KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
Klasa 30 (3)
INĐUSTRISKE SVOJINE
Izdan 1. Jula 1930.
PATENTNI SPIS BR. 7194
Siemens & Halske Aktiengesellschaft, Berlin—Beč.
Uređenje za postupanje živih ćelija pomoću svellosnih zrakova.
Prijava od 5. septembra 1928.	Važi od 1. decembra 1929.
Traženo pravo prvenstva od 6. septembra 1927. (Nemačka).
Kod lečenja zračenjem legla bolesti, pomoću veštačkih svetlosnih izvora, upotrebljavani su u glavnom takvi svetlosni izvori, koji imaju većinom u ultravioletnom spek-tralnom okrugu od 290—320 m/r veliki intenzitet, pošto se njemu pripisivalo najjače biološko dejstvo. U svakom slučaju prouzrokuje se kao specifično dejstvo tog delo-kruga jako pocrvenjivanje kože, što se u opšte smatra kao karakteristično popratna pojava lekovitog dejstva. Zatim su stvoreni veštački svetlosni izvori, kojima bi trebala sunčana svetlost da bude po mogućstvu tačno imitirana. Naročiti način lekovitog dejstva pomenutih svetlosnih izvora je poznat.
Izvršeni opiti pokazali su, da je u suštini drugo i sasvim iznenadno dejstvo spojeno sa svetlošću određenog, usko ograničenog podruja dužine talasa. Kao što se pokazalo, iz živih bića, koja se nalaze u rastenju delenjem na ćelije, izlazi zračenje, koje također sa svoje strane potpomaže delenje na ćelije. Utvrđeno je, da je to jedno svetlosno zračenje sa dužinama talasa oko 340 m/t. Podjednako dejstvo imaju veštački proizvedeni monohromatični svetlosni zraci takve dužina talasa, a u slabijoj meri također duži i kraći talasi u delokrugu od 330—360 m/t. Ovi zraci mogu se, radi dejstva koje potpomaže delenje na ćelije, upotrebiti za uticanje na rastenja bilja u opšte za poljoprivredne celji, kao i zbog svog uništavajućeg dejsva na zle tumore, za lekovite celji.
Ipak pada u oči, da sunčana svetlost, u kojoj se nalaze također zraci dužine talasa od 340 m/t, i to u mnogo većoj intenzivnosti nego li što ih izdaju živa bića, koja se nalaze u rastenju delenjem na ćelije, pa ni uobičajeni veštački svetlosni izvori nemaju pomenutog primećenog dejstva. Izvršeni opiti pokazali su, da uzrok te pojave leži u tome, što se mešanjem zrakova, naročito takvih iz delokruga dužine talasa od 320 do 290 m/t, potpuno gubi dejstvo, koje proizvodi delenje ćelija, pa i onda kad intenzivnost dodatih zrakova iznosi samo mali deo od dejstvujućih zrakova sa 340 m/t dužine talasa.
Ovo saznanje je za zračnu biologiju potpuno novo. Do sad nije bio poznat nikakav slučaj, u kome je biološko dejstvo kakvog bilo zračnog okruga moglo da se oslabi ili ukine istovremenim uticajem nekog drugog spektralnog delokruga. Iskoriš-ćavanje tog saznanja postavlja zadatak, da se dejstvujući spektralni delokrug dovede do uticaja, izolovan do potrebnog stepena čistoće.
Obzirom na tu okolnost obrazovano je uređenje, koje sačinjava predmet ovog pronalaska, a koje je u opšte podesno za postupanje živih ćelija svetlosnim zracima, dakle kao što je već pomenuto na pr. može se upotrebiti za lečenje svetlošću, ali i za uticanje na rastenje bilja. Glavni sastavni deo tog uređenja je svetlosni izvor sa naročitim karakterom zrakova, gde se pod
Din. 5.
sveilosnim izvorom podrazumeva ne samo svetleče telo ili sama sijalica, nego cela instalacija, iz koje izlaze svetlosni zraci, koji se imaju upotrebiti, dakle zajedno sa oblogom koja guta svetlost, zajedno sa naročitim filterima ili dodacima, koji utiču na spektralan sastav svetlosti. Naročiti karakter ovih zrakova treba da se sastoji u lome, da se zrakovi sa 330 do 360 dužine talasa nalaze u vrlo velikoj intenzivnosti, dok praktično ne srne biti zrakova sa dužinom talasa ispad 320 m^. Za to nije podesan nikakav od do sada upofrebljavanih veslačkih svetlosnih izvora. Oni delovi sadrže dej-stvujući spektralni okrug u vrlo maloj meri (ugljeni luk, kvarc-živina sijalica, volfram-ska lučna sijalica), delom sadrže u vrlo velikoj meri spektralni okrug, koji slabe dejstvujući okrug. Dakle bio je potreban nov svetlosni izvor.
