KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU KLASA 57.
INDUSTR1SKE SVOJINE
IZDAN 1 NOVEMBRA 1938.
PATENTNI SPIS BR. 14335
I. G. Farbeniudustrie Aktiengesellschaft, Frankfurt a. M., Nemačka.
Postupak za izradu tonftlmova sa slikama na halogensko-srebrnim emulzionim slojevima za razvijanje u boji, koji sadrže komponente za vezivanje bojne materije.
Prijava od 8 septembra 1937.	Važi od 1 maja 1938.
Naznačeno pravo prvenstva od 8 septembra 1935 (Nemačka).
Poznata je izrada višebojnih subtrak-tivnih filmova na taj način, da se delimične obojene slike smeštene u slojevima, koji leže jedan preko drugog, sastoje samo od bojnih materija, a ne sadrže srebro, ili neki drugi metal. 'I i postupci vrlo su pogodni za izradu filmskih slika, ali stvaraju teškoće pri izradi traga za tonove, jer su danas uobičajene sprave za oduzimanje tonova osetljive pre svega za infracrvene zrake, a slike od čistih bojnih materija, iako usled slaganja sve tri delimične boje jedne na drugu daju crno ravnopravno sa srebrnim talogom, propuštaju infracrvene zrake. Time se neobično štetno utiče na reprodukciju tonova. Stoga se mora pokušati, da se i kod slika od čistih bojnih materija učini trag za tonove na pogodan način nepropustljivim za infracrveno.
Pronađeno je, da je za ovo naročito pogodan postupak razvijanja u boji, prei-mućstveno uz upotrebu difuzno postojanih komponenata, kao što je to opisano n. pr. u francuskom patentu br, 787388 i u jugo-slovenskim patentima br. 14137, 13066, 13238, 13240, 13241 i 13576. Prvo se kopira na jednom troslojnom filmu za kopiranje, koji u pojedinim slojevima polivenim jedna preko drugog, sadrže po jednu difuzno postojanu bojnu komponentu, jedan proizvoljno obojen snimak, koji je izrađen ili prema postupku razvijanja u boji, ili prema jednom od drugih poznatih postupaka, na pr. pomoću imbibicionog postupka prema „IndigosoT’-postupku, pomoću postu-ka za uklanjanje bojne materije beljenjem, ili pomoću postupka za beljenje srebrnih
boja. Mesto jednog neposredno obojenog snimka, može se kao snimak za kopiranje upotrebiti na optički poznati način jedan rastrirani negativ (Linsenrasternegativ) uz upotrebu uobičajenih višebojnih filtera, ili se mogu izrađivati kopije prema deli-mičnim obojenim izvodima. Dehinićni o-bojeni izvodi mogu se snimiti na pr. pomoću dvostrukih ili višestrukih filmova, ili pomoću sistema za raspodelu zrakova, ili pomoću drugih sistema.
Takvim postupkom kopiranja proizvedena latentna slika u višeslojnom filmu sa bojama za razvijanje, razvija se prema postupku hromogenog razvijanja u jednu obojenu pozitivnu sliku, posle čega se stvoreno metalno srebro na već poznati način odstrani rastvaranjem. Pri upotrebi difuzno postojanih komponenata za vezivanje u tri delimična sloja, može se tok razvijanja u boji sprovesti brzo, jednostavno i automatski.
Halogensko srebro, koje je po razvijanju ostalo nerazvijano ne izfiksira se, nego se kopira na rubu još mokrog ili pre toga sušenog kopiranog filma, negativ tona, izrađen prema proizvoljnom postupku Isto se zatim razvija u jednom običnom crno-belom razvijaču, na pr. hidrohinonu i zatim se ceo film fiksira. Pošto jedan takav razvijač ne reagira sa komponentama vezivanja, koje se nalaze još u slojevima u zoni traga tonova, stvara se jedan crni srebrni trag za tonove. Taj trag za tonove može se razviti, ako se ceo film obrađuje sa jednim crno-belim razvijačem, ili ako se film samo u zoni traga za tonove, do-
Din. 5.—
vede u dodir sa razvijačem. To se može na pr. uraditi tako, da se film sa rubom okrenutim na gore sprovodi kroz razvijao, tako da je film samo u zoni traga tonova umočen u razvijao isto tako se može na uobičajeni način izbegnuti uticaj crno-be-log razvijača na gotovu zonu slike.
