt folia fylucftris , aut frudus neque foetidi odoris, mordicans, & linguam lae- eius, aut amborum commiftio quando in potu dens, deinde Indus, niger, leuis, Sc nigerf [ afce- f B.-alfccmius. tribuuntur cum vino ad punduram fcorpionis. 10 mus. ] & melior eft marinus fubtiles habens cor- Quidam autem homines dixerunt, quod fi mor- tices :ifatura. Eft calidus in tertio,ficcus in fecun- fus tenuerit in ore fuo folia fylueftris, Sc frudus do. Operationes,&proprietates . In ipfo eft qualitas eius, non fentiet dolorem, quando ea a fe proie- amara, Sc S [ acris valde ] Sc caliditas, Sch [ acre- g B.valde acuta cerit, redibit dolor. aB.chatran, fcichitraa. Dea [ chitran. ] Cap. 163. Chitran fide fi cedrus) quid eft ? Eft arbor,quae nominatur alfcerbin , Sc virtus fumi eius eft fi- do ] adeo, q? ipfe vlc erat, & confert omni mem- CIUS bro, quod indiget calefadione,&:vt ex eo extra-e mu a’ hatur humor ex profundo. Decoratio. Abftergit pannum cutis linitus cum aqua Sc meile. Fulne-ra, & vlcera. In ipfo eft vlceratio, Sc qui eft amarus,exficcat vlcera humida .Inflrumenta iunBuraru. cut virtus fumi picis, & fit ex eo oleum, cuius fe- 20 Confert mollificationi nemorum, & contritio- paratio eft cum lana,ficut feparatur ex pice. 'Hatur a . Eft calida Sc ficca in qu arto. Operationes9 & proprietates. Conferuat corpus mortuum, Sc ru-bificat Sc cauterizat. Decoratio. Confert lendini-bus, & pediculis, & interficit vtrunqj adeo quod etiam in animalibus. Vulnera,& vlcera. Forte ef-bB.itaRetiam ficit carnem laxam, Sc confert fcabiei b [ vfque fcab:ei amma- ad fcabiem animalium, Sc proprie eius oleum km,& propne habentibus quatuor 1 & canibus, Sc camelis. In fine o enm mn _ * J _ ni lacertorum, Sc eft bonus fciaticx fuperpofitus vtemplaftrum .Membra capitis.Qonfert lethargie. Membra anhelitus, &pefloris. Confert doloribus pedoris. Membra expulfionis. Prouocat menftrua bibitus, Sc fuffumigatus in traiedorio, Sc interficit foetum, Sc prouocat vrinam, Sc extrahit afea-rides, & vermes, Sc dat vires ad coitum, Sc ipfe fupponitur ad dolores matricis,& confert dolori matricis frigido bibitus, Sc fedendo in decodio- 2upecUbus.tllU firumenta iunfiurarum. Confert contufioni lacer- 30 ne eius, Sc mouet naturam,quando bibitur cum torum, & aggregationi puris, Sc fanguinis in eis, vino, & ipfe non dat vires ad coitum.nifi propter ; :t & eft medicamen elephantis, Sc varicibus deglu- humiditatem fuperftuam infiatinam, qux eft in titum & linitum. Membra capitis. Eft res maxima jpfo. Febres. Confert rigori linitus cum oleo. Fe- rn fedando foda frigidam linitum capiti. Et de ftillatur in aurem, Sc interficit vermes auris. Et delii liatur cum »qua hyflöpi in eam ad tinnitum Scfonitum, Scdeliillaturdc ipfocum aquahyf fopi in dente dolorofum , Sc fedat dolorem e-jus, Sc confert dentibus corrofis. Membra oculi. Acuit vifium , Sc abftergit veftigia vlcerum 40 inoculo. Membra anhelitus r&peftoris. Linitur fuper guttu r ad a m bas amygdalas, Sc dolores earum , Sc confert deglutire ex eo. vnc. j .s. vlccribus pulmonis & fanat ea , & confert tufii antiqua:. Membra nutrimenti. Frudus arboris eius eft fto-macho malus. Membra expulfionis. Interficit vermes in vifceribus, & proprie clyfteri fado cum eo, & interficit vermes omnes,& prouocat menftrua , Sc interficit foetum , & corrumpit fper-ma, & quando linitur ex eo virga ante coitum, 50 Prouocat vrinam. prohibet impregnationem. Et frudus eius, qua: nominatur Icerbin, eft malus ftomacho, Sc confert deftillationi vrinx. Venena. Fit ex eo em-plaftrum fuper morfum ferpentis habentis cornua , Sc datur cum vino ad potum leporis marini, & foluitur in adipe cerui, Sc leniuntur ex eo membra , Sc non approximant eis venenofi vermes. nena. Confert morfibus omnibus, fcilicetmorfui viperx: Scalijsquando bibi tureum vino,autab-finthio. Termutatio. Loco eius poniturpyretri medietas ponderis ipftus. Dea [ crocoma. ] Cap. 165. a B.chorchum-hama,vel eher-chumani. Crocoma quid eft ? Dicitur q> eft foex olei de croco.Eleäio. Melior crocoma eft illa,qua: eft boni odoris, ponderofa, nigra, inquanonfunt ligna , & quando foluitur, tingit aquam colore croci,Sc quando mafticatur,tingit dentes tindu-ra vehementi remanente. Operationes, & proprietates. Eftcalefadiua,maturatiua. Membra oculi. Virtus eius eft abfterfiua oculib [Sc oleum cius b B.remoucns confert renebrofitati eius.] Membra expulfionis. tenebrofitatem De a [ cambil. ] Cap. 166. aB.chanbil. aB.chaft. Dea[coflo.] 164. j. Et tertia Coftus quid eft ? Eius fpecies funt tres, vna es eft ama earum eft Arabicus, Sc eft albus, leuis, aromati-rauisodo- cus> Et fecunda eft Indus qui eft magis leuis. "amZi- [Et ifteamarus eft fpeciesgtauis odoris qui nominatur ganophyllatus. ] Et iftarum Ipe-cb,aloes, clerum minor eft illä, cuius odor eft odorc | pi- Cambil quid eft? Semen eft arenofum quod cooperit rubedo, qux eft minor rubedine b [ la- bB.alures. pidisinfellebouisreperti.jTy^wm. Calidum Sc ficcum eft in tertio. Operationes,&proprietates. Filius Mefaugue inquit, in ipfo eft ftypticitas vehe-mes. Membra expulfionis. Interficit vermes,& afea 60 rides, Sc expellit eos. De*[ climia auri. Cap. 167. a B chlimiaab dheb. Climia fidefitadmia)auri.Elettio.Melior eft illa, qua; aurea eft b [vtcuicinus glaciei] cineri-tij coloris, recens, &laminoiagroilior. Isfiatura. ta in modum w Eft xqualis,ad ficcitatem declinans in tertio.opc- cemi. rationes a Ba cKKöiia-aiv h B.non, ? f5.calcant, feu C4l©m dit carnes eoru additas. & incarnat vulnera fraudulenta . Membra oculi. Confert albugini oculi, & init|o aqu£6,& confortat oculum« De a [ climia argenti. ] Cap. 168, Climia fideß cadmia,) argenti quid eft J Quan. doque afliimitur climia ex auro, & argento, & quandoque aflumitur ex aere, & ex marchafita, & eft foex, quse eleuatur fuper locum,in quo funditur, aut fumus, & illud quod fubmergitur eft laminofum.^tam. Eft proxima clirni# auri,fed eft fngidtiQx.Operationesj&proprietates.ln ipfa funt cxficcatio ,&abfterfio cum aequalitate , abfque mordicatione, & proprie quod ablutum eft de ea, & eft conuenientior in emplaftris, & eius ex-ficcatio & abfterfio in corporibus temperatis -[ funt minus, quam] in duras habentibus carnes Vulnera}& vlcera. Confert vulneribus,& vlcerib, difficilibus, &humidis, puluerizata in empla-ftris, pe* [chalcantho,] Cap, 169. Chalcanthum.Tv^^^.Calidum eft,& ficcum ad quartum. Operationes, & proprietates. Eftexfic- 3© Natura eius ad caliditatem declinat, & fortafle fiuum. Inquit Paulus. generat melancholiam, & proprie [ illud quod coquitur ] cum fale. De, bB.qUodeft coratio.Abftergit pannü & morpheam, & fccun- pwflura. c dum veritatem eft res magis iuuatiua ad c [for- c,ß,a^ras. ditiem.] comeftum enim & fuperpolitum vt em plaftrum remouet ipfumin dieb. paucis, & hoc iciunt Arabes. Vulnera,&vlcera. Quädo ex folijs eius fit emplaftrum,confert vlceribusfraudulentis in mamilla. Membra capitis. Quum ex eius ra-10 dice fit caputpurgium , confert humiditatibus groffis in cerebro. Membra anhelitus, & pectoris. Aperit oppilationes pulmonis, & mundificat ip~ fum. Membra nutrimenti. Aperit oppilationes he-patis & (plenis. Membra expulsionis. Aqua eius fol-uit ventrem, & eft emplaftrum ad haemorrhoi-das, & remouet dolorem ventris pungitiuum, & refoluit duritiem matricis,& extrahit chymos groflos malos, & aperit oppilationes hepatis, & fplenis.Venena. Alcanebiri eft emplaftrum conue 2Q njens vermibus venenofis omnibus, |)ea[f«/o.-] Cap. 172, f Cufus quid eft? Eius fpecies funt tres, nigra,alba, & rubea; & omnes funtb [ acres ] & fty-pticx, vna quidem fpecierum eius eft quoddam, quod nominatur laudanum. Et cufus quidem in radice eft laudanum: aut aliud, ambo enim funt propinquarum difpofitionum . 'Natura: a B.chafus, t kiW, b B.acuuc, b B.iofum. catiuum, indura tiuum, infpifiatiuü corporis, <5e in ipfo funt conftri&io & aduftio. Vulnera,& vice ra. Confert fiftulis naß. Membra capitis. Prohibet: fluxum fanguinis narium,& quando de eo deftil latur vna ftilla dißblutoin aqua in nares, mundi-ficat caput, & b [ radix eius ] eft de fumma medicinarum mundificantium aurem, conferens doloribus eius frigidis,& interficit vermes, Membra expulfionis. Datur in potu. 3 .de eo cummelle ad inquibufdam generibus eius eft frigus, fed laudanum ipfum eft calidum in finec [tertij.] Opera- c B.fctradi, tiones, & proprietates. Eft nociuus neriiis, & in ipfo eftftypticitas,&proprie in folijs eius, Sein floribus ipuus eft conftrifiio. Ille vero, qui ex tota eius fumma nominatur laudanum, eft calefadi-uus, aperitiuus orificiorum venarum, Sc lenifi-catiuus. Decoratio. Lachryma eius eft interficiens pediculosd [abfterfma.J Laudanum autem cum d b. abradit pi. vermes,& afearides. Venena. Expellitnocumen- 4Q vinoc [ & oxymelle abftergit veftigia vlcerum] los. a B.cplchofa?. tum fungorum, De*[cQlcotua vthocfc . n 1 • ./• • o, ^ ciat tn itoma. menti ftomaehi, nifi vomitus, & nocumentum chlS];uerorQt quod affert colon, maximum eft: Membra expul-fionis. Qüando eius aqua coquitur cum meile, & ponitur in ipfa nitrum, lenit ventrem, & fimili- uocatvrinam,& generat lperma,&expellit cho- 50 ter quando fepelitur in prunis, & decoquitur, fi-leram,& aquofitatem cum facilitate:& potus ip- cut eft,& bibitur eius aqua cum zuccaro,ipla ve- fius fit ab vna tertia libra: vnius vfque ad duas hementer nocet inteftinis, Sc colon proprie. Fe- tertias libra:, .( bres. Confert febribus cholericis. i B.chartas, De * [ charta. ] Cap. 176- De3 [cucumere.] Cap. 179. aB.chetha. Charta fidefi papyrus.) Tßatura. Calida eft in primo, ficca in fecundo . Operationes,& proprietates .Prohibet quod aduftum eft de ea fluxum fan-bB. Vulnera & guinis b [ MpoHemata, & f pufluU. Quod de ea a-vicem. duftum eft, prohibet t tineam. Membra capitis. Quod de ea aduftum eft, prohibet fluxum fan-guinis narium. De [cataf.] Cap. 177. Cataf(idtfi atriplexjquid eftfEft illud quod di- Cucumer quid eft? [b Semen eius eft melius bB.chera.Ek. femine c [citruli, ] Sc ille qui eft melior, & fub- c^liaiar_ tilior, eft maturus. Flatura. Frigidus eft Sc humi-do flus ad fecundum. Operationes, & proprietates. Sedat caliditatem Sc choleram, fed eius chymus eft malus, pra:paratus ad putrefaftionem, Sc excitas putrefadionem, Sc febres prauas. batheca vero eft velocioris corruptionis quam ipfe, Sc in eo dB-cha«r.cha-quidemquimaturaseft, eftabfterfio, &femen eius eft melius femine d [citruli. Citrullis vero fw^^innp longioris eft digeftionis ] Sc difeurrit in venis fc. crudus crudus, & generat febres chronicas, cuius qui- phlegma, & choleram rubeam. Et bibitur cum dem nocumentum expellit ammi a vehemen- aqua mellis,& confert vehementer &manifefte: t bothor» tia inflationis ftomachi. Eft b [ aliftifcat, & nominatur fisfafa,fcurath etiam aifasfafat. f. vi r id is: ] & eft cibus animalium ■k* omnium« Inflrumentaiunciuramm. Oleum alcot sB.ciifurJ aB,eot. 3°r ftiui, & ] cxficcatiui fortiter. Decoratio. A dufti abfterguntdentes, Syqua eorum facitnafeicapillos . Vulnera, & vnzra. Exficcantcapilliadu-fti vlcera humida, &fordida, & tremula fortiter. Membra capitis. Capilli adufti abftergunt dentes. Venena. Capilli hominis cum aceto in modum emplaftri ponuntur fupermorfum canis rabiofi. Dez [cafurudar.] Cap♦ 195. Cafurudar quid eft ? Mefaugue inquit eft ga-lange, fatura. Eft calidum,&liccum. Operationes ,&proprietates. Eft refolutiuu,liquefactivium. Membra expulfionis. Confert colic£e,& dolori renum : & augmentum efficit in coitu, & plurimum proprietatis eius eft in dolore renum. ^ De* [caßiafiflula.] Cap. 196. Caflla fiftula quid eft? Alia eft Kebulia t alia itgyptia. Eleäio. Melior eft illa, qua; fumitur a canna,& quae eft fplendidiorj& pinguior. Et melior canna ipfius eft illa, qua: fplendida eft, & plana . 'hiatura. Eft cequalis in caliditate, & frigiditate , & eft humida. Operationes, & proprietates. Eft refolutiua, lenitiua. Upofiemata, & -\pufluU. Confert apoftematibus calidis in vifceribus, &: proprie gutture, quando ex ea fit gargarifmus a B. chaferudar feu chafurudar. a B. chaiarfon« dar. f bothor. eft res magis conferens tremori,& remouet eum 30 cum aqua folacri, & iinirur fuper apoftemata du &B.ramei. fecundum omnes. De* [cinere.] Cap. 191. Cinis. Operationes, & proprietates. Om nis eft ab/terfiuus, cxßcatiuus, qua muis diuerfificerur, & ablutio minuit cius abrterfionem , & acqui-riteiglutinationem , &:exficcationem fine mordicatione . Aqua vero cineris ingreditur in me ra , & confert cis. Inftrumenta i uncturarum. Liniuntur ex ea podagra , & iun&ura dolorofe, Membra anhelitus, & peäoris. Quando diflolui-tur manibus in aqua coriandri humidi cum b bB.cummucil [ fpuma ] pfylij, & deinde fit ex ea gargarifmus, laglnc* confcrtpraefocationi. Membra nutrimenti. Mundi-ficat hepar,& confert i&eritix, & dolori hepatis. Membra expulfionis. Eft lenificatiua ventris. Et educit choleram aduftam, & phlegma, & foluit dicinisputrefacietibus. Et fortior eorum eft cinis 40 fine nocumento, & abfque mordicatione,adeo, fici, & la&icinij. Et abfterfio reliquarü aquarum cineris, &ficcitas, funt minores quam lftarum duarum, &:cinisalmezerioneft abfterfiuus, 6c putrefa&iuus , &C cinis lignorum ftypticorum, iicut quercus,&: reliquorum, retinet languincm. t bothor. lApoßemata, & f puftuti. Cinis b [ alathahagi ] fu-b b. aiathaie, per fcabiem, & impetiginem linitur,& conlert. fcualhadaie. Mebra oculi. Cinis almezerion acuit vifum. Membra anhelituspefioris.Cinis almezerion confert fquinanti£e,& proprie cum diahirundinis. quod ipfa eftconueniens praegnantibus, & foluit eas. Termutatio. Loco eius ponitur pondu s. s. ipfius de tereniabin: & triplum ponderis ipfius de carne f pafia:, 6c odtaua ponderis ipfius t-i-pafluiamm. deturbit. &; quandoque ponitur loco paffee cB.fiiceu« liqui liquiritia. ] ritia:. De* [carnub.] Cap. 197. a B. diarnuh. aB.fcmha, De a [cera.] Cap. 19^- Cera quid eft ? dida eft in capite de mund. Membra expulfionis. Addit in coitu,&C prouocat. 3 B, skr algui. Dez [capillo algui] Cap. 193- 50 Carnub {.i.ftliqua.) Elettio. Melior eft illa, qua; eftb [deScemialnabathiaJ T^atura. Nabathiaeft bB-fccmicxfi* vehementioris ficcitatis,& frigiditatis. Operatio- cau nes, & proprietates. Illa qua; eft de Scemi eft ex-ficcatiua,ftyptica,& fimiliter frudus eius,verun-tamen in ipfa eft dulcedo, & cum hoc ftringit, Et Nabathia quidem eft vehementioris ficcitatis, exficcationis, non mordicat. Et Nabathia comeditur humida , & humor eius eft grauis Capillus al<*ul quid eft?Eft planta que cum fuis malus. Decoratio. Quado fricantur verruese cum eradicatur venis, & color ipfius eft inter rubedi- 60 carnub Nabathia immatura vehementer, delet fcBÄseius nem?& nigredinem, & b [ venae eius, & fuprema fupenSnt eius fiint piana curuata. ] Votura. Eft calidus, <5£ menftrua. De3 [dende.] Cap. 218. Dcndc quid eft ? Qua; eft Sceni ex ea, eft ficut 60 De3 [dedikifa.] Cap. 121. Dedikifa quid eft? Cortex Indus, ftypticus. valde. Operationes, & proprietates. Eft ftypticus. Membra anhelitus,&petioris. Bonus eft fputo fan-guinis ex pe&ore,&:pleurefi,& clarificat vocem. Membra expulfionis . Confert vlceribus intcfti-norum. De3[ durufataris. ] Cap. 222. aB. diclific,vel darchfene. a B.darumath* ris. Durufataris quid eft ? Res qua; voluiturfuper arborem antiquam, qua; fert glandes, Sc fimi-liseftb[alarach,]minor tamen ea, Sc minus fru- bs.alfcrach. ftuiofa,dc habet radicem intextam,vtrete,in qua eft dulcedocum acuitate,& amaritudo, Sc ftypticitas cum virtuteputrefa&iua. hiatura. Eftca-AVIC V 3 Uda lida fortem habens caliditatem, Sc ficcitatem. Dccoratio. Subtiliat capillos, Sc abraditeos:&delet eos propter fuam putrefactionem, Sc acuita-tem fuam.Infirumenta iunclurarum. Confert para-lyfi,& torturas. afi.dragaglto. De ^ [dragantho.] Cap. 223. b b ilduiiiaj Draganthum quid eft?Eft gummab[alcuted.] ’ yatura. Eft frigidum ad ficcitatem declinans. Operationes,& proprietates.Eius virtus eft ficut vir tus gummi, & in ipfo eft exficcatiopauca- quae eft ficut illa, quse eft in gummi. Membra oculi. Ponitur in t collyrijs eo modo , quo ponitur gummi. falcufol. a B.tenmbaha-ri. >A 'K, 0 T T I 0 TS^ E S. jtit tragacantham frigidam eße, (jr ad ficcum inclinare. jit infra,omne gummi calidum eße pronuntiabit. De* [dracone marino.] Cap. 224. Draco marinus. Operationes, & proprietates. Inquit Galenus fcinditur, & ponitur fupermot-fum fuum,& confert. »B.dab. De* [dhab.] Cap. 225. Dhab (J. crocodilus) quid eft? Dhabalindeft a lacerto inuento in regione noftra, quamuis fit ei fimilis, & habeat'difpoßtioncs, Sc virtutes ei proximas, Sc aldhab quidem raro eft ni fi in regionibus Arabum. Decoratio.Linitur ftercus eius fiipcr pannum, & lentigines, Sc confert.Membra oculi. Stercus eius confert albugini oculi, Sc confert defcenfioni aqu&. De* [dhoboba.] Cap. 116. Dhobohabf[ ]c[Iam diximus in ca- pitulo de. k.] fummam iuuamenti ipfius,quod facit in podagra, Sc dolore iundurarum. LITERA E. tum ] eft, lenit ventrem abfque labore, Sc confert haemorrhoidibus, 8 [& foluit phlegma. & o- d melancholiam.] * 0 0 * De*[epitbym.\ Cap. „g. aB.aJfth»» Epithymum quid eft} Eft femen,Sc flos,&fti-pites paruib [confradi, & eft acutum, calidum b b.^i« pimgitiiufaporis] femina habens rubea , cuius &cftcahdüac* 10 plante virtus eft,ficut virtus alhafce,verum alha u faporis. . ice eft debilior eo, Sc dicitur quod eft de genere alhafce. Eleclio. Quod ex eo bonum eft,eft Cre-tenfe, &Hierofolymitanum, & eft decline ad c cB-rÄcm, [ rubedinem,[ & quod eft vehementius rubeum, ßc acutioris odoris , melius eft. d [ Et melius eft d B. illud, quod affertur de infula Creta;. Et affertur etiam ex oris domus fandae, & ex ali js vicinis tibi, fed rubedo eft fortior , Sc fimilatur femini cufcutee. ‘fatura. Eft calidum ficcum in 20 tertio fecundum Galenum. Et. dixit Humaim* ejuod eft calidum in tertio, ficcum in fineprimi. Operationes, & proprietates. Sedat inflationem, & conuenit confiftentibus, & fenibus, & remonet aegritudines, e[oppilationum.] Inßrnmenta cB.mdle. umet urar um. Confert fpafmo. Membra capitis. Confert melancholise j &epilepfisj. Membra nutrimenti . Conturbat eos,in quorum complexionibus cholera rubea vincit, & facit eis naufeanv & eft ex eis,qu£E fitirc faciunt. Membra expulfionis. 30 Potio epithymi fit iiij.aur. bibantur cum.meile* &fale, foluendo educit melancholiam fort.'ter, Sc educit etiam phlegma. Quidam vero dixerunt,quod exeo bibitur fit vfqueadjjj. Sc decorio fit vfquead. iiij. aur. Sc oportet, vt volmtur> quod ex eo bibitur cum oleo amygdalino , Sc non oportet, vtin decoquendo ipfuin, multum elaboretur. a B.dabha. bt B.Inftrum£ ta iiiöurarum. cB. Ia diximus in libro teruo. 40 De *[ ebeno. ] Cap. 2 29. a B,abenus,v£ abanus. »B.ambcgi. b fB.conditus. cB. conditis. d B.fecunda. De*[ Emblico. ] Cap. 227. T7 iMblicus quid eft ? Eft notus, & f b [ ] Ebenus quid eft? Eft nota. Eleflio. Qux ex ea melior eft, eft nigra, aequalis, in qua non iunt linea:, & fimilatur in fuo tadu cornu tornatili, & eft valde compada, & folida, in cuius tapore ei\ mordicatio, et quum ponitur fuper carbonem odoratur ex eo odor bonus,acutus, l^ atura. Calida eft,& ficca in fecundo.Et exiftimant quidam quod ipfa cum caliditatebf [ ]extinguit bfB.fua. caliditatem fanguinis. Operationes,&proprietates. iVlDllCUi» qiuu. V-Ll: CW fiyaua, w j j uuuuaiuu rr. ' " Xh eft debilior myrobalanis,c [ nutritis, Sc eft 5 0 Fricatur in aqua ficut plures lapidum, et eft fub in eorum femita. Quum que in lade infunditur, tiliatiua,abfteriiua. Membra oculi. Abftcrgit pan nominatur firemblez. ‘fatura. Apudludaeum eft calidus, Sc apud plures aliorum eft frigidus in d [ tertio, ] Sc apud Schirek Indum in ipfo eft calefadio, & forfitan veritas eft, quod ipfe ficcus eft parum habens frigiditatis. Operationes, & proprietates. Extinguit caliditatem fanguinis. ,_______________ 0- pan- num oculi, et albuginem, et ex ipfius fricatione fiunt collyria, et fit ex eac [a lcofoljad medicinas cB-almcfea,-oculi propter vehementiam conuenien ti.x eius, et quum aduritur eius ferratura fuper fartagi-nem,deindeabluitur,confert vlceribus antiquis, et ophthalmiae ficcae, et lcabiei oculi. Membra t B. vigorat ip-fum, feu ipiiim kaßcat. fB.eoaditum, pYOpYlClMCS . JuALillguii- caiiu uaiti 11 y ? ^ Decor alio. Fortes efficit radices capillorum,& de expulfionis. Dixit Alcanzi, quod ipfa frangit lapi- ni^rat capillos. Injtrumenta iunclurarum. Confert dem in renibus, et d icitur,quod in ipfa elt relolu- nc^ms valde. Membra oculi. Confortat oculum. 60 tio inflationis ventris. Membra anhelitus, qjrpeäoris. Confortat cor, & e [ fubtiliat ipfum,]& intelledui praebet augmen Dea [ eruca. J Cap. 230. tum- Membra nutrimenti. Confortat ftomachum, . /i.;«. • Sc prxparat ipfum, & fed at fitinij Sc vomitum, Eruca quid eft; Exeaaliaeftfv ucr . & facit appetitum cibi. Membra expulfionis. Con- hortulana. Semen autem emc»dtUlud,quoa fortat anum,& excitat coitum,& apud quofdam in decodione ponitur loco finapis. ^Vf: itringit ventrem* Verum,quod ex ip fof [ nutri- lida eft in fecundo 5 ficca in primo, et m aB.giargiV quidem eft hu miditas in primo. Operationes, & cmplaftrum cum radice fua fuper pun&u ra fcor- proprietates. Eft aperitiua lenitiua. Decoratio. pionis, Scvermiumparuorum venenolorum, Sc Aqua erucas cum fellc vaccino veftigijs vlcerum vefpas, Sc ferpentisc [ guafteuabras, ] confert, Sc c b femaW confert. Sc femen eius , aut aqua ipfius cum mei- fimiliter cum fauich. le,lentiginibus. Membra capitis. Facit foda,& proprie fi comedatur fola.laäuca vero remouet no- Dez[hepate.] Cap. 233. aB.kebd. cumentum ab ea: & fimiliter endiuia,&portulaca. Membra anhelitus,& pecloris. Facit lac abunda- Hepat» Operationes,&proprietates. Humor gere. Membra nutrimenti. In ipfaeft digeftio cibi. neratus abhepatibus eftgroflus. Etfaniusexeis Membra expulfionis. Syluelhis facit abundare vri-10 eft hepar anatis pinguis,&gallinarum pinguium, nam, commouens coitum *. & faciens eieredlio- Membra capitis. Hepar caprarum, & proprie hir- nem,& proprie femen eius. Venena. Quando co- eorum detegit efte epileptici. Et quando epile- meditur,& bibitur poft eam vinum odoriferum, pticus ipfumcomedit, incurrit epilepfiam. He- eft theriaca morfui muftelae. par b [ftellionis] fuper molarescorrofos politum,b B-lacerte» fedat dolores eorum. Membra oculi. Aqua hepa-aB.eylbua, vel De a [ elbue.] Cap. 231. tis caprini confert ano comefta , & in f colly-1 alcofol. bBEviboaqä u r*° P°ßta, & inclinatio fuper vaporem eius, eftjcftchirbna. Elbue quid eft > Eft vizbue, ] b & eft fubtllior Membra nutrimenti. Hepar f 1 upi confert dolori-1 quam kacule. Tsfatura. Calida eft in primo,ficca bus hepatis omnibus inquit Galen. Ego quidem infecüdo. Operationes,& proprietates. Eftfubtilis. 20 pofuiipfum in medicamento eupatorij, öenon Membra nutrimenti. Confortat hepar, &ftoma- reper i ipfu 111 augere iuuamentum vitra illud, chum frigida: Sc digerit cibum. quod ex eo folet prouenire. A mplius hepar eft tardi inceflus in venis, nifi hepar anatis pinguis. aB.cndeba. De z [endiuia.] Cap. 232. Venena . Hepar canis rabioli fi detur in morio abipfo,confert. Etiamdidumeft,qu6dipfum Endiuia quid eft) Alia eft fyiueftris, & alia prohibet metum aquas, Sc iam vixerunt per il- hortulana, & eft duarum fpecierum, habens la- lud, quidam eorum, &: fuerunt curati etiam cu- ta folia, Sc habens ftri&a folia, Sc ipfa procedit rationibus alijs. curfu la£tucas,veruntamen.ficut dixerunt,eft minor ea in fuis operationibus, apud me vero am-30 De*[&re.] Cap. 234. aB.nlm. basvincunt eam in aperiendo, Sc in prasftando iuuamentum oppilationi hepatis: quamuis mi- As quid eft? Aes aliud eft rubeum ad citrinita- . , norentur ab ea in extinguendo, 6c b [ confortan- tem dcclinans:Sccft f Cyprium quod eft melius, t achabrufe. fe B. nutriendo. -j Ele^io Magis iuuatiua ex eis hepati eft quas Sc aliud eft rubeum clarum, & aliud rubeum ad eft magis amara. Tuatur a. Endiuia frigida eft in nigredinem declinas, Sc eft genus asris, quod dici primo,& ßccitas ficcxeftinprimo, Schumidi- turtalacon. Etxsquidemaduftumeft b [acre] bB-acutam. tas humidx eft in fine primi. Sc hortulana qui- in quo etiam eft ftypticitas. Quumque abluitu r, dem eft frigidior, &humidior, Sc eiusquidem eft medicamen bonum adfigillandum in corpo- amaritLidoinasftatefitfortis,&:declinatadpar- ribus lenibus, &fineablutionect[ ] ctB-addura* uam caliditatem, quae non efficit impreffionem. 40 eft melius. Eleflio. Flos aeris fubtilius eft ipfo. Svlueftris vero eft minoris humiditatis, Sc eft ta- J^atura. Calidus eft, Sc ficcus in tertio. Operatio- räxacon. Operationes,& proprietates. Aperit oppi- nes,&proprietates. In aere adufto eft ftypriciras,& c B. Alülicera, lationesc t [ ] vifcerum, Sc venarum, Sc acuitas, & confolidatio, Sc ex eis quas de ipfo di- Jiepads&. in ipfa quidem eft ftypticitas d[ aliquantula, ] ied cunturdf[ ]efh quod fi cum forcipibus dfB.abfque iB.ooucniens. noll eft vehemens , Sc eius aqua cum cerufa, Sc de taiacon fiat pilorum euuliio, prohibet ortum rauonc * aceto eft mirabile epithema in infrigidado illud, eorum. Decoratio. Denigrat capillos. Vulnera,& cuius infrigidatio quaeritur, inflnmenta iunciura- vlcera.lpfum conlolidat vlcera maligna ambula- Yum. Fit ex ea cmplaftrum podagrae. Membra tiua,&prohibeteaambulatione,&corroditcar oculi. Confert Ophthalmiae calidas,&lac quidem nemaugmentatam, Sc ablutum conlolidat vul- endiuiae fyiueftris abftergit albuginem oculi. 50 nera,& dicitur, quod fi linitur cum meile, conue Membra anhelitus, & pe floris. Fit ex ea cum farina niens eft vlceribus,e [duris aduftisj in corporibus eB.induratis o. hordei cmplaftrum tremori cordis, & confortat duris. Membra oculi. Acuit vifum,&confert duri- flracohs cor, Sc quando diflbluitur caftia fiftula in aqua tiei palpebram. Membraexpulfionis.So\u\t aquam cius*, Sc ex ea fit gargarifmus, confert apoftema- citrinam,quando bibitur cum f [ oxymelle, Sc f B.hydromel- tibus gutturis. Membra nutrimenti. Sedat nau- fi ex eo liniatur palat um,excitat vomitum, &po- le‘ feam,!^ excitationem choleras, & confortat fto- tio quideeius fitaur. j. s. & extrahit aquofitatem machum, Sc eft de melioribus medicinis ftoma- abfque nocumento. Venena. Oportet quidem, vt chi cuius complexio eft calida, & fyiueftris qui- caueatur vfus dimittendi illud,in quo eft falfedo, dem eft melior ftomacho quam hortulana, & Sc amaritudo, aut piguedo,ficutfunt olea, &car- dicitur quod eft conueniens complexioni hepa- 60 nes,aut acetofitas,aut dulcedo in vafibus asris, et tis nuocuncme modo fit,calidas quidem eft vehe- bibendi ex eis, ipfa enim tranfmittuntproculdu- . menter conueniens, & non eft nocumentum bio 8 [ziniariam, etziniar] eft venenum. ipfms frigid®, nocumentum reliquarum ipe- ««.’ cierum olerum frigidorum. Membra expulfionis. De'[eupborbio. \ xap. 235. aB.farbium, Ouando comeditur cum aceto, ftringir vetrem, , Droorie (vlueitris. Febres . Confert quartana:, Euphorbium quid eft ?Eft gumnu b[calidumJ bB.acotum, & febribus frigidis. Venera t.Quando ponitur cuius virtus alteratur, pofttres, aut quatuor annos; & quod antiquatur tendit ad pallidita-tem , Sc citrinitatem: & non di Abluitur in oleo nificum difficultate; & reccns eft e contrado illius: fed dixerunt quidam,feruat virtutem luam, quando ponitur cum fabis excorticatis in vafe. Electio.Qupd de eo bonum eft,recens eft,clarum, citrinum , ad pallorem declinans: acuti odoris» cEquitatis. vehementis c [acredinis. ] Aliud vero ab hoc, eft adulteratum cum farcocolla ,_& gummi qui eft marinus, eft fpecies habentium oftraca. operationesproprietates. Eius adeps nrohibet ef-fufiones materierunrad vifcera, Sc limiliter eius hepar, f[ ]&in cinere quidem terreni, b t B.exfieCat5. Sc manni funt abfterfio, & refolutio,c [ acuitas,] c____- & & exficcatio. Decoratio. Quod de ericio terreno falitu m eft, confert elephantise . Et caro eius qui terrenus eft, confert leprae: Sc illud propter vehementiam refolutionis, Sc exficcationis, Sc Operationes, & proprietates. Eftabfterfiuum,qu6dcoard:atos fricando. Confert alopecia: milium cum picef apefiemata, ‘ ’tcna“‘ (jrf 'puftuU . Cutis ericij marini ponitur in me- f bothor dicinis fcabiei, Sc caro eius confert valde fero-phulis. Vulnera,&vlcera. Cinis cutis eius confert vlceribus fordidis, & mundificat carnem additam, & caro eius confert ferophuiis valde,& nodisprauisduris. Infimmentaiuncturarum. Caro terreni falita confert paralyfi, &fpafmo, Sc aegritudinibus neruorüomnibus, Scelephantia 20 Membra anhelitus ,& peff oris. Caro erici/terreni, confert c [ extenuationi. ] M emhra nutrimenti. t [ ] confert malitice complexionis, &quod de eo (alitum eft cum oxymelle eft bo- uefto> num hydropifi, &fimiliter eius hepar exficca- reni..,. - . * tum -in fole fuper pannum. Membraexpulfionis. Ericius 3 [ terrenus J eft bonusftomacho, &rie- gB.mariaw. nit ventrem,& prouocat. Et caroericij terreni fä-liticum oxymelle confert dolori renum. Er caroericij terreni confert ei qui mingit in ledo de matricis vehementer,adeo,vtprohibeatmedici- 30 pueris, adeo, quod alliduatiocomeftionis eius nas abortum facientes cijccre foetum. Membra expulfionis. Soluendo cducitphlegma vi Ceo fu m retentum in vtrifqueanchis, Scdorfo, Scintefti-nis fecundum quod dixerunt. Venena. Dixerunt quidam,quod fi illius,qucm aliquis vermium ve nenoforum pupugit, cutis capitis feindatur, Sc quod eam fequiturvfquequo craneum appareat, & ponatur in ea hoc gummi tritum, ■& luatur, t B.cumfilo. c t [ 1 non adueniet ei nocumentum foitafle faciet, vt vrina cum difficultate egrediatur. Febres. Confert caro eius qui terrenus eft febribus antiquis. Venena. Ericii caro confert mor-fui vermium venenofotum. De 3 [ enula. ] Cap. 239. Enula quid eft? Eius quidem eft hortulana , Sc eft qucedam fpecies eius , cuius folia funt ab a B.nfetk. a B.fercs,vcl fc- in diebus tribus exulcerando ftomachumi& in-teftina. De3 [ equo. ] Cap. 236. ras. f bothor. t bothor. b B. remouet, igu delet. illius , Sc etiam interficiunt tres drachm. eius 40 vno palmo vfque ad cubitum vnum , expanfa fuper terram, ficut fifymber, & folia lentis. Et quod in ipfa magis eft iuuatiuu m, eft radix eius. Eleclio. Virtus fyrupi eius eft: fortis in operationibus fuis, & melior nutritiua eius eft cum aceto fradaecaliditatis. K^atura. Eft calida,&fic-Equus. Operationes.&proprietates. Facit ftercus ca in fecundo , &C in ipfa eft humiclitas fuper- ciusoperationem ftercorisafini. *Apoflemata>& ftua, Sc propter illud non calefacit corpus fta- | puftuU. Corium pulli fi aduratur, &: liniatur tim,quumci occurrit. Operationes,&proprietates. ex eo cum aqua fuper | puftulas, b [infrigidat] Confert omnibus laeflonibus, Sc doloribus fri- cas . Membra capitis. Dicitur, quod additiones 50 gidis,& commotionibus ventofitatum, & infla- a B. fada allia-did. illae, quae funt in genu equi, quando teruntur, Sc bibuntur cum aceto, fanant foda . Membra expulfionis . Coagulum equi proprie conuc-niens eft fluxui antiquo, & vlceribus vifcerum,& fluxui. Dca [ tzrugine ferri. ] Cap. 23 7. JErugO ferri. Operationes^proprietates. In ipfa tionis. Et in ipfa eft virtus mbificatiua, Sc eft in-ea abfterfio vltima. Inßrumentaiunäurarum. Confert fciaticcc, & dolori iundurarum, &empla-ftrum factum ex radice eius, &ex foiijs ipfius, confert doloribus frigidis, & contufioni lacertorum. Membra capitis. Facit foda; veruntamen fbluithemicraneam phlegmaticam, Sc proprie embrochata. Membra anhelitus,&peäoris. Adiu-uat adcxpucndum deglutita cum meile, Sc eft bB. Alia litera. fanguinis mu. lierum. a B.caufcd. eft infrigidatio,&ftypticitas. Membra expulfionis. 60 bonce operationis,quando admifeetur cum e-Confertfiuxuib [parturientium.] mnnrlifiranHKn« Freft ex:ei.s. De 3 [ ericio. ] Cap. 238. Ericius quid eft ? Sylueftris eft notus, &: montanus, eftaduldul, habens fpinasfagittales, propinquus natur« fylueftris, vel terreni. Ilie vero leduarijs mundificantibus pe£tus. Et eft exeis, qux IsEtificant, & confortant cor. Et quandoque fit ex ea vinum hoc modo. Sumuntur dc eaaur.l.&ponuntur in vj.anulufat mufti, & bibitur poft tres menfes , Sc mundificat pedus, Sc pulmonem. Membra expulfionis. Decoctio radicis eius prouocat vtrunque , Sc proprie fyiupus iyrupuscius. Et qui afiucte vtitur enula,non dum.]Operationes,&proprietates. Eft refel minus, indiget,vt mingat omni hora. Venena. Confert fubtiliatiuus,&: eft fortis abfterfionis,adeo, quod - nioriai vcnenoiotum vermium , 6c proprie corrodit carnem mortuam , Sc quando nalci- •ügyptia. tür apud radicem vitis, fit virtus vini eius foln- tiua, & de proprietatibus quidem ellebori eft, aB.Mencgi. De a [ hdmatite.] Cap, 240. quod ipfe permutat corpus a fua complexione, . & facit ipfum complexionem bonam iuueni-Hxmatites quid eft > Quandoque inuenitur lem acquirere :& multi funt qui elleborum a 1- in mineris, quandoque lubtiliaritur aliqui in bimi fumunt ad vomendum,& non facit vome* adurendo magnetem, & quod prouenit inde, 10 re, Sc non foluit; fed facit illud, quod facit vomi-eit haematites in operationibus fuis. Elettio. Me* tus,& folutio,& conuenientia cius ad viros5& vi- b B.alfSc euacuatio,quae fit cum eo,confertt leprae, Sc fimi talbaras- extenuat eam. Membra oculi. A bftergit vlcera liter albus. Vulneta,& vlcera. Linitur niger, 6c al- oculi,&:confolidatea,quadoadminiftraturcum bus cum lade fuper fcabiem , Sc impetiginem albugine oui. Et quandoque confert folusaipe- cum aceto, & ad ex coriationem linitus valet, & ritati palpebrarum. Et fi fuerit illicapoftemaca- 30 fit cum eo euacuatio, & fiunt ex eo ficut lici-lidum.adminiftretur prius cum aqua: deinde in- nia, & immittuntur fiftulis, & dimittuntu r per fpifietur gradatim, aut fpargatur ficut puluis fu- diem, Sc quando extrahuntur ex eis, eradican- per carnem additam.Etqbandoqueconfert vice- tur k [corporaearum. ] Injirumentaiuncturarum. kB.partec callo, ribusoculi iolus.Membraexpulfionis.'Da.tminpo- Confert paralyfi , Sc dolori mndurarum , Sc fe,vcioitraco. r, . tu cum vino ad difficultatem vrinx,8£ad *[flu- cuacuatio fada per ipfum eft medicamen eorum fe,ciu2^uana fluxus' UimC xumjmenfiruorum. Et in hxmatitccli proprie- omnium forte. Membra capitis. Quando deco- as' tas rediticandi gonorrheam. quitu r cum aceto* deftiliatur in aurem, fedat fonitum, Sc quando os colluitur ex illo aceto fe-a B. char bech Dc a. [ elleboro nigro. ] Cap. 241. dat dolorem dentium, & quando deftiliatur de- afued. 40 codio eius in aurem debilis auditus , confortat Elleborus quid eft ? Ille qui niger eft, eft fru- ipiüm, & confert melancholice,quae eft,cum ali- bB. non haben fta b f [ incifa, quis lblus aliena loquitur, & hemicranex anti- tia additameta j & eiusaeuitaseftfortioraeuitatealbi. quae,ö£ aegritudinibus capitis, fcilicet epilepfiae,& fla aus llinfac ®t illi, qui ipfum colligunt, praeferuantur ab eius melancholiae. Membra oculi. Confortat vi fum, f VrfenAncifa nocumeto comedendo allia, & bibendo vinum. quando ponitur in f collyrijs. Membra expulfionis. t alco&l. in extremitati- Et folia quidem plantce eius funt fimilia folijs Confert melancholise, & dominio eius,& fol- busfuis. aldulb: fed funt vehementioris nigredinis quam uendo educit ex toto corporeabfquehorribilita- ipfa , &: habet crusbreue ad purpurcitatem de- te,&extrahit choleram etiam, & phlegma :6cex- clinans, & eius figura eft ficut figura racemi, &c trahit omnem fuperfiuitatem nuftam fanguini, in ipfa eft fru6lus, & habet venas fubtiles nigrasc 50 ita quod ab extremitatibus corporis, & a cute, & c B. ex radice j- cx cuiuique quarum radice ficut duo capita ce- oportet, vt fiat velocis folutionis cum fcammo- vna ficut ex ca- parum egrediuntur, J & quod de ea adminiftra- nea,& mifceantur ci petrofelinum, & daucus: Sc pire cepe. turfunt vense ift^,& oritur in ficcis. Eleclio. Me- quandoque datur in potu hoc modo, infundi- lior eft ille, qui eft medicus inter veterem, & no- tur in oxymelle,aut vino dulci, Öc dimittitur in uiim, & groflum, & extenuatum, habens colo- ipfo aliquo fpatio, deinde coquitur vinum illud a b ea [Elleboroalbo.] Cap. 242. tur in fulpcnforio : ] quod fi acciderit ei (IciTf a^ad. ' praefocatio,fumat in potu de decodioneellebori b b» cortex, & Elleborus albus quid eft ? b [ Cortex corticum quantitatem trium, vnc. illud enim adiuuat mc- W^ibilcT amorum diuerfae figura , fimilis rei veteri al- dicinam,& remouetaccidens. Si veronon iuue- figuram vel for bx, in quo ] non eft grauitas, & fimilatur etiam rit, faciat clyftere acutum, & in potu dentu r tres jnähabes (imi- radicibus aitheae, cuius amaritudo eft vehemen- anuiulat de eo: non v t euomere faciat, fed vt ex- Jem rei inucte- tjor amarimdine nigri. Et eius planta eft ficut pellat praefocationem, & fiat, vtfternutetcum SYfcnmbur at nogloffa, aut ficut t beta lylueftris, fed eft bre- iternutarorijs, quod fi fingultus vomitu non re- veUcaroUsaL uior ea rubei coloris. Et longitudo cruris eius eft mouetur, adminiftremus tunc ventofas fuper ba?,inqua.. vique ad. iiij. digitos coniun£tos inlatitudine c 10 ipondyles magnas, quas funt inter (patulas, t fida. [concauum-] Et habet venas pluri mas a radice fuper reliquas dorfi Ipondyles. Ventofse enim. cB.habenscon, yna proce funt Nabathiae,eft virtus ftyptica, & earum, tet quidem, vt cooperiatur in vafe, & nonc [ ap- cB.exponatur. in vafefiuemo cortex e{\ fortioris ftypticitatis , & non abfter- pareat] aeri,&quandoque abluitur,ficut lauatur git: 8>C ftigyptiaca eft ftypticior omnibus,& in ip- 30 tutia. Operationes ,&proprietates. Frex aceti foria eft abfterfio, & generatur ex ea caro mollis, & tior eft alijs fecibus,& virtus abfterfionis eius,eft generat humores groflos. Hippocrates quoque ftyptica,& adufta eft aduftiua,& putrefadliua vir teftificatus eft bonitatem nutrimenti earum , & tute alia. Decoratio. Qu^e adufta eft,adminiftratur conferuationem faniratisabeis, & quando (ein- in vngucalbißcato cum gummapini, deredifi- dnnturin duo media, Sc ponuntur ßipcr fluxum catipfum. Mpoflemata,&fpitfiula. Faexnonadu- tbothur. e B. abfdndit fangufnisc[incifionis valent. ] Et deproprieta-, fta eft bona inflationi fbla,&cum myrto etiam, ipfum feuremo tibus quidem carum eft, quod abfcinduntoua & exficcat f puftulas cum qiio d [funt vlcera. ] fbothor. uctipfum. gallin arum,quum nutriunturexeis, dcquodfa- Membra anhelitus y&pe£loris. Faex nö adufta extin- dB. non eft vl. d B.mahmen- ciunt videre ionmia d [cum alienationepertur- guit inflammationeme [ capitisin quo] conftri- mammiUa. iem perturban- bata, j &quod faciunt accidere- pruritum, pro- 40 Cius eft fanguis. Membra nutrimenti. Faex non adu- ln cjua> * 1 .*“• prie recentes. Decoratio. Quando ex corticibus fta prohibet fluxii materierum ad ftomachum. earum fit emplaftrum capillis, fubtiliateos, 6c Membra expulfionis. Quando exterius apponitur quando fit ex eis emplaftrum fu per femur in- matrici emplaftrum ex faece non adufta , con- fantis,prohibet ortum pilorum,& iimiliterquan fert fluxui fanguinis menftrui. do fEpe iteratur fuper locum raftim, & abftcr-tmorpheam. guntf vitiliginem in facie, praecipue cum corti- De*[fumo. ] Cap. 246. aB.dochan. ce,& pannum, & lentigines, & faciunt colorem tbothor. bonum. Mpoftemata, & fpufiula. Fit ex eis empla- Fumus quid eft? Eft terreus,fubtilis,& diuerfi- ftrum cum vino fuper apoftemata tefticuli.c f ficatur eiusfubftantia,&:omneseius fpeciesfunt ®fB.cumviuo. [ ] Vulifera,&vlcera. Confert vlceribusla- 50 exficcantesfubftantiafuaterrea,&eftineisignei t refinaabieti certorum. Infirumenta imclurarum. Conferunt tasparua. Eleclio. Fortior eorum eft fumus f al- n:Ef fpafmo lacertorum, & more emplaftriponun- ehitramrdeinde fumus picis humid$:deindefu- tur , cum decodtione fua podagrae cum adipe musftoracis:poftcamyrrhae,deindethuris: po- porci. Membra capitis. Faciunt foda, & nocent ftea terebinthinae, & videturqd fumus naphthae omnibus,quibus accidit foda, & res viridis, quae fit fortior omnibus. Operationes, efp proprietates. eft in concauitate carum, quae funt ^Egyptiaca?, Fumus eft fubftantia terrea fubtilis,digeltiuus, re cuius fapor eft amarus,quum teritur,& mifcetur folutiuus. Membra oculi. Fumus thuris, & fumus cumoleorofaceo, &diftiUaturinaure, confert terebinthina etiam ponuntur in medicamen- dolori eius. Membra oculi. Ipfae cu m meile,& foe- tis vlcerum oculi, & prohibent ortumpilorum nuvraeco more emplaftri fu perpolitae, conferunt 60 additorum ,&b [ curfum, ] & corrofionem, & dB.»!fdadi. obfufeationi oculi, & palpitationi, dt ex eis cum humiditates,cum quibus non eft ophthalmia, & thure,& rofis,& albugine otii fit emplaftrum exi- vlcera lachrymalmm. tui oculi, proprie qui eft pupillae. Membra anheli- tusy&pefforis. JBonae funt pedori,& fputo fangui- De* [florearis.] Cap. 247. aRzaratoia«, nis, conferunt etiam fi mifceantur cum yelzc rall^as- meile & farina foenugraeci.conferuntapoftema- Flosaens. Operationes^proprietates. Eftitypti-tibus «nitturis, de duarum amvgdaiaru, & earum cus,corfofiuus,mordicatiuus. Vulnera,& vlcera. 0 * Corro- Corrodit carnem additam. Membra capitis. Ponitur in deficcatiuis vlcerum auris,& quando illud quod ex eo album eft, teritur, fufflatur in aurem, delet furditatem antiquam, et ex eo tangitur palatum cum meile propter apoftemata gu-l#,&vueaj. Membra expulfionis. Quatuor anulu-fat eius foluunt humorem groflum, & foluunt aquam citrinam , et ponitur in exficcatiuis ha:-b B.vlc crasn, morrhoidarum, et b [ exiturarum ] ani. »B.zutnaraaU rahay. De*[fißulapaßoris.] Cap. 248. Fiftulapaftoris. Ifatura. Calida eft,et ficca,et forfitan in principio fecundi, et dicitur quoniam refoluitb [ augmentationem. ] Membra ex-pulfionis. Expertus eft Galen, quödfuccus cius frangit lapidem in renibus, et dixerunt quidam, quod confert vlceribus inteftinorum, et pungi-tiuo dolori, et infirmitatibus matricis , ct facit et eius caliditas operatur cum facilitate : et cius humor eft malus licet non (it paucus. Decoratio. Eius oleum, quod fit cum myrto, confert capillis, etveftigijs vlcerum, et confert fifluris frigidis per mucillaginofitatem fuam proprie cum oleo rofaceo. Et ingreditur in medicinis panni, ct facit colorem bonum, et alterat odorem oris, ct facit fitere odorem corporis, et fu doris. ^Apofemata, & y puflula. Refoluit apoftemata 10 phlegmatica , et dura : et eius farina ad apo- tbotho,v itemata calida apparentia,et occulta, quum non funt inflammata, fed funt declinantia ad duritiem quandam, et lenit dubellet, et maturat ea. Vulnera, & vlcera. Confert cum oleo rolaceo aduftioniignis. Membra capitis. Mundat furfures ablutione capitis fada ex eo,facit fodam capiti,et proprie quum comeditur cum muri,quam-uis fit cum almuri minus nocumentum ftoma-cho. Membra oculi. Decoftio foenugrxei fanat b b. inflationi. prouocationem vtriufque, et confert0 [ fifluris. ] 20 b[atarafa.] Membra anhelitus, & pedoris. Cia- bB altarfarf C B. apertura?, — * - ■ •• « ... .1 .. . ' fcu herniae cx apertura. ,B.hantha* Venena. Aureus vnus,aut duo aurei in potu accepti conferunt ci, qui bibit leporem marinum, et opium, et reliqua. De* [frumento. ] Cap. 149. Frumentum. Eleftio. Melius eft illud,quod eft medium inter duritiem,et raritatem,magnum, pingue,recens,planG, quod eft inter rubedinem rificat vocem, et pulmoni tribuit aliquod nutrimentum, et lenit pe&us, et guttur,et fedat tuf-fim, etdyfpnseam, et proprie quando coquitur cum melle, autdadylis,autficubus, et melius eft, vtconiungaturcumdadyliscarnofis, effumatur fiiccus amborum, et mifcearur cum meile plurimo, et fuper prunas tempera te calefiat, et aflumaturante cibum tempore longo. Mem* bra nutrimenti. Cum nitro emplaftrum fadum et albedinem. Frumentum vero nigrum, eft ma- 30 ex eo confert fpleui, ct eius decodio cum aceto ■j- fauich b B. alhaaari quidem eft proximum. f Sauich. | fauich. Ii nutrimenti, fatura. Eft calidum, et temperatum in humiditare, etficcitatc, et ipfius ffuccus declinat ad ficcitatem. Operationes,& proprietates. TriticLim plurimasrubedinis, plurimi eft nutrimenti . Er frumentumelixatum efttardx dige-ftionis, inflatiuum: verum eius nutrimentum quum digeritur,eft plurimum. Etb [adarmacha quidem eft proxima] amylo, fed eft calidior, et farina vilcofa per naturam eft nonvifcofa arte. debilitati ftomachi, et proprie, quod exeo recens eft , ctc [ eius eleduarium facit] naufeam: cb. vlceribus e. fed acetum, et muri expellunt nocumentum co- ins & e faciens. meftionis eius. Membra expulfionis. Fitcncathii-ma in decodione cius ad apoftcma matricis, ct dolorem eius, et coarfiationem ipfius. Et eius decoctio cum aceto conuenit vlceribus inteftinorum, et fimiirer recens cum aceto, quando comeditur d [fradum. ] Etdecodioeiuscum dB.vnumpoft Et n eque eft v ifco fu m natura, ficut vifcofumar- 40 aqua calida eft bonatenafmoni,etfolutioni. Et aliud. te. f Succus praeterea tritici eft tardae defcenfio-nis, et plurimum inflatiuum, indigens dulcedine facienteipfum defeendere velociter, et ablutione cum aqua calida, ita, vt remoueatnr inflatio eius, et humor tfucci eft paruus. Amylum vero eft frigidum, et humidum,vifcofum, et frumentum eft magis nutritiuum corporis omnibus granis. Decoratio. Tnticuni mundificat faciem, et eius farina, amylum ctini croco eft me- eius oleum eft bonum apoftematibus ani, et cly fterizatur etiam ad tenafmu,et dolorem ventris pungitiuum, proprie cum almuri ante cibum , et non mouet ad expellendam foecem nili propter fuam c [acrimoniam, ] et proprie cum c B.acuimenu meile non plurimo, vt non mordicet fortiter, et eius decodio cum meile facit delcendere hu-miditates groflas ab inteftinis, etprouocat vri-nam, et menftrua, et fupponitur cum anatis adi- 4 Sauich. dicamen panni. Membrarmtrimenti. t Succus tri- 50 pe, et confert duritiei matricis,etfacitgeneratio- C B.vchcmcnter cottum iicut al herilfe, & alhe-rilfe. a B.halbe, vel helbc. tici, et hordei grauat. Membra expulfionis. Triti-cum crudum, et etiam decodum elixatum,non mollitum,nequefradum,c [nequeeodum ita, vt fit puls, et fradum ] etiam finnliter quando comeditur: generat vermes. Venena. Triticum tritum pulucrizatum fuper morfym canis ra-biofi,eftiuuatiuum. De* [fmugmeo.] Cap. 250. Foenugrccum quid eft ? Notum eft. latura. Calidum eft in fine primi, ficcum in primo,non euacuatur ex humiditate extranea. Operationes, & proprietates. Eius virtus eft digeftiua, leniti-ua, et illud propter id, quod in ipfo aggregatur decaliditatecumvifcofitate, et ipfius vifcofitas prohibet dominium nocumenti caliditatiseius, nem matricis facilem,cuius generatio eft difficilis propter deficcationem,et eft bonum habentibus haemorrhoidas, et facit fterens boni odoris, et facit foetere vrinam, et fudorem,etnon eit fi-eut lupini in difficultate fui exitus. De* [ferro.] Cap. 251. Ferrum quid eft > Eft tres fpeciesb [ feneburu-60 cam.Etlieremehem,etfuludeth. Seneburiicam ergo eft alfuledh naturale , et alffiledh artificiale eft purum ex lieremehen, etfcoria allenebu-rucam ] propinqua eft fcorias aeris. Et ego quidem fcoriae fingulare faciam capitulum in capitulo de cha. Operationes,&proprietates. Eiuszi- niarftvpticum eft,corrofiuum, et fcoriaipfius eit debilior ziniar eius, et ipfa eft fortioris ex- ficcatioms aB.hadid. b B. faburcan; & berixuhen,& eft fulad natura le & fulad arti, ficiatum cftft-ftura ex herma hen, & fcoruJ faburcan. } fbothor. jbothor. cfB.Erngofer ri. ficcationis omni fcoria. Decorat io. ^rugo eius fuperpollta panaritio cum vino,eft bona. .Apofie-mata, & t p^fluU • ^rugoferri cumvino fuper eryfipilam,& ’f puftulas, vtilis cft. Infirumenta iun-äürarum. Aerugo eius cum vino fuper podagram confert. Membra capitis.- Quando teritur cum aceto forti, & coquitur in ipfa, eft illud acetum, medicamen faniei antiquas currenti ex aure. Membra oculi.c f [ * ] Eft bona afperitati de vifcofunv] eft fel rapacium, & proprie mat gnorum, & de eis ele&um eft illud, cuius color eft citrinus naturaliter . Illud vero quod eft: vt [ zi niar, & quod eft vr azulj funt mala, 6c {]-militer quod eft pure rubeum. Debilius autem feilium eft fel porcinum,& fel quidem afäbut, & pileis, qui nominatur fcorpio, & teftitudinis, eft: fortius fellibus quadrupedum. Inquit Dio-fcorides ftrinstatur extremitas feli is , & bulliat venantibus, & rapaces earum ciim rapacibus» £t fel quidem forte valde mor dicans. d B. viride zris, & lapis lazuli. palpebrarum,& vngulas. Membra nutrimenti. Vi- 10 in aqua fecundum quantitatem, qua horno tres dfB.Etaqua. eB. fluxui vri-M inuolunta-110. aBJubia. num,&.aqua,in quibus extinguitur ferrum,confert apoftemati fplenis, & mollificationi ftoma-chi, & debilitati eius. Membra expulfionis. In eius fcoria eft: virtusfoluens aliqua, debilior ea qua: eft in fcoria asris,& eius serugo cft ftyptica: quare fuppofita abfeindit fluxum fanguinis ex matrice, & eius xrugo ftyptica exficcathamiorrhoidas d t [ ] & vinum,in quo extinguitur fer- rum , retinet folutionem antiquam, & dyfente- eius fer no res computet: deinde extrahatur, & exliccetur in vmbra, in qua non (it ros & refer*, uetur. islatura . Omnia calida funt, & ficcain quarto. Operationes, & proprietates. Fel omne eft calidum, abfterfiuum, & diuerfificatur fecudum mafculum, & fceminam, & fecundum difpofi* tionem litis, & famis,&dfpofitionemc [ faturi-* tatis, ] ‘61 difpofitionem, quietis, & exerciti;. Decor ano. Felafmi fylueftris eradicat morum,& eB. potos pluri mi. riam, & confert mollificationi ani, & e [infenfi- 20 confert linitum fu per vefligiaapoftematu.m,f t ff b. Apofle-bilitati vrinse, ] & fluxuimenftruorum, &con- [ ] & ponitur in emplaftriseryfipi- mata,&bothor fortat coitum. J& ponitur in emplaftris eryfipi-lce,& prohibetipiam. Vulnera>& vlcera. Quando fel mifcetur cum nitro,&gumma pini,& chi-molea,confert fcabiei vlcerols: fel vaccinum ponitur in emplaftris § [conferentibus vulneribus, &c qujE funt] ab eryfipila, & doloribus vehementibus, & fel hircinum eradicat carnem 11 [ malam, ] & neceffitas quidem vlcerum, vt eis adhibeatur fel forte, & debile diuerfificatur fe- Dea [phafeolis.] Cap. 252* Phafeoli. T^atura. Rubei calidiores funt eo-ru. Filius Mefaugue,& Arfaianis dixerunt,quod funt frigidi,& ficci,& apud me fubftantia eorum eft ficca, in qua eft humiditas fuperflua, & ipfi adealiditatem declinant, fed rubei funt calic! io-30 eundum fu as horas , <& lecundum mundifi-res. Operationes, & proprietates. Sunt velocioris cationem, & fordidationem eorum: & fel qui- digeftionis,& egreflionis,quam mcs,& non fiint dem f lupi eft bonum vulneribus neruofis, & in minus nutritiui eis. Et dixerunt, quod funt mi- tempore frigoris prohibet fpafinum, c^alcuzez, noris inflationis, & eft ineo confiderario, & ve- qui timentur in fimilibus eorum. Membra iun- riuseft, quod ipfi funt magis inflatiui qua meft chrrarum. Fel hircinum fuper elephantiam , & mes: veru m fabx funt magts inßatiux cis,Schu- varices confert, & fimihter fel afini .fylueftris mor phafcolomm cft humidus phlegmaticus, proprie,&fel f lupi prohibet ipafmum, & alcu- f adib. öc faciunt videre fomnia mala. Membra anheli- zez , qui fequuntur vulnera neruorum proprie tus, & pedoris. Sun t boni pedori, & pulmoni. exfrigore. Membra capitis. Fel hircinum,&tau- Membra nutrimenti. Generant humorem grof-40 rinum conferunc vlceribus recentibus in aure, fum, fed fynapi prohibet nocumentum eorum, Fel1 [aracham]cum oleo deftillatur in aurem gra g B.ve! vngnen tis prolnbexsti- bus vulnera bB. additam. f adib. bB.potem. 4 B. mezaaur iln. f bothor. b B.calida. Me-bramitrimenri. Confert dolori bus mollibus.i. doloribus apo-ilematum mol lium,& apofte-matu ex humo ribus focalibus groflis. ' »B.mcrara. bB.aldabha* uem,&cum qua eft furairas, & cum fucco porri nabathi ad tinnitum, & ad grauitatem auditus. . Et fel bouinum cum nitro, 6c chimolea ad furfures valet, quumlauaturipfocaput. Etdidum eft iam, quod quando felk [ adib J lambendo fu-mitur,prohibet epilepfiam. Et fel teftudinis confert f aphtha: fraudulenta in oribus puerorum fecundum quod dicitur. Et confert attradio 50 odoris eius cum naribus epileptico. Et omne Fiftulapaftoris. Operationes,&proprietates.Vh- quidem fel confert ftriduras narium aperien- &fimiliter acetum cum iale, 6c pipere, & origano , & vt bibatur fuper eos vinum b [ paftltm purum , ] & qui cum aceto funt nutriti, paucx funt humiditatis. Membra expulfionis. Prouocant menftrua proprie rubei, & proprie cum oleo de nereidem. De “ [ fiftulapaßoris.] Cap. 253. i B. alrachme. k B.vrfi. f alcola. tus eius eft virtus abfterfiua. ^ipofiemata, &fpu-fluU. Refoluit apoftemata b [ Uuxa,&grauia] in v'ilceribus. Membra expulfionis. Confert lapidi renum, & frangit ipfum.Decodio eius,&: radix ipfi us, confert vlceribus inteftinorum. Dea [feile. ] Cap. 254. do valde oppilationes, quee funt in colatorio. Membra oculi. Omne fel confert obfcuritati vifus. Et fel quidem rapacium,proprie fiecuin, confert initio aquce,&dilatationi pupilla:. Et neque conceditur, vtadminiftreturnifipoft rnundih cationem corporis, & capitis. Et fel magis conferens oculo ex quadrupedibus quidem eft fel gazel. Et auium quidem fel alcubi, Et expifeibus1 [ feli-Fel. Electio. Fortiora fella quadrupedum, funt 60 fabut.J Et fel caprinum confert m[cjccitati, ] & fel vaccinum, deinde felb [adubua, J & vrfi, de- propria montanum. Membra anhelitus,&pecloris. inde caprinum, poft ouinum. Et magis in colu- Ex feile bouis linitur palatum cum meile ad pra> me feilium auium, eft fel galli, & duragi, & cu- focation'em,& fimiliter ex feile teftudinis. Mem- busi* Reliqua autem fella auium funt fortiora bra expulfionis. Fel bouis aperit orificia hsmor- felhbi’s quadrupedum , quando comparantur rhoidarum. .Etomne quidem fel eftfolutiuum: ci rapaces earum cum pafcentibus, &venantes ita etiam quod fel porcinum, quando cum eo li- fr fi*l 'rtnirlem forfe val- nitur11 [fumen,] & fupponitur:&fei tauri cum »b. vmbilieus. iB.fubut. m B. pa-uno. c B'. albegath kk^l& cumrfe7isfylueftribus>'& fel 'quidem forte: val meile oB. montani. melle linitur ad vlcera, quae funt in ano $ & fit ex eo linimentum ad dolorem matricis, & tefti-culorum, & ponitur fuper apoftemata ofehei. Venena. Fel hirci ° [ fylueftrisjcfttheriacamorfi-bus veneno fis,&: fimiliter fei tauri. f fcothor. .minima,&eft eins odormanifeftus, vtnereiden odor,& non eft [limofimi] nequefalitum, ne- fB.putridam que mollihcatu. T^atura. Calidum eft,&ficcum * “ in fecundo. Operationes, proprietates. Quan- do in pannis fpargitur, confcmat cos ä tineis. jDecoratio. Odorem oris efficit bonum retentum fub hngua, ^Apoftemata,& -j-puftuU. Decoquitur f botW jo aqua rofacea, Sc fit ex eo emplaftrum fuper apoftemacalidumpoftcontritionem, &mcdi- ponderis, &magisintcnfacnigredinis. T^atnra. 10 camenbonumapoftematibusoculi§f [ gfB.non _.i. j r, 4.,,,- «n t. ]calidis. Membra nutrimenti. Eft magis cöferens ftomacho,& hepati,quam nerei-den. Membra expulfionis. Ipfum vehementius pro-uocat vrinam, quam nereiden. Termutatio. Loco eius ponitur pondus ipfius deh[mace] aut hhMi&r etiamfpica. Fuligo. De [ fuligine. ] Cap. 255. Eleciio. Melior eft illa,qua: eft leuioris aB.mermmd. 1B. nachale. Omniseft calida exficcatiua,mfi Inda; quoniam Indi, & Paulus numerant eam inter infrigidantia. Operationes,&proprietates. Omnis eft exfic-catiüa. .Apoftemata, Exiftimant qui- dam, quod Inda ponitur fuper apoftemata calida^ confert eis .Vulnera,& vlcera. Ilia,quae affu-miturexfumolignipinicumgumma, & bdellio, ponitur fuper aduftionemignis,&: dimittitur donec cadat. De a [ fifiula. ] Cap. 256. Fiftula quid eft? Stipites albi, pilofi, fimiles polio: fed iunt plus pilofi :immö funt toti quafi. pili,&: odor eius eft ficut odor myrrhae. fatura. Eft calida declinans ad aliquantulum aromati-citatis. De3 [furfure.'] Cap. 257. 20 Furfur, l^atura. Calidus eft,& ficcusin primo. Operationes, & proprietates. In ipfo eft abftcrfio, &C fherbus. lenificatio, & mundificatioplurima, & f oro-bus quidem ipfius finem non confequitur, 6c refoluit ventoiitates,&phlegma. & confert apoftema- no B .fadegi. tibus mammillac. Membra expulfionis. Mouctin teftina ad expellendum quod in eis eft, &eius forbitioquum forbetur, lenit ventrem. Venena. Confert pundurae fcorpionis, & ferpentis more emplaftri fuperpofitus. De* [folioIndo.] Cap, 258. fua. emittit ramos, & in radice fua eft aromaticus odor, virtus eius eft fimilis fpicac in rebus plurimis, fatura. Virtus radicis eius eft aromatica, Sc virtus eius eft fimilis fpiese calefaciens, Membra anhelitus,& peüons. Confert dolori lateris. Membra expulfionis. Prouocat vrinam, fi bibatur ficca , & eius decoftio prouocat menftrua. Et eius prouocatio maior eft prouo-cationefpicselndaj, & Romanae > & eft ficuth 5° [almentafina[iniilo. \ De* [fufel. ] Cap. 261. bB.alnientagi« iine. aB.fujfci. Folium quid eft? Eft proximum virtuti fpi-cx.eft tamen leuius, St eius folia, & rami funt fi-* bB.falicfefram. Cut b[fchefabram,]& habet florem frangibilem, c b* infufaina- quod nafcirur in terra Indix,c[&funt ei aqux qua m terraca:- infufein terris lacunalibus, ] & erigitur fuper fa-5ofa- . ciem d [ aqus] ficut planta, qu£e nominatur len-,w/i.Ia ‘ ticula aquae,ablque fufpenfione radicis ,&quan- 60 doque ligatur in loco cum filo, 6c exficcatur, & fortafle exiftimauerunt quidam, quod eft folia nereide Indae,propter fimilitudinem,quam cum ea habet in virtute fua. oleum vero eius virtu-eB.miiden, tcm habet oleic [ alacuchen, ] & olei de croco : fed eft fortius. Eleciio. Melius eft recens,ad albedinem declinans , quod non frangitur in Fufel quid eft ? Virtus eius eft propinqua virtuti fandz\\.Operationes,^r proprietates. Eftinfrigi-datiuum cum virtute iiypx[ca.^poftemata,& ipu i bothor. ßuU ■ Eft bonum apoftematibus calidis groftis. Membra oculi. Eftconueniens ei,qui habet inflationem in oculo fuo. Ded [fangenkefi. Cap. 262. Fangenkeft quid eft?Didu eft de eo in c.de b. Dea[fael.] Cap. 2 63. aB.fel. Fael quid eft! b [ Eftfrudus, fuper quem eft b — cortex a B. fangekcl? vel bengckcfl cortexfimilis in colorc corticibus auellanarum. EU figura cius eft ficut phyltici. Et intra ipfum eft granü pinguc fimile grano pini, quod nonuna-natutgraniim regum : cuius color eit inter album,& nigrum, 6c citrinum,et eit illud,quod ad-miniftratur,& afportatur de terra Indix.Et albel, &alfelomnes calidifunt, & conferunt mollifi-cationi neruorum,& ventofitatibus hqmorrhoi-darum, et fanat eas: et eft medicina Inda nota, cuius virtus eft iicut virtus mandragoras, et pomorum eius. Membra capitis. Si fiat emplaftrum ex ea,confert foda. iB.falangic. De*[fal.] Cap. 265. Fal. 'Natura. Calidus eft in fecundo,et ficcus. r.bgara. Dea [fagara.] Cap. 2Ö5. Fagara quid eft? Granum fimile ciceri habens granum ficut mahaleb : 6c in concauitate eius eft granum nigrum ficut fcehedenigi, et bB.ft&Ie . afportatur de b [ afiekelati.] fatura. Calidum eft, dcficcum in tertio. Operationes, & proprietates. In eis eft refolutio,et ftypticitas. Membra nutrimenti. Poniturin medicinis redificatibus ftomachum, et hepar frigida, et expellit in eis malitiam dige-ftionis frigidam. Membra expulfionis. Confert lo-lutioni frigidas, et conftringit ventrem. aB.fufulmumc vclfulgamunic De a [fidfulminue. ] Cap. 166. iB.fefuricIiun. a B.fcflcta. Fui fu Imi nue quid cft ? Eft radix piperis. Operationes, & proprietates. Dicitur quod proprietas cius eft conferre doloribus frigidis, et ipafi mo valde. Inflrmienta iunffttrarum. Confert podagrx. Membra expulfionis. Eft ei proprietas, vt iuuamen afferat colicx, et ventofitatibus frigidis» De*[fefurgio. ] Cap. z6j- Fcfurgium. Operationes,& proprietates. Eftve-hemetioris exficcationis,quam alcolcotar: cum hoc, quod eft minoris mordicationis, et eft fub-tilius. Vulnera, et vlcera. Remouet fcabiem. De a [fefire.] qua efl vitis alba. Cap. z68. plaftrum cum vino. Vulnera}& vlcera. Ex radice eius fit emplaftrum cum lalc fuper vlcera mala: & ponitur in emplaftris corrofiuis carnis, & ex fructu eius delinitur fcabies vlcerofa, & non vi-cerofa. Sf[ gtB.*co„fe J Injtrumenta luncturantm. bmplaltrum ecu Jiniti©ems fadumex radice eius cum vino extrahitefia,& excoriationi. bibitur deea quaque dieaur.j.ad paralyfim,ctad arrridonem lacenorum valet linita, et bibita. 10 Membra capitis. Bibitur de ea omni die aur. 11 f hfB.vnoanno ]ct confert epilcpfix, et vertigini, et * ' facit quandoque in ratione accidere permi-itionem. Membra anhelitus, & pedoris. Quandoque afiumiturde ea cum meile deglutienda ad prxfocatos, er ad corruptionem anhelitus, et ad tuflim, er ad dolorem lateris. et quando bibitur fuccus eius cum frumento decodlo,facit exubera re lac. Membra nutrime nti. Inquit Galen.comeftio extremitatum eius in primis,quum eleuatur,con 20 fert fromacho cum fu a firypticitate, et1 [guftus ig.cu co quod eius eft inter paucam amaritudinem , et acredi- cftineodcam» nem.] Membra expulfionis. Cor huius planta: in ritudine,&acui primisquumeleuatur,comeditur, etprouocat tate* vrinam,et fioiuit ventrem,et de racliceciusaur.in-terficit fcctu m. Quum ergo fupponi tur, extrahit foetum, et mundificat matricem iedendo in decodioneeius, et fuccus eiusfolutione educit phlegma.et eft ex medicinis bonis fpleni .Venena. De radice cius aur. j. confert morfui viperee , et 30 fi militer pundurx omnium vermium veneno-fbrum. Vermutatio. Loco cius ponitur pondus ipfius de durungi, et dusc rertixponderis ipfius de macis. De a [fefirefin.] Cap. 269. Fefirefin(./.Wm nigra.) quid eft ?' Eft de genere alfefire habens folia ficut volubilis maior, et radix cius eft nigra exterius , eteitrina interius. 40 Operationes ,& proprietates. Eft fimilis alfefire in operationibus luis : fed eft debilior parumper. jnßrumenta tunclurarim. Confert paralyfi etiam. Membra capitis. Goreius in primis quum eleuatur, comeditur,ct confert cpilepfix. Membra anhe litus 3&pedoris. Mu ndificat pedus. Membra expul-fionis. Coralfefirefin fi comeditur,quum eleua- a B.fafarfln. tur, prouocat vrinam.b f [ i Z>e a [fagama.] Cap. 270. Fagamadidum eft in cap.b [ ha.] Dcz [feluyeharagi. ] Cap. 271. h . • Fefire quid eft ? Eftb [alharazafen,]& eft vitis 50 fin,vel hcfar- alba. 7fatura. Eft calida,et ficca in tertio, Opera-thafen. tiones,cpr proprietates. Eftc [ acris, ] moidica tiua, :B.acut». abftergit,& exficcat,et fubtiliat, et calefacit tem- perate. Decoratio. Radix eius cum forobo, et t herbo. foenugr£ECO abftergitd t [ qB.vehemcn- 1 Pannum, ter exteriora cor et veftigia nigra remanentia poft vlcera, et fimi-ponsj&ckrifi. .. qiiando coquitur cum oleo donec diflbl- 5&remouet uatur,ctaufert e [occultationem (anguinis ab] . . t b. nigredine oculo. Upoflemata , & f fufivU. Eius radix ab- 60 ea fit, led elf debilior parum. Decoratio. Contor- fanguinisiub. ,fcindit verrucas,et f [ f puftulaS lcues,]et cum vi- tat capillos linitum. Membra nutrimenti. Deco- Kwk * nofedatpanaritium, etrefoluitapoftematadu. hoiorläej. fa.etdilrunipitaldubdlct, ctli vnaquaque tu- tbothor. gintadierum bibantur ex ca ties anululat cum aceto, refoluit apoltcmata fplenis, et emplaftrum fadum de ca cum ftcubus etiam eft conuemens fpleni, et fedat panaritium quando ex co fit env b f B. & men Itrua. a F.fagaie. ideft flos alcanna. b B.alcanne. a B.febzhereiv gi. Felu?xharagi quid eft? Eft arbor lycij,quae habet frn dum ficut piper. Et lycium quan doque fu mirurexeo, etquandoquelumiturexb[adere- bB^IzarfecL fcech.jet Arabicum eft fpccics altera,et virtus al-feluzeharagi propinqua eft virtuti lycij, quod ex quuntur rami eius cum accto, ct bibitur ad fple-nem, ct confert viti me, et fi militer ideritiae. Membra expulfionis. Decedio ramorum eius pro-liocar menlttua, et fimiliteripfa, et fi de frudiD eius bibatur pondus c[matulem,] foluendoedu- c b. duorum cit humorem phlegmaticum plurimum- moitar. * De »B.fatlw Dea [ faul Cap. 27?. &fubuerfionem ftomachi,Scconfortat osciua Mm&ra expulßonis. Non icnit ventre,neque con-Fathquid eft? Eft medicinaTurchia. Venena. ftringit. Venena. Confert morfiii vermium vene- bB.fucton« Eft bona ad potum b [ iufquiami, ] & punduram noforum proprie decoduni cumvinoforti. { vermium venenoforüm data in potu cum aqua frigida, Scfimiliternucimetheiconfert,Scoin- De*[fefefifis. Cap. 276. aBfcfafc- nibus venenis« Fefefifis.(.*.cimexßqxftd eft? Eft animal ficutal-a F.AlxaKtcra« De*[farfag.] Cap. 273. corat,notuminScemiexiifcnsinled:is: Scvide- farfanchveifar io tur,quöd fit illud,quod dicitur apudnosb [igil.] bB.angii. frugi, vel farfe- Farfag quid eft ? Eft portulaca. Membra capitis. Quando bibitur cum aceto, aut S1 • cum vino,extrahit fanguifugam ex gütture.Mm aB.fa.thcr» I>e 3 [fungis. ] Cap. 274. bra expulßonis. Quando odoratu r, valet praefoca- tioni matricis, & facit parere, Sc quum teritur, Fungi. Elettio. Melior fpecies, eft nota, qux &: ponitur in foramine virgx, fanat difficultatem nominatur alchalahie, neminem eniminterfi- vrinae, Febres. Quando de eis affumuntur.vij. nu- cit, fed aduenit ex ea cholerica pafiio: & illi qui- mero, & ponuntur in faba, Sc deglutiuntur ante- dem, qui funtficci, minus funtmali.Ts^twra. Fri- quam inuadat febris quartana, cöferunt. Venena. b is.pioximo. gidifuntinfine tertij: humidi in b [principio] Quädodeglutiunturabfquefaba,valentadpun- cius. Operationes,&proprietates. Generant humo- 20 duram vermium venenoforum. rem groffum, malum. Eorum autem rcdifica- tio eft, vtelixentur,& ponantur cum eis pyra hu- Dez[facailefo.] Cap. 277. 2 mida, Scficca, Sc ocymum montanum,&biba- vdfagLius. tur fuper ipfos vinum purum. Membra capitis. Facailefus (..i.cyclamcn,) quid eft? Dicitur Generant ftuporem,&:apoplexiam. Membra an- quod eft fpecies buchormaricm , & eft; genus helitus,&pe ff oris. Accidit ex illis,qui non interfi- arthanitx. Operationes , & proprietates. V irtus ciunt, praefocatio: & proprie ex interficientibus. eft mundificatiua cum abfterfione, Sc incifio- Membra nutrimenti. Accidit ex illis, qui non in- ne, & eft b [calefadiuum] refolutiuum, Sc eft b B.Alialiterji terficiunt,cholerica paftio,quando multiplican- fudorem faciens valde, quando bibitur eiusra- apenuuum. tur,&funt difficilis digeftionis, Sc multi nutri- 30 dix,Scc[vigoiat.] Decoratio. Si bibantur de eo cB.prouocat. menti. Et accidit ex mortiferis, fyncopis, Sc fu- tres aur. non pertranleuntcs illud, cum vino,aut dor frigidus. Membra expulßonis. Faciunt poffi- mellicrato permiftoaqua, fanat ideritiam, Sc dere difficultatem vrinx.V enena. Deeisfuntqui oportettunc, vtiaceat, Sc cooperiatur pannis funt mortiferi, Sc funr illi, quinafcunturin vici- pluribus, vt fudet vehementer, Sc Ut fudor coni tate ferri aeruginofi, Sc rerum putridarum alia- loris cholerx, Sc eius radix nmndißcat cutem, rum: autin propinquitate manfionis reptilium Sc delet pannum, Sc confert cius decoStio ici fiii- venenoforum: aut apud aliquam arborum,qua- rx accidenti ex frigore: Sc fimiliter eiusolcum, rum proprium eft, vt corrumpant fungos, qui quod calefit in cius radice tepefadum fuper ci- apud eas nafcuntur, ficut oliux :& de fignis qui- nerem calidum. Mpoftemata, & f puftuU. Ra- fbothor, dem eorum eft, quod fuper eas eft humiditas vi- 40 dix eius delet f puftulas, Sc fuccus eiusrefoluit fbothor. fcofaputrefada, Sc cito aduenit eis alteratio, Sc durities, Sc apoftemata lplenis ,& fcrophulas, putrefadio,& prouenit ex ipfis conftri&io anhe- Sc vulnus, recens, aut ficcus, 5c aufert f tineam ^ fahafatL litus, Sc fyncopis. Et cura eorum eft cum incifi- etiam. Vulnera ,&vlcera. Quando permifeetur uis,& oxymelle cum calaincntho,5c quandoque radix eius cumaceto, aut meile, aut fola, St ad- interficiunt ftatim, miniftratur, fanat vulnera antequam antiquen- tur. Et quando effunditur deco&io eius fuper ea-lB £cftuCj pe*[phißico.] Cap. 275. put, eft conueniens vlceribus, qua: funtin ipfo. Inftrumenta iunclurarum. Confert torfioni neruo-Phifticum. J^atura. Dicitur quod eft vehe- rum,Scpodagre: Sc totum illud operatur fuper- bB.Alialitera. mentioris caliditatisquam nux, b[Scamygda- 50 pofitum,vtemplaftrum. Membracapitis. Quan-& eft calidum. Ia. Et eft calidum in fine fecundi, ] Sc eft in ipfo do permifeetur cum vino, inebriat magnifice. humiditas, Scexiftimauerunt quidam, quod eft Et quandoque fit ex aqua eius caputputgiuni frigidum,fed errauerunt. Operationes,&proprie- ad caput^[ confortandum, ] Et quando effun- dBuxumdificip tates. Aperit oppilationes hepatis propter luam diturdecodio eius luper caput, eft conueniens dum. amaritudinem, Sc aromaticam virtutem fui, Sc vlceribus, qux funt in ipfo: Scfedatloda frigi- in ipfo eft ponticitas, Sc nutrimentum eius eft dam- Membra oculi. Aqua eius cum meile eft parum valde. Membra nutrimenti. Eft bonum conueniens aqux accidenti in oculo, Sc debi- «B.alfcemium. ftomacho, proprie C[afcemium] fimile grano litati vifus , Sc fimiliter caputpurgium ex ea pini, propter illud quod elf in ipfo de amaritudi- fadum. Membra anhelitus, &peftoris. Sunt quine cum ponticitate, Sc aperit oppilationes hepa- 60 dam hominum qui in potu dant radicem eius tis propter amaritudinem, Sc aromaticitatem patientibusafthma. Membra nutrimenti. Fitem- fuam , Sc mundificat ipfum proprie, Sc aperit plaftrum ex eo fplcni cum aceto. Membra ex- ineatus nutrimenti, Sc oleum eius confert do- pulßonis. Quando bibitur cum hydromelle, lori hepatis euenienti ex humiditate grofla, In- foluendo educit phlegma aquofum: Sc prouocat quitquidam. Non inueni ipfum faciens in fto- mcnftruabibitum,Scfuppofitum. Etexiluma- e8^u0Aft{fK.0TjLT10,}{3ES. Fafuricon (.i.pforicon.) quid eft ? Eft medicamen ad fcabiem fadtum ex merdafengi, Sc du- Eumariam in primo refrigerantium,& fecundo ex- pio ipfius de calcadis tritis cum aceto vehe- 40 fice antium ordine reponit) at quum huic acredo yamari-menter forti, Sc ponitur in vafe nouo linito ex tudoq; infit7qui duo fapores Gal.tesle calorem indicat, luto, & fepelitur in fimo. xl. diebus in tempore quomodo frigida hac fitytu confidera. aeftiuo. • B Dez[fceniculo.] Cap. 280. Dez[ficu.] Cap. 282. aB.rin. Ficus quid eft ? Ficus in feipfa naturam habet, Foeniculum,& eft Perfice baralme, quid eft? & folijs,&la&i eius ineft virtus lafticinij :& quii Illius virtus,cuius femen fimilatur femini coria- non reperiuntur folia eius, rami eius, qua: fylue- dri, eft propinqua virtuti fylueftris, fed eft debi- ftris eft, decoquuntur, confra&i, & contriti, & Gal.in fecüdo. üqsVeruntamen eft fortius fylueftri magno. J^a 50 afliimitur eorum aqua,& de ea accipitur fuccus, tura. Sylueftreeft vehementioris caliditatis,Sc ficut accipitur in reliquis herbis,& b[geminas b b.ceagukm iiccitatis,& eft dignius tertio. Hortulani autem quidem ficus] melli fimiles exiftunt in operatio- ficuum, caliditas, eft in fecundo. Operationes, & proprie- nibus fuis. Eledio. Melior eft alba,deinde rubea, Utes . Aperit oppilationes. Membra oculi. A- deinde nigra. Et quando vehementer matura cuit vifum, & proprie gumma eius, & confert eft,eft melior, & proxima ad hoc vt non noceat, initio aqax, & apud ipfius defeenfu m. Et De- Et ficca quidem in fuis operationibus eftlauda- mocritus quidem exiftimauit, quod venenofi bilis, verum tamen fanguis ex ea generatus non vermes pafcunt foeniculi recentis femen, Vt eo- eft bonus, & propter hoc facit pediculos, verum vifus confortetur, & viperas, & ferpentes rum fi fit cum nuce,tunc eius chymus fit bonus, fricant oculos fuos , quum egrediuntur de ca- 60 Sc nucem cum amygdala , Sc leuior omnibus uernis fuis pofthyemem fuper ipfum, vtillumi- eftalba . 7fatura. Illa quas eft hurnida,eft canentur oculi Membra anhelitus,&pefforis. Quod lida parumper, Sc qua; eft humida , plurima; humidum eft,lac exuberare facit, & proprie hor eft aqueitatis,& parum eft medicinalis. Quas ve* tulanum Membra nutrimenti. Quando bibitur ro immatura eft,eft abfterfiua ad frigiditatem cum aaua frigida confert naufeas, & inflamma- aliquantulam declinans, nifi lac eius, & quas eft tioni ftomachi & eius digeftio eft tarda, & eius ficca , eft calida in primo , & in fine ipiius, fiutrimenrum eft malum. Membra expulfionis. & eft fubtüis.^operationes., &^propneta^ cB.acuta. Quie ficca eft :& proprie c [acris,]fortiseftab-fterfionis,maturatina, refolutiua , & carnofaeft plurima; maturationis,& in ipfa funtglutinatio, & incifio, &c fubtiliatio, & fylueftris eft acutior, H B.k his duo» & fortior ^ f in hoc] & ficus quidem nutribilior bus.fancdione, rciiqujs frudibus, & qua; vehementisefl ma-&fubuluaonc turatjonjs ? propinqua eft ad hoc vt non noceat, & in ipfa eft inflatio , & quandoque egreditur C acuta, quxc [ acris ] eft, & ficca, de abfterfione ad vlce-ratlonem,& adeo,vt ficca,& folia eius quum decoquuntur cum radice almezerion nigri,fit cura fcabiei animalium, & fuccus foliorum eius vehementis eft calefadionis, & abfterfionis, & in. fB. Alia litera. ipfa quidem eft lenificatio vltima., & expellit f[fu putredines, feu perfluitates ] ad cutem, & facit fudare, & in eius materias putri- acceptione eft fedatio caliditatis, & fimiliter (fecundum quod ego exiftimo) fieca etiam expellit ad exteriora, & facit fudare. Et lac quidem eius coagulat liquefadionem fanguinis, & la- das. que confert, veruntamcn fi coniungatur cum fubtiliatiuis,& reiol nentibus, confert valde. Et 1 [aliumeizjquidem vehementer refoluitapofte^ rE.««;. niaradifticiHa. Fuinera, & vlcera. Succus folio- ° rum eius exulcerat, & linitur decodioemscum fpumafynapis fupersf[ j ffB lcaoiem ht rolia eius ponuntur1 f[ ] &. fuperfepinydidas:& fupervlceragroffarum hu- £tB-fopcrira. • miditatum. Eraqua quidem,in qua iteratur ei- pctl§lncm&-io nislignieius,eftcorroliiia,mundificatiua vlce-rum putridorum antiquorum. Et fi admimftre-turcum cortice granati, ianat panaritium. Et cum chalcatho valet ad vlcera cruriumfraudu-lenta.Etiacu [ aliumeiz] facit adhaerere vulnera.. uB.giumc;2i Inftrumenta iunffurarurn. Ponuntur cum immaturo ex eis, & foliis.folia papaueris, & ponuntur fuper cortices offium. Et aqua cineris ligni eius iterata effunditur fuper neruos dolorolos. Et quandoque datur de ea in potu quantitas vnius dis,& liquefacit congelatum . Et illa quidem 20 vnc&s. Membra capitis. Confert qux humida h B. foliditatis. qua humida eft, velocis eft nutrimenti, 6c penetrationis in ftomacho, & corpore . Nutrimen-g b. foliditate. tum vero ficus,licet non exiftat in 8 [ robore]nutrimenti carnis,& granorum, eft tamen veheme tioris h [ roboris ] quam nutrimentum omnium fruduum. Et virtus fucci ramorum cius antequam frondefeant,propinqua eft virtuti ladis eius. Et aqua quidem cineris ligni eius iterata, in potu daturad coagulationem ladis in ventre. 1 B.alchailan. | morphxam eft,& qua; ficca , epilepfise, & ddHllatur eius decodio cum x[fpuma]fynapis in aurem,in qua eft tinnitus. Et conferunt lac eius, & fuccus ra- T E. A]ii]ixrL morum ipfius, antequam frondefeant, quum fohjs. ponuntur in dente corrofo. Et confert eius ad-miniftratio fuperapoftemata,qua;funt fub aure , quum fit ex ca emplaftrum,Sc illa qua; eft immatura,fanat vlcera capitis puluerizata.Mem-bra oculi. Lac eius cum meile confert panno hu-Et aqua cineris ligni quercus propinqua eft in in- 30 mido, & inceptioni aqu^defcendentis, & geo A tentione. * [ Vinum vero ficus eftfubtile] mali fitudini >' [palpebrarum ] Sc cum folijs eius fri- yB.tumarunu catur afpcritas palpebrarum & fcabies earum. Membra anhelitus, & peffons. Confert qux humi-da c(i,6c qux ficca afperitätigutturis. Et eft con-ucnienspedori,Sc cannxpulmonis. Etz [vinum 2 B.fyrupmde ficus prouocatmenihua,Sc vrinam. Et fimiliter fcubus faci/i*--vinum cius] confcrt tuftiantiqux, Sc doloribus pectoris,&confert apoftematibus cannx pulmo piis Ipibrum finis. Membra nutrimenti. Apcritoppilationeshe- cuum. i B.Syrupus ve ro de ficub. eft humoris, & ramis quidem fici ineft tantum fub-fubtihs. tiliationis,quodquando caro coquitur cum cis, k B.giumeim. diflbluitur,& in k [iumeizjquidem eft virtus attradiua ex profundo corporis, & refoluendi illud quod attradum eft . Decoratio . Illa quee eft im matura,! initur, & fit ex ea emplaftrum fuper 1 [ hailem ] & verrucas, & lpecies ipfa tum: & t vitiliginem, & fimiliter folia eius. Et acce- ptio cius redificat colorem corruptum , caufa 40 patis,& fplenis.Inquit Galenus. Qux humida eft aegritud inum, & apoftematum calidorum , & mala eft ftomacho,& quae ficca elt,non eft mala, mollium,& maturat carbunculos, & groilum, Eius verodigeftioredificaturin infrigidatisqui dem cum meile, & in calefadiscum tabarzetex zuccaro,& propter hoc augetur bonitas nutri-m&tieius. Eius vero quod in aqua infufum eft, propter fuam acetofitatem attrahentem mare- 50 deleturacuitas,&acrimonia,& mordicatio, Sc 2 B.belutk* lias profundas ad exteriora corporis, & refoluit. Infirumentaiunäurarum. Fit ex ea emplaftrum ad dolorem,qui eft in inferiore parte pedis. LITERA G. Dea[ glande.] Cap. 2 S 5. Lans quid eft?Nota eft,& eft fty ptica, fed ca fit in vltima virtute nutriendi, ita vt paruum in quo non eft nutrimentum , perueniat ad nutrimentum a medicatione: hoc autem paruum eft granum pinic [parui reperti] in omni regione./« CB.repemim» Jimmenta iuntturarum.Sanat dolores neruorum,& dorfi,& fciaticae,& valet mollificationi. Membra anhelitus,&pefforis.Magnum mundificat pulmo nem valde, & extrahit quod in ipfo efr de fanie, öc de humoribus grotiis.Membra expulfionis.Exci- ftanea minus ea eft (lyptica: Quod vero in 60 tat coitum, & proprie quod ex eo nutritum eft, glande vehementius eft ftypticum, eft b [cortex] eius, qui eft cortex eius interior. 'K^atura. Glans frigida eft, & fice a ,& ficcitas ipfius eft in fecundo0. frigidi tas vero in primo . In ca ftanea autem eft parum caliditatis propter fui dulcedinem , & folia quidem glandis funt vehemen-tioris ftypticitatis, & minoris exficcationis, ope- & confert laniei,& lapidi in veüca.V en ena. C u m ficubus, & dadlylis confert pundur^e fcorpionis. Dea [gentiana.] Cap. 287. a B. genthiana. Gentiana quid eft? Eiusfolia,qu&funt iux-ta radicem ipfius funt fimilia foliis nucis, & fb-AVIC. 2 lijs lijs arnoglofta;, & ei us dolor eft rubeus, Sc ipfius b B.inaTa. medifi,& extrema funtb [knbibita.] Et eius crus eft concauum, planum, in groftitudine digiti, & longitudine duorum cubitoru m, Sc ipfius folia adinuicem funt elongata, & f rudus eiuscft in fuiscapitibus, & radix ipfius eft longäfimilis radici ari ilolochix , qua:oritur in montibus, & in vmbra,& in locis humidis eorum, & dicitur, q? non nominatur gentiana, nifi quia primus, qui eam agnouit fuit Gentius rex.& ipfa quidem cre feit in montibus altis. Ex ea vero affumitur fuccus, quoniam ipfa infunditur inaquavfquead C b. colatur, quinque dies,deinde coquitur,pofteac [tranfmu tando deficcatur, ] deinde congelatur,poftea in-fpiffatur ficut mei. Electio. MelioreftRomana, Sc ipfa eft vehementius rubea, & durior,& eft lignum, Sc vena: ficut groffitudo digiti, Sc maius, & minus, & eius color eft citrinus, declinans ad nigredinem, & quod ex ea fractum eft, eft vehementius citrinum propinquum reubarbaro.7^ tura.Qalida eft in tertio,ficca in fecundo. Operationes proprietates. Eft apentiua , & in ipfa eftftypticitas, & eius radix vltima eft in apertione,& iubtiliatione,& abfterfione. Decor atio. Ra-fmorplixam. dix eius abftergiffvitiliginem praecipue fuccus eius praedidtus. Vulnera,& vlcera. Sanat plagas, & vlcera corrofiua, & praecipue fuccus eius pra;-didtus. Inftrumenta iunüurarum. Bibuntur exeo, Drac.ij.cum vino propter torfionem neruorum, &eftiuuatiuaei, qufcaditex loco alto. Membra oculi.Yiit ex ea linimentum Ophthalmiae. Membra anhelitus,&pectoris.Dux Drag. fucci eius funt bona; pieurefi., Membra nutrimenti. Apcritiua eft oppilationum hepatis , Sc fplcnis, & pondus drag.ij. ex ea cum vino valet dolori hepatis, Sc fplenis, Sc frigiditati amborum, Sc apoftematft bus eorum, & fyrupus radicum eius conuenicns eft ftomacho infirmo ex frigore. Membra expulsionis . Prouocat vrinam, Sc menftrua, & fup-ponitur radix eius ficut collyrium, & extrahit 4 foetum, Sc facit ipfum abortiri. Venena. Eft vltima medicina punctura; fcorpionis. Et pondus, drag.ij.ex ea cum vino confert pundurse orm nium vermium venenoforum, Sc morfui canis d B.animalium rabiofi,& morfui omnium d [ luporum.] Vermu-rapacium. tatio. Quantum ipium eft,Sc medietas eius ex af-faro : Sc quantum medietas eius de radice cappa- e f B. & radicis ris c f [ ] apij. ® aB.gitbfin. cuius capite funt ficut duae fpinae,, & dicitur ctiä quod eft fimilis amygdalee, Sc quandoque finditur,& apentm.Membra expulßonis.lcacit augmentum in coitu vaide. Dea [gepfin.] Cap. 290. Gcpfin quid eft ? Eft lapis gypfilaminofus albus b [peruius] cuiusfubtilitasaugmentatur,quü bB,tr%re^ 10 aduritur:Tsfatura. Frigidus eft,ScUccus.Operatio-nes, & proprietates. Eftglutinatiuus, Sc ponitur fuper partes fluxuum fanguinis,& ftringit fecundum quod in fuo dicitur cap. quoniam inipfo cum glutinatione eft virtus faciens adhxrere, Sc in ipfo eft ftypticitascum vifcofitate, & quando aduritur, fubtiliatur,& additur cius cxficcatio. Membra capitis. Linitur ex eo frons, aut cooperitur ex eo caput cum pileo,& retinet fluxum lan guinis ex naribus,& quod cx eo gypfatum eft, e-20 tiam praecipue cum bolo armeno frixo, Sc lentibus mixtum, Sc ipfum deilillatur cum aqua myr ti,& pauco aceto.Membra oculi. Mifeeturcum albugine oui,vt non fiat lapis,&ponitiir fuper oph thalmiam Cangumeam.Venena.Eft ex fumma ve nenorum praefocantium. 30 Dea[gyps.] Cap. 2511. aB.gief. Gyps quid eft ? Eft ficut gypfum. De3 [gemßefimi.] Cap. 292. a B.giemfefriu a B.giclbhenoc De i[gilbenec.\ Cap. 288. Gilbenec quid eft ? Eius operatio eft proxima operationi ellebori, quidam autem dixemt eft fe men turbit nigri, Sc cortex radicis eius, eft turbit citrinu,& oritur in Said,veruntamen quod ex eo b B.ahuderi. bonum eft,eft Indum,Sc eft fimileb [papyro.] Intrimenta iunciurarim. Quidam iam dederunt ex eo in potu paralytico vfque ad pondus Drag.& vomuit,& lanatus eft. Membra nutrimenti. Eft vo-mitiuum,&quandoqueeftmortificatiuumpro pter fortitudine vomitus.Membra expulponis.Sol-uit,&potio ex ipfo eft medietas. Drag. fed Drag. eft timorofa. Venena. In ipfo eft virtus venenofä. a B. gieft afrid. De^lgeferefrend.] Cap. 289. Geferefrend gjiid eft ? Res pinealisfigura, in Gemftefimi quid eft? Eius virtus eft fimilis virtuti fcehafcum vua b [lupina. ] Operationes,& bß.vulpüu. proprietate s.Eft mundißcatiuum, apcriüuum,ie-da tinum inßationis , Sc ventofitatum proprie. Membra nutrimenti. Refbluithumiditatcsvifco-* las in ftomacho, Sccöfertflomachis infantium. Membra expulfionis. Confert ventofitatibus ma-o tricum. Dez[ge^ar.] Cap. 293. iB.gicz«. Gczar quid eft ? Nota eft. Eortius femen eius eft femen flylueftris . Inquit Diofcorides. Eft v-na fpecies eius,cuius folia funt minora foli j s feniculi , & eft in cius forma ,& eius crus peruenit vfque ad quantitatem palmi. Et quod eft fupe-rius eius, eft citrinum, Sc habet fummitatem b f 50 [ ]ficutcoriandrum,& anethum. Et habet frudum acutum, album, boni odoris, &mafttcationis. Et nafeitur in locis fpatiofts, c[folitarijsJ lapidofis. Et queeexea eft hortulana fimilatu rapio Romano, acuta, aduftiua,bo-ni odoris. Et tertia: folia funt, ficut folia corian-dri,d [cuiusfuperius eft album,&anethales funt fummitas, & fructus cius. ] Et habet ficut capira nucis plena femine, quod eft ficutcyminumin forma,& acnitate fua. Jgatura. Calida eft in fine 6o fecundi,humida in primo. ef [ ] Vulnera, & vlcera. Semen Sc folia ipfius quum teruntur, Sc ponuntur fuper vlcera corrofiua, conferunt eis: Membra anhelitus, & pedoris. Confert pieurefi, Sc tul-fi antiquae. Membra nutrimenti. Eft dilficilis di-geftionis , <5c nutrita facilioris eft digcflip-nis, Sc confert hydropifi. Membra expulfionis. Sedat b B. in qua na-icitur fios, &fe men eius, c B. foli expoli, tis. d B. & florem album & flrr.i-lant anetho fru dtus/eu femina ipfius, &fum-mitas eius producens florei, & femina, e fB. Aiulice-ra . & in rachoe hortulanx.feu domefbca: clt infl.nio,& con-ftridfio natur?, &noneft(ic le men eius, quoniam cu eo fit emplaftrumA carminat vento lirares. Sedat dolorem ventris pungitiuum,& proprie nibuscct:cbn.Membraanhelitus,&pefforis.Iiisgal daucus. Et prouocat vehementer,& proprie fyl- lorumprxdidum,confertafthmati. Carogalli- ueftris,& proprie femen eius,6tfimilitereiusiö- narum clarificat vocem, ius galli vetuftilfimicü Jia. Et excitat coitum, & proprie fernen dome- anetho,&cartamoconfertomnibusillis&f[if- fß.asfidbegi. :ftic£,eft enim vehementis inflationis, & femen fidebegi ] pullorum fedat inflammationem llo- domefticx, eft enim vehementis inflationis, & machi. Membra nutrimenti. Ius gallorum confert iemen fylueftris non eft illius operationis. Si dolori ftomachi ex yentofttate. Membra expulfto- autemfecakul,& baucia fylueftris numerentur yfij.Iusgalliveteris cum poly podio,&anetho co- in baucia,tunc ipfa magis excitant coitum quam fert coiicx valde.Caro gallinarii qux pullx funt, hortulana,& prouocat menftrua,& vrinam, pro 10 augmentat fperma. Et iusprxdidum cum poly-prie fylueftris bibita, & fuppofita, & conferunt podio ioluit melancholiam: & cum cartamo fol femen eius, & radix eius difficultati impraegna- uit phlegma. Quandoque vero decoquitur cu m tionis. medicinis ftypticis ad dyfenteriam, & cum la- v deadvlceraveficx.§t[" ]Venena.Ga\\mx gfB.iusgallo »B.giaure«. Dez[geguers.] Cap. 294* fciiTxfuper cor fuum: aut gallus ponuntur fuper locumlxfum a vermibus venenofis, & permu- r 'c irom ’ Geguers quid eftfT res habet fpecies,& fimila- tatur quaque hora,& prohibet nocumentum ve tur rizi in virtute fua. Veruntamen rizi nutribi- nenorum,& in venenis bibitis etiam forbetur eo lius eft, & panicum melius eft in omnibus di- rum decodio cum anetho,&fale,&euomitur. fpofitionibus fuis, quam milium, fed tamen eft 20 fortius conftri&iuum. Eleflio. Coquitur cum la- Dez[guafmeim.] Cap. 296. aB.vfme. ■de, aut aqua furfuris fimilx, & oleo amygdali- nOj& praebet nutrimentum bonum.'lSlatura. Eri- Guafmeim quid eft?Eft folium nil.Tuatura. Eft gidum eft,6e ficcum in fine fecundi, quidam au- in fine primi calidum,& in fecundo ficcum. Ope tem dicunt ipfum effe calidum in primo, & pri- rationes, & proprietates. In ipfo funt ftypticitas,& mum (anius eft. Operationes,&proprietates.! n ip- abfterfio.Decomho.Tingit capillos, fo eft ftypticitas, & exficcat fine mordicatione, a B vres> <& eius vaporatio eft fedans dolores. Quum vero Dez[gures.] Cap. 197. non regitur, generat fanguinem malum, & nutrit minus quam grana reliqua, ex quibus fit pa- 30 Guresquideft?Resrubeabf[ ]declinans bB.rofea. nis. Et eius nutrimentum eft paruum vifcofum. ad pallorem,fimilis tindurx croci, & afportatur Et in ipfo eft iubtilitasquxda m, ficutexiftimant delamen 5 & dicitur, quod abraditur de arbore quidam. Veruntamen quum coquitur cum la- fua.T^atura.Calida eft,& ficca in fecundo. Opera-de,a ut fu r fure fi milx, fi t ei us n u tri men tu m bo- tiones, & proprietates.Eft. ftyptica.Decoratio. Con-num prxeipue cum butyro, aut oie o amygdali- fert panno,&lentiginibus’. Quum ergo bibitur, no. Membra nutrimenti.' Eft tardx digeftionis in confert c[fo rd itiei.]Mpoflemata, & | pufiuU. C011 c B.albms. domachoin fua fubftantia,Sc in fuopane. Mem- fertp pnftuMs.r ulner a, & vlcera.Confert fcabiei, t braexpulfioms. Cum eo vaporatur dolor ventris & pruritui,& f tinex,& impetigini. pungitiuuSjSc eflprouocatiuus. 40 Dez[guarafcen.] Cap. 298. aB.vrefan. aB.hxazindinc. j)ez [gallinis,&gallo.} Cap. 295. Qnarefeen.Membraoculi Sanguis alguarefeen Gallinx,& gallus quid eft > Ius gallorum vete- eft bonus b [ vlceribus ] oculi. Membra nutrimenti, b B.vnlncribus rum proprietatem habet, quam dicemus. Mo- Caro eius difficilis eft digeftionis: Membra expul- 4us vero quem Gal.narrauit in decodione eo- fionis.Cato eiusconftringit ventrem, b b. poftquam rum eft, vt b [ decollentur poftquam cibantur fuerint cibati nutriuntur, fatigentur enim ] faciendo eos De*[guanl.\ Cap. 29% aB.vrei. fitigeatur. currere, & cadant, & decollentur, deinde extrahatur,quodin ventribus eorum eft, & implean- Guarilquideft? Eft maxima figurarum b [ah b B.,ex lacertis turventres eorum fale, & fuanttir, & coquantur 50 guafgon,&famambras]Iongamhabenscauda: veliigum. cum. xx. kift aqux vfquequo pdueniat ad tres & paruum caput, & non eft lacertus, lacertus e- cotyias,& bibatur totum inloco vno: pofteaad- nim non eft, aut raro eft nifi in ruribus,&caput, datiir illud, quod diduri fumus in omni loco. & corpus ipfius diuerfa funt alguaril,fed fortafle * jLlcUio. Rufus «aliorum melior eft ille, qui non proximus eft ei in naturis fuis.Ngitura. Caro eius cantatadhuc,d?gallinarum melior eft,qux non- calida eft multum.Decorat/o.Confertftercus eius CB antiqua; vc- dum parit ouac [antiqui vero funt mali. J fcu capones. sjnßrltmentaim8iirartm. Ius gallorum prx- 60 Tritum ftercus eius eradicat verrucas. Membra didum conuenit tremori, & dolori iundura- oculi. Stercuseiusfimile eft fterconlacerti,valet rum, fed oportet vt coquatur cum polvpodio, enim ad albuginem oculi. & anetho, & fale in xx.cotyiis,donec remaneant tres, a ut quatuor. Membra capitis. Caro gallina- Der [guadai.J Cap. 300» aB.vdlu. eB.allethi. rnm e r nnx funt pullx] in intelledu augmen- < . turn ctficit cerebrum gallinarum prohibet flu- Guadaiqiiid eft? Eftoftracum. Operationes, xum fanguinis narium accidentem exvelami- & proprietates. Ejtrahit furcufos, &c fpinas. a B. hab alba«. aB.hab algar. b B.lauro. Decoratio. Quod cx co tritum eft, abfcindit verrucas infixas, & pendentes contritum. De* [grano ben.] Cap. 301. Granum ben. lam diximus operationes eius in cap.b.quum diximus ben* De* [granolauri. Cap. 302. Granum lauri. Ipfum eft granum ademeft: & cftficut auellanaparua, & cortex eius ad nigredinem tendit, fubtilis, quod cum premitur in duas feparatur partes, duras, decliues ad citri-nitatem , in quibus eft parum boni odoris^ & nos dicemus operationes eius in capitulo de b.[gain.] De a [grano a^elem.] Cap. 303. De a [grano pini,] Cap. 307. aB.habalfemi. bar. Granum pini quid eft ? Granum pini, eft minus phiftico,corticem habens h [minutum Jfran b b. fubtiicm. gibilem, rubeum:cf [ finditur]amedul- cfB^ui %* laalba, t[ ]ynftuofa,fuaui.&hxcfunt ^tendcntc magna [ quas funt pini, quce nominatur biffus.] in longum, paruum vero eft granum triangulatum durio- eB. Alia lite«, ris corticis, & acutioris medullae, & in ipfo eft f & huiufmodi 10 [acrimonia, ] &ponticitas,& paruum eft me- lius ad medicinam,quam ad cibum.Tv^nz.Ma- repS^no.' gnum eft ficut aequale,ad caliditatem declinans, minatur fefus, aB. habalrclo. b b.granücius Granum azelem quid eft ? h [Dicitur piper eft boni fapo. nigrum: & eft granum boni odoris, 6c faporis r^uc^uslhcrn va^e> & oritur in partibus Sceherazura. ] Tfatu-par j uss er'* m jg^cajidumin fecunc[0jhUmidUm in primo. Decoratio. Eft impinguatiuum. Membra expulfionis. Augmentat iperma. — B a B. hab almen fem, vel almi-fcn. De a [grano anefeen.] Cap. 304. & augmentatur humiditas ipfius. Et paruum velcha,frs,veJ eft calidum & § [ humidum in tertio. ] Operatio- [cßrbln-. nes,&proprietates. In ipfo eft maturatio,& leni- gB: ficmW« ficatio,& relolutio, & mordicatio, Sc proprie in eundo, recente, fed eius mordicatio deletur, fi infundatur in aqua, & complentur tunc eiush applana- hB.lenitas. tio] & glutinatio,quamuis fint ante illud ambo 20 reperta in ipfo1 [integre,] &eius fubftantiaeft i terrea, aquea, in qua eft parum aereitatis. Decoratio. Eft impinguatiuum. Inflrmenta impurarum. Granum pini magnum confert mollifica-tioni, & debilitati corporis corneftum, & exfic-cat humiditatem corruptam,qus eft in eo. Membra anhelitus, & petio ris. Paruu m ,& m agn u m con fert hu midiratibus pulmonis putrefadi, & puri, & fluxui fanguinis, & tufii, & proprie cum rob recente propter amaritudinem paucam , quaj Granum anefeem quid eft? Eftgranum exi- 30 eft in ipfo. Et quando coquitur cum vino du!- ftens in quantitate piperis, & in colore eius: ve-runtamen c(\ facilius frangibile, fcinditur a medulla vehementis albedinis, cuius odor eft bonus. Tsfatura. Eft calidum,& ficcum in fccundo. Membra nutrimenti. Eft bonum ttomacho frigido b B. mollifica- ^ [ Valde. ] to. a B. hab alnil. De * [granonil.] Cap. 305. ci,eftad mundandum pus pulmonis bonum vai de,& iimiliter eius cortex,&lignum, quando po nuntur in ele£luarijs. Membra nutrimenti.Quando cx eo fitemplaftrum cum abfinthio fuper fto-machum confortat ipfum. Et eft difficilis dige-fiionis k [leniens cibum; ] virtus eius mordicat ± B muIci ng(r ftomachum,nifi infundatur in aqua calida. Co- trimenti. medant ergo ipfum calefadi cum taberzet, Sc infrigidaticum meile,& tunc digeritur, & fit bo-Granumnil quid eft? Eft cartamum Indum. 40 num,&eft bonum ftomacho. Inquit Diofcori. Eleftio. Meliuseius eft ponderolum, planum,re- Eft malum ftomacho, fed videtur quod non fit cens .K^atura. Dixerunt quidam. Eft calidum,& ita,nifi quando1 [ aduritur,aut] rancidatur >& lb. Alia Utera, ficcum in primo. Et verum eft,quod eft calidum quod fit infufum,bonum, quoniam re&ificatur ex vemftateac-& ficcum perueniens ad tertiu rn.Decoratio.Qon- eius corruptio, & frangitur eius ventofitas. Et Hlum «Mitati t albaras , & fert f leprac,6c vitiligini albse. Membra nutrimenti. quando bibi tureum portulaca,fedatur eius mor morphear. * Eft conturbatiuum, faciens naufeam. Membra dicatio omnino, ita vt non fit mordicans. Mem- expul/ionis.Solutione educit humores groffos, fci bra expulfionis. Augmentum facit in coitu mf mj-B.&infper* licet melancholiam, & phlegma fortiter, & ver- [ ] plurimum, quum comeditur cum matc* mes,& afcaridcs.Termutatio.Loco eius in folutio iefamo, &tabarzet, & meile, & penidijs: & fa-ne,&iuuamentoin melancholia ponitur medie 56 tutati ex eo,&,paruo faciunt dolorem ventris tas ponderis de pulpa coloquintida^cum fexta ponderis fui de lapide armeno. a B.hab alsfne. De* [grano afumne.] Cap. 306, b f B.eius. Granum afumne quid eft ?b f [ ] Eft arbor fylueftris fecundum quantitatem brachij habens alba folia, non tamen vehementis albedi nis,cuius fruäus eft ficut piper, vn£tuofus,la- 60 cB.fameriuma. fteus,& dixerunt quidam. Eft femenc [ fameno-na.] Tsfatura. Eft calidum,parum habens humidi-tatis. Decoratio.Eft.impinguatiuum. Membrana-trimenti. Tardatureius digeftio in ftomacho, & quum digeritur, multiplicatur eius nutrimentum. Membra expulfionis. Augmentat fperma,& excitat coitum. nB.muzum. pungitiuum,ltd eius theriaca eft granum granati , n[ amarum] quod fugitur poft ipfum,& ipfum vehementerabftergit huuviditates renum, & veficie:& confortat eos ad retentionem vrin£, & fanat deftillationem: & prohibet vlcera veli-cx,&Iapidem:& prouocat,& confert ex eo cum abfinthio fa&o emplaftro. 10 % ES. Tini f rufius,ait Diofcoridis fententia ventriculum offendere,id tamen apud Diofc.nequaquam legituryim-molib.l.nuces pineasßomachi Ufiones lenireteflatur. Cap.73. Contra cuius fenteniiam flare autbor videtur libro ter tio,quum pini grana, vt plurimum ventriculo obnoxia ejje adnotauit. De aB. hab alchal c hei. De3 [grano alkilk.il.] Cap. 3 08. G Ranumalkilkil quid eft? Eft ficut piper album,maius cartamo,non pure rotundum, &frangitur a medulla vn&uofa, boni faporis. Quidam autem dixerunt, eft femen granati fyl-ueltris,& dixerunt ifti,eius radix eft almugar. In-flrumenta iunäurarum. Confortat corpora molli-ficata.Operationes3&proprietates. Quod ex eo fri-bB.Afüiitera. xum eft,eft b [iiccius.] Decoratio. Eft impinguati- 10 icuius. uum. Membra capitis. Facit foda,& proprie quando in fecunda menfa comeditur fuper vinum. a B.tmifeatiua Membra nutrimenti. Plurimus vfus eius facitc [ fa-Citictatem. ftidium] & cholericam paflionem, Sc quum cc-meditur cum tabarzet,Sc zuccaro,& meile, dige ritur,& quod ex eo frixum eft, eft melius, Sc non eft eius humor malus , & paruum vehementer mordicat ftomachum. bra expulfionis,VtouocatßZ excitatcoitum,& ofT_ ma eius etiam prouocat,5c lenit ventrem, quum accipitur ex ea auellana vna, aut nux in ieiunio, abfque nocumento,& mundificat viicera, Sc ab-ftergit renes. Venena. Bibiturgumma eius,&fru-6tus eius cum vino ad morfum tutelas. Dea [gento.] Cap. 310. aB. ientum. Gentum quid eft >b [Eft tefifie. ] fcilicetgum- bB.tafafia. nia rutas montanas. Dea [gembut.] Cap. 311. aB.iembur. aB.hab alcha-dara. De a [grano viridi.] Cap. 309. Granum viride quid eft > In fruftu eius eft fty-pticitas,& ipfiusiuuamentum fimileeftiuuame to mafticis,& eius gumma eft melior gummis b b. qui ex eo poft mafticem,&: b [ quas ex ea magna eft,dicitur eft magnus di- atharo] & eius quidem arbor nominatur albo-tin.fatura. Dixerunt quidam,quod in eius oleo eftlenificatio,&ftypticitas,licut eft in oleo ro-faceo, & veritas eft, calefa&io grani viridis eft ca- citur aidaru. Gembut quid eft?b [Eft rofa vineas,ficut qui-b _________ B dam fapientes dixerunt, & J eft alkarnub anaba-thium, & de ipfo quidem iam diftum eft in ca-pitulodecha. 7slatura. Eius frigus, & caliditas 20 funtparua,&eft uccurn in fecundo. Operationes, & proprietates. Eius c [ fru&us vomitum facit] fi- cB:virtus cft vo ne mordicatione. Membra expulfionis. Prohibet AiSeravir fluxum ventris.rerc^.Dcco&ioaigeinbut inter tus eft mundi, ficit pulices. ficatiua. Dea [gramine.] Cap. 312. aB.hegiem. Gtamen.Vulnera, & vlcera.Facit cohasrere pia gas fa ngu i n eas. ra expulfionis.Eius deco&io cB.parua. lefa£tio nonc [ minor.] eius verö exficcatio, du 30 extrahit lapidem. Et femen ipfiusprouocat,& perfeuerat humida, eft parua, & quum exficca-tur,eft in tertio,& eius gumma eft calida, in qua conftringit. eft iiccitas pauca. Operationes,& proprietates. Eft calefactiuum , leni fica tiu um , Sc mundincati-uum, & i n ipfo eft ftypticitas, Sc eiusgumma eft plurimarefolutionis quam maftix, quoniam eft amarior, Sc in iplä funt parum ftypticitatis, Sc ett fortis abfterfionis, Sein ipfa eft apertio bona, Sc maturatio,Sc leni fi cado, Sc extrahit ex profun De a[glutine.] Cap. 3 13. a B. JiaJch. Gluten quid eft? Iam locuti fuimus deglutine alimbar, Sc refina pini, & reliquis in fuo loco. Tuatur a. G1 u ten al 1 m bat eft ca 1 i d u m, deinde gluten cuprefti, deinde eft gumma pmi.Operationes, & proprietates. Eftrefolutiuum ,b [fed gumma b B. Alia liter» do, Sc in pluribus horis ponitur loco mafticis, Sc 40 pini, Sc gluten] cuprefti non funt vehementioris & glute pini,&. fuff umigatio albotin elongatur a nocumento ft cut fuftiimigatio thuris,& eius oleum eft compo B. virtute leni fitnm ex d [virtutibus tribus cum virtute conftri-tiuacum virtu- diua. ] & exiftimauerunt quidam, quod in eius teftyptica. oleo eft infrigidatio quasdam. Decoratio. Abfter- git pannum,& faciem,&e [ vifcus ] albotin con-«B.&gluten fi £crt fciftiiris faciei. *Apofiemata,f &puftuU. Eius gumma maturat exituras duras. Vulnera,& vlce-° °r’ ra. Abftergitfcabiem,&impetiginem,&ingre- refolutionis,quam gluten alimbat, quamuis fint calidiora eo. De3 [gallis.] Cap. 314. a B. hafus. GaUx.Elettio.Meliores funt immatura,&pon derofse, dura::b [glauca; verö ] molles funt par- 'b B-vcr« ux virtutis, & aduruntur fuper prunas. liatur a. kuatrm £(]- calido ÖC flCCLllll ili fcculldo. Operationes, dar* & proprietates.Eft fu btile,refolutiuum vento lita- tum. Decoraiio. Odo rem oris efficit bonfi. Membra nutrimenti. Ett bonum ftomacho, Sc eft dige-ffiuum cibi. Membra expulfionis. Confert colica:, 20 Garab(.i.falix) quid eft? Adminiftraturcortex eius,&admimftraturgumma eius fuperip-fam b [ borach ] bonum,& eft de melioribus fpe- b B.baurach. ciebusc [ borach ] ad comedendum. Operationes, c B.baurach. & proprietates. Flos eius, 6c folia ipfius, Sc am-borü fuccus funt ex exficcatiuis,fine mordicatione, Sc in ipfa eft d [ ftypticitas, ] & eius cortex eft d B.ponticitas. in virtute eius, fed eft liccior. Et ex folijs quidem eius fumitur fuccus, & exficcat fiue mordicatione . Decoratio. Cinis arboris eius cum aceto exfic-3 o cat verrucas, 6c incidit eas, fine finte [ inuerftc , c P. infixae in fiue non inuerftc,] & cortex radicis eius ingre- mod,,m ditLir ad linimentum capillorum . Vulnera, & vlcera. Correx& folia eius trita, quando ponun-turfuperincifionem, Sc vulnera recentia,conferunt. Inflrsmentaiunclurarum. Deco&ioniseius eft embroca bona podagra; . Membra capitis . Quando deftillatur fuccus foliorum eius cum o-lco rofaceo bullito in cortice granati in aurem, confert dolori auris: & fimiiiter cortex eius hu- laui, aut non infixx. Sc dolori renum, Sc iuuat ad coitum. "Permutatio. 40 midus, quando fit ex eo illud,& eius deco&io eft c B.cherf?ga- £oco ter.triticum,& hordeum,&iptlusfiuccus,& pul-1 fauich. tes eius magis lunt ftyptica:, quam f fuccus hor-t ^auicil' dei, & eius pultes. Ts{atura. Eft: aequale declinans ad humioitatem. Operationes,&proprietates.Ex-ficcat fine mordicatione, &; in ipfo eil reloluno, &ftypticitasfimuK C fBiraudulen a B.& fem dolentem j & fedatur, Dea [ henfifiides.] Cap. 331. Henfiftides quid eft ? Succus plantae 7 quae dicitur barba hircina. Et eius fuccus eft f rigidus, & ftypticus, & dicetur in cap. barbae hircinae, b fB.cftfrigi. tura.b f [ ] Declinat ad fkcitatem, De a [ herme. ] Cap. 332. Hernuequid eft ? Eft fimilepiperi, nifi quiaci-trinitati appropinquat, boni odoris, fimile xylo- a B. heinfifti. das. dus &. a B.liernue. confert hemicraneaj. Membra oculi. Vrina. eius 20 aloes,quod fertur de regione b f Sclauorum 1 b 1 . -- _ ... ____ii.. • _________ „u *\r ion______1 _ , , 1 . L " * - * J t vnum quando coquitur cum meile in vafe aeneo, ab-llergit albuginem oculi, & confert palpitationi, &aduft 10 capillorum eius cum lithargyrio prohibet fcabiem, & pruritum in oculo. Membra anhelitus pectoris.Dicitur quod vrina infantium, quum bibitur, confert difficultati anhelitus, & dilatationi eius, & eft curatio mala. Et lac mulieris confert valde in confumptione, & eft cura leporis marini. Membra nutrimenti. Dicunt quod lac mulieris (edat mordicationem ftomachi,& 30 b. facraiati quode [ afcaraiatu ] vrirx cius confert ideritiae proprie cum aqua mellis ,Sc aqua ciceris, & fimiliter ftercus eius. Membra expulfwms. Lac hominis prouocat vrinam, & dicitur fi fupponatur fanguis menftruus purus, prohibet itnprxgna-tionem. Lac mulieris confert vlceribus matricis, & vulneribus eius, embrochatum & fuppo-4itum. Et vrina hominis dicitur abfeindere lolu-tionem ,& purgare matricem fecundum quan- 'Hatura. Eft aquale. MembranutrimentLConfortat ftomachum, & digeftionem. De a [ hearfelo. ] Cap. 333. Hearfelusquid eft ? Eft la et peäoris. Con- 30 Be a [ handacocha. ] Cap. 340. a B.handchu- fertapoftematibuscircundantibus lacertos gut- da , vel anda- turis. Mtmbra expulftonis. Augmentum efficit in Handacocha quid eft ? Ex ea alia eft fylueftris, cIlu(i»« frangendum. Etniger, Scrubeus funt mali am- res plurimos: qui ponuntur c[ in pelle vitulian- fo^^odirius bo. liatur a. Calidus eft Sc Iiccusperueniens ad tequam ei accidat, vt coire appetat, & ad coitum pepent. S fecundum. Et in ipfo eft humiditas fuperflua. incitetur, & ponuntur] fuper adiutorium epile- c b. fuper pelle Et exiftimauerunt quidam, quod in albo eftca- 40 ptici, aut collum eius, iuuatur inde. Inquit, iam vxtuh antequa liditas fubtilis, & in aliis virtus fortis, & fi non, expertus illud fui,& fanatus eft epilepticus. Mem- fuSlcu/terra" non folueret, &exiftimauerunt alij, quod fi ei- bra oculi. Comedere hirundinem acuit vifum,& & ligentur. dfB.tunemo- fet calidus, df [ ] mordicaret vl- quandoque exficcatur , & datur in potu de ea dicum ipfius. cerae [purus, ] fedinipfo non eft mordicatio pe- quaque die. Et eft potio eius.au.j. Et proprie adu- e B. nitus.Etexiftimauerunt alij,quod eft calidus val- ftum matris,&filij in vitro, quädo ex eo fit fcol- | aicof0l, de. Operationes, & proprietates. Cum ipfo eft vir- lyrium cum meile, confert. Et dicitur quod cetus folutiua, & fi fit in ipfo ftypticitas. Vulnera, & rebrum eius cum meile confert principio aquae. vlcera. Albus eft bonus vulneri bus. Infimmenta Et fi mi liter ccrebrum vefpertilionis. Membra an- iunfturantm. Confert podagrae, & fedat dolorem helitus,& pcciom. Tangitur palatum cxcinere ftatim moreemplaftri fuperpofirus. Et quum 50 eius ad Iquinatiam, 6c confert, «Sdimiliter quan-ex eo multoties fit emplaftrum, indurat apofte- do falitur,&exficcatur, & bibitur de ea pondus ma, & in lapideam naturam conuertit, & eft c5- aurei, confert fquinantiae. ferens theriaca omnibus doloribus iunduram, & proprie in horis fluxuum. Membra nutrimenti. LITERA I. Eft malus ftomacho debilitans eumg^c rubeus, & niger, retinent medicinas folutiuas in (ioma- DeA[iufquiamo.] Cap. 35 6. » B.bengi. cho, & attrahunt nocumentum maximu. Membra expulfionis. In iplb eft virtus folutiua, & effi- T Viquiamum quid eft ? Ex eo deterius & frau- citaugmentum in coitu,proprie cum zingibe- JL dulentiuscftnigrum: deinderubeum: fedal- re, & menta fixo, Sccymmo. Venena. Rubeus & 60 bum eft magis incolume, &eftilludquodadmir niger funt venenum .'vermutatio. Loco eius po- niftratur.b [ Et melius eft vt non adminiftretur. bB & ^ niturindoloribusiundurarum pondus eius de Et flos quidem nigri eft Armeni coloris, ] Sc fpecics folijs alcanna?, & medietas ponderis ipfius dc flos rubei eft citrinus, & flos albi elt albus c [&] quumi no ad. bdellio vario. declinat ad citrinitatem. In eo vero, quo vtun- miniftratur, & tur,eftvnduofahumiditas. Eleclio. Ex eo melius £os Suld£o*-veihaStr^"’ De*[heireti. J Cap. 352. eft album .Si ergo non reperitur, adminiftretur f”0c/0rr^rglua' Heiren. Operationes, & proprietates. Eft refolu- rubeum, & alienetur nigrum iemper, verunta- c B.aut. ’ tamen f feothoiN. tamen fuccus thyr forum eius quandoque admi-niftratur loco opii, liatur a. Nigrum frigidum cft, &ficcum in fine tertij, & album in principio ipfius. Operationes ,&proprietatesEilirupefacli-uum, & abfeindit fluxum fanguinis, & fedat fua ftupefactionedolores percuffiuos. Decoratio. Ingreditur inimpinguädo, propterea quod coagulat fänguinem, &C congelat ipiiim. .Apoftemata,& f pxftula. Sedat dolores eorum, & refoluitduri Eius oleum refoluitlaiTitudincm, & quando bibitur cum aceto,aut vino,confert fpafmo, & cö-tritioni lacertorum, &clyfterizatio eius confert jciaticaj. Membra capitis. Facit dormire,& remo-uet foda antiquam, & quando permifeetur cuna oleo rof & aceto, vini prohibet foda fola, & facit demutatione, & collutio oris ex dccodtione ipfius fedat dolorem dentium,& fodat oleum eius cum acetofonitfi auris, & prohibet rheumatif- tiern tcfticulorum,St confert eryfipilat.lnftrumen- io mos antiquos,&aufert oleum eius foetorem na- ta iunBurarmt. Sedatdolorem podagra epithe-matum, &c bibuntur tres kirat ex eo cum hydro-dB.& dicitur fi meile d [ ante, Sc fi bibantur ] ex folijs eius tria, Wltttur.. aut quatuor cum vino , fanat corrofionem of-fium. Membra capitis. Succus cuiuflibet generis ipfius acceptus fodat dolorem auris, & cum aceto, &: oleo rof dolorem dentium. Et fimiliter eius femen, & radix ipfius deco&a in aceto, &: eius oleum in omnibus illis,& eft faciens fubeth, rium,&eius decorio etiamc [tremori.] Membra oculi. Attrahit lachrymas. Membra anhelitus, & pe Boris. Sedat dolorem lateris,& pleurefis,&: cö-ferttufii, & praecipue ab humiditate grofla,& peripneumonia;,&: difficultati anhelitus, St fqui-nantias.Et expellit fuperfiuitates in pedore retentas, quarum expul fio eft difficilis, cum fubtiiia-tione fua vltima,cu apertione, & bibitur in aegrfo tudinibus pedoris cum rob.& collutio oris exeo* e iitera, timori & facit dormire. Et fi ex folijs ipfius comcda- 20 fada f [ nocet vuluse.] Membra nutrimenti. Sedat f B.cJetumef0 tur aliquid quantitatem habens, conturbat ra tionem. Et fimiliter fi fiatclyftere ex decodio-ne foliorum eius, St ex oleo ipfius dcftillttur in aurem, fedat odorem eius. Membra oculi. Linitur fuper oculum femen eius, aut fuccus foliorum ipfius , & tunc fodabuntur dolores oculi firaui, St adminiltratur rob eius, aut fuccus fio iorum ipfius, aut femen eius linitum, & prohi dolorem hepatis, & fplenis frigi dp rum, quando ^hdtndum bibitur cum aceto, & proprie lplenis, St confert ai)oftejlW4flI-hydropifi. Membra expuIfionis. Aperit orificia ve-narum haemorrhoidamm,St remonet dolorem pungitiuum, &: aufert gonorrhazam, & plurima pollutionem, St pronoeat menfirua cum vino St fitenchatifma in decodione eius propter duri tiem matricis, & dolores eius frigidos, &admi- bet fluxus ad ipfiim. Membra anhelitus,&pecioris. niftratio füppofitorij cius cum melle fad&abor-Quum bibuntur ex femine eius duo anulufat, 3° tiri, Steius oleum iuuatiuum eft matrici,&foI- conferunt Iputo (anguinis fupcrßuo, St fit ex folijs cius empiaftrum apofiem a tibus ma m milia:, &: quandoque ponitur in medicinis, qure liint ad fedandam rufiim. Et linitur fuper a po flema-ta mammillanim poli praegnationem, & prohibet , St delet ipfa. Membra cxpulftonis. Eius fuccus valet dolori matricis, & abfeindit fluxum /anguinis eius, St fit empiafirum cum folijs ipfius fuper apoftemata tefiiculi. Venem.Eft venenum, quo ratio permifeetur, & definiit memoriam, 40 Iumar quid eft ? Notum eft. 'beatura. Eft frigi- uendoeducitaquam citrinam, St choleram ,.&£ phlegma , quando bibitur ex veteri eius confra-do, & eius quidem potio debet efle ab vnc.s.vf queadaur.vi/. Fekres. Eius oleum remonet frigus,Se tremorem.. Fenena. Quando bibitur cum aceto,confert venenis omnibus. De 3 [ iumar. ] Cap. 3 5 S. B. giemsr. St facit prouenire praefocationem, & maniam. * B. aierfa. De3 [ ircos. ] Cap. 357. dum in fecundo,ficcum in primo. Operationes,& proprietates. Eft ftypticum. Membra anhelitus, & peBoris. Confert alperitatigutturis. Membra cx-pulftonis. Conftringit folutionem, & fluxum fanguinis. V cnena.EA bonum pundurx vefpae more emplaftri fuperpofitum. Iumelz quid eft ? Inuenitur in Aegypto, St Syria fimilis ficui ,St dicetur de ipfo m capitulo de ficu. Ircos quid eft ? Eft radix lilij coeleftis, St eft ex herbis habentibus ftipitem, St fuperipliirn flores diuerfi compofiti ex albo, & citrino, Stcoele- fti, & purpureo, & propter hoc nominatur ireos De3[ iumei^. ] Cap. 359. b b. chaus cha b [ follicet arcus caufa.] Et iftce radices funt nodo-za. fa*,& folia eius funtc [ parua.] Et quando vetera- $0 c f,.tcnma, vel pcuntj a vermibus perforantur. Electio-. Quod ex w' ea bonum eft, eft d uru 111, fpiffum, compaäum, breue, declinans ad rubedinem aliquantulam, boni odoris: non odoratur ex ea odor limi. Et eft mordica tina linguas, & mouet fternutatio-nem cum fortitudine. liatur a. Eft calida, & fic-d B. fecundi, ca m fined [ tertij.] Operationes, & proprietates. Eft . _ . diffeftiiia,aperitiua,abfterfiua, mundificatiua, Sc rum apparet, & ipfo quidem eft propinqua vir- eius fuccus refoluit cum aqua mellis, & purgat tutib [ albitbat. ] ‘Kfatura. Frigida eft, &flyptica. phlegma «rofliim, St educit ipfiim. Decoratio. CÜ 60 Vulnera,& vlcera. Conueniens eft vlceribus frau- B. giumeiii. De2 [ iar fluminis. ] Cap. 360. a BJumarflu« 0 tiiali s, vel gur Iarfluminisquideft ? Eft planta floris fimilis ^alis. nenuphari, & eft fubmerfa in aqua, ex qua pa- asquali quantitate ellebori purgat panum,&len-f Wthor. tigines, & efficit illud fola. .Apoftemata, & fpuftu- U.Qux ex ea elixata cft,lenificat durities,& apo-t bothor. ftemata grofla, & fcrophulas, St f puftulas lenes. Vulnera, & -vlcera. Confert vlceribus fördidis, &C facit carnem nafei in ftftulis, etiam fi pulueri-zetur, & veftit os carne • Inftmmenta iuntturarttm, dulentis, & pruritui. De 2[ieftu.] Cap. 362‘ b B. bathbatk. B.giafus- Iefus . Troprietates. Eft proxima natura?, & virtuti gilbenech, St eius quidem potio eft pon- dus. drag.s. De Tradiatus fecundus. j 3 ^ a b. heinfari. , De3 [ Hypericon. ] Cap. 362. & afcarides, & vermes,& quando niiicctur cum chun- . cordumeni,& ircos, confortatur cius folutio c b. funt fran- Hypericon nominatur Arabice b [aiharib] *[T emutatio.] Loco eius ponitur fampfucitan- , v bibiles, & cius ^ nominatur Syriace vua damonis, quid eft? tundemßc medium, iemen. Thyrfi St flosc [ pulueruluntus, St eius gummi J. cftcimnumadrubedmemdeclinäs^ cMmi- De*[iabr.ol.] Cap. 365. a B.iabn,ha,i. g cü curti-Jis %uriE lumach 5 veruntamen non eft in eius mandragora. ce exteriori, & rubedine .Electio. Galen, dixit.detur in potu ex d Iabrol quid eftJRadix mandragorae fylueftris, non Jitconten- [ femine eius ,<5c non fit contentus aliquis flore J &eft radix omnis mandragoras, magna, fimilis tus aiiqms fe- ciusfolo. fatura. Calidus eft in fecundo, ficcus 10 formas hominis, propter hoc ergo nominatur fboihor. in fine eius * Operationes, & proprietates. Eft iubti- mändragora.Mandragora enim eft nomen ima- liatiuum apentiuum, iiquefadiuum, refolutiufi. ginis naturalisb [fcilicet ficutplanta exiftens ] in b b.f. piant«, lApoftemata, & fpnfiuU. Confert apoftematibus forma hominis. Aequale enim eft fiue iit intcn- C1U£ eft- frigidis,& duris,magnis.^ulnera, & vlcera. Em- tio huius nominis inuenta, aut nö inuenta, mui- plaftrum foliorum eius confert aduftioniignis, ta nanque nomina fignificant fecundum inten- & confolidat plagas,&; vlcera mala, & quädo te- tiones non inuentas: forma autem mandrago- ritur,& puluerizatur fuper vlcera tremula,& pu- ras inuenta eft lignum cineritium declinans ad trida, confert. Infirumenta iuncturarum. Cofcrt do- c [ contritionemJ magnam,ficutcoftus magnus, c b. fhngibi. lori anchae,& fciaticas decodum cum vino, pro- fatura. Eft frigida in tertio: ficca in ipfo, Sc in litarem. & prie quum dicitur quadraginta diebus cötinuis. 20 ipfo eft aliquantulum caliditatis fecudumquod Ipfum enim fanat fciaticam. Membra expuljionis. exiftimant quidam. Radix vero eft fortis df[ , d f B.Aiialite. Prouocat vrinam, & prouocare meftrua eft eius ] deftccatiua, & cortex radicis eft ra- fng°ns • e B.femen. proprietas, & eius c [fuccus] foluendo educit debilis, folia autem adminiftrantur exfiecata, 6c choleram. Termutatio. Loco eius ponitur pon- humida etiam conferunt, St in mandragora ipfa dus ipiius de fquinantho, & pondus ipfms dera- eft humiditas. Operationes,&proprietates. Eft nar- dicecapparis. cotica,& habet lachrymam, & habet fuccum, fed eius fuccus eft fortior lachryma ipfiiis. Quj a B. iufara- De a [ ifopo humida.i.cefypo. ] Cap. 363. autem vult, vt aliquod ex membris fuisfecetur, thab. bibat tres anulufat ex ea in vino , St faciet fu- Ifopus humida quid eft? Eftforditiesaggrega- 30 beth,&dicitur, quod quando cum radice eius b B.aliat. ta fuper lanam b [ iliorum ouium ] in Armenia, coquitur dens elephantis, vj. horis, lenit ipfum, St fternitur fuper herbas tithymalorum, ot acci- & fit facilis obedientia cius. Decoratio. Fricatur c B.fluida qua- pit virtutes,& lac carum,& for tafle eftc [currens. cum fohjs cius albaras per hebdomadam, St de- ie decoquitur, crgQ coquitur & praeparatur ibi. ] 'Natura. Cali- Jetur ab/que vlceratione, St proprie fi inueniun- &_mfpatur da eft m tertio, humida in primo. Operationes,& tur humida St lenia, St lac mandragoras euellit proprietates. Eft m a tura tiua, rdolud ua.J.pofiema- lentigines,& pannum fine mordicationc.^po/fe- t bothor. ta,&-fpufiuU. Rcfoluitapofiemata dura,cum ex matayeffpufiuU. Adminiftratur fuperapoftema- t bothor. ea fitcmplattm- d [Membraoculi.] Confert apo- ta, & f puftulas duras, <5c dubellet, & fcrophulas, t bothor. (tematibus oculi linita, St bibita. ] Membra nutri- & confert. Et quando teritur radix eiiis multum, menti. Confert frigiditati hepatis linita,& bibita. 40 & ponitur cum aceto fuper eryfipilam, fanat eä. Membra expulfionis. Refoluit durities, quasfunt in infirumenta innetur arum.Ex radice eius cum fauich partibus veficae, & matricis, & confert frigiditati fit emplaftrum ad dolorem iunthirarum. Mem- carum, & frigiditati renum. bra capitis. Facitfubeth,&facit fomnum, & qua- do ponitur in vino, inebriat vehementer,St qua-a Biufaiabes. Dez[ifopoficca.] Cap. 364. doquefupponiturinano,&facitfubeth,&odo- ratio eius facit fubeth vehementer, & ha:c eft Ifopusficca (.i.Hyßopm) quid eft? Alia eft mo- habens folia alba, quas crus non habet, & dicir tana,& alia eft hortiua. Natura. Calida eft,& fic- tur mafculusA multus vfus madragorg,6c odo- ca in tertio, & eft fubtilis, ficut origanum. Deco- ramentum eius faciunt pofildere apoplexiam , ratio. Eius potus colorem efficit bonum, &: eius 50 & proprie habentis folia alba, St quandoque fit b b. algamer. b j- aumera ] abftergit veftigia in facie. *Apoftema- ex ea ad expellendas vigilias, & ad attrahendum t bothor. ta ?& fputtuU. Refoluit apoftemata dura bibita fomnuni iyrupus, & remouet vigilias, &c eft, vt cum vino • Membra capitis. Eius deco&io cum ponantur ex corticibus radicum eius tres hemi- c---B. acetoc [ St oxy meile ] iedat dolorem dentis, St nas in metrolijs vini dulcis,& bibuntur ex eo tres vapor deco&ionis eius cum ficubus confert foni- anulalat. Et quandoque decoquuntur cortices tui in aure cum traiedorio fumptus.Membra ocii- etiam in vino, donec aflfumat vinum fortitudi- arfati. //. Coquitur, deinde fit ex ea emplaftrum f fug- nem eius,& adminiftratur ex eo ad hoc,vt faciat ^illationi,& säguini mortuo fub palpebra. Mem- fubeth plus, St ad hoc vt dormire faciat minus. bra anhelitus, & pectoris. Confert pedori, Sc pul- Et exiftimo quod intentio in hoc, eft aggrega- d B.afthma & moni'^patientibus d [ a dyfpnsea, & tuili antiquis] 60 tio caliditatis.M«»6r t/f-men 11 tpvtin nvAinp. /ma.lift pxfac- illud eft, propterca quod ingrofiant languinem j, & vifcofum faciunt ipfum, & illoru m exiftima-tio qui putant, quod ipfa; clarificent languinem, & lauent eum,eft exiftimatio corrupta,ad quam ego non declino, & nutrimentum earum b f [ * B.lezachal-iicb. teliigendum efl,qua tamen fi tertio ordine, an alio exfic cet , nec Galen, nec Taul.fcribit. Verum vnum author feribit de radicescam eße dicens fortis frigoris, deficca-tiuam, eius vero corticem debilem. Huius tamen con-tranu,&Galen.j.fimpl. & Taul.hb.j.fcripfere nempe cortices radice multo effe vebementiores. De 3 [eo quo aurum adharet.] Cap. 3 66. Id quo aurum adhaeret (ideß,chryfocolla,J quid eft?Hoc nomen conuenitammoniaco,dequo nos iam locuti fuimus. Et quandoqucconucnit cuidam rei, quae fit ex vrina infantium mora in mortario xreocu aceto in fole, donec coagule-tut -Et quandoque eft ex minerajgeneratur enim b b .viridis arris in minera b [ ex vapore, ] & refoluitur aqua calida , deinde coagulatur. Et hoc eft illud,de quo nuncloquemur. Eleftio. Clarum, mundum, &C proprie c [tertium] & artificiale eft fortius,& 40 fubtilius,deinde minerale aduftum. fatura. Calidum eft ^ [valde.] Operationes,et proprietates. Eft: abfterfiuum, conltridiuum, calefa&iuum, pu-trefa&iuum, fubtiliatiuum, mordicatiuum, parum refolutiuLim, deficcariuum cum fortitudine. Et eius relolutio eft vehementior mordicatione eius, 8c iimiliter eius deficcatio. Et ipfum difloluit abfque mordicatione plurima, & quod de eo artificiale, eft vehementis exficcationis, & --------------- il bfB.eftparf. ]& digeftioc[funt difficilia] fermo qui- c B dem in eis bonus eft ille,quem dixit Galenus. iia/ Non reperi iuiubasin conferuandalanitate,«Sc 30 remouenda aegritudine aliquid operantes 5 fed reperi eas difticilis digeftionis , oc pauci nutrimenti. Membra anbelitm, et pectoris Conferunt pectori, St pulmoni. Membra nutrtmaui.Sun t ma-Ix ftomacho,difficilis digeftionis. Membra expul-fionü. Exiftimatquidam,quöd conferunt dolori renum & vcficx. De interfeciore a [ adeib. ] Cap. 369. c B.firmura. d B, acutum. B.aMib. Interfe&or adeib,b Operationes,& proprietates. ^ B.aldib. Virtus eius eft virtus ftrangulatoris leopardi^ nift quia eius proprietas eft inc [adib. ] c B.aldib, De interfeciore canis. Cap. 370. Interfector canis. Membra capitis. Facit accidere fluxum fanguinisnarium. Membra anheli-tus, et pedoris. Facit accidere fputum fanguinis. Venena. Interficit canes velociter, & facit eueni- e B.naufcati* uum. a B.harar» WV. VII » — «r ------ ^ --- minoris mordicationis propter fubtilitate fuam 50 re in hominibus fluxum fanguinis narium, & additam. Quumque minerale aduritur, augme- fputum fanguinis tatur eius fubtilitas, & eft perueniens ad fummu in his capitulis. Vulnera, & vlcera. Eliquat carnem, & eft medicamen optimum vlceribus difficilis cofolidationis. Membra nutrimenti. Eftc [de-ficcatiuum] conftridiuum. L I T E R A K. De;1 [ karabe.] idefi eleclro.] Cap. 371. „ a B.Kanbe. -B. K Arabe quid eft? Gumma ficutfandaraca, _ _-.r. JW/. tendens ad citrinitatem, & albedinem, & peruietatcm, & quandoque declinat ad rubedi-Iuniperus quid eft ? Eft cuprefius fylueftris, & 60 nem, qua? attrahit paleas, & b [fraduras ] plan- b • I 1:__n__________ _ ” hrOr-„ C* nnmin-ifnr Irar^lv. tllU. eius quidem, alia eft parua alia magna >b [ & arbor multiplicatur in terris Romanorum, & in occidente, & aiTumuntur ex ea ligna ad fabricas magnas. ] Tsjatura. Eft declinans ad caliditatem, & ficciratem,& femen eius eft calidum in primo, ficcum in (ecudo. Operationes, et proprietates. Eft calefactiua, fubtiliatiua canninanua? & m tarum ad fe ,& propter hoc nominatur karabe, ulu' fcilicet rapiens paleas, perfice. Et ipfa quidem compofita eft ex aqueitate tepida,& terreitate iamfubtiliata,& eft gumma arboris, qux dicitur c [ nux ] Romana, qux eft compofita ex ter- c B haur' reitatefubtili, & aqueitated [ficca. ] T^atura. Eft a B.Alul^ calida ?parumper ficca in fccundo.Operationes, tepida. et pro- & proprietates. Eft reftri&iua, & proprie fangui- radices d [ funtexficcantes fternutationibus for- d b. exirccat* nis cuiufcunque loci fuerit: & eius virtus eft fi- tibus,& quod ex eis tertium eft,confert percuflio fmit ex ftcrnu~ «B.kur., inilis virtuti floris fuse arboris lcilicet florise [nu- nibus ] dentium, ^tor^s fom' t bothor.. cis, ] fed eft eo frigidior.Mpofiemata, & t pujiuU. conferunt'pi* Dixerunt quidam quod fufpenditurfuperapofte De*[Kekengi.] Cap. 3 76. lationibus, mata calida,& confert eis, Membra capitis.Reti- a B- kekenegi. netfluxumfanguinisnarium,& defeendentisa Kekengi quid eft ? Virtus eius eft proxima capite ad pulmonem. Membra anhelitus,& petto- virtuti vuaeb [ lupince, ] 6c proprie virtus folio- bB.vulpm«. ris. karabe confert tremori cordis,quum bibitur rum eius. Tuatur a. Eft frigida, & ficca ad fecun- exeo medietas aurei cum aqua frigida.&prohi- 10 dumperueniens. Vulnera, & vlcera. Suofucco bet lputum fanguinis valde. Membra nutrimenti. conferuat vlcera, & delet duritiem fiftularum, Retinet vomitum, & prohibet materias malas a & vlcera auris antiqua.Membra anhelitus,&peäo- ftomacho , & cum maftiche confortat ftoma- ris. Confertafthmati,&inflationi,& difticulta- chum. Membra expulfionis. Retinet fluxumfan- ti anhelitus,Confert i&eritig. guinis ex matrice, & ano, & fluxum ventris, & Membra expulfionis . Confert vlceribus viarum confert tenafmoni. vrinae. iB,kamuzech Dea [ Karme^k. ] Cap. 371. Dea [Kenke^red.] Cap. 377. »B.kekerezed. Karmezik qnid eft ? Eft fru&us tamarifei, de 20 Kenkezred quid eft ? Eft gumma alcorfof. & quo iam locuti fuimus in capitulo de tämari- iam dictum eft de eo b [quod eft kurket.Jfatura. bB.de kurkuc. fco. ‘fatura. Eft frigidus in primo, ficcus in fe- Eft calidum,& ficcum in fecundo. a B.kufila. eundo. De* [Kufele.] Cap. 373 De*[KuftberkuX.] Cap.578. aB.keflbcrkeft Kuftberkufti quid eft? Eft fimilis filis inuolu-Kufele quid eft? Eft lignum ficut rubea, quod tis ad inuicem, quorum numerus fecundum plu nigredo cooperit.^rwm. Eft calidum,& humi- rimum eft. v. & inuoluuntur luper radicem v- dum in terminis primi. Operationes, & proprie- nam,& eius color ad nigredinem declinat, & ci- ta£e$.Eftglutinatiuum,&frangit virtutem medi- 30 trinitatem, & non habet plurimum faporem.& cinarum acutarum ficut gummi. Decoratio. Eft dixerunt quidam, quod eft b [ albarfekar. ] Ali; b b. duibede- impinguatiuum. vero dixerunt, quod virtus eius eft ficut virtus fciuan- c [alba rCeka r: ] & hoc eft fani us. liatur a. Eft cali- c B> aibedefdu- * B. kcmaliun. De a [ Kemelio.] Cap. 3 74. dus,& ficcus in fecundo. Operationes, & proprie- an. tates. Eft fubtilis. Kemelium quid eft ? Eft fpecies mezerion ni-bB.chamcUun. gra , mortifer a , Sc eft etiam notum nomineb Dez[ Kildaru. ] Cap. 379. a B kiyanIc [hamelliim.]&nos quidem iam diximus ipfum c B.cha. in capitulo dc c [ha.] Kildaru quid eft?Eft b [afaraxi,]& nos quidem b b. alfarax. 40 loquemurdeipfoin fequentibus, in capitulo de 1 B.kebikengi, De* [ Kebikengi.] Cap. 375. hn. Kebikengi (tdefi,ranmculiisj apiid eft? Eius fpe- \De*[ Kemefcir.] Cap. 380. aB.kemanfcit. ciesfuntquatuor,dixitDiofcorides.vnafpecies . _ . ... , eius eft, cuius folia fu nt fimilia folijs coriandri, Kemefcir quid eft ? Eftm difpofitiombus [a- bB.giaufit. fed fundatiora folijs eius, ad albedinem decli- Kcufir] fed lpliim eft fortius plurimum, fatura. nantia, & flos eius eft citrinus , & quandoque Eft calidum, & ficcum initertio virtuole. Opera- eft purpureus, cuius longitudo peruenit vfque tiones,&proprietates. Eftliquefaaiuum,reiolu- ad duos cubitos, & eius radix eft non grofla, & tiuum. Membra expulfionis. Prouocat vrinam,oc ipfius radix eft alba , & habet virgulta fimilia 50 menftrua,&eijcit foetum virtuose,& virtus eius virgultis ellebori :& oritur in ripis curfus aqua- in hoc comparem non habet, & neque habet rum . Sc eft fpecies eius alia fortior cineritia, comparem ioluendoaquofitatem. , , quam illa , longiorem habens radicem , folia incila lm habensb [ regulata] qua; nominaturc [ lupinus & L Kormidenen.] Cap. 381. aB.karmedane c^Aiiaiitera fylueftris, J &eft alia parua valde aurei coloris, .. w , , »I* Ä & quarta eft fimilis tertia:: veruntamen fioscius Kormidenen [ quid eft ? ] Eft granum, quod bB.karmei.. eft albus laneus. Vatura.Eft calida, & ficca in medici laudant Prouocat ■ tertio. Operationes, & proprietates. Omnes funt vrinam. Smenlluia, & calefacit vuluam valde: ^ _ calids.acutce, vlceratiu£,abfterfiuaj, excoria- &ioluit [laniemaquam.] choleram. tiuiE, mordicati ua; cutis facientis pruritum. De- 60 coratio. Folia ,& ftipites eius antequam defic- De [Keufauguen.] C p. 3 _ aB.karuan. centur, eradicantalbaras,&albedinem vnguiu. nnmpn hprh^ tV Mo, ^tpoftemata , <& f puftuU .Eradicat fcabiem, & fanat verrucas, & qus funt vt claui, & glandu- OTftmtoquodkeuzar™ las pendentes, quibus nocet frigus. Vulnera, & ficc. Membra anhelitus,^ p P f hhafat. vlcera. Decoquitur,&embrochaturf tinetecum 'laetificare,& triftitiam remouere. aqua eius tepida36c confert. Membra capitis. Eius AVIC Y De »B.Kaliem. De 3 [Karon. ] Cap. 3S3. aB. Kafem, Karon quid eft?Eft lignum Indum, cuius alla-tio ad terram noftram multiplicatur, non ergo elongatur quin fitalmugat Indum. InBrumenta iunäurarum. Eft magni iuuamcnti in negotio fra-dura;,& torfionis,& dislocationis. Dea[ Keifin. ] Cap. 3S4. Keifin. Natura. Semen & radix eius calefadi-ua funt,& femen ipfius eft calefadiuum,&exfic-catiuum in fecundo. Operationes,& proprietates. Expellit ventofitates,&aperit. Membra nutrimenti . Eft maturatiuum, digeffiuum, refoiutiuum ventofitatis,prxcipue in ltomacho, & confortat ipfum . Membra expulfionis . Pondus drag. i. ex eo folutione educit vermes, & afcarides, & pro-uocat menftrua virtuose, fcilicet femen eius. Venena forum. De a [ kerfe cinnamomi.] Cap. 388. a b. Kerfedar ni. kerfe cinnamomi quid eft? dicitur quod eft de cinnamomo, & dicitur quod eft alterius generis. $£ ipfum quidem eft durum ficut cinnamomü: de ipfo tamen eft: quoddam, quod non durefcit: &deipfoeft quod eft lineatum, & aliud eft album frangibilevelociter. & ipfum quidem cinnamomum eft: debilius. & didum eft deiplb in 10 Cap.cinnamomi. De*[&eiken.] Cap. 389. In ipfo eft »B. Kuziked£. b B. afne. C B.bagaded no minatur nux handez ,rcl fe-cundum aliam Jitcwmnux g£ den. Keiken quid eft ? Eft gumma horribilis fapo-ris: & a (portatur de regione occidentis, & exifti-maueruntquidam,quod eft fandaraca ,fed non eft firmum, & quandoque quidem fuffumiga-turexeocum myrrha,& figia. Operationes,& proprietates .b[Inipfa eft nutrimentum paruum.] bB.lu Confert pundurx vermium veneno- 20 Decoratio. Mundificat vlcerum veitigia veloci- conglutinatio ter, & in ipfa eft extenuatiua virtus quando qua- Par^-que die bibuntur de ea tres quarte, drag. j. cum oxymelle,aut aqua. Membra capitis. Nihil xqui-paraturei inremouendo dolorem dentium, & cafum gingiuai.Membra oculi. Acuit vifum. Membra anhelitus, & pettoris. Confert afthmati cum meile,& vtunturca ludan tes, Membra nutrimenti. Quando de eo bibitur tribus diebus cum oxy-melle,extenuat fplenem valde. Membra expulfio- Dea[ Kuckenden.] Cap. 385. Kuzkenden quid eft? Eft res leuis ficutb [ a-lhufnati ] lutea: & in Kakia nominatur ftercus columbarum,& inc [ Baldach,& in Aegypto no minatur Kenden.] Eleäio. Quas ex ea melior eft, barbarica eft: fed kakia eft debilis/]\(^ra. Eft calida A humida in primo,& dicitur quod infrigi- 30 «^.Prouocat menftrua cum aqua mellis, dat parumper: fed non eft firmatum. Operatio-& proprietates. Exflccat, & in ipfa eft extin- nes dio, & dixerunt quidam, quod ipfaincidit (an guinem,& ex proprietatibus quidem cius eft, q3 afTumuntur decem lib.mellis,&xx.]ibr. aqux, 8c d b. Kilgie. d [ kileie ] ex ea,& concutiuntur bene,&cooperi tur os vafis,& fit vinum ttatim-Decor atio. Impinguat. Membra expulfionis. Augmentum efficit in coitu. nB.Kcflcngn De * [Keben^efen^. ] Cap. 386. bB.KcfFcngi. Kebenzkefenz ]b quid eft?] Quiddam de gene re tuberum folidum adunatum in magnitudine cB.renum,vel q|tefticuli] veruntameneft: d[verrucatum, ha-cuius magnitu kens vermcas j profundas, quod nafeitur in are- dorinumgnltU na,ficut nafcuntur tubera, & fungi, fuaue valde, d B.incisöval. quod in noftra terra multiplicatur in locis qux dc habens inci. funt vitra fiuuium, & in Corafceni etiam, & nos fiones. quidem non audiuimus ab aliquo vnquam, 9 tantum inferat nocumentum, quantum fungi, & tubera. Qnumq; ipforum fapor tuberum fapo ri comparatu r,eft parumper declinans ad dulcedinem . liatur a. Habet frigiditatem maiorem frigiditate reliquorum tuberum, & fungorum, & neque eft vacuum ab humiditate extranea, cii ikcitate fubftantiae. Operationes, & proprietates. Eft extinguens grofTum, a. B. kerfe alea- De* [Kerfe aromaticum.] Cap. 387. mmfel. •" Kerfe aromaticum quid eft?Eft cortex grofliis, b B.Kerfe. colorem habensb [purpureum, ] quod habet fa-poremgariophylli abfque dulcedine cinnamomi , quäuis fit dulcius quam gariophyllus: &eft eB, Alia litera debilius in operationibus fuis,quam gariophyl-tertio. lus.T^^m.Eft calidum,& ficcum in c[fecundo.] 40 Dea[K0tt0.] Cap. 590. aB.Botkn. Kottam.iyatura. Semen eius eft calefaftimtm, lenitiuum. Membra anhelitus, &peIIoris. Grana eius funt bona pedori, & tufii. Membra expulfio-m.Semina eius funtlenitiua ventris, & fuccus fo liorum eius,confert folutioni puerorum. De3 [Keted. ] Cap. 391. a B.Ketad. Keted quid eft? De gumma eius didum eft in capitulo de kef. cuius quidem gumma eft draga-gantum.^twra.Eft frigidum,& ficcum. De* [Kali.] Cap. 392. aB.kali. Kali. Operationes, & proprietates. Eft calidum, 50 aduftiuum, abfterfiuum , corrofiuum fortius quamfal. Decor atio. Confert morphese. Vulnera, & vlcera. Confert fcabiei,& corrodit carnem additam. LITERA L. De1 [lepore fylueftri.] Cap. 394. iB.ir«bbtii 60 T Epus fylueftris quid eft? Coagulum huius X-/leporis facit omnia , qux diximus in cap. de coagulis, fu btilius, & melius, 6c ineft opera-tionisadditio. b [ liatur a. Frigidus eft, & ficcus, &redificatioeftcum melle. Eleäio. De eo qui in domibus nutritur,adufto.fumiturin potu me dietasdrag. ] Decoratio. Eius fanguis mundificat pannum, öl cinis capitis eius eft etiam medicamen mcn bonum habenti alopeciam, & proprie ma- fi in ipfa remaneat tota die, & eft flmiie piperi in lini. Quumq5 venter leporis fumitur ficut eft cü fapore fuo.fatura. Calidum eil in tertio,ficcum vifceribus ,& frigendo fuper fartaginem aduri- in fecundo. Operationes, & proprietates. Eftrelö- cur,eft medicamen originis pilorum fuper ca- lutiuum,remouet «gritudinesfrigidas. Membra put,quum coteritur,&adminiftratur cum oleo oculi. Cum aqua hepatis caprini allati, confert ' . rof Inflrumentaiunclurarum. Eiuscerebrumaffa- lpannoocu\i.Membranutrimenti.DigcntüY,Scfacit tum confert tremori accidenti ex fucceffione se- appetitum,& confortat ftomachum.Mm£ra ex gritudinis. Membra capitis. Quum inunguntur pulfionis. In fpermate facit augmentum, & valet . gingiu«infantis ex cerebro iplius, proprietate, vtzingiber, qu« eft in ipfo, velociter oriuntur dentes, & faci- 10 c t b. & illud le exeunt fine dolore,c t [ ]&fi- De*[lyCio.] Cap. 398. *B.h M, propter jfpne- militer quum foluitur cum butyro veteri,aut re- latem ,cjua; c centijaut meue ? & qUU m bibitureius coagulum Lycium quid eft ? Magis vincens fecundum d _ B c.um acet9,con^crt epilepfi«. [Membra nntrimen- exiftimationem eft, quod Indum eft, & eft fuc- ti. Mundificatftomachum. Membra expulfionis. cusalfeluzaharagi,&falfificatur, ita quod latet Coagulumeius quum bibitur tribus diebus eunt probos medicos, & illud fit fucco b [ azerefei] co- bB.alzerfech. aceto poft purgationem menftruorum, prohi- quitur enim in aqua donec coaguletur, & virtus bet impr«gnationem, & mundificat humidita- eius eft propinqua fubftanti« igneas fubtili, & tem currentem ex matrice. Et fanguis quidem le terre« frigid«. Quod autem de Mecha eft, eft porisfrixus confert dyfenteri«,& apoftemati in- 20 res artificialis. Electio. Indum eft fortius,quam teftinorum,e a [ limacia• ] Limacia quid eft ? Eft ex fummaoftracorum. Operationes,& proprietates. Extinguit languinem. b B. Qwod cx Membra oculi}* [Eiusftcrcus] aduftum contcrtvl--co eil. ceribusoculi. cat,&abftergit,& rer inet fanguiriem. vlcera. Ptohibet fluxum (anguinis ex vulneribus «Scvlceribus. De [lapidealKali.] Cap. 408. a B, hagiar ali« lieud. De * [ lapide Iudaico.] Cap. 401. Lapis alkali quid eft? Eft lapis qui habet fricationem fuperfluce dulcedinis, verum eft ficut lapis laCleus in omnibus (uisoperationibus. 1S{atn- a B. hagiar al, hafali. Lapis Iudaicus quid eft ? Eft lapis ficut nux io ra. In ipfo eft caliditas qusdam, & habet virtu-parua ad longitudinem paucam declinans, pro- tem alfeedenegi. ximusfigura: amygdalae,aut da&yli,quem fe-cant lineae in luis extremitatibus,& linere aliae la-titudinaleseiaequidiftantes,& quare fe fecant, & bB punftapar remanent ex eis ficurb [fquammte paruae luci-ua iucida. dae.] Membra nutrimenti.F) ebifitat ftoniachum,& non conuenitei,&deijcit appetitum. Membra ex pulfioms. Confert lapidi renum, & extrahit ip-fum, <5c potio eius fit.x.anululatcum aquacali De a [ lapide luna.] Cap. 409. aB.hgi,,*. chamar. Lapislun? quid eft? Ipfediciturfplendorlu-t[ ] & inuenitur apud aug-bfB.i mentum lunae, & inuenitur in terra Arabum le- lun^-Uis.Operationes,&proprietates.SuCpcnditmiccim dum quod dicitur fuper arborem, & frutftiftca- da, & dixerunt quidam,quod ipfe confertlapidi 20 tur .Membra c«pftft.Sanatepilepfiam,&fu(pendi velicae,fed non eft ita,& ipfe eft ex eis,quae ablcin dunt languinem ani. a B. hagiar al-metene. De* [lapide vefica.] Cap. 402* Lapis veficaz.Membra expulfionis. Dici tur quod ipfe frangit lapidem renum, & vefica. Gab vero dixit,quod nihil hory m eft. tur (iiper epilepticum,qui lecundum terminum aflumitur ab ea. De* [lapide femeito.] Cap. 410. a B. hagiar fri. chus, vel shcl- Lapis femeitus quid eft? Ifte lapis in opera- thus‘ tiombus luis eft ficut hxmatitcs, fed eft b [mi- b B.debilior, nor. De * [lapide fpongix.] Cap. 403. 30 De'[lapidenigrorum.] Cap. 411. aB. hagiar alfc '** - - leugx. Lapis fpongix quideß? Eßlapis inuentus in corpore fpongiai. Membra expulfionis. Frangit lapidem renum. De a [ lapide laBeo. ] Cap. 404. aB.hagiaralhi bali. Lapis nigrorum quid eft ? Lapis qui defertur exb[ nigris] decimans ad ci trinitatem fricatur, b b. terris indi; Sc egreditur exeo fricatio mordicans linguam minoris, fimilis laCti. Membra oculi. Mundificat pannum Alia/ire«, ter. oculi,quum non e/lcum apollematc,Scophrhal nssI]ubes-mia, & confert veftigi/s vlcerum in co, Sc eradicat vngulam lenem. a B. hagiar Ic-bcmc.vellebcni Lapis lafleus (.i.^^^fter.)quideft?Quum ifte lapis fricatur cum aqua, egreditur ex eo quiddam , quod eft ficut lac, & hic quidem lapis eft 40 Dea [ lapide afrogion.] cincritij coloris, dulcis faporis,& teritur cum a-qua, & feruatur, quod refoluitur ex eo in pyxide plumbi. Ffatura. Eft temperatus. J.pojtematay tbothor. t &pufluU.: Confert initio apoftematumcalidorum , fcd non peruenitad hoc, vt tale iuua-mentum conferat apud ftatumipforum,quocö: lequatur fanitas. Membra oculi. Ex fricatione falcofol. cft,s cum acllia fitf collyrium ,& prohibet cur- Lapis ferpentis. Membra expulfionis. Dicitur fum fuperfluitatum ad oculum, & vlcera acci- quod ipfe frangit lapidem in vefica, (ed Gal. ne-dentiain ipfo. 50 gat illud. Venena. Dicitur quod lple confert (ua fufpenfionemorfuilcrpentis. Inquit Gal.Retu- a B.hagiar al- De" [lapidemolari.] Cap. 4^5* chaa. 1 • '-■■■' ■ ■ ./■, c'JjiUiijl or-jiilOiq % z ifll fbothor. Lapis molaris. Mpoßemata,&fpußuU. Vapor aceti ab eo prohibet fluxum fanguinis,&apo-ftemata calida. Cap. 412. Lapis afrogion.Operationes, & proprietates. Ex-ficcat cum ftypticitate,&: mordicatione, Sc refo-lutione. De a [ lapide ferpentis. ] Cap. 413. aB.bagiara fru cln, vel afrugi. a B. hagiar al. haie. Iit illud quidam homo verax. De a [lapide,quiextinguitur in oleo.] Cap. 414; aB.hagiarieth fabalzaith,'tl a B. hagiar al-mefen. De*[ lapide in quo acuitur.] Cap. 406, -r . • • f r • *1 1 Udl Lapis qui extinguitur b[mJ oleo. Operationes, bB & proprietates. Lapis ifte extinguitur oleo,Sc inflammatur aqua. Venena. Ex lapide ifto fugiunt vermes venenoli. balzeit. cum. Lapis in quo acuitur. Decoratio. Fricatio eius 60 fuper mammillanij&tefticulum ponitur, vt nö De3 [lapide anefeb.] Cap. 4M* a b. hagiar; fbothor. magnificentur.J.poflemata,&-\pufluU. Fricatio . llb- eius bona eft apoftematibus mammillai calidis,- Lapis anefeb. Membra, nutrimenti. Eftiuua- tiuusftoniachi valde. Et Galen.quidem dixit, aB.hagiar ala- De *[ lapide alagi.] Cap. 407. quod,quandofitexeo fiftpenloriuni cquidn.ans gi.r. apxse ur- flomacho, u[moms.Membraexpulfwnis. Confert rafurajin- Lapidis aleleiura. Membra pcttoris. Confert teftinorum malignas, bibitum,&clyfterizarum bB.vicerib.pe- [ apoftematibus, & vlceribus,] quas funt in vua & proprie poft clyfterizationem cum hydromei jtatib& 3p0ftC Va^C * *c ac* puritatem,deinde aqua falis. Venena. Refiftit venenis,& morfibusbibitumeum vino, a b. Jugiarar- De* [lapide armeno.] Cap. 417. & linitum cum aceto, & quod ex eo purum eft, . ... quum bibitur, non cefTatfacerenatrfeam, &;far Lapis armenus quid eft? In ipfo eft aliquantu- cit venenum vomitu exire, & proprie quum an- lum azuli coloris: non tamen eft in colore azuli, i0 teipfum bibitur. Inquit Galenus.c[ medicamen eB.medicamü & non eft in eius foliditate, fed eft: in eo arenofi- gargarifmatis ] fafti ex eo expertus film in lepo~ ne grani alia- tas quasdam,Scquandoque vtuntur eo tindores, re marino, & cantharidibus,&inueni i pfumvo~Wf- & pi&ores loco azuli, & eft lenis ta&us, Membra mitu educens ea ftatim,& iam quide m expertus nutrimenti. Eft malus ftomacho,& ille qui eft ab- fui ipfum in morfu canis rabiofi cum vino, & li- lutus non facit naufeam,& non ablutus facit nau niui ipfum fuper morfum vipera: cum aceto, 6c leam, & in difpofitionibus eft malus ftomacho. pofui fuper ipfum poft linimentum folia fcor- Membra expulfionis. Soluendo educitmelancho- dion, aut centauream. liam fortius, quam lapis azuli, & iam contenti funt eo,&dimittunt elleborum nigrum propter Dez[luto\abfolute. 1 Cau. 4.10 aB.thin. illud quod inueniunt in eo ad aegritudines me- *o lancholicas. Lutum abfolute.7\(^«ra. Lutum omne infria gidatiuum cft.Operat i ones,&proprietates.Eft defic Cap. 4.5. catiuum.ablkthuum, & lutum quidem b [ cali- b B,1L„. A r dum J terras folaris eft deficcatiuum corporum laxorum abfque mordicatione propter fuamglu Lutum figillatum quid eft ? Hoclutum affer- tinofitatem,&: quum ei non admilcetur nifi adu bB. monte ni- tarde h [ termino rubeo ] qui; nominatur lacu- ftum,quodeftficuttefta, & parietes adufti in fo- uiaipfaeft le, tunc in ipfo eft virtus refolutiua, quod fi vice iierbaom- alia lauetur, fit deficcatiuum cum $qualitatein tii quidam 30 caliditate,&frigiditate,fubtile. Decoratio. Con-proprioore3qui vidit eam, hoc autemlutumdi- ftringitcarnemlaxam. ^dpoJlemata,\ & puftuU. +f,otiio citur lutum diuinum, <5c illud ideo, quoniam Jn cerato ponitur fuper fcrophulas, & durities. ° °*° primusquiipfumaccepit,fuir mulier diuinain Membra nutrimenti. Ex luto terra/olarisliniun- diebus (cilicef prxtcritis, Sc ipfu 111 quidem dia- tur hydropici, Sc fplenetici, &iuuantur manife- turmagra diuina5 quoniam ipfum vereeftma- tfe,&ianatc( carneum]multoties. gra,qmm Diurna,qu£nominabaturBammiCc, € -camo am. accipicbat,Sc adduitatemdeferebat,&ponebat y\ %vi + j i ^ in aqua, Sc fiebat (lcutpuls,Sc dimittebat ipfom e Luo^irmeno-J Cap> 4zo» aB.thinarme- poft motionem fortem quiefeere, donec refide- n1- bat,& effundebat ab ea illam aquam, Sc accipie- 40 Lutum Armenum quid eft ? Eft lutum ru- bat rem gro(Tam,& proijciebat eam, & vtebatur beum, declinans ad cineritium, notum, & ale- quod ex ea pingue erat, & vifcofum, & faciebat mum eft ei propinquum in operatione. l^atu- ex eo lutum ficut cera. Apud Diofcoridem vero ra. Frigidum eft in primo, iiccum in fecundo, eft lutum fpeluncas: illius loci confe&um cum Operationesy&proprietates.Retinet fanguine,quo fanguine hircorum, Sc ipfum quidem quando- niam eius exficcatio eft in vltimo. *Apoflematay que adulteratur ita, vt penitus non cognofcatur. & -fpuftuU. Confert apoftematibus peftilentiali-1 bothor. jE/^/o.Meliuseftilludquodnonhabetodorem, bus bibitum,& linitum, & prohibet ambulatio- nifi odorem aluminis, & retinet fanguinem, nem putredinismembrorum.Fa/rceTvz, & vlcera. quum currit ex ore, &anneditur lingu£e,& pen- Mirabileeftin re vulnerum .Membra capitis. Pro- det ex ca.Operationes,&proprietates. Inquit Pau- 5 o hibet catarrhum,& confert f zphthis.Membra an- t cola. Ius. Non eft medicina magis abfeindens fangui- belitusy&pettoris. Eft bonum lputo languinis,& nem,quam ipfum,& eft fortius quam lutum fce prohibet phthifim,propterea quia exficcat vicus mius, ita quod membra non tolerantfortitudi- pulmonis, & eft cura ftri&ura; anhelitus ex catar nem eius, quum habentapoftema calidum pro- rhis.Membraexpulfionis. Eft bonum vlceribus in- prie tenera,immö fentiuntex eo afperitatequan teftinorum,&folutioni, & fluxui fanguinisma- dam,& eft infrigidatiuum,glutinolum. *Apofte- tticis.Febw.Confert febribus b[hedicis] & pefti- b b. pkhifico. fbotfeor. mata9&fpufiuU. Confert in principio apofte- lentialibus proprie, &plures quidem iam lanatirum- * matum calidorum. Vulnera,& vlcera. Con foli- funt ex peftilentia magna propter confuetudine dat vulnera recentia, & vlcera difficilia, & pro- bibendi ipfum in vino fubtili. Et fi bibitur in fe- hibet vlcerationem aduftionis,& fanat vlcera- 60 brepeftilentia^necefiarium eft, vt vinum perdu-tionem eius, inflmmentaimüurarum. Conferuat catipfumad cor, & mifceatur vinum illud cum membra apud cafum, & reftaurat, Sc prohibet aqua rol. effufionem materierum ad manus,&pedes, Sc prohibeteorrofionem. Membra capitis. Prohi- Deh [luto Samio.] Cap. 421. aB.thin farnus» bet catarrhum, & prohibetcurfum oris, &gin- gmx.Membra anhelitus,crpettoris. Conferuatvi- Lutum Samium quid eft ? Inquit Galenus, icera apud cafum,, & confert extenuationi,& etiä • Nos vtimur eo ex hoc,quod nominatur ftellaSa^ AVIC. Y 3 mia. mia. ego autem dico, quod hominibus videtur, quod illud fit talk: verum dc taik iam dixerunt veridici, quod ipftim inuenitur in terra Graeco* rum in infula Cypri. Operationes, & proprietates. Lutum Samium dixit Gale.efie ficut figillatum in retentione fanguinis,& rebus alijs,& elt pluris aereitatisquä figillatum, quapropter eftleuius, immö eft vehementis leuitatis,& eft tenaci us,& vifcofius,quam figillatum,fed figillatum eft fortius eo Statura. Hoc eft vifcofum,tenax, glutina-tiuum, non indigens ablutione, & infrigidatio f bothor. eft parua: & fedatio plurima.Apoftemata,&-fpu- JiuU. Prohibet apoftemata calida in inceptione, f bothor. & t puftulas vehementius quam reliqua luta, & confert apoftematibus mammillarum. Et fi in-b B. contrahes, fundatur, non fentitur in eo afperitas b [ calefaciens , ] ficut fentitur ex figi liato.Vulnera,& vice~ va. Et propter vehementiam fax tenacitatis non confert vlceribus adu ftionis ignis, ficut figillatu. Inllrumenta iuntturarum. Confert in principio po- 20 dagrae linitum .Membra capitis. Co n fert a po fte m a libus,quae funtpoft aur cs.Membra expulfionis. C6 fert eruptioni fanguinis a matrice, Sc egreflioni fanguinis cum egellione. rin. a B. thin alma, gara. De* [Imo vitis.} Cap. 426. Lutum vitis. Operationes,& proprietates.Exfic-cat non longe a mordicatione, & in ipfo eii aliquantulum refolutionis. De 3 [1luto magra.] Cap. 427. Lutu m magra. Eleftio. Melius eft h [baldag- , B, 10 diumj purum, non permixtum,bi'tinum decli- '^L nans ad rubedinem , & illud eft quod dicitur Perfice culfara.Operationes, & proprietates. Exifti-mauit Paulus, quod ipfum eft m operationibus ftypticitatis, &exficcationis melius qudmfigil* latum .Vulnera, & Wcmz-Coniolidat \ \ceta.Mem* bra expulfionis. Interficit vermes, & foiberur lu-per oua forbilia, Sc retinet naturam, & confert valde. De a [ laclicinio. ] Cap. 42 8. aB. thmalmju cui. De* [luto,quodcomeditur.] Cap. 422. La&icinium quid eft ? Eft omnis planta, qux habet lac, acutum ,folutiuum, incifiuum,adu-ftiuum. Ex eo autem famofa fünf fepteni. alha-fcir,& allcebram, &aleibe, &hartanite & b [ al- b B.almaknda memethena] & almezeriö, & pentaphylli,quod ne. eft habens folia quinque, omnia vero lunt mortifera > Pluri ma vero intentio in eis, eft in laäe ipforum, &inueniuntur quidem lacliciniorum Lutum,quod comeditur • Operationes, ö*pro-* um, cv uiui.iuumut ^uivitiu idvuviiiiui um prietates.Eft oppilatiuum,corruptiuum comple- 3o fpecies, qux lunt prseterha;c famola, ficut qt;s-xionis: verum ipfum confortatos flomachi, Sc dani Ipeciesauricula: muris, & quadam ipecies tB.fapor^ma- deletb [eleuationem] cibi, Sc cum hoccgonon volubilis,Scportulacaagreßis, & reliqua. Lac Jum. diligo, vtadminiftrctur. Et habet proprietatem uB f f rt Ia 4/\ I 1 't J-% /l 1 /t ./< I 1^« l-x /» 9 f m r * r» in prohibendo vomitum. Quod autem in ipfo cB.qaodipfum dicitur c [ dc bonitate anhelitus J eft fecundum bomficac anhc compararioncm defiderantium ipfum, &d[de-iuTÄ« lcäantium in ipfo ] propter illud, quod accidit ratn, ejuod ipsu de gaudio per acquiiitioneni eius quod dehdc-bonificat fto— railt. maelium. De a [ luto terr& maflicis. ] Cap. 423 autem ladicinij abfolute eftiac aleibe, «5: videtur quod fit illud,quod nominatur theriaca c[ai- c b. alfcwui. karnem ] Sc aIbufengi. Sc dixerunt etiam, quod ladiciniafunt feptem genera ad vhinuim: i a (Tricinium quod dicitur matculus,Sc eius nomen cftkarakilus, Sc poii lplum omnes (iwt foemi-nx,8c eorum fortius eft, quod fimilatiu myrto, 40 & nominatur buraftius, deinde eft arboreum generatum inter lapides:dt[ ]dein- dtB*AHa!itc. 1 *11 I /T' ‘1 p r aB.thin helcd almaftachc. de illud quod affimilaturc [citro, & nomina- r Lutum terrae mafticis. Operationes,&proprieta tur caurape,fcias. f. icirum, deinde albans ] litto- % fatu-^pur tes. Eft abfterfiuum, lauatiuum, generatiuum reum,quod nominatur marinum,quoniam na- illud qued ha- carniS; fciturin ipfo. Et dixerunt vice alia,lafticinior um betfohaiata. a. B. thin achri tes. De a [ luto Cretico. ] Cap. 424. ---------—---------------r** fortius eft mafculus praedidus, & radix eius lon- *E cucun: , . j it- j i- * 1 & nominatur gior cubito ad rubedinem declinans j plena la- cuniarafias.f, de,& eius rami funt fimiles ramis oliu», fed fcirus deinde a-Lutum Creticum. Operationes, & proprietates. funt longiores, & ftricliores, & radixf [ monta- lv«s,feuaiyms. Eft plurima» aereitatis :Sc eft fimile reliquis lutis 50 na,] & oritur in altis iocis afperis montanis. E^- n : - _______________n. minpinfpm min ftia m nnmi na f n r nnra 1 ic nla n praediäiis, verum eft:debilius reliquis, & abfter-git abique mordicatione , & debilitat jfenfus. Membra oculi.Confert vlceribus eorum,& inflam mationi-eorum .Membra expulfionis. Alleuiat par-turitionem, fecundum quod dicitur, & confer-uat praegnantes fufpenfum fuper eas. De a [ luto chimolea.] Cap. 42 5. min£autem,quaj etiam nominatur nucalis,plan ta eius eft,fieqtpiata herba; muris, fed eft maior, & fortior,&capita foliorum lunt ipinofa,& egre diuntur ex radice eius ftipites longitudinem palmi habentes,& fru&ificat vno anno, Sc non fru-dificatalio,& frudusifte motdicatiu us eft lingua;, fimiiisnuci, & eft inferius primo in faciendo vomifum>& origo eft ficut origo malculi,ma rinum autem quod dicitur §[panaritium;Jhabet gB-aklufduff Lutum Kimolca. Operationes ,& proprietates. 60 jftipites palmorum declinantes ad rubedine,pi x-Quod de eo purum eft, plurimi exiftit iuuamen- paratos,fuper quos funt quinq^aut fex folia luo- '>r • • /•. ^fnintiA tilia,parua,longa parumper,& ciusfructiisclt 11- cutf eruum, & funt eius folia fimiiia folijs lini, fherbum. & eius capita funt dupla,rotunda, & flotesipfius albi. & dixerunt hoc eft ladiciniiun, q»od dici- h R almccaf. tur h[almefenis]quod eft portulaca,led eius folia n cs>feu ai,nefiunt plurima,led lunt ftndiora > & vehementius »m. ro- aB.thin.chimu lia. 4-1V. V--------------------------------- ti,& in ipfo eft infrigidatio, Sc refolutio, fed quii lauatur,deftruitur eius refolutio. Apofiemata, & f bothor. f pußuU. Cum aceto ponitur fuper apoftcma-b B. Alialitcra. ra > quas *Llk b [ ftomacho ] fufit. Vulnera,& vlce-ano. ra. Prohibet initium aduftionis ab vlceratiö- ne. rötunda, ex cuius radice egrediuntur ftipitesru- in pilis caprarum pafcentmm, & barbis earum, bei pleni lade,quorum numerus eft iiij. aut v. & cum pafcunt plantam qua; nominatur b [f cu~ b Bxhafus, ipfius ftipites nabent comas,ficut anethum,& in fus. Cadit enim fuper eam res, & aggregatur in t ciflu«, ipfiseft fructus cius,<3c eius origo funt domus de- ea humiditas, & permifeetur ille ros refudationi jerta:,& circuitus duitatum fecundum plurimu, foliorum illius plantas. Quum ergo inficiuntur Scirum auteni habet ftipitem in menfura vnius eo pili caprarum, & fufpenditur in eis,aflumitur palmi,& maiorem,& funt folia eius fimiliafolijs ab eis ladanum,& illud quidem quod purum cupreffi,& pini,fed fubtiliora,Sc humidiora. Pe- eft, eft quod pendet in barbisearum, in pilis ea- trofum autem quod nominatur arboreum, ha- rum,qui a terra eleuati funt. Et malum erit quod bet folia ficut folia myrti parua,& (icut folia la6ti 10 pendet in partibus inferioribus earum^quoniam cinijmafculi,& ipfum fuprema habethumida, conculcantipfum cum arena,& terra. Eleffio. £c plurimas habet comas,5cl>iceft fpeciesladici Meliuseft illud quod eft pingue, ponderofum iB.cucumcrL nij alia fimilis1 [cittulo:] & radix eius, & folia ip- & c [ cabrofi, ] boni odoris, quod ad citrinita- B ex infuk fius foluuntomnem aqueitatem. EleHio. Fortius tem declinat, & in quo non eft arenofitas, & re- Cypri, quod in ladicinijseft, eft eorum lac, deinde fe- foluitur totum in oleo, & ex quo non remanet men,poftea radix, deinde folia, & quum dicitur foex.Nigrum vero piceum eft,non bonum. Xatit kfB,abfolute. lacladicinij,kt{ leftlacaleibe-T^faraEius ra. Eft calidum in fine primi,ficcum in fecundo. lac eft calidum ,& ficcum in quarto, reliqua vero Et dixit Alcanzi, quod eft frigidum, & ftypticü, ipfius funt in fecundo, vfque ad tertium. Opera- fednon eftita.Quod autem eft in regionibus me tiones,&proprietates. Eft vlceratiuum, interfedi- 20 ridionalibus eft calidius.Operationes, &proprieta-uum,quumq; in lacunam ponitur pifces omnes tes. Eft fu btile valde, & eft in ipfo pauca ftyptici- cleuantur fuper aquam.Decor^/o.Eradicat mora, tas, & eft maturatiuum humiditatum grofiarü IB.alcKikm. & verrucas,&1 [alchanelim,] & carnes augmen- - vifcofarum,quas cum squalitate refoluir,in quo latas in lateribus vnguis,& eius lac abradit pilos, eft virtus attradiua. Et eft calefadiuum,aperi ti- quum liniutur ex eo,& proprie in fole,& qui na- uum orificiorum venarum,& ingreditur in fe- fcuntur poft illud,funt debiles,& quum iteratur, datione dolomm.Decoratio. Facit nafei pilos,& non nafcuntur omnino, Sc quandoque permifee infpiflateos,Scprolongateos, Scconleruatpro- tur cum oleo,vt frangatur eius malitia, Sc admi- prie cumoleo myrtino, Sc cum vino, Sc non fa- niftratur ad abradendum. Vulnera,& vlcera. Ex cithoc,nifi quoniam iplum eft fubtile, Sc profun eius radice cum aceto linitur durities, qua: eft in 30 daturd [refolutiuum,] & munditicat corruptio- dB.&refolmt. circuitu fiftularum,& refoluiteä, Sc eradicat im- nem corrodentem carnem,Sc eft attradiuum,at petiginem, Sceft conueniens vlceribusputridis, trahitenim materiam bonam ad pilos, verum & corrofis,quum ponitur in cerato,& fcabiei me ipfum non valet cöferre caluitiei quum incipit, lancholica2,& igni pcrfico, Sc herpeti cfthiomc- & calui pilorum, quu m apparet cutis, & fluxui no&canctcnis.Membraexpulfionis.Eiuslacdcüil capillorum,Scnonperuenitad hoc, vt fanet alo- iatum fuper dentem corrofum frangit ipfum, Sc peciam,quoniam materia alopecia,non refolui- deijcitipfum, & quandoqs ponitur cum alkiträ, tur nifi virtute,qua: eft fupra virtutem refolutio- vt/ifmagis franges virtutem eius,fed meliuseft, nis eius, & virtute fubtiliore magis vacua ftypti- vr fanus locus muniatur cera, deinde deftilletur citate cius. Vulnera,& vlcera. In catageni,lauda- in ipliim poft illud lac, quando eius radixinace- 40 num confolidat vlcera durce confolidationis. to dccoquitur,&ex eo os colluitur,fedatur dolor Membra capitis . Deftillatur cum oleo rof in aure dentium .Membra oculi. Lac eius eradicat vngula. dolorofam, Sc ingreditur in medicinis foda> Sc Membra expulfionis. Eradicat haemorrhoidas, & pulfationis.Membra a?ihelitus,&pefforis. Confert foluit phlegma,& aquofitatem, Sc fi deftillentur tufti. Membra expulfionis. Refoluitapoftemata ex lade eius dux gutt£,aut tres fuper ficum, Sc de matricis fuppofirum in peflario,Sc extrahit foe- ficcentur,& affiimatur,foluit fufficienter,Sc fimi tum mortuum, & fecundinam fuffumigatione liter in fauich,Sc pane,Sc quädo bibitur, Sc eftpu- fada ex eo in traiedorio, & quando bibitur cum rum,tunc eft melius, vt afiumatur in cerato, aut vino antiquo, conftringit ventrem, Sc prouocat in cera,Sc fauo,vt non vlceret os ,& guttur,quan- viinam. . doque autem affumuntur ftipites ladicinij hu-50 mB.tcftam/eu illidi,& torrefiunt fuper”1 [concham oftracijpau toe* [lubue.] Cap. 430. a B.leblu. fuper vas terreu latim, Sc teruntur, & datur ex eis quantitas duorum kennet cum fauich,&effunditur deluper Lubuc f.i.flyrax.J b [ quid eft ? Eft arbor figie. B- B. aqua,& bibitur. Eius nanque ftipites ficci debiles arbor lubue eft magna, cuius folia, & lignu funt nB.cheriiun. valde funt :• & fpeciei quidem, quxnominatur11 fimilia arbori Cydoniorum, Schabet frudum al- [cai upeionj ftipites affumuntur, & in vmbra fic- bum fimilem gallx. Et in ipfo eft granum pin- cantur,de q uibus cortices a ffu m un tur,& accipiu gue.Et illud quod eft in ipfa eft melius,ex quo ex- tur ex eis nouem kermet,& infunduntur in vino primituroleum,& cortex huius arboris eft fto- veteridie,&node,deindecolatur,&fittepidö, raxficca,&eius aqua accipitur quum inciditur, pofteabibitur,&foluitabfqueimpedimeto.75£>r- <5o itavtexeat,&eftmel lubue. Etilludquodegre-tnutatio. JLoco eius ponitur in euacuandoaquofi- diturexgranis eius dicitur fciregi ftoracis ficcx, tatem,&phlegma,triplum poderis eiufdejreos* & gumma huius eft ftorax heremitarum , «Sc oB.dcfcrapino & dux tcttixponderis fui0 [opopanacis. eft gumma alba . ] Quid eft lubue ? eft fto- rax . Et dicitur illa qux liquida eft meic al- cB.lcbui,&fto aB.laden, De a [ladano.] Cap. 429. Jubue, & ftorax: ] & eft; lachrymaarboris, qua: . velaft* eft ficut cydoniorum , & nos quidem iamdi- • Ladanum quid eft; Eft humiditas pendens ximus in cap. ftoracis illud quod diximus. A VI C. Y 4 Et Et nos reiteramus fcrmonem-illum, qtiamuis in eo fit reitetatio. Et iam dicitur quod eft oleum d.B.rumiar. arboris alterius d [romanas • ] Eleäio. Melior fpe-cierum fteracis eft illa liquida per lcipfam, mellina, gummofa,boni odoris, perueniens ad citri-nkatem, & non cft nigra furfurea. Et quando-cB.miiirhs. queinuemturde ealiquida fimilisc[ faniei,] <5c quandoque adulteratur cum oleis,& meile,proij citur enim in eis in fole, deinde exprimitur. *2^r-tura.CaWda eft in primo,ficca in fecundo. Opera-tiones,&proprietates. Ineft ei virtus mafuratiua,le nitiua valde, calefadiua, refolutiua, & eius fumus eft limilis fumo olibani, & in ipfo eft ftupe-fB. per natura. fa£ti0 i [natura,] & eius oleum quod ex ea fit S £ B' yrljV [Sceni] lemficat fortiter:h [ & eius fumus eft fi- cos . Membra nutrimenti. re . Membra expulfionis . quam. Facit virtuose vome-Solucndo educit De a [ luhabat ] barbarica. Cap. 4-33- a B.lJiabe. h ^borhor. f bothor, Lunabat barbarica quid cft? eft quiddäquod cft ficut hermodady li, Sc affertur dc partibus A-phric£e,& adulterantur eo hermoda&yli. T{atu-io n?.Calidum eft,& ficcuminfecimdo.Membraex-pulfionis.bAouet coitum. De a [ lingua auis. ] Cap. 4 3 4, Lingua, lautura. Eft calida in tertio, humida in primo. Operationes,&proprietates. Eft in tblijs cius conftriCtio,Scmundificatio, Sc visconfoli-dandi.Vulnera, & vlcera. Folia eius con folidant, Sc vlcera humida carne replent. Infixnmenta im- aB. lefanalafe.' fir. cut fumus olibani.Mpofiemata, & fpufiuU. Confert duritijs in carne,& linitur fuper f puftulas hu midum, & ficcum cumoleis. Vulnera,& -vlcera. Linitur fuper fcabiem ficcam, Sc humidam , Sc cft epithema bonum iuper eam. Inflpmentaiun- 20 ci warum. Cortices eius cum aceto lupcrconftri doli uti. i b. confert lapi durarum . Confortat membra , Sc 1 [prohibet fpafmum,(5ccontra61ionem] iundurarum bjbi-ta,& linita,& ponitur in oleis laflitudinis. Mem~ bra capitis. Retinet quod ex ea humidum eft, Sc quod ex ea ficcum eft, catarrhum fuftumigatü, & ad coryzam eft vltima, & in ipla eft virtus faciens fubeth,& pracipue in oleo eius. Membra anhelitus,Sr pedoris.Confctt tufti antiqua,& phlegmati, Sc dolori gutturis,Sc clarificat vocem lc[ar-teriacam] cum lenitate vehementi. Membra nutri menti. Digeri t.Membra expulfionis.Lcn 11! [ fubti-litct,] Sc prouocat vrinam, Sc prouocat men-ftrua conuenienter bibita, Öc fuppofita, Sc lenit duritiem marricis,&quod ex ea ficcum efi,ftrin-git ventrem, Sc cum ex ftorace, aut liquida171 f ] bibituraureuscum aquali pondere de gumma amygdalarum, foluit phlegma vifcofumabfque impedimento. Termutatio. Loco cius ponitur aquali ponderecaftoreum,ot du pium eius de oleo felamino. dionem lacertorum pofiti, conferunt. Membra anhelitus, & pedoris. Confert tremori cordis. Membra expulfionis. Addit in coitu. Termutatio. Loco eius in monendo coitum ponituraquale pondus de nuceexcorticata,&pondus eius de tu deri rubeo. De a [ lingua bouis.] Cap. 435. aB.Jelknaltlu- k B.raucam. 1 B.naturam. rn f B. aut ex ficca. a B.luch. De* [lacca.] Cap. 451. Lacca quid cft) Dixerunt quidam, de quibus eft Paulus,cft gumma herba: fimilis my rrhoe boni odoris,& oportet quidem vt adminiftretur cum cautela. Alij vero errauerunt, & dixerunt, hoc cft karabc.Et dixerunt quidam,quod hac eft 3 o Lingua bouis quid cft ? Herba lata habens folia ficut almaru.b [& canna eius cft plana, & ra- b b. & afpea niicanngcius ] funt ficut pedeslocuftamm,Sc adta&um^u color eius eft ex viridi,Öc citrino. Eleßio. Opor- miausafperi. tet vt adminiftretur illa,qua: cft Corafceni, grof-fa habens folia, fuper quorum faciem funtpun-Sta,qux funt radices /pinarum, Sc pilorum exedrium ab ea. Qux autem in hac terra teperi tu r,Sc q ua vtun tu r med ici, plu tini um ci us eil genus almam , & non eft lingua bouis, Sc neque confert 40 vtiuuamentum illius eft . Tgatura. Proxima cft aequalitati in calore,adcaliditatem enim declinat paruam,& eft in fine primi in humiditate, Sc qux ficca eft, eft minoris humiditatis. Et dixerunt aliqui, quod eft frigida, & humida in fine fecundi,fed illud eft longinquum .c [ Operationes, cE Memb qr proprietates.] Virtus eius qux adufta eft,remo- pltjs> uetfaphthas, qux funt in infantibus, & fedatin- falcola. fiammationem ons,& fimiiiter iplamet, fed ip-lacca, verum lacca in plerifque proprietatibus eft la eft debilior • Membra anhelitus, & pedoris. Eft in virtute karabe Decoratio. Eft extenuatiux vir- 50 d[lenitiua,]confortanua cordis,bona melancho- dB.^tificatiw. tutis vehementis. Membra anhelitus,&pedoris. Confert tremori cordis.Mcmbra nutrimenti. Confert hepati, Sc confortat ipfum, Sc confert ideri-tix,& hydropifi,& doloribus hepatis. aB.lahaic. De* [lehibach.] Cap. 432. 3 b. Lahaie cft Lchibach quid eft ? Eft arbor rara ]b habens :ft, eft arbor fe rofasboni odoris,quam apes pafcunt,& vide fahic. * " " f ^ lixexfolicitudine, & tremori cordis in vino,6c difpofitionibus melancholicis,Sc quidam m potu eam tribuunt ad tremorem cordis calidum cum luti armeni pondere.i i .Drag.& confert tuf-fi, Sc afperitati canna:, Sc proprie cum coquitur cum hydromellc,& zuccaro. De* [lingua arietis.] Cap. 436. a B. k/aualii* mei. 11C-. tur quod fit arbor,qua: nominature [ farara,qua- 60 Lingua arietis, (.i.plantago.) quid eft ? Eft . befaraueal.. .-„„i., j -------1 deorum generum, fcilicet parua,& magna- In- »fknagaiurl uis illud non vere Icio. ] Et eius quidem virtus .chquauisnon *-ft proportionalis ptallio , vetuntaiiieii eft de--crificcm illud, bilior ipfo, Sc eft latlicinium. Kfitura. Eft calida, & ficca infecundo. Et dicitur quod eft calida, Sc ficca vfque ad quartum . Operationes,& proprietates . Quum proijcitur ex ladle eius in gurgite pifeium aliquid luper aquam , eleuat quit Diolcori des, ipfia nominaturplunum cofta rum,&habet vij.coftas. Et folia quidem magna, maiora funt folijs parua:,& eius liibftantia cft compofita ex aqueitatc, propterea quod eft ei propinquum ,& propter hoc confert habentibus complexionem calidam & ficcam,quumin ipforum ftomachis non eft cholera. Amplius lac cum corporibus propor» tionalitates habet, quarum caufe non comprehenduntur. IllUm autem qui bibit lac, poftip-De3 limmo. ] Cap. 440. Ium quiefeere oportet, vt non corrumpatur, & 20 & non acelcat, verum-oportet vr non fuper ip-Liminum quid eft ? Frudus eius eft ftypti- fum dormiat, neque fufeipiat fuper iplum cibu cus ficcus. Membracxpulfionis. Confert folutio-ni ventris, & datur ad hoc in vino,& fimiliter b tB.menftmi. fluxui (anguinis b t f 1 & potio eius eft heelunefi. B.leben. De [ latte. ] Cap. 441. h B. hominibus. aiium,donec defeendat, & eft magis conueniens confidentibus, quam adolefceribuscalidam habentibus complexionem.nam conuertiturin ip-fis ad choleram, & confert lenibus etiam, pn> pterea quod humeäat,& remouct pruritum, qui eis eft proprius, fed oportet vt iuuentur ad ip-fom digerendum cum meile. & multoties qui-Lac quid eft} Lac ex tribus compofitum eft dem incipit lac ioluere, & extrahere fupcrfluita-fubftantijs, aqueitate, &cafcitate,& butyrofita- 30 tes,quas liintin partibus inteftinorum: deinde te: & in vaccino quidem multiplicatur butyro fi- in cipit nutrire, Sc expanditurin corpus, & re/itas . Lac v ero camelarum partui vicinarum mi- net naturam, & eft inflatiuum h [ quoufque fer- h b. ah* fenus habet butyrofjtatis, Sc cafeitatis, Sc eft fubti- uere incipiat:] & eft compofitum ex loluente, »• mß bullia. Ie valde. Sc lac afinarum etiam minus ex i (ien s quod eft cius aquei tas, &conftringen te, quodefi tur- butyrofum eft fubtile. Caprarum vero lac eft ca (citas. Et1 [coloftra]efttardxdigcfhonis,Sc i B.aIleba. grofli humoris, Sc tardx dcfccnfionis. Mei vero ipfam re&ificat, Sc acquirit cx ea corpus nutrimentum plurimum ,Sc acetofum eft crudi humoris,Sc quod decodum eft, Sc proprie quod eft temperatum. & lacouinum eft groffum, valde pingue. Et lac vaccinum eft pinguius, &groflius. equarum vero lac eft ficut lac camelarum pa 1 tui vicinarum fubtile, aquofum. Eleäio. Lac,quod e B.acuitatem, melius eft b [ omnibus, ] eft lac muliebre, Sc lac 40 groflius, eft magis conftriäiuum. & omne qui melius eft, quod ex vbere lugendo bibitur, aut ficut mulgetur,& melius ipfius eft quod eft vehementis albedinis,asqnalis effentise, quod iuper vnguem deftillatum figitur, Sc non cur rit, & eft paltui animalis ipfius planta bona, Sc n6 eflinip-10 fapor extraneus, declinans ad acetofitate, aut amaritudinem, autc [acredinem, ] aut odor extraneus horribilis. Et oportet vt adminiftretur ftatim vt mulgetur, antequam conuertatur. Et dem lac facit poftidere oppilationes, Sc proprie in hepate, nifilac camelarum foetarum»& fimi-lium, propter paucitatem cafeitatis eius,& ab-fterfionem aqueitatis ipfius, & confert materie-bus, quxeffunduntur ad membra interiora,& ludunt ea fua acuitate & mordicatione, debilitat enim eas, quoniam lauat ipfas vitra ablutionem aquse, propter abfterfionem, quas eftinaqueita-te fua, & non eft in aqua- & in asqua qualitate ea- lac quidem omnis animalis, cuius prasgnatio eft 50 rum, ita vtk [ couertantur, & fiant fi miles mein- k E ujor. d f B. autbre- prolixior prasgnatione mulierum d f [ eft malum, qua propter proportionale eft illud quod eft proximum, ficut vaccinum. Kfytura. Aquei tas eft calida, & butyrofitas ad asqualita-tem tendit, licet ad caliditatem declinet. Et lac acetolimi eft frigidum & ficcum. Operationes, & proprietates. Aqueitaseius eft fubtiliatiua,lauati-ua,folutiua, & in ipfa non eft mordicatio, & lac intermt- bro: deindeglutinateas luperiplum, lcilicetin- aias cum pro-ter membrum, Sc inter humorem malum. non pcniomimte ergo obuiat ei humor nudo. Et ipfum nocet ha- admemhnun. bentibus fiuxum languinis. Lac prasterea non elt bonum vifceribus: & lac caprarum eft1 [mi- j B. pluris no. nus nocens J vifceribus quam aliud . Nanque cumenti. plurimum eius quopafeitur, eft conftriäiuum. Ouium vero lac elt e contrario, & non eftlau- cB. impinguat, -B. quidem eft,nutntiuum,& £equat chymos, & cö- dabilc,&in iplo cli: inflatio.& lac quidem in lua fortat corpus, oc e [abluit.] Et quando bibitur 6b fubftantia eft velocis conuerfionis,&proprie ad cum meile, mundat vlcera interiora ab humoribus groftis, & mauirat ea, &: lauat, & eft boni chymi, f[ & facit exuberare fanguinem , ] augmentum faciens in cerebro, & proprie lac mu-liebre,& lac quidem propinquse digeftionis , & quomodo non, quum fit generatum ex fängui-ne, quod eft in fummo digcftionis, cui luperue- caliditatem,& neque eft aliquid nocibiliuscor-fori, quam lac malum. Et lac quidem afina-rum eft aquoliim, & lacfcrophinum aquofum eft, non maturum, & lac vernale eft aquofum comparatum ad asftiuum, & fimiliter lac animalis,cuius paftus eft ripa,aut terra limofa, quoniam planta: verisfuntaquoffcöparatas ad plantas tas aeftatis, & quanto magis ingreditur vel acce- St tinnitum, & proprie dormire fuper ipfum, dit atfas ad autumnum, täto ht magis grofTum, & vniuerfaliter nocct debilia habentibus ca pira, & quod melius eft ,'cft illud quod eft in medi^ Memhraoculi. Lac facit euenire tenebrofitatem «flatis: veruntamen timetur in ipfo, quod ca- villis,& caliginem: veruntamen, quum mul- loripfumconuertat, poftquam potatum fuerit. getur in oculo, confert Ophthalmias,Sc nocii- Illud vero non timetur in vere. Vaccinum pree- mento materierum calidarii effufarum ad ocu- tereaeft plurimi butyri. Et ouinum plurima:eft lum, St afperitati. Et fimiliter quando permifee- cafeitatis, St butyrofitatis; fed cafeitas in lade tureum albumineoui, & oleo rof. crudo, & po- camelino eft pauca: poftea in lade equino: dein- nitur fuper oculum, St confert emulfio eius in deafinino, & propter hoe raro cafeatur in fto- 10 ipfo tarfati .Membra anhelitus, & pectori*. Lacafi-macho, St iuperioribus ventris plufquam aliud. ninum, & caprinum bona fiint tufTi, & °i [ exre- <\ B.phthifi,& Et in lade quidem camelino eft lalledo, propte- nuationi, & fputo fanguinis fecundum quod fi* 1Puto agninis rea quia diligunt acetofum , St hoc eft melius gnificat locus eius.] Et lac ouinum iuuatiuum lccüdum 9u°d lac, St cum hoc diatur , quod eft vehementis eft fputo fanguinis, & 1 teru 111 lac eft ex medici- uT* m tarditatis in ftomacho, & Iuperioribus ventris. ilis vlceru m pulmonis, & r [ extenuationis, J & r B.pfcthifis. Et fcias quod lac diuerfificatur fecundum fpe- confert ore colluto ex ipfo, & gargarizato prodes animalium, St fecundum aetatem, li eft par- focarioni, St fquinantiae, & apoftematibus vux uum, aut magnum, aut mediocre, & fecundum & amygdalarum.verüntamen eft nocitiuum ha* formam, 11 eft lenis carnis, aut dura:, pingue, aut bentibus tremorem cordis hunndum, quocun- extenuatum , album , aut alium habens colo- 20 que modo fit ex fanguine, aut phlegmate, Sc lac rem . Et debilius quidem lac fecundum quöd quidem camrlarum nouiter foetarum confert dicitur, eft lac albi, & eft velocioris defcenfionis. afthmati,& frequentise fpiritus. Et laceftcon- Decoratio. Plurimus vfus ladis generat pedicu- uenientius pedori, quam capiti, St ftomacho. los, fecundum quod quidam exiftimauerunt, Membra nutrimenti. Lac facit poftidere oppilatione non elongatur, verum ipfum abftergit cica- nes f [ in mefaraicis, ] St aqua cafei confert ide~ f b, in hepate, trices foedas 111 cute linitum, & colorem efficit ritiae. Et lac caprinum, & lac camelarumt [ re- t b.omnium, valde bonum bibitum, verum ipfum facit mul- center foetarum ambulantium,] Sdacafinarum m B.albaras. toties accidere m [ fordes] nifi lac camelarum re- confert hydropifi, St conferunt omnia illa du- center foetarum , ex ipfo enim raro timentur ritieifplenis. Lac camelarum nouiter foetarum «B.albaras. n [ fordities, ] St quando bibitur cum zuccharo 30 cumoleode11 [alcanna] eft conueniens duritie- u B.aikerus. colorem efficit valde bonum, St proprie mulie- bus intrinfecis, & facit euenire inflationem in rum,& impinguat,ita etiam quöd aqua calci ftomacho; & dolorem ,&proprie x [coloftra,] x B.alleba. impinguat habetes complexiones calidas, & fic- 6c am bo commonent fingultum, & eruduatio- oB.qtium pro- cas ° [ quum jfoluuntur potu cius propter fuam nem fumo Ihm, & proprie lac ,&c nocet fpleneti- yter ipfam iim caufam: J Sc non impinguat eos, nifi propterea co, St hepatico, & indigentibus regimine fubti- ^juerx. quöd humedat, & extrahit humorem malum > liatiuo, nifi lac camelarum foetarfi, ipfum enim quare redincat nutrimentum . Et lac quidem confert aegritudinibus plurimis fplenis, & hepa- y B.humeftat. alraib cum /coria impinguat illos velociter . tis, fitm [benzj redudt enim ipiuni uorum. Membra capitis. Ex decoctione radicis ad rationem luam? cius fit oris collutio ad dolorem dentium,&pro- mum priccins, quod (yluefircefi. Et oleum quide cius lAW^W^OTtATIOTs^ES. eft conuenicns vlccribus capitis, & furfuribus cius, Sc quando deitillaturin aurem, fedatdolo-Lactk ferum calidum effe dicit. Mef. lib. de fimpl. rem eius,& ionitum. Membra anhelitus, & peclo- calidum. & fucum primi ordiws vfque ad fecundum ris. Confert radix cius anhelitui dilatationis , 6c Cap.i7* facit .Galen.\. fimpl. msd- frigidum & humidum pu- proprie ireos. Membra nutrimenti. Confert Iple- Fen io.traft i • tat. quod & lib. 3. auth. Diofcor. praterea lib. 1. lac 40 ni, & eft malum ftomacho proprie oleum eius. cap.17’ omne ß)lenicis interdicit, bicyeroquum de membris Membra expulfionis. Oleum eius eft relolutiuum., Fca i^traft i. nutritionis verba facit, lac caprinum, camelarum om- apentiuum, lenitiuum duritiei matricis, Öcbibi- CnIcap.7. nium , & afinarum Jflenis duritiei feribit conferre . tum,& inunctum .Et fimiliter quando decoqui- quamuis lib. 3. lac omne pr£ter camclinum fyleni offi- tur radix eius cum oleo rof. & non eft ei par in ccre tefiatus fit. aegritudinibus matricis,& fimiliter oleum ireos, &; extrahit foetum,Sc confert dolori ventris pun-a B.fcrangivel De3 [lampade alcutrub.] Cap. 442. gitiuo. Et fi decoquatur radix eius lola cum ace- CT.igi alcutrub. to,aut cum femine iulquiami,Sc farina tritici,fe- Lampas alcutrub quid eft? Eft planta proxi- dat apoftemata calida accidentia tefticulis. Et ma hyftopo. Elefiio. Quod de ea adminiftra- 50 quando bibitur ex oleo eius, vnc.j.s. foluit,&eft tur, eft femen ipfius. T^atura. Eft calida in primo, conueniens habenti ileos cholericum. Oleum ficca in fecundo, & eft in fine fecundi. Operatio- vero irinum aperit orificia venaru hsmorrhoi- nes,&proprietates. Eft aperitiua, & magis domi- darum, Sc fimiliter radix lilij quocunque modo nans eaeftftypticitas,&abfeindit fluxum quo- fit. Venena. Confert pundurx vermium vene- cunque modo fit. Vulnera, & vlcera. Confolidat noforum & proprie fcorpionis, ipfum, & luccus Membra capitis. Fit ex ea emplaftrum, & abfeim. cius,& fvrupus, & femen ipfius bibita conferunt dit fluxum fanguinis ex naribus. Membra anheli-, omnibus pun&uris, oleum eius eft theriaca tus,&peäom. Prohibet fputum fanguinis. Mem- c [bengi,] coriandi, Sc fungorum» c bra expulfionis. Confert vlceribus jnteftinorum clyfteri facto ex ea. do &e 3 [ liquiritia. ] Cap. 444- * B.fue » B. fufen. De a [ lilio. ] Cap. 442. Liquiritia. Vjitura. Radix eius temperata eft, & fi declinat ad aliquid, declinat ad caliditatem, Lilium quid eft ? De ireos quidem iamdixi- & humiditatem. KApojiemata,&'\ pußuU. Suc- t botllor. mus. Et in lilio quidem hortulano eft terreitas cus eius confert fuper panaritium, & limiliter fubtilis, acquirens amaritudinem, &c in iploeft chis « Vulnera, & vlcera. Eius iuccus \a- zqueitasasqualiscomplexionis.T^atura, Album let ad vulnera. Membra oculi. Radix eius ran- fert vngula;, & (uccus eius eft fortior. Membra fordities eorum, & fi fuerit magna, tunc appo,-anhelitus, & pedoris. Lenit cannam pulmonis,& natur cum eis,quce funt magis ftyptica,ficut lunt, mundificateam, &confert pulmoni,& guttu- cortices granatorum,& reliqua. Et cum aqua ri, Sc clarificat vocem . Mdnibra nutrimenti. Sedat marina ad herpetem efthiomenum, Sc formio fitim propter humiditatem luam : & fimiliter cam, & fifi uras accidentes ex frigore. Infimmenta confertinflammationi ftomachi. Membra expul- i und urar um. Elf mala neruis, fed fi ex ea cum fa- fionis. Confert ardori vrina^ Sc valet ad vlcera re- uicn ponitur emplaitrum iuper podagram ,,con- num, Sc veficae,&: Icabiei iplius. Febres. Confert fert, Sc multitudo eius facit pofiidere lepram. febribus antiquis. Membra oca/fllliusqiii plurimum eius comeftio- 10 lievtitur, vifusobtenebratur proptervchemen-^ 'K, X. 0 T ^ T 1 0 ‘TsC E S. tiamexiiccationiseius. Et quando ex ea fit cra- t pla. trum cum corona regia , & cydonio, öcolco Glycirrhigam temperatum effe dicit, ac fi a ternpe- rofifanat apoftemata oculi calida. Membra anheli- rato decedat, ad calidum & humi dum inclinare ■ quod tm, et pedoris. Fit ex ea cmplaftrum decofta in ' ' Cap. y. feri & Gal.6.fimpl. & Vaul. lib.y. Huius tamen con- aqua maris liiper apoftemata mammillae fa mala ftoma- tione. Jani fi facit, non nifi frigiditatis gratia facere vide- cho, & generat inflationem, & grauat. Et quan- Tem.trada.i. tur. Muthor quoque lib. $. mter ea ipfam enumerat qua do excorticantur de ea xxx. grana, 3c degluriun- cap.4. in fine, aliquid frigiditatis retinent. /20 tur, conferunt fecundum quod dicitur mollifi- cationi ftomachi. Et non oportet quidem vt len-a B.hedas. De*[lente.] Cap. 445. ti admifceatur dulcedo , ipfa enim tunc faciet pofiidere oppilationes plurimas in hepate. Et ex Lens quid eft? Lentis eft quoddam genus , eis qux liint neceflario in effe lentis, eft quod ip- quod comeditur, Sc eft notum. Eteffaliudge- faeftiuuatiuahydropifis,&videtur propterex- nus lylueftre,malum,& eft lens amara, Sc mani- ficcationem eius. Membra expulfionis.Quando de- feftecaliditatis, in qua eft ficcitas,&: parum fty- coquitur abfquecortice fuo,ftringitvetrem, aut pticitatis, 6c eft lecnndum quod dixit Diofc.her- cum cortice luo quando decoquitur cum aqua, fOB. cleiutor- balongaplurium ftipitum b[fublimium]ramo- & expellitur ab ea aqua prima,illa nanque prima rum,colorem habentium cydonij,longiorum 30 aquafoluit ventrem. Et deco&a quidem cum Sc ftrictiorum, in quibus eft afperitas quaedam , cortice proicda aqua, magis eft ftri&iua quam Sc funt decliues ad albedinem. Electio. Melior eft excorticata, quoniam in cortice ipfius eft virtus c B.decoquitur f qUa, velocius cltc [ matura, ] & eft alba, la- ftypticitatis valde vehem es, & fit fortior ftri&u- ta, Sc quando cadit in aqua, non denigrat cam, ra eius ventris, quando decoquitur cum endiuia d b. decoqua- &; oportet vt bene d [ maturetur ] in decoctione. Sc lingua anetis,&:portulaca, Sc cum f beta,quas p £ur* jgatura. Galcn. viihm dhquod ipfa cll xqualis in nominatur nigra, propter vehementiam fuas vi- caliditate8cficdtatc,aut eft dcclwis parum ad riditatis,autcumrofa, aut cum aliquo ftyptico- cai id i ta rem, Sc propter 111 ud 11011 infrigidat apud rum, poftquam bene fit elixata ante illud : Sc ii comeftionem fui, nequequum eft in ftomachp, non, monebit ventrem. Et ex ea fit emplaftrum neque delcendens. Operationes,et proprietates. Eft 40 cum meliicrato, Sc cydonio, Sc oleo rof. ad apo- inflatiua, & compotita ex virtute conftridiua, ftema ani,& fuerit maximum, cum eo, quod eft & abftcrftua, & facit videre fomnia mala, Sc fty- magis ftypticum. Et lens quidem lylueftris,& eft pticitas corticis eius eft plurima, Sc in lpfatota Jens amara, foluit fanguinem. & lens minorat eft inflatio plurima, & infpiflat fanguinem, & vrinam, & menftrua: propterca quia iplainlpif- non currit in venis, Sc ipfa minorat vrinam, & fat fanguinem,1 [&non prouocat penitus.] non j meftrua propter ili ud, & generatur ex ea humor ergo approximet ei habens lxfionem k [in vrina k B in men_ melancholicus, & aegritudines melancholica, ex parte deftillatioms,]fed amara facit ambo de- ftruis & in vri. e-*-*—B. Sc fortafle kift hordei eft ei contrarium e [Sc ] fcendere,6c prouocat vrinam. na ex parte di- quafi aggregatur ex comeftione eorum nutri- . a . mimmonis. mentum valde bonum,Sc fortafle erit exiiuiv 50 M. ‘FfFf O T M T I b TdfE S. ma meliorum nutrimentorum »Sc oportet quidem vt fit kift hordei minus quantitate lentis Lentem Gaifententia aqualem effedicit in calidita- t ficla. etiam cuinf beta nutrimentum eft laudabile, te & Jiccitate. m Galen. 8. fimpl. quo ad adiuas qua- quoniam funt contrarium difpofitionum ,quce Ut at es in frigoris certe & caloris medio reponit .quo ambre fiint temperata;, Sc ponuntur in ipfa hor- adpaffiuas tamen in fecundo ficcorum gradu eam re- deum, Sc mentaftrum, Sc deterius quod deco- cenfet. Hoc tamencontrouerfia non caret, quum Ub. de { B. eft alnea, quitur Cu m lente f[ nenkefut. ] Et oportet qui- falub.dUta lenticulam calidam et ficcam Galen.faciat. Commcn i_ kicfur. dem vt proijciantur fuper.vnam heminam len- Hippoc. veroö. demorb. vulg.frigidifiimos cibos effe Seftl(M. tisiiouem hemiuaiaqua, SC decoquantur valde. dicat, lentes, milium, Cr cucurbitas. Herum defecun- Aphor.33. t bothör. j.pofiemata,& f puJluU. Quando decoquitur cum 60 dis quoque qualitatibus fummi viri inter Je diferepant. aceto, Sc fitex ea emplaitrum, rcfoluitfcrophu- Jluthor etenim, lentes, fi/me cortice coquantur,aut bis las, Sc apoftemata dura. Et ipfa quidem cum re cum eodem decoSU Jmt, asir ingere existimat. & con- percu (Tione eft aggrcgatiolani ei, Sc ipfius mul- tra, primum earum cum cortice decoctum /oluere. Dio- cap^ titudo generat cancrum, Sc apoftemata dura, fcorides vero lib.fecundo contrarium prorfus opinatur, g B. fachiros. nUX nominantur■? [infidus. ] Vulnera, dr vlcera. nempd vim illismefie ajlnctoriam, fi cum cortice deco- Quando coquitur cum aceto, repi et vlcera pro- quantur. quod &Hippoc.finbit ^.dc rat.vili.m ac. M Apfcor.«j. fuiTda, & eradicat fordes vicerum, & minorat Galen. 1. de alim.fac. cortici ajlricloriam facultatem cap.us. ineße 3/Q ineß'e quidem putat yfuccum vero in ijs afiringenti contrarium. multi tamen diffentire eum a Diofcor.arbitran-tur.Videpro hae re & Gal.S.fimpl. & Taul.lib.y. fecundum quod quidam dicunt, neque foluif, nequeft tingit. De a [ lana. ] Cap. 44 6. DeA [ laffuca. ] Cap. 448. B. chaj. Lana. Vulnera, & vlcera. Adufta confert vlceribus, & cami addit se. i B. tornjus. De a [ lupino. ] Cap. 447. Lupinusquideft) Eft granum comprcfix fi-bB-deprcflum gurx, amarifaporisb [percufTum in medio] Sc rf1 *2^“^ eft faba Aegyptiaca. Eleclio. Sylueftris eft fortior in omnibus, quae narrantur de operibus cius, fed eft minor. 7fatura. Eft calidus in primo , ficcus in fecundo . Operationes, & proprietates. c [Eft ftypticus cum virtute. Et]lupinus in quo eft amaritudo, abftergit, & refoluit fi- ia medi« exte-jius -B. Laduca quid eft ) Illa qux eft fylueftris, in virtute exiftit papaucris nigri.iyy WGalen.non eft in frigiditate eius quas hortulana eft,applicatio ad viti mu m, fed eft ficut frigus aqux b [ la- b b. ga(Jenft 10 cunx. ] Et humiditas eius eft groflior humidita-tef betx,Sc atriplicis,& lubtilior humiditatet fiele, malux. Et dicitur quöd ipla eft in humedatio-ne, Sc exficcatione inter caules, & atriplices, Sc c [ blites.] Dico autem quod ille, qui dixit, quod c B.olemim, eft frigida in tertio, iudicauit de ipfa,quod eft “• mali nutri menti, Sc pauci, Sc non eft ita, <5c videtur quod ipfa fit in fecundo. Operationes, & proprietates . Non eft in ipfa abfterfio, neque ftyptf citas, neque folutio propter euaeuationem fuam ne mordicatione,de quo inquit Galen.Lupinus, 20 a falfedine,& ponticitate,& reliquis. Sanguis nriv\^nc Xr nAn t7/ai'Ä aA . i"__ * _ . _ . . a quo ablata eft amaritudo, eft groflus,& non cftlongumquin fit glutinatiuus,& non remanet in co abfterfio eius,& ex toto quidem eft: malus, difficilis digeftionis generans humorem crudum invenis,quando non digerunt ipfum bene . Ille vero, qui cum bonis conditus eft , plurimi eft nutrimenti. Et quando eius deco-diofit bona, &: digeritur,eft non mali humoris, & inipio funt ficcitas &: vifcofiras. Et ipie quidem infunditur, vt cius amaritudo remoneatur, deinde decoquitur, & penitus eftmedi-cinx propinquior quam cibo. Decoratio. Subti-J ia t ca pil los,& a bftc rgi t pann u m, Sc morph ea m, <$£veftigia ,Scd [occultationem] Scfpuftulas, Sc abftergit faciem, Sc proprie quando decoquitur cum aqua pluuiali donec diftbkiarur, Sc con-c B.cmbroclu- fert acjmjriift ratio e [librx de j decodione eius tiomscx. ad a\faras.Mpcfiemata,&]-puftuU.Ccnfcrtjpu-ftulis in facie, Sc vlceribus, & apoftematibus ca- d B.nigrcdinf •J- bothor. \ burhor. | buthor. vero ex ea generatus eft meliorianguinegenerato ex oleribus, Sc qux nutribilior eft, eft illa, quxeftelixata,& ipfa confertdiuerfitati aquarum, & illa quidem, qux non eft abluta, eft melior . Ablutio enim addit ei inflationem, Sc fimi-liter omnibus oleribus frigidis, & eft velocis digeftionis , Sc quando adminiftratur in medio vini, prohibetxgritudines ebrietatis. Et illa quidem, qux eft iylueftris, in virtute exiftir papa-3o uens nigri. ^ipojiernata^ &pptfiuU. Confertapo- f bothor. ftemaribus calidis, Sc eryfipilx linita , quando vtraque non fuerint magna, & vehementia. d d B.iaümm [ Vulnera, & vlcera.] Eli emplaftrum conue-niens fuper contortionem. Membra capitis. Facit (onmum, Sc remouet vigilias clixata, Sccruda , Sc cönfcrt alienationi, Sc aduftioni {'olis in capite, Sc eft medicamen oppilationis in naribus fadx. Membra oculi. Lac eius qux fvlueftriseft,* abftergit vlcera cornex, Sc lac domefticx pro- lidis, Sc icrophulis, Sc duritiebus, aut cum aceto 40 pmquum eft ei, Sc ex ea fit emplaftrum ophthal- & melie i aut ficut oportet in vnoquoque corpore. Et eius decodio quando funditur lupercan-crcnas , confert corruptioni carum . Vulnera, & vlcera. Confert lcabiei, ita quod ipfc cum radice almezerion nigri remouet fcabiem beftia-rum, Sc confert herpeti efthiomeno, &alhafaf, mixealidx . Et lac fylueftris confert fiftulisla-chrymalium, Sc affiduatio comeftionis eius obtenebrat oculum. Membra anhelitus, tumida fi a- T radiatus fecundus. 3ji Pffli.Sumai. daftatuit>&autborquoque hb.i. laclucam cuminfan- fecundo ficcorumordine, & in calidorum & frigido- jjijior.i gmnem vertitur3 calfacerc adnotauit. Quare quum eo- rum medio reponunt, rum ratione3 qua in nobis fiunt rnedicamenta calida aut frigida, ficca aut bumida dicantur. calida lattuca di- j)e* [ lauro. ] Cap. 451. B cenda eßet, non fngida^. * -gar. Laurus quid eft? Granum eius eft fecundum jB.chasaiho. Dez [lattucaaftni.] Cap. 449- figuramauellanseparuae,fuperquodfuntcorti- cesnigri,fubtiles, quod compreflione frangitur Lactuca afini quid eft ? Eft ficut foliala£tu- induas partes, quaeliint graninigriadcitrinita-* cXy fubtilis, pluris numeri, ad nigredinem dedi- 10 tem , bonifaporis,& eius odor eft redolens, & nans, plus piiofa, & folia eius radici adhaerent, eius folia funt ficut folia myrti,praeter quod funt IjB.cuius plan- ^ nata ab ea grauia, ] <$c color radicis eius ad ru- maiora, & eius fru£tus eft rubeus. Ipfa vero ori- lacftgroiia. bedinem eft decliuis,& tingit terram, & ma- tu r in locis montuofis,& virtus eius eft in folijs, num colore rubeo, &: oritur in terra bona, Sc & fructu. fatura. Grana eius funt calidiora , & t B.alfengiar. eft ex fubftantia aquea>& terrea, & eftc [ afiniar ] cortices eius funt minoris caliditatis, &c eft om- &iam dictum eft; de ea. Eleclio. Citrinaeftfor- nino calida & ficca in fecundo. Operationes ,& tior,& alba eit aquea, debilis. T^atura.Calida eft, proprietates. In granis eius eft mollificatio, & irt fcola. &C ficca in principio fecundi. Operationes, & pro- ipfa tota eft calefadio. & grana eius funt cali- prietates. Eft abfterfiua,aperitiua, & quod de fio- diora folijsipfius, & calefactio partium ipfius, re eius eft (iccum,eft fortius in illo.& natura qui- 20 & exficcatio earum eit fortis, led grana funt vl-dem radicis eius eft proxima naturae feminis e- tima, & cortex eft debilior, & minoris calidita- ius: fcd radix eft fortior, & proprie ficca. Inquit tis, &eius oleum eft calidius oleo nucis. De cora- Paulus, & in ipfa eft virtus attra&iua ex profun- tio. Linitur fuper morpheam cum vino. jLpo- do, adeo quod extrahit furculos. Apoflemata, & flemata & \pußuU. Confert cum pane, & iauich t bothor. tbotkor. ^pufluU. Confert apoftematibus duris,vbicun- apoftematibus calidis. Infirumenta iuntturarum. que lint. Vulnera, & vlcera. Quando ex eo fit ce- Confert doloribus neruorum omnibus, & eius ratum, confolidat:& fimiliter aqua eius in cera- oleum refoluit laffitudinem. Membra capitis. to. Inflrumenta iunclurarum. Eft notum emplaftru Refoluit foda, & eius oleum etiam, & fimiliter fuper podagram, &: fimiliter cum aceto fuper ambo faciunt ad dolores auris frigidos, &b[e- b B.confert*i* fciaticam. Membra capitis. Succus eius eft mun- 3 o longationem auditus, ] & conferunt tinnitui, dimi. dificatiuus capitis, fado caputpu rgio ex eo, tk, & catarrho. Membra anhelitus, & peäoris. Con-t cola, adminiftratur cum melle inf aphrhis, &C con- fert ftri&uraeanhelitus, & difficultati dilatatio- fert linitum. Membraoculi. Quoddeeaficcum nisdeglutira cum meile,autcum rob,&fimili- eft,mundificatveftigia remanentiainocu]o,& ter curliiifuperfluiratum ad pulmonem, 6c fiunt d B. tunicam. groffitudinem d [ extremitatum J palpebrarum. ex ea ioch cum melie ad vlcera pulmonis, & an- Membra nutrimenti. Mundificathepar, Scqux cil helitum dilatationis, & proprie ex granis eius. aceto condita eft, valet ad fplcncm comefta, & Membra nutrimenti. Oleum eius confert dolori vtemplaürum fupcrpofita. Membraexpulfionis. hepatis , quando bibitur cum vino odorifero, Prouocat menftrua fortiter, & interficit em- & fimiliter cortex eius, verum ipfa,& granae- bryonem vilium, & extrahit foetum mortuum, 40 ius funt mollificantiaftomachum,& commo-&cofert apoftematibus duris in matricem fup- uentia vomitum. Membra expulfionis. Eius oleum efB. Alia lite- pofita j & fedendo in aqua eius, &c t [ ] facit naufeam facit vomitum, & in ipfa eft w. &aqua for- eft res magis prouocans menftrua,& magis con- prouocatio menftruorum, vrinse, 6c deco&io liorum eius, ueniens. Et quod de ea in vltimo adminiftratur, foliorum eius confert aegritudinibus veficse, & eft aureus bibitus, &: fuppofitus. Et adminiftra- matricis, adeo quod, fedendo in ea, &C potio e- tur cum cerato fuper ragadias ani. ius ad folutionem fit 3. i j. cum aqua mellis, & oxy meile. Et quando de cortice eius bibitur au-^ a rr 1 reus, frangit lapidem interficit foetum pro- 'a&dimfc [enifco. ] ap. 45 . pter fuam amaritudinem additam fuper ama- 50 ritudinem aliorum , & fit potio, ix. kerates, Lenti/cus quid eft? Eft nota, & rob quidem & grana eius frangunt lapidem etiam. Febres. lentifci, & gumma eius, defertur ad Mecham > Oleum eius confert horripilationi inundum. & nominatur hoc nomine. ls(atura. Calida eft Venena. Confert mordicationi fcorpionis cum c & recens b B.Alia litera. in tertio b [humida] in pximo.Operationes,&pro- vinoc[& rob,eft bona vefpae, & api,quando emplaftm eft fcca. prietates. Eft abfterfiua, refolutiua, attractiua ex pungunt, ] & omnino eft theriaca venenis bibi- boaü puftur* profundo corporis. & gumma eius eft gumma tis omnibus. Permutatio. Loco eius ponuntur TcfP* & aPiS* cB.aikenkam. in arbore0 [alkenkez,]&eft ficut laudanum in folia fifymbrij. potentia, & eft boni odoris,&ingreditur in odo- d- B. ramentis mulieru 111 d[in halcp.JMembra capitis. , LITERA M. Rob lentifci confert valde fluori oris, & vlceri- 60 bus eius. Membra expulfionis.ipfa eft virtus con- Bez [meliloto.] Cap. . 452. ftringendi ventrem. , . JT Elilotum quid eft? Flos plante, coloris pa- U'K'K0T^TI0'K.es- J.V1 leae, in quo eft lunaris figura, cum rari tä- te jfuaquandam habens duritiem. Et ex eoqui-Lenlifcum calidum ejje refert in tertio, & ficcum in dem aliud eft album, & aliud citrinum. Elefitio. primo. Ut Gal.libro f^ptimo fmpl. & Vadus lib.7. in Ex eo melius eft quod eft durius, & cuius color de- b B. melioris,, c {kxadi«.-.. declinat ad ajbedinem parumper, & fapor ip- oftaeffunduntur, velocius fit ipibmm reftanrallus amariorfcntitur,& cuius odor eft manife- tio,&quodexeaaduftum eft, loco tutice poni- ftior. InquitDiofco ndes. Melius ex co eft il- turad hoevtbonus fiat odor corporis,& con- lud, in quo eft croceus color, & eft D [ acutioris ] fert omni fluxui fanguinis linitum, Sc loco em- odoris,quamuis odor fpeciei ipfius in c[prin- _____________ t 4 plaftri fupcrpofitum,Sc bibitum,&limilitere- cipio ] fit* paruus,& debilis, S>£ fit in colore eius ius rob,& rob frudus} 6c eiusf [ contradio] for- f b. ftypt^ color fknu^rseci. 1"fatura. Eft calidum in primo, tior eft infrigidatione eius. Et ipfius quidem nu- tas- ficcumin eodem,& ad vltimum eft compoii- trimentum eftparuum, S [5c in lyrupis quidem g b. & inC;| tum, & caliditas ipfius eft dominantior frigidi- non eft qui conftringat dolores pulmonis,6c tuf- qu* hibuntu* täte ipfius-Inquit Diolcoridcs.Eft cequalein fri- io fim praeter fyrupum eius.] Decoratio.Eiusoleum siditate & caliditate. Operationes, & proprietates. & fuccus , & decodio ipfius confortat radices ln ipfo eft ftypticitas pauca cumrefolutiöne, & capillorum, & prohibet cafum , &c prolongat rat ioion"? propter illud digerit. Inquit Diofcorides. Eftli- eos, & denigrat, & proprie ipfius femina . & de- monis,«^’ quefadiuum fuperfiuitatum . Et dixerunt alij codio feminum eius in h[ butyro] prohibet fu- “lllfyrup«sip, f carem, eius fuccus cum \ fapa fcdat dolores,& eftrefo- dorem, & redificatrafuram venarum, <5c folia lutiuum, fubtiliatiuum, & cöfortatiuum mem- eius ficca prohibent toetorem afcellarum, & ip- e°’ t bothor. brorum . lApoftemata, &\ puflula. Confert apo- fius cinis loco tutice ponitur, & confert panno. t care"° • . ftematibus calidis, & duris, proprie cum t fapa, J.poJiemata, &-\puftuU. Sedat apoftemata cali- ^ bot{]or t carenominC* & etiam permixtum cum d [vitello] oui, & fari- da, & eryfipilam, & formicam, &f puftulas, & T bothor! 1_B. na foenugrseci, & femine lini, & papaueris [*fe- 20 vlcera, & quod eft fuper ambas volas, & adu- * eundum locum.] Vulnera, & vlcera. Confeit Itionem ignis cum oleo. & fimiliter eius fyru- vlceribus humidis, & proprie mellino linitum pus, &proprie- quöd citrini calidiores funt nigris: & dicitur, quod Indi funt minoris frigid itatis,quam Kebu-H. Et omnes quidem funt frigidi in pnmo, fteei in fecundo. operationes, & proprietates. Omnes cxtinguuntcholeram,& conferuntei. Decoratio. Nigri clarificant colorem. jlpoftemata?& f pufiu-1 botHor. U. Myrobalani omnes Conferunt lepra:. Membra capitis. Kebuli conferunt fenfibus,& feruatio-ni,rationi,&conferunt etiam foda. Membra oculi. tates. Generat melancholiam, &generatoppi-10 Citrini valent oculo mollificato , & b [ confe- b b. expellunt ~ - materias fluen- lationes. Decoratio . Corrumpit colorem,& denigrat fuperficiem corporis, & citrinat colorem, eB.totalitersut & quseex melongenis funt parux,c [comedan-cortex. tur excorticate, ] & ipfe quidem' faciunt poflide- f bothor. re panum. *Apoftemata3& tpufluU. Generat cancros,& duritiem,& lepram. Membra capitis. Ge-«.Alniw nerat foda , & d [ oppilationes, & facit multipli-»Ifedar, & facit care triftitiam in eis.] Membra nutrimenti. Generat fetorem oris, oppilationes hepatis, & fplenis, nifi illa, quaico- runt materiebus, qux currunt] fado ex eis f collyrio. Membra anhelitus ,& pefforis. Conferunt tremori cordis,&triftiti3e1'[ex amore] bibiti. Membra nutrimenti. Conferunt dolori fplenis, &: conferunt nutrimenti inftrumentis omnibus, proprie ambo nigri. ambo enim confortant fto-machum, & proprie nutriti, & digerunt cibum, & confortant ftomachum totaliter praeparando iplum, & nutriendo, &exficcando. Etcitri- tes ad lpfum. j aicofol. v e ------------ B. £ia eft in aceto, ipfa enim aperit oppilationes he- 20 ni quidem optime praeparant ftomachum, &fi- iB.Btf bafe. patisfortaffe. Membra expulfionis. Generat hae-morrhoidas, veruntamen (iexcapitibuseiusin vmbra ficcis, & contritis fiat epithema,confert hsemorrhoidibus. Et melongena quidem non habet proportionem ad ftringendum, aut fol-uendum, veruntamen quum coquitur inoleo> foluit,& in aceto ftringit. Dea [mace.] Cap. 45 5. bB. duplicatis, Macis quid eft? Eft fimilis folijs compofitis b feuinuoiutisßc venenofis (iccis declinans ad rubedinem, & ci-ad trinitatem ficut cortex, & lignum, & folia mor-iu e dicans linguam, ficutcubebe. Filius Mefaugue, eft cortex nucis mufehatae. citrimtate cortex,Sdignu, ■& folia,mordicas linguam ü*. cutcubebe. Fi. lius Mefuici dixi t%> eft cortex Demufaiaba. Cap. 456. Mufaiaha quid eft ? Eft fimilis virtuti nere- militer nigri. Et Sini; funt debiles in eo quod agunt, & Kebulis quidem eft vis faciendi nau-feam,& Kebuli conferunt hydropifi. Membra expulfionis. Kebuli, & Indi frixi cum oleo, ftrin-gunt,& citrini foluGt choleram,& paru m phlegmatis . Et nigri foluunt melancholiam, & conferunt haemorrhoidibus, & Kebuli foluunt melancholiam,& phlegma. Et dicitur quod Kebuli conferunt colica:; Kebulorum autem potio ad 3 o foluendum infuforum fit a. v. 3* vfque ad. 3. xj. <5c non infuforum vfque ad.3. i;. & dico, quod fit vfque ad plus. De citrinis vero quandoque fu-miturinpotu vfquead x. &plus tritis, &infu-fisin aqua. Febres. Conferunt Kebuli febribus antiquis. T T 1 0 S. Myrobalanos omnes primo ordine frigidos effe dicit, nucis mufcha- misk. fcd eft fubrilioreo. T^atura. Inquit Paulus 40 & fic cos fecundo. M jLuer.^.Coll.omnes myrobalanos «jMe&amdi efta:qualis. Et dixerunt alij eft calida,&ficca in virtut^iarcrne* ^ecun<^°-1 Et non eft dubitatio quidem in calidi-fdi,fedeitfub- tate,& (iccitate ipfius. Operationes,&proprietates, tilior. Natura. Refoluit inflationem, & in ipfa eft ftypticitas. Inquit Paulus ^4pofiematai& ^ pufluU. Refoluit durities grofias olid’&eftfic* °luum ponitur in cerato. Decoratio. Orisodo-m infecundo' rem bonum efficit. Membra capitis. Exeo cum tbuthor. oleo violaceo fit caputpurgium ad foda frigidam ex ventofitatibusgroflisin capite, &ad he frigidos facit primo gradu, & fic cos tertio. & author quoque lib.de virib.cord.eos landat3quiemblicum frigi-* dum, & humidum effe exifiimant. De*[mufco.] Cap. 458. Mufcum quid eft ? Fluuiale eft aqueum. terreum , & marinum eft vehementions ftypticita-tis, fed mufcum petrofum eft furfur lapidum, 8c Cap.itf. Traft. 2. a. B.thalek aB.Natura patiende fluxum ventris. aB.dilegi„ micraneam. Membra nutrimenti. Confortat he- 50 nos iam diximus. l^atura.FÄ frigidum. Operationes , & proprietates. Retinet fanguinem in omni loco,linitum,& marinum vehementius, jipofte-mata^&'fpufluL'e. Poniturfuper apoftemata calida^ eryfipilam,& formica, & fimiliterb [ quod eft, vt lentes, mufcum] cum fauich. Inftrumenta iunäurarum. Super podagram calidam, & dolores iundurarum calidos valet, & quando feruet in oleo antiquo,lenit neruos. Membra expulfionis. Fit ex eo emplaftrum ramici inteftinorum,&: de- par,& ftomachum. Membra expulfionis. Conftrin-git3 [ caeliacarii,] & confert dyfenterise, 6c eft bona matrici. De a [ myrobalanis.] Cap. 45 7. f bothor. bB.lenticuIaa« qus,quseeitex Ipecie mulci. Myrobalaniquid funt? Eorum ali; funt citrini immaturi, &alij funt nigri Indi, & funt illi qui vltimi fnnt in maturitate, 6c funt pinguiores, & alii funt kebuli, qui funt maiores omnium, 60 rumefeere facit eam, & glutinat & alij TuntSinij, qui funt minuti, & leuiores. Elettio . Meliores funt citrini vehementis citri-nitatis, decliues ad viriditatem, graues,grofil, duri: kebuli autem funtmeliores,quifuntgro£ fiores, & grauiores, & (ubmerguntur in aqua, Sc funt decliues ad rubedinem. Et Sini; meliores fiint illi, qui roftru m habent. Tuatur a. Dicitur, Dea [mandragora.] Cap. 459. iB.lufalu, Mandragora quid eft?Nota eft,& nos iam per-ferutati fuimus eius narrationem in capitulo dc iabrol. \atura. Secundum me eft frigida vfque ad tertium,& humida. AVIC. " Z De a B.mefch. De3[mufco.] Cap- 460. Mufcus quid eft ? Mufcus eft folliculus animalis ficutgazel ipfe, nifi quia habet duos dentes albos flexosad interiora,ficut duo cornua. Eleäio. Melior eft fecundum luam mi neram antebium, bß.fcinium. & dicitur, immö b [afciltie, ] deinde iurgium : deinde Indus marinus: & ex parte paftus, quod pafcit vtrumquebeen, Sc fpicam 5 deinde alma-ni. Et melior ex parte coloris,& odoris eft poma-lis,citrinus. 'Natura. Eft calidus,& ficciis in lecuii do: &: quod ex eo ficcum eft, apud quofdam eft c B. fortior, feu c i maius. ] Operationes, & proprietates. Eftfub-porentior. tilis,confortatiuus. Decoratio.d [ Vaporat] quan- d b. Facuons ^0 ponitur in cibo. Membra capitis. Quando fit loeiorem* r r caputpurgium ex mulco cum croco , & pauca camphora, confert foda frigidae, & folus etiam, propter illud quod inipfo eft de refolutione, SC virtute:& ipfe confortat cerebrum temperatum. Membra oculi. Confortat oculum,&exliccathu-miditatem cius,et abftergit albuginem fubtilem. Membra anhelitus, & peti oris. Confortat core f [ ] & fanat tremorem cordis,& melan- choliam ex folicitudine. Venena. Eft theriaca venenorum, & proprie napelii. rum. c f B- Sclxtiß at. Vulnera,&vlcera. Prohibetfuccus cius,6; deco-dio foliorum iplius,ambulatiua, & oleum arboris huius confert feabiei, ita quod fcabiei pecu-du m,& canum.Et effunditur dccodio foliorum, & fuccus luper vlcera,& generat carnem,& fimi-litei luper offa fiadta,<5c reftaurat. Membra capitis. Mafticatio iplius extrahit phlegma ex capite, & mundificat ipfum,& fimiliter collutio otis ex eo fada confirmat gingiuas. Membra oculi. Adhx-io rent eo pili 1 f [ ] inuctiati. Membr a anhe- htB*p*IpebKt litus, & pedoris. Confert tufli,& lputo fanguinis, & proprie decodio radicis eius, & corticis eius. Membra nutrimenti. Confortat ftomachum,& hepar, & aperit appetitum, &ftomachumefficit bonum, & moucteruftuationem , & liquefacit phlegma eius, & confert apoftematibus ftoma-chi,& hepatis ftatim. Membra expulfionis. Confor tat hepar, & inteftina, & confert apoftematibus eorum, & decodio radicis eius, & corticis iplius 20 confert fluxui1 [ fanguinis per inferiora , & dy-fenterix, & ra furas. Et fimiliter ipfa folia fluxui fanguinis matricis, Sc omnibus doloribus matricis,& curfui humiditatis earum malo, & k [ aug- k B.&mim. mento matricis,& ani,& fimiliter oleum arboris ti3 reu «ff* eius, & feminis eius, prouocat rnenftrua. 110111' i B.ventris. a B. maftechc. bB.cubthi. eB.purus. De 3 f maflice. ] Cap. 461. De3 [mu.] Cap. 462. Maftix quid eft? Alius eft Romanus albus, & alius eft b [ Nabathi ] ad nigredinem declinans ,30 Mu quid eft? Eft frufta diuerfx figura; in colo- a B. Mu. Sc arbor quidem eius eftcompofita ex aqueita-tepauca,& terreitateplurima, &:eftfiibtilior, <5c magis iuuans quamolibanum. Eleäio. Melior eft ille,qm eft albus,c [magn us]mundus. Et eius re&ificatio eft relblutio iplius, & dimidio in aceto per aliquot dies, deinde exficcatur. Elatura. Calidus eft, & ficcusin fecundo, & eft minoris calefadionis, dcexftccationis quam olibanum, Sc in arbore quidem eius non eft infrigidatio, reagarici, & habet pul nerem trahens ad ftyprici-tatem, & amaritudinem, & eft boni odoris,pungens linguam, St eft radix planta?, non enim ad-minidratur de eo nifi radix eius, & multiplicatur in terra b [ Mcdguna. ] c[ Eleäio. Melius cd bB.Mj & proprie quod accipitur humi- 20 Marmacora quid eft ? Nota eft.Et flos quidem US’ dum hora fui floris. Eius autem acuitas frangi- eius eft cineritius ad viriditatem declinans,&bo- tur, fi infundatur in aceto , deinde exficcetur. ni odoris,qui de eo eft b[ aromaticus. ] ‘fatura. bB,aromatici. Et ex eo quidem infufo in potu fumuntur fex Inquit Diofcor.Almarmacora eft calidior maio- aureideco&o in lib. i.&.s. aquas donec de ea re- rana, & fortior, & eft calida in tertio, ficcainfe- maneat medietas, Sc quarta, Sc bibitur, &folutio- eundo. Operationes ,& proprietates. Eftfubtilis, ne educit lumbricos, & afearides, & proprie * refolutiua,fedatiuaventofitatum,aperitiuaoppi- &B.aefunafiex [acfunefi,] &indecoftionecalamethimontani. lationum phlegmaticarum , vbi funt. Membra '■ Etquandoquefumunturdrac.xxij.deeo,&pofi- capitis. Inebriat velocitcr, quum ponitur invitas in duobus vrceis vini, dimittuntur fic duobus no, & facit foda odoratus eius vltime, verum re-menfibus,deinde de colantur,&poftdimittutur 30 foluunt odoratus eius , & multitudo ipfius, &: duobus menfibus, deinde dantur in potu ad hy- declinatio fuper embrocham ipfius, omnes va-dropifim,& ad purgationem mulierum, quas pe- pores, & loda frigidos. Sc eft fimilis fceha in illo, pererunt, & conferunt: & eius deco&io confert Membra nutrimenti. Confortat Itomachum, Sc difficultati vrinas vehementi, Sc dixerunt, quod aperit oppilationes vifcerum,Scex{iccat humidi- ipfum etiam folutione educit melancholiam, Sc tatem ftomachi. Membra expulfionis. Confor- humores phlegmaticos, Sc proprie quando mi- tatinteflina. fceturcum duplo abfmthij,quantum ipfum eft. Et quidam eorum funt qui affumunt de eo aur. Dea [ mugath.] Cap. 4 66. aB.mungath; cum duplo ipfius de abfmthio confedo cum melledeco&o, & faciunt ex eo collyria , &opor- 40 Mugath.quid eft ? Dixerunt quidam quod eft tet quidem, vt fi fit ad foluendum aquam citri- venxbf [ ]granatifylueftris,fednoneft l> fB.feuradi- nam, admifeeantur ei alia folutiua, quas ipfam conueniens hoc,quod dixerunt, quoniam femen ces. foluunt. Et fi quaeritur, vt eo foluaturmelancho- eius eft conueniens coitui, &mouet ipfum forti- lia, fiat ex eo fimiliter, Sc mifceatur ei quod fol- ter. Tslatura. Eft caliduc [ perueniens ad tertium, c b. Alia litera, uat melancholiam. Venena. Mezerion bibitur Sc humidum in fecundo.] operationes,&proprieta in feeundo,hu- cum vino ad morfum vermium venenoforum, tes. Eft confortatiuum membrorum. Decoratio. midü in tertio. Sc eft proprie nigrum venenum mortiferum. Eft impinguatiuum . inftrumenta iunclurarum. Et quando mifcetur cum fauic, & coniungitur Confert quum ex eo fit emplaftrum torfioni,fracum aqua, & oleo, interficit mures, & canes, Sc duras,& attritionilacertorum, &diftocationi,& porcos. Et quod de eo interficit homines, eft 50 confert podagras, Sc ipafmo, Sc eft bonum d [ te- dB.aldesbot. pondus 3. ij. interficit enim cum turbatione, Sc fabuch,]& duritiei iun&urarum. Membra anheli- vomitu,& folutione. tus, & peüoris.. Lenificatiuum eft duritierum, quas funt in gutture, & pulmone. Membra expul-4B.mani. De*[maru.] Cap. 464. fionis. Mouet coitum,& proprie femen eius. Maru qui eft? Dicunt Indi quod eft Ipecics Dea[merdefen^.] Cap. 467. aB. merda(en<, plures. Eft enim quaedam fpecies cius, qus eft: gi. b b. marmaufi boni odoris,& eft b [marmacor, ] Sc eft calidior, Merdefenz quid eft? Merdefenz eft plumbum vel marmahe’. &ficcior. Et eft fpeciesalia qus eft minoris odo- aduftum, Sc quandoque fitabfque plumbo , Sc. cB.fumufa. riS) & dicitur0 [fumufe,]&eft calida,&lenis. Et 60 peruenitur ad fummum reäificationis ipfius, tertia fpecies nominaturalmaru album, quasefl: aut quia decoquitur in aceto, aut vino puro, de- d B.l^tificatiua. temperata, & in ip(a eft virtus ^ [ lenificatiua. ] inde, aduritur vice vna, aut duabus,aut aduritur C B.i^tificatiua. Et exiftimo,quod illa,in qua eft virtus e [ lenifica- fuper prunas,& aufertur ab eo quod fuper ipfum tiua ] eft lingua bouis. Et alia eft fpecies,quas no- cleuatur, aut decoquitur cum aqua, Sc frumen- fB.marmahe9. minatur f[ marumeus,] & eft calida,& ficca fub- to,Sc cum hordeo,donec findatur,& remouetur gB.mifebar tiliatiua Et eft fpecies,qu$ nominatur § [merfee- ab eo frumetum,&illa aqua, & decoquitur cum bar, ] & eft frigida, fecundum quod dicit narra- aqua recetUonec purificetur, deinde fubmergi- tur ab illa aqua. Fit hoc de eo mul toties, deinde mundificaturcum fale multoties, ficut fcis, & quandoque fit aliud. T\latura. Inquit Gal.Decli-ue elf ad exficcationemficd elf debilis calefadio-nis, & infrigidationis. Apud alios veroeftde-cliue ad aliquantulum frigoris. Et illud quod cft ablutum, eft proculdubio frigidum. Operationes,& proprietates. Elf conftridiuuiii,& exlicca-tiuum,& abfiergit parumper cum ftypticitate,& poros, & cft materia cmplaflrorum infrigidantium, & calefacientium omnium,& non elf dubitatio, quoniam in eo fit maturatio parua , & aliquantulum relolutionis,ex multitudine reio-1 ut ion is mellis. & in mum quidem nigro, quod elf fordes0 [ fenellrarum forinfecus j elf attradio cb.v vaforum. venemensex profundo. Attrahit enim^ [ailel- dß.fürcuios. las, quas carni infixa? funt, ] &fpinas, öcinipfo iunt lubtilitas, mundificatio pauca, <3c lenitas glutinatione,&fubtiliat groflum_,6cllypticitas, io vltima. Mpo(lemata,&-\puJtuU. Lenit duritiem fbothor. &abtferfio ipfius funtp3ruas. Etipfum quidem eft materia emplalfrorum . Aggregat enim medicinas, & frangit luperfluitatem refolutionis,& corrolionis,& llypticitatis etiam. Decoratio. Efficit odorem corporis bonum, & afcellarum , &: prohibetrafuramcoxarum, & abftergitpannum , & cicatrices nigras , &fanguinem mortuu m, & proprie illud, quod elf ablutum, & delet velfigia variolarum , & prohibet fudorem. apollematum. Vilnera,& vlcera. Lenit efcharas, 6c implet vlcera forditie, & nigrum extrahit fur-culos,& fpinas. Inflrumenta juncturarum A .ejpjf ner uos. Membra capitis. Mum nigrum lui odoris fortitudine facit fternutationem. Membra anhelitus, & pedoris. Confertafperitati pedoris linitum, & deglutirum proprie,& quandoque concutitur cum oleo violaceo, bcprohibet lac coagulari in naammillis abladanttum . ex illimo, quod di- Vulnera,& vlcera. Creat carnem in vlceribusper 20 xitc[ bibantur grana ficut milium, x. numero, 1 cB.bibitwn a a J n V /•» /-J A I c-i+• x. /n« ^ . JL J! / ! • YV i ■ /’ _ — 1 . accidens. Sed Galen.cilex cis, qui dicunt, quod ipfum non mundificat, & non fordidat, & non bB.corrocjitfcd generat, & b [non contrahit, fed ell materia cft materia vn- cmpla(frorum, & confert rafuraj intelfinorum, confcrtrU«co- & rafurse,]almagabin,& coxarum.Membra oculi. rutioni. Ijlud quod ell album ablutum, ponitur in f col- | xlcofo!. lyrijs, bc ablfergit oculum. Membra expulfionis. Si bibatur,prohibet vrinapn.Et mulieres quidem in regione noltra dant ipfum in potit proptef fluxum ventris, bc vlcera inteftinorum,& quandoque proi/ciuntin vafisaqua?, & minuitur eius nocumentu m .Venena. Eft pernitio funi, retinens vrinam,& indat ventrem, & duo emundoria,& Sediwt ’ C [con^ringitj linguam, &prxfocat, <5c llnngit anhelitum. Membra expulfionis. Bibuntur de eo f[ x. rofetin j wodmP‘l»h. in quibuldam forbitiombusde milio, &derv- mm Tlm zi ad vlcera intelfinorum. Venena. Dicitur, fb.wLXm quod ipfum extrahit venena, &. ponitur luper piiuiarumx. vulnerafagittarum venenolarumlinita , denon nocent. De a [ magnete. ] Cap. 470. a B.magnathft. x B. mcfcatrx-mclihe. b B. Alialitcrx. xllakefram. De11 [mefcatramefcir.] Cap. 4 6$. Mcfcatramefcir quid elf? Stipites fimiles 30 Magnes quid efi? Eftlapisquiattrahitfcmint, quum ergo aduritur , fit hatmatites , & virtus eius efi ficut virtus illius. Eleclio. Melior efi niger imbibitus rubedine, purus, in quo non efi permixtio. Operationes, & proprietates. Eli ab fieri i u u s, lnunciificatiuus . Membra expuljionis. Datur in potu b [ad bibitionem limatu rat ferri, quum reti- k b. netur in ventre /coria ferri. Ipie enim extrahit] HU1 hbitnfura iplam, & alfociaturci apud exitum. Et dicitur, quod quando in potu (uniuntur exeotresanu- [alfcehefcebram] ficco, ex quo non afilimitur. 40 lufatcum mellicrato,educit ioltitionc humorem ln principio cibi iapor plurimus, neque odor, deinde lucccdunt amaritudo,St acuitas.Et quando paicunt ipfum pecudes , facit emulgere lan cB. poniturlo- guincm, &c [ cxcufat acalamcntho, ] tinmö elf cocahmenthi. co fortius plurimum. Et efi duarum ipecierum, quarum vna efi d [ mefeatramefar}verum,& alte ra efi mendofum fallurn, & eft ei limile, verum habet dilpofitiones debiliores difpofitionibusillius. ‘1fatura. Efi calidum,& ficcum ad tertium grofliim malum. De a [ marchaßta.] Cap. 471, vel limaturi fer n cu retinerur in ventre i piius aut bibit lcoru ferri,c|U(i retine tur. ipie. n. magnes attrahit. aB.marchaiita. d B. melcatra mcfiha. Marchafita [idefi pyrites) quid elf? Efi plurium fpecierum, alia enim efi aurea, & aha argentea, 6e alia asrea, & alia ferrea. Et omnis fpecies limi-latur fublfantiae,cui comparatur 111 colore fuo. & b [ ipie ] quidem nominant eam lapidemc[ade- peruemens. Membra anhelitus, & pedoris. Ipliim 50 ftenni [Icilicet lapidem luminis, propter ituia- extrahit htimiditates vifcofas ex pedore, & pulmone. Membra nutrimenti. Sy rupus ei us confert conturbationi, 6c nau fe^ßlembra expulfionis. Pro-uocat menfirua fortiter,& vrinam,ita quod facit mingere fanguinem,& extrahit foetum bibitum, & furfumigatum, & fuppo(itum,& eius lyrupus prouocat languinem partus. Dea [ mum.} Cap. 479. bB.; cE.airufcnai. Mum (.i.propolisjquid eft?Mum purum elf parietes domorum apum, in quibus faciuntoua, & pullos,& aduenit in eis mei. Et mum quidem b B.nafibusjtd- nigrum efi fordesb[ feneftrarum forinfecarum-J ba:rens. Jgatura. Efi equale. Operationes,&proprietates. Eli lenitiuum, & replet vlcera forditie, & humedat per accidens, quoniam conglutinat, & oppilat mentum quod vilui affert, /fatura. Calidaefiin lccudo,ficca in tertio. Operationes,&proprietates. In ipla elf conftridio,&calefadio, & maturatio, & refolutio, & ablterlio, & efi virtus eius fortis. verumtamen dum eius contritio non bene fit, non apparet eius iuuamentum/ Decoratio. Confert quando linitur cum aceto liiper morpheam, &baras,& lentigines,& refoluithumidirarcsco-tentas lub cute, & fubtiliat capillos, & criipat 09 eos,Mpcßemata,&f pufiuD. Quandopermilcetur 1 bothor. cumgumma pini confert apoftematibusduris, &reloluitca, 6c ponitur in emplafirisrelblutiuis propter illud, quodiniplaellderclolutione, &£ maturatione. Vulnera,& vlcera.Cum gumnia pini conlblidat vlcera,&df[ j eradicat car- dfB.ccnid* nem a ug m c n t ata m. injiramenta iunHurarum. lfe- meo. loluit quod aggregatur in partib.lacei ti de materia aB.magnefia. ria fimili&niei. Membra capitis. Dicitur quod fi fufpendatur fupercollum infantis, non timebit. Membra oculi. Abftergit oculum 5 &C confortat ipfum adufta, & non adufta. De* [magnefia.] Cap. 472. Magnefia quid eft? Eftin difpofitionibus mar-chafita;, eft melior ea. Dea [maior ana.] Cap. 473. Maiorana. Tjatura. Eft calida, &ficca in tertio. Operationes, & proprietates. Eftfubtilis,refo-lutiua, aperitiua cum fortitudine , & virtus olei cius eft calefadiua,fubtiliatiua,acuta. Decoratio. Aqua eius ponitur in ventofis, &; ponitur fuper membrum poft expletionem ventofationis, pro-hihnEaäo hibet enim albedinem,qu£ accidit ab [caraxatio- aB.morsagxui. ex pulmone, fitque quod de eo in potu fumitur, quantum funt tria grana hordei,in vino cömuni. Et iam quidem experta eft kirat ad prefocationes cum oxymelle. Et ad dolorem gutturis Kirat cimi rob de moris, aut de decodione lenticula;. Et ad tuflim b [ thafugi] cum aqua iuiubarum,& b B.tlwfngi. aqua hordei, ikfebeften tribus diebus continuis, quum cftieiunus.Etad tremore cordis kifat cum aqua cymini,&ameos,&eoxxxv.Membramtrimen-1 o ti. Et ad debilitatem ftomachi Kerates cu m aqua cymini,&ameos,& carui.Etfimiliterad nausea phlegmaticam, &ad cafum fuper pedus, 6c fto-machum, Sc hepar kirat cum duobus danich de luto armeno,& danich vno croci in aqua folatri, aut caliix fiftulx.Et ad fingultum granum vnum cum decodione feminis apij. Et dolorem fple-nis kirat cum aquazuccari. Membra expulßonis. Eft bona ad vlcera que funt inc [foramine virge] c B*virSaa & vefica, & bibitur de ea quantitas kirat cum la- nibus,] poft ventofationem. Et quod exeafic- 20 de, & fraliquid de ea mifceaturcumfarina, 6c cum eftjlinitur cum meile fuper nigredinem fan guinis, & viriditatem eius,& proprie fub oculo, f bothor. Apoflemata, & \pufluU. Eft epithema (uper apo-ftemata phlegmatica. Infirumenta iunciurarum . Ponitur in ceratis , & linitur fuper torfionem neruorum, & confert dolori dorfi,& inguinum, fim ili ter cum meile ad laftitudinem.Er oleum eius etiam eft medicamen paralyfi declinantis collum ad pofteriora , & reliquas paralyfi. fupponitur,confert paucitati tolerantia; ad retentionem vrinae. Venena. Et ad venena duo grana cum decodione d[hafce,]& alaniuden, &ad dB.alhafccli, fcorpionem kirat cum vino puro, &adpundu-ram eius kirat cum butyro vaccino. DeA[myrrha.] Cap. 475. aB.Mor. Myrrhaquideft? Eft gumma currens b [ fu- bB.ex arbore. Membra capitis. Aperit oppilationes cerebri, &C 36 per arborem] in Iameni, qua: dimittitur donec QX, eB.pblcgmati- confert hemicranea;,&:foda,c [ & humiditati,&: foda melancholica, 6c ventofitatibusgrollis, 8c dolori auris embrochata, &deftillata,&ponifur in ipfa codum in fa funi in oleo maioranx,S£cö-fertoppilationi eius. Membra nutrimenti. Confer t decodio eias initio hydropifis. Membra expulßonis. Confert dccodio eius difficultati vri-nx, St dolori ventris pungitiuo , & oleum eius calefacir, Sc (ubtiliat, & confert coartationi ma- congeletur, deinde Colligitur, ficut galbanum, &opopanacumc [in terra noftra. ] Et cius qui-c dem alia eft pura, ÖC alia eft adulterata. Elettio. Melior eft illa, qua; ad albedinem declinat, Sc rubedinem non commifta ligno, d [ cuius arbor eft] boni odoris. Qnandoquevero adulteratur cum quodam ladicinio pernitiofo, ] & eius principium eft c B.bemengi , herba,quas eft inc [ Mebige,]6c in litoribüs Sceni, & eft manifefti odoris, <5c a mari faporis, & crocei fucc i. beatura. El c frigida, & ficca in primo, Cperationes, proprietates. Sypticitatem habetd dB.conuenien [ multam] Upo(temata,&\pufluU. Confert apo- «m. ftematibuscalidis,gfoffis, &fanateryfipilam 110 tb°tlior, fortem magnam, mcorporibusduris,nonpar-uam in corporibus teneris,quoniam in eis eil fu-perflux exficcationis. Membra oculi. c[ Confert c b.cadit, in mcdicinis ophthalmice in principio, 10 De>[mahakb.] Cap. 47S. Mahaleb.Eleclio.Melior eft,qui eft albi coloris, pu rus. liatur a. Eft calidus in primo, & non eft vehementis ficcitatis. Operationes,&proprietates. Eft abfterfiuus, fubtilis, refolutiuus,fedatiuus dolorum. lnjirumenta iunciiirarum. Eft bonus doloribus,qui liint inilijs,& dorfo .Membra anhelitus,& petitoris. Confert fyncopi,bibitur cum aqua mcl-20 lis. Membraexpuljionis. Confertcoiicce, lapidi in renibus, &ve(ica. De*[m<,sra.] Cap. 479. aBA^ Magra. ElecIio.Mclior eft mfida,&qua; crefcit, Sc augmentatur in aqua. fatura. Eft frigida in primo,licca infecudo. Operationes^proprietates. In ipfa eft glutinatio,& ftypticitas. Membra nutrimenti. Confert doloribus hepatis. Membra expul-lojionis. Eft fortior in conftridione ventris > quam lutum %illatum,& interficit vermes. Dea [ mehenbethene.] Cap. 480. a B.Maknda. ne. Mehenbethene quid e/1? Eft illud quod dicitur gran uni regum, & arbor cius nominatur in terra noftra b [ afubet, ] & folia eius funt fi milia pifei bB.alfcbech. cf[ ] in longitudine vnius digiti: &z fru- cf b. pamo. duseftfimilis auelianx maiori, & quadoque eft 1-0 minor, &d [habetinfiorecuiufque frudus] tria dB. Aiiaiitera. grana nigra. "Neatura. Eft calida,& ficca in tertio. iru' Inflrumenta iuncturarmn . Sua folutione confert doloribus iundurarum, & podagrae, & fciaticas. Membra nutrimenti. Confert hydropifi, & facit vomere fortiter, &nequeconuenit ftomacho. Membra expuljionis. Soluit ficutladicinia, & decoquuntur folia eius in iure galli decrepiti, & confert colicac, & prouocat, & quando ex granis eius fumuntur, vij.grana,aut vj. & fiunt pilulae, aut bibuntur,ita quod inde non fient pilula;, deinde poftea potatur in aqua frigida , folutione educit choleram, & phlegma. Et fspe quidem fumuntur in potu de eis x. grana, exfuis granis magnis,&xx.grana ex fuis granis paruis. Quandoque voluntas adeft,vt iit eius folutio magis ad fummum perueniens, fit bona eius mafticatio» Et quando eft voluntas, vt fit eius folutioleuior, deglu tiantu r cu m fua difpolitione. De*[maroth.\ Cap. 4S1. lBMJun,t Maroth quid eft? Eft radix aniuden,&eft minus aiTa in virtute,& iuuamento. Etiam quidem dictum eft in cap.aniuden illud, quod oportet permutari ad maroth .Operationes,&proprietates. Eft lenificatiua, maruratiua. Membra nutrimenti. In ipfa eft difficultas digeftionis, &: nocet ftoma- bB.ipfefrigü chonififit b( frigida ] quoniam tunc conforta- dus. turipla. a B. Mens5 vel De*[mefcim,.] Cap. 482. mifcem, b B.Mefem feil b [ Mefcim quid eft ? Eft fimilis in omni re ] GnSseft albotin triangulata; forma;, adcitrinitatemde-üraile. clmans,bom odoris. Arboris eius alia eft dome-fticatria habens folia,& alia eft fylueftris,&a;gy- rium, Sc abftergit humiditatem groflam, Sc proprie fuccus eius. Membra nutrimenti. Radix eius confert idteritia;. Membra expulfionis. Confert dolori ventris pungitiuo, Sc in ipfo eftpro-uocatio. . De*[mahe%eheregi.] Cap. 487. aB.MAeuke-Mahezeheregi quid eft? Eft arbor ficut ar- aB.Mcluha. ptiaj^&c ex ea iit panis, &videtur quod fit ipia 10 borfoebram, veruntamen eft longior, in cuius eft colore cinereitas ad citrinitatem declinans. Quidam vero homines numerauerunt ipfam inter ladiicinia. ?s[atura. Calida eft in tertio,fic-ca in eodem. Operationes,&proprietates. Quando de ea aliquid proficitur in gurgitem , inebriat pilees,&: eleuat eos. Infirum enta i unci ur a rurn. Confert podagra;,& dolori fciatica;, &iun durarum, Sc dorfi,& ancha;,& deftruit ventofitates, quan-v:. t ponitur in medicinis foliitiuis. Membra cx~ cognokitur illic hoc nomine, & eft lignum fi- 20 pulfionis. Solutioneeducithumores grofios, Sc alharba. T^atura. Domeftica eft temperata ,*S£ fylueftris eft in fecundo in caliditate, & ficcitate. Operationes, & proprietates. Domeftica, qua; ha-CB. virtus cius bet tria foliac [ eft fortis, ] exficcatiua parumper, cfl * Sc fylueftris eft fortior. De*[melguab.] Cap. 483. Mclguah quid eft ? Eft medicina de Sceni, Sc a B. Murdafe-fran. cutnodi pun&ati, &: eft decliue ad nigredinem parumper. Injirumenta iunclurarum. Aur. j.deeo cum mellicrato acceptus confert attritioni lacertorum . De a [ muredafcon. ] Cap. 48 4. 0 Muredafcon quid eft ? Eft flos, &: ftipites fub-tilesfrangibiles habet ad cinereitatem, &citri- phlegma. De a [ meifee.] Cap. 48 8. a B.Mes b [ Meifee ] quid eft ? Eft proximus fubftantia; b b.Mcs . fabarum. Et melior horarum vfus eius,eft ceftas. fjatura. Eft temperatus in humiditate,& ficcitate,ille qui eft excorticatus eft temperatus, Sc non excorticatusad ficcitatemdeclinat, quoniam in nitatem declinans. Et eius virtus eft ficut bedeo 30 cortice eius eft ponticitas. Operationes,&proprie- ard apud quofdam , Sc eft de eo qui eft vehementius decliuis ad albedinem, & eft decoqui t> B.Alialitera. magis eft decliuis ad citrinitatem.b [InquitfiJius In^t filius Me- Melauguc eft ficut bedeo ard, Sc dixit, quod eft fue, gjeftmyr- my.-riis fylueftris,&dixerunt alij quod elifpccics & dixerim tal;/ Romana. ] Et dixit Alcanz i eft in virtute ab fm-eft herba me thij Romani,ÖC vehementius llypticus. 'Natura. didmhsRoma Eft calidus,öc ßccusin fecundo. Membra capitis. na. Dixitfihus Confert c [ad foda, ] Schumiditaresincerebro. tates. Non ineft ei inflatio fiibaram,qiiamuisfit in ipjfo inflatio quasdam: immb eft in ipfo minor quam in eis,Sc non cft abfterfio fabarum in ipfo, Scnequeeft in ipfo frigus lenticula;. &quando cum eo ponitur parum cartami, re&ificaturco. Injirumenta iunclurarum. Eft emplaftrum iuua-tiu um ad dolorem ‘ [meinbromm]proprie cum cb. nemorum, vino vuae, Sc vino decodo cum croco, Se fuper contufionem, Se'intnnfccam carnis rupturam. .■ficut baJaurat/ Membra nutrimenti. Confottat ftomachum , & 40 Membra nutrimenti. Chymus eius eft laudabilis, & zficut bedaurad. c B.cpilepfis aB.Mcliha. bB.haufcgi. hepar,& confert calui fuper vilceta. Membra expulfionis. Supponitur ad vermes ani. De* [melba..] Cap. 485. Melha quid eft ? Eft ficutb [rhamnus,] & folia eius liant ficut oliuce, &latiora, Sc comeduntur ficut olera. Operationes, & proprietates. In ipfo funt falfedo, ö£ftypticitas,&tiümiditas cruda, qua inflat. Membra anhelitus , &petions. Aut 50 cum mellicrato exuberare facit lac.Membra nutri menti • Aureus cum mellicrato, fedat dolorem ventris pungitiuum. proprie excorticati, & non eft in iplo tarditas defcenfionis fabarum , Se quando decoquitur cum oleo amygdalino dulci , eft laudabilioris humoris. Membra expulfionis. Quando coquitur inaquapoft aquam, in quadecoduseft,expul-lamab eo,ftringit naturam, proprie quum fit acetofa cum granis granati, & fumach. & in iplo eft nocumentum coitus, fecundum quod dixerunt quidam. Dea [ manna.] Cap. 489. a B. Mamiran. bB. acutius. DeA[ memirem.] Cap. 4S6. Memiremquid eft? Eft lignum, ficut nodi, declinans ad nigredinem , in quo eft reflexio falcofol. ab.Men. Manna quid eft? Eft omnis ros cadens fuper lapidem,aut arborem,& fit dulcis,& coagulatur ficut mei, &exficcaturlicutgumma, quemadmodum tereniabin, Sc b [ afceherachoft,] & mei b B.firacoft. afportatumdec [terra Cufuram fylueftri.]&nos cB.cafleran m __________c7.. . , t quidemiamdiximus vnumqüodque in luo ca- reb. parua,& eft b[ calidius] quam vena; tin&orum. pitulo. Etipfum aflumit de natura eius, fuper jjatura. Eft calidum, &ficcum in fine fecundi. 60 quod cadit, virtutem. Sc adiungit illam ad id, operationes,&proprietates. Eftabfterfiuum,mun- quod exigit lenitas, Sc dulcedo lui. dificatiuum. Decoratio. Abftergit albedinem vn- «niium. Membra capitis. Eius fticcus extrahit hu- Dea [ muluchia.] Cap. 490. a B. Maluchia, miditatem groflam ex capite, Sc mundificat fu-perfluifates cerebri, Sc radix eius confert dolori dentium. Membra oculi. Mundificat albuginem in oculo, Sc acuit vifum, quum ex eo fit f colly- Muluchia quid eft? Eft malua, Se nos quidem perferutabimur eius rememorationem in capitulis de b [ k.] 'Natura. ---■'— Banalua. AVIC Frigida eft in primo Z 4 hu- a B.Mauzi, vel muzi. b E. Nutrimen tum eius eft paruum. c B. eft grauis ftomacho pr?-cipue cu ex ea multu aflumi-tur. Multitudo enim cius. humida in fecundo. Membra nutrimenti. Aperit oppilationem hcpatis. De*[mufa. ] Cap. 49 *• Mufa quid eft? nota eft. Operationes^proprietates. b [ Nutrit velociter, j&eftlenificatiua. & habenti melancholiam valde. Et quando deco-quituucum carnepingui, redificatur parumper. Membra nutrimenti. Eft nociuum ftomacho. Membra expulfionis.^ ocitinum eft: ano. Dementa. Cap. 495. multitudo eius generat oppilationes, & addit in Menta, fatura. Eft calida, &c ficca in fecun- choiera,& phlegmatefccüdumcomplexionem. do, & in ipfa eft humiditasfupertlua. Operatio-Membraanhelitus,& petforis. Confert aduftioni 10 nes, & proprietates. In ipfa eft virtus calefadiua, t B.Moch. bB. non caltra torum. ■fbothor. outturis,&: pectoris. Membra nutrimenti. c [ Stomacho conuenienseft, & multitudo eius] ftomacho eft grauis valde. Et oportet quidem, vt fumat poftipfam calefadus oxymci cum feminibus , & infrigidatus > mei. Membra expulfionis. Augmentum efficit in fpermate, &conuenit renibus, &c prouocat vrinam. Dea [ medulla. ] Cap. 492. Medulla. Eleüio. Conuenientior eft medulla vitulorum, & cerui, deinde tauri, 8c poftea caprarum, deinde ouium,&: medulla; quidem hircorum b [cum tefticulis, ] & taurorum proprie non caftratorum>eft magis ficca. Et medulla ex tremitatum eft magis pinguis. Operationes,^proprietates. Eft calefattiua,lenitiua,abfterfiua,multi nutrimenti,fl digeuatur.^Apoßemata,& \puJtuU. Eft bona duritiebus, & lapidofitati, quaseft ficut ftyptica, prohibens, & eft fubtilioris iubftantiae olerum, quas comeduntur. Quumquc frufta ip-jfius in lade dimittuntur, noncafeatur. Et cum bibitur ex ea eius fuccus cum aceto, abfcindit curfum fanguinis ab interioribus. .Apoftemata, & f pufiuU. Fit ex ea cum fauich, cmptaftrum fbotkr. ad dubellet. Et ipfa quidem non eft fimilis men-taftro , quoniam in mcntaftronon eft ponti-citas, & funt in ipfo refolutio,& calefadio, & ex-20 ficcatio luperflua impediens. Membra capitis. Ex ea fi t em pl aftru m fronti ad foda, & proprie cum fauich de hordeo,&fricatur cum illo afpe-r ritaslinguas, &remouetur, &fuccuseiusmifce, tur cum mellicrato, & deftülaturin aurem do-lorofam. Membra anhelitus, & pectoris. Prohibet* [fluxum] (anguinis,&fputum cius,&coa- aB>vofl]ltl,ra# "illationem lallis in mammillis,inore eniplaftri luperpofita, &lcdateorum apoftemata. Membra nutrimenti. Confortatftomachum, & cale- aB.Muria. medulla vitulorum, & cerui, non ficut medulla 30 facit ipfum,&fedatfingultum,& digerit, & prohibet vomitum phlegmaticum, & /anguineum, & confert ideritias,& proprie fyrapus eius. Membra expulfionis. Adiuuat ad coitum propter inflationem, quaseftinipla. &humiditatemhortulanam, qux non di in mcntafiro, Sc oppilat va/a/pennatis, & interficit vermes, Sc quando fupponitur ante horam coitus, prohibet imprx-gnationem . Et quando bibuntur de ca frufta cum granis granati , fedar cholericam pailio-40 nem. Venena. Confert morfui can is rabio ii, & eft propria ad illud. hircorum , 3c iylueftrium hircorum : illorum enim ficca e(l,Sc nequeeft bonum in ea. Membra nutrimenti. Contu rbat ftomachum, & delet appetitu 111, &C oportet, vt comedatur cum piperibus,& feminibus. Membra expulfionis. Supponitur ex medullis laudabilibus peftarium in matri-cc,& confert duritiei eius. Venena. Diciturquod linimentum ex ea, & proprie ex medulla cerui, fugat vermes venenofos. De* [muri.] Cap. 493. Muri (.i.maria) Tuatur a. Eft calidum,Sc ficcum bB. fecundum perueniensadb[tertium. ] FiliusMefaugue in-cahditaus. qU[t> cx pifeibus fadum> eft minoris caliditatis, &ficcitatis, quam quod ex hordeo, fed ego illud non credo. Operationes, & proprietates. Ab-ftergit humores groftos, & lenit, & exficcat, & in ipfo eft ftypticitas, & mundificatio phlegmatis. Decoratio. Oris odorem bonum efficit, Vulnera f & vlcera. Eft bonum vlceribus putridis, & fadum ex pifeibus, & carnibus falitis, prohibet ambulationem fraudolentis. Inftrumenta iunttu-rarum. Confert dolori anchae,& fciaticce. Mem-talcofol. bwoeuii. Fit ex eo f collyrium in principio t botbor*. variolarum , & prohibet f puftulas ab oculo. Membra nutrimenti. Confert ad humiditatemfto-machi, & abftergit humiditates a vilceribus. Membra expulfionis. Ponitur in encmatecolicas, & enemate mundificationis vlcerum abrafio-nisproprie. Venena• Confert morfui canisra-bioli. a B. Maffala. &e 3 [ mafal') CaP' 494- Mafal. Operationes,^proprietates. Eftmalum 50 J. T J. T I 0 X. E s- Mentam infecundo calefacientiumexficcantium ordine reponit. & quando § [ coquitur cu m aceto,] alumine. fanat impetiginem. Membra capitis. Admifce- De*[moris.] Cap. 498. Morum quid eft? Mori funt duas fpecies . Vna carum eft alfirfedu, quod eft dulce, <5c currit fecundum femitam ficus in maturatione, fed eft deterioris nutrimenti, & minoris, b [ & fic-cioris, ] & .magis deftruens fanguinem, & deterius ftomacho , reliquas vero ficus difpofitio-nes habet, eft tamen inferius ea.c [Amarmnjau-1 o tem, quod nominatur morum de d [ Sceni] fit nunc illud,de quo plurimum loquimur. Quan-doigitur immaturum eft, &exficcatur, ftatloco fumach. 1fatura. Dulce eft,calidum, & humi--dum, & acetofum alfeeni eft ad frigiditatem, <5c humiditatem decline. Operationes^ proprietates. Inipfoeftftypticitas, & infrigidatio, Et fuccus mori eft ftypticus, & proprie quando decoquitur in vale aereo , & prohibet fluxum materie-rum ad membra, & quod immaturum, eft pro-tur ei fal gemma, &£ deftillatur tepidu in aurem, 20 prie, & immaturum c(i ficut fumach. Decor atio. * B. Thur. B. c B. Muzum. dB. Scemi. & mundificat eam, & exiiccat eam, & confortat h b. acutum, auditum, 6c olfadus eius quod eft h [ acre,]& ve-nenöfum, aufert rationem: quomodo ergo eius comeftio? Membra oculi. Melabftprgittenebro-fltatem vifus. Membra anhelitus [ & pe floris. Tangere cum ipfo palatum, & gargarifmum facere,fanat praefocationem, & ambas amygdalas. Membra nutrimenti. Aqua mellis confortat fto-machum, facit appetere cibum. Membra ex Quando coquuntur folia cius, & folia vitis, & folia ficus nigras cum aqua pluuise , denigrant capillos. .Apoftemata,&-fpvftuU. Acetofum retinet apoftema oris, & gutturis, <3cc [folia eius funt vltima] ad fquinantiam,& praefocationem. Vulnera, & vlcera. Quando acetofum eft, confert vlceribus fraudolentis, fcilicet ficcum i piius, &: fuccus eius. Membra capitis. Rob eius acetofum eft conferens f puftulis oris. Et decodio ra- puljionis. Mel cannarum lenit ventrem , &: mei 30 dicis eius f [ mollifieationi dentium,] collutio tabarzet non lenit. Et mel cuius fpuma non eft eieda, inflat, & foluit ventrem, & fi auferatur fpuma ipfius,minoratur illud. Et decodum non monet ventrem , immd quandoque (Iringit phleg 111 a r i cos, &: n u tri r pJ u ri m u m> & dccoäum cum aqua proiiocarvrinam plurimum. Et dico, quod mel, 8c das aqua fi inuenerint prapara tio-ncmcibi, vt penetret, ftringunt, verb vfuseius, educit vermes paruos, &afcari do [ frangitur ] a duobus corticibus fui« bB ■ Et nux quidem nutrita cum melle, confert ito- t«r.' maciio fi igido. Dicoautem, quöd nux non eft non conueniens , ni(i ftomacho calido tantum. Membra exfdfionis.c [Facit f puftulas,]&fcdat cB.P„i„ctia. dolorem ventris pungitiuum, Sc retinet, pra- mr^upervmbi. cipue fnxa , «5c eius cortex retinet fluxum San- inguinis mcnftrui, Scqux nutrita eft, confert re- * nibus frigidis valde. & cinis corticis eius pro- ! \ -t /Ikf- i-lt 1 v- *•« i m. * _ O A bibentem fe : maior drägrn. i- &fecunduiiinivw.».»- *mvmvu. Tberiaca verö eius eft musnapelli, Sc ipfe quidem eft,mus qui eo nutritur.d [Coturnices] vero ex eo cibantur,& non moriuntur. Sc ex omnibus r\ • • i I • P I r confectionibus diamufchunief [ ei refiftit. ] De*[ napello Moyfi. ] Cap. 500. a B. Bis mas b ei* Napdlus b [ Napellus Moyfi quid eft ? Inquit Ioannes. Moyfi b du Eft herba nalcenscum napello, Sc quscumque tjdcft, eft her- ei appropinquat,noncrefcit arbor eius,& eft: ma-ba naiccs cum jor tiieriaca napello. & in ipfofunt omnia iuua- ci liuiuc’ lupe!- menta, quae funt in napello in aibaras, Sc lepra, jus appropin- Napellus vero Moyfi eft animal, St fimilatur illi, qtut, non cre- quod moratu r in radice napelli, ficut mus. De- fcc.vel uV fru- c0raii0' Confert aibaras. inftrumentaiuncluramm. nuf icii nu- Confert lepra;. ] Venena. Eft theriacaomni ve- ior theriacjna- llCflO,&d vipera, polio, & m «pio limtomnu m~ De a [ nuce. ] Cap. 501. uawcnu, onae iualbaraV! Nux quid eft? Nota eft,&:eft calida,cuius the-ad lepram. ’ riaca eft, quum datur calefactis, oxymel, Sc ha-Napello vero bentibus debilem ftomachum, muri cum act-moyftcammai tQ ^aturam Calida eft in tertio :ficca in princi- iHdicc'm^du! pio fecundi. Et eius ficcitaseft minor caliditate fic u mus ’ ipfius, Sc in ipla eft humiditas grofla, quae dcle- 20 * —v ------------- rviuiwjdaiUV des, «Se eft ex eis,qua: conferunt,d f [ j orobo. Venena. Eft cum ficubus, St ruta medi- B-intclfoi>, cina omnibus venenis, St ex ea cum c spe,St fale fitemplaftrum fuper morfum canis rabiofi, Sc. reliquorum. De3[nucemufchata.] Cap. 502. aRCanl» Nuxmufehataquid eft? Eft nux quantitatis gallae, facilefrangibilis, fubtilis corticis, bonum habens odorem,acutum.%te. Dixitb [MufaJ b B.«ncfib. eft calida,& ficca in fine fecundi. cf[ ] cfB.v%ui Operationes, & proprietates. In ipfa eft ftypticitas. iterdum. Decoratio. Confertlentiginibus, & odorem oris bonum efficit. Membra oculi. Confert abfebel,& confortat vifum. Membra nutrimenti. Confortat hepar,&fplenem, Sc ftomachum, & proprie os 30 eius. Membra expulfioms. CöHringit,5t prouocat, & confert difficultati vrinaq&quum in oleis ponitur, confert doloribus, Sc fimiliter in peßarijs, St prohibet vomitum. Ter mutat io. Loco ei us ponitur fpicx aequa le pondus. ms. Sc cortex eius aduftus, eft deficcatiuus fine mordicatione . oleum vero vctuftae eft ficut oleum vetus, Sc abfterfio antiquae eft fortis. Decoratio. Ex recentibus fit emplaftrumfuper vcfti-t bothor. giapercuftionis. Mpoßematay& f pufiuU. Mafti-cara medulla eius ponitur fuper apoftema melancholicum vlcerofum, Sc c^afert. Vulnera, & ■vlcera. Eius gumina confert vlceribus calidis, fparfa fuper eainemplaftris. Injirumenta iimclu-rarum. Cum meile, St ruta confert torfioni ner-uorum. Membra capitis. Facit foda, & dcftillatur fuccus foliorum eius tepidus in aurem, Sc confert (aniei in aure, dixit Alcanzi, quöd ipfa gra-uat linguam, «St eft faciens f puftulas in ore. Membra oadi.\Eius oleum confert herpeti efthio-meno, St erylipila:, Sc fiftulis in partibus oculi. Membra anhelitus, & pecloris. Succus corticum 50 f bothor. De a [ nuce h enden.] Cap. 503. Nux h enden quid eft ? Eft terra grano fa, ficut cicer, alba, declinansad citiinitatcm,qux expor- mel tu- exficcatiuam parumper. Operationes,& proprietates. Ablcmdit fluxum fanguinis. Decoratio. Impinguat. Vulnera, & vlcera. Sanat impetigines. Membra expulfioms. Excitat coitum. De3 [ nuce cupreßi.] Cap. 5 04. Nux cuprefli. Vulnera,&vlcera. Eft emplaftrü rupturse. De 3 [ nuce Indica.] Cap. 505. Nux Indica quid eft? Eftneregil. Eleäio. Qiim ex ea bona eft, eft recens vehementis albedinis: St aqua qua’ eft in ipfa, eft fuauis, St quum in ipfa non inuenituraqua, ftgnificatur, quod eft antiqua, &oportet quidem, vt ab eo tollatur cor- a B.Gmrzi hee. dea. © • a B. Giatuife a B. Giauziil« hend. eius,«5&proprietates. Eft refolu^ iundurarum. Membra capitis. Aperitoppilatio- bB.faniemfca. tiuum, maturatiuum cum lenitate, & cxficcatb nem cerebri, & confert foda h umida:, oc melan- biei. [ putredinem vacuitatis ventris. J Decoratio. cholicx,6cfimilitcr eius oleum, & eft magis con Retinet capillos cadentes bibitum, & linitum. ueniens, &: facit foda capitibus calidis . Mem-> t bothor. ^xpoflemata, & -\puprdU. Eft bonum apoftemati- bra anhelitus pe Boris. Eiusoleumrefoluitapo- bus phlegmaticis, & carbunculis, emplaftrofa&o 60 ftemata dura, & frigida in velamine, quädocom ex eo cum aqua,& fale. Vulnera,&ylcera. Cöfert primendo inungitur fu per pcftus. Membra nutri- fcabiei vlcerofse, & impetigini, & cum meile c f memi. Radix eius quando comeditur, (icut eft, jmellino, eradicat ignem perficum. excitat vomitum , Sc fimiliter b [ fuccuseius.] bB.elixatio/c« Infl rumen ta 1 u rMura rum. Cöfert fciaticas bibi tu m> Membra expulfionis. Confert doloribus matricis, decoöwaas. & emplaftro fa----VUUMUVliVIVllVaiU) eftdebilius.?Lz?,^-Galiduseft,& ficcusin tertio. fed ramen debilitat. Membra anhelitus,&peBoris. Operationes,&proprietates. Omnis (pecies eius eft Syrupus eius eft bonus tuffi, & pleurefi. Membra mundificatiua,fubnliatiua, & flos eius eft magis nutrimenti. Confert radix eius apoftematibus appropriatusinhoc. Inttrnmentaiunciurarum.Cb- 50 fplenis bibita, & vt emplaftrum fuperpofita. T /31’ |- rv/A i-l I />|4* It/f E«. w /L-li /. \ d f « i ,4- m 1 1_^_ {*_ _ a B.Ncmam . b B. terno ficcU in eo. Opera dones, & proprie-tatss. Reliftic piitrefa£tioni. bus Decoratio. Interficit pediculos . t bothor. fert frigori nemorum. Membra capitis. Interficit vermes in aure, & confert tinnitui, & fonitui, &C confert dolori dentium. Et ex fylueftri quidem linitur frons, & fedatfoda, &fpeciesipfiusape-riunt oppilationes nariu m. Membra anhelitus, & pedoris. Cdfert apoftematibus gutturis,& amygdalarum. Membra nutrimenti. Qua ndo de eo bi-buntur.iiij. aur. fedat vomitum, & fedat finguf tum,& proprie fylueftre. De a [ nernen.] Cap. 5 14. Ncmen quid eft? Eft fifymbrium. J^atura. Calidum eft in b [ fecundo, ficcum in primo,re-fiftens putrefactionibus. Operationes,&proprietates, Interficit pediculos. Jpoßernata,&-\puftul^ Membra expulfmis. Minuit poli utioncm,&fta n git defider uni coitus, cum de eo bibitur, drag.j. cum fyrupo de papauere , & congelat fperma cum proprietate, quje eft in ipfa, & proprie radix eius, & confert radix eius folutioni antiqua, öc vlceribus inteftinoium , & confert radix eius doloribus veficre in modum emplaflri fuperpofita . Semen vero eiuseft fortius in omni re, ita, quod prohibet d f dolores vefica, &] ßuxiim ^ _______% 60 menftruorum, Sc radix eius, quod citrinum eft, &femen eius, quando bibuntur cum ladcmul-toties, conferunt curfuihumiditatisantiquacx matrice. Et fy mpus eius lenit ventrem. Febres. Sy ruptis eius con fert febribus acutis, Sc eft vehementis extindlioniso De ^.Narmefdi. De* [neremifch.] Cap. 516. quoddeeaeft aequale,ftringit. Etd [quxnon eft d b.&euod de _ ,r. n v r:n.fl o matura, propterca, quöd non digeritur, &quöd »eftpiurimü. Neremifch quid eit. Lltnos, «5c cortex, & ca- expellit eam natura , excitat choiericarii paftio- pita fimilantur macis,fed eft minus rubeus ad ci- nem. trinitatem declinans, & eit aromaticus, 6c habet parum ponticitatis, & appropinquat nereiden De[mdeis.] Cap. 521. aB.Nuiaitha, in virtute. Tuatur a. Eft calidus,ߣficcus in tertio. mez. Operationes, & proprietates. Eft fubtilis, refblu- Nucleus. Operationes,&proprietates. In ipfo tiuus. Membra nutrimenti. Eft bonus ftomacho, eft ftypticitas, & glutinatio. Vulnera, &vicera. &hepati frigidis,6c contcrt,ficut eft iuuamen- 10 Quod exeoaduftumeft,confert vlceribusfrau-tumlpicx. ‘Permutatio. Eoco eius ponitur ejuar- dolentis. Membraoculi. Aduritur,&extingui- ta ponderis ipfius de zingibere, & medietas pon- tur,& abluitur,&c ftat in fcollyrijs loco ruthise,& t alcofcl» deris eius de phyfticis, & fexta ponderis ipfius de retinet pilos palpebrarum ,& facit eos nafei cum fpica* nereiden, & eft bonum vlceribus oculi, 6c or- tui pilorum. iB.Narnas. De 3 [narikas.] Cap. 517. De* [nabam.] Cap. 522. -XT, Narikas quid eft? Eft medicina acuta,&in ven - ‘ Aiüiuer?’ treeiuseft pulpa viridis, ftyptica, &cum oleo Naham quid eft? Quidam medicorumma- Nacham/ b b. Afembra Pr°uocatfudorem. b [Operationes, & proprieta- 20 gnilicelaudaueruntcamemeius. J^atura. Dixe- upitis. *es . ] Infufflatur in nares, & abfeindit fluxum runt quidam medicorum, quod caro eius eft ca- fanguinis narium. Membra anhelitus, & peftoris. lida,pinguis,facit defiderare cibum, & confortat Medulla eius recens valet ad fpuendum,quod ag- corpus,&eft conueniens, quando digeritur, ve- gregatur in pedore de (anguine. Membra expul- rum tamen ipfa eft b [ debilis,& vacua, grofta,& b b. mali fapo fioms. Medulla eius prohibet fluxum antiquum. non digeritur. Membra expulfionis. Augmentum Venena. Quando linitur cum vino, confert mor- etficit in coitu, lui viperae. Dea [nigella.] Cap. 523. a B. Sunis, vel Dea[nitro.] Cap. 5 iS. ^ Sunizi- aB.Ni run. Nigella. T^atura. Calida eft, & ficca in tertio. Nitrum quid eft? Eft baurach Armenum, & Operationes, & proprietates. Eft b [acris, Jincifiua bB.acuta. de ipfo quidem iamdi&um eft. phlegmatis, abfterliua, &refoluit ventofitates, & inflationem, Se das mundificatioeft vltima. aB.Ncrfianda- De* [nerfcefcendaru. ] Cap. 519. Devoratio. Abfdhdit verrucas C[inucrfas, &CO- c B. phjfundas tu. lorem pallidam, & morpheam , & baras pro- feuclaualcs,vd Ncrfcefcendaru quid eft? Exiflimo, quddin prie. *Apoflemata,&-fpuftuU. Poniturcumace-clauofimiicsA b b.nerjpfo c(t permutatio in Arabico, Sc eft b [ her- tofuper f puftulas d [ lenes, ] & reloluit apofte- alfha'lan- JUr nun bC n0n ^ejcnc*aru Pcr be>non Pcr nim > ] & eft virga pa- mata phlegmatica,& dura. Vulnera,& vlcera.Po- [ b°0ld\ per nun. . ni t ut cum aceto fuper vlcera phlegmatica, & fca d B.iadea. 40 biern vlceratam. Membra capitis. Confert coryzas B Nabach De *[nabach.] Cap. 5 20. proprie torrefada , & polita in panno lineo , & ligata, & linitur fuper frontem illius, qui habet Nabach.^dfHm.Ineaquaeeft humida,&quae foda frigidam. Et quando infunditur in aceto ficca cft, cxficcatio eft, & 1'ubtiliatio. Et illud eft per nodem , deinde teriturin mane, & fit ex ea . in omnibus partibus fuac arboris. b t[ caputpurgium, & ante infirmum adeo fit proxi- faLT*C1 a" ^ ^ Suff umigatio quidem alfedar eft ve- ma, vt iplam naribus attrahendo odoret, con- hementisftypticitatis. Operationes3 & proprieta- fert doloribus antiquis in capite, & torturae , & tes. Eft ftyptica,&proprie eius fauich. De-cor^io. eft ex medicinis aperientibus valde oppilatio- Prohibet cafum capillorum, 8c prolongat eos, nem,quxeftincolatorio. Etdecodioeiuscum &confortat, 6c lenitiplbs. Etgummaquidem 50aceto confert dolori dentium, oreexeo collu-fedar delet furfures, & fuperfiuirates minutas, to , &c proprie cum ligno pini. Membra oculi. quse funt cum eis, &c [ bonificatj capillos. quoddeeamultirudointerficit, &eltex xum matricis: &iudicium eius, qux recens eft, eis, qax conferunt ad morfum rutelae, quando eft iudicium cius, quod eft homogeneum cum de ea bibitur aureus, ea de cydonij s, & zarur, & pomis, & pyris: nam De contritum in oleoroläc. in aurem' [infirmam! r»j, cum myrrha, &: croco, &fedatfoda antiquam ofl*- i.B.Theigi; Deä [ niue. ] Cap. 524- Nix. Operationes,&proprietates. Eft mala feni- & lanat ex ea. Et ipfum eft ex eis, quaj delimant bus,&eis,jn quibus generantur humores frigidi« intelledum,& fenlum. Membraoculi. Sedatdo- Membra cavkis. Aqua niuisfedatdolorem den- loresophthalmi®,&apoftemafaeius, cumladc tium calidum, inftr unient a iunclurarum. j\ix eu mulieris, llures autem antiquorum fuerunt, nociua neruis, propterea quod coai erat vapores qui non fuerunt eo vfi in ophthalmia propter calidos currentes in eis , retinet eosne loluan- nocumentum, quod vifui infert. Membra anhe- tur Membra nutrimenti. Eft nociua ftomacho, litus ,& pedoris. Sedat tuffim continuam , & proprie illi, in quo generantur humores frigidi. io plurimumfedatur eo illa, qu$ ex eaclamofaeft. Et aqua niuis quandoque facit fitim, propterea Membra nutrimenti. Stomachus quandoque f f ffB> Pr^t. quia coadunat caliditatem . [ jiuuatureo, & aggregatur, & ^rrfalCu^ illud , quum eft laxus ex calore, &: humiditate. L I T E R A O. Et in pluribus difpofitionibus,quum bibitur foius abfque caftoreo, deftruit digeftionem, aut dimi-a B.Bachaka- De z [olere lameno.] Cap. 525. nuit eam valde. Membra expulfionis. Retinet fo- itoumc. lutionem, & confert dyfenterise, & vlceribus in- OLus Iamenum [ .i.blitum ] quid eft ? Secun- teftinorum. Venena. Interficit concelando vir- dum Diofc. in ipfo f eft virtus medicina tutes,&extinguendocaloreminnafum, &eius omnino, 6c eft aquofum, ficutatriplex, quod fa- 20 quidem theriaca eft caftoreum. ‘Permutatio. Lo- poremnon habet, &:in hoc plus abundat om- co ipfius ponitur triplum feminis iufquiami, Sc nibus oleribus, &eft vehementioris humidita- duplum eius de femine mandragora. tis,quam la&uca, & cucurbita, & eius nutrimentum eft paucum. Et eius penetratio non eft ve- ^i^TS^OTUTIO^ES. lox, propterea quod penitus bauracitate priua-f b«thor. tumeft.%« Bei(1/ dalino, & aqua granati dulcis, & fimiiiter fcdat baid. fitim calidam. Oua. Nota furit. Eleclio. Meliora excis funt oua gallinx recentia. Et melius quod eft in cis, »B.Afiun. Dez[opio.] Cap. 526. eft vitellus. Et melius eorum artificium eft, vt non cum alio coagulentur, bf[ ] bfB.cumafl* Opium quid eft) Eft fuccus papaueris nigri, 40 Poft autem oua gallinas, funtouaauium, qux üone. b b. Aegyptia- * [ & ^gyptij ipfum feminant. ] Et eius quidem curfu eius procedunt ficutc [ atederam, & ade- cB.altedarigi, ci exficcatifub p0ti0 non additur lupra duos danich. Quan- ram,&akubegi>&atehenugi.]Oua vero anatis, & afeuragi, & lblc' doque vero fit opium etiam ex femine laducce & fi milium funt mali humoris. /fatura. Sunt akhakgi, n agrcftis, & eft ftupefadtiuutn debile,c [ fubtile. ] ad aequalitatem tendentia, fed eorum albumen altheu,gl ‘ c B. Qpilinlpra>tereaalfatur fu per laminam ferream ad frigiditatem , & vitellus ad caliditatem, & ignitam,&: fit rubeum. EleHio. Quodexeoele- ambo funt humida, prxeipue albumen& ex 5um eft, eft grayius, acuti odoris,trangibile, & eis ficciora funt oua anferis5& ftruthi j. operatior facile refoluiturin aqua, & non congelatur in li- nes , & proprietates . In ipfis eft ftypticitas, & dB.obfcuratlu quefadione, &refolüiturin fole, &non d [ex- proprie in vitello eorum affato. Eorumautem men lampadis, tinguit candelam,] quando exeo inflammatur. 50 albumen fedat dolores mordicatiuos, propter Citrinum autem tingens aquam, afperum, de- fui glutinationem, & quoniam ipfum tenetur, bilis odoris, clari coloris , hoc tale eft falfifica- & remanet, quare non remonetur velociter, •1 tum cum f glaucio, &quandoque adulteratur ficut lac : magis coagulata vero funt tardioris t memuhe. cum lade hancx fylueitris, & eft debilis odo- digeftionis, U plurimi nutrimenti, & meliora ris, & adulteratur cum gummi, & eft fplcndi- funt forbilia [ cofta in aqua, ] & funt melioris j —- F. dum,clarum valde, fatura. Frigidum eft,&fic- penetrationis. Decoratio. Fiat epithema ex albucum inQpra\Xo.Operationesi&proprietates. Eft nar- mine eorum » & tunc prohibebit corruptio- colicum, fedatmum omnis doloris, fiue lit bi- nem coloris a Iole, &: remouet eam, & quum vi- j bitum,fiue linitum. Et potio ipfius fit quantitas tellus affatur, & teritur, Jeft efB. curae..» tbothor* lenticul? ma$nx.Jpoflemata>& ^ pufiuU.Confett 60 epithema vtile panno,& nigredini. Oua autem apoftematibus, & praecipue calidis. Vulnera, & auis f[tardej fu nttindurabonaSff J cBain--a ylcera. In ipfö eft exficcatio \\ccxnm. inHrumenta fecundum,quod dicitur, &expentur, hora qua |B-alockcc. tunsurarum. Permifceatur cum vitello oni alia- praeparata (iint ad illud, cum filo Jana: pcnctian- f bothor. ^ ti, &c liniatur ex eo podagra, &tuncfedaturdo- te in eis, & dimittitur doncc confideretur an- ib.au lor, & proprie cum lade. Membra capitis. Facit nigrefcat,&fimiliteroua '[aloe oej ecun um hibent^'> dormire, etiam fi fupponatur cum licinio, aut quod dicitur. yipoflemata,&]pu)iu£- ., mata. ablque licinio. Et fedat etiam cum deftillatur in; [emplaftris apofiematuro, j oc m c} en u pioptcc propter vlcera. & apoftemata. & liniuntur fu- humeäantealimento 'exhibst.Videpmterea ,Au.err.& Cap.r, per eryfipila m cum oleo. Vulnera,& vlcera. Con- 3 .de gener.anim.& 5 .Coll.gr ,/llcx. z.problem.lib. c*p-4z. ferunt exituris ani,&pedinis, Staduftioni ignis. ~ ProbL s4- k B< prohibent vtere eis cum lana, & k [ conferunt ad vlcera: ] De 3 [opopanaco.] Cap. 518. a B.ciauiir. vicerauonem. & fimilitcr in aduftione aquae etiam. injimmen- ta imänrartm. Ambo leniunt neruos,&confe- Opopanacum quid eft ? b [arbor eft,quae non bB-FoIiaarbo runt omnibus doloribus iundurarum. Mem- eleuatur ] a terra, & iimilantur ipfius folia fo- ^na^auCl°a bracapitis. Ponuntur in medicamentis abfcin- lijsficus, vehementis viriditatis,0 [rubea,] inci- cß.qumariafea dentibus fluxum fanguinis panniculi cerebri, & las habentia partes, rotunda,& eius crus eft ficut quinque haben conferunt coryzae. Et vitellus oui gallina» confert 10 cucumeris, fuper quod funt pili puluerulcnti, tuPanes&* apoftematibus calidis in aure. Et dicitur, quod & eius folia funt parua valde: fuper cuius extre-oua tefludinis fylueftris conferunt epilepliae. mitatem eil corona fimilis coronae anethi, & Membra oculi . Ipforum albumen fedat dolorem eius flos eft citrinus, & folia floris lunt boni odo- oculi, & vitellus cum croco, <5c oleo rof.con- ris, &venaeipfius funt plurimae,qua:ramifican- fert percuffioni oculi valde. Et quumexeofit tur d radicevna , groffum habente corticem, emplaftrnm cum farina hordei , prohibet flu- & in eius odore eft grauitas: eius autem gum- xum ab oculo, &fimiliter linitur cum thure fu- ma extrahitur cum incilione fuae radicis in pri- per frontem propter fluxum oculi. Membra an- mis quum crus apparet, Sc quando fricatur, eft hehtus, & peäons. Conferunt afperitati pedo- cius inciiio fecundum colorem croceum,d [qux a b. & ex eis 4 ris ,& gutturis (orbilia ex eis,&tufli, &pleurefi, 20 autem huic fpeciei fmiilatur numeratur de fpe- fimiianturhuic iB.phthiS • &1 [ hedicae,] & raucedini vocis ex caliditate,& ciebus opopanaci: fed crus eft minus, quodele- *Pcciei>&conn ftridurae anhelitus , & fputo fanguinis proprie uatur vno cubito: deinde ramificatur ficut fo- “?“tL,rJc: quum forbetur vitellus eorum tepidus. Etoua liafccniculi, feci eft debilius, & etiam mcchais xiacnWmafe quidem teftudinis fylueftris experta funt tuili chubrur, cuius folia funt ficut folia chamaemil- nis.feu fama- infantium. Membra nutrimenti. Coda ficut funt, Ise albse, Sc quod eft fupra ipfiim, eft aureum • ] lies afc!ulIS* in aceto, prohibent effufionem materierum ad Eleciio. Qnod in radice eius melius eft, eft illud niB.conferunt. ftomachum , & inteftina •, & m [prohibent] quod eft album, mordicans linguam , in quo eleuatur’aterra f meri, afperitatem t gulae, &ftomachi, &quae ex eis non eft contradio, boni odoris: Sc ex frudu vnocubfto:de- funt affata, permutantur ad fumofitatem. Mem- eius melius eft illud, quod eft fuper crus, & ter- lm1e »mifica- bra expulfionis. Coda ficut funt, in aceto, pro- 30 minum medium, Sc quod ex gumma eius eft lur ficilt fulia hibent fluxum ventris , & dyfenteriam, Sc ip- melius, eftillud quod eft valdeamarum, intrin- ^ debSa* forum vitellus confert vlceri renum, Sc ve fica:, fecus album, & extrin fecus croceum, frangi bi- & eda madUs & praecipue fi forbeatur crudus, Sc quae ex eis le,quod diffolurturin aqua, nigrum vero lene,eft chabrunium-cu funt aflata fuper cinerem fine fumo conferunt adulteratum cumammoniaco. fatura. Cali- 1US fo^fuatil folutioni ventris , &dyfen feriae, quando come- dum cil,& ficcum mtertio.0perationes,&j)roprie mqrpiibJbx' dunfur cum aliquibus ftypticis , Sc aqua acre- rates. Eft refolutiuum ventofitatum , lenifica- &j\os eft au. ftXySc con ferunt afperitati inteftinorum, & ve- tiuum, abfterfiuum. Upoftemata,&f pufluU, Le- reus. ficx . Et ex albumine quidem ipforum fit cly- nificat durities, Sc quod fuper ipfum efte f [ ^ bothor. flere cum meliloto propter vlcera inteftinorum, ]lenificat valde bothor. Vulnera, &vl- ^Ucu&flos & putrefadionem eorum, Sc conferunt exiru- 40 cera. Eius radix eft ad medicandum offa nuda, ris ani, Sc pedinis, Sc fupponitur licinium infu- 6c cum meile eft conueniens vlceribus antiquis, fum in eis, & in oleo roiac. propter apoftemata & igni perlico, &f [ quod fuper ipfum eft ] etiam f E fummitas ani, & percuflionem eius: ex albumine praeterea vulneribus,& f pullulis. Sc ad fummum omnes eius feu flos e. f aleam«, ouorum fit pedarium cum oleo de t liguftro, partes eius conferunt vlceribus fraudolentis, ins. & confert vlceribus matricum, & lenit matri- Sf [ ]Inflrumentaiunäuramm. 1 bot^or* cem, & quando forbetur ficut eft, crudum, con- Bibitur cum aqua h [ alkaratin, &] cum vino § fert fluxui fanguinis, &miduieius. Amplius propter attritionem lacertorum ex percuflio- cum meiic/1 omnia oua praecipue ouapafferum, augmen- ne. quidam vero dixerunt quod eft malum ner- hjBjndlisaur. tum faciunt in coitu. & dicitur , quod quum uis,& videtur quod fit malum neruisfanis^fiue] iB.non. ouaanferis mifcentur cum oleo, Sc deftillantur 50 humedatis. &eft conferens fciaticae,&: bibitur tepida in matricem, prouocant menftrua poft k[ ad ipfum] fuccus eius etiam, &remouet laf ^ quatuor dies. fitudinem , Sc confert doloribus iundurarum omnium, & podagra more emplaftri fiiperpo-^ WLK,0 T ^ T I 0 'K E s- fi tum. Membra capitis. Confert corrofioni den- tium, quum eo implentur, & fedat dolores co-Cap.il. De ouis fufius egit Gal.lib. 3. de alim.fac.& 11 .fim- rum , &c confert foda, & cpileplice, & matri in- €ap.8i. plic.med.Jed de horum temperamento controuerfiaeji. fantium. Membra oculi. Acuit vifum, qaando jLuthor ad temperatum ait accedere,fed luteum ad cali- ex eo fi t collyrium. Membra anhelitus, &pe£ioris. dum,cadidum vero ad frigidum inclinare. Verum quod Ex folijs eius fit emplaftrurn fuper dolores ■vitellumfrigidum fit, & albumen calidum, collige ex 60 lateris. Opopanacum quoque confert dolori Cap.i. Miß'^ de ^cner.anim.vide,&Galen.z.decomp. med. vtrorumquelaterum, &tufli, cum funtfraties. per loc.vblde curatione doloris capitis ex ebrietate re- Membra nutrimenti. Eius fuccus confert duritiei CaP-1, frigerantes cibos proponit, inter quos oua exhibet. & fplenis more emplaftri fuperpofitus , 6c bibi tus jLmc.huiusxmulatione lib.3 .de curationeeiufdem affe- eum aceto, ponuntur ex eo. x. aurei in duobus, Cn 1'cL '1' cius a?ens, vitellum oui inter refrigerantia alimenta vrceolis mufti, & clarificatur poft duos men- 4 enumerat.vide item Galenum primo ad Glatte, vbi ter- fes, & confert ipleni valde. Et mu*tum hoc con- Cap.p. tianA febris curatione vitellum oui pro refrigerante}& fert hy dropi fi.M em bra expulfionis. Lenit duritiem 1 B.mellis. in B, fi applicetur cli. »B.galbanum. a B. A Haliter*, alcauac. b B.alchalcf. oB.aQ>crui. t bothor. a B.Dhcn. b B.qinmuis o-lcum de raphano fit calidius, Si fit. matricum, & confert guttationi vrin«, & auel- dum, <5c humi dum in fecundo. &fimiliter oleum Jana vna exeo bibitur cum aqua calida ad prono- de ben, & fimiliter oleum amy& fup ponitur iiiccus earum fluxui matricis, & fluxui fanguinis eius, & fit ex eis emplaftrum cum fari- £0 &eum qui eft ex velamine,& eft ex medicinis quidam hominum fünf,quibus praecipitur,vt ex infufione eius ieiuni afluete in potu fumant, fed eius pluri mus vfus,facit foda, & lanatur ex eo ca put, & quandoque miicetur cum nitro, & mun-dificat furfures,& exficcat vlcera eius,& deftilla« tur in aurem dolorofamcum vino ;& quando permifeetur cum oleo, aut pice, aut f[ vino de vuis pafsis] confert contritioni circuitus auris, linitum,& abfcinditfluxum fanguinisnarium, JcB.vomitus, * B, Conder, na hordei ad curfum antiquum, & oleum vetus praeparatum cum aqua acreftae confert, quum cx eo fit clyftere vlceribus ani intrinfecis, & fimi liter matricis. & earum gumma prouocat vtrun-que,& extrahit foetum. Venena. Cü oleo, & aqua calida fiatk [naufea,& rumpet virtutem veneno rum.Gummaoliuarum fylueftripm numeratur inter medicinas mortiferas. De a [olibano.] Cap. 532. Olibanum quideft? Notum eft. Scipfum quidem alteratur cum gummi,&guramapini, fed olibanum inflammatur, gumma uero pini fumat , & non inflammatur, & fimiliter omne a-dulteratum non inflammatur, & olibanum quidem quoddam eft, quod eft Indum ad viriditatem decliue, & quoddam eft rotundu,quod colligitur quadratum, deinde concutitur in va- conferentibuscontritionimnsMembraoculi. Co folidat vlcera oculi, & replet ea, & maturat apo-ftema antiquum in eo,& iterum fumus eius con fertapoftemati calido, & abfcindit curfum hu-miditatum, quee funt in oculo, & confolidat vlcera mala,& »[prohibet cancrum] in oculo. g&confetca Membra anhelitus, &pecloris. Quando permifee- cro. tur cum chimolea, & oleo rof prohibet apofte-mata calida,quae accidunt in mammillis muliero rum, & ingrediturin medicamentiscannaepul-monis. Membra nutrimenti. Retinet uomitum, & cortices eius confortant ftomachum, & ftrin-gunt eum, Sc eft magis, faciens ftomachum, & in d igeftione ni agis imi a ns, 6c cortices magis coi ligunt llomachum mollißcatum. Membraexpul-fionis. Retinetßuxum.uentnsh[fluxum ventris hB cum fanguine,J&: fluxum fanguinis & matrice, & ano,&: confert dyfenterice, & prohibet expan-fiönem vlcerum malignorum in ano, quum ex fe,donec rotundum fiat,& volubile,& hoc quä* 4-° eo fit licinium .Febres. Confert febribus antiquis do inueteratur, fit rubeum, & de eo eft album, lene, humidum ,ficut maftix, quandoque vero ex olibano adminiftratur in medicinis minutum , & cortex, & fumus, & partes arboris eius omnes, & proprie folia. Eleäio. Melius eft ma-fculum,album, rotundum,interius tenax. & aureum , quum frangitur . ‘fatura. Cortices eius funt exficcatiui in fecundo, & funt parum frigidiores olibano, & olibanum calidum eft in phlegmaticis11 [ ]fi eius ufus cum uino p\u ^ B< venenjl rimus fit,interficit, 6c fimiliter cum aceto. Dea [origano.] Cap. 533, l B.Shatar. Origanum quid eft ? Eft in potentia ficut tthy f iufo mus,&: fyrupus eius eft ficut fyrupus alhaiee. £/eSio.Qupdfortiusexiftit, fylueftre eft .fatura Eft calidum U ficcum in b [ fecundo. ] Operatio b B. tertio- fecundo, exficcatiuum in primo. & cortex eius 5° m,^^ojör#^J.Eftrefolutiuuni,carminatiuu; r* ______ n* ..___* _ ‘ C___ ! * ^ 1 \ tTAn/am /v exficcatiuus eft in terminis fecundi. Operationes & proprietates. Non ineft ei exficcatio fortis, ne-que ftypticitas nifi debilis, & exficcatio corticibus eius ineft, & in ipfo quidem eft matura-b t B.quac noq tio,bt[ ] &non eft in cortice eiusacuitas, eft m corticee- & neque c [ corrodit carnem, & retinet fangui-1Up , nem-plurimus vero vfus eius adurit fanguinem. Mniis.°r ICa 10 Et fumus eius eft vehementioris exficcationis, 6c ftypticitatis. Quidam aute dixerunt. rubeum fubtiiiatiuum, & eft vehementis abfterfionis, & in ipfo eft acuitas, & illud propter illud, quod in ipfo eft de uirtuteadurente.De’fcraft'o.Eft bonum c [ concauationi ] dentium. Injlrumenta imßura- CB.oßracot-rum. Con fer t dolorib. v tr i u fque a n ch e.Membra ca ti. pitis. Mafticatur, & fedat dolorem dentis, & fanat d [gingiuam fluxam. ] propter virtutem fiia ^ admentcm.Membraanhelitus, &pefloris. Oleum " eius confert pe<5lori,& pulmoni. Membra nutri- gUAin eft maais abftcrfwum albo . Et virtus minuti 6p »^Xonferthepati,&ftoraacho;Afwua, liora omnibus j <5c vehementius foluentia, 8c eius ctt illud, quod in ea eft magis vltimxopc- ni eliora funt magna, pinguia. Tuatur a. Frigida rationis. 'Natura Frigida eft in tertio, h umida funt in principio fecundi, humida in fine tertij. in ßncfccundi. Operationes, & proprietates. In ea Operationes,& proprietates. Eius gumma eft fubti- eft ftypticitas, & prohibet ßuxum fanguinis, & liatiua,incifiua,&glutinatiua,&indamafcenis fiuxusantiquos,&:ipfius nutrimentum eftpar-eft conftLidio,& ftypticitas apud Diof.non apud uum, illaudabile, & eft refiftens cholerae ualde, Galenum. Et in crudis,quae non funt matura,eft Decoratio. Ex ea fricantur verrucae, & eradicat ftypticitas, & eorum nutrimentum eft paucum, 4° eas proprietate fua, non qualitate. jlpoftemata, |bothor. comedantur autem ante cibum, 8c bibat,qui hu & t pufiuU. Fit ex ea emplaftrum apoftemati- c ______ medatus eft poftea aquam mellis,& vinum c[de bus calidis, in quibus timetur putrefa&io, Sc e- paffis. [Vulnera,&Vlcera. Eius gumma cöfolidat ryfipila . Membra capitis. Confert *t puftulis in ^ bothor. vlcera, 6c cum aceto abfeindit impetiginem, & capite, abluto ex ea capite commifta cum vino, proptiefifueriteu eamel,autzuccarum,&prze- & deletftuporemdentium,proptereaquodle- cipue in pueris. Membra capitis. Quumexfolijs nit afperitatem, & fedat foda calidam pullati- prunorum colluitur os,prohibet fluxum fieri ad uam. Membraoculi. Confert Ophthalmiae,&in vträque amydgalam,& vuam.Membra oculi&ius greditur in f collyria. & nimius vfus eius facit gumma confortat vifu m, q u u m fit ex ea colly- accidere pannum in oculo. Membra anhelitus,& xium.Membraanhelitws,&pefforis. Muzaexeisle- SO peäoris. Eiusfuccus prohibet (putum fanguinis dant inflammationem cordis. Membra nutrimen- propter virtutem fuam ponticam, Membra m- ti. Qua; dulcia funtex eis, mollificant ftomachü trimenti. Confert inflammationi ftomachi bibi- humiditate,& infrigidant eu, «Sc penitus nö funt ta, & more emplaftri fuperpofita, & confert he- ei conuenientia: muza vero ex eis fortius refi- pati inflammato, & prohibet vomitum chole- ftunt cholere quam illa.Membra expulfionis .Quae ricü, & debilitat appetitum. Membra expulfionis. ex eis funt dulcia vehementius,foluendo educut Fit ex ea clyftere dyfentena: inteftinorum , & choleram, & humida etiam funt vehementio- folutioni cholerics, & confert dolorib.renum, ris folutionis, quam ficca , & eorum folutio &vefic^,& vlceribus eorum,&abicindit,fecun fit propter uifcofitatem eorum. Damafcena au- dum plurimum defiderium coitus, &: exiftima- tem ftringunt ventrem fecundum quofdam * Et uitfilius, Mefaugue,quod augmentum facitin infylueftrib.quumnondum funtd[decoda]val coitu, & uidetur quod fit illud in complexio- db.matar*, de eft ftypticitas ab omnibus concefla. Inquit necalida, !k. ficca, & ipfa retinet fluxum men- Gal.Erräuit Diof in verbis fuis, quum dixit, Da- ftruorum . «5c confert b [ vlceribus ] matricis. b mafeena conftringunt. immö foluunt, &gum- ^ confert aqua eius haenjorrnoidibus iangui- rna eorum frangit lapidem vefica?, & eorü aqua neis, & eius fuccus extrahitalcarides. Lt 11 aiie- proiiocat menftrua,6c quanto plus funt minora, tur portulaca, &: comedatur, abicindit ioiutio tanto pln§ eorum eft folutio minor. . mmfebres, Confert febribus acutis, eft ad aperiendum oppilationesintrinfecas. Vul-aB.besfaigi, Dea [polypodio. ] Cap. 542. nera, vlcera. Confolidat quod exeo viride eft, velbesbaigi. ... plagas recentes, & proprie maius. & quod cx Polypodium quid efhEft lignum cineritium, eo eft ficcum,vlcera fraudolenta,praecipuec [ mi cB.paruura. nodofum, declinans ad rubedinem, & nigredi- nus] ficcum. Membra capitis. Facit foda. Membra nem parumper, minutos habens ramos, ficut nutrimenti. Ipfum cum aceto eft epithema con- vermis plurimorum pedum. Et in faporeipftus ueniens apoftematibus fplenis, & duritiei ip~ eft dulcedo cum ftypticitate. dixerunt quidam fius, & nocet ftomacho,& confert ideritia? ni- quod nafeitur fuper arborem in nemore. & di- grse, & proprie decodio eius quod ex ipfo ma- k xerunt quod nafdtur fuper lapidem. EleffioMc- 10 mseft,& conferthydropifi,& eft vniuerfaliter B.Alialitcra. * ^us ex co quodeftb [ phyfticum interius,] malum ftomacho. Membra expulfwnis.Prouocat viriditatem, groftum ficut annularis, declinans adc [rubedi- vrinam, & menftrua. & foluit ventrem, & con- ne, ] &c citrinitatem, folidum, recens, in quo eft fert afearidibus valde. Febres. Confert febribus amaritudo occulta,& bonus fapor cum pontici- antiquis. Venena. Confert pundura? fcorpionis, tate, & in eius fapore eft fapor gariophyllorum. & decodio maioris morfui vermium veneno- 'Natura. Calidum eft in fecundo, ficcum in ter- forum omnium, & eo fuffumigatur, & fterni- tio. vltimumin exficcatione. Operationes,crpro- tur,& fugat venenofa minora.Vermutatw. Loco prietates.Eft refolutiuum ventofitatum,& humi eius ponitur in extradione vermium, & prouo- ditatum.Infirumentaimfiurarum. Emplaftrumfa- catione vrinae, & menftruorum pondus requa- dum ex eo confert torfioni neruorum. Mem-10 le de d [lignis granati viridibus, ] & tertias duas d b. corticibus. braexpulftonis. Soluendo educit melancholiam ponderis ipfius de corticibus lignorum caftias ramoril™§Fa* fine punctione, & foluit phlegma, & cftymum lignas. aquofum: & decoquitur in iuregallorü, & iure pifeium propter colicam, aut in iure olerum. Si De* [pellibus.] Cap. 545. aB^ieb dB.fipulueri- ergo d [ fpargitur radix eius fuper aquam alka- a §iea’ satur radix ei9 ratim]& bibatur,foluit choleram, & phlegma. Pelles. Elettio. Meliores.ex eis funt pelles la- lunT mellcra' Et potio quidem eius fit. vj.kermet;kermet enim dentium, propter humiditatemipforum . Ope- eft.vj.Kcrates,imbfitvfquead.ij. drag.Et opor- rationes, & proprietates. Nutrimentum earum eft tet, ut bibatur cum fyrupo de meile mifto cum paruum,vifcofum,&: propinquum eftin vifcofi- * B.aitharich. aqua, & ante ipfum aliquid dee[ tarachis, ] & 30 tate,& difpofitionibus fuisnutrimentopedum. in dccodo fit vfq uead iiij. Termutatio.focoeius & rafura quidem pellis caprina?, quum poni- ponitur epithymum,& medium ponderis ipfius tur fuper cur fu m ianguinis,retinet eum. Decora- defalelndo. mPeliis vipera adufta,&linita fuper alopeciam confen.Mpoflemata,&fpufluU.P)\citurqu6dpe\ t bothor. äB.berii De*[papyro.] Cap. 5^. Jis equi,b[quxeftin aqua]quiim ponitur per f pullulas,infrigidat ipfum. Vulnera, & vice-Papyrus quid eft? Notus eft.Sc ex ipfo quidem ra. Ponitur cinis pellis mularum, & fimilium fiunt cha ttx:Sc ipfe quidem in poten tia eft char- fu per ad uftionem ignis, & vlcera calida, quum ta.&quod ex aduftum eft, vehementroris eft ex- non funt cum apoftemate. & eft medicamen ex ficcationis.Tv^ra.Eft frigidus,& ficcus.Operatio 4° coriationi pedum ex calciamento, Sccoxarum, nes, & proprietates. Confert fluxui fanguinis, &: &: fiftulis. & pellis recens ouis fuper percuflio- prohibet eum ipfius cinis .Vulnera,& vlcera. Pul- nem ponitur in hora, & prohibet nocumentum uerizatur fuper vulnera recentia, &£confolidat exea,& eft conueniensvlceribusfraudolentis, caiquandoque uero infunditur in aceto, & exfic & fcabiei,& pruritui. Membra nutrimenti. Pellis in catur,&intromittitur fiftuhs, & omnibus vlceri trinfeca,qua?eftinftomachisauiumc [&in gut- cB.& in earum bus ambulatiuis, & vulneribus. Membra capitis. ture earum] prircipue gallorum, quando ficca- Eius cinis confert corrofioni oris. Membra anheli tur,& teritur,&bibitur cum uino,confert dolori ftc-nb in ^Ulb tus &,petitoris. Eius cinis retinet fputum fangui- ftomachi.L enena. Dicitur, quod recens pellis ca- cib.ficuteftpri nis.Membra expulfionis.Sumatur, & inuoluatur li lida caprina quando ponitur fuper morfum vi- mo ingreditur. 110,Sc dimittaturdonecexficcetur,deindepona- 5° pera?,attrahitvenenum, tur fuper hcemorrhoidas, & confert eis. De* [pice.] Cap. 546. aB.zefr. _ . * Dea [polio.] Cap. 544. 1 g Pix quid eft? Eft duarum fpecierum, vna eft Polium quid eft ? Eft fpecies de fceha, in qua marina, nigra, liquida, quse ponitur in empla- eftcaliditas, &acuitas pauca, & quod ex eo mi- Uris, & eft de genere b [picis ,]&alia eft monta- bB.br. nuseft,efl acutius, & amarius, & funt in eo thyr- na fylueftris,&lylueibis alia eft liquida, & eft r ... fi,& flores,b[& ipfum eft piiofum,albü,decliue] ex arborec [aliembut,& modis] alijs pini.Pn- "Irenu‘a ^ ccciiuL ad citrinitateaa, vfq; ad mefuram palmi, plenti m a vero eftfpecies eius humida, deinde defic- dcbus femine,& eius caput eft ficut fphseraftn quo funt 6° catur cum decoctione,plurimum quidem ip ficut pili albi,grauis odoris cum quadam aroma fius eft ex iembut,& eft arbor [cadimkoral. J dB.cadacharis. ticitate:maius autem eft debilius,quod etiam eft Oleum vero picis proximum eft alchitram. oc amarum,& in ipfo eft acuitasquseda. & monta- eius oleum fit, vt deftilletur eiushumidum,\ bi num eft minus. 'Natura. Minus eft calidum in decoquitur, vtdeficcetur, au tfufpendaiuiiupra tertio,ficcum in fecundo, öc maius eft calidu, 8c ipfum lana,& madefiat ex vapore eius, &: quum ficcum in iecundo-Operationes,&proprietates.Eft: maderadta fuent,exprimatur m aa ea 10.Quum apecitiuum, fubtiliatiuum, & proprie minus tamennt ^^Me,vtddulletur in cucurjita, &alembico$ melius eft quam ilio modo,& magis ieruatur illud, quod fubliniatur. Operationes, & proprietates. Eft maturatiua humorum groflo rum,abfterfiua,calefa&iua:& humida eft vehementius maturatiua: 6c ficca fortius eftdeficca-tiua,&: ponitur in emplallris.Decoratio.Extir-pat albedinem unguis, oc attrahit fanguinem ad membra, & impinguat ea,proprie quum iteratur eius adhxrentia,& euulfiofubitocum violentia^ linitur fuper fixuras pedum,& reliquo-jum membrorum, vt fanet eas, & emplaftrum fa&um ex ea facit nafei pilos in alopecia. J.pofte-t bothor mata,&'fpufluU. Lenit apoftemata dura, & pro-’ prie humida: & adminiftratur cumfarina hordei fuper fcrophulas,& prohibet, quum permi-c b, Alia Utera, fcetur fulphuri, aut cortici arboris:e [ aliebut ] *kenub. ambulationem formicae , & prohibet exituras glandularum omnium. Vulneray&vlcera. Delet impetiginem ,& generat carnem in vulneribus profundis, proprie cum puluere thuris, & cum meile, &: mundihcat vlcera corruptarum hu-miditatum, & ficca in hoc, & in vulneribus, eft vehcmentiorisexficcationis. Inflrumenta iunffu-rarum. Confert apoftematibus in lacertis. Membra capitis,Sicca,& humida bona eft vlceribus ca . . pitis.Membra oculi.Yumus picis * [bonum efficit boinHcit pilos marginem oculi, & facit oriri pilos palpebra-p jpebrani ocu rum, ] &: prohibet lachry mas eius, &implet ulli, &cnrjfacit cera in oculo,& confortat uifum. Membraan-. helitw?&pccioris.Confert tu/Ii frigidx, &: ficcae, &: proprie cum amygdalis, &zuccaro, &fimili terin pleurefi, & peripnenmonia,& facit Iputü facile, & maturat, & fimilitcrcum oleo amygdalino eft eis maturatio plurima . Sola vero . quum cft,tunc eius mundificatio eft minor maturatione eius,& cum zuccaroeftecontra. Et g b, alia liter*, prohibet fputum fanguinis, & prohibet, S [fpu~ vomitum, tum]faniei,quumlambitur ex ea quantitas,vnc. 4 j.&: s.cü meile. Ex pice autem humida,quum linitur palatum, eft utilis praefocationi. Membra expul/ionis. Lenificatiua eft, & plurimus vfus e-iusfoluit. & fit ex ea enemaadapoftemata calida, & dura inteftinis, & matrice, & tefticulis. & ponitur in medicinis v ulnerum orificij veficae. Et quando linitur pix fuper fixuras ani, fanat eas. Vene na. Refiftit venenis, et confert, quum linitur fupermorfum viperee* aE.Kur.itf Dea [porro. ] Caf. 547.. Porrum quid eft? porri aliud eft Scemium, & Aliud eft Nabathium: aliud eft quod dici- tur porrum fylueftre, & eft illud, quod eft inter porrum, & allium, quod eft melius in medicina , quam in cibo: fed Nabathium magis ingreditur in curationibus, quam Scemium. K^atura. Nabathium eft calidum in tertio, ficcum in fe-cu ndo.Et fylueftre eft calidius,& ficcius, &t propter illud eft deterius. Decoratio. Scemium cum tbothor, fumach confertvtuucis.^poflemata,& -\puflul%. t eilerc.. Scemiü eum fumach delet f epiny&idas. ra>& ylcera.Scemium cum fale confert ulcerib. fraudulentis. Et quod ex eo eft fylueftre, vicerat corpus. Membra capitis. Abfcindit fluxum fanguinis ex naribus :& fuffumigatur ex femine e-ius cum alchitran dens, in quo eft vermis, &in tetficit vermem ? & cijeit illum, & ipfius come- ftio facit foda,& facit imaginari, & uiderc fom-nia mala, & ipfius cinis cum oleo ro(. &c aceto vini eft conueniens auri dolorofae.b f [ ] b tB.tinnitui. Et eft ex eis quas corrumpunt gingiuam, & dentes^ findit eos , & proprie Scemium. Membra oc^/z.Nocet vifui .Membra anhelitm,&pedor is. Cü aqua hordei confert afthmati fadto ex materia grofta, & proprie Nabathium, & proprie cum jo meile,& confert ad apoftemata pulmonis,& maturat ea:& dantur ex femine eius.drag.ij.cum aequali pondere fui de granis myrti ad fputum fanguinis. Membra nutrimenti. Eft malum ftoma-cho j & fylueftre eft deterius domeftico, quonia, eft amarius, & acutius,& magis mordicatiuum ipfo, & porrum quidem totum eft inflatiuum: oportet ergo ut elixetur in duab. aquis, quia alie uiantur inflatio, & nocumentum ipfius. Rufiis 20 verödixit quödipfumabfcinditeruäuationem acetofam, & eft uniuerfaliter tardae digeftionis. Membra expulfionis. Prouocat vrinam,&imen-ftrua,& proprie Nabathiü,& fylueftre,& nocent ambo veficae, &: renib. viceratis,& conferthae-morrhoidib quod ex eo elixum eft, comeftum, & more emplaftri fuperpofitum , & commo-uet coitum,& limiliter eius femen torrefaäum. Et femen quidem eius torrefit cum granis myr-thi ad tenafmon, & fanguinem ani, & fedetur 30 in decoodione foliorum cius cum aqua, & confert coarftationi matricis ,& duritiei, qua; eft in ipfa:&decodio radicis eiusc [ cum insfidebe- cB.prxpirat», get J cum oleo de cartamo, aut oleo amygdalino, aut iefamino d f [ ] conferr coli- a f b.& cum cx3&c cius fuccus eft ex fumma eorum, quae fol- aquaud cum uunt fanguinem. Venena. Succus cius cum xnel- Prodlo‘ licrato clt conucnicnsmoifibus. De* [pyris.] Cap. 54 S. »B.kcmcri. -0 Pyra quid funt? In ipfis funt terreitas, & a-queitas, & in noftra quidem terra eft fpecies qu$ dicitur b[fcenabrud, Schabet magnam capaci- kB. fenabrud tatem,] & eft vehementis rotunditatis, & Cubti- & eft magus lis corticis,boni coloris, quafi pemmm, & quafi ^uanuUtIi' ipfum fit aqua zuccari coagulata, congelata plu-rimum, fed non propter fpiffitudinem fubftan-tiae,boni odorisualde, quod quum ab arbore fua cadit fuper terram, deftruitur. & ifta funt in 50 quibus non eftnocumen de fpeciebus pyro- rum.?v^^.Pyra,quxnominanturc [Scemia,] 'B ' funt frigida in primo, ficca in fecundo, fena-brud vero temperate humida. Operationes,&pro prietates. Omnes fpecies eius funt ftypticae, intrantes in emplaftris retentionis materierum. Et quandoque abfterguntparumper, & eorum humor cll plurimus, &; laudabilior humorepo-morum fecundnm quod dixit Rufus. Ea autem quae difta funt fenabrud, in terra Corafceni, 60 abfque alijs funt lenitiua natura, & boni chy-mi valde. Vulnera, & rlcera. Confolidant vulnera, proprie fylueftria exficcata, Membmmtrimen-ti. Sunt praeparantia ftomachum, & d[ Scemia J B-cmiu proprie confortant ftomachum, & abfeindunt tuflim, & fedant choleram • Mtmbra expulfio-nis. Conftringunt ventrem, proprie qux funt exficcata, & in pyris quidem eft proprietas faciendi euenire colicam: quare oportet ut bi batur poft ipfa hydromel cum ipeciebus, qu« lunt vt piper, «St cmnamomum, «Se his fimilia. Sc eo- ftru m ad t aphthas.Et folia das cum vino ad eoi tc*u rum rob confertfiuxuiuentrischolerici. Vene- lepfiam videlicet bibita,triginta diebus.Membra na. Cini!> Ipeciei eorum vehementis ftypucita- anhelitus, &pedoris.Fitgargarifma cü deco&io- tis,octardx matuiatioms,eftcurafungorümor- neeius ad afperitatem gutturis. &fuccus radicis tineantium. Et quando coquuntur ifti fungi cü cius ad dolorem pulmonis. Membra nutrimenti. pyns,mmoratur nocumentum ipforumSuccus radicis eius valet ad dolorem hepatis, «Sc Mknhz. i verum eorum nutrimentum Pifces.£ftfi?/o. Meli ores pifces funt illi,qui non nP,nej~LKiultiim.Membraexpulfionis.Sohiuntcu funt magni valde, neq; habent carnem duram, Vilcontatejqux eft in eis. 20 neque ficcam, Sc in quibus non eft pinguedo, aB.nachit. a ita quod quafi frangatur,nequemuciliago,& De [palma.] Cap. 550. in quibus non eft malus lapor, vel odor, &quo- . rumfaporeftfuauis. Suauis.n.faporisfuntcon- Palma quid eft? Eft arbor da&ylorum nota,& uenientes, & qui funt pingues, non fuperfluam omnes partes eius funt ftypticx. & fermo dadly- pinguedinem habentes, nequegrofiam, neque lorum iamprxterijt. vt fepum, neque b [acrem,] & illi, quibus non bB-acutum- cito aduenit fetor, quum ab aquafeparantur. a . nafeth. De*[petroleo.] Cap. 551. Sc eligitur quidem ex pifeibus duram carnem habentibus ille qui eft minor. Et ex habentibus Petroleum quid eft ? Album notx fpeciei eft, 30 mollem carnem ille qui eft maior ad terminum & nigrum eft colamentum picis Babylonicx, aliquem.Etillequihabetduramcarnemfalitus, & reliquarum. 'fatura. Calidum eft,«Stficcum melior ed eo, qui eft recens. In generibus autec cB.alfcbftsut vfquead quart\im.Operationes,&preprietates.Eft [afabot funt meliores, deinde alebani, poftea aTaibenf01”' fubtile, «St proprie album, refolutiuum, liquefa- almerenufe, Sc aliceba marini non funt mali, fteaaimaJmal diuum, aperitiuum oppilationum. injirumenta fed molles, Sc pingues ambo funtgrofli • alcha- heigi, & alfce- iunciurarum. Confert doloribus ancharum am- nahabautem almerenule, & alcurful lunt boni ba marini non barum, Sc doloribus iundurarum , Sc proprie valde. In locis. ] autem,in quibus morantur, eft ^ ,mah fed album,Membra capitis. Petroleum uariu m, con- cledio, quoniam illi qui morantu r in locis pe- mbjfmit fert doloribus auris frigidis. Membra oculi. Con- trofis funt meliores,deinde in arenofis,& aquis, groffi, alche. fert albugini oculi, «St aqux defeendenti, & ni- 40 dulcibus currentibus, in quibus non lunt for- tab autem,&ai grum ex eo etiaMembra anhelitus,^pedoris.Con des, Sc non funt limofte,nequelacunales, neq;d fert afthmati, & tufli antiqux: bibitur enimpa- [ campeftres, ] «St non funt de lacunis paruis, bo^ rumex eo cum aqua calida. Membra expuljionis. quae flumina non imbibunt,«St in quibusnon aquis. Sedat dolorem ventris pungitiuum,«Sc ventofita funt fontes, «St pifces quidem marini funt iau- dB- paludofe. tes. Et quando fit ex eo licinium, interficit uer- dabiles, fubtiles. «St melior fpecies eorum,eft il- b B. vtrunque mes,& proprie nigrum,«St0 [comedere pondus. lorum,quinö funtnifi in mari,«St pelagini,&iIli prouocat, &. drag. j. de eo, ] frangit ventofitatem veficx, Sc qui morantur in aquis difeoopertis flatui ven- frigus matricis. Venena. Confert püdurx epithe- torum fuperfe,funtmelioreseis,quifuntecon-) matum. , trario, «St illi qui morantur in aquis multarum SO agitationum, «St vndarum funt meliores, «St ve-aB.nithafiIun, Dea [pentapbyllone.] Cap. 552. hementiori indigent exercitio quam illi, qui uelmdafiiun. habitant in aquis flantibus . Et pifces quidem bB.AHaiitera. Pentaphyllon quid eft? b [ Eft nominatus] marini funt optimi, fubtilis carnis, prxeipue eitladicimum quinque fo\ia.Operationes,&proprietates. Eft for- quum ipforum habitatio eft in littoribus pe- «jtfnominatur. ^ exßccationis fineacuitate, & aduftione, Sc trofis,aut arenofis,«St pelaginiquidem, qui funt mordicatione, «S^ fit ex eo em pia ftr um adfluxü de mari,plurimi funt exercitij .Et illi qui vadunt TbothofUlniS" c t [ J & fedat ipfum.Mpoßemata,& t pufiu- de mari ad flumina d ulcia, quorum curfui con- 1 ° °r*' U.fit ex eo emplaftrum ad dubellet,& ferophu- traria exiftitaqua natura, etiam funt fubtiles, «Sc las,«Sc duritiesphlegmaticas,& panaritios.F«/^ plurimi exercitij. Secundum cibum autem, illi ra,& vlcera.Dccodio radicis eius valet ad vlcera qui cibantur herbis bonis, & radicibus planta- ambulatiua.& humidus, verum quidam pifces De* [pyrethro.] Cap. 554. a b. had«, funt calidiores fecundum comparationem ad ch«. f b. aiciiufegi. complexionem pifeium,ficut f[alcufeigi,& alier Pyrethrum quid eft ? Plurimum quod de hac & aigieri,& al ni, öcahrierunegi . J Et faliti quidem funt calidi, planta adminiftratur, eft radix eius. Elettio.Mc- mar maheigi, ^ ßccj ? qUanto plus antiquantur, tanto plus lius eft illud,quod acutum eft,&: mordicatiuum in ambobus augmentantur. Et aqua quidem pi- linguse, & magnitudo eius eft fecundum quan- fcium falitorum fimilis eft almuri in difpofitio- titatem digiti. TSjjitura. Exiftimauit quidam eo- nibus fiiis. Operationes,&proprietates. Qui funt re 10 rumb[in quibus non eft uifus, ] quod eft frigi- bB.cpkw centes generant phlegma aquofum, & mollifi- dum, fubtile, fed ipfum non eft nifi calidum, & eft credet, eant neruos, & non funt conuenientes nifi fto- ficcum in tcrno.Operationes,&proprietates.Extn macho calido valde,& fanguis eorum ad fubtili hit phlegma mafticatum, & uirtuseius, eftadu- gB. aiuiitera, tatem declinat, & cutis pifeis, qui nominatur § ftiua, prouocat fudorem, quum ex eo cum wus. [fakiafon] & eft in partibus domus orationis, oleo abftergendp inungitur corpus. Decoratio. quum cinis puluerizatur in oculos animalium, Si mifceatur cum oleo, & abftergendo inunga- delet eorum albuginem. & fpecies quidem pi- tur ex eo, prouocat fudorem. Injtrumentaiunäu- fcium falitorum extrahunt ea, quas infixa funt rarum. Fricatiofadlaexeo,&deco£tioneipfius, in carne, ex locis,in quibus tenentur, & proprie & oleo eius confert mollificationi neruorum aliarie.Vulnera, &vlcera. Capitafemerosadufta 3° anriquas,&ftuporieorum,&prohibetgenera-eradicant carnem additam in vlceribus, & pro- tionem alcuzez ab eo, in quo generaturc [alcu- c B.alckzezi, hibent earum ambulationem, & eradicant ver- zez.J Membra capitis. Vehementer aperitoppila- rucas,&:morum.Etaquapifeium falitorum con tiones colatorij, & conftri&ionem narium, & h B. tifahane. fert vlceribus putridis, & abluit ea. Eth(aiauie] eius decodio confcrtdolori dentium,&proprie & piiciculi funt boni in curis viccrum putri- frigido, Sc eius acetum confirmat dentesmo- domm.Inflrumenta imBurarum. Quando ciyfteri- tosji decoquatur cum aceto, & teneatur in ore. iB.Jecoftione. zatur cum1 [ fucco ] falitorum multoties , con- Febres. Quando fricatur cum eo corpus antepa- fert valde dolori anchae. Et qui recentes fun t, roxyfmum rigoris cum oleo, confert rigori fa- mollificant neruos, Membra capitis. Pifces parui, £to cum febre, & ablque febre, quos illi de Scemi nominant afir ,quu colluunt 4° t alcola. os habentes j aphthas fraudulentas ex almuri JL X X, 0 T ^ r 1 0 X E s* kB. alrahadc. qui fit ex eis,confert,& quum k [alrahada j viuus approximatur capiti patientis ioda/tupefacit ip De pyrethro egit Diofc.lib.$.&Gal. fimpl. & 1 b. faichun. furn,ne fentiat foda.Membra oculi, CÜ cuti' [fua] "Paul.lib.y.fed author hic in tertio exficcantium,& ca, confricantur palpebra; fcabiofce,& confert.Et cu scientium ordine reponit. jLuerr. vero calidum ej]e tiseiusadufta etiam ingreditur in medicinisocu quartigradus exifiimat$. Coli. t aicofbi. Ji, & t collyrio fadlo ex eo cum fale delet vngu- m B.imchaii, conieftiom [turefule]quiim eft recens, ac Dez[penidijs.] Cap. 555. aB.famd. quirit cajcirarenj oculo , immo omnes pifces. ; pB.agui. Membra anhelitus ,&peffioris, n [ Aliarie ] recens 5® Penidij.Ts^?«^. Calidi funt, &humidiin pri- mundificat canna pulmonis, & clarificat voce, mo,& propriealbi, [&] funt huniidiores alijs. b- & fi militer falitus. Et capita pifeium falitorum Operationes,&proprietates.Sunt gromores zucca- cxliccatorum conferunt vuze apoftemati, & glu- 10 • Membra anhelitus, & pe floris- Sunt boni tuffi. ■ ten quidem pifeium ponitur in forbitionib. & Membra expulfionis.Sunt lenitiui ventris. prohibet fputü fanguinis.Membra expulfwnis.V e- ter facaidicon lenit ventre cum difficultate fux Dea [pipere.] Cap. 556. aB.fiilfui- digeftionis,Et caro aliarie lenit ventre. & omnia ., _ T . lura pifeium leniunt ventrem. Et capita pifcicu- Piper quid eft ? Inquit Galenus, in primis o B.exficcato. lorum falitorum0 [reconditorum] funt mediea quum eleuaturfruftus eius, eft longum pioer, rum, m en bon umfixurze ani,&cau figi proprie, te- 60 deinde feparanturgrana piperis, & propter oc heulj&almerennegij&alcaufigij&aliarieom- eft longum piper humidius, & ideo [cori' - corr nes augmentant coitum. Et omnis pi (cis recens dit, ] & mordicat parum polr principium comeftus,dum eft calidus,auget in coitu.Fenena. guftus, & radix eius eft fimilisc°it° nigr, ^ Capita fumerosfalitorum adufta ponunturfu- eftc[vehementiusacris,] & lieroj; maant^- per morfum canis rabiofi,& pun&uram fcorpio riscahditatis ,&humiditatis. Qüi & nis,& conferunt, &fimiliteroes pifces, & iura xerunt, quod nigrum lam cxfc^^;nllbQ eorum, & ius omnis pifeis cöfeit in venenis bibi cidit uirtus [acuitatis] eius. & t ^ fbothor. jalcofol. t f B. faftis in modum hoc. quod non peruenitad vehementia mexficcatio-nis. "fatura. Eft calidum & ficcum tendens ad quartum. Operationes,&proprietates. Iniplbeft attractio, & relblutio, & abfterfio: mafticatur cu vua paftä , & eradicat phlegma vifcofum. Et eft ex fedatiuis dolorum, & calefacit neruos, & eft conueniens länis. becoratio. Iplum cum nitro abftergit morpheam,& extenuat cum nitro. J-po-ftemata&f pufiula. Ipfum cum picereloluiticro-phulas. Infirumenta iuntturarum. Calefacitneruos, io & lacertos, adeo quod in hoc aliud non eft ei par. Membra capitis. Cum aceto confert dentibus . Membra oculi. Confert albugini politum in t collyrio & abftergit. Membra anhelitus, & pedoris. Quando adminiftratur in electuarijs, c t [ ] eft conueniens tufli, doloribus pedoris, & eft conueniens cum meile pofitum in palato ad fquinantiam, & mundificat pulmonem. Membra nutrimenti. Eft digeftiuum , fa- 377 fuo fapor piperis, fednoneft ei acu itas piperis. Operationes,&proprietates. Calefacit liifficienter, fed minus quam piper. Dez[ petrofelino. ] Cap. 559. ■ ' - - ; t - i 4"%' fi ; Svn / , * '7 ' »; Petrofelinum didum eft in cap.de apio. Dez[prajfio.] Cap. 560. Praffium quid eft? Eft herba amari faporis. Jiatura. Inquit Oribafius.Non funtcalefadioe-ius & exficcatioipfius fortes. Alij autem dixerunt quod eft calidum in tertio,ficcum in fecundo. Operationes,&proprietates. Eft aperitiuum,abftergit, & liquefacit, & refoluit,& incidit. Membra capitis. Eius fuccus confert dolori auris antiquo, & mundificat, & aperit meatus auditus, & remouet antiquum dolorem eius. Membra oculi. a B. fatrafiliun. a B.frafiun. ciens appetitum,&bibitur cum folijs lauri recen 20 Succus eius cum meile eft conueniens ad acuen- tibus , Hc confert dolori ventris pungitiuo, & inflationi. & eft cum aceto bibitum,& linitum bonum apoftematibusfplenis. Et album magis con ueniens eft ftomacho, & vehementius confortat ipfum. longum piper facit cibum deicen-dere facile. Membra expulfiouis. Prouocat vrinam, ff[ ]&eijcit foetum, & poft ra.& multum coitum corrumpit femen cum fortitudine , & cius & parum paucum eius prouocat vrinam, & multum eius foluit ventrem fecundum contrarium fcammo- 30 nese , &£eft exficcatiuum, & confumitlperma. Longum vero piper, & album, augmentum efficit in coitu propter humiditatem fuamfuper-fluam. Et quando bibitur cum meile,& folijs lau ri recentibus confert dolori ventris pungitiuo. Febres.Fricando 6t inunctio exipfo cum vngnento, & confert rigori. Venena. Ponitur illud quod eft album in theriacis,Sc fimiliter longum piper, & confert mor/ui venenoforum vermium linitum cum oleo. f|B. Alia lite- eius,foluit fecü dum contrariü fcammone*. dum vifum. Membra anhelitus,& pe fforis.Munditiem pedus, & pulmonem produdione fputi. Membra nutrimenti.Eft. aperitiuum oppilationum in hepate,& fplene,et renibus. Membra expulfionis. Prouocat menftrua, & mundificat matricem. Venena. Fit ex eo emplaftrum cum fale ad mor-fum canis rabiofi. De*[Tceonia.] j Cap. 561. aB.faunia. aB.darfulfal» JDea [ pipere longo. ] Cap. 557- Piper longum cjuid eft ? Eft res parua ficut nodus extremus digiti, &:in forma feu figura floris falicis, qui cadit ad terram, feu apti cadere in terram, led eft minus, 6c eft durum, & coloratum. & eius fapor in acuitate eft proximus fapori piperis, & eft primus frudus piperis, & Poeonia quid eft? Eius alia eft mafcul us, & alia. eft foeinina. mafculus quidem radices habet al-basgrofias vt digiti, ftypticum habentesguftum. & foemina habet radicem in plurimas partes diuifam, & ramos. 7slatura. Eft calida &ficcab bfB.non. f[ ] vehementer. Operationes, & proprie- tates. In ipfa funt exficcatio,& ftypticitas cum re-iolutione, & apertione, & fubtiliatione, & inci-fione, &: abfterfione, quando mafticatur vna 40 hora, apparet poft eaminipfaacuitas adftvpti-citatemdeclinans. Decoratio. Abftergit veftigia -nigra in cut e.Inftrumenta iunäurarum.Qonfctt podagra; . Membra capitis. Confert epilepfiae, adeo quod etiam fufpenfa , & iam quidem experta eft eius appenfio, &: inuenta eft prohibere epi-lepfiam, quandiu remanet, & cum eius ablatione compertum eft redire epilepfiam. Et iudsus quidaminquit. Suffumigatiofa&a cum femine eius confert diemoniacis, & epilepticis, & fanat propter illud eft humidius, 6c corroditur, & non 50 eos. & fimiliter fi fumatur frudus eius, & biba- mordicat in principio guftus. Eleftio. Melius ex eo, eft nouum, quod non eft arte fadum, neque diftoluiturin aqua tepida, etiam fi remaneat tota die, & eft fimile piperi in fapore. Ts^atura. Eft calidum in tertio, ficcum in fecundo. Operatio-nes,&proprietates. Eft refolutiufi, remouensegri-tudines frigidas. Membra oculi. Piper logum cum aqua hepatiscaprasaffaticonfertpanno, feu panniculo . Membra nutrimenti. Digerit, & conuertit tur cum meile rof confert vehementer. Ego autem dico quod forfitanhsec eft fpeciespoeoniaj Roman#, nam illa, qus ex India fertur ad nos non habet magnum effedum in hoc capitulo, bibuntur ex lem. eius xv.grana cum mellicra-to aut vino, & conferunt incubo valde. Membra nutrimenti. Retinet naturam quando decoquitur cum fyrupis ponticis, & prohibet materias effufas adftomachum, & femen eius confortat cibum in fubftantiamnutriti,&confortatftoma 6o ftomachum, & fedat dolores eius, & mordica »B.fulfulalma chum.Membra expulfionis. Addit in coitu,& fimi-latur operationibus zingiberis. Dca[ pipere aqua. ] Cap. 55 8. Piper aquas quid eft ? Eft herba, quaj eft vt o-lus, nafcens in aqua, & approximat ei in guftu tionem eius. Et confert radix eius ifteritias, &C aperit oppilationem, qux eft in hepate. Membra expulfionis. Et quando bibitur cum vino & pro-uocantibus, mouet menftrua. & potus eius prouocat vrinam etiam. Et quando fumuntur de femine eius xv. grana cum mellicrato aut vino , conferunt praefocationi matricis, & fi bibantur a B.fenubar. bB. natura* eB.fuchi. tlB. cazeffe.. cB.& folia. bantur. xij.grana cius cum vino, abfcindunt fluxum fanguin is , Et quando in potu datur tbetis de radice eius quantitas amygdala?, mundificat eas a fiiperfluitatibus partus prouocatione edu-cente fupcrfluitates , &c confert de radice eius quantitas auellanae dolori renum, &vefica2.& decodtio eius cum vino ftringit ventrem , &c prouocat. De3 [pino.] Cap. 562. Pinus quid eft? de grano autem pini iam diximus in cap. de ha, & nos nolumus nifi vt loquamur de reliquis partibus arboris pini. b [Ele-ttio. ] Virtus corticis maioris fortior eft, & cortex eius,qua: nominaturc [ fiifi] eft debilior. Operationes ,&proprietates. In cortice eius eft ftyptici-tas plurima,& vermis qui eft in ipfa,exiftit in virtute cantharidis . Vulnera , & ylcera . Cortex eius confert vlceribus d [ corticalibus. ] Et inip- 20 foeft virtus confolidatiua, & in contice ipfius eft deftypticitate,qu£eperuenitadhocvtfanetabra-lionem , quando ftipeream ponitur vt empla-ilrum. & puluerizatio corticis confert aduftio-ni aqua: calida:, & folia eius faciunt cohaerere vulnera puluerizata * & cortex eius eft conue-niens locis percuftionis. &confolidat.fed folia eius funt conuenientiora ad illud, quoniam funt humidiora, Membra capitis. Gargarifmus factus ex decodtione radicis eius attrahitphlegmaplu- 30 rimum,dccod:io corticis cius cum aceto eftcon-ueniens, quando colluitur ex ea os, ad dolorem dentium , & quando ponitur in eo acetum, Sc fit ex eo gargarifmus, attrahit phlegma pluri-mum .Membra oculi. Fumus eius confert ca fui palpebram,Sc corrofioni anguli lachrymalis. Membra anhelituspeßoris. Granum eius confert tu fi li antiquae. Membra nutrimenti. Corticese [ foliorum] eius quando bibuntur,conferunt dolori he Eft fubtilis, Scnon nocet camelis, quipafcunt ipfam. Venena. Eft venenum vermibus vene* nofis . De c oratio . Eius deco&io denigrat capillos , De* [paftuceruorum.] Cap. 565» »B.AaijHd Paftus ceruorum. Votura. Eft calidus,fubtiiis, cxliccatiuusin fecundo. Operationes,^ proprieta-I0 tes. Dicitur quod cerui non nocentur ex odore viperarum & fcorpionum, quadoadueneriteis, quod depafti fuerint ex hocpaftutheriacali. Venena . Semen eius datur in potu ad morfum anu malium venenoforum. Membra expulfionis. De-codtio ftipitum eius prouocat vrinam, .Semem ftrua, & extrahit foetum, &c fedat pruritum accidentem in vulua, quum abluitur cum ea .Decora-tio. Eius deco&io denigrat capillos. De a [pede locuß#. ] Cap. 5 66. Pes locuftae quid eft? Currit curfu oleris Ia-meni. Membra anhelitus, & peßoris. Datur cibus ex eo, & confertb [ extenuationi.] Febres. Iuua-mentum decodionis eius eft ficutiuuamentum chryfolocannas, & reliquorum in febribus quartana, fynocho,& hemitritaso. De*[ pede coruino. ] Cap. 567. Pes coruinus. Membra expulfionis. Radix huius herba quum decoquitur, confert folutioni antiqua^ dixcruntPaulus, & ali;, quod confert co-licx etiam,&efficit operationem hermodadylo tum äfi fque nocumento. aB.ri ra i a B. rcgiel alge rab. aB.charealha- yn. a B. rhaialha-max. b B. A lia] itera. Vulnera, &vul cera Jcarimvul nera, & prohibet vleeraam-bulatiua pcr«i-tiofacum ex ea fitempialtrum cfi aeeto . Apo-ftemata & bo-thor rcfoluit a- poitemataphle gmauca, De3 [pulmone. ] Cap. 56$. Pulmo. Operationes,&proprietates. Eius nutri-patis. Membra expulfionis. Granum eius retinet 40 mentum eft paruum, declinans ad phlegmati- menftrua,& frudus cum femine cucumeris in vi cum, &: in hoc eft confideratio. Vulnera, & vice- no prouocat, & confert vlceribus in renibus, & ra. Pulmo arietis fanat excoriationem calcanei vefica, & cortex eius retinet ventrem etiam. Ve- ex calciamento, quando fuper ipfam ponitur ca- nena. V ermis viridis, qui eft in pino,eft in natura lidus. Membra nutrimenti. Eius digeftio eft fa- cantharidis. cilis. Membra expulfionis. In ipfoeft conftridio ventris. De* [pupillaoculi. Cap. 563. De*[pomis.] Cap. 569. Pupilla oculi quid eft ? Eft eruca aquae, & dicitur etiam apium aqua:, &eft boni odoris, &or- 50 Voma.Eleßio.Magis temperata funtalfeemia, tus cius eft in aquis ftantibus. Operationes, cr pro- &illaquae funtinfipida, funtmala, &:paruiiu prietates.Eff calefadiua.refolutiua. Membra expulfionis. Prouocat menftrua, & vrinam, &;frangit lapidem in renibus, & vefica, fi comedatur cruda, aut elixata, bc confert vlceribus intefti-norum. a B.rihc. aB.tufaha. priam. c B. cx eis funt uamenti,&nonaguntaliquidbt[ ] btB.ni/iope. & fimiliter immatura. Jfatura. Illa qua:c [ funtratlone Ci F° contrada ] funt frigidiora & humidiora , pro-__ pter illud,quodeft ineisdeaqueitate & ponti- infipida ca, & ftyptica, & acetofa funt frigida grofta, & dulcia funtaquea, &funt decliuiora ad calidita-tem,quam alia, quamuis magis dominansin eis ftt frigus. Et sut diuerla. Sc fimiliter folia eorum, Paftus columbarum, & [camelorum] quid6o&arboresfuntdiuerfa.Etomninoillud,quodin De* [pafiucolumbarum. ] Cap. 564. eft? Eft herba habens granum,ficut granum myr ti,6c eft ei proximum; veruntamen eft vehemen-tioris cinereitatis iplb, & fimilatur in medulla eius , in colore, & guftu lenti excorticatae, in qua eft aliquantulum dulcedinis. 'Vfatura. Eft calida in primo, immida in fecundo.b f [ ] Operationes^ proprietates* fubftantia dominatur, efthumiditasiuperlxua frigida. & fortafle illa quas funt vehementis dul-cedinisincaliditate , funt temperata, aut declinanti ad eam. Oper ationes,&proprietates. In i pus eft prohibitio fuperfluitatum, & proprie in fo-lijs eorum. & in pomis quidem eft inflatio, & proprie in eis qua: ngn fum dulcia? fiant potica, & ftyptica funt aquea terrea. Et dulcia funtaquea, & infipida funt aquea valde ad partem humiditatis fuperfkiaj decliuia, & propter hoc ferueteorum fuccus velociter, & mei conferuat fuccum eorum, & generatur quidem ex pöticis, & ex eis, quas funt ftyptica humor terreus , & acetolä-, immatura generant phle-i B.Aiialitcra. gma, & putredines, & febres d [ proprietate] lui cruditate. humoris, & fuae cruditatis , & quia recipuntpu- vlcera fordida } & corrodunt carnem addi^m propter fuam abfterfionem, eradicat efcharas,&: fimiliter flos eius, & non eft conueniens vlcerib. manifeftis propter fuperfluitatem fu&abfterfio-nis. Et ex campeftri quidem fit cmplafttum cum oleo fuper vlcera, & eradicat ea. Inftrumenta iun- * Burarum. Liniturc [ campefter ] cum lade fuper c b. marinum, podagram,&:confert,&quandoque decoquitur radixpapaueris campeftris inaqua, doneccon- trefadionem. humor vero acetoforumeft fub- 10 fumatur medietas,& datur in potu,&cöfetfcia- e r ______ : j__ »*7 • » t- • r r o______mi___1 eB. fyrupus de tilior humore fty pticorum, & e [ vinum quidem pomis annqu p0m0rum & reliquorum antiquum melius eft quam recens ] propter refolutionem vaporum malorum ab eo. Upoftemata, & f puftuU. Con-ferut folia eorum, & fuccus eorum inceptioni a-poftematum calidorum. Vulnera,& vlcera. Folia & cortices eorum, confolidant, &: fimiliter fuccus eoru m, quae funt ftyptica. Inftrumenta Oknffiu-rarum. Afliduatio comeftionis pomorum facit aieliuseihjua. Alia litera. fy-xupustfe pomis antiquus meli9 eft quam fyrupus de pomis nouiter colle-ftis. j bothor. ticaiMembra capitis. Facit fomnü,& proprie illud quod nigrum eft &, eft ftupefadiuum, & in licinio fupponitur, & facit dormire; & prohibet ca- 4 tarrhum, & quum habentis vigilias fronti ex eo emplaftrüfuperponitur,iuuatui: inde,et fimiliter quando embrochatur decodio eius. & quum ex eo fpumofo fit vomitus bibito fecundum quantitatem d [ exuthe ] in mellicrato, innantur ipfo d B. achfunefi. epileptici. Et oleum eius cum oleo rof eft conue- euenire dolorem neruorum, & proprie vernalia. 20 uiens foda, quando ex eo inungitur caput,quum ff£.non. Membra anhelitus,& peftoris. Confortat cor, proprie odorifera de Scemi, & odorifera dulcia, & acetofa, & (i (it illic anguftia ex caliditate, funt magni iuuamenti, &: eorum fauich etiam. Membra nutrimenti. Confortant debilitatem ftoma-chi, & quae ftyptica funt conferunt ftomacho, fi eft cum caliditate, authumiditate, & fimiliter pontica, & acetofa conferunt debilitati ftoma-chi, fi eft in eo humor grofiias,f [ ] fri- tamen ab eoabftinetur quantum plus polle eft, fit melius. Et quandoq; deftillatur eius decodio in aurem fortis doloris, 6c fedat dolorem eius. Membra oculi. Adminiftratur illud quod frigidü eft, in doloribus oculi vehementibus apud ne-ceftitatem *. fed in ipfo eft cautela obferuanda, fi-CUt diximus in opio. Membra anhelitus,&petloris. Confert tuffi. calidae,&; fluxibus ad pedus,& fpu-tofanguinis. Et fumitur ex eo loch conferens e cB.ad illud. gidus valde propter fuam groflitudinem. Etaf- 30 [tufla calidae] valde, &c proprie quando mifcetur fantur quide in pafta,&conferunt paucitati appe titus, & fauich pomorfa confortat ftomachum, & prohibet vomitum. Membra expulfionis. Dulcia & acetofa, quando in ftomacho inueniunt humorem groffum, quandoque deponunt ip-fum in egettione, & fi eft vacuus, retinent. Et ea. qux in maffa affata funt, conferunt ad vermes, & B.domfnetur dyfenteriam. Et qux ex cis funt conuenientiora fis. dyfenterix funt pontica $ & eorum fauich, nifi ? cum acatia, & fiicco barbx hircina?. Filius vero Mefaugeinquit. Semen nigri mundificatpedus. corticis autem manifeftior difpofitionum eft, quod f[adiuuat ad fpuendum, Sein toto lemine fB. Alia litera. eft miindificauo/jMembranutrimenti.Confert hu- difficultat fpu-miditati bus ftomachi. Et quädo radix eius, quod J.um & om"ia marinum eft.f cornutum decoquitur in aqua,do emuu cltiS nec medietur,aqua,confert aegritudinibus hepa-tis, & illi, in cuius ventre eft humor groffus.Et fe- riunt fpuere. h B.cruditate. iB.chafchas. [ conuertat ipfa ] lenitas zuccari. Febres. Quan- 40 men fpumofi, facit vomere. Et dicitur fimile e doque generantur ab illis, quae funt immatura febres plurimaeh [ proprietate ] fui humoris. Venena . Conferunt Venenis, & fimiliter fuccus, & folia iplorum. [ papauere. ] Cap De 570. Papauer quid eft ? Papaueris funt fpecies,hortulana , & campeftris, &£fimiliter eft nigrum, & fpecies cornuti, quod eft marinum, & frudus tiam huic in campeftri. Membra expulfionis. Album & nigrum quando teruntur multum, Sc dantur in potu cum vino nigro, & pontico,fedat fluxum ventris antiquum,&natura quidem eius non eft vacua a virtute folutiua, § [ & cum hoc re gB.cühocqu?. folutiua, ] refoluitur in aqua, & ex decodione e-ius vehementi quando fit clyftere, confert dyfen terias, & quando bibitur femen eius cum fyru-po h [ carad, j lenit ventrem, & quando in potu h B. mellicrati. eius eft currus, &fpecies fpumofi heraclienfis. 50 datur de fpumofo quantitas1 [exuthe] vnius in iB.achiuncfi. bB. nutricatio. ZleHio. Quod melius Sc fanius eft, eft album. Et oportet quidem vt terantur capita papaueris eu-iufque fpeciei recentia, & fiant ex eis trochifci, & referuentur,& adminiftrentur.^^^.Hortu-lanum efl frigi du m, & ficcum in fecundo, & nigrum in tertio,& dicitur quod vfq; ad quartum. Operationes,&proprietates. Species papaueris funt infri^idatiuae,&:noneftin ipfo b [glutinatio,] de qua fit curandum. Et illud quidem quod eft ni- mellicrato, facit vomere,&foluitfemen lpumo-fi phlegma,& humorem crudum,& fimiliter femen fpeciei asgyptij datur ad bibendum in k [na-tif]&tri, & femen eius quod domefticum eft, cum melleaugmentatfperma. Dez[perßeis.] Cap. 571. Perfica. \atura. Sunt frigida in fine fecundi, kB,nathaf. aB.chaucL srum , eft ingroffatiuum, exficcatiuum.& papa- 60 humida in primo, infra tamen finem eius. Ope t bothor. Ser marinum cornutum, cuius frudus eftcur-uatus, ficut cornua tauri, eft abfterfiuum, inci-fiuum,& eft vehementis abfterfionis. Et flos quidem campeftris mundificat vcftigia vlcerum in oculis animalium. .Jpoficmata, & t puftuh. Liniuntur fpecies eius prseter marinum fuper ery-fipilam. Vulnera,& vlcera.Folia cornuti valent ad rationes^proprietates. Quse fiant humida,velocis funt purrefadionis.lenificatiua, & in ipfis eft fty-pticitas aliquantula , fed eisftypticiora funtea , qu^e funtincifa, exficcata, & in ipfis eft prohibitio curfus,&immatura funt ftyptica etiam. Dcco-ratio. Abfcindunt folia eius, quando ex eis fit linimentum,odorem pfilotri. Membra capitis. Deftillatur ftillaturfuccus foliorum cius in aurem, & interficit vermes, & confert oleum eorum hemicra-nex,& doloribus auris calidis, & frigidis.Membra nutrimenti . Matura funtbona ftqmacho &c in eis eft virtus faciendi appetitum cibi. Et oportet quidem, vt non comedantur poft alium cibum, quo niam corrumpuntur poft eum, & corrumpunt ipfum, fed praecedant ante cibum, & ea quas fic-ca funt, funt tardae digeftionis, & non funt boni tior. coratio. Panis quieftde frumentonouo impinguat velociter. ^ipofiemata, & f pufiuU. Panis de t Mu f rumento cum mellicrato, & fuccis conuenien-tibus bonus eft apoftcmatibus calidis,lenit enim ea,& infrigidat. Vulnera,& ulcera. Quando panis ° [ decoquitur] cum aqua & fäle, & >■ [ infun- o B.mifcftUr, ditur ex eo impetigo, confert. Membra nutrimen- P &Iiimtv« ti. Panis calidus facit fitim fua caliditate, & na- aut tat propter fuam humiditatem vaporofam , & nutrimenti, quamuis fint plurimi nutrimenti. io fatiat velociter propter illud, & calidus quidem * B. ehabzi feli chobzi. Membra expulfionis. Fit ex eis & foiijs iplorum em plaftrum fumini, & interficit vermes ventris, & jfimiliter fi bibatur fuccus eorum,j qua* funt eorum fuperiora, & foliorum ipforum, & illae quse matura funt,leniunt ventrem,&immatura ftrin gunt. Et dixerunt, quidam, quod ipfa addunt in coitu, & videtur quod illud fit in corporibus ficcis & calidis. De3[pane.] Cap. 573. 20 b B.elc&io. -B. Panisb [quid eft ? ] Oportet vt fit panis mundus, falitus, maffam habens confedam, fermentatus , coctus bene in tanorc [ vltime } vna node permanens. Et non comedatur calidus ficut eft. Panis enim calidus non eft apud naturam rece-fcquitur ptibilis,&:d [acceptio eius qui eft de furno,&re-panc coaci in liquorum fibi fimilium eft mala, ] & panis de fi- rtus'i'i^furno* mila eft melior eo, qui eft de farina, & quanto & rcjqui pa- P1lis fuerit mundior, oportet vt fermentetur, & 30 .ilio modo dimittatur donec confequature[plurimum,& eft velocis digeftionis , & tardas defeenfionis. Membra expulfionis. Panis opirus eft lenitiuus naturas, &adarmacha ftringit, &: fermentatus lenit, & azymus ftringit ventrem, [illi qui qB.aimcie, eft in patella codus, eft ] ex eis quae ftringunt: & panis antiquus ficcus ftringit, fi non admifeetur ei aliud, & panis alcataif ftringit ventrem & panis 1 [fubtilis]ftringit ventrem plufquam ille, rB.Aiui;^ quieftdefimila. defanm, LITERA De quinquefolio. Cap. 573. QVinque folium quid eft ? Eft pentaphyllon, & iam didum eft de ipfo. LITERA R. De a [ ryzp. ] Cap. 574, nes ,iiiomodo cmmtrarur donec conlequaturc[ plurimum, j codh/unt nuli. conficiatur mafla illius plurimum, & faliaturplu tur 'ZrTn rimum > J & panis quidem furni non eft ficut pa paifa ipiius iit nis a Ita nor f[ fi fufeipiet decodioncm ab vtro-inagis & per- que latere. Et panis de patella] cft crudus inte-fjthus donuta nus, & ablutus quidem eft infrigidatiuus, Sc eft 'inuTu*1 Pauci nutrimenti, denatat inftomacho, & eft 11;. cui aduenit conueniefis calefa&is, & non generatoppilatio-.iro/Hocx v- nes, & non calefacit. Modus vero ablutionis eius troq; Jatcrc & cft vt fumatur medulla panis § [quiiacuitvnano 40 ficcatio, &conftridio , quam facit, & proprie vx pamusaime --------,:J- j i~ quum infunditur node vnain aquafurfuris. Et aB.arz vehrzi TJ Yzum(-i.ory^a.)quidt^)f{atura. Eftcali-jLv dum & ficcum,& ficcitas ipfius eft manife-ßior caliditate fua, veruntamen quidam dicunt, quod eft calidius frumento . Operationes, & proprietates . Nutrimentumprxbetb [multum ] ad bB.comenics. quandam ficcitatem declinans. Et quum decoquitur cum lade, & oleo amygdalino, maius dat nutrimentum, & melius, Scrcmouetur ab co ex- v\ junius alme (qe j ^ infundatur in aqua calida, deinde effun-s' r-.albait. datur ab eo aqua qusefuper ipfum natat,&reno- uetur ftiper ipfum aqua,donec ab eo remoneatur virtus fermenti, & reliquorum, & confequantur h b. Operatio- finem fux inflationis. [ Eleffiio. ] Panis de fimila pr°pnc- nutribilioreft,quamalius,&eiusnutrimentum cft melius, fed eft tardioris penetrationis, & ad-armacha fequitur ipfum in fuisdifpofitionibus. Opirus vero, qui eft plurimi furfuris, velocis eft penetrationis, fed eft minoris nutrimenti, & deterioris. Et ille qui non decoquitur1 [ bene, ] eft plurimi nutrimenti, jfimiliter parum habens k b. vifcofum fermenti, fed eius nutrimentum k [ oppilat, nifi cft oppiiatmu, illos ] qui funt plurimi exercitii, & panis de1T pa- iSc non eft coa- . n. n n 1 • • • r .L« UlCS. i B.valdc. 50 ipfum eft ex eis qux tardec [ infrigidantur, ]■& cB. Alia lite«, in ipfo eft abfterfio. Membra expulfionis. Deco- exeütperrecef. dum cum aqua ftringit vfque ad ter minum, j iuto* decodum cumd [aqua in fpermateefficit, au- dB,Me. gmentum , & neque ftringit nifi prxpareturc ^b-t“rcfacien [ frixione ] in cortice fuo, & ftudeatur in deftuen f B.Ai^Tiitera. do aquofitatem f[eius,J j proprie eius quod lactis infode infufum eft in aqua furfuris, propter quam de- coquitur, ftruitur eius ficcitas. Dea[rofis.] Cap. 575. [B.vari Rofa quid eft? Eft virtutis compofitx exfub-ftantia aq 11 ea, j terrea, & in ipfa funt acuitas, &ftypticitas,&amaritudo cum ftypticitate,& pauca dulcedine, & in aqueitateparum calidi-tatis caufa rei propter quam eft dulcis, jama« ra, dein ipfa eft fubtilitas faciens ipfius ftypticita-taifgenerat humorem groflum,& alfadt eft infla 60 tem penetrare, quare b j [ ] accidere fa- bB. multoa«. tiuus , tardx digeftionis, & qui melior de eo eft, cit coryzam . Et virtus quidem amara in ipfa eft ille, qui eft mixtus cum oleo amygdalino, & remanet,dum eft recens, quum aurem ficcatur, oporret quidem vt eius exficcatio fit in vmbra,et minoratur eius amaritudo, & propter hoc qux recens eft, foluit quum pondus. drag.x. ex ea in potu fumitur . Illa vero qux nominatur rola foetida , eft calida , & eft radix cius ficut pyrethra aduftiua. Natura. Dixit Galenus quod rola v non uem^nifiiUis' tcllaJ cft huius genefis, eius namque parstnte-1 B.airncle. raro decoquitur bene. Et panis quidem ablu m b. ab oppila tus parui eft nutrimenti, elongatus m [ a fimilagi aone fcu ab neo ] lenis digeftionis & ponderis. Et panis fru-&cit? °pplJct’ menti rari, in iudicioexiftitopiri.Etpanisalca- panis faflus cum lade plurimi eft nutrimenti, & i + B m « t^rde defeenfionis, & eftoppilatiuus. Etempla-falcm.* r quidem facium ex pane calidius eft empla- Itro facto cum frumento,111 [ ] De^ norl ^hcmcntis fngiditatis comparatione na, & dolorem matricis ex caliditate.&fimilitet iui raaa admos: ev~ dixit, oportet vt fit frigida decodio, quae fit ex ficca,& confert doloribus re in primo. Ego autem dico,quod eius ficcitaseft di lntelfini. Etfitclyftereex decoctione eius vlcc in puncipio lecundi, praecipue in deiiccata. ribus inteftinorum,& fimiliter tyn pus eius bibi- Operatioaes, 0“ proprietates . Eius exficcatio eft tur ad illud.dormire verö fuper iocum ex ea fira- rortior lua itypticitatej quoniam amaritudoe- tum, abfcindit defiderium. Et quae recens eft uA r er ?-YP^ci,tatc *aPol'is»de eft aperi- fortaffe fbluit, fi fumatur pondus.fcilicet.dragx, CB. i tiua [valde,] Sc fedat motu m cholerae, Sc eft ex eadecies; ficca verö non foluit. Et oleum rofa- yr111.^11 CIUS ftypticum, quod eft in ipfa, & ceum foluit ventrem. fimiliter pili, qui funt in medio eius, &intoto io i r ipfius eft confortatio membrorum interiorum, Dez [renibus.] Cap. 576. aB-Kulfe. & erus ftyptiatas non pertranfitd [ cum refolu- ' F fit prohibens re tione. ] et ficca quidem eft magis ftyptica, 6c fri- Renes quid funt > Noti funt, laudabiliores ex folutionem. gidior. Etiam dicitur quod in ea eft virtus ex- eis funt renes hoedi ladentis. Jfatura. Suntaequa trahens furculos, 6c fpinas, 6creliqua carni infi- les ad ficcitatedeclinantes.Operatmes,&proprie- fuccusrofarum fa’ ^ (^lls bonus, eftc [ fuccus exungu- tates. Parui funt nutrimenti, 6c humor eorum » qmbus abfei- . 92 9 albiabfcifi vnguibus, ] & exticcatur eft malus, 6c laudabiliores eorum funt renes hae- ü fum apita, m vmbra* t [ ] Decoratio. Redificat di. Membra nutrimenti. Sunt difficilis digeftionis, & pars alba ip- foetorem fudoris, quando in balneo adminiftra- dchorridi faporis. /Tb faaendo tur'* ea quoque fiunt ablutiones fecundum 20 *ätoTrob.° hune modutn. Sumitur rofa cui ros non adue- s,ei[rob.] Cap. 577. ' ■ jBMibatll„. nit, & dimittitur, donec extenuetur, deinde fu- gi>‘ muntur ex ea.xl.aur. & ex fpica boni odoris.l.au- Rob.Membra anhelitus,et pefforis.Iuuatad fpue- rei. Sc ex myrrha • vj. aurei. & fiunt inde trochi- dum, Sc ponitur in fyrupo de papauere noto . fci parui, quandoque verö adduntän eis cofti, Membra expulftonis, Confert dolori renum, Sc &liiij amborum ana. drag.ij. Sc quandoque po- veficx. g B.machono- nunt eos mulieres in § [ maniki, ] 6c abluunt ma- fbothor» lumodorcm Adoris. Mpoflemata, & f piijluU. Dea[ruta. ] Cap. 578. aB>Sakk Dixerunt quidam quod ipfa abfcindit verrucas omnes,quando adminiftraturtrita,Sc quando 30 Ruta quid eft .* Sylueftris vehementioris eft x rofa coquitur, 6c teritur, & non exprimitur, Sc nigredinis quam alharmel. Eleäio. Conuenien-fit ex ea emplaftrum apoftematious calidisdol- tior ruta eft bf[ ]domeftica,qusena- AI uit ea: 6c fimiliter confert eryfipilx. Vulnera, & fci tur apud arborem fici. Tfatura. Humida, cali- ra.fylueil«s &* h B.Alia litera. vlcera. Con fert vlccribus h [ prxeipue abraCio- da eft de ficca in fecundo. Et ficca eft calida <5c & coiieaitexco nibusin coxis, & in anc ha,] Sc generat carnem ficca in tertio, ficca vero fylueftris eft calida 6c Temundlnol in Pr°fanc^s • Et dixerunt quidam,quod ipfa ex- ficca in quarto.Operationes, proprietates. Efl in- rnm. " trahit ea, quas infixa funtin carne, Sc fpinas trita, cifiua, refolutiua, carminatiua valde mundifica- i B.Alia litera. Membra capitis. Sedat fodaJ [ quod ex eahumi-, tiuac [ venarum,] vlceratiua, ftyptica. Decoratio. c B.Alia liter«, qusexeaefthu dumeft. Et decodio aqua; eius, & oleum eius Cum nitro ponitur fuper morpheam albam, & vicerum. Aio tlii’tsd ux ^aclullC ftcrnutationcm, quum odorantur.] Et 4° fuper verrucas, Sc morum, Sc remouet odorem eft ficca! & olea dixerunt quidam, ftrenutatio ex ipfa fit, propte- alliorum, Sc ceparum, Sc confert alopecia. Mpo-eius facit ftemu rea, quia retinet vaporem, fortafle illud etiam flemata,&\puftuU. Sylueftris, quando teritur,& fbothor. tare,immo odo k LpVopter virtutem fuam abfta fiuam,& per] fit ex ea emplaftrum cum fale in membro d [ fu- d Bikiracdde rata. ^ prohibitionem in cercbris habetibus fubtiles fu- per quod eft apoftema calidum,confert, & quan re ll;PeriP(ujn ruturvmimab perftuitates. Et ipfamet] f [ ] facit fternu- do ponitur fuper fcrophulas gutturis, Sc afceilce, ^ema ca u fteriiu«e, & pro- tareillum, cuius cerebrum eft calidum, & eius fe refoluiteas, &gumma eius eft fortior in omni- pter. menftringitgingiuas, Sc fimiliter m [fuccuseius busiilis. Vulnera vlcera. Ponitur cum buty- 11 B.odorata. cum j decoflio ,6c confert etiam doloriaurium. ro,&meile fuper impetiginem, & cum aceto & AcuAiociuTca Membra oculi. Sedat dolorem in oculo ex calidi- cerufa f uper formicam,& eryfipilam, Sc fanat an vino. tate Scfimiliter decoftio ex ficca; eft conueniens 50 tiquam. Inflrumenta iunflurarum. Confert paraly- falcofol, groftitiei palpebrarum, quum ex ea fit f colly- fi, Sc fciaticaj, & doloribus iundutarum bibita, ritim, Sc fimilitereiusoleum, Sc fuccusipfius, Sc Sc moreemplaftrifuperpofitacum meile. Mem- ipfa quidem non confertophthalmix,nifi quum bra capitis. Aufert odorem alliorum,& ceparum, ex ea abfeinduntur additamenta ipfius alba. & fit ex ea emplaftrum cum fauich ad foda anti- Mcmbra anhelitus, (jrpefioris. Quum aqua rof bi- quam. Etquandoquefit ex ea emplaftrum cum aB.aqua virgul bitur, confert fyncopi, & eius iuccus.n [ fed eius aceto in nafo ad fluxum fanguinis narium, Sc torumews, virgulta ] funt bona fputo fanguinis, Sc fimiliter retinet ipfum. Et fuccus eius calefa&us in corti- capita ipfius. Membra nutrimenti.Aquarof.efL bo- ce granati deftillatur in aurem , Sc mundificat na hepati, Sc confortat quaj ex ea nutrita eft cum eam,&fedat dolorem, Sc tinnitum, Sc fonitum, meile, ftomachum, Sc eftgeleniabin,&:iuuat ad So & interficit vermes, Sc liniuntur cum ea vlcera digerendum. Et rofa quidem,& eius fuccus con- capitis. Membraoculi. Ipfa acuit vifum, proprie ferunt humorofitati ftomachi. Oleum vero ro- fficcus eius cum fucco foeniculi, Sc meile, colly- faceum extinguit inflammationem ftomachi. riofado cxea, autcomefta. Etquandoque fit Et fimiliter epithema faftum ftomacho ex ro- ex ea emplaftrume f [ ] fuper pultatio- ^ faipfa, &eius fyrupus confert ei, quiinftoma- nem oculi. Membra anhelitus ,& peSoris. Deco- ^ cho molli fica-tionem habet. Membra expulftonis. dtio eius,qus humida eft cum anetho ficcocon- Sedat dolorem ani linita fuper eum cum pen- fert dolori pedoris, Sc difficultati anhelitus fe- cundum fb.flcu» aB.HalcicL eundum tcftimonium Rufi. Membra nutrimenti. Fit ex ea emplaftrum cumficubus adhydropi-fim hypoiarcam , Sc datur in potu vinum, in quo decoquitur ruta etiam. Et quando de femine eius bibitur ab vna drag. vfque ad.drag.ij.ad iingultum phlegmaticum, fedat ipfum, Et ipfa quidem digerit, Sc facit appetitum cibi, Sc confortat ftomachum , Sc confert fpleni. Membra expulfionis. Exficcat fperma, Sc abfeindit ipfum, deijcit defiderium coitus, & concubitus, 6c vtraque fpecies eius ftringit, & fedat dolorem pungitiuum. Et fit ex ea cly ftere cum oleo ad dolores colicae, & ponitur cum meile fuper vicera ani. & bibitur cum oleo, & bibitur propter vermes , & ambas fpecies expellunt fuperfluitates corporis cum prouocatione,& fimiliter retinent egeftionem. Et fit ex ea emplaftrum cum folijs lauri fuper tefiiculos ad apoftemata ipforum. Febres . Et fimiliter confert rigori comeftio ipfius, SC inunctio ex oleo eius, Venetia. Refiftit venenis. & bibat, qui fibi timet, ne in potu fumat ve-nenum,& pungi a venenofis,de femine eius pon dusdrag.j.cum folijs fuis cum vino, & proprie fi bibitur cum nuce & f [ bolo ] omnibus contritis, & commiftis, & plurimum ipfius fumere de fyl-ueftri eft pernitiofum. De* [rubo.] Cap. 579. ni,& frangunt lapidem ^[fubtilem 'meis.Venena, fB- fi bi Eft conueniens morfui animalis, quod nomina- Iltatcm tur k^rites. De a [ rubea tinclorum. ] Cap. 580. a ß.Fuc alfabj. gw. Rubea tin$orum quid eft? Eft pontici fapo-ris. Operationes proprietates. Abftergit cum squalitate, & ponitur fuper impetiginem cum io aceto, Sc fanat eam, & linitur cum aceto fuper morpheam albam, & fanat eam, & mundificat cutim ab omni veftigio. Infirumenta iunUurarum. Datur in potu cum mellicrato, & confert fciati-cae, &: paralyfi, quas eft cum nocumento b [ in b—— vtrifque lateribus &] infenfu , & datur in potu de ea.drag.j.cumduabus drag. rauedfccni ad percufiionem , & cafumcumc[vafe vitreo ter- c&anscpd» reo de vino pallarum.] Membra nutrimenti. Datur Ulm-in potu frudius eius cum oxymelle ad apoftema-20 tafplenis, & mundificat hepar, &fplenem, Sc aperit oppilationes eorum , & eft ei proprietas in hoc. Membra expulfionis. Prouocat vrinam adeo vehementer, quod quandoque facit mingere fanguinem. Et oportet, vtqui eam bibit, quaque die balneetur. Et quando fupponitur, prouocat menftroa, & extrahit foetum. Venena. Stipites eius cum folijs luis conferunt morfui venenofomm vermium. bB.habrns. C B. fortius.. Rubus quid eft? Dixerunt quidam quod eft 30 alhaufcgi, & eft quadam fpecies eius,qux nominatur rubus canis, Schabet frudum , qui eft fi-cut oliua b [ habentem ] interius lanam. Elettio. Succus eius coagulatus cum exficcatione info-lec [ forti. ] T^atura. Eft frigidus & ficcus, Sein fru&u eius maturo eft calidiras quasdam. Operationes , & proprietates. Eft ftypticus, deficca-tiuus cum omnibus partibus fuis, & folia eius funt minora in hoc propter fuam aqueitatem. Dea[raphano.] Cap. 581. aB.Fegiel. Raphanus quid eft? Fortius quod eft in ipfo, eft femen ipßus, deinde cortex eius, poftea folia ipfius: deinde caro eius. Et oleum quidem e-ius exiftit in virtute olei de Kerua, nili quia eft vehementioris caliditatis ipfo , & fylueftre in omnibus narrationibus communicat ei : fed eft fortius eo. Elettio. Fortius quod eft in ipfo eft femen eius. b[Et ille qui eft magis tempera- b B- & maioris —- -n -n n i* r<--r • nutrimenti. Decoratio. Deco&io ftipitum & foliorum eius tin 4° tus, eft ille qui] eft elixatus. 7^t»ra.c[ Lignum . t bothor. git capillos. J.pojlemata, & f puftuU. Prohibet ex eius eft calidum, ] in primo,&. humidum, & fe- caudl!C US folijs eius emplaftrum ambulationem fraudo- men eius eft calidum in tertio. 0 perationesy& pro- lentis,& formicas,& eft bonum fuper eryfipilam prietates. Generat ventofitates: fed femen eius etiä, & eius humor eft groftus. Illud enim quod ipfas foluit, & in ipfo eft fubtiliatio fortis, Sc pro- de coexficcatum eft, ftringit manifefte, Sc fimi-dB.haleich. liter flos eius. Et in radice quidem d [rufi] eft fubtilitas cum ftypticitate, & propter hoc frangit lapidem .Vulnera,& vicera. Confert vlceribus, quas fiint fuper caput, Sc confolidat vulnera. prie in femine eius, &qui eft fylueftris eft d [ in- dB.inflamnu-flatiuus. ] Et ille qui eft elixatus, eft nutribilior uuus-propter feparationem illius abeo, quod eft medicinale. Et nutrimentum quidem eius eft phleg maticum, & paucum cum hoc. Et in ipfo eft dum. Membra capitis. Quando mafticantur folia eius, $0 fubftantia quas velox eft adputrefiendum, &il-t a! coi a. ftringunt gingiuam, Sc fanant f aphthas, Sc fi- lud propter illud, quod in ipfo eft de nocumen- C b.maturus, & militer fruäus eius, e [ Sc folia ipfius fanant do- tis. folia autem vernalia quando elixantur, Sc eius^nantefo8 ^ores > &fuccus foliorum eius fanat os comeduntur cum oleo &almuri, nutriuntpluf- JorcnrToascaU- ca^^um > 1 & &us ^anat vicera capitis , & quam radix. Decoratio. Si mifceatur cum eofa-’ multitudo frudus alhaufegi facit foda. Membra rina lolij,facit nafei pilos in alopecia. Et quando oculi. Confert exitu ree oculi. Membra anhelitus, ßt ex eo emplaftrum cum meile, eradicat vefti- & peäoris.Cofemnt partes eius fputof anguinis, gia accidentia fu b oculo,quse funt cum e[occul- eBnigredlIie. Membra nutrimenti. Ex folijs eius fit emplaftrum tatione, ] & confert femen eius lentiginibus fa- ftomacho debili recipienti materias, öc confor- &is in membris, & reliquis coloribus extraneis tat eum. Membra expulfionis. Stringit ventrem, & veftigijs, &percuflionibus, & panno.& ipfum & rubus quidem canis, quum accipitur a fru- cum condifl linitum remouet morpheam ni- öu eius lana, quas eft in eo, & decoquitur, ftrin- gram, proprie in balneo. Et ipfe multiplicat pegit eius decodio ventrem, Sc abfeindit curfum diculosin corporibus. Apoftemata, &tpufiuU. t bothor. humiditatis antiquas ex matrice, & confert hee- Cum farina lolij adhibitus f puftulas [leni- “• morrohidibus natis in ano, ex quibus currit fan- bus ] abftergit ea. Vulnera,& vicera. Quando ex guisfa&o ex eoemplaftro. Et ipfe, & flos eius eo fit emplaftrum cum meile, eradicat vicera conferunt vlceribus inteftinorum, Sc folutio» fraudolenta, & vicera s [lenia] Sc femen eius gB.iad«. cum cum aceto eradicat vicus cancramarum inte- rof.ad dolorem, matricis. V Bnena, Linitur fu per gre, 6c fi militer operatur fuper impetiginem. mordicatione fcorpionis, Inftrumenta iunciurarum. Semen eius expellit pul- fationem, qu£ eft in iundturis,& eft bonum dolo £e*\roba.] Cap. 584. aB.Rate. riiun&urarum valde. Membra capitis. Nocet capiti , & dentibus, & palato, & fuccus eius, & o- Roba quid eft > Eftauellana Indica, & eft fru- leumipuiisconreamt ventofitatibus inaureval- $us magnus in magnitudine auellanae, fimilis de. Membra oculi boemus eft oculo, verunta- papaueri, & feparatur a grano,ficut neregil. Tarnen abitergit lpfum , quando ineo deftillatur tura. Et eft calida Sc Cicca. ^ipoftemata^&^puftuU. -j-botKor. aqua eius, & delet veftigia, quas funt in oculo, jo Eft epithema fuper fcrophulas cum aceto conue-lub lacnrymali. Inquit filiusMefaugue foliae- niens. Vulnera, &vlcera.Confertfcabiei, &pru- ius acuunt vitum. Membra anhelitus, &pectoris. ritui. Inftrumenta iunBurarum. Difi-'U mpit ventofi- Qui eft tlixatus , eft conueniens tufti antiqua ve- tates impedientes in dorfb. Membra capitis. Fit tuitae, Cv,c;iymo groflb generato in pedore, 6c ex ea, caputpurgium ad torturam, & plurimum ipfe confert praefocationi accidenti ex fungis confeitei,& fimiliter confert hemicranea: &io- mortiferis. Et fi decoquatur cum oxymelle, de- da. Et eft caputpurgium conferens epilepfix, inde fiat ex eo gargarifmus, confert praefocatio- fcotomix,&: mania:,& melancholiae.Et iam quini . Et in ipfocum hoc eft nocumentum guttu- dem expertum eft caputpurgium eius in torturis, 6c eft addens inla£te. Membra nutrimenti. Eft ra tribus diebus , &: fecit currere humiditatem malus ftomacho faciens eru&uare. Etpoft ci- 20 ex naribus, & fecit fluere phlegma plurimum, bum lenit ventrem, facit cibum penetrare, &L & remouit aegritudinem in tribus diebus. Et ante cibum facit natare cibum, &nonquieicit, oportet vt patiens torturam moretur in domo & propter hoc facilem efficit vomitum, & pro- tenebrofa,& confert ventofitatibus crudis. Mem- pne cortex eius cum oxymelle, & conuenit late- bra oculi. Confert aquae in oculo f collyrio fado t alcofol. ri, &; fpleni, liiperpofitus vt emplaftrum. Et fe- ex ea,& proprie fuccus minoris eius, &: ventofi- jiB.vomitum. men eius cum aceto facith [naufeam ] valde , tatiafebel Sc panno, & caputpurgio fa£to ex ea, & refoluit apoftemata fplenis-Filius verö Mefau- cum aqua amaraci. & fit ex ea t collyrium cum f alcofol. gue dixit. Si comedatur poft cibum, digerit, & antimonio tortos habentibus oculos . Membra proprie folia eius. Et aqua foliorum eius aperit anhelitus, (jr pettoris. Datur in potu de radice e- oppilationeshepatis,&remouetiöermam. Et 30 ius pondus, drag.ij.cum vino ad pleurefimfrigi-dixerunt quidam, folia eius digerunt, & corpus dam, & afthma, &: tuflini antiquam, & fputum eius facit naufeam, & femen ipfius refoluit in- {anguinis ex pectore propter illud, quod in ipfa flatione in ventre, & facit facilem egreffionem elide ftypticitate. Membra expulfioms. Confert cibi, & facit appetitum, & aufert dolorem hepa- colicx paflioni, & datur de eo in potu pondus. tis, 8c aqua eius eft: bona hydropiß. Venena. Con- drag.ij. ad anum, & dolorem matricis. Etpef- fert morfui vipera, & cum vino morfui cornu- fari um fuppofitum deeo, quod ex ipfa fricatio- tx etiam. Et /emen eiusconfcrt venenis, & ver- ne diftblutum eft, prouocat menftrua, & extra- mibus venenofis.Et (i ponatur fr uftum eius f u- hit foetum, & fimiliter fuccus eius, & folutio'- per fcorpionem, moritur, & aqua eius experta ne educit choleram nigram,&phlegma,& aquo eft in hoc, & eft fortior. Et fi momordentali- 40 fitatem etiam, & choleram ex corpore toto abf-quem fcorpio, qui raphanum comedit, nonno- que difficultate, ita quod fanat albaras, &c remo- cebit ei. uet eam, 8c iäeritia m, & pänum,& fimiiia,& re- fbiuit colicam, & eius potio eft trium keimet, B Rihan. DeA[rehan.] Cap. 582. &kermet eft fex Kerates. Et bibitur cum vino dulci, aut oxymelle, & datur cum petrofelino Rehan. Membra expulfwnis. Confert ha:mor~ &; dauco. Et Icam011 ea mouet eius folutionem, rhoidibus. quando ipfa admifcerur, & confortat ipfam, & quantitas eius eft, vt cum vnoquoque aur.ipfius rY De a [ rebanfalamonica. ] Cap. 583. ponantur tres anulufat de fcamonea, &c quan- aB an 11^oq^ aflumitur de ea pondus, drag.ij. & teritur, . , Rehan falamonica quid eft? Inuenitur in 5 & ponitur cum vino dulci, aut in oxymelle, & montibus fpaham, &eft fimilis anetho humi- dimittitur aliquanto fpatio, deinde coquitur b b akhea & do. Et dicitur, quod folia eius funtficutb [ mal- vinumillud cum lentibus, aut hordeo cum car- flos cmseit par ua, poma eius funt parua, ] & inuoluitur fu- negallins£,& datur ad forbendum ius eius,& mi uulus. per arborem ficut volubilis. Et videtur quöd fit fcetur ei de fcammon ea, Febres.Confert febribus in iplb diuerfitas, & videtur quod fermo fecun- quartanis. Venena. Eft theriaca morfui fcorpio- dus fit innuens ad hoc, quod ipfa eft planta, qua: nis,&rutel$. Etquidamftudentadhoc vt fii- cB.hienfafram. nominaturc [ hafaferum. ] V ulgus enim exifti- mant de cortice eius fuperiore ficut lens, & promat, quod eft reham iälamonica. Operationes, ijciant in fifliiram pundura:. (jr proprietates. Eftfubtilis, exficcatiua, refoluti- 60 ua. Apoftemata,&]puftuU.Confertpofitacum Dez[reubarbaro.] Cap. 585. aB.Rauend. tb0£ °r* aceto fuper eryfi pilam, & linitur fuper apofte- , . mataphlcgmatica.^/^e^^^^m.Liniturcum Reubarbarum. JElettio. Quandoque adulte- aceto fuper vlcera ambulatiua. Inßrumenta iunclu- ratur hoc modo. Decoquitur, & aflumitur eius rarum. Linitur fuper podagram, & confert ei, & aquofitas, <5c deficcatur fuccus eius, deinde ex- eft eius proprietas. Membra capitis. Confert tor- ficcatur fubftantia eius poft illud, & venditur liture Membra expulfwnis. Supponitur cum oleo cut eft. Verum ipfum eft tunc Ipilnus, & vehe- menti us mcntins ftypticum, & purum eft vehementius irarum,&: minus ftypticum,&: eft croceum.Opera tiones , & proprietates. Subftantia arboris eius eft commifta ex aquierate, & in ipfo eft terreitas a-marapropter aftionem igneitatis in ipfum: Sc fimiliter eius mollities, & ftypticitas funt ex ter-reitateeius, &fequitur ipfum in ftypticitateeius terreitas , immo eft iuuamentum in ea, & completur eius operatio cum qualitate fus terreita- que fanantur ea vlcera cum balauftijs, & venis, & fi milibus» Dea [ ribes. ] Cap. 587. Ribes quid eft? Ineft ei virtus acetofitatis citri, & acrefta*.?^£«m. Eft frigida &: (icca in b [tertio.] bB.fecundo. Operationes^proprietates. Eft extin&iua, &c [ab- c fcindit fanguinemjfedatiuacaliditatis, &con-&rcPri®aisi’ tis: & quod de ipfo purum eft, eft minus ftypti- 10 fert apoftematibus peftilentix, qua: fubito.inter- ™em cum .Decoratio. Confert panno,& veftigijs rema- ficiunt. Membra oculi. Acuit vifum, quando fit ms‘ nentibus fuper cutes, quando linitur cum ace- f collyrium ex fucco eius. Membra expulfionis. |aicofol t>tB.fit. to&bf[ Jeuacuatiocumeo.Apoßema- Confert folmioni cho\cncx.^poftemata,&■[ pu- |botiw t bothor. ta^ ^pufluU. Fit ex eoemplaftrum cum quibuf- fiula. Contert variolis, & morbillo,& apoftema- dam humiditatibus ad apoftemata calida. Vulne- tibus peftilentialibus, & peftilentia;. ra, & vlcera. Confert impetigini epithematum cum zccto.Inftrumentaitmtturarum.(2on.fcrt valde Dea [ racbamat. ] Cap. 588. cafui, & percuffioni. Et inquit Alcanzi, potio eius fit. jr.ij.in vino permifto, &contufionibus, Rachamat.Mm&rac^tfw.Deftillaturfeleius quando datur in potu cum vino odorifero, & fi- 20 cum oleo violaceo in latere diuerfo ad hemicra-militer quando inungitur ex oleo eius ad contu- neam, & diuerfo ad dolores auris. Et fit ex eo ca- jfionem lacertorum, & dolorem eorum, ex-tenfionem,&£ confert rupturae. Membra anhelitus, drpettoris. Confert afthmati, &: fputo fanguinis. Membra nutrimenti. Eft conferens hepati, fto-macho, & debilitati amborum, & doloribus eorum , & doloribus intrinfecis, & fingultui, & rupturae, & extenuat fplenem. Membra expulfionis. Confertc [ adereb ] 6c dolori pungitiuo ventris, putpurgium infantibus,autdeftillaturin naribus ipforum propter illud, quod in eis eft de ventofi-tatibus puerorum. Membra oculi. Fit f collyrium faicofol ex feile eius ad albedinem oculi cum aqua frigida. Membra expulfionis: Dicitur quod ftercus ei lis eijcit foetum vaporatum. Venena.Inquit filius Al-patrich.Eiusfel exficcaturin vafe vitri,in vmbra. & fit ex eo f collyrium in latere morius viperse, talcofoL &dyfenteriiE, & dolori ren um,&veficas,&do- 30 fed non credo illud. Etquidamdixerunt,qudd ioribus matricis, & fluxui fanguinis. Febres. Con expertum fuit ad venenum fcorpionis,& ferpen- fert febribus antiquis , & habentibus periodos. tis, & vipera maioris, &iuuat. Et videtur mi- Venena. Cöfert morfui vermium venenoforum, hi quod liniendo fa&um eft. & ferpentis,&: quantitaspotus eius eAticatquan titas potus aganci. De rhabarbari temperamento hic non meminit. Sed Fen. 1 t.tr.i.G.4. Ii. 3. inter medicamenta frigida^ aflringentia enumerat .jit B^afis i>.ad Alni an f. calidum ipfum facit, & 22. Cont.in fecundo & debilitatis & ficcitatis ordine repo-nit>quod facit Mefue lib.de fimpl.Depurgatoria quo que eius facultate, nihil Diofc. Gal.vel Taul. meminere, neque authorhoc in loco. M Mefue & author loc.ci tatis inter purgantia medicamenta collocant, quod& ceteri ipfosfequuti fzeiunt. De* [ rafas. ] Cap. $ 89. a, B'Rafas* Cap.47. wp-33i aB.RamecL Dea [ ramecb. Cap. 585. aB.Ratidcgi. b- B. c Biurorum. Ramcch. fatura. Eft frigida & ficCa. Operationes, & proprietates. Eft ftyptica, exficcatiua, fub-tiliatiua, conftri&iua, prohioens effufiones ma-terierum,& fedat caliditatem.A/em/»^ nutrimenti. Confortat ftomaclium, quando in potu datur cum aqua myrti. Membraexpulßonis. conftringit ventrem. Dea [ ratienigi. ] Cap. 586. , Ratienigi quid eft ? b [Nominatur colonia, Sc eft gurnma pini, & nominatur arbor eius in Scemi alherez. ] is^atura. Eft calida ad tertium, ficca in primo. Operationes, & proprietates. Generat carnem corporumc ['tenerorum] fed com* ttiQuet doloxcsin corporibus teneris^ & quando- Rafas quid eft} Jam di dum eft in capitulo de plumbo j & hoc eft ftänum.eiusautem ceruflam & lpecies faciendi eam, dicemus in antidotario. 40 Eletfio. Quod in eo fubtile eft, eft quod aduftum eft, ex ceruffa. & oportet vt timeatur odor eius quum aduritur.Xfttwra.EÜ frigidü & humidum. Operationes proprietates. In eo quodeftadu-ftum, eft lenificatio, &c fubti\iatio,$£ relolutio,&: interfedio fanguinis.Et eius ceruffa eft glutinati-ua,infrigidatiua,cuius virtus eft virtus tutiae adu-üx. Et fcoria quidem rafas,eft in fimilitudine vir tutis rafas a.duR.iJpofiemata3&f pufluU.Qmndo | bothor. fricatur cum vino,aut alio, aut aliquo fuccoru fri 50 gidorum confertapo{\em2Ltibus.Vulnera,& vlce-r^.Confert vlcerib. fraudolentis, & ambulatiuis. Et ceruffa replet vlcera,et glutinat ca.Venena.Qim do fricatur eius ceruffa fuper punduram fcorpio nis marini, & draconis marini, confert. Et oportet vt timeatur eius odor apud ad uftionem. j)e a [ rahadat. ] Cap. $ 90. Rahadat. fJ.torpedo.J Membra capitis. Dicitur 60 qUod rahadat pofitus fuper caput patientis foda, remouetlbda. Gal.veroinquit. Exiftimoquod ipfa facit illud,dum eft viua,mortuam enimiam expertus fui, & nihil inueni. ^ De* [reiben.] Cap. 59 Reiben quid eft ? Eft lapis qui eft ficut cancer. i B.RahaJ«. a B. Rathi^h- a B.Rubien. %atura.Eft frigidus,& hnmidus in fecundo. Operationes , & proprietates. Exficcat,&abftergit, & eiiis virtus eft proxima virtuti cancti.Membra ocu //.Acuit vifum. Dea [ rubien. ] Cap. 592. Rubien.Operationes, & proprietates. Eftconue-niens cibus, fcd falitus antiquus generat melan- tradliua fanguinis ad exteriora , Sc fuperfluita-tum aduftiua, vlceratiua,fubtiliatiua valde, chy-morum grofforum incifiua cum virtute vitra virtutem fuae calefafhonis. Et ipfius acetum confortat corpus debile, & acquirit ei fanitatem. Decoratio . Eradicatverrucasef [ - eB.E. ] illinita cum oleo,Sc gumma pini. f [ Et ] facit pilos nafci in alopecia, & tyria illi ni-ta,«St fricata,&§ f [ ,] fixuris calca- g-j-B confert choliamMembra expulfionis. Augmentum efficit i0 nei proprie.h [ Et fyrupus eius ] & ipfius acetum h b. medium ip in coitu. 1 ~ ‘' ‘ " ~ z B.Raithane. De *[rebitbe.] Cap. 593. •aB.Rathben. feB. farfafa. «B.Dafda. Rebithe.Tv^z tara. Filius Mefaugue inquit. Eft calidior quam rubien. Membra expulfionis. Excitat coitum. De*[ratuba.] Cap. 594. Ratuba quid eft?Eft b [ alcot. ] Et iam diximus de ea. De*\_ranis.] Cap. 59$. ELxc\2..0perationes, & proprietates. Cinis ranarum,quando ponitur fuper locum fanguinis,retinet eum .Decoratio. Et ipfa quando decoquitur cum fale,& oleo,eft,fecundum quod dicitur,be- bonum efficiunt colotcm.Vulnera, &vlcera. De- fius crudum, iiccat vlcera exteriora, & nocet vlceribus vifce-rum comefta, & exulcerat fricata . Infirumenta iunclurarum. Nocet neruis fanis, parumper conferendo doloribus neruorum,& iundluramm, ¶lyfi,& fciaticx proprie,& fimiliter eius acetum,& fyrupus ipfius. Membra capitis. Confert 1 [ foda,] & melancholias, & conftringit eius iB.epilcpfi*, acetum gingiuas, & conferuat dentes motos, Sc 20 confertfoetorioris. Membra oculi. Eius come-jftio acuit vifum .Membra anhelitus,&pecloris.Cö-fert afthmati valde, & tuffi antiques, & afperita-ti vocis,& potantur ex ea tresanulufat cum meile, & confortat gu ttur eius acetum, & k [expe k B A]iaIitcra ipfius .Membra nutrimenti. Confert duritiei fple- injurat; ipfum. nis,& confortat ftomachum,& digeftionem, confert fubleuationi cibi. Et fimiliter acetum eius,&1 [ fuccus ipfius bibitus] propter fplenem iB.decottioip. diebus xl. '& dicitur quod fi fufpendatur luper il- fius bibita. zahar leprae, &venenoforum vermium come- lum,qui habet fplenem diebus xli. liquefacit ip- fta. Inftrumenta iunclurarum. Eius ius confert apo-ftematibus chordarum, quando fuper ea effun-t>B.elixatura. ditur. Membra capitis.Didtm quodex [fucco] ranae fluuialis colluitur os ad dolorem dentium, &fedatur.fedeftinea, quod eft in ea. Et corpus ranx, Sc proprie pinguedo eius, eft ex eis, qux facilem dentium eradicationem faciunt, eB.arborea Sc Gxiftimo quod eft hoc exc [petrofa, non do-feortuJana. meftica: J hxcenim fpecies eft ex eis, qux teftan- fius fplenem, 8c conferthydropifi, Sc i&eritias. Membra expulfionis. Prouocat vrinam fortiter, Sc fimiliter eius acetum, Sc fyrupus ipfius conferunt difficultati vrinxAprouocant mcnftrua, donec etiam faciant abortum, Sc fimiliter acetum, Sc fyrupus eius conferunt praefocationi ma tricis,& foluit groffos humores, praecipue quod ex ea affatum eft aggregatum cum fexcuplo falis, Sc eius potio fit duorum m [muharahenijquti tur medici, Sc experimentatores communitatis eft ieiunus, & fimiliter quod ex ea eft elixatum eijcere dentes animalium, quando ipfam funuit incibo,&inpaftu. Venena. Si quis comedit fan-guinem eius aut cörpus ipfius, apoftematur corpus eius, & fit ipfius color plumbeus, & expellit fperma donec moritur. Sc dicitur,quod quando coquitur cum fale,& oleo,& comeditur, eft beza har leprae,& vermibus venenofis, LITERA S. aB. Afchil, vel alafchil. De\*fquilla.] Cap. 596. £ Quilla quid eft?Eft caepe muris, qux ficnomi-1^natur propterea quod ipfa interficit murem. bB. acuta for- Et eft: b [pungitiua , acuta, [ fed decofho,]& aflatio frangunt eius fortitudinem. Sc forma ipfius , quum affata eft, eft forma perfici deficcati, & color eius eft citrinus, declinans ad albedine; uter, Sc eius femen bene tritum,& pofitum in vafe fic-co,& permixtum cum meile, Sc comeftum lenit naturam,& confert dol ori ani,& matricis, Sc fto machi,& confert dolori pungitiuo.Febres. Acetum eius confert tremori antiquo. Venena. Quu fufpenditur eius totum fuper portas, fecundum quod dicitur,prohibetvenenofaabeis, &eftthe riaca venenofis, Sc interficit mures. 'Permutatio. Tantum quantumipfa eft decordumeni,& tan 50 tum quantum ipfa eft,& tertia ipfius acori A ter tia ipfius amomi, M ‘Km 0 T M T 1 0 H E $. De Scilla,& yfu eius multiplici,plura habes ex Dio fcor.li.2.& $.Gal.li.i.demedic. facileparab. & Tau- 0.164.8: Io lib.j.Verum quod ad eius temperamentum pertinet, ca.zo 2.06. authorcalidamtertij ordinis, ejfeait,& ficcam inter- eB.bulbus. &exca eft genus venenofum mortale. & exifti- 60 minis fecundi.Mt Gal.S.fimpl.in fecundo calidorum or mauerunt quidam , quod ipfa fitc [napellusj propter quoddam figmina, quod in ea reperi-d b. Alialitera tur, fed errauerunt. Ele&io.Qux ex ea bona eft, illa, qux habet d [eft fortis coloris, fplendida, J in cuius fapore coloremchani. eft dulcedocLim acuitate,&amaritudine. Ifatu-iob «• Calida eft in tertio, ficca in terminis fecun-rcmchomi. di. Operationesproprietates. Eftrefolutiua,at» dine reponit,quod & Muer.5. Coli. Taulus veroinfe- CaP-4i-eundo calidam, & ficcam putat lib. 7. quod & author paulo infra adnotabit. CaP- T • De a [fquinantho, & flore eius.] Cap. 597. a B.Acichar, Squinanthum , Sc flos eius quid eft ? Ex eo AV1C. Bb aliud aliud eft A rabicum, 5c boni odoris, & aliud eft bB.agümi,q? quodeft b [minimum,agrinium;&eit durius>& eft fubtile, fcu eft grofium, öc cft terreum , & non haoetociore. ZZXlo InquitDiofco-Squinanthium^“tum (pccic cftgroflutn,& runi: vnaearum cft, qua: non habet iiuttum, & cftmagismol- altera qua: habetfru&um nigruin. Eleäio. Mete & ipfum, |jus ex eo Arabicum, rubeum,c [ fortioris o-cB.bom odo, doris fcdilludquodeilfupraiplum,adaliquan- dcdinat^tulam declinat rubedinem :]&quum finditur, _ _ bedmem. fit purpureum, mordicans linguam, & adurens io ommamoreemplaftri l'uperpofita. Vulnera, & d ß.agiami. cam fua acuitate. 1\latura. In [ agrinio ] cft vir- eft calida in tecundo,ficca in primo. Inquitfili us Iurcgi cftcalicia \ aide. Operationes,&proprietates. Eft glutinatiua, f [ ] & pr0pter hoc con- b B.finemordi iolidat,& creat carnem, & adminiftratur in cm- catione. plaüris. Et in lpla quidem eft virtus adhserere fa-cicnsjoppilatiua, & aliaamara, & propter hoc in iplä eft digeftio, & refolutio. Decoratio ♦ Caiui-tium facit potus cius frequens ,& proprie feni-bus. iApojicmata,& f puftula . Sedat apoftemata t bothor. tus infrigidatiua,& apud filium Vireecg totum eft frigidum, & eius radix cft vchementiorisfty-pticitatis, & eius flos calefacitparumper, & eius ftypticitas eft minor calefa&ione eius , & for-täfte cft A rabicum,fed in fua natura eft calidum, & {Iccii in in fecundo. Operationes, & proprietates . In ipfo cft ftypticitas?quapropterconfcrt eius flosfiuxuifanguinis vndecunque , & in eius o- rlcera. Corrodit carnem mortuam, & confoli-dat plagas recentes, öc reftauratcontorfionem. Et adminiftratur c [relölutio eius,& refolutio radicis eius j deficcataad illud fi militer. Membra capitis.Si licinium fumatur,& melle illinitum vo luatur in iarcocolla puluerizata, & mittatur in aurem d f [ Jex qua egreditur vi- rus, fanatur, hoc fa&o per aliquot dies. Membra oculi. Confert Ophthalmia:,& lippitudinipro- e b.ftypticius. leo funt relölutio, & eiuse [ contradio: ] fcd ip- 20 prie, & fluxui oculi, & proprie nuuitacum la- tius radix cft fortior in hoc,& conftringit naturam , &inipfo iunt digeftio,& lenificatio , orificia venarum aperit, & lcdatintrinfccos dolores , & proprie in matrice, & refoiuit ventofi-tates. Vulnera, & vlcera . Eius oleum confert pruritui,ita vt illud etiam agat in animalibus. ■} bothor. >Apofiematn,&J[puttuU. Confertapoftcmatibus calidis eius deco&io, & du ritiebus intrinfccis bi-bitum, & liipcrpofitum pro emplaftro, & deco de afinae, & educite [ lippitudinem ] ex oculo. e BJUd«ra™m ficutfiltrum. Et dicitur quod cuthepar, &di habet ] animal motum in eo,cui adhseret,& non citur quod eft. feparatur ab eo.Eledio. Illa qua; eft recens,eft fortior^ vehementiorisexficcationis propter fortitudinem naturae maris. 'Matura. Eft calida in primo, ficca in fecundo. & ipfius lapis eft ei propinquus,& minus ca\\dus.Operationes,&proprietates. Fortis eft exficcationis, proprie quod ex 10 helitus,£7pedoris. Conferunt anhelituf&pedo-ri,& pulmoni calidoJnfirumenta iundurarum.Qö-ferunt doloribus dorfi fangmncis.Membra expul-y?o«».Lenificatiua funt ventris. De3 [fcolopendria,] Cap. 604. Seolopendria dicetur in capitulo de fin. fi Deus voluerit. De* [feminelini.] Cap. 605. Semen lini quid eft? Virtus eius eft proxima virtuti foenugrsci. Matura. Calidum eft in primo, commenfuratum in humiditatc,& ficcita-te. Et dicitur quidem quod decodio lini eft decodio [recentis eius in ipio enim] efthumidi-tas fuperfiua. Operationes, & proprietates. Eft maturati u um,& abftergit,6c inflat propter hu midi- a B. Sculufen-driun. a B. Bezerche-taa. ------------------ ..W, .JUVUVA ........ llllicU piUJJlCi iiuunui- ea eft recens,quando aduritur cumoleo.Et fimi- 20 tatemfuamfuperftuam , ita quod illud quod ex lifpr fMHQ r\nie A I Anmiinlc fri vii m /1__*. _ . _ liter eius cinis confert difruptioni fanguinis,propter incifionem,aut apertionem. Inflammatur enim ex ea ignis fuper locum,&cauterizatur, cu hoc quod ipfa eft fubftantia retinens languinem, & etiam fiunt ex ea licinia, & in orificijs venarum ponuntur, & retinent fanguinem, & fluxu fanguinis,& eius lapis fubtiliatabfquecalefadio fbothor. ne,6c cx ficca t,& abl\crgit.Mpofiemata,&f pufinU. Exficcat apoftemata phlcgmatica.Fulnera, & vl- eo frixum eft, etiam hoc agit cum ftypticitate in frixo manifefta, &c [ commenfurata, & in non frixo manifefta ] permitia cum lenificatione. Et eft fedatiuum dolorum minus,quam chamas-milla.Decoratio. Ex ipfo fit emplaftrum cum nitro^ a [ bolo,6c panno,6c f puftulse leni, & con-fertjcontradioni vnguium,6t fixuris,& fraduris earum,quum permifceturcum cequali menfura nafturtij ,& conficitur cum meile. Mpoflemata , C B.antiqui. a B. Afchan« chur. V/ " * vMUI U1VUV . %/J.JJUJ l C ULCll II, y cmi.lnfunditur in aceto,&ponitur fuper plagas, 30&fpuftuU . Lenitapoftematacalidaexteriora, s r~o- j n- * r- & interiora, & apoftema quod eft poft aures cum aqua cineris,& apoftemata dura. Infiru-menta i unetur arum. Prohibet fpaCm u m, & contra-etionem vnguium, quum permifcctur cum cera,& m cllc.Membra capitis. Eius fufFumigatio co-ferteoryzas, & fimiliter fufFumigatio ipfius lini. Membra anhelitus, & pedoris. Confert tufti phlegmatica,& proprie quod ex eo affatum eft. Mem bra nutrimenti. Malum eft ftomacho, & difficilis 40 digeftionis, & pauci nutrimenti. Membra expul-fionis . Quod ex eo frixum eft, conftringit ventrem,& non frixum, eft commenfuratum, & e- & confolidat,& decoquitur cum meile,& confo lidat vlcerac [profunda.] & fimiliter ponitur ficca fuper ipfa,autinfufa in aqua,aut in vino,& exficcat humida antiqua. Membra anhelitus,& pe-dB.Aliz Utera. cloris.Quando fpongia aduriturcum d [oko,]eft fKe' con ucnicns curationi fputi fanguinis.Membra ex pulfienis. Lapis in eainuentus frangit lapidem veficceapud alios,a Gal. enim ab hoc elongatur, vt virtus eius ad veficam penetret, fed ad lapide renum. b B. cius du eft reces & in ipfo. c B. & qualis in non frixo. d B. ficubus ad pannum & bo-thorlenc,&co fert fpafmo fcu f bothor. De*[flinco.] Cap. 601. b B. vrel. ius prouocatio eft debilis, fed confortatur cum af Stincusquid eft? Eftb [guaril] aquaticus,qui fationc.Etquando fumiturcum meile,&pipxere, in ripis nili Aegypti capitur. Et dicitur quod eft niouet coitum. Et ex decodione ipfius fite [ pefi c B.cum enim de natura alten/a,c [quoniam quum parit ex a- farium] matrici,&fedeturinea,&iuuatur,&a altenfa parito- qUa ? & creatur extra, & eft fecundum formam mordicationequaeftinipfa,&apofl;ematibus, generaturTim^ altcnfa.Eledio. Quiexeoeftmelior,eftillequiin & fimiliter in inteftinis:&ab ea fitiuuamentum cusadcxtra. vere capitur,& in hora,qua feruet ad coitum, 6c ad vlcera veficx, & renum . Et ex decodione qui ex eo eft maior, eft melior. Et magis pinguis, 50 quidem feminis lini fit clyftere cum oleo rof.de eB.clyftere. aB.Asfanacli. qUl------------------,-------------------0 r; 0-----^ eft melior,& ex membriseiusmelius, eft fumem Inflrumenta iunduramm. Confert aegritudinibus frigidis in neruis.Membraexpulfionis. Eius fal exci tat coitum, quanto plus caro eius, & proprie caro fuminis, &quasfequitur renes, & proprie a-deps eorum. De a [ fpinachijs.] Cap. 6c$. magnificatur iuuamentum eius in vlceribus in-teftinorum. De3 [faliua. ] Cap. 606. Saliua.£to'o.Fortis operationiseft illa,qu£ eft famelici,& ieiuni,& proprie cuius complexio eft calida.Deco^no.Valet ad impetiginem. Membra oculi. Confert palpitationi palpebra;, & albugini. aB.BezacL pdipilCtlLUlll Spinachia. Matura. Frigida funt, & humida 60 Venena. Interficit venenofaomnia,& ferpentem, infineprimi.Operationes,&proprietates. Suntle- &fcorpiones. nificatiua, & ipfius nutrimentum meli us eft nutrimento chryfolocannae, & dico quod ipfis eft De * [fenore animalium.] Cap. 607. virtus abfterfiua, lauatiua, & vincunt choleram. Etfortaflerefugitftomachusaiureeorum,ergo Stercusanimalium. Decoratio.Stercus [ lu- auferautur a iure fuo,dc comedantur. Membra an pi] cöfertlentiginibus magnis, & pannopropter AVIC fib z liiam 2 B. Bliar lui. uan. bB.aldab. fadib. rucas. c b.prohibet rc fuam abfterfioncm« Et ftcrcus camelic [ mu-ndi-xnanere verti- ficat, & deftruit verrucas, etiam qua; magna I ddte,™: fiunt. ] Membra ccpuis. Stercusf lupi confert fu r-furibus propter fuam abftenionem, & eftrpttI täte, & quanto plus incipit indurari, roboratur dorem.T\^ra.Galidaeft,& ficca in tertio .opera- nlamanMu- caliditas, Sc apparet fuper ipfum veftigium tithy tiones, & proprietates . Mundificatiua eft fordi- Lu Su ’qu* mallorum,mordicans valde. Operationes,&pro- tiei, abfterfiua, aduftiua,& tertia eft fubtilior a- nsrepcntu™& prietates. Virtus eius eft abfterfiua, aperit oppila- lijs.Decoratio. Adufta,& proprie tertia, facit alo- eft dationes omnium vifcerum,proprie hepatis, & re- pecize. Et fungalis adminiftratur in abrafione pi- Jls • fPon£i°fa num: & in ipfo eft refolutio, proprie in petrofo. lorum,& confert morphese,St dux quidem fpon ms^feu moiS Injtrumenta iuntturarum. Bibitur eius decodio pro giofse ingrediuntur in ablutionibus, & in medi- odorem habes pter dolorem dorfi,& fciaticx. Membra capitis, io cinisbothorladei,&panni,St veftigiorum infa- althaleb. Deco&io eius, & proprie radicis eius, quando cie,& reliqua in abrafione piloruiru Membra ca- coquitur cum aceto, Sc fimiliter ipfa radix , & pitis. Et plana eft magis conueniens abfterfioni ihnen eius, bona funt omnia dolori dentium. dentium. St eft vniuerfaliter vehementis abfter- Membra nutrimenti. Aperit oppilationes hepa- üonisdentmm.^Apoßemata,& f/>K/?«/d>.Plana eft fbothor. tis,& confert i&eritise, & in ipfo eft virtus facien- conueniens apoftematibus, quse funt vt claui fudi naufeam.Mew&ra expulfwnis. Exiftimauit Ru- perpofita,St rofea fcrophulis. Vulnera, & vlcera. fus, quod ipfe ftringit, & forfitan illud eft pro- Conferunt fcabiei vlcerofa;,St impetigini,& pro pter eius prouocationem. Ali j vero dixerunt, prie fpongiofz.lnfirumema imfturarum. Rofea va- quöd elixus lenit,plures vero dixerunt, quod ipfe let podagra; cu m cera, St oleo rofaceo. Membra confert colicae phlegmaticae,& ventofae,St deco- 20 nutrimenti.Rofea cöfert fplcni,& hydropifi.Mm-£tio radicis eius prouocat vrinam, St confert dif- bra expulfwnis.Rofea confert difficultati vrins,& ficultati vrinas,& augmentat in fpermate, St coi- ad purgandum arenam, quae eft in vefica, & do» tu,& confert difficultati impregnationis,St fimi lori renum. liter femen eius, quando fupponitur, prouocat i B. renum. menftrua :& aperit oppilationes b [ fplenis. ] F e- „ Tiena. Quando coquitur cum vino, confert pun- 6 U ercore-l Cap. 613. aB.ZebcL Aurae rutelae. Et eius deco&io fecundum quod di citur,interficit canes. Stercus. Stercora diuerfificantur fecundum diuerfitates fpecierum animalium, immo quan- -.B.vfach. DeHforditie.] Cap. 611. 3° doquediucrfifianmr fecundum diuerfitatem lJ J r jndwiduonmi fpccia vmas, Sc propne homi- num. Stercus anatis non adminiftraturpropter Sordides. Votura. Sordities ahiearis calcfa- fuperfluitatem caliditatis fax. Et ftercus bJac-b B.a!bazi,& e&in fine fecundi. Sc melior ex ca cft viri- cipitris, Sc criftatclx, Sc bafich ] Sc reliquorum falchoniftccha dis;& forditiesbalnei, qux eli in parietibus e- rapacium raro adminiftratur , quia fuperfiua ri&alba&ch. ius,cft calefadiua cum xqualitate, Sc fordities funt valde. T^atura. Nullum ex ftercoribus eft in- ludantium etiamproximaeft forditiei balnei. frigidatiuum,neque humeäatiuum. Etftercus jLu&antium vero fordities duas habet fpecies,v- columbarum eft calidiffimumftercomm , qus na earum eft,quse aggregatur in corporibus eo- adminiftrantur, Sc earum quee in domibus nu- lum, quandoque enim inunguntur oleo, St per- 40 triuntur,minorantur aftercoreearum,qucepa-mifcetur puiueri,St fecunda eft illa, qujs congre- fcunt .Operationes, & proprietates.Stercus caprarii, gatur fuper parietes ex vaporibus, St fudoribus Sc proprie montanarum adminiftratur in curfu eorum, St quae congregatur fuper terram.ludi. fanguinis.ftercus afini aduftum, Sc non aduftum Operationes, & proprietates. Ambae funt refolu- in omni curfu fanguinis. Stercus columbarum tiux,maturatius cum ajquaiitate.Sordities vero eft ex rubificantibus, Sc cu m farina hordei eft re- aluearis abftergit cum aequalitate,Stattrahitval- folutiuum: ftercus caprarum aduftum fit fubti- de. Et omnes extrahuntfurculos,& fpinas. De- lius,& non calidius.£>e a [/puma maris.] Cap. 612. 60 lidaspofitum fedat eas. ftercus caprarum,& fter- bki " cus oüium cum aceto fuper ad uftionem ignis Spuma maris quid eft? Species eius funtquin- cum cera, & oleo rof conueniens eft. ftercus co- bB.malum ha- que. Spongiofa in figura fua b [ rancida in odo- lumbarum cum meile, Sc femine lini vtile eft bens odorem fi re fuo fimilis odori pifeium graui, & eft fpifla, efchara ignis perfici, Sc aduftioni ignis. fLer- nui;«lonnm )ittsro(iUiai'is,&(pongiola,lenis,longa,lcuis, cus caprarum valet excorianom. ftercus co- longiaitiojic teololij odoris J&rolea, & purpurea, fimilis la- lumbarum^ & ftercus auis^J turda; j^slct eB.jltib«L ( B.Atemil. impetigini, & fimiliterf[ turdorum] comedentium nzvy tilnera,&ylcera.Stctc canis ab oili- bus cum melle confert vlccribusantiquis. in-HmentaimHnrarum .Ex fercore vaccarum fit emplaftruml'uper lciaticam. ftercus caprarum proprie montanarum cum adipeporci podagr? Fuperpofitum conucnienseft,& mper iciaticam, ftercus porci ficcum cum aceto bibitur ad infirmitatem lacertorum, & cum cerato ponitur fu- ri cum thure bibitum, frangit lapidem, & fuppo- hibet.ftercusal nitur,& foluit ventrem infantium. Et ftercus co- ractamc. lumbarum confert dolori colica:,quum adminiftratur in clyfteri. Et ftercus canis comedentis offa confert foiutioni, 6c vlcenbus inteftinorum clyfterizatum,aut bibitum in la£tedeco& pro- bB. glurin«. lorem. prie etiam cum aceto, & cum nitro propter pru- ritum lauatur ex eo corpu s. Inftrumenta imftura-iB.Tbbafu-: De a [fpodio. ] Cap. 616. rum. Ipfum eft cum nitro, & aqua fuper poda- gram linimentum conueniens. Membra capitis. bB.AIiilitera Spodium quid eft) Radices b [cannarum]a- Reftringit coryzam fuftumigatum,&admini- ( : al«mna. duft£,diciturenim quod ipfae aduruntur propter ftratur cum aceto, & meile fuper contritionem fricationem fuarumextremitatum,quum ven- auris, tus eas pctdat.K[atura. Frigidum eft in fecundo, 6c ficcum in tertio. Operationes, & proprietates. De3 [faliua. ] Cap. 61 o. In ipfo eft ftypticitas,& pneparatio, & parum re- »b. a . folutionis,& eius infrigidatio eft plurima,& eius Saliua quid eft) diuerfificatur fecundum fpe- refolutio eft: propter amaritudinem paucam in cies,& fecundum complexiones fingularium, & ipfo ex refolutione igitur eius, Sc ftypticitate, fit virtus eius omnino eft maturatiua, refolutiua. exficcatio fortis, & eft compofitarum virtutum Decoratio. Abftergit pannum,& lentigines,& fan ficut tofo. Membra capitis.Confert aphthis,& me- guinem mortuum. Vulnera, & vlcera. Fricatur lancholiaeprouenienti ex folicitudine. Membra impetigo cum laliua hominis ieiuni,&campho oculi. Spodium confert apoftematibusoculicali- ra.Membra capitis. Saliua ieiunis,quum deftilla- dis.Membra anhelitus, & pecoris. Confortat cor, 3 o tur in aurem kefam a vermibus, interficit eos, & Sc confert tremori eius calido, & fyneopi facta: educit eos ftatim. Venena. Saliua refiftit venenis, cx effufionecholer^ad ftomachum,& bibitum, Et quum ieiunusexpuitfuperfcorpionem mul- & linitum,& confert melancholia:, ex folicitudi- toties, mori tur. ne, & timori de prxtcritis, & terrori de futuris, cB.fitL Membra nutrimenti. Confert c [ tufli ]6c inßam- n ar x, mationi ftomachi, & debilitati eius, Scprohi- De Lfapb'fasna.] Cap. 621. aB.Mi.be,egi bet cßbfionem cholerae ad ipfum , & confert conturbationi. Membra expulfionis . Prohibet Staphi fagria quid eft? Eft vuapafia montana, folutionemcholericam. Febres. Confert febri- & eft granum capitis, & in monte Libano in- bus acutis. 40 uenitur de ea plurimum, & eft granum nigrum b [ ] ficut cicer ni- b f b. crifpum; aB.Thaal. De^lfplene.] Cap. 617. grum .'fatura. Eft calida,& ficca in tertio. Ope- rationes, & proprietates. Eft aduftiua, corrofiua, Splen. Eledio.Meliorfplenum,eftfplen porci, c [acuta, & acris.] Decoratio. Interficit pedicu- cB.caIida acuta cum hoc tamen eft mali chymi. Operationes, & los, & proprie cum arfenico, & confert alope- proprietates. In ipfo eft ftypticitas quaedam,& gc- ciae antiquae linita. Vulnera, & vlcera. Staphifa- nerat fan guinem melancholicum. Membra nutri- gria cum arfenico, aut fola ponitur fuper fcabie, b B.ponticitatf menti. Eft tardae digeftionis propter fuam b [ fty- 6c excoriationem. Membra capitis. Mafticatur pticitatem. ad extrahendum phlegma, & humiditatem ex 5 o cerebro, & coquitur in aceto, & colluitur ex ea aB.Saubaco ia- Dez [fambuco.] Cap. 618. os ad dolorem dentium ,& humiditatem gin- finia. gince, & fanat cum meile f aphthas malas. Mem- j aicoIgi Sambucus. Tsfatura. Alba eft calidior citrina, bra nutrimenti. Bibuntur de ea x).grana cum mel- & citrina,purpurea,& eft vniuerfaliter calida fic- licrato,& facit vomere chym um vifcofum. Mem bB.fccundo. cain b[ tertio. Operationes , & proprietates. Eft bra expulfionis. In bibitioneipfius eft timor: ipfa - fubtiliatiua humiditatum , & confert fembus enim vicerat veficam, fed quando fuerit cum eius oleum. Decoratio. Delet pannum, quod ex ea re&ificantibus, & cum quantitate temperata, humidum eft,& quod ficcum, & facitpoftide- mundificateam. cB.citriniute. re c [rubedinem] multitudo odoramenti eius. /«fl^^'MÄ^mwXmsoleumconfertsgri-öo DeHftorace.] Cap. 622. aB.Mib.vd tudinibusfrigidisinneruis,&fembus. Membra L J r meh3t capitis. Eius odor facit foda, veruntamen cum hoc refoluit foda faftam a phlegmate , quan- Storax quid eft ? dixerunt: ftorax humida a-do odoratur, & purum oleum eius facit fluere lia eft , qtiJE extrahitur per fe ipfam gumma , fanguinem ex naribus calefa&i, quum ipfum o- & alia eft, quas extrahitur cum decodione, dorat# per fe autem extrada , eft citrina, & quando antiquatur, declinat ad aureum colorem , & AVIC. Bb 4 eft bB.preeiofa,& grau. c f B. Membra captis. eft b [abundans: fed qux extrahitur ex cortice eft nigra: & illud ideo quoniam extrahitur cum de-codlione corticis illius arboris > & quod extrahitur, eft ftorax humida,& quod remanet ficut foex,& vinacia,eft ficca. Operationes,& proprietates . Iam diximus de virtute humida;, & ficcx quöd in eis eft ftyptteitas,& exficcatio. [ ] Et dixerunt quidam, quöd eft calida, & ficca, & remouet humiditatem ex cerebro, & canus, Biurachij vero non conloquuntur ali* quem falem in adunando,& exficcando . Sal enim vehementius rcibluit ,& ex ficca t illud, quod eft cxhumiditate, deinde fortius adunat, & fortius conftringit illud , quod remanet in partibus membri. Inßnmentaiunßurarum. Cum farina, & meile ponitur iuper torfioncm neruo-rum,&ftt emplaftrum ex eo podagrae, Sc mifce-tur cum oleo, & fit ex iploinunctio comprimen mundificat ipfum,fed hoc eft contrarium ei, q3 io do,ad \aff\tx\ümem.Membra capitis .Linitur exeo aB.Melha. b B.amarus. c --------- B d f B.& ftypti-citas ipfius eft vchem£tior o-pcriiioau cius. creditur in ipfa,quoniam ipfa facit foda. Membra nutrimenti. Sicca confert hu morolitatibus ftoma chi.Membra expulfwnis. Storax ficca retinet ventrem. * De*[fale. ] Cap. 623. Sal quid eft ? In fale funt amaritudo, &ftypti-citas. & b [ fal} quidem eft proximus baurach. 