MARTIS AUSTRIACI Felices ußjue ad Rhenuin PROGRESSUS , HONORIBUS FERILLUSTRIUM, REVE. I{ENDOKUM, ryELIGlOSOKllM, fil.^NOß/-LlLlAi, NOBILIIIAI, ACERIIDITORUM DOAdlNORUM, DOMINORUM^^ NEO-DOCTOW^mi^ . Cum in Alma ì \ IINIVERSITATE GRyE(ÄSl'C | • Rev.Patre CAROLO DOLLEP®^ E Soc. JESU, A A. LL. ScPhilof-Doftore, ejusdemquc Profeflbre emerito, ncciioa inclycs Facul-tatis Philofophicae p. t. Seniore, Suprema AA. LL, & Philolophiae Laure» infignirentur, . A RHETORICA GRÌECENSI D. D. D. Anno Af.DCC.XLiK Ale^e GIÜECII, Tj^iTHsrgdvun Widmaafta^ ■■ ' ' - - v 'S 'T ; ^ ■ , \V v- 'V- ■ Vil ■■ '.-I . ■ •> . .i,-.:- ■ -■/•in^UDSbv; 'f i:! ' ; '^ii'-•■ Will?'" ^•."■T"'".. VüK' • 'i■■ i-'»'-'; iMV'- • ••.'..T I ,r - • . --f-ry-: ■ A • ■ . .u: ..-I .a ..v^' /•■..• ■v, : __ ■■/»i. "il i-' ■ - •• '. r il U^ . .Ot' r ferillustres, reve^ R^ENDI,KELIG10SI, PR^NOBILES) ERUDITI, AC PERDOCTl DOMINI NEO- DOCTORES! IRERATAM AUSTRIAM Veßris honorì. bui amo jupcriore infcripfimus, mine cetera , qut egregie, ac feliciter geßajunt,perfecuti fumus cui- pa enim non carerei, fi tam illußre argumentum interra-ptnm penderei. Quamquatn qui nos furnus, qui lerfibus decorare grandia Heroum fa3a audeamui ? nam ißo in mmero ntrumque Ducem noflrum fi reponamus, nemo fentationis nos arguat, Q^antus von fanguine, conati-bus , faßis Serenißmus Dux noßer Carolus / quantus Khevenhüllerus / quem e medio vi^oriarum curfu, & viaximarum rerum molitionibus inopinata morte fublatum fuijfe, omnes unice do/emus : etenm ejus folius autéo-ritale, elfi reìiqua ad Jefenfionem, & dominatum prxßdia defuiljhit, res mßra firmtla abunde, & ornala fteliffet qui omnes, quos Galiia, aliaque Regna pncßantißimos Ducei e i eppqfuerunt, aut fudit, autfugavit, ani cepit, & menfis mius fere [patio Tot am Éavariam noftri juris fedi : qui mimrmn Dutum fuorum omnium babiiitutem Qivwo inge- nii compfeboidit, & infoHto pugnalali genere vtäorias ßni ejfiiftone fan^uinis rctuHt, atque wtegras Vrovincias fine jatìura Hoßyi militis oca/pavit , dunque ßmper mcritas ßt, ut innceret, Li ßemper ohtinuit, quod werehatur. E cujus mente ß multa Serenijfmus Dux Carolus confecitj tum buk, ut quondam AgiWiemnoni, Regi Rcgmn , glo-riofum eß, ßapientijjimi Neßor'n ingenio ad res magnas agendas ufum fuijfe ; tum ipß Khevcnhüllcvo , tantum Principem, ia quo Isatura, & Virtus magnum exerciti-bus Imperatorem, & populiš Regem eßormarunt, confi-Horum fuorum laudatorem, &fetlatortm /jabuife. Si vero ipje Serenißmus Dux lar/lta conßituit, iju£ Khcvenhül-lero fumme probabantur , quo judicio iüa excogitaia tjfe cportebat ! quit tantum z ir um ^ qui in omni militaris fei-entix parte ad prodigium excelluit, in admirationem & feqnelam rapiant. Verum quoniam bi omnia comrnunica-tis conßliis, & commurnbus aufpiciis ßc admmiftrabant, fit alter in alterius laudum ßcietatem neceßario veniat, jiec nos duos hos Heroes ßjungemus, quin, dum utriuique res geßas comfleHimur, alterum fxpe pro altero nomina-bimus. Bene confulite hunc laborem noßruvi, Nco-Doctores, quemß vobis non difplicuiße, intelJexerimus, operi, pretium amplißinum tulimus, qui id unum cupimus^ Vübis placuiße , quos Virtus, & Scientia jam deßinat ad maxima aliquando in utraque republica vmnia obeuvda* Honoris Velin Studioßffmi Rhetores Greecenfes. ^ C 3 PROLOGUS. QUI prius arguto percuffi pcčlinc Carmen, Hoftili cancans Patriani Mavortc folu-tam 5 MollibnshancElegisparitcr coiTiittcremolem, Ftlllv;im rerum volni, Boicosqiie triumphos, Viclriccsqiic iflis lociis luftrarc cohortes. En tibi; Caftalio niontis tum verticePhcebus Improvifus adcft, dextramque minando prc-hendcns, <'!^]iddcnicns moliris? ait, Tantone ferendo SiiitElcf^igradles ooeri, pedibiisque labantcs Alternis, rapidum poffint asqiiare fequcndo Hiinc belli curfumV Majoris rohoris ifttid, Ft pedis Ileroi eft. Pavitans ego talia reddo: O Deus ! haud irta: fuperant ia corpore vires. Sed Clarium iNfumen: tenui de corpore mecum Cura lìtifta, refert. Cujus fuper aftalaboreni Aggrederisjvalidas hicunus ad ardua vires Sufficiec. Depone mctus, animoque rcfurge Exhumili, &magnis ftudium conatibus afFer. His dičtis, menti grandes inliirgere fenfus, Entheaque infolito fervefcere corda calore Experior, promptusque Dei praecepra capelTo. A a PRO- LIBELLUS PRIMUS Pugnam Brunovienfem, & occupata qiiadaiu loca compleòHtur. §. I. Maturi ad btllum (tfparatus. Empcricm campis ut mitior aura rcduxir, Extcmplo Carolus matura ad pra:lia tur__________mas Evocai hybcrnis. Hoflem pr&vertere bello Sipe dedit partes tellando tulìj]e priores. Nec mora: miles addi, vernoquc ut tempore ferpcns Exutus vcterem, detratta pelle, feneòtam, Arduus ad folcm cxultat, linguisquc trifulcis Ora vibrat vires naftus, tumidamquc juventam ; Haud aliter miles vires, animosque recentes Pofl; requiem g;en:at, folitisque inftare triumphis Fervidus , audito bellorum nomine gaudet, Fatiferoque latus fuccingitur impiger enfe: Imprimit sera comis : cannam fufpendit ahenam Ex humeris, fumptisque minax afTiftit in armis , Signaque trans Oenum vidlricia tendere flagrat. Buccina rauca tonat: vox congregat aerea campum, Indicitque viam. Jam ventum ad littora dicli Fluminis : en : Mars, qui fačtis illuftribus anni prsteriti csptus, disit w ^roaf;? Jivrx: C 5 D ^ Juratiim Ducibus comitcm, tranfirc panimpcc l las cunčtatur aqiias, non bellatoribus aptum Caiifatus potum Boicos hos fundere traftus : Non, ait, hac tota gravidi mons palmìtis alter Cernitur in patria, non ulmo junčta marito Vitis adefl fortcm fparfura in pociila fuccum : Sed mixtum lupulo, coóhimque c farre liquorem, Turgida qui pinguem diflendat ad otia ventrem, Civisubique bibit: communis is omnibus hauflus-Ali ubi fuccenfum gcnerofis aufibus agmcn, Pcrtaefumquc mora;, laurosque hoAesque fequendi Advertit cupidum, totamque hanc poflc triumphis Pcrcurri tcrram, & rapto per profpera bello Chavum militibus gcncrofo munere Bacchi Rhenum contingi, Mars primus, ponte parato, Littus in oppofuum properat. Dux fallat ut hoftem, Propofitumquc fuum celet, divifa maniplis Agmina neve loco, nec tempore mittit eodem Trans Oeni flratas numerofis puppibus undas, Fallaciquc jubet veftigia ducere flexu. Kfl locus, ad lacvum lato cui gurgite flumen Abfcidit accefTum , tutosque propinqua recepttis Mcenibus arx altis pribet. Torpente palude Fofla tumens a fronte omnem vim militis arcet. Ad dextram aerea mons duftus in sthera rupe Tollitur , & longo praeceps juga faxea trniftu Porrigit. Huc robur Boics fua ca/lra juventas, Et flos deleftus pofuit, fibi commoda captans Tempora, ut in noflras iterum prorumpere teitas Incurfu fubito pollit. Sed Carohis, atrox Confilium hoflilis profufo fangiiine turmse Suftbcare volens, & mentis fenfa fuperbcE, Corpora , fpesque omnes una fepelire ruina^ Accelerat motis Bavaros invadere fignis Grandi patraturus celeri certamine bellum, A3 I. ^ (6) ^B- §. II. Boica cladis friifct«i(t, ELeftov clidcm noäurna in imai^inc pallons Prxcipit , cvcnfiim fonino nionflrantc Jini-Ariim. Incumbcns (Vr:ito pcrik per membra fopnrcm : Cum ftbi piena metu Tpecics, horrcmlaque \-ilii Objicitur. Jam fe plcnis infuniiere caflris Teuto vitlebatur, miferamque inducere (Iraocm. Jlic Valaehus, fummo montis de vertice laplus, Et Germanus eques, flrifto mucrone tremcndii«, Intra caflra furit , csdit, mutilatque, fugatque. Arripiunt alibi pedites certamine valium Transmiflìs faltu foffis , funcra denfant. Innatat undanti tumulatus fanguine campus , Enatoque receas extant e gurgite fpidi, Purpureique lacus congelLa cadavera, focdi jPaucibus abfeftis /ine hoiiore, & nomine trunci. Arma, viri, jumenta loco glomerantur eodem. Sic, poflquam rupto torren's eftiifus in agros Aggere, in ingentem rapido ruit agmine foiram, InHufusque jugis arctatur , valle fub ima Lanigerosque greges, arnientaque mixta jacere, Gonvulfasque cafas fpeftabis. Cnsde peradta Caftrorum mergi lethali flurninc multos Cernit, & humenti pedites, cquitesque fqnilcliro Armaque componi. Dum Princeps talia captai; Omina bellorum fub noftem , obducere i'ultus Pallor, & e gelido decurrcre corpore fudor ISIore nivis , multo qua; faucia fole liquefcit, Viniäaque lingtia metu truncatas volvere voccs. Denique hiäatus