Zatim se na uobičajeni način izfiksira sve halogensko srebro, koje se nalazi još u slojevima i po ispiranju vodom dobiva se tonfilmska slika, koja sadrži pored jedne subtraktivne višebojne slike, sastojeće se od čistih bojnih materija, i jedan crni srebrni trag za tonove.
Postupak se može preinačiti tako, da se posle razvijanja slika u bojama i po odstranjenju razvijenog metalnog srebra ra-stvaranjem, film u zoni slike fiksira, pa da se zatim na nepromenjenom rubu filma kopira trag za tonove i kao što je gore opisano razvije i fiksira.
Za razvijanje traga za tonove upotre-bljuje se probitačno crno-beli razvijač, koji ne izmenjuje halogensko srebro prisutno u zoni slike.
Kao materijal za kopiranje može se upotrebiti na pr. višeslojni materijal sle-dećih svojstava.
Na jedan nosilac slojeva postavljena je jedna panhromatična emulzija, koja je snabdevena jednom komponentom bojne materije, koja dodaje pri hromogenom razvijanju plavo-zelenu boju. Takva komponenta bojne materije je na pr. dibenzidiđ a -oksinaftoe kiseline. Na panhromat-_skom sloju nalazi se jedan sloj osetljiv na zeleno, koji sadrži kao stvaraoca boja jednu komponentu, koja pri hromogenom razvijanju daje purporno obojenu sliku. Takva komponenta bojne materije je na pr. 1, 4’- palmitolaminofenil-3-metil-5- pirazol-on. Preko toga nalazi se jedan nesenzibi-lisan sloj, koji kao stvaraoc boje sadrži jedno telo, koje pri hromogenom razvijanju daje žuto obojenu sliku. Takvo telo je na pr. benzidid benzol-sirćetnog estera. Na takav materijal se kopiraju delimično obojeni izvodi u uključenje pogodnih svet-losnih filtera. Po osvetljavanju razvija se sa jednom pogodnom supstancom za razvijanje, na pr. p-amino-dimetilanilinom u sva tri sloja istovremeno, u jednom toku razvijanja obojena slika. Delimično obojeni
izvodi, koji se dobivaju pomoću sistema podele zrakova, ili pomoću jednog višestrukog filma, vrlo su pogodni kao snimci za kopiranje, jer se pri tome za snimanje može upotrebiti jako osetljivi materijal. Kopiranje i razvijanje traga za tonove vrši se prema navodima u opisu.
Patentni zahtevi:
1)	Postupak za izradu višebojnih slika, naročito sa tragom za tonove, pomoću razvijanja u boji, naznačen lime, što se sa jednog višebojnog snimka, ili sa proizvoljnih obojenih delimičnih izvoda, kopira na višeslojni fotografski materijal sa više halogensko srebrnih emulzionih slojeva prelivenih jedan preko drugog, koji sadrže difuzno postojane stvaraoce bojnih materija i što se na već poznat način razvija u boji.
2)	Postupak za izradu višebojnih slika, naročito sa tragom za tonove, prema zahtevu 1, naznačen lime, što se na materijal za kopiranje prvo kopira sa jednog višebojnog snimka ili sa proizvoljnih obojenih delimičnih izvoda, ua poznat način razvija u boji, zatim metalno srebro odstrani rastvaranjem i pre odstranjivanja ra-stvaranjem nerazvijenog halogenskog srebra kopira na rubu još mokrog ili prethodno sušenog filma odgovarajući trag za tonove i razvija pomoću jednog običnog crno-belog razvijača.
3)	Postupak za izradu višebojnih slika, naročito sa tragom za tonove, prema zahtevu 1 i 2, naznačen time, što se na materijal za kopiranje prvo kopira sa jednog višebojnog snimka, ili sa proizvoljnih obojenih delimičnih izvoda i na poznat način razvija u boji, što se zatim metalno srebro odstrani rastvaranjem i film fiksira na površini, koja nosi sliku, što se zatim na još nepromenjeni za trag za tonove predviđeni rub filma kopira odgovarajući trag za tonove i razvija pomoću jednog običnog crno-belog razvijača.
4)	Postupak za izradu višebojnih slika, naročito sa tragom za tonove, prema zahtevu 1—3, naznačen time, što se za razvijanje traga za tonove upotrebljuje jedan crno-beli razvijač, koji ne izmenjuje halogensko srebro prisutno u zoni slike.