Nr. 2435.	IV.	1885.
Kirchliches Verordnungs-Blatt
für dic
Lavanter Diözese.
Jttlinlt: I. Decretum Urbis et Orbis, <|uo a Leone P. P. XIII. mandatur recitatio ss. K o sari i cum Litaniis Lau-retanis mense Octobri. — II. Litterae apost. Leonis PP. XIII. de studiis litterarum promovendis. — III. Erinnerung wegen Enthebung uoiit Hanptrapporl. — IV. Diözesnn-Nachrichtcn.
1.
Decretum Urbis et Orbis,
quo iterum hoc anno et annis porro sequentibus a S. I). N.
Leone PP. XIII.
mandatur recitatio ss. Rosarii cum Litaniis Laurctanis
a prima die Octobris ad secundam sequentis Novembris.
Inter plurimos Apostolicae vigilantiae actus, quibus Sanctissimus Dominus Noster LEO PP. XIII, ab inito Summi Pontificatus munere, Ecclesiae ac universae societati, Deo adiuvante, optatae tranquillitati restituendis consulere satagit : luce clarior nitet Encyclica Epistola Supremi Apostolatus, I Septembris MDCOCLXXXIII, <le celebrando toto mense Octobri eius anni gloriosae Dei Matris Mariae sacratissimo Rosario. Quod sane speciali Dei providentia praecipue institutum est ad potentissimum caeli Reginae praesens auxilium adversus Christiani nominis hostes exorandum, ad tuendam fidei integritatem in dominico grege, animasque divini sanguinis pretio redemptas a sempiternae perditionis tramite eripiendas. Tum vero laetissimi christianae pietatis et fiduciae in caelesti Mariae Virginis patrocinio fructus in omni loco catholici orbis ex tam salutari opere eo mense collecti, tum adhuc insidentes calamitates causa fuerunt, ut subsequente anno MDCCOLXXXIV, die XXX Augusti, aliae accesserint Apostolicae litterae Superiore anno, cum iisdem hortationilnis et praeceptionibus pro adventante eo mense Octobri pari solemnitate ritus ac pietatis fervore in beatissimae Virginis Mariae a Rosario honorem dedicando; eo quod praecipuus fructus boni operis et arrha consequuturae victoriae sit in inceptis perseverantia. Hisce autem inhaerens idem Sanctissimus Dominus, cum hinc nos hactenus mala multa undique perturbent, inde vero permaneat et florescat in christiano populo ea fides, quae per caritatem operatur, et veneratio ac fiducia in amantissimam Dei Genitricem propeinodum immensa ; eo impensiori studio et alacritate nunc ubique perseverandum vult unanimiter in oratione cum Maria Matre Jesu. Certam enim in spem erigitur fore ut ipsa, quae sola cunctas haereses interemit in universo mundo, nostris accedentibus dignis poenitentiae fructibus, flectat denique iram vindicem divinae iustitiae, incolumitatemque adducat et pacem.
Quapropter Sanctitas Sua quaecumque duobus praeteritis annis constituit de mense, quo solemnia celebrantur beatae Virginis Mariae a Rosario, hoc pariter anno, et annis porro sequentibus praecipit et statuit, quoadusque rerum Ecclesiae rerumque publicarum tristissima haec perdurent adiuncta, ac de restituta Pontifici Maximo plena libertate Deo referre gratias
Ecclesiae datum non sit. Decernit itaque et mandat, ut quolibet anno a prima die Octobris ad secundam sequentis Novembris, in omnibus catholici orbis parochialibus templis, et in cunctis publicis oratoriis Deiparae dicatis, aut in aliis etiam arbitrio Ordinarii eligendis, quinque saltem Mariani Rosarii decades cum Litaniis Lauretanis quotidie recitentur : quod si mane fiat, Missa inter preces celebretur, si a meridie, sacrosanctum Eucharistiae Sacramentum adorationi proponatur, deinde fideles rite lustrentur. Optat quoque ut a Sodalitatibus srcratissimi Rosarii religiosae pompae, ubi id per civiles leges licet, publice ducantur.
