jrg. 1 O nr. 1 VOOPjaar/ p mlad 001 / :LJ.J zLJ.J > _Q.) o-~ C: . , .. ' _J V) ..,. ~ z o ~ V) z ::::a. z ~ u.. .~ (.!:) Q.) (.!:) C: Q.) >t\J Q.) LJ.J ~ o Q.) (ISSN 0928-8376) ~ ,C\l > ct z·~ z ~ 2 >~ lndien onbestelbaar retour aan: Teldersweg 1 85, 3052 TG Rotterdam ,,. INHOUD: Van uw redacteur pag 1 Predsednikova beseda / Van de voorzitter 2 Van de bestuurstafel 3 Recente ontvvikkelingen Die Jungen Orginal Oberkrainer 3/6 6 Frelih per pen 7/9 Novice uit Zuid-Limburg Sloveense Culturele dag Ons bezoek aan de Sloveense Ambassade 10/11 1 2/1 3 13/14 Slovensko - Nizozemski Slovar 15 VWS - Subsidie 16 Presernave Nagrade 17 Intervieuvv: Doet Slovenie mee aan een vvedstrijd? 19/20 Ambasada Sporoča 22/23 Pohorje 23 Berichten van de Europesse Unie Studeren in Slovenie 24 25 Vici/Moppen 26 Otroci pod lipo / Kinderen onder de linde 27 Kuhajmo z Bojanon / Koken met Bojan 28 LIPA is het verenigingsblad van de Vereniging Vrienden van Slovenie en verschijnt 4 x jaar. Redaktie: VVisselt 75, 7021 EH Zelhem. e-mail: f.wolsink@wxs.nl Meningen die in de Lipa vvorden geuit worden niet noodzakelijk gedeeld door het bestuur. Kopij voor de volgende Lipa inleveren bij de redactie vdor 15 februari 2001 LIPA - jrg 1 O nr. 1 voorjaar/pomlad 2001 Hoofdredacteur: Fred VVolsink Lay-out: Andre Soomers Medewerkers: Walter Bril, Rene Frelih, Bojan Gorički, Irena Gabrovšek, Silva Hagen-Škoda, Leon Kirn, Dirk Leentvaart, Antoon Oosting, VVillem Rootlieb, Alexander Vink, Irena Vreček Redactieadres: VVisselt 75, 7021 EH Zelhem 0314 - 623195 Drukwerk: R & M, Tiel Oplage: 1 65 exemplaren Uit deze uitgave mag niets vvorden overgenomen, tenzij met bronvermelding. Losse exemplaren a f 5,- kunnen vvorden besteld door overboeking naar giro 6318199 t.n.v. de Vereniging Vrienden van Slovenie te Delft. Met enige vertraging komt deze uitgave van de Lipa. Het voorjaar is nu echt voelbaar en zo langzamerhand gaan vve al vveer denken aan de zomervakantie. Het zou mooi zijn vvanneer vve ook van u bijdragen voor de volgende Lipa kunnen krijgen, die verband houden met de voorbereidingen of over de vakantie zelf. Ik ga er voor het gemak maar vanuit, dat u naar Slovenie gaat. Door uw verbalen kunnen ook vveer anderen attent gemaakt vvorden op de vele mooie en interessante plekken in ons Slovenie. Lees in dit nummer maar eens het verhaal van Rene Frelih en er zullen u best situaties te binnen schieten die de moeite vvaard zijn om met anderen te delen. Mocht u niet zo bedreven zijn in het opschrijven van uvv belevenissen, dan mag u ook bellen naar het redactieadres. Daar zullen vve dan uvv verhaal noteren. FJW Presednikova beseda Stopili smo v leto 2001 in upam, da ste božične in novoletne praznike preživeli tako, kot ste si želeli. Upam, tudi v imenu vseh članov odbora Združenja prijateljev Slovenije, da bo to za Vas vse uspešno leto in, kar je najvažnejše v življenju nas vseh , da boste zdravi. Kot veste, položnic za članarino za tekoče leto niste dobili, zato Vas še enkrat prosim, da članarino kljub temu vseeno plačate na način, ki Vam najbolj odgovarja, saj brez Vaše finančne pomoči ne bomo mogli izdajati Lipe in organizirati prijetnih popoldnevov kot so Prešernov dan v februarju in slovenski piknik v juniju. In letos je bilo na Prešernov dan znova veselo! O tem se lahko prepričate na eni od naslednjih strani v Lipi. Bojan Gorički Van de voorzitter We bevinden ons in het jaar 2001 en ik hoop dat U zovvel Kerst als Oud en Nieuvv heeft gevierd zoals U dat reeds lang van tevoren heeft gepland. Ik hoop, mede namens alle leden van het bestuur van de Vereniging vrienden van Sloveniš, dat dit jaar voor U allen een succesvol jaar zal zijn en wat voor ons allemaal het belangrijkst is, dat we allen gezond zullen blijven. Zoals u natuurlijk vveet, heeft u dit keer geen acceptgirokaarten ontvangen om de contributie te voldoen. Ik vraag u nogmaals om de contributie op een voor u geschikte vvijze over te maken. Zonder uw financiele steun kunnen we immers geen Lipa meer uitgeven en geen Prešerendag en geen Sloveense picknick meer organiseren. Dat de Prešeren dag vveer heel gezellig is gevveest kunt u elders in deze Lipa lezen. Bojan Gorički Secretariaat "Vereniging Vrienden van Slovenje" Teldersweg 185 3052 TG Rotterdam Noteer alvast in uw agenda: De jaarlijks picknick zal vvorden gehouden op 24 juni a.s. Nadere informatie hierover volgt. Betaling contributie 2001: Wij verzoeken u de contributie voor het jaar 2001 over te maken op gironummer 631 81 99 t.n.v. Vereniging Vrienden van Sloveniti, Oyelaan 26, 2252 EB VOORSCHOTEN De contributie bedraagt f. 35,— per persoon. Gezinsleden betalen f. 5,— per persoon. I5ECCN Poročilo odbora Letošnji piknik bo 24. junija 2001.0 pikniku bomo še poročali, trenutno si le označite datum v rokovniku. Plačilo članarine v letu 2001: Članarina znaša 35 Hfl za glavne člane (ti imajo pravico do popusta pri nakupu letalskih vozovnic v turističnem uradu “Slovenija) in 5 Hfl za družinske člane. Denar nakažite na žiro račun št. 631 81 99, za Združenje Prijateljev Slovenije, Oyelaan 26, 2252 EB VOORSCHOTEN. ranjNGCNi Genotecrd door Alexander Vink lrafo@vink.zzn.com MODDERLAVVINE IN NOORD-VVEST SLOVENIE Op vrijdag 17 november was het dorp Log pod Mangrtom het middelpunt van het nieuvvs, omdat daar een gigantische modderlavvine naar beneden kwam en het dorp in 2 spleet en daarbij zijn 2 mensen om het leven gekomen. Oorzaak vvordt toegevvezen aan de vele regen die daar was gevallen. Begin december heeft men een alarmsysteem aangelegd, dat als dit weer gebeurt de mensen op tijd uit de vvoningen kunnen. Men kijkt nu hoe men de regio het beste kan verdelen. NIEUVVE GSM 1800 FREQUENTIE GEVEILD Op 1 6 november vverden de nieuvve frequenties geveild voor de 1 800 Mhz. er waren 4 aanbieders. Er was een vakcommissie die keek naar de volgende eisen: Wat zijn de aansluitenkosten, abonne-mentskosten, technische moge-lijkheden, kader en bedrag voor de licensie. De commissie heeft de volgende aanbieders uitgekozen: Mobitel en Simobil beiden half miljoen Tolar en de grootste verrassing was de Amerikaanse VVestern VVireless International, vvelke 4,9 miljard bood. Geen licensie kreeg het bedrijf Teleim-pulz, vvelke voor Mobilkom Oostenrijk is opgezet. Maar vol-gens de laatste informatie heeft Mobilkom Oostenrijk zeer veel interesse getoond voor Simobil, dit vvas al voor de veiling. Op de vraag: hoe het mogelijk vvas, dat Simobil is uitgekozen gaf de Minister Tone Jerovsek als antvvoord dat Simobil vvelisvvaar slechts 1 50 miljoen Tolar bood, maar dat dit ruim vvordt gekompenseert door de punten vvaarnaar vverd gekeken en hierbij scoorde Simobil veel beter dan Mobitel. Simobil had 289 punten Mobitel 281 punten, VVestern VVireless International 412 punten en Teleimpulz 231 punten De staat kasseert een slechte 7 miljard Tolar. Maar vvie is nu eigenlijk VVestern VVirreless International ??? Dit is de grootste Amerikaanse GSM aanbieder en heeft aandelen in diverse mobiele ondernemingen in Georgie, Kroatie, IJsland, lerland, Ivoorkust, Haitie en Bolivia. De omzet van dit bedrijf is in 2000 gestegen met 34 % ten opzichte van 1999. De reden dat dit bedrijf hoog scoorde vvas dat dit bedrijf meer dan 2x de anderen overtrof en het Amerikaanse bedrijf absoluut in Slovenie aanvvezig vvilde zijn. Simobil en Mobitel hoeven slechts hun bestaande netvverk uit te breiden, maar VVestern VVireless moet helemaal vanaf het begin beginnen. Het Amerikaanse bedrijf ziet Slovenie als de springplank naar andere Midden -Oost Europese landen. SLOVEEN REED MET VRACHT-VVAGEN 2,5 MILJOEN KILOMETER SIMOBIL VVORDT VVAARSCHIJNLIJK GEKOCHT DOOR MOBILKOM AUSTRIA Franc Veberič uit Prekmurje, Noord-Oost