DIS SMRT AT IO

IN AUGURALIS-JURIDIC A,

D E

JUSTST1A FLACETi REGII,

QVAM E X ANT LATI S

«X OMNIGENA JURISPRtJDENTtA QUATUOR
EXAMiNIBUS rigorosis
AUTHORITATE ET CONSENSU

ftevcretidijjlmorum, Ilhjh iffmorum, PerilluJIrium, Magnifi-
eorum , Spečiahilium , Prcrtiobilium, ClariJJimorum ac ConfuU
tijpmorum Virorum ,

ReverendiJJimi , Perillujlris ac Magnificr,

DOMINI R E C TO RIS,

Perillujlris , Magr.ifci, ac ConfultiJJimi

Domini directoris,

Perillujlris ac Speflabilis

DOMINI DEČANI,

OD. FROFESSORUM, SENIORUM, SAC. CMS.

ESC. £T APOST. majestatis consiliariorum,
mfssesdariobvm, ASSESSORUM ET EOCTORVM ;

Adeoque totius amplijjimi

DE. JURISCONSULTORUM collegii
IN ANTIQUISSIMA , AC CELEBERRIMA UNIVERSITATE
VIENNENSI

Pro confequenda DoHnrali Juriš Laurca puhlica Eruditonm

Disquifitioni fuhmittit //' .

ANTONIUS REMI Z, /gt

C A R N J o L u S DE C O M M E N D A S. PJTSIj ^ ’ V
IN MAGNO UNIVERSITATIS PALATIO
Kora III. Die Men

ifis Maji MDCCLXXl\ y

V IE N N A E,

Tvpis JOANNIS THOMAS nob. de TRATTNERN,

SaC.  CAES. REG. AVt.TVPOGR. *X PIBDIOP, »

\

; * '


'

/

!^ ; cleec^rtr

’* V% V* .»

» X v


*W*

** K'

* ,

•« *. *. *>4># „

> * ? 111 f

% j* HKKK«

3 *

.J« n.

I

V

"■* >?’ V

K*' c

K

)

5*3

xn>-

o

<ID-

~<n>-

•<U>

<il>

&<a.

iiIm.

X>s>«nK.3'‘.

&

^axnxj=

o o o

** tf*

X

j« n.
x tt'
ti'

*:

n.

X X.

V »C
*

o . ri tc at

) ,


$

L

DISSERTATIO' JURIDICA

D E

JUSTITIA PLACETI REGII.

§. I-

|| Q ||ui genus humanutn & tem por ali
5**§Š£«si (a) & seterna (b) felicitate frui,
&  atque ideo mundum univerfum
duplici poteftate (c) politica (d) fcilicet,
& ecclefiaftica (e) utracjue omnimode in-
dependente (f) regi vOluit DEUS, ejus
fapientia; convenientiflimum erat utram-
que ita inftruere 9  ut ad finem fiium obtfi
A 2 nen-

*

4 ilfh

nendum fufficerent, Jicque dllbus projpriis,
gf dignitatibus diftinČUs officia utriusque dif-
cernere  S. Gelasius Papa I. trači. de ana-
thematis vinculo. Nicolaus Papa I.
in epift. 8- ad Michaelem Imp. ut altera
alteram in mediorum naturse finis con-
gruentium — ulu minime impediret (g).

Ne quid precario fumere, atcjue inde
tamquam ex confečio ratiocinari vi-
dear, fingulorum in comate afferto-
rum principia fufficientia fuppeditabo.

(a) Temporalis felicitas ia fecutitate, atque hu¬
man* vitae fufficientia conliftit, in quae cum
homines ftimulo quodam naturali ferantur,
quem reda rado adprobat, dubium non eft,
quin DEUS genus humanum felicitate tempo-
rali frui velit, quod & SS.  Liter * confirmant
Psalm. CXXVII. v.  a. Dbut. XXVIII. V. 8.
III. Reg. IV. v. 20.  & 25. II. ad Timoth.
II. v. 1. conf. cl. de Riegger Inft. Jurispr.
ecclef. fed. I. cap. 4. §. 154. Cl de Mar-
mn Polit, de jure civit. cap. I. §. 9. & feq.

(b) Leges naturales, fi earum prsemia atque pce-
nse ultra vit* hujusterminos non pertinerent,
injuftae effent propter defedum fandionis fuffi-
cientis , quod divin* fapienti* repugnaret.

Quare

s

Quare 3 pfa rečfca ratio futurse vitse felicitatem
agnofcit, cujus aeternitatem divina revelatio
in plena luce pofuit, Quia dejcenii de ctslo noti
ut faciam vohntatem meam, Jid voluntatem ejus, tjui
mijit me.  Joan.  VI. v. 3  8 - Hac ejl autem vo-
luntus Patri s, qui mijit me , ut omnis , qui vid.it Fi-
liurn , & credit in eum, habeat vitam aternam , A*
ego refufcitabo eum in novijjimo die.  ibid. v. 40»
Adde Math.  XVIII. v. 11, Lucas  III. v. 49.
IV. v. 18 . conf. cl de Martini  Exercit.
de leg. nat. cap. 2. 5 94- cl. de Riegceb.
infl. jurispr. ecclef. fečt 1. §. 6,

(c) Amarias Sacerdos Z? Povtifex vejier in hit , qu<t
ad Deum pertinent, profidebit , porto Zabadias /iliur
IJhiael, qui eft dux in domo 'Juda , Juper ea opera,
trit , qua ad regi s ojftcium pertinent,  Par.ai.if.

II. v. 19. Duo funt Imperator augufie, quibus
principuliter mundut hie regitur auElnritas facra
Pontificum , ts ? regalit potejlas. S .  Ge L a  s 1 u s
Lapa I. in epift. ad Anaftafium Imp. Adde
omnino Greg. VII. lib. I. epift, 19. Justi-
nian. Novell. VI.

(d) Sap.  VI. v. 2. & 4 - budite ergo reges , Z?
intelligite , quoniam data eft a Domino potejlas vobis.
Adde loca L vCM  XX. v 25. Ad Titum

III. v. i. 1. Pet. II. v. 13. Tertull.  Apoft.
cap. 30. Chrtsost. Homil 13. Augustin.
lib. 5. de civit. Dei cap. sft.

(e) Act. Afost. c.  XIV. v. x6. Aitendite vobis
Zf univerfo gregi , in quo Spiritus fančlus vos po •
fuit regere Ecclejiatn DEL  Adde Joan. c. XX.

A 3 -v. 21.

V. 31 . Math. C. XVIII. v. 18. Scis Imperator,
inquit Gr.egor.ius II. Papa in epift. adLso-
kbm Isaurum, fanHa ecckjia dogmata non lm-
peratnrum ejfe: fed pontificum , qua tuto debent dog-
matizari , idcirco ecclejiis prtefeUi funt pontifices a
reipublicce negotiis ahftinentes , Imperator er er go

Jimiliter ab ecclejiajlicis abfineant, & qu<e Jibi coni-
miffa funt , capeffant.