Njegovo obrazovanje može da bude proizvoljno. Mogu se svetleča tela, na pr. svetleči luk električnih lučnih sijalica obrazovati tako, da ona u glavnom izdaju samo zrakove iz delokruga dužine talasa od 330 do SčOm/i. Ragi primera može se upotrebiti lučna sijalica, čija jedna elektroda sadrži srebra ili cinka. Preimućstveno se može upotrebiti srebrni šiljak kao ispune jednog probušenog ugljenog šiljka, a svetleči luk da se izduži inače poznatim sredstvima, na pr. pokretnim gasnim omotačima, umi-rujućim zagušivačima i sličnim. Kao sadr-žač za zatvaranje gorućeg prostora može da posluži neka kvarcna cev. Kraterna svetlost se blenduje, bilo nekom levkastom blendom ispred svetlosnog luka ili nekom rupastom blendom, koja na kom bilo mestu zrakova, izblenduje tamo projeciranu sliku luka. Naposletku se može smanjiti intenzivnost kraterne svetlosti hlađenjem elektroda.
Mogu se upotrebiti i takvi svetlosni izvori, kod kojih svetleče telo izdaje zrakove iz većeg spektralnog delokruga nego li što je potrebno; pa se neželjeni zraci uklanjaju bar do potrebne mere primenom filtera. Kao filteri mogu se upotrebiti pored ostalog sledeče tečnosti ili vodeni ili alkoholični rastvori: aceton, cikloheksanom, mo-
kraćna kiselina, uranin, metiloranž III, kiselo zeleno, metilviolet, dahlia, nikleni nitrat. Može se ubotrebiti i staklo koje sadrži olova ili nikela.
Za izoliranje dejstvujućeg delokruga dužine talasa od 330 do 360 m^ naročito je podesna kombinacija od metiloranž III sa kojim bilo violetnim staklom, na pr. sa kobaltnim staklom, ili sa metilviolet u vodenom ili alkoholnom rastvoru. Filtarske materije ne moraju se upotrebiti u rastvoru, nego se mogu upotrebiti za bojadisanje želatine ili ćelijskih filtera.
Patentni zahtevi:
1.	Uređenje za postupanje živih ćelija pomoću svetlosnih zrakova, naznačeno svet-losnim izvorima, koji izdaju zrakove iz spek-trainog okruga od 330 do 360 m,w sa velikom intenzivnošću, dok zrakovi dužine talasa ispod 320 m,« praktično nedostaju (fale).
2.	Uređenje po zahtevu 1 naznačeno time, što se svetlosni izvori sastoje iz nekog svetlećeg tela (usijanog tela, gasnog vakuuma ili svetlosnog luka) u vezi sa filterom, koji uništava zrakove ispod 320 irpr dužine talasa.
3.	Uređenje po zahtevima 1 i 2 naznačeno električnim lučnim sijalicama u vezi sa bojnim filterima u rastvoru, u želatini ili celonu eventualno kombinovani sa violetnim staklom.
4.	Uređenje po zahtevu 1 naznačeno električnim lučnim sijalicama sa elektrodama, koje delimično sadrže srebra i sa po mo-gućstvu dugačkim svetlosnim lukom.
5.	Uređenje po zahtevu 4 naznačeno svetlosnim lukom zatvorenim u kvarcnoj ili staklenoj cevi, koji je pokretanim gasnim omotačem na inače poznati način učinjen stabilan.
6.	Uređenje po zahtevu 4 ili 5 naznačeno hlađenjem elektroda, da bi se smanjila intenzivnost kraterne svetlosti.
7.	Uređenje bo zahtevu 4 ili 5 naznačeno blendovanjem kraterne svetlosti.
8.	Uređenje po zahtevu 7 naznačeno time, što se projecira slika svetlosnog luka, gde se krateri nekom blendom blenduju.