z?z.

MATERIA

TENTAMINISPVBLICI,

q v o d

EX ANNI HVIVS SCHOLASTICI

PRiELECTIONIBVS

q  v o v i s

CVI LIBVERIT PERICLITANTE
S V B I B I T
I N

COLLEGIO REGIO THERESIANO
SOCIETATIS IESV
1LLVSTR1SSIMVS LIBER BARO

WERNERVS de BRABEK,

CANONICVS HILDESIENSIS ET

LVBECENSIS

philosophic; in secvisdvm annvm

AVDITOR.

DIE MDCCLVIII.

V 1 N D 0 B 0 N M,

Typis IQANNIS THOMC TRATTNER, Cabs. Reg. Maiesx.

Ayi^: Typogr. et Bibhofolje. 1758.

■ . A

<

•-V


;»•

v _ •.


\


i  f

*

1  - :  -



/




*

r

■ • . ■' •':

\.


* -





T




t.

. wrv T-

j ? i 0 2> fro-o

THESES

EX PHYSICA GENERALI.

Qiiaftioues.

Uid corpus? Quod Veterum Atomidarum , quod
Recentiorum prasfertim Gaflendi de corporibus fy-
ftema? Quae Cartefius, quas Newtonus corporum.
principia datuit? Qui Elementarii dicuntur? Quid
Thales Milefius , Digbaeus, Empedocles, P. Ho-
noratus Fabry fenferunt ? Denique qute Principia Chemici da-
tuunt ?

DE GENERALIBUS CORPORUM AF-
FECTIONIBUS.

, AJfertiones.

C orpus omne extenfum, impenetrabile, & figuratum ed.

In minutiitimas partes aqua, vel aere, veligne, vel alio
menftruo dupendum in modum refolvi poted,

A 2

Ha-

Habet fuos poros, meatus, & interftkia.

Datur in quolibet corpore vis aliqua fe confervandi in fuo
fhtu naturali feu quietis, feu motus.

Ex corporum cohaefione, mutuo acceftu fluidorum & fir-
morum, prxfertim vero ex operationibus chemicis evincitur dari
aliquam in corporibus proprietatem ab aliis diftinftam, quam feu
cum Newtono AttraSHonem  feu cum Mariotto accejfum mutuum ,
adharentiam, motum unionis,  feu denique gravitalionem unive r-
Calem  voces , folo nomine diflidebis.

DE CORPORUM GRAVITATE.

Quajtiones.

Q u<e praecipuae proprietates corporum gravium ?

Quae praecipuae de corporum gravitate fententise ?

Quid per pondus corporis intelligitur ?

AJfertiones.

P ondus corporum a gravitate diftingui debet.

Pondus eft proportionale Maftbe.

Gravitas mutatur pro diverfa a centro tenx  diftantia, vei
accefl’u ad majora corpora.

Confiftit itaque gravitas in lege aliqua Univerfali, vi cujus
corpora omnia ad fe invicem gravitant in ratione reciproca
duplicata diftantiarum , & direfta fimplici maflarum.

DE ELASTICITATE.

Quaftiones.

Q uid corpus Elafticum ?

Quae Elafticitatem augent? quae minuunt?

AJfertiones-

E lafticitas non explicatur per impulfum fluidi cujusdam feu
aerei, leu retherei;

Neque per vires attra<ftivas Newtoni; fed per certum gra-
dum rigiditatis, & flexibilitatis partium multuni ignis interci-
pientium.

DE CALORE ET FRIGORE.

AJfertiones.

C alor confiftit inmotu partium corporis ex ofcillationibus ignis
orto.

Si motus fuerit adeo vehemens, ut extra fphsram fute a&i-
vitatis minims corporis partes ejiciantur, erit combuftio.

Frigus oritur, ubi motus partium remiferit. Hinc

Qitajiiones refolventur.

C ur corpora qusdam magis, minus alia incalefcunt?

Cur calida expanduutur, Sc  evaporant ?

Quid machina Papiniana? qui ejus effeftus?

Quid Thermometrum Drebellianum ? Florentinum & Fah-
renlieitianum ?

Qus ratio hsc conftruendi , & calorem , frigufve ex-
plorandi.

DE SAPORIBUS ET ODORIBUS.