20 Et alius eft rarus, frangibilis, St alius eft cauatus, Sc alius eft fal gemma, qui eft ficut chryftallus, & aliud eft napticus niger , cuius nigredo eft ex parte napticitatis,quse eft in ipfo, qui quu m tan-diu luffumigatur,donecabeonapticitas remo-ueatur, remanet ficut fal gemma, Sc alius eft Indus,qui eft niger non nigredine napticitatis,qn£e fit in ipfo, fed propter fubftantiam ipfius, Sc marinus quidem quum aquae obuiat, illico lique-i t: & non eft ita terrenus. Vatura. Eft calidus, 3 o tatis egreffionem, & defcenfionem cibi , & na Sc ficcus in fecundo, Sc quanto plus eft amarior, tanto plus eft calidior. Operationesy&proprietates. Eft abftcrliuus, relbIutiuus,conftm5liuus, cxfic-catiuus,c cuius fortitudo operationum] eft propter relolutionem, Sc ftypticitatem fuam [fd J & eft difru- ptiuus ventofitatum, Sc ille qui eft aduftus, ve-hementioris eft deficcationis , Sc refolutionis, & ipfo confert putrefactioni, & confert humorum ^roftitiei. ipfius autem flos eo eft fubtilior, 40 folutiuas ad eradicandum melancholiam , & cum pulpa coloquintidsef puftulis capitis. Et fbothor. falgemma quidem acuit (en 1 u m, & fal conftringit gingiuam mollificatam ,& proprie falgemma,& cum aceto confert dolori a uris, more em-plaftri fuperpofitus. Membraoculi.Qorroditcarnem additam in palpebris, & vngulam,flos eius proprie confert panno, & albugini oculi. St ex fale quidem cum oleo, & meile fit emplaftrum fuperoculum,&refoluitoffuicationcm (anguinis congelati in ipfo. Membra anhelitus, & pectoris. Ex eo qui eft napticus linitur palatum cum meile,&aceto , & confertfquinantia;,&apo-ftematibus vuse,& gauoni, & falgemma quidem , & napticus, öc reliqua; fpecies falis incidunt phlegma vitreum ,& vifcofum in pedore. Membra nutrimenti. Sal iuuat ad vomitum,& proprie napricus,& falgemma eius proprie, & confert doloribus ftomachi frigidis . Membra expuljionis. Sal omnis focilem efficit fuperflui- pticus expellit phlegma putridum, & aquam, St choleram melancholicam , Sc ponitur in ene-matibus. Et niger qui eft vehem entis nigredinis, qui non eft proprie napticus, iolutione e-ducitphlegma,Sc melancholiam, Scialamarus etiam Iolutione educit melancholiam fortiter, Sc falgemma educit phlegma crudum fortiter, Sc foluitmelancholiam. Öc fal quidem ipfevlti-mus eft ad dyfenteriam, Sc adiuuat medicinas cB.Alia Iitera, forus. & illo qui eft aduftus, St puluis eius eft ipfi pro pfnquus , & ambo refoluunt plufquamfal, Sc funt conftringontes minus, & cauatus eft minoris refolutionis,minus fubtilis,nifi fit, ^pauci] faporis, ficut aluminofiis, ipfe enim eft fty-pticus,refolutiuus,& cauatus,quando lauatur multoties, exficcat fine mordicatione, & frangibilis eft magis abfterfiuus,& .quando admi-Iceturcibis frigidis,difloluit eos. Salgemma ve- humiditates vifcofas de partibus membri. Et cum mentaftro montano , «Sc butyro , & fermento confert apoftematibustefticulorü phlegmaticis ,6c fimiiiter cum mentaftro, & meile. Sc confert vlceribus virgae. Venena. Fit ex eo emplaftrum cum fem.liniad punfturam fcor-pionum, & cum mentaftro montano, & hylfo-po,& meile ad morfum cornuta;. Et cum aceto St meile ad morfum habentis, xliiij. Sc vefps, & f B.magis ama rus. g B.oftracofita tibus. h B.a’qualitate. t bothor. C7 /• > U ' 1 rdeffugat ventofitates,& 1 [niger eft ] fortio- 50 cum oxymelle nocumento opij,6c fungorum ris refolutionis. Et omnes ifti liquefaciunt humores congelatos, & amarus, eft vehementio-ris refolutionis,& calefa&ionis.Decoratlo. Sal a-duftus mundificat dentes § [ a Iapidibu s, ]& remouet nigredinem (anguinis vbicunque eft linitus, & eius vfus cum h [melle] bonumcificit coiorcm.^poflemata^-f pafiuU.Ex ipfo cum mei le, & pallis fttemplaftrum conueniens carbunculis, & cum mentaftro, & meile, apoftemati- mortiferorum. De a [ferratura. ] Cap. 6 24. Serratura, l^atura. Natura eius,eft licutarboris ipfius. Operationes,& proprietates. Serratura b [ corrofio nis ] elt mundificatiua. öc in eft ei re folutio, Sc exficcatio, 11 fuerit in arbore ipfius. Vulnera, & rlcera. Serratura ligni corroficonio- b B. ligni cor-rofi. bus phlegmaticis, Sc prohibet formicam a dila- 60 lidat,& proprie qua; eft accepta ex arboribus fty- tatione.Vulnera,& vlcera.Corrodit carnem addi tam, & morfam, & confert Icabiei vlcerola:, & impetigini^ ex ipfo cum aceto,St oleo, fitdeli-nitio iuxta ignem, vt fu da re faciat, & fedat pruritum, & proprie phlegmaticum,& cum oleo fuper aduftionem ignis, & prohibet veficatio-nem,&proprie ille qui eft baurachius, Sc Aphri- pticis, licut qusedam genera (pinarum, & deinde aggregatur cum tanto anilo, quantum jp*a eftcum vino,&aduritur,dcindeteritur. Nam quum Ipargitur fuper vlcera formicalia, confert eis. Be A a . plurimum quam hortulanum, & habet fölia. a ß.nufader. De [Jaleammoniaco.] Cap. 615. & crus longum, fuperquod eftflos albus, &ip- fius quidem rememoratio iam antecellit cap. Salammoniacus. Eletiio. Ille eft melior, qui b [ nun. ] . Calidum eit & ft ecu m ad b r a. eft, vtborax,clarus,chryftallinus. T^atura .Cali- quartum perueniens. Operationes , &proprieta-, ' a e°’ dus eft “Ceus in üne tertij. Operationes, & pro- tes. Eft fubtile, aperitiuum, abfterfiuiim. Vulne- prietates. Eft fubtiliatiuus, liquefa&iuus. Membra ra, & vlcera. Coniblidat vulnera magna,& frau- oculi. Confert albugini oculi. Membra capitis. do\ente.lnßrumentaiunchrrarum.E{ihon2iattiitiQ- Conftringit vuam, qua cafum patitur, & con- nic neruorum. ] c b lacerto fertlquinantia. 10 rum. , De*[fadar. ] Cap. 630. a B.fedar. a B.fandaruh. De [fandaraca.] Cap. 626. Sadar quid eft ? diximus difpofitiones eius vbi Sandaraca. Ts(atura. Calida eft & ficca in fe- diximus de nabach. eundo. Operationes, & proprietates. In ipla eft fty- pticitas, & proprietas retinendi fanguinem, &; De* [fbolio ferpentis. 1 Cap. 6* 1. a « ai lu&atoresipla vtuntur,vtleues,&fortes fiant, ~ " haie. & non incurrant difficultatem anhelitus. Deco- Spolium ferpentis . diäum eft de eo in cap. ratio. In ipfa eft virtus macredinem faciendi val- deferpente. de,quando bibuntur de ea quaque die tres quar- 20 ta: drag.j. in aqua & oxymelle. Vulnera, & vice- De 3 [fedevuaram. ] Cap. 63 2. a b faduran ra. Deficcatfiftulas, quando cum ea fuffumi- ' ' ' gantm. Membra capitis. Eius fumus prohibet ca- Sedeguaram. 7fatura. Frigidum eft in fecun- tarrhos, & 1 piius iuuamentum in fedando dolo- do, ficcum in tertio. Operationes, & proprietates. rem dentium vehemens eft, &c magnum valde, Retinet fanguinem. Decoratio. Prohibet catum neque aliquid inuenitur compar ei in hoc, 6c re- capillorum. Termutatio. Loco eius ponitur pon- ftincatgingiuam. Membraanhelitus, & pettoris. dus eiusdefeluza haram,& tertia ponderis ipfius Prohibet tremorem cordis, ficutKarabe,& pro- de radice canna:, hibet fluxum fanguinis, & prohibet afthmati- cum humidum fua exficcatione . Et fimiliter 30 De*[fifeleos.] Cap. <$33. a B.fefalius. vtuntur ea lu&atores, vt difficultatem anhelitus non incurrant. Membra nutrimenti. Datur de ea Sifeleos quid eft ? eft alaniuden Romanum in potu fpleneticis,&confert. Membra expulfio- Sccftfimilcalaniudcn, veruntamen eft Jongius nis. Eft bona folutioni antiqua;, & fumus eius eo parumper, vehementius album. K^atura. confert hamiorrhoidibus. Ca/idum eft, & ficcum in fecundo. Operationes, & proprietates. Eft fubtiliatiuum, refolutiunm, a B. ferzchs. De* [farace.] Cap. 6zj. mundificatiuum, carminatiuum . Et fimiliter radix eius, & femen ipfius, fiint fedatiua dolo-Sarax quidclt ? Eft illud quod perfice nomi- rum interiorum,& liquefacit phlegma congela- naturchildaru,&: frufta radicis eius lunt com- 40 tum,&deipfo quidem datur in potu animali- polita ex partibus, fuper quas funt cortices, quse bus, Sc multiplicat partus lpforum, &: bibitur in velociter ab eis tolluntur. Et eius quidem alius vino, &: prohibet frigus, & nocumentum ipfius eft mafeulus, & alius foemina, fed malculus eft in itinere, & proprie cum pipere. inHrumenta im- fortior. "fatura. Calidus eft & ficcus in fecundo. H urar um. Confert doloribus dorfi. Membra capi- Operationes?&proprietates.ExC\cc2Lt fine mordica- tis. Confert valde b [ loda. ]Membra anhelitm,& b b cpilcpßz. tione,&: in iplo eft amaritudo,& ftypticitas. Vul- pettoris. Confert afthmati, & difficultati anheli- nera, & vlcera. Confolidat vulnera. Membraex- tus,& anhelitui dilatationis,& tulli antiqu^,pro- pulftonis. Interficit vermes, & afearides, & pro- prie radix ipfius, femen eius fimul. Et quando priecum fyrupo mellis. Sirque potioipfiuspon- conficitur radix eius cum meile, °lutitur, dusaur.iii;. & proprie cum Icammonea,aut el- 50 mundatpetlusabhumiditatibus vifcofis. Mem-leboro, öc oportet quide ut comedantur ante i p- bra nutrimenti. Reloluit inflationem, & fedat do- fius potionem allia,& fimiliterinterficit foetum. lores vifcerum, Sc digerit radix eius proprie ci- bum . & eft bonum ftomacho. Membra expulfio-'X E.fulan. De*[fitlen.] Cap. 61$. nis. Refoluitdolorempungitiuum,ventoiiim, & facilem efficit partum in omnibus animali-Sulenquideft? Eft medicina Romana. 7S(a- bus,&remouet difficultatem vrins, & refoluit tura. Calida eft &ficcaapud quartum. Opera- dolores matricis, & prxfocationem eius, & con- tionesy & proprietates. Adurit cuti m. Membra ca- fert doloribus vifcerum. & liiccus huius planta, pitis. Confert tortura, quum fit caputpurgium & femenipfius quum funt recentia, bibuntur ex vno grano ipfius cum aqua betonica. Mem- 60 ex eis tres anulufat cumc [ arob j decem diebus, c B. fapa, fe« b b. carminat bra oculi . b [ Rarificat ] apoftemata palpebra- fanant dolorem renum, Ü eft iuuaduum peni- vmocod®. vel refoluit. rum ,S£C[ inflat ea, j & apoftemata accidentia tus dolori renum. c B. tumores , « ipfarum. luboculo. a B. fc®rdcun. De* [fcordion.] Cap. 619. Cap. 634. a B.feraji. Sirengi quid eft? Eft proximus virtuti afedi- Scordion quid eft? eft allium agicfte, minus negi, im mo eft fortior, fatura. Frigidus eft & ficcus a B. fechbiac. &• ficcus . Operationes, & proprietates. Eft ftypti- fici, & fiuntinde trochifci fubtiles, & ex ficcan- cus & in ipfo eft ex cerula frigus, verum fub- tur in vmbra,&adminifträtur fecundumquau- tilior plurimum exiftens prohibet ftuxus. Vul- titatem necelfanam. Venena. Confert pun&uras nera >& vlcera. Ponitur in cerato fuper aduftio- fcorpionum bibita, & linita, ncm i°nis • Membra expulfionis • Prohibet ftu- xum inguinis, De*[ferapino.] Cap. 635. * B.fachmu- a[fcammonea.] Cap. 634. Serapinum (.i.fagapenum.) quid oft? Serapi- m. num eft gumma arboris, in qua non eft iuuame- Scammonea quid eft ? fuccus volubilis cu- 10 tum,fed in gumma eius.& dicitur quöd eft quae- iufdam, cuius virtus vfque ad xxx. perdurat an- dam fpecies galbani, quaeb [refolujtur] de fit lera- b Boltentur. nos . Electio. Melioris proprietatis eft illa, quas pinum. Eleäio. Melior duarum fpecierum eius faicoum«^ b t B-. Pura va: eft b i [ ] varia, ad albedinem de- eft illa, quas eft fpiflior, & clara, cuius pars intern,feu cinermj cünans ? & cft quafi fragmentum oftraci, & eft rior ad rubedinem declinat, & exterior ad al- c°ions. puluerizabilis» velociter lblubilis,varia:qu£e cum bed in em ,& refoluitur velociter in aqua, 11011 reloluitur in aqua, facit ipfam ficutlac. Et me- ficut adulteratum cum galbano, quamuis gai- lior quidem qua eft vtendum, eft quae affatur in. bano albo fit fimile, St quod melius eft deeo, pomo,& cum qua admifcetur aquaapij, quo- eft illud de c [fpahano.] j^atura. Calidum eft c B.alashii c niam remouetureius malitia. &c [aliamakam] interfio, ficcum in fecundo, operationes y& pro- dun. quidem eft mala. quandoque vero re&ificatur 20 prietates. Eft refolutiuum, fubtiliatiuum, carmi- lcammonea quum affatur in pomo praeparato natiuum, calefadfiuum, abfterfiuum. Inftrumen- in maffa, &c permifcetur cum anifo, & dauco, & ta imdurarum. Confert paralyfi,8c d [rupturae] la- d B.comido. foluitur cum oleo amygdalino. Kfatura. Calida certorum & chordarum eorum. Et fbluit ma- ni. eft, & ficca in tertio, & eius caliditas maior eft terias,quq funt in vtrifque anchis,cly fterizatum, ficcitate ipfius. Operationes, & proprietates. In ip» & bibitum, & fimiliter doloribus iundfurarum ia lirnt abfterfio, & refolutio, & eft inimica fto- malis.e [ ] Membra capitis. Refoluit foda fri- efBirigidk macho, & hepati. Decoratio. Mundificat mor- gidam, & ventofam, & confert epilepfia .Mem-dB Apoltema. phcam, & albaras, & pannum-d [Vulnera, & vU braocnli. Confertobfcuritati oculi intcollyrtys t alcofcl-u & bothor. cera. J Quando decoquitur cum meile, &e [ paf- {4- ibothor ' Eft calida , & acris cum squalitate. tura. Eft frigidum infecundo, ficcum in tertio. jtpojtemata, & f fufivU. Folia eius rumpunt al- 10 Operationes7&proprietates. Eft ftypticum, con-dub eilet, & refoluunt ea in difpofitione princi- fortatiuum , conftridiuum, & acetum eft fubti- pij eorum, & quas recens eft , maturat apofte- lius eo, & prohibet fluxum b [ ] ita quod, b f B.fangui» mata inobedientia maturationi. Vulnera, & vU quidam dicunt, quod appenfum retinet illud, nis. cera. Qux recens eft, eradicat fcabiem vicera- & prohibet attradionem cholera ad vifcera. tam. Membra oculi. Ponitur in medicinis acuen- Decoratio. Decodio fumach, quoc [ tindores ] c B. tibusvifum .Membra anhelitus, &pettom.Dici- vtuntur,&: coriorumpraeparatores,denigratca- tur quod eft optima medicina tuffi, & anheli- pillos. jLpoftemata, & \puftuU. Fit ex eo empla- f bothor • tui dilatationis, adeo quod ex ea fit fuftumiga- ftrum fuper percuiTionetn, & prohibet apofte- tio> & confert. mata, 8t viriditatem,& confert panaritio,6£ pro- 20 hibet additionem apoftematum. Vulnera ,&vl-a B.fifarun. Dea [feifaron.] Cap. 638. cem. Prohibet ambulationefraudolentis. jnfiru- mentaimäurarum. Embrochatur exdecodione b b. fifarun qtf b [ Seifaron quid eft ? Eft lignum vifus, ] & eft eius torfio, & non apoftematur. Membra capitis. eft, eft hgnum jn ipfo amaritudo, &: ftypticitas. 'b^tura. Cali- Prohibet faniem auris, & gumma eius, quando x’ dum eft & ficcum in fecundo. Operationes pro- ponitur in corrofione dentium, fedat dolorem prietates. In ipfo eft refolutio, & ftypticitas pau- eorum. Membra nutrimenti. Präparat ftomachü, ca. Membra nutrimenti. Decodio radicis eius con- confortans ipfum, & fedat fitim,&: facit appeti- fert dolori ftomachi. Membra expulfionis. Deco- tum acetofitate fua,&fedat naufeam cholerica. dio radicis eius prouocat. Membra expulßonis. Conftringit, &c retinet men- 3 o ftrua, & ß uxum, f d J & prohibet rafu- d t B. fangui- a B.fmn-velfit. De a [fumio. ] Cap. 639. ram, & clyfterizatur ad dyfenteriam, & curfum nis. matricis, & hxmörrhoidas. b B. ehare ai- Sumiumquid eft ? Eft b [curatialbani,] exi- fcayn. ftensin aquis flantibus , öc in ipfo cä bonus De3[ficla.] Cap. 642. a B.falch. odor . öc dicetur in cap. dc caf. Membra ex-c B. comeMo pulfionis. c [ MeduJia eius decoda Sc non deco- Sicla {.i.beta) quid eft? Eft duarum fpecierum: ipfias decotti, j confer£: lapidi, 6c prouocat, & confert vnaeft nigra propter vehementiam viriditatis, aut no deco i. tjy^enten-£e> altera eft illa, quee eft nota. Apud quof- dam eft calida, & ficca in primo 5 Et lecundum De^lCucutoA Cap. 640. 40 veritatem eftcompofitarumvirtutum,& apud a B.fuchutum. V quofdam eft frigida ,& non eft dubium, quin Sucutum quid eft \ dicitur quöd eft femper- in eius radice iit humiditas. Operationes, & pro- uiua. Et dicitur quod eft fpecies feminis man- prietates. In ficla eft virtus baurach, fubtiliatiua, dragorse: & dicitur aliud. & eft duarum fpecie- & in ipfa eft refolutio, & apertio fortior b [ refo- b b. apertione, rum: quarum vna eft petrofa, & alia eft non pe- lutione ] atriplicium, & lenificatio, & in ea quas trofa. Tiatura. Quod in ea magis dominatur, eft nigra,eft ftypticitas, &propriecum lentib. Et eft fri dt- mordicct ftomachuni fortis fenlus, & eius nu- ius folia funt ficut folia croci hortulani, Sc fimi- f______ß trimcntum eft paucum, Sc apertio eius eft f [ par- liter ftipites eius, fed funt citrini plani, nonci [in Spica eft dux fpecies: quarum vna eft fpica aromatica, & eft fpica auium, Sc al- Sauich quid eft ? Iam didum eft 111 cap. tritici b B.abclitKia. tera eft nereiden, & eft fpica Romana. Etb [alit- 60 Sc hordei. Membraanhelitus, &peäons.Conkrt hitia ] debilior eft Inda, Sc Syra in omnibus pro- pedori Sc pulmoni. e B.aeiitlua. prietatibus fuis, nifi in prouocatione, Scc [ alit- Jhitia ] eft in virtute proximaSyrix, & cius qui- a [fefamo. [ Cap. C4Z. a dem arborparua eft, Sc euellitur cum lutofuo, , . A r Sc egreditur: qux quandoque adulteratur cum Sefamum quid eft ? Eft femen pluris \ n uo 1 planta,qux eft fibifimilis: inter eas verodifeer- tatis, quam reliqua femina, & propter Hoc ran- nttur, quoniam planta ilia eft horribilis odoris eidum fit facile. quidam autem dixerunt quoa CIUS cius oleum non confert nifi melancholicis, vt Operationes, & proprietates. Eft b [ mordicatiuum UB.acumm «- acre. Venena, Confert venenis omnibus. licium. De a [ femurion. ] De a[fquilla. ] b b.calefaciat. eosb[impinguet,]& humc£tet,& erfimum quid eft? eft genus quoddam fefami abhominabilis faporis. Eleciio. Corpus eius eil fortior oleo ipfius. T^atura. Calidum eft in medio primi,humi-dum in fine eius. Operationes , & proprietates. Eft glutinatiuum,lenificatiuum, aequalis calefa&io-nis, &: fimiliter oleum eius>&: decoäio ipfius, &: eft moliifkatiuum,&: in oleo eius eft groftitudo, & quod torrefactum eft,minoris eft nocumenti. 10 Decoratio. Refoliiit viriditatem percuftionis, & fanguinem congelatum, & confert fiflurce , & afperitati melancholicorum bibitum & linitu, eft impinguatiuum, & proprie excorticatum, prolongat capillos,fuccus arboris eius:6c fo-lioru m ipfius, & lenit eos, & remouet furfures, & oleum eius, in quo decoquitur myrtus, con-feruat capillos, & facit eos fortes & duros .jLpo-fiemata ■, & \pufiuU. Refoluitapoftemata calida. Vulneravlcera . Ponitur fuper aduftionem 20 moni, Sctufliantiquce. ignis , & oleum eius bibitum aufert pruritum phlegmaticü, & fanguineum,proprie cum infu-lione aloes, & aqua vuas paftae. Instrumenta iunctu-rarum. Ex eo fit emplaftrum ad groftitudinem nemorum. Membra capitis. Confert oleum eius cum virtute rofe foda aduftiux, & fuccus arboris eius fanat furfures. Membra oculi. Confert . fuppofitum pulfationioculi, & apoftematieius. Membra anhelitm, & pedoris. Eft bonum conftri- Cap. 651. a B. femurion. Semurion quid eft?eft apium fylueftre,&: iam di£tumeftdeeo. Cap. 652. a B.haufd. f feothor. quid eft ? Et czepe muris,& eius folia 1'unt ficut folia lilij,& habetb [oleum] ad ni- b B.florem. gredmem deciinans. 'fatura. Eft calidum & fic-curn in iecundo. Operationes, & proprietates. Eft incifiuum > & in ip(o eft vifcofitas aduftiua. De-cor^io.Ponituc confectum cum meile fuper alopeciam, 6l c [ ferpiginem, ] Membra anhelitus, & c b.i pe flaris. Eius acetum exafperat guttur, & indurat carneum ipfius, & eft bonum afthmati, & oreg- i.tiriam. Dea [folatro. ] Cap. 653. Solatfum-. Eieäio. Melius quod de ipfb admi-niftratur, eft habens folia viridia, citrinum femen , & eft quinque fpecierum. Tuatur a. Frigidum eftin primo,ficcum in fecundo; ftupeta-£tiuum eft frigidum, & ficcum in tertio. Gpera-tiones, & proprietates. Hortulanum eft infrigida- a B.hanab al-thalcb. &ioni anhelitus & afthmati. Membra nutrimenti. 3 o tiuum, conftri&iuum, & eft quoddam genus ip Eft malum ftomacho, faciens naufeam, profter-nens defiderium, fatians velociter 5 fed quando comeditur cum meile, remonetur eius malitia, Sc tardatur eius digcflio, Sc mollificat vifcera. Et quod torrefactum eft, eft minoris nocumen-ti, Sc ei uso utri mentum eil vnäuofum valde, Sc inipfo eft vinus faciendi fitim, Sc fit velox eius delcenfiocum corticefuo,quum autem excorticatur, tarda tu r eius defcenfus.Membra expulfionis. iius ftupefa&iuum, faciens fomn um fimileopio in proprietatibus fuis, nifi quia eft debilius eo, Sc eft quoddam genus eius, quod eft mortale. po-ßemata, &f pufluU. Eft emplaftrum bonum apo-itematibus calidis omnibus intrinfecis,&bibitur aqua ei us ad apoftemata calida intrinfeca,&ponitur aqua eius cu cerufla, & oleo rof. fuper ery-ilpilam, & formicam more emplaftri, 6c cortex radicis eius, eft vehementis exficcationis. Mem- f alcofol. Confertinteftinocolon,&infufioquidemfefa- 40 bracapitis. Si bibatur ex eo quod eftflupefadi- mieft vehemes in prouocatione menftruorum, adeo quod ipfaeijcit foetum, 6c quando frangitur, & comeditur cum feminepapaueris,& fem. lini cu m aequalitate, augmentant fperma & coi-c B/erpentum tum. Venem. Confertmorfuic [ canis rabiofi, dc «orHutorum. ferpentis lenticularis.] a B.fchidilmn* Dc* [facundttlion.] Cap. 649. fetbothor. Saciindulion. ^.poflemata,&”\ puftula.^Ponitur c b.oleo« cum rutc\ fuper formicam. bf [ & ad liftulas. ] Membra calida. Suffumigatur cum co patiens fubeth, & comprimendo vngitur ex iplo cum c(acetofa,] habens karabitum, Sc lethargiam, 6c deftillatur fuccus humidi in aurem faniolam , & confert valde foda. Membra anhelitus, & pe-cloris. Confert difficultati anhelitus, & afthmati . Membra nutrimenti. Confert radix eius dolo- num vitra xij.grana, facit euenire maniam,dc quando ex aqua eius fit gargarilina,confertapo-ftematibus linguae Et fi bibatur ex cortice radicis pondus aurei cum vino, attrahit fomn um, &: quum folatrum optime teritur, & fit ex co em-plaftrum,capiti, fanat foda,& refoluit apoftemata radicis auris,& apoftemata velaminis cerebri, & confert deftillatum dolori auris. Membra oculi. Sanat fiftulasoculi lachrymalis fradas, & fuccus 50 fpecierumeius, vfque ad illam qux facit fomnu, quum fit ex ea f coilyriü, confortat vifum. Membra expulfionis. Semen ftupefaciiui eft prouocati-uum vrina;, mundificatiuum renu, & vefiese, 8c omnes fpecies, quum fupponuntur, abfeindunt fluxum menftruoru,&:eft ex eis, quas infrigidant & prohibent pollutionem, &c eft fpecies lölatri praeter alkekengi, & prseter hortulanü & prseter ftupefa6liuumprcEdid:um,quum comedütur ex eo.iiij.aurei, interficiut, & b [aqua foliorum eius nbus hepatiSy&Cconfcrti&critix. Membra expul- 60 facit poftidere maniam,] &c non eft in eo iuua fionis. Solutione educit phlegma, öc confert praefocationi matricis. »B.fafid asfcd. De 3 [fafid. ] Cap. 650. Safid. ls{atura.Calidum eft & ficcum in tertio, mentum folatri,nifi ad emplaftrum faciendum. De 3 [fcorpionibus. ] Cap. 654. Scorpionis. Membra capitis. Oleum fcorpio-num, confert doloribus auris valde. De b B. quoci eft minus eo fafit poilidere ltoii-ditatem. a B. Harach, vel Harcij. / a B. Harach vel Harch. f bothor« b B. a B.Sandal, b B.effution£. f bothor. a B.Sabun. a B. Sahane. b B. Membra nutrimenti. a B.Saforahun. a B. Sarfar. b B.Eftalgied gied. an. De* [fudere. ] Cap. 655. DeA [fafaf] Cap. 661. a B.Safs«, Sudor quid eft ? Eft aqueitas fanguinis, cui Safaf quid eft > Eftb [ falix.] b B ch, pus cholcricum eftadmiftum, & oportet vt ad- ininiftrcturdünondum eftexficcatus,immodu De*[fakaik.] Cap. 661. a B.Sikaik. in eo eft humiditas , & ipie quidem magis eft di- geftus , quam vrina , eft enim fiiperfluitas vn- Sakaik (.i.anemone) quid eft) Nominatur fa- duofitatis, & humiditatis poft digeitionem viti- kaik b [ anehamen] 6c eftrofa rubea vehemen- bB.ainJum, mam , &C eft vrina fecunda digeftionis fuper- ter. fatura. Eft calida in fecundo, humidainip- fluitas. Operationes ,& proprietates. Eft magis di- IO fo - Operationes, & proprietates .E{\zbi\ctfma. j\x-geftus quam vrina, & diuerfificatur fecundum folutiua. Inquit Galen. Eft abfterfiua, lauafiua, animalia, &c in ipfo eft refolutio non pauca . attradiua, aperitiua, refolutiua. Decoratio. Deni- lApoflemata, f & puftula. ] Sudor athletarum con- >grat capillos miftacum corticibus nucis,&qui- fert apoftematibusinguinis, immo refoluit ea. doadminifträtur foliaeius, &ftipitesipfiusficut Membra anhelitus, &pe ftoris.Sudor ficcus lu&an- funt,aut decodac [cum forbitione hordei,& c B.bomfia( tiu meum oleo de alcanna ponitur fuper apofte- decoquuntur, prouocant lac.] ^4poftematay & f caPx11«. mata mammillse, & refoluit ea, & cum oleo rof. puftuU. Linitur ex deco&ione eius fiiper apofte- * bothor‘ ad congelationem la&is in mammilla:b [altera- mata, quas non funt dura, & fit euacuatio per tio ] vero magnse,& alteratio paruas fiunt cum eam fuper carbunculos,&t puftulas calidas. Vul- f bothor. centaurea maiore & minore. 20 nera, & -vlcera. Illud quod de eo ficcum eft,con- fert vlceribusfordidis, & incarnat ca ex excoria-Dea [fandalo. ] Cap. 6 $6. tione, & lpla mundificatvlcera,conferensexco- riationibuSj&fcabiei. Membra capitis. De eius Sandalus. Eletlio. Dixerunt Gal. &: filius Me- fucco fit caputpurgium ad purgandum caput, faugue. Ru beus eft fortior, & dixerunt alij ,al- & cerebrum, & eius radix mafticatur adextra- bus eft fortior, ‘fatura. Eft frigidus in fine fecun- hendas humiditates a capite. Membra oculi. Suc- di, vfque ad tertium pemeniens. ficcus iri fecun- cus eius confert tenebrofitati oculi,& viliis,&al- do. Operationes, & proprietates. Prohibetb [attra- i>ugini eius, & veftigijs vlcerum, & quando dc- £tionem] & proprie rubeus. d.pol\emata,&\pa- coquitur cum vino, fit inde cmplaftrum, fa- ftuU. Reloluit apoftemataacuta,& proprie ru- 30 natapoftematadurain partibus oculi. Membra beus, 6c linitur ex eo eryfipila. Membra capitis. anhelitus y& peHoris. Si coquantur folia eius cum Confert foda. Membra anhelitus, & pectoris. Con- fuisftipitibus,d [& cfi fuccis hordei forbilibus, ] d b. forbitio. fert tremori cordis accidenti in febre linitus, Sc comedatur, facit abundare iac. MembraexpuU n^us hordei, bibi tus. Membra nutrimenti.Confert debilitati fio- fionis, Pxouocat menftrua. machi calidi bibi tus, & linitus. Febres. Confert febribus calidis, & proprie albus. De*[fehedenigi.] cap. 66$. *B.shedanegi De*[fapone.] Cap. 657. Sehedenigi quid efi ? Eft femen arboris canna- bis , nos iam locuti fuimus de cannabe : opor-Sapo. Operationes, & proprietates. Eft vlcerati- 40 tet ergo vt coniungamus inter cöfiderationem, uus, putrefa&iuus. Membra expulsionis. Refoluit qux eft in vtrifque capitulis fimul. Et de fedeni- colicam,& foluit humorem crudum. gi quidem aliud eft hortulanum notum, &£ a- liud eft campeftre: Humain vero dixit, quod ar-De* [fahane. ] Cap. 658. bor campeftris egreditur in defeitis fecundum quantitatem cubiti, & fuper folia eiusdomina-Sahanc . Operationes, & proprietates. Eft ab- turalbedo. Et eius fruftus eft ficutpiper, & fi- fterfiuum,ex{iccatiuum mali humoris. Vulnera, nnlatur eius granum grano b [affunnati, ] quod b BJfemue. ' & vlcera. Facit poftidere fcabiem, ÖC pruritum. eft granum, de quo exprimitur oleum. Et nos t Inflrumenta iunclurarum . Confert dolori anchas iam locuti fuimus degranoc [ affunnati. ] r^atu- c b.2W. c phlegmatico. Membra capitis. Remouet foeto- 50 ya.Eft calidum & ficcum in tertio. Operationes, rem oris, fa&um ex ft omacho, & corruptionem & proprietates.d [ Cannabis ca m peftris ] relbluit d—B. cius b [ & ] abftergit humiditatem ftomachi, 6C ventofitates, & exficcat fortiter, & humor ems exficcat eam. eft paucus malus. apoftemata, cr f puftuU. Can- f bothor. jnabiscampeftris, quando eius radix decoquitur, De* [fafuruhun. ] Cap. 659. & fit ex ea emplaftrum apoftematibuscalidis, in locis duris, in quibus funt chymi viicofi, iedat Safuruhunquid eft ? Eftauis,cuius nomen? efi calidita rem, 8c refoluit duritiem. Membra capitis. hoc nomen inFrancia. Facit foda lua caliditate, 6c eius luccus ddtiila- turad dolorem auris oppilatiuum, & ad humi-De a [farfar. ] Cap. 6 60. 60 ditatem auris, & fi militer oleum eius, & folia eius eradicant furfures in capite. Membra oculi. Sarfar quid eft Jb [ Eft ferrum. Membra capi- Obtenebrat vifum. Membra nutrimenti. Ncccr tis. ] Quando coquitur cum oleo aut infundi- ftomacho . Membra expuljionis. Exficcat Iper- tur in iplo , deinde coquitur, &; deftillaturin ma,& iac quidem alfehedenigi campeitrisloi- ^ ^ rfnir,r aurem, remouet dolorem eius, oc pulfationem uit cum facilitate, & medietas ii b . eluccoeius con^n(f^c£. Decoquitur cum mellicrato>..<££ fit inde empla-bB.Inebriat & itrum fciaticaE. Membra capitis. b [ Sedat ] fcoto-faat. miam. Membra expulfionis. Quando fit exeoeua- t B.impragna poratio,adiuuatadc [impinguandum;]& pro-nonem. pric cum hordeo. thia] 5c proprie doloribus fplenis, 6c cortices eius pra:parant ftomachum. Membra expulfionis. Quando in potu datur de ea qux nomen non habet aureus.j.s.cum cordumeni,aut hyffopo, & nafturtio, extrahit vermes, & afearides : 0c illa quas nominature [ acuthia J confert dolori renü. c b. anuchlia, Venena. Illa, qua: nominatur anulus, confert morfui vipera; valde,quando adminiftratur vt emplaftrum,& bibitailla quse nomen non 5 o habet, eft illi propinqua. i B.Sceha, vel 'cihi. De*[ fceba. ] Cap. 666. De*[fcel. j Cap. 668c * B.Scd Sccha quid eft? fceha funt dux fpecies, vna l E.ciprc/Ii. carum eft fpinofa habens folia b [ fedreia, ] con-cauunii lignum , & non adminiftratur nifi in fuffumigatione. Et alia habet folia vttamari-fcus.&reperiturei fpecies tertia, quas nomina-turabfinthium marinum.Eleclio. Meliorefl Armen a . Is^atnra ..Eft calida in fecundo, ficca in tertio. Operationes, & proprietates. Omnes fpecies eius funt incifiuas,refolutiuas ventofitatum, & in ipfa eft ftypticitas minor ftypticitateabfinthi;, öc eius calda dio maior eft caliditate ip(iiis,& amaritudo eft maior: & in ipfa eft falfedo. Decoratio. Eius cinis,cum oleo a ut oleo amygdalino linitus confert alopecias. Et eius oleum facit nalci bar- Scel quid eft > Eft medicina Inda, fimilis zingiberi. ‘T^atura. Calida cft & ficca in b [ tertio. ] b B feain(la Operationes, & proprietates. Eft amara ftyptica , acuta, difrumpit ventofitates , & eft in virtute mellis, & ineft ei refolutio mirabilis, <5c fubtilia-tio. Infirumenta iuncturarum . Confert neruis, Oritur in hortis, habens cannam fubtilem,3equalem,dc habet pilos,Sc folia leint ficut tarcon, fecundum quod exifti-grscechumun quandoqueenim proportional!tur ad cu- 10 mo, & habetlac. Eleäio. Illud quod melius eft, phorbium accidentia albes,} Sc homjnes^diuer- eft leue, ad rubedinem declinans, ficut cutis in- uoLuta,fiibtileni habens corticem,illeid-,quod eft cum duabus cannis, & eftleuis carnis, Sc grof-fum, paruxrubedinis, & durum, Sc quod eft ut filum,eft malum, & perficum eft malum, dtnon oportet, vt aliquid de eo adminiftretur .Igatura. Inquit Humain. Eft calidum in principio fecundi, ficcum in fine tertij. Laoverö ciuseft vlti-mumiii ambobus fimul, imrno in quarto gra- quandoque U- fificantur in eis. TJatura. Frigidum eft Sc ficcum terpretatü no- jn tertio, vfqueadquartum. Operationes,&pro-mineaibis,qua prietates m Piohibet fiuxum , ] n; & conSe^at banguinem, 6cftupefacit. Decoratio. ftroilacur acci- Quando linitur ex eo fuper locum euulfionis pi-dentu,quae fa- lorum,prohibet frigiditate fua nafei pilos fecun-cu chumun ad c|0 ? ßr ßt ex eo emplaftrum mammillse, & non ficitJbis.qUa magnificatur. Mpofiemata,&-\pufluU . Succus f {B.Anguinis. eius fedateryfipilam, & formicam. Instrument* 20 du. Operationes,&proprietates. In ipfo fiintftypti- iunclurarum . Linitur fuper podagram calidam. Membra oculi. Succus eius adminiftratur in doloribus oculi. Membra capitis. Succus eius eft bonus humiditatibus, quae accidunt in aure. Membra anhelitus ,& pedoris. Fit ex eo emplaftrum mammilke, 6c non magnificatur,& prohibet exuberationem ia&is. Membra expulfionis. Retinet menftma, 6c confert dolori matricum. & fit cx eo emplaftrum tefticulo, 6c no magnificatur. citas, Sc acuitas, Sc difmptio orificiorum venarum , 6c illud eft vnum propter quod repellitur. 6c quando redlificatur, non eft iuuamentum in eo in luo loco , propter illud quod diximus, &eft ex toto nociuum, Sc proprie complexionibus calidis. Membra capitis. Lac eius adiuuat in eradicando den tes. Membra nutrimenti. Nocet ftomacho, Sc hepati, 6c datur ad bibendum in curatibne hydropifis. Et oportet quide, vt prius 6c inunguntur ex eo membra fpermatis, 6c pro- 30 infundatur m fucco endiuix, & foeniculi, 6c io- hibet pollutionem. Venena. Eft: venenum morta-Je. Et eius cura eft vinum purum. B.Secacul. De a [ fecacul. ] Cap. 670. Secacul. Votura. Eft calidum infecundo, ad humiditatemquandam tendens. Operationes,& proprietates. In ipfo eft lenitas,& virtus eius quod b B. conditu. b [ nutritum ] eft,eft ficut virtus baucise. Membra latri tribus diebus, deinde exficcetur, 6c fiant inde trochifci cum modico faris Indi, Sc tur-bith, 6c myrobalani, aut aloes,& erit fortis iu nani enti . Membra expulfionis. Solutione educit melancholiam, &:phlegma , Öcaquam. Etantiqui-tus quidem fuit cius adminiitratio conliieta in folutiuis- deinde fuit dimiffum, proptcrca quia nocet coitui, Sc fpermati, Sc quia dilrumpit venas ani. Sc quando redificatut,non eftiuuamen- a B.Scherru-negu expulfionis. Excitat appetitum coitus. Termutatio. 40 tum in ipfo, dc illud ideo, quoniam eius re&i-" * * : ficatiofit hoc modo. Infunditur non contritum. in lade recenter muldo die, 6t no&e, Sc renoua-tur illud multoties, Sc illud eft ex eis, qux debi- Loco eius ponitur buzeiden. De3 [ fehemenigi. ] Cap. 671. Sehemenigi quid eft? b Eft iurafabram cam-pcftre.[ Votura. Calidum eft,& ficcum in tertio. Operationes, & proprietates. Eftrefolutiuum,&: fubtiliatiuum valde, & quando ponitur fubcer-uicali infantium, confertftuori oris eorum. In- litantipfum,&: deftmunt operationem eius in humoribus malis. Quii vero cxcufationem non inuenit, quin ipfo vtatur, permilceat lpfi ani-fum, & foeniculum,&cymnium. Et quod de eo in potufumitur, fit ab vno danich vfquead quatuor. Et hxcquidem de herba eius. In latte ftrumenta iunBuramm. Confert paralyfi linitum, 50 vero ipfius, non eft bonitas, & non videtur mi- Sc caputpurgio ex eo fado cum vino. Membra capitis . Quando fit caputpurgium ex aqua eius, mundificat cerebrum, 6c confert etiam tortu-rse, Scepilepfiae bibitum cum vino. Membra nutrimenti. Confert humiditatibus ftomachi, & fluori oris infantium quando ponitur fuper ca-pitibuseorum,fecundum quod exiftimauerunt quidam. Membra expulfionis. Confert ventofita-tibus matricum. hi,quod fit in potu dandum. Sc quum eius lo-lutio fuperfluit,ex eis qux ipfa abfcindunt,eft federe in aqua frigida : & quando in potu datur'xolicaz, bibere cum ammoniaco& bdellio, deferapino, Sc modico ftercoris f lupi narrato t in capitulocolicre. Febres. Repellitur,propre-rea quia generat febres. Venena. Pondus drag.ij. de ea interficit. 60 a B.Suchacb*1' De a [fuchaha. ] De^ [feigem. ] Cap. 674- Cap. 672, a B-felga* feJgicra,vti- b B.apoftc-mati. Suchaha. Membra capitis. Conferunt ipfa, Sc radix eius, Sc fruftus ipfius b [ dolori] vua1. Membra nutrimenti. Confert lfomacho , & hepati. Membra expulfionis. Deco&io radiciseius prohibet fluxum mulierum, dcipfa fuppofitar& encas Selgem quid eft ? Eft napus, qui iani diftus eft lesluT ante in cap.b [ de lem. ] b B-le^" De a [ fcerbin. ] Cap. 675. Scerbin U.cedm.) quid eft ? Eft arbor alkirran. ' 1 denos / & nos quidem hm locuti fuimus de alkitran. Colluitur 05 ex decoctionc eius ad dolorem mo- Nunc vero narremus operationes, quas funt pro- larium.Membra anhelitus,& pecioris. Confert fpii- prias arbori ipfius. Et haec quidem arbor eft de genere arboris pini , & habet frudum fimilem fru&ui cupreffi, fed eft minor eo, & habet fpinas & eft duarum fpecierum, quarum vna eft longa, & altera curta. Operationes ,& proprietates. In cortice huius arboris cft ftypticitas. Membra capitis . Si quis de fru£tu huius arboris plurimum al- to fanguinis. De a [fpina Aegyptia. ] Cap. 68 aB.Scuchema Spina jegyptia. fatura. Eft frigida in primo, ficca in fecundo. Operationes,& proprietates.Eft ex ficcatiua,abfcindens catarrhos .Vulnera,& vlcera. farie. ^°da proptei calefactionem, & pro- 10 Radix eius , & proprie femen vehementis funt con(o\ida.tioni$.Membra anhelitus,&pettoris.Con fert apoftemati gutturi s.Membra mtrimenti.Qon-fert apoftemati ftomachi. a B, Sananich. vel iababich. pterea quia communicat ftomacho in mordicatione, quam ei facit. & quando colluitur os ex aceto, in quo decoquuntur folia eius,fedat do lorem dentium. Membra anhelitus,&peffiorisJfru,-duseius conferr tuffi. Membra nutrimenti. Fru£tus eius eft malus ftomacho, mordicans ipfum, fed ipie confert liepati. Membra expulfionis. Eius fructus confert deftillarioni vrinae.Et ii bibatur cum pipere prouocat vrinam. Et quando ex cortice eius fit fuffqmigatio,extrahit foetum, &fecun-dinam, & quando bibitur, ft tingit ventrem, & quandoque ftringit vrinam. Venena. Daturin potu fru&tis eius cum vino ad potum leporis marini. Et (i mifceatur cum adipe cerui, & inungatur ex eo corpus, non approximant ei vermes venenofi. Dc a [fcenefchic.] Cap. 676. Dea [fynapi. ] Cap. 681. aB.’Chardel. Synapis. T^atura. Calida eft & ficca vfque ad quartum. Operationes ,& proprietates. Inci-ditphlegma, & oleum eius eft calidius oleo ra-20 phani, & fugiunt ex fumo eius vermes veneno-11, & illa quas eft fylueftris , generat humorem malum, & in ipfa luntabfterlio, & refolutio, & homines quidem comedunt folia eius, &radi-. cem ipfius elixant. Decoratio. Mundiiicat faciem & aufert b [occultationem] & veftigia fangui- b b. nigredine nis mortui,fylueftris eft emplaftrum bonumc inguinis. [ forditiei,]&exficcat linguam, & confert alo- c B-quartans* peciae. Apofiemata,&] pufiuU. Refoluitapofte- fbothor. mata calida, & omne apoftema antiquum, & Scenefchic quid eft ) Eft fimilis abrotanoin 30 ponitur cum d [caulibus ] fuper ferophu las. Vul- dB.fuJph»rc. virtute. *1statura. Eft calidum & ficcum in fecundo . Membra capitis. Confert epilepfj2C,& abfein-dit fluorem faliuae currentis , & proprie ex oribus puerorum. Termutatio. Loco cius in iuua-mento quod facit cpilcpfix, <5c alijs, ponitur fampfucus. a B. Secundus. nera, & vlcera. Confert fcabiei, & impetigini. Infirumenta iunfturarum. Confert dolori iun<5tu-rarum, & fciaticx. Membra capitis. Mundificat humiditates, qua? funt in capite, & fit ex ea emplaftrum capitis eius qui patitur lethargiam. Et aqua eius deftillatur adomnem dolorem auris, & molarium , & fimiliter eius oleum , & proprie quando decoquitur in ea affa, & eft de medicinis aperientibus colatorij oppilationem. Et Sucudns. T^atura. Virtus eius eft calida. Opera- 40 dixerunt quidam, quod fi bibatur a ieiuno,in De a [fucudus. ] Cap. 677. bB.JocOo a b. Seuche aL beida. a B. Seuche alie hetidie. iiones ,&proprietates. Bibitur eius fuccus ad dolores. Decoratio. Recens cum vino linitur fuper morpheam. V ulnera,& vlcera. Facit cohaerere vlcera antiqua,&: puluerizatur fuper carnem additam . Infirumenta iunclurarum. Linitur cum aceto fuper podagram, & fit ex eo ceratü ad dolorem dorfi.Membra anhelitus, & pexioris. Fiunt ex eo cu dulcibus b [ bucelis ] ad Xuffim.Membra nutrimenti. Bibuntur exeo, drag.i/.cum hydromellead mordicationem ftomachi. Membra expulfionis. Dux drag. cum hydromelle valent ad dyfente-riam, & difficultatem vrinae. Et quum mulier fubij cit fibi ipfum,prouocat menftrua. De*[ fpina alba.] Cap. 67 8. Spina alba quid eft? Eftbedoard.Tv^ftm?. Frigida eft,& ficca in primo. Infirumenta iunäurarum. Eius deco&io cöfert inftrumentis iundurarum, & podagra. Membra nutrimenti % Confert mollifi-cationi ftomachi. De* [fpina Iudaica.] Cap. 679. Spina Iudaica.'Altara. Eft calida. Operationes, & proprietates. Efifubtiliatiua, refolutiua. Infirumenta iunüurarum. GofQltzlcuzQzMembra capitis. telle£tum efficit bonum. Membraoculi. Admi-niftratur in f collyrijs oculi ad pannum, & afpe-1 aicofo]> ritatem. Membra anhelitus , & pecioris. Si teratur , & bibatur cum aqua mellis, aufert afperita-tem antiquam in canna pulmonis. Membra nutrimenti. Extenuatfplenem, & facit fitim. Membra expulfionis. Confert praefocationi matricis, & facit defiderium coitus. Febres. Confert febribus periodicis, & antiquis. 50 De3 [firangulatore adib.] Cap. 682. Strangulator adib quid eft ? Praefocat adib, &: porcos, & canes, & eft praefocatiuus, & non ad-m i niftratur interius neque exterius. De* [firangulatoreleopardi.] Cap. 683. Strangulator leopardi quid eft ? Suffocat 60 leopardos, & lynces, & reliqua. Et non admini-ftratur intus, neque extra. Et dicitur quod quando appropinquat fcorpioni, congelat eum . Venena. Ipfe interficit adib. & iam diftum eft de eo. a B. Chanach aldib. a B. Chalnach alnemer. AVIC. Cc De a B.HilcIiaJa. vel alta a B. Hiaram, t B.Chalef. De*{falice.] Cap. 684. & fine carne, & nominatur in terra noftrab [ru- bB.rete. fnc. ] "fatura. Eft calidum, & humiditaseius eft Salix quid eft ? Quandoque egreditur ex folijs fuperflua. Operationes, & proprietates. Non eft bB. Alialitera. eiusquandob [finditur] gumma fortis.operatio- dubium quin fittarda; digcftionis, dcdefcenfio- contundimtur. nes, & proprietates .Frudtus, Sc folia ciuslunt fty- nisa ftoniacho, quoniam eft azymum non fer- ptica fine mordicatione , &C ineft eis exficcatio mentatum. Et co&um line carne, eft leuius a- fufficiens. Et cinis eius vehementis exficcationis. pud quofdam, fed fortafle res non eft fecundum & quando ex ea humida fit emplaftrum, retinet quod dicunt, & quando cum eopermilceturpi- «B.contundun fluxum languinis. & quandoquec [finduntur] peris parum, & oleum amygdalinum, redhfica- tur. foiia eius, & egreditur gumma ab eis vehemen- 10 tur eius difpofitio parum. U quü digeritur multis abfterfionis, fubtiliatiua. Decoratio. Eius cinis tiplicatur eius nutrimentum valdc.Membra anbe- eradicat verrucas linitus cum aceto.^ulnera,& vl litus,&peüoris. Confert pulmonic [ remouendo cera. Fit ex eo emplaftrum ad vulnera magna, 6c tuflim, & lputum] fanguims, 6c proprie quum proprie ex fructu eius, & folijs eius, & cinis eius decoquitur cum portulaca. Membra expulfionis. put°' remouct formicam, quando linitur cum ea cum Eft lenificatmum ventris, aceto. Membra capitis. Quod eft eius lüperius, & * aqua eius, funt fedantia loda. & non eft aliquid De a [ terebinthina. ] Cap. 688. magis vltimum,quam fuccus foliorum eius in cu ra faniefiqua; currit ex aure. Membra oculi. Po- Terebinthina . dicetur in capitulo de grano li- nuntur fru&us,& aqua eius fuperpercuflionem 20 viridi, pupill^, & eius gumma confert vaidejvifui debili. Membra nutrimenti. Aqua eius confert oppilationi Dez[ tarcon. ] Cap. 689. hepatis, & i6f eritix. Membra expulfionis. Frudus eius confert habentibus fluxum fanguinis. Tarcon quid eft? Eft notu m.Et dixerunt quod pyrethrum eft radix altarcon montani. ffatura. ; B.Chanxfes. De*[fcarabeo.] Cap. 685. Manifeftum eft quod eft calidum & ficcum in fecundo , quamuis Iit in ipfo virtus ftupefadi-Scarabeus. Membra capitis. Oleum, in quo fri- ua. Quidam vero dixerunt,de quibus 11011 eftcu- gitur, valet ad dolorem auris, quando in eam ef- randum, quod ipfum eft frigidum & ficcum. funditur , &C finuliter corpus cius quod optime 30 Operationes, & proprietates. Ett deficcatinum hu- contritum eft. miditatum,&exficcatiuumearum,&iniplöeft infrigidatio qutedam. Membra capitis. Confert > B.ciubt. De 3 [fcoria. ] Cap. 686. f apiithis, quum mafticarur, & tenetur in ore. Membra anhelitus, & pe floris. Facit accidcrc dolo-Scoria. Elettio. Scoria fortioris exficcatio- rem gutturis. Membra nutrimenti. Eft difficilis di- nis eft Ico ria ferri. 7S[atur.a. Scoria ferri eft ficca geliionis. Membra expulßonis. Abicindit dcfidc- in tertio, 6c lcoria an is, eft ei propinqua. reliquae num coeundi. vero lcoria; funt minus ca\idx.Operationes,&pro-prietates. Omnes funt exficcatiuse. öcqUaefortio- Dez[taraxacon.} Cap. 690. aB.Tarafcun. riseft exficcationis eis omnibus, eft fcoria fer- 40 ri. & omnes exficcant humiditates. Mpofiemata, Taraxaconquid eft \Notumeft-.eft fpecies en- t bothor. f pufiuU. Scoria ferri refolui r apoftemata ca- diuiae. Tuatur a. F r igus eius eft plus humiditate ip- lida .Vulnera,& viter a. Scoria argenti confert fca- fius, cum hoc quod in ipfa eft humiditas. Opera- t fahafat. ^ici, & t tineec, & confolidat vlcera, & prohibet tiones ,&proprietates. Eft infrigidatiua, apentiua, fluxum hsemorrhoidarum,&. fiftularum. Mem- Membra oculi. Eius lac abftergit albuginem. Membra oculi. Scoria ferri confert afperitati palpebra- bra nutrimenti. Eius fuccus confert hydropih v al- rum , & lcoria ftanni confert vlceribus oculi, de, & aperit oppilationes hepatis.^7 enena.fkzfivfti. öc in hoc loco merdafegni. Membra nutrimenti. venenis, Sc ex ea fit emplaftrum ad pun&uras, 6c Scoria ferri confortat ftomachum, & exficcat proprie ad pun&uram icorpionis. fuperfiuitateseius,&: remouetmollificationem 50 cius , quando in potu datur in vino antiquo, a[ aut bibitur cum vino. Memora expulfionis. Sco- r ria ferri prohibet fluxum hamiorrhoidarum, &: proprie quando ledetur in vino antiquo, &: Tamarifcus. Operationes,&proprietates. In ip fo admifto, & prohibet impraegnationem, & ab- eft ftypticitas, & abfterfio, mundificatio abiq* fcindit fluxum fanguinis menftrui, & eft in eo exficcatione vehementi, & eius aqua eft abfter- vltima, &fimiliter in vnna. & coardat anum fiua,dcficcatiua, cuius abfterfio eft plus exficca- iinita. Venena. Scoria ferri cum oxymellc con- tione eius. Et iplius exficcatio eft cum ftyptici- fert nocumento medicina;, quae nominatur co- tate, led eft fluctus eius vehementioris Ityptici- mtum. 60 tatis, & in tamarifeo quidem eft fubtilitas pau- cabf [ ]& in reliquis rebus aiijs, bfB.^^ LITERA T. Sc adnfiniftratur loco gallae viridis. Decoratio. Eius decoCtioadminiftratur in embrochaadpe- t botilor> »B.Athri».' Dez[Tri.i.itrfjs.'\ Cap. 687. diculos3& interficit eos. jpoftemata, & ipff- ^ Ex eius folijs fit emplaftrum fuper apoftemata TRi f.i.it ria.J quid eft?Eft ficut corrigiae, fadu fluxa. V ulnera,& vlcera. Eius fumus exliccat v ce- ex azymo, quod coquitur in aqua cu carne, ra humida, variolas, & fpargitur quod ex ea tritum eft, & cinis eius fu per adnftionem ignis, &vlcerahumida , & fructus eius , & cinis ip-fjusexficcant vleera difficilia, 8c corrodunt carnem additam .Membra capitis.'Oq codio foliorum eius cum vino confert dolori dentium, colluto ore ex ea, & prohibet corrofionem eorum, proprie fruduseius. Membra oculi. Eiusfrudus ftat loco lycij, & galla? in aegritudinibus oculi. Membra anhelituspedoris. Confert fputoantiquo, Tranatus fecundus. Dez [talififar. ] Cap. 694.. aB. Thalisfar. Talifafar quid eft? Eft cortices Indi, in quibus eft ftypticitas, & acui tas, & odoris boni parum, & in ipfis eft fubftantia terrea plurima, & fubtilitas pauca.?^tf«ra.Apud GaLnon eftoften-fum ipfos habere caliditatem, neq; frigiditatem de qua fit curandum. Qujdam autem dixerunt, cp funt calidi & ficci in fecundo. Operationes, & $: proprie fructus eius. Membra nutrimenti. eius 10 proprietates. In ipfis funt ftypticitas, &exficcatio rami diffoluti in aceto conferunt fpleni, empla-ftroexeis fado. & ad fplenembibitur vinum,in «quo dejcofta funt folia eius&:ipfiusvirgulta.<5c faciunt fplenitiei ex ligno eius vafa. Membra ex-pulfwms. Confert folutioni antiquas, & fedent indecodione eius ad curfum matricis, & fup-ponitur granum eius ei, &: bibitur frudus eius etiam , Penem, Confert frudus eius morfui viperae. ■aB.Tharatkit. Dea [ taratbit. ] Cap. 692. fortes, & refolutio.& funt compofiti ex fubftan-tijs pluribus.& terreitasineiseftplus.Mm&ra ex-pulfiqnis. Conferuntb [ dyfenteria;, ] & vlceribus b inteftinorum, & fluxui fanguinis matricis,& ani. & conferunt ha: morrhoidibus. Tarathit quid eft?b [ Frufta ligni nodofi,] gro£ fitudinem digiti habentis, &: eius longitudo eft minor. Et plurimum eius eft ftyptici (aporis & c [cineritij coloris,] Et virtus eius eft ficut virtus eius eft (icut virtus balauftise, &: dicitur quod ip-d b.1ocis fylue- fe affertur ex d [ ruribus. ] Operationes, & proprie-itnbits, tates _ ftypticus, & prohibens motum fangui- b B. fruftum li-gnofum corrugatum. c B. eft habens colorem pulue-rulentum. De* [tarifilon.] Cap. 695. Tarifilon quid eft ? Planta nafcens in vere. 20 & flos eius eft fimilis croco hortulano. Fenena. Decodio eius, quum effunditur fuper morfum vipera;, fedat dolorem eius. Et fi effunditur fuper membrum lanum, facit in ipfo contingere fi mile illi, quod contingit ex morlii viperaT, de dolore. Dez [ tuberibus.'] Cap. €96. Tubera quid funt? Sunt ex fubftantia terrea a B. thariluan. a B.kern*. nisin membris omnibus, inßrumenta iunäura- 30 plus, &aqu ea minus. Et in ipfis eft aereitas, & fubtilitaspauca.&funtpriuata (zpore.Eledio.Mc liora eorum funt areno/a, alba, in quibusnon eft odor malus, & quse ex eis funt ficca, deteriora funthuniidis.Sc illaquidem, qua: elixantur poftexcoriationem, &fciftionem cum cultello cum aqua & fale, deinde coquuntur cum oleo, &almuri, &fpeciebus condientibus, autaltit, funt meliora. Et deteriora eorum genera, funt fungi,& proprie quum nafcuntur fub arboribus, a B.Talk. T De talk. 1 Cati. 60 ?. 40 & in terra mala. Operationes, & proprietates. Sunt groffa valde, & prxbent nutrimentum groffum, melancholicum , & non appropinquat eis in hoc aliquid. Et eorum quidem theriaca funt vinum purum, & condientes fpecies. Etfi elixen-tur, deinde coquantur cum eis, generatu r nutrimentum groffum, non malum; veruntamen fa-porem non habent, inßrumenta iwnclurarum. Timetur ex eis yaialy fis.Membra capitis.Timetur ex eis apoplexia. Membra oculi. Eorum aqua ficut rum. Confortat iundurasmollificatas. Membra nutrimenti. Confert mollifica tioni ftomachi, ÖC hepatis.Mm&m expulfionis.Stnngit,S£ rerinettlu-xum fanguinis, & defeen fionem fanguinis in e-geftione, & dyfenterix bibitum in lade capram decodio. Termutatio. Medietas ponderis eius de corticeoui aduftoablato, Scfexta ponderis eius de gallis, öc decima ponderis degummi arabico. [ De talk. ] Cap. 693. Talk quid eft ? Dixerunt quidam, quod inhibitione eius eft timor, propter illud, quod in ipfo eft ex retentione fui cum partibus ftomachi, b b. cum camel & b j- yillofitate ] eius, & cu m gutture, & j gula, ipfius. £t quand0 neceffarium eft vtfoluatur, foluatur in panno, i n quo ponantur frufta glaciei, aut lapides, &percutiaturdonecrefoluatur.&: fi fuerint lapides, neceflarium eft, vt fubmerganmr t meri. inaqua. fi voluerit homo, dimittat iplüm in 50 eft, abftergit oculum. & hoc quidam laudaue- panno, deinde excutiat ipfum in vafe, &exci piat quodexcuffum eft, &vtatur eo cum aqua gummse. & erit bonum fuse intentioni. Eleäio. Quod ex eo calcinatum eft, eft fortius, & fubti-lius. IS^atura. Frigidum eft in primo, ficcum in fecundo. Operationes, & proprietates. Stypticum eft, & retinens fanguine. &adminiftratur in pfv-lothro, ficut exiftimauit Paulus, & ali}, vt fit eius deficcatiomaior. Ipfum enim non adurit ignis fbothor. ni fi cum arte. ^Apoflemata, & ]pufluU. Prohibet 60 Tindura quid eft ? Eleffio. Melior elt illa, runt, & conceflit illud Mufaia medicus. & alij. Membra nutrimenti. Sunt tarda: digeftionis, impedientia ,grauantia ftomachum, grolli chymi. Gal.vero in quodam loco ait, non funt mali chy mi.Membra expulfionis . Faciunt incurrerecoli-cam, öc difficultatem vrinse. Dez \tinftura.\ Cap. 697. . B.Medad. apoftemata mammillarum, & tefticulorum, Sc quee poft aures funt, & reliquarum carnium laxarum in principio. Membra anhelitus,&pefforis. Retinet (putum fanguinis cum aqua plantaginis. Membra expulfionis. Retinet fanguinem matricis^ ani bibitum, & quod ex eo ablutum eft, & linitum,confert dyfenterix. quse eft lenioris ponderis, & magis intenfe nigredinis.?^^. Omnis eft calida, exficcatiua, nifi Inda,quoniam Indi,& Paulus numerat eam inter infrigidadua. Operationes, £rproprietates. Omnis eft exficcatiua. apoftemata, &\puftuU. fbothor, Exiftimauit quidam , quod Inda ponitur luper apoftemata calida,& cöfert eis.Vulnera^& vlcera. AVIC. Cc 2 Illa «B. Selhafe, bB.faciendo ex eo caputpurgiu fcola. 4 o 4 nia qu« aflumitur ex fumo Jigni pini, cum gumina, &bdelioponiturfuperaduftionem ignis, donec cadat. Dea [ teßudine. ] Cap. 69$. Teftudö, Membra capitis- Sanguis eius quce fyl-ueftris eft,iam di&um eft, quöd confert epilep-fiseb [adhaerens,] Et fei teftudinis valet ad f a- 1 , i_ Or J 11 ^ f*n t* in ihd VPQ pnilpnfipnm HA owi fpecies eius, &e [cafmecoras] eft femen arboris c B.chaded*. eins ,& pix fylueftrisex ea aflumitur. Operationes, & proprietates. Semen autem cius d [ cafmeco- lR'^eftLchi> ras, & virtus ipfius eit ftyptica, ] & eft fubtilis ca-lcfaftiönis ,-Upoftemata, &f pufluU. Exfolijs hu - cam. ins ärboris fit emplaftrum apoftematibus cali- tbothor. dis . Vulnera, e^'p/cmz.Folia& femen eius,quando ini Icetur cum adipe anferis, & merdafengi, & cum farina thuris, conferunt vlceribus mani- llcE ! aana?!1-11»> J J-L ^ J , & fiti in febribus, &ftringunt ftomachum mollifica-tum, cx multitudine vomitus. Membra expulfo-nis. Solutione educunt choleram,Et potio ex de-codione eorum fit propinqua medias libras. Febres. Conferunt febribus habentium fyncopim, 30 &c conturbationem, & proprie quum neceile eft naturamlinire. t alcofo/, 1 '--------------------------f- w ^ j rtiuurw. cioris. Semen eius, quod eft1 [ caimecoras, ] ad- ffccWfcfa. iuuat ad fpuendum ex pedore, & gumma qui- ris' dem tenub maximi eft iuuamentiad tuffim antiquam valde, & eft fpecics picis. Membra nutrimenti. Confert ad ea pondus aurei cum aqua mei lis ad heparlaefum. Membra expulfionis.Si bibatur, ftringit, & retinet ventrem. Dea [tereniabin.i.manna ,feu meile aereo.] Cap. 702, a B.TurgiVin, Cap.jj. , B.Tudcri. J. T J. T 10 7{,E S, Tamarindos frigidos facit <£r ficcos fecundo ordine, At tAuer.$.Coli.frigidos tertio gradu}&fucos fecundo eße arbitratur, fiu: De 'i.} Cap. 700. bB. acuitas. | bothor. Tuderi (.i.horminum.) quid eft? Inquit Diofa Eft herba habens foliafimilia folijs praflij, & radicem quadratam, & eius radix menfuram habet medij cubiti, & habet capita, in quibus funt femina longa,nigrat eft hxc vfitata;uderi,Syl-ucftris vero femen eft rotundum, Tuatur a. Calida eft in fecundo, humida in primo. operationes, &proprietates. Ineft eib [ acredo ] nafturti j. Et in Tereniabin quid eft?hic eft ros,qui plurimum cadit in Corafceni, &in locis qui funt vitra flu-uium, Sc plurimum cafus cius in regionenoftra eftfuper lapidcs.Eleäio. Melior eft rccens album. 'Natura. Efi sequalead caliditatcmperueniens. Operationes>&proprietates. Eftlcnitiuum conueniens ad ab {tergendum. Membra anhelitus, & pe-doris.Conferttufli, & lenitpc6tus. Membra nutrimenti. Sedat fitim. Membra expulfionis. Solutio-40 ne educit choleram facile,& eius lolutio eft cum. proprietate,qux eft in ipfo,& eius quidem potio eftax.aureis, vfque ad xx.aureos. Z>ca [tucia.] Cap. 703. aB.Tiutü. Tucia quid eft? Origo tucije eft fumus,qui ele-uatur. vbi purificatur 9s a lapidibus, qui ei ad mi-fcentur, & ftanno q5 ei admifeetur & quandoq; ipläeftviceratio.tJpoßemata,^r'\pußuU. Confert ,Q fublimaturclimia, &illud quod fublimatur, eft ranrric nui nnn innf- vlrprati. linita rum anna tuciabona <1 & Quod refidet inferius, eftclimia, c t B. fa&is in modum loch. d B.Alia litera. decoftimi cum vino, a B.tenub. b B.alchufi, cancris, qui non funt vlcerati, linita cum aqua mellis.Et confert omnibus apoftematibus duris* & fit ex ea emplaftrum fuper tumorem. Infiru-menta imtturarum.Fit ex ea emplaftrum fuper duritiem podagra, Membra capitis .■ Confert apoftematibus rad icum aurium. Membra oculi, Quum cx ea fit collyrium cum meile, mundificat vlcera ocu\i.Membraanbelitus}&pefforis.Adiuuatquan- doponitur in ele&uarijsc f [ ] ^ ----- —™. r—17-- ,, in expuendo humores, poftquam infunditur, & 60 hoc eft ficut chmia a;ns,& quando hoc iuwinia bullitur inaqua,deindeponiturin vafe, &aflä- tur,fubhniaturcxeotucw;£fea»-M«01^ral- tui. Membraexpulfionis. Adiüua.t in coitu, & pro- ba, avolatilis,]deindecitrina,dein eqo . prie a [ in decodo, quod eft cx vino.] colorem phyfticorum atormem, & Uia qux e minus vetufta, omnibus eft melior. 7(atura.rr De3 [tenub.] Cap. 701. proprietates. Eft deficcatiua Üne mouii . Tenub quid eft ? Arbornota,&b [caufi] eft & illa quae eft abluta, tucia bona, & quod refidet inferius, eft climia, , quse nominaturb [fuccudus. ] tucia vero alia eft alba, & alia eft citrina, & alia ad rubedinem declinans, &Jnda quidem eft illud, quod in ablutione tucix aggregatur, ficut fex fub aqua, qua ipfa abluitur, & illud eftc [ fuccudus. ] differen- c b.®»-tia vero inter fuccudum &tuciam, etiquod tucia. fublimatur,&illud non fublimatur,fedrema net inferius in canalibus, per quos currit xs,Sc d B.leui*. aB.Thincar. i B. Thefmi- rach. aB.Temfa, aB. Tenbul. aB.Tafaßa. bB.nigredini. cB.fciaticam. Decoratio.Qonfztt lentibus. Fulnera,& vlcera. Illa ftrum fuperpofita, & cum ea euacuando, & ad- quaee LaDiuta,contmvlcerib.itacp.vlcerib.can- iuuatadexpuendasfuperiiuitates linita, &fub- ccroCis.Alembra oculi Confert dolori oculi,& pro- tihtate reperta in adminiftrando eam in eleüua- jiibet iipernuitatesrraudoientas coar&atas in ve rijs. Membra expulßonis. In radice eius, & corti cinis oculi penetrarem tunicas, proprie illa qu£ eft busipfius , &lachryma eius, eft folutio. Febres. ab uta.Membra expulfionis. Confert vlceribus ani, Sumantur de corticibus eius,tres aurei,& de fuc- &te ticu orum, o£apoftematibus eorum, cis tres anulufat, & de lachryma eius aurei ij.& . 9 uum multiplicatur eius vfus, nocet.T ermutatio. De [ tincar. ] Cap. 704. Loco eius ponuntur duae tertia? ponderis eius de t 10 draganto,d [& tertia eius de euphorbio.l dBxumtatun. Tincar quid eft ? Aliud eft minerale, & aliud dem nafturtij. eft artificiale, & dicitur eapibrumamlMembraca Dea[turbit. 1 Cap 700 pitis. Confert dolori molaris, &corrofioni den- aB.terbed. tium fua proprietate. Turbit. Eleftio. Melius eft album vifibiliter, & contritum, habens foramina, quaefunt ficut De [tafmaracb.] Cap. 705. canna? fubtilis foramina, & planum, velociter r frangibiie, & non groflum, & b [ipfum ] corro- bB.quädoque. 1 almarach. 7'fatura. Calidum eft, &ficcum. ditur, 6c debilitatur, & leue valde & perforatum Oper ationes>&proprietates. Eft ftypticum fortiter. eft debile, fed cius redificatio eft, vtfriceturcor- 20 tex eius cineritius,donec remaneat albus,&:con-De a [ tinfa. ] Cap. 706. iungatur , quod de eo contritum eft cum oleo amygdalino. Operationes^ proprietates. Acquirit Tinfa. Membra oculi. Stercus eius confert albu- vfus eius ficcitatem, & exficcationem in corpo-gini oculi. Fit emplaftrum ex adipe eius fuper re,quoniam extrahit humiditates fubtiles,& pro morfum ipfius,& fedatur dolor eius ftatim. pter hoc adminiftratur cum oleo amygdalino. Inflrumentd iuntiurarum . Confert aegritudinibus Dea [ tembul. ] Cap. 707. neruoru m. Membra expulfionis. folutione educit phlegma plurimum, foluit aliquid ex humo-Tembul. Is^atura. Frigidum eft in primo, fic- ribus aduftis parumper , & hoc quando affumi-cum infecundo. Operatione s3&proprietates. Eft 30 tur tritum, deco&um veroecontrario. Inquit ftypticum, cxficcatiuum.Membracapitis.Confor Mefaugue. folutione educit humores vi/colos tat carnem, quae eft inter dentes, & mafticantip- groflbs. Et dixerunt quidam folutioneeducithu fum Indi ad illud femper. Membra nutrimenti. morem crudum ex anchis. Etquod verius eft, eft Confortat Ilomachum, & propter illud mafti- quod folutione educitphlegma fubtile,&fi con- cantfcmpcrlndi. fortetur cum zingibere,& eo quod habet acuita- tem virtutis, educit groftum, & crudum humo-Dea [tefijje.] Cap. 708. rem. Solum vero non foluitgroflum 5 nifi mue- niat in ftomacho fixum, &ininteftinis,fitque Tefifte quid eft ? Eft gumma rutae agreftis,& ia potio eius vfque ad drag. ij. & in decoctionibus di&um fuit in the. Eleffio. Non confert nifi quae 40 vfque ad iiij. eftrecens, Scquumluper ipfa pertranfitannus, debilitatur. Et non eft in ipfa iuuamentum pro- Dea [ turfie. ] Cap. 710. aB.Turfi. pter refolutionem humiditatum , quae funt in ipfa fuperfluarum. 'fatura. Eft calida valde, adu- Turfie quid eft ? Eft ammoniacum,&: iam di- ftiua, fortis calefa&ionis, Sc exficcationis. Et in &um eft de eo in capitulo alif. ipfa eft humiditas fuperflua,extranea caufa cuius non mordicat ftatim. Operationes ,& proprieta- De3 [tubel] Cap. 711. aB.Tubal. tes. Eft mundificatiua,fblutiua,maturatiua,difru ptiua, & propter humiditatem fiiam fuperfiuam Tubel quid eft ? Fortius tubel, efttubel ferri, non adurit, nifi poft horam, & eft ex eis, quse at- 50 deinde aeris,&eftillud quod cadit ex percuflione trahunt vehementer, & violenter ex profundo fuper ea. Et omne quidem eftexficcatiuum. Et corporis, fed poft fpatium propter humiditatem iam quidem di&um eft de eo. fuam fuperfluam, & non eft ei parin alterando complexionem adcaliditatem. Decoratio. Facit Dea[thymo.] Cap. 712. aB.Thumum, nafei pilos, & confert alopeciae valde, & raro in- uenitur par ei in illo, & iam diximus admini- Thymum. Kfatura. Semen eius eft fortis cali- ftrationem eius in capitulo ipfius , & confertb ditatis. Membra expulfionis. Prouocat,& extra hit [occultationi ] fanguinis, fed non dimittitur fu- embrionem mortuum, & folutione educit fan-per ipfam praeter horam. Et fimiliter confert guinem A humorem cholericum. Et potio eius veftigijs,&panno,&albaras.J?z/?w«67/ta iunffiura- 6° fit medietas.drag.& extrahit vermes. vum. Inunguntur cum compreflione fuper mol- lificationem neruorum, & fuper podagram, & Dea[ theil. ] Cap. 713« a B.ThiL fuper iunduras frigidas , clyfterizatur cum ea ad Carthreticä. Membra anhelitus^ peäoris. Con- Theil quid eft? Dicitur quod eft teideken. fert fputo faniei, & difficultatis anhelitus, & 'hiatura. Frigida eft, & ficca in primo, & proprie confert dolori amborum laterum , & pro- radix eius tects.Operationes,&proprietates. Virtus prie dolori ipforum antiquo linita, & vt empla- eius eft ftyptica. Et in ipfa eft mordicatio, & pro- r AVIC. Cc 3 hibet hibet eius fiiccus attrafiionem materierum ad vifcera. Vulnera,& vlcera. Confert vlceribus recentibus, quando ponitur fuper ea,& proprie radix eius: in ipfa eft confolidatio. Membra ca- pitis . Prohibet catarrhos omnes. Membra oculi, h B.dccofto. De fucco eius b [ & ipfa decoäa] in vino, & meile in pondere aequaliter fumptum ponitur in medicamine , quod ad oculum eft bonum. Et illius quidem medicaminis compofitio eft hsec. Sumitur fuccus, & quantum eft medietas eius demyrrha, & tertia eius de pipere, &i;.tertiaip-fiusde olibano, &permifcentur,&eft medicamen bonum .& oportet quidem, vtreponatur in vafe aereo. Membra nutrimenti. Abfcindunt femen , & radix eius vomitum. Et prohibent attra&ionem fieri ad ftomachum, Sc femen eius omnino eft conueniens ftomacho. Membra ex-pulfionis. Semen eius deglutitum, eft prouoca-tiuum,& difruptiuumlapidis propterillud,quod [ bonus eft tefticulus, & qui eft adolefcentium.] ftrari0,ficiltte. Et tefticulus qui eft magnorum hircorum , & anima, qui eis fimilantur de arietibus, & tauris, non 1,üiuucni»n. digeritur5 & non eftficut tefticulus gallorum, prascipue impinguatorum . nam ipfe eft bonus valde. Operationes, £r proprietates. Non habet bonitatem nutrimenti mammillarum, ni-fi tefticulus gallorum impinguatorum . Ipfe nanque eft boni nutrimen ri plurimum .& om-I0 nes fpecies tefticuli, quando digeruntur, proprie quit funt difficilis digeftionis , nutriunt plurimum . Membra nutrimenti. Plurimi ipforum funt difficilis digeftionis , plurimi nutrimenti, & proprie qui funt de animalibus magnis, groflse carnis. De a [tefta.] Cap. 718. Tefta. Operationes, & proprietates. Eft exficca- 1 A a l J. • £ * *7 v P* J • JULI CAllVCtt in ipfo eft de ficcitate cum amaritudine. Et fimi- 2o tiua , abfterfiua . & proprie tefta b clibani,] & bB.ajrÄ aB. Tafefu. a B. Chafi a 1-cfelb. lirer radix eius,& decodtio eius confert vlceribus veficas. De a [ thefifie. ] Cap. 714. Thefifie quid eft* Iamdidumeftinthe. Et iam diximus eam. De a [ tefticulo vulpis. ] Cap. 715. Tefticulus vulpis quid eft ? Eft quidam bonum dulce. 'Natura. Eft calidus in primo, hu-midus in ipfo, & in ipfo eft humiditas fupcr-fl ua. Instrumenta iunciurarum. Confert fpafmo,Sc tetano , qui funt in pofterioribus, & paralyfi. Membra expulfionis. Facit appetitum coitus , <5c adiuuat ad ipfum, & proprie cum vino. & Itat loco ftinci. De* [tefticulo canis.] Cap. 716. Tefticulus canis quid eft? Eftficut tefticulus vulpis , & eft duarum fpecierum . Vna earum eft minor, &eft habens mollitiem, & eft duorum parium, quorum vnum par eft inferius, & aliud pareftfurliim, &c vnum eorum eft molle, &c alterum eft plenum. & eft fpecies maior, Sc in fpecie maiore eft humiditas fuperfiua. Mpo- fubtilior, quidem tefta eft tefta cancri marini. &c [ tegula quidem eft in virtute folij. ] Decora- c b. abm.ii tio. Tcfta cancri marini eft exficcatiua, & abfter- dilnvirt“Kfm git pannum,& lentigines. Mpoftemata, & f pufiu-U. Fit ex tefta ceratum fuper fbrophulas. Vulne-ra, & vlcera. Emplaftrum faftum ex tefta,eft fortis confolidationis, & confert vlceribus.& ipfa ab ftergit fcabiem, & proprie tefta cancri marini. Inßrumenta iunciurarum. Tefta d[ clibani] linitur dB.altanur. 3 o fuper podagram. Membra oculi. Confert cum fa- lee [ metallino ] vngulte. c B. cauato es minera. De th alio. Cap. 719. Thalium quid eft ? Didum eft de co in capi-tulodeftruthione. LITERA V. De*[Vfnee.] Cap. 710. aB.Afa«. VSnee (ideft mufeus) quid eft> Cortices tenues , fubtiles , circunuolutte fuper arborem ferentem glandes, & pinum , & nucem, & habet odorem bonum. ElcBio. Quae ex ea bona eft, eft alba, denigra, mala eft. Natura. In ipfa eft frigiditas pauca, & ad b[debilitatem] bB.tepife declinans , & ftypticitas aequalis . & exifti- feuadfcjgusi mauerunt quidam, quod eft calida in primo, bllc* tjbothor. ftemata,&-fpuftuU. Refoluitapoftemata phle- 50 & ficca infecundo. Inquit Alcanzi. Eft fri f alcola. a B. efficitur po tens in gcncran do mafculos, & fi mulier comedat illum, qui eft minor amborum, effieitur potens in gene rando feminas. a B.Chalibc. b B.bona & co. nemens eft ca- gmatica. Vulnera,& vlcera. Mundificat vlcera, öc prohibet formicam dilatari. &c aperit fiftu-las, & incarnat vlcera fraudolenta , corrofiua. Membra capitis. Confert faphthis. Membra ex-pulfionis\. Quando vir maiorem am borum b [fu-mit , fit mafculus fortior. Et fi mulier fumat debiliorem, fit magis foemina ] &c dicitur, quod ille qui eft humidus, c f [ ] facit augmentum in coitu, & ficcus abfeindit ipfum, gida, vehementis ficcitatis. Operationes, & proprietates. Infimt ei virtus ftyptica , &refolutio fimul, & lenificatio, & prsecipue qua? eft de pino, &eius ftypticitas eft aequalis. &c [ aroma- cB f ticum eius ] aperit oppilationes , & dhingit f: carnes mollificatas. Mpoßemata, & ’tpußuU.Li- cem.Alu-:'; nitur fuper apoftemata calida, & fedat ea, 6c &iifi ; refoluit durities , & fedat apoftemata carnofa fluxa. Inftrumentaiunüurarum. Cadit in vnftio- 1 viumu ul vviLu j w. uvew j auivxilUiL ipiUlil) 1 III Ad • x/wi'» m * ***•* 8c vnufquifque amborum deftruit alterius ope- 60 nibus laftitudinis, & refoluit duritiem iun&ura- fdtlAnpm Anm pfl* tAfntvi I«-* ««»«vi /tr Pliic A e*rr\f\\r\ A4PTW.nVd CCLt)l- rationem, & iam di&um eft totum illud in ma iore,& minore. De*[ tefticulo. ] Cap. 717. . Tefticulus quid eft ? Eft de genere carnis mol-15 ‘ Elatio . Melior tefticulus eft illius, cuius b rum, ■& fimiliter eius decoftio. Membra capitis. Quum infunditur in vino, Sacit dormire potantem ipfum. Membra oculi. Abftergitvi-fum- Membra anhelitus, &peftoris. Confert tremori cordis. Membra nutrimenti. Retinet vomitum con fortat ftomachum, & remouet inflationem eius, prascipue eius infufio in vino ) ptt- CO.fc confert dolori hepatis debilis. Membraex- De'[Vrtica.} Cap. 71j. aB.Wiara pidfwnis.Apcnt oppilationem matricis.Etquan- s dofcdeturinaquaeius, confert dolori matricis, Vrtica quid eft! Color feminis eius, eft (I-n ™°H, m,.mCn Ua' l>ermu,aUl)-Von&u.s iplius niilis colori porri, fed tamen eft minus, &iub- tilius, Sc non eft in eius longitudine, &mordi~ , „ , ^ ar 1 cat ^U°d ei obuiat,ita quod etiam inteftina. Tritia1! ° L VCOHcn‘] Cap. 721. tura. Vrtica, Sc femen eius funt calida in princi- , ,. piotertij, &ficcain fecundo,fed femen eft mi- Vchuen Exeaaliaeft norisficcitatis,quam ipla. Operationes,&proprie- . . - . r \ \% — —-------------------------------- Jpitt • uivyttc- a, a ia eft citrina, fed alba eft fortior. Et eft 10 ^^j.Eftattra6liua,vlceratiua,refolutiua, &cum virg« minutae, iuper quasifiint flores alba haben virtute aduftiua,&funt quidam, qui dicunt ca-b B.mar«. tes folia, fimilesrloribus [ maro] acuti odoris, , lefadionem eius non efte fortem : fed in ipfa & iapons. Hama. Eft calida in tertio, & fic- quidem eft virtusb [ aperitiua, ] & in ipfa eft ab- bB.(nfUtiua. cain fecundo. Operationes,& proprietates. Eft di- fterfio fortis, Sc in ipfa non eft mordicatio vl-geftma , & aperitiua.oppilationum. Sc in ea, qux cerum . & quando cum carne coquitur, caro eft ruoea, eft ftypticitas, &: prohibitio fpecie- foluit inter vrticam, & operationem eius. Mpo-rum ioiutionis, cum eo quod in ipfaeftde re- Jlemata,& d [acredine] ignea, fed exficcatio dBacuiate. do- a B. zibib. deftruit aqueitatem eius. &£ in ipfa eft mundifi- fio: Acetofa vero non eft ita. Membra nutrimenti. catio • Decor at io. Lac volubilis magna; abradit Vua palla cic amica hcpati,& ftomacho..M£W2&ri£ pilos 21 & interficit pediculos. Vulnera, & vlcera. expulfionis. Vua, 8t vua pafta cum fuis interiorib. Folia funis pauperum recentia conuenientia bona;funtdoloribus inteftinorum,& vua paf- funt vulneribus magnis, &c confolidant ea de- fa confert renibus, &vefica;. & vua quidem in coda in vino $ & ex eis empiaftrum fadum fu- eadem hora colleda mouet ventrem, &: inflat, perpotitum, aduftioni ignis, & proprie cum ce- 6c omnis vua nocet vefica;. rato:& ad hoc non eft ei par. Membra capitis. De- ftillaturfuccus eius in aurem dolorofamcücot- J5ca [venis tinäorum.] Cap. 736. a B.Hanid a to proprie cum oleo rol. <5c pioprie quando eft 10 bagw, apollema calidum,& confert foda antiqua;. &; Venae t'm(Xomm.7{atura. Sunt calida;,&fic- fuccuseius confert materiei attrada;ad aurem, eae,declinantes ad fecundum, operationes,&pro- fi eft antiqua,& vlceribus antiquis in ea,Membra prietates. In ipfis eft abfterfio fortis. Membra ca- anbelitws,&pectoris. Eft bona pedori, Öc pulmo- pitis. Confert earum mafticatio dolori dentium, ni, & mundificat afthma. Membra nutrimenti. Membra oculi. Succusearum eft bonus in acuen- Aperit oppilationes hepatis, & folia eius cum do vifum, &abftergedoquod eft coram pupilla aceto funt bona (pleni.Membra expulßonis. Aqua de aqua,et albugine. Membra nutrimenti.Confert eius foluendo educit choleram aduftam,& quä- ideritia; faCtx ex oppillationib. & proprie cum do non decoquitur, eft fortior. & eft quaedam anilö,& vino albo, fpecics volubilis mala , folutione educens fan- 20 guinem. Dea [ ventribus. ] Cap. 737. aB.Chia|i * HafTa al, De3 [virgapaßoris.] Cap. 734. Ventres.Operationes,&proprietates.V entvesa- uiurn pluris funt nutrimenti. & illi qui funt Virga paftoris quid eft? Eftalbatbat,eftma- gallinarum, non digeruntur velociter. Membra fculus,&: foemina, fed mafculus eft fortior. Ope- nutrimenti. Exiftimauerunt quod tunica interior rationes ,&proprietates. In ipfaeftftypticitas, fed ventrium exficcata confert ori ftomachi , & pars aquea in ipfa eft plurima, &propter multi- dolori eius. Filius Melaugue , & proprie ven- tudinem rcpulfionis materierum effufarum e- trisgalU. hb.propteril. xiftimant,quödeftexficcatiua,&b[fimiliter] 30 ibotiior prohibet fluxum, ^poflemata, & f pufluU. Fit ex De* [vulpibus.] Cap. 738. 1 t 0r' ea empiaftrum phlegmoni, & eryfipilz, Sc for- aB,Thakb' micas, &C eft valde conferens apoftcmatibus vl- Vulpes. Operationes, & proprietates. In ipfa eft cerati$,Vulnera}& vlcera.Confolidatvulnera re- refolutio. Sc cius pellis eft calidior pellium, & centia. Membra capitis. Succus eius in terficit ver- cius quidem pelle iuuantur hume&ati propter C B.vlccr». mes auris, & exficcatc [ vulnera ] eius. Membra ipCms re folutione. Infirumentaimitturarum. Quan- anhelitus, & peäoris. Aqua eius confert (puto fan do vulpes coquuntur in aqua, & embiochan- <11 h. infrigida- guinis. Membra nutrimenti.Fit ex eadt [ tur iundurs dolorofe ex ea, confert vehemen- ] empiaftrum ad inflammationem ter. 6c fimiliter oleum quando viua decoqui- ftomachiinfngidati. Membra expulfionis 4° tur in ipfo, immo hoc eft ualde fortius. & opor- bet fluxum fanguinis ex matrice, & ianat vlcera tet quidem, vt prolongetur eius fesfio in. ipfo, inteftinorum. Et Diof quide exiftimauit, quod & melius eft ut fit poft euacuationem, & purga- ipla prouocat vrinam ,& fanat illum,qui retinet tionem, ut non attrahat cum fortitudine iuxh b B- attra<^io* eam, 6c non poteft mingere. [ acuitatis, ] & refolutionis humores ad iundu- ms# ras, & quando euacuatur corpus, poft illud non 2 B. Hauch. Dea[vua.] Cap. 735. attrahitur ad iunduras aliquid, quod fi redeat, erit leue. & fimiliter adeps vulpis quandoque V ua.Elettio. Alba laudabilior eft, quam nigra, attrahit aliquid, plus eo quod refoluit.& quan- quumxquanturin reliquis proprietatibus, fpifti doque decoquitur in oleo uiua. 6c quando- tudinis,&fiibtilitatis,& dulcedinis,& reliquo- 5° que decoquitur in ipfo decollata . fk quscun- rum, &: dimifta poft colledionem duobus die- que ambarum adminiftretur, refoluit illud, qS bB.dic. bus, aut tribus, melior eft colleda in eadem ^ eft in iunduris. Membra capitis. Eius adeps lectiora . [ 'fatura. Cortex vuas frigidus eft, & fic- dat dolorem auris, quando in ea deftillatur. c t B. tarda; di- CUS.c f [ Membra anhelitus, & pedoris. Eius pulmo ficcus pcftionis,& ejif ] operationes, & proprietates. Colleda in confert afthmaticis valde ? 6c eius potus eft pon- tuVcfTcahklm ea<^em^orainflatiua,&fufpenfadonecdetu dus.|.i. hunudü!& gra niefcat cortex, eft boni nutrimenti, & eft con- , r na jpfius funt fortans corpus,& eius nutrimentum eft fimi- De*[ vefpertilione.] Cap. 739. aB' aas‘ fngida ficca. le nutrimento ficuum in paucitate malitia;, Sc . bB1izarJch. eft plurimi nutrimenti, quamuis fit minus nu- 60 Vefpertilio quid eft ? dicitur quöd b [fceirazi- '1Z trimento ficuum, & matura minoris eft nocu- rac Jelt lac eius, & dicitur quod eft vrinaipfius. menti, quam non matura. & quando non dige- Ts^atura. In iceirazirac eft abfterfio,& vehemens ritur vua, eius nutrimentum eft crudum. & nu- calefadio. Operationes,&proprietates. Vnguentu trimentum quidem vua; cum fua difpofitione vefpertilionis prohibet mammillas puellarum plus eft nutrimento fucci eius, fed fuccus eius a magnificatione,& prohibet orrum pilorum eft velocioris penetrationis, & defcenfionis. 6c fecundum quod dicitur , fed non eft verum. vuam fty pticam Iperatur quod refoluat appen- Membra oculi. Geiebium eius cum meile contert principio aqu$ defcendentis in oculum, & c- expulßonis. In ipfo eft virtus conftringens natu- % De^vbere.} Cap. 740. LITERA Z. ü B Aliä litcf d. * in qua non funt Vber. fatura. Eft frigidum , & ficcuma [pro- d v*[redoaria.] Cap. 74^. aB.Gieduar ncnumagm. pter neruos plunmos, qui funt in ipfo.] Eleäio. v Nutrimentum vberis pleni la£te, quando dige- rr Edoaria quid eft? portiones fimiles arifto- h r nrrpnarnm f xProPmclllum eft nutrimento carnis, & il- 10 Z-/ lochix, minores tamen ea, & eft in fua vir- cum fpedebus U . r^e llis,in quo eftlac, <5c [quod eft alafe- tute. Et melior quidem eft illa, qux cum napel- aromaticis. gueati, ] quoniam ipfas velociter faciunt defcen- locrefcit. & eius vicinitas debilitat plantam na- aere lpium, öc quod eft de animali bonx carnis pelli. Filius Mefaugue dixit, quod ipfa in ope- 0111 numoris,groffi,fortis. ratione fua eft ficutb [durungi.] Veruntamen , eft debilior ea.dicoaute, quod fiipfe uoluit per • unuuSu aB' ac' [ yngula. ] Cap. 741. hoc, quod zedoaria eft debilior ea, tune iamer- . rauit,fecundum quod exiftimauit.&fi uoluit V ngula quid eft ? Quum ex cinere vngulx ca- per hoc, quod durungi eftc [ durior, ] nunc non c Biebilior. Pri™E cum aceto linitur alopecia , confert elongatur illud. Apud me verö non condat, valde. 20 quod filius Mefaugue, quum huius diferetione \ expertus eft, habuerit in hac confideratione ele- LITERA X. flionem pertinentem pedori firmo propter ab. Haud. fermonem eius. Et iam fciuerunt, quod zedoa- Dea [xyloaloe. ] Cap. 742. ria refiftit napello, quomodo ergo eft debilior durungi? Venena. Eft theriaca venenoforum om- X Yloaloes. EleÜio. Melior fpecies xyloaloes nium,viperx,& napelli, & aliorum. Termutatio. eftalmundilium.&afportaturdemediore Triplum ponderis zurumbet d [ pro vno the- , ~ bB.&eftmc- g*onis Indiae fecundum quofdam, deinde eft il- riaese.] theriaca"^ ' lior quam lud quod dicitur Indum, & eft montanum, & b [fuperfiuit fuper] almundilium, quoniam non 30 De z [zingibere. ] Cap. 744. aB. Zinzibii. c b. eius odor generat pediculos, &c[ eft magis dans odorem eft magis impri pannis. [Quidam tamen homines funt, qui non Zingiberquid eft ? Notum eft, &reft fimilepi- wrainbSe difeernunt intctmundilium, & Indum bonum periin nataris fuis, fed non ineft eiipfius fubti- tis feu in vcttib. & de meliori xyloaloe eft d [ al femedeuri, quod litas. Sc accidit ei, vt corrodatur propter humi* dB.aifemendu. eft de abfterfioncIndirdcinde alcnmari, quod ditatemfuam fuperfiuam .&propter illud caleri, quod eft ex eft dcabftcrßonc Indi,poftea alfenaftum,Sc eft fadio eius durabilior eft calefadione piperis : tiSafefdede ^Pccies tCL^ > &poftillud cftathctilium, alfebriu & illud eft propter fpiflltudinem fuam etiam, inde^xyloaloes &badium , &alfinium, & nominaturalcafu- ficut innafturtio,&finapi,& gumma rutaeagre- diftu alchame- murum, & eft bonum, dulce. & inferius illo eft ftis.Oslatura. Calidum eft in fine terti), ficcum in ri, quodeft ex algeliu,& almentali, & alguafi, & alrantac:] fed 4° fecundo, & in ipfo eft humiditas fupeffiua, &b alTTf 1^ & a^mundihum totum eft bonum: deinde melius [ nutritum ] calidum eft, & ficcum, & non eft bBiC01ldimm* aloes alfanfi , de alfemenduri eft varium, ponderofum, & dii- inipfo multitudo humiditatis fuperflux. opera- & eft fpecies xy rum plurimx aqux, groffum, in quo non eft al- tiones, & proprietates. Eius caliditas eft fortis, fed loaloes de regio bedo, & remanens fuper ignem. Quidam vero non calefacit nifi poft tempus, propter illud nefefaleindi*, extollunt nigrum fuper varium .& melius alcu- quod in ipfo eft de humiditate fuperfiua, fed aloes dchadie^ nigrum, mundum ab albo, pondero- eius calcfadio eft fortis. Eft lenitiuum, refolu- ]i °& alberi, & fum,femancns fuper ignem, groffum, plurimx tiuum inflationis , quum ergo c [ nutritur, ] cB. conditur, aloes de regio- aqux, & vniuerialiter melius^xyloaloeseft illud, mei accipit quiddam humiditatis eius fuper- xiecathae,& xy quod magis flibmergitur in aqtxx. \Natans vero flux, & exficcat plurimum eius. Membra capitis. loaloesfym,& cftpriuatum vita, & Ipiritu, Sc eft malum.&xy- so Augmentum efficitin feruatione,& abftergit imm&efthu- loaloes quidem eft venx arboris, qux eradican- humiditatea partibus capitis, & gutturis. Mem- midum dulce, tur,& fepeliutur in terra, donec earum lignum, bra oculi. Abftergit tenebrofitatem oculi pro- & inferius illo & cortex putrefiant, 6c remanet xyloaloespu- pter humiditatem fuam fario ex eo t collyrio, falcofoi. eftalgelali. & al rum. jgatura.CaYidum eft,&: ficcum in fecundo, & bibitum. Membra nutrimenti. Digerit,& conue Xafi&Tlrith^ ^cutcxiftimo.Operationes,&proprietates.Eftfub nit frigiditati hepatis, &: ftomachi,& exficcat ni?1’ a tile,aperitiuum oppilationum,frangitiuum ve- humorofitatem ftomachi, & quod accidit in tofitatuin, remouens fuperfiuitates humidita- eo ex humiditatibus, &comeftionefruduum. e b. & omnia tum. & confortat vifcera. & e [prohibet iram. ] Membra expulfionis. Excitat coitum nutritum, & membra. Decoratio. Mafticatio eius facit oris odorem bo- non nutritum, & lenit ventrem leuiter , dixit Alia htera. & num> inßrumenta iunciurarum. Confortat neruos, Alcanzi,immo retinet. Ego autem dico, quum & omnumem & acquirit eis viidluofitatem, & vifoofitatefub- fiunt a malitia digeftionis,&lubrici tatehumo- bra. tilem. Membra capitis. Xyloaloes confert cere- ris vifcofi.renena.ConCcrtucnenisvermium ve- bro valde,&confortat fenfus. Membra anhelitus, nenoforum. & pedoris. Confortat cor, & lxtificat ipfum. Membra nutrimenti. Si bibatur de xyloaloepon- De* [^urumbet.] Cap. 745. aB.iuranbad, dus, 5.\. 5. remouet humiditatem putrefactam , ir ... bn.Aiiaiiteia. ftomachi, öc confortat ipfum, & hepar. Membra Zurubet quid eft? Eft [ herba J limilis lignum. fed eft maior, & minus odorifera. J^atura. Ca- tione limatura; eius cum aceto, & fepultura ip- bB-Alia iitCr; lida eft,& ficca in tcrtio.0perationes, & proprietates. Refoluit ventofitates. Decoratio. Eft impin-guatiua,& abfcinclit odorem vfni, & alliorum, cB.eftIxtifica- ceparum.Membra anhelitu#, i?pecioris.c [ Le- txuaconfortans nificatiua eft cordis.] Membranutrimenti. Reti-cor* net vomitum .Membra expulfionvs. Stringit natu- ram 5 & confert ventofitatibus matricum. Vene- iius in ioco humorofo. Et inclinatur vas aereum Putre(tae. fuper vas, in quo ell: acetum, &dimittitur quo-ufque in ipfo fiat ziniar, deinde fricatur ziniar ex eo > & permifcetur cum fale ammoniaco. & fepultura eius in loco humorofo eft nota. & fit ex ziniar fpecies fubtilis valde. Affumitur enim acetum fublimatum, & ponitur in mortario x- Confert mordicationi venenoforum ver- IO reo,cumpiftelloex aere, &: fineintermiffione >* B. Zcnzibil al chei. mium valde,ita vt propinqua fit zedoaris. Ter-mutatio. Ponitur ioco eius in venenofis quantum ipfa, & medietas eius de durungi, & duae tertia;, ponderis eius de taraxacon fylueftri, & medietas,ponderis eius de granis citri. Dea[ 'zingibere canino. ] Cap. 746. teritur in folecalido,a;ftiuodonecc [exafpere tur, ] deinde ponitur in ipfo alumen, & fal cum menfura, & fine intermiffione teritur. Qimm-que conficitur illud quod teritur,d | [ ] & exficcatur, & 'afperguntur fuperipfum acetü, ni" & vrina infantium, & teritur, & dimittitur in loco humorofo, deinde aggregatur, & exficca-tur,&quandoque inueniturziniar, quod gene-Zingiber caninum quid eft? Eft olus notum 20 rarur fuper lapidem in mineris seris, &quando- cB.Alialittrj. accidat puttedo di&a althcdc. regi. d|B.a bB. Kalef. t botho r. c B. eum (emine ems,&. cap. 17 a. cap. 41. &eft ficut piper aqua;. & eius folia funt flcut folia b falicis, J nifi quia funt magis citrina, & eius virgulta funt rubea, habentiafaporemzingibe-ris.& ipfum interficitcanes.T^tMnz.Calidumeft in feCundo,ficcum in primo .Decoratio. Recens contritum cum ifemine luo abftergit vefiigia, qua; funt in facie, & pannum. & lentigines antiquas .lApoftemata,& -\puftul$. Recens rcfoluitapo fremata dura, quando teritur c [& femen eius quum fit ] ex eo emplaftrum fimiliter. T U T 1 0 S. Cingiber in tertio calidorum > & fecundo ficcorum gradu collocat.Verum Diofc. lib. 2. calefacere ait, &pi peris naturum aquare. Gal.item 6. fimpl. necnon Tau-'tus lib. ineuiciam, & crajfam bumiditatem illi ineffe feribunt, ob quam nec calor primo fiatim occurfu. fenti-ri poteji, & ipfum facile admodum perforatur. tAuer. que inuenitur aliquid ex eo in mineris. Eleäio. Illud quod eft melius,eft minerale, & fortius, quod eft affumptum ex fcorijs, & aereadufto, & acetofum, eft leuius eo quod faftum eft cum fa-le ammoniaco. T^atura. Calidum eft, & ficcum ad quartum pcrucniens.Operationes, & proprieta-to.Eft abfteriluum, corrofluum carnis dura;, & lenis firnul, acutum .fed creatum temperat ip-fum, & facit i pium deficcatiuum fine mordica-30 tione. Vulnera,& vlcera. Prohibet vlcera ambula tiua,& confolidat cum cerato,& mundat vlcera fordida.& ipfum cume [oleo fambucino, & ce- e b. glutinea, roto,eft medicamen fcabiei vlcerofse,&albaras, Jimbat,&nm & morphex. Membra capitis. Alziniar afliimptu cum /aleammoniaco, &alumine, &:acefoquil teritur, fu fßatur in naribus, impletur os aqua, vtnon perueniatad guttur, prohibet faetorem narium, & vlcera mala In ip fis .& ziniar ferreum cum aceto ürmgitgingiuas, & fit exip- Tero $. Coll.tertiu caliditatis, & primum humiditatis> 40 fo ceratum ad apoftemata gingiuarum. & fimi- i Zarncb. gradum illi affignat. Verum,& illud hic notandum eft, quodgingiber refolutorium e/Je ait inflationis.M fupra in boc eodem libro y femen eruca, & gingiber medicamenta eßeflatus facientia adnotauit. De3 [ ^arnabo. ] Cap. 747. Zarnabum quid eft ? Arbor magna , & non fru&ificans,exiftens in monte Libano deScemi: cuius folia adminiftrantur.& eius virgulta funt 50 virgulta parua,rotunda;figura;intergroffitiem magna: acus,qua fubfellia luuntur,& groffitiem calami,cum quo fcnbitur,nigra,ad citrinitatem declinantia, qux non habet multum faporem, neque odorem, & parum odoris quem habent eft bonu,& eft odor citri, & virtus eius eft: virtus nucis mufeata;, fed eft fubtilior ea parumper, &c quandoque ftat loco cinnamomi, ‘\atura. Cali-lida,& eft ficca in fecundo. Operationes, & proprie tates.ln ipla eft ftypticitas, &refolutio ventofita- n^s bibita, & linita tum. Membra capitis. Fit ex ea caputpurgium cu aqua oleo rof ad foda frigidamMembranutrimen ?^.Confert hepati,& ftomacho in frigidatis.M^w bra expulfwnis.Stringit ventrem. liter ziniar xreum.Mm&jvz oculi. Prohibet grofti-tudinem palpebram, 6c earum1 [inüationem,] grof]rlticiE & abftergit oculum. & ponitur in medicinis vl-cerü oculi,& prouocatlachrymas valde. Quüq*, ziniar adminiftraturm^col\yri)S,reäius eit ut o- ^ alcofoJi culus va poretur fpogia infula in aqua calida. M e* bra expulfwnis. Ponitur in medicinis h^morrhoi darum,& fit ex ipfo,& ammoniaco licinium, & adimplentur eo hsemorrhoides. De*[fere. ] Cap. 749. aB. zufara. Zufere quid eft ? Arbor, cuius granum fimile eftalaniuden,qu^dicituralhaze,6c eftfimilis. . mtx. & dicitur b [ dinarugina. ] Tuatur a. Calida bBt . eft,&ficca .Operationes,&proprietates.Rdoluit in flationem. Membra expulfwnis. Radix eius, & femen in exficcatione fpermatis,funt fimilis virtu tis cum mta.V enena.Qonfett punäuris fcorpio- Dez\_ %erideraet. ] Cap. 750- aB-zcrldiW^- aB, zcnfgar. De a [ finiar. ] Cap. 748. Ziniar quid eft? Species faciendi ziniar funt cu m [ exafperationej xris in fasce aceti,& rota- Zeridera eVInflrumenta imBurarum. Cofert fcia ticx. Membra expulfionis. Aqua foliorum eius cu rob confert difficultati vrina;, & menftruorum, & extrahitb [ ] fanguinem congela- tum in vefica. Venena. Confert morlui ueneno- forum vermium, U* lera. Ipfu^i enim laedit, propterea quia ad cho-aB.Zarur, ] Cap. 751. leramconuertitur.&eft aperitiuum oppilatio-* num.6c in ipfo eft virtus faciens fitim, minorem Zarui* quid eft? Alzarur alia eft nota, & nomi- tarnen fitinijquam facit mei proprie antiquum. bB.liabentan- natur [ triangulus latinorum. ] &c ex zarur eft generat antiquum fanguinem foeculentum. i os tragulatos. fpecies,quam nominant graeci tefelimon,& fen- & abftergit phlegma ftomachi. & in arundine tabinum,& quandoque nominant eam malum quidem zuccari eft iuuamentum ad vomitum. fylueftrem • Arbor enim eius fimilis eft arbori Membra expulfionis. Soluit ,& proprie illud, quod malorum, ita quod etiam in folijs fuis, niiiquia fuper arundinem inuenitur, ficut faU & Sulime- minor, & eft faporis pontici. Operationes ,&pro- 10 num quidem, &c rubeurn vehementioris funt le prietates. Eft ftyptica,quae eft magis ftyptica, qua nificationis, & quandoque inflat, & quandoque algobera, vincens cholera, & retinet curfus plus fedat inflationem. & ipfum quidem cum oleo omni fructu. Membra capitis. Tefelimon eft fa- amygdalino confert colicae. ciens foda. Membra nutrimenti. T efelimon eft ma tB.non. *a ft°macho.Mm^4 expulfionis. Stringitc t [ ^A'K.'N^OT^ITIOIIES. ] retinet vrinam. Saccharum notat meile no e/fe imbecillius in abfier-aB.Zedar. a \%eduar. ] Cap. 752. gendo.M lib.4f.de nutritione febricitantium in genera- li , hoc minus abfiergere fcribit, quam mei apum. jiit b B.algicduar, Zeduar quid eft?Inquit Diofc.Efth [algeduar] *0 protere a faccharum fitim facere. Huius tamen contra-fecundum quod exiftimo. rium lege lib. 3 -vbi de lingua aduftione verba faciens, »B.Zhere, Dea [ qzharat. ] Cap. 755. faccharum ad fedandam fitim proponit. De a [ %iuccaro alhufar. ] Cap. 75 6. Zaharat quid eft?Eft planta, cuius una fpecies folia habet vt lenticula, & thyrfos ereftos, & le- Zuccarum alhufar quid eft?Manna cadens fu uia folia,paruas radices,& nafcitur in terra falita per alhufar, & eft ficut frufta falis. & in ipfo qui- expofita foli, &; in ipfius fapore eft falfedo,& alte dem eft cum abfterfione b [ & refolutione ] pon- ra eft fimilis chamepvtheos, & eft melioris colo- ticitas, & amaritudo, & de ipfo aliud eft iame- b f b, fetidi o- ris,& pürpureitatis.b f [ ] Vulnera, 3 o num,album,& aliud eft agizium ad nigredinem doris. & vlcera.Eft cortfolidatiua eorum. Membra capi- declinans. Operationes, & proprietates. Eft abfter- tis. Subtiliat fuperflliitates , ita quod fecunda fiuum cum ponticitatein ipfo.Mcmbra oculi.Zuc confert ^pilepfiae bibita cum oxymelle. carum alhufar acuit vifum.Membra anhelitus, & peffoiris. Confert pulmoni.Membra nutrimenti» aB.Zuan. De3[\i^ania.] Cap. 7/4. Confert hydropiß cum lade camela,nouitet fo£tx.öc nön facit fitim licut reliquae fpecies zuc~ Zizania quid etbDicoquod zizan ia ab om ni- cari, quoniam eius dulcedo eft parua, & eft bobus dicitur fecundum duas res . vna eaitim eft num ftomacho, Sc hepati. Membra expulfionis. granum fimile frumento, ex quo homines fa- Confert renibus, &:vefkae. chemthUUr a" ciunt panem,& dicunt quod zizania b [eft pluri- 4° ma,];& quidam atij nominant femquandam jyfe deftderares,qu«m aliquibus im inebriantem, malam, quae in granis prouemt, /?> j- / • ^ fed loqui de hoc eit praeter illud, in quo fumus: preßis COulCWMS referiuntur, GjUatUQr mafticatur, declinaiis ad rubedinem, & in ipfa Hebraica redundantia in hoc codtce eftponticitaspama. fubmnxwms: ‘vt tarnen intelligas in »B.suchar. De*[%uccaro. ] cap. 755. nulli? Arabicis ab Andrea Hellunen- Zuccarumquid eft ? Arundo zuccari in natu- ßfiiiße reperta» ra zuccari exiftit, & eft vehementioris lenifica-fTabarzet. tionis quam ipfum-'Xatura. Frigidius eftf albu, Calmairam. 1 eft fubtilius. Et vniuerfaliter eft calidum in fine primi. Et antiquum declinat ad ficcitatem Almairam quid eft?Eftfcefabram albumein primo,& eft humidumin iplo , & quanto mu. Ttytura. Inquit filius Mefaugue, in ip- magis antiquatur,tanto plus exficcatur. Operatio So eft caliditas, & eft ficcum in fecundo. Et plu- nes, & proprietates. Eft lenificariuum, abfterfiuü, res hominum dicunt,quod eftfrigidum, quum lauatiuum. Et Sulimenum eft magis lenitiuum, eius caliditate calefadusnonlsedaturifediudi- propriealfenid,imömelarundinis,&zucca- 60 cium frigoris eius eft inprimo. Sed quodverum non funt inferiora melle in abftergendo, rius eft,eit, quod virtus eius eft compofita exca- & mundificando,& quanto plus antiquatur zuc liditate,& frigiditate,& poflibile eft, vt fit frigi- carum ,tanto fit fubtilius. Membra oculi.Aßum- ditas in ipfo vincens. Operationes, & proprietates. ptum ficut gummaabarundine,abftergitocu- Confert calefactis, & proprie quando roratur lum.Membra anhelitus,&peöloris.J^enit pectus,&£ fuper eum aqua rofata./^ulnera, & vlcera,. Fit ex remouet ipfius afperitarem. Membra nutrimenti. eo emplaftrum adultioni • Membra capitis. con- Eft bonum ftomacho, in quo no generatur eho- fert valdead cola alumentu, öc aperit oppilatio- nes Fen.i.tr.a.c.8. Fea. 6. tra. 1 c. IJ9. a B.Suebaral hafler. b B.pauca. nes cerebri . Membra expulfionis. Aiupicniu cui-turin potu femen frixum ad fluxum ventris anti quum cum oleo rofato., & aquafngida. Lehul ^ Ehul quid eft > dicitur quod eft theiderem. T^atura. Frigida eft A ftcca in primo,& pro prie radix eius recens .Operationes> & proprietates. c operit carne. Membra iunUurarum. Si ex ea cochlearii dijocum cochleario vno mellis bibantur , confert omni fpafmo.Et pofita in clyfteri aufert in ipfa hora fciaticam.A/m^ capitis. Suc cus eius eum aceto vini , & oleo rofato capitis dolorem inueteratum remouet. Eius decoftio dentium dolorem tollit. Et eius oleum cum aceto aurium tinnitum remouet. Membra oculi. E-ius fuccus cortices vngulx feparat,ac eam remo- Virtus cius eft ftyptica, & in ipfa eft mordicatio, io uet,eius aqua fublimata oculorum maculas fub- & prohibet eius fuccus attractionem materiem ad vifcera. Vulnera, & vleera. Confert vulnerib. recentibus, quando ponitur fuper ea, &: proprie radix eius, & in ipfa eft coniblidatio. Membra ca~ pitis. Prohibetcatarrhosomnes, Membra oculi. De fucco eius, & ipfa deco£ta in vino, & meile, & in pondere aequaliter fumptum ponitur in medicamine,quod ad oculum eft bonum. Et illius quide medicaminiscöpofitio eft haec- Sumi tiles abCcindit. Membra anhelitus, & pe ff oris. Lateris dolorem fedat ,& anhelitus difficultatem remouet A groflas fuperfluitates expellit,& fub-Xiliat.Membra nutrimenti. Frigidum iplenis, ac he-patis dolorem compefcit A vfus eius eft malus ftomacho:& hydropifi opitulatur. Membra expul fionis. Venarum orificia aperit, &: menftruaA hasmorrhpidas prouocat. Et aqua deco&ionis eius cum meile fumpta foetum educit, &c vrinä tur fuccus eius de pipere, 6c tertia eius de oliba- 20 mirabiliter fluere facit, aquafque citrinas eua- no A permifcetur A eft medicamen bonum A oportet quidem, vt reponatur in vafeaeneo.Me/» bra nutrimenti. Abfcindit femen A radix eius vo mitum , & prohibent attraftionem fieri ad fto-machum, & femen eius omnino conueniens eft ftomacho. Semen eius deglutitum eft prouoca-tiuum, 6c difruptiuu lapidis propter illud, quod in lpfo eft de ficcitate cum amaritudine. Et limi liter radix eius A deco&io eius confert vlcerL bus vefica?, Kakille, KAkille quid eft ? Eft herba ad citrinum parum declinans, Sc eius odor eft vclutodor marinus, qua; autem ex ea laudatur, & eft bona, illa eft cuius folia funt grofia, & oliua; folijs fi-milia, fed longiora Alatiora, & mordicant linguam cum eorumlalfedine Afternuationem cuat. Succus eius cum meile lapidem in vefica frangit, cuius dofis eftab vnc.s. vfquead vnam. Venena. Morfui canis rabidi fuperpofita confert. Loco eius ponitur medietas ponderis eius ire os: & duplum eius cretami marini. Lapis fellis tauri. LApis fellis tauri quid eft ? Eft lapis, qui inue-nitur in burfa fellis tauri: & eft magnus fi-cut ouum gallinae ,& eft coloris citrini, trahens ad rubeu m :& eft faporis amari,pungens lingua: &c eft lenis ponderis, Scfi ibidem permanet longo tempore, fcinditur. Membra capitis. Prodeft coryzx frigidae. Europus dixit, quod expertus eft ad epilcpfiam, fi dcftillctur in naribus cum a-qua rufa;, prouocat demutationem, Scabbre-uiat paroxyfmum cpilcpfix.Membra oculi, remouet omnem malam complexionem oculorü, & excitant. T^atura. Calida eft ifl fecundo fecun- 40 ftringit lachymas. Membra anhelitus, & pecoris. di, & ficca in primo. Operationes, & proprietates. Inun&us cum butyro ualet contra afthma. Mera Digerit,aperit,euacuat A mundificat.Mpoftema* bra nutrimenti. Debilitat os ftomacbi, & deijcit ta,& tpufiuU.ln emplaftrispofitamollificatapo appetitum.Membra expulfionis .Conferthabenti ftemata dura, & fcrophulas, & fiftulas curat pu- bus arenulas in renibus, & prouocat menftrua tridas, & puluerizata fuper ofla denudata illa co Gal.dixit,non prodeft nificapiti. Finis libri fecundiCan. Auicennx. INDEX INDEX TERTII LIB. CAR PRINCIPIS AVIC INCIPIT liber Canonis tertius de aegritudinibus particularibus,quae funtappropriat^ membris hominis occultis,8c manifeftis a capite vfque ad pedes, continens. 2z. fen. quae compleduntur.5 2.tradatus. Didio prima eft de vniuerfis aegritudinibus capitis. [Didio ] fecunda eft de aegritudinibus nemorum, quae eft:tradatus 1. Fen tertia de difpofitionibus oculorum. Fen quarta de difpofitionibus auris, & eft trada tus vnus. Fen 5. de difpofitionibus nafi. Fen 6. de difpofitionibus linguae, Sc oris. Fen 7. de difpofitionibus dentium, & eft trada-tusvnus. Fen 8. de difpofitionibus gingiuarum, & eft tradatus primus. Fen 9. de difpofitionibus gutturis, & eft tranatus primus. Fen 10.de difpofitionibus pulmonis,& pedoris, funt tradatus quinque. Fen 11. de difpofitionibus cordis. Fen 1 z.de mam miliis,& difpofitionibus eius, Sc eft tradatus vnus. Fen 13 .de meri, & ftomacho, & difpofitionibus amborum. Fen 14. de hepate, &: difpofitionibus eius. Fen 15. de feile, 6c fplene, & difpofitionibus eorum. Fen 16. de difpofitionibus fphinderis, Sc intefti-norum,& eft quinque tra datu um. Fen 17. de xgtitndinibusani, 6c eft tradatus v-nus. Fen 18.de difpofitionibus renum,cuius funt duo tradatus. Fen 19. de difpofitionibus veficae, & vrinae, duos comprehendens tradatus. Fen 20.de difpofitionibus generationis mafculo-rum, quae eft duorum tradatuum. Fen zi. de membris generationis in mulierib. Fen z z. de aegritudinibus in extremitatibus men brorum, quae habet duos tradatus. FEN primae funt quinque tradatus. Tradatus primus de anatomia cerebri,& difpofitionibus eius. Tradatus fecundus eft de doloribus capitis, qui funt fpecies fodae. Tradatus tertius deapoftematibus capitis,& fo-lutione continuitatis. Tradatus 4. de aegritudinibus capitis,& plurimo nocumento ipfiusin operationibus fenfus, Sc motus. Tradatus quintus de aegritudinibus cerebri in operationibus motus. PRIMI tradatus funt. Cap. 29. De vtilitate capitis, & partibus eius. cap. 1 De anatomia cerebri. 2 Sermo vniuerfalis de aegritudinibus capitis,Sc facientibus aegritudines in ipfo. 3 De fignificationibus, ex quibus oportet cogno-fceredifpofitionescerebri. 4 De fignificationibusvniuerfalib. operationum cerebri. 5 De fignificationibus fumptis ex operationibus animalibus ab anima [ fenfibilibus ] Sc mora-libus, Sc motiuis, &fomnijs,quae continentur in fumma moralium. 6 De fignificatione operationum motiuarum, &: quod eis fimilatur ex fomno,&: vigilia. 7 De fignificationibus fumptis ex ipfo genere o-perationum naturalium ex eo, quod expellitur , & ex eo quod apparet ex apoftematibus, & vlceribus, De fiznis complexionum malarum euenien- meatuJ tium ex conceptione. ,7 £ygdeaWiauw De corruptione memorix. 12 ,a!hafnaci De fignis t [ ] „ DeCUra. Cius,&caulari De corruptione imaginationis. 15 ^ De mania,&f [ ]canina. 16 ipfius. t B. djfpolitio, ne. De fignis manixvniuerfalibus,& Ipecierum e-ius. iy Decura. 18 De melancholia. 19 De fignis fpecierum eius. 20 Decura. ZT Dcfcutubut.] 22 Decura. 25 De [illici. J 24 Decura. 25 B.dhuki 1RACTATVS 5. de xgritudinib. cerebri, in operationibus motus, continens. Cap. 14. De vertiginef [ ] cap. 1. tB.& AifeJar De fignis eius. 2 Decura 3 vel fedar. De [alue, & eft palpitatio. ] 4 [ De incubo, & nominatur ftrangulator, arabi- jiaUtemiiui, ce vero albodilem,&alchaton. ] 5 & eftaitcaW Deßgnis. 6 Decura. 7 b. deaichabus Deepilepßa. s J noTnar A • r . /rrjngulatur,: De fignis fpecierum cius. 9 quandoque? De caufis mouentibus epilepfiam. 10 mmaiur,mi Decura. u Deapoplexia 12. cxaigmM,. Deßgnis. 13 Decura. 14 a,mc«fe/a'»/c [ DICTIO] fecunda de xgntudinib-neruorum, an” quae eft tra&atus vnus continens. Cap. 19 Aegritudines nemorum. cap. 1. De paraiy fi,&; modificatione« 2 De fignis. 3 Decura. 4 De fpafmo. 5 De fignis. 6 Decura, 7 De [tetano.] .8 B.chuzez, &: De fignis. 9 De cura. io De tremore, & fignis Ipecierum eius. 11 Decura. 1* Deftupore. 13 De fignis, Sc cura. 14 De tortura faciei. 1$ De fignis. 16 Decura. J7 De [faltu,] Sc fignis eius. J8 Bachuicp. De cura. D F E N tertia de difpofitionibusoculorum • TRACTATVS primus, cuius funt. Cap. 14 De anatomia oculi. cap.n De cognitione difpofitionum oculi, & complexionum eius, Sc fermone vniuerfali de a;gri-tudinibuseius. 2 De fignis difpofitionum oculi. 3 B.canonb" De [ curationibus vniuerfalibus xgritudinum J Ucr*- oculi. _ 4 De tioßujn. De rememoratione conferuationis fanitatis ocu li,&eorum,qux nocent ipfi ^ ^ De ophthalmia,&conturbatione 6 Signa 7 Cura conturbationis g Decura communi fpecierum Ophthalmia, &ef-fufione fluxuu m ad oculum 9 De cura opht halmix calida cholerica fangui-nex, &: eryfipiias ~10 De cu ra ophthahnia frigida 1i Decura alguardengi I2 De cura Ophthalmia ventofa 13 j^pucus feu Scrmo [ vniuerfalis ] de medicinisophthalmia vfitatis cap.14 TRACTAT VS fecundus de refiduis aegritudinibus eius,quod de oculo apparet, & pluri murn eius eft deegritudinibuscompofitionis, &: continuitatis,continens Cap. 3 5. Deveficis cap. 1. Decura De [exituris] oculi>& cornea De fignis Decura viceris De rupturis cornea Decura De bothor in oculö Decura B-fubfipkaceor De fanie [ in fiphac] Decura De cancro in oculo De cura De garab, 6c apoftematibus lachrymalium Decura De additione carnis lachrymalium, 6c diminuit *7 19 Tertij Libri. B.vlccribu*. MCX. 2 3 4 5 6 7 S 9 10 11 12 13 14 15 tioneeius De albugine oculi De cura De fignis De vngula Dealtarfati Delachrymis De (habofitate ‘ Deexituocuii De (ignis iS 20 22 24 26 28 31 Dcfcbel De cura Decura Decura De cura Decura Decura 21 23 25 27 29 30 32 33 34 35 De profunditate oculi, & cius paruitate g.gkuccdine. De [varietate] oculi De cura TRACTATVS tertius de diinofitionibus palpebrarum, 6c qux comitantur eas, conti nens De pediculis in palpebris De cura B.abufimi vei De filac,& eftgrxce [ anufeme] afufimi feu birfenu. Cap. 3 4* cap.i. 2 3 4 5 6 7 8 9 Decura Degefla palpebrarum Decura De groflitudine palpebrarum t tebegi. j)c [inflatione] palpebra De grauitate in palpebris De inuifcationepalpebraru apud lachrymale 1 o B.regimine, & [m0roj H Xathcre. Deinuerfationepalpebraj, &cft [afeera] Degrandine 13 Decura De liordeolo 15 De cura Deafarnac 17 Defignis Decura i.9 De[fuläti] Uteli Dclapidofitate 12 14 I6 15 20 21 4.17 &cura zi De fcabie,& pruritu 2 3 De cura eius 24 De tumore f [ ] 2 r b f palpebra. De (ignis 26 Decura 27 De multitudine palpitationis 28 De cafu pilorum 29 Decura 30 De pilisinuerfis, & additis 31 De pilis additis 32 Decura 33 De inuifeatione [palpebrarum] 34 Raksfar T R A C T A T V S quartus de difpofitionibus virtutis vi(ibilis,& operationibus eius, continens Cap.25. De debilitate vifus, & nocumento eius cap. 1. De (ignis 2 Decura Rememoratio rerum vifui nocentium De nydilopa 5 De cura De [alihar,]& eft vt non videat in die Decura - 8 B.algiebar. De imaginationibus De fignis Setmo de cura imaginationü, 6c initio aqux De fignis Decura De fignis De alintifar 12 Decura De conftri&ione pupillx De fignis 16 De aqua 18 De cura eius De deftru&ionc vifus De fignis De [diminutione ra di/] De [alrumar, ] & albedine vinccntc Decura FE N quarta de difpofitionibus auris, Sc eft tra- B.alchanur. dar us vnus, continens Cap.26. De anatomia auris cap.i. De conleruatione fanitatis auris De nocumentis auditus De fignis eorum De cura 3 4 6 7 8 9 10 II 13 14 15 17 19 20 21 22 23 24 26 B. octilisabho-mimntibus ra» dios. s De fignis 7 De fonitu, & tinnitu, & fibilo De fignis' 10 De dolore auris De cura Decura 2 3 4 6 8 9 11 12 13 H 15 16 17 18 19 20 21 cioro. De vlceribus palpebrarum , 6c rupturis earum De cura faniei, 6c puris vlcerum in aure De eruptione (anguinis in aure Decura De cura fordis,6c oppilationis fa&x in aure De oppilatione accidente in aure Decura De attritioneaccidente auri,&rpercu(fione De pruritu auris De introitu aqux in aure Decüra De introitu animalium in aurem, generatione vermium in ea 22 Decura # 23 De apoftematib.qux accidunt in radice auris 24 Decura 25 De [tremore] auris ex vocibus magnis 26 F E N quinta de difpofitionibus nafi, continens tra&atusduos TRACTATVS primus de olfadu, & nocumentis ipfius, & fluxus [ currentibus, ficut b. abominatio, fluxus] continens Cap.ij. “juibus- De anatomia nafi cap. 1. B. agritudinib De[nafo] 2 nafi. AVIC Dd De jB.chain.tm. J.chanam. B.comufionc. B.aJarbun. B. alclialcl inK grcdicmc. 41,5 Index Capitulorum. De qualitate viarum adminiftrationis medici - 3 4 5 8 9 10 11 13 narum nafi De nocumento odoratus Defignis 5 De cura Defluxu fanguinis ex naribus De curationibus Decuraleui fluxus fanguinis De regimineeorum,quse faciunt fluxum fangui nis narium io De coryza, & catarrho 1 r Defignis 12 Decura 13 TRACTATVS fecundus de reliquis difpo-fitionibus nafi, continens Cap. 18. Defoetorenafi cap.i. Decura 2 De vlceribus in nafo Decura De cura vlceru,qua: nominatur vlcera dulcia De oppilatione in [chaiafim] Defignis 7 Decura Decura [morbi, quieftficutin equis] De [contritione] nafi De haemorrhoidibus,&: [alarnabet] in nafo Decura 12 Defternutatione De medicinis prohibentibus fternutati6nem 14 De facientibus fternutationem 15 Res, quae cadunt in nafo 16 Dedeficcationenafi 17 De pruritu nafi 18 F EN fexta,dedifpofitionibuslingu£E?&:onsJ& eft tradatus vnus, continens Cap. 51. Deanatomiaoris,& lingux cap.i. De xgritudinibus linguas % De curationibus linguae 3 De corruptioneguitus 4 Decura 5" De mollificatione iinguse, &grauitafe eiufdem, &: [deftrudione introitus] in fermonem 6 Decura 7 Defpafmolingux 8 Decura 9 De magnitudine linguas 10 Decura ; 11 De abbreuiatione linguas 12 Decura 15 De apoftematibus linguas 14 De cura 15 De alchalel in locutione 16 De ranula 17 Decura 18 Deaduftioneiinguae 19 De cu ra fifturarum in lingua 20 De [deiedione] linguae 2 t De bothor in ore 22 De alcola, & vlceribus malignis 23 Decura 24 De multitudine fputi,& curfuseius in sümo 25 Decura 26 De abfeiffione odorum horribilium ex come-ftis 27 Defputofauguinisexore 28 De foetore oris 29 Decura 30 Quando os remanet apertum 31 Fen 7. dedifpofitionibusdentium, eft vnustradatus,& continet Cap.26. Sermo de dentibus cap. 1. De conferuatione dentium 2 Sermo vniuerfalis de cura dentium 3 De dolore dentium 4 Defigriis 5 Decura 6 r 8 9 10 ri 12 B cotnminutio, 13 nc dentium, j. 14. corü fradlura. 15 16 17 Demedicinisrefolutiuis De medicinis ftupefadiuis De dente commoto Decura De praefocatione, 6c corrofione dentium De [ruptura dentium,& eorum corrofione] Decura De alteratione coloris dentium Decura De facili ta te originis dentiu 111 De regimine eradicationis dentium De fradione dentis corrofi,& eft ficut eradicatio fine dolore x 8 De vermibus dentium 19 De cau fa ftridoris dentium 20 Decura 21 De dente,qui elongatur 22 De congelatione dentium 23 Defignis 24 De ebet dentium, &: cura eius 25 De cura debili tatis dentium 26 ^enoctaua, de difpofitionibus gingiuarum, & eft tradatus vnus,&continet Cap. 16. De aegritudinibus gingiuarum cap. 1. De cura 2 Degingiua fänguinea,& cura eius 3 De fifliiris gingiuarum 4 De vlceribus gingiua;,& corrofione eius, & Mulis eius 5 De cura 6 De [augmento] gingiu2£,&cura eius 7 Etfeorc_ De diminutione carnis gingiuae,& cura 8 Decura mollificationisgingiux 9 De cura carnis additx gingiux 10 Delabijs, & xgritudinibus eorum 11 De fißhris la bionim 12 Decura iß De apoftemafe labiorum, Sc [cura] 14 ß.vlcerccorum De haemorrhoidibuslabiorum 15 De tremore labiorum 16 Fen nona de difpofitionibus gutturis, 5c eft tradat usvnus,continens Cap. 17. De anatomia gutturis cap.i. De aegritudinibus membrorum gutturis 2 De cibo , quo fit ftrangulatio, & fimiliter, quae currunt curfu eius 3 De fpinis,& qux curfu eius procedunt 4 De fanguifugis in gutture 5 Defignis 5 Decura 7 De fuffocationibus [ albaba ] 8- ßAaMebk Defignis 9 Sermo vniuerfalis de curis apoftematum accidentium in partibus gutturis, &epiglottis, & glandulis circundantibus ea, & vuae ,&gal famati^ duarum amygdalarum 10 Decuradecollationum, & praefocationum, & omnis fuffocationis, ex omni caufa 11 De vua, & ambabus amygdalis ^ Decafuvuaj 13 Decura H Sermo [ vniuerfalis] deindfionevux, & vtnui- ß.piraculiri. que amygdala . ** De rememoratione nocumentorum in cilionis 1 ^ Decura [fputifanguinis] exincifione vux, & b.Autus'.-■ vtriufque amygdala; . 17 mslui. Fen decima, de difpofitionibus pulmonis, oc j. -doris,&funt tradatus R ^ T ertij Libri. IRA CTATVS primus de prineipijs,&anheli tu, continens Cap.42, De anatomia epiglottis, 6c cannae, & pulmonis cap.i. De complexionibus pulmonis, & (ignis, difpofi-tionumeius 2 De[apoftematibus]accidentibus pulmoni 3 De cura 4 Dematetijs [ ficcis ] in pulmone, & iudicijs earum, & curatione , 5 De medicinis pedoris Angularibus, & compofi-tis, bc de forma adminiftrationis earum 6 Sermo vniuerfalis de anhelitu 7 De anhelitu magno,&p.amo,& caufis,acfignifi-cationibuseius 8 De fignis anhelitus 9 De anhelitu vehementi 10 De anhelitu alto,&fublimi ^ 11 De anhelitu paruo 12 Deanhelitu longo 13 De anhelitu breui 14 Deanhelitu veloci 15 De anhelitu tardo 16 De anhelitu frequenti 17 De anhelitu frigido 18 Da anhelitu foetido 19 \ De permutationibus, quae currunt inter anhelitum magnum,& anhelitum velocem,& anhe litum frequentem, & contrarios eorum 10 De anhelitu [mouente pulmonem] 21 niouente^Mc- Sermo vniuerfalis de malitia anhelitus 22 tremitates na- DeconlllictioneailhelltUS 23 rium. De (ignis 24 Dedi ner ßtate anheli tus 25 Deanhelitu duplo z6 'B.dimidio. DC3.L1 hclitLI [D3UCO] "7 Deanhelitu difficili De praeparatione anhelitus 2.9 Sermo vniuerfalis,de anhelitu naturarum, & di-fpofitionum De anhelitu aetatum 3 o De anhelitu repleti ex cibis, aut expugnatione aut hydropifi, & fimilibus 31 Deanhelitu balnei 3Z De anhelitu dormientis 3 3 De anhelitu doleatis in membris pedoris 34 Deanhelitu eius, cuius anhelitus conftringitur propter quamcumque caufam, & de anhelitu habentis afthma 3 5 Deanhelitu habentiumfaniem 36 De anhelitu habentium dccollationem,& fuffo-cationem,& quae eis funt fimilia 3 7 De ait hmate 3 8 De fignis Decura afthmatis,&conftridioiiis anhelitus: & [praeparatione] cius 4° E. praeparatio- j)ecuraaliquarum fpecierum anhelitus 41 De cura difficultatis anhelitus,ex haefumma 42 TRACTATVS fecunduscötinensCap. 1 o. De voce cap.i. De cura 2 Cura raucedinis vocis, & afperitatis eius 3 ■ pemedicinisconferuantibuslenitatem LPe^°' B‘V0CIS‘ ns,j & quae bona funt d 4 De voce afpera,&eius cura 5 De voce breui, & cu ra eius ® De voce grofia, & eius cura 7 De voce iubtili?& eius cura ^_ j § 4^9 De voce tenebrofa,& eius cura 9 De voce tremula,& eius cura 1 o TRACTATV S tertius,continens Cap.6. De tufli,&; fputo fanguinis cap.i. De fignis 2 De cura 3 De fputo fanguinis * 4 De fignis 5 De cura 6 TRA CT AT V S quartus,de pri ncipi j s fpecur latiuis fcientias apoftematum membrorum . partium pedoris , & exiturarum eorum praeterquam cordis,continens Cap.22. Sermo vniuerfalis de doloribus partium pedoris, Sc lateris Depleurefi cap.i. De fignis pleurefis 2 De fignis eius,quae eft dura, & non pura 3 De fignis malis, & fignis faluis 4 De fignis horarum eius 5 De fignis fpecierum eius fecundum caufas ip-fius 6 De fignis permutationis eius 7 Sermo aggregatus ex fputo t [ ] 8 De crifibus pleurefis De peripneumonia De fignis peripneumonia; De apoftemate duro in pulmone 12 De apoftemate molli in pulmone 15 De bothor in pulmone 14 Deaggregatione aquae in pulmone 15 Deapoftematibus, aut vulneribus accidentibus cannas pulmonis 16 Depure,&(anie,quaeeftempyema 17 De vlceribuspedoris, &pulmonis, & ex eis eft phthifis 18 Decaufisvlcerum pulmonis 19 De praeparatis ad phthifim in figura,&forma, & 8 aetate,®ione,& complexione 20 De rebus , ä quibus oportet, vtifti cuftodian-tur 21 De fignis phthifis 22 TRACT ATVS quintus,de principijs ope-ratiuis, continens Cap.6. De cura communi apoftematum>& partium pedoris, & pulmonis cap. 1. De cura pleurefis 2 Sermo continuus de cura dolorum pedoris 3 Decuraperipneumoniae 4 De empyemate 5 De cura vlcerum pedoris, & cura phthifis 6 FEN vndecima, de difpofitionibus cordis, Sc funttradatus duo continentes. Cap.7. TRACTATVS primus de principijs,& radicibus ad illud De anatomia cordis cap.i. De aegritudinibus cordis 2 De fignis complexionum cordis naturalium 3 De fignis aegritudinum cordis 4 De caufis imprimentibus in corde 5 De canonibus vniuerfalibus in curatione cordis 6 De medicinis cordialibus 7 TRACTATVS fecundus, de partibus di-ftindis, continens Cap.i 1. De tremore cordis, & caufis eius cap. 1. De fignis 2 De curationibus vniuerfalib.tremoris cordis 3 De cura tremoris calidi 4 AV1C Dd 2 De fB. qui incipit 9 in fecundo aut 10. in tertio. 1 I a.&contufionc o accidentc. De cura tremoris frigidi # 5 De fpeciebus fyncopis, 5£caufisipfius, Sccaufa mortis fubitae 6 De fignis 7 Decura B De cafu virtutis fubito 9 Decura 10 De regimine eius, in quo apparent figna aduen-tusapoftematis calidi in corde n F E N duodecima, de mamilla, & difpofitionib. eius, & eft tradatus vnus continens Cap. 10. De anatomia mammillae Cap. r. De exuberatione ladis 2 De minoratione ladis, & prohibitione exuberationis eius fuperfluae 3 De cafeatione ladis in mammilla 4 De congelatione ladis in mammilla, &putre-fadione eius,& extenfione eius,quae accidit ei [a ex aegritudine] 5 De apoftematibus calidismammillae, &: doloribus loci mainmillarum 6 De apoftematibus frigidis phlegmaticis mam-millae 7 De duritie mammillae, &: nodis, & glandulis, & quod accidit ei ex circuitione papillae,maxime apud pubertatem 8 De dubcllati in mammilla 9 De vlceribus, & corrofionibus in mammilla 10 FEN tertiadecima de meri,&ftomacho,&:difpo titionibus amborum, continens tradatus 5 TRAGT A TVS primus dedilpofitionibus mcri,&: ftomachi, con tincns Cap. 3 6. De ana tomia meri, & /lomachi cap. 1. De aegritudinibus meri 2 De qualitate deglutitionis 3 Deconftridione deglutitorij, & difficultate deglutitionis 4 De fignis 5 De cura 6 De apoftematibus meri 7 De fignis apoftematum meri 8 Decura 9 De cura apoftematum frigidorum 10 De eruptione fanguinis ex meri 11 De vlceribus meri 11 De fignis ipforum 13 Decura 14 De fignis complexionu naturalium ftomachi 15 De aegritudinibus ftomaehi 18 De modis fignificationum difpofitionum ftomachi . 17 De fignis malae coplexionis calid# ftomachi 18 De fignis malitiae complexionis frigidae ftomachi 19 De fignis malitiae coplexionis ficcae ftomachi 20 De fignis malitiae complexionis humidae 21 De fignis complexionum ftomachi , quae funt cum materia 22 De fignificationibus nocumentorum ftomachi non complexionalium 2 3 De modis vniuerfalibus curationum 24 De cura malitiae complexionis frigidae, &: humidae in ftomacho 25 De cura malitiae complexionis calidae 26 De cura malitiae complexionis frigidae 27 Decura malae complexionis humidae 28 Jecura malae complexionis ficcae, &dehedica ftomachi 2£ De cura frigidae,&: ficcae complexionis 30 De cura complexionis ficcae,cumcali ditate 31 Decura complexionis calidae,&humidae 32 De cura malitiae complexionis ftomachi cum materia, &: cura oppilationis f[ ] 33 !«•«•*«« Decura eius, qui laedirur fortitudine fenfus fui lbraacl“‘ ftomachi ^ De regimine eius,euius ftomachus paruus eft 3 5 De rebus quarum vfu nocetur ftomachus, & in-teftina 36 TRA CTAT VS z.huiusFen cotines Cap.23. De regimine doloris ftomachi, & debilitate,& di fpofitione appetitus eius cap. 1. De fignis 2 Decura 3 De debilitate ftomachi 4 De fignis naufeatiuae fatietatis, & deftxudionis digeftiuae 5 Decura 6 De deftrudione appetitus,& debilitare cius 7 De fignis 8 Decura 9 De corruptione appetitus 10 De cura corruptionis appetitus 11 Defame, & vehementia eius, & appetitu canino De fignis 13 Decura Defame,quae vocatur bolifmus De fignis 16 Decura De fame fyncopali Decura De Citi De fignis 12 14 *5 17 15 20 21 22 cap.i. 2 3 4- 5 6 7 Dccura Decura percußionis obuiationis, & cafu fu per üomachum 33 TRA CTA FVS tertius continens Cap. 1 5% De nocumento digeftionis De corruptione digeftionis De debilitate digeftionis De fignis debilitatis digeftionis Decura De fignis corruptione digeftionis De cura eius De tarditate defcenfus cibi ex ftomacho,& velocitate defcenfionis eius 8 De cura eius,a cuius ftomacho tardatur defcefus cibi,aut in cuius ftomacho natat cibus 9 De cura eius,a cuius ftomacho feftinat defcenfus cibi 10 De [eruduatione] ftomachi, & duritie eius 11 De fignis 12 Decura 13 De eis, quae commouent eruduationem 14 De cura eruduationis fuperflux 15 TRA CTAT V S quartus , de aegritudinibus inftrumentalibus, &c communibus accidentibus ftomacho, continens Cap. 16. De apoftematibus calidis ftomachi cap.i. De fignis De cura De apoftematibus frigidis phlegmaticis De fignis 5 Decura De apoftematibus duris,&groftis Decura De adubellati in ftomacho Defignis Decura A.grofotic' 2 3 4 6 7 8 9 IO H De De vlceribus in ftomacho Defignis, & differentijs Decura vlcerum ftomachi De bothor in ftomacho De ruptura ftomachi j 6 TRAC1ATVS quintus dedifpofitionibus ftomachi ex parte eius,quod ipfe comprehendit, Sc egreditur ab eo, & aliquibus difpofitionibus mirach,& qua: lequuntur ipium,continens Cap. 2 2. De inflatione ftomachi cap.i. Defignis z Decura 3 De rugitu 4 De lenitate ftomachi,& lubricitate 5 Defignis - 6 - Decura 7 De vomitu,Sc fubuerfione,& naufea,& aeftuatio ne ftomachi 8 Defignis portendentibus vomitum 9 De vomitu fanguinis 10 Defignis 11 De cura vomitus abfolute 12 De vomitu fado propter calidrtatem 13 Decura vomitus fanguinis 14 De conturbatione,&: anxietate ftomachi 15 De cura 16 De fanguine retento in ftomacho, & in intefti-nis 17 De congelatione fanguinis in ftomacho 18 Defingultu 19 De fignis 20 De cura 21 De difpofitionibus accidentalibus mirach,& hy-pochondriorum 22 EEN 14.de hepate,&: dilpofitionibuseius,con-tinens tradatus 4 T RACT ATV S primus dc vniuerfalibusdi-{poßtion ibush epa ris, con ein ens Cap. 51. Dcanatomiahcpacis cap.i. De modis, ex quibus fignificantur dilpofitiones hepatis 2, Diftindio modorum harum fignificationum 3 De contra operantia cordis ad hepar, in qualitatibus 4 De fignis complexionum hepatis naturalium,Sc primo calidae 5 De fignis complexionis frigidae naturalis 6 De fignis complexionis ficca: naturalis 7 De fignis complexionis humidaj naturalis 8 Defignis complexioniscalida:, &ficcsnaturalis 9 De fignis complexionis calidas, Sc humidas naturalis 9 10 De fignis complexionis frigidas,& humidae natu ralxs 11 De fignis complexionis frigida:, & ficcas naturalis 12 De aegritudinibus accidentibus hepati ^ 13 De fignis malitias complexionis calidas 14 De fign is malitia: complexionis frigidae 15 De fignis malitia: complexionis ficcas 16 De fignis malitia: complexionis humidae 17 Sermo vniuerlälis de curis aegritudinum hepatis . 18 De caufis nociuis hepatis 19 Derebusconuenientibus 20 De cura malitiae complexionis calidae in hepate 2i De regimine malitia: complexionis frigidae 22 De regimine malitiae complexionis ficcas 2 3 De regimine malitiae complexionis humidae 24 De regimine malitiae complexionis calidae, Sc humidae 25 De regimine malitia: complexionis calidas, 6c humidae 26 De regimine malitis complexionis frigidae , ficcas 27 De regimine malitiae complexionis frigidae, & humidae 28 De paruitate hepatis 29 De fignis 30 De regimineipforum 31 TRACTATV S fecundus de debilitate hepatis, & oppilatione eius,& doloribus, & inflatione eius, continens Cap.11. De debilitate hepatis cap,i. Defignis 2 De cura debilitatis 3 De oppilationibus hepatis 4 De (ignis * De cura oppilationum hepatis 6 De inflatione,Se ventofitate in hepate 7 De cu ra ventofitatis, & inflationis in hepate 8 De dolore capitis 9 Defignis 10 Decura 11 T R A C T A T V S tertius de apoftematibus hepatis, & folutionecontinuitatis eius, continens Cap.21. Sermo vniuerfalis de apoftematibusheparis, Sc qua: fequuntur ipfum cap.i. Dc lignis vniuerlalibus apoftematum hepatis, communium 2 Differentia inter apoftematahepatis, &apofte-mata lacertorum politorum fuper ipfum mi-rach 3 De apoftemate calido 4 De almefire in hepate 5 De phlegmone in hepate 6 De apoftematibus frigidis in hepate 7 De apoftematibus phlegmaticis 8 De apoftemate duro, & cancro 9 Dedubellati 10 De apoftemate mefaraiese 11 De cura apoftemaris calidi,& fanguinei 12 D e cura ery fipelatis 13 Decuraaldubcllati 14 De cura apoftematum frigidorum 15 De cura apoftematum durorum 16 De cura apoftematum almirach lacerti 17 De cura apoftematum meferaicae ' 18 De percuflione, & obuiatione, & cafu fuper hepar 19 De fciflura,3c incifione in hepate 20 Decura 21 TRACTATVS 4. de humiditatib.quib.accidit caufa hepatis, vt expellantur egrediendo,et co-ardentur[occultando,] continens Cap.16. A.quicfcendo. De fpeciebus expulfionü rerum in hepate cap. 1 _ Defignis 2 Decachexia 3* Dc hydropili 4 Decaufis proprijs afeitis 5 De caufis proprij s hypofarca: 6 De caufis tympanitis 7 De fignis communibus s AYIC. Dd 3 De Tertii Libri. 12 13 14 Decuraafcitis 9 10 11 15 14 15 16 Cap.7. cap.i. 1 3 4 5 6 B.de iuriticip-lius.qux uö cft *]>ollcnu. f Buiuritici. B. diarii. B.complemen-tum cnrx vni-ucrfjlis. De fignis afci tis De fignis hypofarae De fignis tympanitis Decura cachexiae iz De cura hydropifis hypofercae De cura hydropius tympanitis De doloribus hypochondriorum Fen 15.de feile, Sc fplene, 6c difpofitionibus eo-ru m, continens tradatus 2 TRACTATVS primus deanatomiafellis, & fplenis, 6c ideritia,continens De anatomia fellis De anatomia fplenis ^ De ideritia citrina,5c nigra De fignis caufarum ideritia: citrina; De fignis caufarum ideritia: nigra: De cura ideritia:citrina: De cura ideritia: nigra:, 6c aggregationis vtriuf-que ideritia: 7 TRACTATVS fecundusdereliquisdifpo-fitionibusfplenis^ontinens Cap.i 3. Sermo vniuerfälisdea:gntudinib. fplenis cap.i. De fignis complexionum fplenis 2 De cura 3 De apoftematibus fplenis calidis, & frigidis, Sc duris, 6c [quorum durities eft in fieri apofte-ma ] 4 De fignis 5 De curatione apoftematum fplenis calidorum valde 6 De curationibus f[ ] fplenis 7 De cura apoftematum phlegmaticorum /plenis $ De oppilatione Iplcnis p De curationibus 1 10 De ventofitate, 6cinflammationein fplene 11 De cura 12 De dolore fplenis 13 Fen 6. de difpofitionibus fphynderis, &: inteftinorum,6c eft, 5.tradatuum T R A CT AT V S primus de anatomia eorum, Sc folutione ventris continens Cap.4. De anatomia cap.i. De (ölutione ventris omniufn modorum,6c cau fis vfque ad lubricitatem omnium inteftino-rum,6ccholericapafiione, 6c [fänguinolenta egeftione, ] 6cfluxu fanguinis ex ventre, 6cex-pulfionibus rerum ex hepate,6c fplene,& cerebro, 6c ex corpore, 6c tenafmone 2 De fignis 3 De cura fluxus ventris abfolute 4 TRACTATVS fecundus de curationibus fpecierum folutionum vetrisdiuerfarumpra:-didarum,poft(ceflatioiiem a cura vniuerlali,] continens Cap. 17. De cura fluxus hepatici 1 De cura fluxus ftomachi, Sc inteftinalis abfque exeoriatione, Sc primo de lubricatiuo 2 Decuravlcerofi 3 De cura fluxus cholerici 4 De cura fluxus melancholici, Sceftfpleneticus fluxus, in quo non eft exeoriatio 5 De cura fluxus fanguinis abfque exeoriatione 6 De cura excoriationis inteftinorum , 6c vlce-rum 7 De cura fluxus ventris fadi propter cibos 8 Decurafluxuscerebralis 9 10 11 11 13 14 D 16 De cura flnxus oppilatiui De cura fluxus liquefadiui De cura fluxus fadi ä fpiflitudine cutis De cura cholerica: pafiioni De regimine fluxus medicinalis De cura fluxus critici De tenafmone Decollyrijs, qusefupponuntur adtenafmon 17 TRACTATVS tertius de inceptione fer-monis , de doloribus inteftinorum , continens Gap. 16. Depundione capI% De fignis z De cura ^ De rugitu, Sc egreflioneventofitatisabfque voluntate De cura De colica, Sc retentione fecis De fignis colica abfolute De fignis faluis colica: De fignis malis in colica De differentia,qua: eft inter colicam,6c lapidem renum IO De fignis diftindionis colica:, Sc primo de fignis phlegmatica: j r De fignis colica: ventofe 12 De fignis cius, qua: fit ex fece 13 De fignis colica: apoftematofe 14 De lignis fada: ex torfione,&:ruptura 15 De fignis reliquarum fpecierum colica: ieuis a frigore,6£ calorc,aut debilitate,fenftis,aut ver-mibus,aut ruptura 16 TRACTATVS quartus de cura colica:, Sc locutione in ileos,Sc rebus particularibus egri-tudinum inteftinorum, Scdifpofttionum eorum , con tinens Cap. 33. De canoni bns cu ra tionis colicx cap.i, De cura colica: frigidx 2 De canonibus proprijs colicx ventofx,qua: cft ex eis, qux funt inter colicam frigida m 5 Decompofitione folutiuorum eius, qui habent frigidam colicam ex ventofitate, aut materia phlegmatica, de quibus hunt clyfteria 4 Decompofitione medicinarum bibitarum fol-uentium phlegma, de pilulis fortis iuuamen-ti 5 De fuppofitorijs fortibus educentibus figeem plu rimam cum phlegmate vifcofo 6 De cöpofitioneelyfteriorum ad ventofitatem 7 De compofitione fuppofitoriorum ad vento-fam 8 De elyfteri/s, Sc fuppofitori js habentium frigus inteftinorum abfque materia 9 De tina,& balneis,öcembrochis 10 Scrmo de qualitate elyfteriorum, 6c inftrumen-to eorum ir Decura fada ab apoftemate frigido 12 De regimine dandi in potu oleum deKerua in curatione colica: frigida:, eis qui [ nonjeonfue- B.—■ uerunt 13 Modus medicinarum conferentium habentibus colicam frigidam, fecundum femitanidige-ftionis,& [maturationis, ]Sc proprietatis non b. rc& ficca; 5 De fignis complexionis calida;, & humidaj 6 De fignis complexionis frigidae, & humid« 7 De fignis complexionis frigidae, & ficcas eorum * De fignis complexionum innaturalium 9 De iuuamentis coitus . 10 De nocumento coitus,& difpofitionibus eius,8£ 23 24 25 26 27 28 De potu dulci eorum Potus nofter De multitudine defiderij Defignis De curis De ex ficcatiuis frigidis fpermatis De exficcatiuis calidis fpermatis 29 Demultitudiue exuberationis fpermatis, & humoris , qui [ eft ante vrinam, & qui egreditur B.praxeditcoi poft] 30 tum, & humo. Defignis 51 rMuipr?Cedit vrinam, vel &:arfacon] De cura De doloribus tefticulorum,&: virgae De fignis De cura De magnitudine tefticulorum De cura Dc eleuatione tefticuli,& paruitate eius De cura De varicibus ofei, & duritiei eius De cura De mollificationeofei De cura De ramice, & ruptura De corrugatione tefticulorum De vlcerib. tefticulorum, & virgae in locis ani 20 De cura 21 De vlceribus interioribus virgae 11 De [fricatione] in virga De cura 24 De apoftematibus virgae calidis J1 * De apoftematibus virgae frigidis De cura ragadiarum virgae ^ 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 iS 19 B.Hacuna Jj' fatum. B.Pruitil. 26 27 B. incarnatione B.Cafachau. B. Qua: eft parim propinqua. 1 ertij De dolore virgae 28 De verrucis fuper virgam 29 Decurabothor, & fimilium moro,& carnis ortas, &additae fuper iftas partes 30 De [corrofione] virgae 31 F £ N 21. de membris generationis in mulieribus, 3. continens tra&atus TRAGTATVS primus de radicibus, Sc principijs, &:conceptione, & partu,continens Cap. 20. De anatomia matricis cap. 1. De generatione embryonis 2 De aegritudinibus matricis 3 De fignificationibus complexionum matricis Defignificationecaliditatis 4 De fignificatione frigiditatis 5 De fignis hümiditatis 6 De fignis ficcitatis 7 De fteui litate, & difficultate impraegnationis 8 De fignis fterilitatis 9 De regimine,&cura 10 De fignis impraegnationis, &:iudicijseius 11 Decaufismafculinitatis 12 De fignis mafculinitatis,&: feemineitatis 13 De regimine mafeulinitatis 14 De fignis alhani facientis nafei mafeulos 15 De fignis mulierum mafeulinizantium 16 De caufis geminorum, & impugnationis fuper impraegnationem 17 De fignis appropinquationis partus 18 De fignis debilitatis embryonis 19 De fignis debilitatis nati 20 TRACTATVS fecundus de impraegnatio-ne,&:partu,continens Cap. 3 9. De impraegnafione,& partu cap.i.. De regimine vni uer/ali praegnantis z De regimine enixae 3 De appetitu prxgnaniis 4 De [pulfuj cordis praegnantium 5 De regimine curfus menftruorum pr^gnantis 6 De apoftematione pedum praegnantium,&; mol litie earum 7 De abortu 8 De fignis 9 De conferuatione embryonis, & cautela abortus. 10 De regi mine bono ad illud n De regimine abortus: & extradlionefoetus mortui 12 De inftrumento,quo inie&io fit in matricem 13 De regimine quorumdam antiquorum in extrahendo foetum mortuum 14 De regimine praegnantis pofl abortum 15 Deextra&ionefecundinae 16 Deprohibitioneimpraegnationis 17 De mola 18 De cura l9 De figuris naturalibus, & non naturalibus partus 20 De difficultate partus 21 De fignis 22 De regimine eius, [ quam laedunt partus acci- dcntia.J De regimine eius,in qua fit difficilis partus,abfq: fern ita medicinarum 24 De regi mine eius, cuiusgeminipedes egrediun- Libri tur ante caput 4 2 j De regimine eius , cuius foetus egreditur fuper latus fuum 2 6 De regimine eius, quae parit apoftemate in matrice eius exiftente 27 De regimine eius, Cuius, partus fit difficilis caufa magnitudinis foetus 28 De regimine eius, cuius partus fit difficilis caufa mortis foetus, aut malitia figurae partus, cum qua non fperatur vita 29 De regimine [naufeae] eius 30 De medicinis facilem efficienttbus partum 31 De regimine infantis,quum nafeitur 3 2 De difpofitionibus enixarum 3 3 De regimine multitudinis fanguinis eius 34 De regimine paucitatis fanguinis eius 3 5 De regimine febrium eius 36 De regimine inflationis ventris eius 37 De regimine doloris matricis 3 8 De regimine vlcerum eius ' 39 TRACTATVS tertius de reliquis aegritu-dinib.matricis,exceptis apoftematibus,& quaj currunt cur fu eorum,continens Cap.28. De iudicijs menstruorum cap.i. De fuperfluitates curfu menftruorum 2 De fignis 3 Decura fluxus fanguinis:! [ ] & in fine eius,de cura [patientis fluxum menftruoru] 4 De vlceribus matricis,& putrefa&ioneeius 5 De fignis vlcerum matricis 6 De putrefaäione matricis 7 De corrofione matricis $ Decura * 9 De regimine devirginatas 10 [Decura nj De rlhagadijs matricis 12 De fignis earum 13 Decura 14 De pruritu matricis,& priapifmo mulierum 15 De cura pruritus matricis 16 De fiftulis matricis . 17 De fignis eius 18 Decura 19 De debilitate matricis 20 Decura 21 De doloribus matricis 22 De curfu matricis 23 De cura 24 De retentione menftruorum, & paucitate eorum 25 De accidentibus [illius, & praefocatione matricis] 16 De fignis 27 De curationibus 28 TRACTATVS quartus,continens Cap.31. De nocumentis fitus matricis, & apoftematibus eius,quae fimilia funt illis de claufura cap. 1. Decura claufurae 1 De modo id adminiftrando hanc fciffionem 3 De[fufpenfione] marricis 4 De[augmento]matricis,& exitu eius, & conuer-fioneeius 5 De accidentibus illius, & fignis 6 Decura 7 De declinatione matricis, & feparationeeius X De cura 9 De apoftemate calido in matrice 1 o De fignis 11 De B.Syncopis. f B. Menftiux fu perflui. B. Alaftaphada .i.fluxus fangui nis meftrui no fupcrfluc fafti, non folum in tfc cöfueto fcd etiain t^enon confueeo. B.Alialitera co tinuatur iitera, fequens cu pra; cedenti iic.Et fi fit vicus admi-niltrentur mc. dicxn$ &c. B.Adillareten tionam menftruorum . B.Cotraftione. B.Eminentia. B. Alhatara vel albandar. B. Alia litera. bas. cai De cura apoflematum calidorum De apoflemate phlegmatico in matrice De apoflemate duro De cura De prafocatione matricis De (ignis De cura De regimine eius,quum commonetur De hstmorrhoidibus,& bothor,& moro,qua? ap parent in matrice,&clauo 20 De curationibus ha?morrhoidarum 21 Declauis 22 De carne addita, & longitudine, fallaidc, ] & ap-paritione ficut virga, & rei nominata? [ fur-lüs] De cura De aqua in matrice 12.' 13 14 15 \6 17 iS 19 De fignis 23 24 25 26 27 28 29 30 31 De cura Dc inflatione in matrice,& cognitione eius De cura De ventofitate matricis, [non inflantis] De cura FEN 21, de aegritudinibus in extremitatibus membrorum,qua; habet duos tra&atus. TRACTATVS primus de eo, quod accidit eis dc nocumentis quantitatis, &. (itus,con tinens Cap.18. De forma zi rbi, & duorum (iphac cap. 1 Dc ruptura,de his, qua?a(Iimilanturei De (ignis De cura De curatione rupturarum inteüini, Öczirbi De ruptura aqua? De cura ruptura? ventofitatis De cura ramicis carnis,& varicoias n.Eminentia. De [augmento ] vmbilici De fignis De cura r, crofTa causa j)e gibbofitatc,& ventofitate [gibbofitatis] tc gibbolitacC. X)e fignis z 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 De elephantia jg De fignis j7 De cura varicum, & elephantia; 18 TRACTATVS fecundus de doloribus horum membrorum, continens Cap.31. De dolore dorfl cap# j. De (ignis < 2 De cura doloris dorfl $ De dolore ilij ^ Dc doloribus iuntturarum, & eis, qua? communicant podagra?,& fciatica?, & alijs 5 De (ignis e Comparatio nanque oculi ad corpus eft propin-ptcVZam'eft qua comparationi ipeculatoris ad exercitum. ipfe creatus, & Etlocorum quidem, qui (peculatoribus eft me-vt oculus habe- Eor,&: conuenientior,locus eft altus. Et iterum atlocü rpecula- omni oculo non eft neceflarium creare caput f cftioni" pro- ab (blute: fed animali lenem habenti oculum, 20 Portionatum,& cuius oculus indiget multa cautela,b [ & loci af-fubiimatum. firmatione. ] Nam pluribus animalibuscapi-b b. feu cufto- tjbus ppiuatis duo funt creata additamenta ä cor-du,& loci mtc- p0refLiblimata : fu per qua: oculi eorum decenter conftituti lunt: vtipforum vnufquifquefpe-culationem, & fublimationem fuo habeat vifui. • • Amplius in c [conuerfionibus ] oculi ipforum LSS non eit caput creare neceflarium, propter duri-profpeftiomb. tiem nuchx ipfius. Et neque caput eft neceflarium creare, nid animalibus, quorum oculi ca- 30 dtB.&cooper pacitatedt[ ] indigent, & quibus »neostuente. nerilOSaduenirenecefteeft.propterdiuerfltatem motuum nucha^A palpebrarum, näm huiufmo c B. neruus v- di non eft: conuenicnsc [ membrum vnum elon-bus ciongatus aatiim gracile.] &nos quidemperlcrutabimur palis. in capltui0 de oculo. 2 Partes vero capi- tis eflentiales, &qiKeeas (equuntur, funt capilli: deinde cutis: poftea carordeinde panniculus: po-ftea cranium, deinde panniculus durus , poftea panniculus fubtilis, nominatus iecundina: deinde cerebrum, Icilicet lubftantiaeius,&ventres ipfius, & illud quod in eis exiftit, poftea duo panniculi fub eo: deinde rete: poftea os, quod eft cerebri bafis i ^^7^OT-ATIOJ^ES. j InquitGalen.&c.ScripfitMift0t-4.depart.anim. Cap.io. fanguinea omnia animalia caput cerebri potijjimum gratia obtinere.MuerfusMift.dijputat Galen.S.devf. Cap.4. & y, part.quem hic author/equitur. Sedphilofophum tuetur CaP-10* Merr.eo 4.depart.anim. C Merum ftpoft jLuerr.nobis quoque periclitari liceat, & aliquod proferre,non caret dubitatione Galeni fententia. Siquidem fi exalid eius verba perpendatur,hac fere' Galeni eft ratio. Cerebrum multis ineft animalibus,qua capitanon habentcerebri ergo gratia caput conftitutum non eft. Huic rationi videbat Galen, iridphilofopho obuiampojfe, in hunc modum , quod qua animalia cerebrum non habent, quid tamen cerebro proportione refpondcns obtinebant.Quare eludit refponfionem hanc,atque eo poti/fimum inflat, quod inftrumenta eandem aclionem habentia,idem quoque nomen habere oporteat: quamobrem ,ficuti organum, quo videmus, oculum vnoin omnibus nomine appellamus ; ita etiam inftrumentum,quod fenfus, & motus initium eft, vno in omnibus nomine cerebrum, neque in illis cerebrum, in his proportionale cerebro, fuerit nuncupandum. Verum peccare Gal.ratio videtur, primum enim,quando animalia ejfeait,qup capite careant, id negaret philofophus, quum nullum animal fit, quod, etfi diftinäum caput non habet, rudem tamen quan-dam delineationem capitis no obtine at,in quo, & os, & fenfuum particularium inftrumenta, perfettorum animalium inftar,circumpofita funt.quam tamen partem, fi caput appellari Gal.abnuat,quid effe capitiproportiona le omnino dicendum eft,quum vices capitis gerat. Quare ficuti animalia quadam caput habent, alia quid proportione capiti refpodesjita &,qua verd caput obtinet, vere cerebrum obtinere , & qua proportionale caput, etiam proportionale cerebru habere,eft exiftimandum. ‘J/eque vero partem hanc, proportionalem, illam vero proprio nomine philofoph9,alterius rei gratia nucupat, quam quam ob figuram,formamque ('vt üa wim) qu& non tfqud in his eft animalibus confpicua yVtinillis. C&te-rum eo etiam admiffo,quod Gal.putat^animalia reperi-ri,qu&capite careant,( omitto,quod vnum in ea ratione pomt,quod Miß• negat,principium videlicetfenfus>& motusejfe cerebrumjquot quäjö animalia oßendere efi, in quibus non folum caput, fed neque ipfum etiam cerebrum licetfenfibus difcernere? Mon ergo abfolutiinfer re Gal. poteß, dari animalia, qu£ capite careant,& cerebro non careant. quum in his,ft facile non eft caput di-flinffum atque infigmter delineaturn oßendere, multo minus cerebrum ipfum, ita vt cum philofopho ftatuere neceße fit,animalia,ficuti qutfdam capite quodam modo carere videntur,ita & eorudem aliqua cerebro.quod fenfu deprehendi poffit,defiitui; quid tameji illi proportione refpondens obtinere, *Adde,quod,quum ^Arifiot.de /anguineis animalibus verba faciat,non abfoluti de omnibus animalibus pronunciat, caput cerebri effe gratia: fed de [anguineis animalibus intelligit. ita vt Gal. ratio nihil'fortajfe aduerfus fhilofophiJententiam faciat. 2 'Partes vero capitis,&c. Capillos inter capitis par- tes recenfei,quod & jlrifi.primo de piant.& quandoq; Gal.videtur. ^At oppiojit um colligi ex Jtr iß-videtur. 5. Text 3 i Metaph.quo loco ea, quibus abfcijfis mutilum animal non efi, animalis partes effe negat. Similem dubitatio-Cap. x nem le&e aPU(l Theophr. de plantarum folijs, ßorihm, & fruftibus lib. de hiß. plant.primo. Breuibus tamen dici pro buius qucefiwiis folutione poterit , quum b&c aliquorum vfuum fint gratia,merito corporis partes efi dam ab eo ori entia indurari apud fuas extremitates (it necefle, propter illud, quod rememoraturi fumus detieruorum iuuamentis: & propte-reaquödiftisnaicentibuset [ Jindurari cfBabc necefle eft fecundum gradus. Et quiaipforum durities eft durities fkxuofa: oportet, vt lubftan-tia originis eius fit fubftantia fiexuofa, &: pinguis (pingue enim f[&] vifcosu, lene eft proculdubio,) £_ & etiam vt fpiritus, qui ipfum circundat, & qui ** J0 motus velocitate indiget,fit humiditateiuftenta tus: & rurfum,vt ipfius raritate alleuietur: quod enim in membris durum eft, grauius eft leni hu-midoraro. Veruntame cerebri fubftantia etiam in lenitate, &duritiei^xquali$ exiftit.nam pars eius anterior eft lenior; Sc ipfi us pars pofte.rioreft durior, inter duas partes 8 [ gradibus ] velami- gB-gradatio> nis duri, cuius rememorabitur h [ in ip(o ] in le- h £ quentibusdiftin&um eft. 4 Anterius ante cerebrum non eft faftum lene, ni fi quoniam pluri-2g mum nemorum ienfus,& proprie qui lunt viliis, <5c auditus,oritur ex eo.Sefus enim lpeculator cft.~ 11,[ ]&lpeaiiatorisinclinatioadpartcm anteriorem eft dignior. Et plurimum neruorum motus oriturex poftremo ipfius:& ex ipfo oritur nucha,quiE eius nuntius, & vicarius 111k [curiu j ]cEiirjfatlL dorfi, &: vbi necelfarium eft ex ipfa oriri neruos fortes. Nerui autem motus indigent duritieiii-perfiua, qua non indiget nerui (enlus.Sed lenitas ib. quare fift eft eis coitenkntior.^iEisigiturorigo facta eft du- eft arigo,f.n& fe appellandas , improprii tamen, qmm his deßitutum 30 rior. Velamen autem in ip(o non gradati m exi- uorümonjA ftit,nifi, vt fit differentia, & dicitur,v t fit icne,ie- "“vdtnttl paratum a contadu duri:& manifeftum quidem ipfo no cxillit, Cäp» 2. eft, quod m ipfo multum accidit: propter hanc vero reflexionem lunrj etiam iuuanienta aJia: gu«Aicitur, C1 Erebri autem Hominisanarom/a eft hxc. Na m vcnxad ccrebrum detendentes, & in ipio Cerebrum enimdiuiditurinlubftantiam diuifx aliquo egenr, cui innitantur eas fortes dun&kucn,- facia r. Polita eit ergo refiexio h ac fu bileta culum dc eft illud, in earum.5 Et fubpoftremo quidem huiusrdkxic- *ll!0 profund* nis,& in pofterioribus ei us eftm [torcuht, jquod animal mutilum 'non fit. De anatomia cerebri. 1 Erebri autem hominis anarom/a eft hxc. Cerebrum enimdiuiditur inlubftantiam velatiuam,&: fubftantiam medullarem,& vetres in iplo, fpiritu plenos. Nerui vero lunt ficut virgulta ab eo prodeuntia: nö tamen fecundu quod lunt partes fubftantise ipfius proprie. 1 Et totum 40 eit säguinisefFufioin amplitudine quadam, quae iofünt eft ficu t lacuna: & ex ipfa quidem u [in ea] rami- m B.almaffk ficantur venae,in quibus iepavatur (anguis;0 [ n cerebri fubftantix affimi\atur; deincie vena: iuis 0 • orificijs fugendo eam exficcanv, & ad duas venas P [ipfamconiungunt] ficut rememoraturi PB-aggrff: fumus in illius anatomia.Et ex hac quidem refle- tur-xione peruenit iuuamentum ad hoc , vt ligamentorum velaminis ^[adhaerentis cerebro lit origo in asquidiftantiacommifliiraecranij, qua: quidcm ccrebrum in lui longitudine mediatio t fyhac. nem habet penetrantem in ipfius t panniculum, & medulla cius,&eius vetresrpropter illud,quod in parilitate deiuiiamento noto exiftit; &fifit parilitas in ventre anteriore folum fenfui magis apparens.s Cerebri vero fubftantia creata eft frigida,& humida: frigida quide,ne ipfum infiam-maret multitudo,quae ei aduenitexfortitudinib. motuum neruorum, &paflionibus fenfuum,&: motibus fpiritus in alterationibusimaginatiuis, joeftcoram ipfo. ] In anteriore praeterea cerebro & cogitatiuis,& memorialibus, &: vt co tempere tur fpiritus a corde egrediens, & ad ipsü penetras in duabus venisalcendentibusabeo ad ipliim: & humidum quidem creatum eft, vt ipfum motus non cxficcent:& vteius figura fit bona. Et creatü a b. lene. cft pingue,&a [molle.] Eius autem pinguedo eft; vtfitquodex neruis oritur vi fcol uni, bc lenitatis quidem caufam dixit Gal.in ipfo exiftere, vt eius ligura bona fiat,& ipfius alteratio cum imagina duobus cooperitur panniculis, quorum vnus fubtilis fequitur iplum , & alter Ipiflus fequirur os,qui quidcm duo creati funt,vtfintduodiftin-guentia inter cerebru m, & os: & vt cerebrum fubftantiam oflis non contingat, & ne ad ipfum bj- B.enim. c P.rcfUurat. d£. relliurat. tionibus.lcneenimalterationes facilius fulcipit . 60 ex ofie nocumenta perueniant. hic autem ta-hoc ergo eft,quod iple dixit - Dico aute,creatum d:us non accidit, mfi in dilpofitionibus^audi-cftlene , vt fit pingue,&vt nutrimentum,quod ^ '1 neruis gradatim tribuit duris, fit bonum, nerui b< t [ ] etiam ex cerebro nutriuntur, & nucha. A mplius fubftantia dura nonc [ augmentat] durum, quantum ipfum d [augmen tatjlene,& vt in eo,quod ab ipfo oritur.fit flexibilitas,quum qua?- tionis cerebri in fubftantia fua : aut in dilatatione, quae ei accidit iüccefliöne conßriäioius. Cerebrum praeterea quandoque eleuatur aa cranium, quum quaedam adlunt dilpoiinonts, ficut voces fortes : ergo propter hui u Iilo 1 iuuamenta inter cerebrum, &'oscrani;, nuo} o- nuntur d f qB. Aliafc r< duri ccrekri i g origojnoffC' n to commit'wß n cana, ait, quod ex eo ffiinalisrne- ‘f,r5* funt vermicularis fornix , commifliiratx ex dulla producatur. huic &recentiores anatomici affen- commiffuris pofitis in longitudine fui., ligatae ad tirividentur. inuicem, vt poflit extendi, St contrahi, fieut ver- 3 Cerebri vero fubjlantia,&c. Cerebrum frigidum mis reuolutus : & fuperius cius interius cooper- effe dicit, & himidum. ac rationem reddens-cur tale tum eft panniculo, qui cooperit cerebrum vfque faBum jpt, feribit, rt ffir ituum d corde prodeuntium ad pofteriorem: &c eft compohtum cum duobus calor temperetur, qua in refuffragari Arijiot. videtur, CaM. additamentis cerebri rotundis coniprehen fis lon qui 3 -de anm- Id taclu frigidum effe fer ip tum reli- Cah7* gitudine, licut dux coxx vicinx ad conta&um, 1 o quit.& z.de pan.anm.idem refrigerandi cordis gratia St elongatx ad feparandum,l igamentis, qux no- confirhclum eßepronunciakit. Verum in .Anfi. Gal.?,.. minantur chordx,vt ab eis non remoueantur,vt de vf part. muehitur, negat que tum cerebrum tactu. quum vermis extenditur, St eius latitudo con- effe frigidum, tum temperandi caloris gratia effe fabri- ftringitur, compri mat hxc duo additamenta vf- catum, quem fequutus eft hic änthor hb.primo, quum que ad coniunciionem, & oppiletur meatus: St de complexionibus ageret. Cum Ariftot. tamen slat. quum cötrahitnr ad exprimendum, & augmen- Anerr.z.Coll. Cap.n. tatur latitudo, elongetur ad feparandum, & ape- 4 Anterius autem cerebrum &c. Iferuos, ait, vifo- riatur meatus. Quod autem de eo (equitur po- nos, & auditorio s in anteriori cerebri parte ortum for- fterius cerebrum, eft minus: Stpcrucni t ad ali- tiri,cui afiipulatur Gal.S.de vf.pan.qnum mollium cm- c?.p.c. quantulam vacuitatem: 'Sc (ifiittirin pofteriore 20 nium nemorum initium illic conjiituii.Huius tamen con cerebro: (icut ex eointransin introitu,& eius qui- trarikmfcrtpftße hic author videtur libro 1 fen.i.fum- Cap.2, dem anterius eft latius ipfius pofteriore , fccun- ma 3 .doci. 5. vbi neruorm quinti paris originem inpo- dum formam,quam cerebrum tolerat,duo vero fenori omnino cerebri regione nafei adnotauit. Sand prxdifta additamenta nominantur vualia: St in Galeno affefttiturfenfus,&- omnes anatomici: quo fit,vt ipfis quidem nunquam commifturx fiunt, ] fcd Auk.fententia libi i.depofienorianterioris ventriculi lenia,Vt ipforum conftrieho,& cooperimentum partefit imelhgenda. lint fortiora, & vt ipforuniobedientiaad motio- 5 Etfub p oft? emo quidem huius &c. De hac peluifeu nem propter motum alterius rei (it magis (imi- torculari ad fanguiuemd venis excipiendum fabricato, lis obedi en tix rei ipfius vnius. Expulfio prxtc- Galen.meminit 9. de vfupart. aduerfariqueboe Anfl, Qp.C pcrfcrutatione : operationibus appetitu,epilepfiam:&ex rifu abfque caufa conge- tu, & perfcruta- mobiUbus, ] & funt operationes virtutis mouen- lationem,aut amentiam pronuntiari. quoniam fani pri- tnia,feu benem ^ mcmj31:a mediantibus lacertis, & ex qualitate mum ex Hipp. 6. aph. defumptum eft:fecundum ac ter- . ciicauua,&ope- ^ • i • r i a tt• . /-» / ? '/t* • Apor»ij* rmonibus mo- fuperfl.uitatum euacuatarum ab eo, in fubftan- tmm,neqneexHipp. ne que ex Gal. legiffe memim. r tiuis. tia fui,& colore, & guftu, fcilicet acuitate fua, 6c falfedine, & amaritudine, &infipiditate, & ex De ftgnificationibus vniuerfalibus operationum quantitate ipfarum in paruitate, & multitudine, cerebri. Cap. 5. c B. c [ & fluxibilitate fua , J &ccx ipfarum retentione omnino. Etexhocquodaeres,&cibieiconue- Q Ignificatio quidem afTumpta ex genere ope- niunt, &diuerfificantur ei, & nocent ipfi. Et ex 50 i3 rationum,quum funt fana;, adiuuat ad figni--- ' magnitudine capitis, & ex paruitate eius, & ex ficandum cerebri falutem. Et fi funtl^efas,fignifi- bonitate figuras eius pradi&a in cap.de oflibus,& eant lcefionem in ipfo j lefiones autem operatio- malitiaipfius, & ex graui tate capitis, &leuitate num, quemadmodum expo fuimus, suttresiquse eius, &£ ex difpofitione ta&us capitis, &ex difpo- funt debilitas, & mutatio, & permutatio, deinde fitione coloris eius,& coloris venarum ipfius. Et deftru&io. Et fermo quidem vniuerfalis fignifi- ex vlceribus,6c ex apoftematibus,qu? in cute eius cationibusoperationum eft, quod ipfarum dimi accidunt.Etexdifpofitionecolorisoculorum,6c nutio,& dcftrudio fiunt propter frigus, &grofli- venarum ipforum,& fanicatis, & aegritudinis eo- tiem fpiritus ex humiditate; 3 [ -1 a E.AIia litera. rum,& tadus ipforum proprie:&ex di/pofitione & non fiunt excaliditate, nifi magnificetur, & & propter oppi fomni,& vigiliai 11. Et ex difpofitione capillorum 60 perueniatadhoc,vt deijciat virtutem.permuta- lationem, in quantitate fua,fcilicet paucitate, &multitudi- tioautem,& qux motui comparantur, fiunt ex ne,&groffitie, & fubtilitate,&qualitate, fcilicet caliditate,&fiuntexficcitate. figur^ipforum in crifpitudine, & planitie: &C co- B.rufedinc, &. lore eorum in nigrcdine,&d [ albedine, &cafta- A T I 0 E S. trnmtateadal- neitate,]& velocitate füfceptionis canitiei,& tar- - -mem dedi- in perfcucrantia fecundu dilpofitionem 1 Lafiones autem operationum3&c. jLttiones triplici- :iaa' fanitatis,aut remotionem ab ca cum fciffioneip- ter l$difupra notatum eft, libro primo fen z.dott.zmm Cap.r. yel P K>el imminuuturgoel auferutur,vel deprauantur.Subiu-githic regula ad fingulre Ixfa afilionis caufam dignofc fidam,n&mpe quod actionum ivi minutio-) V aolatio, fiant propter frigus,ac fpiritus crafjitiem ex hu,niditate:mm-quam autem ex caliditate, nifi inj igni, ita, vt virtutem deijciat.& quod corruptio earundem ex c alor e, et fi c citate proueniat. Quam regucam etiam fequenti capite confirmat. C&terum, quod id abf'olutfifiatuendum non fit, ex eo colligi videtur, tum quodfomnum imminui,& audiat nifi quod propinquum efi:, & forte 5 aut permutetur, & audiat quod non repetitu rex tenus,ficut tonuni fimilem percuilioni aqua:, aut percuftioni malleorum, aut voci tympanorum, aut lbno foliorum arborum ,aut iuiflationi ventorum, aut reliquis,'öefignificantur per iilud, aut complexio fieea prodens in parte medi; cerebri, aut fjgnificantur per illud ventofitates, & vapores in lpfo recenti, aut ad ipfum afeendentes, & auferri, nedum corrumpi ex calore manifeflum efi, cft, quia priuatur, aut quia debilitatur; aut permutatur, &dentit odores, qui non repenuntur exterius foetidos, aut non foetidos 5 Stiignificat fecundum plurimum humorem retentum in c CB.Aliafe [ cerebro facientem ipfos, fi nihil propium fuerit antenon Cap.7. hac,quum auHa appetentia,id efi fioi/Ai^os, fympto- 20 cum ürictura] narium. Guftusautem, &tadus brofiärf:,. via fit,quod frigiditatem confequitnr: fi actionis corruptio non ex frigiditate fit, aut hac, corrupta aciio non erit, & hoc aduerfatur GaLqui ea primo de fympt.cauf. ad deprauatam achonem refert, aut dabitur illud Ufie actionis membrum pr&ter ab latam, im m i n u ta, & depra natam,quod neque hic author,neque Gal-pofuit. Verum ad hac. Tfion vniuerfalem regulam de actione omni,fed de animatibus tantum actionibus, neque perpetuam de tllis tamen, fed nihilominus vniuerfalem,atque in pluri- hoc curfu procedunt, nifi quia iplorum muta- losl,IM tio a curfu naturali fecundum plurimum figni- ■ ficat corruptionem propriam in inftrumentis eturar. ipforum propinquis, & fecundum minimum communicationem cerebri, & proprie , ficut quando efi commune, ficut fiupor toti corpori. Et fenfus quidem communicant in fpecie debilitatis, & fortitudinis,fignificantesdiipofitioncm in cerebro perlcuerantem, qua: cft cum pertu r- bus,proponit^iuic. illud autem apertum efi,vt fiepe te- 3 o barione: quoniam quandoque cft debilitas cum (latum reliquit Gal.quodficuti calorem motus: ita frigiditatem quies maxime confequitnr,quodque retundit ea lorem humiditas,accedit ficcitas,propßrea non temere imminutx, & abolita animales afiiiones, qux in motus priuatione conffiunt ad frigiditatem, & humiditatem referuntur, deprauata aitiem ad motum. Quum igitur obtjcitur,fomni ablationem fieri ex calore, m aperio efi refponjio. efi enim fomni ablatio non aliud quam vigilia immoderata,q motus efi nimis diuturnus,et deprauatus. claritate , ficut homo fi videat aliquid propinquum, & parui radij bene, & clare, & videat res paruas: deinde quum elongantur, autmultipJi-dtkr ipiarum radij,dcficiat.Nam perturbatio, & claritas quandoque funt fiwul ^[in] debilitate,öd claritas quädoquccllproculdubiocüL[virtute.] dB.cum • 1 veru perturbatio leni per figni ficat materiam, & claritas.fjgnificat materiam, 6: claritas figni ficat ficcitate: & heee quide perturbatio /ortafie lubito c B.ior miiciiai Bpliqua rationes ad hunc locum non pertinent.licet enim 40 figitur, & cft ex ea oppilatio, & lignificat materia A B.fenfitiuis. appetentia fit animalis a fit 10, non efi tamen ,vt nec ali-tnfiti corruptio,inter cerebri afje filus,de quibus hoc loco. De fi^nificationibus fumptis ex operationibus animalibus ab anima a [ fenfibilibus, ] cj" moralibus, & motiuis, & fomnijs, qua continentur in fumma moralium. Cap. 6. H As operationes ingreditur lqfio,fecundum Vaporolam in venis cerebri, &. reti cius, ludi-cium autem de fignificationibus harum talionum efi quoniam, qua: procedit curfu permutationis , fecundum plurimum lequitur complexionem calidam, & ficcam, & qua: curritcurlu diminufionis, & debilitatis , fecundum plurimum lequitur frigus, &: debilitas, & deftru&io fequuntur frigus": nifi fint cum vehementi apparitione corruptionis , & cafus virtutis: tunc quödcognofcitur,deftru<äionis, aut de- 50 enim fortafte illud plurimum erit ex caliditate. verum caliditasconueniens efi; virtutibus comparata frigori, dum nocumentum complexionibus ab ea non f magnificatur : & eius corruptio ^ Alt£ga£c virtutis diminutionem poilidere non fadr. tur. Oportet ergo, vt nön confidas tuncinifiis figni- ficationibus: immo f [ caueas] fignificationcs gt«F bilitatis, aut permutationis, verbi gratia in fenfi-bus quidem, (& incipiamus a vifu) quoniam vi-fum ingreditur kefio: aut, vt deftruatur,aut debilitetur: autinipfo permutatio fiat,1 & mutetur a curfu naturali, & imaginetur, quod non inue- ititur exterius,ficutphantafiie,&cimices, &; pili, iiwuuini/u, .......~ L------j . uKm. & fumus, & reliqua. Ex his enim nocumentis alias prsedidas cuiufque duarum complexio- hBaut. quum non.funt propria oculo, figmficatur tafio num . Et deftru&io quidem quandoque li- ,b.^ in cerebro, & phantafise etiam quandoque fuo gnificatfeftinationem§t[ . n r • colore fignificant, quod fi aliquis dixerit, quo- 60 ] caularum diminutionis, fi fuerit proper bn‘.,j b B. fecundum modo phantafiä alba fignificat phlegma domi- caufam cerebri, öc non ^entpropteriiocuincn- ^ complexionem «ari, quod cft frigidum, & quum vos compara-non fecundum ueritis permutationem ad calorem ? dicemus ^ceumun" 1VCl ihud cft b [ propter complexionem, non teri* vmututl propter accidentia materierum , quae accidunt nx.integras,vel virtuti fana: integra: cum] caliditateinnara. 2 perfeci«. Et in auditu quidem, ficut fi debilitetur, &ncn tain inftrumentis corruptionis, “ fma~ vchcr- A [ & J inci lioms,»:[ & ] oppilationis, & motionis a bonitate luakf[ Urocu cumentum: aut propter caufam in \ 1,: i:Cv'“ bro fenfibili.1 [ 3 Ex membris auten ia libih ^ bus, quod cft valdecaebropropin, . cumentum abipforccipit, niii nocumentum fit miditaseius, & i 11 ud fecu n d um pl11rim 11 m, fein ipio commune,] licut auditus «5c odoratus, eundum quoddi&umeft,auteft , mutatio &u uB.corrutio,ita plurimum enim nocumenti ipfius, quod,purga- [permutatio , ita vt fit in eius cognitione regi- vtfiteiuscogn.i , tione,occomplexionis commenfurationenö re- mentum, &redum faciat dicendo, quod non clu^euciusco* &fimilner.tera J/Tl0^'ctur’ eft ex cerebro: m [quapropter] reliqui eft re&um, & nominatur commiftio] rationis, Snoneft& r r -fi i Squum luislaeduntur ienfatis,n[non figni- &fignificataut apoftemata, aut materiam cho- reftum faciat, nocumlumm ficantnocumcntum in ipfis cali d itatis, aut ficci- lericam calida m,&ficcam, & eft daemonium x quQdnoneft.r? lpfisex calidita tatI^J non Prementium] ad hoc vt virtutem [lupinum , &eft permiftio eius cum malitia:] te, autficcitate profternant. Auditus autem & ° [ guftus ] fecun- aut materiam melancholicam, & eft melancho- xB.!coninu & nonprouemen- dum piunmum iignificant,quod illa complexio io lia, &c eft eius permiftio cum malitia asftimatio- eft ^mixtio cu uB.'odorams, in cerebro.4 De operationibus vero morali- nis, &cum cogitatione Y [abfque comprehen- a&ibus, & gefti bus (ciendum eft,quoniam fortitudo meditatio- fione. ] Qui autem ex illis moribus ad timorem uoc| nis, & perferutationis fignificat fortitudinem decliuioreft, eft magis fignificatiuus frigoris, & Lnadeft.qU° complexionis cerebri omnino, & earum debili- ex eis decliuior ad audaciam, & iram, eft magis pB.diminutio. tas fignificat laefionem P [ fortitudinis ] in ipfo. fignificatiuus caloris, & fecundum differentias, his virtutis. Quare oportet, vt demonftretur quae operatio- quae funt inter eos, & nos poftea afferemus eas. num fit laefa, ex ipfis enim eft corruptio virtutis Et foriitan erit illud propter communicationem imaginationis,& formationis, & eius,vel earum membri alterius, &illud quidem cos;nofcetur nocumentum. Haec nanque virtus quum eft for- fignificationibus particularibus,quas poftea nar- tis, iuuat ad fignificandum anterioris cerebri fa- 20 rabimus. Et vniuerfaliter quum cogitationes plu nitatem . haec autem virtus non eft fortis, nifi rimum mouentur motibus multis , Sc permu- quum homo bene poteft feruare formas fenfa- tantur, & variantur, tunc illic eft calidiras . Et torum, vtpote figurarum, & fculpturarum , & quandoque etiam accidit permutatio cogitatio- morum, & guftuum, &c vocum, & modulatio- nis in aegritudinibus frigidas materias, quum a num, & reliquorum.eft enim aliquis hominum, caliditate non euacuantur, ficut commiftio ra- cuiineftvirtusintegralecüdiimhoc capitulum, tionis inlethargia. Et exipfiseft laefioinvirtu- adeo, vt qui ex geometris optimus eft, confide- te memoriae, fcilicet aut vt debilitetur, aut vt de- ret fimul figuram lineatam, & fignetur in ipfius ftruatur,ficut narrat Gal.quöd peftilentia prone- anima fimile illi, & eius litterae, & narret quae- nit in parte Aethiopiae, quae eis accidit propter ftionem vfque ad finem ipfius, non indigens ite- 30 cadauera multa reli&apoft forte prolium, & per-xata confideratione in figura, & fimiliter eft di- uenitpeftilentia illa, viquead terram Gr^corum, fpofitio quorundam fecQdum comparationem accidit ergo eis, vt caufäillius tantum caderer ad modulationes,& difpofitio quorundam cum obliuionis, donec eis adueniret difpofitio,fecun- comparatione ad guftus, Sc reliquorum, Sc ex dum quam homo nominis fui ipfius obliuifcere- hoc capitulo pendet bonitas cogitationis pul- tur, & tilij fui. Et plurimum quidem accidit de- fus, ipia enim indiget imaginatione forti ßgu- bilitas in memoria propter corruptionem in po- xatain anima ex taäis.Huic autem virtuti,quum ftremo cerebro ex frigiditate, authumiditate, accidit nocumentum, aut deftruitur operatio, aut ficcitate, autz [propter eum, qui permuta- z B. aut g? per- & non remanet in ipfa forma imaginationis fen tur, ] & accidit ei vt rememoretur eius a [ quod mutetur, fatae poft remotionem eius aproportione, quae 40 nunquam ei adeft, fignificat complexionem JeE'fhalleltera' q b. ita Vt fen- eft inter ipfam,& fenfum * [ quum eam fentit, ] calidam abfque materia, aut cum materia, fed g^^nTSpo- uateumea. aut debilitatur & minuitur, aut mutatura curfu materia ficcaad illud eft magis conueniens, & re proximo. naturali, vt imaginetur quod non eft, & figni- illud totum eft,quum complexionon fuperfluit, r t b. & ipfius ficat eius debilitatem.r + [ ] virtus non cadit. Dicamus autem nunc fer- mutationem, Minutio vero eius, & d eft rudio operationis ip- monem coniundum , quod deftru&io harum fias, fecundum plurimum fignificant fuperfiui- operationum quandoque fit propter dominium tatem frigoris , aut ficcitatis in anteriore cere- frigoris, aut in corpore cerebri, & eft ex eo,quod bro,authumidiratis. Sed friguseftcaufaefien- dominatur fuper cerebrum , aut fuper ventres tialis, & dux reliquae funt cautas per accidens, eius, & quandoque fit propter frigus cum hu- quoniam afferunt eam mutatio operationis 50 miditate,& quandoque affert ipfam ficcitas, & cius, & permutatio ipfius fignificant fuper flui- fimiliter earum debilitas. ipfarum autem muta- tatem caliditatis. Et hsec quidem omnia funt tiofit propter apoftemata, aut complexionem fecundum plurimum rei, & fecundum quod cholericam, aut melancholicam,b [aut corpus bB.Aiiaiitera. didum eft in virtutibus fenfibili bus. Et hxcasgri- adurens.] Etfignificatiodifpofitionumfomnio- aut caiiditatem tudo quandoque accidit fanaintelligentia, vel rumeftexeo,quodoportetadiungi,huicloco: Puram. ratione, ita vt perfede & completelignificent plurimum enim vifionis rerum citrinarum ca- pulchrum & foetidum,& fint eorum verba cum lidarum fignificant dominium cholera;: & fimi- hominibus fana, fed imaginantur quofdam pr£- liter plurimum vifionis rerum cuique comple- , fcntes ? qui exterius non reperiuntur, & im agi- xioni proportionalium, quas numerare non eft nanturvoces tympani ftaru m, & reliqua , ficut 60 neceffe.&fomnia quidem permutata fignificant m, vi narrat Galenus accidiffef Abrucali medico. Et cali ditatem&ficcitatem,& fimiliter apparet in P ° exiofis eft corruptio in virtute cogitationis, & aegritudinibus acutis cerebri, & fimiliter funt imaginationis, icilicetautdeftrudio, &nomi- fomnia terribilia , & illa quorum nonrccorda- naturhäßc deletio rationis, aut debilitas, Seno- tur,fignificantfrigiditatem,&humiditatemle- fB.hamcha. minatur, f[ amentia 5 ] & earum principium eft eundum plurimum. iB.ir.edij. frigas1 [ anterioris ] cerebri, aut ficcitas, aut hu- AVIC Ee jt 0 T J- T 1 0 l^E S, quam cerebri. Quare, quumguflandi,&tangendi orga- na longius a cerebro diftent, quam odorandi,audiendi, 1 Et mutetur a curfu naturali &c-xAciio videndi tripli & etia videndi organa;propterea vbi ij ajfeffi fint,par- citer & ipfa laditur,vt relique asiones,imminuitur,au ticularia potius gustatus, & tacius inflrumenta laedi fi- fertur,deprauatur.Hic corrupta vijionis exemplum, af- gnificalur, quam cerebrum , id quod fupraijs verbis. fert,nepe vbi exiflimet quvsfe vider e,qua non videt,de [ uufius autem talius ] adnotauit.contra vero vbi au Cjp.i.Cap.7. quo affectu Gal. & primo defympt. cau. & % .de loc.aff. diendi, odorandi, nec non videndi ladantur acliones,quu- Efi vero hic autper eßentiä in ocuio,aut per confenfum, harum inflrumenta cerebro propinquiora fint 5 commu- 'vbiproprim non fit oculo, ait ^Auicennas fignificari la- nicare cerebrum fignificatur. Quo fit, vt antiqui codi- fionem in cerebro.adde ta?nen,quod & ipfe met.& Gal. 10 ces,ea veroa [ Auditus autem & odoratus ] perperam lib. 3 .de ajf.ioc.notauit>& ventriculi & ceterarum par [ auditus & guflus ] legant, & vt ad recentiores quoq; tium confenfu fieri. Subdit, qua videntur cerni,&non Eellunenfis caßigationes addendum videatur[& vifus] funt, nonnunquam fuo colore materiam fignificare, qua yt legatur [ ^Auditus autem,odoratus,& vifus j oculum affeHus efl caufa, id quod & Gal.lib.de/ympt.caudoco etenim cerebro fumme effe propinquum ,(& fi magis Cap.7. citato.nempe fi alba appare at,pituitam indicari. Obijcit diflat quam vel aures, vel mammillares caruncula)& tamen fibi ipfi hic author, propter ea $>,fi ex pituita de- eius quoque affeci us ex cerebri communicantia plerun~ prauatur uidendi a£Uo,quum hac frigida fit,fequitur ex que effe, perfpieuum eß, vt inter inflrumenta, qua cere- frigiditate deprauari aäiones, cuius contrariumprace- bropropinqua funt, iure oculus fit adnumerandus: nifi dente capite feripfit ,quado actiones imminuiaboliri forte media potius loco inter ea, qua longinqua, & qua ex frigiditate, corrupi vera ex calore, & ficcitate adno 20 propinqua funt, conßituas. tauit. ]{efpondet. Corrupi affiones seper a calore,ubi ex 4 De operationibus uero moralibus &c.Quomodo ani ajf ?clu partis a qua eß prodeunt,depranentur,at fi abfq; males actiones ladantur, quas re är ices Gal. nuncupat, Cap.7. illius affefiu id fiat,tunc nihil obfiare quin etiam a frigi- hic morales, habes ex i.de fympt.cau.necnon s-deaffi CaH« ditate corrumpantur, ob alicuius videlicet materia ad~ loc.copiose. de fomnijs vero, qua vltimo loco notat, ha- uentum ad eam particulam,cuius efl a£lio. Caterum no- bes ex Hippocrate libello de infommjs. jlrifiotele de his dubitationem facit hac folutio. quum a qualicunque fomnijs. Et Gal.de dignot.per fom. materia deprauetur videndiaäio calida feufrigida,hu~ rmda feuficca,non caloris, frigoris ^humiditatis,aut fic- De fignificatione operationum motiuarum , & quod ei enatis ratione corrumpatur, fed vel ob colorem quo affe Jimilatur ex fomno & vigilia. Cap. 7. tla efl) & tunc talia vi dentur,qualia nonfunt,vel ob ip- 30 fiusfubftantiam,a qua feu obßrutfio fit,feu morbus in nu q Ignificationum auteaflumptarum ex genere mero: & tunc ea videntur qua nonfunt,veluti idolum, *3 operationum motiuarum, deftru&io&debi- Cap.7. culices,autfenettra,de qua re Gal. i.defymp.caufis. litas ügnificant hümiditatcm fupcrßuam in in- 2 Et inauditu quidem &c.Triplicem auditorijfenfus ttrum en tis ip far um fiibtikm,plurimam, Scfigni kfionem exemplo patefacit. jLgens äüt de corrupto au ficantin quocunque membro fuerint, lxfionem di tu, vbi quis cajentiat, qua non funt,velutifonitus, & in cerebro, ueruntamen a[ ei magis proprium *B. magis i\ alia id genus, ait fignificari ex hoc, adeffe inparte cere- ell, quodjin toto corpore ßunt,ücütapoplcxia, ProPri^turd { hri media aut ficcä intemperiem, autßatuofos vapores aut in parte vna, ficut paralyfis, St tortura laxa, (b Cap.i. Gal.de hac agens 3. de comp.med.per loc.aurmJbnitus, &quandoq^b [conueniuntambaeadfigmfican- dcbiluascxci no' ad eius partis ficcitatem,fedadexquißtäfenfitricis 40 dum deftru€tio nem, & debilitatem caliditatis ce ditate cercb- illius potetiafibtilitatem refert, quam quidem c aufam, rebri, aut üccitatis in ipfo, aut in a\ic\uo mebro- aut ficcltarc' et Ji non eadem efl cum ßccitate, ab ipfa tamen ficcitate rum longinquorum] ab eo,verum illud erit poft 1 : non abfcederemanifefium efl. Conflat tamen,vtrumho- aegritudines plurimas , paulatim fecundum orta rum. Jequutusfueris,quod neq; fubtilitas fenfus,neq; fic- dies. Quod autem in vno membro fit, ficutc c b. mofc. citas prima efl,id efl, immediata huius fymptomatis cau [mollities] &L fi milia eius,quandoque eft propter uo* fa, quin potiuspcrfeclifsimi ai Jitus occafione praftare aegritudines proprias illius membri, & quando- dicendafunt duo h$c,quum ad reäi obeundam affionem que eft ab expulfione fuperfiuitatis cerebri ad ip- Ca 1618 &11 faciant’^n^e &lib.ar.med.exprompta auditus^ cate fum. Earum vero mutatio,fi eft fubito, fignificat rorum.fenfimn attione ficcitate cerebri innatajigmfica humid itatem: [ ] & fi eil paula- n Gal.docebat,vt neq; ficcitas,nequefentiendiprdptitu 50 tini, fignificatficcitatem, Icilicet in inftrumen-do vitio vertenda jit,neq; deprauatg aclionis caufa nun- tis. Qua: autem cerebro propria eft, ficut muta- cupanda,quamuis caufaforta(fis,fme qua non, rationem tio motuum epileptici, quando adeft epilepfia, habeat. proxima vero illius fymptomatis caufa morbus qua: eftipafmus communis, Sc ipfa quidem non efl,in numero,nempe vapores fecundum auditoria facul fit nifi ab humiditate, quonia m ipla fit fubito, tatisfede vagates.Jeu in cerebro, ab imbecilli caloregi aut communicatione membri alterius, fecun- gnantur,feu aliunde ad ea parte afferantur. Qua de odo* dum quod declaratum eft,&: fignificat oppilatio Cap.4. radi etguflandi aftione fubdit,Gal.pnmo defympt.cau. nem non perfedam,c t [ ] ficut tremor ffB.£ copioflusprosequitur-, de taciu vero et ibidem, et quarto capitis: omnia enim haec fignificant materiam Cap. j.Cap.i. de aff.loc. Catera de fenfuuperturbatione (vt ait)& de groffam in illo latere cerebri,aut debilitatem,a ut bilitate,pafßm cdliges.de naturali quide ex lib. ar.med. 60 ilccitatem , fi fuerit poft aegritudines antece-c.ip.io.&dexn ybide cerebriindicijs agitur,deeavero qupexacciden dentes, & fi fuerit eorum aduentuspauiatim, r J s* ti efl, habet caliditatem in ipia agen- fed fi totü corpus laborat, cerebrum affici oportet,no ta~ tem. Quod fi adeft fuperfluitatu retentio cü leui- men contra affeffia parte aliqua affici caput neceffe eft. 60 tate capitis, fignificat ficcitatem ab Sc dulcis cum priua- lis eft ex eo , quod affert scgritudinem corpori tione reliquorum fignorum, aut nitrofa, frigi- alteri, fi haberet illam complexionem. Verun- di ta£his,aut calidi,fignificant phlegma,in quod tarnen oportet ? vtconfideretur, quod fit eins di- agit caliditas. Et infipida,groffa, irigidi tac non erit ex eis, J)e fignificationibus fumptis exparte menfurg que funt raro. Eius autem, quod fit propter ce- capitis. Cap. io. h B> cxuccatio. re^r^ ficcitatem, caufam eft h [ deficcatio ] adue- niens fubito, quum ficcitas accidit vnomomen- Ognitio vero]3 fa&a fecundum paruitatem a b.differentia to, & eft cum fignis ficcitatis prxdidis, & efl: fi- capitis, & magnitudinem eius, eft, quod vero, & cogni- milis ei, quae prouenit a caliditate, nili in eo, in oportet te fcire, quoniam caufam prauitatis ca- Uo’ quo ambo diuerfiffcantur ex fignis caliditatis, & 20 pitisin creatura eft paucitas materix; ficutcau-ex fignis ficcitatis. Iftae ergo funt fignificationes fa magnitudinis eius eft materia; multitudo lci- affumptae ex velocitate paflionum. non opor- licet materiei fpermatis partitae in partitione, ifB.confidere- tet vt11 [ ] velocitas paftionum k [mu- quae capiti eft naturalis. Amplius fi fuerit ma- tur* tetur propter debilitatem virtutum naturalium teriei paucitas cum fortitudine virtutis formati- kB,fecundum. prxcipU£ in hume&atione : quoniam debilitas ux primae, erit bona: formae, &erit minus ma- virtutum naturalium fequitur harum vnam cau lum co , quod paruitati capitis adiungit figuras farum. Omnia autem conuenientia, &diuer- malitiam in creatura, quod fignificat debilita- :> lificantia nonfumunturex qualitatibusimö fu- tem virtutis lecundum quodiplum non eftex- muntur ex formis,& motibus quemadmodum pers malitiae in forma cerebri,& debilitate virtu-videmus habentem xgritudinem, qux nomina- 3 o tis, & conftri&ione meatus virtutis moralis, tur ouum, eligere refupinationem de reliquis fi- naturalis,vel animalis, quapropter phyfiognomi tibus dormitationis fuae. ci dicunt, quod hic homo eft perfidus, timidus, velocis ira;, hxßtans in rebus. Et Galen.quidem U »WO T A T 1 0 NES. dicit, quod caputparuum omnino non b [vacat] bB ■ afignificarione malitix forma; cerebri,&quod t Signa autem &c. Quomodo a iuuantibus&nocen- magnum caput nö habet afliduam fignificatio- tibm,necnon a facilitate patiendi, corporum tempera- nem bonitatis difpofitionis cerebri, dum non ap.13.ad 21. mento iudicetur, colliges copiosi ex Galeno lib.ar.med. funt ei compares bonitas figura;, &: grollitudo vbide cerebri natura agit. Sed hic dubitatio efl.ait hic colli, & amplitudo pedoris. ipfx enim confe- authorfalubria corpora a fimilib.iuuari,et offendi a con 4° quuntur magnitudinem dorfi, &coftarumfe-cap.86. trarijs, quod etiam Galenus lib.art.med.fenjit,calidiora quentium magnitudinem nuchx, & eius forti-« corpora calidioribus,frigidiora frigidioribus,humidio- tudinem, quae confequuntur fortitudinem Cerere humidioribusjicciora ficciorib.conferuanda ejfepra bri. Quum enim multitudini materiei compar cap.i 5. cipiens.yAt contrarium in eodem libro legitur,tum de ce exiftit fortitudo virtutis formatiux, caput eft fe- rebro frigido, tum de calido & humido,tum de frigido, eundum hanc formam. Ex eis au tem, quae il- ®ap. 1p.c2p.zo. ficco. vbi a fimilibus cerebrum Udi affirmat, confiat lud c [ fignificant, ] eft vt illic fit proportionalitas c B. confirmat. aut eo loco de corporibus agi intra fanitatis latitudinem reliq uoru m membrorum, quod fi cum eis com j adhuc verfantibus. Videturfolui hac quafiio a Galeno par fuit ipforum debilitas, erit mala: figurae, de- Caf>1 primo de alimen.fac.vbi temperata corpora afimilibus biliscolli, parui dorfi: aut erunt laefa: d[Scqux] dB.quscum. iuuari,intemperata offendifcribit.Catemm quum tem- $0 co continentur, & ab eo oriuntur, fecundum perata corpora^raro admodum fit uidere,abfurdum efl, quod quandoque accidit ex augmento capitis in 'vt de re, quaperquamraro accidit, tam communis regu magnitudine, quae non eft fecundum naturam laferatur. adde quod lib.ar.med. loco primo loco citato pueris, quibus accidite [ apertio ] capitis, & ma- cb, inflatio. 1 calidiora corpora calidioribus iuuari ait Galenus, qua gnitudo eius, quae non funt in natura, immo fe- conftat non eße temperata,fed intemperata corpora.Bre eundum femitam £gritudinis, & caufa in ipfo eft itibus ergo noshäc litem itafolueremus,corpora omnia, multitudo materiei f [ aicendentis.: ] & fimili- fß.ebullientis. que intra fanitatis funt Imites fimilibus conferuari/ifi- ter accidit adultis ex doloribus capitis prauis, & milia fint, non in qualitatefolum,fed etiam ingradu.vn quandoque accidit, vt fynciput minoretur, & de et corpora tertio ordine calidatin eo flatu in quofunu tempus planum fiat, quum eieuatur eryfipila fu- non ni fi calidis tertij gradus conferuabunturfid quod lo- 60 per cerebrum. Iam ergo fcis fignificationes par-cap.8*. co allegato intelligit Galenus. Verum,tametfiea inßa- uitatis capitis, & magnitudinis eius. Et ex fignis tu in quo frntjeruantur, nontamen iuuari ex calidiori- bonitatis quidem cerebri eft, vt non patiatur ex bus dicuntur; immo fi aliquo tempore in eo flatu deti vaporibus vini, & "f [ - . ] gjB.abeis. nentur,quo eranttädem,'nihilominus offendineceffe efl, qu aecum eis narrabimus, & [qux patitur ] ex hB • £ur> ouum intendatur intemperies: id quod Galenus de cere- fubtilitate, & caliditate eius, [ etiam v t ^ iB.quare ad du bro frigido, calido & humido,frigido &ficco innuit,no tur ] mens eius. tur. tamen abfolute Udi hac a fimilibus dicenda funtjfedfa- AVIC Ee 3 £>e Defigunt capitis. Cap. 11. Significationes vero figura eius funtifta:. lam enim docui te in capitulo offis capitis, qua: fit naturalis figura capitis, qua: fit mala: Sc quod figura: malitia, quum accidit alicui partium capitis , ltcduntur proculdubio proprietates operationum illius partis cerebri, de qua dixit Galen. &B.almefefaths qUod3 [oblonga multum ] Sc quadrata funt vi- f almufafau. * B. m*iorcm, t» B. hebetudi-«vm. (B. quas, d B. faciens fu. (jorem. c B. confirmat figmficationes eorum adhar-rentia. t'1'B. grauantfi comprimentd. £ B.confirnut. ii B frenefim, [ (a rabitum. De ftgnificationibus membrorum, qu$ funt cerebro ficut propagines, vt oculus, & lingua a [vua,] colluminem. Cap. 13. Significatio autem oculi, qui eft de fumma illorum, eft ex difpofitione venarum eius, ex difpofitionegrauitatis, & leuitatis ipfius, Sc quuu j - ex difpofitione coloris eius in citrinitatefua, aut tuperabiles femper, & eminentia extremitatum ipinoftufcatione fua , autplumbeitate, aut rube- a B.ßc facies,8f meatus vita?, ^ amygdalarum &. dineeius, Scdifpofitione taduseius:& omnia illa valde vicina funt in fignificationeeius, quod eftin ipfo cerebro. Etquandoqjfignificaturper illud quod fluitab eo de lachrymis, Sc lippitudine , Sc quod accidit ipfi ex claufura b [ & palpita- b B.velclat4 tione, ] Sc ex difpofitionibus oculi, qua: confide- ne & int^:, rantur fecundum profunditatem,& exitum eius ”p ad exteriora,& magnitudinem,& paruitatem,& ne infirmitates,& dolores. Nam, fi oculus ficcatur, vel pai zo fignificat ficcitatem cerebri, & fluxus lippitudi- niscius' nis Sc lachry marum quum non fit propter acritudinem in ipfo oculo, fignificant humiditatem anterioris cerebri, & magnitudo venarum oculi fignificat calefa&ionem cerebri in fubftantia, Sc fluxus lachrymarum abfque caufa manifefta, fignificat in segritudinibus c[calidis] inflamma- cB.acutis. tionem cerebri, &apoftcmata eius 5 & proprie quum currunt ex vno oculorum, & quum lippitudo pupillam tegere incipit: ficut tela ara- eft vituperabilis, nifi caufa fit in ipfo fortitudo virtutis formatiute: fcilicet fi fitfuperabundans in operationibus fuis: & fignificant etiam fortitudinem huius virtutis, forma colli, & ipfius quantitas, Sc pe&us. £)c ftgnificationibus fumptis a granitate, & lenitate capitis, caliditate, & frigiditate, & ex doloribus, Cap. 12. Significationes autem fumpne ex grauitate capitis, & !euitateeius,funt, quoniam graui-tas capitis femper fignificat materiam in ipfo : [fed materia cholerica facit grauitatem minorem, & aduftionem vehementiorem. Et melancholica facit grauitatem maiorem illa, Sc ficcitatem a [magis. ] Et fanguinea facit grauitatem fortiorem quam illa:, & pulfationem, & dolorem in radicibus oculi propter penetrationem iUUlii AV^VJLV V* »« *»»•• chymi calidi, & rubedinem , Sc inflationem 30 neae, deinde adunatur, tunc eft morti propin-ventris vehementiorem . Et phlegmatica facit quius.Etoculusquiremanetapertus,&nonmo- uetur, ficut fitinf phrenefi & quandoque in lethargia , & qui clauditur, & fit eius apertio difficilis, ficutfit d [ fecundum plurimas viccs] in ie- dB. quadoque. thargia,Scßt etiam in carabito, apud refolutio- fonbito. nem virtutis iignJßatlxüotiem mngtumin ce- ? rebro: plurimumautemobilisugnmcatinnam- fem & airfem grauitatem maiorem quam omnes alia:, Sc dolorem minorem, quam fanguinea, Sc cholerica , & fomnum maiorem quam melancholica, Scb [ tarditatem ] ad cogitationem, Sc pigritiam, Sc paucitatem agilitatis. Significationes vero a £ fumpta: cx caliditate, Sc frigiditate , fcilicet * j _____________ [ quod ] ex cis tangit caput in feipfo,6e quod tan- mationem, Sc caliditatem, Sc daemoniacum, Sc fignificat gusf- git aliud exterius, non occultatur tibi: calidum adharensfuo intuitu vni loco, c[quied fphte- gues .i. cogita, quidem fignificat caliditatem , fi perfeueraue- 40 netici,Sc terrefa6fus, alienationem] Sc melan- f it, complcxionalem, & fi accidit, & nocet, ac- choliam. Et quadoq^ fignificatut ex motib.eius f cidcntalem, Sc fimiliter eft iudicium frigidi, fe- [ error cerebri ex crudelitatibus] irse Sc anguftix, me, & alberk. eundum eius confiderationcm. Et fimiliter eft & timoris,&S fconcupifcentixfEt ad exteriora me figmfkr exiens fignificat apoflemata, Sc repletionem va- fcwogiB» forum cerebri. Et profundus fignificat refolutio-nem plurimam fubftantix, cerebri, ficut accidit tjz> in vigilij s,& a lycateropia, &h [concupifcentia,] fB.fupercop; quamuis horum forma diuerfificetur in hoc, tationescercfc iudicium aridi, & ficci fecundum fuam confide rationem: fi non venerit exterius exalperans, Sc arefaciens. Et fimiliter eft humidum, fi non fuerit calor interius d [ feparans. ] Et dolores quidem corrofiui, qui imaginari faciunt in capite hominis, incelfus fcilicet alicuius rei cum cor- quemadmodum diftinguemus in locis fuis, & ex imaginaro-ne. Alia lite«. rofione,& mordicatione fignificant materiam 50 fimiliter quandoq; fignificat1 [congelationem ^codidm calidam: Sc oulfatiui fumificant apoftema cali- cerebri Sc eius mortem. ] Significationes autem m«ccM, eorum calidam: &pulfatiui fignificant apoftema dum: Sc c [ fimiliter fubitat fignificatio ec concommunicantiam ] febris. Et grauatiui Sc comprelfiui fignificant materiam f f [ ]frigidam. Etextenfiui materiam ventofam, Sc permutatio § [ fubitat ] iliud.Et dolor qui eft ficut percuflio cum malleo, fignificat ficut ouum, Sc hemicraneam temporalem. Et dolores etiam fignificant parte fua, ficut do- cerebri Sc eius mortem. ] Significationes autem _ aflumpta: ex difpofitionibus lingua: funt, ficut quod lingua: multotiens color fignificat cerebri difpofitionem , quemadmodum fua albedine f fignificat dominio citrinitatis fupet fe, aut viri-ditate venarum, quae funt fub ea k [ caducario- ius> nem proprie . ] Sc non eft quidem fignificatio t carabi- f f 1 • _____________ -ii 1 1 ______l-R.cui.cr - JC.Iculalli lua, ululuu- uv-u* ,J p . • ^ lor, qui eft propter communitatem hepatis fe- do ex colore oculi nam illud vehementiorem ia- ' ^ ■ - - r - ’ bet cum cerebro proprietatem, colore autem Pr°Pr lingu^ quandoque fignificantut ftomac/11 di-fpofitiones veruntamen, quum icitur, quod la:-fio eft in cerebro , non elongatur fignificatio ab eo. Aflumpta: autem ex1 [ colore faciei lnn ^ plures. ] Et tu quidem fcis fignificationes co co]ore c :, rum complexionum.Ex eiusautem pmgue une, — f 4 ^ ■ 1 t - x eundum formam aliam, quemadmodum narrabimus . Et cum hoc quandoque fignificant fe* eundum fuam perfeuerantiam , dolor enim quum perfeucrat in anteriore capitis parte , Sc poftcriorc eius, fignificath cum parte liia f piire-nefim* . • m——«B. nB.& phlegma tis in fänguinc vincentium, vcl dominantium. & macie funt, quia gm pinguedo, 6c rubedo fi-gnificat dominium ianguinis, 6c ipfius macies cum citrmitate fignificat dominium cholera:, 6c eius macies cumtenebrofitate fignificat dominium ficcitatis melancholia , & inflatio m [ modica ] fignificat dominium aquofitatis11 [ in languine vifto,poftquam non fuerint iftaidifpo-fitiones dominij principales, ] 6c poft quam fci-ueris, quöd aegritudo non eft in corpore mutans oB.neque quu vacuum eft ab illotunc. formam, nifi in latere cerebri. Aflumptae verö io litate veröa f [ ex difpofitione colli funt, quoniam fi eft forte, 6c grofium , fignificat fortitudinem virtutis cerebri,6c eius abundantiam, 6c fi eft curtum, Sc fub-tile, e contra, 6cfi eft praeparatum ad recipiendum ferophülas, &apoftemata, tüc caufa in hoc non eft debilitas in ipfo: ° [ 6c tunc etiam quando vacuum eft ab illo, non ] eft caufa in hoc fortitudo eius, verum caufa in hoc, eft debilitas virtutis digeftiua:, qua: eft in cerebro propter ali- Defignificatione membri, cuius communitate cerebrum patitur. . Cap. 15. QVoniam ftomachus eft ex membris plurimum communicatione fua ludentibus cerebrum , tunc oportet, vt fignificetur illud ex di-fpofitionedefiderij, Sc digeftionis, 6c erugationis 6crugitus, 6c difpofitione fingultus 6c nau-fese,& difpofitione tremoris ftomachalis. In qua- ] horum fecundum af B.fignifica* ftomachumconfideretur, vbiloquemurdefto- tloms* maelio . Et fignificatur etiam ex difpofitione vacuitatis, 6c repletionis. Communitas enim cerebri cum ftomacho, quum eft repletus, aut habet inflationem , apparet in difpofitione repletionis eius . fed cius communitas cum ipfo propter caliditatem, 6c choleram rubeam,6c dolores ipforum , quifiuntinde, 6c ex fortitudine caloris, apparet in difpofitione vacuitatis. Et ple- quam ipecierum complexionis , quas narrabi- 20 runq,- fit ex repletione caufa ad aequandam com- mus,& fortitudo virtutis expulfiua:: partes enim colli recipiunt, quod cerebrum expellit, Sc carnes molles giandofas, quae funt in ipfo. Et fim i-litereft etiam difpofitio fignificationum aflum-ptarum a difpofitione Vuae, Sc duarum amygdalarum, Sc etiam dentium- Aflumptae vero ex difpofitione membrorumneruoforum intrinfe-corum funt ex femita iudiciorum communitatis . Neceflarium enim eft, vt cerebro, 6c nuchae plexionem ,&oppilandum inter vaporem calidum, 6c cerebrum, 6c proprius b fignificatur ii- bB-cumquofi. lud fecundum locum ] doloris in principio fui, f“hcatur e ° & ipfius manfione. Aegritudines enim cerebri communicatione ftomachi fa das i am fignificat dolor, quum incipit a lyncipite, deinde eftundi-tur ad illud, quod eft inter vtrafque fpatulas, Sc fit fortior apud C[caput.] Et quandoque segro-tat caput in communicatione hepatis, & eft tunc iB.digeftione. communicentj ficut quumladionesfuper ea per- 30 declinatio doloris ad dextram, ficut quando fit pß.ndicdcs. feuerant, afferunt cerebro fpeciem regritudinis, qua: eft in eis. Et quandoque aduemt eis illud cx cerebro. Etnerui quidem, quum fortes fiunt Sc ingroflfantur, Sc via: ipforum fiuntfortes, qua: cis creata: funt P [principales, j fignificant fortitudinem , Sc contrarium illius fignificat contrarium eius. communicationefplenis, eft declinatio doloris ad finiftram . Et quandoque d [ multiplicatur dB.eftcumco-communicario j cerebri cum f hypocondrfis Sc municatlonc* De fignificatione communi membrorum , quibus communicat cerebrum dr appropinquat. Cap. 14. QVum membra cerebro communicantia fortia exiftunt, tunc cerebrum eftforte.6e fi plurimas habent Ixfiones, non propter caufas manifeftas eis aduenientes, tunc cerebrum debi-Jitatur,autla:ditur, Sc fortafle funt operationes illa: in membris alijs propter communitatem vir tutum cerebri, ficut contingit vt non vadat a:ger cum eo quod eft coram f ofTibus thoracis. eft er- J go dolordecliuis ad anteriora valde. Etquan-doque communicat matrici, & fitcum a:gritu-dinibus matricis , Sc eius fignificationes diäx funt in ca.ipfius, Sc fiftitur dolor in vertice fynci-pitis. Plurima: autem communitates cerebri 40 cum membris, eueniunt propter vapores ad ip-fum afeendentes, &via quidem afcenfionisip-fforum, aut eft illud, quod eft coram anteriore parte t oftium thoracis, Sc e [ fentit in primis ] t faafif. extenfionem eius adfuperiora, Sc eftextenfio, 5 B'AJlabtera--vt chorda, &pulfatio in venisiuxta ipfam, Sc entlunt 1 !’ fentit principium doloris anterius , aut illud * fB. quod vicina [quod fequitur partem colli, ] & fentit princi- tur para occipi, pium doloris pofterius, Sc tenduntur vt chorda vena:, Sc arteria: pofita: pofterius, Sc fenfitillic tis. ad vrinam,6tegeftionem, indigens eis, propter 50 pulfationem.quumque confiderauifti accidens aB.fubetalfarx. j carabito. b B. & algafts &alferachu priuationem fenfus,ficut accidit in lethargia 6c [ claufura oculorum vigilatiua,] aut propter gra-uitatem motus fuper ipfum, ficut in eis, Sc in f phrenefi, Sc ficut defe&us tranfglutiendi, Sc b f forbendi in ferae, ideft quando aqua ingreditur tracheam arteriam ] in iftis aegritudinibus, Sc anhelitus enim membri communicantis , oportet 8 [ne] acci dens fit accidens illi membro in fieipfo,h [ fed] propter communitate fuam, quam habet cum cerebro, Sc non propter communitatem cerebri cum ipfo. Quum enim fignificetur ex nau-fea , quod aegritudo cerebri fit propter ftomachi communrtatem, tunc non longatur , quin erretur, & fit aegritudo hsec in cerebro prius, 6c fitocculta, Scneque appareat naufeainftoma- g B.Alia litcra. vt. h B.11011. cB.ficuteius magnitudo, t libare. ficut fignificatione anhelitus quandoque abfcinditur,&deftruitur per caufam tefionis, qua: eft in cerebro, peruenientis ad ve- .... lamen, Sc membra anhelitus, 6cc [ eius multitu- 60 cho, nifi propter communitatem fuam cimi cedo, ]Sc magnificentia funt magis fignificantiaf rebroin£gritudineocculta,cumqua eft. f^por- ferinam phrenitim,& ftrictura, Sc paruitas eius funt magis fignificantia dormitationem vigila-tiuam, Sc lethargiam. tet ergo, vt redeas ad principia, qua: tibi dedi in libris primis , quibus cognofcas ^gritudi-dines principales ab aegritudinibus commu« jlicationis. AVIO Ee 4 *>e Defignh cerefai in fit* complexione aqualis * di&umeft: & planities camillorum, & paucitas ' Cap. 16, nigredinis eorum, Sc velocitas canitiei, & velo- citas patiendi ex nocumentis, Sc multitudo rheu CErebrum in fua complexione aquale eft matiftni intus ad palatum, Sc accidentium co- id, quod eft forte in operationibus fenfibi- ryza propter leuem caufam, Sc occultatio venalibus, Sc moralibus, & mobilibus,& commenfu- rum in oculis, & multitudo fomni, &: eius for^ ratum in expulfione cius, quod ab eo expellitur, nia eft fimilis formas dormitantis, tardus palpe- 6c in ipfmsretentione, &fortead refiftenduj 1 brarum motus, Sc eft ftabilitas fecundum vo- accidentibus impedimentum afferentibus Ca- luntates, ficuteft dilpofitio fenum. Siccas vero pillos habens in pueritia glaucos, &inadolefcen TQ complexionis fignificationes funt mundificatio tia igneos,& rubeos, Sc ad nigredinem declinan- ' meatuum fuperflnitatum,& claritas fcnfuum,& tes, circa complementum creationis,& augmen potentia in vigilando, & fortitudo capillorum, ti, medios inter crifpitudinem, & planitiem : Sc & velocitas natiuitatis ipforum propterf [ fu- fumofin » b. pubertatis ipforum ortus, Sc tempusa [nafcendi totum ] eft mum complexionis] in aetate prima, Sc veloci- c°PIexI0IK& (ux quodiibct in fua hora, & ipforum canities non eft feftina, tas caluitiei, Sc crifpitudo capillorum. Sed hu+ horum, neque tarda ab hora naturali, &caluitium non mida complexionis fignificationes funt plani* cito ei aduenit. ties capillorum, & tarditas natiuitatis ipforum» & tarditas caluitiei, & perturbatio fenluum, Sc Defignis complexionum malarum euenientium ex multitudo fuperfluitatum intus, & rheumatif conceptione. Cap. 17. 20 mus, & profunditas fomni. Calidae & ficca com piexionis fignificationes funtpriuatio fu perflui* Y' Ifum eft Galeno, quod caliditas generat tatum, Sc claritas fcnfuum, Sc potentia vigilan- rationis permiftionem , & alienationem, di, & paucitas fomni, & velocitas ortus capillo* id eft ftoliditatem. Et nos iftis adiungamus fu- rum in principio,& fortitudo ipforum, & nigre- bitationem, Sc velocitatem cafus initiorum, & do, & crifpitudo eorum, & multa caluitiei velo- permutationis voluntatum. Et quod frigiditas citas, Sc caliditas tadus capitis, & ipfius ficcitas *b habitudine generat fuperfluitatum effufarum, Sc expulfarum, Sc a- tas euentus rheumatifmoru m . Apo/tematum qualitas ipfarum in fubftantia cum compara- vero fignificationes, Sc reliquorum diccmus in tionead alias. Significationes verö complexio- diftin&ionibus» nis frigida funt, augmentum expulfionis fiiper-fimtatum ? fecundum quod ex conditionepra- ^ i^ö 7“ jt T 1 0 E $. De fignis mala complexionis frigida fine ma-> teria. Cap. 20. cap.,9. 1 Vifiütt efl,&c.Gal. 2. de aff.loc. vigilias, gjr rium a caufapotefiate calida,affiüus ueröfomnolentos Q Entitur frigus cum priuatione grauitatis, Sc cap.y. a frigida fieri testatur.ait item 3. de aff. loc.ficcitatem kJ 6c pigritia,& tepiditas, & albedo coloris fa- folam vigilias parere, humiditatem vero profundos ciei,6coculi, &diminutioiaimaginationibus^ fomnos. His addit hic author ex caliüitate celeres ac öc declinatio ad timorem,&iuuamentum a cale J'ubitos motm, & inconflantiam opinionum proficifä, facientibus,& nocumentum ab infrigidantibus« & a frigiditate tarditatem, & ociumfeu inertiam .De ficcitate quoq; ait, nonflatim ex vigilijs ficcitatem in- IO De fignis mala complexionis ficca fine dicari,fedaddit,nifi humores nitrofiadfint, nifi capitis materia. Cap. 21. grauitas, nififrequens excrementorum a capite excre- tio,& ft nulla humiditatis indicia fint.Caterum ex hist T Enitas, & anteceffio euacuationum, & de™ qua ait bicfe addere, de opinionum inconßantia mcmi- JLj ficcatio ftridtura; narium, & dominium vi- cap. n. Gal. lib.dr.m.ed. De nitrofo humarefeu humidita giliarum. 1 cap. /. te, quod uigiliaspariat 3. de aff. loc. 1. detu.Jan.& 3. ap.jf.com.31. apb. De capitis uero grauitate non equidem ex Galem De fignis mala complexionis humida fine vidiffe memini,huim tamen ratio efl, quod irritata na- materia. Cap. 11. tura ex multitudine,quagrauitatem facit,quiefcereani mal non poteft, quod item infrequenti excrementorum 10 T) Igritia,& tepiditas > cum paruitate grauedi-euacuatione ufu uenit. Verum de cerebri caliditate, <& JL nis, & paucitas fluxus eius quod effluit, aut. frigiditate,quod has opinionum conflantia atque incon* ipfius xqualitas,& fuperfluitas obliuionis,6c do «ap. 19. flaniia ac promptitudo fequatur^dubium efl, quum Gal. minium fomni. lib.ar.med.promptitudinem ad affiones,et temeritate, * conflantia,atq; inconflantiam,ad calidi aut frigidi cor- De fignis complexionum compofitarum abfque dis, non autem cerebri indicia refer at, in qua etiam re materia. Cap. 23. ajfentiri lArifl.uidetur,qui, quum cor mentis fedem exi- " . < ftimaret,ibidem, &conflatrtiam,&promptitudinem ] plexionfm cö- ®aP-3- attionum collocabat,quod,& Gal.ipfefacltj.de decr. Ommiftiofignorum duarum complexio- pofoaruabfque Hip. & Tla. Sedfoluitur mobilitatem inopinionib. ad 30 num. Et fignificatur quidem dominium cali- materia fum. cerebri caliditatem, & mentis tarditatem ad illius fub ditatis cum ficcitate per uigilias, Sc commiftio- saf.iz. flantia craffitiidine Gal.lib.ar. med.refert. at conflantia nem rationis . Et fupe r dominium frigiditatis 0 in animofis(quas uocatj asionibus,hoc efl vigorem, & cum ea per di/politionem fimilem aegritudini, tonum ad cor ipfum refert.qudd ipfum potentia qux nominantur congelatio, & forfitan adue- fedes ejl. differt autem conflantia aclmmm ab opinio- nit ei. Dominium quidem humiditatis cum ca- num uarietate,aut(vt ita dicamjfiabilitate. liditate fignificatur ex dominio fomni, qui non eft b [ propter fortes fuheth ,id eft fortes pro-bB.exuehemf« De fimis cuiufcmque acritudinum ca- funditates fomni. ] Et dominium frigiditatis-tibuscaulis. pitis. Cap 1$. cum humiditate per fomnume f [profundum,] ^ , 40 &adiunge ad illud quod atmlimus de reliquis cB iuuetur a frigidis,ladatur a calidis ,propriu huius indiciu no efl, quu,&naturali temperi ei commune fit,Gal.li.arxied, habitum eftInquietudo in volunt arifi motibus,& fiaca vehemens, & ficcitasa f [ ] in ftri&Ura a t B. in du, loreprouemtyper accidens tarne id quoq; ipfum efl,nem narium, & fitis, & uigilise, & dtrinitas coloris lim ltclK faciei., &oculi, & rubedo coloris. In (anguinea quidem fignificatipfum augmentum grauita-tis, & fortaffe affociat ei pullatione, & eff cü eo inflatio faciei,& oculorum,b [ ] & c ^ exuberatio uenarum, &c [ fortis fomnus] fubet. Cap. 25. pe quia cientur cerebri fpintus, CT agitantur, agitatio autem eorum, proxima efi inquietis ,feuperturbationis nota. Corruptio quoq;fvt aitff imaginationis,fi depraua-tam eius atiionem intelligat,fieri ex huius authoris Cen-tentia poteft etiam ex ficcitate, vt paulo ante efi adnota tu,atq; ideo eoe efi indicium.Tromptitudo quoq; ad irä, interfigna calidioris cordis reponitur,pertinetq; ad ani 10 De fignis dominij materierum frigidarum, mofam, non ad animalem potentiam. Quare,perperam hac de calida in temperie allata ejfe indicia,afferendum •videtur. Caterum quod alij plura,alij pauciora figna re-eenfeant,mirandum no efi, quum alijpropria, alij etiam eomunia enumerent, id quod, licet non aque fortaffis cer tam methodii confiituatfiure tamen fit,quum perpenden da in fimgulis morbis fint omnia, non propria folum,fed et communia,non qua tantum per fe,fed & quot per ac- B. FRigus fenfatum, & longitudo kefionis, &: eius affiduatio,6c paucitas rubedinis coloris, &a[facies,&:oculifuntcum pigritia,6cte- aB.faciei&o, piditate, & albedo coloris faciei, & oculorum, ^ amiE &paruiras citrinitatis eorum. ] cumgrauitate tjseius, ID1L fenfata.Veruntamen illa grauitas, cum materia phlegmatica eft maior,& cum pigritia, &b [tar b B.hebetudiiK eidens.rationalis tamen & folertis medici efi, propria a 2o ditate , & nimietate fubet fomni ] & obliuio- & fubct. commmib. & qua per fe, ab ijs qua per accidens, funt, difiinguere. Quare, (quod nofiripropofitieftjcalida intemperiei propnu.proximu, &perfe iudiciü vna efi ad tabium calidit ab ea incipimus, quoniam phlebotomia eft co- quod eft ei proprium . Ifti ergo funt canones munis humorum euacuatio. Quod fi materia vniuerfales de efle materierum. Et quascunque fuerit fanguis tantum, fufficit phlebotomia cö- materia euacuata fit, tunt fi caufa ipfius proue- pleta,d [.i. fola.] Et fi fuerint humores ali;, confi nit malitia complexionis, medicabimur per derabimus tunc,fi eft cum communitate corpo- contrarium.Ex eo autem in quo materia; hu mo ristotius, euacuabimus corpns totum, deinde in rum diuerfe,qux funt in capite, communicant m B-aurfcilJa_ tendemus ad caput folummodo,&adminiftra- fecundu intentionem cauterizantium, eft utnat ris jpfoexten. bimus euacuantia, qua: funt ei propria, Ad hoc cauterium ubi perueniuntindex Sc m [annula- dendo^i. O 444 ris] men furando ab extremitate nafi,aut vhi per uenit medietas fili, cuius longitudo eft ab aure ad aurem, capite prius rafo .Nuncautem addi-flinguendum redeamus. Si ianguisqui(femin toto eft corpore, & in capite materia exuberans continetur,phlebotometur cephalica.Sed fi nodum conti netur ^edeit in hocvt contineatur, B.ftu media, niinuarar nigra u [i. media , qus matrix dicitur ] & fi.timeturcomprelienfio, antequam in- res in circuitu capitis ex caliditate extrinfeca, aut percuftione, aut reliquis, phlebotometur ba o b. attrahatur, filica, & fi vis,vt ° [ extrahaturjplus illo,phlebotoma laphenam. Et cruribus uentoias appone fupra P [calcaneum}parum:& phlebotomaq [ venam ] pedis. Et fi fuerit propter communitatem membri, phlebotoma venam vtrifque cömunem,fi uis euacuare ex ambobus fimul, & p B.clauiculam. Alia lucra. fipraosclauicu lx-ad quantitatem palmi. qB.vciuas. r B.dolor fenti-tor a>pinquu|. f B.&r. t B. fi remanet ncccfTitas,& ad muultrctur dy Aena. t guidcgni. &ius autem quod eft in digeftione humorum manifeft® cruditatis,eft vtb [ cura ex emplaftris bB.cur«i0 * de] medicinissqualiscalefa&ionis. Etadmini- cmpkftratio ftra quietem, & ligationem, ut digeratur mate-cum’ ria facile. Quod il fuerit paucae quantitatis, £c fuerit debilis qualitatis, contenti erimus eis, in quibus non multa exiftat calefaftio fecundum iubtiliationem, quae funt in gradu primo, & fi fuerit medias medijs. Quod fi materis melan-cipiat peruenire ad hoc ut contineatur , ficutfi io cholicae fuerint, non erimus contenti iftis me-contingat propter caufam attrahentem humo- dicinis, ita vtc [in deficcatione addamus, ] & cB- praecipue, fi fuerit melancholica praeter natu- J?°rn adda^ü ram,immo fi fit adufta, fed indigebimus in ma- WUm turatione materiei melancholicae, lenificatione, & hume&ationeproculdubio, deinde fuccede-mus cum maturatiuis, refolutiuis, lubtilisrefo-lutionis, quas funt in gradu fecundo, & tertio. Et melius eft, vt coniungaslenificantia,&hu-me&antia cum calidis incifiuis, refoluentibus. materia eft quieta . Et fi vis trahere ad partem io Materis ueio calidce digeftionem faciunt me-cum euacuatione membri communicantis , dicinae cum aggregatione fuaefubftantice, 6c a- phlebotoma venam communicantem mem- pertionecum hoc,&incifione. Et iftaquidem bro antecedenti cum aegritudine : &c cadat in funt infrigidantia, &hume&antia, in quib.eft contrario partis capitis. Amplius cum perue-. abfterfio,& ablutio,ficut aqua hordei, & lac canit ad caput fotum: aut fanguis a principio rei piarum recenter muldum, lac tamen vitet, qui folummodo eft in ipfo, tunc, quod fuerit ea- virtutis debilitarem aut foda habuerit, &dige~ dens in velaminibus extrinfecis eranij, fecun- ftiua,qua:funtcumiftisconditionibus. Et vta- dum quod rememorabimur in aegritudinibus tur aquis, in quibus deco&a funt folia d [fali- particularibus , autr [ aegritudo fentitur pro- cum] & violae,& nenuphar, & uirga paftoris, & dB.Katef, pinqua] commifluris,& vis curam facilem, ap- 30 herbae frigidae omnes deferiptefe in tabulisfuis, pone vcntofam nuchae. Quod fi eft profunda, f qua: funt medicinarum fingularium miftscum aliquanto aceti, vteas profundet, & virtutes earum penetrare faciat. Quod fi in cis fuerit parü grofiitiei, addanturchamomilla, &e [malua.] cb.aichn. Et fi tunc aegro vigilias aftuerint, Sc voluntas fuerit, ne uigilet, ponantur in eis cortices papa ueris. Dico autem quod acetum eft commune omnibus materijs. Eius enim infrigidatio pofli-bileeft, vtleuicaufa frangatur, f[amplius]re- fB*Poftea* aut] non fperatur eius attradio ad/exteriora erani;, phlebotoma venam frontis, proprie fi dolor eft pofterius.Et poft acceptionem quidem fanguinis fumantur euacuantia, quae fiunt ex myrobolanis, & fuccisfrudtuum:* [ & fi remanet necellitas, adminiftretur elyftere. ] Et fi aegritudo fuerit praua, ficut, verbi gratia, apople-xia fanguinea > phlebotoma ex f iugularibus. id eft vena, quae eft in vno latere colli. Digeftiua 4° maneat profundatio eius cum medicinis, & ii B. almarzan. gius.&fululau ii, & lciha , fcu fceha,& alchai-iUA. xB. ambo funt f-alarcc. t faadcnegi. falbcrengefirf. y B. illud quod fcripfimusin ta buls rcfoluuo-ws,& digeitio-nis ex medici-ms calidis. vero fi materia fuerit phlegmatica, aut melancholica,funt matres medicinarum, quae in eius digeftione adminiftrantur, in quibus eftlubd-liatio, & incido-, & refolutio , ut puta u [ amaracum,& folia lauri,&fcea.i.ftaeehados arabicum, 6c abrotanum] & fquinanthum, & chamaemil-la, 6c melilotum, &c anethum, & polypodium, &epithymumx [ ] magis pro- pria melancholia?, &f thymus, & hyffopus, & ipfms incifio,hoc quidem eft, quum admini-ftratur in mater ijs frigidis, in maturatione autem medicinarum calidarum non eligatur fupra ipfum. Et olea calida omnia di&a in anti-dotario, qus fiunt ex B [ folijs] odoriferis, & floribus, & plantis, ingrediuntur in digeftione frigidarum . Quod fi materia fuerit vehementis frigiditatis >aut multae qnantitatis, aut difficilis relolutionis, tunc olea adhibenda funt, quaesiit f pulegium, & ruta, & f ocymum, & omne? 5° fa&a cum gunimis calidis, & fpeciebus fordb, [ in quo eft uirtus relbluendi. Et nos quidem iam lcripfimus ea in tabulis refoiutionis, & di-geftionis medicinarum calidarum, ] licet fit co-prehenfio regiminis in phlegmatici, & melancholica diuerfa propter illud, quod dicemus . Et oportet, vt ad gradus harum medicinarum perueniatur per quantitatem materiei, nam fi fuerit multae quantitatis, & vehementis qualitatis,ponemus medicinas calidas fortes, ita vtfint ............ . . . _ - , in quarto gradu,ficut pyrethrum,& euphor- betmuamentiHninepithemando,oemugen o alackaoi«!,« lauro,8t*Da» odoriferis,& oleum de behen, & fambacinum, & de narciflo, & lilio, & h [ zafarano, & lauro, ^ B. Aiu ix» & amaraco, & de duabus fpicis, aut oleum oli-ux, in quo deco&a funt ruta humida, autcala-menthum,autanhetum humidum,autchaiTi^ uW' milia humida ,& his fimilia,de quibus rememorabimur in antidotario, & illic collige illud. Oleum autem balfami propter fuam lubtilita-tem velociter refoluitur, & non multum prx- bium, öc reliqua, nifi timeatur ebullitio, mate-rierum, &c illud quidem eft, fi fuerit multa valde, 6c timemus quod quum ipfa calefiet, au-gmentabitur eius2 [totalitas, J & faciet exten-X1S magm fionem dolorofam,a [ & J apoftema. Illic enim a b. aut. oportet ut incipiamus, &c euacuemus ex ea aliquid, deinde refiduum dccoqui incipiat. Z B. quantitas, leu conueniensfus fortitudini. Et nos quide materiei opponimus euacuando, & trahendo fecundum contrarium: & faciendo vtruncjuemnul. Attra&io vero ad contrarium,eftattradio, qua: fitad manus, & ad f>edes, & illud iuuat iploium fricatio cum fale &oleo uiolaceo, aut oleo c a- mfmellino fecüdum coplexion^ c:v iB.inintentio- 1 [in jpla xgritudine sdminiflramus nos,]eft confortandum ftomachum , & recipiuntur in los adminiftra cxcrcltlU 111,111 (Juo nuatur caput ita,vtnon mo eis myrobalani,ut prohibeant uaporem acutum mus. ueatur cum corpore, & non mouentur nifi in- calidü, fi in ftomacho generatufa capite. quod feriora tantum, öc eit exercitium, in quo homo 11 voluntas adeft, ut humores cholerici educan- fulpenditur inrune,aut pendet ex pariete, & re- tur,fitineisiuuamentumcum fcammonea, & ■ B -mouerepe f1*ient:ur ujPeri°ra corporis: eius, Sc non ceflfat fimilibus.Etfortafleufusfcammonexcumaloe des, & fatigare [ mouendo pedes, & (equitur ipfum, ] & hoc ticis adminiftratis, propter purgationem ipfius cos. P° euacuationem. Fricatio vero extremitatü, cerebri, aut flo mach i, fi xgritudo cerebri eft cü & earum conltridio a fuperioribus adinferio- I0 eius communitate, prohibet earum calefadio-ra elt huiulmodi, Sc proprie quum cibari de- nem fuperfluam propter fuperfluitatem mors m rfinrfffione * quandoque purgatur caput folumleui ipfarum, &excitat easabbreuiatas a compleme manibusfafta, cxe^cltl° > ficut iricatione & [ comprehenfio- to purgationis, eo quodiuuatad purgandum, itavtetpeftina ne,donecad pedinandum peruenitur*, &admi- quod fi voluntasadeft,utiuuamentumfiatinex tiocapitis, f.eft niftratione odorum ex foetidis proprie, ] ficut tractione humorum phlegmaticorum, iuuetur huius gfiis. Et in fine lethaigix. Res autem aggregans duo re- cum pulpa coloquintidx,&cum gingibere,& Sreft gimina fimul, funt clyftere, & fuppofitoria, & turbith, & ftxchados, Sc fi adeft voluntas vt fiat ex mundiflca- diuretica, Sc fudorem prouocantia, fecundum hoc in humoribus melancholicis, iuuetur cum uuisproprijs. materiam, Scvirtutem , & omniaquxnumera- 2o pauco elleboro,ߣepithymo,Scpolypodio,Sc eis ta lunt in antidotario. Solutilia autem, quxeua- fimili bus. Et funt pilulaer [magnae j diuerfarum r B,Punmaf- cuant caput cum communitate corporis, funt defcriptionum , quas reperies in antidotario , pilulae dehieris, & pilulae cocchiae,& pilulae de Sc fcies ipfarum iuuamentum,& ipfarum ele- ftxchados, Sc iftxquidem conuenientioresfunt dionem inde. Ex mundificatiuis autem, quae humoribus aduftis, in quibus dominatur chole- capiti funt propria, funt gargarifmata, in quib. ra,&in quib.cum hoc eftgrofiities, immo funt omnibusalmuri fitadminiftratum. Quod fi hu- ficut communicantes cholericis, & phlegmati- mores fuerint cholerici puri, non vtaris in ip- m b. illa, qus c*s’ ^ omnibus illis fortius eft infufio aloes,qux forum mundatione gargarifmate timendo de- «ftfornorea. ^ cum aqua endiuix,& propriem [eiusquod fcenfum ipforumad pedus,quum iam adepti eft fortius ex eo, & eft illa> qux fcripta eft in an- 3 0 fint fuperfluam acuitatem ex medicinis purgan-tidotario, aut infufio de hiera, Sc vomitus ex o- tibus acutis. Naturas [ fubtiliantia cholericos ] f b. educentia xymelle cum fem. atriplicis, Decodio vero my- cum facilitate; & fubtilitate, & qux funt ^qualis choleram. robalanorum,&:prunorum,& fumiterrx, & fy- complexionis,non multum r [aguntingarga-rupus de frudibus , fyrupus violaceus, Sc de- rifmate.J(^od fi aliquid horum eniuuans,tunc tB.unpnmunt codio cafix fiftulx,& qux funtiftis fimilia fada oxymel de leminibus cum endiuia folummo- “fmpreffione fortia cum fcammonea, & reliquis, fecundum do, & oxymel fquilliticü. Sc u [ oxymel recipiens piunma. difpofitionem corporis, & vacuitatem ipfius a /eam moneam,& aquam]lupuli,& aqua pruno- u B. fecania biu febre cius,aut effentiam eius in ea, fecund uni di- rum,& fyrupus uiolaceus,& tamarindi cüpau- faftü cum fc5* fpofitionem xtatis,Sc virtutis, Schorum fimi- coiccammonex,&qux huius curfu procedunt. aut lium,funt conuenientia humoribus cholericis Quod fi humores cholerici fuerint cum grof- fubtilibus. Verum hiera Archigenis, & hiera fitie, tunc gargarifma fiet cum almuri,& aloe, Rufi, Sc hiera logodion,& hiera Gal.& pilulae öc hiera, et oxy melle de fe,x [&] fquillitico cum d _ B. fadx cum lapide lazuli, Sc elleboro fecundum hiera. 8c ut confertur illud cum fcammonea, quod rememorabimur, conueniunt humorib. Sc pauco turbith, Sc fupra illud nihil addatur. grofEs, Sc melancholicis, & fimiliter omne, in Quod fi humores fuerint grosfis phlegmatici, quo recipitur ftaechados. Et utrifque etiam cöue tunc.addatur fupra illud pulpa coloquintidis. Sc niens eft uomitus fadus ex potu oxymellis, Sc gingib.& ftechados,& turbith,& hiera,Archige femine raphani,&pulpa coloquintidsecum reli nis, Sc Bufudus, Sc fortafteindigebis, ut cum eis n B, educentib. quis medicinis 11 [mouentibusj humores vifco- adminiftresfynapim,&pyrethu.,-& pipercum uei extrahenti- fos cx eis, quas ° [ terminauimus, J &diximus, 5Q maftiche, Sc u is propter illud fortitudinem ope-bus- . &- reliqua compofita diftinda in antidotario, rationis medicinse, quum fuerint humores ue- ob. numcraui- ^ccuncjum qUOd ipfi ordines habent. Primus eft hementis fortitudinis, Sc fimiliter fortalTefacis qui eft cum hiera, Sc turbith, &epithymo,&aga mafticare pyrethrum, Sc piper, & gingiber,& -t b deinde, rico, &caftoreo,&qu2eillis funt fimilia, & Pf acorum, ita ut perueniatur ad ultimuadftaphi- ^ ’ [ ] pilulx magnx, deinde hierx, dein- fagriam,& qux eis funt fimilia . Et iftis quando- de duo ellebori,niger melancholicis,&aIbus queadmifcenturfubtiliantia,ficuthyflopus,Sc phlegmaticis cum cau tela,& timore, Sc lapis la- cinnamomum,&cafia lignea,&origanü,&cor b meiacho zuli,&lapisarmenusHf [ ] ticesradicumcapparis/[menfaftrum,&qux y B.faudenegi heu humorib. abfquecautela Sc timore.Etoportet, vtincipia- eorum curfu procedunt. Sternutatoria autem, mus a debiliore, &gradatim procedamus, do- <50 qux conueniunt humoribus cholericis, funtfi-nec fciamus ex difpofitione xgritudinis, quod cut uapor aceti, in quo parum z [ caftorei ] dif- * ipfaiam eft abfeifla. Solutiua vero facilia ad pur- folutumeft,&odor a[focaugi] acuti [acetofi. ] A]ulitera pandum capur funt uel afahaiaret, ex quibus fu- Et phlegmaticis tftruthium?& piper, &cxpe,& b B> mitur pilula magna, ut paruum pondus opera- allium,& fynapis, & nafturtium,&c [ f nitrum] j codifi. tionem efficiat lufficientem cum mora, & non & qux curfueorum procedunt. Ex iftis medici- cB.femxaiida. noceat propter paruitatefuamiteratio,&dor- nis quandoqueaflumimusemplaiira, etaccipi- aurac-miatur fuper iplam, ne deftruant motus, &ui- mus ex eis epithemata fuper tempora. Caputpur eilix eius operationem, & canon quidem in eis giorum autem alia fiunt, vt perca perueniatm- eft aloes, Sc hiera, deinde cadit in eis maftix ad frigidario, Sc humedatio, et alia ut refolutio,(X alia alia vt confortatio, quumque caputpurgia ad- niftrabis aquam fructuum ftvpficorum prxdi- iB.fortia. miniftras refoluentia,d [confortantia, ] gradus &orum.deinde vteris maturatiuis remern oratis in ipforum adminiftratione obfcrua. Admini- in materi js acutis, poftea adminittrabis in quo ftra itaque ea prima uice cum oleo rof & la&e, fit parum refolutionis, ficut aqua,in qua dcco-r ^ & qux tali cur fu currunt,& uice fecunda cum &a funt [ [ hordeum fradumj radices mvrti, 1 'alaH fficie. expreffione f betx, & fimilibus,&tertia etiam & ex oleis, oleum chamxmellmum recensio^ vice cum aoua amaraci,Quod fi principium ma lum, aut miftum cum oleo rof. fecundum acui- terici,& vaporum non eft nifi a ftomacho,attcm tatem »gritudinis, & fubftantiam matericrum, de fubftantiam humoris in ftomacho compre- & propinquitatem teporis flatus-& poft ipfum henfi, quam comprehendes per ea, qux fcies in io ex aquis, in quibus co&£ funt radices apij ? & capitulo xgritudinum ftomachi, & euaeuatio- fbeniculi, & furfur cum feminibus fuis, & fxnu e b re fides feu nis cius • Quum autem materia e [ defeendens ] graneum,&s [malua, ] & corona regia, &1 [ala- imbibita,autfir eft vapores, aut ventofitates retenta;, oportet vt cocn] alba. Et ex oleis ol eum anethfnum,&fi- - mata. eos reloluas cum aqua, in qua dcco&a funtfftoe milia etiam :dum perueniat ad flatum, & refbl- ,iUc tkeha. chaS Arab.& epithymum.&f thymus,& medi- uatur tunc,& etiam emplaftra,qiix fiunt ex iftis. 1 a a cc* cinx prxdirix in capitulis fuis, & deftilletur e- Euacuantia autem neceflaria antecedant in eis fB.iafminum, l*amoleum1 [fambacinum,&laurinum,&a- fecundum materiam,& adminiftrentur in cb & laimaum, & maracinum ] in aure. Quum autem corpus ce- bando haben tes apoftematacholerica,pt oprie u « b.cibari, demaoraiia, rebri uis confortare,& prohibere humores cho- [medicinas leues humidx. ] In apoftenxatibus lcricos,ne aftomacho ad ipfum a/cendant, & 20 vero frigidis incipiatur primo,ficut in alijs, curo ab eis, qux fequuntur ipfum, oportet ut ipfum euacuatione , & adminiftremus in eis illud, in cibes frudibus acetofis, & proprie granatis ace- quo recipitur oleum de Kenia, & oleu m amyg- tofis,&pomis, & pyris, &agrefta,&: proprie poft dalarum amararum, &picra, Scillis fimilia ex cibum. Curatio autem tua in oppilationibus fit reliquis potionibus notis cum aquis radicum. cum embrochisaperitiuisfemper. Et oportet, Et contenti fimus ex apocrufticis oleo rof in- vtfit effufio omnis embrochx adminiftratain principio rei,& mifcecumeofubtiliätiaficutf talbafcc. omni accidente a loco alto, vt eius virtus pluri- thymum,&calamethum, &caftoreu proprie: rnurn profundetur, & caputprxparetur, utca- deindeadminiftrafquillam proprie, & acetum g B.Aiu lucra, dat luper fynciput S •[ [ ] fii per poft e- eius faciendo emplaftrum, aut gargarifma,fi 7 iiTofla riorem capitis partem, & 11 [ membra dura, & 30 fuerit illud pofiibile. Et fortaffe fument in po-i B.aifabiar. e^am matiicationes pilulx 1 [de feiar ] & tu caftorciduas tertias aurei, & proprie patien- Jc b. caufa ix- olea refoluentia. Et fik [xgntudo] fuerit nento- tes lethargiam, deinde adminiftra maturantia, fioms ud dolo- fltas in ftomacho,purga,dcindeaffer oleü1 [rof. in quibus fit moIIificatio,& parum refolutionis, Jb 'amygdala dulccum a(3ua dccoäionis radicum, & fice- de quibus przdiOum eft. Deinde poft illud mm duicm,& nugra£i,& f caruiagreftis, &his fimilibus, aut apud ftatum adminiftra x [apud vtrafque res amararum. affer oleum m f [ ] cu m in fu lio- fimui, f frigidas, & calidas, j mellificantia Y [ Et ff1"1,- teordumeni. ne aloes:d [aut cum f caruiagreftis, & his fimi- fit adminiftratio frigidorum molliftcantium J'§1 ca' 11 B' alkcrua' libus.] Quumautem curas apoftemata calida,o- integre, Scrcfoluentium confbrtatiuorum, ] ex y B. & fint ea teordumeni pottet ut in eis incipias prius cum eo, quod ex- emplaftris, aquis, & oleis. Etfcias quod omnis admmiftrantu pellit, quod fit ex infrigidantibus prxdidis mi- 4° qui conqueritur de xgritudine2 [facfa jincapi- \Ljn^lsc™! 0 B. confert. ^um cum aceto, & aqua rof. nifi illic fuerint do- te, nocetur a uino, & mora in balneo .Et omnis taf&Tefoiuc! lor vehemens,tunc enim aliena acetum,& °[ca- qui habet xgritudinem in velaminibus cerebri, forua. dat in] eis admiruftratio oleo rof infrigidati fuf- lxditur ab aqua frigida uehementer. Curatio- ficienter non tamen fu perflue, con qua flati cum nes autem malitix complexionis calidx folum, >b folathri aceto multo, aut pauco, in fronte, & capite, & a- fiunt cum eo, in quo eft infrigidatio ex herbis, t vii* lupina. ^ua p [folan i , & f auellanx, ] Indx, & croco, & & oleis frigidis infrigidatis, ficut oleum rola- t faufd. fandalo, & f glaucio, & bolo armeno, & lenti- ceum,a t [ ■ ] & nenupharinum, a fB. & didts 1 ficfmemite* bus excorticatis,6t fimilibus, & aquis, in quibus & violaceum, & elegantius illis eft oleum rof kale£ a B.a athei. coda funt ftyptica frigida, & ex calidis ftypticis & oleum de fern. cucurbit£, & citruli,& de fern. confbrrariuis, in quibus etiam fit compofitio so laduc^, & oleum de fem. papaueris, & fortaffe in commiftione eorum,frigoris,ficut ^ [ aluthu vtuntur oleo de femine iufquiami, quum vehe- li. ] Alienatio vero a medicinis vehementer fri- mens eft dolor.Et melius ex iftis oleis eft, cuius, gidis fadis ex eis, qux funt ficut papauer, & o- radix exprefla eft ex oliuis, qux cruditati atti pium,& reliqua,eft tibi neceflaria nifi apud vehe nent, non falitis, b [& folia eius, in quo creata b ; ‘ mentem neceflitatem, & fortem dolorem. Et funt,multiplicantur, ] & eft recens-herbas vero, £ chamxmilla quidem frangit aliquid ex acuita- & qux herbarum curfu procedunt, noftiom- cuöiqueeffc-tenarcoticorum in epithematibus.Vomitus ve- nia. Et ipfxquidem lhnt ficut laduca,& portu tur^ek - ro eft ex eis, in quibus non fit iuuamenrum in laca, & rafura cucurbite, et qux funt illis fimi- :... curis xgritudinum capitis, nifi fiat propter com- lia, C ]etetiamfolianenu- ‘ munitate materiei in ftomacho, & melior mo- Co pharis,d [ ] et uirga paftoris,etfem- dB. fidorum expulfionis eius eft uomitus. Inquit Gai. per viua, et aquae [citruli,] et cucurbirx, etfaui- eB. cua - non eft difpofitio foda in vehementi neccflita- ch hordei cum aceto, etaqua rori, eteampho- te narcoticorum, ficut difpofitio coiicx. Coli- ra, etfandalo, et acatia.f [ et linimentum ] cum f b. co: ^ cx enim dolor quandoque peruenit ad hoc, vt oleo rofa. et aceto. Et non pertranfeat illud vf- /a i- * perimat.fed ibdanoneft ficin vehementi necef- que ad ea,in quibus eft uis narcoticandi, et conii tate narcoticorum fecundum plurimü. Quod gelandi fpiritum, nifi propter vehementem neri materix fuerint vehementis aeuitatis /adniri eeffitatem. Inquiunt,et non oportet quidem,ut cuatione indicetur, fiuefanguis folus.fiue humores ex-aquo omnes redundent, a cephalica ait feciione eße in-ch oandum.de in,& a frontis,& nafi,& aurium quoque venis in oppofito latere fanguinem eße educendum.Sane non leuis dubitatio hic oritur,tum quod ab exteriori, quam cephalicam vocant, vena incipiat. tum quod fecundam feUionem in oppofito latere faciat. Et fienim cap.z. Gal. i. ad Glauc.fi quid ex fuperioribus inflammatione O habuerit,externen fecandam putat, quod, &pracipit cap. i y. lib.defangu.miß.& Lib.de anatom.adminiflr. 3 .&fape caP*^* alibi, quod tamen abfoluti ab huius feciione fit incipien acetum fit: vehementis acu itatis ,& vinofitatis: nam in ipfoexiftit nocumentum. Et ex illis quidem funt mucillago plvlij cü aceto, & aqua coriandri, & folia eius. Et oportet vr alieneshsec empladra, & epithemata a pofleriore cerebro, quod efl neruorum origo: haec.n. non iuuant cerebrum nifi ex uia commifllira*, quas ett in fyn-gB.nonpetue. cipite,&commiflurascoronalis.Exuiaaütpofte muntadcorpu- rioris S [cauendü eft,ne peruen iat adiplumcere leotiam, uciad bmm, ] &c corrumpat ortii neruorum. Ex eis et, ce’ qiüb.fit curatio, eftvt olfaciant odores frigidos, hB & almcs,& ^ e*s caputpurgium cum iftis oleis,& expref dum,periculo non vacat, quum fi in totofimul corpore Kift hordei, & fionib.Et fint cibi ex letibus k [elixatis,& ex pha- fanguis redundet, eius copia huius vena feciione non ipma(:hijs,& a- feolis,&; hordeo frafto,& fpinachijs,& chryfolo euacuetur, fi etiam folum caput eo humore affluat,qi:u thafafi?US,8f aI C anna><^ ciceribus fraftis, ]& quae illis funt fimi vniuerfalis curatio particularem pracedat,fecanda aut lia.Et fternantur iftas herbas,& folia in manfione interior, aut mediapotim quam externa videtur, qua i B. alfahefefra c*us:fla vt ^in domo,in qua ftrati fint rami infri toti corpori euacuando magis faciat. Adde, quod fi af- & flores. gidantes.Et quandoq*, praecipitur, ut in ea fint1 f 2o feflus initio id agendum confulit,fibiipfi,& Galeno ad falfcefebram. myrti, & folia] f Cyperi.Et exillimoquod reftius uerfatur, quum vterque a longinquiori parte educendu talcanne. ^ efl, ut fit propinquum k [in eo ex t myrto,] quod t feefebram a^Per^um a9ua ftigida,Et fimiliter1 [iuuant eum jB^confcrtap- ftuftus frigidi, &: glacies, & aqu£copiofae.]Quod propinquare fi- fi non inueneris cum caliditate ficcitatem, fed bifruftus frigi humiditatem abfque materia (& hoc valde pa-dos, & glacies, mm eß jn -eantudinib.cerebrijtuc facies epithe lcu nrnes, & a- • r n - ■ n . . r ^uas copiofas. mata e* aquis rructuu,in quib.eft ftypticitas,que admodu dixinuis,&: praecipue in principio apo- exiflimet,vt primo libro fen.^.oftenfum fuit.at fi id ira facio initio pracipit,perperam uenas,& frontis,&na-fi,& aurium ex aduerfo latere tundit,quum ea reuulfio fit, quam euacuationem quamcumqueprocedere oportet. profeci 0 quod ad hanc dubitationem facit, Gal. 2. de comp.med.per loc. de dolore capitis agens venam in cubito fecandam ait: quam vero,an externam, an inter nam vel mediam,non explicat,quod,&Taul. lib.$.& cap. ftematü calidorum. Et oportet quidem, utom- 3Q Celf.li. 3 facit. V identur hi aut h orifubfcribere tanqua notum relinquentes,fanguinem,quia affecius infuperio nes ifii prohibeantur a motib.animalib.&: intrin nam arCa re V' ^ec^s>^ agitatione pupillas in fuis alpeftib.™ [ nb.refplenden ] & alienentur ab afpiciendo n [colores, C tes, & resdiuer diuerfos, & pifturas: ] &: fimiliter eorum audi-fis coloribus pi tus ° [regantur.]Quod fi efl malitia complcxio- o b liieuientur 11JS frigidae,adminiflra cmplafira,&aquas fam-feu mmorctur. Ptas cx medicinis calidis prxdiäis, Sc olea prx-ditHa, proprie oleum rutaccum calcfadum. 8c fi necc/Jarium fuerit, utinipfo addatur confor- bus efl partibus,ex ceph alie a,quam uocant, eße educ eidum. Ceterum quum plenitudo tollenda fit, vbi in toto corpore copiofior fit fanguis,prius quam aliud quidqui agi queat,&fit fateor,vndecunquefanguis educatur,to tum corpus euacuari: commodior tamen iecoraria efl , aut media vena, quam externa. Quare huius aut horis fententia ita hic efl intelligenda ut infra ipfe explicat „ nempe vbi plenitudo adfit; toti antea corpori confulen-tatio, admifccamr ei euphorbium fimiliter dum, aut iecoraris, aut potius medis vena feciione, qup oleum laurinum, & amaracinum,& his fimilia. Et fi cum hoceftmelanchölia,&melancholia eft naturalis,aut phlegmatica: calefac ipfum cu humeftatione: fed fi fuerit adufta, aliena quod deficcat,aut calefacit, & fis contentus humefta-p B.oleis. tjone cx laftibus, & 1* [oleo violaceo [ & embro-chis,6c emplaftris,& ci bis. Quod fi cum frigiditate efl: ficcitas,aggrega etiam inter humeftatio <1B- ne,& calefaftione,Et fi cum frigidirate efl humi 6 toto corpore fiimul,& d capite trahit. At fi plenitudo no adfit", quamuis curatio vniuerfalis particularem pr? cedat,fecari tamen externapotefl quum hac,qua uideli cet in ipfo no fit capite,particularis euacuatio no fit,fed cois,quamuis ob maximum cum capite confenfum ab eo maxime educat.His veroperaäis,an,vbiautpars alte ra dumtaxat affeHa efl,aut altera magis altera, ab oppofito latere educere fanguinemprafiet, videtur Hipp. . , 5 .aphor.authorifubfcribere,dum dolenteparte capitis °r’ cibauens. * ditas:adminiftraeuacuantiaprsedifta,&medici pofieriorivenaminfrontefetiamiuuareferibit. Quum , /• * m -1 MA | I 4 «f rt t-rv J » .‘1 A MM d/> J ^ /_ _ 1 -.n _ _ . f*__,_, ' * I 7 • f b. tunc frica nas,in quibus efldeficcatio cum caliditate de il extrema, & alie Jis, quas tibi diximus in tabulis. Et oportet vt tu uia partem capi fCJjas5g> liquida adminifträtur fuper caput, deftil ipsüaunreper ianc^°^cutdiximus:&adminiflrantur retenta cuffiuis. in retentione fafta ex pafla, aut lana infula,qua Aliaiitera,&al caputcoronatur-Etfitiplorumeflufio ^ [ab]eo, lema partem ca qUOd efl corä anteriore parte fvncipitis. Et quod aefire crcu/fi ex e^s ^ene ’non oportet, vt linimentum eius tusXSeciba fuper ipfum dimittatur, fed lauetur: natura mediocritati femperfiudet.quare, & co proponit, intelligendum efi, vbi ventriculi,aut cordis Bi dicentur humores , vbi fub flantia fuerint mediocri, confenfu,non autem ojfenfo primario affectu capite,doneque plani tenui,neq; plane crajfa.quum enim eduBio lor eft.fic,&Galenus i.de comp.med.per loca. cap.i. & abexpulforia fiat facultate , reludantur non craffa fo- 6 Ex quibus fumatur pilula magna, &c. Medica- lum Jed tenuia quoque ednctioni, quum fieri compr effio menta,multum refrrt an bibantur, an integra deuoren- ne que at,quo fit vt aberrare eos-oporteat, non Auic.qui tur,& inglutiantur,an mandantur.Vbi folida,& craffa tenuia excrementa coctione egere n^ant, quddfacilli- exhibeas,a vetriculi calore diß'olui tam cito nequeunt, me a medicamentis talia trahantur, tametfi enim id ve IO fed,& longiorem in eo moram trahunt,& interea,tum rum efi, facillimi qua tenuia funt a medicamento duci, a longinquioribus particulis attrahunt, tum copiofius ea tamen nequaquam expelli, vbi attracia funt,fine ex educunt, licet ferius. Exhibet ergo catapotia ajfaiaret pultricis actione poterunt. huic vero tenuitas reluBa- nuncupata in capitis affectibus, leae quidem fuapte na-> ... tur,quum ad partium expellentium actionem, effluere tura medie amentum,fed ob craffitudinem fatis potens: qua tenuis fima funt oportet. Vbi concocta ergo in capite nequeid fo Ium, fed vnam ait pilulam magnam ejfe ajfu materia fit; collutiones oris (gargarifmata vocatjfier- mendam, nempe quod in ventre diutius morans magis nutamenta, apophlegmatifmos, irrorationes proponit, educat id, quod non aqui fieret, fi plures paruas pilulas qUoci fer£ Gal.facit i .de cop.per loc.fed ingargarifma exhiberes:agerent enim ha minus, quia citius dißolue- te facie do plurima admonet hic author obferuanda,qug rentur, & earum uisfrangeretur, & in difcrimine res tuvide. & ex ea prafertim coi regula defumpta funt, i O effet, nc concitentur quidem humores ,fed non educan-V quam 4 1 .tradiderat,feribens cauendum cjjc\ ne ad im tur,vtfiatim pofiea cogaris medicamentum, aut idem, becilia.parte materia trahantur,qua diligenter confide aut aliud prioris huius adiuuandi gratia afferre. hoc • randa.& J^a paucis ea funt for tajfeanimaduerfa. enim puto intelligere ijs verbis. [Et non noceat propter 3 Ex eo aut, in quo materia hu?norum diuerfa. &c. paruitatem fuam iteratio . ] Tracipitueropoji horum Vfiione in fmnmo capite facit. &docet,quo futura coro catapotiorum affumptionem fomnum, ne ex motu , qui nalis appellata locum inuenias.id quod quidem, & fi in per uigitias fit,ncn corporis filius ,fed etiam fpirituum Vide quadi. 1. Coi medicorum efi vfu. Graci tamen fcnptores, quibus illorum vis obtundatur ■ In qua re dubitatio excitatur, a^M’ c.z,. ignenue non raro capjfls vfiione mentio incidit, non uidentur quum lib. 1 .fen.^.authorfomnum nonni fipofi fortia me j( °' adnotaffe,vno forti excepto Jletio lib. z.ferm.z• Fallit dicamenta confulat, (jr hic poß has pilulas, quas leues Cap, yo, tamen multos hac regula,quod non quiuis exaBam har 3 O eße fatetur,dormiendum pracipiat. Sed foluitur, & fi moniä affequutus efljed vel longiores quadoque manus enim hoc medicamentum in leuium efi genere, interfol funt,quä totum corpuspoflulet, autbreuius uel longius uentia tamen efi,non inter lenientia:acpropterea,licet fynciput,ac futura quoq; ipfenon in omnibus eodeloco leue ftt medie amentum,non tamen lemjpmum, prxfer- cofiftunt,ut pulchri Hipp. initio libri de capitis vulneri tim cum magna mole, & fubfiantia crafjitudine. dor- hus adnotabat.unde fit, vt fapenumero cauteria appel- miendum ergo confiduit, vt facilius duci (,'ut aiunt) in lata medicos exp effato beneficio fallant, & eludant. acium a ventriculi calore queant,neque per vigilias ad 4 'Njmc aut ad diflinguendum, vjrc. repetit curatio- externas partes fpiritus auertantur, quos adiuuanda Ca r & % nem exattius-pro qua Pete GaUi.de comp.med.per loc. medicamenti actionis gratia quod intro trahit, in inter Cap 4?'1 nec n° T? ani.lib.licet hi non gener atim,fed de particu nis partibus ver fari oportet. laribus affe£iibus feribant. Vide,& Hipp. t. de morbis. 4° 7 Tune enim aliena acetum, &c. ^Acetum in capitis $ Solutiua aute qua euacuant &c.Tropomt qua me inflammationibus interdicit, vbi uehemens fit dolor, dicameta a capite, & toto corpore educant.Collocat au cuius rei rationem Galenus redditi.de compofit.per cap.i. te primo loco tria c at ap otior u genera ex hieratcocchia loc.nempe,quum inflammatio dolorem inducat, maxi- appellata,& defigebade, qua affatos,&craßos humo- me contrarium effe acetum,dicens reliquis auxilijs com res,qualis efi pituita bili cdmixta,euacuare ait. Subiun mifcere\quod neque laxandi,neque mitigandi vim ali- git mox,&prioribus ijs fortior a ejfe aloem in aqua en- quam in fe compleftatur.jLt contrarium collige ex Ga diuia infitfam,hiera infufone,ac vomitu ex oxymelite leno 13 .method.vbi oxyrrhodino inphreniticis vtitur, Cap g ac femine atriplicis. In quibus multiplex dubitatio oc- quo (jr Tattl.li. 3 .d.dde quod hic ipfe,fiatim fubdit,vte cap.u, currit. primu, quod triplici eo medicamento catapotijs dum rofaceo refrigerato cum aceto multo, aut pauco ex hieris,cochijs,& defi?chade,lota alem,& hiera, M 5° conquaßato infronte •>& capite cum aqua folani. Sani yomitu fortius agere,aß er at. fatis aut confiat ex hieris non leuis dubitatio hac efi.Galenus quidem 1. de comp. Cip.i- Traft.i, bieräeffeArchigenis,Rufi.logodion appellata,copof ta med.per loc.acetum nonabfolute in capitis infiamma- Gal.& alias multas,de quibus lib.$ .agit,qua/S certu efi tione interdicit ,fed vbi cum capitis fitpercufiione,at multo ualidius foluere,& hiera infufa^et aloe lota.fecu vbi qua extra caluariam,& circa ipfani funt, ab affe- do, quod uomitione in capitis affectu commendat, quod Bione fint immunia,couenienter admifeeri acetum fate facit,&paulo poß, quu tamen contrariu fiatuat & hic tur,penetrationisgratia^ut fit in phreneticis, cotra qua Cap.i4.Cap.p, 4. Gal.lib.de ve.feB.contra Erafifirataos ,uomitu hic fiatuat.Sed res ita fortaffe habet, phreneticos dolo- caput replere affirmans.Sani quod ad hac pertinet,nui rem capitis nonfentirerfuia delirant,propter ea acetu, li dubiu ejfe exifiimo, catapotia ex hiera(fimplici exce yfii eis conuenire. Et fi mens confiet;quum acetum, & ftajfortiora efie ola,& aloe lota,&hiera infufa,&uo 6° non mediocriter exafperet, & particulam doloreaffe-mitu.Id et certo nobis indicio efi,authorem hunc per hie fta contrahat,condenfet^prohibeatque, quominusper- ram primo loco,non fimplicem tantu intelligere, quum ffir et'.propterea authore hunc in eo cafujn vebehicut 1 de hierisgeneratim fcribat.Confiat item catapotia, & dolore capitis,in quo relaxantibus,fymptomatisgiyi.-z cocchia,& de fiechade fatis ejfe fortia, & hieraprafer vtendium eff acetum interdixijfe. Quarebunc loui ,m tim atque aloe infufa ejfe validiora.Ceterum,quum vo paBo legendum fufpicamur.[jQuum aute curas apojte mitum magis excitent,qua magis horrida,non immeri- mata calida,oportet ut in eis incipiasprius cu co: quo^ tQ aloe & hiera,qua epota horridijßma funt ,pra- expellit,quod fit ex infrigidantibus ßwdiciis, ^ ä ß. alem feu a-limideft triftis fcnfatio. bB. doloris. cB .de, 6ceto}& aqua rofacea[nifi illic fuerit dolor vehemens, tunc enim aliena acetum.) & confert eis &c. ] ita vt yna , & eadem jit claufula foda parenthefi interfe-Ba. hoc paffio fi legas 2 nulla in his yerbis contradictio apparet. TRACTATVS II. De doloribus capitis, qui funt fpecies foda:. Sermo vniuerfalis de foda, Cap. 1. SOdaefta [ laefio] in membris capitis omnis autem h [laefionis ] caufa eft mutatio complexionis,0 [ aut] diuerfitas: aut eft fclutio continuitatis, aut aggregatio amborum fimul. Mutatio autem complexionis eft vna de fexdecim notis,quamuis humida non faciat dolorem, nifi fit cu materia mota ad folutionem cötinuitatis. Et continuitatis folutio nota eft , & eius fpecies fecundum caufas ipfius, funt not«. Duarum vero caufarum doloris coniun&io fimul eft in apo-ilematibus. Et apoftemata ficut nofti, numeratas habent fpecies. Et eorum fpecies funt qua-tuor. & omnia illa quandoque fiunt in fubftan-tia cerebri ipfius, & quandoque fiunt in velamine circun dante ipfum , & quandoque fiunt in duobus velaminibus circundantibus ipfum, &C poft febres acutas, nunciat aegritudines cerebri, &fignificatdefeftum naturae ab expuitione materiei perfeda fluxu fanguinis per nares, & reliquis. Et ex aegritudinibus^ funt, quibus nun- iB.^perip. datur] f lethargus, aut apoplexia , aut daemo- fam fodam niu nium, aut mollities, aut furditas fecundum fub- cuntur funt. ftantiam materiei, & fecundum motum eius. ' 11 ct * Soda quoque diuiditur fecundum loca fua. quä-doque enim eflin vno laterum capitis: & quae ex 10 ea eft confuetudinaria, nominatur hemicranea, & quandoque eft in anteriore capite > & quandoque eft in pofteriore capite, & quandoque totum caputcontinet.& quae ex ea eft confuetudinaria infeparabilis, nominatur ouum , & m mB.gaiea. [nux]cuiusatfimulatioeftouo n [ armorum,] n^armiScro-quod fu per totum caput comprehendit. Et fo- rum‘ da etiam diuerfificatur fecundum fortitudinem, & mediationem , & debilitatem. Soda enim alia eft valde fortis, ita vt quum obuiat fyncipi-20 ti infantis lenia habentis ofta, feparat ipfum , & frangit commiffuram eius:& alia eft, quae eft debilis, ficut plurimum fit in lethargia. Et debilis quidem alia eft, quae eft infeparabilis, & alia eft, quae non infeparabilis. Et quandoque foda cuius caufa eft debilis,accidit quibufdam,&: non alijs. accidit ergo ei, cuius cerebri fenfus eft fortis,& non accidit ei, cuius cerebri fenfus eft debilis . Et vniuerfaliter quidem, cuius cerebri fenfus eft fortis, ipfe eft aptus, vt recipiat fodam ex öm-quandoque fiunt in venis, & quandoque in pan- 30 ni caufa faciente fodam, & fi °[ debilitetur, ] & oB.fit debilis. * 1 _ n r _ •_/"V 1 '_ a.__t .. J __J ' . — .... ^ • 4- 4-s\ ti d B. egrediete. niculo d [ extrinfeco]a cranio propter iliud,quod eftintereadefufpenforijspr^didis in anatomia narrata. Et quandoque fit caufa ludens , quod-cumque horum membrorum fuerit caufa man-fiuain membro ipfo.e [ Et quandoque fit propter communitatem non integram : ] aut membri , inter quod 8c membra capitis continuatur mediatione neruorum, ficut ftomachi, & matricis, & velaminis, & aliorum membrorum fi cB. alteri9 qux ei ineft. omnino tunc cerebrum velociter recipit facientia fodam, aut propter debilitatem fuam : & tu quidem iamfciuifti in vniuerfalibus , quod debilitas /equitur malitiam complexionis : aut propter fortitudinem fui fenfus, &: laeditur ab omni caufa,& fi fit leuis. Et iterum foda alia eft, cui non funt accidentia: & alia eft quae ad accidentia perducit partibus capitis propria , ficut fi proueniat ex fortitudine doloris apoftema in f B.ramifi catio nc.Aliaiitera. meiiiatione. fuerint: aut membri, inter quod , & cerebrum 40 partibus capitis , & alia , quae perducit ad acci g f B.totlusi continuaturf [ inuolutione ] venarum fada ex venis, & arterijs, ficut cordis, & hepatis, & fple-nis, aut membri vicinantis ei alia vicinitate, ficut pulmo pofitus fuper eo, & adducit ei nocumeta-tum: aut membri communicantis membro vno modo,& cerebro alio modo, ficut communitas cius cum renibus in doloribus ipforum: aut propter com munitarem £ [ corporis, ficut fit propter febres. Quas autem eft dentiaprouenientiaad membra , ficut eius lae-fio,&nocumentum , & P [ apoftematio ] eius pB.veliem&ia. perueniat ad radices neruorum , & perueniat fpafmus: aut perueniat inde aliquid ad ftoma-chum, & con tingat cafus defiderij, & fingultus, &: naufea, & debilitas digeftionis, & fimilia. Et fcias quod foda temporalis, aut fit propter phlegma, aut propter melancholiam, aut debilitatem capitis, aut ex apoftemate4! [ incipiente in- q B.duro ind- cum communitate, quandoque fit cum perio- 50 durari, aut ]iam indurato, & eft illud, quod plu hB.periodican- tium. i B.& augmeto k B.& no figitur pj> fixione caufa: magis au gmentantis, q iS!a generata ex ea. Alia litera. perfeuerat, fc non figitur pr opter fixione ca ifx magis ad H ita: quam illa ficransiiia. dis, & paroxyfmis fecundum periodos, & paro xyfmoscaufae, quas eft in membro communi-cante, ficut quae fit propter communitatem ftomachi, quum eft propter effufionem materie-rum cholericarum, & aliarum ad ipfum h [cum periodis, ] & ficut quae fit eum periodis 1 [ au-gmenri ] fpecieram febrium. Et foda quidem diuiditur alio modo. Nam ex ipfa eft, cuius caufa, eftaliquafpecierum primitiuarum , ficut foda ebrietatis,* [namdum perfeuerat foda ebrieta tis,& non fit fixa propter fixionem caufae augme tationis, illa generatur ex ea, ] & ficut foda propter comeftionem rei calida:, ficut alliorum , & reliquorum. Et ex ipfa eft, cuius caufa eft antecedens iam colle&a, & eft manfiua, & manet ipfa propter eam . Et quandoque eft accidens, de-mdefit aegritudo , & quum remanet aegritudo piete ,aut calido. rimumeft. Et foda quidem , & omnes aegritudines diuerfificantur : quandoque enim aegritudo eft falua,&falua quidem eft , in qua non prohibetur de regi mine eius, quod ei fit neceffa-rium in feipfa, & alia eft, quae non eft falua, im-moeft habens focium, &fortafte prohibetur ex regimine fuo neceffario: ficut fi fit foda, & rheu-matifmus 5 tunc fit contrarius rhematifmus foda • in neceftitate regiminis, quod habet. Soda quo-[namdum perfeuerat foda ebrieta* 60 que diuiditur quandoque fecundum alias con-6yu nronfpr fiYinnf>m raufcanfrme- fiderationes. Soda enilll alia eft , quae acciditr rB. quandoque [ fubito] fano non habenti aegritudinem. Et a- corPon-lia eft, qua;accidit habenti apoftemata, & f [la- nUolores, bores. Et ex corporibus quidem funt quadam, quae funt praeparata fodae , vt funt corpora, qua; habent caput debile, & membra digefti-ua debilia , quare in eis plurimus generatur A VI C. F f vapor tB.EtefFundu- vaporf[ effundens ad ftomachos eorum humo-tur ad ftoma- rescholericos] facientes fodam. Et iterum inu choseurum hu r rccepfjs i ftmt quasdam , quo faciunt fodam, iam pradi&a in tabulis medicinarum fmgula-turveUomcdu rium. Etomniax[f aromata ] iun«. acientia fodam,& proprie cafia lignea, & coftus, & crocus, Sc cinnamomum, Sc amomum. Et omnia 7 [ a-romata ] Tunt facientia fodam fiue fint calida, fi-ue frigida. Ver um tamen quum füceedanr,zf [ ] expellunt, fcilicet quum proce- dit illud ? quod nocet cum caliditate vaporis fui, Sc fuccedit ei, quod vaporem facit frigidum, aut e conuerfo. Quum autem lofio fitnon qualitate folum, fed quantitate,tunc non confert ipforum fucceilio, imo nocet. Et foda frigida, quando-aB.proucniens que multiplicatur a [ conftriäa ] in hyeme , <5c tu cöftipatiöe. quando oftas fuerit feptentrionalis paru pluuio-fa,& b [ quando ] autumnus eft meridionalis, pluuiofus , multiplicatur foda in hyeme. Soda tur, x\B. aromata, f allefeiari, 1Zafaran. y B.euaporada, zfB.fc, Ba quod fciuifti in principiis vniuer/alibus, quam» uis fit difpofitioin complexione ficca,fecundum quod fciuifti, parum faciens dolorem • Et complexio quidem humida, fecundum quod eft co-plexio humida, non efhcit dolorem, ni fi illic fit materia humida faciens dolorem, ex parte cua-porationis, auteuentus ventofitatis faciens folu-tionem continuitatis, Et calida quidem,& ficca, Sc frigida, & ficca , dolorem faciunt vtriufque jo qualitatibus,&faciunt etiam dolorem motu fol-uente continuitatem, Calida vero & humida, & frigida, & humida non faciunt dolorem, nifi vn-de liint calido,&: frigida Sc non vndefunt humi-do, nifi fecundum modum praedirum. Et complexionis quidem calido caufa, aut eft materia calida fanguinea, aut eft cholerica,aut eft cöpofi-ta b [ acuens, ] inflammans, faciens qualitate fua bBiacut»-impreflionem; aut eft caufa eius ventofitas, aut vapor calidus, aut eft caufa eius motus calefacies vero plurimum fit, proptcrea quod arterio affe- 20 corporeus,aut animalis, fecundum quod fciuifti capj. cap, 6. Cap.f.Cap.1, runt capiti vapores fiaudolentos, U 0 T A T l Q TS^E S* 1 Quamuis humida non faciat dolorem tyc, Humida ait imtemperiem non facere dolorem, quod & GaL2.de comp.yned.per loc.&hic in fequentib.fufius. %Addit au-te Galenus. 1 ,de cau.fympt. etiam ficcam intemperiem, ita vtfolacaliditas, & frigiditas dolorem facere vi- ex diuifione eius inc [ rebus vniuerfafibus, aut e- c B.«ld ius caula eft, ficut obuiatio ignis, aut aduftiofo-lis, aut acceptio cibi calefacientis, aut medicinas calefacientis, aut vicinitas membrorum, quoru communitate iam calefa&um eft. Etcaufo quidem^ complexionis frigido facientes fodam funt oppofitoiftis,quarumnumeruseft apud te. Et caufo ficco, aut funt exficcaritia exterius, refolu-tione, Sc aduftione d [ ficut dies caniculares, ] & d B; * | deantur. quod & ex j.meth.&4. meteor,ex Urift.pro* jq emplaftra calida, aute] rubedinem facientia na- “e«; t'"**™ - turaliter, autaccidentaliter, ] fubito, &nonfu- decahdus^1 bito, prohibentia cibum penetrare ad caput. f cBxongeiantui naruraliter,aut| exterius aduc f cap.i. cap.3. Comm.i, uidere licet.quum enim dolorem non faciant3nifi qua co fert im, & celeriter alterant,& corrumpunt: nequeunt humiditas>& ficcitas nifi longo tempore alterare3qmm paffiua fint qualitates. Contrarium tamen ex Galeno legere eft) de humida quidem intemperie 2, de comp. vbi alterationes quidemy & dolores fieri excalfaciendo potißimum ait, refrigerando,fecundo tame loco etia bumeffando, & exficcando, quod confirmare & 2. de [ Sc ] ficcantur membra ipfius § [primo ] aut propter abfeisfionem potus,Sc refoliitionem ha- mcn[ia miditatum [principalium,]autdcficcantiain- fB.quare, terius1 f [ ] rcfolutione,Sc cuacuationc o-----B. eorum, aut quia eorum virtus eft deficcadua, Sc h B.naturaliu: quianutrimentumexeisfaftum eftßccum, aut feu radicaliuni| pauco humiditatis. Aut vicinitas membrorum lB>alsuPtac ra.vicjn ac.ridetur, C At erum quod ad hanc controuer-- 40 iam ficcorum, ipforum communitas. Et mo-fiampertinet, ficcitas, & humiditas, quumpaffiua fint tus animales, & corporei, fuperfiui dedecantes qualitate s,& in age do maxime imbecilles, quamuis no per femitam euaeuationis, & refolutionis, (imi- minus ad taffricem potentiafpe fiant quii calor, & fri- liter coitus k [ exuberatio , Sc fluxus fanguinis kB-&diurct gus, confertim tamen ac celeriter nequeunt alterare, 1 f [ ] & exercitium forte. Et euacuan- 1 B,^ul,erfllI1)i' corrupere, quare proprii doloris cauß no funi, jit quia tia quidem , alia funt euacuantia in membris, ea feri fime calore aut frigiditate noreperiuntur, mome quo funt alia a membris capitis , quibus caput tumqueferi capiunt alterandi & corrumpendi a calidi- communicat, ficut euacuantia vniuerfalia ex to- tate,& frigiditate, & magis etiam ex his ficcitas qua to corpore, aut euacuantia particularia euacuan- humiditas, propter ea et iä fit, licet non abfq; aäiuis qua tia ex vno membro. Et alia funt euacuantia in litatibus corrugat, vt ipfts tarne alt eratio, & corruptio 50 membris capitis: ficutm [ rheumatifmus, ] Sc ca* aferibatur, quod harum confpicuus fit excefius, no calo- tarrhus, & fluxus fanguinis ex naribus; fpecies e- ris aut frigoris.J^eq; vero folum ha pajfiuafunt qualita du&ionis acquifito per caputpurgia, & fternuta- toria, & gargarifmata, Sc ex caufis ficcitatis eft abfcisfiomaterierumhumiditatis?quamuisnon fiat euacuatione: ficut ieiunium, & dimisfio ci* 0B.coryz3. tes, qa .Ariftoteles acliuas caliditate,& frigiditatem-’ cupet:fed agunt,&patiuntur omnes,aptiores tameha-du ^ ^ remanet vlcerofa lsedens caput, 6c perfe- dum. Et huius diftinftio eft ex eis, quas tibi adue- uerat faciens fodam. percuftio autem,& cafus nient vicinitus.1 Et hoc multotiesc[refoluitur,] cB.foluitur. quandoque funtleuisadiutorij curantur , & fi contingat vt egrediatur d f[ dtB.excapne, bBco quandoque perucniunt ad hoc, vt cerebrum ] in aure,& reliquis, pus, autc[fanies,] c B-viruIenua- tur fcu^conciN ProPterea b [ permutetur, ]& pereat. Quidam aut materia aquofa. liatur. vero medici Indi dixerunt, quod quandoque eft t B.nocumenti. caufa in foda vermes generati in partibus capitis, J. ^ 0 T J. T l 0 J^E S. doneSiaCera" motulaedent«,'t[ ]Et fo°fiouefiia, C°r remouerunt hoc, fed non eft neceflariu, 1 Et hocmultoties &c.Defi:mptumhocex Hippocra Aphor.ro. vt remoueatur, Nam vermes mul toties nafcun- 30 te efl 6.aphor.dicente, Caput dolenti,&vehementer la-turin anteriore capite fuper locum , qui eft in borantibuspus^velaquam,vel'fanguinemeffluenteper ftridtura narium, & poiTibile eft vt nafcantur a- os, aut aures morbum Joluere, quod fere & in Coac.pra- pud velamina, & fi raro contingat. no.fcripfit, Capitis,dicens,dolorem foluit pus per nares, autfputa craffa, & non olentia &c. Vide quomodo fen-T jl T 1 O S, tentia hac fit intelligenda,ex Galen, eo 6.aphor. Aphor.io. 1 Quidam vero medici&c. ISfotat controuerfiam,an De qualitate* [ accidenti ] foda ex matervjs. Cap. 5. a B.eueutus. vermespoffint in capite nafei,& folutionem continui,ac Cap. 144» dolores facere ;pro qua re vide F^afiim 1 .Con.tr. 21 .Sand Icimus, quod materiae funt caufae foda, aut pro authore hoc facere videtur, quod quum vermes ex 40 perfe, aut per accidens. Qusc autem funt corruptis gignantur humoribus, vbicumque , & calor perfe,lunt, quoniam mutatur complexio per putridus fit, qui effeärix eorum eßcaufa, & materia ie,aut foluitur continuitas per fe. 1 Complexio putrida, qu&jubieftum efl, ex quo illic nulla controuer- autem non mutatur perfe, nifi fecundum duos fi a gigni ijdem pojfe videntur. jLtputrefeit nonnumqua modos, aut per vicinitatem, aut per b [ per mu- bB. qualitatem pituita in capite, vt teftantur omnes, quo fit vt rationi tationem. ] Per vicinitatem quidem , quoniam feildifPoliaoi;: confentaneumfit in capite vermes gigni.Huic vero afli- fit humor commiftus frigidus, autcalidus, & ca- Po{ticdcjcuC a fulari, & experientia videtur, qua deprehenfi funt in lefacit, aut infrigidat, & quum feparatur humor arietis capite vermes, & quotidie per nares educi eos ab eo, quod ei commiftum eft, finitur, & euane- conttat. tAddequod in auribus, & dentibus ijdem fepe- fcit,& non facit moram, de qua curetur. Qua: au- tex.17* numero reperiuntur. Verum contra ^tumnnafententia 50 tem eft perc [ tran (itionem, j fit, quoniam hu- cB. qualitatem authoritas jLnflotelisfacere videtur, qui 4. meteor.ho- mor iam fixitimprefiionem, & affirmauit eä, & poitfedereüaä rum generationem in ventriculo nonadmittit, (pis co- quamuis feparetur cuacuatione, & refolutione, tfionis locus fit ,nonputredinis.multo ergo minus gigni tamen remanet qualitas fixa. Sed ipfarum eflen- eosin capite fatendum efi> quocl efi multo ventriculoip- tia fit caufa foda: per fe fecundum femitam folu- fo nobilius. C at er um (quod ad hoc attinet) fivermes in tionis continuitatis d, [quoniam illud mouet eas d B-illud cum cerebro referiantur,velnon,,flandum experientia eft. Sc feparat mordicatione, & corrofione fu a. Et ™oreI°“(J. !^u jlrijioteles 2.h ift oriar um,cerno s omnes,viuos in capite pluri mü quidem fit foda per motionem, fi veto- eaS^mor! vermes ait continere,&conciliator vidiffefe ait in arie litates excitentur,& illud quide plurimum faciut dicatione & cor tis capite, nos quotidie exire e naribus videmus. fi materi ce frigid®, quas percufllt caliditas,e [ qua: rofione lpfaru« ex ventriculo fortaffe afeendere ad palatum, ac per fo- 60 nouiter fadlse funt calidse, aut cibi] permifti ca-r amen colatorium appellatum, ad nares ferri quis dixe- liditatiMordicatiua: aute, & corroüua: lunt hu- ^ C1 lv tü rit) certum item efl, in aurib. eos ac dentibus reperiri. niores * [ calidi. ] Soda autem fada ab eis, per ac- f B.acuti. quo fit vt cum .Auicennaflandum videatur.Dici vero ad cides eft, quum accidit oppilatio propter apofte- obieffa rationepoffet, dubiam effephilofophifententia, mata, aut nö propter apoftemata, & oppilatione quando coctionis locum,no effe ait putredinis locu.Efl.n. fequitur mutatio complexionis, ficut fciuifti j & idemprorfus co5iionis,& cruditatis locus ,fed coÜionis ip(am fequitur folutio cötinuitatis. Et illud ideo, fub naturali difpofitione}cruditatisjacproptereaputre- quoniä materize, quas natura mouet in corpore, , * . AV1C Ff 2 aut aut mouet fecundum femitam expulfionis, aut aut quia naturalem corporis temperiem euertunt, an fecundum femitam feparationis, & diuifionis quiafoluut contimum ,hoc vero non eodem inomnibus gg ke nutrimenti. Et hoc quidem non fit, nifi 8 [ ex ] fit modo, quandoque enim perfe id agunt, quandoque * * tranfitibus naturalibus, qui quum oppilantur , per accidens, difiinguit ergo fingula hac , temperiem h B. prohibent. prohibent,&quum h[dilatantur,] refiftunt,& re- dupliciter ab humoribus immutari dicens,autperfe,,aut, fiftentia quidem facit cxtcnfionem, & extenfio per accidens,ac per fe rurfum distinguens, aut per vici- facit folutionem continuitatis. Et oppilatio qui- nitatem, dicens, autper mutationem. Sane locus hic dem quandoque accidit in fubftantia cerebri, & paulo eSt difficilior, ac primum quum materiam caufam quandoque contigit in venis, quasfuntinipfo,&: ejfe ait doloris per fe, aut per accidens, falfum videtur, quandoqucfit in arterijs eius,& quandoque con- 10 materiam per Je caufam effie doloris, quum hicjympto-tingit in vtrifque , qute funt in velaminibus ip- ma fit,per fe d morbo dependens, per accidens vero, id. iius. 2Etoppilatio quandoque accidit ab humo- eft per aliud ,d caufa. Confiat autem materiam non oh ribus, aut propter iploru m vifcofitatem, aut eo- aliam rationem dolorem facere, quam vel ob intempe- yum grofiitudinem, aut propter eorum multitu- viem, vel continui folutionem, acpropterea dolore per dinem. vifcoiitas vero non reperitur nifi in phle- fe ab his,per accidens vero dependered materia.Adde•, gmate, & groflitudo etiam eft in phlegmate, & quod quum diuidit temperiei mutationem,que eft per fe, melancholia. Et phlegma quidem oppilat vi- obfcurum admodum efi, quid per viciniam,& per muta fcofitate, groflitie,& multitudine,& melancho- tionem fignificet. Ad hac tamen,breuibus. materia dolidi oppilatgroflitie, & multitudine. Et cholera loris ejl canfa per fe, atque immediata, non collata ad oppilatmulfitudine,&: fimiliter fanguis. Soda 20 morbum, quiproxima eft caufa,fedad alias caufas co-quoque critica eft de genere fodas, cuius caufa p aratanulla nempe alia morbifica caufa inter materia eft motus naturalis fecundum femitam expul- & dolorem intercedit, quauis intercedat morbus. Quid ftonis. Et foda, quas fit per fucceftionem dige- vero per vicinitate, atq\ mutationeintelligat,paulo cer ftionis cibi ,eft de genere foda,cuius caufa eft mo- te eft difficilius in antiqua v erfione,clarius tame ex Bel- tus naturalis fecundum femitam feparationis. lunenfis correäione, qui non, mutationem ,fed qua Uta- Comprehenfionis autem materias impedientis temfeudifpofitionempofi materiam dereliclam inter- in membro oportet nos rememorari in capitu- pretatur. Ita vt ,fententia fit, dolorem fieri per fe ex lo principiorum vniuerialium , poftquam fci- intemperie, dupliciter, vel quod vna materia ejl intem- U eri mus , quod ipfa , aut eft antiquas compte- periemfouens, vel quod abijt quidem ipfe humor, ipfit henfionis, & retentionis, aut eft cibalis , icilicet $0 tamen qualitas remanet, <$ fixa eft. At obif cies propo-generata illa hora a cibo generatiuo chymi mali fuifife hunc autborem de dolore agere , qui ex materia in iubftantia fiia,&qualitate fua, cum corruptio- dep edet,quomodo ergo nudam intemperiem affert?Ad- ne in ipfo cibo, & ordine foo, aut quantitate fua, ■ de (quod maioris momenti ejl) fi per mutationem hac , aut digeftione tua, aut reliquis modis corruptio-. fixam intelligit intemperiem, quum h&c xqualis fit, & nis luas, prasdi&is in capitulo tuo, & ex hoc gene- in habitu, doloris caufa eßenonpotefi, quod is ex in- iB.comefham? recft foda1 [ corruptionis ] alliorum , & qspas, 6c aquali dumtaxat intemperiefiat.Sed refpondctur. dolo- finapis,& foda ebrietatis., & foda ab acceptatio- rem quidem hunc ex intemperiefine materia e/fe,mome ne frigorum, & oportet quidem, vt rememore- tum tamen ex materia ccepijfe. Et licet fixam quoque mur motuum materierum in membris, ex prin- intemperiem mutationis nomine intelligat, aqualis ta-cipijs vniuerfalibus. Et ventofitas quidem ex 40 menhac non efi,fixa dicitur ratione caufa , d qua non fumma eft materierum facientium fodam,& fa- amplius dependet, non tamen ratione particula, cui in~ cit fodam extenfione. Et illud eft, quum tranfi- haret, quum non aqualiter omnes eius etiam minimas tus naturalis ei conftringitur creatus ftridfior particulas apprehenderit. quam oportet ei in hora fua, aut inquirit, vt fa- 2 Et oppilatio quandoque &c. obftruBionem ait fie- ciat peruenire tranfitü non naturalem. Et vapor ri ex triplici caufa, humorum fcilicet crafjitudine, len- etiam extota illa fumma agit: aut qualitate fua, tore, & multitudine,quod & Galenus g.meth i\.& C3P,J autk[comprehcnfione ] humorG in locis fuis,& decauf morb. At oppofitum ide Galenusfenfijfe vide- mouet eos. Et ventofitates quidem, & vapores tur lib. de mor.dijf. vbi caufam obftruciionis humores, Cap.i. quandoque generantur in corpore, & in cerebro duntaxat vifeidos &craffios facit, quod etid 3. de fymp. Capo, 1 B.naribus» ipfo7<3c quandoque1 [ odorando ] attrahuntur ab 50 cauf & 3 •de tuend.fani.&inar.med. & lib. de conflit, C^'J7‘ exterioribus, aut adueniunt ex partibus pororu, ar.fecit.Sed verd humores vbi multi fmt,&cumulatim deinde retinentur in cerebro, &C faciunt ibdam, ac confertim in partem quampiam irruant, feipfos im- & ex hoc genere eft foda foetoris * & foda boni : pediunt, quominus libere perfluant, hxc tamen vereob- odoris. Et fcias, q> ventofitates phlegmaticas, & firuttio non eft, quum via pro naturali conftitutione fe vapores phlegmatici funt grauatiui, & tardi mo- habeat, neque occlufafit (tumor.n.potius appellandus tus, retenti. Et melancholici funt facientes tri- eft) immo humoribus tranfituspatet, quäuis ob eorum ftitiam,fixi,minoris quantitatis, & deterioris multitudinem anguftiorfit, & paulo difficilior, quo fit qualitatis. Acuti vero humores non excitat ven- vt obftruftio proprid d multitudine non fiat, & propte- tofitates, fed vapores. Et vapores quide fangui- rea iure in obftruffionis caufis recenfendis omittatur, in. nei funt dulces, minoris nocumenti fua qualita- do libris tame methodi Galenus curationisgratia, atq; vt te, qu am vapores alij, fed fua quantitate magis rem ad pauciora capitaperftringat, inter obHruBionis nocent, & cholerici funt acuti, inflammantes» caufas refert.ita Taternus bonarum literarum defenfor noftra tempeBateprimarius foluit,fi reft'i meminimus. A 0 T A T l 0 1SJ E S. pefpeciebus fod&faff at per communitatem. Cap. 6. SOdafadta per communitatem alia eft, qua; eft cum communitate abfoluta ,& alia, qua; ti in fupenoribus capitibusfcnbitur, dolorem faciunt, eft cum communitate non abfoluta. Coni- v munitas inunitas vero abfohita, eft vt ad partem cerebri ex membro comrnunicante nihil perueniat corporeum penitas, nifi ipfum nocumentum. Et communitas non abfoluta eft, vt ad fubftantiam cerebri ex ipfo membro perueniat materia hu-morofa, aut vapor. Primas autem partis funt fpe-cies fodx ia hic tamen hoc in loco dolores excipit,qui d cau- Cap.i. ex quo impetu non affetta folum particula,fed alia quo- fa funt calida, rurfus vero Hippocr. 4. de rat. vic. in ac. que frequenter fluxionem fufeipiant; veluti cum digito ieiunium & crapulam aduerfus capitis dolores mala ef- monttrat: nec folum quod calidius eft, fed etiam quod cibus ille eft ] de genere eorum > qux praeparant ^Iefuent übus frigidum, quum ratione vaporum,qui ex vino adcaput os ftomachi ,SC confortant ipfum, Sc prohibent 1 e ‘ irruunt, replrri cerebrum neceßefit: vbitamen ex ven- effufioncm f [ materierum ] ad ipfum * Quum fB-cllolera:- triculi affeciu,feu frigida intemperiefeu repletione,do- aute fodae t eporali aftbciatur ex laefione accides £ p b' "ocenstw lorfiat; nedum vinum imat,fed merqcum>quum,&in- [ impediens, declina ] in fuo regimine ad illud inten e‘ calefcat ventriculus,& id quod in eo redundat, aut con- quoniam fortafie erit illud accidens caufa aug- coquatur,naturali calore auclq, aut vomitur eijciatur, menti in b [ipfo, ]cui illud accidens accidit: ficut kB.adice. id quod femen lib.de vulg.morb.i.inteUexifie putamus. vigilise , quum accidunt propter fodam , deinde Quod fi dolor in capite fit per effentia, tunc huius ratio- fiunt fortes, fiint ex caulis aiigmentandi fodam: ne non vinum,fed vel aqua potus,vt authorhic,& Gal. ZQ oportet ergo, vt iplum embroches cum aliqui-& Hippocr. locis fupra citatis, exhibendus eft: aut etiä bus, quae funt ficut oleum de cucurbita,& oleum vinum dilutum, quod i.de comp.per loca Gal.facit,feu de1 [ falicibus, ] & oleum nenupharinum, Sc li- * B.kalef. calida fitfeu frigida materia, 4 qua dependet:&fi enim cut lac odorificatum cum camphora,& reliquis. tutior eft curatio per aqua potionem; retunditur tamen Et quandoque eft tibi neceflarium, vt parumper vinifacultas ex aqua immiftione,vt minime offendatur ftupefacias,& dormire facias;In omni autem fo- caput: & dilutum vinumpmterquam quod temperato da, cui aftociatur rheumatifmus : non declines calore cocionem eorum, qua in capite redundant, non, ad infrigidandum caput,&: humedandum cum mediocriterpoteft adiuuare; educendis etiam num per oleis, Scfimilibus, fed k [ fuge] ad euacuandum, kB.fcflk, vrinas biliofis excrementis facit,vt imminutis humori- Sc ftringendum extremitates, & fricandum eas, bus dolorem facientibus,ipsü quoque dolorem imminui |Q &: ponendum in aqua calida. Quum autem vis neceffe fit.,At vero de fomno,quu interea fitfomnus,qup fuper caput ponere aliquid, cuius virtus penetret dolores fedant, fi dolor maximi vrgeat, certu eft, fym- ad interiora capitis, non eft tibi neceftarium nili ptomatis rationefomno effe vacandu, quod fieri potijfi- anterius cerebrum, licut fciuifti & vbi eft com- mü debet, vbi concoquenda materia fit, qua in cerebru mifiura coronalis, & apud fynciput; apud vtraf- irrepfit,aut in ventriculo exiftens dolorem capitisfouet que enim confidis de penetratione cius, quod At fluent e adhuc materia,nec vrgentefymptomate, ab- penetrat, in pofieriore vero cerebro , quoniam ftinendum d longiori eft fomno, vt I{afis confulit, quum os, quod ipfiim continet, efi durius illo, non pe- is cerebrum repleat,& doloris caufam amplificet.Atq-, netratillud, quod ad cerebrum penetrare cfi nc- his demumfedaripropofitas contradibliones putamus. cefle : quod li in hoc elaboratur, non proue- . De foda temporali, Cap. io. 4P piet inde iuuamentum quod addatur iuper 1 J r [ illud,quo iuuamentum ntms autem contentus contentus fuc. Nihil eft adeo conueniens foda temporali, parte anteriore,Sc tonfione fyncipitis. Et cu hoc ns faper parte ficut tranquillitas dimiftio totius quod etiam, quoniam] fi medicina fuerit infrigidans, anteriore, & a b. materialis, mouet, licut coitus, & cogitationis, & reliquo- affert principio neruorum, &origini nuchae no- b b acutis & tum. Et oportet vt foliciteris in curationea [ cho- cumentum, quo non indigemus. Soda autem upurtetvt forti foricarum ] cxea, in attraftione materierum ad percuftiua apoftematibus calidis aftociatur, & ficesca. inferiora, faltem cum clyfteribusb [calidis, ;Et frigidis: & eft quali ficut pulfans,quod fi caufa eft oportet quidem vt confortes , ] donec fit pofti- calida, adminiftra infrigidantia, in quibus eft le- bile ea euacuare a partibus hepatis, öc ftomachi, nitas,& vtere etiam ventofis nuchte,& appofitio- Ex rebus fortibus verö in attradione materias 50 nefanguifugarumfupervtrunquetempus,& ließ. & fecurita- foda ad in feriora,c [ in vigilante ex foda ] eft fri- gatione extremitatum, fi autem frigida eft, dedite vel praferua. catio pedum, multoties enim dormit fuper ip- na ad illud quod carminat: & permifee cum eo aone^foda, pam patiens fodam , Öc quandoque fit eius alii- etiam,in quo fit vis cöfortandi,& frigus aliquod, duatio in pedibus, donec refoluitur foda, Si au- ficut fi mifceatur cum oleo rofaceo ruta, aut metem vis vti epithematibus, & emplaftris, & xgri- ta. Quum ergo huiufmodi foda adeo fit fortis, vt tudo eft fortis temporalis calida , fiue frigida j in pueris ad hocdeueniat, quod ipforum com- oportet vt caput radatur ; illud enim eft magis } mifliiras difrumpat: laudantur in curis ipforum iuuatiuum ad hoc , vt medicinse virtus in ipfo f venas contritas vehementer, öc commiftas cum f fnte&naterr? penetret, Et ex eis, quae ad hoduuant, eft coro- oleo roft & aceto linitae, poftquam adminiftratur hatio fyncipitis, aut cum mafla, aut cum lana,& 60 capitis ablutio cum aqua Sc fale. Quum autem vt res fubtiles,quae fuper ipfum effunduntur , re- vteris caput purgijsrefolutionis, m [ confortati- mB fortl us’ tineantur a curfu, Sc cerebrum earum compleat uis; ] gradatim vtaris eis, fecundum quod diäu exuccationem , & earum virtutem non expo- eft in canone. Et ibi quidem conuenit, ne decli- 4 b. Aiiaiitera, ^ct aec velociter. Filagorus dixit quod phlebo nes ad narcotica, quantum potes. Verum tamen & rricatioextre tqmia venae frontis, & ventofas apponere capi- nos ipforum modos dicemus in capitulo fedan- n B vek- umatum verius ti,L [ Sc in inferioribus extremitatibus, ] Sc poli- tium foda cum ftupcfactione. Et fcias, quod vo- mentisnocume tio earum in aqua calida, <3c deambulatio par- mitus non eft de curis foda,n [ cum ftupefaftio- o. 1 ne, ne, fed vehementer nocet ] patienti eam, nifi fit rum,&; vnftionum ex oleis, qux omnia fiintfri- caufaftomachi,&cücomrn unitate ipfius,quo- gidanatura,&:infrigidataniue, & fimiliter at- niam vomitu iuuatur. Et foda quidem,qux nt in traftionum per nares,& embrocharum, & odo- pofteriore capite, fi non fuerit febris; cura eft e- ramentorum:&iam feiuifti illud. & tibi quidem uacuatio cum decoftionibus prius fecundum necefiariumeft, vtin hoc, & in alijs, alienes to- quantitatem virtutis,deinde phlebotomia , qui tum, quod mouetimpetuofeex vocibus,& mul- autem inuenit fodam in capite fuo permutari, titudine cogitationis. & coitus, & famis, & illa quam frigus fedat,fqrfitanphlebotomix,&ven- quidem,quxeftexaduftionefolis,quum in fui tofx funt ei neceflarix, vt doloris affiduatio in principioc [ confideratur, ] facile mutatur. Quu cB.fuccurritur. capite fuperfluitates euenire non faciat. 10 autem negligitur, & tardatur: non eft longum, H 0 T T IONES quin eius cura d [ excufetur,] aut difficilis fiat, <1 B.laboriofa. v * aut adueniatei e [ fuperfiuitas proprietatis ] Et e B- fuPerflua Tljbiladefi adeo &c. Sodam temporalem, cephalea multoties quidem accidit ex fole foda : non ex AliaXera fu appellat, antiquum videlicet capitis dolorem, in hoc vt hoc quod calefacit tantum, fed ex hoc,quod ele- perfliuuTforti' GaL2.de comp.med.per loc.notat, ne que ftrepitus, neq; uat vapores, & mouet humores quietos. Cum melinis. vebementior vox, aut lumen fplendidum, aut vini po- huiufmodi itaque non eft excufätio ab euacua- tus, aut odoramenta capui replentia poffunt tolerari. tionibus, fecundum modosprasdiftos. &: quan- quofit, vt hac omnia his conueniant, qua author notat. doque etiam in ea, in qua vapores non eleuan- ln eo tamen dubitatio exoritur,quod coitum damnat,cu- tur, neque humores monentur , eft neceffitas ius contrarium fenfiffe Hippoc. videtur 6.de morb. vul. 20 euacuationis • & illud quide, quu fentitur reple-fecl.$.vbi coitum ijs,qui a pituitafunt morbis,conferre tio,&timetur in ipfa materiei attraftio ad loeu feribit, Quod, & JLriftoteles fedione Troblematum dolorofum , fecundum quod feiuifti ex princi- Trobl. 17.,Certum autem eft antiquos dolores ex frigida pijs. Illic enim fi obliuio adfit euacuationis hu- potius materia atquepituita fieri,quam ex alia caufa. moris dominantis, non eritfecuritas/[ quin im- f B. velocitate vtpropterea, & in hoc venus commendanda videatur. pedimenti fit agilitas. ] Quum autem caput ve- nocumenti. Sed foluitur.ybipituitofa materia redundet, neque aut hementer inflammatur in fpeciebus foda calici caput, aut ad partem aliam nobilem fluat ,fed aut dx,& calefit valde,&tranfgrediturterminu: fu- fluxerit iam,aut immota maneat; commendatur venus, mantur f fuccus hordei & pfyllium , & mifcean- quod euacuationis genus id eft. at fi adhuc fluat, neque tur cum aqua virgx paftoris , & infrigidentur, concoclafit, quum coitus lenis quadam epilepfiafit , ob 30 Sc fiat exeis capiti emplaftrum. In ea vero , qua: agitationem totius corporis,&fpir ituum commotione, fafta eft a materia caJida, (anguinea , oportet vt periculum eft, ne maior ad caput fpirituü, & humorum incipiatur a phlebotomia & [ venaru m f brachij. f fam'ch. ftmul copiaferatur, & dolorem augeat: quo fit vt ma~ quod fi ei illa, qux vis, nonconfequuntur, Sere- gB &extra£ho xime euitandus fit, vt author cofulit.Sed obijcietftatim manet modus eius [ cum diipofitionc fua, & ve- ne inguinis fe quis contrariumftatuere Hipp. 6. devulg.morb.fett. 5. nx exuberant vniuerfaliter, Sc vides in capite & vbi ait, increfcentesmorbos miftio. quibus verbis,flue- in facie, & oculis repletionem manifeftam: opor rätmm virtutis] te adhuc materia venerem commendare videtur. Ve- tet vt phlebotomentur venae, quarum minutio- Qd fi fi fuffidt rum refpondet Galen.in eius loci commentarijs, nihil ex ne cerebru m euacuatur ; ficut phlebotomia ve- phlebotomia his verbis colligi, immo non id tantum quod obijeitur, narum, quae liint in nare cuiufque lateris; & mi- ven® a^bad-u fed eius quoque contrarium poteft intelligi, quod vide- 40 nutio venx, quae fit in fronte, ipfa namque eft ve- & ”5 confeqm] licet increfcentes morbos miftio offendat, na, cuius phlebotomia plurimum aegritudines turcfica, quod capitis extirpat. Et oportet quidem, vt in hoc do- voluntas inten-J)e cura foda, calida abfque materia,aut aduftionefolis, loris pars attendatur. Nam fi fuerit lateris pofte- * remanet & reliquis ex materia calida, aut f anguinea. rioris, vena quae eft lateris anterioris minuetur. -j-afeld. Cap. 11. Et fi fuerit lateris anterioris, vena, quae in parte eius opponitur, minuetur. Quum autem in par-Ntentio in curatione huiufmodi fodas eft in- te oppofita defunt venx , ventofas loco phlebo-frigidatio. &in ea quidem, quas eft incipiens, tomix pone. Et11 [ Artefagarus ] iam dixit, quod h b. Archige- xiihil magis iuuatiuum eft quam oleum rofar.a fi illud non fufficit, oportet vt ventofas fuper f ms- [ purum, ] infrigidatum, fuper caput effufum Et 5 o fpatulis ponantur, 6c fanguis multus inde extra- f iee ’ melius hoc eft, vt fynciput circundetur pariete hatur, & locus ventofarum fale trito afpergatur, pradifto: & neque oportet, ficut feiuifti, vt in & loco lana fuperponatur infula in oleo : & in pofteriore capite fatigeris. Quod fi oleum rofar. mane fuperponatur ei medicamen vulnerati-folum non confert, commifceanturei expreftio- uum. & illud quidem non eft in hoc eodem, nes herbarum, & fpecierum plantarum frigida- immo in omnibus fpeciebus fodx temporalis ex rum. &D[quandoqueforfitan ] nil magis iuuat materia fraudulenta, qualifeunque fit materia. ipfam,quam facere regro caput purgium cum la- Et quandoque etiam confert plurimum in hac fte, aut oleo rof. aut violaceo infrigidatis fuper fpecie fodx, & qux hoc modo currunt, phlebo- niuem. & conueniens eft vt oleum rof cum ace- tomia faphenx, & crurin m ventofatio. Et hoc to mifceatur: acetum enim iuuat ad penetrandu 60 quide eft ipforum regime ex parte phlebotomi^, fecundum conditiones prxdiftas in canone. Sc Quunqueillic aliquid materiei cholericx fenti- quandoque iuuat potatio aceti cum multa aqua tur, no eft malum ipfam euacuare cum eo, quod mifti vehementer. Eius autem,qux fit aduftione naturam leniat, & lubricet materiam cum eo, folis, qux eft de hac fumma: curatio eft hxc, etia quod in capitulo foda cholericx dicemus. Et o- addita cautela in commenfurationeaeris, & in- portet, vtlenificatio naturae vniuerfaliter perfe- frigidatione ipfius,& reditione ad loca frigida, 8C neret, ficut cum iure1 f [ caulium, & de prunis, i B. alnifuchic adminiftratione emplaftromm, & cmbrocha- Sciure delentibus^: almelea fcilicetf ] iure pifo- & ferculo de rum I pfiiniSi & iure lenciym &. Alia litera. ali-muijie,5c algia f iie; ideft cu m-m ferculi fadti «x iimombus, & fum iui;efer-cr jxfafti ex pru rus Sc iure- len« $iuin,& iure. f alnefegueari, ‘f-almes, k B. ferculum «quod fit. t B. &. althafHl, tu 15. Jic in liu-iufmodi» difpo-•fi none tibi in- eft. n B. tereniabin. •f firacoft. *>. B* abftergut? rum abfque corpore ipforu: &vt aeger nutriatur cibis infrigidatiuis,generatiuis fanguinis frigidi trahentis ad ficcitatem, & grömtjcm aliquantulum , & declinent ad ftypticitatem, ficut [ qux fiunt] cum fhmach,& granatis, & lentibus cum aceto, &1 [cicere frado, ] nifi timeatur ficcitas naturae. Sc tu quidem ad cuiandas capitis a;gri“ tudines lenifieatione natur« multum indiges,m [ficutin hac difpofitione . Supereft ergo tibi. ] capite mota cumulata fuerit i fi vero alias atque alias „ dolor,& vertigo in caput inciderit,profunt quidem, & „ hac adhibita, pro de fi autem etiamfifanguis d naribus „ fuerit detrachis >aut a vena in fronte.Si vero diuturnus, „ & fortis in capite fiat morbus,&purgato capite non de „ cedat, huius caput autfcarificare oportet, aut venas in 3> circuitu inurere. ex his enim folumfanum fore fpes efi. „ idem fere ,& lib.de loc.in hom. confirmat in hac verba. Doloris in capite gratia * fanguinem de venis detrahi- vt haec ftyptica teperes cum11 [manna] fu c- io to, fi vero nonfedetur ,& diuturnus fit,perure venas, „ -ijraeofL. co fruduum,& cum omnibus, qux ° [ refoluüt ] cum lenitate. Sc oportet,vt cibi ifti fint boni chy-nii: Sc tu minora de quantitate eorum , Sc non fiat ex ipfis repletio. Sc quum adminiftras em-brochas,Scvndiones,adminiftraexeis eas , in, quibus fit infrigidatio, Sc in quibus non fit hu-medatio-fortis j fed fit in eis repercuflio aliqua & ftypticitas aliqua, ficut eft aqua granatorum, & expreflionesfrigida; ftyptica;fruduum, & foliorum, & radicum, Scmucillagopfylij cum ace- 20 facit adu ex pannis calefadis, & ex milijs &fanus euadit.fi vero caputpurgaueris, magis affli- „ ges.His fand locis manifefium efi, non folum dolores ca- „ pitis in vniuerfum curari ah Hippoc.fanguinis mißione quacunque ex materia fiant, fed etiam vftione. De cura foda frigida abfque materia: aut cum materia phlegmatica, aut melancholica. .£ap♦ 12. /n Onfert ilii vaporatio cum eo , quod cale- to, & aqua virgas paftoris. Cura autem fadae ex materia cholerica eft haec. Nam, fi cum ea vides aliquantulum motum fanguinis , cura eft , vt fanguinis parumper euacuetur:& fi non,incipiatur ab euacuatione, ficut cum myrobalanis , fi lion fuerit febris: Sc fi non, cum lubricitantibus, & cum eis, in quibus non fit expreflio, & afperi-tas fortis, ficut cum f fucco fruduum, Sc fyrupo de frudibus,& aquis lupuli.& quandoque etiam aB. infrigidari. b B. dubitatur. calefadis, Sc fale calefado. Sc milium quidem eft fubtilius, & magis «quale, quandoque vero omnes eos iuuat, & proprie qui ex eis funt.9 [ congelati ] quum eorum corpora funt munda,Sc nori b [ fentitur] in aliquo eorü motus humorum , fi e cB.exponantur [ ipforum capita in fole denundentur pofitörü] in oriente eius, vfque quo fanentur, Sc eorum fo- vekim darefoluatur,& d [congelato] quide neceffariu mia[n^dm eft, vt eius cibus minoretur, &ipfius natura fol- euacuaturcumfumotcrr«,clyfteribuslenibus 30 uarur}&:finoncumalio,faltemcumclyfteri,& & fi m a terix chol eri cx fu crin t groÜx, Sc fuerint imbibito? in tunicis ftomachi, ira vtneque vomitu exp el 1 a n tu r, neq uc 1 u bri c« fiant folutiuis lubrica tiu is 5 neceftarium eriteuacuarecum hiera-picracumfcammonea fecundum deferipriones didas, aut augmentare eam,& afferre eam fuper lubricantia, aut euacuare cum decodione rny-robal. fecundum quod videbis in antidotario: deinde permuta complexionem cum eo, in quo fepa retur inter ipfum, & inter motus corporeos: & animales,&: cogitabiles: & prohibeatur potus frigidus, Sc interdicatur ei exire extra, propter frigus. & omnes quidem qui habent foda ex frigore,-öepoft purgationem, fica indigent, iuuaht cB aJsJiamk vndiones, <5ic[caputpurgia, Sc futlioncs nari- f & caputp bus, j odoramenta, Sc embrochx, Sc empla- gia.,qii3? finii ftraf t [ ] calefacientia rememorata, & liquidis per ex illis, quide, quas eos iuuant; eft bibere vinum res attr^ais 4 iit infrigidatio,& humedatio: corporis quidem, 40 odoriferum, fubtile, forte cum feminibus f«cum a 111 vc ‘aUfJ cum cibis, & lyrupis, vel potibus: Sc capitis qui- eis, qux funt, vt femen apij ,&c fern. foenicuU , puiuenbuMM dem, fi in ipfo folum caufa fuerit, cum curis fem.bauciae,&amlum,&: cyminum, &; daucum, aiijsnoniif prsedidis in canone, & cum omni j quo malitia 8c petro felinum, & qux taliter currunt. § [Nam dls Pcrnarff 1>l |>B. linimentis, q B.emicranese. f alcitis forte, f calcanthi. complexionis calida;& ficcx curatur. & fecundum caufas communes calido , & communes ficco,& ex P [ epithematibus quidem ] conferentibus foda, funt troch. de croco. & ^ [ vigilij s ] etiam conferunt.Quorum deferiprio incipit.Recipe crociaureosvii. myrrhee aur.ij. exprefiionis haec nos fecu ros faciunt, humores in ftomacho comprehendi, ad feruorem faciendü paratos: ] rubificantia t Et quum infirmus febrem non habet11 [&] time- proprie tur, vt fortis fiat. &c iuuant eos emplaftrüm de fy-ineis ca<3iri-rJ napi,& omnia emplaftra rubificantia,& proprie K &]l0C^ quando in eis recipiuntur fynapis , & gummi s» agreft«, f calcadis, gummi, omnium trium aur. 50 rutae fylueflris: &1 [ epithema ] ex cinere, 6c ace- cowpM x B. linimento* ram.. cap-.i.&z. £ap.4.Sc j. j. & medium, aluminis iameni aur. viij. f colco-tar aur. v.medicinae iftae bene puluerizatae cum vino pontico temperentur, Sc ex eis troch. informentur. Quumqueneceirarij fuerint, vnus eorum foluatur in aceto mifto cum aqua rof Sc liniatur fuper vtrunque tempus & fodam quidem calidam in febribus multiplicat vfus r [ epithe-matum], vapores exire non permittentium , Sc fanat eam attradio aceti,& aquae rof. per nares. JL 0 T A T I Q S. Habes hac fufius z. de comp. med. per loc. & Taulo lib. 3. iAt in qs verbis. In ea vero qua f acia efi &c. Vhi de fanguinis mißione agit, m materia calida/anguinea, notandus eft Hipp.locus lib.de affectionibus, vbi non folum fi materiafanguinea efi ,fed & fi pituitofa , Je c at venam, his verbis. Dolores incidunt a pituita, quum in to iani expertum eft. Sc fimiliter venae cum oleo ne,velaub^' amvgdalino amaro inundae : Sc totum illud fit poftabrafionem.& comeftio alliorum etiam eft ftomachopra;-ex eis, quae conferunt fodae frigidae. Curatio au- paratorum aj tem fodae frigidae cum materia phlegmatica, eft agitanon^ vt euacuetur corpus, fi humor in eofueritcom-municans: deinde adminiftretur cibi minora- j B.iinimentwH ] tio,&eius fubtiliatio : Sc adminiftrentur femina, quae non faciunt fodam : & adminiftrenturk 60 [fubtiliatiua,vel] maturatiua,&euacuatiua determinata , incipiendo a 1 [ minimo. J deinde fiant curae aliae narratae in canone : & adminiftrentur etiam,qua; eorum dolores fedent, Sc omnia quibus neceffariu eft vti in cura frigidx, Sc humidae.& adminiftrentur m[ theriaca; confe-dee] in feptiniana femel. In cura autem foda: bus. gid$ cum materia melancholica, oportet in ea retiam K—1 IB.parua^ tiute. m B.theri#^ cx conf^“1 etiam fieri, fecundum quod di&utn eft in cano-ne, de phlebotomia, fi neceOaria eft: propterea quod fangu is eft vincens, & corruptus , Sc eua-cüantia fecundum fuos gradus poft digeftiua nB.Aiuiiten. n[continua, ] deinde permuta complexionem (iiftw&ecome* vijs praedidis, Sc adminiftra quod generet lan-guinem fubtilem , laudabilem humidum , tenuem . Et fermo quidem iam completus eft in ipfo. Ex eis autem, quae ipfi multum conferunt, jiiorata. cu meris afinini. Et ex eis quidem, quae quidam exiftimanteflevehementis iuuaminis ad illud, eft, vt fumatur b [ expretfio foliorum enulae ] ex-prefforum fine aqua, & fiat caputpurgium cum eo deftillando in die tres guttas in narem, quum eft ieiunus: deinde poft horam confequenter adhibetur oleum violaceum , & forbeatc [ t ifte-diam J multae vnduofitatis. Et ex eis quidem, queeeonueniunt huic modo, eft vt fumatur fel- t> S fuccus foliorum alhagi. c B.asfidhagiJ» f ius pulli. funtgranagariophyilorum. Et nos rememore- io lis taurid[citrini]pondus.drach.iij.St mumiae dB.alafdur. oB.Alialitcra, yetofationis al- cheel. falcheeli. jB. Jimmento- rum, muretiam hic,quod dixit Archigenes in capitulo 0 [ phlebotomias t fpatularum & nos iam attulimus illud. De modis a [ epith emotum ] conferentium foda frigidato Cap. i f. pondus.drach.ij,&; mufei. drach. j. Sc camphorae medietas, drach. & fiat caputpurgium cum eo. Et iterum fumantur gummi, rutae agreftis aureus, j. radicis,lilij, mellis colati. anaaure.j.& s. coniungantur omnia cume f [ fkurjch, gjus cfB. vehementem. d B. linimentu £x myrrha &. t baurach. cB. & farcocol. INcipiatur a rafione capitis prius, deinde fu* mantur aureus euphorbij,& aureus, f nitri,Sc aureus de fem; armel, & duo aurei fylucftris ruta;,& duo aurei finapis. Sc terantur, & temperen-bB-almarnu, tureum aqua b [amaraci.] Sc liniatur caput ex eis. Et ex bonisepithematibus eft hoc. Recipe piperis aureum, j.faecis olei de croco aureum.j. & tertiam, euphorbij reccntis aureum.j. ftercoris columbini aureos ij. coniungantur omnia poft contritionemc t [ J cum aceto forti, deinde liniatur ex eo locus rubificandus. Et iterum*1 [epithema ex] eu phorbio,& fale & t nitro^ etiam ex euphorbio,& aloe,Sc myrrha, & 30 gummi arabico, &caftoreo,& croco, e[ &ani-ft^&thurcfiS > & fatcocolla, & cofto, & thure, & fiat ex eis cx eis linimetu epithema ] cum aqua rutae. Et ex * [ epithemati-f b. lmimemis. bus bonis omni aegritudini S [ nuchae J Sc hemi-g—B. erane« frigidas, eft, vt liniatur locus cum lapide xgyptiaco, quoniam eft vehementis iuuamenti. Et etiam piperis albi croci, amborum, drag.ij. euphorbij. drag.j. ftercoris columbini fylueftris, pondus, drag. j. s. & mifceantur cum aceto, & liniatur inde trons. Et iterum aloes, myrrha, eu-phorbium, caftoreum, epithymum, coftus, pyrethrum , piper, liniantur cum vino antiquo. Et etiam medicamen aliud ftercus columbarum,& hfB.&, eft valde forte. Etiterumpiperis,ht[ ] commiftioniscroci.fcilicettroch.de croco prae-didi. amborum aureus. i. & s. praeparentur cum aceto fecundum quantitatem neceftitatis. Et iftx quidem medicina quandoque admini-iB.cofrad^cu ftrantur1 [ conquaffatae cum fambaco, &] conir ] expreftione f betae,& deftillentur innares. Et etiam caputpurgium iuuans t buc-hor marien ficci aure.iij. f nitri, fumach, ambo-20 tum aure.iiij. terantur bene,&: in nares cum canna infufflentur,& aeger caput fuum eleuet,& fortiter naribus attrahat. Et iterum nigellae aure, iiij.expreffioniscucumeris afinini aure. ij. falis ammoniaci aure. ij. mifceantur cum oleo de al-canna,& oleo cucumeris afinini, Sc liniatur ex eis locus intus in naribus, & aeger naribus fortiter fugendo anhelitum trahat, Quumquef [ poft horam j ex capite res multa delcenderit, tuncla-uetur S [ caput ] cum aqua calida. e B. fuceo radi. cisficl$,& fiat caputpurgiü cü eo,quantücgra nummilijdiftil lati ex extremi täte tent£, feu ltili,& etiam eu phorbiü, & ter. tia pars licij indi, & ccficiatur eum. t fiele. | cyclaminis, t baurach. f Banhora illa. gB.nalus, De modis oleorum, quibus inugitur caput eius, qui patitur fodam frigidam. Cap. 15. COnferuntei omnia olea calida , in quibus coda funt ea, quaefunt ficut anethum , Sc calamentum, & amaracum, & f ftoechas arab. t feeha, & fifymbrium,& ruta,& folia lauri, Sc ea, quae ia diximus in canone. Difpofitio, vero olei balfa-mi eft, quam iam feiuifti illic, Sc hoc etiam con-, 40 uenienseftcaputpurgijs , Sc deftillationibus in aure. Infuftlatio conferens illi, qui habet fodam temporalem. Recipe expreftione cucumeris afinini , f buchor mariem, nitrum, terantur: Sc in tcidameru nares infufflentur, aut nigella, &expreftio cucumeris afinini, aut nigella, & parum gummi ru- tae agreftis. De cura foda ficca. Cap. 16. aizenbach,aut, miftione ladis, autalbedineoui, & quandoque 50 T N ficca quidem, quae fit cum materia choleri- ca, aut melancholica fermo iam praeteri jt, &c Alialitera. confraft^ cum alrachich oui, ;ut. pure,& gradus illorum funt diuerfii De modis caputpurgiomm imantiumfödafrigidae, Cap, 14. EXeis eft: caputpurgium de nigella praedidü in fingularibus, Et ex eis eft, quod fit ex mu-miacumcaftoreo,&mufco. Et exiftimauerunt quidam , quod, quum fit caputpurgium ex fe- neque reftat fermo, nifi in fbda ficca fine materia. Principium ergo curae eius eft regere aegrüm cum cibis humedatiuis, boni chymi, 6c proprie multinutrimenti,ficut vitellus oui, & ficut ius a [gallorum, vel ] pullorum pinguium,Sc cubu-gi & b [ taheiz , ] & forbitiones pingues cum oleis humidis, deinde declinetur ä parte calidi & frigidi ad illud, quod eft conuenientius. Ex *&ftorace. Alia litera. fto» xacelic^uida. ptemfoli/s origani :&feptemgranis finapis tri-60 eis quidem qua conferunt , eft adminiftratiö tiscum oleo violaceo,eft iuuans. Ex eis vero, *... 1 ~1~,c que funt experta,eft vt ex mufco,& a[figia,& am-bra commiftis quantitaslentis vnius fumatur, Sc ex inde caputpurgium fiat in omni hora. Et ex eis quibus ad iiludfitcaputpurgium, &calefaci-unt,& euacuant, eft oleum de pulpa coloquinti-aut oleum, in quo foluta eft exprefllo cu- caputpurgiorum humidorum cum oleis lau-datis, ficut oleum amygdalinumc [amarum ? ] 'Sc oleum decncurbita,&: reliqua.Quod fi ex hoc necefiarium eft ad complexionem aequandam cum infrigidatione, Sc calefadione, mifceatur cum eis aliquid ex oleis aequans ipfum. Et fortak fc hccitas facit euenire in fubftantiam cerebri dimi- a B.galiiailo. rum, ieu. b E.tlieiugL B. diminutionem manifeftam , & prceparabit ip- reitera, 5c nonceflesfaciendo , donec oppilatio funi doloribus, oportebit ergo illic , vt ad mini- aperiatur, Et hoc totum iam diximus, ■ B. ftrenturcaputpurgia ex iricduUis [in potu da- e B. & altheiu- tis, ] quxfuntextra&aeex cruribus ouium, & vi- De cura foda exentis,} & vaporibus detentis in ca- a E.vento; g^&alduragi, tulorum,& pinguedinibus gallinarum, ^ [f an- fite [per c auf am extiinfccam. ] Cap. 19. ubus, & altedarigi & ferum 5 anatu m, & cx ftercore ] vaccarum & ca- h B- ab:r. fero; prarum • Et ex eis, quae eos 111 uant, eft capiti ap- V x autem facla efte [ a ventis groftis , me- *r“icco; T.nn.C1 >Cata' ponere emplaftrum cx1, [ pheludem fubtili fa- V^dicanda eft cum hieris primum , dein- tategr^’ fB.fciudegi. &o ex fimila tritici fimila hordei fecundum de ] cum alienatione totius quod vaporat, 6c ranvtait io mentum malitias ] complexionis generetur , fi- tum & malitia* at B.afecxtriu, fcco. VPaul. lib.y. & non fine periculo, vt Diof. notat libro 3. fiue quia frigidiori natura conflet. vtDiofcor. Auic» lib.2.fine alterius rei gratia,de qua re nuncnonlabora-mus. ftccum tamen gr aceto maceratum, ac cum fac-cb aro, ratione terreflrium eius partium, quibus inefle quidaHriclorij & Gal.y .fimpl.med.&Taul.lib.y feri-bunt accedente & aceti & facchari fic citate, potefl & vapores reprimere. quod quotidiana experientia comprobat , c-r in ijs affectibus capitis tuto exhiberi, qui ex ventriculi confenfu fiunt.vnde & in comitiali morbo tu- 20 to exhiberi potefl ,nifi frigidior fit materia; tunc enim quam frigi dar um fit partium, huius qualitatis ratione augeri intemperies poffet, a qua morbus dependet. De cura foda venientis ex vento,quipenetrauitad interiora capitis.a [ J Cap. 20, Q cut fit ex fumo fulphuris, & fumo arfenici j Sc fi-milium adminiftretur camphora in oleo cucur-bitte, vthumeftetvnumipforum , Sc infrigidet alterum. Et fimiliter adminiftretur camp hora in oleo laftuca;, & oleo viol.Et fler ne iocum totum exfolijso [ (alicis,] & odoriferis humeftantibus. gB.Kalef. A T^ TsfO T A T 1 0 E S. 1 Quod fi vehemensfentiatur caliditas caphora Fuit Arabum omnium medicorum placitum camp horam frigidam ejfe,&propterea commendat ea in cau-fa doloris calida, fed tuperpede, an potius calida fit,verum,quia tenuium efl partium,penetrationis gratia, re-1 frigerantibusprafidijs admifla refrigerare videatur» De cura foda contingentis ex odoribus bonis. Cap. 22. EA quidem, qua; fit ab odoribus bonis, fi fint calidi, & nocent caliditate fua, non ficcita-te, tantumcurentodoribusbonisfrigidis, ficut fi nocumentum confcquens fit& odore mufei, reis. Vum autem foda capitis fit ex ventofitate intrante extrinfecus,confideretur hoc an fit ventus calidus seftiualis, aut frigus hyemale: de- 30 inde confideretur locus introitus ipfius. Nam fi eft calidus, Sc eius introitus eft auris, deftilletur in ea oleum chamsmillinum tepidum , aut o- , __________________ t ex violis Iu- leum f alkerinum, aut oleum anethinam con- Sc croci: curetur cum camphora, & landalo. Et qua (fatum cum pauco oleo rofar. Et fimiliter fi confcquens ex camphora, curetur cum mufeo, fuerit cius introitus na fas, cUfiillctucillad in na- Sc croco. Et fi fuerint etiam nocentes cum hoc res. Et adminittra cmbrochas cum eis, qua; faci- eum deficcatione, Sc ficcitate, tunc cura erit, vt lercfoluuntexeis,qax diximus. Quod fi mali- non fis contentus in cura nocumenti mufei, tia complexionis ei liicccdit calid£,cum eo quod verbi gratia camphora: fed fi poflibile, fuccurre facile eft, medicetur,&; incipiatur ab eo,quod eft 40 cumcaputpurgio ex oleis humeftantibus infri-fc [parum] frigidum. Si autem non iuuat, au- gidatis, quoniam iamfufficiet,&fi non, faltem gmentetur. Quod fi frigidafuerit, pones oleum cum camphora in eis difloluta:&fimiliter e con- ad quacunque harum duarum"1 [extremitatum] uerfo. neceftarium fucritipfum adminiftrarecalidum, Sc in ipfo fit caftoreum,&: mufeus. Et minora, Sc multiplica fecundum quantitatem neceffitatis, Sc adminiftra embrochas, Sc emplaftra prcedifta fecundum illud refolutiua calida , Sc aliena totum, quod inflat,&: lenit naturam. bB.minus, . ^ cB.viarum. A KK 0 T A T I 0 TfE S. aB.no funt firi. gidi nili raro. b B. almctha- duregue. talmucakarcgi c B. Alia litera. a<]Uärofat£, De cura foda contingentis ex vaporibus malis adue-mentibus capiti exterius. Cap. 21. ! : ■ ; '> . ■ ■ ' ET fimiliter funt curp vaporum malorum extriti fecus aduenientium, Sc a [ quandoque funt frigidi,raro tamen, ] ficut vapores locorum D [ t fituoforum limoforum j fecundum plurimum vero funt calidi, quos quidem refolue cumenlbrochis temperatis,fiexeis plurimum retineatur, &imagineturfcotomiam, & vertiginem, Sc naribus attrahantur odores temperati boni, ficut *[ rofx ] Sc olei eius, Sc nenupharis , Sc violarum1 quod fi vehemens fentitur caliditas, camphora;,& fandali, &adminiftreturablu-tio capitis in balneo cum aqua calida, & malua. Frigidis vero conferunt odores mufei, & cafto-rei,ft illud fufficit.-Si autem vapores fintfumofi, Crocum dolores capiti inferre i.lib.fcripfit, At hic in dolore capitis ipfum proponit. Sed res ita habet, vbi calidiori capiti occurrat, dolores facit, vbifrigido, & 50. laboranti ex frigiditate, eofdem fedat, dum fubHantia tenuitate dijfipat materiam, qua dolorem facit, & frigidam intemperiem moderatur. De cura foda contingentis ex odoribus fatidis. Cap. 23. FAfta; vero ex odoribus foetidis cura eft cum bonis oppofitis in eis in complexione, Sc fi in illis odoribus fuerit deficcatio, ingenietur, vt fint 60 odores illis oppofiti humeftantes , ficut odores nenupharis, <5t viol.a [ Sc falicis, Sc ad hoc eft o-leum,fcilicetoleum falicumbonum habens proprietatem Jfupra omnes odores oppofitos odo- habec^prieta-ribus bonis,& foetidis caliditate nocentibus tem- tc excellentem perandi,& humeftandi. De a B.vebem^tiSj vel buni odoris &oleudekiie£ f. B.AHalicera» wo. Cap. 14. I De curafodx ex*[ ebrietate. ] N foda autem contingenteex ebrietate, in pri-misoportet, vt adminiftretiu ftoniachi pur- gatio : aut vomitu faefo cum 0 [ oxy melle ] & f> B.feeankbin. lern.raphani.cf [ }aut [oxytnelle«] cfB.autcuic- cum aqua tepida : aut cum vomitibus leuibus camabm;& fuc ^ medijs, de iliis, quos in antidotario faciemus, 4BUcaniabin.. quod fi vomitusuon fuerit obediens, & timetur eius adminiftratio, folues cum hiera confortata 10 cum feammonea , ne eius mora prolongetur, quod fi tibi fuerit aliquid prohibens ab admini-ftraiione eius, quod eft calidum, propter tegritu-dinemcaiidam, folues cum decoftione myro-balanorum, aut fyrupo de frudibus folutiuo, & ü anima abhorruerit huiufmodi iblutiua, folues cum aqua vtrorunque granatorum cum pulpa, fecundum quod dicemus in antidotario , vigorata cum feammonea parumper: & non timeas liuseft, vt confideres digeftioneni eorum cum iomno, aut quiete longa, donec ftomacirus parumper alleuietur, Deinde adminiftretur oxy-melzuccarinum, fi fuerint calefadi, autmclli-num li fuennt humedati, & infrigidati, & redi fuper fricationem pedum fuorum , deinde ambulent non laboriole, aut moueantur alio motu non laboriqfo, & * [ fecundum quod ] oportet ä i-B-cumhoc. puro aceto, de f muria fieri alienos.111 f [ t alt*uri- ] quod fi abftinere non potuerunt, vtan- m tut eo, quod non eft acutum. Quumque parum feceris eos ambulare, adminiftra eis tinam , 6c balneum, deinde ad vltimum oportet vt eos infundas cum emhrochis aequalis relolutionis , 6c cibeseos carnibus leuibus. Medicamen optimü ebrietati. Recipe feminisendiuia;, feminis caulis , berberis mundati ex femine fuo, 6c fu mach, 6c lentium excorlicatarum,rofarum, fpodij ,om- ’ niumaequaliter,commifceanturomnia, & bb * B-profibcijs. propter ipfms caliditatem. Et fi eft aliquid , e 20 batur ex eis pondus trium drag.cum chira.i.cam- phor* 6c. vnc.j.aquas granati, aut aqua; ribes,aut acetoiitatis citri,6t rob eius. JL ’K'KO T J, T / 0 \E S. .1. I Habes hpc omnia copiosi ex Galen.i.de comp.med. CaP-per loc. nec non ex Taulo lib. 3. & lib.i .Sed duplex hic caiM-&CiN3 eontrouerfia eft,in ijs verbis.[Et in caulibus &c. ]prior, quod brajßcas commendat, quia vapores d capite ar- [ quod feparet} ab euacuantibus cuiufcumque modi fuerit, fac eos dormire, quoufque digeratur, quod in eorum ftomachis continetur de vino . Et iftud quidem apparet ex colore vrinae, 6c eius tindura. Et frica pedes eorum cum fale , 6e, oleo violaceo, 3t fuper ipforum extremitates ef-f b. embroclm fundator f[ oleum chamamrellinum. Deinde ca c uuia.'iuüia £ac cos ingredi bal neum, & vt capita ipforum inungantur oleo rof. infrigidato non tamen vehementer^ cibentur lentibus, 6eagrefta,6cfimili- 30 ceant, quod & GaLloco citato notat'. Cuius tamen coru bus. Et in caulibus quidem eft: proprietas , qua trarium hb.z.fcripßße videtur docens caules vifum ob~ vaporesa capite prohibentur Galen, inquit, G d- fcurare.pojlerior quia, dum Galen.fenteatiamlaudat, bas illos pullis columbarum, non erras. Et vide- pullos columbarum offerentis, ineße iilis ait tenuem tur, quod caufa fit fubtilitas ianguinis ex eis ge- fanguinem, &propterea vim vapores difeutiendi. Ide nerati,&fortitudo eius ad refoluendum vapores. tamen, de columbis contrarium fenfit 2. lib. & 15.3. Et oportet, Vt eis tribuas frudus ftypticos. 6c V{t traä. primo, quibus locis horum carnes cra/ße ejfe fub- fit potus aquae» & non aliud, nifi ftomachus fue- ftantix ait, ob eorumfanguinis crajjitudinem. Sani quod rit debilis, & timetur ipfms lailitas , tunc enim ad has dubitationes facit, quod brajfffca in ebrietate, & prohibeeos a multitudine potus aquae frigidae: capitis doloribus ex ea prouenientibus conferat multo- 6c pota eos aqua granati acetofi, & ribes proprie 40 rum efi teftimonio comprobatumfiue id agat, quod ab-6c rob eius, & acetofitate citri proprie, & robip- ficcando, vapores prohibeat, quo minus ad caput effe- fms,6C cydoniorum & malorum, 6c tranfglutirc rantur, feu etiam aluumfubducendo, vel vrinas ciendo g B. aH pondus coriandrum ficciun cum zuccaro & [ fecundum fui acredine, id quod forti d vero non abhorret: at vero cocuudn. pondus, 6l pondus] confert eis : deinde fac eos quod vifumobfcuret,vtait3 Graci, a quibus hiftoriam dormire, 6c quiefeete, quoniam eft radix in cura pmfertim fimplicium deprompfit, ne verbum, quidem, ipiius, quod ii propter hoc non quieicunt,reitera immo Diofc.hb. 2. Cacutientibus, & tremulis prodeffe Cap.115. ili 11 d eadem die SC111 ma n e.J Et pone cibum ip- teftatur, effummo cibofumptam crapulam difeutere, forum, qui habet infrigidationem, & h umecta- & vini nox am reßinguere. Quod ad pofieriorem dubi- tionem, ik fubtiliationem, licut eft vitellus oui, tationem pertinet. pullos columbarum feu domefiica- 6e fuper eos funde aquam calidam multa; refo- 50 rum, feu agrefiium nulli dubium eft excrementis redun-lutionis. Et adminiftra eis fomnum, in quantu m darewbi in priori illa ortus atatefunt: praua enim Gal potes: deinde quum remoueturnaufea, fl fuerit,, 6c remanet foda^ abfeinde oleum rofar. ab eis, quoniam nociuum eft eis poft illud, quum prius fuerit nccelTarium ad confortandum caput, & hB.&iammo- prohibendum vaporem. h [ Et quandoque re-do/cu nuc fune mouetur m inftanti, ] & oportet vt1 [ ftatim ] ad-miuifttes oleum chamaemellinum loco eius fricando ad refoluendum. quod fi propter illud no remoti. 1 B.nunc. teftimonio hb. de alim. fac. 3. & cr affor eft nouellorum cap.rp, animalium caro, at tranfaci a priori illa atate , & vbi volare experint, in floreti videlicet xtate cqftituti come datur, non ab hoc authore dumtaxat, fed ab oibus: Vride hic lib. z. de ijs loquitur, qui nodum volare experint. 2 Et pone cibum ipforum &c. Vitellum oui inter ea reponit, qux refrigerat, & humeclant. Ita & Gal, 2.de cap.i.Qp.;. cop.medperloc.& i.adGlauc.et Arift.quoq; $.degen, Cap.i. remoneatur,adhibeatur oleum de lilio,quoniam 60 animalvitellufrigidu facit,&alburne calidum,Atcö- ipfum eft vltimu, & experturm Amplius, quum ebrietas incipit aileuiari, & defcendere , fac eos ambularepaulatim, & paulatim , k [ & repara eps. 1 Et ciba eos f unc carnibus pifeium petrofo-mtercottuxiota rum, & tefttculis gallorum, & pullis cum herbis frigidis. Et oportet quidem, ne fuper cibum am-buient 3 fed poft tres hotas. Et vmuerfalfter me- trariufcripßthic author hb.i.vbi yitellucalidu,&albumen frigi dum cdftituit, quodfentiunt medici feri oes. Erofello de haere egimus,& lib.2.Quod tame ad hunc locum facit, vitellum vti extera omnia qux nutnut,cali du eft, & humi dum,quum m fanguinem vertatur,collatum tamen ad temperatum cibum facultatis fort affe ett paulo fr ig idioris2qff huniidiQris.at ji c opares adaloume au atque poteHatem vtriufjuefpecies, vt medici faciunt; De curafodafafta ex pcrcuffione, aut cafu, re?L ca 1 um?ft, quamuis qjo ad eius compofitionem, natu- mine eius, cui accidit commotio cerebri} & ramquefngtdiusipfo albumine fit, vt fcripßt jLriflol vulnus. Cap. 26. Itafere .Auer. 3 >de gener,animal.foluit, r , , Portet, vt fit tuaa[ voluntas,& finis rei tua?s aB.foi/citudo, D cura Jo #euementi$ ex coitu, Cap. 25, &tua intentio in eo,qui habet fodaeuenie- &finlstuxin:5 afB.auf, TT/FffnHaW^ -j ar temacafu, autpercufiione,adhoc,vt dolore fe- [ioned^^' T-T accichtquidem [ ]pro» des,quantüpotes,etelonges materiani quantum CA 2 . ltatcm’^liam jPre &cit ipfiini pof potes a loco laefo, aut cö euacuatione, aut attra-b B.declinaue. 1, ■ C1.us cura eit, quam dicimus in capitu-10 äione ad contrariü, vt non apoftemetur. Et mens ad liumeda rnr/ u *m 1CC32 , poftquam b [ declinas dica plagam, fi acciderit, vt carne repleatur. Sed tu, aut accidit, cum «umectantibus: j propter repletionem in no elt poffibile,vt carne repleatur, malitia com- corpore, cui fuperuenit motus coitus compofi- plexionis manente. quare oportet vt in ipfius in- cB Ouareonor £?. e*c°rPorco > & animali, & eleuat vapores carnatione complexionem partis eius temperes, tet iraudolentos, [ OpOrtetenim, ] vtcui illud ac Et fcias quia fiin illo, qui habet hoc impedimen- dB..&. cidit iucccilione coitus,«[aut ] qui repletionem tu m, apparet febris, & cöturbatur intelle&us, tue cB. deinde. nabet, incipiat primum a minutione,e [ aut] incipit apoftemari. Primu ergo q3 te oportet fa- cum lolutione, fi vnaquaeque fuerit neceflaria, cere in eius cura, eft phlebotomia cephalicce, aut aut vna earum: deinde confortet cerebrum cum nigra, vt apoftematio prohibeatur . Si aute illic f t b. & aquis oleis confortatiuis, ficut oleo rofarum, aut oleo 20 eft repletio, oportet vt vtaris clyfteribus acutis, confortantibus myrtino. [ ] faltem cum pulpa coloquintidje, veruntamen fi aXtluuQ ^ nutnatUL;eis <\nx funt velocis digeftionis , & habuerit febrem, tunc clyfteria aequabis, quod fi fe & myrtus, I3011* chy mi, & remoueat coitum . quod fi non clyftere non b [ conuenit, ] oportet vt euacuetur b B,euacuat. inuenit eius excufationem, non coeat, dum eft cü aliquo,quod fit ficut pilula: cocchie fi febrem ieiunus, non habuerit, quod fi habuerit calorem, qui fe- bre fit minor. non prastermittas ipfarum potio-lAT^TstOTUTIOT^ES. nem. neceflaria eft enim euacuatio,vt fecuretur apoftema. Deinde oportet vt confideres. Nam fi Si dolor capitis ex coituproueniat, ait aut ex ficcita- illic fuerit vulnus, medicetur prius. Etneceflariü te, aut ex repletione prouenire. jtc fi ex repletione fit, 30 eft temperare locum in complexione fua, donec venam fecat, & aluum foluit. ac fi abflinere d coitu ne- recipiat curam, Quod fi no fuerit, emplaftretur queant, cauet, ne ieiuni concumbant. Hac in re duplex locus ex eo, quod locum cöfortet, ficut funt em- quaftio efi. an vel venafeftio,vel purgatio conferat:de- plaftra, quorum aquas funt, ficut aqua myrti, 8c in etiam fi coitus repleto ventre conueniat. Quod enim € [ (alicis, ] Sc quorum olea funt oleum myrtinu, cB.alkalef. ne que ven&feftio, neque purgatio conferat, eo probari Sc liliaceum,& rof Et eorü permiftiones funt, in videtur, quod quum ex coitu non mediocris fpiritmm quibus eft ftypticitas, fubtilitas, & refolutio pau- copiaeduttafit, in difeimine res ponitur, ne denuo cum ca, ficut rofa & melilotii,& calamus aromaticus, humorum edu&ione maior eorundem fpiritmm multi- & chamomilla,& bolum armenum, & alumen tudo effluat, id quod vires infigniterpoteH de ijc eremae- iameni cum vino odorifero.d [Et fortafle conte- Hß.Etiam funt cedente prafertim capitis dolore, qui & ipfe virtutem 40 tus eris oleis ex eis,&re&e agit, qui eis vtiturtepi- s^quivtun. profternit. Quod item venus repleto ventre opportuna dis.] Et fortafle dolor, & timor apoftematis facit wreistePlclls- non fit, eo oftenditur, quod totius corporis commotione necefiarium,vt parumper infrigidentur.Et opor- (omitto quod coitus a cibo cottioni maximi aduerfatur, tet,vt caueatur balneum, & vinum, & ira, & cibi & cruditatum prouentumgignit) commoueri humores vaporofi, & calefacientes. Quod fi locus incipit acfpiritus, & eorum crudorum copia ad cerebrum po- apoftemari, tue necefle eft adminiftrare ftyptica tefi concitari. Sedfoluunturha dubitationes fortaße ad fortis ftypticitatis,&infrigidationis ficut cortices hunc modum.Si ex nimio atque immoderato coitu factus granati, & balauftias, & lentes, & rofas, embro- fit dolor capitis, nulli dubium eft , exiftente etiamnum chando caput ex aquis eorum, & faciendo em- humorum multitudine non ejfe aut fecandam venam, plaftrum exfeceipiorum, deiildepoft illud fiat aut purgatorium medicamentum exhibendu, nifi vtrun- 5 o permutatio ad illud, in quo cu hoc fit fubtiliatio, que h orumparciffime fiat, & expeti at a virium refe- e [ ] ficut cuprefius.& myrica , Sc cy- cf B.aliqua. Bione, nempi ob rationem,qua allata eft fupra.at fi non donia,& olibanum. Et quu percuflio fuerit com- nimia quidemvenus pracefferit ,fed, quantum ad hoc moues caput, oportet tuevt incipias dare ad po- pertinet, moderata, atque fi ex affluentium duntaxat tädum ftschados cum aqua,aut lyrupo mellino, humorum copia per illam corporis concuffionem conci- ipfi enim cueo liberantur. Et fcias, quonia, quu tata, & ad cerebrum fufcepta, dolor fiat, nihil ob fiat, l?fio peruenit ad velame cerebri,eft in ipfa timor quin & fecari vena,&fubducialuuspoffit, afflues mul- Et quu egreditur propter percuilionem fanguis titudo imminui, id quod hic confulit. jLn vero prüftet ex cerebro, oportet vt patientem potes cerebel- ieiunum vel repletum cibisveneri indulgere. Sicuti in fis gallinarum,quantum pofiibile eft: deinde po- ^ fanis corporibus & e furient ibus, & repletis aduerfifji- 60 tetfuper illud aquam granati acetofi, & quum£ rerölucum eft .* ma eft venus, ita & in Agrotis. iure ergo interdicit, ne i foluitur ] apoftema, multiplica potum cerebel- ieiuni coeant: non praecepit tamen, vt repleti id agant, lorum vfquead tres dies,&: poft, phlebotomiam. vtquisfortajfe exifiimet.fedferuanda, & hic tempo- 0 T ATIO E S. ris opportunitas, vt alias, neque ventre plane vacuo 9 Ca _ aut pleno veneri vacare liceat citra noxam. Egit de hac re copiofe G ale. 2. de cop.med. per loc. & ' Taulus lib-$. Hic d doloris fedatione curatione inchoat, vt d caufa}qutn & fluxionem potesl excitare, & vrgetis ratio» rationem habet, ex regula quam lib. 1 -fen.^.tradit,quu De cura fodafatta a fortitudine fenfus cerebri, doloremprius mitigandum dixit, materiam deinde lon- Cap, 2.8. ge a capite auertit. & demum vicus curat, ji adfit; fm fninus,partem corroborat. *At Galenus>& Taulus a ve- in Ius cura eft:, Vt fenfus parumper fiat piger cu. na feclioneprimum curationis initium faciunt , deinde JL cibis, qui nutrimentum cerebri ingrolfent: dulci oleo caput irrigantes dolori attendunt, ita vt con- ficut3 [ caput aflumptio ] cum frumen to,& hor- a B.alhcraisfa, trario ordine agere videantur. Sedfoluitur. quonia hic, deo, & carnes bouince,fi digeftio eft fortis: aut ci- ftum> & fi totum ftudium eße ait,vt dolorfe detur: orditur ta- bis faftis cum la&uca, & portulaca , & caro pi- men&ipje afecanda vena curationem tjs verbis [pri- fcium, & quandoque adminiftresb [reliqua nar- b b, aliquid cr mum ergo] vena autemfeBiwnonhumoresfolumdca- io cotica, ] ficutfyrupum depapauere , & ficut fe- «woucis, fite auertit,fed etiam dolorem fedarepoteß. ^eqh ve- nien la&ucae, & quandoque fit inde epithema. ro Galenus, & Taulus, iubent hoc fieri prius, alterum poftcrius: immo vtrunq; fimul curandi initio agendum De cura foda,qua facia efl accidens infebribus,^ ggri- ftatuut, &fecandam vena, & caput dulci oleo irrigan- tudimbus acutis. Cap. 29. dum. quamuis in dicendo, vena feäwnem praponant. H Vius alia eft, quae accidit cum fortitudine aegritudinis, & eius paroxyfmo, deinde remonetur. Et aliqua eft , quae rem anet poftremo- EIus cura eft permutatio malitis complexio- tionem aegritudinis,aut eradicationem eius panis, quam habet, oc ipfius confortatio cum 20 roxyfmi. Et illa quidem, quae ex ea accidit in te-medicinis, cibis 3 f [ ] odoriferisb [ confortantibus bribus, quandoque inquietat aegrum adeo, do- f-buiuar&f? caPLlt> *n <3 wibus eft fubtiliatio, & ftypticitas cum nec in caufa eius, qu ae eft febris, augmentum fa- plicita^cu ag- aggrega*i°ne caufa rum motiuarum. ] Et mul- ciat, 6c ipfam quandoque fignificat albificatio # gregadonecau toties quidem caufa agens compar caufae paffi- vrinaefubiro,&: eius alteratioin fimilitudinem famoppofitam ux debili eft aggregatio humorum malorumca- vrina: afinorumrfed affimilatio vrineafinorum, ■«uüs mouws. Hdorumc[ ] inftomacho, Oportet er- quandoque fignificat effentiam fuam in difpofi- & oleum rof. Et quandoque vento-;g t b. odorife— tev ea reponat, qua capitis dolorem faciunt.ita & quod fatur in ipfa. In ligatione autem extremitatum, rum. oliuascum cafeo exhibeat, no minori dubitatione caret, 50 & ipfarum fricatione, & adminiftrationec [ regi- cB.mbiEdtii cap»1» quu id coMslety oliuas vnfiuofa fui fubflantia non medio- minis ebrij, ] eft re&itudo conueniens valde. criter ventre turbare, prafertim fi cu cafeo edantur.Sed Quumque extremitatum ligatione vteris, opor-ad hac breuibus Galenus palmulas interdicit maturas3 tet vtd [ comprimas eas , quum fit fricatio ] in dB.ponas eas, hic immaturas exhibet, oliug item acerba intelligutur, aqua calida. Et fi non fedatur propter omnia il- (3UU loluu:. no matura: & cafeus recens, non f alitus,qui cotiu diffi- la, radatur caput, & emplaftrctur cum cham«-cilis eft, neq; hos cibos permifeeri author pracipit; fed milia e[& malua, & viola, Sc alahafceh permi- C.B’ & concludenduhisvetricidumait,vtaltemhomfufficiat. ftisj& illud quidem poft rafionem capitis. Et 2 Hippocrates aute concefjit &c. Quod hic de vino ex quandoque remanet foda poft febrem , & poft con]mma. Hippocrate notat,videtur i.demorb.vulg.circa fine tra aegritudines acutas. Et ipfius quidem cura eft in-di.vbi tjs,qui ex crapula dolore capitis afficiuntur, vini 60 frigidario ciborum,& eorum hiimeßatio, & co-meraci heminaprabet; fi vero caput aliter doleat,pane fortatio capitis ex oleo rofar. cum chamxmilli-calidum cu meraco ite vino exhibet, qui fand locus quo 110, & vt effundatur fuper vtrafque manus, & modo intelligendus fit ,fupra diximus, facit tame & ad vtrofque pedes aqua calida bis in die, mane, & hunc locum, quando 'meracum vinu imbecillo vetriculo fero,&inungatur cum oleo viol. deinde iinicrur conferat,hoc efl qui probi ob frigiditate non concoquat. cum f [ extinguentibus, ] quaildo apparet dccll- Ucit capiti imbecillo nequaquam conueniat. Vtcunq; ta- natio manifefta. men intellexeris, videtur hoc caput mendis non vacare. I De curafod* critica. Cap. 30. domada aliquoties, & adminiftretur omnesme- r . . dicinx , qux dicentur in capitulo de feetore na- ■ ' , N loda quidem critica confideretur, an in- rium,& omnia,qux vermes in ventre necant, fi- - firmus inueniat naufeam, & fubuerfionem cut cxprefiiofoliorum perfid, &exprefiioradi-anmix , & tremorem in labio, Sc vertigines, 6c cismori,&aioes,&;a[iuuatur]fternutatorijs,& a Bo fcqimUj *b. feaniabin vnlu a j, declinationis natura cum caputpurgijs purgantibus cerebrum. cum. : caMatfo,&cü matena ad iuperiora, & tüciuueturcum vomi- tommuis. tu facto cx a [ oxymelle ealefafto cum lenitiuis] De curafoda,qua excitatur fuccefßone fomni,& frigidis. Et an inueniat rugitus ,& inflationem dormitionis. Cap. 32. in vtrifque lateribus, & vniuerläliter fignade- I0 clinationis natura: cum materia ad inferiora, & Portet, vt cum ea purgetur corpus, Sc ca- b b. knitione tune iuuetur b [ folutione, &fuper lenificatio- \^J put per ea, qux feiuifti, & adiuuat ad ip- naiurs. nem naturx ] cum lubrificatiuis lenibus, licut fam, vt temporibus, & fronti fiat emplaftrum fyrupo de prunis, Sc prunis infufis iniuleb poft ex cinere, & aceto, & cum eo melior eft cinis de cB.&cumfyru incifionem, vt intumefcant.c[& bibat violas,6c lignis fici. po,viokto,& fy fyrupum de tamarindis, & xiraffet,'] non pon- IUP,° dus magnum, led quantitas eius fit drach. v.& Bpgimenfpecierumfodafaäa per communitatem. qux curfp illorum currunt. Aut vtrum inue- cap. 33. niatgrauitateminpartibusrenum, &fub coftis doriiad pofteriora tendentem, &vniuerfaliter 2o /''X Portet, vt foliciteris in omnibus fpecie-figna declinationis materiae ad viasvrinx,&: me- KJ bus fodx faftx propter communitatem dicetur cu m diureticis, ficut cum oxymelle, cui membrorum de illis membris, & vt ea euacues fuperij ciatur pondus duarum drach. fern, me- cum eis 5 qux funt eis propria, Sc vt ipforum per- lonis, & fermcitruli mediando, & cibetur cydo- mutes complexionem,& cum hoc confortes ca- l B. prouocant nij s,quoniam prohibent vapores, & d [ exubera- put cum confortatiuis, vt non recipiat, fi fue* vrnum. tionem faciunt. ] Aut vtrum inueniat radios, & rit in principijs, cum frigidis , ficut oleo rofac. rubedinem in oculis, Sc imaginationes citrinas, Sc aceto: pofl illud autem , fi materia fuerit ca- cB.prolugctur. &e [ elongetur) hoc, & non tiuat fanguisex na- lida, Sc qualitas calida, facias illud idem opus ribusj tunc cum aceto fiat Ifemutatio, Sc cum femper. Et fi fuerit frigida , permuta te ad eius vapore, & in naribus infuffletur,&commo- 3oöleum chamxmellinum cum oleo myrtino, aut ueatur nafus eius cum aliquibus afperis: aut op- oleum, in quo difioluarurgummicuprefli, aut ponat oculos radio folis, fi poftibile eft liibito, 6c quod fit faftum cum folijs cuprefli, Sc exprefiio- intueaturipfum:deindedimitteipfum. Etliin- nceins, Sc*[tamaricis.] Quumqueopusmem- aB.alatkcl ueneritpulfiim vndofum,&; inuenerit lenitatem bri expleueris, confidera,an accidens conuerfio- fB. fudorSpro- Jn ciitc> adminidrenturf ( vnStioncs] fricando, nefiat aegritudo ipfa. Etan fiat caufa foda fixae uociatiz. Scbibendo,& fupcrcaput,Scoportet, vtfmttcm- in capite. Et tu quidem cognofces materiam, perata. Quod h inuenerit ümilitudinem mor- &; qualitatem, ergo fac,quod fcis. Et in illa qui- dicationis,&: doloris laflitudinis fub aure lua,aut dem, qux fit propter communitatem cruris, & afcellafua, aut inguine lito, fiant iuper ea empla- habens eam fentitquafi aliquid eleuetur excru- ftra calida attracriua ficut menta, & apium cum 40 refuo , oportet, vt fi illic fit repletio manifefta, butyro antiquo. Et fortafle indiget, vtventofx phlebotometur faphena,aut ventofentur crura, abfque fcariticatione apponantur, vt materia ex Sc purgetur eius corpus cum ftomachico. Et fi cerebro expellatur ad illud, ad quod declinat, SC non fuerit ibi repletio manifefia , ftringantur apoflemetur. duo crura vfque ad inguina, &fiat fricatio in pedibus eius cum fale,& oleo de f Keiri. Etfifci- t violis lute». 0 s. tur locus, ex quo incipit, cauterizetur, Sc admi- niftretur fuperipfüm medicamen vlceratiuum, Vbi crifisfutura eji, multa fymptomatapracedunt, vt vlceret,& aperiat. Cura vero fpeciei faftx cau- qua Galen.lib.de cnfcopiofe,inter hac dolorejt capitis, fa vaporum afeendentium ex membris corpo- Cap.i.& 11. quem hic curare docet,atpatet.Sed videtur,&Hippoc. 5 o ris ad caput,fi caufa fuerint vapores afcendentes, aduerfari, qui primo aphor. quot iudicantur, & iudicata eft, vt fumantur ante periodum fruftus: quod Aphor. 10. funt,neque nouanda ejfe,neque mouenda pracepit, & fi non fuerint prxfentes, aqua frigida quamuis Galen, quiprimo ad Glauc.m dolore capitis quifluxum, fit ieiunus , & de fruftibus conuenientiora autvomitum decretoriumJignificat,non eße ait qugren- funtcydonia. Et coriandrum efl: ex eis , quxin da remedia. Verum ad h&c. non impedit Auicennas na- jpfa iuuant, & elf ex eis, qux prohibent eleuatio- turam, aut remedia proponit, qua impediant, immo illi nem vaporum. Et fimiliter efl difpofitio eius, auxiliatur leuifjimis etiamprajidtjs, vomitu,prunorum qux fit propter communitatem hepatis. Et iu- exhihitione,fiermtatione,cientibus fudores. J-ut dica- nant ad illud proprie diuretica, Sc emplaftratio mus potius pr a fer ibi hoc in loco doloris remedia, qui hepatis, exemplaftris, qux materiam retinent. toit criCm remanet, non qui antecedit. 60 Cura autem fpcciei faftx b [ propter communi- * “ tatem,cuius caufa efl; debilitas ftomachi,]&pro- tate ftoniachJ De curafoda,qux dicitur fieri caufa vermium. prie debilitasoris eius, ita, vt fufeipiat materias, am eft illa, c=u8 Cap. 31. Sc corrumpantur in ipfo chymi, Sc illud lecun- caufa die debi* dum plurimum non excitatur nifi fecundum f^sitomaciu. O Portet,vtpurgatio fiat cum'purgationccor- vacuitatem,eft, vtdeglutiat buccellas infufas in poris, Sc cerebri , Sc deinde fiat caputpur- aqua agreftx , Sc aqua vtriufquegranati, Sc qui CTium cum hiera picra pauca. Et fiat illud in heb- illisfuntfimilia, autinrob fruftuuftypticorum ö r AVIC. Gg boni boni odoris, & vt forbitioncs panis, aut farinas cepimus in cura foda fa&ae cx vaporibus afccn- C b, Alklitera. triticic [ torrefacte cum aliquo, quod fit fient dentibus ad cerebrum ex membris alijs, &c hu- ü&xzcnoix. granum granati, & fimilia. Quum enim haec ius quidem generis eft cura foda;, quze excitatur d b.& perfeuc- multiplicantur, confortatur os ftomachid [ ad potu aquae: hoc enim fit propter debilitatem floretur in opera- hoc vt faciat illud.] Quumquenaufeaminuenit machi. Et melior cura eius eft,vt habens eam potione illa, feu in &ger,euomat choleram effulam,& quiefcet.Et ß tet parum vini odoriferi, & comniifceat cum eo operando illud. ftomachUs cum hoc fuerit frigidus,adminiftren- aquam fu am, quam bibit, & vt non impediat quasafpeTLl tur c [ hsecfeminata cum alefamati f boni odo- k[osftomachi. ] In regimine vero eius, quae fit kB.ftoma alefiniati bom ris acutis, vt ] fiat ei iuleb cum t Ipeciebus aro- communitate renum, &f hypoqhondnorum, + ..i:j. o. c j . j _ s - I mira«. odoris calida,& matum, & intingat buccellasin eo , quod inde io & matricis, &c reliquorum, lufficiunt,quaeprae- falefenuti. fa£hmieftei. Et fi acetofitas,& mordicatio non mifimus in principio vniuerfalium, &de ioda conueniuntei, &:excitantipfius nocumentum: febrium iam diximus, fit contentus buccellis in iuleb,aut puro:aut cum alefaniati,fecundum, quod eius eft ncceffitas. Et U 1^^0TJ.TI0T^ES. f b. acceleret hic homo multum iuuatur. Sif [autem foda inante fodam de- cipiat, & deglutiat buccellas, au t [ forbeat for- De doloribus capitis ex confenfu aliarumpartiu egit gkmre buccel. bjtjonem# Etquum fentit defcenfionem fui ci- Galen. 2.de comp.med.perloc. & Taul. libro tertio. Di- aP,I,CtP* bi, Sc digeftionem eius, fumat aliquid de illis, in gnum autem hic animaduerfionc efi^quodhic author ijs quibus eü ftypficitas, ficutfunt buccella; panis in verbis notat [quum vero Jpeciei facU] nempe quum ad robfru&uum, aut ipfosfrud;us,aut panem cum 20 prohibendum -vaporum ad cerebrum ex partibus alijs % B. casb. § [ capparibus, aut oliuis. In ea autem ^ quae fit afcenfim,fructus exhibet ante accejjionem.aut loco fru caufa humorum in ipfo, primum quod opor- cluumfrigidam aquam,vel coriandrum. De coriandro tet, eft, vt incipiat cum purgatione, &poft illud ajlringentibus fructibus non eß,vt verba facia- & cum ea,vt nutriatur cibis fubtilibus: facilis di- mus: at quomodo frigida afiringat, & eorum fruBuum geftionisj, laudabilibus,boni chymi: deinde de- vices fuppleat,non &qu£ conflat: tantum enim abefl,vt clinet cum qualitate fua ad illud, quod eft ne- afiringat; vt potius fuperfiua fui humiditate relaxet cellarium, 6t fint cum hoc in eis refolutio, & di- non imbecilliter. Sed ad hoc paucis, aquae vfus abfque geftio, lolutio . Et fi non inucniuntu r laus,& controuerfia non ajlringit quidem yfed laxa t:fupplc-tta- generatio fangumis boni compares generi alteri, men aflfingentium in hoc cafu vices,quod hac laxando, eligat laudem, <5cgenerationem boni (anguinis 3° atquead exitum impellendo excrementa, qua dolorem prae illis. Et melius illo eft, vt fit poft introitum, faciunt, vaporum afcenfum reprimit, id quod quidem balnei. Et illis quidem-necefia rium eft, vtdefic- non hoc folüm patfojedfui etiam frigiditate vapores k B. centur h [eorum humiditates,Sc] ipforum vapo- ipfos incraffando facereploße videtur. res. Et fi humores funt cholerici, cura cum eo, quod te docui in canone cum curis,confortan do De curagrauitatis capitis. Cap. * 4. cerebrum cum oleo rof aut cum oleo myrtino. Siautem humores funt phlegmatici frigidi, in \ D ipfam iiuiant eua euantia, Sc vfus a[fal- aB.alfiWar. quibus excitantur ventofitates fortes, tunc ad- fcebari. ] Et fi (anguinea fuerit, eius cura t aloe, miniftra vomitus,qui funt fortiores,&fubtilian- erit cum phlebotomia: deinde minuatur vena tia, & fi non remouetur, hieras magnas cum de- 40 frontis, & proprie fi fuerit grauitas pofterius, de cis qua: fciuifti, ita vt perueniatur ad len- &anAnh « «btiscorpotis cibalibus, tescumoleoaniygdalino8[dulci,] & f,militer gB.A!»iira, r aP°i.ibus, & motibus extnnlecis, & recipiat iush[ fabarum.] Et non eft malum, vt cibentur akcdiU. Iu permuta tes ludentes. Medicorum vero quida qui ex eis funt infrigidari, cum huiufmodi pro- non obleruant in ouo has conditiones : imo di- 20 pter paruitatem vaporis eorum. Epithemata au- cuntouum, omnem dolorem comprehenden- tem oportet, vt declinent quandoque ad illud, tem luper totum caput extra cramum , & intra, quod parumper ftupefacit: fed fit maior inten- . Etnteiuscaulaex vaporibus ftomachi, aut va- tio refolutio. Etex iftis quidem epithematibus poribus capitis, aut materis , aut phlegmon in eft opium,& fanguis draconis, &1 [ crocus, & te- i b eumm -v lpfo cerebro aut velaminibus eius5& fit cum gra rebinthina fiat ex eis epithema ] & liniatur ex eis faLn&Jt uedine,& pullatione, aut eryfipila, & fit cum in- tempus vfque ad tempus apud neceflitatem inflammatione , & mordicatione abfque multa digentem ftupefaftione. Et ex eis eft crocus & grauedine: aut ab humoribus ali js, fi non fuerit gallae, & troch. ftells. Nam, quum ex illo linie- e f b. & fuerit eryfipila.e t [ ]&fint illic fignahu- tur rota frons , erit iutians. Et tu quidem redi gumus. morum frigidorum, & medicatur totum fecun- 3 o ad antidotarium , & ad tabulas medicinarum dum modum fuum.verumtamen nomen oui in Angularium, veritate confactum apud prudentes medicos eft fecundum quod eft per conditiones prsmidas. 'hp 7^ 0 T JL T 1 0 'bbE s. S De cura. Cap. 36. Egit &fuperius de dolore,quem temporalem appel- lat y id eft de ceph ale a,gener at im. T^unc ejuia antiquus I fciucrimus, quod illic eft fanguis plurimus, dolor capitis vel totius efi, & abfolute hic cepkalea ap- te 9 eft caufa prima , aut caula motiua eius pellatur: vel partis, & bemicranea dicitur, de eadem eft fanguis, phkbotoma. Quod fi figna exift unt, re rurfum agit.atque in hoc quidem & fequeti capite de quod humores funt frigidi,& tempus fecundum 40 c eph ale a totius capitis,pofiea vero de hemicranea.Tro aegritudinem eft elongatum, & tu iam admini- cephalea ergo,et eius curati0nepetebaL3.de aff.loc.i. Cap Ca a llrafti, in principio etiä, quod repellit, tunc vte- de cop.med.ploc.Taululib.3.necnonCelfum lib.3 .vide, CapJ-tapa! reembrochisexaquis, in quibus refoluetia mo- & Gal.defangu.mif.vbi de arteriarum dijjettione avet. CaP-IZ- dice fint calefacientia cum repercuflione modica , & fty pticitate: ficut flos fquinanthi, & cha- De hemicranea. Cap. 3 7. ni£emilla,&: menta, & reliqua, quas fciuifti in canone, & gradatim procede ad fortiora.Et etiacua TT Emicranea eft dolor in vna medietate ca- cum eis, qua; conueniunt, & adminiftratio pii. XX pitis excitatus. Et Gal.definiuit eam dicens, aB.cumafticc. dealoe a [& mafticis ] eft de eis , quee multum quod ipfa eft ambulator medius, cuius quidem conferunt in ea i & fiat illud in omni tertia no- 50 caufa eft intra cranium,& quandoque eft in pando , & vtatur cocchijs in euacuanti bus luis fi ne- niculo cooperientecranium, & plurimum qui- b b. deinde fu- ceftitas eft, vt dentur eis fortiores,b [ & fumat e- dem fit in lacertis temporis. Quod autem eft ex- ®ant- tiä]in potu decodionemcaftitefiftulecum qua- tenus, quandoqueperuenitad hoc, vtnon tole- tuor aureis olei de Kerua. Et fcias , quod quum ret tadum. Et materiae funt peruenientes ad lo- purgafti, fupereft ti bi vt confortes cerebrum , & cum eius, aut ex venis, & arterijs extrinfecis: aut velamina eiuscurnaliquibus, quaeipfum cöfor- ex cerebroipfo, & velaminibus eius, &eleuatur tant, ex eis, qux fciuifti. Et ex ipfis quidem funt plurimum illius, ex via commiflurarum. Et odoramentamufei, &ambrae, öccamphor#e- quandoquefitex vaporibus expulfis a toto cor- tiam illis commi ftae, & quandoque permifeent pore, aut membro illius partis. Et hemicranea cum eis aloem, vteoniungant cum confortatio- 60 quidem fecundum plurimum eft habens perio-cB - ne refolutione. Et adhibe ei empiaftra calida, & dos. Et ipfa quidem non fit nifi fecundum do- quörfedaratü ftuporeiii inferentia ,qua: fciuifti. Quum ergo minationem humorum . Et non fit hemicra- «ft,& fciuifti in declinat, adminiftra balneum, & emplaftra con- nea quantitatem habens ex malitia complexio- cinone regimi fortantia. Dum autem in principio perfeuerat, nis fingularis. Et illa quidem, qux fit ex humo- c ^eTt”’& ^ fcis, quod materia cft calida, tuncc [ forfitan de- ribus, fit quandoque ex humoribus calidis , & tSLddkm claratum eft tibi, & fciuifti illud in canone regi- quandoque ex humoribus malis frigidis , Sc minis cerebri, <5^ frequenter pota eum medulla quandoque ex ventofitatibus , & quandoque AVIC. Gg 2 ex x B. Alia liiere alumen. b B-cum pane. ex vaporibus, &: tuiam fciuifti figna. Veruntamen inuenis cum frigida quietem cum calefa-dione,&extenfionem propinquam: & cum calida, calefadionemtadus, & pullationem in teporibus, & quietem cum infrigidantibus, & e-tiam quia cum frigida fentitur frigus, & cu m calida fentitur calor , & illud apud vehementiam doloris. De cura. Cap. 38. Eius cura eft phlebotomia fecundum quod fciuifti in ouo, & reliquis , & proprie venae frontis,& temporis, & folutio, & cly fteria, & at-tradio,& totum cum eo, quodconuenitipfi, fe-cundumquoa tibi praeceptum eftin canonc. Et ex eis quidem, qua; conferunt calidse, eft infufio aloes in aqua endiuia: dida in antidotario, cuius potio fit inter vnc. j. & vj. vnc. Et in ipfa confert phlebotomia frontis, & venas nafi valde. Quum 20 periodus adeft, oportet vt purgetur corpus ante ipfum, & permutetur complexio poft purgationem . Quod fi materia fuerit calida, pones nar-coticafupertempora,ficut opium , &: cortices mandragorae, &a [anethum ] & iufquiamum, & camphoram,& infrigidabis locum fecundum quod (ciuifti, de quibus didum eft in canone. Et quandoque iuuatur ex incauftro feriptorum linito luper partem, in qua eft hemicranea. Et ex epithematibus frontium habentium hemicra-neam eft crocus, &iuuantur ex emplaftro fado ex ruta, & menta cum b [ vino] & oieorof & fi-milircr epithemate ex troch. Pauli didis in antidotario. Et ii militer adminiftratione cmpla ttro-rum, de quibus eft hoc: baccarum lauri, folio-rum rutae, amborum partes aequales, fmapis partem mediam, coniungantur cum aqua,& admi-niftrentur, Et quod magis confert ei,eft ceratum fadum ex cantharidibus, &:pofitum, 5t dimif- abfinthium ,inolco'& aqua , donec diffoluan-tur, öc embrochetur pars dolorofä ex aqua, & o-leo calidis, & fiat emplaftrum ex fice, & mulier quidem illa, quoties adminiftrabat hoc , fanabat hcmicrancam, fiucefletcum febre, flue line febre. Et ex emplaftris quidem, non eft ficut em-plaftrum finapis. Quum queaegritudo prolongata eft, fac emplaftrum ex gummi ruta: agreftis, & corticibus, rutaeagrcftis, 6c corticibus radicis 10 capparis,&Iquilla,«Sceuphorbiotritis,&com-miftiscum vino odorifero: eft enim medicamen magnum conferens ei. Et ex eis, quibus iuuan-rur, eft vtincipiant,feingrediantur balneum, & multiplicent inclinationes luper aquam calidam : deinde fiat eiscaputpurgium ex oleo phi-fticino: illud enimfopitdolorem illico.Amplius colligantur defciiptionesferiptain antidotario, &fingularia declarata in tabulis medicinarum fingu larium. TRACTATVS III. Deapoftematibus capjtis,& folutione con-tinuitatiseius. Sermo vniuerfalisdc\Karabito}quieft a [apoftema capitis firfen. ] Cap. 1. a B.iirfem ali, dum. f phrenitide. icitur Karabitus apoftema calidum in ve- bß.ant. 3 o f lamine cerebri lu^tilib [ & J grofto, ablque corpore, quamuiscorporiipfiusquandoque accidat apoftema . Non enim eft quemadmodum quidam exiftimant medicorum, q' cerebrum ip-fum non apoftemattir: c[ verum hoc eft quod cii- cB■ ^ ratioC1, eunt. ]Nam quod eft lene ficu t cerebrum? & du- 1]dl2US' rum, iicut ofla, non extenditur, Sc quod non extenditur, non apoftematur. Hic autem lermo eft erroneus, & illud ideo, quoniam Icnc vi/colum d B.Et/imiliter extenditur, & olla etiamapoftemänir. Et Galen, el* P°'r‘bllc % fum, donec locum veficet: aut ex gummi ruta: 40 illud confeflus cft.Etnos monftra bimus fermo- ^B.td^uSuis agreftis, quoniam ipfum eft vlceratiuum:& enü-tiatiuuamentumcamerizationis. Quod fi materia frigida fuerit vehementis frigiditatis nimis, facies emplaftrationem ex cuphorbio, & finapi, & pyrethro, & fimilibus. JEeritudo autem, cuius tempus prolongatum eft , frigida eft fecundum omnem difpofitionem,&indiget refolutione.& quod calefaciat cum fortitudine. Et epithemata quidem, & embrochae, communia, & propria nem de eo in capitulo dentium. Imo dici mus, cerebrum qua-quod omne, quod nutritur, extenditur, 6c aug- doque apoik. mentatur cum nutrimento. d [ Et propter hoc matur,tamen, concedendum eft, quod extenditur , ] aug- g1 ^ mentatur cum fuperfiuitate, & illud eft apoftc- nomen c0. [Etiiludeft, quoniam fi cerebrum quan - munitatis. ma. doqueapoftematur, tunc ; Karabitus, & iirfen hB.Etiftaden. ~ 1 . ■ 1 * * - — — Ultio, lCU nois eft nomen proprium apoftematis velaminis ce- 3umpnod bri, quum eft calidum, licet in quibufdam locis denui. liemicranese, dida lunt in antidotario : illa ergo 50 quandoque concedatur etiam dici de apoftema- t»ni,ftutnn. adminiftrentur. Quu mque epithemata ad mi ni- te fubftantiae cerebri,& * t [ fiimpnom^ ] eft vius proprius huius nomi- 3* nis, verumtamen tranfumptum eft ex nomine ^ncrccsti1-accidentis,quod ipfum comitatur, & eft alie- tkmip^ natio,.& intellectus permiftio cum caliditatea-durente, & nomen 3 [ accidentale j cadit luper W & hoc accidens, & artificiale luper hoc apoftema * vlitatur firi«1 h [ Et adio quidem haec fimilis permutationi vfu comumu-nominisaccidentis,quod eft ffubetad sgritu- us^.t ftras , quum tuiam euacnauens ex corpore , purgaueris, tunc procede inungendo lacertos temporis in parte doloris digitis tuis,& cum ma-tiliafperoapud horam periodi, deinde lini. Et quum neceffarium eftftupefacere, quum dolor pulfatiuus fit fortior, tunc confert linire fuper ar-terijs in tempore, quod eft coram loco , opium cum iarcocoila, & ftypticis, & ftringatur plum- bum,aut lignum fuper ipfum decenter politum, 60 dinem facientem ipfum , &fignificatemipium, >hibeat pulfationem fortem facientem do- qux eft firfen cerebri, & eft illud. Quidam au- cc:. v;. - • tem homines iunt, qui pronominaigu°raiia’s, J Ten;: - - n:______________________________hninsavolte- bra.ec:i-v vt prohibeat pu lorem pulfatiuum, quemadmodum offendimus in ijs, quae praecefferuntin canone de caute-rizadone.Quidam prseterea medici narrauerunt niedicamen hemicranete temporalis expertum luuatiuum, acceptum ä muliere. Et illud quidem eft,vt decoquantur radices cucumeris afinini, & exiftimant, quod birfen firnomen huius apoftc-matis, & quod firlen fit leuiusipfo: ied non eft (<~ aiauj , w. r- n. nunes^c ita. Nam birfen eft didio perfica j bir enim cit tes jlI^uiS pedus, 6cfeneft apoftema. Er ilrJen cii-ni c .oawu. oerficum: fir enim eft caput, ien eft apo c- 1 uru». perlicum tB.omjue it ca ma,& aegritudo,& firfen quidem l[ faftum in fe- helitus,& fitis eius. Et quum bibitaquam, ftran- dit% pmmio bribus, aut faftu propter humores in ore ftoma* gulatur ea, & expellit ipfam. Et dicunt, quod eft alienatione ff ac*unos: °luo^ propter apoftema- pernecas ea die fecüdum plurimum, & quando- öäin febribus. ta*n partibus capitis extrinfecis : aut in pannicu- que extenditur vfque ad quatuor dies 5 & ab ea & fafta j?£ hu- lo extrinleco. & firfen faftum cübirfen, & eft il- nulluseuadit poft illud : led accidit vt ipforum mores 1 orefto lud,quod fit propter communitatem velaminis. facies nigrefcant,&lingua, & Ent ipforum ocu- &fupeniiä,°^ diaphragmatis,& apoftemaeius,& reliquorum licongelati, &difpofitionesfint ficut difpofitio- cjuandoquc'fit lacertorum peftoris,&faftum in apoftemate vc- nes1 [ timentium : deinde ipforum leniuntur ^.habentium propte apofte- fica;, 8c matricis, 8c ftomachi, & ftmilitudinem motus,& cadunt eorum virtutes,&pulfus,&mo jra-AIial1 Carnam partibus cadentem in hoc nomine narrantium, narratio- 10 riuntur. Et plures mortes ipforum funt cum ftra- guftTamvdS- S^audnTek- ncsdiuerfificautur, ficut diuerfificantur narra- gulatione,& vides eos currentes, deinde vides ftüfcum. minib.extrinfe fi°ncs narrantium [ lethargiam , qua; eft firfen poft illud eos ftatim cadere,& mori. Et dico ego, cis, Et firfen et frigidum, quod nominatur obliuio. Sirfenaute non eft longe,quin caufa in hoc fit propter com- qnq; cadit, feu verum fecundum vfum artificialem eft illud, munitatem cerebri, cum aliquo membro nobi- mfibefafta cu binius > & quandoque apoftematur cum li,ficut membro anhelitus,quum accidit eis fpaf- birfem,& eft il- *pf° fubftantia cerebri etiam communicatione, mus magnus,aut corruptio alia,ficut ftrangula- h, qua? fit cum 8c permutatione,& illud eft vehementer malum tio:& perueniat ad cerebrum:& permutet,& cor cöitate velami- perimens in quarto, 9 fi ipfum pertranfit, eua- rumpat ipfum, 8c permifceat intelleftum, 8c fa- det. Et plurimi quidem, qui moriuntur exK [ bir- ciat fitim propter deficcationem partium capi- ftematü eins] & len ] moriuntur propter impedimentum in fpiri- 20 tis,&gutturis, uf [ ] uB.Alialitera. reliquoru lacer tu. Et apoftema hoc habet loca diuerfa fecun- j r r n nv v & pecoris, torü pe&oris,& dum partes cerebri diuerfa s.& quandoque com- K u 1 T 1 o E S. de alienatione mUnicant in ipfo dua; partes : & communicant 1 Dicitur carabitus &c. In cerebro &partib.illi ad- mateveficL°, & *oca omnia,& plurimum quum fit, non ftat eius tacentibus fieri poßunt omnia tumorum genera, bos ge- matricis,& fto- aduentus nifi in eo , quod (equitur vacuitatem neratim ^uic. firfen vocat. Latininonalio quam gene- machi. Etcöue anteriore,&in eoquod mediatur. Eteiusquide ris nomine tumores appellant. Hi fiunt vel calidi, vel nientias quid£, principiu ni eft fanguis, aut citrina cholera pura, frigidi, fi calidi, car abitum nuncupat, Gr&ci phreniti- ieu nmihtudini aut Hjfjca. pura, aut adufta trahens ad nigredine, dem, Latini delirium. Si frigidi, hic firfen frigidum, & tfonUadentim & vehementer malum:& quafi non fit fecun- lethargiam, Graci lethargum, Latini aliquTveternum hoc nomine in- dum plurimum, nifi ä fanguine cholerico1 [ pr£- 3 o vocat, quamuis Tlin.lib.nat.hift.20. inter veternu, & e diucrfificatio ter apoftema phlegmaticum ,aut a citrino. ] Et lethargum differentiam.flatuat. Celfuslibro tertio tor- Cap.4. defcnptionum, qUafi non finiturnifi fudore, aut fluxu fanguinis porem nominare vifus eft. fiunt etiam ex aquofo,acfere- teTci attnbufit ex naribus, 8c multoties apoftematur velamen, fo humore in capite tumores, quos hic aquam inter cra- ficut dwcrfiRca 8c vena; m [ qux fünt apud exteriora capitis, ita vt nium nuncupat, Grcai, ac Latini hypodrocephalon vo- cap.z 1» tur defcnpuo- fortaße [ aperiantur commiffurx. Etillad quide, eant. De his ergo omnibus hoc in traclatu agitur,ac pri- jics ddcnben- ex qLIO petmittio rationis compofita ex fletu mum de phrenitide, qtm quia, aut vera efi, aut non.ve- k b firfen. ^ h°ra poftaliam, efi: malum, & quum eft ra quidem quum calido tumore affeäum eh cerebrum , 1. b. non a* fan- permu tatio cx peripneumonia, quum fignificat non vera, quum ipfum, neque per fe, nequeper efifentia guine puro,aut fortem calorem humoris.Et fimiliter,fi permute affeäum efi; fedper confenfum, aut totius corporis am- a cholera. tur ad non verum, 8c quum accidit vt perfeueret 40 bitus, vt infebrib.quibufdam3aut diaphragmatis, ven-Simtur exC capi grau^tas m Pattib. capitis, 8c11 [ pulmonis ] dein- triculi, at que alterius cuiufpiap artis 7rxgcccp^mTis re! ita ut exifti- de fuperuenit fpafnius 8c vomitus, vt serugo seris dicitur: de vtraque itidem verba facit, fiurjum , quia Hietur quod. viridis, moritur infirmus in hora fua , & proli- phrenitis, qua vera efi alia d fanguine fit puro , liberatur ab membranarum cerebri nunc quidem ipfo quoq; cerebro Cap . cap.1. cap.7-Cap,5f comm. 1, jiuicenna fententia, quod ad hocfpetlat authoritas eß, &Gal.&Hippocratis. Hipp.quidem 2 .de morbis, vbi & indicia & curationem inflammati cerebri proponit, necnon y.aph.vbifpbacelari cerebrum teßatur, qua di-ttione Gal. gangrama ipfum affici interpretatur. conflat autem, fi ipfum gangr ana afficitur, idem & inflammari, quum gangr ana bnagnas fequifoleat inflammationes Ex Galen, vero cerebrum inflammari habes 11. meth. vbi neque in cerebri neque in eius membranarum in- prasceduntf phrenitim obliuio rei propinquae, &:triftitiafinecaufa, & fomnia mala ; foda multa, grauitas, &: repletio, & antecedunt ip- fum fecundum plurimum citrinitas faciei, & vigiliae prolixae,&fomnusinquietus. Etaccidcntia haecfuntfortiora, dum materias perfeuerant in itinereperueniendiad caput, & reuoluunturin venis fuis, & fubtiliantur. Et quum appropin- flammatione cucurbitulis morbi initio vtendum effe ait. 10 quantei,& biberit cerebrum materiam , inue- habet item 2, defympt. cauf 4. deprafag. ex pulf X .in primum prorrheticorum. z Et quafi non finitur &c,Signa hic quadam de euen-fiu phrenitidis ponit, fed plurahabes ex llippoc.i.pror-rhe.& in Coac.pranot.hac de re. De fignis eius communibus, Cap. 2. Signa autem communia ipcciebus ipfius veris, funtifta,a f [ ] Alienatio rafebris conti, fupevßuit quandoque , Sc abfeinditur alia vicc. ™gumc„'rl'r Efabhominatioloquete &pigrioaabea.Etper-in meridie Te- niutio intellectus. Et plurimum horum circa quartum diem. Etinquifitio extremitatum. Et extremorum frigus, & agitatio. Et fpiritus agitatus non ordinatus: fed eft magnus. Et extenfio b [ offium pedoris ] ad fuperiora multa, 6cc [ tre- cundum pluri» mum &. b B.alferafif. c B.ie&igatio. niuntur principium doloris in pofteriore parte capitis apud locum, in quo eft coniun&io colli, & capitis, & proprie in cholerico. Et quum incidunt in ipfum, Sc apoftematur cerebrum, defic-cantur primum oculi eorum vehementer, dein-, de accidunt lacrymas, & proprii ex vno oculorum , & multoties accidit , vt vena; ipforum forti afficiantur rubedine: & quandoque fuccedunt eis deftillationes fanguinis ex naribus, & plcrun-| p que fricant oculos fuos,& declinan t ad quietem, &: requiem in maiori parte corporis, niii in ma-nibuSjquoniamcum eis fortafle inquirunt, &c colligant villos; & fit illud plurimum cum clau-fionc oculorum. Et quandoque fit cum k[pu- ^^mynofo pillatione, & querela. ] Et quandoque pigri fiunt ßmYratus] in loquendo1 [manifeile, ] non addentes fuper & furio fus. motu mlingux. Et quandoque accidit eis deltil- iB.orduutc. latio vrinae cum cognitione ipforum , aut abf mor ] membrorum cum ipfo, 6c ante ipfum nu- que cognitione, 6c eit in febribus de fignificatio-tiat ipfum, & quandoque eft cum eo fomnus m- 40 nibus fortibus, quod t apoftema cerebri eft prae- t quietus, & excitantur ab ipfo , & clamant, 6c fens. Et obliuifcuntur doloris, fi eft in membris ipforum: immo, fi aliquid de membris ipforum dolorofis impetuofe tangitur,non percipiunt ipfum. Nos vero addimus,6c dicimus, quod quando apoftema fit in parte anteriore , corrumpit imaginationem: quum ergo eft illud , incipiunt colligere villos ex veftibus, & paleas, quae funt quandoque dormiunt,& quandoque vigilant,6c eft eorum fomnus fecundum plurimum agitatus , commotus cum phantafjjs, & lomnijs corruptis terribili bus,& eius excitatio eft permifta cum vocibus,& funt illic inuerecundia ^audacia, & ira vitra confuetudinem. Et abhorrent ra- dp, ex-aferan auertunt leab ipfis, Et agitantur lingua? fimilia illis ex parietibus, & imaginantur aliquas tur, & dentibus eorum vehementer,& [ ftringunteas,]& quan- phantafias, quas noninueniuntur. Quod fi fitin mordfturxpfx. doque apoftemantur. Et multoties ablcinditur 50 medio, corrumpit cogitationem, & turbatur in c b. multum ex eorum vox.Et deiiderant aquam,& bibunt cx ea ^ A^ialkera Pamm non c [ niultipUcatur, 6c neque ipfam & (? pamuTpp ctiam defiderant plurimum. Et plurimum mfri-duritiem vena, gidantur eorum extremitates, abfque frigore ex-& debilitatem trinfeco faciente hoc. Ipforum autem vrinas funt virtuus coar- declinantes ad tenuitatem, 8c fubtilitatem. Et ip- ctaur , vel op- Ir r j__ • rr r p refixa mate* eo, quod agit,& loquitur cum alienatione plurima . Et quum cadit in eo, quod eft coram pofteriore, obliuifeitureius, quod videtur, & agit in difpofitioneita, vt quandoque petat aliquid, & pramentetur ei, & non recordetur fe quasfiuifie illud, & plurimum petat peluim , vt mingat in ipfa ,& ponatur coram ipfo, &obliuifcatur eius. Si autem apoftema comprehendat fuper partes omnes, apparent ha:c omnia figna, & fi cum eo tur vinus ah- pdmendam materiam, fentisin pulfibus eorum 60 apoftemetur cerebrum, rubea lit ipfis facies, & *orum pulfus funt duri propter effentiam apo-ria, & in puiii. ftematisin membro neruofo^ [duro. Etpropter bus eorü lenti- duritiemven2E,6cdebilitatem virtutis ad com- g B.finjscöftri- virtutem aliquam , ] vfquequo appropinquent ttioms, & prin. timori, quoniam ficcitas aggregat, & ftringit, & ^unt § ^ Pattes conftridionis, & dilatationis ] ve-& eft fim/con- lociores. & cum fua ferrinitate non euacuatur ab ftnctionis , & vndofitatequadam, quoniam cerebrum eft fub-dilatationxs ve- ftantia humida. Et quandoque accidit pulfibus locior. eorum, vt dilatentur aliquoties, & magnificen- oculi, & exeunt oculi exterius vehementer, & fiunt rubei, fi materia faciens apoftema fit fan- m b. poroxyf-guis,aut citrini fiunt,fi materia faciens apoftema matiocu p--lit cholera pura. Fadum vero ex humoribus pro* Vir. pterconimunitatem, fignificateuentus eius fu- nUJtlirCu.i. r:; bito:&cötinentiamalitiaedilpofitionis membri nuuonci■■■ alterius,&m[ paroxyfmus, qui eft in exacerbatio- u,.;;. ne f firfen. n B. perfeuerat, feiieft cötinuü. | iirfcn. o B. f inflammationis peftoris, p B.priino, q B. Et multiplicatur fenfa-tiotenlionis in ferafifad l’upio ra,& appropria tur ei fenfus doloris fupra fum initate capitis non comprchc denstotum. rfB.fit. i' B. anhelitus Jiabetisira fortem. f karabito. rB.maximus. ffirfen. 11 B. permixtio nis intelleftus I ' Fcn. nefonitudinisems , Sc minuitur cuin diminu-tioncin difpofitione] alterius , & augmetantur ipfius augmcntatione. Et fadum t ab apoftema-te cerebn, accidit paulatim paulatim : & n [ fe-quiturvel adhaeret. ] Et figna f apoftematis cerebri veri ° [ infeparabilia ] autecedunt: deindeac» cidit aegritudo. Non verum autem prazcedunt aegritudines aliorum membrorum,deinde apparent figna eius . Fadum autem ex partibus vela- i- Irad. 3. '471 eius funt plenae. Et accidit eis frequentia feden-d i,& rtandi abfque necetfitate,quam inde habet. Quod autem fit ex cholera rubea pura , vigilare plurimum facit: &a [ alienantur ] cum eo oculi a B-exficcatur valde,&: exafperatur lingua fortiter, & citrinatur prius, deinde nigrefcit:& febris fit fortis, &: multiplicatur h [ defiderium, & amor tergengi ] oculos. Etimaginantur quaedam tendentia ad citri-nitatem,&ingreditur in mores eorum rapacitas, b B.operatio o-ciofa in tergendo. minis diftinguentis, & lacertorum pecoris, an- 10 &L [ melancholias proprietas, 1 & audacia in di- cß-maiignitas. f 5?» 1_______n r . i r_____ ^ . j _ .. 1 „ dB.pugnare. tecedunt ligna f birfen,& pleurefis, quae funt dolor pungitiuus in latere apud anhelitum, & ftri-dura anhelitus, &: pulfus ferrinus,& tuffis P [ plurimum ] (icca , deinde humedatur fecundum plurimum, & expuit: & fit cum febre continua, cuius plurimum caloris tendit ad partes pedoris, & in veroad partes capitis, 1 [ cum quo multiplicatur extenuo offium pedoris ad fuperiora, & proprius fit eis fenfus doloris fuper verticem fceptädo,& eft quali in forma eius, qui vultd [ litigare , ] & attenuantur nares eorum, & proprie ipfarum extremitates: & accidit eis in frontibus fuis attradio fortis ad fuperiora. Eius autem, quod fit ex cholera adufta (quafi methodo quadam ante oculosfubijce-re, vt huius exemplofiudiofi catera affeffuum aliorum figna, ad pauca capita perflringere enitantur. ls[on negamus pojfe, & alia multa indicia afferri, qua vna cum his, qua adducemus,phrenitida indicant; fed ea, nosprafertim, qua maioris momenti,& fignificationis ^redinem 5 deinde nigrefcit ,6cfit lingua in ipfo 5 o ßnt, attulimus, atque hac quidem inchoante phreniti-grauis, & quandoque pigrefeit a locutione pro- de, neque omnia fortaße, nequegrauia funt; procedente ptergrauitatem lingua, Scfunt phantafias eius, tamenmorbo,& omnia}&graititerfolentinfeflare. quas videt, rubea^ & vena: frontis ? <5c oculorum cap.3. cap. 6. AVIC. Gg 4 ^-principi- \ bus f _animali i bus ) jlBio- nibus ) Vitali bus Thrcni- \ tisdigno j fiitur ex Hac ve-' f imaginationis lafio, vt in Theophilo lib.de fympt.dijf. ca. -) ro amen-3• & Gal.quarentefeBucas.^.de loc.afi.i. | tia in bis Cogitationis lafio, vt in lanifici puero 4 .de loc.aff.i. j no minui Imaginationis, & cogitationis lafio , vt ijs qui peßilen- C turincli-tia laborauerunt, de quibus Thucyd. lib. de fympt. \ nate feb. dijf.$. j fed eade Memoria lafio, in ijfdempefle affeBis, ibidem. J pmanet, Senfus communis, infomnia, aut leuis ac turbulentus fomnus, fomnia quoq; turbulenta, ob qua repente expergefacii exiliunt,& vociferantur, qua omnia ex biliofi prafertim humorisnaturaproueniunt.de bac reGal.$.de loc aff.^..& i.in l-prorrh.yTaul.lib.s.cap.ö. TaBus, Capitis dolor grauis, & tenfims ob plenitudinem ,punBo-rius,quia inflammatio in membranis efl,pulfiatorius ob arterias cum ce rebri affeBu communicantes, hunc tamen dolorem primo initio tranfa-Lßo non fentiunt, quia mens eis lafa efl. P Stridor dentium non confuetus aut per fomnum, aut per vigiliam. 1 ex cerebri repletione, a qua quodammodo conuellitur. primo pro- motrici- \gnoB.i.&in Coac.pranot.ante medium. Jaus J Oculorum fixio,& quadam veluti immobilitas, ex obliuione. L T otius corporis inquietudo j ob immoditu calor em,& veb emetefebre. fVulfiusparuus ob inftrumentorum duritiem, & durus ob inflammationem inmem-I brana. Gal.de pulf.ad Tyron.cap. 11 .&4.de cau/.pulfi. 14. I Spiratio magna ob caliditatem cordis immodicam', rara ob delirium, negligentio-1 re j fcilic et reddita facultate , $ .de loc.ajf.4.. Efl tamen, & quandoque parua, 1'talio 3 ^ freHuensK > vbi videlicet dolor partium , qua refpirationi feruiunt, infeftat, de-s J Urium vero dolore fit minus, fortaffe phrenitide imminete, aut ex diaphrag matis I inflammatione inchoante euenit. vnde & fi fpiratio magna, & rara proprium efl phrenitidis indicium, non tamen infieparabile efl. Vide Galen.l.de difficult. refpir. cap. i.& 3.& deinceps. In animo fis, audacia, temeritasq; ob caloris, ac humoris inflammati qualitatem cordi communicatam.$ .de ajfiloc.4. r Sitis immodica ob affe Itionem calidam, & ficcam, bibunt tamen parum fvnde & flgxyyrr QTxiphrcnitici appellanturjquddf.obliuifcaturflafo memor adiprincipio. Gal.i.inprimumporrhet.com. 16.& $.deloc. aff.4.. , Cruditas vrinarum, nempe aut decolores, aut nigra ipfie , aut fublimia nigra ha-Tfatura J bentes. primo prorrhet. 4.. fiepe etiamfupprimuntur, aut fime fenfu excernuntur, libus f f unitate videlicet naturali munus fiuum obliuifeente ob confienfum cum animali potentia,& cum toto corpore. 5 .de loc.ajf.4. Mluus aflriBior, eadem ratione, aut bilis raptu ad fuperiora, vnde nonflimulan-turinteflina. fiunt etiam quaudoque albadcieftionesob eiufdcm bilis ad fupe--rioratranfmisfiionem^malumhoc indicium efl i.pronh.i$. enubor faciei,& totius capitis, fi redundet f anguis. " s ^ iOculiJquallidi ob vigilias, lucem fugientes ob materine agitationem, qua a lumine fit, f anguineo colore tetrici, vt ait Vaul.lib.$.cap.6.fanguineo quidem colo-\ re ob redundantem fianguinem aut folum aut cum humoribus alijs, tetrici vero lAffeffiibus corpo- "s 0b conceptas iam furias, risfenfilibus / Lingua ariditas, nigre do ,&afperitas ob immodicam ficcitatem, & caliditatem t illi d cerebro communicatam. primo prorrhet. $.&in Coac.pranot. ante me* dium,& Vaul.lib.i .cap.6, ^Sanguis d naribusflillans, natura id conante expellere, quod mole flat.Hippocr.in I Coac.pranot.ante medium.& Taul.lib.^.cap.6. Excretis prater na \ Lachryma acris ex altero oculorum fluens,ex diffolutione humorum in capite exituramretentis 7 flentium ab immodico calore, vnde &for des fit, ea.fi materia ab ambiente fri-i gido condenfata.Taul.Lb. y cap.6. L^ddde & vrina atque aluifuppresfionem, de quafupra diBurn efl. i His omnibus adde & febrem non intermittentem fquallidam > in eodem tenore permanentem. De cura Decurafpecierum eius. Cap. - 3. quam fit in gradu lenitatis, fac , & trahe mate- „ riam ad inferiora omnino, fricatione pedum, mmun« quidem cura fpecierum eius ve- k [ & reliquis, ] & funde fuper eos aquam cali- kB. &eorSr* a ia ,um Phlebotomia ex cephalica,&a [ e- dam: immo ligando,& ftnngendo, & ponendo preflW SnsT C°n* §^110 ^grUmiS a ^uan? P 5 ] immo multa ventofas luper eos, & proprie in difpofitione1 1 *• declinatio. b B. fitfeftina- val e. Et [ incipiatur in, hoc loco , ficut inci- [defcenfionis. Et grauitas fortitudinis febris, fi ”lsfe^ns>&an no ad illä ime- Plu^ m* mores, fi nihil forte fuerit, quod prohi- adeft ei illud, quandoque facit oportere in prin- enJji Tdead dure,quümei- oeat. £t oportet vt hat eius phlebotomia cum cipioaegritudinis difpofitionis,vt ponantur ven- illud. Etouan. foS orluo' ^autela m c°gnofcendo difpofitionem ipfius ex tofe in loco, qui dicitur f cheleen. Et primo in- dcTe °Port« nfsfino prohi- fy^opi, fi cecidi t in ipfam, aut fit ei vicinus, & 10 cipe nutrireipfum m [fubtilinutrimento, ] ita vt 22° beatabhocpro re ineatur languis, quum fyncopisadeft propin- fis contentus n[oxymelle:] deinde poft hoc die ponere ventol hibens forte, quitas, cx ingemetur in cognitione illius. Nam vno,aut duobus permuta ipfum ad aquam hor- fas fuper cha- cB.euafioms. meis non apparetdifpofitioc [ incolumitatis ] a dei fubtilem cum oxymelle, deinde ad grolfam, hel> Unter fpa- . yncopis. difpofitione [ lipothymiae ] multum manife- &confidera in hoc virtutem,& aegritudinem, & fras: , ltae. led pullus quandoque fignificat ipfam: nam quoties videris accidentia aegritudinis fortiora, mPB. cumvlri- quum tremit, & delcendit, & diuerfificatur ab- incipe in principio a fubtiliatione cibi multa, nifi raa fubtiliatio. iqueordine,ita vtinueniasvnam magnam , & virtutis calus timeatur, tunc enim nutriantur, & necibi- aliam paruam , fignificat propinquitatem fyn- aliena eos ab aqua vehementis frigoris , proprie n B-fccaniabin copis. Et oportet, vt fit cautela in ligatione vittx fi fuerit in velamine diftinguente apoftema^aut zuccarma fuper ipfam, ita vt fit firmata , quam motus 1p- 20 in vifceribus. Et ficut videbis aegritudinem de-fius,& agitatio irrationabiles non foluant,quan- clinare, gradatim in nutrimento procede , aut doque enim foluit eam, &: ei j cit per leipfum pro- ex ipfo adde,& pone vt ipfum fit ex cucurbita, & pter imaginationem corruptam ducentem eum herbb frigidis, & t almes, & granis frigidis, aut t pifis. ad illud. Deinde poft hoc phlebotoma venas fi ö- 0 [f effiteiati ] aut acetofiim cum frudibus fri- oB-as^agie„ tis, fi virtus fuerit fortis, & fecerit oportere illud gidis, & in hac hora iuuatur pane fimilse infufo *lure p difpofitio, & fortitudo aegritudinis. Quod fi vir- in aqua frigida,& iuleb infrigidato cum niue vetus, & difpofitiones non confentiunt,vt fiat phle- hementer. Et oportet quidem, vt in principio botomia eius vniuerfalis,&; ex manibus eius: aut adminiftres repercufiiua pura, nifi fit de genere non eft tibi poilibile habere manuseius,&quod P [ magno,] ex quo apoftemantur venae , qua; ^ p B.magni apo additur ei ex hoc ducit ipfum ad inquietudinem, 30 [fiint extra caput] cum communitate velami- ftematis. &C rixam fortem, tunc phlebotoma eum in fron- ilis, illicenim opoitet incipere ab eo, in quo fit ^B'eSrtdlutm te. Et pone fuper caput eius in principio oleum parum molliiicationis, & lcdadonis doloris, de- caPltc- rofarumcum aceto infrigidatum niue, Sc teli- indcftyptica.Etr[ßt tibi fecuritas multain clyfte- r B.feftina ad qua, quse numeraui tibi ex expreflionibus mfri- ribus: ] deindeadminiftra fecundum plurimum clyftena fefti- gidantibus. Et cholericus quidem iuuatur , fi embrochasinfrigidantes non cum flypticitate. natlone vehe- •B. ilhmlcich, fiat capiti cius cmplaftrum ex folijs e [fcnticis ] Et mifce in eis parum papaueris , vt dormire fa- mentl' valde. Et fac eum qiliefeere in domo temperata, das, &: parum chamomillas etiam, vt refiftat pa- in acre puro, in quo non fint pidurae, nequefor- paueri,& refoluat refblutione modica. Quumq* • Nam ipfe diligit intueri imaginationes ea- aegritudo fuerit finita his medicaminibus, & re- ru, & illud elt ex eis, qux laedunt cerebru eius, & 40 manferit alienatio, tunc mulge fuper caput lac velamina ipfius cerebri. Et oportet, vt in domo ex vbere, & mammilla, fi virtus quidem in ipfo eius, & iuxta ipfum, fit multitudo redolentium eft fortis, lac caprarum, & fi debilis quidem fue- frigidorum, ficut nenuphar, viola , & rofa , <3c fit, lac mulierum. Et omni mulfioni moranti camphora, qux numerauimus tibi in canone. fuper ipfum vna hora fac fuccedere ablutionem EtalTociaei amicosiiiosprudentes,fibicaros, & cum embrochissqualibus,in quibus ponantur mifericordeseius,&exquo verecundetur, & cef violse, & radices s[lilij, J&chamsmiilacumre- f b. Aliaiitera. fet propter ipfum a fua permiftione, &: agitatio- liquis infrigidatiuis, ficut videbis in antidotario, h<3umte- ne, quae ei nocent. Et ffude, vt ipfum facias dor- quod fi2egritudoprolongatur,&nonremouetur mire, vt fiat hoc, aliquid opi j duobus corni- medicinalibus iftis : aut grauis eft 1 [faciens] f tB.fimilis. bus frontis eius appropinqua , & nafo ipfius , fi 50 fomnolentiam,&pertranfierit terminum prin- tfrbet. virtus eft fortis, & fi nori, caue, quoniam illud eft cipij, & quies in ea fuerit maior motu, tunc alie- perimens, immo fine opio fis contentus .Sed ad- na ei ea, quae vehementer infrigidant, & proprie miniftra, quod fit ficut fyrupus de papauere : & papauer,&addeeiinembrochis, tunc poft fe- facemplaftrum capiti eius ex laduca , & potes ptimam,u[balfamitam,&mentaftrum] &ru- uB.fyfmbriu, cum fem i ne papaueris, & aqua hordei. Verum- tam, &: expreflionem mentse, & melilotum, & &faudene§1' fB.praetermit- tamen redius eft, vtf [ expellas per ] phleboto- pone fuper caput mucillagines feminis lini cum miam, fi tolerat eam hora: &:non fueritin § [ po- oleo,& aqua,&vngext[ / ] xfB.veheme'« gB.tardatione. flremo ] eius ti mor, facillud in principio duobus corpus cum oleo calefado aflidue. Quiimque > te^ VoIucnc diebus, aut tribus. Amplius, quum phleboto- [videris,] quod virtus conferuetur poft longi- y KB.no fiatphle matur,h [ fi eft poffibile, non perueniat, donec 60 tudinem aegritudinis, & poftquam pertranfierit botomia viti- non [ remaneat in corpore fanguis, quo confor- feptimanam, <5c quod eft fupra ipfum; tibi ineft, m, feu fuper. tetur natLira i [ad refiftendum vaporibus, 6c de- vt potes ipfum parum vini permifti. Et multo- fedui nutrimenti, ] fi fecerit hora illud oporte- ties accidit eis vomitus, & iuuantur eo. Et quan- iBj pusnacre tere. Et poftquam phlebotomaueris eum ,tunc doque potantur quidam ipforum aqua permifta tica,&:m priua, oportet vt ipfum clyfterizes clyfteri valde leni, cumoleozf[ ] &fit ipforum vomitus itB.fnpd* aoMcibi. ficut oleum rofar. cum aqua hordei, & aqua, & facilis,&humedat eos. Et quum non mingunt oleum, quod fi eges eo, quod fit fortius hoc, poft propter defectu intellectus, &c debilitate feneus, Inunge eorum veflcas cum oleo tepido , me- %A Nf 'N, 0 T jL T 10 JfES. lius eft oleum de oliuis , Aut embrocha ipfos Cum aqua calida, & aqua, in qua cocta fit cha- I De phrenitidis curatione, habes exGal.aliqua 13, Cap. maemilla, deinde fuper eas comprime , donec meth.& Taulo lib.$.&Celfo Ub.i.multa, . 4.. aB.retcminDi & humedantmm m eis, quantum poffibi’ 1 . ie,&cx.r PLurimum quidem accidit ex fanguine pu- turcaputo trido apoftemante cerebrum. Et quando- difrumpi^^- que feparat commiffuras, & rarificat,11 [ & forfi- ^ - taa b B. pomi ma, xillarum. tan caput cum ca difrumpitur & fcinditur , ] & dolor cum ipia fit fortis,& oculi fiunt mbei exeü-tes valde: & b [ maxillae ] valderubefcunr; & quä-doque accidit cumea fpafmus:<5c quandoqueac-cidunt vomitus, &nauieapropter communita-» tem ftomachi: & declinatur ad refupinationem valde lecundumcontrarium coniiietae rellipina-tionis, & iecundumdiuerfitatemordinis, & eft fecund um plurimum pernecans m tertio , fi au quodque ipforum caufa additionis alterius. Quj.imque fibare incipit apparere, vigilia; liint prolixa,et fomnus inquietus,& timor eft in fom-no, <5^ [ofcitatio,] &fpiritus magnus frequens, & obliuio, & refponfio non fimilis interrogationi , & oculi rubefcunt, & ipforum agitatio adeft, Sc grauitas eft i n eis, & funt S [ quafi lippi. ] Et quandoque eft in eis fecundum quod diximus citrinitas, & fit illic fenfibilitasextenfionis apud fB.faltus. gB.ambo oculi quali diidua. tem ipfum petranfierit, fiducia habetur, Et tcias, io 11 [ fpondyles, ] & dolor propter eleuationem va- h B.alchafa, t firfen, f vfacro. aB.chuba, t vfacro, t fibare. quod aegritudo non eft vehementer praua: alio-quin membrum non toleraret ipfam cum hac eifentia, cum hac fublimitate. Et ipfius quidem cura, eft cura f phrenefis, & fortior: & confert ei phlebotomia venae, quae eft fub lingua vehementer . Et illud poft phlebotomiam vena* communis,brem indicio noflro ,& fi ad attiones omnes, vti dixi- tem, & proprie fi apparent apofleinata poli au- mus > animales, referri letharguspoteft: magis tamen rcnij plurimum enim crifls eius fit per eam. s De cura. Cap. 9- f fubcth. SInonfucrit, quod prohibeat, phlebotometur prius: deinde adminiftra eis elyfteria acuta^ attrahatur materia ad inferiora. Et fac eum eum vomere cum penna finapi, & meileillinita. Et fac eum quiefeere in domo luminofa. Et prohibe lpfum, ne in t foporem profundetur, affi-due excitando ipfum. Etin principio rei repelle materiam cun\ oleo rolar. & aceto. Deindepoft lovbiphrenitidi & lethargo communem ait effe curatio- 3- 477 *A 7^ 0 T J. T 1 0 J^E S. De huius affeffus curatione habes ex Galen. 13. me- Cap. tl cap th.exTaulo iib.$.& Celfo lib.j.necnonexHippoc.lib. cap.n. * ^ primo.de morbis quadam. Sed hic dubitatione dignum eft, quod hic author in lethargicis vente Jeffionem fla-tim aggreditur, quum tamen peccans materia frigida fit>& craffa, ac vifeida, qua venafeciione tolli ne que poteft. neq; debet.Verum defumpfit hoc Galen. 15 .meth. Cap. 2,1. B. t hafce. duos dies a principio fui, mifceatureis caftoreu, & iit acetum fquilliticum, & non potes aqua frigida ipfum, nifi parumper, & in principio proprie : 6c apud ftatum eius, 6c proprie in fine fui,a [ & ] prohibe illud: deinde inunge corpus eius o-leo,& nitro, & femine vrtica, &; laureola, & pipere, &; pyrethrOjöc fimilibus: adminiftra em- brochas fortis refolutionis, & odoramenta , fternutamenta, & gargarifmata fubtiiiatiua, in nem/anguinis mißionem, qua fand, & fi ratione humoris in cerebrum impacli non conuenit, imminuenda tamen copia gratia, qua in hisprafertimeft ajfeclibuS)& ipfa admittitur, Vnde & in lib. defangu. miff. aduerfus Erafijlratum non in calidis folum :fed etiam in frigidis affetlibusfecari eam pojfe Galenus te flatur. Cap.y. De aqua intra cranium. Cap. 10. Voniam quandoque aggregantur humi« quibus funt t thymus, hyflopus , & calamen-20 V^ditates aquofa intra cranium, & extra ipsu, thum, origanum. Et gargarifmata cum meile , & fquilla, & reliquis, quae fciuifti in canone. Et quum fquillam fuper caput eius adminiftras, proprie humidam: valde ea iuuatur: & adminiftra etiam reliqua rubificantia fuper caput: & linimentum fac ex finapi. Et frica extremitates e- ffubeth. ius,& comprime eas donec rubefeant, & doleant quoniam eft magni iuuamenti, & fiat illud afti-due. Quum autem in t carum profundi fiunt, extende capillos ipforum, & euelle quofdam eo- 30 De apofiematibus, qua funt extra cranium,&aqua. tunc fi fuerint extra cranium , fignificabit eas, quod propinque dicemus. Et fi funt intra cranium , & locus earum fupra panniculum durum, fentit ager grauitatem interius, & fit cum ea difficilis claufio oculi, imo non eft poffibilis, & humedantur oculi valde, & lachrymantur af ndue, & ftant aperti intuentes in vnum locum, & in cura huiufmodi non eft ingenium. rum*, & poneetiamapud nucham ventofas multas cum igne ablqueincifione: & forte incido tibi necefiariaeit, quum eft necefiitas euacuatio-«isiaguinis. Et quum nutris, nutri eos cum ali-I quibus, quafintficutaqualupinorunr, & aqua b B.chifch Jior- ci ccri s cu mb[ hord eo frado. ] Qutun que cos ci-da.Ali3.litera. fueris, comprime extrema ipforum aliquibus hordei* ° 'C ^on*s» vt vaPorac^ fuperioranon trahatur.Quod fi tibi neceQkrium fuerit propter aegritudinis lon extra a [ caput,&atafum rofamum.i.infla-tionibus.] Cap. 11. QVandoqueaccidunt in velaminibus , qux funt extra caput, apoftemata calida,&: frigida . Et quandoque accidit,& proprie infantibus, agritudo, quae eft t congregatio aqua in capite, & quandoque etiam accidit maioribus. Et hac quidem agritudo eft humiditates retenta inter a B.craneum,&. dehathas infan tium, fcu puero rum. t bydrocepha lus. gitudi nem, vt potes ipfum fblutiuo , & proprie 40 cranium,& cutem b,[&] inter duos panniculos bB.aut. quando cum ipfo apparet tremor 5 pota ipium duabus tertijs aurei ex caftoreo cum pauca fcä-monea, qua fit minus pondere vnius danich. Et fi timetur fuperfiuitas febris , aliena fcammo-neam, & fis contentus caftoreo, & permutatione complexionis abfqueeuacuatione. Et melior euacuationum illa eft, qua fit cum clyfteri.Si autem alia fuerint tibi neceflaria , da ei ad potandum hiera^picra pondus.5.vnius cum quarta.3 extrinfecos, &c [ accidunt inferioratio ] in loco c b. alchafadl illocapitis, & fletus, Sc vigilia. Infantibus qui-dem accidit illud fecundum plurimum , quum obftetrix errat,& comprimit caput, &feparat ipfum, & aperiuntur orificia venarü, & currit ad illud, quod eft fub cute, fanguis aquofus. Etquan-doque funt humores ali; abhumiditatibusaquo-fts. Quod fi color cu tis eft cum difpofitione lua, & cutis eft eleuatacomprelTa, expulfa : tunc eft cB. Alia Iitcra. vnius dc pulpa coloquintida, & c {.tribus 5. myr 50 aqua in capite :&fi color eft mutatus , & tadus & terua parte robalanorum, & danich vno mafticis , fi febris i) 4 B. Alia litcra. liquiritiae. non eft vehementis caloris, &: confidis quod fol-uat, quod fi non confidis , propter illud , fac ei fuppofitoria , aut collyria ,vt duacaula ad illud faciendum fe iuuent: deinde excita ipfum , & pracipe ei, vt permutetur ad egerendum. Et quunr ei accidit obliuiovrina & ftercoris , em-Sargiha,& brocha vtraqueemundoria, & ventrem cum a-pdpceicxcrd-quis,in quibuscoäafintchamaemilla, & melinum paruum. & viola,&radicesd [ lili; :&comprime 60 in latitudine: aut fi fue.rit multa, tunc fac fciflfu- Aiuhtera. ala- ve^cam j vt Vrinam emittat. Deinde quum fini- ras duas fe fecantes, aut tres fciffuras fecantes fe, mftraonerapri tur agrirudo, adminiftra"[reftauratiua , & fac fi fuerit plurima,&euacuetur, quod eft in ipfo: mo.demdccxcr eum tolerare terminum exercitij parui , ] & ad-anum pamü. rep;inien conuakiccntium. Aluhtera^gri 0 ludo pertranfie rit ftam admini ftri alara»iha. diuerfus, & eft ibi fortitudo, & prohibitio ad expellendum^ fentitur mordicatio, & dolor; tue ibi eft apoftema extra craniü. In infantibusaute, Sc alijs,quö eft aqua in capitibus, eorum,& hoc plurimum non fitnifiin infantib.tunc oportet, vt cognofcas an fit multa, & an fit expulfa ab ex-teriorib. ad interiora violenter: nam fi taliter fue rit, nö medicatur. Si aut fuerit pauca, & retenta inter cute,& cranium, tunc fac aut fciflura vnam deinde llringe,&: liga, & fuperpone ei vinum, & oleum vfq; ad tres, dies, poftea folue ligatura, & medica cum vnguentis,&: licinijs, fi eis indigueris, &:d t [ ] puluerizatione, fi il- d B autc5 futa lud fulcit, 6c non indiges vnguentis. Et fi car- ra fafta cum. nis generatio tardatur "praecipitur vt os leuiter radatur, vt caro nafcatur, Si autem aqua fuerit valde pauca, fufficit tibi vt reioluatur humor a-*tB,prohibes, quofuscf[ ] cumemplaftns. Quse autem ex apoftematibus extrinlecis iimt calida,^ quxfrigida:cognofcesta.£hi,&colore, öc conuen lenti a eius, quod ad ipfam peruenit. Et in omnibus quidem fentit aeger dolorem comprimentem cranium: & quum tangis, inuenis fitionum eius trahitur palpebra, eius ad fuperio-ra,&h [clamat. Etquumaperitoculumfiium, KB.fitorcrin-eft ipfius apertio , ficut apertio habentis f ili- tAürfcn. ' chos, & congelationem ablque palpitatione, quum autem loquitur , eius fermo non eft ordinatus: &:ft; angulatur ab aqua ita , vt plurimum redeat aqua ex naribus cius. Et fimiliter ftrangulatur aioibitionibus, Et haec quidem fi-gna lunt mala. Et multoties accidit in ipfa re- f firfen. f B.hatfias, -f- aufijm. dolorem. Etcuraipfum medicamineleuioreex io tentio vrinae , & egeftionis , Öc paucitas vtriuf- cura f apoftematis capitis: ita tamen, quod tu fis fecurus in adminiftratione fortioris in ipfo. Et ventofae quidem in ipfo conferunt plus minutione. In [inflationibus J autem infantium o-portet j Vt ladans, aquam potet hordei, aut a-quam fauiceius, fi infans folutionem habuerit: öc infanti detur ad potandum tunc aliquantulum fpod i j torrcfa&i, & fem. portulacae torre fa-i. Solutio enim in hac aegritudine eft mala. Et que. Et accidit eis ftri&urafpi ritus. Et quandoque fimilatur in pluribus difpofitionibus prae* fbcationi matricis. Veruntamen facies in praefocatione matricis cft cum difpofitione fu a , öc adfunt reliqua figna praefocationis di&a in capitulo fuo: hicautempoffibile eft , vtin ea aliquid loquendo aeger annuntiet, & fi praecipitur* vtintelligat. In ea autem, cuius matrix praefo-cata eft, non eft poflibile illud, dum in praefoca- gB.althoemc. la&anti interdicatur § [ balneum , J & ponatur 20 tione perfenerat. Et haec quidem aegritudo fimi-hB.Aiuhteu. iuperiynciputeius11 [ violainfrimdata. 1 ' oleum violatu * J J infrigidatum. Cap.iS. Cap,z. cap. 3, f catapli ora fcu conia. t firfen. ^ 'K'K0 T ^ T 1 0 X £ S' De hydrocepbalo author introduclorij medici memi^ nity&nieminit Celfus lib. 3 .fed pulchri & copiosi Tau lus lib.6.&figna & curationem feribit. ex quofumpfif-jebic videtur. De f fuhet ashari, quam quidam medicorum nominant fuchosffed non eft ipfa, imofuebos eftfpecics congelationis. Cap. 12. H *£c aegritudo eft aegritudo fitfemiati coni- iB.ifa. f conia, a B.shergia. t coma vigil. b B. contingit. c B. f famnoknoa. pofitaext apoftemate calido , öc frigido: quoniam apoftema eft fa&um ex duobus humoribus fimul.fciUcet phlegmate, & cholera. Et eius quidem caufa eft repletio, quam generat gu- 40 frequens lofitas,& multitudo comeftionis, & potus, & e-brietatis. Et vtrique quidem humores quandoque aequantur, & quandoque vnusipforum vin-cit, & vincunteius figna. Si ergo phlegmaticus vincit, nominatur jiubet fahari.Et fi vincit cho-lericus, nominatura [ffahara] llibethia : & quandoque b [conueniunt j- in aegritudine vna cum numero, vt vnufquifqueeorum impugnet alterum, Sc quädoque cholera. Et facit quidem phle lis eft lethargiae j fed tamen differt ab ea: quonia facies non eft cum difpofitione lua , ficut eft in patiente lethargiam, & iterum eis adfunt vigilie, & apertio oculorum ablque palpitatione : & febris eft in ipfa fortior, & fimilatur karabito: fed tamen differt ab eo: quoniam fubeth in1 [ ipfa ] eft maior, & aliena tio minor. Et pulfus quidem eius eft velox, & frequens, propter apoftema, & permixtionem k [congelatiuam:]quarediucrfifi iB-Alaliat 3 o cätur apulfu lcthargiae;& eft latus, öc breuis pro- febnlem-|3ter phlegma & apoftema1 [ fuum: quare diuerfi [ B.ciusdiuer. neatur]akarabito, &ipfiusquidem breuitas eft propter latitudinem fui. Amplius eft fortiorpui-fu kthargix , & debilior pullii Karabiti. Et fit pulfus non extonfus , rarus valde , fpafmo-fus,(icütßt in praefocatione matricis. Sed virtus in ipfa non remanet, neque egreditur ab ordine omni illo egrelTu , ficut fit m praefoca~ tione matricis , imo virtus cadit, Sc pulfus fit fum. De cura. Cap. 13. CVra autem communis eft phlebotomia, ficut fcis, deinde clyfteria in quorum a [at-tradione j & lenitate addas fecundum quantitatem, in qua inuenis materiam fecundum figna praedi&a, ita vt cognolcas an vincat chole- a B.acuititc. C. Ca gma in ipfa f fubetc [ quandoque, ] &c grauitate, 50 ra, vel phlegma. Et cibus etiam prohibeatur fe 6c pigritiam, öc claufioncm oculorum. Et difficile fit eis relpondere ad illud, quod quaeritur ab co: Et eft ipfius refponfio, refponfio tardantis, & cogitantis. Et cholera quidem in ipfa efficitd [in-eB.