Vereniging Vrienden van Slovenie Združenje Prijateljev Slovenije jrg. 12 nr. 1 voorjaar / pomlad 2003 Indien onbestelbaar retour aan: Tacitusstraat 1 6135 HR Sittard In deze uitgave Colofon / Van de redaktie.....................................pag 3 Van de bestuurstafel..........................................pag 4 Kunnen we nog Sloveens of niet? V .... Vakantiebeurs 2003 \ , ■ pag 6 5>.,i... pag 7 Ambasada Sporoča / Uit de media...................^X... pag 9 c Gezondheidszorg in Slovenie.............................pag 12 Het leven van Hein Tilger (deel 2)......................pag 14 Laatste ontvvikkelingen door Alexander Vink.............pag 18 \ Touristische TIP: Tolmin................................ps : / »Z V, '■ 1 ■: m :::•• M - * LIPA is het verenigingsblad van de Vereniging Vrienden van Slovenie en verschijnt 4 x per jaar. Redaktie: VVisselt 75, 7021 EH Zelhem. E-mail: f.wolsink@wxs.nl Meningen die in de LIPA worden geuit, worden niet noodzakelijk gedeeld door het bestuur. Kopij voor de volgende LIPA inleveren bij de redactie voor: 15 mei 2003 Colofon:___________________ LIPA - jrg 12 nr. 1 voorjaar / pomlad 2003 Eindredactie: Fred VVolsink Medevverkers: Rene Frelih, Edy Bevk, Bojan Gorički, Irena Gabrovček, Silva Hagen-Škoda, Franci Ravnikar, Dirk Leenvaart, VVillem Roodlieb, Alexander Vink, Barbara Javornik (ambassade) Redactieadres: VVisselt 75 7021 EH ZELHEM e-mail: f.wolsink@wxs.nl Vormgeving: Knislow Design te ‘s-Heerenberg Drukwerk: R & M TIEL Oplage: 170 exemplaren Uit deze uitgave mag niets worden overgenomen, tenzij met bronvermelding. Losse nummers kunnen worden besteld door overboeking van 2,50 Euro naar giro 6318199 t.n.v. de Vereniging Vrienden van Slovenie te Sittard. Van de redactie Znamo še slovensko ali ne ? In deze LIPA staan over het algemeen weer alleen Nederlandse talige bijdragen. Ondertussen heb ik extra een Sloveens toetsenbord bij mijn Computer aangeschaft en als het goed is moet het steeds beter gaan met de "dakjes" op de č, š en de ž. Ik kan me voorstellen, dat door die vele fouten in het verleden met de “dakjes" er weinig Sloveense bijdragen kwamen. Maar als ik nu beloof, dat ik hier extra op zal gaan letten. Wie weet ? Dus lees s.v. p. de oproep van Silva Hagen-Škoda en stuur uw bijdragen in de Sloveens taal naar de redactie. Irena Gabrovček stuurde een bijdrage over Tolmin. Reisbureau Slovenie leverde daarvoor de bijbehorende NL talige informatie. Verder beveel ik “Deel 2 van het levensverhaal van Hein Tilger" van harte bij u aan. Uw bijdrage aan het welslagen van dit tijdschrift en haar modernere versie op internet blijft dus onmisbaar. Blijf schrijven naar de redactie. De LIPA is er immers voor en door u. FJW © 1991-2003 (ISSN 0928-8376) fa'r> Van de bestuurstafel Via deze rubriek vvillen we u graag op de hoogte houden van de ontvvikkelingen binnen onze vereniging. We konden op de op zondag 9 februari ji. gehouden Prešerendag gelukkig velen van u ontmoetten. Er was een leuk programma en het eten van onze “meesterkok" Bojan was meer dan uitstekend. Al met al een zeer geslaagde activiteit. Zoals het er nu naar uitziet zal de Piknik vvorden gehouden op zaterdag 14 juni a.s.. Dit beloofd een wel heel bijzondere Piknik te worden. Een aantal leden van onze vereniging hebben een tijd geleden een muziekgroep gevormd die een repertoire van Sloveense volksmuziek opbouwen. Hierover zult u de komende periode tijdig afzonderlijk vvorden geinformeerd. Verder hebben vve tijdens de laatst gehouden ledenvergadering nog geen verantvvoording kunnen afleggen over het gevoerde financiele beleid 2001-2002. Zoals toegezegd zullen vve voor 1 juli a.s. een afzonderlijke jaarvergadering of een bijeenkomst in combinatie met de Piknik uitschrijven. Heeft u ideeen die vve in 2004 zouden kunnen gaan uitvoeren, laat het dan vveten. Dan kunnen vve die in de op te stellen begroting meenemen. Vermeldensvvaardig is het feit, dat vvij als Hollanders bedacht hebben Prešerendag 2003 ■'■■"C/ ^'.4 dat onze verening 12 1/2 jaar bestaat. Wat blijkt nu, in Slovenie vvordt dit niet als een jubileum gezien. Dus typisch iets Hollands. Wat te doen, blijkbaar hebben vve het 10 jarig jubileum vergeten en vvachten op de 25 duurt nog vvel heel erg lang. Toch maar iets extra’s doen ? Agenda: ttjjjjjjjjjjš za. 26 april 2003 • Slovenski Dan (ZVON) za. 17 mei 2003 • Concert Gašperi (Glane) za. 14 juni 2003 • Piknik (Austerlitz) za. 7 februari 2004 C*- . Europabeurs (Deventer) 4. ' Znamo še slovensko ali ne? Že nekaj let redno dobivam in prebiram “Glasilo" Svetovnega slovenskega kongresa. Rubrika “Glasila Slovencev po svetu” je vsekakor tista, ki jo dejansko takoj preberem, saj me kot nekdanjo glavno urednico Lipe pač zanima komentar o našem glasilu. Ni kaj, januarja me je gospa Mira Ban Šekoranja, ki omenjeno rubriko ureja, neprijetno presenetila s svojo kritiko: “Lipa Glasilo nizozemskega Združenja prijateljev Slovenije Leto 11, št.3/2002 Škoda, da ne znam holandščine, saj je revija natrpana s podatki o dogajanjih na Holandskem, pa tudi v Sloveniji. Slovenci na Nizozemskem, izzivam vas, da se potrudite napisati kaj v slovenskem jeziku!" (povzeto po Glasilu at.3-4, 2002 letnik VII, str.28) Moram priznati, da sem bila sprva kar malo užaljena. Čeprav sem kot članica uredništva Lipe že nekajkrat omenila, da je v našem glasilu čedalje manj slovenskih prispevkov, mi do izziva gospe Ban Šekoranje ni padlo na oči, da jih je res tako bore malo. Lipa 3/2002 ima 26 strani, od teh sta samo DVE strani v slovenskem jeziku (kratka Podpresednikova beseda, trije vici in pa Besedna uganka). Nič več in nič manj! Torej nimam pravice biti užaljena zaradi kritike in ima urednica rubrike Glasila Slovencev po svetu" dejansko prav, da nas izziva, naj pišemo slovensko. Za njeno kritiko nikakor ne smemo kriviti uredništva Lipe samega. Krivi smo pač sami, ker ne prispevamo slovenskih člankov za Lipo, uredništvo pa pač samo ureja članke, ki jih dobi. Slovencev nas na Nizozemskem ni veliko in naša Lipa se nikdar ne bo mogla meriti z glasili Slovencev v Argentini, Avstraliji ali zamejstvu. Vseeno pa lahko Slovenskemu svetovnemu kongresu (kot tudi drugim ustanovam v Sloveniji, ki dobivajo Lipo) dokažemo, da nam je slovenski jezik še zmeraj pri srcu. Torej, dragi sočlani našega združenja, znate še pisati v materinem jeziku? Jaz