I n quo confiftit fapor & odor prout eft in ipfis Corpo-
ribus ?

Quid ex parte organi requiritur ?

Cur qu<e placent organo uni, difplicent alteri ?

A 3

Qucejiiones

DE

/

DE CORPORIBUS FLUIDIS.

Theorem at a.

Q uotcunque tubi in fundo communicant, equali fe fe mo-
mento premunt.

Flutda in omnem partem premunt equaliter.

Non obftante hac mutua preftione gravitate fua deorfum
premunt.

Preftio fluidorum in fundos eftimanda eft ex mafia & cele-
ritate. Hinc

Preflio in fundum eft fa£lum ex fundo in altitudinem.
Liquores homogenei tunc in tubis communicantibus qui-
buscunque pervenient ad equilibrium, cum eandem in illis alti¬
tudinem obtinuerint.

Liquores heterogenei tunc equilibrantur, cum illorum
altitudines fuerint reciproce ut lpecifice iplorum gravita¬
tes, Hinc

Explicatur caufa fontium falientium, aquarum fe adlibellam
componentium, fiphonis anatomici.

DE IMMERSIONE SOLIDORUM IN FLUIDA.

S olidum fluido immerfum tantum fui ponderis amittit, quan¬
tum ponderat illud fluidi volumen quod in ipfa immerfione
e loco fuo excludit.

Corpus fpecifice gravius in fluido defcendit folo exceflu gra-
vitatis fupra fluidum equalis voluminis.

Specifice levius non totum mergitur.

Corpus vero ejusdem gravitatis fpecifice cum fluido quie-
fcit quocunque loco immergatur. Hinc

Datur ratio, curcadavera innatent, cur naves etiarn onufte
non mergantur , quod Archimedes in Hieronis Corona Frau--
dem artificis detexerit,

DE

DE ELECTRICITATE.

U nde nomen ? qure Hiftoria Ele&ricitatis ? Quid primigenia?

quid communicata? qua prascipua eleclricitatis phenome¬
na? Quid fulmen eleftricum ?

AJfertiones.

E leddricitatis effe<dus repeti nequeunt ab aere, neque a vapo-
ribus aqueis , neque a materia magnetica 5  led
A materia continuaigneaexhalationesacido-fulphureasfecum
vebente.

Phenomena pleraque explicantur per duplicem torrentem;
unum quo materia ifta ex corpore ele<drico per fafciculos radio¬
rum divergentium profilit, alterum quo ejus generis materia ex
aere, vicinifque corporibus affluit.

DE SONO.

Qutfftiones.

Q uid bonus prout in corporibus honoris ? quid prout in medio
propagatus ?

Quid fonus direftus? quid reflexus ?

Que foni celeritas? Unde augetur ?

Quid tuba ftentoria ? que methodus optima hanc conftruendi?
Quid Echo ? Unde Echo Monophona , Polyphona ?

Item Monoiyllaba & Polyfyliaba ?

AJfertiones .

S onus in ipfis corporibus fpeddatus confiftit in motu tremulo
partium minimarum elafticarum.

Sonus in medio bpe<datus eft motus tremulus & obciilatorius
aeris analogus corpori fonoro.

DE

DE LUCE.

Tbeoremata-

O bje'ftum poft fpeculum planum videtur ere&um ubi cathetus
incidentiae concurrit cum radio reflexo continuato.

Tanto intervallo diftat imago poft fpeculum , quanto obje-
dum a fpeculo remotum eft.

Si objeftum radiet in fpeculum convexum imago videtur
fitu erefto , fed minor.

In fpeculo concavo pro diverfo fitu oculi jam majus, jam
minus; jam fitu erefto, jam inverfo videbitur.

Radius perpendiculars incidens non refringitur.

Radius oblique incidens ex medio denfiori in rarius refrin¬
gitur a perpendiculo, ex rariori in denfiusad perpendiculum.

Si Lux parallels incidat in lentem piano convexam vel con-
vexo-convexam in foco colligitur.

Si radii parallele incidant in lentem piano concavam, vel
concavo-concavam, in egreflu divergent.

ProbJemata.

T ubum Aftronomicum, Terreftrem }  Newtonianum expo-
nere.

Item Engyfcopium.

Exponere vim vitrorum & fpeculorum caufticorum.