labris dare verba folutis Clamat, &: evigilat. Pleno c'um lumina vifu Erigit, & trepidam jaftat per Rragula dextram, Seque notat folito fomnum cepilTe cubili; Conia ^ (7) ^ Corda quiJcm magno furgit terrore levati«,' Ncfcio, quis tamcn, inllàntis difcriminis augur; Kxupcrat mctus , infixiis qui conditiir imis Oflìbus, &- prclTiim vclut ingens farcina pečlus Angultat. .Siibcunt pulì® cum dade cohortes Finlbus Aullriacis, fubit anccps alea belli, ì labfpurgaEque fubit fatum mirabile flirpis, Qusc bellis terras , populosque accepit ab horte. Fraus Bavarum fpeftans, conclufum mente do» lorem Colligit e vultu, & diari mentita miniflri Pcrfonam , miris animi fecreta redudit Artibus, hosque fonos de Prindpis clidt ore : Sunt, fdo, deceptse fimulacra fugada mentis Somnia, meque tamcn vexant, hacipfa fcientem," Invitumque fimul. Trqjido, & quac caufa tremoiis. Me latet : incerta quatitur formidine pecìus. lllufere mihi vana; ludibria noctis, Et mea ab Auflriacis invafaque , captaque caftra IMorpheus in fomno fpecie dcpinxit atroci. Somnus abit , trifles animo depellere larvas Pugno, fedincafllim: confpeóla figura recurfat^ Cor pavor, &:flupidos algens trcmor alligat artus: Kt tremar hic ipfe eli, ignarum multatimere Qui cogit. Natura ijlo monitore lai>ores Vrtžiotat ingentes. Ifto ne forte timore Et Csfar bellum, & Gallos, & pacta rellnquaC Eccdera, P'^raus metuens, fallaci haec voce profatur I Quid Princeps, Ca;far, Galloiaam Regis amicus Formidet ? dominatus ibi, fuprema poteftas, Ampia triumphorum feries, & max.ima opum vis, Callia quo vertit vafto de corpore Regni Colleftas vires. Ducentis minibus aadet, Si cafus pofcent, & adhuc ducenta virorum INIillia, & Auftriadumtrepidis regnum omneclebit Motibus. Expefta: vix Luciierunus, & alter A 4 Surget, e 8 ) Surfet, Sc hofliles ferri tua fi^na per urbes Aiuiicris. Dux ipfe tuiis darlirimus arte, Militiaeque ufu, Linccnfi ut cederet urbe, Me, dixit, reducera horrebit, quic venerit peRaj. Illiiis jam jam ])romptus procurrere miles A'icinas Oeno fauces, hoftique propinqua® Infidet. HcEc segro dederant breve verba levamen» §. in. Pugna BrimovievfìSt INterea Rumor timidis illabitur alis, Devitansque forum primo fubrepfit in aedes, Sejunftisque locis in fidas muflitat aures. Poflea liberior curis, animisque folutos Ag'^editirr, diftisqueimplct. Per compita paflim Jungentöm capita, & narrantum garrulus orbis Afpicitur. Tandem mifllis, qui certa referret, Quadrupedis claudi tergo , & languentis inhaircns Nuntius advenit, nodhs caligine nigrum Obfufcante polum. Dubiam vix attigit aulam , Vixque exorfuscrat, Bavaro jam voxque, colorque, Sanguis & e venis fugit, quin nomba cladis Intellefta fibi peifefta voce fuiflent. Haud aliter Pluto fortis poft fata lìniflrae Haeres effeftus deprefll in tartara regni, Dum venit ignifero Cceli radiantis ab axe, Deprcnfo pic'ei fquallore cohorruit orci. Ut fe paulatim redivivos fanguis in artus Retrahit, & vemunt reduces in peftora fenfus, Greflu emetitiir tacitus bis , terque cubile, Admordensque ungues, animis audita revolvit Abforptus, demum voces has peftore rumpit : Una hoflis motum, pugnam, clademque mewum Percipio infelix ! cur non focia agmina Gallus AttuUt? An fegnis tantum fpeculator adelFe Conili- ( 9 ) ^ ConAltuit? NoflerquidSeckendorffìus? An non Auxilio fubüfFe fiios, minuineque junfto INlilite difcrimen dccuit ? Mihi fingula pande: Scd nil diflimula, ncc quacfito oblita fuco Vcrba cfHng;e mihi. Cui nuncius ifta iqionit: Qui fuit Aullriacos datus infpcftarc labores Centurio Gallus, munita fede rcceptus Excubat : illius tarnen acrem fallcre vifum Bcrnklavius novit, fubitoque invadere Marte Exploratorem, fecumque abducere captum. Uno hoc fublato, qui lumen habebat in hoftes Intentum , Gallos ipifTa caligine rerum Obruit, ignaros fafti, millcnaque claufit Lumina. Et interca tota jam mole movetur In nos Auflriacus, per fida filentia lun® Ingi'elTus, tencbrisque fuam, properandoque famam Occulit, & celeri disjecìa repajnila fafto Praevolat, objeftos obices nihil ufque moratus. Non procul a noftris Divuni penetralia caftris Abfcedunt, opus antiquum, quot lata recingunt Mania, & arborea duplex lorica corona, Firmat & in foflàm tellus egefta profundam. Callibus anguftis huic tempio pervius ufus Eft cum Bmnovio. Primarum huc ordo phalangum Delatus , multis urget facra limina flammis ^ribus abruptis , toUit commercia , fedem Occupat, ablatis cuftodes abripit armis. Ncc mora : noftra ftetit circum tentoria fufus Auftriacus , ftriclus gladiis, pugnsque paratus. Nos pattern hanc toto fumptam de corpore belli Elte rati , facras armis quac ceperat a;des, Optamus taciti , caftris, numeroque cohortum Nofirarum freti, collatis prcElia fignis Auderet. Properans aciem Minutius apte Digerit: in geminas equitatus vertitur alas, Complexvis medium peditem : diduäa profund» Qui ^ C IO ) ^ Qua tcllus fulco cfì , falconiim fiifilis horror I^atam aggreUbri ja efl! Ou* meritis awtulat dum fcmfier homrihus arm, jiugußtm gcrit ipjit filo fub peiiore templum, Quoà dofiiSf fevipsrquc novis ex hofie troph&ìs Onwtpoitns au^ct, vuitque omnibus ejjh verendum. Scd quo, Fama, tiiam vocemquc, viamquc fccutus IMonschio veni fubito dilapfus ab urbe? Qui penitus conculTa fuis dillìdcrc rebus, Audit ut impulfum tanto difcrimine AJartcm, Ipllusque niagis mens Ca:ftris ufque labare, J^.t ma^-is inccpit. Kraus fonnam Induta priurem Advcnìt, de queritur mcndacis murmura Fama;, Qu;b res exi^uas immcnlum attollcre gaiulct, Et vafra inapnifijis Gallorum robora vcrbis, Protinus Aulh-iaca; ruitura in vifcera terra; Commemorat. Princeps fic exvipit ore loqucntem: I lane quoque nunc noller fubüt ÌNiinutuis oram: Quam vereor! (ìmili ne fint fubeuntia fato Agmina, qua; celebras. Diftoque rcccffic in iflo. V. Occufxttti cjUAÄam locA memorantur. Uam ruitcxcufTum pcrfrafto fulmcn Olympo, Prtccipitansquc cito ruptum per inane volatu Volvitur, <1' citius filvasque, urbesque peruftas Concutit, (Se rapido convulfe in vifcera terrae INIcrgitur impulfu, traftu quam rima micantc Is^nea confpicitur, teli via nota trifulci ; Tam cclerem rapiunt Carolo Duce prslia motum. Ipfe fuum adventum fecum, faftique prioris Apportat famam, & tum prxfens cfle notatur, Dum cadit evcrfus disjeftis molibus agger, Confitus & multo fcedatur funere campus. Vix ad Brunovhim vigoria parta fuillet, Noflra Noflr.1 fiium circa jam bella Daniibius amnem Viilit, & obflupint faiSiim, quod in are perenni Immortale fuum mittat per feciila nomen. Ifara qua liquidam fluvioriim Patris in aulam Conditus cxcipitiir, numero ter fortior hoilis Viccnis Jhbat vallatus peftora feptis. Interius valium lapidum compage fubaftum Kxplofi regerit muralia pondera plumbi. Altera ftant vario munimina ftrufta labore. I lic fé viminea moles conltrifta catena Erigit e gleba, pra^tentaque robora nexis Arboribus pra:fcrt; ibi ad ijsfa fuburbia Ditis PrefFa dehifcit humus, totumque hoc rurfus acernis Orbibus incindlum efl. Inter tot, tamque valentes Congelhis operum nova fe ftruftura recepit Urbis munita;. Tot in arcibus abditus hcefit Gallus, & hunc iflis flatucns expellere noRer Dux cum INIarte venit: folerter lìngula luRrat.; Difponi tormenta jubet. Gallique, locique Vires fubveritus Mavors, incendere verbis Exorfurus erat tunnam , cum hcEC faltibus audax Emicat in foflas. Paucos licet igne videret Ejettos terra palos, tamen impete faiSo Per gladios, flammas, & qua via ceede fecanda efl, Queerit iter. Gaudet fixee remor.amina filvcE Sternere peftoribus , latisque intrare ruinis, Quas manibus dedit ipfa fuis. Velocior Euro Exiit extrucli vicena repagula valli. Hoc animi robur nulli fuperabile fato A virtute Ducum dociles traxere cohortcs. Pofi: valium hoc nollris aliudque, aliudque catervis Prsefidium cedit. Quid diruta mcenia dicam Urbis Landavii, qua fe cuilodia condit Gallica, mixta Bois ? Dum tela nocentia flammis Ex alto in campum, e campo glomerantur in akum, Iiicidit in geminos plumbum lethale Cioatas : Da.it C i6 ; ^ pant frafta; fonitum coftec, feralccjuc pondiis Accipiunt, rc^eriintque calens c viilnerc fliimcn Sansjuinis. Ure tarnen Valacln, pugnoquc minali Non cellant, totisque fuos nitinitur