KRALJEVINA SRBA, HRVATA I SLOVENACA

UPRAVA ZA ZAŠTITU

Klasa 46 (1)

INDUSTRISKE SVOJINE

Izdan 1. Maria 4929.

PATENTNI SPIS BR. 5608

Ing. Andrija Nesterov, Novi Sad.

Dvotaktni eksplozivni motor sa automatskim plamenim palenjem za vazduhoplovstvo,

automobile, lade, malu industriju i t. d.

Prijava od 31. avgusta 1927. Važi od 1. marta 1928.

Po radu ovaj motor javlja se kao običan
dvotaktni motor sa zvezdastim rasporedom
cilindera, koji radi po ciklusu Boderoša.
lzbacivanje sagorelih gasova pre uvlačenja
u cilindere redne smeše vrši se pomoču
komprimiranog vazduha. Motor je odreden
za vazduhopiovstvo, no može se upotrebiti
za automobile, lade, malu industriju itd.

Kao originalno svojstvo ove mašine javlja
se način paljenja radne smeše. Osim toga
originalan je relativni raspored radnih ci¬
lindera i kompresora, koji spremaju vazduh
za izduvavanje. Ovaj raspored stvara pro¬
ces izbacivanja racionalnije i ne traži pri
motoru specijalnih mehanizama za to.

Predloženi način palenja traži, da radeni
cilinderi budri imali specijalne kanale, i da
budu izmedu sebe vezani cevima, po koji-
ma plamen u danim momentima prelazi
prema redu njihova rada od cilindera k ci-
iinderu. Kiipovi radnih cilindera dobijaju
pri ovome u svome donjem delu izvesnu
dopunsku spravu.

Ovakav sistem palenja može važiti za
motor sa pet i više cilindera, koji su ras-
poredeni u obliku zvezde i čije kretače rade
na radilicu sa jednim laktom. Broj cilindera
može biti paran ili neparan. Dužina klipa
radnih cilindera, kako to u opšte biva kod
dvotaktnih motora, je malo veča nego nji¬
hov hod.

Na sl. 1 priloženog crteža prestavljen je

presek motora osovinom cilindera u povr¬
šini normalnoj k osovini motora.

Na sl. 2 prestavljen je presek motora
osovinom cilindera u površini u kojoj leži
osovina motora.

Na sl. 3 prestavljen je spoljašni zid mo¬
tora spreda.

Kao primer na priloženom crtežu uzet je
motor sa šest cilindera, tako da se kon¬
strukcija motora ne bi mnogo promenila
ako bi broj cilindera bio veči.

Na sl. 1 i 2 vidi se, da se unutra kod
svakog radnog cilindera nalazi cilinder vaz-
dušnog kompresora, otvoren sa donje Stra¬
ne. U svome gornjem poklopcu cilinder
kompresora je snabdeven sa zaptivačom,
kroz koju prolazi klipnjača, koja veže kli-
pove radnog i vazdušnog cilindera. Pro¬
strana šupljina iznad gornjeg klipa služi
dakle kao radni cilinder, šupljina ispod
njega je kompresor radne smeše. Prostra¬
na šupljina iznad desnog klipa služi kao
vazdušni kompresor. Donji klip u isto vre¬
me služi kao krejckopf za klipnjačin me-
hanizam svakog cilindera.

Punjenje unutrašnjeg cilindera sa vazdu-
hom vrši se kroz otvore (a),  koji su ras-
porecteni na periferiji cilindera u onaj pe¬
riod, kad klip, nalazeči se oko svoje donje
mrtve tačke, otvara ove otvore (sl. 1 cilin¬
der IV.). Komprimirani vazduh kroz kanal
(x) i kroz cev (_y) ide kod otvora (6) rad-

Din. 20.

nog cilindera, koji se olvaraju klipom, ka-
da se on nalazi u fazi počeika izbacivanja
sagorelih gasova.

U prosiranoj šupljini iznad radnog klipa
vrši se komprimiranie, eksplozija i prošire-
nje radnih gasova. Supljina je snabdevena
otvorima (c) kroz koji sagoreli gasovi iz-
laze u atmosferu, otvorima (6), kroz koji
vazduh koji vrši izbacivanje, dolazi iz svog
kompresora i otvorima (d)  kroz koji dolazi
radna smeša iz svog kompresora.