Efficere ut obje&um altius, majus, & multiplex appareat.
Invenire focum Lentium.

Affertiones.

L ux non confiftit in quodam profluvio ex Sole aut aliis cor-
poribus lucidis ad oculum transmiftb,fed
In pulfibus fluidi ali-cujus fubtiliflimi, rariftimi, maxime
elaftici a corpore lucido acceptis, quod fluidum aetherem vo-
camus*

Di-

Diverfa refra&io habetur ab univerfa ilia gravitate qua cor¬
pora ad fe invicem accedunt.

Corpus diaphanum non habetur per re&ilineam pororum
difpofitionem ; fed

Habetur per compreflibilitatem partium, earumque tali inter
fe nexu, ut pullus aethereos, quos extimae partes a radio inci-
dente accipiunt, interioribus, atque ha; rurfus ulterioribus com-
municare poflint.

DE COLORIBUS.

Quaftiones.

Q uid colores prifniatici ? quid colores in corporibus opacis?
Qua methodo ulus Cl. Newtonus in experimentis colorum ?

Affertiones .

D iverfitas colorum prifmaticorum confiftit in diverfitate pul-
fuum athereorum , atque adeo in diverfa radiorum re-
frangibilitate.

Albedo efl: commixtio radiorum.

Radius rubri coloris minime refringitur; maximam refra&io-
nem patitur radius violacei coloris.

Corpora opaca videntur per pulfus ab ipfis corporibus cau-

fatos.

Colores in corporibus opacis confiflunt in certo numero
pulfuum dato tempore in oculos incurrentium orto a certa ten-
flone & elafticitate partium integrantium, vi cujus illae in pro-
prium fibi motufn ofcillatorium inflar chordarum excitari, flmi-
lesque pulfus aeri ambienti imprimere poflint.

EX PHYSICA SPECIALI.

EX ASTRONOMIA.

Quaftiones.

Q uod fyftema Tychonis? quod Copernici? Quid flellae fix?e,
quae earum a terra diftantia ? An fol fit corpus igneum?

B quid

quid maculae folares? Quid Lunares ? Qus phafes Luns ?
Quid Eclypfis lolaris & Lunaris, & quando utraque contingat?

Affertiones.

S yftema Copernicanum phcenom'enisexplicandis aptius eft, quam
Tychonicum.

Cornet® funt fpecies PJanetarum.

Caudse cometarum funt vapores aflurgentes a capite comets
in partes foli oppofitas.

Maculae folares funt fuliginis genus, quod concrefcit, 5c
inftar nubium diftipatur.

Q uid de aeris fluiditate, gravitate, elafticitate notandutn?

QjLiid atmofphaera? an aeratmofphsricus, & quibus fub
conditionibus neceflarius?

Quid Barometrum? quid Hygrofcopium ? quid Manofco-
pium ? & qus ratio horum inftrumentorum.

Quae aqus proprietates ?

Quas prsecipuas mutationes fubit aqua ?

Quid ignis? Quid flamma? fumus?

Quod alimentum ignis? Cur flamma afcendit?

Quid Pyrometrum 1  Quid Phofphori ?

Qua ratione ignis excitatur?

_ fola aeris gravitate eft repetendus.

Glacies habetur a fublato asquilibrio ignis interni & externi.

Non requiritur copia particularum falinarum & nitrofarum.
Fontes perennes non oriuntur a pluviis & nivibus; fed

DE AERE, AQUA ET IGNE.

Affertiones .

Quare

Ori-

Originem habent ex mari ope ignium lubterraneorum &
deftillationis. v

Ignis confiftit in sthere , ejus actio in motu.

De Met eor is igneis a quels & acre is.

Q uid Fulmen? Fulgur ? Unde tonitru?

Quid ignes fatui ?Ambulones? IgnisLambens ? Stells cadentes?
Unde aurora Borealis? Lumen Zodiacale?

Unde Nebula? Nubes? Ros? Pruina?Pluvia? Nix? Grando?
Quid ventus? qui praecipui memorantur?

Unde Iris? Cur circulars ? Quid Halo, Parelii, & Parafelene ?

EX GEOLOGIA, ET MINERALOGIA.

Ajfertiones .

T erra eft Figurae Elyptoidicae ad polos depreffie.