& mtuuum quietudinem,] & alienationeme [ continuam, invnoloco co. paipitationem:]&neque permittit ipfam profun dari in f fubeth; imo eius fubeth,eft fubeth,a quo excitatur,quiim exci tatu r.Et quu m phlegma vincit, grauatur fubeth,& clauditur palpebra,quum dB.vi^ilias. sinuum. f fomnolentia. eundum quod fit in karabito, & proprie, fi eius caufa fiient multitudo cibi. h [ Quapropter quu ^ ^ caufa fuerit multitudo cibi, ] fac aegrum vomere, & purgare ftomachum ipfius. Si autem caufa eius fuerit ebrietas , non curabitur omnino, donecabfeindatur ebrietas , deinde fis contentus humedantibuscaput ipfius , deinde ad vlti-muni curetur eo, quo curatur finis ebrietatis. Et ipfius quidem fpccies communicant in em- fB.abeocü fa. aperitur. Et quando vinc.it cholera, excitatus, f 60 brochis,&emplaftns,&fternutatorijspraedidis ciiitate quü fit [& alienatur, & peruenit] ad motum, öc aperit «xcitauo , vel oculumabfquepalpitatione, & non clauditur: SSÄ exttemia» attrahitur , ficut mt, & intendit, accidit patienti firlen: öc deliderat refupinany& ;B. facies eiu* eius refupinatio eft non naturalis, öc § [ inflatur ipfis facies ]& declinat ad viriditatem 3 & rubedinem, fecundum quod in dominatione difpo- &euacuationibusfubtilibus cum eo, quod bi-bitur, & clyfterizatur, ficuti Ceis. Et illiquidem medicinae in ipfa non fint in termino t'rigiditatis , quae praecipitur in karabito, neque in termino calefactionis , quae przcipitur in lethargia , fed fint compofita ex eis, & vincat in eis illud , quod opoitet, fecundum quod apparet, iB. mac oflfc nuic iefa nat. met alch eft, tur; vela lien fcu: ra, alan fe. aut & e hi, me, Fen r. Traft. 4. 479 apparet,quod aliquis duorum humorum fit ma- & V lolas, & radicesc, lilij,} & hordeum cum parua . c [ Et principium quidem confiftit in men extra cra- cnamamiilia, tcrlxCmtäquales,addein his c[| thymum, & vlcerum rememorabimur in libro iiij. & diee- ^ K W fbia. * amaracum. ] Et fi phlegma eft fuperabundans, mus curam fradura:, qua: eft ex eis in capitulo continuTTaa addc in eis folia latui, & rutam, & mentaftrum, fradurx,& reftaurationis. Et medici in fradura fimgaliseftilla, &c hyflopum, & caftoreum, & origanum. Et fi- cranij, in qua extrahenda funt ofla, habent duas qu^cadit in an- militer eft difpofitio in emplaftris, &enemati* intentiones:intentioenimquorundameft,vtde- ^nonbusduo-bus fecundum hunc canonem, bctibi quidem clinent ad medicinas fedatiuas , qua; dolorem triLT^^” eftpoftibile colligere ea ex antidotario. In fine vehementer quielcerefaciunt:&intentio eft alio cb.& fitfefti- autem xgritudinis , bc poft quam declinauerit rum, quibus videtur, quödadminiftranda: funt natio ad conti, infirmitas , tunc aliena ab eo embrochas frigi- 20 medicina: vehementis deficcationis,&admini- nultat^ vc„laS-das: & fis contentus fubtiliatiuis, qux feis: dein- ftrant poft incifionem fradi, & eradicationem dBmsHtfeftil de balnea ipfum, ö£rege cum regimine conua- fedi,&;extradionem fradura: eius, medicinas «atio. lefcentium. attradiuas in vnguentis,&alijs,fupra locum, fu- pra ipfum exterius exiftente epithemate ex ace-JL nNT A T 1 0 E 5'. to , & melle. Et hoc modo per manus horum pofteriorum peruenit maior incolumitas, quam ^Affecius medius inter pbrenitidem, & lethargum per manus priorum, & illud quidem non eft mi- coma fi?u catapbora Galeno dicitur. fitque redundante rum: Galen, enim dixit, quod complexio offis, tum biliofo, tum pituitofo humore. ac fi biliofus ex fit- bC panniculi eft ficca - peret,phrenitidis indicia prmalent, & coma Vigil, fieu 30 catapbora non fomnolenta dicitur, fi vero pituita ftipe- „4. T T I 0 Ts^E S. rauity lethargi plura-, & validiora indiciafunt,dicitur- que abfioluti abfque additione alia , coma, fieucatapbo- De fractura capitis fignis , & curatione pulchri ra, vel etiam cum adieclione, coma fomnoletitum, & “Paulus lib.6-&copiofe egit,&Hipp.abfolutijjimi lib. Cap.po. Cif.a. catapborafomnolenta. Et licit Paulus lib. 3. quum de de vulner.capitis, & Celfus quoque libr. 8. vt opus non phrenitide agit, hoc malum vbipituitofm humor pra- non fit fufius hac de re admonere. locum dumtaxat de ualet, ab antiquioribus Galen.medicis catochon dixerit fungo, qui in capitis vulneribus quandoque oritur,nota- appellari: Galenus tamen catochon, & catalepfm ex bis. apud Galenum I .de ajf.loc. Cap.i. ficcitate fieri, et hos apertis effe oculis ait ob tenfionem, qua jiccitatem fequitur , poflerioribus cerebri parti- 40. TRACTAT V S IIII. Cap.i.Com.3. bus affeffis.vt legere eft,&4.deajf.loc. & x.apborifim. 1 Com. 56. & z.in primum prorrh et. quum alioqui comafeucaia- De aegritudinibus capitis, &C plurimo nocumeto Cap.i. phora occlufisfemperfiit oculis,lib.de comate, & alibi. ipfius in operationibusfenfus, & motus. hos autem affefius inuicem difiinguit lib. de pulfi ad in-Cap.i r.cap.if. trod.& 4-de cauf.pulf De huius notis }& curatione ,adi Defubeth,&fomno. f Cap. 1. t-i.caro. Cap.9. paulum lib.3. Dicitur fubeth fbmnus fuperfluus, &grauis, _ ^ non tamen omnis fuperfluus ,& grauis, currunt. Cap. 14." fed ille,cuius grauitas eft in a [materia,] &: qua- a b. Alia litera 50 litate fimul: ita, vt ipfius fpatium fit prolixius, tempore, SEparatio eueniens in capite, aut eft in cute, & eius b [eleuatio fortior, & debilitetur] exci- bB.foma, feu öc carne, a [ aut in offe, aut manifefta: aut in tatio ipfius ab eo. c[Si autem exci tatur,tunc fom- f^är^quare 1 macha,'autcftl fimaci, aut ita qudd offa inde extrahenda funt, nus eius] eft naturalis in quantitate, & qualita- I offc, & eft aut autfimac: ex fimac eft alfutu rati 5 &eft vt exu- tefua. Et eius quidem alius eft grauis , & alius e B.quamuisex mudaha,auteft kcret vejamcnadexteriora, &apoftemetur, & eft fubeth profundus. Somnus autem vniuer- citetur,fomnus impinguetur : fiat ficut futurati: &c ex eis eft, falitereftreditusfpiritusanimalisabinftrumen- emmquidam. teenachele,eft qusefitinduta matre, & in feruatiua, ] &ineis tisfenfuum, & motuum ad principium, cum alduthua^nae timor. Et in vulneribus quidem peruenien- quo priuantur ipforum inftrumenta d [ ab exi- cft quü egredi-tibus panniculum cerebri accidit laifitas in tu operationis in ipfis: ] nifi qux neceffaria funt KiameT&apo latere vulnerum, & fpafmusin oppofito eius. 60 ad hoc, vt vita permaneat: & illa funt, ficut in- aa- jnentctuf^ad- dem propinquus eft, qui accidit ei, qui fanitati ipfam fpiritusanimalis, ficut di&um eft 5 & prodatur. , vicinus eft ab aegritudine fua. Accidit enim ei prie ft materia febris eft frigida phlegmatica: 6c fomnus profundus , & fignificat fedationem ipfa quidem non u[ calefacit, ]nifi cum putredi- aegritudinis eius, ipfae tamen in fanis non fignifi- ne. Et quandoque fit propter malitiam humo- cat bonitatem.Et quandoque etiam accidit iom- rum, 6c vaporum afeendentium ad anterius ce- nus huiufmodi generis, efquieuacuatuseft me- 10 rebrum a ftomacho,aut pulmone in agritudini-dicina plurimum: & fomnus ille confert ei red- bus fuis, & reliquis membris. Et quandoque fit g b. quadoque. dens ipfum virtuti fu as-. Et§ [plurimum] accidit ex multitudine vermium , & alcaridum. Et fomnus non abfolute naturalis: & ille quidem quandoque fit ex coardatione cerebri ipfiusfub eft reditus, quifit ad principium propter fiiper- oflecranij, aut lamina cius, aut cortice ipfius, fluitatem refolutionis fpiritus, & non tolerat quum cerebro aduenit percuftio, &vehemen- hB.additionis, eius fubftantia dilatationem propter defedum h tior ventrium ad faciendum fubeth apud inci- iB.adradices. [fui augmenti ] fuper illud, quod fufficit1 [ appli- fionem , eft vehementior eorum ad faciendum cationi] caufa reiölutionisfadceexmotu: pro- fubeth apud compreftionem. Et quandoque fit fundatur ergo, ficut fit in difpofitione laboris, propter vehementem dolorem pcrcuftionis & exerciti; fortis: & illud fit propter euacuatio- 20 cuenientis lacertis temporis. Aut fecundum nem fuperfluam accidentem fpiritui animali. communitatemlaefionisinoreftomachi,aut in k b. enim folli- Natura * [ igitur fit prompta ad recipiendum, matrice, quare contrahitur cx eo cerebrum, Sc ciueit,&prom quod eft in lubftantia eius; vt confequatur ip- oppilat viasfpiritus fenfibilistaliter,quod cum J? a„0d clnn la ex nutrimento fubftentaculum. ] Differentia ea fit difficilis motus fpiritus ad procedendum. fubCiaVus vcro intcl: ipfum, & illum qui eft ante ipfum, Et quandoque fit propter vehementem dcbili- ououfque con- eft ficut differentia inter petitionem cibi a cor- tatem fpiritus, &refolutionem ipfius: quare fit fequatur ipfaex pore fano , vt fit loco refolutionis naturalis ex difficilis eius dilatatio. Et quoniam primi fen- tionci re^aura" eo, & petitionem cibi a corpore debilitato a fo- fuum, qui priuantur in fomno, & fubeth, funt lutione, & fluxu ianguinis. Primus enim duo- vifus,& auditus,oportet tunc: vt fit impedimen- tum fomnorum petit reftaurationem refolu- 30 tum in fubeth in anteriore cerebro, & propter tionum vigiliarum, & eft res naturalis; 8cfecun- communitatem x [ corruptionis J imaginatio- x B fn cc:. dus petit nilaiiiarionem refolutionis laboris, nis. Nam,fi^[nonefletcommunitas anterio-pno. non eft naturalis. Et quandoqucaccidit fom~ ris cerebri, ] & non accideret nocumentum, ni- y B- j»«*®- nus non naturalis ablblute 5 & eft, vt fit reditus fipoflcrioripani: non oporteret, vt vilui, öcau- rior cercbm fpiritus animalis ab inftrumenris proprer cau- ditui proneniret primtio, neque cfTct fomnus, fam infrigidantem , fubftantia: fpiritus contra- imbcflctdcflrudio motus, & taüus folummo- riam, aut extrinfccus, aut ex medicinis infrigi- do: Scc flent fenfus reliqui cum di (politionibus 1 Bxontrarians. dantibus: & inftmmenta adipifeuntur frigus 1 fuis, ficut confingit in aegritudinibus congcla- [ inconueniens ] penetrationi fpiritus vitalis in tionis, & fochos, non effer nocumentum, quod «nb.& itupefa- cjs fecundum modum fiium m [renouantem 40 fubeth affert fenfui vitra nocumentum, quod infufionem fpiritus in eis adunati, ] corrum- infert motui, nam ipfe d eft ruit lenium omni- cmaducniuntpcns CQmplexionem, qua recipit virtutem ani- no, & non penitus deftruit motum : remanet malem, fcilicet fpid tus a principio ; quare refi- enim incolumis in anheUtu.Et oportet quidem, n b. profundas duum redit n [ ad profundum pectoris, &fitpi- ne oppilatio proueniens in fubeth fit comple- fe ex contrario,; gCr ] ad dilatationem propter frigus complexio- ta, neque cum multa fpiftitudine, 6e fi non, fiet & fit pigrum. niS; & hoc eft ftupor. Et quandoque etiam acci- nocumentum in anhelitu. Omnis autem fudit propter caufam humedantem inftrumen- beth ex complexione pendens eft propter frigus o t b. fenfus &. ta,&perturbantem °[ ] fubftantiam fpiri- primo, & propterhumiditarem fecundo. ,Am- tus, & oppilantem viam eius, &daxantem fub- piius quandoque fit permutatio ad fubeth, fi-p b. laxatione, ftantiam neruorum, & lacertorum, P[ &1110I- 50 cutex peripneumonia, &pleurefi,& fimilibus. z b. vehsJor- Simollificatio- }ifqCario] quam fequitur oppilatio, & cooperi- Et quidam hominum funt, quorum humores mentum,qu^prohibet fpiritum penetrare,quo- dum fcdcntz[ funt fradli, non nocentes: quaren0n niam fpiritus ipfius fubftantia lam eft ingroflä- cooperit eos ] dormitatio, quumque le profler- 110ceutes)quirt ta,& perturbata, quoniam inftrumenta cius nunt, profundatur calor innatus, & feruent, & aducnu^ iam funt corrupta propter humiditatem,&: lafli- excitantur vapores3 [cerebri, quare fomnus non a tatem eorum fimul: & ifte eft fomnus ebrieta- ipfum cooperit, ] & praecipue in co, qui eft fic- tis. Et accidit, quod eft huic accidenti proxi- cx complexionis. b [ Quum ergo muiriplican- bB-Et^- qB.altochme. mum, pi'optcr ^ [ nimiam ftomachi repletio- tur cooperturae ] fomni, indicant aegritudines, multiple nem, ] &C prolixitatem morae cibi in ftomacho: c [öc ficut aqua granatorum, tardat in ftoma- .. horum autem fubeth remouetur vomitu. Et hae 6ocho, quae retinet vapores, & liberata vigili js.] Odiatur-duae caufe,quum firmantur, iunteaufa,qua plu- Et nos quidem iam diximus qualiter oportet aqUagr^:;r; ri mum accidit fubeth. Quandoque etiam adu- efie formam iacentium fuper cibum, nunc au- perhoc,^^ r b. natur frigus, & r[iuuat ipfum jhumiditas fimul tem dicemus, quodvfus refupinationis multo- f b. principalis in caufis fomni: veruntamen cau (as [antecedens tieslaeditdorfum, & laxat ipfum, cuius quidem fri “Ltunccft tunc eft ex frigore, ] & iuuat ipfum humiditas: cura eft vfusfurgendi plurimus. Ex lomnoprx- TdC trJc, ngi ms. ficut aggregantur in vigili js caiiditas, &ficcitas: terea in Iole timetur capiti. Et qui fit in luna, ta- Ainfe- & eft caulä vera ipfa caiiditas, quä iuuat ficcitas. dt poftidere fereatum ianguinis j qui fit cum ra- dicunur, aqua granato- fcatione, propterea quöd luna mouet humores. totum illud cum eo, quod diccmus in capituio qui-taraTncln 5 a «p.?. habes,ex Gal. 3 .deaff.loc.Sed vide,&i Taulum lib. 3. 40 prsecedunt ipfum aegritudines matricis, & eius repletio. Qui autem fitexpercuflionefa&afu-De fignis fpecierum fubeth. Cap. 2. perf [ t verticem capitis J aut fuper tempus, fci- f Balheame. s tur fuis fignificationibus. Et differentia quidem lautem fubeth fit ex frigore puro extrinfe- inter fubeth, &apoplexiam ,eft quod habenti 1 cus,eius figna funt,vt fiat propter luccefiio- fubeth poflibile eft intelligere, & cxcitari , & nem frigoris vehementis aduenientis capiti exte funt motus eius leuiores fenfibus fuis,apopledi- rius, aut propter frigus intra corpus 5 & cerebrG, cus autem priuatur fenfu, &motu. Et omnino Sc non inueniturin facie inflatio, neque in pal- differentia inter habentem fubeth , & illum § gB.qui eft al- pebris eoior tendit ad viriditatem, & pulfus [ in quo eft malefadtio] propter debilitatem cor- ma£afi- eft extenfus,tendens ad duritiem cum raritate ve 50 dis, eft, quod pulfus habentis fubeth, eft fortior, hementi. Et fi fubeth fit ex frigore potus alicuius & fimilior pulfibus fanorum: & pulfus haben- xncdicinarum narcoticarum, quae funt opium, tis fyncopim eft debilior, & durior. Et fynco- &iufquiamus,&radix mandragor2E,&lemen pis prouenit paulatim cum mutatione colo- mandragorae,&nuxmetel,&fungus,&;lacinfto ris redeuntis ad citrinitatem , & ad fimilitu- machocafeatum,&coriandrumhumidum,& dinem coloris mortuorum, & infrigidantur aB.Aliaiitera femenpfyllij [multum,]fignificaturfignis,qu« extrema: in fubeth autem non alteratur color magni. dicemus de vnaquaque earum in capitulo de ve- faciei, nili ad illud : quod eft bonum: & non ex- nenis:& vt fubeth fiat cum alijsaccidentibusprg ficcaturh[fruftum j faciei: & nafi: neque mu- hB.fuperficies, focationis,& viriditatis extremitatum, & frigidi tatur a forma dormientium, nifi paruo tu 1110- feuhabitudo. tateearum,&apo(kmatelinguaeApermutatio 60 re, & inflatione . Et differentia quidem inter neodoris, Sc fit pulfus cum cafu formicans, debi habentem fubeth,& illam, cuius matrix eft prelis, non cum raritate immo frequens, habens fre focatajeft^ quodpoilibile eft, quod habens lu- bB.vermiculo. quentiam b [vermiculofiformicantis, ] & fi fue- beth,intelligat/& loquatur,fi pracipitur; illa^ve- li, & formicula jit rarus,n5 er ir ei ordo, neque fortitudo,immo ro cuius matrix eft praefocata, inteiligiteum dir- m' redit ex raritatead fpifiitudinem,& cx IpifITtudi- ficultate:& non loquitur penitus: & eft motus,& nead raritatem. Scias ergo, fi aliquod horum in proprie motus1 [ colli ] & capitis, & pedum faci- ^ B Aiiaiitera. potu datum eft.aut ipfeper fe bibit,& medicetur lior in eo,qui habet fubeth; & fenfus; & apertio AYIC Hh pal- vero palpebrarum facilior in habentibus matricem praefocatam, & eft praefocatio matricis eueniens kB.finitureius fubito,&k[indicat poteftatem fui,& finitur, poteftas, aut ad aut minoratur,& fubeth] extenditur,& fitintroi lalutcm, autad tusinipfoin profundatione gradatim. Et incipit ni0rtquandoq;. a fomnograUi,ni fi caufa eius fit frigus fubito eue niens: aut medicina ebibita.Scias ergo illud. J- H. 'XL0 T ^ T 1 0 ^ E St 1 Et coriandrum himidum &c.Totes ex hoc loco coi ligere id quod fupra de coriandro dicebamus, nempe ip fum non abfoluie fomnum facere :fed vbi bumidum efi: fui nempe frigiditate,dum recens adhuc,atque humid» eßyßupefacere fortaßepoteß,quod ficcum,aceto mace ratum,& cum fac ch aro nequaquam facit. 2 Et differentia quidem inter fubeth, &c. Differre ait ab apoplexia carum, quod in hoc affettu intelligere, in calefa&ione complexionis cerebri,fed t B-fat. ] cum laboreabfque facilitate. In illo au tem,qui fa&us eft propter dominium fanguinis, oportet vtincipiatur a phlebotomia cephalicae, Sc ventofiscrurium, aut phlebotomia laphence, Sc vtat-urclyfteri temperato, & fubtjliatione cibi : Sc vtature [ eo quod torrefa&um eft. ] Illuni e b. ari- vt purgetur, & remoueatur, quod in iplo eft: & confortatio cerebri, ita, vt materiam non reci ex phlegmate, eft in ftomacho, oportet vt euomat cum eo,quod phlegma incidit ex eis,quas di cemus in loco fuo, Sc adminiftra embrcchas di-geftiuas fortes, & caputpurgia, & fternutatoria, & gargarifmata,& ea, qua: iciuifti in canone, fi-cuttibi praeterijt. Er ex cura eft, vt aeger audiat,Sc videat res.quae 8 [contriftatipfum5triftitia enim] B< iegam ip. in huiufmodi segritudinibus, in quibus debilita- fum cjaomäal« turcogitatio}&extinguitur,eftexcis,qujecom- gam-30 moueut animam, & reducunt eam ad re&itudi-nem. Etex medicinis quide vigilare facientibus, eft h [ epithema fädiu 111 ] cum calcantho, & ab- ^ B> n^re m. Her fio facici cu m aceto: Sc conftri&io extremita res. ’ fum inferiorum, öc adminiftratioilernutatorio-lum. / De a [vigilijs,]&fahara. Cap. 4. a B aliechdz, 8c alfihin. b f B.&. ----------------—,---------------------------------- "T TIgilia quidem eft difpofitio animalis, quu piat. Et illud quidem, verbi gratia fit cum oleo 40 V effunditur fpiritus animalis ad inftrumen-rof & aceto plurimo, ne oleum dormire faciat, ta fenfus,& motus, vt eis vtatur. Sahara vero eft: & praecipue quum ipfum eft folum^b f [ fuperfluitas in vigilia, Sc egreffus a re naturali. ] cum exprellionibus frucluum confortan- Et eius quidem caufa complexionaUs, eft caüdi- tium,&poft illud adhibeantur embrochas infri- tas, ßcficcitas propter igneitatem fpiritus ,b [& b b. quare ipfe gidatiuse. Deinde fiat permutatio ad refolutiua, mouet] femperad exteriora, & caliditas vehe- mouctur. ii fuerit in cerebro retentum aliquid: & tu qui- mentius eft faciens fahara, Scc [anterius faciens.] c b. magis pm dem iamfciuifti omnia illa in canone. In eo au- Et fahara quidem quandoque fit ex nitrofitate clPale efficIe's* tem, qui fit in febribus, & in principio periodo- humiditatis d[occultatae] in cerebro,aut propter d B pro£uncJatc rumP oportet vt incipiatur a ligatione extremita dolorem,& cogitationes communes.& eft faha- tum, &:a motu fternutationum aflidue,&odora 50 ra,cuius caufa eft lumen,& loci illuminatio, quü « 7 ia /a <4« r muf t 7 n /O*» /-* m ^ am «#• t m n in f ^ l 1 n 111 C t* t o /a _ mento aceti, Sc vaporis eius, Sc vndlione capitis cum oleo rof. Sc aceto plurimo,aut aqua acreft^, aut aqua granati, Sc ftypticorum. Ille autem,qui fit propter potum narcoticorum, curetur fecundum illud narcoticum, & detur aegro ad potandum theriacaipfius,quod diduri lumus in libro iiij. Subeth autem fa£li ex frigore extrinfecus ad-ueniente, cura eft potus theriacas, & mithridati, & dia mu fchi, &embrochetur caputcum aquis, perueHitin huiufmodi aliquis praeparatus faha-r£e. Et eft fahara, quae eft propter malitiam dige-ftionis, &c multitudinem repletionis. Et eft fahara, quae fit caufa eius, quod inflat, Sc e [ commo-c B.perturbit. uet]humores, &fomnia, Sc timorem in fomno, ficut fabae, &fimilia. Et eft fahara, quae fit in febribus propter eleuationem vaporum ficco-rum mordicatiuorum ad cerebrum. f[ Et dolor f B.&proprer quidem, qui decrepitis accidit ex fahara,eft pro- -------------"i ~v" - r C quicieiiuanara, in quibus coda funt ruta, & caftoreum ,&pyre- 60 pternitrofitatem ] humorum eorum, Sc falledi- qBJcacciit ____ O______ _ a M • » «• IAA /A 1 >-4 1-K O_ ! u A7' 1 -1 fiA f1 i J. > A. . y-» /3 IA I’ 1 thrum, Sc vngatur caput cum oleo de ben, Sc o-cb. nardino cü leoc [de duabus lpicis cum caftoreo, Sc Icilia, Sc caftoreo, & o- oleo m ufcellino, ] Sc oleo coftino cum caftoreo. eo e xnufco. £t fimilitcr adhibeantur emplaftra fa6ta ex calto reo,& fcilla,& mufeho. Sc fintcaftorei partes, i j. & fcillae pars.j . & mufehi quantitas parua,& odo ret mufehum aftidue:<3c vtatur eis, quae di da süt nem ipforum , Sc ficcitatem fubftantiae cerebri crepmscft pro eorum. Et eft fahara, quae fit caufa apoftematis p&: ma gisperuerfa. Et huiufinodi quidem generis eil pcrmiüio €f [ ] quxiitin febri- cfB .rationis. bus,St plurimum Et in peftilcntialibus. Cum ea au tem, qua: fafta eft ex caliditate, Sc ficcitate puxis, non funtgrauitas, ncque Egna materienun praedi&arum in canone,&in capitulispraseeden fuit,quod finguU animales facultates fmgulas feorfum 40 tibus. Fa&am autem ex phlegmate iam putrefa- Cap.i. fedes fort it £ fint:quod quidem fenfijfe videtur, & au-thor libelli de oculis,part.i.Ex Galeno tamen nnfquam id colligere efi.Et multum fani quis referre exiflimarit curationis gratia, noffe, qua in parte hac, aut ea facultas c ollae etitr.Ver um,qmm neruorum,qui monendo cor pari feruiunt, m occipite ortus fit, fentientiumvero in fyncipite,rcs ipfq,applicandi remedij locum demoflrat. Sic ad motricem quippe adiuuandam facultatem,appo nenda pofieriori partiprafidia, inter omnes conflat in &o,& acuto habentibus accidit, vt eis adfit cum permiftionef[feuentas,6t vt eleuentlupercilia fB.razane. fua manibus fuis omni hora, Sc vt ipfoium capita graucntur , & patiantur ] carum propter lub-1 fobeth. ftantiam fr igoris, ficut permifeetur eorum ratio-, nes propter accidentia caliditatis. Et ifti quidem non leparanturabeo,quod tenent, St plurimum quidem accidit eis, vt exiftiment fe iplos beftias, Öt aues. Et vniuerfaliter quidem permiftio ratio- reclricum vero,ac fenfitricumpotentiarum vitijs Gale 50 nis,quum accidit a caliditate ficca,tunc ipfam fi- nus commodiffimam eam admonendi auxilij partempu tat in fyncipite,inqua futura coronalis efipofita. z.de comp.med.per loc. & alibi. aB.alhachel. b B. Permixtio vero rationis,8c alienatio e, vel De permißione [ fenfus J & alienatione. Cap. $. connumeratur au[enfla Ma ^ [ T) Hrmiftionis vero fenfus öc alienationis de-c b. & illud eft i clatatio, efi, enim, qu^e fit J propter cere- ex eis, quorum brum ipfum, efi aut ex cholera nigra, aut ex fan-nocume-mm al gUine calido inflammato, aut ex cholera citrina, 60 in capitulo de foda. iufmodi!" Aur aut cx cholera rubea, aut ex calore puro, aut ex exficcitate pro- vapore calido.c [Et ilia quidem funt ex illis,] qua: De cura pter prajeeifio- deficcant, quare cerebrum materia fpiritus inna-priuatur, per cuius fimilepofsibile efi rationi aut cogitatio- - r > * K r-rn . i nis, aut reliquo Vlam fuam ieruare. Et facta propter membrum, rum. aliud, aut corpus, eft ficut, qua’ fit propter fto- tmyrach. maelium,autpseius, autf hypochondria, aut gnincant vigilia,aut a caliditate humida fangui nis, aut a phlegmateputrefafto, tunc fignificat ipfum f carum. Illa vero cuius caufa eft vapor pube4 afeendens ex membro,cognofcitur cxdifpoll-tione illius membri dolorofi, fi fuerit membru, aut totius corporis, fi fuerit comprehendens, fi-cutinfebribus§[communicantibus.]dccogno- ?B.coniprfW icitur an efi pura, aut eft11 [ materia, aut vapor.] demibus icuw Etfigna quidem omnium illorum przdidafunt 0 comumby. h B.cii ipatcru» aut vapore. Cap. 10. CVrarn autem, qua: mclancholia;adhibcfnr dicemus in capitulo melanchoiia:. In cura autem permiftionis fad.x ex fangvanc, opor-. ' ' ter tet incipere a phlebotomia 5 3c ab omnibus, quae ad caliditatem,<5c pofita eft in medio, vt fit ei redi temperant fanguinem, <5c ipfum infrigidant, & tus ab imaginatione ad memoriam . Et tu qui- eius eftentiam redificant.Eius verö,quae fada eil dem iam (ciuifti imaginationem,memoria t!j ex citrina, aut rubea,cura eft vt incipiatur,& eua in loco fuo. Hsec autem aegritudo curatur cale- cuetur, & permutetur complexio,aut corporis fadione cerebri,<3c humedatione ipfius,fi fuerit totius, aut capitis proprie: öc adm im lirentur in- cum ficcitate, aut refolutione eius,quöd eft in ip frigidationes, & humedationes praedida: in ca- fo,5c euacuationibus cum medicinis magnis, & none: 3cadminiftrentur emplaftra poft ratione vomitu fado cum oxymelle fquillitico,*1 [aut] fe hB.&. aB.vehemen. capillorum: & fia [coardatur, & fortior fiat, re- mine raphani, fifiunta materia. Et oportet, vt * tiorfiat, & for- gatur alio regimine. ] & ex eis quidem,quce con- 10 ex illo perueniatur ad excitandum cor cum me-nficctur, rcga- ueniunt permiftioni [ fenfus cholerae] eft cera- dicinis fibi proprijs , ficut diamufchum, <5c mi- nuni^&lmi C infrigidatiuumexoleo rof. Scaceto fyncipi- thridatum,&1 [f ttyphera,] & hisfimilia.Etnon iB. akneerha. b B.rationis va ti fuperpofitum c[&] oleum viol.&: lac fi nö fue- oportet,vt prolongemus fermonem in hoccapi- fdinufcra. hds. ritfebris: autoleumroi. <5c papauer, cumcaute- tulo, iam enim (ciuifti modum fimilem huius cß.aut. la reprellionis vaporum. Quum que vigiliae ad- regiminis in canonibus in eo quod praeterijt. Et funt,tunc omnia epithemata non funt luuantia: oportet quidem, vthofpitium eius domus lumine quandoque faciunt eum poflidereconftridio nofum fit. & vniuerfahter quidem vigilix, & fa- tJB.vaporu &. nem d [ calid itatis: quare] non facias caputpur- hara,&fubtiliatio cibi,& paucitas ipfius,&decli cB.vndefiat, giumc[&facias ] augmentum in attradione; natioad complexionem ficciorem,& fubtiliatio im öconfequenter adhibe clyfterelenitiuum. I11 20 nem (anguinis,& ad temperandum ipfum,& ca autem, qua: fit propter membri communita- k [paucitas ipfius,& calefadioeius,] ita quod nö k B. paucitate tem,vtere capitis confortatione,& eius infrigida fit vehemens ebullitio,& calefadio, imo (it cali- ipfius,& caiefa^ tione,&attradione ad cötrarium,& hoc totum ditas fubtilis, non feruens. J[ Haec enim ex eis ftl6ncm«us. _ quidem iam fcitur ex canonibus praeteritis vni- eft,quae redificant fenfum, & mundant ipfum. ] f B uerfaUbus,&particularibus.Quumquecum*[ca Et nihil eft magis inimicum m[fenfui,] quam re acuunt itione, liditate,&:] rationis permiftione non funt debi- pletio ex cibis, &humiditatibus.Etficcitas nocet ieumtdietfra * litas,& figna apoftematurn,opOrtet, vt patiens a- 11 [ fenfui non vnde eft diminutio,fed vnde eft fu- & c!anfica«t ip lapis caedatur vehementer: & quandoque necef perfluitas in velocitate motus, aut vnde eft pauci f™1* faria eft percuffio,vt ad ipfum ipfius redeat ratio; ta fpiritus vehementer, aut eius refolutio cum a- n e. rationi’uö & quandoque oportet, vt caput eius fecund um 30 liquanto motu. vndeeft Ucam crucem cauterizetur,fi nihil aliud confert. Et ex rebus ipfi conferentibus eft, vt fundatur fuperca De corruptione memori*. Cap. 12. pita rplorum decodio pedum ,& capitum,oc r r %B,alfefera. multotiesfimat eos §[alfefur, ] quum ex eo bi- bunt, <3c comedunt ipfum diebus aliquibus, /I- yP/a eft compar ftoliditati,nifi quia eft in po-cut cd, aut in aliquo alio fruduum cxdulcibus fteriori cerebro, quoniam eft diminutio in interea, quxcoopcriunt, & faciunt non appa- aliqua operationum pofterioris cerebri, aut de- xcre. ftrudioin omnibus. Et eius quidem caufa pri- ma apud Galen.eft frigiditas, aut pura, aut cum _ r n i-j-j, . . • -i . 40 ficcitate,& non imprimitur in illa fimile, aut cii aB.Dcalraka» [De floliditatei& amen ta.] p. i . humiditate, & non feruat, quod impreflii m eft ch’vdaicSm- in ea. Sed fielt cum ficcitate, fignificantipfam cha. " Indifferentia inter permiftionem rationis,& vigiliae,&infomnietates,& quod feruat res prae- Jl^ inter ftoliditatem, 6c amentiam [quamuis teritas,& non eft potens feruare res mömenta- fint duo impedimenta rationis ,&fit caufa fa- neas,& illius horae. Et (i eft cum humiditate, fi- cieiiscontingere vtrafque fimul cadens in ven^ gnificateamf fomnolentia,&qu6dpreterita pe ffubeth. bBttzumüfi tre medio cerebri) eft, quod permiftiob [fenfus] nitus non feruat. Et forfitan feruat ea, quae funt eft ixGo in operationibus cogitationis fecfidum illius honE,& momentanea, fpatio maiore, qua mutationem. Stoliditas vero, & amentia funt praeterita. Et fi fuerit illic frigiditas pu ra, erit ftu- i£efio(ecundumdiminutionem,aut dcftrudio- 50 por,&a[ vertigo.] Et fortafle erit ex ficcitate, &. a B.fcotomia. , B.alcliariie,& netu, Sc difpofitio fimilisc [fatuitati, & phanta- caliditate,& erit cum ea permiftio b{ fenfus. ] Et bB.rauunis. aliebubie. ’ fix] Et tu quidem iam fciuifti,quöd fpeciesd [o- illud quidem eft, aut in illa parte cerebri ipfius, d B. rrocuincn- perationum ] funt tres. Huiufmodi autem aegri- aut in ventre ipfius,aut in vafe eius. Etquahdoq? torum. tudiniscaufae,autfuntfrigiditaspura, aut cum fit propter humores, & malitiam complexionis ficcitate, comprehendens fuper ventrem mediü temporum,peruenientem ad cerebrum. Et qui- cerebriin longitudinedierum,& fpatij .aut frigi- dam antiquorum iam dixerunthoc, Sc eft ex eis, t b. materia ditas cum c [aiiquo phlegmatico ] in vacuitati- quxteftificatafunt,&experta, &obliuio quide, phlegmati ca. bus vaforum cerebri. Et caufa f [ in hoc non eft corruptio memoriae , fecundum plurimum f Biuiiuseftex nocumentum: ex frigiditate, & non ex calidita- non accidunt, nifiex frigiditate, & hu miditate. frigiditate & te, njfi ] quoniam hoc nocumentum eft deftru- 60 Quandoquetame fit ab apoftematibus cerebri, non exca k ita ^ ^ tjiniinutio. quoniam caliditas eft faciens & proprie frigidis.Et fcias,quod obliuio,quando cogitationem, quae eft vnus ex motibus fpiritus, acciditjcum (anitate, nuntiat asgntudines cere- quo mouetur ab anteriore partecerebri vlque ad brie [propinquas,Jficut apoplexiam,epilepiiam , cB.fortes. g b. caliditas eius po(tremam,& e contrario. Et §[ calidita- ^lethargiam. quidem excuat tem quidem eleuat motus, ] & iuuat iplam . Et motum. conoelatioprohibetipfam. Quapropter pofita . eft complexio huiufmodi parti cerebri decliuis A VIC Hh 3 De De ftgnh. Cap. r 1* af B.fpccieram Portet, vt cognofcas illud ex canonibus cius, & caufa.ru \_J pra;diftis, & non iteremus eos in omni ipfms. hora. De citra* Cap. I-4-. a B. Alialitera. aiTociatur cah- diun,& ficata ^cm cum efl. cura co,quod didum eft multo-tu ties. Ineavero,qua;fa>tcr:. Alia litera. Et censeis: & h [dormitio multa in meridie..] Et v- 60 ficcitatis ipfius. Et quando eft agritudo corrup- ^ , , ' i Sos t? muerfoliterfomrius multus nocet multum , Sc foT&grlfan- proprie fuper repletionem plurimam Superflui* »os. 0 tas quoque vigiliarum refoluit fpiritum,& debi-h b, otiofitas litat eum, & cum hoc replet cerebrum vapori-muu’ bus. Et ex eis quidem, qux experta lunt,eft a-corus nutritus,Sc piper longum nutritum, Sc in-uenta funt manifefte addentia in feruatione. Et . ..... /* T. .. • . nccöpöütionK tionisimagmatioms,nonipuusdimmutio^ tues earuw.Etcir-fufficiensad cognofcendum eam etiam,quando rUpUo in»?* eft a melancholia, aut cholera, aut complexio- cacioms ü ir ne calida fingulari, propter illud quod diefum eft, Sc fcitu t. Cura autem illius ihn t, fecundum ^iebus ipT>. piorum piorum fenfus: 5c fi neceflatia eft fricatio,aut vcntofarum appofitio: fiat in anteriore parte cerebri . äfE.difpofitio De a mania Cap. 15. Xpofitiomani^eft^[dasmoniumlupinum,] !c Al' jQ Canina vero eft fpecieseiusexiftens cum ira cB.foiioco cii permifta tripudioc [ & inquifitione corrupta per wrrawapmi* Pct^t'on^ > ] quemadmodum eft ex naturis 10 iänguis aliqua corruptionis fpecie.b t [ Ha biandimcn- canum. Et lciasquod matcua faciens ^ [dajmo-to ad compia- nium lupinum ] eft in fubftantia materia; facien- mutatio praedida. Signa vero indicantia ipfani iunt, ficutincubuscumcaliditatecerebri ji& ficu t fi repleantur pedes fanguine, & fiant rubei, aut coaguletur fanguis in mam miila mulieris. Et fignificat motus corruptionis fanguinis. Et primu ni quandoque fignificat a+ [ ] quod fada eft caufa corruptionis fanguinis in membro, in quo calor innatus non efi fortis, regens fangiiinem bene: imo corrumpitur in ipib cendumhomi- tis melancholiam: quoniam vtraeque funt meri B gienun al ^anc^10^c3e: veruntamen caufa faciense [dsemo-itbhai,aut. nium,] eft melancholia adufta, fada aut acho-c b. & raro fit lcra, aut a melancholia, quse eft deterior: 6c fä-cx phlegmate ciens melancholiam eft melanchoiia naturalis ^äufslatTx mu^ta>aut adufta* fed fada a phlegmate, aut co melächolia. ßnguine dulci,f [ tamen parum fit a phlegma- Et plurimum teadufto, (lautem fiat ab ipfa melancholia,tune 20 a melancholia eft,quödeiusa [daemonium,&lu quidem melan plurimum, quum fit melancholia,non eft nifi p>inofitas]eius fiunt cum cogitatione, & quiete dolia non fit mania cum fua applicatione] in anteriore parte fpatioaliquo, deinde quum mouetur, c[&lo- tiamterame cerebri, & fubftantia eius:quoniam ipfius ap-lancholica; in plicatio ad cerebrum, eft ficut applicatio n ate-vafo. ^ riei f phrenitidis . Et melancholia quidem eft Itplunmumi cum malitia exiftimationis, & cogitationecor- ] Et quum accidit lignum primum in fine maniae, forfitan fignificat ipfius refolu-tionem fignificatione varicum. Et multoties accidit mania in aegritudinibus acutis fignificans crifim: ergo, fi reliqua figna eius inuentionem c f [ ] atteftentur fignificat, quod crifis erit bona. Et quandoque eft vehementia manix fignificans crifim ipfius mania;. Et fignum quidem faebe ex melancholia adufta a f B.&. b f B. nocentis cerebro» quitu r,incipit ratiocinari]cogitans: poftea quu m iteratur fuper cum, non eft poffibile euadere ex eo,neque facere filere ipiiim. Et eft extenuatio corporis in iplo vehementior, & color ad nigredinem decliuior, & fomnia deteriora: Sc quandoque vomit aliquid acetofum,ex quo ebullit terra.In ea vero,quae eft ex melancholia choleri- cfB.boniratis. dB.gienun,& aliebhaie. e B. & aliquis eum alloquitur incipit lacere. clT^ntia rilPta>& timore>& quiete: & non eft in ipfa agi-materia. tatio vehemens;Mania vero tota eft agitatio, & Aüalitera. Et faltus,& inquifitio,3 [& lupofitas, ]&afpedus, plurimu quide cuinon affimilatur afpedus hominis: imo res, 30 ca,fiunt permutationes ad contentionem velo--ftnificum T cu* maS*s fimifis eft afpedus h [ luporum . ] Et cius:& quiesab ea velocius,&non recordatur c5 fentia matenl differt ab vna fpecie t phrenitidis, cui eam habes tentienis, &:odij, ficut recordatur eius primus, an anteriorice- in daemonio affimilatunquoniam cum haeaegri arebro. tudine non eft febris fecundum plurimum, fed fB^ümanib9 Karabitusnoneuacuaturabipfa. Caninaautem feumotioma- eft fpccics ilia ii i zc, in qua eft aßbeiatio vehem es, ziuü ad aliquid &amicitia cum obedientia, Sc conuenicntia fi-inquiredum, Sc mul. Et in ipfa quidemnon eft credulitas conten aut minoratur eius quies, & multiplicatur motus ipfius,8ctixa,Sc agitatio eius, Decura. Cap. 17. aftus, feu mo- tionis,qu^eftin mania: Sc eft quafi ad fanguinea milibus alfeb- propinquior.Haicautemscgritudo plurimum ac 40 lai'. cidit in autumno propter malitiam humorum, g b. alfebhai. quandoque multiplicatur in vere,& in aeftate. t Karabiti. £t Q[ excitatio apud flatum feptentrionis,pro- m“L' pt« dcflccationem Septentrionis. Et hanc qui-%-d ad pugnam dem aegritudinem plurimum non reloluunt nifi iracundam. hämorrhoides & varices.Et quum accidit fuccef Alia litera. in- fione eius hydropifis,foluit eam cum humidita-tenuo firma ad te ^ nr0pric,quum eitis cau fa eft caliditas hepa “ tota 1S’ tis,& ipfius ficcitas: Sc multoties accidit hxc x SI repletionem vides humorum , phlebotoma. Et fi vides dominium cholerae in corpore per vrinam,& reliqua figna, euacua cum decodioneepithymi,aut deeo&ione myrobal. fi eft cholera meiancholica. Et fi eft melancholia pura, fortaife necefle erit tibi, vt euacues cu epithymi puri pondere a [ trium 3. cum oxy^ meile, ] & pilulis de azulo. Deinde veni ad ca-put,&euacua,fi eft ibi repletio fanguinea, aut melancholia fanguinea,ex venis, qua funt fub lingua. Et aftidua ipfiuseuacuationem cum his a B. Alia litera ofto drach. cu fyrupo acetofo gritudoproptercommunitatem ftomachi, qua 50 pilulis: quarum confedio. Recipe hierae picra;, vomitus fanat. epithymi, ftxchados omnium trium ana par- tem j.fcammoneae, myrobal. amborum ana partem mediam, fiant ex ea pilulae magnae. Ec poft vniuerfalem euacuationeminno&ibusfe-paratis fumatur ex eis quaque node pondus. 3-ij* Et ex eis,quse conferunt ad illud , funt pilulae iftiufmodi epithymi, polypodij amborum ana 5. v. lapidis armeni, myrobal. kebul. ana. 3. j .ftae-chados. 3. x. falis Indi, pulpae coloquintidae am- Ci p.7. jl KLU 0 T JL T 1 O 71 E S. Mania,de qua hoc loco,eo ab affe&u, quem in fupe-rioribus nuncupauit fibare,diflinguitur,qudd is cum febre eflyhic fine febre,a melancholia vero, vt hic dixit, quod in mania importuni motus, & furores fint, in me- lancholia non ita,Vro huius affectus notitia, ride Gale. 60 borum ana.3. iiij. belliri. embli. f thymi, ellebo. t hafo. 3 .deloc.ajf. De fignis mania vniuerfalibus,&fpecierum eius. Cap. 16. Cigna itaque vniuerfalia eius funt, q?mutatio ^operationem moralium 3 & mobilium eft nigri,omnium ana. 5. iij. turbith. j.xx.confician-tur cum oxymelle mellino, & adminiftrentur. Et fiunt gargarifmata cum oxymelle fcammo-neato.Et non fuperflue vtaris de pilulis de b [fcei-bar:] fed vtere,eis tanto tempore , quo ? [ af-fidue inuenitur in eis ] leuitas. Quum autem malitiam complexionis calidae fentis , ab-AVIC. Hh 4 fcinde bB.aliäb’ar. ] c B.cum eis in« nenit.ir. "BÄhcodio, t f. B.etiam» f fömoolentia. g B. qii*eft al-fefera. hB.atgiuhaie, vel ficut alar-giuha. a B. pauidum, fcu triftantem. tatis,& ficcitatiscontrana eft fpiritüi, debilitans ipfum ficut complexio caliditaris, & humidua-tis:vt complexio vini eflconueniens b t [ b t E.fpiriub. ] & confortans. Quumque melancholia compouitnrcum rixa,& ialtu,&c [fcintillis,] c B' contentio. permutatur, & nominatur mania. Et df [ ne,reupig,». jnequedicitur melancho-1,/.'"°“!c:; i- • r /111 • tur mania.mil lia,mfi cuius eucntus efta cholera nigra , non iua> adufta. Et melancholia:quidem caula , aut eft melancholia fcindeeas: &poft purgationem perueniad infrigidationem , Sc huaiedationem cum embro-chis,&alijs. Et forraiTe neceflarium erit,vtin die quinquies cmbrcchentur, & liniantur capita ipfbrum ex decoctione pedum,<5c capitum 1 &mulgeaturfuperipfalac,& ponatur fuper ea butyrum crudum . Sitque intentio tua in hu-medando maior intentione tua in infrigidädo-Veruntamen fi non inuenis medicinas veheme tis humeftationis, nifi frigidas, pone cum eis 10 in ipfo cerebro,aut extra cerebrum. Et illa, qua; dufo,&. chamaemillam. Et fortaffe neceflarium erit tibi, vt eos dormire facias, medicamen tribuere eis in potu d f [ ] Dabis ergo ei ad bibendum eum aqua granatorum dulciü, vt humecfctiaut cum fyrupo de prunis,vt leniat: aut cum aqua hordei. Er embrocha eos c f [ ] cum aqua, in qua co- £him fit papauer,vt dormiant: verum re&ius eft,vt ponas in eo parum chamomillae: & emul- eft in ipfo cerebro: aut eft ex malitia complexionis frigidae, & ficcae fine materia pcrmutante fub flantiam cerebri,6c complexionem fpiritus lu* minofiad tenebras: aut elicum materia. Et illa quas eft cum materia,aut eftc [ cum ] materia, e —. g qux eif in venis veniens ad easf [ Sc ] ex loco a- f ^ lio,& conucrtitur in eis ad choleram nigram * . jj propter aduftionem§ [eius] qux in eis eft,h [&] hB.aut. Iit fxx: &: hoceft plurimum: auteft ex materia i b. aut eft i*. ge fuper caput lac :Scolea iuuantia ad illud funt *0 imbibitain corpore cerebri, [& cftimpediens]dens- bona. Et quumadminiftraueriscmbrochas, Sc caputpurgia ,& olea humedantia ingenia,Sc dormiant poftca fecundum difpofitionem, qua ütfomnusex embrochis,& oleis facientibustfu-beth.&proprieoleo ex laducis;& in potu tribue eis quod hume&at,ficut aqua hordei. Et non des eis ad potandum aliquid, quod currat cerebrum qualitate,Sc fubftantia fuaeffunditur in ventres. Et multoties fit permutatione ex epilepfia. Illi vero, cuius caufa eft extra cerebrum , communicat res aliqua »ex qua ad cerebrum humor eleuatur,aut vapor tenebrofus. Eft ergo res illa, aut in toto corpore, quum ei dominatur complexio melancholica. Aut fplen, curfu oxymellis, Sc in quo fit lubtiliatio, Sc de- cum in ipfo retinetur melancholia, Sc non po üccatio,& incifio.Et quoties videris naturam du teft ipfam pu rgare: aut eft defedus,& non poteft ram, clyfteriza infirmum, vt non eleuentur ad 3o trahere choleram nigram ex {anguine: aut quia caput vapores impedientes ex fece. Et oportet vt in aquis ipfomni des cis in potu radices foe-nicali fylueliris, Sc femen eius, Sc radicem vitis alba: § [ & eftalfeiir, ] quoniam funt muatiua. Sitque ipfbrum ex eis potio quaque dicaur. j. Si autem ea non biberint, abfconde illa in cibis eorum . Et coram infirmo fedeat,de quo verecun-detur, & quem timeat: Sc ftringantur coxx, Sc crura eius fern per, vt affidue vapor ad inferiora in ipfo prouenit apoftema 5 aut non prouenit fed nocumentum aliud: Aut pt opter vehenien-» tiam caliditatis hepatis: Aut eft res illa ipfum f f mirach hypochondrium,quum in ipfo ad unantur iuper tluitates nutrimenti, Sc vapores inreftinöruni,& aduruntur humores ipfius, Sc conuerwntur in genus melancholix, Sc faciunt euenirc apoftc-ma:aut(inon faciunt euemre., eleuatur ex eis, vapor tenebrofusad caput: Sc nominatur hoc intrahatur . Quod fi timetur, quod feipfos lx- 40 ifatio myractya, Sc melancholia kf[ ] kf’BittftöwJ dant, ligentur fortiter, & intromittantur in ca- mirachia. Et ipla quidem multoties eleuatur ab & meianchoiuj bijs,& fufpendantur in rufpeforioeleuato,quod apoftematcportonariorumhepatis ,& aduritut eft ficut h [ argeatum.] Et oportet vt fint cibi fanguis t hypocondriomm:&. eft iUud quod Ga- imyracfc. corum humid; fecundum omnem habitudine: len. pofuit cauiam in melancholia mvrachia. Et “ veruntamen oportet,ne cum fua humilitate fint. Theophilo quidem videtur, quod eius caufa eft ex eis,qu& oppilationes venire faciunt, ficut amy vehementia caliditatis hepatis, Sc inteftinorum. Cjuidem ali/p lum, 5c qua: fi milia funt ei, illud enim valde no Et quidam ali; ponunt cauiam mea oppilatio- niitcati/am ef- cet eis Et non detur ipfis,quod plurimum prouo nes,11 [ } eat vrinam.illud enim ipfis nocet. Et reliquaecu- qux fiunt in mefaraicis, Sc fi non fit apoftema. e t ^B r^ipforum,in quibus oportet,vtfibi timeant,& 50 Significat ergo qui ponit caufam in illo oppila- nB.aracerc- iibieaueant,funtcura melancholix:Sc nos rememorabimur eius infuocapitulo. Quumque declinant, non eft malum, fi ad potandum detur eis vinum plurimum commiftum:nam illud hyme&at eos,& dormire facit. De melancholia. Cap. iS. tionem in mefaraicis, quod nutri mentum lplb- brum. rum non penetrat ad venas, & accidit ei corru-ptio: & fignificat,qui dicit, illud efle propter a- [!creli;sknn-poftema,longitudinem retetioms cibi in eis cru- diu» «rcbn. di cum difpofitione fua. Et hoc apoftema fe- AliaUtcr» ,cc eundum plurimum non fit calidum,m [ fed nc-que] eft illic febris, Sc fitis, Sc vomitus cholera- a:* Et quandoque eft caula generationis eius11 [aer re> sficcita». exterior.] Et principium quidem generationis quarJocu^--Icitur* melancholia mutatio exiftimatio- 60 eft in cerebro,01 [ ]^UU11111V L num,&oogitationuma curfu naturali ad ftomacho eft apoftema calidum, & P[ aduritur ipfmh,,:c^ vapor eius in humiditatibus cerebri:] vteftin cominuni-^ matrice,aut in reliquis m.embriscapiti coni mu- licutcw^ nicantibus.Eius vero,quae fit a frigiditate, & fic-citate fine materia, caufa eft malitia complexio- ^ nis melancholica: in corde cum materia,aut ih porCiu! r ne materia, cui communicat in ipia caÄunr, aiutcs- quo- D corruptionem, & ad timorem ,& ad malitiam propter complexionem melancholicam,facientem a [iylueftrem ] fpiritum cerebri interius, Nefacientem ipfum timidum propter tenebras ip-. fius,ficut tenebras extriniecx folicitant, Sc time*-, re faciunt fecundum quod complexio frigidi- quoniam fpiritus animalis continuus eft fpiri- lancholiam. Et vnaquxquefpecicrumchoieue tui virali, & ex fubftantia ipfius. Qnarecomple- nigrx, quum in cerebro eft modo prxdiäo, fe- xioeius corrupta mclächoftica, corrumpit com- cit melancholiam,veruntamen quxdam carum plexionem cerebri, & conuertit ad melancho- cum melancholia efficit maniam. Ilia vero,qua: liam. Et quandoque fit propter caufas alias in- cft magis incolumis, eft illa, qua: fit ex firce fan- fngidantes,& exficcantes: non ex corde folum: guinis, & cum qua fit gaudium. Et melancho- quu m tamen non fit pofiibile,vt fiat äbfquecö- lia quidem plurimum refoluitur per hxmor? munitate cordis, imo fortafie magnitudo cau- rhoidas, ■& varices. ‘Et quandoque minoratur fx in iplö erit ex corde. Et propter hoc necefia- generatio huius aegritudinis in albis, & pingui- b. aüonetur rium eft vfel [ confcquatur J cura cordis cum cu- 10 bus,6c multiplicatur in brunis,& pilofis exte- \c cotinuetur, ra cerebri in hacxgritudine. Et fciasquod fen- nuatis. 8c duram carnem habentibus. Et rnul- guis cordis, quando efl ter fus, f ubtilis, clarus, tiplicatur-generatio ipfius in eo, cuius cor eft: ve- lxtificans,refiftitcorruptioni cerebri,&redifi- hementer calidum,& cerebrum ipfius eft hu- cat ipfum; immo non eft mirum, fi fit Iccüdum midum: quare fit caiiditas cordis eius generati- plurimum principium illius ex corde 5 licet non ua cholera: nigra: inipfo , & humiditas cerebri confirmetur hxc xgritudo, nifi in cerebro. non ipfius fufceptiua impreffionis eius, quod gene- enim eft nonum,& longinquum mirum, fi cor- raturin cordcipfius. Ex eis vero, qui ad ipfum dis complexio primum corrumpatur 5 & fequa- funt prxparati, Eunt tra.uli, & fyllabam multo- r b. aut. tur eam cerebrum r [ & ] corrumpatur cerebri ties repetentes, antequam didionem proferant, complexio, &: fequatur eam cor, & corrumpa- 20 z f [ ] linguas habentes le- % f b. naturam f b. mftis, fcu tur complexio fpiritus incorde,& fiat1 [fylue- ucs, & oculos3 [mobiles] quorum facies funt habentes acutä paui us. ftris,]& corrumpat quod ex eo penetrat ad cere- vehementis rubedinis,& br uni, & pilofi, & pro- irafci" bru m, & iuuet cerebrum ad le corrumpendum. prie in quorum pedoribus funt pili nigri,& grof- aß.multü pal. Etquandoque accidit in fine xgritudinum ma- fi, quorum venx funt amplg,& labia groffa,-quo- pitames. terialium, & proprie acutarum melancholia, &c niam quaedam ipforum lunt fignificationes ca- eft fignum mortis, tunc accidit homini illi, liditatis cordis, quxaam fignificationes hu- vt recordetur mortis,&mortuorum plurimum. miditatis cerebri: & plurimum funt, fecundum Et vniuerfeiiter quidem cholera nigra multipli- quod apparent, phlegmatici. Et haec quidem secatur,& generatur quandoque caula membri o- gritudo plus accidit 111 viris: fed in mulieribus perantis nutrimentum, quöd eft hepar, quum 30 eft deterior. Etb [ multiplicatur in iuuenibus,] & b b. multipli, aduritur fanguis, aut debilitatur ab expulfionp lenibus. Et minoratur in hyeme, & multiplica- catur in coafi- fuperfluitatismelancholicse,&eftmmus:Etquä- tur in xftare,& autumno. Et quandoque exci- ftentibus. doque caufa membri, quod eft euacuatorium taturin vere plurimum j quoniam vereleuat hu-cholerx nigrse, & eft fplen, quum debilitatur in mores, 8c permiicer eos fenguini. Et quandoque duabus rebusrquarum vna eft attradio fecis fan- eft eius excitatio cum periodis, in quibus excita- guinis, 8c cinereitatis ei us ab hepa te, & a 1 tera eft: tur cholera nigra, & feruet etiam. Et ad illum cxpulfio fuperßaitatis, qux ex eo ad ipfum ua- etiam, qui praeparatus eft melancholia:, cito per- tB.expulforii/, hitaradf [locum quicllprxparatus. ] Et quan- uenitipfe,quumadfunt ei timor, autc [angu- cB.mftitia,aut . Cap. 20. dicemus membriscerebrocommunicantibus K peruenta. ] Et, vt non appareat iuuamentum, Portet, vt cura eius fieri incipiat antequam quum membrum illud medicatnr , fed rema- -vJconfirmetur , quoniam facilis eft in prin- lieat. Et vt fintaccidentia valde magna. Eius au- cipio»& a [ praua & J difficilis, quum eft confir- a B. tem, quse fada eft communitate totius corporis mata. Et neccftarium quidemeft, vt fecundum eft nigredo corporis, & eius arefadio. Et reten- omnem diljpoiitionem anima ipiius laetificetur tio eius, quodeuacuaturex fplene&ftomacho &itfaindetur. Et.iedeatin locis temperatis,& & quod euacuatur cum periodis ex ano, & men- humedetur aer ho fpitij cius, & odonficetur, /truis. Et multitudo pilorum corporis, & vehe- 30 ilernendo odorifera in ipfo, & vniueriäliter o-mens nigredo i piorum. Et anteceflio ciborum. portet, vt femper olfaciat odores bonos, & b bB. Alia liter*.' malorum, &r melancholicorum, & quos te do- [ flores ] boni odoris. Et fumat cibos laudabilis olea-cuimusin libro fecundo.Et egritudines quidem? chymi humedatiuos valde. Etc [ fiat augmen- c. ß tegatur>vt quibus fuccedit melancholia} funt ficut febres tum in hoc, vt corpus eius tencrcicat] cum ci- Pln£ueat- temporaleSj&permifte. Verum figna eius+ejux bis conuenicntibus, & balneod[ante] cibum. dB.Aiuiiten. fada eft ex fplene, funt multitudo defidcrijpro- Et effundatur fuper caput ipfius aqua tepida, Po{i- non vehementis caliditatis. Quumqtic ex balneo egreditur, fi parum inis habet, non eil malum , fi parum aquxpotet. Etadminidretar th-finiftri,& inflatio fplenis. Et illud quidem eft, 40 catio e [tenerum faciens j prxdida in capitulo eB.impin^ua» quod non ab eis reparatur 5 [ fcilicet repletio] decofemationefanitatis. Sirquehudiumtuum jn humedatione ipfius fupra ftudium tuum in eius calefactione, quantum poftibik eft. Et alienet a fe coitum, & ludo tem vehementem, &a-lienet fabas,&carnes falitas, lentes, &. caules, & vinum groflum, 6t nouum, 6c omne fal, & omne fal fu 111, & acre, & acutu m, St omne quod eft vehementis acetoiitatis. Oportet autem vt fumat pingue, & dulce. Et quum voluntas adeft pter effufionem cholera: nigrae ad ftomachum ? &c cum paucitate digeftionis propter frigiditatem complexionis, & multitudo rugitus lateris vehemens propter inflationem. Et quandoque eft cu m ea febris quartana,5cm f [ } na- tura eft lenis, & quandoque mordicatio choie-renigrx:n [facit, nifi fit mania.] Signa autedus, qlia: eft ex ftomacho, funt inuentio fignorum apoftematis ftomachi, rememoratorum in capitulo de jegritudinibus ftomachi, St angmenta-tio aegritudinis cum fatietate naufeatiua, & re- o——B. pletione,0 [&] in hora digeftionis. Et mukoties 50 vt dormiant, non em brochentur eorum capita, f miracK, p •(: B.& vomitus cholera:. ^ miracKi^* t murach.. cxcitätu rcum ea apud comeftionem vfquequo digerantur,dolores: deinde quiefeunt apud di-geftionem. Si autem eft calidum, (ignificaot ip» ium in flamma tio inf hypochondrijs P f [ T & iitis . Et plurimum melancholiam habens eft fpleneticus . Signa verofhypochondriaci Ibat grauitas in f hypochondrijs,& attradio ad fupe-nora & naufea mfeparabilis, & malitia animae> & corruptio digeftionis , & erudatio acetoia f alfacoe. nifi cum aqua papaueris,& chamaemillffiAtma-tricariae minoris:iomnus enim eft ex conuenien-tior ibus curis eorum. Veruntamen lüccurratur cum eo,quod tantum afferet eis1 [falutis ] quan- f B.dexM-tum nocumentum papauer attribuit. Si autem catioue. melancholia fuerit ex malitia complexionis fin-gularisfrigida;, ° [aut ] ficcae, fufticiet vtadmi- g niftres calefadionem cordis cu m lxtificantibus, & medicinis de mulco, & theriaca, & mithri- & fputum humidum, & rugitus, <5c exitus ven- 60 dato, & firnilibus, & cura caput cum eis, qua; tofitatis,& inflatio,& vtinueniat dolorem in ftomacho, aut dolorem inter vtrafque fpatulas, & proprie poft cibum, vfquequo digeratur per-fede. Et quandoque euomit phlegma choleri-cum,& quandoque euomit phlegma acetofum, congelans dentes. Et accidunt ei ha:c accidentia q [exj acceptione cibi: imo poft ipfiim per horas di- da funt in capitulo de ftoliditate. Et qux ex ea fortis eft, accidens fuccefiione alterius aegritudinis calida;, facilis curse eft, ita vt embrochationi-bus remoueatur. Si aute eft materia melanclio-licaconfirmata in cerebro, tunc thefauriis curae ipfius eft tres res. Prima earum eft cuacuatio materiei, for tafle erit per clvfterem, &'0Uil' f f tum 5 tum; nifi in illo cuius ftoitiachus cftdebilis: il- drach.s.&: in omni mefeeitacuacum aliqua fcrti lum enim nunquam in hac aegrituxiine vomere cx hieris magnis, & pilulis magnis, donec inue- jfacias, neque etiam in myrachia. Et fecunda eft, nias aegritudinem iam remotam. Et adminiftra vtadminiftres cum euacuatione humedatione etiam vomitu, proprie fi vides in ftomachoali- alTidue cum embrochis, & oleis calidis, 6t po- quid, quod ina5gritudinefaciataugmentum5& , _ • • • nas in eis ex medicinis ficut chamaemillam,&; f [fi non eft aegritudo] vehementis debilitatis, r B.nonfitfo« 1 B.'cürefolu^' anetjlum ^ nielilotum, &c radicem h [lilijjvt & oportet vt fiat vomitus cum aqua, in qua co- machu*. none pura, & noningrofletur humor1 [propter refolutionem da fint calamenthumr t [ ] & rapha- t1 b, & chen, non cures cum puram, in qua non eft lenitas, neque groffitudo ni femen. Et recipiat expreflionem raphani, in c^atzet • co quod hume vt humedent, &c non fit in eis refolutio. ] Quod I0 quo infixus eft elleborus, &dimitfus aliquot die-crtKfoiuuo"0 cholGra nigra eft elongata a caliditate, mtereft bus, donec currat in ipfo virtus eius cum oxy- Aha Utera cum vt addas t thymum & folia lauri,& calamen- meile. Et fumat hunc eundem raphanum infu- reioluuone pu thum cum humedatione, & non cures. Et ad- fum in oxymelle . Sitque quantitas oxymellis n,& non in- miniftracibosgeneratiuosianguinis laudabilis, trium H [lextariorum j 6c quantitasexpreflionis u B.aftar. »^quoc^hume ^CLlt püces petr°(ös, &:carnes laudabilesprasdi- eius fexrari; vnius, 8>c augeatur illud , & minua^ ftäc,in quo no ^as» & in quibufdam horis vinum album per tur fecundum quantitatem virtutis.Si aute virtu- eft refolutio. miftum, praeter antiquum <5c forte. Et tertia eft tis times debilitatem,aliena. elleborum. Quumq; Alialitera.ra- vt adminiftres confortationem cordis,fi fentit purgaueris intendead cor cum cis,qusemulto- noin^roHecur eomP^exloncrnfrigidam, cum laetificantibus ca- tiesdiximus,&: haecquidem trypheraepithymi humor cQ6 re- *ic^s»& ^ fcntit complexionem declinantemad zo experta eftin hoc capitulo. Quii m ergoantiqua-folutione pura, caliditatem, cum laetificantibus temperatis. Et turaegritudo, adminiftra vomitum cum ellcbo- in qua non eft fi caliditas eft valde fortis, tunc adminiftra laeti- ro, & adminiftra mafticationes, &: gargarifma- lemtas, neque fucantia frigida * [ multae] frigiditatis, & illud ta nota, & adminiftra odoramenta bona, & mu* eo^uodUunc! quidem fcies ex pulfu. Incipiamus autem diftin- fcum, & ambram,& t fpeciesaromatum, &cxy- t alfeniati. öat.inquonö guereregiminaiita,6c dicamus,euacuatioqui- lolaloen. Et fi materia fuerit decliuis ad chole- cft refolutio. demita facienda eft. Nam fi vides venas plenas ramcitrinam, euacua cum decodione epithy- t fceham. qualitercunque fit,1 [ tunccholera nigra eft fan- mi,& pilulis ftomachicis temperatis.&x [exeis x B.cueis.qu* fiue'n°n guinea. Phlebotoma igitur ] ex nigra.1 Imo o- quidem, qua; euacuant choleram aduftam funt chole- /b.& quod portet fecundum omnem difpofitionem , vt a ea] quae dicuntur 111 capitulofuo. Ettuquidem raaduft*im>&’ cholera nigra phlebotomia incipias : nifi timor vehementis adde in humedando, & minora ex calefadio- fit fangumea debilitatis affuerit.m [ Et fcias, quod fi materiae ne quamuis non fit tibi exculatio ex chamcemil- tunc phkboto- ^unt paucaEj funt [n cerebro tantum:quod tue j la, & qua: funt in cius virtute. 7 [ Quumquöj ad- y B.quum» m^B.autfciue- ficcitas dominatur fiiper complexionem.s Am- miniftrasembrochas, non eftviaad adminiftra-ris.qubd mate- piius fi phlebotomas, 6c inuenis languinem fub- dum infrigidantia pura fiiper caput. Quidam iis funt pauce, n]cm,non retineas fanguinem propter hoc7quo- autem antiquorum medicorum laudauerunt in sc funtm cere- njajn mL1}t0tics in ip(a prxccdit fubtilis, &c* huiufmodi loco, vt fumat ex aloe omni die in ie- rotantmn, ßmüitcr] oportet vt amplificcs phlebotomia, iunio aliquantulum. Autdeglutiatindieaqua, «Uß.propteril- vt non cfHuat qnod fubtile eft,&: retineatur groi- in qua coda funt abfinthij. vnc.iij.z [ & x. XCera- % B.ant 0 lud. fum, & augeatur malitia. Et confidera, quod tesexpreffionisabfinthij diffoluti inaqua.Et lau- duorum laterum capitis fit grauius, $£ phleboto- darunt vt abforbeat omni node acetum forte, O B.bafilicam. ma ° [cephalicam.] quae lequitur ipfum,&quan- prxeipue acetum fquilliticum, nos autem ti-B.cxduabus doque neceflarium erit tibi, vt phlebotomes P memus in eo malitiam a [fquillx, &] aceti in hac bafiiicis. [bafilicam,] & ante phlebotomiam venarum aegritudine,nifi adfit fiducia,quod materia fit iUi* litera. ex fr0ntis, moueplus,quum inuenis (ignacommu- generata ex cholera adufta, quoniam eft calida: duabus baiili- nja £)einde, fi inuenis humorem melancholi- Nam tunc acetum cft magis iuuatiuumeialijs a$''hennt fi-' cuin q t [ ] & decliuem ad frigus, rebus, 8c praecipue fquilliticum, ÖC oxymel fa- gna cömunil, euacLia cum pilulisfadis ex epithymo,& aloe, dum cum oxymelle lquillitico7& fimiliterace- & dicitur,quod* & elleboro nigro,&incipe a digeftione. Amplius tum,in quo ponitur polium montanum,aut ari* phlebotomia euacua jn principio r ei cum medicinis lenibus, ftol. Et quandoque etiam iuuat acetum, quum ven?frötismo qUibus rccipiuntiir cpithymum & pulpa co- 50 fegritudo fit cum communi rate lplenis,&mate-rtBiaWritt- loquintidscj&fcammonex parum j demdecum riaeftinipfo,& oportet vt fiat bonusodor eius tc. decodione, in qua fint cpithymum, Sc agari- cumcompofitissequalibus, in quibusrecipiun- cum: Poftea fi non conferuntadmimftra hieras tu r ca m p h o ra, & 111 u fchus b [06 oleum viol. & fit b B.cum oleo maenas: deinde fi poli; illud indiges euacuatio- multum vincens cum odore fuo] ficcitate cam- violato multo ne j^adminiftra elleborum cum timore & caute- phorae, & mufehi,&odoramenta frigida reliqua ^‘Xatc (ua^ la y&C lapidem lazuli, & lapidem armenum, 6c bene redolentia humida, & proprie nenuphar. Aiuin^vin. pilulas fadas ex eis fine timore, & cautela . Et Quod fi caufain melancholia fueritapoftema in ctcc cum odore multoties quidem iuuat eos admimftratio ha- ftomacho&vifceribus, aut complexio calida in ß«5- rum medicinarum pradidarum in aqua cafei eis adufta, fuccurres ili i cum eis, quae infrigidant r b. Alia litera, fecundum affiduationem,1 [& minorationem <50 -caput,& humedant ipfum &c confortant, vtnon & minoret ex ph|c - d fi Aiulitera. & ter fpatium illud adminiftra trypheram epithy- illud eft]apoftema in fhypochondnjs calidum, fuerit, minoretur PaU mj pxpCLtLini nanquceft potare eos trypheram cura ipfum, Sc refolue cum eis,quae funt necefta- t mirach. Cuamame epithymifecunduiiihune modum. Sumantur ria -,-dcquibus didum eft capitulo de apoftema- Uxnx. -trypher* drach.iii. epithymi. drach.j. hier« . tibus. Et conforta caput^ &munge lpkimcum ' oleis 49 oleis conforfatiuis, &hume&atiuis, & admini- facias. Et prohibe eis ne comedant poft cibum ftra vento fas cum fcarincatione euacuando lan- illum, alium: Et adminiftra eie<5hiaria conforta guinem. Et non calefacias in huiufmodi difpofi- tia os I tomae hi. Et caneanturlfl [ ab ingreftu bal- m-— Sone hepar:imo tibi attinet , vt ipfum infrigi- nei, & ] ab intromifiione cibi fuper cibum iam des, quum inuenis ipfum calidum adurente ian- corruptum.Et oportet, vt melancholiam haben- guinem fua caliditate, Sc conforta fplenem. Et tes, in aliquo iint occupati,quocumque modo f mxrach, pone fuper f hypochondria ventofas, Sc medi- fif,& vt eis lint pra fernes de quibus verecunden- eäiiien de finapi,& finfilia, vt non mittat fplen tur,&cumquibusgratulentur,&vinum album t rnirach. ad cerebrum materiam. Et ii fuerit fhypochon- xquale permiftum parumper, Sc occupentur driünrfrigidae complexionis inflantis ipfum, Sc io etiam cum cantilenis, Sc laetificantibus , nihil non fuerit ibi apoftcma,nequeinflammatio, da- enim eft nocibilius quam timor, Sc iolicitudo. biseiadpotädümaquamdccoäfonisabfinthij, Etmultotiesquidemiuuant eos accidentia euc- Sc fuccumeius, fecundum quod ditium eft, Sc nien tia ipfis, vt timeant aliquid, & occupentur embrocha ftomachum ipfius cum embrochis eo cogitatione, & facere, vtipfi a cogitatione re- ealidispraedidis, & fac ei emplaftrnm cum illis mittantur, eft cura eius optima. Quod fi cau- emplaftris,& adminiftra in eis femen agni cafti: ia fuerit prouocatio retenta menftruorum, aut d B.fcgiar mi. & femen ruta, Sc radicem lilij, St etiam d [ herba eius, quod per anum egreditur, aut reliqua: ‘enem, i.arho- mzfiX. ] St retine emplaftrum fuper ipfum tepo- prouocabis illud. Si autem acciditcaliisdefide- riuupedöcu, re longo, deinde cum ipfum retinueris, ponas e rifitunc xgritudo eft mala,& ficcitas eft n[cxten- nB.domk, [ ventofas fuper focü,& fuper eum fitfcodum] 20 ia.] Etquumaecidiintin corporibus eorum vl-infufuminaquacalida, & oleis: aut lana carmi- cera, iigaificantqubd mors eft propinqua. Et in nata:aut fpongia,& confert vfus emplaftri ex fy- cuiufcunque corpore fuerit cholera nigra mo- napi fuper ipfum, & fuper illud,quod eft inter bilis , erit magis fufceptibilis cura, quam illecu- f tMeruiafcs, duas fpatulas,&: emplaftra f [ ] dida in an- ius cholera nigra non eft mobilis, St cuius cho- Aiia luem. ex tidotario. Et confert, vt ponantur fupra ipsü ven- lera nigra eif mobilis, apparet0 f [ ] 0 t b.cWc« leaiemuUS * ^ to^ akfque fcalpcllatione,nifi illic fitapoftema, in egeltione, Sc vomitu, St vrina, & in colore nigra, tu n , dolor prohibens illud. Et multoties quidem cutis ,&lentiginibus, St panno, & vlccribus, Sc ncceflarium eft, vt ad potandum dentur in me- fcabie, Sc varicibus, St elephantia, Sc curfu eius, lancholiainfiatiuafeinenapi;,&cyminum,ani- quod ex ano profluit, P [tunc] illud figniricat p b. fum, St fyrupi, in quibus femina ifta decoquan- 30 quod ipfa recipit difcretionea fanguine. Quum- bus (JU“' tur, deruta, St anethum. Imo. quandoque ne- que aliquid eorum in eis apparet, eft fignum bo- tum' cellarium tibi erit, vt adminiftres iemen mtx, St nitatis. Etquumaliquibusipforumacciditfpaf- agnicafti. Et multoties indigetmyrachia anti- muspoftfolutionem,& euacuationem °‘[tunc q b. «jtmfi qua vomitu cum elleboro albo. Et oportetplu- ipCi funt digniores illa,quam alij propter Ciccita- iLWt maSis rimumin melancholia myraehia,vt rcflincctur teni /piorum. Oportet ergo, ] vtinaqua tepida r hepar,nec exeo generetur cholera nigra.Et rnul- iedeant, St cibentur pane mfufo in iukb,Scpau- plTßcaaii, toties iuuathabetes melancholiam myrachiam covino, Sedetur eis in potu aqua mifta. Deinde awcoponct etiam,vt adminiftres resinfrigidantes^ndefunt dormiant, St poli ipfum balneentur; deindeci- g b. ficcitati, humedantes St oppofitae § [ propter choleram bentur,quum egrediuntur, melancholia;, nigram,Sc] quia ipfq funt prohibitionem facien- 40 allt- tes in generatione ventolitatis, &: vaporis, quas „4 T 10 Tsf ES. h b.nocet cum vtraque h [ impediunt fua elenatione]ad caput. tuaalcenhone, Si tamen eft iuuamentum cum frigido,non eft 1 DemelancholU curatione agunt GaL4.deaffe.loc. cap.3. iuuamentum verum abfeindens regritudinem. Taulus lib.$.nec nonjLetius lib.2.fer.i. ex quibus fe-k cap.i4.0p.: Sed ex frigido, quum eft humidum , non gene- locis funt. multa etiam colliges lib. de atra bile Gal. ratur cholera nigra, &abfcinditur materia eius, 2 Etalienet afe coitum orc.Venerem melancholicis neque etiam vaporat materia comprehenfa, Sc inter dicit,cui affentiri & Gal. videtur 5. in g.demorb. ,COmm.ic. fiducia eft, quod natura dominabitur ei,& redi- vulg. exacerbari a coitu feribens morbos, qui ex atra ficabit eam. Et fcias, quod regimen grofttim ge- bile. ^it huius contrarium fentire hic uidetur fen.i.bu- Trafti.cap.io neratiuum phlegmatis fortafte refiftit cholera: 50 ius lib. coitum in pluribus melancholicis morbis com- nigra:, St regimen fiibtiliatiuum propter illud mendans. cui & ratio afiipul. quum enim melancholici i b.Alialitera. quod efticit exaduftionc 1 [facile nocet,&:for- -flatibusmaximdfcateantppt.Ariflfebl.problem.^cim Probij «um facilitate tafte iuuat ipfum. Non ergo ] feducat te iuuati- femine extruduturflatus, quo fit ut leuentur. Udde quod quandoque 411- ULmi quoruodam propter phlegma, quod ipfi Hippoc.i.dediata (neuerem calfacere, hume flare, & xihatur. Et no. £uacuanj- vomendo, aut egerendo : nam illud attenuare ait. at quod calfaclione,humcBatione,&at- non eft propter euacuationem phlegmat is iuuä- tenuatione opus jit redundante melancholico humore, k B.pppreHio, temipfost imo quoniam multitudo :& k [com- nullus eft qui ambigat. Sane quod ad hanc controuerfia feu cöculcauo. prehenfio] humorum adinuicem remouetur ab pertinet, Veneris ejfeäus no m omnibus aut corporibus, eis. verum iuuatiuum eflentialiter eft euacuatio aut affefhbus tjdem funt, veru corporibus quidem, qui- cholersenigrx • Et canon quidem curationis me- 60 busfrm&uires funt, calfaciendo, & redundates bumo-JanchoJite eft, vt peruenias vfque ad vltimum in res exficcando,coferrefer ibit Gal.6.in 9.de uulg.morb. cemm. 1 B.iis diminu- humeftationc, Sc cum hoc nö1 [minuas] in eua- imbecilla uero calfacere quidem initio,poft tarneuebe- cuatione cholerx nigrae. Et quotiefeunque cor- menter refrigerare. Quamobremji bene affefiu corpus rumpitur cibus in ventribus habentium melan- totum fit,& robufturn,folo capite mald affefio, huic ego ^ choliam, duc eos ad hoc, Vt ipfum euomant, SC fenerem nonfulum non effe obfutitram,mmoctiamno flyea proprie, quando fentiunt acetofitatem in ore, mediocriter profuturam crediderim.atft cum imbecillo oportet enim vt tunc proculdubio eos vomere capne,et reliquum imbecillum fit corpus,atro uidaict t * ' 1 humore WtJ». 7‘ CÄp. 14. mp. 14* * B.alcatrab, «Je catrab. fiycanthropia. humore redundet non caput folu,fed uniuerfum corpus, re ab hominibus viqis, & fcupfot aporouinquare quum affluens humor robur umum imminuat ,mnc in- mortuis, 6c fepulchris,cum malitia b [formatio- b B.inteWis terdicenda nulla controuerßa efi uenus, quando ab ea nis repente ei euenientis. Et eft proceflio haben- vcl ™ malim exjiccarhjr refrigerari tale corpus ncceße eß. tis eam no&urna, & ipfius occultatio, & reeref- °Plnjoim 3 Immo oportet fecundum omnem diffofiitionem &c. fio] diurna. Et totum illud facit diligendo folitu- Duo ic pracipi uidentur, qua dubitatione non carent dinem; & elongationem ab hominibus, 6c cum EtefteiVgref, pnmum jecandam m bis uenamfecudum omnem difpo- hoc non quiefcit in loco vno plus vna hora. I1116 fio extra domil fitionem.fecudum,a ucnafeclione eße ordiendum. Sand non ceflat difcurrere, &ambulare inceilione di- vel extracame quo primo loco dicitur, ft per difpofitionem omne me- uerfa, ignorans quo vadat, cauendo (ibi ab ho- ^Tpfius occul’ laricijoliam aquocunquevumore fattam intelligat, & 10 minibus.imö quandoque non cauet fibiabeis, tatio'. omnemeiusjpeciem»&quapereßentiZcerebrumaffi- negligenspenitusillud,& parum difcernens il- cit,&qua per confenfum totiws corpori#: res eß quape- lud,quod videt,& ei fitprselens, &: cum hoc ipfe ticulomnuacat. nempe redundatefanguineuenafettio eftinyltimo quietis- S6C [ lölicitudinis & tri & prater agri beneficium educi fanguine,quiatra bilis cera.,-quae non confolidantur, & eius quidecau- ‘ molejiiam temperat,moderaturq; ac fi etiam non totum ia eft corruptio materiae melancholica;,& multi- corpm atro humorefcateat^fedfolum caput, quodfeca- tudo motus pedu 111 eius, quare materis ad ipfos ri uena debeat^carereiudiciouidetur,quum uencfe&io- defcendunt, &£ praecipue quia eftomni horaofc- ne e brachio educi facile craßm capitis humor nonpof- 20 fendens,& occurrit pedibus illius aliquid, aut fit. Quod item a fanguinis miffione aufpicandum prace- ipfum mordet canis,& fit illud ca 11 fa,vt effli n da- pit,videtur rationi aduerfar i .quado in hoc affectu quod turmultitudo materierumad crura eius, quare 4 affluit ,craßus efi humor, & qui primo falte,m loco atte- fiunt in eis vlcera. Et quoniam remanet fecun- nuandm efirdein euacuandus. Caterum, paucis }Galen. dum difpofitionem luam, & difpofitionem cau- priori tertio de ajfdoc.fatis facit, fecandam uenampra-. farum fuarum, 11011 conlolidantur. Et fit ficcus cipiens, fi fperaueris in uniuerfi corporis uenis melan- Vilus eius, neque lachrymantur oculi ipfius. Et cholicum fanguinem contineri, at ftfolum cerebrum af eius oculi lunt debiles, & fubmerfi, & totum il- fettum efi,negat is clarißimifanguinem eßeeducendü. lud eft propter ficcitatem complexionis oculo m huic & Vaulus lib.^.fuffragaturfecandam uenam pra- iplius. Et hoc neque nominatur d [cutuben ] niü j B.chatrab vel cipiens, fi morbus ex totius corporis confortio incipiat. 3 0 propterea quod eam habens fugit abfque ordi- cutubut. Limitanda ergo hocpaffo fuerit lAuicennafententia ex ne, & quoniam eius inceflio eft di uerfa.: ignorat Galeno,& Taulo.Sed &pofieriorem quoque dubitatio- ergo qua parte incedat, & e [ eft quafi fugiens ab e B. ficut fugit nem diluimus.nempe,ybi defecanda uena conftiterit, a indiujduoapparenteei. J Nam iplepropterpau- ab indit«,duo, feclione ipfa hic inchoandum eße exißimat, Taulum citatem lux leruarionis, St dcfe<5lum redii fica- aPParet ex al” amulatus ,fumpta ex redundante humore indicatione, tionis conülij fui, incipit in parte fua moueri ob- rer * fatiguine uide licet melacholico, neque abfolute atra af- uiaiisali; indiuiduo} quareiterum fugit ad par- fluente bile, aut melancholico humore fanguinem de- tem aliam, & cutubut quidem eft beftiola exi- trah’it,fed fangume exfuperante melancholico. flens in luperticie aquae, quze fuper eam moue- 4 ^Ampliusfi phlebotomas &cybifecla uena in me- tur diuerfis motibus fine ordine,& ^[quacunque £ B oUai,bec lanchoha, tenuior fluat fanguis, certu eß non talia educi 40 hora aliquid accidit ei, fugit ex eQ quod ipii acci- hora profun-qualia oportet: neque enim tenuisfanguis melacholiam dit, ] deinde apparet, & dicitur beftiola alia non datfe,& fugit. fecit,fedmelacholicits,quicraßißimushumoruefi.quo quielcens,&diciturefle mafculus § [ex laal <5c g B.alshat,3£ fit vt res ipfafupprimendumfanguinem doceat.idquod dicitur elfe vulpis hahamacu] veruntamen ma- dlcl[J ATIOT^ES. tur caput eius, & facies ipfius, & cauterizetur cius fynciput, quoniam fanatur . Quod fi re- Hic morbus apud Latinos nullum nomen babet.Gne- Cap.i^ deat redeatur. ci Lycaonem & lycantbropiamuocant. Tro quouide Cap-n. Taul.hb.}.&*Aet.lib.2.ferm.2. x B.alhafch. De3 [ ilifcL ] Cap. 24. IO f infama cx a- De CliYCL_). Cap. 24* moribus. TJT Aec aegritudo eft folicitudo melancholica JlI fimilis melancholice, in qua homo fibiiam Onfidera,an eiusdifpofitio peruenerit ad bfB.continua, induxit incitationem cogitationis fuce,b [ ] X^aduftionem humoris per figna, quasnofti, fuper pulchritudine quarundam formarum, & & euacua. Deinde adminiftraeis fbmnum, 6c c B.gcftuu,fcu c[figurarum]qua:inliintei. Deindeadiuuatip- humedationcm,&:nutrimentumipforumcum iTaut no ad- ^um ad 1^Ll<^ defiderium eius,d [& no confequi- laudabilibus, & facipfos balneari fecundum co- iuuat. tur. ] Et figna quidem cius funt profunditas ocu- ditionem hume&ationis notam. Et fit cafus eoiorum,& ficcitas ipforum,& priuatio lachryma- rum in difceptationibus iplorum: & occupatio- rum, nifi quum fletus adeft,& motus continuus 20 nibus, & controuerfijs, & vniuerfaliterin rebus palpebrarum rifibilis,quafialpiciat aliquid pul- negociofis: Illud enim facit eos fortafle obliui- t b.nonum ali chrum dele&abile: aut audiatc [ rumorem iu- fcia [ deledationis eorum- ] aut ingenietur,ut ip^ a quod xucundi- cunc|iratem] autlastificetur.Et eft f [fpiritus] eius fi diligant aliud ab eo, quod diligunt, quod fit ex eftcmfama« fB.anhelitus. plurimae interfedionis,& reuepfionis,&fit mul- cis, qux lex permittit. Deinde cogitatio ipibrum «5». o- b aut tx e^euabotiis, alteratur difpofitio ipfius ad ri- a fecundo abicindatur, antequam confirmetur, § au ' fum,&laetitiam» [&] ad triftitiam & fletum, &poftquam obliti fuerint primi. Si auteroiiie, quum amoriscätilenas audit,&praecipue quum qui diligit, fiieritex rationabilibus rtuncadhor- fit rememoratio repudij,& elongationis,& funt tatio,& corredio,b f [ ] & vituperat b fB.erroris. omnia mebra eius arefada prater oculos: quo- tio illius, & coardatio illius, & transformatio ad h b. cum pro- niamipfih [funt cum lita profunditate graues, 30 ipfum,quöd illud quod non eft nifi folicitudo umävMv COfcu ma§ni 5 ^ palpebra funt grofloe propter vigilias melancholica, & percuffio daemonis, erunt ex cius, quod de to ipfius, & ploratus eius, qui fit cum fingultn eua- cis, quas multum iuuabunt: verba enim in hoc to oculo nobis porans ex capite eius, Sc in eius ßguris] non eft capirulo conferunt,& etiam vetulae ad eum inci- apparct,sut ma ordo. Etpulfus ipfius,eft pulfus diucrfus abfque ren tur, vt vitupercntillud, quod diligunt ipß*8c faTcebraspin8 ordine omnino: ficut eft pulfus habentium tx- rememorentureius difpoCmones: cf [ c fB.mrpcs. gues jppter vi- dlum ’& ems quidem pulfus, & difpofitio ipfius J & narrent ei res aliquas de ipfo, ex quibus gilias ipfius, & alterantur, quum fit rememoratio eius, quoddi- d [horrorem ] incurrar, & narrent eide iplovitu- d B,3bhonii, fitfpiria faexen- ligitur & proprie quum obuiat ei fiibito, & pof- perationes multas. Hxc enim funt ex eis,qux Ce- nationem. * * tia euaporare fibileeftex hoc fignificare,quis fit ille qui diligi- dantplurimum:quamuisfitcxeis,quaealioscö- geftiSeius111, tur,quum non confitetur ipfum. Cognitio au- 40 iblentur.Etexeis,quaeadillosiuuant,eftvtnar-ieu moribus ip tein eius quod diligitu r, eft v na viarum curse ip- rent vetulae iftae formas eius,quod diligitur cum fius. fius, & ingenium in hoc eft, vt nomina plu ra no- fimilitudinibus foetidis,& afftmilentur membra minentur, iterando multotieS, & fit manus fu- facieieius cum narrationibushorrbi\ibus,6c afti- perpulfum ipfius. Quumqae propter illud di- duent illud, & per feuerent in ipfo. Haec enim süt uerlificatur diuerfitate magna, & nt fimilis in- ipfarum opera, Sc funt prudentiores in hocviris, terfedo, deinde iteratur, & experitur illud mul- nifi mollibus. Ipfisnanque ineft ars non breuior toties, fci tur quod illud eft nomen eius, quod di- arte vetularum, &propterea poflibile eft eis, vt ligitur: deinde fimiliter rememorentur figura, inueniant qualiter permutent amorem diligen- & manfio, & illud in quo valet, & artes, & ge- tis ad illud, quod non diligitur gradatim. Dein- nus,&: regiones, & comparetur ad nomen eius, 50 deabfeindant opus fuum, antequam confirme- quod diligitur vnumquodque eorum 5 Sc ferue- tur amor fecundus. Et ex occupationibus proditurpulius ita, vt quum alteratur apud rememo- qu<>d diligitur ex nomine: cum ipfis. Et quidam homines funt, quos fanat ... J^xeoftnquopr£ualet,& k[cogno- l£etitia,&audituscatilenie, & quidam funt, quos cuLxtducxttxn ^ltur ] cnim lam ^xpäti fuimus lllud> illud augmentatin f ilifci,& pcifibileeft,vt fitil- t amort. cogmuone ii- |Ouenimus luuamentunt in' faciendo moram lud venatio, aut fpecics ludi, & dignitatis afium- ims. mulo. Amplius, quum non inueiiitureuramifi pteeex regibus, & fimiliter fpecies tnüitix ma- regjmen comunaionis inter eos fecundum rno- gnas,omnia funt fanantia. Et fortafleneceftariu dum pernuftionis fidei, & legis, fiat, & nos qui- 60 erit,vt ifti regantur regimine habentium melan- dem lam vidimus, cui reddita eft falus, &: virtus, choliam, & maniam, & t lycanthropiam, & vt t alcutubur. ,IC l!1 ad carncm fuam,quum iam perueniffet euacuentur humores eorum prodidi cum hieris ad areractioncm, & pertranfiftet ipfam, & tole- magnis, & humedetur cum eo, quod didum eft raliet aegritudines prauas antiquas, & febres lon- ex humeclantibus, 8c illud eft, quum permuta- t amoris gasPr°pter debilitatem virtutis fadam propter tureum moribus luis, & e[fanitatcJ corporum R gCTUrJ. t amens. ^ xumietatemfihfci. Nam quum fenfit applica- fuorumadfimiUtufocmipforum. ° tionem eius quod diligebat ,euacuauit quod ha- Fcn i. TracSt y. ^ p ^ s K K n-r * V r ri * qiiitm fenfatumeft forteOmneenim fenütum- K, K u ^ 10 1S. non etficit in inftrumeto ienfibili, nifi formam, t. i rp a v • ■ ,, ^uaj fibi fimilis: deinde firmatur forma illa, Op. 17. gi e ocaffe u&eiuscurationeTaullib.^.ha- Ö£euanefcit cum quantitate rcceptionis inftru- ap. - cs&ex a .pu cnam e ac re nsloriamlib.depra- menti,6cfortitudinefenfati.eiusvero expofitio cogn.a 0 um. iffert u aut oraTaulo,qmmin- in feientia continetur naturali. Et1 (quantun- l b. quotic- ter bums affeclus mdiciaymembra ait omnia eßearefa- cunque ] fuerit corpus debilius, erunt paffiones rcanclue- /> > °\Ut °S’CmU$ ^ ° c°traYium "Paulus feri- in eo i(\x fortiores, ficut in cegris •,m [ segritudo m b. quoniam 1 ‘ n ° umc°rPusnonco a 1 afferens : fed folos enim plurimum in hoc fequitur elongationem, quandoq? aegri oculos tabefc ere. Hac tamen m refequunturferiptores 10 ita vt appareat eis fem per, quod reuoluantur cu Perucnil,n1t ad omnes Uuicenn^ fententiam &meritd profecto, cum paruo motu ipforum.Non enim indigent in mo- iSÄ’. man es ae iay& t^ri$>&'vigdqscontabefcere,& tu,vt injungatur eis quatenus in motu vehemen- vtfemperappa- • orum corpora 0 a exficcat 1 resipfiz, atque experien- ter perfeuei et propter debilitatem ipforfi ..Nam] reat eis, q«e4- tiaprodau Q^areexijtimadum eft mendmn eßein Vau- fpiritui eorum accidunt nocumentum,& pallio, reuoluantur cu 1 1 roj corrigen um que id ex huiusfentem ia * qui pro- com motio. Et quandoque quidem fit vertigo ir‘°fUira fect0jquume\' Taulo totum hocfermi caput defcripfe- ex caufis corporeis, aut pisentibus, in11 [ vacui- vt ftmper acci- rit, adnotajsct de hac controuerfia aliquid ,fi depraua-- tate ] cerebri contentis, in ipfo ex vaporibus °. dat eis vertigo tum, vt nos, codicem ojfendißet. [ peruenientibus ] in venis, qux funt in iplö,öc in cum Paruo mo _ A _ ^ 4 neruis: aut ex humoribus contentis in ipfoom-nnpforrCiU.p' TRACTAT * mam lph mdi- x xv xx x xv 1 v o V. 20 ms genens, quieuaporantur cum paruo motu,-gent m motu _ . i autcaliditate. Quum ergo mouentur vapores eorum conatu De asgritudimbus cerebri in operatio- illi, mouent motu fuo fpiritum animalem, qui vehementi, vt nibus motus. non digeritur, & P [ re&ificatur,] nifi in venis il» J1C C1S’ PoJllbl~ , - . . • r ■ ■ r 1 n ■ i ■ «S UIOCUS pro- afB & alfedar ^ . • . a ,r hs: deinde requieicit m fubftantia cerebri 5 po-pter debnitaCe- Velfedar. ’ De vertigine, f [ ] Cap. 1. ftea difpergitur in neruis ad corpus. Aut propter lpforü, quare. multitudinem vaporum iam retentorum in ip- nB-lub{tanua* VErtigo eft,vt habenti ipfam imaginetur, Io,afcendentiumadipfumex locisalijs;deinde °Jxon™ons- quod res fuper ipfum voluantur, & quod quiefeentium in ipfb: remanentium in i pio ab tantum! ^ cius cerebru,&:corpus ipfius reuoluantur,quare aegritudine acuta antecedente : aut aegritudine Me! eip° U non I^git fc ita] vt firmetur, immd cadit. Et 30 frigida, ‘l [& erunt ventofitat es inflatiux, quas qB.quare fiunt multoties quidem abhorret voces, & accidit ei mouebit] virtus digeftiua>& refolutiua. Et quan- vftoiita^s cru- c B.feipfo. cxc [obuiatione tui ipllus,](icut illud,quod acci- doque fit non propter motum vaporum in cere- d^, feu groir« dit ei, qui reuoluitur fuper feipfum multoties cu bro, ied propter malitiam complexionis diuer- quas mouec * d^i^offibi?«»1 velocitate.^Nonenimfigiturieden^autftans, fx1 [in ipfo, ex qua confequitur excitatio mo- r g.AliaJitera. vtfirmcf’ ibns’ au f aperi t oculos. J Sc illud cft propterea, quod rus agitabilis in /piri tu, non cum motore corpo- fubito ex qua autfedens,ant accidit fpiritui in ventribus cerebri cius, Sein ve- reo permilcenteipfum ex vapore, aut alio: ] fi- cofequitur ex- apermt ocii- nis, Sc artenjs cius ex e [ obuiatione fui jpfius] il- cut accidit illud ex motu diuerfoperueniente ex cltarK) rnotJ!s. losfuos. lud, quod accidit ci, quum reuoluitur rcuolutio- aqua & igne, quum aggregantur. Et quando- rlunonciimo «B.exfeip o. necontinua. Et differentia quidem inter vertigi- quefit ex motore fpiritus exterius, ficut percuf tore corporeo nem,&epilepfiam,eft,quod vertigo quandoque 40 fione capitis, Sc fra&ione cranij: ita vteompri- ex vapore,aut manet tempore aliquo^ epileplia vero fit repen- mant cerebrum,& fpiritum quietum:& fequan- alloeiPermix’ f B. Alfedar. cadit eam habens,(i\ens,& fanatur. * a Ver- tur ipfum motus diuerft circulares vndofi: ficut to' tigo] autem eft,vt, quum homo ftat, vel furgit, accidit iri aqua ex 1 [ percuffione graui ] fuper fBex cafugra % b. praepara- obtenebrentur eius oculi,s [excitatur ] ad hoc eam, aut calu verberationis fortis fuper dorfum ui. vt cadat: 6L qux ex ea fortis eft, fimilis eft epilep- ipfius.t [ Reuoluuntur enim vnd£E eius, & cafus t b. quare re, fix -, veruntamen non fit cum fpafmo, ficut fit verbi gratia in aere * fed corpus aereum eft di- uoluuntur vn- epilepfia. Et hsec quidem vertigo quandoque ac- gnius: ] fed tamen non fentitur. Et quandoque Jw cidit homini, propterea quod reuoluit feipfum, fit ex vaporibus afccndentibus ad cerebrum in ™ ^ &C reuoluuntur vapores,& fpiritus in leipfo,ficut difpofitione fixarum afcenfionum, & fi non fint pore’ aereo eft V B. quum re- h [ reuoluitur vas continens fuper aquam jtem- 50 generati in fubftantia cerebri j neque retenti in digmor. uoluitur vasco p0rea]iqUo, Sc quando reuoluitur fpiritus, ima- ipfo antiquitus. Nam, quum ad ipfum afeen- ginatur homo, quod res voluantur : nam aequa- dunt, mouent ipfum. Et quandoque fit afeen- fcfctTvnde le eft, fmc diuerfificetnr proportio partium fpiri- fus eorum ad ipfum, aut in tranfitibus neruo- ^raanet,quod tus ad partes mundi continentis ipfum ex parte rum: 6c eft ex ftomacho, & chyfti fellis,u [aut] u B. reuolutü in fpjritus; fiue diuerfificeturillud ex parte mundi, mediante ftomacho, &vefica,&: matrice, &ve- ^Tnfatio p quum fueritf [fenfibilitaspereas,&: funtreuo- lamine,quum eis adueniunt «gritudines : aut xB AliaIitera> eis’qusreuoU lutiones, qux funt propteroppofitionem.J Nam mouentur humores, qui funtin eis. Illud emm communicario ^untur fecfidu quum fcntiens mouetur, permutantur oppofl- plurimum fit ex ftomacho:&poft ipfum ex ilia- faciens alfedar, ©ppofitionem. t ficut qlium mouetur fenfatum. kf[ trice recipiente fu per flui tat es: aut m venis, ar- & fa«ea« v«. Ahiiitera-fen- j Et haec quidem vertigo, quando- 60 terijs, aut occultis, aut manifeftis. Vaporisau- duipfereuoK que fit propter confiderationem edam adres, tem materia quandoque eft cholera, & quan- mm adlIcmco uunmr fecun- qux voluuntur, ita vt infigatur forma illa fenfa- doque eft phlegma. Et vertigo quidem pieg- tera)im0pro. * oppofitio- t m atlima # Et propter hoc dicitur, quöd om- matica fimilis elt epilepf»,& multoties Ut Lco- pter mgu»«- in „mn nes ocerationes fenfibiles pendent ex inftrume- munitas lcotomis, Sc vertiginis noiiproptcr ^ c^ien; *Mwr oppofi tis corporeis patientibnsjquorum primum & di- materiam comprchenfam, immo pioprci tem c£rebrunl)& gnius eflAiritus lenfibilis. Et remanet in ipfoab incipientem continuari^cum cerebro luaquaU- fJC,t poffid„c omnifeniatoformaipfius,poft eius leparatione, tatc,& factt pofliderercotomiam^& vemg,. lait, nem rficutaccidit, quumcft vacuitas,& fames quibufdam hominibus ; & proprie eis, qui famem non tolerant, propterea quod os floma* chi eorum lseditur > cui cerebrum communicat. Et quandoque fit vertigo, & fcotomia fecudum femitamcnfis. Et vertigo quidem frequens, & proprie in decrepitis, nunciat apoplexiam , & fi-y B.AIialitera. niiliter vertigo eueniens iucceliione ftuporis y adhzrentis me r comitantis membrum, ] & quandoque foluit _ vertiginem foda accidens. zf [ bro. z f q11311 doque foluit fo da vertigo acci-«iens. ^ KK, 0 t a r7! o s. Vertigo gracis o‘H.QTOi/.cc,(fii!/Q$, & ckotqJ^ivo^,dicitur , affeBus efl, in quo uerti in gyrum omnia, & caput circumagi uidetur. quandoque obfcuratur uifus, quado-que & &ger concidit. Symptoma ergo multiplex efl,ad uidendi,imaginandi, & mouendi potefiatem pertinens, “pt neceffe fit enare eosy qui aut ad uifionem femper re- 20 ferendum putant, aut ad imaginationem,aut ad motum, licet enim, vbi uifus obfcuratur, vel ablata, vel imminuta fit uidendi actio, vifus tamen femper objcuritas nö adefi. ac ferri quidem ante oculos culices,aut alia id genus uidentur fapenuniero, ex quo deprauatur uifio, at ne que id femper exifiimaut,& freque'ter uerti in gyrum omnia, & non femper Ufa imaginatio efl, quum multi certum habeant non circumagi \ fed flare omnia, fequi-tur etiam non raro cajus; verum neque id femper. quo contenti ante chryfiallinu humorem fbiritus naturalem, occupant locum,-,nonprater naturam. Quamobr em,pU-cet nobis eorum fententia,quifeuobflruflione, feumor-bum in numero fymptomatis huius caujam faciunt, dicimus autem morbum in numero,propterea quodpofita obftruciione,poni & eum necejfe efl, quamuis id quod proximi offendit in uertigine^obflrucho fit. Quod fi quis ref ?ra huncpojje affettum neget ad morbum uel in numero, vel obftructionem, quod pofita obftruciione, '■* ita dicam,coniunfia huius fymptomatis caufa, cotendi- bufdam horis, & fit via communitatis neruoi u, lorem ‘ mus,de qua Gal.non meminit. Quod item ad morbum in & inuenit ante ipfam, & apud h [reueriionem ; fitureferri nequeat,vel ex eo perfuademur, quodquum in poftremoipfius dolorem poli fyndputapud naturalis uaporum ,feu fpintuum, a quibus uertigo fit originem paris fexti in partibus colli.] Et fi eii ex parabusat8i* Jedes, nonunafolum cauitasin cerebro fit, fed omnes3 matrice> procedunt jpiam praefocatio matricis, ft. ndnfeomm^momm Etfiften^ «uf4 pium ex mcm- cx principio membrorum omnium 1 autex ori ftn vn °rmaC 10 ’ lUm,°nbusin ipfo admini- brisommbus. ginenutrimenti, qua: eft hepar amcxorMnc ltu™cumac5ua’.in ifontanethum, . fnirime mii-eO-mr lcPar»aUt cxonoinc &raphanus,&ponanturmipla,mcl,&fal,&re- nl&a«lrijs^xdSC1HtrranfltUS’aUt1ln ^ 1^*»vpnutiuatempetata. Deindecuacuacum t[- amm cocchijs, fi virtus fuerit fortis:iut cum pilulis iB.ctufa. 1 r collo &1Ims 22“ in dePicra ’& infufionealoes/rvirtus fuerit minus puLionevehemmri &??™Sr “ ’f i C"m & 'C fcias ’fl bumore* ‘“Cholera pura: fi Lrumau*fun^col^ S^nC’Vt ’aC' umccilim]™™ dccoOone mytobal.cum fi,- & confortabis aUgiemi meX™+U*Ä iT Ptohibcs: aut li«- caput in principio fui cum oleo roCe »B.il1ai,&ai' ite* [alat,&efipalpitatio.] Cap. 4. tiafemperimudem.rbiprtfirtimhomofitpinmiecu- albegicndach , bat. nempe difficilis motus cum tremore aliquando, & Alui itera allui Orpori cuidem accidit ex parte multiplica- refpiradi angußia,& vocis abolitione yquafigraue quid hi eft akcmdcd tiGniS,replcricjnis,& fimilium in lacertis, & piam corpori incumbat.Mifl.dehoc intellexifjefub epi venis,difpofitio,quxeftficutlaflitudo,propter lepfmnominevifusefihb.defom.& vig.quum/omni quam extenduntur venae,& multiplicatur olcita mitioimaderefcripfit.Latinus Toetadegantiffimieun tio & alarum cxtenfio propter multitudine vcn dem affecium defer ip fit jLen. 12.bis verftbus. tofitatis, & vaporis: & cum ca rubificantur fa- J-c veluti in [omnis,oculos vbi languida preßit ^ cies,& oculi: & prouocat inuolutionem, 6c ex- %otte qmes,nequicquam auidos extendere curjui tenfionem.& quum illud in homine multiplica- 10 Velle videmur & inmedijs conatibus agri tur fienificat repletionem.Opoitet ergo,vt eua- Succidimus;non lingua valet,non corpore nota. cuetur humor fanguineus, & cholericus, & ;ad- Sufficiunt viresjiec vox,nec verba Jequuntur. miniftreturaqua frigida.Illud enim quandoque ioe eodem,& Taul.lib.%.agit,& eius notas,caufas, & Cap. iy. fedat eam in di Ipofitione, propterea quod tem- curationem fcribit,ex quo hic feri author. perat ebullitionem . Acoro quoque ineft pro- • prietasremouendi ipfam, quum mafticatur,aut De fignis. Cap. 6. puluerizatus fumi tur, & bibitur, & forfitan cum eo,quod refoluit ventofitates dominantes: & fi- C Igna autem omnis humoris manifefta funt j, b corimAtaniiliterk [zuccarum cum coriandro , ] Etbal- kJ per canones accidentes. Et quandoque fit ex cum zuccarub neatores lanant habentem eam, confringendo 20 frigore vehementi inuenienri caput lubitoapud cb alfebati i fu manum fuper venasc [ fuperduasapoplefticas; ] iomnum^quare a [ comprimitipfum, & ingroi- aB.exprim/fy beticas. donec homini eueniatd [quafi] fyncopis:& for- lat,& contrahit, & efficitin ipfo phantafias illas sü, & infpib d ______ B taftecum eo quod e [ exprimitur de fpiritu afeen fu bito.] Er illud quidem non fit nifi propter de- c b.motu labo- dente ad cerebrum omnimoda fortitudine do- bilitatem cerebri fua caliditate-aut malitia com- xioCo agitatur mjnante materiebus cum refolutione. Et cum plexionis,quam habet. Ia pliatalinatt ^^cir“Jacccre” ipfo quidem eft cautela adhibenda,& oportet ne brum domina- manus fuper venas teneantur ea quantitate, De cura. Cap. 7. te fuper mate- quam homo non tolerat, vt in ipfo eiuslpiritus riascumrefolu retineatur. Vra eius eftphlebotomia, & folutioventris cft^cnculum0 3° ^-yCumeo,quodtotum humoremeduci t;&fi c pcr.auwn. U 1*{_ 0 T.ATIOK^ES. humores {intmulti,&grofti, confert hoc foluti- uum, cuius Confedio.Recipea [euphorbijjqua- aB.ellebori. "Pertinet,& hic affectus ad motricis facultatisattio ritatem drach./.cum tertia partc.d rach.de Icam- nes.eft nempe deprauatus motus tum palpebrarum,,tum monea,&quarta drach. de pulpa coloquintida*, manuum cum ofcitatione .cr pandiculatione frequenti, & duobus d an ich ani fi,ß virtus fuerit fortis, & fi cui leuem etiam quandam vertiginem adiungunt fine non, cum pilulis deazulo r aut pilulis ftomachi- cafu.De hccnon meminere particulatim Gmci.fedme- cis,&cpithymo, Sc hieris magnis, fciliccthiera. Cap.16. mmit Ra fis primo cot.tr.%.cuius etiam curationem fub- cucumeris afinini,&; hiera Ruti proprie. Deinde inngit,quam tu vide. confortat caput cum eo, quod fciuifti ex cano- 40 ne:&exeis,quaeiuuantadhoc,e/f, vr grana peo iB.Dcalchab. Dc a [ incubo, & nominatur flrangnlator^Arahicc mx in potu fecundum continuitatem fuman-& noiatur ftra yero albodilem,& alcbaton. Cap. 5. tur. Si autem caufa in ipfo eftftigusmuemens gulator, & quä caput,& facit in ipfo hanc phantailam, oportet doque nojatur jl^cabus autem eft sEgtitudo,in quahorno feA vt olea calida admimftrescaVefacicnua,ftyptica, Tun“&Ä i.tit.quunianfomnium ingreditur, phantalnu &emplaftra rubificantia,& rcUqua.Et nonopor- ]jn, feu albeida «rrauc tiipcr (c cadens, &comprimens ipfum: & tet,vt prolongemus fermonem in ipfo,quoniam Jan. anguftiatur eius fpiritus, Sc interfecatur vox ip- iam pnceflit quod cxcuiat. bB.Aiii)itera. fius,& motuseius,& b[fortaffeprafocatur]pro- cft proximap-pter oppilationes pororum:& quum ab iplofe- Deepilepjia. Cap. 8. focationi. paratur, excitat eum fubito. Et eft anteceffor v- 50 nius trium a^gritudinum,autapoplexise, aut epi- IT Pilepfia eft argritudo prohibens membra ani lepiise,aut manix: & illud quidem, quum fuerit XI mata ab operationibus fenfus,& motus,& e- ex materiebus comprimentibus,& non fuerit ex reftionisa [non integra,} & iilud eft propter op- aB.pro^biuo- caufis alijs non materiatis. Eius vero caufa fecun pilationem contingentem.Plurimum vero eius dum plurimum eft vapor materierum groffarü eft b [fpafmus vniuerfalis accidens ] ex nocumen ^ppter fpaimii fans;uinearum,autphlegmaticarum,aut melau- toaduenienteventriculoanteriori cerebri, qua- vmuerfaiemic cholicarum ,eleuatus ad cerebrum fubito in di- re facit prouenireoppilationem non completa, cidentem. ^ fpofitionequietis motus vigiliarum refoluentis c[&prohibettranfitum]i virtutum lenfus;&mo c b. vnufquifq-, vaporem,&c [ cum refolutione omnis humoris tus in eo,&in membris [integrefieriabfquem dB-pclKtra0o. humor caufat comitantis ipiiiiii. ] 6o terfeftione vniuerfaliter,]&prohibet a pofiibili- J]e mtegra^- phantafma. cu te erigendi/1 [ ]& neq- poilibilec/1 homini, fqucabiciiionc colore fuo. ^ Q t J. T 1 0 'N E S. vtcum eo remaneat ertdio corporis. Et quoniä oisfpafmus,quemadmodumoftendi,fit,autare Quem incubum latini,feu incubonem, vt Scribonius, pletione,aut a iiccitate,aut a cötraclioiic prop ter & noffurnaludibria,feunoffurnas fuppreffiones,gr<£ci -cauiäm [impediente, ] tuncfiniiiiterepi ep ia. fB nccaxa. icpitcATHt/.&Themifonpnigalionevocauit,vt'Paulus Veruntamen0f[ ]nÖfitaficcitate,quoniacpi gt .ip* lik 3 .affectus e/l motricis facultatis circa fotnni fer.-Jni- lepfia fit fubito: fedipafinusficcusnonrit \ Et quoniam cerebrum cx ficcitate fua noncon- nonfitexeis,qua;feparanturx[in difpofirione.] xB.üatim. fequitur, vtfpafmetur multum, quin moriatur Verum caufa epilepfia? eft ex eis, qutefubitofiüt corpus pnuSjtunc reftat,vt eius quidem cauia fit, & feparantur7 [ indifpofitione:] aut vinci t,& in vB kB.nocentem. aut contradio cerebri ad expellendam rem '[im terficit.Et2 [fimiliter] non dt qualitas pura in ip- 2b. huii!rmoa; pedientem,] qux> cft aut vapor,aut qualitas mor- fo cerebro3 [fine] materia, aut qualitas adueniesaB.imoefi:. ib. huroiditas. dicatiua, aut [ humedatiuä ] maLx fubftantis: ei: & refcinditur : & fit illud ex membro aho kB. non com-aut numorfacienseuenire oppilationem, [& proculdubio. Spuma verö accidens in epilep- peum. fpafmum non integrum ] in ventriculis cerebri, fia, eft propter'agitationem motusb [ fpi ritus 1 b B.anhelims. ^PJ?nJlP^jsoriSlnis neruorumEt quandoque propter praefocationem eius, & illa agitatio eft nt illud ex humore propter motu vndofum con io propter agitationem fpafmi: &in apoplexiaqui-tingentem in humore,aut propter ebullitionem dem accidit praefocatio propter violentiam an- cahditatis fuperfluae in eo, quod accidit ex oppi- helitus. Epilepfia quidem eft quafi fpafmus prolatione, quaie virtus fenfus, & motus non per- prius primum cerebro: & fpafmus epilepfia pro- JB.pcrboc,^ tranfitfuonaturalitranfitu, &1 [fortafleeiusan priaprimum membroalicui. Et motusfternu- ea. tece ,ionc non c°mpletur ] aliquid cum quanti- tationis eft quafi motus epilepfia? leuis. & epile- tatealiqua , quarenon priuantur membra fenfu, pfia eft quafi fternutatio multa,& fortis. Verande virtute motus integre : aut propter ventum tamen plurimum expulfionis fternutationiseft groflum retentum in tranfitibus fpiritus, fecun- ad partem anteriorem , propter fortitudinem dum quod vifiim eft philofopho magno Arifto. virtutis, & debilitatem materiei. & expulfio epi- & vidit iplamefievnam caularum epilepfia:. Et zo lepfia? ad quancunque partem fuerit, eft facilior, quum ibi fuerit humor oppilans, tunc cerebrum & poffibilior. Et oportet quidem, vt compre- cum hoc etiam contrahetur, vt expellat illud, hendatur, quod didum eft : quoniam,quum mBjiocet quod m [impedit,] ficut accidit ftomacho ex epilepfia eft in ipfo cerebro, tunc caufa in ipfo eft n B.fubucrfio- fingultu, & n,[ naufea, ] & ficut accidit ex ° [tre- materia proculdubio faciens ventofitatem reten oB.ieÄieatio- i:90.re’ [quum eftcontradio,&comprefiioprin- tam in meatibus fenfus, & motus;c [aut] replet cb.&. ut’ cipium in expulfione membrorum eius, quod ip vtrofque ventriculos anteriores cerebri imple- fa expellunt . Et quum cerebrum contrahitur, tione aliqua . Et ha?c quidem materia,aut eft motus eiusdiuerfificantur,& fequituripfumcö- fanguis dominans, & plurimus: aut phlegma, tradio neruorum in facie,& alijs, & diuerfifi- aut melancholia,aut cholera, & eft d [parua] HB.parum, pB*uafio capiti attrahitur ex mate- lam menftrualem,remouetur illud:Etnobisqui 60 rijs.&illud quidem eft, proptereaq?prohibetdi- f mirach. dem narrata fuit epilepfia incipiens a fpondyli bus,&epilepfia incipiens a fpatula,& reliquis. Jl-la autem, qua: fit ex thypochondrijs, Sc exfto-macho,<5c propter naufeatiuam fatieratem, facit poftidere oppilationes in venis,qua re i pfa: nutri-me itum laudabilenon fufcipiunt,&corrumpitur in eis humor,aut remanet in ipfis nutrimen- latari materias in partibus corporis, quare moliet eas ad llipcriora.Et coitusplurim us eft ex ca u fis eius: &ex caufis ipfius funt delitix, Sc quies, & paucitas exercitij,&ex caufis eius eft cxcrcitiu fuper repletionem : propterea quod humores propter ipfum molientur, qui reloluunuirnon integre,6c implent vacuitates. Ex caufis lpiius c ^ud,qu°d debilitat cor ex timore, aut euen- & apoplexia,&phrenefim, & alios eiufmodi affeäus tu tu multus, 5c vocis fubito Et ex caufiseius funt morbos,boc eft affectiones ex morbo prodeütesjympto- leiunium habentis ftomachum debilem: & po- ma ergo proprii bic affecius eft. morbus vtro,a quo de- tatio viru pun etiam,propterea q? impedit ftoma pendet,obftruffio,vt probe bic,& Gal. ±.de loc. aff', ob- r caum.oc caufae quidem lilse remotas,faciunt cau ßrumtur nempe non ex toto,fed leuiter -ventriculi cere las propinquas.Nos vero ponemus hiscaufisca- bri,vel omnes,vel aliqui. ex qua ob(lruäione,mterfecia pitulum linguLarc, & dicetur, q> quum epilepti- fpirituum mouentium via,collabiprimo loco corpus ne.- cus induit conum caprinum ficut excorticatum ceffe eft, fit vero deinceps motus ille totius corporis de- öB.infundatur. eft recenter,& "[dimittatur] in aqua,incurrit epi prauatus,irritata natura & infurgete aduerfus id quod lepliam:^ iimiliter, quum fuffumigaturcu cor- io moleftat,cerebro videlicetipfofefe cotrahente,vtidq$ t aiiiaicc. nu caprino,& myrrha,& t thymo. Epilepfia au- obftruit3aliopropellat. Caterum dubitabit hic quifpia, tem multoties refoluitur propter febres, quas to- quifnam huius obftruüionis fit locus. nempe jLuicennas Ierat habens eam, & proprie qux funt longa;: & in anterioricerebri ventre ipfam eßeexiHimat.Gal.ve • * quartana proprie propter vehementiam longitu ro 4.de aff.loc.velomnes,vel aliquos,non abfolute aute dmis fu3C,x f [ ] propterea,9 digerit mate anteriorem ventriculum obftrui dicit. Mde,cp,quu hoc nam mclanciiolicam , donec refoluatur, & tre* ajfeClu copretjenfi repente concidant, nec flare valeat, mor fortis,qui fit in febribus,tremor enim excu- offendaturq;propterea totius corporis motus, obftrui tit vehementer, quod in cerebro comprehefum motricis facultatis vias neceffe eH:ea vero inpofterio- y B. Alia litera. eft de fuperfluitatib J [Sudor autem luuat tremo re funt ventriculo fit a,non in anteriori. Huc accedit,® qüitur ttemore- rCl11 exPulfione* 14 Et quemadmodü apople- 20 Hipp.contra quam hi fentire videantur.6.de vul. mo\ «jpnit ipfam. Kia conuertitur ad paraly fim, fimiliter plurimü in parua tab.fiin cerebri corpus atra bilis repat, comi- epilepfiae conuertitur ad paralyfim. Quidam au- tialem morbum:fi in mente,melancholiam fieripronun tem exiftimant, q> phlegmaticos aflociantur tre- ciauit.ita vt non in ventriculis; fed in ipfa cerebri fub- mor,& agitatio,quoniam phlegma no confequi flantia huius affeäus caufa,exillius fententia fit (latue- tur in fpillitudine fua, vt oppilet meatus integre. da.Sanicontrouerfia b&c non leuis prafertim ob Hippo Melancholia vero integre oppilat: quare in ipfa verba Joluitur, quod Hipp. non tam fubftantiam,qudm accidit parua agitatio. Etalij exiftimant,9 cius, me aus ipfos intelligit.cbfert.n.isno corporis meatibus; cum qua multiplicatur agitatio, forfitä caufa eft fed animo,&menti.Quod vero adjLuic. & Gal.perti- humor parua; quantitatis,aut paucae penetratio- net,certu eft in epilepfia non motricem folum: fed ani- nis in meatibus,quare ponunt re e conuerfo.Nul 3 o males aäiones omnes offendi,quamuis.n.id quod in epi-lus vero vtrorumq; fermo ;in eo eft determina- lepfia magis eft confpicuu,deprauatus fit motus,& coit tus.Inquit Rufus,quum apparet albaras in parti- uulfio, laduntur tamenplerunque, & cetera animales % B. materierü. bus capitis epileptici,fignificat refolutione,[cor- aäiones magis quam motus quä ea vel ex toto abolean ruptionis] epilepfice,& lanitatem. Et multoties tur,(neque enimplerunque vident,vel audiunt, vel in- quidem refoluiturepilepfia ad paralyfim, Sc ad telligunt, vel memorantur quidquam,vt notat Gal. 3 .de melancholiam. Epilepfia? praeparatis accidit epi- Loc.aff.) autfi non ab olentur,,infigniter tamen immimiu c a B.ät venarum lepfia, proprie humidispropter States fuas, ficut tury vt propd auferantur.propter ea illicq; ex cerebri frigiditate incrajfa tis obflruäionem fieri docens,& morbum,fomni infiar, flatibus,& Arifl. te flatur,fieri comitialis morti* queat* comitialem. At vero author libri de facro morbo,& fi irruentibus,fcilicet vaporibus,/eu in cerebri regionem, obftruffionem,aerifque,& fpiritus interceptionem cau vt .Arifl.feu etiam in c Ater as corporis partes, vt ille au fam huius affeäus proximam putat; fieri tamen obfiru- thor,& ex obftruäioni bus;non video quid obftet. Quod Bionem eam non ex flatu ,fed ex pituita exiflirnauit. a ite a crafla pituita,vt autborde facro morbo,& ex me- qua quidem refrigerari,incrafiari,& fifii Janguine feri lancholico humore,vt Hipp.&Gal.putant,fieri eadem bit.vnde &fanguine quiefeente ob interceptum fpiritu, obflruäio poffit;non efl,vt iure quifpiä neget.Et fi enim a quo is dimoueri folet,& manus impotentes fieri,& co (vt Auerroejs ait/diutina acceffiones ex humoribus craf tielli feribit. Exclufo autem a venis externo aere cbpi- fis fiant; breues tamen in hoc affeäu ea fimt,qudd humo tuitam,mutum,ac defipietem hominem reddi.oculos di- io tres ij alio extrudantur,comprimente fefe cerebrifitbfla flor quer i,&commoneri,fpuwiam ex ore effundi, pulmo tia,&exprimente. Atfecus efl,vbi craffus qui/piam bu ne ob intere lufum aeris ingrefium ebulliente ac emorie- mor in partem aliquam decubuit, a qua non ita expelli i te.ftercus fubire dum violenter fuffocaturffuffocari au- potefl:tunc enimnonnifi longius temporis fpatium exi tem irruentibus furfum iecore, & ventre ad tranfuersu gitur,vt id quod obflruit,difcutiatur.id quod in apople- feptum,quodtantum fpiritus in os non ingreditur,quan- xia euenit.in qua,&copiofior eft materia, & craffor, tum confueuerat. calcitrare item pedibus ait, q> aer in (jr cerebrum non xque contrahere fe ipfumpotefl,quoti membris conclufus foras penetrare ob pituitam non po- materia illa in ipfiusjuhftantiam irr epfit. at in comitia- teft;fed exiliens furfum,ac deorfum per fanguinem,do- li morbo,neque tanta,aut tam craffa efl materia,qua ob lorem inducit,vnde animal calcitrat. At que hocpaäo flruit:neque cerebri fubslantia (fed foli ventriculi, & hic author huius obftruäionis caufam in pituita refert. 20 fpirituu meatus obflruuntur:vnde & cotrahere fefece Aph. 17, vnde etpituitofos ait hoc morbo corripi,non biliofos. At rebrum,& eum (licet craffum) humorem alienum alio Hipp.Of.de rat.viä. in ac. & fi cum pofterioris authoris potefl propellere'.Verum,quod et ex bile (etfi author de fententia in eo conuenit, quod morbu hunc ex obflruäio facro morbo id negat) comitialis morbuspofjit fieri, ra ne ab humore faäa,produci exiflimat;ab eo tamen etia. tio fignificat,licet enim tenuitatis fortaffe ratione (]ua- dijfentit, atque a bile atra, at que acri demorfas ait in uis neq; abfoluti tenuis bilis omnis,/ed alia etiam craf- corpore particulas humores alios ad feipfas trahere, a fa magis,aut minus fit)hunc affettum bilis concitare ne quibus vena intenduntur,fpiritus intercipitur, & nati- queat; at fui tame multitudine,fi affatim irruat; fieri id uus calor extinguitur, ac tanquam in emortuo corpore pofle negare quifquiam non potefl. Ita vero, & de fan- coalefcit.hac vero vel epilepfia,velparaplegia, atque guine fit conflitutum, qui fi non cra/fitudine aut vi/cidi- alij id genus affeäus fequuntur. Eandemfententiam fe- 3 o tate(quod tamen euentu facillimum efi) at multitudine Apb.fC, fuitur, & 6. aph.vbiin melancholicis (ait) morbis in tamen obfiruere pot. cuius rei certi/fimo eftargumento hac pericula incidi; fiuporem corporis, vel conuulfio- apoplexia,qux,vt Gal. 1 .aph.& lib.de fangu.mi/f.tefta Com. j.cap.j. nem, vel furorem, vel cAcitatem.conuulfionis voce etia tur,a fanguine quoque ipfogignitur.quum interea idem comitialem inte/ligens.&6.demorb. vulg. in parua ta- Gal.i.aph.ab eadem gigni epilepfiam caufa exifiimet, Comra.4 bella, vbi repente in cerebrum bile,epilepfiam; conuer- a qua apoplexiam. Quod veroprAter ea, vt Telops Gal. fit autem ad mentem, melancholiam fieri fcripfit. Idem pr&ceptor, & recentiores fentiunt, ex venenata etnuwi Probi 1 fenM>& Arifl.fcä.proble. 3 o.vbi a bile plerunque, ~ cuius caufa eft ex ventofitatc srofla in ipfa -ene letyterminan eam m refolutionem difficile efo quod, rt rata,cft vt non inueniantur cum ea,neque prope vefoMiOjV-el iotms corporis,velfartis alicuius fiat,tan eam,grauitas:immoinueniatur fonitus,&-exten tarn adeße humorum copiam oportet, vt ex tofo fpiri- fio, neque iit fpafmüs eius fortis.Et figna eius,cu~ tuuni vidt obflruantur.propter ea certum eff, ex vna,aut im caufa eft phlegma,funt,vt fit faliua eius P fca- n R aliquot acceffiombus epilepticis pr^dici refolutionenon lida] fpumofa,grofla,multa:& fit in vrina cius a- P * poße.iAt quibus eptlepfia mfefla efl,fapeq; accidit,his, liquid fimile vitro liquefafta. Et multiplicentur qmm matena multafit,,<$- continua fer i,qua hunc affe in ipfo pauor,& timor,& pigrida,& grauitas, & aum creat, cuius indicium eß acceffionum frequentia, obliuio. Et quandoque cognofcitur ex re vomi- quid exp e et an aliudpoteß3quäm quod affatim repente- io tus,6c colöre fpuma:, & ex colote etiam fang ui-que neruojas partes ea matena opprimat, & veipara- nis.Et quandoque cognofcitur ex aitate,& regio- lyjim faciat,vel apoplexiam< Quare,fi hmc affeäum ne,& ex caufis prceteritis de cibis, & regimine: & Jpectes,qui neque frequentius,neque acrius hominem af ex eis quidem, qua.* eam fignificant, iünt quies, fligit, quum cito eius caufa difc ut i atur,non fuc cedit pa~ & tranquillitas,& color faaei,& oculorum,& re ralyfis,id quod Gal.fi vero fapius,aut acrius vrgeat,in liqua,quas feiuifti in canone.quod fi phlegma cu fummo tunc dif'crimine res efl,id quod Micennas. hocerit crudum, frigidum:erit obliuio, &ftolidi tas,& grauitas capitis,&corporis,& profunditas » De fiignis fpecierum eius. Cap. 9. / fomni plus;&eritepilepfiamagis laxans, &debi Iitäs:& hxc fpecies eil mala valde.In ea verö,quae DIcimus quod ex fignis communibus pluri- 20 fa&a eft a phlegmate ialfo,eft fomni profunditas bus fpecierum epilepticorum, funt citrini- minor: & frigus cerebri leuius, & motus fanio- tas linguae ipforum,& viriditas venarü, quse funt res. Signa autem eius, cuius caufa eft cholera ni- fub ea,& plurimum quidem antecedit cam mu- gra,*! [lunt,quoniam eft mclancholia,aut fimilis qß-eft vomitus tatio corporis a complexione fua, & grauitas in länguini nigro, aut acuta, aut adufta, aut aceto- SS capite,& proprie quum irafeitur, aut accidit in- fa,] ex qua ebullit terra. Et funt naturae habentiü SgJSi nigro* ab.AliaHtera. flatio in ventre,& antecedunt eam a[coaräatio] eamdecliuesadpermiftioneinfuo fenfu,& ad aut acuca: adu- debilitas. in motu linguae:& fomnia eorum mala: &obli- difpofitionem,qu2e eft ficut melancholia-.neque acetofa: bB. malitia a- uio,aut pauor,& timor,&formido: & b [accidit intellcftus eorum mundantur,quum feparatur, aumar. ci,vtloquaturfecum,] &conftridtiope£toris, & & fignificatur etiam melancholia ex colore fa- ira,& aeuitas. Non omnis verö eius fpecies reci- 3 o ciei, & oculorum, & ex ficcitate narium, & lin- pit curam: & qua; ex eamagis eft ludens, eft illa guae,& regiminegeneratiuo melancholice. Si er- - cB.quamante- c[exqua proueniunt vertigo,& agitatio pluri- go fuerit melancholia fxx ianguinis naturalis, cedit concuffio mum fortis:] deinde fequuntur eam quies fortis erit epilepfia cü laßitatc, & paucirate fermonis, cundum ’aiiam d[addita vehementi additione,& nocumentum & cum quiete, öc er it habens eam habens cogita literam cft illa, in e [fpiritu,] quarefigiiificat multitudinem ma- tionesrf[ ] quietas.Et (i fuerir melan- rfB. Alialite- & attraflionibusodorfiper uitas,.&ftoliditas,&laffitas,^multitudofputi, hB.cum. nares,& h[cx] eis,qux moucnt vomitum,öc^ex] & x [mucillaginisj ficut apparet cum phlegmate, x B.mucoljtatis iB,cum. ingrediuntur in guttur 5 aut qu^E vomere & eft cü caliditate,& rubedinein oculis,& vapo- kfBjutnöfe- k fr 1 s,vn a vero eius, quasprauior 60 re fuper caput fanguineo. Si vero cum quantita- EZ' cft,funr difficultas '[fpititusj & prolixitas agita- te faciat cum figms fanguinis.eft exuberatio inf tg^. nB.qweus.* tionis:cfcindclongitudo111 [congelationis]poft venisiugulanb.&anteceditdifpofitio.qu^eftfi- nfB. paroxyf- jpfain,& paucitas euafionis11 f [ J poftattra- cutprcefocatio. Signa aut: epilepfise,qua^elt pio ctionem odom naribus,& fternutatorijs. Et mi- pter materia eholerica(& illud quide eft fecundu o b. prolonga- f eft,aut in qua ° [elongatur agitatio, & minus)sut,vtfint nocumetu A tribulatio ab ipla fcSkl non elongatur congelatio,aut m qua prolögatur, vehementiora:& fpafmus m_eafitminor,& ipa ■ ■* •. <4- congelatio,&minoratur agitatio. Et fignö eius, tiu eius breuius-Motus vero sut m ea y B humiditas faliualis di£fce meda.cuius exi tus pr & praecipue quum tardatur cibus:& concuflio, Sc tremor, & commotio,quum cftcpilcpfia:& voces,& rugitus: &prte cipue in principio inuafionis, & funt cum ea fo-lutio ftercoris,& exuberatio vripas,& 7 [ fperma- qux in melancholia di da funt. Illam vero,cuius caufa, Sc principium funt.ex hepate, aut ex toto ^corpore, fignificant color,& capilli, & ficcitas cu tis,& arefadio eius cum nigredine: aut ipfius laf fitas. & pinguedo, aut eius macies,& roris muh titudo k[ vaporis] fanguinis: Scflgnificatiptum kR.cumvapo. pulfus, Sc vrina,& difpofitio ciborum prseceden ratfonc. tium,®iminis praeteriti: Sc flgnificat ipfam retentio eius,quod euacuatur ex! {ftomacho] & I b. AliiiitctJ. tlsTquod emittitur propter ampltexum mulieris, 10 matrice,& venis,& reliquis. Si autem eft fangui- ano-& viri fine coitu,& fpermatis cum coitu ] & tre- nea tendens ad aduflionem,vides rubedinem co loris, Sc inundationem venae, Sc rifum apud ca-fum.Si autem fueritcholcrica,aut phlegmatica, aut melancholica, cognolces, per ligna eiusprte-dida.Illa vero,cuius caufa eft matrix, proculdu-bioeft cum retentione menflruorum ,aut fpermatis , aut humiditatum effufarum ad matrice, quam quidem praecedunt dolor in pedine, Sc in vtrifqueinguinibus,&partibusdorfi,&:grauitas mor cordis,& foda fortis,& leuitas epiiepfite,au£ ipfius remotio cum admini Aratione vomitus,& difpofitioncs fignificantes corruptionem ftoma chi,&augmentum epilepfia:, & z [ funt propter linimentum ] flomachi, & purgationem ipfius: & quandoque interficit htec propter frequentia periodorum.Ex eo itaque eft,vt humor,qui eft in ea,agat multitudine fua, Sc multitudine vaporis fui: & hic humor efl: phlegmaticus fecundum 20 in matrice. Illa vero cuius caufa efl fplcrfpcogno- plurimum: & quandoque admifeetur ei alius. Et figna quidem cius funt, vt accidatepilepfia in horis repictionis,& fatietatisnaufeatiuce, &alle-uietur,quum vacuitas adeft, Sc quum venter lol-uit cibum,& fit fecundum iterationem frequentem naufeatiuacfatietatis. Si ergo fuerit permi-ffcio cum illo materiae cholcrica, inueniet fitim, & inflammationem,& mordicationem,Sc adu-ftionem. Et fi fuerit cum illo melancholia,mul- fcitur, quoniam aegritudo efl: melancholica: & fentitur dolorin latere Iplenis, & efl cum ea inflatio fplenis, & durities eius: aut cum rugitu in latere ipfius, & cum communitate corporis ad ipfum fecundum plurimum. Eius autem, qux efl ex materia venenola eleuata abaliquo membrorum mediantibusneruis, principium autelt extrinfecum, Sc figna illius funt manifeftaj ficut pandura fcorpionis, aut ruteLx, aut vcfpae, quum tiplicabitur cius defiderium in pluribus difpofi- 30 aliquid horum accidit neruis: aut intrinfccum, b B.acutus. | mirach. fmirach. cfB. parum. tionibus,& fentietguflum acetofum: degeneratur ab eo cogitatio, Scvt folus loquatur fecum B quamuis 3 [ lecundum quöd ] fignificationes phlegmatica' fintdominanriores. Et ex eo efl, vt h u mor, qui in ipfa eft „agat malitia fui, non multitudine fua: Sc figna eius funt,vt epilepfia fiat in horis vacuitatis, & quum materia inuenit os flomachi vacuum, Sc abfeindatur epilepfia cum cibo conuenientelaudabili. Si vero humor fuerit [ calidus 3 de genere cholerae, cognofces ip 40 fumperfignificationes, quas diximus. Quodfi cfl ex t hypochondri js, eius figna funt, rudus a-cidus,& inflatio,& rugitus faciens dolorem, tar- ÖC fentit quod cleuatur vapor ex eo ad caput, quo obtenebratur vifus, & cadit. Sc membrum iJlud,auteftpes,autmanus,autdorfum,autpe-den: aut aliquid cx vifceribus, ficut ftomachus, Sc matrix. Signa vero eius quxex vermibus, funt curfus fali ux: Sc cafus faliux: & cafus vermium: Sc afearidum. 'Kt'KQO T tamen not at.quod dubitationem facit, ait lingua citrini fumptionem cibi d [ pauci ] non quiefeens, nifi tatem in futuris epilepticis apparere, quum tamen , fi apud eiusdigeflionem 5 deinde redit poft aftiim- potiffimum ex pituita ,& atra hilebic affectus gigni- ptionem cibi pauci, non quiefeens, nifi apud e- tnr,non citrinam,fed vel albam,vel atram effeeam po- ius digeftionem. Quum vero accidit fecundum 50 tius oporteat. J.dditpraterea viriditatem venarnmfiib f mirach. c B. propter cor ruptionem eius Et ex illa eft,cu ius. fmirach. f B. & ex colore- g B. & agitatio nem, vel ad. ma nuum, & pedu commotionem h B. malitia ani ma?, & pauor. i B. aut. vacuitatem, non accidit nifi cum duritie naturas , Sc dertruitur lenitate naturae: & proprie fi tu inuenisextenfionem in f hypochondrijs ad fu-periora, Sc tremorem . Et iftis quidem accidit vomitus cibi i ndigefti, propter illud quod diximus de reuerfione cibi ipforum e[corrupti, & oppilationibus viarum eius. Ex illa itaque eft, quumjefl vapor f hypochondriorum faciens epi lepfiam cholericus, &cognofcitur illud propter inflam mationem contingentem f [ ex corpore] 60 gua tamen citrina fit, commota videlicet ex totius cor- lingua,quodfanc\& fafis :fed quxriturqua id ratione fiatyfi modo pituita,&bilis nigra hunc morbum pr.tcipue pariunt. Sed paucis, autboris huius fententia efi, no ex pituita, & atro folum humore, quin & ex exteris bit moribus hoc vitium fequi: ficut in fuperiori capite eft adnotatum.M vero,tarnet fi lingua humores prxfertim redundantes fgniftcat,vt Jtrifiot.feci.problem. 3 q-.ad- Probj4. notauit, id tamen non eft perpetuo, fieri enim alioquipoteft,vt redundetpituitofus in toto corpore humor t hn- &permiflione rationis declinantem ad rixam, § [ Sc ad inquifitionem.]Et ex illa eft,cuius vapor eft melancholicus, & perucniunt cum eo rami melancholia:, Sc timor, &h [ vt fol us fecum loquatur, Sc vt pauor tenebrofus ] propter tene-brofitatem materiei,& accidit ex ca deledatio mortis J[&] odium ipfius, Sc timor, Sc reliqua, poris concuftione ,bile ipfa,&linguam ,in quamfac illimi fiufeipitur,in fi ciente.credimus tamen emfmodifyni-ptoma m hoc afteclu a biliofa dumtaxat caufa fleri: & coarctanda propter ea ejfe authoris fententia .ficuti O quii de viriditate venam lmgm,& de ira fer ibit; ad bilis flaux redudantili referedu arbitramur. Quod reltqu u eft,pro peccatis humoris notitia,repete, qjupra dot:.4. De De cdi*fism6nentibiisepilepfiam. Cap. io. PErmutatio ad aerem, eft iuuans ad epilep-fiam, ficuta [ quaedä caufae remouentes percam eftpennu mutationem ad aerem conferunt ei 5 ] & omnis tauo a ..rem cajor fuperfluus folaris, aut igneus, Sc omne frigus, & coitus plurimus. Et epilepfiam quidem commouetmultitudopluuiarum,& venti fep- a B. ex caufls remouentibus conferens ei. dentis re&ificetiuS& fiat conueniens ad cahdira-tem f ubtilem cum bonitate chymi, & ladäs alienet a fe omne,quod generatiacaqtioiiun,aut corruptum,aut gröfllim, & prohibeat fibicoitum , &imprcegnationcm. Et oportet vt hic infans alienetur ab omni re,in qua eft timoris iiibi-tatio, Sca [coarelatio, ] ficut füllt voces magni a E. aftio tre« fenfus, vt vox tympani, & tonitrus, Sc fulguris, moris* & b [nolarum] Sc vox vociferantium. Et vt alie- b tentrionales, Sc meridionales fimul. Septentrio- io netur a vigilijs ex irifomnietate, Sc ira,& timore, giel B. algiela- nalis quidem, quia comprimit materias, Sc prohibet eas refolui, Sc meridionalis quidem, Sc regiones meridionales, propterea quia mouet humores , Sc implent cerebrum, Sc fubtiliant eos, & eleuant eos ad ipfum. Et excitatur in hyeme multoties: ficut excitatur in leptentrione, & autumno propter corruptionem humorum,Sc mi-bB.fedipfam- noratur in regionibus feptentrionaiibus:b [im-mo parum fit, ] quoniam nifi caufa fuerit fortis, & frigore vehementi, Sc calore forti, & malitia digeltionis. Et iniungatur ei exercitium ante cibum leue,& interdicatur ei motus poft cibum. Et fi tolerauerit eu acu a fio nes, quas fiunt medicinis euacu antibus phlegmac [ fubtile, ] fiat illud. c B-cum Et eos quidem iuuat, & quandoque euomant lltate" cum aqua mellis, Sc vt potent zuccharum rof & mei rof Sc olfaciant rutam, Sc reliqua fubtilian-tia.Nam olfacere odoramenta,qua; diximus for- c B.&motus. non accidet. Et odores boni quandoque mouent 20 tafle exculant laborem i o eis. A mpiius commu- eamc [ aliquo motu] & fpeculatio motuum velocium , Sc circularium, Sc fpeculatio ab alto, &: longitudo morse in balneo, Sc balneum ante di-geftionem, & effufio aquae calidas fupercaput. Etalfumptio eius quod generat fanguinem vaporo fum, faeculentum, aut tenebrofum,ficut vi-i B.nocet ci. num faeculentum, & antiquum etiam,d [ propter nocumentum fuum, ] Sc nouum, quqd non elt clarificatum, Sc non eft tranlimitatum,& pu- ne eft in omnibus epilepticis, vtvtafur cibis laudabilibus,quibus ineft d [hume&atio] laudabilis d B.exficcatio. non fuperflua: Sc vt caueant fibi a repletione, Sc vt fe cu ftodiant a malitia digeftionis. Et illud eft, fi funt contenti,& non fequuntur complementu. refe&ionis.e t [ ]3 Et ille cuius coniue- e t b. farama- tudo non tolerat, vt femel reficiatur, diuidat ci- tis. bum fuum quii [eft minor rcfedione]fua in tres f B.fit minor partes,& fumat duas tertias in prädio, Sc tertiam fatumate. rum nocumentum faciens in cerebro, Sc apium 50 eius in cama, poft exercitiu m iübtile. Et neque e cuna kifch liordei. proprie fua proprietate,quam habet in ea,& lentes, propterea, quia generant fanguinem melancholicum, nifi commifceanturc [hordeo confrago] & fabae, Sc allia,quia implent caput vapore, Sc aepe fimiliter, quoniam earum inbllantia conuertitnrad himiidicatem malam, Sc lac etia, Sc dulcia,Sc plurimum pinguedinis in cibo, Sc omne gvofliim , Sc inßatiuum, Sc ftypticum, Sc B. frigidum, Sc omne calidum f[Sc] acutum, Sc § multum vtatur vino: quoniam ipfum veheme-ter replet cerebrum. Deinde fi excufari non pof-funt, quin iplo vrantur,vtantur vino pauco,antiquo, clarificato, declinantead ponticitatem • Et ex rebus quidem eis nocibilioribus eft S [potus,] g b. vinum, iücceftione balnei, Sc frigus repentinum. Immo oportet, vt caput mumatur ab omni calore fii-perfiuo, aut a frigore fupertluo: Sc in balneo non faciat moram.Etepilepticoquidem neceftarium g B.cholerica [ naulea, funt ] ex eis, quae mouent epilepfiam: 40 eft,vt alienet a le carnes grolfas omnes, Sc fortis paiTio eft. propterea, quia h [eleuant humores, Sc mouent smoresf&com- cos ad ipfam,& repletio ftomachi a cibo,]& ma-mouet eos,- & litia d igeftionis, Sc vigiliae, Sc paffiones animales altochme. fortes, ex triftitia, ira, oc timore: Sc1 [ permuta-i B.pa/fiones. tjones j fenfibiles fortes ex auditu vocum magnarum, ficut tonitrui, & percufliones tympani, Sc rugitus leonis,& vocum durarum,ficut vocislc [ nolarum] & ftridorum etiä, ficut ftndo-risportse acu ti,& fimiliter ex vi fu fplendorum k B. algiela-£icl- nutrimenti, Sc pifces omnes, immo carnes omnium quadrupedum magnorum: & fiteonten-,tuspullls,&tduragi,& hf [atabiz, &paruisaui- t perdicibus, bus domefticis, Sc lylueftribus, &f canabit, ] & h B.aitheiugi, tu rturi bus Sc haedis, & capreolis,1 [Sc leporibus, ] &smonu &iamk[dixi,] quod caro porci lylueftris valde nis,&alchana. iuuatiua eft ei: Sc iaudantur carnes caprince pro- ber. pterillud,quodineiseftdeficcitate,&paucita- + te humedationis: ficut vituperantur eis dulcia, T Sderij£’ luminoforum > ficut fulguris rapientis vuum, & 50 & (pingu ia,& fimilia. Et alienent a 1 e omnia ole- k Bdlcltu‘r ra1 [ \ lque ad atriplices, Sc blites, nedum alia, ] [_ Sc proprie apium: etenim eft ei proprietas com-mouendi epilepfiam. Si autem excufari non po-teft, adminiftretur ei fumus terra;, Sc endiuia; Sc eis quidem conceditur laduca: ego vero non plurimum eamiaudo: Sc conceditur eis coriandrum , propterea quia prohibet vaporem a cerebro : ego vero vitupero eis ipfum: Sc eius multiplicationem, nifi in fanguinea, Sc cholerica: -B, iplendoris oculi folis. Sc ex tradu motuum ventorum fortium , ficut motuum ventorum turbinum . Et quandoque excitatur epilepfia exercitio fuper repletionem, fiuefiat ad refblutionem faciendam,fiue non :&coitu:&£ medicinis epilepfiam facietibusrmedicinas autem epilepfiam facientes iam diximus, Sc illas, qua; detegunt epilepfiam , in tabulis a;gritudinum capitis cum lienis: ficut fuffumigatio cum galbano, Sc myr-rha & cornu caprino, &eomeftiohepatis hirci, 60 m [Sc aqua quidem f betae elixatae in aqua con- mB.fclaaut£ & oifaaus odorisipfius, & fimiliter, quum po- dita; ] cum oleo &almuri, & currunt cur- dummup*, niturmvrrha in nare eius. fueius, fi eiusacceptioantecedit cibum, propter lenificationem naturae,conceditur, Sc ruta eft De cura. Cap. 11. ex fumma herbarum, quae conferunt luo odore olfada. Et quum anethum ,& ruta in cibis ip-hortet quidem, vt epilepfia, quae eft in in* * iorum ponuntur, conferunt. Et oportet, vtalic* vJ fantibus, curetur ita; vt2 nutrimentum la- nent a fe fru&us omnes humidos, Sc omiKs fru- &condua. t fiele. yod Liber tertius, ^ » a r ^ ... fjinAi« rikn «a-i «Amfm« ^ f n dusgroiTosmift quofdam ftypticos fuper cibum ponitur ’ [ poft paroxyfniuro J pila cadens in!er r B>inW n B.kuipauca quantitate11 [alteuiationis pauca: , ]. vt loboient oentes eins. fe, propne ex pilis, vt remaneat o.s *c*yfmi, v.ilJe. osftomaehi, & deponant cibum>& Icmficctur eiusapertum,& oportet vt incipias enacuarc f t B.ffiatfri2,n natura , 6c prohibeant vaporem • Et oportet, {lecundumeam,] deinde intende in purgando fau^i O Bjapat., vt virent omnes cibos graues, qui funt, ficut ° caput cum gargariimis attradiuis, Si auremil- lpf'clL [ napi ] 6c raphanus > &C caules , 6c baueiae. Et lud accidit cum periodis, & multiplicatur cum p B,acutum, oportet vt alienent a feomneP [acre.] vaporo* multitudine humorum, euacueturu [cum ap- u Btin fum. Et iynapi quidem eft ex fumtna eorum, parente, J & educatur humor, quiinipibdomi- : qux impediunt fua vaporatione, 6c tranfmifiio- natur, fecundum quod diduri fumus. Et fi non lie fuper fluitatum ad ipfum,fe. edudione earum io fuerit quod prohibeat ipfum a minutione, phfe verfus illud, 6c quia percutit cerebrum fua acui- botometur: ipfius enim phlebotomia in vere, täte.. Et alienent a fe ebrietatem, 6c exuffiatio- & proprie in pedibus, eft ex cis, qife ipfi- confc-nem ventorum, fe repletionem.Etdeuitent a- runt , fi per ipfam non fequatur infrigidatio Elutionem cum aqua penitus: cum calida qui- cerebris eius, fecundum quod di&uri fumus, dem, propter illud quod in ea eft de laflitatc,fe Quumque hora paroxyfmi pertranfit, fe x [tu xB.Aiia)Iter cum frigida,propterea quod ftupcfacityfe no- potes facere, vt ipfe euomat,penna cum oleo dipoffibii'!; cet fpi ritui fenfi bili. Quod ii epileptico accide- de lilio inunda, in ore ipfius proprie vomat«imjr. rit repletio cibi:euomar,&fubtilietur regimen fi ftomacho fuerit in hoc introitus , vt vemat nawun&- poft ipfum. Et oportet, vt alienent a fe cibos de- hum idiratem, ] i unabitur eo tunc, licet multitu- ficcatiuos, grauatiuos, ftupefadiuos, vaporati- 20 do vomitus noceat epilepfia: cerebri. Et ex 7 [ de- y uos . Repletio vero vini valde nocet : led pa- glutientibus] in difpofitionc epilepfia:, 6c in a- tmxL 6 rum ex iplb fumptum dilatat animam, 6c con- lijs, fiant afta, fecaftorcum inoxymellc demcl- fortatfpiritum , 6c acuit ipfum, 6cexcufata mul- le. Ex infufflationibus autem in epilepfia, funt titudine aqua,multiplicatio enim eius eft nocibi- pulpa coloquintida, clicu mer a fininus fe cius lior res. Et multum dormire poft merid iem no- lbccus, & fal ammoniacus, fe nigella, fe fi micet : & vnmerfaliter fomnus multus nocet, 6c lia, fe elleborus alb. fe condifi, &piper, 6czin- proprie fuper repletionem multam . Et iuper- giber, & myrrha, 6ceuphorbium, fe caftoreum, fluitas etiam vigiliarum debilitat fpiritum, re- fe ftxchados feparanm, fe coriuridim, & afla ioluit ipfum, & cum hoc implet cerebrum va- fetida, & pix ficca: fe f cedria. Ex vaporatiuis eft t alkitUQ> pore. Primum autem epilepfia: regimen eft a- 30 paonia,& ex odoramentis eft ruta in hora epi- iienatiocau/arum monentium epilepfiam, quas lepfia, & in hora quieds.Exeis vero,qua*Hunia- diximus. Et quies, & tranquillitas funt m agis in eligit, eft gumma ruta agreftispermifta cum eisconuenietes- quod fi exercitium neeeßarium farina hordei, fe aceto de vino, ex quo fiant for- fuerit poft euacuationem, & mundißcationem mx malorum, & aüiduet odorem earum. Et ex corporis, quarum prxccflit rememoratio,opor- fympis , eft oxymd fquilliticum proprie,quod q B. vacuitati, tebit vt adnuniftretur iuper <1 [repletionem Jcxer- fmgulis diebus in potu fumat, Scjimihcer fyru- Aliaiitera.non citium non conlcqucus laftitudinem •: deinde pusdcabfinthio, Sc apozema hyßopi cumori- fuper repletio- qUieicat poft exercitium : 6c ftudeat vt caput ganozf[ ' j 7|B> &cfeco. acm’ fuum fit eieuatum, & caueat ne ipfum pendere dcoxymel fquiliiticum fumptüin potu in hye- «Siohyiropicü faciat inquantum poftibile eft, neque moueat 40 me cum aqua calida, & insertate cum aqua iri- origano&oxv ipfum plurimum, quia multitudo materierum gida. Et ex vn(ftionibus,qux cis funt bona: cum ad ipfum trahetur: & oportet vt moueant infc- eis que diftafunt,medulla crurium camelli cum 'um c tcxc riora, quum ipfe mouet fuperiora. Ex eis vero, oleo rof. fuper tempora, fe commiflutas, pe- qua: materiam ad inferiora trahunt, eft fricatio fr menfententiam Gallib.de cur.rat. per fang, mifi crudo eft humor phlegmaticus,& eft fuperabundans,& ccrcbra,^::: jper corpus colleclo humore fanguinis edu6tionem uere-r multus.] Illa autem 5 qua; eft in meatibus fpiritus humor tur,quando crudo per omne corpus affluente humore, & ad cerebrum,eft,quum oppilantur arteria:, 6c ve- neu'. n«c nx ex vehementia repletionis, & multitudine fanguinis,&fpiritus non habet tranfitum; qua- 'NVO T T 10 V E s. renon moratur vfque quo prxfocet: & accidit ex illo ei quoci accidit,quum ftringuntur dusc ve- 1 ln apoplexia, quam Latini attonitum morbum uo- nx apopleclicce ex calu femus, & motus 5 nam eant, vt Galenus z.aphor. &[ape alibi, neque id[olit, Cap.24. cies apoplexiai,& cautcc iplius.Sed fortalle quan- fed animales omnes affiiones etiam principes uitiantur. Com.42. doque dicunt apoplexiam,& fignificant per eam yt hic quoque ajfeffius non retti fymptoma aut fenfus paralyfim communem amborum laterum, & fi 10 communis ,~?t ^A&uarius lib.de aB.anim.ff>.primo, aut mebra 1 [corporis] fana,qudoqucdicunt redricis, quamregitiuamuocant(vt altj) ftatuatur. Alia litera. fa- i^^i^^tionem partis apoplexiam illi lis partis: ~pniuer[um namque animalium aciionum omnium eft ciei. illud quidem in fermonibus Hippoc. iam per- uitium. De huiusfymptornatis caufa contentio eft. KAlij uenit. Aliquando autem accidit, vt homo apo- etenim [vt Galpaffim) obflruöiionem effe meatuum di- plexiam incurrat, & non lit differentia inter ip- eunt,per quos toti corpori animales fpiritus feruntur. lum,&: mortuum, & nö appareat in ipfo aliquid iAlij etiam afiritlionem addunt, intumefeente nimirum anhelitus 5 deinde reuiuifeit, &£ fanatur. & nos cerebri fiibflanti a, vt Gal.2.aphor.notat, ex difpofitio- Cornea» plurimos eorum vidimus, quoru. difpofitio haic ne,quainflammationi eft fimilis, conftringi ffirituum Alia litera. erat, & in iftis qu idem an helitus nö apparet, fed vias necejfe eft. ita utpercv.ffo cerebro, ficuti de caro te- i B. ipforum pulfus1 [ non ] integre cadit. Et videtur 20 flatur G.al-4- de loc.aff. “>(os nero, & fi aftriäione pro- Cap.z. quod calor innatus in eis non vehementer indi- hibere ffirituum tranfitum fatemur: quum tamen non get euentatione, &c expulfione vaporis fumofi a pro rfum cohibeant: aftriäionem aut epilepfia, aut Zele anhelitu magno, propter illud quod accidit ei uis apoplexia caufam putamus: eius uero, qua fortior ex frigore. & propter hoc volunt, vt tardetur fe- eft apoplexia, obflruElionem. Verum in qua nam cere- pulturaambigui ex mortuis, donec perpendatur bri parte hac obftmciio fit, controuerfia eft. quum Gal. Cap.7. eius difpofitio : & neque fit minus feptuaginta alibi,nempe <\..de loc.ajf.in cerebri fubftantia,alibi uero Com.4z,. duabus horis. Apoplexia vero refoluitur fecun- vt z.aphor. 3 .de loc. aff. & 2. de fympt. cauf.in cerebri CaP>7* dum plurimum ad paralyfim, & illud ideo, quo- quoque uetriculis effeexiftimet, quod & hoc in loco hic niam, quum natura deficit ab expulfione mate- author. Soluitur tamenfacilS.fi id aduerteris, quod,re- rieiex vtrifque lateribus fimul, expellit eam ad 30 pleto cerebri corpore,obftruciionem,non ipfa dumtaxat Vnumduorum laterum,quod magis eft fufee- [ubflat iaillius,fedcorpore ipfoturgefcete,inmeatibus k B. Alia litera. ptibile k [ segrit udinis, ] SC quod eorum eil debi- etiam fieri neceffeejl. neque negat Gal. 4.. de loc. aff. in cius quod effun lius, ‘6C facit ipsä penetrare in vacuitatibus mea- apoplexia objlrui cerebri uetres,[edeo ab epilepfia dif- ditur. tuum elongando eam a cerebro, & ventriculis ferre fer ibit, quod in epilepfia uentriculi duniaxat ob~ jpfius . fignificat vero quod oppilatio in a pople- flruantur, in attonito autem morbo corpuspoti/fimum. xia comprehendit fu per vcntriculos, q uonin 111 fi % jiut efi humor fanguineus, &c. Galenus 4. de loc. Cap.7. eflet in ventriculo pofteriore lolummodo > non aff.ficut epilepfiam,ita & attonitum morbum a frigido oporteret, vt ociofitas fenfus cfiet in anteriore craßb & uifcido humore fieri,pituitofo, & atrabilario parte capitis. Hippoc. vero inquit, cui accidit,du exiftimat. de fanguine uero & bile no meminit.Author eft fanus,dolor repente in capite fuo : deinde in- 40 tamennofier non pituitam & atram folum bilem ,fed currit apoplexiam*, tuncipfe moritur ante lepti- etiam fanguinem& flauam bilem huius obfiruciionis mum diem, nifi accidat ei febris, & fit fpes, vtcü caufam cenfet. C&terum, quum cerebri uentres &ip- ea refoluatur fuperfiuitas .Et fcias quod plurimCi fius fubftantia non minus [anguine & bile, quampitui- accidit apoplexia habentibus aetates, & corpora, tofo & melancholico humore repleri pofsint, ficuti & Sc regimina humida: proprie, quum eft ibi cum fupra de epilepfia eft dicium: nihilprofecio obftare ui- humiditate frigus. Si autem accidit caliditate detur, quin & ex his duobus humoribus attonitus mor- complexionis, & ficcitateipfius, tunereseftpra- bus gignatur .Regant tamen aliqui procreari huc pof- ua: SBo-ritudo enim contraria com plexioni non fe ex bile,quod,quia ea acris eft,& mordicat,irritatum accidit, nifi propter magnam caufam. & cöple- cerebrum in eos motus uniuerfum corpus propellat, qui xio quidem ab hoc elongata eft, vt eam toleret. 50 in comitialifemper, numquam in attonito morbo niden-. A poplexia vero raro accidit a caliditate. Quum tur. C ater um ex fanguine certum eft hoc uitium ali- autem dilatatur materia paralyfls in vtrifque la- quando fieri, rt hic author notat. atque hoc ipfum (& teribus, prouenit apoplexia, ficut quum cöftrin- fi Galenus pierunque gigni ipfum ex pituita, & melan- oitur materia apoplexisead latus vnum, accidit cholicohumore afferit, quodueriab his pier unque,& paralyfis: plurimum vero caufa: apoplexia exiftit potißimumprocreatur.) idem Gal.affirmat-, tum z.aph. Comm.4ic in am bobus ventriculis poflerioribus. Quumq; quando diftofitionem inflammationi fimilem ait poße cum apoplexia fuerit febris, tunc illic erit apofte- huncaffeäum producere. & primo aphor. athletas in comm.3. ma fecundum plurimum. Illi vero,qui plurimu diferimine effeteftatur, tum ruptionis uafis alicuius, tu vtutur phlebotomia propter melancholicü fan- repentina fuffocationis, ob [anguinis uidelicet redun- «minem fuum, ex multitudine quidem phlebo- 60 dantiam. quod & darius hb.de fang.miff.,feriptumre-tomianuuanfur, fed in fine deficiunt, quoniam liquit. M de bile ipfa, licet Gal. authontatem non ha- cap.j. inciduntin apoplexiam, & fimUia ei. Prxpara- beamus, ratio tamen id per[uadet, quumcolhgi repen- tio vero apoplexia; periodica cum acceptione te tanta bilis flau* in cerebro copiapoßit, quam atra . medicinarum calidarum, eft fefti natio faciens Quod enim mordicare ea afferunt acpropterea irntan, humores tardos velociter moueri 5 periodorum & concitari totum corpus,ficut m epilepjia. non admit- autem apoplexia iudicium iam diximus, inde timusquando phrenitim ex bile m cerebri[ubfiantia 1 ' * collefta fieriuidemus abfque conuulfione. quum <7 atra ergo legatur. n blUi bilis qua acida efi, infigniter fenfum moneat & irritet. quum collectum demum in eius fuh flantia humorem cerebrum non fentiat, quod expers fenfus est: ne que irritari propterea ab alio quam a multitudinepoßit.Quare iudicio noßro nen minus a fanguine & bile, quam apituitofo , & melancholico humore fieri attonitus morbus poteft. De fignis. Cap. 13. f fubeth. a 8.habet voce itrangulan,vcl habet bregmo nem. f fubeth. \ fubeth. 4 guidez. Differentia inter apoplexiam & f carum: eff quod apopledicus a [ clamat, ] & eius an-helitü nocumentum ingreditur :fedf earum patiens nocumentum,non eft ita,&: habens fubeth gradatim procedit de fbmno graui ad f carum 5 apopledico vero accidit illud fubito. Apoplexiam praeterea antecedunt foda, & inflatio f iu-gularium venarum, & vertigo, & fcotomia, &c tenebrofitas vifus, & tremor in toto corpore, & thum &: f thymus, hyfiopus, & melilotnm, f origanum, & abrotanum. Et cum oleis, in quibus fit virtus h [ calefaciens, fient eft oleum j de b B.if>aruher. ruta, & fit iam difiblutum in ipio pyrethrum, & barum &0]co caftoreum, & opopanacum, & galbanum: & inimgc totum corpus ipfius ex oleo, in quo fit fulphur. Si autem vaporationes fuerint cxga-riophyllis,&c [f chamtepythi ] mace, & nu- cB.alhcafvd ccmufehata,dcacoro,eritredurn.Etfricentur . 10 pedes eius cum oleo calido calefado,& aqua ca- talheI-lida.d f [ ] & inungantur fpondyles ex a fB.&ie. c[tftoraceliquida,&euphorbio. ] Et pone fu- c B.miha&aj perprincipium nucha fynapi,& ferapinum, & Embach, caftoreum , &£ euphorbium. Et ex oleis quidem, 11]gia. qua: funt eis bona, funt oleum cucumeris afini-ni, & oleum ruta:,&oleumfquilliticumfadum ex oleo antiquo: aut in quo fitinfuia propter hu~ medationem quadraginta diebus, aut in quo fit coda: ita vt fumantur old kift.i.& fquJllaxvnc.if b B. fimilis flo n asris . c B. nocumento &. ftridor dentium in fomno,& grauitas, d pigri- 20 in quo coquatur adeoutdiflbluatur. Et fimili- d B. aliqua & praxefllone tignorum. tia. & multoties quidem eft eius vrina b [ vapo-rofa] Sc nigra, & in ipfa eft ledimen ferinum, & furfureum. Illam vero quee eft a c [qualibet] per-cuftione, aut cafu, aut communitate membri , cognofcesex principijs,qux tibi iterata funt. Qua: autem ex apoftemate, non euacuatur a febre d [ praecedente figna, ] quae diximus in apo-ftematibus. Et illam quidem,qute eft ex fanguine, fignificant figna fanguinis praedida multis ter oleum de pyrethro fecundum vtrofque modos prtedidos. & redius quidem eft,vt quodcunque fit oleum, quod eis adminiftras, inipiftes cum cera,donec Itet, vt adhaereat,& oportet quidem vt incipias a debiliore vndionum,fi confert 5 & fi non, adde, & permuta te ad illud,quod eft fortius. Et non eft malum poft euacuationem ipfius cum clyfteribus, &: limil!bus,vt naribus ipfmsaliquid approximetur, & propriecondyfi. f guidez. vicibus. & eft facies rubea, Sc oculi rubei valde, 3 o &: caputpurgia fortia, & olea confortatiua, 8c & f iugulares vena:: &: venas ceruicis funt exten-ix & plenae j & fpatium phlebotomix eft elonga-tum,&: fuit accidens receptio eius, quod generat jfanguinem. Illam vero, qua: ex phlegmate eft? fignificant color, & forma oculi,& humorofitas narium,& reliqua,qua:dida funt. Quum ergo feni acciderit vertigo concomitans iterata, tunc illud nuntiat apoplexiam. De cura. Cap. 14. CVraquidem eius,quae fada eft ex ladione extrinfeca, eft regimen illius caufx primi- tiuas: & illius qux fit ex communitate, eft regi menmembri,cui communicat cum eo,quod praeteri; t tibi in canone, & prseterijt tibi in capitulis ali js. Regimen vero illius, qua: fit ex fanguine, eft phlebotomia in hora illa,& emiflio multi fanguinis: fanat enim in difpofitione,& ignitum ferrum => & oppone ipfum capiti ipfius. & vt capiti ipfiusemplaftrum apponatur ex cm-pIaftfisrefoluentibus,qua:fciuifti. Et fi eft poft fibile, fac eum vomere cum penna ini mifta gutturi ipfius, illinitaolco de lilio, aut oleo limpli-ci: <5c proprie quum exiftimatur, quod in flo maelio, antin ore ipfius fu repletio iam prxccf- fit eam fatietas nauieatiua a cibo- coferunt enim h&c ei vehementer. Et in vomitu quidem aliud 40 exiftit iuuamentum: nam f [naulea, 8c voluiv f e.fubuerfio tas vomendi calefaciunt caputjeius, qui habet a- ftomachi, feu poplexiam frigidam & humidam . Et oportet voluntas vome quidem, vt ipfius ventofitates reloluas cum eo, a^\^nSTa quod eas educit -.quoniam cum hoc inuenit a\- lefccmntcom. Ieuiationem. Et quandoque S [incipit] ad hoc, plexionem ca« vt pila in ore eius ponatur,cuius antecellit reme- Pitls moratio, vt non deftruantur dentes ipfius adin-uicem. Et oportet, vt quum parum euomunt, in potu fumant olei dc kerua decodi cum ruta B. accelera- poft phlebotomiam tGcclyfteriza cum eo, quod 50 omni die. drach.ij. cum aqua de radicibus, & Yi z pre u 1 af; ii 1 a B. Alia Iitera. «ieglutut quod foluit, vtexpel latur, &. Iciuifti de clyfteribus, vt deponatur materia a capite: &: fubtilia regimen ipfius: & fis contentus in ea iuieb, & aqua hordei fubtili, & aqua calci : & fac ipfum olfacere quod confortat cerebrum , & non calefacit, cum eo, quod docui re. Si cum ea vero, qua: fada eft cx phlegmate, in-ueniuntur figna languinis: phlebotometur etia: deinde clyfterizetur cum clyfteribus fortibus , & fupponantur collyria fortia, in quibus ponum gradatim procedant, donec bibatur quaquedic. drach. v. Et fi pofiibile eft,poft euacuationem fumant quantitatem h [f aueilana: vnius] exthe- h B.kdaclu. riaca&mithridato, & ex lcelita ,& 1 [ alaurabc-1 bondaate. le,&: fagzenex,] & quceliintfimilia iliis. & de fB‘&sanacL _____________________________'____k dma, & alla- fimplicibus,caftorci aur. j. cum aqua mellis, k «rianea. [ & j oxymelle [etiam mellino, ] 6e quum bibi- f ferapf- tur bakila vna.Potus autem eorum fit aqua mei- numerum. lispura,aut cum f Ipeciebus, fecundum necef- tur gummi, & fel bouinum- poftea a [bibat, 60 fitatem . Et quum videris alleuiationem, fac t alefeiiUti _ J f'- 1 . ‘a /I . 1 / /-n m 1 *1 1 * _ ! . _ _ _ „ 4 1 Q r t7/an f A t feha quod foluit, fi in ipfo pertranfit] ex pilulis, in quarum potu habetur fiducia , ficut pilulae de euphorbio . Et fiant poft illud liiper caput ipfius, & membra, vaporationes calefacientes, & embrocha: fada: ex aquis, in quibus codae fint herbee calefacientes, ficut anethum,&f abfin-thium, & amaracum, folia citri, & calamcm gargarifiiiata, & fternutationes, & pone vento-laslupercollum, nucham cum incilione, aut fine incifione , fecundum m [caulas materiei. Et adhibe eis caulas cpnualclcentium 111 arma- matems,&co tu; ] deinde fac cos balneari poft tres hebdoma-das :A^ vnge eos in die balnei cum oleis calcfa- ^ aentibus-Etex gargariftnatibus quidem eis coa- Jlfl Jdip «ftej ^m,i •bana to m ferentibus poft purgationem vniuerfalem , eft t aiiufce. decodio hyflopi, & f thymi, & calamenthi, & origani, Sc his limilium in aceto, cuiadmifcctur mel, 6c etiam aqua, in qua elixantur pyrethrum, f alhafee. n B. piper. f baurach. o f B. cum vino deco&o . p B.fief. adnotata. V ide & "Paulum lib. 3. neenon C elf um Uh. 3. cap. T g. 1/num notandum efhquum ait uiuic. [ Et fi ejt poßibile, cap. z 8. fac eumuomere &c.] quod autbor nomitum commendat :feddolorem nemorum excipit. Cuius fani rei & ftaphnagria, thymus, <5c fumach. Et for- fi raiio reddenda eß , hanc efie exifiimamus: quod, tiusilloeiriit lupantur11 [diapipereon,] &lon- quum neruofus totusuentriculus fit, irritari neruofas gum pipu, 6c zingiber, Sc ftraphifagria, Sc f ni- omnes partes, qu de ijs ajfe ci ibus funt &:reliquse gummae fortes,Sc hiet^e magn£e,&: fortes. Et ex lubtilibus, quas eos euacuant, funt balneum ficcum,&: exercitium temperatum. Ipforum verö complexionem permutantia funt ea, quae dida funt in capitulo de cerebro pro- prie ea, in quibus eft vnduofiras,h [Sc di oleum h B. aut fimt vnduofum: ] Sc quum adipes, adminiitras, finr vnäuofa. Ä adi- i B.alfebk. adipes1 [ luporum. ] Freces quoque oleorum calidorum , licut fa:x olei oliuatum , oc tax olei de lino, funteonuenietesaegritudinibusneiuoium fii «rid is,& congruentes d ur itit i ipforü, &0icum t medica. dccofto,& oleum det andacoca lunt vehementis proprietatis cum ncruis: deinde embrocha:, k [ expreiliones ] fecundum complexiones eorum. Veruntamen oportet, vt ipfa fint in reffifi- k B.fucci. 2 Ipfi nanque funt infirumenta &c. Controuerfia cjl vAuerrcis cum Gal. z.Coü. i- de inßrumento motus. Gal. cap. u, namque, vt hic autbcrhoc in loco,neruos : Auerr.vcro mufculos mouendi effe infirumenta cenfet. Sed hanc litem alibi fufius fumüs prcfequuti. 3 fies vero nocentes gyc. Ea recenfet, qu& neruis ob-funt. Trimo autem loco Veuerem ponit. Hoc Jr GaLte- Com.$7. flatur 3 .&in 3 .de uulg. morh. ob effe autem ncruis uene-remob id credimus, quod ex multa ea, & frequenti in- 1 B.ratificatio nem. catione complexionis neruorum fortiora valde &:vtad penetrandum taliter pra-parentur, qua- 10 caUfcere nniuerfnm corpus, prüfen inique nerms ip/bs - tenus confequantur1 [ refolutionem corporis,& oportet, vnde & ex calida illa intemperie copiofos, qui pororum apertionem fortiter. Et fcias, quod intentio in curandis pluribus neruorum aegritudinibus, cft intentio pofterioris partis capitis, ni-m b.principij fi quae in facie funt. Deinde poft illud111 [exten-nerui. datur neruus,] qui mouet illud membrum,cuius infirmus cft neruus. Et neruis quidem nocent res quadam, & iuuantur a rebus quibufdam, quarum multoties rememoraturi fumus: qua- ex eo motu colhquefcunt, humores, in fie ipfos excipere contingit, adde & quddpofl vehementem eum calorem etiam ficcitas accedit, quat temperamentum eorum ex-Juperans motioni ineptcsreddit. .Additfeciido loco neruis obeffefomnum pojl faturitatem. huius uero ea efl ratio,quod collecto per fomn um ad internas partes calore, in crudaque alimenta agente, in quibus it: IUS fecu pro] CX i piln cund lB.< mB, ftio. bus neruos pati aliquid veremur, fed de ijs quaintra tus res accidcntalis,quae remouetur,quum refol- corpus aßumuntu r,acidis, ea eß ratioy quod ex fiatulen- uitur ligatura. Et quandoque fitea compreflio- tis edulijs balitut copioftores ad cerebrum nemorum ne vehementi; ficut accidit apud percuflionem, principium offeruntur: vnde & neruos afficineceffe efi. aut cafum:& ficut accidit,quum declinant fpon- dyles, & rumpuntur ad vnum duorum laterum Deparalyfi,& mollificatione. Cap. 2. dextrum, aut finiftrum comprimunt ner- f uos exeuntes a fe,in parte illa ,aut adanterio- ra, aut ad pofteriora.n [ Sed ad anteriora,& po- n B.&. ■pAralyfis quandoque dicitur fermoneabfolu fteriora] accidit ex eis °f[ ] plurimum*111”1 X to: &: quandoque dicitur fermone proprio: 10 tenfio,non eoarftatio, quoniam occurfus fpon- p im m‘ diftio vero paralyfis, fecundum intentionem ab dylium duobus lateribus ante, & retro non funt folutam fignificat illud, quod fignificat mollifi- fuper exitum neruorum, P [ fecundum quod fei- pB-quomäexi catio,in quocunque membro fit. Paralyfis vero uifti: & exitus neruoru m fecundum,quod fciui- feLnTu™ qXt propria eft illud, quod de mollificatione eft com fti, non eft nifi ex duabus partibus anteriore,& fciuifti.noneft mune vni duarum partium corporis in longitu- pofteriore. Et quandoque contrahuntur] pro- exparubusan- dine’, Alia enim eft in parte incipiendo a cerui- ptergroflitudinemfubftantisemembri. Reple- tcriori,&pofte ce; & funt facies, & caput fimul fana. Alia eft, tio vero oppilatiua eft ex materijs humidis cur- «B. capite vfq; quas in tota parte currit3 [ pede. ] Lingua vero a- rentibus,quibus membrum humeftatur>&:cur- tur.veTconttnn ad pedem. rabica paralyfis fignificat hanc intentionem: pa- runt in vacuitates omnium ^ [ membrorum,aut gunmrpori. ralyfis enim quandoque innuitur in lingua ipfo- 2o ftantinprincipijs membrorum, aut ramis ner- qB. nemorum rum ad partem,& medietatem.Quumque para- uorum. Et quandoque fit in via fpiritus curren- omniu>aut ,ftat lyfis accipitur cum intentione moilificationis ab tis ex eis. ] Apoftema vero quandoque accidit J^orom^aut b b. quädoque folute,b [ tunc cum ea eft illud,quod] communi- in originibus neruorum, & ramis iplorum , & ramis neruoru, ex ca qua:. catvtrifque lateribus fimul,exceptis membris ca oppilat tranfitus. Incifio autem, quseneruis ac- & oppilant via pitis:quibus fi communicaretur, eflet apoplexia, cidit, quae in longitudine eft, non nocet fenfui, fPlruus Cl,rren-eB.eft illa,qua» ficut ex ea c [eft, quod vni digito proprium eft. ] & motui, & quae eft in latitudine, prohibet fen- tlslneis* m diguo ap,- £t fcitum eft , quöd deftruftio (enfus, & motus fum, & motum a membris, quae imbibuntur ex propriatur. fit,quoniam fpiritus fenfibilis, aut motiuus, aut meatibus, qui funt continui inter ipfa,& villum retinetur a penetratione ad membra, aut pene- tunc incifum. Et fcias,quod nucha fimilis eft ce-trat; fed membra non fufeipiunteiusimpreflio- 30 rebro in difpofitionibus*fuis ad duas diuifiones, nem propter complexionis corruptionem,com- licet fenliis difccrnat. Quomodo enim non e-plexio autem corrupta,aut eft: calida, aut eft frigi rit ita illud, quum procedat etiam a duabus di- da,authumida,autficca. Et videtur quidem,cp uiftonibus cerebri ? non ergo elongatur , quin calidum non prohibet impreilionem fenfus in lernet naturam vnius duorum laterum purgan- cisyduni non conlequirur/inemrquemadmo- do, Sc expellat materiam ad latus, quod eft de- dum vides.in habentibus extenuationem, Sc hc- bilius,& quod eft magis fufceptibile materiei dicis.in ipfis enim cum caliditate eorum,nö de- primum, & cui accidit pcrcuflio, & iftus, & ad dfB.sc fenfus ftruitur motus iplorum/ f [ ] quod expellitur fuperfluitas lateris cerebri, quod apiorum. ^ ßccutn etiam propinquum eft iudicio ipfius. ipfum fequitur. Et non eft mirandum, fi xgri- cb. imo com- c [Complexio vero] quas prohibet a fenfu,’&: mo tudo fit propria vni lateri abfque alio latere: na- picxio. tu,fecundum plurimum eft frigida, Sc humida: tura enim praecepto fui creatoris iam difeernit, & illud quidem non eft longinquum. Frigidum quod eft lubtilius hic,& tu quidem recordare fB. ftupefacit enim contrarium eft fpiritui,Stf [nocet ei:]&no liuius ex principiis, quae tibi dedimus in libro ipCum. eft longinquum , quin.humiditas faciatmem- primo. Etfcias,quddmultotie$ expellitur ma- g B.hebetudini brum praeparatum § [ ftupefaftioni. ] Ex caufis teria humida ad extremitates, propter dominiu &upigritiei. enim deftruftionis motus funt frigiditas,& hu- caliditatisin corpore, aut motu fubito ex timo- miditas abfque materia; veruntamen illud eft ex re, aut pauore,aut ira,aut delitijs, aut anguftia. iis.quibus fuccurrere eft facile cum calefaftione. Et fcias, quod, quum laefio, & materia,quae fa- Eteft ficut illud,quod non communicat pluri- ciunt paralyfim, funt in vno latere ventriculo- mxparti corporis,aut vni lateri ipfius abfquela- 50 rum cerebri; communicat lateri corporis toti, b f B.tunc. tere alio. Imo, fi neceflarium fuerit,h f [ & lateri faciei cum eo . Sc fimiliter fi funt in i b.& videtur j accidet vni membro i [caufa illius fecun- meatibus lateris vnius , quemadmodum fi ef- moUificatioVcN dum proportionem vt fit paralyfis, & mollifica- iet in duobus lateribus ventriculorum cerebri, eundum pluri- tio pluri ma, qua ] fit propter reten tionem fpiri- aut in meatibus eflet apoplexia. Si autem funt mum. tus. Caufa vero retentionis eft oppilatio, aut fe- apud originem nuch«, corpus totum eflet pa- paratiopororum, & tranfituum perducentium ralyticum praeter membra faeiei. Et quando- ad membra cum feftione. Oppila tio autem, aut que accidit cum hoc ftupor in cute capitis, fi kf B.coftriftio eft fecundum femitam k f [ prohibetur tranfitus fenfus , quoniam cuti ca- mspororfi,aut ] rei ag- pitisadueniuntnerui fenfibiles ex 1 [ ceruice,] rB.Collo. prXbitioSr gregantis ambas res, Se eft apoftema:1 [ & tunc quemadmodum oftendimus . Si autem funt cx humore 0p- eft] caufa moilificationis, & paralyfis faciens ab- in latere originis nuchae , communicat late- piiante.autfe- fdflionem fpiritus a membris eft m [ co n t radio J ri toti excepta facie . quöd fi funt defeenden- profUndan. cundüfemitam p0r0rum; autrepletio,autapoftema, autfolutio tes ab origine s [ lubmergendo , ] aut in late- tesYe,autinhJ m Sconftri fingularitatis. Pororum autem contraäio quan- re vno: mollificatur , & paralyticum fit, quod tere vno, tunc, ftio. doque accidit propter ligaturam ligantis exte- 1 [ fequitur illud ex membris, quorum nerui t B.ex m^bns rius,quae eft ex eis, quxpotfibileeftremoueri: & funtexvno.] Quod finon fuerit n [exnucha, eft mollificatio ilia, <5c deftruftio fenfus, & mo- imo ex neruis, j mollificatur, quod eft pro- lm0’miiauOo * AVIC. Kk prium Liber tertius. U H.0 T J. T 1 0 S. /14 prium ilii neruo: liue fit in toto neruo,x [aut ] in medietate eius: aut in parte cius-ino , ca ur. JB. tnmqood y r quod raouetiilud, quodJequitur ip um] pro iTiT t r pterillud,quod venit ad ipfunideillo laciopro-pter materiam,& refolutioms fingular.s aut a-panecuÄ Ltema.2 Paralyfis verö.quxdam eft.quseft on alicjuanö,tune fiscolica: : Sc multötiesremanet cum eaienfus: mollificacurqct qLIOniam materia eft cum ca in neruismotus, öc ~-.A non fenfus.a [Nam quidam antiquorumdixe* 7..........................- , . anti aorOdi™ runt.quöd, quum colica aliquibus annis cömu- IO tripliciter quoque neruorum aüiones ofendentur. Sa- . r* * . 1 ' U •#- s~* «t 1 /4 < J!«. rv» /1 f r f'T 1 J'VVl -h övf IVt £>+ (s /1 fir/JV/tffiV fiO'i J fli C VC* M / I lS[eruorum,quum duplexaciio fit, tum mouendi,tü fentiendi,ine ft neruo omni,vis fenforia,vt Gal. ait i.de cap.i.&Z( motu mufc.tangendi videlicet actio, vt ipfe alibi explicat,non tarnen mouendi potentia omnibus ine ft ,fed duris.Hic de neruorum affettibus qno ad motum, taüum-que, agitur, non quo ad alios fenfus. Quum ergo aäio qumis vel auferatur, vel imminuatur,vel deprauetur, nir.t, cp colica nicat,interficit plurimos. Etqui cuadit. euadit fmt & refrigerarincceße efl. Quomodo autemparticuUcuiufpiam nonnunquam fenfus dumtaxat, nonnunquam folus motus altero HU-Cap.$. fo Vitietur, & qua caufa id fiat: Gal. 3 .de fympt.cauf. / Cap.6. definire-videtur. Corrigittamen feipfum lib. i.deajf. loc.& ibi pulchre rem hanc explicat. De cura. Cap. 4. OPortet, vt fit intentio tua in aegritudinibus, neruorum quinque , fcilicet ftupore , & a B. ic&igatio- fpafmo,& tremore,& paralyli, & a [faltu] inten-ne. tio pofterioris cerebri.Et non properes in vfu me dicinarum fortium in principio rei,immo tarda vfque ad quartum,& feptimu m. quod fi aegritudo fuerit fortis, vfqueadquartumdecimum. Et in hac quidem hora fis contentus rebus fubtili-bus ex ijs,quae leniunt,& digerunt,& foluunt: & cum clyfteribus non eft malum in hac hora dein de poft illud euacua cum euacuationibus fortibus. In regimineautem cibandi eos oportet vt paralytico in primis, quum apparet, fis contentus aqua hordei, & aqua mellis duobus diebus, b| B.&. aut tribus b f [ ] fi tolerauent virtus vf- que ad quartumdecimum: & fi non tolerauerit virtus, ciba eum carnibusauium leuibus: & ftu-de, vt facias cum pati famem, & ciba cum ficcis cibis.Deinde fac eum longam tolerare fitim. In menfis vero fecundis iuuat eum vti medulla nu-deorum pini magna; proprie. ] Et fcias, quod cftineis. aqua melior eft ei, quam vinum. vinum enim materias in neruis penetrare facit. & plurimum quidem ipfius quandoque acefcit in corporibus eorum, & fit acetum. acetum vero efl: ex rebus, qua; neniis funt nocibiliores. Ilia autem, quas eft a tortuofitate, & coaräatjone, curatur cum eo,quod determinabimus in capitulo tortuofita tis,& comprefiionis poftea. Si autem eft a percuf fione, aut cafu, tunc eius cura eft praua: eius ta- ^ men cura fecundum omnem dilpofitionem eft, dB ^ d 1 vt confideretur, an d [illa tortuofitas euenire fa- acclderct0rE”0 ciat apoftema,aut attrahat materiam, ] & cure- litate, aut apo-tu r totum cum eo,quod conuenit ei. Et oportet, ftem^autattra vt ponantur medicinae in cura illius, in quocun- £tionem maie-que loco acciderit, fu per loca percuftionis, & fu- Alia Utera, per principium,ex quo egrediuntur neruic [mo- incedentes ver-uentes] membrum paralyticum; pofitio autem fas. medicinarum fuper membrum paralyticum eft ex eis,quae non afferunt iuuamentum, de quo fit curandum, & tibi quidem ineft cognofcereori-5 ginem neruorum, 6c sequale eft, fiue intentio in Alia litera. medicina fitprohibitioapoftematis/f aut fit in- f ------ B tentio in ea mollificatio, ] aut fit intentio in ipfa calefadio,& permutatio complexionis.Et fortaf fe neceflarium erit ponere iuxta membrum per-cuftlim,&apoftemofum§[incipiensrefoluijve- gB.adquodm tofas extrahentes fanguinem ab eo ad partem, cepit effufio aut ad illud, quod apparet de corpore. Si autem materis, fuerit aegritudo ipfa paralyfis h [occulta, ] faila h B>venu propter mollificationem neruorum, tunc illud, jo quod eft neceftarium poft regimen commune, eft1 [com m unitas jmareriei cum eo,quod deferi | B.euacuatio. pfimus, &dcßniuimus in euacuationeiplarum materierum fubtilium fine additione,&diminu tionc, Sc meliora quidem,quibus euacuantur, funtpilulx de cuphorbio,&pilulas k[albi curae- k b.albimora^ ftrem,] & pilulx de fe£taram,& pilulgfcetid2e,&l ban. hiera Hermctis,& vomitus cum elleboro albo cum dilpofitione fua,aut cum expreffione rapha ni,in quo lit virtus eius,&fimiliter reliqui vomi-3 tus conferunt eis, & quandoque fit1 [ fuperflui- 1 b. gradatio, tas ] in hoc,& in potu detur theriaca pondere v-nius danich.deinde addatur paulatim, neque au geatur fupradrach.j.Et quadoquem [adminiftre m B. mifcetur tur ei fifamum decorticatum, quandoque vero cum lifamo ex-daturoxymei] cum fua difpofitione,& opopana corclc‘lto » & cum cum fea dilpofitione n f [ . ] cum lyrupo de meile, & eius quidem potio fit p0tu ferapmu. quantitas 0 [f bakilleon ] 8>c confert eis.q t [ nfB.Aiu lucra ] Et oportet quidem vt clyfterizentur ene- & C3)ft°re“ cu 50 matibus fortibus,& collyria fortia fupponantur, £“a 1Pululu“ & inclinentur eorum materias ad inferiora. Etip 0 B. bachele. forum Ipondyles inungantur ex oleis fortibus,& magn^ conferunt eis vn&iones calidae ex oleis S f [ P t B-val<^-]&emplaftrarubificantia,quorum reme- USs moratio eft iterata multis vicibus,& proprie quü deftruitur fenfus, Sc radix quidem lilij eft ex medicinis bonsE rubificationis.fricando cum ipla fecundum modum inungendi. Eis praeterea con fert pofitio ventofarum fuper capita lacerto-\ rum abfqueincifione, fed poft euacuationem. r [propterea quod]calefacit lacertos. Etfortafle r b.inquatum. neceflaria eritincifio aliqua. Et oportet,vt ven-tofae ftrida habeant capita, & fufpendantur cum igne multo,& fu&ione forti, & laborio fa, & remoueantur velociter. Quum ergo ven-tofae adhibentur, oportet vt feparatim ponantur fuper loca plurima , fi mollificatio eft plu-AVIC Kk 2 limum rimums f feparata:]& fi non efl pluri ma, ponan calidis ftypticis. Habentes veröillam.quffi Ma mrconiun&mi. ^ ftra calidiTrubificantia»ficut cm plathum de fa- cos olea.qns non iant violent« virtutis, & mul- c r fl nn, ‘ r»ir 1 & hliocum melle: emplaftrumquo- ta: compoutioms: fed fit ficut oleum de lilio ,6c quedeTynapi eft ex eis,qua; ipfis conferunt. Et tu oleum de duabus (picis Etoleumdenarciflb,' etB.Alhfc, . auidem permutau[omne,qnodeftdebile,ad hoc f[ ] &oleumt[deolmis.]&expertum &0fciafc„; uB.imminuta:abfterfioneyfi a letere eji, vnum ex hiera cum aureo vno piperis, & fanan- & attenuatione,fi crajjhudincm[equitur.adde & rerno tur. Et oportet, vt quum aliquid iftorum fumunt ta compre(ßone,luxatione,frigiditate per cotrarias cau in potu, non potent aquam, vt prolongetur eius fas.fi ah his objlruffio,feu aftriUio fiat,qua fpirituum mora in ftomacho: & fortafle moratur tota die, tranfitum impediat.perfpetta femperparte non Ufa fo r deinde operatur, quandoque vero in node fu- Ium, fed & ea, a qua facultas primo loco ad affetiam muntin potupiperisaureum j.cumaur. j.cafto- particulamexnaturaproficifcebatur.vtprobdGal.pri-rei. Et illis quidem non eft aliquid ita conferens, 50 mo de loc.aff.& ^..docet. Couenit in catcris hic affeäus cap.6.cap.f y B.anacardina vt tneriaca, & mithridatum, & fcelite, & y [ ali- cum apoplexia,(quod ad curationem facit) vt eadem fe proprie. uenthere:] afia. quoque foetida vehementis iuua- rt curatio huic debeaturyqua illi,fed mitior:quum affe- zB menti eft bibita z [ vel J linita, & proprie quum ttus itidem mitiorfit. Quare de vena feüione, quod hic a B. alrache eft bis in die fumitur,& etiam3 [tauellana Inda. authornotayta flatuendum fuerit yvt fupra de attoni- ttwndallS’ Qsim4ue mem brum redit ad fe, oportet vt ip- to morbo esi dißum.neq; abjolute fecanda eft vena,mfi fum exercites poftillud, <5c conftnngas, & dila- fmguis,velin caufa fuerit: vel faltem cum peccate bu tes ipfum,vt ad integram redeat iänitatem.Et ip- more redundarit. quu vena Je5tio infigniter refrigeret 11 quidem quandoque iuuantur a febre, St iuuan lib.de cu r. rat.perfangu.m iß. Is^eque fero hoc folu,fed tur vocibus,& locutionibus altis,&poft euacua- & vires,anni tepus,& catera cofuiendayquainalijsaf b B.cu eis admi tiones,& iuuamenta b [ ab eis,quibus vtuntur, iu 60 feüibus.acJia craffa materia affetiio efl: attenuanda neatogTficcl* u^ntur balneolongo ficco,aut balneis.JEt in fine erit antea,vt in cateris morbismeque initio{id quod,& aut balnea ther iC* * ^ P°^ euacuationes, & vbi necefiarium eft hicauthornotat) a fortibus medicamentis efl inchoan- marum. refoluere, oportet vt non fint refoluentia cum le dum.S-ed obijcies fortajfe Mefuenpilulas foetidas exbi nificatione pura, fed cum aliquantula ftypticita- bentem, qua tamen fortia funt medicamenta.!\eJponde te: quapropter oportet, vt refolutio fiat cum ali- mus.fi morbus det inducias : fequendam effe Auicema eB.rtorax. quibus,qux fint,vt anifum, [ figi a ] & cafto- fententiam.at fi vel morbus magnus fit: vel diferme de Cum,<5c iquinanthum, & quxiunt fimilia his ex maiorinmbo impende atjunc Hifp cmißw vundun., qui quiprimo aph. extremis morbis extrema opponit reme fpiflante ipfum, & contrahitur ad caput fu um. • dia. 7{eque verö Mutbori nojiro ipfe Mefues hac in re Sicut enim moilificatio quandoque diuerfifica- refragatur,qui etß fortibus prafidijs vtendum initio turin membris fecundum principia, d[ mem- d b. AiiaJüera cenfet; a minus tamen validis inter ea,qua validijjima brorum; ] Sc fi militer eft fpafmus, & ratio in am neruoru fucril. funt,exorditur. neque enim imbecillia medicamenta in bobus eit vria, in eo quode [ fit (iib ceruice, Sc] ?■ ,B'lnueauur tarn craffa materia, & vifeida, & in remotißima cor- in anteriore parte, Sc pofteriore, Sc in parte, qu$ f B.colium. poris, parte contenta quiequäproficere fperandum eft. eft fupra f [ ceruicem. ] Spafmi autem ex reple- g ß.eft humidi Vbi vero a frigiditate dumtaxat hoc vitium depen- tione hu midi caufa eftentialis,§[ auf eft frigidi- tas>& frigidi- deatjVt in ijs,quiper niues iter faciunt: tunc leui nego- tas, aut humiditas, Sc frigiditas adiuuat fccun-tas at|Iuaat ad cio, nifi aliud in caufa fuerit: calfacientibus curabis. 10 dum congelationem ipfius, & eius groftitiem, ] & nforoVancS Sivero a luxatione (id quod fapenumero euenitjtum quare non fit dilatatio: aut ficcitas,&: caliditas ipfam. diligentijfime Hippoc. liber de articulis erit legendus. iuuat h[fupra confecutionem per refolutionem] b B>ad Pr°kib<5 Reliqua,quaauthorhicadnotauit, Leges ferdexTau- humiditatis . Adateria vero faciens (palmum duni^acdre” 18. lolib.t. Meminit etid vnüionis in huius effectus cura- non1 [efficit fpafmum,& mollificat, nifi pro- [iTmoMcat tione Auicennas.pr 0 quavide Coflaumz.de igneisme- pter fuam groftitiem: Sc quia non eft ingrefla ^ pter fm grof dic.prafid.cap.y. iubftantiam villi paruo introitu,quo iuuetur,] ii nem, quoma fedeftcoaräatainforaminibus:& k[ficquide] yrano"!"fe* Defpafmo. Cap. 5. fpaffiiuseftepilepfia membri: ficutepilep(ia eft tiam villi loca fpafmus corporis totius. Differentia vero inter introitu pluri-QPafmus eft aegritudo neruofa,qua mouentur 20 vtrunque eli communitas,& proprietas: epilep- mo , vel introiit lacerti ad principia fua,& inobedientes funt (ia enim plurimum reloluitur velociter, & fit cü tucurr^n^Per in dilatatione. Eorum itaque alij remanent fe- periodis.1 [ Reliquas autem differentias fcies ex c ume eundum fuam difpofitionem, Sc non dilatan- lpafmo humido per illud, quod accidit laden-1 b. &aiijs dif. tur,& alij eorum facile redeunt ad dilatationem tibus] propter vicinitatem mammillx,& hume- ferentijs quas fuam,ficut fit in ofeitatione, & fingultu. Caufa dationem ladofitatis in chordis, Sc congelatio- fcies & ex rPafl vero in ipfb,aut eft materia,aut caufa abfque tna nem ladis in eis,1111 [ h teria,ficut caliditas,&ficcitas. Et materia quide ] ^qui iaSnt fpafmi fecundum plurimum eft phlegmatica-,& & quum ventres ipforum conftringuntur , & in pueros, quandoque fanguinea, & illud eft inapoftemati vigilijs ipforum, Sc multitudine fletus ipforum: m t b. & e* eo bus lacertorum, quum refoluitur materia facies 30 & fpafmantur etiam in febribus fuis,quamuis apoftemacum vicere villi nerui,& augmenta- fint leues , Sc vniuerfaliter infantibus facilis eft cociuHc, qd turin latitudine fua, & minoratur a fua longi- cafusin fpafmum, propter debilitatem virtutis accidit infinti- tudine. Ec materia quidem omnis fpafmi ma- cerebrorum eorum, & membrorum ipforum, bus propter ha terialis effediua, aut eft comprehendens /iiper Sc lacertorum eorum. Sc fit facilis eorum exitus p^um ^e mi lacertum totum; Sc illud eft, quum fpafmus eft ab ipfo propter fortitudinem virtutum hepa dm^pkmml fmcapoftcmatc: aut eft comprehenfa in loco v- tum ipforum, Sc cordium eorum: Sc quoniam accidit eis ia fe no, quem reliqua? partes fequuntur, ficut fit a humores eorum non funt n [ inobedientes , ] bribus acutis. fpafmo fado propter apoftema a materiaeffu- vehementis groftitudinis, Sc propter hoc libe- JlB:m fuaIU0~ fapropterpercufiioncm, aut abfeiflionem, aut rantur a fpafmo ficco velociter, propter humi- c ientu ' propter caufam aliam ex caufis apoftematis. Et 40 ditatem complexionum fuarum , Sc humidita- non eft quidem longinquum, quin fit fpafmus tem cibi eorum. Impuberibus vero non eft fa- cueniens a ventofitate inflatiua, fpiffa,ipfe enim cilis aliqua duarum rerum 5 quum tamen quan- eft ex eis, quae plurimum accidunt,&remouen« doque accidat infantibus fpafmus malus fuccef- tur in hora. Spafmus vero materialis multo- fione febrium acutarum, Sc cum eo fint figna, ties accidit fecundum femitam permutationis quas dicemus,ex quo raro euadunt. Ille vero qui materiei: ficut accidit in fucceffione fquinan- feptem tranfit annos, non fpafmatur, nifi pro- tix3Sc fucceffione pleurefis, Sc fucceffione fir- pter febrem valde prauam. Eft praeterea fpafmus, oB-caufaiaeo fen. Ex fpafmo autem, qui fit propter priuatio- qu i accidit propter ti morem, & 0 [ caulas dila- ^adautSub nem materiei, Sc humiditatis , Sc dominium tatiuasfubmerfas fubito,& faciunt fequi lacer- mergunwr.U ficcitatis,acciditvtcontrahantur longitudo,«Sc 50 tos motos ad principia fua P [ fecundum fuas p ___________ B »B- Alialitera. latitudo a [ asqualiter. ] Colligitur ergo ad feip- formas.] Et eft fpafmus qui contingit propter q b. effunditur öcfiataflatio. fum, ficut eft difpofitio corij pofiti in ignem. fubftetationem faftam fuper aliquod membro- materia,& reti- Et tu quidem fcis difpofitiones chordarum ef- rum.quod efteontraäum,ad quod q [ fit effu- figu-” b B.Alia litera. fe, quod ipfx b [ elongantur J in hyeme propter fio, Sc retinetur in ipfo aliquantulum, Sc fuper ram ehs, stcZ »bbreuiaatur. humedationcm, Sc abbreuiantur in aeftate pro- formam conftriftionis] fu£e. Et quandoque eft cudum forma, pterdeficcationemi&fimiliternerui. Etquan- r [cum eo accidens faciens illud, aut fit, vt ipfum fimaaone doque fit (pafmus, qui ad materiam non pro- ferat pondus graue, aut fit vtobdormifcat] fu- ^B^Ahaiucra, ®B, nocfnris. portionatur,euenienscaufareie[impedientis,] perleftum durum,& hoc quidem eft ex eis,qu2e propter pereuf- a qua nerui fugiunt, Sc congregantur ad expel- per fo remouentur. Et quandoque efts [ hic ftu- fionem faaen. lendum ipfam :Sc caufa illa aut eft dolor ex cau- 00 Por adueniens ] membro propter repletionem >au^ fa dolorem faci en te, & muitotieseftex humo- ex materia eftufa coar&antelpintum motiuum, L^c porjuS°Jrl rccalido niordicatiuo. Aut qualitate veneno- &:prohibentepenetrationem eius,quare non eft lie,autqukdor fa perueniente ad cerebrum,& adneruosficut poftibile,vtmoueatur ad dilatationem facicn- muut.J accidit ei, quem pupugit fcorpio fuper neruos. dam,dcquum redit virtus, &:r[ confortatur ma- iB.hocpropter Aut propter qualitatem non venenofam, ficut teria, ] fit dilatatio, Sc quandoque fit ex exten- aduc quum fpafmus accidit ab infrigidatione vehe- fione illius finiile, & hoc quidem plurimum fit menti congregante neruum, Sc lacertum, Sc in- poftfomnum apud excitationem, quum re- terwm, AVIC. Kk 3 manent ma nenr membra contraöa, nec extenduntur e- tcsftrideät.QmTffl autem aliquis moritur cxfpaf tiam nuoniam imritus in iomno tit grauior, & rao corporcipfiuscalido,tüciilud eilxx eis, qu$ -e Dierior u f & non htaffiduusj in faciendo dilata- prafocando interficiunt, & nequefuffocandoin appUcit'cum tionern propter declinationem liiam ad interio- tcrficit.nifi quia certus anheim« fpa(matur,& inam. rcm partPcm Spalmus autem liccus alius cft*t deftruitur motusems.&qmnisquidem Ipafmus r ] -fequens vulnus eft mortalis.kt[ } ktB.&eftex «eifione medi- t _ Hiccefllone febritim adurentium ,&prö- fyfmenb. rÄ prie in febribus firfen:& fuccelfione motuum la A T J. T I 0 K E S. mgm valde,& fimili- borioforum corporalium,&: animalium > [eius,] < - , rer fuccelfione ßait punt vigilia:,&anguftia, & timor: & ille eft io £>u<ß funt voces gracis fcnptonbus. ajrct&pds 5 & cuiuslibet eiu- cx ci z ra qU1busfit] etiafio. Eteftalius fpafmus, azr conuulfionem ex ficcitate non repente inuadere, 60 queant impartiri.Sed rogo,quomodo pofl fanguinis pro-fedfebrib.&euacuationib. immodicis Juperuenire Ga- fluuia,immoderatos fudores,purgationes,vomitus, 'mele. & 3.de aff. loc.&fape alibiadnotauit. *At vero con- diam,ardetioresfebres, tanta adhuc humorum copia af CaM* ten(fomt rurjfum hic alij.negantq; poffe ex ficcitate con- fluere hac vafa poffint, vt alijs etiamnum adiacentibus uulfionem fieri.Quum.n.horum fententia,qui hac ex fic partibus,quantumfatis eft alimenti, communicentlT ra citate conuulfionem ponunt,non qualifeunque ,fed eius bunt certi, & nerui,& c at er a omnes particulg a propin qua neruus conflat,& terreflres eius partes glutinatur, quis partibus,quantum pojjunt ,fed in tanta rerum pe- humiditatis abfumptio conuulfionem faciat :priufquam nuria> neque quantum fatis efi, trahunt, neque etiam a B. Hefcendes. cB. Alialitera. opium. <1 B.uaufeam,& anguftia,& co-preffionem. «fB.fenfus. f B.nocumcnt® mamfefto in ii lo mcbro ante, cedftc fpafmü. fepenumcn quidquam trahunt,ferUMtih.alijs auidius, (jr tenacius id,quod neque ipfis abunde facit.Tgjque ob fint,f quis dixerit,cum tanta corporis euacuatione exhauriri antea,quicquid venis inefl,& arterqs: ac mortem nemorum ficcitatem anteuertere.Etfi enim nutriri fmguU ali*partes minimo etiam alimento queunt, & tantifper perdurare,dum autnoua alimenta offeruntur, aut innatus earum humor perdurat, nerui tamen, quibus exattiflimus fenfus incfi,tantam vim,tantumq; ine- fpafmus contingens a dolore'. Fa&us autem ab apoftemate cognofcitur perea,qius diximus. Et ex fignificationifiusquidem fignificantibus adii en tum fpafmi,eft paruitas pullus, Sc ipfius raritas primum:deindeeius permutatio ad illud, qcf diStum eft. Et miiItotiesrubificaturfacies5Ö£ apparet in oculis contorfio,Sc inclinatio:& in anhe litu in ter feStio,Sc dyfpnia: Sc quandoque accidit rifusnon fecundum radicem :Sc conftringitur diam non ferunt; fed exarefiunt,&ad eorum principia io natura, Sc deficcatur: Sc vrina etiam multoties fefe contrahunt,& conuulfiofuccedit. Fit ergo quoque ex ficcitate conuulfio, quod & diuinus Hippo. & Gale. & alij dofli viri fentiunt.His ita coflitutis, rogabit qui-fpiam,quum conuulfio fymptoma fit,qui nam proximus huius eji morbus iTaucis.Quum hattenus conuulfionem omnem ex repletione,& ficcitate neruofarum partium fieri,habitum fit: conflat eam ad continui Jolutionem re ferendam;repletionem fani,& ficcitatem f equit urt en fto.Quamobrem non ininria idflatutum fuerit, neruom retinetur: & multoties non retinetur, Sc egreditur ficut aquofitas fanguinis, Sc habet ampullas, Sc accidit ei fingultus, Sc vigilias, Sc foda, Sc tremor , Sc dolor lubiunduris, & 8 [ praecipue fub g b . dolor fub iu ndura ceruicis,Sc ] inter fpatulas, Sc apud iun-lun6tuns eoE duram /lumborum,Sc coccygish [fub illa.JSpaf mum vero contingentem cauta febris, fignifirät jTie&infnii, Sc nuntiant ipfum in febribus contortio inocu- lam. lo.Sc rubificatio in1 [ extremitate oculi, Sc in cir- iB.0cul0)&ito ad eorum principia contrafHonem,amx quum febris fuperuenit Ipafmo humido, foluit eum. Spaimus vero,qui prouenitexfebre, eft gittx euadentes ex arcu fagi ttarij: Scdiuerfifica- 30 ficcus, qui raro recipiteuram, Sc accidit ei ante tur motus percuftionum eius in velocitate,& tar ditate,& vena quidem eft calida,&magis calefa-da reliquismembris: & eft corpus venxcollc-dum, non ficut eft colledio venarum in rigora St neque ficut illud quod coardatum eft b t [ ] ficut fit apud duritiem vena:,propter longitudinem ^gritudinis,aut quod fadum eft cum dolore vifceuum, fed ficut eftaggregatiopartiii inteftimextenfi ab extremitatibus luis. & ego di ipfum timor in fomno,Sc conucrfio coloris ad rubedinem,& viriditatem,& plumbofitatem,& conftridio natura. Et vrina quidem![ cruda ] lB.hmoh. in febre, Sc rigor, quum eis aftbcianturfudorin capite, Sctenebrotitasin oculis, tignificant/palmam , caius caafa cltfapoflana magnum in fdubclhti. vifceribas. Si aurem fpafmus eft cum febre, Sc noneft de fortudincillius febris, & longitudine temporis eius,vt adurathumiditates ,6c finiat cam figna doloris in fpafmo parum poft. Spalmi 40 eas; tunc ille eft de genere eius, cum quo non eft vero fadi a repletione figna funt, q> prouenit fu-bito:St non bibit velociter quod fu per ipfum ponitur ex oleo,nifi iam aduenerit ei caliditas propinqui temporis. A ficcitate vero fadi figna sut, quod fitpaulatim ,Sc fucceflione aegritudinum euacuantium quodeunque genus fuerit, St eua-cuationis medicinarum,aut cholerica: paffionis, auteuacuatipnis perfc.Fadum veroanocumen to cognofces per caufas extrinfecas, & ea,quae bi- illam[ficcitas]tota. Ex fignis vero malis in fpafi mB.malitia. mo," t [ ] eft, vt multiplicetu r v e m n t b . humido. tofitasin membris: 8c proprie quando cum eo inflatur venter: St praecipue orando eft in principio fui. Et vrina acuta in fpafmo,&: tetano,eft mala,fignificans quod caufa eft caliditas pura. Et quando,cum fpalmofunt pulfatio,0 [ & faltus, ] o B. in vifcerik tunc illud eft fignum malunt. Pulfatio namque “t ieftigm vnam duarum rerum fignificat,autapoftema in lcufaltut- buntur,ficutt [euphorbium]&clleborus ,&re- 50 vifceribus magnificas pullationem,autextenua- liqua.Et ficut, quum nocumentum eft ex ftoma-cho,& communicat ei cerebrum, deinde nerui, fentitanteillud d [ folicitudinem, anguftiam, Sc obfidionem] ftomachi: Sc quandoque reperitur illud tempore fpafmi. Et quandoque eft ille fpaC-ntus fucceftione vomitus , qui eft ficut fuccus porri,aut rerugo ceris. Et fimiliter ille,qui fit propter fortitudineme f [ Joris ftomachi. quoties enim effunditur ad ipfum ntateria, (paf- ntatur habens ipfum,verum prcecedit ipfum no- 60 Sc] multitudinepalpitationis,,Scftridoredentiuj tionem in eis 5 quare apparet pulfus magnus, qui eft propter percuffionem magnam. Quunt autem fquinantiae materia: declinant ad neruos, vt ad ipfos permutatee faciant euenirefpafntum: fi-gnificatillud apparitio Ipafmi inpulfu,Etqutim pleurefis declinat cum materia fua ad illud:figni ficatillud fortitudo conftridionisanhelitus^ Sc neque febris eft valde fortis. Et quum permutatur materia firfen ad illud fincipit cum >’[timore, « B cumentum in ore ftomachi, Sc mordicatio. Et quandoque accidit fimile illi in aegritudinibus matricis, Sc vefic«, Sc reliquorum, quum fortes fiun t: Sc fit cum dolore vehementi, Scf [propter nocumentum manifeftum in illo membroante ceftio fpafmi,] in reliquis vero fpafmis,aut fit do lor cu eo:aut fit dolor contingens a Ipafmo , non deinde torquetur oculus, A f [ deinde apparet fpafmus. ‘bf'K O T T I 0 S- ] q f B.ae contor qiietur collum- De fignis commifionis in primo prorr.ficB. 3 firipfit Hippocrates . qui locus diligenter, cum Galeni commentar qs mentxrijs legendus eft. potiffimum autem in tex. io.fu- mc£tationevehementi ccrebri, & neruorum* <5c Tcr.34. tura & inflatis conuulfionis notas tradit. lege & 3 .pro- lacertorum cum mollificantibus vehemetis hu- SP 20 £n,De PMtfu eomm V** couellunturyVide GalMb.depul- mediationis, quas docui te > &: habitet in domo ApLr°yV. fib*adTyr°n. necnon 4. de caufpulf vide & Taulum frigida.Et fi fuerit propter dolorem,feda dolore, lib.s.vbide tetano agit. Caterum unum eji hienotatu poftquam fciuerisquis fit, & abfeinde causa ip- dignum.ScribithicauthorexHippoc.defumens. 4.apb. fius,& ii eftpropterpundturam,c [ cureturquod c B. animalis Febrem fi conuulfioni fuperueniat, conuulfionem folue- ipfam facit cum eo,J quod dicetur in capitulo de veji™ofi Cure. re. id quod & author lib. de loc.in homine, a conuulfio- punduris. Et fi eft ab apoftemate, curetur cü eo, LU1 cumeo * ne [dicens) fi febris imaferit Je datur eadem die,aut fe- quod dicemus in cura apoftematum neruorum. quenti,aut omnino tertia. Quum counlfio duplex fit, ex 10 Si aute eft: a ficcitate,eius cura eft praua. V erum repletione ejr euacuatione: quum item febrium diuerfa conuenienrior cius cura eft tina, &; inunctio ex fintgenera,&ffiecies, dubitatur de qua nam conuulfio- oleo humido poft ipfam, & eius iteratio poft ip~ ne,& de quafebre intelligendum hoc fit.Torrd, quod ad fam muitoties, & illud, quum non eft^ [cumfe- d B. febris ia conuulfionem pertinet, reffiondet author de bumida, & bre, vbinon intermittitur] omnino >& alliduc Ir'oAt tis iuuaminis. Et adminiftrentur fuper iun&u- o-uibus? uero utrum ftatuendum horum fit,incertum eft.^Author ras, & fuper originem lacertorum olea, faciendo 0 profetlo Coac.pranot.conuulfione aitfolui,fi febris acu- vndtionem polt vndtionem cum ftudio cerebri tafuperueniat,qua prius non fuerat. ^Author quoque li- valde, &C ^ [ compofitionem,] quam te docui- HB.Alialitera. brorum de morb.lib. 1.tetano detur borat, -vitiofis fuccis redundet,aut purum fit: vbi enim 5 o ficut carnes minutarum auium, & f cubugi, Sc *r poft conuulfionem febres in cacochymum corpus inci- 0 [ kerubiti, &alteilez. ] &: fi non fuerit eius vir- oportet vtTiS dant; certum eflinfummo dijcrimine adhuc rem effe: tus debilis,fint cibi cius panis cum meile,& aqua camcs eurum. etiam poft conuulfionis folutionem. puro tamen exiften- ciceriscum anetho, &: finapis [ P etiam nutrita ] t & perdicis,ac te corpore, nihiluerendum fortaffe erit, quinfanitatem cum oleo, & ponatur in eo quod ipferecipit, pi- alau cum Hippocratepronunciemus. per. Cibus autem ha bentium fpafmum ficcum, 0 b. alcanabir iit totumquodhumedat,&:lenit: & omnes (br- altheiugi. Decura-j. Cap. 7. bitionespingues, lenes »fadlae ex aqua hordei, & p E. enam ai* oleo amygdalino,& zuccharo bono. aqua IN eo quide,qui fadlus eft a percuffione,opoN carnis aflümpta ex carnibus agnorum, & hxao- tet, vt adminiftrentur embrochx, quas laxant 6orum: &quandoque ponatur ex oleribus hume-a b. & kifeh factxa [ex hordeo frado,&cham«milla,&: mal- öatiuis, quod frangit nocumetum carnis, fi fue- feu chnt hor- ua ferina foenugrsci,&qua; illis iunr fimilia, rit illic caliditas. quod fi cum illo parum vini mi* u, & c ama;- ^ qL1ideni iam oftedimusin canone locum fceatur, vtipfum penetrarefaciat, non erit lon- muri. milia adminiftrationisearum. Fadusveroanocume- ginquuma reditudine:& proprie,quum non to, fi faeritpropter potum alicuiusrei,tunc cure- fuerit caliditasfuperflua fi militer, fi milceatur b b. propter tur cum eo, quod cognoftetur in capitulo de ve- vinu m ci^m aqua, quam bibit. Cura vero ‘J[ fiat q E.fc febrem. nenis. Et fi fuerit^b{cumfcbre, J curetur cumhu- itajenimJ eft humidus, oportet vt curetur cum eua- euacuantibus, & purgantibus fortibuspraedictis, quum diximuseuacuationem humorisgrofii cx neruis, cum iblutiuis5 & clyIteribus acutis. Et fi tu videris (igna (anguinis dominantia, manife-fta valde^ phlebotoma primo, & proprie, fi cau-, B.rcpletionis far[eius eftrepletio,&] potatio vini plurimi, eft. Et non extrahas totum, quod ncceflarium eft ex fanguine, cuiusextraftioeft propter fpafmum, aut aegritudinem aliam fignificantem eius extra- rijsmagnifice. Et in eis etiam expertum eft, vt S [ ex lana plurimum moilificent eis fufpenforia, g B.inuo!mn. qusea collo ad vtrunquebrachium protedatur,] tur|nuuiuti0lJe fu per quas omni hora oleum calidü afpergatur. ^ntis iej Balneum quoque ficcum magnifice iuuat eos, tis ¥cl &: vtinclinetur lhper lapides ignitos, fuper quos uei, afpergatur vinum ,& vt (iident cum cooperime-tis, &sex emplaftrisquidem bonis, eft emplaftru fadum ex ftorace liquida,& euphorbio, & cafto dionlj imo retine ex eo aliquid, vt refiftat fpaf- 10 reo, & cera citrina: &oleo delilio, & emplaftra ^ 1 ---------- r ^ ' di&a in antidotario,& adipes,& reliqua,&inun- dio ex fece olei fifamini, & olei feminis lini, & 11 [(pumaj focnitgrxei. Et ex vaporibus bonis eft fal calefa&us politus luper exitum neruorum. Et ex eis quide, quas in potu fumpta afferunt febre, funt caftoreum,&a(la foetida permifta cfi meile, accepta fecundum quantitatem nucis: afferunt enim febrem, & refoluitur fpaimus illico. Et fimi liter oleum de kerua, &aqua mellis cum affa mo, Sc reloluatur refolutione motuum fpafmi. Et ex eius cura siit fubmerfio in aquis thermarfi, f B. oleo vulpis &c feifio ins [pellibus vulpium,& luporum,quae & äldabha qct dicentur] in capitulo dolorum iun&uram, quo-dicetur. niamiuuant, & fimiliter mundio cum adipibus t B.alfebha. 1 [ luporum ] Sc oleo de lilio,u f [ ] „ t b.& fimiii- ß non fuerit febris, Sc fim iliter decoftio catulo- terifiunctiocu - — h B. & miicij. lagines. adPib^dabha rumi caniim, & fellio in aquis,in quibus deco&a: & oleo de lilio, funt medicinas.x [ fubtiles, ficut abrotanum, 3c x B.fubtiliates folia radicis iunci, ] Sc calamus aromaticus, & 20 foetida, & decottiocarpobalfami, & ex eis, qua: valde conferunt ipfis, eft in potu fumere theria- iieat aichuum folia lauri,Sc linimentum fa&um ex radice fpi * 0 u c5rPv,r1, n$ Iudaicas,SC femine (pina; Aegyptiacae,Sc fuc-co centaurea:minorisfigillatim,& compofite. Et (cias, quod longitudo i pati j morae in tina, fi-ue fit aqua,(me aliud, eft ex eis, qua? nocent propter moliificationem virtutis. Tu autem pone multitudinem numeri loco longitudinis fpatij: &c fac ipfum federe bis in die. a Ex his autem,quas iuuarit habentem fpafmum communem , qui cam,& confe&iones magnas. Et quandoque confert fumere diuretica.1 (Haec praeterea ] medicina experta eft. In potu fumant ex radicibus cotti.drach.xx. decodas in duabus lib.aqiiae, donec tertia remaneat. ex qua potent fortiter. vnc. iiij.tepidas cum vnc. ij. olei amygdalini: illud enim confert & proprie in fpafmo, qui eft in po-fterioribus ,& quandoque decoquuntur loco ra-nominatur teteis,&: tetanum fa&os a materia, 30 dicis cotti,carpobahami.drac.x.& eft eius potio, que. . & quando. eft, vt fu bito in aqua demergatur frigid a, fecun dum quod dixit Hippoc. nam corporis exteriora inipißantur, Sc innatus calor in interioribus clauditur, quare confortatur, 8c refoluitur materia, non eft tamen omne corpus tolerans hoc a B.iuuenile. timore tutum 5 (ed corpus forte 7 [firmum,J car-nofiim, quod vlcera non habet, Sc inceftate. plu-resenim per hoc iam euaferunt. * Et ille quide, qui vtilur ventous luper locum, ad quem z [ par vnc.iij. & fimiliter calamenth um agrefte. Et ex eis, quas vehementis funt iuuamentt, eft 111 mere in potu k f caftoreumA ] opopanacum1 fex qui- k——i B. &. m E. qui eft medius. bus] qui fortis eft, bibar aur.j. Sc111 [ mediam, ] i drac.j. Sccufiodi tuncftomachum, quoniam ip-fa per illud tunc debilitatur vehementer, & ana etiam foetida fumpta fecundum quantitatem fe- . minisotobi in quantitate11 [hij.drach.Stmedie] melliS, & 01 [ 't oB-Aliaiitera.’ tes] chorda extenduntur, oportet vt vtaturfine 40 P [ammoniaci: fimiliter bibatur totum&deco- fimiliter mei, etio hyffopi, & aruuden, aqua cafto rei. Sunt & quandoque enim j vlunmi iuuamenti, & minimi nocumcn- fat,ur m p^,u . 0 J / . , , ludtotuctide. ti: Sit que potio ex eo quatitas duorum cocmea- co0.lolie ^ riu m vlqu e ad tria, 6c detur ad potandum pluri- topi bus vicibus, & fit quantitas in eo quod bibitur, quantitas prxdida. Et minus quidem nocumentum fit in iplo, fi fit poft cibum,quocunque modo fit, non eft enim in ipfo timor. Et ex cura quidem eius j eft vt inungatur ex oleis fortis re- zB.Alia litera. extremitates,, fcarificatioue, fi res eft leuis, Sc fi non eft ita, a b, cucd.fi tu oportet vt fiat fcanficatio.a [eft enim mortalis, non facies fca- (1 nonicaniiccturtunc, &C nocent quandoque} riScauenf>tuc attra[iendo materiam. Ventofarum autem lo-orta. c hocet. ^ jn co|[Q ^ ^ fpondylibus dorfi ab vtroque b B.lacetofe. idtere, & partes b [ lacerti ] pe&oris:ante veficam. c fB.&. verocf[ ] fuper renes 11011 facimus illud, d B.miferendo nifiquum timemusd[&:_miferendo volumus, ^uod. vt] (anguis egrediatur. Et oportet vt ventofas nrultotiesnonadminiftres,nequefubitofimul, 50 folutionis prsdidis, ficut oleo cucumeris afini- &:locaventofarumcuftodiantur, 6c conferuen-tur, ne corpus infrigidetur. Et ex curis eius, eft vtapplanetur quod fpafmatum eft, leniter, Et ex cura eius contingente (ecundum naturam, eft euentus febris acutx 5 6c propterea dixit Hippoc. Ii accidit febris poft fpafmum, melius eft, quam vt accidat fpafmus poft febrem. Quartana quoque confert ad illud propter concufiionem tremoris eius, & propter multitudine fudoris eius, p f B. fimilita armoniacii, & quädo datur in potu jliud toti cum decoclio-ne hyllopi,& decoäione an- iudefl. Veram caftoraim c/1. ni,& oleo dekerua,&oleo rutino,&coleo de co-fto cum caftoreo, Sc pyrethro,eft enim valde iu-uatiuum& q [ren diflblutus] Sc oleum narcif-(inum & oleum quod eft huiufmodi. Rccip.olei r [vtriufque fpicsjkift.i.cerse.vnc.ij.olci de1 [ber* beris] kiit.i.polij, amomi, ftoracis, mafticis, omnium an.vnc.j.1 [gariophyl.]euphorbij.amboru t B-FP5, an.aur.iiij.fpicae.u [vnc.] j. oleiballämi. vnc.j.cö- m B.a»«’ mifeeantur, & ex illis, qua; conferunt eis, eft vt q B. & ^ dilfoluu. r B. nardini. C B.Iiuo. Et cui accidit quartana, raro accidit ei fpafmus: 60 adminiftreturemplaftrum de euphorbio, & eft c B.alalie. i B.fanidafiar, deinde permu. tetur alu. nam fecurus ab eo. Et ex curis quidem mirabilibus expertis fpafmo, eft vt ponatur fupra membrum fpafmofumc [ ren contritus cum pinguedine fua] deinde dimittatur ftiper ipfum donec [ ficcetur,& mutetur cum alio.] In fpafmo praj-tereatoti corpori communi confert etiam inte-ti° cerebri, & cum purgatione fa&a (lernutato- iuuatiuum valde. In eo autem,quod iadantibus ex fpafmo accidit, fint contentae, vtipfarum iun-duris apponatur emplaftrum ex meJle,cum quo confefta fint crocus, &c radixlili;, & anifum ira vt fit plurimum eorum radix lili; ,& anifum, & fit ex croco res parua . Et confuefcant ponere membra lua in aquis;in quibus decoäa fint cha- maemil- ni3emilia>foenugrsECum, & melilotumi & quandoque confert oleum chamoemillinum folum. Vinum autem paucum confert habentibus fpal-lnum humidum5refoluit enim ipfum ficut fe-x b. res magis bris: plurimum vero eft: x [ vna ex caufis eius.] 6C jioccns in eo. 0p0rtet, vt asger ex veteri bibat, & fu per cibum parumper. Et icias, quod quum fpafmuseft c5-munis corpori exceptis mebris faciei; tue medici intendunt cQ emplaftris, & vnctionibus fpondy-lium colli. Et quando eft in membris faciei; tunc : y B. cum hoc. medici intedunt cerebro, y [ Et cum hoc] fi lpaf-Et? mus eft ex cömunitate ftomachi, & vides figna praedi&a; tunc incipe,& fac hominem illum vomere : fortafle enim vomet choleram acutä, aut humorem putridum, & liberabitur in hora. A Tsf 0 T A T I O E S. I Docet omnium conuulfionum curationem, & eius quoque,quA ex ficcitate. Qua in re slatim hunc Galeno '■ aduerfariputabit quiffliam, qui incurabilem effe hanc, neque cogitandi pr&fidij tempus relinquere, a/ferit lib. Cap.3. de conuulf.& alibi non raro. Sed Gal.eam forte infana- bilem vocat,qux cofirmata eft. at vero licet difficillima curatu fit omnis ex ficcitate conuulfio, non abfolutd ta-Com.i. men incurabilem eam putat, fed curatu difficilem, vt 5. Cap. i& fimul fecundum trano w &: quandoque fit ex ficcitate quandoque fit rpmit-im a r ^nnalifafic 1 nna mm.,*; propter nocumentum coniequens membra ner-uolä, & interdum fit ex apoftematibus. Diuer-iitas veröeius ab eo eft, quoniam fpafmus nifi raro non fit a ventofitate: alcuzez autem plurimum fit a ventofitate extenfiua: imö alcuzez, qui eft compofitus ex duobus fpafmis, quandoque fit plurimum ex ventofitate,quum domi-k b.,e*tnilla.. natur in corpore. Et eft h [ hsec] aegritudo per- t B.difficilis, uerfa.1 f [ 7 [ in quibus penetrat virtus motiua, ] & debili- refoiuuo?fr tatura permutatione membrorum ad contra- nudium'!.'! dionem, &: proprie quum adi uuat durities con- ventantur J" tingens a ficcitate adinobediendüm . Spafmus Jong,tlidme. vero iiccus fi m ilis illi quandoque z [contrahit] L^]tUTpf' - 0 Wtutli femitam a [aequalitatis.] Qua propter ficut fpaf mot«««!*, mus deterioi eft alcuzez ficco. & ficut mollifi-ficatio accidit propter fedionem: fimiliterteta- a ' nus.b[& quandoque fit, vt quum plaga accidit , elongetur lacertus fecundum contractionem, j Et ex alcuzez, quandoque accidit aliquid magnum, forte, propter caufam fortem, & materiam fortem plurimam: Et quandoque contingit fecundum modum euentus fpafmi,c [ftu- c B.propter b B>& vigilijs,& dolore, & aquofi- humorum, <5c proprie inphlegniaticis. Et quan- täte vrinae, & multitudines [inflationum vento- g B.veficar€, doque accidit in regionibus feptentrionalibus , 20 fitatisinea.&cafualeftis. ] Signa autem humi- fcL1 anil’u!1?-ru propter retentionem fuperfluitatum , Sc pro- di,-&ficci,&apoftemofi, & facit alse fione, funt vencofiuS^i prie mulieribus , quoniam ipfas funt debilium fecundum regulam, qua: difta eft in fpafmo. Et cafu a ledicis, t B.ncruorum. r [ membrorum. ] multoties quidem accidit eis colica, prd^ter fri- fcua loco alto. A^T^OTATIOT^ES. comm.57. Sicuti notatum eft a Gal. 4.apbor. triplicem conuuL gus. fi aegritudo fuerit frigida. Decura_j. Cap. 10. fionis ffieciem Graci faciunt TtTxw>o7rt vt neque Galenus neque Taulus, aut Aui- fum laedit, fcd oportet, vt deficcetur cum lana cennas de hac conuulfione meminerint. lam ergo, quod infu ia • Et quandoque fit, vt fedeat in oleo calesci tetanum pertinet, hic affeCdus eft ex anteriori & po- fafto, quoniam eft fortis refolutionis. Ex opo- fteriori conuulfione compofttus; quare,vt ait Galen. 40 panaco quoque in potu detur vfquead drag. j. comm.6. 5.aphor. peracuta eft affeffio, conuulfionis fit ffiecies: quod ut Gal.^.aphor.in bac non laedens, praefocans, interficiens. Ex eis vero, qua? tio. uidenturpartes conuulfte, quod aqualiter ante & retro dicuntur valde efie iuuatiua in cura alcuzez, Sc tendantur. vnde & i.aqualis tenfio vocatur, fpaftni eft, vt ferueat fuccus anethi, & mittatur in conuulfione uero e5lmotus.rio quod veri tetanus mo- in ipfo catulus b [ taboin ] aut catulus canis, aut b B.dabha,feu tucareat: fed duplex eft motus, qui, ob aqualem &po- catulus vulpis, & coquatur donec difloluatur. aidabJu. Eleriorum &anteriorummufeidorumtratlionem,con- deinde infundatur in ipfo aeger bis,&fimiliter j(picuus non efl. De huius & reliquorum huic congene- 50 confert eisinüftioex pinguedine afinifylueftris, rumajfeftuumnotitia,ftgnis,&curatione, tribus bis Sc adipe leonis, Sc adipe vrfi Sc cerui,& c[al- c B.aldabba. cap. 10. capitibus agit author,pro qua reuide Taulum lib.}.Vi- chitiboa] fingulariter, aut cum medicinis. Etcö- cap.6. je & qua de conuulfione fupra bic,& Aretaum lib. 1. fert eis cnema ex oleo rutino cum caftoreo, & cap'6' de acutis morb.hos affeclus,eorum caufas, et figna exa- centaurea, Sc fimiliter fuppofitoria mordicatiua ftißime defcribentem.Vide & eorundem curationem ab calida , in quibus funt | nitrum Sc pulpa colo- | baurac. ; eodemliki.de cur at.acut. quintidae,& quae funt fimilia illis. Quod fi d [ni- d b. lüperflui mietate fua] adurunt, fiat clyftere poftea cum la-Defignis. Cap. 9. fteafinaec [Sc vnftio renum fingulariter] cum c B.autbutyro aliquapraediftarumpinguedinum. Et ex rebus auc pinguedi- Slgnum quidem tetaniabfolute eft, vt non fint 60 magis conferentibus tetano frigido humido, eft lintiu lacerti relpondentes ad contradfionemralcu- caftoreü: quare oportet, vtafliduetur.quumque rucr aut. zez vero fignum,fi eft in anterioribus eft,quonia habentes, cuzez cibantur, non oportet vt tranf- f B.diffidlc vel homo eft ifcut praefocatus fuffocatam habens fa- glutiant ex cibis, nifi buccellam valde paruam, labonosuvnde ciem,& oculos,& quandoque imaginatur,quod Sc vt forbeantpultes fubtiles valde, quoniä tran- ipfe rideat propter extenfionem lacertorum fa- fglutire elf eisf [ peruerfum, Sc fit inde fpuma in runij & ex ciei eius, Sc eft caput eius traclum ad anteriora naribus eorum, Sc commonentur: ] quare illud fraguauo. aug- I augmentat eorum aegritudinem. Nos autem dicemus medicinas, quas in potu fumet,&: ex qui-g b vngartur, buseorum membra S [abftergantur,&: ipfomm & nares vel co- natesj jn antidotario, & fimiliter vactiones cö-tKburiöm an' ferentes eis, ficut oleum de alcanna, &c reliqua, qua:di&afunt. Et fimiliter caputpurgia, & fter-h b. miha al- nutatoria.Et fternutatoriumeis melius eft n[fto- k B. nunibus, mumiai. Alia raxf liquida] cum quibufdam locis. Ecbris vero, jitera ftorax,& x> Jiaturaliter accidit, eft melior cura ci, qui ex )S«. eoefthumidus. De tremore & /ignis Jpecierum eius. Cap. ii. '"jrRemor eft morbus a [officialis ] cueniens a B.inftrumcn talis. i propter defectu m virtutis moti use a motu b B.rciiftcntis lacertorum fecundum continuitatem, h [ com-granitati impe pargrauitati compari intromittenti] fua motio-dienti,& mgre hcmotionem voluntariam : quare commiiccn Aienti cum ■ 1 cfB.autfirma tarijs, cf[ omnibus membris, & quandoque in k [corpore,] & quädoqueeft in capite folum fecundum applicationem nocumenti ad lacertum vnum fine lacerto alio. Et quandoque fit tremor in vtril-que manibus, & non in pedibus, aut quoniam caufanon eft in origine nuchae, fcd in ramis penetrantibus ad manus neruorum. Aut quoniam caufa eft in origine nuchae, fcd expellit eam ad propinquiora loca, & propinquius latus: & na-io turaferuatnucham, nepcnetretcaula illa inip-fa, & 1 [ cöfequatur finem fuum. ] Aut quoniam 1 B.ne fpiritus motiuus in inferioribus corporis eft for- suatur, ^ tior, & magis vigens fecundum neceftitatem il- £ucn«t lorum membrorum, quam habent de fuo fimi- trenutatc'eius, Ii, quare non patiuntur vehemeter acaufis^qtias non funt valde virtuofje. quod fi patitur inftru-mentum, confortatur cius liiperatio: manus autem non eft ita. Et caufa quidem dominans in euentu fremoris111 [fixi] eft frigus debilitans ner- m B,&ci. madefa. tur motus voluntarij cum motibus nonvolun-20 uos&fpiritum fimul;authumiditas11 [liquida., n b. uo voluntaria in virtutemotiua, ficutftuporeftlsefioin fenfibi cum motib. no ------ - r • • voluntarij s. ]& eft nocumentum laxa, minor etiam mollificatione] humiditatis ftina molE facientis paralyfim. Et Hippoc. quidem iam di- cans infomo( >. •----• • r 1— • . lificationem. Ii. Huifts autem caufa auteftin virtute, aut in in-flrumento, aut in vtrifquefimul. In virtute vero, quum debilitatur, propterea quod accidit ti-d B. pomiten- mor vel propter d [ applicatione rei ablciftac tertiam reitimo- ribilis] ficut afpe&us ex loco alto: aut ambula-rof*hombil«. rio fuperparietem: aut peroratio coram co,ex quo aliquis verecundatur, & qui timetur: aut reliqua, ex quibus contrahuntur virtutes anima- 30praedi&2e, &c funt etiam manifeftx. eb.perturbas, les,autanguftia,auttribulatio: aut gaudium, e [autdefiderium propter ]ordines motuum vir-f b. facit aed- tutisf [accidit tremor in neruis; & fit] illud: quo-dere tremore, niam facit contingerediuerfitatem in motu fpi-& ira quando- ritus. Et ex cau fis quidem eius fecundum femi- xit. Cui accidit in febre caufonide tremor, tunc fenfus permiftio reloluit eam ab iplo,&: Gal.qui-dem 11011 concedit hunc aphorilmum, veruntamen non eft ex eis, quas modum non habent. Et fcias,quod tremor magis perucrius eft,qui a fini-ftro incipit. Et tremor quidem in lenibus medi camine non remouetur. Signa vero funt cau (as ^ 'K'K OT^TIO^ES. que facit. tam debilitatis virtutis, eft multitudo coitus poft refedionem,& repletionem. Qui autem fadus eftabinftmmento, eft quandoque, vt mollifica-tionem aliquam incurrant nerui, propter quam Tremorfymptoma eft, motus nempe deprauatus, vt 2. de fympt. cauf. babetur. appellat tamen hicautbor ^ morbum,vtfupra etiam epilepfiam,&apoplexiam>& alia id genus. Et cum deprauati motus alii natura, alij morbi tantum uim infequantur, alij utrunque, ex utroque hic prouenit, & morbo particulas deorfum grauan- non confequctur paralyfis- quare non retinen- 40 te,& naturafurfumattollite: vt Gal.lib.defympt.cauf. tur apud morionem, ficut eft apud potum multum, & ebrietatem frequentem,&: multitudinem potus aquae frigida:, aut potu eius nö in fua g b'. neruis. hora. Aut, vt in § [ membris ] contingat oppilatio propter repletionem plurimam proueniente a caulis notis, ficut eft fatietas naufeati ua, &c di-miftio exercitij, quare propter eas virtutes perfe-k b. oppilans. <^e non penetrant. Et materia quidem h [frigida] aut eft patiens a meatibus,in quibus ipla mo citato,&.yllcx.primaprobl.fefi. Tro buius affeffusno- probl.it-titia uide Gal.locis citatis. & particulatim uide eiufde libellum de tremore, & Taulum lib. 3. Vnum ftibdit ad huius capitis calcem, quum ait. [ Et Hippoc. quidem ap.u. dixit &c. ] quod eft animaduerfione dignum. JiitHip-poc.6-aphor. tremores inardete febre delirio folui^quod & in Coacisprmot. necnon in lib. de indicationibus ijf-dem uerbis legere eft.De hac tamenfententia Gal.dnbi- com.i6, tat eo.6.aphor. quod folui Hippoc.delirio tremorem di- uetur, & quandoque cum via penetrationis, & 50 xerit, quum folutio mutatio fit ex morbo in falutem: is & quandoque cum via prohibitionis: aut non eft patiens omnino, & aliquando quidem fit,vt inftrumentum ipfuni aliquam incurrat deficca-B.vnde. tionem1 [ &] nonobediat reflexioni obedientia facili. Communitas vero eft, vt in inlhumento accidat nocumentum perueniensad hoc, vt noceat virtuti, quemadmodum aduenit ei frigus vehem ens ex trin lecus, aut ex pundura animalis, aut ex humore, aut ex calore vehementi, ficut apud aduftionem,& alia: & aduenit cum eis 60 virtuti impedimentum. Aut aduenit virtuti fecundum fuam fingularitatem impedimentum fuum, quod eft fibi proprium. Et membro feeu-dum fuam fingularitatem aduenit impedimentum fibi proprium, & continuantur duo nocumenta fimul. Tremor autem quandoque eft in uero tranjitus fit de morbo in morbum. .Authornoficr Gal. damnare uidetur, quafi is Hippocratis fententiam non probet. Sed ueri Gal.no rem ipfam damnat,verum illius potius ditiionis ufum improbat, quum folui de ifs dicatur, qui liberantur morbo, non qui de uno morbo in alium tranfeunt. Eandem fenis Jcntentiam jluicennas lib.4./en. I .tratt. i.adducit.fcd de hac re nihil. c; m< pfc ap-41- De curcLj. Cap. 12. FAc, quod in alijs fccifti capitulis, ex apertione oppilationum , &: deftrudione mol-lificationis, & euacuatione , & confortatione neruorum, & hume&atione, fi neceffitas eius eft 3 f [ ] in tremore, fi eft propter a f b ’ debilitatem ab xgritudine, & calefa&ione, h cit ter 0 cum b B.bibitis. t B. aqua frigi da fiant • d B.alchor/eu alchat. eB.handach.o-cha. f medica, f B.alrathbe. f lauri. g B.vtanturcu utione ipiinf-mec mollifica-conis. hB.a3.).vfque ad 3. j.s. cum frigiditate repentina, autb [imbibita,] compreftione, & fricatione, &expulfione, fl eft neceffaria, & lecundum quöd oftendimus in ca* none.Et balneum in aquis maris,& balnea,ficut, qua; funt,ex aqua nitri, & arfenici, & alphalti, 6c fulphuris,&: aqua maris, lunt iuuatiua etiam. Et fi eft caufa eiusc [ frigus, ] vaporationes ex nitro, & finapi, & inundio cum oleo coftino. Et ft eft caufa eius potus multi vini, euacua, & admi-niftra oleum cucumeris afinini, & qua; taliter procedunt, «Scafliduainundionem cum oleo d [cannabino.] Oleum prxterea dee [f andaco-ca ] proprietatem habet in hoc mirabilem. Et fimiliter,fi emplaftrum fiat ex f [ humida] fo-lumodo. Si autem ex humoribus imbibitis, aut groflis: aut confirmatur a;gritudo,adminiftre-tur pofitio ventofarum fuperfpondylem prima, &fedeatintinaoIei calefadi,& in iuribus animalium preedidis in capirulo de paralyfi,& fpaf-mo, &alcuzez, &: in fine rei deturin potu cafto-reum in fyrupomellino,autcum hieris magnis, & dentur in potu pilula; fada; ex ruta, & fcolo-pendria. Et iuuantur quidem ex cerebro leporis valde, quare ex ipfo comedant affato.Et ex eis quidem, quae tremulo conferunt, eft vt bibat fy-rupum mellinum cum aqua, in qua decoda fmt feminis malua;,& foliorum fdunuchium vnc.v. 6c fi militer fumant in potu fuccum eupatorij cum aqua, & S [velociter vtantur cum ipfa mol-lificatiuis.] Etfitremoreftin capite, proprie iam expertum eft eis fta;chados pondus, drac.j.aut duarum folum, aut cum hiera picra, vel ex qua fada; funt pilula;, aut in fyrupo mellino. Et ex eis quidem iam eft expertum in potu fumere pilulas cochias.h [ij. drac.&.s.] omnibus decem diebus fcmel. Et oportet, vt cibus fit velocis di-geftionis, &c vinum quidem eis nocet, &c fimili-ter aqua frigida, & quae ex aquis eft ei melior, &c minoris nocumenti, eft aqua pluuialis, & fimili-ter omni acritudini neruofa;. Etl^duntur multitudine phlebotomia;. Deftuporcs. Cap. 13. a B. althafc. i. tremoris. b-—B. c B.nifi etiam ftotiua virtus Prohibeatur. ei!!* torpedo. Y Sus huius didionis, ftupor, in libris eft di-uerfus:plurimum enim ponitur didio ftu-poris fynonyma didioni3 [ paralyfis. ] Nos vero & plurimi hominum vtuntur ea fecundum huc modum, & quidem ftupor eft morbus officialis faciens euenire in fen fu taduali nocumentum , feilicet aut deftrudionem,aut diminutionem cu tremore, fi eft debilis, aut mollificationem, fi eft confirmatus, quoniam virtus lenfibus non b[fo-lum]prohibetur a penetratione/ [fed etiam mo-tiua prohibetur,] ficutexpofui multoties: quam-uis in quibufdam horis inueniatur ftupor abfque difficultate motus, propter diuerfitatem neruo-mm motus,& fenfus. Caufa enim ftuporis; aut ex parte virtutis, quoniam debilitatur, ficut in febribus fortibus, acutis ducentibus ad ftupore, & ficut in illo, qui paffurus eft fyncopim ftatim, &apud propinquitatem mortis: aut ex parte in-ftrumenti, quoniam corrumpitur eius complexio propter frigus vehemens ex potu medicina;, aut ex pundura animalis, ficut fcorpionis aquatici: aut taftu pifeis, qui nominatur f berille. df[ ] & fac it contingere illud grof- fitudinemin fpiritu,qui eft inftrumentum virtutis, aut debilitatem. Aut corrumpit eius coa> plexionem propter calorem vehementem,ficut, quem momordit ferpens,aut remanfit in balneo vehementis caliditatis, aut in febribus in-cenfiuis. Aut propter groftitiem fubftantia;ner-uorum, quare fpiritus in ipfa non penetrant bene: Et propter hoc contingit 111 tadu pedis cum 10 co m paratione ad taftum manus, ficut ftupor. Aut fit propter oppilatione ex humoribus groC-fis, fci li cet au t a fanguine,au r p hleg m a te,au t melancholia , & quandoque poftibile eft, vt fit ex cholera 5 aut propter oppilationem ex humoribus ex coardationeapoftematis exitura;, aut coardatione vehementi & ligatura; & coardatione fitus,e [voluenteneruosj aut per accidens forte,] aut propter dolorem,cum quo effunditur ad membrum fanguis, aut humor f [ non pluri-20 ffltim oppilans ] tranfitus,&; huius plurimum eft a fanguine. Et propter hoc: quum permutatur fituseius,&: remouetur,&: recedit ab eoquod adipfum eft effufum, redit fenfus. Et quandoque accidit illud ex ficcitate, &:exficcatione, «^oppilantur meatus propter colledionem villi, & eius cooperturam,&hoc eft malum. Et quandoque accidit oppilatio propter mollificationem fadä abhumiditate complexionali abfque materia, &fequitur illam mollificationem claufio mea-30 tuum •) Caufa; vero ftuporis quandoque funt in ipfo cerebro,& tunc fi eft vniuerfalis,communis corpori toti, eft mortalis. S [ ] Et quandoque funt in nueha, & quandoque eft cius principium exht [ ] fpondyli, & quandoque eft in ramis neruorum . Quum ergo perfcucrat ftupor,1 f [ ] & prolongatur; producit ad mollificationem. Stupor pneterea kf[ ]n un- ciatapoplexiam,&epilepfiam, &fpafmum, aut 40 alciizcz, au t paraJyfim communem. Et omnis quidem ftupor omnis membri * quum perfeue-rat, & fit fortis, nuntiat paralyfim, aut jfpaftnum aduenientemei. Et ftupor faciei nuntiat torturam. Et plurimum quidem liiccedit peripneu-nionix, & pleurefi, & f apoftemati cerebri frigido,ftupor . Et fcias, quod quum ftupor perfeue-rat, & noremouet ipfum euacuatio, deinde fuc-cedit vertigo, nuntiat apoplexiam. Et fcias,quod femen croci hortenfis pofitum in enematecale-50 facit neruos. U ^ 0 T A T I 0 7^ E S . Stupor uox medicis quandoque etiam de animalium omnium asionum inertia, & rationalis, & fenfitricisy & motricis dicitur, proprii tamen ad tachim refertur , ybi quis nonjentiat. hunc affeffium frequenter, & mo~ trievs inertia fequitur, ob inflrumenta taBus, & motus communia t feilicet neruos. quandoque tamen folus ta-60 Bus offenditur, non autem motus.&e conuerfo quandoque motus,& non fenfus 3vt patet 2. de loc.ajf.fedpara-lyfis tunc potius, quam ftupor uocatur. Symptoma ergo eft fenfitricis, & taffricis facultatis, cuius morbus ob-ftrudio efl,fiue bac abfoluta fit obftrudio ,fiue non ab-foluta,fiuc ab externa caufa, vt frigore & compreffio-ne, f eu ab interna> vt materia profert im melancholica. pro- d f B.aut potit medici na:,licut opium. e B.Alialitera. torquente ner-uos,aut dilata» te cos vehem£-ter. Alialitera. torquente, vel inuoluente ner uos, aut^ppter cötufione eoru vehem entem. f B. Alius plurimus quare op pilat. g f B* 'ia vno. h f B. vno. i f B. frigidus, k fB.dominas. t firleu« Cap, 1. prohibitionanatte friritmm fentiendiuimafferentium cxfumma fuffocationu,Scadueniteisinde tor- tranfim, üupiium %-torpidü membrum remanet. Tro tura, & aduemt eis paralyfis etiam extendens vf- suv. t, buius affeffus notitia pete Gal.i- deaffeäis loc. & re- quead manus,quoniä [iaccrtijexquohauiiunt h B.ncrui, pete, pro hum curatione , tremoris curationem, vt lacerti colli virtutem motiuam, origo etiam eft etiam bic authononfulit, quum ab ijfdemferi caufis ex fpondylibus colli. Omnis autem tortura: ex- uterqueaffettus proueniat. tenfx vfquead vj. menfes, fortafle non fperatur redi fica 110. Et fcias , quod tortu ra colli plurimu De fignis & curas. Caf. 14. nuntiat paralyfim,imo multoties portenditapo- plcxiam.Confideraergo,an afiocienturei1 [acci- i B.antcc^ IPfa eadem funt caufa:, ficutdidumeftintre- 10 dentia epilepfiae, & apoplexia:, J quare incipe ab tia ad cpiicp. more.a [ Significant ] ergo illud ex eisb f [ euacuatione forti. Quidä autem exiftimauerfn, apo|i W. ° ] augmentum ftuporis cum additione ea- quod in patientibus torturam, timetur mors fu- XIam' b t brum, & eiusc [ diminutionem. ] Et cura quidera bitanea vfque ad quatuor dies eorii, fi aute per- ^m'dTnratio eft,fecundum quod didum eft in tremore, eade. tranfeunt eos, euadunt ,& videtur,quod fit illud neTpfarum, Veruntamen fi fuerit a (anguine,d f [ ] caulä epilepfiae fortis, quam tortura nuntiat. 4 fß.dominä. &; extant fignificationes repletionis venarum,& +e * iid«z inflatio fiugularium venarum, & grauitas cor- ^AT^Ts^OT^iTlOT^ES. t gm cz. poris Sc (omnus, & rubedo faciei, & oculorum, e B.tunc phlc- & reliqua, tunce ] phlebotomando prolequere.] Graci affeci um,de quo hic agitur , kvvikov eirccerittr, botoniii vkf" Natura multoties remouet ftuporem fola, & cü 20 caninam fcilicet conuulßonem uocat,qudd more canum * redificatione regiminis , alleuiatione cibi. hiconueUantur, aitTaul.lib.3. Celfusoris difientionem cap.i?. Qupni ergo apparet ftupor in aliquo membro- nuncupat lib. 3. debocaffettucontrouerfiaefl,cumde WF* rum proptercaufam antecedentem, aut primi- morbo, a quo fit,tum de affeäa parte. Galenus naque lib. tiuam, ficut frigus, aut aliud eueniens in princi- de I0c.aff.4~hiparalyfim uidetur perpetuo referre.quod pio nemorum , oportet, vt non fis contentus & Tau Ius loco citato. Utautbor nofier a conuulfme f 'B. .conatus curatione loci : fit ^ [ omnis cura in principio quoque procreari exiflimat. Galenus item ibidem, non tuus in curatio- yix ] ad ipfum. Et ex curis quidem conferenti- eam,qua peruer/a apparet ,fed oppofitam affici putat, Tinccdcnis*1 ^us ^uPor*exercitium illius membri, &£ a ili- quod & Taulus. & ^Alexander quoque z.problem. Hic ProU.?, duatio motus eius. uero contraeam,putat effe affeftam, vt plurimum, qu a r . . 30 peruerfa apparet,argumeto id fere fquod ego uidearnj e or ira faciei. ap. 15. probans,quod in ea, quaperuerfaefl, corrumpaturfen- IPfa eft morbus officialis in facie, propter qua fus:non in altera, quam Galenus agram exiflimat. cum fternutatione calefaciunt ficut ca- ftoreum, & nigella, Sc reliqua. Dignius vero, m parte. fidua poft illuda [ medicinas calefacientes. ] Ca- aB.vncfio^ ftoreo quoque cumb[fambaco] ineft proprie- membricufflt. tas in hoc capitulo.Et neque dentur aqua conge- dicims «14 lata, & vinum multum, Sc quod inflationem f^bus' habet, Sc infrigidationem, Sc ipfius quidem cu- ’u ra eft propinqua curte ipfius fimilium . Compleamus ergo fermonem desegritudinibusner-uorum hic: Sc fimus contenti i js, qute funt fen-luales, Sc motiute, Sc fituaies. Deapoftematibus q B.ferapini, quo fit caputpurgium, eftauricula muris,&quu 2Q vero,Sc folutionibuscontinuitatis,Sc reliquis, a „u :: tardabimus fermonem vfque ad quartum li- brum, fi Deus voluerit. Fen tertia de difpofitionibusoculorum. rB.alfinie, s B.achtalegi, caputpurgium fit pondere, drach.i/.exaquaeius cum danich ^ [ opopanacis , Sc media drach. olei, confert, imo fanat in v.dieb. Sc quandoque prsecipiuntu r intueri fpecula, vt fit femp. eorum intentio in reSfiftcatione faciei ,& fpecula con-uenientiora eis, qua; funt propria in videnda fa-cie,&sütr [illa,qua; de chalybe funt fada.] Infan tibus autem, quum aduenit tortura in fine veris, detur in potu tryphera minor aliquib. dieb. vfque ad vij.diesjSc cibus fit,aqua ciceris. Dez [ faltu, ] & fignis eius. Cap. 18. S Altus eft motus lacerto fus,Sc quandoq; mouetur cum eiscuds ,qu^ cisadhxrct. Stipfe quidem eft ex ventofitate grofia infiatiua. Significationes autem , quod ipfe fit ex ventofitate funt velocitas refolutionis, Sc quod non eft nifi in corporibus frigidis, & caufis frigidis, Se poti- TRACTATVS PRIMVS. De anatomia oculi. Cap. I. 30 Virtus vi fu um, Se materia fpiritus vifibilis procedit, Se penetrat ad oculum, per uiam duorum nemorum concauorum , quos noui-fti peranatomia m. Quuraque nerui panniculi, qui eisaßöciantux, ad orbitam defccndunt, dilatatur extremitas cuiufque eorum, 8crepletur, Se ampliatur ita, quod comprehendit humores , qui funt in pupilla, quorum medius eft glacialis: Se ipfe quidem eft humor clarus, ficut busrerumfrigidarum,Sefedanteumcalefacien 40 grando: glacialis vero eft rotundus, cuius mi- ficatio^ ?fal ^' b ^ f ^ ^gn^cafi°neSJ qUÖd iitgrofl?ei{^ ^pfc fit laccrtofus, carnofus, neruofus, funtqui- ipfa non refoi- dem, quon iam in parte, qux eft lenis ficut cere-uitur nifi cum bruin,non retinetur vetofitas, Sc fi militer in ea, menibrT1006 fiLia2 'dura ficut os:Ied accidit fecundum pluri- mum ei, quod eft medium in duritie, Se lenitate. Et caula; quidem faltusfunt virtus infrigida-tiua, Se materia humida. Et accidit faltus ex ac a B. exubera tioris. c B.aut. f tetanum, f mirach. f ofiibus thora, cis. cap.i nuit rotunditatem compreftio ipfius ab anteriore parte eius, Se ipfe quidem comprimitur, vt in eo informatio a [ conuenientioris] fit quan titatis: Se habeant pama quxuidenturb [feQio-nem magnam,] in qua formetur. Et propter AIlaI].teaeos hoc eius poftremum parumperc [conftriftum eft, vt ipfius coopertura in corporibus fiat bo- bi.pmmd na, quse ipfum deglutiunt, & funt profunda, & uenientem,fej cidentibus animalib. plurimum, Se proprie ex dilatata a cöftridione: vt, Se ipfa bene cooperiat boD??'r gaudio, Se multoties accidit ex triftitia, Se ira, Se <0 eum. ] & hic quidem humor pofitus eftin me-reliquis: quoniam motus fpiritus quandoque dio, quoniam eft dignior locis, qua; funt cum eius 'mmn cuftodia. Sed,& poft ipfum pofitus eft humor corpor- alius adueniens ei ex cerebro, vt nutriat ipfum: inter ipfum enim, Se inter fanguinem purum eft gradatio. Hic autem humor fimilis eft vitro piiatuihi liquefado: & color uitri liquefadi eft clarus, Se dm,nbadi declinat ad paruam rubedinem : clarus vero “rau^ eft, quoniam nutrit clarum : parua; autem eft ii 0 rubedinis, quoniam eft ex fubftantia fanguinis: ipsücomp^1 Se ipfe non conuertituradfimilitudinemeius, dendum. quod nutritur integre. Et hic quidem humor jnon d [ peruenitab eo, nifi quia mittit ei fangui- fitusabeo, nem a cerebro mediante reti:] quare oportet, vt ^ fequatur partem eius, Sc hic humore [ eleuarur & adjmedietatem pofterioris partis glacialis vfque Qpod notat hic palpitationem totius corporis apople- ad maiorem circulum, qui eft in ea. In anterio- c b. /iipfi xiäfigmpcare,defumptumex Coacisprmot.Hipp. ad- ri parte eft alius humor fimilisalbuginioui,& tam-km. nomi- refoluit materias in ventofitates. Etfcias, quod faltus,quum communis eft corpori, nuntiat apo plexiame [ & ] f cuzez. Et quando perfeuerat in f hypochödrijs,nuntiat meiacholiam,Se epilep-fiam. Et quum perfeuerat in facie, nunciat torturam . Et faltus, qui eft: fub | fcerafif, quandoque fignificat apoftema in velaminibus , quoniam eft de comitantibus ipfum. 0 TsfES. De palpitatione fcripfit plura Galems i.defymp. c au.ex quo feri hic author :Jed vide, (jr eiufdem libel-cap. pr^fcrtim lum de palpitatione. Tete, & Epfmi primo Cont. tr. 5 J.cap.j. Quod rnitnt Uir .... nominatur albugineus: & eft ficut fuperfluitas limatione, &abrafione$ & nominatur propter a fubftantia glaciali proueniens: fed fuperfluitas illud cornea. f[ Clarior ] autem partium eius , f b. Defiorfeu clari ciara eit: fed politus eft anterius propter cau eil illa,quas eft anterior:& fecundum veritatem, groffior. iam antecedentem, & propter caufam, quas eft licut cöpofita ex tunicis fubtilibus quatuor, qu£ ficut comple&iua. Caufa autem antecedens eft, funt ficut cortices fuppofiti, vt fi excorticetur quoniam pars fuperfiuitatis oppofita eft parti vnuseorum,non fiat commune nocumentum: nutrimenti,& caufa completiua eft, nt gradetur &1 [ de ea eft, quas] opponitur foramini,quoniä tB- prccipua delatio luminis fuper glaciale, & fit ei ficut cly- ille locus eft magis indigens fortitudine, & tute- eius apud initium lacerti. jt 0 T jl T I O S. Oculianatomen deferipfit Galenus. 10. de vfupart. cap.i.i.&dcin necnon lib. de oculis,fi modo is Gal.eft. Ex quibus locis cePs* author no fler huc, & in librum de animalibus tranftu-lit.Differunt tamen ab hoc, & Galen.recentiores anato cap< 1 x‘ mici multifariam.quorum hifioriamftudiofi,& quibus maius ocium fuppetit, diligentiuspercurrant. K^unc cooperitur vifiis,apud laflitudinem indigentem 40 pauca tantum quadam pluris hac in re momenti anno- tenebris, & compofitione luminis,&tenebra-raB. corneum. rum: diftinguat inter humores, & inter m [forte] vehementis duritiei, & ftet ficut media-trix iufta, 6c nutriat corneam cum eo, quod ad uenit ipfi a fecundina: & ipfius quidem com-prehenfio non completur ab anteriori parte e-ius,vt non prohibeat aduentum formarumifed dimittit anteriori parte fui feneftram, & foramen, ficut relinquiturin vua, quando remoue tanda.De neruorum viforiorum cauitate non affentiun-twr Galeno :immoftd quod, & fuperioris Matis medici aduertnnt) nullam ijs cauitatem ineffe ofiendunt, quot fenfu dignofeatur.Differt etiam a Galen.jLuicennaslib. cap.z. I .fen 1 .docir. 5 .fumma 3. de eorundem opticorum ner-mrum interfeclionc. qua Gal. dextrum neruum ad fini-ftrum oculum, & finifirum ad dextrum ferri exiftima-hat. atque huic etiam rei quotidiana experientia aßi-pulatur, vt in poflerioribus itidem eft annotatum. Sed tur fu Ipen forium ipfiusabea ,& in illo quidem 50 ridetur, & Miflotelis 3. de hiß. animal, de principe »fB. mollis. foramine cadunt aduenientia. Quum ergo con-ftringitur, prohibetur vilus, & in anteriore parte huius tunioe vualis eft rugofitas,n f [ ] vbi obuiat glaciali, vt fit magis fimilis raro, leni 5 & vt minoretur nocumentumtadns eius. Durior vero partium eius eft anterior pars e-oB perforatur. w$, vbi obuiat tunica; corneae dura, & ubi0 [ fi-pb.cum fora- nitur5 [ vt fitillud quod comprehendit F[ foramine. mine] durius. & foramen quidem eft plenum videndi inftrumento ab alijs differre. nempe qui videndi aäionem pupilla afcribit,quam Gal.& alvj chryftal-loidi humori affignant. Sed vere pupillam philofophus ca^’ 9 pro chryftalloide defumit,vt ex eodem citato loco piant} colligere efl.Videtur uerv,& Gal.fibi ipfi refragari, quum plerunque quidem chryßallinum humorem primarium videndi infirumentum faciat, libro.tamen 1 o. de vfupart. id arachnoidi tunica de fer at,qua chryfial-loidi incumbit, quam lauiorem, & terfiorem ejfe ait cap.r. humiditate propter iuuamentum pradi&um , Co omnifpeculo.jLuer.quoque 2. Coll.inhac re anceps fuit & lpiritu: quod fignificat extenuatio, quas eft coram foramine apud propinquitatem mor-^B.grofliisfeu tis. Secundus vero panniculus eft ^ [ ftri&us] fcnfus. valde, vt fit bona retentio eius, & nominatur r t B. & denfa poftremum ipfius tunica dura:r f [ ] leu groifa. & eius anterior pars comprehendit totam pu- pillam, & fit peruia, vt non prohibeatur uifus. Et eft propter Illud in colore cornu fubtiliati> vifum fer ib ens non plane in hoc aut illo; fed difiunäim vel in arachnoide, vel in cryftallino humore confiflere. Sed h&c tamen quaflio facile conciliatur. propriefand ridendi aüio cryHalloidis esi primaria, non tamen fo~ lius:fed cum arachnoide. Verum de tunicis quoque oculorum magna inter dißeciores eft rixa,quum alii fepte alvj fex, & alij quatuor etiam duas tantu eßehas volue rmt'Sed uere fi a profunda oculi parteicipias,qua cere-A V IG L1 2 bro bro oculiconiunguntur;primo loco membranula occur- dominantem proportionalem,icilicet rubeus,& rit,quamadnatamfeuconiunföam vocant, ex pericra- citnn us, & plumbeus, & fufeus. Scd cognitioil-neo exortum ducens: qua totum oculum cum eiufdem of )ius ex figura ipfius eft, quoniam bonitas lux fi-fibus colligans, &ßmul mouetes mufeulos cooperiens, gura* fignificat contrarium illius. Difpofitio au- defmit vbi nigrum oculi cum albo coniungitur.huicfla- tem magnitudinis eius,& paruitatis ipfius eft,fe~ tim,fi ad anteriora procedas :fecunda:fcliroticavideli eundum quöd di&um eft in capite. Illius vero cet3&durafuccedit, ex dura cerebri membrana ortum cognitio ex operationibus eius proprijseft, quo- trah ens.quatotum plani oculum ambiens, in pofleriori niam fi ipfe videte [occultum] a longe, & ex pro eB.remocct dura;in anteriori vero parte cornea nuncupatur, & ter pinquo fimul, St non lxditur ab eo, quod ad ip- tiä tunicä conflituit. pofl duram,altera tenuiorem tuni- i o 1 um redit a vifibilibus fortibus^ eft fortis compte cam confpicere efl,ex tenui cerebri membranaprogre- xionis, &C aequalis: & fi eft debilis uifus, & fecun-dientem vfquead anteriora: atque hacinpoflerioripar dum contrariü illius, tunc in complexione eius, te cboroidesfeufecundina appellatur, in anteriori vero & in creationeeftcorruptio.&fiipfenon eflim-vuea.inter vueam hanc,&corneam antea dicla humor potens in comprehendendo propinquum, quä-efi aqueus,corneam ipfamfusiinens,nein chryfiallinum uis fit paru um, &eft impotens in comprehende humorem collabatur. & in huius, quam vueam tunica do longinquum; tunc fpiritus eius eft clarus, fa- di eunt,medio,for amen esi,quod pupillam uocant. Tcfl nus; paruus: & dicunt medici, quoniam non eft has alia vtrfus oculi profundum membrana, choroidi fufficiens dilatationi egredienti propter fubtilita contigua eß,atq; hac apoflerioriparte retiformis nun- tem fui.2 & fignificant per illud radium, quem cupatur, inter fe, & cryfialloidem, humorem vitreum 20 credunt efle de fumma fpiritus, & quod egredi-claudens,quo cryfialiinus nutritur.inanteriori vero ara tur,& obuiat vifibili.Et fi non eft impotens in co chnoidem conflituit, qua cryfialloidiabfque medio con- prehendendo longinquum, quoniam non fubtiliatur, nequeclarifica-tiformem appellatam excludunt, quod (Galeno etiam tur, nifi motu longo: & quando procedit radius afferentejne que color e,neque fubflantia membrana fit. 3 o in motu, fubtiliatur, & attenuatur. Et fi debilita-atque hoc paffo, quinque tantum tunica fupereffent. tur in vtrifque difpofitionibus, tunc eius fpiritus lAiij quoque coiuncliuamfeu adnatam,mijjamfaciunt; eft paruus, & turbidus. Cognitio autem illius e-quodnon tunica,feddurum quoddam tegmenftt>&mu- fiam ex difpofitione eius, quod ab eo currit, eft: fcutorum ad oculos duclus. & rurfum quatuor duntaxat quoniam fi ipfc eft (iccus, Sc non facit lippitudi- tunica remanent. ^Alij quoque corneam, & fcliroticam. nem omnino, tunc ipfe eft ßccus. &cfi facit lippi- vnam faciunt, quod veri vnum circulum tantum confli, tudine fuperßue, tuncipfcefchumidus valde.Ex: tuant. atque ita tresfolum tunica fuperfmit. Alq denm difpofitione autem paßionumeius, quoniam fi duas tantum effe membranas putant. ac pratermifjis ca ipfe laeditur a calore,& fanatur a frigore5 tunc ip- teris, alter am ex dura, & cornea conftituunt; alteram fe habet malitiam complexion/s calidae.& fi ledi ex choroide,& vuea.lta ut hocpatto,& plures^pau tur a contrario; tunc ipfe contrarium habet . Et ciores oculorum membrana dicipoßint, non iniuria. De fcias quod medius in omni difpofitione harum oculorum anatome ,&devifu, lege Hippocratem lib.. fpecierum, eft aequalis, nififuperftuusin f [di- fB,bonitate de carnibus. fpofitione] vifus: ipfe enim eft «qualis. Oculo praeterea accidunt omnes fpecies aegritudinum, pe cognitione difpofltionum oculi, & complexionum fcilicet materiales,& plura:, & compofitoe, & in- eim, & fermone vniuerfali de agritudmibm ftrumentales, &C communes. Et oculo quidem em. Cap. 2. in difpofitionibus fuis, qux ei accidunt in for- ma palpitationis, & claufionis, & apertionis, COgnitio illius effe ex ta&u eius, & ex motu & colore, & lachrymis, adfiint iudicia penden- eius,& ex venis, Sc ex figura ipfius, & ex co- 50 üaex xgritudinibus acutis: & oportet,vt inquira lore eius, & ex quantitate ipfius, & ex operatio- tur in eis. Amplius aegritudines oculi quandoq; nibus fuis proprijs,& ex difpofitionibus eius, funtproprix: quandoque funt cum communita quöd currit ab eo, &: difpofitionibus paffionum te.Propinquius vero quod ei communicat,eft ce eius.Cognitio autem illius ex taftu eius eft,quo- rebrum, & caput,& velamina exteriora, & inte- niam inuenit eum taä;uscalidum,aut frigidum, riora:deinde ftomachus. Et omnis aegritudo ocu ^ut durum a [aut] ficcum,aut lene,b [aut humi- li,quae fit per communitatem velaminum exte- b——.B dum.Sed cognitio illi us ex motu eius eft, vt con- riorum,eft magis falua. fideres an motus ipfius fit leuis5& fignificabit ca liditatem, aut ficcitatem, quod tadus difeernet 0 T AT I O Ts^E S. ipfius:an fitgrauis,&.fignificabitfrigiditatem, 6o aut humiditatem. Illius vero cognitio ex venis j Cognitio illius eft,&c.Salubres atque infalabrespar c B. calidititc, eius5eft,vt cognolcas>an fint groflae,& amplx,& tium flngularium nota ex quatuorfontibus,ijs quaJecu dt b. fngidita fignificat illudc [ humiditatem ] eius: & an fint dum effentiarationem infunt,ijs qua exneceffltatecon- cognofbs f an ^uiz)t^es>^ ftrictae,^ fignificantd f [ ] fic- fequuntur,operationibus, & accidentibus defumumr, fint uacuse fic. citatein eiusraut plenae, & fignificant multitudi^ lib.art.med. Ex his ergo capitibuspetenda oculorum fa fignififät. nem materiei i n ipfo. Cognitio vero illius ex co- na aut morbofa funt indicia,vt Galenus lib,eodem artis - " lare ipfius eft, quoniam color fignificat humore wd. Videyty 1 .de fympt.caufes. «p.a. 2 Et fignificant per illud vadium,quem,grc.De videdi tur; cur,grqua.multa fimulconfpiciuntur, vnu o7anon tnodofik per antiquifßmos etiam philofopkos cotrouer apparent ? Adde, quum,gr bin& alioqui aures, gr na- fia,quu aiif defluere a vifk lumen ac radios,quod Empe res nobis infint, cur, & horumfenfuu obietla multipli- docles,Tlato,Hipparchus,et Mathematici:alij cotrad cia oianonfenliunturtSed, & huicvfui experientia re re vifa attoki ad oculos fimulachru,vt Democritus.Leu luclatur. quum a recentioribus anatomicis deprebenfi cippus, Epicurus, alij, gr a vifu, & a re yifa defluere fint homines,quibus, nunquam per totam uitam de uifu quidpia ex ijlimarint, quod Empedocles,radios commi- conque(lis,ita viforij nerui eßent conformati,vt ab ipfo fcensfimulachris; vnde, & fimulachri radios nomina- plani ortu dißunfli,recta ad cryflallinum humore,dex- uit.Ab vis tamen omnibus, ficut tjde inter fefe difcrepa ter, quidem ad dextrum,gr finifter,ai finiflru, abfq; vl 'ant,ita,& Arift. dißentit,gr eoru placita reprobauit, IO laprorfus coniunUione porrigerentur. Conflat igitur id cap.i. prafertim lib.de/enf & fenf.uifionem ipfe,patiente qui quod nobis propofitu fuerat, non in opticoru neruorum dem fen for 10 fieri exiflimans,quum fentire quodda pati nexu afpecium fieri. Quod fi quis tamen pro Gal.grAui eße arbitretur : non tamen exeunte re quapiam vel ex cenna contendat,coniungi re/bondere licet reru formas oculo, vel ex re uifa;fed ipfo dumtaxat medio a vifibili oportere.a fmgulisfani oculis fingularum recipi rerum re alterat0, gr ab eadem formam vi fui reprafentanle, formas: qua in viforio nemo coniungantur; non tamen Hunc fe quiit us,vt in c&teris, .Alexander Aphrodifeus, haUenus uidedifacultatem in ipfa opticoru interfeclio- c Ater as opiniones dochflimi confutauit,partim in Com- ne ob iriprobatum effe : licit ibidem eam perfici forti a mentarijs libelli defenf. & fenfiprafertim vero in para vero non diffentiat.efl enim particulare, grpropnu ui- Op.32.Sc dein phra.de dia lib.2. Amplexus tamen efl Vlatonis fenten dendi inflrumentu cryftallinus humor, at que ubi ad huc cePs- tia Gal.gr 7 .de decret.Hipp.gr Tlat.gr 10.de vfii.par. io vi filium rerum forma deuenerunt .flatim ipfaplane fit CIP' & in libello de oculi part. 1. Contra que pugnat Auen. vi flo',perficitur tamen hac fecundo loco in opticorumfe cip.7. gr inparaph.de fenf.gr fenf.&in 3 .coli. Auicennas no- itione; quod,vbi hucufque ni flesfpecies aduetlafunt, cap.3 8. fltr hoc in loco Gal fequi videtur.Ide tamen 6.natural. gr qu& multiplicia,diftingui,gr talia effe cognofci inci C1M* parte 3 .philofophi fententiä tuetur. Efl igitur hoc de vi piunt,qualia funtigr hinc fenfui flatim communi offem dendi modo prob lema, arduum, atq; fortaffe inexplica- tur; quo,qua fentimus,fentire nos ipfos cognofcimus. ut bile,quando inter tantos, gr tamultos philofophosrixa lib.de fenf.gr f en f philofophus docet. Fit ergo in cryfial efl.Quamobrem quid depropofita qupflione fentiendum lino humorefpecierum viftbilium receptio,gr ipfapla- fit,noflrum non efl.proferre.Tu vide, gr loca iam addu ni uifio.fedperficitur deinceps,primo quidem in neruo- Ha,gr Tlatonem in Timao.necnon Tlotinum Enneade. rum molliu. interfebiione: poflea vero in communis fen- ^.lib. 5 .vbi de vifu pulcherrimi di/ferit. His itapertra- 3 0 fit/s loco: at que ita fortaffe horum authorum controuer-#ap. k. Elatis, rogabit nos quifpia,qnu oculis videamus, cui na fia fedatur. Confirmare autem hanc folutionem uidetur. oculorü parti hac afcnbenda efl aclio i Gal.gr in libris Auicennas 6.natural.parte quinta.quem locum tu uide. cap,§o de vfupar. maximi vero hb. 8. gr in de decr. Hipp. gr eap.j?. Tlat.gr pajfim alibi cryftallino humori primarium hoc De fignis difpofitionum oculi. Cap. 3. munus afcribit,quod, gr Arift. i.de hift.anim.humorem mp. 8. oculi interiorem, quo videmus, pupilla cfie teflatus,per O Igna generationis asgritudinis oculi cum co- pupillam.f.cryflalloideintelligens. At contra Auic. 6. i3 munitate cerebri,funt,vt fint in cerebro quas nat.part.3jn viforijneruis,quo loco coniunguntur,cer- dam (ignificationes nocumentorum fuom pras- nedifede arbitratur, nempe, quod,quii bini oculi fint, ac dictasmam fi mediator fuerint velamina intrinie ad fmgulos oculos ab eadem conjpeda re finguliradij 4° ca, videbis laefionem, & dolorem incipere a pro-trafmittantur;nifi ij radii iungantur, quod vnu obieclü fundo oculi. Et fi fuerit materia calida,inuenies «ap.i2. & 14. gft^upiex apparere oporteat.id quod, gr Galen. 1 o. de fternutationem, & pruritum in nafo. Et fi fuerit vfu part.fatetur.M coniungi bine iU$ fpecies in cryflal frigida, fentiescurfum frigidum.Et raro quidem lino humore nequeant, atq; is dutaxat locus ad hanc re erit nase communitas cum malitia complexio- aptus efl,in quo viforij nerui coeunt.lllic ergo, gr infpe nis fingularis. Quod fi fuerit communitas cum Horiam facultatem confiderefatendum efl. C at erum, velami nibus extnnfecis, & fi fuerit materia eue- quod ad hanc litem pertinet, quod cryflallinus humor niens ab eis; fentiet extenfionem incipientem in primu fit cernendiinftmmentum,non Arifl.tantum, gr fronte,& uenis extrinfecisi&apparebit nocume Gal.fedmedici ferdomnes teflantur.Eft enim is in totius tu in eo,quod iequitur palpebra a [magnam. ] Et a B.plus. oculi mediopofitus,itafuhflantia,figura, & qualitatib. 5 0 fi fuerit cum cömunitate ftomachi, erunt figna a reliquis particulis differ ens,ut ex Gal. regula, quä ad praedi&a in capitulo de communitate cerebri cu. »sp.8* fingularum aHiormpeculiaria,grprimariainuenienda ftomacho.Et fi fuerint illic phätafia? caufa ftoma inflrumetatradidit6.dedecret.Hipp.gr Tlat.nullipra chi,minorabuntur uacuitate, &multiplicabun- ter ipfum parti hac uis afcribi debeat. Quamobrem etft tur in faturitate.Signa vero asgritudinis materia- illud primarium vifusinflrumentumflatuendu efl, quo lis inquantum eft in ipfo oculo, funt, quoniam pra fcrtim ipfeperficitur.perficitur tamen hic in cryflal fanguineam fignificat grau itas,& rubedo, &£ la- loide,non in neruis opticis, vt Auicennas fenfiffe uide- chryma, & inflatio, &C exuberatio ucnarum , & tur.Atque hi nerui quamuisfefeinterfecent, gr Gal. id pullatio temporum,& conglutinatio, & lippitu- ipfumproptere a fieri affirmet; vtneunu vifile duplex do,& caliditas tacdus;& proprie quando cum eis appareat :veri tamen nulla efficax ro eße uidetur, qua b° afiociantur figna languinea capitis, Phlegmati-eirn rei gratia coniungi hosneruos oporteat. Si enim ea cani vero fignificant grauitas uehemens,& rube 1 ext.63. efl particulariufenfuum vis,Arifl.teflimonio 2. de ani- do occulta cum plumbofitate quadam, &£ con- i ext.64. rna.gr 4-metaph.vt circa obiecla propria non fallatur: glutinatio, & lippitudo,& tumor, & paucitas la- quid hac opus efl coiunBione,vt ne quod unum efl,mul- chrymarum. Cbolericam autem fignificant pii- tiplexappareat?quod vnuprofeffid efl,non nifi ynu cer £tu ra,&inflammatio cum rubedine ad citrinita ni poteH,fi non aberretfenfus.At,fi ex ea nemorum con te tenden te, qux nö eft ficu t rubedo fanguinea, b B.Iachryma- iunclione id aßequitur, ututriufq; oculi forma iungan- &C fubtilitas [ fanguinis acuti, ] oc parui tas con- rum acutarum. AVIC JL1 3 gluti- a B. canonibus vniuerfalib9cu» rationum. /34 elutinatioms,&:calidita5 ta&us. Sed melancholicam fignificant grauitas, Sc obfufcatio, & parilitas conglutinationis, Complexiones vero paras fignificat priuatio grauitatis cum exficca-tione,&inuentione fignificationum, quas prodiximus in capitulo cognitionis. Vnicuique autem aegritudinum inftrumentalium, &commu nium, adueniet capitulum. De a [ curationibus yniuerfalibus agritudinum ] oculi, Cap. 4. t defrutum, CVro oculi funt oppofito ogritudinibuso-culi. Et quoniam ogritudinesfunt,autma-teriales, aut puro, aut compofito, aut folutio continuitatisjtunc cura oculi, aut eft euacuatio, t> b, ^mutatio , & ingreditur in ipfam regimen apoftematum: autb [ regimen] complexionis: aut redificatio formo, ficut eft in egreflione; aut confolidatio, Sc incarnatio. Ab oculo vero euacuantur materio, aut fecundum femitam conuerfionis,aut cB, euulfionisf fecundum femitamc [refolutionis] ab eo.Con-uerfio autem ex eo eft prima ex corpore, fi eft re pletum, deinde ex cerebro, cum eo quod fciui-fti, de mundificatiuis cerebri, Deinde permutatio ab eo per viam nafi, Sc per venas propinquas dB.Emulfio, oculo,ficut funtduovenolachrymalium.d [Ex vel fecüdü aliä tradio ] autem ex eo fit per medicinas educen- li teram, refolu ficut tutia, 6c antimonium, & climia. Et de fum ma earum funt conftridiuo,ficuttglaucium, tfiefmemithe Sc aloes, Sc alfeluzaharagi, Sc crocus, Sc rofa. Et alio funt lenientes, ficut lac, & fricatio h [lazu- hB.Aiiaiitcrj. li]&albumen oui, Sc mucillago. Et alio funt amyg(iciit caulis, &c lens- 6c omnia, qus diximus in areolis medicinarum fingula-rium, qus iunt proportionata ad hoc, funt no-citiua oculo. Et fcias,quöd multitud o vniufcuiuf que duorum.f fomni,6c vigiliarum eft vehemen ter nocitma oculo, & magis conueniens ei eft temperamentum vniufcuiurque eorum . Res autem, quarum vius confert oculo, 6cconferuat virtutem eius, Tunt ea, qus fiunt ex antimonio, 6c tutia,ficut fpecies tuti^ nutritae cum aqua fam io tatur,6c eftin principio permutationis, nomi- TFclCt. i. T j T lius vero totius impreffio leuis, eft aüoeiata cau-1^ > qus non ita remanet poft ipfam, ut de ea fit curandum:6cfi non medicatur,remouetur cum remotione caufs mul toties; 6c nominatur grs-cec [taraxis. ] quöd fi caufa corporea aurextrin-fecae [iuuerit materialem] primam, poflibilee-rit tunc, vt velociter permutetur in apoftema manifeftum , 6c verum, ficut mutantur febres ephemer® in alias febres. Quum autem permu- dB. tharachfa. eB.Alia litera. inucnerit fortificans caufain primitiiiam. c B. collyrium granatorü dul-ciüeft mirabile etia, & collyrium fadtum. d 3. tanur. piuci,&: aqua foeniculi, 6c facere collyriumom ni hora ex aqua foeniculr.eft mirabile,& magni iuuamenti-, 6cc [infrigidatio granati dulcis eft mirabiiis,etiä. Sc puluis etiam fadus ] ex granatis vtrifque cum pulpis fuisdecodisind[thanor] cum melle ? 6c ficut feies illud in loco (uo. Ex eis autem, qus abftergunt oculum,& acuunt ipfum: eft fubmergi in aqua clara, & aperire o-culuminipfa. Rerum autem vifui nocibilium natur grsce aphrihem. Et de fpeciebus quidem ophthalmis,eft,qus fequitur feabiem in oculo, cuius caufä eft fealptura oculi, qus in principio, rei>proceditCLirfu conturbationis,6c neque adue nit eius cura,nifi poft feabiei fricationem. Ophthalmia verö omnino eft apoftema inconiun-diua, 6c alia quidem eft, qus eft apoftema fim-plex non pertranfiens terminum,f [ &plurimü quod eft in ea, eft venarum exuberatio, 6c cur- eB. regiminis. alis funt operationes, & motus,6calias funtei- 20 fus,6cdolor.]6caliaeft,quseftmagna, pertran- bi: 6c alis funt difpofitiones c [ conuerfationis ] in cibis.Operationes autem,6c motus funt, ficut omnia, qus exficcant, ficut coitus plurimus, 6c longitudo afpedus ad luminofa, & legere fubti-lia fuperflue: medium enim in eo confert: fimi-liter operatio paruorum, & fomnus fuper repletionem , & coenam. Imö oportetillum, qui in vfu habet debilitatem , expedare donec dige-ftiofiatrdeinde dormire. Et omnis repletio no- cet ei: & omne, quod exficcat naturam, nocet. 3 o f [ fiens terminum in magnitudine,in qua fuper-abundat albugo fuper pupillam,6c tegit eam, 8>C prohibet claufionem, 6c nominatur chymofis: 6c apud nos dicitur alguardenifi,qus plurimum accidit infantibus propter multitudinem ma-terierum eorum, debilitatem oculorum ip- forum. Et ipfa quidem non iita materia calida tantum,imo,& a phlegmatica,6c a melancholica. Et quoniam ophthalmia vera eft apoftema 8 f B. Alia litera. apparationis , feu exuberationis venartim,& curlus,6c dolo* Et omne, quod fanguinem turbidat, fiue fit de reb.falfis,fiue acutis,fiue alijs, nocet ei. Et ebrietas nocet ei: vomitus autem confert ei, inquam tum mundificat ftomachum, 8c nocet ei, inquä tum mouet materias cerebri, Sc expellit eas ad ipfum, Sc fi non fueritexcufatio, quin Hat: tunc oportet vt fiat poti cibum, & cum facilitate. Et balneatio nocet ei. Et fomnus fuperflue nocet ei. Et fletus plurimus. Et multitudo phleboto- Jin pupilla h [fequens coniunduram»] 6c omne apoftema,au t eft a fanguine,aut cholera,aut phlegmate,aut melancholia,aut ventofi-tate, tunc fimiliterophthalmixnon euacuatur cau/a ab vna iftarum caufarum: Et quandoque humor apoftemansgeneratur in ipfo. Et quandoque eft adueniens ei a cerebro fecundum fe-mitam catarrhi per viam velaminis extrinfcci cooperientis caput,aut per viam velaminis in-trinfeci: & omnino a cerebro, & partib. ipfius. fB.ventofatio- miae, 6cpropriei[cumventofiscontinuis,]no- 40 Nam, quum in cerebro aggregantur materis gfB.Alia liter* non. Ii B.imoincon iun&ma. vel continuas, g B.acuti. f bedarurjgi. h B. regimen. cet ■ veL'° 8 [acres,] 6c vaporofi, qui ” lxdunt os ftomachi,funt caepx,& porri, 6c allia, 6c t ocy mum comefta, Sc olius maturae, 6c anethum,6c caulis,6c lens,h [Gonuerfiojautem in ci bis eft,vt ita comedantur,ne eorum digeltio cor rumpatur, & multiplicetur ipforum vaporatio, fecundum quod in loco fuo demonftrabitur: &: ego iam perueniam illuc, 6c tu fcies illud in tra-datibus huius terti; libri. U 7^7^ 0 T A T 1 0 IS^E $. Oculis qu£profmt,& qtu obfmt, pulchre T aulas li. primo profequitur>cx quo hac feri1fumuntur. ap. 31. aB.turbuIftia, &ipfa ellcale-fa&io, & hu-mcftatio. b B. agitatibus ipfum. Alia litera. c_B. plurimx,&: repletio, tunc vix euadit oculus,quin ophthalmiam incurrat, nifi fortis fuerit valde. Et quandoque funt arteris, qus effundunt ad ip fum fuperfluitates fuas, quumfiint fuperfluita-tes in ipfis multiplicats: fiue arteri^ fintintrin-fecs,fiue extrinfecs.Et quandoque materia non eft eueniens ei a parte c erebri, & capitis, fed ad-uenitei a parte aliorum membrorum, 6c proprie, quum oculum iam confecuta eft malitia 5o complexionis,& debilitauit eum, 6c fecit ipfum fufceptibilem nocumentorum, & eft, ad quem effunduntur‘ff ] fuperfluitates Am i t b. ille, piius de fpeciebus ophthaimis,eft, qushabet periodum , 6c paroxyfmum fecundum periodum effufionis materis, & periodum hors generationis eius. Etk [ violentia ] quidem doloris kB.vehememi. in ophthalmia: aut eft propter humorem mor-dicatiuum corrodentem tunicas:aut propter hu ___ , morem plurimum extenfiuum, aut propterva- lB.autpropter cillatio/& ipfa calefacit,&c humedat, J quum 60 poremgroffum1 [fecundumraritatem,&]inde accidit oculo ex caufis extrinfecis b [facienti- eft raritas in dolore. Et materie quidem illius, ram’atem;Jla bus in ipfo bothor, J 6c rubificantibus eum , fi- iicut fciuifti, aut funt ex corpore, aut ex capite Aha iuera,& fc ~ ~ ^“ ’ 1 ipfo, aut ex venis ,iqus oculo afferunt mate- eunda variatio riam malam calidam,aut frigida. Et quandoque funt in oculo ipfo, 6c illud fi accidat tunicis o-culi corruptio complexionis propter humorem retentum in eis, aut ophthalmia m [ venientem] AVIC. LI 4 fuper De ophthalmia, & conturbatione. Cap. 6. OPhthalmia alia eft vera, & alia eft ei fimi-lis, qusnominatur conturbatio, 6ca [ va- cut fole, & foda aduftiua, 6ccphemera adufta, 6c puluere, Sc fumo, 6c frigore in quibuldam horis propter conftridionemipfius. 6c percuf fionem propter commotionem ab ipfa, Sc vento procelloloc [ propter fuam prauitateni. JII- lieminillo, ti c eiT: uariatio in dolore. m B.prolongatam. »B. eminenti® Alia litmfani tatis. Aper eas ,&conueftat totum , quod aduenit ei de nutrimento,ad corruptione. Et ille,cuiufcun-que funt oculi exterius prominentes, eft fufcepti-bilior magnitudinis ophthalmia&,& n [fortioris] eius propter;humiditatem ipiortim oculorum, & apertionem pororum ipforum. Et quandoqi quidem multiplicantur lachrymas frigidas in fpe ciebus ophthalmice, propter priuationem dige-jftionis:& multotiesjrefoluitur Ophthalmia cum Inflammationem Vero,in qua,& oculorum ruhor intenditur , & palpebra magis attolluntur9vt non ni fi magno negotio queant fufcipere. patet autem ex his lippitudi-nenhfeu ophthalmiam nihil eße, eiufdem etiam autho-ris teflimonio, quam leuiorem inflammationem, atque ita Gal,probi ophthalmiam inflammationem ejje fcrip-tum reliquiße.De affecio autem loco res ita habet. Ca- QP,8,caM* lenus, vt diximus fpaffim adnata tunica hunc morbum afcribit, id quod, & author libelli de oculispart. 4. & folutione naturas. Et fcias, quod malitia ophthai IO 6.dic i tamen totius oculi affeäus potefi3qudd et fi initiu ■s miae, eft fecundum qualitatem materias, & magnitudo eius, fecundum quantitatem ipfius. Et |cias,quod in regionibus meridianis multiplicatur ophthalmia,&: remouetur velociter. Sed ad-uentus eius in ipfis plurimum, eft propter cursu materierum eorum,&multitudinem vaporum earum.Sanitas vero eius in ipfis velox eft propter raritatem pororum membrorum eorum, &: fo-lutionem naturarum ipforum.Quod fi fubito fu in adnata tunica efl,per confenfum tamen affluentibus cum magna Ophthalmia humoribus, totum plani oculum exerceteius acliones offendit. ita vt veri nulla de lippitudinis uel affeclu,vel ajfecio loco controuerfia fit, Sane Amcennas ophthalmiam in fpecies fecat, pro qua repete libellum de oculis part. 4. neq; enim Gal. 4. caN* de comp. med. per loc.ubi de Ophthalmia ex propofito agit, quidquam de his meminit. De huius caufis vide eundem libellum de oculis part.6. necno Hipp.li.de loc. perueniat eis frigus, fit difficilis ipfom ophthai- 20 in homine. jLt de differentijs, quum aliam periodicam © B. propterea «p aduenit ei res ab extra occur res, & prohibes motu curfuhu moris tepidi, feu calidi. t fiphac« p B. habes aere turbida calidu. mia,0 [& prohibet humorem eius a curiii.jln re gionib.autem frigidis, & temporib. frigidis minoratur Ophthalmia: fed eft praua, & paucitas quidem eius in eis, eft propter quietem humoru in ipfis,& cögelationem eorum, eius uero praui tas eft, quoniam, quando comprehenduntur in membro,non refoluuntur velociter,propter coartationem meatuum, quare extenduntur magnifice , donec accidat, ut ex eis findaturf panni Signa. Cap. 7. q B.compara. r B.ad. i'B.ad, ■B. t B.alteratio perfeuerat, cap. 2.cap. 1 cap.i j. ejje lippitudinem ait3aliam non periodicam, pete Galenum 2,de diff.feb.Cuiadde,&eam differentiam de qua Gal. 3 .aph.quam lippitudinem in tabidam, & non tabi- ap.ii.CS.fg., dam diflinguit. Qua de anni conflitutione, regione, & atate meminit,pete ex Hipp. 3. aph. & lib. de loc.aere, & aqu.sLdi etiam ^Alexandrum z. problem. vbi ratio- aplo.11.ij.r4. nem inuefiigat, cur lippitudo peflem magna ex parte caP,6> ante ce dat.Terp ende, & id quod hic de ophthalmicoru 59' ^ lachrymis notat, quum ait, frigidas quandoque lachry-culus. Quumque prascedit hyems leptentriona- 30 mas exuberare ob coffionis priuationeiqua in re ^Arift. probl. 24. lis, & fequitur ipfam ver meridionale pluuio- videtur aduerfari,qui 31 .fecl.problem.lachrymas, non fum,&: xi\as P [pluuio/ä, J multiplicatur ophthai quandoque, (vt hic author:per hanc uoccm flgnificans3 mia.&fini ili ter quado hyems ell calida, meri etiam calidas nonnunquam effluere) fedfemperin lippi diana,replet corpus humiditatib.&c deinde fequi tudine frigidas emitti innuit, contra ac in tfs eueniatf tur eam ver feptentrionale: tunc conftringk eos. quas mxrendo emittimur. Et asftas quidem borealis multiplicatophthal-miam,& proprie poft hyemem meridianam. & quandoque multiplicatur et in xftate, cuius ver fuit meridianum, & ficcahyems, & feptentrio-nalis. Et tu quidem ^ [confidera ] corpora durar 4° [fecundu m] regiones feptentrionaks,& corpora lenia, & raras [ fecundum ] meridionales regio- corruptionem qualitatis materix, acuitatem. nes.Etficut regiones calide faciunt ophthalmia, ipfius: Scexteniiuifignificant,multitudine eius fimiliter balneum valde calidü,quädo homo ip- aut ventofitatem. Et ophthalmia velocioris lia- fum ingreditur, proculdubio facit ophthalmia. tus eft, in qualachrymas magis currunt, & quae Et fcias,quod quando adeft ophthalmia,& ocu- acutiorem habent mordicationem, & tardioris lif [ difpofitio mutatur continens ] cum cura re- eft, qux eft magis ficca. Etlippitudo quidem eft &a,& purgatione ultima: tunc caufa eius eft ma- fignificatio vera maturationis,aut groffitiei materia retenta in oculo corrumpens nutrimentü, teriei. Lippitudo nanque, quas eft velox cumle- & catarrhus ex cerebro , &c capite, fecundum 5° uitateaccidentiu,acceptagrauitateoculi,eftfi- gnificatiua groffitudinis materiei. & illa, cui af-fociatur maturatio, & cum qua eft oculib [ex- bB. lenius ficcatio ] in initio parumper, & refoluitur velociter, eft laudabilis. &: illa, cuius granum eft par-uum,c [ raro ] eftfignificatiua oculi bonitatis. cB.mw Paruitas autem grani, maturationis fignificat tarditatem . Quumque palpebras conglutinari incipiunt, tunc iam maturationis adeft propinquitas : ficut dum perfeuerat curfus aquoiiis C CiäS quod dolores,qui in oculo contingunt j O alij funt mordicatiui,a [6c alij ] corrofiui, 6c alij extenfiui,& mordicatiui quidem (igniftcant ' ^ 1 ✓ — -- quod declarauimus in illis, quas funt prasmifla. *AT 10 TstES. Ophthalmiam Latini lippitudine vocant. De hac dii bitatio efl,qui ajfe&us fit,&cuius particuU.Gal.& 4. de comp.med.perloca,& 2.ad Glauc.inflammationem eße ait tunica oculi adtiata. ita vteius fententia affe-Uus inflammatio fitdocus vero affectws,tunica qua ad- nata nuncupatur.At cotra author introduÜorij ophthai 60 eft initium adhuc. Poft hoc aute dicamus,quod miam ab oculi inflammatione diflinguit. atque idem hunc,totius ejfe oculi, non vnius tunica affeclum, te flatur . Soluitur. Inter lippitudinem, & inflammationem author introdufforij non aliam differentiamflatuit, qua maioris, & minoris:nempe lippitudinem eam effeferi-hens, qua album rubefeit, & palpebra attolluntur, ac CHiri d°lore conniuent3agreque manus admotas ferunt. conturbatio cognofcitur leuitate fui, & caufa fui, & d[quantitate apoftematisprimitiui.] dB.prmdcr.: Et ophthalmiam quidem , qua; eft cum com- caufemaimmunitate capitis, fignificat foda, & gramtas ca-pitis. Nam fi uia fluxus a cerebro ad oculum ftcnutisen!:;:; non eft nifi per velamen extrinfecum coope- tisfeuapp-r::' riens caput:frons eft extenfa, & vena: exteriores as. funt funt plenae :&c fimiliterinflatiö incipit venire ad deftillatur in ipfurn lac molieris ex mammilla palpebram, & in fronte funt rubedo , &pulfa- calidum: quod fi illud non confert, tunc deco- tio 7 & fi eft per velamen intrinfecum non appa- £tio foenugraeci, & fiefalb.Illi vero, qua;ex frigoret illud 5 & apparet fternutatio, Sc pruritus in re accidit, confert balneum, fi non fuerit fa- naio,&palato. Et fi.eft cum communitate fto- £tumapoftemabt [ ]& non fuerint bfB.ophtiuL machi, afTociatur ei naufea, 6c conturbatio, 6c caput 6c corpus repleta: & confert ei vaporatio micum- fignum illius eft humor in ftomacho. Sangui- cum deco&ione chamaemillae ,& vinum fubtile neam vero ophthaimia fignificant color oculi, poft tres horas a cibo: & fomnus longus poft vi- & exuberatio venarum, & pulfatio temporum, num eft ex curis iuuantibus, fiue fit ex fole, aut & reliqua figna fanguinis in partibus cerebri, 10 frigore, aut alijs. Et ophthaimia quidem, cuius & quod non lachrymatur plurimum, fed lippi- caufa eft fcabies, eft leuis, fricetur fcabies in tudine patitur, &L conglutinatur apud fomnum. primis, deinde curetur ophthaimia: &: quando- Cholerica autem (igniheat pundura vehemens, que remouetur poft fricationem fcabiei per fe- & dolor aduftiuus, & inflammatiuus vehemen- ipiam.Quod fi magna fuerit, non toleransc [pro- cb. approxima ter rubedo parua, &:lachrymae fubtilesacu- pinquitatempra:parationis] fricationis,admini- tione regimi-tae, &: quandoque exulcerat, &c quandoque eua- ftrentur fubtiliatio, & lenificatio, & mundifica- "1S-c b. euacuatlo- cuatur a lachrymis,e [ ficut eft euacuatio fangui- tio: ita vt fiat ophthaimia obediens, & toleretd nonemiaCTfe. ne ophthaimias nea» ? ] & llon conglutinantur apud fomnum. & [ inter fe vicinitatem, ] &: inter regimen e [ mun- c iangmnea:. huius quidem generis eft quasdam, quae eft rube- dificationis ] fricationis, f b. vkcrum *>. do adueniens oculo,& eft defumma f [ cöplexio- 20 fiitroforum, num peftimarum , ] & quandoque cauterizat A T A T I 0 3^ E 5*. oculum, & exulcerat ipfum , faciens exulcerationem motiuam, & ambulatiuam. Ophthal- Oculi perturbatio leuis esi inflammatio. jLuthor no- liiiae praeterea cholericae eft genus pruritiuum, fler hanc ait facile curari,nempe caufa ablatione,fi ex~ 6c exficcatiuum cum prauitate rubedinis, & par- trinfecaJ& fanguinis, vel peccantis humoris euacuatio u itate lippitudinis , & non apparet apoftemati ne, fi intrinfeca. Gal.tamen libello de rem-par.fac.fatü-, cap.io, ipfius quantitas , de qua fit curandum, neque fuperq; reprimi fer ibit fotu oculorum expofca:fi calide curfus: & eft ex materia parua acuta. Sed phle- fint: & vino albo diluto,fi frigida.ne que vel fanguinis, gmaticam fignificant grauitas vehemens , & alterius humoris euacuationem proponit. Id feri & Cel-caliditas parua , & rubedo debilis : imo in ea 3 o fus lib.6.oculi docens inflammationem, fi modica fit,ne-vincens eft albedo: & funt lippitudo, & conglu- que feäione vena, neq; purgatione egere, fedfola quie-tinatio apud fomnum, 6c eft cum inflatione, Sc. te & abflinentia. Taulus quoque lib. 3. curari has ait cap.22. communicant ei facies, Sc color. Quod fi cius parciori cibo,aqua potu, aut inambulatione, aluo ex principium eft ftomachus: affbciatur ci naufea. facilirefpondente. Tutior tamen videtur noflri authoris & phlegmatica quidem quandoque confequi- fentetia eße. Meminit hic de columbam f anguine,quem turhoc, vtia ipfa excreicatconiunctiua fuperni- inftillari in oculumpracipit, fiperturbatio expercujjio- gram propter magnitudinem apollematis; ve- ne oculi fit, id quod & GaL4.de comp.med.per loc.& runtamen non eft man ifeftae rubedinis , neque author libri de oculis in affeci u, quem ispetiam vocat, vehementis: neque funt cum ea lachry mae, fed Taulus vero emphyfema vel hypofphafina, & Latini capx lippitudo. Melancholicam vero fignificant gra- 40 fuggillationem dixerunt,ubi ex arteris,aut uenis in ad~ uitas cum offufeatione, & exficcatio, &: perfeue- natam oculi membranam f anguis fluxerit, quod & Tau xantia, öeparuitasconglutinationis. Cumven- lus ferelib.3.MCelfuslib.ö.fanguinemhyrundinispri cap.22.cap.tf. tofaautem eft extenfio tantum finegrauitate, &C wo admouet, poflverd columbarum. Fide Galenum cap.i. neque eft curfus: & quandoque rubedinem facit quinto de compofit.med.per loca. euenire extenfio. De cura communi fpecierum ophthaimia, creffufione 'K^irNL 0 T A T 1 O E S. fluxuum ad oculum. Cap. 9. , Lippitudinis notas defcribit.pro qua re uid.Gal.lib. 2. Anon communis in regimine ophthal- cap.3. detot.morb.temp. & i.ini.devulg.morb.Vide&Bg- 50 mise materialis , & reliquarum aegritudi-com. 6. fim 2. cont.tr. 3.fed prafertim Celfum Ub.6. vbi huius num oculi materialium, eft minoratio cibi, &C caF-6, affectus notas, & quid euenturum fit,pulchre fer ibit. ipfius a [ exficcatio, ] & eleftio eius, quod gene- a b* alleuiatio. rat humorem laudabilem : Sc alienatio omnis ^t1“cra fub" Cura conturbationis. Cap. 8. vaporofi:& alienatio omnis rei, quceeft malas b' B.inaajonIS digeftionis: & alienatio coitus & motus, &c b capitis vini. iB. illius quod Y N cura conturbationis &:a [ophthalmias le- [ applaudationis, qux eft a vino, ] & alienatio curritcurfuoph uis, qusECurfueiusprocedit] quandoqueeau- comeftionisacetofi, &falfi, & acuti, & aflidua- thaluuie leuis. ^ fufßcit abfciflio, fcilicet fi fuerit caufa iuuati- tio lenitatis naturae. Et phlebotomia ex cepha- ua a repletione fanguinis, aut alterius , cum e- lica eft conueniens omnibus fpeciebus eius. Et uacuatione.& quandoque fufficit fedatio mo- 60 oportet quidem, vtvifus patientis ophthalmiam tus eius, & dcftillatio la&is, aut albuginis oui, non cadat fuper albedinem, & fuper radios:imo aut alterius rei in ipfo . Et fi conturbatio fue- fit, quodfubfternitur ei , & quoipfe circunda- rit expercuflione, deftilletur in oculum fanguis tur, nigrum & viride: & fuper faciem eius ux- columbae calidus, autalterius, aut ex fanguine fpendatur pannus penitus niger apparens ocu- fui ipfius . & quandoque fufficit euaporare ip- lo eius . & niger quidem fit in difpolitione x~ fum cum fpongia , aut lana infufa in oleorofi gritudinis 5 &csleftis in difpofitione lanitatis. & decoctione laciis; aut decoctione lentis, aut & oportet, vt fit domus, in qua ha bitat, ad tene- brofita- brofitatem declinans. Et oportet,vt ad ipfum at- rufa, & climia aurea abluta, te amylo, te pam trahatur foninus: eff enim medicamen bonum. co gummi. Et quandoque cauterium fuper ver-. Et expedit,ne pili permittantur prolongari: quo- - ticem cft neceflarium, vt retineatur catarrhus, niam valde funt nociui ophthalmise, qifi fuerint Quandoque enim eius perfeuerantia eft pro fB.capilli mer «[ p\\[ in radice foluti. ] Illud enim confert, in pter perfeuerantiam catarrhi. Quum autem felan w radice. nUantum exficcant hiimiditates attrahendo ad initium eft ex velaminibus intrinlcis, tunc cu- n utri mentum eorum. Et quum corpus eft mun- ra eft difficilis,nifi fitn [eius refolutio fecundum] dum, te humor faciens ophthalmiam eft effu- euacuantiafortia, cum adminiftratione empla- ratiom^/“’ fus in venis 3 & ex genere fanguinisgroffi,& pro- ftrorum confortantium caput, cognitorumad per. prie 111 fine Ophthalmiae, tuncbalneationisim- 10 hanc reni: ficut eft emplaftrüfa&um de fpica,& preffioin fubtiliando materiam , & potus vini rofa, te acatia cum aqua coriandri humidi, te A b. commotio puri ad d [repellendum ipfam, &] euacuandum, ipfo coriandro humido , te ficco, cum pauco De ipfius, & ad funt iuuantes. Etbalneum quidem pofteuacua- croco,di miffum fuper locum vna hora, aut dua- expellenda leu tioncm eft meliusmedicameadophthalmiam: bus, de remoueatur , te quandoque admini- te proprie fi fuerit vaporatio fedans dolorem . ftrantur in ea glutinatiua , te 0 [commenfura-Et ex eis, quibus oportet regimen efle in oph- tiua materierum acutarum. ] Et genera ladis rantla»a% thalmia , te reliquis aegritudinibus oculi mate- funt ex furnrna eorum. Et non eft conueniens: acutas’ rialibus, cft eleuatio puluinaris, & cautela de- vt dimittatur deftillatio eius in oculo tempo- fcenfionis eius. Et oportet, vt ex totoelonge- re longo, imo oportet vt remoueatur, te reno- tur oleum a capite patientis ophthalmiam 5 quo- zo uetur omni hora. Et de eis eft albugo oui : te niam ipfum eft magis vehementis nocumenti, non eft neceflarium in ipfa vt P [ remoueatur: ] pß.Alüliten renoueoir. &deftillarioolei,6cet[ Jfitoleum imo fi dimittatur horis aliquibus, non nocet, rof in aurem , eft valde magni nocumenti, Et te eft laudabilior in hoc lade, te fi fit lac magis quandoque magnificat ophthalmiam adeo, vt abfterfiuum: te albumen quidem oui aggregat ftringat tunicas. Quod fi fuerit materia proce- cum lenificatione, te applanatione fua, fi non dens ex membroj tunc oportebit, vt euacuetur adhaderit, te non ftrinxerit poros. Et decodio membrum illud , te trahatur ad contrarium par foenugixeci aggregat cum lenificatione fua , te tis cum qualibet re, fcilicetclyftere, aut phlebo- maturatione fua, vt faciat planum, te fedet do- mia, te alia. Et fortafle non fufficit phleboto- lorem^ & oleum rof eft huius generis. Et peni- mia, ex cephalica;&:eft necefiaria phlebotomia 30 tus oportet, vt non fit in medicina adminiftra-ar terix temporis, te auris, ad abfeindendum ta in oculo, te proprie in Ophthalmia, afperitas, viam, perquam aduenit materia; te illud quan- neque qualitas faporis^ff jacetofi, qfBSmm do materia aduenit oculo per arterias extrin- aut acuti, te oportet quidem vt conteratur val- *vut. fB.jffos arte- lecas. Quum que voluntas adeft incidendi i [ ar- de : quatenus ipßus remoueatur afperitas . te teriam] capitis : oportet vtradatur caput , te quanto plustibi eft potfibile, vtr f fis contentus rBJntod» « Z' J a _______ ‘11 ____________ ___. • • r* • t • ■ _ . . - - . ~ m nas. confideretur, qua? illarum paruarum arteria- infipidisodore]priuatis:nam illud etl bonum. f^ecieatihv rum fit magis puifans, te maior, te calidior, te Interdum vero adminiflrantur caputpurgia f fLx Geh. incidatur, te perueniatur ad finem in eius extra- [ mundificatiua , ] te qua? eorum cur fu proce- Alia Utera dione, fi ex eis, quae inciduntur: te funt par- dunt, exiftentiaex eis , qua? per nares materiei nieatia* ux, non magna;. Et quando inciditur illa, quae 40 partem extrahunt, te de quibus tunc non time-eft fuper tempus 5 oportet vt ligetur in primis, tur, quod ad oculum aliam trahant materiam, deinde abfeindatur poftquam eligit illud, cu- Gargarifmata quoque quandoque adminiftran- ius praeteri jt rememoratio, fcilicetvt fitpofte- tur in ea. Et de medicamentis quidem iuuati- uacuationem : te abfeindatur maior mino- uis, eft vaporatio ex aquis tepidis cum fpongia, rum,& calidior earum : te oportet anteincifio- &lana. Et quandoque adminiftratio femel fa- f b ii^rura 15 Gem 9 vt g [ ftftngatur, ] quod cft in ea inferius da, aut bis, latis fufficit, te quandoque eft necef- ^ . igaaira o cum gperjcjno h |- ^ longitudine: ] te dimitta- farium vt plurimum iteretur fecundum fortitu- tur ligatura in ipfa: deinde incidatur, quod eft dinemophthalmia?, te eius debili tatem.Quum- i b.ligatura, poft ipfam. Et quum putrefit, licet vt auferatur* que in aqua, qua fit vaporatio meliloti, te foe- [ftridura:] te ipfä quidem eft neceflariain ea, 50 nugraeci, fuerit decodio, eritvltima in confe- kb.maior. quaj eft k [ maxima. ] In par.ua vero, fufficit, vt rendo . Interdum pra?terea fuper frontem li- profu n dei ca n fi cet u r, quatenus currat, quod in niuntur apocruftica: te proprie quum via effu- c a 1 t" a 1 a m ■ •»« m i r T! 1 •» .J a ^ ^ . t •. 1 * 1 . _ * _ _ i . T* i- 1— m quceftlnipro- c^s [Illud enim quandoque pro- fionis materiei, eft velamen extrinlecum. Etha?c sima imuua.- ximum eft inuamento ventofarum in noera, te quidem apocruftica, funt ficut cortices fbathe- fmelonisiri meato ventofa politioni ] fanguifugarum fuper frontem . Et ke proprie te ficut ficf memithe, te ficut fcluza- gkuciuiv^ no noera:,& po quando non fufficit illud, quod fit, fiat phlebo- ha ragi, te aloes, te femen rof. te crocus, te far- 0 um’ tomia ex lachrymali angulo, & ex vena frontis 5, cocolia, te qua? funt ficut aqua folatri, te aqua tB ^fegi, quum tamen ventofa? noerae fint viti mi iuua- virgsepaftoris, & fimiliter * [rhamnus] te fauic vei iiauiegi. menti. Quumque prolongatur aegritudo, admi- hordei ,& folarrum, te cydonium. Quod fi fu- niftrentur fief, in quibus ponuntur aes vftum, perfluitas fuerit vehementis caliditatis, te te- i r ? atramentum vftum , & quandoque fufficit nuitatis,adminiftrentur epithemata veiiemen- «aicofoi. facere f collyrium ex aloe folo : te quum pro- tis ftypticitatis: ficut de gallis j & balauftijs, te longatur ophthalmia, te non iuuatur ab aliquo, tribulis • te emplaftrum ex eis u [curfibus du-tunc fciasquod in tunicis oculi eft materia ma- xumj adhibitum habet maximam efficaciam: uul rnB.recurre. con'umpens nutrimentum fuperueniensei: te hoc quidem quum materia fuerit calida. quaie m [ recedens, confuge ] ad aliquid, quod Sed fi fuerit frigida tunc fiant ex eis, qua’ exfic- icut abuita tutia, pernufta lenitiuis, ficut ce- eant} te conftnngunt, te confortant membrum cum enm calefa£hone, ficut epithema ex fambuco, [ ]opiodf[ ] in do- dfB.&ftupefa tbauiacL &fulphure: &:f nitro. Et oportet quidem,vt loribus a materia corrofiua prouenientibus c ftiuis- oculus aüidue m undificetur a lippitudine ex la t [ 1 noaeft malum' apud me vti. e 1 proptCi x j ß. aut cum. &e deftillato in ipfum, ßclaua ipfum xf [ Ipfum enim fanat celeriter. Et cura quidem nentem.Perm jalbumineoui.Quodfita&us fuerit ne- mordicationis eft ex conglutinatiuis,&infrigi- ceflarius,oportebit,vt Iit cum facilitate. Et opor- datiuis, & fubtiliatiuis. Et cura extenfionis eft tet, fi ruerit ophthalmia vehemens, vt fiat phle- cum mollificatione oculi, & refolutione per ea, botomia vlque quo timeatur lipothymia. fan- quorum vnumquodque diximus in loco lüo, 5c guinis namque emiffio plurimi l'anat in hora .Et permutatione materiei. Quum autem aegritu- oportet inquantum poffibile eft , vt retardetur I0 do fit chronica, tunc eft phlebotomia facienda in ophthalmia collyriorum adminiftratio vfqj exlachrymalibus, & phlebotomandas funtam- ad tres dies; & fufticiat regimen praedidum ex b*e arteria;, quae funt poft aures. Et oportet vt euacuationibus, & attra&ione materierum ad patiens ophthalmiam, & patientes rheumatif- y B.afliduet, extrema: &y [in hora quam dixi mus locorum, mos ad oculos, deuitent, quemadmodum mul- m &!Tf ofiuo ? ^“P°fit*onuni • 1 Deinde fi poft illud admini- toties diximus inundionem capitis, & deftilla- nfeu&1 P° fttetur collyrium, non erit malum: plerunque tionem alicuius olei in aurem. Et penitus cura enim ianatur ophthalmia his rebus abfque cu- ophthalmia;, eft ficut cura reliquorum apofte-raalia. Naturae vero lenitas eft res, quseeftne- matum, ex repercuftlone primo,&refolutione ceffaria, imo etiam neceflarium vt folutionee- fecundo : veruntamen exigitur propter mem-ducatur humor dominans fanguini poft phle- 2o brum ipfum fuperflua facilitas: & eft, vtillud, botomiam. Et in vaporatione quidem non exi- quod repellit, & repercutit, & fubtiliat, & quod ftit bonitas ante mundificationem,neque in bal- refoluit, &abftergit, non fitlaboriofi ta&us, lae- neo . Et quandoque fit illud caufa attrahendi dens fenfum, faciens euenire afperitatem. Et izB.difrumpen materiam plurimam, 2 [cooperientem] tuni- illud quidem non completur, nifi fitftypticitas tem. cas oculi. Et oportet, vt in principio non admi- eius, quod refrenat temperata, & mordicatio e- niftrentur infpiflatiua fortia, & qua; funt vehe- ius, quod refoluit, leuis, parua: imo eft melius, menter ftyptica. quoniam inlpiflant tunicas, & vt fit in illo exficcatio fine mordicatione, &: vt prohibent refolutionem, & magnificant dolo- violentia laboris eius frangatur per illud, quod rem, & proprie quum dolor fuerit fortis. Et ea eis admifeetur de eis , quae funt ficut albumen etiam, quae debiliter conftringunt in principio, 3Q oui, & lac mulieris mulftum fuper confricati o-non fufficiunt ad prohibendam materiam,& no nem collyrij, quo fit alcohol. Quum autem macent propter inlpiflationem tunicarum, & con- teria iam eft euacuata, & dolor non eft in fum- ftringunt materiam in eis , quod fi aliquid ho- mo iaboris, admini (ira collyrium nominatum rum contingeret, fiiccurre cum vaporatione ex vnius diei, commiftum cum eo, quod fit ficut aqua calida femper, öefolum collyrium album vitellus oui, & nequeeft longinquum, quin fa~ diffolutum in aqua meliloti eft conueniens: for- netur infirmus in die fuo , ingrediatur bal- tiusnanque illo cum repletione capitis quando- neum in f[fequenti. ] fitqueillud, quod fuffi- fB.fero, que eft ei nociuum. Hefolutiua vero in princi- cit ad refoluendum refiduum materiei, ficut eft pio Ophthalmiae vehementer deuita. Etplerun- collyrium de fpica. Et quandoque hora facit que eft neceflaria poft ifta ftyptica , & proprie 40 neceflarium, vt S [facias ipfum odorare de coi- gB.inipfoad- quando eis narcotica funt ädmifta , deftillatio lyrio aliftiptatan [in die primo rem modicam, miniftres fief aquae zucchari, & aquae mellis in oculo. Quod &c addas in die fecundo de eo, & erit cum eo fa- fi prouenit ex iftis commotio aegritudinis, infri- lus: quumque materia h [ fit praua in ophthal- h Xinobedies gidabis eam, cum eo, in quo non fit infpiffatio miam antecedente ] ad difloluendum, tunc for- fuerit! ophthal a | b tficut dixi. ad fuccurrendum ei. & oportet vt intendasa t fitan eft neceflarium aliquid,quod fit fimile fuc- mia antiqua, mus. [ ] ante hoc ad mundificationem lip- co cucumeris afinini. pitudinis cum facilitate, & non noceas oculo5 in lippitudinis namque mundificatione eft doloris JL 7^ T^O TATI 0 E S* alleuiatio, & abfterlio oculi: & medicinis adeft poffibilitas operandi. Et quandoque doloris ve- 1 De ophthalmia curatione egit Gal.4-.de comp.med. Cap.i. Jhementia , facit neceflariam ftupefacientium ^ 0 per loca. & libello do oculisplenc}, partic.6.nccnon lib. cap.z.&*. adhibitionem: ficut fucci pomorum mandra- de remed. paratu facilib. Scripfit deeadem re Celfm bB aliquid ex g°ra2>&la&ucas,&papaueris, & b [aliquantulae elegantiffimHib.6.&Tauluslib.$.Vide&i$.meth. fumach, & prx aquae fumach. expelle ergo illa, quantum potes.] & Hippocratis libellum de vifieprgfertim verd 6.apb. Äphor.31. termittantur il quod fi aliquid eorum adminiftras propter ne- ybi breuijßmis verbis ophthalmice, curationem docet. kquantueftu ceßitatem : adminiftra ipfiim fecundum cau- dolores oculorum meri potione, aut balneo}aut fomento uipü 101 c* telam. & fi poffibile eft tibi,vt fis, cötentus cum aut venafeäione.aut medicameto epoto foluiferibens. albumine oui conquaflati cum aqua, in qua pa- Quam quidem fententiam, et fi de oculorum doloribus pauer fit decodum: fac, & fortafle oportebit, non de ophthalmia, & ambiguo quodam fenfupotim, Vt ponas cum eo fbenugra;cum • vt iuuetadfe- 60 quam apertepronuntiauit ,dumnec tempora explicuit, dandum dolorem ex parte refolutionis, & refol neque caufas omnesrautpr&fidia omnia recenfuit (funi uat etiam, & remoueat nocumentum ftupefä- enimprater hac & abftinentia, &fomnus; & vigilia, dionis. quod fi materia eft fubtilis, &: corrofi- & alia multa, qua oculi inflammationem, & dolorem ua, non eft malum apud me vti opio, &ftupe~ curare queunt) de ipfa tamen ophthalmia intelligi e- fa&iuis: ipfum nanque eft fanans eam, & non tiamnum poteft, cui coniunBus eft dolor. &pmcipuas fuccedit dolor: quamuis oporteat credere,quod curandi caufas ample ffitur: quibus fi quis probi vfrn c fB.vti» inquantum vifui nocet, eft malum. verumc f fuerit, paucispmereaprafidtjs opus habuerit,propo* nitau- nitamcm eam Jentent!* primo loco meri potionem, &qusfüntexpreffioneS)ficutopreffia«ngu*;aric balneum Hac(aitCelfus)ficut in recentibus malis tis, &expreftio foliorumb[(alicis]dcmucilla- bB.alkale£ alienarunt quia illa concitarepoffknt&accendere,fic gines, & deftillatio earum in iplo : deinde albu- in veteribus quA nullti' alijs auxilijs ce{farmt,admodu racn oui cum lade afina:, aut lolum. Deinde coi efficacia effe confueuerunt. Quare huirnprxfidq tem- lyrium album,& reliqua collyria,quae rememo- ms vbi releuatus eft ager, & pituita curfus mm confli- rabi m u r in apocrufticis.Et neq; in eis fi nem con- tit 'opportunumfuerit (fi corpus tamen,vt Galait,fme fequaris, propter quem tunica: in Ipi flantur, & pletb onca fit difpofitione) ac fi,vt authornofler addit, materia: conftringantur , & dolor fortior fiat. craflus fan^uis extiterit, qui morbum facit. idem fere Quumque repulerismateriam per etiacuatio- & de fommto intelligendum eft, de quo Hipp.fubtnde i0 nem, & attra&ionem, dcapocruftica, tunegra-meminit. Et fi enim fomentum, id quod in oculis conti- datim tendas ad maturati ua,dcfint in primis mi netur ,fui caliditatepoteft difeutere; fi tamen, vel hu- fta cu apocrufticis.Eft ergo in primis conueniens morum copia redundet, vel ij concitati adhuc fint, neq., eorum commiftio cum aliquo, quod fit ficut fluxus confliterit, quopafto, quod tam fluxit,potesl di- aqua rofi Et in generibus quidem ladhs, eft vir- fcutere, eodem & copiofioresin oculum humores ex tus maturationis. Et in mucillaginepfylij eftcü vicinis attrahere partibus vim habet. ^tdevenafe- repercuflione maturatio quasdam. Etmucilla- ffiione,.&medicamento aliaefiratio .hacenim,ficuti go feminis cydonij eft vehementioris matu- principio fi graues dolores fint, primo ipfo die tentanda rationis, quam ipia. Etaquafoenugrasci bona fimt, ita inparua inflammatione neutra defideratur. maturationi, eft.iedatiua doloris, eft maturati- C at er um inueftigatu hic dignum eft , qua ratione me- 20 uorum dignior, vt ab ea incipiatur, & non eft racioris vini potas Ophthalmia confer at. jLn,quia craf in ipla attratiio. Eft fi eft neceftärium ingroffa- fwremfanguinem attenuat, diffipatq; vt & Galen. & re aliquid ex illo, fiat cum mucillaginibus; aut *4uicennas teftantur ? jin quod fomnum faciat, cuius infrigidare, fiat cum fuccis: & iam expertus eft gratia Celfus propinandum ipfum cenfct? Certi fi mera fuccus arboris, epix Gra:ce nominaturc [ acha- cB.athatha & cum vinumexficcat, attenuatque, vtGai. non raro & tam, & Siriaceafelj in principio opnthalmiae ca- perike M, Hipp.teftatumreliquerunt,ficcitasvigiliasparit,non lidte, & d [ inflammationis] eius, defuit conue- 'd fecundum fomnum; non ergo meracum, fed dilutum potius vinum niens cum proprietate forti. Et fucci quidem lncrm eftet exhihendum.prAfertim quum acribus rebus (acre ifti, quandoque coagulantur , & releruantur. dB.uvftatu. autem meracum eft vinum) acres humores concitentur. Poftea tranfi ab huiuimodi ad decodlionem me Sed licet meracum vinum copioftus hauftum, vigilias 30 liloti, in qua fitdifloluta farcocolla alba , pro-pariat, non id tamen moderate fumptum facit. propte- prie nutrita cum lade mulieris, de afina:. Quum- reaq; Celfus vinum feribit bibendum effe lene ,fubau- que e [ defcendere ] incipit, adde in adminiftra- eB.decfef fterum, modice vetus,neque effusi,ne que timide, vt ne- tionc reioluentium quod fit fortius , ficut lar- que cruditas ex eo, & tamen fomnus flat, lenianturque cocolla in aqua foen ugrxci, Sc foeniculi, Sc va- | intus latentia acria. Vnde neque, id quod obiqcitur, vi- poratio exaqua, in qua decoda ßntcrocus, Sc num omne acres humores auget,fed quod acre propte- myrrha. Et adminilha balneum, fi fciueris, reaq; Celfus vinum lene propinat,non acre. quod cerebrum fit mundum . Et da in potu 2 Et oportet vt ex toto &c. Oleum ab ocularibus me poft cibum per aliquas horas aliquid vini anti- dicamentis reijcit,eft enim id oculis acre & mordax,vt qui, puri, in parua quantitate: nam balneum Gap 9. Gap.*. Oabmui, & lib.de opt.feff. ad Trafyb. & i.firnp.med. 4.0 poft ipfum in aqua calida, dc vaporatio fi fiat, atfupra hic author de oculi perturbatione ages oculum erit illud iuuamen. Et adminiftratio etiam colly fouet fpongia oleo rofaceo illita. id quod & Gal. lib.de riorum narratorum in antidotario ad f [defeen- f B. declinati; cap de fero U- med'1 °* & EaulMb. 3. Sed vere non diferepant fionem ] Ophthalmiae,& finem eius. Quod fi ma nem* &is. hi interfe.inftillandum oleum non eft intra oculum,quia teria fuerit ianguinea, adhibebis vente,fas poft cap.xa. mordicat, poteß tamen palpebris ipfis extra admotum phlebotomiam, dc aftiduabis fricationem extre- conferre non mediocriter, dum acrium humorum acri- mitatum, 6c conftrudlionem earum plus quam moniam mitigat. quod idemprAftant eiufdem olei va- in alijs, dc adminiftrabis in principio rei fuccos pores in ipfos oculos excepti, vt hic infuperiori capite praedictos, deinde admifeebis ei. medullam pa- adnotabat. nis,poftea infunde panem illurn in rob,& permi 50 fcebisin ipfo; defortafle oportebit vtpermifceas De cura Ophthalmia calida,cholericpffanguinea, cum illo paniper opij, fi for tis fiat dolor. Quod eryfipila. Cap. 1 o. fi materia fuerit choleric?*: cuacuabis poft phle- botomiam cu m eo, quod educit choleram, Sc REgi men commune Ophthalmiae, cuius cau adminiftrabis balneurn ex aqua dulci. Et quan- faeft materia cholerica, aut fangumea, eft doque conueniens erit effundere aquam frigi- phlebotomia&euacuatio. Nam fi caufa fuerit dam ei, fupercaput dc oculum. Et quandoque fanguiscaliduscholcricus,autcholerafola,con- lauatur facies ex aqua frigida , cui admifeetur fert cum phlebotomia euacuatio de decodione parum aceti, & confert. Et oportet, vt in chole- myrobal. dc quandoque poniturin ipfaturbith. rica fit maior audacia in adminiftratione ftypti- Qupd ficum ea fuerit aliquantulum grofiitiei, 60 eorum in principio 8 [fine] fuperfiuitate, dein gBcu®’ dciciueris quod materia fit imbibitain velami- adminiftratione collyriorum ftypticorum dii- nibus cerebri; confortabis eam cum hiera picra, folutorum in fuccis. In eryfipila autem: qua eft Sc fortaflelufiicitin huiuimodi infufio aloes, dc ex fumma illius, oportet vt adminiftrenturpoft fi illic fuerit caliditas, erit aqua, in quaipfe in- euacuationem cum folutiuis, dc clyfteri, empia- fundetur , aqua endiuia:, autaqua pluuiafis ,3 ftra fafta ex corticibus granatorum dccodis [ aut i\lx ambee. Et ] oportet quidem, vtin initio fuper prunas, dc tritis cum rob, aut meile, & al- hat in ipla emplaftrum oculo ex infrigidatiuis, fidue fiat ei euaporatio cum fpongia calida. dc h B. Alia litera liquiritia. if B.cum Ia<£te. k B. rubedo. Alia litera. plaga. facere emplaftrum ex farina orobi, & frumenti decoda cumfyrupo mellis, aut cum radice*1 lilij [ trita,confert ei. Et oportet vt afiidue abluatur oculus1 f [ ] Sc ailidue infrigide- tur, Sc hu medetur. Sed fufficientia in infrigidan tibus eft ex eis,qu£E tardant, Sc hebetant,& quan do refoluitnr aegritudo, Sc remanet ^ [caliditas,] fac emplaftrum ex vitello oui affati, Sc contriti cum croco, Sc melle, Sc reliquis,quae feripta funt ad eryfipilam in antidotario. De cura Ophthalmia frigida. Cap. 11. a B. dyfteriza-tio. bfB. Alialite-xa aliqua. t alcohol. tcalcithis. IN Ophthalmia frigidafada a materijs frigidis , oportet vt euacuetur humor frigidus. Et quandoque eft neceflarium iterare, fiue fit potio, fiue a [ iniedio ] fiuegargarifatio, & vt fit initium curae a reperculliuis, quas non funt infrigidantia valde5 led fint ilia, in quibus eft fubti-liatio f [ ] ficut myrrha, & farcocolla. 20 [ farcocolla. Et fi adminiftraueris collyrium defpica cum a-quis comm en furatis, erit conuenkns. Et fi in tunicis pupillae non fuerit nocumentum , facies t collyrium ex aqua, in qua bullita fint crocus, Sc f calcadis, Sc mei. Et oportet vt liniatur in principio frons ex calcadis, Sc proprie quum via materiei eft per velamen extrinfecum , Sc fimiliter non eft malum, fi abluat faciem ex a-qua, in qua difloluitur calcadis,&: proprie quan datur in a [ praeputijs ] vuae . Deinde conteratur a b.coagulato, cum vitello oui, Sc fuperponatur oculo. Quum autem dolor fit fortior, infundatur crocus contritus cum lade, Sc fucco coriandri, & deftille-tur in oculum. Quidam vero diligunt in guar-denegi, ut adminiftrentur curse extrinfecae * Sc fufficiat deftillatio ladis tribus diebus in oculum , fi difpofitio illud tolerauerit. Et illi quidem , quit collyria adminiftrant, iam experti 10 luntin guardenegi^'J" [ ] ad f alcokol. dolorem vlceratum, vt fiat t collyrium, ex far^ bB.&ai^ cocolla,&croco,& fiefmemithe,&opio.Quod ^alco 0 0 fi fuerit guardenegi poft ophthalmiam grot fampurgabis cum hieris neceffario, &admini-fhabis mucillagines lenificantes fadasc [ ex] cB.cum* fucco caulis, aut aqua decodionis eius. Et quandoque erit tibi neceflarium permifeere eas cum aquafolatri, & quandoque erit tibinece£ farium , vt permifeeas eas cum myrrha , & d dB.croco, De cur a Ophthalmia ventofie* Cap. 13. o Phthalmia autem ventofa curatu reum em brochis, & vaporationibus, & balneis. Et vaporatio quidem ex milijs eft iuuantior vaporationum , quae fiunt ei. ^Qujdam vero prcefunv ptuofi quandoque audent adminiftrare narcoti-ca apud doloris vehementiam, Sc idvtfedetuc do via materiae eft ex velamine extrinfeco. Et 3 0 in hora. Sed ipfe excitatur poft horam vehemen- fi liniantur palpebra; in principio ex theriaca, Sc fulphure, & arfenico, eft bonum. Et potus theriacae etiam confert. Etiam quidem experta funt in hoc folia alicerua contrita, Sc com-cB.alumine. mifta cum c [ anetho , J Sc folia, malux decoda in vino. Nos vero dicemus in antidota» rio troc. conucnientes ad liniendas palpebras. Et aqua quidem foenugrxei , & mucillago feminis lini eft ex cis, quorum deftillatio in oculum tius, quam prius fuit .-praeterea quod prohibet refolui ventofitatem. Sermo 3 [ vniuerfalh ] de medicinis Ophthalmia vfaatis. Cap. 14, COllyrium quidem album. Nam ipfum eft conglutinatiuum »infrigidatiuum, fedati-uum doloris, redificatiuum humoris mordica- aB. paucus, feu brems. patientis ophthalmiam frigidam, confert. Et 40 tiui. Quandoque admifeetur ei opium, & fit ve d t B. rubeum, e B. fief alame-zidachiana. ]le-e [ col- poft illud collyrium d t [ nitiuum, Sc collyrium rubeum maius, &; lyriu m alraigene, ] & farcocolla diffoluta in fuc cofoliorum capparis. Et emplaftrum ex folijs capparis folum. Et confert omnibus iftis regimen fu btile, Sc adminiftratio balnei, Sc vini puri albi. De cura alguardengi. Cap. 12. Ophthalmia vero, quas fada eft guardenegi , cura eft euacuatio , Sc phlebotomia , Sc ventofatio , & quandoque eft tibi necefla-rium incidere arteriam . Quod fi fuerit Ophthalmia calida , Sc euacuaueris ex toto corpore , Sc ex venis capitis, Sc ventofaueris , oportebit vt adminiftresficutcollyrium album de re-percufliuis, & ficutfuccuslenitiui frigidi» Em-plaftra vero exteriora funt, ficut crocus, Sc folia nores. t merdafengi. hementius fedatiuum doloris, fed fortafle nocet vifui, Sc prolongataegritudinem propter ftu-pefadionem, Sc cruditatem, quam facit. Et ex eis, quae procedunt fuo curfub[eft troc.ro£& bB. funt trochi eft maximi iuuamenti in inflammatione, Sc do- faipfarum, sut lore, & eft maior, & minor.] Et tu quiejem in- enim maximi uenies in antidotario trochifcos , & collyria UIUametl>& sut , . „ . . . .. J maiores&mi* huius genens. Et inuenies in tabulis oculi medicinarum fingularium repercuffiua, ficut fly-50 thargy rum, & dragacanthum & lycium, Sc ro- fa, Sc antimonium c[ fafamfi ] Sc acatia, Sc me- e b alafheanf. mithe, &:fandalum,& gallae, Sc lutum figilla-tum, Sc reliqui fucci,& gummi, & reliqua. Et de fingularib.quidem, quae maturat matrices grof-fas,funt ficut myrrha, Sc crocus, Sc olibanum, & fpica, & caftoreum, Sc parum aeris, rubeid f [ ] Sc aloes proprie, Sc amomum, Sc cornu cerui aduftum. Menfurare autem humore cum eo, quod eft frigidius, & cum eo, quod eftca- d f B.aduiti, coriandri, &rmelilotum cum vitello oui, &pa- lidius eft illud, quod pertinet ad induftriam neinfufo in robvuae. Et quandoque eft necefla- artificialem in particularibus. Reliqua vero • . _ j__:r_____1 _ _ __1: C#. *n * * * j — rium, vt eis admifeeatur de narcoticis aliquid.Et linimenta etiam fint ex huiufmodi,&ex memi-the,& lycio,Sc aloe. Et ex eis quidem, quae experta funt ad eam, eft vitellus oui cum adipe vrfi,de quibus fiat ficut emplaftrum . Sc fuperponatur fuper oculum, Sc quum dolor fit fortis, infun- permifta experta dicam in antidotario. Et ex re percufliuis expertis ad vehementiam doloris, Sc materiam groflam,eft encauftrume [Sc alefe- eB-feu henfeti ] cum meile puro,& aqua foenugr^ci po a,ak' natur in angulis lacnrymalibus cum ftylo. Sed de compofitis,funt,ficut collyriunV [iftipticamj f b. aftafithi«. &ru- / 4 2 & rubeum lenitiimm,& collyrium de fcedenegi maius, & troch. de feminibus ex fumma eorum funtboni vltime, JL X. Wi ° T Jt T 1 0 7{E S. Habes medicamentorum ocularium tu fimpUcium, tum compofitorumftluam ex Gal.+.de comp.med.per loca, in libello de oculis par. 5. in lib.de remed.par.faci- lA^TiOTiATlOXiES. De huius curatione fcripfit Taulus lib.^.fed vide & cap.10, Celfumlib.6. CaM< De a [ exituris ] oculi,& cornea. Cap. 3. aB.vlccnbnj T7 Xiturae b [oculi generantur fecundum plu- bB.vlcera. rimum, ab humorib. acutis, aduftis $ &liuifc a, Cap^.y.ö". ___________________________ ^ ^ Cap.xo.Cip.tf. Hb.exCelfolib.6.&fufiuslib.y.Taulolib.$.ffi^dlex. 10feptemfpecies,quatuorafuperficiecorne^,quas Cajj>.iS.cap.i la-tini vero puflulas vocant.pro quo vide libellum de ocu lis par.^.vbi de affectibus corne & membran$ agitur, ex Hic lapfum\Auic emam putant, quod feptem oculi vlcerum Jpecies enumeret, quum tamen primam, & fecundam fpeciem non inter vlcera Gal.referat.de cauf. fymptom.fed corne ahumiditatem exiflimetyqudd Jcili-cetveluti perfumumtvel nebulam cernere boc affetti morbo videantur. & tertia pmterea ac quarta fpecies ad eam vlcerum differentiam pertine at, quamprofun- i * JJ C 6 ' JJ X ' l l * quo multa hic mutuatur. Vide & *Aetium lib. i .ferm. 3. dam vocat ,efi enim tertia illa fpecies, qua argemonem & J\afim.g.ad Mmanforem. De cura» Cap. 2. ClVra ipfius dum eft parua, eft cum medicinis exficcatiuis , &cum eis, quae funtfi-cut medicamen de luto comparato ad Samios, & eft vt fumantur luti Samij torrefa&i, vnc.iij. Taulus vocaty& hanc idem Taulus inter profunda vlcera reponit. Sed amulatur author nofler authorem libelli de oculis, que certi Galenum putauit. Is enim par. Cap.i?. 4 .de oculi vlceribus ages feptem eorum fpecies, vt bic, facit internas quatuor, & externas tres.quamuis & illic mendum fit (vt nos fufpicamur) quod quas jLuicen-nas externas vocat ille internas. & contra quas hic profundas,ille externas nuncupat: Quamobrem, Galeni a B. Vnalitera. iiij.Alialitcra j. b B.AIialitcra. magnificat* fuerit. & tutias, vnc.j.& climiae lauatae, & antimoni; 60 authoritate hic feptem oculi vicerit, fpecies recenfeat ahlntf* eft accuJfandus.J^eque vero,quod addunt,prima et fecuda fpecies humida eft intemperies,de qua Gal.i. de fympt.cauffed alius ajfeclm eft, cui coniunffiaefi afpe-ritas (vt hic notat) qua in altera vifusobfcuritate hu~ miditatem fequente, non eft. De tertia verofpecte, fatemur quidem eam argemone Tauliejfe .fed internum ipfam eße vicus non admittimus. Ouod enim Taulus in ~ ex- abluti amborum ana. vnc.ij. & fcorix seris abluta: vnc.a [iij. ] opi;. vnciij.gummi. vnc. iiij. terantur cum aqua pluuiali, & fiant ex eis collyria 3 & adminiftrentur cum aqua fbenugrae-ci : <5c quandob [ multiplicatur > ] curetur cum exteriori pupillaparte rubicundum eße ait, in interiori vero candidum,per interiorem partem,no profunda in-telligenda efi, aut per exteriorem ipfa fuptrficies, quin interiorem "Paulus vocat ,qua totius fuperficiei efi centrum,exteriorem vero alba finitimam,eiufdem fuperficiei circumferetia. id quod & author nofler ipfum plane amula tus. vocat & author libri finitionum mcd.&au-thor introduci.centrum,oculi nigrum, circumferentiam vero,album, vt & ^iuicennas. Fit ergo, vt non temere Fen 3. TrafE 2. /43 [febricium:] Et fi fuerit fineacuitate, ef[ ] collyrium» in quo ponitur myrrha, Se fpica f [ celtica. ] Quod fi in vlce-ribus fuerit fordes: tunc cum fyrupo de meile, aut cum aquafoenugrxci cnm aliquo collyriorum praedidorum: autcummucillagine feminis lini 5 aut cum ladc mulieris. Et fi fuerit cor-rofio vehemens, neceffariumerit adminiftrare darcametilon: & quando mundificaturvicus, d B. fkrianuni. e f B. tunc ad-miniftramus. fE. nardi. hic de his affectibusfcripferit.Quod vero vt fitpra nota 10 tende ad deficcatiua abfque mordicatione: ficut Ulmus ^hic auatuor PYtpvni A___l:i____^Ul_________________ uimus, hic quatuor externi viceris, & tres interni fpe-cies faciat, author vero li.de oculis contra. Hoc mendu in libcclo ae oculis effepro certo habemus. quum de bo-tria.ifoßula & cglomate,&epicaumate dubiü non fit, quin interna fint vlcera,vt jLuicen.fentit, non externa. jDe fignis. Cap. 4. Signa viceris in eo , quod de oculo apparet funt,cmod eft nundum alhnm. fi f*ft fnnpr mi collyrium deolibano,&ficutolibanumipfum» gB.alnefaftegi [ neieftigi,] Se ceruffa,& plumbum aduftum ablutum, & collyrium album, & collyrium 11 [ai- hB.alabar. bebar] proprie. &fimiliter cinis oftraci ablutus cum albumine oui, aut cinis ofiraci magni ablutus cum sequali menfura fui defedenegi. De-fcriptiocollyrijluberis,-&eftforte. Recipecli-mix.x, Se vij.aur.ceruflx ablutae vnc.j. amyli, Sc opij, Se dragacanthi omnium ana.aureos.ij.te- funt,quod eft pundum album, fi eft fuper pu 20 rantur, &fricentureum aqua pluuiali, &confi- pillam, Sc rubeum, fieftinconiundiua, &eft cum eo dolor vehemens, & pullatio: & quando a B. in panno eftfanies, quaeinueniturina [ eo,quod] fuper- AVIC. Mm »prin- a B. poft illud apponitur. b B. c B. principio aegritudinis, d B.vdha. e B. infufionis iumach , qux fletit fubfole. f B.olibano. principio,quumpönutitut, deinde non mordicant. Et quando fitgarab, fcias quod canon eil in iplo, vtmundificetur in primis> deinde curer tur , &exeis,quaenuindificantiplam,eft vt lu.-matur lanugo arundinis inuenta in interiore parte eius, öt proprie propinqua radici eius , quae quandam nabet groflitudinem, &fubmer-gaturin meile,& adhibeatur algarab, & mundi-hcabitipfum, Deinde lauetur locus cum Ipon-gia infufa in aqua meiiis, & quandoque a [ fe-quitur illud femper, fcilicet] lanugo arundinis licca 1'ola line medicina aiia b [exiiccante] & fufficit. Et ex expertis quidem eftficfmemithe, & crocus cum aqua altaraxacon, & line cellatione permutetur . Et ex eis eft, vt terantur limaciae cum oftracis luis, & permifccantur'eis myrrha, öc aloes, & adminiftrentur. Et ex eis, qua; conterunt in c [ aegritudine J cum eft adhuc pauca, 6c non eft aggregata, Sc quandoque confert in ea, quum eft vicus. Et ex eis eft d [guadai] aduftum, & crocus, & taraxacon ficcum cum aquac [ lu-maclolatri.] Et ex mirabilibus in ipfa, lunt folia rutae cum aqua granatorum luperpofita ei. Et de proprietate eius eft, quod prohibet remanere veftigium f^dum. Et oportet vt non cures de mordicatione eius.Et ex eis quidem,quae rum punt exituram,eft emplattrum, ex pane cum ie-mine maru, & olibano cum lade muliebri, aut crocus cum aqua erucae, aut myrrha cum tertia fui de gummi arabico conte da cum feile vaccino, & annedatur fuper ipfam, & non moneatur , donec fanet eä. Et ex medicinis algarab eft vt fiat licinium ex flore aeris congelato cum f[ bdellio] <5c ammoniaco . Et exiitimauemnt Indi,quod mei mafticatum fanat eam. Et exitii-mauerunt quidam eorum, quod myrrha ibJa. lanat eam,quando luper iplam ponitur,& ex pulueribus expertis in lpia ,eitvtiumatur venarum pars vna, &c ammeos dux tertis partis v- io raminibus paruis tribus,& penetrct,& currat fan guis ad partem oris, &nafl, fiat tunc cauterium vitimum cum1 [fiducia, vtjnon perueniatadpar i b. cm temoculi, imooportet, vt teneatur oculus viti* quod me; deinde caiitcrizetur,& puluerizenturinipio medicinae, & ligetur cum panno. Et quandoque exculat cauteri um a foramine, & fit iiifficientia in iplo,quantum poftibile eft. Et medicamen . quidem m [ alrefium ] eft ex medicinis bonis ia m illo capitulo. Et oportet quando fit cauterium, vt puluerizetur in ipfo medicamen, & ponatur fuper iplum oculum fpongia infula aqua in- nB.putat,,.,. fngidata , aut mafla fubtili infrigidata ni-ue, & quotiefcunque tur ea.J • alralcjj, [ vult calefieri, rore- “lcfiaJl^ L 7 teturillj, AT IOTS^ES. Jlegilopem inteUigit, qu#, abfeeßus eft inter maio-2o rem 0CH^ angulum, &" nares7&ft negligitur, vfquead os m fiftulam debi/cit: vocaturquepriufquam abfcejjks in vicus erumpatjancljilops.Gal.de boc, & eius curatio ne 5. de corn. med.per loca agit, ex quo Taulus lib. 3. & autbor nofier in hunc locum tranjiuht. Vide Trallianum hb. 2. & P\ajim 2. Cont. tra. 3. necnon Celjum lib.y. 30 De additione carnis lachrymalium,&diminutio-neeius. Cap. 16. /~\ Vandoque magnificatur caro haec adeo» V/ vt prohibeat vilum . Et quandoque mi- nuitur valdea [& occultatur] adeo vt aBi non prohibeatlachrymas, & plurimum eius con tetur-tingit ab errore medici in incidendo vagulam. Additio vero curatur medicinis ineißonis, &£nö fiat radicitus, Sc perueniant Jachrima?■ Djminutio au tem peruemens ex incitione, curam non ha bet.Quod fi fuerit ex parte alia7quandoquepo{li nius,& terantur puluerizando,& puluerizen- 40 bile erit vt curetur medicinis generatiuiscarnis, B. tur in ipfa. Et etiam medicamen compoütum ex limatura ^ns,&: aluminej& iale ammoniaco, & confert ei fanans. Et ex medicinis vltimis, eft vt fumantur atramenti, & aloes, & larcocollae, & corticis § [radicis j thuris contriti, &memi-the partes squales, & terantur , 6c cribellentur,«^ ponantur in lachrymali,& aloes folummo do cum corticibus thuris etiam, öc confidera reliquas medicinas didas in antidotario, & proprie medicamen acutum viride,& confidera me dicinas tabularum medicinarum Angularium. Quum autem confequitur os,& non iuuatur me dicims,tunc necefle eft ipfam Icindere, & detege re a fuo interiore,& aflumere carnem mortuam, fi fuerit,donec perueniatur ad os,& eius quidem regimen poft illud, eft fecundum tres modos, fi os eft fanum, fricetur nigredo,fi apparet in ipfä, h B.impleatur. & h [ foluatur aliquid ex J medicinis confolidati-uis,6c fuperponatur,& ligetur,& dimittatur diu. Et fi res fuerit maior lita, tunc neecflarium eft 60 bic tranjiuht.-& Celfuslib. 7. cauterium. Et quando neceflariurn eft, vt 111 ofte corrupto fiat foramen1 [ f j & intendatur cum hoc, vt fiat cauterium quam profundius poteft in infimo concauitatis, non declinädoad nafum,nequead oculum:k [&ele uetur coniundma] ad latus nafi in profundo, ita vt quum proferatur locus vno foramine, aut fo- in quibus funt fty pticitas,& exficcatio, ficut medicinae fadae ex aloe, & memithe, Sc croco cum vino.Et medicinae fadac ex aloe, [vefigi]cum bB. albengi. vino, & aloes folum, quando puluerizatur luper per lachrymaiia,confert,& vinum ipfum cöfert, proprie quando decoquitur in iplo illud,quod habet virtutem conftridiuam. ^ \ AT 1 0 E s. ■ 'V ’ • ~ ■ • •’ ■' 1f " ■ V bi ex vlccre caro in angulis, iuxta nares fupercre-uerit, i.yKKv&i^ce, Gmci vocant, malum eft, ait autbor introduciortjy nautis, ac pijcatoribus peculiare,quod interdii ex tuberculo interno, & vngue non accurate exci fo gigni folet.Huius contrarium eU fi) ccg^quum angulus maior dece.ßerit, vel ex latente cauja quadam, vel ex praua cnratione,vel quouis alio modo, ita ut angulus U ebrymas continere amplius non poftit,fed dimittat, Ho- cap. 1 f. rum quoque curationem docet Tattlus libro 3.ex quo Capaz-a- i t B. penetras, k B. ne remoneatur , vel ne extrahatur con iunftiua, mio dcclinaodo. De albugine oculi. Cap. 17- SCias, quod albugo in oculo alia eft fubtilis proucmens in fuperficie apparente, & nominatur nebu la, 6c alia eft grofla, & nominatu 1 al-btiso ablolute. 0 De De cura. Cap. 1 Si Eius quidem , qua: fubtiliseftexeain corporibus eueniens teneris, oportet vt aftidue-tur vaporatio cum aquis calidis, & balneis in a-aB. Alialitrra. minoris; Et iterum venarum pars vna,& am De febel. Cap. 19- SEbel eft panniculus accidens oculo, & inflatione venarum eius apparentium in fuperfi-cie coniundiuse, & cornea, & texitur quiddam in eo,quod eft inter eas, ficut fumus. Et eius quidem caufa eft repletio illarum venarum, aut a materijs currentibus ad eum per viam panniculi exterioris, vel per viam panniculi intrinfeci: meos duas tertia’ partis vnius, fiat ex eispuluis. 10 propter repletionem capitis, & debilitatem ocu-Et fortius eo eft,ut fumantur,larcocolla,zuccam li,Quandoque vero accidunt ex febel pruritus,& tabarzet, fpuma maris, ariftol. & t nitrum,fiant lachrymas,6c panniculus, & nocumentum exim fbaurach. „ cum eis alcohol. Et ex eis quas conferunt, funt L~laU ^lcobolc [aftume&on,&c alcoholalubar forte, bar ferte,&afta & aftaticon, & targamatican, ] In chronica vero fethicham, & grofl'a,& frigida in corporibus groflis, oportet vt tharchamathi- adminiftretur lenificatio albuginis cum vapora-tull‘ tionibus , &£ lenificationibus &: balneationibus prasdidis,& fint collyria prasdida,quibus fital- ditantur, & permutantur de vno ad alium, cohol, diflfoluta in aqua acori, aut in aqua falis 20 mine Ibiis, & lumine candelce, & debilitatur yi-lüs ex ea, quoniam impedit, & infert ei ^ftuatio-nem. Et nocet ei omne, quod ei fuperponitur. a [ Plurimum ] vero accidit oculo pariditi febel, aB. Et quando vt fiat minor, & minoretur corpus pupillae eius. quaad vngulam bie. ^ fo parum gummiarabici, &farcocolla,& fit ex 30 funt experta , & eft propinquum imprefliom eo alcohol: abfeindit enim febel, & remouet denudationis: eft vt fumatur tefta catinorum,& fcabiem. friceturab ea linimentum, & conteratur mul- tum, &poft illud commifceatur cum oleo defe-De vngula. Cap. 21. minibus cucurbitas, & conteratur fimul: deinde mittatur radius in cute,&accipiatur cum come-aBattt Th St additio coniunaiua,a[&] velaminis con- dicamen , fricetur cum ipfo vngula aifidue Xh tinentisoculum , incipiens fecundum plu- omni die multoties, fubtiliatenim eam, & rece- rimum ä lachrymali, & currens femper fuper dit cum ea. Et oportet quidem, vt inclinetur an- coniundiuam. Et quandoque tegit corneam,& te medicinarum adminiftrationem fhpervapo- inuaditeim ita quod cooperit foramen. Et eius 40 rem aqua calida tandiu, donec calefiat oculus, quidem quadam eft, qua eft durior,& quadam & rubificetur facies, aut ingrediatur balneum, eft, quaeftlenior. Et quandoque eft citrinico- Quandoque vero confert in vngula \eui,vt tera- loris,&quandoque eft rubei coloris, Aquando- tur thus,& infundatur in aqua calida tandiu, do- que eft fufei coloris, Sc eft vngula cuiu s vicinitas nec fuper ipfum vna hora perträfeat, & coletur, cum coniun&iua eft vicinitas adharentia, qua & fiat cum ipfo alcohol. velociter denudatur qualibet fufpenfione, &eft alia, cuius vicinitaseft vicinitas vnitionis,&indi- ^ getexcoriatione. Vnguis morbus eft in numero, vt Galenus lib.de diff. ^ u De cura. Cap. 23. $0 morb.Tro eius notitia,& curatione,vide Taulum lib. 3. Cap.i 8. & 6. jLetium lib. i.ftrm.3. Celfum lib. 7. &b[ feluzaharagi, minum, & fal, Sc deftilletur faliua in ipfo. Et fo- Sc croci, Sc lief memitheomnium an. aur. ij. Sc oB.alkalef. liac [ falicis ] conferunt ei valde, quando ex eis mufei, ij. danich. Sc maneat fub Iole. xl. diebus, fit emplaftrum. in vafe vitreo claufo. Et ex eis, qua; experta funt inipfis,eft ingredi balneum in ieiunio,&: morari jl T^^OT^iTlOT^ES. in ipfo,at deftillare acetum,&aquam in oculum multoties. 111$ vero,quas funt natiuas, recipiunt Hypofphagma,quod hsmalopan,& author lib.de curam difficiliter. oculis Jeu illiuspotim interpres,petiam voca t, affectus 5 O efi,quo,vt Celfus ait,oculifanguinefuffufi,funt. De hoc .A 0 T JL T 1 0 S. Cap.s.Cap.ii. pete Gal.4. decomp.med.perloc. Taulumlib.^.Celfum Cap.(J. circa fi- 6.^Authorem lib.de oculispart.ry.& 6- Vide,& Hp- Epiphoram boc mali genus vocare videntur Grsci. £fm'g fim 9. ad ^Almanf. cap.de atarphati. Cel/us tenuis pituita curfum. ‘Plinius delacrymationes. Cap.12.. AluUtera. De boc, & eius curatione egit Taulus lib. 3 .fedfuftus. Cap.z- ^ , ■ Celfus cum lib.6.quum de Ophthalmia loquitur,tum lib. De lachrymis. Cap. 26» j.pafisquoque y.ad J.lmanfdeeodemferipfit. Vnum author hic notat,in quo repugnare fibi ipfi videtur. JLil HJEc tegritudo eft, vt fint oculi femper hn- lachrymas,qus natius funt,non curari: id quod & Celf. midi humiditateaquola. Et quandoque 60 Ubr.y. Mqrnm de huius curationeßatim agit, difficile currun t lachrymas. Et earum quidem alias funt curari ait, qua fi curationem admittant ,fed difficilem. natiu$, a lix acci dentales. Et de acciden talibus Exißimarim, in puerulis hoc vitium, t amet fi ab ortu funt, quas fun t infeparabiles in fanitate, Sc funt inuaferit, curationem recipere. at vbi per statem efi aliae (equentes aegritudinem $ quae remouentur, confirmatum,remedijs nonparere.vtrunque ergo innuit fi remoueatur aegritudo, ficut fit in febribus. Auicen. hoc quidem inpnori cap. id vero, quum de cu- Caufa autem inaccidentalibus, eft debilitas re- ratione agit tentiuas, aut digcftiuas decoquentis, aut diminu AVTC. Mm 3 De Deflrabofitate. Cap. 28. QVandoque fit ftrabofitas propter mollifi-cationem quorundam laceitorum mo-nentium illud , quod apparet de oculo, & declinat ab afpedu illius partis ad partem ei oppofitam. Et quandoque fit a fpafmo alicuius corum,& declinat oculus ad partem eius.Et qua-litercunque fit? quandoque fit ab humid itate, & 3. vbi de oculi refolutione agit.fcrihit,& Celfus lib.6.de Cap.14. oculi refolutione, fed h&c (qua.f.totim ocuii eft) eo au- £ap.u. tbore curationem fufapit. De exitu oculi. Cap.ö. Cap. 3 o. INterd um accidit egreflio, aut propter vehementiam inflationis oculi aut propter graui-tatem, &C repletionem fuam, aut propter vehe- quandoque fit a‘iiccitate,ficut accidit in febribus 10 mentiam coar&ationis eius ad exteriora,aut pro- acutis. Etilla quidem,in qua fpafmus lacertis cft: caufa, non fit nifi a fpafmo lacerti motiui j fpaf-mus enim eius eft, qui facit euenire in oculo ftra-bofitatem, & nocumetum: fpafmus aute lacerti retinentis in radice non facit apparere nocumen tum,imö confert valde-Et multoties quidem accidit ftrabofitas polt quafdam aegritudines cere-a B.fcotomiS, bri,ficutepilepfiam,& Karabitum,& a[ vcrtigi-& fumlu pro- nem,&: fimiles iitis. Et accidit poft] aduftionem; ftCT. pter vehementem möllificationem fufpenfionis iuaj, & lacertorum feruätium fufpenfionem eius praedida-m. Et illa quidem, quae accidit propter vehementiam inflationis oculi, & repletionem eius, a f [ ] aut eft a materia pluri- ma in iplboculo h [inflatiua, ] aut humorola hu- tem mida, & quandoque eft repletio propria in ipfo. Et quandoque eft cum communitate cerebri, & corporis, ficut, quod accidit apud retentionem & ficcitatem, aut repletionem. Etfcias, quöd 20 menftruorum. Et illa quidem, quae eft propter remotio oculi ad fuperiora, autad inferiora, eft illud, quod facit videre rem vnam duas res: fed ad duo latera, non infert vilui nocumentum de quo fit curandum. De cura. Cap. 29. [ T Nfansvero] non fanatur nifi in difpofitio* Jl ne infantis valde humidas. quandoque a B. Strabofitas vero illa,q 11^ clt a generatione. €njm iperatur, vt fanetur,& proprie quum eft re- 3 o propter mollificationem lacerti eft, quoniam la- vehementem coardationem eius ad exteriora c [non eft nifi ] apud praefocationem: & ficut fit c B< cft kl[ quum loda eft vehemens: & ficut fit apud vomi- quum, tum , & clamorem, & mulieribus poft partum vehementem, & tenafmon. & quandoque eft cum hoc ex materia declinante ad oculu etiam, quum non cft mundi partus: &qyandoqueeft ex corruptione d [ commiftionis J foetus , aut dB.complexio morte eius,aut putrefa&ioneeius. Fadta autem nis. cens. In hoc enim oportet, vt aequetur cuna,& ponatur candela in parteoppofita Ihabofitati, vt laboret femper afpeCtus ad eä. Et fimiliter opor-b B.qufcoppo- tet, vt ligetur filum rubeum cum re b[rubea op-«iitur. pofitum J parti ftrabofitatis, autfufpendaturaii-> quid rubeum apudtempusoppofitum, aut au-rem,&: totum illud fiat ita,vt eius afpe&us ipfum confequatur, & videat illud cum paruo labore. Quandoque enim confert ille labor in aequan- certus,cötinens neruum concauum,quum 1110I-lificatur,non fuftinet oculum, fed declinat ad exteriora. &egreffio quandoque eft ex moliifica-tionclaccrti tantum, & non deftruif ur vifus: Sc quandoque e(l cum c[adionc]cius,&dcftruituv eB.rcmotm vifus, Sc quandoque egrediun tur ambo oculi in cis, quas funt ficutpraefocationes, öcapotiemata velaminum cerebri, Sein pcnpneumonia: 6c eft caufa in illo coar&atio, 6c quandoque eft caula c B. Alia litera. mittere feu applicare afpeftu, feu intuitionf. mam cornea. De fignis. Cap. 3 I< dooculum. Etc [ emiflio fanguinis ] eft ex eis, 40 in illo repletio etiam, &c multoties fit illud cum quse faciunt afpe&um redum. illi autem,quibus fanguineitatef [ impediente,[ 6cfaciente apolte- £B accidit illud,poftquam magni funt, & lenes, & cft caufa eius mollificatio , aut fpafmus humi-dus , oportet, vt vtantur mundificatione cum euacuantibus, quee diximus cum hieris magnis; Sc fimilibus eis,öifubtiliationeregiminis,&ad-m iniftratione balnei 5 & refolutione. Et de medicinis quidem iuuantibus in ftrabolitate, eft vt fiat eis caputpurgium cum fucco foliorum oliu^. Quod fi fuerit eius euentus a fpafmo ex ficcita- 50 materia,quandoque non eft magnitudo, & in apparenti I QVum eft ex materia plurima aggregata in pupilla , tunc illic elt cumegreilionema-w gnitudo, &quum eltexcoardatione, quandoque eftillic magnitudo , fiadiuuateam te, tunc oportebit, vti embrochis humeftatiuis. Et quando non affuerit febris ,• fumat in potu lac afininum cu oleis valde humedatiuis, & penitus oportet,vt hu mede tur eorum regimen. Et oportet, vt deftilletur in oculum fanguis turturis,& vt fiat emplaftrum ex albumine 011 i,et oleo rofac.& pauco vino, & ligetur, & fiat illud diebus pluribus. A T JL T l 0 S* 60 Oculi nonrefolutionemfolum.fcd &con- uulfionem mu/culorum oculos mouentium[equitur, mor buseftinfitu , & ijjdem caufisfuccedityquibusparaly-fis, & conuulfio. & fimih propter ea curandi funt ratione,qui hoc affeHu correpti funt. particularem tame eius curationem lege ex libello de oculispar.q..& Taulo lib. ambabus dilpofitionibus lentitur extenfio,expul fa retro a pofterioribus, & cognofcitur eius caufa. Cum illa autem,qua; eft propter mollificationem lacerti, non magnificatur pupilla, neque lentitur tenfio vehemens ab anterioribus, &eft pupilla cum hoc sftuans. De cura. Cap. 3 2. EGreflioni vero leui fufticit vitta repellens ad interiora, & fomnus fecundimirelupina tionem, &exficcarecibum, &paruitasmotus, .& aftiduatio claulionis. Quod fi medicinarum indigeatadiutorio, adhibeaturcollyriuin delu- niach. Quae vero fortis eft ex ea, tunc fi illic c it materia, indiget mundificatione e;us a coipo-0 rc, re, ft capite, cumco, quod fcis cx folutiuis, & .lArnnrn* ph^otomia, & vcntofis fuper a [amfeo tcmpo-mspoftcrioris, ra*ft collyrijs] acutis. Et penitus quidem folutio capius,&clyite ventris dt ex rebus magis iuuätibus Ipecies eius: nbus. ftfinnliterpofitio venrofarum Tu per b [collum: c a C a a £ & oportet, vtaffiduetur vaporatio c [inprinci- piojcuni lana infufa in aceto,ft embrochetur fades cum frigida aqua, d f [ ] ft proprie, dt®*.&a^ua inquadecofta funt ftyptica flcut cortices granatu ngi a. torum,&fentices,&ficut papauer,&endiuia,ft 10 X ririditasjautem accidit, aut propter cau- bB.giaucedo. virga paftoris. Quod fi non fuerit a repletione, confert hoc regimen in omni hora. Etii fuerit illic repletiojoportebitjVtreloluatur in principio materia cum rebus cognitis . Et fi fuerit ä molli- motis,irritato leniter oculo,fpirituum, humorum at-que alimenti finiul copia paulo maior trahatur;ita enim & in partibus reliquis,qua atroph ia laborät fr icationi-bus,& acribus medicamentis,& verberatione vtimur, vt [anguinis copiam aduocemus. Tutius tarnen Celfi conjilium fequi exiftimamus. De a [ viriditate ] oculi. Cap. 3 4. a B.gkuccdine. ficatione, tunc oportebit adminiftres hieras magnas , & gargarifmata, & odoramenta, & fuffii-migationes cognitas, & poft illa adminiftra fty-pticae [ fortitudinem facientia. ] Illa vero, quae cB.Coflringen- cllapudpartum,fieft a paucitatecurfusfiuigui- V fam, quae eft in tunicis, aut propter cau-fam, quae eft in humoribus. Et caufa quidem in Tumiditatibus eft: quoniam fi fuerit glacialis in ipfo plurimae quantitatis, & albugineusclarus, ftfitus eius propinquus ad exteriora , & aequa- CB.aut. lisquantitatis,c[ft] paucus; erit oculus d [va- d B.ghucus cau rius viridis : & proprie fi non fuerit ex tunica ^ieorum • prohibitio. Et fi in humiditatibus fuerit conturbatio , & glacialis fuerit paruus,ft albugineus tia,vdoppihn- ms parienrkim,aut corruptione fertus: prouoca 20 plurimus, obtenebratio fiet, ficut eft obtenebra tu menftrua, & extrahe foetum. Et fi eft ä coarfta-tione tantum,tunc adhibe ftyptica. Et ex medicinis quidem conferentibus in egreflione, & eminentia , eft vt fiat emplaftrum ex farina fabarum cum rofis,& thure,& albumine oui: & etiam nuclei daftylorum adufti cum fpica funt boni emi-nendae,& egreflioni. Cap.ii. Cap.u. c/1 XX OT JIT 10 Ti ES. Hunc affectum tKTrnattov Taulus appellat lib. 3 .vhi eius curationem fer ibit, ex quo author noßer videtur hac defumpfiße, meminit & author de oculis par.6. tio aqu# profund# . Et fi fuerit glacialis profundus , erit oculus niger. Caufa autem in tunicis , eft vuea. Nam fi ipfa vuea fuerit nigra, erit oculus eius caufa niger. Et fi fuerite [ viridis,] eB.giauca. flet oculus1 [viridis. ] Et vuea quidem fit § [viri- fB.giaucus dis,]autpriuationedigeftionis,ficutplanta: nam £B-glauca* in principio quum nalcitur, non eft apparentis tin&ur#. Imo declinat ad albedinem,deinde ipfa cum digeftionc fit viridis; & propter hanc 30caufam, funt oculi infantium h[ virides,] ft va- j^gj. r rij: & huius quidem1 [varietasjfit fecundum hu- i B.gl miditatem vltimam, a at propter refolutionem iiumiditaris, quamfequiturtinftura, quum eft digella valde, ficut planta, quum refolu itu r eius _ auci. gfauccdo. De profunditate oculi,&eiusparuitates. Cap. 33, humiditas, incipit albificari. Et h#cquidem k kB.glaucedo. JLlud eft in febribus, St proprie in vigilatiuis, & fucccflione euacuarionum,ft iniomnieta-tis,&3 [angufti#,] ft triftiti#. Et in illa quidem, [ viriditas] eft a ficcitate dominante. Et infirmorum quidem oculi5 & fenum, varij fiunt propter hanc caufam 5 quoniam in fenibus multiplicatur humiditas extranea, & refoluitur innata. quae eft vigdatiua,eft oculus fomniferus, grauis, 40 Aut erit illic color eueniens in creatione, non difficilis motus in palpebris , ft non in pupilla: ft in anguftia eft quieta pupilla. Quidam autem dixerunt, quod accidit quibufdam hominibus diuerfitas duorum laterum faciei in frigore vehementi , & calore vehementi. Accidit ergo o-culo, qui eft in parte frigida , profundatio, ft paruitas. A TSf X 0 T J. T I 0 X;l S. Oculos hoc malo apprehenfos Celfus imminutos lib. 6. vocat, videtur Taulusphthifim, & atrophiam nucu-Cip.ii. pare lib. 3. vbi, & eius curationem feribit fedpulchre, & huius curationem tradit Celfus loco citato. videtur tamen Taulo aduerfari. hic enim oculos medicamento, quod rarefaciat, & acriore oblinit:at Celfus,quum huc affecium ex acri pituita curfu in lippitudine,aut ictu ma le curato, aut continuatis fetibus gigni exifiimet, acria interdicit, & medicamenta, & linimenta,quod lachry- Czf.e. propterea quod ipleaducniat vu#, quum non prius fuerit. Et fit quandoque propter claritatem jhumiditatis,ex qua creata eft, Et quandoque fit propter vnum duorum, quando accidit in principio creatur#, & fciturillud bonitate vifus, & malitia eius. Et1 [viriditas] quidem alia eft na- iB.glauccdo. turalis, & alia eftaccidentalis. Varietas autem prouenit ex aggregatione caufarum nigredinis, ft caufarum111 [viriditatis, ] & componitur ex eis m B sjauccdl-„ 50 inter nigredinem,&n [viriditatem,] qu#eft va- nis. rictas. Et fi effet varietas 0 [primitiua] fecundum n B.glaucedinf. quod exiftimauit Empedocles,effet oculus P [ vi- 0 B-A!lalltera ndisjlpfus propterfuum defedum ab ^ [aqueita- p B^kucus?11* te,]qu# eft inftrumentum vifus. Quidam autem q b. Aiu inera. nigri minorantur a r [ viridibus in vifu, quum ignenate. viriditas] non eft propter nocumentum in ipfis. rB* g[auclsin Et caufa in hoc eft , quoniam nigredo , qu#eft ^J^ua °s au f( caufa albuginei] prohibet penetrationem for- fB.^muham marumcolonimcum r [ declaratione ] propte- albugineitatem. mas moueant: id certe,quod & affectum augerepotefi. 60 rea quia contraria eft peruietati, & u [ illud ficut |.B‘emaiufcda* +Adde,qudd fi atrophia hacefl, aut tabitudo: nopoßunt atria non vehementer ladere, dum ex fucatum oculum magis etiam deficcant. Sand Taulus nobis non fatisfa-at, fi acriori medicamento vtendumait. fed (quod nos fu f picamur)non acriori,atfubacrifortaffe medicam eto, vti licet: non quidem quod acria abfoluti medicamenta oculis conueniant, verum vt ifs,lembus tamen,oculo ad- illud, quod eft] propter conturbationem humi- u°B/£cut ditatis, &fimiliter, fi fuerit caufa propter mul- qUseft. titudinem humiditatis. Nam fi eft multitudo, x b. obedit ad etiam non x [ relpondet motui palpitationis, ] & mcdö veheme-egrefiioni adanteriora y [itaquod inde] fiteu- us randum.Etfi oculus fuerit2 [viridis]propter par- Je ql'°rc Ione uitatem humoris albuginei, erit magis videns z B.giaucus. AVIC. Mm 4 in a B, rebellis. in node, & in tenebris,quaro in die propter illud quod accidit de motu luminis materies parucE:6c impedit a declaratione: huipsenim motus deficit a declaratione rerum, ficut deficit in declaratione eius,quod eft in teneoiis poft lumen.Niger vero caufa humiditatis vifus inno&e eft minor, propterea,quod illiid indiget palpitatione,<5c mo tione materiei ad exteriora. Et"materia plurima efta [grauiorjquam pauca. Niger autem propter tunicam aggregat vifum vehementer. De cura. Cap. 35. f alcohol , bengj licco. f alcohol. a B.asfahani. l> B. de oliuis, IAm expertum eft f collyrium exiufquiamo albo, fi decoquatur in aqua, donec fiat ficut mei, & fiat inde f collyrium. Aut fumatur anti-monij a [SaphaniJ pöde.iij.5. margaritarum, m u-fchi,camphoras,omnium an.pondusdanich.fu-mi lampadis oleib [aut oliuarü, croci amborum Ts^TsfO T T I 0 S. Vitium hoc efi,quod tpQagicctrw Gr&ci vocant, non palpebris dumtaxat, fed capiti, inguinibus prtejertim, & toti corpori eueniens. Sani corporis noferi excrementa, qua expoftrema in fohdispartibm concoctione deciduntur, partim infenfili,partim fenfili perfpiratio-ne, veluti per fudores excerni foLent. h&c, ji in cutis 1 o profundo retineantur, ne que expurgentur. quocumque id cafu acciderit,feuex obfiip ante frigore ,feu ex f ordibus,feu ex medicamentOyfeu ex humorum crafjitudine, putrefeere neceß'e eft. putrida vero iam facta, fi acria fint5 quandoque exulcerant, quandoque pruritumJolum faciunt: fi non acria, at cum calore tamen, & crajfitu-dine extiterint, tunc vel tumores varios gignunt, vel pediculorum materi amfuggerunt,gignuntur q; hi tanta nonnunquam ob redundantem humorem copia, vt hoc vitio obijße compertum fit Mcmanem poetam, & The aut ölei famba- an* ]3- j-aggregentur omnia terendo,&adiryini- 20 recydem Syrum, vttefiaturMiftot. 5. dehiftor.anim. c • v .• «a Qdumvero horumfubiecium putrida materia fit: effi- ciens eorundem caufa non naturalis eft caliditas, putredo nanque corruptio eft in vnoquoque humido naturalis caliditatis ab alieno calore.^meteor. Ouare legendus T efi authoris huiws contextus negatiuepotim, quam af-firmatiui, vt antiqui feri codices legunt^quum de huius morbi caufis agens ait. [ Et virtuspraparatluagenerationis eorum efi caliditas naturalis . ] ne que enim naturalis eft caliditas veri ,fed aduentitia. Sedambiget jcini.drach.j.cro ftrentur. Et crocus ipfe , & oleumeius eft exeis, & t nitrum, amborum an. partes.5. Et melius quidem eft, vtfit i llud, quo conficitur, acetum fquilliticum.. Sed t baurTch^1' b I^membuzegi] cum f nitro eft medicamen ex lentibus dcco&is cum aqua roi.& facere emplaftrum de portulaca, & endiuia cum oleo rof. & albumineoui ^ & adminiftretur totum illud nofte, & ingrediatur balneum poft Aut fumantur lentes excorticat«, & lumacn, & pulpa granatorum, &c rofo,&conficiaturiliud totum cumalrob innoäe, & balneetur mane, & afliduatio balnei eft ex rebus magis conferentibus ei. In antiqua vero,& chronica,oportet,vt crura ventofentur, & phlebotomentur vena; frontis, & adminiftretur afliduatio balnei. Ex medicamentis autem, quas ponenda fiint in ea cft>vt fumatur asris vfti medietas.drach.j.dragan-thi,drach.iij.piperis,croci an.drachm.j. terantur cum vino pontico, donec fiant ficut mei fubti-ie, & adminiftrentur in exterioribus palpebras. In ea autem, quas fit fucccffione Ophthalmia;,eft expertum collyrium fecundum hunc modum a: ’attraraewi,] ^fpic£om- lcriptoruadufti. mum ana- Pajs.j. fumantur,det lapidehasmati- t fedenigi. tc>x- partes,fiant collyria, &c fricentur ex eis pal- pebras . ^ ^ O T T I 0 TfE S. Cap.s VriXamv in t eilig it, de qua GaL4.de comp.med.per Cap.ii. loca.&Tauluslib.3. JL T J T I 0 E S Defcler Ophthalmia,&xerophthalmia agit,qimge ner a funt dur&,& arida lippitudinis,vt Celfus ait lib-6. Cap.<>. quem tu vide. Vide, &Taulumlib.$.ex quo hac vi- Cap.zz. dentur defcripta. ( Degrojßtudine palpebrarum. Cap. 7. 10 A Egritudo eft fequens fcabiem , & quando-jTjL que faciunt ipfam poffidere linimenta frigida fuper3 [oculum,] & eius cura eft t colly- aß.palpebram rium faftum exlapidelazuli, & lapidearmeno, t alcohol. er ex nucleis dactylorum aduftis,et ipicis duabus, & adminiftratio balnei afiidua,& alienatio vinij quandoque vero fricatur plurimum cum radio, & collyrio rubeo leni: fed fricatio cumzuccaro quandoque excitat,& attrahit. De geßapalpebranm. Cap. 5. EStvt accidat palpebris difficultas motus’ad claudendum,quum funt apertas,& ad aperiendum,quum funt claufas, cum dolore, & rubedine, fine humiditate fecundum plurimum, & confequitur eas plurimum, vtnonobediantad aperiendum cum excitatione apud fomnum. Et 20 xA Tf 'hf 0 T jL T 1 0 E S. De hoc vitio,Graci ne verbum quidem. Confequitur retentiones excrementoru, qua tum abire in pilos, tum infenfili perfpiratu educi confueuerant, retinentur vero ea,vel ex diuturna fcabiei,& cruflanim mora,vel aflri Cia cute frigidis medicamentis,vel alia caufa quapiam. Meminit hic,huius curationem deferibens,de fricatione ex faccharo.videtur tamen,quum ipfum imbecilliter di-fciitiat, abfiergat, aut leniat,pr a fidium no fatis efficax. plurimum quidem ipfius non eft fine fruftislip- 30 Mdde quod, & fi forti fac charum non importune inhoc pitudinis feparatisdurasficcas, &nequeeftcum ea curfus, mfi per accidens, quoniam eft ex ficci-tate , aut humore vilcofo declinante ad üccita-tem valde: fed quandoque eft dolor, & rubedo, a B. ex pruritu. Illa vcrd,quxfita [a fricationcjfinc materia fiue-AUaiicera, quü tcadipfam,nominatur(iccitasoculi, 8cmulto-clipmn ticsdf illic complexio calida, Sc materia pluri-magrofia indigens caacuatione. De cura. Cap. 6. O’ malo oculis offeratur , coniuncia tamen fricatio pote fl offendere, dum maior inperfi icatum oculum humorum copia attrahitur, id quod hic ipfe innuit poflremis verbis.Sed verd id prafidij genus de aliorum fentetia affertur, ab ipfo vero jLmcenna non omnino probatur. De* [inflatione]palpebra. Cap. *8. aB.tebcgi. A Ccidit propter materias fubtiles, &: vapo-40 res, & propter debilitatem digeftionis, & malitiam eius, ficutfitin febribus vigiliatiuis, & in vigili j s,& quandoque fit in principio hydropi-fis,S£cachexias, & propter apoftemata b [ humi-da] ficut peripneumonia,& lethargia,& quando accidit conualefcentibus indicat multoties c [conuerfionem, J & proprie quando in eis eft reliquorum membrorum inflationis priuatio, &C remanent ipfe excitatas,& inflatas,& cura eft ab-fciffio caufas,& vaporatio. b B. Alia litent intrinfeca. cB.recidiuatio- nem. JL 7^ 0 T .A T I 0 7^ E S. Tortet,vt afliduet vaporationem oculi cum * fpongia infufa in aqua tepida, 6c affidue vtaturbalneo cum aqua dulciasquali,Seponat fu per oculum apud fomnum albumen conquafla-a B. inungere, tu m cum oleo rof & affidue faciata [ fudare] ca-ieu embxocha- put cum humeftatiuis, & oleis, & embrochis, & «• caputpurgijs humeftantibüs cum oleo viol. & nenupharino,& reliquis. Et fi fignificauerint di-fpofitiones, quod cum ficcitate fit materia eho- 50 lerica , folues cum volubili, quoniam in ipfa eft proprietas.Et fi exiftimatur quod illic fit materia grofla>exficcata,indigens rel61utione,refoluatnr 'Vfonnunquam laxo, minime dolorofo tumore pal- cum mucillaginefoenugrasci, 8c muciilagine fe- pebra afficimtur.bunc Gmci t^cpdcm^cc vocant, qua minis lini acceptis cumlafte. Iftas enim ambas, tamen vox de flatuofo tumore omni, non inoculis folum, quan do ponuntur fuper oculum, auferunt algef- fed&fub cute, & membranis, qua etiam offa,& mu- la,£ceuacuant humorem. Et ex eis,quas ad eam fculos ambiunt, fumi folet, vt ifs quiinTauli leftione experta funt, funt adeps gallinas, & mucillago verfantur conflare poteft. De hoc vbiinoculis eft,vitio feminis lini, & cera, & oleum rof ponatur illud agit Taulus lib. 3. Videtur tamen author nofler eius CaP-*a* bB.quibufdam defuper fcmper. Et inb [palpebris] adminiftretur, $0 caufas multo exaclius recenfere. hons. quod attrahit lachrymas,ficut collyrium fArfa- ftratis * plurimu enim confert in materiali chronica adminiftratio alcohol prouocantium lachrymas. Ipfa enim refoluunt materi a,groflam, & faciunt eam currere, & attrahunt ex humoribus fubtilibus illud,quod lenit eam, & refoluunt ipfum fua refolutione. t Erafiftrati. Degrauitate in palpebris. Cap. 9. nVi Vandoque fit propter inflationem, & cau-" ; eius, & quandoque fit propter debili ratem virtutis,&cafuseius3f[ ]in a|B.ficut. heftica -& quandoque fit propter groftitudi- nem, 3 B* fen adha?-icat eum oleo« t alcobeL Cap.7. Cap.i y, a B.regimine,& cura. b B. Alfa'itera.c.n. de (iicie. Sude vel alfude elt carobotho-ralis addita in ©culo,qucd&c. f aigarab. t alcohol. aB. alfatliers. b f B- Cap. 13. de cura inuerfa-tionis palpebre. 3luus,auEt, qua; eft ab abbreuia tione palpebra curatio eft , vt föndatur cutis eius,& non fua-rur,vt prolonge tur palpebra, & cofo Udetur poft ortum carnis cu tanes. Et e Ipes prima, & feci:da fecunda plus; & nunus.Illius vexo qu^ eft a gla doiitate, Sc carne addita.tüc cu ratio e,vt remo-ueas ea cum ferro . & fimiliter eius,qu^ § ä ve-ftigio viceris co lolidati abbreuia tis palpebra, curatio e,vtfcm datur, & confo-lidetur,& illius, 4 cft ä fpafmo curatio eft, cura tio fpafmi cum fpeciebus fuis. Cap.7. Cap. io. Cap.7 3. nem,& afarnac,<$£ fi milia. Et quandoque accidit grauitas, 6c mollificatio in principio paroxyf-morum, &: febrium. De iwtifcationcpalpebrarum apud lacbrymalem, & alibi. Cap> IO. QVandoque accidit palpebrse, vt conglutinetur a [ aut cum concauitate] aut cum ^ coniunttiua, aut cum cornea, aut cum 10 vtrifque, & quandoque fit in vno duorum laterum lachrvmalium,& quandoque fitperuenien do ad medium,& quandoque fit communis. Et caufa quidem in ea, aut eft vlcera accidentia,a ut ruptura facientis f collyrium, quando colligit ex oculo febel, & detegit vngulam, & fricat ex palpebra fcabiem, deinde nö cauterizatipfum cum cymino, &fale, &fimilibusvltime , ficutdiximus , & non confiderat omni hora illud, quod oportet confiderare in ipfo, donec accidit, vt 20 conglutinetur. Hoc malum Celfus lib.y. ccyK.vM$tecpov vocari a G racis feribit,cuius pulchri curationem nocet. Vide,& Vaulum hb.ö.vbi de commiffispalpebris agit. fcclu, vide Celfum lib.y.Vaulum libr.6. getium libr.$. ferm. 3.necnon I\ajtm. 2.Cont.tr. 9. De grandine. Cap. 13 ESt humiditas ingrofiata, & in lapidem con-ueriä in interiore parte palpebr£,& quandoque a [fit in albedine fimilej grandini. ^B.Aliai,tfa De cura. Cap. 14. ADminiftreturfupereamlinimctuma[cum aB.cxit*, accto, (X iordibus vrceoiorum, & reliquo- alueom ap^ rum.] &: quandoque adduntur eis oleum rof & &rt%ns, gummi albori,& larcocolla. Aut linitur cum am moniaco contrito cum aceto, & b [ cinere, ] & t>B §aIg^ alia foetida, 6c linimentum f aureieltis dictum in t Onbafij. capitulo hordeoli. ji 7^0 T A T I 0 E S. Grando ycthoc{iov , ociofi eft humoris Jnftargrandinis in palpeura concretio.Curatur hoc vitium, ritudo, quarum intenfio, vt veluti incifuras habet, fycofis nuncupatur: & quum inueterauerit, tylofis. meminit de hoc ajfeftu J\a fis 2. Contr.tr.9. a B. cutis* De vlceribus palpebrarum, & rupturis earum cura. Cap. Z2. CVra: adminiftretur fuper ea emplaftrum ex lentibus,& phifticis, &t corticibus granatorum decotlis cum aceto. Quumque ceciderint cortices,& corrofio deftru&a fuerit, adminiftra-bisfuperea vitellum ouicum croco , quoniam ipfeconfolidat etfi volueris,adminiftrabis defu-per collyrium de olibano, & collyrium aluber, cum collyrio aftaticon, 6c rubeo leni. Rupturce autem palpebra recipiunt confolidationem, Sc 50 curantur cura rupturarum a [ cutium] di&a in capitulo fuo. A Ji \0 T J. T I 0 V^E S. H^c fcabiei oculorum fpecies eft, vt author libri de Ca oculipart.±ita,& trachoma,&fycofis. Tro hoc,&fe- cap.iL quentibus capitibns vide Taulum libr.3. Defcabie, & pruritu. Cap. 23. Eius caüfa eft materia falfa, nitrofa, ex fan-guine3[calido] authumido, aut humore alio acuto, faciens prouenirc pruritum prius, deinde fcabieni. Cuius quidem plurimum fuc-cedit vlceribus oculi, & incipit asgritudo prius cum pruritu paruo, deinde fit aiperitas, & ru-bificatur palpebra, deinde fit, vt granum fici, a B.acuro« bB. Alia liter*. vlcero/imj. Sf6 b f 3c vlcctofa i ] poftea adueniunt grana duia, quum vehementiafciflionisadcft in pruritu, Öc apoftematione. Liber Tertius. De fignis. De cura eius. Cap. 24. aB.fcabiei. b B.dolore, vel nocumenta vc* kemens. it B.ftri&ura in dumcatoru coi lü coar&atium. Alia litera. & ftridlurse indu-rnetorü collum circumda tium. f Erafiftrati. dB.&fiefalra-madi, t £ralilirati. e B. xris. yum fcabiei aflociatur ophthalmia, cura V/ prius ophthalmiam : deinde procede ad fcabiem, poftquam non dimiferis rem a [ Ophthalmiae, ] &:fimiliterfuntdifpofitio, & iudicium , fi eft aegritudo alia. Nam oportet, vt tu vehementiori earum diligenter attendas. Quumque videris vlcerationem, &: apoftema: caue, ne adminiftres medicinas acutas, & fimilia eis , nifi poft confecutionem cum facilitate ad poftibilitatem: nam tu trahes cum medicinis b [ aquam vehementem. ] In fecunda vero, & tertia lpecierum praedidarum necefiaria eft fricatio, aut cum ferro , aut cum medicinis fiat fricatio ex eis, quae funt ficut fpuma maris; & proprie generis eius, quod nominatur cafuri, aut cum folijs fici, aut fac fricationem ex fedenegi, & croco, & marchafita, & fiat ex eis collyrium, & fricetur cum eo. Illius autem, quae curam recipit cum medicinis : &:eft illa, quae non confe-quitur gradum fecundum, & tertium fpecierum prsedidarum : initium curae, eftaftiduatioeua-cuationis, öc phlebotomiae: Öc fi non plus,faltem bis in menfe:&: phlebotomia lachrymalium poft phlebotomiam vniuerfälem: &c afliduatio balnei, 6c alienatio pulueris, Öc fumi, & vociferationis, & cautela, vehementi# firidur# colli, ÖC c [ coardationis capitis,] & furoris, öc it#,&multitudinis loquela , Öc applanationis puluinatis, & prolongationis iacendifuperfaciem, & omnium, quaeafcendere faciunt materias ad fupe-riora,&: trahunt eas ad faciem.Et confert in principio fui quidem collyrium rubeum lene, & poft ipfum collyrium viride lene. Quod fi fuerit fortior illa, tue acutius vnoquoque eorum eft etiam 40 tarthämaticon, & collyrium | Arfiftratis,& collyrium de croco. Et quandoque curatur cum feile hirci, & feile porci, & cum fale ammonia-co, Sc tutia, &tere adufto, &:calcadis coniun-&fel gineoui. Et ex inuifeatiuisbonis eft, vtinuifce- & fcl vulturis, & fel caprinum. Et quandoque chamaieunte , d B.alfcini. tur cum oleo de d [ fcerni, ] &: melior ea eft cum permifcentur fella ifta, Sc fanguines cum cafto- &fei vulturis. colla cafei, quam nos diximus in antidotario. reo,&fiunt ex eis collyria, ficut fquammcepifcis, Aiu htera.f«! Cura vero, qu^e fit acu, eft, vtacuspenetretab 60 &c adminiftrantur, quum necefiitas incumbit, chaieume* interiore parre palpebra ad exteriorem, vbi eft difloluta cum faliua hominis. Qui vero eo vti- pilus. Deinde ponatur pilus in foramine eius, tur, media hora expe&et fuper iplum. Etexcu- & egrediatur ad latusaliud. & ftringatur pilus, risquidem bonis, eft vt fumantur felericij, &C & fi fit difficilis introitus pili in foramine acus, felb [vulturis, ]&caftoreum fecundum gqualita- b b. chama. ponatur in foramine acus extremitas capilli tem,&aggregenturcumfanguinecolumb£e,& mulieris , & trahatur acus ex illo latere . deinde fiant inde troch.ex eis, qua; narrantur, funt fan- ^^Sad ponatur capillus in foramine eius, & egredia- guisc [ f tinde, Sc proprie fanguis tinde J canis, f inammüla;. &fan- & fanguis ranarum vcrunitamen experimentum non verificauit iilnd. &re 6c fit propter ag- ma, aut ruptura, De fignis. Cap. IN eo quidem, quod eft communitate corpo-r is,fignum eft illud, quod dedinius, quod fi-gnificat complexionem totius corporis. M ft- 3ud,quod fit communitate cerebri,eft, quoniam & difpofitione nerui, pofterius loquemur. Et iliic eft aliquod fignorum fignificantium nocu- feias quod omnis corruptio exiftensa ficcitate mentum in cerebro, cum hoc vt fint reliqui fen fit fortis , S [quum vacuitas adeft, ] & apud g b. apudf iüs Ixü cum illo. illudenim fiduciam facit com- exercitium refölutiuum , & apud euacuatio- mem. munitatis cerebri. Et quandoqueappropriatur nes in hora meridiei,& ex humiditate econ- vifui plurimum proprietatum eius, & cum odo- trario. ratu,line auditu-,ficut percuflfio coar£tatiua,qua do cadit in parte anteriore cerebri. Et quandoqi _r r>T _ eftauditus cum fu a difpofitione, &remanetocu T T 1 0 E S. Ius apertus, & non poteft: claudi palpebra fuper 10 i? m? verum non videt. Et lignum, quod ipfl Egit quidem battems Auicennasde multis,a quibus fpiritui appropriatur, eft quoniam fi fpirituseft Udi videndi a üiopoteft, affettibus.fed id obiter, dum a B.cum. iubtilis,&: eft: paucus, videt rem ex proximo a [fi- externarum fere partium , aut manifeftiora oculi uitia b+b E f f pericrutatione, & non videt, quod elongatü rece?ifet.7S{unc,veluti ex integro, de vifus ojfenfis ag- rit fubtUis pki- curn perlcrutatione ^ f [ greditur Galenum amulatus, 2. de fympt. caufiVnum Cap. 1. rimus videt cu ] Verum eiusfubdlitasquum eft fuper in hoc notat ijs verbis. (Et quandoque jit ex vehemen- jrferutatione r€ fiua,nonc [figit rem Luminofam] valde, imo fu- tiafep arationis, &c.J quod paulo exaätus libet expen- propinqua,& gat eum1 lumencl [ clarum ] & feparateum. Et fi der e .nempe offendi ait exfohs ajpettu vifum,id quod cB fiSturin re Sro^us > & plu ri mus, non deficit ei perferuta- Galenus quoque aß erit, & quotidiana experientia pro- fplcdlda/eu lu- tl° mtuendo longinquum, & non perferutatur 20 bat.Dignum ergo feitu eßet^quum vifusoffenfio fympto eida. vifionem propinqui.cau fa in hoc apud loque- ma fit, quod fequi morbu mJblet: quum morbi Jpecies 4B. forte. tes de radio, elt, quod vifus non fit, nifi egreffio- plures fmt, 1110- jplendidijfma rei afpeäu fiat : & qua oculi pars offen- tus euadens ad locum löginquum fubtiliat grof datur. Sani, huius problematis ratio videbiturfortaffe fitiemeius, & sequat eflentiam ipfius, quemad- alicui prima fronte facilis,quü fatis uulgatum fitdifgre modu m hu ius motus refoluit fpiritum fubtile, gari ab excellenti lumine afpettum. atque non de oculis quare forfitan non operatur aliquid. Et apud il- tantum,fed de omni fenfu ajfertum ab Arift.jit ab excel t b. vifibilium los,qui dicunt peruium vehere formas e [ viden- lenti obietio corrumpi; quod uidelicet in moderato quo canfa eft alia di,öc reliqua,jeft quod glacialis motus fit fortis, dam jiatu,&fenfuum, & caterarum omnium natura- abnU,&. quum videt illud,quod elongatur: & illud eft ex 30 hum abHonum uis conflet.Catcrum,fi res ad diligentius eis, quae llibtiliant fpiritum groffum habitante examen reuocetur,etfidifgregarivifum,&mediocrita in iplo, & reloluit fpiritum fubtilem: Sc proprie tem exfuperarinon negamus ob luminis excellentiam, paucum. V erificatio autem certioris in his duo- non adhuc tamen,quinam morbusfiatquanam ojfenda- bus lermonibus, pertinet ad lapientes non medi tur particula, exploratum eft. Accedere ergo ad rem cos. Cognitio veroiliiusex difpofitione tunica- propius licebityfiperpenfa luminis natura^gigni inocu- run 1, 6c humorum profundorum, ctt ex cis, qax lofeu toto, f eum chry(l allino humore, aut aha quauis fB.difficilis, funt t [praua Jqiium non elt res aiia,ni(iipia. Qu a particula intemperiem calidam dixerimus. Quum enim doque autem recurritur ad difpofitione m colo- lumen,p hilofoph orum tejlimonio, calefaciat, confenta- ris tunicarum,& humorum profundorum,& ad neum rationi eft ex lucidisfima reinfpetta, velutifole difpofitionem inflationis earum, Sc extenfionis, 40 aut igne,quibus illud ineft vt cale faciant,gigni calidio-& corrugationis,6c extenuationis ipfarum, & di rem in oculo intemperiemiqueepoftmodum obUfiafpe*- Ipolitionem paruitatis oculi propter parilitatem ttus fit caufa. At vero, quum non ex luminis tantum, lpfius, & ditpofuionem eius, quod ipargitur fu- fed > & albißimi corporis injpeffiione labefaäari vi- per iplum de humiditate, & imaginatur de fimi f um contingat :non funtvero qu& infigni alboreprxditct litudine iris-.aut videtur in ipfo de fiecitate,& cö funt,etiam lucida,aut apta vt calfaciant,quumcerußa, turbatione, quas rnanifefta eft exterius: & forfl- & calx quantumuis candidis fima,opaca jit,non fplendi tan non apparet cum eo homo oculi, & eft for- da: quum etiam nix refrigerare non calfacere apta fit: 111a alpicientis in ipfum. Et quandoque fignifi- propterea tentandum illud eft, ut generalior quadam ac cat {ecundum difpofitionem comese. Etquan- lucidis, & candidis rebus communis ratio asfignetur. doque fignificat fecundum dilpofitionemalbu- 50 Forta/fe ergo res ita habet. Viforios jpiritus aerea, & ginei: & lilecuiuseft, videt fern per in ter oculos lucidanatura effe,nonvno loco eft a Gal. confirmatum. iüos ficut nebulas. Si autem uides conturbatio- Fit autem afpeäus ex eodem Gal.ac Tlatone,perfpiri-nem coram fora mine tan tum, & non funt reli- tuum ex oculo egrejfunr.aut certi, fi no oculum exeunt, qua; partes corneae turbatse,figmficat;quod con- quod Ariftot.differit;ad ipfos tamen oculos affluuntfpi- turbatiofitin albugineo, &quod non eft clarus, ritus, quumfinguU aäionesfpirituum operaperfician- ti cöturbatioeft communis partib.cornese,nö tur. Confiat autem natura lege fimilia fimilibus nullo eft dubium, quin ipfa fit in cornea: fed remanet negocio coniungi, & ijfidem deleUari ,ficuti dis fimilia dubitatio, an ipfa fit fimiliter in albugineo, an disfimiliumamplexumfubterfugiunt.Quamobrem,ob- non.Et accidit quandoque albugineo liccitas- 6c lata oculis quapiam r ejplendidisjim a ;alleäifubflantia accidit quandoque ex illa ficcitate, vtaggregen- 60 Jimilitudine v ifor ijjpiritus,tanto impetu erumpunt,at~ tur ea quaedam partes eius, ‘6c non fiant peruis: que fortaffefamiliari illi iucundisfimo obiecio eunt quare videtur coram eis feneftra aut fen eft r a*. Et obuiam,acfefie adillius amplexum effundunt, ut ex fubi quandoque eft illud propter veftigia vlccrum ta atque violenta ea extra oculum irruptione (fi cum exiftentia in cornea occulta facientium imagina Gal.exire radiosfenferis{difmmpi vel cryftallini humo ri imaginationesrqtiare erratur in eis,& exiftima risfubftantiam, vel raghoidem,aut aliud quidpiam ex tur,quod fint imaginationes aquali non funt. tenuis fimis illis oculi partibus, inter exeundum: velfi De conftndione aufem, 6c dilatatione, Sc aqua, non aliud,chryftalloidem ipfum,qui antea fpmtmm co pia tiaturtebat, eorundem inopia concidere, & minorem lenoporteat.autcerte ,finonextrefad.os vchs,uiem ehryliiUoides exJplend,diorisre,occurfuydum ccpto- fiusadillitmfpiritus confluunt, intantam molem repen U effunditur, ut iUius anSußis],nn qmque meatus, repleantur,dilatentur, aut et,am difrumpanm. atqueim vel ex obfiruftione,vel ex dilatatione, yel exfolutwne continui,Jymptoma3de quo agimusjequi euemet. yt ad medicorum normam, hoc etiam numfymptoma referre de melle, 6c ponatur fub lölc, & adminiftrefnr. Ec fnnilitcr,fi fumaturaqua duorum granatoiü, & ponatur iub foleduobus menfibus in ceflate, & coletur,& ponatur in ea aloes,& longi piperis, & falis ammomaci, (&quandoque fit fine fale ammoniaco) partes asquales, terantur omnia val de,& proijciantur fuper lib.eius.*.iij. ex eis, & rc-ieruetur:& quanto plus antiquatur, tanto efi me lius.Et ex iuuatiuis cu hoc eft acorus cum[k cheli k&mamiran. liceat”qui.fymptomata omnia morbos perpetuo yeluti io donia,]quando teritur ficut alcohol.Et facereal- c " • —.....cohol cum aqua cxpx cum mclle, iuuatiuu eft. Et collyrium quidem fellium eft forte. Et fella quidem1 [lylueftria]funt, ficut felrn [accipitris, iB.fonia. &c vultutis. ] Aut fumatur tabula , & piftillum , m B.aibazi,;. SI tuerit cauia aeDimans liceiras, iuuatur nu- quorum ambo fint ex rere rubeo, & deftillentur ^falcun'a metantibus,& aqua caiei, & emulfionela- fuper ea iliila aceti, &: ftilla ladis, & ftilla mellis, deinde teratur,donec nigreba t illud,&fiat ex eo 1 alcohol.Et fcias quod afiumere11 [carnem ] alii- nß-aJfegUcm. due fiue iit afla, liue elixa, eft ex eis, qux confe- uceat « vmbram corpora ,fequi arbitrantur Cap De cura. I fuerit caufa debilitatis ficcitas, iuuatur hu-me&antibus,&: aqua caiei, & emulfione la-&is fuper caput,& potu eius ponantur olea hume&atiua fuper caput,& proprie quum fuerit illud in conualefcentibus. & conferunt ei fomnus,& requies, Sc caputpurgiahumeäan- zo runt, & confortant vifum valde: ita'q; remouet a E. fit cum facilitate. b B.& facientia egredi naucoli-taces ex narib. c H. Alia Utera, potus olei. tia,& proprie oleum de naufare. & eius, qux in tunica exiftit,cura eftpraua. Quod fi fuerit ab humiditate,adminiftrabis tunc illud,quod reioluit poft euacuationes.V omitus autem,quia [minimus,] eft ex eis, quas conferunt: & proprie fenibus: fed laboriofus nocet valde. Etgargarif-mata, b[& fternutationes]& fternutamenta con ferunt. Et ex euacuationibus iuuatiuis in hoc eilc [ oleum ] deKcruacum infufione aloes. Et debilitatem °[ antecedenrcm. ] Et fi quis poteft oB.antiquaa. fu mere carnem viperarum decocta fecundu mo dum, quo decoquitur in theriaca, & fecundum modum, quo diftinguiturin capitulo de lepra, conleruatianitatemoculi vltime. Et ex medici-nisjqua; fcnib. bona; funt, & ei cuius vifus debilitatur ex coitu, & alijs, eft tutise non ablutce. v/. partes, & vini quantum liifficit, & olei deballa-moplustutia;,lecundum quantitatem,qua con- adminiftratio eius, quod prohibet vaporem a 30 uenit; teratur turia, 6c proijciatur fuper ipfam capite,ficut trypher#, & proprie apud iomnum: confert etiam, & iuuatur exercitijs extremitatum s & proprie extremitatum inferiorum. Et fimiliter oportet, vt adminiftrctur fricatio carum. Si autem caufa fuentin ea groffitiescius, curetur cum medicinis abfieriiuis prxdiüisin areolis oculi. Et oportet, quando adminiftras medicinas acutas, vt vtaris cum eis medicinis ftypticis.Et ex rebus quidem iuuatiuis in hoc,eit oleum balfami, deinde vinum teratur ficus oportet, &c reponatur. Medicamen, de quo dicitur, quod tanti exiftitiuuaminis, quod oculum talem efficit, ne ei noceatin corpus vSolis a /pice* re. Rccip. lapidis P[fenticis, &£lapidis magnetis, p B. mtA Sc lapidis hatis.Jöc cft alumen bonum, öc ledene * gi, & calamenthi, Sc tucci condi fi, omnium an, partem j. fellis(i [vulturis,]Sc fcllis viperx.am- Alia litera.iW borum an. partemr [.;.] fiat ex eo alcohol. Et ad- fi«s, & lap* fAlbedarungi. t alcohol. tutia abluta nutrita cum aqua iampiuci,auta- 40 miniltratio pe&inationis fuper caput, iuuati- i i e{\ ? ^ proprie confert fenibus: quare oportet Aiuine^ dB.albazi,& al fabut, ik alra-chaine. Aha lira. alrach,& al-fabtit. eB.hirci, f B. alfeluchi. g. B. montani, h B.alhabari. 1 B. fingulan-tcr.aut copoli-tum. t albedarungi, qua foeniculi, aut aqua f ocymi,&iucco pral fij . Et afiiduatio f collyrij cum lycio confert oculo valde, conferuät virtutem eius vfque ad tempus longum. Et facere alcohol ex fricatione myrobal. cum aqua rof. confert valde,qua do eft humiditas fubtilis cum caliditate, & pruritu . Et ex alcohol conferentibus in huius capitulo , eft ex fellibus, quum funt fingularia: ficut fel alcubugi, & fel d [ tauri faboth, auis fran- vt adminiftretur omni die multoties, quoniam gneUs, & lapi attrahit vapores ad fuperiora , & mouet eos a dis aluminis a!| parte oculi. Et ingredi aquam claram viridem, bi, & lapidis« &c fubmergi in ea, 6c aperire ambos oculos in ea fecundum quantitatem, qua poffibile eft, eft ex eis,quae leruant fanitatem oculi, & confortant ip fum: & proprie in iuuentute. Et oportet proprie eum, qui conqueritur de vaporib. ftomachi, &c gentis os] 6c tauri, &vrfi, & leporis, &e[ vultu 50 cui nocet humiditas, vtvtatur ante cibum deco- ris,] & gruis ,& hirundinis, 6c pafleris, &c vulpis, & aldib, 6c catti, & canis,f [leporarij ] &anetis 5 [ fylueftris,]&: fellis h [ auis tarde j ineft proprietas valde mirabilis,[& compofita,]& ex oleis qui dem iuuatiuis funt, ficut oleum de kerua , 6c oleum de narciflo,& de granis lauri,& oleum raphaninum , &c oleum de foenugra;co, oleum de lilio, & oleum fampfucinum oleum cha-msemillinum, & oleum alacoen. & facere alcohol cum aqua focymi confert.&: ex medicamen 60 fis9- MMmanf. tis bonis menfuratis eft,vt adurantur duiE nuces, 6 xxx. ex nucleis myrobalanorum citrinorum, Sc terantur, &. proijciantur fuper piperis non adu fti aur. j. & fiat ex eo collyrium. Et ex medicinis iuuatiuis eft, vt fumatur fuccus granati muzi, & decoquatur vlquead medietatem,&remouca-tur ab igne,& mifceatur cum co medietas ipfius dioneabfinthij,&oxymellefquillitico,&omni quod lenit, oc incidit fuperfmitates, quse funtin ftomacho. UT 10 ]\epete;qu£ antea de curatione generalis traft. I .hic cap. 4* authorfcnpfit.pro ijs etiam medicamentis, qMfubdit repete,qua in eodem tra. 1 .funt annotata. V idey & Bg- cap.if Rememoratio rerum vi fui nocentium. Cap. 4. 2^Erum autem vifui nocentium , alia; funt operationes, & motus, & alis funt cibi, U alia* funt dilpofitioa [ conuerfionis] in cibis. Operationes aute, & motus funt omnia, qua’ ex- ficcant, a B. reg«rJ' i i i £ P c, n fe fu tu ne m< no bl ficcant,ficut coitus multus, & prolixitasafpicien ipfiim fal Indus, &longum piper, & fitexeoai-di enitentia,delegere minuta fuperflue,& mediu cohol.Et quandoque puluerizantur fuperipfum in eis eft iuuamen, & fimiliter aftiones minutae, medicinae, quum fuperponitur prunis, & fit de- b|B.&c§nam &fomnuspoft repletionem. f[ clinatio fuper vaporem eius,&: comeditur de car ] Imö oportet illum, qui fuo in vifu de- ne eius affata, 6c illud eft iuuatiuum,&quando- bilitatem habet, expeftare, donec digeratur ci- que inciditur faciedo feftionem latitudinalem, buseius. Et omnis repletio nocet ei, &omne, & ponitur ex eo ftratus vnus ;& ex pipere longo quod exficcat naturam. Et omne, quod turbat ftratus vnus, & ponuntur ftratus inferior, &fu~ fanguinem ex rebus fallis,& acutis,& alijs, nocet perior ex hepate,&aflatur intanor, & non perue ci. Et ebrietas nocet ei. Vomitus vero confert I0 nit ad vltimum,deindefumitur,& colatur ex eo ei, inquätum purgat ftomachum,& nocet ei,in- aquofitas,& fit cum ea alcohol. Et fimiliter he- quantum mouet materias cerebri expellendo parleporis.Et fimiliter collyrium faftum ex lon- eas ad ipfUm.Et fi fuerit neceflarius,oportet tunc go pipere, & illud, quod eft fecundum hanc de- vt fiat poftcibum,&cum facilitate. Etbalneum feriptionem c [longi piperis, zingiberis ] fpicx cB.piperislon nocet.Et fomnus fuperfluus nocet, & fletus vehe- partes xquales,fiat ex eis alcohol. Etfellaetiam f,caflL . C b. ventofatio mens, & multitudo phlebotomia, & propriec iuuatiua limt, & proprie fella hircorum, & arie- ris wi &PpT. continuata, feu [cum ventofis continuis.]Cibi verö,qui nocent, tum montanorum. Et fimiliter alcohol cü oleo pens,&. frequens. fUnt falfi, & acuti,& vaporofi, & omnis,qui no- balfami conquaffato cum pauco opio. Etalco- cet ori ftomachi. Et vinum grofium turbatum. hol ex piperibus tribus commiftis, ficut puluis iu f bedarungi. Et porrum,& cxpa,6t f ocymum comeftum, öc 2Q uatiuus eft valde.Et fimiliter alumen xgyptiaeü. oliux maturae,& anethum,& caules,& lentes. Et alcohol cum meile, & aqua foeniculi d[oleo a b claudendo lubmerfo fuper ipfo] fpatio longo eft valde luua- oculum fuper j skt 'kt n t a t t n 'kt v c tiuum .Et fortius eo eft mei,quum in eo eft virtus iPfum- ^ ^ V • aluminiss& falis ammoniaci. Et alcohol faftum ex fanguinibus animalium calidarum comple-kCap. ji. fj#c fuperiusquoq; adnotauit. pro quibus pete Tau- xion um confert. Et confert alcohol ex fucco cu- lumlib. 1. . cu meris afinini conquaffato cum femine portu- lacae. Et collyrium alcali. Et collyrium floris aeris DenyUilopa. Cap. $. confert ei. Et ftercusc[ lacerti,] &ftinci. Et fu- eB.arulel. 5 o mantur fellis f[ hoedi ] pars j.piperis partes ij.am fß-alhada. ESt, vteuanefeat vifus innofte,& videat in moniacipartesiij.conficianturcum meile,&ad die, & debilitetur in fine eius. Et caufa qui- mini ftren turei. Etconfcrtci phlebotomia venae dem eius eft humores oculi, & grofiities eorum. Jachrymalium. Authumiditas fpiritus,&großitics eius, Scpluri mum quidem accidit habentibus oculos nigros. De a [alihar, ] & eft vtnon videat in die. Cap. 7. a B. algiehar. 1B glaucos, non* [virides Jöcparuitati pupillae, & cui multiplicantur colores, & anfraduofa in oculis fuis. Aufa b [alhiar] eft fubtilitas fpiritus, & pau- b b. algiehar. Hoc enim Ggnißcat paucitatem fpiritus vifibilis citas eius multa,quare refoluitur cum lumi bB eft hsecje-in creatione fua.Et quandoque b [ haec eft caufa] nefolis5&: adunatur in tenebris, & quandoque gritudo. ’ propter xgtitudinem in ipfo oculo, & quandoq*, 40 eft caufac [alihar] parua, quare videt in tenebris, c b. algiehar. fit,propter communitatem ftomachi,& cerebri, & vmbra,die & nofte,& debilitatur in lumine. & cognofcitur illud per figna,qux fciuifti. lAKt^OTsiTIOT^ES. TRACTAT VS VNVS. Hic affectus videtur fuperiori contrarius. alijtame JJoffurna c&citudo, vitium efl, quo per diem cernit nyctalopem hunc quoque appellant, vt author introdu- homo;verum occiduo fole obfcurius, noctu vero omni- Eiorij.Mij myopiafim eum effe exiftimant.Sed myopia- cap.iy. 710 nibil.Hoc affectu detentos Graci nyclalopes,latini lu ftm vocat Taulus affeUum, quo propinqua vident, re- Cap. 8. fciofos vocant.BebocmemmitGaL4.de comp.med.per 50 mota non item, quod . • __• rfi« nrolopari foramine? lorem eius ,& remouens peruietatem eius, qua- pus prolongatur ]&non continuatur in debilita ¥ Prolögar: unouoim ______________ • r. -u • . 1 /- . 1 f, vJ.. ^ ^ Alia utera tcu prfmerent^or- re non Peruia fit llla quantitas eius propter fri- te vifus,fcias quod ipfae non funt aquofae. inas,feuipecies gus?autfiumiditatem,autcaliditatem.l[Secun-40 ° fuas. dum illam igitur quantitatem apparet in ipfo ae h b! fubftantia rdtas.] Et ex proprietate aereitatis eft, vt quum Semote rura imaginationum, xpfius humxdita pcrmifcctur humiditati lubtili peruia:, faciat ip- a?m 11* ienxt fubftatii ladftci coloris,k [ & faciat ipfam videri non Jiumidi taris ii- petuiam, J autpropter ficcitateminfpiflantem, T)Rimum imaginationum eft, vt tu venias ad lud qd eft ex- & aggregantem valde,1 [ fed erit illud, quod fu- X curam earum,qute aquam portendunt,reli- ^xikou-e eft Pemcnft ei ex ea m a^° • Erg° J non euacuatur, quisautem earu,qu^ funt ex ficcitate, conferunt propterea q?ad fl^n aut fit accidens non fixum ,&c eft ex genere quandoque humedantia nota, led fi fintabhu- ipfum iacouer vaporum ,quieleuanturex corpore toto, aut ex miditate,&alia:,quse non funta ficcitate,confe- fa eft fubftantia ftomacho, a ut ex cerebro, & quum funt fubti- jo runteisomniaalcohol,quaeabftergunt.Inporte tariseft,quia. les>Perueniunh& rcfoluuntur, & ficut fitin cri- dentibus vero aquam,oportet vt incipias,& mü- iB.facxJte'ebul fibus, & poft vomitum, &poft iram, aut fit fixu dificescorpus,&proprieftomachum.Deindeve lireilla quanti- in eo,& portendit aquam. Et ifta: quidem ima- niasadmundificädum caput cumgargarifmis, tatevndecomo ginationesquandoque diuerfificantur in quan- &caputpurgi;s,&mafticationibus. Exfternuta- agitatu^iaea tJttat^us Luis, & funt pamx, &£ magnx. Et quan- tionibus vero,inquantum purgant, (peratur iu- aereitas/ aea doque diuerfificantur in eftentijs fuis , & funt uamentum,<5t ex parte laboriofi motus earum, kB.fpumofino groflle, & fubtiles, occulta;. Et quandoque di- timetur ex eis motus aquse,6t proprie fi eft cades peraji- t ^ uerfificanturinfitibusfuis,&funt rara;,&: quan- a[fubncruo,] & prope ipfum. Et lcias, quod hic-’ üccx hoc ^ip <^oclue ncbulofas. Et quandoquediuerfifi- ra picra eft mirabilis iuuamenti in eis. Etßnfili- r.. fi iiumiditau cantur in figuris fuis, & funtm [ granofe] & funt 60 ter pilulas aure£. Et medicamenta,in quib.ponun aduenit aliquid cimicalcs,& funt mufcofa,& funt filofse, & capil tur centaurea, & b [cucumer amarus. J Et tu qui- bB A: extrinfccum ab lares cum longitudine. dem iam fciuifti in capitulis cmx capitis A mun sdl cib vel, n B «cfi Texi m b. Alia litera dificationis eius illud,quod te oportet attendere. Cap. Defignis. Cap., 10. Et oportet vt fit mundificatio per hieram picra, ■. f autpilulasaureasfecundufemitamc[mundjnca I ütJ0J C Igna earum,qu$ funt ex acuitate fehfus, funt tionum frequentiu ] valde. Et neq*, vtaris medi- j B.iut ^ vt fint leues non fecundum modum vnum, cinisd [folutiuis,] & abfterfiuis faciendo a lcohol bu*. eB.attraftio o- Jaipliusperxia res. fß.aqux. g B.alchetem. nifi poft mundificationem. Et confert in principio aquae, phlebotomia arteriarum poft aurem. Et oportet quidem, vt incipias primo a medicinis lenitiuis, ficut foeniculumcum meile,& o-leo.Etficut dicitur,quod odoramentum fanipfu ci confert ei,qui timet defcenfum aquae in oculis fuis,& fimiliter e [olfadiooleiipfius.] Et dicitur, quod appofitio fanguilugarum fuper tepora con fert in initio [ fui. ] Et quandoque confert alco-hol cum femine § [ alketeni: & dicitur quod ipfum remouet aquam,& refbluit aquam:&quod ipfum eft vltimum. Deinde perueniaturgrada-tim ad medicinas compofitas ex ferapino, & fi-milibus (ibi. Et ex illis eft medicamen,quod recipit ferapini tres partes,aftaefoetidse, & ellebori albi, amborum ana.x.partes, mellis viiij.cotylas. Et ex eis,quae valde experta funt,eft vt ex capite hiru dinis adufto cum meile fiat alcohol. Et collyrifi aftiticam.Et omnia fella praedi&a in capitulo de- kB.aumalus. f $1 lud fucceilione foda;, aut proptercaufam primi-tiuam ex percuffione,aut cafu. Et quandoque fit propter caulasexiftentesin ipfa pupilla, & illud eft in albugineo, aut in vuea. Albugineus nan-que,quum humettatur, & multiplicatur, comprimit vueam, & mouet eam ad dilatationem. Albuginei vero ficcitas non facit dilatationem per fe,fed peraccidens,fcilicetinquantum fequi tur eam ficcitas vuese. Et vuea ip>fa, fi deficcatur, 10 aut extenditur ad extremitates fuas, ficut extenduntur coria perforata, quum exficcantur, accidit ei, vt dilatetur, ficut dilatantur foramina illorum coriorum , & quando comprimitur ab hu-miditatibus.Et quandoque accidit ei illud ex hu miditateintrante fubftantiam eius,& addente inlpiflitudinem ipfius , & extendente eam ad groflitiem: quare accidit foramini, vt dilatetur. Et quandoque accidit illud propter apoftema ex , r tenfiuumproueniensinea.Etquandoqueeftam bilitatis vifus. Et fortius iftis eft collyrium de felli 20 plitudo oculi naturalis , & nocet vifui. Videt iB. Sc collyriu fampfuci,& al-fedarus, & al— merugiumus, & oleü debal-famo confert cis. k B.fel tauri iu-wenis, lB.ij. enim res minores, quam oportet vt videantur. Et quandoque eftaccidematis,&s [quandoque jB eLt ita: J oc quandoque confe^uitur ad hoc,vt videat aliquid. Multoties enim dilatatur oculus a-deo, vt dilatatio conlequatur coronam, & non remaneat vifui aliquid, de quo fit curandum. Et illa,quae eft ex percuftione, aut cafu,no het curä. A H.'K 0 T J. T 1 0 T^E S. mB. pifces,& cibos groflos, vel. n B. fortis ne-«eifiu*. bus almaraftani: & etiam alcoholh [ aunidus, ] &: alcohol dittum in antidotario cum feile teftu dinis. Et medicamen Oribafij cum aqua fccnicu li,1 [ aut collyrium fampfuci,& alferus, & alme-rumin,&oleum balfami confert in eis:]&ex eis, qu£ conferunt in initio aquae; eft vt fumaturk [guarfen, & fei fabot] fani corporis: Sc ponantur in vafe aereo, & dimittantur prope decem dies, vfque ad duas feptimanas:deinde fumatur myr-rhae , Sc croci tritorum, & fellis teftudinis fylue- 30 ftris, &olei balfami omnium an. pondus drach. Sunt hac demydriafi,pupilU.fi dilatatione ex Gal. [ j.] permifceantur omnia, & aggregentur om- fumptaprimo de fympt.cauf. Trobac,&huius cura- Cap.i. nia vltirne>& fiat cum eis alcohol.Er etiam acci- tione vide libellum de oculis par.^.Taulum Ub. i.Uet. cap.i i.cap.zz piaturelleboripars j.öcaßx faetidxpa.rsj.8cfera- lib.i.ferm.-$.&Celfumlib.6. Vnumhocinlocoaduer- CaP-i-caP- De cura. Cap. 17. a b. & in aliqui T? Ius quidem, quseficca eft, cura funthume-bus horisnecef XL (ftantia,que funtex deftillationibus,& caput fitas cftadmi. purgijs, öcembrochis fadis ex fuccis humidis, ^ reli9uis>ficut fcis, & cibi leues, öc pingues ea« aixqua.vtat tin horis, & non inuenisneceflitatcm vtendia-trahae materia liquo,in quo fit caliditas aliqua propter attraclio hmrudam. ncni materiei humida: ] ad oculum: Et opor- tu. e b . & qua? de- eft aerea,& alba margaritalis c [ quse ad viridita- autem quamuis conferat ex parfe mundificatio- cedmem farß tcm ^cc^nat Plumper, & ad cinereitafem viri- nis ßömachi, tarnen dt nocitiuus in proprietate &adcoior£ la- cum intenfione.Genus autem gypfeum 5 Sc aqua:. Et nos quidem iam docuimus canones pidis michois. viride f[ ] &; nigrum plumbeum §f curationis eius cum medicinis, in capituioima- f t B.turbidu, [ ] vehementis nigredinis,&citrinum, ginationum. Et nunc dicamus res expertas, Sc st vehemen- non rec*P^unt curam,qua2 fit cum acu. Et ex cx eis eft, vt fumantur granorum lauri exeortir /peciebus quidem eius, quse eft grofla,eftquje- catorum.x.partes,&gummipars.j.teranturcum dam fpecies, qux quandoque fit dura Valde, ita vrina pueri non polluti, ad aquam, & ad debili- vt egrediatur ad hoc vt fit aqua: & nequeeftei tatem vifus cum aqua pura ,& adminiftrentur _ cura. Et illa quidem, quae magis fufceptibilis 10 adeum,quinonvidet.c t [ ]con- c fB. dixit aia. confiderTuem CL1€x Parte eflenti® , eft fubtilis h [ qux ficiatu r cum feile viperee,& meile, & fiat cu m eo tluus pter. pilatione.Et illud quoniam caufa in illa dilatatio triatur pifeibus recentibus,&cibis hume&atiuis illud quandoq; ne,exprefiiofpiritus, qui eft in oculo comprcfio h [permutatiuis, &adminiftretur aliquid ex eis , poftpomtur il- . adalterumcum fortitudine5fed quum inuenit qux refiftuntnocumento]aqux.Deinde fiat cu- 0ppi\ati0nem a [ pofterius ] non penetrat. & hoc ra cum inftrumento.Et ad vltimum fi aqua fue- .tibiisTqua *& tam?*1 OPP° U fecundum plurimum rei: & b [ in fine dilatatur rit fubtilis valde,autgrofla valde,non obedit cu- admiuiflrcntur l b. fecundam inaltero,] nifi aqua fit vehementis groflitudi- ra: cum inftrumento.Et quando voluntas eft *[fa rescx eis,qus jninus dikta-- njs; & fi non fuerit oppilatio, fed inf alintifar ciendi, praecipiatur infirmo afpiceread lachry- ^^ntum n°~ vr ikcdr\ Aha non eft aliquid de hoc. malem domeftiai m, & a d nafum, & confer ue- ^cTrare cum Jeamdum^lu- 'tUr fcCUttdUlB illam figuram, & non fit iuxta fe- inftrumento. limum alter. Decuraeius. Cap. 20. 50 neftram,nequein loco vehementis luminis val- t pupiltediia- ^ de.Deinde procedat artifex,&incipiat, &perfo- tationc. y-. qq quidem iam vidi hominem de his, qui ret cu mucadahati, & vadat inter duas tunicas, Li ad comprehenfionem redeunt, & intelli- vfquequo fit coram foramine, & inuenitur illic, gentiam, cui aqua iam acciderat, qui curant fe- ficut fpatium,&finuofitas. Amplius,ex artifici-ipfum cumeuacuationibus, & abftinentia cibi, ‘ bus eft,qui extrahit k [Almadahan]&intromit- kB.aimachda. *B& minoratione cibi, & alienatione iurium af tit in eum caudam1 [almuhec, & eftaledidu vfq5 [ ] humedantium,& fuit contentus aft ad terminum] foraminis, vt praeparet extremita clld in oppofi_ fatis, Sc frixis, Sc adminiftratione, alcofol refol- ti acutae almuhec tranfitum, & vt afluefociar ac- to. uentium,fubtiliantium; & redijtadipfum vifus grum patientia,deinde intromittitm [almuhec] mB.aimhet. eius bene :& fecundum veritatem, quando fuc- 60 vfque ad terminum definitu m, & n [fufpendit] nB.depnmitur 1» t b. alia lite- curritur aqu# in principio fui, confert in ea b | cum eo aquam, & non ceflat deponere eam,do- u'ioc* r ] regimen: illi autem, qux confir- nec clarificetur oculus,&°[occultetur]aqua poft ® B mata eft, non eft; conueniens nifi cura cum in- cornea defubtusdeindcP[dimittitalmuhecinlo ft rumen to. Oportet ergo, vt repellat habens ea co fuo aliquäto tpe, vt ftet aqua i n loco illo, dein- q b. remouea- repletionem,& vinum,& coitum, Sc fit conten- de^[declmatabeoalmuhec] &cöfideretanre- tur ab co ai. tus comedere femel in meridie, Sc fugiat pi fces, deat,tiic fi redit,iteret regi me, donec fit fecurus* 151cUl* & frudus, Sc carnes groflas proprie. V omitus Et fi aqua^noobalit,vt curratad partem, ad quä fecit eam defcenclcre, declina eam ad partem al- rijd quod & Taulus. Jt fupr a traclatuprimo.quumde teram, expelle eam ad partem, ad quä declinat, Ophthalmia curatione ageret,oleü ab oculis,quod mor- cap.e. & fepara ipfam in ea. Quod fi videris eam redire deat,prorfus interdixit,quod & Gal.vt etiam alibi efi a r B tunc reitera in diebus, in quibus curas,r [ reduealmuhee] in nobis annotatum. Sed tametfi oleum feorfum oculo ini- aimhet. illo eodem foramine; ipfum enim remanet, & micum eft3admifio tamen vitello oui,eius acrimonia ob non confolidatur,& quum ad foramen currit sä- tunditur, ita vt nulla fit controuerfia. guis,oportet vt defeendere faciat eum etiam, &: r B. congelari non dimittatur remanere illic, &s [ congeletur, De deftruäione vifus. Cap. 21. tuncenim non ^ nGn fit ei cura. ] Quum que curam cum inftrn eftcicuratio. nient00peratus fueris, pone fuper oculum,cui 10 Eftru&io vifus quandoque accidit ex caufis adhibita eft cura cum inftrumento, vitellum oui debilitatis vifus, quum fuperfluunt: quare conquaffatum cum oleo viol. & cum cotto. Et confideretur illic. Nos vero iterum dicamus,6c oportet,vt oppiletur fanus etiam,vt non mouea- dimittamus, quod eft cum communitate ceretur , & fequatureum infirmus.Et fac eum dormi brij, & aliorum, quoniam illud illic intellcdum re fuper collum tribus diebus in tenebris,&quan eft. Deftm&io viiiis,aut fit partibus oculi manife doqueneceflariaefuntiterationesplurimehuius ftisin fuis fubftantijs incolumibus^ aut fit illud t B.üttutionis. emplaftrationis;&conferuationis huius1 [prae- quum iam acciderit eis nocumentum a[lenfibi- aB.AMttn. paramenti ] & refupinationis per vnam hebdo- le,aut non fenfibile, & quae itinere eorum proce- profundansc« madam. Etillud quidem, quando illiefuerita- dunt. ] Nofter vero fermo eft deprimo. Namfi *ut ficienscos poftema,aut foda,aut aliud. Verum apoftema fa 20 partes oculi apparentes fuerint incolumes in fub ^curf!c2 cit efie neceflarium folutionem ligationis fortis, ftantijs fuis, fed iam acciderit eis nocumentum rum. &: mollificationem eius.Et penitus melius eft: vt ex parte alia non manifefia hominibus,& vulgo: u b. fitiiationf. conferuet aeger u [praepa rationem] fuam,vfque- tunc aut erit foramen fecundum diipofitionem quo remoueaturdolot:&:non foluatur ligatura, fanitatisfuae,bf [ bfB.Aikiitc. jcfB.& renoue- nifi in omnibus tribus diebus xt [ JEtopor- ] aut erit illic oppilatio aquofa,aut erit ^«nonem, «ur medicamf. tet quidem, vt fiat vaporatio in tempore folutio oppilatio non illic,imö in neruo cöcauo:aut pro nis, cum aqua rof & aqua falicis, aut cum aqua pterrem cadentem in foramine ei uS,a ut propter cucurbita: aut aqua virgae paftoris: & fibi fi mili- cooperimentum accidens ex ficci tate,autmolli- fanimisfus. bus. Et homines quidem habent vias diuerias in ficationeaut apoftematibus in lacertis fuis com- cxercendocuramaquse: quajfitcum inftrumen- 30 preffisin feipfis.Autfequeturcomprcfiioneacci to.ita vt quidam fint,qui difrumpCit inferiorem dentem an teriori cerebro, fecundum quod expo partem corncas:&: extrahunt aquam peream: & fuimusin his,quae pnErerierunt. Autacciditeiat hoc eft, in quo eft timor. quoniam cum aqua , tritio: Autglaciali accidet remorioab oppofifio quando eft: grofta, egreditur albugineus. ne foraminis. Aut erit corruptio complexionis cius:<5c non erit conueniens,vt fit indru mentum T I 0 7^ E S. vifus, & plurimum quidem accidit propter h u- miditatem dominantem fuper eam valde; Aut De fuffufione agit,quam xnroyyaiv, & v7rovo propter jficcitatem vincentem Juper ipfum, qua- eant, noftri catataäam. De huius (ignis,& curatione re colligitur in feipfum, 6c corrugatur, & nomi- , C1 , habes ex Gat.primo de fympt.cauf 4. de loc.aff.ex Tau 40 natur hxc aegritudo glauconia, & non eft ei me- cip^.capli. 1° M. $.& 9. ad Mmanfcäp. de cataratta ,fed dicam en :6cht oculus propter eamc [varius mul c B exflccatffi Op.o.c^p./. pulchri, &Celfus U.6.& 7. huius curationem abfoluit. torum generum*,] Aut non erit foramen incolu- vel corrugati« Qufijlio autem hic efi de viclu,qualis fcilicet in fuffufis me, fed aut erit iam confecuta ex eo dilatatio in gUucuMea» fa instituendus. Taulus li. 3 .aqua potum, &cibos exte- vltimo fine, aut erit confecuta ipfum conftri&io rrus> mantes toto morbi curriculo competere ait:id quodt& coopertura:. Celfus li.6.yiffum ejje dicens optimum,qui pituitam ex tenuat.lAuicennas tamen primo quidem attenuante pro JL 0 T T I 0 7^ E S. bat,poßea tamen ijs verbis. [ Et quando voluntas ad- eßy&'c.) & recentes pifces;&humeüates cibos,incrcif Vbi ilUfo apparente oculo,videndi actioprorfusabo fantesq; exhibet,ita vt,vbi cura manu agenda eß,craf- 5o letur^yjw^cnvGr&ci vocant,non obfcuritatem,&a-fum vicium inftituat. Sani,quod ad hoc pertinet, ^Au- lij etiam guttam ferenam.Gal.id in opticorum neruoru thornofier non abfolute incraffantem viftum commen- affeHum reijcit.primo de Jympt.cauf.nempe obfiruclio- cip.i. dat, verum fi tranfacio iam morbi initio, curatione per nem, a qua ferri animales fpiritus ad cryßallinumhu-medicamenta non fuccedente, ad chirurgiam accedere morem prohibentur. Verum,quum cryfialloidi ab inter-conftitueris : nondumq; ad eam craffitudinem redacia na quidemparte retiformis,choroides,fclirotica,&con fuffufio fit,vt acu deprimi valeat;tum,vt citius ad ma~ iuntiiua tunica,ab externa vero arachnoides, vuea,& nuum attionem venias,inctaßanda quam primum fufju cornea circumflent:adde & vitreum humorem, quo nu fio efi crajfo vitiu. neque vero maximi craßa alimenta tritur,& aqueum,a quo cornea fnßinetur,ne in illu col~ commoda ad hanc rem funt,vt quidam exißimant: fed labatur:res ipfa plane indicat, non in viforio dumtaxat leuiter crajfa:talia nempe, vt inceptam fujf ufione per- 60 neruo:fed etiam inter vitreum,& cryßalhnum, retifor ficere,no tamen altera m fano oculo queunt procreare. mem,& vitreum,choroidem, & retiformejclirotica, Paulus ergo,& Celfus vicium morbo contrarium inßi- & choroidem,poffe aliquam effe obfiruftionem, a qua tuunt-, at uluic. curationis acceleranda gratia affettum deferri ifdem viforij fpiritus prohibeantur. S ed quid- contrano viUu auget,quod imperfeffia fuffufio deprimi quid hac in re fenferis, eadem tamen huius affecius cu- acu nequeat.Verum vnum adhuc eft,de quo fufpicari ali ratio ejfet,fi modo curationemfufcipcret. jLutborfani quispoßit.nempeperaäa per chirurgiam aäione,iubet hic curationem non docet. Scribit tamen Taulus lib. 3. cap.u. }ic anthor oculo vitellum oui cum oleo rofaceo admone quum de obfcimtate>& hebetudine agit, quem tu vide. De De /ignis. Cap. 22. Signum autem aqu$, & dilatationis,& conftri ciionis,& reliquorum,eft illud,quod diximus in capitulo fuo.Caufa veromea,qu£ fit in neruo aß. facilis in concaLio,eftillud,cuiuscomprehenfiofita[diffi-fumnu. cilis ] per figna praediäa in capitulo aquae. Sed di ftinftio rei in ipfo eft difficilis; & fortafienon cö-prehenditur fapientia. Et quando illic fuerit pul-fatio,& rubedo, tunc exiftima, quod fit in neruo 10 apoftema calidum. Quod fi affuerint illicgraui-tas,& paruitas caliditatis: tunc exiftima,quod illic fit apoftema frigidum. Et fi fueritgrauitas ve-hemens:& oculus humidus valde: tunc materia erit humida valde. Et fi fuerit oculus ficcus, tunc materia erit melancholica.Et quando accidit fuper caput percuftio, aut cafus faciens exire oculu prius,deinde fequitur illudprofundatioeius,& deftrudlio vifusitunc exiftima,quod neruusocu-li iamatrrituseft. oculus fuper vaporem vini deftillati fuper lapidem molare ngAut vaporatur oculus cum vino duro. A ut inclinatur fuper vaporem aqu^in qua a [dccoftafunt papauer,& refolucntia fubtilia cognita, ] ficut hyflbpus, & 'melilotum, & cha-mamilla, & fimilia. Fen quarta de difpofitionibus auris, & eft. TRACTATVS VNVS. a B.dccotr^ sixt herba* refoluen tes fubtiliantes cognug:. De anatomia auris. Cap. 1. Alia litera. ^ 'K’K0 T J. T I O ISfE S . Excitantur viforij fpiritus ex luce,atque hi, vbi vel 'CX calor e vel ex dolore capitis,aut partis in eo alicuius concitati iam funt,abhorret lucem aeger,quod ab hac fpi ritus agitentur etiam violentius,proptereaq; & impen dentem pbrenefim lucis auerfto fignificat, quia fumma animalium fpirituum commotionem pronunciat. acci- AVris eft membrum creatum auditui: & fa-dumeft ei oftracum anfractuofum , vt a aB.retineat. [fentiat] omnes voces, & faciat tinnitum earum neceffarium. Et foramen incipiens inofle petro-fo inuolutum anfra&uofum, vt fit anfradtuofi-tas eius elongans (patium aeris ad interiora cum 2.0 abbreuiatione,b [fub eo, ad quod ] fi faffum eft b b. corporis fet foramen penetrans di redde, abbreuiaretur fpa fui, feu magni-tium ad ipfum,c f [ ] vt ai(ilnis illx in nonfubitoperueniat ad interiora eius calor, & J t°B. fed non frigus fu perflua, imo eueniant fuper ipfum gra* fuit regimen in data ad ipfum. Et foramen quidem auris perue- prolongando, nit ad concauitatem, in qua eft aer ftans, Sc fu- leciinduin perficies cius domeftica eft ftrata villis ncrui audi tus, peruenientis a pari quinto, quod eft ex pari- iefta prolonga busneruorum cerebri. Et fuperfiua duritiefa- tiofpatijmfi. Apn.io. dit vero ,&boc ipfum in cephalea ob eandem caufam. 