_.., ,.(!' Jrg. 14 nr: 1 le nte / pom lad 2005 .., / ./ , .., . , / 1_nd'ien onbestelbaar 1etour aan· Tacitusstra~t 1 6135 HR Sittard In deze uitgave: Colofon / van de redactie pag. 3 Verslag van de "Dag van de Sloveense Literatuur" pag.4 Ambasada Sporoča pag. 6 Frelih per pen : "Balts" pag. 7 Nieuvve Nederlandse ambassadeur in Slovenie ? pag. 9 Kaj ostrega ? pag. 14 Laaste ontvvikkelingen door Alexander Vink pag. 17 Van de Alpen naar het Balatonmeer pag. 23 Ptuj en omgeving pag. 28 Zgodovina mesta Ptuj pag. 29 Barnsteenroute (vvordt de volgende LIPA vervolgd) pag. 30 r \ LIPA is het verenigingsblad van Vereniging Vrienden van Slovenie en verschijnt 4 x per jaar. Meningen die in dit blad vvorden geuit, vvorden niet noodzakelijk gedeeld door het bestuur. Kopij voor de volgende LIPA inleveren bij de redactie voor: 15 mei 2005 Nieuw e-mailadres redactie: lipa@lipa-onIine.org (voorlopig ook nog bereikbaar via: lipa@ilse.nl) v_ a J Colofon: LIPA - jrg. 14 nr. 1 lente - pomlad 2005 Medevverkers: Rene Frelih, Edy Bevk Bojan Gorički, Irena Gabrovšek, Silva Hage-Škoda, Franci Ravnikar, Pascal Kuiper, VVillem Roodlieb, Alexander Vink, Andrej Žito (ambassade) Eindredactie: Fred VVolsink Redactie adres: VVisselt 75 7021 EH Zelhem e-mail: lipa@lipa-online.org Vormgevingj Knislow Design De Geer 7 7021 NR Zelheml e-mail: knislow@chello.nl www.knislow.coml Drukwerk: R & M Tiel e-mail: info@rmtiel.nl Oplage: 200 exemplaren Uit deze uitgave mag niets worden| overgenomen, tenzij met bronvermelding © 1991-2005 (ISSN 0928-8376] Van de redactie VVe zijn begonnen aan ons 14e verenigingsjaar en hopen, dat we weer een aantal geslaagde activiteiten zullen hebben. De 1e bijeenkomst heeft inmiddels plaatsgevonden en over de "Dag van de Sloveense Literatuur de Cultuur" kunt het een en ander lezen in deze LIPA. Voor dit lentenummer is ook bij Rene Frelih een passende column "opgeborreld" met de ti tel "balts". Het gaat over het aanbreken van een nieuw tijdperk en over het met een schone lei beginnen. In de rubriek van Alexander Vink kunt u lezen, dat Darinka Mravljak de nieuvve minister is zonder functie voor Regionale Ontvvikkeling. Mij is het nog niet helemaal helder vvat zij gaat doen. VVie kan hier eens vvat over schrijven ? De komende maanden zullen vel en van u weer ons landje aan de zonkant van de Alpen gaan bezoeken. VVie eens een belevenis met andere Slovenofielen wil delen, wordt van harte uitgenodigd oni dit aan de redactie te melden. Mocht u zelf niet zo goed kunnen schrijven, maar wel vertellen, bel dan gerust naar: Fred VVolsink 0314-623195 Verslag van de ‘Dag van de Sloveense literatuur” door Barbara Hribar RASA Wereldculturencentrum te Utrecht heeft op zondag 28 november ji. uitgebreid aandacht besteed aan Slovcnie, als ondcrdeel van Itet project Wishing for a star, ivaarin muziek en literatuur uit de nieuzve Europese lidstaten aan bod komen. gezien liggen ze op het kruispunt van Oost en VVest. Daarom is de Sloveense taal een Slavische taal met heel veel vooral Germaanse invloeden. Het klinkt heel anders dan andere Slavische talen, en is een buitenbeentje vooral qua uitspraak en bepaalde grammaticale bijzonderheden, zoals het dualisme. In ieder geval een bijzonder taal van een een bijzondere natie, ook al zeg ik het zelf. Slovenili, het kruispunt van verschillende culturen De rooie draad van de programma vvas de belangrijke rol die de Sloveense taal speelt in de (nationale) identiteit van de Slovenen. Door de eeinven heen vvaren er tal van momenten vvanneer de taal nog dej enige bevvaker was van de bedreigdej cul tu ur en culturele erfgoed. Daarom geven de Slovenen heel veel nad ruk op de taal(kunst). Van kleins af aan leren kinderen op