Montes ignivomi oriuntur a fermentationibus materiae
acids ac iulphures.

Terra; motus oritur ex rarefa&o aere fubterraneo, aut aqueis
partibus in vaporem atlis.

Lapides oriuntur ex variis terreis arenis ope luccorum la-
pidificorum inter fe concrefcentibus.

Meta 11a alia funt perfeda, imperfefla alia.

Materia Metallorum eft fluidum quoddam in vapores refo-
lutum poros tens, lapidumque meatus pervadens in matridbus
convenientibus collegium.

De Plant is.

(^Xiid Planta?Qus prscipus partes plants-?

Ajfertiones.

P lants omnes oriuntur ex proprio , fpecificoque femine.

Nutrimentum plantarum habetur per partes falinas terreas
oleofas in fucco aqueo prsparatas, extenuatas, fubadas, & cum
hoc fucco per univerfam plantarum fubftantiam diftributas.

B 5  EX

EX HISTORIA

UNIVERSALI a CONDITA ROMA AD EX-
STINCTIONEM IMPERII OCCIDENTALS.

Quajliones.

Q u® inftitutio Reipublic® Roman® ?

Quid de feptem Romanorum Regibus notandum ma-

xime ?

Qu® revolutio expulfis Regibus novum Rom® introduxit
regimen ? an illud liberius ? in quo confiftebat tota ejus vis ?
in quo Romani libertatem conftituebant, & quid de amore pa-
tri® apud illos fentiendum ?

Qu® origo difcordiarum inter illos ? quid hie a Senatu pec-
catum, quomodo Tribunatus plebis introduftus, quid ille ? quo-
moclo crevit Tribunorum potentia, qu® media huic dilatand®
adhibuerunt, quid de Legibus Agrariis & Licinia fentiendum ?

Qu® origo jurisprudent!® Roman® & qu® illius Hiftoria
ufque ad abolitum Decemviratum ?

Quid de Bellicis Romanorum inftitutis, tanta unde in re
militari induftria? quidLegio, ejus arma, divifio? in his quid
boni? qu® difciplina, qu® educatio militaris ? unde apud eos
exercitia corporis tarn honorata ? ut quid f .tigabatur miles ?
unde raritas morborum & transfugiorum, unde fklucia ilia &
valor in milite Romano ?

Qui potuit Roma crefcere incremento quod hodie pro non
poflibili habetur ? unde fiebat ut Ordo Militaris tantus efie
poflet fine everfione Reipublic® ? Quid boni hunc in finem ha-
bebat ®qualis agrorum divifio ?

Quid de Pyrrho ? cur profuit magis quam obfuerit Rom®?
Quid de Gallis, qu® vari® eorum expeditiones ?

Quid de primo bello Punico, qu® ejus vera, qu® pr®tenfa
caufa, quomodo tam fubito Rom® potentia crevit maritiina ? id

cur

cur nobis apparet impoflibile ? Qui Heroes primo Punico bello
claruerunt maxime, quibus facinoribus ?

Qua? caula fuit Punici belli l'ecundi, cur Cartbaginienfes
invaferant Hilpaniam ? Quid nocuit Romas tard tas in Saguntho
liberanda? Quas clariores expeditiones Annibalis, quis Romas
animus in cladibus fuis.

Quid judicandum de Cun&atore Fabio ? quis genius Dil-
cum hoc qui bello claruerunt ? cur renuit Roma captivos redi-
mere? Cur profugos ex praslio Cannenfi punivit &cur Conlulem
cladis autorem honoravit ? unde Annibal pod: tantas vi&orias
facilius vinci coepit ? Quid de Scipione & Marcello ? cur expe-
ditio in Africam iufcepta ?

An diverfitas fuccelFus utriu r que partis non fit repetenda
ex diverfitate confiitutionis civilis in utraque Repubiica ? unde
ergo Carthaginienle regimen Romano debilius ? Quis utrique in
bello finis ? Qua? in exercitibus difparitas, quas in ipfo utriufque
urbis fitu diverfitas? unde Carthaginis imminuta opulentia, quid
Carthaginem perdidit, & Romam falvavit ? Quomodo ipfa pax
Carthagini nocuit ?

