KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 17 (1)
INDUSTRISKE SVOJINE
IZDAN 1 SEPTEMBRA 1940
PATENTNI SPIS BR. 15955
Fechner Fritz W. Hamburg i Wussow Reinhard, Berlin - Charlottenburg, Nemačka.
A.	i,
Postupak uređaj^ za proizvođenje leda odnosno za hlađenje tečnosti na nisku
temperaturu
Pnijava od 27 decembra 1938.	Važi od 1 oktobra 1939.
Pronalazak se odnosi na postupak i na uređaj za proizvođenje leda odnosno za hlađenje kakve tečnosti na nisku temperaturu u cilju brzog smrzavanja proizvoljnog materijala, kod kojih se vertikalne, sa obe strane otvorene, sredstvom za hlađenje op-ticane ćelije za izmenu toplote (ćelije ispa-rivača) gnjuraju u kakvo kupatilo tečnosti koja treba da se hladi na mišku temperaturu ili da se smrzne i radi postizanja živog mešanja i time i živog menjanja toplote tečnosti koja se hladi na nisku temperaturu, uštrcava se vazduh ili jedan deo tečnosti koja treba da se hladi ma nisku temperaturu, i sastoji se u tome, što se ćelije is-parivača izvode kao pojedinačne vetikal-ne ćelije za smrzavanje ili za hlađenje na nisku temperaturu iz dvostrukih cevi otpornih na pritisak sa uzanim prstenastim omotnim međuprostorima, koji služe kao isparivačevi prostori.
Ćelije za smrzavanje sa dvostrukim zidovima su po sebi poznate za proizvođenje leda, ali su ovde u pitanju obični proizvođači blokova sa ravnim i stoga za prijem pritisaka neosposobljenih površina za izmenu (menjanje) toplote, kod kojih se radi sa sonim rastvorom hlađenim na nisku temperaturu kao nosačem toplote između isparivača i površina za smrzavanje. Ove poznate ćelije za smrzavanje sa rastvorom soli dakle nemaju nikakve veze sa predmetom ovog pronalaska.
Po pronalasku se ćelije isparivača, kao što je već rečeno izvode kao dvostruka cev sa uzanim međuprostorom, tako, da se izlazi na kraj sa malom količinom tečnosti
radnoga medija, koji se kreće srazmerno velikom brzinom kroz međuprostore omotača : time obezbeđuje intenzivnu iizmenu toplote i dalje uvek brzu spremnost za rad
1	brzo prilagodavanje promenama u radu. Kod naročitog direktnog proizvođenja leda, koje će biti tretirano u Sledečem, u ovim ćelijama isparivača sa periodičnim potiskivanjem tečnog sredstva za hlađenje iz isparivača u kakav naročiti međusud u cilju brzog odmržnjavanja dovoljan je stoga i pri ovoj vrsti izvođenja isparivača srazmerno mali prostor medusuda.
Pronalazak je bliže objašnjen u odnosu na priložene nacrte. Na sl. 1 je pokazano jedno postrojenje po pronalasku za proizvođenje leda. SI. 2 13 pokazuju jedan drugi oblik izvođenja pronalaska u dva preseka. Na si. 4 je pokazana jedna varijanta izvođenja prema si. 1. Na si. 3 i 6 je najzad pokazano jedno postrojenje za brzo smržnjavanje proizvoljnog materijala, u dva preseka.
Na sl. 1 je sa 1 označen kompresor, sa
2	kondenzator, sa 3 isparivač odnosno is-parivači, sa 4 redukujući ventil koji je u-ključen između kondenzatora 2 i isparivača 3, sa 5 međusud koji je postavljen između kondenzatora 2 odnosno redukujućeg ventila 4 i isparivača 3. Sa 6 je označen iz-dvajač tečnosti koji je priključen na sistem isparivača, iz čijeg se gornjeg dela za vreme perioda smržnjavanja usisava para sredstva za hlađenje, doik se donji deo koji je ispunjen tečnošću nalazi u vezi sa prostorom isparivača. Celim linijama ucrtane strelice kod cevi za sredstvo za hla-
Din 30.—
denje pokazuju pravac kretanja sredstva za hlađenje u kruženju za vreme perioda smrzavanja, a črtasto ucrtane strelice pokazuju pravac (smer) kretanja za vreme perioda odmržnjavanja. Prekljiučni uređaj za smer strujanja je radi jasnijeg prikazivanja izostavljen iz nacrta. Iza kondenzatora 2 je predvideno još jedno postrojenje 7 za hlađenje medija za hlađenje pretvorenog u tečno stanje. Medusud 5 je okružen omotačem 8 i kroz tako postali prstenasti međuprostor se sprovodi sredstvo za hlađenje koje je pretvoreno u tečno stanje u kondenzatoru 2 za vreme procesa amržnjava-nja, pre no što se oslobodi od pritiska kroz redukujući ventil 4. Medusud je na svojoj najnižoj tačci snabdeven jednim loncem 9, u koji utiču kako priključne cevi koje dolaze od redukujućeg ventila 4 tako i priključne cevi koje dolaze od isparivača 3, tako, da se obe uvek gnjuraju u tečnost koja svagda postoji u međusudu.
