KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
Klasa 21 (9)
INDUSTRISKE SVOJINE
Izdan 1. Februara 1930.
PATENTNI SPIS BR. 6705
Ing. Nagy Oskar, Berlin — Wilmersdorf.
Električni kontaktni uređaj.
Dopunski patent uz osnovni patent br. 5670.
Prijava od 20. februara 1926.	Važi od 1. juna 1929.
Najduže vreme trajanja do 28. februara 1943.
Pronalazak se odnosi na poboljšanje i dalje izobraževanje kontaktnog uređaja, koji je izveden u obliku kabla, prema osnovnom patentu.
Prema pronalasku mogu vodovi kabla biti smešteni i na jednoj traci, koja je spiralno namotana i opklopljena jednom cevi iz gume ili slično.
Prema pronalasku mogu dalje vodeće kontaktne žile biti zajedno isprepletene sa nevodećim nitima u jedno crevo, koje je prevučeno plaštem iz nevodeće materije na pr. iz mekane gume, koji je savitljiv i koji se može skupa pritisnuti ili istezati. Vodeće kontaktne žile i nevodeće niti mogu biti upletene ili upredene u jednu traku, iz koje se napomenuto crevo može načiniti istom iza spiralnog uvijanja i nanošenja na jedno jezgro.
Novi kontaktni kabl, kao i nekoji izvedeni prema osnovnom patentu, može se uložiti u prostirke, tepihe i t. d. gde oni zatvaraju kontakt onda, ako neko stupi na prostirku, tepih i t. d.
Pronalazak se odnosi dalje na postupak za proizvađanje poslednje pomenutog kontaktnog kabla, koji se u bitnosti sastoji u tome, da se crevo, kojo se ima oblikovati iz vodećih kontaktnih žila i nevodećih niti, pletenjem i upredivanjem na jezgro zajedno sa ovim pušta u jedno uređenje, koje nanaša plaši, iza čega se jezgro iz creva opet odstranjuje.
Da bi se novi kontaktni kablovi prema njihovoj svrsi mogli upotrebiti, jasno je da moraju postojati mogućnosti spajanja, odvajanja, zatvaranja, učvršćivanja na zidove ili slično i polaganje sa malim ogibinama. Ako bi se za ovo upotrebile mufne, odvojni i kolenasti komadi, ušice iz čvrstih materija ne bi bilo moguće ove pritiskivati. U vodnoj ili kablovskoj mreži postojala bi na pomenutim meslima mrtva mesta, na kojima bi davanje kontakta u smislu pronalaska bilo je isključeno. Da se dakle omogući dodirivanje vodova smeštenih u unutrašnjosti kabala i na mestima kablovske mreže, na kojima se nalaze spojnice, dvojnice, kolena, zatvarači, učvršćivači i t. d., priti-skivanjem za ovo upotrebljenih spojnica, kolena, ušica i. slično, upotrebljavaju se prema pronalasku mufne, kolena, spojnice, ušice i si. iz mekane gume ili druge mekane i elastične materije.
Na nacrtima predočeni su predmeti pronalaska, koji se odnose na poboljšanje i dalje oblikovanje električnih kontaktnih uređenja prema osnovnom patentu.
Sl. 1 je podužni delimični prerez izvođenja pomenutog u drugom stavu opisa. SI. 2 je prerez prema liniji 2—2 iz si. 1. SI. 3 i 4 su prerezi izvođenja pomenutog u trećem stavu opisa, u povećanom merilu. SI. 5 i 6 predočuju šematično u dalje povečanem merilu dve različite veze između vodećih kontakjnih žila i nevodećih niti
Din. 35.