vsekakor znam, saj moje slovenske prispevke prebirate v vsaki Lipi že od leta 1998. Na vrsti ste sedaj še vi. Dokažite, da ste še vešči materinega jezika in zasujte naše uredništvo s svoji prispevki. Pa ne samo zato, ker nas v Ljubljani gospa Ban Šekoranja kritizira. Ne, napišite kaj v slovenskem jeziku zato, da bo Lipa to, kar pač mora biti: dvojezično glasilo za Slovence na Nizozemskem in za naše nizozemske prijatelje. Pa tudi zato, ker za pisanje in prebiranje ni lepše besede kot te, ki nam jo je v zibko položila naša mati. Kunnen we nog Sloveens of niet? Al een aantal jaren ontvang en lees ik “Glasilo” van het Sloveens VVereldcongres. De rubriek “ Tijdschriften van Slovenen in de vvereld” is wat ik altijd gelijk doorlees. Als voormalige eindredactrice van de Lipa ben ik namelijk benieuvvd wat voor commentaar er over de Lipa in” Glasilo”. Toch werd ik in januari door mevrouvv Mira Ban Šekoranja die de bovengenoemde rubriek redigeert onaangenaam verrast met haar kritiek: “Lipa Clubblad van de Nederlandse Vereniging Vrienden van Slovenie Jaar 11, nr.3/2002 Jammer dat ik geen Nederlands spreek want dit tijdschrift is vol met gebeurtenissen in Nederland en ook in Slovenie. Slovenen in Nederland, ik roep jullie op, doe je best en schrijf ook wat in de Sloveense taal! (ulHGIasllo", nr.3-4/2002, Jaargang VII, paglna 28) Ik moet toegeven dat ik eerst toch wel wat beledigd was. Ondanks dat ik als redactielid van de Lipa al een paar keer zei, dat er in de Lipa steeds minder Sloveense bijdragen verschijnen, is mij tot deze oproep van mevrouvv Ban Šekoranja niet opgevallen, dat er daadvverkelijk zo vveinig Sloveense artikelen vvaren. Lipa 3/2002 telt 26 pagina’s, vvaarvan tvvee in het Sloveens (kort Voorvvoord, 3 Moppen en een Woordpuzzel). Niet meer en niet minder! Dus heb ik het recht niet om beledigd te zijn vanvvege de kritiek en heeft de redactrice van de rubriek “Tijdschriften van Slovenen in de vvereld” gelijk met haar oproep dat vve in het Sloveens moeten schrijven. Voor haar kritiek mogen vve de redactie van de Lipa niet de schuld in de schoenen schuiven. Het is ons eigen schuld omdat vve geen Sloveense bijdragen leveren. Wij Slovenen zijn hier niet echt met zovelen en onze Lipa kunnen vve niet vergelijken met de tijdschriften van Slovenen in Argentinie of Australie. Desondanks kunnen vve aan het Sloveens VVereldcongres (en aan andere instanties in Slovenie die de Lipa ontvangen) bevvijzen, dat de Sloveense taal ons vvel nog steeds lief is. Dus, beste Sloveense medeleden van de vereniging, kun je nog in je moedertaal schrijven? Ik kan het in ieder geval vvel, mijn Sloveense bijdragen lees je als sinds 1998 in ieder nummer van de Lipa. Maar nu ben jij ook aan de beurt. Bevvijs, dat je de moedertaal nog beheerst en overlaad de redactie met je bijdragen. Niet alleen omdat in Ljubljana mevrouvv Ban Šekoranja ons bekritiseert. Nee, schrijf in het Sloveens zodat de Lipa vvordt vvat die moet zijn: een tvveetalige clubblad voor Slovenen in Nederland en voor onze Nederlandse vrienden. En ook omdat voor schrijven en voor lezen geen mooiere taal is dan je moedertaal. Silva Hagen-Škoda Vakantiebeurs 2003 De vakantiebeurs die van 8 tot en met 12 januari in de Jaarbeurs te Utrecht vverd gehouden was groter dan ooit te veren. Slovenie was daarbij slechts beperkt aanvvezig. Grete afwezige was het Verkeers-buro Slovenie (Kompas) uit Rotterdam. Het is de redactie niet geheel duidelijk vvaarom, zo’n kans om Slovenie te presenteren aan de Nederlandse consument niet optimaal benut vverd. Gelukkig was er vvel een stand van Schermer VVijnkopers & Distillateurs uit Hoorn en het Reisburo Slovenie uit Ouderkerk aan de IJssel. Een aantal Sloveense ondernemers, die speciaal voor dit doel naar Nederland zijn gekomen, vvaren vvel aanvvezig. Een van hen vvil ik graag aan u voorstellen. Camping Menina Jurij Kolenc van deze camping overhandigde mij vol enthousiasme een folder met zovvaar Nederlandse tekst om zijn onderneming in het Savinja dal onder onze aandacht te brengen. De Savinje vallei is te vinden in Noord Slovenie. Deze vallei is vernoemd naar de rivier Savinja. De bron van de rivier bevindt zich op een 72-meter hoge vvaterval, Rinka genoemd. De vallei heeft een lengte van 35 km en is omgeven door 2500-meter hoge bergen. Naast historische monumenten kunt u hier genieten van de schitterende ongerepte natuur. De omgeving biedt verschillende mogelijkheden tot het beklimmen van bergen. Deze excursies kunnen een of meerdere dagen bevatten, mogelijk vergezeld van een gids. Er zijn verschillende paden om te mountenbiken. Naast paragliden, is dit een van de meest populaire športen in de vallei. De rivier is uitermate geschikt voor kayakken, raften en vissen. Ook zijn er een groot aantal musea te bezichtigen en is er een beroemde botanische tuin Mozirski gaj. In de zomer kun je in de nabijgelegen plaatsen aan verschillende lokale evenementen deelnemen, zoals Flosarski bal, Lučki dan, het touristisch festival Solčava, paardenraces enz. Camping Menina aan de rivier Savinja, is 5 hectare groot en heeft plaats voor 600 gasten. Op de camping bevindt zich een klein meertje, maar het is ook mogelijk om in de rivier te zvvemmen. Bij aankomst krijgt iedere bezoeker een plattegrond van de omgeving en informatie over excursies, evenementen, musea, eetgelegenheden, sportfaciliteiten. enz. Er zijn verschillende mogelijkheden tot het uitoefenen van allerlei športen zoals bergklimmen (met of zonder gids), mountenbiken, paragliden, kanoen, kayakken, raften, vissen, foto safari, jeep safari, joggen en massage. Dit alles kan geregeld worden door camping Menina. In de omgeving bevindt zich een nieuvv sportcentrum met verschillende sportvelden. De camping leent zich uitstekend als vertrekpunt voor verschillende daguitstapjes of excursies. Algehele info over het Savinja dal op internet: www.logarska-dolina.si Speclfieke informatle over deze camping: Camping Menina Varpolje 105 3332 Rec ica ob Savinji Tel. 00386 (0) 3 5835 027 www.campingmenina.com info@campingmenina.com Dit jaar open: van 1 april tot 1 november - Advertentie’s - Hier kan uw advertentie komen te staan. Neem kontakt op met de redactie voor info over de mogelijkheden. ifAenlna Camping w«h a personal touch. In North Slovenia, upper Savinja valley Mr. Jorij Kolenc