school datj uitstekende beheersing van hun taal in vvoord en geschrift een vvaarde is en een teken van beschaafdheid. Daarom is het missehien ook nietl opmerkelijk dat zo'n kleine natie (niet eens twee miljoen) waanzinnig veel dichters en schrijvers oplevert. legel ijkertijd zijn bijna alle Slovenen meertalig. Door de geschiedenis heen waren ze altijd een onderdeel van een groter rij k of staat, zoals de Habsburgse monarchie, het voormalige Joegoslavie of nu de Europese Unie. En geografisch Het programma van de Sloveense dag vvas eenvoudig en maar een voorproefje van vvat de rijke Sloveense literatuur te bieden heeft op het gebied van literatuur. Aan de andere kant hadden gastsprekers bijna volkomen de vrije] hand om het programma samen te stel len en te bepalen vvat ze in de 20 minuten vvilden vertellen over het algemeen belang en betekenis van de Sloveense] literatuur, en over ieders persoonlijke motivatie om het zowel| professioneel als prive tej koesteren als een onderdeel van onsl eigen identiteit. Zo had het publiek eerst een soort statement gehoord van el k spreker, in het Sloveens. Daarna volgde een korte introductie van de moderator, journaliste en Oost-Europa deskundige Hellen Kooijman, en de Nederlandse vertaling van de statements. Na deze mooie en intrigerende inleiding kon men luisteren naar voordrachten, interviews en gesprekken over het werk van Sloveense dichters en schrijvers, zoals Drago Jančar, Srečko Kosovel, Peter Semolič, Maja Vidmar en Dane Zajc. De gastsprekers waren Tanja Mlaker (vertaalster van boeken in het Sloveens van o.m. Cees Nooteboom), Aleksandra Popit (Slovenie kenner, Slaviste en vertaalster), Roel Schuvt (vertaler van Sloveense proza en poezie en projectmed ewerke' i n tel 1 ectu eel nationalisme op de Balkan' aan de UVA) en ondergetekende. Het geheel vverd muzikaal opgeluisterd door het Klarisa Jovanovič & Žarko Zivkovic Ensemble met hun interpretatie van oude iiederen en poezie. Klarisa Jovanovič zong traditionele Iiederen uit Slovenie en uit de zuidelijker gelegen delen van voormalig Joegoslavie en bou\vt voort op de, troubadourtraditie van het muzikaal interpreteren van poezie. Ze vverd begeleid op gitaar, fluit, sopraansaxofoon en viool. 's Avonds was er nog een optreden van Bratko Bibič & the Madleys - the Traveling Cinema of Bridko Bebič presenteerde "In The Family Garden", een denkbeeldige visuele geschiedenis van Slovenie, samengesteld uit oude filmbeelden. De Sloveense accordeonist Bratko Bibič begeleidde de fragmenten met eveneens zelfbedachte Sloveense volksmuziek, een soort folklore imaginaire. Al met al, een geslaagde middag/ avond en vooral een heel mooi initiatief van RASA VVereldcu 1 turencentrum om elkaar te leren kennen. 0 ______ Sporoča Ambasada In de vorige LIPA is melding gemaakt, dat de ambassade bezig is met een systeem om alle in Nederland (voor wat langere tijd), vvonende Slovenen te kunnen bereikenJ Daarom vvillen ze hunl bestand met namen en adressen uitbreiden meti moderne vormenl van communicatie middelen. VVilt u ook altijd bereikbaar zijn, geef dan uw e-mail adres en/of 06-nummer door aan de heer Andrej Žitko van de ambassade. Telf. 070-3108690. Fax. 070-3626608. E-mail: embassy@slovenia. demon.nl Qat« Bear Delen Anacht fcrifugen Format Extras Altonen Tabele Z i.aienden | H @ v" * S dl -!