Qus turn facies orbis & Gnecias potiflimum conftitutio ?
unde bella Macedonia ? in quo peccarunt Grasci, unde ii qui
Roinae fiederati erant ab ipfa paulo pod evj^fi ?

Quas facies Syrias, quas JEgypti quas utriufque regni vires
& qua parte laborabant ? Quomodo Romani eos reges fenfim
exuere potentia ? Quis genius Antiochi, cur in Romanos arma
cepit, quomodo ille, quomodo Perfeus vi<di ?

Quibus artibus Romani fubjugabant populos ? cur Romani
prasmia & poenas in bellorum exitu decernebant ? Quandonam
inducias dabant ? Quare injurias dbi illatas fubinde diflimula-
runt, unde tantus eorum per orbem metus ? cur legati eorum
tam arroganter ioquebantur; cur in pace ineunda Temper viftum
cogebant, exercitum minuere, tributa pendere, obdd.es dare ?
cur vetabant bella cum fociis & quotuplicis generis habuere
focios 2

Quomodo fibi foiis refervabant arma ? cur Afiaticis veta-
bant confcribere militem Europeum ? Quomodo potentiores de-
vincebant Reges, quomodo cum Rebus publicis & liberis age-
bant populis ? Quae illorum perfidia in interpretatione ffederum?

Quid demotibus Grachorum ? Quid de Mario? quomodo Ju-
gurthino bello admotus, qui fe in confulatu continuavit, quo¬
modo fexto confulatu dejedus fuit ?

Quid de bello Social! ? Quce ejus origo ? an preces focio-
rum jufhe ? Qua Roms fub belli initium fortuna ? Quomodo
difloluta fociorum unio quo fucceffu ?

Quae corruptio Romanorum '? Quomodo Epicureismus illis
nocuit ? Quomodo Religio cum flatu civili peculiariter apud eos
connexa erat ? quo fenfu Divitiae & paupertas aequaliter illis no-
cuerunt ? Quare militaris virtus,quaj illis remanfit fola, maxi-
me turn nocuit ?

Qui terminati funt motus Sylbe & Marii ? Quare triumph!
Syllae libertatem reddiderunt impofiibilem ? Quid Profcriptiones
Syllte, mali intulerunt regimini ? Quomodo fenfim Romani de-
pofuerunt odium Tyrannidis.

Quae origo magnitudinis in Pompeio ? Qui genii Cra/li,
Caefaris, Pompeii y  Ciceronis , Catonis, Catilinae ? qjuibus viis
Caefar crevit? ^

Quomodo Triumviratum inftituit ? Quos habuit hie fuc-
ceffus ?

Quae hie diverforum molimina ?

Quomodo ad belliim civile devenemnt Caefar & Pompeius?

Quid hie a Senatu peccatum ? Quid perdidit Pompeium ?

Quid peccaverunt inter feci o Caefare Conjurati , quid Se-
natus ?

Quomodo fe tunc geflerunt Cicero, Antonius, Oftavius
Xepidus ?

Quid ad obtinendum imperium profuit Auguflo maxime ?

Quomodo ipfa illi profuernnt Vitia ? cur uno prselio lis in¬
ter ilium & Antonium duempta V Quare Auguftns mores publi¬
cs fraenavit quos Pompeius aliique qui ad Imperium afpirave-

rant,

rant, corruperant? unde clemens fubito fa#us,qnj antea^ tam
crudelis ? Qnale regimen introduxit ? cur placuit ejus regimen
iis quibus regimen Julii Csfaris difplicuerat? quare rariora tub
eo fadda funt bella ? curCivitatis & Libertatis donands tam par-
cus? quomodo rent militarem ordinavit ? cur artes & lcientias
coluit ?

Quid in decern primis Ctefaribus feu quo ad genium leu
quo ad chara&eres illorum notandum maxime %  quae diverutas
inter genium Tiberii & Augufli ? unde adulatio fenatus ? Quid
mali fecit Tiberius auferendo jus nominandi MagiRratus Popu-
lo? Caligula unde tam malus Dominus qui fervus tam bonus ?cur
abolevit legem MajeRatis &' qus ilia ? unde tanta crudelitas in
homine Roniano ? unde ferocia in genio Romani populi ? uncle
placebant Romanis mali Imperatores ? Quid Claudius circa ju-
dicia immutavit ? unde abfoluta adeo Caefarum poteRas ? qus
caufa quod ita viluerit populus ? Quod malum ex invalefcente
militia?quid Nero circa Congiarium? quid da Velpafiano, Ti¬
to , Domitiano ?

