KRALJEVINA SRBA, HRVATA 1 SLOVENACA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 89 (1)
INDUSTR1SKE SVOJINE
IZDAN 1. AVGUSTA 1926.
PATENTNI SPIS BR. 3779.
Ing. Carl Steffen jun. tehničar šećera, Beč.
Postupak za tekuće oborenje trikalciumsaccharata.
Prijava od 18. aprila 1924.	Važi od 1. avgusta 1925
Predmet izuma je postupak za tekuće oborenje trikalciumsaccharata, koji se sastoji u tome, da se proces oborenja vrši u više prostorno jedan od drugog odijeljenih stepena, pri čemu usljedi u prvom ste-penu tvorba mono i bisaccharata, u drugom stepenu tvorba trisaccharata i u zadnjem stepenu postupka oborenje na željenu sadržinu šećera otpadnih lužina. Dovod krečnog brašna dešava se u bitnosti samo u onom stepenu postupka, u kojem se vrši tvorba trisaccharata, dočim se za tvorbu nomo i bisaccharata obično upotrebljava samo suvišni odn. rastvorenjem oslobodjeni kreč od saccharatove rastopine, oborene kod tvorbe trisaccharata. U zadnjem stepenu postupka doda se samo toliko kreča, koliko je potrebito, da se skoro gotovo oboreni trisaccharat dovede na željenu sadržinu šećera.
Izum se odnosi dalje na uredjaje za provedbu naznačenog postupka. Predvi-djeno je više obornih aparata, u kojima se pojedini stepeni postupka provedu odeljeno jedan od drugog. Aparati su spojeni medju-sobno na taj način, da nastavna tečnost prolazi po redu kroz sve aparate i jedan dio preradjivane tečnosti dospije natrag u jedan ili više aparata, pripadajućih pred-idućim stepenima postupaka.
Primjerični oblik izvedbe uredjaja za provedbu postupka prikazan je šematički u fig. 1 crteža.
Za oborenje upotrebe se tri aparata, koja su izradjena jednakolično. Sabirni spremnik F, u koji dospije tečnost, koja se ima
obradjivati, stoji pomoču sisaljke P u vezi sa donjim dijelom razhladnog spremnika B. U rashladni spremnik B ugradjen je cijevni rashladnik K, iznad kojeg ulazi spojna cijev R od sabirnog spremnika F u rashladni spremnik B. Na gornjem dijelu rashladnog spremnika B nasadjena je naprava zad ovod kreča, koja se sastoji od punid-benog Ijevka T i bacajućeg kotača smještenog u oklopini G i tjeranog od pred-ložnika V. Sabirni spremnici F od po dva oboma aparata stoje medjusobno u vezi s-jedne strane pomoću transportnih pužnih vijaka Si Sa odn. Sa Sr, pogonjenih stož-nicima i s druge strane pomoću cijevnih vodova d odn. f u kojim su uklopljene sisaljke p. Sabirni spremnik prvog aparata stoji osim toga u spoju pomoču voda a sa spremnikom R, u kojem je sadržana nastavna tečnost. Za nameštenje odredjene površine tečnosti poredan je u svakom sabirnom spremniku pretječni levak x, iz kojeg tečnost dospijeva kroz vod e u pužni vijak Si odn. Ss odn. u odvodnju k filtarnoj preši, koja nije nacrtana.
Da se postigne jako utjecanje pečenog krečnog brašna na tečnost, koja sadrži šećera, predvidjen je u spojnoj cijevi R iz-medju sabirnog spremnika F i rashladnog spremnika B svakog regulirni organom 0, pri čemu je spojna cijev R poderana ispod površine tečnosti u sabirnom spremniku F. Regulirnim organom 0 može se povećati ili smanjiti presjek spojne cevi. Ako se sada regulirni organ tako namjesti, da je kroz slobodni cijevni presjek u vremenskoj
Din. 30.—
jedinici tekuća količina tečnosti j dnaka onoj, koja se sisaljkom P u vremenskoj jedinici odsiše iz rashladnog spremnika B, to će brzo gibajuća tečnost potpuno slobodna od pjene ući u rashladni spremnik B, u kojem se doda kreč. Na taj način se ujedno proizvede beskonačni tok tečnosti bez pjene, na koji se u drugom i trećem aparatu stalno posiplje fino smljeveni kreč.