Indulgentias singulas, alias concessas, renovando, omnibus qui statis diebus publicae Rosarii recitationi interfuerint, et ad mentem eiusdem Sanctitatis Suae oraverint, et his pariter qui legitima causa impediti privatim haec egerint, septem annorum ac septem quadragenarum apud Deum Indulgentiam singulis vicibus concedit. Eis autem qui supradieto tempore decies saltem vel publice in templis, vel legitime impediti, privatim eadem peregerint, sacramentali confessione expiatis et sacra synaxi refectis, plenariam admissorum Indulgentiam de Ecclesiae thesauro impertit. Plenissimam hanc culparum veniam et poenarum remissionem his omnibus pariter largitur, qui vel ipso die festo beatae Virginis a Rosario, vel quolibet ex octo insequentibus diebus, sacramenta, ut supra, perceperint, et in aliqua sacra aede iuxta Suam mentem Deo eiusque Sanctissimae Matri supplicaverint.
Qua de re et illis consulens fidelibus qui ruri viventes	agri cultione	praecipue
Octobri mense distinentur, Sanctitas Sua concedit ut	singula superius disposita,	cum sacris
etiam Indulgentiis, eorum in locis, ad insequentes vel Novembris vel Decembris menses prudenti Ordinariorum arbitrio, differri valeant.
De hisce vero omnibus et singulis Sanctissimus Dominus Noster per Sacram Rituum Congregationem praesens edi decretum, et ad omnes locorum Ordinarios pro fideli executione transmitti mandavit. Die 20. Augusti 1885.
i). CARDINALIS BARTOLIN1US 8. R C. Praefectus.
L. t 8.	LAURENTIUS	SALVATI	8.	R.	C.	Secretarius.
Der Inhalt dieses Dekretes ist ani 18. Sonntage	nach Pfingsten	(27. September	d. I.) dem
gläubigen	Volke in allen Pfarr- (Knratic-) Kirchen der Diöccse	von der Kanzel	zu verlautbaren,	so wie dies
im Jahre 1884 im Diöccsan-Vcrordnungsblatte ddto. 15. September v. I. Nr. 2130, V. Nr. III. angcvrdnet worden war.
Dabei sind die Gläubigen zu ermahnen, sich recht eifrig an dieser Andacht zu bcthciligcn.
II.
De studiis litterarum in sacro seminario romano provehendis.
Dilecto Filio nostro Lucido Mariae Titulo Sessoriano 8. R. E. Presbytero Cardinali Parocchi Nostro in urbe Vicario.
Leo PP. XIII.
Plane quidem intelligis, quod saepe Nos et non sine caussa diximus, summa esse contentione et assiduitate enitendum, ut Clericorum ordo quotidie magis doctrinarum cognitione floreat. Cuius necessitatem rei maiorem efficit natura temporum: propterea quod in tanto ingeniorum cursu tamque inflammato studio discendi, nequaquam posset Clerus in muneribus officiisque suis cum ea, qua par est, dignitate atque utilitate versari, si quae ingenii laudes tanto opere expetuntur a ceteris, eas ipse neglexerit. — Hac Nos de caussa
ati disciplinam eruditionis, praesertim in alumnis sacri ordinis, animum adiunximus : et a scientia rerum graviorum exorsi, philosophiae theologiaeque studia ad veterum rationem, auctore Thoma Aquinate, revocanda curavimus : cuius quidem opportunitatem consilii is ipse, qui iam concecutus est, exitus declaravit. — Verum quoniam permagna doctrinae pars, et ad cognitionem iucunda et ad usum urbanitatemque longe fructuosa, humanioribus litteris continetur, idcirco nunc ad illarum incrementa nonnihil constituere decrevimus.