Način rada ovog uređaja je sledeči: Za vreme procesa smržnjavanja se para sredstva za hlađenje koja dolazi iz isparivača 3 odnosno izdvajača tečnosti 6 usisava kompresorom 1 i potiskuje u kondenzator 2, u kojem se na poznat način pretvara u tečno stanje. Ovo sredstvo za hlađenje koje je pretvoreno u tečno stanje dospeva, pošto je najpre još više ohlađeno u naknadnom rashlađivaču 7, u prstenasti prostor između omotača 8 i međusuda 5, iz ovoga u redukujući ventil 4 i iz ovoga u stanju sa oslabljenim pritiskom i odgovarajući ohlađenom stanju u medusud. Pošto se o-vaj greje kondenzatom sredstva za hlađenje koji teče oko omotača, to se ova hladna tečnost sa oslabljenim pritiskom ne može održati u međusudu, već se šta više pomoću cevi 10 za uštrcavanje koja dopire na niže do dna međusuda odnosno u njegov donji lonac, potiskuje u isparivač, dok u međusudu 5 ostaje sama para sredstva za hlađenje.
Ako sad smer strujanja sredstva za hlađenje bude suprotan (crtaste strelice), to se kondenzatorom 1 para sredstva za hlađenje usisava iz kondenzatora 2 i potiskuje u isparivač 3, usled čega se isparivačeva tečnost preko dosadašnje cevi 10 za uštrcavan je potiskuje u medusud 5. Između suda 5 se tečnost sredstva za hlađenje usisava iz prostora dna preko ventila 4 za redukova-nje ka omotnom prostoru između omotača 8 i međusuda 5 i odavde ka kondenzatoru
2.	Pošto su pri tome odnosi pritisaka između međusuda 5 i omotnog prostora, između omotača 8 i međusuda 5, koji ovaj sud okružuje obrnuti u odnosu prema ranijim, t. j. u omotnom prostoru vlada niži pritisak no u međusudu 5, to i temperatura u
omotnom prostoru postaje niža no u me-đusudb, u ovome sadržane pare se dakle kondenzuju na hladnijim omotnim zidovima, i tako se ukupna zaliha tečnosti iz isparivača 3 usisava odnosno potiskuje u medusud 5.
Para sredstva za hlađenje koja je za vreme procesa odmržnjavanja usisana kompresorom iz kondenzatora koji sada deluje kao isparivač i koja se potiskuje u isparivač, i uzpostavlja se vezni vod 11 između još imaju temperaturu leda, i isparivač sada dakle radi kao naročito uspešni kondenzator, dok se ledena tela odmržnjavaju zidovima isparivača i postrojenje se dakle ponovo preključuje na smrzavanje.
Na sl. 1 je pokazana još jedna dalja mera za siguran preliv tečnoga sredstva za hlađenje iz isparivača 3 u medusud 5 za vreme procesa odmržnjavanja. U ovom je cilju medusud 5 postavljen niže no isparivač, i rzpostavlja se vezni vod 11 između gornjeg prostora za раш međusuda 5 i gornjeg prostora za paru izparivača 3 n. pr. prema nacrtu pomoću usisavajuće cevi 12 (za vreme perioda odmržnjavanja cevi pod pritiskom) koja vodi od prostora za paru isparivača ka kompresoru 1, i u kojoj je zatvorena slavina 13 za zatvaranje i način rada postrojenja odgovara napred opisanom. Za vreme perioda odmržnjava-nja se sad otvara ova zatvarajuća slavina
13,	isparivač 3 i medusud 5 se dakle nalaze u vezi međusobno i tečnost prema tome teče iz suda isparivača 3 lako u niže nalazeći se medusud 5. Isparivač odnosno isparivač! 3 se po pronalasku izvode kao pojedine ćelije za smržnjavanje iz dvostrukih cevi sa uzanim prstenastim omotnim međuprostorima, pri čemu ovi omotni međuprostori služe kao prostori za isparivač, Na nacrtu su ćelije isparivača odnosno ćelije za smržnjavanje izvedene kao cevi 3 koje su sa obe strane otvorene, koje se nalaze u kupatilu vode za smržnjavanje i o-vom se oblivali" i celishodno se konusno proširuju prema gore, i koncentrično su okružene jednom drugom malo širom cevi
14.	Ovi na ovaj način obrazovani omotni međuprostori siuže kao pojedinačni ispari-» vači u koje se dole raspodehrom cevi 10 uštrcava kroz pojedine priključke 15 sredstvo za hlađenje koje je pretvoreno u tečno stanje za vreme perioda smržnjavanja, dok se u naru pretvoreno sredstvo za hlađenje gore odvodi usisavanjem kroz nri-ključke 16 u zbirnu cev 17. Raspodelna cev 10 kao i zbirna cev 17 utiču prema pokazanom primeru izvođenja u izdvajač 6 teč nosti.
