jrg. 11 nr. 4 winter/ zima 2002 tndten onbestelbaar retouraan~ Taciluaill"aat 1 61 INHOUD: Colofon / Van de redaktie.........................................................pag 3 Van de bestuurstafel......... ..................... pag 4 Uitnodiging voor Culturele Dag op 9 februari 2003 ............ pag 6 Vinska Promocija....................................................................... pag 7 VVandeling naar Sveti Peter..................................................... pag 9 Grad Socerb............................................................................... pag 11 Bloke........................................................................................... pag 16 Uit eten in Slovenie...................................................................pag 22 Frelih par pen.............................................................................pag 23 Het leven van: Hein Tilger (deel 1)........................................pag 24 Slovenska Veselica 2002.........................................................pag 29 Laatste ontvvikkelingen door Alexander Vink........................ pag 30 VVoordzoeker.................. pag 34 Koken met Bojan....................................................................... pag 37 LIPA is het verenigingsblad van de Vereniging Vrienden van Slovenie en verschijnt 4 x per jaar Redaktie: VVisselt 75 7021 EH Zelhem E-mail: f.wolsink@wxs.nl Meningen die in de LIPA worden geuit, worden niet noodzakelijk gedeeld door het bestuur. Kopij voor de volgende LIPA inleveren bij de redactie voor: 15 februari 2003 - pag. 3. - A j/a n \v------------------------------------------ de \X \redactie xLIPA - jrg 11 nr. 4 winter Z zima 2000 Eindredactie: Fred VVolsink Vormgeving: Knislow Design Medewerkers: Rene Frelih, Edy Bevk, Bojan Gorički, Irene Gabovček, Silva Hagen-Škoda, Franci Ravnikar, Dirk Leenvaart, VVillem Roodlieb, Alexander Vink, Irena Vreček Redactieadres: VVisselt 75 7021 EH ZELHEM Drukwerk: R & M TIEL Oplage: 200 exemplaren Uit deze uitgave mag niets vvonden overgenomen, tenzij met bronvermelding. Losse nummers kunnen worden besteld door overboeking van 2,50 Euro naar giro 6318199 t.n.v. de Vereniging Vrienden van Slovenie De vvinter staat voor de deur. VVanneer ik dit schrijf, gaat een zware storm over Nederland. VVindkracht 10-11 is aangekondigd voor de komende nacht. In het afgelopen voorjaar hadden we Sloveense vrienden te logeren en wat hen in ons landje erg op viel was de wind. Veter piha Ml VVind is niet altijd negatief denk ik maar. We hebben een nieuw bestuur en ik heb begrepen, dat de informatie naar u toe veider versterkt zal gaan worden. Ik ben dan ook blij, dat vanuit alle hoeken informatie van en over Slovenie en de betrekkingen tussen onze beide landen meer handen en voeten zal gaan krijgen. Deze LIPA geeft dan ook weer een aantal interessante artikelen te lezen, die vooral door u zelf zijn aangeleverd. Het verhaal van Dirk Leentvaar en de aanvulling uit de Dominicus reeks hierop, beveel ik van harte bij u aan. Wie weet, dat u de volgende keer een verslag over dit gebied in de LIPA schrijft. Ik heb begrepen, dat de Duitse minderheid daar al het mogelijke doet om de Duitse taal en cultuur in dit gebied te bevvaren en te stimuleren. Vender kreeg ik aan aantal interessante ondeiwerpen van de heer Frans Markon uit Heerlen. Ik houd me gaame aanbevolen voor veidere informatie hierover. Wij zijn geen professionale organisatie en vverken uitsluitend met vrijvvilligers. Dus we kunnen alle ondervverpen niet direkt volledig uitdiepen, maar we zullen er zeker aandacht aan schenken. Uw bijdrage aan het welslagen van dit tijdschrift en haar modernere versie op internet is dus onmisbaar. Blijf schrijven naar de redactie. De LIPA is er immers voor en door u. FJW - pag. 4. - Op zondag 22 september ji. werd de Algemene Ledenvergadering van onze verenlglng te Delft gehouden. De bileenkomst vverd, net als vorlg jaar, matig bezocht. Na verantvvoording te hebben afgelegd over het gevoerde beleid volgde een korte discussie: hoe een en ander nog beter zou kunnen. Hlerult kwam o.a. naar voren, dat men de “versnlpperde" Sloveense krachten In ons land zou moeten bundelen om meer effect te krljgen. Verantvvoording t.a.v. de gevoerde financiele administratie t/m 31 december 2002 zal in de eerstvolgende ledenvergadering vvorden afgelegd. Deze zal volgens onze statuten voor 1 juli 2003 moeten vvorden gehouden. De vertegenvvoordiging van de Sloveense Ambassade in den Haag kondigde mogelijkheden aan om in samenvverking met hen een deel van de activiteitskosten vergoed te kunnen krijgen van uit Ljubljana. Tijdens de bestuursvergadering vverd Fred VVolsink tot voorzitter gekozen. Door statutair aftreden vverd afscheid genomen van de secreatris VValter Bril en de penningmeester Siem Edink, die zich beiden niet herkiesbaar stelden. Tot nieuvve leden van het bestuur vverden gekozen Maurice Aretz en Dirk Leentvaar. Het vverkplan 2003 is in principe het zelfde als in het afgelopen jaar, maar door de aangekondigde extra financieringsmogelijkheden, zal vvorden bekeken of er in het komende jaar iets extra's georganiseeid kan vvorden. De nieuvve voorzitter deed een oproep om hiervoor ideeen aan te leveren. Mocht u de vergadering niet bezocht hebben, maar toch een suggestie hebben, deel dit dan s. v.p. aan het secretariaat mee. Wij zullen proberen dit te realiseren. Van de voorzitter Tijdens de laatste jaarvergadering op 22 september ji. is er afgesproken, dat er meer samenvverking tussen allerhande Slo-NL activiteiten zal vvorden gestimuleerd. Na de komst van de Sloveense ambassade in Nederland is er een nieuvve situatie ontstaan, vvaarop onze vereniging nadrukkelijk vvil inspelen. Probleem hierbij is vvel, vvie voelt zich betrokken en vvat kunnen vve gezamenlijk doen? In onze laatste bestuursvergadering hebben vve het besluit genomen om de bestuursleden te koppelen aan een gebied. Dus elke regio van Nederland heeft nu een eigen contactpersoon. Wilt u iets aandragen ter verandering in ons beleid, neem dan gerust contact op met dit bestuurslid in uvv omgeving. Wij kunnen niets zonder uvv mening en reactie en hopen op uvv meedenken. Van oudsher vvonen en vverken vele Slovenen en hun nakomelingen in de provincie Limburg. Enige tijd geleden is daar helaas de "St. Barbara Vereniging" opgeheven. Dansgroep “Nizozemska" en zangkoor “ZVON" bestaan gelukkig nog, maar toch moeten vve met elkaar gaan nadenken aan een overleving van de Sloveense culuur in Nederland. Naar mijn mening kan dit alleen als alle krachten zich bundelen en vve optimaal gebruik vvillen gaan maken van elkaars kennis en vaardigheden, uiteraard met behoud van de eigen identiteit. Deze "loper" zal vvel niet automatisch “uitgerold" zijn, maar met enige goede vvil en met behulp van vvat moderne communicatie middelen, kunnen volgens mij de Sloveens-Nederlandse belangen op het gebied van cultuur, maatschappij en economie in heel Nederland dan beter gevvaarborgd vvorden. Ik hoop dat vve aan het begin staan van een nieuvv tijdperk met de nodige “kruisbestuiving". Freddie VVolsink - pag. 5. - Mogen wij ons even voorstellen.... Dirk Leentvaar Secretariaat: Maurice Aretz Tacitusstraat 1 6135 HR Sittaid telf. 046-4009118 fax. 046-4009119 e-mail: m.aretz@home.nl Overige bestuursleden zijn: Fred VVolsInk, VVisselt 75, 7021 EH Zelhem, telf. 0314-623195, E-mail: f.wolsink@wxs.nl Bojan Gori kt Beethovenstraat 19, 4536 AG Temeuzen, telf. 0115-613722, E-mail: bojana@zeelandnet.nl Dirk Leentvaar, Dr. Scharffstraat 14, 1511 VB Oostzaan, Telf. en fax. 075-6844256 Maarten Dragt, Looiersveld 40, 5121 KE Hijen, Telf .en fax. 0161-231628 Maurice Aretz - pag. 6. - Prešernov dan (praznovanje 9. februarja 2003) Hierbij vvordt u uitgenodigd tot deelname aan de door ons te organiseren middag van de Sloveense cultuur op zondag 9 februari a.s. In deze LIPA vindt u ingesloten een programma en antvvoordkaart. Wel de antvvoondkaart insturen, zodat we vveten wie er blijven borrelen en eten. FRANCE PREŠEREN France Prešeren werd in 1800 in Vrba geboren, niet ver van Bled. Hij volgde ondenvijs in Ribnica, Ljubljana en Wenen, waar hij in 1828 meester in de rechten weid. Daama begon hij een carriere als klerk bij een advocaal in Ljubljana. Zijn parallelle carriere, als dichter, speelde zich na het vverk af en werd omhuld door alcoholwalmen. Drinkebroers vond hij in de jaren dertig van de 19de eeuw vooral in liberale kringen. Daarin, en in veel van zijn gedichten, klonk de roep door voor meer autonomie voor de Slovenen. Prečerens gedicht ‘Zdravljica ' (Een loost - what's in a name voor een alcoholist) is 150 jaar later daarom het volkslied van het onafhankelijke Slovenie gevvoiden. In 1954 verscheen er in Oxford een goede Engelse vertaling van de tekst. De zuidelijke Slavische broeders op de Balkan moeten hem maar eens ter harte nemen: Now, as it once had striven May our dear realm in freedom grow. May tali the last Chains of the past Which bind us stili and hoid us fast! God's blessing on ali nations, Who long and work for that bright day, When o'er earth’s habitations, No war, no strife shall hold its sway. Who long to see That ali men free No more shall foes, but neighbours be. (uit: Janko Lavrin, A Selection of Poems by France Prešeren. Basil Blackvvell, Oxford 1954.) Een goede reden tot drinken vond Prešeren in de dood van zijn beste vriend en literatuurkenner Matijan op in 1835 en in zijn onbeantvvooide liefde voor Julija Primic, een niet - onbemiddeld meisje uit Ljubljana. Zijn liefdesverdriet dreef Prešeren bijna tot zelfmootd, maar levetde ook gedichten op die tot zijn allermooiste vvorden gerekend. In 1846 verliet Prešeren Ljubljana, om in Kranj een eigen advocatenkantoor te beginnen. Hij was echter al zodanig door de alcohol aangetast dat hij in 1849 ongelukkig en eenzaam stierf, onvvetend van het feit dat hij later een prominente plaats zou innemen in het nationale Sloveense pantheon. Met toestemming overgenomen uit: Dominicus reisgids Slovenie door Guido Derksen ISBN 90 257 3092 2 / NUGI 471 - pag. 7. - Vinska promocija Slovenije v Den Haagu Den Haag, 24.oktober 2002 Veleposlaništvo je oktobra letos p Den Haagu v sodelovanju z Ministrstvom za kmetijstvo, gozdarstvo in prehrano iz RS organiziralo dvodnevno promocijo Slovenije, našega vina in kulinarike. V četrtek, 1/ oktobra 2002 smo v francoski restavraciji v Den Haagu priredili t.im. slow food večerjo, na katero smo povabili visoke predstavnike nizozemskega ministrstva za zunanje zadeve, ministrstva za kmetijstvo, nekatere tukajšnje veleposlanike in tudi predstavnike poslovnega sveta. Častni gost večera je bil minister za kmetijstvo RS g. Franci But s svojo delegacijo, ki je istega dne v popoldanskem času opravila pomembne pogovore na Ministrstvu za kmetijstvo Nizozemske. Večerjo s starimi slovenskimi jedmi je pripravil slovenski kuhar, gospod Emilijan Sušnik, gostom pa smo postregli tudi z vrhunskim slovenskim vinom. Naslednji dan je bil nekoliko bolj poslovno obarvan, saj smo v prestižnem hotelu Kurhaus v Scheveningenu organizirali profesionalno vinsko testiranje za uvoznike vina na Nizozemskem, vinologe, pisce o vinih in druge, ki se na kakršenkoli način ukvarjajo z vinom na Nizozemskem. Ekipa ministrstva za kmetijstvo RS je pripravila dve testiranji. Prvo je bilo namenjeno potrošnim, drugo pa vrhunskim slovenskim vinom. Testiranja se je udeležilo presenetljivo veliko poslovnežev, ki so imeli priložnost poskusiti več kot 50 različnih sort vina. Namen takšne akcije se predvsem povečati ponudbo slovenskega vina na Nizozemskem ter najti večjega uvoznika, ki bo zastopal različne slovenske proizvajalce vin. Glede na to, da je to že drugo takšno testiranje, ki smo ga organizirali na Nizozemskem, smo s tem pokazali, da je naš interes za povečanje uvoza slovenskega vina na Nizozemsko velik in naš cilj jasen. S takšnimi in podobnimi prireditvam bomo nadaljevali drugo leto, ko načrtujemo še dve veliki vinski pokušini. Prireditev smo nadaljevali z neformalnim sprejemom. Več kot 120 ljudi je imelo priložnost poskusiti slovenske dobrote, ki jih je prav tako posebej za to priložnost pripravil g.Sušnik, gostom pa smo postregli tudi s kraškim pršutom ter vinom slovenskega proizvajalca Boštjana Protnerja. Mnenja smo, da smo organizirali prijetno in tudi koristno prireditev, ki je v času vključevanja Slovenije v EU še kako pomembna. Pritegniti pozornost javnosti na Nizozemskem ni lahka naloga, predvsem pa zahteva veliko finančnih sredstev. Še bolj zahtevno pa je pozornost ohraniti. Čeprav lahko ob tej priložnosti tudi povemo, da se zanimanje za Slovenijo s strani novinarjev občutno povečuje, predvsem tudi v povezavi z dejstvom, da je Evropska komisija v Bruslju v začetku oktobra letos objavila seznam držav, ki po njenem mnenju izpolnjujejo kriterije za vstop v EU. Med njimi je kot najbolje pripravljena kandidatka seveda tudi Slovenija. Z lepimi pozdravi, Barbara Javornik Veleposlaništvo RS Ambassade van de republiek Slovenje Anna Paulovvnastraat 11 2518 BA den Haag telf. 070-310 8 690 fax. 070-362 6 608 - pag. 8. - Kennismaking met Sloveense wijnen in Nederland Op 18 oktober ji. organiseerde de Sloveense Ambassade In ons land In samenvverklng met het “Mlnlstry ot Agrlculture, Forestry and Food uit Ljubljana" een wijnproeferij In het Kurhaus In Oen Haag. Nederlandse Importeurs en wederverkopers vvaren