in artus Viribus : aA retro dcfctìo coqiorc lapfi Ufquc tarnen rcnuerc mori vcl morte fub ipfa, Sed pugnare petunt, Gallosquc ferire cruenti. Tandem ubi jam penitus funeflo frigore vires, Bellacesque animos labi fenfere, gravatos Attollunt vultus, oculisque errantibus aftra Sufpiciunt, fraiSoquc fono cxprellere fuprcmam Hanc vocem : o via fi qua fuper poli fatanocendi Infeftis Gallis ! Difto hoc ferrugine pellis Llvefcit, coeuntque pedes, totumque repente Corpus in aeratum migrat, longumque canalcm , Incurvajque manus geminas fleiiluntur in anfas, Immenfumque ingens diducitur oris hiatus, Pro geminis adfunt totidem tormenta Croatis : Nec mora : continuo flammas, öc fulmina nimbo Ejeftant illuc , Salii qua mccnia lervant. ini fe fruflra retrahunt, vertuntquc, rotantquc : Infequitur quemvis peftis Vulcania greffum. Arfìxus teftis haeret, laterique locorum, QucE Galli fubeunt, hominesque domosque tenaci Circumdat fiamma, & victor fibi vendicat ignis. Mulciber exultans" tabulata per arida currit: Stridentes rumpit tegiilas , magnoque fragore Difpergit. Lapfant exefo culmmetigni, Decidusque trabes conculTo fornice ledcs Perfringunt : ipfos inimica incendia muros Omnibus abfumptis audent invadere lignis, Rimanturque fibi nova pabula, visque furentis Vulcani, affuCo necquidquam flumine, fcEvit. Infolitas ignis vires miratur, Se horret Gallus, & ardentem trepido pede defeiit urbcm. Sic quoque poß animam Valacborum e corpore pulfam Averfi a GaUis animi veßi^ia reßant^ LI- IIBELXUS SECUNDllS. Danubii, & Lici trajeČlum continet. §. I. Tranfitus Danuhii, & ifara. "^Unc cuperem peftus magni, numerosqueM»-ronis ! Ut magTius poilcm vates acquare canendo, 'J'ui ma quod hoflilis Ihipuit, quod faecla ftiipebunt Pollerà, quodquc aliqui ncc vero alKiie putabunt. ( )uid tarnen evol vam primum? armoriimneMagifb-i Summarum perfetta prius comprenfio rerum, Voi memoranda f )ucum funt fortla fatta minorum ? Primum eft ingenii portentum cuntta fcientis ; J Pud at invitta: fummo in difcrimine mentis, Qu2E verac (ibi laudis iter per grandia quaerit Fatta. Stetit tota Gallus diduòlus arena, Adverfaeque frequens munito in margine ripae Suogellus tormentorum, variosque reduttus, Eoellasque tenet finuofa eubilia terra. Hinc hoftem ftatuit Carolus detrudere ferro. Ergo modum gemini fuperandi fluminis aflert Gradivo, & fupplex illius fenfa requirit. Infpicit ille, gravi cenfur® fubjicit omnes Difcutiens apices , perpenfisque omnibus haeret Attonitus, dein authorem complexibus arólii Ambiit, hicque fuper demirans arididit ore: Per te mortalis fé fuftulit altius ipfa Conditio , poteritque ipfis inducere Divis Invidiam. Quem trajettum fub imagine parva Defcriptum hictcneo,nifi fcirem, haud elleputarein Human® partum mentis, quo quisque Dcorum Majori pollet cerviccm attoUere faftu. ß Gratu- Gratulor au(Sori, ncc me piulct cflc minillrum '1'jntaium icrum. Conlidc, focumlus abellb Kxitiis haud poterit: ciiris cHcrta Jabiintiir Cimila n-.cis. Ambo poli talia dičla recciiunt. Ncc fccu,. Arrr.ipolcns, quam dixit, finjriila curat, llollis ut incerto ilcceptas Marte cohortcs Dividat, hic, & ibi Carohis tcllurc Icvari IMandavit collcs, tormentaquc collibus addi Fallaces faiilura mctus, delufus ut holVis Nil ibi formidòt, formido ubi vera TuiUet. Ad Dini^elfingam navali tramite Hernes Aflìmulet gcminum fittus eommittcre : Forgacz Hoc ad I^andavium fingat, denfumque globorum Eflundat nimbum e pofitis per valla mctallis, Hollium ut intentis aliena in parte catervis Hara transmitti nullo difcrimine pofllt. l ìac quoque DaniiDÜ trajeòtus fraude paratur. Qua fluvii medios intercipit infula cudus, Daunius infcrtur : conveclam educit arenam In tumulos, mortesque, & rauca tonitrua jaftat, Convchit & grandcs cajfis e fiiltibus alnos, Mentitus reliquo tabulatum imponcre fonti. Arte pari plures alibi dillendere certant Adverfas acies : illuc h;cc turma locatur Exoubiis intenta luis; fpeculetur ut hoilem, lila cohors alio fé fleclere limite debet; Hacc igni fufos ad funera danda canales In juila flaticne locat. Cymbasque, ratesque Ducere per lympham, magnisque tenere paratas Ufibus, hrcc'agili concredìta cura Croata; efl. Sunt quoque, qui gerras, flexoque e viminetextos Accumulent fafces certo numcroque, locoque. Non viodo res /umaias, aß & ßatuiße minores Eximtì Ducis eß. Virtus Divina putatur SJc meutern , Ö" curas vilnimis addicere rsius, Mignü m deßs, animo [ed nojfe capaci lltraqus Utraque completi. Qua: laus cfl: propria, noftri Qui l'rinccps Marlis fupremas traftat habenas. lllc imlcficicns difpcnfat in omnia pcftus, Ncc patitur fajiiens fubitos emergere cafus. Jntcrca nemorum conferto pondere flumon Iiiflratum, nollris famulanti tergore turmis Pracbct iter, levibusque volans transfertur habenis^ Excitdmque fimul diverfis partibus hoflcm f lull'arus exagitat. Tunc fafti unius honore lionferad accclFum mittendse in faccula fams [nvenit; exiguas foima, numeroque celoces Mergit aquis, denosque quaterMavortis alumnos Robore prscftanti feic ad dedivia ripa: j-Mteriiis, diros inter varii reboatus yEris, (fcincurfum gemina?, roburque cohortis SufHnet immotus, donec numcrofius agmen Suppctiis venit. Valachus nec ponte, nec alno Indigus, ipfe fibi veftor, libi navis & ipfe efl. Prora caput, remique manus, peclusque carina; Kxtat aquis caput, alterno manus incita motu Pulfatos fcindit latices : ex ore machcEra Splendei, & e cralTb manualis fìftula collo. Jam vobis, Galli, gracili de corpore reflro Plaudite, quique ifto" praeflanti noverit uti Munere naturs, venlentibus undique vitani Hoftibus eripuit. Vix eft fupcrabilis ulli Libertate fugae Gallus, belloque fugaci Semper adhuc vicit. Sed farcina nulla moretur, Implicitamque viam teneat, rcrumquc moleflum Pondus linquatur turmsE poli terga ruenti. Audimur : faciles ad juila fequenàa cohortes Corpora proripiunt curfu. Dux GalHcus ipCe Exemplo prffiit, & fulvi graviore levatus Mole aeris, plano diffudi per ecquora campo Evolat, & viftor rabiem deliidit inanem Teutonis inüantis. Quem lenti ignavia cruiìs B ì Non Non cito fubiluxit, pccnas cxpciuiit inerti l^-unCrc, &aiTiii:tit ploro cum fanguinc vitam, Nöfter ut advcrHi fluvii tcllurc potitur INlilcs, ingenti fadtum hoc ecqualc triumpho Omnes gratancur Carolo , ilelapfus Apollo /Etlieris ex alto eil, viiltu , totaque figura OrisAvum hunc Caroli refcrens, qui fepefupcrbus Gallorum fpoliis per iixa trophsca verendum Auflriaci penetrale Jovis decoravit, & ultro Viftorem verbis allatur talibus ufus : Dudor magne, tuac ùlveto gloria IHrpis. Hoc te P'ir^mCii vint ici frondis honore Exornat Phcchus, primìsque Heroibus ififert, Sed mox F'irgineum meliori e gerniine fiorem Anßriaci Juno ali tibi tradet babendum. Di>;it, &: Ambrofiis afflavit odoribus auras, S.'quc celer librans cicli per inania fiigit. Infonuit cornu dimilFo flexile nervo , ' DifceUuque Deus patuit. Sufpenfus in omnes It pavor, & quorfum vertant oracula Divum, Ambigui variant diflraCto in peftore fenfus. Dux at aberrantem dubia formidine mcntem Extciniplo revocans, Francis infillere mandat, Conflcit hoflilis dum bella paventia terror. Jam Mars inflruftum ilabat moturus in holles Agmen," tum Scvticis legatio mittitur oris, Quod Thraces iterum fuiceptis urgcat armis Perfa tumens animis, quod pendeat infuper omnis Dacus ad internos difcordi peilore motus, Et mox tingatur civili fanguine bellum, Efi'era corda fuo nifi pra;fens Numine frsenet. INI ars agitat bis, terque caput: difcedere durum efl, Nec tamen auxilio vcllet privare Gelonos, Saurometasque fuo Geticorum Prsfes agrorum, Tendit & illius glacialem vafta fub Himum Regia. Compages laterum firmatur ab «re : • /Eie ^Ki'c pavimentiim fufo rirct omnc : perenni Stant Adamante forcs. Primis in faiicibiis hcCret Vcflibulo capitimi fanie, taboqiic fliicntum 1 Jorribilis fcries , popiilataquc brachia feftis Corporibus, putrcsque peclcs, & pallida longo Olla fitii: pcndent immania rolba trircmum, DiffractaEqqc fores. Intus de cacde recenti L'ndiqiie terra calct. Notas has vifere fedes l.'t Mavors animo fixit, Diicis ora pctivit, Sicque prior: quote, l'rinccps, completar amore, Ollcgfum fatis elL Nunc corpora nollra revellit