Ćelije 3 za smržnjavanje su u cilju iz-begavanja prekomernog smrzavanja ćelij-
skih ivica produžene gore i dole na po sebi poznat način. Prema iskustvu se kod o-vog izvođenja ledena tela usled vođenja toplote kroz ćelijske zidove smržnjavaju iznad neposredne oblasti dejstva isparivača. Kod odmržnjavanja pak mora se toplota istim ali obrnutim putem voditi od isparivača ka ovim produženjima u cilju odvajanja leda, usled čega nastaje usporenje u odvajanju (rastvaranju) i prethodno objašnjeno dejstvo medusuda bi se potrlo. Da bi se skratilo ovo vreme odmržnjavanja ćelijski nastavci se po pronalasku greju, što se na pr. prema sl. 1 vrši pomoću grej-nih cevi 18 koje su postavljene oko ćelij-skih nastavaka i sa ovima su metalno vezane, i pomoću kojih se sprovodi kakav topliji medij n. pr. sveža voda, slana voda ili t. si. Ovim se kao što je iskustvo pokazalo vreme odmržnjavanja skraćuje na nekoliko minuta. Pri tome odvedena hladnoća se celishodno povratno dobija za hlađenje kondenzatora odnosno vode za hlađenje na nisku temperaturu.
Regulisamje tempa rada ovog grejnog medija može se vršiti na jednostavan i eko-noman način u obliku pokazanom na si. 1. Kao što je već rečeno na donji deo kondenzatora 2 se priključuje dopunski hladnik 7 za hlađenje kondenzata na nisku temperaturu. Ovaj je postavljen u sudu 19 za slanu vodu, koji je detimično ispunjen slanom vodom koja služi kao medij za toplo-tu. Iz ovog se slana voda usisava pomoću kružne crpke 20 i u vezivanju na red se potiskuje kroz donje i gornje cevi za odmrž-njavanje 18, posle čega dotiče nazad kroz cev 21 za oticanje u cev 19 za slanu vodu. Dopunski hladnik 7 zalazi samo delimično u slano kupatilo 19; uvek prema tome dali je dopunski hladnik više ,Ш manje oblivan slanim kupatilom, ima se veća ili manja površina za izmenu toplota sa slanim kupatilom i u koliko je veća ili manja prema tome toplotna izmena između kondenzata sredstva za hlađenje i kružećeg slanog rastvora. Može se dakle podešavanjem ovoga ogledala (visine slanog kupatila u sudu 19 za preliv, toplotna izmena između oba medija, a time i srednja temperatura kružećeg slanog rastvora po volji podesiti. Ume-sto dopunskog hladnika ,za 'kondenzat sredstva za hlađenje koji dolazi od kondenzatora može se spustiti i kakav prethodni hladnik za hlaidnu vodu koja dotiče od kondenzata da zalazi u sud za slanu vodu.
Prema gornjim izvođenjima, u veće is-parivačke jedinice udružene ćelije ispariva-ča, odnosno ćelije za smržnjavanje 3,14 se po pronalasku kod postavljanja u kupatilo, koje ove obliva, iz tečnosti koja treba da se smrzava odnosno da se hladi na
nisku temperaturu, umeštaju u jedan zajednički sanduk 22 za izolovanje vazdu-hom, pomoću kojeg se izoliuju uspešno protiv tečnosti kupatila naspramne površi ne (ovde spoljine površine) koje ne služe za obrazovanije leda. U ovim zajedničkim sanducima 22 za izolisanje vazduhom se celishodno ugrađuju i ostali delovi sistema, koji treba da se izolišu u odnosu prema kupatilu, kao izdvajač 6 tečnosti, raspodelna cev 10, zbirna cev 17, grejna cev 18 i dr., usled čega su svi ovi delovi uspešno izo-lisani od kupatila za hlađenje, i ceo sistem obrazuje prema upolje, konstruktivno jednostavnu konstrukcionu jedinicu.