Varpolje 105 3332 Recica ob Savinji Tel.: 00386 (0)3 5835 027 GSM: 00386(0)41 771 846 www.campingmenina.com info@campingmenna.com Ambasada sporoča Informacija Nieuvv E-mailadres: embassy@slovenia.demon.nl Op 23 maart a.s. is er in de ambassade in den Haag voor alle Slovenen in Nederland een referendum over de eventuele toetreding tot de EU en de NATO. Laat van je horen !!! Uit de media__________________ Van krant tot internet... Eind vorig jaar was er een uitvvisseling tussen Nederlandse Jonge Socialisten in de PvdA en Sloveense leden van Mladi Forum (Jeugdforum) dejongeren-organisatie van de ZLSD (Gezamenlijke Lijst van Sociaal-Democraten), de Sloveense PvdA. Een verslag van deze uitvvisseling is te vinden op internet: http://www.js.nl/ Opvallende opmerkingen uit dit verslag wil ik graag citeren. ”Het collegegeld in Slovenie is vrijwel nihil en studenten hebben een soort voedselbonnen waarmee ze, ook in goede restaurants, voor een of twee Euro een uitgebreide maaltijd kunnen krijgen. Ook de studentenhuisvesting is niet duur. Desondanks wonen veel studenten bij hun ouders op het platteland en Opgave en informatie over dit referendum kunt/kon u tot uiterlijk 8 maart 2003 krijgen bij de ambassade. Kij k voor meer inf o ook op: http://vrienden.clubs.nl/slovenie Binnenkort heeft de ambassade een eigen website. komen ze elke dag met de auto naar de uni. In het weekend is er een massale trek van de stad naar buiten." ”De ZLSD is de voormalige communistische partij van Slovenie. Om deze reden is de partij bij veel inwoners omstreden en de populariteit bij de verkiezingen zit in een dalende lijn. Het campagne voeren voor verkiezingen gebeurt redelijk pasief. Foldertjes actief uitdelen gebeurde nauwelijks.“ “Bij de jeugdorganisaties die we bezochten bleek dat wij ze eigenlijk weinig konden leren. Er bestaan al jaren goede banden tussen Sloveense en “westerse“ organisaties. Ook bij een drugs-workshop in Celje bleek dat ze bijna meer wisten van ons beleid dan wij zelf.“ Slovenska konferenca 3. SREČANJE SLOVENSKIH ZNANSTVENIKOV IN RAZISKOVALCEV S PODJETNIKI IN GOSPODARSTVENIKI IZ SVETA IN DOMOVINE 2003 Bled, 25. - 27 junij 2003 Ljubljana, december 2002 Spoštovani, Po zaključenem, že tretjem strokovnem srečanju slovenskih zdravnikov iz sveta in domovine, ki je potekalo oktobru 2002 v Radencih, se pri Svetovnem slovenskem kongresu pripravljamo na naslednjo konferenco slovenskih znanstvenikov in raziskovalcev, ki bo potekala od 25. do 27. junija 2003 na Bledu. Na srečanje bomo po sklepu zadnje konference, ki je bila leta 2001 v Mariboru, povabili tudi gospodarstvenike, podjetnike in študente iz sveta in domovine. Okvirni programski načrt tokratnega srečanja bo sestavljen iz uvodnih predavanj in dveh glavnih tematskih sklopov. Prvi tematski sklop bo osredotočen na “Odpiranje slovenskih raziskovalnih in razvojnih jeder v svet in vloga Slovencev po svetu", drugi tematski sklop pa bo obravnaval pomembnost “Prenosa raziskovalnih doseekov v industrijo". Čeravno nam sodobne tehnologije omogočajo pridobivanje mnogih informacij, pa ostajajo prav osebna poznanstva in posredovanja najboljaa osnova za širšo povezavo, ki je lahko koristna za uspešno in produktivno delo. Tega dejstva se pri Svetovnem slovenskem kongresu dobro zavedamo, zato z velikim zanosom in navdušenjem prirejamo konference slovenskih razumnikov s sveta in domovine, ki so resnično uspešna prav zaradi njihovega - tudi Vašega - odličnega odziva na naša vabila. Vljudno vabimo vse Slovence po svetu, da se srečanja udeležite in na njem tudi aktivno sodelujete. Hvaležni Vam bomo tudi za nasvete in pripombe v zvezi z oblikovanjem programa, kakor tudi za pomoč pri pridobivanju naslovov naših rojakov po svetu. Za vse dodatne informacije smo vam na voljo na našem naslovu: SSK, Cankarjeva 1/IV, 1000 Ljubljana, Slovenija; elektronski naslov: ssk.up@eunet.si: tel: 00386 1 24 28 560; faks: 00386 1 24 28 558 (kontaktni osebi: Franci Feltrin in Beti Jarc). V upanju, da se srečamo na Bledu vas z izrazi spoštovanja vse lepo pozdravljamo! Dr. Boris Pleskovič Svetovni slovenski kongres, predsednik Franci Feltrin Slovenska konferenca SSK, predsednik Dr. Edvard Kobal Slovenska znanstvena fundacija, predsednik 5 3de BIJEENKOMST VAN SLOVEENSE WETENSCHAPPERS EN VVETENSCHAPPELIJKE ONDERZOEKERS MET ONDERNEMERS UIT HET VADERLAND EN ELDERS IN DE VVERELD De Sloveense Conferentie van het Sloveens Wereldcongres bereidt zich voor op de volgende conferentie van Sloveense vvetenschappers en vveten-schappelijke onderzoekers. Deze bijeenkomst zal plaatsvinden van 25 t/m juli 2003 in Bled. Naast de inleiding staan op het programma twee thema’s. Het eerste thema benadrukt het naar buiten treden van Sloveense vvetenschappers en onderzoekers en de rol van Slovenen in de vvereld. Het tvveede thema gaat over de toepassing van de vvetenschappelijke resultaten in de Industrie. Slovenen die in aangrenzende gebieden en elders in de vvereld vvonen vvorden uitgenodigd om de bijeenkomst bij te vvonen en daaraan actief deel te nemen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dhr. Franci Feltrin en mevr. Beti Jarc. SSK Cankarjeva 1/IV ssk.up@eunet.si 1000 Ljubljana, Slovenija tel: 00386 1 24 28 560 fax:00386 1 24 28 558 Concert Gašperi in Nederland Op zaterdag 17 mei a s. komen “Die Jungen Original Oberkralner" (Gašperi) opnieuvv voor een concert naar Nederland. Het concert wordt gegeven in zaal "VVinkelsvveide" te Glane nabij Enschede (Overijssel). Kaarten kosten 17,50 Euro en zljn vanaf 24 februari ji. te bestellen bij: Fam. J. Albers Tel. 053-5383842 (na 18.00 uur, behalve zaterdag) A. Scheggetman 074-2430832 A. Slotboom 0543-518526 Gašperi is 10 jaar geleden door Slavko Avsenik officieel benoemd tot opvolger van zijn onvergetelijke ansambel Slavko Avsenik und seine Original Oberkrainer Musikanten. Gašperi had de afgelopen jaren redelijk succes, maar heeft naar mijn mening tot nu toe de erg hoog gespannen vervvachtingen niet vvaar kunnen maken. Andere groepen b.v. het ansambel van Robert Zupan komen veel dichter bij het niveau van Slavko Avsenik van vveleer. Zoek tijdens uw vakantie of anderzlns maar eens naar muziek van deze veelzijdige en zeer muzikale groep. Gašperi Is binnenkort op TV te zlen en wel op: dinsdag 1 april a.s. op de MDR (te ontvangen per satteliet) om 20.45 uur in “Achims Hitparade". FJW Zorgen over gezondheidszorg in Slovenie ? Afgelopen zomer, tijdens onze laatste vakantie, stonden we voor een dilemma. De moedervan mijn vrouvv, moet vvekelijks bloedprikken bij de Trombosedienst voor een juiste medicatie van bloed-verdunners om trombose te verkomen. Bloedmonsters vvorden opgestuurd naar een laboratorium en per post vvordt dan voor de komende periode de noodzakelijke medicatie per post thuis bezorgd. Kun je dat in Slovenie ook regelen ? We hadden van te voren in Nederland al allerhande plannen bedacht om het toch mogelijk te maken, dat ze mee kon op vakantie en uiteraard zonder risico voor eventule trombose. Afgesproken met de Trombosedienst in Nederland, dat we ergens in een ziekenhuis zouden proberen vvekelijks een test te laten doen en per fax de resultaten naar Nederland te zenden en dan eventueel de medicatie aan te passen op advies vanuit Nederland. Op de vakantiebestemming aangekomen zochten we in de 1 e week naar een oplossing. We kvvamen via een huisartsenprakrijk in Vrhnika rechtstreeks in contact met een medisch laboratorium in Logatec. Afspraak gemaakt en wat bleek? Schoonmoeder maakte zich al op voor de vvekelijkse bloedprik, maar niks van dat alles.. In plaats daarvan een kleine Computer test die op hetzelfde moment de juiste bloedvvaarden vveergaf. ledereen riep, vvaarom kan dat in Nederland niet ? Geen burocratisch gedoe, snel contant een zeer acceptabel bedrag betaald. Voor de zekerheid nogvvel de resultaten via SMS naar Nederland gezonden en zonder tegenbericht: Akkoord. Dit is toch simpel en vvaarom moeten vvij in Nederland zo ingevvikkeld doen? Dit verhaal schoot me te binnen, toen ik vandaag van iemand een krantenknipsel kreeg met de kop: Gezondheidskaart van Slovenie is nu voorbeeld voor EU Een bejaarde man, aangereden door een auto, ligt zvvaar gevvond op straat.. De ambulance is gearriveerd en een verpleger verleent eerste hulp. Het ziekenhuis is niet ver, maar hoe kan het slachtoffer vvorden gered? Is zijn hart sterk genoeg om een operatie te doorstaan? Verdraagt hij antibiotica?. Wat is zijn bloedgroep?. Is hij eigenlijk vvel verzekerd?. Het zijn dringende vragen overal ter vvereld, maar er is slechts 1 land dat de antvvoorden heeft gevonden. Dat is Slovenie, dat aan elk van zijn 2 miljoen invvoners een plastic kaart heeft verstrekt vvaarop relevante gegevens staan. Het systeem, dat nog voortdurend wordt verbeterd, werkt zo goed dat het de aandacht heeft getrokken van tal van landen van de Europese Unie. “Toen we vijf jaar geleden begonnen, gingen we in Nederland kijken waar er lokaal een proef mee werd gedaan" zegt Ana Groznik van het Gezondheid Verzekerings Instituut, dat in Slovenie de kaarten uitgeeft. “Maar in Nederland kwam het nooit van de grond en nu komen deskundigen vanuit Nederland en andere landen bij ons in de leer”.fDe kaart, die de vorm heeft van een creditkaart, zag 3 jaar geleden het daglicht. ledere Sloveen kreeg er een. Op de kaart staan naam en geboortedatum afgedrukt, alsmede het verzekersnummer. De chip bevat vertrouvvelijke informatie, die alleen door dokter of tandarts gelezen kan worden. Daartoe moet de medicus de kaart in zijn Computer steken, samen met een tvveede kaart die hij uit hoofde van zijn beroep bezit. Computer Grootste struikelblok in andere landen die een vergelijkbaar systeem wilden, was het ontbreken van de infrastructuur. “In Frankrijk hebben veel artsen nog geen Computer", zegt Ana Groznik. “Wij hebben dat probleem opgelost door alle dokters, tandartsen en klinieken eenvoudigvveg de hardvvare te geven vvaarmee de kaart gelezen kan vvorden. Zo duur vvaren die kaartlezers niet, ongeverr 150 euro". De kaart was onder medici een hit. Van de vveeromstuit verdvveen een groot deel van het administratieve werk waar hun assistentes dagelijks uren mee bezig vvaren. Het systeem stelde hen in staat met 1 klik van de muis de rekening naar de verzekeraar(s) te sturen. In Slovenie heeft iedere burger een verplichte ziekenkostenverzekering, die vvordt betaald door vverkgever en vverknemer (voor mensen die niet vverken, vvordt de premie afgedragen door de gemeente). Deze verzekering betaalt de kosten van de belangrijkste behandelingen. Wie een extra dekking vvil, kan zich particulier bijverzekeren. Ook de gegevens van de particuiere verzekeraar staan op de kaart. Organen Maar ook onder de burgers bleek de kaart populair. Tot in de verste uithoeken van het land staan nu terminals, die lijken op bankautomaten. De patient kan daar zijn kaart insteken, om te controleren of zijn vverkgever wel de premie heeft afgedragen of om met behulp van het toetsenbord een afspraak met de dokter te maken. Tervvijl de kaart er aanvankelijk vooral toe diende de administratieve rompslomp te verminderen, vvorden nu in chip ook steeds meer medische gegevens opgeslagen. De kaart vermeldt al vvelke organen de houder na zijn dood wil afstaan, en dit jaar vvorden daar de eventuele allergieen en de ontvangen vaccinaties aan toegevoed. De bloedgroep komt op de kaart te staan, zodra de vvetgever daar toestemming voor geeft. En voor het einde van het jaar zal ook de eeuvvenoude praktijk van het uitschrijven van een recept tot het verleden behoren. De arts zal voortaan via zijn Computer het recept in de chip van de kaart opslaan, opdat de apotheker het dan kan lezen. Daarmee vvordt meteen ook vastgelegd vvelke medicijnen de kaarthouder gebruikt. Ook het verlengen van een recept vergt minder moeite en poespas. De patient loopt gevvoon naar de terminal om de hoek, brengt zijn kaart in, en vraagt met behulp van het toetsenbord zijn arts om de gevvenste verlenging. Bron: GRD Het leven van: Hein Tilger (deei 2) Gejaagd door de wind “In 1937 vverd hij ‘gekundigt’, ontslagen dus, en het land uit gezet naar Joegoslavie". Na de oorlog, in 1957, is hij vveer terug gekomen, gemogen, zo gezegd. Toen hadden ze hem in de mijnen vveer nodig” Deze zin van een van de dochters van Hein had me twee jaar geleden nieuvvsgierig gemaakt naar het levensverhaal van Hein Tilger. Daarom bezocht ik hem twee keer, maar toen ik verleden jaar, in maart 2002, de derde keer naar hem toe vvilde om nog vvat details te horen, bleek hij net te zijn overleden.) Slovenie Verleden keer zijn we met ons verhaal over Hein Tilger in Slovenie in Vrhpolje gebleven. We