Adverfa; fortis cafus (cafumque renarrat) Afl animos nullusque dies, nullusquc locoram Tradtus fejungent : abfentia, tempus &: ipfum Altius in pedus Carolum mihi condet. In armis Sit femper fortuna tuis, omnesque triumphi, Cundlaque bella tuo femper fub jure refidant, Divinumque meum tecum communico nomen, Imperiumque meum: Gcticum me regna Gradivum, Auflriacum pofthac te dicent, ^'ive, tuumque Hoc cum J)anubii fluxu vitam extrahc felix; Quin vivendo acqua diuturna; tempora fama;. I-la;c ait,atq; tcnens humeros dcxtramquc,fupremum Ore vale dixit, multo dimilTus honore. Et Princeps profugi fequitur velligia Galli. Solicito Bavarus fata ulteriora timore Opperiens, magno curarum fluftuat a;11u. Pertranfìt mediam cali nox languida metam, Atque reverfuro labentia cedere foli Alba parant, 6z adhuc infomnis turba malorum üxercet prelTb crudelem in corde tyrannum. Ecce: repente fuo vifus fé filiere nato INlaxmilianus erat, dederatque has ore loquelas : Non te debebant terrere exempla Paventis, Fili? ne noftri renovesincommoda belli. Nunc aula, Patria, terrisque expulfus avitis, B ; Incer- InccvtuiTiqiic fcrcs circiim loca phn imn prefTum Infelix. ]am jamqiie adcrunt trans fiiimina inilHe Autlriadiim turm®, timiiloqiie a i;ivc repofccnt, Obfidibusqiic datis paftas ex fredcic claves Accipient urbis, viftriciquc cnfe fubaftis |ura, tuis quondam populiš, atque omnibus oris Imponent domini. 'Thalamo cito proripc corpus: Rumpe moraš, fuQ'icnsq; man»is evade propinquas lìernklavii. His dičlis abit indignatus in auras. Pallidus effigie Patris, & terrore futuri Praccipitata rapit turbato coi-pora lefto, Seque ipium interdum nimium properando retardatj Ipfaque funeftloria rerum. L't 15av.inis vidit retro niere omnia , iXIartis Damna firi reputans, morfii laniatur acerbo. Exhaulhis civis , deperdita fama , pcrem])tus Milcs : aori, campi, pro fnige, cadavere tcdli ; lonibiis , ferro ilisjeòìnD a culmine turres, Incertiquc animi fociorum , grandis egefias, Omnia confpettum fe dant colledla fub unum. Formido, ira, dolor, ftimulos fub pečlore vertunt. Ts'on pofitis tlialamo membris dat cura quietem : Non fovet ulh quies, fomnusve oblita laborum Peftora, fedcrefcens magis incubatufque, mngisquc Tonnentum crudele, agmenqucexanguemalorum. Nox currus medium moHtur in aethera, donans Grata aerumnofae multis oblivia vitaE, Non tarnen Sc Havaro ; ingeminant luftusque, do-lorque Invioilantqiie animis, donec defeca labarent Corpora, &: optata; fimularcnt fiona quietis. lin tibi : lugubri plangens Bojaria vultu \'ix nofcenda venit: concreti fanguine crines, Iviventesquc oculi lacrymarum flumine manant : Corpus hiat plagis, fcrpitque in vulnere vulnus. Et laceri laceris extant de veAibus artus. Eis conata loqui, bis vox fruftrata volentem cfl. Ingens deflituit folitis dolor ora loquelis. HÈcc tandem luctans^ fletu fua verba fequentc , Extrudit : fidam per tanta pericula cernis Bavariam. Potuit mihi cives hoflis, & urbes, Divitiasque , fidem folam eripuifle nequivit. Afpice currentem de corpore fanguinis imbrem, Nullaque vulneribus vel membra, vel oiFa vacare Afpice. Difciflì gladiis crudelibus artus ^gre hcErent , aut funt penitus de corpore vulfi. Non opus eft verbis ; ccrnis mea vulnera, cernis, Utquc r 29 ) ^ Utque'reor, trifH fcriunt tiia peftom fenfu. Si liccat famiila; Dominumque, Patremque rogare, Hac Dominum , hac Patrem rogo voce : recede novato I^'ccilcre ad Auflriacos : iflud mihi, qiiaefo, precanti, Atqiic tibi pracbe. Nam quo fera bella pararti 'J'empore, procubuit trilli convulfa ruim Res tua. Strata jacent Hrmis tefta ardua muris : Bulla , cinisque tegit modicus, qua; duftaprcealto Fornice, faxofis tumuit fuffulta columnis Ambitiofa domus, vel quac callella fub auras Murorum ingenti circumdata mole lleterunt. Quin totas urbes inter fua rudera quaeras. Quodque magis milerum, focii plus hoflibus ipfis Damnorum intulerant. Quare adjutore molelto, Nosque importuno, teque exime Csfar amico. [ lane ego per dextram, per dulcis gaudia Nati In Ipes imperii, inque Patrum decora alta fuorum Lai'tc airurgentis : per fceptra verenda, fidemque, Perque meas lacrymas, Se fidos femper amores, 'J'e quibus exceptum hoc gremio fovique, tulique A teneris, rerumque fui fiudiofa tuariim , Qualis femper ero, donec fluet ultimus ore I lalitus, intentos jugulo, jam jamque ferentes Excidium gladios nollra cervice repelle. Inllaura fcedus : jungantur peftore rurfus, Quos antiqua Ildes, fangtiis , naturaque junxit, l lscc ait, & lacrymans vefligia tarda retorquet. Per nebulam veluti Princeps hsec omnia vidit. Et fimul audivit: nec enim mens prella fopore, Sed curls gravibus languentia membra jacebant Officiis oÄata fuis. Miferanda movebat licEc Patriae fpecies, lacrymseq;, precesq; movebant. Sed diu, quod pietas, animus, res, ipfaque fuadent Commoda, fufpcnfum retrahente pudore pependit. Ut pcnitus, mentis deterfa nube ,lerenum, Et Et ratio recUIt, placido fic pcdore fecum : Bruma gelu, rigidoque honem Aquilone vecciit, Ut vmm tmpus fi reJJit atimHk pratis. Pnrpuràs i ter un dum fr£tia ni t cui ia Phd'us Jungit equis, puìfts nox dijfugìt atra tenebrh, Ipfe Notai crebro fdicì/ndo depìuus imbre, Sxvo exercentem disjetlos turbine campos Eurmn , vi fraHa, turbatis fubmovet arvìs. Et nos non ipji difcamui cedere f.ìto In varìos nati communi lege labores? Cede Dco, foitiquc tux , venli'^quc finiAiis, Contrahc vela, llmis dum non compiere fecundos Concefiìim eli. INIcdiis quallata nave fiib iindis Dellitiiunt focii. Fidei qui pignora primi Dcfcruerc, iftos tu defere, tutaque quacre. §• Ili. Vana hojlium molitnina. F Raus duduin metuens, fraflus ne cladibus i/lis AuÜriacas Bavarus partes, laurosqucfequatiir, Inoreirus captat ienes, tic mollia fandi Tempora, ut exploret, Krmetquein fccderepcctus. Afcifcit varios mutato corpore vukus, Seque vafre inlinuat : nunc bis, nunc, artibus illis Pcrtentat folers animum, fimul ora, loquelas Difpicit, & motus aul®, minimosque paratus. Hunc ut nutantem fentit, jam fronte, colore Legato fimilis, jam vultu, c^ voce minillrum Cstaris affimulans aliud quafi agendo laborat In fumptis Bavarum defìgere lìrmiter armis. Jam diftis obiter delibar,"Roma, ruinas Imperiofa tuas, &profpera bufta tuorum, E quibus, excifa magna; Carthaginis arce, _ Ad gemini imperium mundi eluftata, tulilH Altius hoc fublime caput, quo pluribus ante Funeribus protrita, tuo vicinior effe , Exi- Exitio vifa cs: ncxu hinc delabitiir apto, Crcbrius ut primis progreffibus ultima cedant. Jam nova pacta crepat, formìdandosque reccntis Alilitis advcntus. At ubi cernebat inanes Conatus frangi, cedit, fed tempore capto Ut grcfliim rcfercns ceptis vehementius inflet, Advocat intevca famulas, fociasque fideles, Kt pieno laòHs pubentia lilia fuoco, j\IeÌT;u]ue fiib hinam curvamine falcis ahens, Aflerrique alias pofcit fibi prbtinus herbas. Ipfa parat patulo mortaria plurima ventre, Ingentesque locat conflato ex are lebetes. llasquc tamen curasinter nondefinit auiam Obfervarc; vias omnes, ad'itusque pererrat-jam famulcc calathis candentia germina plenis Convcclant. Florum diverfo plurima nimbo Tcmpellas operit fragrantes undique cellas. Fraus addutta togam," gremiumque incincta parata Syndone, commixtas niveis cum floribus herbas A'dduftis qualFat valide, multumque laceitis. I loc rcliqua; faciunt famulcE, tunduntque,teruntquej yliraque fubjiciunt fletos captiu-a liquores. Ferver opus : rivis fudor fluit undique, preiTat Arcntes fauces, & anhelitus ora fatigat. Jamque fere cunclis cerebrum verrinne magna Gyrjrtur. Tantas exhalant Gallica vires " Lilia, Tic vertunt caput, invoh-untque tenebris. Fraus ifto replet varias humore lagenas, Sedulaque obmunit, ne quid transpiret in aiiras, Et robur minuat. Celeri tum verfa figura Confcia tedia petit, loquitur, vitrumqueloquendo Recludit. Cerebrum afcendit vivaxque, potensque Spiritus, & turbat, Fraudisque in difta fequaces Omnes adducit, jam rurfum arma, arma frementes. Fraus hoc exultat fafto , fimul imminet omni Ipfa loco, focixque ejus, qua parte morari. Aut inhibcrc queat qiin nodros arte triumphos. In nigrum fcrtur lucum, bivioque refillcns /Eeeo magicum vire;ulto circinnt orbem, INIediumque