(f) Fines harum poteftatum invicem prorfus
funt independentes , etenim nec temporalia
qua talia fpiritualium, nec fpiritualia qua talia
temporalium rationem continent, fine quo de*
pendentia non intelligitur. Quare nec pote-
ftates ad diftinčtos iftos fines obtinendos ten-
dentes ullatenus fibi obnoxiae e (Te poffunt.
Atque CiiRisTusa fpirituali, quam fundavit
poteftate , politicam nullatenus dependere
aperte docuit, dum dixit: Regnum meum non ejf
de koc mundo.  Joan.  VI. v. 15. Homo quis me
judicem conjiituit, ant diviforem fuper te,  Lucje
XII v. 14. Cumque Apoftolis futuras per-
fecutiones praedixit, nihil praster patientiam
iilis inculcavit. Lucjk  XXI. v. 19.  Quid
quod David, tibifolipeccavi , exclamando fe
llullius prorfus in hac terra judicio obnoxium
efle agnovit, quod lege evangelica fublatum
non eft. Math. V. v. vp.  Conf. cl.de
Riegger inft. jurispr. eccl. fed. I. ca p. 4 .
S 1 84 - &

(g) Sunt haec mutuae independentiae, atque di¬
vina; fapientiae confedaria , q U3e  omnia ad fi¬
nes fuos idonea exigit, atque ab omni diffenfu
abhorret.

§. H.

7

S- n.

Quanquam autem facrorum poteftaS,
qualis Chrifti legislatione primum — ino-
tuit, illorum tantum eft propria, quos is
in univerjum mundum evangelium pradicare
mifit pojitos a Špiritu fanBo regere ecclejiam
DEI  §. I. Idtamen certum eft, fummos civi-
tatum imperantes ecclefue chriftianae defen-
fores exftitiffe (a) omniaque illa religionem
concernentia jura farta, tefta retinuifTe,
quse ante Chrifti adventum fummo irape-
rio cohseferunfc, (b) Illa funt advocatiae
ecclefiafticse (c) hceb vero majeftatica jura.

(d) In quorum complexu omnigenum
jus circa facra Imperantis civilis confiftit
(*), atque ut omnis generatim poteftas,
legislatione , infpečlione, & executione

(e) continetur.

(a) San&us Lbo  Papa epift. 8 *• Debet Imperator
incunBanter advertere regiatn potejiatem tibi noti
folum ad mundi regimen , fed maxime ad ecclefi *
prajidium collatmn.  Adde Cauf. s 2. Qusft- 5.

A 4 Can,

8 $  S^5 0

Ca n. a*. S. Avguštin.  contra CrefcotUum
lib. 3. cap. 51.

(b) Patresfamilias in ftatu naturali ad urgendam
officiorum erga Deum cuftodiam, feu ad pro-
movendum in familia Dei cultum objjgatos
fuiffe nemini non conftat, hinc eft, cur Mel-
chifedechus, aliique in facris literis fummi fa*
cerdotes fciiicet in familia fua fuiffe dicantur.
Haec jura in civitate fummo imperio infunt,
&  quidem etiam poffc adventum ChrifH, quja
non venit folvcre , fed adimplere le«etn.  Math,
V. v. 17. Quare Reges,  inquit S. August.
contra Crefconium lib. 3. cap. 51. in hoc ficut
tis divinim pracipitur, DEO ferviunt in rjuantum
reges funt, Ji in regno fuo Iona juheant, mala pro-
hibeant, non Jolum qua pertinent ad humamm focie-
tatem , meram etiam qua pertinent ad divinam reli-
giortem.  Conf. el. de Ribgger  Inft. Jurispr.
ecclef. feft. 2. cap. 8. Cl. de Martini  Po¬
lit. de Jure civit, cap. 8.

(c) Hsc enim jura ex obligatione ad defenjionem
Cauf 22. Quaeft. S- can. 21. cujlodiam, Ju-
stikian. in epift. ad Synod. Conilantinop,
ap. Harduik.  Tom. 3. pvafidium  ecclefiae in-
tell : guntur S. Lj?o  i*apa epift. 81.

(d) Quidquid in ftatu naturali juriš circa officia
erga Deum imperio patrumfamilias cohaefit,
id omne in civitatibus Majeftate comprehea-
ditur, atque adeo jus majeftatieum eft.

(e) Nulla

9

(e) Nulla enim eft poteftas, quse non ea conti-
neat omnia remedia, fine quibus finis confecu-
tio eflet inipoffibilis, quod etiam intuitu reli*
gionis chriftians? verum eft. Seniunt enim Re¬
ge s Chrifio etiam leges ferendo pr o Chrijlo , ait S.
Augustjnus. Nec res aliter tuta ejje poffunt,
niji qua ad divinam confejjionem pertinent, &  Re-
Gia, & Jacerdotalif defendat aučloritas. S .  Leo
Papa apud Gratian. cauf. 32. Quaeft. 5. can.
91. Adde S. Augustin.  lib. 5. de civitate
Dei. Ejusepift. 182- ad Bonifacium. Eu-
sebium  de vita Conftantin. lib. 1. cap. 37.
Epiftolam Thbodosii  ad Synod. Ephef. ab
ea adprobatam. Conf. cl. de Riegger,  Inft.
Jurispr. ecclef. fečt. 3. cap. 8.

(*) Quid fi jus imperantis circa facra dixiffem /«j-
majeftaticum circa officia erga Deum religioni chri-
Jliana attemperatum ,  fed nec plus, nec aliud di-
xiffem, quam in ipfo comate dičtum eft.

S- ni.

Poteftatis civilis omnimode indepen-
dentis eft civibus felicitatem temporalem
procurare §.  I. Quae cum modis & ob-
tineri, & turbari poffifc innumeris, confe-
<ftum eft , imperantem civilem omnibus
ejus five procurandae, ftve contra quas-
vis turbationes etiam futuras tuendse juri-
A S bus

lo

bus inftručlum effe, nifi obligationem ad
finem line jure ad media comminifd ve-
limus.

Jerem. XXII. v. I. & 3- Defcende in
domum Regis Juda dices: Hac dicit
Dominus : Facite judicium, & juflitiam,
&T* liberate opprejjum de manu calumnia-
toris; & advenam,  Sr 5  pupillum nollitc
contrijlari, nec opprimatis inique . II. ad
Timoth. II. v. i. Obfecro primumfieri
omniiim obfecrationes, poftulationes gratia-
nim attiones pr o Regibus, omnibus,

qui in Jublimitate funt , ut quietam
tranquillam vitam agamus.

S. Joan. Chrysost. Homil. XXIIL
in epift. ad Rom. Hcec magi/lratuum
vita eji, hoc Jludium, ut pace fmar is,
ideo in alia epiftola non folum illis fubditos
ejje, Jed etiam pr o illis precari jubet, ut
placidam , quietam vitam agamus:
Ji illos aufferas, omnia abjcedent, nec civi-
tates, nec vici, necdomus er mit, nec forum,

nec

II

nec aliud quidpiam ftabit , fed omniafubver-
tentur potentioribus infeviores devorantibus •

§• iv.