Slovenie, heeft als enige in Europa van de vrachtvvagen fabrikant MAN uit Duitsland de gouden Medaille en een gouden MAN model uit 1924 ontvangen. De Sloveen heeft in 34 jaar met een 37 jaar oude MAN vrachtvvagen 2,5 miljoen kilometer gereden. Onlangs vverd bekend dat Mobilkom Austria, de grootste mobiel aanbieder in Oostenrijk en onderdeel van de Oostenrijkse Telekom. SIMOBIL is de eerste prive mobiel aanbieder in Slovenie, vvaarin o.a. Telia, Intereuropa en Kmečki Družba zitten. Mobilkom wil 100% eigenaar van SIMOBIL vvorden en men is bereid om 4400 SIT per aandeel te betalen. Om eigenaar te vvorden moet Mobilkom ongeveer 40 miljard SIT neertellen. DIREKTE TREINVERBINDING MET HONGARIJE IS KLAAR Begin december is de direkte treinverbinding met Hongarije geopend. Van januari 2001 tot juni vvordt er test gereden en miv juni vvordt er volgens dienstregeling gereden. Volgens plannen gaan er 30 goederen treinen per dag van en naar Hongarije. Hiermee vvordt de haven Koper zeer interesant voor de Hongaren, Slovvaken en Tsjechen. Tot nu reed de trein of via Kroatie of Oostenrijk naar deze bestemmingen. LEIDER OPENBAAR MINISTERIE DISTRICT PTUJ GEARRESTEERT Op vvoensdag 24 januari vverd bekend gemaakt dat de politie in Ptuj en omgeving 3 mannen heeft gearrestreert in verband met corruptie en handel met illegalen. 1 van de 3 bleek de leider te zijn van de Openbaar Ministerie van District Ptuj, Marjan Glavar. Men verdenkt hem van corruptie van enkele tienduizenden DM en hij zou betrokken zijn bij o.a. de bekende criminele organisatie “Lončarič”. Deze organisatie is betrokken bij illegalen vvelke zij over de grens naar Slovenie hebben gesmokkelt en verder naar de EU toe. SKIEN MANNEN Op zaterdag 10 februari vvas Slovenie weer eens in het middelpunt van de belangstelling. In St. Anton, Oostenrijk, vverd Mitja Kunc 3e, Mlekuž Se en Košir Še bij de VVereldkampioenschappen Skieen en vvel op het gebied van Slalom. In Kitzbuhel vverden Jure Košir 2e en Mitja Kunc 4e bij slalom. Košir schijnt weer enigzins in vorm te NIEUVVE COALITIE IN SLOVENIE Begin december vverd bekend gemaakt dat de coalitie zal zijn: LDS, SLS-SKD, ZLSD en DESUS.De Ministerzetels zijn als volgt verdeelt: het zijn er nu 14 (vvas 16) Minister van Finanden: Tone Rop,LDS Minister van Buitenlandse Zaken: Dimitrij Rupel, LDS Minister van Justitie: van Bizjak, SLS-SKD Minister van Verkeer: Jakob Presečnik, Minister van Gezondheid: Dušan Keber Minister van EU Banden: Igor Bavčar, LDS Minister van Ondervvijs: Lucija Čok,LDS Minister van Cultuur: Andreja Rihter Minister van Economie: Tea Petrin Minister van Sodale Zaken en Werk: Vlado Dimovski, ZLSD Minister van Binnelandse Zaken: Rado Bohinc Minister van Defensie: Anton Grizold Minister van Landbouvv: Franc But, SLS-SKD Minister van Ruimtelijke Ordening: Janez Kopač,LDS zijn d it seizoen. Standen: VVereldbeker: 25 Kunc, 31 Košir Slalom: 8 Košir, 9 Kunc, 16 Vrhovnik VROUVVEN Standen: VVereldbeker: 14 Suhadolc, 29 Pretnar,37 Hrovat Slalom: 23 Maže, 28 Suhadolc Afdaling: 9 Suhadolc FRANSEN KOPEN SKB BANKA Onlangs vverd bekend dat de Franse bank organisatie Societe Generale SKB BANKA koopt. De leiding van SKB Banka heeft de aandeelhouders geadviseerd om het bod goed te keuren. SKB Banka zal blijven zoals hij nu is en zal hun assortiment van produkten sterk uitbreiden in de nabije toekomst. Societe Generale is volgens de balans 270x groter dan SKB. Inofficiele informatie was dat Societe Generale per aandeel 1 8 Euro zou betalen, dit betekent zo’n 140 miljoen Euro voor de Bank. Er was een periode dat de Mandel in aandelen van SKB op de beurs niet verhandelbaar vvaren maar nadat ze vveer vrijgegeven vvaren steeg de vvaarde van een aandeel met 9,6 % naar 3846,- SIT, Societe Generale vvas bereid om 4036,— SIT (19 EURO) neertetellen. KRITSTALFABRIEK IN ROGAŠKA SLATINA IN BRANO Op 20 januari ji stond de zuurpolijst hal in brand. De brand onstond in de voormiddag en de brand vverd geblust met 320 brandvveerlieden uit de vvijde omgeving. Gelukkig vielen er geen gevvonden of doden. In deze hal vverd 92% van de produkten behandeld. De schade schat men rond de 5 miljard SIT(= +/ - Hfl. 5 Miljoen). Men heeft al contact gezocht met andere glasproducenten in Europa om het probleem op te lossen. De oorzaak is nog niet bekend, verder vvas er ook geen milieuschade. Uniek, eenmalig concert met Die Junge n Original Oberkrainer in Nederland. Liefhebbers van de Original Oberkrainer muziek končen op zaterdagavond 7 april ji. een unieke avond meemaken in Glane bij Enschede. Daar vverd namelijk al voor de vijfde maal een eenmalig optreden georganiseerd met Die Jungen Original Oberkrainer uit Slovenie. Deze muzikanten spelen en zingen vlotte polka’s en vvalsen in de originele Oberkrainerstijl. Grondleggers van de originele Oberkrainersound, die in 1953 is ontstaan, zijn Slavko Avsenik en zijn broer Vilko. Vanvvege zijn lange muzikale loopbaan vverd het ensemble “Slavko Avsenik und seine Origi­ nal Oberkrainer” overal ter vvereld een begrip! In 1998 herdacht Slavko Avsenik het feit dat hij als accordeonist 45 jaar op de Buhne stond, en op 26 november 2000 vierde hij zijn 7Iste verjaardag. Die Jungen Original Oberkrainer zijn sinds 1990 zijn officiele opvolgers, en als zodanig door hem aangevvezen. Onder leiding van accordeonist Brane Tičar heeft dit uit acht personen bestaande ensemble al overal zijn naam gevestigd. Ze treden op in originele Sloveense klederdracht, en ze hebben altijd veel optredens. Allereerst natuurlijk in hun geboorteland Slovenie, maar ook in Oostenrijk, Duitsland en in Nederland hebben ze al vele concerten achter de rug, en geregeld zijn ze ook op de Duitse radio en TV te bevvonderen. De Oberkrainer muziek valt op door de bezetting, n.l. accordeon, trompet, klarinet, bas/bariton, gitaar en zang. Zo ontstaat dan de typische Oberkrainersound. De bas/bariton en de gitaar vervangen het drumstel. Het is beslist niet te vergelijken met Tiroler muziek. Donderdag 1 5 februari j.l. vverden ze eerste in de ZDF “Volkstiimliche Hitparade” met de titelmelodie van hun allernieuvvste CD “Die Welt steht Štefan Lovšin I n de zomer van 1 987 ontmoette ik Janez Volk, een študent Duits uit Begunje, toen ik niet ver van zijn vvoonplaats vakantie hield. Wij brachten samen een dikke week door aan het meer van Jezersko. Overdag spartelden wij als tjilpende voorjaarsmussen in het heldere water. ‘s Avonds, bij mijn tent die wij samen deelden, ontpopte Janez zich telkens weer als een smeuige verhalenverteller. Hij koos zijn vvoorden zo, dat het leek alsof een spannende griezelfilm aan je voorbij auf Volksmusik". Een bevvijs dat de Oberkrainer muziek nog steeds leeft! Slavko Avsenik senior schrijft tegenvvoordig alle muziek voor Die Jungen Original Oberkrainer, en zijn oudste zoon Slavko junior verzorgt de arrangementen. De bezetting van het ensemble bestaat uit de volgende personen: Brane Tičar - accordeon en leider van het ensemble, Robi Primuzic klarinet, Niko Legat - trompet, Franci Tisler - bas en bariton, Renato Verlič - gitaar, Vera Soline - zangeres, saxofoon, zij schrijft ook teksten, Danilo Lukan - zanger, Hubi Aschenbrucker - conferencier, zanger, hij schrijft ook teksten. Deze muzikanten zijn momenteel het allerbeste dat de Oberkrainer muziekstijl te bieden heeft. Veel fans zijn blij dat ze vvederom naar Nederland kvvamen voor een concert. trok. Het ene verhaal was nog fantastischer dan het andere; de duivel kwam er veelvuldig in voor, hij had ‘t allemaal zelf meegemaakt, bezvvoer hij mij en als hij in mijn ogen een lichte vorm van ongeloof las, verklaarde hij plechtig dat het waar was, wat hij vertelde: “Sicher, vvirklich, seveda... res! ...Seveda!”