tonans carmcn, de Uidibus orci Sedibiis auxilium polcit, ternasquc Ibrorcs Stans circo in medio dočla; mcdicamine linjjuae Imi tartareo barathri de gurgitc chimat. Fceda, atrox, horrendaStygis, iioólisque propago Horrifieos inter terr®, nemorumque boatus E terra crumpit, fumantem de picc tcxdam Concutiens, circumqiie truci infiammata furore Ivumina, & horribiles nigranti fanguine vultus Torquet. Fcrmineis torti pro crinibus angues Ora volubilibus linguntftridentla linguis, Yipereum tumido jaculantes ore venenum. Obi-iguit primo Fraus ipfa extcrrita vifu, Turbatisque hifccns verbis tandem irta profatur: Qui gravis infedit Bojorum peftora terror, Hunc arcete, precor. Torpentem impellite venis Sanguinem, & ingeftis animos luccendite ta:dis, Audeat ut contra ftare hoilem, & fronte venire Obverfa, fortique animo cum vulnero mortem Ferre, patique ardens difcat. Quibus iAa patretis, ^lille modi fuperant fajcundo in pectore vefiro. Exululando tetrum Furile, pricflabimus, ajunt, Quod petis. Incumbunt operi, fanieque recenti lUita, in ingentes pafcunt fimalia flammas, Irritantque iras ferpentum, Icque furentes Exacuunt, raptimque fertE vefligia volvunt, Partitccque plagas inter fe, ac tetta domorum Bacchantur. Dum homines proflant de pedorc fomnum, iEdibus illapf» dant in preecordia virus. Ut vero infimiat furibunda per ilia pelHs, Excutitur Ibmnus : curfatur: ad arma vocantum, Seque inlHgantum clamoi: Matrumque, Virumquc Into- Intonat. Indomitis elifus vooibus ither Cnncutitur. Vinccns imbellcm fa-mina feifiim Sa;vit, & infolitis pugnat nova miles in armis i Fcrvcntcs latices,igiutaquc faxa, picemque. Et tinftas cera lluiias, & fulphure multo Iniluftas tollit fadigia ad alta domorum, Mole urgente caput, fcd vires dante furore, J-lisque petit telis infiifum meenibus hoftem Ex alto. Cives pariter rubigine longa Vagina incretos gladios educere, bini Mie & ibi, obnixi pedibus, gcrninaque trahentes In diverfa manu certant, in terga fupini Ut plures rucrent, cedente repente machaera. Erigitur faxis ades, & cotibus afpcr Licvatur mucro, purgantur & aera minori In lohg-um protenflx tubo. Pars magna colonis Conjurata coit pariter, clavasque trinodes, falces, furcas, veftes, quaeque obvia dextris Obtulit arma furor, raptat. De monte revulfa Saxa ignitarum partes fubiere pilarum, Ne fors infueto nares obtundat odore Sulphur, & accenfos comprendat fiamma capillos, Exuratque fupercilium. Loca inhofpita petris Pro caftris munit. Conveólat opaca ferarum Tefta, viaque omni filvarum ingentia ftipat Rübora, & attentans infana lacefTere bella Oilentat latos humeros, craffosque lacertos Erigit, & crebris vacuam ferit iflìbus auram. Ponit at extemplo ftimulis furialibus ardens Ira, furorquc, venit rigida dum lege probata Virtus, & fìrmus veterani militis ordo. Vix Carolus turmsE motus excepit agrefìis, Senfit & urbanos lymphato in cive furores, Illius imperio vefa'nos acrius urget ImmilTìis milcs. IDum plures corpore plumbum, Lethiferumque enlem capulotenus imaperoHa C Exce- ^^ r 34 ) Exccperc, furor comprcirus, iS: impchis omni« In tcòlis , & agiis tlcfcrbuit. Antra colonui Silvarum fugicns tcncbris horrcntia qiutrit. Civis fubmilTo veniam , vitamciuc precatur Popiitc, protenJcns, ccpit qiios Nuniine IsvOj Diflrinxitquc amens ohdios. SicTeutonis cnfc,. Dextraque illius dccorJe cxciinai\lc[;a;ra Agricolaj, civiquc fuit. Quo talia fiunt Pèdore, Frans oculis fiiciim fattura, remoti» Eft commenta locis varios vcniiFctriumphos, IMultovumquc diu male credula pcftora luflt Callida. Praeconcs alios, aliosquc vcrcdis Francofurto infert, pieno qui tendere curfu Per fora, per plateas in clarasPrincipis ccdes, Continuoque cavis animam infpirare jubentur ^ribus, urbe omni fedo refonante tumultu. Nunc in cquis plures denis, ducente tribuno, Illati portis, fimiles Euroque, Notoque Quadrupedante ruunt fonitu, lituique recurvi Stridorem plcnis etTundunt oribus omnes, Prortratosque fcrunt vanis clamoribus hofles. Nunc prope triginta, darò quos fangiiine Princcp» Sicano prscveclus equo per compita lecum Abripit, attonitam frjenis undantibus urbem Praevolitant, omnesque replent tinnitibus aures. Et captam fpargunt memorandi nominis arcem. . Ferrata fub calce folum fervetquc, micatquc Igne laccfììtum crebro. Late intremere omnis Cornipedumque, hominumquc, acrique fragore tut barum Urbs vifa efl:. Vacuis cuncìi procurrére teftis s B'Iifcentur puerisque nurus, fenibusque puellee : Omnia laetitiaque llrepunt , plaufuque fecundo. Gaudia \'ix Bavarus capiens, fpem concipit, omnem Se m.ox Europam vafta ditione tenere, Si modo firma fuum fervet Fortuna tenorem. S. IV. ßävitri Ducìs cum noflro caUocjumm. IpXcipit hscc digno Carolus ludibrla rifu , j Figmcntisque locum nullis finit amplius effe. Inftat ubique, prcmit, disjeftat, millia maftat IMuita, & multa capit, Roicaeque ad fluminaLici PvcUiquias tiirmae, focium conclufit & agmen Scmianimumquc mctu, longoque labore viarum Exhauftum. Pedites ab humo ^-ix crura revellunt: iJ^ger agit fonipes pulfata per ilia vitam, Sanguineumque licet pečlois pode tunfus acuto, Imniotus fpatus, & greffibus ha;ret iifdem. Ut Gallus flumenque fugcE, fraftasque virorum Et jumentorum vires obfiflere fenfit, Se non oblitus concuffit fertile peftus, Seque, fuosque celer Bavari pofi: tergerà fleftìt Militis, huncque itcrum gladüs objeftat, & armis. Jamque iflud Teuto diftulis cornibus ambit, Atque fliis medium jam deftinat iftibus agmen. ■llicBavarusDuftor fuetas converfus ad artes, Quas aliter nequiit, tramando fccdcra, tiirmat Attentat fervare fuas, auresque benignas 5'rlncipis expetiit Caroli, pacemque novàrL At fapiens Princeps, populi miferatus iniquam Fortunam, ftatuit dandam cum pace falutem, Hanc tarnen a Boico pcenam Duftore petendam, ille ferens ut confpečhirA ri vališ, & ora KhevenhüUeri vifloris pofcat egenis Rebus opem, tutamque fibi, gentique quietem • Exoret, Jamque illeDucis caftra eemula tangat»! Ni fubito veniat diffufus ab athere nimbus^ Et pluviis violentus aquis ruat undique torrena ■ Montibus, & toti tempeftas hireat ingens Jnglomerata ppIo ; trepidans hoc GaUia t^mpu».' C » Me EfTe fiium rata, poltrcmas in coipore vires, Inquc anima cogit (tantum timor ultimus iirgct) Difficilcsqiicvias plüvia, limoque tenaccs Noftc üib horrcnila molltiir, & intcr hiatus Arftos faxonim luftans, vallcsque profundas Profcqiiitiu- trcpidum in patriam propcrando ré-^ grcflum. I lse intcr tcnebris paulatim, dir niibibus ccthcr Solvitur, & fcfe tcfti caligine fpilFa Evolviint montcs, J^avanis flipante cohortc Duxvenit, & jiifTis fucccdit fedibiis hofpes : Padla ligat , padlis Geno, Licoque rigata Addltur ora, fuisque omnes cum juribus arces. jMulta tarnen vcris fufpcfta infcrperc, Duftor Advcrtit iS'ofbcr , qua; difcutienda Vicnnam Nuntiat, iplelc^'cs po^l; caftrafugacia turmas Expedit, extemplo reliqua cum parte fccutus. Quam capiat ripie tameii ulterioris arenam Pauca hcEc ante fuis ; necdum minor orbita lun« Oortfefto Ca;li tracia , permenfa fccundum EiVcürfum, jam vincendo peragrailis id ampliim Terrarum fjiatium : nunc hoIHs, gloria, fpesquc Evocat ulteriu.i: major feges inrtat honorum. Imperium ingredimur veluti fublime theatrum Vellrarum laudani : celebrata ad littora Rheni 'L'endimus. ü animis magnis ! o pciftore firmo Invadamus iter,: veteres depromite vires, Quas totics Orbis, quas tot, tantique ftupentes Senferunt hofles, omnis quas fufpicit ora, Queis nixus totum fub legem mifero mundum. J laec ait, & puppim Carolo cum Principe fcandit. Cymba capax gemuit tanta gravitate virorum, Et titubans utrumque latus, bibitura fit undam, Sed propere viridi contecla fedilia mufco Linquens ipfe Pater Licus, nutantia navis Hobora, ut ccquatis trans flumen partibus irent, Suppo- ^iippofitis fulcit manibus, ripaiquc cupit® SHtit, & Hcroes vcneratus , redditur imis Fontibus, ufqucviros, quales, quantiquefuiflTcnt, Admirans. ^ Poftquam milcs trajccciat omnis, Oitiis liEtitia frcmitus, clamorque per auras Bcllicus aHlirgit. Patriam pacalTe, novisquc Aniplifkaflc juvat rcjrnis , dk plura fiibinde Addcre. Parta manu forti, paricndaque lucra Attolunt animos. E vultu, murmurc, gellu Apparct viftor