Na sl. 1 je dalje sa 23 označen sud za tečnost koja treba da se mrzne odnosno koja treba da se hladi na nisku temperaturu, u koju se ugrađuje ceo sistem 22 isparivača odnosno više ovih (celishodno u jednom ili dva reda) odeljaika. Iznad suda 23 je pokazan transportni uređaj 24, kroz koji se transportuju ledena tela koja se po odmržnjavanju penju na površinu kupatila i ovde plove. Pod sistemom isparivača je postavljena jedna cev 25 za raspodelu vaz-duha, od koje se pod svakom ćelijom isparivača odvaja po jedne diza 26. Kroz ovu se za vreme mržnjemja uduvava vazduh (ili i tečnost koja treba da se zamrzne u cilju proizvođenja providnog leda.
Na si. 2 i 3 je pokazan jedan oblik izvođenja u dva preseka koji je naročito podesan za mala postrojenja za proizvođenje leda. Ovde oznake 1, 3, 4, 5, 10, 12, 14—18, 22, 25, 26, označavaju iste delove kao i na si. 1. Kod ovog izvođenja se naročiti me-đusud izbegava na taj način što se prostor kondenzatora bira tako veliki, da ukupna sadržina tečnosti isparivača 3/14 može biti njime primljena. U ovom je cilju ovde kondenzator 27 iz snopa cevi protkanih vodom za hlađenje izabran sa odgovarajući većim zapreminskim razmerama. Prostor za magomilarvaoje hladne tečnosti potiskivane iz isparivača za vreme perioda odmrz-navanja ovde se dakle ne nalazi između redukujućeg ventila 4 i isparivača 3, već u nekoliko između redukujućeg ventila 4 i kondenzatora odnosno kompresora 1. Da bi se ipak postiglo brzo odvođenje usisavanjem tečnosti sredstva za hlađenje iz isparivača ka kondenzatoru po izvršenom preključivanju, u jednoj obilaznoj cevi ka redukujućem ventilu 4 je ugrađen zatvarajući organ 28. Ovaj se pri preključivanju na odmržnjavanje otvara privremeno tako, da se tečnost iz isparivača 3 brzo potiskuje odnosno usisava ka kondenzatoru 27. Po izvršenom prelasku tečnosti se ovaj zatva-rajuć i organ ponovo zatvara, i tako se za vreme perioda odmržnjavanja u isparivaču
taloženi kondenzati sredstva za hlađenje uštrcavaju kroz prigušni organ 4 u kondenzator 27. Na isti se način naravno i pri povratnom uključivanju na period mržnje-nja privremeno otvara zatvarajući organ 28, da bi se u kratkom vremenu u kondenzatoru nagomilana zaliha sredstva za hlađenje pretvorena u tečno stanje potisla nazad u isparivač tako da odma po povratnom uključivanju nastupi ponova normalni proces mržnjenja.
Takođe je i proizvođač hladnoće, odnosno leda prema si. 2—3 znatno uprošćen. Ovde su bočni zidovi sanduka 22 za izolo-vanje vazduha produženi prema gore, tako, da se ovim nastavcima bočnih zidova iznad ćelija za mržnijenje oibrazuje kada 29, u čije dno ulaze (utiču) gornji krajevi ćelija za mržnje nje. Isto se tako tako bočni zidovi sanduka za izolovanje vazduha produžuju i prema dole i ovi se donji mastavci zatvaraju dnom tako, da ovde postaje sanduk 30 za vodu koji vezuje donje krajeve ćelija. Gornja kada 29 i donji sanduk 30 za vodu nalaze se u vezi pomoću ćeliija 3 za smržmjavanje. Da bi se pri uduvavanju vazduha i ovde postiglo živo kruženje vode, predvidene su naročite cevi 31 za povratni tok koje vezuju oba prostora 29/30 za vodu.
Na si. 4 je pokazan jedan dalji primer izvođenja jednog postrojenja za proizvođenje leda po ovom pronalasku. Sa 1 je o-pet označen kompresor, sa 32 međusud, sa 33 kondenzator, sa 34 redukujiući ventil, sa 35 ćelije isparivača odnosno ćelije za mržnjenje, sa 36 sud za vodu koji je postavljen ispod ćelija :za smržnjavanje, sa 37 transportni uređaj za transport (odvođenje) ledenih tela.
Nasuprot si. 3 ovde se izmena toplote između skupljača tečnosti kondenzatora 33 i med usuda 32 postiže pomoću vijugave cevi 38 koja dolazi od kondenzatora 33 i koja vodi kroz međusud 32. Način dejstva je pri tome potpuno isti kao šito je na sl. 1 bliže objašnjeno u odnosu na međusud 8/5. Da bi se izbegla jednovremena izmena toplote između suda 32 sa okolinom ovde je međusud 32 okružen izolacijom 39. Dalje je ovde sa 40 označen dopunski priguš-ni organ za ubrzanje preliva (prelaza) tečnosti sredstva za hlađenje iz isparivača 35 ka medusudu 32 koji je u datom slučaju postavljen između prostora za paru među-suda i kondenzatora 33. Pošto ovaj organ nije bezuslovno potreban to je ovde pokazan črtasto.