Quae temporalis civium felicitas ipfis
etiam legibus eccleliafticis optimo licet
legislatorum ecclefiafticorum animo con-
ceptis turbari poteft (a); quid, quod in-
dubia hiftoriae fide conftet , legislatores
ecclefiafticos ppteftatem fuam in obječla
extra fphaeram fuae legislationis polita ex-
ercuiffe (b) , & fub legum ecclefiaftica-
rum nomine in regnis faepe comparuifle
conftitutiones, quse falutem eorum in de¬
bile difcrimen adduxerunt (c).

(a) Legislatores ecclefiaftici fyftema civitatis
non perfpiciunt. II. Timoth. v. 2. quid
ergo facilius, quam ut conftitutiones condant,
quibus, fi obligarent, nieinbra corporis civi-
lis in obeundis nativis fuis funčtionibus impe-
direntur. Num aliquo fui momento id genus
conftitutiones valebunt ? Officia certe erga
Deum adfirmativa officiis erga nos neceflitatis
aut evidentis utilitatis pofthabenda effe ratio
diftat : atque hinc Chriftus legis divina? de
Sabbatho fan&ificando contra Pharifeorum

prat-

praevarieationes nullara rationem habenda m
effe docuit, fi de homine vel etiam de animali
fervando agatur, an aliud in civitatis neceffi-
tate, vel evidenti utilitate ftatui poterit ?

(b) Potellas ecclefiaflica tota quanta efl ad unam
falutem aeternam čomparata efl §.  I. Quare
nemo non videt Canonem Concilii  Chalcedo-
kensis  Cauf. 14. Qu3sft. 1. can. 17. rela-
tum, Conflitutionem Pblagii  Pontificis cit.
CauC & Qu3eft. can. 18. Canonem Concilii  Bra-
Charensis  Dift. XLV. can. 8- Canonem Con-
cilii  Lateran. cap,  7. de Jud. et Saracen.
Decretum  Liberu  Papse , qwd ejt  caus.

XXIV. Qua.fi. L can.  32. GregoRii in can.
22.  caus. XVII. Quafi.HL  Alexandri II.
can. 22.  caus. XVlI. Quafi. IV.  Conciuii
Tridentini skss. XXIV. cap. 6 .  sess.

XXV.  cap.  19. de reform.  Innocentii IH.
in cap.  13. DE KARET. cap.  34. DE BLECT.
Clement. vNic.de jurejurando.  Clbment. II.
in fin. de fent. re judic.  Ektravag. com.
de major it.  Extravag. fuper re de confiiet.
Extravag. Joan. XXII- fi fratrum ne fede
vacante , inter eas conftitutiones pertinere, quse
min im e circa objeda legislationis fpiritualis
verfantur, atque omnem fi quam habent ro-
boris firmitatem ex principum civilium induK
gentia habere. Qui plura ejusmodi videre cu-
pit, adeat Gib.br.xum  Proleg. P. polt. Tit.
IX. p. m, 58.

(c) £x ingenfi ejusmodi conditutionum turba
unam tantum, alteramve adferam. Ad has

con-

i3

eonftitutiones non ad aedificandum in charitate
natas merico referas iJlam Bonifacii VIII.
cap.  3. deimmunit. ecclej. in VI.  quam Clemens
V.  Papa in Concilio Viennenfi revocatione
dignam cenfuit, & adu revocavit ingenue
confeffus ex ea nonmlla fcaniala, magna perictda,
ac ineormoda grauia ejje fecuta  , ampliora fequi
pojje , niji celeri remedio Jiiccurratur.  Idem fub
Clbmente  XIV. Pontifice adu ecclefiam fa-
pientiffime moderante illa, cui de  Coena
Domini  nomen eft, bulla fatum expert.a efle
videtur , quod jam dudum optarunt ii, qui
quid Cajari , quid Deo  reddendum fit, rede
perfpiciunt. Adde bullam Clementis XI.
Papae, quam Josefhus  I. eddita conftitutione
caffavit. Pet. de Marca Concord. facerd.  Ss*
imp. lib. I. cap. 1.  Espen. trati, de promulg. leg.
ecclef. Part. I. cap.  3.

§. V.

Atque hinc jam nulla difficultate col-
ligitur neceflkas, juftitia, & aequitas do-
drins de Peaceto Regio,  feu de jure
imperantis civilis, ne quacunque lex eccle ■-
(iafiica Jine ipfins prafcitu , infpeSHone , con-
fenfu, atque alio , quam quem is civitati hud
noxium arbitratus fuerit , modo promulge-
tur .

Age

Age fubducamus rationes : Impe-
rans civilis falutem temporalem fub-
ditis procurare tenetur , & quidem
judicio nemini in terra obnoxio. g. i.
Quare ad omnia ea jus habeat opor-
tet, quse funt media eam contra tur-
bationes quascunque etiam futuras
tuendi §. 3. cum vero huic temporali
civium faluti etiam conftitutionibus
ecclefiafticis noceri poffe conftet, g. 4.
neceffe eft imperantem etiam eatenus
falutis publicae impedimentis occur-
rere, quod alia ratione fieri nequit,
quam legibus ecclefiafticis ante ipfa-
rum promulgationem principi poli-
tico remonftratis. Praefertim cum
verum fit:

frincipiis objia, fero medicina paratur,
Cum malapev longas invaluere moraš.

IS

^ #

§• vi.

Quod jus fummis civitatum reftori-
bus competere, & Chrifti , Apoftolo-
rumque exempla docent (a) & concilio-
rum, atque S. S. patrum teftimonia abun-
de confirmant (b).

(a) Ecquis ignorat, Chriftum, & apoftotos in
fuae, & traditae, & tradendoe dodrinae ratione,
fiquae a regibus, praeiidibus, atque judicibus
peteretur L.vcjr  XII. v. n. Joan. XVIII. •
v. 37. Act. Apost. XXIV. v. 10. usque ad
si. nuntjuam refradarios fuiffe, ut remonftra-
rent, nihil in fua dodrina eorum juribus prae-
judicans contineri Lucjs  XX. v. 25. qui ta-
men jujji deinceps non pradicare  Act. Apost. IV.
v. * 9, refpoadentes dixerunt ad eos, fi ju-
Jium eji in confpcBu Det vos potim audire, puam
Dem judicate.

Quare illud imperantium jure compre-
hendi agnoverunt, hoc non item conf. el.  Eybbu
adumbratio Jludii jurisprudentia opujculum ficundum
tap.  4. Seti.  i. jj". 41. ». A.