Quae cauls deficientis Ssculo fecundo Imperii ? cur Traja-
ni de Parthis viftoris tam celebres ? Quid fub Hadriano ? Quid
Antoninos tam bonos reddidit ? unde progreflus Stoics turn Di-
fciplins ? Quid mali fecit venditio Imperii poll Commodum ?
quis Severus? quare tam facile erat Roms haberi Principem
Tyrannum V quid nocuerunt iinperio ejus profcriptiones? unde
enervats legiones ? unde exteri ad thronum pervenerunt? quid
Caracalla egit de thefaurispaternis ? Quod maximum ex eo ma¬
lum ? unde tot Csfares interfefli ? Qualls turn Imperii forma ?

Quis Diocletiani & ConRantini chara&er ? cur ille duos
Imperatores & duos Csfares efle voluit ? cur hie Prstorii Prs-
feftos multiplicavit & militis magiRros inRituit, quo lucceffu ?
qus turn Auls Csfares facies elfe ccepit ? Quando primum di-»
vifa imperia Sc quid de hoc cenfendum V Quid de exRrufta Con-
flantinopoli ? quomodo per id nocitum Italis & exhauRus opi-
bus Occidens ? quid de diRributione Frumenti ConRantinopoli ?
quid nocuit Conflantinus Militiae ? unde tanta incertitudo in ge-
flis & fama Caefarum ? Quas

Quae Tub Imperatoribus invaluerunt in Regendo fententiaeab
antiquis aliens ? Quid Valentinianus ? Quomodo Gothi irrupere
trans Danubium ? Quid cum illis ? cur auro placati Sc  quam
male ; quae militia turn Romana, cur ad banc admifli Barbari,
quo fucceffu ? unde turn coepit equitatus in exercitibus praeva-
lere ? quid de exaftionibus V

Quid Barbaros reddidit Imperio tarn metuendos ! Quid de
.Attila, quare cum potuerit, non fubegit totum Imperiurn ? hoc
mortuo cur Romani non invaferunt Hunnos ? cur Barbari ab
initio terras non petivere.

Quid Occidents evertit Imperiurn, quare Barbari incubuere
Occidenti potius quam Orienti ? Quare fibi non aftiterunt mu-
tuo Imperia ? unde Occidens maritimis viribus erat deftitutus ?
Quare Barbaris terrae datae Sc  quae ? an bene fpesne erat eos in
nomen Romanum mutandos ? quid hanc fpem evertit V Quae
Imperio Occidental} extin&o Europae facies.

Totam banc Hiftoria Univerjalis partem redigimus ad fequentes
Dijputationi fubjeBas

Affertiones.

R omani quantumvis crebra feliciaque geflerint bella , jufto
tamen titulo pugnarunt numquam : fortunataque funt fce-
lera, quae in memorabilibus quas retulere viftoriis, admiramur.

Quare fi territorium Romae adjacens a Numitore concefl'um
excipias, reliqua omnia quae vaftiflimae illorum accdlerunt Rei¬
publicae-) ufurpationibus & violentiis fuere comparata.

Inteftinae, queis Roma agitata Temper fuit, turbae, libertatis
illius adhuc vigentis erant indicium : Reipublicae ergo erant uti¬
les , motufque hi civiles illam confervabant; nec nifi cum ma¬
gnitude Imperii turbis fubftituilTet bella, corruere ccepit.

Cum Relpublica mutataeft, mutari inevitabiliter debuit; quod
leges & inftituta quibus haftenus fteterat, Reipublicae non incongrua
tantum , led & noxia fa£la fuillent ; atque adeo conatus eorum
qui libertatem vel confervare , vel refiituere volebant, quan-
tumvis bono fierent intuitu, erant imprudentes.

Impe-

Tmperium Romanum Temper Hcereditarium fuit, vel faltem
ad Principis regnantis libitum ui'que ad exftin&ionem illius in
Occidente.

Veritas & Divinitas fidei Chriftianae ex Hifforica illius pro-
pagatione demonftratur.

