KRALJEVINA JUGOSLAVIJA

UPRAVA ZA ZAŠTITU

KLASA 72 (5)

PATENTNI SPIS

INDUSTRISKE SVOJINE

IZDAN 1 OKTOBRA 1940

BR. 16189

Akciovž společnost dfive Škodovy zdvody v Plzni, Praha, i Ing. Pantofliček Bohdan,
Plzen - Lochotin, Češko - Moravski Protektorat.

Ručna granata sa upalj-ačkim mehanizmom sa releom.

Prijava od 5 decembra 1938. Važi od 1 novembra 1939.

Naznačeno pravo prvenstva od 18 januara 1938 (Č. S. R.)

Predmet pronalaska je ručna granata sa
upaljačkim mehanizmom sa releom. Ovaji
se pronalaza-k odnosi na granate, čije se
aktiviranje pr-ooizrokuje pomoču leniv-osti
mase kutije sa eksplozivom, pomoču čijeg
se delovanja do-lazi- do pribtižavan.ja oba
aktivirajuča člana. U smislu pronalaska se
tada več ko.d delimičnog -približavanja oba
člana za aktiviranje iskoriščava pojačava-
juče delovanje naročitog relea, čija napeta
opruga posle njenog oslo bodenj a jako ba-
ca iglu na upaljačku kapslu odn. inicijator.

Predmet pronalaska može u o.pšte da
se upo-trebi za sve reakcione ručne gra¬
nate, naročito za one, kod kojjih se akti¬
viranje prouzrokuje pomoču pomeranja je-
dne je-dine kutije, koja sadrži celokupan
eksploziv granate. Upro-štenje te granate
sastoj-i se u torne, što se jedan. ad aktivi-
rajučih članova, upaljačka kapsla ili kom-
binovani inicijator na ubod ili igla, -nosi
kutijom eksplozivnog naboja, dok je -torne
na suprot drugi aktivirajuči član -n-ošen
spoljašnjim o-motačem, iili eventualno- se o-
slanja na o-motač. Pri torne ikutijia sa eks¬
plozivom naleže u .spoljašnjem o-motaču
granate tako, -da ona može slobodno aksi-
jalno da se pomera, -kao i -da se zaklati bo¬
čno, či-me se vrši uzajamno priibližavanje
oba oktivirajuča člana. Praktična izvode-
nja predmeta pronalaska pokazana su na
slikama 1 do 5.

Iz sl. 1 vidi -se da stvarni rele predsta¬
vlja stvarno je-dno dopunjavanj-e udarn-og
mehanii-zma, koji se sastoji o-d pomerijiivog
čepa 1, ko-j-i -slobodno naleže u vodečoj ča-

uri 2, koja svojim donjim krajem drži u
njihovom ležištu upaljačku kapslu -o-dn. ini¬
cijator 3, koje se izraduje u eksplozivu 18,
koji-m je n-a-punjena kutija 4. Prevremeno
pomeranje čepa 1 sprečavaju osiguračke
lopte 6, koje -na-ležu u radijalnim šupljina-
ma pomerljiivoga čepa 1 i drže se u osi-gu-
ravajuče-m položaju pomoču vodeče čau-
re 2 i osiguravajučeg čepa 5, koji pro-lazi
kroz sre-dinu pomerljivog čepa 1.

Izvodenje stvarnoga relea osniva- se na
torne, što- pomenljivi če-p 1 prelazi u čau-
ru 7, u čijioj se šupljini nala ! zi laka igla 10,
koja se pritiskuje oprugom 9 n-a osigura¬
čke lo-pte 11, koje igla sa n jenom konus-
nom potpoTnom površino-m 14 njiene glave
pritiskuje u radiijalne otvore 15 č-aure 7. U
osigurano-m položaju -lopte 11 spolja su još
drža-ne pomoču vodeče čaure. U čauru 7
prela-zeči p-omerljivi čep 1 otiskuj,e se zaje-
dno sa iglom 10, koja se nalazi u unutraš-
nj-osti, pomoču opruge 13 od inicijiat-ora 3.

Kutija 4 sa eksplozivom 18 slobodno
naleže u spoljiašnjem omotaču granate 19 i
to tako, da se ona ne pomera samo aksi-
jalno u pravcu 22, nego ona može i bočno
da se zaklati, što takode ima kao- posledicu
aksijalno pomeranje. Ovo -se postiže po¬
moču ispupčenja 20 dna kutije 4, koje u-
pa-da u ispupče-nje dna o-motača 19 grana¬
te. Na drugom krajlu oslanja se tada kuti-
j:a 4 pomoču pomerljivog čepa l.na po-klo-
pac granate i to tako, da -zaobljeni kraj 21
pomerljivog čepa upada u ispupčenje, koje
je izradeno na unutrašnjem zidu poklopca
granate. Tada se šolja o-dn. ploča 23 priti-

Din 20.—

skuje oprugom 25 na ta j poiklopac, koja je
jednim krajem pritvrdena na ploči 23 a
drugim krajem eventualno na kapi 26, ko¬
ja je pomoču lopti 27 osigurana na vratu
spoljašnjeg omotača 19 granate. Ploča 23
spojena je sa osiguračkim čepom.