ispletenog ili upredenog creva, koje je razrezano i razvijeno u jednu ravan. Si. 7 predočava jedan način spajanja dvaju konlak-inih kablova. SI. 8 predočava, proizvađanie jednosravne odvojnice na odgovarajući način. Si. 9 i 10 predočavaju drugi način spajanja pvaju kontaktnih kablova. Si. 11 je prerez prema liniji 10—11 iz si. 9. SI. 12 predočava zavor kontaktnog kabla. SI. 13 predočava upotrebu jednog oruđa za oslobođenje spoja i zavora sa si. 9 do 12. SI. 14 predočava treći način izvođenja jednostruke i dvostruke odvojnice, kolena i luka. SI. 15 i 16 pokazuju četvrli način izvođenja, spajanja i odvajanja kontaktnih kablova. SI. 17 do 19 pokazuju tri vrste ušica za učvršćivanje kontaktnih kablova na zidove i t. d. SI. 20 pokazuje jedan način polaganja kontaktnog kabla sa malim ogibom. SI. 21 je preraz prema liniji 21—22 iz si. 20. SI. 22 je drugi način polaganja kontaktnog kabla za malim ogibom. SI. 23 je prerez prema liniji 23 — 23 iz si. 22.
Kod izvođenja prema sl. 1 i 2 su dve metalne žile 21 nanesene na traku 22. koja je spiralno savijena i opkoljena sa cevi 22 iz gume ili slično.
Kod izvođenja prema si. 3 do 6 sadrže kontaktni kablovi vodeće kontaktne žile 40, koje su upletene ili upredene na pr. sa ne-vodećim tekstilnim ili asbesnim nitima u jedno črevo. Crevo je prevučeno sa savitljivim plastem 39, koji se da pritiskivati ili istezati, iz nevodeće materije n. pr. mekane gume. Vodeće kontaktne žile 40 i nevodeće niti 41 mogu biti upletene ili upredene u traku, iz koje se po spiralnom namotavanju oko jednog jezgra proizvodi pomenuio crevo.
Novi kontaktni kablov mogu imati i ne-okrugli, n. pr. eliptični, kvadratni, trougaoni ili drugi presek. Prema si. 4 mogu se na plastu 39 u njegovom podužnom smeru predvideti renra 42, koja su s njim iz jednog komada. Ona su na pr. za to određena, da drže kontaktni kabl u jednom žljebu nekog tela 43, koji ima žijeb u obliku lastinog repa. SI. 5 i 6 pokazuju še-matično u još više povečanom merilu dve različite veze upletenog ili upredenog creva, koje je ovde razrezano i razvijeno u jednu ravan. Sadi boljeg raspoznavanja predočene su vodeće kontaktne žile 40 punijim a nevodeće niti 41 tanjim linijama. Kako se dalje iz ovih slika vidi, sastoje se kontaktne žice iz više tankih metalnih žica. Tanke metalne žice mogu se po dvoje ili po više međusobno ispreplesti. Time se dobija veća čvrstoća, elasticitet i gruba površina, koja povećava sigurnost veza. Celishodno bivaju nevodeće niti 41 razno obojene, da na način kao kod kabla sa više žica služe kao
znak za označavanje na levo ili na desno od njih ležečih kontaktnih žila 40.
Da se spreči oštećivanje vodova, koje može nastati usled varničenja kod isključivanja, mogu se ovi proizvoditi sa teško topivom neoksidirajućom prevlakom n. pr. voi-rama,_chroma, zlata ili si. ili iz takovih metala. Šupljina kabla može se napuniti izolirajućom tečnošću, koja koči ili gasi varnice na pr. ulje, petroleum ili slično ili sa negorećim indifirentnim gasovima.
Da se spreći međusobna indeksija između vodova, može se vod sastaviti iz više delova, od kojih svaki ima drugi smer na-motaja, ili se već kod proizvodnje može smer nametanja menjati.
Proizvađanje kontaktnih kablova prema si. 3—6 ne predstavlja uopšle nikakve teškoće niti išta naročitog, Ireba samo na to paziti, da se crevo pri polaganju plašta ne stisne. U tome cilju upleće se ili upreda crevo iz vodećih kontaktnih žila i navode-ćih niti na jednome jezgru, umeće se na to zajepno sa ovim u jedno za to određeno i poznato uređenje za nameštanje plašta, nakon čega se jezgro opet odstranjuje iz creva.