(b) CoNciufUM Mogvmtikvm epud  Har*
d ui n. Tom.  1. columna 1009.  haec verba ad
Caroium Magnvm  cjirigiu De hts tameti
omnibus valde indigemus vejlro adjutorio , at (pne. farni
dotlrina , qua nos jugiter admoneat, atque cle-
vienter erudiat, quatenus ea, qua paucis fupter cdpi-
tuliš perjlmxims, a vejim euctoritate  firm  er -

tur,

16

dfe M

tur,  fi tamen veftra pietas dignum judieaverit,
quidquid in eis  emendatione dignum reperitur,
vejirantagnificaimperiahs dignitasjubeats hndarb.
Ex quo patet, patres hujus concilii agnoviffe,
decreta lua Imperatori remonftranda effe, at«
que fi is judicaverit corrigi debere.

S. Leo III. Pontifex ad 'Lu dovicum I«.
peratorem  an. 815. Nos Ji incompetenter
aliquid egimus , £s* in fubditis jujla legi s tr umitem
non confervavimus: vejlro , ac mijjbrum vejlrorum
eunHa volumni  embndare judteio.  Apud Gra*
tian. Cauf. II. Qua?ft. VII. can. 41.

S. Policarpus Smyrnenfit epifcopus , atque
Joannis evangelista dijiipulus  apud Eufe-
bium die IV. cap. 15, Proconfuli ita loquitur:
Tibi quidem vati onem reddere non me piget. Pra-
teptuni enim nobis ejl, ut magijlratibus, potejla-
tibus a Deo conjlitutis honorem debitum exhibeamus.

Atque hinc eft, cum S. Augvstinus  de
civitate Dei Lib. 9. cap. 17. ita fcripferit.
Civitas autem eoelejlis, vel potius pan eiut, qua in
hac mortalitate peregrinatur , S? 5  vivit ex fide , etiam
ijla puce utatur necejje ejl, dunee ipfa, cm  tališ pax
necejfaria ejl, rr.ortalitas tranfeat. At per hoc dum
apud terrenam civitaterii velut captivam vitam fua
pcregrinationis agit, jam pvomijfione redemtionis,  CJ*
dono Jpirituali tamquam pignore accepto legibus tene *
na civitatis , quibus hac adminiflrantur, qua fujten-
tand<e mortali vit/e adcommodata funt , obtemperare
non dubitat, ut qwniam communis ejl mortalitas, Jer-
vetur in rebus ad eam pcrtinentibus inter ctvitatem
utramque concordia. Hac igititr caslejfis chttas ,
dum peregrinatur in his terris  , ex omnibus gentibus
cives evocat , atque in omnibus linguis peregrinam

colli -

eolligit focietatem y  non curans , quidquid in moribtir,
legibus , injlitutisque div er Jim eji , quibus pax ter -
ren/i vel contjuintur, vel tenetur, nihil eorum refcin -
dens, nec de/lruens imo etiam fervanr, ac fequens &c.

Quid vero aut ad conquirendam, aut te-
nendam terrenam pacem, feu felicitatem ci-
vium temporalem efficacius, quam placetum
regium, cum conftet, eam etiam iis, quaa
conflitutionum ecclefiafticarum nomine veni-
unt, turbari pofle §.  4. con/, omnino  Pet. db
Marca concord, Sacerd. If hip. Lib. IV. cap.  4.

%-  VII.

Quid enim legislatores ecclefiaftici
fuas nondum promulgatas conJKtutiones
eorum infpečtioni fubmittere timeant, qui
fui officii elle fciunt leges ecclefiafticas
fua au&oritate munire §. 2. cum norint,
res aliter tutas ejje non pojje , niji ea , qna ad
divinam confe[)mem pertinent regia ,
facerdotalis defendat aucloritas  S. Leo.  P. I.
apud Gratian. Cauf. 22. Quaefl:. 5. can. 21.
Cognojcant principe s Jaculi Deo debere Je
rationem reddere propter ecelejiam , quam
a Chrijlo tuendam JufcipiunU Nam Jive
B augea-

/

IS  % čfe- $

augeatur pax , &T* difciplina ecclejia per
Ji de le s principes, five Jolvatur, Ule ab eis
rationem exiget 9  qui eorum potejlati juam
ecclejiam credidit.  Cauf. 23. Quaeft. 5.
can. 20. Atcjue huc fpečtat, guod
Eusebius in vita  Constantini Lib.
I. Cap. 44.  ipfum communem epijcopum
a Deo conjlitutum  appellet ob impen-
fam fcilicet ecclefise, & epifcopis cu-
ram, & patres concilii moguntini pri¬
mi Carolum Magnum vera religio-
nis Reflarem  vocare non dubitarunt.

J. VIII.

Enimvero an conftitutionibus eccle-
fiafticis vere talibus determinationes cum
falute civili incompoffibiles ineffe pof-
funt? §. 1. 4. De cjuo folummodo impe-
rantes politicos in remonftratione legum
ecclefiafticarum earum promulgationem
priEcedente judicare poffe ftatuitur.

Quare

19

Quare eant, qui ita principibus fsecu-
laribus judicium , atque poteftatem
in facra tribui claniant, quid enim
princeps conftitutionem ecclefiafii-
cam promulgandam infpiciens judi-
cat? nifi annon forte aliguid faluti
populi fuse curss divinitus concrediti
§.1.3. repugnans contineat, nifi an
& hic caefari, quod csefaris eft, red'
datur. . Eft prseterea princeps eccle-
fise territorio fuai civitatis compre-
lienfae defenfor, atque advccatus §. 2.
an itacpie hoc advocatise ecclefiafticae
officio rite fungi poterit, fi ei leges
eam obligaturas infpiciendi, atgue
an ejns faluti conveniant, copia ne-
garetur, cum non obfmt faluti čreden-
tium diverja pr o loco , & tempore con-
Juetudines , quando una fides per dile&io -
nem oper ms bona, qua potefl , uni Deo
commendat omnes.  Leo P. IX. in epi -
B 2 fiola

Jlola ad  Michaelem Imp. Adde
Dist. XI. can.  8 .

S- K.

Eft praeterea prsecipua lex religionia
chriffianae civitatis Dei lex charitatis,
cui nihil adeo repugnaret, cjuam fi ejus
antiffites quacunque ratione in exercita-
tione fuorum jurium efficerent, ut regi-
bus neceffaria ad conqairendam , & tenen-
dam terrenam pacem  S. Auguffinus de ci-
vit. Dei lib. 9. cap. 17. remedia deeffent,
neque fub iis, omnibusque, qui in fubli-
mitatefunt, quietam tranquillm vitam
II. Timoth. II. v. I. agere liceret.
Siccine, inquies, principes civiles ju¬
re leges ecclefi.affi.cas infpiclendi gau-
debunt, cum tamen imperanti unius
civitatis leges civitatis alterius explo-
randi copia non lit, licet hse alteri
čivkati noxire efie poflint, an non
potius idem de Jegibus ecclefiafficis

dicen-

dicendum erit ? cum ecclefia non mi¬
nus ab imperio civili independens lit
§.  i. quam una civitas ab altera. Ve¬
ram quando civitas una leges in alte-
rius civitatis territorio promulgandas
condit ? quod tamen ab ecclelia fieri
manifeftum efb, cum non respublica Jit
in ecclefia , fed ecclefia in republica  S.