30 ddus eft durus,vt non fit debilis,paflibilis a percuf Sed, & hoc Hipp. inter praua in acutis morbis indicia retulit primoprognofi. De a [ diminutione radij. ] Cap. 2 3. «B.oculisabo-xnin&nubus ra di°s. yIJud eft ex eis, qux fignificant calcfadionem bB.fuhtiliute. JL fpi ritus,& cius inflammationem,öc eius b[cor ru feationem, ] & indicantc[ f ] plurimum c t B.vt. d j- j-phrenitim ] nifi (it propter fcabiem palpebra phretciim”2 mm: & eius cura eft quod nofti. ^ Karabmum. * B.alchamar. jDea [altumar,] & albedinevincente. Cap. 24. QVandoque accidit ex lumine vincente, aut albedine, quando afpe&us affiduatur in ni-’""”ue,vtnon videatnifi parum ,& videat illud ex proximo, & non videat illud ex longinquo,propter debilitatem fpiritus.Quumque afpi cit colores,imaginatur,cp fuper eos fit albedo. Quomodo ex lucidioris rei afpefiu videndi aclio offendatur, eft a nobis antea fufius explicatum, vt fuper-uacaneum fit his quidquam repeti. fione aeris, & qualitate eius. Quum ergoperue-nit vnda vocalisad illud,quod eft illic,comprehe dit eam auditus. Et hicquidcm neruus in difpofi tionibas audi tus,eft ficut glacialis in difpofitioni bus vifus,Sc reliqua membra auris funt,ficut reli qua,qua:circundantglacialem ex tunicis, &; humoribus, quas funt creatas propter glacialem: vt feruiatei,& cuftodiant ipfum, &adiuuenteum. Et alfamac eft: ficut foramen vuae,& creata eft au 40 ris cartilaginofa, quoniam fi foret creata carnea, aut pannicularis, non feruaret figuram fornicis, & anfraau t coo-perimentum forditiei,aut ^ tremulum, ] aut inflatio^ folutio fihgularitatis inipfo quandoque fit ex vicere,aut ex corrofione.. Plurimum vero eius,qus fit propter tranfitum,eftk f [ ] propter caufam intrinfecam, aoac-aut propter caufam extrinfecaro. Etintrjnfeca quidem eft ficut verruca, aut apoftema, aut caro •utalterKcL IN operationum: & illud efi:: quoniam nocu- 20 addita, aut vermis:1 [ 6c plurimum eius eft for^ 1b. a B.no perfe&e mentum omnis operationis efi, vtdeftruaturo-peratio:& fit loco eius hic deftru£fioaudi?us:qua re a [ neque fubtiliterperfcmtetur,neque audiat audUnequcau- nifi ] ex longinquo: aut alteretur, & fit vice eius, dic. vt audiat,quod non auditur: ficut eft illud,quod accidit in aure ex fonitu,& tinnitu, & fibilo. Et fcias quod nocumentum auditus, aut eft ab ori-fo B.tharas aut g*ne>& eft furditas,autb [taraxem:autguacrem] vehar. * natiua,aut eft accidentale,& intetio quidem fur- B.tharas. aut mula des, ] aut humor groflus111 j [ ]vi-lordlDes- icofus9aut congelatiofanieiex apoftemate rup-to. Extrinfeca vero eft ficut arena, aut lapis, aut nucleus ingrediens eam, aut congelatio (anguinis,cuius qua:dam pars fluxit ab aure,& pars eius remanfit.Et illud quidem quandoque accidit fu-bito,& quandoque accidit paulatim.Nocumen* tum praeterea auditus,quandoqueaccidit fecundum femitam crifium, & fecundum fernitä per- ditatis eft pmer intentionemc [taraxem.j Surdi 30 mutationis materia; in fine aegritudinum acuta tasnanque eft: vt pars intrinfcca /amaccreata fit furda, in quanon exiftit concauitas intrinfcca, quam prxdixim usfqux efi ficut vuea3comprehe dens aerem quietum, qui audit voces fua vnaofi d b. Albaras ve- tate.d [Tarax veroAguacre funt, vt non propter ro , & aluchar eas nocumentum ] confequatur priuationefen-funt, vt in eis fus. Et non elongatur,quine [guacre fit ficut de-nocum.entum. communicans iurditati, ] & non fit illic concauitas, fed neruusnon affert virtutem fen-commumsfur- fus:& f [tarax eft] ficut diminutio abfque deftru- 40 cimtatis: & multoties quidem portendit hccac-ditati. dione, aut communicat fecundum conuerfio- fB.akharas qui nem jn flgnificatiofe. Et S [ tarax ] quidem mul- ?b aitiiaras toties accidit fucceffione vomitus;& eft facilis re * ° motionis. Et deftru&io quidem auditus alia eft natiua naturalis, cui non eft curatio: & fimiliter reliquae fpecies alguae :e,&altarax. Etiam aliaj funt natius naturales, quae curationem non habent , & alia eft accidentalis, fed eius fpatium eft elongatum, <5c eft chronica, & illa etiam eft pro rum: & n [ quandoque] remanet po/1 receilio- »B.etatyiÄ nem febris gräuitas capitis. Et quandoque fit nocumentum,quod eft: huius capituli, autfecundu femitam accidcntis feparabilis, ficut recedit a-pud motus crißs,aut fecundum femitam accide tisfixi, vt ipsCi fitipfamet cxpul fio, eri fis fcilicct, vt crißs iam expulerit materiam ad partem auris,& firma ueri t eam in ip(a,nonpropterea ta m e quod 0 [inuenerit eam ] fecundum iemitam vi* oB.fcceiiteai procedere, vel cidens vomitum, aut fluxum (anguinis narium' u & multoties deftruit ipfum ftuxus ventris. t jLuditovidi facultatis acliones, tripliciter Udipoße, diminui, auferri^deprauari.fatis confiat.Id vero a qui-bus3yjr quarum partiumßt morhus>GaLexpropofito do pinquadefperationi,& difficilis curae. Recens 50 cet l.de fymp.cauf.Juthorbic meminit de furditate autem propinqui temporis, quse eft ex tarax, eft: recipiens curam. Verum caufe illius quandocjue funt cum communitate membri,ficut,quse funt ex communitate cerebri, aut quorundam mem brorum ei vicinorum, ficut accidit, quum primum nafcuntur dentesficut accidit apud dolores dentium; & quandoque funt propter nocumentum proprium in auditu,aut inneruo, aut in foramine. Et nocumenta quidem audi- excrifhpro qua vide Hipp.&CaL 4. aph.fed habes de hac re multa in Coacispraenotionibus. De fignis eorum. Cap. 4. PA&um quidemcommunitatecerebri figni-ficatdifpofitioin reliquis exiftens fenfibus, & communitas auditus cum eis in ea,& com- Aph.tfo. tus, aut funt complexionalia, aut inftrumenta- 60 munitas, virtutis motiua* etiam: & fignificator lia, autrefol 11 tiuafingularitatis. Nocumentum vero in neruo auditus quandoque accidit propter omnes caufas aegritudinum confimilium partium in ipfo, & inltrumen tali um, öc folutio-nis continuitatis. Et aegritudines quidem fimi-lium partium in ipfo, funt vnaquaeque fpecierü malitis complexionis fingularis, öc compofits: magis fignificatiuus eius, eft communitas Jin- PoftiruEiUr glis, & proprie quum eft fucceflione t &’fen, & f 3poßöEJ" iücceftione commiftionis intellectus,&poftno- ccrebn-cumentum cerebri complexioiia!e,& reliqua eo rum, quae dida funt in capitulo aegritudinum ce lCbri,at[ periplum- ] Öc foraminis,& fanitas tranfitusauditus, tu & tem- & tempus propinquum perfeuerantiae fanitatis auditus ante. Et fi caufa eft dubellati,aut apofte-macalidum in ipfo neruo 5 fignificant ipfum febres , cum quibus funt horripilatio, & tremor: & comitantur ipfum febres , & permiftio intel-ledus , öc alienatio. & in ipfo cfttimor nifi aperiatur. Qupd finon fuerit propter apoftema in ipfo neruo: non oportebit vt fit febris, nifi fit fecundum iudicium febris diei: 6c erit extenfio& b B.pulfatio. dolor, & grauitas ,&b [ pulfus. ] In dolore vero, & grauitate communicant omnia, quce funt ex apofiemate, & materia, vbicunque funt. Quod fi caufa fuerit ventofitas: fignificabuntipfam lö-mitus, & tinnitus,c [ Sc quod erit non compar ] grauitati. Et fi eft vlcus &f puftuke, fignificat ipfum pruritus cum dolore.Oppilatio verö mul-loties fit fine grauitate, & quandoque fit cum grauitate . Et quando non eft grauitas, & eft nocumentum,& non eft illic malitia comple- c B. qui no af-fociantur . t bothor. no, aut oleum fifaminum, in quo deccfta fit pulpa coioquintida2,aut radices ei-us-,&: quandoque confert in ipfovrina taurorum,quando ineadifioluitur mytrha, & ponitur deftillatio, & fucciis cucumeris afinini. Et totum iliud fiat poft cuacuationem materiei frigida:, fi fuerit coarftata, cum euacuatiuis, quce fciuifti, communibus corpori,d [ & proprie ] partibus capitis , & poft adminiftrationem embrocharum, 10 quas fciuifti ei: & proprie illa, in qua ponuntur folia lauri, & grana eius. Et exercitium eft vehementis iuuaminis in illo . Et fimiliter vociferatio vehemens in aure, & clangores baccinarum , ’ tiplicetur numerus eius, & minoretur quantitas de Galen. 3 .de comp.med.per loc.Vaulum lib.$, necnon Cap.i. eius omni vice : quatenus conferuetur virtus, & Tralliamm.lib.3. Cap.z3.Capj. proueniatmaturatio. Fadumautepropterapo- xmceps‘ ftema, cura eum eo, quod eft ex calido, & quod Decura^>. Cap. 8. cx frigido, cum eo quod fcis. 50 D OPortet, vteonferues canonem in deftillan-do,id quod deftillatur in aurem,& eft,vt fit non vehemetis caliditatis,aut frigiditatis. Quod Olor auris aut fit a malitia complexionis, ficaulafuerit repletio in corpore a [ex capite: J a B-capi«, aut fit caufa apoftematis, aut bothor,aut oportet vteuacues parte capitis ex genere illius fit caufa folutionis cötinuitatis, & malitia com- repletionis.Calida namque fi eft,cum phleboto- plexionis, aut eft calida fine materia, ficut illa, mia,&euacuatione, qua: fit cum mundificanti- quse eft caufa aeris calidi,aut venti calidi, &c pro- bus caput a materia calida, fecundum quodlci- prie quädo fit permutatio ad ipfum a frigore fu- uifti. Et fi humor eft groftus, vifcofus,tenax,cum bito: aut fit ablutio cum aqua calida, & ingredi- 60 pilulis afeibar praedidis, 6c gargarifmate. Et ii eft tur ex ea in aurem, aut cum aliqua aquarum. in tenax,fixus in parte auris: oportet vt adminiilrcs quibus dominabiturvirtus calida j aut eft cali- poftfolutionemb[&medicinas]lenitiuas :dein- b da cum materia fanguinea, aut cholerica,autfri- de intende vice alia cum eo,quod euacuatipfum gida fine materia, imo propter aliquam caufaru ex membro. Siaute caufa eft caliditas fuperfiua, lhJJatl0fltt, contrariarum caufis predidis aeris,aut venti fri- oportet vt infrigides cerebrum cum extinguen- gidorum: & proprie quando ad ambos eorum tibus cognitis praedidis in capitulo cercbri, & \ t permutatio fit a calore fubito, aut aqu& frigidse, deftilles ia aurem oleum xoC tepidfi, aut alburne oui. Quöd fi dolor eft vehemens,permifeecum tuncquod fit ficut euphorbium cum oleo cofti- eo camphoram. Et quandoque eil oleum viol. no: aut coftum marinum, & ariftolochia. Et cum camphora magis ledatiuum doloris,quam quandoque confert in eo vaporatio cum milijs, oleum rof propter mollificationem, qua; eft in & fiitrocalefafto. Et fi caufa fuerit in eo bot hör, ipib. Et etiam deftillentur in aurem collyria fe- tune cumco, quod dicemus in capitulo debo- datiua dolorum oculi cum albumine oculi, &C thor auris. Et ficauiafuerit in ipfo vermis in ip- fimilibus: Albumini nanque oui foli ineft pro- fa generatus, tunc cum eo, quod dicemus in ca- tB.eft illud. Piaetas q^^ihs. Et ^ac cuniaquafolatri,&;a- pitulo vermis generati inaure. Et fi fuerit cau- 4 d ß qua coriandri. Et meliusquidemlacct[ ] ia i*1 ipfo introitus aquae, & lapidis, tunc cum cB.&cftiuaa* fiuod mulgetur , d [ & eft calidum] ex vbere e 10 eo, quod dicemus illic, & fi caufa fueritapoftc-tumra valde. [eft iuuatiuum . Et bulli vermes terreftres ino- ma calidum profundum, quod eft timorolum Aut. leo rof. &deftilla inaurem : Aut coquantur li- propter propinquitatem fui ad cerebrum , vi* f b. Alialitera. macia; in oleo f [ amygdalino, ] & deftilletur in quequo ad colieftionem perueniat, & fuppura- routo. eam: Aut decoquatur oleum rof in aceto vini, tionern,tuncpoftphlebotomiam5 &euacuatio- quod fit triplum ipfius , donec acerum confu- nem, oportet adminiftresienitiua in primis, & matur, & remaneat oleum, &c admirriftretur il- infrigidantia, &: proprie lac mulieris vice poft lud deftillando : eft enim iuuatiuum valde pul- vicem, vfquead diem tertiü, & fimiliter oleum fationi, & fimiliter oleum feminis cucurbita;, rof decoftum cum aceto prajdiftum in primis, g B. Kalcf. & oleum nenupharinum, $c oleum de S [ falici- deinde mucillaginem foenugrreci, poft mueilla- bus,] & fimilia, & fimiliter fuccus, qui ariimila- 20 ginem feminis lini, & mucillaginem feminis al-tur fucco cucurbita;, qui fit ex corpore eins, &C maru k [ in aqua laftis. ] Et aqua volubilis eft ex k B.inlaftc. folijs ipfius, &; fimiliter emplaftra infrigidantia eis, qux conferunt in huius hora. Et in ipfo qui- exterius. Quidam autem dixerunt, quod aqua dem iam expertum eft fifamum contritum; de- volubilis valde bona eft in huiufmodi difpofi- inde adminiftrentur femper vaporationes cum tione, & fuccus feminis cannabis humidi. Et oleo decliuante ad caliditatem aliquantulam ; 1» B. pulfatio- quando fortiores fiunth [ pulfus] dolor,& time- oportet, vt fit olcum dulce, & cum hoc tepi- «*• J tur ex eis fpafmus, non eft excufatio a mollifica- dum, in quo infundatur cottum inuolutum in tiliis. Et non eft aliquid ficut butyrum vaccinum extremitate radi; fubtilis, & ponatu r in aurem antiquum calefaftum, quandoque in ipfo ex- vice poft vicem , & fiat emplaftrum exterius cufat laborem intromiftio embuba; inaurem, -30 cum lenitiuis maturatiuis. Si autem virtus non ingeniose fabricatte fuper cucumam, in qua eft fuerit vehemens,quum tranfiuerit principium, aqua calida,vt perueniat vapor ad aurem, quan- oportebit,vt deftilieturin aurem adeps vulpis, doque enim fedat,& excufat ab ali/s, &cxcufa/: vel lacerti, aut bafilicum cum oleo rof vel oleo a narcoricis,&proprie quando eft aqua, in qua, de alcana, aut adeps anatis, aut adeps 1 [racha- 1 B.radumc dccofta funt ea, qux mollißcantcum facilitate, mati,] aut emplaftrum ex adipibus gallinae,& &ccll etiam permifta cum aliquo horum, qu^s anatis. Et quando non eft apoftema vehemen- Rupcfaciunt.Quumque neeeßanum eft aliquod tis calidiratis, adminiftra in ipfo medicamen fa- narcoticurn, magis incolume eft fief memithe , dium ex adipe caprino liquefadto, &: permifto quod cum aliquanto opio teratur, Se mifceatur cum partibus aequalibus mellis, pi > quorum vnumquodque fit aquale illi adi-fuerit caufa, introitus aqua in ipfam , curetur pi, ponein aurem, Et ex eis, qua funt fiortio- cum e o, quod dicetur in capitulo fuo. Et fi fue- ra illo, & maturant cum virtute, eft iftud. Re- rit caufa frigiditas fixa in profundo, vel exterius, cipc lithargyri; cerufla,amborum an.vnc.j.thu- oportebit vt fiant deftillationes ex oleis calidis, ris, & pulueris molendini, & gumma pini, om* ficut oleum rutaceum , Sc oleum anethinum, nium an. vnc.iiij. olei lib.;. adipis porcini aut cade oleum defpicaromana, oleumlaurinum, prini recentis lib.ij.fuccifeminislini, quantum oleum alhacuen, & oleum balfami, & oleum fufficit 3 fiat ex eis emplaftrum. Et fortaffeindi- de alkerua, & qua; funt illis li milia. Aut ficut gebisnarcoticis,adminiftrabis ergo fecundum oleum, in quo decoquitur allium,&colatur; aut modum , quem dicemus . Et quando conuer-oleum, in quo decoquitur piper, &; euphoubifi, 5 0 titur ad laniem 3 adminiftra m [ fpurnam,] femi- m B.muciilagi &; caftoreum ; Aut galliae quantitas danic.j. in nislini,nf[ ] cum oleo rof aut oleo nem. aureo olei de ben: autoleum aliud ex oleis cali- chamazmillino, & reliqua, qua; dicemus in ca- n Muantlta* dis aromaticis. Et quandoque potet habens do- pitulofuo. Si autem apoftema eft extra aurem, tc u C1C‘1U' lorcm, vinum purum forte, &c dormit & quii ex- eft pauci timoris, & medicatur cum farina hor- citatur non habet kefionem aliquam. Et fi eft dei. Et emplaftrum fadum ex farina fabarum caufa in ipfo ex vento frigido, confert ei illud, eft bonum valde. & 01 [ ] farina fa- 0 ^ B quod dicemus in capitulo lonitus, & tinnitus, barum & chamsemilla p f [ ] & farina hor- B<& viola, quod dicemus in capitulo eius, cuius caufa eft dei Sc s [ malua ] 6c melilotum, terantur, & eri- q B.aIthw< ‘ humor tenax, & cuius caufa eft frigus; Et ex eis, bellentur, &c infundantur aqua tepida, & oleo qiKEConueniuntad illud, eft vt impleantur ven- 60 viol. Et quandoque fu fficiunt folatrum, & fari-tofx aqua calida, & applicentur in circuitu au- na tritici,& oleum fifaminum. In f puftulis au- t ris, & vt deftillentur in eam ruta, & amomum tem, qua; fiunt in aure1 [ quandoque fufficit la- r B.excufat cum meile, aut abrotanum, 6c fampfucus in o- bor & ] decoclio ficuum cum tritico, quando borem. leo de iilio,aut caftoreum cum cis,poftquam deftillatur in aurem, aut ponitur licinium inip- decoquuntur in eo,&colatur; aut nitrum, & a- fa ex ea. Et quandoque fedat dolorem admini- i b luf ideft fer cetum, &oleum rofautfuccus1 [amygdalam.] ftratio embuba fecundum modum, quem pra;- penuhx. Et fi necefiarium fuerit illud quod eft fortius» diximus. Et quandoque ffifficitin ftupefadione, &fe- & fedatione doloris illud, quod diximus poft di-£tum embuba; in hoc capit ulo. Et ex medicinis quidem communibus ad dolo res a uris, & proprie f [ ilium, qui ] declinat ad frigus, eft oleum omphacinu, in quo bullitur fcarabcus, aut lumbrici terreres, aut ver inis, qui elf fub vrceo a-quse, aut fei pifeis cu oleo omphacino,aut adeps t B, rackame, lacerti,aut vulpis au tr [rachamati] aut gruis, aut oleumfcorpionum,nam eft iuuatiuum valde: non in alijs: autfecundum comparatione,quam diximus in imaginando imaginationes, a ut propter debilitatem eius , quare patitur a qualibet inundatione, ficutaccidit debili frigusa quolibet frigore,aut calor a quolibet calore, & Ipecics quidem debilitatis funt, quas fciuifti exfpecie-bus malte complexionis, & (i eft liipra occultam, & fupra illam,m qua diuerfificantur fortis,& debilis, tunc caufaeius eft inuentio eius, qui mouet aqt aqua fampfuci recentis, aut deco&io folio- io vaporem inundanteei fupra motionem,&inun rum algarab, & corticis eius: aut decodfio lum-u B.indeeo&io bricorum tcrreftrium u[indecoda colatajin qua ec myrrha:coi difloluatur adeps anatis. Et fi fuerit frigus vehe-hm, mens, decoquatur in ipfa fei tauri in oleo alkeiri, vfquequoexiftimetur,quod feliam refolutum fuerit, & finitum, deinde reponatur illud, & ad-miniftretuc deftillando, eft enim mirabile , Sc quandoque neceftarium eft in curationibus dolorum vehementium in aure, adminiftrarenar- dationem confuetam, & inudans vaporem: aut eft ventofitas generata in parte capitis mota in ipfo: A ut eft lonitus faniei. qui fortaffe generatur in ipla,Scferuor puris in partibus eius. Aut motusd [ ventofitatis accidentis] multoties in d B.vern^ mea tib u s eiusc f [ ac^ens. ] ficut in febribus-f f [ e t b. & a. t a I «.• r *nreccdfsiL ] Aut repletio luper- Caufis,autr flua in corpore, Sc proprie in capite, ficut fit poft cömotio cba cotica. Et fit illud, aliquid ex philonio cum la- 20 ebrietatem plurimam: Aut agitatio tendens ver-licntis £fe: &fimiliter troch.croci,& troch. ftellae, & r- !- --------------------r-~--jC- — A —l- m tot opium, <5c caftoreum, &: crocus cum ladle mulieris . Et oportet, vt poftponatur il\ud vfquequo timeatur fyncopis, Sc proprie quu.ni fuerint humores frigidi. illud enim nocet eis valde. Quod fi accidat nocumentum ex vfu narcoticorum^ adminiftra caftoreum poft illud fblum.Et quandoque fiunt troch. ex caftoreo contrito vltime, deinde proficitur luper ipfum opium cötritum, deinde fiunt ex eo troch. cum vmo puro. Et fi 30 aliquem, conuertitur ad eos,&: refoluit ipibs-, humilis cevebru 111 proprie, ficut fit po ft vomitum la- ns totws cc' boriofum. Aut cafus, aut percuflio: Et quando- FfR&inprii que fit illud, non propter agitationem motus, cipijspmtyf. imo propter materiam vifcofam refolutam in morumfebnu. ventofitatem paucam , & afiiduatur illud. Et quandoque fit propter vehementiam famis; 81 [ ] & illud eft propter agitationem caden- g f b. vel vi» tem in humoribus fparfis in corpore quiefeenti-bus in ipfo, & quum non inuenit narura cibum fuerit illic vicus valde dolorofum, tunc adminiftra lycium, & opium cum lade:aut fuman-fbaarach, tur. xx.amygdalx excorticate, Scopij, Scf nitri, Sc thuris omnium an. drach.j. s.croci, galbani, myrrhse omnium an. drach.j.s.terantur,öc pul-uerizentur cum aceto, & exficcentur, Sc quum neceffe fuerit, infundantur oleo rof. Sc deftillen-tur, & fi fuerit illic fanfes ,loco aceti, fit vinum aut mei, aut oxy mei. Sc mouet eos. Er quandoque accidit ibnitus poft medicinas; quarum proprietas eft, vt retineant humores,Sc ventofitates in partibus cerebri. Er caufa huius Ibnitus quandoque efi ex aure ipfa. Et quandoque eft cum communitate bf[ J h fB.tloim membrorum aliorum mittentium has vento fi-tates ad ip/am. ji'KJ^OT^TlÖT^ES- 40 Dcprauatah&c eflauditricis facultatis atlio,morbum, in numero prafertim,nempe uaporum in aure pr&-Hacprofequitur Gal.copiosd lib.^.de comp.med.per fentiam fequens .Diximus autem pr #fertim , quod etft cap. 1. «ap.2,3. cap.i. & deinceps. «ap .7. % B.abfq; cau-& exteriori. loca & Taulus, ac Trallianus lib. 3. fed pulcherrimi Celfus lib.6. & fi in distinguendis caufis minus curio-fus. Egit & Pyafis.g.ad jilmanf. Defonitu, & tinnitu, & fbilo. Cap. 9. b B. «oexifti, matf quod denudetur vel denegetur . S ^.corporibus non fine uaporibus aurium fonitus fiunt, non quauis tamen uaporum copia tinnitum aut fonitum procreat, quum alioqui etiam in fanis, nunquam uaporum copia, qui innati caloris afäionegignuntur,cap ut ipfum uacet, a quibus tamen fonitus non-fiunt. Sed unum animaduer-fione dignum. Medici tinnitum aurium inter fympto- HAecdifpofitioeftvox,quam homo incefi 50 mata referunt, at Mrifi.2. de anima, incolumitatis au~ lanter audita [ exterius. ] Et eius compara- rium indicium ejfe ait, vbi admota auribus manu, tin- tio ad auditum elf comparatio imaginationum* niant. Verum. Duplex aer ex Mriji.fententia inauribus Sc tenebrarum, quas videt homo abfque caufa fonum facit: externus quidam ad aures delatus, & in- exterius ad oculum, & quoniam vocis caufa eft ternus externum fufeipiens. Eß nero id aeri infmmyut inundatio accidens in acre, qua; peruenit ad fen- fuaptenatura,& impetu femper moneatur,&huc illuc fiim, tunc oportet vtfit in hocaccidente, in quo ' impellatur (id enim infeclilia, corpufcula ea,qm per fit fermo de fonitu & tinnitu, motus aeris. & fohsradiosfluitarefempercojpicimus,tefiantur.JQua- quum non fit ille aer exterius, tunc eft aer inte- re eodem pacto & internus ille aurium aer, fi incolumis nor. Et aer quidem interior, eft vapor effufus in efi,nunquam dimouetur: comotus uero leuem quendam concauitatibus,&; haec inundatio aut eftoccui- 60 fonitum facit, quem tamen non f emimus niji admota ad ta, a qua b [ fortafle non peruenit ] vapor effufus aures, vel manu, vel re aliqua,prafertim cocaua & U- in ventribus: aut eft maior illa. Quod fi fuerit occulta ex genere illius, cuius euacuatio fit difficilis, & accidat in quibufdamc [ horis ] vt audiatur a tali, qualis ipfa eft fonitus,& tinnitus,&non accidat in quibufdam alijs,tunc illud,aut eft propter acuitatemfenfus in quibufdam eorum, & ui,veluti buccina. Quamobrem fi de hoc fonitu intellexeris, falubre indicium efi fonitus percipere, propriam interni aeris naturam feruarifignificatur, attin-nitus de quo medici, & ab externo, non naturali uideli-cet aere fit, & perpetuo abfque alicuius rei ad aures ad-motione fentitur, 0» fymptma efi,male habetis capitis indi- indicitm ;de hocuero hoc in loco agitur. Tro cuius tur cü nutricatione, & h u m eda tion e cum olcis Cap. 1, notitia, fignis, caufis, & curatione pete Galen. 3. de temperatis declinantibus ad frigus, autcalorem, Cap'2capTd comP-me^' Ver ^c' ‘Paul.lib. 3 .Trallia. hb. 3. C elf um 6. lecundum neceffitatcm, Si autem caufa fucrit Circa imtiuin. nec non 6* *Alrnanforem. Vide & Hip- debilitas, tunc adminiftra illud, quod temperet poc.i.demorbis. complexionem accidetalem ex deftillationibus prxdidis. In eoverö, quifadus eft proprer ma-De fignis. Cap. 10. leriam expulfam ad ipläm difpofitione firien , aut humorem groflum vifcoiüm , adminiftra IN illo quidem, qui eft continuus, &afliduus omnia pradida in capitulo doloris,& tarax. Et caufa eit aliquid flans in ipfo cerebro. Si au- 1 p ex eis, qua* propria fünt illi, qui fuccedit firfen, & tem quiefcit, deinde excitatur poft repletionem, febri proprie, eft fiiccus abfinthij cum oleo rofa. aut vacuitatem, aut motum, aut quum calor fit aut cu m aceto & oleö de lilio, quoniam eft mafortis,aut frigus,tunc per communitatem. Am- dicamen bonum. Ei autem, qui fit ab humore , piius forma vocis fignificat ipfam: eft enim quä- vilcoio frigido , appropriatur trochifcus exper- cbuiknafera’ docJue voxreia [alcendentis] adfupe- tus, & eft. vt fumantur elleborialbi partes, iij. riora, tk. plurimum eius eft cum communitate &: croci, v. & nitri x. fiant troch. & adminiftren- corporis, aut ftomachi, aut quafi vox, quze re- tur. Et ex medicinis communibus aggregatis ad uoluitur fuper feipfam: aut ficut fragor arborü, illum expertis,qui eft ad debilitatem,ad illum, muin^iiclucf' ^ ^§ni^cat b [ abfconfionem ] ventofita- qui eft ab oppilatione, aut humore, & eft ut fu- iicm.1^ 1Cat ° t‘s • ^ febris, aut dolor perducens ad c 20 mantur gariophyllorum, &: feminis porri am- C ß.“horripila- [tremorem, ] tunc fignificat colledionem pu- borumana.dracs.mufchi,danic vnum, &de~ tioncm. rulentam. Et quando cius d[conftridio] eftfe-* ftiilenturcumaqualampfuci,&: rutas, aut cum A b.generatio, eundum fcmitam generationis poft generatio- vino,& fimiliter cumdecodione foliorum pini, nem occultam continuam, tunc eft propter hu- & decodione foliorum h [ alzizar] & decodio- h B.aifemfar. morem vifcofum. Illum autem, qui eft propter ne foliorum auri. Et oportet, vt alienetur in om- .acuitatem fenfus, fignificat defedus caufarum nibusLeis caena . Quidam autem antiquorum ventofitatum,& repletionis,& mundificatio au- fapientium dixerunt,non eft aliquid magis conditus,& eius excitatio apud ieiunium,& vacuita<* ferens fibilo, quam medicamen alfaudengi ditem . Fadus autem a ficcitate eft poft euacua- dum ad memoriam: Namipfum eft magis iu- tiones , & febres . Et fadum a debilitate fcies 30 uatiuum, quod creauit Deus ad illud. Et confert efB. ex fuper- c t [ ] per fuperfluitates* ei dcllillado fada ex hyflbpo cum folijs pini, &: •fluis pratentis. & quandoque eft cum complexione calida, Sc granis lauri: Et attende, quod didum eft in capi- fit fiibito & cum inflammatione, frigida cli tulo tarax, 6c doloris, ex caris communibus, & c contrario. proprie frigidis. De curo-j. Cap. II. De cura faniei, & curis vlcerum in aure. Cap. 12. OPortet vt omnes ifli vitent iblem, & balneum a t [ ] laboriofum, &: vo- YA Vod in primis oportet promittere, eft fub1*- 3b t b.coitü& mitum, & clamorem, & b t [ ] reple- 40 tiliatiocibi, &adminiftratio carnium, & tionem, & vt leniant naturas luas. In eo vero, olerum, ex quibus generatur humor bonus, dul- qui fit propter communitatem, oportet vt fit in* cis, laudabilis, &inclinatio regiminis adillud, tentio membri facientis ipfum, & proprie fto- quod oportet temperata qualitate.Quod fi com- machi: quare mundificetur, & intendatur cere- plexiofacit neceffarium, vt fumatur aqua hor- brum,& auris: quare confortetur cerebrum qui- dei, fibi fimilia, fiat, & leuitas exercitij: Et indem , cum aliquo, quod fit ficut oleum myrti- clina materiam ad nafum,& os cum fternutatio- num,&auriscumeo, quod fit ut oleum amyg- nibus,&gargarifmis. Amplius non poffiint eC- dalinum,&:fimilia. Et confideretur in hoc ad fe vlcera, quin fintapparetiafenfui, aut fint pro- complexionemprima,&:intendatiirillud,quod funda,adqusnon peruenitur fenfu. Quseigi- adiuuat illum fecundum canones cognitos, & 50 tur ex eis manifefta funt. cum aceto abluuntur iimiliterfadumarepletione,oportetvtmundi- Sc aqua, aut oxymelle & aqua af[ ] aut vi- a fB-autmellc ficetur corpus, & caput cum eo, quod fcis, & no, aut decodione mellis cum rofis & myrto, & & a(iua* fiibtilietur regimen. Criticus autem nonopor- poft illud fuffletur in aures illud, quod exficcat tet vt remoueatur, quoniam remonetur cum re- iicut dragacanthum aduftum & fimilia. Et quä- motione febris. In eo autem, qui faduseftpro- doque quidem confert faniofas & purulenta: o- c b vehemen- Pter c t vdocitatem ] fenfus, funt quidam horni- leum de femine cannabis, & melius eft vt non nam. nes, qui praecipiunt vtendum efte ftupefacienti- repercutiatur, nequeprohibeatur,dum non fu- bus, ficut oleo rofdecodo cum aceto, cuius ef- perfluit: imo oportet vt abluatur, & b[regatur] b B.abfterga. fepr;£di. Cap. 21, a B.pars ex pa piro vel ex iun- CO. EX eis,quae conferunt ad illud,eft vt cum em-buba ita fugatur, 8c extrahatur fubito 5 deinde effundatur in eam oleum amygdalinum dulce. & quandoque extrahit eam tu/lis & ltern litatio, aut lignum de anetho, au ta [ fchfio papyri J fecundum quantitatem palmi vnius. Inuo-luatur itaque fuper vnam extremitatü eius, qua-tum eft tertia fui de cotto, & fubmergatur in oleo, 8c ingeniose extremitas altera in aurem mittatur b [ cum eo,cum quo ingeniata eft in ea: 8c iaceat ille, cuius eft auris 5] &. altera extremitas , in qua eft cottum, inflammetur igne, &: di- ftatim fedat motum animalis in ca, & interficit ipfum in proximo, & proprie paruum. Sc fimili-ter deftillatio fucci cucumeris afinim folius,aut cum fca m monca, Sc fimiliter furfur, & a riftoL longa, &calcadis:af [ ]ex bonis eft, ve »tB.w0t« deftilletur in eam, quod fluit a carne vaccina af- & * fata. Sc quandoque cöfert illi,vt accipiatur etiam 20 oleum, Sc fumatur in aurem, &fedeat in fble patiens . Et fuccorum melior, & proprie ad verme, eft fuccus radicis capparis, Sc fuccus radicisb [al- b B.alfirfai farfadab ] & fuccus foliorumc [ alcok, & fuccus c E-al^ucU radicis prunorum, Sc fuccus] perfici, Sc fuccus abfinthij, aut centaureae,aut praflij, & fuccus fo- cus foliorum, liorum albotin viridium,d [ Sc finifar] Sc folio- dB.mfcmk rum e [ aloes, ] Sc proprie, quando decoquitur AlliIlKa-cum aceto, Sc fuccus cucumeris afinini, 6c fue-e B,J)UU‘ cus ellebori albi, 8c deco&io eius, Sc epithymi, 30 aut fuccus mentaftri cum icam monea, aut fuccus alfeha , aut fuccus almarmacor, aut aqua mellis cum aliquo iftorum. Et fimili ter fuccus raphani, Sc fuccus ca^pe, Sc proprief [alaxirj & f B.althaE femen cius,aut B [fernen] expe cum aqua mellis, Lir-aut aliquod fellinum, Sc proprie quum caleßtin S concauitate granati cum pulpa fua. Et fimiliter decodio granorum capparis recentium, aut fuccus eius, Sc fuccus lupinorum, aut aloes cum aqua tepida, aut coftum tritum multum,aut mittatur inflammari vfquequo perueniat calidi- 40 pyrethrum: & omnia haec in verme funt magis bB.& iaceatin v latere habens eam. c B.quantfi pal ma manus capere poteft de aqua. d t B.fuper pe-dem vnum. e B.ladis tepidi multis vicibus fuccefliuis. tas ad interiora auris, & tunc extrahatur,8c egrediatur fubito: quare egredietur cum ea, quodin aure eft ex aqua. Et ex eis, quas iuuant ad illud, Sc proprie in principio,eft vt fumaturc [felizato-rium aliquod ] & impleatur cum eo auris, deinde conuertatur fuper eam ille, cuius eft, & fit fa-liens d t [ ] donec egrediatur totum. Et quandoque etiam extrahitur cum fclizato-rio: intromittitur enim caput eius, 8c extrahitur iuuatiua, &c fortiora. Et ex eis, quae experta funt ad vermem, eft vt fumantur vini .drach. ij. & mellis drach. iij. &o\ei rof drach. j. mifceantur cum albumine duorum ouorum, Sc fiant tepida, Sc ponantur in aurem lana infufa, ex qua impleatur auris 5 $c cubitet fe fuper eam querelofus, Sc non dormiat,deinde fubito rapiatur:quare h [ vermis multoties egreditur fubito. ] & quandoque confert nocumento vermis, cfFufiofuc- h B.egredjiw. tur vermes pia ipfius perpendicularis: quare extrahitur cum ea 50 cif [ oleandri aut] rubi,k f [ a B. Alia Iitera, cognofeitar introitus paruo-tum ammalm in aurem propter vehemetiä doloris cu an. xietate & motu, vel cu pun-ßione & priu ritu. aqua. Et quandoqueexcufat in ea, quse pauca eft eff ufio oleorum,& effufioc [ladium tepidorum continue,] Sc proprie quando remanet dolor, &c remoueturcaufa. Et fi dolet illud vehementer , vaporetur auris cum corticibus papaucris,& meliloto,& chamsemilla, Sc viol. Sc malua, Sc femine lini, & farina hordei cum lade mulieris. De introitu animalium in aure, & generatione "vermium in ea. Cap. 22. QVandoquea [accidit propter introitum par-uorum animalium in aurem vehementia doloris curti anxietate, & motus] fecundum quantitatem animalis:cum verme vero feoti-tur agitatio. ] autabfin- rlmi thij, aut decodio eorum, aut tritura corticis ra- Jde®,a 131 dicis capparis, aut almarmacor cum aqua fam- kfB.&akbs. pfuci, aut vriha antiqua. ijaftuc*. Be apofiematibus, qua accidunt in radice auris. Cap. 24. HAecapoftcmata funt ex genere apoftema-tum accidentium in carnibus mollibus, 60 &propriein carnibusglandulofis: & nominantur beditus , & nominatur nafcentia auris. & fortaffe confequetur quandoque ex vehementia doloris eius , vt interficiat. & huiufinodi quidem multoties procedit commi itio intel-leäus,& ipfumapoftemafa&um infconcaui- f tate auris plus interficit adolefcentes quam lenes, quoniam eft in fenibus kuius. Sed adole- fcentes, iit. fcentes funt calidioris complexionis: 6c materia & nos quidem iam innuimus ad cognofcedum. apoftematum eorum doloroforum eftacutaj hoc in libro vniuerfalium.Oportet ergo, ne inte- qualitatis, & vehementius dolorola,& minus das ad curam eius,inquantumexisit curam apo tolerans vfquequo collectionem faciat.Et apofte ftemofam adhibendo ftyptica , & apocruftica in matuni,quae fiunt fub origine auris, magis ineo- principio,deinde compofitione regiminis,dein- l -a “hid > quod eft fecundum femitameri- derefolutionepuram. Imooportet,vtincipias, enirSdqufi [b°ni£* & proprie quum accidit in febrib.cum dolore ea ' pitis,&adiuues ad extrahendum materiam ad a- 'H. 0 T T 1 0 2s^ £ S. poftemata cum omni ingenio, et cum ventofis, iO fi non fuerit velocis attradionis.Et oportetjvt mi x' cap.i. T>e parotidibus copkfeagit Gal. 3 .de comp.med.per noresmateriamjcum minutione,fiipla Fueritne ioca paui% ij j. Trallianus li. 3 .necnon F^afis 9. ad*Al- cefiaria.Si aüt vehementis fuerit aduentus, &£ at- tnanf.Sed hic vnum consideratione dignum efi:an inpa tractionis, dimitte eam fecundum naturam fuä» rotidibus vti liceat repercutientibus^vel non.Sani Gal. 11011 faciat euenire dolorem vehem etem,quo 3 .de comp.med.iam citato abftinendum a repellentibus febris duplicetur.Imo oportet vt fis contentus, (i omnino iubet,licet inflammationum fint fpecies,&huc fuerit illic dolor vehemens ,• eo quod mollificat, "Paulus, jLuic.& c&teri omnes fequuntur. Contra tame & fedat dolorem,quod fit ex eis,quae funt calida, C elfus li. 6. diftinguit:ac, fi fine morbo parotides faftd & humida. Et fi fuerit initium eius cum dolore fint,primum experimentum ejje ait reprimentium.fi ve vehementi,fis contentus vaporatione cum aqua Alia litera. ro ex aduerfa valetudine:id ejje ait inimicum, (juapri- 20 frigida pura,e f [ ]Et fi fuerit leuis, fis conten ct B-veI ^uld-mumqi operiri effe commodius. Sed, & Gal.qnoq; ipje tus vaporatione f[c hamam ilice,] aut medicami f pfa!is'h 3 .de comp.med.iam citato, vfum fe inparotidib. repul- ne 8[alhacue]aut diachylon,& empy!aftroh [me hBime&usT"* forijsprafidijs fatetur,quauis raro,atq; id,vbi citra ve mithe,]&(i nö fuerit vehementis leuitatis,&ap- hementem dolorem parotides irruant.Adde,g> vfu com paruerit ei caput,tunc adminiftra illud, quod eft: pertum£ß fiepenumero ex rofacei dumtaxat oleiperfn inter glutinationem, & carminatione, & quod fione abfq; vllo diferimine has effe perfanatas.Vrofecid magis conferens,& magis maturans,& huiuf quod ad hoc prafidiumpertinet. Certum eft,quum inpa modi eft ficut farina tritici, & lini cu fyrupo mei rotidibus periculum fit,ne in cerebru fluens materia in- lis,aut aqua fbenugraeci,& maluie, & chamaemil-cumbat,&internam inflammationem pariat; tutiffimu lae.quod fi exiftimatur,quod nö refoluatur, imo confilium eft a repelletibus abfiinere.Licebit tamen for 3 o fuppurationem faciat, tunc neceflarium eft in ip taffe Celfi, & Gal. & multorum aliorum exemplo etiä /o,vt extrahatur pus, aut cum refolutioneflibtili, repellentibus vti,fi modo(jtwd Celfus notat)parotides ß poflibile,aut Jaboriofa,& et cum incifione, non ex aduerfa valetudine accidant,ac non magnu dolo & fefiione, & cx cis, qug extrahunt pus ab ipfo rem inuehat,quod Galhoc eft fi morbofa materia in cor P°ft /evt intendatur d [in infrigidatione] & at- De L remore] auns ex vocibus magnis. Cap In illo ter bico non tunfat. tradione ems,non in repulfioneipfius,quum iit f* Auda in lpfo exiftit debilitas virtutis ani- <1b. cum addi- materia effii/d ad ip/umfuperfluitasmebriprin- V->malis, quae eft in cerebro, aut aduenietis ad cipalis, & proprie in crifibus aegritudinum eius, auditum:quareeft necefiaria cura cerebri cii eo, ficut illud,quod accidit crifi lethargi^ multoties quod confortat,ipfum? fecundum quod fciuifti. AVIC Oo FEN a B.abhomina-tioi)e. EEN O V I N T A. ynenda Ute proferamus ,quodfentimus.Qudd olfaüofm De difpof itionibusnafi. aftionisnaresproprium fintinfirumentum,eo ccrtefa- cillimevidetur refellityfrequentiffime, veluti incory- TRACTATVS PRIM VS. ?a,UUfis naribus , & Jolis carunculis mammillaribus aEJuxifcus. Deolfaäu, & nocumentis ipfius ,&a [ curren- cbftruftis,actio hac, autprorfus aboletur, aut multum } tibus , ficut iiuxus . ] labefaftatur. Qvöd item aferibi hotc funffio carunculis jjs non debeat,Auerrois rationes fatis probant.TSfoftra De anatomianafi. Cap. i. tamen Jententia, quum non narium dumtaxat, aut eo- COmprehenditanatomiam oftium eius, & rum folum proeeßuum offenfio odoratoriam aüionem cartilaginum eius,& lacerti mouentis extre \q Udat, afcrib endu m ,& huic, & Ult particula odorandi mitatem eius.Et illa funt ex eis, a quibus iam ex- munus videtur. & quamuisnonßne narium interuentu pediti fumus.Et eius quidem meatus ambo pene cbirikacpojjit operatio; videntur tamen proeeßus ma-trät vfq; ad colatonum politum fub duobus cor- miliares primarium eius eße insirumetum: quo ferd pa poribus cerebri fimilibus duob. capitibus mam- bio chry/iallinus humor vifus princeps ejl organum,et fi nullae: & velamen cerebri illic perforatum eft co non abfq; cornea,vuea,arachnoide, & reliquis mebra- ram foramine colatorij, vt in lpfum penetret o- nis,aut abfq; vitreo,&aqueo humore fit ajpeffus.ld in h B. vnkuique dor,& b [deindej elf via, quae penetrat ad guttur. omni operationumgenere eodem modo fe habet. illud meatus. Etc[ ]d [anatomia ] inftrumenti, quo fit tamen cuiufq; aftionisprinceps organum eft,quoprofer C ka lkera odoratus. Et illud quidem funt duo additamen- tim Ufo atiio ipfa o ffenditur. Mde,& quod Gal. 6.de c s d B^anatomia. ta tttämillaria, qua; funt in anteriore cerebro, 6C 20 decr.Hipp. & Tlat. vbiplurcs ad vnam ahfoluendam Alia litera. extenduntur a duob. ventribus anterioribus cere aBionem particuU concurrant, illi pmfertim primariu e B. fimiliter. bri,&e [propter illud ] colantur fu perflui tates in aferibendum eft munus,qua a ca teris fubftantia,figura, f B.vijs. illo foramine, &C ex duabus * [ extremitatibus ] naturaq; injigniter differt.id.n.natum artificium eft, vt eius recipiunt cerebrum,& duo additamenta na fmgulis operationib.differentib.fingula differetia orga ta ex eo odorem eu attractione aeris, 6c cerebro naparet.ita in oculo cbryflallinum constituit, cui nulla quidem ipfi ineft aeris attraCtio, vt conferuet aer in toto corpore alia fimilis efi particula, ita cor differen g |B.& augme calorem innatum in ipfo " t [ ] ficut pulfus. ti a cateris partib fubftantia,,figura, & artificio toftru- tatur, & minui Quandoque vero augmentatu r apud clamore, Cium efi.atq; id in omnibus plani functionibus obferua- tur, feu & dila. apUd pnefocationcm aeris, & h [euentatione] tum. Conflat vero membranas nafi f quibus ex tota na- ftrmgitfr.COn' ^ faperiora,& in duab.quidem extremitatibus, 30 rium fubfiantia afinbi haepotefi abtio)reliqms m corii fMpmtus. 11[ ] n3-(i funt duo tranfitus ad duos lachry- pore membranis non multum differre;proeeßuum vero i t b. lirpenori- males^ & propter hoc guftarur fapor alcohol m mammillarium talis figura,fubftantia, & eöfim ciio de ^us* lingua. Qualitas vero odoratus iam diCta eff in mum eft,vt illuftris alicuius aftionis infirumentum fint capitulo virtutum. Sed,q? odoratur fit in aerecu oporteat funt vero ea (vt antea diximus) olfaciuifum paflione ipfius, aut delatione ipfius, aut propter tninece/farire, vt propter ea no immerito fort aßt us pri vaporem, qui refoluitur, illud eft,quod pertinet maria odoratus fundiio a Galafcribatur,non autenari phllofophis, & recipiet medicus,q> odor eft in ra- bus,quamuis idem ipfas interea nares eidem atfioni ne- lc B. altcratio- dice per k [ conuerfionem ] aliquanun aere, fe- ceß'arias eße non neget.Quamobrem,quum u. uerr.ob id nem. cundum,viam dilatationis, deindeadiuuat ipsü Uh proeeßui primarium hoc munus interdicit,quoniam ^ t acuitas vaporis,ex eo, quod habet odorem, aperto ore,& occlufis naribus odores non fentiantur; id ^i'N‘NOT*ATIO'NES Galfententiamnondepnmit:neq;.n.abjq;nariuinter- ^ v * uentuGal. odoratu,perfici exiftimat. quin offerri primo De nafianatomt & li.i.authoregit,& Gal.tumde loco narib.odores neeeße efl,illicq; (vt ita dixerim)pa Cap 6817 etus conßrnäione,tum de vfibus S.de vfupartium ver- rari,quo deinceps ad mamillares proeeßus delatijentiä * bafecit.JExcitaturvero hic duplex quaftio:altera de ol tur.Ecpar omnino de narib. argumentum eft,quando no fahus inftrumento, altera de odorandi modo . ^itq-,de f miper ilUfis ijs fentire liceat,ficuti neq; ilUfis carun priori author ftatuit mammillaria additamenta huius culis; fed & narium , & iam difforüproceffmm opera Jenfus effe infirumentum;alteram vero pertinere ait ad vna exigatur.Ex quo,& Auengpans ratio confutatur, philofophos. Sani, quod ad priorem qu&flionem facit,q> Efio.n.,vt via ab ore ad illas caruculas parata fit, opor mammillares caruncuU primarium fint odor adi inftru 5 0 tet tamen odores per nares non per os trahi; idq; natura mentum,medici vno ore omnesJentiunt.& Gal.8. de v~ confilio.Mq; attraffoper os aere non fentiamus, id, fu par.& l.de fympt.cauj.&fiepe alibi teftatur, atq; is praeterquam q> & narium neeeßitati aferibendu eft: het cap.6.&7« in Jbrifi.differ it libello de inftrumento odoratus,qui na- & caufam altera :q>fioris, atq; interna eius fuperficiei Cap.4. ribus vifus eft id muneris demandaffe.viduerfus tamen humiditate,& vaporum ac humorü cotinuo ad eas par Cap. 17. Gal.^iuerroespugnat 2. Coli. & q> alioqui obftruclis na tes confluxu,odores hebetari neeeße eft.odor.n.ficci eft, ribus,& aperto ore odores perciperemus,quum e pala- vt fapor humidi 2 .de anim.acprxterea, quod vt J.rift. ’rat-100' to ad ipfa mammillaria corpora via fit, per quam öfter ait de male olidis eficulentis,qus qui ederunt, no fentiut ri ijs inft> iratus aerpoteft :atq; ita vt^Auewgoar ait,etia 13 .feB.probi, quum olfadum ad palatum maxime per edor es alimentorum a ventre perciperemus, quum a ue um habeamus,idcirco hiefenfus propere impletur :ita- triculo furfim vapores perpetuo efferantur,in ipfaprx- que nec interiorem odorem aque amplius perciperepo- fertim coffione.d.dde,q> animalia,qua ijsproceßib.mä- teft, principio.n.omnesfentire queuntivbiautemtetige milU fimilibus carent,non olfacerent. Quamobrem in- runt,non infuperpoffunt,quafi iam res confociata,nati- ■ fert lAuerroes nares olfacius inftrumenta effe, vt jlrift. tiaq; reddatur,& exterior fimilis ille oblatus uciitefnt f en fit. addunt alijpro jluerroe,proeeßus illos mdmil- obtetu interiorisSifcq; vero id obfiat,multis aialib.eas lares de cerebri fubftantia effe; at quum cerebrum fen- carunculas deeße ,quai tamenJentiant;qtM ex aduerfo, tiendi vis fit expers :neq; hi aut fenticnt,aut fenticdi in & multa animalia naribus careant, qua tam e jentat, ftrumenta dici poterunt. Cuterum, vt nos,pro hac diri- qu.-e nihilominus ota, quid & carunculis, & narw.po- portione i) portione refpondens habere dixerim. Sed & ratio,qua accedens,ex ocio in aciirn ipfam fentiendipotentiä ex- aliqui addunt,non oppugnat Galfententiam. Sit enim, citaret; exired re odorabili corpusponebat, quü vapor, rt cerebrum non fentiat: ipfum tamen nemorum initiu & fumida exhalatio corpora fint.is tamen ficuti idpla- eft,qui fentiunt.neq',,etfi mammillares proceffus ex ce- nd protulit,quod fenftt:ita no aliam huiujce placiti ad- rebro funt, fentiendi propter ea vi inopes efte oportet. duxit rationcm.V erum huic palam aduerfatur Ariffo. Quod ft demum authoritas pbilofophi obijciatur. Fate- (obfcuri vero et Tlat.ty alios damnat) lib.de fenfu, & tur fani Arift.li.de fenfu,&fenftodoratus fenforium in fenf triplici,vt ego video,vfus ratione. Quum.n.ita in- cerebro efte,& li.de hift.anim. 1. per nafum odores tra- telligi hacpoftit opinio,vt quis,vel vaporem,vel exha hi.non tamen is (juod nos viderimus) an nares primum lationem, vel vtrunq; odorem effe exiftimet:q> no fit va fentiendi odoris inftrumetum fit,pr ater ea differit. Atq; 10 for,eo probat,p,quum vapor humiditas fit qua da, effe hoc fort affepafto Gal.fententia ab Auen.non expugna edor nequit,que certi & in eodem libello & 2 .de anim. Cap.4. tur,quam author nofler fequitur. His ita de priori qua- ficcitate perfici confirmauerat.Quoditemfumofaexha Text. 111. „ ftione constitutis,nunc alteram examinemus. De odori- latio non fit,ea ratione infirmat, q> exhalatio, quu ficca „ bus quomodo fentiantur,pulchre Hipp.li.de carnib. hac fit,&qua in fuliginem,feu terreftrem quanda fubftan- „ verba facit. Olfacitpono cerebrum humidumexiftens tiam abire folet: odorem excludit,q in aqua percipitur, y, aridorum odorem vna cum aere,per corpufcula cartila nam,& pifces odores fentiunt.&mediü odoris i.deani Ttx.75.it.96. ,, ginofa ipfum trahens.Cerebru.n. in cauitatcm nafiper- ma,aerem,& aquam effeiam demonftratu eft.Quod ve „ tingit,atq; hac parte non eSi ante ipfum os aliquod ,fed ro neq; horum duorum coniunffiio, vaporis.fi & exhala ,, cartilago mollis,velut fpongia;neq; caro, neq; ojftculu. tionis,odor fit,reprobari aitijs ronibus,quib.q afpeffum ,y Et vbi quide cauitas nafi ficca fuerit,ipfum feipfo exa- 10 //m PeY defiuuia exiftimabant. oporteret nempe (vt ait y, ttius arida olfacit.aquam.n.non olfacit;humidior eft.n. Alex.) res imminui,atq-, confumi, &per contafiu odo- quam cerebrum,nifi fit putrefadla .putrefaäa .n. aqua ratumfieri.Atqhis,& Heracliti, & Tlatonis dogma y, crajjior fit,&alia omnia.quum vero nares humetta fue Arif.euerttt. Quid vero ipfe de odorandi modo fentiat, rint;olfacere nonpoffunt-,non.n. aerem attrahit cerebru no aliudprofeclo li.eo defenf.& fenf.iam citatoftatuit, ipfum ad feipfum. Similiter etiam, vbi cerebrum ipfum quum obiter aduerfus Heraclitum dixerit,neq; exami- de feipfo plurimum liquefecerit,in palatum,&fauces, naduhocproblema ex propofitofumpferit.Sed is tarne, tei. 111.& 13. & pulmonem,ac reliquum ventrem, Cognofcunt autem quum i.de anima pro certo ftatuat yfenfum oem fenfi- hoc homines,& ex capite deftillare dicunt,deftillat au- Hum rerum fpecies abfq; materia Jufcipere, et olfaUu tem, & in reliquum corpus, & eft modus eius calidus. fola imaginis fufceptione perfici putat. & non Heracli- His Hippocfeu quicunq-, eius libri author fuit,quod fci 30^ dumtaxat,& Tlato.fed,& eos qui efferri ex odorabi re medicum oportet, breuiflime docet. At vero ab ijs, H corpore odorem.i.qualitatem arbitrantur,vna conde qui poft ipfum in inueStigandis natur ce fecretis dedere nat. Cxteru,etfi Arift. magna eft authoritas, difcefferut operam,dubia eft heee de olfaHu fpeculatio in longe ma tamen ab eiusfentetiapbilofophi maximi, eius alioqui iorem,atq; obfcuriorem controuerfiam.Efto.n.p odores doffirinp maximifludiofi. Ac primum Ammonius ficuti ferum cum aere inter refpirandum trahuntur, quu odor T laton.non probat,quum vapores corpora fint,corporu qualitas fit,non folo animi cogitatu ,fed reipfa exiftes aut naturalis motus furfum eft fi leuia,deorfum ,figra-aliquid, fubijciq; propterea huic corpus aliquod opor- uia,at odoris tamen fuauitatem non furfum,non de orsu, teat.an aeri velutifubieffo odorineftiita vt ex odorabi tantum;fed & ad latera perfentifcimus. Ita & Vlotini ii obiecio fola hac qualitas,odor. f.exeat,qua in aere ex fententiä feorfum veram effe negat,quu fues altius cexcepta v eluti in fubicäu,cum ipfopoßmodum ad odora- 40 num effodiant,no qualitatis illius dumtaxat gratia ,fed tus fenforiu perferatur, an olfaftus potius ita fiat vt ex vt defluxionibus perfruantur. Ita,& Ariftot. fententiä odorabili re exeat non folus odor ,fed gx corpora cu eo feorfum veram non effe,fed figmentum exiilimat, p.fi reliqua,quibus ille vt fibieblo ineft,qux cu odore corpo totus aer,qui interiebius eft,odoris fiat particeps.i. odora cum aere deinceps infpirando attrahantur. an vero rabiles fpe cies fufeipiat, & ex ad tantam vfq; loci in- neq; qualitas illa realis,quam vocant, neq; corpus ali- ter capedinem protendantur, ut a vulturibus longinquif qd; fed fola odoris imago ex obieblo odorabili emanat; fimi fentiantur.Fatetur aut Ammon.etfi nullum ex his qux in aerem fufeepta cü ipfo poft ea in olfatlus fenfo- placitis feorfum prob at,ea tamen fimul coniunbia vera rium recipiatur.Trofebld magna de hac re inter maxi- effe,ac in ijs,quorum hebes olfaciendi eft fenfus, quales mos viros rixa eft,quu alij exire i re odorabili corpora, funt fues,defluxionib. effe opus-.in quib.acer eft, vt vul- alij non corpora,fedfolii odorem, alij neq; corpora,neq; 50 turib.,fatis efte, vt odoris fpecics fufeipiantur: inijsve odorem,fed. fola odoris imaginem egredi fitnt arbitrati. ro,qui fenfu mediocriter viget,v thole,aeris mutatione Sed ex triplici ia enumerata opinione , antiquiffima ea fufficere.Atq; ita Ammonius de odorib.fenfit. Cxteru, fuit,cp ex obiefto odorabili corpufcula quadam odorata quamuis Ammonij vera fit fortaffe conciliatio, ab ipfo exirent,qup ad nares delata fetifum moueant.atq; huius tamen,& Arift.& Auic.diffenfit,tum hoc loco, tum 6. princeps Heraclitus videtur, que fequutus eft Tlato in natural.Sicuti.n.is fentiri odorem putat,permutatione, Timao.Secundi illius placiti, (p fola qualitas ex odorabi & odorabilis obietli,& medij.i. (vt eo t.natur.prafer- li re egrediatur,nos certum authorem non habemus, vi tim innuit) & manantib.ab odorabili corpore vaporib. detur tamen ex Tlatonisfcholaeffluxijfe, quu Tlotinus, &aereipfo vna alterato ex obiebti ipfius odore: ita & recitante Ammon.in Comm.in li.de prx.dtcam.ab odore folam,vcl aeris permutationem.i. alterationem,de qua qui in odorabili eft corpore,aeris partem in fibi fimilem 60 Tlotinus: velfpecieru fufceptione,de quaphilofophus, qualitate mutari exiftimauerit, quopaclo calor, qui in reprobat. Ac primum quidem, p non aeris permutatio igne eft,ab ipfo igne non difcedens alium fibi fimile ca- odorandi fit caufa, hac videtur nobis ratione damnare. lorem in aere efficit.Tofterioris demum fentetix author cp,quum maior fit agendi vis in igne,quä vel odoris, uel Arift. fuit,que Alex. Auerr.ac cateri Teripatetici om- rei cuiujpiä in fublunari hoc mudo alterius, ignis tame nes funtfequuti.Sani, quod ad Heracliti placitu perti- quantu vis maximus, caloris fui vim protendere tatum net,quum is odorem fumidum quendam vapore,aut fu- nequit, vt prater breue quoddä loci interuallum calfa- ^ midam exhalationem putaret,qua ad olfabtusfenfom ciat.de odore vero memoria proditu eft vultures cada- AVTC. Oo 2 uerum uerum odoribus maximi ex longinquo allici: abfurdum rationi repugnat, quum.fneq; corporum penetratio in erro diblu efi odorem ,qua qualitas efl,ignis calore muU philofophia admittatur,neq; aerem ad odoris occurfim to imbecillior,ad tantum vfq; loci Jpatium aerem immu fubterfugere uerumfit. Mde,q,,quu aer corpus fit ßmr tare.Qudd vero nuda odoris fltecie in aerem recepta,&. plexjitjpicere odorem non poteft, qui Je eunda eft quali- nobis ex ipfo oblata,odores non fentiantur,eo argumen tas miftis corporib.conueniens. Supereß ergo,ut odor in to prob at,difficili quidem ipjo intelleäu, ob interpretis, aere fit-,non ut infubieäojed ut in medio: quo pacto co- vtputamus,infcitiam:pulchro tamen,& fortajje infu- lorin diapbano eft,effef.{ut ita dicamus) fpirituali.qua perabili. Vt fenfib ilium fpecierum receptio fiat,adeffe uis certum fit colores magis fpiritualiter in aere recipi, vnä & obietium a quo ff e cies ipfa excipiutur, fubie. quam odor es,cuius certe indicium eft ,q> ex aeris como- fium in quod fufeipiuntur necefie eft: at fieri pot,vt ab- io tione,qua a flatibus, odores ab olfadus inftrumeto auer • lato odorabili corpore,odor tamen adhuc fentiatur,fate ti poßunt,ut et foni,colores aut nonpoßunt.Qjidd fi quis dum ergo est non fentiri odores,perfpecierum odorabi- fortaffe,ex hoc odores corpora eße contendat, quia ane lium fufceptionein medium;quum remoto obieäo nuÜa tis huc illuc propellantur; fallitur, quum & eodem pa- in mediu fpecies amplius eluceat, & odor tamen fentia- £io foni in diuerfas partes flatuu impulfii ferantur,quos tur.Sequitur ergo JLuic.eorum fententiam,qui defluuia tamen non effe corpora inter philofophos conflitutu eH. ex corpore odorabili manare arbitratur;fed & aeris v- Hac .Auerr.aduerfus Auic._feripfit.Caterum,etfiuam, na permutationem anneäit,qu$ Tlotini erat opinio: exi ne dicam temerarium fortajje eft,inter tantorumphilo- re.fiex obieäo odorabili odoratos vapores exiftimans,a fophorum rixam quempiam interponi, uidentur tamen quibus aer veluti a calore calidus, ita ab odoratis odora nobis horum placita poffe non multo negotio conciliari. tus euadat. Trobari vero vaporum ex obieäo effluum 20 id ergo,ut fieri poffe arbitramur,Hudioforugratiapau-his feri rationibus teflatur; cpper calorem,atq-, odorati cis aperiamus. Trimu omnium,

fi diutius aperte eft ab eo conflitutum.prafertim 1. de anima,qua pomum manibus traäetur,atq; (vt ita dixerim) odore- uis,& de uifu,&de hoc,quo de agimus odoratu, aliqui tur,marcefcit, quod argumentu profetio eft exeuntium ab eo diJfentiant.Ex oppofito quoque,tp non fola fpecie ex odorato ipfo corporc vaporum,&partium tenuioruex odorabili corpore effluat,uidetur nobis ab jLmc. cer-Quod fi quis forta/Je obijeiat ('id quod ipfe obtjci ab reli ta atq; conflanti admodu ratione comprobatum. quum quarum opinionum fautoribus ait) fi odores per vapor u 30 id omni ambiguitate careat, tamdiu fen files formas defluxum fentirentur,ex rei olfaäu imminui,et minoris feruari,quamdiu,& obieäu, a quo exeunt,& fubiecm ponderis res fi eri oportere: atq;,quum vultures certufit in quod recipiuntur,alterum alteri ex aduerfo fe habet, eadauerum odore alleäos in maximi loginquos trattus nec veropraterea.id.n.uifus,&auditus exemplo patet* aduolare; abfurdum effe,vtuapores ex cadaueribus eo- ytproptereaquid in hac qu&ftione uem fit, ob confian- ufq5 effundi quis exifiimet.B^fpodet effluere tenuiffimas. tiumutrinq; rationum occurfum iudicatu difficilefit.Fe Jolum partes; quib. euanefeetibus imminui corpora, aut. ru, et fiphilofopbus odorenaporeeffe,aut exhalationem leuiora reddi no oportet.quafi velit, grauiora potius ea negat,no is tamen odorum materiam,aut uaporem, aut reddi quam leuia:quo paÜo cadauera viuentib.animali exhalationem diffimulat. quum ex aduerfo in eodem li~ bus ob tenuium fpirituu Aifceffumreddi folet grauiora. bellode fienf & fenf ubi odore vapore non effe differit-, De vulturib. vero,cp odores tam longinqui fentiant, id 40 eundem uaporationem eße conßituerit.cui & jluerr.m ob validioris fortaffe venti efflatum ait accidere,a quo paraph.de anim.aperte aflipulatur.odoretnnd alias fen ipfi vapores impellantur,aut forte non odoris fenfu,fed tiri docens ,nifi quum ex odorabili re fnb flantia dißolui- cadauerum infpeclione vultures comoueri. quod fi quis tur aerea.id quod iu odoratis reb.plurib.confpiccrc eft, Cap.j^ forte derideat fidem tamen,& Auerr. 3. Coll.fcriptum. tunc fotum olent, quum manu confricantur, aut in reliquit) & abfurdum diciu exiftimet,cp vifus tam lon- ignem proijciuntur, ac in uniuerfum, quu odorati ex ijs gipertingat, certi multo minus rationi confentaneu eft uaporesgignuntur.ita,ut odorem de uaporu genere effe fentiri a tanto fpatio odores,quum olfattus vifu ipfo lon idem fateatur.unde, & animalia aitrefpirantia non ali gi fit imbecillior. Hac igitur feri de odor adi modo in 6. ter odores perfentifcere,qua aeris attractione, % a ueto natur al.tAuic.fcripfit, qua nos alio certe, & ordine,& r um flatu odor adducitur,uel abducitur. Quamuis uero verbis breuitatis ,& facilioris do&rin£ gratia retuli- 50 JLuic.odores per folam fpecierum fufceptionem fenti-mus,a fenfu tamen (vt putamus) ne latum quidem vn- rineget,non is tamen forte relu£letur,fi uapores tuqui- guem recedentes:etfi ob verfionem, quam eius libri ha de ex obieäo odorabili effluere admiferis ,fed ex bis in bemus obfcuriflimam ,fufpkari aliquis pot aliud ipfum aere permißis,in quib plani odor,ut in fubieäo ineftef- voluiffe.Trofeäd vidit hanc inter Auic. <&philofophu feni odorabiles fpecies ad ipfum fenforiu intellexeris, controuerfiam magnus jluerr.ficuti tamen folet,prae e J^eq;.n.mdeutur rnultu repugnatia, aut captu difficilia Comm.37* ptorem fuum mordicus tuetur,atq-, sAuicen. 2.de anima hac,ut educi quideprimo loco ex odorato corpore uapo his (vt ego uideo) rationibus refellit. primum quidem, res dicamus, q> fentit Auic., hos uero uapores no ipfum quum multa animalia longinqui admodu ad corpus odo effe odore,qjMifinegat,fed odoris fubieäum exißere, rabile veniant: fateri oportet, fi ex odorato corpore ua- fateamur.permifcentur uero uapores ij,aliorum uaporu pores exire opus eft, ex obieäo odorabili circumquaq; 60 infiar,q ex terra,et aquaperpetuo gignutur,medio aeri euaporante tanquam ex centro,odoratos uapores ad ma & aqua coi,uni.f aut alteri elemeto:&inde fani cu ip- xime longinqua locaperferri.at abfurdum hoc eH,quu, f0 5 infpiratur aerenarib.offerutur: folatameipfa odo- fi totum ipfum obieäum diffolui in uapores liceat,ne ad ru fpecies a fenforio fufcipitur.quufenfus oesfolas for- paucam quide diflatiam queatpertingere.^4dde,q,,fi cx mas abfq; materia fufcipiat.Hac ergo rationeutraq; et odorabili obieäo corpora hac, & uapores exeant, aut jlrif& lAuic.fementia coiungipoße uidetur. Quod qui hac aeri mifcebuntur,<& penetrabut,aut aerfecedet,et defi fiat:pro foluedis aut cociliandis utrinq; allatis ra- infecedentis locum uapores fubflituetur,quorum utrüqy tiomb.multu forti laborandü non erit.Trimum.n.yquod vlrißoteles duobus primo loco addufäis argumentis odo De a [nafo. ] Cap. z. rem vaporem.aut exhalationem effe confutat, id jLui- T Am diximus anatomiam nafi, &iuuamentu a B.asgritudiu* cemiA nonaduerfatur,quinon id,fed odores ob vapores JL ipfius, & lacertum mouentem ambasnares kus nafi. Jentin antumat ,inhoc cumphilofopho potius confen- aus,in eis, quae prxterierüt.Et nunc quidem no~ tiens,quam difcrepans.quum,<*rhic lib. vt diximus^ de bis neceflarium eft,vt dicamus asgritudines eins, fenf.&fenf.odorem vaporatione effe dixerit. Quod ve- ÖC ca u fas earum,& figna, & curationes iplarum. rdpbilofophus tertia ratione odoratum per et vaporu, <^r exhalationis efflmium fieri negat: de continuo, & De qualitate viarum adminiBrationis medicina- perpetuo,ex odorata re effluxu,probi negat: de quo ta- rum nafi. Cap. 3 , men,Auicennas non intellexit effluere fane, hic tenuio- 1 o res partes,& ob harum exitu marcefcere odoratos fru- ^ Cias,cp curationes nafi alias funt, quibus non £ius teflatur.craßa tarnen partes remanentya quib.nul- »3 eft proprium, vt fiant per viam nafi, ficut gar luspraterea odor excitatur, ita vtphilofopbus effluuiu garifmata,&linimenta fuper caput.Et alias funt, a re odorabili,& a tota ipfafubfiantia neget:J.uicenas qua: appropriantur ei,ficut funt vapores, & odo- ‘vero id ad certum quoddam tempus,&tenuium dumta iamenta,& ficut caputpurgia:& funt corpora hu xatpartium admittat.Et fi vero bicper folam odorabi mida, quas deftillantur in nafum: & alia funt fu- liumfpecierum fufceptione fentiri odores negat,fi vna Iliones naribus,af[ ] quas attrahuntur ad afB.&funtco. tarnen vaporespofueris ab obietto ipfo manates, ab bis nafum cum attradione aeris.Etalias lünt infuffla ps>rahumida. ■poflquam in mediü ,vel aerem,vel aquam recepti funt, tiones,&funt res ficcas puluerizatas fubtiliffime, deferri adfenforium odorabiles fpecies non negaret.ha- 20 Vtinfuffientur in nafum, & oportet vt infufflen- bent.n. vapores obie&i rationem: &ab histantifpero- tur in embubä.Et omnis, cui aliquod caputpur- dorum forma efferuntur,quandiu funt: atq; his euane- gium fit, redius quidem eft , vtosaqua impleat: fcentibus etiam forma euanefcunt.vnde,&remoto odo & prasCipiatur ei,vt refupinetur, & conuertat ca- rabili corpore fatendum quidem ejfet fpecies non am- putfuum ad pofteriora, deinde deftilletur in na- plius ex ipfo elucere, quod pulchri admodum author no fum eius caputpurgium.Et oportet, vt narib. fu- fier probabat contra*Arifi.fententiam,nifi ex obieäo ip gatomne,q? ponitur in nafum ad luperiora,om- fo odorati vapores a medio exciperentur, in quib.& 0- ni modo,ita vt faciat operationem fuam. Et mul doris fpecies feruantur,& feruata vna cum ijs, & in- toties quidem fuccedit medicinis acutis deftilla- $ irato aere,ipfi fentiendi inslrumento offerutur, & ob- tis in nafo, & fuffiatis in ipfo mordicatio vehe- iata vna ipfa citra vapores, aut aerem, aut materiam 3 o mens in capite.Et quandoque fedatur per feipsä, quamcunq; eofufcipiuntur.ex quo,& eorum ratio auer & quädoqueindiget medicamine, quo fedetur. titur,qui olfaäumper contaäu fieri oportere afferunt, Et redius eft, vt fit fuper caput, quum fit caput- fi obieclo odorabili excitari vapores dicantur. Sed, purgium ex aliqua acuta mordicatiua, pänus in- JLuerrois obieäa non difficulter diluuntur. T^anque. fafus in aqua calida.Et quandoque b [ fricatur an b B.embrocha, quum primo loco extendi ait quoquo verfus exodorata teiptiimcü ladej muldo fuper ipfum, autoleo, re veluti ex centro odoratos vapores oportere, propte- quod fuper ipfum effunditur, ficut oleo de gra- ^!™ a e noiu reaq; diffundi hos eoufque nonpojje, etfi res tota inva- nis cucurbitas,& oleo rof.& oleodec[ falicibus.] cB.kalei. fores abeat, quoufque aduolajffe ad cadauerum odore, Quumq; caputpurgium fuam perfecerit opera- 'vulturesmemoria mandatum eß,admijfa Auerrois ra~ tionem, tunc coniequetur ipfum deftillando in tione fatisfaceret jluicennas,impellente flatu non pro- 40 nafum lac cum aliquo oleorum frigidornm. prio eorü impetu, odoratos vapores illuc ufq;fuiffe im- ■pulfos.aut certi no odore,fedinfpedione cadaueruvul- ^ ^ 0 T JL T 1 0 2^ E S. tur es fuiffe allettos, quu afpettus multo fortior vis fit, quam olfaffus. aßentiri vero huic rei jLuerroem opor- Medicamenta, quibus in expurgandis narib.vtimury Gap j 8. tet,quod, & ipfe 3 .coll.ex Damafco vultures cadauera alia per accidens has purgant,que,fcilicet a toto capite Babilonia profpexifie confirmat.Quod vero fecundo lo- detrahunt: alia perfe,qu& narib.ip fis inijciutur,bac ve co addebat, vel aerem abfcedere afcendentibus vapori ro fiue liquida trahuntur,fiue ficca infufflanturjeu craf bus, vel penetrari corpus a corpore oportere: id quoque fa linamenti, vel glandis inftar in nares immittuntur, ll facile quotidiana experientia confutatur:quum exeun- lud autem in horum,vfu hic author obferuandum propo tes d terra,&aqua vapores, aeri, & aqua commifceri 5 o nit,vt aqua os repleatur,pro qua re pulchram habes ex 'videamus.quorum dißimilis natura no eft ab ijs, de qui- GaLhiflor.lib.de odor.inflrum.Huius vero aqua is vide Cap.Ä-. bus hic verba fiunt. Quod fi vrgeas, vel penetrari cor- tnr effe vfus}vt fi ex medicamento acri,quidpiam in pa pus, vel abfcedere aerem oportere, refpondemus neu- latum,aut os,aut fauces defcenderit,harum partiu nul- trum horum fieri,fed tenuißimas hafce odorati corporis la offendatur.>Additpraflare, vbi medicamento morda ■partes in aerem ipfum verti, veluti mutua femper fit ae cipro expurgandis naribus vtendum fit, capiti linteum ris ex terra ipfa generatio. At ver 0, quod tertio prate- calida aqua madefaftum admouere. Cuius confilij ,ququifentitodoreftercorisbonum,&ab- io horum locorum putridus:,6c figmficatur cum horret aromaticum.Et caufa quidem horum no fimili eius,quod fciuifti: & quando odoratinfir- cumentorum aut eft malitia complexionisiin- mus in aegritudinibus acutis odores non confue acrif.&erodente,fubfian pter eruptionem retis venarum cerebri, & arte- tia tenuiori,mollitudine nimia difmpente.Sequitur ve~ riarum eius: & eft fecundum plurimu m non re- rd fanguinis fluxio non morbifolius.fed frequenter etiä cipiens curam. Et plurimum ipfius fit fucceflio- natura vim,&in morbo fis corporibus, & in fanis, nepe ne euentus foda,& in fiam mationis, & aegri rudi- per crifim ex naribus,vel alia regione fanguis fapenu- nis a curae, autfucceilionecafus, autpercuflionc; mero excernitur :& alijs qui recle alioqui habent,fan- & feqauntu. r ipfam accidentia corruptionis ope guis ex naribus, hamorrhoidibus,vtero,aut aliunde cer rationum cerebri proculdubio. Et quandoque tis, vel incertis quibufdam temporibus fluit. nunquam eftpropter vapores calidos eleuatos. JEt ille qui- tamen,fi reffe aduerteris,non morbifica caufam coniun dem,quifitexarterijs,difcerniturabeo,quifita Ham fanguinis fluxio habet, & nunquam non excerni- venis, lubtilitate fua,& rubedine, & caliditate 40 tur,nifi vel quia multitudine,vel quia qualitate natura iua. & quandoque fit rediens cum periodo: & molefia erat.habent enim feri mulieres,vtfingulis me'- quandoque fit cadens fubito. Et curtus quide fan fibus expurgentur, q> earum natura tantum non conco- guinis ex naribus eft ex difpofitionibus,qu£ con- quit,quantum debet.qua.n.robufiiorifunt natura,qu&q\ ferunt,& nocent. Nam, qui inuenit fuccefiione maximi exercentur,nihil vel modicum fapemmero ijs cius leuitatem capitis poft repletionem,& aequa- affluunt excrementis. jLtq; bic fani,vt m mulus, inge- litatem coloris poft rubedinem vehementem,& nium loannis jlrgenterij viri noflra Mate celeberrimi squalitatem formae poft inflationem , iuuatur extollimus,quifuo degenerib.& diff.morb. libro, rem co,praecipue in aegritudinibus acutis,&. in apofte hanc exaüifßmeperpendit: Laudamus et tulium ^dle- matibus intriniecis,& proprie fanguineis,& cho xandrinum Imperatorium medicu,virum, & ornatißi- lericis in cerebro, deinde in hepate,poftea in ve- 50 mum,&de literis optimi meritu.Sicutitamen, fangui-lamine, poftea in pulmone. iuuamentu m enim nis fluxio quandoq-, morbificam caufam fequitur,vt ero fluxus fanguinis ex naribus in pleurefi pluseft, fio nem,&alia id genus: nonunquam et natur<£ vimprt quam fit in peripneumonia. Et fluxus quidem maria fui caufam het,cui inneia tamen morbofa ejl cau fanguinis narium crifis magna eft in aegritudini- f %,vt in crifi, necnon in ijs, quibus et fanis excretio hac . . 1 bus acutis a [ muitoties, ] & proprie in eis, quae eft affueta:itafemper in praeternaturalis excretionisge $b.plunmis. ^ ßcut variolae, & morbillus. Quum autem nere reponipoße videtur,fp hominu, natur$ cois hac ex- multus fit, fu cceditci trinitas non confueta, aut cretio nonefl,vtegeftiones peraluu,& vrina, qua qui- plunibofitas, aut confufcatio ex citrinitate,& ni- dem,etfi excrementa f^nt,qua coftionemfubterfugiut: gredine, & extenuatiopertranfiens terminum, quia tameomnib.contingunt:naturalesexcretiones uo~ & infrigidantur extrema,quamuis enim retinea 60 cantur.M fanguinis fluxio,neq; hominu generi cois e(l: tur,eius tamen finis eft nociuus. Et in illo, cuius neq; excrementi eft expulfio: vtpropterea toto genere, eoior conuertitur in citrinitatem , dominatur praternaturam dici fanguinis excretio dis deat^vt Gal. cholera citrina, & laeditur cum extra&ione fan- li.de cauf.fymp,notat.Et fi.n.is muliebrem fluxum exci quinis minus. Et in illo, cuius color conuertitur pitt & hic omnibus feri mulieribus certo tempore cois ad plumbofitatem,dom inatur iam phlegma. Et eft. non tamen generi hominum,neq; etiam omnibus mu in illo, cuius color conuertitur ad obfufeatione, lieribus,aut omni tempore communis efl.%Addei& quod dominatur iam cholera nigra. Et ifti duo vehe- purus f anguis in re&e habentibns nmquam excernitur, AVIG Oo 4 fed fei fanmneacxcrumenti, &ichores: vt perpetuum tatis : aut funt vehementis infrigidationis:aut for tafle ob idttatuere axioma liceat,fanguinis excrctio funt vehementis glutinationis , & ingrofiatio- nem omnem pmter natur ani effe;qu* tamen quocunque nis,& coagulationis; aut funt acut£E,Gauterizati- temporeycorpore,modo,loco fiat; fi opportuni flat, & ua;:aut funt medicina; habentes proprietatem vincentis natura vim fequatur, naturalis excretio dict eius,aut funt medicina; aggregantes duas inten- potefi,vt a Gal.li.de diff.fymp. nuncupatur. Trofettö sä tiones,aut tres.Medicine vero ftyptica: funtiiicut ?uis,qui i naribus fluit, quandoque ex ipfarum narium fuccus barba; hirci,& ficut acacia, & ficut balau-venis ex ore,& palato ipfas excurrentibus prodit: qua- üix d f [ ] & lentes, & galla;, Sc ficut dfB.& rofe, dcHjue a fuperioribuspartibus,renis fcilicet, vel arte- fuccus fblioru m fenticis, & foliorum pyrarum, rvjs capitis ipfius internis manat.Si a venis narium:fhl- io & foliorum Cydoniorum,& virga; paftoris.Infri- latim feri effunditur, exigua nempe HU narium venu- gidantes vero funt ficut opium, & camphora, & U modico etiam fanguine affluunt. Quod fi confertim lernen iufquiami albi, & femen lactuca;, & luc-irruant,indicium eftfluxionis altius denuantis. Quum cus lactuca;, &: c [falicis,&aqua florum palma;,& eB.kalef,&a, confertim irruit,&,vt ait ambor nofter, cum velo cita- alkakile ] & arnogloffie.omnia non dccocta.Glu «Wyloni te vehementi (cogimur enim hic prater inftitutum no- tinatiua: vero funt, ficut puluis molendini, & fa-ftrumveluti fenfum huius loci reddere, propter confu- rina thuris. Cauterizantes autem funt ficut atra- ac* aj' fam quorundamcontextuum leftionemjid velnatura o- mentum, Sc colcotar. Et quum illa; cauterizati-pus eft svelmorbi;natur£ quidem opus, redundantem, u a; a d m i n i ft r a n t u r, opo r t et v t ad m i n i ft r e n r u r cu & calidiorem,& fanguinem excernentis,quod jit fola cautela, jpfe nanque quandoque faciunt eucnire venarum apertione: talem autem folutionem fequitur 20 cruftam, qua; quum cadit, attrahit deterius quä ftlus.morbi vero, velfolutionis continniin venis,aut ar prius.Illa; autem,quibus ineft proprietas, funt ii-terijs membranarum cerebri; quod fit ob capitis dolore cut itercus afini,& aqua f ocymi,& aqua ment£. f albdau^', vehementem,inflammationem, acutos morbosae a fimi, vel percufjionem: atque hic morbus plerunque curatio- De cura leui fluxus fanguinis. Cap. 9. nem renuit ob perpetuam forta/fe jjxirituum incurjione: & ipfi fucceditanimalium attionum Ufio. vel ob vna Aputpurgia quidem fic fiant, fumatur a- yaporum feruentiumadcaputefjumationem, fitq• hoc Vv qua;-3 [florum palma»] &acaciseamborum a B. Mylorii in acutis /kpemmero febribus, & thoracis affectibus, an.vnc.s.cam phorasgran. j. & inccfiänter deftil , immaturorani. y eluti pleuritide, &peripneumoma. Subdit deinceps. lentur in nafum. Etex eis etiam eft aqua b [ tlorü b b. daöylorfi Et curfus quidem ,&c. quod fluxus fanguinis nonnun- 30 palma;] cum barba hirci, Sc Camphora. &aqna; immaturam quam conferat, nonnunquam ladat;ln quibus ergo mor florum palma; cum fucco porri, & etiam aoua cap.7xip.3. & bis conferat,pete ex Gal.i. de crijtbus, & tertio in pri- c [ Calicis amari] deftilletur in nafuni, & aqua co- cb.&1(mm» 58. mum prorrhet. Quod item fluxus fanguinis narium co* riandri; Sc etiam iuccus [ chama;miila; ] cu fua d b. aJhM* piofior hydropis caufafit. Quibus fanguinis eruptiones difpoßtionc^non decocte j &£ etiam aqlia cucu- pluresi, his temporis progreffu, alui tuald afficiuntur, fi ineris,Sc caitiphorw, Sc etiam tuccus albcdatun- non vrina, concocta prodierit. num & aquofa vrina tale gi cum ca niphora, Sc faccus arnogloßx cum ter Aph*7* quod fignificatfHec fer£,& 4..aphor.Quibus febricitan ra figillata,Sc camphora, aut iuccus vitgxpalio- tibus fanguinis multitudo fluxerit,quacunque exparte■, ris cum eis.Et ex cis,qux funt vlcima in hoc capi- aluishKmeäantnr.ob id videlicet (vt Gal. eo 4. aphor. tulo, eft fuccus ftercoris a (ini recentis: Si autem feribit) quod calore natiuo debilitato,neq; cibi bene co^ 40 fanguinis multitudinem fetiferis : tunc'flos - aris coqui,neq; in fanguinem verti,immo quod maius eft,ne in aceto infufus deftiiletur paulatinv. & etiam ad que diflnbuipoffunt per corpus. Verum non folumjan- miniftracaputpurgium ex tritura balanftiac con~ guinis fluxionesprofuflores,Udunt; & magnorum mor tntx optime cum aqua plantaginis, & etiam a- borum caußfunt,&hydropis, & conmljionh, fed & qua,in qua diffolutum eft opium: & non opor- cohibit£ etiam,& cÖuulfionis,& comitialis morbi qua tet, vt fit fupCtfluitas in effundendo aquam ve- doque funt caufe,vt in ijfdem Coacis legere efl.Submn hementis infrigidationis: fortafle enim coagu- Cömm.3 ^ git,deinceps hic author inflantis fanguinis fluxus indi* labit fangui nem, & congelabit ipfum in panni- Comm.55- cia:pro qua repete 3 .prognofl. & 2. in i.de vulg.mor. culis cerebri: & ha?c funt caputpurgia feripta in antidotarioiuuatiua vaide.Tentae autem itasut: De curationibus. Cap. 8. 50 fiat tenta fubmergaturin encauftro,&puluenze . tur fuper ipium dragacanthum, donec omnia CRitici quidem, & fimilisei,qui accidite^ commi fceantur, deinde mittatur in nafum. Et feipfo, viaeft,vtnon curetur,donec a[ftrin- etiam fumantur fuccus foliorum vrtica;, & coi-gatur, aut ] fentiatur cafus virtutis, & quando- cotar, & pili leporis, Sc fle reus afini ficcum, aut que confequuntur iiij. lib. ex eo, Sc oportet, vt humidnm,& fuccus porri,& olibanum,& fac ex bB.inhora^ua non retineatur0 [donec vehementer fupetfiuat.] eis tetam. Et ex eis,qua; funt experta,eft tenta fa-vehementerfu- Reliqui vetocurentur cum medicinis retinenti- £ta ex lycio Indo ad ufto, & aqua bedarungi, Sc perflmt. jjUS ^uxum fanguinis narium. In eo, quffa&us tenta ex puluerc molendi ni, Sc farina thuris, & c b. ekolericita. cfl: propter praeparationem corporis,&c [ calidi- aloe cum aceto, Sc albumine oui, Sc etiam tenta tatem] eius,oportet,vt afliduetur euacuatio cho 60 fadaex draganto,&e[cartacombufta,]& corti- e B &car: . lerae ex eo, Sc commefuratio fanguinis cius cum ce thuris cum aqua albedamngi, Sc etiam tenta co imbuite cibis,& potibus.Et phlebotomia quidem eft me- ‘infufaaqua rof.& fubmerfa in colcotar ,& aloe: lior res, qua retinetur fluxus fanguinis narium, auttenta infufaaqua porri,fiiper quam eftpnlue quu m fit phlebotomia fubtilis ex latere £equidir rizata menta cont rita. Aut tenta ex fpongia-A pi itante communi • Sc proprie quando contingit ce liquata fubmerfa in acetoAfac tentam ex [ca fBJeogi^' fv neopis. Medicinae vero conftringentcsfluxum dclaalcottob] aut tela aranea cu colcotar,& dra traL fanguinis narium, aut funt vehementis ftyptici- ganto,& flore aeris. Aut futim fadaex pilis Icpo- ... ] ns terai. ris carminatis fubmerfis in thure,& aloe ,confe- dat ipfum, & cum eo, quod ipfum facit ci [turbi- q b. Aiiiiitera. ftiscumalbumineoui.Etctiam tentaexdragan dum, ]quamuis non infrigidetur cum eo,quod tho aduflo duab. partibus,opij parte,ideft aggre- fit ficut iuiubx.Ventofa verö fanguini dominan gentur omnra,& terantur cum aceto. Ettentaex ti refiftere non valet: imo oportet in primis, vt corticibusouiaduttis, qui mifceantur cum en- phlebotomiaperextraftionempaulatim minua cauftro, & gallis. Ex infuffiationibus verö eft ly- tur, deinde ponatur ventofa, & pofitio vento facium Indum adultum, etiam ranas adultas in- rum fuper hepar,fi fluxus fanguinis narium eft a fufflatas in nafum,&etiam puluis molendini,aut dextra: & fuper fplenem,fi eft a finiftra, & fuper gB.aura. terra teftxalbx: aut § [nora] ft; etiam cortices ambofimul, fi eft ab ambobus lateribus, eft ex kB. chartis. thuris ,& h [chartas] & draganti partes asquales, i0 nobilioribus curationibus. Et etiam oportet vt fufflentur in nafum > ft etiam cortices fruftus al- ftringantur extrema ita vt etiam tefticuli viro- • b confricatu cx^ccathft contriti, oporret vt accipiatur il- rum, & mammillas mulierum. Et conftriftio %erCOpannum lud 1tcimi hibmerfionibus fu per lanam,] &ac- ambarum aurium eft valde vltima. Et oportet, fidum ex lana cipiatur lanugo ipfius,& ponatur in vrceisnouis vtr [adminiftretur embrocha multum ] cum a- rB.adminiftrf groifa. cum terra iua,& li eft cum eis terra figuli, eft me- qua frigida. Et quandoque neceflarium eft, vt tur embr°cha? lius,& ftnngatur caput eius donec ficcetur in vm fedeat homo in aqua frigida infrigidata cum ni- Plunm*' bra,ft teratur, quum necefiitas fuerit, ficutato- ue5 donec viridia fiant eius membra.Et quando- mi,qui apparent in radio folis, ft fuffletur in na- que neceflarium eft, vt caput eis gypfetur cugyp fum,ftconftringeturfanguis ftatim -aut corti- löinfufoaqua,autgypfoinaceto,& vteflundan k b. florum al- Ces oui contriti, ft etiam calami aromatici,&k 2o tur fuper caput ipfiusaqux infrigidat# cum ni-Alulircra flo. t leminislilij,] & feminis 1*0 fx, &gariophyl.om- ue, donec s [ ftupefiat. ] Et quandoque non in- fB. Alia litem, rum liquiritia, niuman.drach. s. myrrhx , & gallarum amboru ucniturin iploexculatio a tentis fortibus faftis infrigidetur ve & feminis li. an. drach.s.parum1 [ mufehi, ] & camphoras, & ex flore seris, & aqua tocymi, cum camphora, hementer. quiriti*. fufflentur in nafum diebus continuis. Etquum ftamumiapura,ex quapondere1 [danich] v- ' LcUgallis1' infaffhnur infufflatio in ipfum, tunc conftringa- nius fiat caputpurgium: & u [ ad minusconue- [, B.non eft mi- 5 0 ‘ tur nafus vna hora, & expuatur illud, quod de- nit, vt ] teneat aquam frigidam x [ congelatam] nus, quam q>. lcendit ad os, & oportet, vt fit infufflatio in em- in ore fuo. Et fcias quod quandoqueTiuit ho- x b.infrigida, buba, vt prohibeat exuberationem fluxus fan- moin fluxu fanguinis narium,vfquequo egre- tumcummue“ guinis narium . Ex linimentis verö,& eftulioni- dianturexeovltra.xx.lib.& vfque ad xxv. lib.de- bus, eft linimentum fuper frontem huiufmodi. 30 inde moritur. Et quandoque fyncopis,ex qua mB. Kalef. Recipe fucci foliorum m[falicis,] ft foliorum vi- cadit, eftcaufa ad abfeindendum ipfüm. Cibi tis,& foliorum myrti, & aqux rof. infrigidentur vero fint illi, qui fiunt ex lentibus cum lumach, omnia, ft apponantur fronti cum pannolini. autaccto,autacrefta,autfimilibusillis. Et ca-Et fiiniliter fiunt ex omnibus medicinis frigidis fcus recens humidus eft ex cibis conuenientibus fiypticis, ft ilupefadiuis notis , dißolutis cum patientibus fluxum fanguinis narium. Et fimili- fuccis infrigidatiuis, ftypticis: ficut c(l fuccus ex- ter lac decoftum donec ingrofletur,ft ouaelixa- tremitatum Calicis, ft fenticis, ft ramorum vi- ta ei, qu i prxparatu r ad fluxum fanguinis nariu tis, ft foliorum pyri, ft cydonij, & virga: pafto- propter choleram fanguinis lui, quum tamen a- ris linimenta, ft emplaftra. Odoramenta vero cetofa quandoque noceant patientibus fluxum funt ficut ftercus afini recens. Sed impletiones 4Q fanguinis narium propter incifionem, & lubti-nb.implentur ita funt.n [Impletur enim cum capite cannx, aut liationem,qux elt in eis. Et congregatio quidem enim cü capui- cum capitibus plumarum fylueftrium, & deftil- experientium exiftimat, quod cerebella gallina- huecanas,& cu \atur] cumcottopapyri,aut cumcottoreliquo- rum funt ex melioribus cibis, imo ex meiiori- trePmiaJb Ho- rum 7 Qnx egrec*iuntur ex plantis. In eo autem, bus medicinis ei,qui habet fluxum fanguinis narum canarum, qui prauior eft illo, & fa&us eft propter feruore, rium ex cafu, aut percuftioiie verum oportet vt exquibusfiunt ftcaliditatem vehementem,aut eruptionem ar- ex eis plurimum fumat, aut fiat ei cibus conti- icopa?, &. teriarum, neceflaria eftphlcbotomia cephalicx, nuus. Vinum autem confert inquantum confor Qux fec]uitur idam narcm ° [ minima ] valde, ft tat,ft nocet inquantum excitat fanguinem: quu pcnniT, fei^fo- neceflarix funt ventofx fuper pofteriorem par- ergo indiges ipfo,inquantum confortat,commi lijs cannarum, tem capitis cumfcarificatione leui, & fuper mä- 5Q fce ipfum parumper :& quum non-eft nccefla-& cum capiti- niillam, qux fequituream, fiat fuf penfio eius fi- rium, neque fluxus fanguinis narium facit cabus florum can ne fcarjflcatione, & quandoque oportet, vt ex- fum virtutis proximum: tunc non des ipfum in 52; trahatur fanguis per phlebotomiam vfque ad potu. Et oportet vtobferuetur, ne dimittatur a- & ly neopi m ex cephalica ,P [de] ex vena fpatulx, liquid eius defccndere ad ventrem, & inflet fto- oB.ftrifta. qU^ eft pofterius,quoniam eft magis vltima: qua machum, ft debilitet pulfum, & excitet fynco- pB.mt. reprohibet fanguinem eleuari ad caput. Ipfa na- pim. Et fi aliquid defeendit, oportet, vt dum in que, quum ad fyncopim perducit, fedat ftatim, flomachopermanet, euomatur, &[prxeipia- y B ft illud in fluxu fanguinis nariu eft vehementis tur] illud,quum fentitur eius defcenfus ad ftoma velociratis. Imooportet,ytfuccuraturinhora, chum. Nam fi ipfum pertranfierit, oportebit vt quum fentitur vehementia fluxus fanguinisna- ^o hat c}yftete,vt veiociteVegrediatur, &iionrema rium,& velocitas eius, antequam cadat virtus. neat in flomacho. Sed fi non fuerit velox vehementer.fed fuerit guttatim, & fuerit cum paroxyfmo, oportebit tunc, vt fiat phlebotomia paulatim vicibus continuis . Et quum phlebotomia peruenit ad finem fufficientena, oportet vt fiat permutatio ad De fanguinis fluxus i naribus curatione, habes ex infpiflandum fanguinem cum eo, quod infrigi- GaL3.de comp.med.per loc.Vaul.li. 3. necnonli.z. Tra- ^ AVIG Oo 5 liano ^ KKO T JL T 1 0 S. Cap.»i. liano U.%.&\»fi 9-** M«iifOS0^h,c de ve»*feai°-ne,ait Gal.co,,f,t*-.„ H res,] ficut conuertitur in alembico illud,quod a- aitt cögregatw fcendit ad ipfum ex cucurbita:quareaflidui liant ne* nfmm-in ipfofluxus. Et catarrhus quidem,quandoque eft groifus, & quandoque eftfubtilis aquofus, & quandoqueeft calidus,acutus, &: falfus,aut ma-li faporis, & quandoque calidus mordicaduus, & quandoque eft frigidus. Et cararrhus quidem frigidusmaturaturfebrercalidus vero,non iu« uaturfebre. Etcatarrhiquidem,öcaegritudines Aeduae aegritudines communicantes funt 30 catarrhi multiplicantur, quum flat ventus fep- iuperlignum fquinanthi, iicutflos: & eftficut a-rancae tcla,& collyrio fa&o ex eo,quod eft in fuprema parte fquinanthi, & mentaftro campe-ftri5&fado ex medicinis acutis, ficut condii1}& flaphifagria , &: euphorbio confedis cum feile vaccino. D* co)-y^aJ&catarrho. Cap. 11. 1 B.falfum. bB.guttur. iii hoc, quod vnaquseque earum eft: cur-fus materiei ex cerebro. Verum quidam hominum funt,qui approprianr nomine catarrhi illud , quod ddcenditadguttur, & nomine cory-zse,quod deicenditcx via nafi. Et quidam homines iunt, qui nominant totum illud catarrhum. Et nominant coryzam, quod defeendit ex via nafi,fubtile,& a [acutum] frequens,& prohibens odoratu m,effufum ad oculum , & cutem faciei, tentrionalis,&propriepoftauftrinum, & mul-tiplicanturetiam in hyeme,&: proprie,quum fuerit aeftas poft iplam feptentrionalis , pauca: pluuiXfSdautumnusaußrinuspluuiofus.Etquä-doque multiplicantur catarrhi in hyeme, <5c ■ proprie ] etiam in regionibus meridionalibus propter repletionem capitum. Inquit Hippocr. pluribus eorum, quibus accidunt catarrhi, non accidit lplen.Inqiut Galen.quoniam plurimum, & penitus ad anteriora membra faciei. Et catar- 40 qui aegritudinem habet in membro vno, tunc a- rhus fpargitur ad b [palatum,] & ad pulmonem, Sc ad meri,. & ad ftomachum, & quandoque vicerat ea, & multoties commouetur eo appetitus caninus. Etquandoque delcenditjn neruis vf-que ad longinquiora membra. Etquandoque generantur ex eo fynaches,& peripneumonia, 8c pleu refis,.&c[ extenuatio] proprie, & praecipue quum catarrhus eft acutus,& calidus, & dolores ftomachi, & fluxus ventris, & rafura inteftino-rum, quum eft falfus, aut acetofus, & generatur 50 ex eo etiam,colica, <3eproprie df[ ] mucoia, quae cruda eft. Et caula omnium illorü, aut eft caliditascomplexionalis, proprie,aut ex-e B.acre vehe- trinfeca ex fole, aute [venenis: ] aut olfa&u rac-menter cahdo. dicinarum calefacientium, ficut mufehi, & croci, & cepae. Aut frigiditas complexionalis proprie: aut eueniens extrinfecus ex aere frigido,aut feptentrione, & proprie quum difeooperitur ca-putadvtrofque, praecipue hora,qua rarificatut cB.phthifis. dtB.cz. lia membra habet incolumia. Dico autem for-tafle,quoniam praeparatus catarrhis, fubtiliores habet humores,& ille, cuius humores ingrolTan tur,non prseparatur catarrhis,multum. Et quando foda k [eft,conueniens]catarrho,additineo cum attraäione. JL 0 T ^ T I 0 S. C aput (ait Hipp.in libello de glandulis >fupra fitum eU tfurfum cauum ,ac rotundum exiflens, & b timiditatem ex reliquo corpore completi ens, & corpus frnul vapores omnis generis furfum in caput demittit, quos caputrurfus retro demittit.K[on enim immorandae ma nere pote/lyid quod influit, no habens vbi Jedem firmet, ni fi fand caput agrotetjunc enim no remittit rfed ijlhic retinet.H is pulchri fluxionum qua a capite jnitium docet , pro fequitur vero deinceps fufius totum de bis ne- k B. acciditu' t 1 1 ~ • . ,1 J l..... ^ ^ J WJtltJ Ule ccrebram ex balneo, aut exercitio, aut ira, aut 60 goemm, mira & breuitate, & grauitate. Harum is cogitatione, autalijs. Et quandoqueacciditex phlebotomia rarificatio, quae praeparat corpus ad recipiendum calorem, aut frigus: quare accidit catarrhus, & praecipue poft phleboromiam fR in«- - • Plun™am. Et fi militer ex malitia complexio-arnaus' ^iS calidae, [qu^E accidit alicui corpori.]Et quum rngiditas complexionalis fit for tis,& figitur in capitis fluxionum tum hoc libello tum lib.de loc. in homine [pecies feptem enumerat, qu& ad aures, oculos, nares,guttur,fauces,dorfalem medullam,et fanguinem flant.Excipi tamen fluxiones non in hac folum,fedpln-r-fl alia loca pofjunt, quod jluiccnnas nofler hienotat. Solent vero eadem,ficuti in diuerfa» feruntur Jedes,ita & di i: er f a nomina jortiri. ^tque ipfe quidam Hippo* alibi, Aph.40. alibi,nempe 2.aph.& 3. Bgxyx?v,& Kfgvfasmeminit. agnofcat,dici fortaffepoterit :ficcitatemperfecertiflu Aph.13. alifai tamen fluxionem a capit« omnem jiue in nares,fl- xionern non facerefed curare,per accidens tamen quan ue in fauces,fiue in pulmonem ko§ vfytv uocajfe eum Cei doque fluxioni anfam praflare.aut quide,vt Thilotheus Cap.a. fas notat li.4.. Veru flcuti fluxio a capite omnis uctrtxf- ait,quiaproflernit Vires, & ex nutrimento vapor ad ce fMs generat im vocari foletflta particulatim, vt Gal. 3. rebrurn afcendens fertur ad nares, & fiuntgrauedines. cap-4.cap.13. de fympt.cauf.& Taul.lib.4..fluxus qui ad os esi,gene- aut etiam quoniam (ficut a nobisalibi efl fufius demon vis nomine kxtk^oos a gratis,noflris autem deflillatio, flratum) ob ficcitatem alimenti inopia in exflccatis fit qui in guttur, & afperam arteriam €goygo§ ,feu dgr«- capitibus:ex inopia aute tractio,& ex hac fluxio:fit ve ftcCKOv,noifis raucitas,qui ad nares ftogvfa, noflris gra- ro hac,& alia ratione maior, nempe q> flccitati coniun- uedo, nuncupatur.Quod fi in gargareonern fluxio procu 10 gi calidipas folet,a qua ipfa quoq; attrahendi vis adiu-bat,sccq>vhHvfideft,vuamgignit(vua.n.ea pars appella uatur.atq; ita grauedines etia ex ficcitatepoffuntpro- tur,quum agrotat,no antea,vt Gal. 6. de comp.med.per creari.^At vero de calida,& frigida intemperie dubita- loc.& jLrifl.primo de biß.anim.Jat fi in glandes irruat, tio e£l,vtra gignenda fluxioni aptior fit. videtur.n.ref qua in oris termino vtrinque fibi ex aduerfo iacent, hacpaulo difficilior,quod Auic.hoc locofgpius a calido, KV7i ’ ex atra bile nafcuntur.His ergo conflare potefl, de gra- ne caufje facientis , & feftione curfus, aut com- b B. quod ume uedine verba ab Hippo.non fieri. Caterum fi quis tame menfuratione eius, aut motus ipfius ad partem tur generari ex tueri vulgatam leUiomni velit, quu, & Tbiktbeus cä aliam, & anteceffione prohibitionis eius [ex co,iicutdusS. AV1C. Oo 6 quo eB. alienatione fauejatis nau^ featiux. quo forfitan generatur, ficut chafim] m nalo,.&; vlcera fuper narem, aut ficut ai peritas gutturis, & tuifis, <5c vlcera pulmonis, &£ qua; lequuntur ea,&apoftema. Et ea omnia indigent [repulfio nefaftidi;, j &dimiiTione repletionis ex cibo, 6c vino. Et fternutatio eft nocitiua in principio ad- rent comeftionem, Sc potum aqtig, & repellant eu omni die,& node,&: remouebitur. Qppofi-tio autem caufa;efficientis,calidae quidem efi, vt fit foliatus in infdgidando caput cum eo, quod eft infrigidans,frigidum potentia, ficut introitus balnei dulcis omni mane,quum eft ieiunus.Et ef uentus catarrhi,& coryzae, prohibes maturatio* fufio aqua; fuper extremitates, & inundio capi- nem humorum contentorum in cerebro,qui 110 tis,& ext reiiiitatum,$£ luminis,ani,& teiticu-, maturantur, nifi cum quiete; &: cum hocipfa tra lorum, & qua; funt in circuitu eorum cum oleo hit ad ipfum fuperfluitates alias,&: eft poftraatu- jo viol. Et enibrocha; adminiftratio fada; exhor-rationem vltimi iuuamenti valde propter illud, deo,& papauere,&; viol. & chamomilla, & effun letp ventre ci-is, quodeuacuatdefuperfluitatibus maturis. Eto-portet quidem,ne patiens catarrhum, & coryza d [repleat ventrem cibis, ] quare repleatur caput ^>B' eius.Et, vt ailiduet calefadionem capitis,& elon- gationem eius a frigore, & minuat ipfum a fepte trione,&C proprie poft auftrum. Aufter enim replet,& rarificat,&fcptentrioconftringit,& expri mit. Et minoret potum aqua; congelata;. Neque dormiat in die.Et fitiat,& famem patiatur. Et vigilet quantum poteft,quoniam funt initium cu-rae.Et6 [incipiat a fluxu Ventris,& ] extra&ione sä guinis; deindea fluxu ventris poft iplam. f[ Bonum enim eft,fi neceflitas indiget, ambo fimul. Et raro quidem admimftretur phlebotomia,] & telfitas %am pr0prie in principio, nifi 8 [ fi non toleretur illud !r6 quideiifacce propter multitudinem,& melius eft dimittere ip ierattirad phk iam,& non phlebotomare,dum nö accidit a tu i-botomiam . fi.Si autem tuilis eft parui fputi, necefiaria eft par js B. fiat folutio ventris, & incipiat ab. fB.ouü eft ne- fio fortiter infrigidantium a&u fuper caput, & declinatiocumcibisadillud,quodalieuiat,&in-frigidati& humectat. &:adminiftratio1J mellis rE.gehgibf rofj omni die. Sed frigidae eft lolicitudo,quum incipitcommotio,& Uernutatio, in calefaciendo capu t, Sc vaporando ipfum cu m panno cale-fadlo, vfque quo fentiat calorem iam perueniffe ad cerebrum, & conferuando caput fecundum 20 illam s[fummam, ] Etquandoqueneceffarium, fB aif feio eft,vt fiat vaporatio cum iale, 6t miiijs. Etquan-ncm. lt!0‘ doque fit vaporatio cu aquis calidis in fine, quo poffibile eft eas tolerare.1 f [ ] Et admini-. rfB.excalcf*. ltrenturin ea embrocha maturatiua^refolutiue, & iniun&io extremitatum cum oleis calidis, ficut eft oleum anethinum,& oleum ehamamiii-linum,(Sc fampfucinum. Et fortius illis eft oleum rutaceum,&: oleum deben,& oleum de lilio, & oleum laurinum.lnungantur eis teiliculi,& qua; g B-jfpterimil ua p h 1 e bo t o m i a, I e u i s, r en o u a n s n u m e r u m; p r o- 30 lequuntur eos, & anus, & lumen , &extremita- ptereaforfiran, quod facitrieceflariasefieitera-catarrhusr,quo tiones.Etadminiftretur fyrupus depapaucre*1 f coiiemctius eft [ J fi adlunt vigilia;,&zuccarum,fi non funt w» phJeböto- vigilia;,Et clyftereattrahit fuperfluitates, & *[fu mare,efti e, % vjam cum eo,nQod fit ficut aqua hordci.vt euacuatur äfiu , .J ' v . J ’ faciat penetrare eas. Et cum muemtur cum carar rho pundio in mammiUis, lignificat quod mate ria declinet ad latus.k [ Fiat ergo inceptio cum phlebotomia, ] 6c [ iuffumigationibus, 6c quan- uB.lileftim fi, h fB fimplex iß, lenit, kB, Fe lima ergo ana. Alia liteivl. tes,&lauetur caput cum fapone u [Conftantino-polis.J Oleum veroinquantum potes,facnc tan-gatcaputjnifijfi non mueneris excufationem,ita vc indigeas infrigidatione fixa, aut calefactione xt[ j & fit poft euacuationem.Er vtadminilhc x t b.Exi. tur fuper caput, & frontem iinimenra ex fynapi, &£ cofto, Öc ßm ilibus, 6c ablue ipfum cum aqua faponis,& fimilibus. Et vt dedinet cum cibis ad illud,quod alleuiat,& iubriiiat,&calefacit,&:ex- doque accidit febris.] Et pilula quidem ad tui- 40 ficcat cum hoc,vt ex eo liniatur pedus. Etquan- Feftina ergo qü fim, conueniciites funt ad afperitatem pedoris, phlebotomia, nonad materias capitis.Et oportet etiam,vt toleret fitim^frangat eam cum commiftione lyra pi de papauere>& aqua,Et fi voluerimusm [ confortare peclus,] tunc aqua hordei, 6c iauich ♦ Et m b, conforta» quando cum catarrho fueritn [tuftis, ] non bal-nectur.Et illi f in quo perfeuerant catarrhi asftate, & hyeme,pilulaecochias funt ex curis magis iuua tiuis.Et motus membrorum inferiorum, eft val- I 'j. fuffumiga-tipnes quandoque faciunt; eue nire febrem. tionern eitis, nB.febrjs,, doqueneceffaria eft adminiftcatio medicinaiü rubificantium,ita vt in eis recvpiantut, ftercus co lumbinum cum fynapi,& ficus, &. mentaftrum, & gumma rutx agreftis.imo adminiftratio cauteri) . Et ad vltimum calefactio capitis, & ipfius exficcatio conferunt y [& expellunt illud,quod, yB.ei,qcf^cci. accidit. ] Et oportet in hoc catarrho, vt non ingre, ^ f Pro^bfI J , r n j • illud, quod acci diatur balneum ante maturationem, imo adnu du ^(Ullm, niftrenturvaporationesficc£e.Etexeis,qu2econ- ^od atmb de iuuatiuus ad catarrhos, propter attra&ionem 50 ferunt in eo,eft odoramentum mufchi, Öc fimili mr,& proJn :bft materierum ad inferiora, deindeadminiftra, qd narratiurex vaporationibus, 6c fuffuilligationibus cum obferuatione,ne adminiftretur iuper re pletionem. Et ille,qui cöfuetus eft pati catarrhu, quandoque prohibetaduentum catarrhi fuo fu-bito introitu ad fudandum in balneo anteadue-tum catarrhi. Et oportet fecundum omnem;di-o b, affiduet fpofitionem, vt0 [ regatur cum cleuatione capi* miflionem ca- tis, & eleuetur puluinar ] & non refupinatio fiat ter impletio auris ex lana infufa in oleo z [calido] llIl'd> cll!0(1 at> calefado vfque ad terminum , Ablcifiioautem ^'AiLliro curfus fit cum gargarifmis laudabilibus frigidis amygiiJCfl. congelatiuis, ficut gargarifmate ex aqua trigi-da,6c aqua rof. & aqua lentis, & aqua coriandri, &aqua,in qua deco&i ikntcorticespapaucris, & aqua granatorum etiam : frigida quidem ad calidum,& calida ad frigidum. & ficut linimentum gutturis cum vino, in quo eft contrita myr- in fomno> Materiei autem dimmutio eft cum ad 60 rha:&proprie in frigido. Et fimiliter retentio a- • P ^ lm ro f-irsmc P f J—___1! .11- . : . i*» d. -_________ Q r Ar, 1-0 nf* nar, ve! capiza le. pB, corporis. miniftratione mundificationisP [capitis:] in cali da quidem cum phlebotomia, & folutione ventris educente humores calidos, & clyfteribus tra hentibus materiam ad inferiora,& in frigida qui g dem cum medicinisfoluentibus phlegma.fl [ex capite, quae funt ex eis, quse bibuntur, <5c quibus fiunt clyfteria.Etad fummum, oportet vtmmo» uellanarum in ore, fadarum ex opio, & fiorace, & thure,& croco,praeterquam deglutiataqueita tem carum. Et fint fyrupi,quihabent proprietate iii hoc, ficut fyrupus de papauere purus ad calidum , & fyrupus de papauere fa&uscum deco-£l:ione,in qua pofita funt ficut myrrha,& crocus, dc alia ex eis, quardi&uri iumusin antidorano, ad frigidum. Et non oportet, vt in potu detur fy- ueniens. Et oportet vt fitn [ in illa difpofidone n e. duicc. rupusdepapauere,nifiinprincipio, vtprohibeat etiam ad calidumcholericum permiitum. ] Et a pedoreiquumque retinetur, & neceflarium eft pinguia quidem [ mali odoris} prohibent ma- (putum,non eft conueniens ifte fy rupus. Et ficut turationem in fubtili in principio. vapores retinentes adminiftrati,ita quöd intrent afB.&ingut- inchafimaf [ ] retinentes vaporem. Et ^.T^Ts^OT^TIOTs^ES. tur.. ifti quidem vapores funt ficut vemix ad calidum & frigidum (iniul, &c ficut nigella ad frigidum De catarrhi curatione agit Galen.6. de tuen.fanit. & vaporata,aut odorata. Et coftus etiam,& nigella Taulus lib. 3 .fed breuiffime.jLgitet Hafis 9. ad Mmdf frixa,quando odorantur ligata in panno lineo, 10 Qr Celfus lib. 4. Quos tamen omnes diligentia & copia Cap.r. funt iuuatiua valde . Et fimiliter iuffumigatio fuperaffe authornofler uidetur. Scripjit tamen nofira b B.ckfi. oris nominata b [ cochia. ] Et fimiliter vaporatio tempeUate Seba/tianus Taparella integrum de catar- vini, aut mellis fuper lapidem molarem ignitü. rho libellum mira & felicitate,& grauitate, quem nos Et ex eis, quae iuuant ad illud, eft iuffumigatio cu fiudiofis confulimus, vt diligenter euoluant. thure, xy loaloe crudo, vernice, & cofto, &c ftorace. Tamarifcus autem &rofa ad calidum: TRACTATVS II. fimiliter tabarzet ,& fabae ,& hordeum infu-fum m lade acetofo vaccino,de quo butyrum eft De reliquis di (politionibus nafi. extradu m proprie. Et zuccharum, & campho- ra, & furfur infufum in lade acetofo: eis fiat fuf- 20 De faetore naß. Cap. 1. fumigatio ad calidü: & fimiliter vaporatio aceti a lapide molari ignito, abluto mundificato. Aufa foetoris in naio,aut funt vapores putri- Aequatio autem effentiae eft: ficutadminiftratio di afcendentes ad ipfurn ex partibus pedo- eleduariorum, & receptio dragacanthi, aut gra- ris, & pulmonis, & ftomachi, aut humor putre- natorum cydonij inore, vt permifceatur grofli- fadus in circuitu oflium alchaiafim, qui fi efiet tudo eorum fubtili, quod defcendit, & ingrofie- acutus, faceret euenire vlcera, fed ipfe eft putri- • B. & fiat vi- tur eac [ 6c defcendat, & non inuifeetur] ad pro- dus, foetidi odoris. Et quandoque peruenit odor defcenda? n0n ^Qn^am: & ^at cum ca facde fpntum. Et admi- eius ad iuperiora,&fentitur odorameto fui. Aut e cen at. nißratj0 eius, quod fubtiliat illud, ita vt non no- humores putrefadi in ventre, aut in cerebro to- ceatfua grofiitudine, & vifcofitatefua. Etquan- 30 to, aut in anteriore parte eius, aut in ea parte fui, do catarrhus eft frigidus, non eft conueniens in- quam fequitur nafus. Aut putrefadio,& corru- troitus balnei ante maturationem, Et fi eft cali- ptio accideres illis ofiibus omnibus,quarum cu- dus,propter illud non erit multum malum, i mo ratio eft difficilis, aut propter haunorrhoidas in iuuabitur eo. Attradio vero eius ad parte aliarn, nafo putrefadas. d B.cum eo,cu elhßcutd [illud, quo vtutur,quum timetur,quod bc curaCap. 2. quo opponitur catarrhus dcfccndat ad guttur, quare extrahitur catarrfio deCcc acj nafLlm cf, [{emutationibus,] &:omnibus,qua; Portet,vt prqccdat mundificatioeius,quod mordicant nares. Et ficutc [illud, quo facis om- v_> eft aggregatum ab humore malo, fi eft in demutatione! nem catarrhum currere] ad inferiora,ex admini- alio loco, quam in chaiafim, profundo eius: c b. cum eo cu ftratione ventolse fuper nucham fimiliter in- 40 imo eft in ftomacho& cerebro. Deinde admini-4110 oppomtur c\inationef ] fuper embrochas fadas ex ftrentur medicinxa [narrata] qusefiiitextentis, a B.localce, currend^1' odoriferis attrahetibus materiam ad parte nafi. & caputpurgijs, & iniuffiationibus, & reliquis,6c fXcIpmV. Anteceftio aute eft, ficut, quo cuftodiuntur gut- tetac expertae in hoc. Et redius quide eft, vt abluatur,& pulmo a nocumento luo: & plurimft eius tur nafus ante eas cum vino: deinde ex illis tentis eft cum cibis.In calido quide eft cum inunctione adminiftretur tenta ex myrrha, & amomo, & a- pedoris ex oleo viol. Et acceptio aquas hordei cu cacia fada cu meile, aut myrrha & amomo, aut cr b. violis nu- s [ aqua viol. nutrita ] & aqua granatorum dul- myrrha b f [ ] cum oleo denereidem,&: ten- b B. & rofis. uiris, vel codi- cium. Et adminiftratio forbitionis fada; ex amy- tx plurima diuerfitatis fada; ex iftis medicinis m. }o, & farina hordei, 6c fabaru, & cum lade mul- fecundum diuerfitatem ponderis, & funt cyperi, do, fi no eft febris,nocet enim lac,fi adeft febris, 50 &c fpica & rofac [& anefrin] calamus aromati- c b. alneferip. 8c adminiftratio electuariorum lenium frigido- cus,& amomü, öc gariophyl. & myrtus, & aloes, rum fyruporum de hyflopo frigidoru. In fri- & rofa,& aliquid ex fale, cöiunda, aut feparatas, , n A- , gido vero, ficut inüdio pedoris cu_oleo b[ viol. ] & tenta infufa in triplicato fubtili, fuper qua pul- chamqnniiino' & dc bcn. Et adminiftratio (orbitionum calida- uerizetur fubtilis puluis fadus ex garyophyl. & 1 B.m. rum lenientium ficutf [ triticum ] cum meile,& cyperi, & ramic, & laudani partibus aqualibus, k B.aqua fur- ficutk [ furfur ] tritici cum oleo amygdalino, öc & etiam myrti,calami aromatici,d [ nifrin,rof ] d B rofarua| Ws. melle, ficut panis cum rob. Et adminiftratio gariophyl.omnium.an. 3.f myrrha,gallarü, am- alnefenn. eleduariorum lenientium, calidorum, & (ytu- borum an. 3.s.mufchi,camphora,amborum an. porum j & proprie, qui fadi funt ex hyflopo, ca- grana.iii;. climia, & falis gemma amborum an. lidorum: Sc etiam hyffopi ipfius cum ftorace, &: 60 Eirat.iiij. adminiftretur ex eis tenta, & ex caput-potus aqua calidx elf iuuatiuus in catarrhis, ma- purgijs caputpurgium cum (ucco mentaftri. Et 1 B. vicinatur. mrans eos,& expellit ab eo quod1 [fequitur iplos meliora caputpurgia,& magis iuuatiua ex eis süt Aiuiiteu no- ex membris anhelitus, maturando illud, quod vrina afinorum,illa enim nuquam fallunt. Et ex c t,catum ip- ^ leniendo. Et vinum quidem non eft experimentis bonis eft, vt reioluantur troch.an- u:n’ conueniens eis. & quandoque conuenit,vtcon- daracon recepti in theriaca, in vino,&deftilletur m B.Aiia Ktera ferat eis hoc in principio,poft maturationem au- in nasfi, quoniä fanatur. Et decodio aldarfifahä t- nperamm. tem mud,quod m [ conimcfuratum ] eft,eft con- cu vino odorifero eft bona valde. Adminiftretur ergo c B.Ycfmin, ergo aliquibus diebus & naribus attrahatur.Et ex linimentis, eft vt liniatur illud, quod eft interius eius cü colcotar:&: etiam foliac [ lämpiüci] teratur cüaqna, & liniatur ex eis naius . Et hoc medi-i B.alchariten. came f [Karitim] & eft myrrha; iiij.3. & dux ter-f Legunt ali) cafiix lignea:. 3 .j-vj. amomi tantun- drac.j.&fcru.s. ^cm. conficiantur cum meile. Et ex infuffiatio-nibiis eft, vt infuflietur in eo mentaftrum ipfum, aut elleborus albus, & oftracuni adultum. Et ex aut pauca fpuma pfylli;, & malua?, &: etiam cum tenta infufa in hylTopo,& adipe anatis,& cera ci-trina,&:adipc cerui,&adipegallina:, & meile, & etiam ext [adipe] &oleo,& myrobalanis, & gal- f B.cer*. lis. Et quandoque confert phlebotomia vena? in extremitate nafi poft cephalicam,& ventofa noera n: 6c folutio ventris. Vlcerumautem, ad qux currit materia acuta, aut mala, foetida, cura fit difficilis, & neceffaria eft euacuatio. § f [ ] g fB.&pUe, medicamine prasdido in fine tentam, eft vtfuf- 10 Et quandoque indiget folutione vetris ex hieris, b°wmia. fletur xylobaHamus in nafo. Et ex attractionibus cum naribus ex eis, qua: siit expertx,eft decodio f granati fylue faldarfifaham cum aqua ,aut vino,& adrnini-jfcris. ftrentur diebus aliquibus. Et ex eis ,qua: experta iunt in cura eius,& proprie,quum eft in cerebro, aut anteriore parte eius putredo: funtduo caute-g B/yncipitis. ria a dextra parte, § [ calua: j finiftra eius, coram auribus,qua: (equunturad ambo tempora;aut cauterium vnum fuper medium capitis. AW^T^OT AT IOT^ES. cap. i4> cap. 4. f bothor. De f at ore narium generatim agit, non de o^mis-, vt quofdamputaffe uideo: amulaturque Tanlum Lih. 3 .qui defado narium odore, & de oy^zms feorfum agit, neque in toto hoc capite medie ametum quodpiam author fcri-bit,quod OT^enisperfanandis fit ejficax. De boc fympto-mate uide Gal. i .de fympt. caufis. De vlc eribus m nafo. Cap. 3. QVandoque generantur in na fo vlcera: aut ex vaporibus acutis, aut malis, autex carar-rhis acutis. & liint aut foetidi,putridi, aut cruftx, aut vlcera ex f puftulis, aut vlcera pura, 8c fune aut apparentia, aut intrinleca. De cura__j. Cap► 4. quxsüt magna;. Et oportet, vtaffiduerur ablutio eorum cum nitro,&fapone:& proprie qui comparatus eft afelidi, & fapone cöparato ad h [ con- hB.chaftiwm. ftantinum •] Deinde adminiftrcntur medicina; vehementis exficcationis. ex quibus eft ha;c. Recipe corticis a;ris, & calcadis, &: arfenici rubei, & 1 [citrini] omnium ana partem j. con terantur, & i b. Alia/«, infundatur in feile tauri aliquibus diebus, donec ellebori' k[rubefcantj in eo, & adminiftrcntur. Et quädo- k 20 que addetur in eis amomum, & myrrha, & me- tur> taftrü,& praffium,& crocus,et alumen,omnium parsi.Et medicamen Rufi expertum,& eft vt fumantur cyperum,&alume, &:galla;, & myrrha, & crocus,& arfenicum,&: adminiftrentur. Vlcera autem vehementis doloris curantur cü plumbo vfto abluto, &cerufa,&: flythargyro fiat ex f merdafengi. eis emplaftrum cum oleo rof 6c cera. Vicem autem bothoro forum cura fit cum oleo rof & cum oleo myrthino, & flythargyro, & aqua rof & t merdafeng/. 30 pauco aceto, cmplaftro fado ex eis. Vlcera vero manifefta cum hocemplaftro cura. Ccru fx lib.i. f lythargyri, fcorix plumbi vfti, amborum ana f mriifogi. vnc.ii/.mifceanturcum vino,&: oleo myrtino.Et ex medicinis quidem communibus eft, v t fumatur 1 [granatum acetofum,] & decoquatur in va~ 1 B.fuccus gi fexreo, donecperueniat ad medietate, & linia- nuom ace« turex eo tenta, dein dea dm ini ft re tu r. Et ex eis, forum- N quibus curantur, funttroch. andaron quadoque infufi in vino, quandoque in fuß in aceto, &c Afus eft membrum humidius aure, & fic- 40 aqua, fecundum quod videtur. Et ex emplaftris a fB. Vlcera enim auris in- mo liccitatis, &. b B.oculi. c fB.primo, cius oculo. Quare oportet, vt (it cura vice ris eius proxima cura: vlcerum auris,& oculi. Oportet ergo, vt fint medicinas exficcantes vlcera nafi, minorisexiiccationis qua medicinseex-iiccantes vlcera auris, Sc vehementioris exficca-tionis quam medicinae exficcantes vlcera oculi. a t [ J Vlcerab [enim nafij indiget re, qux .. fit in initio euetusexficcationis. Amplius fi cau- diecnt aliquo, r c . . * ^uod fit m vki la ruerint materia; currentes, aut vapores afeen- dentes,tunc cura cu m euacua tione eorum,&at-50 tradioneiplorumad partem aliam, fecundum quod fcis,& ad fummum necelfarium eft,c f [ ] vt exficcetur caput, & confortetur cum eo,quod fciuiftirdeindeintendeinnares.Et fcias, quod omnes medicina; iuuantes in hsemorrhoi-4 b. alatban. dibus,& d [ f cancro narium ] ex eis, q uas didu ri t iarna^et. fumuSj funtiuuatiux, etiam in vlceribns, quum funtfortia, Sc quum feruet cum mucillaginibus, Sc ex eis, qua: fimilätur illis, donec leniuntur, co-ueniuntomnibus vlceribus, leuius etiä, ficca ve- 60 ro vlcera curentur cum inundione fada ex cera, cui admiftum eft, quantum eft medietas eius de medulla cruris vaccini dißoluta cü aliquo, quod c B. fifaminu. fit ficut oleum nenupharinum e [ firicinum. ] Et conuenientius apud me eft oleum rof & proprie fadum ex oleo omphacino, &: etiä curetur cu vndione fada ex oleo viel, cü dragacantho > quide bonis eft, vt fumatu v: (coria plumbi, 6c vi-nü vetus, Si oleü myttinü, 6c aggregetur omnia teredo fuper ignem [leuiter accesu,] & mouean- mB.Aliali tu r,donec mgrolsetur^&i feruentur in vafe aereo, lene excai Et plumbü vftum eft in iudiciofcoriaeplumbi, mbus Etoportet,vtadminiftretur luccusfbetx folus f licia?, aut cü medicinis, quoniam eft valde iuuatiuus. Capi- 'NL'K 0 T A T 1 O 7^E S. Hic de o^ma uerba facit.pro qua repete Galen.^.Je compMed. per loc.Galenus curari ait nonpoffe vlcera, qua &nigrl: fa/coior das be2e ex coloreei«s51 3uarcalix lmK ven£L’>& alice amaritudini, autabhominarioni generat®a pu- cum eis, & ex funt arteriae: &in ipia funtnerui plures procede- tredine, aut ponticitati,aut ftypticitati.e [Quum partc. tesexneruis.iiij.venientibusadipläm,quosiädi- fignificatio tarnen] ex eius colore,Seex eo,quod e B.Quaroim, ximus in anatomia neruoru . Et in ipfa eft ex ner- inuenit in lapore, quandoque pertranfit ipläm f uis, & venis vltra quä credatur eile in iuo fimili. vfque ad aegritudines plures aliorum membro- J v“ oi; Et fub ea funt duo orificia, quae ambo ingreditur rum. Rubedo nanque eius, &c proprie cum a (pe- , B JSs.’ ftilus,& funt fontes faliuae, quas ad carne perue- 30 ritate, fignificat apoftemata fanguinea in parti- k B.imped«. niuntglädoläm,quaeeftin radiceeius,&:nomi- bus capitis, & ftomachi, &hcpaus:&albedoip- turinloquek. näturgenerariuaelaliuae. Etifti duo fontes nomi- fius quandoque fignificat frigus ftomachi, 6c j nantur duo hauritoria faliux, conferuantes rore hepatis, 6c dominium phlegmatis in capite. Et feanJaV linguas.Etpanniculusquidem, qui cft in circuitu. quädoque fignificat i&eritiam,i [ fi] color cor- Jinguivwcew eius,eft coniundus cum panniculo tonus oris,& poris cft diuerfus. Et fapor cius fignificat humo- imbuat«,«1 t meri. vfque ad f gulam, & ftomachum. Et fub lingua ( rem dominantem in corpore toro, aut iioma- ^g»iarucI^ funt dux ven« magns, virides, ex quibus proce- cho, Sc capite. Et quandoque fignificatio cius cum da dunt vena; plures, & nominantur duxraninae. habeturex partehumiditatis, & ficcitatis lux. Et munitate cerc. ficcitas quidem fentiturfecüdum duos modos • bn, autfton«. +A 'H.‘Ni 0 T jl T l 0 S, 40 quorum vnus eft cum claritate fuperficiei lin- cki.&quiar 7 ' guae, öchxe eft; ficcitas § [\euis‘.yCecnnda eft: contS® Quod intra maxillas,&labra deferibitur ,05 eft, vt cum curlu humoris^ [profundi] vifcofi, qui eft numCroneri Cap. i >. jirijt. 1 tde hift-anim. id feri & Gal. in introduft. Huius in ipfa, quam calor iam exficcauit, & hoc non ru,noneua; i°* °ffic^um multiplex efi3vt 3 .depart.anim.commune qui- fignificat ficcitatem in fubftantia, imo humidi- tur > cil,in> a^‘1’ dem animalib.omnibus,cibus eft conficiendusiin nonnul- tatem vifcoiam aggregatam in ea, aut ex catar- iis robur peculiare efnaliorumfcrmo :fl>irandi etia ufus rho,aut ex vaporibus groflis, fpiflis. Et hoc eft ex jn motuum non omnibus communis eft. Oris partes funt palatu,f au- eis,qu x faciut erra re medicos, qui quum cogno- pecfotfs.-tp c es,lingua, tonfiUa,gingiu£,quibus dentes inhärent, yjr fcunt ex infirmo difpofitione exficcationis, non reerit dll?oi’ Cap.M. columella,vt jLrift.i. de hift.animal, at que ha omnes, dilcernunt inter modü, qui eft ante ipläm, & in- ' * locutioni in homine, vtuociferationi in brutis feruiunt, 50 ter eam.Et afperitas quidem fequitur ficcitatem, locutioms.au* iptin lil.de_anatom.neruorum habetur . Inter has uero, &C planities-icquitur humiditatem. Et quando- iint unpdm- lingua magnus eft ufus;jitque is triplex, vt in eo de ana- que fignificatur linguae difpofitio ex dilpofitio- tts,fl®S2 tom.virorum lib.notatu eji, vocis articulatio (quamuis ne motuseius apud loquelam, oc exdilpofitione <& a Lia partes edenda uoci faciant,vt 4..de loc,ajf.& 2. diminutioniseiusj&^flenitatisjipfiusj&difpo- ^,’veliope« de decret.Hippoc & Tlat.) cibi iam manft ingula,atq; ßtionegroflitiei ipfius, ita Vtk [ minuatur ] 0111- dunemum 1> Cap6’ m uentrcrn Pro~ruflo>&fzporu diferetio,^Arift.deprio- ni hora, öc grauetur motus eius: & fignificat re- .queis, riacpofteriQnufumemimt 2. depart. anim.pracipuus pletionemfanguinis, aut humiditatis, & quan- Cap. 1 4* tcfenÜatificut & Japores, vtpbilofopbus i .de biß.ani-mal.neque alio in guslando ,alio in tangendo utatur ner-cap. 17. uo,vt Gal.j\..de loc.aff.fed ijdcm nerui a tertia coniuga-tione orti,& tangendi &gußandi uim ferant. Fit tarne fapenumero licet idem neruus utriujq; rauneris author fit, vt fola guftandi aüio offendatur, tangendi munere cap. 11. illafo,cuius rei ratio efi,quod ut Gal.sp.de loc.aff.iam cfc cap. z. tato notat,ad gufiatum exaüo iudicio opus quum fit,po- tefi id parua occafione interturbari, contra uerd talius, cuius fenforium craffijfimum efi,non aqud facile laditur. Offenditur etiam fxpenumero lingua motus Jtaüus,aut gustatus iudicio minimi offenfo , quod motum a neruis altjs fortiatnr,&ab alijsfenfum. motorij nempe nerui a poficrion cerebri parte, & feptimoneruorumpariue-ruunt: fen for ij uerd ab anteriori,id quod Gal.loco citato de loc.a fi.dilucidi explicat. S ani ut & cetera, tripliciter aüiones ha omnes l&duntur,auferuntur, imminuuntur,deprauantur, atque earum caufa morbi funt, vt & in alijs,vel intemperies,velmala compofilio, velfolu-tio continui,feu in principio,a quo fentiendi & mouendi facultas huic emanat: feu in partibus famulatibus, qui nerui funt: feu etiam in ipfa lingua, cuius illa aüiones funt. efique hoc uel primano affeciu uitiata lingua, vel fecudario, afieclo fcilicet palato,ac partibus lingua cir-cunfiatibus,aut uentriculo cui & ori,& lingua communis efi tunica, aut pulmone, & pectore, & toto demum corpore,a quo & uapores frequenter praui,&humores ad ipfam linguam efferuntur, fingulorum uerd morboru eiufmodi nota, ex qs fontibus fumenda in lingua erunt, a quibus & aliorum indicia,ab lafa aÜione, ab excretis & retentis,ab affectibus corporis.a quibus et bacjluic. deprompfit indicia, qua pluribus recenfet. De curationibus lingua * Cap. 3. QVandoque eil curatio eius cum commu- * nitate,quam habet cum capite, aut ftoma-cho pet id, quod re&ificat ambo, & eft ex eis, quorum vnumquodquelciuiftiin fuo capitulo. Et quädoque eft curatio ipfins,cura propria cum potionibus euacuantibus fluxü ventris, quae funt magis iuuatiuas,quam illa,quas vomitum faeiüt, & permutant complexionem: aut ftypticis, aut ieiolutiuis,incifiuis,fiibtiliatiuis: quarum quum bibuntur,virtutes ad ipfam perueniüt: & opportunius quidem bibuntur huiufmodipoft cibum. Et quandoque curatur collutionibus oris, & fricationibus & gargarifmis,&: oleis,&: pilulis retetis in ore,fa<5hs ex Ipeciebus, quas habent virtutes prasdi&as fecüdum neceflitatem. Et melius quidem cd, vt fumatur comprefias. Et oportet vt ca-ueaturin adminiftratione medicinarum oris, & linguse,quum fuerit ex genere earum,qua; nocet gutturi & pulmoni, vt non attrahatur aliquid ex curfu earum ad ipfa. Si affefiia lingua efi ex confenfu, curanda funt partes,quibus affentitur .fin afieüus eius proprius efi ; gener atim docet,quibus nam modis illi confidamus.Vnum prafertim notat, praß at affeüa lingua alui folutionem uomitioni, Galen, confilium feqmtus ,tum 13. meth. tum 14. nempe propter ea quod trahenda deorfum ma- cap. 11. teria efi ,non furfurru). capx De corruptionegnfius. Cap. 4. Ocumentum ingreditur in guflu ex tribus modis notis. Et totum illud eft quandoque cum communitate, & quandoque propter asgri-tudmem propriam ex malitia complexionis:aut asgritudine officiali, aut communi. & lignatur per illud, quod innuimus. U TSf TSf 0 T Jl T I 0 Tg E S. Jlüiones gufiatus ladi tripliciter pofiimt, auferri, diminui & deprauari. Ex his ita lafis, quum ablata,& diminuta a multiplici pofjint morboprouenire, ipfa tamen deprauata funüio ad morbum in numero uidetur referenda, nempe lingua uel fubftantia, vel ambiente 1 membrana uitiato humore feu a cerebro,feu ab infernis etiamnum partibus affluent e imbuta,for didi, atquepra-ui fapores percipiuntur. Udit uerd uitiatus ille humor nonalia ratione, quam ut quid prat er naturam additu : & fi non ignoremus alios prauas omnes qualitates qua aüiones Udunt, referre ad intemperies. Decura_>. Cap. 5. CVra eius,fi eft cum communitate,eft vt cognofcas difpofitionem cerebri,& re&i-ficeseam cum eis, quas te docuimus in capitulo asgritudinum cerebri, aut difpofitioneftoma-chi, & tunc fi caufa fuerit repletio,& humor malus, oportebit vteuacuetur. Nam fi fueritacu-tus , cuacueturcum eo, quod fit vt hiera picra, aut pilulis cochijs,Sc pilulis faflis ex fcammo-nea, & pulpa coloquintidas, & fale naphtico. Et fi fuerit groflus , tunc oportebit ut euacuetur cum hieris, & adminiftrentur gargarifmata di-&a in capitulo mollificationis linguas. &: cibetur patiens cibis acutis, ficut caspis, & alij s, &; fy-napi,& aceto. De modificatione lingua, & grauitate eiufclem, & a [defiruclione introitus, infermonem. a B. alchacl Cap. 6. ingrediente. Ingute mollificado eft ex fumma fpecieru m b [nocumentoru m linguas prasdidtorum] in b B.mollifca. > eis, qiue prasterierunt. Et caufac [ quidem nota ] tionum pr*du quandoque eft ex humiditatefanguinea d [autj f gU ^iia iite« aquofa. Et quandoque eft propter caufa m pri- ra)eftnota&/ mam in cerebro. Et quandoque eft propter cau- aL licera. fam ine [lacerto] mouente ea^ aut ramo veniem d B. teabipfoadeä.Ettufcies,quasfitcücömunita- e b.nsruo. te cerebri,& qus fit abfque communitate,ex eis, in quibus inuenitur difpofitio in reliquis membris acquirentibus ex cerebro fenfum de moru. Et quandoque fignificat, quod materia fit fan-guinea, rubedo lingua:,&c caliditas eius. Et quandoque fignificat,quod materia fit fubtilis, aquo-ia, multitudo curfus faliuie fubtilis,& paucitas iuuamentiex refolutiuis, deiuiiamentum abeo, in quo eft ftypticitas.Et quädoque peruenit mol-iificatiolinguasad hoc vtpriuetloquela, aut fiat difticilis,vt alteretur, & ex ea quidem eft afefe Sc altetem. Et ex pueris funt quidam,fpatmm defe- £fcus quorum a locutione prolongantur. Et cx cis quidem,qui vtuntur tara in locutione fua . Et cft aliquis cui,quum accidit sgritudo calida, lol-uitur lingua eius propter liquefathonem hunn-f B. faciatis in ditatis [ annexa; cum lingua ] retenta; in radice lingua thatha. nerui eius’ & propter hoc fit puer»[ althaga. ] & g B.locjuesal. cjuum fit adolelcens,& temperatur humiditas 1 e' eius: fit loquens expedite. *A "K. 0 T T I 0 J^E S. Lingua paralyfis fymptoma eft motricis facultatis , & quamuis lingua motus a neruis i feptima coniuga-tione prodeuntibus fiat,non tamenfemper eorum neruo-rum:fe'd folius etiam quandoque cerebri uitium hac re-folutio fequitur. & quaquam hic author de paralyfi ob-firuffionem in fequente tantum uerba facit :fequi tamen ea etiam neruomm feBionempotefl> vt eat er arum partium refolutiones. obftruffiionem uero hanc nonfola hu- Et ex eis ,quae experta sn t in hoc capitulo, eft gar-garifmus ex fale ammoniaco, & pipere, & fyna-pi, & pyrethro, & f nitro,& zingibere, &: ftaphi- ±. . fagria,& origano, [ ] fämpiiico, 8 f [ ] f tX, &. (ale naphtico, terantur, & cribellentur, & fiat U. cum eis gargarifmusin aqua calida diebus cöti- S tB.ficca. nuis. Et ex electuarijs,cju£ Indi dixerunt ad hanc rem vtilia,efteleftuariü,cuius deferiptioeft haec. Cymini nigri, cymini Karmeni, cinnamomi io grofii,falis Indi omnium an.aur.medius, piperis lögi.g ra n a. c. piperis.gra.ee. z ucch a ri lex ta ri a.viij. & iextarius eft.drach.vj.&.s.fumatur cx eo,omni h [die.] Et quum refolutiua non valuerint,& exi- K Bion, ftimaueris,quod humiditas fit iubtilis,& curres, ad i u ua te cum refolutiuis ftvpticis, ficut aldarfi-faham permiftum cfirofisficut eft flos fqui-nanthi cum lpodio.Etmultoties quidem cöfert ei fricatio lingua; cum acetofis ftvpticis. * [ Ipfae i B.iPc enim vehementer faciutcumrefclutione faliuae, fongu Caf. _unt ciim morum multitudo,lentor,& uifeiditas: fed etiam frigi- 20 & cur Ili eius fecundum aectofitate-] ficu t lac ace-ditas, coprejfio,& lux at io pote^i procreare. prafertim tofum,& ficut fuccus fru&uum, qui no funtma- turati. Et quando puer tardatur ad loquendum, tofitaus^ oportet vt affiduetur motus linguae eius,& fricatio ipfius, &c curat jfaliua ex ea. Et confert in hoc proprie,quandoadminifträturin fricatione eius mei, & ial gemma, & omnia, quae dida iuntin capitulo cura; humiditatis lingua;. Et ex eis, quas mouent linguas eorum, & foluunt eas, eft violenter facere eos loqui. tamen ex humorum p rafentia hic fit morbus ,fui multitudine, lentore,ac uifciditate,jpirituum tranfitum pro-hibente,quod in caufa fuit,vt hic author de hac tantum Meminerit. Huius curationem auth orp articulat impro-fequitur. Tu repete & qua de paralyfi in uniuerfim feri p fer at^ uide Celfum lib. 4. De cura^>. Cap. 7. 30 OPortetvtmundificetnr corpus cum hiera minore, deinde cum hieris maioribus, deinde intendaturpars capitis cum medicinis fibi proprijs. Et fi exiftimafur,quod cum humidita-tedominetur fanguis, phlebotomentur venglin-guae, & ventofetur metum : deinde curetur cum gargarifmis, & fricatione lingua;, &: afliduario-ne motus eius poft euacuationem. Et tu quidem iafciuifti duo prima capitula in regimine aegritudinum capitis . Medicinae vero propriae loco, 40 aB.jn pluribus quaefunt3 [fecundum plurimum effe, funt illae «Ufpofitionibus qU£ funt ] cum refolutiuis inciduis, fubtiliati-uis,& gargarizatio cum aquis earum, &b [em-plaftrajfadacum eis,& funt ficut origanum, 6c f thymum, & (ynapis, 6c pyrethrum, & cortices radicis capparis, immo ficut fvnapis, & con-difi: & totum illud cum eo,quod fit ficut almu-ri, & acetum fquilliticum. Et quandoque iuua-tur ex fricatione linguae fa&a cö fale am monia-Aiia litera. coc[&cum zingibere, &: caepe ] ita vt ex ea cur- 50 -i-N ne a curaTpafmi vniuerfalis praedi&a in fen c b.cum tere- ratfaliuaplurima.Etoxymel fquilliticum,quan-niabin aut al- doadminiftratur ad gargarizandum,aut ad colluendum os, confert valde. Et acorus eft bonus lnollificationi linguae, & grauitati eius. Et quando mollificatio fit vehemens, & prohibet locutionem, tunc fumatur aliquid euphorbi j ,& con-difi, & aftiduetur fricatio linguae, & radicis eius funt fricatio b B.collutioo-ris. f alhafcc. De jftafmo lingua. Cap. 8. SPafmus lingua; quandoque fit ex humiditate vifcofä, ten den te lacertos eius in latitudine. Er quandoque fit cx melancholia conüringcnte. Etquandoq- in aegritudinibus acutis accidit fpaC-mus in lacerto linguae fecadum viam cxßccatio-nis,& a [ficcitatis.] Etfpafmusetiam quandoaue a facit apparere nocumentum in fermone. iATS^T^OTiAT 10 S. Et hac de lingua conuulfione ac dc eius curatione repetes ex fuperioribus ubi de conuulfione generatim efl aÜwn—i. De curtLj. Cap. 'VT On elongatur cura fpafmi linguae in cano« neacnrafnafmi vniuerfalis in fen mafal. B.dic®i prima huius libri. Sed fecudum viam propriam cura eius eft fecundum quod a [accidit. ] Ex fum-ma illius süt vaporationes radicis colli cü eis qua; funt ficut chamaemilla, & corona regia,& b [far- b &$&&• fafa ] & fam^fucus, & anethü figillatim,& eon-iundim. Et fimilitergargarifini cum oleis cani. Etimpletioorisexaquiscarum fint tepidae, cumipfis.Etoportet, vtponäturiftaemedicinas, deinde retentio earum in eo fpatio aliquo. Et & earum fimilesfuper collum etiam.Et quando- adminiftratioc [lotionis oris faäaej ex oleis ea- c b.^ que fiunt ex iftis medicinis,&:fimilibus cius pilu- 60 lidis,&du!cibusrefolutiuis, & feminibus,ficut faft- lae confedx cum eis, qua; prohibeant eas a velo-a B. ambra. ciratc rclolutionis,ficut eft laudanum, . Cap. 15. lingua tantum auElafuerat, vt ore contineri nonpofjet. „/Luthor hic huius affettus caufa fufius diftinguit. pro A Poftemata quidem calida curantur in pri- quibus amouendis pratermittenda communes toti cor- mis cum phlebotomia, & folutione ven- pori euacuationes non funt,quamuis de ijs ne uerbum tris: & illud melius eft in apoftematibus lingua?, midern faciat, id tanquam notum relinquens. 40 quam vomitus. Et quandoque non excufantur a phlebotomia venarum,quas funt fublingua. De abbreuiatione lingua. Cap. 12. Deinde teneant fub lingua lua, cum eft princi- pium eorum, fuccum endiuias, & fuccum la&u- QVandoque accidit continuationi ligamen- ca; proprie, & fuccum folatri proprie , &C lac ace, ti, quod eft fub capite linguae, & extremi- tofum, & aquam rof &: aquam in qua decodas tati eius, abbreuiatio, 8c non permittit linguam funt rofas, & fuccus virgas paftoris,a f [ a f b. & cora, dilatari, &: quandoque accidit fecundum femi- ] & fricetur cum ces granatoru. tam ipafmi. perficis humidis, quoniam funt vehementis iu- uamenti ad illud. Si autem non refoluantur, & Decura-j. Cap. 13. 50 non aperiantur, indigent ad vltimum matura ti- uis refolutiuis, quibus fiatgargarifmus, ficut cu DE ea quidem, qux fa£ta eft caufa fpafmi, meile, & ladle, & ficut decodio radicis b [ lilij ] Aiialitcra. iam di&um eft. Eius vero, quse fada eft & ficutdecoftioficuum,&:foenugrzeci,&:deco- b B^uino«. caufa abbreuiationis ligamenti, cura eft incifio ftiopaffularum, & foeniculi, & potus hieras pi-illiusligametiexlatereextremitatis eius parum- cras, vt foluatur materia c[ ] ab ore c tB.grolTa, per, 3c fuccurrere loco cum dragantho adufto, ftomachi. Et fint cibi ex genere eorum, quas ma- vtabfcindatfanguinem. Et fummaquainecef turant,&refbluunt, ficut illi,qui fiunt ex cauli- faria eft ex incifione eius in folitudinelinguas, eft bus, & atriplicibus cum oleo fifamino, & fi ape- vt fle&atur ad fuperiora palati, &: vt egrediatur riantur, adminiftrentur ftyptica in ore, ficut de- exore. Et fi non audet incidereipfum cum fer- 60 co&iofumach,&: myrti,&lentium, & foliorum ro pauendo, & timendo effufionem fanguinis oliuie, & vinum ponticum. Et quandoque valet plurimi, tranfeat ad hoc, vt intromittat fub liga- ad illud vnguentum fa&um ex fucco folatri, & mento acum cu m filo, & difrumpat abfque in- oleo rofaceo, & letibus excorticatis, & rof. Si au- cifione, & ponat fuper membrum, quas prohi- tem apoftema eft molle,phlegmaticG, tunc con- beant conglutinationem, & funt medicinas cau- fert ei, & apoftemati calido, in quo eft vltimus b. acute. terizantesfb [attradiuaj.] Et fi fubtiliatur in inci- ftatus eius, vt comburatur radix foeniculi, & an- fione eius cum cautela venarum, qusefunt fub neftatur. Et quandoque in huiufmodi fiunt ca- putpur- Aüa liicra, d f B.&, putpurgia d f ] in quibufdam apoftemati- e B,4uorum. bus calidis, in quibuscflgroftitudo, cü hocmc-dicamine. Recipe croci, hier* picras, ambo-rum an. pattem j. camphora;, 111 uichi ambo- rum ana tertiam partem 3* vnius,zucchari ta-barzetpartem vnam & mediam, rcloluatut ex eo toto pondus danich c [ vmus ] in lade pucllre, & fiat ex eo caputpurgium. Inquit Gal. apofte-mata fuit lingua cuiufdam hominis apoftemate mefa&a, fpafmata, & cfl rariffimum • Et hoccfl ex nocumentis accidentibus b f [ ] ab orisi- b +b non r- J r • r ne. Et quandoque ntnocumentum m termone propter caufas lacertorum epiglottis,quum funt cxtcnfi, & molli ficati .Et homini quidem quandoque eil difficilis vociferatio in principio rei, quoniam laborat in monendo lacertos pedoris iui, & cpiglottis fugita quod non tolerant laborem ipfuni illi lacerti: quare fiunt inobedientes, ma quoniam alchalel,aut eft fpafmus, aut tetanus, aut durities, aut mollificatio, & ab- ESt fimilis glandulae durae exiifens fub lingua, cuius color eft fimilis colori compofito ex colore fuperficiei linguae venarum,quae funt in ea:& eft fimilis ranae, &; caufa eius eft humiditas vifcofa. Decura^j. Cap. 18. Xperian tur ipfa medicinae corrofiuae, incifi- breuiatio liga menti, aut nodatio a plaga con fo-lidata,aut apoftema durum. Et quandoque fit illud,ficut fcis,ex humiditatefecundum plurimG. 60 &: quandoque fit ex ficcitate. Et quandoque fit nocumentum in locutione ex parte apoftema-tum, aut vlcerum accidentium in lingua, & partibus eius. Et quandoque accidit poft firfen pro^ pter expulfionefuperfluitatis ex cerebro ad ner^ uos, &in febribus acutis propter exficcationem carum. Et quandoque eft lingua in hoc, vt detu- jfa \\x, refolutiuae, in quibus eft fuperflua ex-ficcatio, ficut fal ammoniacus, & acetum, & fal,& fricatio cum flore reris, & draganto. Quod fi non conferant, adminiftrcntur medicina: a-cut<£, ficut medicamen andaron,& medicamen afearion : &: medicamen oui humidi dictuni in antidotario, &; adminiftratio phlebotomis fub lingua, & medicina: fortes falcola admini- f iphtk'-3 ftrentur. Si autem non valuerint, non erit ex-culatio ab operatione manus. Et ex medicinis laudatis in ea, eft vt fumantur origanum perfi- cum, cum,Sc cortices granatorum,Sc fal, öc fricetur cü medium, quamuis Mefues calidam, & ficcam in tertio cis lingua infantis patiens ranulam, quoniam fa- eius fubflantiam afferat. Difficile ergo nifit eft,quartam natur eis. Et ex eis, qua; experta liant in ea, funt ratione fedanda fiti ualeat,quum non humeHet infigni- draganthum aduftum, & hecmodaftylicommi- ter, & quomodo fi/furis lingua conferat, quum non ex- jfta cum albumineoui, 6c polita fub lingua. ficcat. Ferum quod & fedanda [affaris lingua i ualcat ; experientia quotidie prodit. Iduero nos modo Kf OT UT IO E S. uifeiditati eius acceptum referemus: cuius ui eius ip- fiusfrigiditasfluantumuis imbecilla, diutius cor,ferua-Sub lingua quoque interdum aliquid abfcedit, quod tur, & diutina mora calidam lingua intemperiem re-fori confislit in tunica, doloresque magnos mouet, ait io tundit: a qua ficcitas, qua & fetis,&fiffurarum lingua Celfus. Graci hoc fhccrgocgov uocant: ranam latiniuer- caufa erat, procreabatur, tas : vnde noflri ranulam nuncupant. Tumor e{l, vt ait Paulus, ad inflammationis fimilitudinem fub lin- De a [deieclione] lingua. Cap. 21. a B.extramif, cap. 16. gua erumpens, maxime in pueris. Huius curationem lione. cap. ia. per medicamenta tradit "Paulus lib. 3. per chirurgiam Vandoque fit propter apofiemata,eius macero Celfus lib.7. V^gna. Et quandoque fit a praefocationibus. [ deijcit ] enim natura, aut voluntas linguam, b B^extremi«? De aduHione lingua, Cap, 19. Vt aperiatur meatus anhelitus. “£* Q Vandoque accidit illud caufa caliditatis in 20 'K'K.O T u T I 0 7ne dormiat fuper collum. Et kfvtafi dL pter ftationem caliditatis in partibus lloma- aur^aperdoac' ^due vtatur ofcitatione] & confuefcat vti admi- 3 o chi,& capitis,& vaporum. Et quädoque fit in fe-oris vehem€ci. niftratione pilularum faftarum ex feminibus ba- bribus. Et iam diftum di,quod quando apparet C B.cucumeris teke, c [ candi,& citmli,& cucurbitae, & cucu- in febribus acutis fpuliula nigra in lingua, mori- f bothor. longi & cucu- meris, &tereniabin,] & fimilibusillis .Et teneat tur infirmus in dic fecundo. Singularia vero iu- rnem, & cucur Jn ore nucleos prunorum, &tamarindos, &zuc- uatiuain f pullulis in principio rei, quum eft ne- t bothor. b^&amUiT charum alhaizcn, & m ucillagincs notas, Sc lue- ccffitas infrigidationis, &exficcationis,funt ficut cos infrigidantes, Öchumeftantes. Etconuenit, myrobal.&: galla;,& femina rofe, & amylum, & vt fuper ipfam fiat abftcrßo, ßcßillic humor vi- fruftus tamarifei, & fief memithe, & dragacan- fcofns: deinde inungatur, öc colluatur os cum thum,& balaufliae,& duo fandali,&: rofae,& fpo- oleis,& mucillaginibus,&: fuccis, 6c adipe volati- difi, &c fumach, & lentes,& lutu armenii,& capi- lium. Et quidam homines funt, qui curant illud 40 ta granatorum, & cortices glandiumaf [ ] a f E.interio- fricando cum menta. &:b [climia] & faufel. Et fuccus frigidi, ficut fuc- res. cuslaftuca;,&:foiatri, & fuccüs virga; palloris, ÖC b B.chimolea. jl 0 T A T 1 Q S, portulaca;,& extremitates vitis. Et plurimorum quidem infantium fananturf pullula; cfizuccha- f bothor. Lingua ariditas proprie ficcitatem [equitur: perae- ro tabarzet, & camphora, Calida vero,qii£ liint cidens calorem: quod hic continue humidum abf mit. neceflaria in fine rei,funt ficutc [ chelidonia, ] & c B.memiran.’ Tepuimus nos, cuiper bonam ualetudinem, arida fern- darfifaham proprie, & cortices nucis mulchatse, per lingua efl,ac fcabra. Huic & melancholicus totius & cyperum,& crocus, & nux cuprefii, &: buglof- corporis habitus efl, & cerebrum nonuidetur certe effe fa,& pyrethrum,& gariophyl.<5c menraftrum,&: calidius,fed tamen ficcius. non fitit, quod indicium fuit 50 galia. Et ex medicinis lordidis,eft ftercus canis,& fymptoma hoc nonauentriculi affeftuprouenire ,fed a quandoque neceflärium elt in eis, quae funt vlce- cerebro potius. Curari tamen a multis & doüis & exer- rarv,arlenicum.Et ad eas quide,quce funt grofig, cieatis uiris nunquam potuit. iam experta funt decoftionis darfifaham vnc.j. & venam vnes.d [ chelidoni« quinta j pars vnc. ^ B.memiraa De cura fijfurarum inlingua, Cap, 20. aloes pondus drach. ij. croci aur.j. Et fi militer quarta. aqua, in qua decoquunturgariophylli, & nucis MVdllagopfyllij teneatur in ore.&tranlglu- mulchatg,& darfifaham partes equaies,aut pro- _ tiat eaifi. &£ f umata [crura &:] pedes & oua pinqu«. Et fi incipiunt bothor fuppurari, tunc mollia cofta in aqua.ft: ex eis ,qu« expertafunt fortafreeftnecdTarium ,vt appropinquentur eis b B.velfpumo in eis,efl butyrum b [recens. Et ex eis eft fruliumj 60 mucillaginesfaftre-ex eis,qux funt ficut femen li-üüs procedes cucumeris, ÖCfebellen. ni, & lemen maru, & c [ fumus terrae, oc icmen e b. nifahefa, *x fricatione malux,] & iila femina eadem, & farina hordei, fran & femca ^ 7\r 7\r 0 T^iTIONES. &lacafininumfblum, aut cum aliquo illorum, Et quandoque indigent decoftione feminis lini Vfi uenit frequenter noflra tempeflate ad fciffuras cum iicubus,6c butyro ] & farina fi umenti, & £ p^j;a lingua pfyllium. Hoc ut ait Paul.lib.6.in fecundo refri- menta, öc foenugrxeo. Quidam ve 16 fublimiu ni fifamo. verantia ordine efliff jiccando,bume£tadoque habetur medicorum dixerunt,non efl aliquid magis vln- rnum / mum au am oleum de fquinantho in curando inomnibus iliis. In piierisenim oportet, vt fint puftulasoris, tepidum in ore. mcdian*corumdebiliör«,&vtlaccorum tc- * 1 Oificetur. In magnisvero oportet, vt fint me- JKHOT UT lO^ES. dicinaeeorum fortiores. Et pueris quandoque conferunt cibi folum. Si autem non iiint come* Oriuntur fap enumero puflula in ore ob cerebriuitiu, dentes, oportet, vt qua; eos la&ant, cibentur eis. quandoque ob corruptam ciborum in uentriculo coäio- Medicinae vero conuenientes aicola, quae fune lern: nonnunquam & ob totius corporis aftum,vtin fe- acuta, funt ficut mafticationes foliorum rubi, bribus.Ha uero ubi nigra appareantin acutis febribus, & ficut lentes cum aceto, & omnes medullas, propter eamortem portendunt, vt hic ait, quod ußihu- io quum permifeenturcum cydonijs,funtiuuati-moris raptum ad cerebrum, vel etiam uirtutis extin- ux, &C proprie medulla cerui, & vituli, & potita ftionem fignificant. ityptica h f [ ] & zarur,& cydo- h f B.&^ nia, & iuiubae, & extremitates vitis, & 'l [ citruli ^ÜQ\ f apKthi«. De f aicola, & vlceribus malignis. hortulani ficcati,]&farina lentiü,&farina rizi, balauitut CC3Q, Cap. lf. & fortiora illis puluisfa&us ex gallis, & fpodio, lana fi« Sc rof & acacia, &; fimilibus illis. Etk [ chelido- k b. m ALcola eft vicus exiftens in cute oris, &: lin- niae J cum ftypticis, ineft virtus mirabilis in cola, guae, cum expanfione,&: dilatatione. Et Ercamphora eft vehementisiuuamenti in cola, quandoque accidit infantibus plurimum ,&n5 In 1 [vtrifque] vero frigidisadiuua te cu abfterfi- 1-—ß. accidit eis, nifi propter malitiam la&is, & mali- 20 uis exficcatiuis, & proprie in phlegmaticis, & cu tiam digeftionis eius in ftomachis eoru.Etquan- refolutiuis fortis refolutionis,& exficcationis: &c doque accidit ex omni humore, & cognofcitur proprie in melancholicis, ficut eft farina | herbi. ex colore fuo. Album enim eft phlegmaticum, Et mei cum gallis & m [rafura pergameni] eft ve-1 orobi. & generatur ex phlegmate falio in pluribus. Et hementis iuuamenti in hoc, proprie in pueris, “ .B,S^ citrinum eft cholericum, Sc eft vehemetioris in- quando mi/cetur teym aceto: & malignis dragä- fiam mationis quam alia. Et nigrum eft melan- tum cum aceto. Er quando funt corroiiua mala, cholicum, Et rubeum clarum eft fanguineum. tuncneceflaria eft adminiftratio floris aeris eum a f B.Alia lite £t malignius omnibus eft melancholicu a t [ colcotar,&: gallis in rob. Autgallarum,& alum i- cfttx^r-cccb ] & quan- nis, &balauftiae partes aequales, & adminiftratio alchoie ‘iikia ’ doque fit cum apoftemate, & quandoque /it fin- 30 trochi fcorumbufus: aut alcohol tarcamaticon quod eft vehe- gulare. Ere mni* vicuseueniesin üipcißcicoris, cum fucco ftyprico, ficut luccusacreftae. Et licut mftis corrofio cit eelox ad dilatandum, propterea quod nö de- medicina communes: aut ex alumine, & gallis T ’ &uod Cit ficir C1 ca h d itas i n leparabilis, & cutis humid a le- contritis. n [ aut puluerizatio, & puluis fricetur n rnasi^miietu. n*s • dc consuetudine quidem.Galen.eft vt no- cum cis os multum.JEtgallx quidcni con ferunt U1S> &.^nce®1 b b,1 aicola! minet cam 1 ['colahan j dum in fupei f.deperfc- omni cola malignx.öc proprie quando coquun- uerant: quumque putrefiunt, &fubmergunrur, turcumaccto, & fale. Et fit cum eis collutio oris caucnc c B. aicola. non nominat eac [colabam,] imo vlcera mali- in cola puerorum. Et cinis almezcricn habet gna, & funt illa, qua: indigent medieinis cauteri- proprietatem mirabilem in cola magna,Sceit cx zatiuis.Et quädoqu c,multiplicatur a\co\a,quan- medicinis communibus fpecit bus aicola. Et fido multiplicantur pluuise. Et multiplicantur in 40 militer0 [alumen puluerizatum ] & aqua a:rea, o b. albufta febribus peftilentiahbus. &fsexP[ ' ^adufta. A\co\aver6 1')lju>jui melancholico, nigro, confert, \ t liniatur cum p i'“ Decuma. Cap. 24. meile cui admiftac funt pafla enucleata:,&anisü. 'Uni Si autem illic fuerit apoftema etiam, tunc admi-Portet, vt intendatur primo humor domi- niftretur hccvnguetum. Aqua^t ocymi facraia- faibedanifj nans faciens aicola, &euacueturexcorpo- tum vnum, olei roflaciaiati medietas, lentium re toro,fi tft dominas. deinde ex venis, quae lunt facraiati medietas,croci pondus duorum aureo- | interiori par fubmento,& cx eis quae funt in f a [iaharic.] rum,fiatexeisvnguentum. telabl?mrn*. Phlebotomia nanquebf[ ]confert omni- b t'gB.xpfani^usaegritudinibus-^orisc[calidis:]deindeadmi-50 0 T *4 T I 0 ^ E S. c B. ex mate- niftrentur medicinae bothoralespraedi&ae, ita vt ria cahda. curentur fortia , &pl 11 rimae h umidi tatis, & acu- jlphtbasGrmhunc affecluv.o eant, morbus ejlprce- crlfcü medio' ta ’ ^ "anlo*a CLini fortibus:d f [ ] fertim infamium, vtHippoc. 3.apbor. ob ciborumpra- Apj,or,^ eribus. & debilia cum debilibus. Et quando vlcera per- uos atque acres fuccos,necnon ob corruptu in uentriculo e b. alfalfidi- uemunt vlqucad os, tunc necefiaria funt valde alimentum. ‘Bverispericulofiffimum has ejfemorbum cum. fortia: ficute [ alcadicon ] cum acacia plurima. Celfus teftaturlib. 6. qua etiam hos ßpe confumant. Et oportet vt alieret olea omnia vfquead oleum gingiuis incipiunt, deinde palatum, totumque os oc- deoliuis. Medicinae vero colligantur ex medi- cupant,cum ad vuam,faucesque defcendunt,quibus ob- cinis bothor frigidis & calidis, quas diximus in fejfisnon facile fit, vt puer conualefcat. Laxior eftlin- f B. & illis qux capi tulo primo,f [ ] in qui- 60 gua,& fungofior, qua propterea omne excrementige- funt rubea: fan bus funt ftypticitas pauca, & infrigidatio,deinde nus facile excipit, vnde et eius vlcera facile depafcun- conueniemt|1S ^USE rc^luunt S [ vlque ad os, tunc nccefla- tur,pr&fertim oris calore dilatante.Quofitutncnnegli- res funtiiic.0* r^a *unt- J Et in illis, qux declinat in infrigidatio- genter trattandus fit morbus, atque ob id maxime, quod g——ne medicinae. Reliqua vero indigent in primis in cancru facile definit .Tro huius curatione vide Tau- eis, quae exficcant, & abftergunt cum qualitate lum lib.i.& Galhb.6. decomp.med.perloc.prficipue cap.ic-«/' iua aequali in initio rci;deinde eis,quseexficcant, wo,& Celfumlib.6, & reloluunt cum fortitudine,& cbieruetur aetas De aB Alia litrra. Quandoque, b B .aut propter grauitatera ci- De multitudinefputi,&curfus eius in fomno. Cap. 25. Myitoties 3 [ accidit ex multitudine calidita tis,& humiditatis,& propri e in ftomacho. b[Et quandoque fit propter vidoriam calidita-bi autcorrup- fi?folius,ficut accidit ieiuno. Aut propter gra-tionem eius, & uitatem cibi: aut corruptionem eius ex fputoaf-quandoque eft fiduo, [ vfquequo comedat, 6c quiefcat illud ab yroptcr domi- co.Et quandoque accidit ex frigiditate, & phleg- luam «Müa- mate. ° V txs lolius,licut accidit inieiu-uio fputum co tinuum,vcl aili duum. Decura. Cap. 26. SI fuerit ex caliditate tunc oportebit, vt phlebotometur bafilica prius, & adminiftrentur a b,& vinum, alrobub acetofa.Et ftyptici frudusa [ ex vino ve-aonvetus. ter[ j cum commiftioneplurima, & fit cibusex pifcibus,&: carnibus leuibus,flcut carnibus h^di, & volatilium. Et affiduet collutionem oris cum didis in capitulo albothor,&: ali js.Et in dccodio ne ramorum vitis, & praeputiorum eius eft: iuua-mentum maximum. Si autem in alijs fuerit locis, nos iam ei fingulare feci mus capitulum,imo capitula. Sanguis, qui ex ore excernitur, ne que altius princi-10 pium habet ,fola fputatione abfquetufjiexcernitur ,vt Cap.j-. Gal.4..deloc.aff.& Trallianus lib.7. Curatur ajlringen Gomm.14* tibus.Vide Taulum lib.$. cap.zs. De fcetore oris. Cap. 19. AVt eius principiumefLgingiua propter pu tredinem,quae eft in ea. Aut propter mol-lificationem, quae accidit ei. Aut putrefactionem in radice dentiu m, aut in ipfo dente. Aut decodionibus ftypticis fadis ex lentibus, &: fu- 10 eft principium eius cutis oris propter complexio bB.auc. mach,3c (imilibus. Et fi fuerit ex frigore,St phlegmate,adminiftra vomitum cum eo, quod fciuiiti in omni hebdomada duabus vicibus,aut tribus. Et detur ei ad potandum in omni hebdomada femel hoc medicamen. Recipe hiera; pi-crae pondus drach. ij. falis Indi pondusduorum danic,anifi,&: ammeos amborum an.j.danic. de tur in potu cum fy rupo acetofo de meile,b [ & ] de feminibus. Et adminiftrentur poft illud the-riaca, &: eleduaria calida. Cibi autem eius fint pulli columbarum codi in cazola cum fpecie-bus,quas funt vt piper,&: finapis,& alia. Et fumat incoeni^ tortellas cum almuri Nabati,deinde b. quä vulit tranfglutiat aquam calidam, & fricet gingiuas c [fient oftendi.] Et ex medicinis,&curiscommu nibus, & bonis eft, vt fumat omni die pondus drach.;. falis triti non fubtiJitcr cum endiuia hu-mida, deinde adminiftrctur tryphera, &C afli-duet adminiftrationem d [ fricationis gingiua nem malam in ea,quae alterat humiditatem. Et plurimum huius complexionis eft calidum Aut fit eius principium a [ftomachus] propter humorem putridum in oreftomachi, aut choleri-cum: aut phlegmaticum. Et quandoque fit ex partibus pulmonis, ficut accidit in habentibus phthifim. a B.os ftotruu chi. De cura. Cap. 30. I dormitum. i B.alfuach. N illo, qui eft ex gingiua, & carne,qua; eft infer dentes rubea , oportet vt intendaturin mundi fica tione dentium lemper, & ablutione eorum cum aceto,& aqua. Si ergo valuerit illud, bene erit, fi autem non valuerit, imo fuerit illic iuperfluitas putrefadionis, tunc oportebit , vt mafticet poli illud frudum tamarifei ,& pyrethrum, &c rutam,& folium,& xyloaloen, & ma-fticem, & cortices citri, & gariophyllum, & vt rum.] Et iam expertus eft mus affatus, & inuen- 40 ponat fuper gingiua m aloem, & myrrham, & tum eft iuuamentum eius,& proprie in pueris* tAJ^J^OTJLTlOT^ES. Tituita ex ore profluens,nifi euomatur,vel tujjiresciatur, ex capite seper effluit :hoc dicimus propter quof dio manifefta, fumantur draganti aduftipars j. dam medicos vulgum fequutos,qui ex ventriculo fpu- & radicis lilij, & croci amborum an.pars.s. con- tum educi arbitrantur,quum euomi oporteret,rio expui. ficiantur cum meile, & fiant trochifci, Sc ad mi- citra enim vomitum,aut naufeam nihil i ventre efferri niftrentur, & colluatur os poft ipfos cu m aceto amborum fimilia , & vt colluat os cum aceto fquillitico,& vt friceturcum anifo, & vino,a [& paffo ] dulci. Quod fi fuerit fortior illo, admi-niftretur mafticauo ftaphifagrice, & expulfio fa-liux. Si autem non confert, & apparet putrefa- B bB.aut. Com4. poteH,vt Gal.notat ^.apbor. ‘K^on negarim tamen inte 50 puro b [&] mifto cu m aqua rof Aut fu matur cB.chartasadu C medicamen fortius ifto,& eft e [pergamenia-dufti.drach.iij.foeniculi.] drach.ij.dc s.gallise, fu-mach, zingiberis, piperis adufti, trochifcorum calcadicon omnium an.drach.i;. fiat ex eis fricatio,& linimentum, & ponatur fuper ipfum pannus lineus, &alcaliiolum,quando ponitur fuper putrefaftionem, eradicat eam, & deijcitip-lam, & facit nafei carnem bonam. Et ex eis,qu$ experta funt ad iftud,eft acacia,arfenicum ci-Onfertad illud mafticatio ruta;, &C mafti- 60 trinum,arfenicum rubeum, calx, alumen, fiant rea vapores ex h umidiori ventriculo h umidior es ad os ipfum efferri,ubi attraäi aerisfrigiditate incraffantur, &fputi formam fufcipiunt,atque hoc paElo fputitfuo-que ex cretione ventriculum leuari, quod tamen expui-mus,ex capite prafertim proxime profluit. ftorum,i.iunco rum aduftoru drach. iij.arfe* nici. De abfcifftone odorum horribilium ex comeßis. Cap. 2 7. _ catio foliorum rubi,& collutio oris poft eas cum aceto fquillitico,& adminiftratio cyperi, & aB.zurumbet. *[zcd0arix] inore. 18. De fputo fanguinis ex ore. Cap. SI eft exitus eius ex fubftantia oris, & cute ip-fius,tunc cura ipfum cuma [ trochifcis ] pras- ex eis troch. cum aceto, deinde terantur cum a-qua mellis,aut decodione feminis iuniperi. Sed ii fuerit putrefadio in ipfo dente, tunc medicamen ipfius erit fricatio eius, fi fuerit in extremitate , aut limatura eius cum lima, aut eradicatio dentis,fi fuerit putrefadio fequens radicem dentis . Si autem fuerit illic in gingiua mollificatio, AVIC Pp &fue- S.eute «m. &fueritcaufaincucntuputrcfaaionis,tüccura FEN S E P T I Af A» ipfum conftringendo ipfam cum eis ,cjuas funt in capitulo mollificationis gingiux.Si autem De diipofitionibus dentium, & eil eft humorcholericus, putrefä£fcus inftotnacho, T radiatus vnus. aut in d [ toto ore, ] tunc non eft aliquid magis Sermo de dennImc r conferens ei, quam chryfomila humidamieiu- * *• nio: Sc fimiliter albatheka: aut citruli: aut per- TT Am (ciuifti,quöd locuti fuimus dedentibus» de anatomia eorum, &c iuuanientum iplo- fica. Si autem chryfomila pr^fentia non fue- JL & anatomia eorum, & iiiuamentimi ipfo- rint,& perfica humida, adminiftretur infufio eo rum. Oportet ergo,vt tu attendas,quod dicitur rum ex ipfis,quae incifa funt, & exficcata in ieiu- 10 illic,& vt Ccias, q> dentes funt ex fum ma oflium» nio, & proprie exficcata chryfomila. Etcxeis, quibus ineft fenlus propter illud, quod venitad qux iuuant ad illud, eft adminiftratio fauich cü eos ex neruis a cerebro procedentibus lenibus.Et zuccaro, 6c aqua niuis. Et adminiftratio pilu- quando dolent, fentiuntillud,quod accidit in eis larum aloeticarum, quas dicemus in antidota- ex percuilione, &3 [ faltu. Et quandoque fen- a B.kaigstio. rio. Et fit cibus eius omne lauans infrigidans, tiunt fricationem fuam, & commotionem fuä.] nc,& quandoqi non conuertibile in choleram. Si autem eft hu- Et quandoque accidunt in eis aegritudines mol-lentiunt Pruri~ tfB.adminiftrc morphlegmaticus,et[ lificationis,öcb[fiflbrx>&eradicationis,&:aug- tiülktior tur vomitus pri ] adminiftrentur hierce mundifican- menti. ] Et alteratio coloris in fubftantia fua, 6c b B.comm«tio mo>&‘ tes os ftomachi di&as in cap. oris ftomachi .Et inc [ epithematibus compofitis] fuper eos.Etac- nis,& eradica. adminiftrenturtrypheraminor,& zingiber nu~ 2o cidunteiscorrofio,&putrefa&io,&fra&ura. Et tlonis>& cmi- fB.faKxn«. tritum: & f[ fubtilis puluis aloes] proprie. Et fit accidunt ei dolores vehementes ,&d[ fricatio- " Bibpcrfluita. cibus eius S [ patella:. ] Et minoret potum aqua?, nes.] Et accidunt eis ftupor, & eft fpecies doloru ub. vifcofis | B.re* frix*. h j- j £t abhorreat frudus, &£ olera humi- eius. Et accidit eis defe&us a mafticatione dul- dentium complexiones giemcieh. ncrem? ^ zingiber, dc reliqua,quae inueniü- quandoque fignificantur ex gingma, &. colorc tur in areolis fingularium. Et ea, quibus medi- eius,fi eft citrina, eft choletica > a\ba,eft phleg- m b. miflufan. cinaj, conficiuntur, funt miua,& m [ ferum, ] öc matica,&: rubea eft fanguinea, & fi eft ad fufeita fuccus citri. tem, & nigredinem,eft melancholica. •JT^TtOT^TIO^ES. 'K'ti 0 T J T I 0 E S. Dentes in ofjium numerum ejje referendos, teflatur Fator orisjfymptomtt eft inter ajfettus corporis fen- Cal.li.de offibus,& quod ijdem fentiant, idfc nemorum «p.f. files nuncupatos referendum, habet id vnicatn c auf amf mollium beneficio, quos a tertia nemorum cerebri con- putredinem,qu£no vno femper locoinftdet,fed vartjs, iugationehabent ii.de vfupart. ea natum prouiden- C*P'7’ quandoq; ori ipfi,quandoq; ventriculo, aliquandopul- tia,quod quü foli inter offa omnia nudi expofiti fint cah mom,nonnuuquam etiam naribus. Curatio caufarum.L dis,frigidis,durisjet mollibus corporibus occurfuri,quit putrida rei ablatione fit,fi tame ex pulmonis corruptio- fentire cum lingua,& fapores difc emere oporteat. non ne fetidus odor exhalet, curationem non admittit. aliter quam c ceteras oris particulas,vt i6.devfpar.Ga. le.ait,se fu propterea praditos fuiße oportuit. Vnde quu Quando os remanet apertum. Cap. 31. fentiantydolore etiam affici quotidie experimur,quitri- ftis efi fenfus, atque id non per partes fclum,quibus an- OS remanet apertum,aut propter vehemen- nexi, & continui funt,fed etiam fecundum eormßb- tem neceflitatem a [ fpiritus maxime in- <5o ftantiam,vt $.de comp. med.per loca. Fuit tamen con- cap.i. inflfmldo°iSer flammationis: ] aut propter eonftrictionem, Sc trouerfia,an dentes fmt oßa,qmm offa,wfentiät,quum cap.s. ioHamnunte. praefocationem. A ut propter debilitatem lacer- eadem fimul cum animalium ortu ortum habeat,& cer torum oris,quare non efficiunt operationem fua tum, ac pmfinitum augmenti tempus obtineatl, qutflf' in fomno, ite. illud eft in aegritudinibus acutis ma miffa,velfrada reparari nequeat,detes vero,etsetiüt, b B.lineuse *um * Meliora autem loca ad diftinguendum neq; fimttl cu animalibus nafemcur; neq; certum ortus colores b [ dentium ] funt loca alia, &C quum di- fui,& augmenti tempus habent,qut ad vltimu vfq; fe- centur aegritudines acutae. nium,& nafcmm,&producuntur^ amilji renafixn- tUi* tur.Sane antiqua fuit bxc quatio,quam etia vidit Ari-Cap.4. i.degener.anim. Ovare,&ipfe dentes offa quidem ejfe fatetur,habere tarne aliam ab alijs offibus naturam, lta & Gal.ex toto off um numero dentes excipit locis fupra citatis,quaß alia natura proditos. C&terum prater aliorumfententiam non defuere tamen, qui offa vniuerfim omnia,nedum dentes,fentire exijlimarint. Atque hoc Cap.ip. fani Auengoarem fenfiffe patet li.i.traB.g. ac triplici feri ratione in hunc modum probaffe.primum quide den tes fentiunt,dentes funt offa,ergo offa fentiunt. fecundo i offa nutriuntur, c-r crefcunt, ergo fentiunt, qua, profecto ratio illi inniti principio videtur,quoniam 2. de anima Text.31. ineffe ait Ari fi.in fenfitiuo v egetatiuum, ficut i trigonii in tetragono tergo in potentia virtus nutriens efi infen-fitrice.at, vbi fenfilis facultas non efi, in ijs, in quibus fenfitrix anima esi,illic non fit nutritio tnutriuntur aute offa:ergo fentiunt, vel dua in animali erunt anima, tertio,offa in viuentibus animalibus feruantur, nec putrefiunt,putrefiunt vero in mortuis: hoc igitur no oh aliud fit,nifi quia vitali,cjr animali fpiritudefiituta funt,fer nabantur ergo antea ab animali fpiritu. at vbi vitalis fpiritus efi,illic etiam fenfustergo offa fentiunt. Quod fi obieceris ex Gal. catera offa prater dentes nervis carere,propter ea non fentire,videtur ab fur da ejfe hac ratio,quum eadem ofia,& venis,& arterijs careant, nutriantur tamen,&augeantur. Adde,quod quoniam ani malium corpus non ea tantum parte fentit,in qua efi ner uus,neq; totan.alioqui cutis,neq; totus ventriculus,& intefiina tota fcntient, quum in his vbiq; nerui diftribu tinon fint ,fed et in partibus neruo proximis efi fenfus; ad quas.f.fentiendi facultas a proximo neruo, veluti lumen a fole emanat.His ergo ofia fentire omnia,probatum videtur.V erum, & fi triplex hac Auengoaris ratio a quibufdam commendatur, videtur tamen nobis co fians adhuc,&firma, &Arift.&Gal.fententia, quod offa non fentiant, quum diffecla non doleant,fi membra-fiam,qua conteguntur antea abraferis, triplex vero ob-ieda ratio fatisfriuola,atq; imbecilla. Tfamq; quu pri tno loco argumentatur,dentes fentiunt,dent esfunt offa, ergo ofiafentiunt. Quis manifefiu elenchum non videt, 1 atq; in fecundo fyllogigandi ordine pramiffas vtrafq; affirmatiuastneq; .n.conuertuntur offa dentium,& dentes offibus .;.Quis non videt per accidens (nonperfe,& de omni,vt dicuntfi dici,quod offa fentiant,fi ea ratione qua dentes funt offafenfupotiuntur* Sed & Jecuda quo que ratio errore non vacat.finutriutur.ait,ergo fentiut. Quis ignorat plantas nutriri,nec fentire Confirmant, quia nutritoria potentia in fenforia, vt trigonum in tetragono continetur. Fatentur eandem animam pluribus 'potentijs ejfe praeditam,atq; nutritoriam infenfitrice co tineri:non tamefi quid nutritur,idem ctfentit in animali.nutriuntur prius,quam vita plantae prius viuant,dein etiam fentiunt,quia vita animalis poflcrius viumt, vt efficax,ratio fit: fentit,ergo nutritur, quod in fenfitrice nutritoria quoque vis inefi,non tamen contra. Verum, & tertia quoq; ratio non fatisfacit. Quod.n.ofiainviue tibus conferuentur,non animali,& vitali fpiritui,ac ca lori acceptum efi referendum (opus.n.offa animali fpiritu non habent,quum non fentiant,neq; moueantur voluntario motu,quin craffa,&terreflri admodum fubfiä tia conflent,quae fenfum non admittit.fi verum id a vitali, & naturali ealore obtinent,quibus per morte abeuntibus corrumpuntur. At vero, quum poftea Galeni rationem damnant,qui offa propter ea non fentire ait,quia neruo s non h ab ent.it a.n. ne que nutrirentur,,ne que viverent,quum neque venas, neq; arterias habeant: neque 'totus ventriculus,tot a inteflina,tota cutisffentiret, quii non ad fingulas horum particulas ferantur nerui. Ad hac inquam refpondere licet,quamvis ad offa neque ve na, neque arteriaperueniant, inefi tamen ijs medulla, qua nutriuntur,ut 3 .facult.nat.augetur vero hac per in Cap.i hi cum animalibus non nafcan-turfied pofi ortum.Hicpraetermittimus,q> aliquando,& 20 pueruli uifi funt in lucem editi, quibus dentes egingi-uis infigniter eminent:'F{os.n. qui hac fcribimus,aguntur anni iam fex,puerulum vix ortum c u dentibus omnibus fumus confpicati.Sed,cp dentes, & fi cum animalis ortu extragingiuas non promineant,fuis tame alueo lis in ipfo vtero geniti,delitefcant, & nofiri diligentio-res anatomici non ferne l aduerterut,immaturos et abor tientium foetus excidentes,& antiquifjimus author Hip po.in li.de carnibus palam tefiatur, dentes primos in v-tero ex viBu oriri fcribens,pofl quam vero foetus in lu-3 o cem prodijt,ex laffie,poflremos uerb ex cibo,&potu.Ef fet hic dignum queeftione,an dentespr Ater neruo s, arterias quoq; & venas habeant, quum & nutriantur, & in ijs GaL5.de comp.med.per loc.pulfatorium dolorem Cap .8. fenfiffe feipfum fateatur, quum prafertim ab eodem Gal.nonfemelflatutum fit nervis coniunBam femper ire, &arteriam,& venä. Verum de hac re,alij iudicet. De conferuatione dentium. Cap. 2. .0 S~\ Vi vult,vr incolumes fint fui dentes, opor-tetvtobferuetoftores. Ex quibus cft, vt fibi caueat a frequenti corruptione cibi^ potus in ftomacho, propter rem in lub-ftantiam cibi, & eft vt fit recipiens corruptionem velociter, ficut lac, & pifces faliti, &a [ pi- aB. allalun*. fces parui, ] aut propter malitiam regiminis fuce acceptionis ex cis, quae iä fcita funt in locis fuis. Et ex eis efi vt non nitatur multis vicibus vomere,& proprie quum eft illud, quod euomir, ace-50 tolimi. Et ex eis eft, vt vitet mafticationem,omnis h [ vifei: J & proprie, quum eft dulce, ficut b B.giutinofi. c [ confe&io de meile, 6c ficus vifcofte. ] Et ex eis c B.ainatfiaf,& eft, deuitatio frangendi durum. Et ex eis cft de- ficus gIuCmote uitatio congelantium. Etex eis eft deuitatio om nis rei, quae eft vehementis frigoris , & proprie poftcalidum,& omnis vehementis caloris, & proprie poft frigus. Et ex eis eft, vt aftiduet mun-dificationem eius,quod ingreditur dentes ab-fqued [perferutatione multa,& confuetudine dB.vehementi Vlquead hoc, vt noceat carni rubete, ] & carni, qua: eft inter dentes,& moueat eam,aut moueat fq^prccefli dentes. Et ex eis cft deuitatio rerum nocentium ineaperducen-dentibus proprietate fui,ficut porri, ipfi enim ve te ad hoc,vt no Jhementernocent dentibus, & gingiuce, & reli- cea£ qua, qutedida funt in fingularibus . Fricationes autem eorum oportet, vt adminiftrentur cum aequalitate,& non fiat in eise [ perferutatioj e b* afliduatio. AVIC. Pp 2. tanta fB. fplcndor. tanta,vt deftruatur *[humiditas] coriiiti,& aquo & melle iubet,utquoddmibinharet,abftergntur,Vm fitas, & pra:paretcos ad recipiendum fluxus, & hic notat de fricatione dentium, quod fummi efi meme vaporesalcendentcs a ftomacho, & fiat caufa ad ti. l^ouimus nosplures,quiob exquifitam,& accurata. timorem,& quando adminiftratur fricatio cum nimis frittionem frequentijfme dentiu dolore corripm squalitate, abftergit dentes, & confortat eos, & tur.Quod de materia ad fricandos atq; ab/iergendos de g B.oftraeeflra confortat carnem rubeam , &C prohibet S [lapi- tes apta, ait ligno afiringenti, & amaro fapore pradito des ]& facit bor lum oris odorem.Et melius qui- eße vtendu, in memoria nobis duxit Martialis difticho. dem lienum ad fricationem faciedam eft illud, Lentifcum melius, quod fi tibi frondea cufpis in quoTunt ftypticitas,&: amaritudo. Et oportet, Defuerit,dentes penna leuarepoteft. vtconfuefcat* fricationem dentium, quum va- io Dignum tamen,&hic admiratione 'videtur, quod, quu dit dormitum,cum oleo.fitque illud oleum: aut dulcia,&vifeida omnia dentes offendant,hic tamen fri ficut oleum rofatum, fi eft necefiaria infrigida- cationem ex meile,autfacch aro confulat. Verum mei, tio:aut ficut oleum de ben,& nereidem,fi nccef- vbi coctum eft, maxime eft vifcidum, & craßum: cru- faria eft calefadio, & quandoque neceflaria eft dum vero modice quidem lentum; fed maxime tamen fcf B.acambo. compofitio.h [ ] Et melius quidem eft, abfterfhrium efi; coBum ergo vitandum omnino eft, q£ ibus* vt fncentur prius cum meile,fi eft illic frigusjauc hic author principio fere huius capitis fignificauit, eo- cum zuccaro, fi eft declinatio ad frigus, aut pa- vum vfum interdicens,qua ex melleconfeäa funt: cru- xum caloris: vnumquodque autem amborum dum vero, & fi modifice vifcidum ett maxime tamen congregat proprietates laudabiles abfierfionis, abftergit, vt abfterfionis gratia in dentium fricatione & cibationis, Ötimpinguationis, &mundifica- 20 iure probetur. De faccharo vero alia ratioeftfquamms tionis: fed zuccarum in hoc toto eft inferius mei idem ob eandem commendetur c auf am,ob quam,& cru f album* le,& fi teratur f altabarzet, & cum meile miicea dum mei,nempe quod parum vifcidum quum fit,maxi- tur abftergit,& miidificat, & llringit gingiuäm; me abftergit) hoc enim quanto magis coquitur, tanto deinde oportet vt fequatur ipfum oleum. Et ex minus fit lentum,,minufque abftergit. eis,quas conferuant fanitatem detium, eft,vt coi luaturosinmenfebiscum vino,inquo dccoda Sermo vniuerfa lis de cura dentium. Cap. 3. 1 B eft radix tithymali$eft enim1 [ perueniens ad] vl- timum in faciendo bonum odorem, & non ad- \Ä Edicinae dentium a lix funteonferuatiu#, uenit facienti illud,dolor dentium. Et fimiliter J.VA. Sc alia.’ funt curatiuae. Et quia fubftantia caputleporisaduftum,quandofitcum eo frica- 30 dentium eft ficca, tunc medicinae conuenicntes, tio. Et fimiliter faJ confeduscum meile,quum qua: conferuant fanitatem,& reducunteosad il- aduritur, aut non aduritur 5 fed aduftus eft me- lud quod oportet, feeiidum plurimum funt melior, & oportet vt ex cofiataucllana; & ponatur dicinx cxficcatiuae. Calidis aurem, & frigidis in- in panno,Scfricemurcum ca dentes.Etßmihter digent, quando accidit vnam duarum qualifa- fricatio cum lupinis. Et fimiliter alumen iameni tum a naturali complexione iam plurimum re- cum aliquantula myrrha, & proprie alumen a- ce /Ii fle. Vchementiores igitur medicinarum co- |cB.a. quem Auic.&mulatur .vnum tantum hic additur de ijs 50 quae ad aliquantulum frigoris declinat,qua: non dem materia:,f euitandis, qua fui proprietate dentes obUdunt, quale obftupefacere facit dentes fua acetofitate d [ aut acl defcr porrum eße dicit. Sed roget nos quifpiam,cur ficus^& ponticitate fua, ] ficut eft obftupefadio acreftce, probi. 14. qua dulcia funt,& vifeida,dentes offendant i Explica- & acetofitatis citri,& funte [ gal lia, &] campho- cq illis. tur hoc ipfum ab _Ariftotde 11.probi.feti. Qua de cau~ ra, 6c fandali,& rofa,& femen eius, & balaulfe, AJia iitera,qur fa ait ficus, quum molles, dulcesq-, fint, dentes offen- & fanguis draconis,& fru£tus thamarifei, &gal- adipfumdc&r- dut^An quia gingiuis/ua lenitate adharent. Seq; pra- \x, & Jvaraba:, & margaritae, &c faufcl, & farina molles inter dentes infinuant, & putredinem per fuum hordei, &£ cortcx arboris mori, & folia thamari- ja- v calorem cito conficiunt?For fit an, & ob granorum fuo- fci, & radix acetofae.Et calidae,quae fiint vfque ^ B rum duritiem dentes celeritereffatigant,quum mandu~ ad terminum,Jaliae funt,quarum calor eflin fiib e B cantur,conficiuntur que. In vniuerfum tamen videntur <5q ftantia fua, & aliae lunt, quarum calor eft acquifi- fß. decimat d nobis dulcia.non alia ratione dentibus ob effe^quäm len tus.Et illae," [qua; funt,ad terminum] in fubfian- caliditatemali- tore,quum,& qua dulcia non funt, vifeida, quales vita tia fua, funt, ficut fal aduftus, Sc f abfinthium funt,atque alijplures fruBus, id nomen non obtineant, aduftum Jl[ ] & cinnamomum,& hyllopus, ioreft> quod dentes Udant.Ita,& latlis vfusgingiuas,&ma- & flos fquinathi,6c fru£tus capparis,^ fortius eo hj- b-& ciperus las,quibus fui vifeiditate adharet, humidas reddes ccr eft cortex radicis eius,&l xyloaloes,& mufeus, & hindus. Cap.iy. ruptioni^ putredini obnoxios dentes facit .vt Gal. 3. ' eapillus veneris crudus,&aduflus,&folia cuprei * ca3‘ de ahm-facuit. Quare ^ p oft laffiis e fum, collui os vino fi, 1 [iuiliperi, ] 6c foliu, öc cornua ccrui adufii, iB.abel & fe B.& vinum. f baurach. 1B. capparis. & non adufta,&mentaftrum,&ciniseius,& maftix,& k [dragacanthum] aduftum, &cinisf nitri,& ariftol.rot.& cinis corticis1 [ vitis, ] Sc cinis capitis leporis,& daftyli adufti. Et calidx cum virtute acquifita, ficut cinis gallarum$nam cum extinguitur cum aceto, eft ad xqualitatem propinquus,& cinis ramorum vitis,Sc cinis can-nx,& qux funt eis fimilia. Aequales vero funt fi-cut cornua ceruiadufta,quum lauantur, & ficut Dentes,fumpta ex eorum natura indicatione, quum frigida,& ficca fubftantiafint, exficcantibus,&frigidis conferuari debent :ob eorum tamen frigiditatem ab excellenti frigidi vfncitiffime offenduntur. vnde,& ab Hipp. 5.aph.frigidum inimicum offibus,detibus, neruis, Aph.i*. cerebro,& jfiinali medulla, calidum vero amicum fuit nux aldulb,& ficut cortices arborispini.Et ex eis I0 pronuntiatum-Quippe,vt jllex. i.probl.fcribit, quum Probi.io, funt medicinae venientes ex via compofitionis, & lunt ficut farina hordei,quum permifcetur cu m B.mifufan. fale,& m [fero,] deinde aduritur,& daftyli confe fti cum alkitrab,&: aduruntur donec fiant carbo oB.mifufcn. nes,& deinde effunditur fuper eos n [ ferum. ] Et ex fricationibus expertis,eft denti fricium expertum,quod recipit,cornucerui adufti, &foliorCi cupreili amborum ana drach.x. nucis dulb cum dilpofitionefua.drach. v. radicis penthaphylon. natura terrena hac conflent,terrenum autem omne frigidum eft :propterea fi frigida qualitas augeatur, mento accidere detrimentumpoteft.fentiunt autem dentes pracipue frigiditatem,quod vt ait Ariftfeti. 3 \.probU Probl.3. meatibus continentur tenuibus,quibus calor inditus,exi guus eft,proptereaque re aduerfa facile patiuntur. Videtur tamen boc dentibus euenire, vt a frigido facile offendantur, non tantum ob eorum fubftantiam (quum enim durifiiniahac fit, non leui momento alterari veri- drac.x.capilli veneris adufti.drac.v.rofarum mu- 20 fimile eft) quantum nemorum gratia, qui & maxime datarum a capitibus fuis.dracviij.fpicx 3.iij.con terantur bene,& fiat ex eis dentifricium. Denti-oB.chinmech, fricium bonum.Recipecornu cerui adufti,°[car vel chermaze- j cyperi>r0farum, fpicx aromaticae, om- nium ana.drach.j.falis gemmx.drac.quartä partem , fiat ex eis dentifricium. Et dicemus etiam dentifricia in capitulis,quae fequuntur, Sc dentifricia alia in antidotario.Incipiamus itaque,& di camus, quod curatio cu exficcatiuis eft curatio, ficut fcis,conueniens,& cum calefaftiuis,& infri gidatiuis eft curatio,quae eft neceffaria, quum fit vehemens recefiio ab aequalitate propria. Et medicinae quidem dentales,aliae funt dentifricia, & aliae funt mafticationes,& aliae funt linimenta,Sc a lix funt, quae vtpaftilli ponuntur fupcr dentes, P B.collutioncs aut fupcr mandibulam. Et alia? funt P [ fucci, ] Sc oris. aliae funt fricationes, Sc alix (untres implentes, 6c alix funt vaporationes, Sc alix luntcauterizan-tes,& alix funt eradicatiux: Sc alix funt fiiftumi-gationes,& ali^ funt caputpurgia,& alix funt de-lliUationes in aure, & alix funt euacuantes mate liam cum phlebotomia 5 aut ventofitate ex propinquioribus locis.Et ex medicinis detium qux-dam funt,qux funt refolutiux,&quxdam, qux funt infrigidatiux,& quxdam, qux funt narcoti cx.Etnarcoticx quidem, quum adminiftrentur in den tibus,funt res longinquiores a timore: verum earum multiplicatio quandoque corrumpit fubftantiam dentium. Et fimiliter medicinx fentiunt,& a frigido celeriter offenduntur. Qua quidem,quum ita fe babeant, iuuantur tamen etiam quan-doq; a frigidis: bumida vero, & fi eorum fubftantia non ni fi longo temporis tractu officerent, nemorum tamen gratia nunquam non obfunt. Ex quo etiam fequi-tur,vt exficcantia femper conducant,ac refie hic curationem dentium ejfe abfolutg afferat cum exficcatibus: quamuis.n.fequenti capite,quod & Gal. 5. de cop. med. Cap.S. per loc.dentibus ficcam quoq; intemperiem accidere af q firmet, vt in fenibus, quo cafu certum eft curari dentes non poffe,nifiper ea qua, hume flent, fi modo curam ad-mitterent.quia tamen is affectus curari nonpoteft, atq; (quoadfieri poteft) illi foli attendendum eft,vtgingiua arfle dentes circumquaque conftringant, quod aftnn-gentibus,&exficcantibus fit medicamentis, propter ea videtur illud in dentium curatione efie perpetuum, vt deficcemustquod JLuic.fcnbit. De dolore dentium. Cap. 4. SCias,quod dentes quandoque dolent propter caufam dolorofam exiftentem in fubftantia ipforum, fecundum quodpropofuimus ineis,quxprxterierunt. Etquandoque eft propter caufam dolorofam exiftentem in neruo, qui eft in radice eorum. Et quandoque eft propter caufam dolorofam exiftentem in gingiua, Sc apoftema,& additionem carnis natx in ea, recipientem materiam. Aut propter mollifica- Vehementis refokmonis, Sc calefaftionis, opor- tionem eius,& mollitiem eius; quare recipit ma tet vt non adminiftrentur^ nifi quum eft neceffa terias malas,& putrefiunt in ipfa, Sc nocens den- rium,& funt ficut pulpa coloquintidx,& elleborus albus,& cucumerafininus,& reliqua,& opor tet vt caueatur euentus alicuius carum,& narco-ticorum ad vetrem.Et fimiliter multoties eft ne-ceftarium perforare dentem cum perforatorio lB. Alii litcra minuto, vt per ipfum <1 [exficcetur] materia no-citiua,& vt inueniant medicinx tranfitu ad profundum eius. Et acetum quidem, quamuis fua iB faciunt. carminetur. tibus, & etiama [ponunt] dentes commotos. Et quandoque fit difficile pluribus hominibus confiderantibus in dentibus fuis dolorofis,di-fcernere eos. Et fpecies curx ipforum funt di-uerfx. Dolorum vero dentium caufx, aut funt malitia complexionis purx ex frigore; aut calore , & exficcatio propter priuationem nutrimenti, ficut in fenibus b [eft infra humeftatio- bB, pmerqui effentia noceat dentibus, tamen quandoque pO-^0 nem,] fecundum quod fcies in loco fuo: aut fithuau4ius. niturin medicinis dentium infrigidantibus, & calefacientibus fimul: in frigidantibus quidem, »B.quoniam, quoniam infrigidatfua fubftantia,&r [vt] penetrat : in calefacientibus vero, quoniam penetrat, Sc quoniam adiuuat cum incifionead refolucn-dum; eius vero nocumentum eft tunc fra&um cum medicinis dentium, qux eis admifeentur. eft cum materia,aut ventofitas. Et materia quidem aut facit dolorem cum multitudine, aut groffitie, aut acuitate. Et quandoque eft materia apoftemans dentem ipfum, Sc quandoque eft corrodens, & quandoque facit nafei ventre. Et materieiprincipium,auteftex ftomacho,aut eft ex capite:aut ex vtrifque locis fimul. Et fi fuc-AVIC. Pp 3 rit rit totum corpus plenum illa materia, tunc cur- nifi propterea,quod materia,qua natura, & me* fus ex corpore ad dentes erit ex his duabus vijs. dicina refoluere quaerunt,inuenit locum amplü, Et quandoque dolent dentes in febribus acutis in quo expellitur, quando prius fuerit praefocata fecundum femitam communitatis in malitia retenta cum dente, complexionis. Et quandoque accidunt fub aliquo dentium corrofio, dolor, & pullatio,tuite in JL TSfl 'Ef 0 T \AT 1 O EflE S. radice eius eft fuperfluitas non matura, curentur ergo apoftemata,& dolor, & eradicetur. Quibus /ignis doloris dentium caufct diflinguantur, leges ex G al.$. de comp.med. per locfujius tamen hac Cap.8. Efl "H. OT^ATIOEfES. j0 author nofl er profequitur. V id etur hic dubitatione di- gnum, quomodo (quod hic fcribit) ex flatibus dolores Dentium dolorem,tum affle61 a eorum flubflantia, tu dentium concitentur, quum dentes dunjfima fint corpo~ affectis neruis,tum offenflsgingiuis accidere, efl etiam ra,qu& extendi non poßunt. Sand, & fnperiori capite § a Cal. 5. de comp. med.per loca explicatum. etfi enim dentibus omne apoftematis genus accidere poffle teflia- ‘ paulo obfcurius erat,an ipfa dentium flubflantia dole at, tus efl.Inter tumores verd,&apotiemata certum efl ef~ idtamen certo vfluita fle habere deprehenflum efl,at- fle,& qua a flatu fiant.Sed,& Gal. quoque 5.decomp. que id quidem in interno praflertim , ^ altcratione coloris ad fimilitudmem hu- pium cum oleo rof. Sed quotielcunqueinueni- tc. ‘ moris,& caliditate acuta,quum tagitur. Et fcias, tur excufatio ab illo, dimittere ipfdm eft melius, quodimtium humoris eft ex cerebro, aut ftoma 60 imo oportet, vtc [adminiftretur maturatio.] eB. intendatur eho ex repletione,quam inueniesex vno eorum, Quiim autem caufa eft in ipfo dente; aut in ner- ^atllrau01,I• aut ambobus. Quu m autem caufa doloris eft in uo, Öc non eft materia , imo malitia comple- gingiua,non futheit eradicatio: öc non eft neeef- xionis, curetur cum medicinis dentium, qua: ei lana penitus. Et ii eftin dente, remouetur dolor opponuntur, notis. Si autem eft caufa mmali- cum eradicatione, & quando eft in neruo,quan- tia complexionis cius, öc debilitatis cius/[com- f B.etf morfus, doque remouetur cum eradicatione-^ quando- preflio fuper calidum , ] colluat os cx oico fcu nwtoo que non remouetur. Et non remouetur quidem, frigida: complexionis tepido, deinde frigido .j ' Y , aäu. aQ.11. Et fi caufa malitiae complexionis eius eft, gBmorfm^d S[compreflio fuperfrigidum,] adminiftretur lo mafticatio fup co illius ex oleis calidis, ficut eit oleum de nerei-rem frigidam, dem, & oleum de ben, 6c h [ comprimat fuper ] Vltelium oui affatum calidum, aut fuper panem calidum: &c quandoque conferunt ambo regimina in vnaquaque fpecierum malitiae complexionis praedicta. Si autem caufa eft pura ficeitas, tunc confert ei,vt fricetur cum eis,quae funt ficut tum,& currat faliua plurima. Et alix funt ma-fticationes acceptae ex medicinis praEdi&is, & fi-milibus eis. Ex illiseft,vt fumantur mentafh um montanum, & pyrethrum, & piper albu m, 6C myrrha, & conficiantur cum carne pallularum, &: fiant ex eis auellanae, & mallicetur ex eis omni die auellana vna.Et aliae funt linimenta, & epi themata,&f [ rorationes 5 ] & emplaftra faäa ex mcdicinis refolutiuis notis j &: § [ponuntur in butyrum,& adeps anatis. Si vero eft cum mate- io eo^quod habet effentiam tenacem, ficut eft mei ria,quaxunque fit materia, acuta,aut grofla,aut multa, oportet vt euacuctur fecundum, q? in ip-faeft. Et oportet vt prius incipiatur in principio cum eis,quae infrigidant, & repellunt, in omnibus illis, quamuis fit illud in materia calida plus neceflarium,&in grofla minus. Et ex rebus quidem fortibus ad repellendum,& proprie in ma-terijs frigidis,eft alumen aduftum, & extin&um cum aceto,cum aequali menfura fui falis,qu£ am bo funt trita valde: deinde adminiftrentur, de- zq cum Kitram,& fricetur cum eis dens inde colluatur os poftea cum vino. Et ex eis,qua: ilicum «eto. conueniuntad repellendum,funt gallae.11 [ ] Quod fi materia fuerit calida, curetur cum fuccis infrigidatiuis, &: fiat praeparatio in aequatione eius. Si autem illud non valet, praeparatio fit aut in refolutione eius 5 aut in ipfius ftupefa-ftione. Et fi materia fuerit grofla, aut plurima, prxparatio fit,poft illud, quod diximus ex curatione initij, cum refolutiuis etiam: & melius eft, kB. Alia litet», vt fit collutio oris cum aceto, & oleo rof.k [ Ipfa Xqu?TuS enim quandoque attrahit ] humiditates radica-icetmru 1 lcs poft fuperfluitates. Et quandoque eft necefla-dum, vt aggregentur ad refolutiuas, medicinae flypticae,quoniam membrum eft Ciccum. Quod ü caufa. eft ventofitas, tunc curatio fiat cum re-folutiuis,qu$ diccmus,& proprie, fcrapino,& gal bano,Sc granis alharmcl. aut kitran:aut aliquid diftolutuminaqua,qua refoluantur, aut conficiantur cum aqua fola5aut accipiatur fulphur recens ] &liniatur5aut fuma turk [ pulfatiuo ] finapi tritum folum; aut cum afla foetida * aut accipiatur fulphur recens, & cum affa, vel fagzenea,& ponatur fuper radicem dentis. Et ex cis, quae funt experta,eft vt fumatur medulla nucleorum perfici ,& quantum eft medietas eius de pipere, & conficiantur 't[ De medicinis refolutiuis, Cap. 7. MEdicinae admmiftratx in doloribus dentium indigentibus refolutione, aliae funt collutiones oris, in quibus omnibus oportet, v t teneantur in ore fpatio longo, ficut acetum, in quo co&um eft fpolium ferpentis,aut acetum,in quodeco&aeftcoloquintida,& eft fortis iuua-menti valde. Et quum frigus eft manifeftum, tunc fit cum vino aut anftoi. aut pyrethum, aut affa foeti da, cum fynapi,aut cortices capparis, ] aut nigella contrita, & confe-&a cum oleo applicetur, & liniatur cum ea. Et ex eis,quae funt experta,eft vt fumatur piperis, & pyrethri, & ftaphifagriae, & zingiberis omniu m ana pars i. t nitri armeni pars i. & s. terantur bene , & fricentur cum eis dentes, & gingiuaiquo-niam funt vehementis iuuamenti. Et quandoque barbae fit emplaftrum cum eis, qux funt, II-30 cut malua, &chamaemilla,& anethum,& femen lini ,& decodtio anethi,& oleum eius,& adminiftrantur. Et Gal. quidem exiftimauit, quodhepar k [ ftellionis, ] quando ponitur fuper dentem dolorofum, corrofum, (edatur dolor cius. Et aliae funt vaporationes exterius adhibitae , & oportet, vt adminiftrentur, aut ante cibum duabus horis, aut poft ipfum iiij. horis: 6c horum eft neceflitas propter vehementiam doloris,ficut fi fiat vaporatio cum fale,& milio: aut 40 cum oleo calefa&O; aut cum cera liquida.Et qua doque vaporatur barba faciendo vaporationem polt vaporationem, vt ad ipfam trahatur materia: quum enim apoftematur barba, fedatur dolor, & proprie quum1 [ coquitur ] dens cum oleo feruente in illa hora. Et aliae funt cauterizan-tes,& regimen quidem cauteri; eft, fic, vt decoquatur oleum cum aliquibus medicinis refolu-tiuispraedidis, aut folum. Aut fumitur acus, & ignitur, & fubmergitur in illo oleo, & fit vt pe- f B. vaporationes. gß aggregentur cum eo habet (piflitu-dinem mellis, aut kurau, auc rei diiioluta: , aut conficiantur cum aqua fola , aut accipiantur caules contriti. Alia li-tera accipiatur fulphur contritum. h B. ad pulfati» uum dolorem, i fB.& applicetur fuper lpsii aut liniatur the riacalola,autaf fa frtida fola, aut fazanea,aut cöfeftio aicha. t baurach. kB.famabras. iB.cauterizatu* aut cortices pini,au t mentaftrum,aut folia dulb, 5 o netret in vacuitate embu bae ingeniofe fu per den a b. Alia Iitera & polium, & cortices a [raphani] cum aceto, eius.AiuJitera autaqua. Et fimiliter folia lauri, & b;[gith.]&: fimiliter allij cum pyrethro. Aut acetum ’a a Cm° in quo ponitur condifi teneatur in ore. Aut pyrethrum,& fru&ustamarifci in aceto. Et ad dolorem famplucus liccus. Aut radix cucumeris afinini, &eius fuccusinacet05 a ut cum harmel, cB. Alia iitera quae fint decoäae in aceto,autc [ ferapinum. ] Et chibichengi de ad dolorem pulfatiuum,decoäiogallarum cru- tem dolorofum,donecperueniat ad dentem, & cauterizetipfum. Et quandoque ponitur m t [ ] in circuitu eius cera, aut maC-fa,aut aliquid aliud diftinguens inter dentem, & inter dentes, qui funt iri circuitu eius, & carnes rubeas. Et iuuamentum quidem huius ad ilium,in quo materia eft in ipfo dente, eft plurimum. Etquum deftillaturin embubaetiamo-leum feruens, poft ingenium praediolum. Et o- m f B.ante illud. coftü in aceto, darum cum aceto, &folatrum cum aceto,&df 60 leum quidem oliuae eft conuenicntius oleis reli-tB.decoftio. r i quis. Et quandoque ncceflarium eft in cauteri- zantibus, vt perforetur dens perforatorio minuto, vt penetret in ipfo virtus cauterizatiua. Et quädo non valent cu rationes, cauterizetur dens cum acu ignita toties, donec perueniat ad viti-mum in cauterizatione eius,& fortafte ledabifur dolor, Öc frangetur dens. Et aliae funt fricatio-AYIC. Pp 4 nes ] bengi cum aceto, Sc cornua cerui adufta decoda in aceto Iquil litico,trita,confeda in oxy meile. Et aliae funt gargarifmata cum fimilibus eorum, qux praedixi mus de collutionibus oiis. Et ex eis eft, vt de-«B.ribibaigie coquanturc [ pafYx montanae ] & alia in aqua, &C kl,‘ fiat ex eis gargarifma 5 & dimittatur os aper- ncs acceptx ex eis, quorum praterijtnarratio.Et zingib. quidem cum meile eft fricatio iuuans. 6c ctiamacetum , & fäl, &:etiam acetum, & pulpa coloquintid®, & pyrethrum . Et ahse funt fumus , öc fuffumigatlones, & in eis melius eft , vt fiantin traiaftorio. Et quandoque iuffumiga-turex refolutiuiS; ficut venis coloquintidae,aut granis eius, aut granis finapis, aut vngula afini, aut femine expx, 6c proprie ad vermem, aut fo- QVandoque commouetur dens proprer cau iäm primitiuam ex cafu, autpercuflione, öc quandoque commouetur ex-humidi-tate moilificante neruum conftringentem . af atB.demem„ [ ]& quandoque eit dens cum hoc pin- guis,deindeextenuatimEt quandoque commouetur propter corrofionem accidentem origini lijsmyrthi, aut polio, aut folijs rutas,autpyre- io dentium, & amplificat eam : aut föbtiliat detem thro. Etalias funtcaputpurgia refolutiua, ficut * aqua cucumeris afinini, 6c iuccus radicisf betas, Ü * iC "ß öc fasfafa > &c aqua fampfuci. Et aliae funt deftil-Mizüteralationes in aurem 11 [qua; fequuntur dolorem, Alialitera, ficut li adminiftrentur ifta caputpurgia dcftilla- tainaure:aut]fuccuscapparishumidi. Et alias funt impletiones corroiionis, i\ fuerit caufa do^ loris ex corrofione oportet vt fubtilictur, & non impleatur cum labore, & vehementia ad-dentein dolore,ficutgalia cum cyperis,autcum 20 eb kibikrogi, maftice, Öc fortior ilio eft alTa foenda cum 0 [ fe-p b.& alias funtt rapino,] aut nigella tritacum oleo,aut piper, eradicauu^fcd aiitfa?xadufta,auteuphorbium, aut pyrethrum; SnUäT&pöeft aut impleaturex medicamine medullas perfico- rnm ru-irrli/l-rv imn.irnnlpafnr ealidnsenm fricri- per illud , quod minuitur ex eo,b [ öc non facit bB.antpropter dolere. ] Et quandoque commouetur propter «toninutionon, detumitionem accidentem dentibus : propter corro&>n£ ficcitatem dominantem, ficut accidit dentibus a cn,gl' conualcfcentium,& fenum,Öc eis, quifamem to lerant vehementem continue , & abbreuiafur ab eis nutrimentum. Et quandoque commouetur propter abbreuiationem carnisc [ alha- cB.aigamur, mur.J De curä. Cap. 10. O Portet, vtdeuitet mafticationemcumillo iconueniens ad- rum prasdi&o: imö impleatur calidus cum frigi tniniftratioea- dis, öc frigidus cum calidis.P t [ jü,nifi fu dolor jn ipfo d£te 116 in alijs. ] JD emedkinis ßupefafitiuis. Cap. 8. nV: \J d< Vandoquc ad mini (Iran tur fecundum mo dos prardiiüas in refölutione. Verum me-liuseft, vt iint ddmitx, aut annexa, aut implcntes,quum tarnen quandoqueadminiftre aB.collutiones tur,vt fint a [ mafticationes ] Sc fuffumigatio-nes. Ex eis itaque eil, vt fumatur feminis hyuf quiami albi,& opij& ftoracis, & galbani, omnium ana pondus.drac.ij.piperis, & affae foetida dente,&: minoret locutionem,& non tan gat ipfum manu, neque lingua, 6c penitus di mittat mafticationem,& intendat ad iorbitio-nem,quantum poteft. Quod fi caufa fueriteor-rofio,curetu r corrofio 3 f [ ] 30 & reliqua. Etficaufaflieritdctumitio,fuccura-tur cum cibarijsj quum tamehoc fitexeis, quo-rum b [obuiatioj eft difficilis. Deinde cum hu-me&antibus curetur,faciendo, vt adhaereant■ & fricando, Sc deftillando in aurem, ficut clto-Icuni rof. &c dc falidbus, 6c Cuccus foliorum fo-latri, im mo cum ftypticis. e [ Nam G e(l propter vel cunuo. detumitionem dentis, non valent cibaris., quo- Alhlnera. niam ipfaforlitan non impinguantip/um velo- c — citer: Imo oportet, vt curetur cum ftypticis] fri- at b. & aini-mftretur ftypd ca confinn^en cm .exmedid-nis facientibus ad dentem, vrf appropriarisit ubus, collutdo os, & fricando, b B.re6uficatio B de Sceni amborum. drac. i. fiat ex eis collyrium 4.Q gidis,&: fimiliter li accidat a percuflione. Si au- cum coagulato vuse :&c ponatur iuper dentem dolorofum. Aut fumanturopij, & caftoreipartes aequales;. Et deftilletur ex eis granum, j. aut k* rfi- grana, i), in oleo rof in aurem b [ vbi elt dolor: ] pane dentis do aut l umacur, quod adha'reatex radice mandragora: > quandoque enim fedat ipium j aut fuma-, tur,fecundum quod oftenfum eft, ex modofuf-fumigationis cum femine hyufquiami albi. Aut decoquatur radix mandragorse iolum: aut cum Jentis. tem prouenit ab humiditate moVlitieante, oportet vt curetur cum ftypticis calefacietibus, & adminiftrentur ftyptica ex oppi\atiua ex medicinis dentium,colluendo os,& fricando.calefadis: ficut collutio oris ex aqua,in qua decoäa funt al Alfa litera fedar parum, & folia cuprefii: aut d [ paflb] in dB.vino. * quo decodum eft alumen cum medietate fui de Aha lucra, fale, aut cum aqua, in qua deco&um eft ferapi- Vlil° de Pa--’ num. Et exadhxrentibus eft, vt fumaturalumi- hyufquiamoalbo cum vino,&teneatur in ore. 50 nis.drach.ij.falis.drach.j.anne&anturfuperradi- nateum. Et quandoque dantur in potu etiam narcotica, «juoria a. ficut phiiomum,c [ potat enim ipfum, ] qui de dente fuo conqueri tui:, 6c accipit exipfoinore fuo, 6c dormit, & maturatur aegritudo eius, & quiefeit dolor ei us.Et ex eorum fumma,qujeftu-pefaciunt abfquenocumento, eft aqua infrigida tacum niue in vltimo,&ponitur in ore acceptio poft acceptionem,donec ftupefiat dens:quare quiefcit dolor omnino, quamuis quandoque fit ad dens in principio. ^TiTiOTJTIOT^ES. De dentium doloris curatione, plura Gal.%.de comp. med.perloca,pluraTaulus Ub. }.& Trallianusltb.$. Cap. 13. Sed & Celfus lib. 6.de hac re copiofe,i£r l{afis 9.ad M-Cap.p. manforem. Cap. 8. Cap.i6. cem dentis: Aut cortices seris cum oleo,& radicis lilij,&corticis cuprefti, omnium an.drac.iiij. & aluminis pars.j.& fumantur cineris tamarifei, falis,£equaliter:aut cornu ceruini adufti, 6c lä-lisc [ ] confedorum cum meile f [ adufto- rum, 8c myrrhse adulte ] omnium an. drach.x.] Aut myrrha.',& croci, & 1'picae, 6c mafticis omnium an.partesij.rutas ficc£e,& fumach, & balau ftix.omniUm partes, ii j. fiat ex eis dentifricium, <5q & quod ad haereat. Et etiam ftyptica permifta cu aloe,&colcotar,& climia. Dentifricium conue-niens ad hoc capitulum,& ad alia. Cyperi,& ro-färum,& (piae aromatica, & (alisgenun^A car mezit, 6c cornu ceruini adufti 5 pai res aquales. '■ Et ad illud , quod eft caufa diminutis camis gingiuarum, fu mantu r alumen iamenum, & xy lo aloes adu(lüa6c cypen,& fumach A balaufti^ jl'K'K.0- et B.adufti. Ali a Jitera. ybidemes mobiles funt redditi, morbus efl inpoßtu, & connexione.fitquc vel dentium jubflantia vitiata,atque imminuta, quauis id ratione contigerit, feu rofione, Jeu alimenti inopia , vel alueis, quibus infunt vitiatis, ampliatisque ab acri humore, aut alia quauis id genus caufa,vel obUfis neruis,quibus conneäuntur,nimio feilte et humore relaxatis, vel fucatis, vel erofis,ac jeffis. quiami albi. Aut ftorace, Sc opio. Medicamen bonum. Recipe, t nitri,& albengi amborum an. t baurack. partes.ij.pyrethri,piperis, amborum ana parte j. m [epithymi] partes iij. ponantur iuper locum. m B.opij. Et iterum. Recipe11 [ ] capitum grana- nrB.ftorads,& torum,&piperis,&°[feminisiuniperi]omnium 0 B abel« ana partem, s. Et quandoqu? adminiftratur im-plendo ex co,& epithemando. Etquädoque po- rcminisvnicz, nitur fu per locum P [ calidicon forte: aut furifti- & opij. cap. Sequuntur uero hac omnia, vel internas, vel externas io con: ] Aut calcis partes ij. & falis ammoniaci, & p B.fclcndifiu cap. 9• cap. 13. caujas.Curatur que,vt & alij morbi, cotrarijs prafidijs■ Tro quibus pete Gal.$.de comp.med.per loc.Ex bis tamen, qui dentes ex alimenti inopia in fenibus mobiles funt redditi,remedio nullo curatur, vt ait Gal.loco cita-todicet tamen in his, afiringentibusgingiuas circa dentes magis aftri&as facere,vt ibidem teflatur, vt aliquo his patio auxilium feratur.Tro materia medicamentorum ad dentes comotos vide Gal. lib. iam citato, necnon T rallianum lib. 3. & B^afim 9. ad jllmanforem. Deperforatione,& corrofione dentium. Cap. 11. aluminis, Sc myrrhas, Sc gallarum, & acacia:, & aut furu ircos ommum ana pars j.&: hordeum aduftum, 1 Sc lpuma maris:& quandoque additur in eo galbanum . Et quandoque iuuatur ex collutionibus oris retetisinore magnifice, fi decoquaturradix capparis cum aceto, donec cöfumatur medietas &1 aceti,Sc teneatur in ore. Et adminiftrentur deftil-lationes in ipfacorrofiuae, ficutarienicum diflo-lutum in oleo,ferueat,& dettilletur in corrofum. 20 Et ex eis, quas iuuant,eft vt deftilletur in latere - dentis corrofi oleum [ rofis. J q B. amygcU-larum. Alia litcra. a fB.mala. ACcidit illud ex humiditateaf[ ] pu.-trefafta ineis.Intentio in cura corrofionis, eft prohibere additionem eius,quod corroditur: Sc illud fit cum mundificatione fubftantix cor-b B.caufantis. ruptje, & refolutione materiaeb [ laedentis ] illud, & prohibitione dentis,ne recipiat illas materias: & conuerfione illarum materierum ab eo cum Dentium eroftonem ex humoru acrium influxu pro-uenir e,fatetur & Gal.6 detuen.valetud.& $.decomp. Cap.<>. cap.g. med.pcr loca. C urahdam vero hanc ijs iubet, qua influentem humorem deficcent, vt & aliarum partium vlcera, atque ijs, qua erodentem humorem euacuant> cuacuantibus, fi eis indigetur. Et medicinae pro- 30 fi multus is fuerit, fl enim paucus, fola reficcantia fatif- hibitiuae corrofionis,funt exficcatiuae .Si aute eft fortis, indiget fortibus, vehemetis exficcationis, & calefaftionis. Et fi eft debilis,fufficiut in eo ex-ficcatio, &ftypticitas, ficutlyciiim,&myrtus,& fpica celtica: Sc ipfarum adminiftratiolitcxmo-dis, quos praediximus, Sc plurimum ciuscx capitulo implet ionis. Exiliis enim eft, vt impleatur cum galia,Sc cyperis, autgalia c[fola:] prohibet enim corrofioncm , Sc /edat dolorem. Aut impleatur maftice, & cyperis,& myrrha: aut ftora- 40 ce*.aut gallis viridibus Sc lycio: Aut ftorace,Sc opio, aut galbano. Aut fulphure ciuino>& lycioj autd [ t vifco ] albotin, Sc pipere, aut cum galia $ aute t [ ] albotin, Sc mentaftro 5 Aut cum nigella contrita, Sc confefta cum aceto Sc meile- Autcum fulphure replendo aut liniendo: Aut cum zingibere decofto cum meile,f [aut cum J aceto.quoniam ipfum eft vltimu ad hoc. Aut afla foetida,aut cum alkitran: Aut cum afla. foetida, Sc § [ ammoniaco, J aut afla foetida fola, 5o &: bulliat cum cera, vtnon refoluatur. Eft enim h b. galbanu vehemens ad fedandum dolorem3aut11 [cera folum. Alia ii- f0[a. j aut cum medicinis, aut cum lycio,&: dra-tcra.hirfolum. gacai,fho. £t iam experta eft camphorain implendo, Sc eft iuuatiua in ipia vltimecum prohibitione additionis corrofionis,& fedat dolorem. Et oportet, vtadiuues te cum eis, qua; praeterierunt in capitulo doloris dentium. Et quandoque adminiftranturin hoc epithemata ex caftorei, Alia litera. c B. cum mu fcho folum. d B.guma. c tB. cum gu ma. a B.comminu tionc dentium, & eorum fractura. f B.Sc. B. /celia. facient. atque hac certd Galen, communi fumpta vicerunt indicatione docet,non is tamen negarit, alterandum effe humorem, qui influit, & eius temperandam ef-fe acrimoniam: id quod ex humore ipfo peccante, qui viceris cauj a eft, indicatur. De;l [ ruptura dentium & eorum corrofione. ] Cap. 12. XJ T caufa in hoc fecundum plurimum eft cö-JZ/uerfio complexionis eius ad humiditatem. Et quandoque eft caufa in ipfo, vt exficcetur fic-citate vehementi. Sed differentia,eft manife-ftadetumitio,&contrarium eius, Et fi eft illic fignificatio alterationis coloris, aut corrofionis, fignificat complexionem humidam habentem materiam, r Jt i 0 7^ e s\ Dentes frangi potius dicuntur,quam comminui, fi id aduerteris,quod Mifl.^Meteor.fcriptu reliquit. quum Tcxt frangi ea aflerit, qua m portiones magnas duas aut plu-res diuidipoffunt, quave necmollia funt, necuacua, vt lapides,comminui uero,qua & mollia,&uacua funt,& qua in minimas partes ducuntur .V erum non ea Jignifi-cationisanguftia commmutio dentium intelligitnr ,fed pro f rasione in tenues partesfumitur. Mque hic fand affe cius in eandem c auf am recidit, in quam & ero jio- Sc pyrethri, & opij ,& galbani partibus aequali- 60 nempe ex acri humore erodente rumpi ac comminui ac-bus, &: pipere, &cardamomo cum mellejautpy- rifiit. lirJt iriu/i« o+ls.™,. ev pvtpmin r/iiiC/i pupnu.t. i B.granu vi- rethro, & myrrha cum meile. Et l'[granis alca-ndecum meile viridibus cum melle:aut vinum bonum,Jcui kB.'hada'ic0’ fuper funditur acetum feruens: Aut hete k [la-11 b. vino. * certas ] aut fulphure1! [ ] cum asquali menfura lycij, aut pipere,&lafte tithymali: aut t Wach. *j-nitto,& pyrethro.Autgalbano,&:femine hyuf- cidit, licit id non raro etiam ex externa caufa eueniat. Vnde & eandem plermique curationem fufeipit, qua?n erofio. Sequi nihilominus quandoque folet hicaffeffus dentium ficcitatem,vt hic author notat,abfumpto enim innato,quo uinciuntup b umido, tum ob atatem, tum ob ficciora medicamenta,difrumpi detes necejfe eft.Qnam-obrem quod Gal. 5. de comp.med.per loc.refucantibusy nempe «p. 9. nempe alumine,dentium ruptione curet,de earuptione, qux humoris acris redundantiafeqmtur,ent mtelltgen-dum, quum alioqui, vbi exficcitate dentes rumpantur, neque fucis, nlque alijs fortafe medicamentis curan «4 «£*». r»»» tamen inficcorum «fu.6fimp.metLGa. notat,ut abfiiue calfaSione id fiat.quod mdetur d,pultate non carere, quun«bic author noßer alumen quidem probet,ted prAter ea fi medicamenta calfaciant, nofru-jira teflemr laborari, veluti fi elleboro nigro melli ad- miftonfi fuerimus. Saniin^tuicennti contextu, duplex le&io efi: antiqua legit non eße laborem nanum:altera BeUunenfis->non eße,ait iuuatiuum, fi utamur calfacien— tibus. J-tque pofteriorhac cum Gal.fententia 6.fimpl. meduidetur certi confentire,qui ficcätibus abfque cal-faftioneutendum iubet.Qmim tamenGalen.$.decomp. med.per loca.ex Jtfclepiade & Heraclio elleborum ad erofos dentes confulat, {non differt uero ero fio afrattio-ne,fi c auf as reflexeris, ut tam dicebamus) propterea ui-detur utraque ledioprobanda. Contradittio uero itafe- eam, ficut piper, & mentaftmm,&: coftus,& ari-flol.rot. & afla foetida permiicetur cum abficr fluis pr£di&is>& ficut eil dentifricium,quod diximus ante,aut hoc dentifricium bonum. Recipe radicis ariftol.partcm j. cornu ceruini adufti parites i j. mafticis partes ii j. olei rof.partes v.terantuc Sc adm inift retur. Aliud. Bxcipe abrotani,& iklis torrefa&i, & lilij, omnium ana partes iiij, cyperi partes v. fpicae partem j. piperis partes vj. Aliud. io Recipe lalis,qui tandiuaduftus fuerit,donec fuerit vt carbo,partes iij. folij. partes ij. & fpicx partem j.& iterum cinerisoftraeorum partes iiij.ro-farum ficcarum partes v. cyperi partes iij.a £ fio- dB.fummitnj ris hyufquiami ] partem j. *ArK'*t0TjLT10'Ni£S. Hoc fymptoma efi, quod ad affeclus corporis fenfiles pertinet, morbumprafertim innumero feqnens, adhse- dabitur . qua calida funt, dentiumfrafiura nonconue- fum uidelicet craßa & difc oloris materia ad dentes: niunt,qubd fui caliditate innatum fortaße humidum de-pafcantur:fi materia tamen erodens frigida fuerit, qualis falfapituita, a qua, & erodendo us prxdidis. Et alumen quideeft fortis impref fionisin hoc, &:fl funt calefacientes cum hoc, b B,iuiutiuum non eft b[ earum labor vanus ] ficuteft elleborus niger miftus cum melle.Si vero eft a liccitate cura eius, eft cur a ficcitatis. De alleratione eoioris dentium. Cap. 14. QVandoque fit illud propter alterationem a [ eius quod cooperit eos ex linimento ] & lius lupertiiu- facit accidere pannum. Et quandoque fiat lapis tatis vifcofe , dentium radicibus, cuius eradicatio eft difficilis. ES Et quandoque fit propter materiam malam pe-bus adhxrct. netrantem in (ubftantiam dentis, & alteratur in Alia lnera. ea, & corrumpit colorem eius, conuertendo ad colorem melongiae; & fimilium,&praeter quod Iit fuper ipfum pannus. vel etiam ipfi dentium fubflätis, alter at ioni fuc cedens. ficut enim oßa ficcitate albefeunt, ita & ob humiditate uario infici colore confueuerunt; tali fcilicet, quali humores funt, quibus imbuuntur, J\eüe igitur in huius effetius curatione abfiergentibus & deficcantibus utitury pro quibus pete. Gal.5 .de comp.med.per loca. De facilitate originis dentium. Cap. 16. 3° /QVandoque accidit infantibus, vt cientium V^eorum natiuitas fit difficilis. Et quandoque communicat ei folutio ventris: quare neceflariu. eft,vtcommefuretur cum epithematibus fuper ventrem, & fuccis3 [ praeparatis ] & retentione eorum.Eft etiam neeeßarium vt liniantur cum collyrijsprxdidis in libro yniueriaii. Et ex eis, quibus ortus dentium fit facilis, eil fricatio cum adipibus, Sc cerebellis,Scproprie cerebro kporis extrafto ex capite eius poti d ecociione, au t cum 40 alcanna,& butyro & oleo de lilio.Et iamdiaum Cap.8. B.ebibitis. Decma^j, Cap. 15. a B. & tefta co trita. Alialitera. b B. origanu. PRimo quidem curetur cum eo,quod abfler-git,& mundificat, ficut fpuma maris, & fal, &a [nafturtiumtritum,] oC cinis oftracorum,&: cinis radicis cannae, & ariftol. rotundas & b [ hordeum] aduftum, & fal gemma, quae omnia fint fecundü aquales partes,& fi vis,adde in eo oftra-cumlimaciarum aduftum: Aut fumatur abrota- eft, quod lac caninum confert ia hoc vehementer cum proprietate fua. Et (i dolor vehemetv tior fiat,liniatur eum fucc/o fo\atn,cum oko roC calefado. Et oportet, vt prohibeatur mafticatio fuper rem, quae habet edentiam tenacem. Im6 oportet, vt nutrix intromittat digitum fuum ia orc eius tunc, quum incipit dolere propter ortum dentium,& fricet gingiuam eius vehementer, vt currat ab ea humiditas ex via gingiuse, de-50 indefriceturcumedidnispra:didis. Quumque dentes parumpe r apparent, oportet vt fiat em-■V plaftrum capiti, &. collo, & mandibulis cum lana fubmerfa ir.i oleo, & dcftilletur etiam in aure eius oleum, nos iam praemilimus tale, quale eft capitulirrn.hoc in lib.j. J.'tt'KOTiATlOKLES. Vt dentes facile erumpant, ea prafertim iuuant,qu& B. amomi, ni adufti,&piperis amboru ana.pars j.c [ammo- 60 gingiuas emolliunt^relaxatque. Sedandi tamen doloris, niaci] partes iij.Sc folij ij.&gypfiadufti.x.partes, terantur & adminiftretur. Et fi fuerit fuperflua, tunc flos eris cu meile. Et ex eis,quae albificant in difpofitione, eft tritura catini de Scenij aut tritura vitri j aut mafeumie, & alfumbedig, & lapidis adamantis. Secundo vero cusetur cum eo,quod reiolmt materiaextrahit eam, aut abftergit alui cohibenda, aut conuulfionis gratia {qui ajfeffus dentitionefequifolent, 1n Hippoc.3.aphor.) indicantur Aphor.iy. alia plura, qua iam dictos affeffus oppugnet, de quibus author. Cur uero (fi quis roget) in ipfo dentium ortu febres,conuulfiones, alui profiuuia quandoque fequantur, hac ratio efi, vt Galen, in com. febres fane ob dolores, rigores, inflammationes fiunt. conuulfiones ob hac, & propter propter crudum alimentum, & quia neruofa partes ijs a mborum ana pars j. & arfcnici citrini partes ij. nondum funt valid^folutiones alui, quod alimentum & conficiantur cum meile, tk. ponantur incir- non bene concoquitur, neque recte diftribuitur. Tro hu- cuitu dentis totius, quoniam eradicat eum. Aut «p.p. iusajfeclus curatione, vide & Galen.5. de comp. med. fumantur radicis abrotani, 6c ladlis tithymali cap.*. per loca.& Taulumlib.i, pars j. radicis tithymali partes ij. conficiantur cum meile, & ponantur luper ipfum fi dens De regimine eradicationis dentium. Cap. 17. eft debilis, liquefiat cera cum melle in fole,&: deftilletur fuper ipfam oleum, & praecipiatur vt QVoniam quandoque aduenit ex dente do- mafticet eam. lorolo, vt non recipiat curam omnino, & 10 fit vtquotiefcunquefedatur nocumentum quo 0 T J. T I 0 E S. laeditur 5 in proximo redeat: Amplius fit vicinitas eius reliquis dentibus nocumentum propter Is quorundam morboru e(l mos, vt auferri, nifi mor* illud 5 quod ex ipfo pertranfit ad eos, & non in- bofa ablata parte non pojfiut. id in cancroma, & in den- cap.i 3. uenitur ad eius redtificationem femita, tunc cu- tium erofione,fit,quod tefiatur Gal.i^..meth.feftinandu ra eius eft eradicatio. Et lpfe quidem quandoque tamen,Celfi confilio,ad eximendum dentem,ni fi res co- eradicatur cum tenalijs,poft deteäionem ab eo, git, non eft. Cauendumpr&terea medico eft,ne fallatur, quod tenetur cum radice eius. Et oportet vt at- atque doloris caufam, dentis uitium effe putet, quum tendas ante eradicationem, & cöfidera an aegri- affeci io neruum apprehendat, velgingiuam. jQuo au- cap .p, tudo fitinipfo dente. Nam fi non fuerit, non 20 tem ingenio eximantur dentes, docet Galen. 5 .de comp. caP-x3* oportebit vt eradicetur: Et no eradicetur,quum med. per loca. & Trallianus lib. 3. Manuariam uero caP i8* caufa fuerit in gingiua, aut fuerit in neruo, qui attionem docet Taulus lib.6. & Celfus lib.6. Vide & cai> ^ eft fub dente: Illud enim quamuis dolorem pa- B^afim 9. ad Mmanf rumper alleuient, nö tamen ipfum deftruit,imd redit. Et non quidem alleuiat ipfum, nifi pro- De fraäione dentis corr oft ,& e(l ficut eradicatio fine pter illud, quod refoluit ex materia tunc, & cum dolores. Cap. 18. eo,quod peruenitad ipfum ex medicinis, & in eradicatione illorum dentium, qui nö commo- Onficiatur farina cum lade tithymali, & t B.nocumen« uentur, eil timor, ex a [ quibufdam nocumento- ponatu r fuper ipfum aliquibus horis, quotis plurmus. rutn plurimorum ] quandoque enim detegitur niam frangetur. Et oportet, vt ponantur in ipfo a mandibula, & putrefit pars fubftantiae eius, & folia volubilis maioris acutae. Et adeps ranxar- exeitat dolorem vehementem. Et quandoque borexcfta[incifiuus,] fra<5fruus,& eft rana viri- a B.eradicari. excitatdoloremoculi, & febrem. Quum ergo dis, quae hofpitatur in plantis, & arboribus, & uus,&. ici ueris, quod eradicatio eft difficilis, aut 110 to- afeenditex arboread arborem. Ierat eam infirmus, tunc non eritredum,vtmo- _ ■, , . ucatur cum vehementia . Illudnanqueeft ex cis, e erm us en uwlj , ap. 19. I» b. quamuis quae in dolore augmentum faciunt, b [ quum ta- Q V mantur feminis hyufquiami albi, feminis cidTt qu TdTc mcn conucnicns eil quandoque, ß fueritaegritu- iJ porri amborum ana. partes iiij. feminis expe Kgntudo non do propter caufam in den te,nam fi commouea- partes i j .&c s.conficiantur cum adipe caprino cö- in dente, & tur, ] refoluitur materia fub ipfo,&: fedaturdo- 40 trito,&: fiant inde pilulae,quarum vnaquaeque fit quum como- . Quandoque vero eradicatur cum medici- drach.j.& fiat fuffumigatio ex vna pilularum «etur. nis. Et re&ius quidem eft, vt incidatur in circui- cum coopertura capitis, & cum traiedorio. tu dentis cum phlebotomo,& adminiftretur fuper ipfum medicamen. Et exiliis eft, vtfuman- T^ATIOT^ES. tur cortices radicis mororu 111 &: pyrethrum, & teruntur in fole cum aceto forti, donec fiat to- Mirari quijpiampoffn,quomodo dentibus uermes in- tum ficut mei: deinde liniatur cum eo radix de- nafeantur. I\es tamen ita effe docet. 7s(oj non femelfotis in die tribus vicibus. Aut teratur pyrethrum, lo feminis byofeiamifußtu ,ftupefaäos i dentibus uer~ <& in aceto fub fole dimittaturquadraginta die- mes concidere fedato flatim dolore, fumus confricati. bus,deinde deftilletur fuper illud, quod incifum 5 o arbitrandum eft hos ex putredine,velati & in altjs cor-cft, Sc dimittatur hora vna,aut horis duabus. Et porispartibus,gigni. quandoque inueftitur fanus cera bene,deinde ,r „ . j • j • extrahitur: quare eradicatur,aut ponitur loco ja n ons entlunLj• Cap- 20. pyrethri radix cucumeris afinini,aut linitur cum ^ Tridor dentium in fomno fit propter debi- arfeniconutritocumaceto,quoniammollificat i3litatem lacertorum mandibularum , Sc eft eam : aut fumantur feminis vrticx, & galbani ex eis,ficutfpafmus, & accidit infantibus mul- partes aequales: aut vrtica, & de thure, duplum toties, &remouetur, quando fiunt puberes. Et 4 B'monfiS‘ c^us^ Ponatur fnper radicem dentisc [eius, ] & quando multiplicatur ftridor dentium , & fo- ip“at quandoquefementcumfolijsfici:quoniam [ip- nituseorumin fomno,indicat epilepfiam,aut fum frangit eam, j & eradicat ipfum cum facili- 60 apoplexiam,autfpafmum: aut fignificat vermes tate: Et faex aceti lpfius eft mirabilis. Etquando- in ventre. Et ille, qui eft ex vermi bus, eft habens que fumantur cortices mori,& cortices capparis, vicifiitudines. & arfeniciim citrinum,& pyrethrum,& venx,& n fccWa ^ ra^ICCS coloquintidae,&c [ firamum,& cöfician- e curet~> * z r* «sficianmTd tur cum acIua aner^] J autcum accto forti, & di- "p T oportet, vt curetur paties illud cum mun- ^uaaiuminijs, mittatur tribus diebus 5 deinde liniantur . Aut JlZ/dificadone capitis , inundione colli ex fumatur venaru ra citrinar um, & corticis mori. oleis calidis odoriferis,in quib.eft virtus ftyprica. ^K- \ ^ H,‘K0 T J. T 1 0 TSfE S. Stridor fymptoma efl motricis facultatis; quandoque naturale, quandoque aduentitium. Et quo paffo, quibus oculorum mouetes mufculi imbecilles funt,fern-per niffant, eodem & quibus debiles maxillarum funt mufculi,frequenterflrident. proptereaque etia quiflri-dores aduentitij funt, neruorum affectam originem fi-gnificant, vnde & mentis commotionem, <&' maniam, & epilepfiam, & conuulfione fignificantin acutis mor- IO ba comedentium infleftu obflupefcant. Breuibus,comu- rum collutione hic affectus praterea curetur, hoc uide-tur argumento effe,non inaqualitatem folum,fed & frigiditatem asperitati coiunciam, huius fymptomatis ejfe c auf am, nam & acerba eiufmodi & acida omnia frigida funt. quamuis & ea fortaffe ratione afperitatem ca-liditas auferat, quod quicquidprominet3 & ajpritudi-nem facit,illa attenuet & prorfus difcutiat. Cctteru dubitatio hic efl, quomodo, vt autbor nofler hoc loco & jtrifl. 7.probl.fecl.afferit,dentes noflri ex aliorum acer- Aphor.ii* bis3quod i.progn. adnotauitHippocrates. Tuerispm feytim hoc malum accidit, quod ijs humidtus quum fit caput 3 facile mufculi maxillarum eo fuperfluo humore imbuuntur, atque in his 3 non epilepfiam uel conuulflo-nem dumtaxat, fed & lum hricoru figna potifjimafunt, •ajp. \7. quod & autbor noHer, & ‘Paulus lib. \.fcriptum reliquit , id tamen per accidens, quod fuperfluere pituitam indicat,ex quaputrefcente uerm es fiunt. Curatio, prx-fertim redundantis pituita detratfione fiet: deinceps ue- nicantur, vt ait Hippoc.lib. de humoribus moleflia animi & corporis per uifum & auditum, propter ea ex iu-eundis nuncijs, qui agrotant , fiepe conualefcunt, & ex triflibus fani agrotdt. interiere alij tristi audito nuncio, alij etiam iucundo, ob id quum ferra exacuitur, quum pumex fecatur,& quum lapis mola frangitur; inborre-fcimus. Quomodo autem id fiat,videtur docere^iriflot. Probi.y. lib.probl. iam citato, occurrunt externa hac noflro corpori,^ internos fpiritus commonent. quos, fi leniter iu- ro calfacientibus, ac ficcantibus, quibus aflrittoria in- 20 cundeve,atque aqualiter commouent,deleffat,fln ajpe- rius,&inaequalitas corporis quadam efl, incutiunt. Ita ergo, vbi edentem acerba quempiam contexerimus, dentes nobis obftupefcunt, acerba illius rei imagine per fit facultas, vt ajf eciaepartes roborentur. De dente, qui elongatur. Cap 2 2. OPortet, vt fumatur digitis,an t inftrumento conftridiuo,deinde limetur cum lima.Po-ftea fumantur grana lauri, & alumen, ÖC ariftol. longa, & fricetur cum eis. ^‘KfTfOT^TIO'XfES. Quomodo prominentes dentes aquentur , vide ex Cip.s>. cap.iS. Gal.$.de comp, med per loca, & Taulo, lib. 6. De congelatione dentium. Cap. 13. uifum ad communem fenfum,atque hinc deinceps ad ip-fos dentium neruos delata. \ De cura^f. Cap. 24. a B. exafpera-tem.1 b f B.aut acris, c B. faaeas vo mitum. d B. m a ili canone poit raa-fhcuuonem. C Ongelatio eft ftupor quidam accidens denti. Etillud el\ propter caufama [retenta,] & eft aut ftyptica, aut pontica.b \ [ ] Et quandoque eft propter illud, quod occurrit 40 valdeftupefa&ioni. denti adueniens extrinfecus , autc [ftans.] Et quandoque lit propter illud,quod eleuatur ad cos ex ftomacho, quum fuerit illic humor aceto-ius.Et quandoque fequitur imaginatio exiftima-tiua, quum pradens eft ille, qui mafticat aceto-lum, mafticando d [ cum tranfmiffione. ] COnfert ei mafticatio portulaca; valde, 3 f a f B. Alialfc [ ] aut feminis portulacse contriti, «.autaihaucL &infufi cum aqua,aut ttercbinthin^,autamyg- * aIlmbat< dalx, au rn Licis regalis, & f nucis Inda; proprie, t alnergil. autauellana, &coleum omphacinum fricando : autfxx oleiingroflati in vafe a;reo h [cum mei- bB.Alhiiten. le ] in Iole, aut liiper ignem, & collutio oris cum ladcaCmino, &:oleo tepido. Aut c[cordumeni c f piccvafu-cum vino ,&cgrana lauri, Sc ] arittol. longa, aut rum, in quibus aflafoetida, aut lac tithymali Sclquilla- Etial, vmumrccodi-propterea quia oppofitus eftacctolitati,confert wr^autgran* dXX,0T^TI0X,ES* De curatione Huporis dentium vide Taulum lib.3. cap. ic. Galen.de optima fella ad Thrafybulum,vbi no omnem caP *3-fluporem portulaca curari admonet, quod & l.inlib. Com-3i-de humoribus commentario. cap. 9. Probi.j S. Cap.i catiodentium cum oleo rof.a [tepefado,] in ”^B*.Aiwlitc- quobf [ ] fint camphora, & fandali. ra. cum ^ £tadnuniftrcntur mucyllagopfyllij •c f f rolarura ] <3c mafticatio portulacx, aut feminis eius proprie. JL 'K'^O T JL T 1 0 T^E S. Vbi dentes frigidafumma intemperie affettifunt,ne-que frigida,ncque calida admittunt: frigida quidequod abflsmorbus intenditur, calida nero, eorum exemplo quifumme refrigerati ad calorem accedentes maxime dolent: nempe inaqualem eam intemperiem,qua repen- ] te occurrit, ferre nequeunt. lunantur tamentemperati calidis,deinceps uero etiam fumme calida non renuunt, vbi calori aliquantulum affueuerint. Quod uero calida intemperie ajfecti detes ne que frigida admittat, eadem efl ratio, a calidis magis agrotat, a frigidis inaqualiter afficiutur,a temperatis tamen, vel frigidismediocriter adiuuabuntur,quamuis ut author nofler ait,raro id fym-ftoma ob calidam intemperiem eueniat. Sape uero non nudafola intemperies ,fed una etiam materia affligit. tunc uero nonflatim ad alteratia eundum erit, fed prio- ; ri loco redundans humor erit uacuandup. De cura debilitatis dentium. Cap. 26. COnferunt ei ftyptica prxdicta, & gallae adu-ftx extin&x in aceto, & grana myrti albae, a f B.gemma. & fala t [ ] torrefa&um , & extin- £tum in aceto, &alramic, & vinum ftypticum, &: dentifricia ftyptica . Dentifricium bonum. Recipe cyperi drach.iij. myrobalanorum citri-norumenucleatom drach.v.cinnamomi grofli drach.xv. cinnamomi drach.iij.aluminis drach. ij.pyrcthri.drach.vij. falis a mmoniaci,piperis logi,galliaz,croci omnium drach. j. falis drach.v.fu-mach praeparatorum, cori/ drac.ij. f rudus tama-b B.zumbet. rifei drach.iij. cardamomi drach. iiij.b [ariftol. ] drach. xvj. balauftix.drach. iiij. terantur omnia, & aggregentur. Dentifricium bonum. Recipe fandali rubei, cubebx, faufel, omniu an.drac.xv. < cinnamomi grofli drach.v.cinnauiomi drach.ij. c b.badiam. c [balkiz.] drach. iiij. conficiantur cum amylo tritici. Dentifricium ad hanc rem bonum. Sumatur kift. hordei, teratur, &: inuoluatur meile, aut Kitram pauco fcemio fiant troch. inde, 6c i B. inuoluan- d j- fubmergaturcharta depanno,] & ponatur fu-tur cu charta. per lacertulum politum in radice furni: cumque eius color denigratur, extrahatur, & accipiatur ex eo pars vna, ex ruptura xyloaloes, 8c balau-ftijs, & cyperis,6c cortice granati,& fale ex omnibus an.pars j. terantur, & fiat ex eis dentifricium, e B.Alialitera. Etquädoque fumuntur hordei aduftie [narrati.] wntufi. partes xx. & cyperi, Sc faufel, Scalkarnezit, om- nium an.partesiiij. & zingiberis pars j. fiat ex eis dentifricium. ^^^OTjLTIOT^ES. Dentes, quum frigido & ficco fint temperamento, 1 frigidis & fecis mediocriter conferuantur .Vfu tamen, in parandis dentifricijs fape calida medicamenta ue-niunt, quod ij facillime frigidis obladif olent,& nemorum pr a fert im ratione, quos iunüos habent. Varia den-Cap.9. tifriciorum genera pete ex Galen. 5 .de comp.med.per c.ap.ztf. loca^. 'Paulo lib.3• fen octava. De difpofitionibus gingiuarum, & eft tra&atus vnus. De agritudinibus gingiuarum. Cap. 1. ; GIngiux accidunt apoftemata caufa materiei defeendentis ad ipfam fecundum plurimum ex capite. Et quädoque eft propter communitatem ftomachi. Et quandoque accidunt ei apoftemata ininitio hydropifis accidentiu A [ malitiae formae ] propter illud, quod ad eäele- a b.a1u htera, natur cx vaporibus corruptis. Et fignificatur ge- cachexix* nus materiei per colorem,&:ta öcaquaarnogloftx, &infufioglandium,.&6, 30 valent,tuncnecefläriumeftalcadicon.Etexeis, qu^ approximantur ei etiam, eft vt fumatur alu-De gingiuafanguinea, & cura eius. Cap. 3. minis, & calcis, & gallarCi, & duorum arfenico- rum partes sequales^accipiatur ex eo danic. j.poft a t b aduftum ^D^Cft e* alumena f [ ] extinttum contritionem vehementem,& fiat cum eo frica- ^ cum aceto, cum duplo ipfius ex fale,&cum tio fricando bene: deinde expedietur fuper cam furie tanto,quantum ipfum eft,& medietas eius, vna hora: polka colluatur os cum oleo rof. 8c i> b. akarick. iPartum iLiper eam,& etiam adurätur b [ taraca J quandoque ponitur in ipfo acacia, & eft conue~ . lalita vfque quo fiant ficut carbo, & fumatur ex niens vt fiant ex eo trochifei, fcdeßccetut, Sc recinere eorum pars j. &; ex rolis ficcis partes ij. & feruentur ad neceflitatem. Et quandoque fiiffi- iterum fumantur myrti, 6c lentium aduftarum 40 ciunt duo arfenica, & calx, & acacia,& fiunt in-amborum ana.pars j. lumach & furieamborum de trochifei. Et quadoque confert cauteriüprx- ana.partes i j. florum fquinanti partes iij. con> didum. Et eft ex eis quas dei)ciunt corroüonem, mifceantur, & adminiftrentur. & faciunt nafeicarnem fanam. Deinde admini- ftretur dentifricium ex gallis cum tertia parte De fißur is gingiuarum. Cap. 4. xnyrrhae: creat enim carnem, &:coftringit gingi- uam. Et phlebotomia talieheric confert in eis. f venarum,^* Vrritur in cura eorum curfu fiffuratum funeadiate,* labi;. jL 1^T^OT^TIOTs^ES. ftbliagi». De vlceribusgingiu&}& corrofioneeius, & fiftu- jq jlccidunt etiam ginginis ulcera ob acrium, vel ex iis eius. Cap. 5. capite, yelex alia quauis parte humorum fluxionem. SaniHippoc.z.pronhet.lienofisprafertimuitiarigin- YLccra gingiuae alia funt pura >&£ alia funt giuas,& ulcerari notat.quod & Taulus lib. 3 .JLuic.by- caP-4?- incipientia putrefieri, & alia lunt incipien- dropi correptis,quum de inflammationegingiuaru ucr- tia corrodi. ba faceret, barum inflamationes oriri affirmat, &J-U- tbor quoque libri de internis ajfeßionibus, lienofis qui-De curas . Cap. 6. bufdamgingiuas male olere te flatur, & a dentibus ab- fcedere .hoc in corruptam fortafle alimentorum co&io- PVrorum quidem cura,cura eft alcoia. Ea ve- nem,&uitiatonm halituum ad fuperiora afcenfum re- to quae puttefieri incipiunt,oportet vt euren- 60 ferendum efl. Sed quod ad hunc affectum, & eius cura-aB.alabel,feu tur cum eis,qux funt, ficut^a [olea calida, & feme tionem pertinet. V ide Galen. 5. de comp. med.per loc. cap. Onatur in ca calcanthum & myrrha, quo- guinisdraconis, & farince f herbi: & radicis A niam purganteam. lilij partes &: quod adhaereat. Et phlebotomiat alie- jfuti continendi gratia fatta effe labia adnotauit. effiet ad labia funt, heric confert ei. Confeftio linimenti conuenien- profettb turpe admodum,&adffeclufoedum ,fi pituita /Scfub lingua, tis ad illud,quod adminiftratur poft collutionem continui ex cerebro ad os confluens labijs non contine- oris. Recipe rofarum cum capitibus fuis, piperis retur. Mdere Celfus uidetur lib.7. propter affumendos an. partes vij. corticis glandium, balauftiarum, cibos labia effie adhibita: nempe,fi nimium,ait,contra- Wp’,‘ myrti viridium an.iiij.partes,filiquarum Nabati, £la fint, vfus quoque neceffarvj iaüura fit, quia minus bB.armach vel fumach mundati,b [alranic J v. partes: aut loco 50 facile & cibus affumitur,&fiermo explicatur. Ex car- »rnul. c [ alranic. ] myrti viij. partes.Et quandoque con- nc,&neruis confirutta funt labra, vt Gal4.de anatom. c b. armach. fcrt tangere palatum cum hiera minori, & coi- adminifir. & 11. de ufu part. Sunt uero ita mufculi eo- «P* luere os ex ea cum aceto fquillitico, Sc admini- fu cuti admitti,vt uel mufculumpro cute,vel mufculo- f < ftratio alfuffuf fortium. fam cutim appellari poflfie Gal. tefiatum reliquerit. 11. cap.i {. * de ufu partium. De fiffkris labiorum^. Cap. 12. ^ T jlT I 0 S. flacciddigingiudt redduntur uberiori humore imbuta. quare & exficcando curari debent admifeenda ue- Tkl' Edicinae quide, quibus indigetur in curaro & refringentia funt, tum repellendi fluentis humo- 60 jLVA tionefiffurarü, funt illae,quae ad exficcatio-risgratia, tum roboris ijs ipfis comparandi. Galen. 11. nem,& ftypticitatem aggregant lenificationem. flmpli.falibus theriacis, ceruino uel caprino cornu ufiis harum mollitiem exficcat, & 5 .de comp. med.per loc. UYa~J' ap. 1$. pyrethro, thymo, aluminefciffili, iride utitur, quem tu Xyf Edicinae conferentes ad illud, & ex illis eft adioricibouerba fiuntDceaucrb:qu&a fun Cap.jy. guU fimilis,unde & epiglottis vocatur, prohibens ne gis,lib.4.agetur.& de ea Vauius hb.^.agit. quid in larynge & afpcram arteriam ciendo uel bibendo illabatur, hanc ^4 rabes agal /'amat appellant. Epiglot Dcfpinis,& qua cur fu eius procedunt. Cap. 4. tidi caruncula fuperftat ah extremo palato dependens yApyctfttiv uocata,banc jluiccnnas, & alij multi uuam TN fpinis quidcm,&fruftis ligni,& offis, & quas Cnp.j. nuncupant,alij columcllam.Quos tamen erroris infimu- ao 1 funt iliis limilia,oportet vt confiderctu r, fi fen les,quum vt Gal.6.de c07np.med.per loc. uva. uitium fit fiis comprehenderet ea,3 [ aut penna, aut curui- ProbLj. huius partis,non ipfa pars,ita & columella.ma quippe tas]caiazaram,aut chorda arcus dupla,b[ tuncex 2 B'cumu^io WP-3X’ vocatur,ut ^ile.^pbrod.i.probl.lib. & Vauius lib. 6. peUatur]cum ea,aut extrahatur, & fi eft inftru- ^CUm ° quoties per inflammationem,ffieciem acini vux accipit, mentum c [comprehendens ] fpmam, recipiens b B. rccipicnte Cap. 11.& 7. columella uerd quum in longum adducitur. {oftri ta- cam tunc rcclior eft cius attra&io fccüdum quod ‘Pfam»tunc rt> me*yquod & Celfus lib.G.promifcub vnam& preuitio narrabo.Si autem fenfus deficit, tunc oportet,vt ^'ß^n-ahens & pro parte vfurpant. Lingua ai radicem qua latior poftipfaforbeanturforbitiones^ vifcofx.]Siau c CXl cß, & faucibus cob<&ret,o(Ji valido ueluti baft innititur, tem non valent excitetur fingultus, de vomitus d B.lubricaiiug quod viaiif uocant.boc ^trabes alpbaicl) uocant. Affi- Cllm digitis,& cG penna,& mcdicaminc.Et ex cis ftuntque huicutrinqueglandula quadam fmguU, quas 30 qUa» experta funt, eft vt bibat omni die drach.j. Graci -rapfopi*, nofifitonfilias,alfi amygdalas nuntu- nafturtij contriti cum aqua calida,&cuomar,ip- ca 11. De bis er&°Partlcu^s omnib. author noßer hoc in fum enim expellit quod retinetur. Et melius qui Cap,iy.«ap!io* *oco ver^a faclt. Tu de vua vfibns lege Gal. 11.de uf. dem eft,vteuomatpoft cibum fuum cum aqua. par.Depariflhmijs’].devfupar.& 11. Fnum devux Etquandoq; ligatur c [cum filo fortiter, Sccgre- * f . . notat lAuic.quod animaiuerfione dignum eft, ejuib. ab- ditur] & degiu ritu ndeinde extrahitur,egredi- ^ ^arne HJ fclßa c?t hac particula offendi uocem,& praparari pul turquod retentum efi.Et fimiliter ficus ficcx, li- aii^ualitei- iuci- mones ad frigus & tujjim. Sed ad hac addt *Alex. 2. gatx cum filo,quando pauiatim mafticantur, & fa. probl.iam dtato,etiam tabem.Cur,ait tabe ijconfimun deinde deglutiuntur.Et quando fit gargarifmus Prebl tur,quibusgargarpenitus abfeißum efi ? B^fpoietq• du 4Q cum rob vux,in quo dccocdc funt ficus ficcagtiic incolumis hac eft particula, infpiratum aerem hac pro- qUOd infixum efi, monetur a loco fuo.Et quädo hiberiquo minus frigidus ad pulmones infpirctur, & co queexterius apponitur emplaftrum gutturi, in tra ea ablata frigidum infpirari.Ex frigiditate verb fu qUO funt maturatio,& apertio fubtilis, vt aperia pra modum [anguis in pulmonis conceptaculis indura- tulr iocus, & egrediatur ipina, & qnx curfii cius tur,cum pulmo motten enitatur, rumpimur f anguinis proCedut per fe.Et fimile huic efi emplaftrum fii conceptacula,ut oriri propter ea tabem neceffefit. £tum ex farina hordei cum oleo,& aqua tepida. De aegritudinibus membrorum gutturis. Cap. 2. 0 T T I 0 E S. QVandoquc accidut in vnoquoque iftorum 5 0 Egit & de hac re Vauius lib.6.quem tu vide. u t xgritudines complexionis,& apoftemata, Sc reiolutiofingularis. De fanguifugis in gutture. Cap. 5. De cibo, quo fit ftrangulatio, & fimiliter, qux currunt /^\Vandoqucc5tingit,vtfintquxda aqua: ha- o: cur [u eius. Cap. 3. Vehentes fanguifugasparuas,bccultas: quaru occultatio difficile facit cauere ab eis,quare de-Vando aliquid figitur magnitudinem ha- glutiutur.Etquadoquepcndetin manifeftogut- j B bens,oportetyt incipiatur,&a{ prematur] turis,&quädoqucfufpcditurinterioripartcmc- « £>wtiatur* collum,& quod eft inter vtrafque fpatulas, & ad 6q ri:& quandoq; peruenit ad ftomachum.Et quan hibendo pcrcuflionempoftpercuffionem. Si au doqs eft parua,& afpiciens, non videt fufpenfio- tem non fufficir,adiuuetur uomitu: Sc quando- nem eius,quum autem pertranfit fuper illud ho quecftin hoctimor. ra,dequa curatur,& fugit ex fanguine quatitate magnam :crefcit corpus eius,& apparet quätitas. De fignis. Cap. 6. Suffocatio fcu flragulitio nibil eß aliud,ait Gal.^.aph. _ nifiinteritusfubituspropterdefeftuminfpirationis,qui A Ccidit ei, in quo fufpcnditur fanguifuga, fit ex anguftia alicuius infir umenti ex ijs quA obferuiut triftitia,&: anguftia, & fputum fang 11 in is. . A VI C. QuLim Quum cr^b vides fanum fpuentem fanguinem, & fucco cucumeris afinini, & elleboro. Quum: fubtiiem 4 autfpuetem ip fu m quandoque,] tiic que acciderit vtabfcindatar,tuncfibicaueatiilc, a b. aliquibus confidera äifpofitionem gutturis eius fortaifec- in quo fuit, a clamore & loquela. Si aurem cur- ylcl us‘ nimiiiipfoeft fanguifuga. ratianguis,auteuoroatipfum,ucIfolutione cdu • ^ catcumjcuretur totum cum eo, quod fciesin ca De cura. Cap. 7. pitulofuo.Ethermoda&yliquidemhabentpro- prietatem expelledi illud. Modus autem, quo ac QVandoqueeuratixr illa, quis vifu compre- cipitur cum inftrumento chirurgico eft, vt ftetil lien di tui* curatione acceptionis , & abla- le,qui dcglutiuit fanguifugam,in fole, & aperiat t ion is fecundum quod narrabimus. Et quan- 10 os fuum,&prematur lingua cius ad inferiora cu. doquc curatur cum medicinis gargarifnutum, extremitate inftrumenti chirurgici, quod cft fili fuedt prope guttur,& vaporum. Et ex f*s funt cut cochlearium,quumque videtur fanguifuga, quaedam cum caput purgijs, fi fuerit declinis ponatur indrumentum chirurgicum in radicc ad nafum, & cum eis qua: nomitu, & ventris-fo- colligi eius,vt non incidatur: & hoc quidem in- lutionc educunt vermes , & qux eis funt fimi- ftrumentumeftinftrumetum, quo remonentur lia, fi fuerit ftaas in profundo, & in ftomacho. hämorrhoides. Et. quandoque ingeniatur aliud ingenium ei. Inde eft, vtfubmergatfehomo inaqua calida, aut moretur in balneo calido: & proprie poft Jl ^ 0 T JL T 1 0 ^ E S. allia, quxafFumpfit. Deinde non fitdefes inde- 20 fineuter aquam fiigidam infrigidatam in ore De deuoratis hirudinibus,fignis, & curatione Tau- a B.dimittatsä fuo,aflumerehora.poft horam,donec a [defeen lus cgitlib.').ride& GaL4.dcloc.aff.& 11. defimpl. gtuiuga locum dat fanguifuga,qux in ipfo ] fufpenfa eft,fugiens rned.fac. bus! m quo. a calore, & declinans ad partem frigoris. Si autem neceftarium fuerit, vt ipfe expeclct fecun- De fujfocationibus a [albaba.[ Cap. 8. a B.&aUcbk dum illum calorem, vfque quo timeat fynco- pirn,expetet fuper ili ud:eft enim regimen valde T)Rxfocatio b [ &] prohibito penetrationis an -bonum in extrahendo ipfam. Et multoties qui- 1 helitus ad pulmonem,& cor c f [ ] b B.eft. dem confert in ea,vt fit contentus comeftioneal eft res accidens ex caufis plurimis, ficut potu «tB.& liorum,& mora in fole, tenendo os apertum,co- 30 medicinarum praefocatiuarum , & medicina-, ram aqua frigida infrigidate. Et quidam homi- rum venenofarum, & ficut congelatione fan-b B-ifefafes J1CS lunt’ quiin potu tribuunt habenti fangui- guinis in quibufdam vifceribus. lila autem, de ~\e.“cs* fugam, b [alfefeiisj Sccxiftimo quod fint ipe~ qua nunc Ioquemur,eft illa,qux eft propter cau- c B.chaud. cies cimicum rubeorum fanguineorum fimi* fani acci dentem in ipfo inftrumento anhelitus lium c [techis ] debiles habentium cutes, quos ex propinquoepiglottiexapoftemate,autcoo- forfitan deftruit tafrris. Et fiderint faciles, den- pertura, aut d [pigritia ] virtutis a motione in- d B.defeftut turin potu cum aceto :& vino A ut fuffumige? firumenti attraCtionis aeris. Et tu quidem fcis, a B. alanaoiel. tUrex eis guttur cum tr aie&orio, & fortafle ip- quod apoftema oppilat mea tus vicini fui.Etfcis, ii funt, qui nominantur In terra noftrad [alclia quodlacertus mouensmembra motu attrahen- bebil. ] Et acetum (biurn, quum iorbetur, quan- 4° di aerem ad ea (& eft lacertus epiglottis,quemad doque extrahit eam ex gutture , & proprie cum modum dicturi fumus in capitulo anhelitus ) t b & -jffa foe gargarifmis ver 6 cft gargari ima,quod fit quum deficit a motione fu a, & operatione fua tuia folum. cum acetoe 7 [ ] ck; gargarifma de propter ficcitatem e [congregatam'] fuper hunc ß i baurach. fiiiapi cum duplo fui de t nitro, autfinapicum lacertum,qui eft in anteriore parte epiglottis, & c ‘ { t B.dc falc am squalitate fui 1 f [ qux fequuntur ipfam, autpropter mollificatio- Sr"al-inna cum ] c>c n igclla,aut cum ncm,aut propter fpafmum aut propter nocume fccha cu med e accto vini,inquo decoHa funt allia & f abfin- tumaliud, non eft pofiibile animali vt anhelet, nceipfms defui thium’,& lupfni, coloquinthtda, & § [firaes,] quamuis meatus non fit oppilatus. Coopertura pnurc,aut aofin auraccto vini fecundiim quantitatem duarum • autem propter coartationem vicini, quandoqj thii cum aequa . • • i . quum vequcfau- Cap.j. ht ex. p rxfoca tion ibus, quidem , phlematica eft 40 pestncquc reliqua oris partes vel externa ulla in fla m-magis incolumis, & eius fanatio eft velocior ,ql,se meri,& epiglottis dura,& extenfiua,& fit habens Signavero fpei funt, fi permutatur rubedo ad Et ex remotio- eam,quafi defideret uomere.Ete [ cum remotio exteriora: multoties enim aperiunt tunc ocu- nc ne clu^emjattradio colli ad interioea,& f[ab los fuos, & fanantur.Et fimiliter quando alteran feu cScauitasin fciflio ] vbi rcmouentur fpondyles,Sc quando tureorum anhelitus,& incipiunt anhelare an- loco. tangitur, dolet, & fi iacetfupcr collum fuum, helitubreui. Et illud ideo,quoniam ipfi in difpo g B.defcendit. nong [ deledat ] aliquid quod ipfe deglutiat fitione vehementix0 [incipiunt.] ad anhelitum 0 omnino. Et differentia quidem inter conftri- longum, vt ipfum paulatim intrare faciant, dionem anhelitus fadam caufa decoliationis, Quum autem abbreuiatur, tunc iam remoue- &fadam caufa peripneumonix eft, quoniam tur caufa praeparans ad longitudinem, &redeut illa, qua; eft in peripneumonia, non praftocat membra ad difpofitionem naturalem.* Et fimili lubito, fed h-xc fubito quandoque praefocat. Et ter quando accidit apoftema in latere oppofi- differentia inter apoftema in epiglotti, Sc apofte to,fperatur cum eo refolutio aliqua.Signaaute ma meri, eft, quoniam quum deglutireeftpof- permutationis fynantise funt, ut videantur in fibile ,& anhelitus eft prohibitus,tunc apofte- apoftemate detumitio,& refolutio abfqueaper maeftinepiglotti,autfieft e conuerfo,tunca- tione ad exteriora, cum molificatione ftza. De- poftema eft in meri. Et quandoque magnifica- inde oportet, vt confideretur pulfus: nam fi fit tur epiglottale adeo, donec prohibeat degluti- undofus, magnus, & accidat cum eo tuifisgunc tionern. Et quandoque magnificatur meriale, ipfa permutatur ad peripneumoniam: fi vero adeo [quod prohibeat anhelitum. Et non con- pulfus eft fpafmofus, tunc ipfa permutatur ad ftnngit anhelitum aliquod apoftematum me- Ipafmum.Etfi debilitaturpulfusualde,&mino- xi, nifi quod eft in fupremo eius, quod vero eft ratur;6c fit rarus,& conunouet tremorem cotd u ^crcfoluitur innatus calor, & accidit fyncopis: quifuffocaniur,?*?a uita deficluntjwndim tamen mor- tunc materia eft efrula ad partem cordi?. Si aute tui funt,non rcuocari ait in vitam quibus fpuma circa accidit dolor in ftomacho,<3c naufea,tunc iam ef os appareti cuius contrarium hic aßerit. Sed & hoc Ga ÄD]10r funditur ad ftoniachum. Collectionis autem (i- lenJn eius apkorifmi commento aduertit, nonnullos, ^ lor**3* gnum eft,quoniam inuenitur lenitas pauca cum quamuis rarbydum ürangularen&ur9eße in uitam rda- pertranfitione quarti diei. Et quandoqiie accidit tos, quibus fpurna circa os apparuerat. Quare & illic iynanti£,qua: facit apparere rubedinem in coi- Gal,non ut perpetuam banc ab Hippocrate prolatam ef- p 5, occuketur .lo,& parte pectoris,vt ? [ generetur ] eryfipila. Et fe fententiam fufpicatur; fed qua tamen plurimum ucra illud eft fecundum duos modos:aut propter redi ^iudit&n feribit,quum ait. tionem materia? ad interiora corporis: aut pro- iO 3 Etfimiliter qnando accidit apoHema in latereoppo pter euacuatione materiei. Si autem eft propter ilt0 &c^°d difficile uidetur, quum notatum a Gal. ftt euacuationem,tunc eft in qua eftfpes, & alleuia- pajjjm9morbos qui aliquam corporis partem ob federe, tur cum ea anhelitus,6c aliud eft malum.Et figna 7^1 ad oppofitam abfcedanttnonfalutem, fed infortuna- quidem cius,que fanguinea eft,funt figna fan^ui tum exitumfortiri; id quod,fi quis Hippocratem in li- nis nota,& rubedo linguae,faciei,& oculorum ^riS vulgarium morborum diligenter percurrerit, f & non confequitur in conftringendo anhelitum Sermovniucrfalis de curis apoflematum accidentium confecutionem eucnientem ex fanguine.Et qua- . inf^ibus gutturis,&epiglottis, & glandulis cir- «loque fignificant ipfam color linguae & aduftio cundantibus ea, & vua, & galfamati, & duarum loci,&acuitasipfius, &eftquafi fit in loco ali- amygdalarum. Cap. 10. quid acutum,mordica tiuum,& dolor cholerice _ \ minor eft dolore fanguinea;. Et figna quidem Portet vteuacueturin principio vniufcuiuf- ‘n“ro phiematicx funt ralfedo,au t fapor f baurac cum °lue & ^orum materia faciens illud cum phle caliditatc, & vifcofitate, quoniam hoc phle«- - botomia,& folutione ventris, & vt trahatur ma maeft corruptum, & putrefadum. Et quan- 30 teriaad partem diuerfam, faltem cum ventofis «doque fignificant ipfam albedo coloris lingua?, P°ßtis 1 uPcr loca longingua, oppofi ta ei, & liga- q B..egreditur e faciei,& paucitas fitis, & inflammationis. Et tlone extremitatum dolorofa.Et vt incipiatu r in , » quandoque q [ Profternitur ] lingua cum moi- ea cum medicinis ftypticis, commiftis cum eis, '. Jificatione,& raro accidit cumea apo/lemain hajcntpaiumab/lcr/ionis,/icutmel:& me- glandulis,8c ?[quandoque]cfi: doior cu eaparuus j101 cs co f COL tices nucis, deinde rob mori. Et auf priuatus:Scnon funt cum ea febres,Scptolon as & ^P.ccPt10 g^tganzadi cum aceto,quum in gatur fpatium eius vfquead xl.dies.Et quando ni cipitpailio vujE,aut iynantia,eft ex cis qua: repel- titur habens eam,pombilisefi ei deglutitio,quo- wnt,oc prohibent attra<5tionem humiditatis plu niam penetrat deglutitum in molliticm.Et fisrna 4° cu{11 co prohibitio eius quod eueniet. melancholica, funt durities, &: fapor acctofitatis, Et de lftis quidem medici nis (iint9 ficut alumen, ^ & ponticitatis,$c quod accidit pauiatim,& quan galla:,oc balaultif >& ambo granata decoda vi 7, Op«4« tendi plura fint loca,diftinguit rem Bipp.fanguinem er- ^ pcipue]cöfucti,ficutfanguinis meftrui,5c fan- 1 go,ah,ex brachijs detrahes, mox uenas quafub lingua 30 guinishpmorrhoidarum.Etin huiufmodiquide fanoUi, funtjecabis.quodferb & Celfus,& Taulus.fed qua ue oportet,vt fit phlebotomia in latere trahete raa- na fecunda in cubito fit,non explicat, quod in omni fe- teriam ad partem,a qua cadit rete tio,ficu t necef- ttione fit perpetuum, Vtfaspe Gal.aduertit, affettisfupe ^arja bic phlebotomia faphen®,& vetof® cru rioribus partibus externam eße tundendam, nifi forte Quu n.eo-reditur fanguisplurimus,tuncqua plenitudo ad fit »tunc enim meatam fecare prafiat An doq]fedant»r accidentia fatim quandoque vero m eodem latere, an m oppofm mittendus fit fan* necciTarIa ca iteratio in mane. Et fecundum veri gms,non aiunt. Sed feruandum hac m reeß, quod libro tafem c [difpofitionislquu difpofitio toleratd[ex primo adnotauimus. Vmm Auicennas primis Jlatim Dumone]nhIebotomi® vfa ad maturatione,tu c ? primo adnotauimus. Vmm Auicennas primis jtatim vuiflon^phlebotomixvfq. ad maturatione,tÜC verbis de curione agens ait,quod vel vena fettione uel ^ eft mdius aJ hoCj vt renianeat virtus in cor fione^. purgatione retrahenda efimmna, uel cucurbnuUs ad 4Q & cadateuacuatio ipfius materiei ®gritudi contraria loca admotis. Qua m re credat fortajfe ahqms L & fuffidat frCquesm dieb.cux. pode aduerfanhuncGalwo,quilibrodereuulf.&'cucurbit. nbxan2umis,autv.pödcrib.&fitfaci\isanlieUtus has ante euacuationem totius corporisprohibet.Sed nos fimiflteL- gt aarearimatapoftponantur,fi eft il confuli hic cucurbitas arbitramur, vbi vires non con- repktio,&?uennt gargarifmata dolorofa, ti- (lent.neaue uenafcftio conuematGal.exemplo, qui 13, „ e____________________ Op.f. ftenttnccjue u(:n£fc£iio comtemat Gal.exemplo, qw. 13. m£d^ attraffioRcm.imo admmiftretur gargarif meth.vb, vlcen commüaßinflammauo , cogi «os ob ft müdificationg.Et dccoliationis, quide dolorem ait venam tundere,.ftumus condet: uelmem- * .. •ft-„rirl finp ao-alftmati.lOuü dolorematt venam tundere,!,mnut comet ue me, - . exjft.sc fa fine al lfamati. j e brafcartficare qutiefanon Junt,ß imbecilles ßnt m- ‘r^fighkbotomiaantededinationea:gritudi "«*•„_ tesata ut poflremum hoc cucurbitarum prefidium, c*. «gontp , nr^fnrnmm.&f r multo f .MS nis defeendit ad locum pr®focatum.6c [ [ multo quo‘f|turr ti figenda cucurbitula fint, non ait bic author, quam- cipio,& augmetOA ltatu,« dec inarione,^Qi- uis fuper loca longinqua oppofita apponi admoneat. In- fpofitione deglutioms, augme * n^rOrip-ltatus & declf telligenium tamen id putamus vt fuper fcoptulas dorfi aut cafus eius,& declinatio] lpius,^ P tiönis.ettex ^ admoneantur, alioqui enim earum ad mentum appofi- rat in augmeto,& no eft nece arm.n Cip.4, tio,de quibus Celfus lib.q..& Taulus lib.^.non nifi tra- botomia vltima,imo fi afficiatg[illudquod]dixi- Cap.aö. fafta fluxione conueniunt,ftcuti,& venarum fub lingua mus,5c quu fynatia,no eit cu cornum a e r p eil]S & ita tu.' fictio,dequainfequenticapite.. . * tionisin ff»»"« Ä I . Et ex eis qttee lunant aiiliui&c. Hoc paulo vide- te gutturis tantum,& no fentitur eyefio.pertra g tur difficilius,vult vt der a f um caput acacia fucco linia <5q iit,vt non fiat phlebotomia.imo [elonga i . in corp0re «w mus a principio,deinde ad maturantia eamus. A t con- nb additione caularü refolutiqnis racietiun j auferefob110' Tex.30. tra uip.q.de rat.uic.in ac.derafo capiti ac ceruici cera- neceftariam cibationem plurimam, oc pro i nisfacientc. tum imponit,lanisq-, inuoluit,&molli fpongia ex aqua tur nutrimetu, vt ftt corpus cius utens lan«, calida expreJfafouet,qu aut in oleo chamxmillino, ipfa enim cft lenificati-ua, & fedatiua doloris:deinde in poftremo ip-fius ad mifceanturei attradiua, quum non con ferunt ifta,& funt ficut t nitrum,& finapis, recipiat aliquid de cartilagine, ira vtperillud anhelet: deinde fuatur,quum expleo tum ♦um fuerit regimen Apoflcmatis, & racdicctur, fuperiori capite eft explicatm,quodque Hipp, prterpit & fanabitur. Et modus quidem curationis cius 4.de rat.uic.in ac.ut.f.fanguiriem cx brachio mittamus.'* cftjVttendatur caput ad pofteriora. & teneatur Fit tamen etiam nonnunquam ex particulari quapiam & fumatur cutis,& abfcindatur,& quod de iplö confueta cuacmtme cohibitu velutiper vier um & b'$ reftiuseft,eft vt fumatur cutis cü vncino, & clö- morrboidas.Qwd quidem,vbi euenit, Hippocratis can Aphor.i 1. getur, deinde difcooperiaturacana,&findatur filio,primo aph.quo naturavergit per loca conferentia . quod eft inter duos annulos cannx coram fiflii- reuocanda morbifica materia eft, ad vterum & h&mir ra cutis: deindefuatur, & ponatur fuper Ipfam rboidas. Alterum notar,ijs verbis. puluiscitrinus,&: oportet quidem vt duplicent 3 Etfecundum veritatem&c. quod psulo cHobfcu- labia fifturcecutisfolum,praeter quödeontan- 1° rius.Videtur tamennoflrafentetiahocvclle .Eit qua- gantur cartilago,Sc päniculi in aliquo;& hoc eft doque,vt angina,/i eius caufam, materiavi [peffes, iudicium huius fiflura;, quamuis non cadat ad /inguinis mifßoncm differri admittat, nempe, quum no hanc intentionem, Nam 11 exiftimatur,q> in illis exfanguine vel ex calido ac tenui humoreßc, vel etiam cildem ligamentis fit apoftema, & nocumentu, quum corpus fanguine non redundat, vel quum virtus non oportet vt adminiftretur fciftio.Quum au* valida non cH, tunc ergo prattabit, vt vom feBionem tem fyncopis fuperuenerit azgro, <5c timetur q> ad morbi vfque cottiancm differasrobita enim cottionei compleatur praefocatio, incipiatur a clyfteribus vires qu# perfanguinis mtfßonemproftrata non funt, ■ • fortibus,& phlebotometur vena, quae cft fub lin quibufque diutius pugnandum contra morbum non eftt gua,& phlebotometur vena frötis, & appenda- & euacuationemfanguinis (praf'crtimpartitam, qua, turventofa; fuper collum,& fub mento, cuinci- 20 hic author proponit) ferent, & pr&terea materia, qua fionc,autabfqjincifionetEtfifucrit caufa pne- inflammationemfecit,concoffaiamfacilius educetur* focationis eius,& lyncopis eius,fubmerfio, tunc Hoc fere videtur velle jluic. cuius rei ead.m fortaffe conuertatur,vt currat aqua, deinde fuffumigeii **tio eü,quam lib.r.fen.4.. quum defanguinis mUfione C1p<1 tur cum eo,quod habet fortitudinem, & odore in cottione obeunda ageretur,ex llipp.attulimus,Cate* c^.z7. bonum donec reuiuifeat. Oportet autem, vt il- rapcteexHrp.^.dcrat.vi&.inac.Ca!.6.decömp.med. cap33.cap.70 le,qui euaferit a fuffocatioaes [vehemeti, [phle Ver loe.Tralliano lib.q.Taulo lib.$f & 6, Vide cr CtU Cjr-4» qB^xßriftura. botometur5cdyfterizetur,&forbeataliquibus fumlib.q.& Jlretfrum i.de amt.morb, diebus iorbitionos ex farina ciceris, & lac, aut aquam carnisjn qua difloluti iunt panis ,& vitellus oui. Et fcias quod omnis.qui habet dolo-30 De vna,&ambabus amygdalis. Cap. 12. rem gutturis, melius eft fugere fermonem ex ^ JStisquandoqueacciditcatarrhus apoflema* eas,ita vtprohibeat anhelitum, & quandoqj nioJlißcatur vua praiter apoftema, Sc Id igeteo, quod conftringiteam, & exficceta [ cx materia , ipfam, ] & quandoque indiget incifione, & ap- a B. ipfam, cx propinquat cutationi pra’focationum. Et cure* & cal1' tur in principio cum linimentis, bin quibus fit bßi&clTm f,ci_ faälitatisobCerUatiö] &adminlftrcnttircfi pen luate tangatur? tcrptrdurantcf ad animi deliquium ducens, in ea vero 4° lia,digiti nanq-, in non lua horac^ [ ] c f B. & abf^ua qu<£ imbecillior fit, per vices detrahens, Saab triplex quandoque laborem afferunt. Et in illa qua» ma fja!uatc* caufa efty cur [anguis ad animi deliquium educatur, vt gnaeft, & parua; i nflanimationis,ad mini ftren •* «omm Gal.i.apb.magnafebres,maxima inflammationes, & turpontica.Inflammatx vero conuenienseft il- dolor fortis, quod tamen nmnifivalentib, viribus eH lud, quod cft vehementis infrigidationis, ficut agendum. Jit fi tantam vniucrftm [anguinis euacatione aqua folatri,& ficut femen de rofis,5c folia eius: vires non ferant,tunc,quod confulu Gal. lib. de curat. vtrifq^enirn ineft operatio fortis. Et ex eis, qucu Cap. u. rat.per fangtmijf.partienda vicesfunt, &per cpicra- funt fortiora in hoc capitulo, funt guiiinu ara- fim agendum. Quare,quum angina acutifßmus morbus bicum,& dragacanthum & farcocolla Sc d [ nc- fitiConflatquam, rette ab authorenofiro fanguis ad ani- feftengi ] linita. & etiam balauftia: partes dux B,n Rcnc^* mi deliquium vfque (excludit animi dcfeftnm) aut rei- 5° aluminis pars, j,conterantur, & cribellentur cii e c r cribello dc ter at a edulio probetur, & quam perperam a quibuf- [ orali ] & adminiftrcntur cum fpatula haben leta.’ dam tacite carpatur, $ repeti f anguinis miffionem conte caput incilum in latitudine. Ef quandoq; ad-fulat.Et fi enim laudat J.uic.copicfapi eduQionem.ca^ duntu r in eis crocus, & camphora. & admini- uet tamenfyncopin,qua eumulatiffimam euacuatione ftran tur liniendo, & etiam galla: tritoc cum acc- fequitur 9quod cohibito duplici iam de caufa fpiritii,an- to,& liniuntur cum penna. Et iterum aqua gra- gina antea} nunc varo animi defeffu 3 interire animal nati a ceto fi cum ftypticis, & etiam lapis * [cede- f B.fadcnegi.. difficile non fit, *4emulaturque hac in re Taulum li. 3. negi.} & etiam lapis corrofus adu ftus, & ille qui 7' qui nonfuhito ac femel,verum partita viccfapius ena- nominatur achates, & lapis ala furugie, & fpo- tuandum iubvt,fuffocationis periculum vernus. H<£c dium & lutum figillatum,& armentum, & rob crgQ dcvcn*'Jcftione generatim admonuit, Jit vero 00 aCrefta',.& frudus fpinx a:gyptiaccc, & alumen quonam c loco ducendus fit f anguis, in fuperiori capite jameni, & femen rofi g [ fumantur ] ex eis ficuü g b piato diftum e/l.nunc tamen duo aduertit}fummiin hac cura- cft illud. Et fuftlimigatio cu ramis anethi eft ex ime moment:.Trimum quum ait, , cis,q conftringunt vuam valdc.Et et fuccus gr£ Cura, Cap. 14. 0 B.& eleuar» omnium ana partes iij, & tertia, falis torrefacti xx.partes fumantur, «Scadminiftrentur. Medicamen bonum in difpofitionibus horis. Re cipe aluminis iameni part iij. rof. partes ij.cofti partem j.adminiftrctur emplaftrum cum penna,0 [-.vt perueniat ad] vuam, Mcdicamen bonum ad horam luam. Recipe fuccum granati cum corticefuo,& infpiftetur cum quinta de meile, & liniatur cum eo, St etiam aluminis partem;, falis ammoniaci partem j.s. gallarum moris proprie, in in ftrumentofim ili froeno. Et SI funt illic caliditas, & rubedo phlebotoma; deinde adminiftragargarifmata prxdidain capitulis prasdiftis, ficutgargarifmata cum aceto, & aqua rof. Deinde ^ [ fricetur ] cum rof& aB.eieuetafj fandalis, & balauftijs, & camphora, & rob de f B. alufne*» immaturarum terdam partis, dragacanthiiij. partes. & quando periicnitftatus,autappropin-quat,adminiftra myrrham,&crocum, Sc cypexum , & quse funt eis /imiJia, <5c darGfahan pro-prie,& florem fquinanthi, & ramos bal/ami ; & p [alufnenjadminiftrcntur liniendo,& aqua eorum gargarizetur ,& proprie quando admini-feratur in cis gargarifma decoctionis radicis li-11), & feminis rof.cum meile, Et diftilletur oleu oportet, \/t fiat cum facilitate, quanto magis eft poflibile. Et fi non funt caliditas illic, & rubedo,admini ftra gargarifma cum oxymellc,& fy-napi, Sc aJmuri anabati, & b [fricetur] cum in- b B.deuetm ürumento prxdiäo. Etmcdicamcn,quo c[fn- cB.deuacur. catur,] eft illud,quod fit ex gallis, Sed [moris] co- ^ tritis.Et fortior curatio cftjVt c[fubleuetur]cum faIc‘ammoniac( inftrumentoad fuperiora, extendendo adexte- c B,comprima-riora, cum medicinis ftypticis, farium eft voci conftridio, vt retineatur et hu- deiunt tractatus qu 14 . * ^ iufmodi quidem corporisfimilis lingua: fiftulas , proprietas eft,vt coniungatur,et dilatetur, vt T1ACTATVS P R, I M V S* fiat per illudperculfiouocis Durities uero pan- niculi,qui tegit eam interius,fuit vt refiftat f [fo- f B. aeuitati«. De principijs, & anhelitu, lus catarrhis*] & fputis malis, et vapori fumofo iarrhoruta' r j ° redeunti ex corde, et vt non mollificetur percuf jpe anatomia epiglottis, & cann#,&pulmmi$, fione vocis, eiusautem diuifio in primis in duas Cap, J. 1 partes fuit: quoniam pulmo habet duas partes * fed eius ramificatio cum venis quietis fuit gf [ g t B.&puiraa. C Anna quidem pulmonis , eft membrum ] vtexeis accipiat nutrimentum. Com _ compofitum ex cartilaginibus pluribus, ftridio autem orificiorum eorum fuit, vt h iura penetrati’ qux fiint circuli, & partes circulorum; quarum [ menfuretur in eis rcfpiratio arteriarum ye aeris afpirati in alix alijs continuantur. Qux ergo ex eis obuiat nientium ad cor, vt non penetret in eis ad ip- eis ad arterias : meatui cibi, qui eft pofterius, & eft meri, fada: fum. ] nam fi penetraret, faceret peruenire fpu* &“eane“ect fiunt diminuta:, & propinqua: femieirculo, & tum fanguinis5 haiceft ergo forma canna: pul- in eis adipfain pofita eft ablciffio earum ad meri, & eontangit so monis, Epiglottis autem eft inftrumentum ad fmguis veifecu meri de ea corpus panniculofum,non cartilagh complendam vocem, et vt teneatur anhelitus, quum fit eius fitusad anteriora, & vt tus, ita quod non cadit ad cannam aliquid nifi fit durities eius caufa ad hoc, vt perueniat vox, in quibufdam horis, in quibus fcftinat degluti- aut adiuuet eam. Et fada eft eius compofitio ex tio, antequam compleatur motus ifte, aut acci- cartilaginibus pluribus ligatis cum panniculis, dat cibo motus k ^propter meri conturbatum^ K B ad meric. b B.aggregatio. v t fit ei poftibilis extenfio , & b [ coniundio] quare non ceftat natura laborare in expulfione tUrUaus. apud attradionem aeris , & refpirationem, & eius cum tufti.Et nos quidem iam diximus ana non doleat ex percuftionibus, qua: accidunt ei tomiam cartilaginum epiglottis, etlacertorum defubtus,dcfupra. Etex attradionibus, qune eius in primo libro. Pulmo autem eft compofi- aeddunt ei ad extremitatem eius, eft vt quum tus,ex partib quarum vna eft1 [canna,] et fecun cB.ambitumha nocumentum accidit, non dilatetur neque c da eft rami arterias venata:, et tertia eft ramimf teaaiis, J beat. Aüa Utera [ coanguftetur, ] & fada eft rotunda, vt iit fe- [ ] quos proculdubio coniungit Ca- commumceturv curior , Sc magis incolumis, 8c 11011 minuitur ro mollis,tara, aerea, creata ex tenuiore fangui- adea,quodde ipfo tangit meri, nifi vt non com 5° ne,et fubtiliore, et illud eft etiam nutrimentum primat buccellam tranfeuntem ipfum : imo cius,et eft plurium meatuum » [mollis,et rarus] pertranfeat a facie eius, quum extenditur meri, ad albedinem declinans, proprie in pulmonibus ra$cok>radalbe ad amplitudinem, defit concauitas eius tunc, animalium,quorum integra eft creatio.Et crea- dinem eft. quafiadiuuans meri, quum incipit meri extern tus eft rarus, vt in ipfo accipiatur acr, et digera- d i ad ipfam, & penetrat in ipfum, & proprie in tur in eo, et expellatur fuperfluitas eius ab eo, fi- d B. quae non deglutitione,d [neconiungatur]anhelituiquQ- cut creatum eft heparcu 111 comparatione ad ci coiuungitur. niam deglutitio necefiarium facit, vt cooperia- bum.Et eft habens duas diuifiones,quarum vna tur canna pulmonis fiiperius, vt non ingredia- tendit ad dextram, et altera ad finiftram. Etfe- tur eam cibus, tranfiens luper eam , & fit coo- dio quidem fmiftra,duos habet ramos,et fedio c B,cartilaginis perturaeiuscum fuperpofitionee [cartilaginu dextra habet tres ramos. Et iuuamentum puh anus, flantium ] fuper meatum. & fimiliter eius,qua: monis olno eft attradio aeris. Et iuuamentum nominatur non habens nomen , Sc quum fit attradionis aeris , eft: prxparatio aeris cordis deglutitio & vomitus eius inu i gentes coopertu- pluris, quam ipfum, quo indiget in pulfu vno. ra m oc meatu, non eft polfibile vt fint, quum Et iuuamentum huiufmodi praeparationis eft, 11 anhelitus. Et creata eftpropter vociferatio- vtfit animali quü fubmergitur in aqua, et qua- nem res,qua: nominatur lingua fiftula:; conftri- do emittit vocem longam, continuam, impetta apud extremitatem cann®. deinde dilata- deintem ipfum ab aa|>tatiad pann;cu_ lamine quidem duo funtforamina ,quoruma- ium. ius eft tranfitus meri, & arteriae magnae, & per vnumquodq} eorü, aut eft pars nutrimenti, aut 10 minus efr tranfitus venae, qux nominatur alha- fu^'fd^iueria c^^ac^cns penetrare« [lubricitate,] Sed aqua eft locadiitribui1.3 ac* nutrimentü corporis,& aer eft ad nutrimentum fpus,& vnumquodq^ duorum,f.nutrimen tum corporis,<5c fpiritus,eft corpus compofitum P B. Ahahtera. non fimplcx.Sed iuuamentum p [extra Sion is] puimonis°dt ex Fupcrfluitatis aduftx fpiritus, & eft cius fumoft-Laio. tas,q [ & ] pulmonis eft ad introitum aeris frigi-q B.iuuamentü di. Iftenanqueattraftusiam proculdubiocon-vero dihtano- uerfus eft ad calefa&ioncm, quare non confert bari, & eft vehementis fufpenfionis cum ea. incarnationis. t b. in comple- canna,<5c arteria venalis communicant r f [ mento operatio ms anhelitu, & nutnendo pul- arteria venalis , . ,. « Ji / ~, & vena arteria» monem ex fanguine digefto claro vementeex liscöicant. corde.Garnis aüt iuuamentu eft vt oppiletf [ri- fB.vacuitatem. mas>j & coniungatramos.Sed eius raritas eft,vt re&ificet attractionem aeris. No enim eft vt no t l.ea. n B.inflatur. *Afpera arteria , & pulmonis anatomen habes ex Gal.hb.q .devfu par ,6.paffim,habes & ex ^inflo.^.de Cap.i.&dein- ^ ^ ^ __________ par .animal.Et ^duic. quoque 13. de natura animal, repe CCPS* in temperando fpi ritum. Ramiftcatio autem 2,0 tit.Jtt vere vnum hic de pulmone feribit quod & Gal. venarum > &. cannx in pulmone fuit, quoniam 6.de vfupar.&Hippo.in libello de corporum refeflio- cap.4. ne -.pulmones videlicet quandoq; lobis conflare,ob eum, cap.io. fenfumfaftis, vtj.de vfu par. habetur, quod his veluti manu quadam pulmo ipfum cor ampleflitur, vtfacilb, & tuto dilatetur}comprimaturq-,.Caterttm ( quod et re centiores diffcäores oflendunt) in hominibus re ipfa quatuor tantum funt lobi, quamuis aperte in brutis quinq; numerentur. cuius certb varietatis ea videtur eße ratio, quando quidem, quum a iecinore adt concaua penetictaer nifi in canna tantum,imo quädoq, erferatur vena,difletautem in brutis iecur ab ipfo cor vadit ad coi pus pulmonis ex t [exeo] 1 de non parum; tutanda ipfi vena cauaflrato opus fuit, eft apparitio in multiplicatione, & vt adiuuet . r • ,• r r_: etiam in conftriftione,ad expulfionem.Eft ergo praeparatus duobus motibus,& £pter hoc u [ape ritur] pulmo cum fufflatione. Eius autem albe-do eft propter dominium aeris fuper illud, quo x B. adu en tum nutrjtlir propter x [plurimam eius frigidita- eius p uriinum ^ 3 Efus vero partitio in duas partes eft, vt non e flet anhelitus propter nocumentum adue niens vni duarum partiii, & omnis, ramus eius m eo, cuius munus in his quintus ille lobus concanus perficit. Jit i homine nulla,aut pauca inter hepar, & cor ipfum eft intercapedo,nempe quum duo haefolo tranfuerfo fe pto diflinguantur:vt propterea fatis tutum vena illius caua a iecinore ad ipfum cor futurum fit iter, prater-quam quod quintus ille lobus illi fubfler natur. 2 Et iuuamentu huiufmodi acris &c.^4liudanimad-uertit,quod & Galenus non fcmel, dc infpirato perpnl monem aere: nempe eius effe vfum dicit, vt cordis con- ramificatiir propter illud in duos ramos. Quin- 4° temperet calor em,& eius fpiritum fui fubflatia tenui, ^ni in Interi» rlpYfro - oft* IcftllS tllu- t:** tus autem,qui eft in latere dextro, eft lcftus lub ftratus venx,qux nominatur concaua: & n5 eft eius iuuamentum in anhelitu pluicimu, Et quoniam cor magis fuit decliue parumper ad lini-yB-inueniturin ftram,y [additur in partefiniftra,quod occu-parte finiitra oc fpatium pedoris, &noneft bonum vt pul-XÄI moni fit in latere dextro additio cxiftens venis mdextr.i,& fuit fubftrata, quoniam iam cecidit] neceflitaseius. bonu ^ fit pul- £t pulmonem quidem cooperit panniculus ner atq; aerea inftauret. Ex quo con£lat,nouum non effe in-uentum,quod quidam putant,pulmonis effe vfum,vt in eopraparentur vitales fpiritus, & peni generentur. jLt vero ambigere quifpiam hic poterat, an attraflus il leaer vitalis fpiritus alimentum fi t.pcfpandet author, ficuti aqua,qua quotidie in cibos,& potus venit,membra folida non alit: fed vehiculum tantum est alimenti quo ea nutriuntur: ita & infpiratum hunc aere non nu trire quidem vitales fpiritus: fed veluti vehiculu pra• moni in latere uofUs ? vt fit fecundum quod fciuifti, fenfus ali- ficirefefe illifpiritui, quo demum vitales almtur.Qupd ta venae, iam adiit. Se°„s tubftra quis aliquo modo, & fi non eft intrans tameu ,quum eft cooperies ,-quamuisipfepulrtlo fit fubftratus cordi, leniens ipfum, & eius tutamentum. Pe-dus quoque diuifumeft in duas concauitates, inter quas diftinguit panniculus,ortus ex oppo-fttione mediationis thoracis. Et non eft trafitus abvna duarum concauitatum ad;alteram ,& ifte panniculus eft in veritate duo panniculi, aqua non nutriat, alias a nobis explicatu eft. JLt de infpirato aere,an uitales fpiritus nutriat, necne,uidetur Gal.teflimonio j.deplac.Hippoc.& Via. necnon Hippo.lib.deflatibusfuftineri,q> nutriat.inflau- eftconiu ndusin pofteriore parte fui cum fpon- rantur.n. vitales fpiritus infpirato aere, quo etiam pro n /** *______ r _ 1. I . C'_! ^ V« R rtr TI1 1*-, ^ (1 ... X.... — AA. AM J.a. «14.4MA «4«4 ^ B.eft obuians dyijbus, & fuperius, r [ vt defendat ambas fur Aculis ambab. cujas>j £t intentio in creandoeos fuit, vtfitpe-dus habens duos vetriculos,quatenus ii eueniat vni eorum nocumentum, fufficiat alter ad faciendum anhelitum, & eius intentionem. Et ex iuuamento eius,eft ligatio meri,& pulmonis, & membrorum pedoris ad inuicem. Velaminis autem iam diximus formam, & iuuamentum hibito exftinguuntur. Quare, quamuis non dixerim nutrire huncftatim; vbi tamen cum internis emeris fpi-ritib.commiftusfuerit,nutrire exiflimamus. Quamo-brem fi quis pro Gal.refpodere velit; dici poße uidetur, no eandem de attraflofpiritu eße rationem, qup de in-gefta aqua.Differt maxime aqua a folida corporum fub-flantia: at infpiratus aer cum uitali fpiritu,quo ad mo dum fubftanti$,non differt, vt propter ea,prohibere nihil hil dcheat* quo minus vitalis ilU infpirato hoc nutria-Wr^quum difficile admodum non fit hunc mllius ßb-flaMiam verti ? m complexionibus pulmonis}& ßgnis difpofm-n%m eius ? Cap. 2. Tcamus itaque, cp complexionem caljdam , „ llgnificant amplitudo pedoris,& magnitu dp anhelifus • & quandoque duplatur, & exfuf- 10 ftatjo,& vpx,& a [operatio] eius,& quod parum nocetur ab aere frigido,& quod plurimum a ca Iido,& q? accidentia fitisfedat aer frigidus ahfq; b B-Alialitpra. pQ.tumuitoties.Et accidit ei plurimumbfinflam frequgnwaanhe j-natio.] & tuffis.Frigidam vero complexionem ßgnificant, paruifas pedoris, & paruitas anhelitus,& vox, Sc aeuirasamborum,<5f quod nocetur ab omni frigido, & multitudo generationis fi cum tuffi leui, tunc materia cftpropinqua premo cannae, & ei quod (equitur i pium. Et fi 11011 fpuitnificumtuffi plurima;tunc materia eil profunda,& eft longinqua. Et quandoque af fodantur nocumentis membrorum pedoris,Q-«na membrorum longinquorum * ficut verti-So in appftematibus velaminis, & ficut rubedo 'faciei in apoftematib.pulmonis. ^ K % 0 T y* T l P X E ^ De notis,quibus pulmonis temperamentum dignofea ^ Wyeademfcre & GalM.armed. & Vaul.li. 1. Vnum hic tamen author ait}qupd miretur fortaffe aliquis, ne-pein calida pulmonis temperatura, quandoque duplicari fpiy itum. Jit hk etiam de frigido pulmone ideprpr-fus fer ibit. Quomodo autem ex contrarijs caufis ijdem effectus nafemtur ? V a ucis,dupli cata refpiratio ex ea, c lore,etiam magna efl,vt Gal.^.de difßc?vefpir, fitqi u£c phlegmatis in ipfo. Et multoties quidem dupla- lore,etiam magna t■/ ,v a . jji . ip >, j q, a. fis. Complexionem autem humidam, fignificat multitudo fuperfluitatum, Sc raucedo vocis, Sc ftertitio, Sc proprie quum fuerit cum materia, Sc fuerit declinis ad fuperioraA defedusad elevatione vocis, no propter debilitatem corporis. Siccam vero complexionem fignificant paucitas fuperfluitatum, Sc afperitas vocis, Sc fimilitu do eius cum vocegruum, Sc quandoque eft illic dyfpnoea propter vehementiam fpiffitudinis. ex frigiditate parua ett,fitjüe id ob compreffionem3ob-turationem>aut coa1 ft itionem infpirandi organis, prg-fertimque pulmone. Quare,quia frigidusnam apulmo 6ingufliores a natura capacitates obtinuit, &prgme* pb frigiditate malb concoquit, frigidis & crafßs excre-metis, infarcitur, utpoümodu Lberefpirare nequeant, qui ifaaffeßißnt, duplex ergo ajfeftus eft duplici ortus caufa.quum altera fpiratio duplicata & parua , altera magna fit Vnaquxque autem harum complexionu quan ™ pe^[ apoflematibus.] accidentibuspulmoni? Cap. 3 doqueefl: pulmoni naturalis, quandoqueeft aB. _ nibus. ei accidentalis, & cöicant in aliquo,Sc differunt in aliqiiQ,Ilia autem in quibus communicant, ilint /igna pdicl:a,ni/i illa, qua? excipiemusppft. Sed ea in quibus differunt,funt duorvnum com eft,quoniam quu complexio eft naturalis, fignü eius eft ftans fecundum natura, Sc fi eft acciden- talis,eieftfigimmacckkntale,6ciamaduenitei, ___________^ jiifi fit fignum de genere eoru, qua^ non accidüt turam,] & aegritudines communes. Et quando- vt peruematur Jlifi natura tantum: quoniam tunc ügnü eftna- ^ que multiplicantur aegritudines pulmonis in ad cUu uram’ PVlmoni quandoque accidunt^ [ apoftema* b B.^gritÄ ta appropriata] membris partium fimilium, ?PProFmv xgvitudiiKs officiales, & proprie oppilatio in venis fuis Sc partibus cannx ipfms.Scproprie in venisgroHioribus, Sc in raritate corporis eius. Ut quandoqueßuntpropter caufasoppilationis [ intra ipfum,yfquequoperueniaturad cooper- cB.omnes,ItJf turale, cuius fimile eft magnitudo pedoris, aut paruitas eius,& fcias q? magis propriae fignifica-tiones eius, fecundum difpofitiones pedoris, 6c pulmonis,eft anhelitus in frigiditate fua,& cali-ditate lua- & magnitudine cius, Sc paruitate ip-fius,& facilitate i piius,& eius difficultate, & foc-tore, & bonitate odoris eius, & reliquis difpofi-tionibus eius. Et fi militer vox et 1 hmöi re, ficut illud quod fignificat illa,q ftrangulataeft q) nocumentum iit in lacertis dilatantib. Sc rauca q> nocumentum fit in lacertisconftridiuis, quum nocumentum eft in lacertis,& fimiliter tuffis,5c fputum,& pulfus.Et iam declarata eft tibi qualitas fignificationum anhelitus, & qualitas fignifi cationum vocis, & qualitas figniricationu tuf-fis,& qualitas fignificationum fputi, Pulfusautem 5 & quod iplefignificat fecundum complexiones,& aegritudines,iam fciuifti.Et pulmo qui dem viciriatur’cordi, Sc fignificationes difpofi-tion um eius, funt fu per ipfum fortiores, <5f pulfus eft magis figniücatiuuseius, quod fequitur d ramos c [ncruorum] pulmonis.Et tuflis eft ma- nc ,&SbiS Sis %nificatiua illius quod fequitur cannam,& tas mordicatio- carnem pulmonis. Etfenfibilitas grauitatis, eft ^!s f {f l]nf ^ ^gftifieatio propria,quod materia eft d -j* [ tio propria , q, . • . o -J Bwtcmeit, in panniculis,^ laccrtis?5c quum non fpuiturni hyeme, & autumno propter vv\v\\t'\tudinemca-tarrhi, & proprie in autumno pluuiolo, poft ac-ftatem ficcam feptentrionakm. Et aer frigidus nociuus eftpuVmomaVififit a calorelxfus vehementi. Et multoties quidem perducunt aegritudines pulmonis ad aegritudines hepatis,ficut per ducunt vehementia frigiditatis eius,& veiicme-tiacaliditatis eius, ad hypropifim,<5c fimiliter ^ velaminis, I OT^ZS. T ulmoni omne morbi genus poteft accidere: & intemperies,& mala compojitio>& continuifolutio:pr%-fertm vero inflammatione corripitur, & pulmonia a noftris vocatur,gratis vero Trep/ff-rei/^ori*: & vlceri* cs?i9, bus, obÜruttion 'e: de quibMulta Gal^.de loc,ajf.& Aph.*3» Hippocr.z.de morbis, Vnum notat hic author, quod & Cap-7> Ilippoc 3.apb,quod hyeme, & autumno pulmonis affe~ Uus oriantur ob catarrbi multitudinem. Sed aliud praeterea fubdit, quodfere Gd.J.deloc, ajf,bydropemfieri ex pulmonis morbo iecinori communicato. Sed Hipp. 2.de mcrbiS)hydropem in pulmoni fieri affirmat nonaf feffio fortaffe iecinore: ait Ji.bydr opem i»ptimorteperj, qua febris & tuffi s tenet, & ac eruat itn refpiran , pedes tument, & vngues contrabuntur °Jn^es'> ^al #gerpatititr9quaHaquifttppuratusfit;fed c im* diul urnius: quibufdam etiam intumefcit venter, fcrot 11 & facies ,vt quidam putent ab inferna id eßcaluo. Ehm Iccum viieydigmm, & animaduerfione. De cura pulmonis* Cap. 4. ATtcndcquod dicitur in capitulö afthma-tis, & anhelitus > & permutetur ada [illud ex eo, ] quod communicat ei in caufis xgritudi- morbis bydropem pulmonis facere adnotnmt, & craf-fos.pro quorum notis pete GaL4.dcl0ca.aff. Fnum hic caP*8* votat,materias ficcas diffidite pulmone educi quia flatus eas expellens cum tujfi, non cis adb&ret. Sane meo cap,s. periculo affirmarim imitari hoc loco autborem Gal. ipfum co <\.de loc.aff.ac dc tenuibus humoribus,non de fic lis verba facere, mendumque in codice tffe; ac legendum. [Et materias qnidem tenues&c.] non, vt vulgo. Et materias quidem ficcas. ] Js(anque ficciora excerne- nuni. Et quandoque excitatur pulmo cunreo, 10 taPr°p*erea non facile expuuntur,quod magis funtvi- fcida, non quod flatui non relunüentur „verum hoc te-, nuibus incH vitium, vt inter tufßeridmi, ab impellente aere diuifi cedant, y efLuanttque lentus verum, aut valde craffus abßergi neqm.vel occurrentis fpiritus vio-lentia cduci3vt loco citato Gal. quod eft licut clcuatio vocis, Sc ficut anhelitus exfufflationis, vt fubtilientur per illud fuperflui tates eius. Et adminiftrationi quidem medicina rum pedoris-, ineft propria forma.Opörtet.n.vt adminiftrenturfadse pilulas &ele&üariä in pluribus,retinendo ea in ore, Sc deglutiendo, quod refoluitur ex eispaulatim,vt prolongetur fpatiu in ore earum in pertranfeundo cannam, Sc rei' teretur, Sc perueniat ad cannam Sc pulmonem & pioprie quum dormit reiupinus,& b [ hume- 2 0 m «r Edicinsc pedoris funt medicinse,qucc mu- Arr»!- ir’r'rf’AC nnt (pnnnnfnr nn m Ia /B .. ^ ~ ~ ^ . . ' De medicinis peBoris fingularibus , & compofitis , & forma adminiUrationis earum. Cap. 6. det] lacertos omnes, qu i fequ un tu r p ulm onem, & cannam eius. Et propinquior modus declinationis fuperfluitatum pulmonis,eft latus quod merifequitur, quapropter iuuatur vomitu plurimum,quum non eft ibi,quod prohibeat. JL 0 T T I 0 7^ E S . De pulmonis curatione agens,de vociferatione et ma cap. ii» Cap.i. JVI dificant pedus, Sc funt fecudum ordines, Ordo primus eft ficutfarina fabarum, Sc a qua mellis, &: femen lini aftiim, Sc amygdala:, & vinum dulce. Nam ipfurn vehementer aperit oppilationem pulmonis,ficutipfum vehementer generat oppilationem hepatis, & quemadmodum fcies in capitulo hepatis.Et ex frigidis ferne cucumeris,& bateke,& cucurbitae.Butyri vero» quum folum adminiftrarur, maturatio eft plus: gna qiioq; refpirztione meminit,quod hac authore Gal. 3 0 quam eius mundificatio. Si autem degiutiatur 2M tuen.valet. thoracem exerceant, & corroborent. Qua vero medicamentoru forma effe debeat, quib.pulmone affecto vtendum efiq.de comp.med.per loca, habe tur.Illud tamen femper aduertendum esi quod & Gal. ßpF> medicamenta ob loci diflantiam difficile integra ad pidmonesjproptereaq; validiora expeti, ni fi forte lambantur. b S er movniuerfalis de anhelitu. cp. 7. fiCLlt anhelitus interci fus, ct anhelitusprxpara. iB.feterat. . tus,et anhelitus d uplus, et anhelitus (hffocatus |« Jo'J Nhelitus completur duobus motibus, inter et anhelitus violentus, et habens1 [f fetiratj fi- tas. quos funt dux morx,fecundum quod res cut eft in apopiexia , et fimilibus. Et nocu- % t B.excw^ fe habet in pulfu, nifi quia motus anhelitus eft menta, qux accidunt, funt in membris anhe. voluntarius,qui poteft alterari cum voluntate a litus,etKf[ helitu, aut funt curfn natu rali, et pullus eft naturalis purus. Et ]in ptincipi/s in membris an* intentio quidem in anhelitu eft, vt impicat pul- eorum,1 [et] ineisqux communicant cis cum Firnis,aut. a B.pufibus, monem aere frigido, donec prxparctur 3 [ prx* vicinitate. Et membra quidem anhelitus funt1 ■ < ' epiglot- A cpiglcttis/5c pulmo,canna,6c vense non pulfa alloqui naturales funt,voluntaria quoque iriflrumenta tiles,& arteria:,& velamen,Öc lacerti pedoris, & ob fiftunt,v eluti quando egerendi,meiendique defiderio ft 'fl pcclus iplum. Nam nocumentum quandoque qnu\vrgemur,ipfinihilominus alio fortaffe negocio im* .ii , muni. fit m iplo peetore,quum eftin [ debile] & paruü pediti naturalem eam actio nem cohibemus, vfi tamen & adiicnit ei propter illud in anhelitu nocumc- voluritarij mufculi,qui ad veftcam & anum eft ferui- tum. Lorum autem principia funt cerebrum ip- iio,ita & in refpiradi munere euenire.quuenirnalioqui ium,& nucha ctiamrquoniam ipfa eü ori^ove- naturale hoc fitxper fomnu enim fpiramus,atqueid qui- iaminis. Nalcitur.n.plurimum eius ex pari quar dem furnmo ordine & regula,quod de nulla Voluntaria. nB.exquinto& toneruorum nuchae, & continuantureirami11 actione per fomnumaßerere eß,(licet enim quandoque fexto. [ quinti,&fcxti ] & ncrui ad ipfum venietes. Me 10 ^ctenus brachia,&toto torpore commoneamur, id ta- braautecöicantia cum vicinitate,funt ficilt fto mennonperpetuüefiinfimno:atfpiratioperpetua cß, machus,& hepar,& matrix,& inteftina, ad 2° tiseius:aut acuitatemqualitatis ipfius,eftconftri ?. öiof[ ] cxfufflatiua. Etfieftneceftitasextin fum. guendi ignem inflammatum, eft dilatatio ma- f t Bmagoa. gna.Et quando contingit in homine, vt non fit .magna: attra&ionis aeris,imo par me, deinde ftt magnae extradion is fpiritus, vel anhelitus, eft il-ludfignificatio^quod calidita innata eft dimina ta, & extraneari ntrans eft addita . Et caulae in hoc,quod hrec omnia membra laboriofo motu affliguntur,funt quatuor.Ipfa enim autfunt ita — —-------- J * 1 -- -- magni,funt caufaepulfus magni.f tres praxii&e. 3° propter caufam magna; necefli ratiSjqua* eft pro Ex exiftimatur a quibufdam, quod paruus eft ille,qui completur motu velaminis tantum, & illud non eft verum abiolutc. Nam quamuis qua doque ftt ille,qui completur motu folius velami nis, paruus 5 q uandoque tamen eft ille ecqualis: ^qualis enim non eget motu,nift velaminis,quu velamen eft fortis virturis.Et quandoque eft an helitus paruus, quamuis membra pedoris ora mia moueantur,quum funt omnia debilia.Non J I w/ •> • pter inflammationem caliditatis,in parfinuscor dis,& pulmonis: Aut propter caufam debilitatis in ipfis lacertis moti nis: A ut propter cornum nitatem principiorum, ftciit eft in fine hedfioe, & phthili, & in collectioneg [materiei: ] quo- ^Bjanie;, niam ipfa debilitat virtutem; Aut propter xgri D tudinem inH tumenti ei propriam 5 Aut pro-pter communitatem eiusprqdidam in eo,quod praeteri; t ex fpaftno a ccidcn te ei :hf [ ] au t h fB.aut para* aB.eft ncceffi tasad temper» sum» 1 ^ ^ v ■*- 1 ew V v X A. ß V^V X XXX 4XJ v XX vVi W CIJ xv> vi « II J ^ J * enim lufficit velamen folum ad anhelitum,qui 4° malitia complexioms,au t apoftemate^aut dclo- »A-vine nprrnp ti 3 f nprpffcnMnc r>(V A nt- I*, l b B. alialitera, ex ipfa dilatatio pulmoni. «B.confiderata d B. invtquo-tiefcunque mo-«entur in ipfo lacerti omnes , tunc fit anhelitus magnus im* ßto elt quum. eft neceftarius, neque fxa [ neceffarius eft asqua ÜSj] imoeftneceffarium, vt omnia ei affoeien-tur- Amplius non eft fufficientia in attractione aeris,& eiusedudione, accides omnibus, quod ftt ftmile ei,quod eft a velamine folo, fi eft incolume,& fanum, & forte, quoniam non eft neque vnum ex illis membris fufficiens ad dilatationem integram, neque illius quantitatis , vt quando ilii aggregantur adiutorium alterius re,aut alia re: Aut propter prohibitionem in lacerto accidentem a dilatatione , iicut eft repletio in ftomacho a cibis: aut ventolxtas , quum pertranfit terminum,quoniam * feparat‘}inter . velamen,& dilatationem.-quafinonK- [dilatat] ^ ipfum folum:Aut propter conftricfionem mea tuum,qui funt epigiottis,& rami cannae,& arteriae,& qui continuantu r eis ex meatibus anhelitus,ficut raritas, quae eft in pulmone ^ quoniam ’— " r ^ * . proueniat^ [ex omnibus dilatationibus pulmo 5° quum ipfe impletur humoribus aut multiplica- nis] aqualis fufficiens. Et illud eft propter debi- ’ * ^ 1 : : '-r~ litatem virtutum,aut coftricfionem meatuum, ficut accidit in peripneumonia: verum oportet vtfit magnitudo anhelitus0 [ comparata ] cum quantitate eius, quod de aere in ipfo exercetur recepto,&eoqui redit: & non completur illud nifi motu omnium lacerto rumpedtoris, &c eorum,qua: fequuntureosj deinde non conuerti-tur d [ donec fit motus omnium illorum , quee tur in ipfo oppilationes, aut accidit in ipfo apo-ftema.Et ifti quidem funt,ficut patietes afthma, & habentes faniem,&peripneumonici: Aut pro 2 pter negligentiam cum neccffitate, aut paucitate necefli tatis,ita vt prolongetur fpatium inter duos anhelitus,& fitneceflitas anhelitus magni reftaurantis illud quod accidit ex1 [negligetia] ^b,diminui ficut eft pulfus habentis permiftionem rationu, ne* l -— .......—- «.v, «„x , . quum non habet vehementem cordis frigidita- in ipfo mouentur motus omnium lacertorum . 0 tem,quoniam impeditur ab eo, deinde vlrima- Tn fa enim eft anhelitus magnus? imA nnn nß-tur m ipfo.Etexfummahuiuimodineceilitatis, tjon0icfl eft magnitudo anhelitus-.^ [ ] quoniam mul- tis tiplicantnrin ipfo vapores fumofiprocuhhibio, Scncgligit anhelitum a voluntate extractionis anhelitus : vfquequo multiplicatur cum ip!o necefiitas : quare egreditur proculdubio ma gnus ,Et fimUiter eft pulfus, complexio cou is. j * xxxixi xdvvl wV-#L Lt L11 « In fe enim eft anhelitus magnus: imo non eft ni fi quando ad ipfum] mouentur omnes, motu, qui eft vltimus in dilatatione, Sc conftridtione, operando in aere plurimo. Et paruus eft fecundum oppofltionem eius. Et quandoque confe-quiturex vehementia motus membrorum anhelitus ad attrahendum aerem,vt fiat motus d^ '•■f""*' culas non cft cüm illo calore [recipientis anhc eifimiUbficutvlccraeorum,&apoftemaraip. quare poponi* 9uare expellitur ] ad horamnecefticatis, foi um.Signa caularum an! clitus parui oppo- tur. . & rcftauratur cum magnitudine, quod dcficit iitorumcaufisanhelitus magni,notafuuticcun o B.pr^termir- cum0 [expulüone.] dumoppolitionemipsum autem cuius, parui- £nc P , ; taseftpropter dolorem nonpropterconftridio 'Dfignis anhelitus. Cap. nem,ftgnificatinticnfiodoioris;&quQd habens ., dolore fi tolerat dolore & expedat fug ipfum, Signa quibus diieernitur inter caufasmotus pe poftibile cft ei, vt magnificet anhelitu tuum, de doris totius iunt,quoniam fi illud fueritcau cum hoc quandoque accidit inter ieparationcs ät B.plunmx. ianece^^ltat!S,, [ ]<5cvirtusfue 10 anheiituseius,anhelitus magnus, ad quam ne- rit fortis. erit anhelitus plurimus in introitu ip- ccflitas adducit ad tolerantium dolorem, auc b f B.& pulfus. exfufrlatione eius, Sc erit tactus anheli- adducit ncceflitas in iplb ncgligentiam doloris. * tus, & calidus, & inflammatus,b f [ ] & ma Et fadus a conftridione cft e contrario illius to- gnus fignificans caliditatem: & erunt figna in- tius, riämationis reperta in pedore,& facie, & oculis,&: lingua in colore fuo & afperitate iua, 6c in Dcanh. litu longo. Cap. 15, reliquis.Si aute non fuerit ita,&virtus fuerit nö t B aliquo dcic^a>& quafi non fuerit poffibilis.ei dilatatio p St illa, in quo prolongatur fpatium motus 4 * integra,tunc caula conftridioniserit inc [re,6c aeris in attradionefpiritus,& eius redditu, re] eorum qua: numerauimus.Si autem mem- 20 vtpoffit virtus operari in aere plurimo.Et quan braomnia laborauerinr,aut moneantur,poftea doque prohibet magnum & velocem,dolor,aut non fuerint mota motu, de quo fit curandum, ftridio & ponitur longus in complemento cius, «eque extendantur dilatatione integra, ficut vt confequatur quod attradum cftfeolndum Potci quum conatur aliquis illud non a [ eft, ] & inni quantitatem magni,& velocis. titur omni nixu fu per ambas nares, & non fue- # rit illic apud reditum ex (uftiatioj tunc virtus DcanheUtubreui. Cap. 14. motiua,quae eft in lacertis, erit kefa. Ht quando-4 que conftridio eft ex humiditate in canna, & A Nhelitusbreuis, diuerfuseftalongo. Etquä qux fequuntur ipfum & eft cum (ignis in anhe- do aftociatur ei frequentia,eft cauta cius do - litu,fonus eius qui ftertit,& eft ncceflitas cxcrca 30 lor in inftrumento anhelitus,& qux lequuntu c tionis,& eft additio ligni fuper fignum conftri- ipfum,& quando aftociatur ei raritas, fignificat c B.profunda." dionis,totale.qu6d fi illud non fuerit caulä ma- mortificationem innati caloris, f b tunciäcu- g\sc [ inobediens] hac. Quum ergo aduenit cmnt ad pulmo conftridio ftertilisfi fubito, tunc lam cucur- De anhelitu veloci. Cap. j<. nem tuuuo. , , L ( r j nt ad pulmonem] materia ex catarrno, aut currit ad pulmone prius , deinde ad cannam A Nhclitusvclox , cft ille, in quo cft motus fn fecundo, fanies, & pus ex aliquo membrorum ipatio breui,cu m con lecutionc neceffitatis, iubito. * non ficut brcuis,& paruus.Et caula 111 ipfo eft ve hemetianecefluatis,quum non confcquiturin De anhelitu vehementi. Cap. 10. 4° ipfo ,fuflicientia magnitudinis. Aut quoniam neceiiitas eft fupra illud,quod magnitudo ad ip B tu erfiuo Ip St i\le>excuius magnitudine virtus laborat il fam comprehendit Aut quoniam J [magni tu- .1 b raagnicud? motuiaborioio’. tfijperftuacoai&atione] adintroitum, dofeparat]lIcutdidüeft'in.pulfu,&b[illa lepara nieitproliib Se ad exlufftandum cum exitu : quare eft cum tio,]aut eft in inftrumento,aut in virture.Et qua b Ji-^pMiu magnitudine fortitudo. doque cft velocitas in vno duorum motuum bcns* plus quam in alio,propter iimilitudinem caufas V>e anhelitu altoy&fublimi. Cap. u. praedida: in anhelitu magno. Tj’ St fpecies anhelitus magni, in quo necefta- De anhelitu tardo. Cap. 16. X-^rius.cftmotus fuperiorum lacertorum pe- $° doris,& non peruenit neccfti tas in ipfo ad mo- p St contrarius vcloci, <5r cau fx cius fu n t con nedum v.elamen,& inferiores lacertos pectoris. trarias caufis ipfius Et quadoque tardatu r Et ifte quidem anhelitus fxpius accidit in tebri- propter dolorem,a [ quoniam] neccflc eft vt mH a B buspcftilenuahbus. bru m anhelitusmoucatur cum facilitate,& Ipa tioiitatc. De anhelitu paruo. Cap, lt, Ognitio caufarum eius, cft propter cogni- De anhelitu frequenti. Cap. 17 > ti©neni caufarum magni fecundum femi- p St anhelitus,inter quem, & inter illum, qui tam oppoßtionis,ipfius,&de a ‘ 3° apoftematibuseius, quod vehementius oppilat anhelitum,eft illud, quod eft durum: b [ & ] humores plurimi in ipfo, aut groffi, aut vifcofi b B aut, aut aquofi aggregati in pulmone,aut c [ cooper tura] accidens ei ex coardatione vicina ex apo-c ß-daufm. ftcmate,d f [ Jin hc- d fBtCsdid0m pate,aut ftomacho,aut fplcne: authumores cf- r fuß in fpatio propter hydeopißm, aut alia/ ficut fi t ex apertion ibus apoftema rßm i n ven tre infe- plus, fit frcquens.Si autem b [redeat] neceflitas, 40 riorc,non permittentibus fieri dilatationem, c B.Alia litera. virtus. & quando augetur re* troceffio. minuitur prius frequentia,deinde velocitas,po -ftea magnitudo, & fimiliter quädo minuuntur defider.ium,&c [prohibitio,& quando deficit re ditio] 1 lntetion ibus primis tribus,inuenitur rari tas plus,deinde tarditas,poftea magnitudo-.qua re eft egreffio a naturali ad paruum minus, qua ad tardum,& ad ambo mmusquamad rarum. Et fi tu experierislfta in dilatatione Sc cöftridio ne fimul fecundumdiuerfitatem duarum necef Aut fpiffitudo ex ficcitate, aut ftypticitate . aut frigore adueniente pulmoni, & velamini. Aut a ficcitate in neruis, & velamine, & eit melius, vt nominetur difficultas anhelitus- Aut a vaporibus fumofis conftringentibusintrinfecus anhe litum in locis findis. Et quandoque eft caula eius conftridio pedoris, Sc vt non inueniant membra dilatantia anhelitum, ubi expandantur. Et quandoque fit caufa crifis,& fignum fitatum prxdidarum,declarabitur tibi diuerfi- 5° eius eft, quando declinant materia? ad fuperio- tas in additione,&dimuiutione.Quiim.n caufa eft magis ducens in dilatatione ad additionem, eft tempus,quod eft ante dilatationem, breuius. Et quando eft finuhs illi caufa? in eonftridione, eft tempus quietis,qua? eft ante conftridionem, breuius,Sc anhelitus freques, velox fequitur apo ftema calidum, aut conftridionem ab oppilatione. ra.Et quandoque fit difficultas anhelitus, Sc con ftridio eius propter curfum materierum ab apo ftematibus intrinfecis,permutatis ad partes capi tis:& indicat apoftemata poft aures >fi res fuerit magis incolumis, aut m cerebro, fi fuerit pra uior. De {ignis. Cap. 24. a B.narium co De anhelitu * [mouente pulmonem.’] mouente extremitates nariu. Cap. 21. 60 ISte anhelitus fignificat debilitate virtutis, aut conftridionem vehementem praefocariuam in decollationc:autcolledionemb [materiei,] b .. auteflufionemc| [ ] humoris, c tB^eius* Sermo vniuerfrdi de malitia anhelitus. Cap. 22. M Alitia anhelitus communicat difpofitio-nibus egredientibus a natura, in anhelitu, APoftematum pra?focatiuorum rememoratio iam prxterijt tibi.Signum vero apofte- a matis,quo fit in pulmone ipfo, eft dolor a [gra- ^bilis. uis] Sc in lacertis,& in velaminibus pedoris clt dolor pungitiuus intrinfecus, Sc eft fortior, Sc vehementior,& exterius eft debilior, Sc in carti-laginib.pulmonis eft dolor,in quo eft [^conttn b dio. ] Et quandoque per ducitad ruffim.de11 fuerit calidum,c-j-f . ] febris.Et fi- c tB.tunc 1 " gna gna praefocatiui nota funt, cp fit vehementius frigidatur : quare nön fit bona eius dilatatio, apud refupinationem. Signa autem humorum Et quandoque fit propter oppilationem, apud fi funt in canna,funt fputum, aut propter clyftcre acutum no Jtei ' * nat cx eo quod ] cxpuitur,& li funt in fpatio,tüc foluens. & fimiliter, quando phlebotomia in iam permutatur ex latere ad latus,cum alteratio io pleurefl non confequitur neceflitatem.Et opor-ne ia£endi:deinde egrediuntur cum fputo,& no tet quidem,vtlegatur illud, quod (ciripii mus in eft in ipfo cum conftri&ione anhelitus, tufli, de fine fermonis noftri in conftri&ione anhelitus, qua fit curandum. hoc etiam, Dc diuerfitate anhelitus, Cap. 35. Pc praparatione anhelitus. Cap, 2p. ANhelitus diuerfus fit cum eaufis,quae funt fir p Raeparatio anhelitus, eft anhelitus, qui non cut cauf^ diuerfitatis pulfus,& eft eius diuer aduenit habenti ipfum, nifi; praeparetur, 26. illud meatus, & non poteft decimare collum fuum, quoniam confttingitur fuper ipiuriian-"P St ex fpeciebus diuerfi,& eft anhelitus in quo helitus,ficut conftringitur fuper trahentem col-Ej completur dilatatio,aut f onftriftio duobus lum fimm ad pofteriora, &c fimiliter non poteft motibus,inter quos ambos eft mora, ficut eft an declinare pe&us, «Sc dor fu m ad pofteriora. Et helitus pueri, quum plora. Nam fit in eo com- quando rcmouetur hase praeparatio, & proprie preflio, quando dilatatur: & mutatio, quando quandoque refupinatur,accidit ei,vt cooperian jftringitur .Eteiuscaufaaut eft caliditas nuilta, tur ex ipia partes pulmonis,icilicct qua:dam ca- 3 % cäufat ne- qu32 non iuuatur eo quod attrahitur. Imo [ eius rum cum quibufdam, quare oppilant meat um j ceffitatem fuc- extenfiofacitneceflitatem in] additioneiauteft quoniamipfeina [initio] inhuiufmodieftop- ? ß^ice, cefliue attraftiq debilitas in inftrumcnto anhelitus noto, faciens pilatus in pluribus, & in ipfo non eft apertio ni- aesis cum. nece{ßtat:em quietis in anhelitu $ aut eft malitia fi parua, quam deftruit declinatio partium qua complexionis deij ciens virtutem, autexficcans: rundam fuper alias, quare oppillantur meatus* autindurans inftrumentum, 6c eft plurimum. Et quandoque fit illa oppilatio accidens in febri Aus efl dolor in ipfo aut in vicinis eins, autapo- bus,& /imilibus,propter vapores declinantes, Sc « ikma.Etvicinifunf,ficut velamen, Schcpar, Sc iuimiditate^refoIutas.Erquandoquc fitinveri- Jptcn:/bd hepaveft vehementioris communica- tatepropter humores implentes, & oppilantes* tionis quam fplcn.aut eft &g vi tu do officialis ex & apoftemata;aut quoniam lacerti lunt mollifi cis, qux iam numerate funt multis vicibus, aut cati.Quum ergo non dclcendunt ad pai tem pe- eft multitudo fpafmi praeteriti,aut futuri. Et 4-° dum7immodefeendunt ad partemdoui,Scpe* ifte anhelitus eft fignum malum in aegritudini- ctoris,coarctant, b B.&ftbnbus bus b (acutis, Sc febribus.] Quum autem ac- acutis. cidit ex frigore, tunc iple eft ex eis, quae fanat Sermo vniuerjahs ac anhelitu naturarum, febris» & difpofitionum, a uanniaiop pe anhelitu* [pauco*] Cap, 17, Ve anhelitu£tat:w. Cap. 30. ESt, vt fit nocumentum in medietate pulmo T) Veri quidem indigent eduftione fuperflu/-nis,& fit medietas altera incolumis j quarp tatum fumofarum neccflitate vehementi: eft anhelitus medietas,anhelitus incolumis. ^ quoniam digeftio ineiseft plurima, & magis a n6 eftne allidua, Sc a j [ celiicps ip.foruni J)e anhelitu difficili. Cap* 28. ad excmftione ]non eft vehemens vaIde:quoniam pauca, s? vntus 5 B.laboriof^, t"7 St.ut fit exercitatioin acre 3 f labor: ] fiue fit ipfi'non funt completi in fuis corporibus , cc JZ/ ftn^tura,fiuenonfitftri^l:ura.Etcaiifain ip- fuis virtutibus: quaie neceflarium eft, vt cadant fo eft nocumentum membrorum anhclitusfe- in anhelitibus ipforum frequentia» <$c veloci- cunduniquoddidumeftinali/s.Etquandoque tas vehemens, cum magnitudine aliqua,non b t B, propter ^ proptei: inflammationem igneam dominan ente cum illa vehementia. Iuucnum autem an- caufam frigoris . ^ ™di,& fit propter frkus mortificans vir- _0 helitus funt maiores, fed minoris velocitatis, Sud^&quädo tutem inotiuam} aut impediens eam ficut ac- • & frequentiae:b [ & ] ncccffitas con equitur b ß>qt5Uim ^eeit propter cidit, quum eft frigus velaminis bf [ in eis cum magnitudine. Senum \e jj-:- «ppilhtione, & i tus funt minores in c [ intentionibus additio-c B^fpofitipKt & non funt in bus aduuts. iöiue’eft’So” ficut frigus cx aere; aut ftigqsexemplaftropo- paruitate anhelitus decrepitoruni, S^decrcpt. fter malitiam flto fuper ipfum, propter caulam in iplomet, torum anhelitus funt minor , < ^ > cjiexionis ac, autproptcrcaufamin ftomaeho,& hepate,& vehementrasrar^propteri^quodtibi nonoe. fi, ,c a™ quoniam velamen eit coardatum a motu dilatati uo,& propterea quod minoratur eorum anhelitus, non eft excufatio a velocitate, & frequentia, fi eit fufficiens virtus,ant frequentia lo Ia, fi eft virtus debilitata. merfionem materiei,& non eft a [ex] eis ex fuf-flatio afthmatis. Deafflmatj. Cap. 38. De anhelitu balneati. Cap. 32. Anhelitus quidem balneati aqua calida^ma-gnificatur propter neceftitatem, & propter lenitatem inftrumenti, & fit velox, & frequens, propter neceflitatem.Balneati vero frigida, res efteconuerfo. De anhelitu dormientis. Cap. 33 /*"\Vmn virtus in ipfo eft fortis, tunc eius an-V^helitus magnificatur,& fit rarus ,ppter cau fam pradi&am in capitulo pulfus,& eft eius co-frridio maior,& velocior,quam ipfius dilatatio: quoniam digeftioin ipfo,eft plurima. De anhelitu dolentis in membris peftoris. Cap, 34. a B.ex b f B. declara tto cius, c ASthma eft fgritudopulmonis cum quaafpa a B. quicfccnt. tiens] nonmuenitexcufationem ab anhe 1 i tu frequenti, ficut eft anhelitus, quo laborat praefocatus, & feftinatus. Et hxc aegritudo, jq quum accidit decrepitis,non fbrfitan fanatur, neque maturatur: quomodo enim , quum ipfa in iuuer^bus etiam difficilis fit fecundum pluri-mum?& augmentaturapud rcfupinationem.Et heee quidem aegritudo eft ex aegritudinibus longis,habens cum hoc paroxyfmos acutos, fecundum fimilitudinem paroxyfmorum epilepfi#, &fpafmi.Etquandoquefit propter nocumetu. in iplo pulmone,-& in eis,qua: ipfi continuatur, propter inuifeationem humorum groflorum 20inarterijs,& ramis earum b [breuibus] & fu do b B. paruk. . ribus earum.Et quandoque eft in canna pulmo nis.Et quandoque eft in raritate pulmonis, & lo cis vacuis.Etifke humiditates quandoque funt ad ipfum effufe ex capite, & proprie in regionibus meridianis.0 f [ _ ] c t B.&cSmui Et quandoque funt expulfie ad ipfum ex alijs tipbcatione « locis. Et quandoque eft caufa generationis ea-nmi in ipfo,frigiditas eius,& d [ rorificat] pau- najium, latim, paulatim. Et quandoque fit propterhu-d B. incipit. ESt ficutfciuifti a [in]cis,quKpraeterierunt ti 3G morem non exiftentem in pulmone, & arte-biexme:b + f 1 infemim drrlinatad riiseius, imo in ftomacho ,efrufum ex capite, bi ex me:b f [ 1 ipfe enim declinat ad j * ' U. • J JT B.duplicatur, parilitatem & breuitatem,& quandoq;c [ debili tatur,}& quandoq*, eft difficilis, & quandoq; tar datur,quando nö eft inflammatio,& ßtfreques ficut iciuifti.Et funtparuitas eius, & breuitas ipfius, plus quam eius tarditas:quoniam ducens ip fum ad retentionem,& paruitatem dilatationis, eft plus quam ducens ipfum ad facilitatem:& vt noceatur cum magnitudine dilatationis vehe- ri is eius, im o in ftomacho ,efrufum ex capite, i n . rr«. „ e B.ipcsalfto aut ex hepate, autgencratum in Itomacno. hte ^ di^aalikar [prohibitio anhelitus adueniens, quum afeen- vei bhear udius fit,] eft propterea quod ftomachus corrtpri- dens apud M mit velamen, & velamen comprimit pulmo- nem.Ethepar quando infrigidatur, aut ingrof-fatur, quandoque adiuuat ad faciendum afth-ma. Et ifti quidem humores quandoque nocent fua qualitate: öc quandoque nocent fua mentis,qu am ut noceatur cum velocitate.Nam 40 quantitate multitudine. Et quandoque fit, 1 ^ a ^ m J « ^ 1 A.I m av/^11 f/* -4 a/4 i»/\ ov f t <-» n 1 1 Xr 4 1 4 B.cum ea. inflammatio cordis, & calefadio non excufant ex velocitate^quamuis laediturd [ eis.] De anhelitu eius, cuius anhelitus conftringitur propter quamemque caufam0& de anhelitu habentis afflwia. Cap. 35. O Portet,vt filccuratur ei,qui fit cum conftri- £tioneex parte vclocitatis & frequentia, fed raro ex exficcatione pulmonis, & ficcitate f ^ & ^oom eiusf [ propter corruptionem aggregationis ] tione> 80 eius.ad feipfum. Et quandoque fit ex fr igiditate eius. Et quandoque fit propter nocumentum g B.principi». § [perueniens ad membra,] anhelitus ex neruis,rUm m?®bro’ & nucha, & cerebro, aut catarrho expulfo adrUm” ipfum ex eis.Et quandoque fit propter communitatem membrorum vicinorum comprimentium membra anhelitus, quare no dilatantur: a Rn« funt iu plurimo rei: quare fit anhelitus eius paruus, 50 ficut eft ftomachus plenus, quando comprimit declarata in. ltrictus,frequens, öc anhelitus habentis aitnma velamen.Et quandoque accidit, propter multi- tudinem vaporisfumofi, quando coardatur in pulmone,& peruenit ad eum.Etquandoque fit propter ventofitatem coartatam in membris anhelitus,comprimentem anhelitum. Et quandoque fit propter paruitatem pedoris aquare non fequitur ipfum neceflitas ex anhelitu, & fit a B.magnitudo eft ili is* [calid i tas,neq-, quod adiuuet,] virtutem, illud nocumentum naturale in anhelitu, ficut neque quod ne qUOniam habens hanc aegritudinem iam debili accidit in cibo,exparuitateftomachi. & quan - au a Utera, ma- tatus c^in vltimitate. Sed virtus in habetibuspe 60 doqtie^afthmafir vehemens,<& fit anhelitus pra; gnitudo, neque ripneumoniam,& afthma,eft remanens. parationis. Et multoties gmutatur adperipnea quod vemat. jnoniam. De anhelitu habentium decollationem,& fuffoca tionc> & qua eis funt fimilia. Cap. 37. jl 2^2^ 0 T U T I 0 'K % s’ ftridhs,frequens, & anhelitus habentis afthma eft ex eis,a[ qui veloces funt]capitulo fuo. jye anhelitu habentiumfaniem, Cap. 36. QVandoq; laborant in dilatatione pectoris jotius;cum caliditate,& exufflatione,& no ESt cum dilatatione magna, cum velocitate, Quu [piradi difficultates multaßnt,aUhmfimplici & frequentia propter neceffitatem > 6c fub- ter nominat^mdo abfq; febre egrotiperpetuo dijjicile habent habtöt anhditum,vt ait Gal.ö.a'ph. & 7 Je comp, med. tio fputi omnino,& qucdJ[fpuitj quum rcccpit d B.minoratin. Ca’p.ö! PJ'l°c'&4'lTl$-de*u!gtWorb,& Taulus lib.y,Hicaf quodhumectat,& adminiflratur,quod hume- Com.4» W*s>T>am*mcr'wiw$grotireßam thoracis figu dtat. Et fi fuerit propter ucntofitatem,fignificn- Cap.s 9* nmjeruarc cogantur, ne strangulentur, opSo-rvota. dia- bit ipfum leuitas partium pectoris cum conftri- tur,quo & Ccjfus hu.q.vbi modica ajfitfo eil, neque jftionc, qua: diucr lineatur fecundum acceptione cxtotof 1 agulat,vocarl ait idem Cclfus mmAv. nem cius,quodinflatiuum cd, & eiusquod 11011 Cap.4t ye C7tl ff10ffpaare £gcr J/nefono & an cft inflatiuum. Et ii fuerit propter frigus com- a tone nonpoßn^ p<*>.ita -ptad aSlhmatis rationem plcxionis pulmonis, & fleut flt in decrepitis, &r u^ a^ceaat, cjiteüimonio,quodfmefoyiofpirare tune ipfum paulatim incipiet, & confirma- nopoßint. 5 ane quis hicaffetlns fit, & cuius partis, bic jo bitlir. autborßatimdocet,effe dicens pulmonis agritudinem. licet ergo fptrandi difficultas imminuta fit aftioj&fym ^4 0 T vi T I 0 'Kf E S, ptomafloic tarnen affehtus,ob quem difficile fpirantgnor bus eß in figura, & anguüia meatuum. Quamuls item Quibusßgnis fingula afilmatis fpecies & caufin no- Cap.g. Cclfus id malum circa fauces eße affe ratf non tamen fau feamür,abunde docet. Cum eaaem ratione,aus quam ex ciurn ait eße morbum:fei vere pulmonis affeffiio cft. vt f anguine fieri diximus, notas inuefügato, ex eoiore, corti. .de Icc.aff.Gal.affirmat: & ftetiam fepenurncro ob a- poris habitu,antcatia vuai ratione, & exteris ijs , qua Cäp.7, Harum partium cönfenfurn fpirandi difficultas procrea- f anguinis augere copiampo fiunt, quxue in penpucumo- tur.vt 4 .de loc.aff.l-Ioc vero Vitium,an acutum an diu- nia fpeCianf olent, vna excepta febre, qute in aWmate turnum fit,ambigunt quidam; fed quamuis acutas aece f- 20 noneft* _ fioncs ipfum habeat,quod & autbor nofler ait, unde & Celfus aflhma & ortbopncam acuta mala mcupat quod citra aflhmatis,&conslriElionis anhelitus,[prp a B.prxparatio videlicet repente hominem ftrangulare queant, diqtur- paratione] eius, Cap. 40. . n5s* nus tame efi morb.vt & JLuic.&Gal.d. de cauf.pulfi*. & fenile vitium e§i,vt 5 .de tuen,valet,quod etiam in fe 1 in racruqmaem au iiumicuranous citra, oc eius nib.difficilefanatur, ut 2.aph. legere efi, Fieri vero hic 4- modus efl,ut pcrucniatur ad finiendum hu- Ccap2s’. ajfe$u* folet,vt Gal.^Jn G.vulg.morb.aut a craffis len miditates,quae funt in pulmonibus eorum cum Aphor.40! tifque humorib. aut a crudo tuberculo in pulmone: aut facilitate & qualitate. Et ü iciueris q? nocu men - Com. 4. pure in eum confluente ex rupto tuberculo: proptereaq; tum accidens in eis, efl propter multitudinem, materip redundantiam fequitui .Quandoque tamen et;a 3° tunc euacuabis corpus proculdubio cum foluti-ex ficcitate pulmonis fieri autbor mfler animaduertit, uo.Sintque medicina: b{ folutiua: ] fubtiliatiuac, Com. za &P'x’ quamuis raro:quod & pafis 4.Com.Quandoque etiam maturatma:,abfqiiecaleta6lioncveiiementiper- c lJ* ex frigiditati! fieri pote fi,ut Gal.$ .aph.conjlringente vi- ducentes ad cxficcarionem materiei, Scc[fubti- c g jn^roflätio- , delicet thoracem,vel fluxiones concitante. Tsfonnunqua JiafionemJeiiis.Etproprerliocantiquinon appo nenl. etiam ob flatus,velob thoracis angufliam.pro qua repe- fuerunt in cafcfiionibus cure aflflmatis opium, te Pa/im S.Cot.traff.i. Verum dignum hic dubitatione ncque hyuiquiatuum,ncque mandragoram,nir eßet; an ex f anguine aWmia fieripoffit Gal. ex pituita fi intentio fit per illud prohibitio catarrhfiquan- eraßa gigni ait. ^iuicennas de [anguine non meminit.Cre do multiplicatur, imoncquepfylium , nili quod aap.2. ^(ier-m[amm nm mims cx fanguinc asthma quam ex 40 Dcusvult glorioliis, & excelliis. Et propter hoq pituita fieri:[anguine,inquam non b pulmone effufo (pu- oportet, ut affidue flat humedatio materiei, 6e trefceret enim, & vicus faceret & febrem) fcd intra ip matu ratio eii|£uum efl groflaA vi fcola Et no fiusvenas adauäo.prxter inflammationemuc febrem. iiscontentuslubtiliatione/autincifionepura. Et ./ : quandoque adducunt labor eius,& inobedientia ¥ PefignU* Cap. 39, materiei.ad ulcus in pulmone.Ec /imiliter quo- niam omnia,que prouocant,nocent huic aigritu SI fuerint caufa aflhmatis humores, aut humi- dini inquantum prouocant , propterea quia cx- ditat.es incänaipfa,erit illiccöftriftioinprin trahuntfubtile ab humiditate,& quum lentis rafratione &fen ciph anhelitus cum excreatione,& 3 [ hxfltatio- cum afthmate groflitiem in hepate, oportet vt - fanoiie piacenc ne,&retentione materiei flantis, & grauitas] cü 5° permifceascum medicinis pedoris,medicinascx «anus & gram- fputoreiexlocopropinquo.Et fi fuerint humo- genereeupatori/,&absinthij.deillud quodeom b*1 ixarteriis pu j rcs cx catarro,eri t fubi to: & fi no, erit pau latim. i u ngi t in ter d uas res sim u l vehemen ter, efl sicu t mouis. Et fi fuerint inb {venis duris,Jperfeuerabit diuer rubea tinclorum, . B , fyrupi de meile. Et illud quidem quando fortis io flatio,& vt vitcntpotarepoftcibum fiue fit aqua I diihc.iisi;°: fit ? rvirtus, & debilitantur] res. Et ellcborusal. fiue vinum-Medicins vero folutiuai fortes, qua busvalde iuuatiuus eft: & eft in aegritudinibus eisconueniunt, lunt, ficut in potu fumant ex pedoris fecurus,& abfque timore. Etrediusqui- opopanacis , de pulpa: coloqiiintidae amborum dem eft, vt fumantur frufta ellebori, defigantur an.drach.s. cum aqua mellis. Au tca floreum cu in raphano, de dimittantur fic die de node, de - ammoniaco,de pilulis de agarico neceflarium eft inde extrahantur ab ipfo, de comedatur ille ra- vti in menfe bis, quando caufa fit fortis. Qug- phanus. Et etiam fumantur fynapis, de falis am- rum deferiptio. ^ Recipeagarici tres partes, radi- ^ t baurach. boruni an.drach.j.f nitri armeni drach.s. nitri da cisn [ lilii ] praffi amborum an.partem j, turbith ]ltJll^tl;£iiea nic.j.& dentur in potu in v.fextarijs aquc,de mei- partes v,hiera: picra:. iiij. pulpa: coloquinthidm, 0 t B-mph, lis: de quantitas mellis in ipfa fitvnc. j. Et ex re- 2.0 iarcocolla: amborum an.drach.j.° f [ drach j. gimine bono in hoc, eft afliduatio lenificatio. ]conficiatur cum rob: defit potioearum AIdrachl- nis natur*, de adiuuat eos ad illud receptio cap- ij.drach.Et etiam pulpg coloquinthidmmedietas p B pars bl r aitharich Paris falitiantecibum,dc h [ouorum tatacorum aure.anifi P [ fex ] aurei,conficiantur cum aqua, antiqui. 1 antiquorum,]& iuris galli decrepiti cum medul- .&'fiant exeis pilulx,deadminiftrentur poft ad 1 t ficlae. Ia cartami,& volubilis,& fbeta:.Quod fi per illa miniftrationcm clyfteris puri ante jpfas per non fit lenificatio, detur in potu aqua hordei, diem.Et fit ex eis,qua: fun t ficut aqua f beta:, de t fidSt in qua vehementer decodum eft parum euphor oleum fyfaminum, de f nitrum, de qua: curfiu eo \ baurad. bij.Et epithymum quidem eft vehementis iuua- rum procedunt. Et iterum pulpae coloquinthi- minis in. hac aegritudine. Nam fi fumatur ex a- dxdanich.ij. feminis vrticxdrach. j. epithymi. qua,in qua decoquatur epithymum cum meile, 30 drac.s.conficiantur cum aqua melliside funtpo-eft vehementis iuuamenti. Et fimiliter fi fuma- tio.j. & expedientur fuper eam tres hora: dein- turex eo aure. i. cum rob. Et fimiliter dcco&io de potentur i; q[ drac.Jaut ii;, cx aqua melhs. q B.une. ficuum,de cala menti,& ruta: in aqua, fumantur Autetiam pulpa: coloquinthidx,& fceha xqua- cxeacum meile, de etiam decodiofgnugrxci Jiter,f nitri medietas partis,radicis lilij,opopana- j bauracj». cum ficubus pinguibus cum incile plurimo ad- cisamborum an.parsj.fiantex eispilulx. fitq; po miniftretur ante cibum tempore longo, de reite- tio eorum ex drac./.de s.ufquead i;.drac.deexpetetur poft ipfum. Et fimiliter decodio pafliilaru, detur hora ;.dt detur in potu poft eas inedia co~ & foenugrxei cum aqua pluuiali. Et ex regimine tyla aqux mellis.Et etiam fynapis aur.;. falis com in hoc eft exercitium,in quo gradatio fiat ex tar- munis,qui in paneponitur.s. aur. fucci cucume- ditate ad velocitatem , vtnon faciat accidere 4° ris.afin.s.aurei,fiantexeis viij. trochifci, de bibacis feftinatio prxfocationem , proptetea quia turtrochifcusj.exeisunadie,dediealteranon,dc ipfa mouet materiam laboriofe. In cibis vero potio fit cum aqua meliis.lfta.n.leniunt natura, eorum oportet, vt fit gradatio fimilis ei quam de faciunt fpuere cum facilitate. In reliquis ue- prxdiximus in exercitio. Et fit eorum panis, pa- ro medicinis oportet ut permutatio hat, de non r ^ niscodlus, habens femina,vt cyminum,anifum, continuetur r [cum] una medicina ex eis afti *” 5 B cibi vltimx & fimilia, ex mafla fermentata. Et fint eorum i due de ampledtatur eam natura. Et iterum inter menfe. [ nuclei fubtiliatiui,] in quibus,ponuntur femen medicinas de corpora funt proportiones,qua: n5 K B.folu hyffo airafedc, de K [hyflopum ] de origanum, de cala- comprehenduntur nifi cum experimento. Qufi P** , T, menthum, de pinguedines,1 [ de ] cibi eorum ergo experieris, s [confcqueris] quod magis fit f B.appli«* x)’ fint de adipibus,leporum,de cerui,de gazel,de pro 5° iuuatiuum: Et oportet utobferuetur pars eflu-prie vulpis,&pra:cipueeorumpulmones.Pulmo fionismaterix.Nam fi fuerit ex capite, regeea- enim,vulpis eft medicamen huiulmodi xgritudi put curatione catarrhi cum regimine mundifi- nis,quuniexficcatLir,;dedaturexeoin potupon- cationis humoris. Et quandoque ponuntur in dus i) drac. Et fimiliter pulmo ericij campeftris. co narcotica. Et lutum armenum eft mirabile eorum vero carnes funt, ficut pifees petrofi, flu- in prohibendo catarrhum. Diftinclio uero mc- uiales,non lacunales,de ficutparueaues,dem [ftar dicinarum eft ficut medicamen Diolcoridis, m B.franculini. na; ] & perdices, de iusgallorum confert eis.Et de ficut ariftol.ro. Sumatur inde in potu omni quandoque ponitur lingua arietis in cibis ha- dic.s.drach. cum aqua. Et ficut ferapinum cum BaJfafer;1& bentium afthma. Sed eorum vina fint odorife uino, de femen iunipen,de nux cuprefli, de£ [ al ‘^fer3. ra,antiqua, fubtilia,paru3e quantitatis. Et quan- fefir, de etiam alfefirefterft]iiij.danich des.cum lkn do voluntas eft, vt multiplicetur maturatio, de aqua radicum, de etiam acetum in quo infidum juuamentum ad fpuendum , accipiatur ex eo eft de femine urtica: multoties u [ pondus dra- « B-AI“ fubtile valde. Et lyrupus de meile confert eis ch.ij.defemen] nafturtij fuper quod diftillatum ^PkallDl5l etiam, de in vinis dulcibus adiutis cum aliquo eft oleum amygdalinum dulce, de radix rubea: fubtiliatiuo adiundto eis, eft iuuamentum ip- medietas,de quarta drach- unius, cum oxymelle fis, propter illud quöd in eis eft ex abfterfione, fquillitico . Oxymel enim dquilJiticum iuua- & lcnificatione, de calefadtione xquali. Et opoiv fiuum eft ualde Et fquilla allata ipfamet, de pio- pric cum melle, 5: ariftol.ro. 5c duo calametha, dalinum dulce, & amarum, & oleum de pineis. & fceha,<5c lilium etiam,& chamacpytheos, 6c ca Et inun&ioncsfunt ficut oleum de lilio, & olcu ftoreum, & etiä decoctio centaurea:. Et centau- laurinum, & ex eis confricando inungatur pe-rexdiKcfpecies iuuatiuae funt eis in duabusdi- öus. Et fimiliter oleum anethinum. SufFumi-B.& fpofitionibus,grofia apud motum x [ ] in gatio autem fit, ficut arfenicum, & fulphur, ex ytB.&. principio,3c minuta apud quietem, yf [ quibus fiatfuffumigatio cum adipe renum, i f if b. Alialitera ] in poftremo fiatelc&uanum cum meile,5c [ ] & etiam myrrha, &coftus, capru-um. etiam f terebinthina folum, aut cum pauco py- & cafia, <3c crocus, & ariftol. & etiam ftorax, Kf K tJB.Uquida. ^ ßTib1 mbat fc^lro>^c x [ aqua rof.] Et opopanacum foriter [ ] & galbanum, & aloe Ico- a. .ga ano. iuuat etiam hanc agritudinem. Veruntamen 10 trenfis, <3c etiam arfenicum,&ariftol.lon.teran- a B.Aliaiitcra. ex cls-> quorum maxima malitia timenda eft tur, <3c conficiantur cum adipe vaccino Sc fiant mulium. in neruis. Et medicamen 3 [ fulphuris) eft eis ve- ex eisauellana, <5c fuftlimigcturex eis cum 3. j. hemensiuuameil. Etetiam fumantur naftur- decem diebus fiat, & omni dicter. In afthmate tij,& fifami amborum ana.3.xxx. & hyfldpi fic autem & conftri&ione anhelitus fa&is propter ci 3 .vij. & fit potio eius fecundum quantitatem vapores fumolos,dominantes in corde,& ab lui teftificatam. Et etiam pulmonis ficci vulpis v.ca moribus exiftentib. in arterijs cordis, confert lamenthi montani iiij.feminis apij,folij indi,am phlebotomia. Et melior eft illa,quae fit in latc- borum an.viij.amomi piperis amborum an.iiij. re finiftro. In cura autem faftorum propter ven feminis hyufquiami ij. Aut fume fuccum (quii- tofitatem, intentio eü: du a* res: quarum vna eft lae cumelie aequalis menfure, cuius fpuma proij- 20 refolutio ven tofi tat is cum facilitate, quod fit b B.mefiharum c*atur>& coaguletur fuper prunas,& detur ex eo cum fubtilitatiuis notis. & fecunda cfr apertio in potu b [miftrum] ante cibum, & tantundem oppilationis, vtinueniat,quod inobedienseft ex poft ipfum. Et etiam calamenthum, & affa, & ea ad difloluendum,meatum. Et ex eis,qua: coti ircos,<5c anifum,& pipcnconficianturcum mei- ferunt ad hoc, eft inundio etiam cum oleo de le,& adminiftretur ex eis quantitas vnius auel- nereidem, & oleo lau rino,& oleo ru taceo EteX lana: mane, <5c fero. Et etiam poli}, <5c fceha ar- emplaftris iuuatiuis eft anethum & chamxmil- meni,& chamxpitheos,&caftorei, &olibani,5c la,&fampfucus j decoquantur, & vaporetur ex hyflopi omnium an. aureus j. fumatur & cum eis pedus,6c ambo latera.Et ex eis,quee in potio- meile mifccatur, & eft potiones dux. Aut f nitri nc fumuntur, funt ex fagzenea, & homorufia, iiij.piperis albi ij.aniudem.iij.ammoniaciij.con 30 & cochium, &ferapinum>& opopanacum ,& f baurach, ficiantur c f [ ] cum rob. & fit po- fit potio cuiuslibet eorum aureus. In afthmate lCeaut’CUm mel~ tio eius quantitas faba: vnius cum aqua mellis. autem & conftricbone anhelitus fa&is propter Autcaftorei, &ariftol.ro.ammoniaci omnium catarrhum, oportet vt laboretur cum cura pro- ana. aur. 1. piperis, gra. x. mifceantur cum rob hiben re catarrhum, & facien te /puere quod ag- vuae; & potio ex eis fit quantitas fabg j.ciun oxy gregatum eft. Sed illius quod exiftimatum eft ex melle. Et etiam praßj,Öz colli,Sc üoracis,Sc gra^ cöftridionc anhelitus efte propter neruos, et eft norum pini omnium ana aure. j. poli j, Sc cafto- fecundum veritatem fpecics difficultatis anhe- rei amborum ana.aurc 1 .piperis albi, fucci cucu litus, et ex malitia anhelitus, <5c non ex capitulo ineris aCinini omnium an. aures, conficiantur difficultatis anhelitus,iam diximus curam in ca cum mellc.-tSc fit potio faba vnacum aqua mei- 4° pitulo difficultatis anhelitus. Fadis vero a ficci-tbauracn. lis calcfaßa # Et ctiam fynapis & ^ njtrj ambo- tate & exficcatione, confert potusladtis afinini, rum ana partes ij.calamenthi fluuialis, fucci cu- & caprini, & fucci 1 [ frigidi & humidi, ] & olefi da & cumeris afinini amborum ana pars j. confician- amygdalinum, m [ & forbitiones, ] vinum fub- m B.mforbiao tur cum aceto fquillitico-, & fit potio cius quan- tilc habens admifta ex humedantibus.Et fugere w^us. torobi, titas| herbi in aqua mellis crudi in ieiunio. Aut 0 calefacientia cum porentia, & refoluetia, <3c ex- fceha, & abfinthium, & ruta conficiantur cum ficcantia, qua: funtex eis quas fciuifti, & conue- a B. infpitfetur meile, d [ au t coagulentur cum deco&ione mei- n iunt eis epithemata humechuia, & emplaftra, decoftio cum ijs. J Et melius eft fumerein potu cum oxymel- & vnguenta tenera. In conftridione vero anhe- meilc. ^ le,e[aüt] cum decodione calamenthi cum f[fi- litus fada propter caliditatem,cum qua inueni- cubus;] & proprie quum fueritilliccaiiditas. Et tur inflammatio, oportet vtadminiftrenturcm fciasquod enula,& aqua eius vehementeriu- plaftrainfrigidantia,(Scceratariainfrigidantia, uant hanc aegritudinem. Etex medicinis forti- <3ceftin veritate fpecies malitiae anhelitus, non bus,cft arfenicum cum gumma pini,ex quo fiat conftriftio anhelitus,& potio vio!ati conditi, 5c gB.Aut. pilula: ad afthma:g[Et] detur in potu arfenicum aqua hordei conferunt valde in ea.In fa&a vero cum aqua mellis, & fulphur cum ouis mollibus a frigore,calefacientia bibita,&illinita, «Scdecd- co6fis in aqua. Etex medicinis bonis propinquis &io tcenugraci cum pallis, conferunt eis. aequalitati, eft cyminum cum aceto commifto, & eftiuuatiuum valde ad anhelitum prxpara- ‘W o T jl T 1 0 7^ E S. tionis. Et etiam mucillago fynapis albi cum aquali menfura mellis decoquitur, ut electu a- Etß multitudo qumts euacmtionm indicat ,htmo- rium, & adminiftretur. Et apud vehementiam rum tamen redundantia in pulmone tduci medicamen- praefocationis, & conftridionemanhelitus, fu* tis nonpotrß^ißve[ vaHdiffimis^ellongopofltempo- u j matur f nitrum.3.iiij.cum 3 .ij.nafturtij. in v.vn. re.quod fane lega itineriaferibendum cß,per quod tra- aqua: h f [ ] mellis. Conferunt fire>qua ingeruntur, oportet,priufquam ad ipfum tho- enim ci qui hanc patitur aegritudinem ftatim,& racem perueniant. Vurgadum tamen hic amhor iubet, funt iuuatiua fciaticx. Et olea qua: diftillantur non educenda eius materia gratia, qua in pulmones irin potibus cor u ili; & proprie funt oleum amvg- repfitsfsd imminuenda ,ß in toto cotpore affluat, vel rena- e B f B.la&e. Cap.ff retrahenda,ft influxu ßt> vel fluxuram verearis. ^ bil de etfußioneper fartguinis mifßoncm memimt:quöd aflbma, de quo agit, ex frigida, & craffa materia ejl: ana affluente religio)e euitanda ven^feßio cfisne imßo f anguine ,quod humorum reliquum e^l Refrigeretur^ iuraßetur magis. Taulus tarnen hb. 3. ft neccffius yr-geat jfecandam venam cenfet;atque id,ß, vt nos arbitramur >ex f anguine aßhma ßat,ailda&lcr agendutn juc rit’j ß cßteraajfentianturjd enim mir um in modum con ferre 3 teftaripoßumus illud ipfum nonfmel expert:, fucceffu magno. De medicamentis vero, illud oh fer uqndum> vt ftnt validiffima, quum alioqui imbecillium yis antea diffluatur quam ad thoracem perkeniät. de qua re hicauthor lib.i.fen q.etiamadmonuit.Quodhe eadem bimtditate vacare non debeant, neque frigida ftnt 7.de comp.med.per loca Gal.quoque feriptum reliquit, facienda nempe fluxilis materia eft. fit vero id humid: sy qua frigiditate vacent, quüm frigiditas in er affet. tem altera 111 poft p hlebo tom Ta m, & .epenatio-11 cm. Et incipe cpnforjtarepe&us cum eis, qij# funt ficut aridöl.& b [iuccudrium ] & ftaecha-h^rcor^; dos,& f aldeiacur parum, & confortatum con- UCo I01!-feit valdein mundificatione capitis. Et fi fuerit caufa nerui, adminiftrabis ca,qua: ipfos con tortent , & confortent fpiritum in eis ,& viuificenp ipfum, ficut funt olea bene redolentia . & fi fuerit propter apoftema inc [ meatibus ] aut mali-c 10 fiam' complexionis, cura cum ipfo,quod didu * cf!in fuocapitulo. Etfi fuerit cum communitate ftomachi d,[ conforta] ftomachnm,& con- 4ß.mundifica. forta ipfum cum eo, quod dicitur in capitulo fuo. Et fi fuerit ex frigore, adminiftra ea, qucc funt fkutfagzcnea,ethomorufia, & e [alinkir- ® Ptanaca*-dea.] Et fi fuerit ex ficcitate, adminiftra quze funtjlicut penidia: cum la&emiil&o, et qua; dicuntur in capitulis alijs. Etfi fuerit cxventofi-tatibus, adminiftra vaporationes pr^di&as in Cap. 6- licet tamen quandoque etiam frigidis vtiyvbi tenuis flu- „ __ xiopulmones infeßet. Ceterapete ex Gale.y.de comp,' 20 afthmate,<5c emplaltra,et alia.Etfciasqüöd cro-Capaf. cap.4. med.perloc.Vide & Taulum lib.j.Celfum lib.^.^r l{a ßm g.ad^dlmanf Fnum hicin medicamentorum enu-meraüow author iubet ijs verbis. Et ex medicinis fortibus efi arfenkum &c. quod fumme obfermndum esl,arfenicum quippe exhibet cum gumniipinusyaut hydramelleitgr paulo etiampoßea fuf fitum ex eodem parat, quod tamen conflat venenum effe pernitioßfßmum. Idem etiam z.lib.vbi dearfenico dgit prodeffeipfum cü momdle & hydvomclle inflatis me- cus eft ex ftimma medicinarum conferentium valde malitia: anhelitus, 6c difficultati ipfips, propterea quia confortat inftrumentum anhelitus Öc facile ipfum etiicit. De cn ra dißicultatis anhelitus ex haefumma f Cap. 42. SI eft illud ex humiditate, Gal. preeeipit dari medicamen confectum cum meile 111 omni mißum non offendit veluti & quod ex hydrargyro paratur, &pr&cipitatum vulgo nuncupatur noftratem-peßate, cum faccaro rofaceo vfitatuni. T^os tamen, vt li benter ab huius generis medicamentis ahflincrnus: ita eos probare non poßumus} qui in id diferimen agroto s ducunt.quum & frequenter aepaßim videre fit peffimo bac fucccffu affirni. , menfe bis, & fit potio cius xxxvj.kirat. Et in die in quo s:ger ipfum fumit, non loquatur, neque moucatur ante illum diem, duobus diebus. Et m hora feptima,recipiat panem cum vino com-mifto .Et in fero virellum ouicum medulla panis. Et in mane habtatpullum paru uni, dequo fumat ius ? ct balnecturin fero illius dici. Si au- tem cum hoc non remouctur, adminiitrctur confectio a [adfcind j ct medicamen .Andron a B.albetd^ De cura aliquarum fpecierum anhelitus. Cap. 41, 4° machi proprie, quando prolongatur aegritudo. < Et fi sesritudo fuerit ex capite, adminiftretur tofo. Sl fuerit caufa in malitia anhelitus, caliditas cordis,adminiftra medicinas infrigidatiuas bibitasi& (initas. Et fi fuerit caufa multitudo va porum, qui funt in ipfo corde, aut in pulmone, venientium ad ipfum ex locis alijs, phlebotoma bafilicam , & adminiftra euacuationem cum * B.fyrupo acer aqua cafei accepta cu 111 a [ oxy meile ] cum hiera picra . Et adminiftra fricationem manuum, / &C pedum: & fj fuerit caufa humiditas lubtilis, adminiftra quod temperet fubftantiam eiuscu ingroftationc. Et fi fuerit caufa humiditas aequalis, verum.ipia erit oppilatiua,adminiftra quod abftergit, ficut funt grana pini, & nuces, &,pafia:, & conferunt malitia: anhelitus humi-dilacraiti ex aqua albedarungi humidi,auta-qua rutas. Si autem fuerit humiditas grofla, adminiftra mundiftcantia pnpdida, fortis abfter-fionis, ficut eft fquilia, & hyflopus, & fimilia eis capite; ablutio capitis omni hebdomada bis cum lapo-ne,ett nitro,etvtaturiternutatonjs,etgarga- fbaurach, rizet rob de moris cum a\oe, et my rrha. ht vta-’ tur exercitio mundionis cum fricatione fuper dotfum ,etvtatur ligatione crurium incipiendo a fuperioribus, et perueniendo ad interiora . Et adminiltrentur mqndihcatiua prcedi-Cta, et pilulas huiulmodi lc.eha, ramorum ruta% ^ et herba: flbfinthij fumantur partes aquales, et omni dic formentur ex eijs ij. pilulae ad modum ciceris, et iumantur, et poft eas oxy mcl, et proprie fquilliticum. Et iterum alia:. Recipe caito-rei, fceha, amborum an. partem j.abiinthjjb [a- ^ mygdalarumamararum, amborum] an.par-tem.s.fiant pilulae iicut cicer. Et eleduanum de caulibus eft, bonum efset etiam calex languilu-garumjqus funt fub vrceis,quum aduruntur in tefta,donec liat cinis,et commifceantur cu mel- 6c redi ad illud, quod didumeftin capitulo a* lejct adminiltretur ex eis omni die cochlearium fthmatis, & qua: numerantur in peftoralibus. Et fi fuerint vapores ,& htimiditates venientes cx locis alijs, cura cerebrales ex eis curatione ca-tarrhi, & mundificatione capitis, nifi fit catar-rhusex debilitate lubftantia: cerebri • quoniam curationem non habet. Et cura quodaduenit & ex locis alijs,cum attraclione materiei ad par- vnum.Et omnes ilti modi conferunt,quum can fa eft neruofa. Sivero eft ex caliditate, tunc tio-chifci iuuant valde,qui recipiunt rofaruni. 3. vj.radicis c [Jiüj ] 3 .xiiij. almirbens. 3. i/, laccas d ? [ ariftol.] mafticiSjfuccipi eupatorij^ucu aonu-thi;,fpica*,anifi.feminis fosnicoli,omnium ana-drach.iij. croci, drach, s. iemiuis citruli, et cum- mens, meris, Sc cucurbita:, & melonis omnium ana. 3. etB.femmalus j gUmmi dragacanthi, fucci liquiritia: ef [ ] omniumana.^.j.&o-portetvt adminiftretur cuacuatio cü eo quod educit humores calidos. Si aüt fuerit propter debilitatem aduenientem neruis,aut nocumcnfu, oportebit vt curetur cum eo, quod cöfortet fpi- f b & fufef & ritui? ’ c‘llicft ln neruis c"x oleis calidis odorife-eieum airazn- eft oleum narciflinum, & f [ de lilio , Sc ex fpodylib.fpinejimo ex palato.Na fi alteratur ex annuiisfpon ad humiditatem, aut ad ficcitate, Sc afperitate, dyhum. tue iäaltcratur vox. Et ex hoc genere cft incifio vu«x, e_lfoer.lns eile], & calorem fuperfluum, cum eo quod K k B deteriora-[ ex tenditur] ex complexione, & fimiliter vi- tun gihiv, Sc cibiafperi. Et raucefcitproptermulti-tudinem clamoris , Sc attradionem humoro-fitatis caufa eiusad tunicam cooperientem guttur , et epiglottim .Et raucedo qua: accidit decrepitis, non fanatur. Et quum fuerit teftas fe-ptcntrionalis, ficca , et eius autumnus meridionalis pluuialis , tunc raucedo, multiplicabitur in ipfo. Et varices , quum apparent, 1 B.mulro fies funt1 ([plurimum caularum conueniente voci.] cx caufisred,fi-Et fcias 9 conuaiefcentes, et m [ debiles, et] reli- ^.hun^ieT* giofi, ab operatione! aere plurimo aquare anguftatur tas pulmoni maioris exfafflationis materiam prefiet-di cor ii m epiglottis, ita vt acuatur eorum vox. Et xerhnus nos etiam uebementioris uocis caufarn. effe 3fi qu ädo nititur depilis, vt dilatet epiglottim fuä 3 modo vires ualidgfint nempe, o> maiori impetu acr, du & ^rauetiu vpx cius, non auditur omnino* expiratur, in afperam arteriam ac lary nga irruat, atfi 0 . _ ^ o r jL T 1 Q 2V E S imbecillesfint uires:tunc,qtiia debiles funt,etiamparu ■ v ^ \ • acris mouöntyut JlrilL 11.problem.fed, & paru# et uo Probi,j?, Vox etfermo differunt.quibus enim datus fermo efi ces fiunt,isit jliiicennas de caliditate inteUigit, cu qua m & yox:non tamen contra,vt & in gmt ttdiwm. *Atobijcies Galenu de naturali calore uer- potu cum aqua omni die tribus diebus. Et o* {m facereyhunc uero de eo quiprgter naturam eft9 quu portet, vtforbeat quod decoquatur in interio. icat [Expa> te autem ledentis <&c.'] Dicimus alios cc- re parte granati3 f melifial dulcis dccodi3fcpul- ftfce; legere (ex pane autem mittenti* atqnta* tiin cinere calido UaiTumpti ab eo, quum ? nitut nitur: Sc eradicetur guod in co fuperiuseft,<$c b [radaturjquod in ipfoeft?cum fpatula, Sc effun* danturinipfum parum aquxzuccari, Sc biba* t Ali/ cod. noR tur.Etfi fucrit ex humiditate in lacerto propin-habent,autcpi- quoepiglotti, f aut cpiglotti perueniente ad n- b g.ägitetur. gloiu, nein in nrollificatione non fit illic dolor, & fint illic conturbatio, Sc grauitas; oportebit tue vt iumantur ficusficcse, Sc calamethum etiam, öc decoquantur.Deinde mifccanturcum 211111- nem: tuncenim vtatureispermiftis cum medicinis lenificatiuis. Si autem raucedo accidat ex multitudine vociferationis, affumat ficuum, Sc mentx ,& aloes partes aequales, & conficiat ea cum rob,& forbeatex medulla tritici,& kifthor dei 6c oleo amygdalino,& croco,& vtatur cum vino vux. a f [ ] Et confert ii- a f B.cofto» lud quod dicitur in incifionc vocis, & proprie medicamen de afla foetida cum croco.Etfi eft il mi ara jico contrito cum decodiionefua, donec 10 liccaliditas, tunc detur ius de atriplicib & mal- liat ficutmel, & dcglutiantur. Aut fumantur myrrha maluis & qux funt illis fimilia Sc pilulae factae ex amylo, & dragacantho, Sc fucco liquiritia;, & gummi: Sc pilulx lenitiux digeftiux. Si autem luerit a [exapoftemate, reioluatur cum eo] Sc d B 5cutapo_ limi liter gargarilmata, Sc confe&iones molles, itema refoiua- iicutalcohol,& quarta eius de croco fimiliter,5c 50 que lambi poliunt lenificatmxjqu£ liintex fum tureum cis. quantum eft totum de amylo,& conterantur tB.diiToiutohn cum tabarzetc[reioluto& prxparato,’jautcum bente fpnlitudi f [“ qllod fit purum] valde. Et ex cibis ijlis, i B.&ettmun- qui& [confortant lenium,] funt ficu t pedes, h[& dificanuum. extrema,] & proprie pedes vaccarum ex quibus gB.Aiuhcera. f (comedat. Et opovtct in eo quod eft a ficciratc 3/periratem, ncruoruni tantum,] & proprie cum conuiiuni- iB. comedatur tatC 111Cri (& C^LlS %(1 um c^>vt 110/1 fitCLtm rau- nerui folum, & ccdinc magnk,imo panici,& a cui täte, & clari ta- 4 , - c«. ai proprie cu mei- rc quadaiii,qua: elt cum afperitate, &; dolore) quando cil ex humiditate, tunc non eft ex cula- fuc’nt lc, aut decofti j; ] Vt fumat fiUfuerit'exScci U1 ^lov:a dormiendi ex oleo viol. recenti dulci co tace. chleanum vnum cum zuccaro tabarzer. & con K B.oportet, fert ei mucillago ieminisplyllij cum aqua zuc-11 B. leniticati- plurimi,& cibi hume£tatiuii*\- [ ] &ius gallinxfa-£lum in iffideget: & ius olerum notorum.Et ficus funt iuuanuse ad abfcifUonem vocis, fiue fit cxhumiditate,fiuefit ex ficcitate. Etmedicame f gumi albotin. ui. macorum,quibus curatur lynantia calida limiliter lorbitiones, qux 'aggregantad conglutinationem, & abfteriionem ablqiic niordica-tione,iicu tfactiE ex farina fabarum, & femine li ni.Etibi tms hoc,eft f terebinthina. Et conucnir habenti hanc raucedinem vt abborreat vinum penitus,proprie in principio.Et quando c [fue e B.defiderat ip ritex apoftemate calido bibat vinum dulce. ] &c rum coetdipöe raphanum decodum, & almuri confert eis. Et ^ ^U Ah" ii t e r a" juando eft ex humiditate, tunc non eft ex cula- fueVic apa, c öd tio f [quin fint neceffaria pradida] in inchione di poteit potus vocis. Et omnes medicina lllx conferunt ei, & VUU dl,Icis-lorbitiones facta: ex farina fabarum: & ex eis eft decoctio t herbi, qua:eftiuuatiua m hoccapitu- ccdi^poceit vi-lo: & res quae funt in primo gradu abftcrflonis, num. öc fimiliter th,& lac. g f [ f ßab a«erfiuis prxdiftis. ] deinde myrrha & fquilla,& g |B.aeind^br* qux procedunt curfuearum.Et ii fuerit nec rau tyrß, & coagula ficuum fa&um cum calamentho confert debi- cedo huinidacxcatarrho, dentur habenti eam tum vl,:E- '•rob Cap. i. Cap.2. cap.28. litati vocis,& raucedini eius. ^Aemulatur Galenum 7 .de comp.med.perloc.prafcr tlm vero 6.Cont.tr. 1. fu pro hoc er [eluentibus de voce capitibus vide Tauium lib.3. necnonL\ajim ^ ad Mmanf. Cura raucedinis vocis, & aß>eritatis eius. Cap.j. I Anifciuifticaufasraucedinis. Et fciasquod ille cuius vox raucefcit, oportet vt alienet a fe omne acerofum, öc falfum, afperum, & calidum acutum, nifivelir per hoc cura & incifio- papauer, Sc robcius.Et ex eis qua: clarificant vo cem alleram, öc turbicjam, eft mailicatio cube- cusfeu rob eius be. Et ex medicinis remonentibus raucedinem, demde fabas cw eft aqua granatiferuens, i qua poftea diftilletur »& dcco' oleum viol.&h[prXparctur.J h 'LinipffJtur. De medicinis confcruantihus lenitatem a [pefforis, ] aB.vocis, & qua bona funt ei. Cap. 4. SVnt faba:,grana,pini,& paffx,&: ficus, & gumi,& fcenugrxcum, Sc lemen lini, Sc dattyli & radix b [lilij,(Sc amygdalae, & proprie amaras, b B liquiritia. & canna: zuccari,&: febeften, Sc lyrupus de mel-Je,ct rob pra-didum pofi Et ex medicinis calidis funt myrrha,et afla txtida, Sc piper, Sc galbanu, pt olibanum,&: | terebinthina,etcalamethum. lu^u ena Sc gum- b B.iiquid& $r gamma pini', et ftorax c [ ealanuta] et acetum iquilliticum, quando eft: ex caliditate,et iicci täte , et radices opopanacis. Et cx medicinis frigi-gis, funt lenain^cucurbitas; cucumeris,,& eius cura. Cap. 8. JEc cft contraria conturbata:, et caufa: eius teontrana; Ulis ex vigilijs, et laflitudL m, et - [ lomrno] prppriepoltcibum,ctexerci-W labonoio, euacuationibus. Et cura eius eft nocumentum a membro aliquo,et hoc me brum in tufli eft pulmo,et membv a,qux ei continuantur, et communicantia. Et tuftis quidem pedori, eft ficut fternutatio cerebro, et completur cum dilatatione pedoris , et conftricf ione eius, et motu velaminis. Et eft, aut propter cau-fam propriam pulmoni, aut fecundum favuta communicationis. Etcaulaadducens tufli m, aut eft primitiua, aut coniundta, aut cft antecc-5° dens.Etcaufa: tuftis pnmitiux funt cx caufispri mitiuis, ponentibus membra pectoris Lefa iii complexione fua, aut formis eorum, ficut Iri-gusadueniens pulmoni, et lacertis, qui funt in fB.exaerest-pedore, aut reliquis, a f [ trafto, pcaort’- — - , ,1 » autalijsabill'*» quare motictur natura ad expellendum nocumentum j aut ex aliqua caularum primitiuam aduenientium, ct calefacicntium ea, aut aliqua re cx ficcante,aut cxafperatc ficut cft fumus, aut 00 puluis, aut faporcibi acctofi, aut pontici, aut a- cuti, aut re extranea cadcntc in meatu, qui non bB.nlmJabao-recipitb [dilficultatem anhelitus, ] ficut acci- hduu. dit ex tufli propter cafum alicuius rei cxcibo, hut potu in illo meatu propter ncghgentiam , et occupationem cum fcnnonc.Caufx autem tuftis coniunffa: lunt, ficut ea qu# acciduntcx caufls corporei calcfacictibus compk^onem, aut infrigidantibus: aut humc&an tibus : aut ex ficcantibusabfque materia, aut cii materia ian-guinea ; autcholerica: aut phlegmatica fubtili, autgrofla ,aut melancholica, 6c illud eftraro. Siautemmateriafiteriteffufa cx fuperioribus, tuncdum ipfa permanet difcurrcns fuper can-namdicutdifcurrit aliquid fuper parietem, non excitat plurimum tuffis. Quum autem vitra infunditur in lpatio canna;, commouet tuffim flernumioncm &tußiin vomitioni compar ans,illas vo luntarix facultatis eßc ait,hanc verö naturalis fympto via. .At contra,qmm tuffis expultricis vis actio fit, vt idem Gal.z.de fympt.caufis naturalis videtur ablio eßc Cap.j. appellanda,non auccm voluntaria. ^idde, quod,quü in. nidplcrunquetuffwnus,non videtur hoc voluntaria: aüioniafcribendum,ergo naturali.Breuib. refert Gale. deacciden tuffim ad animalis facultatis fymptomata. atque hxc,fi nbus. motum,quiper mufodos obitur,refpcxeris, voluntaria Etfimiliter quando mordicat; & fimiliterquan a^o.J.t fi natura conatum perpendas, qua irrita- do manfiua fit in pulmone,6c vult natura expel £B.adquxdam jcreipfam,autexpulfaex ftomacho,authepate, ipfiusjÄut tucuc autcx aliquibus membris pedorisc f qua: impel m eis 2ener.ua, * « - i lunteam,aut ex quibus generatur. ] Et quadoq; jit propter refolutione fingularis,6c propter apo ftemata,& oppilationes in velamine, autin pulmone,aut in gutture,6c omnibus locis recipientibus has materias, 6c nocumenta ex pulmone ta a morbofa caufa,id nititur e thorace extrudere, quod moleftum ebl, naturalis videtur, esi enim natura partibus omnibus illudinfitum, afeipfis longe propellere , quod noxium eJt,fi valida ftnt. T ropterea ergo non in-epteablionem hanc ex voluntaria & naturali commifla dixeris . Jit vero caufa tujjis ejl, quicquid pulmone ac thoracis partes moleftat,irritatqiie,hxc vero vel inte-peries efl,vel mala compofitio,velfolutio continui,fiue 6c velamine diftinguentc, 6c velamine,' quod eft oS ^os mor^os extrinfecus irruentia,fiue interneprodeun ^ g inter cor,6c pulmonem.Caufa; aute anteceden- tia procvearint.dequibus & hic,et Gal.i.fymp.citato, a?‘ & q.deloc. aff.fiue hxc pulmonem ac thoracem ipfum inuaferintfiue etiam per cofenfum aliarum partiti, qup thoraci coiunblx funt id eucniat, veluti ex iccinoris vel vetriculi offenfa,qua hiefubdit. Jdde vcro,&per ner uorum a cerebt o prodeuntium confenfum, veluti quum immiffo in aurem paulo altius Hilo extuffimus,quod cer te ad communicantiam nemorum,& fortaßead neruo- _________________________________ ____________________ rumterti]paris cerebri coniunblioncm cum auditorvjs mamillis,autil- ~ ££rc.'Et tuffis quidem, aliaeft ficca, 0f referendum efi,mittuntur.n.tertij illius coniugij propa- ■' n ” " gines etiam ad afpeyam arteriam ,ficuti<& ad alia vi* [cera. Quod fi quis roget,quid in caufa ftt,vt ijs aurium partibus tr ablatis tuffis fiat? Exi fima rirn huius rei ean dem fere effe rationem quae de titillatione cbl(& fi non ignoramus Jrisl. $$.f 'cbl.prohl.aliter foluere) oh par- Probi.3. tium, quxfub alis vel pedum plantis, tractationem, nem pe,quod cx partes maximb fcntiant,neque trabi ari con f neuer int,quo fit,vt cx nouo eo contrablu quodammodo Udantur,nititur autem natura,id,quod molcHat propel tes funt repletio, 6c anteceflio caufarum corpo rearum ad caufasconiundas pradidas.Et tuffis quidem fada cum communitate, eft ficut ilia, if B.communi quasfitdt[ ”epat,s,&no 1cum communitate cor cumenti in eo poris totius in febrib. 6c proprie cum febre adu-&meri, & ore ffiua,aut febre vnius diei laboriofa, 6c fimilibus, itomachi , aut aut pC{\i\entiali, aut propter c5munitatevn cor-la quae fit. 1 ~ P°tis abfqs febre. Et tuffis quidem, alia cd ficca, 6c aliaeft humida. Sicca eft illa,cu qua non emit titur fputum; 5c fit,aut propter malitiam complexionis calida:,aut frigida,aut humide, aut fic cac fingulariter. Et quandoq^ fit in principio ad-uentus apoftcmatum calidorum in partibus pedoris vfque quo maturentur. Et quädoq; fit cil apo/lema te duro tuffis ficca valde, Sc fit propter apodemata hepatis, Sc partes liifpcnfionis, Sc in quibufdam horis fit propterapofiemata {plenis, Sc quandoq; fnpropter Ihnicm replentem fpa- 0S hre,atqueipfum eopatto,quolicet,per exfufflationem, tium peStoris, qux non cxpelliuirc [nifijcü tuffi. .........1X1 * Etfciasquod quandoq^ egreditur cum tuffi res fß.violcnta. petrofa,(imilis ciceri, aut grandini, 6c caufa eius eft humor groftus,quem in ipfo caliditas in lapidem conuertit. Et Ale.quidem teftificatur hoc * & teftificatur ipfum Paulus,6c dixerat quod exi-uit ex hac fpecie I fputo. Et nos etia teftrficamur illud. Et tuffisf [frequens] plcrunq; perducit ad Iputum /anguinis. Et quandoque.multiplicatur ac tuffim conatur. Deftgnis. Cap. t. cap.4. Olgna quidem in tuffi frigida7funt additio eius ^3 cx frigore,& diminutio ipfius cu diminutio-ne frigoris,& cum calore etplumbeitas faciei,& paruitasfitis .Jft quandoque eft cum frigore ca-tarrhus: 6c fentiturquoddam defccndere ad pe-tuffis in hyeme, Sc vere hyemali, & quandoque or dus,6c extenfio eius in gutture,& a [grauitas]cu a B- m'H0J*1tur* mutiplicatur in vere aquali, Sc multiplicatur, attradione materiei adnafum, & b [ proijcitil- ^ quod quum flat feptentrionalis ventus.Et^quum cftas lud, quod defeendit ad nafum ] cum rafcatione. du ad guttur. Et videntur figna catarrhi in comotione, in vijs catarrhi, & extenfio in eis qua: fcquuntur frontem; et oppilationes in naribus, Sc reliquis & qd no expuit in principio c [rafcationisrjdcindeex- cB t puit quoddam phlegmaticum, aut declinans ad citrinitatcm.autad viriditatem. Et quandoque eft cum hoc febris. Et figna calidce: funt inflam- eft feptentrionalis,parum pluuiofa,& eft autum nus meridionalispluuiofus, multiplicatur tuffis in hyeme. ^ 'K’K0 T ^ T 1 0 E S . ,rei. Tuffis,ait Gal.z.defympt.cauf.nihd eH aliud, quam ^ vehementiffima quadam efdatio,qua plurimusyfimul et °i matio, & fitis Sc fedatio ab aere frigido maior Csp.4. celerrime foras ablus fpiritus attrahit, propellitq; fuo impetu,qux vias eius obftruunt.Efl ergo deprauatus mo tus; proptereaque fymptoma ai animalem facultatem pertinent. Etquamuisanimalesabliones voluntaria et fint, dubitare tamen quifpiam poffit, an tuffis naturalis feu violenta fit ablio. Quum fit thoracis motus, qui per mufculos fit,ad voluntarias abliones pertinere videtur, quod & Gden.zAtfympt.cauf affirmare eß vifus. vbt eft, quam fedatio eius ab aqua;et rubedo faciei, Sc magnitudo pulfus.Et figna humidx: funt hu-niiditas fubftantia: pulmonis; & quod ipfa accidit decrepitis ; 6c humeftatis, Sc multitudo fter-titionis; Sc proprie in fomno; Sc poft ipfum. Et figna ficca: funt augmentum eius cum motu, 6c fama:; Sc lenitas ipfius,quum fu nt quies, et reple tio,et apud balneum; Sc potum humedantium. Et cl B. faniei funt fisna faniei, Et figna vmx in omnibus illis funt: vt no fit fpu tum omnino. Et fignum eius,qua? eft cum mate ria,eft fputum-Et genus quiderri materiei,fignifl cat genus eius quod fpuitur. Et ngnumcius,qu£ fit ab apoftemafibus,& firn ilibus, eft inucntio'fi-gnorumpleurefis, & pcripncumonix calidarü,,'* & frigidarum,& aliorum,qua?dicemus in capitulo itio. Et figna cius, qua? fit ex d [ inflatione , iiint figna inflationis] quae diceums,& dolor,& vt tcneat fub lingtia auellaiiäm ex myrrha, aut ftorace fadam cum melle, aiitfumat cx fa?ccal-kitran cochleariü vnü: aut ex f terebinthina cü ^ Glutinoalbo.; melle,autbibatex olco balßimi-cü ferapino vfq-, dr ad aur.j.Et iimiliter d [fulpher cum ouis forbik- cauiis £ bus] &eieduaria, qux lambuntur £ada cxmu- füll»le. cillaginibus calidis, &e fherbiusj cum melle, & cum aqua granati dulcisf [preparata] fuper qua ,ln proijciatur mel.aut penithi ßtadminiftretur. Et fkcitas,& multoties fit humida. Et figna eius,q 10 inunctiones fuper pedus funt ficut oleum cleli fit ex vlceribus/unt figna, qua* dicentur in capi- -4- tiilo vlcerum pulmonis,ex fputo C£uftarum,au{; c B. corrofiuü^ f B. mundiEca-tionis. puris, aut fruftorum corporis pulmonis,aut an. nulorum canne: & eius efle,eft poft catarrhum e [mordicatiuum] & poft fpu tu languinis,& apo-ftemata. Et plurimum ficca? fir qüöeft illic materia propter debilitatem expulfionisjautf [propter anhelitum,] ficut fcies in capitulo fuo.Et (I-gnum eius, qua: fit cum communitate, fcomu-nitate ftomachi, eft cu eo quod cogno icitur de 20 & f tri cum penithi conferunt eis. Carnes aute fimi. lio, & oleum narcifunum cu cera rubea, & dra-gacantho.Et confertmel.röf cum aqua ficuu,et pallularum,& radicis lilij ,& capilli veneris,& o-leum amygdalinum cum aureo vno g [ collyrii g diflolutij in ipfo. Et confert in ipfo decoctio hyf myrrh* fopi,& affari cumficubus,& aliis.Et cibi eius iinttx-forbitiones frumentales cum foenu gra?co,& bu tyro,& ficus,& dadyli,& radix porri de Sceni,et oleafint ficutoleumphifticinum, & grana pini, %nificationibusa?gritudinum ftomachi,&: ad ditione tuffis cum additionedilpofitionis facietis eam neceffariam in ftomacho, fiue fit reple-tiOjfiuefit vacuitas, & fecundum cibos: & plurimum eius excitatur apud repletionem, & apud digeftionem. Et facta cum communitate hepa tis,fcitUT per figna apoftematis hepatis.Et quum apoftema efl calidum, 110 eft excufatio ex febre: & fi non eft calidum, non eft excufatio agraui- fint carnes pullorum & gallorum, & alesfidabe-ci h f f 1 & caro aenorum i [annualium.] I1t1}'eor,,,n- tt ■ r - j- r 4. P t -n ■ • aufcipericum xquali men- medulla tritici, & croco, Sz dragacantho, & CUIU furafui demelle, aut fucci liquiritia^c draga* d:° granis pini, & granis cotti, Sz granis myrti, Sz canthi.vnc. i, Scamygdalarnm dulciumxqua- lemine papaueris, Sz corticesipfius,& anifo , liter,& aloe quandoque tenetur in ore cum mei Sc anetho, Sz myrrha, Sc croco, Sz penidijs.Et le, & confert valde. Aut fumantur tria ouas [in de illis funt pilulx,quibus quxritur ftupefaftio, fB.fana. tegra, ] Sz duplum eorum mellis ,& medietas & dormitio, Sz eft intentio in eis narcotica, uamraut tuffim ^ [frequentem: ] aut vocifera- toties eft fanguis, qui expuiturex naribus, cur- violcntarji. tionem;autacuitatem vocis linegradationeraut rensexcapitead pulmonem.Quumque (putum rixam:&propter hoc multiplicatur in deemo- fanguiniseftex partibus pulmonis comitantur niacisA in illis,qui rixantur ab omni re.& quan ipfum duo timores, f. timor fuperfluitatis eius, doque procedit es vomitu laboriofo, proprie in & timor vulneris, ne fiat vicus. Sc non eftoi 11- pnsparatis quandoque procedit ex aflumptio ne fputum fanguinis timorofum , imö illud ne folutiuorum acutorum,aut ciborum calido- quod non retinetur,aut quod eil cum febre. & rum,ficut alliorum,Sc ceparum aut timore, & multoties quidem eft fputum fanguinis caufa fa anguftia acuet?fanguinem;aut dormitione no mtatis apoftematis in hepate,autlplene. fuper ft rat um,aut fanguifuga adhjcrente guttu- 40 « . ... ri,<5cb [ radici cius, & illud aut eft in venis, aut & id quod eft in venis, aut eft incifio, aut JL X ^ 0 T JL T 1 0 X E S. iufta, & dt aut perforatio,aut apertio dilatata ] ab acuitate, aut jn wenis, aut a- moilificatio aut con olio propter acuitatem hu lijs, & illa, qux moris?aL1t propter raritatem reiudatiuä. & mul Sanguinis fputum fymptoma eft excretum uideltcet dt mttfol’ aut toties dilatantur meatus,qui funt inter partes ca prater naturam:parte in qua continebatur, vel exefa, feifTio,autaper ne,& arterias fupra illam,quaE eft in natura,qua vel rupta, vel ore alicuius vena patefaäo. primum tio, a« dilatatio. re refudat fanguis ad cannamu& illud quod non. hccß^iv, fecundum p^y^'x^p/^v, tertium eft in venis, aut eft vulnus, aut vicus a vulnere, appellant. quod aitCelfus lib. 4. Quo fit, vttnorbus, aut a corrodone,aut putrefa&ione,quum eradi 50 quiproximabuiusfympiomatis origo eH, velin com~ Cap.4* catu '* ex membro aliquid , & quandoque eft ab pofitione fit, uel m foiutione continui. fequuntur apoftemate fmguineo in pulmone,ex quo refu- vero ambi aut internas^ caufas^humorum, fcilicet dat fanguis:& huiufmodi quidem apoftema eft quantitatem uel qualitate, aut externas, cafum, vul- c B.coarftata, incolume,quoniam eft fanguinefi, & quoniam »«*, percuffione, vociferationem, frigusy quodHipp. refudat materia non c [prohibita] nequeingrof docet $.apb.Gal.notat 4.de loc.aff. & caloret de Op.8. fata:5c quandoque inueniuntur omnes ifta: cau quo idem Hipp.eodem 5.,apb. quacunque aute caufa Aptor-1 d—B. fx d [ in pulmone ] nifx fanguilug£.&: harü cau- hocfymptoma prouenentjjomine terrerepotesi, quan farum coniunctarum funt caufa: magis antece- do}&eiufdem Hipp. f en te mia 4. apb. fanguinem fu- Aphor.if* Cf >& 1 ’ 1aut dentes, & funt, aut multitudo materieie [ aut praferri,qualifeunquefitjmalum3nifi etiam id critica dkiemcibi'&di multitudo ciborum, & dimiftio ] exercitij: aut60 expuifionefiat. Habet autem fanguinis reieäio modo jniiTionem,, quia ipfa; funt fuperfluitates a praeparatione na- quidem minus}modo etiam magis periculi,pro & fan- turas,(icut accidit illi,de quo locuti fuimus in li - guims,qui excernitur copiapro loci, a quo emanat, bro vniuerfalium, apud dimiftionem exercitij 5 dijferentia.Exit is modo exgmgmis, modo ex ore, non- aut retentionem menftruorum, aut fanguinis nunquam afummis faucibus fertur, aliquando exguu h^morrhoidarum.aut abfeifionem mebri, aut ture & arteria, interdum etiam ex pulmone, peßo- propter acuitatem fuam, autpropter vehemen- re, latere, iecinore, ventriculo, vtero, quod & au* tiam motus fui, autpropter ventolitateni in ve- tbor nofter. qup ex tho raceeft,& minori rursü qu& exafpera arteria &alijs deinceps partibus fit.Quomodo vero affe&us locus, & exeuntis (anguinis fedes dignofcatur hic author planu facit,quod& GaL4.de l c.aff.& 5.mcth.necnonTral-Cap-?* lianus libq.<& Taulus lib.^.atquc JLr et aus 2. deacü-I’ tis mo\ bis copiose, & pulchre. C&terum vnum hic no-Cap.3. tat,quum ait.(Etnoncjlomne fputum fanguinis timoro jo (um) quod videtur Hip.aduerfari,qui,vt dicebamus,5. apb.fanguinem fupraferri^ualifcunque fitjmalum cf-fe ait.^erum Amnlari & hoc in loco author Hipp, vidc 71 tur in Coac.pr¬.qmm dicit „ Sanguinemfpuentibus confertiVtfine(ebre9& tußiant3acdoleantleuiter t & (putum tenue fiat ad dies bis feptem,febrire vero & tuf * fire3ac dolerepertinaciter 9<& (anguincm femperrecen-3> tem(puereincommodum efi. Quaft Auicennas ex hac Hip.fentcntia excerpat,(anguinis(putum malum quide effe,vbinon(edatur9&femper recens (puitur,atq; vbi 20 febr icit ant inon tam e fi vel retineatur 3vel fine febre fit. Adde & quod quandoque conferre (anguinis reieffio p fuperiora potcH, veluti in bepatis & lienis inflamma-tione.quod de ea prafertim intelligcndumcfi excretig-7ic,qudz fit per crifim. 64.$ ne rerum acutarum,&: defcenfu catarrhi acuti, & vt (it febris,&fputum faniei, aut corticis , aut partis pulmonis , & eft fputumflmileaqute carnis,& incipitfputumfanguinis patilatim, deinde quandoque fluit fubito, & expuitur resc [ma la,] & color eius eft malus.Et Agnum eius, quod eft ex apertione orificiorum venarum,d [cftjex cB.piurimar repletione,e [&] vt nonfit omnino dolor,& in . ueniturrequies,&fuauitas, &egreditur in pri-mis minus quam illud, quod egreditur propter c . *uc" incifionem,&fciiGonerh in principio rei, & eft plus eo,quod egreditur a corrofione in pluribus horis Et ligna refudationis ab apoftcmate, funt paruitas eius,&f [ proprie ligna ] peripneumo- fB.prasfentia fi-piae,& reliquorum. ^norum* bB. calidior. J. 0 T A T I 0 $. Quibus notis in (anguinis (puto affetta partes no feci-tur,copiofe Gal. 4. deloc.aff.Sed & TralUan. lib. 7. & ALnw'.ii* Taulus lib.yVide & Hipp.^.apb. De cura, Cap. 6„ De (ignis, Cap, IN expofito fputo fanguinis omni hora, oportet,vt attendatur a[folutio] repletionis eius . aB.difpofit«; “D Ropinquus fputo eft cum tufli parua, & lon- E quotiefeunque fentitur in eo repletio, fuccur A ginquus eft cum tufli plurima. Et quanto 3° ratur cum phlebotomia, & proprie quii peftus plus longinquus eft,expuitur cum tufli vehemS tiore. Et quando dormit fu per latus, in quo eft aegritudo,additur excreatio eius,quod expuitur. Et oportet vt conlidereturin primis nefit illud, quod expuitur, (anguis ex naribus.Et cognitio il lus eft cutn confucuidine fluxus (anguis narium & eius euentu,Sc cum alleuiadone accidente ca pitipoftgrauiratem . Et figna fluxus fanguinis eius in creatione fuerit ftriftum , & fuerit tuflis inipfob [frequens .]Etreftiuseftvt inclinetur Bmiolenta. (anguis eorum ad partem inferiorem cum phle boromia (aphcnx:& poftipfinn cum phlebotomia bafilicxySc per prouocationem mcnftruo-rum mulierum in hora fua, & fecundum quod fufficit rcmouetur fputum fanguinis earum,(i-cut accidit in eis ex retentione eorum. Et opor- aB.faumofiu. narium,(untficut rubedo faciei,& oculi,dcfple- 40 tet vtcuftodiantur ab omnibus caulis mouen- dor coram oculis:5t vt non fita [ fpuma, ] & fit fubito.Signa fanguinis excreat i ex fubftantia car nis pulmonis ex vulnere, aut vicere, funt, vt fit fpumofus St fit abiciflus,cum qlio non fit dolor & eft minoris quantitatis quam venalis,6t maio ris maiitis£, St deterioris finis. Et quandoque ex pellunt fpumofum pleuretici,& peripneumoni-ci,quum in pulmonibuseorü eft caliditas ignea, feruens , & quandoque eft fpu mofus ex canna tibus fanguinem,ficut funt cibi calefacientes, & ficut funt faltus,& clamor,& rixa« & coitus, >5c anhelitus altus, %. locutio plurima,& intueri res rubeqs,& potus vini plurimi, Öc multitudo bal-neationis.Et vitent aperitiua,quae funt ex medi cinis,ficutapium,& aloe,dc fi(amü,& c [ruta, ] & cafeus antiquusjquoniam eft nociuuseis: re- c cens vero confert eis.Et cibi conuenietes cissüt, omne glutinatiuum,&oppilatiuum, &omne pulmonis,led eft veniens cum rafcatione,<5c tuf- 5° conlblidatiuum,& omne infrigidatiuu fangui- ß pauca,& eft illud quod egredi tur parum etia, & eft ibi lenfns quidam cum dolore . Et ille qui expuitur ex venis eius,non eft fpumofus, & eft b f rarior] & vehementions fpiflitudinis , quam ille qui eft in pulmone, & fimiiior fanguini , quamuis non fit ingroflitudine eius qui eft ex pedore’. Et figna excreari expedore, funt nigredo coloris eius, & groflitudo ipfi us, & coagula -tio eius propter longitudinem fpatij cum (pu nis,prohibensferuoremeius:&exeiseft lac decorium,propter illud,quod m ip(b eft de gluti-natione;ddac vaccinum,de quo butyrum eft ex tradum,propter illud qiiod inipfoeftde ftypti-citate:& butyrum,& cafeus recens prteter falituj & frudus ftyptici;& qutedam fpecies prunorum paruorum in quibus eft fty ptici tas,& oleu m om phacinum recentisexpreftionis;d [ &c quandoq? wut,Huunuui con^rt in eoimpinguario] ciborum eorum, & jit in impingua mofitate quadam, d fpuma, cum dolore in pe- aqu^ aluminofa; vehementer conferunt eis. In tlone. 0 s“\ ^ » m * A 1 m.. j__ _ . _ . * _ _I. ... Z n x -r* j-% J ri < f 1 a X 1 1 »J X« .LJL . . ^ / L ^ 1^. < m l 11 I /% dorefignificanteiocumzegritudinis, & additio eius in fbmmo eft certum fignum eius . Etcau fa illius doloris eft: neruofitas membrorum pedoris,& eius fputum pauiatim, non exuberans, & eft fputum eius cum tufli vehementi donec expuatur.Et fignum fadiexincifione venarum, eftexuberatialanguinis.Et fignum corrofionis eft anteceftio caularum corrofionis,ex acceprio eo vero quod fadum eft ab ipfo corpore pulmo nis oportet,vt patienti in potu dentur medicinas incarnatiux,5t ficcas,ficut lutum, & hcematites cum aqua arnogloffe, & acetum miftum cum aqua Curaueroeiusc[aregimme]cibi eius eft, vt fuccurratur ad phlebotomandum bafilicam eB.prxtcrregi parris . in quaexiftimaturefle folutio fingula ris, fubtilem faciendo phlebotomiam, & acci-AVIC. Sf 2 piatur mea. <544 Uber.terties i B.mterpolatlo piatur fan&S&ndes,& folia rubi,& karabe,& acatia, & fuccus, & lycium,& fuccushf [ J virgx paftoris, Sc fuchaha, & fuccus agreftx, Sc eiufiftides Et quandoque confortantur ifta: & quae ex eis funt,cum alumine & gallis,& aloe,& abfinthio, & fiunt ex eis medicina: compofitx # Sc troch.prxparatiad hoccaput, iam compotiti ex medicinis pvxdiäis, 6c quandoque decoquuntur i fix medici nx in aquis paris,aut in qui bufdam fnccis,8c bibitur dccodio eorum ♦ Ec quandoque fiunt ex cis emplaftra : Sc quando -Rf * qucadiru/cejifurcis,öcaggregantur,medicinae w». puti, j j- corc{js j pV^dite & medicine pedoris praedi- A de,ficut apium,Scammeos, &anifum.& fpica, & ramacha. Et quandoque mifcentur cum eis narcotica, qux funt ficut cortices radicis man -dragorxA hyufqiuami,5tpapauens. Et quandoque permiicentur eis glutinatiua, ficut gum-mi?& cortices thu ris,& fiel 1 a femius, & fpodiü, & femen arnogloftx,& mucillago pfyllij ,& femen eius,& fuccus por£ulac£,& mucillago granorum cydoniorum , Sed quum eft reludatio ex apofiemate,tunc cura eius eft phlebotomia, ; & euacuatio,deindematuratio, Sc non curetur cum ftypticis,illud enim attrahit nocumentum magnum, imo oportet’, vt curetur cura perip-neurnonix.Fadum autem ex corrofione,eft pra ua; cura;, & difficilis, & eft quafi ficut illud de quo defperatur, non enim fanatur,autnon con folidatumifi cum remotione malitia; complexionis : &ifiud non fitnifi in fpatio, in cuius fir* mili,autinduraturvlcus,autputreöt, Verum quandoque confert, vt non permittatur corro-fio confirmari, expellendo humorem acutum: & quandoque folutione educuntur cholera , & groflum fimul,cumco guod eft3ficnt pilulx, de agarico. Et fi indigueris intentione confortationis , conforta v & ingenia, vt fedes commotionem tuflis cum medicamine de femini-J?us; leparaturenim ex eo quod aliquod con- Tra$:. 3. 645 fortat iuuamentum.&ad fummum cura corii •cftmundificatioK [&euacuatio] cum phlebo- K B eum eua_ tomia & aliis:& cibi boni chymi.Etexeis quide, elutione, que fanant corrofionem,funt rhus, & myrrha, & fanguis draconis,1 f { } & femen 'j P(5aura- portulaca; ,i radis maluje.&troch. ficlhr, quibus additur opij medietas partis, &c medici- nas compofite, quas dixit Paulus,& nos dicemus in antidotario.Et eorum medicina; ad hoc iuua tiua; 1 unt iJla;, in qu ibus ponun tu r *n [ fcedeni- gi,] & fangms draconis,&ICarabc, 6ciandara- mi ■ ixl1-atircs<’ ca,& lutum figillarum,& ad vltimum. omneex ficcatmum,mundificatiu,um,inuifcatiuum co- folidatmum. facium autem a pedore curatur cum emplafiris,&: medicinis, ioquibusell fiib- ftantia fubtilis,qua; admifta; funt cis,et iunt ille, quas diximus, vcperucniant ad peclus .»[ Al- bedarungi vero in feipfb ] coniungitinter duas bedarmSiinip res, °-f [ j quum famec. ,0 exiftimatiir quod caufa fpuri fanguinis fit p ru-oB-&-ptura.Et] medieina;pra;did:xomnes Lunt con- p ^ uenientesad hoc- Et quum exiftimatur, quod Uiac‘ caufa fit frigus faciens euenire fpiitum langui-nis fecundum modum prnsd :6tum , tunc cu ra eius eft ficut dixit Cial. Illud enim accidit cuida adolefcenti,&:curauiteum. Phlebotomauitna que eum in die primo, & fecundauit, & fricuit extremitates eius,& ligauitftringendoeas fecü-dum quod oportet in omni <1 [ retentione fpu- <, u.crenere nir 10 ti] fanguinis,& eibauiteumforbitionibus:&po fas.*3 fuitfuper pectus fuum ceratarium de gamma ruta?,r j[ ] Sc re-- mouit ipfum ab eo hora noctis, vt non adderetr 1 B-fyItlcrtrls-calefactionem cius fecundum quantitatem que fitam,Sc eibauit cum cum fbrbitionibus, & dedit ci in potu medicamen de feminibus. Et poft quam dies tertia affuit, vfuscft fupei' peduse-iusillo ceratario tribus horis: deinde remouit ipfum , & eibauit ipfum aqua hordeis [ ta - fB.asfiJagt. ? teata] cum carne anatis. Poftquam igitilr tem perata eft complexio pulmoniseius, & fublatus eft timor aduentus apoftematis , mundilicauit pulmonem eius cum thcriaca antiqua comple ta.Et gradauit eum ad bibendum lac aftninum, Sc ad reliquum regimen fputi fanguinis . Ec dixit Galenus quod1 [ omnisqiias ex i f lis con-fequitur, fputum fanguinus in die primo ia* ^orüTai^fi ^ natur; ledaliorumdiuerfificantur] difpoiitio-c.!rrcb;"!,n jfe nes. Etnosiam teftilicatifumusdeiftis, quos primo fanaba-0 iuuitha;c via:&fimilisei. Et quando exiftima- car,&ahoru di tur quod caufa cfthumiditas, Sc mollificatio , ucrfihcabamui-adminiftrailludinquofuntexficc-atio , «Sc ca~ lefadio, Sc flypricitas , ficut eft radix fquinan-thi,& maftixA cyminum torrefadum, Sc cala-menthum montanum, 6c calcadis, dc caftoreu, & crocus, & « [albrengi. ] Et quandoque ad- uB.Aiiaütcnt. -mifcentiu eisltyptica asqualia, ficut caftcncx . m, vicinia & per Et quandoque tiimtex iftis compofita;, qux di- curatione, centur in antidota rio, Et quando exiftimatur,.A'ia lltera* ad > quod caufa fit fiecitas, &illud ^ [eftinprinci- p^cSnem! °" pio] adminidrahumcdantes notas, qux funt x B. fccuadmn ex ladibus, & oleis Sq fuccispoft regimen com- mmus. mune de declinatione materia; ad contrarie-. tatem partis, Verum ea qux pertinent huic loco, cx phlebotomia,& alijs j minora funt? & de*^ biliora eis,qux pertinent alijs. Et quando X [ eft yB.caufa eft c$ cafus ] fuper hepar: tuae cura eius eft cumtufio-AVIC. Sf 3 illo jfto fuffiif.R-cdpC rheubarbari, x.lacca. 5.lut i ar- dus drach.2. fucci buglofla; pondüs drach, 1. fuc meni.5.fitquedofisciuscontriti.drach.i.&s.Ex ci portulaca; & fucci ramorum recentis roftg medicinis vero communibus iij.se, quas fingula- vn. 1.terantur fine rorationeaqua; fuper cos, Se res funt/criptse fiunt in lib. 2. in areolis notis.& il colentur & non decoquantur, imo difibliiatur Ja , quse ,ex ais pertinet huic loco, eft bamatites. in eis aliquid deluto armeno,& potetur. Auriti Nam quum teritur vehementer ficurpuluis, & matur fiuccus ramorum roia\& difibluaturin h Bbmai. bibitur ex eo a u r. j. in quibufdam ftypticjs, aut eo fiuccus hypoquiftidos, &h [ endiuia ] Se cor- fuceis,iuuatnobileiuuamine.Et quando mafti nu ceminum adultum ,& potetur . Etextro- eatur portulaca & deglutitur aqua eius,tfic qua chificis,troch.liuiufimodi.Ilccipe acacia, balau i doque retinetur ftatim . Et aqu a citruJi, Se. lue- jo ftix? rofarum rubearum, fiucci barba; hircini, • B A]r.. cus eius: Se proprie cuna quibufdam glutinati- corticum gladium,corticum thuris partes equa feuicutyS Uis,ftypticis valde,qiuim paulatim traijeitur. Et les, & iterum1 [aifienictwn J corticum radicis mi,& cornu cerui adufti quando pcrmilcctur medico mandragora;,luti de albohera thus,acacia,ferne nis,eft plurimi iuuamenti.Et fimiliter aqua me- portulacxftcmcnalbedarungi,bala uftia;, cam- * Jfruaus? t a;. Et etiam z [fiuccus] algarab pondere. a [i;. ] phoradumantur,& fiant ex eis troch.Et fit poliis B corian drach. Et etiam b [illud,quod eft fuperius in co- no eorum pondusdraeh.2.cii media vnc.aquc, #iri. riandro ] cum aqua frigida pondere iij.drae.ma aut vini pontici,aut aquse afoedarungi.lt etiam nc,& fiero.Et etiam cora Ilus, quoniam eft pluri- lernen papaucris, lutum figillatum,& cum fifti- mi iuuamenti,& lutum fia m i u m. E t e x i fiti mane des,& thus, Se camphora dentur in potu cum. runt quidam, quod nominatur gixece ftella ter- aqua albedarungi, Se iterum trochifcus, quem ix,'Sc nominatur nominibus pluribus; & vide- dixit ebenSerapion,& eft ille qui factus eft cu m e £.aM atalK. tur quod fitc [ non altaik. ]Et etiam fumatur gumma amygdali. Etcx oleis adminiftratis fu« fianguis haidi, antequam congeletur, Se fumatur per pedtus,in aeftatc quidem,eft oleum de cydo- — ex eo in potu medietas vnc. tribus dieb.Et etiam nijs, & in hyemeeft oleum nardinum. Trochif- de granis myrti, & femine arnoglofta; pondus cusbonus. Recipclutidealbohera,&coralli,& ij. drac. in aqua ptantaginis , aut fucco rolx , ftcJi^feminis,rofieficc£eomniu an.part.2.Kara quoniam eft vltimum. Et cydonia etiam iuuät, be & gummi,& amyli omnium an.part. i.tera- & proprie aflata Ji t etiam coagulum leporis cu tur,& fiant inde troch & potio eius fit 4.aur.fe* aqua rof. Aut aliud ex coagulis cum decodtio- bricitatibusin fucco ftyptico, Se non febricitans ne pontica: aureum aqua albedarungi, & pro- 30 trbusi vino,& proprie ftyptico. & ex emplaftris k B.thuris. prie in co, quod eft ex pectore Se luctum figilla- communibus eft farina hordei,& farina^ [her- tum, Se loco cius lutum lamium cum aliquan- bi ] Se acatia cum albumine oui. Quumquefan d vlia iitera ai- to accto& etiam fucoutum, A eft /emperuiua. guis retinetur, tunc perueniad confiolidandum ferfengi. '* Et dixit vir in quib u fd a m, q u e agg regau 1 r, quod vukus,& ad prohibendum apoftema,& confo- e B. m regione eft fpeciesd [ calamcnthi ] naficens inter lapides, lidatio vulneris cd cum eo,quod ficiuifti ex glu- almulluii nomi- qua; teritur,& comeditur cum fale,& c[ nomi- tinatiuis,dypticis.Etprohibitio apoftcmatis eft luen no natLU* iauiiufil alburajfylueftre, & in hoc eft con cum prohibitione cibi,& a ttradionc materiem fmnacM^in're0- fideratio.& huiulmodi medicina fumitur inpo ad exrrcma,& infrigidatione pectoris .Et opoi- gione iBuüi uei tu cum orquali men 1'uraamyli,Et iteruvn ex ii- 40 tct,vt lorbeatacetum mistu multotics. Etopor-1B- admimttra. aimuiiiii ali e- lis,qiue iuuaut ipfum, eft vt detur in potu ex a- tet,utiecuitodiatpoft retentionem &1 [peruen /1'B^^iiorani Llrainc^ameni,t [ tionem etiam fuper vcspnvdictas. ] Aqua aute git vltimum,3m ] & proprie in vitellis ouorum tepefactis, quam potat, oportet vt iit aquapiuuiaUs ,aut no coagulatis omnino. Et etiam gluten pifeium aqua,in qua ponantur lutum armenum, ro-. confert,quando bibitur ex eo. Et quando pra- fe, & aqua ferri, & in qua extinguitur ferrum uior fit res,tunc quandoque datur in potu pon- eit iuuatiua propter fuam ftypticitatem.Et qua-» dus quartae drach.j.dc femine hyufquiami,cum do timetur congelatio fianguinis in pulmone, aquä meli is.Et oportet vt dentur in potu medi- oportet vt in potu det in principio acctü mifm cinreconftringentes fputum (anguinis eum vi- cum aqua, nili tuffisadfit, tunc. n. oportet vt ca- no ponqco,vt penetrent,nifi fit febris. Tunc, m 5° ueatur acetum.Etquandoque fanat fanguinem fumantur inpotucum liiccoalio . Etadanti- congelatum medietas,drac.i.diacurcimia; cum1 quam,de veterem,fern inis porri NabatiaqSc gra aliquanto deaqua porri, & cochleario oxymcl- norum myrti partes fumantur cequales & pote- iis.Et ex compofitis ad hoc,eft illud quod recipit tur ex eis vfque ad 2.draCh. cum aqua virga; pa-. fienugraci deco&i drac. a.arift.drac. t. myrrha; floris. Aut fu matur iucci porri de Sceni drac. 1, drac. 3 .olei de lilio drac. 1 piperis dra. r .hyufquia g B deacetimedia vnc. potetur in mane . Et detur midrac. i.rolarumdrac z.fiat ex eis troch.& ex- ^ •’ inpotuaduftumfpongia;cum aliquanto vini g fiecentur in umbra,& fu matur in potu cu aqua [depaffis] EtGal.quidcmcuraiiitfputum fan* foeniculi,&apij. et etiam coagulum leporis, & guiniscum tiieriaca,& mythridato, & medici- aqua cineris ligni fici cum thymo,aut origanu nisboniodoris, quoniam ipfae confortant na- 60 cum melle,aut foluatur veter eum eo,quod eua turam ad hoc vt fit auara fanguin es, Se confoli- cuat. & medicinas quidem fingulares diximus dat vulnera. Et fimiliter troc.ftellce,& medica ■ in libro fecundo,& compofitas dicemnsin anti men Andromachi Et centaurea aggregat ad re- dotario.et tu lege fermonem noftrum,de rcfohr tentionem fputi fanguinis, Se mudificationem, tionefianguinis congelatidn lib.4. quare in potu fumant ex ea febricitantes cum aqua,&alij cum vino.Et Sclaiii quidem curant J Kt'K 0 T Jl T 1 0 7^ E s* cum decodione radicis centaurea; maioris . & VHetur hoc loco docere , quomodo inflans, non« ex potibus eft ille qui recipit fucci arnogloffie po dm tamenprrfens[anguinis jpuim fitprmwndum. «dir* 'jtlqut'pbi cum corporis plenitudine & pyyfer tim tho racis anguflia tuffis fueritfrequens,inclinandam materiam ad inferiora commonet,ftblionc fapbena, ac deinceps fecandam effe cubiti iecorariam. vel ft in mulieri-bus id mali accidere vereamur ,effe ducendos menfes . Com o. M V.CY0 r0Set ^uis>cur^ui thorace anguflo funt,fputo om’7°’ saguinisprefertim corripi foteQGal.^.in^.vulg.rnorb. non propter temperamentum ,fed ob vitiofam thoracis figurambos tabi obnoxios putat ( fcquitur autem tabes fanguinis fputum ) probabile tamen effe putat,tale Com j 8 (lnociuefi&uram>inri(ltum calorem fequi. Explicatvero * id 3.in 6.vulg.morb.atqueab ingenita caliditatis ,qu£ ex corde initium habet, imbecillitate, pefforis angufiid proficif :i aß rmat, corde nimirum & peffore vtroque ob formatricis imbecillitatem paruo procreato. Fit ergo,quia qs,qui angufto thorace funt ,paruu quoque cor inefii& parua propterea vis fit a cfl,vt hi & fluxionib. ob eius partis imbecillitatem maxime pateant,&oh ea rum partium angusliam irruente leni etiamnum humorum multitudine,vaforü thoracis ruptioni obnoxii fint. Cur vero ^iuic.paratis vt inphthifim incidant, faphe-£ap.i. na fecadaminbcat,rationt habes ex Tralliano li.q,materiae nempe ad longinquiores partes proiiocatio jirmio rem multo reuulfionem facit. Quod vero in mulieribus menfes prouocet:agendum id quidem esd,non mcdicame tis (quod quifpiafortaffe crediderit) quu cius generis medicamcta acria fint,qup ipfcßatirn interdicit omnia> fed uel friffiionibtts inferiorum parim vel cucurbitarum appofitione erit.quodprafertim agendum crit,ft ob retentos menfes diferimen mali huius, de quo hic agitur, impendeat.Subdit deinceps facli iarn f'anguinis f'puti cu Cap. i.Cap.jt. ratione,aquacuqfid caufa euenerit,pto qua re pete Trat Cap.j.Cap.4. l'iamm li.q^ Taulü li,^.& Fide & Gal. 5. meth. & 7 .de comp.med.per loc.ncc non Ppfim 9.ad Kdlmanf& Celfum lib.q.Vnum eflprafcrtim hoc capite animaducr tendum.quod de erofione ex deflillationeacri verba f a ciens author noflerfeffiionem vena interdicit, Traltianm hac in re & T aulu rcmulatus. ne pe quodf anguinis mif~ fionepericulum fit,ne acris ille humor,etiam acrior red Cap.4. datur,ob hacfane rationem & Hipp.^.in 6.vulg.m&rb. , in line, metari f anguinis uacuationcm a plcuritide cf bile. Jld■» de liero & ( quod Trallianus )quoniam magna ex par te eorum corpus qui fic ex erofionc fangu ntrn reddunt gracile,perficcum eft,&aßatum.Bpf igerat autem his caput Jtuicennas Tralliani exemplo,qitamuis id rcticit cap.a. ißeGal.uideatur,ipfo aduertente Tralliano. Quod curationis reliquum eft,pete ex locis antea adduttis, pra-fertim uero uidc jLret&um 2.de cur at.acutorum morb„ TRACTATVS QVARTVS. Deprincipijs fpeculatiuis fcientie apofkmatum membrorum partium pectoris,& exiturarum eorum, pmerquam cordis. Sermo miner falis de doloribus partium pe-Horis, & lacer tis. Veplcurefi. Cap. i. QVandoque accidunt in velaminibus, & tunicis,& lacertis,qui funt in pectore, & co ftis,&partibus eorum,apoftemata landentia,val dedolorofa,quse nominantur fofati,&birfen,& pleurefls. Sc quandoque fiunt etiam dolores in i (tis membris non ex apoftemate,fcd ex ventofi-. tatc,quare errät quidam,& exiftimant quod fit cx hac aegritudine,verum non eft31 [ ]pjcu a t B & refis b [ niiljapoftcma calidum in partibus pe- I} ftoris, aut in lacertis intrinfecis, & in uelaminc cooperiente pectus,aut in velamine diftinguen-te,& phrhifim.Etquan IQ enim ponunt hanceflfe deteriorem, Sc quidam pis. AiiaUtcL doque1 [ erumpit virtus ] in feprima.Sed in plu- ponunt illam deteriorem efle . Verum veritas miinditawrfa ribuseftin 20. & 40.& 6o,Et quandoque accidit eft, quod propinqua r [ parrifiniftr#] eftdete- rB. expjrteb; wio5, ruptura ante maturationem,propterea quia na rior: fcd eft conuenientior, ad hoc, vt matu-cu tura expellit materiam nocentem,propter fuam retur, Sc recipiat refolutionem, fi fuerit de pro multitudmem„autacuitatemfuam,autpropter prietateeius vt fufeipiat illud. Et illa quae re-caliditatem complexionis itatis,& temporis, & motior efts [ a parte imiftra] eft falubrionveru fB.expartei«. regionis <5c receptionem facientium eruptione ipfa eft ex parte refolutionis, & maturitatis ma-ci* ex bibitis ante horam , ex parte erroris medici gis inobediens . Et quandoque facit cadere in B hboriofb»( & ego dicam erumpentia poft) aut ex motu pleurefim repletio humorum, quando accidit ' «gri luperfluo,K [ maximo,ficut caiu, aut tiif2c> in parte capitis , aut parte pedoris, aut in qui' fi; ] aut vociferatione,&illud eft timorofum.Et bufdam venis 1 [ coniundis partibus ] pedo-: t B Effundenti- quandoqne accidit,ut permutetur pleurefis ad ris, Et quandoque facit ipfam po(fidere multi- *>us ad partes, peripneumoniam , ita vt recipiat pulmo mate- tudo potus aquas frigidas conftringentis materiam apoftematis,deinde non eft bonum fputu nas, Sc frigus additum, quemadmodum facit enis,& retinetur in ipfo, quare apoftematur. Et ipfameuenirecaliditas vehemens, & potus vini quandoque accidit, vt permutetur pleurefis ad puri mouentis humores,quos ebullire facit. Et phthifim, quandoque mediante peripneumo- raro quidem permutatur peripneumonia ad n ia fecundum modum,quem dicturi fumus, §c pleurefim. verum reseftecontrario*, Sc cumhoc quandoque abfque mediatione peripneumo- illud quandoque eft, & alieuiatur cum eo con- nia?,imo vt vlceret materia, aut fanies refoluta 30 ftridioanhelitus alleuiationealiqua . Et pleu-ab ea, fubftantiampulmonisacuitate, Sc mali- refisquidem plurimum acciditinautumno,& tia fua.Et quandoque accidit vt perm utetur ad hyeme, (Sc proprie poft verhyemale , Sc multi- ipafinum, Scalcuzcz, ita vtexpeiiaturmateria plicaturinverehyemali, &ex fufflationeiepte & ad neruosconiundros membro, in quo cfi apo- trionis propter multitudinem fuperfluitatum #ema. Nam membrum eft neruofum, Sc hxG auf propter coarda tionem fuperfluitatum, Sc 1 B,St non tult, permutatio,pernitiofa eft,I [deinde non fequua multiplicantur cum eo dolores laterum Sc co- tur ] cum ea reliqua ligna bona. Et quandoque tfarum, Sc proprie fucceffione meridiei, Sc in fuccedit pleurefi,6c peripneumonia, quafi ftu» Jcftate.Etquu exfufflat meridies minoratur val- por in poftremo adiutorij patientis, & in dome- de, verum quum eft xftas auürina pluuiola , fticobrachij eius, vfque ad extrema digitorum, 40 fimiliter autumnus,multiplicatur in fine au-Et quandoque pertranfit ad partem cordis.Et ac tumni in habentibus choleram,pleurefis.Secuvi mt B.cxeq, ciditm [ ] tremor cordis, quem (equi- dam formam vero aliam ab hac pleurefis mi- tur fyn copis,& ad latus cerebri» etiam in difpo- noratur in aeribus, & regionibus, 6c ventis me- fitione refolutionis ante colledionem, & in di- ridianis. Et minoratur etiam in mulieribus „ fpofitionecolledionis. Et quandoque permu- quae memftruantur: quoniam complexiones tatur materia ad membra apparentia, & fiunt earum declinant ad humiditatem abfque cho- exiturae . Et quandoque fit permutatio eius h^c lera. Et quando accidit prxgnantibus, eft perni- cum penetratione ipfius in fubftantias neruoru, tiofiim, & minoraturin decrepitis, nam fi aede chordarum , imo odium . Et quandoque cidat, interficit propter debilitatem virtutum declinat ad loca inferiora, deinde aperiuntur, 50 iploruminfpuendo, & mundificando.Etpleu-fed run^fiihi?^^ ScfiuntriftuLB, ^efriiludexcaufiseuafionis, n refis quidem quandoque aifimilatur apofte- nuiign* tempo C,& n°n (unt fiftul* malignas oocitiu® ] Et fi dc raies feu chrom clinat ad mnduras^ Sc fiunt fiftulie,euadit infir- mati hepatis. Nam fufpenforia , quum extenduntur propter apoftema hepatis , peruenitil- c*.AUa Utera, mus etiam , Sed quandoque o [ antiquatur] ludad velamen, & panniculum, &fentitur in Jatfu»1* ambu~ membrum, & proprie quum non eft illic eua^ ipfo dolor; Sc peruenit ad conftridionem an- O B.1 pärahtica- cuatR? ai.ia mm ftcrcore, aut vrina grofla; plu- helitu^quare necelfarium eft tibi, vt cognofcas tur. rimi fedjminis , p [autpropterfputum] pluri- differentiam interea vtraque.Et quandoqueaf p B. cum fputo. m^ maturitatis. xnam fi fuerit aliquid horum fimilaturfirfen . Et pleurefis quandoque inter erit falubrms. Illud enim fignificat paucitate fielt propter magnitudinem accidentium eius, materiei facientis exituras, & poftibilis eft redi 60 Sc quandoque interficit propter praefocatione. ficatio eius cum maturatione . Et exituraeifta? Et quandoque interficit cum permutatione ad *B. recidi quandooccultantur, Sc profundantur, fignift- peripneumoni, &phthifimä: aut fyncopim,aut nem Vei e«edo ca!lt nocut^entum Sc q [ multiplicantur ] pro- aliud ex eis,qu^difta fuut, Et fcias quod pleure rationem, prie quando redit materia ad pulmonem , Et fis quando aftbciatut ei (putum fanguinis, eft quandoque accidit ex vehementia febris, fre- fimilishydropifi,cui aflbeiaturfebris . Indiget quentia anhelitus,& ex frequentia anhelitus,vi- ergo primum, Sc eft pleurefis cura ftyptico pro- u B & Cllra fcii -coiitas fputi: fputum cmm exficcatur caufa pteriputufanguinis u [lagdentc/ccundu]pleure ticancc . fini. Fen io. xB-fanguinem. y ß.eius eit l'ub tilutio maier:^ cap.3. eap.ij. £aP*3* cap.£ {im. Siait jfccfm indiget cura calefaciete & exfie-cante.autexficcante aequali fecundum hydropi fim, & humeclanteinfngidante pp febrem. Et multofieseft caula pleurcfis peripneumoni« aflümprio ciborum groffi nutrimenti, ingroflan tisx [nutrimentum] licutalcannabit. quare expellitur ad partes mämillx 6c latcris.Etcuray[q* de materia: fubtiiiseft ] cu balneo, & exeunti ex eo detur oxymei velociter, & alienet inun&io- uerb ,bilio)iprefertim humores et temu (fimus fanguis uempe,*p pleurg illius dura fubHantia efl, qug non f.ici-lepreter bilem & tenuijfimum fanguinem craffiores hu mores fufcipit.fieri tarnen evam ex aliis hymoribus po-teß,quod <&■ Gat.6.aph.