Quod primo loco illuc pertinet, ut suum Clerus teneat decus : est enim litterarum laus multo nobilissima ; quam qui adepti sint, magnum aliquod existimantur adepti; qui careant, praecipua quadam apud homines commendatione carent. — Ex quo intelligitur, quale esset illud Iuliaui imperatoris callidissimum et plenum sceleris consilium, qui ne liberalia studia exercerent christianis interdixerat. Futurum enim sentiebat, ut facile despicerentur expertes litterarum, nec diu florere christianum posse nomen, si ab humanitatis artibus alienum vulgo putaretur. — Deinde vero quoniam ita sumus natura facti, ut ex iis rebus quae sensibus percipiuntur ad eas assurgamus quae sunt supra sensus, nihil est fere ad iuvandam intelligentiam maius, quam scribendi virtus et urbanitas. Nativo quippe et eleganti genere dicendi mire invitantur homines ad audiendum, ad legendum : itaque fit ut animos et facilius pervadat et vehementius teneat verborum sententiarumque luminibus illustrata veritas. Quod habet quandam cum cultu Dei externo similitudinem : in quo scilicet magna illa inest utilitas, quod ex rerum corporearum splendore ad numen ipsum mens et cogitatio perducitur. Isti quidem eruditionis fructus nominatim sunt a Basilio et Augustino collaudati : sapientissimeque Paulus III. decessor Noster sriptores catholicos iubebat stili elegantiam assumere, ut haeretici refellerentur, qui doctrinae laudem cum litterarum prudentia coniunctam sibi solis arrogarent.
Quod autem litteras dicimus excoli a Clero dilligenter oportere, non modo nostrates iutelligimus, sed etiam graecas et latinas. Immo apud nos plus est priscorum Romanorum litteris tribuendum, tum quod est latinus sermo religionis catholicae Occidente toto comes et administer, tum etiam quia in hoc genere aut minus multi aut non nimis studiose ingenia exercent, ita ut laus illa latine cum dignitate et venustate scribendi passim consenuisse videatur. — Est etiam in scriptoribus graecis accurate elaborandum : ita enim excellunt et praestant in omni genere exemplaria graeca, nihil ut possit politius perfectiusque cogitari. Huc accedit quod penes Orientales graecae litterae vivunt et spirant in Ecclesiae monumentis usuque quotidiano : neque minimi illud faciendum, quod eruditi graecis litteris, hoc ipso quod graece scient, plus habent ad latinitatem Quiritium facultatis.
Quarum rerum utilitate perspecta, Ecclesia catholica quemadmodum cetera quae honesta sunt, quae pulcra, quae laudabilia, ita etiam humanarum litterarum studia tanti semper facere consuevit, quanti debuit, in eisque provehendis curarum suarum partem non mediocrem perpetuo collocavit. — Revera sancti Ecclesiae Patres, quantum sua cuique tempora siverunt, exculti litteris omnes : nec in eis desunt, qui tantum ingenio et arte valuerunt, ut veterum romanorum graecorumque praestantissimis non multum cedere videantur. — Similiter hoc summum beneficium Ecclesiae debetur, quod libros veteres poetarum, oratorum, historicorum latinos graecosque magnam partem ab interitu vindicavit. Et, quod nemo unus ignorat, quibus temporibus bonae litterae vel per incultum et negligentiam iacerent, vel inter armorum strepitus Europa tota conticescerent, in communibus monachorum ac presbyterorum domiciliis unum nactae sunt ex tanta illa turba barbarieque perfugium. — Neque praetereundum, quod ex romanis Pontificibus decessoribus Nostris plures numerantur clari scientia harum ingenuarum artium, quas qui tenent eruditi vocantur. Quo nomine permansura profecto memoria est Damasi, Leonis Gregoriique magnorum, Zachariae, Silvestri II., Gregorii IX., Eugeni IV., Nicolai V., Leonis X. Et in tam longo Pontificum ordine vix reperiatur, cui non debeant litterae plurimum. Providentia enim munificentinque illorum, cupidae litterarum
iuventuti passim scholae et collegia constituta: bibliothecae alendis ingeniis paratae: iussi Episcopi ludos aperire in Dioecesibus litterarios: eruditi viri beneticiis ornati, maximisque propositis praemiis ad excellentiam incitati. Quae quidem tam vera sunt, tamque illustra, ut ipsi saepe Apostolicae Sedis vituperatores, praeclare romanos fonti bees de studiis optimis meritos, assentiantur.