OpTATUS EPISCOPUS MlLLEVITA-

nus Lib.  3 . adverjus Parmen.  Et li
unam civitatem Leges alteri reipubli-
cae nocivas condere contingit, an non
hsec .earum noxios effe&us primum
incruentis, tuin vero cruentis reme-
diis impediendi jus habet ? ut adeo-
que jus imperantis civilis refpe&u
ecclefue, & alterius civitatis idem lit,
& tantum nomine, & quoad exercitii
modum difierat.

22

§. X.

Sed non folum in charitate perfečtifli-
mos §. 9. verum etiam ab omni dominan¬
ti! alieniffimos effe voluit ecclefiae chri-
ftianae antiftites aučlor ejus manfuetiffi-
mus huciE  Cap. XXII. v. 24.  quem pro-
fečlo redolerent, fi praetenfo nefcio quo
fuse poteftatis, quae utpote ejusdem cum
politica authoris §. 1. huic repugnare ne-
quit, §. S . difpendio, legum a fe latarum
promulgationem a principum placito im-
munem effe contenderent, atque lic ere-
pto graviflimorum fsepe civilium incom-
modorum prascavendorum remedio §.
civitates lugubri fato involverent. §. 4.

Promulgatio de effentia legis eft,
quod fi itaque haec placeto regio ad-
ftridta eft, ipfam legum ecclefiaftica-
rum effentiam ab imperio civili pen-
dere neceffe eft. Abfit. Enimvero
id tum demum fequeretur, ft infpe-
nih.il in conftitutione eccleftafti-

ca

23

ca reipublicae nocivum contineri, ad-
huc a princi pis arbitrio publicatio-
nem legis eccleliafticaa fieri, vel non
fieri penderet, quod nequaquam pla-
ceti regii idea comprehenditur. §.  5.
Audiamus enim celeberrimum quon-
dam Pragenfmm profefforem Neu-
manum  in ano£. ad Scbwed.Juspubl,
Quamvis princeps omnes declarationes pon -
tificias in materin articulorum fidei item
in materin morim , nec non leges pojiti-
vas ecclefiajlicas cina ritus minijlerii fpi-
ritualis , fir* ca, qua funt mere fpiritualia
recipere teneatur , tamen conftitutiones po~
Jttivas mere ecclefajlicas dr c a e a , qua in-
currunt ad materiam temporalem , ticet in
illis decentia aliqua ad finem fpiritualem
fukjit , recipere non tenetur , Ji ejusmodi
conftitutiones in grave detrimentum finis
temporalis vergant , ftsft ad obtinendum
finem fpiritualem beatitudinis at er na non
funt necejjaria confi  Van Espen  tračk
B 4 de

24

de promulg. leg. ecclef. Parte I. cap.
3 - §• 3 -

S- XI.

Quid, quod legislatorum ecclefiafti-
corum au&oritas, quse fub caufa religio-
nis maxima efie foiet, conftitutionum ec-
clefiafticarum diverfiflimarum frequentia,
atque gravitas, quarum effe&us in vitae
civilis communionem Iatiflime extendun-
tur, ac denique humana legislatorum ec-
clefiaflicorum fragilitas. §. 4. (a) Satis
fuperque demonftrent, quam parum ufus
ab abufu diftet, quamque is perniciofus
foret §. 4 .  nifi ejus prsecavendi remedia
poteftate civili , quam ad fuum finem
obtinendum fuffieientifiimam fapientifli-
mus ejus au&or effe voluit §. i 4  contine-
rentur.

(a) Muhi funt , qui iniifcujjus potejlate tyranicn, non
canonica authoritate damnant , & Jicut nonnullos gra-
tia fivore fublimnt, ita quosdam odio invidiaque
permoti humiliant.  Sanctus Auggstinus

Cauf,

25

Cauf. XV. Quaeft. VII. can. i. Omnis ecele -
JtaJlicut Zelus fervet fola pro dignitate tutndii.
S. Beknardus de confiderat. Lib. 4. Cap. 2 .

$. XII.

Et cjuando quidem nulli non conftat,
lis quos Spiritus fandlus pofuit regere
ecclefiam Dei in conciliis congregatis,
atque ecclefiafticas conftitutiones laturis
principes civiles, aut eorum oratores in-
terfuiffe non folum, ut csetus hofce au-
thoritate fua tuerentur, led praecipue ut
attenderent , ne quid contra publicam
utilitatem, adverfus jura regni, ecclefise-
ve fuje particularis ftatueretur , quis vifa
omnimoda rationum identitate leges ec¬
clefiafticas extra concilia latas ante ipfa-
fum promulgationem principibus politicis
remonftrandas negabit.

Patres Jynodi  Arausican^e TI. pofb
quam contra haerefim pelagianam 25.
canones expreflerunt, ita fubjungunt:
Et qum definitionem antiquorum patrum,
B S noftram-

26

no(tramque , qua fupra fcripta e JI non
folum religiojis, Jed etiam laicis medica-
mentum ejje & dejideramus , & cupimus,
placuit , ut eam etiam & illujires , &J 3
magnijici viri , qui nobijcum ad pr afatam
fejlivitatem convenerunt , propria mam
fubfcriberent.  Quod etiam fecerunt,
videantur eorum fubfcriptiones tomo
IV. conciliorum columna 1673. ad cal-
cem ♦

Rogamus inquiunt patres conciJii acu-
menici  Constantinopolitani ad
Tiieodosium Imperatorem, tuam
clementiam , ut per liter as quoque tua
pietatis conjirmetur concilii decretum , ut
Jicut literis 9  quibus nos convocajii , e cele-
Jiam bonore projecutus es, etiam finem
eorum , qua decreta funt , objignes.
Martianus Imperator apud grar
tian. Difl. 96. can. 2. Patres concilii
Chaecedonensis  ita allocutus eft.
Nos ad confimandum , potentiam

ojien-

27

oftendendam exempIo religiojiffimi princi-
pis Conftantini Jynodo interejje voluimus,
ut veritate inventa non ultra multitudo
praviis doclrinis attrafla difcordet.

Neque haec olim tantum, fed etiam
in noviffima ?ynodo  Tridentina ob-
fervata funt, mandatum enim Ca-
roli V. quo is tribus oratoribus vi-
ces fuas commiiit ita fonat in aftis
hujus concilii jej s. ii. Naftnim locum
ut or atom,  Čf' mandatarii nojiri bobere ,
res, & ne^otia religionis,  Sf fidei, &
alia quacwque in pradi&o concilio tra-
člandi una cum aliis &c. p er omnia odejje
conftliurn , votum & decretum , noftro
nomine dar e, impertiri, atque interpo-
nere.