& lib.de conß. an. Q^amuis.n. com.2?i Hip.qumcidum eruäat, i.quibus redundat puuita, uel cap.i6. etiarn atra bilis, non valde morbo Uter ali corripi affirmat,non is tarnen negat,aliquando etiam in his pleuriti dem fieri. Verum,an pleuritides qug ex atra bile & nem,q fit fricando cum oleo,quoniäeftattra&i 10 puuita fiunt ,uer^ fintpleuritli^dubitare author no- Jter uidetnr. nempe quum pleuritis acutus fit morbus, at ex pituita & atra bilenon fiunt acuti morbi.Etfi ite yq non negat ^duic.fieri paffe,, ut ex pituita & atra htle putrcfcentibus cahdum apoßema oriatur, quod tamen na.Et quandoqs excufat per ha:c a phlebotomia. T sAT l OK^US. . Tlmritidem exquifttam ait Gal.1).delo.aff. fieri vbi cingens cosias membrana primario affeffiu labor at,pro-inde dolor vel admgulum,vel ad pr xcordia peruemt,id feri,fed copiofius,&lib.de conft.ar.jLuicennas hoclo- acuti morbi ex his qualibufcunque humoribus fiant, no admittit.quod certi non uidetur nobis carere ratione, qaum acuti cito terminentnr jaltfque morbi non ni fi ex humo ribus natura aalidis fieri uideantur. Licebit tamen co triplicem veram pleuritidem facit. vbi inflammatio fortaffe,vt plenritides hafce ex pituita & atra bile pteu, mufculos thoracis internos, ubi membranam fuccingen 20 ramoccupante veros & acutos morbos nuncupemus, tem coflas; ubi velamen diHinguens apprehendit.per ue larnen vero dißinguens yut nos putamus, mediaftinu in-tdligens, non diaphragma, quod alii exifkmant. quum diaphragmatis inflammatio non pleuritim, fed phrenitim faciat. *At,uere,fi nocis uim fpeffies,pleuritis proprii inflammatio eH mebrana fuccingentis coflas, qua •rhtjfc.tv uocatffiue ad latera hgc fit,(iuead mediafiinu, per confenfum vero & mufculor um internorum phlegmone pleuritis dicipotefl, quod affc Elis hiscommunica- fcd improprie, quopafto & apoplexia acutus morbus a Gal.nuucupari fulec, ob vita fcilicet di f crimen, qua. in pracipiti e§iyno materia prauitatis, fed affcfti loci prin cipis ratione, funt enim acuti morbi alij proprib acuti * ali] impropri k,vt ex Galeno alibi diximus. Vnum hic no tat,quum ait, [Et quartdoq-, recipit eam vena caua &c.] quod paulo dijjicikifs cfl. nempe pleuritidis materiam a yena caua nonnunquam fufeipi, <& pervrinas effet ri. Quanquam enim Gal.6.de loc.aff.id fieri aß'erat,fanie ip ca^.^e n pleura affettam necefle eUxatera uero inflammatio- fa in arteriam pulmonis Uuem,deincep[que inßnißrum ncs,qng externos mufculos,uel externam membranam, ac cute thoracis occupant,plenritides dicuntur,fed non uere,tametfi non ignoramus uelle alios, earum partiunt inflammationes nullo patto uel tier<£ uel novuerapleu-midis nomen mereri, quod ad pleuram ajfe&us no pertineat.id quodfinbyfi proprib loquendum fit,non ambigimus. quum tamen inuaiuerittam ufus, ut inflammationes,qua ad latera funt,pleuricides omnes nuncupen- cordis ventrem recepta7quce inde in magnam ipfius cor dis arteriam incidens per renes dehinc tranfit in vcfi-cam. Et fi idem Gal.eandem pleuritidis materiam per aluum expelli exittimat, fanie ad venam cordis cauam tranfmijj.i: indeque ad intejiina fer ri ait.ambiguum tamen id nobis eH .quomodo cor,dumfaniem cam excipit, non vehementer offendatur:autprauitate eius materia & corruptis fpiritibus, vitalis calor ac vita ipfa extin- turjicebit ut has quoq; cunt^Auiccnna, & medicis paf guaturft^on certk id imus inficias,fieri quando/]; vtfa, fimomnibus pleuritidis noces, at fi proprie loquendum n\es ex rupta pulmonis vomica erumpens,per urinas fu pleuritis ueraea folum erit inflammatio,qua adpleit ram:& (\udi ad internos efl mnfados,non uera dicetur, ut Gal. $ .de loc.ajf.catera ucro,(s non plenritides,laterales tamen morbi erunt.l}orro,ait hic pleuritidas inui cem comparans ex his omnibus eam effe grauifjtmam, qux ad mediaHinum. Quarat ergo aliquis, qua id caufa eueniat.Oifferit etpauio poßea,utra & pleurefts et pul moniapeior fit ex iis, qax ad latera, anqu& dcxtriim,an qriffinifirum latus appnbsndit.Qnamobrem, ut paucis utranq; hic qudißione abfoUiaraus. $i qiiß adlaterasut, jptä es,dubio procul qu&fiaißra eß, quia cordis cufpi-di magis proxima efl, maiorem cladem minatur, quam dextra.q tamen fi falubris fit morbus, et citius,ob mxio ycm qu£ illic efl caloris innati vim, curabitur;quam ds enim dextra pars in uniuerfum nobilior & calidior altera fit,quod & riß.in libello de motu animal, parti-culatim tamen,quapane cor reftdet,finifira & nobilitate, & calore & innato & influente antecedit, ut propter ea ,& ratione nobilitatis maius dif 'crimen impen~ deat, fi hgc afficitur, & celerior fiat cottio, fifalutaris ^ efl morbus. JLdhuc tamenpleuritidum gramor efl, qua mediaflinum corripuit,quumh^c ad cordis bafim incubat,nobilior em partem quamcufpis fit, docente Gal. 6. de ufu par.nempe fons ea & Jedes innati eH caloris.unde &uenas eap de quibus alias difflant eß • materia vel feceffum expurgetur, quando id Gal.vidiffe fe ipfum tcttatur.no id,tamen pro certo slatuipoßearbitramur, qua via, quo du tiu in agendis hifce raris alloqui vifu attioriibus natura vtatur. Scimus certi naturam para- A.,,h,y4, re fibi vias,quod Hippocrate authore Gale.y.apb.fatr- ‘ tur.quas tamen & quales vias, ignoramus. Fortajfc, quibus eiufmodi excretiones accidunt,peculiare aliquid habent, quod in c&teris reperire non esi. differt nempe natura a natur a, & corpus a corpore,quod Hipp.ait.Et 50 'Hjc°l,au* Sanmicbelius 'b{ouocomenfis vir noftra tem- pcftate maximus & in diffecandis corporibus exerci-tatiffimus .fpcffaffe i n cadaueribus quibufdam fe ipfum atq; alios multos te flatur, venam magna ubi diaphragma cxceffißet.pmfjuam in cor fefeinfinuaret, ramulit quendam refta ad pulmones mifijfe. Quod fi ita fe habet ,f orte hoc itinere expurgata eH uomica, de qua Gal. meminit,atq; bgc vena magna propago iji ineH, qui id txcretionis genas experiuntur: neque in cor ipfum teme re alioqui pleuritidis fanies fufeipitur. Defignispleurefis. Cap. 2. PLeurefis purse (igna funt3 f [ ] . manifefta & funt febris infeparabilis propter a t*lu,m3ue vicinitatem cordis. Et fecundum.eft dolor pun-gitiuusfubcoftis, quoniam membrumeftpan-niculofum,& muitoties non apparens ni (i apud anhelitum.Et quandoque efl cum pundura ten fio, k B plurima. fio,& auandoq; eft b [plünmuni.] Et tenfio quidem fignificat multitudinem,& punctura, forti** tudinem i penetratione,&moidicationc.Et tertium cft cöftridio anhelitus propter coartationem fadä ab apoftemate& pai uitas, Sc fiequen tiacius.& quartum efl pulfusferrinus,cf [ ] cuius quidem diuerfitas augmentatur,& egredi turabordme apud (latum, propter debilitatem virtutis>& multitudinem materiei. & quintum c f B.caufadi itcrficatis. eft anhelitus in eo fanior, et poftpömtut* corni-ptioanhelitus a pcrmiftione, et fun t cum eo accidentia ipfiuspropria,ficut eft rubedo oculorum, et attradio eorum ad fuperiora. In birien vero poftponitur permiftio intcllcdus, et quandoque non eft nifi iuxta mortem , imo cft ratio eius incolumis. Verum in ipfo procedit altera-tio anhelitus, et eius malitia, et eft in principio tenfio in fhypocondrijs ad fuperioraae fi tra- f mirach. virtutis ÖC lllllltlllluincHl \ ^----------------- cft tuffis • quandoque enim accidit in principio io hatur ad apa,et dolor pungitiuus. et differentia huius aegritudinis tuffis ii cca, dein de cum fputo, in hoc eft, quodpuKusin firfen eft magnusdccii nansad raritatem,etinpleurefiparuus,ad frequentiam , vtfuceurratur parilitati. etpleurefe quando fit vehementior,vehementiorafiunt ac cidentia predida cum ea.et ficcatur lingua cum ca,etexafperatur.Quimi ergo augmentatur,accidit rubedo in facie, et oculis et inquietudo vehemens, et corruptio anhelitus, ct permiftio in-telleduset fu dor interfedus et quandoque per- I • . 1 /T _ _ « _ f liu' rt lll 1-1 Lilii 3 iLUUUiiu & quandoque eft hasc tuflis in principio rei cum fputo,cft laudabile valde & tuffis quidem no ac cidit, nifi propterea quod pulmo laeditur ex vici nitate Amplius refndatadipfum id, quod refu-dat ex materia 3cgritudinis,quareindigetfputo cius:Quod fi refoluatur tota,& refudet: tuciam mundificattir illud quod colledum erat.& cum ea quidem qua: pura eft,non eft pulfatio,quonia uutu^i ...........~— -x membrum cftpriuarum multitudine arteria- 20 ducit ad fluxum ventris malum, rum. Amplius quoniam pleurefis eft fimilis apo flemati hepatis propter tufiim,& febrem,& eo-flriclioriem anhelitus, & propter tenfionem fu-fpenfariorum, & expulfionem doloris ad panni culum cooperientem , oportet, utdiftinguatur inter vtraquci&iterum fimilatur peripneumo-nix. propter illud,& propter fputum.quarcopor tet vt diftinguatur inter ipfam,& illam. Et iterft differentiainterapoftema hepatis & plcurcfim n. _____’ ^ A /r* fir f* H- \7t1 Signoru tria funtgenera>vt i.apb.habetur t alia mor com.tt.’ bum demonflrantia,qu£patbogmon:fa dicuntur, qup.f. fiatim pofito morbo ponuntn r, & inf epara bilia ab affle-fiufunc ipfo.alia non fcrnper quidem morbum comium- w ■ turjed ßpe tamen cum illo accidunt, quod Gal.^.in 3. differentia interapoftemahepatis & plcurehm :ft: «quoniam putfns m apoftematehepatis eft vn 3<> - locJl>vd a0iorlisUuram, &affidentia r» B.caufansdo lorem. eB.taftu. fB.diliinguit ipfum. 6 7 JJ j 1 /r* • fcUum locum,vel affldlionis naturam, & affidentia vo caritur, alia item funt qua non fiatim cum morbo acciU duntyfed pofimadum apparcnty& coUionem aut crudij-tatnmjalutem aut mortem pertendunt, coftionem quidem &falutemfi opportune & certo quodam tempore apparent^ cruditatis,vcrb & mortis fe non debito tempore emergant, hacque pojl apparentia nuncupantur, Quum ergo tot fint ßgnormn genera, & pleuriti dis plu g B. continuam irnt vt manifette cur in omnibus fex horis fenfi, r»ihsadd tio plu v' /ilialuc-1 a in ommb.fex horis diuerfitas additionis pluri mx. •J phrenitidis. dofus, &dolorcftgranatiuus,non pungitiuus, et facies cft conuedaad citrinitatcm malam, & tuffis eft abfque fputo,imo tuffis eft ficca tarda. & quandoque denigratur lingua cius per citri-nitatem, & vrina eft groffa,hydropica,et egeffio eft hepatica, & fentiturgrauitas in latere dextro & non comprehendit iplum tradus d [ cum dolore.] & quandoque eft in apoftemate hepatis fo 1 — '•'“mis rCCCntlS im apoftema eft iUUl, y _________ L... :nc] plurimum, concauitate,f [detegitur] ab eo anhelitus inobe-diens, quum fignificet rem grauem fuipenfam. Et conftridio anhelitus in apoftemate hepatis, cft fimilis in horis non vehemens valde.Pleurc-tici vero tuffis eft cum fputo,ct dolor cius eft pü gitiuus,et cius vrina cft bone fubftantix,et color j„„r„ 7..... eius eft optimus, ct conftridio anhelitus eiuseft cum €0 aduenimt certb plenritidis (de vera & exqui- uchemen^cr eft peruenies ad additionem S [plu ßtaloquor)proprium indicium & patbognomonicum rima:] permi-ffio iatelledus accidit in firfen in primis $ deinde vehementia fiunt in ipfo reliqua accidcntia,et lorispathognomonicum non ejl, quum in non exquifita non fiat.at,fi de exquifita ve) ba fiant,fi modo exquifita cap ^, ea eft quam defeti bit Gal. 5 .de loc.affl.vt is aperte ajjc- cap.53. fit,cur,& hoc inter propria&pafsionis demonjtrato- cap.w* ria fima non reponatur, non video. Utera de Imius af- fettus notis pete ex locis fupraaddiSiSiTiec no ex ra. lib.6.&Taulolib.$.& l.dclo.sf Vidc& J™ * l.deacutis morb, ^g X)c flgnis eius, qua tfl pura , & non pura, hac fatis facere,fl cum 'aiithore nofh oflatuamus inflam Cap, 3. mationem rnediaflini rer am eßc pleuritiden.. Dici (a- ynenfcr taffe:poterit, quamuis poflponi quandoque fe- QVum non cd plcurefis pura,imö cd in pan hrem dixerit, quoufqueputrefcat inflammatio, nolle ta niculo vclante codas,& lacerto extnnfeco, mcnipfum abcffe ad putredinem vfque febrem ipfam, habet figna>& funt dolor in ea,& nocumentum ßfl differri cius vigorem. Siquidem,qmm mediaflinum . 7 ad terminum,illam nanque,quce fit in pannicu- cartilaginea confletfubfiantia,carneexperti,&fmpu io cxtrmfeco,comprehendit taftus.& quandoq; natura frigidiori, minus facile putrefeit* quod in ipfum communicat ei cutis, & apparet vilui, & quam influit,quam adiatera, vbi plcura, quia internis coßa- doque rumpitur exterius, & non facit fptitum. fQ nm mufeulis inbxreticaiidior ,efl, Quod fl obfleias ,me Et hxc eruptio quandoque fit natura, & quam diuüino maiorem imffe fmtorem oportere,ob cos dis ha doque fit arte. Et cü iila qua; fit in lacerto ex trin fim: ^icipoffet, eius panis fernerem ob continuam fri- feco,eft pulffitio. Nam fiten titur cum attraftio- gidiinfpirationemremittL ne aeris, cd in lacerto dilatante, &fi fentitur in. reditu,cd in lacerto cödringente.Et iäm oflendi # > < -s inus,quoniain ambo lnueniunturiu duabus tu- De flgnis malis ,&flgnis f'alutis„ Cap. 4* a .eopre 10. £inciuI,£IintrinlcCäj&extrinlec^£t- prehenfio] etiam comprehendit hunc modum jQ Ignificant falutemcius fputum facile, velox, plcurefis,qua; non cd pura.Et in hac quidem no [jH maturum,& cd aibum,plafiü,a;qualc,&pul- pura, non cd ex dolore pungitiuo, & ex condri-20 fus qui non cd vehementis duritie! , &ferrinita-ftione anhelitus, & tufli, & ex duritie pulfus, & tis, & paucitas dölöris, & reliqua accidentia > & ferrinitate eius,& vehementia febris, & acciden- incolumitas fomni & anhelitus, & receptio cutium eius,quod ed in pura, & quadoque ed pul- ra;,& quod eger tolerat illud quod patitur,& c- • - - •* liislenis,& quandoque ed febris propter apoftc- qualitas caliditatis in corpore cum aequalita- ti B. Alia litera mata m alijs locis a prasdiftis aut b [ propter cau te, ] & paruitas fitis & b [ triftitia;,] fimiliter fu- £ Evoluti*, ficutfpu^iun ca aliam ficut fputum laniofum,] aut aliud,dor, & vrina, ftegeftiofecGdumdifpofitionem ' a tarrhale. noa pleurefis, quum non funt illic dolor pun laudabilem, & digedio vrinx ed fignum bonu gitiuus,& pullus ferrinus,& reliqua,Et in no ve- in ipfadicut eius malitia ed fignum malum val- c B. fubtus pe- ra exiditc [ fubtns peftinem planta;] dolor. & in ^ de. Et malitia egedionis, & foetor eius, & vehe-dB^erafif11^’ ^uia clux in velamine didinguente, ed do- 3° nicntiaci trinitatis ei used fignum malum.Et ap lor declinans ad d [olla pectoris,] & ed permidio paritio fluxus fanguinis narium, ed ex fignis bo- e B.veiocitas ve rationis in ipfa, & fiunt vehementiora acciden-. nis vltimis in pleurefi. Et malum ed vt fint acci- hementiae. tia, St dolor, & difficultas anheli tus, & non ed e dentia eius, Si figmficariones ipfius, vehcnietia, [vehemetia] febris & velocitas ficut in aii/s; ima & fortia,Se fputum retentum aut tardum,& nö . quandoque poflponitu r,vfquequo putreßat fn- clt digcftum aut'rubeum pure, aut plumbeum, p£rfiuitas,8i fit fortis febris valde. Si fi eil in pan- aut n igrum, aut additur vifcofitas eius, & diffi- niculo tegente pefius dolor cllvfq; ad furculas. cultas,Sc conftdclio & cd fecundum cötrarium Sc diucrfiticatur dolor propter diucrfltatcm ta- reliquorum ,qux numerauimusin bono. Et ex, ftus partium panniculi furcularum, Sc propter fignis malis eft,vt fit illic vrina foeculenta, non r diuerfitatem partium in fenfu, 6c n(7) ed cum ca r aequalis, & ed fanguinea, fignificans inflamma-: fB-ierafif quan pUi[atioommno,& dolor declinans adf [ partes tionem commiflurarum cerebri. Et ex fignis ...... 0CiUC’ thoracis]cft propter apoftema 1 velamine didin- malis, ed vt fit illic caliditas vehemes, & proprie guente. ru, V^!ox,& non mundificattir in xilij.diebus,mc & deinde vehementior fit dolor,moritur in ter- iant permutatur ad eollc&ionem . Et fignincat tio,& fi non,ianatur. Et fpedes alia eft,cum qua initium eius in afcenfione, vehementia doloris f . lcntitur pulfatio extenfa a furculis vfque ad cru prius, &£liffieulras anhelitus, & conftri&io eius, dl cum qua n6* 1t[ # j in ipfa vrina $p Sc duplicitasipfius apud dilatationem cum par- elt mixcio tur- aquofa,cuni qua non eft fcdimen m [& fputum] uitate,& vehementia febris, & afperitate lingua bida. & eft mortalis propter declinationem materiei proprie, ßz ficcitate tufiis propter vifcofitatcm- an—B. ad caput.Siautempertranfit.vij.fanatur. materiei,& fpiflitudinem velaminis,& debiiita- tem virtutis, &,cafusappetitus. &permiftio rationis,& vigilia:, & grauitas quas fentitur in loco ^ 3( ^0 T n 0 illo. Et quando collectionem facit, & comple- tur colledio, quiefeunt dolor, Sc febris, Sc aug-De(ignis agitpleuritidispoßapparentibus,prq qua. mentatur grauitas. Quiimque rumpit, accidit Ca r aTfr-4' re?ete^°ca(liPerm* tdduffa* VidepratereaGaL\. de tremor diuerfus,&dilatatur pulfusctimdiuer- juüo. crifih.& Hippo.2.prognosl.&in Coac.pranot.ac 3. de 3Q fitate fui,& cadit virtus,& debilitatur anhelitus, morbis ( & multoties accidit febris vehemens, propterea quia materia mordicat membra, & mordicat pefignis horarum eius* Cap. 5. apoftema.Quumque rumpitur,deinde non mü dificatur a die rupturce vfque ad xldies,perducit QVum no eft fpiitam,autadcft fputum fub- ad phfhifim.Et ruptura faniofiin die vi/, eft ex B scddmu tile,aut paruum,autillud quod nominatur eis,qua?-1 [nominantur in] raro. Scplurinm eius 3 faliua,fecundum quod dicturi fumus, eft in prin P°^ Mud^ufq; ad xx. & xl.lx. Et quanto plus tiut cip:o,&quum augmentantur accidetia,& aug- accidentia colleäionis vchcmcßtiora, er it cru- nientatur fputum, & incipit remouedafubtili- ptio velocior. Et quato plus fuerintleuiora, erit tate, & additur in fpiftationc, & in facilitate, & eruptio tardior,& proprie febris exiftens de funi a —- B, incipit remoueri a rubedine a [ad albedinem^] ma accidentium. Et quando apparent figna ti- fi eft materia declinis ad citrinitatem,& eft pro- morofa,et tu iam teiüticams cs ügnift cationem portionalis ftibcdini. clt iii augmento. amplius laudabilem in fputo, et alijs , tunc nihil timeas: quum seger expuit fputum facile maturum, fe- quoniam eorum euentus elt cauia colleftionis, eundum quod diximus de maturitate,& eft plit non ptopter caufam aliam. Et omnis pleurefis, rimum»& dolor eft leuis,tunc iftud eft ftatus, & cuius dolor non quiefeit per fputum, neq^ b mU h B:p hora euentus maturitatis integra:. Deinde quu nutionem] neque per alia, tue fpera ex ea fanio- fputum incipit minui cum fubftantia illa,aut il- fitatem,aut mortem ante ip(am,fecundum reli- ^entn$i la facilitate, et cum priuatione doloris, etdimi- quas fignificationes. Et cum videris pulfus.ten- nutipneaccidetium, tunc iam declinat. Quum- fionem vehementem fieri, et proprie quando que retinetur fputum poft remotionem illo- eius frequentia fit fortis, tunc illud indicabit c 0—-& rum accidentium omnino, tunc iam comple- [mortem,fi virtus fuerit debilis,Et} fi virtus fue ^ ?ur declinatio. ' ritfortis, d [tunc ipfa permutabitur] ad peri' ‘ pneumoniam, et empyema, et phtlufim. Et ad De fignis fpecierum eius fecundum caufas ipfius „ fummum quum illic eft fignificatio virtutis et Cap. 6* incolumitatis, deinde non quiefeit dolor cum fputo,aut folutione ventris, et phlebotomia, et e ET res quibus (ignificatiu* caufa efficiens pleu vaporatione, tunc ipfa eft magis decliuis ad e refim>funtfputum,&calor c-l[ls t qUUm eft [empyema.] Sed fi non fuerit fignificatio inco- iimplicis coloris, aut permifti coloris, & ex loco p & quando conftriftio anhelitus di mala, eft propter multitudinem, non propter quomam. * vehementer fit fortis, & febris non eft fortis. & maturationem. Et omne fputum cum quo non n B.alleuiatam quando vides a:gritudinem iam m [fedatam]pa- quiefeit nocumentum,eft non bonum.Et ex co- rumper, & occultatam, & non eft illic fputum, 30 ftietudine quidem eorum eft, vt nominent pu-tunc fortaffe minuitur materia cum vrina, aut runa, cui nihil extraneum admifeetur, matum 5 n B.quare appa cum egeftione,11 [aut apparitione folutionis ve aut nihil fanguinis,aut nihil cholera:,a ut melan- ret foluuo ven- trjs cholerica; fubtilis ,• aut apparitione vrinaj choliar faliuam, 8c non nominant ipfam fptnCi. fubtiL^tir jp- Srofla:. ] Si autem illud non fuerit.tuncappare- Et huiufmodi quandoperfeuerat; & no per mi- parec vrinagrof bit exituri. Nam ß videtis tcfioncm ad imvach, fcctat ei aliquid, neque accidit ei difpofitio; quas fa. öchypochondria,öco [cutem]Sc geauitatem,in- fignificetquod humor eft habens maturatione, oB.caiiditatem dicabit illud exituram apud inguinca:,Sc crura. tunc fignificat longitudine aegritudinis, & quan Declinatio cius ad ambo crura, eti vehemens fi- do eft cum priuatione maturationis, malum, fignificatio ad incolumitatem, & in huiufmodi gnificat perniciem. Et ad vltimum, fputum fi- quidem prtecepit Hipp. folutionem ventris fieri 4° gnificat luo colore , et fignificat fubftantia fua cum elleboro. Quod fi videris cum hoc difficul- ex grofiitudine et fubtilitate fuaret fignificat fua tatem anhelitus,& coftriCfionem pedoris, & fo- figura in rotunditate fua,et no rotunditate fila; da ,& grauitatem in furculis,& mamillis,& bra- et fignificat fua quantitate in multitudine, et chio,& caliditatem ad fuperiora,portendit illud paucitate fua. et fputum quidem falfum fign ifi- declinationem materiei ad partes aurium,&: ca- eat catarrhum corrofiuum 5 et fputum hu mo- pitis. Et fifuentdifpofitio ha:c, &non apparue- ris grofiifimopuris, quandoque fit non propter ntapoftemamequeexiturainhispartibus, tunc caulam vlcerum pulmonis, imo proptercau- materia declinabit ad cerebrum ipfum, &in- fam humiditatumf [ peftoralium dominantiu] f B. Aiialrrera. tcrficit. „ in corporibus eorum, qui pertranfeunt.xxx.vfq. vu ulcnt:aru ad~ 50 j 1 1 r i- • ^ uementium. J ad xl.vel quinquaginta annos,et dimittunt exer-JL T jl T I 0 S. citium.quare aggregantur in fpatio pedoris, et \x [procedunt] 6caccidit eis hydropifis in fpatio g expuuntur xl.dierum vfque ad lx. & no eft in ea plurimum Tam accurate fingula ac minima quaeque hic anthor mali, boc in loco perquirit,vt mirari liceat. Eruta funt b&c Cap.io. tum ex locis antea allegatis, tum cx Coae, prmot. tum +A T JL T 1 0 E S, ex primo & tertio de morbis Hippocrati aferiptis. T it vide & *Aret&um hde acutis morb. 60 Sputum tmc laudabile eß,quum maturum expuitur, *1 B. qui jnci- sermo aggregatus ex [puto.a f [ ] maturum vero eßyait Hip.^.de rat. vitt.in ac.quum pu Tex.71. F in fecundo, Cap. 8. Vlftmile videtur.^pus vero illud optimum efttquod eft al lex*4f* a« ^tertio. \jUm l£ue & aquale, & quam minime graue olens. 1. Et. ‘a UCra‘ T Audabilius fputum eft, quod eft facilius, Sc prognofi. taleverd quouis morbi temporeejfe non potefl c B. fedat per- JL>velocius, &plurimum,& magis maturum neque fputum, neque pus,fed varios & colores eirconft mixtionem ra- quod planum, tequalefin quo non eft Uenm modos fortitur,pro temporum morbi varietate. Sfumaw vifcofitas, imo eft a?qualis fubftantia:. b [ Aut ] S&fa vero [puta quales effetius prxnuncient,docetco T & ^ filias, * quod eft propinquum huic maturationi * c [& piose, Hippocratem amuUns z. prognojt^Sed vido ceps. Cap.?. Cap.4. Cap.iJ» äB. fiat crifis. b B* &. Com.ii. cap.y. 654 Liber tertius/ e*r Ctwc. pranot. & ude criftb. & 4.M 6, vulg. morbi De Teripneumonia. Cap. 10, nee non Taulmlib.i. PEripneumonia eft apoftema calidum in pulmone, & ipfa quandoque accidit incipiendo > & quandoque fequitur euentum catarrhi de- QVando fpuit in die primo aliquid fubtile, fcendcntis ad pulmonem, aut praefocationes re- non maturum, tue fperatur, vt maturetur folutas ad pulmonem, aut pleurefim cönuer- in quarto, &»[defeendat ] in vi). Siautem non fam ad peripneumoniam, & huiufmodiinterfi- maturatur vfque ad quartum, aut initium fputi cit vfque ad vij. Et ii natura con fortetur ad ex- non efl: ex die primo, tue crifis eius erit in xj. aut10 puendani materiam, tunc ipfa fecundum pluri-xiiij. Si autemnoexpuitnifipoftquartum; dein mum facit cadere in phthifim. Et peripneumo- de expuit,& in ipfo eft maturitas aliqua,tunc res nia quidem fit ab omnihumore, Verum pluri- eft media,& fi non eftin ipfo maturitas, tue £gri mum eiusfif a phlegmate, quoniam! membro tudo prolongatur cum fiducia, 6c proprie quü raro,raro continetur humor fubtilis*, ficut pluri funt illic figna bona virtutis,&appetitus, Öc aeta- mum pleurefisefkholericum, & econtrario hu tis.Et quando non fpuit vfque ad ieptimum,5aut iufmodi intentionis, quoniam mebrum eft pan expuir fputum mundum fine maturatione peni niculofum fpiftum,ftri&um,in quod raro pene- tusj imo non eft nifi humor purus: tunc fi inue- trat nifi fiibtilis acutus, quamuis quandoq; fiat neris virtutem debilem,feia$ quod non matura- exfangui ne,Et quandoque fit ex genere cholera; biturnifipofttempus,&fiipfedeficitanteiHud, 20 rube« eft interficiens fecundum plurimum aegritudo non pertranfibit xiiij. Et quandoq; in- fua acuitate,& quia vicina eft cordi: quia pa- terficit ante ipfiim, quoniam crifis eorum, quas rum iuuabitur ab eo,quod bibitur,& quod loco iunt huiufmodi,eft vfque a.dxl.autlx. <$c natur« empiaftjrifupcrponitur. Illud enim quod bibi- debilis incolumitas non protenditur vfque ad tur,non peruenitad ipfam ,dum conferuat ex illam horam. Quod fi virtutem inueneris for- virtute infrigidationis iux illud.quod ei opponi tem,& videris duo defidena «qualia laudabilia, tur,&illud quod loco emplaftri fuperponitur, 3Brefift{[lte(!) & videris fomnum,& anhelitum fecundum qd non perducit ad ipfam in frigidationeniafequa- oportet, & videris vrinam maturam bonam , lem] ei. Et peripneumonia quidem quandoque fperabis quod pertranfeat xiiij. deinde moriatur remonetur cum refolutione,& quandoque con lecundumplurimumpoftipfum.Ettotum hoc 3° uertituradb [empyema, ] &quandoqiie indu- b B.faniatki. quum materia, quas aegritudinem facit, fuerit ratur, <5c quandoque permutatur ad exituras, Sc acuta,& prorfusiögior crifis eius, qu£ facilis eft, quandoque permutatur ad karabitus,& eftma- |« eft xiiij. dies, & quandoque ex tenditur vfque ad lum, 8c quandoque permutatur ad pleurefim, 1 xx.Sc GaLquidem dixit,quod quandoque mun- ^&eft hoc parum, & rarum. Et quandoque facit dificatur cum fputo vfque ad xxx. dies :b [aut] fuceedere ftuporem,ficut pi'zdiänm cd in plcu- inuenit cum eo crifim integram. Et nos iam di- reti, 6c eft plurimum eorum, quzfucccduntcL ximusquöd fputum fimplex, quod eft vtfaliua, Etßuxus fanguinis narium non confert in peri- fignificat longitudinem aegritudinis. Et quan- pneu monia, iicu t confert in plcurcfi, propter di- doquecontingit, vtfperetut cdGsmhora,&: ac- uerfitatem duarum mater/erum. Et quoniam cidat fignificatio,quae ponat ipfam ptopinquio- pulmonis longinquior eft, quAm fit c B. a pulm« rem, aut fignificatio, quae ponat ipfam longin- velaminis,& panniculi pedoris, St lacertorum] loginquiori quiorem: Sicut quum fputum & difpofitiones eius. "* 3 iignificät,quod crifis erit in xiiij. & apparet poft Tub pete vij.fputum nigrum, & proprie in die malo, ficut ^'W'NOTliTIOXEy. & lacertis, o&auo. Ipfum nanque fignificat,quod crifis ma la praecedit, & fi appareat loco eius fignificatio T&ripneumoniapulmonis eft inflammatio, morbus bona fignificans maturationem laudabilem, fi- grauis,& vita prafertim contumax oh refplrationcm, 5 gniftcabit quod crifis mala poftponetur, & bo- quampr&cipub offendit. Quum inflammationem dici- 3 na praecedet. Q musjumorem calidum intäligimusjiue ex [anguine & bileyfme expituka & atra bile putrefcente fiat. Dubitet tio tamen eh>anpulmonia frequentius ex frigidis nam-^ ^ 0 T *4 T 1 O^TZS. rahumorib.fiatian ex calidis.lAuthornoflerfieri certi hanc ab omni humore confitetur.plerunque tamen api-Pide loca antsa annotata,& Gal.i.apb.Vnum repe- tuita.cuius rationem affert, quoniam in membro raro tit hic authorsquod &fuperiori capite de fputo. nempe non frequenter tenuis humor continetur, ficuti contra 9 quod purum excernitur 9 longitudinis morbi effe indi- in craffa & denfafnhHantiapreditam particulam, ratium. Hipp. vero malum femper fignum qua a,^ptTctfunt yo craffi humores irruut, vnde & pleuritim fupra a k- non fputa folümjed excrementa omnia exifttmat. cuius lio fis plerunque humoribus fieri efl annotatum.quodfen ^ rei rationem habens GaL i.de crifib. alibi fiepe. Tu , ßße & Gal.videtur 6.aph.vbi (vt antiquus codex lein vulgarium morboru libris pafjim leges fynceris de- git) pulmonem ait prompte pituitofos fufeipere humo- ie&is excrementis fubfequutamperniciem. Qua tamen yes, pleuran verobiliofos. quamuis alijcodices nonpi- exe?npla,fi obferues, fortaße, non morbi initio malum tuitofos,fed omnes,legant. M Gal.i. apb. acutos mor- femperpuris excrementis imminere animaduertesyfed bos enumerans, qui ex folis calidishumorib.procreän- fi ih flatu,'pelpYopb flatum, aut faltem tranfa6lo morbi tur,inter eos pulmonis inflammationem reponit. ^Adde coni,i?. initio pura adbmc expuantur, quumalioquiinfalubri- „^4* deloe aff.de calido pulmonis trnore verba f a- op.8. hus etiam morbis initio pura excerni contingat: rbi.f. ciens, alterum effe ait inflammationem, alterum eryft- non dum natura aüio in morbofam materiam capit. pelas. quod fere & Taulus lib+& Trall.lib. 5. C*te- a^ Fen io. Trad. 4. 655 rum,et ft Gal.de calidis prafertim tumoribus meminit, corum, & gräuitas palpebrarum - Et caufa in eo qui ex bilefunt, & ex [anguine; non is tamen negavit teeft vapor, & apparet in cornea fimilitudo apo etiam ex pituita banc affe ff im procreari quod Hipp.et ftemationis, & in pupilla fimilitudo exitus cum i.demorbis afferit.pulmoniam fieri docenstquum com- impinguatione, & vnduofitate , & ingrpflätur motaac calefaffa pituita,& bile, pulmo pr a caliduate collum. Et quandoque aduenit fubeth propter traxerit wfcipfum de vicinis locis ad ea, qua fmt in ip multitudinem vaporis humidi. Et quandoq: eft fo:quoi & alibi affirmat.quod & vfus & ratio confir- cum ea frigus extremitatum. Pulius autem eil mat,quandoex congcfta & putrefeentepituita non ra- vndofus, lenis, quoniam apoftema eft in mem- ro bunt fien morbum aduertere efi,&rationi maxime bro leni, & materia eft humida. Et vndofus qui- conj er.,, aneum cfl, qua in pulmonemirruunt membrum 10 demdiuerfuseftproculdubioi dilatatione vna. & laxum,& amplioribxauitatib.CQnßYuffiuMitenuio- c -j- £ adhseret ji T jl TI 0 1JE*S. ci manus, quado tangit eam cum groflitudine. Et quandoque communicat ei in extenfione, Sc *pathognomonicapulmonia indicia habes ex Gal. 4. repletione faciei totius,& apparen t in vtrifq; ma de loc.aff. & 2.Sed de hoc & Taulus lib. 3. & Trallia- c^'9‘ xillis rubedo,& inflatio propter illud, quodafce nus lib.6. acB^fts 9. adMmanf. pulcherrime etiam cap.i* " dit ad eas ex vapore, propter carnofitatem earü xAvctaus 2. de acutis morb.egit, ac plures quoque peri- eap.i. & raritatem ipfarum ,& non funt ficut frons in pneumonia fpecies ex lib.Hipp.afcriptis de morbis, & cute (ua. Et quadoq; vehemens fit rubedo adeo, de internis affettionibus legere eft, varvjs omnes notis donec fimiletur tindo. Et quandoque fentitur differentes. Hic de huius morbi fymptomatibus notan« “B.afcendens. afcenfio vaporis, quafi ipfe fit ignis b [ fubito fu- dum coniunfiam effeperipneumonicis acutam febrem, fpenfus,] & apparet inflatio vehemens, & anhe- quod & Jluicen. & alijfcre omnes. id tamen in morbi litus altus, velox propter febris magnitudinem» prafertim initio & augmento eft. quum alioqui vbi ad & nocumentum eius, & inflammatio oculorüfuppurationem ventum eftjenta,cdtinua tamen febre, & grauitas motus eorum, & repletio venarum qualis tabidorum ett, affligantur, Jldeü item in thora- cegra- Op. 3* Probi. 4. Cap» 3» Com.30, Aphor.43 QV andoq; accidit 1 pulmone apoftema mol ie.& fignificat ipsü confti i&uo anhelitus cu ce grquitas.atq; huicfanh, licet oh multitudinem mate- De bothor in pulmone. Cap, 14.' riA in pulmonem recepia irntfa etiam fit tenfio,paruus Vandpqueacciditin pulmone bothor, & tamen fit dolor,vt tefiawr etiam Qal.ff. deloc.aff.quia figna earum funt, vtgrauitastfentiamr, pulm oni imbecillus eflfenfus. Ut fi vtfd cum vifcere conftriftio anhelitus cum veloci tate, & frequen mfbrana ipfum ambiens er quiipfum thoraci annectit, tia, & caliditasin pedore, & inflammatio ablq; ii?flammata fuerit une magnus etiam dolorfentitur,ai febre communi. kapulftSyVd adiugulum vfq;pertingens, quare etHrp. g,.de rnorbis itite y pulmoni# indicia dolor emrefertgr a- Pe aggregatione aque in pulmone. Cap. uatiuumfiuon punUonum3qwlis in plenritide efi,qua- uis & in hac vb: {quod diximus) inflammata membra- 10 Vändöqueaggregatur in pulmone aquofi rus. funt, etiam punbtio quadam percipiatur, qua tamen tas?& fignifieantipfani .1 [commotio dela- a B. almii^ maior esi granitas, Efl & in hocmorfio f genarum rube- tere ad latus,] & febnsleuis,5' apoftema b'f [ b.t B.vefc da,cuius fune reifiqw rationem petat, reddit Mex.i* ] extremitatum,& malitia anhelitus,& fpu tl°* probl.nempc f anguis ,ait,quum in pulmone ehulliat3va- tum fubtile aquofum,Sc difpofitio, quae eft ficut porem fibifimJkm emittit, quod enim oritur ftmditudi difjpolitio hydropifis. ne fu a originis pr a feferat,neceffe cfl, bicigituy vapor, quumpra fua kuitate ad malasfe cxtuht3confiftit.atq. jl 2^*2^ 0 TJi T 1 0 iSfiE S, ita per cutistenuitatem: v eluti per vitrum colorem juü cüendit.Hßc fere JLle. jit fi quis rurfum roget}qua na r Egit de inflammatione & eryßpdate pulmonis, nunc ratione gena dumtaxat,non etiam frons rubore inficia- gp de tumoribus ex at ra bile & pituita, vt arbitramur p tur:fatis facit & Gal. & xAuic. quippe genas ob earum quorum notis repetenda que de tumorum & redundan- raritate vapores eos fufeipereaimt, quos frons ob denfi tium humorum fignis alias funt notata. Jlgit item de tatem non admittit. CAterimtqmm affeftus multifiat, bothor in pulmone, tuberculum intelligens, exiguum f. in quibus f anguinis feruor maxi As in thorace efiivt in abfceffum & puris in aliqua pulmonis pane colltßio- acutis febribus,&pleuritide: dimum adhuc quAftione nem fua ve ficula inclufam> quam frequenter in tabidis videtur,cur hoc tantummodo afßgente morbo ruhefcat reperire eß. De hoc ajfeftu memmifft Hipp. putamus 2. genriA, non etiani alijs 9 Fortaffe vero per alios quofuis de morb, etfidiuerfa figna affert,,meminit etiam in Coa- ardentes thoracis morbos non tam calidi atque fer u di cis Vide Trallianum lib. 5. figod de aggregatione aqua Cap* vapores efferuntur ffpir atione non Aqul impedita, vt m fubditfidem hic affeflusvidetur .quem 2.de morbis iam pulmonia: nam& in hoc affcBufpiritus calidus effla 5Q citato Hipp.pulmonis bydr opem vocat, tur, 2.de lo.aff.prAfertim fieryfipelatodes inflammatio fit.^tddit inter pulmoni a figna \afis 9. ad .Almanfifpu pe apoflernatibus, aut vulneribus accidentibus came tum fqumofumja metfi nosier author de hoc non memi- " pulmonis. Cap. 16. nit, cuius.fcau fa feruor humorum cfi; ex feruore etvm multa fimul flatuum copia gignitur, quare & fpumofa c Igna illius funt febris debilis,Sc pulfatioin me fputa educuntur,M contra fenttre Gal videtur 7. aph, O diQ dor fi, & doJojv Canna enim non cft ficut pleuriticis fpmm aliquando fpiimofum nuci afferens, pulmo in hoc, quod ipfe no fentit, verum eft do- fed raro > rarius autem üs qui pulmonis inflammatione lorleuis,& accidant cami ra c pruritus in corpo-. patiwntuv, qmi eße ex’ßimat ob intemperatum, atque re,& raucedo vocis j & ii ylceratur, erit oris eius igneum calorem in affefiis partibus aggregatum. Quid- odor foetidus,& fputum paucum, quid tamen de hac re slatuendum fit: fi inflammationis initio fputum reddatur* id forte fpimofum reff itur, ex- VI T d T I O tenuatis humoribus, per refpirafionem intro extra % ' vt Gal.a.t 2.apb.ob motus vehementiam, At confifien- Repetenda hic funt3qu$ de angina, nempe ex afperp temorba3oh feriwrem longa & valida affionc flatus dlf arterlp inflammatione anginam fieri am ea diüum eft, fipantem, ex quibusfit fpuma, fputum for tafle non f\m* inflammationem vero f?pe ulcus feqmtur; materia,f,tu mofirn rcijcitur, morem faciem e pmrefdta, & afpst am uemceps arte- riam corrodente. De apoflemate duro in pulmone, Cap, 12, 50 Depure3&faniequeeslempyema. Cap. 17. QP Vsin locutione medicorü venit fup duas im r tentiones,quamvnacft vfitatainolloco,q?a durum fignificat iufum conftnctio an- [apoftemacolligitfaniem] & eft coilediofamci helitus, cum hoc quod ipfum augmetatiir cum apoftematis. Et fecunda eft qua vtuntur proprie diebus, & eft cum grauitate,&paucitate fputi, in mgritudinibus pedoris, & volunt per illud, rede vehementi ficcitate tuffis, & fonitus eius qui in commo- fus.Videtur mirum,quum morb.non nift virium confta tioce vel fonitu tione auditur.] Et hominum funt quidam, qui tiafuperetur%quuut longo interuallo fortiores iuuenib. ianiei, & como- ponuntfupcr pe&us, & latera eiussf filum] li- fint vires,quam finibus,cur non in omni morbo Uatuen iioneents. neum infufum in luto rubeo d iffoluto in aqua, dumfitfenesmorti potius fuccumbere quam iuuenes. ßB.pamwm. Sccon fiderant locum qui prius cxGccatun qm Q^odfiad dolores ( vt hic author) hmus reicaufam re ipfeell locus puris. Signa ante emptionis incolu feras :I{pgo,quid infer efl,anteane morbi initio imbecil- mis, funtvt fucccdan t ruptu rx fedatio febris, Sc liores fine vires,vt in fenib.velpoH modum ob dolores augmentum appetitus, & facilitas /puti, <5c anhe debilitentur,vt inimenibus? Adde quod^etft minus for litus,auteueniant cu ea exitura in latere,& par- taffe dolore afficiuntur fenes quam iuuenes,fi compareu tib.eius,qux fiat fiftuloe:5c fimiliter illa,quaj h[eft 4° iur tamen virium lapfus in hoc atque altero, rationi co^ JiB. cauteriiä- cx eis media,naegvcditur ex eis fanies alba mu fentaneu videtur9ajfligimagis fenem ex leuilapfu, qua *ur aut aperitur ^a [ & ] anteccffio per/pneumo nix,c]ux iam computruit, Sc iam vlcerata eft 3 aut ianiofitas pleurefis rupta:, aut aliqua caufa- 4° rum lputi (anguinis praedidarum,aperiens venam, aut incidens eam,aut fcindcnsipfani, fiue fit caufa intrinteca,ficut ebullitio fanguinis, aut aliud de his,quae dida funt, fiue extrinfeca ficut cafus,aut percufiio.Et quandoque funt ex cau-fis eorum putrefa&io & corrofio c [procedens] in fubftantia ipfiuspulmonis,ficut accidit mera bris.Et quandoque multiplicatur phthifis,quan do teftati boreali ficca: fuccedit autumnus plu-uiofus. tempus in quo multiplicatur illud, eft autumnus, ^ W O T A T J 0 7^ E S. Qua corpora angufii thoracis funt, eadem & fputo fanguinis, & propter ea phthifi obnoxiafunt, cuius rei ratwnem}fupra3quum de fputo fanguinis ageretur , ex 3° Hipp,& Gal.attulimus.Quodadtemperamentum attinet, hic frigidiorem temperiem phthifi aptam effe tcsla-tur.Galenus vero frigidam & humida q.in $.vulg.mor bo.Quibus atatibus, & temporibus id malum accidat, Vide exBipp.g. aph. & 5. De rebus,a quibus oportet vt ifii cufiodianttfc. Cap, 21. OPortet,vt ifti cuftodiantur ab omnibus cibis & medicinis acutis,mordicatiuis, & omni -bus qua: extendunt membra pedoris ex clamore, aut rixa,aut faltu. ^^l^OT^TIOT^ES. Vitanda acria omnia in fis,qui ad tabem parati funt, & in ipfis quoque tabidis,certum efl.Exhibettame Hip pocrates in lib.de loc. in hom, falfa ac pinguia purulentis. verumiddifmmpendiabfcejfusgratiafa&um credimus: quum & Taulus lib.g.de curationepurulentorü 5 0 agens falfamenta ad vomicae rupturam exhibeat. \A. 71^0 T Jl T I 0 'VfE S. Caufa qua pulmonem vlcerent,funt,tum exlerna,tu interna, quacunque in cap.de fanguinis fputo enumerata funt. iAdde tamen ad hac ea quibus illud ex natura & abdita proprietate ineü,vtingefta pulmonem vice-Cap-i, rent,cuius generis marinus eil lepus, de quo Gal. 1. de ’ comp.med.per genera. Depveparatis adphth'ftm in figura,et forma,&ptate, & regione,& complexione. Cap. 20. ISti funt alati,habentes pedus ftri&um, haben tes (patulas nudas carne, Sc proprie pofterius aß. eminentes, habentes fipatulas dediues ad anteriora,3 [incedendo ;]«Scquafivnicuiq;eorum funt dua:ala:, quafi fpatula: eius funt abfciflse ab adiutorio De fignis phthifis. Cap. 60 C Vnt vtcofideretur/putum faniei cum fignis faniei,fecudum quod expofuimus, in forma fua,& colore,& 3 [ infpiflatione l<3c in alijs. Et fe 3 B* (uffumigs* bris minuta infeparabilis propter vicinitatem tlonc* cordis cum loco aegritudinis, qux fit vehemens b +Bi& cum cibo bf [ ] in node,fecundumc [ parte cB.modum qao quum fit] vehemensd f [ ] febris he&ica,,p pter humeftatione corporis ex cibo, fecunda^ c^.co^ne30;r dicemus in loco fuo,quauisquadoq; e[de(cedat] cum hedica in ipfo febres ali2e,f tertiana, & quar tana 6t quintana, & deterior earü eft quintana/: dei ndqf[ media eft tertiana,] deinde quotidiana, f B.femitritea, Et quu accidit phthifis,apparent etia figmficatio nes,quasnumerauimusinfine capituli empye-AVIC. Tt 2 matis, I» b* foperfliuY niatis, & * [ fuperfluunt vense eorum omni ho- Mw ex e}5r n j quoniam virtutes eorum debilitantur a re- TRACTATVS QVINTVS. tentione nutrimen ti7& regimine eius,& calidi- . • „ tas refoluit,& liquefacit. Si autem in fputo funt De pniicipijs Optmims, ■ eruftiEj non remanet dubieras , & praecipue c^uu ^ "cailße perducentes ad phthifim pra;dift$ ia prjc $e curti communi apofletnatum partiumpefforis terierunt. Nam quum corpus incipit arefieri, <5c pulmonis, Cap, I, extremitates incuruari,& capilli cadere propter priuationem nutrimenti, & corruptionem fu-> "U X rebus communibus eft phlebotomia; ied perfluitatunijtunc iam vera eft. Et quandoque jq in principio ex latere di uerfo; & magis fefti plumbinus fit color in principio phthifis , veru na defaphenaoppofita in longitudine: & poft ipfe rubefcit,quum afeenduntvapores,& exten ipfam de bafilica oppofita in latitudine: & poft hB-pomsmaxil dunt collum,& duo h [ cornua frontis*, ] aqua; marinae,falfam valde. Etpulfuseorum eft miffa fuerit phlebotomia, Inquit GaL fi febris fixus,aqualis cum velocitate,paruus.& quando fuerit vehemes valde, f une time foliuiuum , & que accidit ei inclinatio ad ambo latera* deinde iis contentus phlebotomia.In ipfa-namqy nö eil; accidit poft illud in ventre rugitus, & trahuntur timor,aut timor ciuseft minor, h . feiutmo-ve KB.rtm« Ihypocodriaad fuperioraÄ vehemens fit * [tuf- ro eft timor magnus-* ipfam enim quandoque fis, ] Et deftruitur appetitus cibi propter debili- mouet, & quandoque non iOi 11 it: & quando- tatem virtutum naturalium. Etquandoq*, fluit que luperfluit. Et oportet quidem ne narcoti« venter eius propter cafum virtutis: Sc qiiandoq; ca eis approximes inquantuni potes, ipfa enim expuunt annulos& corpora venarum j & illud prohibent maturationem,&/putum/ Cibi au- > quum appropinquat mors. Et illud quod expui |§ temfint aqua: hordei, Sc aqua tritici, &aqua turde venis»fi eft magnum,eft ex pulmone: deco£tionis malua mm^&blitoru m, aut molo- eft par uum, eft ex canna. Et multotjes expuunt chias,& cucurbita?, Sc aqua fabaru,& afcfmes, JB. quandoque I^piilosrcSc1 [ expuunt annulos] excannä,& non quum no fuerit caliditäs fuperflua, &a [paife] agt Zibibt cspttimt Tangui eft exhoc etiam ni fi ex vicere magno. Et in fine in poftremis proprie. Et ex eis, qua? curfu me- jsem congelatu, eius ingroftatur jputu,& laliua: d em de in tcrfcca dici narum proccdun t,lu n t omnia, qua; mundi tur propter debilitate virtutis, Etquandoc]^ prx ficznt, Sc remoucnt aipcritdtcm > Sc leniunt in focati moriuntur. Et quandoque non potlponi gradu primo, ficuraqm iuiubarunySc viojx, Sc tur huiufmodi fputum, imo cadit in principio, papaueris,Sc radix °'[lUij, ] Sc medullac [ citruli h f^^^umeris quum phthifis eft ex genere malo, facta ex mate & cucu meris J & alia Sc lemcn endiuix, Sc febe- & ’chevha ide« rqsgroms,qiiienon digeruntur. Et quandoqueA® i\en, & quandoque ponuntur in eis mucillago cucumcns logi, interfecatur ijputurn in fine phthifis, tunc quam feminis Cydoniorum, & gummi, & dragacan- doque non addit fuper quartum diem.Et quan- thi,&ferne papaueris-.hxc omrna avite eruptio- doque eft interfe6ho fputi propter debilitate vir nem. Et melius abCtevgentium mundifvcautiu tutis, & tunc fortaifc coftringitur anhelitus eo- eft aqua melliv.,(i non citapoftema in reliquis ui rum, vfquequo fiat quafi non fenfibilis. Et mul- fceribus. Si autem fuerit apoftema,d [ oportet dB.& ato- toties quidem tuiEs ineis fit uchemens, & per- vtadminiftretur poftquam fit [ ficutaqua cum ilretur ducit ad fputum ianguinis continuum,Et fi cu* multa commiftione j led iulcb vt expuatu r, f ft $LCQ~ Feri io. Trad. $■ 661 acetofitasncce/sark fuci it,fune oportebit vt po tere fitnguinem mittas,ut fluxionem adiuttes, neeeße cß„ tetur tepicmm,aut miltum cum aqua calida pau Vbi fluxit iam materia,ipfa tamen 'm partem noniü im latim.Ex i*lo v ero, quod temperatam habet ace p affia efljtunc certum eß, fi ad longinquam vel contra- tontatem,fecuratur hfcmalitia, & eft prohibes viam partem traxeris, nihil te ex ajfeffa parte edu- nocumentum d^ulcedinis,& fitis, & ebullitione Hutufniquare tunc der'tuationem ad vicinam particu» cholerae rubea:,& eius generationem . Et aqua iam fieri oportere fidem Gal.locis antea allatis teftatur. fB.Alia litcra. u* jS • •1 ma§*s in hume&ando, & aqua '’%At verofimpaÜA iam, & confirmaxa materies s neque «lutinando» hordei m [ conrortando:& quandoque eft ne- reuulfio neque deriuauo»ftd euacitatio comcmctjhic se gB.^liaiitera. ceisarium in a^quätione natura:,tribuere g[ ace fihs fiue infenfilis.H&c ex Galxolligereesl.Q^amobre, alhamad. tofa ] cum oleo amygdalino. Aqua vero que eis io quum pleuritis inflammatio fi}, uidetuir nobis manife- ln potu tribuitur, in hyeme quide fit aqua cali- fi um Galfententia,perpetuo, fumpta communi inflam- da,& aqua zuccari, & aqua mellis fubtilis, & in matiomm indicatione,pleuritidis initio , ai remota & acftate aqua temperata,& interdicatur eis aqua contraria retrahendamfluxionem.contr ana furit mfe- h B.liris, frigida. Quod fih [ tuffis ] vehemens fiat, detur nor a fdpcrionbu s: p roptereaqu s p ri m o loco, ex eiufdem cis in potu parum ex ea cömiüa cu iuleb,&oxy lateris vena inpedefimguinem miftit. trahit vero ex meile infrigidatis.Nam oxymel facit eä penetra hoc loco,non ex contrarftf fatert, quod humores fuaptd re velociter,& expellit nociimentu eius,Et apud natura &grauitatefacilius deorfum trahantur, quam IfB.amsaeum ^cc^nati°n£ detur eis in potu i f [ JrobEis ad latera. Quod fi bacreuulfio nonfufftcerii:tu, {quia 1 autem,qux necefsaria funt apud collectionem, contraria funi dextra fimftris, merito ,vt ad contraria & maturationem, & eruptione, & poftcasppor 20 reuulfio fiat, fecandcm oppofiti cubiti vemwiubet . tetvt fingulare capitulum faciamus, Qj^afettio, fi ad huc fluentem humorem' non cofribue-* •4 Tf ISI Q T A T I Q 'N V S ™ 3 eiufdem contrdrij latens Pe^ ^ ^ %*..• , fiam alteram fecemus , vt tandem fltikhmis impetus Effet hoc non mediocriter labor and um,fi qua de ve fifiaturt certe remdfionis natura id exigit. At vbi ßu- fcffiione inpleuritidea recentioribus memoria funt xio demum quicuerit ( ßtamenrnaterid in dfft 6lam par commendata,produceda effent in medium.Quamobrem, tem nondum impaÜa eft) tunt affentitur AiucennasjW quia neque institutum nojlrum idpofiulat,vthgc fufius dendam effe eiufdem lateris venam. fcdbec denuatio tractentur-quibus confenfusjdiffenfufvc breuiter fotum eß,neque amplius reuidfio, Videtur ergo hac cur adi ra cxplicandi,non etiamabjow.endi proponuntur 5 breuir tio inpieuritide (ft modo virium adfit covflantta3& ni- bus,quidfentiamus,ingenuep*’uf,/emusi non tanquam 3o hil preetereafanguiniseuacuationemoretur) dubiiatio fententiam de tam ardua lue laturi, fed ad rei veritati ne omni vacare, fi quis non fcripmum authoritates pra affequendam quatum licet,auxiUäturi.VYöpanit autbor mifcue collectas,fed rationum vim,atqueipfims reuul- noster primum omnium vena feffiiont,!}m pieuritide> fionis naturam expenderit.Ceterum vnum hic video jn f ulmonia^ac tharacis inflammationibus communepr<£- qiioprafertim ex recentioribus laborant multi, piacu - Jidium.hancque ait in oppofito latere obeundam^ morbi Ium exiftimantes,ficx oppofito latere initio inflamma* inhio. P'elfi citius auxiliari velimus, exfapbcna oppo*- tionis ducatur f anguis, .Aiunt naturam imitari oporte-ßta in Longitudine ;boc efl.vena pedis illius, qui fi pro* re, at hac ( quod & Gal.pafßm,quod & ab Hip po crate traoqiur Lineafecundumqwm neque is de dire, cefiaria fit.E tqnldoq; non cÖccdit virtns extra- ffo aut oppofito brachio meminerit;& caderiuatiofit, ctioiKm fanguinis fieri vfque ad hunc terminü. non remlfio,qm quidem materi# qu# iamfiluxit haud Et fi efthumoralias eiiaeua non cü eis,qua; ilint ficut my robal.neqj in quoeft fty pticitas: imö cü ~ o cit enim dolor em3qup in particulam ir rep fit mater ia,no eis,in quibus eft cü folutionelemficatio,ficut res p'?0' qud> tunc fluit, non ergo aduerfiapu nobis Hippocrates fato cü violis,& firacoft,& tereniabin,& zucca qui fi iv feruandamfemper pr opofiuit, in dematione, rum alhaizez; & ioluantnr in nocte.Quidä ve-non in reuulfionepropofiuit,&ßnon negamus & reuul %o 10 fapientum dixerunt quod redfiuseft, quantü ftonem pro deriuatione,&deriuationetnpro reuulfiione pofiibile eft,vteuacueiurcü phlebotomia,time- frequenter ab Hippocrate Gal.&reliquis vfurpari.Vn do in quietudinem,in qua quandoque cadere fa de & Öribafius i.Synops jeuuifionem aiteßeex dire- citfolutiuuni.Et nosiam diximus iftud, & pro- ffo latere3reuulfionis voce abufus.Ftyln.aliQqui de re* priequado fpntnm eft cholericum valde.&pro- uulfioneproprie agit3de traffione ad contraria loca in- prie fecimdü quod dixit Gal.quado febris eft ve- telligitur,funtquefuperiorainfierioribjextra finiflris, hemens valde.Et Gal.quide pnecepit eos cufto- anteriorapoflerioribusi& interna externis contraria. diri a feammonea, & non praecepi t eos cu ftodi- Etfi vero rcuulfionea dextris ad finiffra, & a finiflris ri ab hiera,& elleboro fimul: & latidauit opera • ad dbxtra,raro vfius ridetur Hipp.vjus tamen is quan- tione aqua; hordei poft adminiftratione foluti- < do que eff,vt in Ub.de locjn homine,quum patiente aure zo ui,& b [ feparatione ex eo.Cum ipfa vero abiein , „ Cap ff älter a ad alteram cucurbitam admouet. Vfius & Gale, dit operationem ] eius quamuis opo rteat, vt ler- tQ efiii. meth, quamuis non ignoremus alios aliter de his uctur pars declinationis doloris,& lefioms.Nam eius. Cumiji locis fentire.Mirandum tamen effiet de Gal, non medio* fi declinatio fuerii afeendensad furcula, & tho- vero abfemdi. criter, quod toties de reuulfione ad latera meminerit, race,& quod eft fuper ea, tunc phlebotomia eft £u^operatio. quin aliquid reipfia tale agendum exiflimarit.Sed ut res jnelior.Et fi dolor deciinatad parte hypochon- fie habetycertefi Galenus id non fenfit:ratio tamen agen- driorum,tunc neceflaria elf foiutio fola : aut cu dum id efife non reluffatur.^it vero vnum adhucfiefe of phlebotomia, fecundü quod necelsanii facit il- ferttf UQd aduerfus hanc nojiramfiententiampugnare no lud,quod tefcificatür,& illud ideo, quoniä piile- mediocriter videtur^neque contra nos modo, fied etiam botomia fola ex bafilica non trahit de hoc Joco contra eos qui direffnmfiemper latus fiecandum putat, $o aliquid,de quo fiteuradum. Et cx eis qug ligni? Quum.n,illudietiam Galeniaßenfu,confiet, nutriri co- ficant tibi vehementiam necefiitatis euacuatio- ffas inferiores omnes & dextras & finiflrasfianguine, nis,eft quod inuenis Vaporationem & emplaftra qui a vena fine coniuge nnncupata,emanaf3oritur vero tione non fedare dolorem, aut inuenis eas ex eis, h&c aextro latereiilludfieri videtur, ytindextro fem* qua* au^mentant iplum.Et fignificat illud reple per latere tundenda fit vena3nuquam vcroinfinifiro.Sa tioncmm corpore toto,quare ncccfsaria cäcua nb non probari non pote fi pr affar um illius ingemu, qui cuatio,öc proprie cum phlebotomia. Quumqtic post tot & tantorum hominum fiudia primus hunc ficru- phlcbotomasjöc cuacuas3Sc non fedatur accide- puUm animaduer ut.Verum fitisfaffum et huicab alijs tia; tunc fcias quod prohibitio colkäionis, qua eJi.Vr ater eo enim quod quddoqCHiCOLAtrs SsAi^ quams,eft ^ [difficilis. Non ago] iteres phiebo- cB. Alialitera, MICHELIVS TfiouocomenfiSyviriquantum alius 40 tomiam,vt non congeletur materia, que habitu neecffaria^ns quiuis, accuratus fabrica humani corporis obferuator } ra efteolle&ionem Öc d [illud eft ex eis, propter , _ ... vena illi qua parem plerunque non habet3 ipfie tame co- qU32 defedus maturationis iangumec cum dimi eis? iugem ex altero latere venam animadmrtit3 fipeffanti- nutione virtutis non digerit materiam^ Quum geruntur dii- bus mulus, mißa hac inquam facio:fied 3etfi vena7 quam ergo maturatur,oportet vt prohibeat eam fieri minutione rä v vocant 3ad dextrum latus primo loco dififemine- laniem,& ftudeas,vt mundifices ante illud cum tutIs^J'^ turiin vena tamen caue medio,atque ab ipfa vena caua, lputo . Et ad vltimum quum 11011 fit piileboto- ^noill|a luj oritur;cui & fimfiri,non dextrifiolum cubiti vena conrt mia,& maturatur,& emittitur Iputumc t [ ] materiam. municant,quamuis interea non negemus facilius dextm fufficienter,deinde vides debilitatem in virtute, q ß.digeta®, latus dextri,quam finiffrum finiffri cubiti fieffione ad- tunc non phlebotomes omnino/[ Difpofitio nä ^ muari.Hrec de vena feffione inplcuritide diffafint.Sub que debilitatis virtutis non eft,quae tolerare pol nit debihtasvir dit ad hxc ^Auic,quandoque etiam cucurbitas cum fica- fit phlebotomiam,& lolutionem,] necef arium tutis abfq- phls Cap.jo. rificatu affeffo lateri eße admonendas , pro qua revide eft tunc vti clyftenbusmedijs,& acutis,lecundu botomia,^ tex.jo.& dein jLretgum 1 ,de acut.morb.curat.Cptera pete ex Hippo• quod nccelsariü fuit illud,quod teftificatur hoc,uo €Cps* ac Galeno 2,de rat.viff.yt ac, & proprie quum dolor eft decliuis ad ftypochon o dna.Et Hipp.quideminnuit in cura g [ peripneu T>e curaplettrefis. Cap, 2. monix ] in qua non fentitur dolor,verum eft ve S B PIeur£ h' Portet vt prohibeas materiam venientem hementis declinationis ad hypochondria,vt cua ad apoftema cum euacuatione,& attradfio cuetur cum elleboro nigro, aut cuh [ alkakile ]h aclUI ne ad cotrarium, lege illud quod narrauimus x ^ in alio libro cum herba iylueftri,quce eftlimi-in capitulo, quod eft ante hoc, <5c fortafledice- 60 lis portulae?,& habet lac, & eft de genere laftici mus ili ud itcrum.Dicamus ergo quod cura eius niorum. Quum ergo euacuaueris, Sc inuenciis eft phlebotomia,fi fanguis fuerit vincens fecun- dolorem leuiorem, fis contentus aqua zucca 113 dum modum prseditfum in capitulo, quod eft & aqua hordei decocti,cuius hordeü fitcxcoiti- ante ipfum,dc extrahatur^ f [ catü in aqua plurima,decoctione vehemeti, a a t B.fanguis* j ^oncc alteretur color eius 5 fignificat qua alcädarufii fi indiges cofortatione, bc meio en im quod nocibilior ianguis iä euacuatus eft . nib.Indis,& aqua iuiuba^dc aqua Icbcjtc, r\io- Et fcias quod fanguis corporis vehementroris ni lis i [nutritis,] femine papaueris. Et 1 ß.con demquod adhliniftratur cum aliquo horum , euacuatione,cxpeftari coloris ipfius[anguinis mutatio- eft oleum amygdalarü dulciü. Quidam aut pro nem,Hippocratis exemplo 2. de rat. viB.in ac. vt eum hibucrunt granata propter infrigidatione eorü: qui fluxerat,nondum tarnen impaftus eflfanguinem ex ied apud me in eis,qua: dulcia funt,n6 eft malü. inflammato loco rctrabatiqua quidem deriuatio cfl,ne~ Et quandoq^ fit ex iftis medicinis decoftio, qiix nifi a diretto loco fieripotefli vt haftenus ab Hippo Tex kB. cxpucndß. adminiftratur ad K [ müdificadü] 6c eft hxc.Rc lra^e non diferepetauthor nofler,[ed ante Hippocratis ' \ cipe hordeü exorticatü & iuiubas,& febeften,<3£ dcriuationcm,quic affeffi loci curatio eß, reuulfione uti violas,& femen papauens,& fyrupü viol. &fy- turjquapraferuatioquAdamefl,vtmirandum propte- rupü nenupharis,quoniä ambo funt meliores in rea nonfitg, kicapede diretii lateris,vel a cubito oppo leb.Et GaLquide prxcepit in principio vtendum 10 fltifls uerö ä direiio brachio fanguinem educat. elfe fpeciebus de iacur.quoniä prohibet materiä 2 Ktß eflhumor alius &c. Di ferentia redundantis 6c maturant,6c 1 [confortant.JEt dico neccfla materia differentiam euacuationis ojlendit.fi redundat Efaciuntdor- rix funt,quü nö eft Cxcufatio proptervehemen- funguis,non cduccndacflbihs, flbdis vel humores alij B!ire* tiä vigiliarü:& fi non fuerit illud , tunc fortafle a [anguine,non mittendus dl [anguis. proptevea inbet, cögelat papauer materia,& prohibet fputü: nifi ß allus qnfpim a [anguine humor peccet, purgandum zuccarü quod cüeo ponitur,prohibeatnocume efleinempe[anguispurgante medicamento educi napo«* tueius.Et videtur quod femen eftconuenietius, tc5l:aut,fi fortepot alicuius medicamenti proprietate, qua cortex tunc,&oportet vt cuacueturill ud,q? dc V1**1 [eGaLm H-dc^ Tberiaca ad Tifuel cuiufuisphar retinetur cü fputo.Et menfura nutrimetö,& n5 maci uiplentia,ut in immoderatis cuacuatianib,vfu [a- multipliccs:imo fubtilies,fecundü quod necefta 20 pcucnlt: educendus tamen non efl hoc pafto [anguis, »41 riu facit multitudo acuitatis xgritudinis, & par- C0Hlra tamcn aut^noftrifentcntiam Hip. 2. de rat, Xex.io, * Uitatis eius, & accidentiu illiusrnam fi iplafuerit J1?;«dc.de pleuritideab[olutc,nonapccante materia, quieta,leuis,facilis,cibabis ipfum aqua hordei ex confenfneum affctfo loco indicatione, fi do corticati decofti valde, ipfananq* cipucrc facit «fcendat,fecandam venampronuciat: fi mcifma,& confortatiua. Et fi volueris dulcora- ädhypocondria,purgandum.^ Gal, re ipfam,dulcorabis eäcü zuccaro.aufmclle: cmfecadum docet 6. ius fuccedit fy neopis,aut vehementia dilhculta- demorfvulg.[ect.6.& G ale,affcnftiWn.apf dolor u «afuranvlii cn- con <^10. 3nhclitu,tunc illud eft ligni- gratia fecandam ad animi etiam deliquium venam tefla radploris pcfto hcatio, quod phlebotomia non euacuatmatc - turi fi ex bis,inquam,indicationem fumamus,perpetuo ns &c.continiM riam xgrifudinis, & melius eft: vt q j. tunc linia- mittendus in pleuritide [anguis videtur. quod Galeno wr capitulum, tur natura. maxime arridet,vt fiat.^it Hippocrates tamen fi dolor 5° ab hy-pochondriadefcendat,medicamentum exhibet,li-^ 'Kj 0 T kA T J 0 2s£ E S. cet [anguis peccet:quod commodior fluentis humoris de * orfumadaluuipfam retraflio efl,quam[urfum ad bra - 1 Opovtet ut prohibeas &c. affirmat qua de vena chia:etfi vero [anguis tunc no educitur, imminuitur ta [e Bione [uperiori capite dixerat, prohibendum.fcu eua wen exteri humor es,&horum inopia [anguinem natu~ cuatione,cß* attraUiontad contrarium, ne humores ad ra parcius affeffo loco impartitur. Quod vero ide Hip. peragendam inflammationem irruant: vt certius a no- alibi inflammationum initio perniciofum medicamentis bis tefiimoniumpetendumnon fit,de rtunlfione in pri- cenfeat,de inflammatione iam confirmata cflferma: de mo morbi infultü egi ff c in prxccdcnti capite ^iuic.prx que humor c,quiiamfluxit,impaBus que efl. *At quum cepifjeq; cam antequam [anguis ad affeffum locum con~ in pleuritide purgat,der iuatto hxcefl,vt etiam venx fe- fluxerit.stt vbi fluxit iam materia,impafl* tame non- 60 flio,quaab eodem fit latere. Fit e rgo, vt Gal.[anguinis dum eft: curationem cfle ait [anguini smijfionem ad co- miffionem femper probet ob morbi acumen , dolorem loris vfque mutationem, appellantq’, hanc medici aBio- materia caliditatem:Hipp.quum devimnda materia efl nem,curationis,feu cura,nomine,quod eius materia ex- iflamationis,cdmodiore loco vacuatione moliatur.jtui trahenda gratia fit.qui morbum iam facit:ficud prior cennas vero redundante prafertim materiam fpedet . aftio,qua reuulfio eft,qua no fatto iam morbo debetur, jttque itafortaße confulto omnes & prudenter diuer- fedfuturo: non curatio, fedpraferuatio proprie voca- fa confulucrint. tur Jubet vcyq in. curatione ha c,&pofterion [anguinis 3 pt GaLquide differt &c.fix authoritate Gal. diac& AVI C. Tt 4 dionem <564 Liber tertius, ditionem proponit in pteurhide^quod tamen medicamen fracta eft febris , & fimiliter panem cum zucca ti genus probare ipfe non yidetur,mfmgdiß adfuerint. ro, &c butyrumiquoniam adiuuatad maturatio Verum non folum,quum vigilia vrgent.fed & initio flit nem,& aci fp u1um, & pilees elixatos cum porris, xionumnon videtur hoc eße improbandum 3fi profer - vaPör* lmoac Hip.zJerat.viaJnac.ride&rrallimlib. hacsgntudine.Etcxeis.qua:ioiliatefunt attea C« 6-&'A ret*lm loco antca c“at0’&‘Pful“”>lib.s.Hip denda.eft vt fliccurrascum maturatione a-nam Cv-ib itmbis,mcmnRafimg.aAjLlmmf. dinisante,' [&abfqiicnccef!itatcfanid. JSiau1B.,«,%1 tem fiat lanies,oportet vt fuccurrascum mundi ”'es-) _ fieationeeius,antequamcorrodat.Etfeiasquod Sermo continuus de cura dolorum pe oris. Cap. necellariaefthumedatiom [quare finde] vtfa- n B ■ .. ciie fiat/putum nitio.Defcriptio emplaftri akeriusboni. Recipe eant fputum,eft dormire fuper latus infirmum: foliorum violarum,& maluauifci amboru aaa & quädoque eft neceflaria commotio parua: & partem vnam , radicis q [lihj ] partes 2. farinae q B.%u& vt in potu detur aqua,quae ad caliditatem dedi- hordei,farina: fabarum amborum ana partem. f B.forbcndo for uis cfc,forbcndo f [ continue ] quoniam confert i.s.chamsmilla:,dragacanthi ana partes 2. Et fi b itionem poit ci valdc.Et quandoque necefiarium facit efle,re- 5° materia eft grofla;&indiget additione relblutio forbitipnem. tentioiputi conftringentisanhelitum,vt lambe- : nis,addatur in eo femen lini,<5c fiat r [ dus confe do fumat cochlearium de fiorexris,5c melle. Et diocx] robeum cera & oleo viol. Et fi eft calidi r B. ex eis d- quandoque facit efie necdfarium vehementia tas minor,ponatur loco olei violacei oleum de faveiempia«« dolo ris,vt in potu tribuatur faba vna de afla foe lilio,aut oleum narciflinum.Et fi caliditas eft forcU111, - tida[cum meile & aceto,<5c aqua g [ rof. ] & illud tis,ponantur loco additorum calidorum,que de quum eft vehementia doloris vociferare facien- feriptiom addidimus folia nenupharis, &roli, tis. Quumquead vltimum peruenit inobedien & cucurbita:.Defcriptio vnguenti boni. Recipe tia anhelitus coardati,& oregmon: affumatde ceram.adipem anatis,&galime,&-butyrumoui nitro aftato cum fumma trium digitorum, & r num,efypum humidam,fiat ex eis vnguentum, de flore aeris quantitatem vnius fabre, &parunl , 0 quoniam eft bonum valde.EtexemplaftriSjOu^ olei,<5c aquam tepidam,& mellis parum. Si au- ad maturationem aggregat iedationem dolon, h B.fios, tem non valent,addatur eis h [ illud quod eft fu eft emplaftrum fadum ex farina hordei, & meli perius] vitis cum pipere & aceto, & fint omnia loto & cortice papaueris.Et quandoqueadiuua- tepida 5 au t hyffopus, & fynapis & nafturtium tur etiam in cis cum ^emplaitnsjhuniidis^ fic meile. clim aqUa»[- mc[ijs ] tepida, & hoc eft fortius il- cis.Et humida quidem funt conuenientiora ei , lo,& forbeat,quum fpuit,vitellum oui,vtremo- quitrahitad rubedinem,& ficca(ei, qui trahit ad neatur malitia eius.Et fi indiges in pleureticis ci- phlegmatis proprietatem. Verum humi Ja quu bo fortiori, da pifces altadradra, & illud quum 11011 i»uant > non nocent^ fica li nocent, no- t eruo. t B.altis. u B.an^ußia. O y B. alfedabi. Fen io. Traft. 5. 66$ cent magnifice. Et melius eft,vt antecedat Ipon« tia anhelitus: quoniam eft nociua fecundum gia infula aqua calida:& fortior ea,eft aqua ma« quod iam fciuifti. Et poft declinationem mani« ris,,& aqua l'alfa: deinde pertranfi illud fi necef- feftamadminiftra balneum, & aliena infrigida- larium tibi eft, & faceuaporationem cum vapo tionem zf [ ] nifi in 7 ^ B.vehemen re,autcum oleo,& aqua calidis.Etjfortiusillo eil eis, qua: funt de genere cholera: rubeae. Et fimi» illud,quod iit cum aceto, & f herbo, & caulibus liter aliena regimen ingroflatiuum, & admint- lupei lanam ambibitam oleo. Et cx ficcis (ubti- ftra fubtiliatiuum, & decoquatur in aquis, Sc mtiuiSjCit furfur: deinde grana milij: deindefal. * [fyrupis] pradi&isb [caules] & calamenthu a n. £t \ aporatio quidem refoluit omnem dolorem Jn fineeius, & lambant femenc [alcurat] cum b b. porri!1 m altum, aut infimum, quum no eft prohibitio ex 10 meile. Quod flapoftema fiat inobed iens,&va- cB.aichurais. repletione, quam attrahat vaporatio.Phleboto- dat verfus coile&ionem, regantur cum regimi- mia veio plus confert doloribus1 [vincentibus.] ne, quod dicitur iti capitulo illius proprie. Eto- Q^mquc empiaftrum facis, aut vaporas, tunc portet vtcaueanturin conualefcentibuspleure- ltudc vt retineas eius vaporem a facie agri,ne eo tieorum, lalfa, 8c acuta, & iaturitas, & repletio excitentur « [ triftitia,] & conftri£ho anhelitus. faturitatisfacientis naufcamdf [ A ] dtB.&fol/ Et quandoque eft aegritudo vehementis ilccita- & e [ ventofitas] & fumus,& vox alta,& f [fanio f vTlm’ • tis,&cölert vaporemplaftri, vaporationeshu fitas,] & coitus*,nam fireddiuant,moriui?tur. ,lnu mo* midorum temperatorum, quando percutit fa- hoc dicimus,fi pleurefis eft calida pura.Si autem ciem,& peruenit in attractione aeris. Et quan- non eft ita,imo non eft pura,& non eft vehem e- doque adiuuantur cum cle&uarijs,qnibus vtun.20 tiscaliditatis: tuncin te eft vt frices,& emolatur . Et conuenientiuseorum, calcfaclis eft cera ftrum facias cum eis, qua: funt ficut foenugrae- alba colata, abluta cum oleo violaceo, & pro- cum, & pix, & vt ventofas apponas. Et empla- prie quando eft dolor vehemens . Et quando- ftrum valens ad illud. Recipe cineres radicis cau que raditur ad ventofas poft mundificationem lium, qui conficiantur cum adipe, & fiat cum corporis cum phlebotomia, & alrjs, & fiducia, eo empiaftrum. Et in cura quidem phlegmati- quod ipfum iam fit mundificatum. Ex ventolis ci, incipiatur a clyfteribus acutis, & folutione enim , quum ponuntur fuper locum doloro- ventris.^Et non fiat phlebotomia,&adminiftren fum, apparet iuuamentum maximum,& quan- tur refolutiua,qüa fint exemplaftris, öc vapora- doque fedatur dolor omnino. Et quandoque tionibus pradi&is, in quibus eft virtus. Et ciben- trahitur ad partes extrinfecas,& empiaftrum de 30 tur f beta,&aqua caulium, & aqua ciceris,&: fynapi, fi adminiftretur in hoc loco, efficit ope- oleo deoliuis, autoleo de amygdalis dulcibus, rationem ventofarum in attrahendo.Quum er- & amaris,& adminiftrentur cmplaftra, & vapo-gopertranfitfeptimum,praceperunt antiqui da rationescalidapradi&a:. Et detur in potu de- 11 eieätuarium ta&um ex amygdalis, & granis x codio lofcph vigilatoris, quam in potu damus [ alcuratj öc meile, & butyro, Sc elcctuarium cx cum oleo de icerua .In melancholico g [ incipia- g B.cibctur, butyro, öc vifco albotim. Et quandoque admi- tura] forbitionibus faCtis ex tritico frado, cum nittrabantcöfcdioncs magnas, ficut eil attiana- melle, öc oleo amygdalino dulci, & cleduarijs fla, & efi via bona, qua inccdcrcpoliunt quiar- lenificantibus calidis, 6c forbeantur olea lenifi- tem ver ißcauerunt, confidcntcs in ffcipfis cum cantia, ficut oleum amygdalinum dulce.Et for- meditatione inueftigatrice, vtfucciirrant,(i hoc bitiones faCtac ex fabis, öc pauco foenugraco, & regimen dederint, vt poflit ager tolerare illud: lac mul&um, & proprie afininum,quoniam ip- quarecumca conlequuntur finem mundifica- fum eft iuuatiuumeis . Et ex eis, quaconfe- tionis lufficienter. Noui autem timorofi, non runt in eo, eft, vt f umatur cofti pondus drach. confidentes in feipfis, in hoc timent mei, • qute funt ficut firacoft, & tamarindi, & terenia-bin,& fimilia illis, eft bonum; & fimiliterquan-do que eft neceftarium in ipfa facere phleboto-miam/i fuerit illic repletio. T UT\0 V: \Ad peripneumonia curationem eadem fere faciunt, rtque obf ’ruandafuntj qua in pleuritidc, De ernpy emat e. Cap. 5. QVsyndo apparent in apoftcmatibus pleu re-fis& peripneumonia:,figna collectionis p-didla afeendunt; tunc neceftarium eft, vt iu-uamentum fiat ad maturandum, poft numdift tida;.& pilula* etiam cochia; in potu fumantur in hora dormiendi.& fuffumigent guttura eorum cum ftoraccK [calamita.] dequandoq; con K B■. fert ei mouere fedem fuper quam fedet, homine ' ^l' tenente eum per fpatulas.&confert ei fumere in potu fynapim cum aqua mellis, & potare alfam foetidam in lacie, & confert ei iacere fuper latus fanum, quando vult eruptionem, 6t praecipitur vt vomitus fiat poft coenam in huiufmodi ho-2 0 ris.verum illud eft timorofum: quandoq; enim facitpoflidere eruptionem magnam vice vna, & quandoque prafocat. Quum autem non erumpitur,neceftarium eft vt cauterizctur, dein de confideretun nam ft exiuerit fames alba>mfi-da,fpes habenda eft: & ft non, non eft fpes haben da. Qnumqueerumpitfanies, & currit, & exi-ftimas quod pauca fit, & aqualis, ita quod pof-ftbileftt vt mundificeturcLim fputo vfquead xl. dies: tunc oportet vt adminiftrenturpoft eam cationem corporis, quod fit cum cmplaftris,& 30 abfterfiua,lauatiua, mundificatma,dando ea a B. glutine, b B.daftilis, cB.iaceat« vaporationibus; ficut illud quod fit ex farina hordei, [ vino] alfmbat, & vino albo,& dul- ci,& b [ficubushumidis,] & ficubus ficcis, & fortius illo, eft illud cum quo ponuntur ftercus co-lumbinum,& nitrum, Sc eft conucnicns in fine, etiam apud eruptionem . Et oportet vtc [ dormiat] ante horam eruptionis fuper latusinfir-mum : adiuuatenimad fpuendum ,& ad rumpendum . Si autem caliditas faevitplurima, de- in potu, quum incipitexpui illud, quod erumpit . Et illa funt, ficut dcco&io hyflopi cum radice 1 f [ ] lili j coeleftis cu m fy rupo de R meile, & caules, & forbitiones prxdi&a:, faäx “ cx farina ciceris dcfimilibus, m [quas funtexmc- m'Matinis, dicinis:]8c ponatur in cisctiä farina hcrbb&cö-fert etiam electuarium defquilla, & elcftuanu de herbo. Mcdicinx vero fmgulares , qux funt matreshuiufmodi rei, funt ficut farina0 [her- ^ erui. fur in potu aqua mclhs in aqua hordei,aut aqua 4-° bf&fauvc'] lilij, et radix eius, etariftolo.vtraq;, n b. borobi & & pipera tria,6c fynapis,&. naftuvtium, & vlque trkura* ad opopanacum etiam,& cohus, Se cafvaWgnea, Se fpica. Et quandoque eft neceffe, vt admiiceat eis aliquid ex narcoticis cum meniura. Et ex iftis -medicinis eft fcordion; ipfum nanque eft vehementis iuuamenti in hoc capitulo.Et iftx medicina funt matres medicinarum in hac hora, iu-uantium,ex quibus fiunt potiones,5e cmplaftra, &embrochacumfpongiis,&° [olea.] Etquan- o B.ole«. mellis fubtilis fola.Et fi caliditas eft non fortis, & virtus eft fortis, oportet vt in potu tribuatur decoctio hyflopi,in qua cum hyflopo dcco&a funt hashce,& praftium)& ficus,& mei. Et in potu fu-d B. liquiritia?, mat aquam hordei deco&icum radicibus d [li-lij.] Et quandoque indiges eis,qux funt ficut mi thridatum,& theriaca ad maturandum. Etcon-uenientiores hora;ad potandum ipfa, funt poft maturationem integram ,vt erumpatur fecuii dum conferuationem innati. Et daftyli quidem doque fit oleum, ad quod virtutes earum per funt vltimi i n hac hora, & poft ipfam. Et fyru pus dcpraftio, eft vltimus. Trochifcus matura-tiuus. Recipe femen althea;, & citruli, <5c mal-use,melonis, &ccucurbitae, & fuccum liquiritia; , & florem meliloti, & violas e [ vel ] draga-canthi. fiant troch.f [ Et multotiesquidem fiunt trochifci] cum mucillagine feminis lini, & dantur in potu cum aqua ficuum. Eorum autem ci-g B. aqua mei- ^ alcenftone,fint panis infufus aqua,aut cum fu. * " r-----■*----” " ° ^ • " mutantur,ficut oleum de lilio, & narciflinum, et chamcemillinum,&: de alcanna,et nardinum, et ficut oleum laurinum, et proprie quum adeft dcclinatio.et quandoque ponitur quod eft ficut oleum violaceum,fecundum difpofitionem, et horam, et quandoque ponuntur in huiufmodi oleis,ca,qua; funt ficut gumma pini, et adeps, et galbanum, et flos fquinanthi, et hyfibpus humi-da,etfcenugra;ciim, et folia lauri, et bdellium, s [ aqua,& meile ] & oua forbilia, & qua; funt il- et fimilia illis. et quum febris eft fortis, non fu lis fimilia. Et ea quibus vtuntur in fecunda men- perfluas in calefaciendo ; quoniam debilitatur fa,fint genera pini maioris,& minoris, & amyg- virtus propter malitiam complexionis,etdefic/t dalre dulces,& forbitiones fubtiles, fadre ex fari- a fpuendo. et oportet, vt fuccurratur ad regi me na hordei,& ciceris,& fabarum cum oleo amyg exu*aecurM vlcerumpeftoriscuraphtbifis. Blandienda vero funt regimen in indurando Cap' 6. ea,&exficcandoeaita,vtnonfiatconcauitasin eis, neque dilatentur, licet in eo non fperentur : v. . /. ^ incarnatio, & confolidatio, & in hoc eft fpes inh ^ B.prolonga^ QVum vlcusquidem eft in canna pulmonis, [ tempore] patientis ea,quamuis vita eius fit no none, tunc medicamen ad ipfum veloci ter vadit, dile&a, & ludatur quolibet errore. & ifta qui- öc oportet vt faciat dormire aegrum fuper coi- dem exficcatiua coitringunt pulmonem, & ex- lum fuum, & teneat medicamen in ore luo, & ficcant eum, & claudunt ulcus, quamuis non dcglutiarfaliuameius paulatim,ita quod non con(olidentipfum:& fi hac via procefferit,non mittat plurimum fubito, & excitet tuftim, & oportebit, vt adminiftrctur lac omnino. & mei /oportet, vt ipfe mollificetlacertum gutturis fui, eft vehiculum medicinis phthiiis, & iplum non ita vt defeendat ad guttur ipfius abfque excita- nocet vlceribus. Viceris autem mundificatio fit a B. Aliaiitera. tionc * [ loda. ] Etmedicina: funt glutinatiu^, cum medicinis prasdi&is mundificantibus, et Ulllls' &exficcatiuaj, quas dicemus etiam in phthifi. cum decodione hyftbpi pr^dida ad phthifim Vlcera vero, qua? funt in pedore, & pulmone, in antidotario. & fortius illo eft eleduarium de qua; diximus, indigent vtinijeiantur in eismedi f herbo cum granis cotti didum in antidotario. t ciaa: lauatmx’, abftcriiux, öc praecipitur aegtOj vt & fortius illo eft eleduarium de fquiila cu m la- de au- deafinino, & quandoque eft neeefTarium, vt ag grcgentur in cis vifcofitatem facientia, glutina-tiua. Et quandoque adfuuatur cum narcoticis, vt prohibeatur tuflis,& adiuuant medicinam in ■-operatione fua, & tunc necefiarium eft regimen viuificabile. Et iam diximus tibi haec mundifi-cantia in capitulorum principio, Sc diximus etiam ea in capitulo empyematis . Et vTitata ex eis fimtforbitionesfadaeex herbo, & fbrbitio-nes , in quibus ponitur porrum de Sceni, fadas i B.albBä»us* exfarina ciceris,& 'l [alcandaros.] Ethocipfum, porrum eiixatum & aqua mellis, in quibus coquuntur mundificatiua incarnatiua: & omnia illa iam praeterierunt tibi, & confectiones exfic-catiuae, ficut diacyminum, & athanafia, Öc ele-Suarium de femine lini. Verum mithriclatum, vv »vfmiuf;« & theriaca, quum adminifträtur in quibufdam c “ ' horis,& proprie in principio,& vbi non eft ^[de- bilitas] vehemens, funt iuuatma, & vbi non eft , febris iam perueniens ad vltimum in arefadio-J ne,& lutum quidem %illatnm eft res magis iu-uatma in omni hora, öc lutum armenum. Et lini ii i fer omnia,quas diximus ex emplaftris,& vaporationibus , ör vnguentis mundificatiuis . Qimmque putrefiunt vlccra in pedore, & in pulmone, confert facerc , vt jeger lambat cochlearium paruum de kitran in mane folo, aut cum meile, aut cum aliquantulo galbani lique-fado cum meile. Si autem illic fuerit caliditas, „ & timentur mundificantia calida, & non con- j ferunt frigida: tunc fumantur pulmo vulpis, & femen foeniculi, &fuccus liquiritiae mundifica-tus, & fuccüscapilli veneris, aggregentur cum aqua zuccari ingroifata, quoniam eft vltimum. Et quandoque adminiftranturin hac xgritudi-ne genera fuffumigationum,& exficcan tium,& inundificantium, quibus fit fuffumigatio cum traiedono.Et ex eis funt illa,quas recipiunt arfe-nicum, & piper: liant ex eis iimilitudines auella-n a: cu m albumine oui.Et ex eis eft i\lasqu& reci-pit foliorum oiiuae dulcis, & ftercoris vaccarum ! B. montansia, i [ impinguatarum] & adipis renum hirci, & ar-fenici,& ftercoris leporis partes aequales.Et ex eis eft illa,quae recipit cortices nabac, & arfenicum, & adipem renum hirci, & ex illis eft, quae recipit arfenicum, & butyrum dcouibus.Etex illis eft ii la qua: recipit arlenici, & ariftol. & corticis radi cappa ris partes aequales: aggregentur cum meile & butv ro. Et eri a m pineae in qua eft fex alki-tran, & etiam arfenicum, fcilicet citrinum cum iifamino oleo, & quoties calefit complexio eius fuperflue, curetur cum trochifcisde camphora aliquibus diebus, <5c redeatur poft eos ad exfic-m B.aidurags. candum. Cibi antem fint ex111 [perdicibus] de-codis cum feminibus, & fpecieb. & non prohibeatur vinum album purum in principio fui, & ■n B. tranquilli- olfaciat fern per odorifera, & adhaereatn [ fom-ud. 1 no 6c requiei ] & quieti. Sc dimittat iram, & rixam.& non perueniat ad ipium illud quod con-triftat.& ex eis, quae ego multoties fum expertus in corporibus cliuerfis, eft vt vtatur patiens zuc ca.rof. recenti fu i anni omni die, quantum po-teft, quamuis multum fit, ita etiam vt cum pa-ne.deinde attendatur cfleeius j tunc fi conftrin-gatur anhelitus eius propter exficcationem ro-larum, detur in potu fyrupus dehyflopo fecundum quantitatem xieceilitatis & fi inflammatur febris,dentur in potu tfochifcr de amphora. & non intermittatur haec cura in ipfo, quoniam fa nat. & fi non timerem dici mendax, narrarem in hac intentione mirabilia,& referrem funi-mam,qua vfa eft mulier phthifica. Peruenit res eius ad hoc, vt aegritudo cum ea prolongaretur adeo, dönec perueniret ad mortem, & vocaretur adfpfam, qui praepararet ea, quae morti funt neceftaria. 7 une quidam frater eius furrexit ad 0 eam,curauit eam hac cura tempore longo,& rc uixit&fanataeft,&impinguataeft,6e non eft mihi poflibile, vt dicam fummam eius,quod co medit de zuccaro rofaceo. & quandoque egent ficcitas & arefadio adminiftratione ladis &° [al 0 3,^ doch,] &in hoc eft cibatio, öc aequatio^ hume datio humoris corrupti, öc conglutinatio viceris cum cafeitate ,& mundificatio cum abfter-fione aqu;e ladis, virus &c faniei. Imo multoties fanat hoc regimen vlcera pulmonis, quum non 3 intenditur in regi mi ne eorum vt indurentur. Et deladibus magis conueniens eft lac mulieris fu dum ex mammilla. Deinde lac afinarum & lac caprinum proprie proprer ftypticitatem,quae eft in lade caprino. &lacequinum etiam eftexeis, quae mundificant, öc faciunt fputum facile: verum non eft ei conglutinatio,fecundum quod exiftimo. In lade autem ouino& uaccino,eft groffitudo, & fi pollet fugi ex vbere, eftet magis conueniens. Et oportet vt animalia, ex quibus mulgetur, pafcant plantas,quarum operatio eft neceftaria ad incarnationem quidem, ficut virga paftoris,& haufigi,&'? [cornetre,ideft,pyrus] p B. habete et quae funt illis fimilia. et mundificantia facien- nie^chln’ tia fpuere,ficut alhafce,et alandacocha, et nidus ß fpcclt;:, apis: hnmo ficut q [ ladicinium. ] Iit ille,qui vti- aicimj vel tu l potu ladis, oportet vt ob feruet reliquum re- mali. \ gimenj nam ii erraueritin aliquo,fortafleredu-cetfupereum malitiam. Quidam autem me- j dicorum, qui medicinam comprehenderunt, iam rmtauerunt (ufticientiam dandi lac in po- j tu. Et dixerunt illud cuius intentio eft cum pro- I pofito noftro, fcilicet c\uomam eportet, vt ex-afinabus eligantur i\\x, qux a partu elongatx funt. iiij.menfibus,aut quinquemenfibus, et vadant ad vas, in quo lac mulgetur, et abluatur cu aqua.et fi lac fuerit muldurn in eo ante, lauetur cum aqua calida, et fundatur in ea aqua calida, et dimittatur donec diflbluatur aliquid,fi fuerit in eo, in aqua: deinde abluatur cum aqua calida,et frigida: deinde ponatur vas in quo mulgetur lac in aqua calida, et mulgeatur in eo medietas facraiati, et eft quantitas cius,quod in potu datur in die primo,fi aegritudo fuerit falua, et fi non, tunc plus illo dabis lecundum quod pu-taueris, et exiftimaueris, et fumat in potu in fecundo die duplum illius, muldum in illa mul-fione.etfi natura iam fuerit, reftrida in die prima , ponatur in eo,quod bibitur in die fecundo, . aliquid zuccari, et fac in tertio, ficut fecifti I die i, >0 primo, quod fi natura non lenificatur in fecundo, et proprie quum non lenificatur vfq; ad tertium, tunc in potu da duo facraiati lafiisciun duobus danic falis Indi , et de amylo pondus drach. s. vfquead drach.j.s. ettioiicclfcs daicin potu omni die pödus medietatis facraiati. {jkk fi peruenerit fextus,et non refyondetnatma. accipe ex lade tres facraiati, et cum eis ccnnw cc Feti io. , zuccarum, et falem,et oleum amygdalinum, et iß,mvq;rr i i- m j .Sianfpm idrach i.s.&;^PolyPodlum’] Si autem refpondet vitra tres non ceifes dare fellas,tuncnon admifccas poft illud ex lade ali-in potu quali- quid aut minue ex lacte. & omnino oportet, vt ht die. non ac(dat natura in die & node fuper tres, neq; minuat ex d uabus . tunc fi iuuatur cum hoc, da ei in potu tribus hebdomadis. Et iam' dixerunt ft b ctt lac afi cIuidam comprehendentes, quod melius lac in i, & aiioru,& potu fumendums t [ vt fic in vafeex ligno, & melius eft animalis pafcentisloca in quibus funt kerbx ll5' fiibtiliatiuae, rcumdificatiuae cum ftypticitate,<5c exficcatione ficut abfinthium, & allia, & fceha, & abiotanum,& polium,& rubus. In lade autem caprino rediuseft, vt mifceatur,quum re-* centermuldum eft, aliquid aquae, & igniantur tB.melioris dl- lapides & proijciantur fuper ipfum multoties» «eitionis quam donec coquatur & auferatur eius aquofitas. Etc decoäio. [ ha:c eft melior decodio, quam decodio ] fu- 5# nes fint non impinguata: & melius eft, vt come- ' dant eas affatas, vt fint vehem etioris exficcatio-nis, & incarnationis. Eta [ extremitates etiam a B pede -funt bonae propter vifcofitatem earum,& pilees fu.n bonTp™! in furno decodi.JEt quando defiderant iura; ptw vifcofitate tunc permifee ea cum meile. & quandoque con ®°rum & PlCcef ceditur,vt ipfi ingrediantur balneum ante ci- f^r inunasa l)um, & poft ipfum, quum non eft in heparibus ipforum oppilatio. Ipfum enim impinguat eos, ] illud eft,quod IO & confortat iplbs.Aqux vero ipforum,quas ip- u B.tarathic. fi potant,fint aquae plumae. Et phthificis quidem multoties accidit fputum fanguinis, fecundum quod praeteriit eius rememoratio. & ex trochi-lcis bonis ad illud funt trochifci,qui recipiunt lu ti figillati drach.iij. amyli, luti armeni, rofarum rubearum,omnium ana drach.iiij. karabe, granorum myrti, amborum anadrach. vj. cancrorum aduftorum, feminis portulacae, amborum -, 4------------ , anadrach.xv.coraIli,dragacanthi,fpodij?b [fe-- per ignem. Et attende etiam lenificationem na- 20 dine ] omnium ana drach. v. gummi c [ fdenicu- C s * fl3c acidum. turae,nifi fit diaria (tunc enim oportet,vt ponas in eo u [ hypoquiftidos)] auttuilis plurima:qua-re tunc oportet vt ponas in eo dragacanthi pondus drac.j. Etfi fuerit ftomachus debilis, ponantur in eo cyminum &carui. & lac quidem co-dum cum digerit ipfum phthificus, eft ei cibus fufficies, & quando poft ipfum febri phthificus, tunc oportet vt abfeindatur. f Aldoch autem eft neceflarium, quum vehementiaeft febris, & quum eft folutio ventris, & eft eis iuuatiuum 30 valde, & melius eft, fi dimittatur lac acetoium node vna poft acceptionem butyri totius,in loco temperato: deinde moueatur in mane vehementer, donec adinuicem vehementer miicean fur: deinde fumantur trochifeide farina tritici, qua: fit fimila boni panis, adeo perforati, dönec |B. in bezara- fint illi, qui nominantur x [ berengen] perfice^ &c ' vel beraza- proijciantur fuper pondus drach. x. ex eis podus xxx.drach.de aldoch,Sc accipiatur, & in die fecu li,] fucci liquiritiae, omnium ana drac. vij. conficiantur cum fucco portulaca & aqua rofaru recentium,& fiant ex eis trochifei, Sc bibantur cum aqua cucumeris; aut cum aqua pluuia-li. & multoties quidem accidit phthifico cafus vuae , & cadit in laborem , & praefocationem propter iplum, & quandoque indiget abfeiflio-neeius. T JtT 10 S. Dubitare licet, an in phtbiß quandoque vene feffio conueniat. ^Auicennas,fi a defiUlatione curatione de- flillationis vtendum mbet,ac etiam fecandam venam ijs verbis. [Et oportet,vt mundificatio &c f\ quod & Me-fues . Verb tamen,ft quis animaduerterit, & fi fanguinis fputo fanguinis miffio confert; non tamen fu£ia iam ulcerationi poHpuruientiam» vel commodum, vel tu- do adde de aldoch decimam fui, & minue de pa 4-0 tum id pra fidium videtur, intelligenda ergo authoris no ne pondus drach.i.fac illud a diduc donec remaneat fo\um \ac acctofum *. deinde conuertere, quum, non indiget aldoch, & apparet ianitas, Sc declinat aegritudo. ISSon ergo ceifes minuere ex aldoch, & addere in trochifcis, donec abfeindatur lac Quod fi aliqui eorum habeant diarrhea, proijcere ferrum ignitum in aldoch multoties, non eft malum, & redi hic ad illud,quod dicitur in antidotario. Cibi autem ipforum fint ea,qu£ titria/, glutinationemfaciunt,ficutpanis de fimila,f 5° &tri,&quae fiunt de milijs, & rizi etiam mundi ficat, & facit nafei carnem. & ktfch hordei bene decocta eft glutinatiua,mundificatiua,&eft con ueniens apud vehementiam febris,& proprie cu cancris, quorum extrema funt ablata, quorum ablutio eft iterata cum aqua, & cinere, & proprie cum oleribus frigidis, & lentes etiam, & ea yB.amylo&cu quae accipiuntur cum 7 [cucumeribus, & citru* umeto & me ]js? Sc melonibus] efficiunt fputum facile. Si au-1 ■ bus quan- tem fe;,ns leuis, tunc non eft aliquid ficut cau XunHcSt te, & afpj rag/,& ea qua:? [ fpuere faciunt. ] Pi-fccs autem faliti, quum comeduntur lemel, aut bis, conferunt in mundificando, & quum vicus eft malignum, tue aliena illud, & omne falfiim. Quod fi eos carne cibaueris, tunc fint cum eis qua: funt ficut caro athaiugi, & gallinae, & per-dicis, &alcanabir,& minutarum auium>& om- firi fententia,defutura vleerationeobdejiillcttionem,no ca, I2 ^ r defaBo iam vicere. Quod reliquum eft, vide ex Gal.5. Cap.^!^" ** meth.Vaulolibt^.Hippo.2.dcmorbis.& jLret&o.i.de Cap.8.* luratione diuturn, - F EN VNDECIMA. De dilpofitlonibus cordis. THACTATVS PRIMVS. De principijs, 8c radicibus ad illud. De anatomia cordis, Cap. 1. COr quidem creatum eft ex carne forti,vt fit longinquum a nocumentis, in quo contextae funt fpecies villorum fortium,vehementis di uerfitatis,fcilicet longitudinalium, attradiuo-rum,latitudinalium,expulfiuorum,& tranfuer- a B.Aiiaiitera. falium retetiuorum, vt fint ei fpecies motuum. quantitas crca-Et3 [ menfurata eft eius creatio cum quantitate tionis eius eit fufficienti]vtnon fuperflnitas,& grauitas,& ma ^”tltas gnitudo;__b [ quoniam ] eft ex ipfoorigo arteria- ? b. AliiUte« tum, et lufpenfio ligamentorum. Et dilatatum &. • ett,vt eft, vt fit in origine fuffi cientia cum eo quod ori gis parum ad finifcim, Vf elongetur ab hepate? tuc.& pofita eft h^c pars eius altior duarum par & habeat hepar locum amplum. Splen vero de- tium ipfius, vt fit longinqua ab appodiatione fu Xcendens eft ab eo cum elongatione, & in defcen per offa pedoris, & no laedat eam tadus eorum, fione eius eft iimamentum, quod ego dicam, St . r i .-i-- •________firnt- illn^J' \rt rrtr mm ni i „/X fet f abtiliata e eius altera extremitas, ficut illud', vt cor amplificet locum hepati melius eft,quara quod aggregatum eft ad pund um vnum 5 vt fit amplificet ipfiim fpleni;quoniam hepar eft fub- « B.vicmatjör ta i|jLlcj quodc [ Inditu r tau L' nem e,usJ & quidem ventris finiftri altior elephantis,& iam repertum eft cor cuiufdam fi- tt\ t fT.fint. eft bafi ventris dextri, & bafis ventris dextri de- mij habens duocapita: Et ex virtute vita? cordis ti B. m qua ipfi fcendit multum.Scvenw pulfatiles funt arteria?, eft,quoniam quando aufertur ab animali,inue- & crc*Sx funt,nifi v na earum, habentes duas tu niturpulfarivfquead horam. Iam autem erra-. Dioiui"£ nicas, & duriorearum eftintrinfcca, quumipfa uit,qui cxiftimauit, quod cor fit lacertus, quam- fur' “ 0 fitobuianspercuffioni,&motuifiibftantia?/pi- uis fit fimilium rerum in co.Vcrum motus cm ritus forti,cuius intenditur conferuatio, & cufto non eft voluntarius. dia,& fortitudo, St origo arteriarum eft ex ven-p B.cordis» t re p nipcr0jqUi cft vnus duorum ventrium p [pe- JL 'H'NO T jZ T10 Nt S. floris] quoniam dexter eft propinquior hepati-, ^ quare oportet vt fit occupatus in attraftione nu Habes de cordis anatomehifloriam ex Gal. G.devß- ■ trimenti,& ad miniftratione eius, & quia venter par. Qnodadhunclocumpertinet.Vnum^duicennas dexter cordis comprehendit groftlim graue, Sc fcribit,quum ait. [Et in ipfo funt tres ventres&c.] q$ finifter comprehendit fubtiie leue:teperatafunt fere & ^/Lnftot.^.de par.anmal.nempe treseße cordis Cap.4.1 q B.fubtiliatio- änibo latera cum q [confirmatione] ventris,qui uentriculos. Contra hanc tamen fententia difputat Gal. CaP*' comprehendit groftlim,& proprie quando r [ fe 6.deufupar. Fere autem non tres cordi uentriculi in- r B. eft fccurl- curatur refolutio cum] refudatione,autexfuc- funtyquamuistresfinus:quum, quem mediüfacit jiri tas a refolutio- • i*.. ...... r « -v. 1 . • >» • »• neS& re uo' catione propter groftitudinems [meatuum, & iiot.pars fit dextri ad leuum inclinans, fola ergo nuncu- Tb rei conten- ingroffando ventrem,]qui comprehendit fubti- pationedijferuntphilofophus & Galen.Miudnotatijs tx & cu ingrof- je.Imo pofitum eft vas iubtilioris,ftri6lius, & te- uerbis. [Et fi aliqua animalia funt &c. ] quod&jtrijl, Qp,^ fauone ventas, peratior fanguis eius eft in medio, & funt ei duo 3.de par.amm.animaliaquibus magnum inefl cory ejfe additamenta luperduo orificia introitus dua- timidior anulus rationem reddit, quoniam ijs parua in- rum materiem m, fcilicet fanguinis, & aeris at- nati caloris copia ineft.b conuerfo vero de paruo corde. tradi ad cor, ficut dua? aures,neruola: qua? funt jit contra obijeerequispoßit, quum dilatatio & magni rugofa,mollificaciua,dum corpermanetjcoftri- tuio, caloris magnitudinem indicet: calidi nempedila- clum,& quum dilatatur,tenfa, & adiuuantia ad tare eft: & quopaäo ex venarum latitudine, iecinoris conftringendum illud, quod compreheditur ad & totius ferk corporis calidi not&fumuntur; ita & de in teriora. Sunt ergo ficut dua? arca? recipientes a corde eftet exiflimanium. Verum ita fortajfe resfe ha- Vafibus, deinde mittentes illud ad cor cum men bet. Sihominemhomini conferas ,cuimaiuscor ineft, fura,& fubtiliata funt, vt fint magis comprehen huic etiam maiortm caliditatem ineffe; cui minus, mi- dentia meliusobedientiaconftridioni,& fa- norem.Mfi animalia inter fe comparentur,quibuscor da fun t dura, vt fint longinquiora a paflione,& maius, iis & caliditas minus coaBa eft3 & timidiora cor quidem nutritur cum virtutibus filis natu- fmt3quam3quibus eft minus,quod fortaJfehic,&antea ralibus, cum dilatatione 5 quare attrahitur fan- jiriüo.uoluit. Subiungitpoftremoloco, errafteeos,qui f, jr» guisad interiora cius,ficut attrahitur aer. Et cor cor mujculum effc arbitrantur. & fi enim mufculo fimi quidem pofitum eft m medior [medij] pedoris, lis eft,motu tamen uoluntario non monetur: quod indi- quoniam eft tempera tiorlpcus, Sz declinat ma- mm} el\yipfum non efie mufcuhm. Sani quod cor mu* /culus 1 fculusfit autborfuijje Hipp, videtur lib.de corde, nem- nitur eius intcrfecfio vfqucad diem fecundum. pe cordis rubicunda c fl caro, & fibris contexta, qualis Et quandoqueaccidunt cordi xgritudinesj pro- mufculorum efi.At impugnat hocGal.6.de vfupar. pter communitatem panniculi fui, & commu- Qj>, ?• j.deanatom.adminift. ea prafertim ratione, quod &ft nitatem cerebri,& lateris, & pulmonis: & hepa- cor fibras habet, non eas tamen mufculis aliis fimiles, tis, & inteftinorum, & reliquorum vilcerum & ‘ quibus certe vnifo rmes infunt,yel longa oes,vel tranf- proprie ftomachi. Et quandoque cft propter co- uerjx.atcordi & iong& & obliqua et tranfuerfp flmul munitatem aliorum membrorum ,& corporis fibrainfunt.Additetiam Gal.Atauthoris noflri ratio communiter, ficuteft in febribus:ita Vt verifi- paulo validior videtur, quumpropterea non efle mufcu cetur per paroxyfmos fuo$,& crifes fu as,[pro f B.cöawiitas. lum ait,quia voluntario motu non mouctur: Caterum, io pter communitatem] aliorum membrorum, g&.dh quum hacquoque ratio ex Gal.placitis maxime fortaf- quandoqueg [ funt] propterea,qux abfcindun- fe probet,rcfpondere tamen pro Hipp.quis poßet A riß. tur ex eis ficut communitate hepatis, quando fententiam fequendo, cordis certe motam naturalem ef debilitatur in tranfmittendo nutrimentum ad fe,principium tamen eße ipf m cor & voluntarig om~ jpfum,6ccerebri, quando debilitatur, 8c debili- ' nis, &non voluntaria motionis, de qua re ab Auer.in tatur lacertus faciens anhelitum ab anhelitu. Et lib. Coli. quandoque eft propter ea, quas ex eis ad ipfum veniuntiex cerebro quidem, ficut quando in ip^ fo multiplicatur humor melancholicus,’& pene De acritudinibus cordis. Cap. 2. trat in fubftantia cerebri, quare penetrat in via 20 arteriarum vfq; ad cor excitans tremorem cor-. „ „ x .. „ r y . . .. rL “ B «commotio dis,& calum virtutis,ex quibus fignificantur difpo- citatem eius. Et dii'politiones, qUaj fentiuntur ia (itiones cordis funt viij,pulfus,& anheli- ipfo corde, ficut inflammatio accidens in ipfo tus & creatura pectoris, & ea quae naicuntur fu- & ficut tremor,qui fentitur ex ipfo,8c alise,figni- . , per perus, <5c tactus corporis, & quod accidit in ficant per fe iplas complexionem eius, ficut in- a ».fointu o, mores.3c a [ virtutes ] corporis, Sc debili- flammario, Sc quadam non fignificant nili per tas eius, Sc meditationes eius. Pulfus quidem comparem iuum, ficut tremor cordis.Tremor quoniam velocitas eius & magnitudo,&freque io nanque cordis fequitur omnes fpecies debilita-tia ipfius fignificant caliditatem eius’, & eorum tis cordis,<5c malitiae complexionis ipfius, Sc non contraria,fignificant frigiditatem eius, Sc cius 1c fignificat rem K [ puram] in ipfo. Et quandoque K B nitas fignificat humiditatem, & eius durities, fi~ plurimum tremoris cordis eft propter fortitudi- ,. . gnificat ficcitatem ipfius, & fortitudo eius, 8c nem fenfus cordis; quare accidit tremor cordis, cms.mCr 1 aequalitas,Sc ordinatio t [ ] ex qualibet meditatione, aut vapore, aut fimili* fignificant fanitatem eius, Sc eorum contraria bus illis ex eis.qus perueniunt ad ipfum.Et qua« fignificant contrarium fanitatisipfius. Etanhe- doque funt aegritudines cordis cum communi- litus quidem magnus,& frequens,& velox,Sc ca tate aliorum,& proprie capitis,& oris ftomachi. lidus, fignificant caliditatem eius, & contraria Et non euacuantur aegritudines cerebri melan- eonmi fignificant frigiditatem eius. Et pe&us so cholicae,& epileptica a communitate cordis. Et amplum, latum.fi non eft propter multitudine quandoque permutantur ad cor, materiae cxpul cerebri, quam fignificat capitis magnitudo fa- fae ex eis,quae fun t ficut pleurefis,& peripneuma ciens multitudinem cerebri, facientem magni- nia,& funt caufae timoris magni,& mortis Albitudinem nuchae,facientem magnitudinem fpo- tae. Et quando accidit humoribus diminutio ex dylium, facientem magnitudinem coftarum or quantitate neceffaria,primum nocumentum il- tarü ex eis: imo eft illic paruitas capitis, aut eius hus eft in corde: quare alteratur complexio eius, mediatio, & fortitudo pulfus fignificat calidita- Et quando peruenit calor purus, aut frigus putem ipfius, Sc contrarium illius, fi non facit ip- rum ad cor, moritur ille cuius eft. Et iam vidi I fum paruitas capitis, fignificat ipfum frigidita- f [ ] congelatum loqui, Sc iam morie-1 t-BÄ! tem eius. Et pili plurimi ortifuper pe£tus, & 30 baturcumfudore,&finefudore. proprie illi, qui funt crifpi, fignificant caliditate ipfius. & nuditas pe£toris,& paucitas pilorum fignifican t frigiditatem ipfius propter priuatio- De figms complexionum cordis naturalium. nenr agentis fumum,aut ficcitatem propter pri- Cap* 4» \ nationem materi ei fumi. Et fi non contradicit humiditas complexionis corporis valde, 6c con- fuetudo aeris, & regionis, & statis: Et caliditas Omplexionem quidem calidam nameaW, corporis totius fignificat caliditatem eius, fi non figni ficant amplitudo pedoris in creatione refiftunt fplen, & Uepar frigida. cum. frigiditate fua, nifi refiftat cerebrum, Et magnitudo pulfus fua, Sc frigiditas corporis fignificat frigiditatem ratura\is,St declinatio ipfius ad frequentiam & eius.fi non refiftit hepar aliquo modo, & lenitas velocitatem:& magnitudo anhelitus naturalis, eius fignificat humiditatem eius, finon refiftit Sc declinatio i^üus ad frequentiam ,Stvelocita- hepar aliquo modo refiftendi. Sc durities eius ft- tem.Sc exuberatio pilorum fuper peCtus, &pro- gnificat ficcitatem ipfius,fi non refiftit hepar. Et prie fuper fmiftrum parumper, fi non repugnet febres putrida cum fanitate hepatis fignificant humiditas membri alterius, contrarietate vehe- caliditatem ems,& humiditatem eius. Ex via au menti valde, aut regio, Sc aer. & 3 [ vehementia tem morum, quoniam ira naturalis, quae no eft irae, & furiofitatem, & bonitatem credulitatis, vd fini*®4 exeonfuetudine,&audacia,&furiofitas,&le- &fpatiofitatemfpei fignificat] magnitudo.pe- bonitas uitas motuü fignificant caliditatem eius. Et eo- ftoris quum non eft propter cerebrum, fecun-matlon® 1 irum contraria, fi non eft acquifita ex medita- dum quod dißum eft. Complexionem vero fri " tionibus, Sc confuetudinibus, fignificant frigi- gidam naturalem fignificat cöftri&io pettoris, Et qua«;; ditatem ipfius. Corporis autem iortitudo figni- nifi propter conditiones praedi&as, & paruitas figniftcark# ficat ipfius foi titudinem, & eius debilitas,fi non pulfus naturalis, & declinatio eius ad raritatem, ¥3ta' fuerit nocumentum, cerebro, & neruisdebilita- aut tarditatem nifi fit illic caufa faciens veloci- h tem ipfius. Et debilitas eius fign ificat malitiam tatem, & b [conftri£tio ] anhelitus naturalis, Sc complexionis in ipfo.Et fortitudo eius fignificat declinatio eius ad tarditatem, & raritatem: & complexionis eius naturalis squalitatem, Et eft, debilitas, & pigritia, Sc patientia non acquifita C ». . i..—B. c[quiaj eflentiacaloris innati d[6c fanguinis ] & cx confuetudine, & exercitio. & mores fimiles d B fpiritus vitalis,plurima e[eft] in ipfo,non inflam , moribus mulierum, & erubefeentia cum timo- e > ■■«B, mata, fumofa, imo fplendidaf [pura.] Sed acci- re,&hajfitatio. [obliuio,] &pafJioamim- f B. clara, dentalem ex caliditate fignificant vehementia misrebus, & frigus corporis. Humidnin vero ' gB.aneuitia» inflammationis,& g [rixa] animae. Et quando- complexionem fignificant leni tas pulfus; &: ve- 0 4 que perducit nocumentum in anhelitu . Medi- locitaspatiendi a fuperuenientibus,iram facien* ij B. eit fecun* tationes vero, quae declinant ad gaudium, ficut tibus, & laetificantibusfuperuenientibus, & ve- i lB.mprum* j- fiducia,& bonitas fpei, fignificant fortitudinem locitas remouendi ab eis, Sc humiditas cutis, fi perpetranduna jpfius>&aequalitatem ipfius, quae h [ fequuntur] non refiftit hepar. Sed complexionem ficcam li- U ’ in caliditate humiditate ipfius. Et decliues ad i gnificant durities pulfus, «. tarditas a§cJdl ? Ä tarditas patiendi,& tarditas quiefeendi, & lupi- vclocitate;& frequentia no naturali, & egrelfto v nofitas morum, & ficcitas corporis, fi non refi- anhelitus ad magnitudinem,& veiocitatcm, & ftit hepar. Calidam autem & ficcam comple- frequentiam non naturalem, & vehementia fixionem fignificant pulfus magnus cum menfu - tis,qu& fedatur cum aere frigido,& d [ fuauitas ] d b. tranquilli, ia.Et illud Meo,quoniä magnitudo eius eft pro- in frigore, & communitas extenuationis, <&li- t3s- \ pter necefiitatem,& diminutio ipfius ,ppter fic- quefa&ionis abfque caufa alia & triftitia,& e[co c B-an§Hß«. citatem inftrumenti,<5c velox proprie ad conftri turbatio ] permifta inflammationi . Signa au- &ione,& frequens, *5c anhelitus magnus, velox, IO tem malitia; complexionisfrigide,funt declina-dB Alia litera. &ProPried [quum ipfeextrahit aere frequens,] tiopulfusad paruitatem,& tarditatem, &rarir* jn cxtraftione & perfidia morum j&inuerecundia,&leuitas in tem non naturalem, nifi cadat virtus, 6c ßt ne- . acris freqoenti. motionibus,& in blanditijs,& velocitas iras pro- ceflaria frequentia,vt fuccurraturf [cum eo qd fecjtei quod de pter caliditatem,& tarditas pacificandi propter appropinquat] neceflitaticu alijsg[ab eisdua ~ ^ __<£* ficcitatem,& multitudo pilorum pedoris,& fpif bus,] & cft cum debilitate anhelitus, & refolutio fitudo ipforum propter ficcitatem materiei ip- ne virtutis,& tranquillitateadillud,quodcalefa forum,crifpitudo ipforum,& caliditas tadus, cit ex fpeciebuseorum,quae tangit,& olfacit, & & ficcitas ipfius.In calida autem &humida funt guftat, & timiditas,&non audacia ,& fuper- pili pauciores, & pe&us cft latum, magnum, & finitas in pietate,& mifericordia . Signa autem pullus cft magnus,verum eft lenior, & velocitas 20 malitiae complexionis cordis humidae,funt incli in frequentia eius,funt infra iias,quae funt in c6 natio pulfus ad lenitatem non naturalem, & ve- plexione ficca,quum aequantur in caliditate,& locitas patiendi ab imprimentibus in anima, cii eft ira in ea velox non vehemens, & tadus cor- velocitate remotionis eorum:& multitudo eue poris eft calidus,& humidus,fi non repugnat he tus febrium putridarum.Sed figna msÜriaecom eB.quamuisnö par in vehementi frigiditate, & humiditate,c [fi plexionisficca;,funt declinatio pulfus adficcita- uebemend. fuerint intra vehementiam,] & multiplicantur tem non naturalem , & difficultas paflionum '.. aegritudines putridae. Frigidam autem & humi- cum fixione earum fiue fint fortes, fiue debiles, damfignificat pulfus , quum non eft magnus: & liquefadio corporis J3e fignificationibus au- imo eft decliuis ad paruitatem, & eft lenis, non tem apoftematum, funt fignificationes apofte- velox,neque frequens,imo eft decliu is ad contra 30 matum calidorum.Ipfa enim in principio fui fa ria eorum,fecundum illud,ad quod in vltimo g ciunt apparere in pullu diuerfitatem mirabilem uenit complexio, & eft habens eam piger, timi- non coniuetam, & magnificant inflammatio- fB. Agilitatis, dus,tardus,mortuasf [feftinationis,] nudusapi nem in corpore,&proprie in partibus membuo- vmacit.tis, \is,non retinens s [ malum j neque irafeibilis Et rum anhelitus : Et anhelans quamuis attrahat g b.rancores. ^ ^ fl-igidum,& humidum, fi non refiftit maximum aerem , & fngidiflimum,tamen eft ei hepar cum calefadione plurima,Scexficca- qualiprinatus anhelitu, deinde lequituripium tione, quamuis non fit plurima. Frigidam ve- fyncopisfuccclTma, & nonoportet vtafpede- 10 Sc ficcam habcntispulfus non cft cum illa tar tur in cognitione difpontionis apoftematum ca äB.rancorcm. ditate tota,& habens eamefttavdxirx,fixa?,reti40 Iidorum cordisillud , quodcftex duritie1' [in- hB.pulfm« nens11 [ malum,lienis ßnc pilis, frigidum habens ftrumenti,] fecundum quod currit conluetudo corpus,& ilccum,fi non rcfiilat hepar cü calefa- de expe&atione eius in alijs,qua; iunt fjmilia eis. dione plurima,& humiditate quamuis parua. Apoftema enim non ita aduemt cordi, vt per ip r fum induretur pullus, imo interficit ante illud . Singularis autem refolutio fcitur ex caulis pri-Vefignis agritudinum cordis. Cap. 5. mitiuis.Et dixerunt quidam, quando accidit m corde vicus,& currit ex nare fimftra fanguis,mo ritur patiens.Et fignum eius eft dolor in loco ü. DE illis funt fignificationes complexionum niftromammillari. non naturalium , & quandoque fignificant 50 malitiam complexionis cordis, debilitas & refo- lutio virtutis, & liquefadio, non pertinentes ad U T 1 0 7^ E S. caufam primitiuam, aut antecedetem,aut communitatem membri; quod fi tremor cordis ad- sumuntur cordis temperamenti ac compofitionis tu iuuatin his fignificationibus,tunc iam comple- natur alis,tum eius quod praematuram ett3 nota, ex & de" tur fiffnificatio, & quando perducit ad iynco- asionibus, excretis ac retentis, & corporis ajftäibus pim,tunc iam confirmata eft res. Et quando in in vniuerfum. Tu pro hac re pete Gal. Iib,art.n2ed.& corde fortis fit malitia complexionis frigidas,aut “Paulum lib.2. calida;,autficcaefinemateria,incipitcorpuspro cederein via phthifis&liquefadionis. Eft ergo ou De caufis imprimentibus m corde. Cap. 6. jlla,quiE eft calida ex illa,hedica abfoluta. Et tri- ... . r - "ida fpecies eft hedicx comparata ad fenes & dc ^Aufarumm corde imprimentium ali? sut, j« Alia lite- erepi tos,Et ficca fpecies phthifis.a t [ v_> qus funtei propri^& alia; funt a commu- ». Sheftira. 1 Et licclica quidem nes, 6c alus, ficut caufa; efficientes complexio- Et diuerfifica- diuerfificatur in toto illo a phthifi ftda a pulmo nes, & caufe efficientes apoftemata, & efficien- r„r 1'nePulmoeniminhacnonefttefusinfeipfo,& tes folutionem fmgulans, Screliqus fimileseis, fc. habensb f eam] nonhabcttuffim,&diuerfifica qpsfuntexeis.quasnumerauitibiinlibns ym-naDens f L „)WiM,;„mntrr Dri. uerialibus. Verumeordi appropnantur caufe c B.eis. tur abc I ea 1 heftica cum caliditate propter pri- uerlalious. verumeorai. appiopnainui ultionem caliditatis-Signum autem malitie co- accidentes propter anhelitu m,& caufe acciden plexionis cordis calida-,& augmentum pulfus in tes proptej: p^ffiones animales.PropKr anhditu e B. mifieitur • nnifWi fmoniam auando conftrins?itur, aut ca tomia. EtrepletjoqüMemfahgHihea rcnfoii»-quidem,qiionumqi;a . leciuituriex’eo tur phlebotomia bafilicadcxrnr/ed rcpleno va porofa phlebotomiabafilicatfiniftra.In reliquis ^nfmaHhus ooortet vtredeaturadea,qua: dixi- autem euacuationibus,qu*fiütcum medicinis mus in vniuerfalibus,&iam oftendimusjimpref oportet vt e [ mifceantur medicina; J cum regi- c o . fionemearumincordemediantefpintu,&cu- minepra;dietof[&iegiminealio.]linUuacfl, fB rcgtol. iufaue earum,qua: l'uperfluit impreffioneprqfo quorum plures medicinxeuacuatma: funt con- Uui aB. Alialitera. cationis* [lpirims] innati ad interiora, aut fpar trans K'Tf215 afloclenmr gtB.fuat. ealorisc fionis eiusadexteriora.Et quandoque confequi medicinas coidiaies.ütipiXgf [ * tur vt faciant peruenirefyncopim, imö confe- io . ]-medicmas,quxeniciunt quitur,vt interficiant. Etiraqua;eftexfumma in corde fortitudinem cum proprietate , quas eit earum,eft minoromnib.illisin hoc.Ira enim ra in eis,ita vt fint cum medicamine adminiftrato 1*0 interficit. Vigilia; vero,& exercitium, & fimi- in euacuatione humoris11 [ cordialis ] fociatas ^ B.cordis* liaillis,debilitant cor cum refolutionc. medicina; theriacales, bezaharticas, pertinentes cordi . Et plures quidem harum medicinarum 2(0r U T 1 0 7^ E S. conferunt , imo plures earum conferunt ei ex alia parte,& ilind eft,quoniam ipfa; etiä faciunt lifdem prorfus caufis ladt cor potefl quo ad tempe- penetrare medicinas euacuatiuas ad cor , remo- riemcompofitionem, & vnitatem, quibus & membra. uendo eas ab aliifllocis.Pcmiutatio autem com catera,prafertim vero animi perturbationibus quibuf- 20 plexionis, aut eft, quia conuertitur regimen ad qm offenditur,quod^iriUotelifuffragari quis exiflimet permutationem frigidi,aut permutationem cade vita &t§£lionum omnium principio. Quod enim quis Udi, aut permutationem humidi, aut permuta- intereat ob metum,ob gaudium ,ob marorem, refertur tionem ficci. Quum ergo volumus permutare certe a Gal.ad cordis fpirüum iißolutionem velfuffoca complexionem frigidam, audaces i unius ad il- tionem,ex repentino adipfumcimfpiritibus humorum Jud cum medicinis calidis, com tniftis cum me- concurfum.Qupd ex cogitationibus diuturnis tabefeere diciniscordialibus calidis cum cuftodia noftra, qnofdam videamus,fequitur et id ipfum cordis labores, ne accidatex eis motuslaboriofus humoris cor- jLt ob repentinum vel gaudium,vel metum, vellabores dis , ita vt extendatur corpus cordis1 [ cum co i B.tenfionevfe- diuturnos non femperaffligi cerebrum animaduertitur quod gradatim facitilludjaut ex tendatur mate- 1 ° ^ i ^ apofte- quum non femper dolores capitis accidant, atqueaiia, 3° ria apoftemofa] & reliqua . Quum ergo volu- ^^tis.velapo* qua malum cerebri flatum comitantur. fentimus vero mus permutare complexionem calidam,non fu ftcmofx. fernper velpalpitare cor, vel tremere, vel aliud rjuip- musaufiefle contenti infrigidatiuis, nam iiibfiä piam infuetum: quod ne ipfi quidem verbis explicare tia, propter quam cor creatum eft (& eft fpiri- pofßmus. xusefFuCus in ipfo) eft fubftantia calida , fcilicet calidi cate innata, non caliditatibus nocims cor-De canonibus vniuerfalibus in curatione pori.Etaccidun t ei ex malitia complexionis cor cordis. Cap. 7. dis, quando cfi calida, vt minoreturScrciblua- tur,& vteonuertaturin fumum, Scconturbe-"NJ Os quidem fecimus de medicinis cordialib. tur : Quum ergo fnpenienit corpori cordis , i-N tractatum fmgularem,quo, quum homo 4° quod extmg)uat\plam,& non eft permiftum cü. coniunxerit inter Icientiam luam in medicina, medicinis calidis,quarum proprietas cft,v t con- & cognitionem fuam in principijs qua; funt ma fortent calorem innatum,non totum illud pro- gis communia quam medicina,iuuabitur. Hinc pter caliditatem carum,vmo cum proprietate ip vero innuimus ad illud, quod oportet dici in li- farum affociata caliditaticarum, poflibile eft vt bris medicinalibus puris,propterea quod cor eft noceat radici.i.fpiritui,quamuis ramo conferat, membrum principale,prius omni principali, <3t eft corpus cordis, Kfpropterea quiaiuuatad K B. Aliata, fublimuseojoportet vt fit velox ftudium in cura temperandum caliditatem cordis, quum fenri- Q^ld emiuuat tione eius cum medicinis,a [ita vtadiuueturabf tur cum eo caliditas fpiritus . ] Quapropter c a ll di cati s^co^ aB. &fit ftuditi que errore vltime,] fiue velimus exeo euacuare non inuenimus lapientes antiquos euacuafle dis,quandocura fundameyile no humorem,fiue permutare ei complexionem. In 5° curationem malitia; complexionis calida;, quee ipfa extmguitur erroneum cum euacuatione auteat,qua; procedet curfu phlebo eft in corde, Sc eius quod accidit ei, a permiftio-leu .minoratur vu ciwte vu- tomi^itaftudiosefeftinamus, b [ne J oporteat ne medicinarum frigidarum cum cordialibus ^!sldltas plrl’ b B.vt nos permifeere eam cum alio regimine c [ mun calidis, confidentes, quod natura fi fuerit fortis c B.diuerfo. dificatiuo.] Imo plurimum quod in ipfa obfer- difeernet inter infrigidatiuum & calefadiuum, uamus,eft nc fuperfiuat,5t cadat virtus, & vt vi- & afferat infrigidatiuum cordi, & afierat cali- uificemus virtute, fi debilitatur parumper,cum dum cordiale fpiritui, & temperabit illud , & rebus viuificantibus virtutem, quando debilita- 1 [quandoque iftud . ] definoninueniuntme)3*.,"11'1^3“ tur propter complexionem frigidam,aut calida. dicamen requale faciens confortationem fpiri- con. Et haec res non appropriatur egreflioni fangui- tus cum proprietate, aut proximum tequalita- forubitiltum/ • nis tantum,imo omnibus euacuationibus, qua- tis, ficut bugloftam, vigorant & adiuuantic- uis fit extraftio fanguinis vehementis neceftita- cum ea:fed fi natura fuerit debilis, non confert tis ad hoc fubfidium.Caufa autem, cum qua ex- regimen . Et quandoque cogiteosadminiftra- cufamur a ftudiofpecierum regiminis alterius , re medicinas calidas cordiales illud, quod ipfi i B. cum medi- eft quia egreflio fanguinisnon eft d [ medicame fciunt de grauitate fubftantia; plurimum me- camme perue-perueniens]adcor,&quödplurimcX repletionu dicinarum frigidarum cordialium , & pauci-suente. cordis non funt nifi ex fanguine,& vapore,a 110- tate penetrationis earum , & declinatione ip. cumeto quorum duorum fimulliberat phlebo- larum cum natura ad fixionem > & non ad penetra' Fen ii. Traft. i. <5>s B<ä^«tt«^^e0sfflndadh0c,vtpct turprsßiia-.atqueh^ tum purgatoria medicamenta inifcean: medicinas cordiales calidas,quib.pene tum uenffectiofunt: mfertimucrb (anguinis mimo, ?r 'In/.2 lu'a^1Lluctlll'i;1d dcfercndü illascor- qug ab Hippocrate in acutis morbis q.de rat.tuet.in ac. di.icu P imi cent crocu reliquis promiftis tro- prefertim commendatur .Iure ergo uenefectionem pre- o remoucatr 0Ll!mCamp ^r$’rei1(5ua' n- permiftadi- cipueMcennas proponit. H^cuerö,ßcordis affectio ipfurn a corde, ?Um CO,ad ^deinde virtuti naturali ex multitudine eü,dextro maximelatere obeunda fue~ & applicet ipsö *nclt v ^ Procedat a cor de, aut inflammet ip- rit,qu6d ea parte dexter uetriculus refidetjn quo craf- / fciritui, non cor ium eumipiritu cordis, J & adiuuet cum infrigi fior ineU fanguis quam in finiftro. M fi materia mor- datiuis ad temperandam complexionem , hoc bum in corde faciens flatus fuerint:& ft flatus non pro namque meliuscft eis,|quam vt vtantur infrigi- lo prie uenafeäio educit,educittamenperaccidens,&cH datiuis puris,qua: figuntur in principio meatuü, fert: tune verofecandum finiftrum latus autbor nofier 6l nolu nt penetrarc.Et ifti, qui abftulerunt cro- admonet,propterea quod fimftmfum cordis conus uer- cum cx trochilcis.camphorae, & blafphemaue- git,in quopoüffimumfpirituumcopia refidet. Quodß runt primos,fecerunt trochifcos camphora: pau medicamento purgante medici conßlio utendum potius ci iuuamenti,quamujs ipfi ignorent. Amplius fuerit,quod cor aliarum partium, puta uentriculi cofen complexio calida curatur dando in potu rob de fu labor et,quod alij a f anguine humores affluant,profer * b at™V proprie aquam ponorum de n [ Sce timquefi maligna materia efl-.tuncid femperfummo fttt Etcurcuir.ter3*^cydoniorum.Eft.n.bonum medicamen o dio enitendum fuerit,ut quia purgatoria uires exfoluut* t [ ] cum eis qua: fibi funt fi mi lia, de hiS quia cordi prafertim uenenofa eorum natura aduerfa quae di&un fumus,& eumepithematibus,& em 20 eft,cum purgatores cardiaca fimul admifeeas. quorum plaftris,quae funt extin£fciua,permiftis cum con- fyluam tum hierum libello de medic.cor dis proponit. Ii fbrtatibus cor.Et 11 caufa fuerit materia, euacue ^ etiam enixe 0b feruandum,ubi non euacuandum,f ?d tur. Cura autem malitia: complexionis frigida: alterandum fit,quod monet: ne fi forte calidior intempt eft cum confectionibus magnis, quas dicemus, Hts cor affligatis qua pr&ter modum refrigerent,vta~ cum vino odorifero, Sc cumexercitijstempc- *is,&fi affectio fngidiffima expoUulet. nempe, quum ratis,& cum emplaftris,& linimentis calidis,aro cor caloris fitfedes,in difcrimine res eü,ne fi fumme re maticis,cordialibus,& cibis calidis cum quanti- frigeres jpfam etiam innatam caliditatem extinguas. ca, tate,qua digerantur. Et fi caufa fuerit materia, uebitur vero id,ß cum refrigerantibus calida admifeue euacuetur.In cura autem malitie complexionis ris.atqiidfemper in cardiacis affectibus,fumptaex af~ ficca:, necefiarius eft cibus plurimus, humecta- 3 o fccti loci temperie indicatione, ob feruandum efl.Quod fi f B. commodita tiuus,& introitus balnei poft ipfum, & admini- obie ceris remitti hac ratione medicamentorum uim ad~ ce* ftratio tinae cumP [cuftodia] ipfius, & paucitas mifl° contrario,t{efpondemustemperarifane,quumta- motus,& tranquillitas, & fumere in potu aqua men caloris auxilio celerrime refrigerans medicamen- q B. temperen- ^S^am • Et « fuerit illic frigus, alienentur ab tum ad co r perueniat, non poffe frigido rum uim tantum cum medicinis aqua frigida,qux cd vehementis frigoris. Et q[ci deprimi,quin fumme re frigeret.quum.n.frigida calidis fk.potionibus, betur cibis, Sc potibus,] <5c multiplicetur (olimus, prgualeant,&calidorum uis exigua ubi ad corperuen- poft cibum calidum. Et ß caufa fuerit materia tum eft,exolutapene fit,integrum tamen ref riger antm cuacuctiiL'. Et tu quidem fcies diftiactionem il~ adhuc eft robur.Caterum,ut resfe habet, Auerroes ta- ]ius,vbiloquemurdecurahe£bicx,Szai:e£a.£kio- men 3. Coi. diferetiuampotentiamquandamslatuit,a n is. Cura autem malitia: complexionis humidee 4° f}lta & calida frigida,ubi opportunum eft, di rigi exifli-eftfubtiliatio ciborum,& adminiftratio medici mat3natumprouidentia, narum exficcathiamm, & exercitia temperata cum frequetia,8c multitudine, & fi caufa fuerit &c medicinis cor dialibus* Cap. 8. materia,euacuetur.Frigidae vero & humida: co- plexionis cura,eft multitudoexercitij, Scbalnei \ ÄEdicinse quidem cordiales cum totalitate ante cibum,prascipue thermarum,& fubmerfio IVifua,oportet vt colligantur ex areolis medi- plurimai aqua calida,Sc adminiftratiofolutiuo cinarum fingularium, & ex areolis membroru |B.parum. rum,& diureticorum,& vfus vini fortisr £ refo- anhelitus . Sed fecundum neceffitatem in hac lutionis,] odoriferi,& adminiftratio ciborü lau- hora nos dicemus de eis illas, qua: funt ficut ca- dabiIischvmi,cumquantitatenonplurima .qa 50 pita,&radices.Dicamusergo.illa:quidem,qu£ 3B.iadiuf &ap fi illic fuerit caliditas,vitent balneum & vtantur ex eis funt proxima: squalitati,furga [ iacynth5, ^ruze^i! & coitu.Et fi fuerit materia calida & humida, aut & albelengefis,& alferum egi ] & aurum, & ar- 0 * |iumida,euacuetur. gentum,& buglofla. Calidi vero funt doroni- gi,& zedoaria,& mufchus,& ambra, & zurum. 10 TS^ES. bet,& feta proprie,& crocus, & ambo been funt velocis iuuamenti, etgariophylli funt valde mi bB & aIbechra Cur nobilifflmum efl membrorum, quod, ut antea di- rabiles, St xyloaloes crudum & melifla , Sc fe- j ^ femen eius Bum efl,nullum magnum uitium fuÜinet.hoc offenfofla men eius.b [ c.B.falengieme- tim fere totum concidit:quod de cerebro, de iecinore no ] alfcehebram,& femen eius,& carda- Tch & feme eias tuenit,vt properandu propterea fit ad pmfidia. licet.n. 60 momum,& cubebe:&c [ alfelemenufch, & ace- & "^oficas” -fspe numero,firilia membra,filapfum a naturali liatu, tofa ] Sc femen eius,& folia citri, & folium In- ius> Alia litera, quiparuus eft,animaduertas, inftgnis morbus non fit9 dii,Sc enula eft mirabilis.Frigida: vero funt mar- & alfelegiefme- vclfua natura potens ut hominem necet: affeäi tamen garita:,& karabe,& camphora,& corallus,& fan ch & £los eius. locirationein fummum di f crimen adducityquocunq; ui- dali,& rofa,5c fpodium,& lutum figillatum, & tijgenus mediocritatem in corde uU minimum exfupe- poma . Et ex eis eft coriandrum ficcum, & hu™ rat:& cordis, affeftus omnes iure magni dici queant,ob Iridum. *ffeftffedis nobilitat em.Magnis morbis magna debett* Ä VI C» \ u 2 TPv A« s fuccedentem labori,] ita v t for toti non di fccr-h B. debilitate tractatvssecvwvs. gg-aBj^raasÄgSE •r erlift'*n£Hs. ^chiA continuatur illi,]& eftfimilior res tremo atmtionem vei Dcpartibu * ncordiali, Et quandoque fit cum communita- debilitatemfuC , r • cao i. te pulmonis,quando multiplicatur in eo oppila ^ f?®* ;ona .»M,» , loPi„pa„eill;,u«c*Ä, coriif, »non pene- ■ T^ÄÄSSSSaS S-ÄÄS:«; , CoVcxCds, qua: funt in ipfo, aut in panniculo IO quandoque fit caujacnfis,& motuum acciden- lefeu& "cr.£ r rontmuanturei ex membris vicinis cö- tium humoribus ad criiim, & ego ponam iliud tlld;nalit SSSSe fit a materia hu in loco fuo . Et fi quis conqueritur de tremore fcuHa*f - morofa & q fique fit a malitia coplexionis pura:. cordis poft a-gntudmes, & haoct naulea m, &. Er quandoque fit ab apofteroate: & quandoque euomir choleram plurimam, & no remonetur MB quando- fit a refolufione fingularis:& b f [ naulea, efi malum,&mdxcatrpafmumm flo. ^ue. ] fit acaufa extranea: & quan- maelio, doque fit a morfu vcnenofbrum animalium:Et quandoque fit a ferpentibus qui fiunt iu ventre: & quandoque fit a fenfu vehementi. Et materia T JL T I 0 humorofa quandoque eft fanguinea: & quando 20 que eft humiditas:&quandoque eft melancholi ca:dc quandoque eft cholerica:& quandoque eft Cordis tremor ( palpitationem uocant) deprauatus ventola:& eft leuior & facilior earum.Et ille,qui quidam,atque intepefliuus efl motus^uo cor extra cor- efl: a malitia complexionis puras, ideo eft, quia pus proftlire xgrotantes queruntur.Conatus cH cordis, omnis complexio dominans facit debilitatem utexpellat,quod noxium illi efl,fiue hoc mala fit intern & omnis debilitas efficit in corde,dum perfeue- peries,calida,frigida,humida,f:cca:uel etiam abdita ac rat in ipfo,refiduum virtutis,agitationem quan. uenenata qualitas:fiue humorum ucl naporum conflu- dam.quafi ipfum expellat a feipfo aliquod nocu xus:ftue quid eius compofitioniaduerfum,uclobfi uffiio mentum.Et tremor quidem cordis,quando lu- qUidfimile feu etiam quid conuellens uelfetans, ac perfluit,permutatur ad fyncopim,& quädo ma 30 demum quouis modo, autipftus cordis, aut pericardij gis fuperfluit,permutatur ad mone.Et vnaqux- fubßantlam contriflans.Fires id mo rhigenusinftgniter que complexion uni fimplicmui iacit illud, Apo deijcit,m fppe animi deliquium,atq-, etiam mortem inuc ftema vero calidum m principia perfeueransfa- bat,&fiprimario cordis affetfu,&fialiayum partium Cap.i.M cit apparere tremore cornis, deinde tyncopim , confenfu cor laborat.V ro hoc affeffupete Gal. 5. de loc. poftea mortem Et frigidum eft propinquumefi ajf.necno i.in $.de uulg.morb.Fide & Taulumlib.q. ipofitioni eius,fed quandoque interponit fpatiü ailquantülü.Etfimiliterrefolutio fingularis. Et Defignis. Cap. 2. fimiliter oppilatio exiftensm curfibuslanguinis, & fpiritus in corde, & quae fequuntur ipfum., 6c 40 rrRemorem cordis omnem fignificat pulfus e B.duris» in venis c [ fenfibilibus] partium pulmonis. Ea- L diuerfus,tranfiens terminum in diuerfitate dus autem a caufa extranea,eft ficut faftus a do fenfu percepta, in magnitudine, &t parultate 6c loribusc! [ conftn& fcandalum,&olea frigida cfi cuatiuis. I11 ianguineo quidem cum phlebo- parua pemiifti(ge medicinamm aharum^iub« 578 Liber tertius/ «i. ,tW,B i?...* mufchi, & croci, 5c cum aqua rof.Aando fofbitkxäm poft forbitio tiliscaliditatis,l!0t p r 3.^---------------- — nem.Et da ei ad forbendum fyruptum de fru&i bus. Btfyriipumdec (malisafceai,]& quefunt , fimilia illis,dando aliquid poft aliquid, Et Ci tibi necenärium fuerit, vt diflbluas in eo campho-ram>fac.Et quädoquecfttibi neceflärium, vt fis contentus in eo ad dandum ipfi lac acetofum in . potu, ab vnalib. yftjuead 2,lib.<$c* [ perueniet] (B.fo. dcibus.Qupd fitibinecefiarium fuerit, vtcon-10 fortes eum cum aliquantulo ex medulla panis, ____________ _________^ ____________ & tprtellarum fac.Si autem inueneris virtutem omneTfcriptas in tabulis membrorum anheli- debile,& timueris extinftionem,non erit excufa tus in medicinisfingularibus, & ad vltimüom* tio quin permifeeascum hoc,& cum eis gue-via nis^edicinaodoriferaeft cordialis,&cum hoc dusincedut,ex cubebe, & cardamomo,&folus nos iam diximus,quae harum medicinarum süt citri:& etiam ex coriandro,& camphora cüro- e B hab?ntis m antCx:edentes in hac intentionec [ Habens ] tre- fpodio,v t temperent ea. Super bugloilam nTquem? morem cordis cum naufea f [ cuius ] tremorem vero ßs audax, & non timeas malitiam eius; oc cordis di simus efle malum,cura eius proprie, fi vtereea cum omni,quod in potu tribuis, oc in ci fuerint illic reliquiae febris, eft vt in potu fumat bodas.Et enim iam cucurrit confuetudo, vtin fauich hordei ablutum cum aqua calida, & de* 20 potu tribuatur,&nmiliter aqua eius diftillata . tur infrigidatum cum pondere tp. *. ?uccari,q- Et quandoque confert ei potare pondus 3.1.de His enim ipfumeuomat etiam,tameiuuatureo, reubarbaro fcemin aqua frigida diebus conti- quod fi ipfe abhorret zuccarum propter additio uuis. Et ftude, vt fit aer infrigidans, vltimain^ jiem,qua efficit in naufea > accipiantur loco eius frigidatione?& vt fint roratioaes,& odoramen* grana mali granati,jk. ftringatur ambo crura, & ta aromatizata camphora,& ex fandaloru pra> olfaciat camphoram, & quae fimUantur ei,cum fentia.jEt non eft malum,vt roretur fu per ea ali- aceto:& ponat fuper peftus panus infufus aqua quid vini,cum ranta quantitate, qua penetrare duorum fandalorum,& camphora:,& aliorum, faciat aromaticitatem eorum ad cor. Ht ex eis, Et multoties quidem excitatur tremor cordis, quibusiuuatur habens tremorem cordis calidü, deinde expellitur aliquid ad inferiora a dextra, f © eft permutatio ab aere fuo ad aerem frigidum. finiftra:& fedatur tremor cordis? Illud enim reducit ad fanitatem.Et non oportet ' Vt obliuifcaris emplaftra infrigidantia fuper cor fada ex iandalis,&: aqua rofacea, & aqua ferra-*4 7^%07^47 10%U St riorum & Camphora,& rofis,& fpodio,& lenti- bus: empIaftreturcumcisosftomachi,&pro-pric in febribus, Cöpofita vero iuuatiua in hoc Speftandain hocewandoagc&itiUtinreliqwom~ frmt ? vtinPotildenturtrochifci de camphora ttibttf morbific# funt caufa; atqm ehora,& croco fecundum virtutem, & horam cius,quod refoliiitur3& tam es vehemens. Et de- neceflitatis. biliores quidem homines ad toleradumipfam , funt comparati ad hoc,vt nequefint infirmi, ne . quefanrficut infantes,& qui funteis proximi,& ,cs “conl'1 * De cura tremoris frigidi. Cap. 5. IO decrepiti,& conualeficentesiSed in xtateb [ pro- * ’ ' \ juenientes] tolerant ipfam.Et eius tolerantia eft in hyeme plurima,quam in a:ftate. Aut malitia Tj' Vacuantia quidem , fi fuerit illic materia , complexionis iam confirmataiaut accidens eius fmt fecundum femitam,quam tibi expofui. magnum fubito: Aut dolor vehemens: Aut de- Et ex eis, qua: experta funt ad phlegmaticum hu bilitas virtutum principiorum regalium, Sc pro midumdeillis,fiucfintin partib.cordis, aut in prie cordis,deinde cerebri,deinde hepatis; Aut ftomacho,eft vt lumatur agarici pondus medie debilitas communicantis,ficut oris ftomachi cu tatis 3. i.& pulpa: coloquintidee pödus 1. danich, corde: Aut debilitas corporis totius,& macies,<5c & turbit pondus 3. 1. & bdellij pödu* danich, <$C extenuatio: Aut dominium accidetiunian ima« mufchi,& croci amborü ana taxaugi, Sc xyloa- 20 Eum,fecundum quod diximus tibi in Ibco alio.,, loes Indi pondus danich, & falis naphtici pödus & plurimum eius eft in dccrepi tis, Sc debilibus, quartx 3.1 .& eft dofis vna.Et ex eis,qua; experta & conualefcendbus.Aut applicatio virtutis con funt ad melancholicum,eft vt fumatur my roba trariae fubftantialiter complexioni cordis,& {pilanorum nigrorum,kebulorum, amboru ana. ritus,f,amborum,ficut eft ex olfa&u fetoris pu- pondus 3 .iij .epithymi medietas 3 .lapidis armeni teorum,& peftilentia acris,& ficut accidit in fc- pondus quartx partis 3. i.diamufchi amari pon - bribus peftiletialibus,& ex cadaucribus, & ex pe «Ius 3 .iij. fumatur in potu cum tanra quantitate neti^tione virtutum venenorum ad conSc qua c 'commllmta tem arteriarum Vini odoriferi,in qua diftbiuatur. Et quandoque do que eft propterc [ arterias. ] Ex illis eft illud , fufficit aftlduare adminiftrationem hiera: picrc quod accidit taufa vermium, quiafeendunt ad r in pondere aur.j.cum pondere danich de epithy 3° 05 ftomachi Sc oporict vt diftinguam9 poft hoc mo,dando ipfam in potu cum oxymelle,& con diftindiones plurimas.Dicamus ergo, materia tinuetur.Medicinse autem permutantes comple quidem faciunr cuenireiyncopim, autpropter , R ... .. xionemfrigidam,lunttheriaca, Sc mithridatu, multitudinemfuam,&d[oppilationem viaru] qtluoppilandi Sc diamulchum dulce, Sc amarum, & medica- fpiritus:Sc quiae [comprehendunt] ipfum totü as. aB*confe£tio. men Cg faris,Sc fcelithe, Se3 [milium ] ambrx, ln cordc:ita vtf [ forftan Jprafocetur.Et huiuf- e B.coarftanr. * B- ^onfeälo Scb [diacandum]Sclcnificansmagnum,Sccon modi quidem generis fiuntdfufiones humorü fB-exiifametur. cVfcliätatis. fea‘°.c fanah&ahj & uochifci dc mufeho Ec plurimorii.aut fanguinis plurimi ad ftomachü, ^ eis. quando frigus nt forte,indiges cis,qug funt ficut & pectus, Sc g [ambo: ] aut permutatio materiei dB.anacardina, d [cordumen/,] Scdarecxcoin potu. Etquan-40 apoftematisfynancia:,& pleurefis, Scperipneu-eß.quätitatem doque confert ei fumere e [acetofitatis i ftirgar riionra ad partes cordis fubito j Autpropter acens ex confe 30 aur.cum vino-] inquoiaminfufafuit buglof vifcolitatem earum in poris;quareoppilat mea •rameum 30.au- cibetur aqua ciceris, & puWis columbarü, tus36c proprie in membris anhelitus,&quando- reis uini. * & carnibus paruarum auium,& alcanabir.Etex que eft communis in omnibus venis corporis , compofitis alijs eft medicamen expertum .Reci quamuis non faciant illud fua multitudine. Aut . pebuglolfte.3.i.zurumbet,doronigiamborum propter vehementiam fui nocumenti cum qua fB.partem cim ana. 3.fii;. dofis eius fit pödus 3.1.111 principio me litate frigida valde,aut mordicatiua valde, aut exficcatorumfe in medio ei us, & in fine ipfius:& oportet vt aduftiua valde.Et fyncopis quidem,qua: accidit minis alrilegicf fit in vino odorifero aliud.Recipc karabe,cafto- in initio paroxyfmi febris, eft hniufmodi gene- mefehomnium rci,amborumana.f f 3.1. alfelcngmisk ] gario- ris,&eiuscaufafunt humores grofii valde,aut ana panem me- phyij^galliseomnium an partem 1.dofis eius fit vifcofi,autmordicatiui;autaduftiui,&quando > riei” medietas 3. cüfuccog [almuferaj non colato, que fit illud propter propinquitatem cordis, & mech. ° neq^ bullito.Et hic funt medicina: bona; vltimse, quandoqueeft in membris alijs communican- gß.pomorum. prolixarum deferiptionü dida: in antidotario. tibusei , ficut cerebro . Nam quum in eo acci- dit oppilatio integra, Sc eft apoplexia, fit fyncopis proculdubio.Et quandoqueeft in ftomacho Defpeciebus fyncopis & caufis ipfius, & caufa mortis propter caufam antiquam: aut propter debili- fubita, Cap. 6. tatem accidentem , propter quam fit recipiens £0 attracliofibm materierum ad os fuum, fine fint 'g Irigidje,fiuecalida:,& quandoque fit caufa mul C Yncopis eft deftmftioa [ maioris partis ] plu« titudinis oppilationis in venis corporis, vbicun- riLim virturu , motiua:,& fenfibilis, propter que funt . Et ifta; materia pernitiofa multo- debilitatcm cordis, & aggregationem fpiritus ties acciduntex fuperfluitate comeftionis , & hB.nsufeatiu* totius ad ipfum propter caufam mouentem “eu potus,& frequentia h [ faftidij J propter malitia ricietatis. ad interiora, autpropter caufam prafocantem digefti onis , ita vt ex ea fpargatur in corpore , »B* Al«rinera, ipfum interius, quare non muenit fpiraculum: quod repleat venas, & oppilet meatus ‘ [ anheli. plrI ut{m- aut propter paruitatem:aut fubtilitatem fuam, tus.] & ifta; quidem materia propter fiiam mul quare non ftiperfiuit fuper illum,quiiuuenitur titudinem quandoque adiuuant ad fyncopim r * AVIC. Vv 4 faeien- 68q Liber tertius. faciendam ex parte , qua prjuant Corpus nutri« propinquum loco cordis* & eft cum hoc vehe* jnentotquoniam oppilant viam nuuimentibo- mentis fenfus,&eftmincra colle&iönis humo* ni,& non conuertuntur per Icipias ad nutrimen rum diuer forum,quareipfe faciteuenire fynco tum*, quoniam ipfa? propter manamultitudine pim,autqainfrigidatipfum valde,ficut iboliili confortantur fuper naturamtquarenon patiun- mo;autquia calefacit valde, aut quia dolere fa tur ab ea;& cum hoc complexio corporis corrü cit valde,aiit quoniä r [ ex ] ipl'o eft materia grof r B in< ^1 turper eas.Etifte quidem maten quando jiter fiunt caufa lyncopis feias, quöd membra in ftomachocadunt: & funtminoris quantita- ajja funt caufa fyncopis, aut propter dolorem tis,aut malitis,Fada autem caufa euacuationis continuatum ex eis cordi. Aut propter vaporem 'fupcrfluae,non eft,nifi quia fequitur ipfam lpiri- Venenofum,quemipfamittunt cordi, ficut eft il tus euacuatus cum ea vfque ad hoc, vt refolua- ju(j qUOd accidit in prefocatione matricis, Aut tur maior pars eius.Etiliud eft, aut folutio ven- propter cuacuationem accidentem in eis, refol- triscum diaria:aut eft fölutio ventris continua, „entern fpiritum cordis,ficut debilitas vehemes aut lubricitas ftomachi, & inteftinorum*aut ra- in Qre ftomachi. Aut propter oppilationem fa- fura aut vomitus plurimus, aut fluxus fanguinis " cientem conftriaionem viarum fpiritus in eis, *narium:autfluxus fanguinisexmembro alio,fi- quae funt in circuitu meatuum cordis. Autpro- cut orifieijs venarumani, aut propter vulnus, ^r complexiones corruptas malas, fortes, do aut prober defcenfumaqushydropiflsiaut^- 20 ^inantes eis,ficutfitin febribus adurentibus, f romicas* Pter apertionem f dubellati5propterea quia cur peftilentialibus.Et illud eft ex eis,qua; fiunt cum rit ex eo res plurima fubito 5 aut propter fluxus communitate omnium membrorum. Etfcias nienftruorum,& partus. Aut propter multitudi quod fyncopis confirmata,curationem non ha * nem exercmj,aut moram in balneo calido vehs bct, & proprie quando perducit ad viriditatem mentis fudons: aut propter aliquam caufarum faciei,& conuerfionem colli/[fortafleemm no 1 B. Adoris\[fortis,&lluperflui,accidentis^ [aut erigitur.] Et ille,cuius resperuenitadhoc,tunc r«B.per fe fa-■ qu»a facit fudoremper feipfam] ficut caliditas, quü caputeleuatfuum,moritur. Etfciasquod „atir. cienaunifudo-aut prpparatione ücut raritas coporisfuperflua in corpore ipfius, qui phlebotomatur propter rem, aut iu otiiitas humorum in fubftantijs luis, & na necemtatem, & fyncopizatur fuper ipfam, non tuiisfuis.Et quando accidit fyncopis ab euacua- 3° propter multitudinem euacuationis l[ neque tione humorum,virtute vitali adhuc forti, non propter confuetudinem in phlebotomiam af- * * eft ad auc tinicdum,oc illa eft ficut lyncopis,quce fuetam,] eft aegritudo, aut in ftomacho eius eft dinem " mpo/e* cos- accidit poft phleaotomiam. Doior autem fecit debilitasper fejaut propter effufionemreiadip- botonu» contiqgerefyncopim proptercaquia fuperflue fun).Erq|,ando materia- [ 1 decrepiti refoluit/piritum,iicuthtiniliacaA co/ica,&in febrkmlrefohitarad{iomzchnm fuum niora.canone fuperflua accidentem membris accidere fyncopini.Et caufa, quare aliquis fyn- fenfibilibusXonsftomachi,& mteftinorum, 6c rooim natitnrin tiL eft aa nB.fulnetum. «fe fimilwm.EtiKutm'dolore“ [motuum] ner fictum c(l,quod non Jonfueuit. Bmultotics uorum,& \ icemmeomm,&cmorfionum eius -quidemaccidit fyncopis in evifibuspropter ex- accidentium,ficut fcorpioms,velpx-, htm.v\- Ao m^teneicalidxadftomachum . Et eo.Sed & ftomachus qualiter fit caufa fyncopis, vitium recenfet , quod & aut/W nojlcr & ca- AQas ^ [ itaque,] quod ftomachus eft membrum teri, prmfertim^ue dottißimus Jreuus dijputat 2. o de acutis morbis.confentiuntque omnes ob cordis confen fum,& een bmm et neruofum omnegenus pati. At quo nammorbigenere immediate, vt dicunt, cor Udatur, htcdi qu id efl ambiguitatis .Certbnon intemperies efl, quum ea non repente opprimat, fi mala compofitio,' non in figura morbus eft,non etiam in cauitatibus,et fi enim fyncopen, qu& ex prohibito fpirituum concurfu, & vt aiunt,conculcatione,oritur, morbum[equi in obflruttio ne non iriuiti admittimus, i* tamen morbus non omnem bus, & paruitate maxima ,tefoliitione virtutis. Reliquas autem fignificationes fuas fecundum reliquas difpofitiones, iam fciuifti. Et ad funi-inum,quum fyncopis non fit fubito, tunc ad ip-fam minoratur pulius in primis:Deinde fanguis incipit occultari ad interiora,& conuertitur color a difpofitione fua. Et fortaiTe palpebra: non eleuantur, & apparet in oculis debilitas motus, & alteratio coloris: Et vifui apparent imagina- fyncopim par it.quum etiam cx profufiorc fpirituum dif 10 tiones extra inuentionem, & infrigidantur ex^ Cap.f. folutione fiat,quam no efl,vt ad morbum in via, quis re ferat',licetenim in hac curanda,in aflringendis totius corporis meatibus laborent medici, quum tame id meatibus naturalem eorum flatum feruantibus, folis dumtaxat fpiritibus tenuioribus vel paucioribus redditis eueniat,vt 1 z.meth. legere efl, referri ad laxitatem ca-uitatum non poteft.Vertim neq\ etiam fyncopen admor-bum in numero rcijcias aut in fitu. neque in folutione co tinui.Quem ergo morbum fequetur ? Breuibtis dcfpiri trema,& apparet ei roritas in corpore frigida. Et quandoque accidit naufea. Et quandoque infrigidatur totum corpus. Quum igitur incipit aliquid horum tignorum poff phlebotomiam, aut iolutionem ventris,auta [aftiduationem] rei ne a B.adm«niftra ceffario facientis Itefionem, abftineatur ab ea,& tioneni. remoueatur caufa, quoniä iam perducet ad lyn copim, fi non abfeindatur. Et quando fyncopis non habet caufam manifeftam primitiuam,& tibus diölum a nobis alibi efi fufiufque oflcnf 'um non dif 20 antecedentem, &eftcü tremore cordis frequen fentire ab Hippocratis Galeni doftrina fpiritus fuis * ipfos morbis laborare, neque omne morborum genus ad intemperiem,compofitionem, & continui folutionem re feri.ffunc ergo ijs pofitis, fatis fit fyncopes proximum morbum,vel fpirituum corruptionem, vel iiffolutione, vel eorundem coarflationem ac prohibitum effe tranfi-tummempe quum fenfitrix & motrix facultas non ni fi fpirituum vi agat,vhi vniuerfo corpori fpirituum copia detrit,collabi mouendiet fentiendi vires neccffcefl. Fit vero copiofior hste fpirituum perfpiratio, vel dilatatis vijs, vel ipforum fub flantia attenuata, fit & eorundem corruptio aduerjis vel venenatis uel praua quapia qualitate affcftis humoribus vaporibusvk ad cor tranfmif-fis .Fit etiam obflritffiio vt in cateris, copioflori ad cor humorum, prpfertim vero crudorum influxu. Sanh de fyncopes, caufis plura autbor no flerfer ibit, pro qua re mp.f‘ Com.4*. p€teGal.2 . meth. & 2 Ac rat. vi fi;, in ac. Ait autem de dif folutione fpirituum agens,fenes,pueros,&conualcfc entes in fyncopim ex inediaprafertim incidere. At refra gari de fenibus videtur Hippo, i.dcaph.fcnes facillime ieiunium ferre teflatus. ifonrafragatur tamen quum dc viridi feni fla verba faciat non de decrepitis ,de qui-but hic agitur.Scribit item Auic.fyncopen minus afia-te accidere quam by eme,quod fane fi de omni fyncope lo quatur,ambiguum videtur, quum, ceflate maior diffolu-tio fpiritumfit, hyeme tamen maior crudorum fuccorü copia gignatur9vt propter ea fyncope, quot fpirituum co cluftonem fequitur,hyeme magis quam aflate accidere, fit. veriftmile. Verum, certum efl profetto in corporis te,& non eft illud,quod eft inore ftomachi,cau- fa faciens ipfam necellariam,& b [ generans ea, ] b ^.reiteratur. tunc ea eft cordialis confirmata. Illa vero, cum qua eft naufea, & conturbatio, eft ftomachalis. Et quando continuatur fyncopis, & vehemens fit, & non eft caufa manifefta faciens eam, imo eft cordialis, tunc habens eam moritur fubito. A 'ii'HO TATI 0 S. Quibus notis nofcatu r, a quanam caufa fyncope pro-u^niat,pulchre Trallian.lib. 1 z.fed vide & loca in fupe Cap-3« ? ioribus annotat a.p raftrtim vero Aretxum 2. de acutis morb.Vide &Hipp.ac Gal.i. apb. ubi de ijs qui ab- «p.3, Aph.*i. fque caufa manifefla difloluuntur, uerba fiunt, de qua re hic author pofiremo loco. De cura. Cap. 8. ILla, qua: fortis eft,fafta propter malitiam co-plexionis confirmata:, curationem no habet. Aphor.13- Etilla, quee non eftita, imo eftleuior, aut eft fe* quens caufas cxtrinlccas a corde, curatur. Et patiens quidem fyncopim quandoque eft in fynco pi,& quandoque eft in eo quod eft inter fyncopim & fanitatem,& quandoque eft in leui paro-, . ... , xyfmofyncopis. Quum ergo cftin difpofitione ambitu ob circundantis nes aeris frigus crudorum hu- fyncopis non eft femper poflibile nobis vtlabo- morumprouentumgigni,ad interna tamen uifcerauali- remus in abfciftionecaufa:: imo nobis ncccfla- dior efl caVditas,m 1. ph.femx aif.utpropterea dijfipa rium eft, vt opponamus accidenti, quod accidit ri, qutquid ob H ruit, huius robore facile ualeaU cum eo,quodipfi pertinet de cura. Etquandoqj agSl*eSantL11'nobisdua: necefiitates contraria:, fecudum duas partes diuerfas, Indigemus enim De fignis. €ap. 7. inquibufdam mebris diminutione,&euacua- tione eius,quod in eis eft ex humoribus, & in fpi xitibus additione a [nutrimentij&reftauratione Signa fignificantia caufam fyncopis, & dolo- 6o cius quod in eis accidit de relblutione. Et in plu- a ßcum £lbo* res eius, proportionalia funt fignis prasdiftis rimo quidem quod accidit ex fyncopi, oportet tremoris cordisrnam fi ipfa funt debilia, funt tre moris cordis: & quando funt fortia, funt fyncopis,& quanto plus fiunt vehemetiora, funt mor tis fubita:.Et pulfus quidem eft fignificatio figni-ficantior illius. Significatenimfua comprefiiq-necum fixione virtutis materiam comprcfliua, defuadmerfitate vehementi cum viciflitudini- vt incipiatur & laboretur cum eo, quod nutrit fpiritum ex odoribus bonis, nili in praefocatione niatricis:In fyncopi nanque fafta ex ea, oportet Vt approximentur naribus earum odores foetidi , & proprie conuenientes ciim hoc ori ftoma-chi.etb [ ] odoramento quidemc [ cala- b B . rm] eft proprietas in ea experta,& proprie in cu- c B.cucumeris. raca- 582 Liber tertius: an.ua»« w ta calida: colericx/& fimiliter a [gypfoimo cu-. fit fyncopis abeiiacUatione,&proprfö fecS<3udui cis quae odo fcilicetduograna:autde diamufchoquantita- re fandalorum infe&a funt, cum odoramento tem dofis vnius,aut medietatis eius, aut tertie ip odorum frigidorum. multoties enim fanantur fius,& illud quidem in fyncopi vehementi,& fu cum iftis. Et fi eft fortior hac,& no fit fuccetflo- militer trochifcos mufehatos di&os in antido- ne rei refoluentis calidae valde , tunc oportet, vt tario. Sc conuenientius vinum in huiufmodi eft . . infuffletur mufculus in nares eius, & olfaciat al-20 illud, quU& rum Vicibus r [continuis, & fricentur.Jpnepara rum fenfiterium nares effe,ftue carunculas mammilla- rege itiud cum illud cum eo, quo ncceflariura fit oppoiitn parti res:neque etfii reliqua vniuerfi corporis partes fmtiut, eo quoti reqiu- euacuationis. öc ifti quidem iuuantur conftri- qua ad taft'um, aut qu& ad guftatum pertinent vifusta- «t, vel aeeegl- aione afcellarum, & roratione aqu^ frigidx, ÖC mev,velauditus, vel odoratus obieft* fentimt, vt mir* fricatione oris ftomachi, & fimiliter omnis fyn- p r opter ea fit y quo modo inter reliquas corporis partes copis,quse eft ab euacuatione, & cum vino com fola odores fentiat. pes tamen itafchabet, vt exiftima- mifto,nifi aliquid prohibeat a vino,ficut apofte raus.odorum eadem materia eft,quafaporum,vt jtrifi ma aut humor immaturus, aut folutio ventris, lib.de fcnf.& fenf.teftatum reliquit, referuntur fapores aut foda. & fi in aliquo magnificatur neceffitas ad tangendi fenfum,vt propter ea etiam odores adtaftu> confortandi iplum, da ei in potu vinumetiam, quodanrnod.orefera.ntur .Et fjt>erb fatemur ,quod JLr\, ÄdiffifiUk & non cures,& illud quidem in fyneopis fdebi- 2.de anima, ait, odoratumtattum non ejfe, ratione tali,] Et balneum quidem conueniens eft ei,cui ac- men matexix, cui odores infmt, qua eadem eft cumgu- cidit fyncopis ex diaria, & cholerica paflione. & flatili non videtur odorandi vis taftus expers, prafer- fi acciditfyncopis propter fluxum fanguinis, eft timque ftfmiri odores per vapores afferamus, de qua nociuum valde,& fimiliter fi accidat propter fu re fupra. Quum ergo & ratione fimilitudinis cum ta- dorem plurimum. & balneum etiam eft conue- ftu, & vaporum ratione (fine quibus fortaffe odores niens ei,qui miicnitcx vomitibus inflammatio- nonfentiuntur) ad taftum quodammodo odorandi fen* hem in orc ftomachi. Si autem eft propter debi- 5° fus referatur, mirum non eft, vterum qua exaftiflimo litatem oris ftomachi, tunc oportet vt admini- eflfenfu,ob neruofam,qua conflat,fubftantiam, incudis, ftrentur ftiper eum emplaftra confortatiua, fi- vel grauibus, odoribus affici. Dele ftatur verbiucmdis, cut niud quod fitex maftice, & cydonijs, & fan- triftatur tetris,b ac ratione. Qua fcetida funt,eadem in- t f F. & fimili- halis,6c croco & lilioc + [ cofta, & male admodum permifta funt: contra autem tet- emm-.dtra- 7 . .n tio cum vino fa . benCuolentia. qua ergo male permifla funt, eadem öaexmufco,& ] cumvino,quamuis valde fenfum inaqualiter afficere neceffe efl,pYoptcrtaq\ vte* lilio. conferant fricatio extremitatum, & conftri&io rus fcetida rei vel fpeciebus vel vaporibus inaqualittr earum. Et lyncopim quidem faciam ex fame, affefta refugit,contrahitque fefe,ad bene olentes verd, quandoque fedat pondtis.drach pannis. Et paro , jucundofque effunditur. ^tdde quod,quumperpetua fpi xy fmo fyncopis ficcitatis, aut cum ficcitate na- r ituum in nobis fit concurfatio, explorentqut hi veluti tu nes oportet vt fuccurratui cum buccellis pa- amm<*ßtellites interna, externaqueomnia, adiucun- nis m aqua granatorum, aut fyrupo de malis. dos fefe effundunt, & triflia auerfantur .oblatis ergo Et quandoque neceftarium eft in aegritudinibus mundis ad nares odoribus, fi fyncope ex vteri fit prtfo- acuris propter fyncopim dare in potu vinum,& catione, augetur pr&focatio, vtero ad iucundos & qui- magis con uemens eft infipidum. Et patientes bus dele ftatur,odor es,occurrente, & augetur fyncopt. qu idem fyncopim, praecipiuntur uigilarej & di- contra vero ex fatenti odore contrahitur, & animi de- mittere locutionem* Hquiumfoluitur. 11 Etßfueritillic ficut Cingultus & naufea &c. Vo- ncm, & proprie in febribus. Ft iftorum quan- Op.i4« mitmemconfulit, vbiadefl naufea, qmd & GuL 1. ad doquc operationese [fenfibilcsj funt non lasfas , e.Banorales. Glau. bydreUum, & aquam calidam exhibens advo- quamuisnon fint tolerabiles, quando multipli- mendum, vbicx vitiofo in ventriculo humore fyncope cantur 6c iterantur. Cap.ijr. accidat. At GaL^d’urrhoes damnat 7. ColLventriculu inboccafu roborandum,non autem irritandum aßeres, nudant, alios ad venti iculum humor es contrahunt, ac , ' fyncopim augent. C ater um non vtiturGale. velauthor De qua rehictraUet,non efl cognitu facile.exiflmz- nofler in fyncope tali vomitorio, cuius vi vberior ad ve 10 rit fortaffe quifpiam de animi defcffione agi,qaam afyn triculum humorum copia confluat, fedleut,quale hy- £0pe diflinguifupraadmonuimus. Vnde& Trallianus dreUum efi,vtpropterea nullus hic fit ac cu fandi locus. tip* 12. & de fyncope & de animi deliquio feorfumferi- 3 Et fimiliter fi fit illic repletio,oportetvt fames etc. bit. Ver um, quum de fyncope fitpra egerit, fimiflque & Vbi fyncope ex humorum copia accidat, inediam iniun- de animi deliquio meminerit, fufpicamur de eo ,pr#ter r %lt quod rcdbfane & ex re ipfa indicatur. Tsfon is ta- naturam affcBu hoc loco intelligi, quo non ob fpirituum men explicat, an de repletione ex cruditate, an dc fola diffolutionem, non ob eomndem fuffocationem, fed oh pr&ter cruditatem multitudine intelligal. Videtur ta- acrium bimiorum ad uentriculum uel fentientes alias ^ wen de ea verba facere, qua crudorum fuccorum copia partes effluxum linqui animo accidit,mordicantibus* aP'v Juccedit,& Gal.imitari n.meth. At fiitahabet, quo nempe ijs & comellentibus calor ad interna flatim re* vfquenam inedia perferenda efl ? Sane Gut. fl nihil ob- 2°mcatur,& extern^'partes, & ß refrigerantur, non ta~ Hct, vel alui profluuium, uel quid aliud eius generis» men fenfu omni & motuprorfus redduntur inopes, ut inediam ad quintum diemproducit, folaq; mulfa aquar in fyncope. in qua decoCium hyflopum fuerit,nutrit: interea & fri Cap ?. onibus vehementibus, & 'oleo difeutiente inungens» De cura. Gap. 10. %At miratur de Gal.Trallianus lib.12.Quis enim vires adeovahdas cogitarein his poffit, qui flimulotnnia, & Vra i (lorum proxima efl; curas patientium inediam, & frittionem pariter ferre queat? TrofcBo fyncopim. Eius nanque cura, quas eft ex re- videtur author nofter hanc controuerfiam vidi{fe,qua- pletione fanguinea,eft phlebotomia. In ea uero, tas no explicet. jLffentitur auiern Galeno quum famem quas efl; caufa alicuius alterius humorum grof- prohibeat,et quum eorum medicorum siudium damnat, 3 ° forum, oportet vt fuccurratur patienti ipfam in qui in nutriendo laborant, videtur que hic Trallianum hora ceffationis, euacuatione cum eis, quas funt accufare, quipmüare exiflimat, vt & cremore ptlfa- ficut hieras. Etquandoquc fufficit hiera picra, »x, & halica cum oxymelite & pano in vino intinBo cum qua compofita funt turbith,& fitl Indus,& nutriantur.Imitat ver 0 & moderatur Gal.fententiam agaricuin, Sc epitliymum, & quas funt fimilia defriBionibus, quum exercitatione tolerabili utendum cis. & quandoque a [medicas eum } cum fcam- a B-aduuiantm- ait.Quamobrcmprobandus ^uic.ctt.Qudd vero ad Ga monca. Scam monea nanque efl ex cis, quas ad- ca* len.etiam & Trallianumfpdlat, finojtr* tempcllatis iuLiant medicinas alias. & oportet quidem, ut vfum animaduertas ficuti Galcn.fententia periculo non ad mini Ares in ca uomitu m, poft folutionem,et vacat, ita & Tralliani placitum non uidetur eflccon- a Aiducs receptionem confortatium cor, & odo temnendum. ramentum eorum. & fricatio quidem extremi- tatum , eft ex eis, quas uiuincant calorem innatum , feciidum quod iterauimus cius rememo-De cafu virtutis fubito ^ Cap. 9. rationem, & utatur poft illud exercitio tempe- rato. Cibus vero Af ille, qui fubtiliat, & incidit, ficut aqua ciceris cum fynapi & oleum de oli- HOcplurimum contingit, vbi non eft dolor, uis & oieumamygdalinum.& de vino quidem, neque folu&io ventris, nequeapoftemama utatur fubtili,&ueteri. Sc utat balneo poft cua- gnum, neque euacuatio magna. & non eft qui- cuationem, & inungaturoleis viuiftcantfbusca a B. oppilatio- dem,nifi propter humores a [concurrentes,] & • lorem innatum, fubtilian tibus. Deinde utatur nes. Alia iitera. raro quidem contingit, ut fint illi humores fan-) poft balneum uino puro,&fyrupo de melle, öc rtf-^entia guinei. Sanguis enim dum non facit accidere lyrupo deabfinthio,&fimilibus illis.Quiimque alia non perdu- prius b [aliquod accidens, & non fuccuritur cu incipit viuificari, oportet ut prasparetur cibus - citur diipoiitio extradione eius,facit] accidere cafum uirtutis confortatiuus uelocis digeftionis: & tu quidem eius ad hoc, g, fubito. Illud autem quod faspius eft 5 eft ut fint icis illud,ex cis quas dida funt tibi. & fcias, quod facue> caula humoresgrofti in ftomacho: aut in uenis, virtus augmentatur cibo,& uino b [fubtili]con- b & oppilantes vias anhelitus. Sc fcias,quod cafiis uir uenientibus,etodoribus bonis,& tranquillitate, cBperducit ad tutis quandoquee [fequiturfyncopini,& quan- &gaudiq,&dimiftioneeorum,quascontriftat, fyncopim & q.- doque cftjiiifra fyncopim,vbi virtus nö deftrui- & rixari faciunt, & rememoratione rerum ama doque ad id q&fPerj5' mia venarum. 5o poribuslac,ficut11 [femen lactuca:,] & femen pa “’SS», . paueris, & vber caprx, & ouis & fimilia: quem- „ B.tudwi. */l a\ £{ 0 T T I o e s. admodum illud quod cxficcat fperma, &mino- caD10. „f/t . r, , . rat ipfum,& prohibet generationem eius, mino Cap.vlt. 1)6 mammarum fubftantia & ufu habes ex ^trijl. 4. rat lac etiam, ficut feme cannabis. Et quum cau |op.4. de panib.animal.& Gal.y.de ufupar.& 14. Difcrepa- fa in paucitate ladis eft paucitas cibi, multiplica re tamen ij inter fe uidentur. quum enim uterque in eo cibum,& fac 0 [ dele&ari in ipfo, ] & fac vt ipfe 0 B.vtquiefc; comematjmammillas & laVtigenerandoyet tuendo cor fit ex genere calidi & humidi, laudabilis chymi. poit ip^ di eße proc r catas in peffore, *Arijlot.prior em ufum cor & quando eft caufa corruptio cibi, redifica ip- dis tutdamputatfi denus ueroUUis gener ationem.V e fum,& reduc eum ad genus prcedidum.&quan rnm certum eft mammillas laBi prtfertimgigntndo ef- 60 do caufa eft multitudo exercitij, minoraipfum, fe inftitutas, neque id negarit *Arift. primarium ip farti & facp [deledari. ] & fi caufa in ipfo eft pauci- P ' ejfe munus.Sed quod m pedore fmt, non alibi cdnftitu- tas fanguinis propter fluxum fan quinis,Mmi- ^ccre’ t£, tuendi cordis gratiapr^fertim eft,, non gignendi la- lia, retine ipfum, & fi ipfius fluxus eft in inferio- ttis.quum alioqui ubicunque fuerint, fi etiam ad imum ribusAt [ ] ad fuperiora,& fi eft eiusflu- uentremyut in quadrupedum fere genere ett,excepto ele xus in fuperioribus ad inferiora. Quod fi eiustraheC ‘ fbanie, & paucis quibufdamy nihil referat. caufa eft corruptio complexionis pura:, poneci- bos oppofitos illi cöplexioni, cum eflentia exu-, berationis wmmam______________________wm wm t . .. ...■ , . '7 berationis chymi. Et fi fuerit caufa humor cor- aqua mellis,aut fumatur feminis anethi,& leml ruptus, dominans j euacua cum co, quodopor- ms porri,& feminis andacoch*: omnium an. vn. tet, in omni humore, Sc pone cibum mulierum feminis fcenugra:ci,& feminis fasfafa partes cholerica: comolexionis illud, quod declinatad aquales, mifceantur cum fucco foeniculi, & bi- frigiditatem. Et ex cis,quas conferüt eis,eft aqua bantur, <3c fi mifceantur cum meile & butyro* r-— B. s [hordei] cum iuleb:& etiam feminisr [citrulo- cft melius. fBpapauerJs,& runipugillus, <5c femen cucumeris,] & acceptio ft feminis cucu ccrebellor,ü Sc potus la£tis vaccini, & caprini,& SVfeSclI- pifces aradrad ri, & caro hoedina, & gallinacea ^ T ji T 1 0 S. Ii. " impinguata ^ & forbitiones factae ex kifchhor-io dei cum lacte, & ius maluarum hortulanarum. Et pone regimen earum, quee funt phlegmaticae laßis exuberatione vel penuria pete GaLf.de.fim iU complexionis,ex cibis,& medicinis,in quibus efb pl.med.fac,&Hipp.lib.de natura muliebri, & de mor- calefactio in primo, <5c fecundo, cum hume&a- bis muliebr.Fide & Vaulum li. i.delaudatiff.& vitia- ^ tione, aut pauca exficcatione, Sc ex hoc quidem to UUe. Vmm b c aut borfer ibit, quoduidetur paulo ufß. eruca.* genere,funt t [ panis &] bautia: u f [ ] difficilius, quum ait [Etfeiasquod omne quod exupe- x B. alfemeriu & foeniculus, Sc anethum, Sc apium humidum, rarefacit fperma, exuberare facit in pluribus corpori- alias femurium Scx [macis,& proprie humid a:]abfq; licco: quo- bus lac &c.] Vitexprofeffio Diofcoridistefiimomo li.i. .cap - • Ilum™ niam cft calefactiuum,& exficcatiuum. Et forbi laüis abundantiam facit Jdem tamen, femen non folum tiones fa£tce ex farina tritici cumfoenugra:co,& 20 non auget,fedimminuit, ac veneris impetum cohibet* foeniculo. & quando lac egreditur filofum pro- C&terum dici fortaffepoterit3vitice multo,vel frequen- pter groflitudinem fuam,& ficcitatem fuäjtunc ti vfu femen extinguere, nempefui caliditate & ficci- cura eft embrochatio cum eo, quod humectat me,qua & feminis & laUis generationi inimicum etf: B melacho va^e,<3c acceptio humeetantium: & flmiliter in at,fi moderate & raro fumatur, fortaße fuarum partiti |ce<' fpennate, Sc intende regimen y *j-[ ] tenuitatefanguinemad mammas vbenorem adutbit» complexionis fecundum medicinas Sc cibos, in atq; dumetiam fimul fui caliditate coffionem adiuuat, quibus eft fuperfluitas calefactionis propinqua latiis copiam parat, ei, quod diximus, & humedatio vltima. Etco- gnofeas etiam genus melancholice dominantis, De minoratione laff i f, & prohibitione exuberationis Sc rege fecundum ipfum ,& ex medicinis quide 3° eius fuperflu#. Cap. 3. temperatis facientibus lac exuberare, eft, vt fu-iB. felavelfe- mantur * [de felel apum. ] xxx.drach.i3c defo- 1 Ac quandofuperfluit plurimum,nocet,&: fel alnachel. 1* lijsfoenic.xx.drach. &defasfafa.xv.drach.&de l-^apoftemat, & affert etiam xgritudines. Et cx mcllc dacty- tritico a [fra£to. xxv.drach. ] & de ciceribus ex- quandoque aggirgaturlac in mammilla abfqj AitaTicct-3. corticatis, & hordeo albo contrito, xqualiterde prxgnationc,& proprie quando retinentur rae- ex meile apum, vnoquoquexvuj. drach. ficus magnx x. nunic- fh*ua.a ( Gonuertitur ] enim materia, qua: non aB.Reuertitur. aß. ton tmo .5. ro, Sc oinnia bulliant in xxx. lib. aqux, vfq? quo imienit virtutem expellendi per matricem,pro- redeant ad ix.lib.Sc minus, Sc fit,quod inde bibi- pter paruitatem ip(ius,& peruenit in vbere,& fit tur v.vnc. cani s.vnc.olciamygdalini dulcis, Sc lac. Et quandoque aggregatur in corporibus vi- li B. felimani. vnc.j. & s.zuccari b [fcilimiu. ] Et pifces c [ iaViti^ 40 rorum,& proprie in puberibus, ita vt rotunden (B.boni. funt ex cis,qui faciunt exuberare lac. Et ex medi tui* mammilla: ipforum . Et tu quidem iam fci- cinis facientibus \ac exuberare, eft vt fumatur fa uifti in his, quorum tibiiam praeterita cftreme- rinafiCami, & diffoiuatur in vino puro, & cole- moratio, caufas parilitatis ladis. Et illud quod tut, & bibatur colatura eius a & empläftretur ex in ea plus attenditur: eft omne quod exficcat ve , foeceipfius mammilla. Et etiam fumatur ex in- hementia fux ficci tatis: aut vehementia refolu- terioribus melongice pondus medi) kaficij, & eli tionis fiias, & calefadionis, Sc omnia qua: in frixes in aqua vehementer, donec etiam diffolua- gidantetiam,&humedantia,qae funt veheme- tur:deinde commoueatur vehementer, & cole- tis hu metationis, b f [ c jetiam btBa uof tur,& accipiatur de colatura eius, & ponatur fu minorant fanguinem phlegmaticorum.Et om- ‘aqU° ** per i^famvnc.j.butyri, & bibatur, aut fumatur 5:0 nes medicina: minorantes fperma, funt mino-infullo cicens, & bibatur in ieiunio diebus con- rantes lac. Illa: autem, qu^e ex cis funt frigida:, tinuis, Sc proprie fit eius infufio in lade, &aqua funt iicutc [femen papaueris,] &lentes,&d [al- cf B.laftuca& hordei cum meile, aut iuleb. Aut fumantur fe- kafil] cum aceto,& exeis,qusEliniutur,funtfuc- femen eius, minis fasfafa pars j.& cicerdlje partes duse, cuius cus arboris pfylli;: Scmucillago eiuse [ qua: reti- d poCitio fitkermet vnum cum aqua calida, Aut nent & ftupefaciunt, eft] farina fabarum cum & C* IB-g-s. flimantLirinpotiid [ de pilulis nardinis J drach. oleo rof&aceto.Calidx vero funt, flcut ruta,& ij. cum vino, Sc ex medicinis quidem bonis eft, femen eius,& proprie rufa montana,& ficut * [al f B. alfengit vt fumatur butyri vaccini vnc.j. & vini cadus felem en u fc hi j Sc fe m e n eius Et do fis eius vltima chait‘ e B.aifachichal mag*7us,detur ad bibendum in ieumo,& rami, e 6o eft vfque ad drach.ij. Et illud quod verius eft de nemam. [papaueris rufi] Sc folia eius deco£t.i cum tritu- re albedarungi eft,qdipfum minorat lac, quam- ra hordei, fumpta forbendo. Aut fumantur ra- uis dicant quidam, quod facit exuberare, Sc cy- phanus, & furfur, Sc bulliant in vino. Sc coletur minum proprie montanum exficcat lac etiam, vinum illud,& bibatur. Aut fumatur femen pa- Sc etiam vt ex eo fiat epithema cum aceto, Sc ex paueris aflum cum fauich, aequalibus partibus epithematibus calidis eft iltyd, quod fit deam- cum oxymellc, autrob, poftquam infufa fuerit moniaco & vino. Epithema bonum fumantur in quolibet eorum tribus diebus. Nam illud eft radices caulium,& terantur,& fiat ex eis empla- meiius. Et quandoque in potu detur nigeilacü ltrum. Aut fumatur farina lentium, & fabar u, &cro- Aphor-35- cap.u, cap.ü* & crocus, & nux eadem, Sc fal, Sc fiat ex eis epithema cum aqua frigida. Et etiam nat linimentum cum fucco foenugrasci: aut cum lacca,6c li-thargyrio & oleorof. Etexeis,qua; procedunt curfu proprietatis, eft vt liniatur ma mm illa cü cancro marino contrito, aut cum cacrofluuiali adufto. Lac exfupprcfjis menfibus gigniteÜatur & Hippo, 5 .apb. Quod item quandoque etiam in viris & puberi-bas lac gignatur yteftatur LdriÜo.i.de hift.animal.id & nos ipfos vidiffe quandoque meminimus.Quomodo vero imminuenda jit la fit is exaperantiatpete etiam ex Gale. 5. de fempl.med.fac, D e cafeatione laüls in mammilU. Cap. 4. QVandoquelaccafeatarin mammillapro ■ pter caliditatem exficcatmam1. Et quandoque cafeatur propter frigiditatem congelati-nam. Et tu quidem fcis ex eis,quorum rememoratio tibi praterijt, fignificata cuiufque harum duarum rerum. Medicinse autem prohibitiuse cafeationis, funtlinimentum fadum cum cera in quibufdam oleis fubtiliatiuis, ficut oleum al-kciri,& oleum de menta, &c flmilia.& epithema cum menta trita3 [faflutn in modum panis.] M, p _ -j.! n^V\Av\ Anm py rPMfn py mn_ IO mifceantur cum oleo viol. Sc fricando inungat tur ex eo mamrnilla.quoniam refolu untur cum eo cafeatio Sc apoftema. Et forbeatur aqua caulium j quoniam eft iuuatiua ad hoc. De congelatione laftis in mammilU & putrefaftione eiusy & extenfioneeius, qua accidit ei a [ex a tfgritudine.] Cap. 5. «e ci accidcic, 20 SVmatur fida, Sc decoquatur tandiu, donec diflbluatur.Deindeconiungatur cum medul la panis, & farina fabarum, &oleo fifamino, & -fuperponatur. Aut emplaftretur cum pane, Sc herba,qua:nominatur herdikies humida cum cera Sc oleo rof. autb [ cera cum aqua & oleo, ] cum meile Sc vmo,autrob:itereturernpIaftrum cum quocunque fuerit in die bis,aut ter. Et fimi liter flfamum cum meile,c [aut butyro.]Sc ü mi c fceatur cum eo farina tritici cum furfu re, aut fa & ^'/'M rina fabarum, efl:iuuatiuum. Euaporatio cum meI‘ aqua calida Sc inclinatio mammillae fuper vapo rem eius, Sc proprie quando in ea decoquitur fe men lini,& foenugreeeum, Sc hybifcusySc ferne,'1 d B.dus, [ cucumeris]<5c chamxmilla,& embrochatio cu ea, eft iuuatiua ei, quas non tolerat grauedinem emplaftri. Quod fi accidat cum hoc e [ asgritu- e BiContufc do,] iuuatur cum hoc cmplaftro. fumatur mes, nia fuper caii- Et epithema calidu fidum ex cerato,& ex mu- 30 & interiora pallarum, Sc conterantur, Sc confi- dam cum cera- cillaeinib. frigidis^ cera colata; Sc coriadu,hu to ex mucilia- mj^fj & portulaca,valde iuuatiua süt in hoc em Alia Ste«. in plaftrafa. & ex medicinis refoluentibus cafeatio inodu paft* vd ne calida,efl acetum vini conquaflatum cum o-jufculidenfi. leo rof Sc calefa&um, linitum de fuper,aut folia folatri contrita,quibus fiant emp/aftrum: aut fo lia alkekengi, & folia folatri, & folia caulis: aut luccus eorum, Sc proprie quando cum eis mifce tur myrrha,6c crocus. Et iterum acetum vini, Sc oleum viol. & parum fcenugreci, & fumantur,40 & fiat ex eis epithema.Et ex medicinis refoluentibus cafeationem frigidam, eft ailiduatio em. , brochationis cum aqua,b f [ J Et pro- ftio fonfcX& bibent c [eius fäniofitatem,foemculum,& ferne medicinae. fbeniculi,& omnesfpecies,] quas prouocant,lac, qu* t unt de eis, in quibus coquitur anethum, & chamacmilla, Sc balfamita, & foenugraecum, Sc abrotanum, & caftoreum. Et ex oleis, oleum de : | B. calida. CCS dantur cum aquaf [ &fidre3& aqua alhctil ] Sc fB- cui quando cafeatur in mammillafanguis, affidue- alate1, tur eius inundio cum oleo viol. deinde funda- f tur fuper ipfam aqua calida, deinde emplaftretur cum cmplaünsprxdiäis in principio huiuf-tnodi capituli. LaÜ'is concvetto, quam cafealionem vocant, proprie ä calido fit, nempe a coagulo quod natura calidum eji > Vtteßatur ColL & ayitehunc . de bift. animal.vbi coagulum, aitylac effe ignem intra fe habes. caP*47. Oua,re3quum a frigido lac condenfatur, vt hicaitjConge caP'2I‘ latio potius efl,quam coagulatio.Docet ^trif.q.meteor. cap.30. qu£ funt aqua fpecies, concrefter ea frigido fugante videlicet,& exprimente calidum, quod in re er at.cum ca- lore vero etiam humidum fimul exprimitur,& res fic-lilio, & oleum narcifllnum, Sz oleum de cofto. - ca remanet. JLt, qu& plus terra habent ,in ijs a calido Et ex med icinis temperatis bonis eft, vt fumatur concretio fit bumidum educente. fi vero quid mittam dB. daftyli. panis de fimila,& farina hordei, & eruca, 6z fce-nugrcecum,5c hybifeus, & femen lini cotritum, de vnoquoque quantum vna manus claufa tenet,& fiat ex eis emplaftrum.Et ex eis quide,qu£ conferunt apoftemationi poft cafeationem,eft vt fupponatur fpongia infufa aqua & aceto tepi dis,aut d [myrrha] cum pane, aggregentur cum aqua & aceto & menta Sc cum aceto pane eft bo na.Et marchafita contrita ficut puluiscum oleo rof.& albumine oui.Et ex eis,quee aperiunt oppi lationem ladisin mammifla, eft vt liniatur cü caratim, aut ex myrrha cum aqua calamenthi, & anifi,& ex farina ciceris, Sc folijs lauri,& femi ne apij, Sc cymino Nabati, & cardamomocum aqua virgas paftorjs, Sc fimiliter aqua f ficlas, Sc triticum cum nigella, & etiam thus cum feile eB liquid*, bouisiaut fumatur mei ftoracise [calamitse, ] Sc theta?. naturam habeat, id & a calido, & frigido concrefcit. Quod ad hunc locum pertinet de mammillar um ajfsffi- CW' busypete T aulum lib.$. De apoßematibus calidis mammilU, & doloribus loci mammillarura. Cap. 6. IN principio quidemeorua[adminiftrentre percufliua cognita in hac cura:] & mifceatur ^rllrJeB3t • cum eis parum de fubtiliatiuis.& illud quide eft, en eorum ficut vaporatio cum aceto vini, cü aqua calida, ratio, aut pauco oleo rof.b [ & ] farina fabaru cu oxy- bB aut' meile,& folia folatri cum oleo rof&qn pertran feuntinitiG paruper,curetur cu emplaftris didis in capitulo extenfionis, & congelationis fangui-nis Sc ex eis,quje funt bona vltime,eft vt fumantur farina fabarum, Sc melilotum contrita, & oleum cB.bir/en. fB. repercufli V3, nisin maturatione eiuseft, vt fumantur (eminis lini,& lifami,& radicis lili/,& ftoracis ; Sc fterco-ris caprini,& flercoris columbini,& nitri,&gü-mepini partes tequalcs/ecundum quod hcceflä riumfacitteftimonium, &fiatinde linimcniü cu olco firagi,&oleode alkciri, Sc medulla cruris vaccini,& fi vis,pone in ipfo rob; quod fi indi ges perforatione, fac. oleum filaminum> Sc fiatexeis epithema cum aqua dulci. Et iterum panis contritus, & farina hordei,& fabam,c [ Sc afia foetida ] & foenugraj-cu,& hybifcus,& vitdlusoui,& crocus, & myr-rhariumantur, & fiatexeisempiaftrum&etia a+ß cnnMm ^tepithcmaexfieminelinidt [ ] cum aceto. Et multoties quidem refolui-ture [firfen ] ad apoftema mammillare , Sc eft locus vbi timetur pleurefis:quare ingenia, vt aggreges piyilium,& pone ipfum fuper caput apo io De ylceribus,& eorrofionibus in mammilla. Cap. io. ltemoium,non in circuitu ipfius.Etponein circuitu inferiorum eius f [ adog *, ] & non vapores in principio doloris,ne refoluatur fubtile > Sc re maneat groflum,quoniam eft error.Et quando dolet caput mammilla:,fiat phlebotomia,& em brochetur cum eis,qua: lunt ficut fandali,& aca cia^ita vt non accidat cancer. 0 T T I 0 7^ E S. SVmaturvinipontici pondus xx. lib. Sc ponatur in ipfo de famach .fiftinftorum.jlib. i. Sc de gallis immaturis. Ius. Sc de cafia lignea, me- , t> -dia lib.de nucibus cuprcfii.lib. i. infundatur ip ° ’ vino bf [ ] Sc dimittatur... 20. die- bus: deinde decoquatur cum lignis cuprefii, i>t B.pofieom commoneantur donec min uatur medietas, de- contufioncai. indec[commoueantur] fortitcr.Sccolentur,& Mammarum infirmationes cetera cum. reliquis in 20 reducatur ad ignem, &d (calefiat, ] fitqueille Aphor.3#. flammationibus ad curationem communia habent, rno excepto,quod,& fi initio repellendum ellfld tamen cau te agendum,cattendumque ne ad princeps membru,cora f.ipfum, materia refluat. vtendumque propter ea ijs efl, qua non infigniter repdlant.,Adde,quum mamma frigi da conflent fubflantia vt •).apb.Gal.aficrit,cauendaqug a£lu frigidiora funt,nempe,ne plus iuflo contenti in md mis humores crajfefcant, & coftiont rebelles euadant ac demum ne imbecillus carum calor extinguatur,ac ad c B. confricentur. ignis leuis valde, & referuetur in vitriata, Sc eft a b. inlpifletur. bonum omnibus vlceribus, qua: accidunt in me bris mollib.fieut funt os,& lingua,& alia, «Stpro hibet corrofionem.c t { ] Et ex eis,quae cöferuant mammillam par-. . B uam,aut coarftatam, & prohibent eam a cafu, ^am< rc 1 cat Sc prohibent etiam tefticulos puerorum magni- f b. de illis qua: ficari, luntifta. f.t [ vt minoretur introitus bal- «oyfenunc mä-nei.Et fimiliter pueri fumant ] ceruia:>& chimo- }™-P£Uani bB. camphorx cancrum qui morbus facillime locorum omnium has ap amborum ana.pondus drach. 2. confician- i-ilbem cä a fraoJ turcumg [ aquaj ieminis hyufquiami albi, Sc lificarione & a milceantur cum aliquätulooleo mafliemo, Sc «fu,srprohib€t fiat ex eis iininietum, Sc atliductur fuper ipium etlam telilct,Ios pannus lineus,in fufus aqua gallarum infrigida- 2C°™U nu" ta,Sc proprie quando funt moliificati.Et iterum gB.illequ.rvo-expemnenrum mulierum , liniantur fuper cos luntconferuirc Jutumh [ hartum ] Sc mehquod fi ponatur 111 in flus r ■ 4? 2 f' loltdas minoret ia opium,6c paniscum aceto,ent tortius . aut mtroitum bal_ ilunatur luti' [harti] pondus.drac. xx. Sc K [hy nei & fimiliter 4° ufquiami] pondus drach.2. de fiat ex eis epidie- p«eri. Deinde ma cum aceto: Aut fumantur lutum fam;os,& acacia & cerula,& liniantur cum fucco arboris f n aihar hyufquiami: Autfumätur thus,&1 [cochleema kb. aifuch*ao. rinte j Sc farina hordei,& conficiantur cum tot-1 ß.udha. ti aceto ualde,& liniatur cum eis mammilla tribus diebus,aut quatuonaut fumanturoua aicu bugi,n f [ ]&.ftorax,&n [ ciiiamolea] & liniantur cum aqua plyllij, aut liniantur cum herba hyufquiami, ficut efi: te-m t B*& V1«de prehendit,Celfi tefiimonio. Dt apoflematibus frigidis phlegmaticis mammil-U. Cap. 7. r Confert eis, vt teratur apium, Seponatur fm perca,autchamatmilla. J)e duritie mammilU,& nodis, & glandulis , & quod accidit ei ex circuitione papilU,maxime apud pubertatem. Cap. 8. SI autem declinat apoftema apparens in mam milia ad duritiem,turic exeis.qux conferunt in principio,efl: vtemplaftretur cum rizi infufo in vino:autaf commi flo ] cum cerato fafto ex aB.inungatur. 0]C0 violaceo Sc vitello oui:& dragacantho,& fi apoftema fiat durum,liniatur cum cerato facto ex oleo rof.& alkitran Sc aqua b [camphorata.] Et quandoqueponitur in ipfo fel bouis. Et quan *0 ratur,& coniungatur cum aceto, Sc dimittatur n b climia • I- n 1 • * 1 1 V. „__I_ /1 i’rtUnn J 1 I _ ‘ . * doque medicatur cum foJ ijs gallarum, Sc oleo. Et ex eis,qux conterunt,efl fiex vini decofti vete ris:aut fa:x aceti,ex qua liniatur. Nodorum aute Sc glandularum in ipfa melius medicamen efl, vt (umantur folia perfici humida , Sc folia tutx humida,& coteranttir fimuf Sc cum eis fiat em-plaftrum. quod fi illud efl refiduum a circuitione papill? puellaris,aut efl accidens pofi illam,Sc tribus diebus,& quando vult,ytleniatur, pona* turdefuper fpongiaintufa in aqua& aceto . Autfumanturfucci 0 [ hypociflidos ] & corticum granatorum, «Sc plumbi vfti cum fulphu-re omnium ana.quafi cirach.3 • aluminis iame-0 B-altarachit. ni,cerufie, plumbi, lentium aduftarum , omnium an.drach.i.limaciarumaduftarum, abro-tani, omnium ana. drach. 3. conficiantur cum inobediens, vt medicina: refolutionem faciant 6q aqua plantaginis Sc liniantur : Aut fumatur cy • . /A fonfii m I fl U m 31 hn m ni m 1 i 1 i 1 Rr< in p I rV anni in iplo,tunc neceflarium efl vt perforetur tantü donec confequatur pinguedo, deinde extrahatur,& luatur. De dubellatiin mammilla. Cap. QVando accidit mammilla: apoftema favens colleftioncm, tunc ex medicinis ho- minum album cum caepe hlij,& meile, Sc aqua, & dimittatur fuper mammillam tribus diebus: aut fumaturammoniacum Sc p {hyulquiamü] pB. aifudiaram &’ponatur fuper eam trib.diebus, eft ] apud os ftomachi. deinde in fubtiles, conftituti in ordine uno . Sc adha:- g B.ienior.m°r* iBteftino eft g [ leuius. ] & non veftitur interior ret ei arteria fimiliter, & proceditexarteria, fi pars eius panniculo extenfb vfque ad poftrcmu cutillud, & innititur unaquaque carum fuper _ ftomachi, adueniete ei panniculo tegente os,ni- 1 [ reflexionem ] -f fiphac, Sc contexitur ex fum-1 B.ptov fi vtattraclio Ut continua, &vtadiuuct ad fuble ma earum zirbus fecundum quodnarrabo . . Et Fen 13. TraftL 1. 691 Et ftomachus quidem digerit caliditäte, quee efl: adiuuante ad cxpülfionchi fxcls. Et fimilitcr--csc- jn carne fua innata,& caüditatibus alijs,acquifi- primuntveficam, &adiuuant ad emittendain tisa corporibus vicinantibus ei . Hepar enim vrinani, 6texprimuntventoiitate-sinftati uas vt fuperponitur dextro eiusdefuper : &illudideo exeant, quare non deficiunt inteitina, &adiu- quoniam illic rotundatur: & fit eins fuperpofi- uantad pariedum.Et fiphach quidem ligat om- tio bona.& iplen fternitur fub eo a finiftro,elon- nia vifeera ad inuicem & cum dorio . Et fit eo- 11 ß.proptcr f& » [ fubtile vt leuietur eius adeps.Fit er contexta eft ex duabus tunicis, au t ex p!unb. tu- ftt\euis:pinguis, go conlcruatiuum ] cal id itatisb f [ n jcis,fecundum Joca fuperpoiltispinguib.coope vt fit conferua- j abanferioribus. Adeps riens inteftina,& lplen em me b YsMiurarc cnim eiIls rcciP,f calidi te te m valde, & confer- tam icas m [j n flexa ] ad ad latusn [ fubterius. ] Et m b. terminata, t pcTiconxumUJt canl P/optcr vifcoiitatcm fuam pinguem . 0 [ hoc zirbum jcum fua leparatione eft p[ fulpe n b. Alia htera. c B beriterou. Et tiiper zirbum pan n icuh re efl f fipha c nomi- a0 fumeum eis. f. cum hocquodtranfiuit] cxfto- c B.ate zirSusl' t abdomen. natiun c [ bcrbctincm . / Et fuper ipfum cft f macho,& concauitate fplenis,q [ Et loca fufpe'11 - ^>o ’ Ja(c“secr“ miraeh, & lacerti ven tris pingues omnes.Et iftc fionis eius funt glandula?, ] quce funt infer venas dua: tunica; coniu nftre lunt in fu premo amba- fugcntes,qu ufquequo completur digefrio deinde aperi tur au. ' ' ptietas eit, vt expellant expreffione quadam quouiq^ compleatur cxpulfio. Et icias,quod ito o AV1C. Xx 2 machus » B.alfwa4r machus nutritur tribus niodis. V nus eorum eft, eins quo fouetur cibo adhuc in co exiftente. Et fecundus eft eiusquod ad ipfum venitex nutrimento in venis predi&isin anatomia venarum. Et tertius eft eius ,"quod ad ipfum effunditur in tempore famis vehementis ab hepateex fangui-ne rubeopuro,& nutrit ipfum>& fcias,quod an tiqui, quando cticut os ftomachi,inteJligunt qua doq; introitum ad ftomachum.& aliarum.Etcaufa vicini eft con de vfu par. At philofophus 3.de par.anima, gula ex ner ftridio conftringenris.f äut apoftematis in lacer £Zf.p uo & carne C'>nßfus tantum.T^qne autem uidetur alio qui longis fibris effe opus,attraäionis gratia,quum k§c a gula obeatur yquamuis interea negandum non fit ineße De ftgnis. cap. y. etiam ipfi uemriculo naturalem attrahendi uim, qug to ti corpori eß communis, fedbgc non fit fibrarum bene- TN illa quidem,quas eft propter fpondyles,aug* ficio. $ Amentatur conftri&ioin tempore refupinatio- nis, &eft deglutitiodolorofaapud fpoiidylem De Agritudinibus f meri, Cap, 2. |Vandoque accidunt meri fpecies malitia; ^mplexionis,^ debilitant ipfum ab opera^ tione i aa,quoe eft deglutitio. Et quandoque fiüt in ipfo aegritudines inftrumentales omnes, & co munes,& quandoque fiunt in ipfo apoftetnata a B. remotam . Et illam,qua; eft caufa malitiae com plexionis debilitantis,iignificatlongitudoa [fpa ^ tii itineris ] eius quod deglutitur. b [Et eft cum tranfitus. leuitare ] & paucitate feftinationis in toto fpa- bB.cum temp tio abfque dolore,nifi fit illud in parte meri c [ vi fibiliier & conftringat illic,& fentiatur ] cum re emucmot-tentioneeius quod deglutitur apud ipfum . Et cis ftnfcffi* calida,&frigida,6c dura,& illud, quod plurimu in illa, qua; eft caufa apoftematis, fitconftridio fitineodecegritudinib.inftrumentalibus,eftop' * -----------------------------« -........... °- pilatio,aut propter coartationem de foris a fpo dyli remota:aut apoftemate membri vicinantis ei,aut propter apoftema in ipfo, aut in lacerto q retinet ipfum.E t lumina quidem cegritudinum, quae accidunt ei faepius, ex aegritudinibus communibus,eft fluxus fanguinis,&: coruptio eius. B, nouiw^ in propinquitate ipfms , & fit ibi doFor, & non euacuatur difpofitio in pluribus a febre, quam titUr. 0:-nis plurimum non fit vehementis forti tu di - ra acW; nis . Et quando apoftema eft calidum, fignifi-quwfictl eant etiam ipfum caliditas, & fitis. Et ii non ä!0* fuerit calidum, non erit febris. JEt quandoque eft exitura non cum illa Validitate, & eft illic dolor paruus, cum quo accidimtin quibufdam 0 horis \ if Edfcinae illius alias Tunt,quae bibuntur , 8c -LVi aÜ£ funt,que exterius apponuntur.Et opor Koris tremor & febris . Ht quandoque faciunt glutitorii. 6c cum iUoquod ex''eis eft calidum, colledionem,& rumpitur,5c emittit fanicm > «5c quandoque eft febris non vehemens: & quando fedatillud, quod aduenit exeo: & fit a;gritudo que eft veniens hora poft horam, quafiipfa fit fe ' vicus. Etillam,qua:fitinanteceflionecuzez(5c bris dieinon vehemens: Scquandoq; eft cum eo congelationis,fignificant cum ea reliquit fignifi horripilatiorVerum eft cum eo fitis vehemens, cationis. Sc caliditas.Quum ergo maturatur,b [ remoue- b b. Alia iitcraT tur] horripilatio:& quado aperitur,emittit pus. a4ditur. \ De cura. Cap, 6. Quum autem apoftema eft non calidum,eft co- ftridum fecundum fimilitudinem conftridio- SI caufa fuerit apoftema,aut remotio,tunc eu-10 nis apoftematis calidi: verum eft abfque calidita ra eius,erit cura illius“. Et fi caufa fuerit mali- te,& neque eft febris,neque fitis. tia complexio nis, tunc fi fuerit inflammatio, Sc .. 3 aduftio,<5c caliditas in fuperficie oris, oportebit . aB-aldim, vt adminiftres linimenta inter ambas fpatulas De cura. Cap. 9. b, i 3 ex fuccis, r-H ^ f & in non dedutitioneperuenit] ad pofte- nificantia maturatiua. Intriniecus quidem fi- peruemea «ora fpondyliumcolii, cura conftdaionede- cut ^eleauarial&forbitiones.qua: duoraus ad ,i ■ . i. r ' AVIC; Xx $ matu- o i>8- At«li««, maturandum, ficut qusfiuntde farina hordei, 1 ,ctt yirtus ad ma v_ far]na j^erbi & illa in quibus b [ funt ablutio turaodu ,&vir. & tortjtuc{0 ficut radix liiij coeieft is,radix] liqui TAm oftendimus m capitulo vlcerum ftoma. -tus radicis liln & ^ ^ exterius funt emplaftra matura Ichi differentiam inter vlcera jftomaehi,& vice AUalite« . «ft tiua quxdiximus.de quibus luntfoemigreeum, ranieri.llliceigoperpendantur.Verumfignifi- piei scvirtus ra & chama:milla,& mclilotumA bddium &fgü cationesquod in meri eft vicus,& nö apoftema, ätCiS* • • mi alhotim,ammoniacum,& i reos, & virtus aro funt quod, deglutitio in apoftcmate impedit cu cBCJAUafew’ maticorum.quod fi declinant adc [maturatio- magnitudine buccellae-, & quantitate eius, plus ran.‘*tioneme& ncm,& fedationem,] fac ficut di&um eil: in capi quam impediat cum qualitate ipfius ex acuitate validitatem, t[X\0 primo:& confidera in eisillud quod dicitur W au t aceto.fit.ate,aut ftypticitate. Vemm fecundi} d b. a poitema? ^ia capitulo d [ ftomachi. ] diuerfitatem qualitatis in ea,diuerfificatur in vl sunl’ '....... k ceribusimpedimenturn,&fortafiea[ manatio} aB s4 %% 0 T *4 T' i 0 71M $, aqualis quantitatis non impedit, &paruaquaea ,vnaucf“ffl' habet qualita tem dominantem,impedit, itautb b B. iiiua^j .Cap..f, pe gufe tumoribus habes 5. de los.affmulta.De eoru [ non penetret, propterea quia comprimitipsü eit penetras no ,capxp suYatime vide Galjq.meth.Efi tamen bicanimaduerfio fua quantitate.} Sed affeftum qualitate forti im ne'dignum,an inguU tfmorib. repelletibus fit vtendu. pedit,& dolorem facit.Et illius quidem cui acci- c Certe fi nataram imitari ars debet,ab angina habito, fi dit vicus,c [ a plaga ] antecedente,cura fit diffici Aphor.|7o tumor in collo fiat,bonum:ait Hipp.6. aph.nempe,quod lis,& eft fuper extremitatem mortis, fecundum ab im emis partibus extra morbus vertitur: ita ergo &C plurimum» a medieo remeanda ad exteriora effet materia. Contra tamen author no fler,in gulae inflammationum curatio- De cura. Cap. ne reperentientia proponit,quu ait3[& oportet, vt fint medicina,repercußiuaßypticai] C ater um,paucis,re- CI fuerint in meri vleera,nö in potu tribuemus peilendaprcfe&omateria non eUingulainflammatio- ^ medicinas confoiidatiuas illorum vlcerum nibusfed euocanda ad exteriora, atqui fi initio in fiam- fubito,a f [ ] ficut fav . ^ ^ ^ mationis fola ea, qua extrahant, medicamenta dorfo ap cimus,quum volumus in potu tribuere medici- pofmris,qua pane gula incumbit,& cui apponi folent: nas vlcerum ftomachi,& aliorum, imo indige- 'jn di/crimine res esi,m uberiorem non ad externam fo- mus in illis medicinis, vt demus eas ad potandu lumpartem ex ajfetla trahas,fed ex eircunfiantibuspar 1° paulatim,& vt eligamus eas groftas,vifcofas,aut tibus ad gulam ipfam retrahas, apponit ergo,quSt feparantur.Quu alijs mifla & ammoniaco,&bdellio & alqs,qu & caufa: multitudinis melancholia: funt ex eis , quse tu fcis,& caufa effufionissaguinisad ipfum eft multitudo fanguims , & commotio eius in membro nobiliore eo, vicinitate eius in latere fuo,ficut cft hepar, aut fupraipfum)ficut eft cerebrum quum ex ipfö effundicurfanguis ad gut tur, 5c meri, & penetrat ad ftomachum, & virtutis ipfiusexpulfiup debilitasadiuuatad recipie & frigore, Sc aliorum ab ambobus, & quando- daomnia,qua:effundunfuradipfum&ex cau que fTtex caufis intrinfecis. Et ex segritudinibus quidem ftomachi funt quasdam, qua: commo^ nentur in calore vehementi,autpropterea quod ipfe adiuuat eum in attractione matericru malarum ad ipfum, aut quia adiuuat caliditatcm eius ad refoluendam materiam in ipfo malo ad d t B.veipermu wtorio non naturali relbluente,d f [ «me. ., '' ] ipfam ad formam non fis fortibus in effufionelanguinisad ipfum , & ad alia,eft rctetio curfus menftruorfi,& fangui-nis hsemorrhoidarG h[aut fanguinolete egeftio-nes,] aut dimiflio exercitii euaeuatiui, vel incifio mebri quare fuperabüdat illud qd natura ppara uit eiex materia,& indiget expulfionc.&quado que expellitur ex via ftomachi,euomitur fan? gnis,& fcias, quod debilitas ftomachi, eft caufa ÄVIG Xx 4 fortis h •B. fortis in^effufionecius, quod effunditur ad ip- aut appetitus caninus, aut appetitus corruptus, fum Et plurimum quidem quod inueniturin & fequuntur eam rugitus,& eruduatio,& infla ftomacho aut veneratur in ipio ex humoribus, tio,& mordicatio,& alia. Et quandoque perdu- eft phlegma Etcaufa in hoc eft> quod chylus’cA cit illud, quod euenit ex hoc,ad cora m unitatem natura propinqua; phlegmati. Quum ergo non membrorum aliorum , & proprie cerebri cum digeritur di& ille homo luditur qualibet ira, & ieiu- Sc eft diaum in fuo capituIorAut fint pauci val- nio Sc triftitia,5c caufa mouete humores/ [Nä] r B. quare, de,ita vt perducant ftomachum fanum ad exfic quu effunditur ad ip&im ex eis propter illud hu- cationem ? ■& adunationem Aut multiplice» rnor cholericus > mordicatiuus ad os ftomachi, tur vius medicinarum,& confuefcat ftomachus 3° &leditureo propter vehementia ienfusfui, qua vri adiutorio medicina; in operationibus : Aut re patitur epilepfiam, & fy-ncopi-s llipej uenit ei, laboret plurimum vomitu,Sc folutione ventris, & fpafmus propter communitatem cerebri cu & proprie vomitu, quoniam ijpfeindiget motu ore flomachi,& huic quidem homini accidit, fi- l B rebvrfiu’ 'a^ot^olc[>rion naturali;# accidat vt rarificetur cut eft,illud quod accidit, ex debilitate oris ftor * textura villorum eius,&.1 [ extenuetur. ] JEt flo- machi,cx hoc,quod quädo viqm ad f[Midi&] f B. toclm, macnus vehementis lenius, paratus eft l^i, Sc repletur cibo,aut fuperfiuit potu vini,aut coitu, impediri a qualibet caufa . Et omnis comple- fpa (in a tur, a u t in currit epilepfiam, Sc multoties xio debilitans iuperftue , facit accidere in omni quidem accidity vteuadat huiufmodi cum vo- operatione d 1 minutionemvita quodcaYiditcvspu tmtupomno,aut viridi,vt£eruep£eri!>, Sc quan* ra.quandoque enim fit cauialubricitans ftoma 4° doque plurima repletio facit eos pati fubeth pro chi propter illud,quod tacit accidere de debilita lixam,perdurantem,vfque quo vomaut,Scl B.a«, tqretentiu^.Sed & caliditas cum materia chole* citentur^ iurgaut.Et quandoque eftiWudcau u B-Alial« richa fope eft caufa illius.Et nocumenta quidem la ad cadedum in melancholiamu cholericä,] mu‘achwm' qua; eueniunt in operationibus fuis, aut eueniüt & in cogitationes ,& fomnia corrupta, Sc Icias, in virtuteappetitiua,& attraditia, & non appe- cp a;gritudines üomachi, quädo prolongatur, p titomnino, aut minoratur appetitus eius ; aut ducuntad raritatem texturse villorum eius , 6c jmultiplicatur valde:aut corrumpitur eius appe- fit difficile fuccurrere & medicari,& ex nocume titus:& illud,aut cibi,aut aqux . Aut in virtute tis malis in creatione eft,vt fit caput frigidum p retentiua,ita vt vehemens fiat eius retentio, aut paratum euentui catarrhi,& fit ftoniachus caii- mR. Alia Utera, debilitetur,aut dertruatur eius retentio & na 5° dos,quare non tolerat eaqua;,mundificant illü quare deicedat. tGt ] c|bus. Aut in virtute digeftiua,ita,vt deftrua catarrhum,ficutfunt diapipereon,6c diacalamc tur eius digeftio,autdebilitetur, aut corrumpam thum,& diacyminum. tur,& conuertat rem ad acetofitatem, & fumo-fitate. Aut in virtute expuHiua,ita, vt vehemens fiat eius operatio in ipfo,aut ad viam naturale, jt 7^7^ 0 T Jt T I 0 J^E s, aut ad fuperiora , aut debilitetur eius expulfio j autdeftruatur. Ex omni namquere, cuius pro- Ventriculus,& multiformis pars 11 B.Alia litera. in rtoinacho,& tardatur,accidit Multipliciter affici potcfl.vt fimplex intemperiebus, de ex ea vaporatio 0 l vaporatio generatiua humorum 5 ] Sc non eft quib.2.metb.vt organica morbis in compofitionedequa ^ nociua commo- aliquid,ita vaporofum,vtfruä:us. Et quadoque re Gal.lib.art.med.adde & communiinflrumentarijs et uens humores, accidunt ei dolores extenfiui, & mordificatiui, fimplicibus partibus afftäujoluta.f. vnitate, qua vbi ‘' Sc reliqui .Et quandoque fequuntur debilitatem euenit,&ad idfam ventriculi profuuditatem non fuper harum virtutum omniunv.aut quarundam,na- fidem folum attingit,Hip.6.apb.infanabiieputat, quod tatio cibi,& tarditas defcenfionis eius:aut veloci & 1 .de tuorbis & Celfus lib.j. Horum morborum ea- ' o t B. eius» tas defcenfionis ipfius; & debilitasdigeftionis, dem,qua in cateris particulis,caußfunt,tum extern*, i?‘ aut deftru&io eius,6c corruptio,« f [ tum intern?:quas hic authar copiofcexplicat.Vide Gal. ] Sccafus appetitiu#, itdefympt,cau[,& 3. _ Op-7^r' ^ De Fen 13. Trad. 1. <5p7 te modisfignificationum difpofitionum ftomachi, tunc illic eft ventofitas.Sc ü non featk illud3nc- R €aPm J7* que firit, tuncilliceft humor phlegma ticus , & .. _ fi eft poft euacuationes Sc febres, tune illic eft '1 ;Pr'“^nturdifpöfitioncs fto- ficcitas.Significationesautemex fiti funtquo- niachi,funtexdifpofitionibuscibi:in hoeq? niam litis fignificat complexionem calidam. ftomaenus tolcrat eu m, Sc priuatur tolerantia Et fi eft cum naufea,fignificat materiam choic- ciuSjOC ex hoc, quod digerit ipfum. Et ex hoc, rieana*aut falfam phlegmaticam. Nam fi i'eda- quoa expellit cum: Et ex hoc, quod iple appetit tur potu aqua: calida:: tunc materia in pluri- um, cc potu m; Et ex motibus eius, & com- bus difpofitionibus eft phlegmatica,d [ aut ni- d B.fälfh mtro- 3 s.afachun, potionibus ipiius,ficut n [tremor] ftomachalis, 10 trofa:] Sc fi augmentatur>tunc materia eft eho fa > baura- ociingiiltus. Et ex difpofitioneoris & lingua: in lerica. Verüm fignificationes ex diipofitioni- ciui‘ b B.humeäa- ^aP01c luo,& b [infulione] fua & alperitateeius, busoris, Sclingua:funt,quoniam,quando lin- *s° ne, öc lenitate ipfius,& odore eius.Et exeis,que egre gua in doloribus ftomachi eft vehementis afpe diuntur ex ftomacho cum vomitu, aut egeftio- ritaris, & rubedinis, tunc fignificat dominium ne, Sc. ventofitate defeendente cum fonitu, aut fanguinis,aut apoftema calidum in ip(o,fangui line lonitu, aut afeendente, qua: eft erudatio, Sc neum,& fi ad citrinitatem,tunc nocumentum cE Ixfionibus eft rugitus, Aut ex colore faciei,aut eft cholericum&fi ad nigredinem, tune caufa . . • interioris partis oris, Aut ex doloribus, Sc c [im- eft melancholica . Quod fi ad aibedinem Sc c pedimcntis ] ex communitate eius cum mein- [ lenitatem, ] tunc cauiä eft humiditas, & fi eft quandam, bns ali;s,<5c ex parte eius,quod conuenit ei,aut le>20 ficcitas fuperfiua, tune caufa eft ficcitas. Sed fi-ditipfum ex eis, quae comeduntur Sc bibuntur, gnificationes, ex via digeftionis funt, quoniam & medicinis. Significationesautcm ex tolerätia digeftio bona 11011 fit, nifi quando poft cibum cibi Sc priuatiohe tolerantia: eius funt,quoniam comprehenfum non accidat grau itas in ore fto iiftomachusnontoleratnifipaucum,quifitin- machi,neque rugitus, neque inflatio, nequeeru fraconfuetum, tuncin eo eft debilitas propter; datio, nequefapor fumoius,aut acetofus, ncq$ aliquam caufarum debilitatis,& ft tolerat, tunc fingultus,neque f[ tremor, ] Sc tenfio, & vt fit f B-ieäigatio. virtusipfiuseft remanens 5 Verüm ßgnifieatio- fpätium mora:cibiin ftomachofpatium gqua- nes ex egeftione, Sc eis qua: egrediuntur ex ven- le, & defeenfus eius ab eo in hora, qua oportet, tre,funtex egeftione quidem,quoniam a:qualis, non ante ipfam, neque poft eam & fit iomnus temperata tindurje, & foetoris:, fignificat boni- temperatus, & expergefactio velox, leuis, & in tatem digeftionis, & bonitas digeftionis fignifi- oculo non fit apoftema, & in capite non fitgra cat fortitudinem ftomachi, & ^qualitatem com u itas,& obedientia natura: fit facilis, Sc fin t infe plexionis, Sed ille,quinÖ digeritur ex ipfo,figni- riora ventrisanteegeftioneminflata. s f f f ß ß ficat debilitatem ftomachi, & malitiam coinple ] Hocenim fignißcat bonitatem inuo g ,ptr‘ jiionis cum ipfo. Amplius tiinüuraifignificat 111a lationis ftomachi luper cibum, Sc qiiöd ipfebe teriam,qux eft in ipfo,qiiöd fi’fncnt illic knitas: ne comprehendit ipfum, Sc illud fignificat for~ & foetor, fignificat qudd defeendit a ftomacho titudinem ftomachi, & conuenientiam cibi in antchoram fuam, proptcrca quod ftomachus qualitate, &quätitate. Quum ergo ftomachus male com prehendit cum propter debilitate vir- non comprehendit cibum bona- comprehen- tutis retentiuas, & fi non eftlcnitas, non fignifi- 40 fione,neque fit digeftio bona, accidüt rngitus, catiliud, imo figniheat debilitatem digeftiuaj^ Sc frequentia crudfiunonis, & remanet cibus Significationes autem ex fonitu funt, quoniam in ftomacho fpatio longo, aut defeendit ante iam di&um eft in eis,quae tu fcis,quod defeenfus horam necelfariam . & cholera: quidem pro eius fignificat fortitudinem ftomachi. Et magni prietas non eft, vt prohibeat digeftioncm prohi tudo fonitus eius fignificat bonitatem digeftio- bitione deft rudowa,au t d i minu tiua Jau t faci en nis, Sc fortitudinem. Sc fimiliter paruitas foeto- te cruditatem^ imo quandoque corrumpit eä. ris eius. Et reditis quide in hoceft, quod defeen- Sed melancholia:proprietas eft,vt prohibeat di luseius non fignificat fortitudinem, imo fignifi geftionem, Sc corrumpat eam fimu 1, Sc phleg- cat debilitatem quandam: fed eft debilitas, quas madecjiiuiush [ eft ad ipfam corrumpendum.] h B. Alia Utera. eft infra illam, qua: facit accidere eruduatione. Et fcias,qubd quando in ftomacho non eft apo »pk ad prohibe Verüm eflentia magnitudinis fonitus,fi eft pro- ftema,neque vicus, Sc in cibo 110 eft corru ptio, dum» & declinat ad frigidos propter frigidi- te ipfum, nifi fint multi. Verum, quando eft nis '&u “g refugii appeti- tatem ipforum,tunc eft illic calidi tas. Et fi appe aduentus1.1 [ conturbationis & naufeas aprouo- ,icumpemia. tus & abhoi ret tit calefacientes, tunc illic eft frigiditas. Et fi ap- 20 catione,] tue materia eft effufa. Si vero eft1 [cur- .:«onc. jpfum, petit incifiua, & acetofa, & acuta, tunc illic eft rens,]tunc materia eft generata in ftomacho fe- / B*l,et iUmns humor vifcofus Etappetitus quidem in ftoma- eundum continuationem. Et vomitus etiam fi-cho Calido ; aqux plus eft, quam cibi. Sc quan- gnificat per colorem eius, quod K [ingreditur in B* e|r^«w doque fit vehementia caliditatis propter refo- ipfo, ] materiam.. Significat ergo choleram, &japote lutionem > & inquifitionem reftaurationis. Et, melancholiam per colorem, & phlegma vitreu K mordicatio quidem excitat famem vehemen- per colorem, & phlegma aceto fum, 6c falftim, tem, & eft fpecies famis, qux nullo modo tole- per colorem, & faporem, & phlegma defeendes ratur,& afibeiatur ei fvncopis proprie, quando. ex capite, per colorem nmcofum, & quod aflo- tardatur cibus. Et appetitus in ftomacho, ad ciatur ei ex defcenfu 1 f [ ] & adhJ|.B,excatar‘ quem effunduntur melancholia , & phlegma 30 membra alia. Et ex homin ibus eft, qui cum.reci/" ' acctofum, multiplicatur quando eft eom quan pit cibum aliquem,fentit ex feipfo, quod fi motitas infra quantitatem vocantem ad expulfio- ueretur fuperfluomotu,euomeret cibum fuü , - nem, & non multiplicatu ein eo appetitus, 6t illud quidem fignifkat humiditatem m [ in jm B.orislmi fit caninus, nifi propter illud quod diduri fu- ftomacho] aut debilitatemftomachi.Sedillud, chl* mus in capitulo appetitus canini. Et fcias,qudd quod eft ex humiditate, accidit etiam quum va- appetitus »nutrimenti communicat membris cuitas adeft, & illud quod eft ex debilitate, non; omnibus. Verum illa communitas eft natura- accidit nifi fecundum repletionem tantum. Sed - cocxiltentic Hs> ^ ^a.^aexP [iufpenfione vocationis] virtu- fignificationes ex via coloris corporis funt, quo- tis nutritiux cum attractiua. Amplius apuro- niam color eft uehemens fiunificatio diibofitio- j.nf[öc , 1 & color,0 f ftomaticho-^,!&b.,^]!ei comedunt plurimum, & neque aduenit eisfa- rum] eftplumbinus .EtfimcCtciscltrimtas: elt 0 B.habentiui turitasfaftidiofa.&neque egreditur in egeftio- citrinitas decliuisadalbedinem. Significationes.«s. ne eorum fxx plurima, & neque cum hoc cor- autem ex via rugitus funt, quoniam rugitus fi- pora eorum impinguantur: Et caufa quidem gnificat debilitatem ftomachi, & quod ipfc ma- huiufmodi difpofitionis eft relolutio plurimii lecomprehendit cibum,& egeftionem hunii- velox cum fanitate digeftiux, & attra&iux, 6c dam. Verum fignificationes ex fputo funt,quo- appetitiux. Verum fignificationes ex via fapo- niam multitudo eius,&fpumofitas ipfius.figni- ris,oris funt,quöd amarus fignificat caliditate, 50 ficant humiditatem ftomachi: mittentis aquo-ft B.fecundum & choleram. Et acetofus fignificat s f [ fitatem P [ & mucillaginofitatem ] & exficcatio P B* plurimum. ] frigus ftomachi, fed minus frigore, cum oris, & paucitas faliux fignificat ficcitatem fto- "Tß ■ quo non digeritur cibus omnino: & quandoqs machi & q t [ caliditatem / [ &] fi fue- eius fignificat, fignificat calorem debilem cum humiditate fa rint illiefignificationes aliae, s [ adiuuabunt illa] r —— B- cientem ebullire humiditatem parum, qui po- in fignificatione caliditatis. & fcias, quöd ficci-{ t? ai- r ftea feparatur ab ea,deficiens in digeredo: qua- tas oris eft* [ aficcitate complexionis] duobus uennill,% fucas.U ltCra pc.accf^^ acetpfitasjficut fit inz [ rnufto. ] Ace- modis. Vnus eorum eft ficcitas uera, 6c eft, ut 1 * ' u t B.quandoq. ^ enim quando infrigidatur, & acefcit quan- non fit faliua a Sc fecundus eft mendofa, & eft ut do feruet a caliditate debili. & ut [ ] ^ fit faliua exuberans, vifcofa,fed fit exficcata cau eft acetofitas, qux fit ex effufione materiei ace- fa caliditatis vaporofx venientis ad ipfum, qua- „ ex fplene ad ftomachum, & facta quidem re oportet ut diftinguatur inter ficcitatem, & latVaDDeemmn fplenis x [mutat aPPctltUna neccflario] & exficcationeiu fputi vifcofi fecundum os. Nam multiphcatinflationem, & rugitum, & mali- illa fignificat ficcitatem, & «[ ] y B.viiaiitcra. tiam digeftioms, & facit eruduationem aci- humiditatem vilcofam: aut procedentem a fto- ghiegmainfipi- dam. Et ille; qui ex faporibusoris eft infipidus, macho,aut defeendentem a capite. Sed fignif1- fignificat y lhumorisinfipidifaporem. ] Etfifi- catiortes ex erudtuatione funt, quoniam eru- - . duatio <&uatio quandoque eft acetöfk, & quandoque gnificatio calid itatis, quam fumofa Si autem acB.Attt illaqug eftfefjda:autfumofa x [aut rancida ,aut luro- eru&uatio non eft fumofa, neque acctoia, (cd ruafS^audi fa,aur putrida,autlimofa,] aut fimilis cibo,que eft afferens faporcm cibi poft fpatium eueniens mo/äfimiiis, o- recipit eructuans, aut pura, in qua non eft qua- fccundumacceptionemcibi,-tunc fignificat dc- xjonjutifgtiii, Ütasalia, St eft lanior eru&uatio, Nam fi cft fu- bilitatem ftomachi inconucrtendo cibum.Ve- autfimüisodö nl0fa, St caufa in hac non eft fubftantia cibi, rum fign ificationes ex eis, qua: funt conucnien- jMpl Cli' qux fit velocis conuerfionis ad fumofitatem, tia,aute [fugientia}aut impedientia,] funt vtcö 'e ß^ntrarij, ucut vitelli ouorum in patella & raphanus,aut fideretur,an res infrigidantes funt conucnienrcs ‘ML nQClua* cibus, cui in artificio fuo, quum fit, aflociatur ei, aut res calefacientes, aut exficcantes conuc- qualitas fumofa , ficut dulce, cui iuperuenit10 niant,authume&antes,poftquamconfideratur ignis dominium,&: alia: tüc caufa 1 ea eft ignei- res vna: faepeenim accidit error caufa dimiffio- yB.cu materia, tas ftomachi y [ propter materiam, aut mali* nis eius,quum nö attenditur, & eft, quöd res in- aüt malitia. tiam] complexionis pura. Si autem eft cum frigidantes multoties frangunt ebullitionem hu materia,tunceftfecundum vnum duoru mo- morisfubtilis,aquoft,hiimidi,aiit faifeelincmhu dorum praedi&orum:& plurimum quidem eft moris phlegmatici,& exiftimatur quod cum eis iliud ex materia cholerica effufa ad ftomachu iam prouenit imiamentum,f [ quamuisj illic fit f B. & quod. ex feile, fecundum modum, cuius praeterita eft caliditas. Et res calefacientes muitoties expellut rememoratio . Aut ex catarrho calido ex capi humorem calidum, St refoluunt eum, $c cxilti- te, & proprie, quum homo non eft choiericus matur, quod cum eis iam accidit iuuamen tum, in complexione fua.& fignificatur etiam,quod 20 g[quamuis] illic fit frigiditas, imo oportet vtco gB.& quod, caufa eft caliditas materialis, aut pura ex lfto fidcrentur cum his duabus reliqua: fignificatio- modo,quod cibus,qui fumptus fuit,löginquus nes. Significationes autem eorum,in quibus in- cft a fumofitate, ficut eft panisl hordei. Nam uenitur fenfus ftomachi, fun t, quoniam fi 11011 quum huiufmodieruduat fumofc, tunc caufa fcntit mordicationem, imo grauitate, tunc nia- eft caliditas Itomachi. Et fimiliter attende ege- teria eft phlegmatica vitrea, & fi fentit mordica- ftionem, an eft cholerica, Nam fi eft cholcrica, tionem cum inflammatione, tunc materia cft fignificat quod caufa cft caliditas ftomachi. St amara,vel falla: aut mordicationem fine inflam fi egeftio no eft cholerica, non eft neceflarium matione, tunc materia eft acetofa: & ii eft illic i t B.non. ut caufa x f [ ]fit caliditas ftomachi,qua- mordicatio cum leuitate, tunc materia cft fub- doque enim eft malitia complexionis fingula- tilis, aut pauca* & fielt cum grauitate, tunc ma / a ris: Et vomitus etiam eft fignificatio magisfi- teria eft grofta,autmulta.Significationes autem gnificans p^r illud, quod egreditur in ipio: &t cum difpofitionibus communicantibus lunt* a —.B. quandoque fignificat eru&uatio a [ acetofam ] quoniam confideratur, verbi gratia, an cerebru b B. quietem. St fumola vigilias, cum quibus non inuenitfto patiat acaufis catarrhi, Sc mittatad ftomachu h 13 artos' Alia litera. va- niachus b [ vacationem ihfficicntcm digeftio- [ defccnfioncs: ] aut hepar, an fit gcncratiuum, cuiwemloa. ^ & wßanimatur, & calefit; Quod fi cltcni- cholcrx, St mittat ipfam, aut anfplendeficiat in duatio acetofa, non a cibo acctolo, nequea ci- expellendo melacholiam,6c fit apoltcmofus plu bOjQui quum fupcrfluc furtuitiitj mutatur ad rima: melancholia:,^ haec cft cognitio cautx.Et acetofitatem, tunc illudcft propter frigus 1'to- confideratur, an imaginentur corani oculis res machi; et proprie qiium accidit a cibis elonga- . non confuetas, & non fixe. Et an accidant ioda. tisab V\oc,v t acetod fiant, ficut eft mei. Nam fi aut i [jeftuatio] cum repletione, & minorentur j B.imagioatfo lucniseos acetofosfieriitune iuc\ica,c\iiod cau- cum euacuatione,& fimiliter veitigo piopric,& mala melancho fa in hoc tft frigus ftomachi fine materia, aut än inueniatur tremor cordis poft repletionem, ^ cum materia & aflociatur ei, quod eft cum ma an fccundum vacuitatem,aut accidat fyncopis, teria grauitas in oreftömachi lemper. & pluri- au t lpafm us, & ha:c cft cognitio acci d entis. N a,ix mum accidit illud habentibus choleram ni- repletio fecerit accidere imaginationes, & foda, t B. habentibus grajp, et c [ fpleneticam,]5c illi ad cuius ftoma- aut ^ [ inquietudinem,& vifiones diucriäs,] aut k B.imaginatio fplenem. chum defeendit catarrhus frigidus. Quandoq; tremorem cordis etiam, aut liibeth maximam, ^n]io^nc&' autem acefcit cruduatio a caliditatciquum in- tunc ftomachus erit plenus,aut debilis,aut m ip- {omnia dme’a uenit materiam dulcem, St facit eam ebullirej 5 fo eft malitia complexionis. Quod fi tremor cor ct facit ipfam acetofam,et fignificat iliud, vt fit dis, & foda, & fyncopis, St1 [^ftuatioj accidant 1 B.imaginatio eruduatio acetofa cum fignis caliditatis, ct in- in difpofitione vacuitatis, tunc ipie cft habens re ™la mdancho flammationis,et amaritudine oris, etflti, et iu» ceptionem cholerae, aut humoris mordicatiui iC * uamento cum eis quae infrigidant.et ex eis qui- venientisadoseius,quumeftvacuitas,authu- dem, quibus fignificatur, quod caliditaspluri- mons melancholici,& cognofcitur^ [fuperflui-- m dlUinai0* ma fu perflua, quandoque acefcere facit cibum tas] in hoc cum reliquis fignis,qua: tibi dedimus, ct eru&ua tionem, eft quod caliditas quandoq; aut humoris frigidi,aut eius,qui eft ex iftis caufis facit acefcere lac velocius, quam ipfum faciat » [in inferiori parte ftomachi. Nam non magni- n t B.cxißenti- acefcere frigiditas, et quandoque fignificatur fkatur illic,qu&d ex eo generatur exfbda&epi- bus. per vomitum etiam materia, et quandoeru- lepfia, &iyncopi& fpalmo.Etaccidentia ugni- ftuatio cft foetida, tunc quandoque fignificat ficantia diipofitiones eius cum communitate Dutrefa frigore prouenire. T rallianus tamen libro 7. quem & diuerfa ei in complexione radicali, quare non w P»I4- cap.16. ^UQYYt 5 # coii citat, non ex frigiditate folüm,fed etiam nutriuntur e©:fit ergo ille paucas carnis, & funt tcm ex calore prouenire acorem exiflimat: quod jLuerr. vi- vense eius exuberantes, quoniam fanguis eius ni exemplo affirmat,nempe, quod calore acefcit,non fri- inclufus eft in eis, quo non vtitur natura. Sc gore.Quod quis obijeiat fieri etiam a frigiditate,Conce- phlebotomia extrahit ex ipfo fanguinem ma- ditur. Si infles, ergo a contrarijs caufis effeCius idem, 30 lum. quod abfurdum videtur. B^efpondet *Auer.verfionem in acidam faporcm talem eße, qu stucfcuatio fumofa, & luto- & fimilia. Et quando conuenit malitia coni- piexionu- 1 aslaliuas, ociuuan ab eis qux infrigidant, fe- plexionis frigidee cum complexione radicali ca eundum conditiones prasmiffas in fignificatio- lida,multiplicantur rugitus,&inflatio, &exfic mbus, öc aduftio ciborum fubtilium, quorum catio, & fitis,& auemgtatur corrupfio,quoties «miles non aduruntur indifpofitione naturali: indiget phlebotomia g[ quoniam exficcat eu.] g B.ag' T?n^U^rfl°ngerütllr. digerantur & perducit ad heclicam. & eius quidem medi-eß excu‘ “ a,ruu luperfluat, 6c deijciat virtutem, & mul cina eft 9 vt fumatparunx viniiecundü quanti- * v' ' tatem, S h u. määcfiat tatem,qua^ [infundatur] ante cibum, aut fint 0 T UTI 0 £ s. ««* «« ’& caro t|Jbca fine’ [ iure iniiirc. pingui cum micis. Signa humidg ventriculi intemperiei qug prgter na- luram cfl,contrariaeiu[demfuntficcitatL quamuis ve-vf^^OTiirioWEJ. t opropriefputi redundantia capitis humiditatemfigni ficet, ea tamen ratione & de ventriculi humi ditate tc*■ %otas calida ventriculi intemperiei leges ex Gal.li ®atur * llu'od ab hoctoti corpori alimentum fuggeritur, Cap.^4*Cap '*>4Y>med.& ^.defymp.cauf. Dubitant boc loco quifpiam quod fi ficcum, et humiditatis nimia expers capiti fub- C3p 7> de appetentia, an caloris vel frigiditatis indicium fit. minifiraretur, reddi ipfnm caput ficcius neeeße tffeu Gale.inappetentia coniunttam caufam calorem effe ait 10 alioquifputi redundantia non vcntricuUfiatum.fignifi* l.dcfympt.cauf. &fape alibi inappetentiam ex calore catjcd capitis: quum ea qua in ventre funt, nonferea- fieri promncial, vt etiam appetentiam nimiam ex fri- tu,vel fputatione,fed vomitione reijci oporteat:quod et giditate.xAuthor tamen Höher limitat Galeni fenten- alibi annotauimus. t\am,quum ait, [Et quandoque hac complexio propter r . T . „ ,, . 5~ fuam fuperfluitatem &c.] nempepriufquamex calida DeHniscomplexionumHomawt, qua fun^cum5»*- intemperie vires ventriculi profler nantur,dißolui ajfe- terta, Cap, 22. rit corpus ipfum plus iuHo ,&• propter ea vehementem _ . _ , appetitum fequi>Quareflatuendumabfolutenon eflap- 9mPlexionem^u^cftcummatcn^%ni“ petentium frigiditatem [equi, inappetentiam calorem neant vomitus & eru£tuatio, & a [ amaritu a B. cgeftioprc quum£ontra,& frigiditas,qu£nmiaefi,vt in [enibus, 20 do pwpric comitans ipfiim, & propter illud ] appetendi vim deSiruat.vt Gal. i.apb.fcribit,&calidi- q“odlPfi admifcetun& commtfcetur vnnx,m- tas dijfoluendo nimium (antequam proflernantur vi- n.fjt propter b [ necem tatem ] tianfeuntcm tei - caii<}itatcm. m;) appetentiam fummamfaciaj. minum, Et fubtilem quidem calidam virulenta Alialitera.cru- fignincant cumc [lenitate] ltomachinau(ea,oj: ditatem. Defigms malitia complexionis ficcx Homachi. taotdkitio, & fitis, & inflammatio, & quando « 0 recipit cibum groflum, patitur cum eo nautea. . Ignificant ipfam fitis vehemens, exficcatio Etadfummum, fi eft plurima, cum ea eftfem- ^ lingux fuperflua,fecundum conditiones pre per naafea, & fieft pauca, eft naufea apud cibu, didas in capitulo fignificationum, & attenua*' 30? ?*• rf lc^non inibibita,fed eft compre- „ r c o. heniam tundo ltomachi, quare non facit nau- tio coipons ,& aielacho ipfius fuperfaCtama feam Ouumanemifceturcum cibo <* Tcorruni fc.extenditun natura, & iuuamentum cum cibis humidis. leam.^uumqiie mucetur cun, emo, [ couum pitur] 111 (lomachopoc lpargitur,& peruemt viq; ad oseius,& facit naufcam.Sc quandoque figni- j * ^ -x ficat illa, quxcfüifa eft in f patio ltomachi, qux ^ T JL T IO 2^ £ S. Jlon jmbibitur,quod quando recipit, habens ea, P' 2°‘ aliquid ab ftcrfiuum, ficutaquam mellis & zuc- can,ducitipfumadc[eru6tuationem.] Etim-B.ftnfatk>n&. . _ . , bibitanonco^nofciturex parte eius, quod exit Sitis non eam duntaxat,qu£prater naturam efl,fed cum vomitu, & cgeftionc, imo ex reliquis fio;ni- ttiamnaturatem fucitatem /equitur.vnde <& Galc.lib. 40 fucationibusprsediftis, & cius radix eft naufea, «ap. 6o» Mt.med.dr hanc inter fignaftcci ventriculi reponit.Ha quoniam fignificat materiam proculdubio. Nä betvero bec femper quidem ficcitatem proximam fui {[ eft i conturbatio] tantum,tunc funt illic adhe f B.fubuerfio. caufam,remotam tamen etiam caliditatem. Vnde et de- rentia, & imbibitio materiei, & fignificat genus finiri fitis folet, quod appetentia fit frigidi & humidi, materiei fitis, & fitis fignificat aut caliditatem humidi quidem perfe,frigidi autem potius per accides, eius, aut falfedinem eius, aut nitrofiratem eius. Sequitur item hac, nonfolius uentriculi ,fcd & cordis Nam fi fedatur cum calida, tunc eft flegma fal* ac pulmonis caliditatem ficcitatem. atque vt dignofei Ium, & fi non fedatu r ea, tune eft materia eho* eap. 64- ^ac & diftingui debeat pete ex Gal.lib.art.med. lerica.Et cognofcitu r etiam iaporc oris aut cu 111 -0 eo, quod expellitur vomitu, quod fi aggregan-Defignis malitia complexionis kumidg. 5 turnaufea,&fitis, fignificant illud. Et finon eft Cap. 21. fitis, fignificat quod materia eft frigida. Et ex (1- 't gnificationibus aggregationis materie phlegma O Ignificant ipfam paruitas fitis, & terreri a ei- ticx plurima vifcofse, eft vt cadat appetitus, & O bis humidis,& impediri ab eis, &iuuamentu dilatetur pectus propter cibum plurimi nutricum minoratione cibi, & cum eis,qui ficci funt. menti: imo declinet ad illud, in quo funt acu itas Et fignificant ipfam multitudo fputi, & faliuae, & mordicatio. Quum ergo accipit illum, appa- aB.fccunditm. & filunt3 [ fecundum] famem fignificantcali- rctintlatio,6cextenfio,&nau{ea,&nonquiefcit b, -.B, ditatem cum humiditate b [ fecundum pluri- nificumeriiftuatione.&ex fignificationib. ag- nium.] Et quandoque funt ex caliditate fola. Et 6o gregationis materia; mala: in ftomacho, & qua; multoties quidem eft fuper os ftomachi homi- lcquuntur ipfum,eftg [ faltus] mirach, & quan- g Kh&gAtio, c B.madeüai- njs lmmiditasc [ infufiua;] & quoties habens doqueperducit epilepfiam , & melancholiam. eam comedit aliquid, meditatur quod fimoue- Etexfignificationibus, quod materia effufa'fit retur,moucrct. Et quandoque fit illud etiam ex melancholia,eft appetitus plurimus cum debiii- debilitate jftomachi, (edaftociantur ei fignifica- tatedigeftionis, & cum multitudine inflationis, tiones debilitatis prxdidx, & fit hoc fecundum & cum guefguefce, et folutione, & ex fignifica-h ß cttmhriu vacuitatem etiam,quamuisnon comedat: fed il tionibus, quod materia eft h [ fortis, ] eft folutip cat/onePcG mul lud eft apud comdfronem tantum. ventris,1 [ Sc vertigo cum multitudine ex capite titlldine eat^ defeen- rhlex capite ad dcfcenfus ad OS ftomachi; ] & Ctiam illud quod ^ ö ^ t / 0 ' •itomachum> & e cu-editur vomitu, & egeftione cx humoremu- i/.ucluSr colo. Et ex figmficatiombus. quod materia eft De morbis in compofitione uentriculi agit. Etfimb omacmm , lloccns fua ebullitione, eft litis vche- deehtfdem magnitudine&paruitatehicuerbafacit:no mens,cum defe&u amaritudinis, .aut aalfedinis 1 id tamen quod uentriculo magnitudo uel pamtas pr$- ore, & fenfibilitas rei quafi afcendcntis,& defee- ter primarium ortum pojjit accidere. ^4git & de obßru dentis cum humiditate fuperflua in ore, & capi- ffiionibus ad uentricidum attinentibus. Inter bas u.ao %c ftomachi,& inflammatio. cbHmftionis quainter uentricidum efl & iccur, inip- % yr 0 T <4 TI 0 NB s, fouidehcct mefarao,figna tradms , sopiofas ait &hu-midas alui egtflionesfiqui,cuius rei ratio exCal.elici«. turS.de comp.med,per Loc.ubi de hepatis affeßib. agit i Vbi ventricc,,- *' ^umvelcopda,pram qualitä~ nempc,quum nulla,aut exilis alimenti diftnbutio ad ie- tt infeTtatur^omiin «t,, id regerat quod male» cstr fiat,excerni per inteflina, quicquidfere alimenti aJ-„ Hur,%ac fiin it. ) ... . i, amtet, vomitio fequifo*- fumitur,necejfe eß, mde & fa&a a toto male nutritio, lepifin vero in emjubfl >ntia imicifue infixa materia & exficcato corpore adipfum ufque uentricidum attra eß, naufea f ilüm, mn eüam vomitus concitatur, quod üione,fitis concitatur,& naturali calore faflo imbecil- tefiatus efi Gal.i.de kc.aff. & alibi [ape. ita vt uomitio lior c,ob alimeti inopiam corpus ad bydropem feflinat. & naufea humoris ventriculum affligentis indicia fint • De obflruEhone quoque uenarum a uentriculo ad liene pat.non infeparabile, quando & fepenumcrb grauetur ex autboris noflrifententia primo libro cfl a fiam . De foliim,neq; in vomitum excitatur, Efl tamen indicium, obHrufiione inter uentyiculum .&cerebrum ait indidit quod magna ex parte certum tfl, flue vent riculi affeäü effe appetentiam imminutam atque hoc adfentiendi uim proprium fignificetyfiueper confenfum, nempe & fape- parcius uentriculo impartitam oh nemorum obflruäio- numeronon offen fi primaria ratione uentriculo,fed uel nem,eH deferendumf cerebro vel aha aliqua parte, vomendi adcÜ defideriu. Cap.7. Can.z. uerh humoYCS in ver‘tY€ exuberent, ut dignofeas f De modis uniutrfalibus curationum. Cap. 24. hic pulchre docet.Fide & Gal. 1 Aefympt.cauf. & 3. 50 Vratur ftomachus cum eis, qux bibuntur, S De fignificationibus nocumentorum flomachinon com* & cum epithematibus, & embrochis cum pkxionahum. Cap. 23, aquis,in quibus decoquuntur medicinse, «St linimentis, & vndionibus ex oleis ,& a [em plaftris] a g, m Ignificationcs quidem magnitudinis ftoma- factis cum ceris decoctis in aquis, in quibusde- chi fun t,vt fit ftomachus tokvansCibum plu- coquuntur mcdipnx.Scd b [epithemata] & em- b B.linu rimum, quum repletur.fcntit tunc adhxrcrc pla ftra siit meliora embrochis, embrocheenim vi leer a, & comprimi adinuicem. & quum eua- funt debilis imprcfUonis.Et fcias ap cura nialitig Äf B.commota cuatur,minuitÖLr,& dimittit vifcera quafifufpe complexionis,qiieacciditßomachoin vtnTque ia*a t [ ] Pattiitatis vc\ o ugniflea- 4Q qualitatibus a&iuis, facillima cfl: proptcrca quia b t B.& replear tioncs funt, vt non tolciet cibum plurimum^ fi facile inucnimus medicinas contrarias eis, vehe ?r' [ ] ante iaturitatcm:Et flgnificationes qui- mentis virtutis. Verum cura,qux accidit cx made m oppilation u m cade tium in ter hepar & flo- litia complexionis in v trifque qualitatibus pafli machum, funt humiditas egeftionis,& multitu- uis, eft difficillima, & proprie complexionisftc- do ipflns, & (itis, & paruitas fanguinis & altera- cx. Nam oppofitio cuiufque earum eftcumvir- tio coloris ad hydropicalem, & iccptio malitix; tute debilis impreflionis . Et fcias,quod fpatium difpofltionis cuius fortafle notius nomen efl ma quidem calefaciendi frigidum, cfl iicut fpatium c 1 ^cexia, ptia complexionis, aut c [ malitia habitudinis. ] infrigidandi calidum, fed timor in infrigidando Et ftgnmeationes oppilationum cadentium in- maior eft,prxeipuequum quxdam membra vi- ter flomachum&l]d£nem,funt paucitas appeti- - cinantia flomacho habeant malitiam completus cunimagn i tudine fplenis. V c ru m ftgn iri ca- xionis frigidae, aut debilitatem. Verum timor in tiones oppilationum cadentium inter floma- humedando & exficcando eflflmilis, quamuis chum & inteftina, funt accidentia ileos, & coli- fpatium humedandi fit longius. Et fcias, quod cx. Et (ignificationcs oppilation um cadentium quG xgritudines ftomachi funt ex materia, dein inter flomachum5& cerebrum, fun t paucitas ap de ambigua fit materia, tunc non eft quod ma- pctitus cum redificatione complexionis, & re- gis confepat ei quam hiera: quoniam ipfa eft ma manentia digeftionis cum difpoi itione fua,fi no gis adiuuäs virtutes medicinarum ad redifican- fuerit aliud,quod prohibeat,&paruitasfentien- dum ftomachum, & complendas operationes d B. Alia litera. dcgkitita mordicatiua,acuta valde,& non ac- eius ipfi proprias. Sed oportet vt non cures de yim fuper ipsu* C1^at bingultUS poft potum(1 [ dia pipereon , <& ca,quando eft malitia complexionis fine mate- ' potum vini] in ieiunio. Ventofitatis vero fignifi ria,quoniam ipfa nocet in calido, & ficco. Et in- cationes funt extenfio in flomacho,& lateribus, uenitur in frigidis quod eft tortius ea. Quumq,- & fubhypochondriis,& natatio cibi, & multitii euacuauens ftomachum ex humore eftlifb ad v do ventofitatis defccndentis, Se Cruduabilis. Et ipfum ab alio, conforta ipfum poft illud, vt noti fcias, quod quando inuenit fentiens inter fto- recipiat illum' humorem, & conftridioextremi ne Xteniiatl° machum,& hepar duritiem cum c [gracilitate.] tatum, & calefadio ipfarum,adiuuatin retinen c B Alialite tunc illud eft fignificatio indicans relblutioneni do illud, quod effunditur ad ipfum ab eis. & fy- Uem^r p natura rupus dcpapaucre eft c [ vehementis itiuamenti hibm. ad cf- ad effufionem materierum calidarum. Quod fi humorcft frigidus, tunc confortantia , qua; ne-ceffariafunt poftipsä, funt ficut maftix & troch. de rofminores, & menta ficca, & xyloaloes, & gariophylli,& qua; funtillis fimilia. Et fihumor eftcalidus,tuncarobob&troch. frigidi fa&iex rof &fpodio,& qua; funtfimiiia illis. Et ille, qui inuenitd [ durum,&gracile illud,quod ] eft inter ftomachum, & hepar, fecundum quod diximus,ponat cibos fuos, & medicinas fuas aquam : hordei, & gradiatur in bibendo ipfam quaque dieax.vfqueadxx. & vfquead centum fecundum longitudinem dici fui, v fquequo iit potes in bibendo ipfam vice vna, aut duab. & non approximetur medicina euacuatiua, neque phlebotomia. Troch.didtusad illud. Recipe mafti-cis,& troch. diarrhodö amborum an. drach.iij. karabe, & mentae ficcre, & marmacori ,& xyloaloes crudi omnium an.drach.ij. detur in potu cum vino antiquo, aut miua. & oportet, vt ad-; miniftretur in mundificatione ftomachi,& eius quod aggregatur in vacuitate eius,aut adhaeret, aut imbibitur,medicinae non pertranfeuntes fto machum, & vias proximas ftomacho abfq-, venis longinquis ab eo. Si autem non valet vice vna,iteretur: illud eft enim melius, quaeuacua-tio,quum non Iit neceftaria euacuatio. Et oportet vt attendas effe cgeftionis & vrinae in aegritudinibus ftomachi. Quumque videris eas iam incipere redificari,tunc iam incipit ftomachus re-dihcari. Et oportet vt non afferas in cu rationibus ftomachie [ aut] caliditatiseius, aliquid vehementis infrigidationis,(icut aquam vehemen tis frigoris, & proprie ineo * qui non confuetus • eft ea. Et non cuacues medicinas f [ folutiuas ] propter illud,quod in ipfo cftexfuperßuitatib. a ilypticis confcruantibus virtutem, propter illud qu odfcis. JL X.'K0 T 0 X;E s: Inter extrinfecapr^fidia,quce ajfetlibus uentriculi pro funt,malagmata irrigationibus,quas embrochas uo-cantyualidius agere ait; quod fane longiori mora afcrU lendum etl. Vidimus tamen nos,aliquos,quum diuturnis & malagmatibus & ceratis et odoratis faeculis cu rari nunquam potuißent, frequenti irrigatione a diutina uentriculi affeffionefuijfeperfanatos ,prafertim ex naturalium thermarum aquis, id in Lucenfibns & Cor-fennianis Italiae thermis feliciffimo euentu quotidie ob-/eruatur. Vnum hic de uentriculi intemperiebus, notat, quod & Gal.j.meth.aBiuas uocatas qualitatespafßuis facilius curan.fed ex attiuis, frigiditatem minori periculo curari quam caliditatem,quod & lib. i.fen q.doff. $.Efl tamen hac in re controuerfia,de qua, quia illic egi mus,hic filemus. De cura malitia complexionis frigida, & bumidain ftomacho. Cap. 25. TT T quum illic eft materia,tunc euacua fecun- dum quod fciuiftiin canone, & fi non eft multitudo materiei, tunc experimentatores habent viam in eo notam. In curatione quidem, quum materianoneftjtunccibant illum cum eis in quib.eft ftypticitas, & amaritudo, vt ex f c-cent cum ftypticitate fua,& calefaciant cu ama- ritudine fua. Et huius quidem generis eft vinum ponticum.Et ex medicinis,qua; bibuntur,medicina; abfinthiaies,&fyrupusabfinthijipfius,a-f- af B.&abfin-[ ] &medici-thium ¥fum* na; fafta; cumcy doni js. Sed exemplaftris, & epi-thematibus,& vn&ionib.emplaftrain quib. ponuntur medicina; flypticce bf [ ] ii- b t B-& aroma- cut ct[ ] amomum, & calamus aro ucx' , .. maticus,& fpica,& folium,& ladanum, & bdel- ^nuiblcadunt lium, & radixlilij, & balfamum, & oleum eius, & grana ipfius, & ftorax. Vnguenta autem funt cerata fa&a ex oleo maftidno, & oleo d [ de oli-Ä B-nar^lno* uis,] & oleo de cydonijs. Si autem non confert hxefumma, adminiftra cmplaftra rubificantia, & medicamen degummi ruta; fylucftris. Et ex emplaftrisconfortantibus eft vt fumantur croci,& fpica; Syive,& mafticis, & olei balla m i, omnium anaparsj.& mellis partes tres, & myrrhae alportata; a ciuitate Atrufulon partes trcs,gum-' mi albotim pars j.& s.euphorbij pars j. fiat ex eis emplaftrum,&e [vt] bibaturex eis parum per- eB.&. tranfit. Et iterum aliud. Recipe fto racis partes quatuor,cera; partem tertiam:medul 1 x ceruinx partesij.gummi albotim partem j. olei balfami partem j.& s.olei nardini partes ij. Et iterum fto-racis tertiam, medulla; ceruina; tres,aloes rubei iij.mafticis partes ij olei nardini viij.olei balfami ii j.cera; v.fiat ex eis ceratum. Illi vero, qui ratiocinatione vtuntur,incipiunt in primis cum exer 3 citio temperato, & adminiftrant cibum boni chymi,facilis digeftionis,a;qualis quantifatis,ad paruitatem aliquam declinantem,fecundii rae-iuram, qua digeratur: deindegradatur in hoc f f & jn admi-[adminidrandomedicinas pra*diclas, ] &qna; niltratione mc-curfu carum procedunt, ex clcduarijsaromati- dinnarumprecis calidis,cum squalitate quidem, »f [ B.aut fupr» ] fecundum quod exigit oppofitio Squalitatem, tegritudinis, ita vt commenfuretur complexio. Etexiftiselectuarijs funtdiapipereon, & diacy-' minum. Medicamen bonum. Recipe grarioru iuniperi, & gummi albotim, & piperisomnium ana. partem j. & myrrha; afportat® a ciuitate Atrufulon (&exiftim o, quod oportet vt finteu ea ftorax & fpicaeeltica) omnium ana.partcs ij. h [petrofelini.s.fcminisapij montani,] &fccifinh, B-PegÄ. amborumana medietatem partis,conficiantur mjn' cum quantitatefufticiente mellis. Et quando fri gus eft vehementius illo,tunc oportet vt in potu tribuantur omorufia,& fagzenea, & eft ex medi D cinis bonis ad omnes segritudines materiales hu mldas, & groflashumidas, & fyrupus fquilliti-cus,&eiusconfe(ftio. Recipe fquilla; mundata; incifte tres heminas, proijciantur in vafe de vitro , & orificium cooperiatur vafis, & dimittatur fex menfibus. ^ 'K \0 T T 1 0 S. ) I Illi uero qui ratione utuntur &c. &. lacaf [ ] acetofum vac- Gal.y.meth. Subdit deinceps infequentibus de reliquis bTcucurncris, cinum, & medullam b [citruli, ] & pifces recen- 10 ventriculi intemperiebus.pro quo vide Gal.y.meth. Vi c*p.5i&? tes proprie fedant inflammationem in ftoma- de&Taulumlib.i. Eft tamen hic dubitatio, quum de «p.6,;.-.... ... cho,& aqua frigida,& fruftusc [ recentes]& en- humida intemperie curanda agit: nempe exficcantibus "• _ dt'ßtoo' diuia,& cucumeres,d f [ ] diffccantibus,acijs ia quibus-caliditascfi&amari- ?'lu cuati.* °n^13r" & perfica,qu$ non funt vehementis aquofitatis, tudo,atquepotenti vino vtendum ait. *At Gde.j. meth. quare conuertantur ad choleram, & la&ucas, Sc & Taulus,quum humida fola intemperies efl,ftccantes caPT. c B.cum aceto. Jentes,& coriandrum humidum e [ & acetum ] cibos,talefqt{£ vt non calfaciant aut re frigerem,valide & Cucurbita, & qua: funtfimilia illis milia cum auxilia) i afferunt. id quod etiam ex affecit) ipfo indica- camphora, & fandalis, Sz rofis, fi illa neceflaria tur,nempe,quum humida fola curanda fit imtmperiesi funt. Et dantur eis in potu etiam troch. de fpo- non etiam vel calida vel frigida. verum (vt nos arbi- dio,& proprie quum eft illic folutio ventris cho 10 tramur )& fi vere in humida intemperie ea offerri in-Jefica,& oua coda in aceto, & lentes cum condi dicantur, qua, quum infic citate prguaieant, temperata mento granatorum,& cum fumachia, & condi tamen fint inter caliditatem & frigiditatem, fi tamen mento deagrefta, & carnesquas eis concedun- id fpettes,humiditatem a frigore foueri,{icuti& ficci- •t eyuj* funt carof [atahauic] & durari, & pulloru. tattma calore adiuuari,nempe, quum humidaintempe- Quod fi eorum caliditas non confequitur mor- vies innatum calorem obruat, refrigeret quodammodo, g B. ctrrs alfe- tificationem virtutis, tunc ciba eos frigidis grof- <& ficca eundem acutiorem reddat, non videtur temere mech thari, & fis,(icut«g [ infrigidatis pifcibus recentibus, 6c in- agi,fi cum ficcis calida in humida intemperie,prtfertim caris albatim. frigidatis ventribus, ] & omnibus, in quibus eft antiqua admifeeantur, fty pticitas etiam, & rob de papauere, & fyrupus eius conferunt ad hoc valde. Etex cis,quas confe 30 De cura malitia complexionis frigid?. Cap. 27. runteis,eft vaporatio cüinfrigidatiuis. Etquan« doque emplaftrantur eorum Aomachi cum ve- q I fuerit haec malitia complexionis leuis, (is fica inflataiamimpleta ex aqua frigida. Quum- »3 contentus in curatione eius trochilcis ro fatis, queemplamas rcomachum ex cmplaftris infri- jn quibus funtab/lnthium, Sc cinnamomum cu gidatiuisicauc tunc, ne velamen ex eis in frigide- decoctione cymini, Sc amrneos, decoctorum in tur, authepar tali infrigidatione, qua eoru ope- vafe vitri mundo. Sc ani meos quidem clt vehe- rationesnaturaleslxdantur.Multotiesenim ac- mentis iuuamentiin hoc, Sc quum cftfortioril- cidit inde nocumentum m anheUtu, &. frigus in la, tunc neceflär/um eft vti confectionibus cali- nepate. quod fi perceperis aliquid horum, tunc d\s,£o\:t\bus, 6c feminib.calidis, & diapipereon > fuccurreeicumoleo caiefado efFufo fuper lo- & theriaca magna, & mithridato cum vino, & cum, & emplaftra ipfum cum eo, öc pone loco fagzenea,& dyacimino,Sc omorufiaAa\^a\c\\a- „ . ( emplaftrorum,ea,qua2 bibuntur, dicon] & diamufco amato,& confedionib.dia- chun, ftomatichon. Et diaoUbanum iuuatiuum eft ad T jIT 10%-ES. hoc.vbi natura eftlenls. Et opottet,\t ad biben- dum dentur homini in deco&ione fpiccc,6c ma-c ali da intemperies frigidis prorfus curanda ett,& fticis, & lquinanthi, «Sc eorum# quas funtfimilia medicamentis, & cibis. In cibis tamen de eorum fub- illis, & zingiber conditum efi: iuuatiuum eis. Et Uantia distinguendum efi: ac, fi ventriculi caliditas cu etiam troch.rofacei cum equali menfura xyloa- eiufdem imbecillitate ad fu,tenuia & mollia funt exhi- - loes, & iterum diapipereon cum vino: na ipfum benda,qualia bic primo loco proponuntur, & frutius y vehemetercalefacitftomachum,<5cfigni(icatur & recentes pifces. fi vero cum robore calidior ventri. vltimitas fuas impreffionis per fingultü.& opor- culus fuerit, craffis frigidis vtendum erit, & paulo co- tet,vt vtantur affa,& pipere in cibisfuis. Ipfa.n. üu difficilioribus, Galeni exemplo 1. de loc. aff. nempe, funt plurimi iuuamenti in hoc. Et allia etia funt vt idem tcHatur ibidem & 1. de alim.facuit, qua mol- ex rebus, quas magis conferunt eis.Et ex oleis ni- caP-4* lior a funt,corrumpuntur. Dubitabit tamen hic quifpia, uatiuis inungendo (lomachum, funt oleum cha tum quod \Au\cennas de priori intemperie cum ventri. masmillinum,& oleum de alcanna, & oleum de culi imbecillitate agens, lentes exhibet, qua coffu diffi- lilio, & oleum mafticinum, pofito in ipfis adipe cilesfunt:tum,quod in valido,fed calidiori ventriculo ci gallinas, & fi indiget fuperfluitate virtutis, po- bariumdat ex carnepifeium. Ferum, quamuis lentes, nantur in ipfisammoniacum,& bdellium, ht fi fi cum earum iure & corticefumpferis, ventri laborem funt necefiaria fortiora iftis, tuncadminiftrcuir in coquendofaciant ob diuerfar um partiumfacultates, oleum Cofiinum,& oleumdeben,&oleum/am ^ ^. & fi eadem ob earum aflriftionem difficile ac tarde bacinum,&ex eis,quas inunguntur,liintb [Acuto].Iin; commeant;fi tamen illarum ius proicceris,& corticem fyrupus de lilio cü xiloaloes,] Sc nuiJcho7Scam- cum- detraxeris^qui coftu difficilior efi earum corpore, Hip- bra,& ex feminibus funt foeriugnreum, & ieme pocratis tefiimonio^.de rat. viB.in ac.faciles funt con- apij montani,& althc^,&quandoque pont/o ve coctu, non difficiles: quum & friabiles fint & cito eli- tofarum fuper ftomachum in doloribus frigidis xentur.poßunt ergo in calidiori intemperie exhiberi, jiiaximü affert iuiiainentu. & fcias,quoa ca.e a- ren 13:Iradt. I. - 705 £fio extremitatum perducit ad calefa&ionefto- flio cius,quod bibitur delate, aut aqua hordei: jnachi ex proximo» Se fcitur iilud ex erutiuatione ei us,& let i irate vi ^ fcerum.Dcinde redeatu r P0U4 aut 5. horas, 6c pe curamaU complexionis bumidx, Cap. 28. balneetur. c [poftca inungantur membra eius G B*Aiiaiiterar cum facilitate vtexficcetur aquoijtasejffufa in b^eentl,fmein- CVraturcum exficcatiuis,& inciduis, & eis, cis.]Siautem fuerit confu etiisbalneo,balneetur ceturaquo^1/ a D ^ in quibus funta [ caliditas] & amaritudo , vice tertia:Ec fi fuerit rectius,vrfit contentus dua £ %cifltla non a D'*cmt*s' poftquam cis admifeentur res pontica::& opor^- bus vicibus, addatur in horis interpofitis inter "ia^ralis* & ac- tetvt vtatur vino forti parumpen&fintcibiex- duas balneationeseius,fecundum quodd [di&a a^naturaS" ficcatiui ficut illi,qui iunt in patella, & affati, & io eft eius expofitio,vt iit quies integra. ] Quod fi liahtera.cum' minoretur potus aqure.& trochifci rofacei cum declinat ad lac,detur ei inpotufeciido^finö, «k°>vt conitipe rofis recentibus conferunt complexioni humi- detur ei in potu aqua hordeixuius artificium eft bSit?In ew^1™ da: in ftomacho.Et ex eis quidem, qua: rcmouet bonum,& lapiens:& eft illa,cuius aqua multipli 4 B.&fLhpfuni humiditatem fiomachi,eft,vt bulliantur ^.i.ani catur,deinde decoquitur tam diu,donec mino- qmefcerequie- ft>& 3.1.feminis foeniculi in aqua,& colentur fu returaquaeius . Et cibetur pane fu rni fa&o ex £Ginte&ra* . . perv.^.b [zuccaiirof.j difloluti digitis. fermento,& l’ale,bene cocto,depifeibus aradra- BB. geiengibm. da»& alis volucrum leniü carnium,mollium,& e [tefticulisgallorumleuium ca.rniüimpingua- eB. Alialkera. Ve cura mala complexionis ftccx,& de heffica ftoma- torum ] cum lade,& prohibe ei vifcofa,& dura, & §alIls caftra- chi. Cap, 29. 20 &grofla.Et fi fuerint multi nutrimenti,elige ex jLnSf118 eis,quae cupi multitudine fui n utri met i fun t ve- f B.fubcis.5* ' : ;r;h: . locis digeftionis/[ facilis ] chymi,& humidi. Et HOrum curatio curationi hedicce proxima fummafit tant£ quantitatis,qua:non grauer,ne exiftit .Htec enim agritudo eft quadam he- que extentionem faciat plui imam. V erum mi - cticaftomachi.Quiimergoconfirmatur,cura- norationeceflariaeftinhuiufmodi, &necefta- tionem omnino non fufcipit,& nequeeftpofli- rium eft in potu tribuere ei vinum fubtiie, decli* bile vt occupatio fit ad humedandum ipfum fo ue ad ftypticitatem,parum tolerans commeftio lummodo , imo humedatio eius nou fit nifi cu nem propter aquofitatem fuam.Ipfum enim fa communitate corporis.Et ex^humcdatione igi- cit penetrare cibum,& viuificat virtutem, & ex- tur lftorum,eft eorum balncatioj&feftioipforu 30 cuiat a potu aqua: frigida:g [facientis irafei vel gB.nocetm’5. in tina,& eorum iteratio ad balneum fecüdum triftan j fuotrigore:& fit eius fumma tanta, nc° fummam ficcitatis. Et quandoque neceftarium natet fuper ftomachum,& ne faciat rugitum,& facit fuperfluitasficcitatis,qua: eft in eis, vtnon fit eius cibatio fecunda,quum i am primus inte- concedatur eis ambulatio ad balneum, & rccef- gredigeftuseft,& feparetuveius cibus,quantum fiisabeofimodeferanturad ipfum,& abeo, fu- pofiibiledhSc iit cibus leuis, vtnon confequa- pc r aliquid,quod conferuet,ne refoluat eos nio- tur [cibus aus cibum h t [ tus,St ne refudet illud,quod fumpfcnitex tina . ] indigeftum Sitquehoc regimen eius h t B.prsceden Et quoniam balneum eft mollißcatiuum virtu aliquibus diebus. Quumque melioratur parum.£em* tisjtüc oportet ne approximet ei,quod refoluat, per,addatur in exercitio, & fricatione,& cibo. ( & duplicetur illud.Etoportet vtfitbalneatioeo 40 Quum autemfanitati approximat, abfeindatur rum iubmerfio ipforum in tina & non eft ei ne kiit hordei,& ponantur loco hordei vno die,aut celTarius aer balnefEt oportet vt fit aqua tina: te duobus,forbitiones fafta: ex candarufio:& adda peratadcilicet inter illam ex qua fit horripilatio, tur ei cibus ex eis,quibus vti confueuit,& incipia Se inter mordicantem. Et ad vltimum oportet, tur a pedibus,St extremitatibus,& carnibus aui- vt non patiat u r ab ea,imo delectet, St humedet um mollibus, ipfum & amplificetporos.Etoportet, vt fit fpa-tium balneationis eius, vfque dum a [ perfeue-attiuneftat. rat,] & inflatur,& augmetatur corpus eius,ante De curafrigid£&ficcg complexionis. Cap. 30. quam incipiat detumefeere. Et oportet, vt qüü de balneo egreditur,quiefeat paululum, deinde 50 in potu fumat ex Jadibusfubtilibus,aut lac mu- /"VVod fi complexio eft frigida & ficca, tunc liebre,aut lac afininum,aut lac caprinum Et me V^egefrigidam ficut regis ficcam, &quonia liusex eoeft,vtfitfudum exmammilla,autaf- eius regimen non eft ei, nili cum calefacientib. feraturlachora, qua mulgetur, & bibat ipfum tunc aliena mea,quae add üt in ficcita te, propter antequam patiatur ab aereomnino. Et vt fit il- refolutionem fuam, aut propter ftypticitatem Iud,cuiuslacbibjrur,iamcibatum tanta quan- fortem inipfis,& euaporationesquidem af [ titate,quantum digerat.& fit vfum exercitio an ] af te ipfum aquali,& vt non fit fu t® De cura complexionis calida & humida. Cap. 3 2. a f B- & raritatis ftomachi. de c}vdonijs. Bj? cura malitia complexionis fiomachi cum materia, & cura oppilationiM [ Cap. b B. imbibita vel exuccata. c B.imbebitat OPortet, vt cognofcas difpofitionem mate-riei in ftomacho,anb [exuccas] ficut exue cat fp ^ngia aquam. Aut fit imbibita, fub mer-*a, ücut imbibitur pannus tin&urac [ vifcofa] & galia,& fuccus agreftae,& ramih alhaulalic, ] h B.ajhauie;-& olea ficut oleum rof. Calida vero ex eis funt habentia difpofitionem contrariam prtfdi&is, ficut myrrha , & crocus, aloes, & maftix & abfinthium, &olibanum > & zingiber & fpica, i fedolea funt ficut neridem , & oleum de l [li-lio.] & multoties quidem eft caufa aggregatio-nis materiei in ftomacho retentio euacuatio* num mundificantium ipfum,non efiiifio ad ip-fum,& in huiufmodi quidem oportet, vteua-cues illud,quod aggregatum eft,&aperias parte curliiseius,& facias ipfum declinare a ftomacho ad ipfam,<5t neq, educatur ex ftomacho humor, ni/I nifi ad partem declinationis ipfius in euacuatio* thij quoniam eft vltima, & expertum eft diacy- ncSiautem ambiguus fit,educ natantem,qui fe doniten huiufmodi . Rec. Cydoniorum afla- quituros,cum vomitu,& illum quieftei contra torum in mafla quantitatem trium vnc. & cro- rius,cum folutione. Quod fi humor eft imbibi- ci,& abfinthii,amborum an.™ ] drach. 2.] ScsSc tijs,infrans,&fioneftnififubriiisineftentiafua> olei arborisniafticis & oleidecydonijs8.n [dar darcha tuncmelius quo curatur, eft: aloes, & ablutum kimie ] conficiantur cum vino odorifero,& ad- a BaarK reftius eft ad confortädum, Sc non ablutum ad miniftrentur. confortan t enim ftomachum,qui r Cmcjr‘ ^ purgandum . Nam quum abluitur,debilitatur eft: cum hoc modo, & prohibet ipfum recipere ciuseuacuatio,&mundificatio ipfius, & hiera humores calidos . Et ex eis, qua: experta funt conuenientior eft ambob.propter illud, quod in *0 etiam, eft vt fumantur abfinthij drach. lo.cin-iplaeft de lpcciebus reftificantibus, Sc adiuuan- namomi drach. s.xylobalfami, fpicx,amborum tibus,& prohibentibus a nocentibus,& proprie an.drach. ?.foliorum rofi recentium drach 3. xy • pura,non permifta cum meile.Gommifta enim loaloes,mafticis amborum an.drach. 1 coquan- cum meile, quamuisfit -plurimae folutionis ex tur in aqua multa, vfqucquo redeat ad paruita- modis diuerfis,quoniam eft plurimü remanens tem,fad quantitatem librx i.aut minus, & co- in ftomachojtamen eius confortatio eft minor, lctur,& infundatur in ipfo aloes, cuius potio fit quoniam mei frangit de fortitudine aliquid in quantitas vnc. 1. omni die, vfquequo appareat confortando,& purgando,qux ambo fimul per ianitas,& fi humor eft:eftufus,non adhxrens ei, quiruntur,& oportet,vt quando bibitur,vtinte neque grofllis, iuuatur vomitu fafto aqua ra- K tB, parSncr. tio ^ P°^ ambulare,* f [ ' ao phani, & oxymelle, Sc aqua mellis', Sc aqua hor ] dei permifta cum oxymelle calido,Sc qux proce & non oportet,vtalterer propteripfam,regime dunt curlueorum ex eis , qux faciunt vomere fuum,& quandoque rcmouetur egritudo potio lcuibus, Sc quandoque fufticit aqua calida fola, ne vna ex hiera. & fi fuerit illic calus appetitus, aut cum oleo calido lolo, aut cum oxymelle cü aut naufea,ponatur loco croci in hiera, rofxru- aqua calida lola . Etaqua quidem calida cum bex. Et quando inuen it ur calid i tas inflm mata meile pauco lauat materiam Sc quandoque ex- non adminiftretur hiera,quoniam ipfa quando pellit eam natura cum vomitu , Sc quandoque que addit in malitia cöplcxionis,& proprie quä- deducit eam ad inferiora . Et quandoque cu- lt B. & non fit do exiftimatur,quodfn illic materia.lt [ ratur huiufmodi materia cum folutione ven- fibi materia, & ] hieraeft medici 3° tris etiam, cum eis quae diximus, fi ex vomitu in iuuima. na magis conferens humoribus cholericis in fto non prouenit illud , quod quxritur, aut eft ad macho,& proprie cum decoftione abfinthij.De profundum ftomachi magis decliuis. Et quado feriptio hierxadhunc modum leuis. Recipe fto- voluerisfoluere ventrem cum hiera in huiufino, jis fquinathi,& xylobalfami, Sc a flari, Sc cinna- di materia dabis in potu poli balneum in dic an rnomi,omnium ana partem 1. Sc aloes partes 6. teccdenteaquam hordei. Et quandoquecft hu- Sc quando non quxritur in ipfa fortitudo cua- mor hic mordicatiuus paucus, & eft tunc admi- (- cuationisy imo mundi fica tio xqualis ponatur niftratio fauic hordei cum aqua granatorum 0 B.nocumen- pondus omnis medicinx pars 1 Sc s. Et ex pilulis auferens granatorum os ftomachi,quare non recipit ip-farum medietas drach.öc conficiantur cum fuc- lum.Si autem humor eft groflus,tunc rectius eft coendiuix, Sc dyacidoniten folutiuum fa£tum Yt incidatur, Sc fubtilietur cum potionibus in- ex cidoni)s,& zuccaro,Sc fcammonea, & quädo cifiuis,&. fubtiliatiuis.Et medicinxquidem inci P B-aichfiiatni- que fufticit vt in potu detur danic fcammonex fiux funt,ficut oxymel, Sc p [ alcagauic] Sc lyna in tribus vnc. la&is acetofi , colati a butyro fuo pis,<3c capparis,Sc oliux,& cum emplaftris Sc fiub aichiuamemcfc *. dimifti vna hora, donec bona fiat eorum com- tilitatiuis, deinde educatur folutione ventris cu miftio, &geleniabinfolutiuum eft maximi iu- eis, qux educunt huiufmodi. Quod fi admini- ;v uamentiinhoc,&fimftiterfumuftenx,&pro- ftretur vomitu, deinde vetrisfol utio,erit reftius, priead cholericam1&deco&io abfinthij,& pru- Sc fi eft inobediens, quin non eradicetur, tunc norum, Sc tamarindorum, Sc fyrupus rolaeeus oportet vt facias vomere cum eis, qux funt for fblutiuus,6e proprie in xftate, Sc fimiliter aqua tiora,ficutdecodio nucis vomicx,5cfinapis,dc cafei cuili myrobalanis, & fcammonea pauca, piperis. Medicamen faciens vomere phlegma, q B.medulla, aut aloe,fi eft volfitas vteuacuet materiam eho *1 (mucillago ] carthami difloluatur cu m aqua lericam. Medicamen Gal.bonum.Recipe abfin- aneti contriti,& proficiatur fuper ipfum oleum thiiromanidrachy.&rof.rubearum fanarum laurinum,&deturinpotuinfirmo , &mitta- drach. 20 decoquantur in lib.duab.aqux, donec turin ore ipfius penna , deeuomar curaca , 5c remaneat medietasiib. deinde potetur ficut eft, quando muudificatur ftomachus, tunc admi- aut cum zuccaro pauco,& aloes quidem eft con niftrenturea, quxxquant complexionem, Sc u^niens ineuacuationibusftomachi,&fcammo calefaciunt ipfum cum fubtilitate , vt non ge- nea eft nociua ftomacho,&immica ei. N011 er- 0 neretur vicealia,& quando vis loluere ventrem 2:0 audeas date ipfam, nifiquum neceftitas ad- in huiuhnodimateria,dabis ei ad potandü vno Alialiten. eft & in huiufmodi quidem materijs, confert die anteipfam1 [poft balneum] aquam ciceris, r-——B. phlebotomia,q uando illic eft repletio,vtmouea & oportet vt adminiftres eis illud multoties , <5c tur humor ad venas, s columboru. enim pullorum columbinorum funt tarda: di-A!ia 1.,tcra * & ^eftionis, & longa: morae in ftomacho , Sc fcias colum inorum. qUOC[ fahane eft exficcatiua ftomachi, exficcati- vicibus,& non grauabunt ftomachum. Et non impleantur vino fubito. Neque moueatur poft cibum,& potum neque bibat fuper cibum . Et fit illud,quod bibit vinum forte, vetus,ad aliqua tulam declinansb [ ftypticitatem, ] Sc alfumant bB.pontidtati, ipfum paulatim paula tim. Cura autem oppilationum euenientium in meatibus propinquis ftomachi,qui funt ad ipfum, aut in ipfo, ficut meatus,qui funt ex iplb ad fplenem, aut ex ipfo ua fuperfluitatum omnium humidarum, Sc a- 30 ad hepar, eft adhibere aperitma ficut hieram, Sc qua ferri mineralis>aut inquaextinguiturferrü oUfinfi-in.m a*. «k.i,•*<■;/%_ minerale,aut in qua extinguiturferrum ignitu. mulroties, eftiuuatjua ftomachi humidioris, Sc ox y mei fquilliticum eft vehemen tis w uam en ti, Sc diacydonitenpurum cflbonum materijs calidis Sc illud quod eft eum pipere, & zingibere, materijs groflis,frigidis,& eft eius defcriptio.Re cipc fuca cydoniorum aquofovum,parum pon ticorum,pa rte 1 .mellis ad infrigidatum,&: zuc abfinthium. Verum de curationibus obuiatk> nis, Sc percuflionis & cafus fuper ftomachum , funt troehifci didi in antidotario, in quibus siit Kanihcjöc meJilofnm.Emplaftrum iuuatiuum ad hoc. Recipe pomorum de Sceni coäonim, dißblutonim in dccodionc,contntorum valde pondus ?.c [ i.] conficiantur cum dccima fui de, ladano Sc toC.3.8 .Sc aloess.d.conficiantur ora- ta, nla cum duobus fuccis, f. buglofix, Sc foliorum cari ad calefadtum,partem i.& aceti boni fortis, 4° cuprefli,6c mifceatur cum co oleum de lilio, 6c fcilicct aceti vini partem mediam,pr^paretur fu tepidetur , Seligetur fuper ü.on\2icVvumdiebus per ignem lentum,& reponatur.Quod fivolun- aliquibus, tas ade(l,vt fit maioris fortitudinis, ad infrigida* tum ponantur in ipfo zingiber, & piper , &ex cis , quee conferunt ad refoluendum materias grofias ex ftomacho, effcamplexariinfantem , cjiiinon polluitur,fed eft proximus ad hoc, fine velamine,& quandoque aggregantur in ftomacho duo humores contrarii,&eft ille,qui eft im ^ 'K'KO T T I 0 S. Habes de curatione ventriculi intemperier um cur» materia hac fere omnia ex Galq.meth. & 6. de tu. [an, itemque ex Vaulolib.i. Dubitare tamen licet^cjmm hie caP,!I rapaffim a Gal.probetHr,vbiintemperies cum materia cap‘7 bibitus,verbi ‘n*atia,CK fubtili cholerico, & eflu- 50 ventriculum affligat^uanam ratione ventriculi humo fus in concauitate ex groffo,oportet ergo, vt in-tentio fit in^o, qui eft maioris nocunicnti , Sc quando humor impedienseft calidus,mordica-tiuus,ex quo accidunt fyncopis,& fpafmus, tue rege ipfum cum eo , quod diximus in capitulo fyncopis,5c primum, quo oportet, vt ei fuccur-ras,eft facere ipfum forbere aquam tepidam.Na qiium ipfi per eam euomunt humores1 uos,feda tur illud quod habent,& fi humor nocens effu res expurget . Id certe quod in tota hiera compofitio-neprapollet,eflaloe,(]uam hic exigui momenti ejfe te flatur, folam bilem educit . %At ventriculus pituita prafertim fcatet, cuius lacuna eft,non bile, prafertim-que fi fluxio a capite fuerit^quo in cafu hieram, tamenip fam commendat . .Ad hac tamen . <&•fi aloes bilem pr^fertim educit, non pituitam : ipfo, tamen etiam te* nuem pituitam trahit affirmate Mefue> quodfifeorfm forte non fecitjfacere tamen ajjaroydnnamomo yfpic£ fus eft melancholicus, tunc conferunt ei deco - & c£teris ijspotefl}ex quib.hiera conficitur, quum & - £fcio calamenthi cum meile, Sc decoctioepithy-mi,& calamenthi campeftris.Et ex eis,quae valet ad hoc,eft vt conficiantur alumen, Sc calcadis, Sc xs vftum cum meile, Sc ponantur fuper ftomachum , & oportet vt ponatur fuper ftoma» chos eorum in horis prauitatis aegritudinis fpon gia infufa in aceto calido valde» Qutunque hu- afarumpurgatoria vi prgditum fit,vt Diofcorides li. t. cap.;. & caleri teßantur .cinnamomum ac c ater a attenuante facultate maxime pradita fint. quorum vipituitofos et humores tenuiores redditos extrahere aloepotejl.Fnde & Gal.i.decomp. med'per loc. hier am folam exhibuit redüdantepituitofo humore.&8.eiufdem,&fi biliofts prafertim humoribus confert, omnibus, tamen vitiatis ytpntrL cap.n Bap.ia* Com ,zii] Ventriculum humoribus expurgare docet. Sed ambiget]| uifuapte natura eflpraditus,adeo cxafite aliquando fen rurfum quifpiam de hiera cum meile admtfla,quam hoc tit,ut a quo uisnifitemperatiffimo cibo ofiendatur.Gal. C3f'13* authorplurima jolutionis ejfe affirmat.Cuius tamen co 7.me th.magnifaciendum eum eß'efcopum affirmat, qui trariumyfuaduertimus,&ratio docet,nepe quit aloes exfentiendiacutiefumitur,uiriumgratia, quxmaxime uis retundatur.Pnde & fi hieram fimplicem ex melle], dißblmmtur,pr opter eaquem his ncque confertim, neq; qua etiam nunc vtimur,drachmarum duarum vel triü IO femel uacuantibus duxilijs medendumeffie ait,fed tuto pondere exhibeas,nihil educes, quum eadem & minor & in tempore.luxe ergo Iduic.in uentriculo, qui ob cxa etiam menfura hiera fpecierum abfque meile abunde fa fiiorem fenfum a minima quauis intemperata relxdltur tiat,C ater um, cernulatur author uoUer Gal j.meth.vbi ea proponit,qua Stupidiorem fenfitm reddunt.iurcuero hieram ex meile magis quidem aluum deijcere,minus ue & bxcleuiapropomt,quod uentriculum,qui frigida fub ro vetriculum probor are docuit.^es ergo ita habet.Sied, ßantia confiat,ualidionbus flupefacientibus ad extre- dem hitrx rtäfuram,&feorfum & eum meile exhibeas Wttm difcrimcn duci facile efl. non folum non retundetur hiers uis ex meile,imo copio fius educet,quod mei ah fler genti facultate prgditum efl. +At qup noflra tempeflate paratur ex meile, imbecillior De regimine eius, cuius Stomachus paruus efl. infoluendo efl,quod impari menfura exhibetur, & mei- 20 Capi 35. lis copia nimio intermllo bierg menfura exfuperat.Vnu adhuc fer ibit quod ambigmmmdetur, quii ait [Et qua Portet, vt fit cibus eius ex eis, quss funt in do uolueris foluere nentrem cum hiera &c. ] nempe an pauca quantitate>multi nutrimenti. te hierg exhibitionem}ubi in uniris cakitate uitiofa ma 3 f [ teria fle, nequeuifeida, nequecrqffa,balneas proponit. ] atß‘a“t cibus •At balneas Gal.$.d€tu6n.fanita.&alibi,tutum non ef b [& fint ex rebus conuenientibusftomacho. ] bustriStqlu fe aitprg(idiü,mfi antea euacuato corpor e.jlddeqmd, Cibi autem magis conuenientes ei, funtilli, in tuorvtfuppleat quum balneum (fimodo quidpiam ab eo txptüandum quibus funt ftypticitas, & amaritudo f ne acui- Ioc° cius> llu.od prgfidium efl) in hoc cafu id folum agat,quod attenuat, tatc,& mordicatione .Ef fani quidem imiantur vn^aut^uabus difcutitque, fi materia uentriculo contenta ndque uifei- 30 in confortatione fuorum ftomachorum cum vicibus in ftoir a da,neque craffa eÜ,m ait author, certe balnea fruflra ftypticis.In febrientibus vero non oportet, vt fu cho temperato. ut in ufum ueniant,neceffe efl.sanbpaulo difficilior uide perfluat in hocc f [ ] cum b B* capitulum tur Imius loci explicatio,cer cumque esc,ni fi attenuatio eis, in quibus eft fty pticitas vehemens, quoniam o* nis gratia ante pharmacum balneas no eße opportunas. illud exficca t ora ftomachorum fuorum exfic- macho.1** °" JLt prater materi#praparationem,ad reffib obeundam catione nociua,quare oportet vtin eis cum faci- c t B.&. ■ uacuationem,paranda etia uia funt,ut Galenus 2» aph. litate adminiftrentur,d [ quoniam ] neceflaria d B.quando, faretur aero e&perquam commode balneo ( prafertim fant.Etcx cibis quidem conuenientibus ftoma- qmdin folo ipfo ucntriculo,nen in corporis ambitu cru- cho,lunantibus ad debilitatem ipfms, fccCidutn di humores affluunt) quum id & aperire & mteflinaqo quod teftatur GaJ. funt pelles intrinfccx ven* etiam mollirepoffit,idquodmaximiademcuationes fu trium gallinarum,& dimiftio coitus cofcrt eius Suras commodi efl. in confortando ftomachum valde. Et ex regimf ne conuenienti pluribus ftomachis, eft vti vomi De cura eius, quiUditur fortitudine fenf is f ni^ tu in menfe bis,ita vt non congregetur in ftoma ftomachi. Cap. 34. * cho humor phlegmaticus. Et facilior vomitus eft ille, qui fit cum raphano, & pifeibus come-✓"XVum fuperfiuit illud,no eft excufatio,quin ftis,expe£lando donec fit fitis valde, & bibendo V^adminiftrentutnarcotica cum facilitate . poftipfamfyrupum acetofum mellinum, aut £toportet , vt fint cibi eius illi, qui ingroftant z uccarinum cum aqua calida,&euomendo.Et ianguinem,ficutiili, qui fiunt de frumento co- 5° no oportet,vt fupra illud addatur,quoniam co -öo cum multa aqua, & carnes vaccinae vfque- fuefeet natura eiicere fuperfluitates ad ftoma-q[uofitneceflariu vtinarcoticis.Etfiillud,quod chum,&fciasquod vomitusfacilisleuis fine la- mocet,fuerit calidum, tunc oportebit, vt partes bore,& nonfrequens,in hora necefiitatis eft ma ilomaclii mundificentur, cum hiera multoties, ximiiuuamenti.Etex regimine conucnietc plu-Sc vt non tardetur cibus eius,imo oportet in hu ribus ftomachis eft, vt finteontenti cibo vna vi- jufinodi,vt cibentur in principio famis ipforum ce pr^ter quod repleantur in illa vicc.De foluti- pane cum robub fruduum aucinfuio in aqua uis vero,couenietiora eis funt aloes,&abfinthi; frigida Scaqua rof.Sc quandoque infunditur in herba,non fuccus eius, quoniam fuccus fepara- vino niifto infrigidato; illud enim confortat qs tus eft a ftypticitate reten ta in herba.& quando- ifomachietiam.Etfiillad quod Ixdit, fuerit fri- que iuuatur ftomachus ex acceptione e[paflula gidum,tunc plurimum,quod eis accidet,non ac rum ] in fecunda menfa,propter illud, quod in carum dulaunf cidctnifi tremor & fpafmus,quare oportebit, vt eis eft de abfterfione cequali.& ipfie quidem funt eorum ftomachi confortentur cum vino ftypti. cx eis,qu$ fedan t mordicationem paruam, quse co,Sc cum medicinis aromaticis ftvpticis, fubti- accidit ftomacho, fua abfterfione]. Magna vero liatiuis,& euacuetur humor,qui eft in eis. mordicatio indiget fortiori illis. Et grana myrti conferunt ftomacho,& capparis praeparata etia, jt ‘Hm'H. 0 T jl T 1 0 KTE $. & ex oleribus,laduca ftomacho,qui ad calidita- tem eft decliuis.Et fimiliter fumus terra:,& apift Sentiendiproflantia uirtus corporis efl,non nithm; cömunis iuuamenti. & fimiliter meta,<3c enu qua tamen nonnumquam affeffius prater naturam ratio ^ condita cum aceto.& ex eis,qua? coueniut fto nem habet,ut de dolore capitis alibi diftum efi. Pentri- ciacho fua proprietate,& conferunt f meri etia , . culus,quia neruorum copia effluit, & infigni fentiendi cft lapis,qui dicitur f[coralliis,] quum fuipendf jfß.iafpis * AvIG Yy 3 tui> ? Cap, s« 7I0 Liber tertius. <• «MM-nvimet ftomacho,aut fumitur tet pars eius,& refidcat pars eius propter fiiä di- ex eo /ufpenforiuni Qiylitcr ergo cum ingredi uerfitatem in leuitatej>auedinc.&diucrfita exeo luipcmon ^,t bibitur exeo medie- te motuum vcntofitatumeuenientium m ipfo-, tur in confeüiombus, aut wb.iui & requirit vomitum, &folutionem ventrisfi- tasdrach. i. mul.Et fcias,quod prohibitio fecis,& vcntofita* j'M'NOT^TtO'KE S. tis,eft maximi nocumenti.Quandoque eriim a- ^ ^ ^ fcenditpropterilludfxxexreuolutioneadreuo n f aul Clbi ventriculo apti fint.Tnvmuerfumque lutione ad fuperiora, donec redit ad ftomachü, nZnendlt aHrwtfntes,&amaros, mordicationis & & impedit nocumento maximo,& moucntur* c B. ^ ‘imonia expertes. jLt fi rem diligenter perpendas, io [ cx eoea,quaelunt] ficut ileos,& acckiuntcon tur. "!omnibus tamen ventriculi tempcricbus aflnngentia no turbatio,& cafusappetitus» & ventofitas etiam conueniunt. luduntur enim quibusbumida intemperies quandoque afcenditad ftomachum,&cieuatur tu frigiditate cfi,aflnngentibus,pr#fertim fi frigida hdc vapor ipfius ad cerebrum,& nocet vehementer, fint (vtferb aflringentia funt) quod GaL8.de cop.med. öc corrüpit ii lud,quod in ftomacno eft. Et fcias, ter loca,minus etiam fi Jrigida & ficca intemperies ml quod omne,quod ftypticitatem 116 habet,exfuc frigida & craßa in ventriculo materia efl,aßr ingentia, cis proprie,& ex alijs,communi ter eft mam uo- videbtur conuenire.l\effetamen quafi communis viÜus inacho.Et omnia olea mollificant floniachum, infiitutio hac proponitur,quod\vt Gal. ait loco iam cita- & quod ex eis eft magis conueniens & magis fa- to,plurima hominibus intemperies ex redundantia ku~ mun,eft oleum de oIiuis,& oleum de nucibus,& morum magis quam ex inopia fiunt , propter ea re 20 oleum de phiilicis Et ex medicinis,& cibis ftoma ficcantia plerofque magis innant, reficcantia inquam, cho magis npciuis fecundum plurimum, iunt uel afir ingentia,uel difcutientia. prgfertim uero aftrin- grana pini & fe!k,&d [ aibedanigi,& napi] non d B.albij^ gentia,quodbxc dum particulam cui adh&rent,contra- diflclutiin deco£lione, & acetoia &attripli.ccs, hunt in fe ipfam,eam ualidiorem reddunt.^dbHinet ue- & c [ bliti,] nifi cum aceto,& almun>& oleo . Et ma^Ci kl' ro autbor nofter in febricitantibus ab ijs,qua excelleter cx iftisfunt fcenugreCum,&; liiamu ni, quoniam afiringant,ob exficcationem quam neretur ,nein os uen ambo debilitant ftomachum,& lac eft nociuum Iriculi inducatur. ^Addepropter obfiruttionis metum, ftomacho ? öc fimiliter medullae, & cerebella,& quho&4» queanimadmrtendum efl,quod Hipp.i.dedi$ta admo- fatietas,velinedia magis/itfanitatimote^rt^facilepvo- _ net,femel in die cibu capere,attenuaty&ficcat3&aluu nunciatut non efi Hipp.ö.devulg.morb.fe&.q.fummum Aex>zz’ fiflitypropterea quod per animf. caliditatem humiditas effe ait fani tatis fiudium nonfatiari cibis, & impigmm ex ventre9&carne confumitur. eße ad labores, ex qno yirnulti inediam fatietatiprafe- Aph.j, vmt.Jlt quum idem Hipp.i.aph.viffum in fanis & £-De rebus,quarum ufu noceturßomachus, & intcßina i gvü* periculofum eßeüatuat, qui tenuis exquifttufque Cap, 36. admodum efi, non abfolute pr&ferenda inedia videtur. prafsrtim quod ad ventriculi ipfius fanitatem facitt qui SCias,quöd plures aegritudines in ftomacho fe &fi vbi multa exhibeas alimenta non reBe concoquit, ,i WVUUi„ quuntur 3 [ i'atietatem naufeatiuam.] Aliena 5 0 ipfe tamen nutritur,& ciborum multitudini aßuefät,ut ergo eam,6c aliena cauiam eius ex cibis in quan fi poftmodum, per breue etiam temporis fpatium a cibi titate eorum,& qualitate eorum , & qui funt in^ multitudine abfiineas,ad fanitatem redeat,id, quod vbi confueti,& ex aeribus,& ex aquis prohibentibus ex inedia contabuitjpcrare fere no licet.quod etiam in digeftionem bonam . Et ex rebus magis in imi' caufafuit,vt Gal.'j.meth.ficcitatem longius tempus po- cis ftomacho eft repletio,& propter illud non au Hulare dixerit quam humiditatemrpt etiam infanabilis getur corpus gulofi,quoniam cib.nö digeritur , euadat.fiprorfus cdfummata eß^orü exeploqui ferito b B.nutriuntur, quare nonb [crefcit ] ex eo corpus. Illeautem, confettiiam funt.Vrnrn jLuihoc loconotat^uodefiam qui a cibo abftinet, dum in ipfo remanet adhuc biguum.nempe nucleos pineos ventriculo effeaduerfos, aliquid appetitus,augetur,quoniam ftomachus , Ut Diofc.lib.i.conferre fcribit.Cgterumfycleipinus eius bene digerit cibum.Et fcias,quod cibus, qui vt idem *Auic.i.lib.Can.<& Gal.zJe alim.fac.dijfieilis ^ eft inconueniens ftomacho in feipfo, non caufa coffionisfunt.qua tamen,fi,vt ide ait,aqua calida ablua aggtegationis fuae cum alio, aut eft inconuenies tur,exuuntur. tuticvero,pr^f 'enim adieftofaccaroven ap.n- ei propter fuam quantitatem,aut propter quali- triculo utiles funt.Mde & quodfortaffebic eas pineas tatem lui, & vnaquaeque earum fi eft ad leuita- nuces intelligit,qua rancida funt.Itemqueadde,quod et tem declinior,natat, & requirit expulfionem cu fi calefaUo ventriculo obeße pojfunt/rigefaBum tamen vomitu,& fi ad grauitatem refidet, requirit ex- admuare no mediocriter poßuttdumfria^monia pelli fluxu ventris. Et quandoque acdditvtna* faciunt, Fen 12. Traft. 2. 711 TDirTÄTirccc tur in Z7. diebus & ex flgnis iftius eft, quod ipfe TRALI AIVS SB CVNDVS. appetit res dulces.Et fi habet dolorem ven tris «Sc apparet in fupercilio eius veftigium, &bothor HVIVS FEN. niger,fimilis fabse, deinde fit vlcus,ct[ etR&pertn^- . . ] tunc ipfe moritur,&huic quidem net v% ad di6 De regtmtne dolons ftomachi3& debilitate eius,& di- accidunt fubeth.& multitudo fomni f [ propter J!u' P1“"* . . fpofitione appetitus eius. Cap. 1. frigus üix sgritudmis. «1 prma- ■T\OIor ftomachi accidit aut propter malitiä -^complexionis abfque materia, & proprie» IO ^TZVOT^TIOVES, [ acuta ] mordicatiuaraut propter malitiä com* plexioms cum materia,ßepropne acuta mordr Doloris in ventriculo cauß ftiqt,qm in c&terispar catiua, aut propter (blutionem continuitatis ex tibus dolorem er eant.&intemperies cum materia & caufa ventofa extenfiua, aut mordicatiua adu- fine vnateria3<& folutio continui feu ab interna caufaab ftiua,aur aggregatiua ambarum rerum fimul,fi humoribus ,uaporibusve,fua vel quantitate uel qualita cut eft in apoftematibus calidis . Et quandoque moleftis'feu extrinfecus^ob ingeftam rem quampiam fit cx \ leeribus coi rofiuis.Et ex hominibus qui* erodentem, uel ob p£rcuffionem,cafum,& alia id genus* dem funt aiiqui,quibus accidit dolor ftomachi» fiueper ef[entiam,ftueper confenfum coniunHurumpar quum comedunt, Sc fedatur poft digeftionem, tium. Vnum hic notat, de quo ambigere quis pofßt, j & eorum plurimi funt melancholici, & patien- 20 quum ait. [Et quandoqueprouenit expotu aqug frigid?, tes melancholiam mirachiam. Et funt ex homi- dolor in flomacbo gßuofus &c. ] Quomodo ex frigida nibus,quibus accidit dolor in fine fpatij compre aqua gHuofus,& calidus afftfäus oriri poteH ) sed mi- henfiönis cibi in ftomacho,& apud horam deci mm non ejl ex frigida aqua calidü aff< ffum procreari. mam,& quas fequitur eam. De quibus funt qui- *Aquaait H?pp. 3. de rat.uiü. in ac. bilioßs biliofa efl. ^ dam,quorum dolor rö fedatur, doneceuomat nempe, quum fui frigiditate incraff'et,& obüruat. ex x'4°a quoddam,quod eft ficut acetum, ex quo ebullit obH*uüione ue> ö diutius continetur ,contentaque uri- terra,deinde fedatur dolor eorum.Et ex eis funt tur, & in biliofum humorem conuertitur,qua rat 'iont quorum dolor fedatur cum defeenfione cibi,nö aftuofum dolo rempoteüprocreare. Fide Galen. 8. de cum vomitu.Et de duabus fedis funt, qui rema» comp.med.perloca. “P'4* bB Alialxtetä. nent Rundum b [ tolerantiam ] fuam longo te 30 difpofitionem. * POL*e; Et caufa quidem primi eft effufio melan- De fignis. Cap. 2. cholix ex fplenead ftomachum.Et caufa fecundi eft effufio cholerae ad ipfum ex hepatec [ fern- Cigna complexionum purarum funt figna pre per : ] qux ambae non Lxduntin principio rei, ddi£ta,Sc figna complexionum, qua: funt cum quoniam ainbxcadunt 111 profundum. Quum- materiis,funt figna prxdidaetiam.Et mordica- que cibuspermifeet eas,commolientur cum ci- tio quidem cum inflammatione,3 [ eft fignifica- a B. fignificat bo,6c afeendunt ad osftonlachi.Et eft exhomi- tio materix calidas,propter qualitatem acutam, materiam acucä nibus,ftomacho cuius prouenit dolor, aut adu- aut falfam. ] Si autem mordicatio eft non fiabi- ^JtaUs call_ ßio vehemens, & quum comeditifedatur, &e- lis,imo renouatur, fignificat effufionem mate- * aUC iusquidem caufa eft effufio materierum mordi 40 riei cholericaj ex hepate. Et quandoque facitin-«.atiuarum ad ftomachum,quando vacuus eft a currere mordicatio ftomachi febrem ephemera. cibo,aut acetofarum melancholicarum, & funt Et mordicatio flabilis quandoque facit incurre* •v iaro,aut acutarum cholencarum , quae funt fe- te febrem tertianam infeparabilem, & dolorem pe.Et ex hominibus eft,cui accidit propter mul- in latere dextro,& fignificat communitatem pa titudinem comeflionis,& iterationis eius,non fe niculi velantis hepar.Et quando fedatur febris <5c eundum veritatem famis, & propter repletione remanet mordiCatio,tunc illud eft propter effu- corporis eius ex fatietate naufeatiua, aduftio in fionem materiei ex fuperfluitatibus hepatis, aut jftomacho ipfius intolerabilis. Et quandoque fit malitiam complexionis calida:, aut humorem b bB dolor ftomachi^ex ventofitate. C aut dolor for- [ vilcofum ] in ftomacho Et abfque inflamma- ß,adha5renee* tis,aut dolor pungifiuus.Et ex hominibuseft,cu- tione fignificat materiam acetofam. Et fignum iusefl: vehementia fenfus ftomachi,St accidentia eius,quod eft ex fumma illius, in quo eft doloris eius,q3 diximus de humoribus cholencis,qui ef euentuspoft horas fuper cibum,caufa melacho- fundunturad ipfum,funt caufa doloris maximi li£e,eftvt accidat vomitus aceti acetofi, &feda* accidentis ftomacho eiusjintolerabilis, Sc quan- tur eo dolor;& vt fplen fit lxfus, & digeftio ma- doque facit accidere fy neopi m . Etquandoque la. Et fignum eius,qui eft ex illo caufa cholera?, prouenit ex potu aquas frigid# dolor in ftoma * eft vt no accidat vomitus aceti,imo fi fuerit,erit cho£eftuofus,clamofus.Etquandoque moritur chokricus,& vt no fit digeftio diminuta > & fint fubito propter aduentum doloris ad cor,& qua- figna choleras manifefta,& hepar calidum, infla doquedefcenditdolor,&facit prouenire choii- , matum,& figna eius qui eft ex uentofitate, funt cam.Et timetur quidem in illo,in quo prolonga eruduatio,&c [rugitus, ] &extenfioinhypo- c B^gultus. tur dolor ftomachi,quod attrahat apoftema fto chondrijs. machi, & portendit in prsgnantibus praefocationem matricis,quamuis dolor ftomachi mul- ^ ‘K'KO T jl T 1 0 7^E S» tiplicetur in praegnantibus. £t in libro quidem mortis feftinas dicitur,quod quando apparet cü Mordaces humores tum frigidi, tum calidi funt. qui dolore ftomachi fuper pedem dextrum quodda calidi, ijdempmer mordacitate etia calorem pr<2 fe fe- i t fimile vcilcx/ f[ ] tunc patiens eum mori runtjta & frigidi prgter mor dicatione,coniuntta frigi f - * AVIC. Yy 4 ditatem eap.y.cap.a» cap.5. ditatem habent frigidi & mordacesfuntfucci & ater humor, & falfa pituita,accedit tamen bacad fiauam bi lem„ pr opter eaque iure hic author mordicationem cum inflammatione mordacem materiam calidam, vel amaram vel falfamindicari jcribit. nempe & fi pituita falfa,vt pituita,frigida efijVt falfa tamen & ad bilem acce dens,calidnatem coniunäam habet.Vide Gal.i. defym pt,cauf.& i.necnon 5.deaffedis locis» De cura. Cap. Vra quidem eius,qui eft ex malitia comple-V_> xionis calida?,eft in potu fumere lac aceto-fum vaccinum, & lac de quo extractum eft bu- tio cholerae, aut cius extin&id, II eft ex cholera i aut euacuatio melancholia*, fi eft ex melancholia. Aut declinare vtrunque humorem ad parte, quae non fit ftomachi,g [propterillud,] quod di ximus in capitulo canonis, &vt conforteturos ftoniachi.Et oportet poft illud,vt diuidant cibü, 10 & vt cibentur anibo cibo pauco in quantitate, , multo in nutriendo, & non bibanth [aquam] iB^ fuper ipfum,nifi1 [ forbendo,6c expe&ent vfque parÄ4® ad horam famis: ] & quum completur,bibant cermUtant I;| tunc.Dolor autem,qui accidit poft cibum,& no fedatur nifi vomitu, eft dolor malus, & rectius t quidem eft,vt in potu fumant omni die aliquid &expea5 mellis ante cibum,&vtconfideres caufam illius que 4 ex capitulo vomitus.& euacua illud quod opor- doloi:13< •cum co,' t &AMre?r& tyrum acetofum,& aquam frigidam, & in cibo 0 teteuacuari,ex infufionealoes,& fimilibusrdein almes cum cu- fumere pullos,& alcubugi, & duragi3 [cucume curbita & por- res] cucurbitam^ portulacam,& pifces paruos tulaca, clixatos cum aceto, Et ex fyrupis fyrupum ace-tolum,& rob agreftse,& ex medicinis trochifcos dc]fpodio,& adminiftrareemplaftra infrigidan-tia.Etfi viderisextenuationem,& arefa&ionem bB.impinguan- adminiftrabis tinas,& potabis ipfum vino fubti-Ji,mifto,& facies ei fbrbitionesb [ calefacientes] fubtileSjtemperatas.Et quum dolor fuerit ex hu more cholerico calido,euacuabis Et adminiftra tes. de adminiftra troch ftellae,& ex ecquae conferat ad hoc,eft,vt fumant clibani & mafticis,& nigel Ee,& ammeos,& corticum phifticorum viridiü, & xyloaloes crudi, partes aequales; terantur, Sc cribellentur,& conficiantur cum meile embli-corum, & fumatur ex eo ante cibum quantitas d uarum drach. vlque ad duos aureos . Et conferunt ei admimft ratio coriandri, & fyrupus granatorum cum menta, & reliqua, quae dicuntur in capitulo vomitus.Etex eis,quae conferunt do bis fyrupum acetofumcum aceto, in quo fuit50 lonbusftomachicum proprietate , fecundum in fu funi abflnthium fpatio logo Et dolores qui dem ftomachi frigidos,& ventofos,fl funt leues, fedat vaporatio cum milijs,& vetofecum igne, & proprie quando ponit ur ex eis vetofa magna fuper locum mirach ventris medium, ita vteo* prehendit vmbilicuni ab omni latere, & dimittitur fic hora vna abfque inciGone, ipfa enim do lorera illico fedat mirabilifer,& fumere in potu vinum purum,& inungicx oleis calefacietibus, 4° & hoc etiam fedat dolores prauos . Et ariftolo-chia longa eft maximi iuuamenu in fedando do lores dehementesc f [ ] vcmofos.Etftmiliter caftoreum, quando bibitur cum aceto commi-fto , aut vaporatur ex eo ventre exterius cum o-fefhnatio leo antiquo . Et ventofitatem quidem refoluunt ad fomnutn, 8c potusvini puri, Sc d f allia, Sc exercitium fecun- exercitiuui io- - r L d B per« dtimjrvacLiiiatem.Etadminifl:iatioeofum,quq Q dicemus in capitulo inflationis,fi vehemens fue-rit noeeflitas adhibere tortiores medicinarum. Et fi dolor eft ex ventofitate praefocata in ftoma cho, aut eis qua; fequuntur eum, conferunt ei granalaurf&cyminumaftatum. Etfieftdolor ex melancholia inflatiua, tunc oportet vt vaporatio fiat cum aliquantulo alumine, & dragan-tho contritis cum aceto acetofo.& vt vaporetur etiam cum ramis anethi contritis.Et fi fuerit do quod teftificatur Galenus, funt cutes intrinlecae ftomachorumgallinarum.Et plurimum, quide mordicationem ftomachi fedant res frigidas, fi-cut lac acetofum, & iimilia. Oppugnanda fingula cauf#funtqu& dolorem ventri culi faciunt,eade m ratione qua in caceris. Docet bic plu ra.pvo quibits adi Vaulum Tralhan. hb. 7. & cap.58.cap. 1\afim 9 ad \Almanf.Vnum poß emo loco notat de galli narum ventriculi tunicis ,de cjnihus &fupra attum eSU *Adde etiam quod jLucr ,5.Coli fimilemembrum, fimi-li comefloadiiiuari exifiimat. Hinc & afteQo pulmone cap.i^ pulmonem uulpis medici laudant. De debilitate ilomaebi. Cap. 4. T^Ebflitas ftomachi eft nomen difpofltionis J ftomachi quando non bene digerit,& conturbat eum cibus vehemeter abfque caufa, qu x 2 % fit in cibo,ex caufis pradi&is in capitulo a [ pdn- nis. cipiorum ] digeftionis. Et multotiesquidem af. fociantnrei defedfusin appetitu,Sc paruitas,vc- corrup^ c B,ex fui vehe- ^or ex apqftemate,tuc cura eius erit cura, quam 50 rum illud non eft femper,imo quandoqueeft ip nirf'mnc in • 1 • __ c—!; . /- : mentia non pro dicemus in capitulo apoftematuni ftomachi longecur tempo Quodfl dolore [ non ceflauerit, ] mollificabis cuctunc.nterf^ Cllm adipibus «St embrochisfadis ex anetho, & fimilibus Et cura doloris,qui excitatur poft fpa-tium longum facientisneceflarium, vt euoma-tur materia acetofa,eft confortatio ftomachi cu calefadtione dcemplaftris calidis cum vino puro , confectionibus magnis, & cibario ex eis, qua; in patellis pr^parantur:& quorum proprie tas eft vtf [ fuffiimigationem ] faciant in ftoma-chocalidojficutoua affata, & mei. Et cura eius, cui accidit dolor vfquequocgmedabefteuacua nem. petitus plurimus,& digeftio pauca,& non figni-ficat illud fortitudinem ftomachi, & quädo caa fa eius in fortitudine augetur, funt illic rugitus, bß & eruduatio alterata naufea,& proprie fuper ci cxli,ni3t bum,ita quod quoties fumit cibum,b[nöpoteft poife ^ moueri,donec] ipfumeuomatj,&funt mordi- quum* catio,& dolor inter ambas fpatulas. Quodfi cä in fortitudine valde addatur,no eriteruduatio, aut nö facilis erit exitus ftercoris, aut non ei it ei mora, & lubrificabitiir velociter, & ci it patiens deiedi pullus, velox ad fyncopim>oc quanta-bü.quüqj approximatm;ci;te;retur ew^ut fu titur delabore ftomachi, & deftderio deponendi cibum a fe, praeter quod fint vocan tes ad illud rugitus,& extefio,& inflatio. Quodfifuper-fluat1 [horripilatio,] fit tremor magnus, -&ien- i B.tremor. titur exeo,ficut fcn titur ex tremore reliquorum membrorum, & ingreditur fuper attra&uam, vt non attrahat omnino, & quidam nominant hoc moilificationem ftomachi;aut attrahit cuK kb. peritia, [ pena,]ficut fit in initio aegritudinis,quae nomi- 0 mit rem modicam: aut accidit ei febris pro qualibet caufa, & apparent m eo accidentia melancholia; mirachiae. Et foas, quod ^ebilitas ftomachi, fortafte eft caufa omnium ^gritudinum cor poris, &haec quidem debilitas quandoque eft in fuperioribus ftomachi, & quandoque eft in infe rioribus eius, & quandoque eft in vtrifq; ipfius. Quumque eft in fuperioribus ftomachi, eft nocumentum cius, quod comeditur in principio, quum comeditur,quamdiu eft in partibus fupe- *0 natur mollificatio ftomachi. Aut eft eius attra- noribus ftomachi, & fi eft in inferioribus ftoma chi,eft nocumentum,quum requiefcit cibus, & apparet eius veftigium in cgeftione.Etcaufte qui dem debilitatis ftomachi, lunt aegritudines venientes in eo praedidfce, Sc riaufeatiua facietas co tinua, & quandoque facit ea plurimus vius vo mitus. Et experimentatores quidem in cura con tenti funt exficcatione, & deficcatione fecundu quod innuimus ad illud in capitulo, fuccurren di complexioni frigidae,& humidae, quae accidit 20 n -j- [ £tio vana,quafi fit fpafmofa,aut tremula, & debilitas quide virtutis alteratiuae perducit adhy-dropifim carneam. & fcias,quod quando ftoma chus taliter debilitatur, quod cibum mutare no poteft omnino abfque caufa, excepta debilitate ftomahi1 f [ l fB.perducitur ] eft rcs ad liibrriita caufa quam m [diftinguunt] experimentatores ftafecuT intendentes fuccurrereei, ita vt non percipiant, dum'piufSum «B potatione. ftomacho. Sed verius eft, quod debilitas ftoma' chi fequitur omnem malitiam cöplexionis, qua re oportet, vt cognofcaturcöplexio, deinde opponatur cum cura, & quandoq; elt debilitas ,p-pter ficcitatem ftomachi: fi,ergo curetur cura praedicta, qua contenti funt experimentatores: erit caufa mortis: Sc quandoque eft lanitas eius in potando ipfunv ] & iimüiter iuuant cum re-1 debilitate ito gimine ele&o apud eos fecundum plurimum. niaclli-Et oportet vt emplaftra, & vnguenta pradi&a, Bg quando 0 [ volunt ex eis cofortationem ftoma- " B.Äliaiircra. chi,] calefiant vehementer: tepida nanquefecu- quum uisea aP dum eos moUificant os ftomachi.Et Galen.qui- Pllc‘ue ori Modern vfus fuit in hoc capitulo cerato fecundum machu hunc modum. Recipe cerae,aur.viij .oleide neri-den vnc.j. & mifceaturcumvtrifque, fi ftoma-chus fuerit vehementis debilitatis, ita vt non re- [aqua ] frigida, aut potatione ladis acetofi vaccini ifrigidati fuper niuem, & adminift ratione. fru&uum frigidorü.& quan 3 0 tineat cibum, Sc aloes, & mafticis amborum an, doque vehementia debilitatis ftomachi curatur aur. j.& s aut aur* j. Sc fucci agreftae aur.j. Sc po- d B ei fitis & in eum calefacientibus,Sc dominatur ei fitis,d [fed natur fuper ftoma chum, Sc Gal. etiam aflirma- liatu^ -C0njr^-, obuiatur ei cum eis,que funt ficu t] aquafrigida, uit, quod xgritudines ftomachi, cum quibus no quire r^iciur! & fanatur illico,t& quandoque expeiiiturc [fta~ eft calidius vehemens,aut ficcitas vehemens,fa- c B.hunxot no- tim propter repletionem aquae lijud, quod eftil- nantur cum diacydonite fecundum hunc mo~ cwus canTa rc jJC cxhumprenociuo, J Sc egreditur cumfolu- dum. Recipe fucci cydoniorum lib. ij. Sc aceti quaiTfu CX r flonc & euadit o:ger cum eo, & folutio fortis lib.;. & mellis quantum fufficit: decoqua- CUCJ ventris eftex eis,qux debilitant eum , & fit cum tur donec fiat in eflentia mellis, & puluerizctur ea.foda,öcfcias, quod fortitudo ftomachihxa,» fuper illud zingiberis vnc.j. & tertia autij, vnc. eft cum fostjtudme omnium virtutum iuj.qux- 4- Sc adminiftrentur. Medicamen aliud proximu lic humor, curvquceavum debilitetur, debilitat ftoma? chum. Yerum homines iam confueuemnt, vjtf dicant illud fecundum digeftiuam.Öc vnaquxqv ipfarumv it tutum debilitatur propter omnem malitiam complexionis. Verum attradiuadebi litatur frigore , & humiditate fecundum pluris inum:quapropter, oportet vteonferuetur cum medicinis calidis & ficcis , nifi fit debilitas eius propter caufam aliam Sc retentiua oportet, vt illi.Recipe cydoniorum P [ acetoforum ] lib. iij. p b,affatorum. öc mellis, lib.iij. permifeeantur ambo, & proij-ciantur fuper ea piperis iij. vnc. & feminis apij montani vnc. j.&ex eis, qu£E conferunt ftomacho debili, eft adminiftratio vociferationum Sc omnium qu£mouetfiphac. Etexniedicnis bonis ftomacho debili,mollificato, eft tryphera, Sc medicamen perfarum, & eius modus eft, vt fumatur myrobolanorum nigrorum aflatorum KJ }-S ivi. V ».* ' --------J---- O -- conferuetur fecundum plurimum cumficcita-5 cum butyro vaccino drach. x. Sc nafturtii allati. te cum declinatione ad frigiditatem, & expulfi-tB.aliqua. ua CLUri l^QfjL-ntJitate & frigiditate.f f [ ] «c&humidi-' &digeftiiug [per ficcitatem cum caliditate.] jatealtqua. Et fcias,quod deterior debilitas ftomacni elt illa» qiix contingit in rarificatione texturae villorum cius, Sc figpificat illud hoc,quod 110 inuenitur.il-lic figniim malitice complexionis, neque apofte-h B.bonificatio ma,ncqucconferth [reuolutio ciborum illic r ‘ r r in drach.v. &ammeos, & origani perficiamboru. an.drac.iij.fcoriK ferri drac.x. dofis eius fit diae, q fB cera: vnc. ij.cum vino forti . Defcriptio emplaftri boni ad xvj. term^tinac debilitatem ftomachi cum duritie fua. Recipe Jaf* ab rc- .. , ■■ Iutse lib.i.s.amo caflix ligneae medietatem dra.j.lili;, carmet. vnj. mi xviij.darcha floris fquinathi carmet vj. iuniperi carmet xviij. mi ammoniaci bdellij carmet.xxxi;. q f £ carmet, xxxjj. " —— B. arfun vel af ] fpicer [celticae.]vnc. «teuTquare Icias ergo,3quod ftomachus iam atteritur.Etno vj.aut* [gummx ruta: fylueftris vncj.] aloes vn. fum-;AHa Iiter3 iüitfcias. cumentum quidem ingreditur fuper virtutem j.olei balla.vnc.ij. cninamigroih vnc.j. cx:c [po- merachicun.., retentiuam,vt non inuoluatur ftomachus iupej cibum ..omnino, aut mala inuolutionc ipfum cö prehendat.f tremula, autcü tremore cordis,aut fpafmofa. Ex ea igitureftillud,quodfentit ager manifefto fenfu,ficutfpafmus,& tremor cordis: tremorem vero quandoque non manifefte percipit,verum fignificatur illud cum eo,quod fen: taregrana myrti eft valde iuuatiuum] eis. & in tuphorhii. vnc. menta eft iuuamentum manifeftum, «Sc lupe- ^ui* riora foeniculi funt cx eis, quee conferunt in em ?ranoru,Jr“P“ plaftris ftomachi frigidi,& calidi,& pix eft ex em thi eft valde iu-plaftris ftomachi frigidi debilis,& fcias,quod de- uatiuus. bilitas quandoque eft caufa tarditatis defcenfio-nis cibi,quum expulfiua eft debilis, quare oportet v£ .71 iftis plurimum habens & fomnus quidemnocef, vbiegentfuperfluitai tet vt fit. eft caufavelocis defcen tesexpulfionc,& vigdue nocent, vbi indiget ma- fermenu,& quand q ^ füf|oncm] |ubrici. teria digeftione, & quandoque perducunt nau- » B humcöa- lioms clb‘P‘°Pt^^?ilitatcm (üa; virtutisretcn Äatiua iatietas.&comeftionon fecundumven S3T r'tSÄ confectus iftis ad tatemfamis ad hoc, vt accidant ftomachoadu- SmumdXhaUquantulum. üio.&acuitas.ntolerabdcs.&ttti iuuanturin cu azrmum aecuiu 4 \ rationc naufeariute, fatietatis cum aliqua quan- b ß titate con fedlionis fotire, & ifti quandoquel) in- tUf ANNOTATIONES, cipiuni vomitu expellere iiludjj quod comede- ©las. V015lt5 ^ ^ *10 runt. Imbecillitati contrarium efl robur.eflqucea impote» AT^T^OTATIO-T^E S. tia:hoc vero potentia ad agendum, potentia ad agendum fanitas efl,impotentia,morbus(pififorte illa fanitatem, h&c morbum fequitur)quo fit,vt ventriculi imbecillitas Arbitrantur quidam,hoc expultricis eße facultatis nilaliud fit quam eiufdem morbus. hic vero non fola fymptoma.Sed fi reße perpendamus,retentrix laborat, intemperies, fed etiam mala compofitio, ac continui fo- non expultrix . hac labor ante expultrix potius fit for- lutio. Et fi ergo Gal. partium imbecillitatem & intern- tio r. I rritatur ventriculus ab humorum, q<*i in eius tu- periem idem ejfe quandoque affirmat, »0» is tamen vel nicis impaUi f Unt, vel copia, vel prauitate, & in nau- malam compofitionem, vel folutionem continuiexclu- 20 feam impellitur , huic motui, quia coßio quiete pra fer-dit. intemperiei autem potius quam compofitioni, vel ttm perficitur, etiam cruditas fnccedit. fequunturque folutioni id nomen accommodat,quod eius f ententia (de plura alia,qu<ß author nofler hic aperte explicat. V ro hu qua alibi diffium eil) aöliones fimplicium funt partium, *us ajfcffius curatione repetenda e fient, qua de intempe efr vfus compofitarum. licet vero, vt diximus,imbecil- tum materia in fuper ioribus habita funt, litas fit ipfe plane morbus, Gal.fententia, eam tamen au thox nofler [equi morbos afferit,aut certe,quod verepo- E)e deßrußionc appetitus, & debilitate eius» tentia & impotentia agendi a fanitate & morbo diffe- ^aP« 7* rant, quod imbecillitas & robur effeffius funt duobus illis fuccedentes, id quod nos hoc loco non difierimus, Vandoque eft canfa eins caliditas pura>9Ut vel etiam per imbecillitatem,Ufam aßionem intelligit, 30 cum materia, & appetit humidum, & fri- quod nos magis arbitramur .Quare,quoniam & ventri- gidum,quod eft potus,abfque cabcfo & ficco,qft a ß culiaffiionesplures appetitrix,attractrix,retentrix, co eft cibus a [Et qüöd eft confuetum vehementius eft dwseru cotirix,expultrix,vbi harum affiionum quapiam lada- & magis deftruit appetitum. ] Et frigus quidem vehendi®& tur,imbecillitas ventriculi vere dici poteft,neque de ip- vehemen tius pertinet appetitui: & propter hoc Tt, fa tantum vel concoäione vel appetentia, vt multi pu- inueniuntur feptentrio ex ventis, hyemsex te PeUtus. ^ tant,affirma jitur. De bis author nofler jufius, pro qua potibus vehementiores ad excitandum appetiti CapSnx. rePeteGaUibMfymP-d#:& l'& 3'defymp.cauf. tum, & qui iter peragit in n/ue, vchewcntions p’7* _ . _ . r appetitus eft valde. Et caufa in hoc eft, quod cali- Defigms naufeatiua [auctatis,&dejtrutt>onh di- ditas eft molliftcati 11 a, faciens currere materias , gesiiua. Cap. 5. & replens locum eis, frigid itas eft e cotitn tio, quamuis quandoque fit cauta magis wocens ap- EX ftgnis illius funt apoftema faciei,& coftri- petitui maUtia complexionis frigidae fmgularis, tlio anhelitus,& grauitas capitis, & dolor in quando mortificat duas virtutes, fciUcet fenfi- ftomacho, & fmgultus, & pigritia, & tarditas bilem, & attra&iuam, quare debilitatur appeti- motuum,& citrinitas coloris, & inflatio in ven- tus, & hoc eft raro. b [ verum] quandoque eft bB imo, tre, & in inteftinis, & hypochondrijs, & eru- caufa eius omnis complexio fuperfluens/Tquodc B & vom itus,&a [iubrificatio fuperflua j ] bit] omnes virtutes. Et dcijcitur appetitus in fe- nifdewL tris fupexfluus. aut retentio fuperflua. bribus propter malitiam complexionis,& domi 50 nium (itis, & repletionem humorum malorum d BjurI0y( De cura, Cap. 6. d [excitabilium Et quandoque] vehementius ca- fed. dit appetitus in febribus peftilentialibus Et quan Portet, vtadminiftretur vomitus, Sc lenia- dofuperfluit folutio ventris vehemens .fit ef [ e f B.Alü üw- r* 1 _^•____________________________ . • o • . -T rr - r n •. . L ^ . O tur natura cum folutione ventris, & ieiu- ] appetitusf [cü fuperfluitate. ] Et appetitus c^arus’ g » B.confidcra. net, & dimittat cibum quantum poteft, & vt (it quidem cadit in apoftematibus ftomachi & he- contentus minoratione, quando non poteft. Et patissfcum vehementia.] Et quum appetitus co§ exercitium & balneum, & vt fudet, facienda ualefcentium ito eft bonus,& cadit.fignificat re- funt,quum non eft repletio, cuius motus timea- cidiuationem,nifi (it propter paucitatem fangui tur cum motu, quod (i timeatur, adminiftretur , nis& debilitarem corporis.confldera ergo illud. quies, & fomnus prolixus: deinde gradatim per- 0 Et quandoque eft eius caufa phlegma plurimü, Alij]itß* ueniant ad cibum & balneum, & experire de ci- vifcofum,cöprehenfumh [in ore ftomachi,] qua ,nftonu^‘ bo,cuius digeftio bona fit,5t 3[experire]figna bo re natura refugit a cibo,nifiinquofuntcaIiditas ‘ nitatis digeftionis prxdidta in capitulo fuo, & & acuitasrdeinde accidunt ex acceptatione illius quandoque eft naufeatiua fatietas propter mul- etiam inflatio,& extenfio,& naufea,& non quie titudinem fomni,& quietis.Nam fomnus quam fett nift cum eruftuatione. Et quandoq^ fit pro- uis conferat inquantum digerit, tamen mo- pterafliduationecatarrhidefcedentis ex capite tus confer t inquantum expellit fuperfluitates. ad ftomachü.Et quandoqj fitpropter repletione corpo- i B.dtfupAtiVcorporis, & paucitatem refolutionis, & i [ad- militer,quiconfuetuseftbiberevinum,3cdimit Bcm* miniftrationis] naturae in re&ificando humo- tit illud. Et quandoque alteratur difpofitio appe rem malum, ficut fit in febribus 5 in quibus to titus, & debilitatur propter malitiam difpofirio- Icratur dimiftio cibi tempore extenftxquoniam nis fomni.Et quandoque fit cafusappetitus pronatura non fugit ex venis, neque venai ex fto- pter paruitatem fanguinis, quamfequitur debi- roacho,propterea quia natura laborat ad expel- ütas virtutum, ficut acciditconualelcentibus cü euacua^ lendum, & refugit ab attra&ione, & ficut abfli- % [ conualefcentia. ] Hic nanque appetitus redit *ion™ cliacua" neret vrfus, & eritiüs, & plurima animalia a ci- cum viuificatione,& reditione fanguinis päula- bo in hyeme tempore extenfo , quoniam occur tirn.Etu[exercitium]etiam aüfeindit appetitum u b.AUajitera. patur natura in redificando illud, quod eft in 10 cibi. Et potus aquee plurimx, Et quandoque eft dmuflio exera corporibus eorum exhumoribus crudis, & di- caufa eius triftitia,& timor, & ira,&qux funtfi- gerendo ipfum, & adminiftrando ipfum loco milia his;& quandoque eft appetitus proftratus, eius quod refoluitur. Et ad vltimurn neceffitas Öc quando incipit homo comedere,excitatur,& cibi, eft vt fuppleat locum eius, quod refolui- caufa in hoc eft, aut quia cibus excitat virtutem dfi/c uoTrc-tur' Qiüim crS° non eft refolutio, aut K [ eft attratl iuam, aut quia qualitas inuenta in ipfo a- foluuurhumot refolutio parua,] non eft neceflarius cibusextrin £tu, alterat complexionem deftruentem appeti- feu res apta fup fecus. Et quandoque eft caufa in ea,quod venis tum:ficut fi fitcomplexiojlla calida,&ingredia- plere loeu eius & in carne,& lacertis,& reliquis membris quan- tur cibus, qui fit frigidus a&u cum comparatio- Siiten1 eit docluc accidit tantum debilitatis, vt non fugant ne ad illam complexionem, & fedatur. & fimili- xefolutu id qd' & non peruenitfuftio fecundum femitam1 [ex- 20 ter quandoque bibitur in iciunio aqua frigida, fuppiet locum pulfioms] ad os ftomachi,quare non m [fufficien & excitat appetitum. & febricitanti quidem re- eius quod relol teraccipiat] ftomachus cibum, ficut quum ac- dit appetitus eius cum receptione panis infufiin iTfacceflio cidit ei n [abftinentia a reftauratxone] eius,quod aqua frigida. Sc quando accidit ebrietas ex vino .„is.’ " refoluitur. f0 [ ebibito iuper humorem x [commoti lui m,] exci- x R. fur fum. m B. requirit. ] tat appetitum ady [ lorbendum. ] & fimiliter fi y B-Tubargiet. ii&Alia litera. quare non p j- perusnitl fuftio venarum ad os eft ille deftruftor appetitus frigiditas, & ingredi- i£don?/e* ftomachi, Et quandoque fit propter abfeiffio- tur cibus calidus aitu, aut ^[aggregatur ex eo a- zB.parsfeuali o f B.quü er^o nem melancholias effufa; fecundum afliduatio ■ £tu. & cafus quidem appetitus m xgritudimbus quid , no eit illic reto nem exfplene ad os ftomachi, quare non mouet chronicis eft iignincatio valde maia . icias, Alia itera-ca 1 lutiono eft illic fpiritum ad appetendum , & non expellit ali- 3° quöd caufa; dettruttionis appetitus funtip&c?- mun* itaurationemC quidabipfo mundificando. Quumque rema- demcaufedebilitatis appetitus, quumfuntnn- eius quod- re- net fupra fuperficiem ftomachi res extranea , nores& debiliores, ioiuitur. tunc fi eft pauca ,eft ficut abftinens a materia , pB. excitatur. & ni0uens ad expellendum, non ficut appetens ipfam mouens ad attrahendum . Et quandoque eft caufa eius deCtru&io virtutis fentibilis in Inappetentia Ufa cü ventriculi a&lo, vel imminuta. ore ftomachi, quare non fentit fudionem vena- y>el ablata.lAboleturvt ah cal.i.de fympto.cau. quum rum ex ipfo, quanmis fugant. Et quandoque eft n^n ornnino appetit vel cibi velpotus. cibi imppeien- illud caufa proprietatis ftomachi,& quandoque tiarn fieri ibidem ait GaLvel fenfufuäionis amij]hy vel Clp ^ eft cum communitate cerebri , & quandoque ^ faßu non faffo corpore non evacuato,velvcntricuh par cum communitate necuifexti folum, & quan- 'tibus ajfcäis,[olidis quidem a calore laxando refotutis, do que fit caufa eius debilitas liepatis, quare de- &ad traffium imbecillioribus redditis: hurnidis vero bilitatur virtus appetitiua, imo quandoque fit a(j eadem caliditatefufis,& ampliusextenfis.Totus ve caufa eius mors virtutis appetitiuaj,& attra&i- rb inappctentia fit, velquod corpus propter exceffunt ux totius corporis, ficu t fit poft egeftionem fan- humoris vel frigoris, potione omnino non indiget, vel (p guinis plurimi, (Sc hoc eft maiiun, & difficilis cu- ventriculus offenfam cx frigidi & bumidi defiderio in B,offerantur, ras perducit illud ad hoc, Vtl [ cognolcat ci- J'e non fentit.Diminuti uero appetitus caufe eedem funt, cbi. bos] & appetat ex eis aliquid, & r [ponantur] an- qu$ & abolite, fed leniores.atque quum hgc Gal.loco ci- rB&quumpo te ipfum, refugiat ab eis; Et deterius hoc eft, vt tatofcribat.fufwsauthornotterprofequiwr.. Licebit nuntur. nihil appetat, & non debilitatur virtus appetiti- ^ autem, ut in uniucrfum inappetentif; cuiufque caufas ho na poft euacuationem tantum, imö apud om- rum alter um ponas, uel materi% in ventriculo copiam,ß nem malitiam complexionis fuperfluai. Et quan ue ea nutrire apta fit,fme inepta /uelfenfits uentnculi doque caufa eius eft vermes, quando nocent in- offenfam ex morbo, a quo appetendi uis uel obtunditur» tcftinis,& communicat ei ftomachus, & nonlx- ucl omnino aboletur. Morbus uero hic uel intemperies, dunt ftomachum, nifi afeendendo ad ipfum. Et Uel mala compofitio, uelfolutio efl continui, non autem quandoque eft caufa eius melancholia m ulta lg- fda intemperies,ut uideo multos uelle.Et ft enim non ne dens ftomachum,mouens eum ad vomendum, garim, quia appetentia aäio eft: proptereaque Galeni Öc ad expellendum,non ad comedendum, & at- fententia ad ftmplices particulas pertinet,non ad compo trahendum. Et quandoque accidit deftructio ap fitas,ex inttmperiebus prgfertim,eandem fequi, requi- petitus propter pr&gnationem, & retentionem ritur tamen ad fmplicium omnium partium attionem e- men ftruorum in principio praegnationis. V erü tiam compofitarumfanitas: nempe,quod, ficuti ut fiant illud, quod plurimum accidit eis, eft corruptio affiiones ex Gal.fententia ex fimplicibus prouenit,ita,ut digeftionis: & quandoque eft caufa eius fuper- reffe fiant & tuto,compo fit <& adiuuant.Quum uero inte fluitas caloris aeris,aut frigiditatis eius, ita vt re- peries uel imminues uel deßruens appetentiam calidhas foluat virtutem fua caliditate aut ftupefaciat ea prpcipuefit,ut& Gal.loco citatoAdem tamen etiam ex fB & 4 fua fri°-iditafe: au t prohibeat refolutionem: Sc frigiditate nimia pati uentriculus [olet, ut hic Auic. ait «acaiidiaSf0 f [vehementem faciat caliditatcm ] ftomachi fi- ^ Gal. z.aphor. Zt ficuti cconuerfo a frigiditate, ut hic 'idm tia uet etiam »imia excitatur,ita&eadem a calore mc derato agetur,coquente, & difßpantealmenta^am uis immoderaws.ut ex Cal.I, decauf.fympt.iamdicebamus , dam & folidas uentricult partes d.flohu, & imbecilliores ad trattum reddit,&Inimidas fundit, ex-tmditque eandem appetendi uim redundat ac deßruat, Min febribus. M uero b*c,de qua diximus, aüionon Probl.4. iufmodi appetitus, quando adminifrratür aloes in fyrupo malorum,loco einplaftri: nam defcen dunt vermes a fuperioribus ventris.& fignum e-ius, quae fit propter paruitatem fanguinis, e/i, vt accidat conualefcentibus,aut qui euacuatur eua cuationeplurima,& fignumeius,quae fit propter fomnum,eft ex malitia dilpofltionis fomni, cum priuatione reliquorum fignorum. Et figna eins,in qua eft caufa mortificatio appetitus,iunt iffcßofohm uentriculo Uditur s fed ipfius quoque fu- *9 figna malitias complexionis confinnat^aut ena cap.j. cap.j. cap. 1. cap. 7. tatibus offenditur appetentia, fed etiam ex abditis, ue luti inpeflilentibus morbi}, in quibus flatim cibi faßt-dium aduenit. Et quamuisjit autkor hic notat, ubi aliti fluxio fuperfluerit, uebemens nonnunquam appetentia fiat, teßatur tamen Gal.8.meth9alm fluxu ex cruditate appetentiam dcijci.ob idfortaße3quod ut idem 6.apbor, _ fcribit eorumpars qua excernuntur per aluum, ad uen- mitur in ieiunio,& bibitur poft ipiiim. ’ triculum regurgitat.uel etiam qubd longa fluxione uen-triculi oris temperamentum euerfum eß,unde neque to* tius corporisynequeetiam fui ipfius indigentiam fentiat. Quamuis etiam ex fuppreffa atr aPPctitlllK* ficatione complexionis deficientis eam,qu#cun > fiantexeis troch.& fit dof. 3. ij.Ipfum enim facit *0 que complexio fit, & conuerlione ipfius adeon- K B. mixtum. appetitum,& incidit fitirn. & ex eis,qua faciunt eos appetere, eft fauich K [ablutum ] cum aqua, & aceto, & confert eis vomere immiflis digitis, mouetenim virtutem. Patientibus autem fa-dam propter frigus confert decoctio fpecierum qux eft vt piper, & cinnamomum, & fimilia. Et fimiliter vinum vetus, & diapipereon, ßc theria-ca proprie . £tallia funt iuuamenti maximi in hoc,& diacalamenthum plurimum confert eis, tranumfui. Etfimiliter,fi fueritpofts [cuacua- fB.fluxum, tiones] & rafuram,tunc illud erit propter mortificationem virtutis. Verum in fada propter debilitatem virtutis eorum, oportet vt motus fiant vomitu, cum digitis: ipft nanque licet non vomant,inueniunt tamenc [ augmentum ] vir- *B.excitationi tutis appetitiuae. Et quandoque fit eis necefta-rium potare theriacam in quibufdam fyrupis ftomaticis,ficut eft fyrupus de abftntliio, aut fiy- & omnia eleduaria calida,& fimiliter citra con- 30 rupus de feminibus mitti fecundum quod con- dita , & myrobalani conditi ,& fecaculconditi, & zingiber conditum. Et conferunt eis vaporationes cum milio, quoniam ipfum eft magis iu-uatiuum quam fal.Ead# vero caufa phlegmatis plurimi vifcoß, confert vomitus ftdus cum raphano comedo, fu per quem bibitur fyrupus a-cetofus dc mcllc fmguhriter, fecundum quod expofuimus in capitulocurx vhiucr falis. Et ex eis, qua: conferuntipd, eft fyrupus aceto fus cum uenit. In fada vero propter debilitatem den fus-ftomachi, oportet vt curetur cerebrum, & auferatur caufa,qu# intromittit nocumen tum in o-pcrationc cius. Et fcias quod vomitusmundifi-cans cum facilitate, eft medicamen mirabile ci,; cuius appetitusproftratur in. dulcibus,& vnduo; fis,& eft contentus in appetendo acetofa,& acu-to:Etexeis quidem, qux conferunt ^[plurimum« B. plurib.fpe-habetvtibusdeftrudioncm"] appetitus,iuntoli- ciebns d&ftm- IfB. feii faftus feminibus melonis^ [ de meile. in quo ponitur fecundum omnem heminam mellis, qux in ipfo ponitur,aloes iij.vnc.iumun-tur in potu die ex eo tria cochlearia. Et etiam oliu# de aqua cum anifo, & cappares in aceto. cum meile. Et quandoque confert ei vti aquis thermarum,& deambulatio, & motus. Et curatur poft mundificationem cum eis,qu#diximus m B. regifnine in m [capitulo decafu] appetitus caufa frigoris, cilus. ]tl ea autem,qup fit caufa humoris cholerici,aut ] 40 banum, & maftix, & xyloaloes, & galia, & cala- dionis. mus aro.& balaufti#,& aqua cydoniorum cum vino odorifero, quando ex ea fit emplaftrum , quum non eft ex ficcitate. Et ex eis, qu# confe* runt, eft fyrupus de abfinthio , & vtaftumatin omni diepondus, drach.j. de radicibus fquinan-thi,& medietatis, drach. de fpica, bibantur cum aqua in ieiunio. Etillaconfedio, quae comparata eft filio Abeldida in antidotario, eft iuuatiua etiam.& dicitur quod exf herbo contrito,quum f eruo. humoris fubtilis,fiateuacuatio cum eis, qux fcis 5° fumitur aureus cum aqua granati muzi, eft con exmyrobalanis, & fyrupus acetofus cum aloe eft melior lyrupo acetofo cum fcammonea , fcammoneanamqiieinimica eft ftomacho,& curetur etiam cum vomitu, qui educit humores fubtiles, & decodione abftnthij etiam, quoniam eft vltirna. In ea vero, qu# fada eft cum communitate lieruorum afferentium fen fus, aut cum communitate cerebri ipfius, oportet vt attendatur verfus curam cerebri,& confortationes eius. Sed in fada propter fpiilitudincm, & paruitatem fudioms venarum ex hepate, o-portet vt ranficetur corpus cum balneo,& exercitio sequali, & prouocationefudoriscum ape-ritiuis.Inea vero.qu# fada eft caufa melancho-li#, oportet vt euacueturmelancholia, deinde « R.bifa&al. adminiftrentur-n [alcauguamich] & inciliua, “J"wch’ vt incidatur illud, quod remanfit ex ea > deinde. ferens in excitando appetitum, 8c quando cafus appetitus perducit ad fyncopim,tunc cura eft ap proximatioodoramentorum deledabilium ex cibis ad infirmum, ficut funt earnes,& hoedus ladens,& gallina affata,& alia: & prohibeatur ei fomnus, & cibetur quum conualefcit, pane in-fufoin vino,atfuniantforbitiones velocis nutrimenti. Et fcias,quod omnia olea, & proprie butyrum, & vnduofa profternunt appetitum, aut debilitantipfumpcr hoc quod mellificant, & per hoc quod x [corrumpunt ] orificia vena-*B. oppilat. rum.& illud,quod ex eis conuenientiuseft, illud eft,in quo eft ftypticitas aliqua, ficut oleum om-phaciinmi, & oleum nucinum , & oleum phi-fticinum. OT^T!0%ESf niturlutiiniieiitiincrocd,qüantitasdrach.lij.et fiat vomitus cum ca in nienfcfemel,vd bis. dein r- 7 cap 8 vldeTauhim hb.^.Trallianum li.q,Gal$,dccomp. deadminiftretur#fc$:iöde liiyrobalanis cum “P‘3 Cap *3! per loca,& Hafim 9.ad Mmanf.Fide & Tau Im nuce cnden.Et ex cis?que conferunt ad hoc,funt wF. I? ^7, l M Q\bis inpragnantibw, cyminum carmentürh, & ammcos mafticata in jciunö,& poft cibum,& comedantura [ fumpta a De corruptione appetitus 9 Cap, xo, iemci] in piiluereb [haufto poft ipfum liquore,] b Q aut fumatur drac. j. decardamomo minore cf JtU^ Vando in ftomacho aggregatur humor [ ]& ^ malus diuerfus a cqnlueto in qualitate *° tantundemdecubebis.df [ duAlll(; fuamamra tune requirit aliquid ei contrarium, ]& quintum toturrt de zucca- ta« ^ aatcdb*3 ^tera’ Et contrarium3 [ diuerfttm] a confücto diuer- ro tabarzet,& fumatur in omni die. Et ex medi- b B?a°cQnructQ fum eft b [ non confiietum; ] fugantia namque ciniscompoßtiscum cuppulis glandium vehe- funtextrema,& & contrario, quapropter accidit mentis iuuamenti funt ea, quie funt ficut medi- qüibufdam appetitus luti,imo carbonum,dc tciv camcn, cuius hasceftdefcriptio, Cuppularum ix, Sc gypfi,& rerum huius generis,propter qua- glandium drachviij.aloc drach.xvj. licte eupa litatem,quas in eis eft, cxuccantem, aut incidem tori; drach/vj.radicum iquinanthi drac.iiij* myr tem contrariam qualitati humorum, Etquan« ite drac, ifcon terantur omnia,& decoquantur doque accidit praegnantibus propter retentio- in duabus lib.aquie, donec remaneat medietas, nem menftruorum appetitus corruptus pluf- vio & fumdtur in potu omni die tertia lib. tribus die quam accidat eis deftru& q [chryfomila. ] Et in quibufdam iB. zerbegi. eorum expertum eft vt fumatr [azegebij &fint in ipfo pifces parui,& cepx,Öc carui & oleum ab lutum,& fpecies fint’piper,5c zingiber. Et iam di dum eft,quod ruta eft maximi iuuameti. Et nos quidem iam diximus regimen eius, qui appetit, ft B. 8t fanat ip acetofum,& acutum abfque dulci & vnduofo-f 20 fum vomitus. f[ Multa hic deprauati appetitus prafidia reccnfet, de quibus Graci ne verbum quidem, vno excepto jletio, eap. 23. quiferm.p.pauca quadamfcribit.ride & Vaulam lib. Va|/i 3 * • * i Gap.i, Cap.7. I. & Trall.lib.j. ?0 propinquant eis, & dimittunteorpus 8c doma-chum famelica.& quandoque eft propter humo rem acetofum,fcilicet melancholiam, aut phleg ma acetofum,commouentem os ftomachi,& fa cit in ipfo illud,quod facit fu dio venarumf [ ca-pientium]cibum,& comitatur ipfum, vt infpifle tur cum eo fanguis,&contrahatur, & fentiatur in orificijs venarum ficutg [abftergens] fugens. & eft quum acetofum fua incifione, & h [expul-fione ] remouet humores vifcofos, fi funt in ore ftomachi, qui funt contrarium appetitus: quo-niam motus quum eft cum comprehenfione ho rum humorum 'l f [ ] eft ad expellendum vehementius, quam fit attra hendum.& iterum K f [ ] villorum ftomachi motus vehemens fit ad infpiflandum,l [& cöftringendum:] cuius fimile accidit, quum eft motus fudionis venarum, & motus virtutis attradiux. & illud,quod accidit ex canina fame peregre proficifcentibus in frigore vehementi > poffibile eft vt fit propter hanc caufam, & fimi-lia.& ex caufis quidem commouentibus famem & appetitum vehementem, funt vigilix fuper-fluae, propterea quia refoluunt, & extrahunt hu-miditates ad exteriora fequentes dilatationem caliditatis ad exteriora. &feias quod appetitus caninus multoties perducit ad bolifmum & fu» bcth,& mortem. ^T^T^OT^TIOT^ES. f B. exquiren« tium» g B. AliaiiterSff vacuitas, fo B. incdriatio*. ne vel lua pras-paratione Ito-uiachim mod» Corij. i t B. vifcoforu«. K B. quoniam • 1 B. contraftio-ne vel aggrega« tione * Defame & vehementia eius, & appetitu canino. Cap. ia. MVltoties excitatur hic appetitus caninus poft euacuationes,Sc febres prolixas refol-a f b. corpora. ucrltes •3 t [ ] Et quandoque accidit ex debilitate virtutisretentiux in corpore: quare af Quis affeBus caninus fit appetitus, video hurere fnultos. Confundunt alij cum bulimo3alij diflinguut fanb fed in huius reddendis caufis laborant. Gal.2.apb.cani- com*lr* nam appetentiam ex frigiditate, vel acidis humoribus impaitii in os ventriculi fieri tefiatur. Idem tamen 1 .de eap.7. fymp.cauf.&ex vitiofofuccoi& ob totius corporis dif fipationem immodicam,ob cahris roburnei retentricis imbecillitatem caninas fieri appetentias feribit. buli~ fidue fit refolutio fuperflua,& aflidue fit appeti- mon autem z.apb.citato labefattationem effe aitfaculta tus vehementis reftaurationiseius.Etquandoq-, accidit appetitus caninus propter caliditatem fu perfluam in ore ftomachi,refoluentem, & requi rentem reftaurationem, quare eft os ftomachi femper quafi fit famelicum,& hoc fecundu plurimum facit fitim, & in quibufdam difpofitio-nibus facit famem, quem fuperfluit eius refolu-tio.Fames autem fecundum plurimum eft a fu- tis, a frigiditate, cui coniun£la fames non e§l. quod & autbor noflerin fequentibus^quum debulimo aget. Tral lianui lib:j.caninam appetentiam effe ait,qua agri vo* caM* muntpituitam)& quum cibum aßumunt, retine re nequeunt :pofi -vomitum vero more canum üatim alium ci bum appetunt.fierique hunc ex f rigida tvel intemperie, yel materia copia.vel etiam ex multa caliditate, & re- cap* & tentricis imbecillitateprocreari.Bulimon vero eodem li perfluitate caloris in corpore toto, & in extremi bro magnam effe fame tefiatur ,ab immoderato oris ven 4*^ fiUttr ai nr f I f rl i Mr nn t rv» I »mi 111 rvi f ^ J.__' ^ I *___ « • tatibuseius. Caliditas enim,licet quum appro-priatur ori ftomachi, faciat appetere aquam, & currentia humida, tamg ipfa quum dominatur corpori, & refoluit,& cogit venas vti fu&ione poft fudionem donec perueniat ad os ftomachi bB.cumexqui- [capiendo quod aggregatum cft.]& quandoqj fitione aggrega eft h^c caliditas veniens de foris, prarcipue pro- cVcircuuferen Pter c[^ornin^um aer^s calidi in corpore,]quum tiam aeri caH- occurrit raritati eius, & obedientia: ipfius ad re- triculi caloreimbecillitate,vnde3nifi alimentum im modice aßumant agrij animo deficiunt, conciduntque. Taulus quoquelib.z.caninum appetitum ex pituitapo- cap.fi* tijfimum fieri aJferit,bulimon vero eodem lib. grandem caH3» eße famem dicit^qmmfcilicet minus quam par efi, cibos corpora fentiunt. ridentur hac mire diffentanea.quum alter famem bulimo coniunftam dicat, alter neget, alij ex frigiditate caninam appetentiam ftatuant, alij etiam ex caliditate.\es tamen fortaße ita fe habet.Canina ap di fuper corpus lblutionem,& neceffitatid [ re£tej a d re fta u ratio petentia (quod Trall.) ea eüyqua ager,vel ob frigidam A t) • r» t r n •. _ r _ /L vU II*. 1 . . • ■ « _ /...»v. •_____« d B. continue. ncrllj&: q uandoque fuperfluitas c [refolutionis ] «B.raritatis. C0rp0rjs fola,eft in hoc caufa,quum eft illic caliditas intrinfeca digeftiuare(blutiua,& prascipue fi fueritillic caliditas extrinfeca,aut adiutonum debilitatis retetiug. & quandoque acciditetiam ex catarrho in capite, dificatione nota cum cajefaftiuis pr&di&is, Sc 60 päs, nuces, Sc amygdalas, Scvn&uofa,& a divino plurimo,in quo non fit ponticitas%eque a- pes,ficut funt adipes gallinarum, Sc fimilium. Sc cetofitasomnino. Ipfumenimfanatabeafum- intentioquidemin quibufdam eorumeflcale ptum m potu calefa&um,in ieiunio.Ipfum nan- fadio,& illarum quasdam funt medicinas calidg que eft curatio magis conferens eis, nifi ipfisad- pradi&a;,Etin quibufdam earum eft aquatio a- fit ventris folu tio:tunc enim oportet vt omne vi cetofitatis,& illa quidem funteibi vnftuofi pronuru vitent ftypticum, nanque augmentum fa- didi. Et ille quidem qui fortis eft roleransfblu- cit in canino appetitu ipforum, & amarum ad- tionem ventris, foluatur poft adminiftrationem horum reti 13. IraCt* 2* 72t £■ hörum flibtüiatluorum cum pkra confortata p.ctitumJiabcntesfpcci^&fru^i!5odorife'-o5, fB reßi fue- cis,deinde dentur ei vn&uofa . In pueris vero, & aromatica odorabilia, in quibus eft ftyptid- rint. " quum£ [ fubtiliantur ] cum cis, qua: funt ficut tas,& congregetur virtus,quare non refoluatur " f C£P£& allia,& cibi fubtilatiui,affiduetur tribue Et deglutiant panem infufiim in vino odorife- re eis in potu aquam calidam poft regimen cü ro.Et fumant in potu,aut forbeant ex vino odo- , fubtiliatiuis-,illud enim lauat humores eorum.il rftero, & proprie ii permifeeatur ei camphora la autem,qua eft propter melacholiam efiufam . in calida complexione,aut xyloaloes.&galiain g B. £ reßdeat ^em per,quandoque indiget phlebotomia bafili- io aliis. Et confert ei fyrupus de lilio, fi non fuerit mclkcholia piu ese finiftra:,fieft fanguis in eis plurimus» [caufa caufa eius caliditas. Et oportet vt ligentur ma- rima pp multi- melancholia: plurimae,] 6c fi eft fplen apoftema nus & pedes iplorum vehementer.Et prohibean tudinem eius. tlISjtURClaboretur ineuacuandoeos cumillis, tur a fomno.Et oportet vtdolean|at[ atB.quumsfit quae feripta funt in canone,& alienentur ab ace- 1 pundi aliqua re omnolcnJ* tofis,& ftypticis.& quandoque conferunt eis ve pungehte,& vnguibus conftrici:i>& percudi vir- tofe fuper fplencm.Species vero,qua: fit ex cali- ga fubtili molli, vt dolere faciatA non difrum- ditate,curatur cum eo,quod fcis,& dentur ciba pat,nifi fuerit caula eius caliditas. & ex eis, quae ria,fabrilia,& cucumeres,& melones, & cucur- 'conferunt eis,eft vt fumantur tortellra,Redigitis b B.mefufcuaii bira,& fimiiia.Et vitetur aer calidus. conterantur in b[mefus aut in vdeac] odori- ter meiiuteui 9 20 feris,6c ex eis emplaftrum fiat ftomacho,& pro-3l5t >'£tuad , +A 2^ 0 T JL T I 0 Tsf E S. prie in difpofitionefy neopis. & fiat eis empia* velnuduad* ~ ftrum etiä cum empiaftris odoriferis, ficut funt c B# aj,11UfC£jrx Aphor.n. ; T amem yO.it HippiZ.aph.vm potio fedat. Id de qua emplaftrum pineale,& emplaftrum c [almarub fram. Cap.y. fame,de quo vini genere intelligcndumfit,Gal. illic ex- frigidi.] & quandoque confert vt ad miniftren- <1B. 'lialitera. flicau ex quo bic author.Trallianus quoque lihq. pro - tur fuper ftomacho eorum a [ medicine fafliv] emPIaltra lixe Cingulis huius afleSlus caufis fmgulas curationes ex medicinis cordialibus boni odoris.& vt vapo opponit.ride & Taulum hb.z; renturexfumigiis fadis ex ambra.&fiatempk c . ftrum lunÜuris ipibrum ex emplaftro fado ex tbulimos. Ide fame,qu$ vocatur a bolifmus. Cap. 15. aqua rof & aqua myrti,c [ almeftis] & campho e B. almefifm. 30 ra,& mufco,& croco,& xyloalocs,le galia,&ro ESt,quranominaturfamesvaccina, &ipfam fis. Et fiat praparätiö in calefaciendo corpora quidem antecedunt plerunquc fames1 cani - eorum,fi caufa cftifigus, & in infrigidando ip* jia,6c deftruitur appetitus poft ipfam. Et quan- fa,fi caufa eft calor.Etquum fuperuenit eis fyn« doquenon,imo deilniitur appetitus omnino in copis, fiat ipfis illud, qirod diximus etiam indi* cipiendo.Et eft fames membrorum cum facieta fpofitionefyncopis:et fpargatur fuper facies ip- te ftomachi.Sunt ergo membra famelica valde, iorum aqua frigida,& ftringanftrrmanus,& pe dc indigentia nutrimento,& ftomachus rdpues des iplorum,Sc pungamur planta: pedum coru, iplurn Et quandoqueperuenit res in ipfo ad fyn 6c extendantur capi Ili, & f [ na fi] iplbrum.Qm’r« FRaures* scopim.Et venx quidem funt vacux, ted floma- 4° que euadunr,cibentur pane infufo in Vinoodo ^ chus refpuitcibum,abhorrens ipfum. Ef multo- rifero.& fi fuerunt in ftomachiseoram humor v < äB. vebemen - tiesquidem accidititcragentibus m fngore, & a cholericus,aut fobtilis,fumant in potu quantka ter infngia^tij,. .[ congelatis,] quorum ftomachl ex frigore vehe tem a. cochlearium des [oxymelle] cumau- B|. ^ bB' ruenti infpiffantur.Et caüfa eius eft malitia cora ireol.de hiera, aut minus,fi fuerint debiles. fi Cvio' 1 fenfitius^&Vir p\ex\onis“ f mortificans virtutem ienlibilem,<3c fuerit frigiditas fii perflua, fumant in potu the- tuuaiuadiua:. virtutem attvadiuam. ] Et htex humoribus re- riacam,& fagzeneam,& diamarte,& confecfio- gentibus os ftomachi,cooperientibus iplum, & nem ftomathicon , & electuarium diafperma- lparfis in villis eius, monentibus ad expelledum ton. & refugientibus attra&ioncm.Et tu quidenico- gnofccs figna cum eis,qua: iterata, & difla funt ^ Defamefyncopali. Cap. 17. tibi in canone. ESt vtfint patientesfamem , non tolerantes feipfo^quum famelici funt,quumquetarda v v ~ tur eis cibus,fuperuenit eis fyncopis,&cafus vir ^unc de bulimo agitur,qui appetentia quum fit, no tutis.&caufa eius eft caliditas fortis, & debilitas a BAIfa ßtÄrt, tamen ventriculi,fed totius corporis Jn quo nempeyli- in. a { ftomacho.] ore ftomachi. tet mulla fames fentiatur,niß tamen immodice nutrias ygn animo linquuntur concidunt que,vt Tral, JL 2^ 0 T T l 0 ^ E /^. 7. ^Aemulatur Taulum lib.2. & Trallianum lib. 7. r,2 drGal. 8. di compofit. med.per loca, TeBaturTrallia- Differt hic affettus a canina appetentia, quod contu f C ’C ‘ nus arandi fame labordtibus ex caUditatefuiffe quibuf nue,vt ea,non affligit,fed wgeflo almetofedatur, quod dam oblatum opium, quod tamen ipfe prpfidium linqui bihofts nos iimenibus non femel ex retardato prandio , . . . ■; c ' ,-v' ■ . - - ^ . r •% Ve cura. Cap• 16» De cura. Cap. 18. HVius tegritudinis cura proxima eft cura lB . . boiifmiA iam P^tcnft maior pars ^no- — 1— JS oportet Vt odorentur cibi pronocantes ap- nis r^mums ipfins m do on u «■2 i Liber tertius. & bolifmo' Et ad fummumcurappforum diui- miditates36ce [ minuunt] & quando cakfcitvc c B.fitC01Urj ditur ad curandum patientes ipfam in difpofi- hementer & quandoque propter agritudincs0»- tionefvncopis &eft iam di&um in capitulofyn cerebriex firiencalida,&mania,& alcutrub, & copis & ad curandum ipfos, quando euadunt, vehementior quidem fitis f[ eft illa, ] qua; fada f ß & eftvt cibentur pane infufo in 3 [vino] &fyru eftcaufa horum membrorum, &percoinmu- fvrupplrMdp po,de fruftibus:deinde cum alio regimine infri pitatemsf [ 1 illa,qua: commouß- gt B.iProt„# yv p ^idante pnedifto in bolifmo,& eo, quocuretur tur ab ore ftomachi,deinde, qua; commouetur elt- ante illud,&eftvt prohibeantur a fomno pluri a meri,poftea qua: commonetur a profundo fto rno,& non tardetur eis cibus,& vt cibentur fri- machi,dein de, quae eft cum communitate pul- gidisa£hi,&vt fiant illis ea?quae dicuntur in do- io monis deinde>qua;eft cum communitate hepa-btB.AiM.Iitc- jgribus ftom^chi.b t [» ] tis, deinde quaeeft cum communi tateinteftini jeiuni& quandoque fit cum communitate cor *4 %'K 0 T T 1 Q S, poris totius, ficut in febribus, & fitis cretica, & qua; eft in fineethica;,&phthifi.& ficutaccidit Quamuis fymptoma hoc non exfola caliditate, fed propter punfturam viperarum fitim facientiü. & ex frigiditate fiat, vt colligi ex Galen, videtur i.ad nam cum ipfai pungunt non cefTat pun&us bi- B3p.T4^ Glau.prafenim tamen ex dißolutione>&ex calore pro bere,& non fatiatur donec moriatur, öcfimili- creatur,propterea de alter ado folum calore hicauthor ter a potu vini,in quo mortua fun t vipera, aut meminit,Tu pro,& caloris & ceterarum huius caufa^ acibo.hf[ ] Et ficutaccidit pofteuacua rum curatione,petiGal.i.adGlauc,iam citatodc fyn- 20 tionemcum folutiuo,& i [egeftionefanguino- perfluam, ' sope loco, lenta fuperfluaj Et bibenti quidem medicinam folutiuam fecundumplurimum accidit, quum De fit i, Cap, 19, operatur mcdicina,[fitis, cuius defe&us in pluri- bushoris fign ificat,quod medicina adhuc eft in MVltitudo fitis,&eius vehementia, quando operatione,& quadoqueaccidit vt tardetur ab que fit propter ftomachum fcilicet aut pro hora fua,aut antecedat>& feftiner ante operatio pter caliditatem complexionis eius , & proprie nem medicinas. V erum eius anteceffio fit aut^ oris eius. Et quandoque accidit illa caliditas in in pter caliditatem medicinse,aut propter calidita- flammatrone febrium ita,vt quidam eorum no tem ftomachi,& eius ficcitatem,& tardatur pro cefient bibere,& non fatientur, donec morian- pter contrarium illorum.&propter illud fitis in tur indem proximo. Et quandoque accidit illa eo,cuiusftomachus eft calidus,&: flccus,& bibit caliditaspropterpotum vini fortis , veteris val- medicinam calidam,non fignilicat,quod medi- de, plurimi , aut cibum calidum valdeadu vel cina fecerit operationem fuam iam dudum, & poten ria,ficut eft aflh,Sc a]lia,& ßmilia Etmul- in eo,qui eft ei contrarius,fignificat quod ipfa ef toties moritur homo ex potu vini veteris infiam ficit operationem fuam iam dudum . & ex eis> matus,& conturbatus,& fidens. Et quandoque qux commouent fitim,funtmultitudo locutio p accid it illa calid itas ex potu aquarum falfarum , nis, dx propter caulas facientes fitim praedidas, eft rat.uibl,in ac.Vmm hic adnotatione dignumferibit,ne- antecefiio illarum caufarum.Et figna eius, qua; pe aquam calidam,fitim,qup exfalfo himorepjouenit, AVIC. Zz s fidare. fedarequod certe fi de falfa pituita eß,uidetur et de bile fiatuendumtfmm fdf* pituita, ad bilis naturam uerga . DemapeYCußionisobmationis, & cafu fuper Jloma- ihm, CaF' 22' TT Mplaftrum conferens ad hoc. Recipe poma-üfcenia decofta cum decoaione bom odons, donec difToluantur in decoaione, deinde terantur bene,deinde fu matur ex eis pondus quinqua p-inta 3 .& mifceatur cum. i o.ladani, 6c 8« rof. & origo m „ •materia^Sc debilitetur in digerendo,autpertran ni [ chronicarum infirmitatum,jEt quando cor dB.rärä vel te- feat digeftionem,ficut iam lciuifti in calido, 5c ru mpitur digeftio in conualefcentibus, & gen&- nuis. frigido. Aut fit fubftantia eius d [fpifla ] & zir- fatur acetofitas,indicat recidiuationem propter bum ipfius fubtile: Aut fit comprehenfio ipfius illud,quod timetur de putrefa&ione. Et multo- fuper ipfum non fimilis,& non bona, Aut fi bo- ties quidem facit accidere corruptio digeftionis na,vemmgrauitas eius fit impediens ftomachü, pruritum, quare ipfe appetit deponere , quodinipfoeft, 20 . . 'quamuisnoneueniantrugitus,&inflatio.Etifta jl 0 T T I Q wn S. cB.digefiionis» ^uo funt cx caufis debilitatis e [ ftomachi ] & de ftrudionis eius jfed illa,qua: eft caufa alterius,eft, Eadem f erb Gal. 3 .de fympt.cau. Tllud autem hic an- cip.i* ficut (i fit in ftomacko ventofitas feparans inter notandum eft. De ciborum ordine aütho^noßer errari ipfum, Sc inter comprehenfionem vltimam fu- ait, fi quis ea,qua tarde coquuntur, jjs quafacilia funt per cibum. Et quando dicitur quod multitudo c^ciu,propomntur,confuluq-s pvopterea in reUa viüus eru&uationiseft ex caufisCorruptionis digeftio- ratione feruanda,vt facilia difjicihb.<& lenia ajlringen- nis,noneft inquantum efteru£uatio,fedinqU| tibuspramittantur.GaL3.defympt.cauficmcitato eu tum eft ventofitas, quare extendit ftomachum, dem errorem pr odit :confulitque propter ea paffim,faci~ facit natare cibum. Non ergo fit bona com- 3 0 ha difficilibus,lenia aHnflori^spreponi.mmpe.fi prfleo sprehenfio fundi ftomachi fuper cibum. Et om- ffu difficilia vel aftr ingentia, lenia vel facilia fumantur nie quidem faciens natare cibum > eft prohibens corrumpi ait alimenta,f a ctlibus coffius antea quam dif digeftionem . Et ficut fi ad ftomachum currat ficihbus.quare,quu occupata iam exitus via ab ip, qua cx capite aut hepate,aut fplene,aut reliquis me- priori loco ingefla erant,egredi qua concofia funt,e ven tn*is,quod corrumpat cibum propter ibam mi- triculo nequeant,corrumpi neeeße efl,& cum ijs etiam ihonem,&non poffit üomachus regere ipfum. alia.yAt contra tamen,alior um fententia eft,cuius & au Et m ultoties quidem effunditur ad ipfum poli tbor libelli de diffolutione continua . quippe ft coWo ai -digcftionem , Scmultoties effunditur ante ip- ventriculi fundum fit:(i ea pars qua carnofaeß &calt fam.Et CX illis eft, Vt fit illud,quod circundat ip- dior,ad coquendos cibos etiam fortior eHy dißare ratio fimi ex hepate,& /plene frigid um,aut maitp com 4° videtur,vt illic refideant, qua cotiu difficilia funt■, non plexionis. Fa&a autem propter, caufas recenter qua faalia.ita.n.vna aque tempore & facilia & dißiei- lupevuenientes cibo,& receptori, eft ficut quum lia coquentur.Ita vero & fi effringentia priori loco of- deficit cibo illud,quo indiget de lomno digeftio ferantur,corroboratur os vetriculi inferius,&f olidior ilis . Aut quum inuenitur motus luper ipfum, videtur futura cofitio Hac fere depropofua quaHionc quo non indiget, &commouetiplum, 3ccor- afferri video.Vro qua tamenfedanda,jyon potesi cer- .rumpitur : Autquia accidit potus luperipfum ta admodum & coflans de re hac regula afferri, quum plusquam fit neceflarium,aut minus aut accidit alimenta,quod notat Gal. 1 .de alim.facul.cit& aut tardg f fB.diucm« cojtus fuper eum,aut multiplicant ur cibaria ff cofiionis fmt,non pro eorum dumtaxat natura ,fedpvo [ ] fuper naturam digeftiuam, aut bal- particulari ventris conHimione funt qui bubulam faci gfB.fmt vehe-- neum,aut obuiatio aeris vehementis frigoris, 5° Ilus concoquant,quam faxatiles pifces:alij item abditu nicntis calidita- j- ] aut mala: fubftan tia;. Et ventofita quendam cum hoc vel eo alimenti genere dißenfum ha- *i** tes retentas in ventre prohibent digeftionem, & benuvt vel nunquaconcoquant,quod alioqui coUu efl corrumpunt eam,quia cömouent cibus,& 1110- facile:vel ipfum corrumpant.Quod fi tamen his,pai ticu uentur in eis. Et cibus quidem corrumpitur in laribus pmemi(fisjgeneratimquaras,vtrapr#ponen ik>macho,aut quia putiefcit,aut quia aduritur, da, coftufacilia & lenia, an aUringentia & difficilia : aut quia acefcit,aut quia acquirit qualitate non negamusprofeUo mollia,ft priori loco offerantur, proportionalem ad aliquam qualitatum confue inferius ventriculi os laxare: contra veraaftringentta tarum.Et totum illud eft,aut quia cibus conuer- aflringere.itemque non imus inficias difficilia in eius fu titurad illud, aut quia humor fecundum illam do facilius, coqui, qua fifupra cateraalimetarefideat. formam permifeeturcibo,&corrumpitipfum. 0 7$eq%priortame,neq;poßeriorfententiaprobada vide MB Alia lite- Et quandoqueeft lftehumor natans,^ t [ tur:ftmodoperpetuü eü.q$ obferuatü quadoq; effein- M,non occultus ] & quandoque eft telligimus:diße6ia ne pe fuiffe cadauerajn quibus,confu, pa rum refldens ad inferiora ftomachi;quare no fa alimenta omnia&permifiaefjent,vt alia ab alijs ali dilatatur,neq; peruenitad os ftomachi. Et quo- menta nondiflinguerentur.Videntur ergopermifeeri in lies additur cibus,acefcit & afeendit ad os ftoma uice omnia & mollia afperis,&difficilia coäu facilib, chi,& permifeetur cum toto cibo: Et quandoqj vt propter ea fuperuacuuforte fit diligetius huius ordi- eft imiufmodi humor penetrans in venis3deinde nis norma obfemare.Fatemur tame no parmtereffeTijs ~ AVIC Z.Z 3 quibus Liber tertius. mibus contentrix ventriculi facultas imbecilla efl.quu eft comprchcnfio,cfl: debilitas digeftionis, &m- f.ad debitum tempus alimenta non [eruantur , auttera gitus,& eruüuatio. Et quandoque perducunt L afh ingentia priori loco aßumi.nempe quod ieiunu, debilitas digeftionis,& conuerfio cibi ad phleg- vt iPa dixerim9inferius ventriculi os, ea qualitate im- ma,ad f [ tremorem ] & frigus extremitatum,6c f B.rigorem buitur cuuts gratia roboratur.Ita vero & qu$ pofterlo § I commotionem ] paroxyfmi febris: Verum gB. Aiuüt^- ri loco inferuntury oborando ajlringentiapofire- tecedentem . Etin libro quidem mortis velocis mo loco offerantur quandoque etiam lenientia opportu- io dicitur,quod fi fuper oculos eius, q habet nau-na pofl caterafunt alimenta, velutifi ad vomitionem pa featiuam fatietatem, & tarditatem digeftionis, rare ventriculum animus. bothor nigra apparet fimilis ciceri,& rubet pars eius,& viridis fit pars alia,tunc ipfe incipit cum De debilitate digefiionif. Cap. 3. diminutione rationis,& moritur in feptima de- cima .Et ex caufis h [ corruptionis ] digeftionis, CAufaj debilitatis digeftionis>sut omnes cau & deftru&ionis eius, eft triftitia , ücut ex caufis f$,quas diximus in corruptione digeftionis, bonitatis digeftioniseftgaudium. & figna earum funt illa figna . Verum efiu-fio cho’erae ex illa fumma non tfebilitatdigeftio nem,fed quandoque corrumpit eam.EfFufio au 20 ji 0 T JL T 1 0 7^ E S. « tem melancholia: quandoque aggregat ambas res Et fimiliter etiam ficcum, & humidu ex hac fumma non perueniunt ambo fola ad hoc,vt de Legendus Gal.efl 3 .de fymp.cauf.Vnum poflremo ca "P*1, a|B. digeftio- ft ruant.3 f [ pitis loco nofier author notat >qvodfummi ad obeundam ne& declina cum eis ad frigus adeo, donec fmt ficutcaro vaccina cum aceto condira,& nö i ponas frigida fubtilia,quoiiiam fubtilia corrum pütur in ftomachiseorum velociter. Et oportet vt ille, qui ex eischolericuseft , euomat anteci-bum.Et fi fuerit illud propter frigus, cureturil-Itid frigus cum eis,quce diximus in capitulo fuo. Et fi fuerit caufa raritatis ftomachi,curetur cum pedicinis odoriferis ftypticisjpradi&is: & cum cibis boni chymi velocis digeftionis, qui fint fa-cB cnm mode- decliuesad exficcationem, & ftypticitatemc rantia & cu aba j- arte^ & curn feminibus] Öcrcliq uis, qua; dixi-mus in capitulo aggrcgante.Etille,in corruptior ipfa,& fi natüra noneftfufficiesadilluti, fumat diacyminum fecundum quantitatem neceffita» tis,fi autem non fufficit,ädiuueturcum reliquis ele&uariis folutiuis, de quibus fumatur quanti-tas pauca fecundummenfuram , qua educatur fxx,öc diacydonitem eft ex fummaeorum, qu& eliguntur ex eis.Etfigna quidem bonitatis com-prehenfionis ftomachi fuper cibum, & bonitatis digeftionis, qua: eft in vltimo,& contrarii eo* io rum,funt ea,qu£ediximus in capitulo fignifica* tionum. Qupd fi res ilkepradiÄa? non fuerint, fed fcntiuntür conturbatio, & grauitas,& defide rium minuendigrauitatem cum conftridionc accidente ; tune feiasquöd ftomachus eft vehementis comprehenfionis,fed eft abhorrens sü mä cibi in quantitateiua. Etfeias qddigeftio eft fundi ftomachi;& appetitus oris ftomachi. ---------- f LJ y M Aiiaütera cum ne digeftionis, cuius caufa eft effüfio cholerjE ex femimb. calidis d [ curfu ] pra^dido eueniens,raro, oportet vt cö 20 JL 0 T jl T I 0 ^ JE S* fuefeat vomere ante cibum multoties: quodfi dß.mea^u.* melioretur poftiilud,&fumat cibü, ablcindat hanc confuetudinem,vtnon debilitetur ftoma-chus ipfius: & cum hoc oportet, vt poft vomitü fiimat robub confortantes ftomachum, repelle-tes quod effunditur adipfum,&afliduefiatem-plaftrum ftomacho ipfius cum eis, qua; confortant ipfum ad expellendum, quod ad ipfum ef-eB. Alialitera, funditu r:deinde ponantur ei e [circuitus ] in qui Eandem cur adi ratione [equitur Gal.ü.de comp.med. per locabor ruptos humores & nidor ofos & acidos & Capj, quauis alia qualitate vitiatos hiera educens. Sed hic ani maduerfione dignum eft. Ait Jtui.fi coüioms corruptio ob caliditatem jit v e tri culi^ vel propter bilem ad ipfum effufaniyincraßanda effe alimenta, & frigidis effe in fi-flendum.At,quid fi cx febre ventriculus- afluat ? in his tempora. bus cuomat ante cibum fecundum ratiocinatio 3 0 Certeffi craßa alimenta exhibeas,non adiuuabis. neque nem pra;di&am.In illis vero quorum ftomachi cibum acefcere faciunt;fi fuerit acetoflrasparua accidentalis, fitiuuamentum cum fudione pomorum dulcium & iuuanturcoriandro,quum bibunt ipfum ante cibum cum aqua:6cfimilircr inaftix, quum in potu fumitur ex eo. Si autem fuerit fortis, tunc ex eis, quaj conferunt ad hoc fortitci*, magnifice,viti me,lunt iummitates fqui nanthi cum carui, & fimiliter omnia e\eCtuaria calida,& ele£tuariumf [ alchabiti. ] Et quando- 4° que iuuantur cum geleniabin infulb in aqua calida,Et ex illis,qua? ipfis conferunt,eft, vt fundant g b. apud fom- g [, ad manfionem ] hoc medicamen. Recip. h f ] cymini feminis anethi i [ amborum] an partem i. rof rufe.ablatis capitibus partes 2.cribellentur poft cotritionem cum ora-li,ciiius dofis medietas 3. 1. cum vino commi-fto.Si vero indigent eis , funt fortiora hoc f B.alchabp* num t B piperis. i—B. j j - -- -- ------- j enim concoquent. Verum intelligenda authoris verba exiflimamus, vbi cum calidiori ventriculi intemperie, reliqmm tamen corpus non laboret:ita Vt vires, vna hac excepta caliditate,integr:r ad expellendum c [ cui non eft conuenientia ma afeab a0:‘;: giscum aliquo in difpofitione ] cibi,quumnon accidit ftomacho nocumetum donec digeratur noneiMfr':-' cibus.Stomachus enim fanus comprehendit ip- t«pJnri^j fum, & conftringitur fuper ipfum meatus fu us inferior vehementer,quumque eft hora expelle-di,dilatatur,& expellit ftomachus, quod in ipfo eft cum villis fuislatitudinahbus"ies fefti nat digeftio ? feftinat defcenfus, & si tardat , nisi ( nifi accidataliqua caularum facientium defeen derecibum a ftomacho,quum nondum fitdige ftusex eis,quasiam feiuifti. & quantitas quidem 4B.Aiialitera* tequalis remanentiae cibi in d [ftomacho] & e-greflioniseius, eft illud,quod eft interxij.horas v/queadxxij.horas. & cibus quidem plurimus, quum non digeritur propter luam multitudinem,& ille cuius qualitas eft mala etiam,tue nui lus eorum remanet in ftomacho fano fortis ex-pulfionis, imo expellitur ad inferiora velociter. ' Et quandoque fuccedunt ei fluxus ventris, & co lica paflio. Et quando fuerit ftomachus debilis, quem cibus grauat,aut vlcerofus habes bothor, aut fuerit in eo humor vifcofus lubricus,110 minorabitur in ipfo cibus nifi parum,& fit hoc,fiue fit debilis retentiua,fiue digeftiua,Et tibi quidem poflibile eft vtcognofcas ligna, quje oportet co-gnofeere ex caufis horum ex eis, quas tibi praeterierunt in capitulis praediatis, ■^^i{or/no^E i*. oid imbecillem cottionem hicaffettus refertur.quod enim tarde alimenta ex ventriculo adinteftina trahantur,in caufa eft cruditas, cuius gratia ventriculi os inferius non referatur.fi enim eius e$l mos,vt non nifi con co£ios dimittat ingeHos cibos. nifi forte acris quapiam qualitas Himulet,autipfe fumma imbecillitate affeflus Aph.18. fuerit,horum,ait Hipp.z.aph.qme vniiierfiim & velociter nutriunt, veloces quoque fiunt excretiones. quare, quod tarde commeent ex ventriculo alimenta, ad coffin cis potentia imbecillitatem erit referendum. De confti-tuto autem & certo cottionis tempore, illud ftatutum «Qtn. fit,quod Gal^.aph. noneße vnam circumfcriptam om- nibus menfuram, quumalij celerius, ali) tardius concoquant .quare abfolutu flatui non potcfl, quod decem vel duodecim, pluribus vel paucioribus horis coflio abfol-uatur.Videtur tamen id obferuatum, decem vel duode-tim horarum fpatium [afficere in reCle fe habente ven-triculo, quod hic intelligit, quamuis nonnunquam longo { ferius exeat .Hipp.de mora alimentorumin ventriculo multa fcribit,q.de morbis.quem tu vide. ,, \ 'w '"t De cura eius d cuius ftomacho tardatur defcenfus cibi, aut in cuius ftomacho natat cibus, s Cap. 9. EX cura illius eft fomnus fuper dextrum. Ad-iuuaenim ad hoc, vt velociter defeendat cibus a ftomacho,quamuis fit debilis adiutorij. ad ( digerendum, &adiuuantadhoc deambulatio ' fubtilis,& fricatio pedum,& confra&io ventofi-tatiscumeo,quod fcituriii capitulo eius. ^^ 0 T jl T I 0 S. Eft certe os ventriculi inferius quod pylorum vocat ad dextram partem potius. Verum, quum, vt fupra dixi mus,propter ea tarde alimenta e ventriculo exeat,quod concoffa non funt,parum admodum conferre decubitus ^ in dextrum latus pote) it, quod & authornofter notat. quin,& fi dextra pars, fi totum corpus fpeftes, calidior hoc tribus diebus. Et oportet vt adminiftretur an te cibum aliquid ex ftypticis frigidis,fi fuerit illic complexio calida, aut permiftum cum calidis; fi fuerit complexio decliuis ad frigiditatem. & tu iam feiuifti omnes has medicinas. Et oportet vt dormiant fuper cibum, & non moueantur neq; excitentur omnino.Et vt ftringantur extremitates fuperiores. ^ Jl X 0;X JL T 1 0 Vf E S. "ISfon abfolute trahi huius affeÜus curatio poteft. nifi fingulas caufaspartieulatim animaduerteris, quum & ciborum, & ventriculi vitio, & motus totius corporis inordinati ratione,citius alimenta effluaut, quam conco Cia fint,femper tamen conferrepoftunt,quce os ventricu liinferius roborent, qualia aftringentia ffint, atque 0-, tium,&fomnus,qua duo fedanda eduffiioni quoque per pharmacum vim habere Hipp.notat 4. aph. Vide^Ale. Aph.24.81 if, Trall.lib. 7. «P-1*-: De a [ eruttuationc ] flomachi & duritie eius. a B. groflme. . % . Cap. 11. QVandoque ad uenit durities in ftomacho fi-milisapoftemati, & tamen non eft apofte-ma, & eft caufa eius frigus infpiflans aut melancholia ingrolTans,intrans fine apoftematione. ) Defignis. Cap. 12. C Vntvt cognofcatur caufa eius,& non inuenia O tur fignum apoftematis. De cura. Cap. 13. F'Iat emplaftrum ei cum meliloto,& croco, 8c maftice,& balfamo,& thure,& bdellio, & fpi _ca,&cordumeni & muhatht,& cera, & oleo 1*0-farum.Et fimiliter omnes curationes dires omnibus partibus ftomachi. Et quamdiu cali- et radicem althea:, etfandalum,etfaufel, et cro- mchiou.1 ditas permanet, & fi fit poft vij. non abfeindäs cum,et grana Jauri, et qua; hintflmiha illis. A d- aquam endiui#, & aquam lolatri, Sc aquam datur in (fypticis in prindpijs> et in re folutiuis kekcngi, Sc aquam ataraxacon , Sc permifcc in poftrcmis.Etcx^[medicinis] bonis in matu- r B-emplaftris. cum illis quum tranficrit feptimam troch. dc randoapoftema calidum,cuius quaeritur s [ma- {B’rcfoluuo ‘ ioGs . s. drach. Sc aliquid dcfucco abfinthij, Sc turatio ] &c alm eifere, eft, vt fumatur ex tremi ta* demaft/cc, Sc permifee cum cis etiam aquam tum rofarum, & extremitatum abfinthij, & ex- . ,« foeniculi, Sc aquam api;. Sc fit cibus vfque ad 4-0 tremitatum femperuiux, Sc corticum citri ex te Alia licera * * v^.* cx mes exc°rticatis, cum atriplicibus,1 Sc riorum, & mafticis, & thuris, omnium ana pars & fuithhordei. , & cucurbitacvm\oleo amygdalino, aut j.&c s.& cydoniorum, Sc da£lylorum immaturo oleo omphacino. & fint illa, qux in potu fu- rum,& croci, Sc aloes, Sc myrrhee, om nium ana munt iuleb, & aqua prunorum, & fuccus en- partem j. & cera; Sc olei chama;millini Sc olei de* diuiae, & taraxaCon,& in fine eius permifeean- neridem, omnium ana partes x. Quodficaufa tureum maftice, Sc fucco abfinthij. Poft vij. in euentu apoftematis fuerit dolor accidens, de autem mifceantur cum eis, quae abftergunt, & veritate cuius eft vt curetur cum fubtiliatiuis maturant parumper, ficut fida, &alubleb. & tunc quum peruenit ad apoftema, tunc opor- detur in potu eis tunc fyrupus acetofus. Sc tet vtabfcindas fuDtiliatiua abeo, & fis conten- quandoquefumunteaminpotu ante illud ali-. 5° tus fedatiuis dolorum, ficut eft adeps anatis, Sc quot diebus . Sc quandoque fu munt ipfum in gallina;. Et quando antiquatur apoftema,tunc; BK.aqua violas potucum^ [ violis nutritis] fi non fuerit nau- da in potu troch.de fpica, Sc fac emplaftrum ex conditas. jca vchemens impediens, Sc illud quidem vf1 emplaftro de bdellio cum granis de ben dido in queadxiiij. Quumquefedaturinflammatio,& antidotario. Etexeis, qua; conferunt ad hoc, lenificatur apoftema, tunc eft hora refolutio- eft ceratum cum oleo de balfamo, & aloe, Sc nis. Quum ergo declinat parumper, introdu« cera alba, & oportet vtadminiftreturceratum cantur in emplaftris, ea qux funt ficut maftix, Galen, pradi&um in capitulo debilitatis ftoma- &abfinthium. «Seponatur potus ex fyrupoace- chi. Et emplaftrum de meliloto eft ad hoc iu- tofoabfque timore, Sc quandoque fufficitfu- uatiuum valde. Et ex illis funt chamomilla, & mere in potu cafiam fift. in aqua foeniculi, Sc balauftia;, Sc femen lini, Sc melilotum, et al- apij, Sc oleum amygdalinum dulce vfque ad fi- thea, ex quibus fit emplaftrum , Sc fiat ex eis nem eius, Sc re&ius tibi eft, quando ad fum- vaporatioA embrocha fiat cum decodione ip- mum peruenit cura, hora mollificationis , Sc forum.Etexeisqua;fanantillud,eftillud,quOd refolutionis, vt non audeasfuper vtrafque au- recipitrof. 3.x.xyloaloes 3. i;, mafticis, feminis dacia nuda cuiuslibet earum, imo permifee me- endiuia:, cufcuta; omnium an. ?. iij. fumantur dicinas molhficatiuas cum ftypticis . Nam in in apoltemate inflammato cum camphora in i B, timor hoc. vt fis contentus moliificatiuis, efti [error] potu • aut fumantur tria fextanacahee fift. qua? deco- decoquantur in lib.J.aquce donec remaneat medietas,deinde coletur, & proijciatur fupcripfam de aqua folatri,& aqua kekengi facraiati,& bulliat & proijciatur fuperipfam. drach. s.hierae pi-crx,& fumat in potu ex ea, ille, qui fortis eft, to-* tam inteere,& debilis medietatem eius.Et fi indi ftm.u'ril'&'f« get fortiori hoc,addantur t ] ex femine apij. &] nugrsEci quod fi femine caulis, hammoniacum, & medulla cer-< indiget fortiori uj. ^ adeps gallinae, & quandoque indiget em- hocaddaturex -■ ‘ ^ °-----1 -n— ponit infcribendoytion tamen idin agendo /evitandum a-' deo religiofe imperat. Ita & Auic.& fi vomitum impn bct.Byafts vero eundem probet, vtrunque tamen ratione non vacat. Damnat autbor nofier validiorem vomitum, ne videlicet inutilem ex vicinis partibus fuccum trahat, qua ratione & Gal.in ventriculi vlceribus 5.metho.vo-mitutnvereturi<&‘leuemalm fub dudionem laudat,& cap.«; 13 .mcthMi ventriculi er eius partiti inflamatieneuomi caP,lI‘ tum prohibet. At I{afts tamen leuem uomitum admittitl hocaddäujr ex j^ßrQU [b0iifmi]&emplaftro citrino. Et in 10 de quo co nfiat, fi is cui inflammatus ventriculus eH,v « B. feligaw«*. ^ora qUandoque neceftarium eft,vt in potu mendi defiderio teneatur yfi facilis ad vomendum fit, • _ nrr A-nif 1 •_ . /Tl. * / 01* /IVI WtPrt l C1* luWi vo- fi dentur troch.de bdellio, & exemplaftrisiuuanti bus in hoccap.eftemplaftrum huiufmodi.Reci-pe ceras, & olei de neridem amborum an. vnc. j. mafticis,& ciperi,& fquinathi, & aloes omnium an.aureum.j. & bdellij. drach.iij. foluatur in vino,& aggregetur inter has medicinas fecundum acceptionem emplaftri. Quod fi fuerit illic folu-tio ventris, quadoque erit neceflarium vt ponas huic affueuerit, leuan non mediocriter ventriculum pof fe,Tutius tamen Auic.con(ilium eß,fi quis rette aduer-terit.C&terum aliabic controuerfia eft. Autbor nobler fortiora medicamenta damnans, dum lenientibus vitn-dum admonet, quandoque ait fi liquat Aegypti#(cafiam fiftulam vocant)bieram, & aloen admifeeri ad dimidia drachmam. At Gal. 13.meth.hbet ne aloe in venteiculi caP‘*°' inflammatione alijs medicamentis aflrmgentibus admi- cum iftis fuccum agreftas aut fuccum abfmthjj, 20 fceatur,quod purgandi vim habeat, nififorte inclinante ^ a ^ trfuii m 1 /•* L #» ,4 /a m vi ^ 0‘Kfi ■/! AV/I /*V1 T z1 fiVM »♦< f* om aut aggreges inter vtrunque. Et de errore maxi mo eft, vt prolongetur tempus tolerantia: apofte st f ErfBrau®ne jnatis,x f [ ] & inceftanter fiat curatio cum infrigidantibus> & fit apoftema in ^ via, vt fiat exitura, & prohibeatur a maturatione, oportet ergo vt confideres hoc. Et iam dimikcatur cum aqua lolatri, öc^qua. 4-0 Lv>cva\\ua. dve,eftionis,& paruita te exercitii, &ex fnpnirnli. n. ^ -.1 cndiui2e,parumper aqux fceniculi f "V .-5 • • ^ ' i - ‘: Id quod in omni vniuerfim inflammatione fit, vhi ini tio ventriculi inflammationis occurreris, repercutiendum docet.prajidia vero non incra, fed extra admouet, & ea talia,qu. 1 innatus calor extinguatur.An vero repnrcutientia hac frigida aClu}vcl calida adbibenda fiat, non ait. Certum tamen iilud efL et fi a£tuf’»igida repellendi vim habet a-criorem,ab his tamen hoc cafu lj]e abjtinendum ob natu tam partis,qux frigida eß,cuius calor,vt iam diximus , facile extingu; poieji, vel iminmu3vt materia inflamma tionem facietisj& crajfior,& frigidior reddita,difficile poßmodum curationemyVel difßpationem(qu<ß in hoc C4 fu poti(fimum expetitur) vel cvffiionemfufcipiat. Fafita repercuffione,& medicamenta fortia,& vomitum pro * hibet:ac vena ftüionem aggreditur. Qua in re duplex controuerfia eft. altera quia B^afis 9. ad yt non ctiacucsmedi- cinas refolutiuas a ftypticis.de omnes medi-ful £onec remaneat lib.j.de da in potu ex ea vnc. 10 cino quo funt vehementis refolutionis in fine a*- poftematum calidorum,funt iuuatiuo hic.Et o-portetvt in potu fumant lac camelarum foetarum, aftidue. Et ex iliis, quo eis conferunt,eft,vt fumant tres aureos ex oleo de kerua cum decoftione cafio fi.quo fita [ fubmerfa] in aqua radi aB. düToluta.' cum:de fi indiget eis,quo funt fortiora, ponatur inaqua radicum fummitatum fquinanthi, de naafticis, de capilli veneris cum reliquis medicinis , omnium an.pars.;. de quando ponitur cum panaci,ftoracis,omniuman.drach.x. adipis anfe 20 oleo de kerua,olei de b [fpica] quantitas,drach.j. bB. lilio ris, de adipis gallino omnium an.vnc.ij. cero ru-be^.s.lib.Et quod ex vnguen tis eft melius eft oleu de neridem,de oleum de fpica, in quo iam polita fuerint my rrha,de cordumeni.Et conferunt etia afparagi, de alubleb cum oleo amygdalino dulci,de fida,de caulis cumoleooliuo.Etea,quo fic eant fanguinem cx cibis,quorum digeftio eft facilis . Et oportet vt alienent vomitum omnino: nam ipfe in buiufmodi eft malus. cap*3?« cap. 14 aB.Imagioatio-num malarum. Alia litcra. mul ta ficcitas. ^'K.TSfor^TioTsfEs. Vide "Paulum lib.^.Trallianum li.j.jtuthor nofter in huius capitis calce -vomitum omnino inter dicit.Cuius rei caufam aliqui exiftimant, quod tumorum ventriculi materia vomitu educi non pote fi. Verum,quum in ventriculi eiufdem inflammatione Jfafis vomitum admittat de qua re fup ra, fortaffc grhocin loco non plane vomi-tum quencunque, fedfortiorem interdicit, quid enim fi prxter tumorem in ventriculi cauitate materia innatet, r & naufea infeft et,quid,inquam,prohibet,vt femel id vo mitione regeratur,quo euacuato ventriculus poteH non mediocriter f Memrti'lgon ergo fortem vomitum pia* ne omnem author nofter prohibet, fed fortem, & artifi-tio concitatum,& frequentem. De apoHcmatibus duris, grgr offis. Cap. 7. QVandoque fiunt incipiendo,de quandoque fiunt a permutatione ex apoftematibus cali dis, lecundum quod iam fciuiftiin principijs, dc quandoque fiunt,fed raro,ab apoftemate phleg-maticOjCui accidit vt indurefeat. Et fignificant ipfum cum fignificatiombus apoftematum, durities taftus,dc multitudoa [varietatis] & extenua tio corporis. JL 7T AT 1 0 T^ E S. Scirrhi non in ventriculo dumtaxat, fed in vniuerfo corpore, vel ex craffo humore, atroprafertim paulatim congeflo initium fumunt:vel etiam ex c&teris male curatis tumoribus, nimium videlicet, vel refrigerantibus medicamentis,vel difcutientibus,exficcatis,quod docet Gal.i.ad Glauc.de qua re& 13 .mtth&cirrbi notas pe te ex locis iam adduUis, & ex libro de tumoribus pra- dc olei amygdalini dulcis quantitas), drach.fi. eft iuuatiuum. Et fimiliter quando in potu fumun-tur olea ifta cum aqua mellis,dc oportet vt adrui niftreturin emplaftris eorum medulla oftium cerui,dc medulla cruris vaccini, dc pinguedo gib bi cameli dc ex medicinis conferentibus ad hoc, dc indubellati eft illud, quod recipit meliloti, dc foenugrx.de chamxmillx,dc baccarum lauri, dc althex, dcabfinthij, omnium ana partem.j. am-50 moniaci0 [thuris, amboruman.ij.tertias] par- cB- Aliaiit^v tis, refoluanturjgummx iftxin decoftione fi- &bde%'te«^ cuurn x.cum vino jd [ cum melle, ] deinde'con- a b. & terantur iunge cum eis has medicinas, dc fac ex eis em pia ficur mei. ftrum,eft enim mirabile.Emplaftrum aliud.Re- AliaIitera dcco cipe fordium e [ vrcei ] par.vij.ftoracis phr.ij. ma mellcf AUalite ilicis part.i.glutinisalimbath partem s.fxcis olei ra. teräturcum deneriden quantitatem, qua conficiantur medi accto* cinx. Emplaftrumaliud. Recipeammoniaci. eB.vafomm.a-drach.f [ vifi.] g [meliloti: xij.] cera;. drach. h f^iiaiitera. [viij.] croci, myrrhae, bdellij iudaici,omnium a- centum, na.drach.viij.oiei debalflib.j. Et ex eis, qua; val- Alia Utera. de iuuatiua funt eis, eft oleum de fucco vitis. dc g B. ex eis, qua; conferunt eis valde, funt decoftio i- hitaenttmu reos cum cafiafif. dc emplaftrum,quod diximus in cap.debilitatis ftomachi cum duritie. Deicri-ptio emplaftri boni. Recipe, mafticis, thuris ab-finthij, omnium an.partem, i.ammoniaci, croci amborum an. partes ij. cyperi, iij. fac cerotum -0 cum oleo de neridem tanta; quantitatis, qua lenitas fiat. Et quando accidit illud, quod raro i j B. accidit, [conuenit, ] fcilicetex permutatione apoftema-tis phlegmatici ad apoftema durum,tunc coniie nientiorcuraeftei emplaftrum huiufmodi de-feriptionis, Recipe ammoniacum, bdellium,femen caulis, amygdalas amaras, ftoracem liquidam,mafticem, fpicam, fquinathum,cyperum, gnmma; difloluantur, alia terantur, & fac ex eis emplaftrum. Sintque cibi eorum ficutafpara alubleb, dc oleum amygdalinum dulce, & proprie eiusquod permutatum eft ab apoftema te calido. *4 \ T T I 0 H E S. Defumpta bac fere funt ex Galen.z,ad 6lauc.gr 14. meth.Vide & "Paulum lib.q. De / 1 ' neadubellatifiamM C«p, p, apoftcmatumduroram.Cibi autem conueniea ^ teseiinprmcipioreifuntforbitiones fate ex a-* Vltotiescirant tnedici in regimine apofte- mylo,& hordeo excorticato,Sc vitello oui. Et in maris in ftomacho,& permutando fit exi- fine eius illi,in quibus ponuntur anethu.m>& 1$ tura?& multoties incipigido fit pugraxum fecundum mcnfuram. *4 7 J. T I 0 H S. Pe fignis 10, I Am diximus fignainitij eius in capitulo apo* ftematum calidorum ftomachi. De cura, Cap, Ii» a b. Alia Utera. ✓‘^'Portet vt incipiatur a phlebotomia, a [ Sc a ab infrigidatio* reg i mine] ftomachi apoftcniati apoftemate 8 AHaliteta. calidob[extrinfeco.]cum quo fitpoffibile vt pro Difcutlendi fe?nper effent omni ingenio timores, no« X o ad pus ducendi,pr eftmimque in internis uifceribus.nem pentfi difcutiantur,aüui morbi genus incidit,quod plerumque grauius efipriori morbo,ipfa fcilicet ulceratio, qu&fiin uentriculo fiac{fi modo profunda efl, nonfuper jiciaria) Hippocrate authore6.aph.letbalis Accidit Aphu, regimine] ftomachi apoftemati apoftemate tamen ut non raro9ut uelmedici incuria,uel multitudh a Ob[extrinfeco.]cum quo fit poffibile vt pro ne,aut craßitudine materia udimus,nolimusyabfceßus, cxmafecei& m hibeatur fieri du bellati, & incipit efiein via ma- fuppuratio, & ulceratio eueniat. Huius affettus cura* l cjrinfece. turationis^oportettunc vt fi eftres leuis, & fiau tionem tradens hoc in loco jlmccnnas inchoandum aut _ tumas maturationem propinquam c [ oportet] naait feffione,retrahed£ uidelicet materia gratia, quod vt in potu tribuas lac recenter mulctum vice v- so tamen praftdium tranfafio primo illo in fulto,relinquent dum erit, ne innatus huius partis calof refrigeretur, ac uires, quibus in tanti momenti morbo ualidis opus eft, debilitentur. Vbi ruptus abfceffus fuerk,fatetur,cegrum difperationi, quam fpet effe propinquior em,nempe quod ^ . ut Hippocr.yMpho?>atube> cu h introrfum ruptione ui rium deie£lio,aut uomitio, aut animi defeflioßt. Citra-tionem tamen adhucpvojequitur, ne'9 quid intentatum remaneat, na , poft aliam cum aqua calida, & tangas duri ticm?& confideres an comprimatur,Sc attendas commotionem, Sc tremorem, Sc compreftio-«3B, AHaJitera, nem apoftematis, nam fi non d [comprimitur] iuuät, illud,oportet vt in potu fumat habens ipfum ta~ c——* B, raxaconem e [ficcanijcum aquafoenugroci, Sc f B.ojcuamyg- tribulorum, & f [ oleo amygdalino amaro.} daiaiü amaru f indiget fortiori hoc, Sc eft inceptio in via maturationisiam addens fuper primam,ponatur in eis oleum de kerua-Et ex eis,quo ;- ?* fes; adminiltra medicinas prodictas in capitulo Sc eft1 [fy neopis plu rima. ] Et quando funt in fto- nmw* I vc non fubtilis, fcilicetcx genere eius, quod egreditur eftexculätio folutionis ventris propter aliquid ex inteftinis fuperioribus, & fignificat quod eft vocantium ad hoc, tuncoportet, vt foluas ven- fB. intettinoru. ex ftomacho,quod dolor non eft 111 partibusf [vi trem cum eis, quas funt ficut cafia fiftu. Quod fi g B.fuperion & fcerum,] imo fupra. Verum multoties appropin accidatex vlceribus folutio ventris curetur cum citiiiaqua: fit. quat,&aflimilaturdyfenterias. S [Ineisautem, troch.defpodio,&robubftypticiscum aqua fa- bfB. quare, quaj fiunt] in inteftinis fuperioribus, ht [ ] 30 uichdecodi,& fi fuerit iiliccorrofio, curetur cu oportet vt tu valde intendas. In vomitu autem, eis,quas diximus in cura fputi fanguinis. quum cortex egreditur, non eft vlcus mfi in meri aut ftomacho. Et oportet vt quum tu volueris A 7^ 7^0 T ATI 0 S. experiri illud, vt cibes asgrum ex aliquo, in quo fint fynapis,& acetum. Ventriculi vulnera Hipp.6.apb. lethaliaeffe pronun Aphor.i*» ciat, quod & Celfus lib. 5;. jQuare fuperuacaneum for~ 3 A 7^ O T A T I 0 7^ £ S. taße quis exiftimarit de ventriculi vlcerati curatione hic agi. Verum,qtfi difciffa,vel erofa tota ventriculi fub Signa vlcerati ventriculi feribit, de qua re nos ex flantia, attum de ggrotofit, non tamen}, /i interior tan- C racis priuatim aliquid legiffe nonmeminimus, neque 4° tum tunica corrofa ,atque vlcerata fuerit, defperata res folum affeftus,fed loci etiam ajfefti notas affert. Eft ta- eft .propeerea & hic, & Celfus lib.3. & Taulus lib.3. men dubitationis hic locus.^Lit primis flatim verbis,ve hu*c quoque malo occurrunt.Videntur tamen hi inter [e triculi vlcera, & proprie, qua in inferiori eius partem in curando differre. Celfus acria omnia & acida inter- funt, ad refpirationis angufiiam agrum deducere.. Jit dicit, iubetque ea adhiberi, qug in faucibus exulceratis contra niti ratio videtur,quum fuperior ventriculi pars prgcepta funt,darique & lgues,&glutinofos cibos.Vati diaphragmati, & cordi propior fit,quam inferior. Tu- lus quoque omnibus acribus,&cibis, & potibus abfli- a ^ lant aliqui per vlcera in inferiori parte,intclligi ea,qua nendum cenfet. Hic tamen hieram picram commendat. caj,[4t cap.jf« oris ventriculi funt: fubintclligi autem fuperior a, qua Verumnon abfolute Jluiccnnas hiera vtitur, fed vbt gula ipfius funt. At quia hic deguU affeftibus non agi- quid piam carnis fupercreuerit, qua in puro tamen vice tur,fufpicamurpotius, quod alij exiftimant, corruptum re non vtitur. effe codicem,legendumque,{& proprie in fuperioribus) quod tamen, quia in pofirema Bcllunenfis correftionc De bothor in ftomacho • animaduerfum non ejUaffirmare non audemus, cap. 15. De cura vlcerum ftomachi. Cap. 14. ✓^'Onferteismiindificatio cumfolutione co- V^runi, quibus conceftum eft fieri folutionem : B. Exitura. a [y^Laga] recens,qure fit in ipfo,oportet vt cu- ventris in vlceribus ftomachi, & cibari cum gra- X retur cum medicinis ftypticis,& dentur ci- nisgranati cum paflis, ddafte deco&o cum fer- bi velocis digeftionis, & vitentur medicinas vice 6o ro ignito. * rofie,in quibus ponuntur flos ieris,& cerufa, &li thargyrium, & tucia, & fimilia, immo oportet De ruptura ftomachi. vt curentur vlcera ftomachi, & corrofio in ipfo Cap. 16. inprimiscummundificationecumeisqu^funt J . b B. mundifica- ficut aqua mellis, & iuleb. Et non oportet etiam AVorum ftomachus difrumpitur, fortaffe r vt fit in b [purgatorio] fortitudo purgationis^ V^non euadunt,nifi pauci a ruptura, par ua. tiuimmm &ladatc[vlceraplufquam oportet.] Etopor-i&et. tet vt fi t eorum abfterfio,& ablutio ad inferiora. TRA- TRACTATVS QVINTVS. Bc diTpofitionibus ftomachi cx parte eius, quod ipie comprehendir,6c egreditur ab eo, & aliquibus difpofitionibus mirach3 Sc qu fur, Sc non digeratur, fient fi priuetur caliditaS omnino,non aflociatur ei inflatio, Sc fi fit ex in-flatiuis:& omne,a quo non accidit inflatio, non cB. extrinfeca- acciditabeo infla tio,nifi aut propter c [feipfum, tionem ab illa, fcilicet ab illo]in fua fubftantia,aut propter duas ^cculr^ar eoh" rcs pn£ter*ipfum:quarum vna eft dominium ca-ßiu f, »iß aut i lid; tatis fu per ipfiim, & altera frigus, quod non «jiiia abfoiutum mouet aliquid. Et quandoque eft caliditas apta /eu e ab ili i xp librum ac-j digerendum,& materia obediens ei Sc di[mo- beunte, deinceps vero calore ob frigidum infpiratum <, aut pio iihirl mmrl p^tri ivtr-ilnfioKmA pvr.n- acrem rtfrigerato, horum copiam fcaterein ventre ne- ceffe eft. Sei & ventriculo quo ad temperamentum,quo ad compofitionem,& totam demum eius naturam refte fe babente oh externos errores flatus concipiuntur, ve-luti ex intempeftiuo motupoft affumptum cibum, vel ex inchoato, fed interruptofomno, ex inedia ex frigidiori ambiente innatum calorem refrigerante, vel ex nimio calore eandem innatam caliditatem diffipanti. In vni-uerfum tamen, & calori, & materip humid$,horum cau grofiitiem eius] nifi fit dulcedo iubti\is,& gene-40 fa eU referenda. Clerum dubitatio hic exoritur. £>i- pter anas res, uetut per illud,quod eam retrahit]abipfa ex po- <1 b. accidit, & quandoque eft caufa inflationisefientia cibi calidi 1 natura fua, iB. in difpofitio nam quuni ipfei [inuenit diipontionem, quae ™l*Ma ’ calefacit ] quum fit digeftio,& egreditur ex hoc, quod ipfe eft calidus potentia, ad hoc vt fit calidus adu, materiam fiigidam humidam refoluit ipfum '& facit ipfum vaporare. Et quandoque firnt inflatio, & rugitus propter vacuitatem veri triscum humiditate cruda vitrea in ftomacho. ejua calefit« Kf Ipfa enim quum occupatur caliditas naturalis ab ea cum cibis eft quieta, Sc quando caliditas exped ita perueni t ad eam, refoluitur in ventofitatem,& quandoque eft caufa in hoc,quod natu ra quando inuenit vacuitatem, Sc mouenturvir tutes, mouetur aer effufus in fpatijs, Sc mouetnr cum eo reliduum vaporum humiditatis, Sc eft ficut-venTofitas, Sc quandoque funteaufa inea multitudo melancholias, & aegritudines fplenis, Uum eji antea flatus non nifi ex imbecilli calore, nun* quamvero ab extinü0 eo , velferuidioTe procreari : quod & Gälen. fape9 & Taulus lib* 3. %At ad huius ca% pitis calcem amhor nofler flatus hypochondriaci affe-6ius,quem mirachiam vocant, plurimum ait ob calidita tis ventriculi vehementiam fieri.Soluitur.Calor vbi ve-hementior eft, per fe flatus non gignit, fd genitos difeu-tit.Quare,vere,ventriculi immoderatus calor per fe,vt calor,ßatus nonparit.M quia immoderata intemperies ] 5° omnis,partium corporis omnium robur deijdt,& calor immoderatus pr sternatur alis eft,non naturalis,propte reafafto obfuperfluum fenmem ventriculo imbeaiii, alimeeorum coftionesUduntur,& cruditates fiunt plu-rima, unde & ad has gigni flatus neccffe eft, ita vt licet quandoque immoderatus calor primaria, & remota fit flatuum caufa,proxima tamen caufa eiufdem fit caloris refrigerium,&imbecillitas. De fignis. Cap. 2. Sc multoties fit frigus fuperueniens corpori exte 60 lius caufa inflationis,& vento(itatis,exqua reple TLlam, in qnacft caufa generatio vcnto/Tra*.’ tur corpus: propterea quia debilitat caliditatem -»■& inflatio fubftantia: cibi, fignificant reditus operantem in materia ,& facit operationem e-ius mediam operationem,& eius operatio eft di-geftio humiditatum,& medietas operationis eft vaporatio, & quando multiplicatur inflatioin yentpbus conualeicentmm, indicat conuerfio- ad cognofcendum fubftantiam cius, quod ili. mitur, Sc quod inflationon eft plurima valde, a rj- [ ;] neque in horis bonita- tis cibi', Sc quod eru&uatio quando iteratur bis, aut ter/edatur eius malitia. Et ilmiliter quan uO caufa, 3 a f horii« 'mniT°r rC§1" cau^a^P b fiiumor, ] fignificant eam a f- tum;eftmanipuluspolij decoftus in aqua vehe- cB.co ncuffiua. fumptio aqua; & commotioc [ fonans ] &ad menter,deinde fumatur ex ea in potu. Autmi- db.contraria- fummum, quod; d[accidit] virtuti digeftiua; . fceaturdeco&iocalamenthifiiuiialiscum mel- t»r. Omnia enim cognoieuntur per inuentionem le)&fumaturexeainporu.Etdecoftiogalange caufx,8c remotionem inflationis cum alteratio iuuatiua eft valde,&galangaftcuteft. Et galan- ne regiminis, Et difkrentia quidem inter infla- ga* confeftum cum b f fyrupo acetofo ] faftum (b Bh.AItaIitera* • tionemmdancholicam,&iliamqu£eefteX hn- pilula; parua^ficut cicer , & fit dofis eius aureus cc lneou rB. humidis. moribus c [ malis ] crudis,eft,quod inflatio me- i.eü aqua calida,& eft ex eis,qua; folutione edu lancholia; eft cum ficcitatc,& alia eft cü humi- eunt ventofitatem plurimam, & humiditatem ditatibus^taftxexcaufisalijs^gnLim eftinLie paucam.Et ex eis, qua; funt maximi iuuamenti ,4-, . tioakarujncaufanim. ^ in inflationec[accidente] eft caftoreü,quandoc ’*mo Icte# bibitur cum aceto permifto cum aqua& rob JL. ^ X 0 7’ ^ r I OlsfE S. cum oleo antiquo, & proprie aceto alaniudcm aut fquillitico.Et dieiturquodd [calcaneus ]por d B< Aliallrera. Quiaplures flatuum ventriculi caufa funt ,inquiren ci aduftus eft bonus ad hoc Et quandoque fuffl- un&uIa* epfinguU & exijs quee extrinfecuspracefferunt:& cit in ea,qua; leuiseft,vt in potu fumatur vinum ** effeSuum atquefymptornatum differemijs,quod hic purum e [ parumper ] & bibat illud,deinde dor e B. fuper cibfi author facit . T ulchre autem modum docet quo flatus miat fuper ipfum : 6c fmgetfanusabasgritudi» paucum. ■ex atro humore genitos ab ijs difeernas, qui ex cateris ne fua. Vnguentum conferens ei, decoquantur trudis humoribus fiunt,nempe £x atro humore ficcos y -20 nigella;,& grana lauri,& ruta in vino vehemen-tx exteris vero humidos & cum fputo,fatus emBua- ter,& coletur , deinde coquatur ex oleo medie- ri aßerens.cuius fane ea videtur ratio, quod atra bilis tas illius vini cum ipfo,donec remaneat oleum, ftcca efi,pituita vero himida. Cxterum aduerfus hunc deinde flat inunftio exipfa. Et fimiliter oleum eap.7» ficire videtur Gal.locus 3.deloc.aff.Tflcmpc is de bypo- de f [lilio.] Dixerunt quidamsg [ aloes eft iuua- fB-nigella. chondriaca melancholia laborantibus verba faciens,ex tiua] valde infantibus, quorum inflantur ven- |f?‘-alg,en(afi5 Dioclis fentcntia,quam & ipfeprobat fumpto cibo ma- tres Et inflatio mleparabilis melancholica cura- e”luujnuu?i* xime cobtu difficili & caufiiccffputum humidu, & mul tur cum eis,qux funt vt tagzenea,& alcadicon, tum ait comitari.Fortaffeauthor no fler per melancho- drammeos.Et fi indiget euacuationc forti,admi licam inflationem hoc in loco , nonhypochoniriacam niftra pilulas foetidas, & pone fuper fpongiam intelligit,qmm antea mirachiam nucupabatffed folius 30 infufam in aceto forti valde, & melius eft acetü atrx bilis in ventriculo redundantiam,cx qua non mul alaniuden. tumfequifputineceffeefi.quumalioquiin m'irachiaob deprauatanijVt antea dicebamus,alimentorum coBio- 7^ 0 T %A T 1 0 7^ E &. nem,crudorum htimonm copiam gigni oporteat}&fptt ta multa comitari. si flatus in ventriculi flnt cauitate, plerunque non * * difficile foluuntur medicamentis,vel diffip antibus, vel De cura. Cap. 5. humores a quibu r flatus ex citantur, expurgantibus, jit fi in ipjas ventriculi tunicas indu fi fuerint, quia craßa eft caufa inflationis cibus,dimitte ipfum ten carumfubfiantia efl,non facile folui poffuntipoffunt ta O dens ad alium,&meliora regimen futurum, 4° me'.longa diligentia fuperari.Tro huius afftBus curatio & non laedatur digeftio . Et vfquequo fit illud, ne pete Galdß.de comp.med.pcr loca. i^.Vide & Tau- caP-7-^P*8* oportet vt dormiat habens eam fuper ventrem lum li.^.Itemquc Trallianum lib.j. caP-37.&38- fuum, fuprapulumar plenum eis , qux calefa- x:iunt,ficut eft cottum.Et fi eft caufa ei us frigidi- De rugitu. Cap. 4. tas ftomachi,& debilitas eius, curetur cum eis, qua; oportet,ex illis,qua; difta funtin cap. eius, £~\ Mnescaufa; inflationis funtipfeea;decau- & vngatu reum oleo aliquo, in quodecoftafint V^/fa; rugitus, quum aedd unt illae caufsinfla-f rfubtiliatiuadifrunipentia vetofitatem,ficutam tionis,& nititur natura eas expellere & non po- nicos 6c keifim,& cyminum. Et fi indiget fortio teft,& non expellitur ad fuperiora, neque ad in-ribus illis,tuncfint ruta,& femen eius,grana lau >° feriora,imomouetur in vafisinteftinorum tue ri,& alaniudcn,& fifeleos:& fit oleum eius oleu eft rugitus,Sc proprie quum eft in inteftinis fub-daurmum,& oleum dekerua, Sc qua; funt fimi- tilibus ftriftorum meatuu 111.Quumque permu lia illis.Et quandoque fufficit infigere membru taturabeisadamplainteftina,fgrofla, quiefeit, ex oleo aliquo,cum quo permifeetur anethum, &minoratur. Verum ionitus eius tunc eft gra- & qua; currunt curfu eius. deinde cum e'mpla- uis cum hoc,quod eft minor. In fubtilibus vero ftris fortis refolutionis, ficut emplaftrum fa curafcius, qua: eft raro, & minus cx cafibns hu-‘ Soloßreoit» &motü bic ctffcBusafuporiori.deiju» iufmodixgrirudinispropler complexionem ca soiojt p.iii ZT videtur quod hic monentur lidam puram fine materia ex eis,quasdocui te in eadem eft, capxommuni QuodfifueriMxftigoK)cumca ” r lefadiuis curetur ebibitis. Et emplaüra eins ünt quum & caufiß ßn ex ejSjquie iam expofita Tunt in loco fuo. Et fiat * De lenitateftomachi, & lubricitate. Cop. 5. cibus cius cx ttniMbit.& minutis auibusaflätis, , J Sc d [pullis ] etiam,quoniam funt tarda: rema- 4 B.i aB- complexio ✓'■’vV’aßciociue eftcaufaeiusa[ malitiacomple jo nentia:inftomacho,&puliierizentur cum fpe-calida cum ma- () x jotlis fft0machi.Et rarö fit ex complexio- ciebus odoriferis calidis ftypticis,aut calidis per- SdbuÄ nedalSa fimplici, qn peruenitad hoc vt mor- miftis cum ftypticisEt fi fuerit illicmateria, eua tu tificet retentiuam»Et quandoque fit propter ma cuetur cum eis,quorum pmerijt declaratio, & ms, litiam complexionis frigidas cum materia lubri adminiftretur vomitus inomni feptimana, Sc citante, aut abfque materia.Et quandoque fit,p adminiftretureleduarium alcäzi, & eieduariü pter vlcera in ftomacho,qu? J^dutur ab eis,qux de granis myrti, & eieduariü de fcoria ferri., Sc ad ipfa perueniunt,quare mouetur ad expellen- detur in potu vinume [ purum ] antiquum. Et e B.; dum ea.Et quandoque eft caufa eius debilitas ad fi fuerit ex viceribus,curabis vlccra fua cura,de- ueniens recentiuse.Et quando accidit poft lubri- inde regimen adhibe confortando ftomachum. citatem ftomachi,& inteftinorum A lenitatem 20 Fadx autemex debilitate virtutis retentiute?cu-eorum eruduatio acetofa, eft fecundum didü ra eft vt adminiftrenturf [ fyrupi ftyptici ] cum Hipp.fignumbonum.Significatenim augmen fpeeiebus g [ealefadis,odoriferis] in potu fuiii- . . n r tum cahditatis diminuta:?nam fi non fuerit ca pti,& vt emplaftrum fuperpofiti. Et ex eis, qua: i Ajia £ q liditas, L t [ conferunt ad iil ud,eft eleduarium de xylocara- confortanti^ ] non erit ventofitas,ne’ discum aqua fenricumhumidarum,aut medi-p«ca. queemduatio, ' camedefiimacheumaquadexyiocaradis,autg—■«B. fuftufde granis granatorum,cum robub de cy~ A 2^ TSfjO TAT 10 S, doniis acetofis.puro,aut alcäzi cum rob de myr to.Etex illis,qure ei maximum afferunt iuuame De U entsria agit> veloci.f. eorum exitu, qußcomedu |© tum,funt trochifci h [ enfiftides j Sc rrochifci de h B. aiufiflifo, tur,& bibuntur3qna ialiadeijciuntur,qualia fuere de- balauftiis, Sc emplaftrum de abfinthio cum fty- uorata.Dc hac dubitare quifpiampoffit, an ventriculi pticis . Cibi autem proximi funt illi, quos dixi- affe Bus fit?an intefiinorumyquum altj inter inteUinorü mus in capitulo complexionis calidas Sc humi- afftßus reponant. Vere tamen duplex eft lienteria fpe- das,& afiata,& frixa,& ea,qu^ in patellis cum ro ctesi altera ex fuperficiaria inteftinoru exulceratione, bub.Et feias quod aqua hordei cum tamarindis altera ob contentäcis in ventriculo imbecillitatem,an. iuuariua ejft ad [difficultates] xgntadinü. iB.naufas' Cap.4. mtante Taulo lib,3.proptereaque iure & ad inteftino Aphor. 1. rum,& ad ventrisaffettus refertur, Videpro boc loco A 2\£ 2^ 0 T A T J O 7^ E St HipJ>.ac Gal,6,aph, 40 De lienteria curatione habes plura ex Taulo lib. 3. eap.40 Deftgnis, Cap, 6. Tvoponit%Auic.amplius qmmVauluspurgationem le- * ‘‘ uetftjVbi ex biliofamateriaventriculwniiivtnvbiantt bgc NOta funt, Sc non eft neceffarium iterare gignitur3qua in re is proponimfeopus qui in dyfeme- ea» natuum,ttft aluus fluitfoluentia tarne medicamenta„ caufanon morbi gratia exhibemur, De cura, Cap, 7. SI fuerit caufa eius malitia Complexionis cali- De vomitu eJr fubuerfione,&naufea,& aUmtione flo das cum materia, tunc oportet vt educatur mach i. Cap, 8. humor cum facilitate , & adminiftrentur poft 5° illud robubrrixftuum ftypticorum,aut aquafa uic hordei deco&i cum milio . Et fi prolonga- *T TOmitus &fubuerfio funt motus ftomaciri tur illud,eft neceflarium bibere ea, quae funt fi- V ad expellendum ex eo aliquid,quod eft m cut lac acetofum vaccinum decoftum , aut in eo per viam oris.Et fubuerfio quidem vna duo quo extinguuntur ferrum, & lapides, cum quo rum,-seft motus expulforis, cui non aflbeiatur fint admiftse medicinse ftypticas, ficut fpodium, motus expulfi. Sc vomitus , qui eft vnus ipfo- a B. akhard & & roias,& karabx,& balauftias,&a [ alcort Sc hy rum,eft, vt aflbeietur motui fa&o ab expulfb- altratit. poquiftidos , ]& proficiantur fuper mediam remotus a [expellendi ] ad exteriora. Sc nau- a B.expulii. iiKladisacetGfidrach.v.demedicinlSj&admi- fea eft difpofitio ftomaebi , quas quafi fulce- niftrentur fuper ftomachum emplaftra dida in do pit hos motus, Sc eft quafi declinatio eius ad h [ antidotafio. ] Et fit cibus ex lentibus excorti- hos motus, autb [ multi temporis, autjparuib B*deb|st JJ catis, Sc rizi, Sc milio cum fuccis fruduum fty- temporis ] fecundum c [ fufceptionem J mate- l pticorum,ficut eft aqua agreft^jöc aqua grana- riei. & iftas quidem difpofitiones contraria tes motus,^ torum acetoforum, Sc aqua cydoniorum ace- funt appetitibus ex omnibus partibus. Sc fub- fiunt m brea s toforum . Quod fi non inuenis excufationem, uerfio anim$ dicitur naufea ^parabili>,**£>££. quin cibes eos carne, cibabis eos illis , quas funt quandoque dicitur deftrudio appetitus. Sc vo- n„m> s B.re iugi 0 cx carne pullo tum Sc cub ugic [ tabegi ] affata mitus quidem alius eft acutus,adiuofus, ficu£ in coii- t> B.canone» £olirlcapafTiöne,fed f [ tremula,debilitans ] os ftomachi abf que malitia caufa:, aut humiditas grofla & ad-fiaercns,auE multa grauansquamuisnon fit cau noS tNarV f ä“is] fit,vetbigratiafanguis, vel luditur cusa aut piuegma dulcc,fperatur tamen exhiuufmo ea.&. di quod nutriat corpus &c nutriat etiam ftoma- chum.Sanguis enim nutrit ftomachum,& phle do ftomachi,& quando cibatur,eleuat ipfum ci bus,& multiplicatur,Seibcunda eft, quia adiuua tureum quantitate cibi ädexpellendum ipfum, & 0 [vincendum, ] & quandoque fubuertitur ? B.era dicandu anima,& commouent naufeam caliditas& fic^ *P!um‘ citas accidentes ori ftomachi, & facit qualitate fua calida illud,quod facit hifmor vicinusquan titatefuacalida etiam . Et in admimftrationc fiB.qualitcr«8 que. gma dulce naturale cöueititi^ etiam in fangui- 20 quidem vomitus cum a:qualitate,eft iuuamen- nem , & nutrit ftomachum . Verum iplum non nutrit eum quocunque modo accidat, Sc h [quale] peruenit ad ipfum , fed quandoque nutrit eum quando gradatur aduentus eius ad IB e f ipfum,ex venis alterantibus languinem ad com nxprxdl&c.VC P*cxi°ne^ ftomachi, &aftimilantibus iplum ei i [ex venis pradi&is] inanatomia, nifiacci. dat propter eam,cumquanoninueniatftoma KB.'cflcifuffi- chus nutrimentum omnino , 6c non afferant rium,quare ve- ac* ipfutn venaj.quod K [ ei conueniat, & liben nx apprehedut teL* lufcipiat ipfum, & digerendo faciat Ipfum ] ipfum,digere fanguincm , ficut multotics effundit ad iplum do conuermne hepar,non per viam venarum 1‘pargentium fan uofcuu guinem,imo per viam venarum per quas penetrat chy lus, fangui nem bonum & conueniente, non plurimum,gmuantem,vt nutriat ipfum, fc eundum femitam quod ipfecx eo exuccat, & conucrtatcum cum fua fubftantia ad luam II-jiulitudinciii,6cilJi quidem errauerunt, qui exi tum maximum . Verum affiduatiocius maxime debilitat virtutem ftomachi, & facit ipfum lacunam fuperfluitatum . & vomitus quidem creticus p [ euaderc facit fpafmum . & multo- pB.eit liberati ties accidit febricitanti fpafmus , aut cpilepfia, uns* aut fimileepilepfix fubito,& euomit humorem vteft flos aeris, aut indicum, & euadit. & quan-doqi facit etiam euaderc ex fubeth,q [ & ex aug- B forti< mentatione ] repletionali in febribus,& alijs. & 50 multoties vomitus fanat ex fingultu clamofo. &exadminiftratione vomituscum a:quahrate conferuanturrenes,& curatur eo nocumcrum eorum,&nocumcntum pedum,& fanatur em ptio venarum deferentium fanguincm, & arter/arum .& amatur quidem vt adminiftreturin menfe bis. & melior horarum vomitus eft illa, qux eft poft balneum, & poftquäcomedit poft ipfum, & impletur. & nos quidem iam fubtili-ter perferutati tuimus fermonemde hoc inli- flimauerunt quod fanguis no nutrit ftomachü,4° bro primo . & ftomachus quidem debilisquo- iudicant de eo iudicium enunciatiuunl abfo lutum. Et quidam homines funt, qui habent periodos in melancholia confuetos, & in eis funt fani, &: quandoque perducit ad aduftionem in meri, & gutture, imo ad vicus. Et ex naufea eft qua: eft lignum erilis, Sc quandoque eft fignum malum licut in febribus peftilentialibus,<£ quä-do multiplicaturinconualefcentibus, indicat conuerllonem . Et de vomitu quidem cretico ties cibatur, accidet ei naufea, & fubuerfio ani-nn:& fi fuerit debilior parum , non potent retinere illud, quod recipit , imo expellet illud ad fuperiora,& inferiora. & debilitas quidem ftomachi quandoque fit ex fpeciebus malitia; com plexionis. Sc tu fcis quod de caufis quarundam fpecierum malitix complexioni?funt quaedam quibus adiungitur refolutio fpiritus , ficut eft folutio ventris plurima, & maxime fanguinis. eft,qui confert febribus acu tis,& apoftematibus 50 & tu fcis quod ex debilitantibus, funt dolores hepatis, quxfuntinlaterecancauo . & eft vomi tus,qui accidit in accefiione febrium.Et qua-do funt in ftomacho, & in vifceribus interioribus apoftemata, & proprie calida, funt facien-. r tia venire vomitum, propterea quod declinant vehem^ fit,vel* ad expellendum , & propterea quod luduntur augmentatur fo ex quolibet tadu accidente eis, aut ex quolibet cilftatur vomi- cjbo,aut humore ,aut membro mollificato*. öc mtumm(Alia naufea quidem quandoque remanet,& non per tus vomitum vehementes,& rriftitia;, & ieiunium, & fames vehemens. & ipfa etiam funt ex caufis vom itus fecundum femitam introitus debilitatis fuper ftomachum .