Na si. 4 su u vezi sa međusudom 32 pokazane ćelije 35 za smržnjavanje, koje su istina isto tako izvedene kao sa obe strane otvorene ćelije za smržnjavanje od-
nosno za isparavanje, ali koje ipak nasuprot izvođenjima prema sl. 1—3 ne zalaze u kupatilo tečnosti koja treba da se smrž-njava odnosno da se hladi na nisku temperaturu, već se nalaze iznad jedne prijemne (hvatajuće) školjke 36 i proširuju se prema dole tako da obrazovana ledena tela po odmržnjavanju ispadaju prema dole usled svoje sopstvene težine. Iznad prijemne školjke 36, u koju utiče suvišna voda iz ćelija koja se ne smrzava postavljen je jedan transportni uređaj 37, na koji ispadaju ledena tela i kojim se odmah odvode dalje. Voda koja treba da se smrzava se ovde pri tome prska na gornjem kraju ćelije prema unutrašnjim zidovima ćelije i curi po ovima na niže smrzavajući se većim ili manjim delom.
Uključivanje ćelija 35 za smrzavanje je prema šematičkom nacrtu ukratko sledeče.
Za vreme perioda smrzavanja tečno sredstvo za hlađenje koje ćelijama dotiče od medusuda 32 kroz cev 41 za uštrcava-nje stupa kod 42 na danjim krajevima o-motača 43 isparivača u ove i u ovima proizvedena para izlazi gore pomoću pojedinih usisavaj,ućih cevi 44 u zajednički zbirni kanal (cev) 45, iz kojeg se usisava kompresorom 1. Ispod omotača isparivača nalaze se na nastavcima ćelija cevi 46 za od-mržnjavanje, kroz koje protiče kakav medij za odmržnjavanje n. pr. voda za hlađenje, za kondenzator, koja se ovde jedno-vremeno — prethodno hladi. Sa 47 je o-značena crpka za vodu, koja usisava vodu za mržnjenje iz prijemne školjke 36 i pomoću diza 48 za uštrcavanje ze uštrcava u ćelije za smržnjavanje Transportnim uređajem 37 primljena ledena tela se transpor-tuju ka nagnutoj površini 49 po kojoj se dalje upućuju ka skladištu leda.
Na si. 5 je pokazano jedno postrojenje za izvođenje postupka za brzo smrzavanje, uz upotrebu isparivačkih ćelija po pronalasku, u preseku. SI. 6 pokazuje odgovarajući presek.
Kao što je poznato naročito dobro i trajno ostvarenje održavanja materija koje se lako kvare, naročito životnih namirnica kao što su ribe, meso, voće, povrće ili t. si. postiže se brzim smrzavanjem ovog materijala na nisku temperaturu, pošto se u o-vom slučaju pošteđuju ćelije tkiva i ne menja ju se.
Po pronalasku se postiže znatno poboljšanje u brzom smrzavanju, pošto se pomoću ćelija isparivača otvorenih sa obe strane uz uduvavanje vazduha ili uštrcavanje tečnosti pomoću diza postiže intenzivna izmena toplote između sredstava za hlađenje koje treba da ispari i tečnosti koja struji kroz ćelije isparivača, a koja se izmena to-
plote nije mogla ostvariti pomoću drugih poznatih pomoćnih sredstava. Pre svega se pomoću trajnog odbijanja tečnosti ohlađene na nisku temperaturu koja po načinu ključanja izbija iz ćelija isparivača postiže intenzivno oduzimanje toplote iz materijala koji treba da se smrzava i ovo se dejstvo povećava još time, što se materijal koji treba da se smrzne provodi preko ćelija isparivača kroz tečnost ohlađenu na nisku temperaturu koja po načinu ključanja izbija prema gore.
Na si. 5 su sa 51 označene unutrašnje cevi isparivača, sa 52 spoljne cevi koje ove koncentrično okružuju, pri čemu prstenasti međuprostori opet služe kao prostori za isparavanje. Sa 53 je označena raspo-delna cev, sa 54 zbirna cev, i obe utiču u izdvajač 55 tečnosti. Od ovog vodi cev 56 za usisavanje ka kompresoru 57, od kojeg zgusnuto sredstvo za hlađenje dospeva u kondenzator 58 i od ovoga preko reduku-jućeg ventila 59 ponovo u izdvajač 55 tečnosti, a od ovoga preko raspodelme cevi nazad u prostore 51/52 za isparavanje. Gornji krajevi cevi 51 isparivača utiču u kupatilo 60 koje se nalazi iznad ovih, a donji u sud 61 za tečnost. Ovaj se nalazi u vezi sa gornjim kupatilom 60 za hlađenje osim pomoću cevi 51 za isparavanje još i pomoću cevi 62 za povratni tok. Ispod ispa rivačevih ćelija se nalazi sistem za raspo-delu vazduha 63, od kojeg se ispod svake ćelije isparivača odvaja po jedna uštrcava-juća diza 64. Cev 63 za vazduh se napaja sabijenim vazduhom pomoću kompresora 65 za vazduh.