Simile eft mandatum, quo Ferdi-
nandus I. fuos ad dičiam fynodum
ablegatos oratores inftruxit : locum,
& vices nojlras in omnibus fejjionibus , con-
fultationibus , deliberationibus, tra&atio -

nihaš,

nibus , & aftibus obtinere, gerere ,
confilium , fuffragium , votum, decre-
tum nomine no (ir o dar e , fene,  fir" i/iter-
powr^ , aliaque omnia agere, traSlare ,
exercere , concludere  , &J 2  determinare
pojjint , debeant , ad conftituen-
dam vera fidei , C5 2  religionis concordiam
& unionem , ac chrifiiana rcipnblka falu-
tem , confervationem promovendam
facere , Jpecfare videbuntur.  Et
quis ignorat, quanta nunquam non
fuerit regum francorum in fynodis
nationalibus aufrorieas, ex quo colli-
gere licet, fummam debuiffe eorum in
tuendis fui regni, & ecclefise fuse par-
ticularis juribus authoritatem effe,
quorum tanta fuit in iis, quas religio-
nem, & fidem concernebant, confir-
mandis. Conf.  "V an Espen tra&.
de promulg. leg. ecclef. P ar te V. Cap■ i.
§. % Cl . de Riegger in jurisprud.
ecclef. Parte L Sefi. 2 . cap. 8 . Princip.

29

Juriš ecclef. gcrm. cap.  §. 13. Adde
Bullas Pauli III. J ulii III. Pii IV.
indiffionis , refumptionis , &r cekbrationis
concilii  Trident.ini.

g. XIII.

Eft prasterea firmifiima, & indubitata
juriš regula, quod fi quando uni civitati
aliquid in ecclelia falva religione licuit,
id omnibus civitatum Rečtoribus compe-
tere. Manifeftum ergo eft omnibus prin-
cipibus politicis leges ecdeliafticas pro-
mulgandas infpiciendi jus effe §. 5. cum
plurimos e o ecclefia adprobante ufos efte
conftet. §. 2. 6. & 12.

Infignis eft Novell. XVII. cap, XI,
locus, ubi Imperator Tribonia-
num quafiorem facri palatii  ftc adloqui-
tur: Neque occa/ione religionnm , harejt^,
umque quaJlionis permittas alicui provin-
cim commovere, aut aliter quandam
praceptionem injmgi pr ovinek cui pr a -

Jides.

fides. Ipfi vero providebis cum compe-
tenti utititate fifcalibus , qu<z aha funt
perfcrutari, noti permittere fari ali-
qnicl conlra noftras preeceptiones occafione
reli farnim. Si vero canonktm fit , quocl
queritur , um cum metropolita provincia
boe dijjjonere , &r )  decernere , Jive epifcopi
dubitent , Jive alii quidam:  cf
amabilem , decibilem terminum , qui
<jf decenter orthodoxam cujtodiat fidem ,
indemnitatem  , &J 5  nojlros Jkhjettos
fervet inviolatos.  Quid in his de pla-
ceti regii notione deeft, nifi nomen?
Quare egregia eft Renat. Choppin.
de faera politia Lih. 11L cap• i . fuper
praefente materia philofophia. Dmjb
principes jure magifiratus nonnmquam
explorant , rejcinduntque prajulum acla
vel geji a in contemptum veteris ecclejiafti-
Cc 2  difciplina , ant ejus , jkkMf in

profana jura , auBoritatis , reČle faci-
unt, quajt Jacra polniti , legumque caflo-

de s,

31

des , qua in parte Jublata eorum majefta-
te acpotejlate publicnm Jiatum collabi ne *
cejje ejjet.

§. XIV.

Atque hinc eft, cur principes, quos
ecclefia infuper ob ingentia in religionem
chriftianam merita honorificentiflimis
cliriltianiffimi , fideliffimi , catholici,
apoftoloci, aliisgue titulis infignivit, hoc
jure ud nunguam dubitaverint, nec du-
bitent.

Quae hiftoricis monumentis illuftrabo.
Ludovicus Guicciardinus nobilis
florentinns in dejcriptione belgii  de hoc
ufu ita fcribit : {hiod res ecclejiafticas
attinet , easdem fere habet cum pontijice
maximo princeps in bac ditione conventio-
nes , quas in regno galliarum Rex, nec
beneficium ullum, nec gratiam pcrtejicon -
ferre , nec expedire in bane terram diplo¬
ma, ant quid aliud tale , quod effettum

Jor-

fovtiatur absque principis ,, vel conjiliorum
ejus placito , atque confenju.  1)idacus
cavarruvias epifcopusJegovienJis , qui
a ducentis & ultra annis fcripfit,
iifum placki regii in regnis hifpania-
rum jam pridem receptum effe tefla-
tur. Cap. S■ prači. qu<eft. num. 4.  ubi
ita differit. Apnel Mjpanos pole (las
legatorum , feu nunciorum fedis apofloli -
ca examinatur , ut admoneri pofmt a fum-
mo regis pratorio , quibus uti conveniat
dijperdhtionibus , commiffionibus , Ker
fiat in reipublica difpendium.
Subjnngit , fic etiam in Ms regnis multis in
caJibuSi & negotiis litera apoftolica ante
executionem earum ad regia mittuntur au~
ditoria , tribunalia , idque fit ex regio
decreto , ut Ulic examinentur , w 4 zdi
obtineatur falfis precibus , Sr* impor-
tunis fuggejiionibus a jiimmo pontifice ad-
verfus regni , regimque MJpaniarum pri-
, vilegia, & apojlolicas eoncejjiones.  Vid.

Fran-

33

sff

Franciscus Salgado traff. de Jitp *
plicatione ad fanBijfimum , ubi de reten-
tione, & fufpenfione bullarum ponti-
ficiarum tamquam re apud hifpanos
notiflima late agit.

Apud gallos nullam legem pontifi«
ciam, aut refcriptura curiae romanae
publicari, aut executioni mandari
pode, nid prius in fupremo regis ju-
dicio examinata fuerint, & probata,
notius eft, quam ut probari debeat,
probaturcjue iiic ufus integro zapite X.
inter pr ob&t ione s libertatum ecclejia galli-
cana , ubi etiam v etuda admodum hu-
jus uius & praxeos exemp!a profe-
runtur, & parlamenti arrefta.

In germania noftra Rudolphus II.
legatum apodolicum annO l$86. a
promulgatione Bull.® Coen^e Do¬
mini cohibuit, quam.in bohemia cum
datus illius perturbatione publicare
cceperat, qui imperator fimul hac oc-
C ca-

cafione generaliter edixit, ne ullae
bullse pontificise deinceps, nifi fe con *
fcio , & probante  emmitterentur in lu¬
cern, atque executioni mandarentur,
quod edičlum etiam ad epifcopos file-
fise, & moravise direxit. Vid, probat,
libert. ecclef, gallicana cap,  7. num.54.

In fabaudia ab antiquo hunc placefci

ufum fuiffe fufficienter probatur ex
decifione fenatus fabaudici, quam
Antonius Faber refert in fuo codice
Ub , 7. tit, de appellat . ab abufu , ubi re¬
fert cenfuiffe fenatum, rede poffe ap-
pellari ab executi©ne brevis apoftolb
ci, quamvis sequiffimi hoc folo titulo,
quod inconfulto fenatu fačla fit publi-
catio, ne principis jurisdidio impune
contempta videatur.