& vomitus dolorofus etiam velociter euomit cibum , & expellit iplum . & illi, cui fuperuenit frequenter naufeatiua fatietas, & qui comedit non fecundum veritatdn famis non verificato,accidit in primis quando comedit,aduftio vehemens valde,quam nonltolerat, lucra.coceditur mutatur ad vomitum, &caufa eft vehementia 6o deinde conuertitur eiusefte ad hoc, vt euomat /• . i* • • . i.!..___ ^ J f *1*- ^ «• * /"«i-i /v» ^ a ^ J ' H rvi» nmn ^ fuper ipfam fa- virtutis rcccn tiua:, aut debilitas qualitatis,; quas «litatur vomi- facjt naufcam,autparuitaseiusita,quodquan-mBnsufeetip- do1 [fuperipfum--fit motus, alleuiatur vomi-fe vel fubuerta- tUS,illlO mOUCtlir VOmitUS.] & illi, CUIUS (tornatur ala. Alia lite chus eft debilis , accidit vtIU [ fyncopizetur ip-umqUödSfJe] & non poffit vomere propter vacuitatem C vomitum, ftomachi fui, aut propter pauuitatem humoris totum quod comeditur . & deterior quidem vomitus eft ille , qui eft vomitus fanguinis , nifi fecundum1- [ neceffitatem, quam j dicam, rß. modii que. tunc enim eft fignificatio fortitudinis natura:, Sc fequitur ipfum vomitusf [ niger^ & caufa f. B- melancho-in hoc eft malitia , ] quoniam ifta duo non funt generata iuftomacho , itnonon funtni« AVIC. Aaa % fiex- fi expulfa ad ipfum ex locis longinquis,& membris alijs,& fignificant nocumentü in illis mem bris,6c fecundum communitatem ftomachi, 8c tB.receptione*1 [-obedientiamjita vtdebilitent ipfum Etfigni 4 ficat vomitus fanguinis proprie motum eius u B.motus» egredienfem a necefiitate .Etu [ vomitus ] fan-guinis,qtium egredituraneceffitate, portendit morte. Et vomitus quide purus eft malus,chole r^cus quide fignificat fuperfluitate caliditatis,& defympt.caufteflatum.Hmus ernfa funt ^ qu&cuque in Cap,u ycntriculofuntipfiaduerfa,fuivelfubßantia, vclqualitate,vd quantitate,irritatur nempe vecriculus,vt id, quicquid efi,reijciat.Qug fui fubflantia hcgociumfaciüt non vtL qualitate,vel multitudine* alia quide toti hominum generi inimica funt, velati cx venenis multa, alia huic,veliUi ventriculo,abdita quadam ratione inftfla , ob quam hos vel illos cibos quidam refpuunt falubres alioqui,& ceteris familiares,quare receptis ijsnau phlegmaticus fignificat fuperfluitatem frigoris io feabundi fiunt,Qua, qualitate infc flant,id, ve! quia mor fim plicis puri.Et vomitus quide diuerforii colo dacia,vel humidiora, veluifeidiora. Mde & ficut de < rü x [ deterior eft nigro . Et ex illo,qui eft vt flos fubjiantia diänm eft, ex obfcura qualitate vel ex inge- maiorum ex ni- &ris, & ] vt fuccusporri eft malus propter illud, gro , & ex illo quod fignificat de aggregatione humorum ma qin eli&Ve fuo l°mm • Etex difpofitione mala eft, vtfit os qui dt. 6X ftomachi fubuerfum patiens y[fyncopim ]& fit y B»twufeam* natura reftridla,tunc enim illud,quod fedat vo~ mitum,additin rAetionenatara:,&]llud,quod Jfoluit naturam,addit in vomitu,nififitilIud, cp % Bnaufeam* a B quare, His cibis medicametisve,rel,ex corporis particula qua piam ad ventriculum delata, vt in peftiferis affectibus vfu venit. Quantitate vero irritant, quacunque fui copia ventris vires exfuperant,licet non alia ratione infe tlafmt.quare non ex alimentis folum copiofioribus in-geftis, fcd ena ex [anguine ipfo vcl dulci pituita naufea ----,------------------.vW»u,.uUUimUM, er. vomitus nonnmquam fiunt,vthic atithor feribit. q$ facit2 [fyncopim,] humorfubtiiis,aut choleii IO enim erfanguis,& fulcispituitanequequalitate neq; als,3-[EtJ curetur diipofitio cum aqua pruno-rum,6c tamarindorum,&fimilibus, & confert vtrifq; reb.fimul.Et funt homines quidam, qui non ceflant appetere cibum, & quoties replentur eo,euomunt ipfum, aut expellunt ipfum ad interiora,deinde redeunt, & no ceftatilie labor eorum,St ipfi tamen viuunt vita fanorum, ac fi illud fit res naturalis eis.& ecce hic quadam auis eft capiens locuftas,qua; non ceflat comedere lo fubjiantia ladat,conflat, vt ait,quoniam ex his & corpus totum,& ventriculus ipfe nutriri folet. Vidit hoc inioco ac non ni fi cogente inedia,& alimenti parcitate, co quod diximus in principio huiufrnodi tractatus tra quam & sAuerrboes & *Auic.cen[eant: quibus pia & oportet vt tu cognofcas ex eis illud , quod eft cet f inguine proprie ali in animalib.[anguineis omnia. ex mollificatione venarum cum fubtilitate, & fua mollitie,& quod eft cx vehementia exficca-Defignisportendentibus vomitum, Cap. 9. tionisearum,aut aliud,d [propter groffitudine ^ B incrrofiiiis earum.] Et multoties quide iit vomitus (angui- B° SVnt naufea,<5c fuhuerfio antecedentes vomi ■ nis ex fana virtute,& expellit fanguinem ad par- tum,& quando tremit labium,6c accidit ten- 20 tcm,quam inuenit in dilpolitioneexpulfionise-fio. hypochondriorum ad iiiperiora,tunciudi- iusconucmeijtiorem,& propter hocmultoties ca ipfum adefte.Signa autem humoris mali,pu - eft in vomitu duarum librarum fanguinis, verbi iridi,facientis nauieam, & vomitum, fi eft cali- gratia,tranquillitas,& iuuamentum, & illud eft dus,funt fitis, & fapor malus in ore, & putrefa- quandoeffunditur luperfluitas fplenis, & hepa- ctio apparens,oc figna quis ex illo humore fit fa- tis ad ftomachum,& egreditur vomitu & cxpcl niofus funt intueri ipfum ex parte vomitus, & litlir,& illud,quod eft a fplene,eft nigrum,& tur vehementia nocumenti ftomachi ab info cum bid um, quandoque eftacetofum, & non eft eius leuitate,quoniä ipfc non nocet nifi ex qua- cum iftis dolor,& multoties quidem vomitu ex Jitate fuaynon quantitate. Signa humoris boni, pellit homo fruftum carnis,& caufa in illo eft ca non mati,qjii facit illud cum fua quatitate, siit, 3010 addita verrucofa,aute [ fiftnlofa] orta in fto e B.hamiorrhoi a B. Aliafea vt no n ilnr illic vapor3 [&pütrefadioü& fapor maeho & abfein di tur propter caufam aliquam dalls* putridus. malus;,& vomitus malus,& fedant ipfum, fi fue & expellit ipfam natura ad fuperiora. Et omnis rit tübtilis,medicina: po.nticae,& fi fuerit groffus vomitus fanguinis cum febre eft malus, fcd quu b B.ipfum mui- medicina: iubtiliatiux,& fignifkantb [multitii non eft illic tebri^quandoque non eft maius. titudo humidi- dinem humidifatis] multitudo vomitusnö nla fatis 8z. ii,& multitudo cgcllionis,Sc multitudo ihliux, & prxcipucüprxccßcritnaufcatiua/arietas, Sc Defignis. Cap. 11. figim cius, cuius cauß eft malitia coniplexionis ovis {lomachi,efl,quod non tolerat illud, quod T Lle quidem qui a ftomacho, diftinguitur ab cis fuperucnit.-immo mouetur ad expeikuduvn 40 -Lilio, qui eft a meri, per locum doloris, nifi (it iliud via malitia: complexionum prxdictarum, ex apertione venarum, & non ex corrofione 8c eius, qui fvt propter communitatem cerebri, vlceribus,quare non fit illic dolor,& illiim, qui aut hepatis,aut matricis,figna funt figna xgritu eft a corrofione,fignificat fignum viceris, quod dinum hepatis,vel capitis,& aliorum. prazccflit, & fanguis egreditur ab eo in primis . jjaulatim, deinde emanat res plurima, & illius qui eft a fana virtute,eft, vt nihil de cfle fuo im -mutatum fentiatpadens,&inucniat lenitatem pofta [ aegritudinem, ] & fit fanguis iänus, non 3 B grauitacem» Futuri vomitus indicia naufea & ventriculi contur b [ calidus] corrofiiuis,c j- [ ] aut ri batio eft.Inflantis veroiam,&tremor labwum.&hy 5° vlcerolus.Eteius,quicft exfanguifuga,eftquod dus. auLpum' poebondriorumßrfum trattio.Roget autem quis,cur la fanguis,qui eft ex ea,eft fubtilisd [ Janiofus, ] Et d B.uirulentusv biorum tremor inflante vomitu fiat. Cui ita fatisfacere ille i am bibit de aqua, in qua funt fanguifug£. efii.Continua oris efi cum vetriculo tunica,quod paffim Et eius, qui eft ab hemorrhoidibus eft vt fit illud C'r GdYnr i &teri tefiantur. concitato ergo ventriculo, hora poft horam,& iuuatur per illud, & colores quia domitus couulfionis quodammodo fpeciem refert, eorum funtcitrini. Et differentia quidem inter mu um non efi tremere labia,furfum dco>fumqueimpul factum propter hepar, & effufionem eius ex ip- 5* f0 ventriculo.De fignis uomituspete Tralliamm hb.j. fo ad ftomachum, & facium propter fplenem, & factum propter ftomachum ipfum 3 eft quod J)e vomitu [anguinis. CaP' JOm s cum^^snöeftdolor,&ille , qui eft a ftomacho, 60 non euacuatiira dolore 5 & ille qui eft a (plene, ET fa nguis quidem quum per vomitum egre eft niger,turbidus, & quandoque eftacetofus :Et ditLir,tunc eft ex ftomacho,aut nieri,& cau- multoties euomit homo fruftum carnis, & iam fa in illo au t eft eruptio venee,& fciflu ra eius, & ante diximus caufam eius, ipfiusincifio, & multoties fit propter vomitum plurimum , aut ventris folutionem fadam ex jt 7^ 0 T T I 0 E s, cathartico calida: complexionis , aut eruptio fi B.Alia Utera apoftcmatis non maturi, aut propter,a [ fangui T>e [anguinis eruptione per [aperior a, & de eius cau- ~' AVIC. Aaa 3 fis fis & fignlsgenevatm in[upmoribus aUum eft Jaciunt que ea omnia ad hunc locum, Be cur a vomitus abfolute. Sap. 12. CErmo quidem vniuerfahs in curatione vomi 5 tuseft hic. In vomitu, qui generatur a corruptione adminiftrationiscibi, rectiiicctur cibus. Sc fiat bonus, Sc adiuueturexquibiudamj em x dixi mus, confortantibus Eo mach uni, bo- f . • A-Jrrlrlic frrnnHum eft medicamen, quod recipit galix & xyloalocs \ crudi, &gariophyllipartes aquales , fumatur in potu cum aqua malorum, & gluten gario-phyHorum melius eft gariophyllis , & fit eius pondus illorum , & quandoque ponuntur in jpfo quum non reperitur gluten gariophyllo-rum ,gariophylli,& ponitur cum gariophyllis pulegij quarum funtgariophyili jfuntenim vl-timi & Eant loco eius, & tu quidem ftude inqua ni odoris, calidis, aut frigidis , fecundum ;quod 10 tum potes,vf eos dormire facias,quoniam illud connenit. Et in illo cuius caufa eft materia ma- eft radix . Et ex eis, quxconferuntinhoc,eft Ja,aut plurima, euacuctur illa materia fecudum canones praidicdos,& cum ebibitis, Sc clyfterib. & minoretur cibus, &fubtilietur.Et adhibeatur exercitium fubtile,& ieiurimm. Etclyfteria proportionalia fecundum aegritudinem , funt iuuatiua propter illud, quod declinat de materia ad inferiora, Sc multoties quidem abfeindit vomitum clyftere acutum , & vomitus etiam Et ex eis, qmeconferuntinhoc,eft facere, vt ipfi in potu fumant volentes,aut inuiti aquam carnis plurimam cum feminibus , Sc fit in ea coriandrum ficcum, Sc quandoque fundi tur in ipfa vinum odoriferum, Sc fi eft cum hoc ponticum,eftmelius,&quandoque infundun-turin ipfa tortclfe,autpanisdefirnila;hocenim quandoque facit eos dormire , quumque dormierunt.fudabunt,& quum natura fuerit ficea v V1J J . unvium multoties abfeindit vomitum, quum eft ama- 20 nonflrlhgas vomitum cum eo , quod cxficcat ... n .• - . — :n — ... r.— „kr—^ teria. Sanatur enim ex vomitu, quum cuomit illam materiam propter-cgreftionern eius cum vomitu,aut verbi gratia,cum aqua fola, aut cu fyrtipo acetofo, aut cum anetho, aut cum aqua raphani, Sc meile , & quae funt illis fi milia de his, quae fciuntur in loco fuo , Et quum fuerit alfcumvomitu illud, quodeuacuarevolumus , a[vomendo , au cc um re alia aut-fudando,] grofTum,incipiemus, & fu b tilia a. vomitu. bimus ipfum,& incidemus illud1,deinde euacua exftypticis,nificum menfura abfque nocumen to,& adminiEra cJyfteria,& foluas ventrem, de inde fis audax in dando robub,& multoties qui dem alleuiantur naufea,& vomitus per phlebotomiam , & ficum vomitu expellitur medica* jnen fortiter confringens vomitum, reitera ip-fum,& fi vehementer abhorreat ipium, tunc altera ei aliquid odoris cius, aut coloris ipfius.& ...wv.,—*—---------- fcias,quandonaufea fedit, &non aflbeiaturei bimusipfum'; Et fi fuerit naufea , imo vomi- 30 vornjtus . tunc oportet vtadiuues.ipfum cum tus etiam ex malitia complexionis , curabitur vomitiuis fubtilibus ita,vteuomat cibum fuum Y~"\»•» y-*v /-1 4< 1 t n o r* /Y*. * _ C._ cu 111 e is,q 1 ire ipfa m pe r m tua n t . Quo d fi n ecel bB.ftupefaftio, feria fuerit b{renouario,] fiat illud, quodnar rauimus nuper. Et vltimum, quod intendimus in regimine naufea,eEexpulfto humoris faefen cB. Alia litera. ds c { fyncopim]autd[fubtiliatio]eius,& ipiius naufeam, incifio, n eft groflas, vifcofus: aut recrincario d B. minoratio, eius, fi eft putridus , famofus cum bono odore e -B. ’ ' ~ ^ vel humorem fuum,& fi neceflarium tibi fuerit,vt foluas ventrem eius cum facilitate,fac:de~ inde conforta fomachum cum oleis prsedidis Sc proprie cum oleo de nereiden puro, aut per-m i fto cum oleo rofaceo ficu t vides de calefadio ne ftomachiSc quandoque eE naufea non poft cibum , imo fecundum vacuitatem etiam, Sc , iauiuiujv.w* ---------- WUUIJLJ , XUiU lV-VUiJUtilU Vai-Ul l dLL Lll ».» Icll-M, cius, quod m potu fumitur c fex medicinis . ] 40 non poffibile vt fiat vomitus propter parui- Bonus enim odor vehementer eft conuemens \^,tem materiei, quare oportet vt comedat pa- f 15. olea quum Eomacho, &f [ proprie , quum eft in nutriti- t-iens ipfLim ^ cibum , quoniam quum repletur, fenfus eft dili- uis, & remoueri ab ipfofifenfuseft diligens lp- r.r:.»^ r .. 0 . ..- gens ea. Alia li- fiim . ] & attractio materiei excitantis ad extre-f®ra «moiien nl[rates eft iuuatiua valde in retentione vomi-eft acutusU1 Ua tus, & proprieqiuim eft ex expulfione humoru litera cdfert di ex membrisg [continentibus] ftomachum, ad «ertere fantafiä ipfum,& illud fit fi ftnnguütur extrema,& pro-abipfo uomitu pn‘e inferiora,ficut crura,dc pedes conftnetione & occupare ea r > L 1 *-J ' facilis fit poft ipfum vomitus,& expeWitur cum ipfo humor, & plurimum quidem naufeae accidentis a caliditate,& ficcitate,remonetur a po fitione emplaftrorum cum infrigidatiuis hume dtatiuis iniiigidatorum in niue, & fumendo in pptu aquam n [ frigidam congelatam,] & quan nB. i doque ponitur m ipfa ficut rob agreftx, Sc robo cuni" r V. ^ t • 1 • rf • o -f t & CCU 'I e ea ' Uia,UVUl ------- UUV.|UV (.unuui. UI IUI/ Ujjn.nu, , w I vu U drea alxa^ft feft dcfcendcntc a faperior:Lui.s,&quandoque adiu 5° [ace tofe. ] In naufea vero materiali, necelfaria fus.vel imagina uat ad illud eorum calefäcfio, Sc pofitio eorum «n *;c nn^ rAnnAni„nr.,^mdA r.i _ ... fi, ir a V '_. . _ 1 ! .1 . O _ . . Ä nli j-, / * /i < 1 1< 1 1.1 rYl X 7 tio cum jpfo vo- jn aqua calida ,Sc quandoque eft neceflarium,vt mitu fueru oc- ponatur fuper adituorium, & crus medicamen xata.ta Ca VC fubificatiuuni,vlccratiuum, & mirabile quide g B. clrcundan- eft, quod calefadio extremitati? eft iuuatiud in fibus, Jcdatione vomitus, propterea ejuod attrahit, & infrigidatio eft iuuatiua in fedatione vomitus eft purgatio cum eis,que conueniunt:deinde cn retur qualitas remanens cum eo , quod eft ipfi contrarium ex medicinis odoriferis,cum robub calidis aut frigidis,fcilicet vnumquodquefecun dum fe,& omnem,quem curas,fi ipfum vis ciba re,ciba pauladm paulatim,ita, vtnö moueatur Pt [ ■ . . P t B. ] alia vice in eius. h B.amars« iB.furioli, velöcis calidi,propterea quod infrigidat, & fimi ______ liter infrigidatio ftomachi, & exiftimauerunt 6o ipfo, Sc oportet vt illius Eomacho, qui confactus eft vomere poft cibum, Sc cibus non flat in Eomacho ipfius ,apponantur emplaftrafty-ptica pnediEain canone , Sc fi non inerit cali-ditas, permifeeantur cum eis illa, qux funtfi-cut pyrethrum,& fpica,& thus,& rmrthx,Sc iu uantur valde extrochifcis albencharus, quos laudauit Gal.Et dentur in potu,fi fuerit illic ca-liditas,& fitis, cum robub, ficutrob de granatis, & proprie illud, in quo ponitut menta, Sc fequatur quidam,quod amygdala?h f [ ] quum teruntur,& digitis fricando diftbluuntur in aqua,& colantur,& fumitur ex ea in potu,funt maxima cura vomitus domi nantis i [ fuperantis.] Et fabs decofe cum corticibus fuis in aceto permifto conferunt pluri— furi eft UlbUS cf mum eis ? Sc lentes i [ eftufe, quum elixantur «jua cUxantur!” H^° 3 LiUcet] quando decoquuntur in aceto 1 [ permifto,]Sc t» [ ex ]eisquidem expertum fcquatuf ilfüd Vinum pcmuftam , ü permittit compJexio. Si autem non fueritobditas, fumant in poru cum aqua,Sc conferunt eis valde troch- vEfchy lis„ & confert eis, quando adeft eis eum frigiditate trochi fens hukifmcdi. Reripc fl+B mnri«. z!Jrumbet>SadoPhyLvfn^ioiiaiiiomi7madi-_ ciSjthurisq-j' [ ^ ] omnium an.danich. t.opti keratem t.caflorei keratem i, atoes quartam drach.<5c cx eis, cux conucniunt 5; 743 rat, quum tamen frigida afja{ & ß calidos humot es refrigerat earumpartium qu# ipfa abluuntur }ßd frigiditate repellendi vimhabeat,& tenues ac calidos Im mores adßperiorapotms concitare apta fit,quam frigi ditate eadem alterare,et cchifareXcnc id placere ahjs videmus, vt,fi frigida matmaßt a fuperbmlms mra* hsnda lotione extremorum ex aqua cdidamn afiu /e-ium fed efrnm pote flate, ex odoratis rebus parata vta* mur.^At in calidis humoribus, fiemifrigida & a£lu & ii»is,qui vomunt cibum fuum,eft vt multiplice- 10 poteflateaquaomtmm iudiüo tßfrigerMwagisfita ea- tur in cibariisiuis coriand rtuii, & lambant rac-lemblicdvt$xn,&etiam co meda nt cor t ices ph i ili cihumido>,aut ficcos.Et mafticent thus & ma-fticera>3c*xyloal.&: cortices citri,& mentam , & t b mediciyn- conueo/ens eft eis vt vomät,deinde comedar,& iu medicina1 ca anti^u^uidemr [ varij in medicina curant im-rant patientem Ped*tttm vomitu] quumeftadolefccns,fortis, «oinuum. habens ftomachum repletum humiditatib. rete dem calida potius aftu yfurpattur^ua aQa frigida, »dd dit[Et exiHmauermiftuidam,wiod amygidre &rt,} quibus verbis ex aliquorum femntii amygdalas in. fe-fiando vomi tu proponit, cui vpmmi,qutm ipfe mn ad* tuerfetur,tabiteannuit. jtt contra T aulas l ib. l.amyg •a?-4i* dalas meili intinUlas conferre ak,vt quis f&CihvomaU Forta(fe tamen,qmm m vomitum cient,quoisit Tau* lus, dum materiam vnaquß antea vomitum faciebat , £isfubtilib.& cft: multa: faliux, phlebotomando fui lenhate,&' dbfierfione educunt, eunde fodant, qmi «i venam cum xqu alitate, nefequatur termi- Jtukennas. Fufius deinceps & hoc & fiqmatih. mk .nusly neopis,fi tolerat natura* deinde cxpeftant fB.b‘ de cydoniis , & detur ex aggregato confecto a medio aureo vfquead aureum lecundu virtute, facit.n.dormire,Sc fedatnau/eam. Qutimq; nö cft illic coaftrifiio natura:, tu nc ti b i fupereft t ri-buererobub pura taftaex aggrefta, a [ acetofa] dB.tibcs. öc ex acetofitate citri proprie,& camphorx quidem ineft proprietas prohibendi vomitu,& nau feä calidos,fumptx in potu cü rob,& olfaft«v,& fafto, & in mane ponunt cmplaftrum defuper ex foenugrxeo contrito confecto cum meile, dc femen maiux confeftum cum oleo, & faciunt illud tribus diebus. Si autem illud non fufficit, in potu tribuunt hieram cum pulpa coloquinti dx, Sc liniun t ßowach uni cx gumma,rutx agre ilis, Se medicinisrubjfjcanribus, doacc videant iuperlocum bothor, Se vcficas, Se dant in potu hieram picram, deinde decoctione m abfuithij, »B, «a. 6e medicamen faftum cumcallorco & aqua, 49 linita: fuper ftomachü illius vero, qui cogitat, qp ‘ ‘ ‘ ' fi naoueatur,poftciböeuomat, cura melior eft j & cius,qui cuomit cibum fuum, non cu cholera citrina , 11116 eft vomitus eius pp melancholiam,aut humorem frigidum,eft quxeftex curatione fafta cft caieftiiuuisexflccantibus & ex eis eft illud,quod recipit feminis apii,& anifi, öc abfinrhiipartesequales.fiant ex eis troch.fitque dofis eorum aureus 1 .cum aqua frigida, & etia deinde iterant rubiftcationem cum eis,quq lunt ; Qzwitsm. .kuiora,deinde adminiftnlt gargarifmata dc po-ftea iv [ fitim facientia,] Hxc elf ergo via in medi cina antiqua varia, non fecundum viam com -piThenfam.Iam quidem diximusde cura vomi tus illud, quod curri tcurfu canonis,& nos adde nms ei nunc diftinftione§. fiat ei capr y-cap 13-cap.3 Sc$* Tex f. De vomitus & nau f ea curatione, queehis quatuor pauco capitibus,habes turn ex Vaulo lib. 2. tum ex Tralliano llb. y.tum ex Gal.S.dc comp.rned.per loca.Quodad huc locum pertinet,>4it ijs verbis [Et multQties quod abf :in dit &c.] vomitu(jmdoque vomitum abfcindi,qmd exi ftimarit quis for tafic abfurdum.fed & de hac re alias di ffium eflfmtentia Hippocratis efi fluxum fluxu,&vo- e [ ius tinftum] ex cymino, & pipere, & >f [ vino,] mifceantur illa cum aceto & al- eB fabag, fB.rutx. muriad illum quidem,qui cibum fu uni euo mit cum dolore ftomachi, fumatur s [capparis] dt conteratur,& diftilletur defuper aliquid de fy s '3‘C3S * rupogranorum myrti,fquan titas,quaconficia tundeindcuiifccatiirh [illud fu per vinum pau- hB cumillop» cum Sc mei paucum ] Se bibatur, & etiam viteb vl*J lusouiairati;&mifceaturcummelle,& i5.gra- &m" Is* rusmafticiscontriti,dccomedatur, Scadmini- micu vomitu curari 6.de vulg.morb.f :6l, z.Edublo quip pe per vomitum humore vomitionem facicntc, is cejfat. ita & in dyfentcricisßpe purgatoria medicamenta ex ftreturillud tribus diebus , & conferunt trochi- h bentur „Aliud fer ibit,quam au,[Et infrigidatio earu ici piu’difti in capitulo doloris ftomachi,in qux- efi iuuatiua in fe datione vomitus &c, ] dc quo mirari quispo(Jit,Quodfane extremorum lotio ex calida aqua, a ventriculo mertat,& vomitum f edet,rationi confieri-taneum efi,nempe quod calidum attrahit.at quod ex fri gida ablutio itidem vomitum reuocet, videtur creditu 4ifficile,u£ufhor tamen noflerhanc commendat, fi mate via vomitum faciens calidafit ,pr opterea quod refrige* busponunturabfinthium,&i [menta] &opor iB.myrrk» tet vt dentur iftis, & qui eorum curfu incedunt, poft cibum quidem ftyptica, & anteipfum qui demlubriftcatiua, ficut volubilis, & confert eis,vtfumantfuper cibum hocfuftuf, quod Re cipe thus, dc glandes, &fumach,& medica-itien iuuatiuum valde ad naufeam eft illud , AVTC. Aaa 4 quod 7aa Liber tertius. A S ^f«ÄrA^ni!ri{tcci xntxdccx partes zuccaro rubeo,&f nitro & vtadmmiftretur fy tbaurach. ftSÄStoU xupus de papauere poft excuffionem.Et confert mlfto fifentitur cum acetotate,aut cum aqua fyrupus Alexandn cum hacdefcriptione: cydo fcieidä fi fentiturcum mordicatione. Medica- nia,& fumach,&nabach,& granatorum,& ta- mfn conferens vomitui accidenti propter fri- marindi decoquantur,demde ponantur thus,& mdltatem,& humores frigidos.Rec. zurumbet, parum^yto^&f^qnodquandonamia,,^ aoroni°"i,caftorei partes asquales-zuccan quan- eft ficca cum caulis, raeiuseftdtf. Suti omnia-dofis eius vfque ad 2. drac. admini. ] & omnes,qui habent vomitum humi- ciiu. ftrentiir aliquot diebus Si autem hoc regimen ditatis, iuuamurcnm? [ fyrupis j & pane exfic- ‘B^uich, non fufficitcum trochifcis pr&di&is fumant in 10 cato in furno,& fpodiomfuccis,& omne,quod potu oleum de kerua cum aqua de feminib.Ac- adhalet illi humidjtati,& exficcat eam,confert ckicns autem poft paufeatiuam fatietatem cure cis . Et eftncceflarium multoties,vtponantur tur curatioefatictatis naufeatiua;,& Xbtira Eius fuper ventrem eius ventofa>3& fuper dorfum in autem3qus accidit propter humore fanioium, ter ambas fpatulas, & eil neceffariu vt dormi- cu ra eft euacuatio ftomachi cu vomitu & mun tio ^ius,& ipfius commotio fit in cuna, & fi fue* dificatioeiusex eo, & sequatio eiuscum quali- rithumiditasfaniofa,tuncadhibeantur narco- K Bin« tatibus boni odoris;& K [ cadunt ] in ea ex femi* tica odorifera,refiftentia corruptioni faniei, & n ibus,ficu tanifum,& feme apii,& fifeleos, & cy fcetori, & ftypnca exiuccantia, propriefi funt minum,& daucum. Et oportet vt regaturficut aromatica,imo ii fimtnutritiua, & fiefthuiuf’ oftendimus,!ta,vt lumat ante cibum ex cibis, ci 20 modi materia fiibmerfa, imbibita, oportet vt bos lubnficatiuos lenitiuos, 3c poft ipfum cibos iint illic etiam fubtiliantia; incifiua, ficut fyru- ftypticos odoriferos,ficutcydonia, & flmilia, vt Pus acetofus,& {Icut alefeniati praedirae, & fimi deponant cibum ab ore ftomachi ad fundum liter fi eft vifcola, &grofia, tunc ea, quas funt cius,& inclinent materiam ad inferiora, non ad fortiora parumper, & hiera cum iyrupo aceto- fupcriora.Et quandoqueeft necefiarium in qui fo eft communis ad plurima^ ifti quidem poft bufdam?vt in potu fumant cyminü, & fu mach. illud fumant in potu medicinas fedantes vomi- 1 B- deambula* £t quandoque indigenti [ aliquo] ieui poft ci- tum cum caiefa&ione aliqua , ficutfyrupum bum,& diamufchum eft iuuatiuum eis valde,<5c de menta fa&um cum granatis,in quo pofitum t B.Aiialiteri, troc.ftell§ funt vltimi eis cum vino, in quo dif iitxyloal.crudum, aut iyrupum.c [ acetofum, ] cie acetofitate foiuitur granum mufchi. Vomitusautem pro 30mquolam pofte fintalefeniaticalidx,&xyioa Micet citri vd ueniens ex melancholia,non oportet vt cöftrin- loes,& folia citri,& etiam diamu fcum amarum llmonls* gatur quantum poflibileeft. Qupd fi fueritpa- & diacydoniten ; & totum illud cum deco&io- tiens ipfum repletus ianguine, phlebotometur ne alefeniati,& etiam diamufchum cum miua. m B 'partes po* baiihca, & venrofentur«»1 [ tempora ] etiam vt Et fyrupus de abiic thio confert eis in omni ho- tfenores capitis alleuictur repletio fuperior ianguinis Sc mclan- ra.Dcfcriptio bona. Recipe granatorum aceto- n B Alia Utera cholicE,& quandoque fufhcit»[ dimiffio ] reple forum,Si mmtx3{ifimbrii omnium ana.11 [bac~ «B.techa.' Alta liter a", ali- tlonis-Qüod fifupcrftuat adeo vt non toleretur cati ] 1. dccoquaturin duabus lib. aqux vfquc- em repletioni, trahatur ad inferiora cüclyfteri, in quo fit acui- quo remaneat medktas^öc ponantur in ipfa mu q t B.fa£tQ, tas aliqua, & affumptio,° t [ ichidanich 1. xyloaJoes quarta drac.qvix omnia ex cartamo,& polypodio & tribulis, Sc epithy- 4^ iintcowuk^ , Scforbeant hora poft horam, & mo,& halafce,& chamomilla cum oleo fifami- ex medicinis fedantibushanc fpeciem vomitus, no,6c meile, & fiat fpleni emplaftrum exmelilo* eft rob x [cydomj cumxy\oa\. 6c gariophyl. & Cltr0* o. B.to,<5c niyrto,& ladano,& vfnca,P[ & femine cro fyrupus de menta cum granatis,Sc proprie qua- ” ' ci hortenfis ] cum vino pontico , & in potu tri- do ponuntur in ipfo thus, & galia , & cortices / buatur etiam fyrupus de menta cum granatis phyftici,& mufchns,&xyloaloes,& miua fedat cum alefeniati, & fi fuerint illic reliquia reple - vomitum phlegmaticum valde. Et quando titionis,fiat phlebotomia ex venis pedum, <3c ven metur ex frequentia vomitus, & multitudine tofenturcrura,Quumquefedatur vomitus,eua eius, & quocunque modo fit, prceterquam in cuetur melancholia cum medicinis fadis ex my febribus vehementis caliditatis, cafus virtutis, robalanisnigris,epithymo,& agarico,& fale In- S° forbeat infitmus aquam carnis afiumptam ex do,6c fi exigit res,,vt in potu fumatur oleum de pullis, extremitatibushoedorum, & arietum % B.epithimo* fcei:ua Clim hiera picra,& q [ abfinthio, ] fiat, & cum tortellis contritis ficut alcohol, & aquam fi in fplenefuerit aegritudo, curetur fplen. &il pomorum, & parum vini, & olfaciat ex pulli quidem , cui accidit propter efFufionem ma* Iis affatis fciflis ante faciem eius , olfaciat pa- tenei tubtilis , mordicatiua: commifcentis ci- nem calidum . Et illis eft , vt elixentur pulli bum , quare fit naufea. j conterunt troch.ftel- inaqua, & effundatur ab eis , & decoquantur \x in horis paroxyfmi : & expulfio cum picra iri aqua & difloluantur in ea : deinde terantur Praster horas paroxyfmi: & folutio ventris cum in mortario, & exprimatur y [ in ipfo aqua ip« y B. aqua /pio* oxy meile mixto cum aloe , & oxy melle faüo forum, & infrigidetur , ] 6c diffoluatur in ipfa rum & Ponj cum fcammoneaad folutionem vetris, 6c cum ^ medulla panis de fimila , & niifceatur cumturin.“^-aqua prunorum, & tamanndorum .ipfa enim pauco vino, & ponatur in ipfo fuccusmaJo* ambo 1 unt declinantia materiam ad inferiora, rum,& forbeant ex ea. Et illi, qui diiToluuntur öc fedantia vomitum cum acetofitate fua , & in deco&ione , deinde conteruntur, meliores oportet vt in huiufmodi trahatur materia ad funtillis, qui conteruntur , deinde dccoq uun- jnteriora cum clyfterileni ex violis , & iuiubis tur. Ab iftisenim refoluitur humiditas natura- 1 excort^cato , & tribulis & chamaemil lis,& euaporat,& in illis continetur. Et quando- ia oc Icbcitcn, &, turbith cum oleo uiolacco & que coferut jaaufee,6c fubuerfioni anim^, & in expul: * Birigida. €xpulfione cum vömltti, cibi fa&i ex cubugi, 5c pullis fa&isacetofis cum aqua agrefts, & aceto-fi täte citri, & fumach, & aqua malorum accto-forum, frixis cum oleo omphacino cum illis. Et non eftmalum cibare cos fauich hordei cum a-qua z [hordei ] proprie quum funt vomitus reliquis . Et oportet vt iteretur illud fu per eos, & fi euomunt illud, & abhorrent, permutetur forma eius, fi refugiunt ipfum. Medicinas fingula- ceturolfadus odoriferorum, & dormiat. <5e no fepareturaromaticum fuauc apud eum.fiaute abhorreataromaticum,permuta ipfum aliud &troch.”t [ , ]fccui)dumquod,ltB.;umr;C0!> teltatur Gai.funtiuuatiuiadiilud.ipii enim aggregant oranesresneceflariasin cura uomitus» Sc proprie quum eft humor virulentus. Tro-chifcus enim illeefteius theriaca, & eft fecundum quod di&um efl: in antidotario. Inquit res, & compofits conferentes naufes, & vomi- 10 £*al • nam in ipfo ponuntur anifum, & femen tui. Scias quod mafticatio mafti.& thuris, &. cu-preffi quandoque conferunt ad illud: fimiliter grana alcadra, aut ruta (icca, de qua in potu fumatur cochiear.i.quoniam eft mirabilis. Etga-riophyl.quum teruntur vehcmentur, ficutalco-hol, & puluerizantur fuper forbitionem fa&ain ex tortellis, & (uccis, fedant ftatim. Et fimiliter quum bibuntur in aqua frigida, aut decoquuntur cum aqua, & in potu fumitur deco&io eo- apij odorifera,& niitritiua,& abfinthium,ad ab ftergend um, & deponendum humorem, & ad confortandum os ftomachi,& ad °[faciendum 0 P) &,comioart rigidum] & cinnamomum ad contrariandum aum, fua aromaticitate virulentis, & conuertendum ipfam ad retfcificationem aliquam, & refoluen-dum eam, & in ipfo eft exaromaticitate, quod conueoit omni membro neruofo, & opium vt dormire faciat& ftupefaciat,& caftoreum vt rum,&proprie ad pueros. Etmeliuseft vtpul- 20 fuccurratcorruptioniopij,&nocumento &ve aB.fedantibus. uerizetur fuper eam maftix. Et ex medicinis [ re&ificantibus ] vomitum, & naufeam, eftrob citri, quod in potu fumat ille, qui vomit propter caufas frigidas, permiftum cum xyloaloe crudo,& garioph. Et iterum decodio corticum phiftici, aut pura, aut cum alefeniati. & fortior b B. vel fuecusea aqua b [pullorum vitis fingu laris,] aut cum funmiitatum vi alefeniati cum carui, & miua. "Etc [fufen funt] ris fimpiex. ^ ex eis,qus funt neceffaria.d f [ ] Com - pofitum expertum,&eftetiamexeis, qusadiu .a ip um uanJ; ac^ digeftionem.Recipe feminis lini, i reos, mafticis,cymini, omnium an partem j.deco-quantur ex eo cum aqua mellis,& adminiftren-tur.Quum ergo deficit curatio, neceflaria funt narcotica, in quorum natura non eft vtvomi-t B.natura. tum mouean t, tlcut cd in e [ dccodione] hyuf- quiami, Sc nucum niethcl nili affocicntur cis fB.eoferuantes tucdicinx odori ferx f [retinentes J eorum flu-pefadioncm}&rcdißcanteseorum vomitum, neno ipfius.Sed Sc troch.ftells funt v ehementis iuuamenti inhuiufmodi difpodtione Etnaufea quidem quando eft propter debilitatem ftoma-chi,quam non fedatexpulfio fafta vomitu, tue non laboretur in illa,imo ü dimittatur per feip-fani, fortafle iuuabitur. Et quandoque fedat ea fauich hordeiiJ[ al gellilij.] Et ille qui inuenit fub p B.algiel. uerfionem infeparabilem in vere, & fuerit con-fuetusuomere,proprie in huiufmodi tempore, 30 comedat cum pane panis quantitatis 3 .iij.cepe narciffi.deindefumataqiumcalidam.qf [ " q b.Alia Htera. ]Etnonmultum fumantde cepenarcifci, &fyrupum ace quoniam facit accidere fpafmum. tofum* Dacurauomhus [anguinis. Cap. 14. SI fenferis ulcera,tunc curabis ea cum eis, quee fcis.Etft fenferis a [ fanguinem defcedentem a B.fiuxum fan gB. venenofita refiftentesg [Tua fimilitudine,! imo dcbi\io- 40 cx capite, tunc incipies, & ] prohibebis caufam Sulnjsn:!nt"* de U eorum. • - . ~ A l.o r. r—r i J 1 ti _ lcendenrem m- )i B.gslic» ra ex eis, vt lemen papaueris, & femen la&ucar. 6c tortius eo eft cortex eius,& proprie nigri:& fe quitur ipfum cortex radicis mandragora: cam-peftris; & fortius eis eft opium, & parum ex eo eft iuuatiuum cum lalute: & proprie quum eft cum eo ex medicinis habentibus vim theriaca; cius, quod repugnat veneno ipfius. Et ex com-pofitis nobis bonis in hoc eft j vt fumatur corticum phifticorum & h [ zuccan ] & rof & femi eius. Et fi fenferis repletionem, expelles eam. Et fcendenrem interius. b B.Alialitera. fluxus acutus. i B.alcabs. quandoq^ indigebis poft euacuationem duarü lib.fanguinis phlebotomia alia minuta. Quum-que augmentatur,liga extrema vehementer, &c proprie in eo,cuius caufa eftb [ potus medici nae calidae.] E quandoque fumitur in potu, in fafto propter medicinam, vinum miftum cum la£te fuperanteufque ad quatuor cotylas, dado aliquid poft aliquid, deinde detur in potu fyru-nis rofarum, omnium ana pars j.&bezahar pars 50 pusacetofusinfrigidatuscumniue .Verum ex s.Scfi non fuerit prsfens, ponatur in ipfo zu- medicinis expertis in prohibitione fanguiniseft „ compofitum in prohibendo c [ fanguinem ve- pua’mTchemö hemens.] Recipe acaciam, femen rof lutum 11 - tem. gillatum,balaufti. opium,femen hyufquiami albi gummi arabicum, fuccum arnoglofls, aut fuccum virgae paftoris,& fumatur in potu cum aceto vim multa: commiftionis, autcum aqua arnogloflsjfi fueritperueniens ad ftomachum rumbet pars.j.& opij duae tertis partis, & xyloa loes crudi pars.s. fiant ex eis troch. & dofis eius fi t ufquead aureum.Et ex medicinis bonis ad illud nobis eft,vt fumantur Cydoniorum,[cap paris immaturs ] amborum ana partes ij. & feminis papaueris tertis partis, & corticum radicis mandragors,tertiadecima partis, & quarta decima partis xyloaloes crudi, pcr expulfionem hu moris poftexcitationem naturx cumeo.Etqua doqueconturbant reliquia a [ venfoiltatis] hu- Coagula fii fort aß e acredine dißoluedi coagulati [anguinis vim habent.quod & thymus & cyminum & alia eius generis ydifcufforia vi p r adita. Mi rum tamcnalicul videatur, quomodo coagulum lac quidem cogat,fangni-nem vero coathmi dißecetjfoluatq;: atq; tam contrarij effefkus ex eadem caufa proueniant. Ferum ha&erc & boc ipfum fuas caufas videtur.nempe, quum ipfum, vt alibi ex JL riftAiUum eUJac fit igneo femore pradiw; morumex mcdicinis voimtiuisßz foiutiuis,qua 20 calidi autem eft qiw eiufdem funt generis, congregare, re deturfrob de eydonijs, öc rob de agrefta, >Sc fi-milia. Et omne, q> feruet in ftomaeho ex frudibus^ ex malis dulcibus,conturbat. Et aqua frigida, qux bibitur non in hora,cpnturbat-Et mui toties fit 111 febribus caufa additionis febris, no ergo oportet vt bibatur in febre,nifl aqua ca^ lida. difgregarequa diuerforum.fortajjecalorivtriq; Inafcri hendifmt eßeffus congreganti3&difgrcganti, pe fingultu, Cap. 19. D0 cura? Capf 16, I! Xlud5q/ paruum eft ex ea, remonet vinum mi-ftum cum aqua fecundum medium, & aqua commifta exd^quas confortant & infrigidant a B co quod la aut3 [ aqua mellis aut curn eis, qu# tempe- quoiie&ßcat! tant] humorem malum.Er illud, q> ex ea etl pia rimum,indiget medicinis naufea?, <5: fi fuerit cx caliditate,&luimorecalido ( 6ccft illa.qux fitlc eundum plurimum) quandoque iedabuntea in frigidantia humida,3c epithemata,faCta ex cis,5c a B.c5träöiiii $0 latatiua,[ exiftens in ore ftoroachi,aut toto bB.quu osfr corpore eitts, aut meri, ex quo] aggregatur ad m3cl,uut fe ipfiun cum fpafmo,fugiens ex nocente, fuerit nocensc [aut] prxparatus ad motum for* c&& tis expuiilonis fequentis ipfum, ficut accidit ci, CLÜd ff f ]uomit.Etaffi% milatur alicui modorum motus tu ilis,qux di in iteafaitat.| pulmone, quod laedit, ficut accidit ori ftomachi tremor propter illud,quod nocet,proprie li fuerit ftomachus ficcus non toleret os eius nocumentum mordicationis, & quandoque accidit propter communitatem, <5c quandoque accidit tmgultus poft vomitum? [ ori] ftomachi, aut pro eBp; Alia Uceta. fbchaex granis granatorum* c ii.aquae ipfius tamariadi. d -—S. Alia litera. eB.cucumerum cunnorunn eft naufea,aiicnavinum omninp, & litcommi ftio c [ eiu? aqua tamarindorum,] Et iyrupus !de pomis antiquus,cuius fuperfluitas refolutaeft, d [Etad eos quidem narrata] eft aqua c [ citrulo-rum] ex corticatorum cum iuleb tabarzet parü? & j.j.fpodij, ' ^ % 1^0 T *4 T I 0 S. grams granato- fhie femine,! & rob de cydonijs. Quum eri;o n5 pter dimiflionem humoris pauci in ipfo,qui non euE£l" tli ime icmimb, . ., L.............., i' ^ -ö- _: expellitur vomitu.ficut quandoque fit fingultus propter retentionem vomitus,& expe&ationem luper ipfum,quare quiefeit motus voluntarius, & plurimum motus partium ftomachi, non fit nili motu oris eius, propter vehementiam fen-fuseius,fortitudinem 132fionis eius materia^fB.^ [feruente.]^cdixerunt quidam quod motus (in ba,< fultus fortior eft motu vomitus, quoniam vo-m itus expellit rem effufam in ventre,&fingul-vftriculi intdligttyqui procedit ßpenume tus expellit reni ficcäm,s [fed] non omnis vomi ^ .. »»«-t«™*- tus ^ fubuerfiofit a caufa effufa neqj etiam, q51 ^ expellit alic}uid, oportet vt fit debilius eo, quod non expellit, & eo, quod laborat vt expdla t, & non poteft,imo fingultus cft motus debilior motu vomitus, & cftquafi motus ad vomitum debilis. Et fimiliter multoties incipit fingultus, deinde fit vomitus, quali motus ftomachi apu tactum ro natif . am,stomituinq;. qujn:lc>qnc eziam[equitur, qua re,quia 1$ ab eadem emanat caufa}aqua & naufea & vo pi!ns>r(psteyu£ infkpmoribus dähis fcripferat. a B naftuv [anguine retento in flomacho, & in intefiinis. bi di&iUbSej? CaP‘ i?* aut pondw^ 3! C“Vmaturpondus 3.ij.3[ellebori.albi,fabarum impiius« kj pondus 3-iij. ] & fumatur in potu cum aqua, u. ta&um caufas fingultuseft pariius,quoniam cati fahf[ ] eftparua: &quafi h tB-nocumen quando augmentatur res, veherhentior fit motus, & fit vomitus. Diftinguamus autem iilud, quod flicit accidere fingultum proptcr nocurne tum confequens os ftomachi. Dicamus itaque quod quandoque fit iilud,aut a re nocente! [luo calore,aut reledente os ftomachi ] frigiditate iua,ficut accidit ex fingultu in rigore febrium,& •B. 747. fignificatautapoftema in ftomacho, aut in radice nerui venientis ad ipfum ex cerebro, aut in ce rebro,& fequitur illicoambo fimufrubedooeu li,& diftinguiturinter vtraque, per accidentia apoftemamm cerebri,ddaccidentia apoftematu ftomachi,& fingultus,qui ingreditur! fignis eri fis, quandoqueeft fignum bonum & quandoq,* eft malum, fecundum quod exponemus in luo capitulo,& in libro quidemaphorifmqrum dici in aere frigido,&: in humoribus infrigidantibus,'10 tur,quod quando vomitus non fedat fingultum &a frigore alio confirmato in complexione fto machi conftringente ipfum, & fpafmante eum. Et quandoque accidit hoc pueris, & infantibus. Et frigus quidem facit accidere fingultum tribus modis. Vnus eorum eft ex parte inseparabilitatis materiei.Et fecundus eft ex partefrigoris eius, & contrarietatelhacum qualitate fua tranfeunte aequalitatem.Et tertius eft ex parteconftridionis eius,& infpiftationis, quam facit in poris, quare K B.porofitäti- retinetur [ illis infpiflatis illud de virtutefua> 20 nem rationis,moritur, bus villorum ii- cuius ] eft,quod ab eis refoluitur.Aut a re nocen lud de cuius na te fuo Calore,ficut accidit in febribus aduretibus ex fpafmo in ore ftomachi, Aut a re nocete mor dicatione fua,ficut accidit ex potu fy napis,& dia pipcreon, & humoribus virulentis, & potu medicinarum mordicatmarum, &diapipereon cu vino,& proprie fecundum fani ratem, fen fus ftomachi,aut debilitatem fubftantiajoris ftomachi, & de hoc genere eft cibus corruptus, & conuer- tura. & eft cum eo rubedo in oculo, eft malum fignu. fignificans apoftema ftomachi,aut cerebri, & in libro fignorum mortis velocis dicitur,quod qua do accidit habenti fingultum apoftema in latere dextro egrediens a natura abfque caufa cognita & eft ftngultus vehemens, egreditur anima eius ex fingultu ante ortum folis & ex illo eft t f f ... , , jille/jmhibetcurnfmgultu punctionem, & vomitum,de cuzez,& dcftrudio Qnia fingultusfit,Galenus'3.eefympt,cauf.explicat. ”P-2, Huius caufas docet Hip.6.aph.tße repletionem.vel ficci ^ lor’3*' tatem,qua & conuulfionis caufie funt, cui fingultus ma xime (imilis eft.Tu repete qua decouulfiont bicautbor fus ad qualitatem mordicatiuam, & pueris qui-*0 quum etiam de fpafmo nonproportionato ad materiam dem accidit illud plurimum.Et fimiliter accidit ex eftufione cholerarum in os ftomachi, & ficut fit,quum eft cholerarum motus 111 crifi bus ad ca put ftomachi,vt expellat eas natura cum uomi-tu.Aut a ventofitate retenta in ore ftomachi, Sc l B. uaporante. in tuniciseius, &in meri generata, a calidi tatel [ vaporo faß qux non poteftrc(blui,au t a re no-ccntc fnagvauitate,fleat fit a repletione. Iflx er-, go funt fpecieseius, qui üt cxcaufa nocente. Ille verba fecit:nempe, q> fingultus non oh aerem folum vel mordicantem in ventriculo fubftantiam fit:fedex pra-uis quoque ad ipfum vetriculum delatis vaporibus ffeti a cordeyfeuaiecmore,feu a quacunque alia particula, qui affettus in peftifer is febribus eft frequens. .Adde&, fi qua extrinfccus ventriculumpremant .depr ehender ut enim fumminoflra tempeflate medici ex contorta cofta ventriculum comprimente fingultum concitatum ; qua cre£ia,quu defineret, depreßarurfum infeflabat. Quod. B. vehementi VCro,qui fit a ficcitate, quadoquc fit a ficcitatein ad hunc locum facit,quia hic effeffius ventriculi eft fym fpafiuant?. [pura cum fpafmo,] ficut accidit inpoftremo febriumincenfiuarum, & euacuationum exfic-cantium, 6cfamis prolixx , & eftfignificatio timoris,& quandoque fit ex ficcitate non confirmata,& iuuatur ex quolibet humedante, & re-mouetur.Fadus autem per communitatem eft ficut ille, qui accidit ei, cui fafhim eft apoftema magnum in hepate ilio,& proprie in latere con-ftomacho cauo,autinn [ inteftinis ] aut in velaminib.cere n B eins 0 ptoma,nempe expultricis motus,qualis & uomitus\qüp ftio eft,vter motus validior fit,fingult ufne, an vomitus. com,?9. Certe Gal.6.aph.fingultum eiufdem effe cum vomitu gc neris,fed fortiorem illo & vehementiore teftatur.quod hac ratione confirmat,quoniam in vomitu ea folum ventriculus expellere nititur,quae infpatio eiuslatiori conti nentur :in fmgultib.vero,& €a qH£ fmt 'm ipßus orepe ^ nitma.quod & 3.defymp.cauf. affirmat, exterum ad-uerfus Gal.hoc in loco xAuic.quum ait,[Etdixerut qui j - , ^ 'L 7 bri fui,aut eft propter 9 [ venas in velaminibus ce dam quod &c.] cxpropofnopugnat.q>ua non omnis va- i • r' • r* *i*. i • r» — _ ^:___ n.l. r ; t u t £ t* ^ . r . . d* t . .. * n * .. v _ _^ B. accidens rebri fui ficut accidit apud idum nociuum, P f [ mebrijnobihs. ] & percuftionem do- p^dur* matui. jorofiimjper qUam percutitur caput, & ficut ac-ciditin febribus in eleuatione fua,& in fignis cri-fis.ille enim eft propter communitatem corpo-B cofideratu. ris,& iam «![ exiftimatum]eft in inueniendo cau fam propinquam euentus fingultus in apoftema te hepatis, & dixerunt quidam, quod eft quoniä effunditur ex eo cholera ad duodenum, deinde .in -nir ad ftomachum.poftea ad os eius *f [ „ ]&dicitur quod toarftado apo- caufa in ipfo eft communitas hepatis, ot ltoma-itematis. cifiinneiuominuto continuante interea, &fi homo habuerit fingultum ex materia, & accide l B.ftemutatio. rit ei feipfo r [ (itis, ] refoluetur fingultus eius, & fimiliter fi vomuerit, & expulerit humorem. Quod fi euomat,& eius fingultus non refoluitur mitus fit a caufa effufa, materia, f. in ventris cauitate contenta.tum,quod fi quis fingultum propterea fortiorem cenfeat, quia in ea nitatur, qua expelli non pofiunt per vomitum,errat,quoniam neceffariumid non efi.ftn gultusenimnaufeam frequenterprrecedit, &eflveluti vomitus mitium,qua fi natura velit,id quod per fingultum nequit propellere, per uomitum conari ut extrudat.Quamobrem hac in re jLuicennas Galeni fmtetiam defer u. M certe, fi quis diligenter perpenderit, confen 60 tire Auicenry ratio uidetm,non Galeno, neque enim a-lioqui efficax ratio efl,qua fortiorem eft fingultum pro batur,quia ea nitatur uentriculus per fingultum pellere queinipfius funt corpore infixa, quando & naufeam idem Galenus fatetur, fine uomilu excitari,quum in uen tris tunicas impaffipraui humores funt. De 748 Liber tertius ? au r. affari aur.iij.aloes,opij amborn an.aur.j. co-De fanis. CaP- 20* fidanturcumfuccopfyllij, & bibatur cx eis mc- 6 * . dictas aurei.Pfyllium. n. & opium ftupefaciunt, OMnis (Incultus, qui vomitufedatur, caufa fpica confortat,& refoluit,afiarum inclinat hu- eft res nociua -fua grauitate: aut qualitate miditates ad partem via: vrina:, & educit cas per fua mordicatiua fecundum vnum modorum eam,aloes inclinat eas ad viam fecis, Sc extrahit trcedi&orum.Et omnis finguUus fuccedens eua- eas ex ea,collus, & crocus maturant, & confor- cuationibus,& febribus adurentis ,& quem non tant calefacientes; propter hoc ergo fiunt troch. fedat i p fum vomitus,imo addit in ipfo,cft a fieci ifti conferetes valde fingultui vehementi,& lub- tate. Fadus autem propter complexiones cum 10 uerfioni animas. Et fi antiquatur, & chronicus materia,&fine materia fcitur ex fignificationi- fiat,affert ei oleum alkekengi iuuamentum ma- bus prasdi&is in capitulis communibus. FaCtum ximum expertum, & quod ex eo bibitur, iit co- autem ab apoftematib.ftomachicis, aut cerebri, chlearium vnum cum aqua calida i [ mellis. ] Et i»—— authepatis,fignificant accidentia vniufcuiulquc ex eis qua: conferunt ei,eft deco&io zingiberis in eorum dida in fuo capitulo. aqUa k [ tepida.] Quumque vehementior fit, & k B.AliaUtera, antiquatur,neceffarias funt confedioncs magne pcaidiorum. JL T U T I 0 S. valde,& ele&uaria,ficut diacyminum cum aqua tepida, imo quandoque indiget confectioni-Singultus ex repletione macuatione cnratur.propte- bus.1 f [ ] & theriaca & 1 f b.magnis ua\ Apho.ij* reaq',Hip.6.aph.a fingultu correptum fiernutatione fu- 20 philonium habet iuuamentum maximum in de.' perueniente ait liberari,de fingultu cx repletione inteU hoc propter illud,quod in iplö cft de ftupefaftio- gens, vt tefiaiHY ibidem Gale.Quare a iuuantzb. & no- jie cum confortatione,& refolutionc,& expulfio centib.fi cui citato uomitu finguUus[edetur, a repletio- ne,& iuuatur ex pilulis,ficut illis, qua; funt de o- nefaäum eum confiat.repletionem vero etiam appella- popanaco,.& cx pilulis ßomachicis,& troch. ftel- mus,tarnet fi cum modica humoris copia praua fola ejua, lc valent vehementer ad fingultu m,& medicine litas offendat.Contra vcröyvlnncquc fafia cuacuatione valentes in curatione fingultus fafti a materia :pelperuomitum,velaliter,[edatur, confiat ex ficcitate frigida m [ & iicca,]aut proxima ei, funt ruta, & m——B. ejje,qui affdhisin[anabil\sputandus efi, uti conuulfi» nitrum potata cum vino , & fimiliter aqua api;, qua ftccitati[uccedit. & acetum fquilliticum, & n [bafilicum j aquas, 0 B. catascthfi* 30 &aflarum,&nenden;etmaiorana,etalaniuden Decura. Cap. 21. ita .quod olfactus fedat fingultum;et ariftol.et a- nifumjetdaucus,et zingiber,etenuia exficcata, VTOmitus eft cura magis conferens fingultui, &fuccuseupatorij,& folium & acorus, & abro- cuius caula eft repletio plurima,& res noces tanum fingulariter,& compofite;& fiat ex eis, 0 , luaqualitate.Et fimiliter omne mouenslaborio [ ele&uaria.] Ipfa.n.funtp [conuenientiora ori ° Bmaevsfunr se,uc mouens terrefaciendo, & vocii erando, Sc ftomachi ] & magis adhaerentia ei quam ea,qua: pmaneatia % tmioi,&gaudium lubito accidens, & tri- bibuntur,öc defeendunt ad fundum ftomachilii itomachum* jrkvt r-trin 1 ^uPCi^ua»& afperfio aquas frigida: fu per fa bito,& eaftoreum habet proprietatem mirabile tifo en? ciem* patientis]fubitoAmotus# exercitiu, inipfo.qf [ ]&exeis,qua:ma- o + B& . & equitatione?,& cypcdatic>fuperretentionem 40 simum afferunt iuuamentum ei quum ex ea in &«££££ tuffiscommouentis,&expe£tatiofupcLfitim.Et potu fumi tur,eftdecodlioabrotani,&calamen- tu exeo j.s.iu b B.eradicSdo. flernutationi quidem in>* [ fuperando ] materia thi montani,& triafticis,affumptis sequis partib. tema facnm facientem fingultum, ineft impreffio maxima, & elixatis in aqua, et bibatur cum vinor [ deco- aceti. & dunbu* Öc ex eis,qua: remouet eum etiam eft longitudo clo cu]mafticis & cinnamomi,et fquille/[ j.]iij. aCrutlJS (acrau{1 retentionis anhelitusiquoniam illud eft res facies in kilto accti.et detur in potu cx eopaulatim ali* Aluflitera. accrefcerecaliditatem, & mouet eam ad exeun^ quibus diebus.Et iterumc f [ 1 ni- r B-& etiam de « fB adheretescium vci'fus poios, qurcrens attradionem aeris: trumcum aqua mellis,et iterum cofeCtio de "a- ^uatur‘ s quare mouet humores/ f [ ]&refol langa cum meile,et fumatur in potu mane efve uit eos.Et lomnus longus vehementer iuuatip- fpere quantitas nucis. Et iterum medicame hu- fJoidunu fum,& conftriCtio extremitatum,& pofitio ven ^ 0 ius compofitionis, Coiti, et aloes, fquinanthi fi a +n „„«j toiarum fuper ftomachum fine incifione, & fu- fimbrij ficci,calamenthi fiuuialis,meta:r rutas ie eiK 9 perventrem,&fuper dt[ .]ytrafq,fpa- minisapijthui^ari.0miiiumkn.3j^pÄ e u.adhxrcnti. tulas, & poiino medicinarum rubifieantium, & ficcarum amborum an. 3 .s.et iam laudantur cap f B.vomere. ex curis conferentibus,fingultuie [ vifcofo] & re pares conditi cum aceto in hoc,et quandoq;adiu pletionali,eft,vt patiens ipfum incipiatf [ & euo*> uat lias medicinas adminiftratio medicinarum mat ] deinde bibat hieram pieram, aut fucctim fternutare facientium.Quod fi fueritu f P abfinthij, fu mendo ex eo aureum,& ex fale Indo ] cx frigore puro, tunc medicina: “ \ &B fit adh^res ^^emde poft illud vtatur mirobalanis, prodicta: conferunt ei, fumendo ex eis in potu ra‘rl§l 1 b ’ * conditis. Si autem caufa s [ eft vifcofitas ] opor- cum aceto, et aqua, et liniendo cx eis collum,et tet vt in eius cura tres res intendantur,frelolutio 0 gulam, et locum qui eft fuper furculam, et lta vt 111 inoretur,h [ materiei mordi- aut oleum in quo decoquuntur eaftoreum, et bnJ>ut cum de tum mordicatio Catl^-Et iam laudati funt trochi.hmöi.Rec.cofti cy minum, Ct aniiiden , ct fumantur caftorci, et rc,odl“nc n«. . croci,roi.recetiü,mafticis,fpica?,omnium an.iiij. cofti amborum an. 3.s.* [pctrofelinüjCtmaüix,] mafticu?'; aut aut fumatur cortex exterior rubeus phiAici cum quod curationis efl reliquum,«■ GaLS.de comp.med.per op. *; radice fquinantni,oc aecoquatur in aqua & biba loca.ex Tralliano lio.7.& ‘Paulo lib.i. cap.if.c3p.57. tur ex dcccftione amborum. Et dixerunt qui-y B.altajha, dam>qnod coi ficcs y [ caicala ] quando exficcan De difpofitionibusaccidcntalibus mirach & hypochon- tur,& bibitur ex eis pondus aurei j.cum aqua foe driorum. Cap. 22. nicuiidcfeminis ruta; funt iuuatiua: valde. <5cc-ÄB.frigido. gonon exiftimo.quöd conferantz [ ftomacho.] ^\Vandoque accidit in iftis partibus3 [tremor] a Quod fi fiat vehemens Sc antiquatur,non eft ex- propter materias exiftetes in eis. Et ouädo- culatio quin ponantur ventolas, fuper ftoma- que funt mahc,6c perucnit nocumentum earum chum fineincifione,& Coufequatureas medici- 10 ad cerebrum, Sc faciunt accidere in ipfo mclan- na:r ubi ficantes. Illi autem, qui fit ex ventofitate choliam,ficut diximus,&epilepfiam mirachia- rctenta fuper os ftomachi,autin ipfo, autin me- lem.Et quädoque elf de hoc tremore, qui fit pro ri, confertadminiftracio balnei, & receptio ali- pe os ftomachi:autin ipfomet b [propter tremo b B& filatur *®jaquadein- quantuli thuris contriti in3[eo deinde fiat,vt rem] cordis,Et quandoque c [facit accidere in- tlTen,orin - - auam^eSm“ currat aqua calida]fuper ipfum paularim.Etenu flationem infeparabilem & grauitatem, & fit,] ?ep^S«Ji la. exiiccata eft vltima in hoc.Quodfi humor fue proxima fignificatioilli, & quandoque fignifi-r uitas quare eiic. ritmordicatiuus,generatus illic,aut effiifus ad ip cät apoftematairitrinfeca.qti6d fi fentiturattra- fum,praecipiatur patienti ipfum vt euomat, fi po dio mirach Sc hypochondriorum ad fuperiora, . teft cum eis,qua: vomitum educunt huiufinodi, tunc quandoque fignificat vomitum. & 111 febri • aut foluatur venter cum eis,qua: funt ficut hiera 20 bus acutis fignificatfodäm, qua: commonetur*, cum fyrupoacetofo, Sc ficut cum fyrupo.de ab- autd [ fangumem capite fluentem.] aut vomitu dB.fluxumfan- finthio.Et quandoque lufficitpotare acetum j a- fecundum quöddiftinguemüseum in fuo loco: -guinis narium. quam,& forbere butyrum:aut forbere oleum a- aut permutationem materiei Sc apollematis.c t fcmnum.narC ad mygdalinum, cum aqua calida: & b [ occupari [ ] Sc quando efi eorum attraftio ad inferio B , fll io fomno] & prolongari ipfum quantum poffibile ra,& partes fuminis fignificat permutatione ad r" eft.Etfimihter aqua hordei affert ei iuuamentfi inferiora,& folutionem ventris,quam cöfirmat maximum, Sc vehemens, Sc proprie cu m aqua punftio.Et tenfio hypochondriorum ad fupeno cB.duotum gra granatorum dulcium,& muzorum declinantiü ra,cft ex eis,qua: multiplicantur in febribus pcfti tera ribesAlla ** a<^ dulcedinem.Et aquac [ acctola:] eft ex eis,que lentialibus,& quandoque eft propter ficcitatem conferunt etiam cum mundificationefimul. Et 3° feq u entem calorem aut frigus. & quandoque eft ri fB.ficcitas. caufaeftdt[ ] accidcntalis, tunc cura etiam propter apoftemataf f [ cB.fcftiiiatio. in ipfoefte [euacuatio] ad fumendum in potu ]quamuisfit in inferioribus etiam.In iliis f t B-intrinfcca. lac recenter mulftum, de aquam tepidam cum autem,qui funt in luperioribus,eft tenfio eorum aliquo,quod fit ficut oleum amygd.&oleum de ad fuperiora cum g [ anhelitu & mirach] fimul, gB.exficcadone cucurbita, deinde aquam hordei, Sc aquam cu- Schxc inflatio in egritudinib.acutis eft mala,cui & coar&ationc* curbitee, Sc aquam citrulorum, Sc mucillagines affociatur iftericia hepatica.& quandoque acci- frigidas. Et fimiliter inunftio ex eis exterius,& fi- dunt iftis membris,fcilicet hypochondrijs, Sc mi f B. adminiftra- militer inunftio iun6lurarum.Etf [ vti incifluis] rach dolores mordicatiui,& dolores extefiiii pro tio balnei inti- & fimilibus .In fafto autem poft vomitum,fifen pteraegritudineshepatis,deregritudinis.&apofte Aliaiitera< tit a:ger reliquias humoris mordicatiui, & fitcü 4° mata lacerti & in febribus, Sc incrifibus.b [ In- , g eo parum naufeae,fternutet fternutationibus fre- quit Bucatis]qganefibur in capitulo dolorum he quentibus: poftquam dantur ei ea, quae lubricCL patis, fi deftruitur virtus appetitiua, Draco enim faciunt illum humorem,ficut rob de prunis, & ta quando debilitatur in venando hcedos, Sc arie- g B. comedere. marindi,& proprie quum tu fueris praecipies ei g tes,& fimilia.&non valet deferre eos ad gruntä [ recipere ] etiam tamarindos. Et fi non lentit il- luam,venatur aues,& proprie auem,qu£ dicitur ludjimo fentitextenfionem, facemplaftrum ori taptilus, Sc comedit hepar earum, Sc excitatur ftomachi cum emplaftris temperatis, Sc fac eum tunc appetitus eius,& redit virtus:eius. h B.naufeatio. forbere forbitiones leues,in quibus non eft h [ mü ? dificatio ]imo in quibus eft i[ confortatio ] ficut i b. Aha.litcra> medulla tritici, Sc fedatio aliqua, ficut oleum a- 5° jl'N'NOT^iTIO'NEs. KtisUi»"aa°l tnygdalinum,& odorametum aliquod, ficut Kf 1B. confortatio [ ] pulli.l ff [ _ ]Infafto Deuari]shypochondriorum affeSHbuSjtenßoneytre- ftcut coriandru. autem ab apoftematibus hepatis, Sc aliorum, o- m0re & doloribus^biter meminit.aget autem particu- portet vt curetur apoftema, Sc fiat phlebotomia latim alibi. fi neceffaria eft phleuotomia, & temperetur fto- • # machus in ipfo cum eis,quse funt ficut aqua gra- F E N QJf ARTADECIMA. natorum,Sc aqua hordei,Sc aqua endiuix,& em plaftra. De hcpate5& difpofitionibus eius. tracta^vs primvs. De vniuerfalibus difpofitionibus hepatis. a B.complct go CuratiOyfi a materia fiat fmgultus,procurata eüacua JDe anatomia hepatis. Cap. 1, nerati<5r.cm fau tionefuccedet.atfiforteexcomprejJioneyVelmaUgna J|njs quapiam qualitateyde qua antea diffumeß, alia tentati T T Epar eft membrum, quoda[ generat fan- . effwi °m da erunt prafidia fingulat caufas oppugnantia. Vide JTlguinem] quamuis meiaraicx conueitant faiigujnis. 7&Pcnctransfuper ipfum,Sc fubti- confiderationis nonfciuit, quod virtus attra-forti & ligaturlius latus cius Q110^ cft a parte intrinfe- diua quum cft in meatu, ex quo attrahitur, eft ipfe cum coihs ca,lf [ 0 jHud magis addiuuas, ficutquum expulfiua cft dorfi euam liga- jquoniam tangit mem in meatu, ex quo expellitur, ficut eft in intefli- tutb.Uparuis, & bra fubtilia.«* t[ ] & hepar qui- nis. eft, illud magis adiuuans., Sc oblitus cft quod continuat. ’ dem hominis maius Jeft hepate omnis animalis attradiua eft in meri, & eft meatus, & non’fci- B.adueniens. appropinquantis ei in quatitate, Sc dicitur quod uit, quod non eft multum malum utfitin me- 1 ISs in" tutela omne animal plus comedens,Sc debilioris cordis atibus quibufdam virtus attradiua, Sc non fit e a eft habens maius hepar Sc continuat inter ipfum digeftio,dequa fit curandum, quum nem fit m t B. mollia. & inter ftomachum,neruus,fed eft fubtilis>&nÖ neceüariain eis digeftio, imö attaäio, & obii* - tus tuseftquod chylus quandoque conuertitur in mefaraicisconuerfione ahqua.Quare er»o nega uit,quöd fit caufa in hoc,virtus digeftiua°in me-faraicis? öc quöd fit iilic virtus retentiua retinens quantitate aliqua,quamuis non pro longetur?& oblitus eft, quod fpecies villorum operationum notarumluntdiuerfe.& elongauit,quodfitin ijl°)jn quo fcftinat penetratio, digeftio aliqua,<5c illud non elt elongandum. Medici nanquedi-pB.inteftin©ie~ cunt in ore: ipfo eft digeftio aliqua, & non iiiflio. negant qmn in P [ orbo ] fit virtus expulfiua,& di geftio,& eft membrum quod velociter euacua-tur-ab eo,quodcomprehedit,& oblitus eft,quod poftibile eft,vt diuerfificetur fubftantia membro rum,&conueniantinattradione vniusreiiqua-uis fit vadens in via una ad membra omnia. öc oblituseft, quod attractio fit ad hepar, & plurimum eius fit cum villis venarum, & funt homo geneicum fubftantia mefaraicarum,nonlongin qui abea.O quantum errauitifte homo in hoc iudicio. Illud autem, quod Gal. dixit, fignificat quod attra&io prima fortis eft in ipfo, vbi eft ini « S.prohibea- t^um niotus,de quo curatur.Et eius intentio fuit turcurator. vt q [ feparet illum,] qui eft contentus curatione mefaraicarum linehepate. Et fignificatioadil-lud,eft fermo eius,quum dicit.qui incedit in hac aegritudine ad curandas mefaraicas, öc dimittit curatione hepatis,eft ficut ille qui vadit ad hoc, vt faciat cmplaftrum pedibus mollificatis propter nocumentum accidens nuchae, quas eft in dorfo,& dimittit curationem principij, öc radi-cis,quae eft nucha. Hic eft ergo fermo Gal. con-iun&us huic fermoni. Et tu quidem feis quöd pe des non funt vacui a virtutibus.f naturali,Öc mo-" tiua,öc fenfibili,quas nucha habet,& non eft differentia inter virtutem eorum, öc virtutem nu-chas, nifi quia uirtus fenßbilis, öc motiua, vnius eorum,eft prima,& alterius,eft fecunda,&iimili ter eft difpofitio mefaraicarum. Ipfx nanque no funt uacuas a uirtute, quamuis iit carum princi • * ' iouod pium hepar.St q uomodo quum ipfae ünt inftru- *1 mentum 1 inftr umentum natu- rale attrahit exlonginquo, non fecundum lerni-tam motus localis, ficut in lacerto, quoniam fecundum plurimum no euacuatur a virtute cur xentein ipfo, & obuiantein ipfo,Stobuiante pa tienti,& ita quod ferrum patiatur a magnete, Öc quandoque atrahitur cum eo ferrum aliud.Et fi her. militer r [ tangens ] inter ferrum, öc magnetem, apud plurimös eorum, qui verificauerunt. Deiecinoris anatome babes ex Galeno plura^.de vfu part.Hic quod adanat omen pertinet,de iecinoris parti-cap.i j„ bus controuerfta efi.Auic.quod & Gal. 6.de adminifir, anatom.ipfum ex quinque lobis conftrufium eße ait. De prehenditur tamen id in plerifque hominibus folidum nulUfque lobis diuutfum, quamuis in brutis dtfefium fit.De eiufdem vfu longe difficilior eft rixa, Hic Jluthor ait iecur f angui ficationis eße membrum: quod & Gal. Contra jtrif.ficut principium, & fontem virium omnium in corde ftatuit.it a idem cor [anguinis fontem eße exiHimat.Tete Gal.6.deplac.Hipp.& piat. & i.eiuf-dcmt Vide & Thilofophum $.depart.animal.& jtueK 2.colL&^4uic.i3. de animalibus. Tro folufiom qu&. Capq.&deince ftionisymultisplacet,j'anguinem , &fiin ieicinore pri. Ps* mura ortum ducit, in corde tamen ipfo perfici & elabora ^aP*8\& ^e*a“ ri.Eft & qu&Hio de venarum principio, quum jtfift. ror venarum fontem exiftimet}Gal iecur.de qua re alibi op^.cap. 18. diximus* De modis tx quibm figniftcantur difpofitiones ’hepatis,« Cap. 2 QVandoque ftgnifkantur difpofitiones hepa tis per obuiationem ta&us,ficut fignifican-tur a poftemata ipfiusquandoque:Et quandoq; etiam fignificantur per dolores, qui funt ei pro-prij.Et fignificantur per operationes fadtas ex eo. öc fignifkatur per communitates membrorum proximorum ipfi,ficut/ftomachi,& diaphragma tis,5t inteftinorum,& renum, & fellis. Et fignifi-cätur per communitates membrorum,quae lunt * longinquiora illis ab eo,ficut partium capitis,& ficut fplenis.Etquandoquefignificantur per difpofitiones3 [ communitatis totius corporis ] fi- a B-Communc® cut calorem,& formam, fiuus cum grauitate,tunc illic erit oppilatio, aut apoftema:Et fi fuerit fine grauitate,tunc illic erit ventofitas.Et fi fuerit grauitas fiue pundtura, tüc materia erit in corpore hepatis,fiue fuerit apofte ma,fiueopilatio.Et fi fuerint cum pun&ura, tue erit apud panniculum velantem ipfum. Verum fignificationes aflumptte ex operationibus fa-ffisabeo , funt propter digeftionem, Öc attra-öionem, öc cxpulfionem länguinis ad corpus, & aquoiitatisad renes, Öc choleras ad fei, & me- j.. lancholias ad fplenem, öc ficut difpofitio b [ tuf- 1 ltIS' fis. ] Quumque deftruitur aliquid horum , Öc non fit propter membrum communicans he-pati,tunc eftexhepate. Significationes autem accepte ex communitatibus,funt ficut fitis:nam c.B-q«Suis fit. c [fielt"] ex ftomacho, multoties fignificat difpofitiones hepatis,& ficut fingultus etiam, & ficut appettitus etiam, öc digeftio, Öc ficut malitia anhe- 7?2 anhelitus:quamuis enim fit pröpter pulmonem & diaphragma, tamen quandoque fit propter hepar,& ficut fpeciesegeftion is, & fpecies vrinae fignificantdifpofitiones hepatis,quas fcies, Sc fi-cut difpofitiones foda:, Sc aegritudinum capitis. Et difpöfitiones aegritudinum fplenisfignificant «1 BJemtate, jpfas, & ficutex difpofitionibus linguseind [ta- e b fianificatur Än] eius,& afperitate ipfius,& colore eius,&co-fuper ipfas. lore labiorum 'e [ fignificantur i ple.] Et iam qui-f B.contra ope. dem currunt inter cor &: hepar diuer.fitas,&f [cÖ 10 De contra operantia cordis ad bepar in qualitatibus. —‘ ’ - 0 - ; ^ * cap. 4, ^£*]>{'ZlOTtATI07^ES. Ex ijfdem fontibus petenda de iecinoris Hatu funt no t<£, ex quibus & 'aliarum partium,de quibus fufius lib, art.med.Gal.jLuthor noflerplum hic capit a,gener atlm refer f y qua & ftngula diligetijjime explicat.qua tu om niaad Gal.regulam paruo ncgocio retuleris. »ntia. ueriientia,] & victoria, in qualitatibus fu is, quas ium^Afoferä diximus in capitulo & [ atiatomi® ] cordis. Ve-aicemus in capi rum fignificationes propter difpofitionesi>[com tulo complexio- munitatis] funt ficut fignificatio colorisfuper num hePatls* hepar,ira vt fi fit rubeus albus, tunc fignificat fa-,comia 11 . nitatpm cjLlSj aut flt citrinus, fignificat caliditatem eius, aut plumbinusfrigiditatem eius^ aut brunus fignificat frigiditatem, & ficcitatem eius & ficut eft fignificatio iäeritix fLiper ipfa m. Et a fi. J!i% S Cias,quöd caliditas cordis vincita [caliditatej hepatis magnifice,& humiditas eius non vincit ficcitatem ipfius, 6c ficcitas eius, quandoque; vincit humiditatem hepatis parumper: & calidi* tas hepatis vincit frigiditatem cordis debiliter,<5e humiditas eius vincit ficcitatem ipfuis:bf [ ] &eius fngiditasc[parum]vincitcaliditatemeius;c etiam ficut fignificatio pinguedinis carnofae, fi- 20 & ipfius ficcitas femper vincit humiditatem eius: Sc frigus cordis vincit caliditatemhepatis plus, quam vincat ficcitasillius humiditatem hepatis. & caliditas cordis, vincit humiditatem hepatis, plufquä vincat ficcitas ipfius humiditatem eius. & vincit frigiditas eius etiam caliditatem illius aliquo modo viöorie. ^TIXOT^TIOT^ES. jnificans humiditatem Sc caliditatemipfius,aut pinguedinis cum adipe fignificans humiditatem Sc frigiditatem eius,& ficut macies,fignificat ficcitatem eius. Et ficut communitas caliditatisin corpore,fignificat,fi non fuerit a vehementia ca liditatis cordis, caliditatcm eius. Et cognofcun-tur cum ea fignificationes caliditatis eius prsedi-Significationes autem ex formis membrorum a!iquomm>funt,ficut fignificationes Cx raa nitudinevenarum,& amplitudine earum,figni 3° Tulchre mutuam cordis & iecinoris inter fepoteßa« «p^r. iB.ex. KB. radicatis. ficantes magnitudinem hepatis, Sc amplitudine viarum cius,& ex breuitate digitorum, & longitudine eorum et ia m, ßgniß ca tu r par u i tas, Sc ma gnitudo dus.Sed fignificationes ex pilis ortis fii-peripfum funt, ficut ßgnißcationcs eorum in membris alijs quas iam diximus. Significationes vero ex eis,qu$ oriuntur i [in ]ipfo,& funt ven£, funt quoniam fi ipfae luvit giolfe,magnae,man i-fcfte,tunc complexio k [ principalis^ eft. calida,& fi funt fubtiles,occultae,tunc complexio1 [princl palis ] eft frigida: Verum eius caliditas,& frigiditas, lenitas, & durities quandoque funt propter m B radicalem* compiexionem m [ principalem,] Sc quandoque funt propter complexionem accidentalem. Si gnificationes autem cx eis,quae in ipfo generantur,funt ficut fi in ipfo generatur cholera, fignifi cat caliditatem eius Sc melancholia caliditatem eius vehementem,aut ficcitatem eius, Sc frigiditatem,fecundum quodfcitiir in loco fuo, Sc ge- tem docet.de qua re & Gal. lib. an. med. Sed dubitatio eft,quomodo a iecinoris caliditate cordis frigiditem remitti dicat 3 quum quoduis cor iecinore multo fit calidius.nempe quod fons caloris efl,& viu.Satisfaciunt,m calefcere ex iecinoris calore cordis fpiritus, quippe calp dum bepar calidiorem fanguinem,& fpir itus cordis im partitur, calidi vero ij cordis corpus magis calfaciunt* et que ita per accidens iecur calefacere cor poteft, quod, tamen per f ? muli o efiiccinore frigidiusi Defignis com^lexionumbcpatls naturalium, & pviwio calidas. Cap. 5. COmplexionis calidae naturalisfignafuntam plitudo venarum,&ipfarum manifeftatio. Et calefa&io a [ pulmonis] Sc corporis,fi non re-fiftit ei cor.Caliditasenim cordis vincit frigidita tem hepatis fortiter, & multitudo generationis t b. illud a neratio fanguinis boni efi fignificatio famtatis 5° cholerae in aetate iuuentutis, & melancholiae in quo fpargitur-eiuStn'f [ fanguis bonus cum afiimilatio Et ille,] CU- nc corporis bo-iüs ^anSuis eficholericus,aut melancolicus, aut na eft fanum, & 0 [ niollis] declaratur in eo, quod fpargitur ex illud. eo ad corpus: aut aquofus non recipiens conti- o B. mollificati nuationem cum corpore, ficut eft in hydropi-ü carnofa,eft infirmum, fecundum quod fignificat ipfum difpofitio eius, quod fpargitur ab ipfo. Conuenientia vero, & diuerfificantia fciun-tur ex hoc quod conuenientia funt fimilia com 60 plexioni naturali,contraria complexioni accide tali-Ex aetate vero & confiietudine, & quae currunt in eis,fignificationes cognofcuntunnp[qua iitatibus. ] p B.vniuerfali ims. fine eius,& multitudo pilorum in b [ offibuspe- b BA& doris:] Et fortitudo appetitus cibi,& potus. T jlT 1 0 K& Habes hac omnia qu& ab hoc ctp te ad duodecimum •pfque3ex Gal.lib.artMed.quJi tu vide.Vide&Taultim Cap.w-lib. 1. De figni complexionis frigida naturalis. Cap. 6. Cigna eius funt contraria illis %nis»& frigf-ditas cordis vincit caliditatem hepatis nu-nus quam vincat caliditas eius illius rugi lta-tem. Et quoniam fanguis habentis hjMC ccm plexionem efi fubtilis, Sc aquofus, ^ cius eft dcbiljSjtunc multo tics accidunt in ipio febres. f De Cigniscomplexioni, ßcc& Cat- 7. SJgnZ dUS funt Pau^t« fanguinis,a f [ b B. Alia litera. . o gtoffitudo b [cius,] & piiorum. Y ^ venarum, & ficcitas totius corporis, & Df aegritudinibus accidentibus hepati» Cap, ii. TTEpati accidunt aegritudines complexionis Fi in proprietate fux fubftantix, & jegritudi-nes complexionis,& apoftemata,& veficx, & $ prie apud panniculum,Sc rumpuntur apud fpa fnifTil-i,'1 C • r - duuu uaimieuiuilijüt lUlupUlUUl dliUtl IVA fn* cnfpitudo ipforü. Et cor 10 tium, & reliqua quarum fingularum dicemus ,n&folutio continui, fiueid citrinitate.Et pili plurimi in b[pedoris ollibus,] rmnustameeis,qui(unt in calida & (icca,& ne-que funt in fpiftuudmc coruvrv & crifpitudine. & teneritas corporis,propter caliditatem & hu miditatem ipfius. Et quum caliditas eft dominans, remanet corpus fanum,& fi humiditas cft magis dominans , feftinantadipfum aegritudines putrefactionis. - B Aiia litera ü[De /*&nis complexionis frigida drhumida natura- Signa coplexio- IJ‘ iis frigidae naturalis (untfan- ^Ignificatipfam fanguis aquofiis,& phlegma-Sofus&'fdof- Oticus,& paucitas pilorum apud ofia pedoris, fecorporfs^ Et ftridura venarum, vena; non repleta:, molli-& humiditas e- tics,paucitas generationis cholerp,& melancho ms, &priuatio jjxia fine iuuentutis, & humiditas corporis fi contra operetur C01-. ^generationis •; gmatis. De figvis complexionis f rigidp, & ftcca naturalis. ‘-‘kcra- Cap. ' 12. Clgnificantipfam paucitas fanguinis, Sc pauci ^tas calidi tatis fanguinis&corporis, & conftri Clio venarum,&occultatio earum, & earü du-rities.Et paucitas pilorum in mirach, & ficcitas totius corporis. per effmtiamfiue per confenfum, primario vel fecun-dario,qu* in f eluentibus patebunt. De fignis malitia complexionis calida. Cap. 14. M Alitis complexionis calidce figna funt, fi-tis vehemens,& non abfeinditureü aqua; potu,& paucitas appetitus cibi,& inflammatio, &citrinitasvrinae,& tinduraeius, & velocitas pulfus,& frequentia eius. & febres, & aduftio sa guinisiaf [ ]&l^di a calefacienti-a fB.Alia iite- bus. & fequitur ipfam liquefaClio incipiens ab camis, humoribus,deinde a carne hepatis, & fequitur eam rafurainteftinorum. & quandoque defic-catur cum ea natura abfq5 dolore b [ lateribus:] b g.coßiV; autgrauitate,& multiplicatur cu ea vomitus ci trinus,& rubeus,& viridis vt fuccusporri. & eft 0 cu ca egeftio cholerica plurimu,& proprie fi fue rit minoratur fanguis,& exafperatur lingua, <5c extenuatur corpus. & quandoq* fignificatur illud ex 2etate,& confuetudine>6t arte, & regim] ne,& illa,quse media eft,generat cholera,& fup. flua generat melancholia, &cXgritudineseiusccB.ficut. [funt ex] mania, & melancholia, Sc d [fimilib. d & & quädo peruenit folutio vetris ad fyncopim] ^“Xtiuus cu cafu appetitus,tuncplurimü eius eft propter AVIG. Bbb de- debilitatem hepatis,fa&am a complexione cali illud cum appetitu in principio, fignificat fri« da Et in plurimo ipfius eft egeftio ficca, adufta, gus.& fi accidat poftillud cafus appetitus, tunc rufi ad hoc perueniat,vt adurat fangui nem, & eft propter corruptionem humorum, aut pro- liu mores,& carnofitatem hepatis, & folutione pter caufam aliam febris,& fimilium. & pluri- ventris eam cducat.Et quando incipit adurat sa nium fignificationiseius, eft, tuper debilitatem guinemjcft egeftio ficut fiexEt quando eft in he sl frigore,& in fine eius redit appetitus, & fit fu- pate aduftio,aut apoftema,aut dubellati, dein- perfluus fecundum plurimum,& s [ fpafmatur] 8 c B.niorum, de egreditur cum egeftione aliquid c [nocens ] cum eo niirach. & quandoque fignifican tipsä groffuiTbtuc illud eft carnofitas hepatis iam pu- ctas,& confuetudo,& cibus,& caufa:praeterit^ . trefaäa-Et no eft omnis res nigra egrediesf [fex. io ftcut potus aqux frigidae in ieiumo,aut poft bal fB.mala& qua gt qliandoqiiere&ificaturablutum,& virulen- neum,aut coitum,quoniam hepar inflamma- louu^iT&vim tum materiale;] deinde ingroffatur,& fit nigru, tum fugit ex aqua tunc velociter plurimum. & jecum aquofum groftlun foetidum,ficut fit in febribus peftiien* fi eft illic materia,(entitur acetofitas in ore, 8c gli. Alia Utera, talibus, Et quandoque egreditur poft virulen- humiditas in egeftione. & quandoque eft ad ni- »eiancholia. {unl fenguis?deinde $ [ nigram J fubtile, gredinem,& viriditatem tendens,& non ad ci- „i **{%<) T A T I 0 s* trinitem,& rubedinem. Deintemperierum iecinoris notispulebre & Tral. Dc fsgnis mala complexionis peca. Cap. 16. Op3.wp.4e, TaulMb.^.Fnum author hic notat, quum deca 20 lidra- 3 & mollities carnis hypochondriorum,&.pär tioni confentaneum efl'Cgtera que fequentihus capiti * uitas fitis,nifi fit caliditasa [ confamens ] hu ml .•• ?• cap.Si bus fer ibit,pete ex Tralliano & Taulo, Fide & Gall. ditatem & humiditas lingue,& albedo coloris, ]jrCe 1 ” ^4e loc.ajf-,&8,de comp.med.perloc, & quandoque eft cum ca citrinitas pauca.Quö autem vehemens fit frigus,Sc dominatur humi De fignis maliti? complexionis frigidg. Cap. 1 j. ditas,eft dediuisad viriditatem, & quandoque debilitaturcorpus propter mollitiem iiumidi« Signa eius funt,albedolabiorum,&Vmgux.5c tatis, paucitas fanguinis,& difficultas curfus eius, e B. claritatis & multitudo phlegmatis,& paucitas fitisA cor Sermo vniuerfalis de curis & groflitudo propter congelatio contrario.& in regimine apoftematum,& vice caufam congela nem,] & tepiditas pulfus.& vehementia famis. rum, & nocumentorum quantitatis, & in op- « ii vere Eames enim non fitc ['n*fi] ex ftomacho tantü: pilationum apertione,& reliquorum, ea, quas Et paruitas digeftionisbonae, & quando frigus funtneceflaria in reliquis membris. & melior confequitur finem, priuatur appetitus. Et ege- 5° quidem horarum ad fumendum in potu medi ftio quandoque eft fi cca,fine odore,& quando- cinas aegritudinum hepatis, & proprie propter que eft humida,propter debilitatem attraftiu^, oppilationem hepatis,& fimilia,eft hora,in qua & eO; dediuisad albedinem, parui foetoris . & exiftimatur,quod illud quod penetrat ex ftoma quandoque fubtiliatur cum ea egeftio,& hume cho adhepar,& comprehenditur in ipfo , iam flatur,verum non perfeuerat ita cotinue,& no eft digeftum,& feparatum quod feparari opor- a B.fep.iratio Sc multiplicatur cum eo fluxus ventris,quamuis d tuit,& inter ipfum, & inter comeftionem tem- cius egreflio [ fit eius inceptio cuentuselongatus.] & lein venas ftri&as illic velocitate luai penctra- inTnm w-t*. l/V U c lS "f^ftanthe * quatenus ad tionis,& dimittit fedimen propter conftri&io- P Ueniail£’ 1U^ hm ca. ida* fiuefint frigi nem vi^.In pulmone vero res eftecötrario,quo .1C’4 ptica>. fct lubtiliätium quide proprie- niam fuperuenitei vinum dulce,quum iam eo acuant *anSuipein,licet iintapermua, 'latum eft,autex via meatuum meri,fecundum q 2* - open ter vt attendas illud, & ficutaqua ra femitam rcfudationis,exmcatib. ftri&isad am c ictim. cLt ex iLimma aperitiuarum eius Et fubti plos/aut ex via concaua,quum iam dimittit foc • »■ l rillS SenGl;ant clliac^oclLie humores diuer cem,& vadit adhuc quum iam fit colatum, &c bjl.mhcpatc. Ics,1 r j non proportionales, quare o- tranfit in meatib. ftri&is ad amplos quare cola- portet vtquiim frequentas eius potum, duobus 20 tue vice altera . iimiliter reliqui difpofitio- : - aut tribus dieb.conuementer cum aliquo lenias nes non inueniuntur ei cum comparatione ad naturam. Verum vrinas prouocationemaqua pulmonem. r- iplade radicibus operatur.Et omnes quide en-«S.diditactm. diUiicfpecfeSj&proprieamara,quaradc [rube- jt ^ 0 T Jt T I 0 E JV di nem] declinat,conferunt lxlionibus hepatis, calefactis quidem cum fyrupo acetoio, & intri- 3\fon ingcUiofola cibi,anteprioris alimenti defeen- fidatis cum mclic.Et hepar adib iuuatiuueftcu fum>non frigida fotum potio, vel aaßorumaut duicin lua proprietate,6c carnes limaciarum fim lliter. ciborum affumptioiecur offendit,quorum hic authorme winityftd & acria omnia,&quacunque demum intem 0 T A T I Ö 7^ E S. 3° peratiora Junt.pYdfertim tameninviffus rationcjupe- vior a illa ojfendwt>ac potiflimum frigida aqua tnieiu-lecur finguinis officina Gal.putac^Uauis .A- niopotus iecinoriadunfatur , quodhacfm frigiditate ri^i.primaKium fangu nis. gignendi munus cordi aferi- innatu heptitiscalorcmfeX'tinguH (vndchydropsfequi bat.de qua re anteaSagmac vmuerfum corpus alitu*: tur>quod mtai)ttfui butniditate relaxat-.admomtu att pro ptcreaqut quanti WiWimti frl, curemur ne reffe an ieamedicis ejt omnibus,qticd& fe quenii capitefufws perper am uamns äfß-ftus* ex hoc vonHai,quando io- iecinori apta eße nflringerifarfuia id vifcus taxum eft, tius corpori* futufrfevniciifveex io dependet. Quamo Ver um pr&ter quam quod frigida potio refrigerat hu- 1. brem pott cornunes a morbo fumptas indicationes, qu£ me£tatq*eyeadem quoque dum diuturniorem mora tret contrariorum femperfuntplura hic notanda proponit, hlt,inc> ajfat & obttruit,ex quaposlmodumobftru£$i& Cap.&taiM. memoria c amendanda, qua fers habes ex Gal.%. de co- 40 ne cönclufo.&mmimedifflinte caloreyferuidiori intem 1 y. pof.med.per loca.ride et pro hoc capite GaLS.de tu.ua, perie iecur äfficitu^yt in bilem conuertat omnia, fiunt te t .v? w.meth. que pr ater ea etiam putredines yad quas alia fcqui vitia Decaa/is nociuis hepatis. Cap. 19. neceffe efl,Itavero.vtfcida3dulcia & craßa,qua/mt, r, : - - quia obfiruuntyladuntyquarejquamuis vina dulcia na- C Cias quod intromittere cibum fuper cibum, tu*a maxime familiaria fint,quia tamen abiecinoie ex .vk*i i3& error ordinis eius, fu nt ex rebus magis no-* tra ventriculum attrahuntur celerius quam in ventre ciltishepati > & potareaquam frigidam fubito • ipfo concoffiafint y fui crafjitudine ohflruutii, quod & iniemnio,&poftbalneum $c coitum,&exerci- Gal.3.derat.mä.inac.affcrit. Com.3; tium quandoque producit ad frigidaiionem ve - - . , v, a!?, propter at- hem entem hepatis.a [ Et quandoque accidit he 'Derebus conuenientibus hepati, Cap. 20. traftionetn he~ pati inflammato ab ipfa,fudio velox, & multa > patisinflaman; cx ea j £j- quandoque pcrducit ad hydropilim \ X medicinis quidem,conferunt ei omnia, rmHucS piu -Er °P°rtct in huiufmodi difpoiitione vt per mi*- Iv fn quibus eft kmaritudo, qua aperiatur, aut mmex eaf iceas eam cum vino & non infrigides eam vehe virtus alia,qua aperiatur cum ftypticitate, qua nicnter,& nö traiicias eam impetuofe deglutie confortetur,& odoramento conueniente fub- do,imo fugendo paulatim.Et viicofa quide ora flantia fpiritus, & prohibente putrefactionem}, nianocenthepatiexparte^quafaciunt poffide- ficutcinnamomum,&• fummitatcsfquinantht reoppiiationem*& frumentum eft ex fumma St myrrha,^ fimilia.& ea,in quibus funt ablir0. ifB.compara-eorun%inquibeftvifcofitasbf [ ] cuni tio, liter contraria fimul,quamuis quidam dicanf, -/^xPortct vt fitfubtiliatio ina [regimine ] e- aB.ft quod illa,qu2eeft vehementer amara, eft calida io V^ius,de non perueniatadvltimum.de vtca- infri^ & confert aperiendo oppilationem propter fuä ueaturin ea mollificatio vehemens, cum hume amaritudinem, & confortando propter fuafty ftatiuis,aquofis.de caueaturin eaeuentus oppi- pticitatem.Et confert #gntudini frigid#, cum lationis cum infrigidantibus groftis. de oportet fua proprietate,& cü ecquod eft in ipfa de aper vt eaueatur in ea ftupefaftio vltima, imo opertione, & confortatione.Et quando fuperfluit fri tet vt infrigidantia ipsu,aggregent ad infrigida- gus in hepate,permifce quamlibet illarum dua- tionem,abfterfionem,St apertione, de penetra- rum cum meile,aut cum aqua mellis,quoniam tionem cibi, & ftypticitatem confortantem no relidit mei infrigidationi eius, fi timetur ex ea, plu rimam,& in aqua hordei funt omnes iftq ,p- de adiuuat ipfam ad reliquas operationes luas. prietates,& cndiuia quidem campeftris, de hor- Et quando exficcantur amb#, de fumuntur in 20 tulana vltima eft in hac intentione. Complexio potu cum melle de aqua fu a,de decoquunturcu nanque ambarum decliuis eft ad frigus non val mcllejconferunt valde, & aperiunt, & educunt de luperfluum.de eft in eab [caliditas Japeritiua b B Alialit' humorem frigidum cum vrina. & ex cibis qui- & non calef acti na,de ftypticitas ecqualis confor amaritndi^ dem conuenientibus hepati funt illi,quotüehy tans,irnoperueniturexiuuamento ambarum, mus bonus eft.Et dulcia conueniu t hepati, qua- vt non noceant hepati frigido,de ponuntur am re impinguatur eis,de magnificatur, & confor- b# in medicinis/ f [ tatur.Vemmvelociafuntadhocvtfacianteue ] ficut diximus in medicinis fingulari- c‘ ‘eiw’ uireoppilationem,propterea quod hepar attra bus,& in areolis medicinarum hepaticarum. dc dB.impctuo . ^Eead [iaboiäole] afloeiäseahumoribusalijs. quandoquecomedunturelixat#,dc proprie eu Et propter hoc oportet,vtde.uitct dulcia ille , 30 coriandro humido,& ficco, dc comeduntur eu , habet apoftema inhepate iuo,quoniam i pia co aceto & amirberberis habet proprietatem ma- Uei tuntur velociter ad choleram,•& faciunt ac- ximam etiam,dc tamarindi etiam.& quum fen cidereoppilationes. Et nocibiliora dulciaiunt, titur oppilatio in hepate,conuenit vt adiunga- qticE funtex cis grofta,propterea quia faciuntac tur illis ambobus,apium,quoniam aperit oppi- cidereoppilat;onem,& qux ex cis funt calida,,p lationes ex quacunqueduarum partium fint,dc pter conuerftoncm luam ad choleram. Et piu Iß eft ex eis,d [quorum penetratio eft velox, &ii- d B. relocit* ci quidem iuuatiui funt propter luam aromati- militer calefactio.] de ex cis,qux conferunt ad ii peneentioM citatem?& ftypticitatem,& confortationem, & Iud,eft,vrfumanturfucci cndiuixA fuccialkc- sm mundiftcationem viarum cibi,verumiunt ve- kengi dc fucci folatri omnium an.vnc.2. Sc fuo toi«s. hementis calefactionis. Et audlana: Vuut conue 40 ci coriandri humidi,dr fucci focniculi omnium nientesomnibushepatibus,quoniamipf#non an.vnc.i.Scs.admifceaturdrac.s.croci,dcfuma .> funt vehementis caliditatis , & funt aperitiu#, tur in potu.& quandoque fumiturm potu oku d chy musearu eft bonusEt hepar adib, dc car- rof bonum,& oleum de pomis cum aqua frigi - nes limaciatum comiementes funt hepati cum da,& temperat e [ complexionem ] Vicpatis. & e B.caiiditj» propuetäte,qua eft in eis. ex eis,qua conferunt hepati, quod habet mali- tiam coplexionis calida, eft,vt fumatur exf [alefB>alas& 3(^0 T Jl T I Qfrigius] aur. z.cumzuccaro tabarzet> &aqua trigida,& etiam vt in potu fumatur fuccus cu- v ;| iS^eque plane amara vel aßringentia iecinoriconfe- curbita aflata, & aqua grahatomm, & g [ lac ] g B.mictt rumfedfubamara & f uba}lnngemia,iit Qal,8. de cdp 5 O vaccinum fine butyro,& aqua pomorum, & pi h B.aJfdr. p med.per loc.amara nempe mediocriter, craffitudine bu. rorum, & h [ altharichi ] dMiccus rof. recentiü morum extenuant,incidunt & abstergunt,et repurgat. & quando non eftfebris, con fert aqua ^ ladu-. atiringttiauero mediocriter vifcus ipfum corroborat. cx] cum fyrupoacetofo, omni die bibatur cu alioqui & qua amariffimajaxafubflantiam nimisdif pondere 3 .drac.myrrobalcitrinorum, Sc pon-foluunt,vrMer quam,quod naturaimmica funt, ficuti dere drach. 1. de lacca abluta,Sc S.drach.feminis dulcia amuaunde& abhorret eaiecur et corpus mu. apij.Et quando * [ feparatio fitex eo] duab.heb -Ita & qutz nimmm aüringunt,eadem incrajfant & ob domadis,bibatur lac camelarum fetarum,inci* JfjJ* [JeerlJ flrüäiones pariunt. Commendat ergo merito ferim,que piendo ab vna libra vfque ad duas,de1 [ coquan Jjj. & modice incidit,attenuat,abßergitque,et mediocriter ^ tur ] in ipfo medicina diuretica,apperitiua, fa-1 B.ponanw item aftringit.laudatur eade & a Gal.S.de comp.med. cientes penetrare,ficut aliquid ex fucco eupato cap.8.cap.4^ per loca,& aVado lib.7,.&abalijs demu omnib.coue rii,& ex femine endiui#,& femen cufcuta . Et »%5 haec tam in calido,quam in frigido affcUu proprie quandoque funt neceffaria ea,qua funt ficut su m B pon a tatefua,ut hic author ait,non manifeftis qualitatibus, mitates fquinathi. Et quandoque eftnecc/läriü periti.- ■ * f caliditate aut frigiditate, alioqui enim neque frigidiori fumere in potu ftuppfacientia, de confcäiones rer. E- intemperiei confert,quum excellenter calida non fit> opiatas,de recipientes hyufquiamö,&philoniü. 1 neque calidiori, quia neque infigniter frigida. Qua- Et ego abhorreo illud 111 [ quü inuenitur ab eo b3t “;‘ re & in fequenti capite vtriufque & fylueftris & iter.de vinum forte quandoque acufatiplum,gido». jjB.Kalcs. fibibaturaqua fngida] vaktcinidunioA'con ferunt ei troch.de fpodio,& troch hemberberis frigid,A troch.de camphora,& ex trochifciscö ferentibus eis,eft trochifcus huiufmodi Recipe folioium 'i [falicis] & foliorum nenupharis, afflborura ana. 3.io. tof. rubearum abfque capi- tibusluis3.ii,camphoraspondus3. ij. &s.&o bB-^ndaloniai t mellis tu bei ] & lacca: ahluta: cum alfeniati,fi-rubearum. cutciiablutio aloes amborum ana^.y.pf" gario phyllorü,] 3,viij.croci ‘ 757 cum eis,in quibus eft infrigidatio aliqua, d [ & d ,; ftypticitas,& ex carnibuspifcium paruorumde coftorum c [ isfidebegi:]aut cum aceto,& almo los & congelata faäaex carnibus fubtilibus, f. eB,asSdIwg*' carnibus hoedi,& auium leuisdigeftionis, ficut eft caro ‘ [perdicum, & turturum] non fuper- fB.coturmVs,& flue pinguium g [ cum pomispneparata.] Sc cd alüeis.i coium-ferunt eis ventres auium aqua:,et h [ alguaralce oB&^i^chr p B.feufei. phvllorü 1J viii rrnr^ViaT' cum aqua rof.et gallinae cum acetocondita:]e.t cb.reubar^ari. *: r 1 fiy J ^ [anftolochiae.] 3.V. io fimiliterparua:auescum i [aceto] preparatae, gaiiin*pnepara r B.alchubrufi. * ».« -KaDiuiim J maitic. capilli veneris om- ct nocent eis hepar,etfplenet cor,et carnes groO£cumace5:0^s« \ Ut con j antL1 \ CL1 m aclua lolatri, / fx,ficut carnes hircorum,et arietum, et anima-1 Bacejofis* „ ai IUIa?A tianr inc*e tl'Ochifci:&: fit vnufquif lium neruoforum,etdurze carnis,fedcaro vac- • j- WliU^I.VV 1JI V LH Vj Lin [J* v* °iueaurc.i.& fumatur ex eiss [omnis] trochi-fcus cum aqua folatri & quandoque conferunt ad illud emplaftra fa&a fecundum hunc modii j fumatur portulaca & teratur, & ponatur liiper ipfum oleum rofaceum, & infrigidetur, & liat cum ea emplaftrum . Aut fumatur amborum tB.faufcl. |B.vnc,s» carum inuencularum praeparata * [ vtea, quae K B. pneparata congelantur, ] confert habenti fortem ftoma- ingdatina. chum,et illum,qui digerit. Et oportet vt vitent oua cofta,donec fuerint dura,et allata,et uitent pinguia fu perflua:,et nocet ei vinum valde, nili ipfum fitneceflarium propter coniuetudinem, sB.fauIdi hor det. fandaiorü ana.i.j.t [gariophyl. ] violarum fic- 20 aut propter debilitatem digeftionis,tuncopor-carum,amborum an.13 s.& rol vnc.i.s.& cro - • ci abluti vnc.s.& abflnthij vnc.quarta pars,cam phora;pödus 3. 2. adiunganturcerato fadocu oleo de u [ falicibus,] & liniatur liiper aliquid la tum:»Se proprie folia cucurbita: A folia acetof^, Sc folia fida: A fiat cum eo emplaftrum, & quä doque emplaftrum flt cum fuccis herbarum fri igidarum, ficu t lu cco cucu r bi ta: & c u c n meris A reliquis,qua: diximus 111 cap eorum, quae bibun tet vt lumant in potu parum fubtile,1 f [ quod flt decliue ad albedinem. >4 T T 1 0 TSfE S, 3 1 fB.AIiaiitcra. acjuofuuj. Habes pr*fidior um calida,frigid#,humid#, & fic-c& iecinoris intemperiei fyluam ex Gal. 8. de compof. q g Ci3p . *-med.perloca,<& Trall,lib.%.& Taulo lib.^.Ex ijs ve- 4>Cap.46. \ ro etiam compofitarum intemperierum curatione coi- yB.faifel. tur:^c ponutur in lpfo x [ hordeu,]aat fauich le 30 lges.de qua re hic yr in fequentibus capitibusparticu latim agitur. tium, <5e effunditur fuper ipfum oleri rof. & fit cumeocmplaftrum:& quandoque ponitur in ipfo aliquid de ligno fandaU,& y [gariophyl ]& camphora, & non elongatur quin ponatur in ipfo aliquid ex odoriferis,3c aquis frufluu odo ferorum, Sc quandoque roratur aliquid fuper iplum dez [ meuifus.] Cibi vero, quibus cibantur, finr fleutaqua hordei, Sc decodioolerum pra;did:orum,&iplainctolera dccod:a,& endi* sB.aJraib.ac«to uja decofta cum coriandro humido,Sc laduca 40 vt dormiat in no£te fuper troch de abfinthio, “®* &c fida decocta,3c a [ paffx acetofa:,] & aqua ia- et femina calefacientia nota funt vehemetisiu- Etis acetofi1& carnesUmaciarum, 6c ex frudib. uameti,et fimiliter iuuaturcum adminiftratio alzatur,& cydonia dc pira,& non multum fu- ne laciis camelarum arabicarum,non aliarum, matur ex illis vt non tuperflue addant in ftypti cum pondere 3-v.vlquead To.zuccari.a [ a f B.alhafei*„ citate,& generetur oppilatioetiam,& poma,& ] Hoc.n.temperat complexionem,et granata muza,& expreflio vuae acetofae,& fran educit humores frigidos foluendo uen trem, et gatur ftypticitas eorum cum eis,in quibus,cft le prouocando vrinam, et aperiendo oppilatio- MB* Alia lite- mficatio,&mora alfemi,& ribes cum zuccaro, — *•- -• ••• - • ■ - De regimine malitig complexionis frigidg. Cap. 22. EX eis,que conferunt iftis, eft potare fyrupü de abfinthio,cum fympo acetofo de meile. Et quando que confert habeti frigidum hepar, tj.non. cB. fci untur ex & acetum pra:paratumcum aqua granatorum nes,et fortius illo eft,vt dormiat fuper diacurcu ma:aut dialacca,et athanafiam, et adminiftren .czaclJ, & & grana granatorum,ante cibum, c^poftcibü 5° tur in b [ fyncopi] diacoftum et zingiber condi fn^fpera!vel geaere . jifaieftim, & m melones,qui b f [ ] liint luperflux dulce Mquodettex dinis,& prxcipue illi.quic [nominantur raKi, »»uTctt cum & Palcftinif, & Indi, & non oportet quidem vt frigiditate Hy- deiftis medicinislumantur ilice frequenter, in pncitas,& opor quibus eft cum infrigidatione ftypticitas,] pro* t», vt non fre- pter ifiud,quodin iplis cft de vi faciendi accide-, S?“ re oppilationem,& non eft malum fumereme illudquodeit m loncs duros,parux dulcedinis, & vuas, in quib. dsex eiictuop efi duritiescarnis.,& paruitas dulcedinis,& illas Volonum. tum cum aquaapi^fiet troc.de cofto, et de lacca di& medulla vitulo-i B aichana, & rum,& oleum rofatum,& abfinthiu,&i [ amo* fPica,&zafara, mun:lj&galia,& crocus,& aflarum,& maftix, ost&ganophyi &t gluten alimbat, & nenden. & fumatur ex lus’,8c :ammonia eis] fecundum quantitatem neceffitatis,ik: fiat cum, & maitix, ex ejs emplaftrum.De cibis autem fumant me- h gl&en enfurä dullamPanisca\idiK [contritam^ invino , & Uialcs,ciucuuct mu it:* gi uuiit>,ci « caHditatis & fri contritam in l [an dacoca,} & carnes \eucs,que 4° febonaxum canium,ficuthepar,et fplen. giditatis eorum funt ex carnibus auium paruarum,& alcanabit fit. “ " " 0 " r e B-foliorß Jrna iorenx. fB.cerar. REgime eius eft, cum hume&atiuis praedi&is ex cibis,& oleribus,& epithematibus, & em plaftris,& po&ionibus, <5c fiat declinatio cum cis ad squalitatem,aut calidum, aut frigidum fecundum qualitatem neceftitatis , 6c cum hoc jion oportet,vt fuperfluitas fit in hume&atione ita vt non perueniatur ada [ malitiam formae, a B.cadi^ ' ‘B*1 C~1—J ' r- " mollificatiotvqQ icu lnfianQjjjj ~De regimine maliti$ complexionis humid#. Cap. 24. REgatur cum exercitio,& minoratione cibi, & acceptione eius,in quo fit fubtiliatio St ex liccatio,<$r proprie eius, in quo cum exucca-tioneeftexficcatio 5 & minoret potationem a-quse,& deuitei lac,& nö perueniatur in exficca 20 tione ad vltimum,& perducat ad arefadione. De regimine malitia complexionis calid&,& ficca. Cap. 25. VTatur habens eam cibis frigidis, & humi-dis«&herbis frigidis,&humidis & ,pprie endiuia,& deuitetea,in quibuseft frigus,&^[fic aB.ftypticitä*. citas ] vehemens,et ex eis,qux conferunt ei ual-de,eft lac afininum, de quo bibat debilis vfque 30 ad7.fextaria,quum aliquantulo zucchari tabar zet,et non plurimo,et fortis vfque ad 1 o. fexta-ria,et utatur emplaftris et epithematibus frigidis,et humedantibus,et cum hoc toto,no opor tetvt perueniatur ad vltimumin humeäatio-ne,etperueniatad fummum cum ea molliiica-tio,ct oportet vt deuitet rizi,et cyminu ctb [co b B.aromin dimen ta,] et phiflicos plurimos, fedparü ex phi lldA< fticisquandoq^ non nocet propter proportiona li tates,et deuitet carnes großas,et membra grof & alduragi,& perdicum,& ventres anferum,6c J fere^thina * proprie omnia illa afiata,& frixa, & cum femi* IS,,‘alScon. nibus condita,& caules decodos in aqua tribus decodionibus,conditos cum feminibus calefa cientibus,& cinnamomo,& pipere, & cymino & fimilibus:& incidatur fuper ipfo ruta.Et for-bitiones fadasex eis,quas funt ficut foenugr^cu & medullas calidae,& quandoque ponitur in ci- L - O* «fim /ali De regimine m aliti & cowplexto?i;s c ali dee & bumida. Cap. 2 6. ADminiftrentur infrigidantia,in quib eft fty pticitasct exuccatio aliqua ex cibis,et medi cinis,et fi fuerint materiae, admmiftrenturetia ea,quae fubtilient,quamuis non infit eis exucca- m- apud me eft prauum.E.rudus autem,& fimilia, quibus in fecundis vtuntur menfis,funt ficut ca ftane£e,& paffe pingues, & phiftici proprie, & q dam funt qui dicunt,quod oportet vt abftineät a phifticis,& amygdalis,propter grauitatem am borum fuper ftomachum, fed non oportet vt »B. attedatur verba eorum in phifticinism [& amyg dal.] Et ex eis,quse conferunt eis, eft caro lima- bus aureis aloes ad fortem, Sc minus illo ad de-bilem. Aut medietas aur. de hiera cum duobus fextariis decafia fiftu.diffoluta in facraiatiaqug folatri,autaquxendiuize.Aut cafisefiftu.folain aqua endiuis,aut aqua foeniculi,aut aqua fola-tri. De regimine malitia complexionis & frigida & ftcca. Cap. 27. ma- 6o u Egatur cum emplaftris calidis, &piriguib. ciarum proprie praiparatacum feminibus, & J^lenibus,cum emplaftris confe6tis,&ali;s,& . . 1 •.____________. ____ __ 1 * A.* _ O— _ _ o. . « • . a /■* a • i*t__/T /»«i /A 1 'i oportet vt deuitent genera la&is,& pifces,6c fru ftus humidos recentes,& carnes groffas. adminiftrentur confediones calida ficut dia-1 acca,& diacurcuma. & confe&io3 f & lacca, ] a j & homorufia,& athanafia,& b [Kokium, & de lu-confedionec [Kenderucon ] quantitas C1LCUS> cB^:> aut faba; cum aqua de radicibus, CJ un. c»n. d[ olera] humcaatiua , etadmuiärmu u- ^.„i* ■ IiuIII nura fubtilc forte. Et qaum fuerit illic conftri-öio natura.admtmftra pilulas modi hums. Re-cipc ferapmi;ammoniaci, opopanacis partes x -quales,feminis apij,<3c anifi amborum 311.medie tatem:<5c quartam partis,fiant ex eis pilulae; aut efB.aut ferapi fuffieiat ferapinum e f [ ] cum vjnQ eo_ rum fecundam necefluatem,5c fit pondus eius vnius,aut duorum f [ aur.aut] omnium* quum funt omnes medicin£adminiftrat£.<3c dofiseius fit in debil ij,aur,&forti num. fß, pondus. 1 in e 1 ij,aui«&abstergentia,ob multitudi- eis,quK funt ficut aqua de raditibus fortibus,<5c 20 ntm^craßitudinm^& vifciditatem,a quibus obflruttio ficut alkckegi,& ficut hiera Archigenis, euacua tionefiibtii,<5c fnbtilia regimen,& calefacipfum & fit cibus eius ex carnib.leuibus cum feminib. Ovinum fit forte,fubtile,purum, parum, &ad-miniftta confectiones magnas,fecundum quod faeiüt eas neceftarias hora,dc difpolltio,5c admi niftra emplaftra refolutiua exterius. De paruitate hepatis. Cap. 25?. nes fiunt,!nter huius ajfcffus fignabreuitatem digitoru ponit,de qua re & lib. 1 .a nullo,uno fortt excepto Hsfi, animaduerfum indicium.contra quod tamen jluervhoe pugnare dicebamus. | TRACTATVS SECVNDVS. De debilita te hepatis, & oppilatione eius, Sc dolor ibus,& inflatione eius. MXnoraturheparin quibufdam hominib. v */?«*“'^l.dehc.aff&5. m an.drac.ii/ducci cupatorij fem.fenic. jsffi r^umvplJartpTiprh T ^ ^orauent, vel mefa- phcis,omnium an.d rac. v.abfinthij rom. dra. vh daaue eueniat •'t>r*r !°ricuain^am€s^»od} quüquan fem.cndiuiaft [ feminis anethi amborö an. [dra. L -r doqueenemat,pi $ [er tim tarnen cutis color fanminem, x » t [ 1 feminis inii di ac iiii fiät ex eis r-nrh - V fubieftumfuccu fignificat>nißretroceßprir nt^rJ ,r Jicmmisapi; C.lll/.natex-cjs tiocli. x f B.fem.eufcu com.2. 1 aüh Otr cammenLr» tih 1, ] “c¥ ? Gä/* aut fllfFuf.&ex medicinis laudablllD. prolatis a- t* drac.vüj. nn-fgummi albo/m^pr-liij. , darfifahan aure ij.mejbsaur.xvj. vinum quantu . ,T( . , . Üiffietiißc quandoqyponuntur in ipfo opiu,& fc 1 itatis bepatts, Cap. 3. niehyufquiami cibh&exiftimatGal.q? hoc mc ' dicamencompofitumeftexmedidniscÖLienie- St . . tib.cüfiiispropi-ieta£ib..hepati.Exeis.n;funt>qü^ 1 cognoueris cauiam in debilitate hepatis,' ftypticitatcm afferüt temperatam cum matura- vti um iit propter complexionem aut agri- tioneAex eisfant,quaex-fiGeant,&mLiiidificä£ .wo in cm orticiaicm,aut aha,per figna praedi&a virus malum.Et ex eis fünf, quai reehficant com aa ea,tunc curabis totum cum cura praxi i da m plexioncm malam.Etexeisfimt, qua? funtcon- lpüs.Et plurmium quidem debili tatis hepatis eft ^ari^.puttcfaaionh&plures earumfuai Ipecies * \ pioptcr frigus aliquod,authumiditatem,aut fic aromatk^icut cinnamomum,&caüa:.jpla.n. citatem,aut propter materias malas retentas in ambo funt contraria pn.trefadioni, &: redificät ‘ ]P °’^ProPterhoc.eft.plurinium.eu complexione, &CxpcUuntcauiam corrüpcnte:. calefactione fubtilij cum apertione.,; & matura- ^ mundificant virus malum,& expellGt ipfum, tionc,-& lenificatione permifta cum flypticitate 8c refiftuntmedicinis mortiferiSi& veneno^licet confortante, Cr prohibente putrefadionem, & Etcinnamomunifortiuscafia,&ifta;dLia3medi . ,,k jfBMyptici PlLlri^iUn) illius fit Cum medicinis aromaticis, cinac funt fortiores omnib. medicinis aromati - tas. in ^lllibus funt apertio,& maturatio a f [ > cis aliis^ficut fpica,& alifs in hoc capitulo: fed al ; *1 ] Ecutcrocuseftjlc quan-, darfifalian, & crocus aggregant ad flypticitate doque conferunt etiam res rnuzenn quib. eft pa maturationem,k f [ ]Sc rcdihcationcm pu K . ß & Icu;^„ rum ftypticitatis.-Ipfx enim fua aceto litate con- trefaction is. Verum paflaru pondus quandoque donem, v^ tu^riut. Fortant,& incidunt,& dulcedinea,b(tergunt, f f ponitur minus multum propter duccdincm lh,a [ : ] ficutgranagranatorum &,vtßtmagisconucnicns,Sc cftex medicinis a- muzorum. Deinde confideim partem calidita- micis hepati 1 [ cömunib.Jcil & iixc amicitia eft 1 B.* p*°p°rtio* tis,& frigiditatis, fecundum quod exquirit com melidi’ proprietatum medicinx iuuatiuas, & inlutls* e eppilationibus hepatis. Cap. 4, OPpilationes hcpatis accidunt in a [carne]he‘^Ä? patis propter groffitudinem fanguinis,qui lä‘ nutrit ipfum', Scpropter debilitatem expuifiua; fueritcaliditas vehem es, aromatizetur cum ein io aut vehementiam attrafiius Et quandoque ac t B-almofufat. namomo,Sc fpica,& maftice,& conuemunt eis* r aimofium ] plena coriandro humido cum pau f B.fpecies prs mcnta & fi non fuerit caliditas vehemens, po nantur in cisf [ femina pr#di&a.]Etquum vides jmpreffionem debilitatis in hepate perueniente ad digeftiuam,conforta cum eis,in quibus eft fty pticitas cum mefura,& aromaticitas,& fit in eis maturatio,ficut funt medicina: in quibus ponü ponkur&S- turfpica,5c«[folium,&nuxmufchata,&corian flmm.l Sr maftix,& calamus aromaticus.8r cv- ciduntin venis,qu$ funt !> [ab ipfo,] aut propter ,ini conflritiionem earum propter creationem earü aut propter accidens exc [conftridione,] & fimi cb. libus,aut propter earum inuclutionem in crea-tione fua,aut propter illud,quoii currit in eis, Sc plurimum, quod eft huius generis, eft in ramis porta;, quoniam materia oppilationis peruenit ad eos prius <* [per illud.quod] coiatar ab' ipfa ad d B.dci®/;, orificia venarum ramificatarumex vena a/cen- cuiMs&nuxmu drum,] Sc maftix,& calamus aromaticus, Sc cy- 20 dente,& iam dimifit fcecern ilhc.6c propter hoc fehata.sc thus. peri,& fimilia, Sc fi fuerit pcracniens verfus re-«AUa, ln?ra mp tentiuam,addein confortatione, & ftypticitatc, char5,&S"’ & minue de calefadione. Aut u [conforta ] hu-t»B, aggrega. * iufmodi medicinas cum medicinis oppofitisei cum infrigidatione,ficut funt balauftia;,<5c rofse, Sc hypoquiftidos.Et fi fuerit debilitas in attra&i-xB.minor vade ua,cofortacum eis,in quibus eft ftypticitas,* [& minoravaldeea, ] in quibus eft de ftypticitate? menfura,quajconferuet virtutem hepatis, fed y imo cu fcis. plurimum oppillationum non fitnifiin latere concauo.& quandoq^ peruenit ad hoc vt faciat accidere oppilationes in gibboio;& quado multiplicatur,^ prolongatur tempus eius in hepate, peruenit ad putrefaSiones facientes accidere febres,& apoftemata perducentia ad hydropifim, Sc ad generationem vetofitatis, facientis accide re dolores prauos:& oppilationes quidem iunt ex matribus aegritudinum hepatis . & materia, [eft: in] eis aromaticita,& calefaßio.Et ftude in 30 quae generat oppilationenv.aut eft humor oppi-hoc vt cures cum emplaftis,& epithematibus,6c lans propter fuam,gro{fitudinem:aut propter vi xBqware» und:ionibQs,quoniam ipfa vehemetius funt co-nenientia in hoc loco. Et ftude etiam in oppila-tionum apertione.Etfi fuerit debiiitasin expul-fiua,conforta ipfani, Sc caIcfac renes, Sc caJefac vifceracum eis,qu$ fcis in capitulo fuo, & aperi poros.Et icias quod quandoque fit omnis debiJi tas ex omni malitia complexionis,?. [Et] quando eft neceffitas vt infrigidetur ita,vtdi^eiat,& ita fcofitatem fuam:aut propter multitudinem fua aut repletionem faüam ex co:aut eft apoftema: aut ventofitas:aut qualitas0 [conftri&iua.] Quod autem dicitur de ortu carnis,aut prororum, aut permanentia alicuius rei abfque humoregroßö eft longinquunij& parum, Sc rarum valde. Scii-lud ideo,quoniam orificia venarumfuntneruo fa,fuperquorum fimiJia nihilovitur,Sc funt plu vt attrahatxrgo confidera malitiam comp\ex\o A-o taituncu oritur, non communicat omnibus fe a B.albagiat. b t B-pingues. nis dominantis,antequam confideres debilitate. Verum plurimum cuius caufa cadit defectus in digeftione, eft ex frigore, & fimiiiter in attradi-na.Etcöuenientiorescibi funt illi,in quibus non eftgroffitudo,& vifcofitas,ficut carnes lenes, Sc frumentum non glutinofum,& aqua hordei.ca lefaclis iecundum difpofitionem fuam, 6c infrigidatis cum meile. Et vitelli ouorum forbilium, & qua; funt fimiliaillis.& exa [alberet] iuuanti- cundum comparationem unam. Sed efficies op pilationem eft debilitas di^etVvorvis, &: fcparatio-nis,6c debilitas expulCionis propter malitiam co plexionis calidae, &trigidx: aut a\ia generata in ipfo,aut venientia ad ipfum f t L 2S’ ■ Ct&Jlilfl ] ficut comefta,grofla cx Carnibus:& ex auibus proprie:& ex appetitib. matt» corruptis,ficutcaibonib.&gypfo,&g [alulnetj] bus eos eft,romaniati cum paffis,quum aroma- 5° & fungis,& quibufdam generibus pirorum,& fi tizatur cum cinnamomo Sc pipere, Sc paflse b f [ ] conferunt eis,ita quod prohibent folutionem ventris fimilem a-quas carnis. cutzatur,&quxi’unt illis fimilia. Et radix in eis eft groilities.Quandoq; enim funt frigida,fubti-iia tenuui a,Sc non faciunt accidere oppilatione, & quandoque funt calida grofla, Sc propter hf, fBA -{ ] groffimdi-jauoii nem fuam faciunt icurrere oppilationes,& iam diximus in eis,qua: praeter ierunt,quod res quan doqi funt groffa; per comparationem ad hepar, non groflae per comparationem ad ea, qux iunt Curandi fcopus in iecinoris imbecilitate eß iuxta in- poft ipfiim,quum digeruntur in hepate,ficut tri jß cr, Cap.#. temperiei contranetatem,ait Galenus 8.de comp. med. ticum glutinoium,& multotiesi [ confortat na nit^. per toi.^idde tu iuxta morbi cuiufijue>non intemperie- turam] ad expellendum materias oppiiationuni rum dumtaxatjed morborum in compositione,& folu- aut adiuuatipfam curatio,& egrediuntur,autin tione continui contrarietatem.hoc eniih frequenter repe in egeftione.fi fuerit oppilatio in latere concauo tjmusyquod videmus nonnullos in verbis tantum GaL aut in vrina fi fuerit oppilatio in iatere gibbo/o, j immoratos perpetuo imbecillitatem.vel huius,vel alte & apparent humoresK [permiftijgr0^- nui pamcuU&xiHlmare, in fola c [Te intemperie* UuU t jiJiKo- ^ X ^ T sA. T 1 0 *2^ E S. eft plurimaappilatio valde.] Verum dolor e(t egeftione fecuit Är« «• y . vehementiore [ eo,qui eft in oppilatione pura, da,!,aut h Obttruftione frequenter lecifr corripitur,tum ob va cum qua non eft caufa alia faciens dolorem phx cunc IpSi mul- forum eius angustiam,tum ob fuccos, qui ad ipfum & rimum.]quod fi eft., eft res pania, & non e ft fe- ripiicatur,& re- crajjii&incotli continue per feruntur.Fit vero hac in- bris.Et apoftema quidem fignificationes apofte Pict ex eo HUO(* terdum mipfa iecinons fubjiantk vel caua vel gibba, matis fignificant,& que egrediuntur ex parte v- (S tl’ eius.fporisfuperfluo velcrafflori humore oppletis,qua rinae,& egeftionis, & aliarum,quae funt.de illis,Tiiationem pro ms quidam ia jufpiciant.interdum vero & in venis ad qua; dicuntur in cap. apoftematis. Et oppilatio- hibernem ape- ipjum a v-na porta per tingentibus.H uius caufa eadem nem quidem habens eft pauci fanguims, &cor- netratlon^ > & q«*mcMensommb.maCerUcraßtudo,vifciditas,& 10 rupti coloris.Et quum illic cl: vetofitas, fignifi-multitudo efi:fiue iniecinore genita,ßue'a ventriculo> eat ipfam cum grau itate, extendo mutabilis.il- non expellitur. ccr ebrojliene, aut aliunde adue U a. Et fi enim nonnuqua lam autem,quse eft fecundum femitam co nitri- & gramtaseit m mediocriter fe babente materia,qua illuc perfer tur,fo- &ionis,{ignificatanteceffiocaiifarum ftypticita lum vitium in naturali venarum anguflia eft, proxima tem facientium,ficut potus aquarum conltipan eit^gnuitas in tamen,& ( vt ita dixerim) contentiuahuiusobHruäio tium valde,& fignificat ipfam ftccitas manifefta parte apatis tm nis caufa,materia efl:qua licet mediocris fit.collata ta- in corpore.Et quandoque (equitu r oppilatione & non e!i meniecinorj,velcraßior,vel copiofior eft,velvifcidiorm difficultas in anheli tu etiam,propter communi sj Qwd vero talis materia gignatur, pluris caufa funt,\ tatem membrorum anhelitus cum hepate. ' «gdiione fccim interna & externa.lntema,vtiecinoris vel frigidi do, & c& nö ex- tas,cuius ratione craffa remanent, qua in iecur perue- 20 »A 0 T T I 0 $. pellatur ab rpfo niunt,vel etia immodicus calor,a quo exhauHa & dißi < fuihmulciplica- pata tenuiori materia,craßiorespartes fuperfunt.quan lecoris obttruttionem fequitur dextri lateris dißen tllfj & repietur doque etiam ftccitas,dum nimis agit,crafliorem mate- tio,&grauitas,&mediocris dolor 2.de loc. ajf. & 7. ex gdf illud, in, riam ipfam reddit.Ex ter na vero cauf<:,&alimetafunt aph.qua eadem fere & in inflammatione ehtfdem fune quo/fo penetra craffio ra,vifcidiora,plura,aflringentia nimis,ficciora, vifceris,fed dolor maior, & febris, inflammationes ^’^owüamiu calidior a,frigidiora,peruerfa viuendi ratio,cuius caufa comitatur.T raterea vero obttrutlionem fequitur, & prohibens pene cruda in iecur alimenta trahuntur.Fieri etiam obflru- deiettorum liquidorum,& tenuium copia: nempe qua tratione.Et fimi ttio in iecinore potefl ex inflmmatione,de qua poHea, ex alimentis ferri ad iecur confueuerantfinteulufo iti- liter qmlelt ll- vel ex adnata carne,de qua hic meminit, fed hac raronere,pcr inteslina exeunt. >Adde & ,quod vrina, vt te- ^ ^ .partf •Adde & ex arftioris vel indumenti,vel vinculi,vel al- * ° flatur jLUuarius 1 .de caufis vrinarum,pauca fpettan- llematis tantfi, terius rei cuiufpiam compreffwne.sAddut alij, & ex fla tur,Jldde ite f anguinis in corporibus penuriam. & pra- & non ett pluri. tibus,fed vere flatus, quum butnorib. multo fint tenuio- uum eorundem color em.ac poftr emo,vt ait aut bor, etia rrta^^j^eve^e res,noa objlruunt:nifi hac forte ratione,quod dum ipfi difficultas refpirandi ob conjenfum thoracis cum iccino lin" 0[). uberiores btinc partem extedunttconiun&os illi meatus re [equif olet,quod & Gal. z.de toc.ajf.ob ipftus vidcli- j,[iatiollc pura, comprimunt,&ailringmt. licet diaphragmatis compreffioncm. .. Defismls. Cap. 5. De cura oppilationum hepatis. Cap. 6. Cap.S. g„aopp;iati0nfsfunt]vtn0nattrahathe ^yrEdidnK,quxncceffari? funt in curatione »»men.,,. J,«m opp,u- L ^ y r chXn,)(]tloniam non muemt meatu,40 jVVtoppilationB accidentis m hepateab humo «M; JB &r« qux aut quoniam virtuti attradiux proculdubio af- ribus,(iint mediem? ab(teii,u®,& ilte,in quibus 11,fociatur nocvtment.um.Et comitantur illud due eft folutio ventns temperata,& prouocatio vn-wra. tes-vna earum eft ex eo.quod expellitur, & alte- n® fecundum neceflitatem. Quumque oppila- C B MiaVitera. racxc0]qU0d rctinemr,& illa.quxeftexeo.qS tioeftinlatereconcauo,admimftraea,qua; ven ,pra de aecemta UituJ eft) vt fit egeftio fubtilis, chylofa,pluri trem foluant Et fioppiiatioeft in latere gibbofo d B.raro expel- ma,fubtilis quidem,qironiam aquofitas b [ cho- adminiftraea,qux funt diuretica,& melius qui- kur ab eo .ad non lnuenit viam ad hepar, led chylofa> dem eft,vt tu praemittas eis illa, qua; incidunt, oc aliud, & etia ad ^ hepatis operatio no praeualet in ipfo ita, aperiunt,& abftergunt.Et quädo antiquatur op Änonc" vtcouertaiipfumafuachylofitateadiinguine. pilatio,Idigetphlebotomiabafilicc.&Jolutiuo. pellitur adaliud multa vero quoniam illi,cuias proprietas eft vt Hora autem fnmendnn potu, & quod opor e Lo tunc mul- • eo.eftione expellatur fexyiam additu eft illud, confiderari poft potum,ficutaqua de radicibus, &^iicatur,& re- cu|l°s proprietas cfl vt penetret ad hepar,& con- & fimilia,iam diiia eit in canone vmuerfali,& fouo'fi/penc uertatur plurimum eius in fanguinem,& fepare iftx medicu« abltei fiu.x.qLuidoque iumnntur Jo veriusrc tu,plunmumemsiadumaquofitas,&ieparc- 111 potuinaquaradicumcndiuiiy tt SLmtoSfi oppilantem ape tur pars e|us fa^a cholera, & pars eius facta me- 1 cutettlaccame Ktrati0C,& gr i janC{10];ahoctotö additur ad■ ilkld-,cmu's pro ]&.fceha, * " larumarabicaru iiatur,&quomo n. earediaturfa6tumeseftio,quare l£,etalhachoden,etfquinanthi,etcuicutx, et nutricarü fiCut «lo cum non cx prietas elt, vt egtediatui tacmm ege famiterr* autinvino- aut decodione lemi- exfonicnio ,& pellitur.Bc era- multiplicaturc I eiUS nomen tum.] lllua autem, IumRC[IJ: > aut m VIIIU. auL endiuia,& fceha uifaseitinapa- qaocj fequitur exeo, quod reti netur in ipio,ell ^ num, aut decodione aüfintiij. & chamxmiiu fed cu eft ^ fenfibilis in partibus hepatis, & illud 10, 60 turin vrina fedmiea manifcftum , ctligmim &alhachuan. • apoftetna c giaul ,, « Z _ ‘fl hcpar,quü decodionis, non oportet vt in potu dentur for- Alia lKera.,n ra p»aj mpar- quoniam illuci,quodexpullum cit r 4 Ouumquecau(a eft apoftema, aut ventofi- dicib. endmi», »ipauifoium, jn(o comprehenditur,^ [ raroexpelktur ad e- na. v^uumquecama cie ap ^Doneftvehc- /arundo & ncauccxpel litui' ab ipfo tas,oportet Vt curetur eaula cum Cis, qux dice- « 4 «.rtfc. geft^ioinem repJeturex mus in fuo cap. Et confert m humfmod. fu- Ahaiitera.quö ad aliudrtuc iplum multiplicatur oc x y r t fuccedere ei rfir eo, quod penetrat m ipfo a penetra pne,&J«- *"CfoiuFo“c^'“"&aa cum aquis olcmm, ,T"?foantequä naf,ir & ouantomastsquumeftiiiicapoitema^ cum lonevenrr fnbtilibus «ptltettabeo “tur,iX q ^ftematis tantum, & noa et cafiafift.et fimihbus, et diureticis iubtuijus, sd aiiud, &ad eft grauitasin parte apoitemaustamui«^ m in quibus non fint ebullitio , et caliditas eum vnc i mafticis,thuris, ättVböfu amca^met. v. cocis , qua? dicentur in fuo cap. et quum eaufa eft fti, eupatorij, amborum an. cannet.iii;. piperis, conftridio in creatione, aut corruptio fitus in et longi piperis,amborum an.carmet vjfolij car venis, adhibe regimen eius, qui habet paruum met viij. (picas aromatica;, et lacca,et rubea,et foenu- cum etoxymel fquilhticum ,ct afparagi,ct ra- gr#cum,etdecodio eupatorij et fyrupusde ab dix lilii eft huiufmodi generis, et lacca etiam, et finthio, & Infufio cius, & infufio fada exa/oe* ifta quidem potantur fecundum neceffitatem, et anifo,etamygdalis amaris Solutiua autem co aut ficut cum aqua endiuias, aut aqua cufcute, uenicntia ad hoc capitulum, vbi oportet ut/oli fuerit, complexio habens caUditatem.- aut lutione v entris fiat,non oportet vt adminiftren cum vino , et aqua feminum, etaqualupmo- 4o tut ex e is fortia, nili quum vehemens eft necef* j B. mm ■: [ calida,] et decodioneabfinthij,et fi m ili* fitas:imo oportet vtünt leuia, quoniam mate. bus,et fyritpisacerolisfecundum oidines luos, riaeft in eo >quod mcd"vcinx,et ct aceto de allijs,et aceto de aniuden,et de cappa c|uonia m mebro.fi^kmoiivcn eft fuffic t quod- * ®*&?ccto iibus.K[ ] übet adiutorium ad expeWervdvim, et medici nae l Bfemfaluiti. autcm, qu*funt ad caliditatem decliueSi bonas ad hanc rem funthiera picra,et polypo- funt diuretica fortia ficut aliarum, et calliajet* dium,et agaricum, et ahfinthium deturinpo- [ petrofelinum,] et ariftol.ro.et rubea,et ireos,et tuhierapicra forti vfquead aur.i et s. debili v- pnyftici,et agaricum,et epithy mum,etfquilla,et fque ad aur.Et eft cum oleo de kerua conuenien polium,et centaurea minor ,etfuccuseius,et tior,et fortior, etmelior ErfufFufdeturbitcum gen tiana,&: fyrupus acetofus de meile, &fquil- polio didus 111 antidotario , iuuatiuus ex eis liticus,qui fit cum rubea & fimilib. & ficus infu- valde. Ipfe enim apperit, et foluit ventrem fi- las in olea amygdalino. Et ex medicinis com- mul. Et quum neceflaria funt folutiua fortia, pofitis fortibus, funt trochilci plures , quorum uon eft excufatio,quin dentur ea, quas funtpilu deicriptiones did# funt in antidotario, ficut l£eftomachic£B,etpilul#deferapino Et quando- v M&tidii troch.de lacca,6c de abfinthio, & troch. de fco- que funt neceflaria ea,qua; funtficut» [theodori ° lopcndria,& dialacca, & diacurcuma, & homo conetlogodion ] Emplaftra vero, ficuteinpla- «i B. faganej. rufia,6c athanafia, & theriaca de iiij m [ focru ftrum ftdum ex polio,ct farina lupinorum,et fe gene]& araftOn.& confedio de gentiana,& con minibus diureticis, et ficut emplaftrum faftum fettio de reubarbaro cum fcammo.& fine fcam ex P t [ Iföe- tB.&'! roor,ea, & confedio faracuften,6c confedio de nugrsecOjet ammoniaco, et abfinthio, et cham$ Lai» ; ^ aniuden nigro,& confedio dia pipereon, & dia- dryos, etmaftice, et croco cum oleode nerei- ■■■■■:, calamenthum proprie,philonium,& diamu- den, et cera. Eius autem regimen cum cibo eft, , Ichatum amarum,^ confedio, quam dicam in quoniam oportet vt alienet omne grofliim ex ‘ ,ntu, s ■ antidotario fada ex muicho,& lufFuf,& pilu- carnibus,etpaneazymo,etpanefadoex luniJa Ix, quas dicam in loco fuo, illic in duritie hepa- uifcofa, glutinofa, et vinum groflum et du!cc, «* tis & fplenis. Confedio fortis in apertione op- et rizi, et milium, et pedes, et capita, et frixa q pilationum hepatis, & lpkais, Rec. ammomaci [ ficcata et affara fiecata, ] imo ea,quas fuh t fica r [ de- Fen H* Tra&. 2. 7(5< fß.akhabiiTe, ^ daayIi> ^ naaterice cibalis?aut humoröfe pmpnetas eft vt SÄ?'* tas,&groffitudo!ficut( [alanafcati &albahi?ad temf Vlädoque efthjc tbattrahar &alfelnrlrn &r • al0anitati ventofitas retenta fubhepate,ficut retinetur fub /W.«. ximuseffi,deiUis Jgenerantto°ppSnem dPf ca|’VcomP^i°bffubhypod)6 al,cret, & oDorter vr non fnl -i °PP1!latilonem> drjjs:] & illud quod plunmu figmficat fupra ve ö ^ CiUS b4ß^"l: tofitatem,extenfioincipiens,deindeaddltur,& ipfa rcfoluirn r a ?C° ^'IUW^°dab in ipfa eft permutatio quaedam & non fequitur teroDortn vtnnn vrat °r di^ftus,Etfimili- eamalteratiodifpofitionisinforma,&coloree- que exercitio & nermV IV’r11Pilu" motu,ne gredientisa confueta.Etquandoquefedatcom- cB.fpardt vef mum Et elonget inter rnm^^1 pmn’ l° preffio Mationem,#reioluit eam & c [ confu- Paut. Ässaas *• bet [quantum iufticit, & parum plus. ] Kt hor- >B.AI« litcra. ^"1>^^ad«05,&i:icer)& triticumleuispö- * Pproxitnat curaeius,cura: oppilationum, „«robon*. det s & fab? [& omma bona]funt ei. Et non eft eft cum medicinis fubtiliatiuis, refoluti- Ernnorf^ wfrTmantlqUT’rUbt,le’pU1iI- uis’Pr*dia.sinipfa,&confeßionibuspnediais, r U nturlncib,sllus P°rr,’& 20 & conferunt ei balneum in ieiunio,& vinum pu iunxlia,ht alparagi luuatiut fant ei,& cappares. rum in ieiunio, & paucitas pötus aqua; frigid®, & vaporationes cum panno calefa&o, &: cum a a BA1,Ä llter* [ alefeniati ] refolutiuis. Et emplaftra fa&a cum medlGmls* *d'H*rNqubdfiquifpiampr&ter fanguinern hu fui,autexventofitateexten(iuaautex oppilatio mor redundet,[anguinis mifjione non educitur:ßnetiam nibusiaut ex apoftematibuscalidis, aut duris. & /anguis ep uber et,purgatione non euacuatur. Exiflima- frigida phlegmatica raro faciunt accidere dolo-rim tarnen obßruttmis initio fi eam ex fanguinis copia 5 0 rem.& quandoque fit propter motum humorü cß'e cognoueris, ftatim a vena jeBione aufpicadu.Quod in crifibus, & cognofeitur pars eius ex fignifica- reliquu eß deiecinomobÜrukone,pete Gal.i3. meth. tionibus notis in pronofticis. & quandoq; fitex C p K cap t Trallianum Lb.S.&B^ßn y.ad Mmanf. & Gal. lib. debilitate,&non toleratillud, quod venit ad ip- a ß AIfa lftera< cap'.9S* art.med. fum ex cibo,& kditur a[ propterea quia abhor- pann1CuiuS i» * ret] ipfiim.&quandoquecontingitin motibus uoltrens. T>einfl.itione,&ventofitate in bepate. Cap. 7. materierum creticis,vtaccidantgrauitas, & do- lor in partibus hepatis.& dolor vehemens valde, QVandoque aggregantur inpartibus hepa- non fit nifi ex apoftemate calido^ t[ ]aut bfB Alia lfre_ tis,& fub partibus panniculorum eius va- cx ventofitate,quapropter quum non eft febris, ra vehementer. pores.'Quum ergo retinentur, & inlpiflantur& & dolor vehemens, tue caufa eius eft ventofitasj cduertunturin ventofitatesinflatiuas,& non in & propter hocquum febris fuperuenit ei, lol- ueniunt meatunraut propter fuam multitudi- uißipfumrquemadmodumdixit Hipp. & Hipp. nem.au t propter oppilationem in hepate, tunc il quidem dixit in libro, qui dicitur ei pertinere, 5faititur. ludeft inflatio in hepate.& quandoque3 [eft]cü quem dicunt quidam inuentum tuUe in eius eaextenf/o plurima,& nö eft in ipfa grauitas plu fepu icnro s quod quando accidit aoior hepa- rima,ficut eft in apoftemate.& oppilatione,neq; tis curaiprur;tu vehementi m c[eamaduati^ (B.ctalajM> febris ficut eft in apoftemate.Et accidit autprop & poncnoiepaite c apitis, & poli ce p d ,cc ter debilitatem virtutis digeftiux, aut quoniam apparet in coio botnorfimilis faox, mon ur ager in quinto ante ortum folis.& illi, cm acei-iB-Aii. B««- dir hoc,accidit difficultas vrin* i [propter oppi. vehemens tum , jonem Cum deftilatione:quoma cttj lnlacei- «RiUatione« “ Di d caufa eius eft, quomam <= [ eft maligna d» non (ransl aliquo modorum Penetrationis n ex tq expellitur inv- m}tai;eSj,3t facit accidere f [cahditas] &baurao ISS. tasipfius pruritum vehementem. cuphorbio,& emplaftrüm demelil<5to:5c empla ftra proportionalia. T RACTATV S III. De apoftcmatibus hepatis, & folutionc continuitatis eius. De fignis Cap. io. io Iamfciuifti fignum cuiufquC rei,ex cis,qucdi Sermo vniucrfdis deapoßematibushepatis, &qupfc* da funt in capitulo fuo. * qunntur ipfum. Cap. i. APoftematum in partibus hepatis accidentiu, qucedam funt,quae accidunt in ipfo hepate, De dolorum caufis alibi faß as diäum tfl.e&dem cau & alia funt,qua; accidunt in lacertis politis fuper fa & intemperies,&folutio continui dolorem iniecino ipfum,& alialunt,quxaccidötin mefaraicis. Et pariunt, qu&in alijs partibus. Eft aut iecoris dolor, 20 eorum,quas fiunt in ipfo hepate, alia funt,qu£ ac i in eius fubflantiafentitur,non acutus, aut vehemes, cidunt in partibus eius fuperioribus> & ad latus re qui fed grauatiuus potius,9aut tenfiuus: pro materia, f. vel e°m.i. hum0roJa,vel flatuofaprafentia.^it fi ai tunicam ip-fum ambientem coftiterit, tunc, quod notat\Gal.6.aph.& alibi,accutior jiet dolor obneruiportionem,qua ex fex toferb neuorum cerebri coniugioai eius tunicam dijie-minatur.Quamobrem,quia,yt diüum eft,huius vifceris dolor ex vjfdem caufis proficifcitur, a quibus caetera partes dolent,rep6tenda procuratione fingula funt,qua de intemperiebus,&omm morborum genere haffienus 3° [ fttere explicata, ciusgibbofum,& alia funi,qua; accidunt in partibus eius interioribus,& ad latus concauum, & De cura. Cap. II. IAm etiam diximus omnem rem in capitulo fiio. Verum homines iam dixerutad dolores hepatis medicinas,dicetes ipfum iuuari ex eis ab folute.Et plurimum muamenti earum eft in fpe eie debilitatis eius.Et nos quide referemus quaf- alia funt,qua; accidunt in velaminibus,& panni culo eius,& in venis ipfius,& hxcdmifio eft fecu dum minus. Etquandoquecommunicatapoftc mafpcciebus partiam eius. Amplius apoftema, ipflimnon euacuatur, quin fit phlegmonides: dubellatfautnondubellati: aut cholericum3 f21B.autpbie; maticu, autdu r rum canccras ] canccrolum, aut inflatiuum ventofum.Etcaufx illius funt complexio calida cum febribus deftruentibus, aut fine febribus, aut complexio frigida prohibens digeftion em, & expulllonem: aut debilitas in ftomacho, auf oppilatio cögregas humores; deinde facit cos penetrare in partes hepatis pene tratione non naturali. Etb[cholera] etiam & fi* b Bt P3ru* milia,funt ex caufis huius oppilationis, & cum ;cpaUk* dam earum,& eas,in quibus eft fiducia fecundü eftoppWatio ad latus fcllis, facit fanguinem fer- /iii/Srt rliviinncpic TiivPMinf m^rric innit-iii«, «vi1 St-I—UfL:*.... i • i M • medico. quod diximus eas.Dixerunt magis iuuatiux ex il lis funt,trqch.de reuoarbaro cum deferiptionib. diuerfis,& confedftio de reubarbaro>& diacurcu ma,& cöfe&io de ruta folutiuä, & confeftio cor B chufi dumeni,& confc&io Cxfaris, & Athanafia mi-b B-dccem rei nor,& maior,&tamirij,&a [cocaie, & cöfedio bus. Afclepiadis,& troch.de b[ cymino] & confectio, c B.chuiachaf. Gal.proportiooatac [adillud.] Dixerunt ,&ex eis,qux conferuntei.funt.ij. unc.fucci foliorum pini recentium cum fyrupo acetofo. Aut decoctio eorum cum reubarbari pondere.drach.s. <5c croci tertia; drach. i .cum aliquantulo feminis a-pij,&foeniculi. Et etiäfumanturrofarfi drach. iiij.& fpicx & mafucis, amborum an. drach.iij. fuccieupatonj3&fucciabfinthij,&laccx,& reu barbari, croci, fuperiorum fquinanthi,rubex tiri dorum,affari,feminum trium 6c xyloaloes crudi omnium. an.drach./.j?vlobalf. drach.s.Etquü eft illic dolor cum folutionc vetris, narrauerunt nentem,6c imbibitur in partibus hepatis imbibi tione non natura\i,propter mu\t\tv\d'mem cholerae,& ad \ummnm maxima cholerx multitudo eft ex caufis apoftematis calidi hepatis . Et quandoque eft ex nocumentis cum communitate ftomachi,6c corrumpit digeftionem.Et cibi quidem calefacientes,& groftI,&: illi,qui non digeruntur,valde adiuuantes funt ad faciendum, accidere apoftemata in hepate. Etfimiliter quu. hepar eft vehementis attradion is, & attrahit vl-tra quam oporteat, & fequitur ipfam ex eo, cuius eft expelli res magnas, \ praeparatur apofte-ma.& quandoque accidit propter percuftione, aut torfionem. <5c omne apoftema in hepate ere tiCum,fi eft ex latere gibbofo, eft eius crifis cum fudore,aut prouocatione,aut fluxu fangiiinis,& fi eft in latere concauo,facit criflm cum fudore, aut vomitu, aut folutione ventris. & apoftema quidem,quod eft in gibbofitate,detcriuseftapo r l;dc 1 AI'.: na hoc medicamen.Rccipe fgeum vini decocti, lac 00 ftemate quod eft apud concauitatcm. & omne •R- eae,fpicx,teubarbari,omnium an.aure.j. fcorix ferri pondus.drach.vij. bibatur fuper duas vnc. h aquie coriandri.Et oportet vt in omnibus illis de nitet cibos groffos,& carnes, & fit contentus lenibus,fubtiiibus ex auibus,& alijs ficut fciuifti.dc proprie quum eft illic caliditas. & ex emplaftris: emplaftrumdecordumeni, & cmplaftrum de apoftema accides in hepate,calidum,vel frigidit c[facit oppilationem,&] no relinquitcorporiniCft fi fanguine aquosü & euhoe debilitat hepar in ieparadoaquofitatem.& ^[quumjretineturplu dB;i> rimum aquofltatis in mefaraicis.ScidqJhntcau fx hydropifis carnofx,& afcilins.Srquadopmu tatur apoftema calidü ex hepate ad fplenedi oo pcfmutatur cx fPlenc ex ad hc- proprie quando anhelat cum fortitudine, prop " } ter communitatem diaphragmatis,& pulmonis 0 r adipfum in noeumento.Et minoratur vrina,<3c ^ ^ r ^ ^ I ö quandoque retinetur omnino, quum apoftema _ . - ..... magnum,propter illud, quod accidit de oppi Tumor es,qui ad lecurßnt^ljjmterni,alij extem.m lationein lateregibbofo,& de debilitate expulfl term ve ipfms iecons fubßantieyant tunicgjiue caua, ua^.Ht grauitasin ipfo maior eft ea.äua: eft in fa- [tuegi aaffi apars fuent&d venarum mefarft,vel &o apud concauitatem: quoniam latus conca- venj caug.extunfecus uero mufculi dextri bypochodrij uum fuftentatur fuper ftomachurn.Eteftgraui- wflammanturluntque tumores bi omnes ex omni hu 10 tas in iplog [plus,] & attraäio furculce ad inferio gB. Alulitera* morum genere,prafer tim veto interni ex fanguine,quü ra a dextro minus,& proprie in illo, cuiushepar mmor* ts uocus Janguims ofßcina fjt.puntetiam ex bile&flaua creatum eft,non vehementer adhaeres,* obuiäs &a a,o non to umftdctiam ex pituita. Horum om coftis. Verum attradio furcula: ad inferiora, & eadcmfunt caufc,qua ceterarum fluxionum,tum communitas furcula: in dolore ad hepar,funt in eztcrng tum interna,de quibus,fapius eft aüum. Qu0d continuationehepatis cum coftis manifeftiores, a iccoris inflammationem pertinet, quia hac modo \ad & maiores. & fingultus minoratur in gibbofo, conuexummodo ad concauum illius firmatur.dubitatur & m ul t i pl i ca t u r i n concauo,propter elonga tio- 'Pl'a d£tcri0 r inflamatio fit, qua ad gibbum, an qua ad nem gibbofitatis ab ore ftomachi. Quu m autenr cauum constiteritt Jluicennas hic deteriorem eßc ait, apoftema eft in cocauitate & latere inferiore,eft comp. iy. qutcomtexceeji par tis, quod & Gal.2Jn6.vumorb. ^0 grauitas minor propter fuam fubftentationcm *At contra a ferunt;quidam locum Gd. 5 .de lo. aff. in iiiper ftomachum.& non funt tullis, & conftri- .7. quo deteriorem ab eo flatui aiunt inflammationem con- &io anhelitus de quibus iit curandum,& non ca r c aus, quam gibba, CAter um verb,id.Gal,non aßerit.fed dit fub ta&u cafus,dequo fit curandum. Verum ficuti cx phlegmone,qua in concauo fit, inappetentiatn, dolor eft vehemens propter compreffionem fa- naufeam,biiiofum, vomitum,ßtim ingentem, magis in- clam illic, & proprie quum attrahitu r mirach. duci,ita bcontrario maiorem inter fpirandum dolorem, Et quum apoftemata hepatis funt magna,dedica tu(Jim,& doloris ad iugulum vfque protefioncm ex nat natura ad r e (u p i n at io n e mhfe t i a m, & ad dor h B.&adormJ citari ex alter a affirmat.Conflat autem.ficuti,quac pia mitionem.] Quod fi fuperfluatjceditur a refupi- tione fuper la- lem facultatem oppugnant, maior em metum incutiunt nationeetia.& apoftemata laceris cöcaui1 [com ag-c;atur ob maiorem dignitatem & earum partium nobilitatem 3° mu n icat mefaraicis] plurimum. Et prorius quü Loftcman me-ita,et affeäis,qua ad nutritionem funt,particulis,maxi apoftema eft ad latus concauum, ftomachus eft farakarmn. m um de vita d/ferimen impedcre,praceps tame magis vehementioris communitatis, & apparent fin- ajfcttus eß prior>quam poflerior,vt rette,&a Gal. & ggultus,6cnauiea,& K[ tuilisj fi apoftema eft cali- abiAuic. peiorem eße conuex* partis inflammationem dum Etexiftimauerunt quidam quod commu- Jit conslitutum.Tu quod reliquum eft,de tumoribus^ui nitas inter vtraque,eft propter neruum fubtilem ap.f. adiecur conflantjete GaL5.de loc.ajf. continuantem inter Iiepar & inter os ftomachi. qua propter non accidit fingultus, nifi quum eft Defignis vniuerfahb.apoftemAtum.hepadscomunium. apoftema magnum comprimens os ftomachi. Cap. 2. & videtur Gal. quod caula in illo eft illud quod 4-0 effunditur ad ftomachum in ore fu o ex apofte- Slgna quidem communia funt, c^uod inuenit mate calido, & ex humore acuto. & ad fummu 1 aeger gtaucd'mcm iub hy pocliödn js infepara fingultus apud omnes no apparet,nifi dum apo- biiem, & inuenit VUic dolorem vehementem ftema eft magnum, quoniam fpatium longin- quandoque, non ficut in oppilationibus. Ipla e- quum eft inter hepar,& os ftomachi,& fi eft illic B.euacuantur nim3 [accidunt a dolore forti. ] Et alteratur cu neruusjnquoipfa duo communicant,& conti- »dolore fort. eo forma, non ficut in inftatione,in qua non al- nuat inter ea,eft fubtilis valde. & ad sfimum du «u inera. non tcratur;ff £ eft cum eo atfra6tio furculae ad in fe- no eft apoftema magnu, no fit inter ftomachü, Sefort?.r Alia riora in pluribus horis,non femper & nö fit h^c & hepar communitas fecundum plurimum, 8c iwa.ipfe.n.fa- quidem att radio nifi propter tenfionem b [ con illud de apoftematibus hepatis,quod fa&um eft ait accidere cauitatis] &fufpenforiorum.ct no acciditc [x- circapanniculos,& venas,eft vehementioris do- Jem no for gntudinibushepatiscalidis,et ali;s pullatio, quo loris,& paucioris feb.fi eft calidum. St autem a- 5'ncujBconca niam arteria: difpertita: funt in panniculo eius. poftema eftin vtrifquelateribus fimul,apparent >r. Etdfnequeeftgrauitasineisjnifiquantitas infe iigna?quae funt vtrorumque laterum fimul.Et «Bapoftemati- parabilis.] Et quandoque communicant coftje quandoque communicat latus lateri vfque ad /j dorfi doloribus hepatis, et apoftematibus eius, terminum non plurjmum & quandoque perdu trantinipsün?" fuperioribus,e [ afeendentibus: ] quamuis non eunt omnes fpecies apoftematum hepatis cali- ^ecutvduquan fint femper communicantes.Ethabentes quide dorum,& frigidorum ad hydropifim,Et fcias,q> gtemnonfen apoftemata hepatis proprie calida,ct magna,nö quum apoftemati hepatis aflbeiatur ventris folii poflunt dormire fuper latus dextrum. Et gra-** in ipfum uat eos dormire etiam fuper latus fmiftrum, [ Mute propter tenfionem apoftematis ad inferiora imo plurima inclinatio eorum eft ad dormien- 0 T >AT10W^ES. »curioS dumrefupine. et fi apoftema eftin latere gib. *bofo,inuenitur grauitas illic,et lentitur tenfio apudfufpenforia,etcadittadus illis fuperapo- £>eßgnh inflammationum iecoris fuftus Gal.%.de f£nuct ftema manifcftius, et proprie f[ in debili. ] et loc.af.pulchrxe&Trallianus hb.S.&Tauluslib.y.fed accidit tuflis ficca, et coniindlio anhelitus, et dottiffimb Orneus de acutis morb. eaP.* De l ^68 Liber tertius. De differentia interapoHematahepatis>& apoflemata ßiof [conturbata] nigra in principio egtitudi- ^‘püüfe^ lacertorum pofitorum fuperipfum mir ach» nis acuta:,fignificat quod in liepatc eft apoftc • Cap, 3* ma calidum magnum,g[ hoc eft &]pulfus fit vnoB.&f dolus nia<> nus, frequens, velox.Etapoltema qui- keia,'^ a t B-ex parte ff Ognofcitur differentia inter vtrunqueaf [ dem calidum,autrefoIuitur,& deftruuntur ac- ius&. ] ex parte figura^ [ cid£tiaeius,autcolledionem facit,&funtcum bt B.&expar- j quoniam apoftemala eo figna dubellati,&: dicamea:aut induratur,& fed^S partcfU certi apparet femper,& apoftema] hepatis quan- permutatur etiam ad figna apoftematis duri,& ms, ' doque non apparet,& proprie in concauitate,& deftmütur figna apoftematis calidi. & plurimu in pingui,nifi fit res magna,aut grauis, Et lacerti xo quidem caufas permutationis eius ad duritiem, "quidem fitus,auteft in latitudine,aut eft in lögi- eft fuperfluitas in infrigidatione,&conftipatio- t B unum lac*r tudine,aut c [ tranfuerfe capiens in lacerto. ] Et ne,& adminiftratione groflorum in apoftema- torum.Um aC iam quidem fignificamus ipfum in anatomia. te.hf[ ^ ]EtdifFerentiainteripfum, In figura vero,quoniam figura eius quod appa- & pleurefim eft, quoniam tuflim non fequitur ret de apoftematchepatis, eftlunaris fecundum fputu,& quod dolorefti dextro grauatiuus, Sc {itum hepatis,qua? fentitur cum feparatione ab- color lingux, & color corporis alterantur cum fcilüonis eiuscömunis.Lacertofum autem eft eo &pullusnon fitferrinusvalde,&capitur raa fimile ftylo,cuius una extremitatum eft grolfa, nu,fi eft in gibbofitate,& fignificatipfiim labor & altera eft fubtilisA eft quafi cauda muris, &d anhelitus magni,& attradio aeris plurima,fi eft hid!’ proptcr [fimilitcr ]nonfentiturcumfeparationeabfcif- 20 in concauitate,propterea quia apoftema, com-fionis eius communis,imo vides ipfum fubtilia- primit diaphragma, & extendit ipfum & quan- ri in longitudinefua paulatim, imo non forfita doque commouetur tunctuffis. & crifis quide c f B. aliquid. COntingit vt comprehendatur ex eo,nifi e t [ ] apoftematum hepatis calidorum in gibbofitate * t B. longum, parumjn profundo ff[ ] quum eft in factorum, ; * B.marilentia. dum.Et quum vides almirach declinare adg [te- ji ^ ^ 0 TU T I 0 3^ E S. nebrofitatem,]&ficcitatem, tue exiftima quod 1 apoftema eft hepaticum. Vocet quibus notis calidos iecinoris tumores a frigi U %mo T *4 TI 0 7£E S. dis diftinguas.Dequare videlo.fuperioribus capitibus cap,7,cap.i, annotata. Fnum notat in huius capitis calce, deborum Eademferb & Gal.^,deloc,aff,^r %AlexMb.%. affeffuum euentupercriftm.dequa reGaL3.decrifib. Verum & fipotifjimum inflammationes, qu£ conuexu De apoHemate calido. Cap. 4. iecoris occupant,per vrinas quamper feceffum ob com 4° municantiam cum caua vena facilius expurgantur $er I j CAufse eius funt,ex fumma caufarum apofte alnum autm,qu& concauum apprehenderant ob conne |i< numa matis,in quo eft caliditas. Eius vero figna, xionecumintejlinis^enumerotcimen^concMum b't B.°eorum.ia' ^unt %na prssdifta apoftematum3 [ commu- occupantor urinas <#•qua conuexum,per nium,]&bf[ ]quaefuntin aluum[olent expurgari: quod a periti ffimis eft medicis quibufdam partibus,& eft illic feb.acuta, quum non femel obf o.matum7qmd ob materia velgrauitatem eft apoftema in carnofitate,& fit vehemens fitis. vel tennitatem euenire crediderim * & minoratur appetitus. & accidunt fingultus,& naufea,& cholericus vomitus in primis, deinde Ve almefire in hepate. Cap. 5. vt flos seris,poft niger.Et accidit frigus extremita tum. Et nigredo linguae,& fyacopis, & totum il- 5° /^Rauitasinafmcrifirc] in hepate eft timor a lud proprie,quum apoftema eft in concauitate. VJ & inflammatio,& mordicatio, & denigrare eft malitia anhelitus,& dolor extenfus ad dor tio lingua:,& tindlura coloris b f [ «^ jum,5c furculam,& mordicatio,& proprie quu ]vehementiores plurimum.& eftcolor eft apoftema in gibbofitate. & quando eft in con decliuis ad citrinitatem,& eft paroxyfmus vehe c b. im primit» cauitate:tunc non c [additnifi]inreanhelitus:d mentio febris tertiana?.& eius quidem iuuamen d B.nifi quum. [ quoniam quando] attrahitur aer plurimus val tum a frigidis humidis eft vehementius. & pul- o apoitema.eiCa fuseft durior, & fimilior ferrino quam undofo - ]extendit diaphragma,& coar&at puro, minor,& vehementioris frequentias,& ipfum,& conftringit atradionem aeris, & quan velocitatis, doque accidit tufhs.&accidunt lingua: quocun que modo,fit, citrinitas,& rubedo vehementes: r -- deinde declinat ad nigredinem:deinde alteratur Dephlegmone inhepate. cap. color cutis totius,proprie quum apoftema eft in gibbofitate.& quadoque eft virtus fortis,& pro- rjlgnificant ipfum figna apoftematiscaüdi, Sc prie virtus ftomaehi,& apoftema eft in concaui i3 diuerfificat ipfum ea,qu^ proportionauimus tate,retinetur natura. & fi virtus in corpore, & ad mefire in proprietatibus, & rubedo faciei, 6c ftomacho eft debilis, foluitur. Inquit Hipp.ege- ^exuberatio venarum. ■ ■ Ds apojiematibns frigidis in hepate. Cap.7. j afditcs, quare moriuntur fecundum plurimum,e [ propter refblutionem ] natur®, propter oppilationem viarum ad hepar,quapro e^'ectIm oIutI° c , ■ n 'l ^ pterdiffoluunt eorum virtutes. &iftiquidem lentitur cum eisin ttomacho fimilitudo fpafmi non curantur nifi in principio,tunc enim quan oclignincantipla ®tas,®imen , 6?comple- doquecofertcura,fedquum prolongaturegri-xiOjöc color IccLindum quod fciuifti. tudo,non confert curatio.& fi fuerit d urum,ea %/i N Q T .a t r n -m r cerolum, & fiierit illic f [ retentio, runedoior fE.ftnMo Jo. ^ u ■* ** * < Q rv, ® X. erit vehemens &] accidit nocumentum incolo loris velicmen- . JO re,& in appetitu,& reliquis plus, & quandoque tis. Alia iicera. . ^ horum tumorum notas tum ex Gal. 5, de accidunt fingultus,& naufea fine febre, & non dotor» c p* • p* loc.ajf.tum ex Trall.hb.S.& Taulo lib.^.Sed repete et fentitur dolor,& erit in via g [ fecuritatis ]mem ‘IVln'vSmor- rfe c 3 Sc quandoque accidit incipiendo,6c quando »B.Alialitera. queaccidita ncrcui1ione&:l [ incipit tendere q 4° inuenitaUeuiationem,&detumitionem,&n6 * ac\ duriticm.& figniücat ipfum taftus in eo qui atieftatur euacnatio in egeftione aut vrina . & fufeipit taCtum nattiumhepatis eius & fi non in dubellati quidem quandoque eft profundum cipercthydropifispcmemre ad habente ipfum, incarne hepatis,& quandoque tendens ad ma- appareret ad taaum,manifeftum valde, nam al nifeftum ipfms & non profundum,& faniesdi- rnirac extenuatur cum eo,& debilitatur, & atte uerfificatur in ea. Fit enim in ea b [ ea, qu® fub- b B.eo quod eft ftatur apoftema lunare abfquedolore . Verum merfaeft ] nigra, & in nonc [lubmerfa] tendit quandoque l®ditur apud initium receptionisci ad albedinem. cB.pC0fundo. bi,et alleuiatur apud famem,et eft via ad hydro piflm.Etquandoquefignificantipfum veheme Tfjo TATIO njZS. tia grauitatis valde fine febre,Et extenuatio cor 50 < ' poris Et cafus appetitus.Et tenebrolitas coloris. Vbifattaiam inflammatio eH, nequeimminui "»lia Et quod minoratur vrina.Et quandoque fucce- poteli ratione putridam faniem abit, qutipoflea innati dit accidentibus apoftematis calidi, quum re- caloris uiin pus vertitur,atque bacpuris colleäio ab- mouentur,et non remanent nifi grauitas. Et fi * fceffus nucupatur.Author nofler dubellati vocat.Quu additur propter illud difficultas anhelitus, figni abfceffus fit,&putrida ea fanies inpus conuertitur,do fica t quod apoftema calidum induratur.Et dif- lores fiunt,,quod notat Hipp.z.aph.intendunturfympto Aphor.47, ficui tas quidem anhelitus,et grauitas fine febre, mata & febres.Fide fuftus Aetium lib. 1 o. Cap.4. communicant in apoftemate duro et oppilatio ne,et differunt per reliqua, qu®di&infk fumaquofitaiisquandoqueperuenit etiamad fione profundior ad ventrem, & ftomaclium, dJuw - fpatium ventris,fecundum quod dicemusin ca & quandoque eft tenfio maior quam grauitas. W Pimlo d t r Quum ergo no inuenis figna oppilationis hepa r r L AVIC Ccc tis, aB.egeßionem tis,nec figna apoftematum hepatis, de inuenisa virtutem & approximant mortem,fient narra- ehyiofam. [ chyium ] fubtilem b f [ ] propter debilita nit Galen.de difpofitione medici curantis apo- b t ß-non- tem digeftionis in ftomacho, Öcc [ fignificatio- flemata hepatis cum mollificatiuis, quibus cu- c B; & non un cjlisj & funt illic tenfio,de febris,d [lems,] rätur reliqua apoftemata, ficut eft emplaftrum d B.ocnlta tue, icias quod in mefaraica eft apoftema calidum. fa&um ex oleo,de tritico,& aqua,& cibabat illü Sedinterapoftemadurumdcoppilationes me- alcacLarufi: & oportebat vt cibaretur cis,in qui- faraic» eft differetia difficilis,nifi cum exiftima biis eft abfterfio fine vifcofitate,dc groflitie , Öc e B.quod. t|one ionga:e [ nara j ft egreditur aliquid lanio vt mifeerentur cum refolutiuis , medicina:, in fum poft dies aliquot, tunc feiasquod eftaba- quibus liuit ftypticitas,deconfortatio, & aroma poftemate. dehaefanies difeerniturafanie fa- io ticitas,ficut cyperi,& calamus aromaticus, öc ab da a fuo fimili in hepate in hoc,quod lila tendit finthium,de vt adminiftretur de iftis quantitas, f t B. & ifta ad rubedinem,& fänguineitatemff [ ] qu£ conleruarete [ fanitatem ] Öc non fuper-e B* faniofiutem. fani0fain de citrinitatem. flueret, öc eflent in initio fui repercuflio cum fortitudine, & in medioipftus compofttio, öc ^AT^I^QT^TIOIS^ES. in fine eius refolutio cum ftypticis huius gene- ris, öc fi eflee necefle vt confortaretur refolutio MefarB.bonj adminiftra fortita b [ acuta ] & non eft necefta- cis,cer^ amborum ana darkimet.q fi ria ha?c pofterioratio nifi propter timorem lapi ] i-^|ei de arbore ma- croCJJji;’rl( ,! deitatis x\ledicinJE autem ifta; lunt ficut rubea 7 fticis quantum necefse eft. Aliud bonu. Recipe n;u darchami. & petrolclinumA alsarum, fquinanthum, & aloes vnc iii.mafticis vnc. 1. chamaemill«, & - Mt r AV1C. Ccc 2 mc- lU Sc omnia. nat & Galenus,atque hoc dulce quum fit facile iecino- ri aditerfabit uy. Ve cura eryfipiU. Cap. 15. meliloti amborum ana Vnciiij.croci rubea:, 6c calami aro.aflari,omnium ana vnc. ij. cera:;, & ammoniaci amborum anaync.vj.olei de lilio-quantum fufficit Aliud reiblutiuum, confor-tatiuum.Recipe croci vnc. ij. bdeliij vnc. vii. & r b. vaforum a- fordis * ( vrceoli] vnc iiiid f [ ^ ]. & amo- pium. mi,&fpica:romana:,&carpobalfarniomnium f t b. mafticis ana vncvi.0i(q de liiio quantum fufficit, permi & vrinse prouocatiofublimiores9&:cüeis,quze & fceantur,& adminiftremur. Quod ficum apo- funt decliuiora ad frigiditatem.Etponatur me ammoniaci ana ftemate fuerit folutio ventris debilitans, quam 10 dici na; fuper ipfam,infrigidato: cum niue,& no vnc.viii. " * ’ ' ^ ^ ‘ ~ CVra eryfipike proxitna eft cura: phlegmo-nis. Verum oportet, vt fint ventris folutio, folicitudo exigit, retineri tunc oportet vtinpo tu fumantur troebifei almirberis, & troclv.de t B.conftriaiui. reubar.1 [ mufehati. ] Cibus autem melior eft ub Hc aqua ca kifcti hordei.Infrigidatenim & abftergit, &nö daru(ij, & for- facit acquirere oppilationes ,& feftinat eiuspe-tmseo dt: fru- nctratio.u [incandarufio autem & frumento fum ^eceffario fortiori eo lieceffario eft aliquid de groffitudi-ingroflar,& co- ne,& compreffione apoftematis ] & fi non eft arftacapa. Alia excufatio a pane,fit panis,qui non eft ex fimila, cefianter renouetur illud, donec«vgerinueniat fubrnerfionem frigoris.Et fian t emplaftra ex ne nupharc, & aqua alkekengi, & aqua Cydoniorum,& fandalorum,& camphora,&' fimilibus. Etnonadminiftres in ea calefacientia quantu poflibilceft. \a X X 0 T ^ T 1 0 K E S. Candärufiü aut ncclue ex tritico grofto,et iarn fit in x [furnojpa 20 Eryfipelas,vt ait Gal.i3 ,mtth:maiori opus habet re cap.S & frumcniu for nis fa&us. Et oportet vty (intendatur cum citius eo necefla- bo ] vltimo.&exoleribuslactuca,& atriplices, & cx Luctibus granata dulcia-ei in cuius ftoma ' eho nonconuertuntur dulcia [ ] Sc oportet vtdeuitet dulcia,quantum poteft. comprimit apo ftema. x B.tanur. y B.attendatur ad cibum. a|B.m cholera. Cap.u.& dein ceps. Cap.3. cap.z.cnp.46. cap .^.cap.8. frigerio,quam euacuatione}contra inflammatio maiori euacuatione quam refrigeratione,propterea, quum hic antea inflammatione frigidiora medicamenta fit veritus,hic tamen etiam niue perfrigerata admouet.Sed& hic cauedum,ne materia nimis incrajfetur, atq; in fcir rhumaleat.quare refrigerationis terminus eflo , quod ait Auic.vt ager inueniat fubuerfionem frigoris,vt.fi communicat arn frigiditatem internis partibus fintiat. Ve cura aldubellati. Cap. 14. Habes fere omnia ex Gal.i %.meth.ex jLetio lib.io. Jtemque ex Tralliano kb.8:& Tanlo hb.3. Sunt tame 30 hic quadam adnotanda . JLuthor nofter animaduerfa multitudine,viribus,& exteris,ficandam ait venam, quod & Gal.& Trat.& 'Paulus, & JirU&us quoque z.de acuLmorb.gr Ceifus lib.q.Quxntur autem,an ex pede potius mittendus fit (anguis,an ex brachio. Atutho res,quos iam adduximus,ex cubito euacuant, quod & lAuicen.jlt quumgramum-facilior trafiio fit deorfum quam furfum,anmaauerfa gtan xijlimant quis fecandam potius pedis venam, 1- af'erem mor bi initio, quo ad longinqua retrahenda materia esi. JLdic, quod 4^ quitur hepar. ] Et quandoque indiges folutio- V1C ficut in pleuritide venam ex coniuge pedefecat hic au- ne ventris.Quum ergo non eft excufatio, quau-U* OPortet vt adminiftrentur in principio aldn bellati,& quum incipit apoftema calidum, deqiioexiftimatur,quod ad colledionem per ueniat, rcpcrcuiJiua, qua: funt cx empJaftris cu xq u alita te, & ep i t hem a tibus. E t i n potu dentur aqua hordei,Sc fyrupus acetofus.Et U difpofitio necelfariam factat phlebotomiam,phlebotoma exbablica.aut ven rofa par rem a[ ventris,qu£fe a thor,eadem ratione & in lecimns inflammatione age• dum videtur.Brcwbus ad htec^conueniunt omnes fere, vt cubiti fecetur vera,tum quod vt Gal.m hb.decura-di rat.perfanguMifi.fuperiorespartes vena in brachio fefia adiuuan dsbsntvinfenores vera fido pede, tum quod certum eji ob vena caim exortum, a qua brachij venia Huu ,multo facilius fitio brachio euacuaritecur, quam pede.xAi fi primo tamen inflammationis initwfe do colledio bat, tunc neceffavium eft, vtadmi-niftres maturatione,St fuppuratione,Sc necefla riü eft, vt adiuuentur cü incifione,& fubtiliatio ne,cü neceflarium fithumorib.grofliscxiftenti bus in huiufmodi apoftematibus rquib mebrü iam imbibitum eft. Et neccflaria eft lenificatio, vt faciat humorem praeparatu m ad refoluedü. . Quum ergo apparet maturatio. & nonb [ fup- care pedem quis velit,habebit id prafidij genus fummg puratur,altera ipfum ab illis,& vtere fuppurati reuulfitonis rationtm, prxfirfmque fi totum corpus plethoricum fit,tcntarijdpoße videtur fummo cegrott commodo,non omifla tamen deinceps brachij fi Bione, quae deriuantis,fimulque reuellentts auxilij vim eBha bitura.Sed aliud JLuic.fer ibit, quod animaduerfione di gnum eftyijs verbis.Et aqua quidem hordei quamuis ab ffergat &c.Quia abflergentibus vtendum docuit abfq*, mordicatione,excipit tamen aquam hordei, quod hanc dulcem efle ait,quamuis ahflergat. dulcia vero conflat iecinorisparere ohflruBioncsfdequarefupra. ^Admirari quifpiam poterit quid aquam ex hordeo excipiat, quum ea tamen neque dulcis fit,neque obflr uat,quapo ttus in aperiedisobflruBioniburpajflm vtimur„cui ab-ftergendivis ineft non imbecilla. Ver um ficuti vere a-qua ex hordeo improbari in hoc affcBu non poteft, ita cum alijs mendum in codice eflefujpicamurjegendum-que loco aqu& hordei aquae mellis, nempe hydromel da cum ap 60 uis] fortibus,potandoc [aut]emplaftrando,de cB.& inde adiuua naturam ad expelledum materia. Et fi indiges adiutorio,& d [oppofitione ad par tem declinationis j & oportuerit 'vt ventrem ^dedin*-foluas,aut vrinam prouoces, facies. Et nori pro-uoces cum re forti,& calida,& faciat incurrere aegrum nocumentum in veiica.Confcruatio.n. veficae in hac aegritudine,arüpeiv b -j [ J eft deco&io femi- f unt malus cum candaruiio.Et ad vltimüopor num,5c radicum; in qua dccodum eft eupatOr tet,vt regatur regimine vlcerum membrorum rium, & in qua loluta lunt tereniabin, & xira- interiorum: & fecundum quod oportet, vt res coft,6c cafia fjftula & fimilia,& quandoque po- currat in vlceribus renum. Quum ergo mundi nuntur in ipio aloes,& abfinthium,& ex clyfte- ficatur vltime,oportet vt in potu fumat in ma * ribus,clyfteria lenia nota.Solutiua autem, quae tutinis aquam hordei, & fyrupum acetofum i funt poit maturationem,& iuuant ad maturan Quumque praeterierint horai aliqua:, fumatur dum-etiam,& ad eruptionem, funt vt fumatur thuris,& languinis draconis amborum an, aur, in potu in deco&ione radicum & eupatorij olei 20 i,& feminis endiuiae,& feminis apii,& maßieis de tribulis 3 .iiii.fambacini pondus 3. ii. coniun- omnium an.aur.i.& fumat ea in potu in fyrupo R - . gatur cum vnc.s.zuccari,& vnc s. cafia: fiftuke. acetofo,aut q [ gileui:] aut aqua mellis Et poftilq M e Si autom materia fuerit verfusgibbofitate,non lud confortetur eum cibo,& curetur vicus eius oportebit vtadminiftrentur folutiua nili fecun cum eis,qu£e funt ficut ea quaj dicemus in cura dum viam adiutorij, & alleuiationis- in princi- vlcerum renum.Et quum accidit,vt materia e£- /EApud* pio,& ante maturationem.i [ Poft.] maturatio fundatur ad fpatium ventris, tunc neceftarium nem vero oportet, vt adminiftrentur diuretica eft,vt incidatur cutis apud inguina & difeoope- prardi&a fecundum ordinem fuumfquotiefcu riatur lacertus adeo,donec appareat fiphacinte que eft maturatio,in vltimo,adminiftrentur for rius nominatumr [birabato.] Deinde fiat in ipis,im in qu?bus ponutur farina,& melilotum,& cha- minuentibus,& difeutientibus materiam. *At quando mamilla,& radix lilii, & calamentum, & radix id effici non pote fi,tum conandum faltem, vt materia, n [ euiici,<5c ficus,& oleum, & frumentum, &.c£ quamputrefeere esi nece/[e,citiffime in pus vertatur, & peaflatum,5c oleum de ben.] Si autem necefl&- & pus ipfumcelerrime expurgetur, quod & *Aetius &ferm£tum,& ria ^unt fort*°ra üüs, adminiftretur emplaftru U. 10.'Expurgari ex iecinore materiant Galeno 13. me Cap.4; c£pea{Tacutn’& cx farina hordei,«Sc bauracii, Sc fimo columbi- th.ditium ejt,&per inteßina,&perueficampoteft. Ca cap.if. ^ieum feminis. calamento,& glutine albotin,& picis, &o uendum tamm hic,quantum licet, fimodoper vrinas 0 ß. pulueie j- mannis]&: fimili.Et oportet quando lentit ma ducendafanies eft,ne vefica vlceretur: quod fiet fi ab tu rationem, vt dormiat fuper hepar fuum,& af acrib.&calidioribus abfiinueris. T r , mafticis 3 .Lamygdalarum amararum 3 /i..& s. galbani & mit* bdellij 3. iii. terantur mcdidna:,&difiöluatur bdellium cum vino,& conficiantur cum eo me Tumorcs^qui expituitofa materia fiut^faclle in fen dicinie;& fiant inde trochifci : öc potio eorum rhum abtmtfluoi pituita vifeida ef£, & quee incrajja- fittrium 3.cum aqua mellis,aut cum apozema ri pa* uo negociofolet.Tropterea^in tumore pituitofo he te de feminibus,& fi fuerit caiiditas, cum aqua coris (& fi tali tumore Gal.& thoracem griecuraffi- allubleb,& endiuia: . Et^x iftis eft medicamen ci negat) attenuantibus & abHergentibus vtitur: Afclepiadisfadum cum feile vrfi,iplum namqj curationem eamproponit,quam in obftrufitione expli~ catiit. de fpeciebus medicinarum valentium ad illud |ecundum conditiones fuas, quas diximus, & De curaapojlemtium durorum. Cap. 16. deferiptio quidem eius. Recipe chamjepityos, praflii,feminisapijmontani,gentiana? , iemi-On euadit aliquis ex apoftemate duro,quie nis agni cafti.fellis vrfi,fynapis, feminis cucum fcente,confirmato.Et illi, qui fanantur ex fcolopendrix, radicum opoponacish [ anulo-&cliu;' eo,funt,qui curantur in initio fui,<3c canon qui60 rum lacuen ] rubeae tindorum, feminis cauiiü dem curationis eorum,eft poft purgatione cor- i [ ariftol. ] piperis, fpiese indx,cofti, feminis a 1 poris ex humiditatibus gtoflis cum medicinis pii hortulani,feminis eruca:, & herba:iudai- compofitisex fpeciebus,in quibus funt lenifica eae,polii,opii,eupatorii, granorum *[iunipe- KBhvr, tio aequalis,& refolutioA fubtiliatio, Sc calefa- ri] partes aequales,conficiantur cum mcllc. Et} R .. öio temperata,& apertio oppilationum domi- dofis eius pondus auellan^ cum 1 [ vino. ] Et nicjic> nantiorquam lenificatio,& confortatio, Sc fty* exeis , qnx conferunt ad illud , funt diacur* pticitas,& aromaticitas cum quantitate,qua in cuma, & athanafia, & theriaca äateffkron,, & m [ focragertc] conferunt ad illud, & cx com pofftiskuibus m hoc, cft medicamen altaraxa-con.,aictum m eapituto aldubeHatk'Sr medici-na^qua* Lixmi&scapituk>apoftcmatum fri-gidomm abfolute-Et quü adminirtraucrisom-111 tloc^YLösaimirberis per hebdomadam De c« ra apofiematum almiracb lacerti. Cap, 17 fciaiM»& tro- ' 1 . -5 u^e m *loe ne fäciä't illud cade chifci aifd)raav^1P*llni^n'ti[ere] &aperi oppilatione, gradatim ex ter Et ex potibu$,qui bibuntur, cft apozema coll i , tia,drach.i.&j. & raroorumeupatorii, <5c famugrxd&paffa- niÄttotL" p.um l,ll:vnccuai vnc-ölei amygdalini, aut old fcosparucs,, & dc nucibus recentibus. Aut apozema,quqd icci trochifci. alle - pit gen ti a n a m, abfi n t hi um ,melilot u m, pafiäs,fi + r°£ « v ciis.anr apozemar [ariftoL] äbfinthi]:ruta^ON& 3,&s.X * "5 r ucn ^°*111 nanthi, (5c paffula tum > & feen ugrxci, Tf St proxima curationi apoftematum hepatis •E^^x^parte niedicinaruminifi quia audaciaad -repfercuticndam materiam in primis, &adre-föluendum eam fecundo,eff:fortior. Et non ti-fnetur ex eis ex ffypticitate & refolutione,quod •timetur cx apoftemateliepatis. gradätimfex^iff.des.] x&'f ^ TfTfO T JL T 1 0 7^ E S. Skuiibic afft $ ns externus eflßta internis mulio fa citius curatur: folet tarnen & hic quandoque diutius protrahi, quod vbi incraßaea timoris materia in his csiT ob [olidiorem horum invfculorum fubftantiam non facile attenuantium vis intro adigituryac fi forte fortu papüs mqferitßocum no habet per quem comode exeat o . . ^ ■nijßfeVrö via intseneris.vnde&nort raro internas quo q B.flu&mn ven ^apozema lupinorum, & cofti,&abfinthij cil 20 que partes retentafanies corrumpit. Id tamen in his co uis. oloodeKerua.Etexemplaftrisbonisadilludeft modiused.auamininte.rvUtumnrikut xJkjseirfiarbaii, yt emplaftrum fiat cum aniomo humido, aut ficco,dccod:o cum vino pontico. Aut cx ipica cum oleo de phifticis,cum praflior[ & ] ex praf fio cum anetho decofto. Aut emplaftrum factu cx farina foenugreci,& ficubus,& ruta, 6c meliloto,<5c nitro.Aut fumantur ammoniaci 3.cen tumbdcllij 3.xxv.croci3.xii.teranturomnia,& conficiantur cum cerato facto ex cera & oleo de alcanna,fecundum quod videtur. Aut em- 30 tatishepatis. plaftrnm faftum cx farina fcenugraeci & fferco rc caprino,& cprdumem,& calameto/oC' [ cau libus ] & vlnex,& ruta.Et illi quidem,euiuscau fa eff: percuffio,Öciam incipit apoftemari ,& indurari > comicnienti lis ex emplaftris cft emplaftrum u [ rolxurn iabrcix] Er ex medicinis Sc re giminc bonis quam adminiftraucns potiones, Sc cmpJaffra, cft vt ponan tuefuper membrum ventofrcalcrafix'fine mcifionc: iino fuperpo tB. Alia Iteera. u Bi j/modafe-fnmjvel almur-(fafgfcam« j 4 J v » ' r»»/ a »-1/ • x tv t t-t f i tf\/ r V j vv modius eflrfuam in internis tumoribus, quod repellere & difemere valentioribusprafidvjspotes, vbi opus fuerit:fi tamen & illud in his atque illis aduer teris, ne vel frigidioribus materia in fcirrhum conuenatur:vel di jjoluemib. tenuiori porti&e edu£la3crafJior remaneat. T>e cura apoßematum tnefaraicee. Cap. 18. Eft fimilis ciirationiapoftematum concaui- De percuffione, & obuiatione, cafufuper >: hepar, Cap, jp. . QVoniam quandoque accidit obuiatio, alit cafus^auta [nocumentum ] fuper hepar , aB p2tcltßt0j tuncnecefleeff, vttufuccurras, vtnon accidat ex eis fluxus fanguims aut apoftema magnum. Quod ii accidat apoftema,curetu r cum eis,qux nantur Joco fanguiliigoe,deindeadu\miftra mc 4-0 diximus de cura apoftematis,quod fucceditper dicinas,quq funt fortiores m iubtiliatione,& re - foiutloirc, & facadVixrcrcloco ca, quai lunt fi- cut nitrum ,& fulphur citrinum x. diebus, aut hebdomada v na: deinde adminiftraepidiema-ta cum lynapi in omnibus x, diebus, poffea fac rMnobaarens, vomere xgrum cum raphaho.Qupd fi x [ obe-diens] fuerit apoftema, admmiftra elleborum album.Et quando fit apoftema cancer,minora tur fpesin eoinam fi confert aliquid, tunc medi cuflioni,& quandoque accidit ex eis vt addita-mentum maius de additamentis hepatis remo-ueatura loco fiio/Sc proprie fi fuerit magnum: & accidit dolor fub b f hypochondrijs dextris] J17PocIlon-' poft percuflionem,aut faltum,aut cafum, et re- rl° "excr0‘J dfificatiftud commotio, & excuflio cum pnepa ratione pedoris illius,qui habet illua}& eredio-ne illiusvquarefedaturdolor fubito cum reditione additamenti ad locum fuum. In aliis au- carnen Afclepiadis,quodeft in antidotario abf- 50 tem oportet vt incipiatur, & fiat phlebotomia, CdV;.^ cap,tf. cap, 4&. C3p.8. que feile vrfi.Cibi autem fintilli,quorum digp jffio eft vclox.ficut vitelli, ouorum lorbilium, & ficut Kifch hordci.Et cibus eius,qui habet oppilationes in hepateluo, & parum vini, quod eft fiubtilc,eli bonum valde,& abftineat a came. Vif K K 0 T Jl T 1 o T^ E S. Vbiconp.vmnluscfliecoris fcir^hus, teßatur Ga- fi fuerit caliditas vehemens,tunc potetur, & liniatur cum infrigidatiuis apocrufticis.Si au tem fanguis eius egrediatur, tunc ponantur cum eis flyptica,& fi nö fueritcaliditas vehemens ,neq; curfus fanguinis,aut iam fueritfedatum illud, quod inde erat,tunc tua tntentionon eritnifi* vt refoluasfanguinem mortuum,<5c fi non fuerit poflibile vt refoluas fanguinem,aut pertran-fiuit terminum, tunc adminiflra refoluentia.Et lentis 2.ad Glauc.neque enraßefe,neque curatu ab alio non cft aliquid fimileepithemati cum mumia yid{)Jc:Janatum tamen fuiffe fufccpta morbi initio cura tione.cuws rei caufam habes 5. deloc. aff, nempe quod illi aqua inter astem fuccedatt de quare & Tattlus lih. Dehuiusaffe&usrcuraiioneyquodreliquum eft, pete ex Trallia.lib.%.& Ta’,doUb.$.itcmque ex Gal, 8.de comp.med..per loca* öc oleoc [ arazaki. ] & conferunt omnibus illis c B.alrazSck". medicina: prtedidtae in capitulo apoftematum euenientium ab obuiatione.Medicamen confe rens ad illud in principio,quum eft caliditas, & inflammatio,aut timeturcurfus fanguinis. Re . ciperetibarbari,balauftiarum , fanguinis draconis , aluminis iameni, partes aquales : Öc AVIC Ccc 4 dofis Liber tertius. dofis eius fit aur. i- cum aqua Cydoniorum , quod didtum eft in capitulo fputi fanguinis, 5c Ouod finon fuerit illic caliditas plurima,& vo quandoque confert ei darein potu pondus 3. lueris adminiftrare medicinas, in quibus fit re « ij- de rofiscum aqua frigida, aut dare ei in potu , percuffio cum refolutione aliqua, & d [ confor balauftias.aut facere emplaftrumex eis. tione^°nS u Ma tatione, 1 tunc confert ad illud hoc compofitü. RecipeKaraba; 3.x rofru.3.v.meliloti 3,x.aca- S. cix3.iiij.fpica:ind^,crod,amborüana.3.vi.ma „ _ >/r , ■ ' , „ c B.thuns. fticjs corticis e [ capparis ] amborü an. j. iiij. lu- Veßca difciffa,aut cerebro aut corde,aut fepto, aut ti armen i 3.vij.nucis cuprefti 3. viij- cÖfieiätut aliquo ex tenuioribusinteftinis,aut ventriculo,autie- cö aqua arnoglofifa:,& fiant inde trochifci, quo 10 core,letbalceßeHip.6Aph.pronunciauit.ldem & 1 .de Aph.it. rüvnufquifqueflt vniusaur.Medicamenbonü. morbis affirmat, quod & Celfus lib.% .Qupd tarnen ali- P'16- f B.cxmachiju. Rccipef [aqux neilon]3.x.lacceabluta; 3.vij. qmconfoßoiecinoreetiamperfanatifuerint, vidimus gÄ.rauedfceni. ^o^rCL1 fem.] 3.iiij.cröci 3. iij. Sc s. hafce3. iiij. nos.& intellexiße[eipfum Galenum teßatur eo 6, aph. ciceris nigri 3. vii. mirrh^ 3 .v. luti armeni iii.x. *Autbor autem noßer,vbiparuum fit vulnus,quando* coficiantur cu oleo de lilio,in quo pofita fit mu quefalutis adeßefpem affirmet.Quare & eius curatio mia,& fiant inde trochifci,& fumatur in potu, nem aggreditur. h B.reubarbaru ^ flt vfquead 3. iij.&h[reu.alfeni]& lutü figiilatum, quummifcenturcum aliquantulo TRACTATVS IIII.! de granis myrti,funt res magis iuuatiua? ad hoc in eis,qua; ego fum expertus.In fine autem rei, 20 Dehumiditatibus, quibus accidit caufa hepa-& quumnoncaueturabinflammatione,& apo tis,vt expellan tu regrediendo,&coar- ftematione, oporte vt in potu fumatur de hoc dentur a [ occultando. ] aB.quiefe trochifco.Recipe reu.feni,laccam, & zingiber , fian t cx eis trochifci, & quandoque ponitur cu De fpeciebus expulßonum rertim in hepate. eis aliquid arfemcicitrini , quoniam ipfum eft Cap. j. mirabilis virtutis in repercuffione,& refolutione fanguinis, fumatur in potu ex hoc, & linia- /^Vandoque diuerfificantur expulftones in turfuperipfum huiufmodiepithema. Recipe V^fubfta-:riaeius,quodexpellitur:&quando xyloaioes,ot crocum,& baccaslauri,& bdelliö, que d;aedificatur caufa eius ^ppterquodexpel i B.alrar.aKi ,& & calamum aromaticum,& mafticem,& cerä, 30 litur Subftantia veröeius,quod expellitur, qua almeifufan. * & oleum 1 [ arazaki,& almeifus]fiat emplaftra, doque eft res b [ chymofa,] &quädoqj eft aquo b B.chyi0ra; ponatur. fa,& quandoque eft ablutiua,c f [ cfB, nlfm ] & quando-lotur“ 1 sA T I 0 7^E S. que eft cholerica,& quandoque eft virulenta:d d . ß ^ ... ff ]&quandoquedoqu;S Propcfinem» Memimt Hipp. 6. vulgär Ium morborum de quodam eft nigra, fubtilis, 6c nigra, ficutfxx.öc nigra, me- ß. cur apex btpms complicatus evat , cui etiampoß con- lancholica^öc quandoque eft f^tida,Scquando- cnfßonem dolp' em fedatum tesiatur. Fortaße eundem que non cftfoeüdaiöcquädoqueeft fanguis pu- afftämhic autbor intrtügit, qmm ait, quanäoq; rus,& quandoq5 expellitur Cimilis, ei ex via fto- accidtt ex eis9vtadditamentum &c.] Sedvnumadcci- 40 mactvvcü vomitu, öc fignificaripfum priuatio pitisfere calcem fenbit,de quo quis admiretur^du tro- doloris,& quandoque eit res groffa nigra, quae chifcos parat,in quibus arf rnimm citnnum admißet, eft fubftantia carnis e ^ftomachv.^ Caufa autenv eB, wp.j». quidem ns ' »m;Galeno admrfari vtdetur, qm 4. eius,propter quodexpd\aur,quandoq-, eft apo- epatls mctk.in intermyaffeä'bus vitari eapr#cipte9qu* natu ftema,quod r umpitu r. Aut oppilatio,qu£ f[ape i B- eft apere, ra familiaria non fmx,quod eft minus hoc,quandoque eft fpes,& ipfo fanguis ,& non penetrat ad venas propter quädoq; accidit illic vrina fanguinis, &fo!utio conftndionem earum,aut propter debilitatem ventris cum eo fecundum duo latera hepatis. atrradiua; in K [ ipfo , ] aut propter oppilatio- K B -fji nes,aut apoftemata,quae diximus,& quandoqj De cura. Cap. 21. eft caufa repletionis,qua expellitur, dimiftioe. xercitii,autadditioincibo,autincifiomembn, Vra illius eft cum medicinis ftypticis,& glu fecundum cp diximus in lib.vniuer/äü. Aut rete tinatiuis fecundum quod fcis, 6c fecundü tio curius coniueti hämorrhoid arum, aut me- ftruorum :is. ftruorum , aut aliorum. Et quandoque caufa efimoidicatio, &aeuitas materiei, cogensnaturam ad expellendum, licet virtutes nondum fecerim in ca operationem luam, quamface-. ^ntfinonclfct hoc „ocumcntum.& quando-I ijogufliosü. que aflbciatur lUud.quodinuenitinwa, &fit eilaborioium, &l [mobediens.] quandoque uiu modi in crifibus, & quandque cau-fanoneft in lpfohcpate, imo in mefaraica,& . cIuaniaisnon fmt poflibiles in mefaraica om-" nes 1 tarne,poffibile vt fmt Jdonginquum aP°ßcmatum,& oppilatiomjm:m{jnam poffibile citca- j ln ea pnmum poßibile eft] vt hepar at- men. Aiiaiiteia. tranat,& mefaraica non attrahatn [ quareacci-quauis lu logm dit ex ca] res,dequa curatui'o [quamuis] attra (“«“.Alia Sa«Svrl,[ firtJ hcpati.non mciaraicas,&nö litera.&fi fue- cuattiactlo mefaraicee folius>attraä:iode qua rit,pertranfit, & cuictur, & multoties quidemeft folutio ventris nun eit poilitu- hepatica.quoniam corpus non recipit nutrime Jwtacrid«. r^dit ProPter oppilationem aut prop- 0 B.quoniaui. rerallLlcl* ocomnes fpeciesharem expuifLonum P B.eit. nituntur in veritate, aut ad debilitatem, aut ad fortitudinem.Sunt ergo ea,qu«£ fit ex feiffura, q Sone.VCl erup" t [ ] & vlcerofa, & pertines ad malitiam complexionis, cllcumeo fanitas difpofitionum. * in vlceribus. quandoque non eftfoetens in omni diipolitione Alia litera. u [mila.] tunc m%ct eft dignior vt non fit in x f s< fetet ft\ venis ^ ^ diipofitione? [ mala.] & fimiUter quandoque eft in expuHionibus colorum diiier iorum leuitas>& errat,qui retinet hos colores di uerfos in omni difpofitione.& vehementior error eius eft,qui retinet eos cum oppilatiuis con-ftipatiuis,& feias quod non elongatur, quin vir-tur debilitetur, & nöfeparetfuperfluitates,& 110 expellat repletionenudeinde accidat ei vtcofor-tetur virtusautperueniatdeprieparatione ma-terierum z f [ ] & apertione oppilationum,at [ ] cum quo facilisfi.tt expulfio inobedientis,&: expellantur fupeiflaitates Et caufa quidem in fo-lutione ventris chyloia,quce eft caufa hepatis, &c eorum,quee feqLiunturipfnm,auteft propter de bilitatem attra5üux,quxeft in hepate, aut propter oppilationes,& apoftemata,qua; luntin co cauitate cius,aut mefaraica,ita, vt non attrahar, & non al teret omnino. Et ego dicam iudicium harum oppilationum in capitulo inteftinorum.. Et eft ex cis, quae cum dimittuntur, arefaciunt, & deijciunt virtutem, & quando retinentur, iit flant in (uperioribus, & nocent eis, & conftrin-eunt anhelitum.Materierum vero chylofa.rum multitudo eft, quod ipfx funt augmentatiores 4* 777 Virtuteattra&iua,qua*efl: iri hepate, quare remanet maior pars earum non attracta. Et quandoque eft cauiä in hoc vehementia appetitus ftomachi, & fupcrftuitasei us. Et caufa in fo lutione vetris Iauatiua,e debilitas virtutis altera tiua;,5c feparatiuce qua: eft in hepate,aut augtne tum patientis (uper agentem b[<5c] debilitatio b B;lut* retentiux.Et eft tuncc I fimilisfolutioni ventris n.,?’ nroPomo i . , ■ 1 1 -1- o r n • 'l^XUS lotiut ex lauatmrc hepatis debuis, & cauia eius eft vomi hepate debili, 10 tus: & cholerica pallio ab ] eo, quod non tole- proportio uomi rat ftomachus debilis,& expellitur ante comple choi«icae mentum operationis propter debilitatem reten- i&mscx" tiux.Qmim ergo non eft propter debilitatem re tentiua;,tunc eit proprer debilitatem alteratia;. Et vtrjeque debilitates lequunturomnemcom plexionem.Sed plurimum debilitatis retentiua: eft propter caliditatem d [ tantum: aut propter frigiditatem tan tum in vtrifq; difpofitionibus: d B,& namablutiuaconuertiturad illud,quod eft plus mumdebilitatS 20 fanguineum propter vehementiam confecutio- akeraiiu* vel nis corporis,] deinde ad illud, quod eft turbi- ratrutatiu^ett dum. & eius quidem, quee facta eft a caliditate, ProPter frl8ldl" eft figrium aliud, & fad& a frigiditate ,eft fignft firmetfenSal, u B.vnaltts. x t li.omni. B »malus. it B.ad expul- fionem. ifU.aliqua. aliud,quae ego dicam, & caufa in folutionc ven ^ lotius fit tris chelerica,cft multitudo cholerse, & fortitu- «aiiditatem (olu do expulfiuae, caufa in virulenta eft aduftio VoS" fanguinis & humorum, & liquefacio eorum, ItinvmTquedi & quandoque perducit ad aduftionem corpo fpofitionibus q,-risipfiushepatis,&e [quod ipfum educit] poft demiotmusco» 3° humores diuerfos, & quandoque fit virulenta “^oTdtptus^a propter refudationem apoftematis,autdubella- guineu propter ti.& fa:pe fit refudatio ex hepate,& fit ventris fo- vehemeriam re-lntioperiodica.& caufa in fada, qus eft fimilis troceffioms ex fxci,auteft eruptio dabelkti: Aut oppilationis eB e^reffionem apertio. Aut eo rrofio, Sc vlcera putrida. Aut a- cms 0 duftio fanguinis & alteratio f f [ f t B.«sius. ] in partibus hepatis propter paruitatem penetrationis, cum ealidita te hepatis, & eorum,qua: fequuntur ipfum. Aut Se 4° alteratio eius in venis, quu 111 eft vehementis ca liditatis, & corrumpit ipfum. & non fugit ex eo corpus,quare ingroflatur, & fit ficut fex foetida S B rPUm°foa* vehementis faetoris, & in ipfo eftg[ additio- JSm&rSie ebullitionis,& liquefadionis,& amaritudinis faftionem & co propterMominium cholerae.] & quando cor- leric tatem per rumpitur hac corruptione,expellit ipfum natu* dommauncah-ra fortis,& fignificat corruptionem complexio- i^umofitas nisin membns.h[Eteft proculdubio continens ebulliet & lique debiles,& extenuatos.] Et differt a melancholica ftaio,& choieri per colorem,& fubftantiam, & foetorem: nam Cltas l)lo?l:c1r i° ipfa eft minor illa in nigredinei [ per colorem & caJ lubftantiam.] Sc foetor ipfius vehemens eft, cu h B. Et funt ha-ius fimilis non eft melacholias. Aut frigus in fpif bentes ipfam fans fanguinem,& congelansipfum.Aut debili- ^i^&menua tas hepatis, propter quam perducit ex lauatiua tjl. s ad fanguineam, & ad fieculentam, & non eft iB& fpiflior ea fubito nifi raro. Et plurimum quum fit fubito, in Abitant«, eft a complexione calida adurente.Frigida enim ^ facit ipfum k [ rem non digeftam ] & calida adu 1 ^ u.Et C3Ufa rens conturbat ipfum , ficut fex: fed propter infoetore eit pu es;reftionem ipfius carnis hepatis, eft aduftus trefaftio acci-grofliisit[ ÄX • ceradonem aut ]& caufa in ianguine puro propter muldtu eft virtus fortis no faciens necelfarium, vt remo d!ncm r^tl° neatur fuperfluitas a fanguine,tepore,in quoal- & tlo‘ teretur m [ &]expeilat iplam, &[ quandoque fit B,aeinde. pro- gs f B aqtia» propter folutionemcÖtiniütatis.Inqiut Hipp.il-le cuins hepar repletur aqua,deinde rumpitur il lud ad panniculum ventris, tunc quum repletur venter eius »f [ ] moritur.Et leiasq? plurimum potus vini paffi recentis, facit cadere in folurionem ventris hepaticam.Etquum rcte-tio foiu tionis cöturbat,& eius folutio facit aequi rcre tranquillitatem,eftmortale. Etfciasquod quum longa; aegritudini fenis fuccedit fluxus ve Liber tertius . faraica; dcdiuiitsad albedinem,&' citrinitatcm, quali fit virus viceris. Veram differentia interi _ „ rr-i.-.:_______________________________^ - -1__« SB-(p^am [iolutionem ventrisjqueeftan vlcenbus,6tcor «l rofionem,& dubellet,& inter illam,qumcft a vir *cu ea!i' cfl 5 quoniam cum illa quas eft a vir- tute tu te, reperitur lenitas, & egi cdiuntur cum ea co lores diuerfi extranei,de non funt cum ea figna apoftematum. Et quandoque funt ante ipfam, oppilationes.Etquocunquebnodo fit,non ante- © B. &ipfecft tnso,fefl time>rofum.Et quum] eius fluxus reti cedunt eam febris,«Starefatiio, neque antecedit £xtcniwts,St netur cum nocumento,tunc eius fluxus eft hepa ticus,& eiuseorpus non recipit nutrimentu pro pter exftcc^tioncm viarum. A'fi'h(Q TATI Q^ES, De excrementorum alui differentijs ob iccinorh & eam folutio ventrislauatiua,aut fanguinea,fub-tilis,aut virulenta .Et h [illa,qua; eft caufa apofte 8-81«^ matum,retinet fanguinem,& corrumpit ipfum p0|§^* & non funt ibi dubellet. Signum vero eius ] eft tinenui ^ vt fit illic apoftema,& non fit illic lignum colle- nem,& «mum 2 pter debilitatem hepatis incipiens ex lauatiua,& peruenitad fqculentam, antecedit illud, & raro circunß antium illi pardum affeftus,copiofe agit GaU- 2Q fit fubito.Quod fi fit fubito,cum aiteratione co- Cap-7* nus $ .de loc.aff.& 3*dc fympt'Cauf. & SJe compara- Cap.t.cap .6% flQns mefäcpSY iocat De fignis» Cap. 2. D jTfferentSa quidem inter'iolutionem ventris hepaticam,& eam qute fit ab inteftinis, eft, loris & cafu virtutis i f [ ] - f Mb tuncipfa etiam eft a dcbilitate.Etquum caufa raappcuuuf eft complexio,fignificant ipfam figna eius.Et fe aileta,'Cuiuscaulaeftcaliditas,fimilaturfangui m adufto,& antecedunt eam liquefadio humorum «St membrorum,& fluxus ventris virulentus,& fi tis, & paucitas appetitus, <5c vehementia rubedinis aqua;. Et quandoque funt cum ea febris,& eft eius egeftioftcut cgeftiofebris peftilen quoniam humores mali egredientes, & fanguis ?° tiafin vehementia foetorist&groffitudine,&tin cx inteftinis funt cum rafura dolorofa,& pungi tiua,& paulatim fecundum continuationem,& hepatica fitfinedQlore,5tcftplurima,<5c non eft lemper continua in omni hora, & quandoque diftinguitinter vtraique, permixtio cum egcftio ne,& feparatio ab ea, & po fi politio ab ea. In her paticaenim venit poft egeftionem parum permi fUonis.Differentia vero inter folutionem vetris hepaticam ,& ftomachicä ei\,quoniam hepatice dura colorisrdeinde egredi turi fine cius fanguis niger. Et illa, cuius caufa eft frigiditas, eft fimilis fanguini putrefado in feipfo, non ficut caro li-quefada,dr neque eft multa vehementia foe toris, immo foetor eius minor eft foctorccalidc.Sc eft minoris* [nigredinis] quam calida,Sc mmo K Bfrequetix riscoloris,& quandoque eft fanguis,fabtilis, ni-ger,quafl iit fanguis,1 f [ H B.turbulea- ] aliquo modo m [ feculen egrediturchylofasqualyn quaiam ftomachus tus\couSdatus,Sceftincefluseiuslauatiuusplus m B.nou, a B. ftwercrfi-cuuiiuull-\ flrt M n & fit is i n principio lui parua,& appetitus cibi eft. pl u rimus:deinde in huc tu\ perducit propter fui putredinem,ad febres,& deficit virtutem etiam, & perducit ad hydropifim,& ad vltimum eft 16 gitudo cum extefionedifpofitionis.Etfignifica-tur illud,quod aftbciaturcöplexionah ex humi-ditate,& liccitatc, per difpofitionem eius, quod egreditur,in fubftantia fui,& per fi tim, & in illa, qua; fit aldubellati, quandoque eft pusgroftlim, M qu ne lo irar iB-r. pari tB.p f U iis b ter folutionem vetris chylofa m ll[fanguineam,] qux eft,ex hepate,& illamiquae eft ex mefaraica, eftiquoniam cum illa quae eft ex mefaraica, non e t B.in colore, funt figna debilitatis hepatis cf [ ]in vrina,& in alijs.Sed differentia inter virus fa&um ex vicere aut refudatione apoftema-tis,& fadum ex partibus ahjs, eft quoniam ante primum eft tebris,& hoc aliud incipit fine febre: d B.cit virulen quodlfi febricitat poft illud, tunc eft illud , prop- fit in oppilationibus. Verum figna aldubellati,& maturationis eius,& eruptionis iplius fiunt ficut iam fciuifti dccognouifti ante,quandoque currit in aldubellati ,& apoftemofa in principio fui virus fubtile$deinde quum erumpitur, egreditur fanies, & quandoque currit cumcalan«-guiSj&iilaquidem.qua; fit ab vlcere,autcorro-iione,eft cum dolore in partibus hepatis,& cunv paucitate eius quod egreditur, 6cn[ remanet.] 0 B,kr tus4«em. ter caufam aliam.Et cum d [ virus, quod ] dixi- 60 & antecefllone, & facientium neceftario vlcera, mus efle ex mefaraica,& ex apoftematibus in ip fa eft ft uxus ventris chylofus purus abfque fignis debilitatis in ipfohepatcex apoftemate aut dolo e b permutate, re e [rcfolucntej colorem, & eft febris, qua;ip-f b. refudi Lim comitatur, debilis, & ad vltimum virushe puic,& iangui! paticum cft dccliue ad albedinem,& rubedinem ac fi jpfum fitf [ iordes.aut pus,& fanguisj & mc ne & corrofionem, & illa, in qua eft illud, quod egrediturexeaipfa caro hepatis, eft nigra, grofi fa , & aftbciatur ei debilitas ° [ circa mortem & quandoque moritur. ] Et illam,qua; fitpro-pter repletionem, & a retentionecurfus,aur in mt ' cifione membri, aut dimhiioncexcrcity, aut fi-milibus; fignificat quod eft caufa eius, & fitfiu-- bito bito eu multitudine,Sc abfciffionc veloci & pa roxyfmo.Et in omni,cuius res proteditur influ xu ventris longo,(iuelit tcecu!entus,fiue virule- tus, au t ali us ab hoc, vt cum fluxu e lm Colu* Bionis,& quädoque appetitus fit fortis, & eft na Irione non. tura in fui retentione & b[ refolutionejfecundu k B. forni,& ve ordines.Et limiliter eftdifpoiuio c[fyncopis cius quandoque, & vigiliarum, & elongationis cius vig/iiarum,& alius ] Et minoratur cum ea vrina, Sc fudor, & ikngationis multiplicatur veto fitas,Sc fortis fit inflatio inmi ».auiaiu J „ Et non quidem accidit hydropifis abfque egritu e •Pf0PriU0?a dine hepatis propriara ut propter comunitate/f f f B.eius. [ ]licet quandoque a:grotet hcpar & non accidat hydropifis.Et caufe hydropifis omnino, aut funt proprie hepatic«e,aut funt cuin comu-nitate & caularum propriarum dignioiv&com munior eft debilitas digeftionis hepatica^ & ipfa -eftquafi caufaconiund:a.Caufa; vero antccedc 20 ;tesfuntomnesfaegntLidincshepatis complexio-uales,& inftrumentales,ficu t pamitas»& oppilationes,& apoftemata calida,frigida,& mollia,& dura oppillantia orificium vena:g[afc€ndentis] g B.aihakp. öc durities fiphac coutmentis. h f [ h t B ipfuiu, ] Et complexionales funt inflammantes, & faClUnt hydropifim plus illis Vt[ it B. Alia litera j tiiediante ficcita cum gradatione refolutionis innati caloris, aut extindionis eius fubito.lntelligo autem per relo faciunt illud, lationem huiufmodi illud quod fciunt medici, qd calori innato accidit refolutiopaulatrm aut cxtinctio, fiue fit ex calido, fiue ex frigido:licut potu aqua: frigidas miciunio,Sc poft balneü Sc cxcrcitiäjöccoitiim, &humccfonte fuperfluo, 6c exficcan te poft liquefa&ionem. Et euaeuatio-nes fuper f lux per fudorem, futura hydropis mitiuy&fymptomaificjuis vettt aduertit, multiplex y in fenftlibus affe£ltb.&aftio nib.pluribus:ex iecinorisi& innati caloris imbecillita teproueniens.unde neque alimenta concoquuntur, neq; nutritur corpus :unde & alia omnis generis fymptoma iis cum communitate ad ipfum,aur funt per co-munitate cum corpore toto.ita vt calefiat *<[fan k B. Al?a litera. guis]eius valde, aut infrigidetur valde propter CorPus‘ aliquam caufarum. Aut eft propter frigus ftoma chi,& malitiam cöplexioniseius:& proprie quu fuccedit1 [fluxui ventris fanguinolento.] Aut eft 1 B.diaria propter mefaraicam. Aut propter communitatem fplenis,propter magnitudinem fuam prop-ter apoftematain ipfodura,aut lenia,mf [ m fB.aut. ] calida,autmultitudinem euacuationis me lancholix.& pcrducit fuper fluitas eius,11 [ p illud "xplduur dcv% quod accrefcitde virtute melancholise motiead tute meiancho-debilitatem hepatis]& infrigidatione eius,& ap- hx motae ad^he-plicationem nocumenti eius ad jpfum.-ficut per Par* uemt ad cerebrü, & o[uariatur. ] Et magnitudo ° cs^ c §uc * fplenis perducit ad hydropifim,& ad debilitate hepatis,propter duas caufas una earü eft multitu tafequi f olent hic autbor fu fi us profequitur. Vide do eius,quod extrahit de hepate,& remouet vir y.*. /-•/. . ^ ^ tnpine Rr oi»-<=»trirfn fic ea. 15. Actium lib. l O. De hydrepifi. Cap. 3B.tr 'Sitita, TT YdropiiTs eft xgritudo materialis, cuius cau Ai fa eft materia a [ exuberans ] frigida ingre-diens membraA b [ confequumur]peream aut tutem eius,& altera eft cu debilitate virtutis hepatis fecundum femitam,quaei contrarius eft: Sc quod prohibet ipfum generare fanguine bonum. Et qu adoque eft per com m u n i ta tem renü & propter frigiditatem renum,aut propter cali-ditatem eorum proprie,aut propter oppilatione in eis,&duritiem, quare non attrahunt aquo-iitatem, quamuis P [ renes ] xgritudinem nonp u,hepar. habeant habeant. Equändoquefit propter inteftina, & mortis in tribusdiebuS.fe quandoque alteratiit' aegritudines eorum,& proprie1! [orbijpropterea anhelitus3[propter compreflionem officialem,] q B.ieiuni% ^ ej pr0pinquum, & propter veficam, & & haec eft magis falua, & quandoque accidunt J.Pj,Ahütn matricem,aut pulmonem, aut diaphragma, & eis prope mortem vlcera oris,& gitigiuarum,^: •< non eft omne,quod accidit propter communita pter malitiam vaporum,& in fine eius accidunt fääi()ne.nUli:' tem renum,propter cdplexionem eorum, imo vlcera in corpore,proptermaiitiam complexio- A^litcn.?ro. quandoque, eft propter oppilationes eorum, & nis fanguinis, & dicitur quod quando defeen- apoftemata ipfcrunuquare non attrahunt. Et fi dit ex hydropico quod eft ficu 11 [caro,] pronun tli • n militer eft difpofttio in eis,que accidunt propter ciat mortem eius, & 11 alicui accidit hydropifis b communitatem inteftinorum. Non enim om- 10 habenti melancholiam,relbluitur melancholia, nia funt propter alterationem difpofitionis inte propterea quia hydropifis hu medat eam. caibo-ftinorum in quaIitatibustantum,imoquando- Etfciasq? fluxus ventris in hydropifi, morta-que funt propter dolores in teftinorum expun- lis eft,& oportet qde, vt habes hydropifim fciat dura,& rafura,& colica vehementis doloris, Sc illud,quod de iploprimum inflatur,f an fitc [fe- cB peäw. aliis,quare debilitatur hepar propter illa.Et finii mur] aut pedes,aut dorfum,& partes renum,& liter,illud quod fit propter communitatem ma- alchatin,&exinteftinis,& oportet vtfit natura tricis,non eft in qualitate eius tantum, imo prop in lenitate,& ficcitate cognita.Natura enim fic- ter dolores eius. &: retentionem menftruorum ca melior eft,quä quum lpfa eft lenis: & proprie in ea,& quandoque fit propter communitatem in incipiente ex alchatin,& renibus, & cum inci fphimfteris propter retentionem fanguinis hx- 20 piente quidem ex alchatin multiplicatur lenitas morrhoidarum:fimiliterin membrisalijs prsedi naturas,propter reuerfionem humiditatum cibi öis,& plurimum quidem communicant mein- ex eo ad inteftina,& ficcitas in incipiente ex ante bra fxciscum concauitate:& membra prouoca riori ett plus,& oportet,vt cognofcas difpofitio- i R ^ tionis,6c anhelitus cum gibbofitate. Verum plu nem locorum ficut a [umbihci,& ventris, & fe- biUci, rimas communicationes perducentes ad hydro- moris erianfjan fit tabefa6la,aut ca rn o fa. Gamo nis. x B.inteftlnoic pifim funt communicationes cum renibus Sc * ia enim fignificat fortitudinem, & tolerantiam iuno. [orbo,] & fplene,&mefaraica,& ftomacho.Qui folutionis ventris,& cöfidera etiam ane [femur]e B °reUm' dam autem dixerunt, quod quandoque accidit communicet in inflatione,aut no communicet, hydropifis propter apoftemata accidentia in lo- & quando communcat ■ f[ }] timetur re f tB-ofa®- f B. ihferiorib* cis vacuis,proprie* [inguineis] propter malitiam 3° fudatio & refudatio s (quidem putrefacit, & fi- § Aba iittra. frigi complexionis eorum kedentem hepar, & nocen quefacit]&facit caderem vlcera maligna, diffi- ciemagrfii tem ei aut fanguinem melancholicum, quimul cilia ad fanandum. pati totiescoarfiatur in eis; & generat oppilatio nes in eis,que vicina fun t illis,perucniendo ad ea, tB diarrharam. &*[egeftionenilanguinoJcntani7& eft primum *4 T jt T1 0 £, AUalitera illo- perducensaa hydropifim poft tolerantiam do-“ loris confirmati mpartib. illorum, qui forfitan m,. U orum* nQn ^foliiitur per medicamen,enacuatione, Vbi iecur vehementer perfrixerit, bydrops contrahi ÖC hic eft fermo non bonus. Etdetenor quidem turi» qmmnnunquam fpiritus,copia cum bumidimo- hydropifis eft illa,quae eft cum xgntudine acuta 4° mmtmntraperiiotifü ® intc.ftmacolligttur,<&' fitrym & funt homines quidam,quibus videtur, ep hy- pamas, quam etiam hydrop m ficcam Hipp.nuncupat APhor,ir« pofarca eft deterior alijs quoniam corruptio in q.aph..Aliquando contra,bimorumabun-:dtia cummo ipfam comunicat hepaii & omnibus venis cor? dicofpimu in jjfdcm regionibus a penion&um.f.& poris,& carni ita vt deftruatur plurimum dige- inteftma colligitur,fermtwque vtUti in vtre, &afci. fiionis tertix,5c ex eis funt,quibus videtur quod tes appdlatur.iqommquam in totu corpom mok fri- ipfa fit leuior alijs ita,vt fit leuior ty mpanite. Ve gidior pituitoftorq; fanguis contanetm,partim a iecore rum dignius eit, vt fit afchtes malignior illis ont dejcendens,-partim ex tota carne corporis v eluti in a- _ nib-deinde." t [ ] hvpofarcha fit ali- quam refoluta emanans, &bydrops leucophlmatias, qua,qua?eft leuior omnibus:3c fit ex ea alia,quae bypofarcidtos,vel anafarca vocatur ita vt tres hydro- eft valde mala, & illud fecundum confideratio- 5° pis in vnmerfumfintfpecies,qmd & ex Gdeno legere nem cantarum facientium cadere in ipfam.Et eft tum $deloc.ajfec.tum ^.Comm.in Ub.Uipp.de humo in manifefta quidem difpofitione, & 1 plurimo. nhus,ttm 4Je rat.wM.inac. & ahbi.itemqueexTral quod quidem experimentum facit efle neceflal liano ii.9. & Vaulo lib. $.Citerum aduerfus horum (en xex. m. X fB.Alialite- tium,oportetvtfintxf [ ] fpecies tentiamHipp.q.dem.viä.inac.duastaiumhydropis r) plurimae. hypofaiGE leniores,^ no oportet neceflario,vty fpecies eft} an,hypofacid eft in illis reli- tpus vero i .de diutum.morb.leucophlegmatiam ab anacap*' ~ he ar quis. Et homo de quo vehementius timetur, farca diHinguit.qmnta.ft ex alba pituita craßa,& fri- debiie in quum aduenif ei hydropifis, eft ille,cuius com- gida esi afft£tus,leucophlegmat8i nonplures aut paucior es^nobis cum ifs in eademfenten- ad fpatium ventris, & ad concauitätem Ventris, « en'\ um-£teru™hls omißis,queritur quifna in qua funt inteftina. Et plurimum ftationis affe usp * er naturam fit hydrops.uiutbor nofter eius non eft,nifi inter zirbum 6; inter fiphac in Cap.4. 2rifu l™ cffe alt materialem.& llOll rCci- curari eam ajferat,putamus nos no eße id ab jLuerrhoe pit eam corpus,& non tolerant eam viae, tue ne abfolme prolatum,fed quoniam non minus a calore,qua ceifario eft vnus modorum cafuum hydropifis «frigpfeprocreari banc Micrrhoesputat, proptereaq; afclitis,& propter hoc quandoque accidit hydro laborare ait medicos,vt caufam eius interno fiat,an fit pifis propter debilitatem,# aegritudine in m [ he m B.Alialitera. videlicet a frigida,an a calida caufa, idcirco ob caufam pate] folum.Caufa au te, quas eft in feparato, eft,ienlbus* comitu difficilem,curatu hac difficilior eft,quam velby vt fit aquofitas plurima valde,vitra quam virtus pofarca,vel afeites. Fortaffe vere,quum flatus nun nifi ,Q leparare poflit,aut fit nö bene digefta.Et aquofi calidis curentur,quia ty mpanitem ex calore etiamnum tas quidem iit plurima valde, propter potum a- aioni arbitratur, propterea indicationum curatricum qux frigida? plurimae,# n [ fimiliter] propter ve n B.hoc. gratia,qua contraria funt(flatus enim calido remedio, hementiam fitis dominatis propter complexio- caufa vero tympanitis eo in cafu,frigidaexigit)difficiho nem in hepate.facientem iitim:aut propter cau rem curatu hanc Auer.cxifiimauit. ^m aliam facietem fitim:aut propter oppilatio nem,cum qua non attrahitur ad hepar aliquid, De cäufis propriis afclitis. Cap. ?. de quo fit curädum, quare ailidua fit fitis fu per multitudinem,potus:autquoniam aqua nö co- CAufa coniunaa in ipfa eft, quöd fupeflui- fcrt fiti,aut quia calida eft,non frigide aut quia tas aquofanon egreditur ex parte liii exi- , in ipfa eft qualitas facies fitim ex falfedine, aut tus auare reuertitur neceftario,& fluit ad alium bauracitate,aut alijs. Pars autem alia eft,quonia, locum quam ad illum,in quo comprehendi ,& °[ propterea quod]non aequatur anpoiitio dt- 0 B.quum. conftrin^i folct neceftario. Aut fecundum fe- ^eftioniscibihumidi, recipiunt corpus P [ &]-p B.auc. mitam refudationis, aut feparatione a [vento- hepar partem cibi humidi, & redit pais eius, & ei wt,orUm fitatis auam refoluit coardatio, aut ] propter implet uias, & quandoque perducit ad cauiam multitudinem materiei Aut propter vehemen- hydropifis afcihtis^di^/idomniaturaquo tiam expulfionis,quam expellit natura ncceffi- fitas; aut tympanitis, fi dominatui ven o itas, tat^vincentc in vijs, quas habent fuperfluitates & illud m digcftione fecunda. Caufa autem. quar eft in vijs,eft vt fint illic apoftemata,<5eoppi lationes prohibentia aquof/tatem ab q [inceptio q B» jncefl&one, penetratione in parte fiua.-imo prohi- bet,&conuertiteam ad partem aliam,quam ad viamfuam.Etquandoexpellitnaturaex hydro pico aquofitarem hydropifispcr feipfam,fignifi v n arrfnrarur euafione-Et in pluribus horis quum r [catar u ’ rhöpatiturjhydropicus, redit inflatio in fpatio trium dierum-Et fecundum plurimum fit illud exvetofitate.Inquit Hipp.abilio q habet phieg- io maplurimfidnter diaphragma, Sc ffomachü fades ei dolore: tue quü ipfum vadit in venis vfq-, ad veficä,refoIuifur £gritudo.InquitGal.melius eft vt pcipiteturphlegma ad t [femur]nö ad pattem veficaj.Quomodo.n.refudabitad eam,quü iit phlegma,& nö fit aquofitasfubtilisS& dico e-gonö elongatur quin refoluatur, öc fubtilietur. Et non elongatur quin fitexpulfio eius fecundü ele&ionem natura? ad partem aliquapp necefli. natura dejünarit.Sequitur enim hie affeßus no rette ft habentis Sed er raus natura vim,delezamrque ha emo do in haue,modo in illam fedem pro natura impetu, pro partis huius vel illius imbecillitate, qttte alioquin aqua lis in omnibus nö efi.Quarentque id miru fuit quod in diffeäo cadaue'c, cuifupprefld tot dies urina fuerat,in uentus ferofus ille humor m hac fede non fuerit,quu non uno, & eodem modo,aut idem in omnibus natura agat. Dc caufis proprijs hypofarchee. Cap. 6. f B.pcäinem. CAufa antecedens in ea efi: corruptio in dige-ftione tertia,decliui ad cruditate, &aquofi feuprohibenta,* ratem fua,aut fitin partes alias propter caufamc 20 mitur]aut phlegmaticitas(i f [ tatem,& phlegmaticitatem, & fanguinem non adhseret corpori adhaerentia naturali, propter filia [frigiditatem&indigeftionem. ] quandoque efi antecedens in hocb[digeftio fecunda.a aut digeftio prima] aut corruptio eius quoc [fu [agentem,]ficut expellitur pus,quod eft in pedo re,adcocaua&ad veficam. Haec autem penetratio nö cft mirabilior penetratione puris in of fibus pedoris, & illud,quod quidam dixerüt, q> forfitan intellexit per phlegma, aquofitatem, et efi longinquum,& non eft neceflarium.& quan doque accidit vt infletur venter ficut in hydro-pifi,in eo,qui habet vlcera inteftinorum deinde perforentur,& non moueatur vfquequomoria dae. Alia ]Et quum debilitantur digeftiua, & retenti corruptiodij, ua,& feparatiua in hepate ipfb.et f ihoms l£c51: aut corrupte ge itionis pnt: c B. comedi® ]aut per commun i- d t B‘eius-tatem,quamuis non fint apoftemata aut oppila tiones prohibentia penetrationem cmi,&f[ficut membm, t multitudo frigiditatis]venarü corporis,& xgri- bihtaturdigci _ . tudinesgf[ ]acciden tes & oppilationes exi- .uarm??r u t B. iilud eft tur,6cuf [ ]egeftio 30 flentes in h[eo]excomeftionevifcoforum& Iu- jV”01 yr quoniam, eftunditurad ventrem eius,& magnificatur ifte: *5 ^------n------—- p - fed hoc,fccudum me,quamuis dicatur, eftficut longinquum. Mors enim magis antecedit, quam ili ud,& proprie quum efi eruptio cx fupe mxibm. Et plun- ti,& fimilium,& quandoque eft propter flatio- inQduseftp nem in frigore aerisfrigidi, in quo iam fortem pter fagdnx efficit impreflionem.& quandoque accidit cau £ /a caliditatis liquefacientis corpus, & humores; propctc}ku-quum ergo accidit oppilatio, nö poteflcum eo tatem penetra re humor virulcntusjiqucfadus in par- gB.eis. ----------------- - - ^ ' h B.eis, */f is[or^no^Es, jf[citis coniuntta cau f am ejje alt,aquoß humoris re tentionm:quod& Gal.& Taulus citatis locis. Quia vero.vt diximus,fer oft huius humoris fedes in hoc hy-dropis genere locus efi inter peritontzu & in te flina, docet autbor nofler quonam modo recipi is in eum locum pofflt,quetu vide.Harent tamen aliqui ex recetioribus atque id maxime fieri putant^exefo,aperto, rupto, fißo vevafe aliquo,in quo humores contineri f olent, temere que balhdnari eos arbitrantur,qui per anguflos cacof- tes renum,quaredifpartiturin corpore Sc pluri mü huius fit fubito.Sc fluxus quidem vetris qua . 0 doquechva\de iuuatiuus in hypofarcha. & na-tUi:a quandoque ftudet vt expellat fuperfluitate aquoCaminvi)snatuYa\\bus,Scn6 naturalibus, ^ Sed quandoquei f fit pigta"] ab illa expuifione. K B.anteci AutfortalfeK [vincit] penetratio eius non natu ralisin modis pradiäis dominium expulfionis naturalis fuper eam.& fortafie non recipiunt ea meatus. Et fortafie expuifiua expellit eam ad par tem hepatis,quoniam eius aquofitas eft ex genere eius,quod expellitur ad hepar.Qufi ergo non recipit eam hepar,& qus fequuntur ipfum, pro quepOros ferofmn humorem transferri in capacitatem $ 0 pter debilitatem,aut propter multitudinem ma ab dominis putant.quu alioqui hac ratione afcites, om nes #qub inuadcret,& diflribuedis humoribus videretur natura inutiliter uias, duttufque tam multos defii-naffe.udIde,quod ijs,qms ipft ex vrina dies vigintifup prefja extinflos norunt,aquae nihil deprehenfum efi,per catos dios duCtus in abdominisfpatium re fluxif]e,quoniam integra,nec pertufa his erant [anguinis ferique co ceptacula. C acerum,quodferofus humor per angufios il tenei,aut quoniam corpus no recipit propter op pilationes autalia hafitatiter duasexpulfiones. InquitHippoccuiushepar repletur aqua,dein-1B vetlK, de erumpit aqua illa ad panniculumi [ ihtrinfe-cum,]impletur venter eius:& moritur. Inquit Gale.intellexit per illud veficas plurimas,qua ac cidunt fuper manifeffam partem hepatis,& con gregant aquam,quum erumpuntur & funtmul las abdominis meatus penetrare non tato ncgociopoffit , te colligitur aqua in fpatio hepatis,& parum pe-teftäri Hipp.potcft,qui 7. aph.de repofit a inter feptum 0 nrnnt-^r 71'rhi tranfuerfum & ventriculum pituita meminit.teflantur alf omnes,quibus conuenit,humores pleuritim concita-tes,per dunfflma illius membranee coflas [accingetispo ros adigi,quare mirandum no erit,vt idem in afeite vfa venire & *duicennas & c ater i;affirment. 'hfon tamen cur idcirco afeite corripi omnes oporteat, videmus, ne-que quod inutiliter uias multas difiribuedi humoribus netratinzirbum,nifi propter corrofionemzirbi exfilla partc.&dixit.hcec aqua eft ficut aqua hy* m f b.f-dropici.m ] qui non doque f moritur; imo egreditur aqua eius, Sc viuifica- turn [aut incidendo aut medicando.] & fimi- auc n>... liter non elongatur in hoc quino[ rarum fit, ne. aut elongatur quod reuiuifeat; j Sccgo cxiOi-moquod moritur, quoniam hac aqua cft dcte- rror in fubffcmtia fua,quarc corrumpitur in fpa tio,&inteificit vapore iuo:quonia hepatis eius tunica con tinens ipfum.-iam corrupta eft. ^ T jt T I o 5*. Aph' 4- . 7öj viriditatem,& nigrediriem.Et in omnibus accidit inflatio pedum propter debilitatem calidita-tis innata;,& propter humiditatem fanguinis.dt eius vaporem, & inflatio amborum oculorum, & inflatio extremitatum aliarum.Et omnes illa; non euacuanturex fiticlamofa &conftri&ione anhelitus,& plurimum earum eft,cum paucita-. te appetitus cibi propter vehecnetiam appetitus , Et fluxus quidem ventris quandoque efl valde iuuati aquavnifi accidat quaecunque illarum fit, a frigi uus in bypofarca &c.Ex Hipp.defumpiii hoc efl j.aph. 10 ditate hepatis,& proprie a potu aqua; frigidee in quum aic.Ei qui Leucophlegmatia detinetur,ft fortis ve- nÖ fua hora.Etjin omnibus illis,& ,ppne in afeiti tns fluxus fuperueneritya morbo liberatur .Limitat ta- - - - - ' " menfententiam hanc Hippocrates 2.lib.de morbis,qim de pituita alba verba faciat.,itque id euenire aßerit, fi Aphor.f j. venter turbatus fuerit in morbi initio.Miud feribie ad notaium, ijs verbis, Inquit Hippoc. cuius hepar, &c, otphorifmum Hipp. citat exlib. 7. Quibus hepar aqua plenum in omentum eruperitis venm aqua repletur, & moriuntur.Quam fcntentiamperpendZs Galen.dubi tat perpetuo ne vera fit.author tamennofter Hippocra 20 tiplanbfubfer ibit* Ds caufis tympanitis. Cap, PLurimum caufarü tympanitis eft corruptio digeftionis prima: propter virtutem,aut pro pter materiam.Ipfa enim,quum non valde dige ritur quum iam in eäegerit caliditas debilis ope rationem aliquam,non fortem, abhorret ea cor B,expedit Ip- pus,&* [fugit abea,]& primum ad quod conuer fam. titur, efl: vapor, & ventofitas,<5c quandoque funt ifta; materiae contenta; in partibus ftomachi, & bB.^ueeffi- inteftinorumb[recipientes refolutionem debile, weUolorl que refolutio fit] in ventofitate& propriequü continuum quo flomachus eft frigidus,& humidus,c [ quoniam maiidim na- non digeritjad digeftionem hepatis/[deinde fit mahs no fortis jn liepare caliditas aliqua pparata vt digerat ali-jhdoncmdeW SU1C* nodum praeparatum ad fu am digeftione:] epermuue eas. Et quandoque eft illud proptercaliditatemvehe iiiaiitera.qnq* mentem extraneam in ftomacho,& hepate,mci «fficiunt püttio piendo ad cibos huvwidos,Sc humiditates corpo "m continuam ^antequam dominetut Cupev eos digcftio,que an , n6 dominas prouenit a caUditate innata,& efficit in eis ope-acicns in eis te rationem non naturalem.& refoluit eos in ven-[ofutionetn de- tofitatem antedigeftionem.Eft ergo caufa tym-kiß Alia litera Pan,tis debilitas digeftionis prinis,& debilitas ca *uare non pi- loris:aut propter vehementiam caliditatisdomi parat. Alia lite- nantis,qu$ nö dimittit tempore digeftionis, aut 0. _ propter cibos.Et quandoque accidit in febribus —- pCftilentialibus,&inpluribusfinibus xgritudi- ihmatecSidi num acutarum inflatio ventris, quafi tympani-tasjcjuoe vuk di tes,ex quo auditur fon itus tympani, fi pcrcutia-jerere rem non tur manu>& eft fignum malum valde. prsparatam vel nö dupofitä äd f : , . X . , Alia litera pra:-parata digerere rem non diipofi um adhuc ad di fuam. deinde hypofarca,minoratur vrina,& in plurib. difpofitionibus rubet, propter paucitate fuam» quare aggregatur in ea tin&ura,qu£fparfa eft in , a[hepate]& etiam pg paucitate feparationis fan a ®>Plurlm2,, guinis & cholerae rubeze ab urina.Nö ergo opor tet,vt judicetur pg tindura aqus,& rubedinem etiam,caliditas hydropifis,& accidunt eis plurimum febres tepida:,& multoties accidfiteisbo-thor,qua2 eruptee emittunt a fe aquam citrinam, b ^aiarrh^ea» & multiplicatur b[egeftiofanguinoleta]in hypo farca,& tympanite.Et quum eft initium hydro pifis ex apoftematein hcpate,aftrin^itur natura, & apoftemantur pedes,& eft tu ilis fine fputo, & accidunt apoftemata in latere dextro,8c fmiftro quiE occultantur,deinde apparent,5c plurimum illius fit in afcliti.Et fi incipiat in ambobus illis, &alchatin,incipifapoftemaex pedibus: deinde accidit cfiuxus ventris fanguinolentus lögus, q] 3 0 nÖ refoluitur,& neque egreditur cum eo aqua faXrduea ion & hydropifis cuiuscaufaeft calida, eftcüfignis gacum quare-caliditatis,& exiflamatione& fiti,& citrinitate ioiuituiytuteua coloris,& amaritudine oris: & vehementia ficci «uaturaqua. tatis in corpore,Sc cafu appetitus cibi: vomitu ci trino, & viridi, & fortis fit aduftio vrina: in fine eius propter vehem etiam cholera; Sc li eft exgc nere eius,in quo multiplicatur Hquefadio,vt fubtile ftudiü fit in foluedo eos,& fepares “"'eft in eis illud,quod in potu fumunt,x5c quoties ima ginaris,quod materia aggregetur,110 pmittas ip De fignis hypoftrc#a Cap, 1 o. lam figi,led itera euacuatione,& cu m hoc opor tet vt tu confideres ftomachoseorum, ne la;dan l’Vum ipfa eft,apparet cum ea inflatio in'co r tur a folutiuis,6c ponas eorum folutiua aroma- poretotojficut acciditcorporimortui. Et tica ficut xyloaloescrudum,& fimilia.Si autem impmguätur membra in ipfa. Sc proprie facies 20 virtus fuerit fortis,non multiplices cogitatione eft decliuis ad pinguedinem, no ad arefa£Uone. in hoc.fcd bffaeperueniendo ad finem ] fufficie b B.Ahfei, & quum premunt digiti in omni loco corporis tem,6c ad fummum oportet, vt fit regime pro-euacua a B.fic compref eius,3 [comprimitur. ] Sc no eft in ventre eius de bibens generationem fuperfluitatis, & illud quitaLenu fio profunda. inflatione,& fi fuerit necellaria propter repletione fan- quae. quuntur eamc [fluxus ventris fanguinolentus,] guinis,aude fuper eam cumc [mcnfura,& parti^ cB*dwria« Sdenitas naturae tendensad albedinem&quan rein dieb. tribus aut quattuor, Sc quum pUiseft tunoKr doque puHuseius eft undofus latus, lenis Sc iam necellaria phlebotomia,eft quando caula eft ex di£tum eft, qjquädo eft in facie hominis, aut ma retetione fanguinis hsemorrhoidarum, aut men • , nu eius fihiitra, mollities, Sc accidit ei in princi- ftniorum>& melius^juide eft, vt euacuatio fiat j?io huius accidentis,pruritus in nafo.moritur ia in primis cum eis,quae mudificant fanguinem,fi fecundo dic&utmtcrtiOo cut hiera,& fimilibus,deinde fi nondum fufficit extra heianguinem paucum.Et in plurib. difpcft tionibus?qnashabet,neccffe eft vt euacues cum • De fignis tympanitls. Cap. u. eis,qux educunt humores folutioneventris, aperiuntoppilationesydeinde cum eis,quzpro-uccwtitjöc aperiunt oppilationes, Sc dyfteria fub a B.vmbilicus. TJ1 Gtediturin eaa (fumen"] plurimo exitu, Sr tiHantia,&re(biuetiahumiditate,/oIutioncedu neque eft illic de grau itate i\'ud, quod eft‘m ectia eas,eöfetüt in ea valde. Quu ergo euacuaa afclitr.fed quandoque eft in ipfa de tenfione, q3 tur,tue illud,quo melius curantur 3 eft exercitia non eft in aiclithimo quadoque eft,qua fi fit cor teperatu,6c minovatvo potusaqSc baVncatio cu da tenfa.Et non eft in ipfa pinguedo mebrorum a^sde baurach5clu\p\\utis,&:a\ummofis:.\[q3 a B.Aliii!» ficut eft in hypofarchai-imo .incipiunt membra fi defunt,tuc fiat cu aqua maris alnea autem & $ fe Et eius pullus eft logior pulfu aliorum . rupo acetofo,& in fine eius cum elleboro. & vt *• hydropicorum,& no eft debilis,quum 110 keda- 5 permutentur ad exficcationcm,quantum poftt uita tur Virtus cum ^alitate fua:b[& no minoretur bile eft,& ad apertioneJ& vtantur in emplaftris te tepSsaonS?9 ättradione] afclitis, Sc eft fecundum plu rimum ipforum,& potibus eorum medicinis exficcati- Alia Utera.aut velox,& ftequens,decliuis ad duritiem,&tcnfio uisapentiuis, fubtiliatiuis, aromaticis 5 ficut grauitate debili ne m A no eft inflatio pedum ficut eft: in alijs. fpica;& cafia,& cinnamomo,& medicinis e[ lu- e ß wntcflux cit m bri cantibus] ficut abfinthio,& keifim,&eupa« bus. acU1, . rorio, & femine vrticre ,&.camepityos, Scari-f ^ ^ X O T T 1 0 E S, ftol.ro.&fuccocucu.afinini, &folijs mezereon Sc f[gcnfit] &alkekcngi cum proprietate fua, & ponatur in emplaftris ipforum fulphur, * Sc ddim/: ' cap» ia» pro hoc & f 'eluentibus, loca funt in fupe fuccus cucu.afinini, & radix mezereon, Sc folia odorii * Tcxc.z-& 3» rioribusannotata.Fidepr&fertim Attium Lib.io.Bipp. eius, & nitrum,Sc cinislilij, &fpuma niaris, Sc ^PJ cap.itf. & Gd.z.pvognofl.Fidt& Metmm i.de diu.morb. ifta & fimilia horum , conueniunt fricationi^bE: ; eorum in balneo, Sc conferunt eisg [ tymbva,Sc fca ^ De cura euchexU* Cap. 12. alcandaricon , & vinum odoriferam paucum, Öc fyrupus de lilio. ] Sc ex eis,qu^ con ferunt cis tfJeriac%s. ^ Onfidera^an fint in corporibus eorum Jiu- ualde, funt fyrupus de abfinthioin iciunio,: f mores diuerfi^cholerici,&; educantur folur F , . i t J nu Fert 14.1 Traft. 4. 78$ »S«! [&difca?t cibum de tertioin tcrfm. autdc quarto in <]iiar KalKlengimatu **KeKengi,ec ^ipermaton. ] Et quandoque fu tum,au t de quinto in quintum ipie enim niuat ri. niunt in potu delaftiftibusfiac camclaru,& vri cos yalde.& fternutatio cü medicinis., & in ftif- nx earum,&: proprie in corporibus folidis, for- flationes,& alia conferunt eis d [ex iliis,qua: de d b AKa Utera. vtj -«• . - ProPpe 9uando antiquatur cachexia, ponut aquofitatem ,& extrahunt ] eam ad vias per hae^atm Lfortaac fit ] tlYd ropifis Et quandoque fu- euapuatiuasf Mebotoniiam vero oportet vvtde nruntur m potu,vnc.b.de vrina camelarum cu ,uitetomnishydiopißm habens , quantum po* ’ V lerapmo,cuius plurimum fit vfque ad aur. s. Et teft,nifi illi,qui patiunt ur lv/dropi fimex reten< fimuitcr de vrinis caprarum, & quandoque re- fionefanguinis: phlebotomia enim prohibet aius eit,vt commifceantur cum cissmirobalani 10 membris eorum nutrimentum,.qu u ni ipfa ftnt citnoi, Ii mater ice fuerint fuhtiies choleric^, & pauci nutrimenti, & cum hoc infrigidat hepar . conrerunt eis ex vaporationibus, & vaporatio ipfomm.Phlebotomia igitureft nociuain qua fiaiignet&Caf iL°^ac^<3c hepatis cum \ [ gafia Sc cafia, ] & fi- pluribus difpofitionibus, & fi fuerit illic apolk- »B.almefufaD, f]1)Ll0U$>^ikrum facemplaftrumexeis,cumro ma,c[pemeutattiradipfamj in principio rei «c B. occu|>et?ir * [lilio ] öc fimilibus, & aflidue fricare ventre cu Quumque hydropicus conqueritur de latere fiineo* eis,qua; lunt (icut baurada,& fuiphur cum oleis niftro multarum arteriarum, tunc non eft cius calidis notis,& confert eisex emplaftrisempla- querimonia propter tenfionemsqua; fit in ipfo, ftrum de tortelliscum cydoniis, & fi inobediat, nam ambo latera communicant in hoc,imo il- liniatur ex ftercore vaccino,& ftercore caprino. lud eftpr opter fanguinem. Phlebotometur er- Cibusautem habentium cachexiam, fitex eis, 20 go in primis,deinde curetur cura hydropifis.Et in quibus eft fuauitas,& confortatio naturae, fi- ii fuerit apoftema durum,tunc non fperetur in cut alduragi,& alcubugi,& fintiura eorum azi fanationehydropifisafclitis,quae fequitur ipsfi, beragi odorificata valde cum eis,quae funt ficut nam & fi aqua euacuetur qualiDeteuacuatio- gariophylli,6c cinnamomum,& zingiber,&ma ne,redit tamen & replet. & fciasquod euacua- ltix etiam,& fimiliter almofufat,& ex fruftibus tio cum medicinis,laudabilior efi:, quam, quae granata dulcia,& de cydoniis parum nö nocet, fi t feftione,& refudatione, & fit f [ difficile iuc- f b difficilis cS öl oportet vt mifcean tur etiam cü cibisea,quae currereeis. ] & oportet vt fiat euacuatio hora, foiidatio cara, funtficutfynapis,& porrum,& allia:& qua; cur qua non eft febris,g [ quamuisenim ] regimen runt curfu eorü abfq> multiplicatione plurima, exficcet hydropifim,tamen apoftema ipfam re- c 30 dire facit. & oportet vt in ipfa minorentur tro-chifciftyptici,quamuisfintconfortatiui, ficut trochifcus de almirberis,&proprie quum co ftrifta efi nacura. & oportet vt fiat exficcatio in hydropififrigidacuomni calido fabtiliatiuo , I« cachexia dubitatur cnfccanda fit vena.? rofefio appritmo.ln hydcopifi autem calida fecundum quum m hac innatus calor imbecillus fit, abftinendum modum alium,de quo fingulanter fermonem Op.47- pro fus videtur.Tatdus tamelu3.auxiliu eße ait, hifi faciam.&fcias quod oleü-dc phyfticis, & amyg quid impediatyin [anguinis dctra£lione}qu& particula- dalinum iuuatma funt in omnibus fpeciebus tim ac per vices ad tertiii quartüve diem producatur. hydropifis. Medicinas autem fingulares conue- * 40 ruentes huic fpecieihydropifis,& quum eft fri- gida,funt ficut decoftio andachocx vehementis decoftionis de qua bibantur omni die vnc. De cura afchtis* Cap. 13. ii. Aut decoquatur fquiltelib. i. in iiij. Kift vini in vafe mundo, donecconfumatur tertia vini, debibatur omni dieex eo quantitas cochleari; CAnoncommunisin curiscorum eftexfic- magnirdeindeaddaturfuperillud,donecperue catio,&extraftiofuperfluitatum,&finon niaturachfuinquecochlearia : deinde minua- / cLimalio,faltemcumftationeinfole,vbinöeft tur donec redeat ad vnum. Et iterum detur in ventofitas,& calefiendo ad ignem accenfum ex potu omni die de fucco calamenti, vnc. i.& di-- lignisexficcatis.Etcomederecummenfura. Et 50 xerunt quidam,quod oportet vt fumantur can dimittereaquam.Etaperireporos.Etprouoca- tharides,& auferantur capita & alas earum, de- . p tio frequens.Etfolutioneventris educere aquo inderefoluantur corporain aqua mellis, &in- ’ * fitatem a [fubtilem] cum facilitate, &frequen- grediaturjegerbalneum,&:fiimatilludinpotti ter.Etexpeftatiofuperfitim,®imenipfius, auteomedateumcopane, &hocapudmeeft AHa litera«. & prohibitio a \ifione aquas, nedum a potu ip- error maximus. & plus quod h [ expertu eft de- hB*aude»nusila 5-----B'. iiu^quantum poffibileeft. & fi non eft excufa- bere fumi] ex eis in potu,eft Kerates. i in potu re‘ tio,quin ipfa potetur,bibaturpoft cibum h [ ali- aquarum exprefiarum notarum.& dicitur ,qd quatulofpatio,] &permifta cum vino,aut aliis. quando mundificatur corpus i [potando] orn i B. &potatur. & minoratio cibi, &fubtiliatio eius valde, eft n i die ex theriacax [quantitatem] ciceris cum K B' nieliorcura.&exercitium.quoddiximusin ca- decoftione calamenti.xxi.die,eft contentus co- pitulo hypofarca;.& conleruafio virtutis,& cbn meftione vna leui,quod confert. & cxiftimaue- fortatioipfiuscumbeneredolentibus,aromati runtquidam quod fumerein potu ftercusca- cis,& olfaftionibus fuauibus, & odoribus cibo- prinum cum meile,iuuametum eft eis. Aut vri- cB. fau'mribin. rum confortantium,& confortatio ipforum cü nam ouium,aut vrinä afinorü cü fpica, & mel- * vinoaromatico.&noneftmultitudopotusc[vi le.Autaiift.rot.pondus.3.iii.invino.&iamlau ni ] in ea laudabilis.dc ex eis, quie conferunt eis, dauerunt eis quida omni die,aut omnibus duo eft vomitus^& proprie ante cibum, & etiam poft bus diebus fumere quantitate faba; ex alumine AVIC. Ddd humido 11 b. diffoluto humido ff [ 1aqua.Ex medicinis Alia luera ane- £uuatiuis funtm [ alkekengi,& diacurcuma pro Sb pnc.Htfpcseftadomnemhydropifimindiacur Lt , '&diaiacea cuma,& confedionealburbatusproprie, &ele-propne in afeii- ftuarium afus ] & medicinas de fquilla, Sc fyrti-te & in omnjfiy Q iqUilütico,& theriaca.Et fcias quod theriaca cu°cuma & con & diacurcuma,& alkekengfconferunt vaide in fcdio ab vrba- fine hydropifis frigidas.Et ex medicinis mirabi-tusj & eleäua- jjs JUuamenti,funt tröchifci defabram öc n deiThocxkiU i'uch-]Aliud,Recipefabram,myrobal.citrino-Aüaiitera. aiKa rum partesfa;qualcs, & dofiseiusgradatim fit ex Kalengi & diaia danich.j.& s.ad quantitatem drach.j. bibatur in cei proprie &m omnibus.iiij.diebus femel.Et in eo, quod eft in-omnemtydro- tCL' eos,bibantur tröchifci almirberis.Et quädo-diacur- que componuntur medicamina ex reubarbaro cuma,& confe- & cofto,& baccislauri,& f?nugr^co,üe lupinis, aio aburbatus, ^ enuia & gentiana,& gunia amygdali, & sal- & eleftuarmm. , c? r V. j • ^ ö fufen.i. de liliis bano,&funtmedicamentaiuuatiua. Regimen cxieitib. & ex autcm euacuans aquofitatemeifcum folutiuis radicibus ipfo- ebibitis°f [ rum. -r n B.eompoftto- _ . n • r r . K . J tioipforum. &clyfteribus proprie. Ipfaenmipropinquiora o tB.sc Aippo- funt aqua;,&leuiorafuper natu ra,& remotiora ficorus. ap [üquefadione] dccumfpeciebusbalneatio-buf. pr n num q [ cum thermis & cum regimine calefa-» q ii-*cum prouo ciete.] Etcum aquis, in quibns deco&a fiint fub catione (udoris tiliatiua,ficut foeniculus,& chamxmiila,& fqui faftacü ranur, näthum.Etfpeciebusvn&ionum,&emplaftro- tr^i fnrnic . » rum,oe vaporationum.Et ingreditur infumma vel furnis cali dis» quoniam ipfarefiftitaquofitati aliquo modo'. öc quoniam necefleeft, vt aquofitas folutione ventris educatur, tuncduplicatur folutio ventris,& accidit virtuti nocumentum, imo necef-iariu eft,vtefctinguaturcholera.& folue aquofi tatem mi fi cholera fit tranlgrediens terminum in multi tudine,& fis tunc contentus eis,qure söt ficut myrobalani. Eftenim bonum lolu tinum inhuiufmodidifpofitione, ficut ferapinumeft: io bonum folutiuumin difpofirione frigida . <5c omnis fuperfiuitaseuacuationis in quantitate, & in tempore, eftmala, & eftina[ calida] re- a^-AliaUtera. ftior. & b [ folutiuis] boniseft insalcanabir, Sc bB.lenitiuis, ius gallorum decrepitorum,& proprie cum po-1 ypodio,& anetho,&fimilibus.& quu euacua-ueris vicibus x.per aliquot dies,cuni aliquo eua cuatiuoru m lubtilium & cum lacte camelaru , & aqua calei,& reliquis, & minuta fuerit aqua, & alleuiatum fuerit apoftema,tunc redtius erit, 20 ut fuper ventrem cauteria fiant, vt non recipiat aquam poli: illud,5c fiant cauteria poft abftine • tiam,&dimiffionem folutionis ventris duobus diebus,aut trib.& fintfex cauteria/, tria in lon-gitudinefincipiendo ac [ calfn vfque ad femur,]. c b p eftoreuf & tria in latitudine ventris,&expedetpofi:ipi'a queadpcOa«, fecundum famem Sc fitim. & redius quide eft,. vtin potu fumant inter duas iblutiones ventris, aliquid de aperientibus oppilationes, ficut trochaicos de amygd. amaris Lac autem camelaru illius,vt fumantur in potu lac caprinum, & lac 30 & caprarum,& proprie arabicarum, & proprie camelarum foetarum. öc de hoc quidem genere, vrina,& lac camelarum foetarum conuenie-tia fun tafcli ti,q u um fumunturhebdomada .i. cum tmchifcis dc aloe? in primis drach. s. ex eis cum s. drach. fpodii,vfquequopcnieniamrad jB.i drach.i.Et polf' [illam euaeuationem, euacua mezerioncum drach.i.KeKengi] deinde itera trochifcos de aloe hebdomada.i.Sc non celfes fi., cere hoc,& fortaffe fanabitur. t f Extenuati \ ve- dam»qitum eua cuatur aqua cti pondere drach. ai.KaiKalangi. fB’debiles. re. d [ quum impinguantur in ] potu detur, cü eis, 4 B.nutritarmn quas folutione ventris educunt aquofitatem, & fubtiliant,6c prouocät, ficut fceha,& abrotanu, Scc[carctamomo ] & alia.& calefactis cum cis, 3 chacj^ qua; conueniant cum hoc,hepati,ficut cuicute,c ‘c Scendiuia,Sc alia.etnon refpiclas ad illud,quod dicitur in ipfo ex hoc?quod decipiunt fophidici quod dicitur?qucd natura Jadis eil: cottana hy-dropififimo fcias quod eil medicamen iuuatiuu ro non lu mantin potu ex trochifcis de albe in. 40 proyter vllud^uod in iplo cft de abfierfionc,f t f ^ B.cvm facilil principio nili quantitatem vnius danich. & de- ^ tate. [ ] et efi conuemens propter l\\ud,quod mipfo .fcluuua. eft de proprietate fua;Quandoque enim eltme ^BremaB dicina § [ lubricatma] contraria ei, quod quaeri 'rem a ln tur de cura qualitatis,fed eft conueniens cum d> prietate fua,aut ,ppterh [ tegritudines] ficut eua cuatio,et fimilia, ficut ponitur endiuia in curationibus hepatis, quod habet aegritudines frigidas et ficut fit euacuatio i [ et tenditur ad Icam- j b, ctlm f® feriptio quidem trochifcorum de aloe eft in an-tidotario.In folutiuis autem non oportet vt fit illud, quod nocet hepati. & fi aliqua neceflitas facit huiufmodi neceffarium efle, oportet vtre-£tificetur.& oportet vt non fit fiibito/pio fecü-dum vices.Nam illud, quod fubito en, mortale t B.minus. eft,&c [parum] nocumentum u [debilitat] he u B.dt debilita par.&aloes folum eft malum valde hepati,qua* re oportet vt elongetur ab hepate , nifi propter 5° moneam] in egritudinibuscholericis, imo fcias monea. necefiitatem,aut cum ingenio redificationis.&i oportet vt foiutiua fequaturieiunium , quare non comedat folutus poftea die & no£fce,fi pofti bile eft, & vt fequantur poftea, qute confortant xB. üypticant. ^ x [conftipant] parumper, ficut lunttrochi-fci almirberis>& ficut aqua: fruduum, in quib. cft fuauitas,& fty pticitas, ita, vt confortent hepar,& proprie poftea , qua; funt ficut funteu-phorbinm & mezerion5&y[aqua ammoniaci] y B. ammonia cum. quod hoc lac vehementis iuuamentieft, nam fi homo afiidueipfo vteretur loco aqua; et cibi, fa naretur per ipfum,et illud quidem iam expertu fuitinquibuldam, qui peruenerunt ad terras Arabum, et perduxit cos neceflitas ad illud,et fa nati funt, et lac quidem camelarum quandoqj adminirtratur lolu m,et quandoque adminiftra tur miftum cum aliis medicinis in qmbufdam, quarum eft intentio regiminis non caiefacien- öc fimilia. Deinde adminiftrentur reftificantia tis valde,ficut myrobalanis cu femine endiuia;, ».B. oportet. complexionem, ficut theriaca ?Sc diacurcuma in frigida,& aqua endiuia; in calida, Öc illiquidem , quteeft vehementis caliditatis,non conue nit lac camelarumfoetarum.& incipiatur in la-£fce camelarum in primis axi. drach. & addantur in omni die drach.x.dc z [deuita]quumfue rit calidi tas,vt non folutioneeducas choleram, et femine cufcuta:, et Calenaphtico, et in quibufi dam earum eft intentio regiminis calefacientis, fubtiliantis, ficut ferapino, etK [ granis J eius . ^ ß et in quibufdam earum eft intentio I (fuper-1 B’probi: fluitatis folutionis] ventris , ficutmfcofto]et foiutionem-fimilibus . et quandoque admifeentur vtinx m camelarum . et quandoque funt contentieo loco loco cibi, & potus . Et quandoque additur ci ci- gradatim perueniaturad purum,pofteaad per- ous alius. Et in vtrifque difpofitionibusopor- inixtumcumeo,quodioluit ventrem, fi nccef- tet vt tu verificcs in recius, an corpus fugat ex larium fuerit illud .. De diureticis vero confe- co & non toluat,aut loluat parum, aut 1'oluat rentibus non oportet,vt vnum folnm adhibea- plus pondere luo fecundum menfuram tolera- tur,imo fiat permutatio de quibuldam ad que- biicm.aut fuperfluat>& loluat vitra tolerätiam, dam,ficut funt petroielinum,& ammeos,&ca- aut calcetur in ftomacho, «5c in viis, aut perdu- lamentum,& afiarum, <5c focniculum & femen cat ad infrigidationem > aut fluxu ventris cdu- apii & filer, <5c z [radix] aniudem,&chamxpi~ B r ^ cat humorem grofllim phlegmaticum, aut hu- teos,& acorus, &3 [ fpica] öcdaucus, &phu, cies, iiioicm ad ullum propter putrcfactioncm fuä, 10 Sc mcu,& afparagus,& femen cius, & radix pa- a B fpecies 11 cam receperit. Et fcias quod melior hora fu- ftinaex campeftris,& lcekengi,& oportet vt op- xnendi iplum in potu, eft ver, vfquc ad initium time fiat eorum tritura, ita vt velociter perue- ac iratis* Et ex regimine bonoin dando ipfum in niant ad partes gibbofitatis. Sc quum ad mini- potu cft illud, quod experti fuimusmultoties, ftras diuretica fortia , oportet vt adminiftrCs l <5c contulit, &ert,vt bibatu r lac camelarum foc- pofteaaliquid.de iuribus pingu ibus, ficu t eft ius ^ larum,lecundum vacuitatem ventris, Sc abfti- gallina; pinguis . I11 emplaftris vero regula cft? u B,comcdatBE* aientia m dici>5c no&is anteipfum.Et non n [ fu- vt non multiplicentur in cis ea , quas cxficcan* jnauir] incisnifi parum valde . Et fi poffibilis tur& refoluunteum ftypticitate forti >b [ftan- b B. oppilaate eft abftincntia eorum. f. dici & no&is, fiat . Et tia loco eius,quod exficcatur & refoluitur ] ni- poros silos, per neccllaria quidem eftabftinentia nodis, qux 20 f] rcs modica eorum, fecundum quantitatem, quosficexPira- eft ante ipfumjdeindcbibatur exeo,quodmul- qux conleruct c [ fanitatem ] fi illa neceflaria &um eft in hora, Sc hatim, quantitas vnc ijj. aut funt,ficut funt fpica,& thus A cyperi cum qud- fimo. * iij. Sc melius quidem eft vt fumantur vnc. ii. ex titate pauca valde, illud enim conferuat virtu* c B.vimuem. v. eo cum vnc.ij.vrinxcamclarum.& abhorreant tem mirach, & illud, quod in ipfo eft etiam, Sc aquam aliquibus dicbus$& confideret vlque ad facit ipfum fuleeptibile . Medicinas au tem fin- dies iiij.& inucnict, quod egreditur cum prono gulares>qiix emplaftrantur, & emplaftra com- ,. catione, proximum ci, quod bibit. Etpolhl- pofita iuuatiua in hac aegritudine, iam plurima lud foluetur venter cum eo,quod bibitur ex co, diximus in antidotario. Et ea, qux diximus hic & fortafle non foluetur venter cum eo, nifi i$x funt experta,& iuuatiua, ftercus vaccinum, Sc parumper. Sc non foltutur per ipfum, nifi quia 30 ftercus caprinum, & ftercu s vaccarum pa(cen-corpus iam repletum eft,ex eo, quod fi foluatur tium herbam non d [ minimam . ] Deferiptio ,, ß Alia jitcra veter cius, vitra quam bibit,abftineat ab eo vna emplaftriexeis. Sumaturexhoc ftercore vac-- viridem? ItC”* dic, autmifceaturcumeo ilkid,quodiconftipat. cino aliquid , &buIliatcumaqua&iale,dein-‘ Et fi non foluit, tunc oportet vt timeat ex potu de puluerizetu r fuper ipfum fulphur con tri - cius caleationem>& dimittat ipfiim . Sc fmiili- tum,Seponatur fuper vcntrem.& iteruin fter- infra ter fi foluit ° [ vitra ] illudyquod bibitur, Sc tunc cus caprinum cum vrina infantium. & iterum- quickm oportet, vt biba t aliquid , quod depo* ftercus columbinum & baccx lauri, <5c ireos. & nat illud ,quodefl in ore rtomachi exeo, &ut ex fortibus in hoc capitulo eft ftercus capri- inter ipfum admixtum cum opopanaco , & fi- num, & ftercus vaccinum, in quo ponitur ali- nviltbus, imoconucnicns eft vt iuomnibus tri- 4° quid ex elleboro , & afeebran , <5c congregan-pB.Scjapino. bus diebus fumat de piluVisde-V [opopanaco , ] tureum vrina camelarum, <5c fit ex eis empla- fimi\ibus,cum quantkate pauca, qux extra - ftrum . & cxcompofitis bonis eft vt mifcean- i\Vud , quod fortatle cafeatur ex rcUquijse- ture [alguadahi ] contritx, & dimittantur fu- c3'aludIu* ius,aut generatur ex co, & propriequum era- per ventrem hydropici cum difpofitione fua , Ouat aectofe,^ inucnitg-raucdincm. & cx re- poftquam contritx funt cum oft racis fu is, & gimine conferente in huiufmodi difpofitione , expedietur fuper eas vfquequoexficcentur per eft dy ftere in hora . & oportet etiam in huiuf- feipfas. Et ex emplaft ris bbnis eft, vt fiat cinpJa ' modi ditpofitione^vt dimittat fumere in potu ftrum exgumma pini & nitro &enula & minu Jac vno dic, aut duobus y & vacet ad vaporatio to thure cum adipe vaccarum: Et emplaftrum ncs,& emplaftra,quibus emplaftretur ventcr„& 50 conuenienshydropifi , decoquantur ficus car-Xoluunt. Quod fi potus laitisaion facit accide- nofx cum aqua & mifceantur cum eis meze- rc aliquid ex hoc, egreditur omni dic res non rion pars vna, nitri part. 2. chamxpityos pars iiipcrftue,imO'perncniensadquantitatemduo- öc s. Aliud forte valde. Rec/pe gummi pini, & qB. vcrbtgrs- r u ni va lorum parnorumq f ficutaqua,] fiteon cerx,& hyflopi humidx, & picis, & gummi al- tu' . ten tus eo>fiue fit Ibliumant cumr f opopanaco] botim,anadarkimetiij.f[mcha & eft fto racis] r r f b & Pilulis foiutiuis.des [ opopanaco J & alliis. & & mafticis,&aloes,&croci, & cimarum abfin - miha, äVh5e iLabfcinde*. fi fuperflnerit iolutio ventris, t [ foiue] abeo lac thii,&ammoniaci, omnium ana darKimet.i: rach. vno dic aut duobus diebus , deinde gradatim caftorei fulphuris & amomi,& oftracorum pi- procede in faciendo ipfum potare > & da ei in icis nominati g[ ana darkimet.s.] ftercoris colu- potu exea, lac u [ animalisiamnutriti] exfty- bini,&h[oftracorumbabilonicorum ] & fpu- nium.Aha i?tc! ümnutrit?eIaC PtIC'5? &permifcecuiÄCohora , qua emulge- nix maris omnium ana darKimetiii lilii cocle- ra. fefa omnis nUtn X tur fcorjx ferri albafceri contritx, & ablutx cu jftis darkimetiiii.baurach rubei darkimct i. per«1 JarcFumi.i. .. x B carathui vino > & acetofo aflatx fecundum quantitatem mifceantur cum oleo de chamxmilla. Sc quan- fbra^a& tara- drach.xx. & x [ hypoqiiiilidos ] amborum ana. doeft in hepateapoftema, confert emplaftrum 1 e u thir-’ drach.v..feminis apii drach. iii. v [ baccarpon- fadum ex herba ipicx& croco & granis alben , j u. bachat ex ^lls origani Sc opi; & rutx. ] Et dimitte in ip- öc maftice, & meliloto , 6c prxputiis vitis , & jngano, & apio yna>c{cfnc{c coletur^ bibatur. Deinde chamxmilla, Sc oleis aromaticis. & ex empla.- AVIC. Ddd z iliis ftrisconfedisemplaftrum hunifmodi, Recipe rnaixhailttLsfiilphiU'iscitnni, nitri* [baurach] ammoniaci omnium an, partem j. cymini par* tes duas. öc duas tertias partis, coni ungant tu* cu cera?&glutino albotin, & vino,& ponatur Type jr ventrem Et emplaftrum decaftoreo,& emplaftrum deabftnthio, & emplaftrum deireos noftrum,& emplaftrum de euphorbio, öc emplaftrum de coloquinthida , & emplaftrum fa- quo non eft nocumentum aliud,& quandoque pungimus innaturam tcfticulorum cum acu-bus multis, vt aqua habeat refudationes pluri-mas;& fbi tafle fuccedunt incifioni dolor,& pu ftura • qu a re oportet vt adm i niftretu r in fu flo olei anethini,& olei chameem illini, öc oleorum lenitiuorum fuperpunfturam, öc fuper locum incillonis ponanturemplaftra fa£fca cum foenu graeco,& femincalthe*,& fimilibu&fc quando aum ex falice,& emplaftrum de baccis Jauri,& jo quefufficiunt aqua calida, & oleum effufa fuj> emplaftrum diafpermaton>& emplaftrum colo locum incifionis, quumcjue fedatur punctura, KfB.oleum calidum, fifUt, phidis.Etex eis, quajpuluerizantur, funtnitrü, öc fal aftata,qua;puluerizenturfuper ventrem, öc proprie poft Kf [ oleum cucumeris afinini,& oleum denereide. Et quandoque adminiftranturfuper.'eosmedi. cina? rubificantes. Et quandoque percutiuntur quidem illaudabile eft apud me. Et quandoque dimitte ea . De euacuationibus autem eorum particularibus cum medicinis afteram capitu* Ja öc has quidem medicinas folu tiuas aquofira* tis,iam numerauimus in tabulis. öc fortes earü liint^eutlacladiciniorum. & arbores eorum, öc melius,quo malitia eorum frangitur, eft ace tum,& poma,& cydonia,Sc femina granatorii, & proprie acetum,in quocoditafunt cydonia, IB.partesaJch* fofpendunturiuper 1 fanchasj eorum,&qua: w aut in quo iuntdimifta aliquibus diebus, aut fu tim, fequuntur eas vetas, inemibus fufflatumeft. perauodroratuscftfuccuseorunT:&r\'i*i<;.nni fequuntur eas veta?, in quibus fufflatumeft, fcd ego non cognofcoin cis plurimum bonum. De inciftone vero mirach fcias, quod parum proficit nifi in corpore valde forti quum potes m B poft Ipiuin cft m [ lioc modo ] tolerare exercitium tempera tum,& fitim>& minorationem cibi. Et oportet vt no audeat fieri dum poftibilis eft cura alia. Et re&ius quidem eft vt non fiat in vice vna lubi-fo,& euacuentur fpiritus fubito,& cadat virtus, per quod roratus cft fuccuseoruni;& ex eis, qui bus coniiciunturlaclicinia, ficutlac alfeebrani & fi milia,& funtrob.* f[ xfB ] öc fyrupus acctofus eft ficianturcfie«, melius illo,f quum foluitunn vnc. eius dan ich &SantPilul1-ex eis, quje iun t feebram: Öc proprie y [arbor,ex B AIialjterj qua fit theriata>&extremitates algaiati] & eu- LrötüadhS phorbium.zf [ ] medicamen,de quo in po glutinofum,ve! - . . , tufumiturpondusdraci.in vitellooui(orbilis, käumexofl» imo paulatim , öc vt ipfa non perueniat ad mul- |Q quod multotiesconfert in fortibus,'cum rimo- 4uod noj““; tam debilitatem.Modus autem incifionis ad ex re maximo a [ Recipe galbanum ] & xs vftum puto.^aZii Öc b [ fcoriam } a?ris,&: proprie confe6fcum cum la notetur,vel$ medulla panis, 6c fa&um ad modum pilularü. fic ^peciesr/t/u- Sc herba,qua-nominatur medaria,& fuccus cu-cumeris aHnini.Sc vinum,inquoeftlifa eft pul- Ahainen-pn pa coioquintidx . Sc ex fumma hdiciniomm, ta ex qua fit ixK mezeriou cft fortis in hoc capitulo.Sc cius redi-ficatio eft, vt infundatur in accto.öc quandoque cxlft-u“0 ^uod nt eK huiulmodi lyrupus acctofus. 3c deammo fic aihaya. trahendum aquamacftifte,Pra:cipitautem Af-frius, vt erigat fe a?ger aequaliter fi poteft,aut fe-dcatxqualifitu, Öc comprimant fcruicntcsla-tera eius, & expellant ea ad inferiora fumlnisjle inde adminiftreturincifio, öc (1 non cft potens . . . ad illud,non incidas ipfum. öc fi vis ipfum inci- Horrumbiiicf dere.oportet vtn[ menfutes inferiora Cuminis] * quantitate trium digitorü coniunctorü, deinde incide,fi fuerit initium hydropifis ab inteftinis. 49 niaco qvüdoquelumiturinpotu vfq; ad drac. ttB-ett l_i 4» 4- t t /31*» f* /3tr I ^ 4"A HA A n >1 f" t #•% or(i rv /% 1 a r» i* /% 11 n r\ ^ • . . • . > ^ o B.vmbilici, p B.vmbilici« q li.imp. Bt fi fuerit ex latere hepatis, fiat ineiüo a latere iiniftro 0 [ fuminis. ] Et fi caufa fuerit a fplene, pone ipfam a latere dextro P [ fuminis,] & fuble ua ipfam, vt non fcindatur fiphacq [deinde] ex eorietunnirachafiphac parumper ad infeno-’* ra loci fciftionis mirach. Deinde perforetur fip-rius ^foramine ^iac ita vt fit foramen r[ mirach inferius fora-miracj;. mine fiphac,] quatenus quum egreditur canna, cooperiatur illud,& retineatur aqua propter di lj.cum aqua mcllis.Scex eis,qux equalitativici-n? funt,funt ferapinum Sc keos, 5c femen vrti c? excorticatum ex cortice luo conteCtum cum melle,& aqua foliorum raphani. Ula vero,que funtfalubriora, & debiliora, funtaquee carda-tnomisJi.cum zucca-alhafir, &aqua alkekcn-gi,& aqua folatri,& fyrupus acetofus de meze-reon.& lac camelarum foetarum preparatur,& aqualadtispr^paratacu virtuteireos,&c [fco- dß^n» 1 -------------^ r--~-j f . i - — r rr ^ uerfitatemduorumforaminum.deinde intro- 50 ria] aeris,<5talmezereon,&fimilib. Defcriptio mitte in ipfamcannulam zeream.Quumqueac ceperis aquam cum menlura, fac tacere ipfum refupinum-Et oportet vt confideres pulfum, quum inceperit debilitari parumper , retine a-fB- Alia Utera, quam . Quumqueaquam extraxeris s [in fine tardando extra extradionisA ] remanferit aliquid,tunciafuf- ftionemc&me- r • „ '„.i i ■ - r }• • r i fura qua, “cict vt laborent in ipfam medicina: mutius. Et quandoque fiunt poft incifionem, cauteria, qu^ diximus.^: quandoque fiunt in ftomacho, aqug ladis. Ponatur fuper d [ii.] üb. eiusdrac.i. falisgemm?»&drac.v. turbithtrita bulliantcu e [ fubtilitate,] & accipiatur Ipuma eius, & cole tur. öc in inceptione fumatur in potu ex ea tertia pars li.deinde addatur paulatini vfque adii. j.Ipfa enim expellit aquam fine calefa&ione. et aqua cafei melior eft, qu^ accipitur ex la&eca-melarum et melior etf [ laudabilior ] ex calefa-dis eft illa,qu? accepta eft ex lafte caprino, et Ia Beeilte fB. frigidiori t B.vmbilicifj lupate, 6c fplene > & in inferioribusc [ fumi- afinino,et ex medicinis g [ refiftentibus ] ad g B- ‘i“1' nicl/otnfA.M i 1 i nrl Pt mnfrl'Pn Hhl IC K c/^r\t' C, 1 r>ß CUOtUf' t ofeheum» t ofeheo. nis,] cauteria minuta, & quandoque (ubtilian-tur quidam, & faciunt currere aquofitatem ad t faphan, Öc incidunt ex f faphan paulatim, Sc eft regimen iuuatiuum,& illud cum fternutatio w B- fecit dcfcc ne,<5c cum omni, quod u [ trahit ] aquofitatem dere. acj inferiora,& oportet tunc vt caueatur,nepro ueniat ex eo ruptura^ öc vt fiat illud cum eo, ia ad illud,et conferentibus hydropifi calida?, eft,CI3ntur' vt infundatur medietas cydonii in aceto tribus diebus, deinde teratur cum pondere fui dc me-zerion recenti vehementer h f [ B cos:;> ] ita,v t m i fcea n tur, ef proiicia ’ ‘ tur fuper ea medietas ponderis aceti de zucca-ro , et decoquatur donec redeat in eflen nam mellis, »ellis,& nufceantur omnia,Et quandoque ap propinquant huic pilulae faüx de femine meze reon cum zuccaroalhafir.Et funtex eis, in quibus non eft timor in calida eriam , &exconfe-j B^iKalKalan- Itionibus eft i [ alkclcengi,J «Scconfcftio noftra % defcoria ferri, & almezerion in antidotario, 3c confectio quorundam.Rec.endiuite, & feminis jUufeut*. K f aPft ] an.drac.x.Sc liicci altaraxacon ficcipö-dusdrac. xx. & fuccialmirbcris drac.xv. laccae fi aquae thermarum non funt prse ferites, tunc y y B.prepatetur [ relbluantur] aquae dulces cum cis,quae admr niftranturexeisex medicinis,& decoquatur in cis ea,qua; funt fient baurach,& iulphur,&aluf ne & fynapis,& calx,& ipecicsaliae notae z[quas % B.fecundu ca vis.In omnibus enim non iitmalum.J Etopor-n°nes ip&rum tet quidem,vt illae aquae obuient ventri haben- an^Gquä ^°nfir ti afclitem,& tympanitem, & hypofarcam toti f“l corpori. Hydropifis aute calida,quae eft fcquens nuunt medra- ablutae, reubar. de Sceni amborum an. drac. v. i o apoltema calidum,aut fequens complexionem Alia litcra. lucci abfinthii.drac.vij.fucci cucum, afinini, <5c pulpaecoloquintidacana. drac. v. agarici. drac. vij. conficiantur cum iuleb,& fumatur in potu d cum aqua de oleribus . Et hoc eft medicamen bonum , quod quidam 'priorum antiquorum dixerunt, & fequuti lunt eos quidam pofterio-1 B. alKaiKalan- rumA eft fecunus latus quam l [alKcICengi, J Ar i#-» infi\ iurtf ^./-v M ..i.. ... O f' \ r* S1 & in iplo lunt confortatio,& lolutio ventris for tis . Et ex compofitis potibus eft fyrupusnofter calid am fine apoftcmate a -j- [ defperationem. ] propter atB.eit. debilitatem virtutis b [ ftomachi,]& non fignifi b B- i^mutati-cat hanc fpeciem hydropifis proculdubio rube t-n do aquae quandoque c[ eft propter cor fuum ] aura eiuspm-imö innititur in ea fecundum reliquas fignifica pter paucaacc tionesrdeindecuratur.Etoportet,vtdeuitet jfti fuam. duo fimul medicinas calidas omnino, quonia de ireos.Et fyrupus huiuimodi. Recip.aeris vfti 20 addunt in caulam,& addöt in egritudine. imo m B.tubaU aur. 1. & teratur valde,de puluerizctur,cuius potiofit.i.aur.cumfyrupoalefeniati* Aliud prouocans vrinam.Rec.xylobal.fpicae,ca fias,cymini,radicis lilii,hypericon, florum fqui-nanthi,amygdalaruml [bafir,&azabriae,amo- jB.coflUp& mi, Sc femeripn] Sc eft fpecies apij m [campe- naex fykife, ftris,& petröfelinum ] de eft fernen apij monta- &amoni1 &:: ni,calami aromarici,piperis alKeKengi,fifeleos ™Ußblf7ue(k Sc eft aniuden romanum, omnium an drac. ii. &futrafiiium,’ rmfi eum die vno abfqueexpulfione. Haec funt verbaeius Gibusautem Jiabentiü hydropifim, oportet vt fit paucus,Sc femelin die, & fipofli-bile eft cis vtabflineantapane tritici, propter fuam viicöfiratem, öc fuam oppilationem, fa-ciant,& fint contenti pane hordei cum femini-bus, Sc fi neccfianus fuerit, oportet vt fit panis tp.difto tanur defurno t [ iickarien ]coctus;öc liccatus,vt non chifchar. fit azymus & «t [ ui B.non. ] fit ex fi*ümento.*t [ Auantera.vt no J n „ r • « r • generetur ia nu J Et luntquidam hommes, go fupet ipfum, qui in eoTponunt fannarti ciceris, Sc fit eorum feu ut no putre ynctuofitas ex tali, quäle eft oleum omphaci-Üientu CX rU numA ex Clt)is eorum eft y f oleum de feminine tii v’ifcoiö. bus, Sc almufeniati, ] quoniam eft conueniens yB eil acetum cis,& ius gallinae eft iuuatiuum eis. Ipfumenint cü oleo per mix- aggregat ad prouocationem,& re&iiicationem bu? aromaticis! hepatis.Etcibus quem faciunt Chriftiani ex oli- Pf cura hydropißs hypofarcCap. 14. 7 iuuantes 3 tB. funt, J — b 1 Adices vniuerfales a f [ in curatione hydropißs hypofarex b [ funt iltxi] Sc cumhociam diximusincap. hydropi-fis aiditis conditiones conuenientes ad curatio 46 pes bypofarcx.Etin ea quidem‘ quandoque ac+ *- cvd\t neceffitasphlebotomiae,ii fuerint caufa rc tentio larigumis menft r u i 7aut he w\on-V\oida\:ü, & iuericiti\Vv.e fvgtvificaüoes \:ep\eüoms.In p\v\c botomia enim tune etit ablatio praefocationis extinguentis,& phlebotomia quidem veheme-tiuseft proportionalis hypofarc^,quam aicliti, & lenitas natu ras in eis eft conueniens,& quando eft cum hypofarcafebrisi nonc [ timetur ]fo cB*con:; lutio vetris,& euactiatio cum phlebotomia,ne« zB Alia litera tiis& z[ nucibus.]&aliiis.Et oportet vtfintiura quemedicinx dum non remouentur,&trochi paitinacis. eorum aqua ciceris,!& gallinae,& proprie cumlierba a j älmeü a j man ans. cjLinetj j ^ ßfl-t Carnes,quas fumunt,carnes auiu b u. alfaftnm & leues,ficut alduragi & alcubugi ,b [ afeet fez, & alfuachit, & ai alfuidet öc alcanabir, Sc carnes alcaca öc carnes cunabir, & cat- alkafel ] Sc haedorum Sc paruorü pifeium c [fub ca me.s <7 37. ehr ü ! tlliantium & acutorum & incifinorum . ]&d C B. culeminib* [ 9^° viPcra: eis bona ] valde, fed ipfa quan- fubr iiiautibus , doque fuperfluit in fiti,&eorum olera fint ficut & fcutis mcifi- apium,& licla,6c herba iudaica, Sc endiuia, aut , Ti. Alia litera. fumus terr^& P^rum de e f fumach ] & porri, fai vipere eit eis & ruta,&folia carui,&calamentum,&allia, & bonum. capparis,& fynapis,& grana omnia nocent eis, f proprie patientibus tympanitem. Medullae au- bonx. 1 temphiftici,&auellan2B,&amygdalae.ft [ g b. Alia iitera. quandoque conceduntuc* hyemaii, ejs hora g[ fm*tiua] dzäy li,& vuae pafße,& de ici de fcebram,& potatio eorum fecundum,q3 narrauimus in cap.afclitis,vehemetius funt co-uenientes hypofa rc jc,quam reliquis fpecieb. hy propifis,valde.Non ergo oportet,vtretetio fiat,-immo oportet vt foluatur femper, & fi non cu alio,faltem cum medicina temperata,6c cöfert vomitus,& confert gargarifmus müdifican« ce rebrum,& confert folutio vetris,& quse melior eft,eft illa,quae eft cum pilulis de reub.& hydro* pifi quidem,öc proprie hypofarcaeidem exerci-lium,incipiens primum refupinando,deindein nitedo fuper dorfum animalis,poftea ambnJan do paulatim fuper terram lcnem,arenofam, Sc aftbcieturei,qui abftergat fudorem,vt non oppilet refudatio prima a fecunda, & perueniant poft exercitiu,ad calefadione»proprieiblis,quo d ßpröt .:.. «iam ipfe eftjfortis d [ ftypdcitatis,J &quado ve mSt iiementius hemcnfius fit calidus fol,caueaturcaputvt non rutaceumipfumfolum,autcflme[bauradi,efteB- feminibu* ad u en i at eiasgritudocerebraUs,<5t difcooperian refolutiuum ventofitatum.] refoluenab. u£ tur reliqua membra omnia, & fit leftus eorum ' £ofkatc* arena,f» inuenitur,& cum pulueribuspntdidbs. Quumque prouocaturabeo fudor, abftergatur a ?l% 0 T jl T 1 0 $. Sc vngatur eum eis,qua: funt ficut oleum cucrn mcr.atlnmi,& fimilia.Et caneatur flatus vento- rUm ^8^°™ °Porte£ Vt bibat dialacca,<5c Tro horum omnium affcUuum curatione, de quibus caP-l* rb. aiKaimian- diaciucuma,&c [ alkekengi ] etiam,& admini- author copioßfßmejete GaLgJe comp. med. per loca. “p^;cap,1# ftrentur diureticapraxlitta,&folutiua,inquib. io Taulumlib.^.Trallianumlib.g.Fide&Cel/umlib^. eft fubtiliatio- & cxficcatio,& ex eis süt trochifci de eupatorio cum iumpera,<5c aqua radicum.& De doloribus bypochondnorum. Cap, 16, fB.Aiia litera. in fyrupo acerofo cum feminibusf [ quum fit VEtmedid" Ca^^tasmedicinamAngulariuminafcliticcn* TNhypochondrijseueniuntdolores mordicant finguiaresin Den*ens ] *n omnibus iftis, ita quod ferapinum, tiui,& extenfiui,ventofi,& alij. Et quandoqi afcliti funt s0nr coftusj^c almezerion »& euphorbium, & de- fiunt propter caulamhepatis, & multoties fiiit neaientes. co&iog [ juniperi ] iuuatiuaeftvalde, fideco- caufadiaphragmatis,&quandoquefiunt cau- gB»abcl. quantu r föla fecundum quantitatem, quod ex fa fplenis,& quandoque fiunt caufa apoftema- ea rubeat aqua:deinde fumatur podüs drac. iii. tisin membris carnofis, qua: accidunt in coftis, de iunipero,&bibatur de illa aqua defuper,& fu 20 & non eft timor in eis, & quandoque accidit il- manturin potu etiam am meos, & fai altabar- lud in fcbribus,& multoties a [currit] in erifib. a B. eft propter zet,& cyminum.In illa autem quae fit a caufa ca fi autem non fuerit dolor,aut fueritdolor par- motum. ftB I £ lida,oportet vt h [ phlebotomia fiat, vt egredia- uus ad fuperiora tendens & humor decliuis acf egrefli^em^vi £ur virus malum,& prouocetur. Si autem fu- partes capitis,cadetcrifis illic.etfi fuerit cum do rus mali & pro- dor procedat, redificat ] complexionem hepa- lore,& pun&ura decliuis ad b [ fumen ] & ad in b B.vmbilicum. noces. Et cum tis,per hoc quod reducit hepar ab inflammatio guina,aut ad dorlum Sc alchatim,tunc fit ctifis mundificaucri - ne ad complexionem naturalem, Sc cibatio hy- cum foiutione V entris aut prouocatione vrinte, tis\ Snasre i pofarcre calida Sc frigida:, Sc toleratiofitis eius, Sc quandoque tenduntur hypochondria,& mi eft ficut in afcliti frigida,& calida ipfa rach ventris,propter ficcitatem fequentem ma 30 litiam complexionis, aut apoftemataintrinfe-De cura hydropifis tympani t is, Cap. 15. ca,& tenfio quidem hypochondriorum multi- plicatur in febribus peftilentialibus. CAnon in curatione eius efl,vt euacuetur hu mor humidus, fi ipla eft propter retentio- F E N QJV I N T ADECIMA. 51 B. «ufa in-nem eius, a | [ fhtionis st qua De feile, Sc Iplene, & dilpofitioni- cfoque indiget j eorum. quofitatis& T- vt confortetur ftomachus fi fuerit caufa ipfius - pertione, feu in dcbilitas.Et temperetur hepar cum epithemati- TRACT ATVS I. cifione emm fi 5us dcali/s, ita vtnon fu perfluat eius euapora.-40 c'-od* a ^ 7 ^ phlebotomia quidem non ingreditur in. De anatomia fellis,& lplenis,& iifleritia. Alia litera. hoc cap.mflravodmo melius eft, vt loluatur na & quandoq-, J.n tur a cum facilitate,& oportet v t non adfit mul De anatomia fellis, Cap, 1, iigeteuacuatio tiplicatio folutiuorum,6c oportet vt adminiftre sc rouocatione tur diuretica,fed non fitfuperfiuitas in cis. Su- "TPEl eft cyftis,perdens ab hepate ad partem flo unnxTtiificut perfluitas enim in eis perducit ad generatione -L machi,ex tunica vna |ieruofa,& habet orifi in afcliti &. vaporum plurimorum . Deinde adminiftren- cium ad hepar,& in ipfo meatus attrahens hu- - tur facientiaeruduationem, & foluentia ven- morem fubtilem conuenientem ei ,&cholera bB ndic tofitates,&friceturventereiuscub[alliis] mul citrinam, dccontinuatur,1 meatus ifte cum ip- Ie* toties,& vaporetur cum milio,& furfure,(i con 50 fo hepate,& venis,in quibus generatur fanguis. fert ei. &fimiliter pilula: ebibitte, & fuppofito- Et funt ei illic rami plurimi a [neruofi] quam- a Bprofund?, ria, & quandoque neceflariu m efl ponere ven- uis fit introitus b [ perpendicularis ] eius ex con b B-.Alia ilter3* cB.fine fcanG- tofas c [ euacuatiuas ] fupcr ventrem eius multo cauitate,& habet orifi cium, & meatumadpar- colll‘ cauone. ties,&oportet vtalienentgrana,&olera,&lac, temftomaehi,6einteftinorum,inquibus man- 6c fruclus recentes.Et fi fuerit hydropifis tympa dat ad partes eorum fuperfluitatem cholera:, fe nites ex malitia complexionis calida:, oportebit t undum quod diximus in iib. 1. Et huiufmodi vt in potu dentur,quie funt ficut aqua foenicu- quidem meatus c [continuatur ramus ] cumc B* consnuan- Ii,& meliloti,& apij,& chamfemilla:, & tribulo- duodeno,& quandoque continuatur res paruatur p ures ranU rum,& fi fuerit hydropifis tympanites ex mali- ex eo cum fundo ftomachi,& quandoque acci > tia complexionis frigida:, oportebit vt in potu dit res e contrario,& peruenit maior continui- dentur cyminum, & anifum, & caftoreum, Sc tas cum vafegroflo ad fundum ftomachi,& mi ammcosA maflicentnr cyminum, Sc thus iem nor ad duodenum, Sein pluribus hominib. eft per,& confert ei confe&io de acoro cum nigel, meatus vnus continuus cum duodeno. Introi- . ja di&; patis,&i&eritiam,& quandoque putrefit, B.&> B.tunc* fit caula citrinx, et nigra: fimul ipia complexio communis corpori. Loquamur ergo prius de i&entiacitrinaiet dicamus, q? ideritia citrina aut fit propter multitudinem generationis cho Ieras citri nas,aut propter prohibitionem euacua tionis cius.Et multitudociusquodgeneratur ex ea, aut eft propter membrum generans ipfam, aut propter materiam a qua generatur, aut propter cau fas extraneas. Et membrum quidem generans ipfam in natura eft hepar.Nam quum ip fum valde calefit proptet caufas calefacientes,1 ^CciUcetaut^ proptev: apoftemata in hepate,et m meatu cho\erx,aut propter oppilationem re tinente choleram afdle,aut calidit atem co- plexionis cholerae1, [et] calefit complexio hepa tis valde, et facit choleram fecundum quod fci-uifti in loco fuo Generans vero ipfam non in na tura,eft totum corpus.Nam quum ipfum fuper flue calefit,conuertitur quod l ipfo eft ex fangui- par,& meatum,& huius qu idem genetis eft illa, quse generatur ab apoftematibus hepatis calidis & duris,Sc huius generis eft (deritia, qux eft cu frigore1 [ propter debilitatem hepa tis,] quareco. B debill*tante ilipan tur eius meatus,& illa,qux ex coar<5latio- j1Cpar# ne etiam,Sc reliquis caufis oppilationis, Sc fcias quod quando peruenit oppilatio retinens chole ram in hepate,in quocunque locorum fit hepatis, &tellis,oportet vt ex ea fiat hepar calidius ^ 4-0 Cft,& generetur cholera plus etia,quam ea, quas generatur indifpofitione fanitatis.FaCia autem caufa fellis,aut eft propter debilitatem eius ab at trahendo ex hepate,& pracipue quum eftcü debilitate hepatis afeparatione, Sc expulfione, aut propter vehementiam virtutis attradionis, Sc implet ipfum valde vicevna&K [non capit ip- . . fam propter illud,quod]ipfum repleuir,& exten capit^ahud^b dit ipfum,deinde cadit virtuseins.&non trahit, ea quae, aut propter cafum oppilationis i meatu eius ad ne, ad choleram. Et materia funt cibi, et quum 50 inteftina.Et quandoque fit illa oppilatio propte 1 tB. Alia lite-uicutlac. funt ex genere eorum, a quibusgeneratur chole ra,aut propter caliditatem iplorum,aut propter velocitatem cöuerfionis eorum ad caliditatemc -j-[ Jinftoraa- cho calido,non euacuantur a generatione cholera? plurimas.Caufai autem extraneas fun^ficut caliditas extrinfcca dominans fuper ipfum,ec fparfa in eo propter caufam, quae eft,ficut mor-iB.pcmiciofe. flisgererati aut lerpentis, aut percuflio vefpasd rea quöd vehementer![ retinetur] in hepate il- B-Coa^aturo lud,quod ad ipfum concurrit de cholera fubito, propter multitudinem generationis, aut vehementiam expulfionis hepatis,aut attractionis fel lis,quare cooperitur orificium meamus ex eo, qcf (ß ro fer m retinetur, Sc cum hoc, quoniam virtus m [ alia] ^umcncum. B° debilitatur Er quandoq; fit propter reliquas cau fa oppila tionis,& illa,quce eft in colica,fit propte rea quod humor vifcofusglutinat faciem mea- t^.alncmcr. Aluluera. f—B. 21 B.fe, JU^ wtlVLdH uui aut f 1 1 c? rerofla;] autpundura pediculi vulturis.Etquan ou tus,qu are cholera non eMundituradinteftina,5c . r* • I * * /T 1 f* P In 111 llnr «i A «A 13 P f* ! 1T1 1 ^1" doquefaciunteam medicinse ebibitas ficutfele [leopardi,] et viperas, quum lunt taliterquodf [ non ] interficiunt,et venenum fecundum plurimum apparet fubito. Et in i&eritia quidem, quas fit propter multitudinem choleras,quando que fit eius fparfio ex g f [ j ipfa prop- ter vehenietiam vidonx eius fuper fanguinem, h^c eft illa,cuius caufa eftcolica.Etenim ideri tia qujcdamjquze fit cum colica, Sc non eft eius caufacolica,imöfuntamba: fimul communicantes in caufa vna, Sc eft oppilatio n [ prasteri- ft qu* an*e~ ta, quas peruenit ] ad meatum feliis, antequam cc uu accideret colica, Sc prohibuit choleram effundi ad inteftina, Sc abluere ea poft quam ergo hasc fuit Liber tertius. fuit prohibita,ad hocvfccffundcrctur adintefti- na,non fuerunt abluta,& multiplicat« fuerunt in eishumiditates,& commoucrunt colicamA accidit vt cholera rediret ad corpus,quaie com-jnouit ideritiam.Et in omni quidem oppilatione in meatu hepatis ad fei, aut in meatu tellisad inteftina, quxeft ex incarnatione aut poronon fperatur fanitas. Fada autem ab intcLtinis eft illud,quod quidam exiftimant,quod quandoque fani nocitiuam.] Et plurimis quidem habStlrim « F.v ideritia citrinam,accidit cöftridionaturarumaufa® \lL eorum, propter retentionem excitatoris mordibentctI1, cat|ui,quem tu fciuifti,& in ilio,qui habet i&eri tia z [ frigidam ] & non curatur, neque refolui- -tur eius materia,eft timor,& pluribus eorum af- a fodatur mors fubit PfM f"» A * />» /4 < 4-i n ^ • * • . • /V * « -_Z'_..._«_? _ * _ ? "I* f* 1 torio* De arquato affeffiu qn&rat qmfpiam, an fymptoma fityan morbus.an morbofam,vtictiafalubrem caufam fequatur.an iecinoris, vel aliarum quoque panium fit affeftio.Breuibus ergoy certum eH,quum tota cutis, at q, ipfi quoque oculi color eyvel luteo, vel pallido, vel atro pr ater naturam infefta fit:fymptoma hoc in vifibilibus corporis effe affe&ibus.quod quidem fymptoma vt Gal. caP‘4. ptervehementiam frigiditatis eius,quare propter ipfam conturbatur fanguis,& nigrefeit, Sc quandoqj eft illud frigus cum ficcitate,& quandoque eft cum hunuditate.Et quandoq; eft pro pter apoftemafa frigida dura. Ideritia verö nigra,qu x eft caufa corporis totius,aut eft propter vehementiam caliditatiscorporis totius,& adurit fanguinem faciendo nigrumiaut propter vc-hemetiam frigiditatis,St congelat ipfum,St deni ratricis vitium f equitur.fegregatricis, qua bUiofum Im morem a f anguine nofe cernityalteratr icis qu£ biliofim fanguinem gignit.Dici tamen hic morbus foletyvt etiam ali] affeffus pluresyanirmduerfa caufaya qua tot fymp-tornatum fit concurfusynon color fit morbus.Sequi ve ro hic affeffius quandoque vincentis morbi, quandoque etiam natura vim folet.morbum feqtiitur}quumex ob-. Slruttione, ex intemperie, vel alio quouis morbi genere fit matura autem vimyvelutiin crifikquum morbofam grat eum, & omnis ideritia citrina aut nigra, materiam natura validior adeutim trans fert.habet quae eft propter corpus totum, eft caufa venarum procedetium in toto corpore, & eft corruptio couerfionis fanguinis ad ipfum fecundum comparationem corruptionis conuerfionis fan guinis a d materiam hydropifis hypofarcae fafte quamuis non fit illic corruptio apparens in he-pate,imö fit in venis tantum,& tibi quidem pof fibile eft vt diuidas, & fcias, quod ideritia nigra quandoque fit propter multitudinem*,Et quan-doq*, fit propter retetioneug& fecundum quod 5° didum eft in citrina, & quandoq; aggregantur \ f arfe111UC” ^traiftLlc i^tcritias fimul,aut quia cholerrer | [ uBlmcfacholia. r _ . , ]&eiqpipficommi- icetur exfanguine acciditaduftio,& fit u[ nigra] & componuntur ambo humores j aut quia in Vtrifquelateribus fimul eft nocumentum,flate re hepatis & cholera,& latere fplenis,& iam exi-flimauerunt quidam, q> cholera accidit fubito, & melancholia nö accidit fuoito: & fuit eorum mtnfemper conimüammorbofam caufam.Uuius fubie dium proximum cutis eft,locus tamen ajfeElusnon^nur quamuis aliqui iecinoris Jewiper vitium [equi ipfum exi c? fiimarint.Sed,vt dottiffime ^retaus i.de diut.morb* curat.neque vitio iecinoris tantummodo prouenityvt no nullimedicorum exifiimant:fed & vetriculus, & licn> & renes y&laxum intefiinum caufa funt.Tu pro huius * affeffius notitiaadi JLretmm.& Taulum lib.^.gy Gal. c„h 5 ,deloc.aff.& C elf um lib.g. De fignis caufarum ifteritia citri na, Cap. 4. QCias cpin pluribus ideritijs, citrina et nigra, »3 tingitur vrina,et3 [quato vrina eft plus citri-na, eft acutior, ] et magis fignificatiua fanitatis hepatis, et virtutis eius. Fada autem malitia tjflsaeiti^ complexionis calidae in hepate-, figna funt figna bfc nota, fiue fint figna illa cum fignis apofteina-tum calidorum,aut non, ficut quum non albe- intentio ad hoc,quod caufa generationis chole- fcit cum ea egeftio eaalbedine,quamhabetin xx eft fortior caufa generationis melancholice, & melancholia generatur paulatim, &res non eft ita,quamuis fit plurimum fecundum quod ipfi dixerunt.Et quandoque accidit etiam ideri tia nigra,vtfit crifis cegritudinum fplenis,& quq X B.declinat, miliantur eis,quum non x [ reminifeitur] natu y B.mundifica^ xa tendens ad partem 7 [excuftionis propter cau oppilatiuaiimo quandoque tingitur plus,et non fentitur grauitas,quee fentitur in oppilatiua, et minoratur appetitus, et multiplicatur fitis,Et exficcatur corpus. Et rubefeit urina. Et raro fit fubito, et ft fuerit caufa b [vehementia’ ca- b ßc liditatis aegritudinis cholera ] in teile, ctinnam- n,Cntu-J matio eius in ea, tue figna eius erunt aliiduatiQ «sche.-■*’ citri- citrinitatis coloris corporis.3c nigredo faciei fo-lius,& albificatio lingux.& arefadio,& conftri-C B.AIialitera. dio natura:, propterea quod« [ cholera] vehe-caiiditas. menter exficeat fixem. & albedo urinx & fubti-dB.pnncip«. jitaseius in d [difpofniombus] propter retentio nem choler£ in corpore abfqueexpulfione.dein de vehementia citrinitatis eins: deinde nigredinis,& groffities eius.& vehementia foetons odo nseius in fine. Verum fada a mahtiacomple dura in egeftiotteeftinteralbedinem &citrini-tatem, fed eft/in vrina fortis valde *n [ ideritia, ] m B iaeritiaHs quum non eftillic debilitas virtutum hepatisex Aiuiitera, pulfiuarum, Quidam autem cxiftimauerunt,q> in illa,qua: eft ex feile,cum redificatione hepatis vrina eft fecundum colorem fuum,& difpofitio nesfuas naturales,& hoc eft impoliibile. hepar namque fanum expellit choleram in primis ad « fel:q> fi non fecerit,tünc ad vrinam,& prohibet xionis calida: I toto Corpore cft,vt fit totum cor 10 ipfam penetrare in fanguinem quantum poteft. Verum quando multiplicatur remanentia vri-nq alba: cum ideritia,aut parum tinda eft,eft de terius,& magis timendum, quod cadat habens eam in hydropiftm,quoniam fignilicat quod op> piiatio eft ex frigore.'Venenofam autem fignifi-cat morius,!! eft ab animali. Sed fi eft a veneno, fignificant ipfam prxterita fanitas,& bonitas hu morum, & adireritusipfius fuhito^abfque altera tione egeftionis ad albcdinem.Eius verö,quq cre pus calidi tadus,& m ipfo fit pruritus, & fit appetitus paruus cum acceptionegrofli, & dulcis: & fit egeftio proxima confueta: tendens ad leni tatem,& fimiliter vrina, St vt vena: fentiantur calidae valde,alterati coloris;& non fit cum albe dineegeftionis,& grauitate partium hepatis, & fellis,ficut eft I difpofitione oppilatiu^dmp mul toties eft egeftio tinda,& corpus lene.& non ap > propriatur hepar aliquo fignorum eius fingula- riei:&nonfitfubito, ficuteftquxdamfpecies 20 tica eft,fignafunt,quoniam ipfa fit in xgritudi oppilatiuae.Quöd fi fuerit propter apoftema calidum,aut durum,fcies figna eius ex eis^qux di-dalunt.Ex oppiiatiux autem fignismteparabili bus,funt albificatio egeftionis in pluribus horis, aut paucitas citrinitatis eius,& vehementia citri nitaris vrina: in colore fuo, & grauedo in mira-ch in latere dextro, & dolor St inflatio apud ci-bum,& pruritus in corpore toto. & lenitas fom-e B.cum fellea. ffiper latus finiftrum. Verum -S [ ex cholera ] nibus acutis, habentibus crifes per eam, & funt cum ea figna alia crifis,ficut naufea & fubuerfio ftomachi,& vomitus cholericos,& vehementia vigiliarum, St fitis., St parilitas appetitus cibi, Sc amaritudo oris St paruitas anhelitus, & ficcitas naturx.Et creticam quidem fignificatcrifis tan tum,fed bonitas, St malitia verificantur cum fi-gnificationibusa [fignificantibus vicinantibus,] J! B-qu*eisaf-quemadmodum de eis dicemus in capitulo fuo. ,cuncuu cius non albificatur cum ea egeftio fubito,veue Et pulfus quidem in ideritia citrina in pluribus menti dealbatione:albificatur ergo egeftio in.pri mis,deinde accidit ideritia;&: cum hepatica nö albificatur egeftio,nifi gradatimifel enim tranf-mittit illud, qu6d in eaeft de cholera paulatim vfque quo1 [erumpat) & fimiEteg albificatur g f B. finiatur, g B, Alia Utera. mna. „ _ . . , ficario cms;$c iampppawaTzStcritia, St quando cadit oppilatio in meata, qui eft in-fdte ad inte-fiina,& non eft in Operationibus‘hepatis nocm mentum prxieritum, nequein hqra niftpoft-quam Ixditur eo ex retentione cholerx in ipfo:, St non inuerfit viamU ^quum fel fit,] plenum^ tunc eft amaritudo bris.vehementior ,& i itis for tis,& 'd cholerica ] quidem plurimum commonet colicam , aut aflbeiatur ei fecundum mo_ dum,quefn innuimus,<5c illam ex oppilatiua,cm ius caula eft frigus,au t conftipatio, fignificant K k Bvdifpbfftio- [ dida praeterita. JEt ex fumma earum eft difpo esprkterit« ^ ^ ----—~n. b B.adfel. j B.fcllea. difpofitionibus eft paruus, propter debifitatent virtutis,fed non eft vehemens,quoniam o [cho- 0 B.AIialitera, lera] eft leuis p [ calida.] Sed eft durus propter ve ^ldltas eIt lc’ hementiam ficcitatis,& non eft propter illud ve p1 B.AIialitera. Jox,quoniam virtus non eft cum illa fortitudi- acuta. ne propter malitiam complcxiqtlis,Et cum ide-ritia quidem citrina mul toties egreditur fudor citrinus. * . o q : ■ , j Dt/ignis caufarum itteritia nigr#. Cap. 5. pAdam quide a fplene folum,fignificat q? no Je eft eitrina.deinde fit nigra. Citrinaenim n5 fit a fplene omnino.licet nigra fiat quadoque ab bepate. Verum nigra lplenetica vehementioris eft nigredinis, a[ & leparant eam ] figna duritiei a B.aflöciantiir. fitioxorporis tbtius.Siaütetn caüfa eius eft hu- fplenis,&magnitudo eius,& dolores eius,q funt mor groflhSjfignifieat ipfam regimen procedes. in finiftro latere, & q? quandoque ltint egeftio, Quod fi eius caula fuerit nafcentia rei alicuius, & urina in ea nigra:.Et quandoque egreditur in aut incarnatio,fignificabit ipfam affiduatio ide egeftione fex nigra & hoc eft fignii forte.Et qua ritite,& afliduatio fignorum oppilationis,& par doque faluatururina,quum non eft in hepate ■ ............. ‘ ' *'■ nocumentum,fi non uenit ad ipfum nocumen- tum aduentufuperfluo.Eft enim tunc faluseius, fignificatio Sc quandoque dantur in potu trochifci, choleram,aut fpeciebus aquse x:afei fadis forti- de quibus funt trochifci compofiti ex femine ci bus cum myrob. & lcammonea, & fimilibus. - truli & femine endiuia:, Sc femine laducs, & Defcriptio aquee cafei bona.Recipc ladis capri- femine cucurbita, Sc iandalis, Sc fpodio, Sc rof. nilib.iiK &carthamiquantum manu capipo^ ru.aflumptisjEqualib.partibus, proijcianturfii- teft, teratur, Sc dilTol uatur digitis inlad hora per omnes 3.ij.ex eis kirat. i. camphora, Sc fiant vna,deinde coletur, & dimittatur, vt lac coagu- inde trochifci & bibantur AK [ego quidem iam kb.^;; lctur^in node, deinde coletur a cafeitatefua, Sc expertus fumiuuametum eorum, Scfacempk-tna c::'' tun' tnlin , bcpats accipiatur aquofitas eius, Sc proijeiatur fuper ftrü hepati in eo, quod eft in circuitu eius ] cum t ,, ipfam aliquid mellis autzuccari,aut falisindi- fuccisinfrigidatisfuperniuem,&duob.fandalis, ^°ruol; pondus $Jjt Et fi uis ipfam faccre fortcm^onc. &camphora, ita ut lentiatur infrigidatio inte- - rius riusJpfum enim remouct ideritiam,& albificat ma eorum: drach.). Sc s.cum aqua foeniculi, Sc vrina'm in diebus aliquibus. Si autem caufafue- adminiftreturdieb.aliquiDus, fimiliter eft en im rit debilitas in hepate,& t eile curetur cum regi- fanatiuum,& nos iam experti fiimus ipfum mul mine prardido in debilitatehepatis.Nam cura ip toties.Ht y [ afimar ] eftex melioribus medicinis y ß> ajfano;af fius feilis,eft illa cura etiam. Ad regimen autem ideriti«, [ debilior ] ifta eft in qua eit oppila z ü. difficilior, apoftematis iam inuimus hoc, &compleuimus tioin meatibus cholera:. Seddyftcria& foluti- icrmonem in capitulo hepatis. In oppilatiua ve- ua funt conuenientiora in eis & alTumuntur foro illud, quod communicat omni oppilationi» lutiua ex eis,quae funt ficurepithymum& poly- eft cura oppilationis pra:dida: in capitulo hepa- podium,ponantur in eis iftae medicina:. Defcri- tis,ex phlebotomia,&: prouocatione,ii fuerit op I0 ptio bona ad illud Recipe.a [granorüpini.dra- a B.Alialitcra. piiatioin gibboiitate, Sc ex Iolutione ventris, li ch.iiij.agarici.drach.iij. ] <5c fucci eupatorij. dra- Reopeex pdu- fuerit in concauitate fecundum neceilitatem. ch.iij.informentur ex eis pilulcc,& bibatucex eis* l,s a'oe 4uar Et alienent a fe omne, quod conftipat, & exiic- drach j.& iteretur multoties,& quando chroni- naYcrms duL cat, quamuis fit calidum,quoniam conftipat, cafit ideritiaoppilatiua,tuncneceflarium eft iu drach.j. meatus,5c oppilationem efficit fortem, & ex eis, mere diacurcuma, & theriacam, aut fimiiia ex Aha liiera.Reci qua: rectiora iunt, eft vt praemittas lenificatio- eis,qua; aperiuntur cum fortitudine,& fimiliter pc sr^noluny^ nem eius, & humedationem deinde fequaris dialacca.Et quando eft cum oppilatione fetoris, naduasicrSs eam cum apertione. Et fit lenificatiuu quando- tunc atriplices funt boni valde: quoniam funt drach j. que calidum & humidum, & quandoque frigi- aperitiui ik extindiui.Et fimiliter radix laduc£b dum& humidum, quemadmodum dilpofitio 20 [de aqua ] de qua fumatur pondus, drach ij. . .. facit ipfum neceflarium,& quum aperis in fine, cum melle.Et Iimiliter aqua cufcutae,& endiui? AliaUccrll aut incipiendo, tunc ex eis, quas reda funt, eft vt c & myrrha ] cum rotulisxalie fiftulae, cu m o- amane. fequaris illud foluendo,fecundum quod tolerat leo amygdalino amaro & dulci.Curationes au- c B.anwrx. iplam, & fecundum quod prseterijt de folutio- tem ideritia: in quibus attenditur intentio aene ventris,& fcias, quod quando tu incipis cum gritudinis ipfius,& refolutionis eius, licet in eis folutione ventris, 6c non efficit impreflionem, lint apertio oppilationum, & reliqua iuuamen- 1 B.apctkiuis. tunc tibi ineft vti fortibus1 [ vomitibus, ] deinde ta,aliae funt potiones, & aliae funt ablutiones, & folutiuo torti, & oportet vt des in potu vice vna aliae funtd [ fternutationes, & plurimum iuua- d B caputpur- fecundumfortitudinem.Etfifueritoppilatioex mentumearum eft inoculo, & facie, tidotario ad hoecapitulum.Et cx y [ fternutato- x CW’ lijs] funt fucci,quibus* [demutatur] fient fuc zß’ficcaputpc cus cucumcris afinini,& fuccus foliorum nafttir sium. tij,& fuccus prallij ,6c luccus ciclaminis ficut eft aut conteritur ciclamen Sc infunditur in la- nia pondus.drach ij.fumatur ex cis fimul quan tum tolerat pollex, & fumatur in potu cum tribus unc.ladis afinini. Aut pondus, j. drach. Sc quod eft fupra, foenugra:ci. & lumatur in potu cum aqua Sc melle, Sc fede at in tina aqua: frigidabant fumatur capillus veneris tritus, & acci-piantu r ex eo.drach.iiij.cum aqua, in qua dcco-dum eft anifum. Aut fuccus acetola* cum aliquantulo vini, aut ftercoris canis comedcntisof-fa alba, non nigra, pondus, drach. iiij. cuma-m f B.dhc.vj. qua incilis, Aut foliorum licia: cxficcatie «»f cui» aqua, niel- £ lis, ?ut (iercus Tdrach.iiij.cum vino permifto,fiat il ouium cum de- , , A . J ■ r... . coftione aut ca hid tribus diebus:aut cicens nigri.lib.j. capilli vc lamenti exficca jieris manipulus, j. decoquantur in aqua> donec cofumatur tertia,& fumatur cx ea in potu,vnc. j. Autfucci raphani, unc.ij. vini, vnc.j. Autcice^ ris nigri lib.j.carpobalfami,thuris, feminis foeni n B.achfttg culi, omnium an. pugillus j. decoquatur in vj.‘l 20 [ afeenit 1 aqua; donec confumatur tertia, Sc fu- ^0 de mulieris in node: deinde exprimitur in ma mantur in potu ex ea vnc. ij. Et,fi non fuerit febris potentur cum vino. Aut cinnamomi quan titas,quam tolerant tres digiti cum vinoj& meile medietat/s /ecundum mefuram vnc.j-Scs.aLU cum aqua Sc vino. A ur femina almahalcb excor ticata ex corticibus fuis,de quibus in potu fuma tur pondus.ij.di*ach. Aut rubea: t i udorum drac. j.inouo forbiU. Autfumautur limaturae corni ne,& tepefit, Sc diftillatur. Aut fuccus radicis 3 aB.rathbai [alfarfafa] exprimitur Sc bullitur cum fambaci- fafa. no bullitione leui, & in ipfo fit harum galia:, <3t b £ fiat cum cob[ fternutatio ] aut fuccus radicis giua/ ‘ : raphani contriti cum folijs fuis. Sc ex fuccis, qui non funt caliditatis magna:, cft fuccus fi-clx,Sc cx fuccis frigidis cft fuccus femperuiux, aut fuccus c [alafius] Huuialis, Sc acctum quan-c B.tiasCu ccruini kirat.xviij.6c iumantur 111 potu cum iy- doque fugitur naribus, Sc retinetur hora una o [begurfericon.] Aut fumantur grana pi- mfttmusiripi\abalnei,q o B.farfaticum. 1UP° v - 0 n 1 -r - st c nca*.,& ammeosA ftaphilagna,& iumat m potu a:ger ex eis. aut piperis, Sc ftercoris canis albi comedentisofla cochlearium.;.cum vino. Aut impleatur coloquinthida cicctoexeaquod intra cft,vino & aqua,&; bibatur.Aut detur in potu de feile vrfi in vino. Aut fumatur cornu ceru. P B.duorum da drach.j. Sc tertia, Sc iulphuris pondus p [ drach, mch* ij.] & bibatur illud,& bibatur poft illud,v inum. Aut fumatur & proprie in oppilatiua rheubar. q B. condi fi &, livpcricon,capilli^eneiis q f olibani] rubea: tin-dorum partes aequales,&: dofis.drach j. Et medi ein a: quidem fingularesqux ingrediütur in hoc capitulo,& funt aperitiuac etiam,funt abfinthiu, anifum,afarum,acorus,rubea tinctorum,gentia naixylobal agaricus, condifi, nux cuprefti, co-ftus,vtraque ariftol. Et ex eis, qua: d icuntur, Sc funt leuia,eft vt fumatur inpotucerebrum alcu bugi vino puro. Aut lumantur vitelli duorum r t B. Alia lite- pUOrUOI^fiE . quoniam eft bonacura-t io, Sc fvmilitct f\ infundatur in eo nigella die et node deinde coktut ,ct fvat caputpurgvum , 5c odoret ex ea fola permixta.Et ex eis,quce funt pra:ter fuccos, eft ut fumatur ftaphifagria: quarta drach. j. Sc teratur , & diftoluatur cum a-qua coriandri, ctolei amygdalini an. drach. x. ctfiat cum ea caput purgium ipfo exiftentein tina aut pila aqua: in balneo, et quandoque mi 0 • 5o fcentur cum ea aliquid d [ hordei ] ficci,et ali- n quid aceti vini. In oculo vero ipfo allidtietur ipfius ablutio cum aqua rof. ctaqua coriandri, ct aqua niuis.Ablutiones vero habentibus ide-ritiam funtaqua:,in quibus decoqu untur capillus veneris et fceha, et maiorana, ct polium et chamomilla,cte [ alaniudcn] proprie 5 et tri- c B.^; buli,ct anethum eft radix in eis. Et quandoque ponitur propter calidam ideritiam in eis,ace-tofitas citri, quoniam eft vehementis abfrer £l tella vini,ftu in media libra. racrudorum. ’ quaflenturins [ medioaftacruati] vini,&:biba-lci-1' tur.Etex eis, qua laudantur vehenter. eft vtfu- *’*"....~ mantur in potu de lumbricis terrenis ex ficca- tis,quoniam ipfi mundificantftatim. Sc fimili-ter fel vrfi.&; ex eis, qua: experta funt etiam,cft, vt dentur in potu raciiccs acetola:, Sc ftet in fo-le, (5c ambulet poft illud hora vna, donec cale- ] Sc con- A fionis cum fua incifione in omni tindura, ct : XrklUS °0 .________________________ :n- _ ,________t quandoque aflhmantur cx iftis rebus cnipla-ftra,& afiuniuntur cx eis olea, quibus fit inun-dio, ficut oleum alhacucn,et oleum chama*mcl 1 b linum, & oleum anethinum, Sc iterum oleum nej f[ congelati vua:^]et oleum de lilio. In ideri- ^jrlirCj, -tia vero critica oportct,vt cum exiuit infir- WLcni^: fnus, intendat cum ca intentione] ipfius agri- eaioteu:-» tuuinis tudinis cum lauatiuis,& diureticis mundificati-uis, & fortaftenon indiget folutione ventris, & fortafte fufficit balneum folum .Quod fi videris in vrinis eorum,& egeftion ibus paucitate tindu rje,fcias quod materia in eis eft grofla»quare con hfB.Sc prouo- forta illud,cum quo medicas cx lauatiuis notis11 «ntildudorc. -j- [ ] & fimilibus. Veneno“ fx autem cura eft theriaca,& mithridatumupro pterea quia refiftit venenoideinde bibat aquam aoimtmgct coraumeni,« nurum iqu maiorum acetoforum, Sc aquam granatorum, io alhalce, cetaure® et radicum cappari Rr /iirmm pnriihXr m~____________________• i1 nxr kAr Sc fuccum endiuix, & portulae®, Sc mucillagi-nem pfyllij,& almirberis,& omnia,in quibus eft infrigidatio cum virtute theriaca. Et in ipia qui dem iam expertum fuit in principio quum acci dit,et proprie quum venenum eft ebibitum, Sc bibatur lac aflidue cum olea amygdalino. Regimen autem ipforum cum cibis iam docui ipfumin complexione calida abfque debilitate manifefta,& fine oppilatione. Oppilatiuam ve in ipfo funt oppilationes,tue aperitiua fortia pr$ dida in capitulo hcparis,iuuatiua funt etiam. Et ego dicam in capitulo oppilationis Ipknis medici nas, qux ei propri? funt.Etfi eft caufa debilitas attradionis fplenis tunc de illis, qux neceflfaria funt eft vt tu ponas fuper ipfum ventofas finein cifione.& ut admirüftretur exercitium,& empla ftra confortantia fpknem,ficut illud,quod fit ex abfmthifiet cordumeni,et florum fquinanthict is omnium an.par.i.etcxrof. partibus.ij.etex bdclij.par.j.et s.et ammoniaci partibus vij.et decima partis.fiat ex eo emplaftrumiet quando abluitur, fiat cum aceto puto forti,in quo bulliant anethum,et ba urac.et fal,et ruta,et calamenthum,et fi fuerit in caufa ideritix nigras caliditas hepatis, curetur he par cum f [ lubtiliatiuis.] et fi fuerit frigiditas,cu* retur cum theriaca maiore proprie, et cum me- V" f B. cxtinffcims* ----------- _r r----------vrr..»......... dicinis notis,et Afuerit caufa in ea corpus totum ro&debilitatiuamcognofcesperea,qux dida 10 fac in primis illud , quod conuenit hepati, vt tlllS. ~ r — —7 j.—— — iB Ieuis&iub- funt m cap.hepatis,& cibus quidem idericorum eft ille,qui i [ alleuiat, & fubtiliat. ] & in quo eft apertio.Et ius pifeium confert eis, pr^rie cum cis,quas prouocant,& fubtiliant de illis,quas dice mus in fine capitulor um. "De cura iSlcritix, nigra aggregationis vtriufque iflcritix. Cap. j. IES illa quidem,quas fpleneticaeft confidera an . fit illic expletio säguinea plurima:quare phlc botoma bafilicam finiftram,& faluatellam poft eam:deinde occupa te cum (plene,&redificatio ne oppilationum cius,Sc apohematum ipfius Sc debilitate cius. Et fi fuerit illic caufa multitudo ... .. melancholia propter illud, quod generat ipfa m ’ ia rA* cx a [ virtutibus] Sc cibis, fecundum quod didu. (aere. patiantur ab eo venx:deinde corpori Ipiam autem ideritiam cura eis quibus curas ipfamide-ritiamcitr inani, et cum eis, qux de illis fortia funt. fit quando aggregantur ambx ideri-tix fimulet eft: repletio,ct indiges phlebotomia, phlebotoma tunc ambas manuss [et euacua]in ter eas ambas diebus aliquibus.Et aggrega inter duo regimenta,et da in potu inter ca ambo de-codionem abfinthij, et epithy mi, et aggrega a-3 0 quas foliorü raphani et tamarifei, et (alicis, om-niuman.vnc.i.cts.aqux folatri.unc.iii.aqux fo lior um cappatis.unc.ii.aggrega et fac bullire orn nia cum drach.x.cafi^fiftulayet profice fuper ea pondus h [drach.xxx.] hicrg picrg, ctpondus.ii. danich croci,et pondus iii.kiratfcammone^ afla , tp in i [cgpa,]et expeda duobus diebus,et poft il lud bibatur aqua calefiet fyrupus acetofus. Cibi autem in omnibus illis,funt cibi,leues,noti,et pi-fces alradradri.et K [ex pullis impinguatis.] et ex t 1 _ _ _ J * I _ 1 A ^ m v-\ rt /-1 » ♦•a ^ m .. _m. ^ B. funulauc fiat Iceruallunw LA [_ VIt ILltll/Lij J ÜL LiL/iu^lLLUIlUUlil vJU vvi 1 lCvo utiuvi L. JT 1 O ^ eft,oportet etiam euacuareeam cum eis,qux ip- oleribus endiuia,et apium,et condita proprie,et r ^------- T7._ :u J rl cappatis CU111 aCCtO. fam euacuant.Ex illis eft decoctio icolopendrix cum elleboro dicta in antidotario, &: euacuetur ex ea multoties-.dedecodio epithy mi fecundum huc modum.Recipe,myrobal.nigri & keb.om-nium an.drach.x.fumiterrxjfcolopendrix, poly b B.capparoru. podij,& florumb[ fquinanthijomnium an drac. v.radicum api;,& foeniculi,amborum ana pugil lu m.i.ellebori nigripondiis.drach.fi.decoquantur in tribus lib.aqux, donec remaneat quarta, JL r T 1 0 T^E S. Tro regij morbicuratione,/lue biliofus,fiue aterhA mor cutem infecerit,pete Gal. & Paulum & Metium locis antea indicatis- Vide & Celsu Ub.3. & P^afim 9, h B.duarum ter tiarum vnius drachma;, i B.citonio. K B.ius pulloru pinguium. IUI AU uu.uvjuivjvivuvv | r bUUstJ y (V« ^ n A liat ebullitione leui:dcinde coletur, & compona c B.duse tertig tur cumeahierxpicrx0 [ drach.xxx. ] & fimili-dratLj. ter p]iL1i-g fadx de myrobal.nigris,&: epithymo, Sc fale indo,& agarico,& corticibus radicis capparis. & quando fit euacuatio, detur in potu lac d (B.detur. eamelarum,&finonreperitur df[ J aqua cafei fada cum fyrupo acetofo de femini-bus,& e [ fpodio Sc polio. Et medicinx fubtiles, cB.Aiia iitera. qux fnnt ex] icolopendria & radice capparis & V"&ho & po fimilibus.Etaqua,in qua decoquuntur folia ta-medicinis matilei. & radices,& aqua foliorum capparis 5c a1uTdhSi aoua foliorum raphani,& fyrupus acer.& fimili c- ^dSx. ter aqua folatri,Sc aqua apii, fi fuerit caliditas, & r ‘ neties Hu3e fyrupus acet, in quodecodaiunt fcolopendna. (üniex. & capparis,& frudus tamarifei, Sc polium. Et fi fuerit in fplene apoftema calidum, oport e-bit vt non fuperflultas fit in calefacientibus.Et ii 60 quum affeäus ex inflammatione (fi vel iecinoris vel lienis,vel ex immoderato totius corporis calore,commo dum idprafidium uidetur.^At in exteris,quum fola bilis redundet,non uidetur tutum auxilium.Quare n&que de uenxfeflione Gal.ncque 9.de comp.med.per loca,ne-que 5.de loc.ajfec.meminit. TRACTATYS II. De reliquis difpofitionibus fplenis. Sermo vniuerfalis de xgritudinibus fplenis» Cap. t» SPleni accidunt omnes fpecies aegritudinum pradidarum. fcilicet de aegritudinibus com plexionis, eteompofitionis, ficut oppilatio- nes &folutio continmtat!s,& fimi!m,& apoftc- bilfores,& ingenictureomm perietratiocumeig mata cum fpedebus fuis. Et fcias quod quando qu^ penetrare fadunt,& cum eis,qua; obferuät fplem impinguattir,extenuatur corpusquoniä3 yirtutem fiiper eas, vfquequo perficiant opera- 3B, debilitatur» r|n pr]mjs deftruitur] virtus heparir vehemeter tiones fiias.Et fcias quod differentia inter cura- cum contrarietate quare minoratur generatio tiones fplencticas,&fiepaticas,efi in fortitudine, Jß,. fanguinis, & cum hocipfeattrahit de fanguine & debi litare,&labore, &a [ alleuiatione] hepar bB?:V illitis infirmi i*em plurimam propter magnitudi emm eö dignius b [yt aileuietur]cum eo. Et non cedai ^ ncmfui.Etpenitus extenuatio fplenis fignificat h£fuperfluitasinc[confortando]illud,quocu- bonitatem humorum,& pinguedo eius malitiä ratur-Er non atterantur fuper ipfum medicina; humorum,& quandoque conuertuntur argritu %o acuta; nimis,ficut acetum forte, nifi in neceftita dines fplenis ad febres commiftas,ficut ipfa; qua te.Et fplen c contrario illius eget ut adiuuentur doque generantur ab iliis aegritudinibus Jpfa; e* medicina ejus cum eo, quod conferuat virtute jiim generantur multoties ex tertiana non pura, .carum,& cum eo,quod penetrare facit.Et fpleni & ex febribus peftilentialibus, & febribus com- quideiunt medicina,qua: funt propria; ei; ficut niiftis, & plurima; quidem segritudines fplenis cortices radicis capparis,& ficut fcolopendria,<5c funt autumnale,Et color habentibus eas, eft de- ammoniacum & alium fylueftre,& quandpque cliuis ad citrinitatem,&nigredinem.Et quando necefiarium faciunt ggritudines fplenis,ut phle- cc fortaffe addunt in appetitu eius, et quandoq; phenafimo phlebotomentur vtraeque guidegi. deftruunt appetitum ipfius,(Sc quädoque cogüt »6 ipfum,quum propinqua eft digeftio,ad euomen b B. poil nocu- dum rem acetofam.ex qua ebullit terra, b[abfqj >4%?^QT*4TI0?^ES. mentwm & poft nocumento,dc abfquedolore. ] Et vrina fangui-c ilvSrmis & 11 Ca k°qa e^£n fine «gritudinum fplenis,& fimi in nore prafidia admitti fatetur & Gal.tum alibi,tum 2. Qp.f, mi\is fanguifu- doque refoluitur per eam febris cx^f febribus adGlauc.Eft fanepars bac ignobilior ,humores craffio- iUta litera. vel gbtudinum,] fplenis, quare refoluitur per eam res ampleffens,&ad quam ferius perferuntur medica hypoltafis cohae lpieiE " menta,vt pr opter eahber alius quee validior a funt,offer reos vel coadw- 3° riilli poffint.Quare ficut in iecinoris afftttibus eaper- ... . dMCrdnO^£X. mifcenda medicamentisfunt, qüa fubHantiamiecoris hui SgrItU te tueantur,ut Gal.ait 1 me tb.it a & in liene eade adiu- Splen omne fere morbi genus experitur,quod tcjtd- nanda, vt penetrent, & fuum robur feruent. habet Cap.io, tur& Trallianus lib. 8.csiqi morbis maxime obnoxiu etiam fplen,ficuti & iecur, pYOpriamedicamenta adno ficuti & caput,Hippocratis tefUmonio lib. i.de morbis, tante eodem Gal. 15. meth. nempe , quale abfintbium quum agrotet & ab ijsyqua a natura in funt, quando plt* eß iecori,talellieni capparis co rtex. quale iecinori eupa Cap.17* va qua opportunum efi accejferint, quum agrotet item torium, tale lien afplenon. ab alijs humoribus^quod fantob eius cauitatemeuenit. De hoc,ait jtuu.quum lien pinguis fit,corpus extenua- De apoflematibus fplenis calidis, & frigidis ,& a -ß> dc corruptio virtutis eius, quse attra- nis propter grauitatem materiei. & figura; eius acci^q _• hit melancholia m.Frigidam veroifignificant de funt quatuor rotunda, & lata, &logagrofia, & a B, Aha litera. biUtasattradioniseius,& cafus appetitus,&a [ite longa fubtilis.Phlegmaticum vero accidit raro.rUDl’ äunSocuii^” rari° Laltidiofe latictatis ] & multitudo rugitus & fpleneticus quidem eft,qui habet duritiem in b u macies! '* ^ eruduationis-Et fignificat ficcam durities, & fplene fuo-.aut propter graftitudinem fux fubfta b [debilitas] corporis, & groftitudo fanguinis & tia;,quamuis non perueniat ad finem, quam per vehemetia nigredmiscoloris Ethumidamfigni 60 uenitapoftema,aut propter apoftema durum ficant lenitas lateris finiftri,& mollities corporis, in ipfo,& primum quide eft leuius. Inquid Hip- & nigredo trahens ad albedinem plumbeam. poc.fi fpleneticus inuenit dolorem interiorem, apparii». 3> lesci c eft magis faluum,6c illud,quoniam in iplo [lp£ Ve cura. Cap. 2, ratur ] adhuc fenfus, et dixit quando accidit a fluxus ventris cum fanguine , eft melius a i- I? St proxima curationibus hepatis , Sc indi- cet,quia /peratur cum ipfo rclolutio ^ getvt iint medicinseiortiores, & penetra^ eilpleniseius. Si autem perfeuerauenr, ^ - ?B. hydropifis. ^|ct cj g [ jubricitas hydropica ] & morietnr. Et Dtfignis. ■ Capl 5. kicitannteft!" cauia 111 eo dominium frigiditatis fupcr com norm^&hydro plexioncm,& dixit, illi, quicatarrhum habet, /^Ommimicant apoftemata fplenis ömnia pi/is, non accidit fplen; & in hoc cft confideratio, öc ^ in grauedine,& in magnitudine,& dolore fortaffe multitudo catarrhi eftfignificatio hu- extenfovfque ad diaphragma ex latere flniftro ; h B & eftillnd miditatis complexionis eiush [ vt fit illud in pro & quandoque afcendit vfque ad furculä, & ad proximnm ra -ximo faturo,] Et in libro Hipp.ille,qui habet do h umerum finiftrum per communitatem furcu tioni. Alia Ute- lorem in fplene fuo, & currit ex eo fanguis ru- lar.Et quandoque facit anhelitum duplum exi-, ra. &iiiudeft fi beus, & apparent in corpore ipfius vlcera alba ftentenafecundum formam anhelitus fletus in- Fb primo ccrta non lasdentia,moritur in die ii. & i [fi non ] ca- 10 fantis, qiionia apoftema impedit diaphragma Alia litera.non. ^ aPPctitus cius. Et quandoque terminantur ad hoc,v;t vadat in motu anhelitusvquare ftatfo. apoftemata fplenis fluxu fanguinis narium etia bito propter lanionem, AVIC. Eee citat * citatfeipfum refoluitur melancholia eius ad vri quod neceffitasfoaf illarum dkfcruantiajadlaa , nam &lacit ipfum habere nigredinem r [ non tus ftypticitatis,fed cü cautela b [ calefadionis] '} exiftentem:& fi eflentcaufa in ea renes.perfeue- yehementisvtnon feftinet materia ad groffitie .er raret falte in hora exitus eius. ] Et phlebotomia &duritiem,oc communicat in hoc hepar etiam; ti*. yB.qus non rat.Et fi in ea ef fetcaufa vniuer ^ . falis perferuera plurima apoftematfplenem.Et autumnus eft e- ambocnim pneparata luntvt permutentur ex Aiui;terj, ret emminhp- jus jniniicus,& quando fuerit durities poft apo- apoftematibus calidis ad duritiem. Verum opor tJ Bl c*->- ra quiens, ftema calidum,antecedent accidentia calidi:de- tct vtmifceanturcum eis medicina, in quibus ms' inde acquirentur accidentia duritiei. Et multo- fit incifio aliqua cum caliditate,^quali> & ex oreg aue olent.lte & 2.prvgnofi.Gingiua ait,vitiata, /^vVum fcis,quod caufa|in illoeftb[oppilatio] Cap.4^* & ora graueoletiaijs funt,quib.fplen es magni.Cuiafli V^ex fanguine plurimo melancholico,opor- pulatur & Taulus li.^.Videtur ergo ex priori Hippo- tet vt phlebotomes bafilicam,& faluatellam: & eratis loco,limitanda ^tuicennx fentetia,vt no femper dimittas faluatellaconftringi per feipfam, quü quide fplenicis cruru, vlcera eueniant,fedquandoq^ijs, 30 conftringitur antecafum virtutis,&quandoq, videlicet,qui natur a bilioft.quauis interea rationi non neceffarium eft tibi vt phlebotomes tguidegi fi t'u°“ repugnet,lijnofts omnib.id accidere,ob cor ruptor u hu- niftrum !. Et quandoque indiges vt confequa- naw' moru copia,quos fcatere in his ob male expurgatu fan - ris eam cum euacuatione, per ea, qus educunt guinem neeeße eß.^Aliud fer ibit, [ Et phlebotomia plu- melancholiam,de quib.di&um eft,in cap.ifteri rima apoflemat fplene^quod ambiguu alicui videbitur, tiae nigi e,& oportet vt non obliuifcaris canonis nempe qua ratione ex multa f anguinis detraÜione lic- prodidi in cu ratione duritierum,de lenificatio ms inflammationes fieri poßunLqmm f anguinis miffio ne c [ vltima imo refolutione,] vt no reuertatur cBqU2Cr inflammationum materiam imminuat? Exiflimant ali- in duritie lapidis humor.Quod fi expeditus fue &‘tur qui,accidere id ex vberiori saguinis exitu,quod tenuio rit ab hoc,aut non indigueris eo,erit tibi neceflä ^e.. - rifanguinis parte exeunte craffc & melächolica rema ^ rium vtadminiftres medicinas abfterfiuas,inci japide • ’ ' neant.putarim tamen id ob immodicam quoqi corporis fiuas,in quibus non eft multitudo caliditafis . Alia■1 * refrigerationem fieri, & bydrops plerunquefuccedit. Et fortafte inuenies has intentiones m medici- nis fingularibusA fortaffe indigebiscopohti S ’ nem- Decurationeapoflematumfplenis calidorum valde, Sc medicina: ftngulares,quse faciuntillud, lunt Cap. medicinie, inquibusinuenisamarituciineniA Ä Pproximant curationes eorum, curationi- flypticitatem, aut caliditatem temperaram öc ^ bus iliorum fimilium in hepate , praeter ftypticitatem,& quandoque inucnis m^ianas fingtikrcs fadcntcs illud cum proprietatibus.; qu£ funt in cis. Quod fi inuenis medicinam,in qua fit amaritudo tantum, tunc permifceeam d B.A& litera. cum. aliquantulo 4 [ aluminis Sc aceti. Alumen anefiii, quonia enim frangit fua virtute fubtilitatem eius. ] Et anecfeu iunst: c& cauterium didum in aegritudine fplenis, fuper Sariiuu1US UJ V^cna * ^L1£eeft in interiore parte brachii finiftri Alia litera. alu - h3t-Et fi non fuerit manifeftas difpofitionis, tue minis, & aceto. cum eo^quod innuimus. Et quandoque fuffieit t1U' re§*menfubtiliatiuuminfanationefplenis. Et cius. V rtUte q^ndoque accidit vt conferat in ipfo regimen impinguas corpus,quum non facit accidere oppilationem, Sc non fuerit ingroflans fanguinem, e B. iiepar vero Sc fi fuerit ita,e [ ied non poffumus ipfum redii-ifaLfeius ficarc * ] ^Simcn nanque impinguatiuum eft Alia litera. fed eis,quas humedant fanguinem,&redificant hepar fit forte ipfum,&: temperant ipfum cum fradione mela fuper regifica- cholias. Et quandoque peruenit durities fplenis oneiji. a£j |locv t non fu^cjat jn curatione eius adiuto rium cumeis,qu£ bibuntur abfque eis,cum qui bus fit ei emplaftrum.Et omne lac,prse ter lac c melarum,eft malum fpleni. Et medicinaru fin gularium,qu£e adminiftrantur ad hanccaufaq melior eft cortex radiciscapparisj ipfe enim m f B.feculeMiu toties educit vrinam,& egeftionem fanguinea F ( malam j]&ianat proprie quando bibitur cum fyrupo acetofo de feminibus,trahende ad aceto iitatem. Et non eft ip£e folus, imo ficut centaurea,& fuccuseius,& proprie minor, &c radix lir lii,Sc flos falis,& acorusconfeda cum meile om sB.aifachd. ni die cochlearium vnum. .& grana g [ alcafid] h b. Aha Uteri. ßch [ myrtus'] &chamgipityos,& chamaidryos auiiiiofliacuni* gL-ana alcadra cum fyrupo acetofo,& prasffiu i R.ii. Et fquilla eft bona, 8c vltirna: & melius eft oxy-mcl eiuSy& fcolopenäria cumfucco tamarilci, Sc natiurtium, Sc nigella Sc agaricus{olus cum fyrupo zcctofo a ut centaurea. Et dofis cuiufli-bet illorum fit ab vnp aur.v/que ad 3 -1 [ i.]Etepi thymi pondus3 .v.in vnc i,fyrupi acetofi,vfque ad 3 .ii.iftud enim quum iteratur folutione ven-tns,educit i\\ud,quod eft in {plene •, Sc detumere cum fciGit.E,t ammoniacum,& lupini, prscipuc decoctio eorum cum fyrupo acetofo, Sc dcco-£tio K t [ cum aqua dulci,& bjbatur cum fyrupo acetofo i B.fylacliris d ii aut cum aqua decodionis polij,& acctofa 1 [ nu foluta. trita tum aceto jcum fyrupo acetofo,& fuccus fpinarum recentium,& anethum ficcum,fuma tur exeo omni d ie pon d us 3 .ii. & confequa tur vrina cameli,& lucci eupatori; pondus 3.ii.cum aqua decodionis abfinthii. Et iuuamentum cu. Jade camelino,& vrinis eorum eft vehemes val dc,& aflumat inde fortis & debilis omnis fecii- aut ex fplenc afi ni fylueltris,aut . ; • , -, fplenis equi,aut ^ pulli equi ex J quocunque illo 3.ii.exficcati. Aut accipe vefpertHionem ,&de- rum fuerit, colla ipfum,& exficca ipfum,& contere eum,& -20 accipeex eo,quod tolerant tres digiti. Aut acci- ^ii.vefpertiliones pingues, & decolla eos &q q *raun " funde] eos,& exficca eos,& pone ipfos in va vitreato iubmerfos cum aceto forti, Sc lutato dimitte inr [furno claufo. ] Quum ergo dc - r B- Alia Utera. _di funt, depone uasextradumexeo, vfque- unur caltdo* quo infrigidetur,deinde extp]|eeos>& difloiue digitisin aceto,& fumatur ex® in potu omni die pondus 3-ii,&ha;c eft curatio eKperta.Et co-ueniens quidam eft, vt huiufmodi medicinae iin 30 gularesdidas prius, & pofterius, bibantur cum fyrupo & aceto,& vt fiant ex eisemplaftra confortantia cum aceto-Medicinas vero compofit£ quas bibuntur, funt, ficut fcolopendna, Sc fpo-dium,ex quibus bibatur pondus 3. ii. cum fyru • po acetofo.Ec trochiicidc capparibus, Sc troch. s [ altelemenufch] cum fyrup.acetofb,& troch. f b. alFerigiech de rcu.fadicum corticibus radicis capparis, Sc ett. bibiti in aceto vehementis aeetofitatis, & illud, quum non fuerit inflatio.Et trochifci de rubea. 40 £t theriaea diateflauon eft optima valde, quum non fuerit feb. Autfumenafturtii partemi. Sc nigellas partem.s.conficiantur cum meile delpu matoA fit d0f3.iii.gum aceto commifto 5 aut faffuf ex ariftol& mirobal.Kebu.de quo fumatur cochlearium j.cum vrina cameli öc cum uri na caprarum.Et corticum capparis 3 .iiii. Et ari-ftol.longa: pondus 3. ii. feminis t [ alfelemenu-11 B. alfengiech fch ] & piperis,amborum an 3 .vi. fiaiit ex eis troeft-ch.Et ex eis,qu& arift. long^, ireos, omnium an. 3• ii- conterantur valde* ÄVIC Eee 2 &con- • y US dc conficiantur cum öxymellc aectofo, & fiant tes fpleneticis. Recipe ammöniaci & fruüus ab inde trochi.fitquedof.aur.j.cum aqua abfinthij haufigi omnium an.darKimet viii.cortices ra- dccorticum radicis capparorum decodtorum fi dicis cappa.dc fru&us tamarifei, dc piperis albi, B.rubi recen. mul. Aut fumantur foliorum y [ ranni recen* dc fcordeon,dc fquillae mundat?,affata, omniü s* tium] & corticum radicis capparis, & fru&us an.darKimet ii.conficiantur cum aqua,defiant tamarifei,& fcolopendria:, dt fquilla: aflata;, de inde troch. quorum vnufquifque fit darKimet piperis albi, partes sequales. informentur ex eis vnius,dt dofis fit.i.eorum cu fyrupo mel.Aliud, trochifci, dt fit dof. pondus ij. aur. cum fyrupo Recipe medul.fquilla: afiatae lib.ii.radici« alfefi- acetofo . Aut fumatur fplen afini fylueftris,de re,dc eft radix vitisalb2elib.viii.piperisalb.de pe- fplen pulli equini,ambo exficcati, & contriti, de 1 o trofclini,dt paftinac^ fylueftris,de farina f her-f bibatur ex eis aur. j.perueniendovfquead 3.Ü. bi,de granorum pinea omnium an. vnc. viii. licum vino permifto.Et dicitur,quod quum iftse lii ca:Ieftis,dc radicis opopan.amborum an. vnc. ua medicina: in potudatur porcellis aliquibus die- iii. cöficiantur.Etqu um adminiftratur aliquid ks.*paf W bus,non reperitur in eis fplen.Sumantur epithy eorum,tunc melius eft vt dimittat aquam, aut mum, de cortices radicum capparis * [ media- minoret potü eius,vt fit medicina 1 [ faluatain 1 B.faluan, ».• tim.] conficiantur cum meile, dc bibatur ex eo cancauo.] dc non trahatur ad gibbofitatem he- confaaufL f circiter aur. v. Aut fumantur cortices radicum patis propter adiutorium aqua: plurimum . In tu«m. capparis,dc fcolopendria, dc fruftus tamarifei, adminiftrationem autem *» [ ciborum ] melius ™ Bien#* dc cortex:a [ falicis]dc rubea,dc ireos dc afiarum, eft,vt adminiftretur ante eos balneatio longa fcrum’ dc acorusrdecoquantur cum aceto forti; deinde 20 eundum ieiunium,dc fit ftatioin tina. Et quan-coletur.dc fiat ex eo fyrupusacetofusmellinus, do egreditur aeger ex ea;fumat incifiua n [fubti n B.acuta, & bibatur;in cuius dofi fitpondus 3. j. ammo- liatiua ] facientia fitim ficutpifccs falitos,dc car niaci,eft enim mirabile,de fi fpleneticus conque nem falitam dc finapim>dc faphane,dc fumat in ritur de folutione ventris , in qua non eft fan- potu vinum mixtum cum aqua marina.Et fub guis,dc cum qua non eft pun&ura,fumat fuffuf tiliet regime fuum,dc faciat illud tnb.diebus, dc de granis granatorum tribus diebus, aut iiij. om in quarto exercitetur, donec fudet, dc frequens quod fi fueritni 3-iii.aut iiij.de faciat vt cibus eius fit medie fiat anhelitus eius, dcemplaftretur, dc hoc fiat ibiutio ventnstas eius,quo confueuit vti; b [ na m folutio eius fi res fuerit fortis,dc fi fuerit debilior hac,conte- eius fpicoetica. eft fplenetica;dc ] caufa in eo eft, quoniam cor- tus fit eo,quod eft leuius hoc.Emplaftrorum ve pus non recipit fanguinem. Et fcias, quod res 30 ro forma eft,quoniam quandoque fiunt ex illis calida: valde non funt multü conuenientes fple fimplicibus qua: diximus.Etquum emplaftrum nfpropterea quod indurant,dc exficcant,dc pro fit ex ammoniaco ipfo, dc ftercore ouium cum hibent a refblutione.Etquando fuerit in vrina- aceto,eft emplaftrum forte.Et ftercus ouiü adu li caliditas,tanc melius erit etiam,vt in potu fu ftum dc cinis 0 [ afinarum 1 eft emplaftrum bo- a In mlntur ^ochifcialmirberisA fimilia.Medica- num,quando coficiturcum aceto, dc fit empJa- cJ* men conferens duritieict[ ftrum cum eo A ümiliterpl ex radice] vitis albg n , _ ] accidentiin cumac«0.,ff lf£SZ2 _ . i äuiucuum vuiiiaccrt/. i ti * + R * fplene. Recipe radicis opopa.nacis,&i -jr j[ JphLiiUc«, J radicis capparis & fpeciei volubilis nomi- Et quando accipitur ftcrcus vaccarum pafeen- autfbiii* «4 nat® albtoconium,&, raedultefaui\\?affatx,8c 40 tium & cxficcatur in primis,deinde decoquitur granorum alben, &alliorum lylueftrium om* cunaaceto>eftexeoetnp\afttum.botvvi.Rtc\uat\ xora nium an.partem j. mifceantur omnia,dc fumati doquepuVuerizatut fupet fu\p\\ur citrluum .Et tur exeodarkmiet.unmane cum fyrupo aceto emplaftratio cumftorefaliseftmirabilis. Etex fo.aut aceto permixto. Aliud. Recipe medulla: illis eftr f [ ] granorum alben cum r t B-fcw r albendarkimetiii.alliorumfylueftriumdarki- aceto. Et iterum alharmet cum femine fuode- ru iua. niet vi. corticis radicum capparis darkimet iii. coquatur in aceto donec difloluatur, defiat ex cofti darkimet ii.e [ ftoracis] darkimet vi. polii co emplaftrum, dc ex eis, qua: funt propinqua iB.fachragic. darkimet iii.radicis planta: nominata» cotoli,dc ?qualitati,eft ficla decocta cum aceto,dc radices tB.alfachragiat eft fpccics illa,qua: nominaturf [ afactaiat ] dar althese decodse in aceto . Et ex compofitis eft ki met ii.de exiftimo quod hoc eft fpecies g [ afa- maran bafilicon,dc maran Gal.dc mara alufkil ctaiet,] dc eft piant a habens folia fimilia myrto, cus,dc emplaftrum aureum, dc emplaftrum de oc in medio fui habet annulum fimilem oculo, aloe Gal.dc maran fadum de radice capparis in ,irk rtLU ^emperuiu3e maiori, dc granorum fufain aceto horis tot,donec lenificetur,deinde h B.Mxard. volubilis maioris numero xxv.ammoniaci dar deficcetur, dc teratur bene, dc fiat ex ea maran boni man^vei c£ uu* ^ J darKimet i.i f [ cum cera dc oleo de alcana. Aut fumatur nigre feminis bachur do vafis de xre,& fiat ex ea,& farina hordei, & mariem darch-... *j ] radicis eius,darKimet acctodcfyrupoacetofoemplaftrum,quoniam meM.aut. iii.cordumeni darKimet i.dcs.K [ feminis arbo- eft vltimumiuuamentum. Aut adminiftretur K- "- - >B. ns mariem darKimet i.dc s.] granorum Iquilte , emplaftrum de finapi quoniam eft forte. Aliud dc eft alhonfol,aUorum,darKimet xvi. mifcean refoluens duritiem. Recipe ammoniaci,&ee- turhmul dc adminiftrentur in fyrupo acet, dc ra:,gumm.se pini,omnium an.darKimetiii.^u- fit clous darKimet i.dc s.& fecudum plurimum tinis albotin,dc bdellii dc r[bezahard Jomniuiv rß b:i^ darKimet ii.Trochifci alii facientes illam opera aifdarKimet vi.thuris,myrrh£e;olei c[ fycionii] t b. cu.-' tionem.Recipe feminis liliidarKimet iiii. pipe- omnium an.darKimet iii. infundeu [ fluida] nsalbnoc lpicx lytx, de ammöniaci omniü an. in aceto, dc permifeeea, dc vtereeis. Ahud . 3.u.intormentur trochifci,dc adminiftrentur fi Recipe foenugrseefde farina: herbi, ambornrn cut illi,qm funt ante eos.Trochifci alii conferen an. vnc. li.gummi dlbotin, dc amtnon^ciam- : B.alfecM. botum ätt.vnc.v. radhces cappa. 6e granorum x [ alfmgdi ] 6c radicis allij filueftris,6t rube£,om nium an.durkinietij.ceras lib.ij infundantur in aceto,6t mifceantur in oieo antiquo 6t admini ferentur. Aut farina fenugrreci , 6c finapis 6t nitrum.Aut ficus codaein aceto, quibus fu perpoliatur lexra parsammoniaci. Aut fumatur mel v t B. fruftn® faUi& liniatUr fuPeC Vtt r . cartje magiiiun » J ipfum lynapIS, r ---r-—-• ------- ad quantitatem ^ cmplalrretur cx eo fplen , 6c dimittatur dum io tiofortis.Et ex eis,qua: approxfinanthuic,6t co apottematis. & tolerat. Aut fumantur cx ficubus. x. pingues, 6c neniüt calido,eft vt fumatür cxfemine eridiuie, pmuenzmi: u intundantur in acetohoristribus deinde coqua fur,6c diffoluantur,6r colentur,6c lumaturpon üus carum de finapi,Öt radice capparis coniun» feis, 6c mifceantur omnia.Et quandoque ponüc cum cis ammoniacum, 6c mezereon fecüdimi quantitatem ncceffitatis,6c faciunt ex eis omnibus epithema,6c emplaftrum. Et fenugraecum ^ 6c corduinenföc calx,6c baurach cum aceto, 6c aceti ex lapidea [ crudo. Au t fumat in potu ] in a moiondwl ieiunio & ponatur fuper fplenem ipfius fruflü AutiaccatluP1 filtri infufum in acetocalefacio, Sc proprie, in ne' q.uo decoda eft ruta.Et melius ilio eff, vt ingrediatur azger ieiunus balneum, quum tolerauerit illud,6c rdupinctuf inco, 6e nonceftetponere fuper fplenem; fruftüm filtri infufum in aceto, Vice vna poit aliam dum tolerat, & iteretur fuper ipfum diebus aliquibus, quoniam eft cura- 6c femine portulacs,& cucurbita ficca 6c femi-ne b [ agni cafti,] at in potu fumantur exiliis au. ^r^Ifelenslc' h>c t i cfB vehemen- tis acetoii-ans , j deinde curetur cumfyrupoacetofo, &itmtiofiatfuperfflod. Cibi vero hnt illi,qui lunt leues,6c pinguesex m infufi ltl accEO. ribus fa&is ex eis,qua;funt leuia, &fubtilia,6c Et plurimis pa- iB.fordities 'al ammoniacum, 6c z [zarur] 6cmyrrha6c thus 20 cakfacientiacumrequalitate, 6c capparis cum tientib.fpienem «eiapujp* aequaliter cum aceto forti, liniantur fuper ven- — — —---------a:*~ ** «« cum cahditate trem , 6c ponantur fuper ipfum 6c dimittatur quoufque cadat per ipfam. Et ex eis qua: exper ta funt,6c eligit ipfum Alkinduseft, vt fumatur ruta,6c cortices radicis capparis, 6c abfinthium, 6c cal amentum ,6c origanum, 6c decoquantur cum aceto 5cexprimantur, 6c ponantur fuper-frufta filtri, 6c fiat cum eis emplaftrum, 5t reno lietur qimnc/dinque infrigidatur xxj.vice ieiu-nio.Et ex emplaftris bonis valde, eft vt fumatur 3 ° aceto,6c granaalcadra cum aceto condita,6c re Jatnur jn u liqua quae fciuifti in iocisaliis . Et oportet vtad aqUaendiiui. niiniftrentur cum illis fubtiliatiua,ficut finapis, 6c quje funt illis fimilia.Et potus eorum fit aqua ferrariorum,6t omne,in quo extinguitur ferrü ignitum multoties. farinae glandium lib.ii.6c refoluantilr fuper pru uas,6c proficias fuper ipfas lib.j.calcis,6c mifcca-lur 6c fiat ex eis emplaftrum. Aut fumatur bau rach ,6t calx,6cpyrethrum,6c finapis,aggregentur omnia cum Kitran Sc liniatur, Sc non con-ueniunt cum fcbve Aut fumantur pyrcthi.vnci V.6c finapis 3 .xv.Sc degranis alniczction. vn. iii. & cor dumeni vnc.iii.Sc nucis aromaticae vnc.ji Sc piperis vnc.iii/.aggregentur cum accto fqutl Si lienis obflrublio ex plurimo melancholicoßfdn guineßccandam ait bafilieam & faluatellam. Quando* GÜe vero etiam iugula retrifimftram in obflruBione lie vis ex frigida materia. Dubitar.it.ergo qinfmam,qua ra tione iugdarem fecet in lienis affc ffiibus,& qua ratione in affdiu frigido. Sane vena feftionem & Vanius lib.^.in affeffibuslienis ex[iniUro cubito,& manu ex Cap.49. trema faciendam Trallianus quoque li.S. co caP-IQ* piofam ex fmiftro brachio fanguinis mißioncm in lienis duritie probat:at de iugulari nihil.Meminit tamen Ae litico,& fiat ex eis emplaftrum lpleni tribus uO'4° tiuslib.io.de vena illius fefitioni^quaretro finiflram cap.n. mm dfPtniV oß cv Y rltJfT Pnle vvt /Itl! r/n» nv rispoftquam locus ablutus fuerit cum aceto 6c nitro,5c' chronico quidem fit cpitlicma ex am-rnoniaci 6c amygdalarum amararum an.parti-busx.6s ex foliorum rutae partibus v. fiat ex eis epithema cum aceto. Aut ftcrcus caprarum, & finapis recens confecla cum quibufdam fuccis iuuatiuis,6dpaucoaceto.Etex embrochiseft a-qua,in qua decofla lunt lupini,& ruta,& piper. Et ex emplaftris vehementis virtutis eft,vt fuma auriculam fita eft,ex Archigenis relatu.<& ex proflue te indefanguine fplenem ilhniri ait,& magnum comma dum perfehtiri.Caterum,quidquid de hac realij fcripfe rintjfortaßeiugulanum feflio eo cafu couenii,vbipoß alias feffiiones cerebro ater humor communicet. Vro-bat autem hanc JL uic en.in frigida materia,veritus forte ne in calidiori, ob repetitam fanguinis mifßonem, tenuiori ea reddita caloris vi, ai cerebrum concitetur,et fur orem faciat. tur ellebori nigri vnc.iii.& ellebori al.vnc.iiij.6c 50 2 Etoprtct vt non oblimfcaris &c. ] Tde docet Cal. cap.4. ammoniaci vnc.iij^6c nitri vnc. iii. 6c fcammo-nex vnc.ij.piperisgrana.xxx.prqpareturruta cu glutino albotin talitervttoleret permiftionem cuna iftis, fidit maran, 6c liniatur fuper locum poil caletadionem eius,cum fricatione, 6t hoc eft etiam folutiuum.Etquandonon confeturit niedicin£E,oportet vt ponantur ven tofe, & fca-xifican tia fuper ipfum - Et quandoque oportet, quum dominatur humor melacholitus,6c fan-guis,vt phlebotometur alguidegi finiftra,6cfiat ^ cauteria fuper v.loca fpkhisaut vj. deinde non permittantur fanari. Quod fi non tolerat igne, admihiftrentur cauteria ex medicinis,fidütem-plaftrum de ficubus & finapi,& ficut emplaftra de gamma rut^ fylueftris,& alia. Et fi dominatur caliditas, &non tolerat infimius emplaftra fortia, vaporetur fplen eius cum vaporatione 2.ad Clauc.ne in duris generatim tumoribus, ijs qu# admodum difcutiantvtamur, vtqueeum ijs emoUietia commifeeantur.quoniam.fdifcuß'orijs fortioribus aße-£lio incurabilis reddi folet.particulatim vero id in liene agendum eßet GaL9.de comp.med.per loca, ex quo loco cap.s. multa in hunc funt defcripta. Quod fuperejtpro hoc & fequentibus capitibus pete Galenum 9. de comp. tned. per loca Joco iam citato.Vaulum lib.3. T rallianum lib. Cap.4^. 8 JLetiumlib.io. cap,io.cap. 11, De citraapoßematumphlegmaticorum fplenis. Cap. 8* GVra eius eft illa, quae temperata eft ex cura duri,cumeuacuatione phlegmatis, 6c me-lancholie.Phlegma, enim eius melancholicum, AVIC. 3 eft: eft:& emplaflra accepta meliloto, & anetho, calamo aromatico,& ruta ficca,& alus. De oppilatione fplenis.Cat' 9' /"vVandoque lit ex ventofitate, quandoq; Vjfitex apoftemate,& fit ab humoribus, fecu dum quod fciuifti, & cum ventofa quidem eft extenfio Vehemens cum leuitate,& apoftemoia n •______________t*ic Rr rk\\cp nisendiui®,& feminis portulae« amborü ana.' 3.v.informentur trochifcijSc fit dofis 3.iii.cum fyrupo acetofo,& quandoque oportet vt in potu tribuatur ex agnocafto,&ammeos, & corticibus radicis capparis,& ruta ficca,$c acoro aur. j.cum vino antiquo,aut decodione medicinarum conferentiumei.Inundionesautem &cm plaftra ex oleis funt, ficut, qu® fiunt ex oleo de abfinthk>,& oleo de nereiden, & oleo coftino. extentio vehemens cum icuiwic,«. v^wumu. eft cum {Rnisapoftematis, & oppilationes alia: 10 Etexf maranelt,maranfadtumexfuIphure,&tcenäSl z. 0_____Lj.-« Ärnrtn^iiAriontni-mcfi. olntnine.&nitro*& niceofammoninen.1 Fm gB-%i funt curngrauedme, &nonaflociantureisfi-gna apoftematis De curationibus. 'Cap. 10 C Vntill® e£dem,qu® funt fortes excurationi-bus oppilationum hepatis, adeas illic etiam. ,&iam innuimus De ventofitate,& inflatione in [plene. Cap. J-------- * — ~7~v. - —* alumine,& nitro,& pice&g[ammoniaco.]Em plaftra vero funt ficut emplaftra dida in capitu Iis proteritis, ficut emplaftrum deficubuscum aceto,& cum ruta & nitro,& femine agnicafti, & meliloto , & chamomilla . Embroch® autem funt ficut acetum,in quo decod® funt illo medicino, proprie fecundum quod diximus ex adminiftratione eius cum fruftisphiltri,& proprie acetum,in quo decoda funt capparis reces, 10. ^0 &ftilphur,&frudustamarifci,&fcolopendria INfiatio in fpleneeft,vtlentianturin ipfoten-fio,& durities,&eminentia,& comprimitur tendensadrugitum &cruduationem, abfque grauitate apoftematum. T>ecttra. Cap. 12. WV 1 V* -V-- & h [ femen ] agni cafti,& nux cuprefii, & ruta, h BÄ & fi voluerit, vt fit cum fortitudine, & vt no fit febris,ponantur in eoammomacum,& bdelliu & fimilia. Et iterum calamentum & ruta , &^iB^Iafahp. [ aluftiem ] bau rac decoda in aceto cum aliqua tulo aluminis,& cibus in illa fit fimilisei, qui di dus cftin aliis. ^Cias, quod medicino conuenientes duritiei De dolore fplenis. Cap. 13» Iplenis,proximo iunt in virtute curationi in 30 flationis,nam ipfa etiam indigetaperitiuis, ab- A Vt fit propter ventofitatem, & inflationem fierfiuis, refolutiuis cum virtute ftyptica forti, aut propter apoftema magnum, aut pro- plufquam fit virtus re/olufionis, quoniam ma- teria eft vento faleuis.Et hoc eftdiuerfum abeo, quod eft in apoftematibus. Et cum hoc, funt ei medicino,quo ipfi funt magis fimiles, & in ip-fam magis operantes,& magis conuenientes ei, ficut agnus caftus,6e cy minum-,& tuta, 3c feme ruto & am meos,& quo funt illis fimilia,& con prerfolutionem continuitatis,aut propter malitiam complexionis, & tu quidem iam fciuifti Cigna eorum,& curam cuiufquefpeciei ipforu, & quum dolori no affociatur fenfus,nifiin parte fplenis,apud latus, tunc eft ventofitas retenta inter panniculum, Stßphac, & fi natura fuerit ficca,vdoluatuv& adminiftrefur balneum, & fert illi iuuamentum maximum pofitio vento- 40 non fiat phlebotomia,quauis indicet ea cornu a B.vna vice. bB. parum Alia litcra farum ignitarum fuperfplenem, & oportet vt famem toleret,& non lumat cibum a [ fubito,] imo diftinguat quantitate parua valde. Et non bibat aquam inquantumpoteft , ivno bibat vinum antiquum,fubtiic, amarum,b [parum . ] Et non dormiat fuper ipfum , donec alleuietur muzutn parum, venter eius.Et quando repletio vetris eius commonet fuper eum dolorem node vel die, comprimat ipfum faciendo compreflionem,poft c5 preffionem,& ingenium faciat ad egeftionem, 50 dormiat.Quod fi illud non confert, fomentet ipfum . Et quum feiueris,quod materia eft melancholica plurima, & mfiat multitudine fua,euacuabis,& ex bibitis nanque funt trochi- ' fci modi huius.Recipe c [ellebori ] albi 3. xxx. qui teratur, & cribelletur, & conficiatur cum aceto vini forti acuto,& fiant ex eo trochi.fub-tilcs,parui,& ponantur vt panis in furno,aut pa JT> . tellavfquequoexficcentur, & non adurantur, dB.cxcis rro- r. ... .. , l_- . Z chifcus nitas medico tum,mfiapudncce.ffita.te paucam» cB.naiiurtti* F E ISI sextadecima; De difpofitionibus f fideri,& inteftinorunV. Et * eft quinque tradatuum. TRACTATVS I. De anatomia eorum,& folutione ventris. Cap. De anatomia. Z. CReator fublimis, propter pr®miffionem fuse benigna: ordinationis in homine, & anteceflionem fu® fcienti® in commodis eius creauit inteftina eius,qu® funt inftrumenta ex-ponde- & fumantur d [trochi. 3. xxx. in initio antequa 6° pulfionisfuperfluitatum{iccarum,pluriumiiu re 3. xxx. ficuc vt panis infumo ponantur,& terantur, ] &co-pams & teratur, milceantur cum eis granorum c [ alfangdi ] & c ij.aifachd. fmdus temarifci an. ? .Jv. & fcolopendri® 3 .vi;. & informentur ex eis troch. & fit dofis eorum 3.iii.cum fyrupo acetofode zuccaro. Et conferunt etiam troch.deagnocafto. Aut fumantur f B. carmazech, f [ carmifck ] granorum almaru an. 3, x. femi- merorum,6c inuolutionum,& reuolutionum, vt fit cibo defeendenti ex ftomacho mora con-ueniensin illis inuolutionibus, & reuolutioni- bus , namficreafletlocointeftinoruminteiti- num vnum,aut breuis quantitatis, /epararetur cibus velociter a ventre,& eflet neceflanum 10 mini hora omni fumere cibum , continuationem^-feqiicrctur illud continua- ri,non attribuitur ex virtutibus naturalibus nifi aB.occupante.tK) eSeLenc*1 > & ^ur§enc^ neceftaria, & eflet virtus vna,quamuis voluntasadiuuetipfamex ex vno corumin praeoccupatione a [ laboriofa parte vna,& eft attra&iua.Adiuuat ergo aperic r ncS0,CI° iUO>m neceüitatibus vitce firse , & ex do viam,& dilatando ipfam, penetrans autem cfTenn eo°appe ^nc"°ir* nocumento b [ plurimo,& eflet do- in intcftino primo patitura duabus virtutibus, titus continuus natus malitia,] & fimilis beftiis. Creator igitur quarum vna eft expulfiua,qua:eft in ftomacho, Alia litera. & la 1 um mus inteftinorum numerum multiplica * öc altera attra£tiua,quae eftin inteftino,& adiu- bore & eiktdo uit, & ipforum plurima prolongauit propter nat eam fa:x,qua: m [prouemt.propterfummä] m Perl,enic natus ma m*. hocmuamentum,& multiplicauit eorumceuo cibi, & fit facilis propter illud expuiiio eius , in cunl *run)ma- lutioncs propter illud, & propter iuuamentum i o uia temperat« amplitudinis,& n [ propter hanc n g, cann3' auud,oc eft quod venas continuatas inter hepar, rem,diuerfificatur a meri, & illud eft quoniam diuerfificatur a oc inter inftrumentumdigeftionis cibi nontra- meri,Jeftficutpars ftomachi,fimilis ei in forma mer‘in lloc ci^ nunt,nifi quod fubtileelt ex cibo cum fuis orifi compofitionis luas ex tunicis,ha:c autem °t[ mfr» , ens penetrantibus in tunicas ftomachi , imo in ] eft ficut res extra-° tunicas inteftinorum,& non trahunt nifi quod nea adhxrens ei,diuerfa in fubftantia tunicata tangin.Eius vero,quod ab eis occultatur,& fub fuarum a duab.tunicis ftomachi,-quum p f [ pt B.ftomachus «B.cifei mergitur in profundo0 [ inteftini J elongatia t ] indigeat attra- tattu orificiorum venarum,attra£tio aut eft im &ioneforti,cuius fimili non indiget inteftinüj^p. poffibilis,aut difficilis,quare fubtiliatus eft crca pter illud ergo vincens fiaper duas tunicas inte- a r - t0r ir};multiplicando inuolutiones, vt illud, qct 20 ftini,eft villus vadens in latitudine . Verum m , contnngv». continetur occultum in parte inteftini,redeat d inteitino recto iam apparent villi multum Ion- [ contingens] in parte altera, & fit poflibile ,0r- gi > quoniam eft ex inteftinis maioris operatio- dini alii venarum fugere purum eius, quodeua nis,indigens ad attrahendum illud,quod eft fu- «B-ardinempri fit c[ aciem primum.] Etnumerus quidem in- pta ipium,vtadiuuetiireis fuper bonitatem ex- mum, ^ teftinorum eft fex,primum eorum eft nomina- prefiionis,&/ expulfionis,5c egreffionis, nä pau- tum duodenum.deinde illud,quod nominatui: cos habens eft inobediens ad expellendum,& ex ieiunium,poft inteftinum longum, quod nomi primendum,& propter illud creatum fuit am- natur fubtile,&inuolutum.deinde inteftinum, plurn,magna: concauitatis,& creat® funt in in- quod nominamur colon,deinde inteftinum, qä teftinoduas tunica*,propter conleruationem in fB.farm,^lfar nominatur re£tum,& eft f [extale.] Etiftaonb 30 hoc, vtnonq [imbibant ipllim] corruptio «ScqB.adh^reatei gu nialigata funt cum dorfo,cum ligamentis ftrin putrefacio, aci quas duo inteftinum praeparatu getibusea,fecundum neceffitatem fitiium iplO eft , apud quodlibet nocumentum confequens r; rum,& creauit fuperioraex eis fubriiis fubftan-» ipfum velociter, Sc propter diuer/Iratem dua- ;; - tiae.quonia neceftitas,qua3 in eis cftdigePiiöis?Sc rum operati onum,in duabus tunicis,& creauit . penetrationis virtutis hepatis adipla, plus cft hanc cannam reda: creationis, extenfam ex lto- quam neccfiitas in inteftinis infer io rib.Et quo- machoad inferiora , vt (it initium expulfionis 1 B.frindat. niamHlad,quod ipfa continent, fubtilecft, 6c praeparatum.PenctL-atio enim f ce cis inextenfo non timetur,vtg [ pungat ] fubftantiam intefti redo,velocior eft ea,qua: eft in r [ vndofo & fani propter fuam penetrationem in ipfo,&:fuam Pfto • ] Et tuit ha^; creatio in ipfo,iterum iuua ^ h B.exconat. mceftioacmper ipfum A non h. [fcalpit] ipsu . 40 tiua intentione alia, & eft, quoniam quumip- epodiato fuper Et mtc aora incipientia a monoculo funt grof- fum ('[ fedet, ] rectum dimittit ad extra & fini- latus. iB Alia litera. fa,fpiffa,pmguia,i [ intrinfecus, vt fint refiften*: *tra locum reliquis membris circundantib. r B*lnccdit vcI extrinfecus vt tia fxci,qua; non induratur, & refoluitur, nifi ftomachum,& duobus lateribus ficut portionificuacur* ßnt refiitentia propter multitudinem illic,& fimiliter nonpu- hepatis ad dextra,& ficut fpleni a finiftra,& refeci cum* plun trefit,nifi quum incipit putrefieri] ineis. Etfu* liquisinteftinisj&di«äumeftduodenum,quo- neque in Per ^uPeri°ra quidem non eft pingucdo.Veruii niam longitudo eius el t huius quantitatis xii.di fpiifatur n iß ii- tamen non vacua fuerut in creatione fua a glu- gitorum habentis ipfum,& eius quidem ampli- jie. Ec ßmilicer tinatione fuperficiei fuaeintrintec* cum humi- tudo,eft amplitudo orificii eius,quod nominari putrefit,qufi ditate vifcola, mucofa quas eft in eis loco pin- tur portanarius,& pars inteftini fubtilis, quod Sfi iH‘rrehl' guedinis, & inteftinum duodenum continua- ^quiturduodenumaiominaturieiunum.Etin nm tum eft fundo ftomachi: & habet orificium fe- hac quidem parte eft initium inuolutionis, <5c quensftoniachum, & nominaturportanarius, circuitionis,^ t [ repletionis, ] quafifintei vix t b. tortuofica- tgula?- Ethocomninoeftoppofitum fmerijnam ficut plurimas,6c nominatur hoc inteltinum ieiunü, ti*. jnerinoneft nifi ad attrahendum ad ftomachü quoniam ipfu m in uen i tu r fccund u ai plurimu KtB.ex. Kf [ inanitum,& vacuum,&caufa in hoc eft conne xio duarum rerum, quarum vna eft, quoniam ] fuperius:fimiliter illud non eft nifi illud,quod attrahitur ad ipfum de multitudine ad expellendum a ftomacho fubtus, & eft ftri- chvli,vdociter feparatur ab eo 5 portio nanque <5tius quam meri , Sc non fuit neceflarium in eius attrahitur ad hepar,quoniam plures vena- creationeipfius, vt dilataretur ficut dilatatum 60 tum mefaraicarum continuatas funt huic inte-eft meri,propter duas res.quarum vna eft, quo- itino,quoniam hoc inteftinum eft propinquius maai re«,qua: penetrat in meri cft groffior , & hepati,quam alia inteftina.Et non eft in aliquo durior,Sc maioris quantitatis,öc illud,quod pe- inteftinorum de ramis mefaraica:,quantum eft netrat in hoc inteftino eft lcuius , & planius, Sc. in eo, & poft ipfum in duodeno, & hoc intefti- fubtilioris quantitatis propter digeftionem fua iium confttingitur,& detumefcit,&minoratur IB.hujßi ditat? in ftomacho,& comiftionem-l [ tpimix ] a quo- in jsgritudine valde, Sc portio alia abluitur ab s fx fecum. ipfum eft aggregatiuu fuper fluita uo fllgltht' creatum quidem fuit propter iuuamenta7deg- tb,quxfi venirent omnes ad rcliquü intedino- rB. chylus, buseft,vtfkcifitlocus,in quocomprehedatur, rum,timereturaduentuscolicaz,Scquando ag- mundißcctmv & non cogat fur gere otc\vu hota, Sc in omxu ho gregantur in'eo,a viadiuertuntur. Etpoßibilc c' ra,qua peruenit ad inteuma inferiora parü fter- eft vt earum aggrega tio expellatur a natura in coris3f [ . j(itcon- lummavna. Aggregatu.n. velocius expellitur ? J ?'^uo’cßolc cauitaSvin qua aggregetur cum fua totaiitate \ 4° quam difpettitum.Et exiuuamentiseius eö:, <5 tur conuerfio. deinde expellatur ab ea cum facilitate,qu umfo jpfe eft locus eius, quod ^eneratut in inteftinis c B.in eo fic prx pletur fex,& de eis eft,quoniam hocinteftinum ,f.vermium,& ferpentum*,nam raro euacuatur paratio cibi ad eft initium b [ reliquarum conuerfionum ] cibi ex cjs corpus, & in generatione ipforutn eft iu* ^accidTncem* ^ foculentiam, 6c c [ prceparationis fudionis uamentum etiam,quum fint pauci numero, & ^ßfdumVpfe co futuras accidentis] ei ex mefaraica, licet non fit paucae quatitatis, & hoc inteftinum eft dignius mouetur, & per in illo illafudiod \ quum eft motus defeendes, alijs inteftinis, vtdefcendat in rupturam ingui- nmtatwi ,&fepa & depolitus: ] imo non completur nifi quum® nis,quoniam non eft ligatum, neque ftridlum Ninnia n5 eitm ab hepate,6c appropinquatur ei4 f cu cumeoquodadueniteidemefaraica.Nöenim ilio fuftioiiia du vicinitate digeftionis ] poft digeftionem ftoma- aduenitex mefaraica res,quae habeat magnitu- ipfe commoue- chi,qune fuiteum quiete;& vicinitate g [ m iplb dinem.t [ ]& continuatur cum mo- 11 B-fefla*-* tur. Aha htera. aggregato,& comprehenfo in re vna, in qua re- noculo ab inferiori parte eius inteftinum nomi quodig£ eft mobediens,5c modo iam denudatum eft il- accidit colicafecundupiurimiieius,&ex ea de- .. ,3 lud, quod eft inobediens. Quum ergo adue^ nuatur nomen eius,6c inteftinu redu;cittpoite' fXC19/ ' mum mu intcftinoru,& cotinuatur cu inferiori parte colonideindedefcenditex eo fecundum reditu* dineni,& continuatur cum fifteri, fubftetatum fiiperdodum alchati, ampliatum, fortaflefimi-le{ftomacho,& propriaeius inferius,5c iuuamen tum huius mteftini,eft cxp.ulfio fbecis ad exterio ra,3t creator quidem,cuius eflentia fublimis eft, creauit ei quattuor lacertos, ficut fciuifti. &hoc inteftinumnon fuit creatum re&um, nifivtfit cxpull 10 faecis ab eo facilior,& lacerti quidem a diuuantes ipfum ad expellendum.nö luntinip-fo,immo lunt illi,qui luntfuper mirach. & funt viij.lacerti. Sit itaque ha:c quantitas fufficiens de anatomia inteftinorum, ima quo iam digeritur,& ] non digeritur, deinde no aliquando eft di potcftgradarc miflionem eius, & egreffio eius, gettus dfgeitio-&; iUud. eft propter debilitatem exiftentem prop- no" ger malitiam complexionis frigida: fecundum ardius.0 n°n plurimum. Ht eft propter malitiam complexio* e B. onus dbi, niscalidsB& humide,&; ficciE.Eterrauit,qui exi ni.fi ad tempus JllAT l 0 S. De inteflinorum co{iruftlone,atq', vfu,babes ex Gal. 4Ae vfu part.De numero item 6. de anat.adminiftr.^e petit & hic autbor 13.de natura animal, jit dubitatio hic excitaturas verbis, [Venetrans autem in intdimo primo patitur a duabus virtutibus.]Ulimenta ait a ve triculo ad inteflina labi duarum facultatum vi,ventri- dit& expellendi vim habeat,certum efl.id enimeommu nepartib.eßet omnibus inlib.fac.nat.Gal.probauit.par ticulatimq',9quod duodeno inteftino,quodcum ventricu lo comunUum eflfattrahedi ea eius infit,qu& natur& eft omnibus particulis infita, nulli dubium eft, quando hdte ali oportet,&nutritioni quattuor priores ilU facultaT tes famulatur. jLt ficntihxcprater expultricem, quarrt cum caterispartibus communem habent,&aliam ma- liud,& propter complexionem frigidam, & hu- gcrTtu^, & quan iorempellendi vim obtinere,quam per tranfuerfos uil- midam,quamuis hoc fit lupcrans,& hoc eft du- doque. los explent,ita ambigitur,an etia attrattricemvim par 5 ? cesfualongitudineadhydropifim,&eftin fum / /1 n y.»« C.__of* m . /i i m 11 s~\ n ic nnn r* 4~\ ^ fn Xr •■vi « «1 ftimauit,quöd fit illud propter phlegma, non a- füandoc'"e Ti- ticularem habeant, & infignem. Certum vero eft naturä ficuti nihil fruftra aut temere agit :ita in ijs,qua fingu. lis funt attionibus opportuna,nihil omnino pratermifif fe.Quare,quum inteftinis prater tr afuerfas fibras ,qua rum rninifieriopellendi uis roboratur,longas non ceftru xerit, firmis fimum id indicium eft non ineffe inteftinis trahendi potetiam,infignm videlicet particularem, id quod Gal.ftnfiffeputamus i 'meße tam e communem at traftoriam,qu& & exteris ineii, & qua fortajfe etiam ^ ob mefarai ac iecinoris attr affor iam vim paulo quam in ceteris validior fit,no eft rationi diffentaneu,id quod oiuicennamputaffe credendum efi.Ita vero & reten-tricem eadem potentiam obtinere,qua a natura commu nis eft,nulli eft dubium.addiuuatur tamen & h#c circii uolutionum & plexuum multiformium vi,vt magis & diutius contineant,quum tamen obliquis fibris careant. neque cniw,nifi alimenta continerent fleretur ipfa^ut ma difficiliscqrationis,quü cöfirmatur.& mul-toties eft caufa in iplo remanentia virtutis medi cinarum lolutiuarum adhaerentis fuperfieiei inteftinorum,& ftomachi,& orificiis venarum fto machi,& in teftinorum. Et hic quandoque obfer uatperiodos,& multoties adducit ad abrafione malam & vlcera,& quandoque fit ifte ftomachi cuspropter debilitatem $ igeftion is, quare corrumpitur, & appetit expelli, & quädoque fit pro pter lubricitatem in ftomacho fa&am propter -humiditates, quare non dimittit ipfum figi ea quantitate,qua digeratur, et non eft hoc in veritate, egrediens ex eo quod diximus. Sed nos appropriauimus ipfum cum allatione J in f B.voluntate«. diftinguendo, ad excitandum, Sc hoc pluri- AliaHtera.reitc mum, quoniam illud pcrducit ad hydropifim.ratlonc* Et Hippoc. quidem laudauit in ipfo eructua- tionem * B.viuiftado- tionem acetofam.ouoniam fignificatg[ paucam ceribnsin ftomacho & meri, omnia funt pro-' »em C3}idiuds caHciitatcm faeicn tem ] vaporem quciidä, licet pter illud,a quo procedit materia ad inteftina, IM cuapo non fith om ,tuS) oftquam fuit mundifica- Sed noftcr (emo non eft nunc de fflo.imino hB cöplm yel tus.] Et quoniani acetofitas quandoque incidit. in illo,qnod cft ab tpfis mteftims. & illud aut »onpiefta polt f vt corium a corticibus, ] Sc prasparat Itoma- eft propter apoftcnia m inteftinis, aut propter •quamfqitmor. ^{mm & facit acquirere retentionem , tunclau- mo rdicatioiiem cholcricam: autfanguinemef- . cjauit pcr ii|um inquantum eft fignificatio,Sc fufum cx hepate vehementis caliditatis, autrz%>, > ii.asmcoriar» ^qualqtumeftcaufa.Et quandoque fit huiulmo [ proceffionem j vena: infuperioribus,autinfe K B-ftomacho. di lubricitas ex ulceribus inKf ipfofiautin eo,qd rionbus, aut propter medicinam folutiuam vul I fB.exirieeiti- jpfi vicinatur.1 f [ io nerantem inteftina, ficut pulpa coloquintida:, «ls* q quare communicat ei ftomachus in dolo aut ex a [cholera ]& vlceribus cum putrefacio- a B4% «i B.fluida vice re,aut propter m[inceptionem vleerum,]& iliud ne,& corroftone,aut vlceribus fine putrefäftio- ra.Aiia litera-in in ftomacho parum cft. Et quandoque n[ fluxus ne,& corrofione, aut vlceribus mundis, aut vl- preflionem vice ventrisftomachicus eft catharrusin ftomacho] ceribus fördidis, Sc ipfa aut funt in inteftinis eit cawfa flu ProPter illud,quod ipfe comprehendit ex humo groflis,& funt magis falua, aut in inteftinis gra- xus" Bomachici. r-ibus malis effufiis ad ipfum ex corpore* quare cilibus, Sc funt prauiora, Sc propi ie cadentia in &lubricauwiüo corrumpuntciburn,quamuislit bona: fubftan- ieiuno. Videtur cnimqudd non fanetiir vlcife ti£e,& fit oecefiarium ei expellereipfum vomitu, eius,nedum quod a ruptura fua propter multi- Sc deponere ipfum,& fifuerit pars fuperior for- tudmem venarum eius» Sc magnitudinem ea< . tior,non expellet ipfum, Sc non educet vomitu, *o rum, &c fubtilitatcm corporis eius, Sc curfum imö cum folutionc ventris. Et quandoque non cholera: pura: ad ipfum ex feile p ree ter comiftio- jfit folutio ilioru humorum,propterea,quod jpfi nem,& quoniam maxima eft malitia nocumen corrumpant cibum,& cogät ftomachum ad ex- ti eius,propterea quod proximum eft membro pellendum ipfum,immo eft in ipfo virtus,quam regali,quod eft hepar: nam non eft ex inteftinis abhorret ftomach us. quare expellit ipfum, Sc aliquod propinquius ei quam ieiunum,&me- * quodeftcum ipfo. Aut eft in ipfomet virtus lolu dicinaetiam non ftat fuper jpiiiro,imo lubri- tiuaiaut lubricatiua,aut iricifiua, abrafiua; ficut cando recedit abeo. Et Vlcera quidem fiunt ex © B.mefcrncho- fncit multitudo effiilionis o [ chplericae mate- excoriatione fecis,& exacuitate cholera:,aut IU« riei ] ad os ftomachi,& fit illud caufa fluxus vem fälfedine humoris: aut vehementia fixionis b h 5>cum ^ tris ftomachici, Sc quandoque fit propter vento 3 P [ vifcofitatis, ] qua: quum eradicatur, vulnerat» fc0fiUic, fitatefn inflationem, qua: oriuntur, Sc cor- aut propter eruptionem apoftematum & reli- B rem aliam rumpitur digeftio,& accidit illud,quod diximus quas euacuationes diuerfasmocentesc [ per futi ß ^ r ah ea quae come ^ quandoque fit lubricitas non propterp [ah udf exitum, ] Sc qu^cunqueexcoriatio melancholi f ex. nifi piöpter illud, quod ] comeditur cx debilita. ca eft, eueniens fecundum (emitam inceptionis, , q B.rcrn come- retentiuae:aut pcrmifto corrumpente, imo q eil mortalis: quoniam (is;vtificat cancrum putre r+B Alia lite fin commefto prius,,]nou propter qualitatem fadu m, Sc illa,quce eft in fine febrium,eft morta- * l ^ Alta Ut^ fuam>yt[ - : lis valde, quamuisnon fiatadiiuc df[' ***&% ] imo propter quantitatem. Ipfum enim ] folutio melancholica, &pro „dhuc, quando multiplicatur, vincit virtutem retenti- priei\\a,qux ebullitfuper terram, & habet odo- Alfa Utera uam,& egreditur ficut intratiit. Et quandoque rem acetofum, e quamuis fvt vutus t f for- 1 e- untmn. fit propterea q? corrumpitur,aut propter multi- tis adhuc \ quamuis htm famtate etiam ,% tudinem lui,aut propter fuamparuitatem,ficut [ tamen] habens hanc fpeciem melancholicam f BA!' fBjpartesdbifc feinifti^ut propter malitiam fuiordinisideindes non fanatur. Quum autem nort eft ei haec pro- remanes eius,oc mori tur,& fpecies excoriationis funt,fan nem, & mpluribus per c[ maiorem, ]& q? fit de nettU n t B. & chole- virulenta,& faniofa,» f [ fubtilibus, per contrarium, & cortices ifti egre- ricc. ] &curatbia,dc mufcofa,o f [ diutur apud eleuationem ad afcellam,& eft plu- o t B.& fpumo ] Sc corticalis.Et p [faniofa] rimum exituseoru, quum fit clyftereloiiuum. f3R h i - eftfelna&faccurriturei,&nuiltotiesfItexa:gri InquitHippoc.fblutioventris[grofla] mclan ,R -ua p .c oenca. tudinib.acutis,& febribus adurentibus, 3c tertia cholicanö fanatur.DixitEIippoc.quumefteua- ifis,&multoties eft eis crifis.Et fanioia quum in 20 cuatioflmilisaqu^deindeutfimilis vnguento, cipit primitiue,aut eft caufa eius eruptio dubella eft mala,& quum acciditpoft hydropiflin folliti, & apoftematum in vifceribus, quam expellit tio ventris, Sc propriee [eueniens] ab apoftema e Bhydr°p»fij» mei?l3rlt magm tu tx B.cftex inte quis.tunc non u [ fit ex apoftematibUs, immo ] Illa dinemapaustEt itims imo ex vi- exrebus] alijs,& proprie quum afiociantur cum autem,qux fit ab inteftinisabfque excoriatione, cafUs virtutIS aP fceribu«. illo fjgna aha,& quandoque fit ex inteftinis etia 11C ] & abfque caufa c.u\wuiffcatio fine dolore,quum eft fecundum femitam aper- eorum,qux funt fuper ea, communicat lubrici- ne virtutis,qu.-e tionis orificiorum venarum eorum fine caufa tatiftomachica: incaufis.Sed,quxfa£faeft m [ a eiiln ore lioma alia, & eft incolumior. Et quum fuerit hyems corporibus, vlcerum in eis,plus quam ca,qiire eft f? ficca,fcptentrionalis, deinde fucceflerit & ver in ftomacho,imo qaafi non elf nifi in eis. Si au- cere^nSlinorri pluuioftimjmeridionaiej& icftaspluuiofajmul- tem fuerinteradicabiles,] & materia facienseas totu illud citm* tiplicabitur fluxus fanguinis ex ventre, & fimi- no ceflauerit currere,perducit ili um ad excoria- Ium- liter,quando hyems eft auftrina, & ver boreale, tionem fanguinem proculdubio, 5c ad fluxum B & an§ul" pauca: pluuix, & proprie in corporibus humi- fanguinis per vetrem fortem, Sc com mun icabit ^ 'b. ex fluidis, «dis & corporibus mulierum , & quando venit ei in caufa n [ communicantia ] virtutis me- vlceribus in eis sedas poft ver boreale , & hiemem, auftrinam, dicina: iolutiiix ad orificia venarum , qua: funt eftplJJfql,31^^3a‘ multiplicanturfoiutio ventris, & excoriatio, & in eis,5t fuperficiei eorum, &c facit folutionem: XTimo non eit eft caufa eorum multitudo catarrhorum , & Et illa, qua: fit a debilitate inteftinorum & fto- mii in eis. fi auc quandoque multiplicatur fluxus fanguinis per machi,nominatur materia ventris, &plurimu fuerit aicholau ventrem in regionibus meridionalibus, & cum . caufa: in hoc, eft debilitas, & vlcera ,°[& cor- J;ea]^r0cr[xml' exuffiationibus auftrinorum , & multitudine poraeorum.] Et quandoque accidit vt conge- n B adh3erg'tia> pluui^,propterea quia mouet materias, &moI letur aliquid huius fanguinis efFufl in ventrem. oB.fluida. lificant poros, & proprie poft catarrhos falfos. & fignificant illud, frigus extremitatum fubito Alia litera. nod Fluxusautem fanguinisper vetrem,qui eftpoft &fcftiine)&inflatio ventris, &cafus pulfus ,& uavel dolorofa, folutionem cholericam,& excoriationem cho- peruentio ad fyncopim. De ea autem, qux eft lericam,& eft cum dolore, eft malus, & proprie ab inteftino redo, & eft inteftinum fextum, a- ,p -i quando prrecedit alcurafhi,& deinde venit lan- Jia eft, qua: eft cum dolore & nominatur za- ÄrS guis purus,illud enim fignificat, quod * [ eft fu: hir, dc efc dolor extenfiuus,& abrafiuus m mte- ftino reiäo,& alia eft,qu*eß fine dolore, & cau* fa alzahir.aut eft apoftema calidura.ex ejuo cur-Pjt®;äut vc"- rit aliquidsaut apoftema durum,Pf [ * 3aL1t mollmcatio Iacerti,qua q B,accidensj,Si re egreditur cum eo anus;aut tenno,q [ex quaäc thuz.cz,vcl. ociit ] fpafmus,quare prohibetur lacertus reten- tiuus in parte ani' ab operatione fua, aut fuper-Jluitas falia.autbaurachia, aut chymus groflüs, aut cholera ingrediensiautfrigus adueniens me eft motus materiemm comiptanim ,non dp ' geftarum, ad feparationem, ex via inteüini, redeuntium ad ipfuma corpore fecundum acui tatem,& laborem expul(maj,cibi nanque quum b non digeruntur b [ valdc,]conuertuntur in humores non conuenientes corpöri, & mouetur natura ad expellendum eosa corpore,quumc c R.Alu^v [grauentfnperipfum,] ex?5partibus cum fpecir bus vomitus cholerici, &aquofi,& cruginofi broaut iogitudofeffionisfuperdurum,autgrofJo quandoque,& fpecieb.fiuxus ventris,& illacho- fitudo eius, quod egreditur de fece, & durities aauusÜ' hUm°r eillS,r f [ t ] f^vkera 8c cor aut ha:morrhois,aiit fiftula,autragadia,auts[ru rofiones autfex gitus,autcorrofioautgrauitas fenfata.] Etplu-retenta. rimum quidem fit ex humido mucofo poft quam fuerit mucofus,fit curathius>deindc pun-Äafanguinis Et quandoque egreditur cum za-t B-bpis. hi r aliquid, quod eft ficutr- [ caro, ] fecund um cp dixerunt quidam, fed Gal.elongauitillud.Et za- lcrica paffeeuius caufa eft corruptio cibi, incolumior eft ea, cuius eft frequentia corruptionis poft corruptionem, & cholerica quidem paf-fiomalaincipitin primis,cum lenitate: deinde accidunt dolor, & pun&ura in ventre, & in in-teftinis, & dilatatur &afcendit ad ftomachum propter mtiltitudinemeiusquod nocet ei ex hu mo ribus acutis, venientibus adipfum, &feam. dum plurimum fnnt fluxus ventris, & vomitus hir quidem plurimum accidit habentibus phleg 20 fimui.d [Quum ergo expelluntur, mundifican , nia putridum,nam putrefe&io eius relinquit ve ftigia in inteftino redo apud inceffionem fuam omni hora. Amplius eft vifcofum, adhaerens,rio ciuumJ& quandoque cogitat eeger,qucd in ano fuo fitfal puluerizatus propter bauracitatem e-ius,& zahir facilius eft illud, quod non fuccedit u t B.qiibd non. dyfenterix:aut« f [ Aha Utera. & ] generatu1* a dyfenteria,& quandoque ac cidit vt fpafmetur anus>& redom,aut tendatur, non. tur] humores corporis propter illud , qnod fcis' ex caufis. Incipit ergo cum fluxu ventris cholc- '■ ^ rico, deinde a q u o fo, p u ro, foe ti d o, deinde quandoque perducit ad fluxum ventris, qui eft1 ficut lotura carnis recentis, habentem odorem pinguedinis, & adcurathium, deinde perducit ad mollificationem pulfus ,& fpafmum, fiidorem frigidum, & ad mortem, Sc in habentibus quidem cbolericam paffionem multiplicatur fttis, quare aa:iditlacerto,vt non retinear illud,quod ,0 & quoties bibunt aquam , calefit in ftofnacbo eorum, & euomunt eam, & tolerare fitim con fert eis, & multoties accidit eis deftrucfr'o pulfus, iecundum ferfiitam compreilionis, & lagonis propter caufam accidentium, feqn entium mali gtionim. Quum ergo quiefcimt accidentia, redit pulfus, 'Sc ille, qui confactus eft incurrere cholerfcam pailionem, non habet ex ea timorem ,f\cut ille, qui non nßherus eft ea: & eft in venit ad eum,ficut accidit ei,vt fpafmetur,&no potefl facere defcedere,quod fupra ipfuineft ad eum. Illa autem, qux fit ab ano, fine dolore, eil fanguis,non aliud, & plurimum eius eft fecundam femitam,qua natura expellit fuperfiuita-x B Alia litera. tes ex corpore.Etx ^coadiuuant lpfum "| in cor-aflociautnr ci. pore caulae füperfluitatum ciboram,& vetentio curfus.-aut incifio membri, aut dimiiTio exerciti),aut reliqua,quee dicuntur in locisfuis, & ifte non oportet vt retineatur, nili timeatur cafus pulfus,& virtutisiftse ergo funt fpecies curfus in teftinaliSjinteft inorum fex. Fadus autem a toto corporcjauteft fccüdum femitam eriiis,aut fortitudinem virtutis expulfiuce, aut fecundum femitam cafus virtutis retentiuas, ficut accidit ti-y B.valde cx ti- menti,y [ quod ftatim fuperueniat, & habenti move foeti ih- phthifim in fine vitas fux.Aut fecundum femi-tim i «perueme tam liquefadtionis, & incipit fubtilis,deinde fit zt B-Ai a litera turbida,& lit fortis fames,& cadit virtus,4* [ a0 ititantibus plus , & cholerica- quidem pailio-nes pludmura. t\on accidunt niCvvn , Sc m tumno, propter dige\\\oms in. vttif- que,et minoraturliyemeruere,et quandoque multiplicatur euentus cholerica paftionis ex potu aqua: frigidas in ieiunio, fequente e [ ci- J bum groftum ,prcecipuein comeftione grano- - rum pinea:, ]c tchryfomila, et melones lunt ex far. • eis, qua: commonent cholericam paiTionem,et multoties quidem reftringittir cholerica pallio, & appetitus. ] & accidunt febres, & quandoque accidunt naufea, & difficultas v-rin^,vt venrofitas,5c rugitus,& tenebrofitas coloris , & frigus extremitatum, & exliccatio lin-guae. Aut iecundum femitamconuerfionis humorum ad corruptionem propter febres ma las,& venena nocentia. Aut fecundum femitam expu] iionis repletionis vehementis, propter illud quod fcisex dimiffioneeuacuationis, aut retentione curfus confueti: aut abfciftione membri, & declinat materia fubito ad membra vrina', p..v: et accidit ardor vrsns. Fluxus autem ventris e- me ueniens propter prohibitionem penetrationis ci biff [ ] f Jit eft oppilatimis,g [ et] ille, qui nominatur fla-g b xus ventris fadus cum periodis. Et illud eft quo niam venas oppilata replentur in tempore no-h " to, vfquequoh [euacuentur,] deinde euacuan tur redeundo ? & in eo, qui eft inter vtrafque, di fpofitio eft ficut fana, et plurimum, quod eft inter parox)fmos, eft xx.dies, et quandoque autdimillioneexercitij:autpaucitaterefolutio- 60 antecedit, aut tardatur propter illud, quod nis ex corpore , Sc reliquis quee fciuifti. Aut fcitur de caufis. Fa&um aut propter cibum. /’ 1 t-’.____________________7 Vfriin-1 aB.aut. propter compofitionem naufeatiu^ fatietatis pAirimas in vicibus pluribus ,a [ 6c ] redit fecun dum femitam asgritudinis acute, öc eft de fum-ma cholericas paffionis, aut iecundum femr-tam prohibitionis nutrimenti propter oppilationes in venis, & alijs. Cholerica autem paffio iam femel diximus in i [ ftomacho. ] Verun-tamen non eft malum fi iteremusillnd, etaoi.a K 3. ^ musK[ velociter. ] Dicamus itaque, quod a- bc, ,. £lus ex cibis, aut eft propter eorum Pm"Ll~ tem, quare corrumpuntur in ftomacno igni-to, ficutfciuifti, l [ et J non rccipit cos natura. ^en Traft. i. v 813 bt wl’aufpro- m ^ cü hocviuus,& intelligi'tjdeinde deftruitur pul, ftcrquantitate, * • fuseiusipfoviuo,deindemoritur,&feiasquod vel multitudine J aut propter grauitatem eorum etiam ille,qui egeritfpecies diuerfas, fcilicet cholerici, Ä" & fpumofi & s[ (pecies pingues ] & non debilita rB.turpisfc»** fMduafatietatc ^ i f \ propte virtutem veneno tur,non oportet,vt ipfum conftringas,& perdu- tranei. ^uare non red- » ,c H] tungis:aut propter velocitatem?con cas ipfum per illud ad aegritudines difficiles, <5c * Alia J’tcn. fpa- piunt digcitio- ueriionisad corruptio nem,ficutlac; aut prop- [ aegritudines malas fraudulentas.] ciesmaias. «em & cowum- ter vehementiam lubtilitatis eorum, auare refii *B aPoliemat3 danb & noniretinentur apud portanarium: aut malapemiciofa. propter ipforum humiditatem,& eorum vifcofi IO *4 NNO T Jt TI 0 NE S. tatem,quare lubricantur,aut propter multitudi nem motus fuper eos: aut propter multitudine Luuam^tSa P°^ iP*~osi cluare n [ fubito deponit Slcuti non vna eü eorum, qua excernuntur per aluu Km. 1 • lubricare eos facit, aut propter multitu- fpeciesfita neque vna caufa, neque vnus primario affe- lnem eius,quod reperitur de humoribus lubri- ^us locus,neque una nuncupatio.Author noßer ita co- « B.mcdax non cantlUus,ticut phlegmate, & abftei gentibus, fi- piofi,&appofttehuius vitijfpccies,caufas,affeäa loca verus, cutcnoicra,.aut quia cft cibus ° [conturbatus,] fub oculos ponit, ut nihil forte fit, quod defideretqui- oc eit ille,qui efi: plurimae quantitatis,& pauci nu fpiam.Habes tu de hac re mülta 5.de aff.loc.& 6.& 3. £aP-7-Cap,i.’ tnmenti, iicut funt olera, autpropter ordinem de fymptxmf& ex Hippocrate plura in apborifmis, Sf'v* 1 necdrario facientemlubnficationem,ficutpr^ *0 & ex Tralliano hb.8. e miflio cibi lenis,facilis digeftionis, lubricitantis, ^ Poftr.emitas cibi ftyptici compreffiui, aut poltremitas eius, qui eft velocis conuerfionis, Dcpgnis. cap. 3. quare corrumpitur, & corrumpit, quod fub eo cft,oc vocat naturam ad expellendum.Faftus au f ß. Alia Utera.tcm Propter aerem circun dantem eft, quoniam T"\Tcitur q> quado fuerit vrina in febribus cho {oluit. aer continens calidus refoluit.quareP [ exficcat.] SlJ lericis alba cum incolumitate lignorum in Et trigusaggregat,quare conftringit,& aufter,& fixione rationis,& defeftu foda,& fimilium tuc multitudo plumarum,Se regiones meridionales caueexcoriationem inteftinorum. Amplius dif- foluun t ventrem, & quandoque eft ventofitas 30 ferentia inter cerebralem, & ftomaehicum eft, f balbi, caufa fluxus ventris per id, quod corrumpit de quoniam ftomachicus ordinem non habet,ne- aigeftione,Sc mouet de cibo Inquit Hipp f althe que horas per feipfum,in quibus crefcat, imo eft ca accidit diarrhaea plurima, per altheea intelli- fecundum regime,na fi digeftiua eft debilis,egre git illos,qui non poliunt proferre thc,&catifa in ditur fine digeftione.af J a f » Alia lirera. hoc eft quod humiditas dominatur fuper mera JEtfi funtretetiua & expulfiua fimui jebiS'*” redi- bra iplorum neruofa, & fup Homachos eorum, debilis,egreditur velociter, & non egreditur plu tur velociter, cum communitate cerebrorum eorum:aut pro rimum uibitorimmo frequentatur ü [ eleuatio] b B.affeUatio. pter cerebrum, Sc aliud, & illi etiam oportet, vt paulatim, & plurimu eius eft ex frigore, & fi cft loluantur cum facilitate. Inquit Hipp. qui eft in debilitas in non digeftiua,egreditur, quod egre- puetitia lenis natura:,aut dura;,eft apud feneCtu 40 ditur non priuatum digettione tota, imo egre-tem e contrario-, fed, qui eft lenis natur# femper ditur,habens digeftionem quandam fecundum in adole(centia,non conuenit ei in fenedute affi tempus mora; in ftomacho,& cum illo,qui eft a duatio eius.&comnis fluxus ventris, qui fit poft lubricitate humorali,egrediuntur humiditates, aegritudinem vehementem, accidens iubito, eft & cum illo quidem qui fit a lubricitate vlcerofa, fignificatio mortis.quoniam fignificat corrup- aut bothoria,funt figna vlcerum ftomachi ex vo tionem fubitam.Difterentia inter illum,qui ex il mitu corticali,& bothor in ore,& dolore.Et Hip lolubrificatiuuseftj&interftomachi lubricita- poc quidem iam dixit illis, qui inteftinorum lute,fignificat digeftio pauca, quas eft in ciborquu bricitatem habent,vomitus eft malus.& hociu- ergo defeendit a ftomacho, non moratur in in- dicium occultam habet caufam. Cerebralis au- teftinis, imo procedit ad exitum. Si vero caufa tem plurimum eft poft fomnum longum, &eft cius eft vicus,fignificant ipfum excoriatio, & ii- conieruans paroxyfmos,& cum eo funt figna ca lud,quod egreditur de fignificationibus vlceru. tarrhorum,& corruptionis cf[ ] cere- c f B.comple- Et fi eft phlegma vifcofum,fignificatipfum etiä bri.Et in iib.algarab.Quum apparet in lubricita *ionis- phlegma,quod egreditur cum eo, 6c ventofitas, te inteftinorum fuper coftasd [ aliquid] fimile ci bu^ or aI' ^ B.& in phleg. & rugitus q [ in ventre,cum quo fentitur lubrici ceri,& prouocatur vrina,& multiplicatur, mori matefentitur cu fas rei grauätis,& in vlceribus ] per d olorem fub tur xge r in ipfa hora. Hepatici vero figna iam di rauaM ^oco ftomachi; quod fi fuerit lubricitas non ab ximusin cap. $gritudinum hepatis. & fimiliter xiccrauuö, 1 vlceribus,neque a phlegmate,imo propter mali eius,qui fit ex mefaraica.Plurimum autem fpie tiam complexionis,fignificabitillud priuatioexi netici eft melancholicum,& iam diximus in ca. tus fignorum vlcerum, & phlegmatis. Et fingul- 60 fuo.e [ In f^culento autem ] iam diximus, quid e defco q? tus,quum accidit habentibus fluxum ventris, & in illo fit de fignis malis & faluis, & diffinximus toccuIe proprie habentibus zahir,eft fignificatio mala,fi ipfum ab hepatico.&f [ illud per id,quod fcitum gnificans ficcitatcm facientem a refatftionem. Et eftquodeft] apud dolores eius,&difpofitionesf b. fignificauf. r B.deViHs, & mmtn cibatur habens ventrem ■£ debilem,& no ipfius egredientes a natura in cap. aegritudinum ^ > »ipfu® ^nr,cdlt‘ additur I pulfus ei us,tunc non cures eum, & ha- lplenis & inhocipfo,& quum diäx funt ex-clt* nnn bens ventrem moriturpaulatim cum cafu pul- pulfiones hepaticae. Inteftinalem autem, qui redit, * Ius ciusA fit vcrmicuiofus,aut formicans,6c eft fanguineuseft, & qui non eft fanguineus, figni ’ neat tertius / eft decliue ad albedinem, & cft granis odoris, & quando egred itur poft alcurathi fanguisplu. rimus,fignificat quod vicus profundatur, Sc aegritudo fit fortis ,& finitur illud, quod eft fu-per faciem inteftinorum , & peruenit ad partem tcftinorum , & multoties fiunt poft apo-ftemata, qua: praeterierunt, vlcera, & fignifican tur per dolores eorum, 6c reliqua , qua: difta AhaiilSe’ loris*&puncturae, & t alcurathieft maius, ad funt defigiiis,fecundum quod ipfa funt apo-äus nocumentö quod redit. h[ Scias ergo, quum inuenitur,] io ftemataV & multoties quidem fiunt vlccra pro- nr , n _. ....... ptCr caufas alias ex his, qua: diximus. Quod fi excoriatio eft propter apertionem venarum, pnecediteam euacuatio fanguinis puri,cui eft permiftio quadam, & quandoqueeft cum ea ficat dolor inteftinorum,& punöura & diueru-ficätur ab hepatico per illud, quod icis ex hoc, quod ille eft plus, & habet paroxylmos, & vx-• ces,&oainis paroxyfmus eft deterior illo, qux g B.Aiialieera. eft ante ipfum, & g [ manifeftior, & cius noeu-magis fgtidus & mentum in fuperioribus corporis J cfi vehemen eius nocumecQ & ii<*na corruptionis hepatis cum eo funt filCiupmbombf magis apparentia, & fcias quod difpofitio do- in craflis corpo quod eft ex inteftinis proculdubio , licet cum flbdoior abrafi CU1S priuatione quandoque fit etiam ex intefti-wus.° °r 3 ™nis,& excoriationem & fluxum fanguinis i- [ pu-hB medicus.Et ri] ab inteftinis fignificat, etiam dolor, & puniatur apud mu6 £tura,$c quandoque eft fluxus fanguinis ab aper r^proprir* ti0116 venarum,& eft cum eo excoriatio, quum exulceratio fit , quandoque eft exulceratio in primis:& deinde fequitur ipfum fluxus fangui ms?&fignificat, quodipfe eft inteftinalis alcUt dolor, & quandoque non eft cum ea dolor,& quandoque funt cum ea periodi: (icut fi t etiam in ea, qua: non accidit ex inteftinis, & antecc-dunteam figna repletionis, &fi fuerit ab hx* morrhoidibus, & rebus cancerofis in fuperio? k B. alcolaia» rathi,& abrafio, & quandoque eft vkiis K [ era- 26 ribus inteftinis , putrida erit, & cum ea erit i an i B.&: dicabile] adhuc, quare non apparet alcuräthi nifi poft horam, fed eft lubricitas dolorofa in loco noto: & eft quantitas eius,quod egreditur, pauca, & continuata, & longi temporis, & exitus corticum in fluxu fineexcoriatione, fignifi-J cat qp eft in ftomacho,1 [ Icilicet ] in eo, quod fe-quitur ipiam, & fignificat ipfum dolor ftoma-chi, & illud 3 quod fcitur in fuo cap. & fcias, q? alcurathi,& excoriatio funt duas fignificatio- guis niger,& fiet paulatim, continua fecundum groflis, vifcofis ,,ftgnificabit eam euacuatio ea-rum pra5cedens,& euentus ventofitatis, k rugitus , & priuatio tin&ura: in egeuione , & illud, quod fentitur de re eradicata ex loco,& erit dolor , quafi infeparabilis, qui non permutatur ad horam,& fentitur cum ea quafigrauedo, &ad- nesvltimasad fignificanda vlcera , & quando 3° mifcetur alcurathi phlegma, & fi fuerit a diole- iunt cum hoc foetidi odoris/ fignificat corro-fionem,& fi funt cum illo foetore melancholi-n n mi-minm $ fif cancer, & fcitur locus viceris, ^reffionis fan- auf Monis^f per exitum ünglHms exeiSj jti] guinis. ex loco dolofis,vtriim fitfapra11 [fumen, ] aut II B.ymbilicum. fub eo & ex 0 [eo,quodeft hipra.dolorem:]tmin Sduiis1CJaaemia ^°^or gl’acilium eft vehemens, communicans membris iuperiovibus. Et ex corticibus, anilnt fubtiles,aut groi\i,quoniam grofli fcmper iunt ra excoriatio eius, fignificabunt eam euacuatio q B,aut ipfius praecedens,& permiftio alcurathi fi fuerin vehemeims _— 1 ^ • Y* * • A * 9 * T [aut. cgeftionem tinctura: corruptionis eius.] ctu Et fimiute.r melancholiam malam, & faluam fignifican fprapceftio illius ordinis melancholia, qviod fi cAula dyfenterix eft Itans adhuc» & egte ditur cum aVcvwatVvv, cVvoVeta, aut melancholia, aut fanguis calidus, aut phlegma putrid um,aut vitreum,aut ftercus fic cum,tunc aegritudo eft invia additionis, propter infepara-biiitatem caufx. Quod fi abfcinditurilludÄ re rftäjp* maneant alcurathi,öc abrafio r f [ ] et flmilia.tunc caula iam abfcifta eft, & remanfit caufatum,& impref quoniam li eft tempus prolixum , tunc cft in fio proueniensab ea:quare oportet vttuinten- pB. deinde« gracilibus. Et ex difpofitione eius, quod ipfi af-ciaturexegeftione 5 quoniam fi eft chylofum, aut fimile aqua: carnis, tunc eft in gracilibus, & ex foetore, quoniam illud , quod defeendit ex gracilibus,eft magis foetidum,& ex dolore: quo niam dolor eorum eft vehementior, Sc exfan-guine,qui quandoque egreditur j quoniam eft in gracilibuslauatiutis, non permiftus cum ip-fo ftercore, & fcias quod quando segritudo eft vicus, & eft chronica1, illi, quod egreditur eft quantitas ,p [amplius Jnoneft dolor fenfa- tus, runc vicus eft plurimx fordis, & differentia quidem inter vicus fordidum, & corrofiuum eft, quoniam corrofiuum eft vehem entis dolo-risj, k quod egreditur cx eo eft vehementioris foetens. & eft decliue ad nigredinem mi-fordido eft virulentum aquofum} öc das ipfum folum cum curatione, & fignum flu- rB •; xusf[ftomachiJ fanguinei^[eft, quöd facit fe-1 b’^» j 7 qui ] excoriationem dolorofam,aut fluxum fre- ipfefq^’i quentem: deinde deftruitur cum eo appetitus, & fubuertitur anima, & perducit ad abrafione, & alcurathi, et interficit multoties. Fa&us autem fubito, fine dolore plurimo, & abfque nocumento fequente jpfum in appetitu ,& alijs, 6o eftfaluus.Et- fie(tagrofIitudinefecis,fignifica-bit ipfum difpofitio fscis 3 & eius euentus cum incifione fa:cis fuper ipfum, & fedatio doloris, quumlenitas adeft natura:, & multoties egreditur fuccus feparatus a fa:ce, quum /ugrofta- , tur,& alleuiaturu[ propter caufamjqu^exfic 11B'.;" cat ipfam, & exiftimatur quod fit ßuxus, quare c2tv" retinetur, & inipfo eft mors, Sc %num illius eft,vt non fit aliquid 'eius, quum lenitas eft na- ‘ ' tura; fe*.foa TX’^^cpa 13 a°vXCjS ?rVt antccec^at fordernde que egeruntur res»[pluresnumero,&exiftimätn B.muciijagi- y ß.eitquod. ^gtediturpothliudx [ fascis parum.j Seddiuifio quidam, quod fit curathi propter apoftema, Sc vclresg^ ill excoriat. DifFe- punfturajilludergo noncft °[curathi, immofu abrafio humid« rcntiam autem,qu* eft: mter iiium,qui lubrica- per fluitate? humoris.Etfaas,qubd fl quis habet dltatis naucofis tiuus eftySc intcr lubricitatem ftomachi, fignifi- fluxum vetris,& ftringitur,& ipie remanet fecü- i!^gna^t!nmte" cat digeftio parua exiftens in cibo,& quando de dum difpofmonem fuam,& non aduenitei for- o xubriiol icendit a ftomacho; non moratur in inteftinis, titudofua,tunccaufain hoceft,quod corpuse- a BMinat, imoa |_ procedit] ad exitum.Siautemcaufaeius ins non recipit cibum.Etfcias quod in illo,quia- fint vlccra dfignificatipfum exeoriatio cumeo, 10 fcellatindieplufquamin nofte,immoacciditci n^re<^*tlir %nificationibus vlcerum, Sc vt alcellet,quoties fumpferit appetitus eius in die Ii clr ulic phlegma vifcofum, fignificantipfum caufa eftdebilitas ftomachi eius.Et quum in no- etiam phlcgma,quod egreditur cum eo, Sc ven- de eft plus,tune caufa eft debilitas hepatis, & qd b B.cu lubrici- tohtas, * rugitus,& in phlegmatico fentituft>[lu remittir cibum.Et fcias,quod multotics fuccedit täte res grauas. onciras rei grauantis.] Et in vlcerofo fentitur'do afcellationi,per hoc,quod ipfa extrahit fubdle, lor lub loco ftomachi.Et ft eft lubricitas non ab & dimittit ipifliim,colica vehemens, vlceribus,neque a phlegmate, imo propter mali tiam complexionis, figniftcat illud priuatio exi tusfignorum vlcerum,& phlegmatis.c [Oppila jt 0 T T I 0 TS^E S. tiuum]autem,& liqiiefa addat ex eo Btfcias quod alrobub dulcia multoties nocent, ufque ad illud,quod non pertranfeatm ponde- coinmouendo fitim.Et ex retinentibus fluxum re drach.j.& caieus quidem vetus, cuius regime ventris,funt balneum,Sc fricatio per hoc, quod praeteritum eft, quum ex eo datur in potu, dra- dilatant poros. Et multoties attrahitur materia chma. j.eft minoris nocumenti,& fortioris ope- ad exteriora corporis, ex un&ionibus, & frica- 30 rationis qu^m coagula. Etiam exiftimauerun£-' ficcatiu32 deficcatiuae,autconftipatiuje,aut infri ] nominati calidico et trochifci gidatiu£,infpiiratiua?,aut glutinatiu^ oppilantes deluto figillato et trochifci de balauftijs, et tro- pqueiii diximus. Etouum quidem elixa- beantur eleduaria lenificantia pedus. et multa quidem ex electu ariis fa&is ex papauere, et dra-gacantho,etgummi,et xylocaradis, et fru6tu myrti,et amyli afliiti,etmucillagine rerü, q prF afläntur,deinde ingenietur in extrahendo eam m ucillagine, quae coniungit inter vtrafq; res.In cibis vero eorum opprtet vt non fit mordica- xmiauich. mm JUUa{Äum eft in fluxu ventris fado abh[at 6 tiomeq,- falfedo plurima, neque acetofitas noci tra<äione ] intcftinorum, & non eft conuemens hepatico,& ftomachico» imo quädoque nocet. In narcoticis vero eft timor,licet quandoque ac cidat vtfint neceffaria:namipiaquandoq; con ferunt inquantum iogroffant materiamj, & in Aiiahtera.cau. quantam faciunt dormire,& i [ prolongat J ne üreccnuoms. celXitatem furgcndi ad fcellam propter K [ ien- h B.excoriatio n1:. ilUeftruunt. K li.fedatione. ua,et moueat virtute cxpulfiua. et hoc eft ficut illud,quod de lade decocto cum lapidibus igni tis diximus,et proprie illud, in quo extinguitur ferrualiquoties.et q [meliusJ illoeftiac aceto- qB.fKgTdius, fum ablato butyro cum rizi, aut milio allatis, et experiatur fumma cius,quod digeritur. Quii emono digeritur aliquid,iumatur acccptio.ini AY1C. Fff nor fB.ab ea. nor eo Et de Iaftibus deco&is fortius confor- quidam cum g [ cibo infrigidato] fa&o ex ven? gB.chari». tanseftlac vaccinum.Et quodex eis conuenien tribus Sc fimilibus. Sc h [acetofo] fadoex bo- h*Ufi«hbt& tiuseftcalefacüs,eft lac caprinum, cum hoc,qcf nis partibus vaccae,comedant acetofum folum ipfum eft ma°is ftypticum. Et lac acetofum clt cum micis,& fumant cum eo fi appetunt aliqd meliuscalefadis,quam non acetofum. Et ficut ex eis bonis,fecundum quantitatem virtutis di- medulla fimilaginea aflata,infrigidata;exficca- geftionis. Sc non funt ventres conuenientes vita Et ficut panis, cuius farina confecta eft cum time omnibus fpeciebus afcellationis. Sc ex for- rB.bonus. aceto,fafta panis r [ valde:] Sc eft calefactis viti- bitionibus laudatiseiseft vt fumatur papauer, mus.EL ficut lens deco&a in duabus aquis,effu- Sc afletur plurimum, deinde fiat ex eo & ex ri- fisf[ fuper eam,] deinde decoquatur in tertia, 1Q zi,Sc milio forbirio,Scfi volunt, fiat acetofa cu donecinfpifletur,Sc acefcat,autnonacefcat, Sc fumaeh,5cgranisgranatoru,Sc fimilibus. Aut ficutc[illud>quodfit] acetofa. Acetofaautem fiat forbitioextortellisficcis, Sc rizi, Sc adipe tB.cibaria. funt ficutillud, quod fitex fumaeh , Scgranis renum caprarum . Aut infundatur fumachin granatorum, Sc tortellis,u [ in ] coriandro , & aqua pluuiali die Sc node, & bulliatleuirer, de uB.c»ta. quandoque poniturineo rizi. Et fabxdeco- indecoletur vehementer, poftea ponatur in ea 'l iB.darhc. dx cum aceto,funt bona: eis.Etex cibis eorum, [ coriandrum,] Sc dimittatur,vfqtfequo infim- qua* comeduntur, & funt in feipßs curatio bo- datur;deinde coquatur , poftea fiat diflblutio na, eft vt fumatur ex fauich hordei pugilli.ij.Sc in ea manib.deindecoletur, & proficiatur fa:x. feminis papauerispugillus.i. & corticum papa- deinde fine cellatione moueatur fuper ignem uerispugilius.i.decoquanturvalde,&colentiir, 20 cum ligno , donec redeat ad fimilitudinemci-Sc fumantur.Et fi acetofa fiant cum fauich ma- bi, deinde condiatur cum fale pauco, Sc fit pin- lorum acetoforum,autgranisgranatorum,aut guedo eius adeps hedi,aut amygdala: aflatas co lumach, erit conueniens.Et fit eorum lal falge- trita:,Sc parum olei & non multiplicentur in ip * B.afletur affa- ma,Sc teratur,deinde x [ perfricetur bene,] dein fa fal,5c pinguedo.& itasrt,siuecib. sit calidus, tionc bona, de admifceanttu* ei grana granatorum, Sc co- siue frigidus. & ex eorum pinguedinibus, eft riandrum,Sc fumaeh. Et fi non eft caliditas ve- oleum omphacinum.de oportet vt sit aqua eo* hemens,permifceatur cum eo cafeus vetus, alia tum,aqua pluuialis: in ipfa enim eft ftypticitas. tus,tritus. Et oportet vtnonfumant in potu, Scexiftimo, quod multitudo iuuamenti illius, nifi frigidum,qualecunque fit. Frigidum enim eft propter velocitatem üix K [attradionis] ad kb. peneuri» y B.focit, conftringit & fulficit, Sc tepidum refoluit, Sc y 30 hepar Sc velocitate relolutionis eius quare non n». [ fit ] neceffarium pius nifi in cholerica pafiio- relinquit in chy lo humidiratem. Sc interdica- ne, fecundum quod conditionatum eft , Sc in tur eis vinum.si autem non fuerit excufatio ,& oppilatiuo,&in apoftemofo.Et carnes, in qui- fuerit virtus requirensipfum,vtipfo reuiuiicat, bus datur eislicentia, funt carnes altaciugi, Sc tuncsitnigmmftyptici faporis, parum . Scre- alcubugi,& aldaragi,Sc aues paru£,& aleanabir dius quidem eft, vt non comedat cibos pluri- VBf alcalhal& caroiePoris>& z Laleata,& alfefeni, Sc alfua* marum fpecierum,nequemultotics,imo opor fuach”tn& caio ^.et 9 & caroafeoria: ] proprie . Et rectius eft vt tet vt sint cötcnti cibopaucx quantitatis, Sc sit feudeni. imt aliata:,cum feminibus condita:,aut aceiofe, vice vna, Sc vt prxmittant fuper cibum, illud, & etiam vitellus oui elixati in aceto, Se almufu- quod eft magis ftypticum. Au t fugant ante ipsü fat fada ex eis,cum eis,qua: funt ficut grana gra 40 aliquid de cydoniis,Sc granatis acetosis ,St non * B plurimorG natomm>& a [ magnorum ] interiorum, bibant fuperiWumaquam. Scsiexpe&auefmt, 'p ' Sc coriandrum, Sc cum eis, qua: funt ficut fu- vt non bibant omnino,erit cutapet fe, Sc pro- mach, & quae eis funt fimiiiaex frudu rubi, Sc prie quum non mouentur* [adeam.] Scopor 1B. Aliifc capreolis vitis, Sc folijs acetoice, & folijs arno- tet vt premantur eorum extrema fuperiora, vtomam gloflx,& caulis iterata: deco&ionis,Sc pifcespar attrahatur nutrimentum ad ea,Sc vtemplaftre ui decodi cum aceto.Sc ex eis,qua: currunt cur- tur ftomachi eorum, cum medicinis ftypticis, b B.aromatlzan fu b[ feminum,] eft flos phy ftici ,Scfloszarur, retentiuis,frigidis,Sc calidis, Scpermiftis lecun- tium. Sc coriandrum,& grana myrti. & quando non dum quod exigit difpositio . & oportet vt po- digerunt carnem, fiant eis contritiones ex car- nantur in eis fpica,Scmaftix,Scmyrrha, Sctor- c B. Aliaiitcra. nec Lpulloriun] & alcubugi Sc iinixlium,Sc de- 50 tella:. & almeifus eft plurimi iuuamenti quutn alduragi. coquantur fortiter , &mi(ceatur cum eis rizi, ponitur in medicinis.Epithqma bonum,quo li- . Sc milii parum fdeinde colentur, Sc reducantur nitur illud,quod eft inter ftomachum Sc hepar, fu per ignem,donec appropinquent coagulatio quando communicat in fluxu.Bulliantur drac. ni,deinde fiant acetoib cum fumaeh aut granis x.absinthii cum vino, Sc coletur,Sc ponatur fu m d B. alchiarda- granatorum, Scfimilibus.5cd [alcordumech] per locum cum panno, deinde fumantur rofa- aeiicieme! ’ „ach. iuuatiuumefteis, quum non corrumpitur di- rum,Sc balauftiarum,Scmyrti sicca:, Sc acacia:, n B. aUeuijf Aliaiitcra. geftio valde. Sc oportetvtnon faliaturnifipa- Scenififtides,5cgallarum partesa:quales, Scmi- a debilitate & ^J^ardana pUm y & vt [CUrrat exeo in mane] humiditas fceanturcum aqua myrti,Sc infpiflenturabsin- gl‘ 13 ltera’ plurima. Sc pedes vehementis iuuamenti funt, thium pr£edidum,Sc emplaftrenturcumeo. & JÖÜci> eB. fluat cum ^uum decoquuntur in rizi affato. Sc vitent fru- 60 fcias quod theriaca eft conferens valde omni incipientes, ^ punftiombusex & &poß fexj almimehit pe&ota abfque extremitatibus eoru Nam quum tu feceris illud, tunc iam curafti, & jnagis tardis ad defcendendum in patella co&O illud quod cadit in hoc capitulo de errore eft,vt rum.] & fimiliter illi, cuius appetituseft ad co- dentur illi,qui habet fluxum hepaticum oppila medendum,& debilitatur eius digcftio, dentur tiuum,medicinaconftipatiua,addentesin op- ifta res.& caro rubea, frixa cum oleo pulueriza pilatione,confortantes eam,vt conflringant na p B.eonfcrt. to defuper cinnamomo,dc p [ jnfundatur]illud turam & perducit illud ad errorem maximum etiam in fyrupo de cydoniis,& malis. & multoties quidem linit in fipiens hepar in hac afcellationecuminfpiflantibusfanguinem, & 7\(0 T*AT IQ Ts^E S. extinguen tibus hepar [ per hoc quod ] l'un t fri 10 gida,& in hoc efl: mors, & [ fucceflio ] putrefa ^ ybi alui fluxio fiflenda eflffumpta ex affeftu indica dionis.Imo oportet,quum fciueris, quod cau- 'tione^r ingentibus eget & incraffanubus materiamr, fa in iplo efl: oppilatio in hepate,& mefaraica,vt vt hic ait 3nomunquamtame caufa ratione babit a ,etid in tendas cum apertione &iam laudata fuerut ijs qup aluum magis fubducunt3curarifolet. de qua re paflT^ pingues in hoc capitulo,ita vt quidam exi lib.\.Ven.\.Vnde & Hipp.6.uulg.morb.Scff. z.fluxu flimauerin,tquod ipfa fanant fluxum lotiuum fluxu uomitum docet uomitu curari.Cgte* ufficut prior difficilem.Et nos quidem iam experti iumus il- curandi ratio per feeflfltapoflerior per accides, m quo lud,quod fuit res non longinqua ab eo, quod di - genere & fudorum eftprouocatio,gr uini potio,qua fci xerunt,& in inceptione afcellationis hepatica t»b B.melitts. licet caufam educunt,no morbum direftb oppugnant.Et [ primum,] eft,vt non approximent pani, quo- fane vinum, quauisperfe fluxiones wjigmter adiuuet, 20 niam hepar non recipit ipfum , immo reciius per accidens tamen dum materiam magis attenuat, & eftjVt fit contetus aqua fauich in die bis aut ter. /adores uel copiofas urinas citat fluxionem alui', reuo- Quod fi tolerat in fine Fua permiftionem milij $*p*4o« cat.V nde & Taulus Ub.^jnUuitate inteflinorum «i* cum eo,decoquendo,deinde colando, ipfum fa num offert calidius,&antiquius3at ipfum non certe in ciet,& fi tolerat vt comedat decodtum non co- Uuitate omni fed in pituitofa,quod grabautbore »c- latum,faciat,&indeco&ionefitfaciaiati, i. de ftro intelligihoc in loco arbitrandum efl. fauich cum xx.facraiatiaqua.&decoquatur vf 2. Etfcias quod dor mir e3&c.Quum uoles,ait Hippo que quo ingrofletur. Quumque inc uafe ] non c B.vrka» Aphor.iy* crates ^..aphor.elleborum magis ducere, moue corpus. fuerit varietas, non erit malum vti adipe galli- quum uero fifterefomnum inducito,necmoueto.Quare na,& quando eftafcellatiofanguinea hepatica, fenemhic auibor Amulatur . Dubitant tamen aliquis 30 ficutd [phthifis,] tunenon oportet vt retinea-dB.aliquod fUr* quomodo,quum per fomnum et caloris & fpirituum et tur de iubtus quid,vt non retineatur aliquid no ens uehementer V > humorum firaul rcuocatio ad interna fiat, ftdari poffit citiuum,&accidatperilludnocumetum, imo Aha lucra. alui fiuxio.Certe,quum fuopte impetu materia ad inte- e [ denudetur regimen & cura ] defuper. T T" * fiina feratur ,trahenda hAC ad exteriora eflet,nempe fi- bonifkareoim* tutiperfomnum interna calefeuntfita per ugilias ex- O T %A T 1 0 2^, E S. & curam. ° terna.calorem uerofequutur &fpirituum & bnmoru concmfus.Sanc Gal.Hippocratisfententiam explicas, Quum in fuperioribus de iecinoris affettihus ageret, idcirco perfomnumfidarifluxiones ait,quod per id te egit & dc fluxione, quamhepaticam uocant,de eius pus uires animales quiefcunt3tu quA perfenfus,tu etid caufis eSr de curatione3ad quem locum eundum efi.Tar quA per mufculos,in motibus uoluntarijs. Quamobre, 40 ticulatim tamen, e*r hic quadam notat fumme obfema & ft per f omnum interna vifcera calefcunt magis, & da3prA\ertim uero quum ait» [Et in inceptione afcella- cum calore etiam fp 'tritus <&■ humores intro redeunt, fit tionis &c.] In hepatic a fluxionis initio panem inter di- tamen ille reditus fenfim3&citra omnem corporis tur cit. Taulus tamen lib.$.panem ex aqua exhibet> Qua- batioriem.Contra vero,per vigilias:excitatis afenfibus rat ergo aliquis qua ratione a pane velit abüinendum. cbie&is fpir ittbus}dum intro for asque concurfant,con- Taucis optimus quinis, uel exquifitiffime paratus pa- citan etiam humores necejft efl , vtpropterea vigilia nis3non uidetur obfiruftione aliqua uacare3 ut Galenus fluxionem adiment3&fomnus eandem remoretur.Sub primo3de alimen. fac. notatum reliquit, proptercaque, ca!M* ditplura alia ad fluxionis alui curationem,pro quibus quum fluxionis principio, ipfamflatim fiflere tutum no pete GaLp.de comp.mcd.per loca. fit,id quod & Trallianus affirmat lib.S.ideo & ea, qu& 5° obfiruunt3nonprobantur.intelligitautem noftrafenten tia de pane,non quidem diluto,qualem Taulus exhibet 3C*V- T* TRACTAT V S II. fed de pane omnis artificij experte, Jlit pr Ater ea, Quumque[in uafe non fue rit uarietas &ci] His uerbis, ubi in trulla egeflionis uarietas non fuer it, non effe ait JDc curationibus fpecierutn folutionum ven malum3adipe uti gallina ceo. Tflon fatis patet,an in cibis B trisdiuerfarum,pradi&arumpofta [cef- gallinaceum uelit adipem poni, an fortaffe per clyfleres vcrfahs,rX lationemacuravniuerlaIi.J in fundi. Videtur tamen de oblatione cum cibis intelli- gcndum,quum nihil de clyfteribus meminerit. Cur ergo P e curafluxus hepatici. Cap. I. ■■-fi excrementorum ua riet as non deefl3hunc a dipem con- fulit? Sanb,ficuti adeps omnis fuapte natura fluxiones lenit,ita,(i forte fortuna in corruptorum humorum cu- IAm iciuiffi caufas fluxus hepatici, & fciuiffi mulum incidat,corrumpi aptijfmum eft,pr£f mim accurationem cuiufque caula,oportet ergo vt ro acre euadit,& in bilem facillime uertitur. hac ergo redeas ad illud , & cures malitiam complexio- forta fler atione, quum adeps in uniformibus excremen- nis eius,& apoftema ipfius,& debilitatem,& op tis mitiget,\n uarijs obeft. De hac re ali] mdicent.neque pilationem,& repletionem eius,fecundum vnu enim nobis hoc plane fatisfait. quodque cum eo,quod dicitur in capitulo fuo. ^VIC Fff s De leuibus,& minora potum aqua. Deinde fi indi- »t B*,- De cura fluxus florhttchiei, et ititeflinalis abfq; excoria ges fortiori illo,» f[ ] tunc utere aut al-1"' tione,&primo de lubricatiuo. Cap. 2. ^ boad ltomachum, aut nigro ad inteftinainfe- boro. riora,& eft« [etiam exeis,qu? vacuant linita.] TAmfciuifti,qualitercuratur lubricitas ftoma i- chi cum fpcciebus fuis.Et cura lubricitatis in- ^7^0 T U T I OJ(EJ, f»“. " teftinorum proxima eft illi,& proportionalis ei. Et cum hoc nos afferemus potiones, & em pia- ^git de lienteria alt er a,qua inteftinorum fit »itio. ftra,& canones,digniora iftis locis . Et canones concurritquebxc cum caliaco ajfe£lu,fola malimagni-ad eos,in quibus non funt vlcerofi,funt, vt per- IO tudine differ ens,nempe quum in cgliaco morbo non fla-mifceasftyptica fortis ftypticitatis cum medici- tim egerantur,qna affumptafunt,nequeprorfus ineo- nis calefadiuis, dando eas in potu, & ponendo Vn4e & pracedere caliacaaffettio lienteriam fo- in emplaftris Et vt vfantur medicinis, qu ^ ^UIC^ ae «abac • Coriandrum vero eft &c.]reponendaqt eauerba uidentur uelad calcefeque fortis lmpreffionisin retinendo cibum in fto- tis capitis,ucl potius,quod nos credimus, ad huius mi- macho. Et ex compofltis bonis ad eos eft illud , Uum>utprimo de ulcerata lienteria agat, pofieade ea quod Recipit feminis arnogloüae, & anifi, am- qtufine ulcere esi,quaquide res quauis paucimometi borum an.drach j .& coi ticis gtaviatovum,Sc. sa [it,&duertend& balauftiarum,& mafticisA ro phacinum,& comedatur cum pane. & oportet, bB.Alu^ casb. färüA«[rubi,& myrthi]partessequales.&qua vtcommifceanturcumeo3quodinipfo admi- ollu8J' 1 fB. quod de corpore eius apparet, c B.leui. fi igidis, ficut eft illudjquod fit de agrefta, & fu- deinde da ei paulatim ad forbendü iacenti,non machia,& curetur cura dyfenteriie, quam dice- fedenti,imo coxaeiusd [ fuperiore,<5ctoto,] d B'cff mus.& quü caufa cholerica illic eft illa, quse ef- 6o fupra ipfam eft e [ in praeparatione aliquid] dc - iunditutjoc vicerat, tunc melius eft vt ipia eua- aqua carnisfortis, cum qua mixta fintviwum in hocfi:«; cueturin^ftate cumvomitu , &. noneuacues flypticum f [fubtile] & calefacias ipfum,& ponas ip ciat ipsu penetrare,nä quum fecer/5 illud, attra- lum ex allatis,6c m [ alcalage j fa&is ex carnibus hec hepar aliquid illius cibiÄ egnfortabitureo. ; - Rc- Tleliquärum autem fpecierum fluxus ftoma- matici,&cyperi, &xyloaloes crudi,omniu ana ciUubricatiuus chi^ui§ linfl*a lubricitatem plurimam ] cu drach.iij.& s.galia; drach.v.& crocidrach.iiij.3c h B cura piun- ™ h Lnota eft & 1 appropinquat curationi lubri gariophyl.o t [ ] & blatta; °1\ jnajpfarmn. catiui.In illaergo,cuiuscaufaeft cholera rubea bizantia:,&nucisrnufchata;omniumana drac^um. plurima effufa ad ftomachum,&inteftina,opor iii.& fextam,granorum myrti drach. xx. infor- tetvt temperes membrum , in quo generatur menturexeotrochifci,&fitdofiseorum fecun cholera,& a quo procedit, f. hepar,oc fei perii- dum menfuram teftificati. Et iuiiant in ea tro- lud,quod fciuifti in capitulo fuo. Et euacucsfu- chifci almarmacur propriefi fuerit virtus expul perflaitatem cholericam,fi fuerit plurima.Et rc fiua debilis etiam.& iuuant ineaemplaftra pras &ius illo eft,cum vomitu,fi poflibile eft,&leue, 10 di£ta calefa&iua. & fi fuerit cum debilitate ex-aut cum fluxu ventris, li non fuerit in virtute pulfiua?,permifce ea cum abfinthio Quodfifue iB.fuccur & ncdi&am.Et multoties quidem fanat hancla;- ex genere frigidorum groflorum,de quibus di- fionem,fumere in potu myrobalcitrinos. Ipfi ximus in capitulo malitia: digeftionis. & opor- cnim educunt choleram , & faciunt fuccedere tet quod adiuueris cum eis, quae diximus in eo- virtutem infrigidatiuam facientem ftypticita- dem capitulo Quod fi tuent debilitas in retenti tem, & ex eis,qua: conferunt eis, eft adminiftra- ua propter frigus aut calorem,adminiftrabis fty tio laciis acetofi,& proprie cum ipodio. Et fimi- 20 ptica pradi&a in initio capituli calida aut frigi-K-—B* liter k [cum] aqua sauich hordei, & fi fuerit cau da. & fi fuerit expulfiua etiam debilis, admini- fa eius phlegma, curetur cum eis > qua: educunt ftrabis fuffuf de lcoria ferri cum nuce mufcata phlegma ex ebibitis,& clyfteribus, fi fuerit pluri in fy rupo de menta,& adminiftrabis emplaftra mum valde : deinde curetur cum eo , quod fecundum neceflitatem. conftipat,& calefacit calefa&ione temperata-Et cx eis,que conueniunt ad illud, eft ele£tuarium de granisgranatorum, quod eft cum cymino, De cur a fluxus cholerlci. Cap. 4. & electuarium Alcanzi öc trochifci de fpecieb. Et fi phlegma eft vitreum, non exculätio eft eo- T Am diximus ipfam in capitulo ftomachi, Sc rum,qua: funt,ficut trochifci askiladis, & fuffuf 3 o -*cft pendens in fine rei cum curationibus dilpo fadi ex aniuden,& ammeos, & cymino in ace- fitionum hepatis,3c fellis,& ftomachi,generanto pofito,& affato, & fem ine lini torrefa&o, & tium choleram,& oportet vt quasratur illic. ..., galia,&balauftijs,&carui j&myrrha,& thure cum fpodio fecundum quod tibi bene vifum fuerit demenfurationeteftimonii.Et fi fueritil- De cura fluxus melancholici, & efl fplenctkus fluxus lic phJegma & cholera fimul (Sc fignificant il- in quo non eftexcoriatio. Cap. 5. Ja exitus eius, quod egreditur, & reliqua figna ) iuuabunturfi i iim pierin t myrobai a trin orum partem i Scnafiurtij partem s. cum quibus mi- /'“VPortct vt intendas in ipfo curam fplenis, & 1 B. Alia Utera» lecantur i [zuccaci] & granorum myrti fu- 40 caufam eius cognofcas,& apponas g illud, jalu. mach,Sccarmefich.omnium ana fextam partis o quod neceflarium eft in eo.Et fi fuerit illic mul- illius Et li fuerit caufa melancholia eftufa adi p- titudo melancholia: & exuberantia a[ virtutis,] aB Alulltera» fum,nos faciemus ei capitulum fingulare,quod euacuabis cum deco&ione epithymi, & fimili' eiuL appropriatur ei cum capitulis fluxus melancho bus.