milcs, gradiensque triumphis. LIBELLUS TERTIllS, Vi^lorcm exercitum noftrum ad Rhe-niiiiì dedudr. Iter Außrittcamm kgtonum ftr Ii*j[>trium, y Ndiquc Terra Parens noflra: vclligia turma: Gcrmine vibrici fignat: mirantur & ipfi Se montcs flcriles ilto pubefcerc fcetu. Alma cupit Tcllus quovis de femine lauros Rcddcrc : pro culmis lauros, pro ccfpite lauros Nitltur : his campos, ^ros, his cana vircrc Saxa vclit. Nam cum Germanus ubique relinquat Virtutis monumenta fuae, cum copia rerum GcUarum numero carcat, Natura laborat Et fine menfura , fubquc omni limite frondcs (Eignere Phsbeas , mcritarum infignia laudum. Taìem Teuto viam carpit. Trepiàatio, Pallor, Horribilisquc Favor longe praetcrvolat agmen. Impetus ordinibus mixtus fe raptat anhclis PalTibus. At Carolo Vigoria, Gloria fidae Junguntur lateris focia; : Conflantia tergum Pone fubit: fert ante gradum Sapientia, longam 'C 3 Pra;me- Premeditata vinm, fericmque, moclumquehborumj ■ am qua pampinca crincs umbvante corona 'S'cccarus edudt vites, exercitiis acHlat. rlic Ducibus veneranda viri fc obvertit imago. Aurea Ca^fai-eo majcfìas vertice Iplcndet, Deque humeris Tyrio regalis amiftus honore Defluus allambit talos, & dextcra fceptriim Geftat, leeva manus fed Bulla illuftrc volumen Aurea, & ille prior vultu, Utlvete , fereno Incipit, I leroes, veftrae duo fulmina gentis, Qui libertatcm Imperii, labcfa.ftaque jura, Atque peregrino violatas milite leges Fortibus alTeritis gladiis. Germania nomen Antiquum per vos recipit, vetcremque nitorcni PoUuti ritus. Piilchros, juflosque fecundat Cffilum conatus : hoc aufpice cunila geruntur Profpera. Viftus adhuc omnis, concifus & hofiis Procubiiit, qui vos bello, vel fraude petivit. Tamquc iterum Isti profugis inflatis, & illos Semineces jadtis patrii trans fluminis oram. Pergite, ficque fuos intra compingite fines, Terreat ut pofthac vel mentio fola regreflus. Nomen utrique quidem jam magnum folis ab ort« Tenditur extiemas defeffi Atlantis ad oras, Sed te prcEcipue, te fanguis Regie, mcrccs Magna manct,funt magna tuse quoque pra;mia Airpi« Quod decus Imperii, maono turbante tumultu, Vertice de vcflro varians Fortuna removit, Manfurum veflra pofthac in gente, reponet. Et tibi nativo pofitum patct aere regnum, Neve hoc contentus, vaflo fed fine relaxans jExtentas Patriae terras, religabis in unum, Quo fe cunque prius florcns Auflriafia fudit. Sed quid ego longum vidtrices dcmoror cnfcs ? . I Princeps, terrore ho/les, virtutibus orbem, Et fuperas implc meritis jngentibus arces. s. n. §. IL CotftWKnìs Hdifpurga.é" Lotharingd Domuì ortio^ & pr*ßantium e prima ßirpe virenm laudes enarrautnr. CArolus arreftus regni venicntis amore Francigenis inhiat, dum lumina, Phcebe, mi-nilbas, Teque cadente, fupra galeam , thoracaque fomno IMcmbra brevi refìcit, vigìlataque cctera noftis Tempora adornandis confumit abhofletriumphis. Dum gravius Titan homines, pecudesque perurit, Torridaque in campis, & agris ftat hiantibus ceftas, IMc calar enervct, morbis aut agmina carpat, CuraDucis, prudens & amor, fludiumque, cohorte» Non nifi fngcntis nofturno lumine nodis Tendere juffit iter. Durh ajjuefcere mìles, Itìon frangi dehu Fors prima luce dici Tcftis magnificam, pinnis, & ab aggere fortem Poli iter afpiciunt lubem, murosque fubintrant. Annofo quamvis, blando tamen ore ferebat Obvia fe Virgo. Vultu reddebat lanum Duplice, quo peftusque fuum, tergumque videbat. Hoc antiqua notat magnorum fatta virorum. Ilio \'iventum praeftantes excipit aufus, Inciditque cedris, ferumque immittit in cevnm, Divam invitantem ftudiis , paribusque loqueudi Oificiìs squat Princeps, comitatus euntem. Monte fupcr celfo moles augufta fuperbit, Ampia, ingens, centumque diem patefafta fenefliis Accipit, & vifum partes deducit in omnes. /Erati ftridunt refonanti cardine poftes, Hocque infcripta brevi nitet aurea braftea verfu : Hanc fibl pcrpetuam flaruit Sapientia fedem. Ut vero mot® referareni" atria portae, Perftritti multacjue die, vadiisquc micantis C 4 Auri C 40 ) A\iri cnligant oculi, vifumqiic vetufun^ Obliquai vario lux accumulata metallo. Infioni fpccic dudti de marmore vultus , Inquc Corinthiaco fpivaiitcs acre iìgunt Longa ilifpofita; ferie, flant ordine pulchro. Rudolphiis folio, trabeato murice fuls^ens Infidet, atque Crucis fignum pro ponclere fceptri Conflringens destra, faulH tenet omina regni. Hic ctlum viriate fua, muniumque trìumphhy Omneque progenie complexus temporis avnm. Bellatoris equi fuper ardua terga receptus, Pugnantisque habitu refta fpedlatur in hoilem Albertus flridlaquc acie, curfuque citato. Frons tempeflates , oculusquc minatur uterque Fulmina, jamque tonanstimcas erumpere murmur Caffide fub claufa. Hic eiedlo Ca;fare cenfus_ Dignior, &c meritis quem vicit, vicit &. avmis, Detradlumque fua dextra fibi fumpferat oftrum, Seque ipfum viftor fpoliis ornabat opimis. Proximus huicPulcher pulchro cognomino diftus Adftat. Obit corpus procerum fplendor ahenus, Infertis auri radiis. Infignis & auro Criftatac conus galeae fe vertice tollit. Aureus adftringit gcmmatum baltheus enfem, Et manibus Steropes Siculo fudatus in antro Herois peftus thorax argenteus ambit. Solve caput galea, preme lauri fronde folutas, Flaventesque comas, humeris impone pharetram, Spcftabis Phcebum, qualem de fiumine Xanti IVlaternam vates ajunt invifere Delon. Hujus ab cgrpgio fpecies hcec emicat ore, Ut timeatfumptis Ars ipfareferre tabcllis. Parque animi decor eli, nullus quem congruus ornat, Laudis honor, defunt tantis quia nomina rebus, Poft alter Fridericus erat, velatus oliva, Pacifico pacis Audio cui nomea inhaefit. Hunc Munc qui confequitur, celfo fupereminet omftes Vertice, &: llerculcis aptiis fulcire laccrtis Ca;liferum Regem, Qui peclus & arma Gradivi^ Alcìdisque humeros, fuperimque arcana fcientem tioffè cupit Clarium, te , JJaxmiliatje, vìdeìsdo tioverit hos uno ternos in corpore Divos. Carolus at Princeps oculis, animisque moratur Csfaris illiiis fiatila, quem nomine recidit. Hic vir, hic eli, cujus magnis unius ab aftis Mille voluminibus per fcrinia piena locatis Bibliotheca ingens {urgat, cui flernere fortes Proprium, & invifto contundere Marte fuperbos. Quos necPella;us viftor, populusqueQuirinus, Oceani, Sterra? domitor, novero repoflos Axe fub inverfo populos , Ditique propinquos, Saxa ubi vifceribus pariunt prcEgnantibus aurum, yEternique immenfa coquunt sraria cenlus : loca vada (itu , multisque fcracia gazis, Sidcribusque noyis, alioque fruentia catlo Adjunxit regnisque fuis, fceptrisque revinjdt Maxinms hicPIeros. Striftim fi nomina laudum Plura cupis, domitos Afros fuperadde fubačlis Antipodis, vidìam Europam, duclosque triumphis Captivos lieges, armis, opibusque potentes, Huncque deinde fìupe viótorem totius orbis A fe ipfo viftum, fpoliatumque orbe fuiire. Ut Lotharus Princeps acie permenfus acuta (ìmnia, virtutesque viri, laudesque notavit, yl^2mulus exarfit totis ex ofllbus arder, Inque genas, magnee, pulchraeque cupidinis inder. Se calor accenfo proruptus fanguine fudit, Ca;fareusque fimul tremula cum fede coloffiis, Incinchisque enfis lateri, caffisque moveri, Et Diva ad Carolum vultu converfa fcreno. En, ait, iAe parem fibimagnus hicindicatHeros. Sed bene dilFimulansPrinceps, cludit amceno C 42 ) ^ Talil dičla joco. Fernandi poflca vifi Tergemlni, qui tempia Dco, vcteremqiic, piiimquc Ciclicolis cultum, Fide! facra dogmata y civi ÌNIores rcddebant fufTulti Numine, cujus Se dcfcnfoies, Èrebo ringcntc, dedcrunt. OccurritLeopoldus ibi, cui «irandia INIagnum Fafta laborarunt nomcn. ]am Pannona tcllus Turcica, jamquc forct verfis Germania fatis Gallica, ni fapiens, & cccloplcmis, & armis Inclvtus, Imperli labentia fata flitilFet. Ut rupcs ingcns, circa quam rauca tumcntis Ira maiis lairat, rabienri deridet inanem, Seque oppugnantes rfomeratis fluftibus undas Rejicit, &: fall« fractas illidit arena: Ingenti gemitu. Pontus timet ipfe rigentem Saucius, & celeri refugit fub littora lapfu ; Obfef.iis validis fic undiquc Se undique Cxfai" Hoftibus, immani cum cladc repreflerat omncs. Patri juniSus adeft natus. Quae gratia forti Orefedet, quantusque vigor, quantumquejuventae üp regiaä lumen rofea de fronte