. Op een avond lagen wij onderuit gezakt voor onze tent. Wij dronken koud bier en keken over het meer uit naar de bergen die wat donker afstaken tegen een heldere avondlucht. Daarachter was de zon zojuist vveggegleden; alleen haar roodroze gloed was nog zichtbaar en probeerde zich tevergeefs vast te klampen aan een gladde hemel. Janez ging rechtop zitten. Hij vertelde over de toppen die hij had beklommen en nodigde mij uit om eens samen met hem in de vvinter naar boven te gaan. Dan zou ik wat beleven! Hij meende dat de bergen in de vroege vvinter mooier zijn dan het paradijs - was hij daar al gevveest? - en als ik met hem meeging dan zou ik dat van mijn leven niet meer vergeten. Oke. Fain. Doen vve, beloofde ik en omdat ik uit ervaring weet dat plannen voor de verre toekomst gedoemd zijn te vvorden vergeten stelde ik voor om de komende vvinter, in december, de Kamnische Alpen - vvaar mogelijk te doorkruisen. Ben paar maanden later, vlak voordat een nieuvv jaar zou aanbreken, zette ik voor het eerst van mijn leven voet in de Sloveense vvinter. Een dag daarna, ‘s ochtends heel vroeg, begonnen Janez en ik aan ons orjgevvisse avontuur: eerst richting Češka koča en dan door naar de Okrešelj en Logarska Dolina. Wij hadden ons goed voorbereid. Van alles ging mee, vvant geen enkele berghut zou geopend zijn. Het klimmen viel niet mee, er vvaaide een gure vvind en de sneeuvv was droog en glad. Om de stemming er flink in te houden vertelde Janez tijdens het klauteren puffend en steunend een sappig verhaal over een jong stel dat ook tijdens de vvinter de bergen in ging, dezelfde route ja, door noodvveer overvallen vverd, de helling afdonderde - “daar komen wij straks nog" - en te pletter viel. Aan barrels. Opvvekkend. “Ginds ergens", vvees hij... “over een uurtje zullen vve daar wel zijn, als het vveer tenminste een beetje meespeelt”. Maar nee, het vveer had daar helemaal geen zin in; de vvind vverd krachtiger en de sneeuvv voelde als venijnige stukjes schuurpapier die mijn vvangen bekrasten. Janez liet nog vvat doden de revue passeren “alle im VVinter auf dieser Strecke abgesturzt" en ik had er he-le-maal geen zin meer in. Ik vroeg mij af vvat ik aan het doen vvas. VVaarom, godver, had ik me met die klojo ingelaten? De dieptes onder me kvvamen mij voor als zuigende krochten en het vverd steeds moeilijker om me ergens aan vast te klampen. Niet eens aan een illusie. Tervvijl ik mijn leven overpeinsde, hoorden vvij opeens tamelijk dichtbij een jankend en onheilspellend gekerm. Een paar tellen later zagen vvij in een ravijn een jongeman liggen die kreunend van de pijn zich nauvvelijks kon bevvegen. Hij smeekte om hulp, maar Janez reageerde terughoudend, sterker nog: hij keek mij aan met ogen vvaaruit een duister vvantrouvven sprak en schudde het hoofd. “Teufel.... Das ist derTeufel! Satan!’’, fluisterde hij sissend. De duivel? Hier in deze kou? Ik kon me dat amper voorstellen: een duivel heeft ‘t lekker vvarm daar in die hel en die gaat heus niet voor z’n lolin de ijzige sneeuvv om hulp roepen. Het slachtoffer smeekte vanuit de diepte om een handreiking, maar Janez bleef achterdochtig. “VVie ben je dan?” vroeg hij. “Lovšin", antvvoordde de gekvvetste man met bevende stem, “Štefan Lovšin... uit Logarska Dolina". Janez’ gezicht verried ongeloof. “Lovšin?” sprak hij argvvanend, “Lovšin? Er vvoont helemaal geen Lovšin in Logarska Dolina!" Hij pakte mij bij mijn schouder en met een naargeestige blik zei hij: “Kom! VVeg hier! Het is de duivel! Zeker vveten!” Ik keek naar het gevvonde slachtoffer, maar Janez kende geen mededogen. Hij trok aan mijn jas en riep doordrenkt van angst. "Laat‘m! Hudič! Het is de Satan! Weg hier, snel!”. Ik gehoorzaamde willoos, versuft bijna en ik besefte amper wat er gaande was, het slachtoffer eenzaam, vol onbegrip en in doodsangst achterlatend. In een ongezond snel tempo trokken wij verder, Janez voorop, risicovol, als een dolle hond en ik vervvard, vvankelend als een bezopen kroegtijger. Wij spraken geen woord en laat die avond in het donker kvvamen wij uitgeput aan voorbij de Okrešelj, in Logarska Dolina. Een onvvezenlijk gevoel maakte zich van mij meester en Ik begreep steeds beter wat er gebeurd was; daarginds boven, achter de Češka koča, daar lag een hulpeloos mens die nu misschien wel niet meer leefde. En ik had ‘m laten verrekken in de ijzige kou.... Maar Janez trachtte mij te overtuigen dat wij juist gehandeld hadden. Štefan Lovšin? Ben je gek! Er vvoont geen Štefan Lovšin in Logarska Dolina. Nooit niet, niemals, nikoli! Het was de duivel hoogstpersoonlijk die ons in zijn macht probeerde te krijgen, hield Janez vol. Wij passeerden een klein huisje alvvaar een oude man bij de deur in het licht van een zaklamp bezig was sneeuvv weg te scheppen. Janez stapte er op af en "V \ THKTORS j V BALKAN RESTAURANT om zijn gelijk te halen vroeg hij de hoogbejaarde zelfverzekerd of hier ergens ene Štefan Lovšin vvoonde. De oude man haalde diep adem, trok zijn jas en pet recht en keek ons wat achterdochtig aan. “Lovšin?” zei hij met piepende stem, een druppel van zijn spitse neus afvegend, ‘Lovšin?...” Hij schudde langzaam zijn doorgroefde hoofd. “Nee”, zuchtte hij, “er staan hier in Logarska Dolina slechts enkele huisjes... ik ken iedereen... hier vvoont geen Lovšin”... De oude man draaide zich langzaam om en met de ruig naar ons toe vvees hij met zijn knokige vinger in de duistere verte. “Vroeger, ja. Vroeger vvel... Daarginds vvoonde ooit een Lovšin. Zo’n zestig jaar geleden... een zonderlinge man... Lovšin, ja. Štefan Lovšin, zo heette hij geloof ik.... Maar op een dag midden in de vvinter vvas hij weg. Verdvvenen. Niemand vvist waar naartoe. Pas een paar maanden later, in de lente toen de sneeuvv vvas gesmolten vond men zijn dode lichaam in een spelonk, niet ver van de Češka koča.” Rene Frelih čjeopend van woensdag Vm zaterdag van 1 J.OV van 1 tot Z ^.OO, op zon- en feestdagen 6.OO tot Z jj.OO K_euken geopend tot ZZ.CO. POSTOJNA Gfote Oventraat VUonder "Mil JC Deventer Tel. 0573-619356 Fax0575-491005 [vjaandag en dinsdagop afspraak geopend voorgroepen vanaf ± Zo pensonen Viktor^jolar Novice uit Zuid-Limburg September 2000: De Sloveense gemeenschap in Zuid-Limburg viert de 50 jarige bruiloft van Slavko en Nettie Sterman. Slavko is zeer aktief binnen onze gemeenschap, een veelzijdig, drukbezet en altijd opgevvekt persoon. Een - niet komplete - karakteristiek van Slavko: meer dan 25 jaar orkestleider van Veseli Vaški Godci ( de vrolijke dorpsmuzikanten ), bestuurslid St. Barbara, zanger bij ZVON, muzikant bij de Sloveense dansgroep, een van de eerste choreografen van deze groep, harmonicaleraar ( steirisch ) van tientallen leerlingen uit de “ Euregio” , medevverker Sloveense feesten, hulpakties enz. Slavko heeft vorig jaar enige CD’s gemaakt met wel 100 Sloveense volksliedjes door hem zelf gezongen en met de harmonica gespeeld ( “ liedjes, die moeder mij leerde”) Informatie: 045- 5218150 Oktober: De dansgroep is te gast op de Slovenski Dan van vereniging Slomšek (Maasmechelen, Belgie). Slomšek viert tevens haar 40 jarig bestaan als gemengd koor en culturele vereniging. De dansgroep treedt onder meer op in VVahlheim - Duitsland tijdens de oogstdankfeesten. ZVON zingt tijdens de Sloveense Allerzielenviering. November: ZVON oogst veel succes met gezongen missen in diverse parochiekerken o.a. Kerkrade (Sloveense Adventsgezangen). Voor de dansgroep was het door haar georganiseerde Slovenska Veselica op 25 en 26 november het hoogtepunt van het jaar. Liefst 750 mensen bezochten dit feest. De zondagmiddag was volledig uitverkocht. Het was fijn om een aantal Lipa-vrienden te ontmoeten in een tot