Radni proces po novom postupku u prikazanom uredjaju jest slijedeći: Iz spremnika R teče nastavna tečnost sa sadržinom šećera, željenom za oborni proces, besprekidno kroz vod a k sabirnom spremniku Fi od prvog obornog aparata. Kroz spojnu cijev Ri oretječe tečnost u rashladni spremnik Bi, otkuda se ona odsiše sisaljkom Pi i opet potisne natrag u sabirni spremnih Fi. Regulirni organ Ch namješten je tako, da je kroz spojnu cijev u rashladni spremnik pretjecajuća količina tečnosti jednaka onoj od sisaljke Pi odsisanoj. Da se izvede tvorba mono i bisaccharata u ovom prvom obornom aparatu, to se iz sabirnog spremnika F2 od drugog obornog aparata, u kojem se vrši tvorba trisaccharata, dovede nešto trisaccharatove rastopine, koja se sisaljkom pi promiče kroz vodove da di iz sabirnog prostora Fa u sabirni prostor Fi. Suvišna odn. rastvorbom oslobodjena sadržina kreča trisaccharatove rastopine dostaje za tvorbu mono i bisaccharata tako da se općenito ne dešava dovodjenje kreč-nog brašna u ovom stepenu postupka, U prvom obornom aparatu proizvedena ra-stopina mono i bisaccharata dospije kroz pretječni levak xi i vod ei u transportni pužni viiak St i odavde kroz transportni pužni vijak S2 u sabirni spremnik F2 drugog obornog aparata. Ovde se pomiješa mono i bisaccharatova rastopina sa tečno-šću, koja već tvori trisaccharat i pretječe kroz spojnu cijev Ra u rashladni spremnik Ba u množini, odredjenoj po regulirnom organu Oa. Ovde se dovodi tečnosti iz pu-* nidbenog Ijevka T2 krečno brašno pomoću bacajućeg kotača Wa, tako da se dogotovi tvorba trisaccharata. Tako preradjivana tečnost biva sada promicana sisaljkom Pa opet u sabirni spremnik Fa, otkuda ona kroz pretječni ljevak X2, vod ea i transportni pužni vijak Sa i Si dospije u sabirni spremnik Fa zadnjeg aparata. U tom aparatu dovede se jednakim načinom rada kao u prethodnom aparatu oboreni trisaccsarat na željenu sadržinu šećera otpadnih lužina, time da se iz punitbenog Ijevka Ta od sabirnog spremnika Fa u rashladni spremnik Ba pretječućoj tečnosti dovodi još mala množina kreča. Iz sabirnog spremnika Fa odsiše se jedan dio gotove trisaccharatove rastopine pomoću sisaljke p2
kroz vod fa kroz pritisni vod h u sabirni spremnik Fa za racionelniju tvorbu trisaccharata. Kroz vod fi može se prema potrebi sisaljkom Pa dovesti tiisaccharatova rastopina k sabirnom spremniku Fi prvog aparata. Gotovo oborena saccharatova rastopina dospije preko pretječnog Ijevka xa i voda ea u neprikazani sisni vod sisaljke, koja dovodi rastopinu k jednoj preši u svrhu rastavljanja saccharata od lužine.
Sisaljke Pi, P2, Pa promiču velike množine tečnosti, u svrhu, da s jedne strane dovodnim aparatima za kreč pruže velike tečnosne površine i s druge strane postignu velika rashladna djelovanja. Sisaljke pi i ps pak promiču samo male množine tečnosti u aparate za prva dva stepena postupka i to su ove množine upravo tako odmjerene, da dostaju za tvorbu mono i bisaccharata odn. u slučaju, da se sisaljkom p2 promiču tečnosti kroz vod f>, pot-piru tvorbu trisaccharata.