& fi fuerit groffa ficut foex,& non fuerit ab lici,& proportionabimus ipfumadfplene. Sed apoftemate,imo proptergroflitudinem melau ci, qui eft fecundum cibaria & cibos, fingulare cholia; ipfius.tunc adminiftrabis in ipfa hocfo- ctiam faciemus capitulum, & fi non fuerit nifi lutiuum,fi fuerit virtus fortis. Recipe falis gem- debilitas fortis,& malitia complexionis,confide ma: partem i.fpin« aegyptiac« partes iii. & elle- rabis malitiam complexionis per figna fua. Et borus in aqua fortiter, &difloluatur in ipfa fal plurimum quidem malitix complexionis inte 50 & coletur.b flinorum, eft communicans malitix complexio hsec eftviac [ fluxuseius& purgationis cius ab c foiutbnw nis ftomachi,& figna eius süt figna illius. Quod eo,quod fluit ex eo.] & fi neceflaria fu^nt phle- ventris eius ad fi debilitasfuerit in digeftiua fola, & fuerit fri- botomia,phlebotoma}& conforta hepar,&: cö- madificationem gus,iuuantur cumelc^tuario Alcanzi,& iuuan forta os ftomachi.& fi caulä fuerit in fluxu fto~ eo ^uod tur cum eleftuario noftro, quod eft fecundum machico melancholia propter illud,quod efFun jnod um hunc.Recipexyloalocs crudi, &cymi- diturad ftomachum ex humoribus melancho- »t B 8:mir- niin aceto infufiAa(Tati,apmeos,carui,m t [ licis,ponefuperfplenem ventofasd[ retentiuas, d B.rccinentesil rh2. ’ ] zingiberis aflati oc cardamomi, inte- /retento in eis illo,quod ab eis comprehenditur] iud quod fiuic rioru m paftlilarum tritorum,partes aquales, & ad ftomachum,& inteftina. & poftea rege cum cx eo. fian t ex cis fuffuf,& dof.fit vfque ad drach.iij.Et 60 eo,quod eft fubtile,confortariuumsficut eft hoc fi fuerit illic ventofitas plurima, ponamus in eo compofitum,quod eft noftrum.Recipe grano- e b. zammbed n B.aiiahefefrä. femen n [ alfcesbfam j & femen rutx.Et iterum rum granatorum drach. x been rubei torrefa- ton-efaa^ d«c. cotiipofitum quornndam plurima; vtilitatisin didrach.i.e[Scfeminisalfccbramdrach.i.ze- »Karabgdrac.j. hoc capirolo. Recipe zingiberis feminis focmcu- doar drach.i.&Ka rabe drach.i.& fem rute 3 .i.] li 6canifi, & piperis longi, &cardamomi om- rizi^.j. fiatexeoluflut^cfitdoliseiuss. iii. & f,am drac.i. niumana drach. iii. & feminis ani meos & api/ iterum iumanturgrana granatorum, &paua3 f B.fiatexpref^ amborum ana diae. iii). Sc cafls & calami aro- nigra:,terantur cum accto & aqua,& t[expnma B»* «>• AVIC. rrt 3 tur rurdefuper] & coletur', & proliciatur defupcr guedinesex adipe renum caprarum, & ex oleo falis parum & origani,& intingatur cum eo. Si rof.bono vltimo,& dieemus ea in antidotario, ahtem neceflaria fuerint fortiora hoc, fumatur Sc dicemus ea etiam in capitulo excoriatioms, thuris cyperi & nucis cupreffi,&galix,omniu Sc eligemus ex eis Talua temperata,in quibus no ana dracl&tortellarumdrach. i. bibatur cum funtmcdiün*acut*;ht [ ^ h Vino antiquo puro. ] .r auCiCmusqua:damhic.Clyfl:e- fciaCBCi ^ re bonum ex eis qua; expoiui mus. Recipe corti-. De cura fluxus fanguinis abfque excorjatione. cum granatorum Sc arnogloffie & 1 [ fi liqua- Cap. 6. rü] fpinas,& iäuich alnabac, & fauich rizi, om- io niumanadrach. viij. fu man turde gallis im-& T Am fciuifti,quod hic fit ex corpore, & fit ex a maturis.ij.& balauftiarum, & rof. omnium an. a t B. te 1 j- ] ftomacho,<5e inteftinisfuperio- drach. iii/. effundaturfuper ea aqua;hemina u- ribas,& inferioribus,& fit ex ft&efi Sc nouifti fi na K [ cum parua aqua;.] Et fi fuerit aqua illa,a- KB.parua, gnaeorum.Etqui ex eo eft virulentus, & focule qua virga; paftoris,erit valde bona,deinde deco tus,& Iotiuus,cura ipfum ex parte hepatis,& re- quatur cum faci.litate,donec remaneat fere ter dificatione complexionis eius,& apertione op- tia eius,& colctur.Etfumaturaluminisdrach.s. pilationisipfius Et regimen antecedensin cura & fanguinis draconis, & acacip, Sc hrematitis 1— infrigidatio vehemens,<5t dare melones In- Et femen rofe eft mirabile valde,& nos iam cx- dos,& Ia<äucam,ßc portulacam a [ eft ] fufficies perti fumus illud,quod dixerunt quidam,quod in cura Quumque adminiftras clyfteria, in qui quando qf [ 9 T B. *n piincl buspoiiüntuc medicinae cauterizatiuas, eft per- ] dantur exr [ eo] in potu draediii. cum dy^nt.eri*» nitiofnm.Et. oportet vt cures fient fciuifti illud , aqua frigida remonetur ab eo.Lutum autem fi Lummiarabid.* quod eft in inteftinis fuperioribus cum ebibitis: gillatum eftiuuatiuum valde omni excoriatio«43 & quod eft in inferioribus cum clyfteribus, & ni; ita quodcotrofioni,dequoin potu datur quod eft in medio,cum vtriufque curis; deinde 10 poftmundificationemcorrofionis,&forditiei, primum quod oportet te confiderare, eft difpo- cum cly fteri aliquo ex clyfteribus,qii£ diximus, fitio caufas facientis excoriationem,& vlcerain & fimiliter quum dyftere fit cum luto figillato teftmorum,an eft adhuc in effufione,& an cau- in fucco arnoglofe& r[ ftella feminis ] etiam fB.iutß famus; b B, remanens a c*us antecedens fit ex ruptura,aut repletione, Sc fucco portulacae.& ex eis,quas etiam coferGt Ali a lucra, aut refecata ab- aut apoftemate ° [ rem an en re; a ut eft retentum» ad illud, eft fuccus mori,quod non maturetur. ttella {amus* fafa iam dettru aut abfeiffum Sc deftru&um,] Sc remanfit vefti Sc fimiliter t [ fuccus] herb® caudas equinas, Sc t B hibat licrb- a' gium cius ex excoriatione Sc vicere Et nos qui- fuccus herbas tinftorum citrin^ u f [ ueifuccum. cB.tunc regime ^cm iam dedimus figna in hoc. Si ergo cau fa ad ] bibitus & u t B. & foccu* eft in abfeinden huc effunditur,0 [ prarpara in abfeindendo ipsa clyfterizatus.& dixerunt quidam in medicinis follorum arbo~ doipfam& rc. &conftrihgendo] iptam cum eq, quod iam fci 20 huius capiruli>pedem* [alhacoham] & exifti- xB.pbalhacha ec*n o, uifti in loco fuo.Etlifue-ritneceflliriaeuacuatio mo quod fit pes corui, & dicitur quod Hippo, ch. propter malitiam humoris,fac eam cum tirno- quum dixit pes y [ alchacoham ] intellexerit fo- y B.pqs alhacha re,& cautela. Et ftudevt fit foiutiuum non ve- lia ficus. & hoc non eft ex eis, quasconueniuntch* hementer nociuum veftigio,5c vlceri,imo fit fi in hoc capitulo. & potare coagulum leporis, & d B. Alia litera. cut my robal.Ibat ex eo parum,quod fit nigrum ftypti terizatiuis, Sc vfquequoc [ difloluatur ] illud , cB.remoueäti^ Yß cum. cum,& aqua eius fit aqua frigida.& non eftcon 50 quod eft fuperinteftina, Sc remaneat manife- 1B.nocentibus, ueniens vt in primis incipiatK [ a ] medicinis, fla, non oportet vt pertranfeat glutinationem xntB & exeo- pUl*is 1 [fingulanbus] cum qualitatibus filis fty- faCientia,&ftyptica.&dixerunt quidam, quod nantibus.^ ^ pticis,Sc afperis.m t [ ] oportet, ne acatia mittatur in cly fteri, quum Iens? rt Et quando dolor fit fortior, indiges neceffario non eft in £gritudinefanguis,& non eft hoc ali facientibus glutinationem, vtfiatficutn [ ma- quid ,* deindequum mundificatur vicus inci- ran ] Sc liniatur fuper faciem infirmi. & omnes piatur cum exficcatiuis, ftypticis, glutinatiuis, medicina: infrigidatiuse/acientes ftypticitatem & pinguibus, deinde in fine eius, fi perducit ad permiftas cum glutinatiuis funt iuuatiuas,nifi ac corroftonem, cum mundificatiuis, ■& caute- cidat corrofio:fortafTe enim tunc indigebis ab- nzatiuis. & funt quidam homines , qui per- ftcrfiu is,Sc cau terizatiuis permiftis cum eis,qu£E öo mifcent rem modicam de d [calidi con] in dB.A[ia liceri .exficcant. o fleuiafuntl fine mordicatione. & oportet vt quibufdamfuccis, e [Sc clyfteria falua ] confe- «khidieoö. detur in potu habentiexcoriatione illud, quod runt ei iuuamentum maximum.Verumquum in potu eft ex feminibus,& aliis,in aqua frigida, non ducit necefiitas ad illud, quod eit acutum, Sc non in aqua calida.Et reubarbaro quidem in & ad illud, quod eft acetofum, tunc melius eft eft proprietas mira bilis in viceribus in teftinoru, vtnon adminiftrentur.&oportet vt permuta- & influxu algaras, & proprie quando datur in tio fiat primum ad acetofa, dei nde ad [ caji- B..icuta. potu in eo, quod eft ficut aqua arnoglof& cum da. ] &quando exigit nccdlifas& c°n^o, e ------- tunc no** ~ ~ u —. caiidicon & ad® ßres -j neccftitatem tuam in eo. Et quandoque minittra. . «J n ,„:nr;ni.Qn;mnlinuotnarcotico- • B.«iam cum tunc non cures, &S [ficum calldiconadmini-iiidicon & ad® ßfes -j neccflitatem tuam in eo. Et quandoque redtumefi:, vtincipiascum aliquot narcotico runi: deindeadmmiftra clyfteria acuta^[mfi] quum non tolerat ipfa infirmus. Et de iitis acutis, de illis,quae fiunt ex arfenico, timetur denudatio cutis poft cutem, donec perforentur inte-ftina.Et propter hoc oportet, vtfit» [inceptio] in adminiftrando ea,quum fcis,quod vicus lam iB.Minatio» non tolerant acuta clyfteria,hoc regimen. Inci. piant,de clyfterizcntur cum aqua mellis;deinde poft quattuor horas cum aqua falis: deinde detur eis in potu lutum cum aceto mifto cfi aquaj fanat enim eos. & ex regimine in capitulo cly-fteriorum eft,vt clyftere fiat paulatim per vices, & quum dolor fit fortior,tünc fuccurre cum o* leo rof.de clyfteriza cum eo. Clyfteria vero, que adminiftrantur in retentioncfangiiinis,deprov. corruptum eft, de non tardatur vfquead hora, io hibitione fluxus eius, funt alia, de funt proxima In qua timetur,® accidat foramen propter dila- clyfteribus prohibitionis fluxus ventris.Sc quan tationem vlcerum,dc profunditatem eorum.de ' " ’ ' ' fcias quod adeps caprarum bonum eft fuper to tum illud, quod aggregaturad clyfteria ex glu-tinatiuis, eft enim fuccurrens, de fedans mordi-KBiCon«,eUtur. cationem,& K [ portat] fuper locum acritudinis velociter , & hoc etiam noti eft neceflarium nifiin principio aigritudinis. Et quum peruenit ad faniem,indiges mundifleatiuis: deinde illis, doque fiunt eis trochif quiadminiftrantur inr r B.acjuis^ [ eo per fe, ] & nos quidem dicamus nunc clyfte *ia,dc collyria,& troch.qui ingrediunturin cly-fteribus.Ex clyfteribus itaque leuibus in hoc, de in fluxu ventris calidoeft,vt fiatclyfterecum a-quaarnoglofiie fola: aut cum aliquibus troch. quos dicam. de fiat clyftere cum pane fimilagi-neo,azymo,trito in fucco.de ex clyfteribus leui- l B. Ut alienes funt fortiora.Et indiges 1 [ fi in duritiemla &o bus eft,vtfumgntiu* aqua hordei,&oleüamyg- pinguia & gluti pidisconuertatur,pinguibus,&glutinatiuis, de nauua & teparä feparantibiis] inter medicinam de aegritudine. IW* Et quum feiuerisquod vlcerafunt fordida, tue mundifica ea cum eis,qus funt ficutaqua mellis,6c fortior illa,eft aqua falis,& aqua,in qua co diuntur öftus falitae,& deco&io pifeium (alito-rum.Et neceflarium eft tibi in fanie, vt admini-ftresea,qu& funt ficut trochifci de arfenico pro-culdubio quum pertranfierit segritudo nouita- dalinum,dc vftellus oui*, Öc aqua riz i decodi cu adipe renum caprarum annualium & colentur dcf[ proficiantur in luto figillato.]defimiliter fB. decoäio rizi aflati,decodi cum adipe capraru, *n «fimufc. Öc quandoque ponuntur cum eo in ipfo corti- &lUatum' cesgranatorum de galbe.de fimifiter clyftere a-quf fauich,& luti figillati.de iterum clyftereiu-uatiuum. quum eft caliditas vehemens, fuccus rafuras cucurbitas,de portulacg & arnog!ofie,& tem,& no prohibuerit ab eis prohibitor.Et fcias 30 fuccus virgas paftoris,dc grana myrti,de Jentes, quod clyfteria pinguia,glutinatiua,fedant dolo rem eius,qui habet vicus in in teftinis fuis corro-1B fed verefa fiuum,fed non fanant,m [ öc non curesin corro p1anc‘ iua qux re Aone nifi de J medianis confercn tibus corro fio rnouent corro- ni,defuntmundificatiua, abfterfiua cum exfie* fionemcum, catione,dc ftypticitate,dcea,ex quibusfiunttro chifci.Et non oportet vt multiplicentur fuper ea glutinatiua,dt pinguia, & feparent inter ea,de in quibus aquabis eicdta eft. Aggrega hos fuccos, de committe cum eis oleum rof. & cerufamdc Jutum armenum,de acaciam,Öc tutiatmde fi indigueris opio,pone in eis fecundumnecefiitate, de diCpoßiioncm.Dcfcviptio elyfteris conuenies ter corrofionem.Etvalentia covrofioniquado- a __________ que l^dun^de dolorem faciunt,fed non refpicia fentur,deinde colentur, deterantur aliqui tro- las,dc fumach,3e folia fenticis,6c radicem u[alie tum] elixentur itaque cum vino, donec infpif- — Ä alicnbnt« tur ad illud, Et fcias quod quando tu mundifi-cas cum clyfteribus acutis5oportet vt facias feq ea incarnatiua,aflumpta ex ftypticis,& glutina-tiuis,& illud,quum fciueris,quod caro fana ap-paret.Et quado aggregantur febris, öc debilitas, & corro fio, Sc fuerit caliditas.dc non poteft ^ger vti eis,quas funt ficut trochifci de arfenico folis, oportet vtdiflbluantur in aquis fruduum fty« pticorum frigidorum, ficut agrefta öc fumach, chifci cly ftetiorum, ponatur 'm eo eum o\eo myrtinö.CoWyriorumautem ad excotiatione, medicinam matres funt myrrha,St thus, Öc tro cus,& fandaraca,& alumen,& ftorax, & charta combufta,& fanguis drac.cornu ceruinum adu ftum,& chimolea,dc luta,qua; currunt cu ea,5d climia>& merdafengi,5t qu^ funt fimiliaillis.de . . quandoque neceffaria funt atramenta,& x [ ar-x fenica.] Collyriumad excoriationem, & tenaf- n B.reitcrctur. « f B paucus. Öc ribas>&:granata,de rofa,&qu$funt illis fimi §o monem,Myrrha,& crocus,& thus,deopium eo lia:deindeexficcentur,& n [multiplicetur] fu- £-:—-----------11—■*------: A t:--J r~-J----- per eos illud,öc adminiftretur, & quadoque n5 eftexcufatio, quin mifceantur hyufquiamum album,& opium cum eis:aut praemittantur nar cotica fuper ea,aut detur infirmo cibus0 f [ ] laudabilis. & maior fumma horum troch. eft a media-drach. vf-que addrach.ii.Et quandoque eft re£Uus,vt po- ficiantur cum albumine oui.Aliud.fandaraca, ftorax,myrrha,crocus,opium, conficiantur cü aqua arnoglofia?,y f t y t b. aiW«* ] 8c quandoque fit ex piumcaflorcp huiufmodi medicinis f maram cum oleo rof.de &UT‘ cerufa,& adminiftrantur fuper pannum Öc fru f°cn^rno§k ' ftum cotti, öc ponitur in ano, fecundum quod f?i ponitur in ipfo tenta,zf [ ] itavta:queturil . lud,dc a [ mundificetur.]Troch.autem clyfterio^ f ^itur^ pB.gicfr. nas in aqius eius infrigidantia ftyptica, & de eis rum excorticationis funt ficut troch. dearfe/ii- f funtlentes,&p [cupulae ] glandium.de illud ad-ihuat in hoc,vt accidat cortex.de exeis,qu$ fortem faciunt dolorem eius, de iuuamentum fi-raul,eft vt clyfterizentur cum troch.de arfenico in aqua falfa, quum vehemens eft groflitudo q [ materiei,] de quandoque fufficit febricitatibus dc debilibus,de illis,quorum fenfusfortis eft, dc inuoluatBrff* cis ad corroflonem,de tr0ch.ftell2e.de oportet vt ta veJ f«r?- ^ feruenturin vinatia vuaj, vt conferueturin eis oum. virtus,de trochifci de charta combufta. De feri-3 *r" ptio troch.chartte combuftae 3. x. arfenicorum aduftorum,decorticü reris, de aluminis iameni degallaru,decalcis.qu£E non eft tinfta,omnium an.drach.xij.fiant ex eis trochifci cum fuccoar- b B.fufertun. Bplumbi. nogloffae, quorum vnüfquifque ponderet drac. iiij.&paruoex eisadminiftrentur pondus drac. j.& magno troch.j.integer.Troch.alius.Rec.fu-mach.& capita granatorum,& b/[fuccutum] Sc balauftiarum, & grana agreftae, & calcanthum, &colcotar, &c [ seris] adufti, & antimonij omnium an.partem j.floris seris partems. fiat ex eis troch.l roch.fortis.Rec.calcem,& alkali,& acaciam^ gallas,Sc arfenicum,& teratur cum aceto aliquibus diebus, Sc informentur troch.Et ex io melancholiae,&fplenis,fecudum quod diximus & quandoqueponuntur In ea pifces faliti.Ceratum ditium 1 hac fpecie ^gritudin is. Recipe carnis dadylorum pondus lib.ij.& s.mafticis vnc.j. 0 [& s.] &p{ anethi] humidivnc.q [vj.] Sc aloes 0 B.AUa. litera. vnc.;.& cerae vnc.x.&r f olei rut&ei] Sc olei rof. -. quantum fufficit,6cquandoque poniturinipfo p B. aluminis, femen nafturtij,proprie quando fen titursf[ qBvij. . . . JphlesmaviueunvEx-^l^*.- coriatiom autem melancholica: poft regimen fortitudine eius quandoque fufficit, vt clyfteri zetur cum aqua arnogloffe. Emplaftra autem, & epithemata iuuatiua in hoc funt emplaftra p-dida in capitulo curationis fluxus ventris abfo-lute.Et iam expertum eft epithema de troch.ftel lae cum aqua myrti,& contulit ei valde.Et quan do non ceflat dolor tunc fedeatinfirmus in tina, in cuius aqua decoda funt ftyptica nota cum ali quantulo anethi Sc foenu.& althex.Et fi fortior in loco ante hunc, Sc poft redificationem regi-minisiconfertfuffufdeluto,& conferunt ei clyfteria de rizi,& fint in eis fpecies aromatic£,& fe mina calida,lenia,&1 [ femina ] ftypticaEt po- t B.infrigidan« nantur in eis oleum rof.& vitellus oui,& eorum tia. cibi fint, a quibus bonus generatur fanguis. Et quum fuerit vicus malignum * non erit excufa-tio quin fiatclyftere cum aqua falisgemmae,de-indefequarisipfum,fi indigeseo,cumillo quod d B.&. hatfitis,&anguftiainexcoriationecholerica,ad 20 tamualde mundificat donec appareat caro mü- miniftra lac acctofum decodum a [ in ] a qua fa uich hordei,qux vtraqs infrigidata fint. Quod il dolor adeo fiat fortis, donec appropinquet fvn-copis,non eritexcufatio narcoticorum. Et ante illud clyfterizacum adipe vaccino,cum aquafa fionc?r*tCrmi' uic^ fordei abfque e [ expulfione.] Et fortafle fe dabitur dolor,& abfeindetur aegritudo propter illud, quod accidit de aequatione humorum, Sc fi nö fedatur,cura cum eo,quod fcis.Et fi vis, cly da,deinde cura cum clyfteribus, incarnatiuis et clyfteria lenia ad hoc luntficut clyftere in quo ponuntur fpina: aegyptiacae partes iiij.ellebori ni gri partes ij. decoquatur cum aqua,et fale genv-ma.Quod fi illud non confert,tunc adminiftren tur troch.de arfenico.Excoriatio autem, quae fit ex fece, curatur cum eo, quod lenit naturam, et fint in eo lenitas, et unduofitas, et glutinatio, et lubricitas, et promittatur ante cibum fterizainhuiufmodihoracum hoc clyfteri.fu- 3° ficut vitellus ouiforbilis, et ficut ius galli decre- matur aquas kifchhordei,& rizi,etadeps renum caprarü,& oleü rof.& gumiarabicum, Sc ceru-ia,& vitellum oui,conquaffentur omnia in loco vno*& fi vis pone in eo opium,& adminiftra^ Sc fi fuerit ex coria tio phlegmatica,tunc ncccßhriu erit vt incipias in curatione cius cum co,quod in cidit Sc educit ipfum,Sc facit quiefeere ab eo, & cibetur cum huiu fmodi, donec ßnt cibi eiusetia pifces faliti,Sc fynapis cum ficla Sc almuri, & al- B alfidbcgi. piti,et ficut iura etu [ alesfidabegi ] fada ex pul lis x[ faci 1 ib.] impinguatis,et adminiftrentur cly x B-tencris* fteria lenitiua ex fuccis gluti na tiuis, iubi icatiuis üimui cum oleo rof et vitello oui, et fimilibus.et quandoque confert, quum prolongantur haec excoriatio,vtfumantur femen lini, et pfylij femen,et femen altheae, accipiatur mucillago eorum,et detur in potu ante cibum. Ipfa enim aggregat ad lubricitatem fedationem doloris,et f B paffulis. cauguamich.Et fint tindurae cius ex eis,que i^int 4° glutinatione.et fiimere pruna ante cibum,quan g B.albeffcr, ficut grana granatorum cum \_ oleo } cum femi mbus &. fy napi, & quse incidunt. Et quandoque multiplicatur cibatio exg [ albufir ] aiTato,quum iam fumpferit aliquid ex medicinis,quae ad cali-h B.triumpipe ditatem decliuesfunt,ficutalcanzi,Sc h [carda-reon. momum ] iuuatur cum eo.Et dixerunt quidam quod quidam habens vlcera intcftinorum,iuua . . ■■ tus eft cum{[ eleduario ] quod omni die fume- k B?gumma ru bat in potu cum K [ vino J deinde cibabatur 1 [al t*. ’ bufir ] affato,fecit illud aliquibus diebusm t [ 1 8. albeflcr« j & videtur q? fit ratß.&fanatus huius generis. ;Et iam dixerunt quod quida homo fuit curans dyfenteriam antecedentem, cura mortificant?,aut fanante in die uno. Cibabat hominem pane cum caepe acuto,& minorabat potum eius in illo dicj, Sc clyfterizabat eum in mane cum aqua falis acuta,deinde confeque-batur illud cum cly fteri medicinae fortis ex cly-fteribusincarnatiuis, & fi tolerabat dolore eius, cum quo curabatur,fanabatur,& fi non.morie-batur.Et erat clyfteria eorum ex huiufmodi cly- fleri.Recipe fampfuci>cy mini cameli,falis,folio rum adenieft humidorum,” t[ ]me liloti,omnium an.vnc.j.& oleikift.i;. decoquan tur in oleo donec confumatur tertia,Sc coletur, & adminiftretur illud oleum clyfterizando. Et iterum confert eis clyftere cum decoctione rizL n B. anethi ru-'l' doque remouethoc accid6is.Excoriationi vero fadtae fucceffione potus medicina: cöferunt me-dicinsy [fingulaicsglutinatiuaejpra’didce.etcö 7 B-frlgr^aes. ferunt ei dragaganthum affatum,de quo bibantur in lade acetoio drac.iij.et s.et quod eft fupra et confert ei valde,ut fiat clyftere cu butyro vaccino recenti bono,et quadoque ponitur in ipfo aliquid defanguine dracon.et quandoque con- J „ fert ius ventrium ^ f [ " ] in 2fB.vaccaruni. 5° aliqua excoriatione cholerica;et non eft medici naa [ omnium.] a B.completa. De dyfenteriaproprie nuncupata agit, pro qua vide Taulu lib.^.Trallianum lib.S.Galenü p.de comp. med. per loca. Hic primum animaduertendum eft: >Author no Cap.4i. Cap.4, fler>aufierend<£ caufaideji materiagratia^ua dyfente Cap.7, viam parhypurgationem fuadet.eam vero ijs faciendam . ait>qu& vlceri non obfmt.commedatq; huius rei gratia tnyrobolanos. Dubitarit ergo quifpiam, primu an in dy fenceria opportuna alui folutio fit. itemq; an myrobolo. ni in eo caju conueniant3Ccrte quod nullo pafto purgatione rtendumfitycominun\ Jlu\ctnn&pr&cepto Ftatue dum videtur,qui lib. i,Fen.^ventrisfolutionem fuper mfdcm «u/fcip rduthne timor ofam eße docuit.Quod vero etiS dici vtuntur,fmtienim videtur..Quttmtth enim ipfm kLnwnhtm fnmxrobalani euitandießeM,coproban frater innatam acnmmUm,maiorcm etiam acredinem - d * d exafperat. Sed breuibus, & purgatio edu ex ignefinfidpiat,euadit tamefiecius, & vlceri curando eJUr>Tr° gratia coue’mty&proprie mirobalaniin m aptius ,tpj a vero acrimonia ciufidem torve fati i macmio yfum commodifßme veniunt.Et fi enim (quod & fiupra yC in aqua vel plantaginis vel ox didis u peritis obtun- '* s)fluxusaluitvtfluxuseft,no fiolutioneffedaftri ditur,ut iuuet,neq; cbftt.Cgterum embiget rurfium qui. ~ i i - . ^ fi 0/9 MM* /»Yii J fit rtJir /illthfls vfinficir stfTrtfi c Cribu- fifonmpo.Jhdatjoadta tamen cauß rationell modo ea fpiam,quid fit, cur author nofter,dmn de affatis pifeibus acrium eft bimorum redudatia,pugnare licettcnm timo agit>cos potius frigido sequam calidos non proponat, ut re tamen,'vt hic ait,& prameditatione.Quare,etfi timo concepta ex calore acrimonia,quantacunque illa fit, an renon vacat, lentari tame potetiin hoccafiu auferenda JO tea euanefeati Sed quaquam cum calore maior effeaen morbi fice cauß g ratia.prefcnim cum myrobalanis,qui monia folet,quam cufrigore, propter eaq-, dyferner icis et fi feo rfuni mor dicant, admiHi tamen dragacantho non frigida potius adln omnia,quam calida conum iuntfincfl mordicant,fed praeterquam prauam & morbofam rna tamenpificibus aliud peculiare,cuius gratia,non dyfiente tmam educunt,etiam fui ficcitate & aftriÜiorie vlcera ricis folumffed omnibus affati frigidi prohibentur,ßran . tionl maxime fiunt oppormni.Hoc paflo & Galquu cor gulare enim hißpbfiolent, vnde & ab Amcenna lib.4. «ap.de comis» ^ ^ ^ fimpl.mefifac. danet, vt nimis acerba, quamob F en.6.tradi, 2.inter venena recenfientur. lern carnem nimis aflringant,eadcm tante lib. 11 .ad dy-eap.de ouis. fientericos & corna & rhu ouis permista concedit. Sed De cura fluxus ventris fafli proptbr cibos. Cap. 8. aliud fiznbn author uofierjjs verbis. [Quod fi tibi peffi bile eft,vt prohibeas &c.] de quo rurfium licetdubitare. 20 V ra nota ad idos eft,vta f [ ] non> nempe ieiunium proba per biduum,fi modo queat abfti- prohibeatur dclcen fio eius dum non acci- £om,4f, nere. Ai Gal.z.de rat. vitiftn ac.ex inedia repleri uarijs dit^cholerica,fortis,fuperflua,fed fi fuerit ex 111 ui & a eribus excrementis ventrem teftatur, nempe ob cö titudine cibi,b [fiatiiiud, ] etadminiftret fames kB.min,^ ceplam in calore innato acrimonia. Sane, etfi & ob ine- poft illud,et quando delcederit, fumat aliquod I^e' diam naturalis caliditas acrior redditur,et acriores cor ex robub ftypticis Et fi acciderit debilitas/umat poris humores euadut, eadem tume etiam corpus ficcat alcanzi,aut liiftuf de granatis.Et fi lentitur debi- 5J ct aluum fifiit.quod co firmat Hipp.z.de digta.femel ait, litas in ftomacho,cuni eo,qd accidit de multipli 7J in die cibum capere,attenuat,& ficcat,& aluum feftit. catione (et fignificat illud id,quod accidit de ru propterea quodper anima caliditatem bumiditas ex ve gitu etc [ventofitatejfumat balauftiarum etthll c B.inflatiom 9> tre & carne confumimr.Quamobr em,fatemur acriores ?0 ris, et ammeos partes tequales, et conficiaturcu^ Bxibj,tr. in ventre humores reddi,at ij tarne in ipfio ventriculo oh [ paflis tritis,cix luis interioribus] et comedat ex cum fuls £ alimentorum penuriam fortafife retinentur,neq; permit eo omni ma ne quantitatem nucis,Et iterum fu- tuntitYyVi exeant,proptereaq; inedia in hoc cafu vlcera mat medicamen de acoro ete [alcamerzech]di- e B. alim lis inteftinis confert,dum acres humores ab ijs ad alias dum in.antidotario.In fa&o aute ex corruptio- zechilito partes auertit. Miudpponit Aui.quoddifficile efi,quu nedbowm in fcipfis,aut in f [eo,] aut quditati- ait,Et quando q; iuuantur valde ex p ficibus affatis,&c. bus malis in eis,aut velocitate g[ ad m indicatio- rum. com.ioa. Comedat affata ad dy fientericos. At cotra GaL4.de rat. nisciusjin eis,oportet vt fumat po fi COS cibos bo gB.Alu ti* wffijn acut.ambuüa bilem parere,&fui acrimonia ve ni chymi, htf ]ettC?uUvm? tre mordere teftatur.vt propterea fluxwnu a totocorpo curetur impreffio remanens ex calore et frigore ‘ 1 re caufia fiant.VrofeBo eft hic locus paulo chjjiciiioiyie cumeo^uodicisexeledtuariisi t[ que ab ullo antea(quod viderim) animaduerfus, quam a ^frigidis aut caEdxs.Exfifuet\t caufavi- Francifico Modegrtano Landenfi, infigni noHri temporis fcofltas eo tum ,et\ubncitas ^ t medico & phitQfopho.ex quo vulgatus medicorumvfius ]conuerte eos ad illud, in quo a ‘ damna videtur,qui promijeue no aflata folum omnia dy cum lenitate eft ftypticitas.Frigus autem eorum fentericis offerunt,fed rhabarbarnm quoque torrefaäü et caliditas ipforum funt fecundum quod eis c5 & id genus alia ,qux omnia ignis vi euadere longe aerio uenit. Et ii caufa fuerit pra^millio lubricantis, ra certum, eft.Ferum paucis, pro Auicenna, qm affa- praemittat ftypticum,et fi caula fuerit poftremi- tos pifices exhibet,dicendum videtur.Etfipifces ex affa- tas eius velociter fit digeftio1 [apud regimen tue] 1B f® tione paulo acrior em,aut potius ficciorem naturam con fumat fpodium m [ et aliquid de] robub,vtrecli- cipiunt,adeo tamen ab eorum humiditate & frigiditate licetur ftomachus ab imprefiione eius,cuius alte bus, ignis acrimonia obtunditur,ut nihil de inteftinorummor ratio nocuit iplimi.Nam fecundum plurimum fu verendum fit.Quin,quü fiuapte natura moliieda alui accidit calefaCtio;nf [ no paruam vim habeant,ob pinguem quedam ijs natum ] & fi faci at accidere raro fri humorem, effluit ex affatiohe,quod pinguis inerat,vtip- giditatem propter accetofitatem cibi,in quibuf- fi ficciori fiubsiantia comparata,fui mollitie vlcerationi dani dilpofitionib. huiufmodi regimen, fumat conferant,non obfint.At de c&teris torrefafilis & calU fpodium cum alcanzi.Et fi caufa fuerit paucitas iis natura carnibus,alia eft ratio,ea enim quumfiolidio cibi,a ut fubtilitas fubftantiae eius,cibetur poft ip rifiuhflantia conflent,ubi igni acrimonia admiferint,ea fum carnibus grollis mofufa t, et conditis cum pertinacius feruant,exercetq; prafertim,fi ea,quum fio , ftypticis,et cum aceto prxparatis,et pifeibus /ali- 0 f B,' lidiorcs fint,etia pinguiores fuerint,quales fiuilU de qui tis °f [ ]ct funilibus tiscw* • bus fiermo eft Hipppocrati & Galeno loco antea citato. Pf [ ] Quod fi timeatur debilitas digeftio- or^fi> ^£t obijeiet rurfium aliquis JLuicennd Hatim & oryga niscumho«,cum feminibus condiantur. tenw^*;‘' tonefabhm confidere,quam,quia folidiorifubftantia co dat,certum esi,pertinacius eius ignis acrimoniam effie JL T Jl T I 0 S. ferualuram.Sed et fi torre fiat orygaftpfa tamen pottmo dumin aqua elixamr,vt aqua vi acrem omne facultate De dfianb&a ex cruditatibus agitatqueh&cfft 3.de Cap.*- deponat,Ita vero & detonefaflo rhabarbaro, quo me* fympt,caufi,legere eft}fit,quu vetricttlus vel vitiofo ali tocntOyWlmitUHdincgrauatur.QjiaMobrcmyqwmdu-* Dt cur a fluxus oppiiatiul Cap. to plexiprimisver bis leUio habeatur,antiqua,qua legit, [C«r« art* adijiosycft vt prohibeatur defcenßo eiusjal p Luxus oppiiatiul plurimum fit cum periodis ttra BäUnenjis,negatiue. [ «ora iüos.eft vt nö X f[ue ßj a corpore toto:aut fiat ab oppilatione prohibeatur &c.]probanda poßerior videtur, no prior. in hepate:aut inter hepar,& inteftina. De errore amulatur emm Gal.Ü.meth.vbiin diarrhcea ex crudita igitur eft,vt cadat additio in oppillatione per fty Cap.y- te,fi a uus laxa fuerit,mims aiteffe noxium,ßH afirin~ ptica,imö oportet vtiuuetur.quod expellitur ab gitureßegrauem,proptereaprohibendanon eßdefcen- oppillatione, cumeuacuatione. Quumqueeua- fio,neq; fifieda aluus,[dum non accidit cholericapaßio cuantur vi£ ab eo.a [ mifceantur^medicinse ape ^.perträfeimc fortis.fuperfliia] nifi videlicet fluxio immoderatior cua 10 ritiuas b[oppilationum,]vtaperiant eas, Et quan tj0nes! of,f>lla“ ferit cum "virium lapfu,aut in choleram morbum defe- doque ncceflarium eft in aperiedo oppilationes, €erit' folutiuum fortiter attrahes materias grofias ge- nerätes oppilationem, & cl) fteria fortjsapertio-De cura fluxus cerebralis. Cap. 9. nis^&attra&ionis.Et vomitus eft ex rebus magis iuuatiuisad illudrquandocaditc [ex obuiatio- c B,^Pontc OPortet,vt habens eum omnino no dormiat ne ipfius,] quemadmodum teftatur Hipp. & re*- fuper collum. Et quando excitatura fom- &ius quidem eft habenti hanc aegritudinem vts no,eft ei neceftariu vt vtatur vomitu, quatenus comedat cibum fuum in pluribus vicibus nö in a B.Alia litcra. egrediatur humor3 [groflus]effufüsad ftomä- vice vna,d[ imo in omni hora]quantitatemqu£ a B & comede •—■ ' chum ex capite,facies fluxum,& vt admiftretur10 pertinet ei de cibo fuordeinde oportet vt parda- qualibet vice, illud,quod diximus in capitulo catarrhi,de rafio turjdeinde oportet vt confequi faciat cibum luu ne capitis,& fricatione eius,cum rebus afperis,& illud,quod adiuuat ad penetrandum cum velo- ex vaporationibus capitis,& adminiftrationeru citate, & aperiat oppilationem cibo, & meliuse R bificantium, & cauterizantium fuper ipfum, & [illo töto]apud Galenum eft diacalamentum,& bus.'1 lsomm* ex confortatione eius, & redificatione comple- detur de eo ante cibum vfque ad aureum vnurn. xionis eius.Et quandoque neceftarium eft caute Et quü digeritur cibus,detur etiam de eo quanti rium, & non oportet vt adminiftretur retentio tas,drach.s.Et vinum vetus,forte,fubtile, paueü, eius a ftomacho cum medicinis ftypticis, & ma^ eft bonUm valde,quum adminiftratur poft cibu, gnificet timor: imo oportet vt extrahatur illud, & thenaca res eft magis iuuatiua ad illud,& quä quod de eo aggregatur fuperius, per vomitu, & 3 o dQ re&iftcatur digeftio cibi, balneetur.Fricatio illud,quoddefcedit,ex via inteftinorum3& 11 nö autem oportet,vt non ab ipfo feparetur ante ci- cum alio faltem cum clyfteribus, & reftringatur bum ipfum,& poft ipfum.Et quädo debilitatur/ f illud,quod de eo defeendit ad ventrem, nö cum t[ Jindigetfricatione vehemen» t B.corpus» V B.rctincatur. illo,quod conftipat:quare b [ fedeat] materia in ti cum panno a/p?ro dor/i,& vemns, & quando ventrerimo cum eo,quod eft fimile illi,quo reti- doqueneccflhrium eft > vtliniatur corpus cius netur ex peftorejex eis,qua? diximus in fuo capi- pice,& medianis rubificantibus.Oppilationuni tulo,& cu eo,quod docuimus te in capitulo cu- vero apertionem iam fciuifti, 5c oportet vt non rg catarrhi,ex abfciflionecaufarum facientium g [ foluatur seger ifte a fricatione. ] nam quum g "B. prohibeat catarrhum,& rcfiificationc earum. tueuraueris eum Sc aperieris oppilationes, re macredoinfir 4° [xefolueris3humoresoppilatiuos,penetrabit ci* m‘ablloc- . JL 0 T Jl T I 0 S. bus ad corpus eius,6c non accidet diarrhoea poft 1 ciucums“ illud,6c confortabitur corpus eius. Vbi ex catarrho alui fluxio tcpiticuratio a catarrho > inchoanda eft.lubet propter ea ne dormientes fupra col~ lum cubet,hoc efl,ne vel fupino corpore, vel deprejfoca ^ ^^7^0 T^TIOT^ES. pite decumbant cuius rei ratio eß, non quod facilius ex malo eo decubitu humores in ventrem fluant, contra.n. Si ex obflruffionevel iecoris velmefarptaluus fluat potius, quum re£$o capite & retto corpore fiamus, faci de qua re fupra egit,primus curationis fcopus obßrußio iius a capite ad! ventriculum fui gramtate illabi viden- nis ablatio.Fit hac materia obftruffione facientis at tur3fed,vt arbitramur,ne in caput maior vaporum & 5 tenuatione,ahßerßone, & euacuatione*jLt unde nam in humorum copia influat, & catarrhus maior excitetur. choanda curatio cH ? attenuandum eß, & abßergcn- ,Addit vero excitadtim afomno effe vomitum, qua in re dum,an euacuandum eß prius? Satis facit Gal. S>meth. cubitatio eft,nempe uomitumlib.de feff.vena aduerfus & n.quibus fane locis docet, ftante multitudinis im- Cap.4.Cap. 10, Erafiftr.caput replere affer it Gal. quo fit, vt vomitione minutionem apertioni fludeas, fore,ut non folmn nihil diarrhcea caufafoukaturpetius quam auferatur.Veru, proficias,fedmaiorem affeffium reddas. Quareiureau* efto quod vomitus frequentior & violentior caput re- tbor nofter adiuuandum ait ab oppilatione cum euacua- pleat,idem tamen duplici ratione in diarrhoea ex crudi- tione, tate opportunus videtur: altera, quod dum pituitam e Ventriculo educit,fluxus caufamfimnl excernit i altera ^ De cura fluxus liquefaftiui. Cap. 11, quod reucllendi, & coibenda fluxionis vim habet. Jit obijcietjubipituita ex cerebro effluens diarrhcea caufa TN eis,quaj funt f cut he£tica,& phthi(Is,& qu£ eft,vomitum noniuuare,quum pituita uomitione reijci -1 hac uia incedunt, non fperatur vt cu retur, nonnififlifficulterpoffit.Sedattumdehacre alibi eft. nifi ficut fperatur in curatione caula? eius. In Quod autem ad hunc locum pertinet,dicimus pituitam, eo autem,qui eft infra illud,curetur corpus cum qua in ventre eft, non effe uomnione,fed purganti medi- infrigidatiuis hume&antibus,& aeribus, & em* camentoreddendam.M fi in ventriculo e&commodiffi brochis fecundum illud. Et extinguatur cum me educitur. ^ '4 i eis, qua; funt, ficut jtrochifci de fpodio, Sc tro- chi- chifcidecamphoraAcöepifhematibus.&em- (tct.vt non fiimat fuper ill ud aliquid omnino,m ; pMnsmf'rHdatis fuper coV, & pedus, & hepar. que poft illud, nifi cum t.metur cafus virtum, Et fint cibi cmjs cx carnib. leuibuv* [hulumet.äc tune enim rege cum eo.quod dicemus.Primum i B. praeparatis Sdft s & mufulat, & caro pifcium & iuca- igitur.quod oportet her,, cd vt,expulfio fiat per i„&pL,veUi- Scpanis fimilagineusbenecon vomituai,lifiieritcibus adhuc prox.mus fupe. ba.j« diäo Iteiä b.^gi] cuui acUo, p ^ s quum aflätur.b rioribus,&finon fucrittta,confequenteradin- » fparam m ci Hr cx eo toibitio permixta cum beatur aliquid, quod lpfum deponat ex eis, qux 2SP Lquifit leniunt naturam,&b [fit illud,quod facit y0™1" „ B, fei.™ pwpm- 3“*""“ f‘nL& {imilibus.Et non retineatur expul. tum lenihcattuum | cum meiura, qua: extrahat i «in cibariodi. «•»!“ 1 J ■ ö retineatur gradatim cum hu- xo illamc[quantitatem,pr*tcrquodextrahatiliam cB.fw, ‘bfÜf £S"n.buS,& cum trochifcis de fpo- fupetfluttate] fuper . lud,aut rem extraneam ab A.&anfid«. dioreftriaiuis proprie, & cum troch.decundum ea,&oportet,vtexpellatcumeo,tn «mono funt d B.Alia litera. bunc modum.Reci.lucutnarmenum,& ipodiü, du® malitis, molhficatio (Vomacht, & debilitas 5 qui fit de accto- & can-aneas, & ihnen acetof® excorticatum, & virtutum eius, ficut m oleo filammo, & oleo de «muto, «*• almii beris.äc rofis,& gummi affatum, & cäcros oliuis,& aqua calida,neque cum ilio.in quoelH d adu ftos:terantur onmu,& conficiantur cü aqua [glutinatiojquum tpfi indigeant cotrario c [glu namati); "• cydoniorüm. tinationisfjficutaqua mellis,& fyrupus acetoius Ah 1^; dulcis cum aqua calida,f non] propter neceilitatl^ naufotim tem.imö cum co,quod eft ficut aqua calida fola, %4^'b^0T^£TI0 E S, 20 aut cum pauco baurach: aut cum falenaphtico; naufeati0,A aut aqua calida cum cymino pauco,& fimüiterf q fi vomuerint per feipfos, Sc acciderit eis fubuer- ~ Colliquatiui fluxus intemperiem calidiorem fequun fio non obedicns,& nocet eis per illud etiam,tüc P tnr,vt 1 o„meth.legere eßsvdutiipbthifi,heüica fcbrcy illic oportet vt curetur.Hippo. enim dixit,quöd & pcHiferis febribus,qua noßra tempefiate jape vaga vomitus quandoque prohibetur vomitu, & flu- tur.uidere licet Jn bis exßccantia ufu ueniuntjnon hu- xus quandöqj prohibetur fluxu,& vomitus pro me£iamiayfump:a,& ex putredine) & ex fluore indica hibetur fluxu, Scfluxus prohibetur vomitu.Se eo mnejLmc.tamen hoc locogeneratini frigidis,& bumi- rum fluxüs,oportet vt fiat cum fuppofltorioleni dis curandum corpus admonet>ut caliditatem oppugnet, ex tereniabin Sc zuccaro, Sc fale: aut clyfteri ieui \ cm ficcitasperpetuo fu ccedie. 3 0 ex aqua ficlae quätitatelx. drac.Sc baurach pauci fuper eam,quantitate aur.j.Sczuccarirubei.quä He cura fluxus faftia fpifßtudine cutis. titate 3. x. & olei rofati, Sc fifamini quantitate Cap. 12. drach.vij.aut cum aliquo,quod bibatur,ficut cy minum, ipfum enim eft iuuatiuum 1 hoc valde. % B.ctirain« "fAm innuimus ad a [fignaj eius,vbi docuimus Quum ergo feiueris, quod material in corpore J[ regimen attractionis materiarum repletiona cholencx funt commouentes eam (nam ipfx liumadexterioracorporis.Et melius quidem eft quandoquefunt deadiuuantibusadhoc, vtacci vt extraha ntur humores per phlebotomiam & dat cholerica pailioj 5c non eft timor totus cx ci fluxum ventris pertinentem,a quo iam expediti bo,nö irmenis excufationem quin infrigides fto iumus, &adminiftretur balnea cum aquisaperi 4° machumtuncexteriuseo,quod in frigidat »&(i tiuis, &. funt illa; in quibus decofta süt aperitma, non cum a\ia,la\temcum mue,poftadvutorium & cum lauatiuis.aperitiuis,& mundificatiuis.Bt eius ad uomitumdecVvrvat adiWud cum men- mvütotiesvtanttinisideriti2e.b[Et]fi fuerit l'pifli f fura tolerabili, & in illa infrigidatione ehleda-b B.AUalitera. tu^ vchemenS)c|[ jadminiftretur fri tiofitis,fifuerit.Quum ergo fuperabundatvo- cTb"&* cat^° cum Pann^s lineisafperiSi & cum villis,do- mitus,exeis,qu£ retinent ipfum,eft infrigidatio nec rubeat cutis: deinde eflundatur fuper eam ftomachicum huiufmodi,& ponere ventoiäsfu aqua calida.dc aqua?,in quibus eft virtus aperiti- per ventrem abfque incifione, & fi fuerit frigi- ua,eorum,quse diximus. dum,infrigidans ex fuccis fruftuum, erit etiam magis iuuatiuum,& fi mifeeantur eum eo fanda 5 0 li,6c camphora,& rof#,& liniatur cum eis almi-J- ‘K'K 0 7 U T I 0 7^ E $. rach erit iuuatiuum,& quandoque neceffarium eft ftringere extremitates, & fi non fuerit calidi- t . tas fortis,curetur cum medicamine de lutog[a- § Cap.io. Cap.4* Scripftt de hac re Cal. 8. meth.nec non 3. de tuend® nefiburni ] dido in antidotario. Amplius opor- ualet. ‘ tetvtcöfideresdlludjquodegrediturjdumenim perfeuerat exeundo chylus, & aliquid homoge-De cura cholerica paflionis. Cap. 13 neum ei,& cibus, non conceditur eius retentio omnino aliquo modorum. Inipfb enim eft ti- CHolerica pafiio habet regimen in principio, K nipr magnus.Quumque alteratur ab illo, altera quum mouetur,& regimen in medio fui tionefortafleh [foeda.] neceflaria eft eius reten-h B.ff; ' motus, & regimen apud commotionem fuam tio, &1 [fimiliter ] quum illud quod egreditur, periit malam &c inobedientiam fuam malitiofam, 6c eft res curathia vifcofa,aut cholerica, au talia ex . motionem accidentium fuorum timoroforum. eis,quse debilitant corpus Se imprimuntifl Puhu Quum apparent figna cholericx pafiionis,& in- Sc faciunt eum frequentem K | [ , k tB r cipit eruduatio alterari a difpofitione fua,& fen ] fecundum squalitatem cc 1 a B.AUaliteta. qnq- eit cum ea *itur in ftomachograuitas, & in inteftinis pun- l[ defeendentem, ] Sc faciunt apparerein corpo- aaufea quare, dura,Sc ^[quando eft euch eanaufea,] tuneopor re ftcutextenuationem,& in mirach, “ m B. ftypticitas n B.propter cau fara vomitus, o B.Alia litera. praefentcs, p B.confert, tnurrt, Et fortäfle accidunt ficut fitis, & febris,& fignificantquöd folutio ventris permutatur ad fanitatem.Et oportet vt adiuuetur in retentione cius cum robub ftypt icis.Et quandoque condiü turcum eo,quod eft ficut rneta. Sc fi euomerint ea,reiterentur fuper eos, Sc dentur eis paulatim & non oportet vt cefietur a dando in potu medi cinas m [ reftri&iuas,] & robub ftyptica n [ fecun dum virtutem] eorum,imo oportet vt iterentur ne& emplaftrationeillud, quod diximus, tunc neceflarium erit vt ingenium inuenias in facie do,eos dormire fuper ledos ftratos z[ pannis, cum canticis fomniferis& cantilenis,& cunis, muc"& Cum°d &preflione] leui, fecundum quam dormiant : ticis’vei canti-fuper eam>& cum eis, quas diximus in faciendolenis& aiaragi-dormire illos,fuper quos dominantur vigili£e.& CornPfc% oportet vt fit locus eorum locus, in quo non fit lumen plurimum, neque frigus. Frigus nanque fuper eos, & fiat permutatio de vna medicina 10 expellit humores eorum ad. interiora, &necefti- q B.faciunt ca' dere. r B.Alia litera. quib .eil ftoma-chus vacuus. ad aliam, & fint omnes <* [ ftomachicae, ] &a-qua rof. calefa&acöfbrtat ftomachos eorum,& P [calefacit, & prohibet ex ] segritudinibus eorum, Sc ifta robub oportet vt non (int acetofita-tistalis,qua3 mordicet ftomachum etiam,&fint adiuuantia ad materiam: imö fi eft cum eis aliquid ex hoc,frangatur cum re, qus non!flt de ge nere eius, quod foluit,aut vomere faciat: aceto-fa quidem 4 [conuenientia funt ] in exeoriatio-ncm. Et fimiliter ea,quce funt vehementis frigiditatis ex eis , quse bibuntur a&u , & quandoque non conueniunteisr [ per hoc, quod percutiunt ftomachum.] Et plurimi,quibusiftacon-ueniunt,funtilli,qui funtcholerici rquareopor tet vt experiatur difpofitio, qua recipiunt ea.Et fyrupusfa&us dementa cum aqua granatorum exprefiorum cum pulpa fua, cum aliquantulo menta; eft bonus eis,prohibens vomitum eorum,& ßmiliter aqua granatorum acetoforum. Et quandoque ponitur in ipfo aliquid de luto a-tomatizato,quod comeditur, & quum plurimi eorum bibunt aquam calidam fortiter, expandi tur virtus eius ad venas, Sc redeunt materia? ex-panisad venas.Et oportet vt vaces etiam ad vapora dones,Sc un&iones ex oleis, in quibus funt confortatio, & ftypticitas, Sc calefadio fubtilis fub hypochondria: ficut oleo dc ncrciden, & de lilio, narcifiwo, Sc oleum rofetiam, & oleum, 20 tas ad trahendum eos ad exteriora, eft necefTa-ria. Quod fi pulfus incipit minorari: «Sc videris aliquid de imprefiione fpafmi,& firtgultus,inci' pies, Sedabis eis in potu aliquid de vino dulci odorifero,in quo eft ftypticitas, cum aqua cydo niorum.& tortellis, aut medullam panis fimila-ginei calidi, quantum poflibileeft, Sc fi necefia-rium eft quod fit fortius illo, accipiatur caro plu rima ex carne molli, Sc tenera, quie fit ex carne auium,& arietum Sc incidatur, & ponatur ficut eftinvaie,& decoquatur quo vfquc emittat a-quofitatem fuam,& forfitan ad ie redire eam fa ciet: deinde exprimatur fortiter, poft decoquatur illud, quod exprefium eft ex ea,paulatim, Sc fiat acetofum cum aliquo fru&uum infrigidantium,& meliores eis funt granata,& cydonia Et funt ex hominibus, qui ponunt cum eo aliquid occultum ex vino, & forbent,& fi digitis lolua-tur in eo panis paucus, non erit in eo malum:de *0 inde dormiant fuper illud. & non eft malum eis vti vua penfilijde qua tempus accepit, quum ap* petunteam & fumere ex ea parum, mafticando \ grana eius bene. Quod fi non retineatur in fto-machis eorum aliquid de hoc, Sc alijs, Sc dedi nant ad vomendum,tunc pone fuper inferiora ventrium eorum ventofas magnas apud vmbi-lieum fine incifione.Quod fi non fteterint fuper ipfum,tunc fuper illud, quod eft inter vtrafque in quo bullita etfmaftix,eft inundio bona cis fpatulas decliues ad inferiora.& fi pofiibile fue-proprie, cuius cholerica paffio eft a cibis grof- * rit,vt fic dormiat^rit reaum,& fi fuerit* [ ma- " ' “ * “ — gis decliueipfumj ad inferiora,liga quod eft iub tio. afcellis, Sc adiutoriaeius, Sc fac cum dormire, fi poflibile eft,& quum excitat ipfum dolor vento iis.lunöiurx vero &\accrti inungantur cum eis, quae funt ficut oleum rof. aromatizatum, & ficut oleum viol. cum cera pauca. Et in hyeme cum oleo de nereiden cum cera pauca. & em-plaftrentur ftomachi eorum cum emplaftris fty pticis infrigidatiuis vehementis ftypticitatis,& fit in eis aromaticitas ex eis; qua: fciuifti, & quü necefTarium facit timor, vt prohibeas choleri-cam pafik>nem, Sc non euacuata funt omnia, a B.ipfa declina farum,aut inftita,tunc reitera ea ambo fuper ip fum,& non alteres ea ambo,vfquequo fis fecu-rus, vt incipiat cibus difcedere a ^vomitu: aut ie-datur motudefccnfionis in fluxu ventris, tunc enim folue quodcunque fuerit amborum paula tim.Si autem non recipiataliquid,immo fluxu T Beomoucnte vel furiofb-t B.temperes. oB.Alia lftcra. coadiutoriu ex frigore. - --------------------------- qufEoportuiteuacuaridecibocorrupto,&hu- ventris educat ipfum,tunc aggrega in cibatione more malo:s [deinde commouet, ] tuncopor tet vt t [ cibes ] eum adhuc cum cibis frangentibus ipfum: deinde euacues eum poft aliquot dies cum eo, quod foluit ipfum. Quum ergo fenfe-rit,quod caufa tota non eft ex cibo, fed eft illicu [ficutfoititudo frigoris] ftomachi,praeparabis in retinendo vomitum eorum poftquam vomi tu expulerit quantitatem, quam oportuit expel cius inter ftyptica,et inter ea,in quibus eft ftupe-fadio aliqua,ficut amylum aflatum,quod pona turindeco6lionebf [ ] papaueris & ponatur fuper ipfum galia,cf [ ] et non ponas in ipfa dul cedinem.Dulcedo enim quandoque fit caufa ad abhorrendum, Sc lenitatis,& fluxus, & folutio-nis natur«. Quum ergo dederis ei huiufmodi, b B. eorticunV c t B.mufchata, li, cum fyrupo dementa permifto cum miua fac ipfum dormire defuper. Quod fi fuerit illic pauca, aut cum virtute xyloaloes,& fac vtfint60 vomitus,confequenteradhibeaseicochlearium * t B.Jromati- cz. y B-vino, em pia fixa eorum decliuiora ad calefadionem, &fac vt illi luper quod dormiunt ex cibo, per-mifta fit virtus pullorum columbarum. Etfint cumeisfpeciesxf [ ] fecundum quantitatem,quam exi ftimas,& panis infufusin y [ pafTo]etiam.Quum que feceris habentibus hoc accidens ex potatiQ; j.defyrupo menta?, aut rob eius , et fi fuerit fluxus ventris, promitte fuper ipfum fudtionem a qus cydoniorum ftypticorum alzatur,& pirorum alfceni,& malorum alfeeni muzorum, & algobeira.Sitis autem eorum frangitur cum eis, quae funt ficut fauich.hodei, aut fauich maloru cum aquagranatgrum.Et oportet, vt non fepa- rentur i B.experiätur. rcnturabeisodorcs cöfortatm>\&a L reftaure0. ^ammsprccaUrBiahummorbh^ufc&vacütit tur 1 luner eos & omne,quod mouet m eis mb- et ventriculi imbecillitasfuerit,proxima tamen, et ajfe neriionem animx,permutetur ad aliud.Et quan Uum continens caufa humorum eflprauitas, ventmu- doque abhorrent quidam eorum odorem panis lm velmtefiina vrgens:vt etiam in his,non prägteff& & cuandoque dele&antur eo quidam eorum. continentis tamen caufa gratia,evacuatio fit opportuna Et quandoque abhorrent quidam eorum odo- quam nihilominus fequifiatim debent roborantia.ita vt rem iuris,& quandoque delebantur eo quidam non perperam ab autbore nofiro atque alijsin cholera eorum. Et fini ili ter vinum & fimiliter ifuffumi- glneratim euacuatio proponatur. orationes. Fru£tpum. autem odorem plures eorum recipiunt.'Et oportet,vt no cibetur aliquo* io dum non verificatur eorum fames. Quod fi fa- Dc regiminefluxus medicinalis. Cap. 14. in em patiantur ante mundificationem,nonci-bentur.jmö mittantur in balneum,& fundatur fuper capita eorum aqua tepida,& exeant,& no A D hoc iam fingulare fecimus capitulum vbi tnorentur.Si autem appareat fpafmus, admini- A diximus medicinas folutiuas, & vomitiuas, flra fiiper iun&uras cci ata Jeuia,calida, profun- & earum adminiftrationem. Sed cum hoc nos dantia,fitque in hyemc cum oJeo de nereiden & dicemus breuiter,<}> in principio fui oportet, vt dc lilio,& in arflate cum oleo rof & viol. Et |im; curetur cum Iadibus& oleis, & proprie quum liter proijce fup eum pannum infufum in oleis ingeniatur in ladibus,vt fint ftyptica, & in oleis hume&antibus ienitiuis, & in oleo deoliuis. Et *0 yt fit in eis aliquid ex hoc.Hocenim teperat cau oportet vtintentiofit in mandibulis,& inceffan fama [fanguinis.JEtquädoquefufficiuntinprin a c B. Molli fi cetur ^ e cum mento,& lacerto moucntc gcnas]in- cipio lac,& oleum,& aqua calida, & quandoque m 11 msniadXL fu Priores ad fuperiora cum ceratis.Et iterum quü eft fanatio in potando ifta vna vice poft aliam.Et perions cD infe- quiefcitf [ inflammatio] cholerica; paffionis, Sc bibatur aqua calida , & proprie quum adhaeret riori, & lacerti dormiunt,& excitatur, da eis in potu aliquid de ex fubftantia medicince aliquid ftomacho, & in- moucntes. ^ robub,& fac eos ingredi balneum cum facilita- teftinis.Ipfaenim1, [ tranlmittit] eius audaciam: ^.remoutt, b. vt icmecia. ^ ^ non multiplicent moram in eo:imo quan- deindec [confcquaris illud cum clyfteri confor- JUrS«5! titatc,qua fumant de humiditatebalnei: deinde täte teperate,& cibo fimiliter.J ftetcglutinaui) g B.approxima extrahe cos,Sc g [ cooperi ipfos,] & ciba eos cibo temperans® eis aromatica. pauco lcui,boni chymi,& h[calefac] eos, & non 30 &cibuslimfe h^B.fac. qmc ce <-j|wl|ttas eos plurimum bibere *[ valde, ] &iepa i b. aquae. xe/it interaquam & vinum K,[fi fumpferint] fty K B- aut come- ptic a fuper cibu m. Et praepara poft illud in condant. fovtandoRomachosconmicumeisqux funtfi Egitetdehacreetkb.i.Fen+EgitetTaulmlib.j, cut troch.de rof parui & magniScficut geJenia bin,& lpodium,& cumeis qua; funt ficut Alcan De cura fluxus cretici. Cap. 15. zi.Et mul toties quidem fit balneum cufa Iparfio Bis humorum,& materiei cholericc X^TOn oportet vt retineatur fluxus creticus, cuentus confractionis in membris. IX quum non perducit ad timorem. Quod fi 4° fuperfiuat curetur cum propinquo illi,quo cura tur chokrica paffio-.vcmntame, t\or\ oportet vt ^ "K, 'Ks 0 T A T 1 0 T^E S, cibet aqua camis,f\ fuerit ^gritudo acuta, valde: imo cibetur eo in quo eft infrigidatio,& ingrof-fatio,ficut eft forbitio faCta ex lauich hordei, & Df cholbYß morbi curatione plura feribit Trallianus fauich malorum.Et fi tolerat carnem cibetur cu lib.y.plura & Celfus hb.4 & Vauluslib.2.&doftiffi- eis5quaifunt ficut pifcesrecentes, deccfti cu gra Cap.i^.& 18. wusMcuus2.decurat.acut.mrb. sicutiverb, n nis granatorum,aut cum aqua eorum coditicü cap.4.1,C"P 3P* Trallianus ait,hic morbus acuteinternofei, & celem- feminibus ftypticis, & qux fiint ex coriandro in me curari p”(tutat ob immodicam qH&ipfum fcquitur, aceto pOÜtO,& CXflCCätO,& fimillbusei. •piriim difjolutionemt ita in hac eorum, qu# eijciuntur, 5° fuppreffionem,malam effete ftatur idretaus. propterea TATI 0 7^ ES, que & iAtiic.& exteri,initio/uacuandis prauis humo rib.hßiunt,ventriculi os tum fuperius, tum inferius, Qu& indicantur,et iudicata funt integre,n6que moue tum etiam inteflina mole flantibus,putat enim Celfus af ve,neque nouare aliquid,ftue medicamentis, fine aliter ... fici in hoc morbo,non ventriculum dumtaxat,fed etiam irritando }fed finere oportet.i.aph. tum vero integrt iu ^ cap.2. inteflma,quamuis GaL3.dc fympt.cauf.ipfum inter ve dicaturprater c&tera,quaad exaüam crifimopportu* triculi vitia reponat no 00 id tamen negans fimul affeffa na funtide quibus Gal.incom.aphorifmi iam citati,quti inteflina eße,vt, qm pyloro anneÜantuvXure ergo & neque plus neque minus educitur quam oporteat.Quod vomitum,&alui folutionem hic parat,euacuanda ma- fifUp erfluat ex cretio,ne q; eam ager toleret,fiue, ut ait ^ terit gratia, qua affeflum facit,licet ajfcftus ipfe afiri- 60 Gal.lib.de humorib.Com.i.cruda fint,vel fatida, cohi- 0 Bionem pofhdet.^At ver6>quum non vna cawfa cholcrg benda fluxio non erit terit tame tt mperadaibabitafem fit,fcd plures,quas hic&fupra,quum de fluxionibus ge per de viribus animaduerfione, neratim ager et hic, innuit, & *Alex. plane docU, quumque inter has caufas et inanitio et ventriculi imbe pe tenafmone. Cap. cillitas ab Mcxandro referatur,dubitare merito quis poffet,an in cholera ex inanitione & ventriculi imbecil T)Rincipium,quod te oportet fch'C de difpo- Htate,vel vomitoria nl purgantia conueniant. Ergo, £ fitionetenafmon eft, an cfi tcnafinon ve- ■ ■ ' * ' *r - rum, rum, auttenafmonfnendofum. Et tenafmon quidem mendofum eft,vt fit in ano fxx ficca retenta , & quandoque exprimitur ex ea aliquid. Et quandoque abradit inteftinum propter laborem,qui prouenitex motu eius:quadoqueenim eft illud, & exiftimatur quod illic fit tenafmon. Si ergo eft aliquid cx illo,oporter vt cures ipfum cum clyfteribuslenibus,& cum collyrijs mordi-eatiuis.qudd fi non agunt clyfteria lenia,acue ea cumknitate,&humiditatefua aliqua acuitate, a Alialitera.fxx vt extrahatur a [graue] ex eis,deinde fi indiges in pai °~ & ftercore cameli,& fi fiat i ufFumigatio cü plu- ab humore baurachio,funt mordicatio cu gra- rimo fulphure, fubito iuuatur eo. Aqua: vero,in uitate,addente, & egreflio phlegmatis ingeftio- quibusfedet quidam,vt iedmi r dolor,funt ficut ne,& figna fafte ab humore grollb,vifcoiö,funt aqua:,in quibus dccoquuntif r maluae A anethu, grauitas,adh^retia doloris in uno loco,& exitus c B 8c & chamsmilla,&althea.c [ & quidem ] vt reti- huius generis in egeflione, & figna fa<%£ ab vice Sed. neatur ill id, quod currit, funt aqu x, in quibus ribus süt figna excoriationis nota,& figna fa&e decoquuntur ftyptica, oportet vt aggregetur ab apoftemate funt figna apoftematis diäa in inter aquas fecundum necefiltatem. Quod fi a- cap.colica;. & figna faftx a vermibus funt figna inus egrediatur,lauetur,& mundetur,& reduca- vermium didain capitulo vermium, tur,& fedeat ille,cuius eft, in aquis ftypticis valde,aut fiat emplaftrum poft rcdu&ionem, & re- uerfionemcumftypticisd [confortatiuis] con- T Jl T 1 0 ES. tritis & aggregatis cum quibufdam fuccis fty- idB.fortibus« •pulchre ftngulas punäorij inteflinorum doloris cati fas inuice diÜinguit.l^nu tamen fer ibit, quod dubitatio <4 “H, 0 T T 1 0 E S. $ facit.quandoqttideputtionis €x biliofo humore figna afferens,grauitatem adeffe ait cum uehemetia. mordica iionis.M propriegrauitas no bile,fedpotius pituitam Tenafmus ficuti exvarijs caufis retium intefiinum f equitur ,udfanguine yuel inflammationem; debile aute Cao 19 Cap « affligentibus prouenitjta & varijs modis curatur.Hac quodgrauitatem faciat3impropriediftuuidetur, quim 1' Gap! 18* Yem authornofier fufius profequitur. Tu vide & Mex. fuapte natura leuis fit humor nograuis. Ferum probe ' Ub.ZWadum hb, 3. et Celfm.Hb 4. author grauitate dolori adiugit qui ex bile: licet enim }i bilent reliquis humoribus conferas,grauis non fit,neq; grauitas quapiam fentiatur,coli ata tamen flatibus, de quibus primo loco dixit,grauitatcm quandam coniun-ßam habet,quam non habent flatus. ^Adde quodgraui-■tas multitudinem itatim indicat.quam adeffeforte ne-xeffe rßyvt in inteßinis mordicatio,&puntlio illafen-tiaturyquumalioquiad cafemper natura inflituto feratur hilisßimuli & excernendarum facum gratia, ne que tarnen,quia nonimmodica eius copia efl,pun£torius nib.m [ ambabus fimul] Fafta: autem ex phieg- m ».omnibus: mate vifcofo11 [cognofcitur cura,ex cura ] ven "uS‘uracPK”' tofa:,nifi quia oportet,vt intentio fit in mundi- cu^. ‘ c 1 * ficando plus aut de fubtus,aut defuper,&:ex eis, qua: conferunt illis in ipfa ,fi non fuerit fluxus, eft puluis amomi o [ fumptus per fe fequente po _________^ tu.] & cöfert ei fumere in potu nafturtiump [cu oleo]& troc.alefeniati.In faftaautem exphleg ns. * ' matefalfo,oportet\tincipiatur ab euacuatio* dolor fenfum afßciat.quamuis interea non negarim abf JO ne eius cum elyfteribus, qua: recipiunt turbi th quemultabdis copiaffola vebementiori acrimonia con citari dolorespoffe. De cura. Cap. 3« tttumSas'18** ^\Fortct,inomni punftione materialia [ no toccefitac'effun centc fua materia,] vt vomat habens eam; ditur, deinde foluatur.Sed punftio, qua: eft ex vento- fitate, curetur prius cum regimine conuenien* polypodium,mquib.fitaiquatioqf [ -aiqua, ] cum eis, qua: funt ficutaqua febeften, & viol.& vteuacuetur etiam cum eis, qua: fuot fl cuthiera picra,& dyacidoniten.Deinde admini ftrentur cibi boni chymi,impinguati pinguedine bona: ficut pinguedo fafta ex carnibus arie-tumrf[ ] t o. * &gallinp,&pullorum pinguium,& minoretur yeia°Lmni™ cibus cum bonificatione eius,& bibat vinü fub- &antium. te,& alienatione eius,ex quo generatur ventofi tile paucum . Et ex eis,qua: conferunt in omni t'lC .^vT rvi 1 firvM/a» ln 4.^ ft.’ J M j____ ^ 1 tas,& minoratione comeftionis,& paucitate po tus aqua: fuper cibum,& paucitate motus luper cibum.Deinde fi fuerit ventofitas mfeparabilis, tunc oportebit, vt curentur inteftina cum elyfle T> B. euäporanti *i euacuante humore,b [ ex quo ipfa euaporat ] in eis. & adminiftretur in eo adeps gallinae & oleum rof.de cera. Aut cum eo, quod bibitur,fi fuerit eieöUiariuni^dc fuperius,ficutc [ &daftylum] & hie- daftyüs. ra in aqua de feminibus,& fimiliter diaeydoni- punftione frigida,eft fumere in potu aqua mel lis cum granis f f arafeeid] & anifo, de acoro,gra f R , r■, nis laurfift ariftol.& foliis lauri,¢aurea, Sc 1 xylobal.& fingulariter & compofite.In fafta au tem a cholera,oportet vt confideretur, quod fi fuerit illic virtus fortis,& materia plurima, eua cuetur cum eis,qux funt ficut decoftio myro* bal.cytri.&ficut aqua granatorum, & parum feam monete,aut abfque feammoneafimo foia. tcnDcindc fumat ea,qua: funt ficut theriaca,& 30 & fequatur eam aqua calida,& cum eis,qua: söt d f focrugene] &fimilia,& ficut femina refolu-Uua vetoiitatum^Defcriptio elyfteris. .decoqua tur polypodii,centaurea:, cymini, anethi, rutas e fB.partes jb- ficca:,f£nugra:ci,feminis apii ef[ ]in aquadeco ftiöe bona, deinde fumatur ex ea po dusc.3 8c ponantur f [ vel] dißbluanturin ea g [opopanacis] bdellij amborn an.drac.s.aut minus,aut plus fecundum neceflitatem,& diftille-tur fuper ea olei denereiden drac.x. aut olei ru- «HBdaganea. quales. f B.&. g B.CcrapinL h t B.drjc.5 ficut decoftio tamarindorum,& caflite fi racofl.&quse funt fimilia illis 5 deinde sequetut materia cum eis,qua: funt ficut femen pfyllij cu oleo rof& aqua granatorum, Srfuccus cucu* mens cum oleo rof. & empiaftretur venter cu emplaftris frigid is, & fint in eisfoIatrum,& fu-periora vitis&oportet vt mifceantur cum eis etiam ficut abfinthium,& cibi fint illi,qui fiunt delentibus & de fumach,& de ipinachijs, & de ] &mellis ?. x. Puluis Rcc. cy- 40 berberR&fimiles illis . Et oportet vtcaueatur taebf [ mini,baccatum lauti, rutas , & ammeos omniu an.dra.s.Sc perudiilapidofi. 3.v.fiat ex eis puluis, & eft dofis i.& iterum fumatur centaurea: grof fae pödus aurei i.cum decofto.Et ex eis, quae süt »B.chiafi« mirabilis iuuamenti apud experimetatores, eft i [calcaneus]porci,aduratur, & fumat ipfum in potu habens punftione m ventofam. Aut detur in potu de granis lauri ficcis folis duo co-chlearia.Etex eis,qua: conferunt ei,Sc phlegma ticje eft illud,quod Rcc.granorum alben & car-. pobalfami.amborum an. 3 .i. bibatur in aqua ca lida in mane & fero,& ex emplaftris coib.vtrif-quefunt auellana:aflata:,cum corticib. fuis, cu KI B. calefacis quib.K t [ ] empiaftretur locus i [ femper.] uei aäu caiid is. ^ fimiliter vaporationes cum eis, qua: fun t fi -1——*B* > qua difticibs fit exitus eius,quod egreditur fed ordinem fokm adnotaffe,fto ebenda vtraque hcc, per naturam,& colica quidem fecundum verleb vomitus ,&purgatio 7vbi vtraqm agenda fuemt * tatem efl nomen eius, in quo dt ca u (am intefti- 'atioquünseuulfioneopusnomäi^nfamia adinte- nisgroflisaf.f] colon,& qu^lequiintinripfum,a-fr ftina irruat,fed permittenda, vt per ignobiles vias & & eftdolor,qm multiplicatur in eis propter fri- propnas feratur, nijißrtafle, vt in altti fluxionibus de guseorum,& proprer fpiffitudincm ipforuai, quib.fupra aff am efl,cohibeda fluxionis immodica gra i o & propter frigus eorum mul tipiieatu r fuper ca tia idfiat,(juod tarnen nonnift trmfaßoinitio obiri de- adeps.Quod fi efl in imeftinis gradlibus,tüc no bet,quam in doloribus alioqui inteflimimi nihlmora* men proprium ei fecundum icientiiun veram dum fit,quin fedentur, eft ileos. Verum.'quandoque b [eftjileos in qui b B. nominatur, bufdamlociscolica, proprerca quia vehemen-De rugitu, &■ tgrefßone ventoßtatis abfquevo* ter eft ei fimilis,& caufa: colica^aut cadunt pro- luntate, Cap. 4. pricincolon,autcadunt in aliis, &pemeniunt ad ipfum. fecüdum femitamcommunitatis. Et RVgitusgeneratur ex multitudine venrofi- caufse eius,qua; cadunt in ipfoproprie, autfunt (itatis,& generant ipfum cibi inflatiuis aut malitia complexionis Angularis calicia, aut fri- malitia digeftionis propter aliquam-caufärum 20 gida,aut iicca>& calida quidem operature [ex- cB in malitiadigeftionis, qua* eil in membris, aut (iccatione fua,& confixi&ione fua reducete nu ’henientiiesL* eft in cibis . Et plurimum quidem eft? in mera- trimen tum aci hepar, & expellentcillud ad ip- cationis®,& bris,& non fitniii propter fngiditatem,aut p ro fum] & frigida congelatione fua, aut faciendo pter cafum virtutis,ilcut in fine phthifis Et plu- accidere malitiam complexionis nociuam. & rimum quidem fir cum lenitatenature»6cflmu plurimum cius eft in terris frigidis.& quum flat nis cibi al> latione neceffitans egeftioms. Et quandoque tit icptentrio,& frigus quidem quandoque facit ii expuiSo. in inteftinis fuperior jbus fubtilibus & eft fonitus lud,proptcrea quod reftringit lacertos ventris, nis eiwsad>lfiU' cius acutus,& fit in groffis,& eft fonitus eius gra & peruenit calefacio eius ad concauitatem, Sc uior,&: quando permilcetur ei humiditas,eft de exikcatfaecem,&flrimutlacerrum ani,&ex- cliu/s ad gurgulationem,& quandoque rugitus 30 pellit feces,& quod cum eis eft ad fuperiora, 6c atB & eftpio- cftfignumcrifis,af [ ] &. quandoque licca operatur propter priuationem eius, quod noiticatio flu - accidit propter communitatem fplenis. Et qua- lubricat fsecem,&inuentfonem eius,quod exfic x»s ventris. doque rugitus accidit multoties pdtientib.b [ in cateam,& exficcat ipfam. Malitia autem com- b B. mirachiaie mirach propter con(iriäioncm, ] propterea q3 plexionis humid# ßngularis nö femper eit cau- pter ° oppilatio *intcrtina c0rum ^ Rigidantur, & quandoq;ßt fa colica?,niß accidat cx eaaccidens, qSfitcau- nes multas. quum in hepate eft debilitas,Exitus au rem vei> fa colicx, frigida authumida materialis; autd f d tB.funtfia> tofitatis abfque voluntate, quandoque fit pro- [ pter moli vacationem reai-A quaudoq-, fit pro- ] malitia complexionis cum ma- ptermollificationemieiuni,c [Scquandoqvfit tet\a-.autet [ ] materia, calida,queein- e+BCUm0 propter vtrafque mollificationcs.] & diftingui- 4P flammat,& mordicat,& fcparat continuitate, tu r inter vtrafq^ per illud,quod videtur de pau, & pertranfit tctmmum punCUoms ucmens citate fenfus ani>aut frigiditate eius. ad terminum coUc^-.autttigida,?\_reditad^ma fB.fadt doli litiam complexionis diuerix fnffidx. % [ Quod Pr°Pcer- _ jt - t - 1 r P .... r e B. aut cuir D ecura. Cap. $. autem] accidit de ieparationccotinuitatisti[_ fu ^Uod> REgatur cum alienatione ciborum inflatiuo bito,quamuis fit illud cö eflentia colica:, tame ] hB cum rum,plurimorum,cum tolerantia famis, 6t quandoq,- facit ipfum accidere frigus propter tu el.usf confortatione digeftionis cum eis,qua; iam fci- hoc, quod generatur ab ipfo ventofltas in cor- ^ uifti,& refolutione ventofitatis cum medicinis, poreinteftinorum,hora poft horam, & quan- c0Uca &. quas dicemus in capitulo colica; ventofa;. Et ex doque eft humor faciens hunc dolorem, aut il- Alialicera. cis,qtu-e bona funt in hoc in plurib. horis, eft dia 5° lum,qui propinquus eft ei,melancholia, & quä CUI? contrf cyminum,& iterum diapipereö, Sc iterum aco doque eft eius euentus cum paroxyfmis,&apud rus conditus,& fi fuerit cü fluxu, tunc alcauzi, comeftionem cibi. Et quandoque fedat ipfum pUra, & iterum fumatur cymini,& ammeos, & Kei- vomitus rei acctof^melancholicse, licct fit hu- fim,& carui,omnium an.pars j -anifi partes ij.& iufmodi vomitus in huiufmodi dolore feeun* fiant ex eis fuftuf cum penidiis lapidofis, ponde dum plurimu phlegmaticus , & generatipfum dere .3.v. & curetur exitus ventofitatis abfq; vo- frigus membrorum,aut malitia digeftionis, & lutate curatione paralyfls ani: aut afium^tione cibi, & frudus,& olera . Aut eft caufa colice a B.alKelKelane a [ alkekengt] & inungatur il- proprie,oppilatio prohibens egeftionem, & hu- gi. * lud,quodeft fupra vmbilicum, cum oleo cofti - mores,& ventofitates a penetratione.&ipfi cx- no,& fimilibusjfi fuerit propter ieiunum. pelluntur5& accidunt dolor, & extendo maxi- ma.Et plurimum huius oppilationis, quum no 0 T JL T I 0 7^ e s . eft apoftema,accidit poftquam repleturniono- culum;deinde peruenit ad colon.;Et hiECoppiia Flatusinteßina ffequentijjirne occupant,variosflre tio,auteftex apoftemateiuinteflioo, & pluri- «p.z. pitus excitant es,de quibus lege Gal. 3. de fympt. cauf. mumu eius eft calidum. Aut ex humore phieg- Habent vero eafdem caufas,quas in c&teris partibus, matico, vifcolb, iniplcntc fpatiuin eius,i3cop- de quibus copiofe in f 'Aperioribus. pilat jpfufli>& eft illa > qua:.fit iccundu m phni~ Alia liter a C-------------- cftilla,quac hiuatur febre. Autcx ven- ucniuntde regianc ad regionem, Sc de hominc - n- • tG^ateaca^cnte‘autProPtcrtorfionemcon- ad hominem, & iam remlitillud quidam medi 1 Ptopterventofitatem cusdeantiquis;&dixit, quodperuenicbat qui- prionem. * ron3ucl)tai} v l & incifionem ] ligamenti: aut dam eornm ad epilepfiam,& cratepilcpfia mor i B.&hemiam ruPtiiram 1L aut attritioneai:aut ] expulfionem talis ; & quidam adr [ relolutionem ] inteftini t b. difioeauV &. mteftinorum ad partes inguinum, & tefticulo- co!on,& mollificationemeiuscum incolumita «em. + n n ruro>aut rupturam fupra illud,aut propter ver- te sefus eius,& fperafcatur cum huiufmodi,eua- tos. ‘0 ^rega ivies,n-1 [ ] comprimentes. Aut pro- Ho,& erat plurimum eius ileos,&:l£dcbatu reo pter fecem ficcam,& hxc fa^x ficca eft, quonia lon fecundum femitam permutationis fi mi lis ipfa eft txx ciborum ficcorum; aut quia rema- 10 crifi.Inquit,& quidam medici curabant eos cu- net tempore longo, & ficcatur, & eft caufa re- ra mirabili,ipfi nanque cibabant eosla&uca, 8c manentiae eius,debilitas expulfiua? in inteftinis, endiuia,& carnibus pifcium groffis: &c carne1* » B carentis vel & multoties eft h^c remanentia propter potum [omni habenti] vngulam*t[ non habent». . ranarcoticx ftupefacientis virtutes operantes ] inpedibusAomnibusiUis^®!“"”- SiÄ Hi;fece,& cum hoe n [poffibileeft etiam, vt de- infrigidatis,& aqua frigida, & acetofis, & fana- ' pter debilitate bilitetur virtus expuliiua, ] quaj eft in lacertis bant eos cum hoc ita, quod fanabant omnes y virmiis ventris,! icut accidit ei >qui multiplicat coitum. [taliter ne caderent ] in epilepfiam,& paralifim mentis^ ^ut propter deftru&ionem fenfus inteftini, aut pra;diä:am,& fanabantquoldam eorum,in qui parilitatem effufioms choleras expellentis,laua- bus erat inceptio epilepfia;, & quandoque accitis. Aut quoniam mefaraica exfuccatcxea hn- 20 ditcolica habentibus tetanum,quare deficiunt miditatem plurimam. Aut propter prouocatio in expellendo fcecem, & hu morem ab intefti- nem fudorisiuperflui',aut exercitia facientia fu- Ris&fuperioribus,ficutipfideficiuntin retinen dare. Aut propter vehementiam raritatis corpo do, qued eft in inferioribus, & quandoque eft ‘ xis propter complexionem,qua: eft in ipfo: qua- frigus complexionum eorum caufa colicas, & ad SF* TC- ° ^ °bedlt at£ra&ioni] aeris continentis cali- plurimum quidem accidit colica a phlegmate onc * di,<5c propter hoc eft balneatio cum aqua calida groffo,deinde a ventofitate forti fada,& pene- ex eis,quos retinent naturam . Aut propter ae- trantein tunicis inteftinorum, & villis eorum j rem,ex calefa&ione cuius confequitur, vtattra & propter feparat;onem continuitatis eorum. hat hunuditates & fi fuerit abfquc raritate. Aut Ventofitas enim fpargitur in ftomacho propter l> B^refolutio- propter p [raritatem fiftulofam.] Et quaudoq; 30 amplitudinem ftomachi, & propter caliditate Ai?aiit®raam’ ^ ProPter artem facientem neceüarium ta&u ftomachi,& propinquitatem membrorum ca- xefohmonem fi validitatis,ficut vitrearia,& ferraria, & dolorem facit vehementem, cit dolorem per fe^immo per illud,quod accidit intolerabilem. Et quandoque eft caufa illius ca- abea,& phlegma facit dolorem per fe, & oppi- liditatis vehemetia frigoris aeris exterioris,qua- lat per fe, reliquas autem diuifiones minus illis. re coar&at caliditatem interius,& cum hoc pro Et ex eis,qu$ prieparant inteftina ad colicam,& uocat vrinam,6rconftringit anum, quare im- proprie ventofam,eft vinum plurimae commi- pellit fcecem ad fuperiora,autpropter comple- ftionis,& olera,* ex mate. ilis dolor lapidis fit ex eis,qua; fimilantur dolori fecundum plurimum,1 f[ ] deinde.riafua. colica?,aduenientium, & per euaporatio g [retinetur,] materia in monoculo, g B.defcendiw r AVIC. Ggg 2 quare quare duplicatur dolor.Et febris quidem eft iuodorem vri&uofi,& dulcis, & debilitatur digc'. uatiua in omnibus doloribus colica,cuius cau- ilio eius valde, & inuenitbmnihorapundho fa eil ventoßtasgroflä3autphlegma , aufmali- nem, &.dedinarad potandum aquam’«» [ pluri tia complexionis frigid^A eft ex rebus velocius mani,] inuenit dolorem in cruribus fuisA in fanantibus venrofamA colica quidem multo- dorfo luordcinde fiunt cum ea fortia aceideria, h B. creticatur. ties permutatur ad paralyfim>& h[ fanatur ]per & fit ipfa fortis, & retinetur natura: & vt anugo eris, & mfirmatur. membra colica; A nö recipiunt fuperfiuitates, & quandoque euomit rem degenere melächo- ° b &Üp°niirr tUnC mu^£ot*eSn [ redeunt fuperfiuitates , Sc iti- lise incenfam.Humores.n.quandoquecorrum- nis fubieuat ftn frigeat ] caput. Sc nnil toties accidit colica poft puntur A adurutur ex doloreA vigilijs,Sc me- gukum, vel fa- folutiones,quibus0 [ expellitur ] groiTum . Et dicinis calidis. Et vomitus quidem non firfre- cit accidere fin- multoties fubleuat curatio colicx p [ fingultum 30 quens, nifi propter communitate ftomachi ad guitum. pun&ionis.] inteftinaA propter multitudinem materiei, & penuriam viae ad inferioraA quoniam via cho lera ad intcftina fecundum plurimum conftrin *4-TIQT^ES. gitur,quare expellitur ad fuperiora, & propter cap. a cap. 7. hoc rubet vrin a in ipla , f[Sc quoniam maior CB.m-optet» cap.21.8c dem- Egit de colkodolore & GaL6.de loc.aff.& 12. met. pars cholenv conucrtitur] ad renes, quum non j'f/J m C^s', cap. J4. 'Aetius hb.9.Trallianus llb.io.toto.Vaulus lib. 3. & inuenit viam ad fels[ fubftentatum] propter 0 B.plenum.’ * Celfus lib.4. Sed rem banc adeo copofe,do£le,dittintte illud,quoniam dolor rubificat aquam ,&quo- tAuicennas nofter abfoluit,yt nihil, iudicio nojlro,fit, niamrenescommunicantin dolore.Sc propter quod praterea de fideret qmfpiam.logo interuallo Gr$ 4» iWud retinetur vrina etiam quandoqs- Et quan-cos el exteros omnes fuper (tt,vr mira) i de ij s liceat,qui doqm, eft, vrina in ptinci’pio eiusfecvxnftutn eolö— peruerfo quodam animo,ne dicam maledico atque im- rem aqux ciceris A quae. cafefEt quandoq, affo pio JL rabes inferantur, quorum libros nunquam lege- ciatur ei tremor cordis maximus A indiget pe* runt,&folos Grxcos extollunt,admiranturqut, quafi ftuseiusretentionecü manu.Etquandoq^ per- noüri,atq\ Grabes nihil prxter Grxcorum/cripta, ad uenit res ad ludorem frigidumA^fyncopim. bonarum liter arum augmentum contulerint. Sedhxc cbiter.Dolorcolicusfymptomatitmcoinlerint.Sedhpc *A 7^ 0 T *A T 10 s. dependet,exteris doloribus communem foLationem con tinni,& intemperiem.procreantur duo hac ab internis pgn de huius afftürn ftgnis.Galen. 2. de loc. aff. & cap. f.cap: & externis cau fis,de quibus iamßpius ditium eft.funt 5° 6.& Paulus lib.3 .Actius libro nono, Trallianus libr. cap.ap.&r que in iuteüino ipfo crafjiori,quod colon nuncupant, a 10.quos tu vide. caP'I( quo & huius afft Clus defitmptum eft nomen, fcd quandoque etiam in aliis prater columpartibus eft morbus, De fignisfaluis colicx. Cap. 8. tjs tamen colon conf entit.qux omnia fatis hic explicata habes. M Agis incolumis colica eft illa, in qua retentio non eft vehemens A eft dolor mutabi- Defignis colica abfolutx. Cap„ 7. lis.Et quandoque aileuiatur plurimum,quam- uis redeat pofteam.Et inuenit habens eampro- ACcidentia quidem colicse verae, cuius non pter exitum ventofitatis,& egeftionis, &admi- declaratur confirmatio,funt,quoniam mi- 0 niftrationemclyfteriorum,quietem, ficut:cius noratur illud,quod egreditur de foeceA expel- contraria eft prauior vel difficilior colico. litur paroxyfmus egeftionis, & minoratur appetitus,imo remouetur omnino A abhorret ha De ftgnis malis in colica. Cap. 9* aB.fed. bens eam vnduofa A dulcia: a[&non] decli- & non declinat natdeclmatioc parua adacetofa^aut acuta,aut fiPOrtitudodoloris, &quod vomitusconic- Bifi. falfa,& eft decliuis ad fubuerfioneA naufeam, * quitur vomitum, &fudor frigidus, & fri- & proprie quum recipit vn&uofum, & olfacit gus extremitatum propter vehcnienndni dolo ns e ß. cholericttf &. Feil i5. -■ Tra<&. 3. §37 iis yetris, & dcclinaticwicm fanguinis & fpiritus colica,& non alieuiant dolorem renu m alleuia a ipium.htquädo peruenit ad finguItum,quo tione»dequa fit curandum in pluribus dilpoft- rum vnusfequitur alium,& ad turbationem ra tiombus.Et lapidem frangentes medicinas alie- tionis,& fpafmum, & retentionem eius, quod uiant dolorem renum, &non alieuiant dolore egreditur , non egreditur ialtemcuminge- colicaj.Ex parte autem eius,quod egreditur, eft, nio,eft mortalis.Et in extraneis figniseft, quum quoniam cum renali fortafle non eft retentio a t B. in fußer- ^PPar^ *n e9>qu i habet dolorem ventris, vefti- rei,qu£ quädo egreditur,eft ficut ftercus,& fqui cilio. gium.a t [ ) Sc bafe,& ficufftercus vaccinum,& natat,& qua- bothor nigrum,ftcut faba, & ylceratur, & rema doque non eft retentio omnino:& rugitus,& fi- net vfque ad diem fecundum aut plus, quonia 1° milia;& colicus non euacuatur ex his. Ex parte montur.Et huic quidem homini aducnit ftrbe- autem vltima: confecutionis accidentium eft, th,& multitudo fomni in principio aegritudinis quoniam dolor crurium,& dorfi ,& tremor in Jgnificat ^fuper bonitas anhelitus,b [ eft bona ftgnificatio renali eft plusjd [ & ] cafus appetitus & vomitusd euafionem, euadendum, ] quomodo ergo erit eius ma* c [ confequutmus ] phlegmaticus,& paruitas die c v Alia litura, non litia? geftionis,& vehementia doloris,& perdudio ad eitbona figmfi- iyncopim,& fudor frigidus & iuuamentum cu JonemIPereUa' "K 'K,0 T *4 T10 S, vomitu in renali funt minus.Ex parte au te cau- farum , & fignificationum antecedentium eft, Habes de pracordiorum flatib.prognoftica £x Hipp, quoniam frequentia naufeatiuas fatietatis, & af z.prcgnoft.ltemque lib.de Coacispr&eft fignuin ventofa fortius, & non fentitur in ea grauitas forte, & laedi cum fluxu, & quandoque eft lfte vehemens.& in ventofa quidem pracedüt qua dolor cum lenitate naturas.Et quandoque per- doque rugitus plurimi:& ventofitates quando- io ducit ad frigus extremitatum cum calore vehe-quequieicunt.&non rugit tunc,& non egredi- menti in ventre,& quandoque rubet id quod ei ■tur,& fortafle non accidit,vt rugiat, nili quum opponitur de ventre,& fi fuerit apoftema cho- fit vaporatio,& compreflio, & quandoque figi lericum,erunt tenfio,& pulfatio,& grauitas mi tur dolor,& non permutatur,& quandoque co nus,& febris,& inflammatio, & mordicatio ve- o-nofciturinflatio cum manu,& lecundumplu hementius.Signaautemfadeexapoftematefri rimum iuuaturcomprefTione,&quadoqueiu- gido,plegmaticb (& eft parum) funt, vt fit do- uat vappratio eius, & quandoque non luuat, & lor continuus3 f [ ] apparens in a t B.paucus; bB.firma velita illud quum fuerit materia faciens ventofltateb loco vno,& proprie quum defcendit aliquid ex bilis. [ (icca; ] tunc quotiesinuenerit caliditatcm, & cis,qux delcendunt ex ventre . Et inuenitur cu calefadionem, facier ventofitatem. & quando 20 manu inflatio cu lenitate,& eft forma eius for-c B. fignificant que fignificat ipiam c [ groflitudo fascis ] vacci- ma i> [mollium.] Et iam pramiflum eft, quod j»®- aWtf ipfam fgx fimilis ricE,qu2E natat fuper aquam,propter multitudi- fecit illud ex aflumptione generum ladis pi- faeci. nem eius-,quod inipfaeftdeventofitate. &qua fcium,&carniumgroflarum,&fruduum,& doquecft venter cum ea lenis, & quandoque eft olerum frigidorum,& humidorum,&eft fper- fluxusA egrediuntur humores,& non iuuatur ma frigidum fubtile, eft enim fignum conue- eo propter retentionem ventofitatis groffe in niensad hoc,& egeftio eft phlegmatica, tunicis,& illa, in qua eft permutatio doloris, eft: incolumior.6t illa,in qua eft inflatio ventris fi- Ee fignis faß# ex torfione;& ruptura. Cap. 15, cut tympani,eft mala. 30 "C T figna fato ex torfione,funt euenf us cius Defigniseius, qm fit ex face Cap. 13. X^fubito,poft motum laboriofum,aut iaitum vehemetem,antcafum,autpercuffionem,auta * 181 Signa eius,qua; fitex fgce, funt an tecefiio reril [calcationemjaut luctationem aut tolerantia qua; funt retentio foecisanteeuentum dolo ponderis; aut rupturam, aut ventofitas vehe- a B.tctr-pore. ris cum a [ tefione.-J öc eft illicgrauitas valde ve- jnensA eft dolor eius,fimilis non incipiens,c/e- hemiens Et fentitur quafi inteftinum fcindatur inde addens paulatim,6c fignificat ruptura illa b b» Alia litera. a feipfo.Et quando b [ fit tenafmon, ] non egre- qUX ßt cx ruptura, anus exprimitur ditur aliqui'd,fed quadoque egreditur res vilco- licut fit m tenaf fa c j- gCOffa.] y etum illam, qux fit ex %ce chole Defignis reliquarum fpecierttm colica lenis, a frigore Üb ouarc inerofi'ica fignificat t indura fecis, & multitudo eius, 40 & c alorejawt debilitate fenfus, aut uemibus. fatur. quod egreditur de cholera,& aduftio, & inflarn cap. 16. Aiiaiitera.qHa- matio,öc mordicatio,&d [aduentus quietis]cu , v . ^ re accidit error. ßuxu cholcra',& exficcatio lingu2e,& f^culenta tj T figna fate a. frigore mteftmoram funtv prxtcnuim^1 fadd a raritate corporis fignificat pracceflio par Ey paruitasfitis,& a [apparitio]egeftionis , & e B. Alia litcra. uitatis fiecis,& e [ ficcitas ] corporis, & velocitas cius inflatio,& fenfibilitas frigoris in intcftinis, lcmtas vcl mol- ludendi ex calore,& frigore extrinleco. Et f£cu- & leuitas doloris. Et quandoque eft fperma liues. lentam a caliditate ventris,& ficcitate eius,inue cum ea frigidum. Et figna fadse ex cholera ci- f t B. in mirach tio inflammationis f f [ ttina, funt caufae antecedentes, & setas,& regio g b. fetor ege- ] St ficcitas almirach,& g’ [ tenebro & forma,& tempus,& alia eorum,quae inuenit itionis. ßtas eius,] & ficcitas egeftionis, Sc eius nigredo 50 de mordicatione vehementi, & inflammatio-ad rubedinem quandamdecliuis. Etfoeculenta ne,& aduftione,&nocumento aclyfterib.acu- quidem fadam a refolutioneaeris,& exercitio» tis,& nocumento ab eo,quod folutione educit, & fudore,& reliquis fignificat praemiftio parui- & defeendere facit choleram,& noceri fame,& tatis f^cis factae a refolutione,cum cocurlii cau iuuari a temperatis infrigidantibus, Sc euacua- farum praedictarum,& figna fadae ex retentio- tione cholera: fi non fuerit materia imbibita, ne cholera; effufae ad inteftinum, funt grauitas, & commotiob [raro.]Et quandoqueaflbeiatur bB (Jetertfj- h B. extenfiuo. ^ ^n^ati[0 ventris , & albedo coloris egeftionis, ei febris,& fortaffenonaflociatur ei, & non eft tertium. Alia'Utera. * & difficultas egreflionis eius cum dolore h [& febriseius ficut febris apoftemofa; in magnitu- ■cum tenfione & tenfione ] fecis, & compreflione fada cx ea tan dine accidentium, & quandoque aflociatur ei Ai’ah 3 t(£Ce’ quandoque1 [ vicinatiir] cii&eritia.Et 60 dolor inpedine,quafipunduracultelli,Scnon & dolore pp te detentionisfadx frigida propter frigus he eft ventofitas,& figna fadx ex debilitate expui- fionem factam patis,autalius,eft vtnonfitk [igneitas]& firco fiuxfunt,vtiamantecefleritea lenitasnawra;, a fece. Jor decliuis ad viriditatem,& figna fadx ex me & neceflitas furgendi ad feliam frequenter, fed KB^tor'tUr* iancholial [acetofa,funteruduatio ] & nigre. paullulum. Etantecefliocaufarume/usexeis, 1 B.funt acetofi- do ^gcftionis,& inflatio ventris cum paruitate qux debilitant vcl deftruunt virtutem cx calo- efBjdlin~. tas er uftuacio -doloris» v xe & frigore,c f [ . JaH*te. ws. ^[airumptionet. ] Etmultoticsacdditventri,aß.winc -• m fit leniEs aut temperatus, aut fit quantitas ege illa, cuius principium eflex ftomacho,& fupe- iüonis, & hoc eftficut porrum, & C£pa2,8c vnum.mundificet ergo ipfamclyftere vnum, cafeus,<5c foenugracum,& iterum vt iuppofito- 1 o aut minor numerus eo, qui neceffadus eft ante riorum acutorum non fentiatur nocumetum, illud,& quando non oportet dare in potu me- quum fupponuntur.Et veter inflaturexeisqug dicinam defuper,proptcr neceffitatem manife fumuntur, Sc retinen tu r,&non dolet dolore, ftam,tunc non oportet vt in potu fumatur dede quo (It curandum,& quandoque accidit > vt fuper omnino aliquid, & fit contentus cly fleri. ^ fit illic fiftula corrumpens fenfum, & figna fa- & illud, quoniam fecundum plurimum caufa ex vermibus funt ligna vermium, <5c ante- colica; eil humor groffus vifcofus h [ egredides] h B-adlmes^ ceffio exitus eorum. integre per euacuantia .Quumque bibitur me- hxrecia qua no dicina defu pe r,eu acuat non ab vnoquoq; duo* tAg.rec|uur' TRACT ATVS Illi. rum,fcilicet ftomacho,& inteftinis tatum jimOaah^reTquino 20 ex aliis locis,a quibus euacuatio omnino no eft egreditur. De cura colicas,5c locutione in ileos,& reb par- neceflaria,& illud facit acquirere debilitatem $ ticularibus aegritudinum inteftinorum, culdubio.Quum ergo hoc fit,deinde fit neceflc & dilpofitionumeorum. mundificareinteftinum,exigens clyfteria pluri ma,& euacuationes frequentes ,& debilitatur De canonibus curationis colica. Cnp. 1. virtus valde, exPcaa. tibns vomitum.Sc ex eis qux bona funt, &ex- & proprie cum clyftenbus acutis : hora nam perta in hoc,eft vt ponatur in fyrupo de menta que eorum eft poft maturationem: quamuis ex fadio ex aqua granatorum, aliquid decymino, clyfterib. acutis m[ timeatur cordi] Sc cerebro, mB. A,lia 1 itera & fumach.£texeis,in qmbusnon eftconuenie- 40 & multoties quidem fitclyftere,& non foluit, fi« attraftio ex tia,eft, vt feftinatio fit in dädo in potu folutiuu immo facit fodam:« f [ & c6irff^ d B.qüoniafor- defuper. d^ipiumemmeftfortaCTe vehementis ] quare oportet tunc vtadiuueturdefu- tionem. 015 °* taffe eft oppila- virtutis] & humores , iquibalx funt plures. per, & quandoque eft folutio defuper, & oppi- tio fortis. Quumque conuertitur ad eos humor defupe r, latio deiubtus , quare nece (Tari um eft vt o [ re- 0 B.mrpifTctur fortaße non inuenit penetrationem, perdu- ftringatur] quod eft fuperiuscum ftypticis, ita vel ingroflecitr. cit regimen ad timorem maximum,& illud,q3 vt fiatp [retentum ] vnum:deindeeuacuetur,& p Bt genus> in primis neceflarium eft, eft vt incipiat, & for- oportet, vtleniatur clyftere , quum fuerit illic beat lenientia lubricatiua^cutiusgaili vetufti, febris, & multiplicetur eius 4 [humiditas,] vlq B. oleum. i quod narrabo in eis, qua;funtpoft,&iamnar- frangat falfedinem falis.de quo fortaftenecefTa rauimus illud in areolis medicinarum fingula- 50 rium eft vfq; ad drach, ij.&s. Et quum clyftere rium. Deinde adminiftretur clyftere lenitiuü „ non facit defeendere aliquid, tunc detur in po- Quod fi fuerit illic febris,permutetur aqua gal- tu hiera picra cum r[tiino,] aut fiCca,& fimili-r B. mellcfer- li, & loco eius fit aqua hordei ,vt incipiant hu- terpoft s [aflumptionem eorum, qnsefuntfi-mentaw. mores,& fquibate defubtus defeendere paula- cut alkifch,& dadilico.]& non oportet vt con- fe”^n tim.Quumque fentitur, quod fquibals, & hu- fortetur hiera eorum cum agarico, quoniam auarillm de da ^ mores grofli valde iam egrediuntur, & oportet eft profundans,ftans in vifcenbus & oportet ut ftylis. vtin potu detur aliquid defuper , fiat,&fipof non fiat clyftere, dum inilomacho eft aliquid, fjbile eft,vt mundificatio fiat defuper cum vo- & attrahatur crudum ad inferiora. Et oportet, mitu frequenti, fiat. Et non fit vehementia ne- vt non continuentur clyfteria, imo interueniat cefiitatis dandi in potu defuper,nifi quando sut inter ea fpatium. Et cholerica; quidem colica 11 ^ fuccurritur principium materiei ftornachus,& inteftina fu- [ paroxyfmus vincitur ] cum pilulis au reis. Et vel occurritur, periora,&fcitur quod ftomachus eft debilis, <5c quandoque accidit, vt medicina: arrrahentes humorum multitudo, & inuenitur repletio fu- ex corpore,attrahant ad inteftina humoies ma pra vmbilicu,&grauitas illic : omnia enim ifta los alios,& quandoque attrahunt humores,, « » excoiiates, exi"-unr,vtfiat fluxus defuper, & fimiliter fi ac- [puros;] quare aggregantur excoriatio, « concidat colica poftexcoriationem, tue cura fada ca fimul: & hoc eft ex nocumentis mortalibus, defuper eftmclior:& e [ mhacipccic] colicseft Ec, quoddetenus mpotiUuraitiu-incouu de xB. inter partes. y B.inter partes cap 43. folutiuis,eft vt fit magnse quantitatis,ex qua fu &affumendo medicamtnu vias exßmat/^onpme? jriat fumens?& no remaneat in ftomacho; imo reundumautem,qumipfoetmorbi initio purgatorium pilulas de hiera,& omne quod eft minori* qua- exhibeas materi» educend^ aptum vel calid* vel frigi tiratis & mads aromatici odoris,eft melius fu. d»,vel tentu uel crafcridtmus etenim interdum ip-mere in potu Et oportet vt intentio in capite fit fi,qui h»cfcribimus,id,cunffantib.medicis, & coffio-vehemens valde,ita vt no recipiat vapores eius, nem expeffantib.in colico dolore>euenißc,vt, dum cali quod retinetur in ventre,& vapores medicina- dis fomentis &potionibus,& clyUerib.cegrufolicita- ru m acutarum,quas adminiftrare necefie eft iii rene, febris iter ea calfaffo iecore tanta fuperuenerit, plunb.horis in aegritudinib. colicis. Quandoque quam non euaferit. Contra etiaffid obferuauimus,pofi in enim perducit illud ad varietatem,& comiftio- 10 ieffos lenientes cly fleres,poft lenem vomitione, exhibi nem rationis,&eft cauedum in colica,& ex eis, to pharmaco agrum fatim tffc per f anatum.Qmrmbxt quorum caufa generatur nocumentum, eft, vt quod Vaulus poft attenuatam pituitam pharmacu ex- non fit poflibile medico,vt fciat formam difpo- hibeat,non objlat nobis .attenuari quae in ventre pitui- ficionis aegriiquare non poteft tunc fcire, quod ta eft,non magno negociofolet.acprxterea, quanquam necefiariunl eft m curatione,& hsec intentio co forte no ad fummum tenuitatis redaffa efi: tamen medi pletur cum aromaticis frigidis,<& cum oleis fri- comentis non reluffabitur,quin educipofjit.funt. n. ex gidis, & reliquis, & quse innuimus in infrigida- medicamentis & talia,qu& excernendis craffis humo- tione complexionis capitis, & quädoqs accidit, rib.funtapta.Etßergo Taulus pituita attenuationem vt fit neceftitas calefaciendi intcftina, compar expellat,non tamen fummam tenuitatem expediat. Qß neccffitati infrigidationis hepatis: quare cufto- 20 vero JLmc.mitio purgationem nonprobet, id ante alia diatur illud cum emplaftris infrigidantibus he- prafidia omnia intelligitur.paranda enim antea clyflef par, & fimilibus > & cuftodiatur pars hepatis ab ribusefi via,& vomitu materia imminuenda,atq; etia em plaftris ven tns & in undionibus eius calidis, oxy meine at tenuanda.que tamen prima die,vel altera & fi militer dilpofitio cordis, & conuenientior agenda funi o~ia.Vt retur ergo purgationem Juic. nifi infrigidatio cius eft cum fuccis frigidis cum ca- prius & intcftinorum f?ces,& humorum portio vdp p hora & tandaiis.& oporter tunc, vt ponatur x clyfierem,Vel alio quopiam ingenio imminuta fuerint. [ m partibus J inteftmorum,& y [ partibus ] cor sed. dubitabit hic quifpiam,an in colicis aff fftbffecn n- dis & hepatis aliquid,quod diftinguat,ex panno da quandoque fit vena.Soluit Vaulus hb.^.fi inteslinu aut fermento aut fimilibus, prohibes ne cu rrafc inflammatio exerceat,fecandamuenämeße in cubito, caP‘43‘ quod proprium eft vni eorum ad aliud. Et (itis 30 ftn urinp difficultas difior queat,fecandam in talo. Ju-multiplicatur in eisjnon oportet vt bibatur nifi thor nofter de hac re nihil certe hoc loco, nonis tamen parum,aut toleretur. Quumque illud fuerit per ubi de colica apoftemcfa, quam uocant,uerba fient ,ue- miftum cum iuleb, erit magis iuuatiuum fiti, nafeffionem prptermittet. Cetera de colici affeffus cu propterea quod corpus diligit rem dulcem,& fa ratione generatim ,pete ex Vaulo loco citato, & Ga- citiplam penetrare. len.n.metb.itemqueex Trallianohh. 12, Aafi9' cap.7.81 8. ad Jlmanfi JTffHjdT JLT lÖVißS. De cura colicg frigidf. ' Cap. 2. Colici dolor es ,vt ex fuperioribus patet, repletionem Olicx aute frigida; regimen /ecundU femi- präferdm feqmniur Jure ergofiatim vt hic ait ,vitan 40 Vj tam canonis eft,Vt non a. [ incipiatur ] in ea aB. feftinetur; da m bis repletio efl.Celfus autem iih.^.non r epletione a ftupefaCtione.0 ^Incipientes "\.n.ledate doVorS bBdettinantcs, folum nonprobatyfed non nifi fedato dolore vel cibum, cum narcoticis eoponunt rnanmi crtons , ■ J vel potu, exhibendum effeaufld quod noflra tempcfta- Adminiftratio.n.narcöticom nö eft. curatio ve te periculo non vacaret,quo & imbecilliora corpora et *a in aliquo, & illud ideo, quoniä curatio vera intemperatiora funt.Vaulusper initia tantum cibi ab- eft incifio caufse: & ftupefadio eft confortatio Uincntid probat, & proftäo certum efi affebtionem ip- caufte,& deftruitur sefus per eam. & illud ideo, jam inediam defiderare. Solet in colicis ajfettib. plerü- quonia fi caufa eft humor grofius,fit fortior, & que vomitus concitarUqm cafu ipsu adiuuari prafiat, c [ deterior,] aut ipfa complexio frigida fit frigi- c B mfi forte exceflerit,vt jlmc.notat,pv.rgandusq\ omni dior,ant ventoiitasipiflafitfpifiior, aut a [oppi dB. vehemcni ingenio venter.Dubitare autem licet, an affeffus huius latio infpiflans corpus inteftini,&] non refolui* fpnTnudis.e ' initio purgatorium medicamentü offerendum fit, an ex tur ex eo,quodin iplo retentum eft, & fit vehe- P°"s ^nt£il peffanda coffio.sanef olet hic affeffus vires mfitgniter metius inlpiflans,&dolor redit poft diem vnti, 'n e‘ profler ner e,& vbi paululum etiam temporis affligit, aut duos,aut tres fortior,quam fuit: quare non febres concitare,qux tantum quandoque negocium fa oportet,vt in ca elaboretur > quantum poftibile ciunt,vtagri non raro,fedato dolore, afebnb.poflmo- eft,& dum inuenitur ab ea exculatio,& deuita- dum^ necentur.quo fit, vt rat 10ni non videatur repugna tio,immo elaboretur in elongando caufam,in- re, fi pharmacum his exhibeatur. Jit contra,Taulus li. cidendoeam & refoluendo ea,& dilatandopo- 3 .tunc purgationem probat, quu pituita fuerit attenua- ros jn quibus retinentur fua vifcofitate,& quod e B.Alia liter» ta.Jmcennas item non effe aitfeflinandum ad foluen- plus facit ha;c, lunt medicinae fubtiliatiux non tia medicamenta per os propinanda.C,&zuccari,pondus,?.xv.mci- tcs,] * qurnn ponitor in dyfteri.fit co iuuamcn fcur, jis '&fit oleum eius oleum cartami3&ponatur tum, quandoq; ht clyftere ex pondere 3. lj.cafto- in iofo tantum de opopanaco, quantum eftfe- %o xd cum oleo, & iterum fumatur picis quantitas raoinum.f.pondus 3 -j-& adminiftretur, <5c quaa trium 3 Jüper quam fundatur vini, & olei ruta- doque ponitur in ea oleum dekerua.Et multo- cei,& butyri,omnium ana facraiati.j. & admini tiesquidcm funtcon tenti decoftione feminum, ftrentur,& quandoq;ponunturin clyfterib, foc & hafce,& origan i,& hyflopi, & cymini* & pe- fibus folia fici & cortex arboris cius, trofel.ac fem mtxA polypodij,& centaurea:, & . & calamenthi5& aniuden: deinde addatur in ca fB,prope vel cir j-lKCUS cllcurncn*s afinini[ proprie ] 3.S. & fiat Dc compcfitione medicinam bibit a rumfolu etiumpleg- clyfterc cum ea,aut decoquantur cum ea cucu- ^ ma7ie pilulis fortis iuuamcnti, Cap. 5. meris afinini radices.& aligd de pulpa cojoquin thidse,& dilfoluatur i ea fcrapini,& opopanacis, * 0 & bdellij omnium an.pondus 3. j, & fiat cum ea T\E Ülis funtpilula; afquse recipiuntJalfcebra Clyfterc,& multoties quidem decoquuntur iftse cum fera pino,& iterum pilula; de ferapino g B.aut in oleo medicina* in olco^ [ & cum illoolco calido]^it cum fecacul,& pilulse deferapino cum harmel» cahdo $ cu a?, clyfterc,& multoties quidem fit clyfterc cum ly- et iterum fumantur turbith,et aloes fuccotrefis» rupis acetofis,incifiuis.Compo(itio fyrupi accto et pulp# coloquinthidas partes squales, et fcam fi,cum quo clyfteiizantur habentes colicam.Re monea? tertia partis,et conficiantur cum meile cipe aceti kift-i,& mellis kift- iJpulpecoloquin- difpumato,et informentur ex eis pilulce. Pilula; thidjt aur.iij.& piperis vnc.j. zingiberis vnc.ij. <3e bona; ad phlegma.Rccipe pulpae coloquinthidx 'tBh°mi!icar ^ Eminis rutae h [ fylueftris] & amomi > & kei- danich.j.et turbith.3 .j, et fucci cucumeris afinj. mcni,^.U'em? firn?& anifi, & epithymiomnium ana.aur, iiij.I $Q danich.s.et caftorei danich.;.zingiberisdanic./> t> b. K B.cotudantur -j* [ ] & polypodij vncj.K [ te^ [et ferapini,,] pondus ij. tertiarum 3Ht fi fiant hiera:piaT lfB deinc}eco- jrantill’ ] illa omnia, & decoquantur in ac^to Sc fortes cum fcammoriea erit bonum.Reliqua au meile donec medientur.i f [ ] tem folutiuafunt,ficutc[alikifinetdadiconet' . m B.Aiu juera, & quandoque ponuntur in ipfo aniuden & m alifchiui, ] et picra confortata cum pulpa colo- eiefchoui" amylum. [ polypodium etiam:] fcd nosnon innuimus ad quin thidx?& fit cü*eaoleüdc kerua, et ficut dia- äuar'm\^ pB.Dcfcriptio, huiufmodi regimen,n [ Suppofitorium] clydc- cydonitcn, ct quandopcrmifcctur fxxetphlcg- fylis&kr ris doloris fedatiui quorundam antiquorum bo ma fimul, et fi fuerit fxx plurima d [ct nml- . num,Recipe aloes,& caftorei,& ftoracis, & glu- ta ] non obediens, ixquirit nccefiitAS admi- qulhii tinis alimbat,omniu an.vnc.i. fuccibuchor ma- niftrationem folutiuorum fortium, de quibus 0 B.unc.ij.opij. riem recentis,« [& corticis]vnc i.&s.refcruetur £untp\\ul®huiufmodi. Recipe euphorb. et gra* & adminiftretur,quum neceflitas eft,ex eoquan, notum almezcrton.e ^ jetfcammonex e t B.muni titas fabai,5c ponatur in quibufdam clyfteribus, partes xqv\a\cs,ctf\t doC\se2Lvum 3.So\utiuumvum* p B, ponitm-in qUan(j0quep [ ponuntur in quibufdam theca aliud forte. Rec.cafttium v co\umbini, et &Uiunouc4imb! adipum, & olea,] clyftenzaturcum eis q [in qui M.i.anethi,etf [ penide,et danich ] aqu$,$cdeco fB diffoiutis. buidam theca adipum,& olea.] Et clyfterizatur quantur vfque ad medietatem ct detur in potu uas’p2J q —- B. cu m clyfteri forti,quum f^x ell inobediens cum ex ea vnc>S [ j.]et eft vehementis fortitudinis, et phlegmatibus vehementis vifcofitatis vltima in vehementis timoris, et omnium la&iciniorum g B4 virtu te,& inobedietia. Quare oportet vt fiat cly lac refoluit colicam ficuth [ alkigati ] et ficut al- ,ß „ r B.aiafhan. ‘fterecumaquar [ alufnen] hu.mida;,Jde qua jfu fcebrametfimilia,enominanturgranaeiusgra ‘aaJ fB.oiei filamini maturli.-j.cum vnc.j.s [& s.aceti[& ^.v.baurac. na '[lumborum,] et ficut fpecies ladiciniorum, i sit- Et fortitis hoc eft,vt fumantur grana alicebram, fuperquaK[fint aures] muris fimilis maioran^ K B.a««--- x B» carmedanc. ^ folia almezerion^ [cordumeni ] excorticatü, magnorum foliorum,etcum ca curatur punftu & buchormariem , & artanjta, & cortices colo- rafcorpionum,et habet lac plurimum, etiam di quinthid£E,& eius pulpa>& cucumer afininus & ^imus ea in medicinis fingularibus, turbith,& polypodium coquantur omnia in aqua fecundum defcriptionem,qu£e eft;in fuo fi mili,& proijcianturfupcr 'eorum dccodtionem Dcfuppofitorijs fortibus ^educem ibus facem plurimam oleum de Kerua, et mei, &fel vaccinum, & cly- cum phlegmate vifcofo. Cap, 6. fierizetureum ea,&: ponantur iftae medicinas in oleo calido,6c fiat clyftere cum eis,et quum cly- eise^ > vt queratur falpetrofus,etfup- flere fit ex oleo cucumeris afinini, quandoque ex xJ ponaturex eo glans.j.Et oportet vtl/Jflon- ^ ti ahitur phlegma vifcofum,quum morafitfup gitudoeius vj. digitorum, et ex cis eft gkns ma- clyftere horis aliquibus,& fimiliteroleum dera- gnefadaex ftercore muris, etfiat tentaex re- KeiKeianoU phano6c« [ alkekengi.j & quandoq^ eft necefta phano, et a [fit] cum meile, et fupponatur.Auta Bl>' rium,quum vehementiaeft doloris,vt ponantur glans ex meile permifto cum puJpa coloqu/n- in his clyfteribusJafla,& ammoniacum,& fimus thid^.etglans ex cucumere afinino,et puipa co- prodic, columbinus xt[ jcum eis,quas calefaciunt loquin. et feile vaccino , et nitio, et mclJc. Aut IjÄEt . ]&far- J>etinay&balms>&embmhif. Cap. ^ KitCip«! c°coila,cum pemdijs.Et iterum mellis,* tereniä ^ a picoloqumthi- bin,&puip£Coloquin.&:laiisnaphticipartes«- ’^Plna vehementis iuuamenti eftindolorib.*co «a. quales.Et iterum res communis phlegmaticas, Sc -L Ug£,3c proprie quum eft plena aqua, inqua c 1 qu# nt ex focce,& ventofas.Recipe pulp^colo deco&x £unt medicina; colic&.Ipfa.n.fu a calidi-, quin.caltorei,amborum an.quätum efl: nucleus täte acquifita ab igne, Sc virtute fua acquifitaa , ltraiJcochleariaij.adminiftretur cum medicinisrefoluitcaufanvf [ ]ethumidi- aliquatulo mcile, 6c iucco buchor marien: & eft täte fua cum caliditate moiiificat meb'rum. qua t * B' «Ila Ilt?* forte ualde,quod neceflarium eft quum nihil va re alleuiatcarminationem caulas facientis dolo- ^° cmms* -V .j ll|ultoticsquidem necefTarium eft, quum 10 rem,& moiiificat lacertum ani.Et illud efl:ex eis nimi valet,adminiflrare feammoneam, Sc ferne quae iuuant ad expulfionem reteti: veruntamen vrticx,imo euphorbium. tina facit accidere anguftiam, Sc fyncopim pro-? , pter hoc,quöd mollincat de virtute.Quare opoc De compofitmedyfleriorutnadutntoßtatem. tet vt vtaturea debilis fecudum cautelam, Sc fit CaP‘ 7* ei proxime,quumeavtitur,ea.quxconfortant Cvirtutem de odorib.fru&uum & aromatum,&: Lyftere bönum. Recipe alhafee, hyflopi.ru b[ alcardeneki] & panis calidus, et ea qu • leminisrutx,femmisagnicafti,granorum alker operiataquape&useius, &cor ipfius. Etaquse ua tritorum,chamxmilhe, tribulorum, centau 20 quidem thermarum vehemeterconferunt coli-f rea£^nethi,ieminumtrium,(5caniiiden,& petro cae frigidae,quum fedent in eis:ficut melius efl: eis etB& ' ^inipartes aequales, decoquantur in fuccoru- vt non approximent aquis dulcibus. Qufiqueali chi decoftione ** ° ^ . ] plurimo, donec redeat ad quodvaforum impletur aquis thermarum, aut vebemeti in fuc ac* parum:deinde’fumätur olei pars j.' & fucci de aquis,in quibus decodse funt medicine colicc,& cocti partes ij.decoquatur,donec remaneat oleu in fundoeiusleparätur foramina plurima, qua: folum,deinde fumatur ex eo quantitas elyfteris.. forfitan non fentiuntur propter fuam c[ debilita c B.ftrifturam; — j.& ponantur in ipfo pr^dida cum adipe anatis, tem,]etrefupinatur^ger,&eleuatur vasab eo & caprarum,Sc aliquantulo opopanacis Sc fera- vlque ad quantitatem flatura;,& dimittatur ita, pini:& fiat cu eo clyftere,&fi accipiatur fuccus vtdiftillentex eo fuper ventrem ipfius ftilke fre- ipfe,& difloluantur in ipfogummspr^didjecu 5° quentes,eft valde vehementisiuuamenti. d f B.mellis.1 adipibus fuis,& ponatur in ipfo pödus 3 .x.d f [ Jfiat cum eo clyftere,erit iuuatiuum. Et in-tromiflio caftorei, Sc affc in clyfteribus eorum, ermo de qualitate clyHeriorum,& inHrumento corU, eftiuuatiuavalde.Etquandoq; fitclyftereexpo CaP* dere £.xx.olei,in quo diftolutum efl: pondus 3 .x. floracis liquid^,& eft iuuatiuum, ,& quandoqtft clyftcrcex baurach plurime refoluto in fucco ru 'KA Elior quidem cannce cly fleris figura,quam a B.concauitas; tx.Et fit fumma cius vltima vfq; ad 3 .x.öc falis vf xV_l antiqui dixerüt,eft,vt fit a [ circulatio] can que ad 3.xv.Et quandoque clyfterizantur cum nac eius diuita per tertiiä Sc duas tertias,& fit pofi t fB.&oleo cha oleo rutacco,Sc oleo de nereiden,c f [ 4° tum inter vtranque b [ velamen ] de corpore, de , R aumillino. ]&oleo raphanino,& oleo de kerua. quo fada eft canna,& fit cöfolkiatum cum cau naconfolidatione vehementi,c[ fit ergo velame c B.& fi lt inter 'De compofitiond fuppofitoriorumaduentofam. eiusduaium partium diuerfarü.] Et iit uter de- nicdians inter Cap. 8. centeraptatus md [parte,]qus duarum partium p9rtrcs eius dl“ maior eft, & fitt[in parteminore apertus.] Et Ta^m orificio COnteratur ruta cum aqua mellis,donec fiat quando vter decenter aptatus eft fuper f [totam parus. ficut illud,de quo fiat linimentum,&pona cannarn,ftringatui*3caput partis minoris cumg e Conficis par- tureum ea quätum eft ipfiusmedietas decymi- [confolidatione] forti, vt non ingrediatur h [ip- mmoris aper no, & quantum eft quarta pars eius de nitro, & iam aer,] & fit ei fub vtrein loco, qui nö ingredi f«! vtranq. par- fumatur ex ea glas cuius longitudo fit v. digito- $° tur anum,meatus,per quem egrediatur ventofi tetn cannae obtit aB.femine ru- rumj&iterum fuppofitorium,q>fitex3 [oleoru tas,Quum.n.adminiftraturif [ ] clyftere,& r3- taceo] cum caftoreo,cum mel le»& feile vaccino K exprimitur] cum fortitudine ventofitas,1 [egre | ^oan.ient0* & baurach,de vnoquoq; quorum fit.s. aur.& ite ditur enema, Sc fiftitur enema bene; ventofitas. medicina.UC a rum ferapinum,& bdellium^ baurach,& colo n;eft,per quam redit ad exitum ] Sc facit necefii- i t B.hoc* ■ . 1 n 11 r* • t fpm fit J: « J f • . \ m ^ 1 UUI b/MVUtUMAJw WM**--«—/ w ^ j - ~ a j cuinthida?& althjea,fiat ex eis glans. tatem lurgendi ad feliam cum velocitate. Am- KB•cSmouettir pliös oportet vt confideres,fidoloreftdecliuis v^öfita^eoie Declyfterijs & fuppofoorijs habentium frigus inteflino ad parte dorfi,, cly fteriza aegro refupin o, & hoc Jhur ex p.m=! rum abfque materia, Cap. 5?. eft melius ei,cui colica efl cum communitate re qua non ingredi nü.Et fi eft declinis ad anteriora dyfteriza eo ia- tur clyttere,qua CLy fteria vero eius, qui habet colicam ex co- 0 fete fuper ventrem. Et omnino cly ftere quod fit plexione frigida fine materia, & fuppofito- lacentifuper ventrem magis,facit peruenireene vel mora ^ ria eius, funt ficut clyfteria habentium colicam ma ad inuolutiones inteftinoru, Sc quandoque quoniam vento vcnrolam,& fuppofitotiaeorum,& quandoque fit clyftcicalicui iacenti fuper finiftrum, Et cie- (itas eiuiu per iuuat eos alkitran folum,quum fit clyfterecum uaturquandoque anchacum puluinari,-&iub eo pondere 3.i;.inoleo,&fimiliter iuuat eos fi- leuaturpesdexter ponendo lpfum luper peflus, - rans columbinus folus, quum ex eo fit clyftere & deponitur finifter'in plano, quum ergo cly- s n.caUinenti. j,, lucco a i thama:milla;] e t oleo de kerua. ftcnzatuseft.redeatfuperdorfummum.Etfinii litcfomnis ani clvfterizatur. Et ex hominibus adij.au.& eftei.vtftetapod v«.Etquotieseffun eft aliauis aui non indjget hocEt ex hominibus ditur (yp c [feiping,]uufceatur cum ejs veheme rfV mi rf-aius eft vt intromittat annullaretn in ter cum lnftruraexuomilcendi, & eft ncccffariij' U&s* anüm luum multoties, qui iarn fit InnnftUscft inomnidie:potauomseius, vt tardetur cib. per V»«««* cerato donec dilatetur, & deceter aptet ineoca fpafium,quqd eft inter fex horas vfque circiter nam & dehommibus eft, qui non indigethoc. j(.horas,& vlquequo non fcnmtur in eruöatic, Ouumereovisclvfterizare, facquod tibi yide- neodoreius.deindecibeturiupcriplumeuma- » • ,, ho"-deindeinügecannam.&anumcpm }eshdabegi,&fiappetitacetoütatem,tunccuni ” no„‘",r;S: cerato ,&’impeUe tpfamineom[taliter,vtnpn zehirbeget.&potuspusfitaquamell^&opor- «eproK'bitjonc. comrVteretineatur] abinteftinis,imp»t t 10 tet,vtcpieruetdetesfiiospoftpotumeiusMtavt n f B. cuai hoc. - ^ "I non pcrtranfeat intcftinumreftum; fricet eoseumfaleafTatOjdeinde iequatur ipfum O aooningredi J accidito [deinde intromitte enema,)' pleum rofpurum,cumquo fricentur, Qnun% tui C y tere, ^uumJrgp xquatur canna in loco fuo ,’effunde <* [ ab adm jnijftratione eius euacuatio fit, ] biba- 4 ß cnema in vtrem, deinde ex prime ipfum vfriiq; für poft ipfum hiera picta confortara cum pulpa fueris jj> manibus tuis expreflione bona continua, qua? co!oquin.& fimilihus,aut non confortata,fi non non fit cum labore, nam multoties impellitur er eft illud neceftarium,^ hieja quidem picra ex~ , nema in huiufmodi, vfque ad löginquum? vitra pellit nocuflientum cius a capite,& oculo, p f & in. lQcuneceffitatis,& reftms quidem eft Pf [ ] . qB.uahanturp quum fit impulfio enematis ad fu periora,eft,vt q [tendäturjcapjlii capitis,& effitn Modus medicinarum conferentium habentibus 'colicam datu r aqua frigida fuper faciem,& adiuuetur ad frigidam fecundum femitam digeflionis & *[matu 'ai),f{^wtM attrahedumenemaad inferiora.Etfcias, quoc). rationis~}&proprietatis ,nonfccundu femi- w. quandoenemaadminiftratur,5cnondefccndit? tam (.Hammonis ü Cap. 1 non eft excufatio, quin admimftrentur fuppofi- '5 toria,vt deponant ipfum cum jegrjtudine, $c cu hoc non oportet,vt fit impulfio enematis cum ii yStae medicinae funtpotationesJ5cemplaftra,& la facilitate,& non confequatur enemaloeu ne- J. vaporationes,& undiones,&b[ melius eorü,l j>B.«igcaiaalij r acnemaftimu ceffitatis.Quumq;r [ impellisenema] & declinat quas bibuntur,eft allium,allio enim ineftproprie a w- lat,& facit ad egrediendum,non prohibeas ab hoc, imo re- tas bona in fedando dolores colicas frigi dg/ciun ttiam. jtcra ipfum ftatim ♦ flcdt eft, öc oportet ne xger W hoc quod no» ineft ei vis faciendi fnim, ficut cg clyfterizetur,donec fternutat,aut tuflit. Et lcias pa^.Et quandoque fumit ex eo colicus,quum len quod enematis aqualis quantitatis iuuamentu, tit initium colicas,& dimittit cibum omnino,& non confequitur inteftina fuperiora.Et quando vltimat fe in exercitio, & non comedit aliquid, eft plurimum,nuiJtipJicatur nocumentum eius, |m6 c[ dormit, poftquam bibit de vino puro, <5ccB r aut alix,(Sc datar in potu in di? primo,pondus i;* pus eius,& iterum lumbrici terreni exficcati,süt aur.in die fecundo additur medietas aurei,& fi- juuatiui,fecundum quod dicitur, in doforibus aB Ali r militer additur in omni die aur. mediqs, vfque colipe-Stercus autem adib, quod titex ollibus, defeendae parQ Optimum, deinde non malum eft,vt b [ di- quas comedit ( & eius figntim eft ut fit alhuin, pex parumper. mittatur paulatim, ] donec iam pertentum ßt jn ^uo color alius non permifcewr* iiliid qiiöd eijcit fupef fpinas) eft res magis idua tiua:& datur in pota in vino,aut in aqua mellis, autlambitur in meile lambitionibus poftquam cum eo conlicitur fecudum dcfcriptionem: aut fit aromaticum cum lale & pipere,autcum aliqua fpecicram,& fi inuenitur in ftercore cius os ficut eft,eft mirabile etiam.Et dicitur quod eius d B.ncmcz, fufpenfio eft inuatiua,nedum potus eius,& pra- cipiunt,vt fufpendatur in pelle & [ leopardi ] aut cerni,aut lana arietis,quam coepit adib,& euafit ab eo.Et Gal.quidem teftatur iuuamentum eius fufpenfi:& fi non in alio faltem in argen to.Et di dum eft q? corpus inteftini adib,quum exficca-tur,& teritur,eft magis vltimum in iuuamento, quam ftercuseius: &c illud quidem non eft longinquum,& ex eis, qua currunt hoc curiu, funt icorpiones aflatiupfinanque vehementer valet collica.Et oportet,vt experiatur illud fuper coli cam verarmita vt non Iit experimentum cius fu per coiicam mendofam.Et eft vltimum ad lapidem renum per fe,& in colica per accidens,& ex eis,quae laudatur in doloribus colicaeA veheme tia doloris,eft vtinpotu detur cornu cerui adu-ftum,& dicunt,quod fedat dolorem,ftatim. Dcemplaftris colica frigid*. Cap. 15". EMplaftra vero alia funt emplaftra in quibus eft folutio aliqua,ficut emplaftrum faftuni ex pulpa coloquinthidte,cum medulla cartami, & emplaftrum faftum ex feile vaccino,& pulpa coloquinthidae,& fimilibus, & alia lunt emplaftra,quibus non intenditur folurio-ficutempla-ftratioex fern, vrticae cum medulla cartami. Et empiaftratio ex feminibus,& herbispradiftis, q ponun tur 111 clyfteribus,& fiunt eis emplaftra,ex granis lauri, foluminodo. Defcriptio emplaftri. Recipe cerg carfhetviij-glutmis alibat carmet vj. tnrbith carmet iij. ftäphi lag rise carmet j.& s. py- rethi,(ampfuci,baccatum lauri,femi.vrtica:,lupi norumftccotum,pulpas coloquinthidaj omniti . an caravct i.& s-.fcammoncae vne.j & carmet iij. b tttw- fdUs a t vaccini,t[ . ] ri quantum fuf- fiat ex eis linimentum fpiffum,& iterum ellebo-ficic. ri,fem.vrtica,abfinthij,omnium an.pars l.fellis tauri,cerp amborum an.pars.s.adipisanlerispar n . tes iij .limatur ab umbilico vfque ad radicem vir c li-maudana. . & ponatunn jpfocfmeudeneti,] eft melius §t quandoque additur in ipfo cortex aris. T>e vaporationibus colica frigida. Cap. 16. \ 7 Aporationes quidem süt,ficut milium, aut V panicum affatum,aut faftum ex feminibus St herbis prtediftisin cap.clyfteriorum, contritis, calefaftiSjConfeftis,aut infufisin oleo calefacto. Ex vnftionibus vero eft oleum cucum, afini ni,& ex eis eft oleum finapis. Et ex eis eft quodcunque oleum uisex oleis calidis, poftquam in ipfo ponuntur caftoreum,& euphorbium fecudum neceftitatem. De cura colica choltrica. Cap. 17. utnu- H Aec fecundum veritatem oportet meretur de capitulo punftionis: veru nos procedimus fecundum confuetudinem in ipla, &: quoniam ex fumma dolorum huius intcftinfi & quandoque quidem erratur in curatione eius maxime,&adminiftrantur fubtiliatiua& cale faftiua. Etleuior haceft, in qua eft humor eftli-fus in fpatiointeftim>&non3 [eftcumillafpar- a b.cu illaimbi fionenota.] Quare fufficit in curatione eiusce- bitionetotaii, quatio complexionis, humorum, & admini-ftratio ciborum frigidorum humeftatiuorum, autprunorum perforatorum cum acuqnfufbru 10 in iuleb,de quibus fumantur xx.numero,& fimf liter foluitur materia cum eis,qux funt,ficut in-fufio prunorum cu m chryfomilis, & ficut cum aqua granatorum,& ficut cum tereniabin,& ft-racoft,& ficut cum pauca fcammonea cum iu-leb,& ficut.cum violis,& fyrupo eins;& troch.ip fius,& rob eius, & quandoque fufficit laborare in ipfa,vt fumatur b [expreffio cartami cum la-b ß,AUa fte fici.] Aut fumatur oleum de aqua ante cibü, ^"lul?°iicAtsailt aut fumatur ficla dccofta cum oleo & almuri, m 1 20 & quandoque requirit ncccffitas,vt adminiftrc-turclyftereex aqua volubiliscubaiirach,& violis0 [conditis] oleo viola aut aqua hordei cum c ß Aha lkera. oleo viol.& baurach..s cydoniten.etifta quidem non admimftrantur, ledu^nb nifi poftquam noninueniuntur compofitopra: ra & eic- ]colicx cholerior ^ofw i f [ ” ] plurim i iuuamen ti,et ex eis, qua: funt inter virtutes duas,eft ut fumatur zuc- jfß.fcr cari rubei et penidij refolutafn tanto oleo fi/aini no quantum ipfa funt, et bibantur. Et fumlitcr decodio ficuum cum febeften, qua; bibatur cu triplicato. Quod fi non conferunt ipfa, neque, qua? diximus de eleduarijs prxdiäis,tuncnon KB.potictiun). t-ft excufatiö pilularum,&% [ fyruporum,] for- tili,aequali praeparante inteftiria eius ad locum, tiurii in capitulo colicae phlegmaticae,narrate ad Sc fimilitcr inungatur dorfumciusAftringan- hoc,quod ipla lunt vehementis iuuämenti,ad re tur crura eius fortiter valdc. tentionem vehementem phlegmatis,&f?cisplu rimajAex bonisA fortibus in hoc, eft vtdeco- De cura cohcßfaBß a vermibus» Cap. 25. 11 B.&. quan tu r,i[ oleum] febeften & cafia fiftula> ficut "uas ^,iat^‘uc^ ncceüariumdifpofitioAcoleturm[fu Portet, vt fciasillud ex fermone nofiro 1 ver peraquofitatem fuam] Sc ponatur in ca hierae V-/ mibusA curationibus eorum.Quod fi tue picrae pondus vij.cum podere3.vij.voleide ker rit fuper vmbiliciini, tuneadminiftrentur ea,q r B.aur.i.cum uaA iterum1 fumatur hierae picrae pondus« [3. io bibuntur:& fi fuerit apud vmbilicumAfubeo, I ffiw. U-ciunpondere 3 .vij.olei de keruaA bibatur in tunefiant elyfteria dicta illic. decoftione anethi.JEt iterum iilc, qui vtit mul- . o ,3. ta comeftione pifeium frigidorum, Sc 0110111 111 De cura colicafaßa ex ruptura, Cap* 26. elixatorum,0 [&]fuperfhie vtitur eis, recipiat, af[ • ; t vt fuffuf rem plurimä falis.& bibat fuper ipfum cxex'^u^ura^ ptß.caiid*. aquceptC . ] quantitatem,quam poteft, Tj Egaturcolica in ftipfa,fi non remoneturp deinde exercitetur,5c commoneatur labore ali- J\ reftificatione ruptura:b[demik praeparer. ];tur* deinde. quo,& for tafle foluet eum. Quod fi caufa fuerit c[Narcotica, ] Iam diximus in libro vniuerfalib ——““ vehementia raritatis corporis, & fu dor,aut cali- qualitate neceffi tatis alienationis narcoticoru. •: „e M«otiSrß'* qt B*ant ficci- ditas ventris,q t[ ]oportebit vtadmini 20 Quod fi.-fortisfiat neceflitasAno fit corii excu..Capitulum. “• . ftrentur curationes faciles praedirae in capitulo fatio,tunccöuenientms eorum , eft philonift, Sc .caoencx. C0iiCSE.r .{■ [ JEteft neccfiarium illisA confectiones; quas ego dicam in antidotarioA eisjqui funt ante eos,Vt fumät ante cibum lubri- omne narcoticü in quo recipit caftoreum Et ex cantia,ficut pruna,& ficla condita cum oleo dul eis funt trochifci aftare, quorfi deferiprio. Red. ci ,& almun Sc firacoftA ouis forbilibus, Sc yua croci,ftoracis liquidae,zingiber,piperislögi,femi Sc ficubusAchryfomilis:& fumat almuri inie- nis hyufquiamialbi,omniu an.3 .j.opii, caltorei, iunio:autoliuas aquae in ieiunio.Et multiplicen amborum an.3.quartam,fiant ex eis pilul.parue turincibofuo pinguia,& forbeantante cibum Sc fitdofisearüex duab.tcrtijs 3.vfq;ad 3J. Me- decodiones caulium decolorum in carne agni dicamebonü.Rec. radicis poeonise, & croci,cor- pinguis,autgailinaepinguis.Et fi raritas fuerit in 30 dumeni,cyperi,omniuman.vnc.ij.foliorumme corpore fu perflua, infpifia ipfum cum oleo rof. ta: ficcae,cofti,my.rrhae, piperis lögi, amomi, fpica & myrtino in vngueto.öc in cerato pofitis.Et mi indce,omnifi an.vnc.iij. feminis apij, d [ eorticisj d-B, noraa belnatione5cumadminiftratione reliqui aniuden,zingiberis,cafice,carpoballami,omnifi regiminis prx4icti,& ponatur balneatio eius Cii an. vnc.iiij.opi;,feminis hyufquiami,corricis ma aqua frigida.Et fi fuent caufa multitudo prouo dragorai omnia an.vnc.j.ivclHs quantü fufficit, cationis vrinx,extrahe foecem cum eis,qux fcis: adminiftrctpoft fex meies.Et iterum adminiftrc demde multiplicetur in accipiendo ea, qua; funt tur quaedam clyfterianotateperata,& ponatur ficut dafiyli, ScpafTx dulces,& humida?,& peni in eis caftorei 3 .s.&opij quätitas faba:,6c minus. dij:öc omnia,qua: minorant vnnam, Sc leniunt Et quandoq*,ponitur opiumc[folum] in oleis cly.' ‘ naturam. ^ ftens,ad colicam.Et quandoq5 ponunt cum hoc * • ferapinum,& a(Ta& oleum balfami,& aliqd mu De cura colic& frigida fa5l& ex debilitate cxpul- fclli.Et quandoqi fit ten ta ff [ ,]ex opio,6c f f B.linita. /ke. Cap. 2 2., caftoreo dilTolu lis 1 oleo de feminib.& 1 üb mergi turin .gfoleoliciniumjet mittitur in anum,& po B . N hoc modo conferunt adminiftratio confor • nitur ei fimbria fili,& dimittitur extra,& infun-§ ‘e!s* tantium,& thcriaca,& mithridatum,& theo- dit omni hora,& renouatfup. ipfum medicina. doricon,&fagzenea Sc diamarte,& adminiftre- tur in folutione eius, q> eft ficut hiera picra cum Dc cibatione colicorum, Cap> 27. aqua fpecierö,&oleo de Kerua. & oportet vt fit cib.eiuSjdecibis bonis,ficut funt alesfidabegi, Sc 5° Vodomneshabetcscolicam cibo indigeat alzirebegi cum carnib.leuibuslaudabilibus. V^lubrificatiuo,ienitiuo,cft res, in qua nocft dubitatio.Sed& q7 cofortatiuoaliquo egeant, Decmacolk&faÜ&eK debilitate fcnfus>& eius ab- cft res,quce eft apud debilitatem apparentem, latione. Cap. 23. vehementiam doloris,Sc multitudinem euacua tionis.Et cotörtantia quidem funt,aquas carnis HVic generi cofert fu mere ca,quce funt ficut decoct? fortiterA vitellus oui forbilis A medul logodionA ficut»[alkikadie,] & theriaca, la panisdiffoluta in iure,& vino. Quod aute di* t bST & niithridatu,Et ex bffyrupis] ficut alcadicon,& sniffio cibi penitus fit iuuatiua colica: phlegma- almelufen,& viniipurii,&ex oleis bibedo Sc cly ticx A vetofx,& alijs,eft res currens curfu cano tB.aiKelKelagi. ^cnzando,oleu«falkckengi,& oleü alkerua: & 00 nis.Et quandoque neceflarium eft, ut ponantur oieü decoftoproprie,&alkitramin oleoA pix turbithAfcammoneain iureeorum,&in pane.aBfugtracc^ in oleo, fecund um 9 feiuifti in locis praeteritis. ipforum.Et oportet ut fit panis eorum ^[kiska- OIOfu‘s vc| rien]fermentatusnöazymus>-j[ ^ ] non denius vel De cura colica ex torfione. Cap. 24. Et cöferuntpluribus,eorum,autnonocct, ficus, purus. & pafia:, Scc [ algemien J Sc mufa d [ humida, Scc MEliorcuraeiuscft, vtfedeat in loco»[oc- oninia?itoffJa;}ftintdukia,&ineIonYchero5&ci[es01^£ culto J Sc fiicetur veter ius cuna ,ta<äu fub maturitatis.Amplius cibi apollemolae} & cnole ^llunu I 848 rica; fun t lubricatiua frigida, ficut aqua hordei, tet vitare,funt,ficut retentio ven tofi tatis, & tCtg mus, Liber tertius ^a^ordei, tet vitare,! &i us de Icntibus &*alesfidabegi, & ius de fpina- tio egeftionis.& fomnus fuper egeftionem in vi chiis fi non timetur inflatio ipinachiorum:& « tre,& proprie ficcam, imo oportet vt commo- «f B.fercujumi r 9 Iquod fit de prunis, & fimilia.Ius ueat feipfuni apud omnem K[ diem] ad euacuaKBf, tr . ;Lemcrallidecrepiti,&alcariabir.ff[ ] dum.Etfciasq?retentiovetofitatismultotiesfa 0mcj' f‘+ m la, coQimime ei,qu* fit ex foece, & frigida cum cit accidere colicam .propterea cp fubleuat eam, foecieb fuis. Et non datur licentia in carnegalli, & exprimit ipfam,itavt aggregetur res vna,& 9 gB.&alcaqa^ir JicrcPiti In carne autem sjalcamburati] quidä facit accidere debilitatem in inteftinis. Etquan- licentiam non dant propter illud, quod timent doq; illud perducit ad hydropifim.Et quandoq^ hBretentione deh+l' ]carne»[cuius]extradaeftvirtus generattenebrofitatem vifus, Stvertiginem,6c qma ex. * in e1ixationeK[de fuperfluitate.]Et quidam ficut epilepfiam,& quandoque retinetur in iunduris i u ipfius. Rufus,& Gal An libris fuis,& ^priein lib.de the * & facit accidere fpafmum, & motus fuper cibü \ k—-B. rjaca,dicunt q caro eius iuuatiua efty [ & fi non eft malus ei.& potus aqu? frigid£,&l[uinum plu p.euam aifrta. a^ter,j(aiteln bibita]& caro alhudub fimiliter.Et j:imum]fuper cibum, acceptio almuri anabati ante cibum, feptem for bitionib.eft iuuatiua in omni,in qua non eft cali ditas maxima, Et fimiliter forbiliaiuuant eos. Pe ileos,& eflftmulcolic^quum accidit ingrach Amplius,quod proprium eft colicae frigid#, eft libus. Cap. 29. aflimiere atmuri,<5c allia in cibario eorum, &.co dire cibaria eorum cum porris,&fale, & cödire 20 cum fpeciebus,quae funtcinnamomum,& zingi T Leos accidit ex omnibus caufis, ex quib. aed- ber,& origanum,& cy minum,Sc vrtica,& carta dit colica,& oportet vt reditio fiat cum caufis mus, Et oportet vt fumantur alesfidabegi cum fuis,& accidentibus fuis,<5c cura,curatione adil- m B.fale gem?« fpuma fynapis: & fit fal eorum ex m [ cinnamo* lud,quod di£tü eft in capitulo colice,& quadoqj niojcum feminib.commiftocumcartamoj&ni accidit propter potatione venenorü facientium gella,& cymino,& anifo.Et alienent omnia ole- ileos.Et quadoq; acciditpp vehementiam virtu ra,nifi rutam,& ficlam. Et in menta eft inflatio tisinteftinorum retetiuaequare compreheditil- etiam.Etex potibus eorum,eft vinG odoriferum lud,quod eft in eis,& retinet ipfum,& ex eis,qui- purqm,6c fy rupus de mella cum lpeciebus. bus differt ab eo colica in iudicijs fuis,eft q mul- * toties fit a malitia cöplexionis ßngülans,plufquä fiat ab ea colica.Et plurimum eius eft,ex comple De bis nocent colicis, Cap. 38. xione frigida,& proprie quum accidit vt ftoma- chus fit calidus valde:tiic.n.obtorquet inteftinu* & oppillat ventofitatem?& phlegma, et quando Es,qu£E colicis nocen t alix fun t cibi: Sc alix que eft caufa potus aquas frigida?, no fecundum funt opera tiones:cibi vero funtomne grof ncccßitatcm eius,a [ nam dolor ven tofus, qui ex a b.&\ t iu m,& vifcofum ex carne fylucftri, ita quod le- eo eft,eft: J cum ca/ii oppilationis,plu fquam fit do 4Ui ex t a B. algiazor & porum,& gazeliarum,&t vaccaium: &a[aliazir: loreius cum ineißone tunicarum: imo eft totü pifccs auigm. & pifees paruL 6c]proprie(iue üntrecetesüuefa- nocumentum eius ex illo, Sc hoc diuerßßcatur b B.cibi ex fimi Kti:& omne frixum ex carnib. & omne affatum ab eo,q3 eft in colica,et apoftemofus plusmulti« la & panis. quocunqi modo fit$& omnes ventres animaliü, plicatur ineo,quam colica,et eft malusb \ B.v, c B. alfechbagi, jnio omnia corpora carnium nifi illa,quae exce- multiplicatur itv eo,quieft.ex rupti^ rr hedlr&> f pimus ante.Et nocent eisb[fimila,&]azymus:5c ra,et foece,vehementia doloris va\de,et multo- bhcih & 3Uaux'i nocent eisc[alfucabegi,& almidragari,& alkika ties permutatur colica ad ileos,et haec eft res,qu a me & alchatayf tri:& albeathia,& alhuzunha] minoris eft nocu- fi fada fecundum maiorem partem,et c [quum cB.pl Alia litera. meti. Et fimiliter d[ alhalceuenneket omnes no- plus]occidit ileos,occidit 1 vij.et ipfe quidem va lurar ciiataif1funt& al Qmx ^unt ^ alfcebebit & genera lactis,] & cafcus dit de quibufdam ad quofdam permutatione, d b.akhaUfchena antiquus,& reces,& omnein quo eft inflatio ex quas fit in aere peftiletiofo, et de terra ad terram, negiatomnes no cibis.Et olera omnia,praeter iilud>quod diximus ,0 permutatione aegritudinum venientium.Inquit cent & aiiatit & de his,qux funt ficut ficlaA ruta etl ]6c Hipp.quum accidit in colica,aqua Deus tueatur c!nia.al>ia&U(±l mentanocct eiscum inflatione fua.Et fimiliter nos,vomitus,etfingultus,comniiftio rationis,et e t b. Alia litera eruca,& f laltaraxacon]nocet eis etiam, & ficut fpafmus,tunc totum illud eft ilgnificatio mala, ad fngidam. oliuae,& omnes frudus,nifi chryfomilla,& pru- H«c nanque accidentia accidunt cum commu- f B.tarcon. ,ia cholericjE, & calid.x, & fate ex foece g [ cali- nitate ftomachi,et coitate cerebri. Inquit Hipp. §itafcrnptCr dx tantun^ 1& non a^- ^ melon dulcis ante ci- quum accidi ex deftillatione urine ileos,moritur h b akhetaid bum in difpoßtione fanitatis eft non nociuus ille cuius eft, in vi j. nifi acjÄat febris et curratcü eit (ucunier lon plurimis colicornm. Cucurbita autem proprie ea fud or plunmus.Sed Qal.ignorauit caufam in gus & akhayar [ cucumer, & alconde, & cydonia, & oua hoc et ille,qui ex eo phlegmaticus eft,et ventofu^ &aicheted.iC.°& caulium,& oua naporum & canabit} & pira & iuuatur cum febre etiam, et quando fortis fi^ cucumer rotun poma & proprie acetofa,& ftyptica & zarur] [& frequentia uomitus maligni et alcuzez, etfm dus & monia & nabata & algobeira lentes ] recentes, & mora gultus,eft mortalis, et bonitas urina; in hac^gr- aibum^arum lccn*A almirberis,&fumachA agrefta,& ribes tudine non eft plurimae fignificationis fccun-i & a"canTbit.rUm & quae fiunt ex eis: & quae funt fimilia illis, coli- dum bonitatem,quaiiter ergo malitia eius ? ct i B aigobera & co non eft via vtendi illis. E fimiliter nocent eis deterior ileos eftille, in quo expeJl/fur ftercus C0"dlfi-Aiia lite nuces,& amygdala humidae valde, &fabehumi ad fuperiora, et nominatur foetidus. Danae a Jo ober a & ImQ granatis dulcia funt minoris nocumen ille, in quo eft fudor foetidus, habens faeto- fcceus.1 ti^quae acctofa. Adiones vero quas ipfum opor- jem ftercoris. Deinde ille, in quo eit ann - R tus foetidus,-deinde ille,in quo cft eruftnatio fe - ra repofitafuntX aterurn quod non db inflamationefo- tida,deinde ille,in quo eft inferior uentofitas fe lu,vel a durior ib.facibiis,fed etiam vifeidis & craftis tida. humorib. obttruäio in tenuioriintcflinopvfficprocrea " ri,dubium no eri. jit Ga .no a vifuditate fola vel craf Defignis. Cap. 3 Ö. fitudine humorum fieri hunc affeflum admittit.admitm tit tamen ex multitudine fimul cum creffitie & Lentore S-gna iieos funt, vt fit dolor fupra vmbilicum id fieri,vt 6• de loc.affapertius explicat ,nempe,quod a cap.s, & non egrediatur aliquid 0111 nino defubtus fola vifeiditate & craffitudine abfque multitudine tan & non nat iuuamentutn magnum cum clyfte- ta in inteftinis obftrufilio fiat, probabile non eft. non is , n,quemadmodum dixit Hipp. Et quandoq^ex 10 tamen negaret etiam exajlrifiiione,ccmpreffione,angu pellitur fsex ad fuperiora, & euom i tu r fex, 5t ftiaue,itequea venenata quapiam ajjumpta re,uri lap- vei mes,& alcaridcs,& f^tet os eius & ipfius eru fu intefiini in fcrotum.& ab alijs quoque caufis id ui~ Ciuatio,hno quandoque foetet totum corpus, tiumfequi, de quibus jittius lib.g. & h # c fign i ficafio non diucrfifkatur,6c rcteh* Inquit Hipp.&c.] jlit Hp.j.apb.jlb ileo uomitus, capil8< t io exitus fcecis eft infcparabilisadhac aegritu- fingultus,dcfipientia,uelconuulfio, malum. Inter h&c Aphorao. dine. Magnitudo autem difpofitionis vomitus tamen non omnis uomitus malus eri.uermn,quau\s ip-ftercorisinieparabilis, non magnificatur, nifi fum exitiale in uoluulo effe affer at,nihil tamen ob flare quum cft timor.Sed motus vomitus,6r fubuer- uidetur, fi uenter uelciborum copia,uel corruptelagra fio hic, funt plufquam in colica, quoniam hoc uetur,quin uomitus in hoc ficuti in colico afiefilu auxi- eft in inteftino propinquiore ftomacho, quam 20 lietur. Atexitialepreefertim eri,fifier cora euomantur: ipfa Et fnniliter accidentia triftiti^&anguftie, liect neque cum hoc uomitu omnes intereant. Fidimus & tremor cordis,& fv neopis, & vigilix,& frigus enim interdum nos,eos qui fler cora euom er int,& ob du aB Ali r cxtremitatum.lfta enim in ileos funt plus, quä rioresfxccs,& ob intefiini lapftm in fcrotum,eßc per. grauitas! Itcrfch fint in colica Et eft a [fex"] in phlegmatico,& in fanatos .Subdit jiuic.lnqui. Hipp.quu accidit ex dißil b t B.ipfe, eo,qui faftus eft ex fixee fortis,quam fit in coli- latione &c.] affert apb. 44 fextxfcftionis, ubi ait fe- ca:quoniamb [ ] eft in membro vehemen ncx.Qmb ex JtiUicidiourinte ileos fuperuenerit9in fetioris altitudinis,& maioris corporis ,& mino- ptemdieb.per eunt,m(ifebrefuperueniente fatis urina 'jis quietis fuper corpus. Et quandoque apparet fluxerit Hunc locum dumperferutatur Gal.tande me* p 'in ipfo inflatio oculi, plus quam in colica. Am- lius efft ait fateri , ignorare fcqu* in hocapbonfmo piius Cigna, diftinftionum eiusc [ fimilia (unt fi- 30 Hipp.dixerit,ni fi forte de affefitu ex crudorum & fri- gnis diftinftionu colicae,] ficut figna diftinftio- gidorum humor a multitudine inttlhgendum fit.differt num colicx funt,cum fignis ileos ex loco doio- ergo jiuic.Gal.fententiamfin qua afferenda, non ut qui ris,& motu eius,& paucitate muamenti cius eu da putant,Galenum infeiti* accufinsfed eius fententia clyfterib.Verum faftfi ex venenis fignificantac tantu defcribit.Expcnit uerohicprAtercaapborifmu, cidentiafignificationumaliarum anteeius for nohde frigidorum tantum humoru copia:fcd et fi affe- titudinem;nam ille,cuius ca ufa cft vcnenü,quä fifas exflatib.fuerit. fn quo fane loco notandum, quod doque perducit ad debilitatem, & mollificatio uulgatus aphorifmorum codex,folutionS habet per uri Jiem,& tremorem cordis in principio,quum ac nas: JLuic.uero foluttoncmperfudores plurimos legiffe cidit antequä fortis fiat ÖC magnificetur dolor uidetur.qua in uefica urinaria continetur,per fudores r cius . Etfignificatipfamvtnon cognofcatur a 40 expurgetur,nonuidetur natur a confilioaduerfari,quA roanifefta Et {a propter caufam aliam manifeftam. Et faftum uariasfibi uiasparat. &um ex «irtute eic. apoftemate inteftinorum fequitur durities inteitinorum re foecis5& velocitas in egeftione,] & non erit illic De cura. Cap. 31. lentiua fignifi fet>ris neque cafus virtutis vehemens. Vra ^eos appropinquat curis colicce, veru tiei velo T T 1 OT^ES. V^/eft fortior,& illud,quod b Ditur, magis iu- .j.cap.t & cutneiskjuae Amt ficut pilulae de picra.&oni $jum tib.p:j&praterea Celfumüb.^ caB* nia il!a cum oleo de kerua,& clyfteribus aiquali bus,trahentibus ad infenora.de ventofus cu ra- De tarditate afcellationis }& velocitate eius. ,tur cum eistqüaj Tuntjficiit illa, quie dida fiurtii Capi 32. Iic,cx ebibitis conferentibus ad uentofiratcm,& clyfteribus vt ponatur clyftere adiutorium ei,a* YLlud pendet,aut a cibo^vt fit ftypticusratjt po bibitur,<5tcum venrofis pluribus poftfis in (IipL 20 A ticnsgroflusiaut vifcoius*aut fit lenis, vifeo-KB Scarificetur r,"°l'ibus ventris, & quandoque ncceflarium' e(t fus,a [ foiutiuus;] aut ex virtute. Nam fi virtus Jöculqüi vicina vt K [ incidatillud,quod eftcorä dolore.dc qua- expulfi.uafuerir fortis,expcliet:& fi fuerit debi- tar dolori,tjqan doque] trahitur materia admirach.de comple- lis,non expellet. Et.fi v irtus lacertorum ventris dottue enim, xionalis purus curatur cum eis, qua? fcis de per- fuerit fortis,mundificabits& fi non eft fortis,no mutatione complexionis, & euacuarione hu - mundiftcat:& retiner.& virtus lenfibilis intefti moris fecundum quod didum eft in capitulo narum,fi eft fortis 1 nd 1 ca t a (cella tion e; öc fi no colica; materialis, 6c apoftcmotus calidus cum eft fortis non indicande virtus complexionisma eis qux funt ficut ea,qux defcripfimus in coli • frigida & calida ambx retinent: öc tu cognofcis ca & apoftemofus frigidus curatur cum eis,qu^ regimen fecundum cognitionem tuam caufae. lunt ficu tilia,qux dida funt in colica. & conüe 3^ nientius illorum eft,potus olei de kcrua in aqua m.r de radicibus, öc aqua de radicibus,! [& aqua caf A 0 T A T l 0 TS^E S. lia fiituia!"Cai" fixliftularj & reliqua; curationesnota;. & ite- m f U. ex dual). rUttl 111 f [ ] (picis . anethi,& baccarum lauri, k feminis lini, & foc- > Tro voluuli curatione pete Actium lib.p. Taulum ap.z8. nugrxci,& fem.althex.fem.maru omnium an. lib.^.R^fimp.adAlmanf.vide & Celfumhb.^ caP*44. aur j.radicum trium omnium an. aur.vii.& fi • cus v.& fubeflen.x.decoquantun & detur in po tu cum oleo de kerua •, Se amygdalarum amara De multitudine fler corpaucitate eius. n B. qmb. cura- ^ ^holericus curatur cum eis: n 1 qux dida 40 C«p. 33. tui fimi ccius. ^unt -n coilca;fIcut illaiquibuscuratur reliqua > qux refidua funt ] de colica.Et ille, qui fit extor T Sta duo pendent ex c\bo qua\\tatvue,Sc quan- fione,curatur cum eis, qua dida funt in colica. A titatiue; St ex difpohtione eius, quod expelli- e B. curatur c& £t qUj ex rUptura,o [etiam curatur cum po- tur ad hepar.cibi naqueplurimihumidi, fuper Iloruonau redu fit tone exficcatiui ad expellendum illud, quod quem bibitur,egeftio plurima eft:& eius contra cendo vel repo- eft j in ruptura,&'oppilatione eius.Et ille,qui eft rii,egeftio pauca:& quando3 [cholera] magni aB.fubi nendo illud qct exp [ oppilatione forti ] inteftinorum,curatUL* fice expellitur ad hepar,minorafur egeftio j & Cr X'hirUn*' curn lubrificatiuispinguibus, & iuribus gallina quando non expellitur, multiplicatu r:& tu co- vircutis.CmCntia rum pinguium,& pullorum & arietum, quorft gnofeis ex eis,quas praeterita funt, rcfiftentiam b neBmvea^ iura pinguia fumantur aieffedabegi,Sc ziribagi, *° [ duarum fpecierum eius, fecundum tuam co- fuperfiuet öc proprie quando ponuntur in eis anethum.de gnitionem caufae.] fecundum ] radices porri nabati, & oleum amygdalinum . Et adminiftretur poft illud elyftere humidtun A \ 0 T A T 1 0 1^£ S. U1C°° lcnc fubtibs caliditatis. Etfadus exfoececura^ tur inpnmiscimidyfterileuijdeindegradatiin De cau fis citre aut tard£, multa aut pauca deicftio- petuern tiii ad forte,& fuccedit illi potus foluti • nis,de quibus in his duobus capitibus agitur, feribit et iiorum propriorum fcci,vt deponatur illud,qct Cal. 3 .de fympt.cauf.fcd & infuperibus a Cium de ea- remanfit. Et in vencuofi curatione incipiatur a dem rememinimus. vomitu, ficut cum aqua calida, & oleo fifami- 6o no. Et quandoque eft neceftärium , vt ponatur T R A C T A T V S V. aB,afu-/ qB.vQtncre fa • in co,quod q [in potu datur:] virtusturbith,aut bimuX^.- fem.raphani. Et poft illud detur in potu theria- De vermibus. Cap. 1. C1C. conuen:? ca magna,&albezar,& qua funt fimilia illis, & iphr:-; ; ponatur potus aquai zuccari, & cibus ipfius iu^ /'\Yum 3 [ euadit ] materia, & vellitur coni k rapinguia^Et quum continuatur fuper eos vo- v^nlcxionc,b [neceftariaeft reclifcatio, qua °rTohibe[u:. * mitus:& non recipiunt cibum:fumant in potu tolerant figurte, öc formte , öc non prohibetur ?rx?xiuoi? medicamen ptccdiClum inhuiufrnodi difpofi- cius praeparatio in complemento,] naturali, (e&oac. qua» pertinet ei ex fa&ore potente, & propter a [Cap. 2.} a-B. hoc creati funt vermes,& mufca:, öcqux curfu eorum currunt ex materiis putridis & humidis, 1 f Ongib [ & lati ] 6c rotundi, & lati, & funt Et continuatur rB. magis een. & quon,km>ilk£ naateriaj,c [ quum re&ificatur ^afcaridcs,& parui. Et non diucrfificatur eo ^Smagni, vmens q^pof- ilJudy qued tolerant vi fufeipiant de forma, eft rum genera tio,nifi (ecundü diuerfitat e illius,ex t Longi & ja« «formt? for- an*xna^ verrmculare, aut mufeale, nam ] illud quo generatur,& diuerfitatem illius,in quo ge- & ronmdi, & ma vermicularis mc^HS quam ve ipl'ai remanean t fecundum nerantur.Diuerfitas autem eius ex quo genera itlTdo^fli- auc forma mu putrefa&ionem puram.Eteft cum hoc quod ip tur, eft, quoniam quidam corum generätu r ab mäs m mardus d d [ ialiunt3 ^uPer putrefadiones feparatasin humiditate,fuper quam non dominantur diui- legenda putat. AÄcra!nt* miinci0>^cibantur eis propter c] communita- 10 fio,& feparatio ex pa rte attra&ionis hepatis, Sc dominantur. *sera >] aüumunt eas ab habitationibus homi- ex parte vehementia: putrefa&ionis.Et quidam *Bf roportionS- nirm,i5c abacre continente eos. Et vermes qui- generantur ab humiditate, quam feparauit, & rei finujitadiai^ df:m ventris funt huius generis, Et non eft eoru minorauit,& paruä fecit attra&io hepatis con- ^eneratioex omni humore,ipfi enim non gene tinua,& putrefa peneti-atio- rantur a cholera rubea,neque nigra, quoniam tionisjfecis.Etquumgenerantur, adiuuatad nls‘ Tna earum eft vehementis caliditatis, quare no hoc, vt ipfi remaneant parui, quod fxx extrahit generatur ex ea vermishumidus, imoeftcotra tos antequa magnificentur propter vicinitate fB vi**» ria cornPicxion* eius;& altera eil frigida & ficca eorü ad exitumd [ ftri&ü.Etquidä ]generantur d b. Alialitcra; longinqua a proportionali tatef [ animalis, fan abhumiditateinterduashumiditatesmedia.Et breuem. guini] verocuftodia eft attributa , & membra 20 illi, qui fiuntex humiditateinterduashumidi- vehementer indigent eo, & eft proportionalis tatesmedia.Etilli,quifiuntexhumiditate,inm carni hominis,& offibus eius,non vermi, &nö teftinisfuperiorib. fimt ^pter humiditate di&a «ft etiam ex eis, qua; eftundütu r ad inteftina, $c in primis:&qui funt ex humiditate in inteftini- remanent in eis,& generatur ex eis vermis. Ne- no refto,funt propter humiditate di&a fecudo; ■queeriam forma vermis,& color eius fionificat &qui funtinmonoculo& inteftino colon,funt quod ipfefit ex materia (anguinea,imo materia gp humiditate di&a tertio, & logi funt pp pri- vermium eft phlegma, quando calefit, & putre- mä,& quandoq; perueniütad fumma, quaeeft fit,& multiplicatur in inteftinis, & remanet in vitra cubitu.Et rotundi,& lati funt propter ter- gjs.cautasfc, , cis.Et tu quidem fcisg [res] multitudinis gene- tia,quauis generetur et in inteftinis iuperiorib. rationisphlegmatis,fex fatietarenaufeatma,& 3 0 & proprie grofti,& maximi eom.Et for tafle nö comeftis,& debilitate digeftionis propter qua- generantur nifi in colon,&monoculo , deinde cunque caufam fuerit,& ex complexione mem iparguntur ex latere ad ftomachu, & ex latere brorum frigida.Et ex cibis, qux - enerant ipsu, adanü,& parui funtpropterfecunda.Etifti lati iimt cibi lenes vifcofi,ficut triticum, & fafeoli, & rotüdifunt, quafi generetur ex ip fis vifcofita & fabxjöc ex receptione pulueris farina:, & co- tib.fixisin üiperßcie inteftini,quas cöprehendit meftione carnis crudx,öchüiSjöcolcrü,&:frii- paniculus mucofiis,velans eas,quafi ipfi genere «nftB^rCram "äuumhumidor um,hf[ ] Scablu tur ex eo, & in ipfo putrefiat-, Scdeeis, minus no 11 ‘ uo tionecum aqua calida poftcibum, & fimiliter ciui,funt parui, quonia funt apti adexpellendu balneatio poli comcüioncm, & coitus poft re- cü foece forti fpifla.ver u ipfi fi magnificatur, & f pletionem.i t [ ] fpecies vermium 40 accidat eis vt remaneant ipatio aliquantulo, & iunt quattuor. magnificantu r in eo, tunc funt deteriores oib. quoniam ipfi funt ex deteriori materia, deinde longi.nä ipfi nö funt in malitia latorü, quonia materia eorü.f.latorü eft vehementioris putre-De vermium generatione aBum alibi a nobis fuit, factionis. & lati, & parui plurimi exitus funt ex tiunc tamcn3quodad bunc locum facityduplex de vermi ano propter vicinitatem am,& debilitate, qua* bus quxflio eft,de efjeftrice eora caufii, & de materia re non poflunt figi in inteftino fixione lö^orü. Camm. ex qua fiant.Ds ejfettrice ait Aulc.tx faäore potente. & ficut longi funt vehemetioris fixionis, lic par i.datore formarum,feu tdpis ipfosfieri.^t Arifl.ideas ui funt vehementioris expulfionis. & fi cü habe Cfyij,. faffim refutat.&jtuer.\z.metapbän\Auic.inuehiturm 50 tib.vermesadeft febris,accidentia funt fortia,& De materiavero aithoclcco autbor, ex materijs putri maligna,qnoniam febris cöfumit cibum eorü, dis vermesprocrearirfuod omnespaffim affirmat, jit quare mouentur ad quaerendum ipfum.& figfi contra fentire Mft.uidetur 3.de gener.animal, quini turin !teftinis,& quonia febris nocet eis in fub- hil ait gigni putnfcensfedconcoßum.Cäterum, quod ftantiaipforfi,& affligit eos. & quoniam febris ad has quaftiones facit.breuiter.jye ideis no edbic tra addit in natura eorum putrefactionem, & acui flandi locus pertinet que ad diuinum Thilofopbum.Sa tatem:& affli&ionem.& quoniam cholera,quii tis tamen id conflat ( quamuis *4rift. & eumfequwi effunditur ad eos in febres,laedit eos. Qua ergo plures nobiliijimipbilofopbi aliterfenferint) & Syria inuoluuntur in inteftinis, & mordicant cü no- mm & alios multos nofira tempeflate ideas approba- cent vehementer.& iatn retuleruntquidam, q> re. At de materia vermium dittum alibi quoque efi,non viderunt eos perforafie ventrem, & exi u i fle ex quidem ex putrida materia aut bos aut aliud quidpiam eo,& illud apud me maximum eft.&e [propter cB.Alia Utera, animal efcti,fed ex eo quod in putrefcente ea materia hoc j eleuamur ex eis vapores mali ad cerebi ü , fimüuer. animal gigrti,fed ex eo quod in putre fcente ea materia _ concofflum eft.ita enim *Arifl.ipfe explicat. 5 .de partib. & P > & quandoque eft retentio coi um . ,. . . • * . 22 m •»-> C«____ J Im/« i*/^ 1 nii -0 mm.it, animal. citato. C mera de trphci lumbricorumgenere in inteftinis. &. quodl ipfi faciunt.accidei [p 1 f ß de putrc£^ WP 57. pete exdehift,animal. Vide & Gal. l.apb.ty trefa&ionem J cauia febns,& non eft eoi u n di ^lone> Taulufn lib 4 fpofitio in hoc, quod per iplos fit uiuamentum: in mundificatione inteftinorum,iuuamentuni AVIC Hhh 2 quod J quod fit per vermes A fimilia eorum ,in mun-dificatione putrefa&ionis mundi, quoniam in intefbniseft mundatorium expulfiuum ex na* tura,Et quomam proportio eius, quod genera-gB-ad ptttrefa- turexiftisg [putrefa&ionibusin inteiiinis iup-ftionemiointe- fluentibus] abcxpulfionenatura,maioreitpro itinisfuperflucn portjone h{ vermium] & fimilium ad acrem h^nuifcarum. mundi,& terram eius.Et quoniam ex iftisgene iB.exhoc <^ra rantur nocumenta alia,1 [quorum operationes ftomacho,quare exficcatur fuperficies cotinua ci ex iuperficie oris & labii. & adiiuuateum ad exficcandum labium aer exterior, quare laborat infirmus in humetlando labium fu um cum lingua fua,& quandoque accidit habentib.ver nies,rixa,& horribilitas locutionis, & quafi ip* fe fit in forma irati malorum morum, & quan doqueperdiicutad alienationem propter illud, quod eleuatur de vaporibus malis ,& accidunt piunt de cibo funt ex proportione eorum indigentium cibo] 10 cis accidentia Karabitus,nifi quod nö colligüt neceffario cor- & ex contra rictate motus eorum. Et ex hoc qd &quomodoprro faciunt accidere colica,& ex contrarietate qua portio vermium litatis,fupcr quam figitur complexio corporis > ad putrefaftio- & aiüs. Et quandoque generantur propter ver-&adntotumTor mes,&ferpentes,epilepfia,Stcolica.Etquando-pus hominis eit que generatur fames canina,propterea quia ve-maior proportio hementer rapiunt cibum.Et quandoque gene-rc- - rantbolifmum,& cafum K [ virtutis orisj fto-«k ore.appCtItUS machi,proptereleuationem fuam ad ipfum>6c 1B.f*rore ipfo- 1 [ quia infrigidant ] ipfurn,m t [ rum peruemca- “j m t B^lia lice- & quandoque /equitur vtrafque difpofitiones ra & 'auaiicati tremor cordis maximus,& plurimum generan ipforum caufan- tur in setateinfantke,& pubertatis, & in fine a-tem abhomina clolefcentia,\Et aicaridcs fecundum plurimum generantur in eis,qui feparantur ab ^tateinfan tiaj.Sed rotundorum plurimum eft in infanrib. deinde in adolefcentibus,& minoratur in feni-bus,quum tamen illud totum fit. Et lpfi quide tionem initoma cho. pilos,& non patiuntur fodam, & non patiütur tinnitum auris,& accidit eis ftridor dentium,& proprie in no&e,& funtin pluribus horis, quafi mafticent aliquid, & quafi appetantextrahere linguam.& accidunt eis faltus in fomno, & tremor,& plurimum in horafomni.Sc labor quidem,& exerci tium vehemens quandoque lolutione educit vermes. & quum egrediuntur vermes haben* tium febres acutas vnu,no (untvehemetis ma-liti3e,nam(ignificantlanitatem virtutis, & potentiam expulfionisA proprie poft decYinatio- forum,& quandoque remouetur color faciem eorum,& oculorum ipforum,& quandoque re dit,& quandoque inflantur,aut tumefcunt,aut tenduntu r ventres eorum,ficut hydropicorum & quafib l non funt ventres eorum nifi hydro- b b. ventet* picorum.] & quandoque apoftemznturtefiieu rumßcdm li eorum, & emittunt fudorem frigidum cum foetore vehemenri. De fignisautem diftinäio-niscorum ,quxdam funt communis diftin&ia nem,& fi egrediuntur mortui, tunt fignum ma 4° nis,&: eft exitus illius fpeciei^ [ ex egreffione. i. c B.qu* egrd n B. eorum exitus cum vita. Com.if. Cap. *7- Epift-i. Fpitt-I. lum,& ad iummum eorum exitus in febnb.cü egeftione, non eft fignificatio bona, & proprie ante declinationem, verum n [in difpofitione fe bris ] eft melior. Verum eorum exitus non in di lpofitione febrium,quando cum eis eft fanguis eft malus,& indicat nocumentum in corpore, & 111 inteftinis,fed eorum exitus cum vomituii gnificat humores malos in ftomacho. Difficilis hlceU locus.Videtur jlmc. quatuor lumbricorum gener a conflituere.GaUamen •$.aph.\&Tati lus li.vietius lib.yAres horum fpecies ponüt.Hip, vero &Celfus duas tantum jn bis etiam ipfi diferepa-tes.Verum de hac re Manardus fcripfit lib,$.epifl.& 4.quem tu vide£ruditiffime enim hunc locum cafiigat yt nobis fatis fit monfiraff? locum* De fignis. Cap. 3< ano,} demdelongosfigaifreant commotio oris ^r. ftomachi,& mordicatioVpftns cum pun&ione ei quod ipfum, & difficultas tranfglutiendi, & cafusappetus fecundum plurimum,[ nocu d B>abi. mentum ex cibo,& lubricitas. ] Sc quandoque tio eibi. • nocent pulmoni & cordi, propter vicinitatem tus. fuam,& quandoque aceidunt tuflis ficca,& tre nior cordis, & diuerfitas puUus,& funt fomnus, & exficcatio non fecundum ordinem, & eft pi* gritia,& accidunt pruritus, et intuitus, & palpi-tatio,& apertio oculi, imo declinat ad claufio* nem oculi, & accidit oculis eorum, vt rubeant quandoque,deinde alia vice obfufeetur. et qua doque tenduntur ventres eo rum, et fiunt ficut hydropici.et quandoque accidit eis fluxus ven-tris.Gum latis autem,et rotundisappetitusfecu dum plurimum multiplicatur,quoniam fecun dum plurimum elongantur a ftomacho,quare non nocent in eo,et rapiunt cibum, etmouen* tur in tempore famis motu nocentee f [ e fB-- ] debilitante virtutem te. Tigna quidem communia,funt,curfus faliua;, ct mollificante, incidentein eo, quod fcquitur J. &c humiditas labiorum in no£te,& eorum ex vmbilicum. Paruos autem fignificat pruritus ficcatio in die,propterea,quod caliditas expan- ani , & infeparabilitas commotionis apud ip- diturindie,&ooar£laturmnotl:e, quumergo fum. et quandoque adeo fit fortis, donecacci- fpargitur caliditas,attrahitur humiditas cu ea; dit fyncopis,et inuenit habes eos,quum a£gre- guare vermes incurrunt famem,& attrahunt a gantur in inteftino fuo grauitatem fubhyj^cc> drljs fuis,&dorfo. Et ex eis, quae conferunt iftis confortationem appetitus, & interfe&ionem, ©mnibuscft,vtiorbeant aliquid aceti in ternpo &extradionem eorum,ficutaloescum abfin- relomni. thio,ebibitis pilulisfadisex eis,& m r epithema- • - • . te] faöoexeis,& fimiiitcrnf { ] *ATs{T^QT^T 10 i\ cum robub acetofis. Sc quandoque aggregatu r . . . cum vermibus fluxus ventris/ quare neceQäriu _ lumbricorum inftßantium notas babts ex Taulo gft vt interficiantur tantum: motus nanque°f <> f na«*raa oao & ai' "b.y.habes item ex dictio lib.g. Sed pete tyManardu [ 1 extrahit eos. Et quandoquedifpofi- 1 V * was lujupenoncapite ojten/fs. tioexigit vt interficiantur cum ftypticis ama- 10 ris,vt aggregentur mors eorum,& retentio na-Dccura. Cap. 4. turaMciiicet quädo aggregantur vermes,& flu-, xus ventris,& timetur aal'usp [appetitus.] Etq pB. Alialitera, YNtentio,quac attenditur in curationibus ver- [empJaftrentur ] cumempJaftrisftypticis,in q- vigUtls*n.i mium,eft,vt prohibeantur a materia genere* busefl interfedio aliqua vermium:r [ & nö deii r b vt noncadat teeos,ex comeftisprasdidis, & vtmundificetur ciuntvirtutem,] deinderf [ ] ipj&egre virtus, phlegma aggregatum in inteftinis ex quogene diantur poft illud:autper expulfionem natur^j; v, utref & *antbr>& vt interficiantur cum medicinis,qua: autper medicinamiaut fuppofkoria,&quädo- 2 P funt venena in comparatione,3 f [ que funt cum eis apoftemata in vifeerib. & eft ] & funtamari lapomdequibusqu^ neceflariumregimefubtile.&medicin;£,qua; . dam funt calidx,& qua;dam frigida:, quasdice 20 interficiuntafcaride5,fortiorcsfunteis,qua:in-mus,& medicinae,qua: operantur cum proprie terficiuntlongos.& illar,qti£e interficiunt afeari täte,deinde fluxu ventris educantur poft inter- des,& rotundos, interficiunt etiam longos, &: fedionem,quum non expellit eos natura per fe. caufa in hoceft,quod afcaridessut remotiores •Non enim oportet vt prolongetu r eorum fta- ab eis,qua: bibuntur, & liint magis fubmetfi in nc vcSoriuii0 v^tre mortem,& b [cxficcationcm,] humiditatibus t [ eonuenientibus cis, ] & quan t B. foktfamk x orum» .^mferat vapor eorum nocumentum veneno doq^ funt in cyfti.Et quoniam ipfi generati suta tusco. futn.Ht medicina; quidem calidae ad gradum p- materia groffa,& groffiore & fpifliore, & pro- uenientes tertium,funt conuenientiores in regi pinquiore ad complexionem calidam,Sc magis mine eorum hora omni, ni fi illic fit febris aut fimili ei,quod eft venenum: quare non patitur apoftema;amari enim calidi complexio contra 3° a fuo fimili,dum non fuperfluat. xiaefl eis cum caliditate, & eft. contraria cum qualitate,illis,qu£ipfimagisdiliguntfcilicetvn \4 7^ 0 T *4 T 1 0 S, duosü,&dulce.Et inuenitur ex ebibitis, & ene*« cB.tria iuuämc matibus,qu£ aggregat c[ proprietates tres.JSup Be lumbricorum eduBione,feu vinorum ftu eneBo *- *a- # pofitoria vero melius eft,vt ipfa extrahant, qua rum,deque ys qu& tum procreationi eorum obfiflunty s£5t- 'Vi ipfa interficiant, mfid [ quod in J recto cftcx tum vit£,acde medicamcntis demum omni lumbrico- paruis vermibus.Quandoqueenimßtexgene- tumfpeciciaduerfisjege'PaulumMetiumlib. CaP**7.& yS-H re vnüuofi dulcis, vt trahatur ad iptk vermis, p $.& Gal.14.metb. cap’5k 4°‘& 4*‘ pterea quia diligunt ea, Sc egrediuntur cum eis «B.quum. c [ qux] extrahuntur ,Sc melius quidem curati- 40 Demedicinis calidis interficientib.vermes, & proprie tur cum ebibitis hora vacuitatis ventrisJEt quu. longos. Cap. 5. .mittuntur venena interficientia eos in lade, Sc C Ingulares,quidem funt ficut praflium, & cor fB. «mefuper mf [fauum mellis,^ & fimiUbus,funt ipfi adfu Odumeniidequibusliimaturaur.i.&fccha, & ^runas a atas.. incncjum ex eodiligentes magis,öc eft illud ma- lupini amari,Sc caffia,Sc calamenthum, Sc fuc* gis interficiens eos. Etquandoquefumitinpo- cus eius, & grana aldeemeft,& coftus amarus, Sc tu habens vermes,ficUt lac duobus diebus dein- epithy mum,&cartamum,& menta. Sc cambil 4e potat in die tertio in lade medicinam inter- & cyminum Sc cama:pityos;& ccntaurea, -ficientem eos. Et quandoque fugit ante eam S legium,& allium proprium . Et quandoque in • < prunas aflatam [ fauum mellis.] Quumque inuenit odore eius, terficit afearides femen foeniculi, & myrtus, & eentau- QVandoque interficiut eos fuppofitio falis, ftxlyfterizatio cum aqua calida,j& ^radicant materiam eorum.& fortius hoceft clyfk> re,in quo recipiunturcentaurea, carthamum, hyfiopus, rubea, Sc pulpa coloquin thidx3 quod adminiftreturcalidum.&fortiusilJo eft fuppo fitorium de alnitran,& clyfterecum eo,& pro-priecumoleode chryfomilisamaro : autme-dulla perficorum, amara, & fintiam decoda: in 20 ipfo medicina’ interficientes:& quandoque cly fterizatur etiam cum kitran.& ex eis quibus fit fuppofitorium funtarthanira,& buchornlarie, 6c cortices radicis a [fceha. ] & eis, quscolligut a hos paruos, elt vt mittatur in anum caro pinguis l'alita,aut latte acetofo, aut biba tur decodio eius,& faufel,& folia perfici & fuc cush [ eorum,&fpina agyptiaca, ] & funtabf-que plurima caliditate.Et rubus,&decodio cor ticis arboris granati acetofi ,& muzi decoquan tur in aqua no£te tota deinde coletur, & biba-tur,&fimiliteraqua, in qua decoquitur radix eius.Et fuccus arnoglofla: cöuenit ei, qui habet nam confert muametum maximum,& cufto-diatur tunc anus,ne pvouemat ad tenafmon,5c ftomachus vt non dcb\V\tetur cum potibus , 6c cmplattris facientibus ad ftomachü, & iä fciui-fti omnia illa,&quadoq^ confert clyftere cum aquis falfi s,& aquis falitis cum nitro,^& fimili« bus,& proprie cum Kitran.&quandoq; ponu-tur in clyfterib.eorum,fuccus foliorum perfici: & decodio radie um mori. & corticum grana De emplaflris habentium uermes. Cap. 9. EMplaftra etiam aflumuntur ex medicinisfi milibus iftis,&; confortantur cum eis, qua: funt ficutpulpa coloquinthiclge, & fei vaccinü, & fuccus cucumeris afinini: & cu eis,qua; funt ficut Kitran,5c aloes, <5c quandoque fit cmpla-ftrum cum aloe,& abfinthio, aut cum aloe, 8c vermes , & fluxum ventris fimul , autarno- 60 robcydoniorum,&rob malorum, & interfi- Bi-AIia litera. glofla ficca.Et iterum fumach diflolutum in a qua eft mirabile, & hypoquiftidos ,et lutum fi-gillatum cum vino,funt etiam mirabilia,& ma gra mirabilis eft etiam,& femen portulacas,quu exeo multum fumitur,interficit eos, & fimili-ter endiuia amara i [ & la&uca amara] & apiii aceto conditum. dicitur quod meloninterfi cit,& frumpit] appetitum, quando aggre- aB ac.;; gantur omnia eft re&ius. emplaitrum bonum, teratur nigella cum aqua coloquinthid# humid#: aut deco&ione pulpa: eius, Sc linia - . tur fuper ventrem, & f>'[funien:j & dici-tur, quod medulla cerui, quando empla-ftretur cum ea vmbilicus, confert ad ülud; fe fimiljter olcä medicinarum pra:dij5e mouct ipfum, & addit in doxore eius,& [ diminuit ]cum a quiete,cum qua cpm a ^ pr;uat# Ibus quidem qui neceflarius eft eis fecundu. pletur receptio iuuamenti medicinarum, Sc t [, B.cum qita fö V_>oppqfttioncm caufe,oportetvt fit calidus, [non potc.ft natura facere rc&ificationem. ] «Sc cit re&ificau«. Sc ficcusun quo non fit vifcofitas,& fit ineo ab quiacft inuerfus,difficilis fit adhxrentia medi- nem* a B. aliqua qua.* fterfio a [ ex eis,qu£ abftergunt cos & attrahut _1 10 cinarum ad ipfum.«5e quoniam eft vehementis abftergatcos & ipfos.Et ingrediuntur in cibis eorum aqua cice lenfus, multiplicatur dolor eius, & multitudo «xua at. iis3& folia caulis,Sc carnes columbarum etiam doloris attrahit.Et quoniam eft pofitus in infe- funt iuuatiuaj eis,<5c potus aqua: lalfse cöfert eis riori,facilis fit defcenfus fuperfluitatum ad ip- omnibus Etquuin funt fluxus ventris,& calidi' fum, «5c proprie quum obeditad receptionem tas, cibamus eum forbitionibusacetofiscum fu earum,debilitas,qua:eftcumeo, exnocumen- mach faftis,quoniam eft interficies reftridiuu., to,quod eft in ipfo c [ exhsemorrhoidibus.] c ]>, & fimihter aqua granatorum acetoforum. Et quando debilitat fluxus ventris; neecflaria funt qux nutriunt cum fortitudine. Quod fi non digerantur,ponantur ex genere lorbitionum, <5c 20 *Anns quoque mult a, t&dij que plena mala recepit, aquarum carnium.Hora autem, <5c ordo funt, ait Celfuslib.6.Eius uitia cur fanatu difficilia Jint, pul ' quoniäoportet,vtipfinonegeantcibobt[ nbre hic avtbor notat. dequarepeteGal. $,decomp. ?'Jt' «wLntur?^635 ] & mordicent ftomachum,&fbrtafiefa- med.per loca. ciunt cadere virtutem appetitiuam, imo cibentur ante motum eorü in hora quietis^ vt fepa- De bamorrhoidibus. Cap. 2. ictur cibus eom,& cibetur cibo pauco. Etquu C Cias quod multotiesexiftimat aliquisquod « B.txsnetur« < [ alleuiatur ] fluxus,adminiftrentur fuper ven ^habeathemorrhoidas,.& lutiarmeni, nam cum apoftematione «Senate exteriusappa K.arabe omnium an drac.i.cum triplicato fub - rentes funt vn£ trium. De profundis aute, que tili. Sc fi fuerit fpututit fangiunis aut flaxus eius dam furit fanguinee,& quadam funt non fan- per anü,aut vomitusipfius,ponatur in ipfa Ki- guine^, <5c diuiduntur hemorrhoides etiam in rat.i.opii,<& poft hoc oportet vt tu confideres il apertas fluentes, Sc currit quadoq-, res plurima lud,quod diximus in capitulo de b [ proftratio- propter apertionem venarum plurimarum, & feB.eoiitufio ai> nibus] in libro,qui eft poft iftum. in furdas cecas,de quibus nil currit,&plurimu quidem generantur hemorrhoides ex melan-Jl 0 T T I 0 E S. cholia,&fanguine melancholico,& parum ge- ■5° nerantur a phlegmate,& quum generantur ab Si quis in uentrem collabatur,non fiatim mittendus eo , generantur quafi ipfc fint veficq ventrium eft fanguis, nifi lapfnsgrauior fuerit, tunc uero fecari pifeium, & verruculas funt propinquiores ad uenam avertenda fluxionis gratia licebit.Quod fi difru, hoc Vt fiant af [ ajB.expura» piuas in uentrealiquod contingat,ut fanguis uelemma ] melancholia, Sc morales ad sa tur,uelper aluum excernatur,tunc ij's utendum qua de guin.de vue inter iftas Sc illas.& non eft poflibi- fanguinis uomituferipta antea funt,aftringcmibut,& le , vt accidant hemorrhoides nifi aperiantur ftupefacientibus etiam,ßoporteat.deinceps uero cura- orificia venarum in ano,fecundum quod dixit tio i]sperficienda,qua lib.^.Fen.+.tratt.a. Galenus «Se propter hoc multiplicantur cum ve to auftrino,& in regione auftrina,«5t non opor FEN XVII. 60 tet quod in ha:morrhoidibus apertis, currenti- bus,fanguinisfluxus retineatur, donecperue-I>e2egritudinibus ani.de eft traiftatus vnus. n&t addebilitatem,& mollificationemgenuü, Sc comprehenfionem b [fyncopis,]& videatur bB.cafacan, Sermo uninerfalis,de agritudinibus ani. Cap. 1. fanguis non niger : de indius eft vtc[extiaha- cB Hu.it. tur ] paulatim, <5t non fubito ,& quum in mm C? Cias quod ^gritudines ani, funt difficiles ad lieribus declinat fanguis haemorrhqidarum ad J fananduin^proptcr ea > qua: aggregantur in matricem,& egreditur m meftruis,iuuatur eo. A VIG. Jrl n u 4 eap.?.eap,5P* eapi. cap.i8« A.phor.i*« Sf6 Et oportet,vt'fiat etiam illud aftc,& pr^occn- turmenftrua earum-Et plurimis quidemhabj. Eibus hemorrhoidas,adeft color proprius; cis,<5c cÄCitrinitas declinans ad vinditatem-iEt fluxus fanguinis narium,& remouentur hxmori holdes. JL1^T^pTATIOT^ES. De h&morrhoidib. nahes libellum Hippocrati aferi-ptum,vbi harum & caufas,& figna,&curationem do cet.Earum differentias duas tantum Gr aci notat, (juod alia caca&lla aperta fintjta fetius lib. i q.& V au-lus lib.3. Addit tamen autbor nofier & alias . fiaftm amulatus 24.C0nt.tr. 1 .Affettus bic ,& fi frequenter prater naturam eft, aliquando tamen purgatio eft, non morbus,vt Celfus ait li. 6. Quo fit, vt in qmbufdam pavum tuto fupprimantur, in ijs qui fanguinis profluuio imbecilliores non fiunt,quod & Celfus & Hipp.afferit ö.apb.A diuturnis,aitfenexfanato lumorrboidibus, fi vna nonferuatur,periculum efl aquam inter cutem, vel tabem aduenire. Cuius rei rationem reddit Gal. eo in loco.Efl tamen illic controuerfia(quamuis boc adei* rationem attineat) quum Galen.ita legat, vt nos attu -limus,vt & Thilotaus,& vulgati codices, nempe, [fi vna non f eruatur eJrc.] At Actius non it a. Sed, dicere Hipp.ait,fi non adferuetur,periculum efie & aqug inter cutem,& tabis.ac per (feruari) non id intelligere, vt vna aperta retineatur bamorrhois.fedvtvt poHbg eas, aut adurendoipfascum cis qux faciunt iV lud.Et fcias,quodin fanguinc,qui currit ab ha: morrhoidibu#& ex ano,eft fecuritas ab herpete efthiomeno,& mania,& melancholia, & epi lepfia melancholica,& eryfipila,& ab illis, quae funtficut c [ milium,] & cancro, & excoriatio- c B.miij.. ne,&fcabie&f[glabrie] & lepra,Scpleurefi,& f B. „1: vel imi 'fcnpic, peripneumonia,& phrenefi. Et quando retine turfanguis ex cis confuerus,timetur aliqua ha 10 rum aegritudinum, &timefurhydropifis propter illud,quod accidit in hcpatedeapoftemate malo,& duro,& corruptione complexionis, & timeturj phthifis, & dolores pulmonis propter illud,quod accidit inhepatede apoftematema lo,&duro,& corruptione complexionis, & timetur phthifis,& dolores pulmonis' propter ex pulfionem fanguinis mali ad ipfum.Ei quando curfus facit accidere fyncopim,fumatur fauich hordei cum fpodio,& luto,g f [ g t B. ^ 20 ] & detur in potu h [ ex calido] paulatim. «—4 Et medicina: quidem qua: ad hemorrhoidas cö ucniunr,alix iunt'aperientes easialia: confolida tes,oC alia: lunt incidentes i [eum,] & alia: funt iß.eas. fedatiux doloris.& funt,aut qua: bibuntur, aut fuppofitoria aut epi themata,& emplaftra: & li • nimenta,aut pulueres,aut fuffumigationes, aut aqu«,in quibus fedetur, aut reftn&itia. & omnia iliarautfunt fingularia,aut cöpofita. Et fcias quod pilularum de bdellio iuuamentum in has tnorrhoidum omnium extirpationem,<& ven$fettio,et 3° morrhoidibus habentibus periodos, apparens eft eis,& non funt multi iuuamenti in eis, quee funt fixa:,non habentes petiodos.de qua ndo aggregantur rhagadie,&apoftema,curetur in pri mis apoftema,deinde hxmorroidcs. Et oleum de chryfomiliSyiti quod refoiutum eft bdclliiiin vaiet ad hxmorrhoidas,Sc rhagadias. conucniens diata opportuno femper tempore feruetur. alio qui.n.tion fanatio ea effet,quum fanari ,perfcCle fit liberari. Cateru quidquid de hac refentiendu fit,utru que nobis probari poffe videtur, & utraqut It hi io ad-mittenda.Quamuis autem Grtcicodices, quotquot ui-dimus,ita legant,ut GaUegit Hipp. tamen in libello de hamorrhoidibus,de bar um ufiione agens , urendas omnesextirpandas omnes affirmare uidetur. De cura. Cap. 3. OPortet,vt inceptione re&ificetur corpus,& euacuetur {anguis malus ita, vt phlebotometur faphena,& vena, qua: eft a pofteriori par al abaj. te calcanei,& vena a [ almabit J eft fortior vtnf b B.'duasan- que. earum. Et ventofatio eius, quod eft inter b chas/ [ vtrafque fpatulas ] confert ad eas, Sc humores melancholicos.Et curetur hepar,aut fplen fi o cB AUaiitera Portueiritc [ propter'focietatem eius,quod gene iiiud propter re ratur ex ] eo de fanguine malo. Amplius,fi non mul,imo oportet vt audiatur praeceptum Hip A 'K'bfO T A T I O S. De curatione bamorrboidum pete & Actium lib. cap.^ca^.f* 4° iq.&T aululib.q<&‘ Celfumlib.6.GaLqmqiinlib.de cap.18.cap.if, curandi rat.per fangu.miß.de uenat, fc5lione in'b<«mov-rboidibus pulchre feribit,ac quomodo quandöcj, in crtt ribus,quandoque in brachio fetare uenam expediat. De regimineincifionis bamorrboidarum,& adufiionis earum. Cap. 4. CAfus hxmorrhoidarum quandoque fit cu incifione, & quandoque fit cum medicinis acutis. Quum ergo funt hämorrhoides plures numero, non oportet vt incidantur omnes fi- äificauonceius fuerit dolor,neq; apoftema,neque inflatio, no quod generatur erit tunc plurima necefiitascuration is carum, *“• nam earum curatio quandoque perducit ad fi- ftulam,&ad rhagadias. Amplius ftudium impendatur in lenificatione naturx;, vt no noceat duritiesfoecis ano,& magnificetur labor. Et me liuseft,vt fit illud cum folutiuis,& lenitiuis,qu£ funt ex medicinis,ex quibus iuuamentum affer pocratis,&dimittatur vna ex eis,deinde curentur,imo redius eft, vt curentur incidendo vna poft vnam,fi toleratur illud,& in fine rei dimit tatur vna,ex qua currat fanguis corruptus, cuius exitus ex ea confuetus eft in natura. & illud incifum fi fuerit apparens,erit cius regimen facilius,& fi fuerit profundum, erit regimen ipfi-us difficilis:2 [nam] redius eft vt ligetur radix 3 tur hxmorrhoidibus,ficut pilulx de bdellio, & 6o eius cum filo letas,aut lino,aut pilo forti, & di- reme, id B.afladi» pilulas de alfeluzaragi,&pilulx d [ amalei]& pi lute, quas dicam,& oportet vt ftudium impen datur in aperiendo furdas,& faciendo vt currat fanguis ex eis,quantum poflibile eft, vfque quo debilitet,& egrediatur fanguis rubeus,clarus,in quo non fit nigredo.Quod fi non fufficit,fit regimen eius cum incifione hxmorrhoidarum, deicdione caium,incidcndo,aut exficcando mittatur,tunc fi ceciderit per illud,bonum crif, &non experianturfupcrilludmedicinxb[in' b B (lc,: fiux, ] & fi non, incidatur. profunda veroindi C2S Cädert* getvt extrahatur,deinde incidatur . Hjftradio quidem quandoque fit cum inftrumento,ficur c [ fit ventofatio ] cum igne,& quocunque:mo cB>vcnfofj. fit,ponatur fu per anum,donec egrediatur.dcm de retineatur cum inftrumento attsäk^is, Et Et ß timetur velocitas reditionis,dimittatur ven deinde retineatur fanguis cum reftridiuis, nem egeftionis. (3U$ dicemus.Et fi non fluat fanguis hf [ h t B.plunmus. ] multiplicetur phlebotomia ex bafilica. Quod fi toleretur vt fanguis educatur cum aperitiuis prsedidis,& fluat languis ex eis, erit redum:1 [ &] fi non timeatur cafus virtutis cx dolore k [ in eo] fufficit in hoc, quod eft ficut l -B. luteusjcoepa». & fi voluerit 1 [vt audeat, ] liget K B & quadoq,- paruam ex radicefua, & magnam ex medietate 1B.incidere cu fua,aut fecundum diuißonem aliam,& fuccur- 3 , n- \r . „ 2 rium ett admint donec cadat, bi autem fuper moralem, & eas, q ftrare medica* ipfi lunt ftmiles,puluerizenturatramenta,exfic, menacutum, <$> cabunteas,etdeijcient eas,et quandoque incidü fido,or mtendi tur etiam,& phlebotomia,& fluxus vetris necef- ^(Tprxce-faria funt in eis,öc puluerizationes,& fuffumiga. deti, deinde rei tiones,& epithemata y [ fiunt] in eis. teretur. ' x B. alfelfedifi. yB.magis op«-jantur. U X 0 T ^ T i 0 71 E S. De hfmorrhoiAumfeffione & vflione, uide profer-tim libellum Hippocratis de bemorrhoidibus. Vide & Cap.50.cap. 79, Cclfumlib.yTaulumltb. 6, & Hippocratem4.de Tex.ia.&prop« rat.uiff.in ac. hnern. ligamento. 1 B.cumcum. rat vtnon apoftemetur, öc doleat, Sc illud eft, vt defuper ponatur cepe elixatumiaut porrum de-co&um confectum cum butyro. Et fedeat ille, qui curatur,in aquis ftypticis deco£tis in m [ cucuma] in aceto,& aqua in qua deco&ae funt gal las, & cortices granatorum. Deinde curetur, cum his,qua; faciunt nafei carneni ex maran,vt non apoftemetur.Et intentio in ligatione eft pr£ paratio ad penetrandum virtutem medicinarum, facientium cadere hsemorrhoidaliuni in ea.Et quum vides anum apoftemari,& dolorem incurrere vehementem ex huiufmodi curis, tunc neceflarium eft vt fuffumiges cum bdellio, De regimine apertionis hpmorrboidarum a[ fur darum'] a B caecarum. & prouocatione fanguinis earum. cap» 5, OPortet in primis vt leniatur cu balneationi- — bus &fiat iuuamentum ad apertione eam cum phlebotomia faphenze, & venx almabit, & un&ionibusexeis,qucfuntficutoleum debCper bB.medulla vel ficis,et de medulla chry fomiloru,et de amygda- rRco~ lis amaris,et cortex pinguedinisjgibbi cameli, et ch^r"^'-medulla cerui,et bdellium,et alia fingulariter,et iorum amara & cöpofitc:deindeadminiftretiir fuper eas fuccus pinguedo. IUUW UVVVUftUUUi VU V v«».» <0 r r & adipe gibbi cameli, [ peruenitur ad ex eis.quie prouocant fanguinem* f [ ]eft,vt f f B.retentum. fumatur pulpa coloquinthidce.drach.iij.ct amyg dalaru amararum drach.iiij. fiant ex eis lycinia longa,et retineantur in ano, et per mutent jr om ni hora,et fint quinque lycinia in quinque horis. Quiimque dolor fit fortior, ponatur in ano lycinium lycmium cx oleo rofatö, & phlebotometur fa- arfenicum,&a [ allia,] deinde conficiantur tum»B. g ^aperiuntur A cmandoauo S [ aperit cas ex obuiatio- eis calx, & alkali. Et aqua; aluminofabibits, «Sc ^ '' «xfeipjis» nr* fni infins 1 inablutione adminiftrata funt exeis,qua5reti- b « , " nent curfum earum, Epithema.lumaturb [ fru. thuü^3st Seme de medicinis 'bsmrrhoidatiüuju ffmentum humidum, quod ] fcindatur in qua- ^ bus&puluerizationibus. Cap. 6. tuor partes3&ponaturinvafe,&.fundaturCu* v per ipfumviina cameli palcentis & propriecc REdius efl vt leniatur ante puluerizationcs [ arabati, & ] fubmergendo ipfum, & ponatur fortes cum farcocolla diiTolutain aqua. Et in foleaftiuo,& reftauretur cum vrina, quoties tfB&aloepau fi tolerauerit dolorem-, liniatur intus anus cum io niimutuneftenim vehementis iuuameti,&deij «öl ' pfilotro balnei^ t [ ] cit eas proculdubio,et quandoque fit linim'entü & toleret parum deinde abluatur cü vino ftypii cum mirrha aüquoties:nä ipfa corrodit hcemor bB.conmu fo- ^deinde pulUerizeturpuluis luper hamorhoi rhoidas.df[ ] eal!^3* cB.arfenicüm. das.fcortices aris b [ufti foli,] & cum plübo adu- £t in aqua filiqua humida fubmergatur lana, ' fto.£t iterum cfarugo aris]& cantharides,&fal ponatur fuper hamorrhoidas, quoniam per 4 B.fuccumur atnm0niacus,puluerizcntur fuper eas,&d[fuma eam deftruunturomnino.6c fi fiat fricatio cum «uw «o. tur illud,"jcuius praterijt relatio ex butyro & fi- ea femper,faciet illud ficut fit in verrucis, & fi- milibus.Et fortius iftis eft,vt fint cöfeda cum vri militer cucamer capparis humidus, & undio- na infantis,& hoc currit curfu medicaminis acu nes,butyrum vetus,& oleum de nucleis chryfo- ti.Qua autem fiintconuemcntiora illo,etdeeisfuntfufFumigationes,&eoru 30 vt incidatur radix dragöntea in fruftra parua fortior eft anacardus folus,aut cum reliquis me- Sc infundatur in vino~node <5c die, deinde re- e B.foium. dicinis,& cum arfenico proprie.Et arfenicum fo tineatur quantum poflibile eft, & quidam exi- , Ium,& fulphune [ & lacca foia,‘; ] rdiqux autem ftimauerunt de nenuphare, quod quando fit medicing fiint,ficut radix aniude,& radix oiean ex eo tenta,confert,& exiflimo, quod fedatdo- f fB. & radix dnj(Sc alinftirgat,& radix lilii, & rad/x capparis f JorenijSc de eis,qua; bibuntur,funt pilulx dc bde apl^' t[ ]& radix colonquinthid^, & radix lio fecundum deferiptioneni notam,&illx,qug g B.aUauii. g B.ttercus ca- alhamd,& venx tindommA femen porri,& fi funt cum cucurbita,& illx,qux funt cum g fgua meli. napis,&: ftercus cameli, Sc a\k.ali,Sc g\famuscolü- da.] 6c ex eis funt pilulx adedix. et earum deferi binus] & alufmen?& galbanum,& farcocoUa-.ad ptio eft haec, myrobalanorum,etbelliricorü, et. « ^ miniftrentur ift£ medicin^ fingulariter,& aggre 4-° fercmblegi et emblicorum partes xquaVes,etVv tu h B.lafmin. gatim,& ponatur aliquid de anacardo,& confl- \_ dedru. ^gyptvaci \ pattes \. &Y£fo\uantut cum ficiantur cum oleo de h[iufim] & fiant in troch. oleo de chryfomiWs, donec Cubmergantur, et & feruetur,vt fiat cum eis fufFumigatio. & ex eis, conficiantur cum meile, et fit earum dofis ex ij. quee cöferuntur in eis funt alufnem,& galbanu, drach.vfquead aur.iij et pilulae de landaraca, et & fa rcocolla.Et ftercus cameli eft iuuatiuum. Et deferiptio earum eft haec, fandaracce , corticis qnadoque lnfficit fufFumigatio fa6ta cum tama ouorum i [ fumiteme ] leminis porri partes» . xf rifco multoties continue.SufFumigatio compo- aquales,falis ammoniaci pars.s.fcorix ferri par- K B^ihagi. * lita.Recipe.radicis capparis & radicis apij i [qu$ tes.iiij.fiant ex eis pilula; ficut nabac, et dofis ea- eft exterior]& foliom oleandri,& radicisfpine k rum fit in mane.vj.pilularum vfquead vij.pilu- tqeft exterior] &mharut,& radicis lilij,&ana 50 las,et commouet coitum,et iterum. Recipe, my cardiomnium partes aquales,& fiät ex eis auel- rob.nigrorum, etbelliricorum k [ amborum] rum. lana;cum oleo fambacino,& adminiftretur fuf- an.drach. x. cucurb. adufta, drach. vij. Karabe 1B-,irr ... fumigando.Et dixerunt quidam quod fufFumi- drach.ii).l [acori] drach. ij. bdellij drach. xx.in 1 B. eft cute n U gatiocum folijs myrti iuuatiuaeft valde,& fimi fundantur in aqua porri, et fiant ex eis pilulas, et maturmy: gra aifaiach. liter l [ cutis nigra excoriata] cum fale ammonia adminiftrent,et ex eis,qua experta funt eft illud, Iwomm a, co.Et hac fufFumigatio quädoque fit cum traie quod Recipit m [ fcoria ] ferri, et feminisporri, rum,i: r dorioingeniose poflto in ano,ab extremitate,& et feminis ammeos omnium ana. drach. j. fru- J“1“,?:. r- b couuenien fuffutlli8atur in & quandoque fit cum va- dus capparis ficci drach.iij.dofis eius fit pugillus famU nor' pruna vel le perforato,fuper quem ledetur. Et m [ quod co cum aqua porris f f anapjr: gms ad ipfum CQnuementius eft ad ipfum calefaciendum,eft ksn^:; ctt prr na vel i- ftcrcus] cameli. ^ r‘ gms fu&us ex - ve‘ ^ »ercore. ] ct iterum fumantur cftCOc De liquidisy& e [ fricetur] ipfa in fartagine f [ ita e B.frixetur. fcoria ftringit fanguinem, & confert hazmoc- vt bibat iplum,) deinde teratur ficutpuluisiubti f b. fnxio« *af- rhoidibus. Mimus. knte. A' K.K 0 T ^ T l 0 T'*, £ s. Defedantibus dolorem h&mo rrhoidamm. Cap. 8. Habes horum medicametorum copiam ex Locis in fu Cap.^.& 4« SVmantur ferapini,& bdellij fubalbidi,an.dra penorib. annotatis.Sed vide & Gal. 5. metb.vbi defan Cap.vium. ch.ij.ftoracisdrach.i.opij.drachs.oleide nu- guinis venarum fluxione fiflenda agic.& lib.de cur.rat. cleis chryfomilorum drach. j. & s. difloluantur per fangu.miß. gummjE in eo,& ponatur defuper podus drach. s.decaftoreo,&iterü nenupharis exficcad pars. De cibatione habentium h^morrhoidas. Cap. 10. j.althegpars s.Sc iterum meliloti, lentium excor ticatarum, amborum an. pars. j. coniungantur Portet vt alienent a fe omne groffum ex car eam vitello oui,& oleo rofaceo. Et iterum folia nibus & rebus a [lenibus"| & omne adurens j3aftlci^^ra* althcx,& melilotum cöfc&a cum vitello oui,& ^ fanguinem ex b [atagueil] & femini bus,mfi fecü Aha ütera. * a f B.&. oleo rofaceo af [ dum quantitatem iuuamenti,& oportet vt co- res denfas. 3 quando ponuntur fuper diachilon medant ea,quorum digeftioeft velox.Etfiat ci- b B akuabel. cum oleo roi.& aliquatulo croci,& opi). & rob, bus eorum bonus ex carnibus,& vitellis ouoru, ^ ^;r^!^3baf funt iuuatiua,et adeps anatis eft vehementis iu- &alesfidabegipinguibus,&c[aludebcnet& ci- b ' ’ uamenti.Et iterum cacer Pluuialis,hylfopushu- rabeiet]& aqua ciceris, & fi famnium dulce eis niida,adeps renum caprarum,cera alba. Et iteru cöfert.Et nux inda cu penidijs confcrjt eis. Quod proprie quum apoftematur,conuenit vt fuman fi fuerit illic folutio,& curfus fuperfluus fangui- . tur chamomilla melilotum, & parum croci, & nis confert cib.fadlus ex rizo,& d f [ ] us terantur & conficiantur cum mucillagine femi .0 granatis cum pafiis.Eteoru olea,fint oleum de e e B.nucibus. nis lini,& triplicato.Et addatur ad hoc cauteriü [kerua,] ex rimpLmed.fac.Manodynamoderatecalefaciut.Sed.du ficcanteSi&aftringentes exhibet, at m obctcatis cotra bitatio nulla eft.neq; enim flyracemfolum admouet,fed rium viüum laudatpotiffimu loliginum fepiarum,^ mu admifeet,& alia,quibus calefaciendi vis extingui multipedarum,torpedinis,felachiorumque efum commc tur & ipfe,dum emolliti etiam tmfionem imminuit^ dat../Lt hic cont> a crajfos cibospenitus intcrdicit ys, qui dolZrnmuig»!. hmonbrnii obc&catis non tantum craffos/ed etiam acris quidpiam ^ % X 0 T A T 1 0 ^ E Sl obtinentes cibos offertfnempe & loligines ,& alia id ge- nus,qne cura rhagadiarum. Cap. 13. vino ftyptieo; deinde mifceantur cum cera,& o* leo rof.Er quandopertranfeunt initium,&fnon /"^Vxdam medteinx rVvagadlarum. iunt in- ... . K B.Alia litcrA, funt ab inäfione,adminifttetur fuper eas diachi V4 carnatiux a \ \ubribcatmx^&quxdäfunt ?uc. Ion conquafiatum cum oleo rof * [ &] parum lenitiux,b [ &quxdamhumeaatiux] quxdam Aiiaiitm' cmpla firi bafilico cum vitellis oui forbilis,Et ite- curatiux apoftemat'is:& quxdam funt inceden- exficcatii- rum cepq,& porri elixati cum chamxmilla, aut tes incefiu proprietatis:autpropinqux eis. Incar b B-huir mara carufe cum ammoniaco,dt fi fortis fiat do natiux autem ftyptiq exficcatiux funt,ficut galtes’ lor,tunc folia hyufquiami viridis exprimantur, lx non c [pertuffatq,]qux bene in aqua decoquü cBpeff & fumatu rex aqua earum aliquid, &mifceatur tur,& pauco vino pontico, & ad miniftretu rex 1 B.affatione vc- curn aquaetiamideihde infundatur in ea panis, eis epithema.Et fortius illo efi,vt fumatu r ^ [vzi d BzilnP heuicntu adiungatur ei vitelli oui non coagulati 1 [ cü fur] & baiauftia,& cerufa,& merdafengi & plu- ‘ c aliquo pars.i.jA- oleum rof & fiat ex eo maran, bum aduftum,& {coria argcti,& climia:& admi m t b. & akhea ^ irer,l1,T1 quandoque conferr vaporatio xqua- niftrentur cum oleo rof.& cera pauca.Et iterum hs,& (efiio in aquis.in qbusdecoda funtea, quq mara decerufa notum:aut cerufa, & ftanum a- fcdant dolorem, ficut femen lini,mf[ ]&fe- duftum,<5c oleum rof.de albugo oui, e[aut]fcoria ' ?on?u x' 'dthex & malux, Sc additur fuper ea mucil plumbi, tatur hoc regimen ab Hippocrate, gyrii ] & cerufx, Sc fricationis plumbi, St olei y . h hyufquiamialbi,<5c cerx partes xquales, olei ro- lacei quantum fufficit, öc iterum adeps anatis; * Scthus, n & «rufa ^thusA medullaoffium cerui,& femenrofas, rion vehementisd[fortitudinis,& ntixlndica,et d B- «oagukti* plumbi & ftan- & turia&dimia abluta H[ e [atidlanpj&penidij conferunt eis, 5c via ciba ni£ d rum aduftom ] & opium, & hyffopus hunfii- tionis eorumacft via cibationis habentium hie- AiüTtera! * ablutum. da*& fuccusendiuias,& fuceus folatri,& oleum morrhoidas. amygdaf*’c«m rofa,& ccrx paruj fiat ex eis ceratum. Et in hoc penidiij». quidem cum reftificatiqne vulneris eft prohibi T jl TI OT^ES, tioapoftematis,<3e rcftificati© eius,ßccxpulfio doloi is. Et ex eis,in quibus fedetur eft aqua cur- ^Ini fi/fura^qup rhagades dicuntur yvlcufcula tallia cumas,m quaferuent folatrum,& lentes,& rol£ propkjphintteri funty qualia in labris pellantur fape & hoi ucum excorticatum.Et quado nö eft pru IO numero.His uerovbi fenefcuntyetiam callofa labia red KB iuwmcnti. £rus’colltcrt 1 [ Philonilimjcumoleo myrtino. dmtur vtUetiuslib. 14. De hoc affettu pide Gal. 5. “p*/*ac‘1p* vlr* ’ Et ex cis,quje funtforcisK [aggregationisjefivt mcth.&6.de comp.med.per loca.Vaulum ho.i^r Cd cap.14. P it&h^matius. fumatur olei filamini, & thuris purftff ] fumlib.6. & aluminis rotundi omnium ana pondus.drac. ij.öc croci, &myrrhas amborum an.drach.j.glu D emolli ficatione ani. Cap. 15. tinis ahmbat,& cere,amborum ana.drach.xxij. v aggregetur cü vino,& oleo rof.Et ex medicinis S~\Vandoque fitex complexione paralyticar huius capituli,funt medicina: conferentes cum V^ut frigore infraillam.&complexio quini B.pinguedini asquatione,& lenificatione tafta cum adip.de m dem paraly tica, quandoque eft ex humiditate bus & muaiiagi [iunb.pinguib.] & fuccis,& oleis, & glutinati0 2 o iubtili imbibita fecundum plurimum,& quan-nem facientia,ficut amylum,& puluis molendi doq; ex humiditate,quas decliuisad caliditate, ni,& dragacathum,& fimilia.Et aggregetur ad ct eft eius caliditas caufa imbibitionis eius, & illas curatio rhagadiarum.De illa eft hasc deferi cognofcitur illa caliditas per taftum.de quädo- ptio.Recipe,hyflopum humidam.medullam vi que fit propter a[hasmorrhoidas[&ligationem a tuli,amylum ablutum,adipem anatis aut galli- hasmorrhoide,aut incifionem eius quum lacer . oleum rof.Et ex illa eft,vt fumatur medul toaduenit nocumentum commune: &quädo ?crmentum.era’ ^acruris vaccini,& n [ afinini ] & amylum & li- que fit propter cafum fuper dorfunv.aut percuf b b. principis o t B- cum eis. niaturof[ ]& iterum maran.p [Re- honem nocentem.b [quoniam ftringit neruos, neruorum, aut p B.de bdelio & cipe bdellij. gibbi] cameli, &q 1f aut rumpit eos, & hoc fit fubito,& non eft ei cu ru*p€tcm eo*. gibblz- . [farinas hodei partes asquales rf[ 3° ratio.Complexionalis vero accidit paulatim,& mcduiia'cruriT ] medullas cruris cerui, recipit curationemret accidit ex mollificatione & fermentum. * &s [adipis jcerui,omnium ana vnc.j. mu mias. ani exitus fascis inuoluntarie & quandoqueeft rfB& iterum vnc.s.olei fifamini. vnc. ij. amyli' [amygdala- illic tenfto ad exteriora fimiiis mollificaiioni,,p medulla. rum] dragacanthi omnium an.u [ drach.] j. &: pter illud quod fcquitipfam de exitu fascis inuo iBpmguedmta. aggregCntnrcumoleofifamino.Etoleaiuuati- luntarie.Sc mulrorics fequiuircolica proptcril n Bvnaa. * ua rhagadi)s,in quib.non eft caliditas plurima x iud,quod aduenitc [ neruo]conftriftiuo de ten c BJaart*» xB.immo ficei- [& apofiema fine hasmorrhoidibus,] funt y f[ _ fione,& fcitur per taftum duritie & quandoq^ tas. ] oleum alkciri,& oleum dcli eft mollificatio cum lenfu,& quandoque eft cü y t B ficut. ]/0,& oleum dcnucleis chryfömilorum,& oleü deftruftione lcnfus,& illa,qu^ eft cum fenfu,eft j. de nucleis perftcorum,& diftbluatur in cis bdcl 4° incolumior, lium, & confert eis fuffumigatio cum bdellio tB.iam fciuifti confcftocvrm adipe. Apoftemofasaute^ [quä De cura. Cap. 16. «s.* doq-, aufert*] & confert eis chy molea cum oleö CI fuerit caufa eius frigus vehemes cum mate myrtino,& feflio in ftypticis ,& oleoomphaci- ^ ria.aut abfque materia,fedeat in aquis cur- no.Et iterum decoquantur galla: cum vino, & cumas,in quibus funt cofta fauina,&coftus, & fiatexeisemplaftrum.Inrhagadijs autem hce- nuxcuprefti,&fpica,&aliquidaf [ ]I a + B.dcmor* morrholaicis eft neceftarium vt fuper eas admi, de l'quinantho,& fi indiget fortiore illo,clyfteri * niftretur maran, & adminiftrentur ea quas bi- zetur cu medicina nominata euphorbiu,& ad- buntur,&adminiftrentur pilulas de bdellio cu miniftrenturfup ipfumea,quasluntficut olcü •i B.&. ferapino,quas bibantur in noftea[aut]in dic,& 5° coftinum,&alia,& fi fuerit materia b [faciens b B.mollifican« quando currit ex ragadiis aliquid.fumatur cot- humiditatemjin qua fit caliditas aliqua (quod um b b.aluminis» tumet fubmergaturin aqua,b [ anethij & exfi- feiturp taftum )fac federeipfum in aquis ftyp- cetur,& abftergatur cum eo anus,& deuitentur ticis fortibus ad frigus,& permifee cum eis cale c t B.Alialire* ftyptica exficantia egeftioncm. faftiuaetiam,c|f ]& fi illic exiftimauerit ra.«yptica. tenfionem e(fe,tuc adminiftra mollifican tia,le-nificantia ex oleis,& adipibus,& alijs, & in fine d B.mordicatfa D£ cibatione habentium rhagadias. Cap. 14. illius , oportet vt adminiftres^ [ftyptica,& rno & [omm0uc^ uentia] in quibus eft fubtiliatioj&refolutio ad tu. Portet,vtipfideuitetacetofa, & ftyptica ex excitandam virtutem,&euacuandam materia — } ficcantianaturam,& fint cibi eorum alesfi 6° ficutaquafalfa,&aqua falita,&coloquinthida. ..i, r„i.,rw;5 dabceEet ea.qus fiunt ex a f[ etattedeca.qus dicuntur in capitulo:quod eft ffiS 8 „] poft iftud,& eft dc egreflione ani. maluis,& pinguedogibbi cameli,&adepsga!U- _ b B conferunt nx,&anatis. & b [confert eis conditum in alesfi T 2 0 E S. eis caules condi dabeffn& vitelli ouorum forbilium,& proprie tt in iure carniu antc alios cibos, & c (. confectio ] de vitellis ouo Tuhhre & copiofe dejcdispalalyfi agit, dequare c BfrSea. rumA dc porris,& coepas cum butyro vaccino p**ca q^dam Gd. ude loc.aff. ^ O De egrcflione ani. Cdp» 17. QVandoque fit propter vehementiam mol-hficationis lacerti con dringen ti- anum,c-ducentis ipfum ad fu peri ora, &c quandoque iit 0 B.muerfantia ptcr ap0ftemata a [ dominantia.]Etcuratio quidem redeuntis facilior eft curatione apofte-mofi,qiii non rcdit.&cura vniufcuiufquc nota bB vtewetiir cft,Et rc&ius quidem eft,vtb[non cureturvnus tes & funt deteriores*. & ilice, qy£ funt propinquas b [concauitafil&introitui/untincolumio155- Ali*^ res.quoniam lic [premantur] non aduenitlacer* to toti nocumentum,imo parti cius, & in reli-C 'lncid%- ■ quo eft eius operatio ex retentione. Elogata:au*C. pticum.Etdeilliseft vt fumantur rofe,& lentes & folatrum,& fumac,& decoquantur in aqua, & adminiftrentur.Etiftaiuuantctiam,quum il lic eft apoftema, & ex eis funt pulueres, de quib. quum non eft caliditas vehemens,eft,vtfuman tur corticum arboris albotin. .drach. viij. nucis i B.iilud quod cupreffi pondus,drachJj.ceruGe. drach.j. made d)uiucrizc d ^ anus]cum v*no ftyptieo,& abluatur cum tus in ano,& tenta in fiftula,et praecipiatur infir mo vt ftringat annum,et trahat ipfum ad fupe-riora,& fentitur illud,quod conftringitur, & illud,quod egreditur de lacerto,nt nocentes,experiatur fuper eas collyrium a! antimonium,ot cerufla plumbi, & puluerizen- garab,& qua; procedutcurfu eius ex medicinis tur fuper iptum, & reducatur, fi reducibilis eft, Mularum,& fi rcdificaucrit eas,a ut minora ue i t B. Alia litera & ftringatur.Quod fi anus non reducitur,&no iitcorruptionem earum,erit bene.Et fi non, ad illud qd enunet redit propter aooftema magnum,tunc melius eft,vt regatur apoftema & mollificeturi t[ ]per feftionem in aqua calida, in qua deco £ta funt fedantia dolorem, & mollificantiaapo ftemadeeis,qua;iamdidaluntin capitulo fuo, & inungatur poft illud cum oleo anethino,c ciV cato mortua,5c ap parcat caro fana,et aquandoque^ fuccurritur a y dolori cü butyro,b[cui fupponitur oleum rof.] b bT%^-deinde incarnatur vulnus cum medicinis et cü & oleo rof maran incarnatiuis,& proprie marancf arafil.] ipfum enim lanat ipfum. Qiiod fi fuerit et fiftuc B aIrJ la,non curetur cum eis adhuc,qua; incidunt cu ferunt in hac hora, funt fedantia dolorem pra;- .0 d [caliditate fua&ficcitate fua, fed cum fubtilid B. dida,& proprieK[alnenufat]pr£edidtum,in quo funt lentes. adaftft Cap 7. cap 4>. cap. 18. T U T l 0 H E S. Zgit & de ani procidentia appellata Taulus lib. > & A im hb. r ^.Sedpulchre Hip.libello de fiflulis.Vi täte] & in fpatio.Et ex eis, qua» ipfas incarnant, & feffinas. eft maran nigrum.Penetrantium autem cura-fed cura (ii' tio,efte [comprehefio] & confidereturinf [cö eB.inciffo. piehenfione ] illud, quod diximus. Et ex bona g f B.indfioa& [comprehenfione] eius eft, vth[comprimatur] g b mcifionc, cum pilis i [formatis vt licinium,quod fit fubti- le:aut cum feta formata,vt licinium,cum quo] jibus, aut cu-ftringatur,& dimittatur.Et quado perducit ad ta torta cum ^ dolorem vehemetem,et timetur quod accidatbu* dt:& Gal.9.decom.med.perlocay&Celfumlib.6. <50 (pafmus,aut aliud accides malum, auferatur ab ea filü, & curetur cum eis,quje fedatideindeite ¥>c fiflulis in ano• Cap. 18. A B.ab exituris. QVandoque generantur ifta;fiftukea[ex vul netibus ] in ano,& corpore eius,& quado-que generantur ab haemorrhoidibus corrofiuis & de riftulis ani quaidam no lunt penetrantes, &. iunt incolumiores,& quasdam funt penetra- iretur conftrictio cum eo. ■Jt T T 1 0 T^E S. Tlurima de hoc affeElu & eius curatione Uip.libcllu de Cap 11- & 73. cap.n,cjp,4* de fiHutis7muh& & TaulusUb.6Mdta & Celfus lib, 'j.&tActiuslib.iq. De pruritu in ano. Cap. 20. QVandoque fit propter vermes paruosgene rarosineo.Et quandoque fit proprer humores falfos,& choiencos mordicantes ipfum» Öt quandoque fit propter viccra laniofa in ipfö. De curatione. Cap. 21. tum,quod notumeftin creatione membrorft parium,& duarum diuiiionum,&: ditiiilonum pluriuni vna,(ciiicet vt quum nocumentum ac ciderit vBteorum,Het fecüüum cum parte ope-iationis:autcum plurimoeius, Sz. lubiiiiatum eft ad d [ in 11 Itiplicädu 111]fubtlätiam eorum,& d B Cenden&«-’ ad faciendam eam loUdam propter muamenta dum. quorum vnum eft,vte [ occurrant multo cum paruo fpdtio.]& fecundum eil,vtfint prohibitie B-fi*«urratur 10 abt [attrahendo nifi iiibtiie exuccädo ipfum.] pamiuu quanti Et tertium eft, vt fint fortis fubftantia:,non velo um. citer patientes ab eo,aquo implentur omni ho f B attra&ione raex aquofitate acuta,cuiaftbciantur humores xel n0“ *uotl!!5 .. 1 . .. . ^ • • • • / exuccando ipsa acuti in pluribus horis- Quiaigitur creati tunt AUalitera. ita g[alleuiaturpenetratiojin meatibuscorum. ab actraaione Eth [dilatatusjefi locus eorum propter illud,qä rei non Tubulis, pofitum eftillicde yifceribus.Etpofitusefl rem &ab^“ccatl°J dexter fuprafiniftmm,vt fit locus eius fitui he- gC n.Vacliitatur patis propinquior,& magis trahes ab ipfoquä- penetratio lubti "P A&us quidem a vermibus,curaturcuratio-^ ne vermium,& factus ab vkeribus, curetur curatione vlcerum; fcdfa&iab humoribus retentis in eo,(i fuerint venientes defuper,curatio eft redi fi cano cibi,öc euacaatio humorum. Et ii fuerint retenti illic, eft euacuatiocum colly rijs fcitis narratis in eis,quae mundificantintefti num re&um ex humore phlegmatico,& chole - 20 tum poflibilc cfl, ita vt fortafle tangat ipfum, ii* nco.Et iam di£hum eft in capitulo tenaiinon,5c curatur cum luppotitoriis temperatis, & cum aB.unftiovel li luppofitorijs ftupefacietibus.Eta[robJcumace~ to vini iuuatiuum ell valde.Et limiliter ventofe iuper alhoios. jutio. Flcera anu Cap. 22. aB.& fi. b B.ttupefacfen fura. 1Vretur curn exficcatiuis fortibus,pr;rdidis imo tangat additamentum, quod lequitur ip h B'A t* licera* fum,5c polituseft finifter defeendens,quoniam tolcu° us* compreflio fit in latere finiflro a fplene, & vt illud,quod attrahitur ex aquofitate, non attraha . tun [ex foramine,quod habet,]imö attrahatur 1 B-,nterdfwfio . • c j 1 • • r nes aequales. ad propinquius in primisA ad longinquius fe- Alia licera. eundo,et lpfiquidem k [funtjeüduobusl[addi non fn- inditFe-tamentis inconcauitateipforumj St in gibbofi rens vel ambi, tate eorum.] St pofita eft in interiore parte cu- guuml,lter dl_ in capitulo cxcoriationis,i[quamuis]fit do -?° iuique eorum cocauitas, a qua attrahitur ad ip Jcs.' uiliones aequa- lor vehemens valde b [in fen fu ] locidoloris.Et cöterunt eis ali naran nigrum, & almaran de vi ridi xris,et ponatur totum in lana fuper caput tentas. jl K K 0 r ^ ^ 1 0 K E s- • - i * ,'j 1 ~/*' - fa t ''. cap. 1 f. Qu& vici rato ano medicamenta conuenianthabes cap. 10. Qai'f' meth. ride & getium lib. 14. I' E K XVIII. De difpofitionibus renum,cuius funt duo tradatus. TRACTA TVS PRIMVS. De vniuerfalibus iudicijs renum, & de lapidibus eorum. Deanatomu renum. m Cap. Ium aquofitas ex fu peri ore,quod aduenit ei, St ]r .jg, in ipfa vaditjdcinde trahiturabipfa ex interiore 1 B.cormbus,vei parte cius ad veficä in 01 {latere, quod feparatur cxtremitatib.cui abeoJpaulatim,poftquani mudificatren illud, 2J”i quod aflbeiatur illi aquoiirati de fuperfiuirate VianlZ Jangumispurificationc mdiOrC i Sc magis viti- tur offi ipfius ma qua’ poffibilis cfl: quare nutritur ab eo, qd dorfi. Alia Utera de iplo purificatum eft,& expellit fuperfiuitate. EtlPflambaoP- . r rv . -i -n ponuntur cum Aquohtas enim non peruenit ad renes exiltens concauitate ip-in vltirno clarificationis, fk. leparationis:imop- forum & gibbofi uenitad eos11 [exiftente fanguineitate fecunda tateipforum-par in ipfa,quai eftjquafi ipfa fit lauatura carnisab- f^“s vi5In.a]lu“ lutioneultima,&o[fimiliter]quandodebilitan JJörfi.° 1 lpiUS tur renes,nö purificatur,quareegredituraq UO- m Ij poris v^iti fitasalfociatafibifanguineitate.etfimiliterquii a q«^us hepar eft debile,St nondifeernit aquofitatema icPfratur- r 1 • • ' r • 1 o n B. remanente ianguineitate^eparatione^ua oporter,& quan fin,7UmCuate in titate, qua oportet, & regimine, quo oportet, ipfa0. tunc penetrat cu aquofitate fanguineitas, plus 0 B.propter hoc quam necefte fit penetrare,p[propterea quodj P B>cluai:e* fuperfluit illud,quod aflbeiatur ei de fanguinei tate menfuram,quo indigent renes in nutrime to fui-& eft illud jquod egreditur ex illo in vrina lotiuum etiam, fimile lotura, egreditur, quum renes debiles funt innutriendo fe, & renibus quidem aduenit neruus paruus , ex quo creantur panniculi corum.& aduenit eis vena ex late re hepatis,& aduenit eis arteria,quätitatem ha- mus. Reati funt renes ad hoc, vt fintinflrumen- tum mundans fapguinem ex aquofitate fu &Bquseraene perf]ua?a [qua indiget proprer neceffitatem fa- terneceffiwtem cientem eam neceflanam.] Et illa quidem necef tjuam declaraui fitas deftruimr,quu digeftus eft fanguis.& prx- bens ex arteria,quse aduenit hepati. paratus,vt penetret in corpus,Et tu iam fciuifK jfta.Et proptereaquod ha^caquofitas valde plu rima fuit, fuit neceflarium vt crearetur membrum mundificäs ipfam,& attrahensbf [ } ad ferant membrum magnum: aut duo membra paria,& fi effetmagnum,vmim coardaret, 6t comprimeret. Loco igitur vnius creata funt cB.duaiitate, duo.Et inc [ muiidificatione]eoiü cfl iuuamen Habes de renum anatome & vfu ex Antt. r .de hiß. caP l8-anim.& 3 .depart.anjtemq; cx Gal.libello de renü af™^a, fieß.d&&curat.& $.de v[npart.Sanede rem vfu vi ccps. dentur 264 Liber tertius . dem* fummt intkrfc ulri difcrepare.(omitto.n,Erafi £t aigritudinib.quidem renum aflTociatut pau- cf i:. Mdcpiadisfententiam.qui nullum feri ufum citas vrinjc.et di ii i riguit hepatis sgritudines, öc digcitu, r / 16. rentyus afcribebant,cinnotante Gal. ude fac.nat. Gal. quae eisfunilantur, quod appetitus non omni- nUnui . -‘- Can 9 locis citatis,expurgandi pr&fertim fangitinis,gratia fa li0 prortratus eft,& ille,qui mingit vrinam,^ jj • ’ £farene:exiflimat,q4bicauthor,M^riß.sJe pare. pterquam multoties furgitad mingendam,] animal iis uti naturam,ait,ad comendas uenas, 0- ad in renibus eius dt *gatudo.& fimiliter eft m ii-he^ J Jb«worm fuperuacuum excernendum abuti ;ita ut per lo^qui habet fedmicn carnofum, & capillo/um J 1 - «fe« a renibus pr fi flari ufum exifhmet, ?» & ‘ £ herbinum. lijs **« * primaria rationeproficifci Gal. putat. Subfcribuntta- .\ quod menin hac re GaLomnes, cui & nos libenter ajfenti- 10 mur.Sed alia cotrouerfia e(i. Scribitor ifl.quod et Gal. citatis locis,& autbor nofter,quum duofint renes dex trum elatiorem efle ,& humiliorem alterum, cuius ft~ „% la^anceft>.V. tus caitfamfuis rationibus fulciunt,Id antiqui fenferut njS -:i fere omnes, & l{ufus quoque lib.de partib.homin.fe»-Cap.**. fit.Dihgentiores tamennoHratempeflate diffetlores, . pnndpijj quum id in brutis ita je habtat,in hominibus tamenfe */£ 2^ 7^ 0 T JL T 1 0 7^ E S. tudmiseit.: cus effe animaduerturit. Fontes ponit,a quibus renum vitia & flatus petan-De ßgritudinibus renum. Cap. 2. *0 tur. ynum tamen notat,de quo ambigere quis pojit, cx ü fupCr., wJ ueneris appetetia uel inappetentiavenum flatus indka &finontfoü ACcidunt eis aegritudines ccmplexionis- & de fumi.at quid renibus cum ueneris appetitu?{(es u- •' accidunt eis egritudines com politiori is in me ita uidttur fe habeve. prope renes feminalia fttnt ua * paruitate quantitatis,& magnitudine eius,& ex fa,qu* & ob renum caliditatem incalefcunt & copio- \ oppillatione:de cuius fumma efl. lapis.Et segntu fius. uel acrius femen uel copio funes fpiritus at t* ah ut> "on - > dines folutionis cotinuitatisficut vlcera,& cor unde in ucnerem flimulantur.Qu£ratrurfum hic ali cc^ ^ilw rofio,& abfciflio venarum,& earum apertio^Sc quis9quomodo ex difpofitione crurum mfciuelit re- totum illud accidit,aut in ipfis,aut in meatibus num fiatus.SCdfatisfacere huic ex Galen. efi. 1 ,h 6M qui iunt inter eos ,& inter alia, & illud parü fit. uulg.morbis. Quod fi accidat in illis meatib,oppiilatio ex fan 3 o guine,aut humore,aut lapide,com m unicat ren De fignis caliditatis renum. Cap. j. In curatione. Et quädo multiplicatur aegritudi- nesinrenib.debilitatur heparadeo,donecpue- Clgnificaturcaliditasrenumex?[incifione]v- niat res ad hydropifim, fiue renes fint calidi, fi- »3 rinse ficut fua rubedine,& fua citrin ita te: dene frigidi. Quuq; vides habentem dolores in re- inde expriuatione pinguedinis totius corporis, ilibus mingere vrinä vilco/am, 8c glutinofam, & cx cai/ditate ta£lus,& ex veloci acceilii apofcc * tunc fcias,^» illud addit in doloribus eorum pro matum/ ] maxime] calidorum. cf[ • ] c ibi pter illud,quod attrahunt de mater i js malis, & & multo defiderio cocundi, öc fiti nimia. dubetes c generat quandoque lapidem,& refoluuntur eo rum aegritudines per vrinam gtoffam refiden-40 T^TIOl^ES, tem>& multoties quidemÄcit incurrere ftrictu jra lumbaris dolorem,& caliditatem in renibus. Quict renes per colant« vtW a fanguhe mflnme- ta funt,propter ea gr ex •prinis tovumjiatus litent in JL 2^ ^ 0 T oi T 1 0 E S, inHefligare.Quarey^rTfbicalidiorcshifuerint^uhob calori aridius & uberius fero immifium fanguimm genibus omne morbi genus accidit,&inteperies.et trahut,fu£la ob eande caliditatem eorum ftgregäu m mala compofitio,& folutio continui,ut hic ait. Et diuti becilla, ferum coloratius ad veficam cofiaat necefft efl nis uero uel mulus horum morbis iecur imbecillu red- idem renes, ft calidiores fint,ait autbor, pinguedine to di /olet,atqs to hyirops fiat.fin uero frigidiores,non trahunt,neque rim ergo ob immodicam attraftionem janguinis fimul13 ^ expurgatur fanguis 9utjecoris uis et calor ab ea feri co cu fero parcius corpus ali, & cotabcfcere}ficuti in dia* ^ 8* pia obruatur.Tu £ renu morbis pete Gal.6.de loc.ajf. bete quandoque euenit.Vnde etiam tabem ad nepbriti- ipfac dem/equi tefiaturliipp.de internis affeftmibus. t,s cx; De fignis,quibus fignificantur difpofitiones renum. tcnl^ Cap, < . De cura. Cap. 5. & 60 qtiss it &hBn!?t£M Qlgnificaturcxvrinainquantitate,&fubtili- Vraeorumeftexhibitio ladisafinxin po i3tatefua,& colore luoat[ 1& bis cur- d:us& b 11. m 4ua di *3tatefua,& colore fuoaf [ ] & tu,& caprarum nutritarum in domo:3 [Sc fpuma piurima, cx eo,quod admifcetur ei,& ex difpofitione fi- herb# cöuenietes frigidae, & detur etiam lac, ] AinrfiStUnC‘ ^ cx‘i^pofitione defiderij coitus, & ex di- de quo extradum eft butyrum nifi timeatur z % in qua tit VpU ^P?^^onc dorfi^ & doloribus eius: & cx difpo- vitium lapidis,qui fi timeatur, b[ aqua cicerum m . plurima fu fitionccrurium, & ex ipfo dolore, & ex taftu, detur, &omne ius & glutinum,&qu» cognita mcr;s per jpfam tunc. ex co,quod conuenit,& quod non conuenit. funt.& quando cly fterizatur cum aqua frip(13> ait - j &öleo fern alkekengi,eritbonum,] 6t fimilitcr & auellanascum phifticis:) & papauer *, 5c cice- Sßfitf^quSs emplaftra fa&acx illis,6c vnäiones ex c[ vngue raAfabaA fafcoli conferunt A cf ( ) & non cöuenit t,s ] frigidis,5t camphora eft vtilis valdein cura adeps gallinarum,& anferum,& renum hoedo- nes 1CUl“ prohibitio. caliditatis renumAfciasquod fitisin haccom- rum,d [&panis]calidus.Et mifccanrur cü iftisc d B.vdcaprarfi plexjone d [ fucccdit,qui£ non fedatur ex potu] [medicinis diuretica,& fpecies confortatius , fi & panis impin- aquaj frigidte. \fintmedicinx effuf« ad renes : fpecies.n. virtu* |„o“ussvcl vn* temmouent. ] Et quandoque mifcentur cum cb° medicina i^^^or^no^n, illis^cut f (Jalec. i„ res, quiemafticantur diu: & diuretica&ipe ; res vifcofar,& quse habent faporem de fen , ] vt d« aromatica Vtituradrdnum refrigeriumcamphora.Videtur u 10 conforteturfubflarftia carnis: Etg[iuuaturcü menh&c,qmm facili inflammetur,inter ja reponenda, cibis,in quibusfitlac vaccinum admiftum: 5: ducentivdfa- fug calfaciat.Sed de hac ve alibi,placitü profeffo jtra lac deco&um ] cum fua tertia aut quarta detc- cientia perueni um eft quod refrigeret,quamuis id non fatis forte ra- reniabin.Et h [ quandoque accipiuntur renes,& refai renes& tioni refpondeat. decoquütur,& proiieitur puluis fperierum,do Comm!«Ieät vi* nec bene praeparentur A res,qii£ impinguari fa tutew. De ftgnis frigiditatis renum. Cap. 6. ciunt,& confortant, fünf fpecies, & tanguebil. f B.aihäch i. la- ’ iuuant etiam coselyfteria,qua: fa&a funt ex car cha» $ ,llud-Ln Olgnificatur frigiditas renumex difcoloratio- nibus arietum,] cum oleis bonum odorem ha- ?3us°vnft Jofo atB.dcßderii. »3 ne vrinx,& totius corporis, & paucitate, af bentibus'ffpccierum. ] Et olea medullarum, g u.iuuacpot® fc B.dorfi, & eit [ ] coitusA ex debilitate b [renü ZQ qua^dida.funt: & K[ vnguenta]cauda; arietu laftis vaedni & «torfun FeoU hmihtudincm habentium cum renibus lenü. ] propde.Et fi l [ fiant ] renes pingues,erit«« [ ma- {^-Is deco&t. ‘Et his quidem luperueniunt eegntudines frigi- ximum iuuamentum.] & fimiliter, qua: funt ei °mhui dae,& nocentur a frigidis, fimilia.Clyftere bonum. Capita agnorum pii> tlm inciduntur guium ponantur in olla cum aqure KiftiA $A renes &coquü-Decura. Cap. 7. claudatur cum lutoforti: 6t ponatur in furno tur,&ar°mau' fpatio xxiiii.horarum quoufque fepareturcaro ^urfupeo^qS a B. oleis cali- TVuamentum illius eft clyftereexa [ vnguetis ab ofiib. per fc,&mifceatur cum co butyrum, impinguat’, & «hs,& adipib. ca JL calidis adipumA butyri vaccini A olei Ufa- & zamba c,& parum fucci porrorum, 6t quum confortat ex fc- virin?mini:& olei baucia:,] & alKekengi A amygda- n (decoquitur cum illo corallus,) & afceK.i. tri ™mlbus>& jPc- vaccmo Sc oleo J u.r i , * o c s> r bus aromaticis fifamino,& oleo larumamararumA cartamibf[ ] 30 bulus,&mugat,& foenugriccum, & fernen pa- eritiuuatiuG,& nucum. & foenugra:ci:& anethi;de c [ adipis dab, 5c olei paueriso (ipfius,quod meliuseft5valetplus:) 5c iuuäc eo^ciyW b t B.8t cuma ■ laurini,& olei auellanarum,5c phyfticorum, & quum neceflfarium fuerit plus calefacere,pona- fafo ex cEr- c ß3brodio rapi proprie. ] Et quandoque permifee tur in eo oleum alKerua,& oleum cofti;5c fi x- arietumU& tö arietGj|& eo- fur aquseeorum cum oleo, fecundum quantira quaJe volucris facere,ponaruroJeum cartami. jGoiumbmorum JöborG,&aiiis, tem [ luihcientcm ad clyftcre faciendum. ] Ec Et herum fi fiat ely fiere cum lade recentermul & caPitu caüra, vngaturab fumanturitcrum emphära medicinarum caii do,p f ( ) torum. vdplno*&Tdi9 darum, fum ma quarum eh aggregata. Et cymi- confert valdc:& fi eft neceflaria calefadio ad i- a^n^nc5* pe Sdabba, & num efi: iuuatiuum valdcin cura frigiditatis re gnemparum,fiat.]Slos iam dicemus in antido- . i>.pon’^r in ©leolaurino, & num,& proprice [ cum medicinisraiftum ,fug tario elyfteria alia &eleduariaq ( medicinarü eo. Aliaütera. ©leo nucu, & fi quas dominium habet ] 5c ely ftere cum oko co 40 valentia ad hoc.) ponatur in eo fticotu, & oieo ftino eftf (\audabi\e-,15c feques eft illud g[ in vir pinguedo renu SV Ali*Uten, tute alhabrai: & alcadra: Sc ] phy ftici: & adeps De debilitate renum. Cap. i r. „ B.muTtiuu. ejuam medietas caud^C ariCtum,quando fit clyftere cum eo, eft nß. decoquan- cuiufque ex:git vltimum in calefaciendo renes, & confortädo. TT\Ebilitas renum fit caufa complexionis alicn tur cum iiio co pfß inJdinouo . iusjcuius dererioreft illa, qua: confirmata !u'1-b!m». conento permi- £>c extenuatione&*[ vetuflatione ] renum. C ap.%. cft:5c a (fit quandoque) propter extenuatione: ^ vim" .fe'uTi! feenttum ipfum Et quandoque fit propter dilatationem mea- quid cepe eft dt plurima, j^Vandoqueaccidit renibus extenuatio, 5c b tuum A eorum apertionem, 5c b (molMcatio melius. fde'^ha- yctuftatiojqu* diciturdebui, 5c diminui nem:) quam eorum acquifiuir efientia Et eft de Pt B ca|ldo lalchadara!i.o- ture [eiusfubftantia:&] quandoque nonrema 50 bilitas propria eis ambobusA eft illa, caufa cu* qB.eTmfduiiis leum grani viri- net pinguedo d [ fuper ] propter malam cople- jus deficiunt in colanda aquofitate ab eo, quod aß. Aliaütera. dis & oleum. xionem,&nimium coitum,&e (purgatione.) ei aflociatur vfque ad renes ,& quandoque funt deterior ea eft. Vif'vcfaäio*' venae incolumes A quandoque nonfunt A cau iJ'^rebxatio- nems c B oin^ucdoip j fa illiuseftficut multitudo coitus5c ficut multi- fotum,fmo. De ftgnis. Cap. 9. tudoc (ftupcfacicntium:etmultitudo vrina\et c ß. diurctico- dBipforum. flatio in equis,et ipforum equitatio abfquegra« eB.euacuatfo- datione,et confuetudine:et propter d f ( dtB.omnem. nLppct;^. Cigna funt cafus=t ( • ^ .) ) laborem aduenientem renibus 3 coitüs A albedovrinae:&frequenter vnna- et propter percufiionem.Et huius quidem gene t B.dorfi. re:& debilitas b (iliorum:) & dolorc ( extenfi- eo ris eft e (alcellatio) plurima,et f (inceffio,) pr^ e u.ftatio. «B lenis. nns) in illoA quandoquecritcum illo d (gra- cipuepedibus. fBdtincudb, dB. extenuatio . \ uitas) corporis. y g Dc/ignis. Cfip* De cura. . Cap. 10. jLlam,quae eft caufa complexionis, fignificat & nucis indaj,& rorum eft rnmedere medullas A figna complexionis. et, qua: eft caufa exte« latus etiumu.n.riaeor vauLumlib.Gal.3. c de fympt.cauf.& 6 Jeloc.aff.nec nonHipp.^a'ph. * ’ cap^’S'^ Deuentofitaterenum, Cap. 14. «p.i.cap.v Aphor,7jt cum illa,que eft propter dilatationem meatuu, Uter eoru munus obeuntSta,utfymptomhle affeSat BreiaxationS [ mollitiem ] carnis eorum,non ei.1 dolor ni fit>& ffiio.f. l&fnyfcquens ua ria morbi genera, & uarias fi quandoque: & minoratur cum ca appetitus morboru caujas,qua$ hic fingulaspr ofequitur t %Aemu r cibi,&eft vrina antedigeftionem,&: aduentum latus jietiumli. 1 i.Vide& Taulumhb. ad venas, fecund um plurimum aquofa. Quum autem ciüus perucnit ad venas,tunc fecundum, plurimum fit exitus fanguinis& humiditatuni groflarum cum vrina . Et eftplurimum vrina: cius ficut lotura carnis bt[ ] groflä?,quüniä ratur 111 renibus ventofitas grofla,exter* ipfe nutritur cum eo quod currit ad ipfum: & io ^ dens eos, & fignificant quod eft ventofitas no difcernitur groflum a fubtili. Et accidit mul dolor,& tenfio,ablquegrauedine,&:non funt fi toties,vt fubfideat fanguineitas,&c [ appareat] gna lapidis, & fit in eismutatioqu2edam,qua; res fimilis fpuma; maris. & illud eft, quando ve- minoratur quum eft vacuitas,& fecundum di-nas funt incolumes.Quum ergo vena: non funt geftionem bonam, incolumes,non d [ difeernitur) aliquid,imo remanete f[ Jcumd/fpofitionefuapro- De cura. Cap. 15. pter debilitatem digeftionis.Et comitantur qui dem debilitatem renum quocunque modo lit, ✓‘■'vFortet vt abftineat a cibis inflatiuis, & bi-& extenuatione eorum,paucitas vrina:,<5c defe« x^/bat diuretica reioluetia vetofitates, ficut fe £tus in coitu, & debilitas vifus,& dolor coitis. 20 mina & femen ruta:,&: a [fagdij in aqua mellis *B ^ aut in iuleb fecüdü difpofitionem,& emplaflre De cura. Cap. 13. tur cü eis,qua: sut ficut cyminü & b[ calametu] b B.i öc anethü,& ruta ficca,& vaporetur cu eis: & in la. ungatur cü coftino,& iambacino, öc fimilibus. frf B.retcnm. c Bfupernatet. d B. fccjucftra- tür. cB. vrina. Vratio eius qua; eft ex complexione, eft cu-V^ra complexionis in permutatiöe fui, öc eua cuatione materiei,fieft.Eteius,qua:eft caufa ex tenuationis,curaeft,curaextenuatiöis,Etin ea, qua: eft caufa dilatationis, & eft debilitas vera , oportet vt intentio fit prohibendi caufas dilata De dolore renum & cura. Cap. 16. "pltex apoftemateiaut ventofitate: autlapide: autdebilitate:af [ a B foIidSdi vel in/piflandi. bB Solidatio. c B.vifcofis. d li alcasb& za tltr. t B.&almcfuf-fct, & alchanf-fat. fB. dc cibibo, v,el vuapaflaa-cctofa. | B.casb. tionis,& a [conglutinandi,] & confortandi. Ec 30 & quandoque fequuntur dolores eorum, debi- J i f B.autvlcefe, prohibitio quidem caufarum dilatatiois,eft di mifiio motus,& coitus, & odire balneationem plurimamA decJinaread quietem,& tranquil-litatem,& abhorrere diuretica, b [ Conglutinatio ] vero fit cu m glu tinatiuis,& llypticis, c[Sc frigidis.] Ex cibis quidem ficut fauic & d [ dady lis iiccis & zarois ] & cydoniis, & cibo fado ex granatis cum interioribus paffularum, 6c cum adipe caprarum.e [Et eis,qus tugunturexcon- litas digeftionis,& catus appeti tus A naulea,<5c tu quidem iam fciuifti ligna diuifionum priEdi-Üar u m, & curationes earum. Quumque dolor fit vehcmenSjtuncfupereft tibi va eis, qua; funt iicut ptiiloniuniySc £roc.fteli^,i ea,qu*e, trami teiftoprocedunt randiu, donec fedeturdolor; deinde cu retur cum ycrcos. öc tinx vdicmctcc conferunt ei, quando dccoquuntur 111 cis medi einx lenltmXjÖc doloris iedatiu^ fecundum qd gelatis ] factis ex eis, quee funt ficut granatom, 40 diximus in capitulis.1* t [ hB.caib. i B.iuuantia. dc fucci acetofi,& muzi: Sc acetum bonum cu conandro:& ea,quac fimilia funt eis. Et ex potibus,vinum f [ pafliim ponticum;] Et ex medici ms vero funt,ficut fucci ftyptici permifti cü bolo armeno,& gummi, & emplaftra facta ex fauic,& g [ cafab ] & cydoniis,& rofis,6c eis, quae curruntcurfu eorum,5c vnguentis prrcdidis ad debilitatem hepatisA ftomadii. Confortantia autem funt & cibi, & clyfteria> Sc confectiones 4; impinguatiuse dito in capitulo extenuationis 5P & oportet vt addantur in eis ftyptica:& ponantur in clyfteribus prsedidis ficut h [ dadyli ficci] & cydonia,& adminiftrenturineislac camelinum,& ouinummam ipfa confortant renes, «Sc & aggregant eos,& confolidant etiam. Et lafti quidem ouino non eft compar in cegritudinib. renum propter debilitatem, & proprie quando mifceturcueo,quod eft ficut bolus armenus. Et comedere renes cü reliquis cibisj& permifce-re cum eis i [ prohibentia jeft multi iuuamenti. u x d ji t 1 0 3^ e s. I[entim aUiojot antea diximus,fanguinisejl expur-&atio>& feri ab eofecretio. Vbi id non agant, uel quid imbecilliter aut corrupte (copiofms.f.) attrahant, uel anteccjJ tet uc mcipiät m ü-davuiiftsitiorvc tcoainü, c^uu ? non inucnit exculauonem ab eis,^ in curatione c lUcias renum & vehcx,pra:cipue habentium vlcera, piluisde’L verum vtileminibuscumdolore, timorofum nlbus fum; eft propter illud,quod d [ accipit, Öc defeendit] X LTuf-“' Öc itudium in abitinendoitdu a narcoticis, eit dB facito magisneceflariüjfit ergo contetus aqua tepida, dere. öc ledatione abiqj longitudine in adminiftratio ne perducente aa e [ftuporemj & attra^ione. „oilifiJS U T UT l 0 7^E Doloris renum caufd funt & intemperies, &folu • tio contmui,ficuti in c£teris,Hic author non caufas do r loris ctirat, fid dolorem ipfum fed are doeet , vbi tantu is urgeat,ut curationem ad fefe trahat. T R A C T A T V S II. Deapoflematibus renum,<3c folutio-ne continuitatis. De apoftematibus calidis in renibusdubellath " Cap. 1. A Poftemata calida in renibus diuerfificantuf *ttra®H non expurgent debilitati diemtur^uoddebi* >LX in materiajqugedam enim eorum ßunt cx „ ' - fanguine, fanguine grqfto,& quedam eorum fiunt ex fati commotiones inordinatas, quä'fi ftnt principia gtune funtili chokrico.Et diuerfificantH r caufa quartana'. Et pulfus non habet minorationem Juoiuni locorum, fiunt enim quadam ipforü in inceptione paroxyfmorum cius,quam habet in corpore 1 en is, quasdam accidunt ad latur* in inceptione reliquarum febrium, & eft febris concauitatis,&qu ardam ipfor uni ad latus pati» eius cum frigore extremitati), proprie manuü, ; nicuu vclantis eos. Et iterum qua-dant coi uni &peduni,& fit illic horripilatio commifcens in ad partem im»- tc Paitcm meatusemundorii,-1 f [ flammatione.& fenfibilitasextefionis,&graui ftinoium. ' - , ] & quaedam ipforum dedi- tatis apud partem renis femper. & nocumcntu nat ad partem dorfi,& quasdam ad partes mea- ab omni diuretico,a-[ [ jj & maro’ tus, qui eft ad luperiora. Et iterum quandoque 1 o ] acuto falfo,& acetoforb [ aut infiatiuo fe iunt in vnoquoqueduorum renum,Sc quando eundum materiam.& dolor,qui commonetur quefuntinrehevno.jutnirlusquadoqucfaciut dcfedatur,&proprie 11 fueritaldubellati Sc do- collecUoncm,& quandoquenon faciunt colle- lor,qui magis quietus eft,eft quum fit apoftema ctioncmrEt quum colieftionem faciunt,aut rü in corpore renisrquum autem eil apud panni- puntur,quandoque rumpuntur ad partem veli culum,& apud fufpenforium magnificatur do cx (& eft melius omnibus) aut ad infeftina, ex lor,& fit fortis, & prohibet credioneni, & tuf- t/quibusoccur Pui^one^aanatliraabeisadinteftina,bt[ fim,&fternutationemr&cfdebilitatemprajpa cB.dlffiabs fa r«nt. e 1 ficut expellit materiam rationis eius,in quo non eft confirmatum lup .Gtua“° elus> *ra plcurefis in ofta lateris ad illud,quod apparet de locum fuum,] & quando refupinatu r,eft dolor 2uwr! veTnoa corpore.Et quandoque fit fecundum femitam 20 leuior quam fir,quum iacet fuper ventre m,prö accommodatur reditionis ad hepar,deinde ad mefaraicam, de- pterea quia fulpendit renem.A [ & eft eius prai- fuper locum Am indcadinteftina.Etexpulfio,qua’fitad intcfti- paratio leuior ipfi. ] & quandoque fit fortis - fe- ,vel rupcr Ra,qualitcrcunque fit,eft mala valde, aut expeb bris hui us aegritudinis propter magnitudinem Stemqui” Iit adfpatium concauitatis,5t loca vacua, & 111- apoftematis,& perducit ad commi Itionem fen • fcere, & fedare c B. apertione €ti get c [perforatione] educcnte illud. Aut non fuspropter communitatem velaminis,& ad vo do1 »rem. cum ferro.. rumpuntur,& remanent in eis, & hxcetiam cu mitum cholerq,propter communitatem ftoma d -- jrantur cum apertione. Et omnia quidem renü chi ad hepar.& quandoque e [ continuatur do- ^ B.peruemr do apoftemata velocia funt ad hoc, vt in lapidem lor faciei,& oculi,& retinetur venter, ] propre- Oculos,'re- conuertantur,& quomodo 110 ? quum ipfa fint rea quod coarftat materiam in intcftinis. Vri tinct ventrem, cau fa Iapidis*& quum apoftcma calidum eft in 30 na vero eft alba,deinde fit citrina ignea, non per rcnc,& »Hudnonfit vacuumafebre,demdeac- nnfta, deinde fit rubea.&quando aqua perfeue- £iJjpro?ttr cau cidat commiftio rationis, tunciUud eft d [ cau. rat alba,indicat duritiem futuram, aut conucr-. eapropter ma ial communitatis velaminis,e [magnitudinis] fionem aldubellati.& ad vltimum, quando vri- f jtudme®. apoftematis,& eft mortale, 6c proprie quando f na in hac aegritudine eft alba, vifcofa, & perfeue ii jifociaottir [accidit lignificatio mala;nam illud eft proptev rat fecundum hoc,eft: fignificatio mala.& qua-; «'/ijgnigcacjoncs communitatem malam. Quod ii accidat figni - do f [ rubet aqua,& refidet in ea fedimen lauda f B incipit aqua aGbdzmufei E- ficario bona,] tunc exportatur ruptura ad fahl- bile,] tunc obedit apoftcma digeftioni abfque. gmficaiieacs bo fem [ fuper ] re dextro apud matiom aduenit, vehementiam inflammationis auges. inguina duo,& magnificatur dolor in lacerto hepar. Copiofe huiusajfeftus notasycaufas^& curationem do- dorfiin K [ toto Illo.] & quandomaturatur,al- ^iaIuera.fupra ♦ centiam citati author es. jlhfoluit author noßer, nihil leujatur kbris.& augmcntatiir horripilatio, & duos tetiiculos, intattum relinquens. ingroflatur vrina , multiplicatur in ea fedi k B.quoUbeolv men bonum. & quando rumpitur apoltema, lorum. Dcfignis. Cap. u. remouentur febris & rigor, omnino .& fi fa- Clsnum apoftematis calidi in renibus, eft fe- nies eft alba, lenis , non foetida, & egreditur cu ^ bris inleparabiiis,qu£ habet rcmifliones, & vrina > fikc^eo bonum elt mc || fenon potcft.Etfimilitfcf {ieftfar>güis&pusal- cumcntumeft fupraeius iuuamentnm, caula bum §atur tisA fi non apparet vena illa,tunc fiat ex faplie Ipoßtio humorum in fiibrilitate, groiiitudiflc c; 1Sa na.Et per folutionem ventris etiam,fi funt cum fua,ck in fubflantia fu a,an fint de genere corru- fangume illic humores acuti,calidi,cum clyfte- ptiiaut fani:aut humoris alterius: Sein fu a funi- ribuslenib.faöiis de muciUaginib .quantum pof ma,an fit multus,aut paucus: ita. vt opponatur fjbile efiySc illud quod melius (oluit,eft aqua ca i\\i cum quali tate mcdicinx,aut cum quantita- fe«,& ca(ia fiftula.Et in aqua qaide cafei ,eft de- 4° te cius. &. quum potes curare eum eo, quod eft clinatio materiei ad inteftina, & ablutio & ab- minoris acuitatis non intendas ad aliud, quod fterfio>& infrigidatio,& maturatio, & redrfica fit acutius.Quumque apoftcvwamtegrematura tio in vlceribus.Et incalla fift* eftiblutio & ma tur,cuiusco«nit'toeft mvfma^uncinpotude- turatio cum facilitate Et aqua zuccari, mei * tur diuretica, ficut kmina, & pilulae eorum in lis plurima: commiftionis efthmus ordinis.Etli aqua hordei,& fimilibus;&anteillud non den eft poflibile vt humor temperetur, deinde folu- tur in potu diuretica,& proprie quando humo- tione educatur poft,eft melius.Et oportet nefo- res corporis funt mali.& quandoque facit acci- afBneque. lutiofitlaborioiaat [ ] dere>fumere in potu illa,grauitatem:fed nöcu* . b B.prouoccs. fortis , & magnificetur nocumentum propter res inde quoniam potare i lia ipfa," [ remouct il ua ificVuir ma- humorem plurimum effulum ad inteftina vici 3° jud.] & prima quidem quibus ht curatio in re- n turatio tunc pro na rcnibus.Et aqua quidem hordei eft ex eis qui £tifkatione apoftematis,&: in folurione humo- moueafo uoces. Aha lite- buseft adha:rendum in ea Etoportet, vtnullo ris mali,funt clyfteria: & non potiones: clyfte • ra quoe uc modo b [ dimittas, ] & non des in potu femina, ria enim funt magis peruenientia ad ifta cum fi ratu^tunc enim ^ pilulas,que ex eis fiunt,& proprie corpore no xione virtutis fux:St cum hoc tpfa non faciunt prouoca. mundificato,humores enim eftunduntur tunc delccndere aliquid defuper,(Icut defeenderefa- d t n.quoufquc ad renes,c [ donec verificetur maturatio, non $ ciunt ea,qua; bibuntur, <3c proprie folutiua; & inum^ficctur.^ UOces.] Et propter illud oportet vt prohibeas po oportet vt fit cly flere lene prasdidum iacapitu qux exhibitio. tun} acluje quan t u m poflibile cft/cilicet in ho- io colic£,vt fit clyftere facile, non coarftans,ne* f , B. ra horaEvd f [ que horribile,& faciat 1^ fio nem & noceat.&ca g'B.multiplicat ] quanuiiset[ ]fit€onue- üafift.quideeftrescögruaincurationib.renü: prouoc uionem, niens fecundum aliquem modum curatio f[ad nä quu ipfa ponitur in clyfterib.& eis,qua: bibii ^bttantbeius"1 munch*kancimY)/] nam etfiaqua fitconuenies, tureuacuatfinelabore,&o [aflbciatj&quum 0 quodeffundituc propterca quia infrigidat, & humeä:at apofte- fcis,quod corpus eft mundü,&apoftema eil pa*po 1 ‘ ad latus afatis matacalida, veruntame quum eft taliter quod ruü tunc fortalTefufficit tibi dare in pom aqua “ a- g[ impellit prouocatione,& coar&at verfus eos mellis, aut aqua zuccari plurin^ cömiftionis. cautam motus iunt cfFufa ad latus huius partis apofte- na abfterfio ambaru,& earu incifio,& fubtilia- cius. matis,& ad contrarium viae fuo motu, tue] no tio fortafle refoluet ipfum fine mordicatione. & res iuuatiuaj in principio , funtaqua hordei &c [ nccefiariu'm eft] vtemplaftretur cum cis» c —--B. cumoleo rof autoleo aliquo.& fuccus falieis Sc qua: fu-nt ficut fernen lini & fimilia, & oleum fifami , Sc cutanifum cum herbo,& opio, & ficut philo- oleum dccartamo. Etemplaftretur Sc foris cü nium:ipfum enim eft melius medicamen in hu r B■ fomicctur co,clu.c^ ^ matuiatiuum, Sc vehementioris ca iufmodi loco.Cura autem proprie aldubellati, leiactionis,<3cexilloeft, vtr [ cmplaftrentur J cü quumfciuerisquod neceftarium eft , vt colle- p^nnolmcoinfufo in olcis calefadis, & illis, in ftionem faciat,eft,quoniam oportet vt tu adiu- quibus cß: virtus anethi,& althece. Et fumantur uescum maturatiuis,que diximus 5 Sc addas in emplaftra cx farina tritici, & aqua mellis deco- eis virtutem cum eis, qua: funt ficut gluten albo _ £fci,6c ex foliis foenugra:ci,& caulis,& radice, li- tim,& vrtica,& abfinthium,& ircos, Sc farina f^rttisefoko ar^: altca Sc chamxinilla,r[ qua: ap- 20 herbi>& quandoque ponuntur in cis ea,qusesiit fifamino, &°til>i fPptiatad’unt cü lenitiuis. ] Lt forta(T'eneceftariü ficut radix vitis albx,& mczerion, & fimusco-ineft, vt tu po- cft a cs,Ufa doloris, vt ponatur in eis aliquid de lumbinus,& quandoque fufficit in ca deco&io n*« in \fik cm- papau crc:Sc cortices mandragora: funt conue- ficuum cum melle,& oportet vt vtaris in clyfte nicnUsad illud,& illud, quod fit exapoftemate ribus,oportct vt regatur regimineil titudine,& adminiftres vaporationes prxdictas tii.ikgvBsen au lius lc »ci cum co,quod diccmus.t [Etnon eft ni- confortatas cum eis, quibus oportet eas confor- ß re^imen]dolorisquum commouctur,& pro tari,& multotiesquidem cft caui'a tarditatis ma prie apud veficam,proprer magnitudinem lapi turationis malitia complexionis calida: inflam- «®.qtnn agnicafti.g [ & eis quidem vtrifque eft proprio htu.& de nun plurima,fefeda facit,öc nocet per id>quod defcenderC facit defu tas]inhoc,ht[ pentibus boni* <#odolom. ri - 0/-! i citcmnamomu yB.vututesmol per.Oyttere autem,quum meo ponuntur adi- Scnaiturti« , & jtficatiuje,&vir pes,6cvnctuofa, Scy [confortatureiusmollifi- _ ] quumrumpitur tutes infrigida- catio,Scconfortatureiusprouocatio,] facitcCl prouocant n cum virtute laboriofa: deinde ad- aJminiftra uiud iolutionelenificationem, & frangit dolorem. miniftraea,qua: incarnant de medicinispra:pa- clUO(1 pronoc« Et ex emplaftris fortibus in matu rando aldubel ratis ad vlcera renum,& ego dicam ea. latiaccidentein renibus funt ficus clixate cum cctur.mUn 1 " aqua mellis.& fineceftarium eft, vt confortetur cum mezerion & ircos, fiaf,& ex potionibus ex pertis eft illud, quod recipit feminislini pondus ^ duor.aur.amyli aure.i.&eft duas dofis. Er quan do completur maturatiotuncadminiftrentur Curstiontmaucnx fefitoneorditur. quod & Tau- diuretica,qua: bibantur, Sc ex quibus fiat clyfte- lus li.^.Aetius hanc mn proponit, nifi vehementiori rc,& ex emplaftris quidem eft emplaftrum fa- fatto dolor t,&affliftis maiori acumine renib. inqua £ aß ex ciiama:pitys,& polio, z [ & praflio, ] Sc pe autem parte uenafccanda fit didetur controucrfia.Ae a B. fummitace trofelino,&a [ fquinan tho, & fpica, & oportet tius ex cubito mittendum fanguinem dicit.Gal. 13 .me- ftjuinanchi. vt ^ [ tu aflidue vtaris in di(pofitione doloris, Sc dor- vietius & aqua mulsa inpricipio no laudat, nifi coco funi:deindefiatfcalpellatio,& vaporetur locus ftainflamatione;neq&purgatormmedicametu adml cum lana infufa in oleo calido, in quo decoda tit.lde fterea fetius mpricipwforbniomb tenuib.& fmt, ficut althca,& abrotanum,& diam^mUla, aq cah^potumtmdu aiuMAuicenas cahdahu cbeße te flatur.ita vt multiplex qu&Jlio’fit.Confulereta tneri probe omnes videntur, Aeque, quod initio non fla tim venam fecct Actius,fecet autem "Paulo, non vacat ratione. Aetius experitur antea quid cly fieres prafi-dij afferant.quibus non iu liantibus, ipfota in en in itio in ualefcente morbo fanguinemmittit.Paulus quoque cly fieres vena:feftionipof\ponit,quod & author noHcrfa cit:atqucafurnmo preefidio,[anguinis fmiffione, orditur,quia morbi huius generis magni funt.parum autem Liber tertius. Deapoflcmate duro in renibus. ^Vandoque eft incipiens, & plurimum eius £_ft poft.n [aegritudinem acutam, cuius qui aIU dem caufa cft incipies, & plurimum cius cft ma lidum Etem3* teria melancholica currens ] ad eum, aut cft la cit pideitas ex apoftcmate calido propter frigus,qd doma^i^ couertitipfum in lapidem,aut calorem ingrof- '!nchollC1 omnino referre videtur,vt ab vno vel altero curalio in 10 pueniat maturario.Maturatioenim eft feques choetttr.Tu tamen vide Trallianum lib.8.vbi d< fecan da vena pulchre difli nguit. Quod vero Aetius cubitum fccet,Gal. inferior es venasmon difcrepant alter ab alie ro. Gal. retiellendigratia ab inferioribus venis fangui- fantem ipfum,quae ambo funt caufa in hoc, ne ^pueniat maturario.Maturatio enim eft cajiditatem tendentem ad squalitatem. De (ignis. Cap. roatis, 8. Ignificatquod apoftema durum eft in renib. grau itas vehemens, cum qua non cftdoloj;, nem mittit: Aetius euacuadivel deriuandipotius gra tia.qu£ tamen duo probe initio renum inflammationis eonueniunt.ut prius.fex cruribus vel exfaphenina;vt hic ait,pofl vero ex cubito mittatur [anguis. In ea tame inflammatione,qti£ infignis non fit f afficere foriajfc po teriteduplio,qua ex cubito; quodabijs animaduerfum 20 dum,& ftupor ambarum &|ftuporancharü. ] aihac^"“J; P fl .Otii r! P niti t CrFItnviihfi e f« J J.. u SL-. /.«m./, .« r de quo fit curadum,nifi in fado poft apoftema calidum. in ipfoenim quandoque commolietur dolor. Et de fignis duri eft a [paucitas pyxi- «i» efl,qui de ah) s f Uionibus no meminere.Sed de alui quo que folutioneper cly fler es molles, vel cafie velfer i potum, non cfl,vt aduerfari Aetio Auicennam quis pu tetiqunm Aetius de purgatorio medicamento verba fa ciat,a quo & Auicennas abflinendum iubet:cafia uc-ro uelferum inter lenientia,non inter purgantia locum babent.Dc aqua mulfa,non ime ab Auicemd folu; fed etiam a Tralliano maxime probatur lib. 8. Limitat tamen Trallianus ac fi materia multa ac uiUofa mtoto & quandoque ftupefcunt ambo crura, & veru- «G fiiper^" tamen ipfa ambo non euacuantur a debilitate,ancliati.Ma. & accidit in omnibus iftis membris inferiorib. arefadtio, & cx tcnuatio.Et vrinaeftfubriiis,pau cain quatitate, propterea,quiaipfiamboparu ac]uofitatis attrahunt propter debilitatem virtu tis,<5c debilitatem cxpulfioniseorum amboru, & eft priuata digeftione tenuis, & caufa in hoc eft oppilatio, ipla enim prohibet,quod turbidu 1 fit corpore,mulfam admittit incidendi & extenuandi 30 eft,penetrare,& plurimum eius,quod tenue eft, gratia abfque rofione.at fi materia exigua & acris po. tius fit ac f eruens, uitari mbet urinam cientia omnia t etiam fi non rodant, & mulfam quoque ipfarn. utiturq; potius aqua tepida t opiofiore. Aemulatur ergo Trallia ntim hic author,cuius certe fenteim nobis a r ridet, qua uis Aetius fecuspentiat. Acuero, quod Aetius calida aquam probet,hic improbet, non uidetur controuerfia, fi ab Aciio calidam aquam non tam calidiorem exhibe ri intellixerimus.nempe qua talis efl, miti illa cahdita te & familiari dolores maxime temperat, & affeßas 40 P*' tes rt laxat,improbari autem ab authore nefiro cati diorem,& qitcc(ßti&rcni infixa eft, inteperits. ceribus vefica; funt a!bi;autmagni grofli, fisüt Cap, 17. Cetera pro huius affe Clus notitiatgr curatione pete ex *n vefica ipfaraut parui tenues, fi funtin meati- +4etio & Taulo. bus.Etcognofcitur etiam differentia per locum 3P doJoris;naxn locus doloris in eis diuerfificatur cc f B^oIor-"-C5f De vlceribus remm. C*p. ,o. tf parte potteriori, Aufxvlcerufuntipfiemet caufa: reliquo- lex aiflequieft« ^rumvlcerum : &iuntcaufa; feparationis itferTuIlnp^rtc continuitatis,deinde apertio. Etillud quando- vlceribus meatuum df[ ] inmedio:& antcriori.Etqiiß que fit a feifiura vcnx,& eruptione eins, & ip- *nc f meatu nerui poft colle&ionem,] & quan- ett. t B. in fitnili incifionc propter caufas notas,3 f [ doqueaflbciatur dolor in vlceribus veficas, cui d t B.eft. . aeius. ] & fiunt propter aldubcllati, qua: erumpi eft commotio omni hora fcut parturietis,& fi- ° ^d^lor c ftJo It tur,& fiunt propter Iapidem, qui egreditur. Et gnificatur quandoque differentia qu?fita,f t [ lu,&0quadoq; , quandoque fiunt propter humqres choleri- 3° ] ex hoc quod dolor in vlceribus difficilis fit do- Ura cos,bf[ ] excoriantes: aut vi- veficje eft difficilior , quoniam membrum eft lor m vlcc”b“* fcofos excoriationem facientes per eradicatio- neruofum fortis fenfus:& miftus fanguinis fre- ^atuum> & eit nemiuam,&exadhaerentiafuacumlabore.Et quens,quamuisfitdefignificationibusvtriufq; ffß.Cßfbrtitu« vlcera quidem renum funt minoris malitias, rei,jcft tamen in vefica minoris quantitatis, & dinc doloris. . quam vlcera vefica:,& quam vlcera meatuum, minorispcrmiftioniscum vrina,& quado mfn d adiTofSovi f J inter vtrfique,& d [quam difpofitio guntpaticn tes vlcera renum,& vefica;, fangui« cerä meatuo ett vlcerum meatuum inter duo emunäom. J Et nem poftmi&um faniei,tunc fignificatur inde inter duas difpo cäüfain hoccCt, quod vlccra membri neruofi corrofio,&fignificatur quandoque difficultas fwiones. difficilioris fuiu fanationis7qua.m vlcera mem* vlccrü in ren ibus,& malignitas eorum per pau Abalirera.vke- bri carnofi Etpludmum quidem accidunt vice citatem receptionis g [ reftificationis, ] & longi g g. Alialitera pQro&vritides[r ra in meatibus, propter e [ generationem] ni a- tudinem temporis,& multitudinem fccis,&co curr. c E^xsefcntiä. terie chokrice excoriationem facientis:aut pro lorem malum viridem in eo,quod mingitur,(5c pter lapidem facientem accidere excoriatione. vehementiam foetoris. Bt quandoque fiut ifta vlcera corrofiua: & qua dein de permuteris ad vopiitum.Et oportet vt vomi tus fiat fuper cibum cuin eo, quod facilem efficiat, ficut rnelonA eius femen, Sc proprie ferne ciuscum vino dtilcü&cum eo,quod fit ficutfy rupus acetöfus cum aqua calida. Et oportet vt non fiat commotio vehemens cum labore. Et £x eis quidem,quee humores temperant, eft füll B. angurias mere*1 [aquam melonis Romani & vuam ] & inagnas dulces aiKeKengiA papauer.Etderadicibus, quaste & cucumeres oportct confiderare,eft, vt quum dolor fit for-longos amatos t|s^cl^retur dolor prius 9 deinde vlcusEtquum * b. & in hora vlcus eft recensA e [quoties J rumpitur apofte qua Ai ja lirera. ^ eius curatio facilior. Et fortafie fuffieiüt aut in hora qua de amylo cum fyrupo violato.Quum au cinas re&ificantcsA figillätes, licet ipfc in Ife \p-fis noceant,& commoueant. Et quandoque ne ceflarium eft vt mifeeatur cum eis narcotiea ex 1 [ herbis, ficut hyufquiamum album, &mädra 1 Bp3paner goAOpium,Sc hyufquiamum nigrum, ] Sc il-lud propter fedationem doloris, & cxficcatio-nem ,& repercuffionem. Quumque feis quod 1 in vlceribus eft fordes, tune da in potu abfter, fiuum/n quoeftfortitodo prouocationis,ficut io aqua zuccariA aqua mellis com quibufdam fe minibus,donec prouocet,i& Ia uet,deinde confc quenter adhibeexficcatma.m [ Et medicina: ebi m bitsc] quibus curatur,quod non eft malignum J CIOfc| valde de vlceribus renüm , funt ficut fernen althex , Sc fernen almaru, & radiceseorum cum aqua mellis,Sc fernen alKeKengi, Sc aqua: vua: vulpisA propriemoiitanse,&Herum fernen cu cumerisAbölum armenum cumiuleb,&capillus veneris cum aqua mellis.Et radici liquiri- tem chronicum fit, res fit difficilisA oporfet,vt 20 t,*x jflcftexftccarioAmundificaticAmatura- f B-Vum squa- Iitare ipfius gt B.&praBiu. properes in mundificando,in leui quidem cum diureticisleuibusfficut eft fernen alKeKengi, Sc althett,vfquead acceptionem f^niculiA in ma lo quidem A maligno, cum eis, qux funt ficut capillus veneris/[licetfit temperatus] Sc ireos gt f _ 3 Sc farina herbi. Et eftneceftarium, vt aggreges inter potationem, Sc emplaftrationem, quum xgritudo eft maligna; Sc fortäfie conferunt in tioA glutinatio A iterum feminis lini, Sc dra-gacanthi an parsi.n [ Sc poiypodii] partesii. cü nB.amyii, aqua mellisA iterum grana pini, Sc ferne cif ru li fumantur, de quibus puluis fadusqu an nun palma plena eft,fumatur, & iterum de femine papaueris torrefadiA contriti fumantur f.i.Sc s.cum aqua,in qua bullitaftnt fquinanthum,& radix liquiritias,&■ fortius eis, qux diximus, eft petrofelinum, aut daucum cum vino odorife- eahyflbpusA rutaAfimilia.Si autem mundi 30 jq,&o [ inuoluaturboloarmeno,]Sciuuatar ©b. pauwM ficetur,tunc fis occupatus in figillatione,vt non cucniat corrofio.Et oportet,vt quieti adh^reät* 6c non laborent,quantum eispofiibile eft; ima qportet vt fint contenti de exercitio, fricatione fc B Alfa litcra. extranitatumA h [pro euacuatione,quam fa-JEt iiiud q & c&teras demum caufas 20 quib.altarum partium ulcera fuccedut^externas &in ternas :potiffimum aute eas} quas hic autbor recenfet. Vnum bk notadum fubit. l\enum ulcera minus ait,qna ueficulcera mala effe. Dubita rit aliquis ulcera eße cu ratu difficiliora^quum renes humidrores uefica fmt.hu more autemyulcemm curationi obfiftere certu eft.Sed,, et fi ad renes ferum continue ajfluit;habet tamen id ab-Jiergendi,& exficcadi rimyut propter ea abeo humore ulceris curatio minus tardttur.Sed adde,quod hi camo fa conflant fubflantia,qu<£ longi curatu cß facilior ^qua et B autem. I *------J I----------- 20 .... ... t a cum abfterfione, cum quibus non eft mordi membranofatex qua uefica,praterea etiam calidiores catio de mundificatione. Cibus ef[ ] oportet vt fit cibus boni chymi ex carnibus a-v B.oiu^iame". uium>quasfcis,& depifcibusf[aradrachi]&ole nUm. * rib boni chy mi,frigidis,ficut funt atriplices,& g h tB.& meliora £bliti.JEt dum vlcera permanent mala,oportet eis Tunc carnes y[dcntUVaükta,hf[ t/nhMnifm xr f * volatilium > & paruarutn auiu montanarum af fatarum JSc ficut vitelli ouorum forbilium,8c gradatim perueniatur ad gallinam pinguem, Öc ad tri Et genera Jadis conferunt eis, quando ^ ea digeruntur.quod ergo eft ficut lac afininum, & \ac equinum etiam-,6t lac camelinum,cofert eis-,quoniam lac reCtificat materias vlcerum, 6c i u.cafeitate. lauat ea, & glutinat ea cum fua1 [ retentione, ] & quod eft, ficut lac vaccinum, & ouinum aggregat ad illud additionem in confortatione membri,& cibatione eius. Veruntamen lac afininum,& caprinum iuuatiuum eft ex parte re-&ificationis complexionis, 6c ablutionis, 6c er parte proprietatiseft magis iuuatiuum quam il K B animalis ]a duo,& proprie K £quod eft]nutriti in domo.i hifunt9quam uefic a,qua idcirco\exanguis quum fit,ob innati caloris imbecillitatem minus concoquit, & mi- Aphorifin. nus facile fanari pot. De buius ajfeffius fignis pulchre 7 De fignis. Cap. 14. 1 b cum eis quae r£t fortafleeft conueniens vlceribus, in quibus X“Tquno«m Icitur difpofitio eius. ] & oportet] vt mifceatur difpofitiones co cum lade eorum,6c cibis ipforum,quos lpli lu-gnofeuntur» niunt,aliquid ex medicinis re&ificantibus vlce- ra, ficut eft dragacanthum, fumptis in potu his generibus la&ispoft mundificationem,& amy-]um,&gummi Et exficcatiuaetiam,6c aliquid de diureticis,& feminibus m [ facientibus glutinationem ,]& quando bibit lac,non comedatur pofl: ipfum aliquid, donec defeendat, & fi cius tarda tu rdefcenfio,mifceatur cum eo aliquid« ffalitum,]& quandoque ponuntur in eo fal, & mel.Et lac conueniens eft ei loco aqux,8c cibi fi 0 B- minoratur. xnüiSj&i quum ° [deficit] pus,eft iuuatiuum lacp r B omnum. rcamejj j per hoc quod figillat, & glutinatione facit,& confortat.Et eft ei vt bibat genera la&is SVnt cum fignis vlcerum in exitu eius, quod egreditur cum commotione 6c pruritu in lo co renum,cui admifcetur pundura. Et quando que magnificatur cum ca dolor, 6c illucj^quod egreditur de ea,qu£ fit in meatibus,panniculo-jfum eft. D ecura. Cap. 15, COnfertei phlebotomia bafilic^,fi eft corpus e totum plenum,& maius iuuamen ei in om " . ni difpolitioneeft phlebotomiaa [bafilic^,] & frll^,”sachu^ m B.notis* de diureticis,6c feminibus m [ facientibus gluti- ventofatio it [locij renum, 6c adminiftratio mü & proprie grana a B faphena?. bB.fub loco.-cB. pilulae faft* ex feminib.cum bolo arm eno & fucco liquiritiae d B. f B olus iame nü & cucurbita, & humidi nB-falis. dificationis,&corporisfemper,& proprie cum ta dulcia,&oie-vomitu,&c [cofediones ex auellanis fimilcs de ^meaS feminibus cum boli armeni, 6c fucci liquiritia:, inte“ sequis partibus.JEt cibus fit,qui bene digeritur, curam fcabici re & eft boni chymi»ficut otiorum>& nQ ?curam l'cz~' infrigidant & humeflant, ficut pulli cum atri plicibus,&il[lpinachijsj]&e [blitis. ] busflmuiconß- dera. - - ' JtfKO- 8 74 jXKV tST! QK*r, Vicus inUlligit renum fup erficiem occupans, quifa afjtfttis afuperiorijoco dumtaxat & magnitudine fljferf.curatur propwea ijfde prtfidijs quibus & fu-perim vlcera. De lapide rßnum* Cap. iß. «Ommunieant renes,& vefica in caufa gene rationis lapidis,& illud eft quoniam lapidis generatio non compleretur riifiex materia patiente,& virtuteagente.Materia vero efthu-a i B Alia litera auditas vifcofa, groffa, phlegmatis, aut faniei, & ^uicilaq. mt (anguinis aggregati in apoftematc,3f [ ']& hoc eft raro, vir tus vero agens eft calidi eft fedimsn .vrl&ce retentu cum ea,8tr[fi eft vefi ££(&; elifc€mitur]recundum.plurimiim poftfe*r ß&e[^r parationem vrina^s [tunc eft fex ianguinis deia n« de aftbciatu;rei,& diu ediscatur ab eo. ] Et ille, ['aturc|, ici ^ cui plurmuim aduenit Iapis ucnum: eft pinguis, A^:"r ^ a St ille,cui piucimum aduenit lapis vefa,c(tex pqii 4 . tenuatus,&fenibus plurimum aduicnitiapis re ww/ nu*n, quam lapis vefica:, & infantium,&; eorö, lxw'lsi:: •. qui illos fequimtmycft e conutrfo, & plui imii ^ io huius fit inter infantiam>&.pubertatis initiu,&,aitur, k" iliud ideo,quoniam virtus expulfiua in infantU bus,& adolefcciitib.cft foriis,quare expellit a fu periori b. mebris ad illa,quas funt inferius Jn fe? ilibus, vero virtutes renum lpforum debilitantur ualde. Et iterum, quoniam infantium, & adolefcetium lubtiiiores funt humores, eftpropterr[appetitum] habet caufas,quare vna eft materia materic«,& fecuneja eft retentor materias.Materia vero ma terix funt cibi groffi ex generibus ladis, &pro-B.ficut. prie fpiflis,& cafeus,& proprie humidus,& car- nes groffa^b [ &] carnes auium paluftrium, & magni corporis,& caro camelina,& vaecina,& f B-groI\a eft- hircina,& quae de fylueftribus c [ingroflant. Et pifces grofli,& cibi de patellis omnes. Et panis vi fi B grana chif. jcofus & crudus?& azymus,& tri. & d[ forbitio eomm?& motum ipforum fuper repletione, <§et8, quiapotantIac,& propter conftri&ionemea-tus vefica; eorum, 6c in fenibus propter debiii * tatem digeftionis ipforum. Et proprer hociu-dicauitHippoc.quöd ipfein fenibus non fana-tur.Et omnis vrina,in qua eft humor plurimus, eft dignior vt ex ea generetur lapis, & eft ilia ex Ä qua quum,” [ defcendit] generatur fal, & eft e-ius fal plurimus.Sal autem generatur ab aquofi *& f ncs ^wila &adarmacha vifcofa, & cöfe&io täte,in qua eft terreftreitas plurima,quam aduf # hau* ri vjfcp- mellc vifcofa, & fru&us acetofl ] & difficilis tfs,& dulcia vi- digeftioniS;,& illi,qui generat hum,vifcofum>fi* TcoHj, & fruftus cüt mala immatura, & fleut cara citri, & piro-wni.Etexaquis turbida:&exercitij fuper repletione, fitcaliditas,Etvrina quidem infantium pluris eft falis,quam vrina fenum, non quoniam terre ftreitas eius fit plurima, immo quoniam cali-ditas in eis eft plus,& terreitas eius in aduftione c(l x[ profu ndior.] Et propter hoc vrins eorum * B* Yehi&i fiin t turbidx,propter multitudini permiftionis tIor* ipforum,&propter raritatem corporum eoru, quare foluitur ab cis plurimum aqaoCitatis ca relblutione occulta,& dignior puerorum vt in & quandoque eft materia lanies vleerum in eis, ^ eo generetur lapis,eft ille,qui eft ficcx naturse fe autinalijs.Retentor autem materiei eft debili tas expulfiua: in renib.propter complexionem, aut apoftema calidum, & eryfipilam, & ulcera in renibus,& retinentur ineisfuperfluitates^re • ^K^teS]omni5 äquofitatis^qua; prouenit ad eos. e ui c^uer- Aut vehementia caliditatis in eis,g [& retinet] Jfuperfluitates,& facit eas lapides,antequam expellantur,& attrahit eas ad eos, ante digeftione integram a fuperioribus corporibus.Et hacc cali g B qui coucr cicm arenam eundum plurimum, & calidi ftovwachi.Et non cxficeatur fcwdumplurimumnatura mfipro pter attractione humi ditatum ad \pfnis hepar, y t B ’in m deinde membra vrinee ipfius,& quando eft illic caliditas, eft caafa efficiens prxiens. Et ad viti- Jnonfr-mum ficcitas naturae facit vrinam groffiorem, vel mif &plurimam,&inillo,inquo eft fedimen are-"13"1.1“ ' _V' ... .r • tavelffii nofum,yf[ ]non aggregaturlapis quoniam materia non eft z[coarftata,& neque f fB.g>c — T------'I------------ |-------------------- ^ ----------------- l-------------------------| ditas,aut eft infeparabilis, aut accidens pplabo- 5 aduenit ei iterum caufa plurima*&fnpfa eflet b— ’ ‘ plurima,Reffet primü, quod generaretur ab ea cB. Afc Iapis magnus durus,nifi eflet af [ j eil PP1 re,aur acceptionS calefacietis, aut propter oppi MB. calida- latione fuperfiuitatu aggregatarü,aut frigus co VS; commw ftrinsens,aut apoftemataopPiUantia,ht[ «itate. 1 & hoc eft plurimum1 [& ] frigida 8c 1 B.quum copri dura,K[6ccommunitas,]membrorum propin-mum renes,S( fa quoift iicut inteftinorum,& aliorum.l[Et quan mVpSuSoBfc" docomprimuntur renes,tu accidit in eisoppila tio.JEt lltx res omnes, etiam inueniiitur in Vefi plurimaTed^feffet] mollis fufcipienscomminu tione,& fi non,c[non multiplicaretur]eius fepa c Ht ell „-r.: ratio I vrina.Et quum forma fit hxc,fcias quod qujwue materia a [no eft j neque propter caufam in feip in lJp|lJem^’' fa,neque propter vehementiam caliditatis e [e- \i tio.JEt iftx res omnes, edam inueniiitur in Vefi ius,quod in lapidem conuertitur,non fufcipien ra tIncx ca caufa lapidis,quamuis differant ^trique lapi- tem]comminutionem, & fignificat fortitudi- mate^/ mB.puluerulen des.eft.n.ille,quiinrenib.eft lenior parumper, nemexpulfiuaj,&huiufmodi indicium pluri- tiam vel fuice- mmm- mimc^Knic^ •* mumnoneft neceßarium,&fciasquodparum accidit puellis,& mulieribus ft[ Jlapisin vefica,quoniam meatus ucnaej. veficae earum eft ad exteriora brcuior.etlatior, et paucorum anfraduum, etinbreuide fac’li- “c;er tate expulfionis eft, quod non eft in longo. Et t- f g. dehabentibus lapidem funt, quibus fiuntpa- ^ & minor,& magis decliuis ad rubedinem,6c il- n t B quandoqj le>qui eft ^ vefica,eft durior, & maior valde, & o B quoniam. magis decliuis ac m [nigredinem] & ad cinereita P" B. te,& ad albedinem, licet»t [ Jgenere- r Ji.t .p« vefi« tur in ?ia5is.' *?“* minutatim frangitur, & itc- q B.yrina,&. cüigulatVfvd jum fi eft] lapis renum p[&] generatur fecun induratur, dum plurimum,(Sc ng a4fiuc mingitur, q [ tue] toxyfml generandi lapidem , & mingendi cum. torporum licti diffe6liove,tefldtur amicus nojler Dane ?uod ^ Fr quando aggregatu r>& g [ fortafie j egreditu r fus Dancfius uir fani; diligtntiffimus & eruditijfimus, c‘uo ‘ cum vrina,aduenit eisTicutin colica, Et ipatiü confpeftos a fe hominis anufdam renes totos fert calcit in hoceft diueriiim inter mentem, & vfque ad /hplenos,mole, fi renibus compan,fjes, longe ipforum anum.Et ille,qui cöfueuit tolerare lapidem ma **nu fubHantiam fuperantibus.At quod in ipfis tarne h t B.ert. gnum,alleuiatur per aiios dolores vcficx, & fi- etiam renum finibus concrefcant ex dißeßhne itidem i-j-B.quum. gnificat illud,quod membrum non hf [ ] deprehenditur,atque id fateri Cium Gal.uideturlib.de lV.Malitera. apoltemationem vfeiociter if [ venum aff.dignoft.lmb nbflr a quidem/enteiia,ficui no apoitemäc ipfa! ] non apoftcmatur per huiuimodi ne raro in renum carne calculi fiunt: ita qui excernun- .Alia litera.acci- que per dolorem ciamofnm.quum tolerat do- IO turper urinas,in finuipfo genitos eße pittadum (fi, no dm£Setwae *or5m ^aP^iscum magno lapide,K [ tunc]vnuf in ipforum renum corpore,qua enim ui,qui in reneipfo a cTngX[inquo amborttm fi fingulare fiat, apofteniat. concreuere,extra folidum id corpus per urinas exeant a hi um &argen- E* icias, quod lapis renum, <5c veficx eft cx eis, non uidetur apertum fatis tquamuis non ignorem alios tu monetatöcü quxl rhtereditantur.l alia huius rei oratio, commentari. «cculcum. Jt ^ 7^0 T U T 1 0 X E S* Vefignis. Cap. 1% Habes derenum lapilli caufis, ftgnis,curationefinte Olgnorum autem ]apidis,quieftin renibus,pri gr uni, & pulchrum cenb libe UH Galeno afaiptumde »3 mum eft vrina>& eft quod vrina in primis renum affeßuum dignotione, & curatione, habes etia 20 eft grofta deinde incipit cÖuerti ad tenuitatem, ^ext.5". ex Hippocrate6ivulg.m0rb.fe8. i.& Vaulo Ub.3. Eft & attenuatur propter retentionem turbidi,at a fB.in renibus, aut e multiplex dsboc affettu quafiio.pr imo ,an lapis in [ ]tuncexiftima cius generatione qua renib.morbus,vel morbi caufa.fecundo,qu<£ nam efie- uisquadoque mingatur in principio rei tenuis drix eius fit caufa.tertio quis generationis locus. Sani, Etb [generatio] eius! principio rei grofta eft ma b effentia« quod ad has qu aftiones faci r. A lij lapidem aiunt in ve gis fignificatiua fanitatis virtutis, & dilatationis fica,veirenib.morbum effe in numero,nempe quid ad- irieatuum.Ef quadoque eft cum eo fedime plu- d-tumpr&tcr natura. Alij fymptoma,retentum ridcli- rimum fimile ledimini ,q> eft in aegritudinibus cet praeter natur am..Alfi non morbum,aut fymptoma, hepatis in firmi.Et quäto plus eft vrina veheme fed morbi caufamsnepelapis obftrußionis caufa efi,at- tius clara,& magis aflidue clara, & pauciorisfe- que id,qf aßioncs immediate Ipdit,ipfa eft obftruftio« diminis,(ignificat quod lapis eft durior,& dici- •Aslruunt vero hi omnes uarifs Galeni authoritatibus turq? quando lani, & proprie fenes mingunt c c B & incedit in meatibus, & apud mota,& m tot fymptomatum concmfus,quse lithiafm fequuntur, proprie in meatu vefiese facit doiorem, quum abjjocfymptomate depedeat.{{c6lius ergo^caufam mor mouetur ab eo.]In difpofitione vero congela- ,„earibus verfits bi lapidem in renib.aut in tiefica dixeris,nempe hac ob tionis cius,& quietis eius,& quietis patientis ip- vefica,&quando ftruit disledit,& foluit continuu,obfiruüio uero & fo fum;quum non eft repletio'vehemens,coarftäs que fic dolor lutio continui immediateaCiiones Udunt.Eft uero etia comouerts lapidem inuenitur h [retentio graui aPlKl 'lp ^ mo“ de caufa lapilli effcElrice difeordia,quum enim lapidu, * tatis] tantum.Et repletio cibi facitipfum vehe- ^ concretio in externis rebus,modo quidem a calore fit, mentius excitare dolores,& proprie quando de defcedic eit pp modo afrigore:alij a fala calidi tat e, a hj etiam a frigidi fcendit cibus ad inteftina if [ ]&per- id qd“extendi, sc. tate eundem in renibus gigni autumant. Author tamen tranfiteaquum autem euacuantur,& expellu- IMli de renum affjignot.negat ex frigiditate conden tur fuperfluitates ex inteftinis, dolores funt quie {iutuJ,\ m"ti. far i\lapillum innubis poßc,quum fieri no pojfit,ut inno tiores.Signa vero motus lapidis, funt^K [graui- bus&proprie in corpori tantum frigoris accedat,quo concrefcere lapis tas ] doloris,& eius vehementia, & delccnfio e- meanbus ad vcfi ualeat.Quß f aneres,& fifortaffe itafe habet,ut in ui- iusex alchatin vfque ad inguina, &if[ lo^qmurTmoue iietiu renibus ueluefica,partib.alioqui,uet eorum fub- c ad ] emunfto-tur {llpereo> flantia ut renes,uelaliorum uifccrum calidorum uici- , ria,tunc,iam peruenitlapis ad meatum111 [ veli hB. Alia litera. „ia calidis,ut utficamo conflanti tamen, & fatis fima Cxfi\ & quum feda tur ille dolor,tunc iam perue feriftno.^^^ ^ ratione probari uidetur.quod enim in uiuente etia ani- nit in vefica. K B. permutari. mali ex frizore lapilli concref 'eant, indicio funt tophi in _ 11 B. poros vriti ^rtL^is quotidie geniti, fedde hac re fatis.*4 lia de la- ^ KK 0 TATlOlSfES. des «anlcun^ fmgenerishcoqm*puichreadmodulapilliinrenib.notasdeferibit 4« möprope vcfi, rarenum fubfi&: capillus veneris,de quo fumatur po-oieum balfatnij dusdrach.ij.in aqua raphani,& apium,& radix & cxiftinm % fit f [athei & femen cannabis] & virga paftoris 3c f ProPr^eroman-& cyminum capeftre.& radix .a t 1 & re- pctaphylon>&: aqua eius & chamarpityos &po lium,& radix afparagi,& femen cyperi argyptia ci,& corticis radicum lauri, & lemen raphani, & fcordeon extremitates vitis albas &ruta agreftis.Et iterum.baurac-armeni, de quo fuma tur pondus aure. v.& conficiatur cum meile & potetur in aqua raphani tribus diebus, & iterü fotire autem aure.j.cum aqua tepida.Etdixerüt quidam,quod fi fumatur feptuaginta grana pi-peris,& optime terantur, & fiant ex eis vij. tro-> -^».tningetlapi- chiici,& detur in potu omni die troch. vnusg [ defeendet lapis:] & in phyfticis eft virtus, aqua comminuitur lapis ren um.Et de fortibus fccun dum lapidem renum,funt lapis iudaicus, Sc pu-legium,& chamajpityos.Et de fbrtibusabfolute B. dulci. nec eorum exliccatio vehemens fiat in joco, ad quem ros milio modo pertingat:& c0fer.ua tro chif & quu volueris da eos in potu cochleariu vnum in vino p | aceti,] in hora quietis doloris, 20 *n aclua montani & videbis rem mira- P bilem.Et de eis,qua; fortia funt,eftcinisq f [ , B C0rt-CUII|i ] ouorum gallinse,po(l quäeuacuafa funt a pullis.Et deeis,quce lunt vehementis fortitudi nis,& meliora omnium eft auis,qua: gr^ece nominatur tragulidos, & auis eft de genere parua rum,minor omnibus auibus,excepta aue regia, & color corporis eius eft inter viridem & cineri t i u m, & ci t r i n u m, fu pe r a las ei us 1 u n t pen n x a i res,& fuper caudam ipfius funt alba puncla, & plurimu apparitionis eius eft in hyemc,& apud pifeinas & apud parietes^ ipfius volatui apud parietes non eft fixio,imo volat parum, & catat & garrit femp,et mouet caudam,& ipfacomedatur cruda,licut eft,quod melius eft, öz comeditur elixata,& affata,& falitur,&«referuatur vt caro fälita,&quädoqueaduritur ficut eft,in fur no,qui non fit cum illa caliditate f cum quanti tate,quarf [ ] domineturei aduftio, & r fBi deftruatur virtus,& fit in vitreato vafe,& fecun dum modu,qu i didus eft ad fcorpiones, cSc alia, iunt cinis fcorpionum,& oleum,in quoponun & quandoque aduritur in olla lapidea,auts [bu fg j,urma# h B.aut, tur fcorpiones dans fubfole, linitum inicclum per firinga in lapide veticae.Cineris autem fcor-pionum regimen, melius eft, vtlinias vas fimile vrinali fpiflumluto fapientias, deinde ponas in ipfo fcorpiones, & dimittantur in furno calido nodevnah[ad] minus,ita vtnon perueniant ad fummumin aduftione, & in mane remo-ueantur.Et vitrum eft melius quam tefta ex fic- cans,& accipiens,^virtutem* Et cinis leporis de- ---------------------------- - , d------ collati fecundum hunc modum eft fortis,de 5 fitauis fpinse,.fcd hxc eft auis, qua: nominatur ‘ 1 1 ’ " ^ ;r francigine ftfürio,de qua non fcioanfi tilia auc a!ia,<5c exiftimät q? quädo exficcatur,& bibitur, paulatim extrahit lapidem ex omni loco, & di tinai]& ftringiturcaputeius,& quumperträfit t B aflationis. terminum t [ rei J tendens adaduftionem,tunc 11 ü aromatua-retine,&quadoqueu[puluerizatur]illud,quod Elir> de ea falit:umeft,& affatum ipfius cum pipere/ x t B# foib in-•j-[ ]&fimilibus,& bibatur tritum eius dy. y[a puluerizatione,autaduftionecum vino cla y B.[fcenugr.]&fic!it daucum ei,quiefU renibus,eftiilud.quodRecipit.*[mei i g.^ „i,*!« Ittw, . » & niiu & aflarü, & acorus, & ammeos, fus|fumirioii,amborum ana pondus. drach.ij. .no»««. & Si & fi^or&Vemen agnicaftiAfqui- p,peris(drach.iiij cuiusdofisfufecundum quä- «sthnm &cordumeni.Etförtaflequidähomi- titatem,qu»exiftii}iaturcumoxymel!e fquilli nesdicunt bonum effe vti cantharidibus.Et M? tico.Et iterum rut? campeftris, malu u campe- nnidem medicina: cum vehementia prouoca- I0 ftris.radic.apij partes a:quales,de quibus fuma- r- tionis fux non funt priuat* imprcffionc in lapi tur quantitas duorumeocljleanorum^ua; co- «t li.meJ.ani t.oms mxnui.. y r r qUaturin vino,& coletur,& bibatur vinum, & SST" iterum radix petaphylon cum*[oxymelle iquil K B r,™„ däadu paulatim litico.jaut aqua mellis.Et iterum fem. raphani, lo!o«‘diiuo. S* Ec quSiT ]Medicinaj vero doloris fedatiuai & i[ciiibumj^qualiter f ] , B 3lclijt_ mfc fune m feip funtjficut fernen lini, &mucilagoeius, &4icut f , m tK.daturf, iis operantes in auellanaild’}'[ ]&!(?■ j fumatur in potu vna Vice poli eo,ficut auella. lapidem , ficut men ä*it[1C2Bi& habeat ordinem etiam ad medi aliam,et iterum granorum almhaleb excortica nacui"ol«oiaf. polvpT- emas lapidis,& conuenientiam ad corpus rcnu, torum tritorum aureijxrociaure.j.n[arifl:oI.au ^dia^e? dij, & gumma & exnarcoticiscft iliiufquod fciuimus. Medici 1Q rc s.]cöfician tur cumme Je, cuius dofisfit.dra * pertu fem.meb »P0S Alul.tera nx autemcofortatiuasJuntficut bchen$&e[ari eh.iiij.etiterum cordumenipondusij.3.o[cum nis,fenu!rhe*. gummt ratinc- ftojochia.jadilimn ficcum,& femen agnicafti, tertiafuijcortic.radiclauri.pf [ «TTfr d t B.& granaPi & iterum ftint rofa,& balauftia:,& iquinanthfi, ] et iterum femen alharmel,ct bdellium m maiora. & fondali.Medicina: vero compofitx ad lapide fumantur,de quibus fiant pilula:,et fumaturde n » Mufe*; Aiia htera.& funtj(]cutmithridatumsipfum nanq; fortis ope eisomni die pondus, drach.j. cumaqua calida, reubarbati au- & (icut|raniUpI rationis eft in lapide renum, & ficut fagzenea, er cum aqua foliorum raphani aut enuKx humi ,eusJ* ni maiora & a- & ficut confe&iodefcorpiombus cognita ad re dseaut cum aqua oliiiarum-Medicame vltimu «di. na:. nes.& veficam. Et iterum medicamen fa&um fedans dolorem et extrahSslapidem,Rec.fumi- clUarurobct, cum f^nguinchirci, quod nominatur manus rion,et eftapiumcampeftre,et dicitur apium dei propter fuam nobilitatem. Et medicamen 30 perficum,unc.i.cyperi a:gyptiaci,fpic£e aroma-thefaurizatum di&nmfadum cum oleo balfa ticce,fem.papaueris albi»cinnamomi,ca/]ar?pipe nii,quod mitabile.Et ficut medicamen for- ris albi,(em.baueia2,acori omnium ana vnc.j.et te,quod experti fumus,recipiens cineris vitri, &c s.lapidisiudaici, lapidis delati de regione Mace* cineris fcorpionum ,& cineris radicum cauliü doni®.an.vnc. s. conficiatur cum meile,de quo jiabati. & cineris leporis, & lapidis fpongix,<5c fumatur ad magnitudine auellanise cum vino, languinis hirci exficcati con triti,& cineri« corti Medicamen conferens generationi lapidis,Re- cum oui,dc quo pullus egrellus lapidis iu, cipc.q[fcm.citmli]pulcgijffcm.ahhcxonmium r . daici,& gummi nucis,&acori partes xquales,& ana drach.j. fem.cuciiMortuhni/cminis nido q ,M!T1 * petrofeVini, dauci,pukgij, gummi arabici, & nis,dragacanthiomnium ana drac.s. mifccani leminis althex, & piperis omnium an.partem. 40 omnia, et fumantur, fitque do iis cius podus,dr^ f+ B. & referue j*& s.cum meile conficiatur,ff[ ch.ij.cum vino (ubtiU permifto. Aliud. Rccipe, (ur, ]cuius dofis fit vfque ad aure,ij. Se lapidisitvuentiin fpöa,va,radicis fupra,cum aqua tribulorum decolorum cum Ciaj omnium ana. dra.i). fcm.cucumenshoruv- ciceribus nigris.Et hoc etiam conueniens eft ei* lani,feminis melonis, fem. althea:, amyU oium gt B Et iterum qUjjn g-|-[ an.pondusdraeh.ij.feminis foeniculi,ani{i,polij cinis ruiicu cau * ■ ’u r . , ,' ... , j/ lim« nabathi, & omnium an.drach 11).et quandoque dantur eis cjnisouorum,dc in potu aqua:,in quibus decoquantur medicine blls *'un« c- lapidis rf[ ]ficut aqua.%in qui r^B;J ,ci freatu busdecoquunturchamepityos,er polium,et ca ‘‘ um' rx Up dis iudai- # 50 lamethum,etfifeleos,et radix tribuli, et fru&us ci matcuii & foe Jcxtrahcns ipfum fimilemluto eius,et fcolopendria,et radix maluai, et capillus imna* aggregen* albo.Et iterum ex eis, quse funt fortia assreffa^ ueneris,et uirga pafto.et ra.s [ tamarifei: 1 et ra- ^ ® potu ex eoquan ta ’ ,^u<^ * cluoc^ recipit ^cm* melonis & vitri dix eupatorij, et femen althex, et t [ fumorion titate vnius co- adufti, &h [culbum] partes «quales, fumatur et faguas:] et pulegium, etaliau [ex j diureti- uB-cb».* chlcanj -n ^no, cum aqua ciceris. Et iterum fimi columbini,& cis. Et quando adminiftratur in diebus fanira- ac,ua ti-iL,”10 fimi gallin. detur aliquid cum aqua raphani, tis, prohibet generationem lapidis etiam.Et ex cpnucnieosadia ai1t cum vino.aut cum aqua calida,eft enim ag deco^ionibusquibus iuuamentum confertur r- iem vcficar. §rcgatiuö,& deHJis,qu^ funtaggregatiua,cft vt lapidi renum,quum eorum adminiftratioafll- h B.caU.i aimcs lumatur cödifi podus drac j.fimi colubim. dra- duatur in horis paroxyfmi, eft vt decoquantur loUs!CU nilh^ ch^rcarabd-drach;i.duodecima,terantur & de 60 folia maiu^campeftri^et ponatur in decoa/o- tureum vino. Et iterum lapis fpongiae,fcolo- ne eius butyrum, et mei, de qua fu matur in po- ...w pendi iar,capilli veneris,leminis altheas petrole- tu res plurima x [ frangit J enim lapidem x ,a° lini a:qualiter, öc fitdoiis quantum necefleeft prouocat vrinam et lenit iter eius,etcxn'a^|r in aqua opij,aut aqua radic.aut aqua tribuloru, eum cum facilitate. Et Rufus quidein dixit aut aqua raphani*& iterum de eis,quae funt ag- quod plurima balneatio in thermisfulphuretf gregatiua,cfi illud,quod Recipit granorum fru frangit lapidem.Et hoc fortaffe facit peruenire ctus bauami)Calaaienthi campeftris ficci, lapi- ad hoc; quod quadam aqux calida:, quae ^uaa“ doquc vicerantcutcm,quando ponuntur in eis quod coar&et, & dolorem faciat,imo fuppofi- medicina: lapidis,oe fubmergirur in eius pän us torium anabilius eft mihi.Et in lenificatione na dum funt calida^ocponitur fuper locum lapi- turx eft allcuiatio plurima, Sc fedatio doloris. dis,refoluitiplum.Et ego lam expertus fum res Etnöeftfemitaad adminiftrandü catharticu, nprrparati0- ^u^us§cncrj1S:^I\ regimine aütem y f in praepara ipfum enim lxdit,& nocet per illud, quod dc- tione] lapidis ad hoc vtz [eleuetur]&patiatur fcendere facit defiiper. Clyftere autem quum j,cMf [ i t B.quumquc canonem motum & proprie quum non eft co- ] de illis hac ho- fortatibus plurima contrarietas ad intentione, ra,eft adminiftratio vomitus, Sc illud eft de eis qux eft in refolutione , Sc illa lunt ficut oleum 10 qux minorant materias comprimentes lapide, delilioj&oleumde fpica,& oleum de alcanna, fedfortafle nocet per illud, quod attrahit lapi- & corpora eorum etiam: Et oleum alkeiri ag- dem ad fuperiora.Et fi fuerit dolor de illis qux gregat intentiones plurimas: deinde ftringätur nomcLremouentur ] prorfusftunc neceflarium K B.tcpcfcunt. ji,fradicetur, medium & a[ alchatim,] Sc peften,vt dilatentur erit dare in potu illud,quod ftuporem facit,& 1 meatus defuper,aut fricentur cum manu, dein [iterum philonium, Sc etiam mithridatuin ma {0^iun,n&mcdl de detur in potu medicamen communitiuum, dragoratum,]& theriaca; qux non eft antiqua ana mandrago- & fi fuerit fumptum, in potu, tunc confequen- imo ad nouitatem decliuis, Sc i n quaeft virtus rata. Aha litcra. ter adhibentur diuretica. Et non eft malum, vt opij remanens; ipfa enim pluribus confert mo- melius eitphilo bibatur etiam,quod eft ficut cafia fiftula , cum dis.Confert nanque ex parte theriacitatis, «Sc ex I^dicin* man- oleo amygdalino,& cum fucco vifcofo, qui fit 30 parte prouocationis,&comminuit lapidem,Sc dn-gorat*. de fuccis diureticis,in quibus funt vifcofitas, Sc ex parte ftupefadionis doloris, Sc quandoque iubricitas cum oleo amygdalino. Et ex eis, qux iuuat in m [ diebus venfofitatem in renibus co- m !.£cn conferant poft mollificationem, aut quum ex arctantem J etiam lapidem, Sc cognofcitur per coarSans*"1 U* cu fat io eft a modificatione propter illud, quod figna ventoßtatis renum,autn [ venfofitatem n B.vcntofitas i« j Bfhpis eft. fcisb [de lapide fu fpenfo moto,] funt vapora- in intcftinis comprimentem] ipfum,Sc cogno- inccrttms cora, fsfpeius motus. tjones cum fpongia,Sc fimilibus fibi. infufa in fcitur per figna fua,quare oportet tunc vt inten Prlmcns* iB.vnftiones. aquaScoleo,Sccumpanno,autfurfure: Aut datur ad ea qux frangunt ventöfitatem, ficut S* emplaftra calefada Sc c[ vifcofa,aut]cum oleis ruta,& femen eius, &. femen apij, & anifum Sc calidis calefadiuis, Heut oleo rutino aut cum ammeos, & carui, & nigella dando in potu in oleo Sc caftoreOjEt eft neceflarium vt conferue 40 eis,qux funt ficut aqua mellis, aut emplaftran-tur ca\efa&io em^aftrorum. Quod fi neceffa. do, aut faciendo ex eis ceratum cum oleo ali- ■j. f ria funt fortiora filis,ponantur ventofg vaeuxd quo,& vtedo eotn clyfteri.& fi fuerit lapis pro- ß.iocum dolo 1 fuper ] lapidem,& e[fit earum pofitiodoloro- pter apoftema calidum, curetur curatione apo «ii. fa ] vt attrahat ipfum:deinde deponatur ab illo ftematis renum in primis, Sc fufficient ea, qux loco ad illum,qui eft fub eo ad inferiora. Sc fu- fcis de embrochis,Sc emplaftris, & ceratarijs in fpendantur ibi.Et fimiliter fecundum gradatio eo modico aceto, donec penetrent, U fimiliter Siuorum o- nem defeendant a loco renum fccnndum obii- fiat clyftere cum iftis fuccis, Sc cum oleo rof. imtidium.0" quationem f [mundoriorü]ftdinferiora.Quü- cum eis,& fi indigentphlebotomia,fiat,& fi fuc que defeendit ad velicam,fedatur dolonEt qua rit propter apoftema durum,tunc adhibeantur doque exercitium Sc motus, Sc equitatio fuper 50 ea,qux funt ficut mucillaginescalidx,vtmucil sl quod filia, animal g f inquiete incedens] lufticiunt.Et fimi lago feminis lini,& foenugrxci,& althcx, Sc le. «vtkrottando liter defcenfus per gradus,& proprie poftquam almaru permiftx cum eis,qux in frigidant,ei fi-. 'itedit. adminiftrat£ fuerint inun&iones.Quumque de militer chamxmilla,& meliIotum,& tribuli,& ^litcra. fcendit ex vefica ad meatum virgx,runc fortaf ■ anethum,& ifta adminiftrantur bibita,& admi fe facit dolorem, & tunc oportet vt regaturre* niftrantur clyfterizata,&adminiftrantur epi- gimine illiusloci cumeis, qux dicemus. Regi- themata,& quando adminiftrantur epithema- men autem doloris quando comouetur,& pro ta, oportet vt ponantur in eis, qux funt ficut prie apud virgam propter magnitudinemlapi- gummapini, & ferapinum, & ammoniacum, dis, aut propter dentes in ipfo, Sc fra&uram ra- Sc ftorax, Sc caftoreum, & ficut myrrha, & ite- fcationis,& afperitatemexcoriantem,quando- 60 rum olea calida cum confortantibus aliquibus, que potfibile eft vt fit cum balneo Sc tina. Quü & de vnguentis, vnguentum diaquiion Sc un- . ^ autem fuperfluunt,h[& molhficät,] redit dolor guentum deadipibus & alia, & quum uideris o 0 cr.a(rati caro confcrt tres habet anfraaus,&in mulieribus habet an nibusfunt fubtilia.t orum 5mr jfa fraaUm vnum propter propinquitatem vefica a B *• eis.Et^ortctvtnci _ecampeftriSl<,fcUm] rum earum cum matricibus ipfaru.Et^ [illius ?tB.cumoko. C3 '^rfcrtr ]&oleocartami. colli,eiusqusdamparsmunitaeßeoquodcir. aquacicensriL J £Undat]iplumiicutiuffoeatonu&expreflormc. „ ita vt prohibeat exitum aquofitatis ab ea,nifi cucun 411161 volutate molificante illum lacertum adiittum lacertis ventris fecundum q> fciuifti in loco fuo: io ni (i illi lacerto adueniat nocumetam,autK[fu- K B-lacerto’ veR TV difbofitionibus vefics,& vrin£,duos perfluaneceffitas^Etcontmuaturvnicuiquela"“- comprehendens tratatus. terum eius neruus quantitatem habcns,& ven? F quiet£,pulfatiles>& multiplicati funt nerui eius vt ipfa ientiat illud,cui innititur,öc ad quod ex-TRACTATVS PRIMVS. tenditur.it [ ' De difpofitionibus vefica:. jt7^Ti_0T\rfT107^ES. De amtmUvtpcx. Cap. I. so Habfsde vefic? anatemeex GaL8.de vfupar.&6. de amtom.admmffir. Effet aute hoc in loco contmter QVemadmodum Deus excelfus creauit fe- fiade vefica tunicis,quas author hoc 1 loco duas facit: ci vafa a^gregatiua comprehendentia to- alibi autem vnam tatnm:idquod & Gal.Sed admonui tum vfquequo aggregatu r,deinde expellit totu mus de hac re <& lib.i.&alibh ifimul,per quod fit exculatio ab afcellationeco- tinua hora poft horam ficut fciuifti, fimiliter De tgritudinibus vefica, & cura eius. Cap. 2, prajDarauit exceUüs, & creauit eis, quod de fu- perfluitate aquofitatis attrahitur digne excuti, A Ccidunt iterum in vefica segritmfme* eom & expelli, capacitatem & facculum comprehen plexioniscum materia,& abfque materia, dentem totalitatem eius,aut plurimum eius,do 5 & apoftemata,& oppilatio a[ de cuius fammaj ncc furgat ad extrahendum ipfam femel, & no eft lapis,& inueniuntur in ea ajgritudmes ;quan fit neccfiarium expellere ipfam continue ficut titatisin paruitate,& magnitudine.Etacciduht accidit,patientibus, diftilJationem vrinse &ca- eiaegritudinesfitus i> [in augmento] & disloca- t> B,««^ pacitas ilia eft vefica. Et creata eft neruofa ex tione.Et accidunt ei nigritudines folutionis'm- ua* neruis ligamenti,vt fit vehementioris foi titudi gularis per apertionem,Sc incifionem & vlcera. nis,& fit cum fortitudine fufceptibilis ex f en fio- it quandoque communicant vcficx membra f B f * n*s,a £ planae,fubftentatae,]vt impleatur aquofi- regalia,Sc nobilia, ficut cerebrum, ipfam enim »rus u anug Qmimq; repletur, euacuatur, quod in ea fit dolorofum cum ea,Scaduenit ei vertigo, & eft,cum voluntate,ad quam perducit neceflitas quandoque peruenit adfir/en caufa communi & in collo eius eft carnofitas b [ retenta ] vicina * tatis aegritudinum veficje calidarum,& ficut he b B cum qua fit lacerto. Et ipfa quidem eft Pati iterum, mu\toties enim accidit hydr >piHs f<+n Alia li era ' propter frigus vefvc^,Et cgtitudinesquidem ve hlbct tnnicam ]duas habet tunicas,qua fic? multiplicantur in hyeme,& curantur itera vna contextam rum intedor in profundo eft dupla extrinfecas, ficut curantur illas,qua: funtjenum,& cum me cx fpeciebos vii qUOniam ipfa obuiataquofitati acutx. Etfubti dicinis fortioribus, & magis remanentibus, & ß m locovb* po ^atus cft creator fapienter in attrahendo aquo- funt potiones,et inie£tiones,& undtiones,& em u vriSdcs jngre fitatem ad eam, & in extrahendo aquofitatem plaftra,quibus emplaftrentur duo emunctoria, difitur eam,quo ab ipfa: quare peruenire fecit ad ipfam d [ duo & fubumbilico,&in c [duabus commilTurisfin cjjjr-s ^ 2«a(jc corpus* emundoria,quae funt renum.] Et quum ad ip- gularibus:]& dolores veficasmultiplicantur in vrhidcsexrerd»ia 111 pcruenerunt, feparauit veficx d uos annu- aeribus,& in regionibus,& ventis feptentrionali teffid» bns. m los,quos facit incedere inter tunicas,incipientes bus,& in temporibus frigidis. “ A!jlite^2 in primis penetrare in tunicam primam,perfo- n °°B rantes inceffum habentem quantitatem inter De ijs,; de lapide renum,deinde permuteris ad co catio fortis.Et fimillter fi difficilis fiat eius intro u^ns aichjutic, fiderandumhoc capitulum. Et tu quidem iam miffio,tunc melius eft,vt non laboretur cu co- & cxPcU>t«r, & fciuifti iilic differentiam inter lapidem veficae, namine,& quädoq; fignificat alchatatir per il- t„“cur vrIna * & lapidem renum,in qualitate,& quantitate ex lud,quod p [alfociatur ei materia,]ex qua gene P 'b * aflbeiat ci capitulo lapidis renum. Differüt enim vtrique ratur lapis.& lapis quide paruus, nvag>s retinet matemm. lapides: at ille,qui eft in renibus, eft lenior parü, vrinam,qua magnus,quonia figitur in meatu: <3c minor,& magis trahens ad rubedinem, &il- magnus vero rcmouetur a meatu velociter, & Je,qui eft in vefica„.eft durior, maior valde, & fcias,quodlapis vefica; multiplicatur in regioni magis decliuis ad foliditatem, & cinereitatem, bus feptentrionalibus1, & propric in'infancibus. . ^«ilbedinemj icet generetur in ea lapis, qui cö-> veGcxfe5 udf^ ®flinuitur>&:a [ ille quidem, qui eft in veficadi- JL 2^ 2^ 0 T U T 1 0 S. tur vet coaeuiat fremitur ] fecundum plurimum poft feparatio i«r. w nem vrinas. Et ille, cui plurimum aduenit lapis Scripfit de hac re Gahi.de loc.aff. plura etiam ha ■ velicae,eftextenua tus:& in renibus,eft cconuer bes ex Tralliano tib.g.T aulo Ub.^. <& 6. Efi unum hic fo.Et infantibus quidem,& qui eösfequuntur, annotatione dignum ^it ^uic.irifantes & pueros caL Cap.i, ® aduenit lapis in vefica.Et dicam hic quod vrina culis laborare,quod & Htp.s.apt.Gal.in eius loci co- cap.7cap.4y* ;in la pidevefica; eft decliuis ad albedinem, & fe- tnentario calculum proprium effe ait morbum puero- ^pjf°r'2g bfB.fcd eit;.& dimen non eft rubeum,b f [ rum>atque in duplicem caufam refert,tum intetnpcfli- 1 °r'~ ] ad albedinem tendens,aut cinereitatem, nam edacitatem^ob quam crudos gigni humores necef- Sc quandoque eft vrina grofta, oleagineae fecis > 30 fee^>qul delatipoflea cum urinis ad ueficam lapidum & fecundum plurimum eft fubtilis, & proprie funt materia: tum ad caloris uehementiam. Quam Ja- in principio. Et non eft dolor lapidis veficae, fi- ne fententiam confirmat,& 3.in6.uulg.morb. Idaflir cut dolor lapidis renum,quoniam ille,quicft ve mat.&Taulus lib.3.Materiem dicensfuppeditari,er com.if* •tB»«oneoar- ficce,tenetur in fpatio,c f [ craßo & terreo humore y ejfcftricem uerö caufam, 3fäicus.buc C°~ ] ni fi quam lapis reti- igneam effe renum & vefic# caliditatem. contra net vrinam,quoniam eius dolor vehemens fit, Trallianus lib.9.vefic& calculos pueris accidere ma• & quando ipfc cadit in meatu.Etafpcritas in la- gis ait,non a tanta tamen caliditate, fed a materia po- pide veficx plurima eft, quoniam cd in fpatio, tius crafliore>&ad gignendos calculos, prompteq; ab in quopoflibiJceft,vt fiet fiiper eum illud,quod infita caliditate concrefcendos iaonca. Ita vt Trullia- i B^quod ipfu/a ^ jf ,pfc retinet,] & multiplicatur c [confra&io arene] le.eifi et z.aph.&6.vulg.morb.effeäricem lapilli cau arenofa. ex eis.Et eft quädoque cum arenofitate fex fur- fam calorem multum ex Elimat,non tamen,vt Taulus. clp 4f ftB.ruperficici. ^rca propter abra fionem ff [ ] quum certe in pueris igneus non fit,fed mitis. Quare a g B.alpero. €Ius a lapide g [ahftergen te.] Et in Iapide quide Galen.non diferepat TraUUnustdif crepabit tamen is a VeficE eft afliduatio pruritus, 6c d oloris itivir- a Taulo,fi modo per igneam Vanius immodicam cali- caP’r* ga,& in radice eius, & in pectine communica- ditatem intelligau tjone virg£ ad ve(icam,&habens eum multipli ~ ...... . cath [contradionemjvirg^fu^propriequum 50 curationibus lapidis veficx. Cap. 6. eftpuer,& affidua fit eieredio. Et quandoque T Apis vefica: indiget medicinis fortioribus* perduci: illud ad exitum ani,<3c ad retentionem -^quoniam ipfa eft frigidior,& quia eft lon^in egeftionum,& difficultatem vrinse, cum hoc cp quior,& quoniam lapis eius eft vehementiusco illud,quod egreditur, egreditur cum fortitudi- firmatus ex vehementia coagulationis,& medi \U.cius a ikiao ne propter compreflionem i [ fuam a ßrftäo,& cince eius funt medicinae fortes,praedidae in cu- tabexprimefl' ab impellente] poft ipfum.Et quandoque min- ratione lapidis renum.& eis quidem conferunt tegrauance. gitirt fine eius vrinam,k [ quam vult.] Et quo- fagzenea,& mithridatum,a t [ ] l? B « t3K !ne voiun" tieseuacuaturex vrina,quammingit,defiderat quum lapiseft paruus,aut lenis,b [&fimiliter] b—"• iB.e’xpuifirs exr- mingere ftatim ,& agens illud eft lapis 1 [ expel- arhanafia,& conferunt ei fcolopendri? pondus Hijone qua ex Jens cxpulilonem urinae aggregata. Et multo * vnc i.&mahalebexcorticatae.vnc s. syrupusiu- Fjjttwrana ag tics mingitur fanguis propterrafcationem 'lapi uatiuus eis.Recipec [ milii folis] triti 3.xv.capil cB.chalt. Salite«, dis,proprie quando eft afper,magnus,&m[mul liueneris.d( 3.] vii-cf [ dBvnc ^a3lur. * toties pungit.] Quum ergo refupinaturlapido- J petrofelini 3. ii ii. ficusalbas vii.numero, c t Bi foiop en» A!l%ra. reti- fus,& eleuantur andiae eius,5c cöcutitur, remo decoquantur cum iiii. Ii. aqua: donec remaneat drix.drac.s. ui. 5lEcqaum netur lapis a meatu.etquando tunc fit compref lib.i.& bibatur poft exitum debaIneo,cuiusdo- buiorum.dfach. "VSnpro- faper pcclinemeiicitur urina, & haec eft fi- fis fit lib. s. & oportet ut tina: , quae in ea ad- x,dauc1. h B. confricatio nem. /nequi pun.it’ gnificatio fortis fuper lapidem.et quandoq;alle miniftrantur,fint fortiores, <5c ponatur in eis AVIG Kkk cum cum mcdicimVnotismedicins, qn*tont tfcut ad mnfueifum parumper,cum ingenio bono, "St capillus veneris, & folium, & f quod non coitfingac nemum, ftudendo -v r ca- rvaUiufe* raffue&l &rofaeius,& aliouid habensftyptict datlcifluram collo vefic* ,namfi ceciderit m farmvtnon fuperfluat moIlificatio.Et ponan corpore yefic® non conolidabmirommnoA tu'Äroni vn^ionibusgalbanumA pix, & fludequantumPotes,vt(cifliominoreturtnain ammoniacum & euphorbiam. Et meiiuscotu fi lapis tueril paruus/oMafleexpelletur cum ex- Xmohftrü de bdellio & niecha. & melius co preihone.Magnus veroindiget fciffioneampla 1 um oleorum eil oleum de lcorpionibus,emPla & fortafleindigct extrahcte,quod ipfum extra, ftra tum & diftülatum.ant iniCiäum, cum quo hat,Et quandoque eft lapis magnus valde: qua- 3 __ . . n . . _sa r>lrnnllihi Irinnatnrnrnnroi-mnont .. ß.althil, B.lpliuni. mifeeaturaliquidconfortatiuum.Etmedicina: JO re non eft poflibiie vtiemdaturproptenmagni* nuidem empiaftrorum eorum funt radixfeolo tudinemfuam,quare oportet tune vtcompre- uendriee & radix g [ afeehj & polium,&h[ can hendatur cum tenahis, 6t rumpatur paulatim : iiabis ] & althea,& capillus veneris:& ponantur & atfiimatur,quod frangitur, & non remaneat in eis illa,qua; funt ficut folia virgae palloris, 6c in vefica aliquid omnino,-nam fi remanferit, 6o auis pradi&a in capitulo lapidis renum 5 6t qua; magnificabitur 6t fiet magnus.Et multoties ac- diximus cum ca de ordinibus eius valde confe- cidit,vt perueniat lapis ad collum vefica;, & qd runt ei.Et de eis,qua; funtpropria iliisin curis ip fequirur virgam,6t tuncoportet vt ffrieccffätio; forum, eft vt vtantur medicinis lapidis in inie- ne inungatur pe&en,6t fiat comprefiio fuper ip £tione,6c iuuantur eis* vehementer. Et quando fum,6cfirtecum adiutor, ita vt quando figitur- vrina; fit difficultas,6t retinetur eaufa lapidis ve 2Q lapis in loco,fcindas fubtus eum, 6t extrahatur. fica;, 6t non eft femita ad feindendum propter Et fortafleerit redius, vt ligetur poft ipfum ad aliquid,quod prohibet,aut propter timore, tüc anteriora cum filo ita vt non redeat. Et fi pene- dehominib.eftaIiquis,qui ingeniatur,6t in eo, trat ad locum propinquum capiti virgae non quod eft inter anum,& tefticulos,fcifturam effi oportet vt laboretur ad extrahendum eum ex citparuam,6tpoqjtineacannulam?vtegredia- ipfo Illud enimfiacit fortafle accidere Vulnus,cp ifB.cx ca vri -tur,cui continuantur vafa Iperma det ex compreffione ventris cum fortitudine, lueris fcindere ris,& cognöfeitjocum arteria;,locum carno 6r exdolore fciffionis,apoftema;& eft res timo- riT^aifionVil- *um veficx,& caucatilind,quod oportet ipfum rofa.Et ex eis, qux non permittunt eucnire illum. l° canere, quare non- accidit nocumentum in ge- jyd,eftvtiamclyfterizesa;grum,6cextrahasfoe neratione,aut fluxus (anguinis,aut fiftula, qua? ceil eius,deinde des ei in potu poft illud aliquid non confolidatur:& oportet vt vaporet inteili* leniens naturam : & non cibes eum nifi repar- na,6c veiicam ante illud relupimis. ud/8t letiificanteSiautem indigueritphlcboto miaivt g [allciiietur ex minoratione] fac,quod 8 Bt Pr^rue-JPc regimine quod in ipj'opr^cipmr, Cap. 7. volueris vt vehementius h [ a/Ieuiefur,] & ap- pr2efccuc, parent figna apoftematis,6c dolor fit vehemens tur.* TJ St vt praeparetur fedes, & fedeat seger fuper valde > tunc oportet vt fedeat aeger in tina , aut cam,& fit praefehs tiiiriifter , 6r intromittat pelui aqua,in qua decola{untWrficauna,Ci- .1B. Alia lirera. manus tlias fub genibus eius,deinde preparetur cut molochia,& femen lini,& althea,& furfur, antecedat fcnfa fcindendum,6coportet vt a [ ante teneat la6- & cum illa aqua fit commiftum oleum pluri- tio lapidis. pidcmfj-x faciat ipfum peruemreinlocum,b[g mum,&conquaffatum cum ea, 6t fit illa aqua b b, quem fcin- fcinditur,] & illud faciat intromittendo digitü tepida.Quumque extraxeris eum de tina, inun- rc uVvnct' medium in an o virorum & virginum,& mulie ges i [ partes virga; ] cum oleis lenificantibus,fi- iB. rum corruptarum in orificio matricis donec in cut eft oleum chamamiillinum, & anethi n um, c b. \iia Utera. UpAacm»& comprimat manu alia de fu- & pones fuper vulnus butyrum tepidum , 6c detb.ndendo. * Per c [ faciendo vt defccndat lapis ][ex mirach funde in ipfum • Et pone fuper ipfum cottum u ti.vnibuico. 6c d [fu mine] donec dclccndat lapis ad locum. infufuminoleorof 6c pauco aceto, deinde ad propinquum ori vefica;,6cftudeat,vtexpellatur nnniftra medicinas confolidatiuas ; fi autem lapis taliter,vt remoueatur a commiffura quan fitate c [ vniuspili.] 6c caiie ne fcindas fuper co- magnificatur apoftema, aflidue fac eum federe ßr^ühordcT4* tlt.ar5e Lvn *us pili. J & caue ne fcindas fuper co- in tina pradidadn decoftione foenugrxci,6t fe miftura,quoniam eft malum > eömifthraenim minis linf& fi dolor fiat fortior, faceumfede- fecund um veritatem eft locus mortalis,&opor rein die fecundo : & in die tertio in aqua 6t o- tet vt non cadat lnexpulfioneabDreuiatio, vel leo tepidis. Ille autem,quem fcifliira, & vinus defeftus,quoniam euenit tunc fciflura lata,que non ita dolere faciunt,vt inde K [ curet, 1 folui- k & & non fanatur.Quumquc expellis,& vides fciflii- tur in tertio die . & oportet vt affiduet calefc-dm' ram non penetrantem,tunc perfora, fi tua ope- ® 6fionem ueficae cum oleo de ruta; quum enim ratio huius quantitatis [ non perducit ad dolo- calefit,eft reäioris difpofitionis,& minoris do- rem vehementem,6c torfionem colli, & cafum loris, & minoris vrinx . & vrina quidemkdit 1B - molliFcat' l,rtutisJ deftrudf ionem motus,& fermonis, valde perforatos;& propter illud opportetvtfu usm. 10[ confi’a(fi;ionem] palpebrarum ?&ociili,fi mant in potu aquam paulatim : & quoties autem perduxerit ad illud,tunc non perfores ip mingunt , oportet vt fit minifler conferuans fiim,nam fi ipfum perforaueris,morietur illico, manu fua locum ligamenti, & comprimat Amplius fac fuper ipfum fcifluram tendentem cum > vt non infundat vrina locum laffum * • Am- AmpHus non poteft efTc, quin aut no curntde pulfatione,& quandoque apparet rubedo exre- fanguinequantitas,qu;sneceflariaeft.&eft illic rius,&fignificantipfam extranquillitate infir- timorapoftcmatis,&: corruptionis membri, *f mi quaminuenitexvaporatione.Etdcacciden HB.&proprie, t, . 3quumaltcraturcoloreius tibusqu^cumipfoaccidüt,funtfitisvehem5s ad corruptionem a rubedine,aut vtcurratj&iu Sc vomituscholer$pura^&afthma,&frigusex perfluat,6c timeatur fluxus fanguinis. Et primü tremitatum,a[&fortafle non calefaciunt, 1 Sc a B,non exim* quidem oportet vt curetur fecundum quod vi- alienatio;& nigredo linguae, Sc noceri ab omni ,I^tur»n j-a(]dc j jn eurationeeius cum conftri&io- ret de horripilationibus diuerfis, Sc febrepermf ne.Et fi fanguisinobedienseft, &&on ceffat; & ftis illud,quod diximus in aldubellati tenum.Et non fanatur,tum fac eum federe in aceto forti. 20 flmiliter fignificat maturitatem cius lenitas,&d dB.fedatioacci Et fortafte indiges vt phlebotomes eum vt atrra [ lunt de accidentibus digeftionis vrina J Sc fedi dentium & digc _ haturfanguis-Etfortaifeneceflanum eft tibi,vt me eius.Et fignificat eins eruptionem vrina ha- lllovn»** # ponas fyperpedinem& inguina narcotica. Sc bens admiftum pus.si autem figna maturitatis cxeis,quae acciduntex fciffura Sc curfu iangui- non apparuerint cf [ j non rum ef B.Alia litc- nis, eft vt currat fruftum fanguinisad veficam, petur* [ante hebdomadam.] Et plurima: exitu- r3-&* & coaguletur luper ouficium eius,quare fit dif- rx veficas fiunt verfus collum eius,& quandoq^ fmoritur la ficultas vrinse,& tuncncceffarium eft, vt intro- declinant ad partes alias,& quandoqueaperiun bdomacii‘ quae acciduntcx illo, eft De curationibus apoßematumuej?c£. Cap. 10. abfeiflio generationis: Signa autem mala, quas quum accidunt expedat medicus mortem, sut vt fi fortis fiat dolor fubumbil/co öc in frigiden S~\ Portet in prim is , vtexbafilicafiniftra fiat tur extrema,Sc acuatur fcbriSjSc accidat rigcfr, '^'phlebotomia fecundum virtutemieft enim . B A]j., Itera, & cafasvirtutiss f[ ] Amplius qua prima curationum eius,& melior earum. Et feieappetitus,, additur vehementia doloris loci perforati,Sc ac ftina fi illic fuerit caliditas valde vehemens , ad dditfingultuSjScmouetur venter motu extra- cmplaftraapocruftica fpatiobreui, & non fu.g- neo^tunciam appropinquat mors.Signa autem fluas ineis,neque prolongeris: illud namque no aegri bona,lunt fa\us rationis,& fanitas appeti- ciuum eft, Sc indurat apoftema velociter. imo tus,Scvtütco\or,Sc forma fani valde. fiinceperisa mollificatiuis, quum nonfueric aliquid, quod ab illo prohibeat ex fen fu vehe-*A 7^ 7^ 0 T %Ä T I 0 E i*, menti,erit melius, quoniam membrum eft ner- uofum. Et propter hoc vehemens fit tranquil-De curatione lithiafis per medicamenta repete, ejm litas ccgri ex vaporationibus 3 [ repercuffiuis fpa a - - - B. fupra derenum calculis fu/iffime antea docuit.Fide et tio breui] faftis, b [ vaporationibus ] cum fpon b——B. eap.7 «p.4* TrallianumUb.9.& Taulum lib^.Deea 's>ero, qua}> giis,& lanainfufis in aqua, inqua decoda funt cap.60. cap. Manus}adi Taulum lb.6.& C elf um lib.j. lenitiuarefolutiua, & veficis,in quibusfuffla- 5° tum eft,plenis aqua calida,Sc oleis lenitiuisfub* De apoßemtibus calidis in vefica. Cap. 8. tiliatiuis, Sc propinquis eis, qua; iam fciuifti in capitu curationis renum. Et cum hoc te fubti- ACcidir,quamuis non plurimum,apoftema lia,vt inijcias,fi tolerat,perfyringam in primis, calidum in vefica ex materia fanguinea Sc quod fit ficut mucillago plyllii in lade afinse, cholerica autcompofita,& eft segritudomala. aut aqua hordei in lade afina?,quoniam eft ma &multoties accidit illud,Sc proprie in infantib. gis falua.& poft illud lac afince,& adeps. Et poft aB caufii lapidis & dolorofitate eius , &quiaipfe» illud caiiamfiftulam in Iade mulieris, fecundu. ^excoriat. £ conquaflant] veficam. ordinem,quemfcisfecundumhorasapoftema 60 (3uan^ocluc confert elyfterizatio fadaeü Defignis. Cap. j. eis fecundum fu os ordines. & deemplaftris bo- nis poft principium inceptionis, eft illud, quod Significant quod apoftema efl in vefica calidu fit cum paneex fimila,& fifamo excorticato cu febris,Sc reten tio vrina;, aut difficultas eius, lade,& oleo uiol.& oleochamasmillino & fimi aut diüillatio ipfius.& retentio quidem eft, quu libus. Sc iterum c [ napi boni funt , & iterum c b npx elfxatg jacent,&non poftunteiicerealiquid de ea, nifl fula]elixataemplaftrata , & vaporata. Quod funt bons valde tfantes.&quandoqueeftretentio ftercoris,&in fi hebdomadam pertranfeat, & approximet flatio pedinis, & ilii cum dolore puimitiuo, Sc flatus,tunc adhibeantur farina fabarum, & fe- ’ ‘ r r AVIC. Kkk z mea fiat Phlcboto-““l^'.„,L nfj mini ft ratione refoluentium, q & qua maximt omnmmfanguinem imminuit:atq;bec mia. f 1 rmnhOris & vnguentifprsedi&is incap. cubitieftuena.Attrünfaäo initio, ubiconfiiterit iant rn Pt ninndoquececs eniplaftro ex hyffö- materia,nondum tamen inh a ferit, atque ueficaimpa- no &eaftoreo & cerä, & proprie poft narcoti- äa fuent;tumderiuatioerit of>ortuna:fietque bifl & vaporatiöe cum eis,& dare in potu aquas, in ficultatem,fcribens,vrina venafe fla iuuattnon ex pii- quibus deco&a funt femina diuretica cum mcl eant tamen vel ‘Paulus vel fetius,qua fecada,& qua le,& cafia fift.& ad miniftratio tinarum fecödü parte fecanda.Hip.interiores ait venas incidendas .At illum modum,& fecundum gradationes illic p qud tamen per imtrior es intelligedum fit,maxime am 50 di&as,& ex eis,quas propria funt, & vtadmini-higuu efi. nempe,fi brachij vinas intellexerit,repugna ftrentur illa olea & gummas cum fyringa, fcili- re id ait Galenus Hippocrati,qui in pa rtibus quafupra cet eieftorio vrina: fi pofllbile eft. heparfiint,cx manibus fanguinem mittit,in inferiori. bus aut e ex ijs qu& in poplite et malleolo. At fi inferio De ulceribus uefic£. Cap. 14 res venas hoc eft qtu crurum funt,inteiligat, inepte di v r . dputat,quum & exterior & interior in cruribus ve- ^Vandoque fiunt a caufis vicem notis,quas na a vno fonte emergant.Gal.crgo1 z.metb.& lib.de iam narrauimus in cap. vlcerum a [ pedi- n renum, & cur ra .per fang.mifi.mittendum aitfanguinem vefica nis,]ex excoriatione lapidis aut excoriationehu piuiimum acci- inflamma toni us ex poplite & maheolo. At Auic. cu moris cholerici, & quandoque fiunt propter dunrW«ra vet rationem ex lecorana fimflncubiti Jettioe exorditur^ 60 apoftema,b f [ ] aut bothor, qux vlcc C*'B> crUptunlf etnccps uero et de faphen&fettiqememitiit.havtmul rantur.& in eo,cui affiduefit vrinaacuta,fucce ipex hic ambiguitas fit. Licebit tamen f ortaffe horu dunt vulnera,& vlcera, & funt difficiliora pl“* au jomm fcntentiaita conciliare.lnflamationis initio rimum quam vlcera renum,quoniam funt vl- tertumejl reunlftone efie opus, id fuperiorum venam cera membrineruofi.& ille, cuius vefica difru- Jectio obit,non inferiorum,ipfo etiam Galeno p affimaf pitur, moritur fecundum plurimum. ^ firmante,trahendum furfum ab infernis,et contra.iure fcindatur,no incarnatur nifi cadat in parte par rgocubiti uenafccatur.ut Auic.ait.cuiaffentiri Tati tiscarnofit. De eap.TT. can.18. 'De ISgnis. Cap. 15. quo eft corroflojtuncciipatioftcs eius funt inic - uionescumincarnatiuisdiflblutisinlaftcmu- IAm diximus in cap.vlcerum renum differen lieris,de quorum fumma funttroch.dc l[ chartern inter duo ulcera,& diximus quod vice- tis] & troch.andrulis , cum aliquanto merda- dfcaracSs** ^ ra vclicas faciunt difficultatem vrine, & retinet fengi &ceruf®,& amyli,& calcis abluta;.Defcri eam, .& quod dolor eorum eft in loco pedinis, ptio competens ei.Recipe terra; figillata;,chimo p»«.Srn, (Irinvit Quibus.air,cum vrimmßa furfurea quadam ■‘».fius a loco fuo,&b[ accidit ] modifica- • <• _ , f.mulexeimt bisvefica fcabielaborat.pete Gal.6,de tioeius propterexitum vrina: abfque volunta- P'Cap r Lc aff.prcfenim vero rideMtiumüb.u.&lfb.6.qui tc,& diflocatioquidcm fitcaufahumiditatis,& «Sr fivia & curationem docent. caufa ventofitatis , & caufa percuflionis iuper dorfum,autproptercafum, & mollincationt De oonv elatione fanguinis in vefica. Cap. 19. propter caufas mollificationisnotas,& fequitur niollificationem,&diflocationem quandoque a B. approxima Clgnificant ipfam,quod accidit anguftia, & » difficultas vrina;, (5c quandoqueinüoluntaria tio, veipropin- [ refiftentia feu tolerantia ]lyncopis<5c frigus emiftio vi ina;,fecund um illud,quod accidit la* q«itas. extremitatum, & paruitas anhelitus, Sc pulfus certo de tenfione>& dilatatione, cum frequentia,& fudor frigidus, & naufea, & quandoque eft cum ea rigor cum anteceffione De curatius. Cap. 22. midus fanguinis,aut perculHonis, aut calus fu- per veficam. T^Adae quidem a percuffionc,&cafu,curatiQ X- eftdimcilis,&flta [propter reditionem? & aB.cum reditio De cura. Cap. 20» conftri&uram] cum medicinis calefacientibus ne &ftrtäura. exficcaduis quasdicemus.Fa&£autem a cöple Vra illius eft cura Iapidis,& quändoque fuf xioneparalytica,confert euacuätio materierü w ficienslabor eft in ipfa potare fyrupum ace phlegmaticarum,b [ fubtilisj prohibitioab eo, 5 ß.fubtiliumi a B- Aliaiitera tofum,& vteuomatcumeo* [ calido, J &pro- 3© quod generat eas & regimen habentium para-cft conu^picn*. prje (quillkico", & proprie cum aliquantulo ci- lyfim in eo,quod comeditu r,& bibitur, & mo- nerisligni fici,autin quodecoda funt incifiua, tu,& aliis, & confert ei vomitüs, fi fit cum eile- & medicinas lapidis. Etquandcqueinijciuntur boro albo. Quod fi vrina egrediatur abfque vo in vefica coagulum leporis,& medicinae ad lapi Juntate oportet vt adminiftres ftypticifatem ve dem,& fit vt fedeatin tina,in qna dcco&x funt hementius facientia , & non mollificent pluri- herba:,qux funtad lapidem,& deijlis, quae lau- mtim ,im o aggregen t in ter refol u tion cm,Sc co dantur ad ipfam, eftfumereinpotu de carpo- ftnelionem, & fccundum comparationem cu- bäl.pondusdrac.ii.aut tätundem lignip^oni^, rationü paralvfis,& fumatomne,quod ing of- aut granorum poeonix,& proprie cum aquali fatc\_aquofitatem] impinguat eam & generat cE Mia litcra. gni eius,aut tantundem blattae bizantise,aut au, 4° fanguinem laudabikm,6c calidum groffum ii tnawmm. re i.de cordumeni cum aqua calida, aut cü ace- cut d [ alfeludem.Sed ü\ r'vna eft cum diöpofit'vo Ali.aifedulc^ to vini,& oleo omphacino, & oxymel acetosu. ne fua,aut ad difficultatem dediuis, tune aiida- fquilliticum a me magis diligitur quam acetu. cia ad mollicantia cum quantitate aliqua, cum In acetoenim eftincifio,& mel refoluit, & ab* reIolutionebona,&incifionevlrima, eftauda- bB.afl'ae f^tidat ftergit.Etiterum fauinae, b [ hafoe j & ammo* cianecefiaria^ de potibus conferentibus om- niaci,&iubextinä:orum partes fumätur sequa nibus fpeciebus eius, e [qua; funt ex diflocatiua eß ep-j- les,& fiant ex eis pilulae fimiles auellanis,de qui- & paralytica ] funt,theriaca,] & mithridatum, aut para’/m- busiiii.pilul^ in potu fumantur cum aqua de ra & fagzenea,& homorufia, Sc diacurcuma, & f Alia fen/pi- dicibus,& iniieiantur in inie&oriis, aut agaricü [ cochium ] & iterum flosalachoen, & cyperi > lepticf,ftp»- aut fircleos, autduo aure. afseautariftol. long. &thusfimul,&fingulariter,&almahalebus,& ^^cMvel & de habentibus proprietatem,funt, hepar afi- iterü g [ fuccus] feminis rutae hamidae . aut flos fhufi. c B. proprie in ni,& fei teftudinis,&coagulum leporis,eius deco&usin*1 [ vino,) & iterum agnufeaft9, g B decoSio-a^iu iigm. prium in-ipfa eft lignum]vitis,& abrotanum in Öc femen eius,&opopanacum,6j; cyminum, & h B.Alialueta' hoc eft iuuatiuum,& lac ficus exficcatum quii quandoque confert,& proprie ei , cum qua eft ruu* eo iniieitur aliquid paruu, & adminiftratur de difficultas,vt bibat ex corticib. melonis ficci pu- eoembrocha ponderis drac.Et de exficcatoite- < gillum vnumeum zuccaro,&deeis, quxeur-rum cum aliqua de aquis, & fimiliter embro« runt curfu eius,& quae proportionatur ad pro- cha ex pondere aurei coaguli leporis. Aquae ve- prietates/unt tefticuli leporis ficci, qui cum vi- r°,in quibus potantur medicinae iftae,funtficut . no odorifero bibeturraut guttur galli aduratur, uiorum aqua ciceris ni. & aquall [ alhafcae, ] & aqua ci- & detur in potu in ieiunio in aqua tepida.Mc^’ nerisligni fici , & aqua cineris ligni vitis, &li- cinaeautem,qua;iniiciütur,funtficutoleuni^5 cB.ruca. gniabrotani, &decodioabrotanicum e [ vi- ruta,&oleumcoftjnü, & oleülaurinü, Öcolcä ^°* ] nardinum,& oleum fambucinü, Sc oleü cucu. afi.&oleum depino,cum quibus perniiftafint **'K‘Kt0T<4Tl07\tES, ea,qua:funtficutcaftoreLi,6cficutafraA§a^a Äum,& opopanacum.Et ifta iterum conueniut & afia,aut mufco,& iniiciä a B*nIam2th®* citas aliquajücut cyperi,cinnamomum,bdelliii tur iftaolea cum aliquantulocaftorei in virgä, mB.macis. fpica,&m [mirtus] cum chamomilla,&lceha, aUt iniiciatur in ipfam fuccus ruta;cü mulco, & mei. Et quandoque curatur etiam cum cly- autoleum debencum mufco, &gallia inolco fterib.calefiicientib.faCtis ex centaurea, & colo- fambucino.Etrecordareeius,quod di&umcft n Reu®* quinthida,6c alkeruas& aliis n [ ex Jolcis calidis jn cap.renum,quod rencs,& velica quando süt pi£Edidis>&natatio in aqua calida maris,& bal dolorofi,a:gri non appropinquent pilulis defe- neatioin aquis thermarum ,funtiuuatiua;val" 10 mimbus,&augmetetur in renibus, Scveficado de ad iliud. lor b [ cum attra&ione,] neque ftupcfacientia, b—B. imo aqua tepida per quantitatem, qua non at-^ 7 T 1 0 2^ E $. trahat,neque ftupefaciataliquid. Veßca nonnunquam etla ex proprio ßtu difihitvr TRAGT ATVS II. fiue ab externa caufa tvt iCtu, & cafu:feu ab internale foluiis.feius ligamentis vel ob humorem nimm> velob De nocumentis,qua: accidunt vrinae. frigiditatem.Si ex ittuiduitium acciderit, difficileom riino cnrabitUY}ut etiam affirmat hic author.minori au De qualitate exitus urincum caliditatis. miditas praeparata in carnibus glandofis, qua: tomi ditatis. funt illiciipfa enim curritfupermeatum,& glu- Dc fignis. Cap. 26. tinofum eum facit, & permifeetur vrin.x etia , &: sequat eam: quum ergo finitur, deficit loco Signum ventofitatis, eft tenfio fine grauitate glutinatio, & vrina; a [ cuacuatio ] & aequatio, a B.vifcofitas. &proprie quum permutatur. 60 quare accidit ardor,& ex illis, qua; b [ adiuuant b B. finiunt ea. ipfum,J eft multitudo coitus.Iftac. n. humidita-Decura. Cap. 27. tes quandoque egrediuntur cu coitu, & per vi- cinitatem fpermatis exitu plurimo, & iterum MAais iuuatiua curationum eius poft abfti- aegritudines eliquantes corpus,aut vlcera, qua; nentiamab inflatiuis,& a malitia digeftio lunt in meatib.vrrina:,propinqua virgx, & (canis,eft vt bibat oleum de Kerua cum aqua radi bies,c[quiEaduftionemfacit.]&fignurnquide cB.quarefitar- cum,& liniat pectinem cum oleis aromaticis rc prioris, eft acuitas urina; ^&^rt non fit , dor. ^dteSSSSSSS iESÄS^ÄJsa^ • ES=ä:s,!- fisSSSJÄ^ UWV prinuill.g f [ > «äcis puelhra. ncr o T Ji T I 0 'NE S, ] Et quandoque mflicitinied’O albuminis §t. u. Et fumatur ventris:aut propter debilitatem renum in attra a B. Alia lucra feminis melonis, citru. granorum cucum. 0111- hendo,authcpatis in difeernendo, & mittendo refolutionis. niumau.podus drach.xx.thuris,gummi,fangui aquofitatcm,ficutfirin cachexia hydropili. b f a B tertia vmus nis drac.omnmm an.drac.x.opiha [drac in.] fc 40 a( ) intei,,* co.- dr,ch. minis apudrac.i dentur in potu cumb [aqua]] tusadditmegri bBfyrtipo. de papauere,fttq; dofisdrac. ii. poftquamdeeis De difficultate vvina,0 eius retentione. Cap. 6. tudmeipfoim fadi fuerint troch.Et fi non fuerint vlcera,neq$ b diuertcre lanies>tunc melior cura cius erit c [ exuoeratio yMfticultas. vrinae , aut fit propter caufam in vrmam cO cua- viinae,confequenter extrahedo fuperfluitates] LJyefica lpfa ex debilitate,Sc lequitur comple cwatione fuper- cum lblutione liibtili fecundum quod fciuifti xionem malam,öc proprie frigidam, ficutacci- fluitacum fafta. jn capitulo itgritudinisd [ renum:] & vomitus, dit in multitudine flatus feptentrionis, aut apo- diiice facere vn & cibi liumcdantcs infrigidanrcs,excibariis,& ftema:autalia,quare non, a(pertranfit)apud .. nam cu euacua- olcrib.dc fruLjUs. cura eius eft humedatio^f [ aut eft caufaapoftematis calidi, aut duriituP' e t B. corporis. ] eius,& dimiftioeiusquodexfic* fo, aut reigroffie ficut humiditatis,autf(rcnfl' , cat ex coitu.Et de iniedionibus vfitatis in hoc, uifcatts, &) faniei. et multoties quidemüt fa* con- eft mucillagofemimsalmaru,&mucillagopfyl niescaufa oppilationis, autlapis, autventofi-oelati. UiA mucihago feminis cydomorum, & gum- tas repugnans,aut verruca > aut incarnatio vl-c mijoc ccruta,6c albugo oui recentis lac mu- ceris, autpropter conftridionem ex frigore , aut aut propter conftridionc cx calore vehemen- aut cafum,autalia,atit in ipfo,autin ptincioio ti,ficut accidit in febribus adurentibus, & in eins ex ramisneruirauf nucha,aut cerebro.Cau a»gritudinihusliquefadionis,&: quandoque dt fa vero membri mittentis fada,eil vt fit in reni caufa vlceris,& quandoque fit caufa teiifionis, bus apoflema calidum,autdiirum aut lapis,aut n quceaccidit ei, vehementis oppilationis ,g [ aut debilitas atrradioniseorum defupenaut debili ° faniei.Etmultoties fit tenfio caufa oppilatio- tasexpulfiontsipfbrum adinferiora:aut fithe- nis,]ficut accidit ex difficultate vrince, & retcn- parimpotens°[lenificandimareriam,&mitte- ° B.sd fcque-s tione eius illi,qui fuperfluitin retinendovri- clijeamaddifpofitioneshydropicas.Ethaecqui ft,an,dum aiiuo- hSquare vehe «am:h [namfigitur in] vefica,& cooperitur dediuifioexponetur tibi,fipofuerimusipfam ualcSc 1IMCtar* meter repletur. meatus.Et retentio quidem fitin nodeproprer io cap.fingulare,autpofoerimus ipfamdegenere l'omnum,5c in dic propter occupationem, & il- paucitatis vring.Fada autem caufa vrina*,eft vt le,in quo fit oppilatio fecundum communita- lit p [calor]faciens dolorem,6c expertum quide P B.calida vela- tem,efl ficutfi fit in intefiino,& matrice, 6c in eil in pluribus hominib.6c didumeft-,qui habet i [fumine ] apoflema calidum, aut durum-,aut difficultatem vrinae 6c aduenit poflipfam tenaf cu ca. iß.umbilico. funt in eo fiex ficca,aut phlegma plurimum ex mon,moritur in vij.nifi accidat febris,6c prouo tenfiuum,aut ventofitas repugnans, autexten- cationem plurimam faciat.Et fcias,quod quan dens,aut apoflema in ano incipiens, aut caufa doqueaccidit pofl ardorem vrina:,& remötio- tenafmon, aut incifio hamiorrhoidarum, aust nem eius,exiiccatio in glandula,fuperquam lu iiflularum,aut dolor hiemorrhoida:, aut raga- bricaturina,& perducit ad difficultatem urinas dicedolorofas,aut ficutfi fit in partibus inferio- 20 6c retentionem eius, quia oportet vtadminiftre ribus dorfi apoflema,aut torfio.& ficut fi acci- tur humedatio vt non accidat illud, dat teffieulo eleuari ad mirachj quare comprimat meatum, & attrahat ipfum ad fuperiofa, dc conffringat ipfum, & difficilem faciat exi- JL TSf 0 T JL T I 0 7^ E S. tum vrina:,& dolorem faciat,6c egrediatur pau latinuEt quandoq; efl caufa vrinis difficultate laciens,6c retinens,dolor propter vlceia in mea Scripfcre de dyfuria Gffci,T aklus lib.3.vietius li. C ip 4?* tu fine oppilatione, 6c fineapoflematc, quare H.& Trallianus L.b.^.QjAps tamen quanto interuallo quoties vult mingere, dolet, quare non expri hic fuperet,facile videre eji.Hic re in methodum quan CaP'6, mit miclor veficam fuam cum lacerto ventris, 30 damredalia,quod fxpißimefadt,adeo diligeterin hoc fligiensa dolore, & proprie quando efl cum & trib.fequentibuscapitibus,caufas,fi^na,rlrcuratio hoc in lacerto debilitas.autfpafmus,6c que funt nem huius ajfeftus profequuur, vt nihil quod ad eius his fimiiia»Et quum ftudet in £e ipfo, mingit notitiam facit,propofnum hunc ordinem fubterfugiat. vrinarn fuam naturalem in quantitate,5c quali Tu Fide Galenum i.deloc.ajf.gr 6.& 7. aph. Capi* ^ateAfedatu^doior.EtfimiliterK [quum vin- eaP.5.Com.4*. quüht copref- citutdolor.Etquandoquehabenshocefi cum De/ignis. Cap. 7. fo. AHa iitera. ! difficultate vvinx, patiens diftilationem cius, quädo compn- «quafi quum cg reditu v paula t im, alle u ia tu r do- C*Igna quidem eius cuius caufa eftfrigus com nixtur. lor,Sc toleratur,Caufa autem in virtute, aut eit ü plexionis,eft albedo vrinx cum grolfitudine in virtute/en/ibil/, aut motiua, aut in naturali. 40 aut tenuitate,3c multitudo neceffitatis furgen-Et fada caufa virtutis fenfibilis eft,vt fit ingref di ad mingendum ante illud,5c multitudo bal- lum lenium vefvcte, aut lacerti eius nocumen- ncationis,6c fen fibilitas frigoris,6c vacuitas a re tum-,quare non fuicipiat ab expulfiua expulfio liquis fignis.Signum vero eius cuius caufa efl ca nem fortem, aut expulfionem'omnino: aut fit liditas,efl acui tas urine,& inflammatio,que fen ingreflum principium hoc nocumentum, fi- Iit percipiutur.Et fi caufa efl conflridioa frigo- cutquod accidit in Karabito, & lethargia de re,fignificatiuuamentum proucniensex molli obliuione,& paruitate fenfus. Et fada caufa vir ficatione.Et fi efl aliquefadione,& feb.aduren- tutis] morius efl, vt non fit lacerto vtfoluat fe- ttbus,fignincat ipfam iuuametum humedatio ipfum,& moueatur a fua conflridione, ad dila nis,& iterum de fignis cius efl, quod parum no rationem fuam,exiflensauarusafiia dilatatio- 50 egreditur,6cmultumeflfacilliorisexitus, prome : & vtfit lacertus ventris non'obediens vir- pterea quodhumedat madefaciedo meatum, l 8. exprimat tuti fux ad hoc vtl [premat] in vefica propter & dilatando ipfum.Signaauteeius,qux efl cau quod oli. •debilitatem virtutis,-aut propter difpofitionem fa apoflematis in vefica,aut mebris vicinis, aut in eo de tenfione & fimilibus,6e fada, caufa vir cxiturce,iam fciuifli in illis, qua: praterierunt,6c tutis naturalis, efl ficut fi debilitetur virtusex- nosdeterminauimus vnicuiq^ eorum cap. fläs pulfiua propter malitiam complexionis diuer- per fe. Amplius de differentia inter difficultate fx calidae: & efl fecundum minus, & frigidx,5c fadam ab apoftemate, Sc fadam ab alijs. efl q? efl fecundum plurimum: m [ & | cum materia apoftemofa accidit paulatim nö fubito, nifi fit ,aut' ficut efl: calidacum acuirate vrinse,&frigida res magna ualde, 6c fcitur quod illa, qua? fit ab cum humedantibus,modificantibus,autexten 60 oppilatione apud vcficam propter egntiidinc den tibus.Et quandoque efl caufa huius debili- in ea,autcoardationem eius cum a [ appodia- a B*plcnitudine «Baccidentis tatisn f acc^ens ] eledio matura in retinendo, tione ] vefica- , & cius inflatione, & tenfione e- * quare debilitatur virtus expulfiua Fada autem ius.& illa, qua: efl caufa membri mittentis, eft b B.rcpIetio, propter caufam in lacerto, aut efl nocumetum ut non fitin ueficab [ appediatio] & inflatio, complexionale,autapoflema,autnocumetum & omnesfpecies oppilationis, qua: accidunt in nerui ex fpafmo, aut molhficatione,& deflru- uefica ex ipfa,aut ex coardatione,f unt cu m do dionc virtutis motus propter percuflionem, lore. Etcognofcitur apoftema oppilans per fi- # ' lliU| t B penetrare. lud, quod fciuifti. Etcognofciturrcsoppillans abfquc apoftcmate per fyringam,& illud,quod infa extrahit de fanguine, aut humore,aut per illud quod ftatin facie eius, & non dimittat ip-lamc [incedere]ex verruca,aut lapide,aut incar natione.Et lapis quidem icitur per ligna eius,5e pi opterea quod lyringa tangit rem duram valde. Et fanguis quidem, aut humor cognofcitur iterum per vrinam protentam. Et fanguis ipie quandoque cognofcitur per figna congelationis fanguinis in vefi ca, &ex citrinitate coloris, & parilitate pulfus , & anhelitus, & frequentia amborum,& fudore frigido, & febre, & rigore,& naulea;& eft malum, a quo parum üt euafio. Et humor quidem grofliis cognofci-d b. fcdimine tur iterum ex d [grauitate fenfata,]lieft ei fum fenfato. ma,dequa fit curandum, & fi egreditur in vri- eB. Alia litcra. na humorgrolfuscrudus.Iliiusautem, qusecft frigore. * a frigore con(lringente,aute [ calore] folidum f B primitiw* admin iftratur faciat defcenderc 1* [ faniemjalrab B,materi^, ad vellcam,& augmentet dolorem,et rerifione, & non extrahat aliquid.Et aqua raphani forte habet impreffionem in hoccap. & tatum valet quod oportet vt iplac f( cf B.egpe^ ] CUm Pino tan. fit condimentum cibi. Et fimilitcr aqua ciceristiuan1, nig. Diuretica vero funtficut petro felinum, & ani moniacum d f[ ] & mi rrha & a t B. & 1 o rubea & amomum & coftus, & filcleos& aco- rus,& e |anifum]& femen cius, & totum illud eB.^ncthum, in aqua raphani deco&i,aut aqua ciceris nigri, aut in aqua alhafech, aut in fuccoapij, & foeni-culi proprie campeftris.Etoxymel fquiliitictmi eft iuuatiuum ualde, & thenaca, ermirhridatii funt vehementis iuuamenti, & diacurcuma 6c homorufia,& f [ diakebid 3regum.Infantib.aut ^-^achebei ckntur illa Iadantib.eos?aut dentur ifta in lacie matrum.Confecbo diuretici fortis. Recipe fani fociente, caufzef[ propinqua?] & antecedentes 20 n ac, afl a ri,amom i, a 111 meos,pe t rofel.l cm .api;, r u funt fi rmficationes, Et lignum eius, qua: fit ex vetofitatc,eft ten(io fine grauitate, Sc quädoqj eft cum permutatione,& quandoque eft retenta in vefiea.Ft fignum eius, quee fit ex debilitate fenfus,eft vt non fentiat mordicationem vring. Et fignum eius.qu&fit ex debilitate expulfiuar, eft vt cöpreftio educat vrinam cum facilitate. . b’impMuofo Et fignum mollificationis lacerti eft debilitas prcuocationis ablqueg [clyftenbus, &vtfen bea; tin&ura:, amygdalea: amara:, lpicse, omniu an»3.xx.feminis melonis3.x.corporum cantha ridarum abfeiffis capitib.&alis 3.1. refoloatur ammoniacum cum triplicatofubtili,et fiant ex eis pilula: vtauellana:,deqiiib. fumantur vfque ad 3 iij.Et iterum medicamen defäuina & alia prjediÖtum in cap.congelationis fanguinis in ve ficabibitum,& inieöum. Etqnädoquecompo exitu vim?. j/ivhwmiiiwu» 'j— 5 l-wuuuj, u.vi ivii- nuntur medicina: in quibus ponuntur cafioreu h B * xur.?flioni. tiaf quod resintrinfecanoeftobediensi^mem- * &euphorbium,& zingiber, 5t piper longum, & . bro,]& compreffio educit eam .Et fignum fpaf-,mpe" mi lacerti,eft vt paru, quod egreditur, egrediatur {cum comprellione.] & fa&a m propter de-biiirarem renum;fignjficarillud,quod prseteriit de figo is eius,& finuiiterfaefem caufam lapidis Sc apotlematis ipfius Et ad vitinmm fi grau itas, 6r dolor funt ex parte renum,tunc segritudo eft illic Et 11 funt fignaappftematis,tuncin ipfa eft oleum balfami,& quandoque ponuntur in cis opium & femen hyufquiami albi caufa doloris, öc tu videbis eas in antidotario.Et omnes medi cinae,quiE conferunt ad lapidem, conferunt ad hoc,& ad plures fpecies fimiliter a calore 6c fri-gore,pofiquam non fuerit fanguis aut uicus,3r funtficutcinis fcorpionum,et Tapis fpongix, Sc ein is vitvi.Et dc iliis,qua: proprietatem quanda apofl-ema.iitfieft illic grauitas vehemes valde, habent fecundum quod dici tur eft vefiea dann tunc illic eft vrinaret&a,öcfi eft minor illa, tue 1 r- J "* - • * ^ , f ~ Boppi ILins« illic eft humiditasK Qpura].cum apoftcmate,aut abique apoftcmate,fi autem no eft grauitas fed dolor ex ? en fiuus,ttinc eft ventofitas in renibus: & quandoque eft venter lenis,& non funt figna oppilationis renum & vefiea:,& ^debilitas] vefi ca:,Sv aliorum inuenta, tunc caufaeft debilitas attradionis renum.® f [ & fignum fa&ae caufa doloris accidentis exvl^ cerc,autacuitatc vrina:,eft quod tolerantia do-loris educit vnnanij& fedat dolorem, & fimili (irio- ter,n j [ hyrJnpicas. ' 1 Ii. rxmRo o 1 quare ipfa fient vlcera,& erit ] cum fignis vl-n cerum. Et figna ab exficcatione humorofi tatis in membrisglandofis, funt anteceffio cau- >1 . ^vicero farumeiuspredidarumAquodhumeaatiofa . V.. Clteffluere vrinam. ( dobuirJtis. f ß.üiit ex pul i*hrpflriS, & :Um cx debi-ur ■ atti ;■ 'tio-, ren uni, (x iUiu* figmfi-c difpc firituics dropteae Alia era, t ut expwl te hepar», & fuper beexficcaia,dequa 3 .iij.in uino odorifero biba mr A iterum cancri g [marini ]aclufti pondus § B.fiumalis, 3 i) .bibatur,5c proprie a puervs.Et iam diximus medicinas alias 1 curatione eius, cuius caufa eft: frigus ueficx, & oponet vt legantur iterum in 50 frit ■i'X vrma? cu cona jnine & toleran tu doloris oB f; ribus. Be cura nocumknti urina. Cap. 8. a B :uuct. CI caufa eft humor,aut fanies,tunc opörtet vt ^ cu retur cum apcritiuisA diureticis furtibus qux fciuiftijfi non timetur, quodresfit maior quam vt [cadat ] m ca diureticum,deinde quii hoc loco,fafta autem caufa congelationis k [e- coa^,Un ius,quod inuificatum eft in uelica, ] curetur cü iB.iäng* eo,quoddiftum eft in capitulo congelationis i [eius, quod inuifeatum eft] in uefica. Et quandoque adminiftrentur emplaftraexiftis medicinis cum aqua raphani, & quandoque linitur cum theriaca, & mafyce, & homorufia, et dia-curcuma,& diakebid regum,& quandoque ne cellaria: funt embrocha: fortes accepte ex eis, qux funt ficut k [ fynapis ] & pulegium cum fi- KB ’ mo columbino,& iterum ex bau rach, & pyrethro,&. fynapi.Emplaftrum expertum bonum. Recipe baccarum lauri & l[ aluminis ] amomi IB. Aih litera. meliloti,farinse ciceris nig.chamaemillas omni»aDCtte . (5o an.3.x.dauci,fem.raphani,fem.apij hortulani, & montani omnium an. 3 .vij.fiat ex eis empJa-ftrum cu oleo balfami,aut cum oleo lilij. conti ciantur cum aqua caulis m [armeni. ] Confc-m B-Ai^hten* €tiounguetiboni.Recipeferapini>bde]ii/;0P0;M v- panacis,acori partes asquales,de quib.fet^11^ tum cum adipe anatis,«Sc ccra citrinaA0^0 ^.e lilio. Et de inieftionib. eft inie&io &äa ex gal-bano/torace, opopanaco,& pipere: & quando que ponitur In ca afla.Et fi caufa fuerit lapis,cu glutinationem facienda feparantia inter acuita returlapis vbicunque fuerit. Et fi caufa fuerit tem vrinae,&b[nocumentum eius in meatu fcn verrucca,aut caro orta,aut incarnatio,tunc Cu fibili.JIn fada autem propter debilitatem fcn- ? B*Intcr fuPer ratio ent cum tinis mollificantibus, &oleis fus,curaturprincipiurn,fifuerit£egritudopra; fenfibiicm.CaiU* mollificatiuis icitis in capitulo veficae. Et abfti- cedes a principio, aut ipfclacertus, & vefica cü IU* nentia abacetofis,& ftypticis:& fortafle prode- medicinis habentibus virtutem albezahar,quai rit,&fortaffe nonproderit.Etfi caufa fuerit a- funt theriaca,& mithridaturn,& undiönes,& poftema,curetur apoftema, & mollificetur, & iniediones conuementes c [vlceribus, ] ficut o- c B. fpiritibus. 0 B facientia fu liniatur,& adminiftreturn [theriacajin balneo leumd|fambucinum]& oleum de lilio, &oleü «fainum, dare. aqu®.& lenietia^ex quibus fiat emplaftrum: & narcifcinum, & oleum de croco , & oleum de inieda, & iuppofita in ano: & minoret potum ba 1 fa m o p rop rie. E t ad m in i ftre n t u r emplaftra eB.diuretica. aqUX 9 & dimittat0 [ftyptica. ] & prohibeatur ex folijs arborum,fruduum,& olerumdiiedo cibus faltem duobus diebus.Et quum lenitas eft rum fpiritui animali, ficut folia malorum, Öc apoftematis,iam defeendit vrina cum compref menta,& ruta,& admifeeantur cum eis medi- fione,& expreffione polt multitudinem molli- einig expergefacientes valde,ficut femen alhar ficationis, & lenificationis, & caules, & althea, mel,& femen rutae mönrana;,deinde cmplaftre & c£p£,& porri decodi elixatione,iuuätes lunt tur cum eis peden.Et fi fuerit propter debilita- in hoc capitulo plurimum, quum fit cum eis tem expalfiua^altera complexioncm dominä- emplaftrum,& phlebotomia bafilicae eft de illis tem,& aegritudinem debilitantem cum eo qcf quaemagis ncceffe eft praemittere, deinde ex fa- 20 fcis,&cura,&illiusquideplurimum eftex fri- phena: quandoque enim prouocatur cum ea gore,& eius curatio cft cum eo,in quo eft cale- vrina, & quum caufa fuerit frigus & ftyptici- ladio,& ftypticitas,&proprie,quod didum eft tas,curetur curatione malitia complexionis fri in debilitate fenfus.Et fi caufa fuerit longitudo gidas: S: fi fuerit calor,curetur cum oleis tempe retentionis,tunc eius cura iterum eft cum tinis ratis,& frigidis,in quibus eft lenificatio, & moi mollificantibus lenientibus,fadisex femine li- lificatio:ficut oleum viol. & oleum de cucurb. ni,& foenugraeco,& cartamo,&e [ fula]& em- e B,airathbc. permiftum cum oleo ancthino, & cham&mil- plaftrisfadisex iftis.Deinde vtereeis,qua: funt lino,& fi fueritillic ficcitas,etiam adminiftren- vehemetis prouocationis:& fyringa, & oleum tur tinae,& olea mollificantia,& cibi humedan balfami,& quae funt ei comparia funt maximi tes,& regimen conualefcentium,&balneum. iuuamentihic In fada autem caufa ren um, & Et fi caula fuerit paralyfis, curetur cura eius. hepatis,& in teftinorum,&dorfi,oportet vtin- Quod fi caufa fuerit fpafmus lacerti,cureturcu tendatur intentio illorum membrorum tunc, ratione fpafmi praedicti in capitulo fuo. Et fi fi curatio valet in eis, bene eft, & fi non non caufa fuerit cöplexio,frigida curet cu oleis caii- valcbit.Et cnmhoc necctlarium eftadminiftra dis:& confedionibus,calidis,quae fckuüi, & de rc mollificatia ex tinis, & emplaftris,& itiedto illis,qux conferunt ad illud,& ad paralyßm.cft nibus,(k neceflaria eft adminiftratio diutetico- vt fumatur fimi columbini fylueflris pondus 3. rum,nifi timeatur 9 ipfa faciant defcedeic ma Ii j.Sc bibatur cu vrina pueri,&prouocat vrina, teriam plurimam,&tcias quod lac eft res ma- & flercus m uris pondere aure. i. in aqua deco- gis conueniens eis, ciuum non eft feb. & omni dionis anethi,& quandoque inijeitur cum mu * hora in qua danda: funt pilul? fimiles auellanis pB.ftomachia\ pondus 3.).vventrisavachamathi]cum de ieminib.&non eft feb.tunc coniilium meti rachamc. eac\em menfura falis indi cum aqua calida, dc eft,vt cum ladein potu fumantur, q b.o ei nar COQfertei potus q [balfamicum aqua calida,& tertia $.j.afla2 in la&eafin^, & hoc etiam con- Ds rememoratione rerum facientium mitiger e,confc- fert ei, quae eft ex humore grofto. Fadta autem r entium mpluribus dijpofitionibus. a calore curatur cum feminibus frigidis: &fe- Cap. 9. menladucaE bibitur cum vino, permifto, & a- qua granati acetofi.Sed fi fuerit a cafu,aut per- T^Ixerunt quidam quod quando fimus co- cufiioneiamapoftema faciente,autnonapo- l^lumbinuscummumiainijeitur,facitmin t B.imo remo- flemante,r [ aut remouet ] aliquid, tunc cura- gere,& iterum illud,quod didum eft in cap.cu tio eft phlebotomia in primis&s[ mollifican- rationis oppilationis grofli,& quod didum eft temperata nes tia temperata, ]& tina;,& ftudere in hoc vt min in curatione eius, qua; eft ex frigore, & dixerunt gat.Quod fi minxeritfangu.plurimum,tuncre quidam ,& eft de illis, quae iam experti fumus, tB gumtna. tinebiseumcum troc.de karabe7qui artificiofe & profuit,fiat fuppofitorium de iale tabarzet, ub fanguinis ßunteijjn t 0[eis ] nuc.Et fi timeatur quod ac & fupponatur in ano, prouocabit enim vrinä, ST fanouinis cidat u [ aiiquid,quod inuifeetur, ] tunc cura & foluet ventrem,& dixerunt,fi intromittatur a a * ejulati:QcTfi ipfum cum cura X [ eius, quod eft inuifeatum, in caput virgx pediculus, aut fumatur * [ aleo- b B fdlvn vcl fanguis coagu- c5o-elatum.Quod fi illud,quod eft inuifeatum] dri, ] quod cadit de ledo, & forfitan eft illud, villus r oci. • fecerit oppilationem,tunccuretur oppilatio fa 6o quod nominatur fifefiis, & aligil, et immitta- c ü Alia litera. kSr*“ da ex y [ inuifcatione,]& iam didumeft illud. tur m caput virga:, prouocatur vr;na, et fimili- ^nümttmione Quod fi caufa fuerit vetofitas,curetur cura ve- ter fi limantur iuper eam ailia,aut cepae, prouo earü u\ faciedo n5 coirfc- nedicius rkaiitcuraaequationisvrinaeacut^cumciDis, pionei>aii>j,quinoiuiuiuctnv — & her bis pr xdiftis, 5c quandoque inijeiuntur ga argenti, c [ Aut adiuuetur cum lniiulaao- - i- • * ■ ,(<■ .ji ^dminiftratio d titate,ciuae fit m mefura loniptudinisviföjs?, 5?. dB. Aha ,rtera fa£ta ©CfCätllCtll y£ *r J ' , ^linc nmdcrri eft 1+T liilud.»GUOedu «im» fa«endo -«^iPtinimcdlione.Etquando-.iion melius quidcmcititi > > miuas,«qusfecundum;“[vitgi] v,rg£. conferuntmcdicmsnon cu ^ » dus & dusaniplitudinem,&ipfiusftn<äuram. altcnus,etadimniiu aB.& impelle aliquid per clyfte his cap ct cum hoc fttiugit plumbum, ct tunc ° re fi vis iipcllcre .Ilud,& ad vltimum oportet, oportet vt fiteaput eius durum,rotundum, ct vt ftudeas neexcoriationem faciat,& fit fccuu fiat in ipfo foramina plura numero, ita vt quii dum tarditatem,& facilitatem,non cum aolo- xetinet aliquod eorum aliquid arenae, aut fan~ i*e» guinis.aut humoris grofii,fit ei,quod inijeitur de medicina,aut prouocatur de vrina,penetra- De diflilatione urina. Cap, 10. tio alia-.et non egeat extra&ione,et introrniffiö ne frequentitet aliquando fit ex argento; et reli Jl Vtfit propter caufam in vrina,aut propter a’f B.a«t Uctri quis corporibus.Et quandoque praeparatur to- /l caufam in inftrumentis vrina; a f £ tis eius, tum illud ad clyftenzandum aliquid iili.Et qua J aut in corporeipfius vefica?: doque prszparatur ad extrahendum aliquid cu J aut propter caufam in principijs, & caufa qui- co.Et fuper os illius, quod praeparatur ad hoc, de in vrina,aut eft acuitas, aut multitudo eius, ct B jflius vt cum eo dyfterizatiofiat,fuper gf [ Et fit acuitas, qii£e eft caufa diftillationis eius, s J Jextremitatem aper- aut propter illud,quod diximus in cap.difficul- tam folutam,ligatur aliquid,quod cttficutv a- tatis vrinx,ex hoc quod fiteiusmifiio doloro- gina parua,aut vefica confricata firma,& fun- fa propter acuitatcm in ea fortem, 6c aggregati itur in id medicamen,deinde impellitur fecü tionem eius,& grauitatem ipfius, intolerabile: dum quod impellitur enema:et eft pofiibile v t quare fit ei difpofitio inter retentionem,& mif fiat ficut fit clyftere electum, quod diximus in fione,qux eft diftillatio:aut quonia omne par- cap.colice.Et fi praeparatur ad hoc vt per ipfum uum eius propter b nocumetum fuum"^ cum b B. vehem«, i, n Alia litera educat vrina,Jtuc necefle'eft vt currat curfu at fua attradioneexquirit expu\üonem,quare ex nocumentl* impoflibüitatis * trahentium propter caufamb[c6uerfionis cau- pellit ipfum expulüua,quamuisfiat abfque vo c ^ caius vacut. fa calus vacuitatis.]Et illud eft quoniam imple luntate,& cf[ ] propter cibos,& eius,äut. tur re aliqua, deinde extrahitur illa res ab eo medicinas,& laborem,& coitum,& aliaiaut^- dB.«ju*^ cum fortitudine,'quare extrahitur poft ipfam pter complexionem membrorum d [vicino- lusl vrina prouocata,aut aliud. Aut ingeniofe fta- rum,ficut hepatis,& venarum eius,& renes qui “ tuitur in eo,autfupra ipfum,aliquid exprimens dem complexionem habent puram, 1 aut cum propter«« de aere quantitatem aliquam. Quum ergo ex- materia faniei,aut abfque fanie:aut in toto cor com4««® t.iahitur,et aeri non eft introitus,oportet necef pore eft fuperftuitas acuta^quare expellit ea na- fario vt extrahatur vrina prouocata,aut aliud: tura.Multitudo vero, quae eft caufa diftillatio- et illud,quod implet illam vacuitatem intrinfe nis eius,fit propter ipfius grauitatem:& quia ip cam aut eft lana ordinatorum filorum i [exten fa comprimitlacertum ad apertionem paruä, a Bdigato. ^0-j mecj j0 totius cum filis,ita vtquum impelli- quamuis voluntas non vocet ad illud. Aut eft • K B.fit columna a duabus extremitatibus fuis in fpatium et caufa propria in lacerto e t [ et.B^snprltt' fcu aliquid per concauitateimpulfioneleui, deinde extrahitur , ] ficut eft mollificatio f f'ß° /gubiis, pendi cniaritcr fijum, egrediatur lana,etfequatur ipfam illud, [fuperflua] cumftupore,& deftruäione fen- *k’ 'aliquid bea ^}od icquitur,aut k [eft perpendicularis pene- ins,ficut accidit etiam ano. Aut propter apofte- penetrans na ac träs ln co,et fufpenfiones comprehendentia fu- ma,aut propter malitiam complexionis>&: de- commodate, & per ipfam cum manica,qua remoueatur.]Haru bilitatem incipientem in eo, aut procedent*® hil niHiet* im er vcr6 medicinarum adminiftratio melior eft,vt 60 ad ipfum in principio fuo, cuius plurimum ^ g^“fr ea, & i‘uper illud lcdeat XSCL' fuPer extremitatem caudas fuae, Sc a frigore: & propter illud eius, qui g [ congd*: J, “ ‘ applicetur mani comprimat anum fubftentatumretro,&ele- tur ] vrinae eius diftillatio multiplicer.^ cus, feu res fibi uet genua fuaparum ylq? fupra inguina, cum quando accidit ei debilitas, debilitatur eius con qui m JSbuJfiS aPcrtlone inter ea,pr^cedente balneatione eius ftruftio fuper meatum,& cum hoc debilitatur apprehenfio, & cum tinjs mollificantib. & ipfius emplaftatio- folutio fui ipfius, & proprie quum communi- cum qua iDopca necum vngqcntis, & emplaftris mollificanti- cat ei lacertus ventris in debili tate.Fafta autem bus,deinde intromittatur fy ringa tanta quan- caufa veßesjaut eft debilitas in ipfa cxmaiitia. conv complexionis frigidae,& eft illud,quod eft pluri asgritudo plurimum accidit caufa frigoris,Sc hB-infrigi^tur jfiumA jllud eft ficut diximus in eo,quih [con caufa paralyfis:& plurimum curationis eius,eft vehemenrer. gClatur]&diftillat vrina eius.Et illa complexio, curatio calefaciens, conftringens.Et omnis,qui Sc ha;c debilitas generant diftilationem vrina; deficit in tolerantia vrina:,iuuatura medicinis duobusmodis, quorum vnuseft propterea,q> defiderium coeundi facientibus. Et de medici- debilitatur ei rctentiua,quare non valet retine- nis ebibitis facientibus ad illud,funt theriaca,3t reomne parumcomprehenfum donecaggre- mithridatum,&:hieraGalleni,&anacardinuni geturplurimü-,quare permittitur ab eavt cur- & trypheramaior ,&eleftuaiiumdethure,<5c rat,licet non adlit volGtas.Et fecundus eft,pro- tryphera minorcöfortata cum anacardino,aut pterea quod debilitatur ei expulfiua,quare non io fagzenea,commiftis cum ca aliquibus ftyptici - exprimit vrinam niflparum, Sc ex diftillatione tatem facientibusbf [ ]ficut c& conficiantur cum mcl- iiat vrinam paulatim.Et quandoque fit caula leemblicorum,& referuetur,& bibatur.Confe doioris veftcas propter vlcera in ea, fecundum ftio fortis:myrobal.nigr & kcbulörum.& gal- quöd diximus in capitulo difficultatis vrine. lias omnium art.pondus.drach.v. myrrhas, Sc ca l)e diftillatione igitur vrina; eft, cu qua eft diffi ftorei amborum an.drach.j.& s. karabe, Sc cy- cuitas Sc de ea eft, cum qua non eft difficultas, peri amborum an. pondus, drach.ij. Sc s.ohba- Sc de difficultate vrinas,eft cum qua eft ardor,Sc ni,& granorum almahaleb amborum an.dra- dolor,& de ea eft,cum qua non eft illud.Et vide ch.x.conftciatur totum cum meile,Sc fumatur tur,quod fiat plurimum diftiliationis vnn^ pro ex eo fecundum afliduationem pondus, aurei pter caulas in voluntanj exitus, & propter cau j. Et iterum cymini,centaurete, Sc origani omiäs difficultatis,Sc propter caufas ardoris. nium an.pondus.drach.i/. cum aqua calida. Et iterum granorum myrti,8c glandinm,6c corti jt 'Hm 'K 0 T ^ T 1 0 7^ E S, cis thuris,Sc cymini carmeni omnium an.pars. dofis eft drach, iij. cum vino antiquo,Et ite Exiflimant aliqui vrina Hillickiium, de quo hic agi rum my robalanorum Kebul bellir.& emblico tur& GratiJiranguriam uocantfidem cum ardore uri torrefa&orum omnium an. drach. vi j. corticis na eße.rerum,quum ardor fapem fidlicidio fit,nota thuris drach.v.granorum myrti, drach.x.e [in- cB madefiat. mefemper.neq; mardore urinafemperguttatim emin voluatur]quotiesexficcaturaqua,in quaextin gitur^quamuis nonnunquam ob doloris uehementiam dium eft ferrum ignitum mtlltoties,deinde CÖ- id accidat,co ante quidem natur a ut lotium excernar, ficiatur cum rob myrti. Confe&io alia. Rccip. fed eade ob humorum acredine, a qua nimis offenditur granorum myrti partem vnam, laudani quar- rurjumfefecontrahente.Huiusaffetius caufas, figna tam partisj.f[fru&usheyronlpaitcsduas,con- f B.daftylil.ei & curationempulchre author notter & hoc & duo~ ficiantur cum eo,& fitdofis eius aure: vi;. Autrun* cap.i* busfcquentibus capiiibusprofequitur,tupete Gal. 1. foliorum myrti,& foliora alcanna; & g [ dafty 8 Iucra* cap.j iQC%ajy^ q.apk.rideVaulumhb. 3. getium lorumJetthuris,& balauftia;,& glandium om- my‘r * &io.cap.?.* *Itb.n.& Trallianumiib.6. nium aequaliter,bibatur quantum necefieeft cum vino.Et iterum confedio iuuatiua & con Vtftgnis. Cap. n. ueniensmi & granis omni mane in iciüniö aure, . & granati. Frigido autem curationes prsedidx Ali; lite« i a fcmfenula??ftcompetens medicina.Et in cap.diftillationis& «erum cyperi, & acori, „ Alutae».,, drac.mUbJE bibit„m, & inunftum. enute.ficc^mcdui.ffi glapdium,omnium ana oleum de keniaiteium tvclindum afti- drach.ij.myrrha:.drach.iij.& eft puluis,d qui fu 4^* HCationem Et'adfenes quidem eftmedicamen IO miturficcus.l&diacyminiieft valde iuuatiuu, Ifmfm ouod recipit caftoreum.de opium, proprie quando eius fpccies valde terun ur. Ee & femen hyufquiami albi,& femen ruta;: biba- diacy minum iterum cofertad illud epithema? fnr'ex eo aure i.cum vnc.vini.Et quando fuppo tum. Et ad vltimum eft luuatiuum ei, quod eft nkur mumia diffoluta in fambacoin ano,* di- in membris vrins,ex.frigore vehementi. Etex flillatnr in virgam,facit tolerare vrinam. Et ii- eis,qua; conferuq t, eft (umere in potu diac.mj. militer comeftioficuum eum oleo. thunsrretmetennn inuoluntariam vrinalemif * jftonem:Autpondus.drach.ij.mahaleb. Et olea D emuolHntarÜeximwn*. Cap. 13. calida difruptis:in eisnraC:ho,& reo,& euphorbio,& fimihbus. Confectio clytte T? St vt egrediatur abfque voluntate. Et pluri ris;boni.Recipe e [ alhafcedib. j. cyperi pondus -t'mum eius fit propter fuperfluitatem frigo v drach.f[xx.]mahalebpondus.drach.x.decoqua tnb«^, arri tunnouatuorlib.aqua; cum facilitate poftqua * niurn Club 11*- piuyivl lupLiumiaiun < LJ * r ... /i ^ C d ris,& mollificatione lacerti,& debilitatem acci tut in quatuor Iib.aqua; cum facilitate poftqua f U & B.in fine aegri- dentem ei & vefica;,ficut accidit a t [ infufa. funt die Sc node: quumque ex aqua re- f[ tl-ina: & curfu cloacse & tedura; tegentis,t>[^— ) campi A°r®.drach.s.gummipodus.drac. inde] elaboret adeo, donec alteret ipfum,&f2 lpcomiciantur cum aqua granati acetofi. Et ite bricetinipfo oratorium Sc habitationesaliaS rum kaiabe,& boli armeni, & myrobalanini- 6c figetur illud in imaginatione fua: quumQue gn,medullx glandium Sc lentium excorticata- defideratperuenire ad illum locum, deinde re iu,omnium ana pondus.drach.ij. coriadri tor- memoratur in imaginatione fua,quod eft alte E fB.abftinetreu fatusabeo^uodfuitin ipfo, tunec [ abftergit ^ o T Jt T I 0 V e a«« GtvJ^ virtus voluntaria eius illud fpatium occultura laliberalitate in non faniofum J öc accidit ei in fomnis vt ftet fta xAffcüus quem diabetem vocant,fymptoma eßein urinationcfaci- tione aliqua cum d [inobedientia] virtutis expul excretis & retentis teftatur GalMb.de dijf.fympt. Se c linonfenfata. fiu£:quarenon moratur quin excitetur. Et de quitur -pero id fymptoma almdioffenfam.f.renu a Si io- a^‘v c' ' vfuifeion«^ £lu^em->9U£ experta funt ad illos,eft id, q5 nem,hac vero morbo fuccedit.^Ambigat autem hic qui ujUl 11 recipitglandium,thuris,myrrhai omnium par fpiam,primum quidem, qu$na renum aüio offendatur. tes aequales, qnx omnia decoquatur cum vino fecundo an et ve fica offenfiodici pcfftt.Sane Gal.6. de ?p'z’ ca quantitatis,vnc.iij.vlquequo redeat,vnc.i.&co aff.loc.attrahendi&retinendi vim in diabete oblgdi I" letur,& potetur cum pondere.drach j.oleimyr 10 ait,quod &Taulus lib. %. Idem tamen primo de crifi-tini.Etexiftimauerunt q uidam quod quando bus,& retetricis & akeratricis vitium effe affirmat. exficcantur renesdeporis,& fumitur de eis pars Quod ad fecundum attinet,idem Gal, & 'tam citatis lo j.Sc fem.anethi pars. j.5c pyrethri, & fem. api;. cis7& pajfim alibi,renum hoc malum effe afferit.Vide amborum an.pars.s.& eft dofis eorum pondus,. tamen id inter ve fica affeäus numerandum,quum vri drach.ij.&s.in vnc.j.aqu» frigida:,eft valde iu- ria contentio & expulfk\huius fmtparticul$ attiones. uatiuum ad illud.Et confert ei cerebrum lepo- Uuic rei afiipulan Aui.uidetur, qui in fuperioribus, e B.Alia Ittcra. ris e [ nutritum] cum vino.Et conferunt ei tro- quum de renum affettibus ageret,de hoc nihil.Verum, fylueitns, ch.fa&i ex mafta, in qua pofita eft virtus fimi funt in diabete Ufa naturales renum aüiones omnes, fßmyrrha cum colliml7iJCLim aqua frigida:funt enim vltimr.f & attratrix deprauata, quum magis attrahant quam vino fuper ieiu- [Aut ex vino in ieiunio quum eft infrigida» zo opportunum fit, &retentrix,quum fiatim quod attra wum,& eft fani tum.]Et quandoque cÖferunt ei elyfteria cum äum eft,dimittant.vnde & afiio expellendi huic con- » medicinis retinentibus vrinam, öc inietlio ea* traria augetur,videtur etiam oblefa alteratrix, quum ruminvefica. cb paucam ad renes moram talis ferbpotio reddatur, qualis efi baufla,proprie tamen alter atrix hac renum facultas laftnoneH,fiprobb aduertas,quum non alte-Dediaaete. Cap. 17. rentur qua epota funt,quia non continentur,alteranda alioqui fi per debitum tepus feruaretur.id quod in cau fafuiffearbitramur,cur Gal.6.de Ioc.aff.de alteratri- Cip.z.' St vt egrediatur aqua ficut bibitur in tem • ce non meminerit. sAdde quöd uis haepotiones alter an pore breui. Et proportio quidem huius ^gri 30 di,non renum fed ipfius eftiecoris,ha vt non fatis pro tudinis ad ebibita,& ad membra fua,eft propor prie Udi renum alteratio dici videatur in diabete,qua, tio lubricitatis ftomaChi,& inteftinorum ad co uis,ut iam diccbamus,immutata fere ea excernantur, mcfta, Sc funt ei ingraeco alia nomina quam qua epota funt.Et fit uerd quod in fecunda dubitatione diabetes’,dicitut quandoque dipfacos, & cadu- dicebatur,excernenda urina attio ucftcg eft,non tam% 3Mlulab.’ mis,& nominat arabice circuitus,[ rota mo frequetior hac miäio eius vitiu fcquitur, fed renum, lendini,]&: lubricitas remmi.Et dixerunt quida imo veficafuoproab munerefungitur,quu materiat co hoc accidens accidit fubito,quoniam eft res na piaaggrauata,ex naturali inßituto id quod grauatT ex turalis non cum volutate faäa,öc lubricitas in- cemat.f^itiüuerb in renibus eft ip fis,vt diximus. Qua tcftinorumpaulatim,qnoniam illic eft fenfus, uis et *4uic.dü de renum affeäibus ager et,nihil de hoc & voluntas,& ifte fermo eft non conueniens,6t 40 meminerit:fatetur tarne hic eius caufam affettum effe . habes quidem ^aegritudinem meatuum trä ren u;fer au itq; is de diabete ad huc locum trattatione, tudinem?smu" quare bibit,Sc non faüatur,imö min quod de urina excretionibus hic agitur.Quodfuper eft git,ficut bibit, non valens retinere penitus. Et de huius affeäus natura & curatione, de qua in feque c 'P-1- aP-8* caufa quidem diabetiseft difpofitio renum:aut ti capite,adi Jletiulib. ruTrallianu lib, 9. VaUlü hb. cap.t.op.4. propter debilitatem accidentem,& dilatatione 3 .Gal. 6.de loc.ajf.& jlüuarium t.de cauf urinarum. & apertionem orificiorum meatus: quare non adunatur tanta hora, qua figatur aquofitas in De cura. Cap. 18. renibus,& quandoque fit illud ex frigore domi B.Aiia liteta. nantec[ corporiautrenibus.]Etquandoquefa pNlabetesquidequü accidit,plurimum acci- lrheP”?aUC cit illud potus aqu« frigidx; autobfeffio vehe- 50 JlJ dit ex caliditate ignea, quapropter pluri-cr cpare mens frigoris in totum penetrantis;autpropter mum curationis cius eft infrigidatio,&hume- vehementiam attradiua; propter virtutem ca- öatio cü frudibus,& olerib. & robub frigidis, lidaminnaturalem cum materia, aut abfque de illis,qua: non prouocant.-ficutfunt laduca, materia,& eft illud,quod eft plurimum quare & papauer,& quiefeerein aere frigido humido renes attrahunt abhepate vitra quam illud, qcf & ledere in tina aquas frigida: tamdiu, donec a ^nfr,eui«u^te rolerat:quare expellunt illud,deinde attrahunt [ fortafte congcletur,] & iedetur fitis eius,& in- ab hepate,& hepar ab eis qua; funt ante ipfurn; frigidentur renes, & fortes fiant lacerti eorum- non ergo ceftat illic attraftio cotinua aquofita Et confert in ea odorare camphora & nenufar, tis,& expuHio,& tu fcis, quod, quando expelli- & fimilia de redolentibus frigidis,& de illis,qu^ b | B Et reg,-m£ turillud,quodcurritjquandoque perducit ad 6o valent ad hoc,eft dormire,& occupatio a fiti b fitis. liquefatfcionem & ad ethicam propter multitu [ • ]cft regimen antecedens, quare c B. intendatur, dinem attradionis humiditatis ex corpore, & oportet ut <• [occupetur,faltemjfumendo in po quia prohibetur ab eo,quod oportet ipfum re- tu iuperfluitatetn aqua?, Et melius.illo eft, vt fu cipere de fuperfluitate humiditatis per potum mat in potu aquam frigidam valde,deinde euo aqua?.Et tu quidem fcis, & cognofcis figna eo- mat eam, & iteretur iftud in eo. Et oportet, ut rum,qua2 di&a funt,& Ma v% ad hanc hora, conuertaturaquofttas a renibus cum vomitu, , &fudoreforti,Et-ftupefadio partis alchatim* --„ferunt per dormitationem fitas cius ita quod non aggregatur ex eo pluri- eft ex ejs, qux Cötnerunr v . mum vrina:. & eft affociatus lenitati naturi; a B.u«n*. virtutis ab inobedientia [ q * J q quare eft bonus.Nam melior res difpofitionis eius ab amaaiQM^™“ ' d fi & affumptio ciborum,quos fumere proripiuntur, cft vt fint tetipfumdeuitare,dUabo talcS)quatenns comitetur eos lenitas natura,& diureticorum. Etleninca\.. Ltcmcum dv. confra&iofitis.Etdeilhs,quaeipfis conferunt, confert eis,& fi non a-im ali,:,iahem nridionem.r [ quam ipfi faciunt natura; ] & —j, IUU ar^ infrHtoum, & de ipfometms cft,!- [alwfidabegi plurima , & pmguedmis carmuj cetofum, t o fnifluni & proprie,quod eft aijimalium,ct gallina pinguis.et de pedibus,pe phuim* pmgue 1X°oufroEfaqua cucurbita: afiate,& fuc des vaccini, ct pifces recentes cum t aceto pro- • rni /r ci?ru Icum pfyl.& aqua granati acetofi, parati]fii(ecuritas adeftdeeoramfiti,ctkco.u e B.cueumcris* cus [ J prunorum,&fimiliaho- numdecoftum cumaqua,donecaqua confii- pst.,i,SB,r, & aqua moriA aqua pi ff eorum fra matur,et aliquid de lafte,omnia illa conferunt parati cUa «.—.•» ÄtÄÄÄ St« oportet ut a fruftibuscuftodiatur,in qui- ?““*• bibatur lita ab,- tconfcrt c js va[dc,&aqua rof.imo iucci bus eft infrigidatio,et ftypticitas cum prouoca TSinhora ciu, X f unc j" confert eisfedans fitim eorum,& tione,ficutluntcydoma-FaSum autem afngi conferüt ci?,» dofis fit quantitas coryte vniuslaöis. ] Et iteiii JO ditate,quicumhocnoneuacuaturaf , fedant fium eo diftillata ex iafte vaccino fubtra&o buty- ius pralentia non accidit nobis, retulit quidam ^“‘2 roaut ia^eouino acetofo extraflo buty. H fapientum antiquoru^et dixerunt,oportet vt Jumcorvlariim* ??’ - fit fubtilitasad fedandam fitim cais:demdc folli | B-confert * l iiaturcumclyftcribusaliquoties, poitea olua- cis,& fedatficim «nanos experti fumus ad coscft, tureum pilulis de aloe.xj.numcro quarum v- '„«"Ä vti[ tumatur Sfoca eSarina hordei,& quoties n aquare fitficut accr,de.nded,nmteeu™ fccimdum^di conturbatur,hoc eft magis frigidum,quare] bi- tribus diebus,et iteretur regimen.deinde fac eu citur,c!i, vtifim b infrigidatum. Et de medicinis expertis uomere fuper cibum cum raphano,et qu£ funt ?„anacetTdic°fc funttroch.de balauftiis fecundum hunemo- eis fimilia:dcinde calefiat corpus eius cum ven node,dcidcfor dum.Recip.acacia:pondus,drach.ij.rofa.drac. 30 tofis,et ponanturiuper ipfum euaporationes, beantur. jjj K [boli ar.drach.iij.] gummi.drach.j. draga- ct fuffumigationes,et proprie extremitates eius iB fiat focha cx canti1ji(jrach.s.bibatiir cum mucillagine pfylij, et quandoque neceffeefttibi vt vtans fuper lp- aqua laftis accto & aqua frigida, & cum aqua cucur. Et iterum fum medicinis rubificatib.deinde quiefeat ali- fi, dc quo extra- troch.de fpodio cum aqua cucum.l [ aut citru. quib.diebus,deinde exercitetur cum equitatio aum eit butyru aut j cum aqua grana.Etirerum fumattiripo- ne asquali, etteperatafricatione, et proprie m co.ibta Poi dij,& terra: figillata:,& cancro, fluuialium adu extremitatibuseius,etinnneeius prxcipiatur ais acetofi^eitc ftorum.ablutorum,omnium an. pars.j.&Jac- vti balneo calidoj ct bibat vinum odoriferum, retui faftiofocha ca: tertia pavtis,j. & feminis papaue. & feminis multotiesexeo, ia£uca: amborum an. pars & s. aggregentur de C°!d!ninia!c- Cum mucillagine plyllii ,& informentur inde De multitudine urin*. Cap, 19. tur focha cx fari troch.& dofis eius fit ficut vides. Etdeempla-nahordei,^ quo ftris,illa,qux fiunt ex medicinisän quibus eft in ties reiteratur frjgidatio & conftridio. Defcriptio emplaftri. A rVltitudovrinxeft fecundum modos, de ^dum1 &.ngS 1 ^eciPc m [ atriplices ] & capreolos vitis » [ii in- JlVJL quibus eft ille,qui fit (ecundum lemitam £ylm> ueniatuf,& de oleo ] malorum & cy do. &■ za- diabetis,et non iftius,cum quo eft fitis tantum, j, rur aliquid aggregetur ad illa.Et fimiliter o [ fu imo illius,cü quo eft fitis, q nö fatiatur,et egre m ».fauich. * la ] Sc ribes,& agrefta,& virga paft.& cortic.gra ditur aqua ficut bibitur,et de illis eft cu quo eft n B Aiuhtera. natorum ,permifceantur omnia permiftione fitis,etnö funt dilpofitionesdiabetis, et eius vir tc fi repcrmntur cn-jpij^ftn^adminiftrentur. Et de epithemati- tus,et de illis eft,cum quo non eft fitis,de qua fit oXB.roix rcc«i- bus,illud,-quod Recipi, aca. drach.iiij.thuris. curadum,et fi eft ardor et acuitas eius,tunc cait nes, drach.ij.fucci barbx hU'cinaj, & laudani & ra- lain ipfo eft acuitas vrinzE aut ylcera ficut fciui mik.omniuman.drach.ij.gallarum.drach.j.te fti,at [ ]finöfuerintbf[ jilliccaufsein at^’ f rantur,& conficiantur cum aqua myrtihumi- uoluntarix emiflionis vrina;c[frigidae.d [Frigus a dse,& liniatur cum eo. Et declyfteribus forti- enimjprouocat multoties,propterea quod con Al^j. bus jnhaescgritudine,eftclyfterebonumfa&ii ftringit,etproptereaq? calefacit ventrem.etil- cum laße, de quo extradum eft butyrum, & liusquide urina minoratur,cuiusegeftio multi cum fuccis frigidis ftypticis praediatis in empla- plicatur,et fubtiliatur,et illius cuius ficcature- ftris. Et quandoque fi t enema cum p [ clyfteri- geftio,multiplicatur urina, et iä cognouifri ca, te?muiäoCCen" ^us lenibus,ficut qu® fiunt ex foenugraxo,] 6c qcötinuantur in hoc cü illis, quee praeterierunt, oleo de cucurbita, &oleo amygdalino. Cibi 60 etiam quidem praterijt curatio omnium illo-autem eorum funt illi,qui non funt velocis con rü,et dicam hic iteru m curationes eius,qu£E eft uerfionis propter fuam fubtilitatem ad chole- ex trigore.Dico ergo 9 oes medicin®,qux funt ram,aut propter iua fubtilitatem & paucitate, ad coitum, calefacientes, iuuatiu® funt ei, qui ita quod fiant vapor,& reioluantur,& exficcet habet multitudinem urinx ex frigore, et forbe egeft ionem.Et eius quidem exficcatio quando re oua forbilia in ieiunio iuuatiuum eft, et fu-quefitper conuerfionem aquofitatis ab inte- mere genera la&is coda, et ex eis , qua: ipfc ftinis ad renes,imo fi eft fubtilis,refoluitur aquo conferunt,iterum eft decodio granorum myr e f jj.bene mf tj,& pirorümficcoram A daftyloriim eff # rib.groffis,fit plurimum propter debilitatem rc turoium ] omni die vnc u.in num.Et fimiliter miftus rei fimilis capillis,nam cium. jciunio.Et myrrha eft de medicinis bonis: & fi- fortaflfe eft caufa cius debilitas digeftionisrenü , militer almahaleb: aut eft Tlureshieaffeflusfimulampleflitur,prdtfertim ue _ 1 fanguis procedens ex membris, qux fun t (u- ro de [anguinis miftu.de quo f'ane & Hip. aph. & Cal. prarenesA veficam,fieutefthcpar, autexcor- 6-dc loc.ajfo* ^ireuus z.de acut.morb.^r2. de diu- Aph. 7*. & 73« a B-pamm. pore tOtO propter repletionem 3 f multam]fu- turnis. Actius quoque lib.w.plm a de huius tum fignis cap.j.cap.p. * ' perfluam; quare/epara tu r continuitas venarü tum curatione fcribit.de qua re & Taulus lib. j. longe “P-3 fecundum 1’peciestres notas, aut dmfifiionem 40 uerofufius hic nmprofequitur. p‘4y* confuetudn\is,aut abfeifiionem membri, & reliqua, qux Ccvuifti,aut fecundum modum eri* T)e fignis. Cap*.* 21, • fis A mundificationem fuperfluitatum,aut ob* Hiationem percuftiuam,& faltum A cafum, 3c X KIdum fanguinis puri,qui eft propter reple 'b B commoiten pcrcuflionem b [ exprimentem] fanguinemA IVI tionem,& caufas compares ei, fignificant »em. • fimiliter omne, quod currit curfu eorum , 8c caufa* fua;, dcfignacaufarum eiusdeillis,qua: hoc fecundum minus aut eftin partibusmem- fciuifti.Et ille,qui eft propter apertionem vena- brorum vrina: propter incifionem venae, aut rum,fit finedoloreA eft mundus,fyncerus. Vc- apertionem eius, autipfius fcifixonem per per- rum fanguinis apertionis fit paulatim A fangui cuffionem,aut cafum aut ventofitatem,aut fri- 50 nis eruptionis fiflionis fit pjurimus,&at[ atB.noneit, c B. inipHktio«. gus fcindcs cumc [ detedione,] aut propter cor ] ne. tofionem, & quandoque eft generatio illius a in vcfica quidem apertio#& eruptio, cum qua b 2.ficnt. tetano,&fpafmo fortibus * Et quandoque eft currat fanguis plurimus b[&] fit in renibus . fpecies vrina: fanguinex,propterea quod lique- Veficse enim aduenit aquofitas colata, fangui- fit carnofitas rediens in fanguinem.aut propter nem vero nutrimenti recipit cx venis paruis , vehementiam tenuitatis fanguinisin corpore. in quibus venit ad eam nutrimentum tantum, Hocn.quum accidit,cum fortitudine renes at- quare non eft in ea fanguis exuberans, & ad retrahunt fanguinem plurimum, & fiunt primo nes quidem venit fanguis plurimus cum aquo dua: intentiones in facilitate curf us fanguinis, fitate5colatur ergo apud eos aquofitas, & adue- quoniam currit curfu fuperfluitatis, dcquonia 60 niuntei vena: magna;, exquibusanembra alia U. fpflittudo non eft ei d [eflentia,quare curritjdc ] fecundo, nutrimentum fumunt, quare efi fanguis illo- pfopter quä fic intentio vna, & quum renes attrahunt cum rum plus,quam ille,quo indigent,quare eft plu ^diens cur forf J tudine,expellunt illud ad vcficam. Midus rimus.Et venae eorum funt non c [ minutae,] & c B-non fint for vero fanguinis fimilis lotura: carnis fif, aut pro- neque funt boni fitus aequalis, Vens vero vefi- tes. pter debilitatem digeftionis, & diferetipnem in cx funt conferuatae,non expolite fcifiioni, öc renibus , aut propter debilitatem carum in he- eruptioni cum fitu fuo . Et fanguis quidem pate.Mictus vero^guinispermifti cum humo^ vlcerum eft cum dolore quodam , Et 11 eft . AVIC, Lll cor- S coerofio.cflpaul.itim, aci nigredinem de^ms: & qnandoqueeftcum eo fetor ; & fit plu^ u Cius portsgritudines: & n!„d j e*j ein.sntermediat COrtlCCS,& faillCS>v pLS,A.^ l vlrr*' velmtcrponuur (L1V(anguinis puri,&.ficut (Ciulfiisex -p 3fignfec»«,quod egrea«turcx.e^.fi eant vero lique&aiuum l.quetauf°1 1‘ cB.adurcns,& ludqnodmin?iturdefangmiw,< fieut refudas cx {"aduft'jm,ac Ii ipfitm fit abi a1- 'j . chubab.i.cxcar Lm quj eft propter tenuitatem (anguinis eorpo 10 neincifa,>]u?a{ fi’,‘ ificat jUud,quod egtediturex phkboto- raturfimer „,u o vakktenifc:& non aflbciamraliud fatur fuper pru na. f B.languiui s, g B. h f B.cum vrina. fiatiura. Locus autem (amei, & * [ doiorisj co-«mofeitur g [ etiam J per dolorem fi fuentdo-lor:& eognofei turper figna asgnrudinum in g- btifcunque membris exiliat,ficut pei figna apo- ftematis^ut a 1 d u bcl la t i,aut viceris,aut lepktio nis,& cognofeiturex via commiftionisina qua-to magisxtValtior,tantoeft vehementioris per-nliftionisih -j- [ ] & quanto pluseft inferior,tanto cft vehementioris (epa rationis il-lo.Et illum quidem, qui fit propter caulas vicinas virga:,antecedit vrina, •& elongatus a virga poftponitur ab vrina ,aut permifcetUr p vehe- CHivilic-intem Inrns-p rn r n i s. eft {lanifica 20 menter.Similisautemlorur^carnis,eft(lgnifica tiuus debilitatis renum,aut hepatis Illa quidem quae eft ex renibus,eft vehementioris albedinis, • & ad groflitudineni declinans : & hepatica eft _____ , roac;is' trahens ad rubedinem, & (ubtilioi & ii- 3° eius cum dragacantho,& aliquo fuccorum fry-milior fan^uini:& i [ lignificent apoitema illius. pticorum, fit ex linimentis in dorfo,& pedi ne i pio adminiftrcniur fuhtHiatiu a, inei fi u a, cx diu ■ retias,& medicinisad lapidem; & vt fit cib.hu-rne&ans humc&ationep [ abundanti.] & curatio,quam nGc oportet me dicere, eft curatio mi-. '^uVlan^uiiVis, qui eft caufa lepa rationis continuitatis in venis. Et curationes quidem eam mu nes inter illum,qui eft cauta velica: & renü , süt infrigidatio,& conftridio cu medicinis, quaru plures diximus in capituloftuxusfanguims me ftrui.cumc[(lupefaciciitibtis,] «faciantpene- ^^ trare medicinas,& vt tu antecedas cu attractio* ne (anguinis ad d £ pofteriora ] cum ventofis, & d B.contrarium phlebotomia fubtilipaueaexbafilica, &acce- ptioneciborumingroflantiumfanguinem, & infrigidan tium ipfu m>& quiete,& t rati q ui 111 ta-tc,cSc conftridione membrorum extrenioi um, & oportet vr dimittat coitum omnino. Et opor tot.vt adminiftrestinas,in quiUdecoda funt fty ptica,& ex lentibus excorticatis 6c ex coi ticibus granatorum,& cydoniis,& piris,5c gallis, & vir; Sa paftoris,& fimilibus . Et de medicinis forti’ btis in retentione eius kint e [ alhafce j & ferra-tura ligni alnabach,& radix centaurca: maioris f B.t.ad,xrabe? &--o-L*ana poeonia?. Et de epitnematibus f[ radi- & rharnub m-ccsraphani,&filiquasnabatis,&filiqua: ] fpi- b^1»&clur-nafumach,& radix pruni fylueftris,5c corti- ^lJlalitera> cis granatorum, de quibus fiat epithema, eum aqua nbcs,ant agrefta:,& fucci rof.Et femperui-ua fola eft epithema bonum , & proprie radix i B- fignificatur fu per apolk-iro _ - - _ -\ r - fumcxh.ic, & & faoici vrina,& fignaapoftematis nota] (ecu ex vrina fimci dfi mcbrum vniiquodque, comitat ia febris, cum figmsapo- £tl]jc?qUj cftpurulcntus Ggrcdicnsabapofrema itcmatii nons. ^ eft plurioius lubiro \ non pei ducit ad excoriatio n c m, & v Ice r a t ion em nocumcn- K‘B cum inttr- tum:& iilc,qiiicftcx vlceribus,eft paucus,& K[fe ualio. ^ . paratur ] & quandoque corrumpit inccffum 1B.& facit ico fuumir cum 'anie & pure.] & cum iUa^quse de laniem. L - ~ - - - pticorum funt myrrha,& atramentum,& gallae,& charte combuftae,& acacia.Et de illis,qua: bibuntur,eft troch.qui recip.balauftiarum,&fanguinis draconis amborum an, 3- i. Et de fortibus,& qua; ncceftana funtin mi du fanguinis cx vefica fa-&o,cft troch.h uiu fmod i Jlecip.alnminis iamc-ni,&balanftiarum, & granorum malua: fylueihis, &c opij omnium an.3. ii.amygdalas mundatas iii.& s.numero,de quo fumatur ad i [ nucis ] magnitudinem . Et i Pintc iterum corticis radicis mädragora: affati, & ani fiaftati,&granorum K [pini] affatorum , om-nium an.3aii.papauerisnigri 3.xii conficiantur pa» Quum ergo indiges phlebotomia, tunc magis 6o cum vino, de quo fumatur pondus 3. ii. Et ite- linKr'rt'V nnam Tjf . /V C__________________ ff* J______ — confert laphense quambafilicac . Et fubtilia cibum poft phlebotomiam. Et non approximes jftypticis,ficut eft cibus fa&us cum fumach, nifl aB.fanguincm. poftquam vrinafignificat mundificatione.Sty. congelatum, ptica.n.congelant,a [ quod in vifcatum eft, J 6c conftringit,quare quandoque reuertituraquo-fitas ad pofteriora>& in eo eft timor,& fi militer acctoIa-Mi^tus autem capillorum indiget vtin runa fuffufeornu ceruini adufti,& dragacanthi partes fumantur a:quales,6c fiat fuffuf cum rob myrti.Et iterum medicamen,quod antiqui lau Aliav,tera. dauerunt,eft, feminisi [ almugath] mundati ^‘cucum«»* gra.xxx.gra.pini xii.numero,amygdala amars Jonoi. excorticate vii.numero, feminis malus 3.1Ü. fit dofis eius 3.i.in ieiunio. Illud vero quod ve-fiea: proprium eft?eft: vt potiatur mc&icinx,qu$ ebibuntur fortiores, & diuretica in ea fortiora cium cura apertione,& aftradione vltima,quü iterum.Et de illis,quibus;iuuamentum fititerü, conueniunt f>f duo pares] fimul ,& tefticuli qui b, B AVo ’ eft, vtemplaftretur cum fpongia infufa in ace- denrduocreatifuntA^ft fubftantiaouiex rfie exp oc‘* to,qux ponatur in omnibus lateribus eiusA in broglandofo, albx carnis, qua; eft res magis fi- duobus emundoriisA aliis. Et vt adniiniftren- milisearni niammillxA aftimilatfanguinem, tur medicinae in eä inietecumTuccis, ficuteft qui effunditur in ipfo cum colörefuo,qtiare al- ^aJumirüs,21' ^uccus arnögloflxA fuccus m [ albatat,] & fuc- bificaturA proprie propter illud,quod com mo um * cus portu. & de medicinis,trochifc. « [ anethi ] uetur in ipfo de aereitate, & propter fpiritum, prxdidusA troch de ftupcfacietibus praediatis, & meatus quidem in quo veniunt vena; ad te- eB. hsmatites, & cornu cerui aduftum, & Karabe, & ° [femi- io fticulos,eft ex ftphac maiore,quod eft fuper c[fe cBPeamem' pB aluminis. canna^is ] & gummiA gallae,& fuccus bar- mur.] Sed panniculi,qui tegit arteriasA venas p * * bxhircinxAbalauftixA aliquantulum p [ane venientes ad tefticulos, origo, eft ex fiphacmaio thi,] & plumbum aduftum ablutum: & virtus re,ficut fciuifti in loco füoAd [ ftmiliter ] con- d B Alu liccr de ftupefacientibusopiatis, &qux cum hyuf- tinuatur etiam cum panniculo nuchxA defee illud. 1 ^ quiamo funtconfecta,& de regimine retentio* dit fuper illud,quod defcendiPde venis, & fufpe nis curfUs (anguinis veficx, eft pofttio ventofa- foriis in partibus inguinum ad duos tefticulos; rum fuper iha A anchas, & pedine: illud enim quare generatur ex eo e [ meatus ] penetrans; & . retinet fanguinem. Deinde adhibeatur regime panniculi tegetis illud, quod penetrat in barba- ° arbach,f q B.clt fanguisj cius,quod q [ inuifeatur ] fecundum quod didu Jd inguinis generatio eft ex eo.Et tu iam fciuifti coagulatus, eft,& de cibis eft panis tritus in lade, & ex quo zo in anatomia venarum, quod ad ouutn finiftru. butyrum eft extradum. & cibus conditus cum venit vena alia ab illa.qua; venit ad dextrum cu granatis, & cibusfadus cum fu mach. Et fi vir- nutrimento,& quod illa,qua; venit ad dextrum i '■ tusfuerit debilis,confortetur cum iure ftyptico effundit ad ipfum fanguinem magis digeftum, rum confortato cum carne contrita, <5c cibetu r & magis müdificatum ab aquofitate. Et ou um cum alesfidabegi A ex cubcgi, & peidicib. ma- quidem dextrum in pluribus hominibus,eft for fctilisA turturibus,cum aceto condit is A cum tius quam finiftru,nifi in illo, qui eft in iudicio.f ,ß . . aqua agteftxAgranorum granatorum, & la- [ laflitudinis.] Vafa autem fpermatisincipiunt, illd,acioJ de decodoA fimilibusillis.Et ft non fuerit ex * iicut barbaKi,exiftente in vnoquoque ouo bar quorum pars Ii cufatio a vino propter cafum virtutis,aut vehe- baKi vno,quafi ipfe fi t feparatus ex eo,nö ab ip- niitraeit loruor mentiatndefiderii,tuncdetur ponticum grof- $o (ogenerajusfficetfit contingensadh&rcns.Etdi &aßlhor* sum nigrum.Quumque fanatur ille,qui mingit latatur vhumquodque eorum prope ouum di- fanguinem aut laniem, tunc bibat illud, quod latatione,qux habet quantitatem fenfatam,dc- eft permiftum,vt abftergat, & prouocet & non inde incipit conftringi,quauisg [ ramificcn tur ] retineatur vrinaomninoA redeat xgritudo, proprie in mulieribus vicc altera apud h [llatul fuumAifta va£iafcendutinpnmis,deiiidcdc- •incm* FEN VI G E S I M A. clinant ad collum vefica fub meatu vrinae.Vir- ga vero eft membrum inftrumentale, generatu De difpoütionibus generationis mafculoium ex membris fmgularibus ligamen talibus, &ncr quxeftduorum tradatuum♦ uofisA VenofisA carnofis. Etprincipium Ori- 40 ginis eius eft corpus ortum ex i [ carne] pedinis TELACTATVS I. ligamentale,plurima; concauitatis,lata;,qu am* i b. Alia liter •V uis fit generatum in pluribus coopertum, & io cflc ;ii- De membris virilibus & coitu. quod ipfum repletu rventofitate fi teredio. Et currunt fub hoc corpore arteria; plures,dilatatg fupra hoc,quod conuenit quantitati huius me-De anatomia teßiculorutä,#1 vaforum fpermatis. bri.Etadueniunteinertiiexfpondylibuscaudg, Cap. u licet non plurimum fint fubmerfi in fubftantia eiusA ipli non funt nifi nerui,quorumfubftan tia eft ligamen talis,priuati fenfu ,& nerui,ex qut SYblimisdeuscreauitduos tefticulos, ficutfci 50 bus erigitur apud Gal.alii funta neruis mollifi-uifti,qui funtmembra principalia, in quibus catiuis, exquibus mollificatur. Et tu quidem ia generatur fperma ex humiditate delata ad eos fciuifti lacertos propriosvirgeincap.lacertom, jn venis,qua; eft quafifuperfluitas cibj quarti in &in virga funt meatus tres,f meatus vrina;, & corpore toto.Eteft saguis magis digeftus, & ma meatus fpermatis, & meatus alguadi. Et fcias