klein- Slovenie aangeklede zaal. Medevverking verleende het ensemble Obzorje ( Horizon ) uit Škofija Loka. Note er alvast in je agenda: Slovenska Veselica 2001 vvordt gehouden op 24 en 25 november a.s. December: ZVON houdt een feestavond ter afsluiting van hun 70 jarig ( ! ) bestaan. Gehuldigd vvorden Frans Jansic en Mia Garaj (beiden 50 jaar lid) en de zilveren jubilarissen Frans en Zofka Drenovec, Theo Pagen en Marjan Abraas. Aanvvezig vvaren ondermeer de Sloveense ambassadeur in Nederland (Dhr. Frlec ) de hoofdbisschop van Ljubljana ( mgr. Uran) een afvaardi-ging van de dansgroep en Barbara. Laatstgenoemde nodigt (voor de laatste keer...) Sv. Miklavž uit voor de allerkleinsten in het repetitielokaal van S.F.S. NIZOZEMSKA. Voorzitter Jos Aretz vraagt met klem aan de ouders en kinderen om niet alleen op deze dag de dansgroep te bezoeken.... Sint Nikolaas is het helemaal met hem eens. Kerstavond is de traditionele Sloveense nachtmis in de Korneliuskerk te Heerlerheide. Januari 2001: KRO - TV uitzending op Ned.1. Ton Kropivsec ( dirigent van ZVON ) is te beluisteren met een zelf gekomponeerde mis. Later dit jaar komt nogmaals een - nu Sloveense door hem gekomponeer-de mis op TV. Ton viert tevens dit jaar zijn 25 jarig jubileum als dirigent met tal van uitvoeringen van door hem geleide zangkoren. Februari: Metka Boon , onze Sloveense taallerares uit Landgraaf, ontmoet Sarah, toevallig op haar verjaardag. De kursisten huldigen haar uitbundig met o.a. sketches , muziek (Slavko, Jos) en zang. Een “ vvildvreemd “ mannenkoor heeft toevallig in een naastgelegen ruimte zijn repetitieavond en zingt spontaan voor haar...”Lipa". Maart: De dansgroep treedt namens de bevriende duitse zustervereniging Slovenska Beseda” op in Erkelenz ter gelegenheid van de Internationale “ zenski dan “ (8 mrt) April: Velika Noe. Paaszaterdag; zegening van de paasgaven. Paaszondag ; Sloveense Paasmis met processie rond de kerk. Een uniek gebeuren in Nederland , want, Sloveense klederdrachten, de Sloveense madonna (Marija Pomagaj ) Fanfare St.Cecilia met muzikale begeleiding buiten en in de Korneliuskerk (zij doet dit al 70 jaar... ook al zijn er nu geen slovenen meer muzikant zoals in de beginjaren). Geen bevvoner van Heerlerheide maakt bezwaar tegen de muzikale klanken... op zondagmorgen... 7.30 uur. Foto’s hiervan zijn binnenkort te bevvonderen op de nieuvve vvebsite SLOVENSKA FOLKLORNA SKUPINA NIZOZEMSKA. Je kunt ook nu al kontakt opnemen met: jevers@freeler.nl 29 april: ZVON organiseerde zijn jaarlijkse Slovenski Dan. 11.00 uur Sloveense mis gezongen door jagerskoor uit Medvode (bij Ljublja­ na ). Vanaf 13.00 uur een kultureel programma m.m.v. ZVON , S.F.S.Nizozemska, jagerskoor Medvode ( met cither) en twee andere koren o.l.v. Ton Kroprivsec. Jos en Slavko zorgden voor muzikale intermezzo’s , evenals een tiental harmonicaleerlingen van Slavko. En verder.... 10 juni: een gedenkvvaardige feestdag met twee gezichten. De oudste Sloveense vereniging in Zuid-Limburg Sv.Barbara- viert haar75jarig bestaan en zal tegelijkertijd stoppen als vereniging. In de tvvintiger jaren was de mijnindustrie de oorzaak van de Sloveense immigratie naar ZuidLimburg. Sv.Barbara was de internationale patrones van de mijnvverkers. Zij overleefde deze mijnperiode nog 30 jaar en tot beden was zij de spil van alle godsdienstige, kulturele en sociale aktiviteiten van de Zuid-Limburgse Sloveense gemeenschap. Te denken valt aan : Kerst - en Paasvieringen-, Martinova, Allerzielen, maar ook Moederdag- en St.Nicolaasvieringen, Skrjancek (jeugdfeest gekombineerd met Driekoningen ), de Sloveense mis (iedere eerste zondag van de maand tot beden ). Op gepaste wijze zal bet slotfeest voor de Barbaraleden en genodigden gevierd vvorden. ZVON zal samen met bet gemengd koor Slomšek ( Belgie ) een Sloveense mis, gekomponeerd door Ton Kropivsek ten gehore brengen. Naast een optreden van de dansgroep zal bijna zeker bet verjongde Slovenski Oktet optreden, zo verzekert ons Ad Hamers, sinds jaar en dag de stuvvende kracht achter bet verenigingsfenomeen Sv.Barbara. Jos Aretz Sloveense culturele dag en France Prešeren VVaarom is juist de sterfdag van deze grote dichter de Sloveense culturele dag gevvorden? Wat is de bijzondere betekenis van zijn werk en wat voor invloed heeft het op onze kleine natie? Sloveense kinderen maken voor het eerst kennis met France Prešeren al in de lagere klassen van de basis school Ze moeten zijn sonnet Vrba uit het hoofd leren: dit gedicht is een van de eerste gedichten van Sloveense dichters die ze uit hun hoofd moeten leren. Zijn levensverhaal is hun ook zeer goed bekend. De gemiddelde Sloveense basis school verandert rondom 8 februari in een expositie over Prešeren en zijn vverk, heel vaak vergezeld door zijn (portret)schilderij en niet zelden ook (portret)schilderij van Julija Primic. Op die manier is de Sloveense culturele dag diep gevvorteld in het geheugen van iedere Sloveen. Nieuvv leven vvordt in de gedichten van Prešeren geblazen. Men draagt ze door, er bestaan zelfs opera- en rock uitvoeringen. In Sloveense ogen is Prešeren, de romantische dichter van liefde, met name en ook de dichter van vrijheid en zelfverzekerdheid. Zijn tijd werd getekend door de macht van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie en overmacht van Oostenrijkers zovvel op het gebied van bestuur alsmede op het gebied van de taal. Slovenen vvaren met name boeren en knechten en hetzelfde gold ook voor de Sloveense taal. Het Sloveens vverd geacht om te eenvoudig te zijn voor het gebruik op een hoger niveau. De grote dichter liet zien dat deze beoordeling niet waar was. Hij schreef zijn gedichten in het Sloveens en gebruikte ervoor de meest gecompliceerde (dicht)vormen. Hiermee vvilde hij benadrukken dat onze taal geen mindere was in vergelijking met de talen van grotere Europese volkeren. De natie met een zulk taal is gelijk aan zelfstandige volkeren en zal ooit zelfstandig bestaan. Dit idee drong door in zijn gedichten, het meest nog in zijn “Zdravljica.” Het is geen vvonder dat dit gedicht ons volkslied is gevvorden. ...en de Vereniging Vrienden van Slovenie Naar aanleiding van uitnodigingen ten ere van de viering van de Sloveense culturele dag hebben wij zelfs 43 (!) aanmeldingen gekregen. Zovvel leden alsook niet-leden hebben zich ervoor opgegeven. De viering vond plaats in Delft: uiteraard in aanvvezigheid van harmonica’s (Sloveense klanken vormen geen probleem zelfs voor de vingers van onze Nederlandse vrienden) en een cultureel programma., te starten met Zdravljica. Later luisterden wij naar de uitvoering van de sonnet O Vrba door Vlado Kreslin en keken naar een fragment uit de nieuvve film-serie over Prešeren. En Pavel Iskra kreeg een echt applaus toen bij ons de gedichten van zijn moeder voorlas. Waar zijn nog andere Sloveense dichters? Bojan heeft - zoals gevvoontelijk voor de hapjes gezorgd. We deden ons tegoed aan “kranjska” vvorst en ook de wijn ontbrak er niet. De Sloveense wijn wel - de importeur was helaas verhinderd - dus we dronken een ander soort wijn. Enkele moedige mensen gingen zelfs vvalsen of polka dansen. Ja, bet was echt gezellig! Volgend jaar vieren we weer de Sloveense culturele dag en we zullen bet op ons best voorbereiden. Dus, komen jullie met jullie voorstellen! Op die manier vvordt de viering echt naar jullie smaak in elkaar gezet. Obiskali smo slovensko ambasado 5. marca se je odbor Združenja sestal s slovenskim veleposlanikom v Den Haagu. Seveda smo izkoristili priložnost in si ogledali tudi notranjost prenovljenega poslopja, ki predstavjla slovensko ambasado. Obnovitev lešte je trajala res dlje, kakor smo si želeli in predstavljali, zato