EX JURE NATURAE, & PHILOSOPHIA

MORA LI.

Qudjliones.

Q Uid jus naturae affirmativum & negativum & quod inte?
hsec quo ad obligandi modum difcrimen ?

Quae juris proprietates ?

Quae morum honeftatisque regula?

Quae conditiones ad a&us honeffatem requifitae.

Quae ignorantia earn turbet? & cur id non faciat aut me*
tus aut vis ?

Quid diddamen confcientiae & cur hoc etiam fi fit erroneum
fequendum fit ?

Quomodo in dubiis formetur diidamen , quid requiratur
ut opinio vere fit probabilis, cur praeffet inter probabiles adhas-
rere probabiliori ?

Quid ofRcium perfedum Sc imperfedum ?

Unde officia erga Deum deducuntnr ?

Quae erga fe ipfum officia Sc quibus comprehenduntur regulis?
Quce lui iuarumque rerum praelcripta cura?

Quae erga alios officia, quis in his ordo?

Quid mendacium, Sc cur Temper illicitum ?

Quamdiu juramentum promifforium obligat ?

Quid communio negativa Sc pofitiva bonorum ?

Cui natura jus maris & indivifarum rerum reliquit Dominium?
Quae fit caufa cur ad reffitutionem injurians obligetur Sc
quando?

Qu d PbitoTophia moralis, quce partes , quod fingularum
obje&um, quis finis ?

Qua' fint maxima felicitatis publicae inffrumenta ?
Quomodo Religio cenTetur primum Reipublicae fundamentum?
Quam graviter noceat patriae Superffitio ?

C Cur

Cur mutationes in Religions externa omnes vitandae?

Cur difputationes fupprimendae ? Cur tamen Eftefis Hera-
clii & Typus Conttantis reprobata funt ?

An in Hsreticos faeviatur jufte? cur tamen praeftet mode¬
rations cum iis uti ?

Quid de iErario ?

An Thefauri in aerario fi conferventur nimii, id non faepe
Reipublicae obfit ?

Quid de fontibus aerarii, veftigalibus praefertim & tributis,
& quae circa haec obfervationes civiles ?

Quomodo juftitia eft Patriae neceftaria ?

Quantum commutativa profit ad veram potentiam?

Quae in juftitia diftributiva & vindicativa obfervanda?

Quae funt media quibus Reipublicae crefcit potentia.

Quare multitudo populi eft certiftimum potentia indicium,
ut ex omnibus Hiftoriis colligitur ?

Quomodo deprehenditur huic non officere vel reftituta ab
Evangelio Monogamia, vel introdu&us ab Ecclefia Cielibatus facer ?

Qui funt varii in Republica civiutn ordines ?

Qui augent tantum & qui conferyant Patriam, quare de pri-
mis multiplicandis non autem fecundis eft laborandum ?

Cur Agricol$ funt praiftantiftima civium portio, & quid il-
lis debetur ?

Quid de opificibus & mercatoribus notandum , & quid vere
commercium dicitur ?

Quid de Legibus, Magiftratibus, Militia ? qme debet hodie efle
proportio militum ad cives ?

Quis bonus vir ? quis bonus civis?

Quae fubditornm in Principem oflicia?

UndeNobilitatisorigoPquae ejusinPatriam &Principem official

Quid magnificentia, quid luxus , quid prodigalitas, quid li-
beralitas ?

Quid amicitia ? quae in ilia cautelae ?

AJJertiones.

F inis hominis ultimus Deus eft, in cujus per a&us fibi
proprios pofteftione fuprema illius felicitas fita eft; aft cum
banc quamdiu corpori unitus Ivivit petfe&e ©btinere nequeat,

fum-

fumma quam in hoc mundo obtinere poteft, confiftit Beatitude
in ilia animi quiete quam iola ilii virtus parit.

Jus nature eft Dei voluntas, qua abfoluta, & immutabilia
praefcribit media, quibus ad finem luum homo dirigitur.

Ad finem hunc fi atftiones exploret homo, infallibiliter diri¬
gitur in cognitione juris nature's, cujus proin cognofcendi prin-
cipium eft Deus,ut infinite perfeftus. Socialitatk appetitus  quod
vult Pufendorff; felicitas loumana , quod Wolffius ; amor Dei fui
ipfius & proximi, quod Heineccius; fines creaturarumvnedii , quod
Recentiores aid volunt; certitudinem talem parere numquam

poffunt.