hadden gezien hoe Hein met zijn ouders in 1937 Nederland had moeten verlaten en dat hij en Dragi elkaar na tien jaar, in 1947, vveer konden ontmoeten. Dat was dan in Slovenie, waar Dragi na de oorlog met haar moeder naar terug gegaan vvas. Moeder was namelijk in het bezit van een huis in Vrhpolje, dat vader nog gekocht had, van zijn in Nederland zvvaar verdiend geld. Pri Groty heette dat huis, dat vvil zeggen dat ooit een Groty de eerste bezitter van dat huis vvas. Naar zo’n eerste bezitter vvas en bleef dat huis genoemd, zo kun je nu nog in Slovenie en Oostenrijk huizen terug vinden. In de tijd dat huizen geen nummers hadden, waren ze op die manier bij de mensen bekend. Zelf heeft Dragi's vader niet meer van zijn bezit kunnen genieten, hij was in 1942 al in Nederland gestorven. Twee jonge mensen konden eindelijk samen verder en trouvven, een economische crisis en een vvereldoorlog verder. Hadden we nog maar een beschrijving van die bruiloft! Dat zal best een prachtig Sloveens feest gevveest zijn, al was er in Joegoslavie in die tijd nog veel schaarste en armoede. Ze vvoonden een tijdje in Jesenice, waar Hein in die tijd werk had. Maar Dragi’s moeder in Vrhpolje stelde hun voor bij haar te komen vvonen. En op de dorpen, in de buurt van boerderijen, was het leven niet slecht wat eten en drinken betreft. Dat aanbod werd dan ook met graagte aanvaard en het leek erop dat het jonge paar daar in Vrhpolje wel een definitief verblijf gevonden had. Een mooi Sloveens dorpje, een boerenhuisje met wat vee en land, wat wil een mens meer. Hein en Dragi kregen drie kinderen. In 1948 kwam Maria, in 1949 Anči en toen nog een jongetje in 1952, Dušan. De moeder van Dragi was mee uit Nederland naar Slovenie gekomen en Dragi en babica hadden veel steun aan elkaar bij het vele werk in het huishouden met de kindertjes en op de kleine boerderij. Samen bevverkten de vrouvven het land en verzorgden de dieren. Vader vverkte natuurlijk buitenshuis. De kinderen waren klein en speelden met hun vriendinnetjes en vriendjes de spelletjes, zoals kinderen dat overal in de vvereld doen. Ze hadden daar in dat dorpje Vrhpolje fijne en beschermde kinderjaren. In het bos gingen ze kastanjes zoeken die lekker gepoft vverden of ook opgeslagen als voer voor de dieren. Ze haalden gras voor de koe en de konijnen en hielpen na het maaien met het omkeren van het gras om hooi te maken. Zie je het voor je, het idyllische en romantische dorpsleven?. Een paar keer is er bezoek uit Nederland gevveest. Dan kvvam de broer van Dragi met zijn gezin uit Nederland. De kinderen Maria, Anči en Dušan probeerden zich op een of andere manier verstaanbaar te maken met hun neefjes en nichtjes. Dat ging dan met gebaren en veel lachen en vvoordjes van elkaars taal over en vveer. Een paar vvoordjes Nederlands kenden de Sloveense kinderen vvel. Want oče Hein en mamica Dragi praatten soms Nederlands met elkaar, (vooral als de kinderen niet mochten horen, vvaarover het ging.) VVisten de kinderen veel dat ze ooit echt in Nederland zouden vvonen en op de duur beter Nederlands zouden spreken dan Sloveens, zodat ze nu bij Metka Sloveense les vvillen hebben? (Ze doen het uiteraard een stukje beter dan ik.) Maar ik heb zo gemakkelijk gezegd: “Vader vverkte buitenshuis”. Vader Hein moest ver naar zijn werk fietsen tot in Trbovlje. Daar werkte hij in een bruinkolenmijn. Met de fiets was die afstand van 25 tot 30 km gevvoon te lang om elke dag naar huis te komen. Dus hij was in de vveek op zijn werk en 's zaterdags kwam hij naar huis om dan ’s maandags heel vroeg weer te vertrekken. “Vooral bij slecht weer over de modderige vvegen van die tijd en in de winter was het 's zaterdags na het werk een verschrikking om die lange tocht te ondernemen.” Ik hoor en zie het vader Hein Tilger nog vertellen. De journalist die ik toen meegenomen had, zat ongelukkig op zijn stoel te schuiven, hem ging het allemaal te langzaam. Hein probeerde duidelijk maken hoe beroerd die tochten naar zijn vverk vvaren en dat die omstandigheid hem haast dvvong ander vverk te zoeken. Veel kans op ander vverk vvas er in Slovenie echter niet. En precies dan, op zekere dag in het najaar van 1956, komt er een bericht van Dragi’s broer uit Nederland: “Hein, ze hebben hier in Limburg in de mijnen vveer mensen nodig. Als je wilt kun je terug komen, jong!” Tenslotte vveer Nederland. Daar hadden Hein en Dragi toch vvel oren naar. In Nederland hadden ze elkaar leren kennen als heel jonge mensen, daar lag ook het begin van hun verliefdheid. En je leefde er als gezin zo veel beter. Dus, na veel overleg en rijp beraad vertrok Hein in 1957 opnieuvv naar Nederland. Hij reisde het gezin vooruit en ging in Lauradorp op de Lauramijn poolshoogte nemen. Een jaar later volgden vrouvv, kinderen en babica. En al is dat gemakkelijk gezegd, het ging eigenlijk illegaa! en hoe ze dat met dat huis gedaan hebben, is me niet helemaal duidelijk. In het communistische Joegoslavie van die tijd, kon je niet zo maar een huis verkopen als je naar het buitenland vvilde. Je kon helemaal niet zo gemakkelijk weg uit het land. De kinderen moesten hun vriendjes achter laten en dat viel niet mee. Anči vond het heel erg, Maria vond het vooral spannend. In Vrhpolje ging het allemaal prima op school en toen hier in Nederland naar de lagere school dat vvas onvvennig en vreemd. De kinderen spraken Sloveens en hun jongere neefjes en nichtjes, die dicht bij vvoonden kenden ook al geen Sloveens. Maria vvas al tien jaar en de juf vond het niet de moeite om te veel tijd aan dat meisje uit dat vreemde land te besteden. Dus Maria, die het vertrek naar Nederland vooral als een avontuur had gezien, kreeg het nog het zvvaarst te verduren. De andere twee hadden wat meer geluk, omdat ze jonger vvaren en misschien ook omdat hun juffrouw en meester zich wat meer wilden inspannen. Hein gaat als 43 jarige man op de Laura vverken en is verbijsterd (dat woord heb ik zo van hem gehoord) over de technische vooruitgang die hij hier aantreft in vergelijking met de toestand die hij voor de oorlog had meegemaakt. Als iemand hem toen verteld had, dat tien jaar later die mijn al dicht zou zijn, was hij nog meer verbijsterd gevveest! Wij, achteraf weten, dat de mijnen niet meer veel tijd beschoren zal zijn. Maar Hein komt vol goede moed naar Nederland en ze