ultgenodigd om de maar llefst 42 verschlllende vvljnen te proeven en te beoordelen. producent “Kupljen". Deze had het beste assortiment in een goede prijs / kwaliteit verhouding meegebracht. De vvitte vvijnen van "Kupljen" vvaren: Sauvignon 2000, Pinot G ris 2000, Chandonnay Sirius 1999, Rhein riesling 2000, Chaidonnay barrigue 1999 en Extract of Styria 2000. De rode vvijnen van zijn assortiment vvaren: Pinot Noir 2001 en Pinot noir barrigue 2000. Ik ben absoluut geen vvijnkenner en de volgende opmerkingen zijn dan ook opgetekend uit de mond van de daar aanvvezige experts. Wel speelde telkens het liedje “Mi Slovenci vinca ne prodamo, ker ga dobro sami piti znamo" door mijn hoofd. Het moest dus vvel heel erg lekker zijn. Informatle: “Ons land produceert op 2.500 hectaren 100 miljoen liter, vooral vvitte vvijn. Dat is 70% van het totaal. De export bedraagt ongeveer 13 miljoen liter en dat is vooral tafelvvijn" zo vertelde public-relationdirecteur Tomaž Sršen. De export naar Nederland is nu nog minimaal, maar daar hoopt men verandering in te brengen. Tijdens de proeverij bleek, dat veel van de aangeboden Sloveense vvijnen afkomstig vvaren van kleine familie-vvijngaarden, die in het VVesten van het land liggen, onder Oostenrijk en naast Italie. Rode en vvitte vvijnen uit de jaargangen 1995 tot en met 2001 van verschlllende producenten vveiden gepnesenteeid. Namen van de aanvvezige producenten vvaren: Ščurek, Jakončič, Sirk, Erzetič, Kupljen, Joannes, Prinčič, Steyer, Movia, Simčič, Čotar en Santomas. De inkoopprijzen varieerden van 4,— tot 18,— Euro per fles / liter. Hier een korte samenvatting van de gehooide opmerkingen, vvaar men misschien een volgende keer “voordeel" mee kan doen. Ten aanzien van de organisatie van deze proeverij vveiden de volgende suggestie's gedaan. Zou het niet beter zijn om een korte presentatie te houden over doel van de bijeenkomst met toelichting op de verschillende vvijngebieden en producenten. Zo was er b.v. geen adreslijst en productinformatie van de genoemde producenten. Veider zou het goed zijn om de bezoekers een “beoordelingslijst" te geven met het verzoek deze in te vullen, zodat met een evenvvichtig beeld krijgt van de Nederlandse smaken en voorkeuren. Over smaak valt niet te tvvisten, maar het volgende hoorde ik negelmatig uilspreken. In z’n algemeenheid vvaren de vvitte wijnen beter in balance dan de rode vvijnen. De rode vvijnen vveiden vaak als te sterk ervaren. Vooral die vvijnen met Refošk, b.v. de Grand Cuvee van “Santomas" deed velen denken aan “Stierenbloed" uit Hongarije. Los van het feit, dat men vond dat de prijzen voor alle Sloveense vvijnen ten opzichte van bv. Kroatie te hoog vvaren, bleek algehele vvaaidering voor Ministery of Agrlculture, Forestry and Food Dunajska cesta 56-58 1000 Ljubljana Slovenia Aansluitende receptle van de ambassade. Velen hadden gehoor gegeven aan de uitnodiging van de ambassadeur en zijn echtgenote Ms. Dr. Darja Frlec om behalve de Sloveense vvijnen ook andere culinaire specialiteiten uit Slovenie te leren kennen. In een ontspannen en informele bijeenkomst vvas er volop de gelegenheid de speciaal uit Slovenie ingevoetde producten te proeven. Mojca Polak-Zupan van de “Višja strokovna sola za gostinstvo" uit Maribor en kok “Emiel Sušnik" uit Kobarid vvaren aanvvezig om aan allen uit te leggen hoe al dat lekkers heette en hoe het gemaakt vverd. Vele hapjes vvaren ook met Nederlandse ingredienten gemaakt, een hele uitdaging voor de Sloveense kok om het toch de typische Sloveense smaak mee te geven. De “Kraški Pršut" vvas in combinatie met de rode “Teran" vvijn de topper van het buffet. Uiteraard vvas er ook volop tijd om contacten te leggen en te onderhouden. Al met al een zeer geslaagd afsluiting van deze kennismakingsdag met Sloveense vvijnen en andere culinaire zaken. Het zou goed zijn hier een jaarlijks terugkomende bijeenkomst van te maken. Freddie VVolsink - pag. 9. - VVandeling naar Sveti Peter Moe maar tevreden kvvamen wlj aan in het vveekendhuis in Dvor welke wij van een vriend mochten gebruiken gedurende de twee weken dat wlj In Slovenje zouden verblijven. Op de helling van de rivier de KRKA hadden we een fantastisch uitzlcht over het dal. Bij het uitpakken van de auto viel het onze Sloveens vriend op dat er een paar goede bergschoenen in de auto lagen en hij vroeg aan mij of ik zo'n vvandelaar ben. Toen ik hem vertelde dat het tot een van mijn grootste hobby's behoorde was de afspraak snel gemaakt om twee dagen laten met hem en tvvee van zijn vrienden de berg Sveti Peter te beklimmen. Deze berg bevindt zich in het natuurgebied Kočevski Rog en de vvandeling zou bij elkaar 6 uur duren. Op de bewuste dag weid ik opgehaald en tot mijn g role verbazing nog op de algesproken tijd ook . We zouden met de auto een stuk het bos inrijden en vandaar uit de vvandeling starten. Het viel mij op dat mijn Sloveense vvandelpartners een zeer doordringende snaps-lucht bij zich droegen en gelet op mijn mirne ervaring met deze drank vvist ik zeker dat het g een goedkope aftershave kon zijn. Na ongeveer een uur vvandelen door een adembenemende natuur werd er een pauze ingelast om de invvendige mens te versterken, Versterken? dat dacht ik. Het bleek al snel dat de meegebracht veldflessen niet gevuld vvaren met water maar dat er een stuk huisvlijt was meegenomen in de vorm van domači snaps. Met verbazing zag ik hoe er een aantal terme teugen vveiden genomen en hoe er werd nagespoeld met de bekende Union pivo. Op het aanbod om toch maar flink mee te drinken ben ik gedeeltelijk ingegaan en heb mij beperkt tot het bier. Het tempo was er na deze stop al uit, dat kun je je vvel voorstellen. Tijdens de verdere tocht erg genoten van alles om mij heen, alleen maar natuur zoals onze lieve heer bedoeld heeft, mig en ongerept. Na nog verschillende stops en steeds vrolijker gezelschap kvvamen we na 3 uur vvandelen op de top aan en al snel bleek dat we nog lang niet de temgtocht zouden hervatten. Er staat op Sveti Peter een uitkijktoren vvaan/an je een gevveldig uitzicht hebt over het dal van de KRKA.Helaas hadden ze deze net in de carboleum gezet en door mijn verminderde bevattingsvemogen en het ontbreken van een vvaarschuvving kvvam ik net iets te laat tot de conclusie dat carboleum zich slecht uit kleding laat veivvijderen. Op een bepaald moment vroeg mijn Sloveense kameraad of ik zin had om mee te gaan naar Rosenstein, een veivallen dorp in Kočevski Rog. Het blijkt dat dit dorp in de tvveede vvereldoorlog is geevacueerd en dat er na die tijd geen mensen meer in dit gebied mochten komen. Dus snel over het hek en na een half uur door het bos gelopen te hebben kvvamen we op het voomnalige dorpsplein. Kerk, school en huizen, alles stond er nog, vvellisvvaar veivallen maar je kon duidelijk zien hoe het dorp met de verlaten wijn- en boomgaarden vroeger moet zijn gevveest. Indmkvvekkend hoe snel de natuur vveer iets weer in haar bezit kan nemen zodra de mens vertrokken is. Na hier een uur te hebben rondgelopen hebben zijn we vveer langzaam naar de auto gelopen. Ik was een indmk en ervaring rijker. Bij mijn Sloveense vrienden bleek nog voldoende energie aanvvezig om in mijn zomerhuis nog een krat bier weg tevverken. Kočevski Rog is een aanrader voor de geoefende vvandelaar, rondom dit gebied is er simpele maar goede accomodatie te vinden in de vorm van toeristen boerderijen. Voor degene die het nog niet vveten. Ljubljana richting Zagreb, bij Ivančna Gorica richting Žužemberg door naar Dvor en dan de auto parketen aan de overkant van de rivier. Als je daar vraagt naar vvandelroute naar Sveti Peter vvijzen ze je de weg. (P.S. neem vvat te drinken mee III) Dirk Leentvaar Ko evski Rog Dirk Leentvaar beschreef in zijn artikel "Wandeling naar Sveti Peter" een vervallen dorp uit de 2e VVereldoorlog in Ko evski Rog. Uit de Dominicus reeks over Slovenie haaide ik de votgende Informatle over deze bergketen en haar rol In de 2e VVereldoorlog. Zuidelijk van Novo Mesto is de mige bergrug Kočevski Rog domein van zvvijnen, herten, vossen, lynxen, vvolven, benen en ander wild. Dwars door de uitgestrekte bergbossen lopen trekkingsroutes die deel uitmaken van het Europese trekkingspadenstelsel. Aan de zuidoostkant van Kočevski Rog ligt het gevvest Bela Krajina. De bergketen is zo’n 500 km2 in omvang. De hellingen zijn begroeid met uitgestrekte, deels moeilijk doordringbare wouden, waar tussen witte kalksrotsen afsteken. De dichte bossen zijn het leefgebied van veel wild en is een paradijs voor vvandelaars, die lange trektochten in de ongerepte natuur willen maken. Zes verschillende oerbossen in deze bergen zijn beschermd natuurgebied. Het berggebied is altijd schaars bevvoond geweest. Pas in de 14de eeuw stichtten Duitse kolonisten er enkele nederzettingen. Aan het begin van de 2e Wereldoorlog, in 1941, bezetten de Italianen het gebied. In de winter van 1941-1942 verplaatsten ze alle etnische Duitsers -duizenden in totaal- naar de regio Posavje, die onder Duits bestuur was gekomen. Om plaats te maken, deporteerden de nazi’s daar weer duizenden Slovenen naar de zuidelijke Balkan. De dichte bossen van Kočevski Rog vvaren inmiddels schuilplaats gevvoiden voor partizaneneenheden van de Nationale Bevrijdingsbeweging. Een van de belangrijkste overblijfselen van het verzet in Slovenie is nu nog in deze bossen te vinden: Baza 20 (Basis 20). Als je het gebied verde gaat exploreren, kun je ook op massagraven van net na de 2e VVereldoorlog stuiten. Vanvvege deze nog niet zo lang geleden geopende graven zijn delen van Kočevski Rog onder de communisten altijd verboden gebied gevveest. Na de geallieeide overvvinning hebben Tito's partizanen hier tienduizenden collaborateurs, niet-communistische verzetsstrijders en vvat onschuldige pechvogels omgebracht. Ze vvaren door de de Engelsen bij de Oostenrijkse grens temggestuurd, toen ze naar dat land vvilden vluchten. Pas sinds een aantal jaren is er een voorzichtig nationaal debat in Slovenie op gang gekomen over dit onvervverkte verleden. Baza 20 Baza 20 kun je bereiken door langs de provinciale weg naar Črnomelj op zoek te gaan naar Podturn. Het dorp ligt op ca. 3 km. ten vvesten van Dolenske Toplice. Hier neem je de zijvveg de berg op richting Rog. Na zo’n 7 km bereik je een grote parkeerplaats met een grote uitspanning. Je ziet hier ook een gedenkteken staan, in 1995 door Sloveense oorlogsveteranen opgericht ter ere van hun gevallen kamaraden. Tussen de regels van de tekst op het gedenkteken door bespeur je de gemengde Sloveense gevoelens ten opzichte van de gecombineerde Joegoslavische strijdkrachten in de 2e VVereldoorlog. Aan het einde van de parkeerplaats rechts is een goed aangegeven bospad naar het verzetskamp, zo’n 10 tot 15 km. lopen verderop. De basis weid op 17 april 1943 ingericht als een van de belangrijkste hoofdkvvartieren van het verzet in dit deel van voormalig Joegoslavie. De eerste verzetseenheden hadden in augustus 1941 uitvalbases in Kočevski Rog ingericht. In mei 1942 hadden ze een groot deel van Dolenjska, Nortranjska en Bela Krajina bevrijd, vvaarbij het Rog-gebied het verzetscentmm vvas. Een groot Italiaans offensief dvvong het bevrijdingsleger echter het hoofdkvvartier te verplaatsen. De vvouden vvenden daama bestemd als locatie voor kleine partizanenziekenhuizen, scholen, illegale vverkplaatsen en dmkkerijen. Zo vvetden er in het hele berggebied in totaal 24 hospitaaltjes gebouvvd, doorgaans in diepe, koken/ormige verzakkingen in het kalkstenen karstlandschap (zogenaamde dolines). Op 17 april 1943 kvvam ook het oppeicommando naar Kočevski Rog temg en werd Baza 20 gebouvvd als vvoon- en vverkplaats voor verschillende verzetsorganisaties en Overzetsonderdelen. De basis bestond uit 26 houten barakken. Daarin vvaren vvapen-, kleding- en schoenfabriekjes, slaapvertrekken, een radio- en telegrafiecentmm, een klein hospitaal, een drukkerij en meer illegaals ondergebracht. Het andere Basa 21, dicht bij de top van de Kragulji Vrh (de Kragulberg), vvas het belangrijkste andere commandocentrum. Vanuit deze bases vveiden eerst de Italianen en later de Duitsers bevochten. In december 1944 vvaren de kansen zo ten goede gekeerd dat de laatste bevvoners van de verzetskampen naar Črnomelj konden verhuizen. Baza 20 is een van de vveinige verzetsbases die h eden ten dage nog te bezoeken zijn. De andere zijn in de oorlog venvoest of later gevvoon vervallen of afgebroken. Vanvvege het belang is Basa 20 echter een nationaal cultureel monument gevvoiden, ook in het onafhankelijke Slovenie. Het valt administratief onder het regionale Dolenjska-museum in Novo Mesto. Bij de beheerders van Baza 20 kun je rondleidingen met een gids aanvragen (0609633154). Zo’n rondleiding is aan te bevelen, omdat de plek daarmee tot leven komt. Zonder gids zie je alleen de donkerbmine houten barakken met grotendeels origineel interieur. Barak 22 is de interessantste, vvant hier staan informatieborden in het Engels bij een kleine tentoonstelling over partizanenactiviteiten in de regio. Wat je tegenvvoordig zult afvragen, is hoe het komt dat de barakken in het open bos niet ontdekt zijn door de vijand. De verklaring is simpel. Destijds vvaren de bossen veel en veel dichter, en kvvam er door lage takken, dicht opeenstaande bomen, veel kreupelhout en bosschages van alle kanten een groene vvand op je af. Daarbij bevvogen de verzetsstrijders zich in de vvinter via ladders en provisorische hangbruggen in de bomen voort, om geen voetsporen in de sneeuvv achter te laten. Na de oorlog is echter veel hout . .