De Regno neapolitano videatur
pragraatica data 30, Augufti anno
1561,

3 % && $$ 2 $

De Austria noftra videantur re-
fcripta Ferdinandi III. & Leopol¬
di A. A. quse exftant in Cod, Aust.
voc, geifilic&e unb papfUtc^e 5 SuKen- Conf.
Pet.  de Marca concord.facerd. &hnp.
Lik II. cap, io. §,  j?. cap. 16.  §. 4.
VanEspen traki, de promulg.leg. ecclef,
Parte II. cap.  1. Covarruvias prač.
quafi. cap. 35. num. 4. Cl.  Barthel.
in DiJJert. de jure reformandi antiquo art.
S.  $. 24.

%  XV.

Et quid tandem, cum res aliter tut£ ejje
non pojjint, niji qua ad divinam confejjionem
pertinent , repa,  Sf facerdotalis defendat

aukioritas  CAusaXXH. Quseft. 5,can. 21.
ad obligandum, adfekiandum , qua pacis Jiint,
& ad cujiodiendum in invicem; qua adificant
Paul, ad Rom. XIV. v? 19. efficacius
eflet legibus ecclefiafticis, fi eas non nili
principum eccleiise advocatorum, & po-

C 2 puli

36

puli ful patrum placeto munitas promul-
gari conftaret, ita Jiatus Imperii gloriofms
rfigeretur , ita Jančič ecclefia vigor folidaretur
Greg. VII. lib. I. epift. 19* ita facerdo-
tiurn divinis minijieriis , imperium vero buma-
nis praftdens , ac diligentiam exUbens , ex mo
eodemque principio utraque procedentia buma-
nam vilam exornarent,  Justinian. No¬
vell. VI. & altenim projperis alterius fuccef-
Jibus incrementa Jumeret.  Theodosius
in epift* ad Cyrillum apud Edmundum
Richerum hift. concil, general. Lib. I.
cap. 7. §. 2.

S. xvi.

Atque ex his, quis fi t  placeti regii
fcopus, manifeftum eft, qui cum intuitu
conftitutionum dogmaticarum non minus,
quam difciplinarium, nec non earum, qui-
bus cenfuras ecclefiafticse irrogantur, fem-
per unus idemque manet, confeftum eft,
placetum regium & ad has, & ad iftas,
atque illas pertinere.

Sed

37

Sed dogma qua tale nullas cum falute
temporali incompoffibiles determina-
tiones complečlitur, foliusque infalli-
bili eccleflse judicio fubeft? Verum
non ftatim dogma eft, quod tale effe
perhibetur , neque princeps remon-
flrationem dogmatis exigens fuper dog-
mate judicat, fed tantum ne ejus no-
mine, aut occafione reipublicse nocea-
turprovidet, prsecavet, quemadmo-
dum intuitu aliarum conftitutionum
ecclefiafticarum facit, quae etiam nihil
civitati noxium continere, & ad ve¬
ram eccleflse utilitatem fpečlare pof-
funt, quid an dogmata non erant ea,
quae Apoftoli prsedicabant, quorum-
que rationem, fi quse petebatur, red-
dere nunquam recufabant §. VI. an
non etiam de dogmatibus in conciliis
ačlum eft, quibus principes authori-
tate fua interfuerunt §► XII. fed &
dogmata, & cenfuras, aliasque con-
C g Hitu-

58 % s* #

ftitutiones ecclefiafticas principum po-
liticorum authoritate defendi neceffe
eft §§. II. VIL tjuod tune potiflimum
fieri conftat, quando eae principum
politicorum placito muniuntur. §.  XV.
vid. cl. de Martini Pofit. de Jure
civitatis cap. 8- §. 230.

§. XVII.

Sed & illud ad placeti regii fcopum
pertinet, ut non tantum, ne quid civita¬
tis juribus praejudiciofum leges ecclefiafti-
cae promulgandae contineant, exploretur,
verum etiam, ut caveatur, ne in ipfo eas
promulgandi a&u reipublicae noceatur.
Quare completo placeti regii conceptui
etiam jus normam in promulgatione le-
gum ecclefiafticarum obfervandam prše-
feribendi ineffe neceffe eft § t  V.

Quid enim prodeffet, legibus ecclefia-
fticis nihil quidem faluti publiese no-
xium contineri, fi tamen modus eas

pro-

09

promulgandi reipublicae damnofus ef-
fet. Quare non dubitarunt, nec du«
bitant principes religioliillmi etiam
hac in parte fpartam fuatn tueri. Id
quod oftendit

1) Novella 123. cap. n. quam Justi-

niani conftitutionem laudat can.
6 .  caufa XXIV. Quaeft. III. & £e-
culo IX. Confirmarunt Impera-
tores Leo & Constantinus,
vid. Justell. & Voell. Biblio-
thec. Jur. Can. vet. tom. II. fol.
969.

2)  Capitularia Regum Franco-

rum vid.BAi.uz. tom. I. col. 96 r.
tom II. col. 36.

3) Transactio  inter Rudolphum:

II. & UrbanumEpiscopum Pas-
saviensem  anno i$9 6 -  l uae re '
fertur in corp. Jur. Ecclef. Auftr,

m -  273-

C 4

4 )

40

4)  Constitutio Josephi T. quse in corp.

Jur. EcdefBobem.pag.  172. refertur.

5) CoNSTITUTIONES MarJ.^ ThE-

resi/e una de anno 1765. relata
ibidem pag.  22 6. alt era de anno
1768- relata ibid. I83. Conf. cl.
de Riegger dijjert. de penit. &
pen. ecclef.  §. 114. & Jeq.

§. XVIII.

Cutn vero regula quaecunque fcopo
fuo deflitueretur, nifi is, qui eam ponit,
attendere, atque efilcere poflet, ut ea ac-
curatiffime obfervetur , manifeftum eft,
placeto regio etiarn aliquam infpiciendi,
& exequendi poteftatem comprehendi §.
II. quae eo fpe&at, ut principes per com~
miiTarios fuos normam publicationi legum
ecclefiafticarum praefcriptam §. XVII. ma-
nuteneant, & ad eam, fi negligatur cu-
ftodiendam mediis idoneis compellant.

Quod

41

% dfe

Quod jus principes pro re nata tripli-
ci modo exercent.

Lasfis recurfum dando, eosque con-
tra injurias eatenus evenientes
tuendo.

2) Caffando ea, quge contra modum

pradcriptum gefta funt.

3) Si neceffe fit, in bona clericorum

prasfcriptum modum transgredien-
tium immittendo , aliis poenis
neceffariis civilibus in eos ani-
madvertendo. Conf. cl. de  Mar¬
tini Pojit, de Jj-ur. civit. cap,  8■ §•
233. Cl. de  Riegger Dijjert. de
pomit. & pcen* ecclef.  §. 117. čg 9  feq.