Kao jezgra mogu se upotrebljavati n. pr. žične spirale, creva, užeta sa križnim ili zvezdaslim presekom ili slično.
Na podlozi si. 7 do 24 opisat če se, kako se novi kontaktni kablovi spajaju, odvajaju, zatvaraju, namešiaju na zidove i slično i polažu sa malim og bom iako, da se u njihovoj unutrinji ležeći kablovi svuda usled pritiskivanja mogu dovesti u dodir.
Prema si. 7 bivaju krajevi obih kontaktnih kablova 23, u čijoj su unutrašnjosti smešteni vodovi 21, sa jednom ili više traka
24	iz mekane gume ili slično spiralno omotani tako, da se trake prekrivaju, čime se stvara meka i elastična mufna. Celishodno lepe se trake n. pr. sa zatvorom gume, ili se celo spojno mesto vulkanizira. Prije nametanja trake ili traka 24 moraju se vodovi 21 obih kablova elastično spojiti. Da ih se u tome cilju oslobodi, može se stena jednoga ili obih kablova 23 jednostavno rastezati ili krajevi cevi zavrnuti natrag.
SI. 8. predočava proizvođenje jednostruke odvojnice na odgovarajući način. Na isti način dadu se izvesti višestruke odvojnice, (križni komadi itd.).
Prema si. 9 do 11 služi za spajanje dvaju kontaktnih kablova 23 jedna cevna mufna
25	iz mekane gume ili slično, koje ne zahteva kružno omotavanje. Ona se povuče najprije na kraj jednoga kabla, onda se iz-vrati (si. 10.), na to se električno spoje kontaktne žile 21 i konačno se preklopi izvračeni deo mufne natrag (si. 19). Da-se zabrani klizanje mufne mogu se predviditi
kuke 26, koje zahvalaju s jedne sirane u plašt kontaktnog kabla 23, a s druge strane u mufnu 25. Ove kuke mogu se već u na-pred umetnuti u mufnu 25, mogu biti i za-vulkanizirane, ili se mogu naknadno metnuti.
Upotrebom odgovarajuće oblikovanih cevnih mutni mogu se na sličan način izvesti i ugaona i križna spajanja.
SI. 12 predočava zatvaranje kontaktnog kabla 23 pomoću mutne 27 u obliku lanca iz mekane gume ili slično, koja je navučena na sličan način kao i mutne prema si. 9 do 11.
Da se spojne i zatvorne mutne prema si. 9 do 12 mogu skinuti, a da ih se ne ošteti, upotrebljava se naročito oruđe 28 (si. 13). Ovo se sastoji iz dvodelnog cilindričnog klina 28, koji se natiče na kontaktni kabel i po njemu pomera tako, da izdiže kuke 26, koje zahvataju u plašt kontaktnog kabla.
Za proizvađanje jednostrukih ili višestrukih odvojnica, kolena i kukova mogu se upotrebiti i gotovi spojni delovi 29 prema si. 14 iz mekane gume ili slično. Vodovi 30 smešteni su ovde odmah u unutrašnjosti spojnih komada na odgovarajući način su spojeni i strče sa odgovurajućom dužinom, potrebnom za spajanje, iz njihovih krojeva. Kontaktni kablovi, koje se imaju pripojiti stavljaju se na čeone strane spojnih komada 29, iza čega se spajanje vrši na način, koji je opisan u si. 7 ili pomoću mutni prema si. 9 do 11 ili vulkaniziranjem. Upotreba spojnih komada prema si. 14 predstavlja tu prednost, da se kod jednostrukih i dvostrukih odvojnica, kao i kod kolena, ne mora provađati unutrašnje električno spajanje.