-^nokont. mooirlonr pon nnnn hnt, ip -pag. 11.- Grad Socerb Mnogim se zdi Slovenija lepa in zanimiva dežela, saj je zelo razgibana. Sever je gorat, severovzhod in vzhod sta ravninska na jugozahodu pa imamo morje, če si želite bolje spoznati in ogledati slednji del Slovenije, torej Primorski del, se za začetek odpravite na grad Socerb. Socerbski grad je stoletja predstavljal naravni obrambni zid pred napadi z morja in kopnega. Tukaj mimo so vodile tudi pomembne trgovske poti v notranjost na Kras. Z gradu so nadzorovali tudi pomorsko plovbo, saj je bil od tu razgled na morje največji. Na grad nas opozorijo table ob glavni cesti KozinaČmi kal. Kmalu po izvozu iz glavne ceste se skozi borov gozdiček pripeljemo do vrha planote. Od tam že vidimo ostanke nekoč mogočne utidbe, ki je bila sezidana na robu navpične skale. Najveličastnejši pogled se nam odpre iz grajskega dvorišča. Vidimo lahko celotno slovensko Primorje in tudi del sosednje Italije, predvsem lep je pogled na Tržaški zaliv. Ponoči je možno videti celo osvetljene Benetke. Danes je na gradu urejena restavracija, ki je vedno polna domačih in tujih gostov. V njej večkrat prirejajo različna slavja, tudi poroke, v srednjeveškem stilu. Restavracija je namreč urejena v srednjeveškem stilu, osebje pa si posebej za takšne priložnosti nadene oblačila kakršna so takrat nosili. Ta mogočna utrdba nas popelje daleč v zgodovino. Ker je imel grad pomembno strateško lego, je večkrat zamenjal lastnike. Ugotovili so, da je na tem mestu stala utrdba že v času Ilirov. Kasneje so v gradu prebivali oglejski patriarhi. Njegovi lastniki pa so bili tudi številni fevdalni gospodje. V bližini gradu pa je še ena zanimivost - Sveta jama. V njej najdemo edino slovensko cerkev, urejeno v jami. V jami naj bi po pripovedovanju prebival sveti Socerb po katerem je grad dobil ime. Katoliška vera Socerba slavi kot mučenika, saj naj bi ga tržaški guverner potem, ko so odkrili njegovo prebivališče dal obglaviti, leta 283. Drega pripoved pa pravi, da so ga živega vrgli v vodnjak in zasuli. Zato je vsako leto 24. maja maša v podzemni cerkvi, kjer se verniki spomnijo mučenika. I.G. Waar vinden we “Grad Socerb", waar Irena Gabrovcek in haar bijdrage over schreef ??? We gaan naar de Sloveense kust in de buurt van het Italiaanse Triest. Hoevvel de Sloveense kustlijn nog geen 50 km. lang is en het achterland maar een handvol kilometers breed is, valt er behoorlijk wat te beleven. Deze Sloveense riviera wijkt sterk at van de rest van Slovenie. Het klimaat is er uitgesproken mediterriaan, in de vegetatie vallen opeens cipressen, zoutminnende naaldbomen, palmen en olijfbomen op, de kerktorens zijn Italiaans/Venetiaans van uiterlijk en er is natuurlijk sprake van vveidse uitzichten over zee en vvatersportvertier. Als je de doorgaande en meest voor de hand liggende route vanaf Ljubljana en Postojna naar de kust neemt (en je dus niet via Triest gaat) kun je grotendeels autovveg rijden. In de zomer kunnen op de laatste 20 km. naar Koper nog wel eens files ontstaan. Op 8 tot 9 km. na Kozina wipt de weg over de rand van het Sloveens kalksteenplateau en ontvouvvt zich een prachtig panorama. Het beeld vvoidt gevuld met een groot deel van het laaggelegen kustgebied en de zee erachter. Vanaf hier kronkelt de weg omlaag naar de vallei van Rizana, de rivier die net boven Koper in zee uitkomt. Boven aan de kalkplateaurand is rechts een zijvveg naar het dorp Kastelec. Even veitier heeft vlak bij de Italiaanse grens het kasteel Socerb een magnifieke locatie, boven op een kliftop die uitzicht biedt over Triest, Koper en grote delen van de kust. Het kasteel zelf is niet gevveldig groot en bezit een goed restaurant. -pag. 12.- Interessante ondervverpen Van Frans Markon uit Heerlen kreeg ik een aantal zeer interessante onden/verpen voor de LIPA. Alles hebben vre helaas nog niet kunnen uitvverken, maar misschien met uw hulp kunnen we hier een volgende keer een volvvaaidig artikel over schrijven, dus reageer en geef meer infoimatie. De Sloveense Llmburgers spelen. Het is bekend, dat er veel Slovenen in Limburg vvonen. Zij zijn destijds naar Nederland gekomen om in de mijnen te vverken. Zij hebben echter toen ook een stuk Sloveense cultuur en muziek meegenomen naar ons land en hebben deze ook uitgedragen. Zo was er na de 2e vvereldoorlog in Limburg een Sloveens dansorkest met de naam: "Bele Svedsde" (VVhite Starš) of ook vrel de “Sloveense Limburgers". Dit orkest onder leiding van Frans Markon heeft tussen 1955 en 1963 een aantal vinyl platen uitgebracht onder de labels Telefunken en Decca. Het orkest was zeer succesvol en heeft aan diverse radio- en TV meegevverkt. Groepsleden vvaren o.a. Hans Bernardi, Piet de Munter, Edy en Frans Markon, Fons Ruvvette (May Trtanje) en Slavko Stmman. Deze laatste maakte sedeit 1945 deel uit van dit orkest. Frans Markon heeft met zijn broer Edy in die tijd ook Sloveense “VViener" muziek op het label Telstar uitgebracht onder de naam “Duo Markon". Zij speelden traditionele Sloveense Volksmuziek in de janen 50 en 60 voor radio en TV en in vele vooral Limburgse danszaken. Slavko Stmman heeft na het overlijden van de gebroeders Markon een nieuvv orkest opgericht onder de naam “Die Lustigen Dorfsmusikanten" die uiteraard vveer muziek gebaseerd op de Sloveense Volksmuziek speelden. De TRIGLAV bezongen. Een ander lid van de familie Markon heeft tijdens een misuitvoering de TRIGLAV op tekst en muziek van Miroslav Vilhar en Franc Sefarin Vilhar bezongen. Ellie Markon vertolkte “Na Jezem“. Tone Demšar Beeldend kunstenaar Tone Demšar is de maker van de door de Paus in 1992 ingezegende kerkdeunen van de kathedraal in Ljubljana. Verder is de maker van de "Julia", de vrouvv die Prešeren nooit kon bereiken en die hij nu vanaf zijn sokkel bij de drie bruggen in Ljubljana nog steeds onbereikbaar kan aanschouvven. Hij ontving in 1972 de Prešetenprijs en is helaas door een ongeval te veel te vroeg overleden. Aanvullingen graag aan: f.wolsink@wxs.nl DE SLOVEENSE LIMBURGERS 4% Reisburo SLOVENIE Leden van de Vereniging Vrienden van Slovenie kunnen retour Amsterdam / Ljubljana met het vliegtuig voor: 285,00 euro Tarief inclusief: Ticket* Luchthaven belasting • Beveiligings toeslag* Boekings kosten Prijswijzigingen voorbehouden Informatie 4 reservering: IJsseldijk Noord 379 • 2935 CS Ouderkerka/d IJssel 'Tel. (0130)684 684 WWW.SL0VENIE.NU - pag. 13. - De Sloveense presidents kandidaten. Door: Alexander Vink (trafo@vink.zzn.com) Op dondeidag 17 oktober werden de namen van de officiele Presidents kandidaten bekend gemaakt. 1. France Artiar geboren: 24-4-1948 opl. dokler wetenschappen, huidige werk: Voorzitter Raad van Bestuur van Ziektekosten verzekeraar Vzajemna. 2. Anton Bebler geboren: 10-3-1937 opl. Dokler Politieke VVetenschappen huidige vverk: Proflesor aan de Faculteit voor Volkskunde in Ljubljana 3. Barbara Brezigar geboren: 1-12-1953 opl. advocate huidige vverk: Hoofd aanklaagster bij Lands advocaten van de Republiek Slovenie 4. France Bučar geboren: 2-2-1923 opl. Dokler in de VVetenschappen huidige vverk: Gepensioneeid en voorzitter Sloveense Pan-Europese Bevveging 5. Jure Cekuta geboren: 6-6-1952 opl.Hoge Technische opleiding, richting Bouvvkunde huidige vverk: Zelfstandig kultureel vverker Z kunstenaar 7. Janez Drnovšek geboren: 17-5-1950 opl: Dokler economische vvetenschappen huidige vverk: Minister President/Premier 8. Zmago Jelinčič geboren: 7-1-1948 opl: faimaceut huidige vverk: Parlementslid SNS (Slovenska Nationalne Stranka) in de Landskamer(Parlement) 9. Lev Kreft geb: 15-9-1951 opl: Dokler filosofische vvetenschappen Huidige vverk: Proflesor aan de Universiteit van Ljubljana Meer en aktuele informatie over de kandidaten, kunt u vlnden op Internet: httpVZwww.24ur.com httpV/www.24ur.comZnaslovnlca/volltve http:ZZwww.rtv8lo.si In de laatste opinle peilingen In Slovenie zljn de resultaten als volgt: 1. Drnovšek 2. Brezigar 3. Arhar 4. Bučar 5. Jelinčič 6. Gorazd Drevenšek geboren: 26-10-1962 opl. Bioloog, dokler Medische VVetenschappen huidige vverk: Onderzoeker bij Instituut voor Farmacie en experimentele Toxilogie Nederlands Kampioenschap Tarok Zondag 22 september 2002 werd te Delft het Nederlands Kampioenschap Tarok gehouden. Tarok is een typisch Sloveens kaartspel. Margreet Iskra weid voor de 3e keer Kampioene en door dit resultaat mocht ze definitief de wisselbeker behouden. GefeliciteerdM - pag. 14. - Balkanrestaurant in Zutphen_______ met Sloveens echtpaar aan het roer. Is het u ook opgevallen, dat er in Nederland steeds minder Balkanrestaurants zijn ? In het Oosten van het land is er natuurlijk het restaurant van Viktor Šolar in Deventer, maar vrat meer richting Arnhem en Apeldoorn is er nog maar 1 bij mij bekend en wel een heel goede in Zutphen met merkbaar aamvezige Sloveense invloeden. Dit restaurant voert de laatste jaren de naam “TRIGLAV“ en het echtpaar Brodej geeft er sinds 1984 op enthousiaste vvijze leiding. Het is een fraai ingericht restaurant met aparte nisjes, die de zaak een intieme sfeer bezorgen, de gelaagde plafonds en warme kleuren van de inrichting geven een gevoet van gezelligheid. Ook de kaart is interessant. Het Balkanrestaurant is in principe Joegoslavisch, maar het serveert naast Sloveense en Servische gerechten Balkanspecialiteiten uit verschillende streken. Hieidoor levert de kaart een bonte mengeling op aan stoofpotten, van vlees en visgerechten. Silvo Brodej, die zelf afkomstig is uit Celje, zou het liefst volledig authentiek Sloveense gerechten setveren, maar daar zijn de meeste Nederlanders (nog) niet aan toe. De Balkankeuken kent bijvoorbeeld veel specialiteiten op basis van orgaanvlees, maar vvaar lever en niertjes nogvvel gegeten vvoiden, gaat het eten van hersenen de meeste bezoekers echt te ver. Het restaurant past zich aan. Ook op het gebied van de bijgerechten staan Nederlandse voorkeuren voorop. Oorspronkelijk vvoidt bij vlees- en visgerechten veel brood en speciale rijst geserveeid. Maar ook dat vinden de meeste Nederlanders vreemd. Zij eten liever friet in plaats van brood. En ook dat kan. De keuken is flexibel. Proefeters Het klantenbestand van het restaurant is zeer gevarieerd. Gelegen in een vvinkelstraat, dicht bij zovvel het bus- als het treinstation van Zutphen, is het Balkanrestaurant een geliefde eetgelegenheid voor “dagjesmensen", die een maaltijd buiten de deur vastkoppelen aan een dagje vvinkelen. Naast de “gelegenheidseters" en het grote aantal vaste gasten, vvoidt het restaurant ook regelmatig bezocht, door wat Magda Brodej “proefeters" noemt. “Dat zijn mensen die van plan zijn om met vakantie te gaan naar een van de Balkanlanden en die vast vvillen kennismaken met de keuken van dat gebied", vertelt ze. Maar ook mensen die net terugkomen uit de Balkan en nog even vvillen nagenieten, eten graag bij het echtpaar Brodej. Met de interesse voor het eten uit een bepaald land, vvoidt ook de interesse voor dat land zelf aangevvakkeid. De Brodej’s hebben daar op een wel heel bijzondere vvijze op ingespeeld. Toen ze hun eerste lustrum in het restaurant vieiden, heeft het echtpaar de zaak voor een vol le week gesloten. Voor de vaste gasten was een culinaire busreis naar Slovenie georganiseeid onder de bezielende leiding van Silvo en Magda. “Drie bussen hadden vve ook wel vol kunnen krijgen, maar het moest leuk blijven. En dat is goed gelukt. Een grote foto van deze reis hangt in de zaak en de hier en daar liggende folders met Sloveens toeristische informatie veivvooiden deze dubbele boodschap. De deelnemers aan de reis pralen er nog over. Balkanrestaurant “TRIGLAV" Nieuvvstad 54 7201 NS Zutphen Tel. 0575-513896 Aantal pensoneelaleden: Full-time 3 Part-tlme 6 Aantal tatele: 20 Tafelfi en bankjes vooriBOpereone" Oppervlakte: 100 m2 100% maaltijden F.J.VV. žlacarto - pag. 15. - Nieuvv adres en naam De gegevens van: Reisburo Slovenie (H&T Holiday Trading BV) te Zoetemneer zi)n per 1-11-2002 veranderd in: SLOVENIE TOURS Reisburo Slovenie IJsseldijk Nooid 379 2935 CS Ouderkerk ad Ussel Tel: 0180-684.684 Fax: 0180-684.031 Email: info@slovenie.nu WEB: www.slovenie.nu Vakantiebeurs 2003 vvordt groter dan ooit De Vakantiebeurs 2003 die van 8 lot en met 12 januari in de Jaarbeurs te Utrecht wordt gehouden, wordt groter dan ooit te voren. De 33e editie van ‘s werelds grootste consumentenreisbeurs loopt volgens de organisatie qua inschrijvingen ver vooruit op vorig jaar. De veiwachting is dat meer dan 1600 exposanten hun waren komen tonen. Ook Slovenie is van de partij. Voor meer informatie zie: www.vakantlebeurs.nl Nieuvvs van de Original Oberkrainer Avsenik Club Nederland Op 19 oktober ji. waren Die Junge Original Oberkrainer (Gasperi) in Nederland voor een avondvullend optreden. In zaal “De Harmonie" te Winterswijk weid voor ongeveer 600 mensen een zeer succesvol concert gegeven, dat ook veel Duitse bezoekers trok. Deze avond was al maanden van te voren uitverkocht en derhalve een groot succes voor de organiserende Lokale Omroep Slingeland FM. Voor wie “Gaspari" die avond gemist heeft, is er nog een herkansing en wel via de Duitse TV zender ZDF. In december staan er 2 TV optredens gepland. Zondag 1-12-2002. ZDF “Superhitparade der Volksmusik" 20.15 uur, presentatie: Carolien Reiber Maandag 25-12-2002, 1e Kerstdag. ZDF “VVeihnachten in den Bergen" aanvangstijd (nog) niet bekend. De Clubpost bevat een zeer uitgebreid loumeeplan met een overzicht van alle optredens. Verder kan men actuele informatie over “Gasperi" altijd vinden op internet: www.lunge-oberkralner.com Bij het secretariaat van de Original Oberkrainer Avsenik Club Nederland is ook nog het in 1999 uitgegeven jublieumboek met de titel “Es ist so schon ein Musikant zu sein" over Slavko Avsenik und seine Original Oberkrainer te bestellen. Meer informatie bij: Annie Slotboom-Woestenesch. Telefoon: 0543-518526. E-mail: l-g.ten.haqen@treeler.nl -pag. 16.