S. XIX.

Atque ex bis r completus placeti regii
conceptus formari, atque principia, qui-
bus ejus juftitia innititur-* colligi poflunt:
cjuorum cum nullum ad ftabiliendam le-
gum civilium remonftrationem ante ea-

C s

rum

4 ®

rum promulgationem legislatoribus eccle-
fiafticis faciendam trahi poteft, in com-
perto eft, omnem placeti ecclefiaftici £equi-
tatem beri fingi coeptam cerebrinam efle,
cum non nifi earumdem rationum eadem
rationata eflTe perfpicuum (it.

A ge igitur quld placeti regii prin-
cipiis hafrenus ftabilitis pro placeto
ecclefiaftico prasfidii infit, videamus.
Principibus omnem civitatis fuse lasfio-
nem prsecavendi jus efle diximus §. 3.
qucE cum etiam ex legibus ecclefiaftb.
cis optimo licet legislatorum ecclefia-
fticorum animo conceptis, aut earum
occafione oriri poflit §. IV. fummum
civitatis rečtorem eam placeto fuo
prasveniendi jus efle diximus §. V.
An non ecclefia etiam jus laeliones
prsecavendi habet , quibus adeoque
cum etiam per leges civiles enafci
pofllmt, leges civiles infpiciendo oc-

cur-

43

M #

currat oportet? fed refpondeo, ne in-
curramus lepidum iliud Horatii:

Delphinum ftlvis , appingit, flu&ibus

aprum.

Juriš illius , quod civitatis vocant,
interpreti ex civitatis, atque majefta-
tis fine ratiocinandum eft. Verum ju-
rium ecclefiafticorum interpreti nonne
omnes ex facra Scriptura, traditione,
conciliorum univerfalium decretis,
ecclelbe per orbem totum diffufe con-
fenfu , Pontificum conftitutionibus,
atque Patrum fententiis conclufiones
conficiendas funt. Erronea itaque,
& fallibilia funt in tradendis ecclefia:
juribus ejusmodi ab analogia civitatis
petita argumenta, ita enim domina-
tum, feu fumofum faculi thypkm  Pa-
tres Afričani e Synodo generali Cce-
leftino Pontifici refcribentes, ita mo-
narchicam regiminis formam, alia-
que in ecclefiam Chrifli inducere ne«

cefie

44

0

cefte effet. Quare Chrifti, Apoftolo-
rumcjue exempla, Conciliorum, Pon-
tificum, atcpie Patrum teftimonia pro-
ferenda funt, Nonne Apoftoli ac lu-
benter quidem fuse dodrinae rationem,
fi quas requirebatur , dabant §. VI.
quin tamen unquam legum civiliura
rationes exegerint probe memores il-
lorum Chrifti: Homo quis me divijorem
confiituit , aut judicem fuper te Lucm
XII. v. 14. Nolite timere eos, qui occi-
dunt covpus , animam autem occidere non
pojjunt  Matth. X. v. 23. eritis odio
omnibus propter nomen meum  , qui au¬
tem fuJHnuerit in finem, lic falvus erit.
Marc. XIII. v. 13. In patientia vefira
pojjidebitis animas vefiras:  Luc;eXXI.
V. 19.  Atque hsec funt, quibus Chri-
ftus eos, quos Spiritus fančlus pofuit
regere ecclefiam Dei, contra perfecu-
tiones ecclefise inftruxit. Bolere po -
tero, poterofiere; adverjus arma, mili-

tes ,

45

te s  , gotba-s quoque lachrima med arma
funt , talia enim munimsnta funt facer(lo¬
tiš, aliter nec debeo, nec pojjimrefiftere
Sanctus Ambrosius in fermone con -
tra Auxentium num. 2.  Infigne totius
officii intuitu promulgationis legum
civilium, quge noxiae ecclefi x  vide-
rentur, fpecimen dedit Gregorius
M. P. lib. 2- epijf. 62.  Imperatori
Mauritio ita fcribens: Ego quidem
jujjioni jiibje&us eamdem legem per diver -
fas ten ar um partes transmitti feci ,
quia lex ipfa omnipotenti Deo minime con-
c or d at, ecce per Juggeftionis med paginam
ferenijjimis dominis meis nunciavi. Utro .
bique er go, qud debui, exfolvi , quia &
Imperatori obedientiam prabui , pr o

Deo, quod Jenft , minime tacui.

AS-

ASSJSRHONES

E X

JU RM UNIVKRSO-

I.

Q uamvis vitam, membra, & puctici-
tiam cum nece adgretToris defendere
liceat, id tamen in defendenda farna ad-
snitti nequit.

Ih

Autochiria , Polyandria fimultanea
abfoluta, & duellum repugnant legi na-
turali, non item Polygynecia,

III.

Teflamenta in Jure naturali funda-
mentum habent, non vero ufucapio
IV.

Majeftas eft independens &
quam non habet tutor regius.

V.

Legati ab imperio , & jurisdi&ione
gentis apud auara degunt, funt immunes.
VI.

Innoxms civis ad fervandam civitatem
hofti extradi poteft.

VIL

Germania monarchia eff ?  fed ad leges
imperii attemperata..

VIII.

VIII.

Pax Religiofa & Weftphalica eft va-
lide & ličite inita.

IX.

Itaque Status Catholici caufas ecclefia-
fticas fubditorum Accatholicorum fecun-
dum eorum principia jure definiunt.

X.

Epifcopi poteftatem immediate aDeo
habent, & in Concilio voto decifivo
gaudent.

XI.

Judicium Pontificis non eft irreforma-
bile, fed Concilio fubjacens.

xii.

Poteftas facra a politica adeo diftinčla
eft, ut una ab altera nequidem indirečle
dependeat , jus tamen circa facra princi-
pibus fecularibus competit, & leges eccle-
llafticse fine placeto regio promulgandce
non funt,.

XIII.

Immunitas clericorum & perfonalis &
realis, nec non Azyla ex principum pri-
vilegiis defcendunt, hinc ab Imperante
clvili polfunt, & aliquando debent re-
ftringi.

XIV.

Poteft princeps impedimenta matri-
monii, etiam dirimentia ?  qua contračhis
ftatuere.

XV.

3% dtl

xv.

Tntor ob dolutn remofus fit infamis,
ob culpam latam non senue.

XVI.

Periculum rei in fpecie venditse empto-
rem refpicit.

XVII.

Exceptio non numerat® pecuni® etiam
poli biennium locarn habet.

XVIII.

Negotiorum geftor in regula ad cul-
pam leviflimam tenetur.

XIX.

Jusjurandum in judicio ačfor, etiamfi
nihilprobaverit, reo fine injuria defert.

XX.

Teftamentum iolemnitatibus deftl-
tutura pro utroque foro nulium eft.

XXI.

Reus legitime interrogatus nudam te¬
netur fateri v.-ritatem.

XX 1 !.

Tortura exceptis paucis cafibus illici-
ta eft.

XXIII.

In caulis imperii feudalibus folus ju-
dex Imperator eft , nec confiiio parium
curiae opus habet.

XXIV.

Felonia a vafallo commifla vi Capi-
tul.^C®!. agnatis innocendbus non nocet.


p

i