Razvidno jest, da se za provedbu postupka mogu takodjer upotrebiti više nego tri punitbena aparata. Tako se mogu na primjer mjesto jednog aparata za tvorbu trisaccharata (F2, B2) upotrebiti više njih.
Opisani način gradnje obornog aparata, koji omogućuje, da se kreč dovede na tečnosnu površinu, koja je uvijek bez pjene, i onda je piimenljiv sa velikom prednošću, ako tvorba trisaccharata ne usljedi u smislu ovdje navedenog postepenog i tekućeg oborenja već na dosada običajan način u jednom jedinom stepenu i jednom jedinom aparatu.
Na rnestu kod izvedbenog oblika prema fig. 1 upotrebljenog regulirnog organa 0 može se u svrhu postignuća površine bez pjene udesiti poredjaj tako, da je presjek spojnog voda izmedju rashladnog i sabirnog spremnika tako odmjeren, da je kod stanovite nakupne visine od dovodnje kreča privedena tečnosna množina manja nego ona sisaljkom od sabirnog u rashladni spremnik promicana tečnosna množina, pri čemu je predvidjena izjednačujuća naprava, koja razlici izmedju sisaljkom promicane i kroz spojni vod tekuće tečnosne množine odgovarajuću tečnosnu množinu odaje iz rashladnog spremnika u sabirni spremnik.
Fig. 2 i 3 pokazuju dva primjerična oblika izvedbe na taj način izradjenih punid-benih aparata, pri čemu se neprekidno oborenjenje vrši u jednom jedinom aparatu. Kod oblika izvedbe prema fig. 2 stoji rashladni spremnik 1 na svojem donjem dijelu pomoću voda 3, obvladanog sisaljkom 2 u spoju, nadalje nomoću — u stanovitoj visini H ispod površine tečnosti u rashladnom spremniku 1 namještenog
— voda 4, u koji je uklopljen dovodni aparat za kreč 5 kao i izjednačujućim vodom 6, izlazećim od površine tečnosti u rashladnom spremniku, u spoju sa sabirnim spremnikom 7.
Spojni vod 4 odmjeren je tako, da je u vre nenskoj jedinici protječuća množina tečnosti ( presjek od 4 puta nakupna visina H ) manja nego li u vremenskoj jedinici od sisaljke 2 promicana množina tečnosti. Kroz izjednačujući vod 6 sada se ona množina tečnosti, koja odgovara diferenci izmedju — sisaljkom 2 promicane i kroz spojni vod 4 tekuće tečnosne množine, vodi u sabirni spremnik. Nakupna visina H održi se time konstantnom.
Proces rada je sledeći:
Sisaljkom 2 iz sabirnog sprenmika 7 u rashladnu posudu 1 promicana tečnosna množina dovodi se natrag djelomično kroz izjednačujući vod 6 u sabirni spremnik 7. Prije nego tečnost iz spojnog voda 4 udje u sabirni spremnik 7, dospije ona ispod aparata za dovod kreča 5, kojim se na poznati način kreč u fino radzdijeljenom stanju natrese na površinu bez pjene. Iz sabirnog spremnika 7 dospije tečnost pod djelovanjem sisaljke 2 ponovo u rashladni spremnik 1 i iz istog kroz spojni vod 4 i izjednačujući vod 6 opet natrag u sabirni spremnik 7.
Ovaj kružnj tok ponovi se, dok se svrši proces oborenja.
Kod oblika izvedbe prema fig. 3 ne svršava izjednačujući vod 6 neposredno u sabirni spremnik 7, već u jedan plivalov spremnik 8, koji vodom 9 stoji u spoju sa sabirnim spremnikom 7. U plivalovom spremniku 8 smješten je ventil 10, koji regulira odgovarajuće visine tečnosne površine u spremniku 8 prolaz tečnosti kroz izjednačujući vod 6, čiji otvor ušća on više ili manje oslobodjava.