- "Bloke” het Sloveense Tibet ten Noord-VVesten van Nova Vas. In Notranjska zo’n 20 km. ten Oosten van Cerknica in de buurt van Nova Vas ligt een bergplateau dat de inheemse Slovenen "Tibet" noemen. Het is ongeveer 10 km. lang en 5 km. breed en bevindt zich tussen de 700-800 meter boven de zeespiegel. Het is bekend voor z’n strenge vvinters en veel oudere plaatselijke bewoners zeggen, dat de vvinter in Bloke meer dan 9 maanden duurt en dat de rest van het jaar het er wel heeeel erg koud is. Al in 1549 vverd in de kronieken verslag gedaan, dat men zich hier al op skien voortbevvoog. De edelman Žiga Herberstein uit Vipava beschreef en tekende toen al skiers in z'n boek “Moskovski zapisi". Meer hierover hiema in de Sloveense taal en aanvullende informatie is te verkrijgen bij: Dom Pod Liscem Velike Bloke 1a 1385 Nova Vas E-mail: lesnika@lesnika.si en/of: TD Notranske Cerknica Cesta 4. maja 51 1380 Cerknica E-mail: notranj.ekol-c@auest.ames.si In de maanden januar! en februari vvoiden hier de “Bloški teki" / “Bloke Skiing Runs“ / “Skiewedstrijden van Bloke" gehouden. - pag. 17. - Ne jajce in ne kokoš......., ampak smu i!!! Bloke ali pa kar slovenski Tibet, kot jih poime nuje ljudski rek, so približno 10 km dolga in 5 km široka pretežno dolomitna in zakrasela planota, ki se dviga med 700 in 800 metri nadmorske višine. V takih višinah je v Sloveniji malo tako obsežnega razmeroma ravnega in poseljenega sveta. Bloke so posebej razpoznavne po svojem ostrem podnebju, z dolgimi, snežnimi in mrzlimi zimami. Marsikateri starejši Bločan pa trdi, da je na Blokah 9 mesecev zima in 3 mesece mraz. Kljub temu pa so ugodna prometna prehodnost in večje površine ravnega sveta vplivale na zgodnjo poselitev. V širokih dolinah so nastala večja gručasta naselja, kot na primer Velike Bloke in Nova vas, sedanje upravno in gospodarsko središče občine Bloke, le na severnem robu prevladujejo manjši zaselki in gručaste vasice, ki so nastale iz samotnih kmetij. Ker so v dolinah zaradi temperaturne inverzije nizke zimske najnižje temperature, je snežna odeja dolgotrajna, kar je privedlo do razvoja bloških smuči. Prva omemba smučanja v literaturi je bila že leta 1549, ko je vipavski plemič Žiga Herberstein v svoji knjigi "Moskovski zapisi" opisal in upodobil smučanje in sankanje. Janez Vajkard Valvasor je v svojem imenitnem delu Slava Vojvodine Kranjske (1689) prvi bolj podrobno opisal bloško smučanje in smuči z besedami: “Poleg tega poznajo kmetje ponekod na Kranjskem, zlasti pri Turjaku in tam okoli, neki redki izum, kakršnega nisem videl še nikoli v nobeni deželi, namreč, da se spuščajo pozimi, ko leži sneg, po visokem hribovju z neverjetno naglico v dolino. V ta namen vzamejo po dve leseni deščici, četrt palca debeli, pol čevlja široki in približno pet čevljev dolgi. Spredaj sta deščici ukrivljeni in navzgor zavihnjeni. Na sredi je usnjat jermen, da se vtikajo noge vanj; na vsako nogo se pritrjuje po ena taka deščica. K temu ima kmet še čvrsto gorjačo v rokah; to nastavi pod pazduho pa se drži ob nji močno nazaj, da mu je za oporo in krmilo, in tako se driča, lahko bi zapisal tudi smuka ali leti po najbolj strmem pobočju...” Medtem ko je bilo to poročilo po Valvasorju napisano v nemščini, je prvi slovenski zapis dobrih 150 let mlajši. V Kmetijskih in rokodelskih novicah iz leta 1845 je v članku “Huda zima na Blokah in raba smečev” Jožef Bevk Podgrivarski opisal bloške smuči, hojo na njih in način vožnje navzdol. V sklepnem od stavku svojega članka je zapisal: “Prav srce se človeku veseli, kadar se po debelem snegu in čez visoke zamete, posebej po ravnem (če se sneg preveč ne prijemlje), z urnim potiskanjem smuči, skoraj, kar lahko povem iz izkušenj, hodi tako hitro kakor po kopnem." Smu i so Blo ane spemljale vse življenje. Stara bloška modrost pravi: “Bločan po smučeh na svet pride in po smučeh tudi na drugi svet odide.” Smuči so uporabljali tako rekoč pri vseh opravilih, ne samo za najbolj nujno hojo. Tako Bločane srečamo z vsemi mogočimi bremeni na hrbtu, ženske celo z jerbasi na glavi. V spretnosti na smučeh so bili neprekosljivi in vredni vsega občudovanja. Starejši vedo povedati o lovcu, ki je v smuku ustrelil smo, tako je bil spreten. Fantje so hodili v vas k dekletom s smučmi in celo na poroko so šli na smučeh, pa novorojenca sta nesla boter in botra h krstu. Najprimernejši čas za zabavo in veselje je bil v nedeljo po maši ali popoldne. Bregovi so takrat oživeli, smučalo pa je staro in mlado, pa tudi dekleta do štiridesetega, vsaj tako pravijo ustna izročila. Za zabavo so smučali posamezno ali pa v skupinah. Drsali so sede, leže, na trebuhu ali na hrbtu, čepe in kleče ali pa samo na eni smučki. Za sramoto je veljalo, če je smučar padel. Prav gotovo je bil vrhunec vseh zabav pustni dan. Spremenili so ga v pravi praznik vseh drsalcev. K temu pustnemu drsanju jih je privedlo staro verovanje, da bo ajda toliko bolj obrodila, kolikor bolj bodo otroci drsali. Starši so jih k temu spodbujali z besedami: “Otroci, le drsajte in skakajte danes, de buo pouna ajdal" Tako se nam smučanje odkriva tudi kot star ljudski običaj z neko magično močjo, ki učinkuje na boljši pridelek ajde in lanu na pragu pomladi. Blo ani so sl smu I Izdelovali sami naj večkrat iz bukovega lesa, vendar so jih delali tudi iz breze, jesena, javora in bresta. Hrast je bil pretežak. Najboljši les je bil tisti, ki so ga posekali “med mašami” (od 15. avgusta do 8. septembra). Končno obliko je smučka dobila najprej s tesanjem, natančnejšo pa s skobljanjem, ki je bilo bolj skrbno na drsni ploskvi. Del za krivino so morali zmehčati, to so storili s parjenjem v hlevskem gnoju, kuhanjem v svinjskem kotlu ali pa s segrevanjem ob ognju. Nato pa še manjša dela in lepotni poprav ki in le še: “Smuk.” Kasneje so Bloško smučanje raziskovali šenekateri, poseben pečat pa so mu dali še Rudolf Badjura, ki je leta 1956 izdal drobno, a dragoceno knjižico “Bloško starosvetno smučanje in besedje" in z njo rešil pozabo in osnovno znanje o bloški smučariji. Obsežno in izčrpno študijo je leta 1958 za svojo doktorsko nalogo opravil tudi Boris Orel, ter pridobil naziv doktorja znanosti. Metod Badjura - pionir slovenskega kulturnega filma, pa je leta 1931 posnel tudi film o bloškem smučanju. Omeniti pa moramo tudi Svetozar ja Gučka, ki je pod neb je na Blokah imenoval kar “bloško podnebje”, in kot pravi, je zanj znažilno poleg celinskih in gorskih elementov za nameček še močan veter. Ali pa kot pravi rek: “Če greš na Bloke, greš vragu v roke." -pag. 18.- Pa tudi njegovega sina Aleša Gučka, ki je na nek način nadaljeval in celo razširil očetove raziskave. Seveda pa je tu še bloški literat Janez Praprotnik, ki je urejal biltene, ki so izhajali ob vsakoletnih Bloških tekih, kot spomin na bloške smučarje. “Tebi, stari na pol pozabljeni bloški smučar, ki si nezavedno začel novo in svojevrstno poglavje človeškega udejstvovanja in omogočil pravo svetovno smučarsko gibanje, v spomin, v tvojo čast bomo prirejali vsa koletne smučarske teke na Blokah. Po sledovih tvojih smuči se bo ohranjala v bloški snežni belini skoraj izumrla slava bloškega smučarja.” To so bile besede, s katerimi so se začenjali Bloški teki. Lep spomin, ki pa zaradi spreminjanja temperatur in posledično “zelenih" zim vse bolj bledi. Organizatorji se sicer zelo trudijo, a človek boj z naravo, ki je na Blokah še vedno lepa in neokrnjena, še vedno izgublja." Mo vl»ia obmo ja Bloške planoteso največji kompleks nizkih barij na Slovenskem. Trajno zamočvirjenost povzroča visoka talna voda, povirja potočkov in izviri, odkoder voda počasi mezi po podlagi in polni plitke kotanje, poraščene z značilnim močvirskim rastjem. Ponikvarjeva doma Ija v Fari ki ji pripisujejo več kot 600 let, je posebnost te vasi. Da bi družinske dragocenosti ohranili pred vpadi uskokov, so poseben, očem zakrit prostor zanje vzidali kar v steno kmečke izbe. Na Zavrhu pri Sveti Trojici se je, tako pripoveduje še vedno živo ljudsko izročilo, rodil ljudski junak Martin Krpan, silak, ki naj bi na Dunaju premagal “Ijutega Turčina" in mesto rešil pred turškim uničenjem. Križna jama je z 22 podvodnimi Jezerci, naravnim mostom in kapniki ena najlepših vodnih jam. Njena posebnost je medvedji rov z nekaj metrov visokim kupom kosti teh živali, ki so v davnini vanj hodile umirat, ter skala z odtisom medvedje šape pred njim. V Novi vasi si v posebni sobi gostilne Slamar lahko ogledate prikaz bloškega smučarstva. Za pohod po Krpanovi poti, ki od Doma pod Liscem v Velikih Blokah vodi proti Bloškemu hribu in mimo jezera proti Zavrhu, ob razvalinah gradu Nadlišek in Fajglovi domačiji, kjer naj bi se rodil Martin Krpan ter nazaj proti izhodišču, boste potrebovali približno 5 ur. - pag. 19. - VVintersport en sneeuvvplezier Steeds vaker kom je Slovenie in reisgidsen tegen. De grootste Duitse reisondememing “TUI“ geeft interessante infomnatie in de vvinterbrochure 2003. Voor de verblijfplaatsen “Kranjska Gora” en “Bohinjsko Jezero“ woiden tal van hotels, pensions en vakantiewoningen voorgesteld. Aan algemene- en achtergrond infomnatie ontbreekt het ook niet. Alle prijzen zijn in Euro's opgenomen. Op internet kunt u via: “TUI.de" dit allemaal bekijken. Voor de mensen die (nog) geen gebruik maken van de digitale snelvveg, hieronder een interessante lijst van bijkomende vakantiekosten in Euro’s. Ca.-prijzen in Euro’s per juni 2002 . (Koers is omgerekend 1 Euro = 219,33 Tolar, 100 Tolar = 0,45 Euro). VVintersport: Skipas per dag vanaf 21,— Skicursus beginners 12 uur 135,— Skicursus gevoideden 12 uur 75,— Prive skilessen 1 uur vanaf 30,— Bar/restaurant: Mineraal vvater 0,5 I. 1,— Bier 0,33 I. 1,90 Tafelvvijn 0,70 vanaf 13,— Cocktail vanaf 3,— Soep vanaf 1,70 Mixed grillteller vanaf 9,50 Koffie per kopje vanaf 1,60 Pizza vanaf 6,00 Supermarkt: Brood vanaf 0,80 Melk per liter vanaf 0,65 Eieren per stuk 0,18 VVorst per ons vanaf 0,80 Kaas per ons vanaf 0,80 Fruit per kilo vanaf 1,80 Groente per kilo vanaf 1,10 Mineraal vvater 1 liter vanaf 0,65 Bier 0.5 I. 0,80 Sloveense ambassade kan ook voetballen. Vrijdag 13 september ji. was er een voetbaltoemooi tussen EU kandidaat landen op het sportpark “Gravenzande”. Spelers vvaren vertegenvvooidigers van alle kandidaat landen. Ook Slovenie deed mee. Op de foto het Sloveense team met verzorger Prelec. - pag. 20. - Van de familie Abraas kregen we onderstaand verslag van de plaatsing vari Slovenie voor het Europees Kampioenschap Futsal (zaalvoetbal). De kvvalificatie vvedstrijden van groep 4 hiervoor werden te Sittardgehouden en de “Abraas'en" waren zetf een van de animatoren en gastfamilies van dit evenement. Geen moeite bleek te veel, hebben vve begrepen. Een van de huzarenstukjes was het vinden van de Armeense lettertypes om te gebruiken in het programmaboekje enz. De Armeense schrifttekens zijn uiteraard in West Europa niet gangbaar en het heeft Wiel enorm veel energie gekost om deze via Internet te kunnen achterhalen. “VVelkom in Nederland" in de Armeense taal heeft veel vvaardering gevonden bij de buitenlandse gasten. EK-kwalificatie 2003 Groep 4 (Nederland, Slovenie, Griekenland en Armenie) Slovenie heerst op het EK-kwalificatie toernooi te Sittard Afgelopen maandagmorgen 4 november om 11:00 uur kvvamen ze na een busreis van 13 uur aan, het Sloveense Futsal (zaalvoetbal) team onder de bezielende leiding van trainer Darko Križman en de assistent coaches Franci Ravnikar & Milko Verboten. Voor de lichamelijke en geestelijke verzorging vvordt het team begeleid door fysiotherapeut Mihalič Branko, materiaal man Igor Benič zorgt voor de kleding, ballen en dat de spelers genoeg te drinken hebben tijdens de trainingen en vvedstrijden vvant het vochtverlies is zeer groot getuige de enorme lichamelijke inspanningen die de spelers Meten zien tijdens de trainingssessies en vvedstrijden. Tevens aanvvezig zijn de voorzitter van het Futsal commissie Dhr. Zdravko Golob en de secnetaris Gorazd Jakopič. Tijden de eerste training op maandagavond staat er een zeer gemotiveeid en gedisciplineetd team op het veld, na 1 uur intensieve training keren vve terug naar het hotel. Op dinsdagmorgen de eerste trainingssessie in de Sittaidse Stadssporthal na deze tvveede training is duidelijk dat dit team een zeer serieuze kandidaat is voor het EK 2003 in Italie. In de loop van de dag vvoidt de spanning steeds groter, om 19:00 uur is de vvedstrijd tegen Griekenland, na de aftrap zien vve een overtuigend team in de Stadssporthal die met grote inzet en technisch kunnen een staaltje voetbal laten zien wat zeer zeker de moeite vvaaid is om naar te kijken. Na 2 x 20 minuten blijkt dit ook uit de eindstand, 6-0 voor Slovenie, vreugde alom in de kleedkamer en in de bus terug naar het hotel. Op vvoensdag vvoidt het zelfde programma als dinsdag afgevverkt alleen