je pa rezultat res zavidanja vreden. Veleposlanik nam je s ponosom razkazal sprejemnico, svojo pisarno, prisarno svojih sodelavcev in še dodatne prostore na podstrešju. Prostora je več kakor bi pričakovali! Po ogledu smo se zbrali v sejni sobi in obravnavali razna področja. Gospod Frlec nam je pripovedoval o svojem delu, o primarnih nalogah ambasade in seveda o akcijah, ki jih Slovenija načrtuje v prihodnjosti. Omenil je nizozemske investicije v Sloveniji ( ki bi bile lahko večje!) in slovensko zunanjo trgovino z Nizozemsko. Mi smo seveda pripovedovali o svojem delu in o načrtih Združenja. Letos bomo namreč, tako kakor Republika Slovenija, praznovali deseto obletnico obstoja. Okroglo obletnico bomo skušali čimbolj originalno proslaviti. Poleg piknika bomo skušali organizurati še kaj (to naj do nadaljnega ostane skrivnost). Ni izključeno, da se bo našega piknika udeležila tudi sekretarka za Slovence po svetu, gospa Magda Tovornik. Ons bezoek aan de Sloveense ambassade Het bestuur van de Vereniging Vrienden van Slovenie had op 5 maart een bijeenkomst met de Sloveense ambassadeur in Den Haag. Bij deze gelegenheid vverd er tevens gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de binnenkant van het vernieuvvde gebouvv te bekijken. Het opknappen van het gebouvv dat de Sloveense ambassade huisvestigt duurde langer dan vervvacht. We haddden niet vervvacht dat het zoveel tijd in beslag zal nemen. Maar, het resultaat is echt benijdensvvaard ! Trots liet de ambassadeur ons de kamers zien, Er is meer ruimte dan vervvacht: naast de ontvangstkamer bevindt zich het secretariaat, zijn kantoor, het kantoor van zijn medevverkers. Zelfs de zolder is opgeknapt en kan dienst doen als studeerruimte!. behandeld. De heer Frlec sprak over zijn vverkzaamheden en over de primaire taken van de ambassade, om maar niet te vergeten de Sloveense toekomstige plannen m.b.t. de Europese Unie en NATO. Hij noemde de Nederlandse investeringen in Slovenie (deze zouden groter kunnen zijn!) en de Sloveense buitenlandse handel met Nederland. Wij hadden het over ons vverk en over de plannen van de Vereniging Vrienden van Slovenie. De Vereniging viert dit jaar tien jaar bestaan, zoals de Republiek Slovenie, en dit jubileum is zeker een bijzonder origineel feest vvaard! Naast de traditionele Sloveense picknick komt er misschien nog een verrassing bij (hetgeen voorlopig geheim blijft). Het is niet uitgesloten dat deze door mevrouvv Magda Tovornik zal vvorden bijgevvoond (zij is de nieuvve secretaris voor de Slovenen in het buitenland). Na deze bezichtiging gingen wij de ontvangstkamer binnen en hebben vvij verschillende ondervverpen J.V. .'**rWv '' f'"" ' e- ’5 •/iw GAŠPAR1N iioBLJUBEK Smufi celfar a nJer the big oatr 1997 MERLOT-CABERNET Select wine - vrhunsko rdeče vino huitlvil hy thc prtnlucvrs Gašperin Obljubili. Neblo - Drnovk GORIŠKA iml)A. St.OVUNIIA 1.1-25/99 Svrles 1/4200 12,5% alb/vol UPA 172 0.751. Slovensko-Nizozemski slovar Vsak hip bomo imeli pravi slovar na medmrežju www.dekko.nl/ slovar! Slovar is begin 2001 een belangrijke grens gepasseerd! De woordenlijst is nu uitgebreid tot meer dan 10.000 ingangen! Verder zijn alle woorden nu gecontroleerd met het standaardwerk Slovar slovenskega knjižnega jezika (SSKJ). Daarbij hebben nogal wat ingangen een uitgebreidere uitspraakaanduiding gekregen (zoals: zob -a/-a ). Ook hebben flink wat voormalige bijvoegelijke naamwoorden nu de aanduiding ‘deležnik’ ipv het incorrecte pridevnik - gekregen. Verder zijn wat fouten gecorrigeerd, en is het aantal voorbeeldzinnen uitgebreid tot 9300. Al met al een onmisbare update! Je kunt de woordenlijst gratis downloaden met Slovar zelf, via het menu “controleer versie”. Kies vervolgens “kijk op Internet voor een nieuwer versie” en kies “download”. Dekko: http://www.dekko.nl Slovar: http://www.dekko.nl/slovar/ Advertentie - Euro House Nederland Viktor V.Solar Buitenkamp 27 7214 BH Epse, Holland Tel. 0575-494703 Fax 0575-491005 Autotel. 0653118079 Iinport- en Exp ort-b emiddeling VWS-subsidie zelforganisaties nog onduidelijk De landelijke subsidieregeling voor minderhedenorganisaties die op 7 januari van kracht wordt is nog steeds met veel onduidelijkheden omringd. Dat bleek uit de Lize-studiedag ‘ZuidjEuropeanen georganiseerd' in Utrecht van 9 yZ december.Forumdirecteur Aboutaleb riep staatssecretaris Vliegenthart op snel duidelijkheid te geven over de criteria van de regeling. J De landelijke subsidieregeling voor minderljedenorganisaties die op 1 januari Ingaat blijkt nog niet volledig uitgevv&rkt. Dat bleek 9 december op de drukbezochte Lize-studiedag ‘ZuidEuropeaihen georganiseerd’. Forumdirecteur Aboutaleb riep ’s ochtends staatssecretaris Vliegent­ hart op tot duidelijkheid over de criteria van de 'regeling. 's Middags bleek in de vverkgrdepen dat er nog helderheid moet komen over de doelgroepen (alle minderheden'5f^s^ alleen doelgroepen van integratiebeleid, alleen landelijke of ook lokale organisaties), hoe iemand beroep kan aantekenen tegen een beslissing, vvelke criteria gehanteerd moeten vvorden in de toekenning van geld, binnen welke termijn aanvragen ingediend kunnen vvorden en hoe vaak per jaar. Ook vvas nog niet helder hoe het platform dat de zelforganisaties gaat ondersteunen ingericht vvordt. In het voorjaar moet VWS helder kunnen uitleggen aan de minderheden organisaties hoe de regeling in de praktijk vverkt. Dat concludeerde dagvoorzitter Anna-Maria Andriol aan het einde van de studiedag. Nieuvve regeling De nieuvve subsidieregeling vervangt een ministeriele regeling die vanaf 1995 vooral nieuvve organisaties van minderheden een kans moest bieden. Dat is jammerlijk mislukt, de regeling had te hoge drempels vvaardoor enkele tonnen subsidiegeld op de plank bleven liggen. Na ingrijpen van de Tvveede Kamer kvvam staatssecretaris Vliegenthart met een hele nieuvve regeling en systematiek die vanaf 1 januari 2001 landelijke zelforganisaties moeten ondersteunen. Forum en VON voeren de regeling uit via een platfofm. Lize organiseerde samen metf Forum de themadag met de titel ‘ZujdEuropeanen georganiseerd’. ©nderwerp van studie vvas de nieuvve subsidieregeling voor landelijke zelforganisaties. Voor het eerst in vijf jaar mogen Zuideuropese organisaties vveer meedoen met het landelijke ondersteuningsbeleid. Veel nieuvve Zuideuropese zelforganisaties zoals de Bosnische studenten-vTereniging de Cirkel bleken nauvvelijks bekend met de oude en nieuvve subsidieregeling. 9. decembra 2001 je LIZE v Utrechtu organiziral seminar o pravilih za denarno podporo manjšinskih organizacij. Od 1. januarja 2001 velja nov zakon, ki pa vsebinsko še ni povsem izoblikovan. Pri tem gre predvsem za jasnejšo definicijo kriterijev za pridobitev podpore in za natančnejšo določitev manjšinskih organizacij, ki za podporo lahko zaprosijo. Direktor Foruma Aboutaleb je opozoril dršavnega sekretarja Vligentharta, da mora zadevo šimprej pojasniti. Presernave Nagrade 8. februarja, na slovenski kulturni praznik, je bila v Cankarjevem domu v Ljubljani osrednja proslava s podelit-vijo Prešernove nagrade in nagrad Prešernovega sklada. Letos se je odbor odločil, da podeli le eno Prešernovo nagrado in sicer akadems-kemu slikarju in profesorju na Akademiji za likovno umetnost, Gustavu Gnamušu. mirja v Becketovi drami Čakajoč Godota. Obe vlogi zarisujeta v podobo slovenskega gledališča nov in med občinstvom vedno bolj priljubljen obraz. Na prireditvi so se zbrali umetniki, politiki ter ostali povabljenci, večina Slovencev pa si je prireditev ogledala preko televizijskega prenosa. Letos je bil imenovan nov odbor Prešernovega sklada, ki je uvedel nekaj novosti. Odločili so se,da podelijo le