Quamobrem et explorata utilitate et exemplo decessorum Nostrorum adducti, curare diligenterque providere decrevimus, ut huius etiam generis studia apud Clericos vigeant et in spem gloriae veteris revirescant. Sapientia autem opertique tua, dilecte fili Noster, plurimum confisi, hoc, quod exposuimus, consilium in sacro Seminario Nostro Nomano exordiemur: nimirum volumus, ut in eo certae destinataeque scholae adolescentibus aperiantur acrioris ingenii diligentiaeque : qui emenso, ut assolet, Italicarum, latinaram, graecarumque curriculo litterarum, possint sub idoneis magistris limatius quiddam in illo triplici genere perfectiusque contingere. Quod ut ex sententia succedat, tibi mandamus ut viros idoneos deligas, quorum consilium atque opera, Nobis auctoribus, ad id quod propositum est, adhibeatur.
Auspicem divinorum munerum, benevolentiaeque Nostrae testem tibi, dilecte fili Noster, Apostolicam Benedictionem peramanter in Domino impertimus.
Datum Romae apud 8. Petrum die XX. Maii Anno MDCCCLXXXV. Pontificatus Nostri Octavo.
LEO PP. XIII.
III.
Erinnerung wegen Enthebung intuì tjauptrupport.
Säinmtliche Diöcesan-Pritzstcr, welche als Militärgcistliche sich dem diesjährigen Haupt- und Nachrapporte zu unterziehen haben, werden aufmerksam gemacht, behufs Enthebung von demselben unverzüglich ihr Ansuchen mit genauer Angabe des zuständigen E. k. ErgänzungS - Bezirks - Commandos, belegt mit dem vorgcschriebcnen, vollständig anSgefcrtigtcn Pcrsonalnachweisc an das snrst-bischöfl. Ordinariat einzureichen. Diese Eingaben sind künftighin alljährlich spätestens bis Ende 'August anher vorznlegen.
IV.
Diözesan-Nachrichten.
I » stallirt wurden als Pfarrer die Herren : Heinrich Verk zn Pcilcnstein und Johann GovediC 511 St. Btichacl bei Schönsteiil.
Bestellt nuirbc als providirendcr Kaplan ;n St. Johann am Weinberge Herr Binzen; Baumanu.
Hebers?!} t wurden als Kapläne die Herren: Anton Drozg »ach St. Marxen, Fran; Geč nach St. Ruprecht i» W.-B., Mathias Kelemina nach Schleinitz bei Marburg, Georg Čurin nach Polsteran, Presečnik Gregor nach Pöltschach, Anton Vamberger nach St. Sovenzert bei Wiicll, Adam Grušovnik nach Alicnmarkt, Barthlmä Stabile nach St. Marlin bei Schalleck, Franz Cernenšek nach Hl. Kreuz bei Lnttenbcrg.
Neu angcstcllt wurden als Ääpltine die Herren:	Franz	Korošec ;n St. Ruprecht bei Tiiffer, Barthelmii Pernat
iti Rcifnik, Anton Rančigaj in Reichenbnrg und Stefan Turkus in_ Lcntsch.
3r. M. Lavanter Ordinariat zn Marburg
am 5. September 1885.
^ithob HitàMitrt.
Fürstbischof.
Druck von Johann Leon in Marburg.