de tegenstander is nu Armenie en de eindstand 3-0 in het vooideel van Slovenie. Nederland vvint zijn twee vvedstrijden met respectievelijk 4-2 en 5-4 en staat door een lager doelsaldo op de tvveede plaats. Hierdoor heeft Slovenie genoeg aan een gelijkspel tegen Nederland tijdens de vvedstrijd van vrijdag. Gezien de resultaten van de atgelopen vvedstrijden mogen wij de Slovenen op de vrije donderdag 3 1/2 uur mee naar Maastricht nemen zodat ze wat inkopen kunnen doen, souvenirs, truien en speelgoed voor de kinderen vvordt er ingekocht. Zittend op een terras aan het Maastrichtse Vrijthof vvijst de voorzitter verbaasd naar boven, boven in de terrasoverkapping hangen vervvarmings elementen dat hebben vve in Slovenie niet I Om 18:00 uur gaan vve richting hotel om een hapje te eten en denk eraan jongens vandaag om 22:00 uur naar bed vvant morgen moet het gebeuren. Vrijdagmorgen tijdens het ontbijt heerst er onspannen sfeer rond de tafel iedereen praat over het dagje uit van gisteren, na de laatste training vvaar de veidediging vvordt voorbereid op de Nederlandse aanvalsvvijze volgt er een rustige en ontspannen dag maar naarmate de avond naderbij komi vvordt de spanning steeds groter. De bus vertrekt begeleid door de Sloveense ambassadeur Dr. B. Frlec uit Den Haag om 19:30 -pag. 21,- uur van het hotel naar de Stadssporthal te Sittaid, de wedstrijd Amnenie- Griekenland wordt op dat moment nog gespeeld en eindigt met 3-6. De wedstrijd Nederland - Slovenje begini om 21:00 uur en Nederland scoort binnen 12 minuten 2 doelpunten en Oranje viert feest ze zijn eidoor. Maar onze Slovenen dachten daar anders over en schakelden de versnelling een tandje hoger. In de 15e minuut verzilverd Milivoje Simeunovič een vrije trap vanaf 6 meter, 2-1 en Slovenie begini pressie voetbal te spelen steeds sneller volgen de aanvallen van het Sloveens team op het Nederlands doel hieidoor kan het Nederlands team contra voetbal gaan spelen maar de keeper Marjan Dermastja keept de sterren van de hemel en houd zijn doel schoon. Na de start van de tweede helft bleek uit welk hout de Slovenen gesneden zijn, in de 24e minuut maakt Senudin Džafic de verdiende gelijkmaker.Het leek wel of er olie op het (Sloveense) vuur werd gegoten in plaats van hun gelijkspel te verdedigen begon de aanvalsmachine pas goed op gang te komen, in de zelfde minuut maakt Senudin Džafic de 2-3. Denis Ibričimovič scoorde in de 31 e de vierde goal voor Slovenie, Nederland blijft wel proberen om via counters langszij te komen maar de Sloveense doelverdediger heeft besloten om hier niet aan mee te vverken en stopt bal na bal. In de 33e minuut schiet Tomislav Horvat de Nederlanse droom aan diggelen 2-5 voor Slovenie. Hierop besluit Vic Hermans om de Nederlandse doelman te vervangen voor een veldspeler. Na een aanval van Nederlandse zijde heroverd Slovenie de bal en scoort Milivoje Simeunovič door een schot van afstand de 2-6 dit vvas tevens de einstand. Vervuld van vreugde nam de Sloveense ploeg verdient de Beker in ontvangst, het toegangs ticket voor de EK 2003 in Italie. Marjan Dermastja werd door de organisatie gehuldigd als beste keeper van het toomooi en Milivoje Simeunovič als beste speler. 11 november 2002 Wiel Abraas Holland-Slovenija Artbridge Foundation Robert Cohrs (1949), initiatiefnemer en projectleider van de Holland-Slovenija Artbridge Foundation krijgt binnenkort de kans voor Professor Jožef Muhovič researchvverk te gaan venichten voor zijn te schrijven boek over het Analyseren van KinderTekeningen vanuit zijn disciplines. Professor Muhovič doceert aan de Kunst Academie van Ljubljana en is tevens Beeldend Kunstenaar. g Memoriam ZVOK Theo Pagen 27 jaar lang een trouw lid van de Sloveense Zangvereniging Zvon uit Heerlen is op 21 november 2002 overleden. Wij zijn een goede zangersvriend verloren. 'Theo is dood. Hij, die geen enkele klus uit de weg ging, kon zijn laatste grote klus niet klaren: zijn eigen lichaam kreeg hij niet meer aan de praat. Van alle dingen die hij in zijn leven heeft aangepakt, was en niet een zo zwaar als dit: herstellen van een enorme operatie en Tijdens deze vverkzaamheden zal hij tevens het scenario schrijven voor een filmdocumentaire over dit unieke onderzoek. Eventuele info over dit project bij: Robert Cohrs galerie.beddeweeg@hetnet.nl CC-opy dverhulst@hetnet.nl +31 (0)111 416410/06 22 38 86 11 (0)111 64 11 37 s’avonds. vervolgens van de complicaties die hier weer uit voortvloeiden. Begrijpelijk toch, want ziek zijn was niks voor hem. Zijn leven bestond uit een groot deel uit het helpen van andenen, zijn grootste hobby: klussen. Zijn andere grootste liefhebberij was zingen. Koorzang trof hem van jongs af aan, aan. Uiteindelijk belandde hij bij het Sloveense koor Zvon, een zangersgemeenschap met een rijke liederencultuur waar hij zijn hart aan verpandde. Meer dan 25 jaar van zijn leven gaf hij zijn beste tenorstem aan het Sloveense lied." De fijne herinneringen zullen we koesteren. Lenie Pagen-Godeč Ton en Agnes Thimo, Rajko - pag. 22. - UIT ETEN IN SLOVENIE Op onze reis van Maribor naar Dravograd stopten we ondervveg om een glaasje te drinken Het vveer was prachtig en met het zonnetje op het gezicht bes lote n we op het terras plaats te nemen. Na onze bestelling vroegen we om de kaart om eens te kijken wat men hier al zo kon eten. Het zag er goed uit en we besloten om ‘s avonds op de terugreis hier de maaltijd te gaan gebruiken. Om een uur of zes betraden we voor de tweede maal het etablissement, dat overigens gelegen was aan de rivier de Drava met een prachtig uitzicht op de met herfstkleuren getooide bossen. Nadat we plaats hadden genomen aan een tafel in een klein zaaltje met een Oostenrijkse uitstraling bestelden we eerst maar eens een fles wijn. De wijn kwam uit Koper en was goed van smaak. We besloten te starten met een Aufschnitt. Deze bestond uit dunne plakken droge vvorst van nekvlees van het varken en verder uit hertenpate, zult, peperonies, salade en een vismix van wat mosseltjes, gamalen enz. dat alles overgoten met kalebasolie aangevuld met een mandje brood. Omdat we 's middags de kaart al hadden bestudeend vvisten we vrij vlot wat we wilden bestellen. We kožen voor Flossarska rajngla!!! Het gerecht wetd opgediend in een gietijzeren schaal op een houten plank met een varkenskotelet / kalfskotelet / kip en diverse paddestoelen en boekvveit overgoten met kaas en dat licht gegratineerd. Als groente vveiti broccoli met patat geserveetd. Het was een stevige maaltijd welke voortkomt uit traditie. In het verleden vverden in de bosrijke omgeving bomen gekapt. Met vlotten voer men de rivier af en bij zo‘n pleisterplaat werd de maaltijd genuttigd. Nog is het hier mogelijk om met een gezelschap dagelijks van 7.00 uur tot 21.00 uur in het seizoen de rivier af te varen Men kan door het vastmaken van tvvee vlotten groepen tot 120 personen vervoeren. Muziek aan boond en dan varen met 's avonds een stevige maaltijd in het vooruitzicht. Het Restaurant was duidelijk ingericht op grote groepen gasten. Er waren verschillende žalen waar ze de gasten kunnen ontvangen. We besloten de maaltijd met een heerlijke cappuccino en keerden huiswaarts. Gegevens: Ljubitelji kulinarike I Gostilna Sarman Javnik 5 2361 Ožbalt Tel: 028769800 Fax: 028769801 www.sqn.net/-fsannan Wie af en toe de Internet Club van onze vereniging bezoekt, komi daar een LINK tegen naar een schitterende kooksite van Gregor Brodnjak. Ontdekt net als Bojan en VVillem wat er in Slovenie op tafel komt. Groeten Bojan Gorički VVillem Rootlieb. www.kuki-grega.com grega@kuki-grega.com - pag. 23. - Een cultureel weekendje in Slovenie met nette heren uit Nederland, die interesse stellen in ‘s lands gebruiken en ondervvijl een klein glaasje drinken... Heddis nu ongfeer al tien uu, denkkikh. Bennie lig net in bed. Kij zei daddie niezo lekkuh waz. “Kga na bed” zeidie. Bennie heei heel veel domaatsjie sjnops vveggekets. Folges mij wel un fles, misskien wel meer. En dan nog pievoo. Gottugot. Aayaayaayaaji! Asda ma goet gaat. Bennie is niet so feel gevvent. Henk wel. Dies nou an de zoveelsse fles bgonne. Gofffudomme wakkan Henk da spul agte ove mikke, šegi Henk seg stees at Sloveenje mooi lant is. Stees. En dan seg Henk daanaa: “Prooosz!” en dan drink Henk ud bele glasz in Čl=n keejr zonna pauze stom p leeg. Tjongejongel Fammogge ware wij vroeg opgstaan, want wij wouww ga wan.. ehh.. wandeling make langsd Soozstja. Bennie waz toen heelmaal nog fris. Fan Joschka kreeg wij fles domaatsjie sjnops mee. Joschka isse baas fan onz pesjon. Laggu met Joschka, jonge! Goffudomme vvakkan Joschka ouw... ehh ...ouwhoere. Gisseravont stees maar ouvvhoere. Ma goet, wij kreeg fles domaatsjie sjnops mee, maar vvas zo op. Na tien minuutte! Op! Bennie vonnut lekke en Bennie ging toen voo ze beut stees slokke neme. Ha... ehh... Harrie Jansse wou toen trug, noggun fles hale bij Joschka, maa Harrie Posdema vondat nie norig, maa Ha ... ehh.. Harrie Posdema, nee niet Harrie Posdema, maa Harrie Jansse, ja Harrie Jansse, wou tog terug en toe zei Bennie at hij wel eve meeliep voor noggun fles hale samen met Harrie Jansse. Wij hebbe toe gevvag oppun brug bij de Sootsja. Feddinant, zei stees Sooka, maa dan zei ik dat de ceee in Slovveenje alleen maa een cee is en nooit un kaa, en assu zo’n dakje opzstaad dannis cee tsj, dan moej zegge Sootsja. Maa da ge ... ehh ... loofde Feddinant innu begin nie zo, want hij zei toen da Joschka ook zei da je bijt onbijt kakauvv kon krijge en nie tsjatsjauvv, annes had Joschka da wel zo geseg, zei Feddinant. Toe zei Ha ... Harrie Jansse, nee nie Harrie Jansse, maa Harrie Poszema, ja Harrie Poszema, ehh Posdema, dat da wad andes isz. Maa Feddinant von faniet, wand Joschka zei tog zelf at ut kakau waz en Feddinant had trouvvs ook zelf vannu kakau gedronke, ennut vvas gevvoon kakau zei die en nix anndes. En toen zei Feddinant vlot ad de Sooka mooi vvater heef. Bennie en Harrie Posdema, nee niet Harrie Posdema, maa Harrie Jansse, bleef verrekte lang weg en Feddinant kreeg dors. Toe zei Henk ad ie vvel uit de Sootsja kon drinke, vvand da vvate vvaz hatstikke helder, maar Feddinant wou pievoo of domaastjie schnops. Maa innu verte kvvame Bennie en Ha... ehhh... die ene Harrie al aan glukkg en da vvaz vet fees want Bennie had drie flesse bij zig en Harrie bligkjes pievoo. Omda ut zontje sgeen heb vvij maa annu Sootsja allus opgdronke, Bennie folgs mij vvel ut allemees en toe hat Feddinant hongu. Toen zei Harrie Jansse, nee ... ehh ... Henk Jansse... of nee,"tomme, hoe heetie nou? ... ehh...Harrie Poszemus... ehh... Posdema, ja Posdema, at we miskien betu naar Joschka trug konnu gaan, vvant da vvas tog maa tien minute lope en da fon Bennie un goet plan, vvant de domaatsjie sjnops vvas op en toe begon Bennie te zinge fan: ‘En bij Joschka in de kelde isz nog zat, van dat nat, en fan je hela hola, doe nog d’r een domaatsjie schnops erin, hahahaha.' Wij gingh dus eve latuh bij Joschka ete, maa de trugvveg vvas vvellun stuk langu as d'heenweg, kvveet ook nie hoe da kvvam.Maa vvij hadn vvel skik, vvant Feddinant donerren zomaar in de Sootsja, hastikke nat vvassie, laggu.... Maa Feddinant hadu vvel kout, maar da skeelde niks aj maa veel skik hep. Bij Joschka vvou Feddinant pievoo drinke en kevapkiki eten, maar Harrie Jansse, nee Pozdumus, nee Posdema, Harrie Posdema zei at da tjevvapsjiestjie vvas, niet kevapkiki. Toen zei Feddinant at Harri maa tsjatsjau moes drinken, da vvas vvel laggu. Toen kvvam Joschka de bij met een fles ‘borovničevec’, maa Feddinant zei at dat borofnekevek vvas, maa Joschka skudde met de kop van nee en toen zei Harrie Jansse, nee Postma ... ehh.. hoeheetie nou vvook alvvee... ehh Posseman, nee Posdema, zie nou vvel, Feddinant, maa Feddinant sag niks vvant hij zei tejen Joschka van dat die borofnekevek hastik lekke vvasz en hij vvou nog een, maar Bennie von ook lekku en heef same met Feddinant fles opgesope. “Kga na bed", zei Bennie neppresies en Feddinant moes eve lugje skeppe, maar konne deur nie finne. Henk is nou an vveer un fles bgonne. Gofffudomme vvakkan Henk da spul agte ove mikke, seg! Henk seg stees at Sloveenje mooi lant is. Stees. En dan seg Henk daanaa: “Prooosz!” en dan drink Henk ud hele glasz in een keejr zonna pauze stomp leeg. Enna zegge vve allmaal at Slovveenje ne pragtig lant is en nog een maal troelalala voor Joschka, en Feddinant die de deur nog stees nie ka finne seg nog een maal troelalal voor Jokka... Rnee Freelh - pag. 24. - Hein Tilger (Gejaagd door de wind) Bij Metka Boon in Schaesberg komen eens per week kleine groepen liefhebbers bijeen om wat Sloveens te teren. Zes van die groepen heeft Metka, zij geeft dus zes keer per week les. Voor en na haar lessen vvorden daar heei wat verhalen verteld over de dingen, die onze ouders en grootouders van Stoveense afkomst overkvvamen. Er komen daar ook een Annie Rovers en een Maria Laumen, twee zussen. "VVaarom doen jullie Sloveens?”, zo begini dan zo’n gesprek. “Ja, der pap en mam kaamen van Slovenie." Als mijn gesprekspaitners dan merken, dat mijn Limburgs niet zo bijster is, gaan ze over in het Nederlands. “Onze vader kwam dus van Slovenie naar Nederland, in 1957. Dat wil zeggen, hij was eerder, voor de Tvveede Wereldoorlog, ook al eens hier gevveest. Toen met zijn vader nog, zijn pleegvader eigenlijk, en zijn moeder en halfbroer. En toen zijn ze weer naar Slovenie terug gemoeten. Vanvvege de