hrva?4 7
kraljeN^^	Sl°venaca
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 82 (1)
INDUSTRIJSKE SVOJINE
IZDAN 10. oktobra 1922
PATENTNI SPIS ST. 492.
Prof. dr. Emile Bronnert, Mulhouse.
Postupak za bizo sušenje staloženih vlakanaca celuloze.
Prijava od 28. marta 1921.	Važi od 1. novembra 1921.
Pravo prvenstva od 26. novembra 1918. (Nemačka.)
Kako je poznato postoji vrlo velika razlika u trajanju sušenja svježe taloženog vlakanca i takvog, koji je poslije prvog procesa sušenja ponovno sa vodom natopljen, i pod inače jednakim uslovima sušenja (temperatura i promjena vazduha). To leži u tom, jer voda iz jednog veštačkog svilenog vlakanca, koje je već jednom bilo čvrsto, mnogo brže napolje difuzira, nego iz koloidne tvorevine, što predstavlja svježe taloženo vlakance, ili istom iz tvorevine, koja se kod napreduju-čeg sušenja približuje čvrstom tijelu.
Difuzioni otpor svježeg vlakanca, koji vodu od površine drži podalje i kapilarni otpor vlakanca, koje se približuje čvrstom agregatnom stanju, dijeluju u istom smislu usporavajući.
Ali sila koja tjera vodu na gornju površinu vlakanca rasti če, čim je veča diferenca sadržine vlage, izmedju gornje površine vlakanca i unutrašnjosti vlakanca. Dakle u koliko se brže oduzme gornjoj površini vlakanca voda i u koliko se drži više suho, u toliko će i brže uslijediti isparavanje vode, koja se nalazi u vlakancu.
Nedovoljna pažnja tih razloga, dala je izmedju ostalog povoda današnjim sasvim neekonomskim i dugotrajnim napravama za
sušenje, za takva vlakanca, koja su bila većim dijelom omotana u relativno tankim slojevima na staklene valjke, čekrke od kartona ili slično i u 60°/o toplim i ventiliranim prostorima nametani.
Mislilo se doduše na to da se nametanje preduzme u raznim komorama i onaj vazduh, koji iz jedne komore izlazi i koji se ispara-vanjem vode ohladi, ponovnim ugrijanjem na daljnje isparavanje i primanjem vode, dalje napraviti koristnim, u slijedeću komoru, dakako da se je upotrijebio i princip protivne struje, ali proces sušenja trajao je čitave dane i bio je već radi toga neekonomski. Oklijevanje da se traže novi putovi mora se na to svesti, da se je mekano vlakno brzo obojadisalo i potamnilo, slično bijelom pamučnom vlažnom platnu, kada se dotakne vrućim željezom, čim je bojadisanjem odgovarajućim bojama nastupila hemiska promjena, na odnosnim mjestima, koja je često bila vrlo neugodna, ako je odnosno vlakno došlo u blizinu kakve tople tvari. Zaključivalo se iz toga da mekana tvorevina ne podnaša višu temperaturu, dok prema današnjim izvidjajima, leži krivnja samo na sporom isparavanja.
Brže sušenje postiglo se doduše ako se
1 din.
tvorevina, slično kao što se to sa drugim tvarima, koje sadrže mnogo vode kao gljive ili zeleni grah običaje činiti, sa kipečem vodom ili šta više sa pritiskom od 4—5 atmosfera sa zasićenom parom koja struji, obradi, ali dobitak u vremenu nije isplatio ovu proceduru.
Istom gomilna produkcija takvih vlaka-naca u novije vrijeme kao tkzv. gomilna vlakanca, nadomjestak vune i slično, tjerala je ponovnu k tome, da se traže bolje metode sušenja na podlozi temeljitih novih opažanja.
Ali su novi ogledi onda pokazali sa 100— 120% i više toplog vazduha, da se sada može sušiti po volji brzo i da ne nastupa potamnjenje, ako se vazduh ili prema celulozi još indiferentniji gasovi prema principu protivnog strujanja u naizmjeničkim se komorama n. pr. u obliku kanala dovodi gomili vlakanaca i da se tačno na to pazi, da struja vazduha dodje u što uži doticaj.
Svrsishodno ugrijemo opet vazduh, koji iz komore izlazi i kojemu padne temperatura uslijed gubitka toplote isparivanja, na visoku temperaturu, prije nego što se pusti na daljnji rad isparavanja i zasićenja u jednu novu komoru. Dimenzioniranje komora i
granica iskorišćavanja vazduha, proračuna se iz čisto stručnjačkih daljnih opažanja.
U prvoj komori iznosi početna temperatura n. pr: kod upotrebe od 100° C toplog vazduha nešto oko 35°. Kubni metar vaz-duza, koji je spao u temperaturi od 100° na 35° dao je 65X0.30— 19.5 jedinica toplote, na drugu stranu opet može vazduh, .koji već normalno 10 gr. vode u kubnom metru sadrži, kod potpunog zasićenja kod 35° još dalje 42— 10 = 32 gr. vode primiti, pri čemu se opet potroši 0.032X600=19.2 jedinica toplote. Tačna mjerenja slažu se potpuno sa računskim rezultatom.
Za primjetiti je, da vlakanca kod ovog intenzivnog sušenja ne izgube ništa od svoje čvrstine.
Patentni zahtevi:
Postupak za brzo i ekonomično sušenje svježe taloženih vlakanaca celuloze, naznačen time, što se isti podvrgnu prema principu protivne struje, jednoj 100°—130° C i više toploj i više ili manje jakoj struji vazduha ili gasova, koji su indiferentni prema celulozi, u što boljem rasporedjenju, radi što užeg doticaja sa svim gornjim površinama vlakanaca i neprestanom držanju istih u suhom stanju.