relucet! /Ethereas aequant cculorum fiderà flammas, Pióla incenduntur rutilanti labra Pyropo, AmbitAmor,pulchroq;Timor moderamine vultuitij Ut rea)' ex £quo dici potuijji beatos, Quosqxe necis pana jofepbi nobilis ira. Et quos Ugnata efi l'ita dementia major. Fratria at effigiem primum certabat in auro Artificum finjuire manus, VirtuteMagiftra, Qus moderatur opus. Vifis hoc ordine formij, Interiora fui Virgo fpaftacula tedi Pandit, & inducit Carolum. Penetralìa circuni Acdinata jacent muro tabulata, capaci X^atafinu, aurata portant quae fronte column® , Inquc fuas adflant difcreta volumina partes. STiràa piena fub dofto poaderc fudant. Singuii Singiila dum Princeps, mira diilccdinc csptuj Peiaufti-at, complexa fuos monumenta labores Lon^a Ilare videt ferie. Locus irte triumphos Exhibet Odryfios. Viftrix quodCornia bellum, Quamque Getis raptam mirataöleadia lauium eil, Plurima, qua:quc fuo titulum fert tergere fcriptum, Pagina commemorat. Numerofo codice narrat Pars hsec Moravia pulfum cum Saxone Brullum. Felicique alibi eertata Bohemia Marte, Alidbusque bonis holH direpta quaterne Vadis fignatur libris. Tomus ille receptam Ailu Tetinjm pulchro, Se nil tale timentes INIartc improvifo Galles ex arce petrofa F>*cuiros, lonoaque fuga, trepidoque receptu Exanimes, ip/is Pr^enfis mcenibus urbis Indicar impulfos. Quee proxima charta locata eft, Czaslavienfe refert certamen. Ut incidit iflis Principis obtutus libris, amota retorfit Lumina, tranfiliens alibi fe cernere fingit, Quod revocet vultus. Muro pendebat imago, Quaj ternos longaque viios in verte , nigraque Crinibus abrafis monflrat. Tum Carolus, an no» Habfpurgae primus, Lotharaeque propaginis author^ Hugo Ut ifie, rogat, medius qui cernitur ? Ipfe eft, Refpondet Virgo. Dextra qui parte videtur, Eft Eberhardus, quem Stemmatis efle fatorem Et Pattern veftri, dicunt. Guntramus at alter Divitiis, armisque potens, qui ftirpis origo Et caput Habfpurgse fertur. Dein plurima fatur, Quomodo ftema duplex fe fantine fcindat ab una» Sedibus his longo funt nexa cubilia traclu. Ordine quod primum fefe venientibus ofFert, Scribendo hic multi calamos, dextramque fatigant^ Sape manus parens animo celcrarc volenti Deficit, &m.edium, quo litterarapla volabat, Dellituit curiiim. Tum tanto, Csiolus, inquit, • .Conici ^ ( 44 Con^critiir quid ab his fliidio ? qu?e nata rcccnter Fačla virimi, jt^niudcnt aviilis committcre chartis, Diva wfert. Grcllum propius fcribcntibiis ille Admovet, huncquc unum videt omnibus clic la-borcm, Semper vifturis annalibiis addcre laude», Et Koici frudlus belli, Cui prodcrc chartis Brunovii pugnam incubuit, iam pene peradtum Ad calcem perduxit opus. Famofus at Iftri Trajeftus, folaque fame Straubin2;a llibaóla, Sunt nscdum exatto faflis inrerta labore. §. III. BeJìtio Ingolßaiiii nuncìaiur. rr^Um non credibilis furreftas avocat aure» i Fama, Ingolftadium, juriquc, armisquc co-hortum NoArarum elle datum, Mendacia qualia fiftis Fama, feris vcrbis ? quid? incxpugnabilecallrum, Quod propriis, fociùmque aimis auferrc nequivit Succia, idAuftriacos paucis cepilTe diebus? Vix humus ad muros finsofo effolTa mcatu F-ccit iter, vix fub terra multiplice currens Semita MzEflndro patuit : non machina belli p-nem Centenis ruäans aeratüm faucibus . Difcerptos ima muros radice revulfit. Piena prius volitent armamentaria, muri Rumpantur , multisque animis, largoque litetur Sanguine, tum quemdam veri tua dióta colorem. Garrula Diva, ferent. Nunc tanti nominis arcem In noftras ivilTe manus quis credere poflìt? Anteinfpexiirescortinas, mcenia, folFas, In^entesquc minas vallorum, & ab eere rigentes Cufi:odes multo faturos plumboque, nitroque, Omnia qui pofiti ftant propugnacula circum, 1.- ^ Prsfi- C 40 ^ Prccfìdioqiie dntas mtmeraires ante catervaš, 'l'eque hoc figmentiim vulgare per ora puderet. Infujicr arcis adell Gallus dcfenfor, id unum SuHìcit, ut tcm])u.s lonj^a obfidione teratur. Omnia fed nulla diHundit foemina mente. Talia multorum lacerant difteria Famam Ira inflammatam, injuAique dolore pudoris. Yi.x abiitj volucri pra'conem Cvllarus affert '1'ergore, prsdift® qui dedita nunciat arcis Limina, «S: attoniti cunfti fine voce fteteruntj Sed fubito magno relbnant exorta tumultu Gaudia: eratantinu plaufu loca cunfta refultant. l')ivaque fic Carolo : Ars,Virtus,Deus,omnia tecum Decertant, Heros ingens. Pro milite multo Grande tuum fervit prscurfos nomen in hofl;e.<;, <ìuique locis latitaat firmis polt terga relifti, l los ])er deleftos magna ratione tribunos Ipfis cum clauAris fubigis. Ne tardius unquam Hasreat ad muros bellum, fpatiumque lucrentut Höfles disjeftas iterum componere vires, Ipfe quldem femper pra;fcns fugientibus inftas ; Ne tamen a tergis caftella manentia quidquam OHìciant, limul hic praefens ex parte videris. Nam cum mente vides ampia, quo quisque vigor« Peftoris: ingenit, & manuum quo robore przeftet, Hosque eflettores operum legis inde tuorum, Qui reliquos fuperant, horum pugnare lacertis, Inque illis coram fpeftaris ubique locorum. Sic min muìtuque locis-, manibasqne triumphai. Efb tibi prseterea nullis prius agnituj ufus Pugnandi, nulloque holles, arcesque domandi Sanguine. Pene minor lapidumfuit ante, virorum C«forum numero :, faxorum & rudera tanto Kmerunt alii pretio, ut de funere tantum Certatum credas. Nunc, te ducente cohortes, Vixuimus caftris hoftes, acternaque vaUis Limi-: I^imina, &: innuincris habitatas genribus oras Cepimus, & fufum nil ningiiinis ul'quc ftupemu«, Sic viciji fuum eft, nihil ut f^iéloria fhroy Omr.e Jed ingenio, Diving. & deieat arti. Finiit, & Carolus cligreUli haccvcrba fuprcmo : ExprciVam Hcrois magni lermonibiis Ulis ülKgicm video, quo mentis lumina vcrtam : Cujus ad cxemplum totum me fingere concr. IV. Ferveminr ad è" itifuht occtipatuù "^TOn refpiravit Gallus, trepidoque timore Rcfpexit, donec fe inter confpexit, & hoflcs Rhenum interjeftum. Mox (Se venitagminc pieno Nortra phalanx, armisque moram vičlncibus undas Objicere, indignans rabido frcmit ora dolore. Mox l^otharus Princeps, dtKhevenhiillerubique Condcnfas nemorum tenebras, &lullra luporum Excifis folem cogunt admittere truncis. Ingèmit arboreas Hercynia Ulva latebras Everti, fagusque trahit radicibus imis Cum gemitu latam penitus convulfa ruinam , DejeclaEque cadunt ulmi, terramque flagellant Vertice fubverfo, fpatiofumque aera laxans Quercus, opaca, ingens fumma jaftatur hiimi vi, Multaque preeterea lethali vulnere csfa Robora procumbunt faxis innata jugofis, Arboribusque iftis, ferroque rigente, carina« Immanis molis fabricant, alvo'que capaci, Et decuiFatim ferrata cufpide palos Innuraeros prorae, laterique infigerc fudant Igni-i'orKias contra munimina fortia flrageš, Sed licct arte, manu, totis & viribus omne». Connixi inftaient operi ,.^tamenigneus ardor JMjlitis ulterius rcnuens fub.peftore .cUudij. ; ; Diff^ «tU 47 ; ^ Differrique mora, lentantia bradiia fabrls Objidt, (Srcceptos urget celerare laborcs. Jamqiie dies vicina fuos accelTit ad ortiis, Quam miles cupiit. ( quamvis heerentia cacio Nubila profpcftum tollant) Hac nofte diurna Confilium Dux pofTe fuum latitare putabat. Illius imperio comprelFat pinea flumcn Machina, fufccptis beUantum fceta catervis, Pcncquc inauditx natitaotia pondera molis Comminuere caput Rheni, tum forte jacentis ^Tufcofum ftipra thalamum : nam tetta cubilis Pumicei rupto fubfidere fornicis arcu, Et magno ingentes numero procumbere tophi. Carulcum Nimien Chlamydemque, thorumque re» linquens, Defendensque caput palma fuper illud utraque Impofita, trcpidus curvato corpore fugit, PrfEcipitemque fugam vix longo tempore figit, Tum fe fublimcm'medio dat anhelus ab amne Vultum reflečlens. Non longius arce Friburg(> Infula divifis obfiflit fluminis undis, Cujus arenofo fub dorfo celia levatur Aptaqiie tormentis ftatio, quam Dučlor uterqus. Fortiter ejedlis ftatuunt invadere Francis. Ad fontem Rheni propius Waldeckius oras Co^tat adverfas, tSc vires ferre Croatis, Qui jam trans fluvium fidos fìbi calce latenti Ingrellì dumos, votis ardentibus urgent Suppetias. Sed enim denfum fuper aera tračlus Atellure vapor, fpilloque voluminelonge Intorquens, lateque plagas, folemque viamque Suftulit. Errantes