crisis en na de oorlog is hij weer terug gekomen, gemogen, zo gezegd. Ja, toen hadden ze hem weer nodig.” Dit gesprek vond njim twee jaar geleden plaats, mijn interesse was gewekt en ik nam me voor de heer Tilger, de vader van de beide dames, op te zoeken. En ik hoopte toen, dat er in 2001, bij gelegenheid van de Barbara-testiviteiten, een verhaal over hem in het LD zou verschijnen. Eerst ben ik zeli alleen tot bij de oude heer Tilger gegaan, daama heb ik een joumalist meegenomen. We hebben een mooi verhaal over de Barbara in de krant gehad: over Hein Tilger hebben we niets gelezen. Misschien had die joumalist zijn aantekeningen verloren, maar de man kan ook verbolgen gevveest zijn over het feit, dat de heer Tilger zijn verhaal in zijn eigen, rustige tempo deed. De krantenman zat op hete kolen, de heer Tilger had alle tijd van de vvereld en zijn kinderen en ik, aten onze vlaai, dronken koffie en genoten van het verhaal! Ik vvilde kort geleden nog eens contact zoeken met die joumalist, op nieuvv proberen een artikeltje in de krant te krijgen, toen me het nieuvvs bereikte, dat vader Tilger gestonzen was. Hongarije. Hein Tilger vveid geboren in 1913, in Komlo in Hongarije, in het oude Habsburgse Rijk, die kolossale dubbel monaichie OostenrijkHongarije. In de streek om Komlo sprak men Duits of Hongaars of Sloveens. "Dat ging allemaal door elkaar”, vertelt Hein. “Want het was een grensgebied tussen Slovenie en Hongarije en Duits wetd er gesproken omdat het tot het Habsburgse Rijk hoorde." De Eerste VVereld Oorlog was nog maar net begonnen, toen zijn jonge vader al sneuvelde aan dat vene, vreselijke modder-front in Galicie, waar het Habsburgse gebied en Rusland aan elkaar grensden. “Ja, mijn moeder moest natuurlijk zo snel mogelijk opnieuvv trouvven.VVat kon een vrouvv alleen in die tijd?” Als de oude Hein Tilger zijn verhaal vertelt, dan klinkt door zijn zakelijk relaas heen het leed, zoals ons mensen dat in deze vvereld overkomt en vvaartegen we volkomen machteloos staan: Een onbekende soldaat sneuvelt op een onbekende plaats in het verre Galicie, en heeft er geen weet van, dat er een kind van hem geboren is. Van Slovenie naar Servie Hoe kan een eenvoudige mens zijn levensonderhoud verdienen na de eerste vvereldoorlog? Slovenie hoort nu bij Joegoslavie en de pleegvader van Hein vindt uiteindelijk vverk in Servie, in de mijn Kostolac vlak bij de mijn Kolubara. Twee jaar geleden, 05-11-2000 leed Miloševič precies hier zijn definitieve nederlaag. Er lagen daar drie mijnen op een rij. Hein noemt ze met naam en toenaam, en vveet nog de ligging. Dat lijkt raar, hij was immers heel klein, toen hij daar leefde met vader en moeder en halfbroer. Maar opgelet! Die mijnen gaan nog eens een rol spelen in het familieverhaal. En in de “grote algemene geschiedenis”. Vrolijk vvaren de omstandigheden daar in Servie niet. Het gezin vvoonde in een soort barak, waar meer gezinnen vvoonden. Daar kwam nog bij dat politieke situatie in Joegoslavie hoe langer hoe onrustiger werd. Om een lang verhaal kort te maken: de familie verhuist naar: Nederland De stiefvader van Hein had gehoord dat daar goed betaald vverk te vinden vvas voor mijnvverkers. En hij krijgt vverk op de mijn Laura in Eigelshoven. Hein is vvat te jong en mag eerst twee jaar op de steenfabriek Linze vverken. Dan is ie oud en sterk (I) genoeg om ook naar de mijn te gaan, vvaar je natuurlijk meer veidiende. Het vverk in de mijnen is altijd zvvaar gevveest, maar in die tijd, omstreeks 1930, vvas alles nog veel zvvaaider, vvant de mechanisatie vvas nog niet erg ver ontvvikkeld In 1930 vvoiden er bijvoorbeeld nog paarden gebmikt voor het transport. De jonge, sterke Hein is dus een gevvilde kracht en als bij de crisis van de deitiger jaren de ontslagen bij de buitenlanders gaan val len, mag hij blijven. Even, tenminste. En zo kon toen de familie Tiger in Nederland blijven. Even, tenminste. Toen het nog erger vvend, vveid ook Hein ontslagen, dat vvas in 1937. - pag. 25. - Joegoslavle De familie kreeg voor het hele gezin enkele reis Joegoslavie betaald en ook de vervoersprijs van alle meubelen weid vergoed. (Hoor ik daar iemand zeggen: ... oprotpremie?) Pijnlijk was het des te meer voor de 24-jarige Hein omdat bij zijn 15-jarig lief vriendinnetje Dragi daar in Lauradorp achter moest laten. Getroost hebben de twee elkaar met alsmaar vveer nieuwe brieven. In 1937 was de familie dus teaig in Slovenie. Hein g ing op aanraden van zijn stiefvader vverken in die mijn in Kostolaz, waar het feit, dat vader er vroeger gevverkt had een aanbeveling was. Bij de inval van de Duitsers, in 1941, wetden de mannen gemobiliseeid, maar vooidat soldaten van de kazeme waar Hein zat naar het front konden of moesten, vvaren de Duitsers er al. Veel Kroaten kožen bij de mobilisatie van meet af aan partij voor de Duitsers (Daar kwam het verhaal van Hein op neer.) Die vvetden dus niet gevangen genomen en konden naar huis terug. Na een korte intemering mochten de andere gevangen genomen Joegoslavische soldaten naar huis, naar Slovenie, of waar ze vandaan kwamen. Hein trok in de chaos van het ogenblik naar het huis van zijn pleegvader in Slovenie. De politieke situatie was onduidelijk en uiterst vervvard. Oostenrijk Maar toen het stuk van Slovenie, waar Hein vvoonde, vveer tot Oostenrijks gebied verklaard werd, vveid Hein opgeroepen, Arbeitseinsatz heette dat, om in Jesenice in de kalksteengroeven springvverkzaamheden te verrichten. Er vveid verondersteld, dat hlj die vaardigheid had. Hoe men daartoe kwam, vvist Hein niet, maar hij liet het zo en Hoe vervvarrend de (politieke) situatie in Slovenie in vroeger tijden soms was, blijkt o.a. ook uit deze bankbiljetten uit 1944: 5 SLOVEENSE LIRE had geluk met een wat oudere kameraad, die hem dat gevaarlijke werk aanleeide. Joegoslavie Als Duitsland in 1945 kapituleert, hebben grote delen van Joegoslavie zich al vrij gevochten en gaat Slovenie vveer bij Joegoslavie horen. Na de oorlog vvilden veel Slovenen uit Nederland terug naar Slovenie. Met het gespaaide geld kon men ginds immers meer doen, dan hier in Nederland. Zo komt ook Heins vriendin uit Lauradorp naar Vrhpolje bij Morave, dat niet ver van Domžale afligt. Die tvvee hadden elkaar negen jaar niet gezien, alleen maar geschreven en vvaren zo blij toen ze elkaar zagen, dat ze meteen in 1947 trouvvden. Er komen eerst tvvee prachtige meisjes (kom maar eens kijken bij ons in Schaesberg, ze zijn intussen flink gegroeid) en dan nog een zoontje. Met het gezin groeien ook de zorgen. Vader heeft werk gevonden in een bruinkoolgroeve in Trbovlje. Maar zijn vvoonplaats is zo ver vveg, dat hij maar een keer per vveek naar huis kan, met de fiets! Dragi, nu moeder Tilger vvoont met zoontje Duaan, de kleine Annie en de iets grotere Maria op de kleine boeiderij in Vrhpolje. Zij vverk daar op het veld en verzorgt samen met oma de koe en vvat varkens, zoals dat veel ging in Slovenie. Men leelde niet slecht. Hier moet ik het verhaal afbreken. Ik moet eerst met de dochters Tiger het veidere verloop van het relaas gereconstmeeid krijgen, dan vind je in de volgende Lipa het slot. E.B. - pag. 26. - EU-kandidaat Slovenje Wegbereider op de Balkan Door Renee Postma BOEDAPEST, 21 NOV. Met Slovenie erbij gaat de Europese Unie er per saldo alleen maar op vooruit. Nu al ligt het gemiddeld inkomen van de twee miljoen Slovenen op 72 procent van het Europese gemiddelde. Als de uitbreiding in 2004 een feit wondt zal het gemiddeld inkomen zeker de 75 procent hebben bereikt, vvaarmee het Alpenlandje een netto-betaler woitit in plaats van een netto-ontvanger van fel begeerde Europese gelden. Geen vvonder dus dat de Europese Commissie ook dit jaar weer buitengevvoon positief was over de prestaties van de voormalige Joegoslavische deelrepubliek. Zorgen maakt de Commissie zich alleen nog over de rol van de overheid in de economie. Inflatie ligt op de loer door de vvijdverbreide indexatie binnen de Sloveense economie. Ook monetair en op het gebied van vvisselkoersen houdt de overheid een stevige vinger in de pap. De Commissie stelt dan ook dat de Sloveense binnenlandse markt gebaat zou zijn bij minder inmenging van de overheid. Dat zou ook de weg openen voor buitenlandse investeerders die tot nog toe vveinig belangstelling toonden. Op dit terrein haalt Slovenie, in peicentages uitgedruk, nog niet de helft van landen als Hongarije en Tsjechie. Het politieke gezicht van Slovenie wordt sinds de onafhankelijkheid in 1991 bepaald door twee mannen: president Milan Kučan en premier Janez Drnovšek. Zij wisten hun land tijdens de bloedige oorlogen op de Balkan in de luwte te houden. Terwijl Kroatie en Bosnie als gevolg van het gevveld economisch leeg bloedden, begon Slovenie zich op het vvesten te richten. Aanvankelijk overigens meer op de NAVO dan op de EU vanvvege het feit dat veel Slovenen nog altijd bang zijn op de gemeenschappelijke markt overspoeld te vvorden door Italiaans en Oostenrijks kapitaal. De NAVO besloot in 1999 echter niet met Slovenie uit te breiden en de Slovenen vvaren diep teleurgesteld. Nog steeds staat het NAVO-lidmaatschap hoog op de agenda en de Slovenen stellen alles in het werk om er bij de volgende uitbreidingsronde wel bij te zijn. De beslissing daarover valt volgend jaar. Sinds de omwentelingen in Kroatie en Servie en het vertrek van Tudjman en Miloševič is Slovenie zich weer steeds meer gaan richten op het eigen achterland. Ondanks een grensgeschil met Kroatie zijn de betrekkingen met Zagreb tegenvvooidig zeer goed. Sloveense zakenlui zien het gebied van het voormalig Joegoslavie weer als een natuurlijke markt en investeren van Sarajevo tot Belgrado in supermarkten en levensmiddelenindustrie. Voor de landen van het oude Joegoslavie heeft het aanstaande lidmaatschap van Slovenie een speciale betekenis. Kroatie, Bosnie, Macedonie, Servie en Montenegro zien de voormalige broederrepubliek als de vvegbereider naar Europa. In Slovenie zelf schommelt de steun voor de EU rond de 60 procent. Ook de Sloveense politici hebben de kiezer een referendum beloofd over de toetreding. (bron: NRC) Janez Drnovšek Premier Drnovšek is geboren op 17 mei 1950 in Celje. Hij studeeide economische vvetenschappen in Ljubljana en Maribor. In 1994 ontving hij een eredoctoraat aan de Universiteit van Boston en in 1999 van de Wesleyan Universiteit in Illinois. Drnovšek veiruilde in 1989 een succesvolle carriere in de bankvvereld voor de politiek. Hij weid als Sloveens vertegenvvoordiger gekozen in de collectieve regering van het voormalige Sloveense delegatie in de onafhankelijkheidsonderhandelingen, en sloot deze in juli 1991 succesvol af. Maart 1992 wend Drnovšek voorzitter en partijleider van de Liberale Democratische Partij (LDS). In april van dat jaar vverd hij verkozen tot de eerste premier van de onafhankelijke staat Slovenie. Inmiddels is Drnovšek driemaal tot premier Joegoslavie. In de jaren daama leidde hij de herkozen, de laatste keer in november 2000. - pag. 27. - Tvveede historische uitbreiding van bondgenootschap sinds 1989 NAVO krijgl zeven nieuwe leden PRAAG, 21 NOV. De staats- en negeringsleiders van de NAVO hebben vanochtend in Praag beslolen zeven landen in Midden- en Oost-Europa uit te nodigen voor toetreding tot het bondgenootschap. Zij deden dit tijdens een tvveedaagse NAVO-top, die in het teken staat van aanpassing van de veidragsorganisatie in de strijd tegen nieuvve dreigingen als terrorisme en massavemietigingsvvapens. De zeven nieuwe leden zijn: de Baltische ex-Sovjet-republieken Estland, Letland en Litouvven, en Roemenie, Bulgarije, Slovenie en Slowakije. Als hun parlementen het NAVO-lidmaatschap ratificeren, kunnen zij in mei 2004 toetreden. Dit betekent de grootste expansie van de NAVO ooit en volgens de huidige leden is het een versterking van de collectieve veiligheid. In 1999 traden al de MiddenEuropese landen Polen, Tsjechie en Hongarije toe. (Bron: NRC) Sloveens Feest 2002 in Schinveld en Landgraaf Met optreden van Ansambel KARAVANKE uit Slovenie Liefhebbers van de Sloveense cultuur in Nederland konden vveer genieten in het vveekend van 23 en 24 november ji.. De sloveense dansgroep Nizozemska hield toen haar jaarlijkse Slovenska Veselica (= Sloveens Feest). Dit festijn vvordt al bijna 50 jaar door Nizozemska georganiseetd. Vele jaren vvaren het Die Lustigen Dorfsmusikanten die het evenement muzikaal opluisteiden; de laatste jaren vvaren het o.a. de ensembles Gašperji / Die Jungen Original Oberkrainer, Prijatelji iz Ptuja (= Vrienden uit Ptuj) en Obzorje uit Slovenie die extra vverden gecontracteerd voor het Sloveens Feest. Genoemde ensembles beleefden allen hun Nederlandse primeur op de Slovenska Veselica in Nederland. Ook dit jaar was er vveer een primeur ni.: Ansambel Karavanke uit Škofija Loka. Wat heeft Slovenie de NATO nog meer te bieden dan een paar speuitionden ?. Volgens necentelijk bekend gemaakte gegevens bestaat het leger van Slovenie uit zo’n 10.000 soldaten, vvaarvan ongeveer 50% beroeps is. Waarom moet straks het Sloveense parlament ja of nee tegen deze uitnodiging tot toetreding in de NATO zeggen ? Wilt u hierop reageren ? Schrijf dan naar de redactie. Bezoekers van de voorgaande 2 edities zagen bij ensemble Karavanke enkele bekende gezichten; de zangeres en zanger van ensemble Obzorje vervulden deze functie ook bij ensemble Karavanke. Dit omdat Obzorje niet meer bestaat en de zangeres en