Tada se unutrašnjost granate potpuno
zaptiva pomoču zaptivača 28, koji je u-
metnut izmedu poklopca granate i ivice
ploče 23, koja je pritisnuta na zaptivač o-
prugom 25.

Kod bacanja granate se iposle izilaženja
osiguračkih lopti 27 odbacuje kapa 26 po¬
moču delovanja opruge 25, koj'a na taj
način istovremeno izvlači osigurački čep 5
i time oslobodava granatu. Neka je gra¬
nata sada sasvlim proizvoljno pala na metu,
uvek če se izazvati aksijalno pomeranje ku-
tije 4 sa eksplozivom odn. pomeranje vo¬
deče čaure 2 na pomeri jivom čepu 1. Još
pre završetka toga pomeranja stupaju osi-
guravajuče lopte 11 u prostor 17 donjega
proširenog kraja vodeče čaure tako, da na¬
peta opruga 9 snažno baca oslobodenu iglu
10 na inicjator 3, koji se time aktivira,
usled čega nastaje eksplozija granate.

Raspored po sl. 2 bitno- je isti kao i
raspored na sl. 1. Razlika se sastoji samo
u torne, što je čaura inicijatora 3 navrče-
na na donji kraj vodečih čaura 2. Od ini-
cijiatora 3 polazi ozdo jedan Čap, koji pro-
lazi kroz dno kutije 4 sa eksplozivom i
sa svojim zaobljenim krajem upada u is-
pupčenje na dnu spoljašnjeg omotača 19
granate. Kutija 4 sa eksplozivom 18 je ov-
de cilindrična. Način delovanja celog ure-
daja isto-vetan je kao i kod predhodnog
rasporeda.

U primeru na sl. 3 za vodenje kutije 4
sa eksplozivom iskoriščava se čaura 32, u
koju hvata gornji kraji vodeče čaure 2
svojim obodom 31. Oko čaure 32 raspore-
dena je spiralna opruga, koja se svojim
gornjim krajem oslanja o poklopac grana¬
te, a svojim donjim krajem o kutiju 4 sa
eksplozivom, i koja opruga 'kutijiu 4 njenim
ispupčenim dnom pritiskuje na ispupčeno
dno omotača 19 granate. Oslobodenje gra¬
nate za vreme njenog letenja prouzrokuje
kapa 26, na koju deluje otpor vazduha i
koja posle njenog oslobadanjia od spolja¬
šnjeg omotača granate namotava. spiralno
zavije žicu 33, traku i t. sl., pomoču čijeg
posredovanja biva izvučen osigurački čep.

Raspored po sl. 4 odlikuje se time, što
je kutija 4 slobodno obešena pomoču spo¬
ljašnjeg oboda 34, koji je izraden na gor¬
njem kraju i naleže na unutrašnjtem obo¬
du 35 poklopca odn. spoljašnjeg omotača
tako, da kutija 4 sa eksplozivom može ka¬
ko da se aksijalno pomera, a isto tako i
bočno slobodno da se zaklati. Oslobode¬

nje granate za vreme njenog letenja pro¬
uzrokuje kočeča ploda 26, na koju deluje
otpor vazduha.

Iz rasporeda prema sl. 5 vidi se, da se
kutija 4 sa eksplozivom neposredno vodi
pomoču spoljašnjeg omotača 19 granate,
po kome se ona kreče pomoču svoga obo¬
da 37. Aksijalno pomeranje kutije 4 sa
eksplozivom postiže se kod aksijalnog os-
cilovanja iste pomoču lopte 30, koja u-
pada u ispupčenje na dnu i tako smanjuje
i trenje, koje inače nastaje usled toga, što
se oba dna pomeraju jedan na drugome.
Potrebno je još, da se primeti, da osigu¬
rački čep 5 omogučava potpuno zaptivanje
unutrašnjosti granate pomoču umetanja
zaptivača 28. Raspored ostalih sastavnih
delova, kao i delovanje cele sprave odn.
uredajia istovetni su kao i kod prednjih
slučajeva.