Pomoću vazdušnog kompresora 65 se kroz diže 65 za uduvavanje vazduh uduva-va u pojedine ćelije isparivača, usled čega se vrši stalno živo kretanje tečnosti u sme-ru pokazanih strelica, tečnost dakle struji kroz cevi isparivača prema gore, i ističe ista odgovarajuća količina tečnosti ohlađene na nisku temperaturu iz gornjeg kupatila kroz cevi 62 za povratni tok ka donjem sudu za tečnost 61 nazad, usled čega se zatvara kružni tok tečnosti.
Cevi 51 isparivača su postavljene u većem broju u redovima, pri čemu se u kakvom postrojenju može ostvariti raspored jednog ili više takvih redova dvojnih cevi. Iznad ovih redova cevi nalazi se 'transportni uređaj za materijal koji treba da se mrzne, i koji se n. pr. može sastojati i kakve transportne trake iz žičanog pletiva. Kao naročiti celishodni transportni uređaj je prema nacrtu predviđena transportna traka 66, koja se vodi preko točkova 67 za lanac, i na poprečnicama 68 su obešene žičane korpe 69.
Transportni uređaj je tako izveden, da
žičane korpe 69 koje vise na poprečnicama zalaze na jednom kraju isparivača u kupatilo tečnosti ohlađeno na nisku temperaturu, a na drugom kraju ponovo izlaze iz ovoga. Korpe 69 se odozgo n. pr. kroz o-tvor u tavaničnoj izolaciji 75 pune, zatim se u pravcu strelica vode preko isparivače-vih ćelija kroz tečnost za hlađenje, pri čemu se oblivaju tečnošću koja po načinu ključanja izbija iz ćelija i time se brzo hlade na nisku temperaturu. Na drugom kraju korpe ponovo izlaze i ohlađena (smrznuta) sadržina može biti uzimana kroz drugi otvor u tavaničnoj izolaciji 71. Brzina transportnog uređaja se celishodno tako bira, da se materijal potpuno smrzava pri jednom prolazu kroz kupatilo.
Kod potrebnih niskih temperatura kupatila sa tečnošću (približno 25 do 30" C) postoji opasnost, da kod neosuše-nog vazduha za uduvavanje otvori diza mogu da se zamrznu usled vlage koja se izdvaja iz vazduha. Da bi se vazduh za u-đuvavanje hlađenjem i sušenjem oslobodio od sadržine vode bili bi potrebni zametni naročiti aparati. Ovo se pronalaskom izbe-gava na taj način, što se iznad kupatila za hlađenje iznad isparivačeve cevi postavlja g.njirajuće zvono 72, čiji donji krajevi zalaze u kupatila i tako obrazuju zatvoreni vazdušni prostor iznad isparivačevih cevi. Iz isparivačevih cevi u vis penjući se vazduh za uduvavanje koji je ohlađen na temperatur kupatila prikuplja se pod ovim zvonom 72 i tako se ne gubi. Na ovo je zvono 72 sad priključena usisavajuća cev 73 koja vodi ka vazdušnom kompresoru 65. Iza kompresora 65 je najzad predviđen još jedan organ 74 za sušenje, da bi se još primili eventualni zaostatci vlage. Na ovaj se način izbegava izdvajanje vlage na otvorima 64 diza i time i njihovo za-mržnjavanje. Druga jedna mogućnost za izbegavanje opasnosti zamržnjavanja diza sastoji se u tome što se umesto vazduha uštrcava sama tečnost koja je ohlađena na nisku temperaturu.
Postrojenje je svestranom izolacijom 75 zaštićeno protiv gubitaka toplote.
Ogledima je ustanovljeno da se pomoću napred opisanog uređaja za proizvođenje leda iz nečiste vode ili vode koja sadrži soli može proizvesti čist odnosno led bez soli. Ako kao konačni produkat ne treba da se dobije led već slatka voda to se celishodno temperatura za topljenje proizvedenog leda u kondenzatoru za topljenu vodu povratno dobija odnosno iskorišćuje za pretvaranje u tečno stanje zgusnutog sredstva za hlađenje pri niskoj temperaturi i prema tome niskom pritisku. Pri tome se voda od topljenja pomoću kakve crpke za
kruženje upućuje u stalan kružni tok preko topljenog leda i kondenzatora, tako, da se kondenzovamje vrši pri temperaturama blizu 0° C.