ontvangen hem hier dan met graagte. In 1965 kondigt Den Uyl in de stadsschouvvburg in Heerlen de komende sluitingen aan. En de eerste mijn die dicht gaat is uitgerekend Hein’s eigenste Laura! Onversaagd gaat Hein dan naar de Julia. Voor onze broeders uit het noorden, die dit lezen en niet zo op de hoogte zijn, Hein vvoonde dus in Lauradorp, vvant de nederzetting werd naar de mijn genoemd. Hij moet dan nog even naar de Julia gaan vverken en in 1968 vvordt hij op 55 jarige leeftijd gepensioneerd. Zo ging dat bij ondergronders, ze mochten op die leeftijd dan toch met pensioen, als ze al zo oud vverden. Pech voor Hein is dat hij maar recht heeft op pensioen van 16 jaar ondergronds. Hij heeft nog een mooi stuk leven te gaan. Hij heeft zijn vrouvv Dragi, zijn grote tuin en kinderen en kleinkinderen. Eindelijk mag hij tot rust komen, de sterke man. Vreemd is dat Hein en Dragi nooit meer naar Slovenie op vakantie gevveest zijn. Hij ontving veel familie en vrienden uit Slovenie, maar ergens is er misschien een soort onbehagen gevveest over hoe ze daar geleefd hadden of hoe ze het land verlaten hadden. Babica en de kinderen zijn wel verschillende keren in Slovenie gevveest. De eerste keer met een “transport”, een voor de Slovenen afgehuurde vvagon bij de Deutsche Bundesbahn. De organisator van die reis vvas de heer Frans Gril (senior!) uit Heerlerheide. Uitgerekend met die georganiseerde reis ben ik zelf, Edy, voor de eerste keer met mijn vader, een half jaar voor hij stierf, nog naar Slovenie kunnen gaan. Zo kreeg ik mijn contacten naar Slovenie. En zo klein is onze vvereld. In 1999 sterft babica op 103 jarige leeftijd en in hetzelfde jaar overlijdt ook Dragi. Toen ik Hein bezocht in 2001 vvas het duidelijk dat het gemis van zijn vrouvv zijn levensvvil ondermijnde. Verleden jaar, maart 2002, is Hein in zijn huis in Lauradorp in zijn slaap overleden. Edy Bevk Laatste ontvvikkelingen in Slovenie Door: Alexander Vink vanuit Slovenie (nls@trafosl.cjb.net) ALLEREERST WENS IK IEDEREEN NOGMAALS EEN GELUKKIG VNIEUWJAAR. NIEUWE PRESIDENT Zoals verwacht werd, heeft de voormalige Premier Janez Drnovšek (rechts op foto) december ji. de presidents verkiezingen met ruime meerderheid van Barbara Brezigar gevvonnen. Janez Drnovšek is op 23 december geinstalleert als de nieuvve President van Slovenie Na zijn overvvinnig heeft hij zijn voorzitterschap van de LDS ter beschikking gesteld. NIEUWE SLOVEENSE REGERING Sloveense Premier is, zoals vervvacht, Tone Rop, eveneens LDS (zie fotot. geworden. Verder vverden de volgende nieuwe Ministers benoemd: Dušan Kebler Minister van Gezondheid Tea Petrin Ekonomie Dimitrij Rupel Buitenlandse Zaken Zdenka Kovač Regionale ontvvikkeling Andreja Rihter Cultuur Janez Kopač Milieu, energie Ivan Bizjak Justitie Slavko Gaber Ondervvijs, Kennis en Šport Janez Potočnik Europese zaken Franci But Landbouvv Vlado Dimovski VVerk, familie en Sociale Zaken Jakob Presečnik Verkeer Pavel Gantar Informatie gezelschap Dušan Mramor Financien Rado Bohinc Binnelandse Zaken Anton Grizold Defensie De nieuvve Regering is gekozen met 54 stemmen voor, 25 tegen en 1 onthouding. ZVVEMMEN Bij het EK zvvemmen (25 m bad) in de het Duitse: Ries heeft Peter Mankoč opnieuvv een gouden medaile gevvonnen op de 100 m wisselslag en Alenka Kejžar werd 3e bij de dames 400m wisselslag SKIEEN Tijdens het “4 schansen toernooi" werd Peterka 1e in Garmish Partenkirchen (Duitsland) dat was zijn 2e overwinning dit seizoen. Peterka keerde dit seizoen terug in de skivvereld na een afvvezigheid van een aantal jaren. IJSKOUD SLOVENIE Begin januari viel er in HEEL Slovenie veel sneeuvv (Ook in Promorje was het koud en wit. Temp. ongeveer 0 gradenj! en zo rond de 30 - 50 cm sneeuvv. Op 8 januari was de temperatuur -19,5 in Prekmurje. Dit vvas verrevveg de koudste plek in Slovenie en later vvas het zelfs 2 dagen -24 tot -29 graden Celsius. Ook de vvegen vvaren moeilijk begaanbaar. VODAFONE NU OOK IN SLOVENIE EN KROATIE. Nad at Mobilkom Austria had ondertekend, ondertekende ook de Sloveens mobiele netvverk SIMOBIL en de Kroatische VIPNET het contract met VODAFONE. In de zomer ziet de buitenlander op zijn scherm naar alle vvaarschijnlijkheid in beide landen VODAFONE en kan men bellen volgends het zogenaamde EUROCALL tarief van vodafone. Kortom voor buitenlanders vvordt het goedkoper om te bellen met Vodafone. Inmiddels is de reclame campagne “How are you“ van Vodafone in beide landen van start gegaan. En heeft men al aangekondigd dat SIMOBIL en VODAFONE in Slovenie en VIPNET in Kroatie zal vverken. Hierover de volgende keer meer. TERME CATEZ BREIDT UIT NAAR KROATIE Terme Catez wil van de Kroatiche regering het vakantiecomplex SUNCANI HVAR op het gelijknamige eiland Hvar overnemen. Maar de lokale bevolking verzet zich hier tegen en op 4 februari is de verkoop tijdelijk stop gezet voor nader onderzoek. PLOTSELINGE SNEEUVVVAL ZORGT VOOR OVERLAST Op 5 februari viel er in heel Slovenie hevige sneeuvvval, vvaarop bijna niemand heeft gerekend. Er zijn dan ook zeer veel ongelukken gebeurd, de meeste met alleen blik schade. De meeste sneeuvv, op sommige plekken meer dan 0,5 m, bovenop de sneeuvv die er nog lag. Enkele duizenden huishoudens in Ljubljana en omgeving vvaren enkele uren van de stroom verbroken, omdat er veel problemen met de leidingen vvaren. SLOVEENS BEDRIJF OVER Het Nederlandse bedrijf LNM, heeft van Tsjechen de aandelen over-genomen van het Sloveense bedrijf ALPOS in Šentjur. Niemand heeft echter tot nu toe gesproken met de nieuvve NL eigenaars. GRATIS ADVIES VAN ARTSEN Sinds kort kan men GRATIS advies vragen aan ongeveeer 25 Specialisten uit Slovenie, in het SLOVEENS, natuurlijk. Men krijgt normaal gesproken binnen.14 dagen advies, vaal zels binnen 2-3 dagen. De medevverking van de artsen is vrijvvillig en is kostenloos voor iedereeen die Sloveens spreekt op het internet. Er zijn div. specialisten, zoals: gynaecoloog, cardioloog, neuroloog enz. Op www.24ur.com, linkerkant staat link “zdravniki“of direkt via www.24ur.com/zdravniki. De reden is, dat men via Internet de wachttijden wil verkorten. Uit onderzoek blijkt dat thans ongeveer 30 % naar arts/specialist gaat voor advies/vragen omtrent de ziekte of kwaal. Gaat u verhuizen? Se boste selili? Laat het ons weten... Sporočite nam... Secretariaat "Vrienden van Slovenie" Tacitusstraat 