Kop cevnih mutni prema si. 15 do 16. koje su isto iz mekane gume ili slično, nije lemljenje ili zapletanje vodova 21 u unutrašnjosti mutni odnosno kontaktnih kablova 23 u opšte nužno. Cevna mutna 31 sadrži u tome cilju na svojoj unutarnjoj strani dve, jednu proti drugoj ležeću kontaktnu podlogu 32 iz metalfolija, metalnog pletiva, metalnih taloga ili slično. Vodovi 23 ostava se da strću iz krajeva kabla 23 i saviju se na njihove spoljašnje strane natrag, tako da oni, kad se kabl ugura u mufnu, dođu u dodir sa kontaktnom podlogom 32. Celishodno predvide se izdubine na plaštovima kontaktnih kablova za presavijenih žila, čime se vodovi osiguravaju od pomeranja i od nepoželjenih dodira. Kod oblikovanja ovakvih mutni za jednostruke i višestruke odvojnice (si. 16) treba da se kontaktne podloge predvide na ogi-bima i da se po parovima spoje. Da se spreči pomeranje mutni na kontaktnim ka-
blovima, mogu se i ovde upotrebiti kuke 26 predočene na si. 9 do 12.
j kod upotrebe mutni prema si. 9 do 16 preporučuje se, da se radi sigurnijeg zap-tivanja, sve pukotine zalepe i da spojna mesta kod polaganju zavulkaniziraju.
Si. 17 do 19 predočavaju ušice 33 iz mekane gume ili slično za učvršćivanje kontaktnog kabla na zidove itd. Ušiva prema si. 17 ima dva kraka 34, koji su celishodno tvrdi, koji mogu biti izjedna sa ušicom za-vulkanizirani i služe za primanje šarafa za učvršćivanje. Prema si. 18 i 19 drži se ušica 33 sa jednim krajem pojedinačno ili sa oba krajs zajednički između dve čeljusti 35 jedne jedne ili dveju ploča za učvršćivanje 36 iz metala.
Mora li se kontaktni kabl položiti sa malim ogibom to se javlja opasnost, da se usled nastupajuće napetosti u njegovom ptaštu ploho pritisne ili uklješti, pa da se usled toga vodovi u njegovoj unutrašnjosti dodiravaju. Da se to prepreči, mogu se upotrebiti prema si. 20 i 21 lukovi iz pleha ili slično, sa ,,U“ ili polukružnim prerezom, koji kontaktni kabl 23 sile, da na svim me-stima zadrži svoj kružni prese, a da ne sprečavaju njegovo stiskanje, radi dovođenja vodova 21 u dodir.
Sa istim ciljem mogu se upotrebiti prema si. 22 i 23 i dve šolje 38 u obliku kuka. One se sastoje celishodno isto iz mekane gume ili slično, pritiskuju se sa obim stranama prema kontaktnom kablu i provedene su u ravni luka dosta jake, da se spreče ploho stiskanje i uklještanje kontaktnog kabla.
Patentni zahtevi:
1.	Električni kontaktni uređaj u obliku kabla, prema patentu br. 5670 naznačen time, da su vodovi (21) smešteni na jednoj traci (22), a ova je spiralno savijena i op-klopljena jednom cevi (23) iz gume ili slično (sl. 1, 2).
2.	Kontaktni kabl prema patentu br. 5670 naznačen time, da su njegovi vodovi (40) upleteni ili upredeni u jedno crevo ili traku sa ne vodećim nitima (41), koje je prevučeno sa savitljivim plaštem (39), koji se može stiskali i istezati, iz navodeće materije na pr. mekane gume (si. 3, 4).
3.	Kontaktni kabl, prema zahtevu 2, naznačen neokruglim prerezom.
4.	Kontaktni kabl, prema zahtevu 2, naznačen time, da se njegovi vodovi (40) sastoje iz više tankih metalnih žica, koje su po dvoje ili po više međusobno zapletene (si. 5, 6).