Patentni zahtevi:

1. Ručna granata sa upaljačkim meha¬
nizmom i releom, koja se granata aktivira
pomoču delovanja lenjivosti mase ikutije
sa eksplozivom, naznačena time, što se po--
sle delimičnog pomeranja jedne jedine ku¬
tije (4), koja sadrži celokupan eksploziv
(18), dafcle čak i posle delimičnog pribli-
žavanja oba aktiivi-rajuča člana (3, 10), koje
se prouzrokuje udarom granate na metu,
iskoriščava za aktiviranje granate pojača-
vajuče dejstvo protzvoljnog relea-, čija
prethodno napeta opruga (9) posle njenog
oslobodenja, koje je zavisno od izv-odenja
onog delimičnog kretanja kutije (4) sa
eksplozivom (18), koje iglu (10) relea sna¬
žno baca na upaljačku kapslu odn. inicija-
tor (3).

2. Ručna granata po zahtevu 1, nazna¬
čena time, što je rele dopuna stvarnog u-
darnog mehanizma, koji se sastoji od lake
igle (10), koja se pritiskuje oprugom (9),
pri čemu se oba ova dela nalaze u čauri
(7), koja se nastavlja na pomerljivi čep (1),
i koja se čaura otiskuje od upaljačke kap-
sle odn. od inicijatora (3) pomoču potpor-
ne opruge (13).

3. Ručna granata po zahtevima 1 i 2,
naznačena time, što je igla (10) relea osi¬
gurana protiv prevremenog pomeranja po¬
moču osiguravajučih lopti (11), koje 'biva-
ju pritisnute u radijalne otvore (15) u
čauri (7), koja se nastavlja na pomični
čep (1), pomoču konusne površine odn.
potporne površine (14) glave igle (10) i u
torne osiguranom položaju su osigurava-
juče lopte (11) držane spolja pomoču unu-
trašnjeg zida vodeče čaure (2).

4. Ručna granata po zahtevima 1 do 3,
naznačena time, što je pomerljivi čep (1)

protiv prevremenog pomeranja osiguran
osiguraokim loptama (6), koje se drže u
osiguranom položaju pomoču vodeče čau-
re (2) i čepa (5), kojii se izvlači iz osigu-
ranog položajia pomoču druge jedne osi-
guračke sprave (23, 25, 33), koja deluje
tek posle izvršenog bacanja granate, čemu
prethodi oslobodenje transportnog osigu-
rača (27) i pomeramje odgovarajuče kape
(26), pritiskivača ili t. sl. čemu taj osigu-
rački čep (5) istovremeno omogučava, pot-
puno zaptivanje (28) unutrašnjosti gra¬
nate.

5. Ručna granata po zahtevima 1 do 4,
naznačena time, što se uzajamno približa-
vanje oba aktivirajuča člana prouzrokuje
pomoču aksijalnog pomeranja kutijie (4)
sa eksplozivom (18), koja u torne cilju slo-
bodno naleže u spoljašnjem omotaču (19)
granate tako, da ona može ne samo aksi-
jalno slobodno da se pomera, nego može
i slobodno u stranu da se zaklati, pri če¬
mu se bočno klačenje kutije (4) sa eksplo¬
zivom (18) opet pretvara u aksijalno po-
meranje.

6. Ručna granata po zahtevima 1 do 5,
naznačena time, što se slobodno naleganje
kutije (4) sa eksplozivom (18) postiže po¬
moču slobodnog oslanjanjia gornjega kra¬
ja (21) pomerljivog čepa (1) o poklopac

granate.

7. Ručna granata po zahtevima 1 do 6,
naznačena time, što se kutiju (4) sa eks¬
plozivom (18) slobodno vodi pomoču čau-
re (32), u koju upada gornji kraji vodeče
čaure (2) pomoču oboda (37).

8. Ručna granata po zahtevima 1 do 6,
naznačena time, što se kutija (4) sa eks¬
plozivom neposredno slobodno vodi u spo¬
ljašnjem omotaču (19) granate, u kome
ona iklizi pomoču njenog oboda (37).

9. Ručna granata po zahtevima 1 do 6,
naznačena time, što je kutije (4) sa eks¬
plozivom slobodno obešena sa svojim spo-
ljašnjiim obodom (34) na unutrašnjem o-
bodu (35) omotača (19) granate.

10. Ručna granata po zahtevima 1 do 7,
naznačena time, što kutijiu (4) sa eksplo¬
zivom ozgo pritiskujte naročita opruga
(32).

11. Ručna granata po zahtevima 1 do
10, naznačena time, što se bočno klačenje
kutije sa eksplozivom prevodi na aksijalno
pomeranje te kutije (4) pomoču delovanja
potpuno ili delimiono ispupčenog ili izdub-
ljenog dna (20) kako kutije (4) sa eksplo¬
zivom tako i dna spoljašnjeg omotača (19)
granate eventualno pomoču delovanja lop-
te (30), koja jie umetnuta u šupljliini izme-
du dva dna, čime se smanjuje trenje oba
dna, koja se inače pomeraju jedno na dru-

gom.

Ad pat. br. 16189