Prostrana supljina ispod radnog klipa
služi kao kompresor u kome se komprimira
radna smeša. Kada se klip nalazi oko svoje
mrtve gornje tačke ulazi ovamo radna sme¬
ša iz karburatora kroz otvore (e). Kada se
klip nalazi u svojoj donjoj mrtvoj tački,
komprimirana smeša ide kroz otvore (c/’’)
sa kojima je snabdeven klip, pa kroz otvore
(d 1 )  jednog cilindera, koji se podudaraju
sa otvorima (d”)  pri ovome položaju klipa
a onda kroz kanal (z) ide kod otvora (d)
radne šupljine.

Sistem cevi (v) koje spajaju šupljine vaz-
dušnih kompresora sa šupljinama radnih ci¬
lindera napravljen je na taj način (vidi sl.
2 i 3) da, kada jedan od klipa radnih ci¬
lindera otvara otvore ( b ) otvori (d)  u ovo
vreme su zatvoreni jer su rasporečteni is¬
pod otvora (/>), klip vazdušnog odgovaraju-
čeg kompresora se nalazi blizu svoje gor¬
nje mrlve tačke. Ovo služi za racionalno
funkcioniranje vazdušnog kompresora u smi¬
slu izbacivanja, jer največi pritisak, koji
daje kompresor vrši se za vreme periode
otvaranje otvora (6). Kod šesticilinderskog
motora vazdušni kompresor, koji služi za
naznačeni radni cilinder, nalazi se od njega
na ugaonom odstojanju od 120° u smislu
rotiranja motora. Ako motor ima više ci¬
lindera, onda ovaj ugao promenjuje se
malo u jednom ili drugom pravcu.

Palenje kod motora, koji je na načrtu i
koji ima rotiranje u smislu skazaljke ča-
sovnika vrši se na sledeči način:

Uspored zida svakog cilindera biva ka¬
nal (q )čiji jedan kraj izlazi u komoru eks¬
plozije. Drugi kraj ovog kanala izlazi po-
moču otvora (6) u cilinder oko njegove
sredine. Niže od ovog otvora nalazi se
drugi otvor (/), koji se pomoču cevi ( p )
spaja sa šupljinom susednjeg, predhodnog
po redu cilindera. Mesto otvora ( r ) cevi
(p)  na generatrisi cilindera je rasporedeno
u saglasnosti sa brojem cilindera kod mo¬
tora na taj način, da ga otvara gornji klip
u momentu, kada se klip sledečeg po redu
radnog cilindera nalazi u svojoj gornjoj
mrtvoj tačci. Radni klip u svom donjem
delu ima ugnutost (to) u obliku kutije slične
sa konstrukcijom šibera klasične parne ma-
šine. Kada se klip nalazi u svojoj gornjoj mrt¬

voj tačci, pomoču ove ugnutosti (to) cev (p)  i
kanal ( q ) se spoju tako, da su na taj na¬
čin radne šupljine susednih cilindera u o-
vaj momenat spojene. Spoj cevi ( p ) i ka¬
nala (q)  u toku jednog obrta motora može
biti samo jedan put (kada radni klip biva
u svojoj gornjoj mrtvoj tačci). Za vreme
kada se klip nalazi u svakom drugom po¬
ložaju, cev (p)  i kanal (q)  nisu spojeni i
otvori (s) i (/) su zatvoreni,

Ako sada predpostavimo, da je u cilin-
deru, koji je na crtežu obeležen cifrom
(VI) bila eksplozija i radni gasovi se na-
laze u stanju početka proširenja, onda u
cilinderu (I) biče kompresija. Pritisak usi-
janih gasova pri položaju klipa cilindera
(VI) biče jači nego što je pritisak kompre-
sije u cilinderu (I). Ovo se može lako kon-
statovati pomoču uporedivanja odgovaraju-
čih ordinata radnog dijagrama kojim se
predstavlja rad motora. Usled razlike pri¬
tiska usijani gasovi prelaze iz cilindera (V!)
u cilinder (I) i izvrše tamo eksploziju. Po¬
sle eksplozije kreče se klip dalje, razdvaja
kanal ( q ) i cev (p) i u isto vreme otvara
svoj otvor (r), koji predaje plamen u sle¬
deči cilinder (II). Na ovaj način proces
predaje plamena od cilindera k cilinderu
vrši se dalje.