zanger de grondleggers zijn van ensemble Karavanke. Hun repertoire bestaat uit (natuurlijk) Avsenik-, Mihelič;- en Bumik-titels. Daamaast beheersen ze ook diversen acapella liederen. Naast muziek van ensemble Karavanke en dans van S.F.S. Nizozemska vvaren er ook de inmiddels bekende Sloveense vvarme & koude gerechten en dranken geserveerd vvorden. Dit zijn o.a. čevapčiči (= gekruide vleesrolletjes), kranjska klobasa (= krainervvorst), orehova potica (= notenkoek), slivovka (= pruimenjenever) en hruškov liker (= perenlikeur). Volgens traditie vverden deze lekkemijen geserveerd in originale Sloveense klederdracht. - pag. 28. - Tweede stemronde nodig bij verkiezingen in Slovenje Een tweede stemronde is nodig om de presidentsverkiezingen die op 10 november in Slovenie zijn gehouden te beslissen. In de voorlopige uitslagen ging premier Janez Drnovšek (52) aan de leiding, maar hij kwam met ruim 45 procent van de stemmen net te kort om al in de eerste ronde te vvorden gekozen. Zijn tegenstander in de tweede rond over drie weken ivordt waarschijnlijk de openbare aanklager Barbara Brezigar, die bijna 31 procent van de stemmen heeft gekregen. De huidige president, Milan Kučan heeft de voormalige Joegoslavische republiek geleid sinds de onafhankelijkheid in 1991. Kučan (61) mocht volgens de Sloveense grondvvet niet voor een deide termijn vvoiden gekozen. Drnovšek was premier sinds 1992, afgezien van een korte periode in 2000. Onder zijn leiding heeft Slovenie zich voorbereid op het lidmaatschap van de EU en de NAVO. (Bron: Metro) Drnovšek stuvvde Slovenie op tot een voorbeeld land Niemand heeft ooit van hem gehooid, maar Janez Drnovšek is de langst dienende premier in Europa. Dat Drnovšek buiten zijn eigen land onbekend is, komt omdat dat land Slovenie is. Veel mensen vervvarren Slovenie met Slovvakije, of denken dat het een Balkanland is. Maar Slovenie behoort niet tot de Balkan. Dit is behoorlijk vervelend voor Drnovšek. Onder zijn leiding vvist Slovenie zich op te vverken tot een aangenaam, keurig landje. In Zvvitserland mogen ze met een hark de bladeren uit het meer van Geneve vissen, in Slovenie vvoiden benzinepompen in de bloemetjes gezet. In de hoofdstad Ljubljana heerst een en al properheid en efficientie. De stad is ook mooi; een gelouterde reisjoumalist van de Financial Times kon zijn ogen niet geloven toen hij na een autorit door de Julische Alpen in de barokke stad arriveetde. In Slovenie vond hij “een Praag zonder toeristen, een VVenen zonder hoge prijzen". Bescheiden Slovenie is ook bescheiden. Anders dan Vaclav Havel, de president van Tsjechie, haat Drnovšek naar eigen zeggen ideologie. Hij is een pragmaticus van het type-Kok, die het liefst hoeren en softdrugs zou legaliseren. Zijn opvvindendste bezigheid is joggen. Fietsen doet hij ook graag, zeker met Prodi, de voorzitter van de Europese Commissie en een goed vriend. Bij zijn ontmoetingen met de hoogmogenden van de vvereld heeft Drnovšek geen communicatieproblemen. Hij staat bekend als een ietvvat introverte man die niet veel zegt. Maar als hij wat zegt, is dal in het Italiaans, Engels, Duits, Frans of uiteraard Sloveens. Drnovšek ven/vierf faam, toen hij in 1991 in zijn eentje het Joegoslavische leger versloeg. Dat leger was Slovenie na de onafhankelijkheidsverklaring binnengevallen. Drnovšek reisde af naar de pandijselijke Brioni-eilanden, vvaar Tito ooit zijn zomeiverblijf had, en onderhandelde het leger de grens over. De oorlog had slechts tien dagen geduuid. Slovenie verloor zijn exportmarkt op de Balkan, vvaar oorlog en anaichie in de jaren '90 hoogtij vieiden. Maar onder Dmovseks leiding (vanaf 1991) verzette het land bijna achteloos de bakens. Tvveederde van ‘s lands producten vindt nu zijn vveg naar de Europese Unie. Die export varieert van koelkasten tot gereedschap en meubels. Slovenie is ventil het rijkste land in CentraalEuropa. Met een inkomen van 16.000 Euro (op koopkrachtbasis) per hoofd van de bevolking is het land bijna 50 procent rijker dan Hongarije, de nummer tvvee in de EU-vvachtkamer. Even leek het erop dat Slovenie in 2004 een nettobetaler aan de EU-kas zou vvoiden, maar Drnovšek kon middels enige fietsdiplomatie Prodi ervan oveituigen dat dit al te dvvaas vvas. (Bron: Provinciale Zeeuvvse Courant) Tvveede ronde gaat tusen Janez Drnovšek en Barbara Brezigar Slovenen in het buitenland hebben gestemd. Op zondag 17 november vveiden de stemmen die uitgebracht zijn via de diverse ambassades en consulaten bekend gemaakt. Er zijn in het buitenland 1685 stemmen uitgebracht. VVaarvan 61,01 % voor Barbara Brezigar en 26,88 % op Janez Drnovšek. Ook tijdens deze 2e ronde op 1 december kunnen Slovenen in ons land hun stem uitbrengen. (Alexander Vink) - pag. 29. - j^jjjj^_Slovenska Veselica weer een groot succes! Evenals voorgaande jaren was de publleke belangstelling voor SFS Nlzozemska’s Slovenska Veselica (= Sloveens Feest) vveer enonm. Beide dagen waren nagenoeg ultverkocht. Het ensemble Karavanke was al snel zeer geliefd bij de bezoekers. Met hun eigen titels en natuurlijk de bekende Avsenik-, Burnik- en Slak-nummers Meten ze de aanvvezigen zich al snel in Slovenie wanen Tussendoor een enkel a-capella-lied en een grap zorgden verder voor een goede en gezellige sfeer. De bassist vierde op zaterdag zelfs zijn verjaaidag op de buhne van Fa-Si-La. Daamaast oogstte ook de dansgroep zeli vveer veel succes met hun eigen optredens. Op zaterdag vvaardeeiden enkele bezoekers de optredens met meegebrachte papieren bloemen; dit vvas een leuke veirassing voor de dansers. De bezoekers vonden de weg naar de Sloveense gerechten al snel en dit zorgde ervoor dat de voorraden al snel slonken. Op zaterdag ging er zo’n 55 kilogram čevapčič over de toonbank; dit hield in dat op zondag nog maar slechts 5 kilogram te kopen vvas. Ook deze vvaren snel verkochtl Tot Slot vvillen wij, SFS Nizozemska, ons bedanken voor uvv aanvvezigheid en hopen vvij u tijdens de jubileumfestiviteiten van volgend jaar ook in zo’n grote getale te mogen begroeten! - pag. 30. - Door: Alexander Vink (trafo@vink.zzn.com) vanuit Slovenie ACTUELE VVISSELKOERS TOLAR Op 12 november 2002 was de gemiddelde wisselkoers EUR 1,— = 230,— SIT ACTUELE BENZINEPRIJZEN Op 12 november 2002 waren de volgende prijzen: EUROSUPER (95) 179,80 SIT (= EUR 0,78) S UPERPL US/EUROPL US(98) 188.40SIT (= EUR 0,82) D2/DIESEL 154,20 SIT (= EUR 0,67 ) 1 SLOVEENSE VERKIEZINGEN Op zondag 10 november was er in Slovenie de verkiezingsdag: er werd niet alleen voor een nieuwe President gekozen, maar ook in 193 gemeenten nieuwe Burgemeesters en Gemeenteraden. Er waren ongeveer 3500 stemlokalen geopend en vanaf vrijdagavond 24:00/00:00 uur wetd er een campagne stilte gehouden. Dit volgens de regels. De meest spannende Burgemeester verkiezingen in Slovenie was vvaarschijnlijk die van Murska Sobota (Pomurje/prekmurje), Noord-Oost Slovenie, waar op zondagavond de stand van zaken als volgt was: Anton Slavic (Huidige Burgemeester) 49,93 % en zijn grootste tegenstander Anton Stihec (45 %) en het zag er naar uit dat er een 2e ronde zou komen. Maar op maandag 11 november vverden ook de per post gestuurde stemmen geteld en toen won Anton Slavic met een nipte 50,02 %, uitgerekend was dat dit slechts 6 stemmen meer dan 50%!!! \ SLOVEENSE PRESIDENTS VERKIEZINGEN 10 NOVEMBER 2002 De kandidaten en de NIET OFFICIELE resultaten waren: - Janez Drnovšek 44,41 - Barbara Brezigar 31,03 - Zmago Jelinčič 8,54 - France Arhar 7,42 - Franc Bučar 3,18 - Lev Kreft 2,19 - Anton Bebler 1,83 - Gorazd Drevenšek 0,86 - Jure Cekuta 0,54 Opkomst was: 70,04 %. Omdat geen van de kandidaten meer dan 50 % had vvordt er een 2e ronde gehouden tussen de beste 2. Deze 2e ronde zal gehouden worden op 1 december 2002 tussen Janez Drnovšek en Barbara Brezigar: Naar ven/vachting zal Drnovšek vvinnen. De voor de 2e ronde overgebleven kandidaten zijn: 1. 2. Janez Drnovšek (LDS) Is huidige Premier en treedt af als hij de 2e ronde vvintt, zijn opvolger als Premier zal naar alle vvaarschijnlijk Anton Rop vvoiden, de huidige Minister van Binnenlandse Zaken). (Kanttekening Premier Drnovšek is ziek en heeft voor zijn kandidaatstelling zijn artsen geraadpleegt of het vvel verstandig was om zich kandidaat te stellen) Barbara Brezigar (Onafhankelijk, met steun van SDS, NSi, en Leden Nove Revije) Was Openbaar Aanklaagster bij de Sloveense Rechtbank. - pag.31.- NOVARTIS NEEMT LEK OVER Onlangs vverd bekend gemaakt dat de Sloveense medicijnen fabrikant LEK op zal gaan in NOVARTIS uit Basel. NOVATARIS betaalde ongeveer 97.000 SIT per aandeel. De aandelen stegen na bekendmaking van dit nieuvvs met ongeveer 75 %. LEK maakte dit bekend na overleg en goedkeuring van de aandeelhouders. NOVATARIS en LEK willen meer samenvverken en Lek heeft een goede Antibiotica afdeling in Amerika, AMOKSIKLAV, welke zeer goed concureert met de grootste medicijnen fabrikant AUGMENTIN van Glaxowelcome. 1 OPNIEUVV PROBLEMEN TUSSEN KROATIE EN SLOVENIE Onlangs waren er weer incidenten in de Golf van Piran tussen Sloveense vissers en de Kroatische grenspolitie. Bovendien werd de Sloveen Joška Joras opgepakt door deze Krotische politie omdat hij de Sloveense vlag had opgehangen en hij het Sloveense volkslied had gezongen en afgespeeld. Sloveense diplomaten werkten op volle toeren en vroegen de Kroatisch rechter en politie in Pula of dit niet wat erg overdreven was. Zij kregen niet alle medevverking. De Sloveense diplomaten brachten Sloveense kranten mee naar hem in de Kroatische gevangenis van Pula, tervvijl zijn echtgenote van de Kroatische politie geen kranten, mineraalwater en zelfs geen Bijbel aan hem mocht geven in de gevangenis. Verder waren er de laatste tijd opnieuvv problemen tussen de Sloveense vissers en de Kroatische politie. VVaardoor de spanningen tussen Slovenie en Kroatie nog verder opliepen. ŠPORT ŠPORT ŠPORT ŠPORT ŠPORT VOETBAL Slovenie is geloot in groep 1 van de kvvalificaties EK 2004 voetbal. De 1e vvedstrijd won Slovenie van Malta. In een latere vvedstrijd heeft Slovenie verloren met 5-0 van Frankrijk. GROEP 1: 1. Frankrijk 2. Slovenie 3. Israel 4. Cyprus 5. Malta LANGE AFSTAND ZVVEMMEN SLOVEEN IN GUINESSBOOK OF RECORDS Op maandag 9 september j.I. heeft de 47 jarige ultra-maraton zvvemmer Martin Strel, uit Trebnje, de Missesippi rivier in de VS afgezvvommen. Hij deed er 2 maanden over (68 dagen) en had slechts 40 uur vertraging en vvas 18 kg afgevallen. Al eerder zwom hij als 1e persoon de Donau af en ook de rivier Jangeekjangu in China. Martin Strel zwom gemiddeld 12 uur per dag over een afstand van 3797 km en vvas na 2 maanden de 1e die de Missesippi helemaal afzvvom zonderte stoppen. Hij vvas gekleed in een neopreenpak. Tegen het einde van zijn zvvemtoer kvvamen o.a. ook de grote tv zenders langs, zoals CNN, CBS vvelke de laatste 2 dagen een boot huurde om de zvvemmer te volgen , maar ook Jay Leno vvilde een exclusief intervievv met Martin Strel. Ook de schrijvende pers uit de hele vvereld kvvam hierop af o.a.: Nevv York Times (NYT), VVashington Post en San Fransisco Chronicle. Alle informatie over Martin Strel is te vinden op internet: http://qualitas.s5.net/ SKIEN Op 26 oktober vverd de Sloveense Tina Maže 1 e bij de 1 e reuzenslalom in Solden, maar ook de Noorse Flemen en de Oostenrijkse Hasp vvaren de 1e. Zij hadden namelijk alle 3 exact dezelfde tijd III TRIGLAV PROBLEMEN LOSSEN ZICH OP De afgelopen maanden hebben de problemen, in de belangenstrijd tussen de Toezichtsraad voor Verzekeringen en de Bestuur van de verzekeraar Triglav, zich opgelost. Op vrijdag 18 oktober stapten de hoofdrolspelers in deze kvvestie op, zijnde de Presidente van de Raad van Bestuur, Nada Klemenčič en het bestuurslid Jože Obersnel. Om zo niet nog meer problemen te veroorzaken bij de overname van de Kroatische verzekeraar Croatie Osiguranje. Onlangs maakte de Kroatische Staat bekend de aandelen niet aan Triglav te vvillen verkopen. | BRUG OVER DE RIVIER MURA IS GEOPEND De nieuvve brug over de rivier "Mura" (NoordOost Slovenie) vverd op 19 oktober ji. officieel geopend. Dit vvas 14 dagen eerder dan officieel gepland vvas. Todat de rondvveg om Murska Sobota heen klaar vvas mochten de - pag. 32. - vrachtauto's nog niet over de brug rijden en werden alleen personenauto's en vrachtauto’s tot 7,5 ton over de brug toegelaten. Nu is de hoofdweg naar Hongarije weer opend! De coridoor Barcelona - Kiev is nu weer wat veiliger en beter gevvorden. De rondweg om Musrka Sobota, die ook een gedeelte van de toekomstige snelvveg Maribor - Hongarije uitmaakt, werd in begin november geopend. BEDRIJF UIT SINGAPORE ONTWIKKELT SLOVEENS BEDRIJF VERDER 3 jaar geleden heeft het Singaporse investerings bedrijf de Mariborse Elektrokovina Orodjarna d.o.o. over genomen en afgelopen jaar dit bedrijf omgevormd naar een dynamische onderneming. In Maribor vvorden niet alleen stempels en matrijzen gemaakt, maar hier vvorden voor de gehele groep ook de ontvverpen en de marketing ontvvikkeld. Elektrokovina Orodjarna maakte in Joegoslavie deel uit van de Mariborse fabriek Elektrokovina en na de onafhankelijkheid viel dit bedrijf uiteen in diverse bedrijven. In Maribor vvorden o.a. onderdelen gemaakt voor o.a.: Porsche, BMW, Thomson Multimedia uit Frankrijk, etc......De groep heeft al met zeer groot succes de grootste onderneming in Letland omgezet in een vvinst gevende fabriek. Deze groep heet ACOT en deze groep is gespecialiseerd in Matrijzen/Gereedschap en Plastic. De groep bestaat uit de volgende fabrieken: Maribor (Slovenie), Riga (Letland), Singapore, Shanghaj en Xiamen en Dongguan (allen in China en een fabriek in Hermosillo (Mexico). Deze groep zoekt naar samenvverking op kunststofgebied zoals bijv. stempels, matrijzen, maar speelgoedauto’s (bijv. Matchbox) en DieCast modellen. Onlangs vverden de eerste exclusieve Die-Cast modellen van de allernieuvvste James Bond film (die eind dit jaar in Premiere gaat) geproduceerd. Voor meer info over deze groep, kunt u de Groepssite bezoeken: http://www.acotgroup.com Indien u geintereseerd bent in een samenwerking en/of vrijblijvende offerte van genoemde produkten dan kunt u contact opnemen met: Alexander Vink, FAX: 00386 2 5381338 of via E-MAIL: trafo@volja.net. Ik zorg dan dat deze informatie bij de juiste persoon terrecht komi. PLETNA’ S Pletna’s zijn een soort platbodems die op een speciale manier worden voortbewogen. De pletnavaarder staat met zijn neus naar voren op de achterplecht en duwt de boot met draaiende bewegingen met twee roeispanen voort. Pletnavaaiders komen traditioneel uit het dorp Mlino, waarvan de bewoners in de vorige eeuw van keizerin MariaTheresia het alleenrecht kregen om Pletna’s op het meer te mogen laten varen. Nadat het feodale stelsel was beeindigd, bleek er te weinig land in de omgeving te zijn om alle families een inkomen te garanderen. Door hun het recht te geven maximaal drle pletna's per lamilie te exp!oiteren, gaf de keizerin hun toch een middel van bestaan. Met toestemming overgenomen uit: Dominicus reisgids Slovenie door Guido Derksen ISBN 90 257 3092 2 / NUGI 471 - pag. 33. - GAŠPARIN ' joBUUBEK 'nultr c-H.tr iin.h-r m,- ttif tu« 1997 MERLOT-CABERNET Sclccf wlne - vrhunsko rdeče vino .Iht lin |».aluc.