• Jt Ut CS 1 ' ■ ' 0 1 = ( Al« In Nrdeflond wnn.nrt. Slovrntn II _BC£v_|| EettefFi j Vabila De Sloveense ambassade in den Haag nodigt u hierbij van Karte uit voor M.i ! - Ativerlenlie * . • \ AR« A PART or OUR CULTURI ANO ARI IME IMHERITED VVEALTH OF KNOWLEDGE AND BRSPERIEMCE OF PAST OEMERATIOMS ■: l£B* S ■■ ■ '4 i:ii YYEAR IN APRII M -rfT, THE MINORITE MONASTER Stel u heeft genoeg van al die spelletjes en praatshovvs op tv, Jack van Gelder hangt u mijlenver de keel uit, met uw kinderen valt geen fatsoenlijk gesprek te voeren en uw vrouw begrijpt u vveer eens niet... U kiest er derhalve voor om even een frisse neus te gaan halen. U vvandelt, komt op andere gedachten en zie: u staat opeens zomaar stomtoevallig voor de ingang van) een uitnodigende kroeg. U bent kerel genoeg om de verleiding van een goed glas bier te vveerstaan, maar van de andere kant: wat is daar mis mee? Niks toch? U beseft dat u thuis nauvvelijks serieus genomen vvordt, ze missen u niet eens en daarom: u stapt naar binnenj en gaat een pilsje drinken. U bentj niet alleen. De meeste mensen in del kroeg hebben goeie zin; ze keuvelen| knusjes met elkaar. Een metertje o£j twee van u vandaan zit een vrouvvJ Niet zomaar een vrouw; een stuk, vindt u. U moet ervan slikken. Zij lacht naar u. U lacht terug. En als zij nog eens naar u lacht en daarbij haar glas verleidelijk en charmant optilt, voelt u dat ze zeggen wil: 'Proost lekkere kanjer/ U nierkt opeens dat u uvv buik inhoudt. Welnu: mogelijk dat er voor u extreem spannende en prettige dingen staan te gebeuren met waarschijnlijk erg pijnlijke consequenties, (uw vrouw begrijpt u straks nog minder) maar zeker is dat u gedrag vertoont dat we bij dieren 'de balts' noemen. 'Baltsen' wil zeggen 'handelingen en bewegingen, die een mannetje verricht om de gunst van het wijfje te verwerven en daardoor tot paring te komen/ Zo staat het in het vvoordenboek. VVij mensen baltsen het hele jaar door. Met de kermis en tijdensj carnaval een tikkeltje meer dan anders misschien, maar zomer,| winter, lente of herfst; vve lateni geen moment onverlet om onzej oerdriften op te laten borrelen. Niet alleen mensenmannetjes baltsen, de mensemvijfjes evenzo; zij vvachten niet zoals in de stichtelijke jaren '50 op een charmant en goed| gemanierd mannetje, neen, zij| kiezen zelf een 'lekker ding' en gaan er vervolgens ruvv mee aan dej haal. Veel diersoorten denkenl daarentegen niet het hele jaar via hun geslachtsorgaan. Ze hebben wel wat anders te doen, want als je dier bent, moet je alert zijn: overal loert de vijand. Een dier zet alle zeilen bij om gevaren te onhvijken en zichzelf in leven te houden. En als het even niet meezit is er geen sociale dienst die je een bijstandsuitkering verstrekt. Maar zo rond deze tijd van het jaar (maart, april en mei) dan gaat een groot aantal dieren op dej versiertoer en kan hen de rest van de daginvulling gestolen worden. Lekker de macho uithangen! Veelj mannetjesvogels zetten letterlijk een grote boršt op om indruk te maken op de wijfjes. Ach, veel mensenmannetjes die gebukt gaan onder hun midlife crisis doen in principe hetzelfde: ze peigeren zich in dure fitnesscentra af oml een stoere borstkast te kvveken om daarmee jonge grietjes tej imponeren. (U kent die types vastj wel.) De meeste dieren maken tijden^ de baltstijd erg veel lawaai. Schreeuwen die beesten zeg! Zetj maar eens een zootje korhoenen of kikkers bij een in april en u gelooft dat u een veelvoud aan schoonmoeders over de vloer heeft. De balts betekent niet alleen dat dieren overmand worden door vvulps gedrag. N een, ze zijn in die periode vaak ook een beetje prikkelbaar, sommige dieren zijn zelfs ronduit agressief. Dat komt omdat ze voelen dat er een nieuwe tijd aanbreekt, die wij mensen lente noemen. De lente is een nieuvv begin, het le ven begint vveer, dieren 'voelen' dat ook, maar hebben het verleden nog niet helemaal verwerkt. Bij ons mensenmannetjes en -vvijfjes gaat het eigenlijk net zo. We gaan in de tuin vverken. Daar & is maar eem verklaarbare reden voor: ons instinct zegt dat we die tuin in moeten, om hem