Jedain dalji postupak koji se može izvoditi pomoću ovog uređaja za proizvođenje leda sastoji se u tome da se rastvori, voćni sokovi, sirće ili t. si. koncentrišu smrzavanjem vode. U ovom se cilju po pronalasku vodeni rastvori, sokovi i t. d. mrznu u ćelijama za smržnjavanje i led se jako hladi na nisku temperaturu. Usled ovoga se vrši jako koncentrisanje u ledu zatvorenih rastvora, koji se zatim pri ovoj niskoj temperaturi (u cilju izbegavanja razblaženja) u visoko koncentrisanom obliku po prethodnom usitnjenju leda centrit'ugišu pomoću kakve centrifugalne naprave iz leđa.
Patentni zahtevi:
1.	Uređaj za proizvođenje leda ili za hlađenje kakve tečnosti na nisku temperaturu u cilju brzog smržnjavanja kakvog proizvoljnog materijala, kod kojeg vertikalne sa obe strane otvorene ćelije za iz-munu toplote (ćelije isparivača), oko kojih kruži sredstvo za hlađenje, zalaze u kupatilo tečnosti koja treba da se hladi na nisku temperaturu ili da se smrzne i kod kojeg se radi postizanja živog kretanja i time i žive izmene toplote tečnosti hlađene na nisku temperaturu, uštrcava vazduh ili jedan deo tečnosti koja treba da se hladi na nisku temperaturu naznačen time, što su ćelije isparivača izvedene kao pojedinačne vertikalne ćelije za smržnjavanje iz dvojnih cevi otpornih na pritisak sa uzanim prstenastim međuprostorima omotača, koji služe kao prostori za isparavanje.
2.	Uređaj po zahtevu 1, naznačen time, što su ćelije isparivača sa dvostrukim zidovima raspoređene u jednom ili više redova i svi su prostori za isparavanje pomoću zbirne cevi vezani sa jednim zajedničkim izdvajačem tečnosti.
3.	Uređaj po zahtevu 1—2, naznačen time, što su u cilju izbegavanja obrazovanja leda na omotačima ćelija koji nisu određeni za obrazovanje leda ćelije isparivača postavljene u jednom zajedničkom sanduku za izolovanje vazduhom, u kojem su ce-lishodmo zatvorene i potrebne zbirne cevi i izdvajač tečnosti.
4.	Uređaj po zahtevu 3, naznačen time, što su bočni zidovi sanduka za .izolovanje vazduhom tako produženi prema dole i prema gore, da obrazuju kupatilo koje preliva ćelije isparivača i jedan donji prostor za skupljanje tečnosti, pri čemu je u cilju živog kruženja tečnosti koja treba da se smržnjava ili da se hladi na nižu tempera-
turu gornji prostor kupatila vezan sa donjim sandukom za vodu osim pomoću samih ćelija isparivača još i pomoću naročitih cevi za povratni tok.
5.	Uređaj po zahtevu 3 i 4, naznačen time, što se sanduk za izolovanje vazduha u kružnom toku nalazi u vezi sa prostorima za hlađenje ili drugim prostorima čiji vazduh treba da se održava hladnim, tako, da se u sanduku za izolovanje vazduhom postajući hladan vazduh može korisno iskoristiti.
6.	Uređaj po zahtevu 1—5 za proizvođenje leda direktnim obrazovanjem leda na zidovima isparivača kod kojeg u cilju oslobađanja obrazovanih ledenih tela struja sredstva za hlađenje menja pravac (smer) i u cilju brzog odvajanja se tečnost sredstva za hlađenje za vreme perioda odmrž-njavanja utiskuje u kakav međusud, naznačen time, što kako cev koja vodi ka ispari-vaču tako i cev koja vodi ka kondenzatoru utiču u donji prostor međusuda.
7.	Uređaj po zahtevu 6, naznačen time, što se međusud postavlja niže no isparivač i između međusuda i isparivača je osim cevi koja vezuje oba prostora za tečnost umešten još jedan kanal (cev) tako, da se ovima vezuju prostori za paru međusuda i isparivača, pri čemu se pomoću kakvog ventila za zatvaranje koji je ugrađen u ovaj kanal (cev) prostori sa parom odvajaju za vreme perioda smržnjavanja.
8.	Uređaj po zahtevu 6 ili 7, naznačen time, što se međusud sa prostorom za skupljanje tečnosti kondenzatora dovodi na taj način u izmenu toplote, što se kon-denzatorove cevi provode kroz ovaj ili se oko njega stavlja kakva omotna cev, pri čemu se tečnost koja dolazi od kondenzatora upućuje kroz prstenasti međuprostor koji tu postaje.