*.U*pnlH l9*l|.il>« li K.M' • ' Nu.it IIOOISKA llllllt SHIVtMIA ■NJIIktoI III V\ I n 0.7 SCHERMER WlJNKOPERS & DlSTILLATEURS SEDERT 1782 IN HOORN TEI.: 0229 - 21 77 77 • FAX: 0229 - 21 87 65 SPECIALIST IN O.A. SLOVEENSE WIJNEN Een must voor liefhebbers van Sloveense volksmuziek: C.D.’s met zang en harmonika begeleiding. Meer dan 100 liedjes: “die mijn moeder mij leerde”. Informatie: 045-52181 50 Uerkeersburo Slouenie Benthuizerstraat 29-beneden 3036 CB ROTTERDAM telf. +31 10 465 30 03 fa«. +31 10 465 75 14 e-mail: uerkeersburo.slouenie@euronet.nl Euro House Nederland Victor V. Solar Buitenkamp 27 7214 BH Epse Tel.: (0575) 494 703 • Fax.: (0575) 491 005 Autotel. 06-53118079 Import en Export-bemiddeling - pag. 34. - Zdravo, otroci! Leto je spet na okrog in napočil je čas za dobre želje. Naj vam torej zaželim prijetne božične počitnice z obilo snega in veselo praznovanje božičnih praznikov. Ce se boste med počitnicami dolgočasili ali pa če bo zunaj premrzlo za zimske vragolije, si preberite prekmursko ljudsko pravljico o dragem zajcu. Leta je imel probleme z mrazom, kasneje pa jo je zagodel kmetici. Naj vam na koncu za novo leto zaželim naslednje: Pomlad prinese naj vam veselje, Poletje naj vas na morje petje, Jesen naj povsod obilo obrodi in Zima naj se vam kot pravljica zdi. Beste klnderenl Het jaar is weer om en de tijd voor de beste vvensen is weer aangebroken. Ik wil je dus een fijne kerstvakantie met heel veel sneeuvv toevvensen, prettige kerstdagen en een heel gelukkig nieuvv jaar. Mocht jij je tijdens de vakantie vervelen of als het misschien buiten te koud vvordt voor vvinterse p ret, dan kan je het volksverhaaltje uit Prekmurje lezen over een dure haas. Deze had eerst problemen met de kou maar daama nam hij een boerin te g razen. Een dure haas Neka žena je prodala mesarju pitano svinjo. Drugi dan je šla po denar. Zavezala ga je v robec in šla domov. Ob poti pod gozdom je zagledala zajca ležati v snegu. “Ej, ta je pa zmrznil", je mislila žena. “No, četudi si zmrznil, za pečenko boš doberl" Pobrala je zajca. Zavila ga je v robec, v katerem je imela denar. Nato je šla proti domu. Zajec pa ni bil zmrznjen, temveč le odrevenel od hudega mraza. Ko se je v robcu ogrel, je oživel in se premaknil. “Kaj pa je to? Ali je zajec živ?" je pomislila žena. Hotela je razvezati robec. Takrat pa brmr. Zajec je skočil z robcem in denarjem vred in zbežal. Žena je tako izgubila denar. Zajec pa še živi, če ga ni že kdo ustrelil. Een vrouw verkocht een varken aan een slager. De volgende dag kwam ze geld halen. Ze knoopte het geld in een zakdoek en ging naar huis. Op de weg langs het bos zag ze in de sneeuvv een haas liggen. “Ho, deze is bevroren," dacht ze. “Ook al is hij bevroren, gebraden zal hij vvel lekker zijn.“ Ze raapte de haas op. Ze stopte hem in de zakdoek vvaarin ze ook het geld bevvaatde. Daama liep ze naar huis. Maar de haas vvas niet bevroren, hij was alleen stijf van de kou. Toen hij in de zakdoek vvat vvarm vverd, kvvam hij weer lot leven en hij bevvoog. “Wat is dat? Leeft de haas soms?“ dacht de vrouvv. Ze vvilde de zakdoek losknopen. En toen, brtrr. De haas sprong uit de zakdoek en met al het geld rende hij snel vveg. De vrouvv vvas haar geld kvvijt. En de haas, ja, die leeft nog behalve als iemand hem al heeft doodgeschoten. Uganka Raadsel Lahek je kot puhek, hladen je kot led, v belo oblačilo je odel naš breg. Het is zo zacht als dons, het is zo koud als ijs, met een wit kleed heeft het al alle heuvels bedekt. Drag zajec Mneeue-6aus :|9speej iaq lil'a Suissofdo - a>|ue6n Aai|§uu Vir/Bron; Sloven šina skozi letne ase, Zima, Ministrstvo RS za šolstvo in šport, Ljubljana, 1997 Ciciban, 36. letnik, 1980/1981, št. 5 Pinko, št. 69, 1999 - pag. 35. - SLOVENSKO-NIZOZEMSKO SLIKOVNO REŠETO SLOVEENS-NEDERLANDS BEELDVVOORDZOEKER V rešetu so skriti izrazi desetih narisanih delov človeškega telesa. V vodoravnih vrsticah so slovenski, v navpičnih pa nizozemski izrazi zanje. Črke iskanih besed so navedene v pravem vrstnem redu, le da so vmes druge črke, ki iskanje nekoliko otežujejo. Ko določeno besedo v vrstici ali stolpcu odkrijete, prečrtajte njene črke (nasvet: uporabljajte dva barvna flomastra, enega za vodoravno, drugega za navpično; poiščite najprej slovenske besede). Včasih se pri iskanju ustreznega izraza pojavita zaporedoma dve enaki črki, tako da ne veste ali je prava prva ali druga. Tak primer začasno pustite in se vrnite nazaj, ko rešite tiste, pri katerih ni dvoma. Na koncu vam bo ostalo 9 neprečrtanih črk, ki so rešitev današnje uganke. Rešitev pa vam pove, kaj nas člane našega združenja povezuje. beste doorstrepen (advies: gebruik twee verschillende viltstiften, een kleur voor horizontal en een andere kleur voor verticaal; zoek eerst de Sloveense vvoorden op). Soms kan het zijn dat bij het zoeken van een bepaald vvoord twee gelijke letters naast elkaar staan, zo dat men niet weet of de eerste of de twee letter de goede is. In zo een geval kunt u beter vvachten dat u andere woorden vindt bij welke geen twijfel bestaat. Aan het eind blijven 9 letters over, die niet doorstreept zijn. Deze letters vormen samen de oplossing. En de oplossing vertelt u wat de leden van onze vereniging verbindt. In de woordzoeker zijn uitdrukkingen voor de 10 afgebeelde lichaamsdelen verstopt In de horizontale rijen zijn de Sloveense, in de verticalen de Nederlandse vvoorden. De letters van de gezochte vvoorden zijn in de juiste volgorde afgediukt maar daartussen zijn ook andere letters die het zoeken iets moeilijker maken. Als u een woord in een rij of kolom vindt, kunt u deze het S T V 0 P A S L G 0 G H L A R L V A A H P 0 1 R 0 0 IVI S T A V N N B U 0 G A V R E H R E B R 0 E E T 0 0 U E Š E N R S A E U N S T A 1 M B E R F G 0 G E D J K A Z D E 0 A N B J 1 E T L R N A S J E T N - pag. 36. - b|sb| uajeii ‘nqe6 'uub ‘puoiu 'uaio '6ru 'ueeq 'jbOuia 'pjoog ‘jooa |bb>|!P»a / ou?|dABN ‘e|qoz 'bijoj 'eisn 'Bse§n ‘ieqjq b6ou ‘tsjd ‘bab|6 ‘oiedois :|bbiuoz|joh / ouabjopoa eliuBAoig :6uisso|do ep / Aei|§eu Bratca Stanko in Branko sta prišla k Igorčku, da bi se skupaj igrali. Igorjeva mama je vprašala: “Ali si bolan, Branko? Tako si bled". Branko samo odkima, Stanko pa pojasni: "Ne, ni bled, samo umit je.” Broertjes Stanko en Branko kvvamen bij Igor om te spelen. De moeder van Igor vraagt: “Ben je ziek, Branko? Je bent zo bleek.” Branko schudt met zijn hoofd van ‘nee’ en Stanko legi het even uit: "Nee, hij is niet bleek, hij heeft zich gevvassen.” Špelca je morala po prestani bolezni na pregled k zdravniku. “No, sedaj si videti že kar zdrava," jo pohvali zdravnik. "Seveda, ravnala sem se natančno po navodilih, priloženih zdravilu.” "Lepo, lepo; in kaj je tam pisalo?" je bil radoveden zdravnik. “Steklenička mora biti vedno dobro zapita.1" Špelca moest nadat ze ziek is gevveest op controle komen bij de huisarts. “Nu zie je er al redelijk gezond uit,” zei de huisarts. ‘Natuurlijk, ik heb me precies aan de aanvvijzingen in de bijsluiter gehouden.” “Goed zo, maar wat staat dan in de bijsluiter?” werd de huisarts nieuvvsgierig. "Dat het flesje de hele tijd goed dicht moet blijven!” - pag. 37. - HLUl|tWy^0> \ ™ BOJANOM 1 BOJANI \ K Riževa solata z mesom Rijstsalade met vlees Za riževo solato potrebujemo naslednje: Voor deze rijstsalade hebben we het volgende nodig: 20 dkg riža 4 žlice olja 5 žlic kisa poper in sol eno malo čebulo eno žlico sesekljanega peteršilja 20 dkg pečenega svinjskega mesa 2 ons rijst, 4 el olie, 5 el azijn peper en zout, een kleine ui 1 el gehakte peterselie 2 ons gebraden varkens vlees Riž zakuhamo v slan krop. Vre naj počasi približno 12 minut. Kuhanega odcedimo, oplaknemo z mrzlo vodo in odcejenega stresemo v posodo. Dodamo na rezance narezano pečeno meso in polijemo z marinado, narejeno iz kisa, soli, popra, sesekljane čebule, peteršilja in olja. Solato rahlo premešamo in pustimo stati eno uro. Ta solata je zelo primerna za tople poletne večere na vrtu ali na balkonu. Zraven lahko ponudimo domače sesekljane (faširane) zrezke in ržen kruh. Za zrezke kupimo sesekljano (faširano) meso, pol svinjskega / pol govejega. Mesu dodamo poper, sol in rdečo papriko v prahu, lahko pa tudi malo zelo na drobno sesekljane čebule. Dobro premešamo in z rokami oblikujemo okrogle ploščate zrezke, ki jih spečemo na olju ali maslu. Zrezki so najboljši, če so v sredini še mehki. K tej večerji ne pozabite ponuditi kozarca ohlajenega belega vina. Dober tek! W TIKTORS %/ BALKAN ▼ RESTAURANT Postojna Grote Overstraat 30-onder 7411 JC Deventer Tel.: (0570) 61 93 56 Fax: (0570) 49 10 05 In ruim zout vvater koken we de rijst in ongeveer 12 minuten gaar. Deze rijst gieten we at en spoelen vervolgens met koud vvater. Als de rijst uitgelekt is, doen we het over in een schaal en voegen vervolgens in reepjes gesneden gebraden vlees en marinade, bestaande uit azijn, peper, zout, fijn gehakte ui, peterselie en olie toe. Dit alles mengen vve tenslote luchtig door elkaar en laten het ongeveer een uur staan. Deze salade is zeer geschikt voor de vvarme zomerse avonden in de tuin of op het balkon. Bij de salade kunnen vve ook eigen gemaakte gehaktsnitzels en roggebrood geven.Voor de snitzels kopen vve half om half gehakt. Aan de vlees voegen vve peper, zout en paprikapoeder toe en eventueel vvat zeer fijn gehakte ui toe. Deze massa mengen vervolgens goed door elkaar en maken daama met de handen ronde platte snitzels van. Snitzels baken vve even in olie of boter, ze zijn het lekkerst als ze in het midden nog niet helemaal gaar zijn. Bij dit avondeten vergeet u vooral niet een glas gekoelde vvitte vvijn te serveren. Eet smakelijk! Geopend van woensdag t/m zaterdag van 17.00 tot 23.00 uur. Op zon- en feestdagen van 16.00 tot 23.00 Keuken geopend tot 22.00 uur. Maandag en dinsdag op afspraak geopend voor groepen vanaf ± 20 personen. Viktor Šolar - pag. 38. - , Če se za novega leta ne naješ boš vse leto lačen. Če praznike oputiš, prazniki zapustijo tebe. VERENIGING VRIENDEN VAN SLOVENIE Združenje Prijateljev Slovenije De vereniging is opgericht op 7 juli 1991 en is een zelfstandige en onafhankelijke landelijke organisatie, die zich ten doel stelt met name op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied de samenvverking tussen Nederland en Slovenie resp. Nederlanders en Slovenen te bevoideren. De vereniging beschouvvt zichzelf als de geeigende plaats voor ontmoeting tussen Nederlanders en Slovenen en wil voorts in het bijzonder een ontmoetingsplaats zijn voor de Slovenen in Nederland. (uit artikel 2 van de Statuten) Secretariaat: Maurice Aretz Tacitusstraat 1 6135 HR Sittard telf. 046-4009118 fax. 046-4009119 e-mail: m.aretz@home.nl Overige bestuursleden zijn: Fred Wolsink, VVisselt 75, 7021 EH Zelhem, telf. 0314-623195, E-mail: f.wolsink@wxs.nl Bojan Gorički, Beethovenstraat 19, 4536 AG Temeuzen, telf. 0115-613722, E-mail: bojana@zeelandnet.nl •S Dirk Leentvaar, Dr. Scharffstraat 14,1511 VB Oostzaan, Telf. en fax. 075-6844256 Maarten Dragt, Looiersveld 40, 5121 KE Rijen, Telf.en fax. 0161-231628 De vereniging is interactief en beheert ook een Internet Club: http://vrienden.clubs.nl/slovenie De vereniging werkt samen met de Ambassade van de Republiek Slovenie in ons land: Veleposlaništvo Republike Slovenije Anna Paulownastraat 11 2518 BA ‘s Gravenhage. Telf. 070-310 8 690 Fax. 070-362 6 608 wij sloven ons graag voor u llit. Maar liefst 4x per week rechtstreeks van Amsterdam naar Ljubljana in Uitstekende doorverbindingen naar Prestina, Sarajevo, Skopje, Split en Tirana. Voor meer informatie en/of boekingen, bel Adria Airways (010) 2083 606 of uw reisburo of kij k op www.adria.si. m