5.	Kontaktni kabl, prema zahtevu 2, naznačen time, da su nevodeće niti (41) razno obojene.
6.	Kontaktni kabl, prema zahtevu 2, naznačen time, da njegovi vodovi imaju prevlaku iz teško topive ne oksidirajuće materije ili da je šupljina kabla ispunjena jednom izolirajućom tečnošću, koja koči var-ničenje i gasi varnice ili sa jednim nego-rećim indiferentnim gasom.
7.	Kontaktni kabl, prema zahtevu 2, naznačen time, što se sastoji iz više delova u kojima sprovodnici imaju zavojke u raznim pravcima.
8.	Kontaktni kabl, prema zahtevu 2, naznačen rebrima, (42), koja su predviđena u podužnom smeru na plaštu (39) i koja su sa istim iz jedoog komada (si. 4).
9.	Postupak za proizvađanje kontaktnih kablova prema zahtevu 2, naznačen time, da se njegovo crevo iz vodova i nevodećih niti plete i upreda na jednom jezgru, iza čega se zajedno sa ovim unosi u uređenje za nanašanje plašta, nakon čega se jezgro iz creva opet odstranjuje.
10.	Postupak prema zahtevu 9, naznačen upotrebom žične spirale, jednoga creva, jednoga užeta sa križnim ili zvezdastim presekom ili slično kao jezgra za crevo.
11.	Kontaktni uređaj prema patentu br. 5670 naznačen time, što se uređenje za spajanje, razgrananje, zatvaranje, pričvršćivanje i za vođenje kablja sastoje od mekane gume ili sličnog.
12.	Mufna prema zahtevu 11, naznačena time, što se sastoji iz jedne cevi (25) iz mekane gume ili sličnog u ravnoj formi.
u obliku ugla, ili jednostruke ili dvostruke odvojnice (si. 9—11).
13.	Spojnica prema zahtevu 11, naznačena kontaktnim žilama (30), koje su smešte-ne u njenoj unutrašnjosti (si. 14).
14.	Mufna prema zahtevu 12, naznačena kontaktnim podlogama (32), koje su sme-štene u njenoj unutrašnjosti (si. 15, 16).
15.	Mufna prema zahtevima 11 i 12 ili 14, naznačena kukama (26), koje zahvataju u mufnu (25) i kontaktni kabl (23) (si. 9—12).
16.	Oruđe za oslobađanje kuka (26), prema zahtevu 15, naznačeno time, što se sastoji iz dvodelnog klina (28) (si. 13).
17.	Ušica prema zahtevu 11, naznačena učvršćivajućim krajevima (34), koji su tvrđi ali ipak sa ušicom (33) u jednom komadu vulkanizirani (si. 17).
18.	Ušica prema zahtevu 11, naznačena time, da su njeni krajevi držani između čeljusti (35) jedne ili dveju ploča za učvršćivanje (36) (si. 18, 19).
19.	Krivina za sprečavanje nehotičnog previjanja kontaktnih kablova prema patentu br. 5670, naznačena nekom kao luk oblikovanom školjkom (37) od lima ili sličnog sa poprečnim presekom oblika U ili polu-okruglog oblika (si. 20, 21).
20.	Krivina za sprečavanje nehotičnog previjanja kontaktnih kablova prema patentu br. 5670, naznačena dvema kao lukovi oblikovanim školjkama (38) od mekane gume ili sličnog sa poluokruglim poprečnim presekom (si. 22, 23).
Adpatent broj6705.

Fig. 7
fig*9> f(	figJG' ^26
^VU' - .

: ■ V
■
.. 1 .
.


,
■







Fig fS.
32 Bf 2f
//
1/V. vvrl<T‘s' v >•	cv*
V
\
Fig. 17
Fig. 18.
Fig. IS.
j
f

¥ 'V
m
‘v-* vV.

F/g. 23.