Iz rashladnog spremnika 1 dospije tečnost, kojoj se kod 5 dovodi krečno brašno, kroz spojni vod 4, koji je opet tako odmjeren, da je u vremenskoj jedinici pro-tičuća tečnosna množina manja nego li u vremenskoj jedinici od sisaljke 2 promicana tečnosna množina, u sabirni spremnik 7. Razlika ovih tečnosnih množina provodi se iz rashladnog spremnika 1 kroz izjednačujući vod 6 i plivalov ventil 10 u spremnik 8 i od tamo kroz vod 9 u sabirni spremnik 7.
Poredjajem plivala 8, 10 održi se površina tečnosti u sabirnom spremniku konstantnom. usljed čega je isključeno prazno vučenje istog.
Radni proces kod ovog poredjaja je slijedeći: Oboma tečnost teče kroz spojni vod 4, koji je proveden ispod aparata za
dovodjenje kreča, u sabirni spremnik 7, dočim izjednačujuća množina tečnosti kroz izjednačujući vod 6 preko plivajućeg ventila 10 i kroz cijev 9 isto tako pritječe sabirnom spremniku 7. Sisaljka 2 promiče kroz vod 3 zbroju obih kroz vodove 4 i 6 tekućih odgovarajuće tečnosne množine natrag u rashladni spremnik 1, iz kojeg tečnost opet djelomično teče kroz spojni vod 4 i izjednačujući vod u sabirni spremnik 7.
Patentni zahtevi:
1.	Postupak za tekuće oborenje trikal-ciumsaccharata, naznačen tirne, što se proces oborenja provodi u više prostorno jedan od drugog odjeljenih stepena, pri čemu usljedi u prvom stepenu tvorba mono i bisaccharata, u drugom stepenu tvorba trisaccharata i u zadnjem stepenu oborenje na željenu sadržinu šećera otpadnih lužina.
2.	Postupak po zahtijevu 1, naznačen time, što se za tvorbu mono i bisaccharata upotrebljuje suvišni odn. rastvorborr eslobodjeni kreč u trisaccharatovoj rasto-pini, tvorenoj u drugom stepenu.
3.	Postupak po zahtijevu 1, naznačen time, što se sadržina kreče jednog dijela u zadnjem stepenu obornog postupka dobivene rastopine upotrebi za potkrepljenje tvorbe trisaccharata odn. takodje tvorbe mono i bisaccharata.
4.	Uredjaj za provedbu postupka po zahtijevu 1—3, naznačen time, što je broj obornih aparata na takov način medju-sobpo spojen, da nastavna tečnost prolazi redomice kroz s/e aparate i jedan dio obradjivane tečnosti prispije natrag u jedan ili više uparata, pripadajućih prethodnim stepenima postupka.
5.	Uredjaj po zahtijevu 4, naznačen time, što ima regulirni organ (0), poredan u spoj-noj cijevi (R) izmedju sabirnog spremnika (F) i rashladnog spremnika (B) svakog obornog aparata, za protjecanje tečnosti, kojim se može namjestiti u sabirni spremnik utje-čuća tečnosna mnočina tako, da je ona jednaka onoj sisaljkom odsisanoj iz rashladnog spremnika, usljed ćega se polo-ženjem spojne cijevi ispod tečnosne površine u sabirnom spremniku postigne za uvedenje kreča brzo gibajuća tečnosna površina i bez pjene.
6.	Naprava za tekuće oborenje trikal-ciumsaccharata, naznačena time, što je presjek spojnog voda odmjeren izmedju rashladne i sabirne posude tako. da je kod jedne odredjene nakupne visine kreč-noj dovodnji privedena tečnosna množina manja, nego li ona sisaljkom od sabirne posude promicana tečnosna množina pri
čemu je predvidjena izjednačujuča naprava koja razlici izmedju sisaljkom promicane tečnosne množine odgovarajuću tečnosnu množinu odaje iz rashladne posude u sabirnu posudu.
7.	Naprava prema zahtijevu 6, naznačena time, što ima plivajući ventil, uklopljen u izjednačujući vod, za konstantno držanje tečnosne površine u sabirnoj posudi.
A d patent broj3779.
Fig.l


e3

. *v,
«*v •- -
Fig.2
—t
3
3
Adpatent braj3779.
Fig.3
t