eno veliko Prešernovo nagrado.Tej se je zvišala vrednost na tri milijone tolarjev. Ostale nagrade Prešernovega sklada, ki so jih podelili šest, pa so imele vrednost po milijon tolarjev. Godalni kvartet Tartini v zasedbi Črtomir Šiškovič in Romeo Drucker na violini, Aleksander Milošev na violi ter Miloš Mlejnik na violončelu Godalni kvartet Tartinije prvi zares reprezentativni slovenski ansambel, ki izvaja komorno glasbo.Nagrado so prejeli za sklop koncertov iz cikla Večeri komorne glasbe. Glavno Prešernovo nagrado je dobil akademski slikar Gustav Gnamuš za svoj slikarski opus.Velja za enega najbolj občutljivih koloristov, ne le v Sloveniji, ampak v svetu. Na področju slikarstva je dejaven že dobrih trideset let.Lani je bila v Moderni galeriji razstava njegovih del in ocenili so jo za izjemen likovni dogodek. Gnamuš je znan po izrazito osebno obdelanih barvnih ploskvah, po tankočutno izurjeni estetski izkušnji, oblike so jasne, poteze neposredne in odkrite, v slikah pa najdemo modrost in preudarnost.V slikah želi prikazati posebno stanje, kot mu pravi sam, zbrano meditacijo. Nagrade Prešernovega sklada pa so dobili: Igralec Gregor Bakovič Nagrado je dobil za vlogo Ariela v Shakespearovemu Viharju in Vladi­ Slikar Ivo Prančič Nagrado si je prislužil z razstavo v Galeriji Božidarja Jakca v Kostanjevici na Krki ter v Galeriji A+A v Benetkah (Italija).Njegove slike in objekte so označili kot mistično lepe in močne. Videoumetnica Nataša Prosenc Nagrajena je bila za video Gladiatorji, ki ga je predstavila na Beneškem bienalu.V njem je združila miselni in čutni prostor človekovega življenja, navzočnost bivanja in vpetost v vesolje. Pesnik Peter Semolič Nagrado je dobil za pesniško zbirko Krogi na vodi.V njej so zajete mnoge lastnosti in vrednosti njegove dote­ danje poezije.Z njo pa odpira tudi nove možnosti pesnenja. Dirigentka Karmina Šileč Nagrajena je bila za projekt Vampirabile, izvedenim z morda najboljšim slovenskim zborom Carmina Slovenica.Nadarjena dirigentka že vrsto let s svojim svežim in izvirnim pristopom k zborovstvu že vrsto let bogati naš kulturni prostor. Svoje delo je predstavila tudi širšemu občinstvu na osrednji prireditvi 8. februarja. I.G. Presernave Nagrade Op 8 februari, de Sloveense culturele dag, was weer een viering in Cankarjev dom in Ljubljana: deze stond zoals gevvoonlijk in het teken van de toekenning van prijzen op het gebied van cultuur. Het bestuur van de Prešeren fonds heeft dit jaar besloten om maar ššn Prešeren prijs uit te loven. Gustav Ganmus, een academische schilder en universitaire docent aan de Kunstacademie, heeft de prijs gevvonnen. Er vvaren met name kunstenaars en politici die deelnamen bij de viering zelf: de grote Sloveense meerderheid zag de voorstelling op de TV. Het (nieuvve) bestuur van het Prešeren fonds werd dit jaar benoemd en heeft enkele nieuvvigheden in gebruik genomen. Er vverd besloten om maar een Prešeren (hoofd)prijs ten vvaarde van drie miljoen tolars toe te kennen. De vvaarde van een prijs uit de Prešeren fonds (dit jaar vvaren er zes prijzen toegekend) vvas een miljoen tolars. Academische schilder Gustav Gnumus, vvinnaar van de (hoofd)prijs, kreeg de prijs voor zijn schildersoeuvre. Hij vvordt beschouvvd als een van de meest gevoelige coloristen zovvel in Slovenie alsook in elders. Hij is al dertig jaar actief op het gebied van schilderen. De expositie van zijn vverken vond plaats in Moderna galerija en vverd beschouvvd als een extraordinaire gebeurtenis op het gebied van kunst. Een kenmerk van hem zijn zeer persoonlijk bevverkte gekleurde oppervlakten en gevoelige esthetische uitdrukking : de vormen zijn duidelijk en de trekken spontaan, zodat vvij vvijsheid en verstand in zijn schilderijen kunnen vinden. De schilder zegt zelf, dat zijn schilderijen een bepaalde situatie - een soort vaste meditatie- voorstellen. Er vvaren ook zes vvinaars van de prijzen uit de Prešeren fonds: Acteur Gregor Balkovič kreeg de prijs voor zijn vertolking van de rol van Ariel in De “Storm” van Sharespeare en de rol van Vladimir in “VVachten op Godo” van Becket. Sloveense podium heeft op die manier een nieuvv en bij de publiek bemind gezicht gekregen. Schilder Ivo Prančič heeft de prijs verdiend met zijn expositie in Galerija Božidarja Jakca in Kostanjevica bij de rivier Krka en in de Galeija A+A in Venetie (Italie). Men prees de mystische schoonheid en sterkte van zijn schilderijen en objecten. Strijk Kvvartet Tartini (Črtomir Šiškovic en Romeo Drucker met violen, Aleksander Milošev met altviool en Miloš Mlejnik met violoncello) is de eerste echt representatieve Sloveense ensemble die de kamer muziek uitvoert. Hun werd de prijs toegekend voor de concerten uit de cyclus “Avonden van de kamer-muziek. Video-kunstenares Nataša Prosenc kreeg de prijs voor haar video “Gladiatoren” hetgeen ze op de bienale van Venetie heeft voorgesteld. In “Gladiatoren" heeft ze de filosofische en sensuele kant van menselijk leven samengevoegd. Dichter Peter Semolič werd beloond voor zijn gedichten bundel “Krogi na vodi". De bundel heeft naast vele kenmerken van zijn voormalig werk ook nieuvve mogelijkheden op het gebied van dichten. Dirigente Karmina Šileč werd beloond voor het project Vampirable uitgevoerd door de (misschien) beste Sloveense koor Carmina Slovenica. Getalenteerde dirigente met haar frisse en originele manier is al jaren aanvvezig in onze culturele ruimte. Ook op 8 februari heeft ze haar werk aan het publiek in Cankarjev dom laten zien. Interview: Doet Slovenie mee aan een vvedstrijd? SLOVENIE EN EUROPESE UNIE Sloveens EU-onderhandelaar Potočnik:“Het is geen vvedstrijd” “To ni tekma” pravi slovenski pogajalec Janez Potočnik o napredovanju Slovenije na poti v Evropsko unijo Eind vorig jaar presenteerde de Europese Commissie in Brussel een voortgangsrapportage over de toetredingsonderhandelingen. Hierin vvordt precies beschreven in hoeverre de kandidaat-lidstaten voldoen aan de toetredingseisen voor de Europese Unie. Op basis van deze gegevens werd geconcludeerd dat de onderhandelingen zeker tot eind 2002 zullen duren. Daarna moet de uitkomst nog worden geratificeerd door alle lidstaten en de nieuvve toetreders, een proces dat minstens anderhalf jaar in beslag zal nemen. Dit betekent dat de ‘snelste’ kandidaat-lidstaten zouden kunnen deelnemen aan de Europese verkiezingen van juni 2004. Sinds maart 1 998 vvorden de onderhandelingen voor Slovenie gevoerd door Janez Potočnik: “Slovenie behoort tot de kopgroep van de kanshebbers om in 2004 toe gelaten te vvorden tot de EU”. Zijn taak is de standpunten van Slovenie duidelijk te maken. In Slovenie zelf coordineert hij de aanpassing van het binnenlandse beleid aan de door de EU gestelde voorvvaarden Potočnik vervolgt: “ Politiek gezien heerst er grote overeenstemming over de ingeslagen vveg. Dit uit zich in daadkrachtige besluitvorming omtrent het invoeren van hervormingen. Aan de politieke eisen voor toetreding is reeds voldaan. Economisch gezien voldoet Slovenie wel aan de eis van een functionerende markteconomie, maar het land is nog niet sterk genoeg om de concurrentie met de markten van de lidstaten aan te gaan. Ook zijn er nog wat problemen met de uitvoering van vvetgeving. Deze vraagstukken vergen de nodige aandacht. Met de verkiezingen achter de rug zijn alle ogen gericht op het uitvoeren van de laatste aanpassingen en zullen de toetredingseisen binnen afzienbare tijd vervuld vvorden.” "i: Het gaat de bijna tien jaar oude republiek voor de wind. Tervvijl de overige voormalige deelrepublieken van Joegoslavie zich een weg banen door de sociale en economische ellende veroorzaakt door de oorlogen in Bosnie en Kroatie, heeft Slovenie