Inter officia, qu$ Deo debet homo, jus nature Religionem
quoque externam praefcribit: & fruftra cum Thomafio  ( juris pr.
Div. 1. 2. c.  i.) id negante, qusritur difpar inter externam
& quae praeferibitur, internam Religionem ratio.

Quare contra Bailium (inopere de Cometa')  adftruimus quod
Politica etiam focietas ex Atheis formari non poftit ; Deiftas
etiam, qui cum Deo noftrum orbem hominumque mores cura;
non efte afferunt, alio nomine Athei veri funt, a conditione
civium excludimus, utpote cum, quod tarrien unicurn fe ambi-
re jaftant, veri honefti homines efte nequeant.

Sui ipfius violentam occifionem omni cafu proferibit natura.

Fama fua cuilibet cordi ut fit, natura di<ftat; aft earn alte-
rius caede conlervare, omnino eft illicitum.

Tantum quilibet jus in vitae fuse confervationem accepit,
ut violentum invalbrem etiam illata morte repellere queat; ft
tamen concefta facultate ufus non fuerit , legem naturae non
transgreditur.

Omnia quae proximo debentur officia, his continentur ca-
pitibus: quod tibi non vis fieri , alteri ne feceris ; omnia
vero quaecumque vultis ut faciant vobis homines, & vos faci-
te illis.

Natura quidem a mundi exordio in communione, relique-
rat externa corporis bona, non tamen contra earn introdu&a eft
bonorum divifio.

Tantum abeft legitimam magiftratui fubje&ionem nature
repugnare ut ftatus potius civilis illi maxime fit conformis, ad

C 2 quern-

quern hominem ipfa natura formafle videtur: Quare focietatum
originem qualem Hobbefius, Carneadem fecutus, addruit, ho-
minesque aliquando pecorum indar vagatos ut juris conl’ulti qui-
dem antiqui adinvenerunt, negamus, focietatesque ab initio con-
diti orbis Temper fuide addruimus, deferentes potius Hidoricx
narrationi quam Tcriptura proponit, quam futilibus Recentiorum
quorumdam rationibus, quorum opinio , non Religioni tantum,'
fed & civil! tranquillitati opponitur.

Hsreditario jure firmataMonarchia regimen ed humans feli-
eitati quam maxime aptum.

Obtdientia Principi dffiita, tot nobis prsfcripta ed titu'is,
nullo ut umquam cal’u ab hac fit exemptio, nifi ubi Deo mani-
fede contrarium prsciperetur: atque turn quidem nihil nifi padi-
ve inobedire licet : neque hoc vinculo cives ab humana po-
tedate liberari queunt, neque hoc officium limitare ipfi valent,
cum potedas regimini a folo Deo collata fit: adverfarii qui hie
nos tamquam Defpotifroi fautores infimulant, pro licentia popu-
lari qua inter homines pejus nihil ed, fe pugnare non advertunt.

Bonus vir a bono cive nihil differt, vitam ergo qui patrite
non ducit utilem, non otiofus tantum led & malus ed.

Pod Deum patriae Principisque amor reliquis rebus omni¬
bus prsferendus ed : huic officio cedunt reliqua humana omnia:
facrilegus ed, qui patriae fute iniquus eft.

Cum e Republica fit Thefauros publicos opulentos effe ,
manifefium ed civem quemlibet teneri bona lua in eos confer-
re : Patiis ergo injurius eft, qui diffipatione quacumque fe huic
auxilio ineptum reddit.

Militaris vita , Gloria feges & patria fulcrum convenientif-
fima ed homini natalibus illuftri.

Scientis vita nobilis ornamentum funt, nec hae, ut voluit
J. J. RouJJ'au  (in didert. Academ. Divione coronata 1754. ) cor¬
rupted morum contulere quidpiam.

In divitiis conquirendis primam ponere curam ingenuum
dedecet; aft moderate parandis & conlervandis vacare, eft de
patria bene rnereri,

Cum primus Nobilitatis finis fit Patrice Principique adidere,
non apparet, quomodo huic advtifaretur, vel nobilitate exci-
deret, qui conunerciis incumberet.