1 6135 HR Sittard Tel. (046) 400 91 18 E-mail: m.aretz@home.nl IKTORS BALKAN RESTAURANT Postojna Grote Overstraat 30-onder 7411 JC Deventer Tel: (0570) 61 93 56 Fax: (0570)49 10 05 Geopend van woensdag t/m zaterdag van 17.00 lot 23.00 uur. Op zon- en feestdagen van 16.00 tol 23.00 Kcukcn geopend lot 22.00 uur. Maandag en dinsdag op afspraak geopend voor groepen vanaf ± 20 personen. Viktor Šolar Reisburo SLOVENIE Leden van de Vereniging Vrienden van Slovenie kunnen retour Amsterdam / Ljubljana met het vllegtuig voor: 285,- Euro * Prijsvvijzigingen voorbehouden Tarief inclusief: • Ticket • Luchthaven belasting • Beveiliging toeslag • Boekingskosten WWW.SLOVENIE.NU Inlormatie & reservering: IJsseldljk Noord 379 • 2935 CS Ouderkerk a/d IJssel •Tel. (0180) 684 684 SLOVEENSE AUTO VAN HET JAAR 2003 In januar! werd de auto van het jaar 2003 gekozen door lezers van diverse autobladen en door autokenners. De resulataten waren als volgt: 1. Mazda 6 met 36 punten 2. Renault Megane met 33 punten 3. Citroen C3 met 20 punten 4. Ford Fiesto met 13 punten 5. Fiat Stilo met 10 punten EEN VAN DE GROOTSTE VLIEGDEKSCHEPEN IN KOPER In januari bezocht het Amerikaanse vliegdek schip “Harry Truman" Koper. Het is een van de nieuvvste en grootste vliegdekschepen. Het vliegdekschip vvordt aangedreven door 2 kernreactoren. Het schip heeft ongeveer 6000 - 8000 bemanningsleden Z X VVEBTIPS ECONOMISCHE GEDEELTE VAN HET GROOTSTE SLOVEENSE DAGBLAD “DELO" http://dpp.delo.si DAGELIJKSE CULTURELE EVENEMENTEN VAN DAGBLAD "DELO" http://deloskop.delo.si GRATIS GEZONDHEIDS ADVIES VAN +/- 25 SPECIALISTEN http://www.24ur.com/zdravniki DE NEDERLNDSE AMBASSADE IN SLOVENIE www.netherlandsembassy.si v_____________________________J SLOVEENSE INZENDING VOOR HET EUROVISIE SONGFESTIVAL Op zaterdag 15 februari 2003 werd in Slovenie de inzending voor het Eurosong festival 2003 gekozen. De winnaar was de zangeres: Karmen Stavec met het lied: “Lep poletni dan” (Mooie zomerdag), geschreven door haar zelf en Martin Stibernik. Eurosong wordt in Letland gehouden op 24 mei 2003. Dit is de 4e keer dat zij in de finale kwam voor de Sloveense inzending, maar werd nu dan uiteindelijk gekozen om Slovenie te gaan vertegem/voordigen. Tolmin Irena Gabrovček Tokrat vam bom predstavila pokrajino na zahodu Slovenije -Tolminsko. Pokrajina nosi ime po mestu Tolmin, ki je gospodarsko, kulturno in upravno središče doline. Tolminsko zaznamujejo mogočni slapovi, pravljično lepi tolmuni, skrite grape, skrivnostni izviri, tesni kanjoni in reka Soča, ki ima sloves ene najlepših evropskih rek zaradi svoje smaragdne barve. Stare zgodbe pripovedujejo, da je Tolminsko dežela žive vode, vode, ki ozdravlja bolezni, preganja smrt in vrača mladost. V poletnih mesecih je na Tolminskem zelo živahno, saj Soča in Julijske Alpe privabita v te kraje turiste s celega sveta. Soča omogoča nešteto možnosti za aktivno preživljanje prostega časa. Po njej se lahko spustimo s kajaki, kanuji, omislimo si lahko rafting, najpogumnejši lahko v mrzli Soči celo zaplavajo. Ribiči pa prihajajo v te kraje zaradi visoko cenjene ribe- Soške postrvi. Tu je tudi območje Julijskih Alp, v katerih leži najvišji vrh Slovenije-Triglav. Na Tolminskem je veliko hribov, ki jih je vredno obiskati. Med najlepše sodi planina Razor, kjer se v poletnih mesecih ukvarjajo s planšarstvom. To pomeni, da kmetje odpeljejo živino na planino in jo tam pasejo celo poletje. Naselijo se v majhne kolibe v katerih izdelujejo planinsko skuto in sir. Mnogo obiskovalcev pride v Tolmin zaradi Tolminskega muzeja, ki je dobil že več priznanj s celega sveta. Muzej se ponaša z bogato etnološko dediščino, z zbirko srednjeveške keramike in z zbirko svetovno znanega arheološkega najdišča svetolucijske kulture s tega območja. Prikazana je tudi bogata zgodovina in življenje prebivalcev. Na celotnem območju Tolminske je veliko ostalin iz prve svetovne vojne. Najlepši spomenik iz tega časa je cerkev sv. Duha na Javorci, ki so jo na čudovitem kraju zgradili avstroogrski vojaki v spomin padlim tovaričem. ' Za konec vam ponujam še recept za tipično tolminsko jed: Kobariške štruklje POTREBUJEMO: Za testo: 1 kg bele moke, slan krop Za nadev: 1/4 kg drobtin, 1/4 kg surovega masla, 1/4 kg orehov, 1/4 kg sladkorja, 1/4 kg rozin, cimet, nageljnove žbice, limonina lupinica, belo vino ali rum, mleko, drobtinice in surovo maslo za zabelo. Navodilo: Presejano moko poparimo in z leseno žlico dobro premešamo. Ko se malo ohladi, izoblikujemo tanek svaljek. Zrežemo ga na enake koščke. Košček z dlanjo potolčemo, da se splošči v podolgovato krpico. Na vsako krpico damo podolgovat svaljek nadeva. Testo nato spojimo. Štrukeljcl naj bodo orehove velikosti. Kuhamo jih pol ure, vendar ne smejo vreti. Voda naj bo tik vrelišča! Ko splavajo na vrh so kuhani. Štrukeljcev ne mešamo, le posodo večkrat potresemo. Kuhane zabelimo s prepraženimi drobtinami. i^DOBER TEK! Tolmin Tolmin is de stad waar dit gebied naar benoemd is. Het is de grootste plaats uit de omgeving in Zgornje Posočje en is het economische, culturele en administratieve hart van de vallei. Zijn straten en huizen, in het volle zonlicht op het terras boven de Soča en Tolminka rivier. Het gebied heeft milde vvinters en plezierige zomers. Geschiedenis De Tolminska area heeft een historische reputatie van het land. Vele documenten verbalen over deze rebellie van het gebied vanaf 1713. De opstand breide zich uit van Tolminska tot het Gorinška, Brda en naar Karst in het noorden van Istri a. De opstand werd bloedig neergeslagen door het leger en de elf leiders vverden onthoofd. Tijdens de eerste vvereldoorlog, werd Tolmin de basis van een succesvol offensief en werd het Soča front gebroken. Cultureel Tolmin’s beziensvvaardigheid is zijn oude centrum, een modem šport park en de duizend jaar oude ruine van het kasteel Kozlov Rob. Het gebied is bezaaid van overblijfselen uit de eerste vvereldoorlog. Het mooiste monument uit deze tijd is zeker de kerk van de heilige Špirit bij Javorca, vvelke vverd gebouvvd op een vvonderschone locatie boven de Polog herders post in de Tolminka vallei door de Oostenrijkse-Hongaarse soldaten om hun gevallen kameraden te eren. Er zijn vele evenementen, exposities en presentaties het gehele jaar door. Tolminska vvordt heel vaak bezocht door Sloveense en buitenlandse