ad ripam in parte maligna Integere rates, ubi valium hoftile recenti Afiùrgens clivo, colubrinis littora fervat. Convelli motis fpumantia fiumina remis Senferunt Galli, cito clamor diditur: hoAis, koftiJ Hoftis ailefl, fummamque rei nutarc piitantes j Currunt ad PatriiE lines, rcgniquc tiicndos. En: hanc, Galle, Dornum, fummo de culmine lapfam Ruderibiis fquAllere fuls quam voce fupcrbà JaftalVi. Aliignx , farmidandxtfue ruma! Ohsl ferme B.ivaram , getHinisque a partibus orhiš Borhonkam opprejjére Dornum^ Si roboris ifluà Kuderibiis fubfit, quid non Domus integra prxjìet? Ocyus holHlis ferale remurmurat aj^ger^ Arilet & cduftis gladiis, flammaque tdiiante iEftuat. In naves drcum, fupraque volantes Prorumpunt mortes. Rcfpondet Tcuto, facesqué^ Vulnificasque pilas, nitrataquefuiicra rcddit. Et fi fuflineat certamcn longiu's, idve SuAinuUre queat, Princeps Lotharinoius ora Ex alia ignarum ratibus penetrallct in hollcm, Etjam funcribus fuprema foluta fuillentj Francia, juila tuis. Afi:hocdifcrimine Über Gallus, ad auditos diverfa ili parte tumultui Advolat accitus, trepidusque timore tuetur, Exit ubi rapido Rheni caput inllila fonte, Aùdaces mediis puppes imiarc fluentisj Tamq; propinquantes quasdam, propiusquc tenente» Telluris fpatium, vicinam radere metam. En : velut ellufi multa cum grandine nimbi /Ethere de gravido, laxata nubCj ruentes Perque cafas, & agros crepitant ; fic miffile pluinbum Vcrberat obfclFas omni de parte carinas. Altera fulphureo furgit nox horrida fumo, Sub qtia crebra micat funefto fiamma fragore. Credideris ruptis Erebum expirare caminis, Et pice flagranti natum, prelllique perenni Compaftum fumum per aperta foramina clauftri Exefi cumulo fuperas fe trudere in auras. Aü Princeps animo cunftis majore periclis Immo- C 49 ) ^ Immotiis, conflansque Tibi, cacloque favcntF, Fortunaque fua nixus, ftatione Hdeli Dejicit hoftilem turmam, dcfcnfor & adflaS Hcroa:, captaDque fua virtute palcflrse. §. V. CratulittioneSy ér pradiBiones quiàam ßuMt Duei noßro. NOx venit, &: furvis orbem compleftitur alis. Jupiter infemus luürans, quod perfluus irnbeu Sanguinis intulcrit damnum, Phlegetonte fub auras Tranfiit xthereas. Rapato comitatur euntein, Habfpurgam primus qui condcre dicitur aitem, Nomen &hinc fumlUlc fibi: Wernerus, &Otto, Atquc Adalbertus, cui divite Dives ab ai L:a Cog-nomcn manlit, didtusque tacendo R.udolphus Qui taciturnus erat, fapiensque Albertus opimis Alfatia; fundis auftus, Genitorquc Rudolphi, Qui per diverfas diadema volubile frontes, Et fceptrum Imperii varium per flemma rotatum, Firma Ici^c lüa: genti transmifit habendum. Omnes Habfpurgi, magni virtutibus omnes. Hos Gerardi umbras comites, mauesque fequuntur. Cui dedit Henricus tali ilib nomine Csfar Tertius , ut teneat Lotharum cum jure Ducatum ; Et Theodoricus Gerardi Stfcnus proles, Ad quem certa refertl.otharam fententia flirpem, Omnes hi fubeunt Caroli tentoria noöu, Qui tum res magnas longo lermone ferebat Cum KhevenhliÜer. Poftquam fuit agnitus illis, Dileftiim cupidi dextra, Isvaque nepot;m Incinxere choro, & fubito vox excidit ore : O dccus ! o nollrum! conceflum eft ora tueri, Atquc tuos audire fonos ! nos Numina, quanti Sil'eceie i'cos voti l Tua fama fubivit D Umbr^-- ^ ( ^O ) ^ LTmbrnnim fedes tota tcllure fcpultas. Quamvis ipft tibi Virtiis pulcherrima pcndet Pra-mia, quiqiieDeus prctium virtutibus amplum Propofuit; Regina tarnen tibi cetera reddet, Qiuc res , fpesque fuas omnes vult efle rcpoftas In gremio, dextraqiie tua. Scis, quanta fit Anna Ci'farci foboles Patrjs, Augufbque Sorore DignaSoror, cujus Divinam habitatio mentem Tarn pulchra excepit : thalamis haec ipfa paratuc Nupta tuis. Et id ante tibi praedixit Apollo Laurea ferta fercns. Nee nos cedemus honori. Quantum porrigitur fpatium telluris abOeno Ad Rheni littus, tota hac regione viarum De tanto exundans Gallorum funere fanguis Intima perfluxit tcrebrata; vilcera terrae, I Tocquc cruore rubent longo regna infera traftu : Hac noftri poAhac Divi Plutonis in aulam Ibunt lege nova, quo regna noviflima mundi Faftorum fervent infignc perenne tuorum. Ut via fubluftri fe lačtea panditOlympo, Qua Superis iter eft in Regia teiSa Tonantis ; Sic rubra jam Stygio fpeftribilis orbita civi Infernos Proceres Ditis fub mcenia ducet SantoniccE in fignum cladis, Lotharique triumphi. Sed dudum fixo Princeps immobilis ore, Totus & in thalamis, Sponfaque moratur in Anna; Multa petit, crebroque eadem quacfita reponit. Longa deindc trahunt diverfis tempora rebus. Advertit Carolus, manes dare ligna doloris, Injiciunt quoties furtivo lumina" vifu Khevenhüllero : multumque diuquc rogatae Refpondent animse, rumpenda huie flamina vita?. Confeftim Princeps lacrymas demifit amicas, Atque pios triRi gemitus e peftore duxit. Solantur mcEflum manes, & vulnus acerbum Ex animo blandis conantur tollere verbis. Interea «ä C 50 ^ Interea toto Acllis fus;ientibiis axe nm prima cum luce dies revoluta videtiir, manes Carolo : Soboles gcnerofa valeto : ^JoClrum flemma novis, & grandibus excolefaftis, Ihid & exaequa fummisDux inclytus aftris. -1;ec ajunt, fatisque petunt urgentibus hortos Llyfios. Princcps animo dum cunfta volutat, ^iìeòloque timct capiti, difcedere campo Vióhices ncies , mandatque iiiberna fubire. Heroes ambo, curru veftante, Viennam Rcgnatricem urbem tendunt lenire moleflas Ad tempus curas. VL Mors Excellentißmi Rucis KhevenhMeri. Cepi hic fimul ipfe quieti» Rcfpeftare locum cupidus, curfuque fatifcens In placida volui flatione reponere corpus. Inflitit atPhcebus reliquos perferre labores, Fataque Khevenhülleri pertexere metris. Funeris aft habeat tanti quae nomen Erinnys, Kripiens turmisqueDucem, Patriaeque Parentem? Sub niTÌbus naf.as Viftorem hunc carpere lauros Vidit I-iiems prior, & fremuit fibi dulcia rumpi Otia inaflueto flrepitu, bellique tumultu: Concipit ultrices irato in pečlore flammas, Vindidtam fpirans. Poftquani per lubrica ve<£hun Frigora Duttorem vidit, nunc, dixit amaro Riiu, nunc pccnas efl: audax ifte daturus, Heroumque afflat lethali frigore corpus, Protinus &: gelido de corpore vita recedit. Illius funus noäu fine imarine pomp® Eftertur: triftem non pendula turribus a;ra Increpuere fomim, magno nec pcgmata fumptu ^UTunexerunt medio fublimia tempio. P 3 Verns «(i C 52 ) T^erus amai tenelräs, Ö" muta fiìentia luSlm^ Oda & artificis figna ambitiofa do/oris. Cum ncque mole fua, ncque iixis tumbn trophsis Indicct, hoc quanti tumulo Ducis olla tcgantur ISos memores Inudum meritos addamus hunores Quos Patris Patriae Divina modeflia, voce ■jamfračla, renuit lapidique, fibique rcl'eni. Immineat capiti demifTo pcnlllis auro Qucrcus, & in pukhram laurus contcxta coronam : Altera fcrvatos civcs, patiiosquePenatcs ; Grandibiis obtritos notet altera cidibus hoftcSi Gallica per totam fc fundant lilia tumbam. Ad partcm fraclse ponantur cornua lunac, Atque leo Boiciis captivis colla catcnis Haereat atfixus feretro, vidoris ut urnam liane fciat cfTe lui. Captorum fìgna locorum Stent circum veras imitantibus fcribus arces. Mortis abextrema quée conditione fepulchium Vindicet, ipfa loci maneat cuftodia Virtus. Nunc paucis ipfam fignemus verfìbus urnam; Oflentet Alemphis duäos ex ire colojfos , ■Atque fepiilchrnks feBo de marmare tumbas, Elatas alo, demirans pndtcct orhts, OuAmvìs ìtec careat tumuli Dnx noßcr honorem ^ilicet £terms operum quam molibus auxity ■pro tmulo totam pojfes ß.ituijfe l^iemam, j^obtliore tarnen pojitus cubat ilie fepulchro, Quoi milss, civisque fuo , Reginaque ßrnxit VcHare, cuìque ftium nullo decm excidet £vo. O. A. M. D. G. (°) SS NO< NOMINA OFFERENTI UM. rerilhißres. Antonius de Zebich, Bernardus Francifcns Klefnpaiir aWeittenthall, S.R.LE. Cajetanusde Sternegg, S.R.LE.' Jofephiis deWallenfperg, ex Ar» chi-Diic.S. J. Convict. Colleg. Maximilianiis de Priinerftein, S. R. I.E. Tr(jèmhìks^ & Nobile s. Bruno Fritfch, ex Archi-Dnc. S. J. Conv^Collegio. Carolus Bliembl. Carolus Pofanner, exArchi-Duc. S. J. Convid. Collegio. Caro- Carolus Schober. Erneflus Winckler. Georgius Maiiller. Joannes Benvenuti, Jofephiis Grofllng, Joannes Hackhoffer. Joannes Kaltenpruner. Ignatius Strener. Maximiiianus de Bräncovich.