9.	Uređaj po zahtevu 6—8, naznačen time, što je sam kondenzatorski prostor izabran tako velikim, da se u njemu može primiti ukupna tečnost sredstva za hlađenje iz isparivača, i ovaj kondenzatorski prostor dakle sam služi kao prijemni prostor za tečnost potisnutu iz isparivača.
10.	Uređaj po zahtevu 9, naznačen time, što se u obilaiznoj cevi za redukujući ventil koji je postavljen između kondenzatora i isparivača postavlja kakav zatvarajući ventil, koji se pri preključivanjima najpre otvara i tako ostvaruje brz prelaz tečnosti iz isparivača u kondenzator i obratno, posle čega se zatvara tako, da u daljem procesu odmržnjavanja odnosno smržnjavanja tečnost koja je kondenzovana u isparivaču biva uštrcavana preko redukujućeg ventila u kondenzator odnosno obratno.
11.	Uređaj za proizvođenje leda po za-
htevu 6—10 naznačen time, što se ćelije za smržnjavanje u cilju izbegavanja smržnja-vanja ledenih tela koja se obrazuju preko zone isparivača produžuju na po sebi poznat načim, i što se ovi nastavci u cilju brzog odvajanja ledenih tela okružuju grej-nim omotačima odnosno cevima, kroz koje protiče kakav topliji medij n. pr. voda za hlađenje.
12.	Postupak za proizvođenje leda po zahtevu 6—11, naznačen time, što se kao medij za grejne ili odmržnjavajuče cevi upotrelbljuje kakva tečnost koja se ne smr-žnjava n. pr. slana voda i ova se u cilju povratnog dobijanja primljene hladnoće upotrebljuje za hlađenje na nisku temperaturu kondenzata ili vode za hlađenje.
13.	Uređaj po zahtevu 12, naznačen time, što se izmena toplote vrši pomoću vijugave cevi za kondenzat ili vodu za hlađenje, koja se gnjura u sud za preliv za medij za izmenu toplote (cirkulišuću slanu vodu) i pri tome se izmena toplote može regulisati promenom visine slane vode u sudu za preliv.
14.	Uređaj za proizvođenje leda po zahtevu 6—13, naznačen time, što su na po sebi poznat- način kao obostrano otvorene omotačem isparivača okružene ćelije za smržnjavanje izvedene sa presekom koji je dole veći i postavljene su nad vodenim kupatilom, i što se voda koja treba da se smržnjava prska na gornjem kraju ćelije prema zidovima ćelija, na kojima se ova smrzava kružeći i na niže rominjajući i pri tome ledena tela po izvršenom odmržnja-vanju ispadaju pomoću svoje težine iz ćelija.
15.	Uređaj no zahtevu 1, 2 i 4, za hlađenje ua nisku temperaturu kakve tečnosti u cilju brzog smržnjavanja proizvoljnog ma-
terijala za hlađenje, naznačen time, što je iznad jednog ili više redova ćelija isparivača tako postavljen kakav transportni u-ređaj za materijal koji treba da se smrzne da materijal za hlađenje zalazi u tečnost ohlađenu na nisku- temperaturu i provodi se iznad ćelija za smržnjavanje odnosno kroz ohlađenu tečnost na nisku temperaturu koja iz ovih izbija prema gore po načinu ključanja.
16.	Uređaj po zahtevu 15, naznačen time, što je na kupatilu za hlađenje iznad ćelija isparivača postavljeno jedno zvono koje se donjim ivicama gnjura u hladno kupatilo, i koje hvata hladni u donje otvore ćelija uduvani vazduh koji se penje na više kroz ćelije isparivača i nagomilava ga radi ponovnog oduzimanja u cilju trajnog uduvavanja u kružnom toku.
17.	Postupak za dobijanje bistre odnosno slatke vode iz nečiste vode ili vode koja sadrži soli pomoću mržnjenja uz pripomoć uređaja po zahtevu 1—15, naznačen time, što se proizvedeni led u cilju povratnog dobijanja sadržine hladnoće upotrebljuje u kondenzatoru za topljenje radi kon-denzovanja zgusnutog sredstva za hlađenje pri čemu se u ovome topljena voda u stalnom kružnom toku upućuje preko leda koji treba da se topi i cevi kondenzatora.
18.	Postupak za koncentrisanje sokova, sirćeta, rastvora ili t. si. mržnjenjem vode pomoću uređaja po zahtevu (1—14), naznačen time, što se tečnost koja treba da se koncentriše smržnjava u ćelijama za smržnjavanje i zatim se obrazovani led hladi na nižu temperaturu i u ovome na nižu temperaturu ohlađenom stanju se u ledu zatvoreni visoko koncentrisani rastvor izdvaja centrifugisanjem.
x:
i
o
JiQ
Ađ pai. br. 15955