de erfenis van Tito al lang en breed achter zich gelaten .De Slovenen identifičeren zich gemakkelijker met VVest-Eiiropeanen. Toetreding tot de EU zou de toenadering tot het VVesten bezegelen. In Slovenie ondersteunt dan ook meer dan zestig procent vari de bevolking het beoogde lidmaatschap. “Toch leeft ook de angst dat toetreding de recent vervvorven onafhankelijkheid zal ondermijnen”, zegt Potočnik, “maar een ingrijpend proces als toetreding tot de EU gaat altijd gepaard met enige tegenstand. Het is een teken dat er over vvordt nagedacht, dat het ondervverp leeft onder de bevolking.” De toetredingsrapporten stemmen Potočnik tevreden: “Dat kan ook bijna niet anders, aangezien de inhoud bijna letterlijk is overgenomen uit teksten vervaardigd in Sloveense ministeries. “ Slovenie wil eind 2002 klaar zijn. “De datum hangt echter niet alleen af van de snelheid vvaarmee de kandidaat-lidstaten aan de toetredingseisen kunnen voldoen. Ook de EU moet gereed zijn om de nieuvve lidstaten op te kunnen nemen”, vertelt Potočnik. Eerder zijn de economische voorvvaarden geregeld tijdens de top in Berlijn. In Nice zijn door de regeringsleiders de institutionele hervormingen besproken. De besluitvormingsprocedures en de structuur van de EU moeten ingrijpend veranderd vvorden. Potočnik onderkent dat de onderhandelingšsituatie niet gemakkelijk zal zijn aangezien de herverdeling van de macht een gevoelig punt is bij de lidstaten. Toch gaat hij ervan uit dat in deze machtsstrijd de voordelen van stabiliteit en vrede, die onldsmakelijk verbonden zijn aan de uitbreiding, niet uit het oog zullen vvorden verloren. Verdere vertraging zou het uitbreidingsproces in gevaar brengen en daarmee is niemand gediend. De volgorde van toetreding van kandidaat-lidstaten vindt Potočnik onbelangrijk: “Het is geen vvedstrijd. Als Slovenie voldoet aan de objectief gestelde criteria moet zij kunnen toetreden. Dit geldt voor elke staat. De EU moet hier de voorvvaarden voor scheppen. Hoe meer landen toetreden hoe beter dat is voor de stabiliteit en vrede binnen de Europese Unie.” - Advertentie - Reisburo SLOVENIE Leden1 van de Vereniging Vrienden van Slovenie kunnen met het vliegtuig voor: / , 470 (ex. Luchthaven belasting) Retour Amsterdam - Ljubljana Kinderen t/m 1 jaar 90% korting Kinderen van 2 t/m 11 30% korting Voor informatie en reserveringen: CoebeliA/eg 191, 2324 KZ Leiden tel./fox: 071 - 5313320 * lit betrtift liufilkjtiii til kijtiam, utui vtei 18 jttu til um — Imvel krti" rertiiarlijk cck 2EdfeUTriLg Ud ton vnxiai ^ tl i javi jzigingai vcxatxiuxiJi AMBASADA SPOROČA Geachte leden van de Vereniging Vrienden van Slovenie, Het bestuur van de vereniging Vrienden van Slovenie heeft de Sloveense ambassade in Den Haag om medevverking bij de LIPA gevraagd. Als eerste is een bijdrage over de nieuvve Sloveense paspoort aan de beurt. Het stukje is geschreven door Barbara Javornik, de tvveede secretaris aan de ambassade. Spoštovani člani Združenja prijateljev Slovenije, Slovensko veleposlaništvo v Den Haagu je v dogovoru s predsednikom Združenja prijateljev Slovenije, g.Goričkim, pripravilo prvi članek, s katerim želimo bliže seznaniti slovenske državljane, člane združenja, o delovanju veleposlaništva. Kot prvi prispevek smo pripravili informacijo o novih potnih listinah, ki jih je Republika Slovenija uvedla marca 2001. NOVI POTNI LISTI REPUBLIKE SLOVENIJE V skladu z Zakonom o potnih listinah državljanov Republike Slovenije, so se v mesecu marcu 2001 začele izdajati nove potne listine. Sprejem zakona in spremembe same listine so bile potrebne zaradi uskladitve slovenske zakonodaje s pravnim redom Evropske unije. Državljan Republike Slovenije, ki stalno ali začasno prebiva v tujini vlogo za izdajo novega potnega lista vloži na veleposlaništvu Republike Slovenije. Državljan, ki začasno biva v tujini, pa lahko vlogo vloži tudi na pristojni upravni enoti v Sloveniji. Stare potne listine se lahko uporabljajo do izteka njihove veljavnosti, vendar največ do 2 leti po uveljavitvi novega zakona, to je do 5.avgusta 2002. Potni listi se polnoletnim državljanom izdajo z veljavnostjo 10 let, državljanom, starim od 4 do 18 let z veljavnostjo 5 let in državljanom, ki še niso dopolnili 4 let, z veljavnostjo 2 let. Vpisa otrok v potni list staršev oz.zakonitega zastopnika ni več, tudi otrok mora pridobiti samostojni potni list. Taksa za pridobitev novega potnega lista znaša: • Za 2 leti - 40 EUR e Za 5 let - 55 EUR • Za 10 let - 85 EUR • Za 1 leto - 32 EUR Državljan, ki mu ob vložitvi vloge stari potni list velja še več kot polovico časa, za katerega je bil izdan, plača polovično takso, še državljan v obdobju 5 let izgubi, pogreši ali odtuji dva ali več potnih listov, lahko pridobi potni list z veljavnostjo 1 leta. K vlogi za izdajo nove potne listine je potrebno priložiti fotografijo, izdelano na belem tankem sijajnem fotografskem papirju, velikosti 35 krat 45 mm, v črno-beli ali barvni tehniki. Fotografija ne sme biti izdelana z napravo za samopostrežno fotografiranje. Ob vložitvi vloge se bo ugotavljala oz. preverjala istovetnost, osebni status in državljanstvo prosilca. Ta dejstva lahko prosilec dokazuje z izpiskom iz rojstne matične knjige, javne listine, opremljene s fotografijo, ki jo je izdaj državni organ ali na osnovi podatkov iz uradne evidence. Za osebo, ki še ni dopolnila 1 8 let, poda vlogo zakoniti zastopnik, vendar mora biti ob vložitvi vloge prisoten tudi imetnik potne listine. Državljan mora ob vložitvi vloge oddati stari potni list. Če je star potni list edini identifikacijski dokument, lahko prosilec le tega zadrži, vrne ga ob vročitvi novega potnega lista. Veleposlaništvo mora popolne vloge za izdajo novega potnega lista poslati v Slovenijo. Ko bo potni list izdelan, bo veleposlaništvo prosilca obvestilo in ga povabilo, da osebno dvigne potni list na veleposlaništvu. Nov potni list bo veljaven šele, ko se v centralni računalniški evidenci vpiše datum vročitve potnega lista. Za novo izdajo Lipe bomo pripravili članek o postopku pridobitve dovoljenja za začasno ali stalno bivanje v Republiki Sloveniji. žlanek je pripravila: Barbara Javornik, druga sekretarka na veleposlaništvu POHORJE__________ Pohorje, niet het meest bekende, toeristische gebied in Slovenie. Wel een gebied met een betoverende natuurlijke schoonheid, oervvouden, grotten en vvatervallen. Met zijn kolossale naaldvvouden, vormt de Pohorje een machtig zuurstofreservoir. Wie gezond en actief vakantie wil houden, ver van de snelle moderne vvereld, vindt op de Pohorje absoluut wat hij zoekt. Er zijn vele vvandelmogelijkheden, vvaarbij u er rekening mee moet houden, dat u urenlang kunt lopen zonder iemand tegen te komen. De bossen zijn zo ongerept, dat u er vele soorten wild kunt bevvonderen. Herten, wilde zvvijnen en vele andere dieren zullen u verbaasd aanstaren tijdens uw tocht. De Pohorje bied ook gelegenheid voor parasailing, paragliding, mountainbiking en niet te vergeten in de vvinter voor het skieen. En dan hoeft u dus geen uren in de rij voor de skilift, maar kunt u volop genieten van uw vvintersport-vakantie. In de directe omgeving (Maribor, Zreče) zijn moderene-zwembaden te vinden, die gebruik maken van thermaal vvater. Ook een Finse en Turkse sauna, en gelegenheid tot fitness behoren tot het actieve vakantieprogramma van de Pohorje. Laten we tot slot niet vergeten op te merken, dat er ook op cultureel gebied overdag kan vvorden genoten in dit gebied. Maribor biedt, naast een prachtig oud centrum met musea, kasteel en een bijzondere vvijnkelder, schitterende opera voorstellingen in het opera gebouvv. Kastelen zijn er nog in Celje, Ptuj, Štatenberg en vele andere plaatsen. En met tot