& aduenit ei lenfus ex cerebro, & nucha, pul/atilibusA quietis plurimum ramificatis ex & adnenitei fanguis a;qualis, & defiderium ex vena pulfatili A vena quieta, quee funt dux ra- hepate. Et defiderium naturale quandoque fit dices,ramificationc plurimorum anfraduum, eiK [ cauta]renumA apud me principium eius k B.propter cs- ^-8iramorG, Ainuolutionum,a [qux tandiu ramificantur, 60 eft excorde« mimitatem. donec incifio tua. quam in vna illarum duarii mtnvVnarr/ft" facis,(Itfimilisincifionitux,quam facis] in plu . mcifion i ribus venis propter multitudinem orificiorum, T Jl T 1 0 S. a&5, qux apparent; deinde effunditur ab cis in vafis fpermatis,quf dicemus ad virgam,& proficitur Rabes de teWtf, &genitalium partium fabrica ex in commiftione cum muliere,qux eft coitus na Gal.plurali.tq. de vfu pa r.Quod ad vsu attinet,^emu Cap Io> & de-n turalis,ad matricem, cui obuiat matricis orifi- laturprimisflatim uerbis GaLquipeftespruipaltaejfe cepS. A YI C. Lll 2 feminis cap. ro. cap.i*. cap.17. cap.8. cap.i. cap.y. cap 4. Text.Sj. cap.i. 000 Liber tertius. r ■ I rii lnflTiii ItrWTTir—— ftesipfos ferunlurinoadanmakmfolum , fed etiam ad feminis generandi mem .ptj t je „eneraumi „italem uim utdetur referenda.Cfterum.'UpJlra qmde l'^-fefeV,!nff'a^ ,yi4iximu,.sußiaet tame fe„tentia,neque plane naturalis,neque animalisren* ^■fmPfcrat’de,f“ . meo, icnner/«1»coitum non nemorum folum & mnarum, que tueri,cuius' K „ratia tefles neceffarij siit, 10 fedetiam arteriarum aa,o.erigimrnempe ex fpmub, ZTnonanmaL omnia tefies habenti Jltqui rcfponde per arterias effufis,Galeno tefle& 6 de loc.ajf.&hM hhZrpiam id quod lofepbus Tarpallionus T^uarie motib.obfc.&mamf.Quare fbe autbor nofter utm ere ftsmutia vir eruditionis folet interdum refpondere,ha flionis,& fpintus a corde pro,ficifci ait: a cerebro fe>u bere animalia omnia femen excernentia,vel tefies, vel fus: & fanguinem,hocjfl materiam ex qua feminis & cuid proportione tffib. refpondens.id quodfane ire for appetentia mitium est t ex lecore. taße inficias philofophus nonpoffet. Videtur tnme res itafe habert, fi modo animalia aliqua fine teflibusferne De caufis ere Bionis, Cap. ±, emittentia reperire efl,id quod Gal.non negat . non eße tefiesfeminisgratiancceffariosiquamuis,inquib.tefles ‘T’ Re£Ho accidit3 [quandoque]propter teno ^ funt,id fateri oporteat:quod quidem do&ffimus jLuer 20 X_>nem b [cannae concauas,] &quae fequuturc roes intellexiße videtur,dicensfemini,vtJemen eff,no [ eam dilatata,& prolongata: ]propter illud,qS caui u eße opus tefiibus:fcd tantum, vtipfum ab animali emo. effunditur ad ipfam de ve tofi täte forti, qua de- c B. bdtn&t. nat,quod habet te fies.it a quidem,vt in animalib. teftes fert fpiritus defideratiuus,fpifius,cum quo ince liter, & longit« habentibus feminis gratia ipfineeeßartj fint, non aut e dit fanguis plurimus,& fpiritusgroflilS,& ££ il- dlnlbus' inomnib.planefemenhäbetib.adeßeillosoporteat.Wj- lud acciditquu fomnuseft,ex calefactione arte ergoprorfum friuolaphilofophi ratio videtur.,At vero riaru,quoj funt in mebris fpermatis,& attradio demateria,ex qua femen fiat,& deloco,ex quo ea fubr- ne vetofitatis,& fpiritus,& fanguinisad ipsa, vt miniftretur, ru rfum controuerfia efl.JLit sAuic.gigni fe erigatur.Et de illis,quae adiuuat ad hac eredlio- rnen ex humiditatequa quafifuperfluitas efl quadam ne,efl: omne,in quo efthumiditasextranea prae cibi quarti in totocorportütavt exfanguine concoUto 30 parata adhoc,vtcouertatur in ventofitate:d [Sc d B-praeparatio. nem adepto invenis, &ex vniuerfo corpore proflue n- eft no facile;no enim potefl: ] digeftio prima CÖ ne non facill>& te femen fiat.^it contra \.de gener.arimal. & fi uertere eä in vento(itate,& finire illud,qä ex ea non' femen excrementum cffevltimi alimenti confitetur;nd e [ rclbluit] in vcntodtateff [ ] refoju tio^- e B. conucrtit, tamen a toto corpore manare afjentitur.quinpropofita ne veloci,imO figitur vfq; ad digeftione tertia, f f B. & rrfok ex profeffo hac in primo degener at.animal.qu tfiione , illic enim inflatur . & VIUS coitus confortat hoc re iFrum*. fententiam eam infringit. T lato quoque in Tim&o non mcb ru r& facit ipsCi ia certo fu m, & i ng rofla t ip- ex toto quidem corpore,fed ex capite fluere femen exi- fum,& dimißio cius hquc facit, St arcfacit.opc fiimat.cui affentiri Hip.videturjumli.de aere, aquis9 ratio nanq; queadmodum dixit Hip.ingroffat, <& loc.& lib.degenitura,qmb.locis facunditate adimi & operationis eius dimiffio,]iquefacrt, & caufa 'exisiimat fettis tumuenistum arterijs > qm fecun- 4° quidem deftderii,& motus eius, aut eft medita-dum aures funt: tum alibi . Venerem dicens incapi- tiua aut eft propter multitudine ventoütatis ia tis affcüib.cÖferrc.quiapituitaXMerum, quidquid de saguine,ex quo generatur fperma,Sc ex quo nu hor u feriptoru authoritatibus,fcntiendum fit,(de qua tritur inftrumentu virgae,quare inftatur, & eri* fane re Femelius vir doWffimuspulchre admodu dif- gitur,& fit propter illud,q3 mouetur ex defide- firit li.phyfio logia 7.) Et fi femen a toto corpore, hoc rio propter praeparationem membri ad illudigf eft minimis qnibusque particulis profluerefartaße non [ ] quoniam tenfiofacit accidere mordica- g ^B,&' potcH:probabile tamen efl ex omni corporis regioe ma, tionem>& iterum quum cogregatur fperma in nare:qnum exfanguinefiat,qui vndecunque & fuper- membris coitus, & multiplicatur h [ inquifitio h B inf* nis, & ex infernis corporis partibus aduocan ad tefies feparationis eius ] mouentur materiae in ipfis,& paratio»«« potefl:fine attraUrice quadam teüium vi alle61 umyfeu $ 0 quandoque fit crc&io propter moi-dicationenv !Pfis r, etiam fpiritmm confluxum fequens. Vide Uuicennam materiae i [ ftantis j in glandulis,pofitis i*n duo- i').de natur a animal. & qua infequentib.qimm de caa buslaterib. orificiis veficae , aut materiei tenuis ^ Jis feminis agit. fubtilis venientisad eam ex renibus,(jcut fit pro 2 Etfcias quod virgay&c. Dubitare hic licet,qua nam pter motum fpermatis ipfius,quum acuitur, & kfüä£t6nfis uU& quo nam appetitu coles intumefcat,& ad Venere multiplicatur & mordicat.^ f [ ] nemf^* paretur:naturaline,ananimali,anuitali:Gal. 6. deloc. aff.animal ad coitum naturali facultate promoneri ait, quod. &’ * deplacit.Hip.&T lat. affirmatyconcupifcen De caufis fpermatis. cap. 3 . tu initium iniecoreflatucns.iAt contra,quum naturalis appetitus JLriflotelis fententia 1 .phys.fine fenfufit 60 QPermaeft fuperfluitas digeftiois quartae,qu« hic uero fummam uoluptatem coniunäam habeat, qua ^)fit quum difpartitUir cib.in membns,rcliida- cumfenfu e fi, eodem tefie 1. de prnib.animal.non uide- doa venis, tertia digeftioneiä expleta, & e/lde tur naturalis appetentia hac,fed animalis,& ad uolun süma humiditatis proxim^ coagulatiöi , ex qua taria facultatem per iinens:quumfenfuum,imaginatio- iHLitriütur mebraa[dura^[vt pote veney& arterif a S- nis,& motionis ad hanc a&tones confluant:quam ini- fimiliadllis:Et qnq^ reperitur deea plurimü b ß' 1 tium Gal.in cerebro slatuit.lmo,quum operatio hac no [retetü] in venis, ad quod iapraeccflitdigeilio nijlfpiritun ui copia obeatur,quiper arterias ad te quarta^ remanüt vt au triaiituripfo per- peruemt ad membra homogenea, 5c nutriütur nö fciuit an faciat incurrere incifio harum dua ea prater quod neceflaria fit magna alreratio il rum venarum fterilitatem,an nö.Mihi vero viti &2djp&s. ^US:& ProPter prouenitfperniaexro.cf [ detur quod non oportet vt fit fperma ex cere* } Et apud Gal.quidem,& medicos, mafeu- bro folo , quamuis eius fermentum ex cerebro lo&foemiriae fimul funt duo femina, de quib. fit.&: eft verum quod dixit Hip. de efie duarum ambobus dicitur nome fpermatis,non comma venarum: imo oportet vt fit ex omni membro nitatenominis tantum, fed vniuoce. &inyno- principali fons,& vt fit ex membris aliis refuda- quoque duorum feminum eft,vif tus formandi tio etiam ad iftas radices. Et propter illud eft af- a b.virtus red- [ ^ ^^mandi ] fimuLVerum femen mafeu fimilatio:& propter hoc generatur ex membro piendiformam. linüeft tortius in virtute, a qua eft inceptio for- io diminuto membrum diminutum licet iliad t f t f B.non. mationis iuffu dei. Et femen femininüeft pluri [ ] fiat,dum venae non u [vltimum fi-u^-("nc adI,uc t B.Alw liwra. mnm in virtute, a qua eft principiü e [informa- nem fequuntur,& non procedit] appetitus! viti Jubcrtarc &?n5 mam1C" * °r ^on^s-] Et fperma quidem mafculi expellitur f mus cum digeftione completa;& fperma quan- excitatur! n° fB. Alia liter*. [ prope matricem etiam:] quate deglutitipfum doque expellit ventofitas permifta ei: &neceflc m concauitate os matricis attra&ione vehementi.Et fperma q- eft vt praicedat exitus eius exitum illius, patricis. dem mulieris expellitur g [ intra matricem eius wos matriciT' J^vafis & venis ad locum conceptionis. Sapie* jl 0 T JL T I 0 7^ E s. g B.ab interio- tium vero h [ medigorum J quum intentio eo- ri matricis ex. prehenditur,eft i [ comprehenfio ] quod m fper De femine an ex toto corpore decidatur, fupra aUu. Alia Utera , ab jnate mafculi eft principium formationis: & g? 20 efi. Ita, vero,vtrumfeminarum femen effeffricem vim nwtridsex.arCe *n fpermate feminae eft principium k [ informa obtineat,de quare aut hor ij s verbis.Et apud Cal. quili B. philbfopho tionis] in re propria.l f [ ] Virtus enim dem &c.ltb. i .a nobis oüenfa funt loca controuerfia; junru formatiua in fpermate mafculi intendit in for- quum medici quidem id afferant, philofophus vero nc~ xecf icndl manc^° ac^ fimilitudinem eius,a quo feparatum get.Sicuti vero ex Jluicenna verbis posierior rixa co forimm?^0 * eft,nififi? aliquid,quod impediat, & prohibeat:. eiliaripotefl,vtfateamur fane agendi vim etiamfcsmU i f B.ipfiV* Et virtus informatiua in fpermate mulieris in- narum femini incjfcfed illam imbecillem,& qua fi vi- tendit in recipiendo formam,ad hoc quod reci** rili comparetur,pro nihilo haberi poffit.ltay&deprio * .. :• piat eam fecundum fimilitudinem eius, aquo rijententiam ß am promit ydoÜe profetto,vtfolet om« feparatum eft.Et nomen quidem fpermatis quü nia,ijs verbis.Mihi vero videtur quod non oportet &c. de eis duobus dicirur,eftper cömunitatem no- 30 vyi €X omnimembroprincipe,non ex vno tantum, aut minis, vt componatur intentio aggregans rem fingulis minimis particulis prodire exiflimat. quam fen diftin&aifr in intentione.Nam in intetione,qua tetia fequutinofiratempeHate funt viri multi clarißi- nominatur expulfio viri fpermatica,non nomi- rni.Tu vide Fernelium lib.y.pbyfiologia. natur expulfio femine fpermatica. & vere qui^ dem.Nam fperma.viri eft calidum,digeftu, fpif- J)e fignis complexionis calida membrorum fpermati- fum.Et fperma femina; eft genus fanguirtis me* eorum. Cap. 4. {lrui,digeftü paru m iper, 6c con u er fu m parum: & non elongatur a m [virtute /anguinea ] elon- Q^Igna complexionis calida: funt apparitio vc- gatione fpermatis viri. Et propter hoc aflimila- vj narum in virga, 5c pelle tefticuloru, & grof-uerutipfum philofophiantecedetesmenftruo. 4° fitudoeius,&afperitasipfius,& velocitas ortus ^.t dixerunt quad fperma mafculi,quando per- pilorum fuperpe&inem, 6c qujB fequuntur ip-nB corpuiedae. mifcetur,operatur cum virtute:& noneftn [ali ium,&afperitas^ multitudo, & ipiflitudo ip- ® B- generando cui pavti ] eius plurimus introitus in o [ reftifica forum,& velocitas a f [ a t B* aladjrach corpulentiam. particularitatem J corporis infantis, illud, n. confecutionis.] uilfd hoc" °l j eft fpermatis mulieris 8c fanguinis meftrui.Imo &3qui vult cognofcei-e complexionem fui fper- pöfllt coirc, fc« pB.corpuletia. plurimum ftudii fui eft in p[ particularitate] fpi matis,redtificet regimen,deindeattendat colo- velocitas puber ritusinfantis:& no eft nili ficut coagulum ages rem fui fpermatis.signa complexionis frigida:, tatis* in lade.Sperma autem mulieris eft fundamen- funt cotraria illis fignis.signa complexionis hu- qB corpuietie. töq [particwlarÄÄtis] corporis infantis.Etvnu- mids funt fubtilitas fpermatis , & multitudo e« quodque amborum exuberare facit,quod gene 50 ius, & debilitas credionis. signa complexionis r f B.& ipirituo Iat fanguinem calidum & humidum.r f [ ficc®, funt contraria illis fignis, & quandoque ftmu ] Cognitio vero certitudinis vnius egreditur fperma in ipfa filofum. harum duarum intentionum pertinet ad fcien-tiam naturalem,& non nocet medico ignorantia eius.Et nos quidem iamexpofuimusdifpofi- 10 7^ESa tionem in ea in libris noftris radicalibus.Et Hip. quidem dixit in luis intentionibus, quod plurimum materiei fpermatis eft ex cerebro,& quod Defmptabae funt; qua de tcßium temperatura hic defeendit ex duabus venis,quas funt poft ambas 6q & fequentibus aliquot capitibus feribuntur, ex Gal.lL . aures.Et^ppter hoc abfeindit phlebotomia am- art.med.sed vide & jletium lib.q. c ^ ‘ barum generationem & facit incurrere fterilita * cap ^ earum Ia- tem. Et eft ianguisf [ eius lenis, ] & continuatae a B.fpiffitudo- Uls‘ funt n uchsc, vt non dögentur a cerebro,& qua; De fignis complexionis calida &ficca. jj anteceffio ei fimilanturfpatio longo, quare alteraretur co Cap. 5. &di«c*puifo plexio illius fanguinis,&couerteretur, imo per apudquemübec, tieniunt n ucham,deinde ad renes, poftea ad ve- C Vnt a [ dominiü fpiflitudinis fubftatias fpnia amplexum, vel ms3QUX veniunt ad tefticulos, & Gale. quidem & tis,] & b [ aftiduatio defiderii apud qualibet coitum. AYIC. JL11 l po~ \ potentiam',] &'quod impregant plurimum, & efficit mafculum, & eft defiderium vehemens , & velox,& eius crcdtio eft Fortis: ve. un e /eindirur a coitu iterum velociter. quo 1 up-fluat ealiditas & ficcitas,erit parum aqua: öt parum defeenfionis cum velocitate ereaioms.1i- li vero qui süt fuper pedinem,& anchas, ” qui funt inter cas.funt in calida & ficcaplures,fpifti. De fignis complexionis calid# & humid#. Cap. 6. io ESt pluris fpermatis,quam calida Sc ficca, fed eft pauciorum pilorü,& minusimpraegnäs, & vchementions fortitudinis fuper coitum plu rimum,& non eft pluris defiderij, & eredionisj a B pubertatis. & luditur a dimiftione coitus fuperflua: & eft Ain Utera, de- plurima: pollutionis,5c velocis a [ execulionis. ] feenuonxs. * • * De fignis complexionis frigid# & humid#. Cap. 7. CVntlenitas pedinis,& tarditas defiderii coi-•3 tus,& tenuitas fpermatis, & paucitas imprae-gnationis,5t tarditas ortus pilorum, 5c paucitas eorum. De fignis complexionis frigid# & fite# eorum. Cap. 8. C Vnt groflitudo fpermatis,5c paucitas eius, 5c eft diuerfa a calida 5c humidain modis omni bus. , De fignis complexionum innatur alium. Cap. 9. a B. accidentia fVnta [vtaccidantfigna,qusfunt naturaliu] figna,qu* acci- Odum non fuerint prfus:&c lignificat eatum d£ 20 peratus eft,fanat.Et plurimorum, quotum cö-plcxio requirit coitum,quum ipfum dimittüt, infrigidaturcorpus,&f[reliqu£e]difpofitiones: f| B ^ 5c cadit appetitus cibi.ita vt ipfum etiam non re fiunt.' 1§n* cipiat;& expellat eum vomitu.Et omnem,in cu ius corpore eft vapor fumofus,3f [ ] coitus StBp'unmuB. alleuiatabipfo.& cofertei:& remoueturabeo, quod timet de nocumento coarctationis vaporis fumofi.Et quandoque accidit viro ex dimif-fione coitus,& abundantia fpermatis,& frigore eius,5c conucrfioneipfiusad venenofitatem, vt mittat fperma ad cor,5c cerebrü vaporem malum venenofum,ficut accidit mulieribus ex co-arctationeh f [ ] matricis,5c Kt B fpermatis minores difpofitiones illius nocumenti, 5c ante quam fpargatur,» f [ ] venenafltds, ^ B , iunt grauitas corporis,5c frigiditas eius, 5c difti- mentetur. cultas motuum. so Veneris nullus Epicureorum fententia,vfus f tluhris erat annotantc Gal.lib. art. med. quos tamenfalli con- cap fiat.Huius commoda pulchre & copiofe deferibit oie* cap.8 cap.jf, aus Lib.$.ex1{ufbi&Vanius lib.i.Sed vide & Hippo Tex.aj.& 16, cratem ac GaL6.de vulg.morbfc ft.quinta. De nocumento#oitus9& difpofitionibus eius, & mali- tia figurarum. Cap. 11. a B. Alialim dunenauuar. ftindionem fenfus* De iuuamentis coitus. Cap. 10. COitus bonus eft ille,qui fit in hora,quam fa petfluitatü fequitureuacuatio; & alleuiat a' B. Alia iirera. COITus> & praeparat.corpus ad a [ augmentum, magnificatione* ficut quum de cibopoftrcmo fumitui* aliquid, &ingroiritiön€ quali delegatum] mouetur natura,vt reftauret quoniam quum mom fortfiquem fequitur impreflio fortis , 5c melion afiquid adiuuat cam iliud.quod b [ eft in huinftnodi de COituseuacuatde fubftantia cibia [ poftre- mej‘ioris. mi: 1 quare debilitatem affert, cuius fi mile a lix non afferunt euacuariones: 5teuacuatde fubflantia fpiritus rem piurimam,propferdeIe-ctationem,5c propter illud,qui pius deledfanrur plus funt cadentes in debilitatem.Et coitus qui-40 dem velociter facit peruenire illum, qui plurimum eo vtitut ad infrigidationem fui corporis l> [caufafui,] Sc refolutionem caliditatis innatande mortificationem virtutis, 6c prseparat ip fum in primis ad caliditatemfumofam,c t [ ] adeo donec multiplicentur fu- c t li. extm per ipfum pilijdeinde fuccedunt ei infrigidatio completa,5c debilitas fenfuum vifus,5c auditus: 5c accidunt cruribus eius tepor,5c dolor j quare non forfitan fuftinet onus fui corporis.Et quan- b B. & exficcJ-tionem eius. qu.ifi violenter coulecutionc.] Et quandoque fequitur ipfum 50 doquefimilatuudifpofitio eius epilepfice occul- raptmti. cxpulfio cogitationis dominantisj 5c acquifitio attraßi'm^me- audaCiic*’& cdomatio irte fuperflua, & acquifi-brorum°& fiic"t10grauitatis.Et ipfc quidem confert mclancho ceflTuu futtione lix,& pluribusxgritudinibuscholera: nigrp pro pterea quod -[dilatat, ] 5cproptereaquod expellit fumum fpermatis aggregatum a parte cerebri, 5c cordis,& confert doloribus renum re -pletorum,5c aegritudinibus phlegmatis omnib. ^prie in eo,cuius caliditas innata eft fortis, qua eorum, c B.laetificat, tx propter illud;5c quandoque fuperat d [ in ip d R io nigredo,deindecitrinitas:5c] accidunt ei pe- fUperipö®A(> riodia debilitatejdc videtur ei,quod fit inceflus iera,derf»a formicarum in membris fuis incipiens a capite hncholl^c‘ fuovlque ad finem dorfi.&accidit ei tinnitus. cl^bSt«e.' 5cmultotiesacciduteifeb.acutte adurentes .e| JBcUmqaibus [ ] & quandoque ^ adueniunt ei tremor,& debilitasf [ neruorum,] & vigiliae , 5t prominentia oculorum ad exte- d B diminuit. nond [^cftruit] exitus fpermatis : 5c propter 60 rioraetiam 7 ficut accidit in feparationeanimte c B-fpermatis. hoc requirit appetitus cibum. 5c quandoque ab fcindit materias apoftematum accidentium in partibus inguinum,& tefticulorum,5c omnem cui adueniunt apud dimiftionem coitus, & con ftri(ftionem,e [ coitus ] tenebrofttas vifus, & vertigo^ grauitas capitis,5t dolores emundorio-rum,5c anchaiü,5c apoftemata eorum,qui tem a corpore,& accidit ei caluitiu s [ & epilepfla, J . .. & dolor dorfi,& renum,5c veficaj. Dorfum ve- gB. 1 ro ignefcit prius,quare attrahit materiam b [do ^ lor ] ad ipfum,& rcftringitur eorum natura. 5c 1 quandoque facit incurrere colicam, & facit accidere eis foetorem, 5c foetet eoru m os, & car-lits gingiuarum, 5c in illis, in quorum corpore funt ftint humores mali ,choler ici,m ou etu r poft coi a ftomacho,& compktardigeftio prima, St fetu horripilatio.Et incuiuscorporellint humo- cunda,&e [mediatur] difpofitioin difpofitio- eBmc<1,’a :t res putridi,procedit poft coitum ex eo odor foe- ne tertia:& hoc diuerfificatur in hominibusmö tidus.Et ei, quüeft debilis digeftionis, accidit poft e rgo a u d ien d us eft fer moeiy s, qq i d ici t,oportet coitum rugitus.Et de hominibus eft,qui eft paf- vt fiat illud poft com pelmentü digeftionis f'[ter f___p fuscomplexionem mala/Sr dimifiiocoitus cö- tiae] cxemnimodo.Illaenim horaeft hora va- gB.im- m ho- triftat plurimum, & grauat corpus ei us & caput cuitatisg [quum corpus incipit in fparfione, ]5c ra> qufc corpu- iprius, & rixatur , & multiplicatur pollutio ip- in omnibus membris funt reliqui« cibi in via di lnaPiC illgct c. fius: & fieft eipbediens, debilitaturftomachus geftionis.Nam de hominib.eft,quieft in huiuf- Cius,5c deüccatiir.EtdehomimbUs d ignior alie io modidifpofitioneinprincipijsnoftis-.quarefit natiöe coitus eft ille,cui aduenit poft iplunl tre- illa conuenientior horarum coitus ei ex h [ ge- h B.iftis modis. mor,aut frigus,aut conftriftio anhelitus occul- neribus pr«diftis;&ex par tealia,& eft quod sota, 5t pul fus cordis,& profunditas oculorum,& nus longus fuccedit ei, & acc refeit cum eo vir- deftruftio appetitus cibi:& cujus peftus eft infir tus,& figitur aqua in matrice propter fomnum mum,aut debile,aut eft debilis ftomachi. Dimil mnlieris.&i. oportet, ne coitus fiat nifi a defide- fio enim coitus eil conuenientior res ci, qui ha* rio fano,quod non excitat aipedus,aut intuitus bet ftomachum debilem. Et deuitent iplüm de aut pruritus, aut ardor, fed commouetipfum mulieribus illae, quae abortum patiuntur. & in multitudo fpermatisex repletiöe,& adiuuatto- coitu quidem liint figurae malae, ficut fi afcedat tum illud faniras virtutis. & oportet vt vitetur mulier fuper virum . Figura enim in coitu illa 20 coitus poft facietatem naufeatiuam,& poft eua cft mala,ex qua timetur ramex,St. inflatio & vl cuationes fortes cx vomitu,& fluxu ventris, & cera virg§,& vefice,propter laborem eieftionis cholcrica paflione , St diarrhoea fafta fubito, fpermatis:& d ubitatur fi currat aliquid in virgä & motus corporeos,& animales,& apud motu i B. & praeter- cx Parte mulierisoSc fcias,quod reten tio iperma vrin«,& ftercoris,& phlebotomiam. Diarrhea xnilfioeius. tis1 [incoitu ]eft mala valde.& quandoque per veroantiquamquandoquealleuiat fuaexficca K B. occultatio ducit ad K [ contritionem ] vnius duorum ouo- tione, & trahendo materias ad partem aliam a adaf'Allrlltcra rum» St oportet ne coitusfiatneceflitate foedis, parte inteftinorum. & oportet vt deuitetur in ad fuperiora.em aut m^no^di motameque cum exercitio, St mo tempore,& regione calidis>& deuitet ipfum vir tu.aut poft pafiionem animalem fortem.de coi* corpore fuo iam calefaftoraut infrigidato, licet tus quideoi eum infantibus eft fedus apud mul 3 o poft caicfaftionem fit incolum ior, quam poft titudinem gen tium,St prohibitus in lege 1 St cft infrigidationem,de fimiliter poft humiditatem . 3 ex parte nocibilior, St ex parte minus uociuus >. melior, quam poft ficcitarem,& melior horaru •1 I,tcra* ii? iniulicio e- &cxParte qfiidcm, quia natura indiget in ipfo * [.«qualium ] eft hora,K [quamdeterminaui- JenUs. Us tcm msaäus coitus motu plurimo vteducat fperma, eft nocibilior, nms:&] quando vtitureo in ipfa, poft i [ /pati u, k B. <{u* i*-cft < attque vuiua. fed ex parte afia* quoniam fperma non expelli’; in quonon abhorret coitum, J inuenit leuitatc cxp«rw>^ipji-j aiia iitera. tUr cum eo expulfioncplurima, ficutfitin mu-, St allcuiaturanhelitus,St bonus fit fenfus. ib tempus di- vicinatu«- ei in ,• -i n • r . „ ,r nulliomscouus, iuditio coieus hwbusjcft wtnovisnocumcntt.StifcpmitatuCi tf, - fc^iiionin uui ip/umdeiudiciopncientiieminusqua vulua.] .? ^ T ^ r 1 0 s. «3. uj. : '. . r .. .. ^ 0 T d T I O '1^ E S. 40 Tempus ad vtnerem opportunum eß.,1‘ 14. bl.4.& Galen. 1.in i.vidg.morb.& lAefemint. 5° 5 De fpermate generante, & non gener ante, Cap. 13. Dehorh coitus. Cap. is. CPerma ebrii, & decrepiti, & infantis, St multi debilitat lltCra* Portet,ne coitusfiat fuper repletionem[prt> Ocoitus non generat:& fperma habentis mem V/hibet] enim digeftionem,& facit cadere in braa [debilia J raro gener# fanum, &quu pro segritudines,quas efficit motus/iiper repletione lpngatur virga valde, prolongaturfpatium mo aB.l*fa» .... bfB. «fu velo b-j-[ ]dc tus fpermatis,quare venit ad matricem calore lio? i debilitat. & fi accidat alicui illud, tunc oportet eius innato iam fraiem,imo oportet vt fiat quum cibus defeendit adimit procreandi.De hac re & Gal 11 Ae vfupar. v ; oo4> Liber tertius. f _ ^ , . . . Cup. 14. lorfimulfuntcontrariaventofitatirnamfrigns Dcßgm, mtjwam* caP- »4 prohibct gencratlonem : & calorrefoluit Vn inü «-fticfO-habcnsfilos & ramospermi- materiameius:&noneft,quodipfom gcnerct, kb.««^ Rma aas dt naocns mos r humiditastemperata,& caliditas,* [quam dumUS ftos adinuiccm. ipfa murjr>] & de illis,qus adiuuant in hoc, eft 5M' Dedimiautionecoitus. Cap. »,. cquitareequosfecundumintetionemeius.qui 1R conf ueuit,& cuiusrenes,& i [ vefica (unt humi nanturfunth A nra ntlt in virza ipfa, aut in membris di,autcumhoc frigidi.] Illi vero, qui renum cö mida G lbermatis,aut in membris principalibus, plexionem® f [ ] calidam habet,& nni feauuntur ea,aut in membro medio in- 10 non vfuseft ca etiam cum xqualitate, eft noci- 1 ter principalia & membra coitüs,atit caufa me- . u a,& facit incurrere ftcrilitatem. brorum vicinom propria eis, aut prOpter paucitatem inflationis in inferiorib. corporis , aut paucitate eius in corpore toto. Fadta autem can ^ 7^ 7^ O T JL T I 0 E S. fa virgas ipfius,eft propter malitiam complexio n is in ipfa, & mollificationem fuperfluam. Sed Venens impotentiam Tattlus hb. j. ad duas refert fafta caufa tefticulorum, & vaforum fperma- caufas/efolmonem & feminis inopiam.Gal. 6. deloc. J afB Alia Utera tis ? allt eß pr0pter malitiam complexionis rff aff.dcbac re quadam.Hic multo copiofius <&boc&fe frigid*. j; 7 Jfingularis fuperflue, autcum ficci- quenti capit t id profequku r. tate,5c eft deterior,aut eft dominans ficcitasfo* 20 la. Et quadoqueeft propter paruiratem motus De Tignis, Cap. 16. fpermatis,& aefe&um eius a mordicatione ex- citante,ita vt quandoque fit ift quibufdam fper TJ Ada aufem propter mollificationem virga? b B. ponuntur nia plurimum,& quum coeürit., non defeendit X^aut frigus complexionis nerui, cognofcitur cif« hoc in no. pl0pter cögelationem fuam. [coeunt cum ex hoc,quod non fit ere&io.Etnon contrahitur a*2___, R hoc parum]quoniam vafa fpermatisc[non]ca- in aqua frigida.Et quandoque eft fperma exubc J tH. innöftc. lefnintineiM.t [■ ]quarec[nonj rans facitisegrefiionis. Et quandoque defeendit c jj calefit fperma f [neque] fiibtiliatiir. Fa&a au te fiiieere&ione.Et quadoqueeft cum ea extenuans caufa membrorum principalium,au t eft ex par tio corporis,& debilitas eius,& non eft in deficte gB.facientis exi te*cordis,quare abfeinditur materia fpiritus, & 30 rio di minutio Fadla vero caufa tefticulorum,& gere. ventofitatis s [ incendentis ] aut ex parte hepa- membrorum fpermatis,fi fuerit difficultas cius tis,quare abfeinditur materia fpermatis: autex propter frigus eorum fignificat3 f [ a t B.difficultas partecerebri,quareabfcinditur materia virtu- ] exitus fpermatis b t [ btB.nonexpw h f B.8f extenua tis,fenfibilis:aut exparte renum,& frigore ipfo- ] & frigus tadus.Quod fi fuerit pro- ciute* tione lpfoium. runihf[ jScxgri- ptev Gccitatem eorum, &paucftatem fperma- tudinibuseorum notis, Sccomplexionibuseo- tis,tuncfpermaeritpaucum,difficilisdcfccnfio rum, aut ex parte ftomachi propter malitiam nis. & plurimum eius eft cum extenuatione cö r digeftionis,& totum illud aut cftcauia debilita- poris,& paucitate camis,& fanguinis.Et efthu - tis principi j,aut caufa oppilationum meatuum me&atio ex eis,qua: conferunt ciifcilicctex; bal- inter membra coitus.Et multoties, quidem eft 4<> neatiombus,& cibis.In fafta autem caufa mem debilitas fada caufa cerebri fequens cafum, aut brorumpvaipofitorumCupra vnembracoitus,fi percuflionem . Caufa vero,qua; eft fecundum Cutex hepate,& renibus,minoratur appetitus» infeiioi a,eft vt fit aut caliditas,aut frigiditas val imo non eft digeftio,neque appetitus,neque ge- de, aut ficcitas complexionis & priuetur in eis neratio fanguinis fecundum quodoportet.Et fi inflatio. Et inflatio quide eft bonus ad iutor ita, fuerit ex eorde,minorabitur ere&io:& quando • vt in illo,in cuius ventre multiplicatur inflatio que erit defcefio fine erc&ioe,& eritpulfusdebi abfque fuperfluitate dolorofa,erigatur.Et habe lis,lenis,& caliditas corporis diminum. Et fi fue* tes choleram n/gram funt plurimae ere&ionis rit ex cerebro, minorabitur fenfus motus fper- propter multitudinem inflationis ipforü.Caufa matis,& non erit cömotio c [ confricatina:fper c B- «f® autem in vicinantibuscft,ficut illud, quod acci- 5® ma enim eft ex eis,qux excitant {&fignificabut coit“m:f' ditei,ctiius hremorrkoides inciduntur,& habe- ipfamdifpofitionesfenrust&oculipropriequa* ^U° ^ tibusanum dolorofum, nocet enim illud ner- do eft poft percuflionem,aut cafum aduenien- uis communibus inter anum,& lacertos eius,6c te cerebro & d {omni cordi,& cerebro in debi- dB^il,etcu' virgam.Er ex eis,quar debilitant coitum, & vir- litate fua ] funtfigna iam praeterita, & renib.in ius^r!imcft i B.quod fit de- tutem eius funt res meditatius, ficut horribili- segritudinibus fuis funt figna,cognofcantur er- ?S * bilis meoitu, & tas coeundi,aut verecundia eius , aut anteceflio goinde.Facts vero propter paruitatem inflatio £1 * c CIt* 1 i}tejiectus ad cor.i [ debilitat enim coitum,& fa nis in inferioribus figna funt,quoniam vides vir cit dencere] & propriequG illud aliqua hora ca tutes membrorum faluas, & vides debiljtatem fu accidit,tunc quoties euenit reiteratio,affimi- in eredione tantum,cum virtute cordis e f f ,» Misiite- lator illud in mente . Et fit caufa in illoquan- •?., rJ&hcpMs. doque dimiflio coitus,& quod anima obliuifci ] renum,&defiderio,& aqua.&qttffl'" tureiusj&conftridio membrorum abeo , 6c doadminiftranturinflatiua,iuuatureis. paucitas pra:parationis naturas in generatione vero caufa paruitatis motus fpermatis, & parui lpermatis, ficut non eft follicitain generädo lac tatis mordicationi« eius, fienum eft quod egre- m mammilla remouentis filium a lafte.Et fcias ditur apud coitum res plurimacongeiata:& plu quod erectionis caufa eft ventofitas procedens rimum illius fequitur complexionem frigidam a pcrmate;aut non a lpermate. Et frigus, & ca- & quandoque contingit vt fit fperma plurimu, fed fitquietum congelatum, fccüdum quod di humedatiuumaim aequalitate, ficuti[fcrum 1 m aimaferum ximus, & pinguis quidem magis defeduseft a vaccinum]& lac,in quo decola eft portulaca,lac C03Sulai««u coitu,qua extenuatus,& ei qui vult coitus mul & fi fuerit ficcitas,tunc huniedatic «qualis cQ titudinem,coucnit vt minoret fudorem,& bal balneationibus, & vitellis ouorum for bilium, neationem facientem fudare, & dimittat phle- & lacte dulci decodo,& quandoque ponitur in botomiam quantum poteft,6c vtatur inundio ipfo quinta eius de tereniabin,<5c cibis prxpara- ne pedum cum oleis calidis.Illud emmeonfor • tis vt alcsfidabegi, & humedatione cum oleis tat renes,Sc vala Ipcrmatis. frigidis vfque ad oleum de laducis,&: cucurbi- ta^ fi caufa fuerit fi ccitas,hu medetur corpus Curationes. Cap, 17. 10 ciim cibis,& generibus ladis,&baineationibus . s & vino fubtili,& forbitionihusleuibusex gra-Vum ergo cognoueris, quod caufa eft in nis «> [ & aqua cucurbita & ] ocymo, & fifue- & b t B.vchcmens O i X membnsjprincipalibusjttlnc ncccfiadum rit caufa frigus nertiorum virga,&eorum mol trariquiliuic,' eft vt intendas in curatione eorum, & fi caufa lifi catio, curetur cum citra,qua eft mollificatiovcI- eft frigus eorum,quod eft plurimum,tunc non nisy& frigoris, fieurqu« dida funt in cap. vcfi- eft aliquKfiquod üt ficut mithridatum, quonia eae,& oportet vt denitetur coitus poft euacua- cft fortius medicamen ad illud, & in omni de- tiones,& laborem et11 [ligationem vulnei um,] n b. apertionem a B.Alialitera. fedu a coifn propter frigus in quoeunque men llhid enim debilitato [et coitus frequens pluri- exiturarQ,& mo inhepate. bro iit,aut propter debilitatem 3 [&propter hc mus, ] quod fi illud accidat ei, retineatur p [ 1^ tus animales. par]dentur,qu« funt ficut medicamen de cur- 20 niendo; J Multitudo nanque coitus-quädoque ° coltum>vt * cuma,& homorufia, & fagzenea, & fi eft pro- abfeindit coitum,et vt deuiretlacieratem nau- f, ctju^nenTpi« pter malitiam digeftionis ftomachi,conforta’ feariuam, qu6d fi accidar, allcuicmr cibus, & rimum. ftomachum>&: fi caufa eft! renibus cura renes fiat vtdigeftio bona fit, et confortetur ftoma- p b.tempore ab in primis cum cura,qu« eft eorunt, cuius pluri chus,et oportet vt minoretur potus aquauuul- ^ao\ mumeft cum ealcfadione,nam calefit Clio dor t/tudo.n.potus aqu^cft res nocibilior, et deui- fi,& renum iuuatiua eft in ei edtone.Quurn er- tet omne refolutiuu m ventofitatis,exficcarum go feceris illud,cura cum refidua curationecalorefuo,ficiit ruta.et fampfucuset harrnelq odoribus bonis, & caputpurgia odorifera,dtu- f f o - ]et admarmacora,ct cyminum ^ 1>B Alulltcra niedatiua,conferunt cordi, & cerebro etiam, ,* et femen agni cafti, et omne cxficcatiuum cum' 1^tr' 6c cordi medicamen detftiifdio & theriaca, &^° frigiditate licut lentes,et xyiocarrd«, et miliu, mitlrLidatuiiij&fifueritiaufa paucitasinflatio et acetofa, et ftvptica propter exficcationem nis in inferioribus, tunc fi luerit caufa eiusbq- fuam,et omneinfrigidatiuum vehementis in- [ ]fi*i§us, quod eft cum eis, lrigidationis,ficur narcotica,et ficut camphora r B&fcmcn adminiftrafricationemfubrilem,&: undiones, etpfvllium,etnenufarctrofie/[ quumlicctin pucrisquaullm quas dicam,& adminiftra cinnamomum pluri feminepapaueris fit parum ftupofadionis, ta- iit m co parum mum,& adminiftra grana in cibis, ficut fabas, men eius pinguedo,et quodipfum commonet Änpcfaftionwtfc . - &phafeolos,öc cicer, Sccxpascum tale, in quo ventofitatem fuccurriteidet additur fuperip-™dno(uatccni* flationhcaior.1* aliquid cadit altitEt k cauta fuerit inc [ ea pau fum. Et oportet vt deuitetur coitus mcnftrua- uentX"m d B. tims & vn- citas inflationis valde,] adminiftra infrigidatio Q tx,et coitus vetulae,ct «gr«,et coitus illTUS,quae ipfum commo. itionibus. nem,& «quationem cumd [ potibus,&deco- 4 sf nondum peruenit ad «tatem, in qua eft mu- uctvaletio h tenipo muiet^&altna- pu*a,& mora fcemia&fabx, & e [ferum, ] & fi [virtutem membrorum coitus proprie. J Eto- t b Alia lita*, fer,Uac coagula caufa fuerit debilitas corporis,conforteturcor- portet,vt referantur ei u[propofita]coeuntium cum fortitud ine tum dulce. pUS cum cibis confortantibus, ficut funt alesfi- ct librix [narrati]de difpofitione coitus, et figu m_cmbra coirus babat ea, qux prxpafata lun t m patellis, & risipfius, et cogitet in eis cum dimiftione coi- ^'b'lSbri-u^ & aiiici-rys^ ^ affata,Sc f [ ea,qu« pr«parata funt in uafis cum tus omnino, etiam vfquequo confortetur, ct x n.dcfenbctes. g ii rapg. coopertun's,& frumentum codfum vt puls, ] & approximet iftis deficiens a coitu propter di- y U.contincnti$, ouaforbilia,&g| napi] &lac,& buryrum,& miflioncmety(aftlidionem] anim«,etopor- panisfimil«,& medfill«fru&uiim,ficut medul tet quidem vt ifti gradatim perueniant ad eum & laamygdal« & nucis,&medufia nucis indic«, et vtantur vn(ftionibus,et fricationibus quas di prnnoruniUyiri- & phyfficorum,& h[ anellanaruiii. & alcadra,] cemus, et coram ipfis fiat remcmoi'afio caufa- diiwu. & qux funt fimilia iftis, i [ & tanguebil ex ] fe- rum coitus, et referantur, qux continuantur i B.aromatizata: minibus,& permifta cum ceper&menta, &por eis,etrefpiciant ad coitum animalium. Rcgi- cum fpcciebus, rjs^ foenugrxeo, & andacocha,& eruca,& fi- minis vero appropriati nomini coitus plurf- militer confortetur corpus cum balneationi- mura eft tendes ad calefadionem,et humeTa- bus neceflarijs,& inundionibus confortantib. tionem,et z[inflationem]et calefadionem dor 2 B.Aiia litei-a. Vteft oleum de lilio,& oleum de ben,<& fi necef 11,ct renum cum eis,quae illud efficiunt ex eua- apertionem, fiiria eft fuperflua calefadio,ponatur in eis mu potationibus,et in vndionibus, ficut oleum de fchus,& caftorcum,& alia. Quod fi caufa fuerit ben,et oleum de granis cotti fi [ inundum ab- a j}.caiefaaum< frigus membrum fpermatis, curetur cum mc- ftergendo.]Ea vero,qu« lumuntur appropna- ^ß.vcllinimen dicinis calefacietibus,quas dicemus & cum vn- ta nomine,quod ipfa valentig fmitad coitum, us,' fiionib.* [ abftergcndofadis ] calefacientibus: funt medrein« conferentes frigorib [ virga:] B-neruorum. & fi fuerit Caufa cum hoc ficcitas,adiuueturcu inund«,et bibit«: et medicina:, in quibus eft humedantib.calidis,ex illis,qu« comeduntur; inflatio in digeftione fecunda , et tertia , et & fi caufa fuerit calor membrorum fpermatis earum- inflatio eft cum humiditateextranea, cum fuperf luitate,confertomne infrigidatio«, cum qua inflant, et medicin«,qu« agunt cum r * proprie- proprietate,Steibis,quib. Sen^u^f^ calidu<; & humidus, f un^ffit»do fieüte°- •SÄ5SÄ forbilia ante cibum, pulueriMtodefuper com tnoiient,ficiTt calidJfas kfriiifl toto cor k pore,& cyperi et bibiti ct undi. Animaliaaute 1B.dab&al iunt/icutll ftellio,& lacertus]& ftinchus,&pro Arie radix caudae cius. & eius fumen &c renesip fius & falipiius.Sumatar m [lacertus]in diebus m B-alurel. veris,& decolletur, & mundentur vifcera eius» & impicatur iale,& fufpendatur in umbra,donec exficcetur,cjuumque feceris illud,tunc acci oualoroiiia Ynnt (icutipfe. Quumq; co- TO pefal£eius,&proijcecorpusipfius,& iufuciet fakftina.autgusfuntGcutip^^ Jnnm IO [ibi delaleeiusrespama, mmm quam de taie /linei,& «[albubcre et almenbefig. & a kcri.gu „JgJ J Et dc animalibus aqua;,pifccs parui,&iluuiales chufegz de his, exficcatx cutis] et lac camelinum,de quo oioa qua: oriuntur« tur xx.diebusenini die quantitas, qu* digera-tur &non ?rauet,& pifces parui f luuialesexhc eati-,& fit dofis drach. vij.& oua pifcium,& oua gallina: proprie oua o [ perdicis, j & oua colum o B-coturnic«, bxA oua paruarum auium,& omnia ecrebcl- bt,propi^i:puliortim,&paruarumaumm]^P.&^ttJ- anatis,& pu!lorum:& arietis cur.! iaicÄ de illis quee currunt curfii proprietatum, eft ut i uni ac veretrum tauri»& exficcetur, deinde teratur,& puluerizetur de co res modica fupet oua (orbi-forbeatur, & iterum res mirabilis deani-malibus eft.Sumat ur coagulum fili; cameli ma fcLili, parui, exficcatum, etiumatur de eo an te necefiitatexijhoris quantitas ciceris, difloluti qB A1Ja ^ in q [ duabus tertijs.] lib.aqua:,et bibatur: quod tertia. , fi l*dit,abluatur cum aqua frigida, et iterum5. _ ^ f de meile decedo lumaturjaqua wclhs abfq'> ipeciebus,cts ( bibatur^um oleis,] ct li eft in ea { parum ,croci,cft bona- Aqua? vero luntuc Ut a- potus eius. qua ferrea.* t[ f B-mincraiis,& , 1 acjtia,in quaex- x r 1 . ‘ tinftum ettfe- Ct vinumnouumrantiquumvero fubtilhat va rum^ poremjetrefoiuiteum et nocet. De frudibus vero,vua duJcis eft bona ad coitum,et proprie, qux recens eftjj quoniam repler ianguinem humiditateet ventofitate cum caiiditatc,ct fpif fitudinecibi.Ole^avero,et qu^funt eis fimilia eftalhafec, et proprie aqua cius cum meile de- _ codo,donec u \ ftet vtbuecc\\a.\ILt iterum eru-ca,et proprie quum bibitur omni mane ex fuc-™ °octentJS| co eius cum lib.vini x [ puri:] deinde fit cibatio ex eis, quae conueniunt, quoniam eft praetentis iuuamenti. Medicinarum vero compotitarum ebibitarum caputeft mithridatum, et iterum diamufeum ei, qua: eft ex debilitate cor-, rr.cditcibossd coitum, bibat poft -Und v.num odoriferum parumper:deinde pergat ad leftu • fuum,& abluat pedes fuos aqua calida, & vta-e B. linimentis tur vn&ionibus,& c [ abftcrfionibus cum mutt facientibus ere- n.jonc 1 & nos dicemus nunc has medicinas, oc öicnem. ^ £ procedemus etiam ad loca eorum ia eis, qua; conueniunt diuiflonibus debilitatiuis dB.fundamenti coitus,&: fcias quod plurimum d [ fuftentatio' huius curationis njs c{\ pr0pter]cibos & ex eisprouenit exubera eft fuper. ^ materiei»& viuiftcatio virtutis,& oportet vt coniideret.ille j qui in coitu eft cupidus, quum multG vtitur medicinis ad coitum,corpus luui quod fi videat febrem, inflammationem, & n filrhi;Un. repletionem,e [abbreuiet]& temperet natui a: jmu; p . deinde iteret ea,quas funt ad coitum, & non.o-portet,vt ad fummum perueniat in calcfacieni do,& perducat ad deficcationem,& quum vth tur medicinis & cibis ad coitum,tunc cöfeque» f B.d«um. ter fumat f [vas terreum} plenum vino odorifero. . Buias vitif'curationem babes & ex Jlelio lib. u> & ex Tauto tih. 3 .Fuftffimc ^Auic.boc & fcquentibus capitibus idtmtraftäc. cap.5#. r De medicims fingttlaribus ad coitum. Cap. 18* 20 e tonua ti B.raparum. b B. C Emina quidem funt,vt femena[napi,! 6c cau 3 iis,& vrticx,& lupini,& cruca>b & alkerua,^ & bautiae., & mentaftrum hortulanum, quod eft menta & femen alparagi, 6c iemen raphani, . &c [artericae,] et femen melonis;.et femen apij thbc tfasfafa! ’ et petrofelini,etd [ cordumeni et alcacuLet ma Sien hdbua,iSi l>m,]ct foenugrtfcum, & proprie decodum cq. ---------------------- ^-------------- , *ien cardarromi meile.- deinde exiiccatum.Grana veto sGt,ficut dis.Et iterum tres aurei de eleftuario de femi- rninorIs. 'd cicer,ct faba?,et phafeoli,et qux funt eis fimilia. nibus cum vnokaquse eruese humidse, et de eis ^witurt!^ °f Corticesautem^therb^,funtiicLitcinnamum Cr>~ f B aiKalKal, & et cinnamomum,et macis,etg[alhafec,ettalifa gran a aizcicm far.] Medulli vero, fuqt ficut granapinece, et «B. aihafcecii.i. ijngUa auium grana viridia, et grana alkilkil, et tri u i, t aijs p[-lyfj;jcj5c|: atiellanse.Gumm^ aUtem,funt ficut dragacanthum.et afla h t L h.f B.eftcalida ,j.. Jquoniaminflat v ajuv)uaui vjuuui vxksil. viv, ana JLIIClilU-ia laiumvjjvuiuj iii vuufi wiv rc.i.cum vino,magnificatureiusiuuamentum. 60 ch.ij.et iterum femen eruca:, et femen rapha- ^ J A /1 fl /A O w . A4 4 f ■ I-.. *-% A fl t 1 M 6* t 4 /'l 1 f- A J ^ A -A I . « A ^ * A. Z*' _^ — — «'A 1 / « «« « P ^ «A .«A * 1^ t 1a<^ 7l ftafcn Imi lnU& va^c’nam quum infrigidatus bibit de afla au-bibita! 1Ht3> tc.i.cum vino^iiagmficatur eiusiuuamentum. Radices vero,et ligna funt3ficut radices aluf.et been,etzedoaria,et coftus dulcis, et tefticulus vulpis.nani ipfe eft fortis in ereäionc, etafpara gi,et radix cardi,et ejepe, et proprie aftatum, et lquilla aflata,et fecacul, et zingiber, et proprie ambo condita, etgalanga, et pyrethrum, et ra i B.aihabe barba dix hafcec,etaflarum et btizeiden, et almugat, tia: proprie. et hermodady li,et 1 [ napi de barbaria,] iplt q. iiiUvftd VV*iil y llwhavjucv vi uviv nutxitMivj VVV*V/ cft medicamenide ftincho notum,et ite nun femen eruca: campeftris pondus drach. iij. cum butyro vaccino, et medicamen de hafcec. Et n^obus medicamen r [ almurdulcis. ]. et medicamen tuderi. almehedi^et iterum fal ftinchi,et femen crucs . tritum,et puiuerizatum fu per vitellum oui,et iterum tefticulus galli exficcarus cum aequali menfura falis ftinci,cuius dolis fit omni die dra zRraf«* vir' oX> ni,et femen melonis omnium an.parsi.bibafuf cum ladc recenter mulfto et iterum, (limatur granorum pinijet feminis apij montani,et^;/S ® [mafculi]cerui * t[ ]et glutinis alimbat partes z<\M' °| B.exficcaue ies,commifceantur cum meile, et fumaturae aure. i. et iterum lumatur fecacul, etfemin,sb B.alwderun» eruca:, etb [hermodady lorurn. 1 et zingiber ct pfpcris B.paffcrum. i f B.iterum. piperis longi omnium an. pondusdrach.fi. linguas auis,& cerebellorumc [paruarum auium] Öcthuris,omnium an.drach.j .inuoluatur rotfi cum oleo de nuce indica,& cöficiatur cum mei le,& penid\js,& adminiftretur, Sc iiie quidem, in quo fuperfluit frigus, iuuatur valde (umendo in potuconfcdionem naftmtij cum pyretro,& d t £ ]opopanacis pon- dus drach. iij. diflöluatur in drach. decoftionis fampfuci,& bibatur illud in tribus diebus, & ite rutn zi'ngi'ber.partcs iij.piperis longi pars j.conficiatur cum melle,& detur de eo aur.j. cum a-qua calida,& iterum feminis afparagi, fecacul, zingiber.omnium an drach. v. tuderi rubei, & albi amborum an.poncius 3 ij.beenalb. amborum an. d rach, iij.fern.fullac Sc (em.raphani & fem.erucx;& (emvrtic® omniüm an. dra ch.iij.fquillse afiata;,fuminis ftinci amborum a-na.drach.iij.linguaeauisdrach.fi.zuccaridrach io iterum,(Inapiscum oleo arazald.& (imiliter (c men vrticg cum oleo arazaki.Et iterum afta cu oleo fambacinoeft inunftio fortis. Et iterum fern, almezerion cum oleo calido , Et itcrum baurachcu'm melle colato. Et fei laurinum cü nielk cÖläto,Et itcrum medicamen bonum,fu matur de cape narciffi res parua cum oleo (am bäcinö et fricatio fiat cum eo. Aut grana nil,<3c pyretium fumatur aqualiter cum oleo ahquo: Aut ftaphifagriacum oleo calido.Et Itcrum af fa cum melle.Et itcrum cypcri ipfi cum rob, de i 11 u ngat u r cu m oleo. A u 11 u ma n tu r cen ta u rca Sc pix,& ceratum curn oleo de lilio : Sc oleo de keiri, Sc cm ca, & maftice, de cypcri,liniatur cü eo virga,&parteseius.Etomniaoleacf[ ] ct B.calida. prredifta in capitulo de ely fteribuS funt mirabi lisiüuamenti,quumad miniftranturinunfta^ p________ [cum abfterfione.]Et proprie oleum de granis cotti, & oleog [deftorace]propnc,& adepsleo- gB.cypcn. xl.fitquedofis.drach.iiij.cum vino tribus dtC- 20 niseft vehementis iuuamenti in hoc.Vnguen- cfB.valde. bus,6c fitcibus,quieft adcoitum,ft: itei um me f keardamomi. «Aicamen de eis,qu® funt nobis,förte.c f [ Recipe afi® Sc (eminis[eruca:, Sc i [ alkilkilati,] Sc feminis bautia:,& linguas auis,& cordumeni omnium ana partem vnam,& buzeiden, Sc piperis, amborum ana parces iij.mufehi vj. parris vnius-.inuoluaturcum oleo pinea: minoris, & conficiatur cum meile. Medicamen vehementis virtutis,Recipe mellisanacardi, & mellis a-pu,& butyri vaccini partes asquales, & ferueät, deinde bibatur de eo,quod bibitor tolerauit in vino, eft enim mirabile. Et de medicinis bonis, qua: non funt vehementis caliditatis fu perflue* eft vt fumantur daftyli,& foenugraseum,&: decoquantur,donec decofta fint: deinde fumantur dactyli, 8c extrahantur ab eis olfa,deinde cx-ficccntur,8c ferantiu\Scconfician tur cum mei le.Et (Ir doßs cius quantum eft aueliana, & bibatur poftipfu 111 vanum. Et iterum infundant B. tum Rufi h [ forte valde.] Recipe, myrrhsc, ct11- fiilphuris non extinfti, ct granorum c arta mi, omnium an.drach.ij.pyrethri,- [amyli.fi.]pipe i:B aiulufan. risnigrigr.xxx,K[cordumeni]granaxx.teran K B.charuieda-tur cumdrac.fi cap acoptimeq f [ ]ct “f*B/contrJtar. ii teratur vniim quodque per fe erit melius,de- Aiia iitera c^'x indecommifceantur cum cerato, et terantur fqmiie commio donec fiant in fpifiitudine mellis, ct inungatur nc optima, cum coalchatim et »ftalugen.] et afta in virga in B,alha-aa> JO erectionem facit,et ftimulat. quod fi timeatur caliditaseius vehemens, diflbluaturin oleo vio lato. T)? fuppofu orijs. Cap. 20. f'Iat fuppofl tot i um ex adipe anatis, et granis cotti,et pyrethro in oleo de n uce indica. Et dicitur,quod fi fupponatur collyrium ex adipe afini eft mirabile. Et iterum fuppofitorium ex s.lib.granorum viridium, &lib,j.daftylorum, 4° vnguento picis,quod diftumeft. Clyfteria ve quae vtraque ftt conjtrita in duabus lib. lactis o-. vfmf.demde comedatur,quod infufum eft 8c bi batur poft ipfum de lafte duobus diebus. Et de medicinis bonis eft confeftio de medullis,cuius deferiptio eft. Recipe amygdalarum* f [ gf B.& auelia- ] excorticatarum, phiftico «arum* rurn 7 & neregil excorticatorum contritorum, & amygdalarum pini, & granorum alkiikil & gratiarum azelieili,& granorum viridium par ro aflumuntur ex i ure capitum.et pullorum co lumbinorum cum vitellisouorum ,etteiticuli arietum boni funt,quando in clyftcrijs ponim tur.Etefteisiuuamentum in confortando cerebrum, etcorpus.-a [et fiipfi affiduant, n^tes, et ea,quiE funt ficut ] oleum nucum,et (i fami- feu vnSiwfitas num,butyrum vaccinum,et oleum dephifticis ipfoiiun fit aia-etdeauellanis,etoleum de nuce indica, etdeallie’ [ Pm?ued.° mahaleRet oleum degranis cotti eft mirabile a B. olea ipfcirfi tes aquales, neremifch,& piperis longi, 8c zin- $0 valde, et calefaftis oleum de haicec,et oleum oleo ipforfl fint giberis,omnium ana partes x.& plus parum: te ranturomnia:& conficianturcum penidijs,de quo fumatur omni die quantum eftouum v-num. t ß.&inieäio inunBionibus J j' [ rubus. b B. c B. b [ abßeYgendo]ßimt ad anum, & pe$inemx& huft>s vaccini,& olei de phyfticis.c t[ c t Bmmm fumatur f[natis]& incidatui g tL ^ 1& ponatur in incifionib.cius podus drac. s. ea florei contriti,in quib.diuidatur cum men-fura,& ponatur h [natis] lub regrauitnb. dieb. deinde incidatur, & liquefiat cnrn eo, quod eft la pinguedine facraiati, & de butyro vaccino vnc,s.& de aqua porri media facraiati, & de de cocione foenugrreci media facraiati, & ciyfteri zetur cum eo * t [ ] vfclüe ad tres horas nodis,deinde iteretur quum eft horadormien di, & dormiat fuper ipfum, & fiat illud tribus diebus. Clyftere forte, caput arietis, & tres, auf quatuor tefticulorum eius,& ffuftum i [natis,] rcTlTcoTufum, & cicer t» f[ ] decoquatur in fur 26 no:& fumantur aqua: eorum,& vneluofltas tp forum,etiam, poft decodioncm vehementem, & ponatur etiä defuper oleum de nucibus, aut oleum dc granis viridibus,aut aliquid de adipe ftinci,& fiat clyftere cum eo,& clyfteria alia, q funt feripta in antidptario, De cibis puris. Cap, 21. M Eliores cibi ftint, qui fiunt ex carne hsedi pinguis,mafculi,& carne a [ ouina,] & ci u* cere,& caepa: abfque frixione carnis:frixio nan- que prohibet confortationem carnis,& multitudinem nutrimenti eius. Etb [almuamcmct j b B.aimugamat, c f [ ]fi non cum alio,faltem c t B.fafta aceto almuri, funt bona, Sc fi militer gallina:, Sc i BJlRiudcb«. P1’11' columbini impinguati,& proprie d f aliu-debi]&oua forbilia, proprie puluenzata cum cinnamomo, & pipere, & galäga, & fale ftinci, oua pifciu,& caro pifeiü calida. Et fi fuerit illic frigus,refifte cum zingibere & pipere,&: macro e B rapis, pipere,& cinnamomo,& fimilib.& cib.dee[ na pis,]& cib.de caulib.& cib.de bautfis,& proprie de bauti js,poftqua bene dccodfca eft caro earum f B.pafferum, & & de illis,quib.fit iuuamentum, funt cerebella i co um omm. j- paruarum auium,]& butyrum g [& lac,]& fi hB cibus diftus uiilitercibb[ qui fit de tritico coftocum mub aiherifcc, & ai- ta aqua vfquequo fiat ficut puls & aliudebi, Sc gmdabegi,&'ci- alkemimec,&rizi cum la£te,& caro cum lafte cüc mino «feri* ouino>& conferunt in fecundis menfis eorum v*i,cöiaäc& ca afparagi [eteruca,&porri,&capitacardorum, w cg laäe, oui- & menta proprie:ipfa.n.cöfortat membra fper matis valde,& eius vfus fortitudinem facit fu-perTperma,quare forte fit defiderium,& anda-cocha i [ & crocus]et foenugr^cum.Et deiude-bi bonis eft illud, quod eft cum croco et fimila cum la£te,& aqua nucis indicas, dc quidam di. xerut,ille,qui affiduat comeftionem paflerum, & bibit luper eam lac loco aqua:, fine ceflatio-nc eft ere&us ,& multi fpermatis,K [&] frigatur jdecoquantur omnia donec remaneat ter .an:imc!'iduzi( tia,et bibätur de eo in mane cochlearia duo cu1 Qim p3rufi' aliquatulo vini,et iterum penidiorum lib.j.fuc cica’püsdib.j.la&is dulcis,lib.j. coquatur totum donec ingrofiefur,et infpifletur,et fumatur de eo omni die in mane quantitas vncj.Et iterum fumatur cicer nigrum magnum d [ et teratur ] j qv et infundatur in aqua erucie,donec intumefeat parumper,deindei exficcetur in vmbra, poftea teratur cum penidijs,& conficiatur. et fit dofls no,& cadi ein o* laribus eorum afpdragus. i*—B. quätitas nucis i mane,& quatitas auellana: ad e ^'^u 13 tterJ| bre dieb .aliquibus; eft enim mirabile,et iter um fumatur aqua caepae,et quantum eft ipfa mellis decoquatur donec remaneat meV.de quobiba tur cochlearium vnum aut duo, quum vadit dormitum cum aqua calida. Et iterum fumat farina,et mifceatur cum aqua dulci, ficut (orbi tio. Deinde exprimatur abeo exprefiione aliqua,et decoquatur cumlasfteh [ plurimo,ct]ad h B.Afo 'J daturlafti aqua nucisindiese, et impinguetur tl0Ultcr®j;" adipe anatis, et fiat ex ea ficut illud, quod fit dc frnmento co£to,vt puls.Et iterum vitelli ouorü forbilium fumantur,et puluerizentur defuper altit, et fal ftinci, et funt fortes, et proprie poft balneationem:et fiat fricatio cum fambacino, et de iilio.Et iterum fumantur vitelli ouorum, et conquaflentuu iadinuice.et licet vt fint cum albugine/baideinde ponatur 11[ ]quantum eft quarta eorum,de 5° i eof. K B.aut« coepa cum butyro donec rubea fiat, & diflolua g0 fucco expx contritce.et fiant forbitiones,et for 1 .B.coagubtd. ‘ m li.cucumcr Io gus acuatus. tur in decodionc,& frägantur fuper eam oua. Calefado autem conuemunt ea,qu^ funt,ficut lac1 [acetofum ] & lac, et pifces aflati calidi, & melones,et m [ citruli] et cucumeres & cucurbi ta,& frudus, et olera humida omnia, ita quod lactuca, et ita quod femen portulaca: addit in fpermate eius,et albumen oui eft eis plurimi iu uamenti etianhmultiplicans fperma3et cerebel beantur cum aliquo de falibus, et feminibus pra:di£hs,et iterum fumantur bautia:, et cxpx? et k [napi,]etin minutas reducantur parte?/* kb.v p* decoquantur cum fabis, ciceribus, et molle cum carne molli bona,et pulucrizetur,etfenii-nib.calidis, et iterum fumantur fahr, & ciccr, & phafeoli Sc infundantur in aquaxdeindein^1 datur caro ouina ficut praeparaturi [ ataugu i B-thabah^. ni——B. n ß.paffeium fiat de co fterncndo ordo vnus, & de csepis, & granisordo alius,& puluerizetur fuper vnum-quemque ordinem ial ftinci, & parum altit* & parum cinnamomi,& gariophyllorum m {plu rimumjpoftea fpargendo cerebeila n[paruarü oBincIfarinpar auiumj&coiumbarum fiat ordoalius,.&fiat tes. fimilter,& fit ordo groftior ordo carnisa[ per- p B. miftae,]deinde effundatur defuper aquabautix q1 fola,aut aliquid aqu«,p [quac aftumitur cum a- ^«lW qua eius.] H L cato,donec com pietx coquatur, £t iterum fumantur cerebella xxx. paruarum huiufoodtaba a^ium.&r [ proijciantur in facraiati de nitro] rß.dimittantur vt decurrataquofitaseius, & fiat taliter quöi in facraiati vi- conficiatur,& proijciatur dcfup quantum ipfa treoji.in vafevi- funt,de adipe renü caprarum hora qua decol-fRpulucrizen lantur,&s [feminenturjcüm pipere,& gario-tur. phy. & zingibere,& fiant inde pilulae,vt auclla- t B.hagie.i.fri nx,et intellemim, quod fi de d [fiflami,] Aliter firmatur cicer,intnnda- adueniat ei raritas corporis,et facilitas odoris,h ^ ® cxcrcnrum^ tur in aqua,aut in aqua erucae,aut in aqua alha fce donec infletur :deinde frigatur cum buty ro : vaccino Veuiter,ita,vt non aduratur, et de gra - nis pini minoris quantum eft ipftmi ,&proij-ciatur defuper mei ,& fu matur aqua, & conficiantur,& mifeeätur cum pauco ma(tice,4 %iio r t i q k* S' ** KKo r Ur i ö^nr. Immodicam Venetis appetentiata ad feminis reduti V bi ex acredine feminis V eneris auCia appetentia dantiam*vel yitiun2iacr£dinetn.,f& coniunffios flatus fuerit ^laUucii }por tulaca, & cius femine* endiuia 7 & ufert.Adde tu cogitationes,^ ad capitis huius caL alijsfrigidis it obuiamiprafidio ex ipfaprofc6lo rei na i$. cem noMt^de quare & ^rift.q.problem.fcß.quodper tura defumpt o,*At contrarium fenftffe in fuperioribus calidas ccmWumiones, regiones, & tepor a ,fce mina ve videtur tquum de cibis 3& potib.ageret ad coitum op- ntris fit appetenwres quam mares, id quod calori vel potunis, ubi & lac coagulatum,&pifcesJfr olera bu- audo ysl imminuto deferrifolet, midai&laftucam <& portulaca femina ipfum augere i O femen teüatur.Scd controuerfia nulla eft.In tempera- Dtfignis, Cap♦ 26, to bominepoffunt & olera et laftuca,& portula ca fe- men augere,at calidiori,&cui acrius femen infiuop-q Ignmn fanitatis corporis, Sc fignum repletio ponuna eadem funt,&calori & acredini &ipfi rene «J nis non funt tibi’occulta,& fignum acuitatis ris petulantia reprimenda,opportuna, ipermatis eft,«|> egreditur velociter cum acuita te, & aduftione, Sc facit accidere in vrinaadu- De exficcatiui frigidis fpermatis, Cap. 28. ftionem:&fequitur ipfinn debilitas, & fignum multitudinis fpermatis foliuseft,vt no fit in cor T En tes,& aqua earum, Sc proprie deco&aru pore de difpofitionib. virtutis, & multitudinis ^ cum femine cannabis,licet femen cannabis fanguinis aliquid,de quo fit curandum, Sc for- 20 fitcalidum,& nenuphar, & coriandrum & fe-taffe eft cum ea debilitas, Veruntamen fpenna men portulaca:, & iuccus canna: humida:,&a- multiplicaturJ5c pollutio fit frequens, Sc quod qua ladis,de quo extraftum eft butyrum vehe egreditur eft plurimum, & debilitat corpus. Si metis acetoli tatis, ct farina gladium,ct acetum gnum pruritus eft vt coitus addat in defiderio* et feme canabis,etfemela&ucx,et forralfe ab- 3 fB AfaHtera & quandoq-, eftdefiderium plurimum,af[ fcindit fperma quädo multum vtit aliquiseo. &no eitaqua, fequitur coitum dolor.Etfignum Et ex oleis a [oleum [minorat fperma,et empla- aB.atecft, b f B, inflauua Mationis eft vehementia ere&ionis,&: antecef ftratiocumb[fubtiliatiuis,etherba hyufquiami bß.cum mufeo ficut. ' fio acceptionis inflatiuorum, Sc complexio t» nigri ] et hyufquiami albi,et reliqua, q f[ ] melancholica. # fu£ teihculosxtanum>etfimiliterc[ melones] Cura. 30 cum cerufa abluta etd[plumboadufto|etchy- c ß. linimentu. De caris, Cap. 27. molea,ec aceto, et iterum copofitum infrigida dB.merd*egu tiuum,ferne la£hica:,et ferne hyufquiamialbi, 1Llius,qu3e eft a repletione calida, curatio eft et feme endiuia,et pfyllium no tritum,ct coria phlebotomia Sc alleuiatio cibi, Sc affumptio drum ficcum,et nenuphar exficcatuni,teratur infrigidantium,& i\\ius,& quae eft a repletione 01a nifi pfyllium, et fiat ex eis fuffuf. et de eis.tj i.- *. ^qrnnn c - curatio eft.a[quod repellit eam^ex cali experti funt experimentatores, eft quod incef- dis exficcantibusfperma,cü medicinis ad coitu lus nudis pedibus deijcitdefiderium coitus. Vt perucniat mcdicinx ad vafa,& illius,qux eft ex acu itate /pcrmatis,curatio ctt equatiohumo De exficcatiuisfpermatis calidis. Cap. 29. rum,& ipforum infrigidatio per acceptionem 40 eorü,qua: funt ficut laftuca,& portulaca, & fe- af A Llium rorrefa&um, et no torrefaduj a B. Nigellior-' men earum,& endiuia, & cucurbita ,& cucume etfemen rufce.et feme agnicafti, et cala refofta, & non res,& frudus,& coriandrum humidum, & em menthum, ct euphorbium, et andacochs, et b ^c^'aJbg< h B.althalcbi plaftratiocumeiSiqu# funt ficut nenuphar,&b [myrrhaalb.] et cyminum,et de copofitisdia* [mufehum,] & cerata fada ex oleis frigidis, Sc cyminum eft exficcatiuum fpermatis valde, et cum fucco cannae humidse,& camphora bibita fi ille,qui fumit, eft calefadus fumat, ipfum in &linita,&adminiftratiolaminj£ plumbifuper potu cum aceto. Copofitum aliud , pinearum dorfum,<5c potus aqux frigidee, & dormi re fug excorticatarum frixarum, et bdellij,amborum +B.Et illi tfn- ftratum lineu, & qux fimilantur ei, «Sc cibus de ana 3 x.balauftiarum et rofarum amborum a- ius fortis eft di- letibus portulaca.ct[ 50 na.3.v.feminis rutas 3.vij.feminisagnicafti 3. v. ,H geitiua cibus ex "]5c illius,qua; eft ex teratur et cribellentur,et intentio in pineist [et c5t'rciiaUas me vemnbus pr^a muititudine generationis fpermatis, curatio et eft reliqua: medicinae]et frigunt,vt frägatur de didnas. jratvs cum aceto. infrigidatio vaforum fpermatis cum infrigi fortitudine earum,qua habet fuper coitum, et datiuis,qusediximus.Etillius,qua:eftexfortitLi iterum anethi pödus 3.iij.feminis la^luca:,et dine pruritus & bothor, curatio eft phleboto- fern, portulacae amborum an. 3. iiii. bibat cum mia,&edudiomaterieicalid*folutionevetris aqua letium,et iterum feminis ruta:,et caftorei & aquatio complexionis,& epithemata infrigi et feminis hyufquiami alb. omnium partes dantia pra:di<5la, Sc tortaffe indiget narcoticis, quales,cuiusdofis fit 3 .j.cum vino commißo, & epithemata cum eis,que funt ficut hyufquia. et iterum feminis rutse,anifi amborü ana drac. al.& folia hyuiquia.ni.& infufio in aqua frigi- 60 j. caftorei,hyufquiami albi,amborum an.drac. d t da valde.& illius, qua: eft ex inflatiuis, curatio ij.rofar.rub.et balauftiarü amborü an. 3 .iij.tera JnlloIscaxcteraftiim funt infrigidantia^uum eft caliditas vehemes tur et cribelletur,et fit dof 3.ij.cum aqua frigi- eii {,utyrum donec extinguatur caliditas, & inflatiua, Sc ex- da,aut vino permifto.et iterum radicis lilii pon icei-a rcincr'la" ficcatiua cum fortitudine,& refolutiua ventofi dus drac.ij.feminis ruta: drac.iij. balauftiarftm tatum,fi eft cum frigiditate vehementi, Sc eua- drac.v.fumatur de eo pondus drac.ij.d 1 [ drach.V.s. b/ba- cuatione cholerx nigra: eorum, fi funt melan- tur ex co po«- cholici. 'jcum'oxy-dus,drach-2» ' meile. a snujt mdle.Et iterum fem.la&uc£ drac.'ijf & s. fern. tionem oris matricis,' &'deE>ilitafem vaforum rut# drach. j .balauftiarum pondus d rach, ij ie- fpermatis carum,etiam propter has caufas pr# minis agnicafti drach.j.Se eh dofisvna, Et iterü. diftas. compotitum caliduna, radicis cannae ficc#, & ) oziniiniontani,Scmyrrheömniumamdrach. <4 T U T I 0 7\£ £ s. e B. alhaz3,id ijxwphorbq drach.s.femcn rut#, Sce [bauet#} dt zufare. &agnicafti,6e famptiic i ,agg rege tu r orania, <5c Tulchrb multi prodeuntis in cohufeminis caufa* fit dofiseius pondus, drach.j. Et iterum radiciS profeqmtm.Vnum notat p verbis [Et[das quodfpaf planta? nominatae tefticulus canis,St feminis ca mm membtomm]proqua readi Gal.14-.ie vfu pan '. Cap. ro. nabiscampeftris amborum an.au re. viij. femi-10 nis agnieafti torrefacti aurc.ij. (eminis caulis a- De cura. Cap. 31. ” *>. fß^auerunt qu?auL*c.j.&fitdQfis,quod bibitde toto, aur.j,-. ipfum antiqui. cd vinonigro ftyptico,quod iarcri [ permifeuit T Llärn,in qua efl caufa fpermatis multitudo,, Aiialirera. lau-aqua. T non fequuntur debilitas,& diminutio cum datu cft ab anti . , rmiltitud me coitus,nifi fit corpus debile, St ya- ,ms* v fa fpermatis fortia: tunc enim fignificatillud 3 B.prreedit coi De multitudine exuberationis fpermatis, & humoris, multitudo eius,quod egreditur,& eius sequali- wm,& humoris quia{eEt ante vrinam, &.quiegrediturpofi.J tas cum debilitateaducniente corporicx eo,Et' q«n procedit vri • Cap. yo. illam,quas eft propter tenuitatem eius,fic;nifU n.im, velqut e,- ' ■ r ‘ • r.-,, cicdittir po tip ' so eat tenuitas lpermatis cum prasfentia. Et illa, iim. .■ qh2e eft propter acuitatem ,& mordicationem CAufa in hoc aut eft 1 fpermate, aut in vafis eius,fen titur ipla ingrcfiione,& quandoqueefti fpermatis,aut in renibus,aut in lacertis co cum ea ardor vrinae,St eft color cius ad citrini feruantibus ipfum, aut in prineipijs.Et cau(a,q tatem declinis,et fignificant ipfam caufx pr#te efl: in fpermate, aut efl multitudo eius proptec ritae ex cibis St motibus.Et illius, qu# eft caufa paucitatem coitus,& multitudinem acceptio- debilitatis in inflrumentis, St in virtutefua re- >, .. b|B. quare cu nls generantium fperm i,1' t[ quoniam ] tentiua,lignum eft quod defeendit fine ere&io ‘ multiplicatur, Stgrauantur eo vala fpermatis, ne. Et fimiliter fi eft illic mollificatio, St cum il- > indigent motu expellente ipfum ex vafls cum c la,qu# ex fpaftno eft ere&io.Sc fimiliter crt illa, c B.eompreffio- [applicatione fua] fuper ipfum, St pducit illud qu<£ eft a vehemetia virtutis expuifiuae,amplius pecorum. ad apertionem meatus,qui eft expellens fuper- modificationi & fpafnio adlüntfigna. fluitarem,aut propter fuam tenuitatem, quare .: reludat,ficut reiudatomne teiiuc,aut propter De cura. Cap. 32. fua acuitatem,& mordicationem, quare mor- ; ■ 1 dicat,& eft neceflarium natur# expellere ipsu. % g Inoretur cibus, & fiat euacuatio,& admP Et caufa,qu# eft m vaOs fpermatis,aut eftdebi- Ivi ni/lrentur ea,qu# diximus de illis,que ex litas retentiug propter malitiam complexionis, cxficcan tf perma,&: minorant ipfum,& qu# dL aut propter vehementia virtutis cxpuifmx^aut ximus de illis, qux temperanta [ aduftionem] -a *aaliutcin' propter egritudmem officialem cx fpafmo,aut Sciam diximus curam fpafmi & mollificatio - tetanoq 11# ncccflario facit motus extraneos, 40 nis,Sc tu fciuiftieam. Aequatio autem tenuita quare mouetur expulfiua ^ppter illud St expei- tis cius,eft cum eis, io quibus eft ftyptici tas St ca .5 lit fperma,ficut iplaexpeUit nociuumaliquod, lctaclio,permiftis cum exftccatiuis, St iam fci- quemadmodum accidit vomitus,quum aliqd uifti ea.et ex cibis ingroflatiuis funt,ficut [ pul b B-albede,* fer a B abhomina- nocet ltomacho,& apud d [alteratione]cibi.Ec tes, ] & triticum decodum vt puls. Conforta- n/°r' tionem. ad yltimum fpaliiius ipfee[eftpreflbr]&cxpref tio autem retentiu# fit Cum facientibus ftypti Kl l> c ß.cxpnmit. ^ eiiciens.Et fei äs, q uodEpam us membrorum citate,qux tu iam fciuifti potando er lin iendo; B. facit fluere, fpermatis, f[eft folutmus.JEt fpafinus,lacerti a- Virtutis vero expulfiu# fedatio, fit cum infrigi : ni,eft retetiuus, quoniam lacertus ani eft crea- dantibus,et ftupefacicntibus parumper.ct men tus ad retinendum,Sc ille ad exprimedum. Aut ta quidem eft pharmacum nobile in ingroftan . ’ eft mollificatio in eis, quarenon retinetur pro- 5 do iperma,&: confortando vafaeius,ad retinS- pter dilatationem accidetem in meatibus. Cati dum ipfum,& in libris quorundam funteom- fa vero in lacerto confcruatio,eft fpafmus iterü pofita retinentia exuberationem: fed timeo ex aut mollificatiaSed caufa in renibus eft, quo^ plurimis eorum,quod addant in fpermate. niam quandoque accidit adipi eorum liquefa-Zfioex vehemetiadefiderij coitus,aur multitu- dine coitus,quare egreditu r ex coeuntibuspoft Jl ^ 7^ 0 T U T 10 7^ E S. ? B'rac!ilxr®ns V1qnam etiam ex ea res plurima g [pedens in pa - , no,[&eft mala deftruens virtutem, & corpus. Caufa autem in principijs, eftficutfi multipli- Et menta quidem efi pharmacum nobile &c,]Men- cetur comtatio in coitu,& auditus tuorum ver tam probat pro cohibendofeminis exitu.Et fanl.qmm. borum aut accidat ei, qui defiderat in natura asinäionis cuiufdam fit particeps,probanda videtur coitum timilem illi,quare moucntur h t [ Ut quum hu Diofcoridts tcfiimonp Lb. 3. vehens fif * G memora -| ^ 0perat jonern fuam aliquo mulos faciat,vnde & lex Romanis er at,'bcllit empore Cditatß modo motu debili, & emittit1 [ hu morem an-» mentam neque edito ne que ferito,videatur perperam 'U. te v nuam laut forti, & defeendit fperma Et ac- in bocafjeflu commendari.Pe ru m dici fort aß e potest, P*53* •• . ciditquandoquemulicribus'emiflioK [ humo# dum recens effi^ob excremcnmm illam humidnate rfs plurimi ante vrinam,] propter mollifi.^ veneremfiimularejiccam tameneandem cohibere^ $>lr De multitudine pollutionis#> Cap. 33. CAufse eius funtcaufe quandoque non mo tus fpermatis, de quandoque non mouc-tur nifi apud fomnum, & proprie quum dormit aliquis fupra ceruicem, de lecundum modum,quem iam peredimus caufaeius. Et cius cura eft illa cura.Et ftrinftur# lamina plqmbi fuper dorfum eft im preflio magna; verum qua nutrit plurimum,Sc cum balneationibus. Sca-j:omatids,& regimine, facere vtipfi dormiät & quie(cant,& laetari in ludis,quae la:tificanr,5c lac quidem cuinumsdt vaccinum eft vehemen tisiuuamenti ad confortandum, dc viuifican-dumiquum fumitu r de eo in ieiunio cum qualitate,qua digeratur,& dormiat liip ipfum. Et oportet vtadminiftrenmtexercitium pra:paja tioriis,dt quando adminifträtur mithridatum, lupercionuuiuiu.«öuu,fviu.«vjuü » > . n . doquenocetrenibus;quareoportetvtattcnda dcdiamuicumcum iuperfluiratem humeda- sitB.ftewcre. tur hoc ineo iterum, & fimiliter at f 1 tione viuificat.Quod fi appareat debilitas vifus tom.76, t[ ] jn ledo infrigidatia, dc domire fuper folia fali-cis,dc fimilia* Pf paucitatefpermatis & exitu eius filofo, Cap, 34. ■plt propter caufa,quse contraria:, funt caufis JT exuberationis,& multiplicatur in laborantibus,& exercitantibus.Et curatio eius eft curatio paucitatis coitus, dc cura exitus filofi, eft jh lud,quod humedat. JL 0 T a T 1 0 'biK S. Quibus r eluti capilli cum vrina committi funt, cu rationem effeait illud quod humeffiat. * Addit tarne Gal. (fi modo hic per flo f um exitum,vcluti capillo rum mi äpm inte 11igu) vt attenuent, & incidant 4.aph. si fB. Alia lirera & diraiflio cius» De regimine eius, quem lfidit coitus,af [ Cap, 35. ] tione viuificat.Quod fi appareat debilitas vifus tunc caufaeius eft cercbrum:quare oportet vt aftiduet inunftionem capitis fui cum eis, qux funt fieut oleum viol.de fiat caputpurgium cu eoiautdiftilletur in aureum, de vtatur introitu aqua: dulcis,de aperiat vifum fuum in ea.Si autem accidat tremor ex ea,tunc fi materia fuerit plurima,humida,loluatur cum eis, qua: funt fi cutpulpacoloquinthid^.autcucumereafinino 20 de centaurca:5epoft illuda|curctur virgajeum aB.cur&tir ner vnguentis fortibus,in quibus fint mufciium de “»• ambra,de ben,cum oieo dccofto,de nardino,dc dc lilio,6e oieo de cyperis.de almahaleb, de oleo de fauina,dc omni oieo calido,in quo cfl ftypti citas.Et fi non fuerit materia, curetur cum vnguentis tremoris, Et quando accidit ei poft ipfum tremor,fumat 111 potuopopanacum in a-quafampfuci,b [de cafi£ fiftu 1^*1 fecund um qua titatem,quam tolerat,& aqua famfuci fit quan *° titas.vncd* •B. OPortet vt huiufmodi homo perucniatad cofortadum ftomachum fuum, de ad hoc vt eius digcftio bonafiat cum eis,quaebibütur, de epirhematibus,de emplaftris predi&is in capi tulo ftomachi,vt contingat per id fuccutfus debilitatis accidcn tisper id, quod cucnitcx coitu propter neceftitatem, de cum medicinis, qua: |j funt ad cor vtilcs,Et adminiftretur fuper mem bra coitus b [eius viri,] medicinae infrigidantes, minorantes fperma de illis,quas dicemus. Et bi bant infrigidantia contraria fperniati, dc admi niftrentur in ftratibus,dc in vndionibusca,que faciunt habentibus priapifmum, de dimittant ©mnia,qua? generant fperma>dc aftiduet exerci tium fu periorum partiu corporum fuorum, fi fwieeun. cutett percuftioc [altatab de fauliger] deeleua u.uuuu^uuu.^amu, v^v, tio lapidis,de oportet vtgradatim perueniätin concauo. Aut eft fuperueiens cis ex arteriis,aut U 'KKLO T ^ T l 0 y. %Agit & Taulus de ifs qui immodice coierint,lib.i-atque quum ex immoderata venere corpus ranus,fri gidim,jiccius,& imbecillius euadat, admonenda ait, qua denfent, cal faciant,humettent,conjh ment iubet-queproptereavt calidis vefiimentis operti conqnie-^ - fcant,efudans,] ' qualitercunque igitur lit^fliprotenditur lncc ventofitas]dc virtus eius:tunc auteftproptcr fri guseius>aut propter ipfiusgroftitudine, dc qua debilitatibus eft panis bonus mundus infufus *4 TirfTlOT^ES. quod ventris lolurio defeendere faciat materias defuper,& propter iIlud,quod oportet vt fit De hoc afftßn Grati ne vo bum quidem. Meminit exercitium membrorum fuperiorum ludendo tamen inter ^Arabes J\afis 24.Contr.tr.1. cap.i. b B.altabtab* cum [ talub ]& fimilibus,& dimittatur coitus niff propter neceflitatem eius,ne eueniat nocu mehr um aliquod ex nocumentis dimilfionis ip De a [ aluminati.] Cap. 42. ^^bonc,vcl fius,deinde infrigidatio c [ia aqua] et df [ . _ . bkSSene. habitationis/ * ] in Ikatibus rofaceis,et [A Luminati,] fecundum ventate, eft egri dj B.qiuefcere. defaHcibusy8c cum epithematibus, Sc cera tari js -^tudo accidens ei,qui confuefcit vt fuper fortis infrigidationispnedictis,&: adminiftretur 6° cam iaceant homines,et.habet defiderium plu-lamina plumbi fuper pectinem,#: ebibita infri rimum.c f [ ] et eft in ipfo fperma plurimü c t B.meditati- ffidanria,& nenuphar& camphora, & laduca, non motum et cor eaiseft debile,et eiusercftio uum. ^ eft et & excufatio plurima eft ]& in eo quod eft in debilis in radice,aut debil’tarurnunc, et fuit ia Phimum. ter illa, & poft minorationem materiei vento- affuetus coitu, quareaffedat ipiuni, ct non po- fi tatis , oporret vt adminiftretur , quod fubti- teft fiiperipfum 7 aut potefnuper ipium poten- Jiet finecalcfaciione vehemenrr, ficut fiint em- tia d [mediatiua,] quaredelidciat vt videat coi ^ u%debiliÄ bi ochx chama:millin£eA de agno caflo, & ad- tu currentem inter duos,et piopinquior eit ille, AYIC. Mffiin qui qui eft cum eovtunccnrm monetur dcfiderium cius; quod fi emittat fperma quando cum co aliquis coit, aut erigitur cum co membru fuü; tunc poteft perficere defiderium fuurmeft enim quspdam feQa eorum,quorum dcfiderium nö er igitur,& mouctu r,n ifi quado cu m eis coiturs & tuncadueniteisdele&atioemifHonislperma tis?fiuecum operationeilüus, fiueabfqueeffe-ftu.Et fetfa eorum eft,quod quado cum eiscoi- filius,& quadoqueeftillud eaufa vtfugiatä fuo pari,& quajrataiium. Et fimiliter quando ipfa non eft angufta,non conuenit ei fuuspar, & jp» fa iterum non conuenit pari, & indiget vnut statio vocat ad emiftionem fpermatisfeftinam, Mulieres enim fecundum plurimum tardät- in emittendo fperma,«5c remanent non complentes dcfiderium fuum ,quare non fit generatio . © B.tneliora» tur,non emittunt fperma tuncimo declinat ad JO Et b[ iterum ipfa? remanent fecundum defide- b iiie qUase ./fmMnfrijmalnV.V Tunffn nm. rjum fuum,quare illa;,qu2e ex ipfis nö cuftodiu ipfofont, tur] mittöt in illa difpofitione fuper feipfas,que £uiiodiun-inueniunt, & propter hanc caufam redeunt ad haiint ve,mn5 fricationem c f [ ] vt perficiant a [ in eo qd curant de pr^ce B in horoine. hoc, vt coeant cum ali/s,& funt in veritate pro firawanimxy&c maligna? natu ng.& mala? con-fuetudinis, & complexionis muliebris Et quandoque funt membra eorumc [ magis fuftinen-tia] quam membra virorum.Et feias quod om nia,quse djeunturprseter ifta,vana funt. Et ftul-ti homines funt,qui volunt eos curare. Nam ini tium aegritudinis eorum medicatimim eft,non naturale.Si vero confert cura eis, tunc eft illud, quod frangit dcfiderium eorum ex triftitia, & 70 fame,5c vigiliis,& carcere,& peicufTione. Et dixerunt quidam quod caufa t [aluminati] eft,q? nemus fenfibilitatis qui venit ad virgam, & ra-mificatur in illis in duos ramos,quorum fubti-Jis radici virgae continuatur,& grofius declinat ad caput virga^qtme indiget iiie,qui tenuis eft, fimeftio fncationevehemeti,donec fentiat:qtiare°[fpar eft ] inter eas,complementum voluptatis. Dedeleffando viros & muliertt,' CaP- 45» d ptis fua» fidei. c t B. cunj mulieribus. ‘B. fB.alabene«, DE.illis, qua? dele&ant eos vtrofqne fimul, eft: faliua aus,qui fumit in ore luoaltitA fali* ua cubeb*,& mei emblicoruna, & mei cü quo conficitiirfcammonea,& zingioer, & piper cu melle Etfi vtaturlinimento proprie fuper me< dictatem poftremam virga;,a f [ ] non a t B.^ quoniam; eft magnum iuuamentuminvfu illius; b [facit. kß‘Iiniment6,s n- delectationem,] in capite virga? folum. gitur fuper ipfum hominem ] & tunc aduenit ei explementum libjdmi$& h#c res eft ficut illud,quod remotum eft.Et prima eft, fuper qua eft innitendum, & auditum eft ex qmbufdam, quib. eft fcientice pars & in arte maligna introitus,& verificata funt verba omnium illorum iu per illud,quod dixerunt. De magnificantibus virgam. Cap, 46, De hermaphrodito, * B.egreditur v yina. I _____________________________________________ qui habet vtrumque,fed vnum eorum eft occuf 40 ne noftro q eft infen,in qua eft decoratio, quu LIi,qui eft hermaphroditu.% non eft membru viri,neque membrum mu lieris. Er de illis eft, X /T Agnificatipfam fricatio cum adipibus, & XVI oleis calidis poft pannum afperum,& effli lionem generum ladis fuper ipfam, & proprie la&is ouini,deinde a dhaeretia picis fuper ipfam, vt attrahat fanguinenv* & retineat vifcofirate fua,& coagulet fua pinguedine, & fiat aflidua-tioin iftis in duab.extremitatib. diei, & lcietur quidem qualiter fiat picis adhaerentia in fermo tius,& debilius,& aliud e contrario,&a [ defeen ditfperma]ex vno eorum abfque alio.Et de illis eft,in quo ambo funt aqualia,& puenit ad me, quod de illis eft,qui agit,& patitur,fed parü ve-rificaturhoc.Et multoties curantnrperincifio*» nem mebri occultioris,& regime vulneris eius, T Ji T l Q 3(n, Tabidofum fortajje crediderit aliquis quod de herma* pbroditis vulgo traditur,egit tamen & de hac re Tau-caplus Ub, 6,vbi & eius curationem tradit. fcietur impinguatio membror«. Etdeiilis,qu2B faciunt illudjiuntfanguifuga^quumexficcan-tur & linitur cum eis,& lumbrici terreftres, & alleblebA eft lpecies volubilis,qua,’ habet lac, 8c aqua albedarungi,fumantur fanguifug« & po nantur in a [ luto,in quo efHqua] earum,Sc di- a B.conc3H/faje mittantur hebdomada vna, & quod eft fupra, nucis indicx m donec exficcenturA deinde terantur, &lini&' quae« aqua vel tur cum eis, lac. De confringentibus vuluam. Cap, 47* a f B. & magni» ficationc vir°x» De excufatione medici in Ulis^ua docet de delcffatio* ne,a | [ ] & coangußatione receptn- (ist& calefactione eius, Cap, 44, 'VTOn eft turpe medico,quü loquitur de ma< gnificatione virg2e,6tcoanguftatione rece ptricis, &deledatione mulieris . & illud ideo quonia funt ex caufis,quibusperueniturad ge-nerationem.Multoties.n,eft paruitas virga: caufa, vt non deletour ea mulier, quoniam diuer-fa eft ab ea , qua^affueta eft, quare non emittit fperma, & quando non emittit fperma non fit 60 SVmantur xyIoaloes,& cyperi, & enula, & ga riophylli,& ramich,& parum mufchi,^c terantur omnia,&inuoluanturin lana infufain a [ meifus,} & fupponantur,& iterum galke im- a B.mefufon, maturae, fuperiora fquinanthi, cribellentur -cri-brofubtili* & fupponanturcum panno infufo in vino vice vna poft aliam.Facit enim illud redire virginitatem conftringendo,& iterum cor ticis pini contritorum partes quatuor, aluminis partes ii.cyperi pars i. decoquantur cum vi-* no odorifero,& madefiat in ipfo pannus lini,<5c fupponantur,& oportet,vt conferuetur in vafe, obftrufo capite,& adminiftretur de eo,vna vicc poft aliam,eft enim bonum valde, m pe cälefacfentibus receptricem. Cap» 48. pofitoria,c5feruntmägnifice,&atfrähiturma-_ teriaadanum . Et quandoque neceiTarmmVft aß. AUalitera. T^raeam mufchus, & galia, & crocus in vino vtpoft phlebotomiam vena: manus , fecundo « cinnamomß, odorirero,in quo iniundatur pannus lini, & fiat phlebotomia de faphena;& oportet vtatte- &cubcbe &ga- imbiba?ur,& adminiftretur: eft en i m re dolere datur latus doloris,& fiat phlebotomia ex late- tabües^ Unt011 ^ac*ens^ cordumenia [eft mirabilis valde ] in reeius.Et fi fuerit in vrriique tefticulis fimul,ac- l100, cipiatur, quod necefiecft accipere de fanguinc -r A r--r A -T ir c tt. cxvtrifquemanibus fimuk&oportet,vtalleuic I&AC1AJ.V5 1I.J turribus,&dimirtatcarncm,&qua:funrci fi- ^ . 10 milia,& regaturregimine fnbtili; & adminiftrc Dc difpofitiombus horum membrorum,(ci- tur in primis fuper membrum pannus imbibi- licet deiilis,qux continuantur tus in aceto,& aqua rof. & mncillaginib,& fuc- cumcoiiu, cis frigidis in frigiditatis. Et quum incipit aug- _ ■ „ , ' • raentari,adminiftrentur huiufmodiepithema- I)capoiiemaubustefltciilorum calidis, &qu&emplaftra.Sumatur aqua folatri, & aqua approximantur ano* Cap. 1. cucurb.& aqua cann£ humide,proprie,& aqua r A-.' . cndiukE,& farina hordei, & fabarum,&aliquä- ♦«rfi-tw. - - A Poftema quandoque fit in ipfo tefticulo, & tulum croci,& oleum rof. & iterum folia alKe- T - * ^quandoque fit in fofeo.& illius, quod fit in kcngi,&farinahordei*&lentium.Etiterum fo ^ ofeo tadus poffibilis eft,& cognofcitu r difpofi- 20 lia canna: & farina fabarum,& oleum rof. Et de tio duritiei eius,& lenitatis eius, Sr coloripfius. eis,quaj nos experti fumus iterum,eft vtfuma- Etin illo,quod fit in tefticulo, eft illud difficile , tur alKekengi,& farina hordei,& farina lentiu, & fentitur illud ipfo exiftente inter ofeu.Et qua- & farina fabarum,& violarum tritarum partes doque eft cum eo febris. Eft enim mebrum no- jequales:a [igniantur,] &emplaftrenturcu cis. aB-Pcrmif‘«n bile continuatum cum corde.Et multoties qui- Et fi fuerint caliditas & dolor fupcrflui,eft neceftur* dem cadit ofeum deinde redit & remanent ani farium vt mifceantur cum repercufliuis, ficut bo tefticuli fufpenfisdeinde nafeitur oleum , <5c funt folia hyufquiamialbi-.&fi fuerit in eo duri incarnatur,&creatur•ibicyftis dura, non ficut ties aliqua aut pertranfierit terminum principii erat prius. Et multoties corroditur tefticulus, manifefte,tunc oportebit, vt regatur cum eis,iri quare indiget vtcaftrat'10 fiat nccefiario,vt non 30 quibus eft maturatio,& propinquius maturan- perambulet corrofio.Er multoties deletur apo- tium ex gradu principii eft farina fabarum, & itematefticuli per tuilim accidentem; quare £- chamaemilla,& althea, & mucillago feminis li - mutatur materia ad partem pe&oris. ni, & rob & iterum farina hordei cum aqua Sc melle.Sc itcruni folia caulis,cum farina hordei, 3^0 T *A T10 T^E S. Sc vitellis otiorum,& oleo rof Quum autem in digetrefoIutione,&ftat augmentum, tunede De inflammationibus teßium,ferotique agit & Tau expertis bonis funt paflulx enucleat®, <5c cymi- Cäpvf&K lus l- 3 ■ Hic dignum anim iduerftone eft,quod pofiremis n um,quae terantur,& fiat,ex eisemplaftrum cu iprrbis author noHerferibit,aboleri quandoque teSiium vino Aut folia caulis,& focnugrsecum decola, inflammatione fuiperuementetiA(Ji>de c/ua certe re ad- 40 Aut farina fabarum, &paffe pingues enucleate, murari quifpiam poJJet.Qjad enim teflib. cum thorace £ & cyminum decoquatur totum in vino commane ajiipulatur authori noüro Hippocrates 4. uulg. miftio,& liniatur. Aut farina hordei cum fterco 7n jyb.ita fcribens.Titjfient ftccam tuffim,qui tefles af~ te vaccino iufufa in aceto cum modico b [ canr b B Gellii. fiftos habent :&ex wffi venafefta, ad teflem folmio phors,] & aliquantulo aquaj folatri.Aut cinis c ,^l a lltcra,c>rmi fit:& inflammati tu (fiunt: & infcbjibus ex inguinum [ papyri lylueftrisj 6c althea ^qualiter conficiä- c li.oflium daäy tumoribus hi fuper tufjiunt. Idfencxpajfim alibi confir tur cum aceto. Et cinis caulis cu albumine oui, lorum. Ad libri cakem nat,prafewm uero z.vulg.morh.feft. 1. in bunc wo- aut vitello eius. Aut radix cucumeris agreftis cu * dum. T^eque tuffts diuturna,qnoniam ubi teßis intu- d [ vino] mellis, cum farina radicis lilii trita fi- d B-f>rruP0* muityCe]]ant:& teUis tumor a tußi cejjat, & alleua- Cut vnguentum . Autpaftularum mundatam tur,qua res commonefacit nos communionis pefforii, 50 v.granorum viridium elixatorum i.& s.cymi.i. mammarum,geniturAyUocis. His explicatpropofiti cauLvii.glutinispiniiiiconficianrurcum mcl- problematis caufam9ob communionem accidere,id ip- lcEt iterum ad apoftemata cum vlceribus, fco- fum afferens, de quo ambigitur,qued & Galen.3. in 6. na argenti decoquatur cum oleo, donec fiat ei •pnlg.morb. jft qua tamen communio bdefit, nondum fpiflitudo,deindeponanturfupercam cera, & , efl explicatum, Certi quod materia thoracem affligens gnmmapini,& reponatur.Et iterum alKalim- pojßtpet urinas excerni,diftü a Cal. eß in libris affc- bat,<5c ammoniacu m aequaliter,olei de lilio,bu- . . ftorum locorum de qua re&a novis differtum eft,qim tyri vaccini quan tum fufficit.Et iterum radix e ® ®& mtllc* depleuritide ageretur. Videtur tamen pr^tereacom- [laduc^e] cum fauic.Et iterum fosnugra:cum > munio ali*quadam inter has partes intercedere, cu 6c femen lini cum aqua f [ caipae.]Et iterum focx ius,qmm experientia fidimfaciat,ipfa tamen rationo 60 vini antiqui cum fauic. Et iterum ea, qux dixi-bis cH obfcurior. mus in capitulo gf [ gt^B.apofiema- . ^ .frigi- h f B. medica« Dtcura, Cap. 2. dorum,Et iterum hf [ J forte ad apo men. ftema quod indiget maturatione, & ad ffrigi- OPorfet,vt fiaf phlebotomia, Sc foliiatur naw du,& vetofitatem in tefticulo. Sumatur ciceris rura,& propriecum eis,quas adminiftran- nigri & ftaphifagri#,amborum an.pars. i.fcor- tur defubtus. Nam quum adminiftrantur fup- pionis adufti pars i emplaftretur cum eo. Et pa* AVIC. Mmm 3 rum gQtn.qi» cap f4. cap.i^. a—-B. rum infufionls olei. fambacini In virga, eft iuua eft enim conferens omni duritiei. Et iteru aliud tiuum ad illud,&ad frigidum proprie & fufpe- conferens duritiei.fumanturchama;milla,&:fe fio rubea; tin&ura; fuper ipfum.Et quando apo nugramm,& afia,& faba>,& butyrum,& con?e ßema eft dubellati,tüc de illo quod bonttm eft, latum vua; & [ dadyli Jbifcoai,& fiat cum eis h B vt fiat apertio apudofeum : & non conceditur emplaftrum.Et itcrum cinerisofiium dadylo- vt aperiatur illud,quod fequitur anü,quia qua- rum aduftorum partes ij.c f [ i cf B.feminisJ doqj fit fiftula mala: imo oportet vt afliduetur althea; pars i.terantur, & permifceätur cum ace pofitio farina; rizi con fc&x cum aqua fuper ip- to,& fiat cum eis emplaftrum. fum,vt prohibeat apertionem eius : & in fine e- iusinijciaturin virgamufchuscum oleo fam-jo De*[acrai&arfacon.] Cap. 5. bacino,& eft vltimum,aut oleum fambacinum a ß brachunasc aliquoties,eftenim curafufliciens. TT ^cjegritudoeft b [ frigida,] & eft in mulie- b ß'rata Xi» ribus plus/ f [ ] & eft d [ titillatio vir- c t B.rak *4 7^ 7^ 0 T jt T 1 0 ES. gx) in viris,6c in e [ore matricis mulierum. ] 6c d B* foltus vel tenfio accidens in vafisfpermatis,f [6t mollifi- Jfnß|a-tio feu£ ln tefiinm inflammationibus exorditur vel a purga catio,6t tetanus, 6c fpafm us ipforum: ] 6t tunc ^V^amceiii tione,vel a vena feftione.fecat autem primo loco cubi- inflatur venter asgri cum fudore frigido. muliere. tum.jitTa.ulus proprie conttenire ait,vt f anguis ex ta f B- pp apefte.' Io mittatur.P er e^quum morbus inferior es partes occu De cura. Cap. <5, ma calidum in pet, Galeni confdio ,de quare alibi di 61 um eüjecanda 20 fanatur,1perdu? inferiores funt vena,vbi deriuanda & euacuandama- ✓'■'XVandOrhiecaegritudo apparet,oportet, vt citad dislocatio teria efl,quod Taulus iubet.at reuellendi gratia, quum V^fiat phlebotomia 6c ventofatio,6l mitranu nem vaforu Q>- recens eji morbus,& fecadus'erit cubitus-.quod ab.dui tur ianguifuga^deinde fiat ventris folutio, non Sonem^ cenna efl prgceptum.Catera pete ex Taulo lib.$. Vidi femel iubito,quare deleendat aliquid ad rnem- rUm & tetanum Celfumlib.j. brainfirma,fed pulfatiqfcum facilitate,6c illud &fpafmum, & fia t cum eis,quas funt ficut aqua volubilis cum raortetu« De cur a apofl ematis frigidi in tefli culis. Cap. 3. cafia fiftula, 6t aqua ficlas, 6t aqua folatri cum caflia fift.6t cum iure 1 imaciauim,6t cum iuri- MVltoties accidunt eis ifta apoftemata in di bus olerum frigidorum lenietium naturam, 6C fpofitionecachexia:,6thydropifis,quom 30 funt ficut illud .quod fit de fpinachiis,6t de atri-curationes funtmaturatiuaprasdi&a in apofte- plicibus,6t qua; funt illis fim ilia .Et fiat clyfteri- mate calido,de quibus iiint farina fabarum, 6c zatio ex febeften,6t prunis,& althea, 6t ficla, & farina foenugr eci cum triplicato.Et iterum.cau firacoft,6t attriplicibus,6t qua; funt illis fimilia, lium.M.j.ficus v.numero,decoquantur in aqua & perueniatur ad vltimum in epithematib- fri- donec diflbluantur,6c fiat cum eis emplaftrum. gidis,valde infrigidantibus fuper membra coi- - „ Et fortius ilio eft,vt fumantur farina ciceris, & tus & fuper dorfum,ficut illud,quod fit de a [hi aßtlucMrai« farina fabarum,& cyminum, & adeps renum > ufquiamo nig.] 6t chymolea,6e omnibus, quae & chamasmilla,& melilotum,Sc cera, Sc fiat ex fciuifti in priapiimo calido,in apoftematibus te cisvnguentum.Etiterum bdellium diflbluatur ftieulorumcalidis Etradix quidem nenupharis in rob,6t ad miniftrctur, dcdiftilletur fambaci- 40 &radixliliifuniconuenientesadhanc*Kgritu-num in virgam aliquoties.quoniam eft mirabi- dinem. le.Et iterum fumantur maftix,6c anzarut, 6t in fundatur in vino,6t in oleo fambacino,6t liniatur fu per ouum. Et oleii de Kenia efficax eft in ** T »4. T j 0 ?{£ S• apoftematibus tefticuloru .aut diftilletur in virga mufebus cum oleo fambacino, quoniam eft vltimum. j De fatyriafi agereuidetur9 affeftuapriapifmo folct fere palpitatione differente,fi reiße perpenderis, de hoc De cura apo flematis duri in tefliculis. Cap. 4. & p aulus lib. 3. & jletius lib. 11. cap. f 6. cap* 3*» S 50 Vmatur ficuum, & adipis anatis amborum De doloribus teHiculorum & virga. Cap. 7, ana pars i.foliorum oliuas,& foliorü cupref-fi,& ammoniaci omnium ana pars s. aggregetur cum vino,& butyro vaccino iaj Etiterum folia cauliscum farina hordei, St vitellis ouoru ex percuflione,&cxcafu 3 [fuper ventrem.] a — »"B. & oleo.) Et iterfi colcotar,6c hyflopi humid^,6c cerx,5e olei rof. & medullce cruris cerui, 6c fo- De figms. Cap. %. liorum rubi omnium partes tequales. fiat ex eis linimentum.Et iterum fumantur bdellium, 6c Vum eft ex malitia c omplexionis, non eft ammoniacum,& difloluanturin triplicato, 6c 60 illic tenfio vehemens,& cognitio comple aggregentur cum pauca farina fabaru, & oleo. xioniseftcumfenfu, & eft calidus inflämatus, Et iterü curatio bonaexperta ad illud, fumatur & frigidus ftupefa17 mas, in quibus quandoque coartatur ventofi-tas,& frequens fit titillatio fu per eas, <5e multo-ties generatur fuper easapoftema durum, quod eft de genere apoftematum frigidorum. Et plurimum quidemacciditin latere finiftro propter debihlate-m ipfius,& quoniam habet venam ad ditam.ad quam effunduntur materiae. De cura. Cap. 15. CVR A eius eft cura apoftematum durorum. De mollificatione ofei. Cap. 16. ova Vandoque prolongatu rofeum, & mollifi-catur prolongando,& fit in eo res foeda. De cura. Cap. 17. Ds magnitudine testiculorum. Cap, io. ACcidit tefticulis>vt magnificentur non (ecu dum femitam apoftemationisJed fecundü femitam impinguationis,& teneritudinis,ficut accidit mammillis. De cura. Cap. 11. 30 •B. .. Vrantur cum medicinis infrigidantibus,q- *ad coitum.ta U bus curantur mammillse virginum a [ ftan b ß.fucharan. tes,vt] non cadant,ficut eft epithema cu b[hyof quiamonigro] & hyofquiamo c [albo] & om ne,quoddebilitat virtutem nutritiuam, Scfrica tura plumbi cöfricati adinuicem cum aqua co-xianarihumidi, & confricatio cotis, & lapidis wolendini.Et de illis,qux conferunt ad illud,St feparant ipfam,eft vtaftiduetur inie&io famba- 40 Öni in virgam. De eleuatione teßculii& paruit at e eius. Cap. 12• OPortet vt eius embrochatio afliduetur cum in frigidantibus , ftypticitatcm facien -tibus Sc emplaftretur cum eis,& minoretur coi tus Et de medicis funt quidam,qui incidfit partem ofei,& fuperfiuitate ipfius,& funt refiduu, vt sequetur eius quantitas.Sed melius eft,& ma gis conferuatur vt fuatur in primis j deinde ab-icindatur fuperfluum. ^“H.T JLT10 s. Ve laxato feroto mtclligit,que affeffumgrxei rbaca fin vocat. Huius curatione p manus docet "Paulus li. 6. cap De ramice,& ruptura. Cap. 18. "C* Go poftpofui ramici,& ruptur£ capitulum, JC' in quo inuenientur in fine traftatuum, qui funt huius libri tertii. Decor rugatione tefticulorum. Cap. jp. I Vandoque accidit tefticulo,vt corrugetur. , & miftoreturpropter dominium complexionis fpgidx,& debilitatem.Et quandoque oc cultatur,& cfeuatur ad mirach vetris, ita vt dif fjcultas fiat vrin£,& dolor fiat,quum mingitur, & accidit diftillatio eius. De cura. Cap. 15. ä|B.Al»a lite** ra. cannulam. CVreturcum vnftionibusaf [ ] Sce m- plaftris calefacientibus confortantib,& at-tra<3:iuis,qua; diximus in capitulo ere&ionis. <5c quando occultatur,& fugit,tue cura eftafiidua tio balneationum,& tinarum continuarum. Et Tjlt illud caufa frigoris vehementis, autcafus X virtutis accidentis in fignis malis habentibus aegritudines acutas,& ego dicam ea illic. De 'plceribus teHiculorum3& virga in locis ani. Cap. 20. 50 ✓'VVum vlcera acciduntiniftis locis, funtma laambulatiua,quoniam membra ifta funt fecundum formam,ad quorum partes feftinat putrefa&io,quoniam funt prote&a ab aere, & aecis uia ad caliditatem & humiditatem, & approximant meatibus fuperfiuitatum,& afiimi-lantur quodammodo vlceribus vifceru,& oris. Et eorum deteriora funtilla,quas fiunt in lacerto,qui eft in radice virga?,& in ano:& illud ideo quoniam indigent exficcatione forti, & (enfus quandoque eft necefTariunnfecundü quod feri p^erunt antiqui, vt intromittant b [opium]in 60 eorum cum hoc eft vehemens. Et fortafle necef-liembnbam, — rgam?^ fuffletur doncc corpus eius c [ fubti- farium eft abfeindere virgam ipfam, quum fu-lietur,] & defeendat tefticulus. per ipfam putrefiunt vlcera,& perambulant. Ut. Ve varicibus ofei,J. duritie cius. Cap. 14. De cura. Cap. 21. QVandoque apparent fuper ofeum, & quas Sequunturipfum,variccs inuoluta; pluri- VLcera, qua; funt fuper caput virga:, indigent eis, qu^funt vehementioris exficca-AVIC» Mmm 3 tionis, thi, B. fidanegi -13. tfdni&qti&m fint ea, quibus indigent’fa&a fuper pra;putium,& cute etiam,quoniam caput virga; eft vehementioris ficcitatis in complexione fua.Et ifta vlcera.autfunt recentia,aut funt an-tiqua.Et de eis funt,qu$ funt maligna-Et recen-{ibusquidem non eft res melior quam aloes, » B. ei merda- aftimilantur3 [ aloes plumbum vftum, J &cly* fenS'' mia abluta cum vino,&tutia. Et approximant b B. cucurbita illi Wgarita?, & b[ vcn*.aduft? funt mirabi-aduftaeitmua«* ^es] in hoc.JEt cinis c [ouorum, ] & tutiapulue-bilis, rizata&epithemata cum aqua frigida. Si aute c B. Alia Utera, funthumidioraillis,& iam faciunt pus,indiget LTJLwÄ,m cis,qux funt fortiora,fieut aes vftum, & cortices Alia Utera.anc*“ arboris pini habentis grana parua adufti.Et n m digent generatiuis carnis,mifceatur cueis thus, Medicamen expertum ad ea, qua: indigent ex-ficcatione vehementi cum incarnatione, Recipe tutise,& aloes,& forcoco!Lx,6c thuris»&d[fce denigi ] & corticise [ mediani] algarabadufti, & aluminis iameni>& atramentiadufti, Sc galla rum,& balatiftiarum & acacias,omniü an. partes squales,<5c floris #ris partem j. & s. & capitii granatorum etiam acetoforum partem i.fiatex fB.mcrdUfetH» eis vnSu5tum cum oleo rof Defcriptio alia, fco p' ria ferri/[ plumbum vftum ] fanguis draconis, charta combufta. alumen combuftum, fumantur,& cum oleo rof. fiat ex eis emplaftrumaut vnguentum:aut troch. Et fi fuerint antiqua,ponantur in eis thus,& minutum eius, & aloes fe eundum partes aequales-Quod fi illic fuerit cor^ rofiojtunc ex eis,quce conferunt illi, eft .vt fuma tur cinis capillorum hominis,& aniuden,& len tes montanae,Sc fiant ex eis, puluis,&: emplaftrü. "Et iterum fortius i\lo. fumantur de vnoquoque duorum arfenicorum vii.partes,calcis no ex-rin^tas lapidcx xx.&acacix xii.partes, conficiaa tur eum aceto,Sc fucco alcsfius hiimidt,3c fiant trochi fciip vmbra,<3tadmimftrerur, Et fortius jllo eft ilIud,quod recipit vtrunquearfenicum, f n & "d & acaciam s f [ ] & ftaphifagriam & cinc- % • vw c rem h ^ anethi ] & piper,de quib. fiant trochifci. Si aüt maligna fiant,& denigrentur, tunc melius eft vt penitusabfdndatur locus niger,& cu retur cü vngueto generatiuo,donec generetur, De cura, ■C Xpcllatur humor cum phlebotomia,& foii* «w tione vetris.Deinde fumatur acacia, & me mithe amborum an.s.i.falisammoniaci, aloes an.fexta.?.i.croci xii.a f [ ] drac.i.& quä a t B- pars« tum funt omnia vfnen,terantur omnia, & cribellentur,& conficiantur cum oleo fambacino eft enim mirabile , Et quandoque fedatur, file 10 niatur defuper in balneo acetum,& oleum rof. Et fint in ipio nitrum,& alumen.Et fi eft b (frigi da) ponatur in ipfo aliquid de ftaphifagria. öc h B*pei°r. quum egreditur ex balneo liniatur ex albumine oui cummelle,&finon confert aliquid, Sc iam faiäa fuerit phebotomia,& euacuatio, tunc fiat vetofatioab interiore parte cox£,<5c in proximo illius loci.aut mittatur fuper ipfam fanguifugg. De apoftematibus virga calidis, Cap, 2 f. zo aeris, h B* aluminis, V rationes eorum,funt proxima; curationi J bus apoftematum teftTculorum calidoru.: fed funt magis tolerantia ftyptica in principio rei & de deferiptiombus eorum fibi propriis eft haec, cortices grana torum,&rofa; üccx& lentes decoquantur in aqua,3c quum in decoctione diflbluuntur,terantur cum oleo rof & ad mi i)iftrentur,&iterum chimolea cum aqua fola^ tri,& fimiliter bolum armenumj,!& lentes,& fo |q Jia alJCekengi, De apoftematibus virga frigidis. Cap. 26* SErmo de eis,eft proximus fermoni de apoftematibus tefticulorum, & multiplicantur in diipofitione cachcxiae,6c hydropifis. de illis, qua; experta funt ad ea, eft illud, quod recipit a [ offa) da&ylorum partes duas, altheae partem * B*farinae °r<* i.&c conterantur cum aceto, &emplaftretur cü 40 eo.öc medicamen aflumptum ex furfure & am moniaco prxdi£tum in capitulo apoftematis , b b f B. duri» t( )intcfticuliseft medicamen magis conueniens locis illis, & in virga,quando apofte matur apoftemate d uro. \d H H 0 t j. r J 0 TS^ n s, Sp^*xV. Pandorum vlceribus & Gal. 9. de comp♦ med,per loc.lt em que 5 ,meth, A1,aluera« retinens fanguinem,<5c curentur cura reliqua fpermatis,donecredear,& k [expellatur] ad mea ”[qulbus com" rum verrucarum. tum,qbieft in radice virga; aduob.Iateribus,& k U perueniat. in proximoeiusl[eft] illud,quod m[expellit f 1 B. De CHYaboihorr& fimil\ummoro,& carnlsorta, & äd ipfumetiam nf [ ] extremitas colli m B-pcruenic. addit# fupcr ifiaspartes, Cap. 30. vefica;,& eft longum in viris,& breuc in mulie- n * B cit* fibus In mulieribus vero o [exteditur,quod eft oB cxtend-tur SVmatur baurach aduftum,&cinislignivitis 10 interduooua] ad amboilia,ficutduo COrniia cx duob.onis. terantur cum aqua bene, & ponantur fuper arcuata incedentia p [ ad duo emü&oria,] quo- P B- vc.rfus p°* moruni,& qua; ei fimilantur,& quandonö va- rum duoextrema continuantur cum duob.in-ros vrmdcs* af’B.vinde*. lentdncidatuivScpuluerizeturdeluper31 [ ] guinibus,& tendunturvtchordaq[proptercoi q R.apud Coit[J k‘ . 2 a5ra™entunhb[&arfenicum.]&fifueritdete tum tequantia] collum matricis ad recipicndü, vcco*qucnt. riusilio,noneritexcuratioquincauterizetur. a ita,quodtrahant ipfum ad duolatcra,quaredi- latatiir, & aperitur, & degludt fperma, & ipfa iB.incurustio, conofione] virga. , Cap. 31. ambofunt breuioraquam r [duo iadores fibi rB londtudo fi ne* > fimiles]in viro.Etdiuerfificanturinhoc,quod bifimihs. T Enifkaturvißgacumlenitiuis, &oleisficut vafa fpermatis in mulieribus continuantur cü Ahaütera lon-fifamino,& oleo narciftino,de adipibusfub 20 duobusouis,& penetrantin duobus additame- an'bor& tilibus notis,Gcut adeps gallina;,& anatis,& me tis,qua; funt vt duo cornua, quoddam ories ex s* 'v dullaecrurinm vaccarum,&ceruorum.&cera, vnoquoqj ouo,quod expellit lperma ad uas,& &refinainbalnco&finebalnco,& elyfterefiat nominanturduo expulforiafpermatis, & non cx hoc genere cum inie&ionib. & fiät collyria, cötinuantur vafa fpermatis in mulieribus cum l> B.donct. & ponatur deluper aliquid,& fiatb[vt]equetim duobus ouis, nifi quoniam membra fpermatis in mulieribus propinqua funt in lenitate duo-FEN XXL busouis,&non fuit neceftarium indurare ca, & indurare panniculos amborum, quoniam ipfa De membrisgencrationis in mulieribus funt in cauea:f [quare] non indigent proic&io fß.&. tres continens tranatus. nelonginqua.In viris vero non fuit bona conti nuatio eorum cum duobus ouis,& non perrni- t b. Alia litcra. TRACTAT. VS I. icentur eis ambob. Nam fi fieret illud, noceret matrix qm. eisambobus,quumtenderentur,vt chorda pro ad „tllnXare De radicibus, & principiis,& conce- pter duritiem amborum,imo pofitum eft inter tcdcns,ncruosfi ptione, öcpartu. ambo medium,quod nominatur endros t [ fci - quod exteditur licetJexpulforium apud medicos ad interiora & dllatatu.r» eius.Et intra matricem eft u [extremitas rotun- fuJrHpsf'funt De anetomia matricis. Cap. 1, da ] a neruofa,in cuius medio x [ cft,quafi feni i- additameta Plu ta,] & fuper ipfam funt additamenta plurima y rimamitiodum 4° [ incidentia.] Et matrix quidem creata eft habes an“ui°rG- & fp B Ico,quod ‘mftramentum generationis mu* venas plurimas, ramificatasex venis, quas dixi- Ccnit^cipul-lieris eft matrix Sc eft in radice creationis fi mus, vt fit illic fuftentatio embryonis, & fit 1 u- (bnö, quod ed milisinftrumentogencrationis,quodeftin vi- perfluitatibusmenftruisprcccipitatio.Et ligatur apud medico* ris,& eft virga, &qu:ecü ea, funt.Sedvnum eo- matrix cum dorfoligametis fortibus pluribus^ cxPclJc.ns fPcr-rum eft a [ complementum ] procedens ad exte & ad partem * [ fuminis] & vefica; & ofti lato, 1c6- r^ora > dt alterum eft diminutum, retentum in & eis,qua;3 [ lequuntur Jipfam,fed funt laxa Et piiiiofophos. p ktx, ' interioribus, & eft quafi conuerfum inftrumen de ligamentis eius funt quaedam, quibus conti- mulieris expel-tum virorum.Eft enim quafi ofeum fiphac ma nuatur dx neruis, & venis pdidtis in anatomia 11 ct,°^Ju 1 cuVos tricis,&quafivirgacoIlum matricis:&duooua Q neruorum & venarum : Et facta eft exfubftan- apudforam6^ mulieribusficutvirfs. Verum ipfa in viris funt 5 tianeruofa,vtextendaturb[apudcolledl:ione,] rinx,&ex iPfo magna,apparentia exterius,elongata, ad rotun & vt congregetur ad quätitatem paruam apud impellitur ad m v ditatem tendentia.& in mulieribus funt parua, partum.Et non completur cius concauitas nifi ^ß^^aYitera! rotunda,tendentia ad vehementiam compref- cum complemento augmenti ficutmammilla Et pe, uenit ad! f fipnis latitudinalisintrinfeca b [ in vulua ] pofi- rum quantitas no completur, nifi cum comple- u b. circulatio rentematr/ec. ta a duobus lateribuseius, in omni latere c [ pro mento,quoniam ante illud eft vana, dc noneft mmodu a«yb • tB.partis eius fiinditatiscuius] extitit vnum,diftinÄa.quom neceflaria,&propterilludmatrixin puellis eft ^mbri“"autcor tppoficac gibbo d ^ ynumquodqueappropriatum eft pannicu- minore [ vcficis plurimum.) Et habet in horni- rislXt i • i ue ] qux ambo c-vftis vm 11011 aggregat, & pan- nibus duas concauitates,& in aliis concauit ates y. B. propriatur pa tiiculus cuiufque amborum eft neruofus. Et fi- 5Qfecudumnumerumpapillarun1mammllla.ru . zB vmbihci. m. cut viri habent vafafpermatis inter ouum, & Et locus eius eft poft veficam,5c fiiperfluit fuper euacuatorium radicis virga?, fimiliter mulieres cam defuper, ficut fuperfluit v*efica luper eam apud coraprcbg habentvafa fpermatis in ter duos tefticulos,& df( fionem* inter id quod expellit ad interiora matricis; ve- ) delubtus. cB Alia litcra, rum illa,qua? funt virotum,incipiunt ab ouo, &in anterioribus funt iutcftina, vt fit ei aduo- ca^6mmu &eleuantur ad fuperiora,&cadunt in forami- bus lateribus fuftentaculum,<ratus lenis, Ä nuerunt fflio*. iBrur r na,cx quibus defeenditc [ coopertorium ] oui, fit in tutela . & non eft intentio prima m hoc cftB.cumc®i- «te Cuftodita,&prot?da,deindeoparguntur] dc: ye^ad.matricrma em^o- .oipKu, nem.Et ipfa quidem occupat,qiiod eft inter ,p- que lib.de diffcft.'t>ulu&.& fetius 11 i6.Quodalhuc pinqu ifatem vmbilici,vfque ad poftremu mea- locum facit didetur effe de uteri tunicis difcordia. Mt tum vuluae,& eft.eius collum.Et longitudo eius bic ex duabus tunicis conßare,ijs verbis [Et creata ejt squalis in mulieribus eft inter fex digitos vfque matrix ex duab.tunicis & c.] quod & Galli, de diffctt. ad xj.digitosA quod eft inter illos. Etquadoq; rulucs.^tcontraidcmGal.i^devfupar.quuminte- cap vjft abbreuiatur,& prolongatur per vfum coitus,&: ßi na omnia,&ventriculus duabus tunicis coflent3qu& dimiftionem eius.Etquadoque allimilatur qua ritfcur vtero vnafatis fuerit. C&terum tunica vten g- titas eius, figuras, quantitatis eius,qui confuetus priavna eft. accedit tamen & altera ex perit onao cacte eft eius concubitu,& appropinqua t illilongitu- ris interlinis communis, vnde & duce dicipoßunt. fimi do matricis ipfius & quandoque tangit intefti- io lis quaslio de vrinar'm ^rfcllece vefic* JubJiantia efl, na iuperiora.Et creata eft matrix cum duab. tu- de qua alibi. nicis,quarum intrinfeca propinquior eft ad hoc e B. Ahalitera, vt fit venofa,&afperitas eius e LumiIiter.]Etori De generationi embryonis. Cap. 2. eit iiiud. * ftcia harum venarum qusf [ figuntur ] in ma« f B.pcnetrant. trice,nominatur foramina matricis. Et cum eis /'"YVftim matrix colligitur fuperfperma, tunc continuantur paniculi embryonis,& ex eis cur- prima difpofitionum>quae aduenit illic,eft rit fanguis meftruus,& ex eis nutritur embry 6. fpumofitas fpermatis,& eft ex operatione virtu Et exterior harum duarum propinquior eft ad tisformatius Et veritas quidem difpofitionisip hoc,vt fit neruofa, & vnaqusque illarum tuni- fius fpumofitatis eft cx hoc, qd virtus informa- carum conftringitur,& dilatatur cum praspara <20 tina monet illud,quod eft in fpermate ex fpiri-tione fuarum naturarum. Et tunica quidem cx tu animali naturali,& vitali ad mineram vniu- B duo vicina- tr^n^eca Pura eft vna,& intrinfeca eft ficut diui fcuinfque €011101,3 [in qua figitur. Et creatur] a B'vt figatur tianonficut co & in duas diuifiones,quafi g [diftin ritiem,&cautilaginofitare,&imprsegnatio ite- tur panniculus, ex f[ hoc quod fperma mulie motufper- rum in hora impragnationis. Et in eo eft mea- bre mouet fperma mafculinum ] & eft fepara- mam mulieris tus oppofitusori matricis extrinleco,ex quo de tus.Deinde non fulpenditurs[ a] matrice, nifi caufato a fper- glutit fperma,& expellit menftrua, dtparitfoe- 50 cum foraminibus hf [ ] propter attradio- njatemafcnir. tum.Et fit in difpofitione conceptionis in fum- ne nutrimenti,& embryo quidem no nutritur ho^quod^rper- mo conftritftionis, quam fortafle non ingredi- i [ cü ] hoc paniculo,nifi dum paniculus x[in eo ma mulieris mo tur extremitas acus, deinde dilatatur pracepto cfl,] & nutrimeti parü eft neceflariü. Quü aute «ctur ruperfper Dei excelfi,dc egreditur ex ea foetus. Meatui au induratur,tue fit cibatio per illud,qdgeneratur ma ™a^ulina* tem vrin« in ea, eft locus alius: & eft propin- in 1 [poris eius]ex meatib.manifeftis venofis.De ^ t ß.venarum. ex* quior ori matricis K[ab]eoquod fequitur fupre indediuiditur poft m [fpatiujin paniculos.Et ve i b. ex. mum eius.Et de muherib. eft,cuius matricis coi ritas quide eft, quod prirnG mebrn quod crea- K B.eit fubtilis. Ium redit ad finiftrum,& de eis eft, cuius eft ad tur,eft 'cor,quauis de Hip.dicatur quod dixerit,1 dextrum.Et ante violationem puellx virginis, quod primum,quod generatur, eft cerebrü, & milltempus. IB. collo. funtin1 [ore] matricis panniculi cotexti ex ve- oculi,fecundum quod teftificatur illud difpofi- m B. parte» n^s ^ figamentis fubtilib. valde,ortis ex omni m tio pullorG oui.Cur vero non eft in primis quü ? B iam [ membro ] eius, quosdeftruxerit violator, & creatur, in omni re apparensmanifeftum, & n ‘"j“1811 J 11 currit,quod in eis eft de fanguine. [fequuntur capitula poft,in quibus] dixit q> re o B. nutricatio. öius eft,vt fit primu,quod creatur,hepar, quo-p B. fecundum Op ? ?.4.&de ^ T U T I O 71E S.niamptima operatio corporis eft o [nutrimen- incepi tum] quafi fit res fecundum appetitum eius,& cap.i. Vevteri anatoml copiofe Gal.agit iq.de vfupar.Iß f [defiderium ipfius, ] Etiermo ifteoftcnditur ‘ - - • - ' efle eflecofftiptusex via experimenti,quoniam ftu extenditur humiditas nitchaSj&quandoq; poft fat coucrfio.aut diofi in hac re non teftificantur rem efle fecun ponit,aut antecedit duobus diebus, aut tribus tr5rmutatI°quo dum quod exiftimauit omnino, & ex ratiori- deinde poft nouem dies leparatur caputab hu- vrr>"e‘ natione:&eftquoniam fires eft fecundum qcf meris,&ex tremi tatesahflateribus]^ vetre,vt a B.facTePnte*sex ^^ jpfe exiftimat,qUod creatur in primis illud,cu- difeernatfenfus in quibuldam eorum, & coele perimeta, & pro ” * iusoperatioin primis praemittenda efiq[quum tur in quibufdam eorum, ita vtfentiat poft ii-b^tl.onesjn hoc r B.vicalc. eo non fiat nutrimentum ] tunc fciat quod lud in iiij.diebus completisxl.diebus, Sc poftpo jj° B^uoniam non nutritur membrum r [ animalis,] in quo nitur raro vique ad xlv.dies,& minus in hoceft vnufquifque?™ rtB.&fpiritu- non eft fuftentatio vitae cum cälore naturali.5 vfque ad xxxv.dies. Et dicitur in dodrinispn- c B.fugendo un* t L ] Quum ergo ita fit,neccffe eft vt cree- 1 ° mis,quod quando poft xl.dies fcinditur1 [ abor J-1 jJe£cl|BU tur membrum,a quo procedit calor naturalis» tiuum & ponitur] in aqua frigida, apparet res e fü rubearD. &*fpiritus vitalis ante creationem nutrientis ip parua diferetarum extremitatum Et mafculus f B.Alia litera. t f B. quidem, fum.Et virtus [ ]informatiua non eft velocior in illo toto, quam foemina. Vide fan§uls coagula indiget in difpofitione formationis nutrimen- tur enim quod fit minus fpatiu-m formationis tUg d co to,dum non accidit refolutio fenfibilis,fenfibh mafculorum xxx. dies, Sc minus parturitionis funi! ™ C lefaciens nocumentum,quare fit necefifarium eft medietas anni, Sc quod dicemus in proxi- h B coitis, reftauratione eius,& fit neceftarius fpiritus vita mo. Determinatio autem difpofitionismafcu * „B*.ab abortu- *urB fuWlcnte'-lis,5c calor animalis, vt u [ erigatur ] eo. Quod 1 i, Sc foeminae in diftin&ione k [ fpatij, ] eft res, |is°ntu[,u0s Tß-iih nutriti- ^ dixerit,quod * [ comprehenfio informatiuas quam quaedam pars medicorum iudicat auda- C6tinctur,&po-ua pr?cedit,quG eft ] cx parte,tunc fimiliter etiam virtus nutriti 20 öerScftultei [primum-enim inuenit fperma natur ille fgtus iam au/, virtus ua aftbciata virtuti informatiu£generatiuaeeft refpirans refpirare,& primum,quod agit infor exPoll3tus3 pau vitalis fit magis ex-parte patris. Qualiter ergo 7 { erit, quod illa matiua,eft,quod aggregat calorem in natum, o,«™ dTel.&hocdt* magis antecedat in modis fuis,& h^cdlfpofitio deinde] exitus & meatus,deinde poft illud inci j B.d icunt enim Etdifpofnioqui alia fitinuenta in embryone fanguineo in fi- pit nutritiiia operari, &apud quofdam|em- »primumquod dem alia appa- phac,&extenfioeius, infiphac, fitextenfioali- bryoniamrefpiratexore,«« [deinde] refpirat crnl,ryorefpiräs qua. Et in hac difpofitione illa, quae de veficis cum eo maiori refpiratione quum completur raSo"& primum guirus fn fiphac, eft fanguinea, conuertitur ad fanguineitatem, in matrice* fed non eft fuper illud fignificatio. quod operatur & extenfio eo- & conuertitur vmbilicus ad formam vmbilici Et apud quofdam quum fuperuenit formatio virtus formatiua rumintiphacex fenfibi liter, Sc recipiunt dlfpofitiones conuer- ni embryonis duplum ni [ ] j?,^«ur cTit* ” r ^onem fpermatis a^ conceptionem, & quaeda 30 eius,in quoformatur3mouetur, & cum fuper- dfw^fnn tfbne funi veS J earum ad foliditatem, & illic membris princi- uenit motui duplum eius,in quo molietur,na- naturalis demde aliqua* ex * e:s palibus iam apparet impreflio fenfibilis,& qua fcitur,ita vt fit fpatij,quod eft a prima inceptio operatur, fa nguineae, quas titas fenfibilis.Et quaedam earum conuerfionii ne conceptionis v/que ad motum triplum. Eto „ ^ ,orIT iam conuertun- acj hoc,vt compleatur crcatio cordis, & mem- lenitas accidit cum motu fenfus. ] Et dicitur," K>iäc ^Scm tatem & vmbS Irorum primorum, Sc incipiuntCcparari ab in quod tempus «quale medium ad formatione accidit cum mo cuscouerfus di uiccni.Etintcvca funt,meatus fupremi, Sc funt eius eft xxxv.dierump [&]mouetur in lxx. dic- tu embryoni». ad formam rm cx trcm i ta tes ia ni lincat£,fcd non feparantur in bus,& nafeitur duccntis & decem diebus, Sc il- p Iitil,;,rc* bihci conuer fio- tegvcySc vafa. eius.deindead hoc, vt fiant extre lud eft (eptem mefes,& antecedit dieb.aliquot, r ^(J , n c ^ da autem difoo mitates>& vnicuiqueconuerfioni ,aut duabus & quandoque poftponitur, quoniam fortafte parua.fru^ddl- fitionunveftjcon conuerfionibus fimul, eftx r fpatium, ]-fuper 40 cadit in xxxv.diebus q [raritas,]1 f [ tio,fcu dimnui- w er fio fpermaüs quod ftatur ,&c non eft illud de illis, quae non di ]<& multiplicatur in duplatio tio parua. adfanguinem uerfificantur in hoc,nam diuerfificatur in ma- ne,& quando eft illud,quod eft plus,eft xlv. die \ thoc c!t ^oa§uiatum, & ^cu^s & mulieribusembryonum,&funt in mu rum,& monetur in nonaginta diebus,6c nafei- S’mdEmTr poftgipfam,eltco lieribus tardiores.Etnona [ iignificant experi- tur in ducentis feptuaginta,et illud eft ix.men - matum cum ra- uerfio ad *carne mentum Sc probatio in hoc,quoniam linter ea fes,& quandoque cadit in hoc iterum diuerfi- tlunc dcmofir. - «nafticatam, feu ambo, in veritate non eft diuerfitas. b Vnum- tas in diebus,ficutdidum eft sf [ nts mUatticat?& quodque enim eorum non iudicat nifi perii- ] ^natusin^efinseiicom- iliis feu tunc lnd, fuper quod praeterijt res fecundum expe- [viij. menfibusquamuis fit iam completus, ta- pictus, tunc pri- membris prmei rientiam eius, & non eft impoflibile, quod fit men plurimum iudcium]eius eft,vt non viuar, mu"1‘n pabbus apparet iftud quodexpcrtum eft in fine, cadens fecun- 50 fecundum quod faciam tefeire poft,u \ & ipfe “ui üm^iTcom fepa^atio^fenfa- cjum ii]iid,qUOd ei diuerfificatur, in toto enim quidem non iam integre completur, nifi fecun pletus integre fe fenfata^, & poft ilio,eft. quod eft plui imuin proculdubio,& plu dum proportionem priedidam, 8c nafeitur a- eundum propor St cius conuer- rimum eft in eo,quod generatur plus. Et ipatiu. pud complementum fum. Eftenim fpatiumj fio vfquequo co quidem fpum^ eft v;. dierum aut vij. & in his xl.dierum, deinde 80. dierum deinde cc. Sc xl. compSentum pleatur gener^ ^^bus format informatiua in embryone none dierum,xt[ }& minoratur & ad fuum, tunc fpa- niembroruni pri [ petendo aliquidjex matrice,& poft illud d[ap ditur fecundum quod fciuifti,& dixerunt, non tium eius eit. ^ morum, & inci- petit.]Et inceptio linearumef[ ] inuenitur in abortu mafculus completus ante ome piunt ipfä fepara & pun^orum eft tribus alijs diebus poft illud, xxx,dies,et foemina,que copleatur ante xl. dies, tiadinuicem , & ^ flint nouem dies ex principio,& quandoque ct dixerunt, quod natum in vij.menfe ingredi- ttMtusnoti rlur fit anteceftio die vno,aut poftponitur die vno, 60 tur virtus y [ praeparationis cum hoc quod fu-membra inter: deinde poft vj dies alios,Sc funt xv.a conceptio- perueniunt] natiuitati eius vij. menfes, & natu media communi penetrat fänguineitas in toto, Sc fitf [ illud in z [ ix.menfibus,& natum ] poft decem men uenerit. cantia nota, & crcatur.]ct quandoque antecedit die vno fes. Et nos afFeremus in fpatijs impraegnationis z b. nono poft wbmS« aut duobus. Et duodecim diebus poft illud fit &partus capitulumin tractatu, qui fequitur nouem mcnfa, U non funt a fe humiditascaro,& iam difeernuntur frufta car höcttadatum.& fcias, quod fangiiis meftraus mM- ip'isfcparat^fcpa diicctnuntur membra tria manifefte,& in prägnante diuiditurin tres partes, 1. pattein SdTZcet iam fcparanturs [ alia jaconttaftu aliorum,& qus conuertitur in nutrimentum, et partem, , quae elcuatur ad mamm illas,& partem,qti£ eft fiones vero p [ [funt fieut inflrumenta fuperfi- a t B.partus, fuperfluitas flansvfquequo veniat hora,af[ cierum comprehendentium] forame. & finuli p®ccomPlentuj }6c expellatur. Amplius foetuscontine ter arteria: aggregant ad qf [ ]ar- fiac c'ta fupef tur tribus panniculis,f.fecundina,quae eft pan- terias:& fi acceperit pnneipium ex fecundina, q k t* ir •, niculus comprehendens ipfum, in quo conte- inuenieseas penetrantes ex umbilico ad r [ arte »eni e nicn t es a d xuntur venx b [ ex tranfuerfo, cuius pulfatiles ri as magnas,quae fu nt fuper dorfum, fuftenta- r B. arteris m* duas venas,& ve diuiduntur in duas venas, & eiusquieta: in ve- rise fuper veficam,ipfa: enim funtmembra pro citru_ nx quierxipjfa* nam vnam ] & ilkxqui nominatur biles, & eft pinquiora,ad qua: poffibile eft, vt ipfa: ligentur P^Jolfum,qu? rum peruemen- inuolutusA efFunditur ad ipfum vrina foetus, illic, cum quibus funt ligataspanniculis^laxis. ten^fubiuc^ tesad duas ve ^ tertio,qui dicitur abgas,c[ ifmodi1 meatu 'aoc autcm eft amplum, dirccti introitus. rum & minus fpermate viri,quare non fuit pof & operandi Ja- Etj [ pofita fuit vrins profundatio propria: fibile,vteffet a [ amplius.]Faduseft ergo lögus d B AJ. cern ipCms cti quoniam ü obuiaret corpori, non toleraret eä vt cötinuaretur foetus cum inferiore parte ma ampiior. ybii horam par- corpus proptev mordicationem & acuiratem tricis,& e [coar&atus eft ab hnmiditatib.omni iB Dofitil auide ^uam,& illud in ea manifeflum eft.Ec differen- bus. quare non eft excufatio, quin penetret ad e B. ftriftus per fmt vnnae colu tia quidem inter ipfam, öc hum idita tem ludo- fudorem] efFuforium amplum,& hoc eft ex di j^idiJates ot gens proprium, ris,in odore,& rubedine coloris manifefta eft. verificatur fermodicentis,quodearum delecla funi cu ea virtus’vfq; ad nonum.Quod ü egre- tio,& complementum non ftant,nififecudum diatur in odauo,egreditur,& eftdebiliso[& no rü.<\uado «on ^efcenüonem (permatis v ir i,« ac (i vir non e- exprimitur ]a virtute facietenafci:imo ex cau oBtuncnoniti aefeendat fper- mjtteret fperma,^nondelectarenturipfefuiip fa ahaP [exprimente]l2edenteqf[ jnuiacadegrcu ma viri. fpermatis emiflione, & quod fi vir emittit ]debilj,&egrcftio quidem foetus non ^ßtaimuiante fperma,& matriciearum non accidant motus completur, nifi per feiflionem panniculorum ad egreflionem. xf B.noni. ifti, fup pedes vrrofque eft,propter debilitatem ems aB.aJguadi. ni] & commotioni,qu£e fit in emiflione3 [hu- qUl nafcitur.Non enim poteftr [ conuerti, ] &T-I!;rei^|.nucrtI* moris,qui non eft fperma.]Neque fermo dicen cfttimorofum.Nö enim f[ vtileeft]fecundum *vllut* tis, quod, quum fperma viri fuper matricem plurimum^ foetus quide ante motum fuum funditur,extinguiteiuscaliditatem,&fedatjp- ac exitum eft fuftentatuscum facie fua (uper fiusinflammationem,ficutaqua frig»da,qu^ pedesfuosplantismanuü fuperpofitisgenibus effunditur fuper aquam calidam bullientem. fuis,&nafo ipfius inter ambo genua, et oculis Hoc enim non fit nifi facundum modum, que fuper ea ambo,& colligit ea ambo ad anterio- diximus,quum ipfse emirtunt fperma, B.vehemetia ]lora non fitb [ virtus,]de qua fit curandum,& cor,&hxc quidem11 [ preparatio]conuenien " (ticdatipnis. quandoque conuenit proiedio c [ virg« eius tior eft ad conuerfionem faciendam,licet qui u ü.fuuatlo‘ t&Ä'effu- efFufloni clepfydromi, 1 quare permilcentur dam dixerunt quod faciei x[mulieris prxpara- x B.fecus fami fpermatis ambo,&fequuntur illamproieaiones fimiles tio]eft fecundum contrarium huius‘x ®“lieri$, illi vice vna poft aliam,quareimpr^gnaturmu rationis,hoc non eft nifi mafculi:& adiuuat Y lier ex ventribus numero plunbus,quum vna- ad conuerfionem grauitas fuperiorum r^tus, quseque permiftio feparata fit per feipfamA & magnitudo capitis eius proprie.Et quado le- quandoque funt permiftiones vtrorüque fper paratur, apqritur matrix apertione taM^s u * B in älia hora, niilem efficere non valet in * [Aio fimili.] <5qne i n n^rante ceflarium eftvtieparenturquosdam iun&ur«, id. &fuftentetur adiutoriodeiexcelfi;LP°ßjibud, b B. deinde re- b [5c propter illud redeüt] in proximo ad conti-«ertente eas. nuationem naturalem,& eft operatio illa de o- perationib.fortibusnaturalib.& ‘(formatiua g priacur impref dem appropriatä eft,vt continuetadcreatione fio,& virtus con vt fit praeparata non ceflans comprehedere]cu tinua.vei proue augmento foetus non comprehenditur,& hoc tuens ex creato- de Iecretis dej.Sit ergo deus exaltatus,qui eft prxn^atT^non r^x verax , laudabilis, & benedictus, & melior defmens adeflb. omnium fadorum.Comprehefio igitur huius d B.quum. eft,quod caufa partus foetus naturalis eft,quod jpfe indiget aere plurimo,& cibo plurimo d [& ciim]expergifcuntur virtute animae eius qu£2-e B. adfugien- rentes latitudinem Ipatiofitatis, & attra&ione dum. aeris copiofam,& cibum abundantem & e [ tu g!ens]a ltri&uraA a penuria attra&ionis aeris copiofi,& paucitate cibi.Quum ergo nafeitur, fB.fftusnon ap f [nondum comprehenfifunt ineojfomnus& prehenduntur & expergefa&io, quum ergog [adueniuntei,] g B. apprehen- lidctpoft xl.dieS. dunturabeo. Quomodo ex proieäo in vterum femine f ce tus cocre Capi, fcdt,pulcherrime in libro de natura pueri fcnbitury li-brofanb aureo,&perquam eleganti:repetit authorno fler hoc locoy& 15.de natur a animal. Agi de eadem re De agritudimbus matricis. Cap". 10 ACcidunt matrici omnes aegritudine coni plexionales,&: inftrumentales,&commu nes,& accidunt ei aegritudines impraegnationis ' ' ficut vt non impraegnetur,aut vtimprtegnetur 6c abortum faciat, & vt imprsegnetur & non fa ciat abortum,immo fiat difficilis,& a [feparet] a B r & moriatur in ca foetus,& accidunt eiegritudi nes menftruse,ita vt non emittat menftruaiauttera- adhattns" cm i tat menftrua pauca,aut nö in hora fua aut & VJ mala,aut vt fuperfluant menftrua eius,& fiunt f™lIs§lcdiatUr ei aegritudines propriae,& acritudines per com ce,^* munitatem, ita vt communicent ipfi membra tUr>’ea}&nc.’ alia,b[vel& fiunt ei aegritudine proprise & egri cefjarium eftex tudines per proprietatem,ita vt non communi vioienTeripfiltn cent ipfa membris alijs.] & quandoque fiut ab Winimentk“1 20 ea JKgritudincs membrorum ^librum’per com Alla tocra. imo munitatem,itavtcommunicentei aliamem- &ntur cQd^ bra,ficnt fit in pr$focatione matricis.c [ Nam] fepamuS^ n* quum multiplicantur aegritudines in matrice, b- . Jg debilitatur hcpar,& p reparatur ad hoc,vt gene c B.Ec. retur ex eo hydropifis. Dc fignificationibus complexionum matricis. De fignificatione cali ditatis. Cap. 4. Aritt.z.degen.ani.& 7debiü.ani.& Galenus lib.de ✓'“"•Aliditatem matricis fignificant communi controuerfia tas corporis>& paucitas menftruorum, & femine.Eß tamen hic difficilis admodum de femine ex ejuoembryo.amd f cetus pars fit,aut non parsffedfolUmodoprincipium.Sanb triplex de hac re opinio eße videtur. Ali] Jemen foetus partem ßeri plane negant. Ali] plani afferunt.Ali] partem quidem ef fe fatus admittut, fed partem formaynon partem mate C3P-3- rix.Trioris fefip autkor fuit Arif.z.dc gener.ani.vbi Cap. 4. corpus ait genitura diffoluiyverfumq; in fpiritum eua ncfcere,qun naturam humi'ia, aquofamq; habeat. Al- fignificat ipfam color meftruorum, & proprie quum fumitur pannus lineus,& fupponitur in no&c,deindeexficcatur in umbra,& confidera tur an fit rubeus, an citrinus, & fignificat cali-ditatem & choleram , aut fanguinem aut fit niger, & albus, & fignificat contrarium illius,verum niger,cum foetore putrido, fignificat caliditatem quandam,& qui eft fine iplo, fi ter a opinione fcBxtur Gal.i.de femine.ubi & -Arifto gnificatfrigiditatem.Et quandoque fignifica* . -* r, C1 ...... #/? Silii • ll/4 •_____ *1 f - • O teleinfeftutur. Tofirema Auicenna fententiaefi, qui Cap*3 .femen vel calorem effe innatum,vel verti in calorem naturalem infptu ipfoexißimatyrt illi jiucr. a fer ibit 2.dcgen.anim.Videturq; id in libris de natura anim. fcribi.qmm hic idfulum author nofler afferat,exfemi ne membra fieri.Caterum quidquid fentiendum de hac reßt.I{efutat certe Auerrhoes poßeriora vtraq5 placitant A riflotekm tuetur.üißerit pr&ttna incide ter Auicennasyquid na primo loco noflri cprporis mem- caliditas ex doloribus in partibus hcpatis,&a a B.exiturici; f vulneribusj& vlceribusaccidentibus in matrice^ exficcatiolabiorum mulieris,& multi, tudopilorum,& tindturaaqusefecundum plu rimum,dc velocitas pullus. De fignificatione frigiditatis* Cap. 5. KEtentio meftruorum,aut paucitas eorum 7KJ autfubtilitaseorum,& ipforum albedo’aB apparftionw Cap.if.&iy. Cap,3 Cap 6. Cap 5 cerebrum. Arif cor;Gal.iecur primo loconafaexijii-met.Sed & de hac re alias.Tu quod reliquum in hoc capite eflypete ex Hip.lib.de natura pueriy& ex lib. de anato.uiuoruyquiGal.afcribitur.Sed hic alia rurfum rixa innuitwyqua inter magnos eft viro,quumait\_Et quum ad cor f cetus &c.'\Tfepe qureflio ejiyquib.nä de caufts nati vel paretib.vel alijs^imiles fint.de qua fani re Hip.lib.de natura pueri. Arifl.ep.degenerat.anim.et •j.de hift,anim.& Auerrhoes ibid.nec no & Gal.z.de aut nigredo eorum vehemens,&prolongatio.i eorum, f mundificationis,]& antecefiiociborum grof Alia l&era,terniorum,&frigidorum,&anteceflio coitus pluri JruVione mi A ftupor in fuperioribus matricis, & pauci-tas piloru in pedine,& paruitas tindur^ taquse & corruptio coloris eius. De fignis humiditatis. Cap. 6. Op V1V fimine.Sed pulchre eadem dereFernelius agit>7.phy £0 nPEnuitasmcnftrui,& multitudo curfus hu-fiologif.Alia rurfum quafiio quum ait author fMoue miditatis,& abortus foetus,quum magni- tur ergo tunc ad feptimum ad ex eundum. ] Quaritur cur m, frptimeflris partusviuatyo6limefins intereat. De hac re habes duos Hipp.afcriptos libellos, vnu de feptimeflrijde o ftimeftri fptu alteru.Habes et ex Ari/. 7.de hifl.ani.& Auerrhoes.]degenerat.anim.atq; au-Cap 4* ^ore m fe 1aut humiditas: aut ficcitas. Et pilationem,aut propter duritiem, aut carnem nc.AUa liwraT cau^a ^unt clt>inon conuenientes, & ace- additam verrucofam, & non verrucofam, aut *x longa reteu' tofaetiam.Ipfaenim funt in lumma eorum, confolidationem vlcerum, & frigus conftrin- tionc facienteca quas infrigidant,& exficcant.Et quandoque eft gens: & aliaex caufis oppilationis, & ficcita- iiduarem euanc caufa>qUas eft in fpermate ficcitas complexio- tem: quare non penetrat ad ipfum fperma, aut nis, non prohibens generationem, fed quas fa- . debilitas adunationis poft prasgnationem, qua citipfamdifficilem,aut corrumpit illud, quod re non retinet ipfum : aut multitudo adipis lu- aduenit matrici de alimento infantis, & quan- brificantis. Et quandoque fit cum communi* doque eft caufa in fpermate, vt fit fperma viri tate corporis totius. Et quandoque eft in matri « B Alia litera. ^iuer^E impreftionis ei,qu£ eft in fpermate mu ce proprie, & zirbo, aut in matrice fola Et qua difpofitio recep lieris c [contrarium reccptriciraut communi- doque multiplicatur adeps fuperzirbum,faci c, n B comprcf- »oms,aut coicä cantis 1’uper vnum duorum ordinum,] & non n f[ Jconftri- flünCin,&, tx fecundum v- accidat inter ea ambo filius. Et (i permutet fiionemfuper fperma,8c educit ipfum expref- f^u^rum vnuquifque focium fuum, non eft dubium fionefua&operatioeiuseft huiufmodi. Aut quin fit ambobus filius.Et quandoque 'diuerfi- propter vehementiam extenuationis in corpo- ncantur duo fpermata propter caufam mali- re toto, aut in matrice. Aut nocumentum in tix complexionis in vnoquoque eorum, quod ^ matrice ex apoftemate,& vlceribus,& ha?mor- cumalio non aequatur,imo addit ei corruptio rhojdibus, & additione carnea prohibente. Et o ß Al-a j. dB.quare. nem.d ] quumpermutantur,inuenit v- quandoque eft in ore eius res dura, ficut ° [vir- nerims. 1 ° numquodque amborum, quod aequat ipfum ga prohibens introitum virgae, & fpermatis:] cum contrarietate,quare temperatur. Et de ge aut vlcera, quae confolidata funt,quare lenitur nere quidem fpermatis,ex quo non fit genera- matrix,& conftringuntur orificia venarum e- tio,eft fperma infantis, 6t patientis naufeatiua mittentum p [ fperma:] aut afperitas q [ matri- p B fangui-nem fatietate,& ebri/, & fenis. Et fperma eius, qui cis.] Caufa autem facontufi ruetis fperma,cuius plurimum eft frigus congelas tureum u [hyufquiamonig.] autbibit exeam rint. Alia litera. eam,ficut aceiditex potu aqux frigida mulie- phora plurimum.Caufa autem virga;fada, eft xibus,per hoc quod infrigidat,& fimiliter viris. ficut fi fit breuis in creatione fua, aut caufa pin u *llc aran* tlper hoc ,&8cc[ qiiandoque alterantur partes menftrui, guedinis viri, quare afliimit caro plurimum e- :ratptes ian ^ cjSj qUX conftringunt ex poris menftrui, ius.x -f [ ] x j B .aut ex pin StToc'o, co quarenon effunduntur menftrua] ad foetum. quare elongatur y[in matrice,]&non a;qua- guedine iptius «nmtfbrSii- JEt quandoque eft cum materia. Et humidita- tur in ea virga z [ Et de eis eft amplitudo oris " ««S“8 men te s corrumput fperma iterum, per commiftio matricis, Sc non aequatur in ea virga, aut ex eis [r)Cjs_ ® ^ma’ £farer°n nem fuam cum eo:aut cxfictanr,aut refoluunt ambobusfimul,],aut propter tortuofitateme- z u.Aiia litera. «uisiiws.authiimeiftant, lubricantes, quare debilita- iusautpropterabbreuiatiohemchordyquare f accii- declinat virga ab oppöfitö:quare no cijcit (per probat.T^obis alibi deh ac ve diftumtfi, >i ma ad guttur oris matricis. Causa vero in prin cipiisiam numerauimus:necefTarium eft.n. vt (Int membra digeftionis > & membra ipirituü De ftgnisflerilitatis» Cap, 9,’ fortia,ita vt fiat conceptio.Error autem accides cft cum fpermatisfitemifiioante complemen TNfignisfterilitatiscxquocunq;duommfper R a B Alia Utera. tum aut poft complementum.a[Ante comple- ^ matum fit,dicuntur res,quarum-[faluatio] ,vc“tlhl apud emiffione metum verocum fperma emittitur]eft,vt (int non verificatur,neque in eis aliquid iudicatur, vero fpe matis. mtüier&virdiuerfi in tempore coitus.bj- [ ficut eft illud,quod dixerunt, quod oportet vt , , _ ] quare non ceffat vnus eorum 10 experiantur duo fpermata,& proiiciantur fug \ ais ßermatis, antecedere cum emiflione fpermatis. Si ergo aquam,& quodcunque illorum natat in aqua, fueritantecefTio viri, dimittat eam,& non emit tunc ex parte illius eft defe£tus.Et dixerunt fun tat fperma Et fi fuerit anteceffio mulieris, emit dantur duas vrin£Tupcrb[la&ucarn)]St ex illo b B.radlcem!« tet vir poftquam emiferit,c | [ J eft defe&us,cuius vrina exficcauerit ea. Et hoc &ucx* e f B mulier. ^ expelletur in os matris d [ propter motus at- dixerunt,vt fumantur feptem grana tritici, & d b Alia litera, tra&ionis fpermatis quod te aperit ei ] apertio- feptem grana hordei, & feptem faba;, & po- ex motibus, & ne vna poft aham cum attradione e[ vehemen nantur in vafe tefteo, & mingat fuper ea vnus aura&iomb.fper fis feniusjquod fenritur,quumf f [ amborum,& dimittantur feptem diebus, tunc attrahendumos ]ipfum emittitur.Et non fit illud ü grana nafcutur no cft fterilitas exparte eius, ip/um matricis quum ipfum emittitur, nifi aut propter attra- 20 Et dixerunt,quod eft longinquius hoc iterum, fe &ex colore cius, & odore ipftus ma eft,quam fterilis:veruntamen eft debilioris & ex velocitate puhus ,& tarditate ipftus, corporis,quam ipfa,& velocius fit anus.Sterilis & ex tin&ura vrina;,& paruitate tinftur^ ipfius vero eft plurimum aegritudinum ,& tardatur & ex communitate corporis. Humiditas vero, eius fene&us,& cft quali iuuenis in plurimo fug & ficcitas cognofcuntur, paruitate cum grofli- astatis. tie,& multitudine cum fubtilitate. Et fperma quidem fanum, eft album, vifcofum, fplcndi-30 dum,luper quod cadunt mufeas & comedunt JL 7^, 2\0T AT 10 $. deeo.Etodor eius eft odor florum palma;, & fambaci. Signaveromenftruxöc mebrorum eius in complexione fua funt,quoniam fign ifi-At>h T>eflerilitat:s naturd s caufisrfiueidobmXtium, catur licut fciuifti: aut ex caliditate,& frigtdita men0rUo« " fme ob mulierum vitium acc äerit}fcribitHip.6.aph. te ex ta£hi,& ex colorcg [menftrua;, icilicct fi fUlIl*jl ha^dci Cap.y. scribuntur & de eayqu& naturalis non efl^plura in lib» cft ad citrinitatem decliuis»aut nigtcdinem,au t truuMtan dccii denaiuramutiebriy&lib.deßerilib.^igit Anft.i.ae turbiditatem.^f [ J uls‘ generat.anim.Hic Mtic.abf 'oluere omnia videtur. P- Et ex difpofitionibus pilorum pedinis,& figni L’e* num tamen ad capitis calcem fcribit^s verbis, [inquit . ficatur humiditas & ficcitas ex multitudine cu j'*lCltu _R H ppocratesynon eUlvi* &c.~\de quo etiam inter anti- ^ lubtilitate,^[]&paruitate cum grofiitie.JEt ex quos fat contvoucrfia.quum aliqui feminas, alij mz- cflentia oculorum apollemoforum tenebroio res calidiores putareni.Hippocrates,( ß modo is Hip- ™m. oculus enim fignificat fuper matricem pocratis eUliber) 1. de morb. muliebribus calidiores apud Hippo.& ex paruitate cum groflitie. Et fteminasputat, jirifl.tamen.q.degener.animal.eos da quacunque mulier mundificatur,& non ex fic nat,qui ita fentiunt, cui aflipulatur author librorum catur os matricis eius, imo eft humidum, non dedi&ta,libro i.^Autbor noftcr quamuis Hippocratis impraegnatur.Pinguedoautem,& extenuatio, ^ ftnwitiam afjerac3nontamen eam vel probat, velinh & adeps, & breuitas virgae ? & tortuofitas eius, 7 &bre- 5: breuitas chordx»5c conucrfio matricis,& di fpofitioduarum emiiiionum fpermatis, funt K fB.fcIatione res?qUa;cognofcuhtur experimento.*!- [ ^tientls' ]Et vulua cum zirbo multi !b & difficultat adipis eft ftri&i introitus, longinqua ,breuium Relitum. cornuum^eminentium ventrium.1 [Etmoue-tur] apud omnem motum,& laeditur quolibet mB.fignificatur odore.Etm [ figniiicat curium matricis.] quo-ticciuuäomatri niamfentitur mtravuluam.Quod fi non fue-ritos matricis oppofitum,tunc eit decliue. Et il 1 Ja,cuius eft matrix habens declinationem & cö uerfionem.lentit dolorem apud coitum; • Vkvi*?. V 1 :■ ,i:;; Habes defterilitatis indicvjs ex Hippocrate nonullct Aphor.ps. ^ .aph.fi mulier, aitfio concipit,fare autem velis fi co ceptura fit gannis circum teft am inferne fujfias,& ft odor videatur per corpus ire ad nares et os,[cito quod ipfa non ex fe ipfa fler ilis eji.^Alia feributur etlä inlib, Cap.j.cap.y. demorbis muliebr.ittmque lib.deßcrihbus,& ab %A-ritt.z.de gener,animal.Fide & *Aetiumh'o, 16, De regimine & cura. Cap, iq. Egimen huius capituli diuiditur in duos modos:quorum vnus eft ad impraegnatio nem A fubtiliationem in ea,& fecundus eft ad curationes caufarum prohibentium impregna tionem.Sterilis autem, & vir non generans ex creatione,& Inconueniens fuo focio in comple xioneundigens permutari,Scbreuitas inftru-menti, medicationem non habet. Etfiniilitec aB-Alia Iitera. eius,cuius orificia menftru^ oppilata funt ex vl quare repleta ceribus a f quae confolidata funt,quare lenifica-/unt,& oppilata, ta eftJSc eius cniusparem nece/Ie eft permutare,curatio non pendet ex medicina. Reliquas vero ab illis regimen habcnt.Pnipi vero modi difimdio eft,quod oportet vt eligatur conue-nientior horarum coitus,& iam diximus ea.& de eis eVigaUir conuenientior,vt (it in fine men ftrux,& mVxorafimiUhorXvinqua oportet vt in ea coitus fiat propter illud, quod diximus, 6c oportet vt prolongetur dimitfio coitus,tanta prolongatione, ne proueniat,vt corrumpat ea ambo fpermata frigus.Si vero accidat illud, vtantur coitu fecundum modum, quieftad non imprcegnandum.Deinde dimittant ipfum tandiu,q> fciatur g? fperma bonum iam aggre gatüfit,&confideretur de eis, vt fit illud in pri mahora%iüdificationiseius;Etfimiliterinom b b. corpore & nib [ permutatione alia vice. ] Amplius pro-muiicre. longent ludum,& proprie cum mulieribus, quarum complexiones non funt mate. Tangat ergo vir eius mamillas cum facilitate,& tangat pedinemeius, & obuiet ei non permifeendo fe ei permiftione vera. Quumque defiderat, & afFe&at.permifceatureitricando de ea, quod «B.labiaeiusdc eft inter c [anum eius defuper & vuluam.] Ille enim locus eft loeus dele&ationis cius. Confideret ergo in ea horam, in qua fortis fit in,ip-ia adharrentia ,& incipiunt oculi eius mutari in rubedinem,& eius anhelitus eleuari, -& verba eius baibutire.*& tunc mittat illic fperma op .R pofitum ori matricis,dilatando locum eius il- cUiia iitera. iicparumpcr,fcilicet tanta quantitate,ne conie *«Sr£ quaturipiüm irepreflio aeris exterioris omiii- no.ipfe enim in difpofitione corrumpit ipfum, ™ in /patio par & noneftconueniens ad generationem d f £t ll0’ & vns3 non lcias,quod quando e f f Imitri- cl* a‘,I,afrens P* * • fri , ' r-etibu.srcccptri tur fpernia m f[ hora fua parum,imo eft m pro: cis, vel fecunda paratione fua infeparabile oppofiti, fortafle aliamlitera.uon tunc ] perditur Ipermaiimmo oportet vt reci- et* avtlPIjlnh;r- ij j j r i-S • re;it ori matricis ms,J donec videat,quod5 [ nodi ] ons matricis, cum eiefttone & K [ anhelitus] eius iam quiefeuntex toto, &: tjuadam, & no n poftilludlf [_ j reiteretur extra parum ipfa iaccnteeleuatiscoxis.m f &: demer-jo dor fordernde furgat ab ea, & dimutat eam fa per horam ei ÜC «i [ horula una cum ftndis pedibus, & reten- adhaereat,quum to anhelitu,] Et fi dormierit poft illud, erit me- iam 'Pfa fl,enc lius ad conceptionem,Et fi o[ odoramen-tum fuper eam,quod naribus attrahatur, cum eit vehementi« o fuftumigationibusconuenientib huic rei,] eft iis conatus,&di illud conuenientius,3c fuppofitoria, & proprie l‘gentl*»foncc de gummis,qua3 non funt vehementis calidita-tis,ficut bdellium,& qux funt fimjlia illi,(iippo pe.tum,& dilata fita anteillud,p t [ 1& de il- no, & conüri- lis,quae funt mirabilia,eft,vt fit mulier (uftumi 0,0 eIUS lam gata fub matrice cu m aromaticis calidis, & nö ^^oii iiimi odoret ea defuper:deinde fumat cannam ion extrahatur virgam,& ponat vnam duarumext/cmitatum in g* «pia mulieie H [aquam calidam,! & aliä in ore matricis,quä r aj"” o titate qua peruenietcaliditas eius ad matriccm ,nuiccmalic]ua-aduEtu tolerabili,& dormiat fuperillä r[pr#pa. liter diitannbiw rationem:] aut fedeat vfq; ad horam, qua pöt'& duab. anchis fuper eam,deindeeoeat.Modus vero alius eft, cIei,3tlonc tlor- * . r- r n i , i lO lllO lntCriUS quoniam li caufa eft propter calorem s Lnumo decimame. rum calidorum J euacua eos,& arqua comple- e f B.non. xionem cum cibis,Sc potibus notis, & admini- f 1* coocauitate ftra fuper matricem cerataria squaliscalidira- l1,rua "A10 clt .C . ..... * 0 . . r : . virea adnxrens tisex luccis , et mucilagmibus, ocoleis rngi- iateri vülu^quä dis, etfi fuerit caufa frigiditatis & humidiratis doqiie. • -•O curetur cum eis, quee dicemus poft, & clt illa, g U-Hungatur qux fit fecundum plurimum.Et fi fuerit caufa vu1h \ l,.,pY1'v,r* • . * eram deinde. ipla remotioon matricis, curetur cura remo- j, B.introitbs. tionis cum ventofisprsedidis in capitulo luo <5c i is aperta phlebotomia faphenajex parte,qua oportet,fe- K'B.dilatatio,& cüdumquoddidum eft.Et fi fuerit caufa mul ]C<| 'j!!^^qc.t titudoadipis, & adminiftretur exercitium, Sc m ^ ’ fubtiliatiocibi,&dimittat balneationern hu- nß.per aiisüod midam, nifi cum aquis thermarum ,& vratur tempus: co.idu-euacuationecum phlebotomia,&clyfteribus nandoextremi-0 calidis3& exficcatiuis calefacientibus, licut eft in«i° theriaca,& theodoricon,& oportet vt dimittat cem & retinen-vinumfubtile album,& vtaturforti rul^sp, pu do anhelitum, ro,pauco,6c ex t [unelionibus]bonisad eas eft, o B. praeceflene u [ rilcl album,& oleum delilio.]x tl _ rüS.parionf, ] & fi caula fuerit ventofi- fuperipfam huic tasprohibensa bonitate firmationis fpermatis, rei conuemen-cureturcum eis, qua: funt ficut diacyminum, tul^* & bibat anifum, & femen api; , &prascipue fe P B.in cinere ca me rutx in aqua radicis:& peflaria tada ex eis, iido. o &exrefoluentibus ventofitatem,lunt ficut ca r B.fiauram. ftoreum, & femen ruta*, & femen agnicafti,& Äu^'aJ‘r®3,: /* /i ^ , . /* • j * /i » (x nuiijurca tuli X\ caufa fuerit vehementia ficcitatis,adminiltre dot> tur fuper eam clyftcriahu mediantia, & liippo- tB.Aiia litera. fitoria de adipibus lenibus,& detur in potu lac, peflmjs. & proprie lac caprinum,& aieffidabegi y[hu-meclantia, ] & fupponanturadipes lemcntes. x B>myrFh , öc li fuerit caufa ftri^tura oris matricis, opor» y B.pmguia. tet tet vt adminiftreturin ea femper radicis deftan noi&ingröfletur gradatim, & inungatur cum vunguentislenificatiuisJ&multum vtatur bal neo,& confert ei comeftio caulium:5c admini-ftrentur apium,8c cyminum, 6c anifum,3c fimi lia & plurimum quidem caufarum prohiben * tium imprxgnationemreceptibilem curationis eft frigus,& humiditas,& plurimum medi % B. tendunt ad. cinamm facientium imprasgnare.z [eft,ex par- IQ Accurrendum. qaaß fuccurredi]ei,& non eft exculatio eua- s ■}■ B. fi fucjif, cuationum humiditatis,a f [ humiditas. ] cum hieris,Sc fuppofitorijs, Sc clyfterüs,& ex eis,qu£ bibuntur, funt confe-diones calida:, ücut mithridatum,& theriaca, & theodoricon & medicame alkekegi,& de eis quce bibuntur habetes proprietates,eft vt in;po-tu detur mulieri vrina elephantis, eft enim mirabilis in impraegnatione,& fiat illud quum (p-ximus eft coitus, & quum coitu, Et iterum bibat ferraturam cboris,quoniam eft prüfen tisiu' uamenti & fernen fileleos eft bonum, & exper-tum,6c deeo quidem datur in potu pecudibus foeminis,vt multiplicetur generatiolfet de t>[pef cft^ilTqux? US lari)s ülud,quod ] fit ex oleo balfamioleo cBnafta, * deben,&oleodelilio& peflariadec [nata ni-.Alialitera.coflo gra^ Et iterum adeps anferis im lana, & ex vn-ajgr°. gulis aromaticis,& mufcho,& fpica,öc cyperis, d B.’Alia litcra, & d Canetho,& origano,5c e [ venuca,] & hyf-aluräine. fopo,& bdellto,& tefticLilis vulpis.Et darfi faha fiat ex eis iliffamigatio omni dit.lt iterum nrnr cuptefli,& arfenicum rubeum, conficiatur cü ftorace liquida. & fiat fuffumigatio cum eis in traieaonopoft mundificationem,tribus die bus continuis.Et fimiliter myrrha, & ftorax li„ quida,& galbanum, ‘ catl cao' & ferapinum etbdelium 6c oleum delilio.Pef- ingroftatur eius albedo,etnoncitrinatur fecu- farium bonum croci, amomi, fpica:, meliloti, omnium an.drach.iij.& media.ßc folij, & cor-dumeni,amborum an vnc.j.adipis anferis,& vi telli ouoruni amborum an.vnc.ij.olei nardini vnc.s. fupponatur poft ablutionem inlanacoe* lefti tribus diebus, renouando omni dic. Et iterum fumatur allia ficca,& humida,& effundat-l B.Alia iitera. tur luper ipia quantum ipfa funt de oleo1 [rof. - aut] fifamino, & decoquantu r donec in deco dum plurimum,et neceftaria eft akeratio colo ris, eteuentus impreflionum egredientium a natura ,quamuis fit in prägnante ex mafculo minus,et in pregnan te ex foemina plus,et quan doque impraignatio fedat dolores dorfi, et an-charum,propterequod calefacit ea matrix, et c i;a Ikera quum perit, redeunt, et quandoque0 [altera- aiterantur mam tur corpus ] eius ab eo,quod fuit:d [ quare ] di- nullae, latanturetcitrinanturfuperipfum venx eius, d B.&. dione difloluantur,& recedat aquofitas ex eis: 60 uiridesfiunt;etin pluribus dilpofitionibusac- £ ß & fupponatur cum lana:eft enim mirabile bonum.Et quandoque indigetur ante vfum pefla riorum colyfteribus cum re aliqua,in qua fi vir tus pulpae coloquintida:,quare educunt humi-ditates,aut fupponatur in vulua fua, quod eft fi m B ih cutgLlrnma!11Lai'l:)0rismaft:icis,]&: educet ex ea Sar • a n humiditates.Etcx fufFumigationib.lunt troch. la&i ex myrrha, & itorace, & baccis lauri, Sc cidit pr2egnantibus,vt mollificentur earum' [corpora] in principio retentionis menftruo rum,et augmento eius,quod deipfis retinetur vitra illud,quo indigetembryon, propter par- uitatem embryonis,et debilitatem eius a ciba- tione.deinde quum magnificatur embryon, ci batur illa fuperfluitate/ [ quare fit conuerfio,] f B & yju^ca[ et fedantur accidetia retentionis eius» et quum t .uv imprg- impraegnatur puella,quae nondum cöfecuta eft tia coitus in hora mundificationis eius, 6c pro- xv.annos,timetur ci mors propter paruiratem uocatiofpermatisexdcxtro: quoniam eft cali- matricis.Etfimilitereftdifpofitioillius, cuiex dius,fpifliorisfubftantie,&fumiturcx renedex magnis aduenit febris acu ta. interficit enim foe tro,qui eft calidior,& alrior, & propinquior herum ex hoc quod facit poffidere de malitia cö- pati. Et fimiliter quando cadit in dextro matri« oplexionis,quumiple fit debilis, non tolerans il- cis.Et fimiliter fperma mulieris in proprictatib. lud:& ex hoc quod nutrimentum eius corrum- fuis,& in parte lua,& regio frigida, & tepus fri- pitur ex parte complexionis eius : & ex hoc gidum,& ventus feptentrionalisadiuuatad ma p_ quod>quum mater non nutritur, debilitatur g iculinitatem:&contrarium ad contrarium, Sc [ nutrimentum,] foetus;& quum nutritur,debt io fimiliter etasadolefcenti#,abfque pueritia,& fe litatur ipfa:Et fimiliter quum accidit in matrice ncfeute,& dicunt quidam,quod fi currit a dex- ciusapoftema calidum.nam fi eft phlegmö,tuc tro viri,ad dextrum cius,mafculinat. Et ex duo quandoque fjperatur cum eo raro euafio fetus, bus liniferis, femininat, & fi curritex finiftro crwipilavcroS ^ ma£ricts»h iEffere vcro eft malum ] valde. Et eius ad dextrum ipfius,erit femina mafculina, aula. 1 quandoque cognofcitur difpofitio imprtegna- & ex dextro eius ad finiftrumipfius,erit mafeu-sionisperexperimenta.de quibus eft, vt in potu lus fcemininus.Et dixerunt quidam de illis, qui i B.mcile. dcntursdeli [aqua mellis} in hora dormiedidug a [prudentes fu nt] quod prargnatio a die ablu- 3 B. Alia Utera. vnc.cum tanto pondere aqua; pluuialis permi- tioniseftcummafculovfque ad quintum,& eft lotiuf,tur ablti» K \ B. a ns». &a A videat'an punctionem fentiar,an non. k f cum puella vfque ad odauum deinde eft cfi ma rat,onc* tittuncpimiuio [ ] Et caula quidem in illo eft, retentio 20 fculo vfque ad xi. deinde eft cum hermaphro* nc,cftprggnas. inflationis cum communitate inteftinorqm, li- dito. Et fanguis praegnantis cum mafculo,cali cet medici mirentur de hoc:& eft expertum cet dior eft plurimum, quam fanguis pragnantis tum,nifi in confuetis potare illud. Et iterum la- cum foemina. lB.vafe,feum- botetin ieiunio in die,&in fero inuoluaturpan ihumento fuffa si us & fu ftiimigetur a1 [ librello ] traiedorio cu ^ T^ATIOT^E S. xnigari«ai$*. fuffumigioifi ergo egreditur fum9 & odor ex o- re,& nalo,tüc ipfa no eft praegnans. Et fimiliter Tulcbrede hac re in li.degenituray&de naturapue cap. j.Cap.j, experitur quum vacuitas eft,lupponendo allifi, riagitur & a Gal.z.de femine &14 .de vfupart. Sed Cap. 1. . & dormiendo fuper ipfum, & confiderando an pulcherrime ^rifl.qjegenerat.anim.&ibidem Kuer inueniatlaporemeius,&odorem ipfiusinorc 30 roes id pertrahant. t an no.Et ex eo,quod dicemus in capituio ligno rum mafculinitatis,& foemineitatis de fuppofi- De fignis mafculinitatis & foemineitatis. Cap. tj. tione ariftolochiae cum meile,& intromniione. T) Rsegnans habens mafculinum, eft melioris Et vrina quidem praegnantis in principio pra;- -* coloris,& plurisieuitatis,& agilitatis, & mü- *n B. glaucedi- gnationiseftcitrina,adm [ fubalbedine J decii- dioris faciei,& fianiorisappctirus.&quietiorum inem. Alialitera uis,quafi fifcottum in cius medio fparfum.Et fi accidentium,&/entitgrauedinem lateris dex- fcxieiteitatc,vel gnifica t prxgnationmb vrin a « [ purx] fu b flati tri.Plurimum.n.generatur mafculus ex fperma ^llTnfcedmcm tiae, fuper quam eft quod eft tfmilenubibus.Sc £ teexpulfo ad dextrum a [duorum] lateris bt[ a B. »B.dare, jpriequando in ea funtficut granaafeendentia, J matricis:& non accidit illud, bta.coiu. & delcendentia.In fine autem impugnationis 40 nifi aut propter defiderium illius larcris ad reci- quandoqueapparet in vrinalib. earum rubedo piendum, aut quoniam expulfio eft ex tefticu- _ in loco,in quo apparuit in principio imprxgna lo dextro,& quando mouetur foetus mafculus, o B.gUucedo. tionjs 0 £ fubalbedoj & quando monetur vrina mouetur ex latere dextro.Plurimum. n. quum lepr#griantis,& conturbatur,tunceftinfinep- incipit mammillaaugmentari& alteratur co. gnationis: & quando non conturbatur, eft in lor,fit in ea/qua; habet mafculum ex lateredex- principiopr^gnationis, tro,& proprie papilla dextra,pedUm. pleraque ex his mulirib.nonpercipiunt,nec cognofcüt • eius rube# c [ ad nigredinem dccliues.] Sc fit pul c u. n0n nigrar. Scribit item in lib4e fuperfcetatione.T rregnantem mu fuseiusdexter vehementius plenus, & frequens, lierern,fi aliter non cognofcas, oculi trabi 1 & caniores & dixerut quidam,quod quädo mouetur a fta* fiant,&candidum oculorum albedinis natum non ha , tione,mouet prius pedem dextrum,& eft exper betyfed liuidius exiflit.Subiungit & alia:eir plura etia tum,& quum erigitur,fuftentatur luper manu inlib de fteribilib.fcribit.Sed vide & $.apk.&*Arifl. dextram,5c eftoculuseius dexter leuiorisoc ve- t <1. 7Jehif!.Mim.&Mtkmlib.i6. locioris motus, & mafculus mouetur poft tres tM.cap.8. menles,& foemina poft quattuor menlcs, &di- De cantis mafcnlmitatis. Cap. 12. xcruntquidam.dcingeniiseftincogiiitioneil- ]ius,vt fumatur anftolochi# aur.i.& teratur, 5c Aula mafculinitatiscftfpcrma viri, &cali- confidaturcum meile,&fupponamrcum lana ditas cius,&abundantia ipfius,& eonuenie vindtamawvfq; ad meridiem^ &tnieiumo. tunc fi dulcefcit faliua eius» eft concipiens ma- leni hlftoriam lib.de theriacaadTlfonm. cap. Ia fculunr. & fi eft amara, tunc eft praegnans cum fbemina: & fi non alteratur, tunc non eft pre- Dsfignis albarium.facientis nafci mufiulos. get experimento,vel multa pericrutatione indi Cap. 15. get experimeto, vel multa pericrutatione in lua Identja.Signa autem fcem jnas,& quas pregnans A Lhannm faciens mafculos,eft vir fortis cor eft cum filia,funt ff [ ] multitudo vlcerum A poris,aequalis carnis in duritie > & mollitie® f f B. contraria pedum,■& propriein g {coxis,]& multitudo apo multi fper m a t is,gi ofli ,cal 1 d i, & eft magnorum illis . Et ex eis ftcmatllm CQrum. Et quandoque eft praegnans tefticulorum,manifeftarum venarum,fortisde qux teu cant cum ma(culo?lcd n0n eft mafculus nifi debilis, 10 fiderii.quem non debilitat coitus,ex cuius dex-g B.tibiis. & eft h [modificatarum venarum.Signa autem troeijcitur fperma.Nam ruftici etiam ftringut h B.laiTus & sut fceniina; fortia,]& enixas mafculum funt,quod finiftrum tefliculum tauri,vt effundatur ex dex peiores dtspofi- confLim jtur eius partus in xxv. diebus vfque ad tro. Quumque adolefcetis dexter prius inflatur resTfionificatio- xxx.dies,nifi ipfa fit £gra,& foemina exxxxv.vf- tefticulus,tunc iple eft mafcu]inäns,aut finifter, nes quam in prg queadxl.&illud fit fecund um plurimum. tunc ipfe eft foeminans Et fi militer ille, ad que gnantecum foe- feftinat pollutione,non a nocumetoin fperma- minafor«. tc,eft faciens mafculos. jd 7^ 7^0 T A T 1 0 S. 0 T ^ T 1 0 T^E S. Habes & h&c in locis fuperioricapite annotatis, fed ui ZO ApE 57&42r. ^e pr£terea Hipp.5 aph.&Metium li.\6. quamuis cii Qui apti gignendis maribus fint,pulchra docet, dtmu *V'9’ omnibus ferme notis,quas & ^duiccnnas &alijattu- latnrque {{ajim22.C0nt.tr.6.Quod dc vinculo ad fini- cap.i. Iere falli etiam fipenumero contingat. fixum tefleinkffo meminit,legere eft ex jLxifi.Of.degc - caP*u ner.animaliex Lcopbanis fententia.fid & Hpp. lib. de De regimine mafculinitatis. Cap. 14. fuperfatatione idem affer it. Videre autem ex Gal. eft 4 .in 6. pulg.mor.quomodo fi dexter tefticulus prius in comm.27. O.Portet,vt calefiat mulier & vir cum aroma tumrfcat, vbi ex pueritia ih adolefiemiam itur,gigne»- ticis,& fuffumigatione,& potu,& cibis, & dis mafiuhs aptum corpus indicetur:intumefcente ve~ potu mithridati,decumfuffumigationibus, & rofiniftroft'ceminis. peffarijsprajdi&is,fi eisindiget cum clyfteribus 30 afB.calefacien a-j-[ ] & vn&ionibus.Et non aufculte- Defignismulierummafiulinigantium. Cap. 16* tibiis. tur ille,qui dicit,quod oport,vt mulier fit debilis fpermatis,vt generetur ex ea mafculus: imo mulieribus mafculinans eft mulier jequa bB. Aiialitera. oportet,vt fit fpifti fpermatis. & fortis,& b [ puei JU' lis coloris,& formas,qua: non eft a [grauis] a B.dura« calidi. la,jhuiuimodienimfpermadignius eft,vtlufci coipore,nequemollis, öenequemenftrua eius piat mafculimtatem. Veruntame non oportet, funtfubtiliab [ cruda,] neque pauca,aqnofa,c | EB.nigra fanio« vtdcficiata fpermateeiusfpermamafculi, imo [ ] adufta valde,& cuius os matricis eft c+*B.nequepau oportet vt fit fperma mafculi fortius in. hoc ca- vulua: oppofitum,& cuias digeftiobona eft, & Ca. J pituloeo,<5t oportet vt dimittat coitum ad tem cuius vena; funt apparentes procedentes ad ex« pus,& non recedat a coitu omnino, quare cor 40 tenora,& cuius fenfus,& motus, fecundü quod rumpatur Iperma,fecundum quod diximus, & oportet,exiftunt,d<: non habet ventris folutione Vt non multum vtantur potu aquas,imo bibant affiduam,nequeipfiusconftricf:ioaemaffidua, de ea paulatim, & cibetur cibis fortibus calefa- & oculi eius funtdecliues ad fufcedinem abfq; cientibus, deinde experiatur vir fperma fuum, fubalbedine^&eftgaudentisnaturasj<etasani & du permanet tenue, fcias quod neceftitas ad mas.Et pudite viripotentes in primis, quum co- curationem remanens eft> & quum ingroiTatur eunt funt velocis imprsegnationis propter forti fperma,&expedetpoftillud diebus aliquot, & tudinem caliditatisearum,&paruitatem adipis procedat fecundum regimen fu um, donec con-* matricis ipfarum,& humiditatum earum.Etil- fortetur fperma, & aggregetur fecundum mo- lae,quibus velociter veniunt menftrua, dignio- dum,quem innuimus. Deindeconueniatcüea 50 res l'unt,vtmafculosconcipiant.Etfpatium mu conucntu,quem innuimus, in loco aromatiza- dificationis illarum,quarum eft breue,eft vfque e B ned & to aromaticis calidis, ficutc [nere primo ex] mu adxxi;.dies,nonvfqueadxl. Alu Ittera". fchocroco,&xyloaloeindo crudo, &demi- »ccpnnio. tet camphoram,defit in ltetiore difpofitione, & meliore anima.dr dele&abiliore domo,& cogi - Dc caufigeminorum.& impragnationis fupir impre* tetdemafculis, & approprietmeditationelua gnationem. Cap. 17. in mafculis fortibus habetibus audaciam,& opponant fuos oculos forrnx viri, de illis, qui funt Aufa earum eft multitudo fpermads di re&ioris creationis,& gloriofx form^,6c coeat. uifi0 iplius in duo, & quod eft fupra, & c- öo jus cafus in duos ventres . Etincolumitas qui-^£7^7^0 T T 1 0 7i.Es. dem duorum filiorum, etiam geminorum, non eft plurima. Et parum funt inter geminos dies Si fimellam,ait HlpA.de didita par ere velit, diata plurimi, ipfi enim fecundum plurimum fiunt ad aquam vergente vtedum eft.fi vero mafculum,exer ex coitu vno.& parum contingit, quod ex coi- citijs acviöiu ad ignem tendentevtetur . Etnon folum tu fuperprxgnationem fiat conceptio. Na fi fit virum hoc facere oportet,fed etiam mulierem. Vnum conceptio,fit in mulierib.qua; corpora a [ tene- a BjC3rnopa ? cap.11. poftrtmo loco feribit de imaginatione.pro qua re lege Ga ra ] habent,funt multoru pilorum, & multi- pinguia. fangui- fengutnis propter fortitudinem caliditatis ca- nutat3 f [ ^ ] vfque 31 B & non fol bB.iiio. runvEt b [deillis] funt qua* fortafle vident fan ad tcmpus,tuncipfeeftdebilisJ& non viuet. u!tur v«cr eius gninem in imprasgnatione,& rson curant deeo propter virtutem earum, 5c fortitudinem raa* tricis ipfarum, 6c non abortiuntur cum men- TRACTATVS II. (B. Alialitera. ftruis,6c cum apertionec [ eius, quod emittitur wns?0dS im~in maKicer]& quandoque menftruanturfuper imprxgnatione,numero duarum menftruatio Dcimpr Agnatione & partu. Cap. i. num.öc fupra. Quod fi cadat impragnatiofuß impraignationcm in non valdeforti,& inea, q io '’pEmporaquidem creationis & motionis, & pa- tioerit fecundum numerum rugarum. tum eft quod viuat naius perueniens]hoc te < b quare figni- pore,& in quibufdam regionibus non uiuic na-- ficatur. tus viij.menfium omnino, quoniam 116 euacua f,B'con?tllsa”j tur eius difpofitio, quin aut fit retardatur, in extra^ Degemini fatus caufa, deque fuperfatatlme faßu$ creatione,5c motione, & defiderium ad partu' g t B* nia??s & tfituriJeäUta.Eadm-derefcribUMiß.Ä-degene. jovfqueadhanchoiam>e|;&%nificat]quodejus-(j“« m\mrtMuka&lufis2i.Cont.tr. & duent balneum.Balneumfianqueeisexecrabi- doloris,& quum aegritudo pertranfit xx.dics vf Je eft,nifi apud propinquitatem» & non oportet que ad xxjiji aegritudine flante,aut [reciöiuä- bB. redeunte. vtinungantur capifa earum,& fortafle accidet te,] fignificat tarditatem c [ confumptionis.] Et c B. AUa liter^ eisin coryza,quare accidattuffis, &cömouea- necefläria efteuacuatio in diealio abifto, qui turfa'tus & poft abortus,& oportet vtdeuitent £$ dies crifis,fi non fuerit debilitas. motumfuperfiuum,&faltum,&percuflione, JO & calum?& coi tum proprie repletionem ci- ^TIOT^ES. bi,& iram, & non fuperueniat eis, quod faciat triftari?& timere & elongentur ab eis omnes rc Hippocrates \.demorb.muliebribus adeo purgatio« liquse caufe abortus, & proprie in menfe primo nis retentionem in enixis metuit, vt mortem portendi yfq-, ad ?tx dies,Sc proprie in hebdomada pri- putetjnlfi velfettione yen^i^d citata aluo illi fuccur* . ma,& vfque ad tres dies a coceptipne.illicenim ratur.cuifane & quotidiana experientia aflipulatur p Cubito™™1™™ exeerabile fuper eas,omne b [ compreffione probe ergoßudiumauthor notter adbibendum eße ait faciens. ] EtconCideirtyrillud, quod diximus jnmenfium prouocationef de conferuatjoneemprypnjs,Et oportet vt co-operiatur illucj,quod eft fubhyppchondriis ea- 4Q rum,cum lana lcui?& fint cibi earum panis mü Deappttitupragnantis, Cap. 4. dus cum alesfidabegi,& alzerbeiet .& deuitent c t B.&-lupini, omne acutumA amarum,ficut capparisc f[ Vum caditappetitus praegnantis, iuuatur • ]& V^dimiflione pinguis vehementis pinguedi- oliuie immaturas.&omneprouocatiuum men nis,& dulcis vehementis dulcedinis, &admini- ftruQrum;ficut funt phafeoli,& cicer,& fifamu, Arationea [ rei fubtilis,] St moderamine in po- a B. deambula* & fi defiderant cibum in die conceptionis,pra> tu aquas,Sc fit contenta vino odorifero, pauco, tlonis iems’ cepit Hipp.vtin potu fumant fauieh in aqua:ip fubtili;eftenim iuuatiuum, redificans appeti- fum enim quamuisfit inflatiuumxft tamen ve tum,& illud,quod accidit de naufea,vomitu locis nutrimenti. Et vinum earum fit odorife- JP plurimo, Sc dc medicinis appetitui conferenti-rum,& 1'ubtile,antiquum • Et Hipp, quidem di- bus eft omne,in quo eft ftypticitascum calidita xit fumant in potu vinum nigrum, & videtur te fubtili,ficut virga paftorisb [decodiacum vi b B. Alia Iitcrs» quod voluerit intelligi perillud fubtile,nigrum, no & fucco ] eius,Sc c. [ ariftolochiajante cibum tat^r decoftio« & fit nigredo eius propter ipfius fortitudinem, & poft ipfum,de quo parum fumatur, &empla Aliaiitera. non propter fecem. Et fint in fecundis mefis ea- ftra nota,confortantia ftomachum, fa6ta ex cy cum uino bib** rqm paifie,& cydonia dulcia,& pyra»6c excitan doniis,<% dactylisd [ albis,] ficcis,& calamo aro tur ^ecoftio. tia appetitum,5c malamuza,& granata muza. matico, ^fpica cum vino odorifero antiquo, ^ ^era. * Medicinae vero earum fint,ficut elc&uarium dc Et quandoque ponuntur in eis ferne apij, & ani airobub. margaritis,cuiusdefcriptio.Re.margaritarum 6o fum,& fo^niculum,& proprie fi fuerint illicdo dB« immaturis, non perforatarum,pyrethri^ amboru ana drac. lor,& inflatio,Quod fi eius appetitus malus fiat i.zingiberis,6c mafticis,amborum an. drac. iiij. fuperflue, ftudein mundificand® ftomachum d Bfeitaraglt zedoari2e,doronici,(cminisapiid [capfiaejcar- eius cum eis, que funt ficut aqua algeleniabin cB.cherfe. damomi,nucismufcat£E,macis e [cinnami]om fadiCÜ rof.per(icis,deinderedificeturcu aceto iliuman4rac.ii.bcen albi,been rubei,piperis,& fis,& rob deagrefta. Etvinüeiusfaducü aqua macropiperisomnium an.drach. ii;,cinnamo- mellis,autaquazuccari,iuuametueis bonueft: mi.drac.v.zuccari fuliineni quantum omnia , inillo,&cöueniensembryoni-Ete[polypodiü] e ,ainy um* §c plus:cuius dofis fit cochlearium vnum: ipsu quidem exficcatü cpnuenit appetentibus lutu ex /B. ex dtans, \ B.lambant. cXeis.Ft quandoque iuuantur cx acutis,ficut fi-napi,& fimilia; ipfumenim abfeindit humore malum,'& excitat appetitum,& eft vltimumin reducendo appetitum earum.Quumque con-ucrutur appetitus earum adcafeum ,afletureis humidus fuper prunas,donec exficcetur, quoniam ille eft melior,quä ficcus, acutus: primus enim eft minoris fuperfluitatis, &lfecunduseft magis f f;difrumpens] appetitum. Ad ventofita tem vero ftomachi earum,& dolorem eius,ver- ro bi gratia, adminiftrctur hoc eleduariu.Rec. cymini carmcni infufi in aceto, & torrefadi poft illud,&olibani,&origani perfici, omnium ana partem vnam,caftorei partis vnius tertiam: fumatur depuluereeiusficco a medio aur. vfque ad aure.i.Ad vomitum vero earum fuper cibü, oportet vt dentur poft cibum ea,in quibus funt aromaticitas,& pöticitas,& ftypticitas,fieutcy-donia a (lata,& proprie quu fixa funt in eis fru-ftaxyloaloes indi:& afliduerur comprrftio ma 20 nuum,& pedum earum, adminiftrentur fuper ftomachum earum emplaftra nota, & teneant in oribus fnis grana granatorum cum foliis me tae,&: s [ forbeant ] aliquid de miua, & bolü ar-menum eft de eis,qua:tedant earum nauteam. 2. 933 matur idem & i.de morbis muliehrib. M huius curationem Hip.in libello de fuperfptationcfler cus a/ini fic cum & rubricam acfcpi&teüamjritaflmulquelinteo illegata apponit. jpeapMemationepedum prägnant ium}& mollitie earum. Cap. 7. EMplaftrentur pedes earum cum foliis caulis,& liniantur cum vinomifto cum aceto, &deco[ cannis cum aceto,& anetho ] cum aceto. b B .daftyiis im maturis (iccis lAl^TSfQT^TIO^ES . cu aceto & alu- mine. Meminit dthac re & Taulus lib. 1 ,&tetius lib. 16. cap. 1.cap.u. D e abortu. Cap. 8. Kph.fi. cap. i.cap. 10» jo\Ef T rdignantibus oh aggregata cx menfium fuppr.t{ßo* ne varia in corpore excrementa fls" ad ventriculum de latay(juandoquc aboletur, quandoque etiam depraua-tur ciborum appetentia.de qua re Gal.yaob. Curationem & aboliti & depr anati appetitus yquem cittafleu picam vocantjtradit Taulus lib. 1. & fictius lib. 16. a B.cafdchan. De* \ pul/uj cordis prregnantium. Cdp. 5, ("> Aufaj abortus, aut funtprimitiu£cx pcrcuf fione,aut cafu,aut exercitio fuperfluo, aut faltu vehementi,& proprie ad pofteriora,vel retro,lpfe enim multoties facit dclcederc fperma conceptum vifibiliter^aut aliquid ex pafllomb. animalibus,ficut ira vehemens, aur timor, aut triftitia,& ex frigore aeris,&caliditatc eius fup-fluis,& propter hoc genus abhorretur prargnan ti plongatio balnei ex hoc,!quod magnificatur 30 anhelituseius.Balneum enim, licer abortiri fa-ciat per lubricitatem, facit tamen abortiri a [ p egreftionem foetus ad aerem frigidum.] Et quä K fetum indi cloqueprouenit ex debilitareciuspropter defe- pereacrc fiigi-ftum,& mollificationem ipfiusfl [ caufa refolu tionisreicorporea?, ] & ex aegritudinibus, &c [askiu ] & fame vehementi,&euacuationc hu nu&cx nocu-inoris.aut fanguinisplurimi per medicina, aut metis corjroreis phlebotomiam,aut ex feipfo,<5t ex fluxu fangui c B aIcham* nis menftruorum plurimi. Et quanto magis fi 0 TLlud quidem plurimum accidit ei propter c5 40 lius eft maior,eft nocumentum cum phleboto-1 mumtatemoris ftomachi, & caufa humoris mia in ipla.plus., aut ex repletione vehementi, in eo,quoniam ] multoties alleuiat forberc aquam calidam,& exercitiu m leue praecipitans illud,quod eftinoreftomachi. Jt 0 T Jl T 1 0 ^ E i*. %A\fetius eft ex eadem caufa prouenies,a quafuperiory ab humoref :ilicet vitiofo ad ventriculum regu rgitan- autex fatietatenaufcatiuaplurimacorrumpcn te nutrimentum fxtus,& oppilanto viam ad eu: aut ex multitudine coitus moucnte matricem, d t [ ]& proprie poft feptfmum. Et mul- d t t?. ad exte- titudinebalneationis lubricantec f [ ] ma-rlora- tricem,& faciete abortum,licet balneum abor- & m°Ulfi * tiri faciat caufa mollificationis virtutis,& quia facit fetum egere f [ eo,quod eft frigidum,Jiecii fB.acrcfrigido. C3P’U te.Meminit de huius curatione Taulus lib. 1. & oris ue 5° dum quod diximus. Ifti ergo funt ordines caufa triculi roftonem vocat. T>e regimine cu rfus menftruorum pr regnantis. Cap. 6. "p\Ecoquantur ftyptica,in quibus non eftaro J J maticitasinaqua,& ex ea adminiftrctur ti na ficut funt lentes,& cortices granatorum, & balauftix,& gallx,&glandes, & fimilia & quan rum.g f [ ] & quandoque fit a cau fl([ni,pll,mtmJ fis propter %tum,ficut eft mors eius propter ali quam caufarum mortis eius: quare expellit efi natura,& proprie quando currit cx eo res virulenta,qux mordicat matricem,& ledit eam,vel ficut eft debilitas eius.quare non firmatur : aut propter pauniculos, De conferuatione embryomscautela abortus. tiuntur prägnantes,quae pariturae iunt in vere, Cap. 2o. ex qualibet caufa,& pariunt debilem,& dolores quidem accidentes apud abortum, vehemen-tiores funt doloribus accidentibus apud partu , quoniam illae funt res non naturales. mor,qni timetur fuper frudum quod cadat, efl aut quum incipit eius apparitio, aut quum ip- r UT 1 0 TS^E S. fius cxiftit complementum.3 f[ ^‘a + Bfeumata « militer, quod vehementius timetur fuper em- ° bortm caufas tum externas tum internas methe- bryonem,quod abortiuus fiat, efl apud princi- . do amplt ffitur.Trohac re tu uide Hipp, s.afh. & j. i° pium conceptionis, & ante appropinquatione Aph*!*! 5134 apb. It em & 1.de morbis muliebribus copiofe. • partus, quare oportet vtcaueantur in hisdua^ ' bus horis caufa? abortus praedifoe, & pharma- cum quidem folutiuumeftdefumma illarum Defignis. Cap. 9. caufarum,quare oportet, vtcaueatur eius difpo fitio ante menfem quartum,& poft feptimum, Signa quidem abortus ipfiusfunt, quoniam & ineo , quod eft inter ilia iterum . verunta- incipitmammilladetumercerepoft lolidita men in eo, quod cft inter illa, eft falubrius, tem fanam.Soliditatcm vero aegram re&ificat ad ipfu m peruenitur, quum neccffarium cft, & natura,perducensaddetumitionemfine timo- fortafle non erit excufatio in quibuldam lia- re abortus.& quascunque duarum mammilla- 60 rumhorarum,quin foluatur, & mundificetur rum detumefeit a foliditate fana , tunc habens fanguis eius , vtnon corrumpat embryonem a B foetum ex cam abortitura [ in die illo ,& fimiliter ex pleu propter malitiam complexionis: quare oportet duob feminis refi . Quum ergo] 1'uperfiuit ladis prouoca- vt fiat cum facilitate,&;fubtilitate. Et quando- qu eftm illo la tio,& freques fit adeo,donec detumefeat mam que etiam menftrua ante conceptionem non tere. Ec quum. miiia,tuc indicat quod f^tus eft debilis, & quod funt menftrua neceflaria, & remanent in ea fu- praeparaturabortui.Et fimiliter multitudo do- perfluitatesmenftruorumeius^indigentesmun b f B.valde. lorüin matrice,& quando rubet facies b t [ ] dificatione,& tunc fi non mundificantur, rcci- * < - • - Pit EMbryonis fufpenflo ex matrice, efl ficut fu* fpenfio frudus ex arbore,& ficut maior ti- pit earmti corruptionem embryomoportet er- clyfterizeturex ca cum iiij.vne.in omnibus tri- bB.cum fabrili g0 vt mundificetur illud b [ fubtile] cum mun- busdiebus, poftquam iam euacuata fuerit hu- i non (up- dißcatiuis fubtilibus non potando, 'ed fuppone miditas,qua: eft ante ipfam.Et ex b [ peffariislbo b B. fuflfnmtga-; ponampoft os. doc[inprimisluppofitoriumpoftcollum]ma nis funt bdellium & gluten alimbatAammo- tionib«s. tricis,imo fupponantur in collo matricis,•& no niacum A nigella,coniun&im, & fingulariter, B.co qnodmu mundificetur cum d [cis illud,quod mundifica &c adminiftrenturpoft müdificationemA lup- dificat. tur ] vice vna,imo vicibus pluribus Et quum fu ponatur fpica,et crocus,& maftixA myrrhaA per mulierem timetur, quod abortiatur caufa galia,& caftoreum A bdelliu, & fimilia in oleo complexionis,& apoftematu m, & vlcerum, & nardino,aut adipe anferis fuper lanam viridem. ventofitatisA rcliquorum^curctur totum cum io Et fupponatur poft illud,cuius prxmiffio necef-eis,quq funt in fuo capitulo,& quum abortitur laiia eft,coagulum leporis,& medicina: confer- fam Stiuam e t cauia complexionis frigida:, tunc fi motor et uantes foetum in ventre matris , quum non eft tun c ficti com - complexio,] temperetur A fi eft aliud, & eft nocumentum complexionis calida:,aut apofte- juoues comple de illis,qua: declinare faciunt ad matricem ma- matis calidi,&fimiliumillis.Et funt medicins, xionem etiam. teriam calidam,ex qua timetur apoftema, cure qua: funt ad corfficut c [ zedoaria,] & doronigi, c B.zurumbct; tur cumapocru fticis, St prohibentibus apofte- & been duoA la:tificantes,& diamufehum, & ma,& cum eo, quod de folutione poflibile efi. mithridatum . Medicamen prohibens abor- Siautemoon fuerit illud,imo timetur ex eCi,ni- tum. Recipe doronigi,&d [zedoaria,] &cafto- d B^rumbcc. fi vtconiequatiir embryonem caufa eius nocu- rei,ef'& afffc] A galiae* &. mufehi., & cardamo- cb' 13 UCra * mentum ,aut taliofaciensipllirn abortiri, aut 20 miminorisA gallarum,5:fpodii,omnium an. interficiens ipfunV,tun^bportet,vt curetur cum ] ff b. zingiber, medicinis conieruantibus embryonem,quas di cum aqua frigida, &: g [ clyfterizetur calcfa&fi j.x.&potuseius cemus.Propter lubiicitatem veroab humidita ante hoc. J &ex eis, qua: conferunt in colunt b omnl dlceil au tibus,quae eft plurima lubricitas, oportet in ho- [ hordeum,] & chamomilla , &*.[ afia ] St ane- ^“ciyitcrc rale raimpraeghatioiits, vt adminiftrentur clyfteria thum,& ammeosA fimilia. faftiuu iftiusge lenitiiia,euaciiantia ftercusjdeinde admmiftre - neris, tur iniecbonesAprouocatuiavrinaai Ac1yt- *d “N 0 T jL T 1 0 Kr E 5*. hß.origanum« n . ,,r J ^ ^ v iß. femigrxfü* ftertamundmcantia matricem. * ° ' c N Mirumvidetur,quomodo conferuandi fatus, & pro A 2V( ^0 TATIO TS^E S. bibendi abortus gratia,catapotia f&tida & hieram Ga leni exhibeat,quum hac menfes moued t efficaciter. Vt-coma. Comparat,& Gale.fams amborum fruUib. 4. aph. rum &ß>'es itafe habet, exhiberi tamen fortaffie & quem, hic plane amulatur. hxc pragnantibus poffiunt minori pondere quam fieri in c&teris [oleat.vnde & non abfolute offerri bxc pragnä De regmi ne bono ad illud. Cap 11. tib. iubetffed decem fingulis dieb.aliquid eorum ( qnaß dixeris,modicum quidpiam ) exhibendum ait.Hip.quo ESt,vtin potu deturaqua radicum cum oleo quelih.de naturapueriffylueßrem colocynthida in mei de Kenia, au tdccoäio alhafech,aut foenu- le triam offsrtyadfuperßuum humorem vtero ipfi infc grqcicü oleo de Kenia.Ec detur in potu in om- flum educendum, nibus decem diebus aliquid de pilulis foeti dis: 5c 4° detur hiera GaLin potu Clyftere bonum, aci ii- Dr regimine abortus ,&extraftione fetus mortui. lud A ad ventofitatem Incipe fauina: & origa Cap. 12. niA ammeos & Keifim A ramorum anethi A chamxmillseA ruta:, & hafcec, & foenugraeci Vandoque abortus in quibufdam horis ne an.pugillum vnum, decoquantur in tribus lib. V^eeflarius eft,de quibus eft illa, qurc eft quu äqua: donec confumatur medietas, & fumatur pra:gnans eft puella,parua,fupra quam timetur deea minus lib. & adde fuper iftam fextarium mors ex partu .Et de illis eft, quum in a [matri- a B.ore matricis vnum olei arazaki, & facraiati vnum olei fifa- ce) eft nocumentum,et additio carnis ftringes mini A vtereipfoclyfterizando, &clyfteriza fuper foetus egrefiionem, quare interficit . Et ipfam omnibus quatuor diebus cum tantunde. de ilüs eft apud mortem foetus in ventre pra:- Et ex eo eft,vt fumatur coloquinthida,& perfo- gnantis . Et fcias quod quando fit difficilis par retur A extrahantur grana eius, & impleatur tusiiii. diebus, tunc iam moritur foetus; quare oleo de lilio , & dimittatur die & node,-deinde occupatus fis in vita matris,et non occuperis in prteparetur in mane fuper cinerem calidum, Sc vita fetusfimo ftude in'extradiöe illius. Et abor diniittatur donec bulliat oleum integreffieinde gun quidem quandoque faciunt motus, etqua coletur & clyfterizetur cum eo receptrix, dum doque faciunt ipfum medicina:. Et medicina: eft tepidum,hoc enim eft mirabile ad lubricita- quidem faciunt,quoniam interficiunt foetum * te m humidam . Et poft huius euacuationem, etquiaprouocant menftrua cum fortitudine« ooortet vt adminiftrentur olea odorifera, cali- <50 Et quandoque faciunt cum lubricitate, et inter dadnudaA iniedaA fiippontain lanisAcon ficicntestqtum funtamara,etprouocantiame- fedfiones magna:A medicamen alKeKengi, et ftrua itenim lunt amara, et acitra, et lubrican« diamarte, et iagzenea in omnibus tribus dieb. tia funt humida, vifcola, qua: adminiftrentur autquinque,et fimiliter de diamufcho,etdia- bibitaetfuppofitai.Etex motibus eft psiivooto- fpermaton. Et iterum funiatur corticisthuris, mia , et proprie ex faphena poft bafilicam > ct j’ö Mialitera et cyperi tntorumetiam amborum ana pars j. proprie luper magnitudinem (ieiunn, ) et fa ES et myrrha: parss.dccoquanttir cum a ] fextuplo mein , et exercitium, et (altus plurimi, et de- s* fui aquscj doncc remaneat quarta A colctui A latl° g’^uis, et uonutus^ c t fter 1111 rano, e B,lignum Jijra Ium vel pojirf) Sifaftumacu^fi in modo licinii> d B.fufti vel rami. e B.ferachs. i B.fuccus. «B.fumusterrf h B-fcitaragi. i f B quumfup ponitur caufa aborfum. & de regimine boftö in vt intromittatur in os matricis praegnantis charta fa&a licinium aut penna,aut c [ herba amara vel abrafe ]cum menfura quantitatisd [ pennae ] ex vfnen, aut mta^utartanita^ut^firacofl:.] ipfa.n abortiri faciunt proculdubio: & proprie quum liniütur ex aliqua medicinarum aborriri facientium, fi-cut alkitran,<5c f [ pulpa ] coloquinthidre. Et de medicinis quidem aborti rifacietibus, alie funt Angulares,& alia; compofita;,& Angulares qui demiam diximus in tabulis medicinarum Angularium,& compofitas in antidotario.Hic vero dicemus de vtrifqueordinibus eas, qua; magis operatiua; funt in intentione. De medicinis vero Angularibus,quse funt longinquiores a ve hementia caliditatisdunt Acut abfinthium,& g [ capAa.] Sed medicina; fingulares calida: funt. Acut fernen h [ capfia; ]quodeft Amile nafturtio & eft ei ©dor nafturtii,* f [ aqua» foenugraci deco&j cum ficubusdeco&io ne mulra,& ongani vnc. iii. & fumantur in po-tu. Ipfa enim lubricant mortuum, & quandoq? datur in potu aqua: frigida; quantitas li. f & pul uerizaturdefuperalthese vnc. j. & daturin potu,& vomitur,& fit fternutatio, «Sc dafür in potu aqua rutae plurima cum oleo de fienügrseco decoclo cum da cap.*#, liam,& non eft poftibilis reditio eius propter ip regiminepragnantispofl abortum. Cap. 15. fius coardationem tunc oportet vt inuoluatur fuper ipfam pannus, vt non lubricet, & attraha f~\Vum abortitur mulier foetum,oportet,vt tur tandiu,donec quum tota egreditHr,abfcin- V/ luffiimigctur cü bdellio,et ^ [hyflopo ] et daturcxfpatula,Scita Hat quum egrediuntur aiharmel, et glutine albotin, et origano,et fina- 3B.KUfcrn. r B.änre alia, ambz manus ante‘ [adiutoria /aa,J & non eft pi albo,et currat ianguis et no ingroffe tur, qua poßibilis earum rcdudio.Et limiliter fiat de pe ^ re retineatur,et dolorem faciat, dibus, quum non confcquitur eos ambos reli- quum corpus.Cincidantar ex inguinibus. Et fi vx 7^ 0 T T I 0 7^ E f. caput infantis eft: magnum,Sc accidit ei coarda tio in exitu,& eft in capite eius aqua congrega- attenuantibus fanguinem educere ex vtero molitur ta, tunc oportet; vt intromittatur inter digitos de qua re & Hipp.i.de morb.muliebrib. phiebocoinLis,autcultelliis lpinofus:aut cultellus,quo inciduntur iia3motrhoidesnau,6c per- Be extraüione fecundinA, Cap. 16. foretur cum eo caput, vt effundatur aqua,& de tumefcatEt fi aqua non eft & eft necefTarium, ] Ngenium quidem 1 extradione, quod admi vt extrahatur cerebrum eius, fiat Si autem foe- ^ niftratur in ea abfquc medicamine,eft vt fter tus eft magni capitis natura, tunc oportet vt fin 5° nuter cum aliquo eorum, quse fternutarefa-datur craneum,4 capiatur cum tenalijs, quib. ciunt:deinde teneat ambas nares, et os violen- extrahuntur dentes öc ofta, & extrahatur. Et ii ter, cfare •‘[infpiflatur] venter, et tenditur, et aB fiat tenfnfy t egrediatur caput öc coardetur pedus,tunclin lubricat fecundma. Quiimque apparet fecun- chorda. dantur cum hoc ingenio loca, qua; fequuntur dina.tunc tendatur paulatim cum facilitate,et furculam,donecpueniatur ad oiTa vacua,qua- non fit in ea labor, vt non abfeindatur. Quum re effundatur humiditas,qua; eft in pedore, <5c ergo timetur abfciftio,ftringatur illud, quod ^ r detLimefcar pedus.Si autem non s [adunetur,] [ iequitur manu ] cum coxa mulieris, conftri b B.apprehcndic oportet tunc vt laudatur,& auferaturL [furcu dione temperata,et elaboretur in fternutatio- n,anus- I 1 r B.peäus. la.lQiium enim aufertur,obedit tunc. uf [ ne.Quumque tardatur cafus fecundma, non ] Et fi fuerit inferius ventris apo- 0Ü tendas eam tenfione aliqua: imo ftringe eam jftemofum,& foetus mortuus,aut viuus,opoi te ai coxas ambas ligatione defujper,taliter, vt nö ’^cüeoouod bit tunc etiam,vteuacueturxiflcut narrauimus akendat.Et ü fuerit adhaerens cum profundi- '■■‘•»uimus to« cum eo^lquod eft inconcauitateeius.Foetusau täte matricis, tunc flibtdiatio fit.in fepaiatio- tem qu i eireditu riuper pedes,at t rad o ht faci- ne eius cum motu leuiaa latera,vt moUificen- > Jis & trä(politio eius ad os matricis facilis. Qd_ Jur hgainenta.Et oportet, vt non cadat in hoc r> coard -t’" «p- 5 iu;em m fiiidactiriecü- pier vehementiam op^illationis', et confta- c B.ad dilatan- ftionis oris matricis,ingen!etur c [ vt carmine fecundina cum iftisrebus, tune non foliciters tmmipfum. tur:] aut cum digitkaut effuftione vnguetom Cx hoc ipfaenimpoft dies pa ucos refol uetu r 6r ' ' calidorum mollificantiumlecundumpropin- curret,ficutcurrit aquofltas fano-uims Atve quiorem praeparationem fitus mulieris, qua; ro11 [augmentumj odoris eiusfacit dolorem ca' poftibilis eft inea,&fortaffeeffc iacere eiuscon- pitis,& corrumpit ftomachum, 6c an^uftiam " aIlCu- uenientius adillud.Et quandoque adiuuant ad facit.Quare ° [oportet & vtfoliciteris,f& opor illud vnä:iones,& emplaftralenificantia de fo~ tet,vtnö fitabbreuiatio in adminiftrationefuf 0 B,reaius eil ris iub vmbilico,& alchatim.Etquandoque fuf fumigationis cum rebus conuenientibus ad il- fufturnU ficit linimentnm digitorumobftetricis,deinde lud.Inquit,6c iam expertus fum in hoc fufFumi ° °- regatur regimento fternutationis, 6c fufFumi- 10 gationem nafturtij, 6c ficcum, ficcarü. Et alius gationum,& tinarum,& eorum, qug bibuntur locutus eft fecundum fermonem,quem fcripfi 6c ingenietiir omni ingenio.Ipfa enim in quo- mus tecundum modum fuum etiam. P [ vide-p U Pr*ciP«\ d B.&fcetet. Übet fpatio putrefit, 6c d [lenitur; &c cadit, ] & tur mihi ] vt ponätur medicinae acutae,ficut ru adiuua tecü diureticis fortibus. Et adminiftra ta,6cpraflium,6cabrotanum,öcoleumdelilio ei tinam deco&ionis vfnen: quoniam facit ip- 6c oleum de alcanna,tantaitHipp. 5.apb. fler nutator io A . ^ Aha litera. runtamen parientiht [ appojho nares comprimei& os. De extrahenda fecun hTßenixx. accidit difpoiitio maligna piopter vapores ma da feribit etiam Vaulits Ub.6.& fetius hb.16.rf Cap.77.cap.24; .eum?, losafcendcntescx fecundina ad cerebrum j & cor & ftomachum :oportct ergo vtluccun atur ad nocumenta carum cum fufFumigationibus 40 De prohibitione impr agnationis. Cap. [17. iB.Jalmifufeu. aromaticis, 6c potu1 [ almeifus,] 6cdiamu- fchi. Et adminiftrentur epithemata fuper cor, X /f Edico quandoque necefTarium eft prohibe ftomachum,6c medicinae aromaticx facien IVI bere imprajgnarione in parua, 1'uper quä tes cordi. Et quidam antiquorum locutus eft: timetur de partu,et m eam cuius matrice eft £- deextra&ionefecundinac fermonem, quem e gritudo:etin ea,in cuius veiica eft debilitas.Gra go fua didione narro.Inquit Ludus,fi remanet uitas nanque fa:tus facitpoflidere fcifturam in iecundina in matrice poft exitum foetus, tunc veiica,quareinuolütarieegrediturvrina,etnö K B.inuoluta & fi os matricis,eft apertum,6c fecundina eftK [fu poteft retineri vique ad finem vita:. Et de regi' fpeni ä,quae] iam colle&a eft, 6c fadaeft fimilis mine in hoc eft,vt praecipias in hora coitus, vt fpherae 111 latere matricis,tunc exitus eius eft fa 50 caueatur forma impra:gnatiua,quam diximus cilis.Et oportet vt calefiat manusfiniftra, 6c in- et cum diuerfitate inter duas fpermatiscicdio- ungatur, 6c intromittatur ad profundum, 6c nes,et feparatione cum velocitate et pra:cipue, quaerat cum ea donec inuemat lecundinam vt eleuetur mulier cumcöplemento coitus,ct I B. profundo, cum^collo] matricis annexam, oportet vt tra faliat ad poftenora,vfque ad vij.et ix.ihltusrfor hatur non fecundum reditudinem, m [quo- tafte enim egredietur iperma lncefiiis au te par xufi. ra* niam]timemus inde conuerfionem matricis: uus,et faltus ad anteriota gefccre facit fperrna neque attractione vehementi, imo oportet 111 fortaffe.Et quandoque adiuua ad lubricitatem primis vt permutetur cum facilitate ad latera fpermatis,vt fternutet. Et de illis, quae opoi u t dextra 6c limftra:deinde addatur in quantitate 6o confiderare,eft,vt iupponatur ante coitum, et attractionis.-ipla enim attrahitur tue,6c lepara- poft iplum alkitran ,et ungatur cum eo virga, tur ex adhaerentibus.Et flos matricis fuerit adu etfimiliter cum oleobaUami, etcerufa,ctut natum,adminiftra fpecies curationis,quasdixt fupponatur ante et poft pulpa granati, et alu- tibi,& lino fuerit virtus debilis,adminiftra res ment.Etfuppofitio etiam fummitatis caulis,et mouentes llernutationem,& fufFumigationes leminiseius^apud miidificationem, ct J[apudJ a r cumfpeciebusin vafe. Et ii operitur os matri- coitu,et poft ipfum eft in hoc fortis,et proprieL’J v./r^,;one cis tunc tu intromitte matium,6c extrahe eam quando ponitur inKitranl,[et]fubmergitur inc B, a. lecundum,quod diximus. Et fi non egreditur c[calamentho. j Euuppoilao foliorum poifc poft mundificationem.Et ppopie quando cum laillud:auodaccidif ev.annflpm«/. hoc funt fubmerfa in aqua foliorum algarab. t&lcx accidentibus collice ornnf a^r,.c^s,e e~—B. i B. »«*. EtfimitepulpacoloquinthM^EH [alhegue 6„, refcen,[&fcotia. fetuA caulium, & icamnio licet multotieshabensmolampatiatur gTex a orbü. - ncx,Sc feminiscauhs partes a;quales aggregen pofteniatelcolicai.c& hlincolica anT^^i« ex ue »=*>“• «““«“m-u» Parces «qaaws aggregen poftemate]colics,&M in colica qujdemvenro turcumkiranAfupponantur.Etiuppoütiopi laiuuamentum fitcum da&ylisindis Storni d B al'‘>uid peris poft coitum prohibet conceptionem.fcl fi eo,quodvocantaffeim]Sc fimilibus, pfiCn™ ,m , ^UPPOf,[‘° °nS eleP’amiSlo! ,a:?ut reloluütipliundolorem.Stcum hoc cxtrahü fit“kÄ cum lüfrumigatione cum eo rn hons prsdidis. molam. “ «cpiica moia» Et de ebibitis eft,vt in potu den tu r aqua albeda 10 ’ cacumeieäua«, tungi vnc.iij.prohibet enim impugnatione,«. ^ T ^ T ! 0 ^ e s. ÜaSfr &°alfcriaran. ® W. *K 0 T \A T l 0 7^ E S, MoUcaufaspulchreHip.lib.de flerilib.inhacver , , ba.Molß porrö conceptus caufahstc efl. Qjmm muiti Cy.i6.8c 17. T?Iura fcnbit de hac re fetius hb. iS.habes & ex men/es modicum & morboftm femen conceperint,*e- ” Hf.pp.iJe morbis muliebribus. queßtus reUusfit,\& venter plenus efl,& reluc pr* ” gn?fis Mhilautemin ventre mouetur,neque lac in ma”. De mol A. Cap. 180 mis generatur, mamrn&autem turgida funt. Idem & ca Qxr , v-j-rr- i0™*4*mor.muliebrib.afftri.DifferneademderejL Can’Jo.caM*. Vandoque accidunt mulieri difpofitiones u nfi.q.de generat.animal.& ibidem Uuerroes itemqi Cap.7. fimiles difpofitionibus praegnantium, ex • fetius lib. 16. & Taulus lib.$. »Agit & Galen. 14. retentione menftruorü, & alteratione coloris, de vfu pan.Sed hk controuerfia cß.Mt Auicenas v\s & cafu appetitus, & adunatione oris matricis. ver bis.Ei femit in ventre fuo &c.fcntiri vbi molaa df- Et quandoque eft cum hoc durities quxdam. ßtjn ventre motione.M Hippocrates locis cuatis «*- Et quandoque eft in ea aliquid duritiei in matri hil ait in ventre moueri>quod & fetius affirmat. Eui ce tota.Et accidit inflatio ambarum mammil« densprofeäo controuerfia hac efi. Fortaße autem Hip larum, öc repletio earum. Et quandoque acci- pocrates motum moU mtelligit per fe.abfjue matris 4it earum apoftematio.Et fentit in ventre fuo motu.jLuicennas vero de motu loquitur,qui ad tutius motum,qui eft ficut motus embryonis, & ma- corporis motionem [equitur,qui per accidens ejl. gnitudinemcorporiSj&quxeftficutquantitas a B. permuta-embryonis,quod a [ mouetur per comprefiio- De cura. Cap. 19. tura. nem]dextra & finiftra-Etquandoque remanet fic annis quattuor,aut quinque.Et quandoque Tj Egimen in ea eft paucitas motus,|& dimif- protenditur vfque ad finem vite,& non recipit Jtv fio exercitij, & refupinatio in dormiendo . B mll lcrn curationem. Et quandoque acciditei ficut hy- cum eleuatione inferiorum,& prohibitio a [m ‘‘ ' ' 1" bB. tedit ad du dropifis,& inflatio yentrisrb [ fcd qax tendit ad ferio rumja iatere m feriore, & ii indiget phlebo nttem, non dudtiem7non clamat voce ] tympan.Et quan- romia,St euacuatione,& vomitu,fiat,& 111 reli- foZntcm&no° doque accidit dolor patiendi,&anguftia, & eu quis curationibus fiat curatio apoftematum b b B durorum< hoc non parir: imo quandoque eft caufa in eo [grauatiuorum]& cum mollificatiiiis.l. cmpla tenfio,& inflatio in venis menftrux quare non ftris,5c vaporationib.& embrochis, & tinis, 6c deponit aliqui.Et quandoque deponit fruftum ex eis,quae abortiutur,5c abortum faciunt poft carnis, cuius eft torma quaedam, cuius fpecies illud,quandoque enim reloluunt materiam fa non comprehcnduntur.Et quandoque eft illud cientem molam, 6c quod ei fimile eft, quando* quod egreditur tantum ventofitas.Et quando- queeijciunteam,etmultories fuflicitinea la- quefunt fuperfluitates aggregata, quare egre- bor dandi in potu logodion,et dandi m potu ordiuntur cumfanguine plurimo ex eo, qui reti- leum alkekengi,eft enim vehementis iuuamen netur.& mola ex omnibus iftis eft diuifio fecun ti m hoc. da;& eft eadem nominata mola, & alia ab illa non dicitur mola, & nominatur perficenadur cem,& caufa in generatione huius frufti carnis 5 ^T^T^OT^TIOT^ES. jfecundumquod exiftimatur,tantdua;du£eres, quarum vna eft multitudo materierum effufa Si mola vnurn tantum carnis frufium eft, non cura . - rum ad ea cum vehementia caliditatis.-& fecü- ri ait Hip.lib. defterilib.fed interireagram,jeruart au da eft coitus, in quo matrix comprchendit a- tem,fi plura fuerint ,et moderatus fanguis erüpat.T ro quam mulieris,& extendit eam cum nutrimen curatione vide Hippocrate locis in fupenoribus addu- ^ ^ to,& propterdefed:um virtutis maiculinitatis, dis.Fide & Taulum üb. %.& ^Actium lib.\6. non concipit, & de fignis decernentibus inter . ^ molam harum fpecierum, & inter praegnatio- De figuris naturalibus3& non naturalibus partus. nem veram,eft,quod res ilia non mouetur,nifi 6o Cap. 20. in hora quadam, deinde poft illud non moue- • tur,& eft durities ventriscum ea vehementior, EIguranaturalis partusefti, vt egrediatur fu- duritieventrisprsgnantiscumconceptioneve ^ percaputfuum, fecundum re&itudincm r futilitate ra,&fiint mulieris manus, & pedes molles val- oris matrjcisabfque inclinatione ,manib. eius eorum, de cum c [ minoratione. ] & figna difeernentia extenfis fupercoxas:&qu£ eft prapter illam eft inter fpecies aliasA veram molam,eft exift-ma non naturalis^fed qux ei propinquior elfeft vt rio quod eftembryon,& fentitur corpusd[for- egrediatur fuperpedes fuos:& egrediantur ma •adanatum. xnacx*ice,\5c multoties accidit ex mo nus eiusextenis fuper coxas.Quod fi caput de- *' ■""" clinata re&itudme aut remouentur manus a coxis,& egrediutur pedes, & retinetur manus, tunc eft mala.Et forme exitus mali quandoque interficiunt foetum,& matrem.Et quandoque euaditex eis mater,& moritur fetus propter il a t B. propter il iu d, quod aduenit ei de labore & af [ Iudcptod. b B. matricisjn ierficieoua, ]accidit ei apoflematio exterius quum prolongatur,& nomedarur in trib. diebus. Et quadoque perducit ad apoftematab [ ca Ea&avero caufa nutricis eft vt matrix fifoar- aut fint pede, ua,in qua coanguftatu rgjmccfiiis: ] aut fit fle- adh*re™cs fa, ca valde in qua nonfitlubricitas: aut fit*. L via S<2* conltriöa] valdemcreatione,autproptercon fit partuSS foliaarionem ab vlccribusA reliquisfpeciebus SBt motus fee-' cöftriftionis-Autfit in ea aliqua ssgritudintifri {“« • malarum,ficut phlcgmon,äut vlccra.-aut rlia- Aum? eiUsflri-gadix.-authxmorrhoidesin matrice. Aut fuit iamclaufuia, quare fciflum fuitfiphac ab ore Uda]&euaditffietus,&:moriturmater-Etqua- i o matricis,fciffionenon completa,quare elteius • +P • doqueprtefocaturinhuiulmodipuer,demori diipofitio ficut difpofitio conftricfioni, if[ 1 ]matricisin creatione Facla autem pro pterfecundinameft,vt fecundinanon difrum- 0 patur propter groflitudinem luam,quare’ non repet ia t foetus cuafionermaut rumpatur üb eo velociter,&egrediantur huniiditates plurima; k B lubricitatS. ante complementum foetus, quare non inue 1}i retentione! niatK [ euafionem.]Fada vero caufa vicinan- m B'a? SonatG « /• « ImI tllC Xr kf At, turpraffiocatus A ATIO S. Habes de hac re ex Hippocrate r,de morb.mulilbnb. Cap,22,Op7^ & Mello de natura pueri,Sed vide et Metium lib. 16, * amuhturprxfcrtim Taulu lib,-$,boc & tribus [eque . eius pcifcueno [ & ] ficadat.&multoties perducit difficultas tiam. partus ex caufis pra’diÖis, & ex q [ mcdicami* n !5, dlfrlIrni°' ne] conftri ius mazem. L altnczcn,cuius mezez ] non dilatatur, & non c b. fortificatur c [adiuuatur membrum vehementis frigoris fuper compref- compreffionelacertorum ventris, vel]eftpar-ßonc&exprßf- uxtolcrantixindolorcy6ccit vehementis per ternad^oTmce" mutationis, Öc inquictLidinis, quare perducit il cum lacertis ve lud ad [caufam aliam,& cft altcratio figura; tris &c. infantis ab eo,quod conucnit.Fadfa autem cau fa f^tus,au t eft propter genus eius,fgmina enim penitus efl difficilioris partus,quam mafcul us: auteftpropter magnitudinem eius,aut magni tudinem capitis, aut groffitudinem corporis a n a r a- cius,aut propter multam eius paruitatem, aut cen lt' leuitatem,qnarenond[fubmergitur]cumfor titudine,aut propter alterationem creatura: ab azqualitate facilis lubrici tafisjficut fi fit ficut ille qui habet duo capita:aut quem comprimit numeratio embryonum,tortafTc enim in venire vno funr quinque, imo quandoque eft numeratio maior illa,qui parui funt,6c diuerfi. öc quandoque eft numeratio plurima ualde in cy fti una.Et quandoque eft difficultas, propterca, quod eft mortuus,quare non fit ei adiutorium propter motum cius, aut eft debilis, & fitpar-uum adiutorium propter motum eius.Et quadoque fit difficultas proptereaquodfigura e ius exitus eft non naturalis,ficut fi egreditur fu-per pedes fuos,aut fuper latus fuum, & manus c b aut redi? c^us e f ^nt pBcat® ]fuper coxas & genua eius, curuatus?” vt dtiftud fit propter corruptionem motus em-pedes declinent bryonis,aut propter multitudinem inquietudi verfus faciem, nisf [ patientis. ]Etexeis,qua:fecuritatemfa-pe^penua!Ut^U ciur*tcius,eft vt lintinquietudo partus, & do-Alialitera, lor decimis ad inferiora,Sc fit anhelitus bonus. >tum ineo &non dimittat ipftfm tora c»* res fit ci difficilis ficut accidit illud multoties, imo perfe-uerat in eo,Jquare accidit ut difficul-tctp.Htus, quoniam vii: us cius <50 doque per u en i tres in quibufda carum ad hoc, ’ vt findatur mirach ventris, Öc illud cft, quando a B^Aha'litcra. fuperfluit infpiflatio. Defi^nis, Cap. 22. a [ QVnt, vt fentiaf dolorem ante partum, & fficiiw A p-"ru] poft ipfum inanterioribusinam fi dccli- Ec,f ^"2 ai nat ad pe&inem,facilis fit partus,&fic declinat ^olai'7 ad pofteriora,difficilis.] iiS partus. Ve Quum declinat dolor an te partum ad antetto-ra & ad ventrem Sc ad peftinein enora & aJ. di ffici- b H in cucuma« iU.quje efipar* De regimine ms quam Udunt partus accidentia.'] De regimine eius Jn qua fit difficilis partns abfout fc ui propinqua. Cap. 2$. mita medicinarum. Cap. *24. QVum praegnans appropinquat partui, ne- /^Vando difficilis fit partus,tune fac eam 6- ceffarium cü tune, vt affiduet balncatio- dorareodörcsdeleftabilcscum quantita- nciiit& tinam:& melius eft:vt dato na baineu teparua.fctfl virtus fuerit debilis31[ 1 « * vt non debilitetur, quare'modificetur. Aut ad- da ei in potu aquam carnis, & ciba eam cibis b ß.partnim m- minifiretur inunftiopcftiniSsdc dorfi,&*> [co- bonis,pauca^uantitatis>ficutfuntforbiliaoua Snura! am, xarum]cum eis,qua: lunt ficunt oleum anethi* &fimilia. Et da ei in potu cados vini odoriferi, num,6c chamaemillinum,& deKeiri,&aliaab 10 aromatici, deinde fac eam federe, & tempera illis.Et affiduet fuppofitionem aromaticorum, feffionem eius fi eft hyems,accende ignem plu c B. r*rt'bvul & effundantur in c[ materia fu a cerataria]fub- rimum,& fi eft affias,cuenta eam,& fac eam fe ria,veiin parti- ciea mollificantia,& roucillagines mob dere vfque ad hypochondria in aqua tepida ad businrer anum lifkantes,d f [ Qficut adeps galli caliditatem aliquantulam decliui; & proprie b & induam «atu na*,& anleris impinguatae,tepida,non frigida, [ conca,]in quadecoftifuntM.x.calamenthi. atBwS f ^ ^ c,alclltatcm propinquior; & proprie Et fuppone collyriu ex eis,que fiunt ficut myr- . n taoiap, qUlim eß ficcitas vuluaj,& corporis totius cum rha,& inunge peftincm eius ,*& membra par- vulua.Et oportet, vtin potu dentur propter dif tus eius &dorfum ipfius cum ceraro, & adipe ficultatem partus,menle vno omni die in ieiu- tepidis:& propic fi fuerit caufa frigus.& fimili- nio mucillagines,ficut mucillagocydoniorum 20 ter mucillaginibus, & lubnficantibus. Et quan cum mucillagine feminis lini. Et fimiliter de- doqueeft tibincceffarium , vt clyfterizes cum tur ei in potu in diebus doloris partus.aqua foe cis vuluam eius,ita vt praecipias vt ponatur iiib nugisci. Effit cibus eius ex oleribus lemficati- anchiseius,& fit ipfa refupina fu per puluinar, uis,&alesftdabegi,& caro pinguis,&galiapin- &cleuentur pedes,&c[ aperiantur] coxa; eius c Bf dilatent«*' guis,& interdicantur ei flyptica. Et oportet vt quantum poffibile efböt effunde in eam Jubri- luffumiget vuluam fuam cum mufcho,quu enim natur alis eius exitus in 20 tum valde,quoniam allcuiat accidentia partus ipfum fit,caput}cjuandoque in pedes yel ambos vel al Sc partum, & iterum aqua fasnugraci, allcuiat ferumyquandoq; in brachia,quadoquealiterprocedut. partum valde. Et iterum medicamen bonum Gap. 73. jy'ls gp curadiinipfis rationtplura Hip.i.demorb. vftimum eft,vt fumatur capillus veneris, &. difc Cap,ai.& 35., mui\t\)ribus& lib.de f ce tuumexfefiione, Sed & Tau foluatur contritus cum b [ fyruporof] dc ali- b g . Ius lib.6. & vietius lib.16. quantulo olei.&fumatur in potu:&fimiliter vm®* pulegium Pilulas bonas,quas funt quorundam De regimine eius, cuius foetus egreditur fuper latus medicorum me nuper procedentium, & quas fuum. Cap. 26. c [mihi attribuerunt]quidam poftremi. Red- cB fibjattr*lb a B.retrodiiöio . . . pe cinnamomi,& ci j fauina:]amborü an.drach. cre voluerunt.1** ne.Aiia htera. TJ* St proximum illi vtasqueturcum eleuatio- 30 x.cafiasbonasdrach.vij.e [cinnamij&myrrhac, d B abei. «wtu_axfiacetw ne ad fuperiora, deinde cum fefiione,&a &ariftol.rotun.&cofti amari, omnium ana j.e B.cinnamoai dum uP latus.; [lenificationejcum facilitate. v. ftoracis, & opij amborum an drach. ij. mu-8rofll* fchif [ de fallo] drach.j.quartam,fiant exeis pi £ j> xpeYtgimineeiusflu&paritapoflemateinmatriceeius lulas,& dentur in potn aure iij. in duabus vnc. exiflcnte. Cap. 27. antiqui. Et quod magis diligendum eft ,cft vt minoretur opium,& fufficiat de eis drach. j.Pi- ADminiftrentur fuper eam cerataria, & o- lulasbonx.Reeipeg [ fauinasj drach.v.& grano § B abeI» lea,deindeadminiftra eiilla,qugfcripfiri rumharmeldrach.iiij.&afias,hammoniaci,et bi debere fieri in pingui deforma partus & a- rubeas, omnium ana drach. iij. fiant ex eis pilu- tys* 4-° bibantur ex eis drach.iij.cum deco&ione ■■■■■'• Pr°uocantemenftrua,ficuteftdeco<3:iodehjfah •B.abel. De regimine eius,cuius partus fit difficilis 'caufa ma- liina] & pulegio, Öc rubea, & cum deco&ione gni lud inis fatus. Cap. 28. fafeolorum rubeorum^f&Jcumfucco rut^.Pij Bauf 4". lulas bonas.Rccipe k [ fauin«] drach.ij.afi^am k ii.till a B obftcmx bo (^Portet vt3 [ inucniat obftetrix poffibilita- moniaci,rubeas,omnium ana drach.s. & fit do nam faciat reten -tem ] huiufmodi foetus, qnare fubtilietur fis vna.Et iterum ariftolochias lon.piperis,myr- tibnetn. in extra&ione eius paulatiniitunc fi valet illud rha^omniumasqualcs partes,fiant ex eis pilui^, ineo,beneeft.&finon,ligeteum cum margi- &fitdofisdrach.iij.omnidie cumunc.j. aquo ne panni,& trahat eum b [ fubtiliter valde cum lupinoruro/unt enim abortum facientes, par- quibufdamattradionibus.]Quod fi illud non 50 tum allcuiantes,mudificantes matricem cum confert,adminiftrentur forcipe, & extrahatur fortitudine.Et fimile illis in fuis difpofitionibus cum eis.Si vero,non confert illud, extrahatur eft illud,quod recipit bdellium fubalbidü, myr cum incifione,iecundum quod facile fit, & re- rham,& 1 ffauinamjde quo fiantpilulx auella ] B ab » gatur regimine foetus mortui. nisfimiles,&bibantur,quoniamalleuiantpar- 3 6 * _ tum. Cöfe&io bona valde,de qua dicitur, quo^ De regimine eius,cuius partus fit difficilis caufa mor- nö asquatur ei aliquid- Recipe myrrh^et caftQ . tis fcetus,aut malitia figura partus, cum qua non rei, et ftoracis omniü ana aure j. cinnamomi,m f fperatur vita. Cap. 29. [fauinas] amborum an.aur.medium,conficianm turcfcm meile,cuiusdofisfintduoaurei.& me Dminiftrentur medicinas extrahentes foe liuseft vt detur in potu cum vino,e(t enim vl- tum mortuum,de his,quas di&a funt, & tima.De emplaftris & epithematibus.Sumatur dicentur.Quod fi illud non confert, fufpenda- decodio pulpa; coloquinthidse, & fuccus eius, tur cum vncinis,&incidatur fruftatim,&extra qnx humida eft,eft melior, & mifceatur cum hatur: & feftina ad hoc antequam infletur. Si ea fuccus rutas,& ponatur lea aliquid myrrh^, eigo fuerit,caput magnum, & poflibilis fuerit ft liniatur cum ea peden vfquead umbilicum. eius coquaftatiojaut incifio vt currat, quod eft Suppofitbria fortia in faciendo, defeenderei 1 ^ in jpfo^fiat. lud,quod feparatur.Submergatur lana in fuc- A co io o B.oculis, «B.opopanaco. p D,fucoais, co pul pz coloqninthidae, 5c fucco rutse, & fup-ponatunautfupponatur ariftol. etiam inlana, autfupponatur buchormariem, aut ftaphifa-gria,&cucumer a(ininusj& condifi.-aut fuppo natur collyrium ex elleboro, & opopanaco, Öc felletaurino, facitenim dcfcendere viuum Sc mortuum,Medicince facientes illud cum pro-prietate.Dicitur,oportet vtcontra difficultate partus teneat patiens in manu fua fini ft ra ma -gnetem.-aut liniatur cum cinere .vnguloe afini, quoniam eft vltimum, aut fufFumigetur cum ea.Et fimiliter vngula equi.Et fimiliter fuffumi gatio cumnf oculo ] pifeis faliti. Et dicitur, quod (i fufpendatur corallus etiam in coxa dex tra,confert difficultati partus.Et dicitur, quod ü fufpendatur fuper coxam cius ftorax aphrica na,non adueniet ei dolor.Et dicitur,quod fi teratur crocus & conficiantur, & fiatexeo nux, & fu (pedatur fuper eam, expellit fecundinam. Suffumigationes,Suffumiga eam cum myrrha quoniam eft bona valde. Et iterum cum myrrha & galbano & o[ caftoreo] confe&is cum feile vaccino: lumatur ex eo aur.£ & luffumige tur cum eo-.aut fumantur fulphur citrinum, & myrrha rubea,& fel vaccinum, & opopanacu, & galbanum,& fuffumigetur cum eis.Et fuffu-migatiocum fpolio ferpentis, aut cum fimo columbino eft alleuians, & tortaffe interficit fuffumigatio cum fpolio ferpentis toetum. Et fuffumigatio cum opopanaco folo,alleuiat, & *0 cum ftercore p [ accipitris. ] De regimine infantis 3quum nafcitur. Cap. 3 2. Hanc rem profequuti fumus in libro vniuer faliumjquare quadratur illic. 2' . . £43 De regimine paucitatis [anguinis eius. Cap, 3 5- QVando parit,aut abortitur, & timetur quod (anguis eius minoretur,aut apparet iiiuu,tunc redius eft vt folicitudo fit in prouo-catione (anguinis eius,& attenuatione eius, na quum retinetur, facit accidere apoftemata. Et fternutatio in hoc eft iuuatiua.Et de medicinis, quibus fit fuffumigatio in hoceft vtfuffumige tureum finapi>& harmel,&bdellio,& myrrha. & iterum fuffumigetur cum oculo pifeis" (aliti: cum vngula equi, aut afirii.Si autem illud non excufätaliquid,tue necefläria eft phlebotomia faphenx,vt extrahat fangumem, & prohibeat nocumentum repletionis, & apoftematioms eiuSj& fortalle prouocabit. Et phlebotomia ve na: curuatura: poplitis,eft fortior. 20 De regimine febrium, eius. Cap: 3 6. A Qua hordei confert ei:ipfa enim cum hoc * V. non retinet mcnftrua Etfimilirer granata dulcia, & plurimum quide febrium earum eft propter retentionem menftruorum Quum ergo fit cum phlebotomia laphenae, fit iuuameri-tum cum eo. De regimine inflationis ventris eius. Cap. 3 7. DEtur in potu diamarte,& detur in potu al kekengi, & dentur in potu ferapinum, & origanum^ maftix cum squalitate. De regimine doloris matricis. Cap. 38. a B tempus em-zc. De difpofitionibus enixarum. Cap. 33. a [ p Artus ] non extenditur in mafculis vitra A- xxx.& in fceminisvitra xl.dies,& plus pa rurrv,6c accidunt foetus legtitudines plurimae,fi cut fluxus,& retentio fanguinis,quare perducit fluxus iangumis ad cafum virtutis, & perducit retentio meftrorumad febresprauas&adapo flematapraua,&multotiesaccidit ex itura ex partu difficili.Et quandoque accidit eis inflatio ventris, & fortafle moriuntur. Et fanguisquide partus vehementioris eft nigredinis quam fan-guis menftruorum:quoniaraeft retentionis Io gioris fpatij. De regimine multitudinis [anguinis eius. Cap. 34. QVummultiplicatur fluxus fanguinisenl-xae,oportetvtcum vitta ligentur manus eius,& ponantur fuper ventrem eius panni in-/u fi in aceto,& fupponätur collyria ex eis,quse iunt ficut balauftia3,& Karabe, & rofa:, & thus cum vino pontico Et oportet vt deuitet medicinas cauterizantcs3ipfa; enim funt male matri ci propter neruofitatem eius, & de illis, quibus ineft proprietas in hoc,fecundu m quod dicitur eft fufpcnfio ftercoris porcini in lana, & fufpen datur in coxa cius. 40 Sedeat in aqua tepida, & inungat loca fua cum oleo vioia,diüd,tepido. De regimine vlcerum eius. Cap. 35?. CVrenturcum vnguento albo,& fimilibus ex vnguentisconuenientibus vlceribus, fu per membra neruofa. T HAC T A T V S III. -0 De reliquis aegritudinibus matricis, exceptis apoftematibus, & qua: currunt curfu eorum. De iudicijs menflruorum. Cap. 1. M Enftrua tem perata in quantitate, & quali täte fua,& in tempore (uo,currente (ecü-dum confuetudincm fuam naturalem in omni a [ fpatio, ]funtcaufa (anitatis mulieris, & a B.periodo. 6o mudificationis corporis dus ab omni nocume to in quantitate, 6c qualitate, & faciunt ipiam acquirere caftitatem,& paucitatem de(iderij,& mcnfuratiosequalis.btf ] b f B.ad men- eft,vt menftmetur mulier in c [ omni menfe] ttrua. vfque ad xxx. dies, & quod eft fupra illud, & « B. omnib.xx^ quod eft infra illud, quod cadit in quintodecf ie USo mo ,& feptimodecimo,eft non naturale.& quu alterantur -mcnftrua d [ ab xqualitate ] a difpo fitione fitione fua naturali, funt caufa aegritudinum narum aut paulo vberlorcm menfttram fatis facere id plurin.mm.Et parum quide accidit, vt alterare- quod fere & fetius hb. 16.plerisqieuenire affirmat tur in tempore fuo.Et ex nocumento altcratio Sic vero de menßruorum excrementorum qualitatih C*?'4' nis meuftriiorum perucnitur ad additionem ex corporis natura erit fi at nedum, a, t dc tempore,quo debilitatis mulieris, & alterationein forma; e- hac fecundum naturam expurgemur Edetur cotrouw ius ,& paucitatem conceptionis eius A multitu fia.Mifi.paucis ea fingulis mefib. moneri ait.fed rm dinem abortus cius A ad pa rt u m i pfiu s debil i- intemifjo plurimist ul ctius pUnfqne fingulis men tantem fceium, quum nafoitur. Retentio au- /ibus vigimi duobus,aut adßmrmm triginta interp? tem menftruorum A pauci taseorum.commo fit is diebus,woucn affirmat.Quin difcnpare etiam de uent in ea aegritudines repletionis omnes, 6c i o purgadi[patio autbores viJetur.nipp i.de muliebrib. praeparant eam ad apoftemata dc dolores capi- tnorb.duorum vel trium dierum fpaeio abfolui excretis,& reliquorum membrorum A tenebrolita* tionem hanc putat. jLctins quartum diem adiungh C& tem vifos A perturbationem fenfus A febris Sc terum,quidquid aliqmf 'entiat,exaBa profefib de hac J" : multiplicatur cum ea repletio vaforum fperma ve prxjcnbi regula non pote fi, funt qua fingulis, funt tis eiusiquare lit defiderans,non cafta A non fu qu* alternis menfibus expurgentur,alijs quatucr dis- fcipiens filium ex impra?gnatione propter cor- bus alijs pluribus,aut paucioribus purgatio ea prodita yuptionem matricis eius A Ipermatis ipfiusA citurtneque certi in hoc slatui fines poffunt;Illudtame perducit cum eo res ad praefocationem matri- obferuare quotidie est, plerifque fingulis, non alternis cis,dc itri&uram anhelitus,& retentionem eius rnenfibus cieri menfirua (quamuis philofophus aliter C R & pulfum cordis A fy ncopim ? [dc finguitum:] 20 obferuarit) unde & menstrua vocari excretio hxcfo, f B.retentio vri & quandoque moritur A accidunt ei *[diificul let.lta vtro & depurgationis fpaeio,&fi Hippocrates n*‘ . tas]dc difiillatio g f [ ]proptcr qppfia- duobus vel tribus diebus abfolui ed putat,illud tamen gtB.ew*. tionem materierum, Et quandoque accidit ei ammaduerferequotidie efi,quumpaucp duobus diebus fputumTanguinis dc vomitus eiusA proprie in expurgentur ,plur ibus *.' ‘ fificantur ifta: aegnfucfines.ex eis fecundum di- *4 riß. j.dehill.ammal.yide Taultm ltb.3, Cap.6o. uerfitatem complexionis eius. Nam fi fuerit cholerica,generabuntur in ea aegritudines cho- De fuperfluitate curfus menHruorum, Cap. a. leriae.Et- fi fuerit melancholica,generabuntur in ea egritudinesmclacholic^.Et fi fuerit phleg 30 CVperfhfitas in hoc quandoque fit fecundum matica,generabuntur in ea aegritudines phjeg- & fernitam, qua natura expellit fuperfluitates, matic®,Etfifueritfanguinea,generabunturin quodquidem eftlaudabile, quum non perdu- ea Ägritqdine&fanguine^.Et uc mulieribus,qui cit ad fuperfluama [ turpitudinem ] de curfum aß rupcrfluit^ dem eflu cuius ablatio menftruorum feflinafi quo no indigetur,& quandoque fit fecundum tem. quare in xxxv.de etiam xl anno vita: lux fit fi- fernitam aegritudinis, aut propter dilpofitione nis,dc de eis eft,in qua tardatur illud vfquequo in matrice;b f [ b t Baut $$ di pcruemajitlanni. & quandoque peruenit re- ]aute(l propter debili- fc“™* t h B. raaCul/ni- tentio menftruonmi ail alterarioncm dilpofi- tatem matricis, & < f illa eft deterior, qua; fitl äa d» diij»r«» nonis muiicnsad ■ [ p u rp u rei fa rem Jfecü d u ni propter malitiam complexionis alicuius • aut ncni;,, matri«, iB.dlCCmUS. - 1 . I •---r. —:------/1--------------------- _ - *B.premuutio doque accidit retentio meftruorum, propter K feiflionem earum , dc fcifluram ipfarum pronem. [tortuofitatem venarum]matricis. pter caufam corpoream aut extrinfecam exe e R [ corruptione &}pcrcuftione,aut cafii,aut fimi jl T sA T l 0 E S. libus.aut malitia partusA difficultate eius, aut propter vehementiamoneris.Fa latim,gt[ ; ]qiiafiflsx5cpropriequan- g'tB.nigrum. do ett a verus abfque arteriis. Et fi fuerit corro-fio in h [ profundo]matricis,erit color minus ni h B-coUo« ger:& quando eft illic,& apud os matricis,polii bilceft,vt tangatur.Fa&a vero ab lremorrhoi-dibus habet periodos Jf [ -j i t B.aliosa pe-; nienftrurc. Et quandoque non funt ei periodi, imo eft fcquensrepletionem, & funt flgna ha> morrhoidarum matricis manifefta.& eft säguis IO fecundum plurimum niger,nififitabarterijs,<3c quandoque eft hsemorrhofaicus K [ fruftatim. ] dcmultotiesquidem aflociaturhaemorrhoidib. KB.guttatim, in matrice dolor capitis, &grauitas capitis, 6c Suttatlm* dolor in vifcsribus,& hepate.1 f [ 11B. & rpicne. ] Et quando currit fanguis ex illis tremar-xhoidibus,remouetur illud accidens. ^^T^OT^TIO^E S. JLQ Habes & dihacre cx Gal.phra y.deloc.ajf. & 3. cap.f.cap.4. defympt.caipUlfionisnaturalis,fignumeft,qiiod non fc quitur eam nocumentam,imo perducit ad iu-uamentum eius,&:non aducnitcilectio, neque altcratio virtutis,Sc plurimum quidem accidit a B. ociofe viuc in a [pinguibus. ]Fadi:a; vero caufa repletionis De cura fluxus fanguinis a [ ]& in fine eius,de cura b [ patientis fluxum men- a B'r’cnttru‘ Sirmmm.] Cap. 4. !’,'iLbith^a.;. fluxus fanguinis mcnltrui non fu 30 T?A arabico,& dragacantho,& fl caufafuerit debili !’c 'V^UV 'ld ^ 1 ... . tem oc detur, tas matricis,aggrega ad medicinas ftypticas medicinas conforratiuas cum fuaaromaticitate,(5c proprietate fua, & fl caufa fuerit vicus, cureru r cum medicinis compofitisexc [confortatiuis] e.B glutmatiu», dc ftypticisf (diureticis,&i11a,qua; eft ex hemor fß-liuPefaaiUls rhoidibus,curetur curatione hsemorrhoidarCi, & cum femine lini cum aqua calida. Et oportet Eacta verocaula debilitatis matricis,& apertio- 50 vt obferuentur horte quietis,«Sc fi fuerint illic pe ms venarum eius,fignificat exitus fanguinis pu ri non .dolorem faciens.Si vero caufa eft acuiras B Ahalitera. Anguinis, cognofcitur per colorem ftmm, &c * [ äcuitatem j ipfius,& velocitatem fuiexitus, & paucitatem abfcifilonisegrefllonis. In fada ve -ro propter fubtiiitatcm fanguiniscum materia aquofa,«& humid itate, eft fanguis aquofns,non d [ calidus,] & lpditur cum ftypticis. Et quandoque apparet in ea quafi prpgnatio,& quando jduliio nem. dB.acutus« riodi,curetur tunc in horis periodorum, «Sc flu-deatur ad ledandum.Quiim ergo fuperfluit flu xus fanguinis,oportet vt ligentur ambs manus a radice adiutoriorum et vtrique pedes a radice coxarumapud duo inguina, deinde ponantur ventofa; in inferiori parte mammilke, et vbi in* cedunt vena; afeendentes ex matrice ad matn* millas,et fugantur, et eligatur ventofa magna, ipfa.n.retinet saguine in hora vna, deinde opor que apparent in ipfa ficut accidetia partus:qua- 60 tet vt confequenter adhibeatur reliqua cura, et reparithumiditate,& funtlacerticorporis cius tB.quafi fintfi vehementis mollitiei,quafi finte [lenes,poftquä 7infte™ voluerunt] coagulari,dcqnquenocenteicurä-suai ,pfa fit fi- tiones dmreticq pp caliditatefuä,quare addunt & carnes af eis,qua; funt ficut vitelli ouorü forbiliu, et cum fatgboni odores omni,qd eft velocis digeftionis confortatiuo, et bonis carmb. quandoqj oportet vt cibetur aqua carnis forti, quse acetofa fadta fit cü g( aqua) Iumach h (et a, bifa hitmida. AVIC. Ooo qua i \ JJ.paucoi qua acetof&,& potibus boni o doris ex carne bo na,quoniam neceffarij funt& fimiliter forbitio nibus humidis ] ex fauich?& amylo,& vino no-uo groflo dulci,» f [ & deuitet antiquum fubtilc. Et quandoque con ueniens eft eis vinum mellis reces * De medicinis autem communibus, & proprie fluxui (anguinis acuto,calido,arnoglofla eft melior;imo non eft ei par: & quandoque abfcindit fluxum lan KB.aceti, aqua myrti,& teneat eam tota nofte,& iterum balaufti$>&jordes r [ veru}& charta combu- fB-couipr^ ftae, & alume,&dragacanthum,& cyminum inratl’ fuium in aceto,& bolum armenum,& rot> r[ai- f B alch chat,]conficianturcumaqua1 [ falicis] & co nandri viridis,& fupponatur no&e tota,& de ti nis conferentibus eis eft encathiima in decodio ne calamethi,& foliorum eius,& fru&us ipfius, & radicis eis deco&i cum myrtho,& rof,u [fine] u b cum. eminis omnino bibita,& inieda^& confert chro 10 capitibus,* f [ 1 « t B. & nicxA non chronic^.Et potus k [ halafce ] ite- & corticibus granatorum,& xylocaradis naba- rii Ftadminiftratiocamphora: bibendo,&fup* thi,&balaultiis,& barbahircina, &galhsviridi bus,&de epithematibus,& vndionibus conferentibus eis,eft epithema dex [alcanna]fuper iu yBg'pro. men.Et vngere partes matriciscum oleis ftvpti-cis ftypticitati$ fortis.Et reiteremus diftin&ione curse nu xus fanguinis facti propter tenuitatem, &: aquoiitatem eius.Dico ergo quod neceflariu gacantho,& leme lini cum aqua calida, &troc. in hoceftvt*[ fiat,quod currat jaquofitas eius, % B. foiuti0tie döfpodio eum camphora conferunt ei valde,& 20 & operetur iuperiplum cum fudatione& pro- euacuetur, rü.Et adminiftratiocamphorse bibendo, & fup ponendo.Et de illis,qu? conferunt ad iftud , eft fumere in potu lac bene deco&um cum ferro ignito,<5c in quo eft fcoria ferri,de quo cum qui bufdam (lypticisin potu tribuantur omni die vnc.iij .Et acetofitas citri bona eft valde.Et fimi-liter detur in potu gummi arabicum cum dra- 11 B*muraie» troc-de[balauftijs,Confe&io medicina; vltimiiu uamenti.Redpeif [ ] terrae fig,illat<^&boli armeni,& aluminis,& gal laru,& languinisdraco.partes aequales, de quorum fumma accipiatur 3. j.& camphora: pondus 3.ij.gianorum & galiae fexta 3. j.quod totu diffoluatiir in vnc.vna lyrupi myrtini .Et iterii acacia,balaufti9gall£,eniphiftides,fumach,myr rha,& thus,& opium, cöficiatur cum aceto acu uocatione cum eis,qu* funt ficut deco&io afia ri,& apii,& rubeae,& qua; funt fimiliaillis.a[cur a b. folution*1 rat ] vna vice 6l prouocetur alia cum facilitate, euacuet, 6cprouocauone>& iudatioe,&:fricetur corpus eius cum panno afpero, & liniatur corpus eius aqua meliis,& curn emplaftris hydropicorum, & quandoque confert ei vomitus fortis,& opor tet penitus, vt decimetur cum medicinis earum, & eibis iftarum ad illud,quod exuccat,et mgrof m B. vitriolum quod coria prae toforti,& fit dofis *,s.Etiterum m [ dragacathu 30 fatlangumem.Si vero eft caufavlceratio, tunc _ tnagifterii] cuppulaeglandium,myrrha,thus, piTnmr Sc pe£ opium conficiantur,& fiant pilulse, «Sc fumatur de eis, 3 .ii.funt enim bonae valde. Et iterum bibatur n \ conchularum marinarum,quae afpor-tantur a fancto lacobo] aduftamm, pondus 3. ii.cum aquafumach,(3c Cydoniorum, 6c da&y-Jorum.-o f [ ] & iftarum cibi antequam indigeant viuificatione virtutis for* ti,funt alhulem, & Karos, & almofos ex carni les. » B.alhuda. o f B. jinmatu-tojureceijuö« confert hoc vnguentum.Rec.balauftias etb[plü j* merda ea-bum vftum,] et fiat ex ambobus,et ex cera cera 0 * faciunt oieoro£et fupponatur,Quidam autem faciunt necefiarium in curatione c [ patientis fluxum fanguinismenftrui] capitulum vnuin, et eft curatio compofita ex mundificatione, et ftypticitate,et confortatione,et eft vt prouocen tur menftrua eius in hora, vt non tardentur. De inde agitentur motus eius,et mundificetur ma- bus hcedi,& auium monUnarum:praeparata in 40 frix eius et confortetur, vt non fufcipiat fuper- patellis,& cibaria ex lentibus aceto conditis,qug omniafintfrigida, 6cdeuitentomnem cibum calidum a&u, aut potentia. Et de fuppofitorijs communibus funt fuppoiitona facta exlithar-gyrio,6c dragacantho,& balauftijs,6c terra figil lata,& bolo armeno,6c antimonio,& alijs. De-feriptio medicaminis ad illud. Recipe colcotar, & dragacanthum, &c acaciam, & cortices thuris. öc antimonium öc fiant ex eis trochifci,*dein fluitatem egredientem an ecellitate.Dicizn tergo, oportet vt dentur in potu <* [ lauins ] 3. x. et lem.mentce 3.i.fem.foeni 3.ii. ponantur iu vale ^B.abcls et fundantur defuper vim pun lib.ii.et decoqua tur donec medientur,et proficiatur defuper far cocollse et lycii,amborum an.pondus 3 .ii.buty-ri vaccini et mellis an.cochlearmm vnuin,et fu niatur de eo in potu in ieiunio quantitas vnius cochlearii,et tardetur cibus vlque ad vefperam de fumantur ex eis aurei.j boli armeni,<5cgum~ jo et faciat illud tribus diebus, etegodico , quod mi arabici,& Karabc,omniu ana aur.;.<5c pona^ tur iu duabus vnc.fucci ftyptici,aut aqu«,5c cly fterizetur cum eo matrix fecundum quod Ibui fti. Confectio clyfterisad matricem.Recalumi nis. 3. media,& feminis hyufquiamialbi, & opij amborum ana 3.i.fextam,6c fupponatur. Pefla rium bonum,& proprie ad corrofionem, & v\-i cera. Rec.teftas p [ furni | & fuccum barb« hir- p cmXt& acaciam;aggregentur, & fit peflarium cum aqua gallarum immaturarum ,<5c iterum, 60 gallae immaturas, & balauftise, e vkeribus matricis}& putrefaftioneeius, Cup. 5- IAmfignificauimus in cis quse praeterierunt, . illudi tu fcis quod caufas eorum funt caufa; vlcerum,& caufaevlcerum funtexcaufis intriu s^xituriseru iccis,& ex curfibusacutis,&3 [plagis viceratis,] ftls' aut accidentibus deforis propter percufiionem, aut carum,aut propter partum, aut propter a-liaiaut propter vulnus ex medicamine fuppofi-to.&inftrumentoincidenteA quandoque süt : ; , cum putrefactione; & quandoque funt omnia . ‘; illa cum fordibus,& forditiejautcum mundifi* catione,& fme lord i tie. Et quandoque fiunt in profundo,& quandoque fiunt in no profundo. Et quandoque fiunt cum corrofionc, & abfque corröfionea& cumapoftemate, & abfque apoftemate. Dc fignis vlcerum matricis. Cap, 6, Lto/Xopnefi illud a [ fanguis, & proprie fi figna fuisjrit, LJiuntJfupcros matricis,&ineiusproximo.Et fignificat illud curfus faniei>& humiditatum di uerfi coloris,& odoris.Et nocumentum ex medicinis,quae mollificam, & iuuamentum ex eis. quas fty pticitatcmfaciunt. Et fignum mundifi-cationis vlcerum matriciseft, vt fit illud, quod b B. Alia litera, egreditur,ad groifif udinein ,& aIbedincm declt lenitatem vel e- ac,Sc b [planitiem, fine ] dolore vehementi, öc qualitatem efi, fetore,& mordicatione,& fignum, quod ipfa Ti 'ii ij n„od ^111 tfordida,& tabida,eft multitudo bumidita-fluit aöfque mü tum virulentarum,& c [ [quod currit ex intefti-dificatione fi fit no.] quod fi fuerit i\Uc putrefacio, ent umiie a-fordldu eat tee qux carnis Sc quod illud,quod refudit,eft putri tidutn. dum,malum,& fi fuerit cum corrofione,erit il- lud.quod egreditur nigrum, cum dolore vehementi,& pulfatione, & fignum quod ipfa funt cum apoftemate,eft adha?rentia febris,& horri-pilatio,& quod dicemus de fignis apoftematis, &iuuamento eius,& corrofione eius. tulo fluxus fanguinis. Et differentia quidem inter corrofionem matricis,& cancrum eft, quod cumcorrofionenon eftgrauitas nequedurities’ & fequituream quiesin horis quibufda, & proprie poft exitum cius, quod egreditur,& non eft ‘ longitudo plurima fpatii in curatione conue* niente.3 [fpatium vero cancri eft afiidui! dolo- „ xisA efi ibi pulfatio longi fpatij. autcm^ftX duitas. IO •' P ecura, Cap. p. OPortet,vt confideretur an vicus fit fordidü, an non fordidum.Siergo fuerit fofdidum, mundificetur in primis cum aqua mellis, & fi-milibusproiedis in eam cum infiruiruetoiacie-di,aut cum decodioneireos, a,ut cum vnguen-to mundificatiuo,6c fi fuerit corrofio,iniic e in-ipfam vnguentum redificans corrofionem, cu mundificatione,3 f [ 20 j & adminiftra cibos conuenientcs. Etconfidera iterum,an fit cum apoftemate,an non cum apo ftemate.Siergo fuerit cum apofiemate, curetur prius,& (edetur cum curationibus apoftcmatis, quas dicemus. Quum ergo mundificatur matrix b -j- [ j b t B mundifica tunccuretur cum confolidatiuis, qua: funt vn- catlonc bona* guenta pra:di£ta. Vnguentum, quod confert in principio rei, quum in vulnera nondum nafei- 30 tur caro,Recipelithargyrii,& ccrufa;, & farco-colla: partesa?quales; & fiat ex eis ceratum cum • c.era>& oleo rol.Et fi fuerit illic fordities, pona-turin eo parum floris a;ris.Quum ergo caroin-CJpitnaici,& exifiimaturiJiud,cureiur cum vn-guentohuiufmodi. Recipe tacix abluta partes V-clmvx argenti, cerufa;, & farcocollce,omnm an.partcm j,fiat ex eis ceratum cum oleo rola-ceo & cera. a f B- corporis.' 40 Vlcerati vteri caufas.ßgna & curationem pulchre admodum & breuiter ex Archigene Jletius docet lib. 16,Tradit vero & Vaulus lib,3. De regimine deuirginata, Cap. 10. De putrefaäiont matricis. Cap, 7« HOc iterum eft ramus capituli vlcerum matricis ,& eft caufa in ea difficultas partus, mors embryonis,aut adminiftratio medicinam acutarum,aut curfus calidus,& acutusjaut vulnera pu trefada,& fit in proximo, & fit in profu do, & fit cum forditie, & cum priuatione for-ditieij& faäain profundo non euacuatur ex hu miditatibus diuerfisegredietibus,& fortafle piu jrirnum afiimilanturfoeci. DE mulieribus eft,cui accidunt quum violan tur,dolores magni, & proprie quum collü . . matricis eius eft ftridtum, & panniculi3 [funt f B* VIf8,naI^* debiles,] & virga deuirginantis eft grofla. Quu j™*lcxturx c ergo accidun t ei fluxus fanguinis,& dolores, ne ceffe eft ei vt (edat in aquis ftypticis,& in vino & oIeo,deindeadminiftrenturfuper eam cerata-, ria in lana inuoluta fuper cannam, prohibente a confolidatione,& alleuietur fuper eam concu bitus. <5o 3 [ cura. Cap. 11. j)e corrofione matricis. Cap. 8. a B. Alia litera.’ continuatur lite ADminiftrenturmedicina: mundificantes,de ra fequens_cuni inde poft illud, vnguentum praedi dum ad ^ffifitvkusad vlcera,& quandoque admifeetur cum eo terra miniftrcntur2 figillata,& quas lunt ci fimilia. dicinje,&c,- me Am diximuscorrofionisfignum ineo, quod egreditür.> j&diipofitioaem doloris in capi- AVIC. Ooo 2 De Derhagadijstfiatricis, ^aP» 12» li mulieri,vt non fatictur ex coitu/&:aduenitcl priapifmus mülierum:& quoties cum ca fit coi EHagadi® acciduntin matrice: aut propter tus, additur malitia cius, ficcitatcm fuperucnientem ci maximam, & proprie apud partum aut propter apoftema, De cura pruritus matricis, Cap. 16. & funt in principio,quum accidunt,lcues,occul «ftxifitncdi ti doloris,quieftfub dolore partus,&a [rcliqis] ^Portctvt mundificetur corpus cum phle- mn*, eius.Deinde apparet ,& proprie quando tangi- Vy.botomia ex nigra:&fi indiget,fiat fecüda- tu r.Et quandoque ingrofläntur rhagadi» val- tioexa[cephalica,] & euacuetur humor acu- aB.bafmcaV de,Et quandoque fiunt ficut verrucas, & rema- lP rus f.omnis humor cum eo,quod euacuatipsu: b B.quamuis cG ncnt,b [ & confolidatur ] locus, iicut cholera cum pilulis de fcammonea:& phle folidetur. * gmacum pilulis ftoma-tichis:&melancholia cu > V ejtgnis eahm. Cap. 13, pilulis de epithymo,& deco£rioneeius:&fraga- tur b [ ebullitio ] fpermatis cu m medicinis, & c b b. commotio;; POffibile eft,vt perueniatur ad atteftationem t £ 4 ] d f infrigidantibus vt ai« litera. rhagadiarum ponendo fub muliere fpeculu infrigidetur: & cum medicinis adurentibus ip- ™lma feuac»i coram vulua eius, deinde aperiaturvulua eius, fum ] fecundum neccffitatem,& atteftationem c f B. fimpiicib- & confideretLir illud, quodimaginafu^in fpectv complex ion is: & e [delibutione ] oris matricis qu* funt ex me' Jo.Etillud,quodfignificateas,eft dolor apud coi fa£ta cum eis,quxfunt ficut acacia,& hypoqui dlcinis ¥*ex. tum, et adhseren-* mate aiido acu ^ ^^virtuteui;6c quandoque accidit il D tia doloris,et anteceffio vlccrum , qua; non : i r c' O '.‘J- ZVA fanan- fanantur cum curationibus,& prolongatur fpa in venis menftruorum,quum putrefit matrix, tium & currit virusideindedolores, ficutdolo- & habet capitulum. Et cognofcitur fubftantia res cancri,& cognofcitur locus eius cum radio, eius cx colore menftrua: cx ficcitatc, & ex colo- & vbi peruenitur cum co,& feitur ftatiiseius,an rceiusin fcipfo.Secundum vero eft ficut3 f [ a f ß. AliaKte* fitin carneadhuc, autpertranfeat vfquead os ] curfusfpermatis. viri.Siergoeftfine ra- proprercau. per iiiud,quodfcntitextremitasradii,exlcnita defidcriojunccautä eft debilitas matricis,5tva fam* te,5e mollitie,& afperitate,5e duritie. forum eius,5c moliiiicatio ipforum. Et fi eftcü defiderio,& mordicatione,& commotione,tue caufa eius,eft tenuitas fpermatis,5c aeuitas eius. D ecura. Cap. 19. 10 Etquandoque eft caufa in eo pruritus matricis, quare perduci commotjo cius ad hoc vt defee^ EX curationibus eft perforatio, 5c multoties dat fperma.Et habentis quidem curfum difficE pcrducitillud propter neruofitatem mem- lis lit anhelitus & cadit appetitus cibi,5c deftrui bri,ad fpafmum,5c abfciftione vocis, & permi- tur color eius, aduenit ei apoftema, 5c inflatio ftionem rationis. Et perforatio iterum non eft in oculo fine dolore lecundum plurimum> 5c poftibilis,nifi in eo,quod videtur, cuius carnem quandoque eft cum dolore, mortuam incidere eft poflibile, verum eftjme* Jiusvtadminiftrenturdefupermedicinse exfic- De cura, Cap. 24. äB. Alia litera. cantes,& mundificetur corpus, 5c confortetur cumfaciUtatc. matrix 3 [ b b. anguea, tudinem tranquillitatis,& qua; currunt curfuil 20 pter vaporem,] & quandoque apoftematurto- dolorocui0flJnj lorü de illis,quae fciuifti>& caufa,quaeeftex par- tum corpus eius & venter eius propter attraftio «vaporib.cau. te inftrumeti,eft oppilatio,& illa,aut eft propter nem virulenti« fanguinis ad ipfum.Et quando - l«era * calorem exficcantcm^onftringentem,aut pro- que accidit ei jn complex ionefua, quum retine ]ores putfldimi • * r pter frigus exficcäs,& multoties facit ipfam pof- tur menftrua,quando eft fortis creationis,ciiiUs & propter vap» 1 C-fterUiwtcm, fjdere,multitudo potus aqu£,&perducit adi[pu virtuseft potens ad exercendum fuperfluitatem res calidos. trefa&ionem, J aut propter ficcitatem cum in- retentam,vt aflimiletur viris,& multiplicentur c ß & ^ fpiflarione fua. & propter multitudinem adipis pili eiusiaut nafcatur ei quafibarba c [quarefra tur VOXa p etiam, aurhumorum grofTorum vifcoforum, giturforma] eiur.,&ingroftatur,deinde mori- aut propter apoftemata.aut propter claufuram, tur. Et quandoque peruemt ante mortem ad di & additionem carnisjaut propter vlcera accide 3° fpofitionem,cum qua rion eft poffibile, vt pro-KB oppilata süt tia in matrice,quae confolidata funt,&K [corru uoomtur menftrua eius,&pluresiftarum funt cum tonfoiidar perunt lua confolidatione ] orificia venarum deiJJis»qu£Epanunt plurimum. Quumergono tione ipforum. apparentium:aut propter tortuofitatemif [ coit eum eis aliquis,& recedunt ab eis fui com- UnoStn. 1 in ea (uperfluam ™ [ & ] conuerfio- pares,retinentur menftrua earum,& remouen- / ■ ; m b aut. nem,aut n [ propterbreuitatem ] co\li matricis. tur ab eis d [ difpofitiojquam neceftariam facit d B.humiditasi nB-ßvtflyptlci autpropterpercuftionem,autcafum claudent euacuatiofanguinis,<5cacceptio conceptionis, fju morlScra' tacen),feucpailu fcinorjßCiß venarum-aut fucccflionc abortus. 6c acceptio coitus,& accidit eis vt fiat vrina eius t o* pauonejn, jpa(^a autem propter retentionem menftruorii nigra,inqua eftfedimen viruletum,ficutaqua eaUfa communitatis aliorum membrorum, eft carnisjöc quandoque mingit fanguinem. ficut faCta caufa debilitatis hepatis , quare non ¥> emanat fanguinem,necjuedifcernit ipfum j aut propter oppilationem in eo & in corpore toto , jfafignis, Cap, 37. aut propter pinguedinem facietem accidere op pilationem conftringentem vias conftrictione fadta a compreflione,& extenuatio conftringic TLIius,qu£e pendet ex frigore-Hgnum eft graui . | eas,conftridionc fada ab exiiccatione, aut pro^ i- tas fomni,& ^ [ profundatio] in ipfo,& albe- a B ftcj.tor< p b. exquirens pter paucitatem fanguinis. Bt fanguis o [ effliut do coloriscorporis,<3c viriditas venarum, & ra- exhu fwpcr ma- Jupermatricem cum exitu, Sc ] quum non inue ritaspulfus,&frigus fudoris,& multitudo vrin£ tricem. nIt meatllm,redit.Quum ergo iteratur illud,di- & phlegmaticitasegeftionis. Et illam, quse pen^ lataturineorpore , öctacit incurrereaigritudi- 50 det ex caliditatefignificant inflammatio,&ex-iies. ficcatio matricis,& reliqua figna caliditatis fci- ta in eis,quas praterita funt Et illam, qux pedet *4 T *4TJ 0 ff exficcitate,fignificant%naficcitatisinea,fcita t. in illis,qua: prasterieruntA verificant eam exte cap.4 cap Df menfium muliebrium fuppreffiont,de eius caufis nuatio corporis,& vacuitas venarum. Apofte- cap.7/ & fymptomatibus legere efiex Gal. de fympt, cauft ma vero,& claufura, & alia funt notoru figno- coin.2if 0.deloc,aff.& j.in \.vulg,morb. plura & tfipp, 1, de rumdeillis.quietuiamfcIuiftivfqiadhilclQCu. W 6o-i morb.muliebrib'& Taitlus li,$,&fetiusii. 16, HiCj * defmpta ex rei natura methodo hoc f eluentibus gapiti busabfoluu. J)e curationibus, Cap. 28, J)e accidentibus* [illius & deprt/ocationem-* ad num tricis.] Cap, 2.6. /^Vratio quidem pendens a calefaftione, & ~mcn . infrigidatione , & generatione fanguinis /^Vandoque accidunt ei,cuius menftrua re« & humeaatione corporis , & curationes apo- V«Ztinentur,£Egritu dinesjde quibus eft praefo*» (lematum ? & cura claufura, & fimilium, fun^ t., , nota nöfa exfadldbus ite£atfe.& fa&a quidem a clau futaqua: non curat ur, & ab oppilatione orifi-Ciorum venarum ab incar natione vlcerum, 6$ a B.fautaimi9 ali#eftquäfi a f fimilis $]■ eiuScuraeft extraffiö idcii ficut iiia 1 fanguinis vt nön multiplicetur. & mundifica- Df fupfireffbmm menfiam curatione adi loca infupe quanoeftfpes . tlocorporis & vfusexCrcitiorum. Etnon opöt- rionbusindicata.pmfenimquepete\Aemm, Eft vero tetniftaut afferamus nunc rememorationem hic de verta feäioneqti&Hio.jiuthornofterfecaripedü Cap. 15. Curationum prouocantium menftrua, & funt &crummvenas 'mbet,Gal,mulatus,qui &li. de cu illae,qua; mouent languinem ad matricem,& fa randi rat,per fang,miß.&alibiyfecanda vel tali, vel ciunt ipfum penetrantem in poris,& faciunt po 1 o malleolivenam in vteri affeftibus docct,pYafertimque ros apertos.Et has quidem medicinas iarn dixi« id in affeftu,de quo hic agitur^bferuandum videtur,in mus, quum de fingularibus tranaremus in ta- quo trahenda ptr vterummateria ett. jit Aetius libr. bulis earum,& dicemus iterum in antidotario. 16.de ijs agens3quce oh plenitudinem non purgantur i a HiC vero volumus dicere de regimine,&; medi - cubiti fefttone curationem aggreditur, id quodfane in- C atione illud,quod cft magis couenicns huic lo dicationfqux a partis affetta loco de fumitur3aduerfa- CO. Et regimen in hoc, eft mouere ianguine cu w videtur.trahenda enim deorfum ad vterum effct m* fortitudine ad menftrua.Et de i Ilis,qua: faciunt teriaynon ab vterofurfum.Sed probe uterque confulit» iilud,eft phlebotomia ex faphena,6c vena» qua: * ’ *■ cft poft cauillam, & phlebotomia vena: genicu- ctt vberius fanguis affluat )excubito imminuUa mul li,& curuature eius eft fortior ilia. Et ventofatio IO titudinis gratia,fanguinem ducere,quod Jletius intelle. fupercrus,& calcaneum,& proprie pinguis, eft xit.M fi ea multitudo non aderit3fecanda erunt crura ^7» magis conueniens.Et quandoque eft neceflariu quod & Gal.& author no fler confuluit. vt hat phlebotomia iliper faphenam pedis alte - rius. Et alfiduafio ftringendi cum vittis mem- TRACT AT VS IIII. /bra inferiora,& ligandi ea,& dimittendi ea tali* ; ter aliquibus diebus. Deinde adminiftretur me De nocumentis fitus matricis, & apofte-VB.euacuentur ' dicime, vt aperiantur pori,& b [ currant ] humi matibus eius,& quas fifni- loiutione ven- ditatesvifcofa:.c [ Et fimiliter] ficaufafuerit hu liaiunt illis. *$*. • miditas.Deinde adminiftrentur medicina: pro - priseadprouocandum,quasfubtiliantes fangui 30 Veclaufura. Cap. 1. riem,aperientes oppilationem,& de illis funt, q bibuntur ficut calamentum & decoctio eius cü Laufura eft, quum fuper os matricis eius a a B.defcendit. aqua mellis,& puluerizatio ipftus fuper aquam [egreditur] aliquid,quod prohibet coitu 9 mellis:5c fauinaeftfortior ea,& piilegiu eft for- exreaddita laccrtofa,autpanniculaviforti: aut te valde:& cinnamomum,& hiera picra, & /era eft illic incarnatio ab vicere,aut creatione:aut b b B. Alia litera pinum,Sc opopanacum,Sc fruduseias, Sc ca tto [ illud q> eft inter os vulua:,aut os matricis,eft fc inter 01 vuluas, reum,& cordumcni,Sc dccoäio cnulx, 6c deco cundti vnü & eunde ] horum modorum. Aut €tio alufnen , Sc dccottio phafeolorum rubeo- eft fuper os matricis eius,quod prohibet impra: cu ...m v d B.almaruch» rum Sc d [alrjiarocft,] Sc alaftirgar,& lernen sä- gnationem,& exitum menftruorum ex panicu pfuci.Et de illis fuppoiitor ia funt,ficu t albus ei- 40 lo,aut incarnatione viceris,aut quod eft eis fimi \eborus>St pulpa coloquinthida:,öc ftorax,& ce le. Aut meatus non eft inuentus in creatione,ita taura,& gumma oliux campeftris,& opopanB*; vt accidat virgini quum incipit menftrnari,] vt cum,& fcu^lus eius,5c caftorcum,& afla, & fe - non inueniant menftrua meatu propter aliqua rapinura,&cordumeni,&fuccusabfinthii. Et harum caufarum,quare accidant ei dolores ve- quandoque fupponitur euphorbium fuper cot- hementes, & egritfudo maxima. Si ergo no inge ; turn^dc expesftatur fuper ipfum hora parua abf • nietur ei,redit fanguis,& denigratur mulier, & quefüperftuitate.Suppofitoriumbönum.Rcci prcefocatur,& moritur. &quandoq; accidit vt c______g pemyrrh^jcalamenthi amborum ana drac.iiij. claufa retineatc [ per accidens ] conceptione,f d a t B .& fiat pre iaumse drach.viii.ruta: ficcie drac.x.paffularum [ ] quare moritur ipfa,& foetus eius procul gnans*. inundatarum drach.xx.conficiantur cum feile SO dubio,fi non regitur.& hoc quidem non eft pof vaccino,& fiant de eis peflaria.Et iterum fuma- fibile,nifi aliquo modoru, aut vt fit illud, quod tur caftoreum,& myrrha,&mufchus,& fiant li opponitur ori matricis de claufura rara: textu- jnilitudinesglandium cum oleo de ben, & fup- rce,aut fit habens foramina plura, ita q> pofiibi - e B ponantur.Etol.alacuhen prouocatiuum eft me le fit matrici attraherede fpermate aliquid. li-. f B ver^ * ftruoi umquum fupponitur , & fuccus papa- cet e [ enim ] parum fit, tamen ex illo paruo fit g. b. AiUlieera. merisrufi,dc e [alnefim fecundum partessequa- conceptio,fi parseius eftf [ veritas]quod vifum ----------_ eB.aInefenn.& ^ iteruoigaibanum ] ponatur in lana infu- eft philofopho,& parseius, quod vifum eftGa h B‘a.quo ficunTj’yrcth* o lain iämbacmo,& fupponanturin tra matrice. leno medico. Illud naque quod neceflarium eft 0-1 nigeii*, öT ruta Et de eisfunt empiaftra & vaporationes, & va* m creando membra, eft fperma foemina: iccun Aliaiitera.vir- tn'mida,euphor poratio cum fpcciebus prouocat meftrua. &c de do dumg [ fermonem philofophi,& eft illud,quod tut€&odorcm. i Lim parte .s2- pun£ fuftumigationes,ficut cum coloquinthi in eo prouocatur ad matricem intra matricem 1 B.aduemt ouo knle&confiaä da fola,ipfa enim prouocat in diipofitione. & fi fecundum fermonem ] Gal. & eft fperma virih Je,n& "Spit ab tur cum galba - ipiliter opopanacum,&aflas& ferapinu, & cor f vt fumat ex eo virtutem odoris J iecundu fen- ea odorem ma- s dumeni.Öc de eis fun t finq etiam ex aquis,m qui tentiam philofophi, vidit. n. quod quum i [ o- fci*u tuuc con- bus decocta funt fubtiliatma,prouocantia me- unm gallina: crudum rore alperfiim eft, & pro ftrua,ficutcalamethü,&rutapulegiö,&fimilia. cedit exeo odor fpermatis Viri, conuertitur o nis> üum in conceptione.] 1 AVIG Ö00 4 T^T 1 s. ucatur iterum, ne pertranfeat quantitatem ad- ditam,et capiat de fubftantia matricis aliquid, De y>teri morbis in compofitione agit,p r imum que de quare apoftemetur matrix,&doleat,<$c incurrat rnalaformationeyobflru&ione.f.ipfa ad vteri os, & mu cuzez,& fpafmum, & aegritudines pernitiofas. hsb'ium locorum claufitr a^quam rem pluribus expli- Quum ergo feceris hoc, oportebit vt abft i neas cat.Ugh de hoc ajfefl*Paultts,vbi adventttius esi,li.3. eam a frigore, & non appropinques medicina & phy monvocar.de naturali vero,i. de non perforat* frigidam a&inie&iones, ßcfuppofitoria 9 > * afftäus hic fimut coniungit.Fnum poShemo huius ca- expoliata frigore. pius loco fcnbitur,dequo no mediocriter ambigere eß, 10 nempeex pbilofophi teHimoniofemen fcemina neceffa- De modo in adminiÜrando hancfcifjiomm, rium ejje ad creanda membra. *Atph ilofophus contru Cap. 3. cag,ip.& ze. 1. de gener .anim.femen a fcemina conferri negat* ne que id,quod interdii a mulier ib.in concubitu humoris fecer T> Reparetur mulieri fedes coram lumine, fu« nituryfemen eße putat,fed vteriexcretionem,qua aliis i- per quam fedeat cum pauco fuftentaculo ad euenit,aiijs non emnit.C&terugere philofophus ferne pofteriora.Quum ergo equatur,crurafua adhe vim ad generationem conferre negat)aftiuafciliceti& rere faciat cox is fuis,a‘t [ > ] a t B-apertls, qu£procreare apta fitymn plane tamen concurrere id & adiungat illud ventri fuo,& liget manus' fuas caP^* ad generatione it inficias.quin 2 .de gen.animal, fami * fub curuatura poplitum fuorum, & ligetur le- nas materia,mares vero vim creandipr&bcre ait, inef 20 cüdum hanc formam fortiter, deinde medicus feq; mulieribus femen,quod excreme t ii vocat genitale, adminiltret iciHionem fiphac, & incifione car- euha onum ex vltima alimenti concoQione,&ex ve- nis.Et quandoque indiget medicus, vt admini- niSyficuti etia mariüfemen gigni arbitratur . videtur ftret fpeculu,& proprie in eo,qilod eft inter ma- ergo author nofter pbilofophifenteutiam affequutHs. tricem. Quum ergo extenditur fiphac cu radiis ... & vncinis,exten(ione,cum quanon b [ compri-Eduntur. ‘ muntur ] matrix,& collum vefica;, & c [ fiphac c B.pannicuhipt De cura Clan fur&, Cap. 2. eius compreffione] nocente his membris,df [ for\Urp Mone . ] in primis cum manu,<3c fiat extea CVratio claufuraeft cum ferro, non cum a- & fecundo cum eo,e [ cuius non excufaturpro- c°B. quodno« lio.Si ergo haecclaufura apparens eft, tunc 30 ceffio cum vtrifque manibus aduenitei de acu - elongat cmineit modus eft,vt difrumpanturlabia vulua: a clau- mine ferri.] Et fpeculum quidem facit videreil velegref- . fura, ita vt ponatur fuper vnumquodque labiü lud,quod arte efficias indc,& facit te cognofce- fl?"a ems’ J“1? ttw mulris pUca a 1 Pila0 & inuoluantur pollices panno, & ten- re illud quod affociatur fiphac fubtili,& de me- LsTrrl6' tiombus. dantor Vabia,donec difrumpantur ab eo, quod bris , quaj praterierunt hoc membrum, fci-Alia iitera.tund b B.Alialitera. eft inter ea:b [ aut] iuueris phlebotomo c [obtu licet ex ve(ica,& alijs.Quod fi fuperfluit, dimit- fiatextenfio tali . foA finde] fiphac, & incide carnem additam, te illud quod extcdifti,vt redeat,quod veheme- a"tx£d» AlTi litera ' ita ß eft /u b fiphac pauk um, itu, vt non rem aneat tius eft i n eo,quod necefTarium eft,aeinde fuble collum vefice,& utfeindatur. de addita aliquid', neque iumasderadicalia/i- ua fiphac clauluraj cum iubtilitate,deinde icin- pannicuh ipliue quid,& illud fiat cum calibus. Ec differentia qui de jpfani fecundum obliquitatem,vt non con- ■««»»• tefionc m dem inter fiphac,& carnem,eft, quod fiphac no 4° fequatur vefica, deinde confidera in principio ccnte h!s mera- fanguinat,fed caro fanguinat Deinde pone in- quum fandis,& fi egreditur fanguis paucus,tue tcVfiKwim? ter ambo labia lanam infufam in ole0,& vino, penetra in operatione tua fine timore, 6c fi mul do cum egrefli® & dimittatur tribus diebus:& adminiftra fuper tiplicatur curfus fanguinis,tunc finde paulatim ne Jp^rG fafta eam aqua mellis,fi ea indiges: & adminiftra de- vtnon accidant fyncopis,& parui tas anhelitus. JonePMi?ter d B. oleaginea, fUpCr vnguen ta d [ nutrita,] cum cautela a con- & quandoque tibi eft necefTarium, vt dimittas n°n cit longL icu ex oleo. folidatione,& glutinatione,& conftndione, & inftrumemumi [ incidens , ] quod nominatur quum quin iPfls proprie fi illud,quod incisu eft, eft caro. Siphac alcalib,in ea vfque in mane,inuolutum in lana adueniac acui: vero parum fuicipit confolidationem poft fcif- ligata in panno:& quum fuerit mane.confiderc ta^fcm> _ furam Quod fi claufura fuerit profunda, tunc tur in virtute eius,& fi fuerit fortis,curetur inte modus elt, vtperueniatadipfam vncinus,&fi 50 gracuratione,& fi non,dimittatur vfque ad die eftfiphac, findaturfciffionevna,noncumilla tertium,&remoueaturtuncinftrumentum.öc e B. declinat ad. squalitate Nam forta(Te,c [cooperit] veficatn * cöfidera difpofitionem fciflur2ECumdigitis,po- 2 ^ a^a imo °Portet vt f[caueantur alia, ficut ve nendo fub loco eius,vt fignificetur tibi iumma, fica,J & incidatur fi eft caro,paulatim, & adhae- quam necefte eft: te incidere poft. Et quum lolui reatincifionilana infufa in vino pontico ftypti tur mulier ab eo,quod curatur,oportet tunc, vc co:deinde poft illud fedeat in aquis, in quib. de* fedeat in aqua,in qua decodafuntlenitiua,quu co£t« funt medicinas mollificatiuae.Pofteacure eft calida,&propne quum apparetapoftema.Et gB. vulnera. tureum vnguentis re. nififtYYo curationem fufeipere videtur. Fufffime cura in fu nde eam aceto,et aqua,et pone eam fuper "P-72, tiono hanc sdetiusprofequitur U0.16.& TauUis lib.6. vuluam, et pracipe mulieri vt iaceat fuper la- tus fuum,et adunet crura fua,etferuet lanam a ß.contraäio- Dea [fufpcnfione] matricis* Cap. 4. 10 vbi eft pr^parata in ea,ne cadat,et ponevento- nc> fam fuper radicem luminis eius, et fuper dor- QVandoqtic accidit illud propter claufura, funi ipfius, et fac eam odorare odores bonos & quandoque accidit propter apoftemata valde,vt afeendat matrix caufa eorum ad fupe- calida,& dura,& cura eorum eil cura eius. riora.Er eaue,ne approximare ei facias aliquid foetidum: quare fugiat matrix ad inferiora, a B. eminentis. Dea[ augumento ] matricis,& exitu eius, & conueu Quamque dies tertia affuerit, permuta lanam feoneeius. Cap. 5. cius,et pone eam lanä infufam in vino, in quo bBeminetfeir decofta süt myrtus, et rofa, et acacia, et cortices c 11. Alia litera’ \/f Atrix b[augmentatur,aut]exit,autex cau granatorum,et alia ab iftis,tepido,ct embrocha & occnrfufijhi- dVl la primitma,fcilicet ex cafu,c [aut curfu 20 ex illo fuper fumen eius,et ipfius peftinem. Et torex timorofx. vehementi,]aut vociferationc,qua ipfa vocife- adminiftra fuper eam linimeta fafta ex fauich, rataelfiaut fternutatione maxima,aut ftrepim ct fafta ex d [herba, qua; nafeitur fuper lapides, d r> thaIcb# autvociferatione,quamipfaaudiuit:quareter quum funt in aqua, et facit lubricare pedem,}1 refafta eft:,aut percufifione mollificante ligame et fafta ex lentibus cami ftyptjcis.Hoc enim reta matricis.-aut propter caufam partus difficilis gimen quädoqs fanat eam et fac eä federe poft aut partus grauatiui: aut labore obftetricis in illud in decoftione fquinanthi et myrti,et rofa extrahendo foetum, & iecundinä aut exitus foe rum,et oportet,vt facias eam abftinere a c [ fal- c p vocifcrari** tus lubito,aut propter humiditates mollifican fis]et fternutationcim mouentibus,et tuffim,ct nibiis. d B.Iigamenta. tcs d [humiditates,] aut propter putrefaftiones fac eam manete tranquillam,ct quietam: accidcntesligamentiSj&quandoqueegreditur tota,<5c quandoque conuer titur,& quandoque eradicatur radix eius. De declinatione matricis,&feparatione eius, Cap. $. Attici accidit quandoque vt declinet ad - > t>e vteri pvolapfu plura habes in 2 de muliebrib. 1VA a [vnam duarum partium matricis, ] ct a Bi vnf, duorö G»P 7Z morb.Hippocrati afcnpto.^igit & fetius lib.i6.& remoueatur os matricis ab oppofitione, periatcmm mclio- «p.i.&z Uetius It b.] Sed et t{afis 22.C0nt.tr. quibus locis quam inijcitur ad ipfam fperma.Et quandoq-, ris‘ caufasjigna,& curationem habes. eft c^ufa in eo durities ynius duarum partium: aut infpiflatio,et conftriftio,quare diucrfificau De accidentibus illiusy&ftgnis. Cap. 6. turduolatera in luimiditate}et modificatione, etficcitateetlpafmo.Et quandoque efl cäufa a B. an6,& in al- A Ccidit mulieri inde dolor in peftine ma- in eo repletio in vna venarum duarum partiri chatin AUalite A gnus,&in 3[chatin,& dorfo,] & quando- proprie.Et quandoque eft caufa in eo humores ra. ftomacho & qUC flinj cum hoc febres,& accidunt ei multo- grolli vifcofi in una duarun. partium b[ facien, R .0 rauantes b t ^es exPre^°A difficultas, 1» f [ ] tes illam:attrahitur enim fecundina] ad ipfam. iiiaqlLe attra. 'vr 1 ’ propterea quia matrix comprimit meatusfoe- Et multotiesaccidit ex eo pr$focatio matricis, hitur fecunda,' cis,& vrina.Etacciduntfpafmus,& tremor, & 5Q Etobftetriccsquidem cognofeunt partem de-timor fine caufa,<*[manifefium,]Etquum non lenrite C1 B. [foramen cius rotundum, ] fcitur quod radix De cura. Cap. $. eius iamconuenitur,et egreditur:fiautem in-fB.refiduu eius uenisf [foramen,ct tam exiuitficuteftnö’con- /^\Portet ergo, vt phlebotometur faphena iam egrcflum,fi ucrfa>tuncnon cacht ciaufura,fcias ergo illud.] ^ partis,cui oppofira eft pars declinationis,fi uerfuiTutunc nS 6o fcntitur rcpktio.ct fi dicit obftefrix,quöd ven* cecidit rufi coi- Decura. Cap. 7. in illa parte lunt tenfie, et replet«, et uUicelt lum eius. groffitudo. Et fi illic eft conftriftio, etcoadi^ Aha litera.fora- Qn fpCratur curatio, nifieius, qu« recens natio,et non eft illic groffitudo, adminiftra le« tur"ficut eitipl eft,in adolefcentia,et incipe in primis a io niti ua ex clyftcribus,et fuppofitorijs,et unctio- fanon conuerfa lutionenatur« cum clyfteribus,er prouoca vri nibus.Et adminiftra balneum- Et fac vt cibus iuar*non ccci- nam cum diureticis,etquum expletum fuerit bonus fiat, et fi fuerint illic humiditates, euacua tus,n^ coBum illud,refupinetur mulier,et aperiat,quod eft in- eas.ht da ei in potu oleum de Kerua ct admini a fuppofitorxa ter crura fiia,et affume lanam ex velleribus le- ftra etiam a[ in fuppofitonjsjet fiiniliter inun- &vng«eta. ge. inif^:iirmatricBeiu-« quum oH maYric&eft durfus u*«* oIeiim balfa'mi,& m?M6A fimilia,& tue for co,quod etin concauitatc: quoniam os matri iaße poffibile eriföbftetricM/t ifirsOftlitfat digi eis eft nerüöfttol,^ c?ft tatf|Ä;& iHius, qubd <■• tosinühctoS cum ceräto,aut adipe gallina.^ aut eft in cfrncäuitate ta&u^efr diffÄ. Et ift qüä- *B.4cdio5tem anatis.aut jüqüfet niatdceiii,& tcndät c[ ad de- cunqüe parte fit apöftem% deäwfcft hiarfix M Aörtec (Cicfat op- ei'inacionem3donec.faciat cadere oppofitum os contrarium illius> & fit difficilis fomnüs fuper pofita oris ma- m&rids vftto.] * contrarium cius. Et fit difficilis motus localis*« tricuad vulua. ^ gjciiatioy& inccflio. Et confequitur £Egram,vt claudicet apud deambulationem.Et ji l^ Ö T iA T I 0 7^ E f, iö figuum,quöd conuertitur ad dübcllati, eftvt fit dolor additus valdc,&accidentia fiant for-MürbUtHin no tkifdffrbeiiiiWem} tiora ,& diuerfificautur febres& permifeeritür* Cap.;r» laterd.tichw '&^ctiüstXiAfpdftdlib.i&Sect Scinuenittranquillitatem>quumeftfiuxUsve- Op.a.cap; 64» ihukä&ex HippMbes iAerntiib.muliebribus,& ex tris, & egreffio vrinse- Et figmSm colle&ionis i^ißt%i.Cönt.tr.q.& Tauiolib*i. completa:,eft, quod ledatur febris & pulfatio, & mouetur rigor,& apoftemata quidem niatei . Be apößsmate cdidoln matrice. Cap. iö* cis,& eius dubdläti,quando furit in ore matri- cis, &poffibileeftvtf[ fanentur, ]&:fifuntpro f B. videantuy. ACcidiint matrici quändbqtie apoftemata funda,noneftpoflibilcvtg [fanentur.] calida,&cäufa in eis eftyaut primitiua,<1- *o cut percuflio, aut cafus, aut multitudo coitus* .>j .!?». autaborttiS, aut difruptioex obfterrice, quum j)e curaapoftematum edidofunt* Cap. 12. ' iecipitföetum ,&• quandoque eftcaufa in eis re , - töötiö ftleilftsüörüm, & repletio, & multitudo Mtfmiditatisjaut inflatio infpiffata, quee non re- xj Ecefiariä eft in eis ctiacuatio fanguinis 4 fblumir,& quandoq* fiunt propter eleuatione iN qtium adifluantfignificätrones famolar* . fpermatis. Et quandoque fiunt in ore matricis* Et phlebotomia quidem bafiliGE,licetconferat & qiiandoqUefn concatfitate eius* in quibufda ad illud, eft tamen in ipfa, qued retinet men- partibus daoruni laterum & ante, & retro, &, flxua.& trahit fanguinem ad faperiora. Et pble quod de eis efl: deterius,eft illud, quod eft com- 30 botomia quidem 1'aphenac eft vehementioris mune pluribus partibus. Et quandoque fit du- communitatis, & magis attrahens fanguinem bellati. Et quandoqueconuertitur adindüra- quam illa. Et melius quidem eft, ut prouocen-» tionem,aut cancrum. tur menftrua, & magis iuuatiuum, & proprie eidn quo caufa eft retentio menftruorum.Lt re Dcfignis. Cap. 11. ftius quidem in principio eft * ut phlebbtome- tur bafilica, quia prohibebit efFuuonem mate- QVandoqiie figiiificantipfiim communica risptdcindc confequenter adhibeatur phleboto tiarftomadms enim communicat ei qua- inia faphenas,ut attrahatur f anguisäjad locu * ] tt doler,& aCcidunt in eo tfiftitia * öc angüftia, fuccurraturei, quod fecit incurrere phkbo- &näüfea*&:fingültus,&Corrutnpiturdigcftiö, 40 tomiabafilic£e,exnocumento communican-a —.—B. & appetitus aut debilitatur, a [ Et ~}cerebrum i> te ei. fc£Et oportet ut fiat phlebotomia pedi-b B- Aliaiitcra.' b B.propter c6- [ communicat ei:] quare accidunt dolor capi- buseiuS ad fuperiora leuatis, & ipfa fit iaccns, *———— m unitatem^ tis in fyncipitc,& dolorin coilo5& radice oculo & perueniat ad fummum in extrahendo lan- rum,6c prdfünditate ipforum cum grauitate, guine-IEt oportet ut prohibeatur cibus, & mi- : & procedit dolof donec confequatur extremi nofetur in diebus primis ufque ad dies tres, z-„ . tates,&digitus,<5cduofocilia,& vtrunqueerus jptohibcatur aqita penitus,proprifc in die &iunduras eum mollificatione ineis, &do- primo. Et habitet in domo bonic[odoris. ]Et c B.acrk ~ lentdua; partesdorfi,duo inguina,& pedcn,& praecipiatur,Vt vigilet* quantuni poteft. Et vo- irtflantur,& mirach iterum inflatur,& fentit in iriitus vehemetisiuuamenti eft ad illud.Et qua- c B.reteatto fo toEocorporegrauitatem,& acciditc[expreffio 56 doqueell tibinecefTarium,vtadminiftresfolu- cis, & retentio & difficulta§*Jita vtndnfif vtntofitati meatus tionem facies,educens humores.Et oportet vt vrinaf. _ ade^eunduA illud fit propter coärdationem fint in mediciniseius, quod fedet na u leam. Et ^ ^ ' apoftematis*<&vbi öbar^at-de meatibus plus* minoretur cibus,quum neceffitas eft,&fedeat e B met”) fe- illic fitdC fenfibilitas ] vehementior.Et quando in principio in aqua dulci commifta cum oleo cis jDique rece queefl^c [ cxprciTio fine difficultate,5c difficili- fofbono.Et embrochetur cü Oypticis ex aquisl tione vrina:, & tas fine expreflione,] & accidit in ea vtdebilite Deinde non fiat affiduatio fuper eam cum fty- retemio vnnj, turpulfus,6t minofctur,& frequensfiat.Quod pticis,vtno induretur apoftema. Et de eis, quo awercteiuioiie ß apoftema fuerit Calidum, erunt omnia acci- rum adminiftratio eft conucmensin hac hora, fcecis. dentia ifta vehementiajcum febre inflammata 6o eft papauer diftblutum cum decodiore, de ^ cum horripilationibus,&cum nigredine lin quo fiatemplaftrum cum oleoomphacino.aut guas,& dolor fiet fortis, & pullatio,& multipli oleo rof aut oleo de pomis.Deinde feftina cum Cäbitur fudor in extremitatibus.Et quandoque ienitiuis: quare fac cmbrocham ex vinö cum , B ., perducit ad abfeiffionem vocis,& fpafmum,& oleo rof tepidis. Et fuppone lanam infufäm a_ e B.Au.t iha. fyiicopim. Et fignificat partem apoftematis lo- quis,in quibus decofta funt ea,qus funt ficut d & drigacanthfi & meliloto deco&oin decodio-nediflölütö, & quandoque ponitur in co ölefr decroco,&oleum nardinutn.Deinde fiat permutatio ad maturationem,& ex eis qua: matu rät ipfum,funt dadylidifloluti in codione, de-codi cum fauich,& oleo rof& olco dealcanna ir & proprie in ftatu fuo,& emplaftra ex hyflöpo hity'ro vamW & adiPe anferis, & adipef [ vaccx ] & med ulla ' cerui, & fimilibus. Et quando declinat a:gritu~ do,curatio eius eft tunc cum refolutiuis puris, g B.ex cis eil fi & gQ-funt aquafifimbrij ] & fampfucus,& laur. Jimbnum. &h [ polypodiuml & fimilia de hrs,qua; fciui-hügummapim. conforta, & viuifica ipfam. Et quando ponuntur fuper eam emplaftra, o-portetvtnonligstur;ligatura enim nocet apo ftemati.In dubellati vero oportet, vt occuperis in maturando ipiatn,& fi eft propinqua ori ma iB fedin intrin tr*c*s,<^ poAMis fedio eiusfecundum rno- recoeqnantQt:eii ^um regiminisdauf#,fiat.i [intrinfecaautem, poffibiie expe- quum pofiibile eft vt confideretur eius matura öe'tur digeitio tio ex ipfamet,aut fufficit J illud, quod prouo-ex lpfamet, & catprouocationefubtili ficut lac,& femen me- contentetur fu- , i ’ . «cr< Ionis cum aliqua mucillaginum& eius erup- K B. reparatio, tioexipfametfiet,&fipombiliseftK [infrigi-leu fparfio. datio] & refolutio,tunc eft melius.Et quum rü lltera,re81 pituraldubellati,tuncquadoque egreditur pus eiusex vulua.Et oportet, vr iuuetur ad mundi-ficationem, & refolutionem refiduorum cum eis, quae funt ficut vnguentum bafilicon minus & iniiciatur in eam. Et quandoque egreditur ex vefica,& tunc non oportet,vt iuuamentum fiat in mundificatione eius cum diureticis for-I B./üitcoadiu tibus,quare effundatur materia alia ad vefica, «antia ad facien [ vincant,& faciant j aduenire vlcera vefi-C£e:immofubriliensinillo,& fis contentus illis, qu£ prouocantlubtiliter, ficut lac,& femcn me Ionis cum aqua mucillagimun, & fortatfccgrc ditutex via cgeflionis,3c fovtaüh eft neceffariu, io 20 4- 9S$: Ferum rcurllcndigratia, & '»bifanguinis multitudo affluit, ex cubito mittere fanguinem licebit \ debet que id initio curationis obivi, at eu acu at i ori is, vel der i ultionis caufi, tundenda irferiores funt fena. Ftram-que yerb fefä onem autbor noßer propefuit. De apoßmate phlegmatico in matrice, €ap. i 5, A Poftema phlegmaticum in matrice fignifi-eant fignificationes apoftematis prxdida;, qux pendent cum grauitate, & inflatione: (ed non eft cum dolore,de quo fit curandum. Et fit illic mollities extremitatum, & pedinis. Et eft forma habentis ipfum,ficut forma habentium hypofarcham Et curatio eius, eft curatio apo-ftematum phlegmaticoru in vilceribus, ex eis, quas diximus in cap.pluribus. Ve apoflemate dura in matrice. Cap. 14. Significant ipfum apprehefio eius cum tadu, <5t quod eft illic difficultas a [exparte \ vrince a B.cgrcflionis dum & foecis,aut vnius ambarum.Doloris vero eue tus minoratur cum eo,dum non fit cancer. Et fieft resknis,& extenuatur cum eo corpus, debilitatur , & proprie crura. ] Et quandoque magnificatur venter,& apoftemantur pedes,oportetvt medi-A cetur,& euacuetur cu m eo corpus ab hu-monb.gto£fis,&: melancholicis, & adminiftrcn turvnguenta ficut diaquilon, & bafilicon, 16c quod ht ex bdellio,<$e adipe anferis, & medulla a B. Alrarachi, ccru i,& butyro ouium,fa&um ceratum cum oleo de lilio,& a [ arazaki] & narciftino & ane Deprafocatione matricis* Cap. 16. HAicxgritudo fimilis eftepilepfi®, Sc fyneopi,cuius initium eft ex matrice,& peruenit ad communitatem fortem cordis , & cerebri, mediatione velaminis,.& retis,& venarum pul tatilium,&quietarum. Quidam verö fapientu medicorum dixerunt, quod :non cognofeitur ihmo,&oleo cham®millino, & oleo defoenu- 10 caufa praefocationis. Verum caufa in ipfa qufia 3 B.contingit, fi b; alchauan. gra.&pleo deKcrua & oleo de jlcanna, & o-leob [ dealacuhen,] oc litcera eius,cera citnna, & quandoque ponitur in eo vitellus oui.Et fi ne cefle eft,vt fit fortius lfto,ponätur in ipfo cado-e B.giutenalbo reunySc aloesfemegenium , & coagulum lepo tin,& yteosj & c [ ferum,& ireos,& ruta,& alacuhen ] & slhachuen. crocus,& gluten alimbat,& gumma amygdal. Etde vngu entis expertis eft, vt infundantur folia capparorum in aqua,donec leniantur, & te- ,coaräatio [comprehenditur]eft,quod accidit retentio menftruorum,aut ipermatisin adolefcentibus etiam viripotentibus in primis,quum fint viripotentes, &. virginibus, & viduis:& fit conuer-fio eius,quod retinetur inde ad frigus fecundu plurimum,et proprie quum accidit,vtin radice fit frigidum,& addit eib f [ ,c lipiflitudo&foliditas frigusrautc[ad frigus purrefa& accidunt duq '^U3> & con'at» fpecies agritudinis,quarum vnaeft agrifudo pMU* officialis,qua in primis confcquitur matricem: quare ipafinatur,& cötrahitur in primis ad lu* periora aut ante,& retro,aut ad latus dex tru m, & finiflrum fecundum obedientiam materi® eius convenientia funt apud me ad hoc. Et iterum fi fupponantur fordes auris, ficut dicitur, conlert-Et oportet vt fedeat in aquis,in quibus iunt virtutes lenientium,& fiat emplaftrum cu folijsalthe® recentibus contritis cum gumma amygdalarum A adipe anfcris\Et empiaflra fa ffiicx fampfuco,& meliloto,& foenugraco, & cham®miIla,&althca.Cancer vero oportet vt 3o retent® in venis,& non inuenit meatum, imo medicetur cum medicationibus, cum quibus funt vnguenta fedantia, & hume&atione corporis,euacuationes fanguinis ex bafilica afll-du e St laphcna poft ipfarn in quibufdam horis, . & edudione melancholiae, St folutione ventris xum. buis,& /edat dolorem eius. Et quando fortior fit dolor,intende, & experire in fcdationcdob efB. vt innitaris ris medicinas calidas, & frigidas fimul, c[ Scfis dilatat venas, &lpafmat eas cum dilatatione, quare dolorem facit, & quandoque fpargitur in fubflantia matricis, & ingrofiat eam,deinde contrahit eam:aut non lpargitur in ipfa.inimo apoftemat ipfamdeinde corrugat ipfarn, quare additur malitia,t [aut prouocatjfuper ipfam (luoni3 fu* menftrua alia,quare non inuenientia curfum, Perutnjunt* perducunt ad nocumentum in membris prin-cipalib. vitra nocumentum primum.g [ Et qua -B. ftpercooueuea contentLls conuenientioribus ] earum, & pro- 40 doque contrahitur caufa apoftematis:aut mali «©res. „ 1 ..i™,.,,r\,i. j„1 „ 1 ... . . prie ad vlceratum.Calid® itaque fedantes dolo rem,Iunt ficut deco&io fQenugr®ci,&; fimilia. Et ceratum faftum ex foeceolei etiam dimifii in vafe teris,ut fumat de flore eius parum cum Cera citrina,& de foris liniatur. Et frigida funt empiaflra fa& de eius ca 60 & multoties accidit in autumno, & quandoq^ cro Aetius lib. 16.Egit & Tauluslib. i.&Bgftszi. funt periodi eius tardi, & quandoque accidit Cont.tr.i.Infcirrbitamen curatione difcrepare vide omni die,& frequentia eius eftpraua,&quare tur. Vanius venefeftionitmproponitMc vero de ea no no accidit huiufmodi apud partum,quu m mo wcminit.^erc morbi initiOyVt V aulus ait,fecari vena, tus ille fit laboriofus;quoniam motus matricis vel purgatio wftitui poteft,prafmimfi inflammationi tunc eft fimilis ex oinnib.diametris,& eft grada bus fuccedat.vt fuccedere pracipue folet.at confeftom tus,& non fubitus&eft ad inferiora,&eftope- morboj non videtur ipfa/anguinis miffio opportuna. Jtatio natur®, et in ipfo no procedit vapor vene nofus nofusadmebra principalia Et deterior praefocatio matricis eft illa,que delfruit anhelitum in eo,quod apparer quäuis neceftarius fit aiiqs anhelitus, & rortaflb apparet ineo, quod eft ficut lana carminata fufpefa coram anhelante,& de ftruit et fenfum,& motum,& aftimilatur moc ti,& plurimum illius eft caulafpermaus,&cau fa eius,quod de eo frigidum eft, & fequitur ea % f R.non. ,[n d ifficultate illa,qux anhelitum a f[ !tB.»mo6at d A lt.+r 'Ii ipfum paruum. öCUiüffiiTL . . J fed leuior ea & minor eft in gradu terno,que ta m b.AUa litcra. cit accidere fpafmum,8c tetanum, & m [lyrico-naufeam. pim]finenocumento in ratione,& fenlii, jl JfKO T JL T l 0 S, n De vteriflrangulatu dofliffime jlret&us Ub.z.am Op.ii.cap. s* torum morb.abunde GaL9.deioc.ajf,& Taulus lib,$. Cap.71. cap.68. gj. ^ici\us Hb' i6'VLura etiam habes in libris Hippocrati afcriptis de morbis mulicbrib.Esl autem de hoc z affeffu qiuflio,tum a quib.caufis dependeat, tum qua ratione & animales & vitales a&iones huius vi adeo lxd.atur.Sane vteri pr&focatio,omnm teüimonio (qfl & auihor no fler prob at)conuulfio qufidam eft,contra hitur nempe pratter naturalem pofitione vterus adfu-periora.Conuulftoms duplex caufa eft,repletio & tua cuatio.Quo fieviad horum alterum fit hficaffeäio re„ ferenda.Mithor librorum de morb.muliebriktib.pri-mo,adficcitatemrefert. nempe id vitii contingere aße . rit vbi mulieri vafa euacuata fuerint, tue enim conuer 1 ti&furfum progredi ad humiditatem exipfo iecore Cap.5. hauriendam.M Gal.6. deloc.aff. a repletione fieri id exiflimai,eofq\ fuggfdlat,quia ficcitate prxfocavi vte-> rum putant. ^4 rbitratur vero hic aut ob menflruasfup preffas purgationes,aut ob vitiati feminis retentione euenire,quum id mali genus viduis prfifertim,atq', fis quibus virorum ablata coftetudo efl, acci dat,quin et ob immoderatam vteri frigiditatem idem oriri quando que vitium afferit. Quod vero tot fymp tornatum con-curfus in hoc malo fiat,id Galen.ob vteri confenfum cu cerebvo per nCruos,cum corde per arterias, cum iccor ~ per venas continget arbitratur , Efl tamen hac mre qu&ffionc dignum,fi conuulfio ob repletionem,vclficr citatem fiat,neque alias habet caufas,quomodo oh rete tum vitiatum femen hic affeäus producatur,certi, na is ad repletionem referri pot efl,quum tanta feminis co pia non fit,vt replendo vterum tendat.ahfm dum quoque efl, fi ex euacuatione id fieri qui f piam afferat, qua dopropterea laborent ha, quia non excernitur femen, , quod excerni cofueuerat. Cpterum, fortaffe ita hetres, ' jQuum vteriprxfocatio conuulfio qufidam fit,id quod fatentur omnes videtur hfic nobis,non a repletione ta tum,fed etia exficcitatepoße procreari.Et fi vero Gal, perpetuo ad repletionem vel menftruorum excremento xum,vel corrupti feminis id malum deferre videtur,et eos notat,quid ficcitatcm in caufa ponunt:quum is tamen etiam ex vteri refrigeratione eius flrangulatum Jequifer ibat,quod & iremus,negandum no videtur id vitium ficcitatemfequi:quumpropterea ob veheme £ tes refrigerationes peruertatur vterus,quod frigiditas exprimit,exficcatque.Tfon afferimus tamen ob humi-ditatis appetentiam cotrahi vterum,quod autbpr libro rum de morb.muliebnb.quddo id fatis probabiliter ad naffe Gal. videtur,fed ilUd tantum arbitramur, vteri praefocationem,qua couulfionis fpecier quadam efl fic citatem fequi.De reteto vero femine, num ob ficcitate m ob repletionem couulfionepariat,differtum a nobis, Xra£t. 4* P57 a Has meminimus,quum de conuulfione ageretur, atq; quum hic autbor fpafmum quedam altum pr fiter reple '' tionem & ficcitatcm poneret,quem,non praportiona- tum ad materiam voeät,ofhndifse nos recordamur,co uulfiont,qu£ praufi alicui qualitati fac cedit, poße ai fycitatem.vcl ad repletionem referri,nempe, irritat fi neruoffi partes oh mala illius qualitatis vel manifcfU vel ob f cur fi pr fiftniiam contrahunt fcfe,atque contra bendo id exprimunt,quSdhnmiditatis continebant,& 3 fit ficcitas.V d etiam,dum illius afitionisgratiaphtres a duocantur fp irhm,fimul quoque humorum copia co fluit, & repletio fuccedit.Vutat tamen Gal.retentum femen fit frigiditate obeffe,quod & fetius,de qua re nos modo non differ imus, Defignis, Cap. 17. QVandoappropinquat periodus huiufmo-di tegntudinis,accidit dvfpnoea, & diffi-0 cultas anhelitus &pulfus cordis, 3c dolor capitis,& a [ vt loquatur fecum, & debilitas djfcer- a B.malim ani nendi,Se b [ debilitas,]& pigritia, & debilitas in mx-cruribus, & citrinitas coloris, & altera tio eius, £ „1^ cum paruitate fixionis fu per difpofi tionem ocu Is ai’cms-fuam,,:& quandoque accidit ex putrefactione calidi vaporis,fitis,&: quando additur in ea, accidunt fubeth.et permifbo rationis, et rubedo faciei,& oculi,& labij,et c[segrediuntur ad exte ß &qll5joc, 0 riora,et quandoque claudit occulos] et no ape oculi continue rit eos,et debilitatur anhelitus valde: deinde ab ibnt aperti in-fcinditur fecundum plurimum, et imaginatur f»cnte,n Iocu,n ^gra,-qualialiquid eleuetur ex peftine eius, et ^uHcISs acciditfiridor dentium, etpercuiiio eorum,et flUudaufi. motusinuoluntäri) propter corruptionem lacerto rum,et alteratur dilpotitio cius.ct abfein-ditur loquela,et difficilis fit intelledlus, eius qd Joquiffindeinde accidunt praecipue ex ea, qux fpermatica eft,fy neopis,et ablciffio vocis, etar-0 traftio crurium ad fuperiora, et apparet fuper corpus ros non communis,imo paruus.et qua doque refoluiturad vomitum phlegmaticum, purum,et dolorem capitis,etdolorem geniculi et dolorem dorfi,et ad rugitum,et ad expul- j fionem humiditatis ex matrice, et quandoque perducit ad peripneumoniam,et ad fquinantia etapoftemata d f [ ]dorfi,et d ^ ß co!ll»&‘ pedoris,et pulfus fit in ea in primis tenfus,fpafi mofusirarus, deinde fit frequens abfqueordi-g ne,et proprie apud cafiim virtutis, et propinquitatem mortis,et fit vrjna fimilis lotura; carnis,aut fit fanguinea, rubea, et menftruale quidem fignificatretentio menftruorum, ct fper-maticam fignificat elogatio ipatij a coi.ru cum defiderio,etcaftitate,et menftrualem quandoque confequiturexuberatiolafris ct corpuseft grauius, et fenfus debiliores, et dolores oculorum,et colli,et febris,et accidentia,qua; fequun tur retentionem menftruorum pricdida funt q manifeftiora,et cum hoc humoris dominantis in fanguine apparet dominium malitia *c [ fi- e B.mdancho-cuf melancholici,]ipfe enim facit accidere alie llca* nationem per communitatem cerebri,et fy neo pim tortem per communitatem cordis, et de^-ftruit anhelitum per communitatem amborft fimul,et per communitatem diaphragmatis,et phlegmaticus eft grauior,et quietiora habet ac Cidentia, et cholericus eft acutior, et magis uw columis, ^5 8 ' Liber tertios. columis. Spermatica vero incipit cum nocu* fariumvtenacues, & in potu tribuas pilulas de c B-fieitara«* fB-anguflia, mcnto anhelitus, & magnificatur* [timor in «[thapfia/J&pilulas fostidas:Deinde ponas ven S‘‘ ea magis,quam in menftruaji.] Reliqua vero ac rofas poft tres dies fu per dorfum, & mi rach, & Cidentia non apparent in ea: Et multoties qui- quandoquefuper coxas, & inguina. Et fubtiJia dem accidit ex hoc quod obftetrix tangit ma* regimen,& calefac inferiora cum fricatione,r, c fr; aji;r.uei-ipfam, ]in hoc quod fubito accidit >ta- gariophylliiuuatiuifuntiterum, & de potioni : men inter ipfam & epilepfiam diftinguit k [re- bus bonis, eft.vt fumatur cymini quantitas gai- prxtocatio. tetio]eius quod eleuatur ex matrice,& pe£tine? Ise,& detur in potu cum aqua rutae,aut aqna de 11 B.&. & quod ratio non minoretur valde,St femper, coctionis agni cafti:etagaricumeft valde bonu. % B-leotetio, jm5 jn difpofitionibus vehementibus valde, & in hac aegritudine, quando potatur cum vino, quando euaditprsefocatas natat plurimum e- & caftoreum quandoque fanat integre, & fimi jus,quod fuit in ea,nifi fit maxima, immodera liter blattee bizantia:,& fimiliter fqd’illa,aut ace ta,&’ fpnma non currit, ficuteft curfu eius in tumeiusquum forbetunaut oxymeleius ace- eB.EtaquisI' tod od» difficili ex cerebro,& fi currit,fedafc x- tofum,c [ 'Alfofir vero cum ex eo ] in potu 1 u iuiferr^^^ muTaUwd.Aha gtitudinem ftatim, & non indiget ,1 [quod ab mitür,e(i in eo fanitas,Et iterum detur in potu f —-B litcra. fiat a* ea excufetj&redeamus ad illud, quod narra- £[ de eoi pondus drach.ij.g|aldeu] vino forti gt Bildadi. Uud, uimus in capitulo epilepfcdc differetia, Difte & potus olei de keruaeft valde iu uaduös, & ite rentia vero inter ipiamA apoplexiä eft mani- rum fumat in potu fuccum foliorum agni cafti h | b.aIu Utera tcftior,& quomodo non? quum fenfusdeftrua cum vino,& olco.H f [ de Kenu piBitetur tur in ea fecundum plurimum integre, & non ]et iterum fumatur pondus, fir m [gemitus.]Di|ferentia vero inter ipfam,& dracj.opopanaci,& tertia.drac.j.caftotei, & de lethargiam eft, quod cum ea non eft febris :ne- tur in potu cum vinoreft enim iuuatiuum val- quepulfus eft plenus ,vndofus, & principium dc diureticum,et de cmplaftris, & vaporationi- doloris cius in capite,& eft color diuerfus, alte. bus,qu2ecunq$ fubriliant fanguinem .& faciunt ratus,dein lethargia eft fixus fecundum difpofi 30 eum cholcricum &defuppofitorijsbonis,cfti •»B.fagzaneaecfc tionem vnam* [ fagzeneaecumjoleo de lilio quätitas auellanae lau^mo, ocfupponecollyrium ex k[ aldeci ] cum vino, Kli.aWadi. & iterum fumatur ftoracis liquidx,vnc.iij.pipe De cura, Cap, j8, x*is,thuris,amborum an. vnc.j.adipis anatis vnc. iiij.fem.vrtic§. vnc.iiij.fiat ex eis licinium ,& fup ; ponatur,et iterum adminiftretur ex cly fteribus | Llius quidem e/Te,cuius caufa eft retentio me & collyrijs faftis ex eis,quos calefaciunt, & pro- ■1 ftruorum,oporrcr vt regatur, fi non eft illic uocant,6c foiuunt humores groflos,& refoiuüt albedo fuperfiua,& caufi retetionis no eft mul ventofitatem.Si autem caufa eius eft rententio titudohumiditatisviicofie, cum phlebotomia 40 fpermatis, tunc oportet vt nuptui tradatur if,R . . aB.8cnoncft« cxba(ilica,&ex faphena, a [addendo] inom- f veoclter* cufitio, ni difpöne i> [ ex ] adminiftratione prouocan- vfque ad illam horam oportet, vt vtatur cxerci i>U.ab, tiurn menftrua,& proprie fuppoiltoriumacu- tio,&exficcatiuisfpcrmatis,ficutruta, & calator um,mordicantium osmatricis;&funtficuc mcntho,& feminem[ almaru] &ekäuariodia m ß agnscafll* cordumeni,&piper.Euphorbium vero eft val- cymino cum eis,qua: funtjficutdeco&io de rade forte in hoc,faciens defeendere menftrua fta dicibus,& oportet,vt intromittat obftetrix raa tim,& commotio oris matricis, & partium vul nusfuasin vuluam eius,inuncas olcode lilio use eius,eft coferens ei,fiue retentio fit meftrua aut nardino,aut laurino,& commoueat porta lisjfiuc fpermaticaiipfa enim facit declinare ma vuluae,& portam matricis motione plurima le tricem ad inferiora,& ad aequalitatem, & prx- 50 ui,& neceflarium eft vt aftbcieturei cum dele-parat menftrua ad prouocationem.Et galia qui datione dolor, & fit ficut eft difpofitio coi tus. dem eft mirabiiisinhoc.Ettin« ex diureticis iu Ipfaenim fortalle expellet fperma frigid um, et uatiuac funt,& proprie,quee fiunt ex keifi, & fg fanabitur, & fimiliter quum fupponuntur res nugrceco,& fem.lini,& fampfuco & abrotano, mordicatiua;, commotionem facientes, ficut & aqu? thermarum vtiles funt eis iterum,&o- fagzenea cum oleo laurino, & ficut zingiber, portet,vt fiat phlebotomia ex bafilica partis, q piper, & cordumeni funt mirabiles in hoc, & iequitur declinationem matricis. Si autem no cauein fhuiufmodi difpoiitione phlebotomia: declinat ad latus,imo cötrahitur adj fuperiora, imo adminiftra in hac diuifione, quee excitant tunc tibi fupereft vt phlebotomes quacunque 6 caliditatemj&curacurationefyncopisAcon- duarum vis,aut ambas. Quod fifenferishumi- fert ad illud, et accidentia eius mala, confedio dilates plurimas,tunc adminiftra euacuatia eas nominata confectio iuuamenti, quoniam iu~ ficut eft hiera Rufi, ]et wgi. gariophylli mirabilia funt etiam. *si?i2i0r~4TI0?lES' Curationem a vence fcttionc orditur>idquod et Vau luslib. $.<& xAetius lib. i6.et JLrtt&us lib.z.decurat. Op.7i.cap.{3. acut rnorb.sJutkor tarnen noefir diligentißimus cas ex cipit,qu& candidiores funt,& quibus vifcidi humores ajfiuuntynempe,quum bis ab /anguinis miffione magis refrigerentur ,et incrajjentur humores,# quod affe ft u adauget, Dc regimine eius quum commovetur. Cap. j9. OPortet.vt fundatur fuper caput oleum o-donferum,confortatiuum, calefa&iuum valde, ficut oleum nardinum^autoleumdebS, & incipe ad faciendam commotionem praedi- Dehmorrhoidibusy&botbor}&mro^ua apparent inmatrice,&claito. Cap. 20. IO QVandoque eueniunt in matrice haemor-rhoides,&acciditquandoque in ea ficut morum,ficut diftum eft in mafculis, & quandoque apparent fuper eam bathor diuerf^qua re quaedam dicuntur alhafce, quoniam funt fi-miles capit ibus alhafce,& quandoque funt alba;. & quandoque apparent fuper eam a [ bo-thor] v t verruccae b[ & vt claui]fucceffione rha gadiarum,& fucceffione apoftematum durorum , & non eft poffibile, vt fanentur hämorrhoides,nifi quae ex eis funt extra matricem, & parum fanantur fa&ae in profundo,& quando quec[fequiturillam,] cuius menftrua reti- cB.iuuaturilla, nentur d[apparitio] haemörrhoidarum in ano fuo,& in eovq? apparet de matrice fua. Na fpe-ratur,quod aperiantur, & mundificctur, & fit a B haimarrhoi-i des. b B.clauofic. d B.cum apparitione. ft B. medicinis &am, & proprie cum a [facientibus pruritum 20 cum eisfecuritasab aegritudinibus difficilibus, mordicatiuis. mordicatiuum:] & fupponantur collyria prae-di&aprouocatiua,& fuppofitoria trahetia ma tricem ad inferiora,ficut galia,& olea odorifera,ficut oleum de ben,& lambacinum, & ficut oleum alacuhen, & oleum de folio, & reliqua olea odorifera acuta, ad quae declinat matrix, & cum hoc eft in eis fubtiliatio, & prouocatio. Etfimiliterfuffumigaeafubtus cum mufeho, f a^bTci^of” ^ xyloaloe*Et ^ffumiga eam cum b [ mufcho tofr po1" contrito] fuper lapides ignitos,& lini cumc[co quod currit ex eis de re nigra ficut %x. cB.aUhaluch. lohe,]et algalia.Et tene anhelitum eius,& nares ipfius,&moue ad vomitum cum penna intro-miffa in gutture eius:ipfa enim inuenit cum vo mlturequiem,& leuitatem.Et fac eam fternu-tare,& fac eam odorare foetida.Et fac adhaerere inferioribus eius ventofas plurimas, trahen-tesfangainem & matricead inferiora,proprie fuper emf7cjuamuis id augedipotius affeffus vim ftri£tura,et praecipe vt dormiat fecundum figu habere quifpiam crediderit, dum.f. materiamfupra ram feruantem illud ,^quod ^fuppofitum eft, necefTarium eft vt effundatur oleum feruensfu per caput eius,aut cauterizetur finciput eius, fi non fuerit excufatio inde, & quandoque cua-dit cum phlebotomia,& caue,ne ei des in potu vinum,quoniam aqua eft ei conuenientior, & carnes groffas,& ea quae addüt in carne,& fper mate. jt ItK0 T \A T 1 0 S. Quid in ipfa praefocata vteri acceffione agendu /it, docet. Jigit eade de re Vaulus hb.$. Tulcberrime,& etpe&ini, ete [materixfuae ] pannos infufos aquis ftypticis infrigidatos, niue, et fi forfitan fanguis non abfcinditur,tunc pone fuper pe-ä:inem, et fuper dorfum,et quae fcquuntur ip-fum, ventofas adhaerentes, & fuppone lanam infufam in aqua decoctionis ftypticorum, in qua funt diffoluta acacia, et hypoquiftidos, et lycium et fimilia,et fiat vt fedeat in aquis ftypri cis,et fi fuerint hämorrhoideslat2e,ampl^,tunc 60 non labores ad incidendum eas, fed admini-ftra fuper eas exficcatiua, fortiter retinetia fan-guinem,ficut funt panni infufi fucco berberis c B. parti quse eft inter anum, & vuluani, trahit. et rege eam regimine fluxus fanguinis fuper- flui. a B.Alia litera, flui.dt [ &fecuratur hämorrhoides , de leriiflca pfe^cuS&n tione carumcft.vtfedcat mulier m aquis, in guims sequahs quibus,decodifficilior,' deinde,quse eft in angulis ;& poftea, qua^ eft in concauitate.cf [ j c|B.Signa. Quandoque fit fortis virtus retentionis vento-fitatis in matrice,& villis eius,vlquequo confe- a B. vehemens fortafle 11011 eft excufatio, quin incidatur, et quitur dolor extenfus ad pe d [ do- d BiC0iieaio, c ^lympham intelUgit .cuticulam, f. in pudendi mulic minium] matricis fuper fperma refoluit hanc 3P‘7C* bris JiniiftibjiiUantem}de qua Taulus lib.6. ventofitatem quafi non ht. A H 'KO T ATI O 7^ E S. De aqua in matrice* Cap. 25. De cura. Cap. 29. feureunemnn, QVandoque aggregatur in matricibusmu- lierum aqua,6c qpra;focantur]ca. •Onfert ad illud potus logodion, & fagze-nea in aqua radicum,& feminum poft eu a cuationem / cuationem mätetiei-facientis illud,a corporc, & a matrice,cum eis,qua: funt,ficut hiera picra 1 proprie. Et ft chronica fit aegritudo, tunc cum eis,qu£ funt ficut hiera Archigenis,Et oleum al Jkekengi iuuatiuum eft valde ad hoc.Et quado-que fupponuntur collyria ex eis,qu# Tun t ficut bdellium, & xylobalfamum > & iem. eius cum oleo nardino, & oleo de ruta,& quandoq; em-brochatur cum oleo de ruta,& oleo anethino. Et quandoque apponütur fuper matricem em plaüra fa&a ex eis,quse {unt ficut ruta,& fernen ägnicafti,& cyminum,& centaurea,& alberen gefif,& fampfucus,& anifum,& calamenthum &€afia;&:ammeos,& reliqua femina.Etquan doquefitvt fedeat in aquis, in quibus decoc^g funt medicinae emplaftrorum praedi&orum.Et a B. fuffumigai, quandoque a [ fiunt ] cum fpeciebus calidis, «5c quandoque opponuntur pectini, & matrici ve tofscum igne* ^Tl'KOT^TIQ'J^ES. Tlurima vteri ajfeftionts ftatus faciunt>vt ait Hip. 7.Vhlg.morb.iAtque hi quadoque ipftus vteri corpus &fabjiantiam occupant,dc qua re hoc in loco agitur, difficileq; plerunq} difcutiunttir,quandoque in cauita-te dumtaxat vteri continetur yde qiitbm in fcqutntib. verba facit.Tu ttide ^ictiumlib. i6.&Taultm lib.$, Tlura,& Hipp.2 Je morLmulierib, Cap.yi. Cap. 70, —B. DS wntofitate matricis *[wn inflante.'} Cap. 30. SEntit habens eam quafi fit res in ea inuoltita fufpenfa,&; videt feparationem doloris permutari. De cura. Cap. CVra eft, vt fumat omni die drach.j. &s.de diamarte cum drac.j.cy mini,Sc vi. 3> vnius xnaftvcis. E EN XXII. De aegritudinibus in extremitatibus membrorum: quas habet duos tra&atus. TRACT ATV S PRIMVS. De eo,quod accidit eis de nocumentis quantitatis,& fitus. © B- Alia litcrSa vicinatur ipficu-ti. AIih lirera. althafi> i. fupe- j$eforma ,nrbitt]£r duorum fiphac* Cap. 1. nor.. b B beritharifi» x . - c t B-ctiam. Portet, vt fcias, quod fuper ventrem poft d b reparatur, cutem funt duo panniculi:quorum vnus a eB.chamei, f nominatur fiphac & comprehendit inteftina Lt’^°fugpremo & calefacit ea, fua fpiffttudine,& unduoiita-&eft paniculus, te] & comprehendit lacertos.Etfecundus eft in Alia iitera. terior,&: nominatur b £ beriteron ] & nomina & tangit ipfiim c j r !emo& conti-. [rotundus:quoniam nuatur infeius quando ^fingularis fit J abeo,quod tegit ip-cbefica & tna» Ium,eft ficut fphera,fuper quam funt e [ fum-trice, & tangit mx j & Aditiones molles,& foramina & con- Sedct tinuacur defuper velamini i /L& proccffio eius eft ex fupremo,& eft ] fiibtilis fub cute ven g & continui trisj^panniculiseius.&adhierentei duo exla tioeius certis ventris, dexter, & finifter adheerentia ve- hßtranfitu ve! hementi Deinde continuatur poft eos ambos affociatione/e« velamini,& par tibus eiuscarnofis continuatio vicinitate, nevnitionisg [ poft continuationem fu am cü 1 B.moitarum;, ftomacho,&]poft confirmationem, & folidita fß tem fubftantiae eius: & illa continuatio eft con bus. " tinuatiodilatata:verum ipfaquum continuat mßfiphac. 1 $ hepati, eft fubtilis valde: &eft ei in eleuatione ,n S a“£em' . fua adftomaehum,5c in refledtione fua deicen dendo ab eo firmitudo,cumh [ oppofitione]ve verum, narum & arteriarum1 [ magnarum ] fufpenia q B.maium gra-rum cum eo,& defeendit fubtus,& fit zirbum. "3+tlß^ ouus* Et currit fuper plurimum jc [ alberiteron ] de ß.beritarun; fubtilibus lacertis i[ dilatatis] fuper ventrem1» t b. Älia literal tunica vna: ] &forfitan exiftimatur q? fit pars feparare. cius,propter continuationem eius, & fimilitu-11 Alla litera* dinem fuam cum eo I neruofitate.Quum n[er ”B^acertos. 20 gojfingular is fi tabeo0 [alberi teron] eft fubti yß.& ne ex hoc lis textur^ valde,& ille cftpfalberiteron vere.] Et & fficilis fiatmo fubtiliuscius , & purius ipfius eft* apud q [ epi- ^dTMkere^ glotalem A ortum ] panniculiintrinfeci cofta u^cuetuHUudl rum f t[ ] ex hoc panni qk eft in ipfis,& cttlo35c iuuamentum huiufmodi fiphac sf [ iprc quidem be-]cft r [rcpIcre,quod eft] inter lacertos ventris,& inteftina,& u [ftrjngcre] lo- & vciamcn apo cum,& prohiberex [fuperfiuitateslnecadät in fterioriinteftina locis vacuis,y [cum adiutorio diaphragmatis, & vi/cera eua-30 quod eft pofterius,& cöprimere pofterius inte aCxp^cflio~ ftina;& vifcera euacuatia fuperfluitates, quum n‘e adiuuante ad proxima funt ad expellendum quod eft in eis expulfioneilUu* de faece,& aquahydropifis,& vrina,& prohibe quod in eis coti re] inflationem vehementem, & ligat vifceraz &c a?dccc^ [ligamento fortl& cü in dodo ficut res vna, pellendum m-& laccrti omnes J pofterius fuper carnem glan bryonem, & pro dofam quafUiibftratam eis,& venis magnis, & hlbct* . n\eatibi^s continuitatis inter inteftina & ftoma chum.Quidam vero dicunt,a[ non pertranfitj gamento^fort^ 40 vt dicatur quod in fiphac funt b f [ quare totum ag ]genera villorum con- gi Cgaruni eis textorum fecundum c[ partes notas] villorum, qui funt inftrumenta virtutum trium natura- Cut res vna’,& Iium:d t [ naituntur feu ] et iftis quidem non eft fl,bl^ntätur osn poflibile,vt dicant illudin tunicis venarum, & "«!:. velic^et matricis,nm de aliquo panmculoiTi, btb.tria. imo eft corpus fingulare, & iftaduo velamina c B viam nota« tutamina funt vilcerum concauitatis inferio- B, Iin6 [Pr<: 5° ris.Quumq^ perueniunt ad peainem, fiunt in ^tT'eVcorp^ eis duo foramina ftricta, qua ipfa ambofint,e fimplex. [ per quae tranfitlumbarea dextra et finiftrain eB.duo meatu* cisinfeparabilia, donec fiant ficut dua: cyftaj jjdex“r>& fin5-duorumouorum] & fub duobus velaminibus r^afaWliter de eft zirbus,et zirbus quidem eft compofitus ex fcendunt,donec duobus panniculis, quorum vnus cooperit a- fiat.f.duo faccu lium,inter quos funt arteria: plurimas,ct venas ^ duob-°“!s ^ • ■ O n • Xr n on duob. teftlCUllS« pauciores eis,At ve-m?es ofen cadit Aut afccnfione mulieris fuper virum.aut labo- ro vbi laxatoatqueextento peritonaeo tumor fu pra, jnzirball. re anheli tus in coitu, & proprie fuper repletio- ad inguina confiiterit , nequead ferotum defeende- % B.cUmore, nem,Öc fimiliter coitu fuper naufeatiuam latic rit, ßovCavo}& inguinis ramex vocatur.Quandoqt tatemM aggregationem ventofitatis, & egeftio etiam non ad inguina aut ferotum jfed ad rmbilicum fit nis in ventre,quare defeendit aut zirbum , aut morbus;atque hic affettus non amplius ramicis nomine veJamen,& ioteftina, &proprie mönoculum, appellatur,fed a Gracis , ab anthore nottro quoniam cfl folutam,nön ligatum: aut humi* vmbilici augmentum>a Cetfo prominens, a T linio aute ditates,qu# effunduntur ad eos cxpulfionc na- prociduus vmbilicus dicitur. quamuis reftius fortaffe turse;aut generantur apud eos propter frigus ip prociduum vmbilicum vocaris umbilici intro contra- forum>& conuerfionem fanguinisad aquofita 4° ftionemyquiajfeftus fepenumeropuerulis accidit,folet-tem.Et fbrtafle accidit ei panniculus proprius, que admota ramicis differ enti a.Quibus,autbor nofteV d t B, fanguinis Et quandoqj eft propter humiditatem dt[ ventofam herniam adiungitxeam.f.quA a flatu in fero- &, Alia litera. tum impafto euenit,Tu pro ramicum natura,& torum ] fanguineam,& foectu caufispeteCelfm lib.6.jletiumli. 16.& Taulum li, c l8# cB.fequiturcu letam vbi eftcaufa eius percuffio:autcafus, aut $.ride & GaUnfinitionib.medicis. Cap! i- rationem, ventofitasmflatiua*&quandoque e[confertcu cap.jj ratio cum ] ferro.Etquandoq; nafeitur illic caro addita.Et quandoque mgroflaturofeum aut D e (ignis. Cap. 3. cap. 22.23. 24« fB, impingua - induratur cx apoftemate, autt [ pinguedine, ] tur. quare affimilaturramiciA nominatur hernia 5 carnis.& quandoque eft fimiliter in inguinibus, Qlgnum autem commune rupturis, eft addi - & quandoque inflatur venae eius,& nominatur »3 tio apparens,fentitur inter fiphacintrinfecu, hernia vericofa.Et quadoque molli fxcatur mol & inter mirach, & additur eius apparitio apud lificatione vehementi abfque ruptura,quaremotum & a [ comprehenfionem ] anhelitus, & a B.retentionc. longatur & affimilatur hernia iterum.&quan« cius, quseeftpropter dilatationem meatus, fi- doque accidi tiuptura fupra tefticulos,&perue gnum eft, quod apparet paulatim in ofeo a bf- gB^&in umbi- njt acj inguina,quod eft fupra ea g [in fumine que motu laboriofo,& vociferatione, &ali;s, büicumUpr&'m iTjaloru m accidentium,& in duobus ercmn- & eft ramex tefticuli . Qupdautem eft b [ pro- duobus laterib, ftoriis. ] Et illa qua; accidit fupra h { fumenjeft pter illud, quod eft fupra ] eft propter difru- b B. fupra Illud, h ß.vmbilicum parumper raro fecundum comparationem ad ptionem proculdubio , non confert ei exfic- alia>quoniam ille locus fuftentatus cft lacertis, catio . Et fignum eius, qu£B eft ex inteftinis &quodfubeoeft, tuetur extremitatibus lacer- penetrantibus in fcifluram , eft redditio eius 1 B. vmbilico torum,& quandoque accidit i [fumini augme cum velocitate,quum refupinatur, & fenfibi- emmentia. tum,]&cft de genere ruptura; iterum.Etomne litas rugitus,& proprie quum premitur. Illam ,ß ve]r quod eft ex ruptura fuper fument f[ ]eft veio,qu$ fit ex zirbo, &fiphac, fignificat adue- vmbilicum. M n^otum accidentium,quamuis fit paruae ad- tus eius paulatim,& eft profundum cum «qua- ditionis,6cnoa dolent in principio,guoniamex litate infitu, Et non fentitur in illa ramice rugitus, c B redu&ione. arugltus,& fecundam plurimum eft quatifas par Amplius confolidatio fdftura?, aut conferuatio tB.inprofundi- iiaec [in quantitate profunditatis, ] & quando- eius,vt non addatur,fit cum medicinis glutina- ute. que egreditur totaliter,& habet quatitatem ma tionem facientibus confortantibus , jn quibus i & nmilcttlteX difficilis fanationis, accidunt ex ea dolores, vehem entes , propterea fukt?Verum res ita fehabet„Si vel inteüinum vel owe 1 uod rC^terC" J' quod extendit ofeum- Etf [cruandoquc ] com- tum ad fuum ipforum fitum adducendum fit/ofevrc & ^uo ’ primit ttfticulum.Et carnof.iE (ignum eft, quod mollium & balnearum vfus pottfl.^At refl/tutis ia ijst eft in ipfo ofeo,non intra ifyfum, Sc eft cum duri eaucndumab omnibus prorfum emollientibus fuerim $ tie,& groftitie,& diuerfitfije g [ via:.] Sc quando que eft ex lapide^ate apo ßematis duri,& nomi* natur buris. Hernia ver.p varicofa cognofcitur curatione rupturarum intettini, & %}rbi. h B.muoluptio,- ex venis repletis,& ex h. [ torfione vrinali in ea ] Cap. 5, rc fimUi race- cum mollificatione te.fticulorum, Sc prohibitio 3° xnis exiitentem ne1 [acurfibus,] & r notibus . Et illam,qua: eft Ql eft amborum defcenfio ad ofeum, poffibi- Iß.’ab ambula- *n arcer^S)K [tachisc,um digitis comprehendit.] J liseft eorum redudio,verum fit difficilis fe- *ion?. Et illam>qua? no eft meis,immo invenis nutrie eundum comparationem redudionis amboi u x2- ^ompreffio tjbusilla membra/ ^pn l [comprehendit tactus.] in ruptura,qu# eft defuper: illud enim fit facile cum digitis fe- cum refupinatione, & qualibet compreffione Reparat eam cumanu. Quod fi addatur ruptura, incipiatur compreflio, ^'K’H.OT^TIQTiES, in deficcando lllud^uod dilatatum eft propter humiditatem,& adunando,quod feiflum eft^Sc ingenietur in confolidatione eius, &c quum fit Tukbnafawdum docet quibus notis fingulasrami 40 inobediens ad redeundum,fiatvta;ger fedeat in cap.!?* «Mm|pecies digno/c^s .Tu adi Celfum lib, 7. & loca aqua calida,& emplaftretur ruptura cum leniti fugeviori capite indicata* uis:aut vaporeturcum panno calido tandiu,do xiec redeat.Deinde ftringaturfuper pofitis medicinis aggregationem facientibus ,& dimitta-Dect&rai Cap, 4. tur tribus diebus,& fit refupinatus.Et fit ftrißu- ra cum inuolutionibusquadratis,& inuolutio-nibus praeparatis ad aggregandum labia fciffu-*n Egimen quidem vniucrfale habentibus ru- rac.Etquandoquecauterizatur fecundum hac Jv pturam, eft dimittere repletionem & dimit ftri&uram,&prasparationem.Etnon a[ admi» aB.aamimflret aB. Alia Uteri. teremotum plurimum,& faltus,&a [ inceftum 5 niftrentur inuolutionesfphericx*,] quoniam ip- pannos lineos fricationes ln ^uyrum i ^ coitum.& deterior illarum difpo- fx dilatant,maxime autem b [ necefiaria eft co- plicatos fcam- 1 m w 1 °* fitionum eft illa, quae eft fuper repletionem, Sc folidatio.JEt non oportet,vt approximent huic dumformäfphg oportet,vt dimittat cibosinflatiuos,& non mul ruptura ferrum omnino,Et medicina:, qua: bi- £B^cceflatiö tum vtatur potu aquas, & dimittat omnes res buntur, quibus iuuantur habentes rupturam, cft brachiaic. mollificantes, ita quod etiam balnea, & quum funt fagzenea, & deco&io nucum cuprefti, & comederit,refupinetur,& fit quum fedet, con- proprie,in quib. diffoluta funt fagzenea, & dia- ilriäuscircarupturä,&apudeoitum proprie. cyminö,&oportetvtadminiftrenturineaem- IB.leuitatem. Etfitcoitus eius apud b [ lenitate ] ventris eius, plaftra,qua: fuper fcifturam adminiftratur,poft <&fcias quod intentio in curatione ruptur^ eft quam aggregata funt labia fciflurse, & trada conlolidatio fciflura:, fi poflibilis eft: aut con- funt duo oua ad fuperiora, & expleta eft redu- feruatio eius ne addatur , Sc exficcatio eius, dio eius,quod defcendit.& de iftis emplaftris eft i(niiod mollificatum eft, Sc dilatatum, & redu- illud,quod fit ex lauina,& nuce cuprefti, Sc cu .aio eius, quod defeendit in ipfa, fi eft zirbum, prefli foliis. Ipfa enim funt radices emplaftro- aut inteftinum . Et refolutio eius, quod ag- rumftiper plurimum iuuamenti, quorum eft gregatum eft in ea, fi eft aqua , aut ventofitas. conuenientia:. Et de emplaftris] conuenienti® Sc prohibitio materiei,qua; extendit ea. & fi no eft illud,quod fit ex bdellio, Sc dragacantho, Sc xeldJuitur,pr£Eparatio fiatinciusexrradione, gummiarabicoj&glutinopifcium, &glutino AVIC. Ppp 2 corio- « f B.& vifco. coriorum,« f [ ] & tu- beribus ficcis,& carnibus cancrorum,& rofis cü capitibus fuis,& omnibus ftypticis,& maftice,& d B.almedad. myrto ficca,& mes excorticatis , & d [ alteid Sc Dmmm** follis foliis altheae ] de mecha,& alumine iameni, Sc lycli. * fumäch,& frudtu tamarifci,& magra,& centau c B. femegenio taurea & aloee [femegenio.JDefcriptio alia em &myrtha. plaftri.Recipe ammoniaci,& thuris, & aloes de- megeni;,& dabac omnium ana drach.iij.bdellij non defeendit aquofitas. In operatione vero q fit cum bezel,& phlebotomo,oportet vteleuen tur tefticuli ad fuperiora, Sc elongentur valde ab ofeo poftquam c [ obliquatus eft pc&en , Sc pars eius vt elongetur ab infirmo, & vt refupine tu r fuper le&um,aut fuper locum,in quo fedet homines:] Sc fiat vt ledeat & [ ancilia ] dextra e-iusextendens virgam eiusc {ad fuperiora;] Deinde phlebotometur cum phlebotomo lato, Sc cB.abrafifintpj li cura nm-a ape infumi} 8c v} refupinetur iuper tabulam # a nt fuj> apothecam. pondus drach.ij.acaci^& farcocoll^amborum 10 caue ne phlebotomes aliqu id de commiflura, dß.feruiens. ^ «•„ /- ’ eB.verfusmira ch. ana drach.i. terantur in mortario, & madefiant in principio nodis cum aceto: deinde terantur in mane cum aliquantulo fauinx, & imbibatur ex eis cottum,& ponatur fuper locum, Sc ftrin-gatur ligando.Emplaftrum lene. Recipe mafti-' cum luti cis,& farcocollxa& thuris partes xquales, Sc ag-treuUcoUaUpi- g^gentur ft[ fcium diffoluta Sc difloluatur. • ] in vino de paflis,& liniatur fnpcr pergamenum fed in dextra parte aut finiftratdeinde fcinde fu giedocommifturam,& ftudetamdiu donec de-icendattota aquofitas,& euacueseam: Deinde tibi ineft eledio,fi timueris reuerfionem , & repletionem eius poli tempus, vt reiteres curationem, fi volucris cum bezel;& fi volueris ,caute-rizabis,& 1 [cauterium fit hoc modo ]Sumc fer mmfubtile,s [in quo funt vncini,] Sc igniatur ficut ignitur cauterium,& liga tefticulos quan- fB figura cauta rii Gtt.ilis. g B. cuius extre nütas fit plicata de panno,& ftringarur,& fimile illi eft illud, qd to longius poflibile eft a locis:& rcuolue caute parum ad'figw* h B.fuper ofeG« gBlycium, fit ex aloe Sc glutine,& thure. Sc iterum fuma tur nux cuprefli,& thus,& acacia, Sc balauftise, Sc farcocolla,& fan.draconis,& lycium Sc myr-rha >Sc g [ gallas ] Sc fauina,a*quali menfura,& te rantur bene,& coficiantur cum*gummi, Sc fiat vt adhaereant ouo, aut m quocunque loco fiat ruptura,donec cadant Emplaftt um bonum,qd quandoque cofolidat rupturam infantium. Re cipe corticum granatorum pondus drach.x. gal lorum immaturarum v. decoquantureum vini ftyptici vnc.v.decottioue vehementi,& redu cantur inteftina ad fuperiora, & embrochctur locus cü aqua frigida,& inuifcctur hoc emplaftrum,&: non foluatur nifi tranfa&a hebdomada,aut in omnibusx.diebusfcmel. Emplaftrum mirabile fumanturmafticis,corticis,thuris, nu* ascuprcfli,Sc m yrrh z,gl ut in u m pi(cium,Sc far cocollx,omniu partes arquales; diffoluarargluten cum aceto vini, Sc aggregentur cum eo me rium h[ab ofeo,]ita vt non inueniat tefticulum, Sc inucmatofeum, Sc alberiteron, Sc conftrin-gat i [ Sc calefaciat] ipfum quare non ingrediatur ipfum aqua poft illud,Sc quod dilatet K[mea tum,eft enim j melius; Deinde curacruftas, & fortafle incidit ex berietroaliquid, deinde cauteriza ipfum,& pone fuper fcifluras ftyptica,& prohibe aegrum potareaquam. Em* plaftra vero ad-ramicem aquae funt cx genere 30 emplaftrorum hydropifis,&fplenis. Et ficut fi fumantur ftaphifagria,& cynunum,& aggrege tureum paflis rubeis enucleatis, aggregatione fada cum contritione, Sc fiant ficut vnguentu, Sc emplaftretur cum eis Et iterum fumantur pi per,& grana lauri,& baurac,& cera,etoleu antiquum,et fiat ex eis vnguentum, et cmplaftre-tur cum eo.Et iterum fumatur cinis quercus, et conficiatur cum oleo confortato cum decoÄio ne,et emplaftretur cum eo, eft enim iuuatmum i B.contrahat. IC B. ingreffun» cauterii elt, dicinae,fiat ex eis emplaftrum. Et fortafle fuffi- 4° valde,£t fumantur nitri drach.xxx.et cerae vnc. cit infantibus emplaftrum, quod fit ex balau ftijs,& pfyllio,& radicelilijfilueftris. Et fortafle fufficit tibi vt facias emplaftrum cum lenticula hB.&eftde ge aqua:, quae eft de genere herbarum*1 [halcen-nete alchaleb. tium in aqua. Et fortafle fufficit, vt liniantur eorum rupturae cum bdellio difloluto in vino, & oleo fambacino, aut ciicaftoreo, Sc proprie i f B.alafcras. quando eft aquofa,& iterum fortafle fufficit i f [ hordeo. ] cumfauichde vii.olei vnc. vi. er piperis 1 f quoniam bonü eft,] et granorum lauri grana lxxx.fiat ex eis empla ftrum adhxres.Et bdellium arabicum m (fanat-tefticulos:et) quandoque refoluit ramicem aq puerorum. De cura ruptura vcntofitatis. Cap. 7. IB.eentu gränii m B. cum falitlJ homiuis. 50 Cap.f J.cap.i^. U 0 T T 1 O 'KE s. Tarticulatlm fingitlas ramicis fpecies curari docet cjp z-cap.6i. & hic & deinceps. Tro ejua re vide Celfum hb.j.Taulu deinceps. lib.^.jSr 6.Fide & f{aßm 24. Cont.tr.2. De ruptura aqua. Cap. 6. QVandoque euacuatur aquofitaseius cum ^ezel gradato,& quadoque euacuatur cü emplaftris extrahentibus aquofitatem, Sc poft a B. Alia fitera« j^ucj quandoquea [fit] cum ferro , &medici- bß^onSen- nisacutis b [ calefacientibus J illud, quod fequi-tib. tur ruptu ram ex fiphac,quare conftringitur»Sc REgimen in hoc eft , vt deuitet inflatiua ex oleribus, et granis, et repletionem fuper-fluam perducetem ad rugitum, et ad malitiam digeftionis, et potum vini mifti, et vinum crudum inflatiuum . Et fumat in potu medicinas refoluentes ventofitatem , ficut diacyminum, et fagzenea,et tryphera magna , et totum illud cum deco&ione gälangx,confedio ad eos bo-na.Recipe foliorum rutx ficc£e,eta (hyflbpi,)et SO cymini,etammeos,et fern.agnicafti,etbaurac, et calamenthi, omnium partes xquales, et epi-thy mi quantum omnia.-conficiantur cum meile,et fiat emplaftrum cum rura>et cymino, et ca lamentho,et agno cafto et acoro, etuac. lauri, et Iampfuco,et fceha,et ftorace, et fint olea, qui bus fit iniunftio, ficut oleum de cofto,et famba cinum, et oleum nardinum proprie, et fiat vaporatio aB. zuferc. potatio cumrefölucntibus vcntofitatcm, praedicis muitoties. Et quando fortior fit dolorad-uiiniftrctur collyria fa&a ex melJe>&nitro,& fc rapino,& opopanaco,& cymino, & fem. ruta:, & foli js rutae & caftoreo, fcilicet omnibus, aut quibufdam eorum fecundum neccftuatcm. pelle inteftinum ad inferiora,& fi eft zirbus, extende ipfum Sc incide d [ lacertum: ] deinde fue d locum difruptum cum filisoppofitis, duris, ex- , tenfis ad inuicem,& ftringe 1 pfum fuper alcha-tim,& fue eum,& dimitte filis iiij capita confi-derando vt cadatc [ ad lacertum:] Sc confolida c B foperfluß« refiduum,& ftude vt coniolides ita,vt profunde remaneat,& non procedens ad exteriora, ita vt De cura ramicis carnis,& yaricoß. Cap. 8. fit non fasdu m.Ventofi autem regimen iterum eft albezel,& incifio,& confutiopoft illud fecii-dum modum,qui diCus eft. Vratio eorum eft curatio apoftematum du KJ rorum,& muitoties quidem fufficit in ramice varicoia inuncUo cum unguento bafilicö, adipibus lenibus,& medullis. IB .eminentia. Alia lite ra. Cf a [ augmento ] vmbilici. Cap. p. QVandoque accidit in vmbilicoaugmcntu, ^uod eit fecundum femitam ruptura: no- 20 tac, tv quandoque eft fecundum femitam hy-dropifis>ita vt aggregetur in illo loco folo humi ditas,aut ventoiitas,& quandoque fit caufa vena:,aut arteria: facientis currere ad ipfum, lan -guinem,& quandoque fit caufa apoftematis du ri,aut additione carnis fub cute. ^\?{or^r/o^£x. De prominentis vmbilici curatione agit Celfus Ii. 6. cap. 17.cap.j1i & Taulus lib. ■$.& 6. Meminit & vietius li.y .de pro Cap .6». cideneibus vmbilicis puerorum. De gibbofit*te,& ventofitate,a [ gibbofi tatis.} a ß.grolfa causS Cap. 12. te gibbofitatcm 0 Dt {ignis. Cap. 10. /^lbbofitaseft remotio fpondylium,aut ad in v^teriora dorfi,aut ad anteriorem partem: Sc eftgibbofitas anterioris, quam quidani nomi-nant arcuationem , &quandoque accidit cum communitateofllumcafii, nominatur conca- TN eo,qui eft caufa egrefiionis zirbi, aut intefti 30 uatio,& arcuatio-,aut ad exteriora dorfi,b t [ •Ani,fignum eft,quod color corporis eft color ip fius,& fit locusdiuerfus,& proprie in ruptura ex jSc b|B. & adp«^ iterius. mteftinis.Er afibeiatur ruptura: ex inteftinisdo 2 -B- XL *or quidam,& occultatur quum premitur,a[ vt occultetur.Et quandoque occultatur cum rugi tu,&additurei adminiftratio molJificanrium, b B^nagni. fcilicetcx balneis, Sc inundionc,Scmorus b[ ma gmtudincJEt illud,quod eftcx humiditate, no eß.& non alte- reducitcomprefiio:& eft lene,c [ cuius quantita eftgibbofitas pofterioris;aut ad latus»& dicitur contorfio.Et caufa: eius aut funt primitiuac, fi-cutpercuftio,autcafus, & qua: currunt curfu eorum: aut corporea: ex humiditate aquola,c eB‘ >'tvc3 * [falfk, ] /ubrificatiua, mollificanteligamenta: aut humiditate* [limofa. 3 Et qua: plurimufit dB.fparmatiua. efab humiditate falfa,eft torfio aut ad anterio? eB. Alialicera. ra,aut ] pofteriora, & quandoque fit gibbofitas elt ab humidita mex quantita. tem non alterat compreflio fa&a caufa occulta 40 propter ventofitatemf[ aliquam percupientem, te fua covuprct- tionis,] & eft color corporis,&,quod eft ex veiv o uem nonSte * tofitatc,eftleuius,& minus expelles,quam illud, X it quantitas c5 quodeft ab humiditate,& eft ei fonus tympani, l^reflionis. & vox,& quod eft ex fanguine eft fanguinei coloris, &nigri,& quod eft exnatiuitate carnis,aut d B. compreflio. duritie,eft graue,durum, cuius d f occultatio, ] « u.compreffio. non eft ficutc [ occultatio ] aliorum. De cum. Cap. II. AD illud, quod eft ex apertione vena: pulfati-lis,& non pulfatilis, aut ventofitate, curandum, non oportet te laborare .. Quod ii labora -ueris ad illud confequetur te,vt labores ad inci-dendum,& fuendum. Reliquorum autem cura tfoefl,vt facias a:grum furgere, & pracipias ei, Vt extendat ventrem fuum,& retineat anhelitu a B. eminentia. fuurn tandiu,donec appareata [ augmentum. } Quum ergo apparuerit,fac in circuitu cius circulum b [ vt fit diftindum: ] deinde refupina c L eum non fuper circulum poft feparationem . *c B. poitea fub- eiuscum vncinoA fac operationem] tupermi leuctur vel fepa r^ch iolum,ita vt nö accipias,quod fub ipfoeft, xetur illa arcu- ^ jntromitte in eo acum cum filo taliter, vt no latio cum vnc1“ corpori iubipfo:dcinde perfora tali perforatione, vt difeooperiatur ab co, quod eft fub jnirach folum.Si ergo eft lub eo intdhnum,ex - facienteriigibbofitatem:] autapoftema,autexi non aa anterio-turarn extendetem tunicas in parte fua.Et mul- ra &.Aiiaiitcra. toties g [ declaratur apoftema per fanguinem & s“* egredientem,] aut laniem cum folutione ven- pLiyucalu? tris fignificantem maturationem apoftematis, cft concorfio «5 & eius eruptionem:& muitoties eft illud apofte ad ameriora . madurum.Et quandoque fit propter fpafmum eit ligamentorum,& eft pauci cafus, & velocisin-terfectionis.Et totum illud, aut eft caufa com- quandoque eft 50 munitatisfpondylium plurium numero, & fe- contorfio nö ad anteriora. «is & procede. eundum gradationem,aut non eft ita. Et gibbo f fitas quidem,& proprie illa,quae eft ad interiora firm|tam3 expei conftringit locum fuper pulmonem, quare fä- lente facile me-cit accidere malitiam anhelitus. Et quando ac- brum aliud a lo -cidit in infante,prohibet pe&us incedere in dila co r“®* tatione,&lificationefui:h [quare diuerfi -dicant membra anhelitus nocumenta conftrin- nioG» ex fluxu gentia fuper ea anhelitum. Et propter illud ] di- ventris ftngui-xit Hippocra. cui aduenit gibbofitas ex afth- jj1» &fiunt 60 mate au t tufli antequam i [ exputat ]ipfe mori- bw anheikus^ tur,& illud ideo , quoniam fignificatpermuta fa , quare ftrin-tionem materiei facientis eas ambas ad Ipondy gitur anhelitus les , Et facit accidere in eis exituram fortem !lLeis,Bt- f euenientem a materia grofia . Et fi non eflet ^npeftmeTcr, eiusgroflttudo , non accideret ab ea gibbofi-tas:& quum ita fit non fit praeparatio pe&ori,vt K ß & fiatanhe dilatetur pultno^ K [ quare retineturanhelitus] ^ ^us. AVIC. Ppp 3 immo smmooportetvtmalus fiat anhelitus,& perdu* catad perditionem.Et infantibus quidem äcci-dit gibbofitas,& ventofitasl[ giboofitatis,] qua dö cibantur ante horanncjuamobrem ingrofsa tot humores,<3c declinant ad fpondyles, 8C t ub-tilianturcmra haben tisgibbofitatem propter il ludjquod facitgibbofitas de oppilatione quoru dtm meatuum,& via;,in quapenetrat cibus, •ä 'K'K 0 T T I 0 7t U Spina in pofleriorem partem diftortio gibbero fit as, fo&ortf & kv praßte dicitur,ficutquu in anteriore fit, re paditaSt& toPpoj};,in latus yero obßipitas, <&ßwhi» fis nuncupatur yvt Qalenus feribit comrin at ficulis $ ,Huim c*uß & extern* et intern $ funt ftht* yes.quas hicaulhor & Galenus eo.^, dearticülkprQf9 quiturjed & 6,apb.vbi aitHipp Quigibbi ex aftbma te & titffi fiunt ante pubertatem moriuntur am fen^ fentiam author hic repetit,quamuis non, vt vulgata le : . ßio [ ante pubertatm•]/«*£ antequam expuat ] legif*> fe videatur, Defignis, Cap, j>, Signa fafeacaufisprimitiuis funt cafus earum,& fignu nVfa&£ ab. hu mid itateeft fignü forma*, & tacte & quodiocus parum exuccat oleum,cumquoinungitur, & tarditaseiusin , exuccando ipfum, & anteceflio etiam regimi-nishumidjtaris. Et lignum facbe ab apoftema-teeft ta&usloci,& dolor eiuspungitiuus^pprie, & febres habenti ea aecidentcs.Et (ignum fadas a ficcitatc,eft figmficatioficckatis corporis, & tolerantia febrium acutarum , & euacuationü, <& velocitas cxficcmomsolci?Öc vehementia ip ßusficcitatis, ' ->■ " ij nio i J)GCuragibbofitafis t& yentofttatisgrofö facientis gibbofnatcm* Cap, 14. T TVmidgquidem,(Sc.ficce curatio,eft cura pa XT- ratyfis,& lpalmi humidi & fpafmi ficci ln necdlirate euacuationis,&dimitfionis eius, & qualitateadminiftrandiemplaftra , & embror chas,&, qua? funt eifimilia.Et canon medicinarum eius,qua? non eft cum fiteitate , eft vt fiat > fty ptic*,vt .ftringantligamenta,qux mollifica* tafunt,qüamobreminclinatas iiintfpondyles; , r & calefatliu2evtconfortentea,& refolutiua:,vt aii.conuma ? 9 [conftringantur] humiditates mollificantes* aut adiuuantes ad mollificädum. Nam cum ca ' ditfufficientia fuper ftyptica.poflibileeft vtcö- fortcnturiigamenta*verum,quum non refolui tur materia,pertranfit vt permutetur ad mein-brum aliud Etplurimum quidem permutatur ad pedesj& facit in eis accidere paralyfim, & fi- t rnilia,fecüdum materiam in fubtilitate, & grof b B effulione fitudine fua:& fecundu m permiftionem eins ex imbibitione,aut b [infufione paulatim facta. ] JEtquum antecedit mundificatio,non eft malü vtillypticis Et quandoque aggregantur ftypti-citas,& cakfadio& refolutio in re vna:ficut aggregantur in nuce cuprejfli,6c foli;s eiusA folijs jmiri, & calamo aromailcoy^« Sc cB.»iur«ec. cuula,& quandoquecompomtur medicinä dx flyptreis frigidis,ficut rofa,^: acacia Thalauftüs cum d [ calidis ] calefacientibus relbluentibus,fi d B- Aliaüte«, cut bacca lauri,&: ciftoreo,& foliis oleandri,6c 3cutls' acoro,Qlea vero confetentia ei, quas eft humi-da,funt olea rerum calidarum ftypticarum, fi-cutoleumcupreffi,6coleumrutx.Et e(indiget eB AlUlitera; emplaftris habenribns medremas relbkmuas] etnpiaftra&'mi i^'fortisrefolutionis,ficutfunti-oliaoleandri,& a- d!cln^refoluti, corus,& caftoreum,& rnta,& ex oleis oleum de Ui*’ riita,& oleum de caftoreo, & euphorbiofaäum iecundum hunc modum. Difrumpatur piper,& caftoreum, Sc pyrethru, & pulpa coloquinthid^& euphorbium,& in af fa in oleo rtitino,ita vt pro vnc.i. medicinarum fumaturlib.i.olci,deindemorerurfub fole, & _a . coletur poftduas hebdomadas, & renoueturfu ? per ipfum medicinse, & fiat illud multotics ad 0 minus f [oföies, ] & adminiftretur medicamen J®‘trlbus Vlci* forteadillam,qu^eftex humiditate, & ad ven* eB'royrtttBU tofam fimul.Recjpe fauinamA fehah,& g [am m ori iacu m>] & nucu m c li prefli, & py reth rum, & faniplucum,&cordumeni, & fquinanthö,6c Cäliam.decoquantur cum aqua decoftioneoptima,& fundatur de fuper de oleo,quantum eft aqua; medietas, Sc decoquantur,& iterenturali quoties,& proliciantur in eo caftoreum, phorbium,<5c fauina contrita,& adminiftretur, D & in iplb quidem eft confortatio mebri, & carminatio ventofitatis,& refolutio humiditatum extranearü groflarum.Emplaftrum adgibbofl-tatem ex ventofifate.RecipeftoracisliquidcK, eft apo-ftematisdifficilis maturationis,& eruptionis,& reiolutionis, propria apoftematib- duris.Reme-morano emplaftrorum ad gibbofitatem humi ^ dam, emplalku m bon um.6um an tur acorus , & enula,6c decoquantur in aqua cuprcfti, Sc eni-plaftretur ex eis locus. EmpJaftrum cöferens hu midx,Sc ventofe ex eis fimul.Sumantur enuja, & lauina^ acorus& coquantur in vino donec in decoctione diffoluantur , et diftoluatur cum eis bdellium,donec fia; vnguentum,ct admini-ftretur. Et quando non valent curationes cum eis,qua; bibuntur,et emplaftris,et fimilibus, ad-miniftretur cauterium,vt remoueatur mollifi-3 catio,et induretur locus. De varicibus, :Cap, j 5. . ESt dilatatio venarum in crure, & pede pro* pter multitudinem eius,quod defcendit ad eas ex fahguine. Et plurimum fanguinis eft me- • lancholicumiEtquandoqfueeft fanguis müdus ? non melancholicus.Et qüädoq; eft languis grof fus phlegmaticus,quicx prsedi&is adeas funt pparati.Et qua- gra.Et phkgmatica^ft ad lenitatem dcclki is. Et dog? aceidut incipiendo,ficut accidun t dolores & vlcerationcm.Et fanguinea nota eft« fplenemexpr«di&ismultotics . Etirt«varices non fufeipiunt curationem.& quandoque ingi duntur,6c accidit exincifione earum extenua- Pe cura varicum.& elephanti#. Cap. i|> \ t»o membri propter priuationem deferentium nutnmenmm,5c accidunt in illis,que ex eis funt tnelancholic«,quum inciduntur, Scprohiben- ‘p Lephantia quidem maligna eft,qu« parum B ... lltera; tur,«gritudinesmelancholic«,Scmelancholia» 10 -C/lanatur.Et oportetvtdimittatur curadjfpo „oc'et, 13 1 er^ Quum autem eft fapguis mundus, Sc eradican- fitione fua,fi non 3f additur.] Quod fi peruenit tur,aut auferuntur,tunc non timetur quod ac- ad vlcerationem,Sc timetur corrofio,no eft ali. eidat melancholia,de multoties quidem putrem quid,nifi vt incidatur radicitus. Quum fuccur- fit iliud?qdeft in varicibus,de perducit ad vlccra. ritur ei principio fui,poffibile eft, vt(phibeatur cum euacuationibus,Se proprie cum vomitu la bfB.cum,' boriofo,Sc cum eo,quod extrahit phlegma, Se melancholiam,Scbti . r Varix eft t quum vena latiores fiunt in femore cru eom.iy ribusrait Gal. 6,apk. Dicitur tamen & devenis intefli _ ] phle- cB.recipiat iu- eap.vlt, bus dilatatis,vt ex eodem colligere eH i^.metb. De te* 20 botomia, fi indiget ea. Deinde adminiftrentur uamentum. ftittm vitio aftum antea efl3 quum de varicofo ramice ftyptica fuper.pedem.Quum autem confirma- . . verba fierent, hic de varice crurum agit,Huius cauf'am «tur,parum fperatur,quodc [prohibeatur,] &fi cuJätione^vari-mteridem Gal.eo 6.aph.&alibi melancholicum jbu- fperatur, 1'cias quod funimacurationis fperat« Cum. morem putat,quod & fi potiflimum & plerunque eue- huius egritudinis,eftd[afliduatio in curatione,] e B. acceptum nire exijlimatyarbitratur tamen etiam ex probo [angui & adminiftratio refosentium fortium. Et dici 10 modum loch- ney& eodem quandoque pituitofo & craffo accidere. tur quod alchitran confert eie [ inuifeatum ]Sc id quod [ane etiam nobis arridet De huius curatione pe linitum. Regimen vero varicum eft, quoniam cap. 31. te jiethm lib.iq.&Celfum libq, oportet,vt euacuetur corpus ex venis manus,Se euacuentur melancholia,Se humores grofti, Se 30 redificetur regimen ,& deuitet omne ingrofla-; vt elephantia, Cap. 16. tiuum,& deuitet motus laboriofos, Scftatione longa. Deinde perueni ad iftas venas:quare phle fß.phlebotomia botoma eas,Sc extrahe totum, quod in eis eft de >n fine faphena. EStadditioin pedibus fecundum modum, q fanguine melancholico,Se {[fac phlebotomiam S1 teillP01c' accidit in venis varicumtquare ingroßatpe in fine faphcnx:] deinde aftiduefacin omni paii dem cum qualitate fua, Se quandoque fit pro- co gf[ ] „r pter humorem melacholicutn,Sc eft illud quod mundificationem corporis cum eis,quas funt fi eftplucimum.Et quandoque fit propter humo- cut hiera picra cum aliquantulo lapidis lazuli, rem phlegmaticum groffum.Sc quandoque ac- & affiduetur fuper eam quantum pofiibile eft. cidit ex caufis,ex quibus accidunt varices, Se ex 40 Et afliduct potum epithymi in aqua cafei.Se di-fanguinebono.quum plurimum defcendit,aut mittat motum omnino, Se vtatur ligatura fup h ß# nnimenra nutritur eo pes nutrimento aliquo, Se eft in pri- pedes,cum inftitis ab inferiori parte ad fuperio- ftyptica proprie mis rubeus,deinde niger.Et caufa eius eft vehe- rem,fcilicet a calcaneo vfque ad genu.Et cu hoc fub ligamentis. mentia repletionis,etiam debilitas membri pro adminiftra h [ epithemata ftyptica , & proprie pter multitudinem caliditatis, Sc vehementiam poft müdificatiönem cum phlebotomia ex ma- "on incedat’ne- attra&ionis eius propter vehementiam calidita nibus.St pedibus,& venis ipfis , & cinerem cau- que de ambulet tis inflammat« ex motu . Et adiuuant ad illud lis,] aut oleum de oliuis puluerizata defuper ta- nifi Pe- dhpofitiones adiuuantes ad varices. marifco,Sc lupinos deco&os epithemado,Sc em brochando cum aquis eius.Et fimus caprarum, CUm quo linitur 50 farina foenugr«ci, Sc femen raphani, Sc femen iocuSjpprie poft jl TJl T I 0 E S. erue« funt huius generis etiam. Quod fi non va mundificationc let aliquid nifi incifio.fcinde carnem, & fac ap- ™ parere i [ vitem ] Sc fcinde eam in longitudine pedibus,& ex ip US{pnhicpfomfpeciem 'mtelligit, quam elephantia- fua . Et caue ne findas easlatitudinaliterautex fis veni* eft ci- fim Graci vocant,fed venarumyvt exifhmo,qu£ in pe- tranfuerfo,quare fugiant,Sc noceant. Quumqj dib.fant difatationem, qua fi va ric es dixeris 3vnaque pe feceris illud,extrahe totum,quod in eis eft ex sa ^ ßlextrahere ii dum tumefa6honem,de quo aff ettu Graci ne verbu qui guine.Et oportet K(_vt facias currere ex eis illud, las quas eft pofi- r dem.meminit tamenRqfis zGXont.tr.2. quod poflibileeft currere.Deinde mundifices ii fibjie extrahi.de p'lud fcindendo] in longitudine. Et quandoq; ex 1Hci? ,Welc trahuntur cum acu,Sc incidut penitus, Sc opo^ cas* De fignis. Cap. 17. tet tunc vt eradicentur,Sc fi non,nocebunt. Et melior extracho eft cum cauterio : cauterium enim melius eft,quam incifio.Et non licet vt ex-r T^Tfcernitur vnaqu$que ex 3 [ fuo fimili f per trahantur nifi rube«,non nigr«: in nigris vero a B cauta lua. JL>coI0rem,& regimen antecedens,Sc melan- fiat illud, quod defcripfimus prius de mundifi. b B.dura, chohca eft b [grauis] tendens ad caliditatem.& eatione . Et quancioque accidit, vt non fane- ilia,qu« rubea eft,eft magis incolumis, quam ni tur vicus, dumno/iad vltimum perueni tur in ? AVIC. Ppp 4 mun- D( j B.euacuati ad rnundificatione, 6c non’i [ cucurrerunt adhuc fedant fecundum plurimum, 5t eft eius inceptio t^neCUIU humores melancholici,& grofli.Et oportet poft paulatim,5t quandoque fentitur cum eo frigus, mjUut, incifionem,& extra£tionem,m [ 5c ] cauterium, & faflum a labore rej,5c onere grauantis, 5c firn deuitetillud,quod generat humorem melan milibus,&a coitu fignificatanreceflio rei illius, cholicum,5c afiiduetmundificationem corpo^ 6t faftuscaufa renum eftapudaichatim, 5c deris,ita vt non generetur fuperfluitas melancho- bilitatur cum eo defiderium coeudi, 5c fit cum jica,quare fiat reuerfioaegritudinis,fi fuerit ma- vna caularuma [ renum [ notarum. Et fadum 3 B &nerui exortus magnus per ip €ap,y ’ fam incedens fpina,vt legere ex G vt 5, aph. ne dorfi in cap.gibbofitatis. Veru de curationi- eap.i», GaLnotat^ac demum aquacuque vel intemperie vel re* bus proprijs dolorum dorfi frigidorum, eft ad- (omprimente%tendente%<& dißecanten miniftratio olei de euphorbio lblius.Et de potio nibus expertis ad ipfum eft theriaca diatcftar0: aut oleum de Kerua cum aqua apii: 5t vt bibat Defigas, Cap, infufionem ciceris nigri, 5t acori multoties, cu drach.iiii.butyri,5c drach,i.mellis,5c vtatur hoc xii ii. diebus, 5t comeftioafparagorii ,5t aflidua-T Llum quidem, qui eft ex frigore, & qui eft ex tio eius eft iuuatiua valde . Er pilulae foluentes '* ctudg humore,deambulatio, & exercitium habentes hunc dolorem,qui funt frigidae conv ' plexionis c-—B. a t- b* & grdn*'s lauri. : _ c f B. & femine rur^. plexionis,funt pilula; foetidx . Emplaftra vcro funthocmodo :namemplaftratio cum olcan-dro fanant cum qui antiquus eft, Sc cmplaftra-tio cum eis,qua; funt ficutopopanacum,& bdcl Iium,&ferapinumc [&entila] ammoniacum, Sc caftoremn,& euphorbium figillatim>& com pofkc cum öleo laurino,« f [ ] (Sc oleo rutino>e + [ ] & olco de ftorace,& oko de Kerua>iufiatiua eil: tum,& per dolores,& per caufas extrinfecas.] licet ha;cdiuifiononfitlÖginquaadiuifione cö-pIexionali;autc [cafu] fuifitus fub mebrisalijs, fa^’ropter & vbi ad ipfum currunt materia: per naturam: & propter hoc multiplicantur in pedibus,& an-chis,Caufa autem efficiens aut eft cöpiexjocor poris totius, aut in membro principali inflammans,aut infrigidans,congelans: aut exficcans, conftringens, & proprie quum ei commifeetur cau valüe,.& de vnguentisfuntoleum dccuphorbio 10 humiditas cxtranea.Materire vcro aut funt faa f t B. & oteum & oleum de coflo/f [ deruta. ] &olcodelilio in eft proprietas mirabilis.Et melius quidem eft, g B.fet in&aio. vt calefiat dorfiim, in primis fricando cum pan 110 afperordeinde g [ inungatur comprimendo. Etfjßi caufet repletionis -venarum &c.] Fenamfe- gu.fingularis,aut fanguis phlegmaticus,aut fan guis cholericus,aut fanguis melancholicus: aut eft phlegma iingulare, d [ aut vehementia cm- dB. & eins ea di,aut ] fingularis.aut humor cöpofitus ex phle crudum, aut gmate,& cholera,aut aliquid ex genere e [ cho- CQ ^ ^*ej-lera;,] aut vtventofitas irretita,& plurimum q-dem fit a phlegmate cü cholera: deinde a cruda deinde a s5guine,poft a cholera,& raro fit a melancholia,^ caufa; diuifionum huius,funt cau- ! eat in dor/i doloribus ex multitudine [anguinis ,2« cuma 20 fa; quasdam praeterita;, & catarrhi, & coryza; Tex.e. tttra}vt aii^proplitis.amulaiur hic Hippocratem, qui 4-de rat.vici, in ac .in lumborum & tcjiiculorum dolo-ribm fccuri iubet venas a poplitum ac malleolorum interna parteyprovtcrca quod illucafuperioribus bispav tibus vetid ccedcm perfe rantur.^At fi tamen in toto cor fore plenitudo fuerit,non negaris hic autbor, ex cubito imminuendam antea cfle multitudinem. f f B.& iüfturas De dolore ilij. Cap. 4. a B.rafed. i na iiurtii. bB.purak. funtex caufis eius. Et curatio colica; fecundum hunc modum,in quo confortantur inteftina,& expellunt fuperfluitatesconfuetas,& non fufei-piunt easjquare expelluntur ad extremitates, f f ] Et decauGscius iterum funt cibi generantes genus fac iens cuenire dolorem illum g [ materierum,] & paucitas di- g ß*ex mate«« |6 geftionis,&traquiilitas,&: quies.&dimiftiocxer citii,& coitus plurimus,& frequentia ebrietatis, & retcnrioeuacuationum coiuetarum fangui* nismenftrui,ht[ ]& aliorum hfB.& ani feil de illis quorum lam confuctudo currit ex phle- h*morihoidalis botomia?aut folutione ven rris,& efl dimifta, Sc iterum exercitium fu per repletionem, Sc coitus fapcir repletionem,& jf [ ] cibum,& i-j- b. balneum vinum plurimum in ieiunioante cibum:ipfum faper. nanquela;dit ncruos,& humores crudi, quum eftiila cui a.Et parum quidem fit propter mali 4° K [retinentur] in corpore^deinde non euacuan AJialitera tiam complexionis calidaeb [. ficce ] aut cum ma tur Per naturam in egeftione, vrina, neque per aPpreoantur.r* * teria,nifi{ecudumfem\tam communi tatis me artem,non eft longinquum, quin euenire faciat ^ D b rorum vrine ,& inteftinorum.Et fignum,& cu dolores iunfturarum,fi expellantur ad eas par-. . rain hoc manifefta funt. tes,lf[ lfB.autadfe- TJ* St proximus huic capitulo: & plurimum e-Es ius eft ven tofum phlegmaticum,& appropinquat ei cura eius,& de curationc propria ei, eft vt fumantur tcenugr£ci,& granorum a [ ara iced,] Sc lem. apij & ammeos,& zingiber,& citi namomi partes aequales,ferapini quantum ora. niajfiant ex eispiiuto,vtaueJIana%& adni/mftre tur.Quod fi fuerit propter apofiema in mebro, aut in eo,quod communicat ei,tue curatio eius bres. De doloribus iunffurarwn, & cis, qua communicant podagr<£j& fciatic<£y& altjs. Cap. 5. i e Aufa patiens in his aegritudinibus eft ment brum fufcipiens:Etcaufaefticicns,funtc6-plexiones,& materi« mala;,&caufa inftrumen-taliseftdilatatiomeatuumnaturalium accide-ncaiuum. * talis,au t ex creatione, aut euen tun [ compiexio-- L' * num] non naturalium,quas accidere fecit mo- tus,& vacuitas,& raritas accidentalis; aut propter creationem,ficu t eft in carnibus glandofis. Amplius diftinguamus vnamquamque harum diuifionum diftindionealiqua.Mcmbrum itaque fu fd pien s eft ca u fa,e u en i a n t ifta; segritudi-b B attraftfo - nes>aut propter debilitatem fui propter malitia lus^i-riequa' complexionis confirmata;,& proprie frigide,& adiutiattir cum propter debilitatem fui,in creatione fua,non ex -oru Sf cu do- parte complexionis: a^t propter vehementiam ii2£„scaufis b [ caliditatis, Sc proprie quum accidit pqr mo- motu ior cxtrinfecis fi remanferint,& putrefiant. Quum autem natura expellit eos in egeftione,& vrina,tunc inue niscumcis vrinamgroftam femper, non fubti-lem,crudam: quare tunc forfitäfit fecuritasab eorum malitia,quod fi non ita fuerit,erit vnum eorum,qu^diximus,«5cfiadiuueritad m [ hoc} materiaserudas,motusiudurarumlaboriofus, mB.iftas. autpercuffio,autcafus:autaddiderintin debili tate virtutum ira, Sc vigilia: debilitantes virtutes, Sc trahentes materias n [ ad ipfum, ] Sc liant penetrantes0 [fua proprietate,] euenient nBcrudas, dolores iuncUirarum, & horum quidem hu- o_B,cumprofun morum plurimum eft fuperfluitas digeftio - ditate. 60 nis fecunda;,Sc tertix,& aptiores ad hoc,vt in eis multiplicentur ifta,funt fenes,& habentes aegritudines chronicas,& conualefcentes, quum no reguntur cum reO:ificatione,& illud ideo, quoniam eorum virtutes debilitantur a digeftione eona , & proprie quum funt curati cum feda-tione , abfque euacuatione fufficienti, & ex-: ~ puifionevltima , ct,non quidem multiplican- AVIC. * Ppp 5 tur tur dolorcsin iunduris, nifi quoniam ipfasfunt tea [confcquen te anebam] caufa feftionis fu- *B; a(Jueuiente magis vacuas, quam reliqua;membra, & pluris per durum,& caufa percuffionis b [confcquen ■ b ß.äduenie * motus,& debilioris complexionis,& frigidioris: teeä ]•& caufa amduationisequitandi,&c[funt «. ntls &fitusearum in extremitatibus eft longinquus caufe eius,ili« caufae.] veruntamen plurimum clHu*fiinthii PB.reftore. a p [ regimine]primo,& multoties quidem Mfin fit ab humorecrudo, & multotiespermutatur lulmo4u q b! lapidantur, uifcantur j materia: intra iunduras, & fiunt fi- a dolorib.matricis chronicis , 8r remanentibus cutgypfum:& proprie,qua;' cx eis funt crudg.Et tempore longo d [ ita vt fintx.] menfes,& quan d B.drcarex. r B. inter. multoties oritur r [ fu per] iunduras eorum ca- doque fit a materijs calidis, & permixtis etiam, Aluhtera. * ro,& proprie inter digito?; quare contorquen- & a repletione venarum ancha: ex fanguine, & tur diditi,& cönftringuntur : & fit dolor fortis io abapoftematibus intrinfccis in profunditatelo quandoque,& fedarur quandoque, & plurimü eorum,veruntamen non apparent propter pro 0 quidem huius nen fit, nifi in habentibuscom- funditatemfuam,ficut apparent apoftemata re plexiones calidas. Et plurimum quidem oritur liquarum iundurarum,5c dicitur qui habet do caro,quum materia eft fangninea. Etplurimü lo rem ancha:, &apparet in coxa eius rubedo ve quidem illic,cui accidunt dolores iundurarum hetnens quantitate trium digitorum, no facies acciditin primis podagra.Et dolores quidem iu ei dolorem,Sc accidit ei in ea pruritus vehemes, durarum funt ex fumma aegritudinum,quxli£ & defiderat olera, & morietur in xxv. Et omne reditantur plu rimum:quoniam fperma eil feeü quidem membrum in quo eft dolor iundura:, dum complexionem generantis, & multoties macrefcit,& extenuatu r.& dolores quidem iun quidem fit curatio doloris iundurarum, & co- 20 du rarum,qui funt preter fciaticam & podagra fortatio earum, & expulfio materierum ab eis quum curantur,& eradicantur eorum materie caufa ad pernitfemiqtioniam ill£ fuperfluitates, non redeunt velociter.Sciatica vero,& podagra fB.fcparari. qux confuctae funtf[fuperfluere]& peruenire c [quum curantur,& eradicantur earum mate Alialirera; ad iunduras,peruenmnt ad membra principa- riae ] iimt ex eis, qua; redeunt velociter qualibet e B. tB.viceaiia fa- lia,5cfinon trahuntur ad iunduras, t [currunt ex caufa, & illud fit propter fitummebri,& ifte ciunt. alibi facientes ] cadere habentem eas in timore. quidem aegritudines, funt ex eis qua; ha:reditan Et aptiora tempora ad hoc,vtin eiseueniät do- tur,& proprie podagra,& materia quidem fcia lores iundurarum,& podagra,funt ver propter tica: plurimum eft in iundura,& procedit ex ea motum fanguinis & humorum in eo;& autum in neruo lato & quum dolet, praeparatur effii- 11 lis propter malitia humoris, & digeftionis, & 30 fio materierum ex toto corpore defuper ad ip-antecefiionem dilatationis pororum in ajftatc: lam, preter materias coardatasin principio rei, & ex calore.qui fortis fitin die.Et quum fuccur- & quandoque accidit vt non fitin iüdura, imo ritur doloribus iundurarum in primis quum in neruolato.Et multoties quidem multiplica- apparent,fit eorum cura facilis j quod fi confir- tur humiditasmucofain pyxide, quaremolilfi- mentur,& confucfcant,proprie illi, qui genera- catur ligamentum quod eft inter additamentü, ti funt ex humoribus diuevfis,non curantur. Et & pyxidem quamobre diflocatur ancha, & am quando apparent varices in habentibus doloie te illud accidit difpofitio inter firmitudinem Sc iunttararum,&podagram , eft eorum fanatio diflocationemiSc eft,vt fit velocis exitus,& velo per eas Sc de habentibus dolorem iundurarum cis redi tus, inquieta valde, & fciatica quidem eft: quiaam funt,quifibi fuperuenire eos faciunt p 4° dc vehementioribus doloribus iundurarum,5c pter malitiam fui regiminis,& de illis funt, fug cauterium fecuritatem facit eius.Podagra vero quos cuenire facit eos corruptio formae mem- ex iümma dolorum iundurarum exiftens. qua brorum eorum ,& dilatatio meatuum venaru doq; incipit a digitis,fc/licet a pollicibus, & qua corumrSc generatio humorum malorum in ip- doque incipit ex calcaneo, & quädoque incipit fis,propter malitiam complexionis membroru cx f [ lateribus ]pedis,& quandoque incipit cx la f r. parte jnfc, radicalium.Etquandoquecommouentur dolo tere eius,deinde communicat,& quandoq; dc* noii. u B. augmenta- rCs iundurarum in febribus,& eorum u [eleua- uatur ad coxam,& quandoqueapoftematur,& tl0’ tio ] ficut ipfi quandoque eueniunt in febribus. videtur,vt no fit illud in chordis,& ncruis, imo Sciatica vero,eft de fumma dolorisiunduraru, in ligamentis,& corporibus,quibuscötinentur &eft dolor, qui incipit a iundura ancha:, & * iundura; de foris, fecundum quod dixit Gal. & defeendit retro ad coxam : fymptomata eße : dependereque propccrca pYöptcmyd ex intemperie,vel ex folutione conrimi: fluxio in arthritide efl, differunt.Sed & de termino, a inteperie inquam velfimplici vel cum mäter'ia . Et ß quo motus,ambigitur .Exiflimant plerique atoto corpo tnimhis affeflibus humoris redundantiam communem rey&quibusuis eius partibus,ficuti in alijs fluxionib. ^‘u eßecaufam Galenns feribit 10.de comp. med. per loca. folet,hunc illabi humorem goffe,&a capite,quod Hip- vnde & alij proximam arthritidis detoris caufam inte pocrates Ub.de loc.in homine,& ab vtero,qmd idem in perim cum materiaflatuunt,negantque vnquam effe ft lib.de internis affeäib.&ab iecinore quod author no- nemateria.qüum tamen interdum abfque tumore om- fler in fequentibus, qmm de huius affeftus curatione ni,qui intemperiei cum maceria coniungi folet,dolor fn fcribit,& ex internis alijs demum partibus omnib. Ai tiatur:& in arthriticis videre aliquando liceat, labo- uerfantur tamen huic recepta opinioni alij. Turnquod ratem partem a Jana multo prorfum tumore,fedfolo do 10 fi fy acerum humorem in caufa pofneris ,nufquam fyn-lore ,vel etiam calore intsrjlingui, atque id quidem per cerus hic humor per venas ferturzfod /'anguini permi- aliquot dies lillud certe per fuademur, anuda quoque fius,qui per venarum ora purus in articulos excidere (licet fortaße raro) intemperie,arthriticum dolorem, non poteii.Tum,quod fi [anguini permifium intdlexe- yt exteros dolores procreari.Vnde & author notier in vis, hunc in articulo colle61 um, phlrgmonem excitare fequentibus,quum dc huius curatione aget, fimplices in oportet. Adde etiam,quod crudus humor per alios du- tetnperies fola alteratione egere commonebit.Et Hip’li. quam per venas nempe in malo corporis habitu ex dc internis a ffe6l.ifchiadem,qu£ arthritidis eflfpccies, yifceribus inpedes incumbens »gfr eos in tumorem at- ex ficcitate quandoque feri,memoria mandat. At ve- tollens podagram non facit.Qua e non ab internis par- ro quia a materia plerunque hoc matum euenit, qM~ tibiis origo arthritidis efl, fed aliunde.Huius vero ini- Cap.2* ^l0 narn ma^ri£ genere fiat. Galenus 1 o. de 20 (fam caput ejfe videtur,non interng quidem eius partes comc.med.per loca aliquando irruentem humorem Jdn- in quibuspiiuitofim excrementum cumulari folet:quvt guineurn effe,-vt plurimum vero pituitofum ait, aut ex ^ velper nares foras,vclper palatum in ofperaw ane pituitofö & biliofo miflum,aut etiam [anguine cum ijs viam.pulmones,ventriculum,interioresque alias fedes permiüo.Afilitauthor noficr etiam mclacholicum hu filabatur:fedexterna & extra caluariampofitk,a qui Cap.i. tnoremtqnoi& Trallianus lib.n.A Taul.lib.z. Alij busfuperuacantus tenuis,&ferofus humor, illic ab ex Cap.78. etiam ferofum humorem adiungunt.Alij ex Yecentiori- ier nis iugularibus venis repofitusyncque ob cutis craffi bus,nequc a [anguineo, neque a biliofo , neque a melan- tudinem expiratus,perfummapoflea corporis, fub cu- cholico humore vnquam arthritidem fieri arbitrantur, te deorfum decurrit.Sunt ergo h& de arthritide qtueflio fed omnino a pituitofo vel ferofo.vnde et arthritida om nes nofl ris temporibus,acri certe indicio, atque ratio- nem frigidam eßpputant,nunquam autem(vt vulgo pu 30 num y\ excitaU.Tro quibus tamen fedadis, fi nobis pe tant) calidam.H^c quum de humore hunc affi biurn f1 viclitari liceat.Illud certe nobis maxime arridet, f'cor- ciente difcordia fit,quia huius caufa fluxio efl, eü vero fum prafertim vel pituitofum ac tenuem humorem ar- in fluxione omni aduertendus & locus a quo, & locus thritidi materiam prxflare.Aßentimurque & affeffiu ad quem eafitiqu rtflio rurfum de his efl omnib. Ac pri locum ipfos effepracipuetendines,membranas & liga mum,quum ad articulos & membranee & ligameta ct menta.atque ajfe6lionisfontem effeßpenumero externe rui,& ipfa inter articulos cauitas fit,ambiguum efl, nas cap t ispartes, qua fcilicet extra caluariam funtpo num in membranas articulorum extrema ambientes , fttx.At nihilominus,quod etiam a [anguine,& a fingit an in ligamenta,an in ner nos, an inter ipfa internodia Us c&teris humorious hic affeblus fiat, praeterquam qd fluens ille humor excipiatur. Quumitemnon vnusin confirmatum iam ab omnibus cfl,& ipfarum afftHarü Cdrpore fit locus,a quo concitari flexio potett, fed <& a 4° partium colores,tumoresve & fenfus indicant,& quo capite,&a kcoreyVterOytotius corporis ambitu, atque tidiana obferuatio confirmat.quum affluente bile,pitui aliunde, vbi copioftor alicubi humor affluat, inchoare ta,vel[anguine vel atrabileincrefcant dolores, immi- Cap.z» queat,de hac re dubitatio efl.Galcnus 1 o .de cop.med.p nutisque ijs imminuantur.Fidimus nos,qui hxc feribi loea,ipfam ait coarticulationem occupari; atq-, hac hu mus,podagricum,cui faäa a medico in crure vflione,a- morihus expleta in omnem partem circufitas neruofas ter plane humor effluxerit copiofus, & frequens. quo particulas tendi.Qgjd tarne per coarticulationem intel demum euacuato fedata afftUio prorfumfuit. Fidere ligat,non fatis conflat. Author quoque noHer abfolute quotidie efl,( quod modo dicebamus )eduäo biliofo vel ad iunfiurasferri humores pronunciatinon tamen par pituitofi vel atvofuis medicamentis humore,vel immi tjculatim explicat,num in ligamenta,an aliquam aliam nuto [anguine per ueme fcflioncm , vel fedatos efledo- particulam irruant.lllud folum aduertit,qmm ait [Et f O faves quam primumivel certe breuiorem effefaflam ac multoties quidem imifeantur materidt &c.]fxpcnume c^ffionem.QQpd nero non ad ligamenta folum ipfa, fed ro inter iuCluras ipfas, hoc efl, inter ipfos( vc putamus) etiam inter articulos fluxio fiepe bscreat (quod author plane articulos b b & 15 n6 fue ditionem doloris.apudinfrigidationem- infpif- ri.yu'Ementu, fantem,exiftiir.ansquod materia infpiflata ] fit &oncm,wfä* frigida. Aut errat per (edationem doloris apud faciat errare ad rciolutiencm > & exiftimatquod materia fit d«io dolor« *. In articulos ferri,:aut ficufanguine in eos excidat, opor 20 frigida , & eft calida , quee refoluitur , & fere collettu huc fanguinemphlegmonem excitare, hoc inquam,nihil nos vrget,qui,quum intra ipfos articulos ponfluere interdum humores afferimus,non fanguirem, aut alium humorem quempiam a cateris humoribus fecretum- fed pituhofum plane illum intelliyimus, quo nutriri & inungi ea partes folem, a quo infiammaticm nemßeri non oportet,quamttis ad cgteraspartes articuli circumflantes alferiu?generis humoresffpe confi-fiant,& fangnineus & pituitofns,& btliofus & ater, c [ refoluit, &fedatur dolor eius ] imo opor- quarcexiftirä^ tet vt confideres omnia illa , aut ex hora do- tur^uodmate-loris & additione eius , aut cft in vacuitate ri£- . aut repletione:#exdifpofitionea [incipiente] ^nsqt,l”f0|c^nMtt ad apoftcma,& tarditate in eo, autpriuatione d iiie^inante. apoftematisomninp,quare fignificat humores, malos,fubtiles,calidos,aut compofitosjßt c[ süt e B <1U2E fant in inter vifpofum,& ] humorem crudum purum, tpr eos aut* &'ex difpofitione grauitatis,quoniä grauitas in quA arihritim cum calore & inflammatione vel fym- 3° materusfubtiIibus,dequibu5pofiibileeft vtag- ptomatis alijs prohimoris ratione faciant.l^eque uero { quod fubwngmt) quamuis crudus ille humor fit, 4 quofepe arthritis procreatur„neceffe tame femper efl% ubi crudi humor es in particulam quampia excepti fue* rintjMam arthritide labore.Sdd prgter humorum affla xum adeffe articulorum imbecillitatem oportet, ut ar r tbritis fiat,id quod & Gal.& Taulus et alii aduertutt jproptereaque in cachexia,tametfi ob crudos a uifceri-bus illapfos humores intume/Cere crura et pedesfoleat, non tame articularem fieri affcftum opor tet,His ita ad 40 notatis.quia inter huius afftttus caufas etiam parentu femen reponituriQnßritur rurfum an is hereditarius fit morbus.Sane Hlpp.quod alibi etiam anr.otauimus, ficuti femen ex toto corpore manare exiftimat, ita ex fanis f‘anurn>ex morbo fis morbofum, quod in li.de morbo facro lege re efl,& alibi.Reprehendit tame lArifl. cq xumJententiam i.degen.anim.qui femen ex toto ejfun+ di corpore arbitrantur»darique propterea hereditarios morbos negaret.Sed & de hac refupra aüum cft>ofien gregetur plurimum vice vna eft plus. Et quandoque cognofcitur in pluribus.horis ex vrin is il lud,quod vincitfuper ipfam-Etexegeftione,an vincens fuper eam fit cholerica res^aut mucofa. ] Et cognofcitur quandoq; ff B. & qui (iC color ficus.Et 111 doloreanchae & fciaucat vincit fuper faecem r« mucofa. ex aetate,& confuerudine,& ex regimine praece-dentein comeftis,&ebibitis,&exercitio, & ro quie,& ex contrariis eorum,& comunitate co-plexionis reliqui corporis Et materiam quidem fanguineam fignificat rubedo loci,fi non cft ve hementis profunditatis,? [ aut non eft,] aut non g* apparet adhuc,& fignificantipfam tenfio vehe mens,& rcpulfio,& pulfatio,& grauitas,& praeteritum regimen,& quod fcitur cjedifpofitioni fumque quomodo ex toto corpore femen decidit.^? iflo bus corporis saguinei,& fortafic eft corpus grof /f mhm fi illud /liltPM tWPftY /ilinrTj _ P.___ ______r • _ o_ _ /T • r • - • r B. ii plane mn d (fentiat.lllud autem preter alioru quoqj teflimonia obferuare quotidie efi, artfri ticos morbos j> familias quafiarn ut hereditarios, ficuti & epilepfias & manias,& non pauca aliorum morborü genera ua-gari.jLtque hac de articulari morbo ftnt diäa,pro quo uide q^oöiiffimus >4retgus i.dediuturn.morb.fcribit. Dtfignis„ Cap. 6. fum,carnofumJpingue.& eft in fciaticafangui-nea dolor extenfiuus, longus fimilis longitudi-nis.quem phlebotomia ftatim fedat.Et materia cholericam fignificat caliditas vehemens, quas laedit ta&um cum paruitate quantitatis in segri tudine,&paruitategrauedinjs,&tenfionis, Sc paruitate rubedinis, & declinationedoloris ad illud,quod apparet de cute' & traquillitate eius 6o ex frigore,& quod praeteriit ex regimine,& reli quas fignificationes,quas diximus, & difpofitio corporis cholerici.Et materiam phlegmaticam iignificat,quodnon alteratur color.aut altera-- tur ad plumbeitaten^auteft illic parum inflant Ipofitio fimplicitatis complexionis, aut compo mationis adhaerentia doloris, & priuatio 1P lltioniseius cum materia,& fimplex quide eius gnorum fanguinis& cholerre , & quod-fortis nt inceffione doloris in latum , & quod corpus non cft carnofum , iino eft adipe plenum -r • -'*■ öc fi- 1 Llud, quod oportet te cognofcere decaufis harum isegritudinu per figna,jn primis eft di eft parumper,& raro,& fit in ea dolor fine gra-wedine^ abfque inflatione,& non eft alteratio & fignificationes not£ huius complexionis,qii£ prajrerit2efunt,& materiam melancholicam (i B af eritas Bn^cant doloris occultatio, & paruitas tenfio '3,?wr * nis,& paucitas iuu amenti cum curatione, [attenuatio]loci,& non eft in eo mollities,neqi claritas coloris & quandoq; tendit ad tenebro fitate,& (ignificant ipfam complexio viri, & di fpofifiofpieniscius, & appetitus fuperfluus, <5c regimen ipfius prceteritum:St reliqua*, fignifica i B faniofam. nes, quas innuimus in cognitionecomplcxio- nismelancholicx.Materiam veröi fcholericä] lignificat caliditas vehemens cum re, quae eft quali pruritus,cum nocumento vehementi ab eo,in quoeft calefacio,& iu ua mento veheme-tiabco,I quoeft infrigidatio,& ftypticitasquas da*m Materiam vero ventofam fignificat ten-flo vehemen abfque grau itate, & fignifican ip-lam permutatio doloris,& regimen ventofita R tis generatiuum Materias autem permiftas ft- K”*>—JS. gnificant k [tenfio vehemens & ] paucitas iuua menti cum curationibus calidis,& frigidis,& di uerfitas horarum, in quibus lunatur. Iuuatur enim aliqua medicina vna hora ,& hora alia cum ea,quae illi contraria eft,& plurimum qui dem accidit hoc accidens corponb.calidas coin plexTonis,aur chokricae naturae, .qu« vtuntur re gimine infrigidäte,hume<äate,generatio phleg niatis,& humoris crudi ex cibis,& motibus fu-per repletionem^ quare pcrmifccntur duo humores,& expellitur ex cis,quod groftiimeft pro pter ea quod lubmerlit ipfum lubtile langui-neum, & cholericum ad iunduras. Et horum quidem plurium iuuantur &; quicicunt dolores per compreftioneni fubtilem cum man ibus pluribus,quoniam humor rcfoluitij r, & niaru-, ratur per eam. Et iuuantur cum undiönibus te peratae caliditaris,cum quiccc.MoniS enim pro hibet a maturatione. UTI OT^ES, Quomodo fingulp arthritidis caufg dignofcanturyha Cap.i,^'besTx UUxMb.vi.Uctiolib.i*J>kdo li.^.qmdhic Cap»? 3» & dem' omnium diligentifjime abfohtit, ccp>* . / cap.78. D? curationibus dolorum iunBurarum,& podagYc}et fqaticx. Cap. 7. *H|Vmn cogftofcitur quod cauia eft com-V^ plcxio fimplex,facile eft ipfius regimen. Multotics namque eft inflammatio pura abfqs apoftemare,quare fufficit permutatio complexionis, & maius quo indiget,eft euacuatio cholerae fimul & fanguinis.Et fimiliter quandoque eft congelatio & frigus dolorem faciens, quare fufficitpmutatio complexionis, & maius, quo indigetur eft euacuatio piilegmatis, vt calefiat a B.fpafinans. fangui&Et multotics quidem eft ficcitasa [ exa-fperans,] quare neceftaria eft humedatio ficiit icif Quum autem caufa eft in eis materia, tunc oportet vt prohibeatur,quod efFunditur,per at 'tradionem ad contrarium, & per minorationem,Et confertur membrum,vt non fufeipiat, . & refoliiatur,quod iniientum eft, vt priuctur, & redi in omnibus illisad canones vniuerfales. Et fi fuerit fanguinea,auteum dominio fangiii nis,oportebitvtadminiftres,phleboromiamex pa rtc contraria, & fi fuerit communis iundu-ris corporis,tunc ex vtrifque partibus phleboto ma fimuhdeindeadmmiftta vomitum, & proprie quando doior eft in inferioribus: vomitus 4 enim magis iuuatiuus eft ei,quam ventris folu-0 tio Deinde b [ adminiftra folutionem] ventris, b B.AIia fiitera, & incipe a re forti,(1 non prohibet priuatio ma fis intentus cum tu ri tatis & groflitudo materiei: quamuis faci- fclutione* lis fit inColumnior,& gradatio conuenientior. Deindo fequere cum folutiuis mundificanti-bus fecundum gradationem,& funt de homini * bus,quic [deferibunt] initium cum facili poft cB^r*CIPIunt* , facile,& figillat cum forti poft maturationem. Et redius quidem eft in hoc, fi materia eft fub-tilis cholerica, fcftinare euacuationem, quum 20 videtur maturatio, & fi eft grofla, non eft malum praemittere, quod eam fubtiliet, & maturet & prxparetip/am adhoc,vtexppellatur ad partem euacuationis.Et tu iterim alleuia, cum folutionefubtili.Etii materia fuerit compofi-ta,fac vt tolutiuum,& emplaftrum finteompo fita, licet tamen melius fit vt blande trademr in principio,& non fiat phlebotomia.phleboto d j$4ComtnoUCC; mia enim d [ accrefere facit] humores, et facit eos currere in corpus , et non extrahit illud, 30 quod*neceflceftvt extrahatur.Et fimiliter non fiat euacuatio, et afliduetur aquahodei vfque quo maturatio apparet. Si aute repletio exigit ( vt fiat e[ cxpulfio,] tunc fiat cum eo, quod facit c^B.mmomio. afceilare femcl aut bis f [ Etjex eis, qu.x biburi- --- fur,(icutaquaendiuix,ct folatricumcaiia fift. et clyfteribus,ct funt rediora. Quiim autem de clinare incipit, tunc nong declines ad illa, et gjß. mutiplice'1 euacua] quoniam fortafle mouebit humores euacuationem alocisiuisad aegritudinem,etattendx decrr-4° fes.f.qua? fit in dic quarto, et feprimo, et unde- nc.mC 18C ° cimo, et hora ctiiis melior eis eft quartus deci-mus^et fi poftibile eft, vt ccfles ab euacuatione vfque ad maturationem, et fis contentus em-brochis cum aqua frigida, et calida, et tepida fecundum canones pr&didos m cap. embro-ch«, fac, et incipe ab aqua frigida. Epithemata vero calida,et narcotica omnia funt nociua,ca lida quidem propter attradionem: fed narco ticapropter congelationem, et cruditatem, et JO iterum epithemata infrigidantia groffum faciunt crudum et h [mortificant] fubtile^prolo . _ ongejsns, gät etiam aegritudinem,et aqua quidem calida liociua eft eis.quoniam humedlat iun&uras.Et oxymel propter fuam acetofitatem non eft ma gni iuuamcnti.Etfemina fortia ficutfem.foe-niculi, quandoque adurunt fuperfluitatcm,ct conuertunt eam in lapideitatcm.Quumque c5 pletur maturitas,tunc euacifa c;um eis, quas funt ficut hermodaftyli, etbuzeidem, et pi-Jula? eorum,et intende cum facilitate ,et i [_ in- i Bituntr, cipe;iterum, et] epithema cum eis, quas funt ficut herba,quce nafeitur in fluui;s,et iimilia, et cauene in potu des in primisx [ nifi] medici- k —B. nam debilenv.quoniam ipfa mouet materiam, et non 1 [ facit cu rrere ] aliud,de quo fit curan dum,imo fortafle fubtiliat materias cögelatas 1 B-euacuat' alias, et facit eas currere ad membrum. Expe- - : dit ait ei,qui vult fu mere medicinam, y t fummo plus.Et multoties confert ftupefaßio inquantu mane fumat, öc tardet cibu: deinde fumat poft ingroftat materiam procedentem:quare retine tres horas.xx.aure.panis cum vino,& aqna pau tur.Etfciasquod reftiuseft vt permutatio fiat ca,& poft vij.horas ingrediatur balneum, & e- cum medicinis:quandoque enim eft medicina mB 8ttmicfc«. grediatur,»»t [ ]deinde cibetur conferens vnimembro,6cnonalij membro,& * cum eo »quod conuenienseft.deindc admini- quandoque confert inhöra: deinde poft illud nB abfeindit. ftra prouocationem.Nam prouocatio n[ defic- nocet,& mouet dolorem.Et oportet, vtdimit- • cat]materiam dolorum iun&urarUm, & quo- tat vinum omnino vfquequo fanetur ex eo fa- niam ipfa,ficut fcis.eft exfuperfluitate digeftio IQ natione integra, & venianr fuper ipfum qua-nis,qu& eft hepatis,& venaru,& proprie in po- tuor tempora,& oporret,vt dimittat illud con- da^ra calida. Vemntamen»plureshab£tium do fuetus fecüdum gradationem,& vtatur quum lorcs iü&urarum frigidos,& complexiones hu ipfum di mittit,diureticis,& vinum de meile cu midas,non iuuantur cum folutione plurima fa diureticis confert eis.Et melancholici de haben &a potione,& cly fteri,& quum medicantur cu tibus arthreticam.oportet vt re&ificetur fplen, diuretickfanantur. Et de corporibus quidem & euacuetur eius melancholia, & humectetur extenuatis lunt corpora,qua; non tolerant folu corpus eius,& leniatur cum cibo, & inundibni tionem,& prouocationem plurimam,& gene- bus,&: fi milibus,& non aftiduetur fuper ipfum raturex eis in ipfis aduftio (anguinis.confidere pura refcluriofinelenificatione/icutfciuiftiin tiirer^o omnia illa,&theriaca iterum in frigi- radicibus vniuerfaiibus.Et oportet vtdeuitetur dis confert,& proprie poft cuacuationem: ipfa 20 caronff " uB.etiam. enim mundificat reliquias matericrumcum fa 1 in eo, quod frigidum eft ciiitate,& refoiuiteas, & cöfortat omnia mem de hac aegritudine.Quod fi neceflaria fuerit,tue bra. Repercuffio autem materiei a membro, detur caro auis montanae, & leporis, & gazeli, non oportetvt fiat materia exiftente fortis efru & omnis caro paucarum fuperfluirarum, & fi. u lu fionis,° [ plurimas refumptionis.] illud enim fa euenerit dolor in dorfo in primis; & permute- rimfi per^arte cit duas res malas, quarum vna eft, quod facit tur ad manus,tunc phlebotoma ex manu, vt e- poit partem fuc materiam inobedientem,& eft cötrarium mo* g red i atur fanguis & humor,ex parte fua: decli- cefliue eifundi- ful ejus; J liquefacte] per bB.attrada. medicinam,quibus non acciditvt euacuaren-tur,& prohibent iterum illud, quod fubtiliatu eft per virtutem medicina: folutiuae currere in meatum & hoc ex operatione hermodamylorum contrarium eft reliquis c[folutiuis]euacua cB. refolutiuis. tiuiscalidis,& plura eorum (unt,quse dilatant Commentarijs libelli de humoribus q.Hipp. & in lib. meatus,&dimitunt eos dilatatos: verum her— quos,quando,& quibus purv.ep.tenues humores indu ci quam primum poffecenfeat,inijs tamen Commenta rijs 1 lib.de humoribus,feffi. i.vbi vel nimis calidixvd nimis frigidi,vel nimis mordaces,aut craffi,aut aliter a natur ali flatu decedentes fint,duplicem nobis curatio nis propofitam rationem ait,vt alterentur & euacuen tur, ita vt ipfe quoque alterationem in bilhfo humore eduflioni praponat.Sed hac,obiter ditta fint. 2 Et expedit ei quivultfumere &c.~\fumml diffici- modadylifuntnociui ftomacho: quare oportet vt milceantur cum eis,qux funt ficut piper, & zingiber & cyminum, & quandoque admi-fcenturei ea,qux funt ficut aloes, & fcammo-nea,vt conforretu r eorum folutio. Et dixerunt quidam,quod pedi coruino ineftoperatio her-moda6tylorum non eft eius nocerc ftomacho,& lapis armenusconfert doloribus iundu rarum,et de cognitis funt pilulx iuuamen ti & lis efl hic locus;qubdtcrtiapoflaffumpeum medicame pilula; fcetidce,&hiera Rufi eft magni iuuamen /.«m - *i/« «i r T v ♦ i «iri R r fr* m Xt" rrro n <1 nil imn tum hora cibum exhibeat, videtur Hippocratis fenten Tex.2, refragari,quin z.de rat.viEl.in ac.forbitionem fla timabaßumpto mcdicameto exhibet,& in media pur gationenihilaßumivoluit. Qnoditempoft fexhoras, hoc efl hora nona,in balneum duci velit, difficile vide -tur,nempe vel tunc abfoluta medicamenti erit aüio, non, fi abfoluta,certe quum ex medicamentis vires ob fpirituum folutionem profiernantu r3 & balnea itidm ti ad podagram,& fciaticam,& grana nil iuua. tiua funt iterum & grana regis,& buzeiden &d re"| ^“Jahfaia-[almezaharagi,& raha calhamen]&[centaurea man. & coloquinthis,& aloes, e [& lcammonea,] & e—B. vitis alba [ f B & alfalera- ] fiz, idelt vitis ni & alharmel: ponantur cum eis ammoniacum sra’ & iarcocoj6c bdeliiuii)f & turbith,& pyrethru. Pe -B. Defcriptio folutiui cum facilitate.zingiber. $.j. piperis,6c agarici amborum an.drac.s. medullg chartami pondus,drach.fi.radicis pedis coruini drach iij cuius dof.fitx.6c vi;.filiqua: facicns a-fcellarefepries,autoctics,& iterum cymini car meni,zingiberis,hermodadylorum omnium ana. 3-i.aloes pondus j.ij. g [ Sumantur de pul-uere,3.ij.]cumdcco&ioneanethi^eft enim iu-uatiua in hora.etiteruro fumatur oleum de riu cibus,3c oleü de alkerua, &farcocolla vna die ,r cumhiera picra>etvna die fola vij.diebus,6c dim^Tmbu." no« fumatur nifi cum * [ alfeluzaharagi.et ane lorum°&anethi, thoJdeco-------------------- L---------- J l ' 1 / ^ fis eius omni die media libra cum tribus vnc. 20 eundum regiones. vSi autem non poteft bibere Jus> zuccari:eft enim mirabile valde.Solutiuumle i B. hermoda&y neiuiiatiuurrqfarcocolla: rubeas. 3 .iii.'[zuccari lorum. rubei. ] d rach.ii j. terantur,et com m i 1 cea n tu r cu ?uBcum.UrW P° oleo centum nucum et k[ proficiantur fuper ea] aqua anethi, eft enim mirabile foluens abf-que laborei&alleuiat.Vomitiuum forte valde conferens habentibus humiditatem, 6c melancholiam ex habentibus dolores iun&urarum, 6c fciaticam.Recipe aloes,Sc fern .ellebori ni. 6c ipfum anno toto,bibat ipfumin medietate fri- e B dies qm e. gida.Qiiumquepcrtranfierinterducenti dies,] runtrefidm. non etTt malum,vtbibatur vno dieSc duobus diebusnon.Et oportet vt elögetur ab eocome-filo quantum poflibileeft et, & fi non plus fal-tem vlcjue ad nonam, & retf i licetur regimen reliquum.Et oportet,vt deuitet ca,qux nocen t ha be n t i bus dolorem i u n &u ra r u m. Et exi ft im a uerunt quidam,quöd de expertis, qua; non di- fcammonex omnium ana vnc.j. cuphorbij. 6c 30 uerfificantur,omnino cft,vtin potu dentur o£ nitri amborunt an.vnc.s.conficiantur cum fuc co caulis,Sc quando fit vomitus cum eo,eradi-catur radix aegritudinis, Et in bermodaBylisquidem creditur &c.~\Vrobd- fa hominis adufta,6tiam quidem vfi fuerunt eis quidam de ffprapfumptuofis,] fanati funt cum cis ex podagra,& doloribus iunduraruni omnino. Et hiera quidem Hermeris maximi eft iuuamenti ei, qui bibit eam vere diebus aliquot confortando lundturas cius,6c ipia extrahit fuperfluitates,cuius plurimum efficit per fu dorem,& prouocationem, 6c confert fciaticae. Et quum chronica fuerint apoftemata,6cdolo rifolet hermodaftyliin articularibus doloribus, vtvj, 4° res iundurarum,iuuan tur per hoc regimen re- • - /* rf . fZ * At« a 4..1 /r» M 7. ..M,. a <• n A M*. ♦ H jrJ I—f ■ 1 /m « V 1 M* /« »a, m A« / - n AA. a,.... qui,quum validiori attraftione frigidos bimiores etid longinque trabant,relinquuntpY*terea ajlrittionis cu iufdam vefligium,id quod ad roborandas iun£luras,ne fluxionem fufcipiant, tum remorandos humores con-fsrt,ne adajfe&os ipfds articulos concitentur,Cum(a-lutari tamen hac vi,vnum aliud noxium illis iungiturJ latu ad EIumain,Sumaturfauina;ficca: quarta Keilin,& decoquatur cum eo,quod fubmergat ex aqua fuper ignem Jeucm donec denigretur aqua‘3c fumatur de colatura eiuslib.j.6t s.projj ciantur fuper eam iij.vnc.oleififamini,& bibat ipfam a;ger,6c comedat fuper ipfam cibum pre quod ventviculum pertubant,anxietatem, & cibi fa- paratum cum agrcfia.Et ad dolorem ancha; efl fiidium mouentjd quod,& Taulus tefiatur propterea regimen leue fi non la;dant ipfum balneum, 6c huius nox* temperanda gratia,&gingiber, & piper aqua calida,6c femina,'& forfitan proprie poft admifeetur ab authorenofiro,quod et Trallianus facit cibum malumfedat eam uomitus fuper aqua Hoc tamen pr&fidijgenere,quia ignorantur noflra hac tempeflatc veri hermodaftyli,abßinemus libeter qua tum poßumus,pr#fcrtim quum alia id generis medica Cap i menta non Paucat(ju& hic authorfubdii.Pide Tau lum,TralL& B^aftm 26.C0nt.tr.itnccnon 9.ad jlL tnanf. De potionibus ad folutionem faci edam,&de illis,qup conferunt eis, . Cap. 9. ciceris,& lolutio vetris cum aqua olerum,Sc ca fia fifiula. De emplaßris iuuatiuis ad dolores iunflurarumgroffl humoris,& eorum,qua funt in via,vt conucnan*. tur inlaptdeuatem. Cap. 10. ‘E* Mplaftrum bonum. Recipe granorum al-60 Xb kerua mundatorum, vnc.ifi. teratur cum. a B.nuaxlj, b ß.nua. ETdeillis,quje conferunt eis,efi: medicamen vnc.j. butyri vaccini optime , & proficiatur 'albefedfecundum hunc modum. Recipe defuperjVncj.melliSj&faciatipfum vifcofum, albefed, de quo dixit quidam, quod eft alkeiri & fiat cum eo emplaftrum , & proprie fuper rubea aur.j. &: s.gariophyllorum drach. vj.6c iunduras ficcas. Et quandoque ponitur euni' myrrha; & p^oni^,fcm.anethi omnium an.vn. eo ex aceto forti. vn6. j. Et emplaftrario cum j.6tpolija[ veuti.xij ]6evtriufque ariftolochia: ftercore vaccino eft fortis valde in doloribus an-vnc. ij.dequo|inpotu deturb [ veutcmlj. jundurarum,6cdorfi,&genuü,& eftquafi me . . lior lior pluribusalijs. Emplaftrum forte. Recipe oleiantiqui.lib.j.et s-5c nitri Alexädrini, & gluten albotin amborum ana lib.j. & euphorbij vncj.&ireos vncij.&farina foenugrjE. lib.j. dc s.fiatex eis emplaftrum.Et iterum bdellium, o-popanacum,& adeps liquefaftus iuuatiua funt ei valde,quod!fit ex crudo humore in genibus, . & iun&uns.Emplallrum fugitiuCi, relolutiufi, vddnLK. atn^tri d™ic i-ammoni.aci]ftat ex eisemplaftru, i. viteus animo- Aut fumatur euphorbium > & terat cum oleo id niacum nwa,i. de hlioj, & liniatur cum eo. Emplaftrum forte. °lx* Recipe baurac.& galiam,& pyrethrum,ftaphi-lagriam,&: calcem, mifceatur omnia:& limantur ex eis tunsurae cum melle, de aliquantulo aceto.Emplaftrum bonum,& refolutiuum am moniaci,<5c lycij,fumantur partes aequales, tera tur cum oleo omphacino,& vino antiquo, & farina fabarum emplaftretur cum eo calidoEt r c emplaftruna cx cinere cyclaminis, & aceto, & qu* ncceEria:! naelleeft mirabile ualde. Etdeemplaftrisb [eft 20 modus eorunyquaj neceflaria] funt ad confor tandum membrum, Sc refoluendum refiduu, & non indigetur eis nifi pofteuacuatiouem integram,de quibus eft emplaftrum,Recipe faui-nae,&jnucis cuprefli, & oflium aduftorum par-eB.& draganti, tesasquales,3c aluminis partem j.«[dragacan-j.vicn<4i. thilfextam partis vnius,& glutinis pifciGquan tum lufficit ad congregandum. Aliud faciens operationesin aegritudinibus piures, Sc illud -0 ideo,quoniam aperit,& extrahit fpinas, St ofta putrida ex profundo, & confert moliificationi iuuamentum manifeftum. Recipe femi. vrticas mundati,Sc fpuma: baurac, Sc falisammoniaci St ariftoi rotundae,Sc radicis coloquinthidse,Sc glutinis alimbat,omnium an.aure.xx.foenugrae ci,& piperis,& macropiperis omnium,ana au-re,x.ammoniaci aure. xij. cordum en/, & xylo bal/am/, St thuris}Sc myrrhx, Sc adipis cap. Sc gummar pini omnium an.aur x cerae. fi.iu. da- ^,0 bkdib.viij.laftis fici fylueftrisau.vnj.olei de lilio quantum fuffvcvt ad liquefactionem medicinarum humidarum,Sc vrnioptimi quantum fuf-ficit ad conficiendas medicinas ftccas: commi-fceantur omnia,Scfricentur,Sc adminiftretur, .Aliud conferens in hora ad fciaticam, & dolorem manus,de pedis,de dolorem reliquarum iu durarum foenugrtecum, & proijciaturin vafe tefteo, Sc proficiatur defuper aceti commifti quantumfufficit>&coquaturfuperprunas vf-quequo difloluatur m decodione,deinde proij ciatur defuper mellis quantum fufticit, de bulliat fecundo,de referuetur.Aliud fimile illi. Picis de minera Jib.iij.foecis aceti fice# aduft# lib. j.bau racli-j-St sgumms pini,&: cera:,St fulphu ris non adufti,de ftaphifagri# omnium lib.j.py« rethrilib.s.cordumeni kift unum. bf B.foliorMnn« leo rof.donecconfdmatur’aqua ,etoleum dc cofto vltimum eft, et proprie cum itorace aut cum afia,et oleum de cofto,et de unguentis ba nis inuatiuiseft oleum,in quo decoquitur vipe ra,St eft ex eis,q fanant fanatione integra.de de eis eft oleum vefpei tilionum.Cuius modus eft, vt fumantu r xij. vefpertiliones decollati, et fumatur dcfucco bf [ ] almarmacor,dc olei antiqui üb.s. de arifto.drach iiij. de caftorei drach.iiij. etcoftidrach. ii j. decoquantur omnia fimul,donec coiumatur aqua, et remaneat oleum. Jt 7^ 0 r JL T I 0 S. Quod reliquumpro articularium rqorborum cura* tione eji,de malagmatibus potionibus, inmüionibus^, balneisyannodynisjiupefacietibustatque id genus aliis, quae extra admouentur,de quibus hic,& infequentib. autborfufius agit,Vide Gal.io.de comp.med.per loca. Cap.2.& !Paulum lib, 3 .Trallianum,lib. a,&.Actium lib.tz.lo <-'3P*2'*caP,4Sr* cis iarnfdpius indicatis. De embroebis in illa intentione. Cap. 12. EMbrocha fedatiua,iuuatiua,experta. Suma tur galia,St hordeum,et laet igniantur cauteria, et adminiftretur n n. $ähxm& pertabul^m/^utä^aliä^[iriö^W^]locQ-' in primis taliter,-vr nonfentiantur caiida,dein- cum panno lini, & dimittajU'r dtföbüSdkba v defentiantur cum ea,deinde fiantfortia,donec- aüt tribusj& föodurratur exfiecationi eius cum non poffint föjerari,quum ergo pemanfiemtd ,1 iaolccStlasö, ökoröfaceo, & höe qüidWCömieilii^ftSeft in | virtutem]perforetur maßa, & praecipiatur et principioiegritüdini^, &in afcertfioneeius ,& vt inclinetur,quatenus egrediantur faf etoleu, eiat« portet vtfit fuper caput infirmi vas plcnum a-quse, & aqua rofarum cum qua abftergatur fa cies eius,quando fudat,et caueatur necaro adu ratur,& vlccretur. Pe cur 4 calidh jterümfumätur in prineipijs, & in refiduis mu cillago fcenugrajci5& feminis lini, & conquaf-fetur, cum oleo fifamino, & ingroiTctiir ficut xnel,& iterum,qüändo non eftdolor valde ve-hemensjemplaftretur cum caulibus recentibus & apio,& fi fuerit fortior,emplaftretur cum o-leoirjno. 5c farina föenugr;aecir&: farina ciceris cum fyrupo meliiSjCum pauco vino,ct cum alt quantulo olet de alcanna,& iterum aniscau- %q /^YPortet vt curentur cum eis.qua; infrigidat lium cum adipe,^c ceroto fä&o cum ojeo cha- ^ & humeÖant ex oleribus,et carnibus,& er bis,& fructibus, & linimentis, & embrochis, Sc eeratarijs, & exercitentur cum squalitate , & Cap, 15, bälneenrur cum aqua dulci,poftquam effundi tur fuper extremitates eorum aqua frigida in Cap. ig. ms-miilmo bonus eiseft vakte, De mrcotlcis [edantlbus dolorem, aB.fiat len«» b&fticcaran, SVmanturopiiaur.iij &crociaur,j. et terantur cum lade'vaccino, & proijciatur döfug medulla panisfimilaginoi,ct a [liniatur] et fiat ex eis emplaftrumiet cooperiatur cum folijs fi domo prima.&adminiftreturtina tepida,dein de fubmergatur in aqua a [tepida]fubito ferne! a ß frl-^ & fundatur fuperpedeseorum aqua frigida.et ’ * oportet vtfoluantur,ct prouocatione vtantury cLt ctiam,aut Iaducx,& ponatur loco panis fi- 30 cum eis,in quibus non eft calefa&io plurima,fi e y &.opi],£.x*. 4 ü.luchaiaiu miläginei ceratum.Et iterum fern.1’ [ hyufquia mi nigri]drac,vi.opij.j .croci j.vini dulcis, cum qUö c6ficiatur,& mifccatur cum cerato. Et ite rum fern, hyufquiami albi,& opium,& pfylliu, & acacia,6c mugat,fumantur, & informentur troch.cx eis,& liniantur cum \atte vaccino, Sc referuentur cum folio. Et iterum aloes j.x.c[ ] fucci hyufquiami drac.d [ vj.hyufquiami nig. J dräc.iiij.hypoquiftidos draevj. pomorum mä-dragorx, xx. aute. crociaureiiij. decoquantur 40 poma mandragora; cum aceto,donec diflölua tur,«St pröijciantur fuper medicina, & liniatur cum e&Et iterum mandragora proijciatur in butyro vaccino trita,deinde inuncatu reum eä dölör,& iterum opium,& ftorax lumantur,6c fiat ex eis epithema,& ex eis,quse flupefaciunt, eft efFufio aquse plurima?,quum non funt vlce-irä,8t iterum pfyIlium infundatur in aqua cali^ cut fyrupus rof.& diacydonitelolutiuum.Me-dicamen bonum,in quo eft prouocatio3et folu tio,et fedatio doloris.Rccipe JeminiS melonis, fem.citrulij&hermodadylorum alb.et almu-gat omnium ana partem j. opi; tertiam partis vnius,aggregentur omnia,et (itdofis eius drac. iiij.cum drach,iiij.zuccari,el1: enim praefentisiu uamenti. De epithematibus. Cap. 19 c ^ infrigideturi& liniatur cumeo« Cap. De curatione 16. TJ Occurrit curfu gibbofitatis ventoße, «Sede li eis,in quibus eft iuuatiuum in fedandodo lorim cum ftupefa£tione,eft, vt fuman tur gen tianjr,&: rubese, &ammeos,&ariftol. & cala-menthumA femin.citruli,6c hermoda6lylo- SCias quod quando ipfafunt frigida, ftypti-ca,ficutfandali,tunc fortafle ludunt, imo oportet vtfintteporem facientia, & leniant.& quando luduntur cum infrigidantibuspropter tenfionem eorum,adminiftrentur ea,qux mol lificant ficut rob,et oleum rof.et ceratu, et qua döque ponitur fuper illud pannus infufus a-50 qua et aceto, &deeis, qua: funt experta, eft luc Cusextremitatum cannae humid£e,quum enim ex eo linimentum fit;fedarur dolor ftatim,& iterum terantur glandes optime,& decoquan-tu r vehementer,& embrochetur cum eis hora 10nga,etquum tolerant infrigidantia, &non faciunt eis dolores per infpiflfationem,et tenfio-nem, tunc non eft aliquid ficut aqua endiui#, \ , _ & aqua folatri,et aqua femperuiui,et aqua bli rum,& buzcidg,& almehezahara, ct almugat sQ torum,et cucumeris,et cucurbita’,et fimilia, & pattes aquales,öpij parss.cuiusdofis fit vfque fimiliter emplaftratjocum adipibus,a[ &; fimi aB.quantumip _ j 13 j libuseis, ] & cum melonibus: ipfi enim infri- gidant,& leniunt fimul, & mucillago pfylij eft fortis infrigidationis,et iterum fandali, & me-mithe,& fimilia fedant dolorem, & quum fe-dant dolorem,oportet vt auferantur,^: remo-ueantur,& de eis,qua: iuuatiua funt in fine re-fiduorum dolorum iim&urarum, <3c podagras Ve regifnine cauter ijadeos\ Cap. 17. a B .ponuntur. TI7 T de cauterizatiöiic b°na eis,aut de eis qu^ J-v a [ furgunt ] loco cauteri;, eft ;vt iaceat in- calidorum,eft vt fumatur aJocs,et croci,et myr thx parresxquales, et liniantur cum aqua cau tis.Etiterum ceratum cum oleo cham?emilli-no.Et iterum diaquilon diflolutum in.oieo cha piiEmiliino.Balnea,qu$ ex cis noccntjiintbal-pea calida.Frigida vero quandoque iuuant. De folutiuis. • Cap, 21'. IP 5 f B.fbcundum 6em libtaprgdi öorum. IjB tantundem. «B. infpifTatio- d f B.aliqua» e f B. fcleghr. f t B.aüt calia ültula. C Vmantur myrobal. citrinorum d rach. x. et O hermodadyloru m,ct buzeidem amborum anadrac, iij.fem.apij,etanifi amborum an.3. ij.conficiantur cum zuccaro foluto, dc quo in potu fumantur omni die drach.ij. Et i&rum fu matur fucci Cydoniorum lib. j. er aceti de vino vnc iij.et zuccari lib.j.ct hermodadyl. aloes, et diagridii»i [ • - ■ u - : ]drac.iij.ct dof.eius fit ex s.vnc.vfqtad vnc. j.ets.Et iterum her modady lorum draeh.x. fca 20 mones drac.i. et tertia drach. i. cubebx drach. iij.zuccari tabarzetdrach.xxx.dofeius drac.iij. £t iterum fcammonea decoda in.b £ d uplo] lui aque Cydoniorum acetolbrum,aut pomorum decodione,in qua confideretur c[ lubftantiaj eius,cum ergo incipit infpiflari, oppiletur ose-ius,in quo ett,et dimittatur donec exficcetur»et fumatur de ea pondus drach.x.et fumantur de tabarzetdrach.xx.etde eubebis contritis ficut alcochol pondus drach,ij. aggregentur omnia cum iuleb,et fiant inde pilula; et exficcentur in vmbra.Et fit dolis earum piluia; ij. vfque ad iij. in omnihora.Et quumilliceit compofiuo, et d t[ ]tunc ad miniftra hie- ram picram.Et de eis,qua: conferunteis, cft.fy-rupus rof.iccundum hunc modum.Sumantur fucci rof lib.ij.et mellis lib iiij.ct fcammoneg af fa.tx vnc.i decoquantur vfquequo infpiflentur, ct(itdotis cius ex duobus^f [ ] .0 v fq; ad v.et iterum infundatur tamavindUuna ^ caüafift,ni ]inaquaen- ,diuia:,et focnugre.et fi non fuerit febris, fumatur decoctio myrobal.et fumi terrx, et pruno-rum,et tamarindorum,et abfinthij leeundum quod videtur,et iterum buzeiden,et.hermoda-£tyli,ct rofe rubea:,squali menfura fumantur, de quo fumatur aure jv et s. eftenim in ipfofe-datio, et infrigidatio , ,et iili quidem iuuantur plurimum a cibis frigidis , et groffis, ficut, qui fiunt de lentibus cum aceto, et reliquis cum tJ infrgidantibusmgrotfantibusfanguinis, ficut üle,qiu fit deg [acetofa, ] et ventres cum ace- et refoluantur fimul,et de eis,quibus cauetur i lapideitate,funt emplaftra fada ex farina herhi et lupinorum cum oxy meile,et alaniuden,et vi risalba^cum parte lycij, ct ammoniaco, eunt Vino an tiqtio,et oleo omphacino,et quandoq; ponitur defuperfarina fabarum, et decis qua; conferuntei, cuiusiundurae conuerfa.* luntin lapideitate,aut funtin itinere lapideitatis, funt emplaftra,quediximns in frigidis dc doloribus: iundurarum groflorum humorum,et vndio-nes,et emSbroch£e,quas cum eis diximus,er de ii fequae cöferunt eis öfliki'ina lupinorum eum ox y meile,au t aceto commi xto,et iterum radi x almarot,ct iterum emplaftretur cum bulbo dif folutoin aqua,ipfe n.prohibet lapideitatem in Cipie rem,et fimiliter embrochas ex aquis,in qui bus decoda funtcalamenthum,et alhafee, aut acetors[autdecodione,in qua]ca{eusantiquus „ . , decoaus ^eftj proprie ia iure c[cafias fifhiis et] „aSILdi nitrum,ct euphorbium; et aqua Cineris cauliu combuftorum. . b — ■ —B. c Ii.Alialitera. ; pedum porci. Habes pro curandis articulorum tophis ex Gal. ’plu ra de comp.med.per ioca.ltem & "Paulo lib. plura« Sed&Trall.lib.ii.&idctiUsiibAf. a B.alachad. ani zemena. Dccyra3 [ contractionis, & a?emena.'] Cap. 23. C Cias quod oleum de andacoch a potando ex eo,ef inungendo cum ipfo,eft res magis con ferens c/,et modus faciendi hoc oleum,ei^vt de coquatur andacocha cum feminibus in tanto vino quantum ipfa eft, et oleo,donec confUma tur aquofitas.Guius dofis fit ufq; ad drac.iij-et minus,et illius,q ex ea ventofa e ■ • -.vx jexercitioadmini- quod de. ftratur bono, et fi caufa fuerit corruptio co-runifi opponatur illi, cum euacuarione eius b B.quod aggre* quod b i oportet , ] et contrarietateregiminis, gatiir. per quod generatur, phlegma enim generatur per adiutorium ex infrigidantibus, et tu quide fcisea, etfcisoppofitionem eorum, et cholera generatur per adiutorium calefacientium yet tufcisea,etfcisoppofitionemeorum,et fimiliter liter melancholia generatur per id, quod fcis. fimiliter, imo oportet fi* volueris fedatiohem Bt opponitur ei,quod generat ipfum per id qtf doloris in principio,vtfedes eos cum mollifica fcis.Et quum accidit euacuatio,tucex illis,quas tiuis, lenificantibus, nifi accidat vt fit materia/ te&iora funt,eft cofortatio membri cum ftypti fubtilis valde & fit difficilis eorum curatio in cis, vt non fufeipiat fuperfluitates: & proprie frigore,& in tempore frigido,& in pingui,&in quum non timetur conuerfio earum ad mem- parte finiftra eft difticilior.ln illis vero qua; de bra principalia,caufa anteceffionis mundifica • eis funt faguinex,de rebus magis c6ferentibus tionis. Et ifta lunt ficut acacia, & balauftia:, & eis eft phlebotomia,& iuuantur in diipofitione fuccus virga: paftoris,& lycium,& memithe.Et per phlebotomiam in primis ex manu,deinde, iterum fricatio locorum cum faie trito,& cum 10 ex pede, & non fiat phlebotomia ex pede, nifi oleo etiam,nifi fit ficcitas vehemens. Et quado poft phlebotomiam ex manu.& iuuamentum eft apoftema phlegmaticum,& bibit habens ip fit in eis per vomitum. Ventris autem folutio iiim ariftol.ro.pondus drach.ij. aliquoties in ve quandoque vlque ad finem poftponitur, & eft re,& hyemejtunc fortafle prohibetur periodus fufficienta in vomitu forti, vt non trahat folu- cius.Et vtatur exercitio temperato,& ve&ione, tio vetnt materiam ad inferiora, nifi kiatur cp äc non fuperfluat in eis,quoniam excitant po- fit parua.& de bono eft vt ieiunent duobus die dagram,& dolores.Et nö adhibeatur illud, qui bus,deinde phlebotomentur,& fciasquod phle u ^ non eft cöfuetus,fubito fine gradatione. Quod botomia fciatica: venar magis eft iuuatiua bj in c : fi illud accidat, adminiftra olea confortantia fciatica]qua faphens plurimum, nifi fit dolor c L parVfyLJI inungendo.Etoportet vt deuitent carnesgrof- j0 [ leuior extenfus in fylueftri, imo fit purus ru- itr£,imo i„ vii t B.alnemech, fas,& omnia falfa,& c [ afle KeftudjEt ex oleri beus,cuius tenfio ex domeftico ] quare erit fa- al icitlU1 extf. dBfed mclou' ^us deuitent Ruac ^unt ficla,& bautia: & citruli phena magis conferens ei quam vena fciatica, ^uTciiica.^'* nocn*i™C °n d [ & aqua melonis.nocent enim ipfa ] propte- quamuis amba: fint duo rami vena? vnius a f a°tB.noafwnu rea quod generant humorem aquofum,& co- [ ] ficut bafilica & cepha ferunt per prouocationem,& diuerlificatur di lica in manibus.Verum Gal.rememoratur fa- fpofitio eorum in corporibus.Et deuitent pota phenae, & vena: curuatura: poplitis tantum, Öc re vinum plurimum^roflum,imo omne vinü. phlebotomia venae curuatura: poplitis, magis Et cibentur eis,qua: funt bona: digeftionis,& ve iuuatiua eft,quam vena: fciatica: & faphenag fi- 9 B. Alia littra. locis.Et oportet,vt deuitet repletionem,& c[an mul.& ex eis qua: phlebotomantur, eft vena, q dimiflione exer nichilationem ab exercitio, ] & deuitent cum 30 eft inter minimum & fecundum pedis, & phle atl* hoc fuperfluitatem in labore & exercitio,& lp- botometur poft ipfam vena fciatica, & dicitur priefuper repletionem.Et deuitent coitum. Et q? haec vena magis iuuatiua eft quam vena fcia minorentur in balneationibus, quoniam ipfe tica 4 ficut faluatella magis iuuatiua eft quam 2* liquefaciunt humores:& faciut eos currere ad bafilica in acritudinibus,hepatis, & fplen is. Illi iundurasjVerum aqux thermarum conferunt autem,qui funt phlematici ex eis currunt cur- cis in hora aegritudinis. & ex illis, quae confe- fu apoftematum grofibrum & ine [ verifica- c B.exigeat& funt cis in principijs balneorum, & poft ipfaru tionel curationis-.& propter hoc non oportet* cxpletionem,&in medio introitus eorum in ip Vtfitprafumptfoad adminiftrandum refolu- fts, eft effufioaqua: frigida: fuperiunfturas, fi tina fortia ante euacuationem, propter illud, non eft aliquid, quod prohibeat ex debilitate 40 quod vomitus iuuahtior eft quam ventris lo-neruorum,& quandoque auferunt hoc nocu- lutio,propter motus materiei ad partem dolo- r BJbalnta« nientum febres f [ & oportet vt non dormiant ris,& vomitus mouet eam ab eo, & de eis, quae ** fuper cibum omnino,quoniam eft ex rebus no bona funt in eo,eft,fi fiat cum baurac & aceto, cibilioribus eis. &quumeuomuerit cum vomitiuis fortibus, quibus indigetur in humoribus eorum frigi-disjgrofiis, tunc oportet vt fequaris illud cum fubtiliatiuis calefacientibus, & eft necellaria in * phlegmaticis iterum quandoque, imo multo- , ties phlebotomia, & adminiftrentur poft eua-Vide mfuperioribusindieata^Oal. I6.de coftt.med, cuationem f[cum eis,] quse diximus ex di ure- f B.Hh» per locantium lib.i 2, ticis & ebibitis iuuantibus ad dolorem iun&u- ) rarum.gt[ IMedicamen Her g j metis propriet [ nam]hoc medicamen eft mi-h b.»» „ Dccura fcUticf, Cap. 2$. rabile valde,Chamxdryos, getiana: amborum an.unc.ix.ariftol.rot.vnc.ij.ßm.rutajficcadib.;, terantur ,& cribellentur cribello fubtili, cuius CVra,qua: magis propria eft fciaticx,Sc dolo dofisfit cochlcar. j. 6c adminiftrentur iterum ribus anchae,& genuu fixis,eft,quod opor- vaporationes, & embrocha: refblutiux , & tetvtredeatur in curationeeorü ad canones in ^. aqua thermarum. Quod fi non exculat, tunc doloribus iunfturarum,& tu quidem fcis,q? ip 00 dyfteriza,deinde adminiftrentur ventofa: Iu-fi differunt ab alijs doloribus iun Aurarum. Na per ancham cumincifione, & fine incifionc, repercuflio in principio quandoque nocet eis Et pone rubificantia veficantia, & non confo- nocumento vehementi,quoniam materia pro lidentur donec fanetur, &emplaftrorum qui* funda eft,& repercuflio. retinet eam illic,&po dem/adminiftratorum in eis diligitur acuitas nit eam taliter, 9 difficilis fit eius refolutio, & propter duas intentiones,quarum una eft refo- a ß.ipfe disio- P^P^at eä ad hoc,vt dislocet iun&uras, quu 1 lutio,& altera attradlio ad exteriora, & abho- cen cur, (ipfa dislocet iun&uras j abi^ue repercufuone retur acuitas propter quandam intentionem j, ' - ’ &cft, &cft,quöd lpfa exficcat materiam,et in lapidei .tatemconuertit,et dimittit eam no recipiente medicinam,quamobrem oportet vt nö dimittatur lenihcatio,& quandoque neceffaria: funt ventof2e,et earum pofitio propter attractione. De embrochis & tinis. Cap. 26* a j ß.fuccida. a B attrahens. SVmatur olei de alcanna.lib. j.et aceti,lib. s. $C nitri quarta lib.j.et cardamomidrach. j.& s. &chylfopi draej.&s.fubmergatur ineo lanaa i [ ]et vaporet cum ea locus, et adminiftre tur tinae ex aquis medicinarum fingularium,re foluetiumpraed ictarum in hoc cap Ea vero, ex quibus fiüÄnundiones,funt,ficut oleum collinum^ oleum deeuphor.etoleüde pyrethro, droleum de caftoreo,quse admmiftrentur poft mundificationem,cerataria cum opopanaco, & euphorbio,& oleis praedicis. Deepithematibus, &emplaftm. Cap. 27. "P Mplaftrüa[refoluens] materiam ad illud, XI/ quod apparet ex profundo, recipe fem.ru-tx fylueftris,baccarum lauri, aniudem,fcehaar meni,cordu meni,pulp£ coloqnthidae,ammeos omniü ana.aureiiij.rute recetis,picis,cere, am-möniaci omnium ana odäuä, bezard. aure v. opopa. fulfuris,quod non tetigit ignis, amborü ana aure.iiij.fiat ex eis emplaftrü. Et fi liniatur *° lciatica ex ftercore caprino,& aceto forti,erit fi cut medicamen de fynapi:& melius co, & magis iuuatiuum co.Et emplaftra rubificantia, 5c veficantia bona funt valde,& oportet vt perfo-* rentur vefiese,deinde puluerizetur fuper eas me dicamen exficcatiuum,deinde iteretur vefica-tio,vfquequoeueniat fati itas. Et iterum fuman turlib j.baurac,lib.j.olei,Sr fiatex eis epithema. Et iterum emplaftrum iuuatiuum,ftaphifagri^ lib.j.f^cisaduftadib.ij.pyrethri lib.s.nafturtij li. ^ s.bezard sfulpVums lib j.baurach tantunde olei cotylas iij.gfimi pini,quod fit sequale cum bezard:fiat ex omnibus emplaftrum, &«dmini ftretur. Et iterum fumatur picis pars j.fulphuris pars i.contriti,ficu t alcofol:& liniatur fuper an b——B, cham,& ponatur defuper charta b [de panno] & dimittatur vfquequo cadat per fe. Et ex eis, c B.fc«taragi. quae experta funt, cft vt colligatur planta c[tap-fiae]ii "L' J' “' p- — tima. -----------------------------------------, a B-adipc. deinde aggrega 'ipfam cum d [cera ] & inuifea eamanchae,& loco doloris, deligetur defuper, & dimittatur iiij.horis vfq; ad vj.deinde ingrediatur balneum,quumq; parum rorari incipit, ingrediatur tinam,& tollatur ab eo emplaftrü, B.& quiefear. & ponatur fuper locum lana e [cum dragagan * tho]hebdomada una, autx.diebus, & iteretur, thrumcumoleodealcanna poftquam triueris ipfum,& pone ipfum in oleo tribus diebus, Sc bulliat bullitionelcuijdeinde proijciantur defu per acetum,&nitrum,poftca imbibatur in’ipfo lana fordida,deinde ponatur fuper locum dolo rofum anchae,& aliud fimile illi de epithemati-bus.Rccipe cerre colata: aure c.& glutini alitn-bataure8[xxv.& flons£eris]aurevij.lilii,(Sc al- g B Aiiaiitera. bezard,6c myrrhre omnium an.aur.vi.de alki- xx*v.& lcminis 10 tra au.v.aggrega ifta,& conquaflaeaficut pars b:,rülcoais-j.et fac ex eis emplaftrum j.et lini cum eo locü dolqröfum pyxidis, praecipue fi fuerit materia faciens doloremfanguis fixus inmndura ipfa aut phlegma groffum vitreum, quod iam bibit pyxis iundurse.Emplaitrumfedans fciatjcam. Recipe olei antiqui fcrup.xviij.limatura: pium bi,et falis b[niaflie ] glutinis alimbat, omnium h B ,nmirimis an.aur.c.limaturze xris rubei fcup.iij.floris xris abrafi,& condift,& radicis almezerion nigri,a-20 riftol.lynapis,omnium an.fcrup.ij proijciatur in eo quandoque pyrei ri fcrup.j. Aliud Recipe aniuden.fem.rutx fylueftris,baccarum lauri,et baurac,etcoloquinthid^,fceha,ammeos;cordii meni,omniuan.aur.iiij .ruta: hortulane humi-da:, «St picis liccae, glutinis, alimbat, gumma: pmi ammoniaci,adipis vitulorü omniü an. aur. xv. opopan.aur.vj.lülphuris nö adulti aure iiij.olei dealcanna vnc.xviij.Aliud.Recip.picis humide vnc.xviij.ariftol.vncx.ets.cer^lib.j.gumm^ pini aurd [iiij.Jfulphuris nö adulti li.j. bauracn . lib.j.et s.ltaphifagria:kift.j.et eftcotyle ij.pyre- 1 ®’xi* thri li.s.cordumenikift.i.bezard lib.s. liquefien da liquefacet tere.ficca,et pernufce omnia,1 et frica ea fecundum modum pra:di iicut pilula: iuuamenti,neqj ficut hiera Herme tis,q bibatur in vere,et illius,q bibit eä, incipiüt iüdtura; doloiofg rore emittere,et fedare,etnö eft in ea folutio ventris plurima, imo mundifi-cat cum fubtilitaione, et elementa quidem me dicinarumfolutiuarum, funt pulpa coloquin-thidce,etcentaurea,etgummiiet 1 [fumufterr^, l B.mahehahe et tapfiajetfuccus cucum.afinini.iiumäturdu^ iegt,& feeiura-; coloquinthidaj,etpcrforentur, et educatur, qd g1' in concauttatibus ambarum eft ex pulpa, et feminibus, et carne,et impleantur oleofifamino, [iae]in aeftate,dum eft viridis,j&eiuscötritioop niinibus,etcarne,etimpleanturoleofifamino, tima fiat,quoniam eft difneilisad cÖteredum, 5 et cooPer^ntur ambarum foramina,et dimit- a 1 xr täturnodevna:deindeproijciantr ambscolo gnthidte in mane illius nodis cü oleo, quod eft in eis ambabus in ollam,et fundatur f uper eas ambas, quantum eft olei mefura j.ets.deaqua, et coquätur fimul,vfquequo difcodce funt am bs coloquinthidat.Quü ergo difcodie funt am bte,extrahatur,et proijciantur ambai} et coquä tur aqua et oleum tempore fufficienti; deinde quoniaexcufatafyriapi,&gumma rut«E agre- -vjUUviun.mnlumuujiijyuimv . ftis.Etiterumftaphifagria,&f [gummapim]& ö0 proijcianturdefuperm[elleborus]contrituspul f B & canthari oumma jterum rutte agreftis,& cera, & oleum Üerizatnsrrihellatiic r^rnrliim nuanf-irarfi nm §e ruta.& irerum pyrethrum,& dabk,& fios la pidisafius,& baurac,et ftaphifagria, & fumat ex eis emplaftrum,& quandoque additur in eo nafturtiumrSc ex eis,qua: conferunt ad hoc, & ad doloresgenuum,eft ceratum deeuphorbio. & iterum olei de alcanna vnc. viij.& aceti vnc. iiij.nitti vnc.ij.pyrethi vnc.j. infundatur pyre- uerizatus cribellatus fecüdum quantitate, qua m Pan s* cögclaturaqua,et fiat ficut n[panis,de qiiö hat n b panata fpifTa magdaleones]fecundum quätitatem auellanas de qua fiant pdu et fumätur deillis auellanisxviij numero.et fu- *£• mat infirmus poft balneationem.Et modus eft, vt decoquatur oleum cum fucco,etquum acci dit mundificatio per folutionem ventris,et vomitum ,et prolögatur aegntudo, tune tibi con- uenit menti,& alijs,& fanat ipfum embrochatio plurima cum aqua frigida, & epithema de memi-te,& boio armeno refoluto. uemt vti fuppofitorijs ex medicinis facientibus excoriatione,& folutione educentibus fangui-nem,ficut eft decodiocucume,afinim, & colo-quinthid£,& fel vaccinum,& pyrethrum,& ce o ß.rccitaragt, taurea,& naftur.& o[tapfia]& elixatura pifciü, omnia illa iuuatiuaiunteisinhachora,&for-te!fanant.Et quadoq; ponitur in ciyftenbus euphorbiam,# dicitur #illud;eflnociuumValde P B.adminiflra prohibens a reliquisp[conuerfionibus;]infine f TJIt quandoque in creatione; &iitquadoque tiombus, yero eis eftiuuatiuum,&proprie quando feq- jq f debilitasexlaboreplurimo,&exmollifica-tur veficatio.Et muitoties quidem accidit exco tiöne antecedenre,# ex oppilatione via? nutri-riatio per fe, & euenit cum ea fanitas. Uyftere jnentiad ipfum,ficut acciditcaftratis. De debilitate pedis. Cap. 30* De a [ botkor ] unguium, & attritione earum. * ®'- ^or^Us< Cap, $f. \ Ppropinquatcuraeorum curae fuppura-jHL tionis,et ex illis,qux conferunt illis,eft cm • ... .....™ plaftrumcumfolijsmirti,&cumfolijscupref-terizetur cum aurorubeolocus iangtunis cau* ^o fi,& emplaftrum de adipibus cum fimo capri-_..i. r. : . no,&ftercorevaccino& conferunt eis nuxeu- prefii, & fauina emplaftrara;, & conferunt eis phyftiei decodi emplaftrati,et de eis, qua; lique loquinthida,# nafturtium,# radix capparis,& qB. feeiteragi, cgtau#& cucumcr afininus,&q[tapfia]& rubea & fiat cjy ftere cum aqua:# emplaftretur ancha cum foce,&eft ex cl>7fterib.iuuatiuis,et iterum emplafiretur cum aceto,& furfure calefadis.Si autem fuerit illic fanguis,^ moriatur in ea, cau terizetur cum auro rubeo locus languinis caur terizatione vehementi,Vt currat ianguiscxea, ] Cap. ?8e a tB.nomina- D(bothorm£i:irarum^\l tis grana albo«. T b gm, T T JE bothor apparent in crure nigrae;& quafi O ipfefin.t frudus tamarifä, aut grana viridia , & materia earum eft materia varicum, & cura earum exparte mundificat>onis,eftcura varicum,# vlcerum melancholicorum, quo* rum canonem dicemus in libro quarto, faciunt fanguinem mortuum fub attritione, eft farina confeda cum b [ oleoj&fuper ipfum b B.pices» pofita, De inflatione unguist&pruritu in ea, Cap, 3 2. Q $0 Vraturcuni aqua maris,abluendo cum ea femper,quare remonetur, aut cum deco. Cap. ??, dione lentium etherbi, aut cum decodionea a ß aIfh hf [ cucumeris. ] et ex emplaftris eius, funtb [ ne- b B*4bull)Uii ^ Vandoque accidit ex obuiatione con« nuphar et oleum,] et ficusc f decoda? ] coniun pix. terente,autcalu,aut coartatione eaicia • dim,et fingulariter, c—B. De dolore calcanei, Finis Libri Terti/ ,& Primi Tomi Canonis Auicenme. '■Iri'fif:-)}