Otvori (s) i (/), razume se, moraju imati
dimenziju pri kojoj, pri normalnom broju
obrta motora, ne bi mogao da se udesi,
s jedne strane, gašenje gorenja, a s druge
strane, da se isticanje gasova ne bi vršilo
u suprotnoin smislu (od cilindera I u ci¬
linder VI). Cim je večim brojem cilindera
snabdeven motor, time je ugaona dimen¬
zija izmedu susednih cilindera manja, time
gore rasporeduju se otvori (r) i time pod
večim pritiskom ulaze usijani gasovi koji
vrše palenje, zbog čega ovo biva više in¬
tenzivno. Obratno čim manji broj cilindera
ima motor, time otvori (r) rasporeduju se
niže i time palenje biva manje intenzivno.
Ako bi na normalnom radnom dijagramu
motora odgovarajučeg tipa uporedili ordi-
natu pritiska u momentu kompresije pred
eksplozijom i ordinatu na krivulji prošire¬
nja, pri kojoj bi bilo moguče isticanje za-
paljenih gasova ka neupaljenim, onda bi
bilo moguče konstatovati, da minimalni do-
pušteni broj cilindera, za ovaj sistem mo¬
tora može biti četiri— pet u zavisnosti od
eksponenta politropične krivulje proširenja.

Sistem prvobitnog palenja radne smeše
ovog motora pri stavljanju u pokret na iz-
nesenom crtežu nije naznačeno. Palenje se
može vršiti ili pomoču običnog magneta-
pokretača ili pomoču mehaničkog upaljača.

Hladenje cilindera i cevi, koji predaju
plamen, je naznačeno na crtežu sa vazdu-
hom, ali, razume se, da ono može biti i

pomoču vode. U ovom slučaju cilinderi i
cevi se snabdevaju košuljicama, a motor
dobija pumpu i radijator.

Podmazivanje cilindera kod naznačenog
na crtežu motora pokazano je jednostavno :
od zejtinske pumpe zejtin ide s jedne Stra¬
ne, kod zaptivača klipnjača, a s druge Stra¬
ne, kod zida radnog cilindera koji se na-
lazi u zoni dejstva klipa. Podmazivanje le-
žišta laktaste osovine i kombinirane glave
kretače na iznesenom crtežu nije pokazano.

Patentni zahtevi:

1. Dvotaktni eksplozivni motor sa auto-
matskim plamenim palenjem za vazduho-
plovstvo, automobile, lade, malu industriju
i t. d. naznačen je time, da ima cev (p) i
kanal (q) po kojima se plamen u potrebne
trenutke predaje od cilindera k cilinderu.

2. Dvotaktni eksplozivni motor sa auto-
matskim plamenim palenjem za vazduho-
plovstvo, automobile, lade, malu industriju
i t. d. naznačen je time, da ima na donjem
delu klipova ugnutost (w) u obliku šibera,
koji u momentu palenja spajaju gore po-
menute cevi (p) i kanale (q).

3. Dvotaktni eksplozivni motor sa auto-
matskim plamenim palenjem za vazduho-
plovstvo, automobile, lade, malu industriju
i t. d. naznačen je time, da ima vazdušne
kompresore za izduvavanje sagorelih ga-
sova, koji rade od istog klipnjačkog me¬
hanizma a pomoču specijalnih cevi (y) spo¬
jeni su sa odgovarajučim cilinderima na
taj način, da, kada klip radnog cilindera
otvara otvor (b), klip vazdušnog kompre-
sora biva oko svoje gornje mrtve tačke (u
položaju kada pritisak vazduha, koji on
komprimira je največi).

Adpatent-bro/5888.

_ i

mrontiv

j