slot de wijnbouw in o.a. Maribor, de stad die al vanaf de 14-de eeuw bekend staat als de stad van de wijn, met dit korte artikel heeft u een beetje een beeld gekregen van een gebied waar uw vakantie op en top Sloveens, dus gevveldig zal zijn. E. Horvat Berichten van de Europese Unie Structuurbeleid in verschillende gebieden van Europa. Een stukje Italiti in Sloveniti In de havenstad Koper in Sloveniti hangt nog een Italiaanse sfeer. De oude stad, die begint achter de Mudapoort, is een centrom van Venetiaanse gotiek, vvaarvan de loggia en het paleis van de pretor de fraaiste voorbeelden zijn. Dit laatste gebouvv, dat vvordt omringd door monumenten in dezelfde stijl, is een belangrijke toeristische trekpleister van Koper. Omdat het was aangetast door de tand des tijds, moest het paleis van de pretor dringend vvorden gerenoveerd. De Sloveense overheid was dus begonnen met de restauratie van het gebouvv, maar vvegens geldgebrek bleven de vverkzaamheden maar duren. In 1994 is het project meegefinancierd door de Europese Unie in het kader van het Phare CBC-programma. Dankzij deze financiele steun en de medevverking van Italiaanse experts op het gebied van Venetiaanse architectuur oogt het paleis vveer als nieuvv. Nu is het paleis van de pretor veranderd in een congrescentrum om de grensoverschrijdende samenvverking te bevorderen. Het dient ook als visitekaartje voor de havenstad, vvaarvan de geschiedenis vvordt verteld aan de hand van een groot aantal exposities. Het paleis symboliseert ook het tvveeledig doel dat de stad nastreeft, namelijk de monumenten restaureren en ze op intelligente vvijze gebruiken voor de ontvvikkeling van het toerisme. Voor info: Darko Darovec Tel. +386 5 61 26 000 De dolfijnen trekken weg uit de Adriatische Zee In de Adriatische Zee leven nog maar 220 spitssnuitdolfijnen. Met andere vvoorden, de soort vvordt met uitsterven bedreigd. De verslechtering van de milieusituatie is de hoofdoorzaak van de drastische achteruitgang van de zeezoogdieren in dit gebied. Om de laatste exemplaren van deze soort te beschermen, hebben de kustgebieden van Sloveniti en Italie besloten een strategie te ontvvikkelen om de natuur en de bioinversiteit in de Golf van Triest te beschermen. Daartoe is een vereniging opgericht met de naam Adriatische Zee-project. De partners hebben allereerst de invloed van geluid op de migratie van de laatste dolfijnen in de Adriatische Zee bestudeerd door akoestisch onderzoek onder vvater uit te voeren. Men is er in geslaagd een systeem te ontvvikkelen vvaarmee de geluidshinder aan de beide zijden van de grens voortdurend kan vvorden gemeten. Voor de bevvustmaking van de bevolking zijn talrijke brochures uitgegeven door de vereniging, die volop steun van de media heeft gekregen. Voor info: Lucija Cok Tel. + 386 66 212 60 Centrum voor vvetenschappelijk onderzoek van de Republiek Sloveniti Znanstveno-raziskovalno sredisce Republike Slovenije, Garibaldijeva 1 8 SI-6101 KOPER VVebsite: http://www.zrs-kp.si Vsem, ki vas zanimajo možnosti študija v Sloveniji Studeren in Slovenie: heeft u interesse ervoor? Ministrstvo za šolstvo, znanost in šport že od leta 1976 štipendira študente slovenskega porekla iz zamejstva ter potomce slovenskih izseljencev, in sicer za naslednje vrste študija: 1. Krajša izpopolnjevanja oz. specializacije: 2. Celeletno šolo slovenskega jezika 3. Dodiplomski študij Prednost pri podeljevanju štipendij imata študija pod točko 1 in 2. Prošnji za štipendijo je treba priložiti še: • Lastnoročno napisano prošnjo z utemeljitvijo (namen študija), življenjepis z opisom dosedanjega _olanja ter dela v slovenskih organizacijah in ustanovah • Potrdilo o državljastvu ali fotokopijo potnega lista • Rojstni list (fotokopijo) • Priporočilo slovenskega društva, v katerega je včlanjen kandidat ali njegovi staši • Ostala možna priporočila • Ustrezno/a dokazilo/a o finančnem in socialnem statusu družine kandidata Celoletna šola slovenskega jezika je namenjena vsem, ki bi se radi naučili slovensko. Kandidate razporedimo v začetni, nadaljevalji in izpopolnjevalni tečaj na podlagi predznanja, šola traja od 1.10.2001 do 31.5.2002 in obsega poleg učenja slovenščine tudi spoznavanje slovenske kulture ter učenje slovenskega strokovnega izrazja. Rok za prijave je mesec dni pred začetkom tečaja. Dodatne informacije dobite na Filozofski fakulteti v Ljubljani, kjer tečaj tudi poteka, (ga. Jana Zemljarič-Miklavčič, tel(01 )241 13 20, fax (01)425 70 55. Prijave za redni študij je treba poslati do 8. marca 2001 v Maribor (VPIS, Univerza v Mariboru, p.p. 246, 2001 Maribor, spletna stran www.vpis.unimb.si) ali v Ljubljano (VPIS, Univerza v Ljubljani, p.p. 524, 1001 Ljubljana, spletna stran ww.vpis.uni-lj.si). Posebna komisija bo septembra pregledala vse prijave in na podlagi dokumentov' izdala soglasja za vpis, ki jih bodo kandidati prejeli po pošti. Vpis bo potekal do 10.oktobra 2001. Prijave za študij na študijskih programih, kijih izvajajo visokošolski zavodi Univerze v Mariboru, naj se prijavijo do 31 .julija 2001. Prijavi naj poleg zahtevanih dokumentov' predložijo še kratek življenjepis. Kandidat, ki se želi izpopolnjevati na določenem področju (prednost imajo področja slovenskega jezika, etnologije, geografije, muzikologije, umetnostne zgodovine in zgodovine) mora stopiti v stik s profesorjem-mentorjem na ustrezni fakulteti ter natančno določiti področje, na katerem se želi izpopolnjevati. Izpopolnjevanje traja od 3 do 12 mesecev. Informacije o pogojih študija so dosegljive tudi preko interneta Http://stipend.mss.edus.si • • • • • • ' overjeno fotokopijo spričevaal o zakljušenem srednježolskem izobraževanju overjeno fotokopijo spričevala zadnjih dveh letnikov srednješolskega izobraže-vanja nostrifikacijsko odločbo ali potrdilo o nostrifikacijskem postopku potrdilo o državljanstvu ali overjeno fotokopijo potnega lista potrdilo o aktivnem znanju slovenskega jezika zdravniško spričevalo s strani kateregakoli zdravnika v Sloveniji “Marjan, slišala sem, da je tvoja sestra rodila...” je dejala učiteljica. “Res je,” je odvrnil Marjan, “a še ne vemo, ali je fantek ali punčka in tudi jaz ne vem ali sem stric ali teta...” Župnik Tonetu: “Boste taščo pokopali ali upepelili?” “Nobenega tveganja nočem. Oboje!” Na meji policaj kontrolira potne liste: “Gospa naj bi bila vaša žena?” “Tako je!” “Iz dokumenta tega ni videti.” Mož se nagne skozi okno in potiho reče: “Če lahko dokažete, da ni moja žena, sem pripravljen marsikaj plačati..." “Marjan, ik heb gehoord dat je zus bevallen is...” zei de juf. “Dat klopt,” zei Marjan, “maar we vveten nog steeds niet of het een jongetje of een meisje is dus weet ik ook niet of ik nu oom of tante ben.” Pastoortegen Tone: “Laat u uw schoonmoeder begraven of cremeren?” “Ik wil geen risico lopen. Allebei!” Aan de grens controleert een politieagent de paspoorten: “Mevrouvv zou uw echtgenote moeten zijn?” “Zo is het!” “Toch is dat niet uit het paspoort af te lezen.” De man leunt door het raam en zegt zachtjes: “Als u bevvijzen kunt dat zij mijn echtgenote niet is, ben ik bereid u vorstelijk te belonen...” Vir / Bron: Nihče ni popoln, Zbirka 555 naj-vicev, Založba Mavrica, 1991, Celje BESEDNA UGANKA / VVOORDPUZZEL (C X )z 'd R ( tet © (C (R< 0 (z’ ' A 0y (x c <0, (S G © A oz Spodnje besede so v liku skrite vodoravno, nav­ k) V/ A J/ E/ & J/ (Š (> R E/ R,J pično in diagonalno. Gx K A U k (E. (Hi (A sE) Poščite jih in jih prečrtajte. Ostalo vam bo 29 nep■v D (Q > (£> (V (a te -V <£ te rečrtanih črk. Če jih preberete od leve v desno, boste izvedeli znan slovenski rek. Š/ (Č' te> (v 'Cl E/ •K) [Kj JU JJ A/ (&, V') i a N/ cd >E A% / £ In het figuur zijn de (J, >v, G di A S ^£y T S