kunstenaars. Actief Dit gebied leent zich uitstekend om sportief bezig te zijn: Fietsen - Vissen - Bergtochten -VVandelen - Klimmen - Zvvemmen -VVatersport - Parasailing -Grottentochten - Natuurtochten. Het gebied is beroemd om zijn kanalen de Tolminka en Zadlascica bij de entree van het Triglav Park, dat ook het laagste punt is (180 m). Een speciale attractie is de bron aan het einde van het pad. De vvatervallen zijn ongekend mooi, zoals de Brinta 104 m en de Gregorčič met 88 m, en vele anderen verscholen in de ravijnen van Mrzli Potok, Godiča, Pscak en Sopotnica. De toegang tot bepaalde vvatervallen is zeer moeizaam om te bereiken zonder gids. De grotten kunnen vvorden bezocht onder het toezicht van zeer ervaren gidsen. Most na Soči is gelegen op een landpunt tussen de Soča en Idrijca rivier. De bezoekers zullen deze plaats zeker blijven herinneren als rust punt in de dagelijkse beslommeringen. Uitgestrekte vvandelpaden en schitterende visplaatsen vvachten op zijn bezoekers. Baska grapa is een 30 kilometer lange vallei van de rivier Bača tussen Petrovo Brdo en de rivier Idrijca. De meeste dorpjes liggen beneden in de vallei, maar de mooiste dorpjes liggen verspreid op de terrassen boven de vallei. Šentviška planota is een breed plateau in de driehoek tussen Baska Grapa, de Idrijca vallei en het Cerkljansko gebied. Het gebied is een lust voor het oog vanvvege zijn vele bijzondere bloemen. Visliefhebbers, nergens is het zo mooi om te vissen als in deze streek. Het vissen staat onder controle van de Fishing Society of Tolmin. Vliegvissen is hier tot ware kunst verheven. De totale lengte van het visgebied bedraagt meer dan 145 km. Er mag vvorden gevist in de 10 rivieren: Soča, Ucja, Nadiža, Bela, Tolminka, Idrijca, Trebuscica, Aca, Koritnica en Kneza. De lengte varieert van 1000 m3 vvater gebied tot 100 m3. Een ander fascinerend geheel is dat iedere rivier zijn eigen karakteristieke uitstraling heeft. Alleen vliegvissen is toegestaan. Om een goede vangst te vvaarborgen moet je over voldoende techniek beschikken (of ter plaatse leren) en uiteraard een volledige uitrusting. De rivieren vvorden door gezonde en diverse soorten vissen bevvoond. De bekendste is de SOČA forel. Bron: vvebsite Reisbureau Slovenie URL: http://www.slovenie.nu Zlatorog: De Gems met de gouden hoorns Het Komna-bekken boven het meer van Bohinj en de bergweiden bij Bogatin waren volgens Sloveense legenden ooit een stuk paradijs waar goede feeen woonden, de zogenaamde “witte vrouwen“. De dames in kwestie rukten in slechte tijden uit om arme mensen in nood uit de brand te helpen. De feeen bezaten een kudde wilde gemzen, die geleid werd door de witte gems Zlatorog (Goudhoorn). Diens hoorns dienden volgens de legenden ook als sleutel tot een gouden schat, bewaakt door een veelkoppige slang. Omdat schat en hoorns veel goudzoekers trokken, maakten de eigenaressen van de kudde Zlatorog onkwetsbaar. Als hij verwond werd en zijn bloed op de grond drupte, groeide er onmiddellijk een bloem uit elke druppel, de rozerode bloem van het Triglav vijfvingerkruid (de Triglavroos). Door een van deze bloemen te eten, genas Zlatorog in1 klap van zijn verwondingen en kon hij de kudde verder leiden. Op een dag werd Zlatorog door een wel zeer hebzuchtige schatzoeker onverwacht in de zij geschoten. Hij was zo kwaad door deze laffe daad, dat hij na het eten van een van de geneeskrachtige bloemen de aanvaller in een ravijn wierp en vervolgens de gehele paradijselijke vallei verwoestte. Zo ontstond de vallei met de drie meren, tussen het meer van Bohinj en de Triglav in. Zlatorog zelf verdween na dit incident en keerde nooit meer terug. De schat moet zich nog steeds ergens in de bergen bevinden. Met toestemming overgenomen uit: Dominicus reisgids Slovenie door Guido Derksen ISBN 90 257 3092 2 / NUGI 471 fh-vv GAŠPARIN 2 OULIUHI K ••nun fU.tr umtiar me m‘g tu* 1997 MERLOT-CABERNET Seleči wlne - vrhunsko rdeče vino 1» U*K.1. ( ll-IHIl« 1 «%*« S. K. OOeiŠK* mm* MOftkllA SCHERMER WIJNKOPERS & DlSTILLATEURS SF.DERT 1782 IN HOORN TEL: 0229 - 21 77 77 • FAX: 0229 - 21 87 65 SPECIALIST IN O.A. SLOVEENSE WIJNEN Een must voor liefhebbers van Sloveense volksmuziek: C.D.’s met zang en harmonika begeleiding. Meer dan 100 liedjes: “die mijn moeder mij leerde”. Informatie: 045-52181 50 Uerkeersburo Slouenie Benthuizerstraat 29-beneden 3036 CB ROTTERDAM telf. +31 10 465 30 03 fan. +31 10 465 75 14 e-mail: uerkeersburo.slouenie@euronet.nl Victor V. Solar . ' Buitenkamp 27 7214 BH Epse Tel.: (0575) 494 703 «Fax.: (0575) 491 005 Autotel. 06-53118079 Import en Export-bemiddeling VERENIGING VRIENDEN VAN SLOVENIE Združenje Prijateljev Slovenije De vereniging is opgericht op 7 juli 1991 en is een zelfstandige en onafhankelijke landelijke organisatie, die zich ten doel stelt met name op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied de samenvverking tussen Nederland en Slovenie resp. Nederlanders en Slovenen te bevorderen. De vereniging beschouvvt zichzelf als de geeigende plaats voor ontmoeting tussen Nederlanders eh Slovenen en wil voorts in het bijzonder een ontmoetingsplaats zijn voor de Slovenen in Nederland. (uit artikel 2 van de Statute n) Secretariaat: t Maurice Aretz Tacitusstrait 1 6135 HR Slttard telf. 046-4009118 fax. 046-4009119 e-mail: m.aretz@home.nl <::: s Overige bestuursleden zijn: Fred Wolsink, Wisselt 75, 7021 EH Zelhem, telf. 0314-623195, E-mail: f.wolsink@wxs.nl Bojan Gorički, Beethovenstraat 19, 4536 AG Terneuzen, 2M S"'/ JxD telf. 0115-613722, E-mail: bojana@zeelandnet.nl Dirk Leentvaar, Dr. Scharffstraat 14, 1511 VB Oostzaan, Telf. en fax. 075-6844256 Maarten Dragt, Looiersveld 40, 5121 KE Rijen, Telf.en fax. 0161-231628 De vereniging is interactief en beheert ook een Internet Club: http://vrienden.clubs.nl/slovenie De vereniging vverkt samen met de Ambassade van de Republlek Slovenie in ons land: Veleposlaništvo Republike Slovenije Anna Paulovvnastraat 1,2518 BA ‘s Gravenhage. Telf. 070-310 8 690 Fax. 070-362 6 608 E-mail: embassy@slovenia.demon.nl wij sloven ons graag voor u llit. Maar liefst 4x per week rechtstreeks van Amsterdam naar Ljubljana in Uitstekende doorverbindingen naar Rrestina, Sarajevo, Skopje, Split en Tirana. Voor meer informatie en/of boekingen, bel Adria Airways (010) 2083 606 of uw reisburo of kijk op www.adria.si.