schoon te maken en opnieuvv aan te ki eden; een nieuvve tijd breekt aan en daar hoort een schone lei bij. Daarom zijn er nog steeds heel veel vrouvven die het hele huis op kop zetten in het voorjaar. Al les moet geschrobd en geboend, ook a! is de vvoning op en top rein; niks mee te maken, de voorjaarsschoonmaak hoort bij een vast ritueel. Daarna voelen wd ons als het vvare wedergeboren, het le ven kan (opnieuw) beginnen. Rene Frelih ^"Prešerendag" 13-2-2005 ' De RASA "Dag van de Sloveense literatuur" (waarvan elders in deze LIPA een uitgebreid verslag) kreeg een ver vol g op de "Prešerendag", die op 13 februari ji. te Amsterdam werd gehouden. Als vereniging hadden vve daarvoor gekozen, omdat er in Utrecht niet al te veel bezoekers vvaren gevveest. Wij mochten meer dan 20 liefhebbers van de Sloveense literatuur begroeten en vertegenvvoordigers van de ambassade en LIZE. Zelfs vanuit Limburg en Drente had men de moeite genomen om naar Amsterdam te komen om deze middag mee te kunnen maken. Ines Zver had een zeer goed programma voorbereid, vvaarbij als gastsprekers vvaren uitgenodigd: Tanja Mlaker (vertaalster van boeken in het Sloveens van o.m. Cees Nooteboom) en Aleksandra Popit (Slovenie kenner, Slaviste en vertaalster). V____________________________ J Nieuive Nederlandse ambassadeur in Slovenie ? Vorige jnar inaakte ZVON een jubileumreis mar Slovenie. VVc hebben daar toen in de UPA zoel enige aandacht aangeschonken, maar konden helaas niet alles plaatsen ivat door Edy Bevk geproduceerd zvas. Ondertussen heeft hij op internet een site http://menibers.home.nl/edy.bevk/ lipallipa.htm Hierop is het volledige verslag van deze indruhvekkende reis te lezen is en nu zijn zoel allefoto's te bekijken !!! Het concert te Cerklje, in de zvvaar barokke, door het kille vveer no­ ga! koude kerk, was 1 van de hoogtepunten van de jubileumreis van ZVON. Hieronder een kort (bevverkt) citaat uit het verslag van Edy, plus zovvel in het Sloveens als in het Nederlands de door hem gehouden toespraak. (vertaling: Metka Boon) Bij de feestelijkheid ter viering van de toetreding van Slovenie tot de EU (1-5-2004) en tegelijkertijd ook van hetj 850 jarig bestaan van de Občina Cerklje, vvaren vele hoge eregasten aamvezig: de ambassadeur van Nederland, gospod Heeneman; een hoge vertegenvvoordiger van het Sloveense ministerie van buitenlandse zaken, gospod Kerstein; de burgemeester van Beek, gospod Cremers en de plaatselijk locoburgemeester, gospod Zevnik. Het concert begon met de Slovenska Himna en de Evropska Himna. Daarna volgde een seri e toespraken vvaarbij over en vveer vertaald werd van Nederlands naar Sloveens over Engels heen en vice versa. Vooral leuk als een van de charmante vertaalsters wat vast liep. De ontspannen toespraak van de heer Heeneman ging o.a. over het feit, dat twee Zuidlimburgse koren, uit het gebied van de vroegere mijnen, hier aamvezig vvaren. Toerj mocht dan toch het plaatselijke mannenkoor Davorina Jenka Cerklje het concert openen met "In Nomine Jesu" en een verdere serie prachtige gezangen. Daarna was de Beeker Liedertafel aan de beurt: prachtig mooi met o.a. VVanderersj Nachtlied. Eindelijk dan Zvon: we mochten vier (!) liederen laten horen, want die van Beek hadden] tij d en plaats nodig voor nog eens zes liederen! Die lui zingen wel fraaier dan vvij maar vvij een s tu k Sloveenser dan zij! Tussen al hetj gezang door hield Edy Bevk een toespraak vvaarin hij optrad als _ ^ "ambassadeur" voor onze vereniging. Ook informeel zijn wij door hem onder de aandacht gebracht van de heer Heeneman. Pozdravljeni vsi skupaj Da smo ostali Slovenci, čeprav smo Nizozemci in živimo in delamo na Nizozemskem, da smo ostali Slovenci, to ste zdaj videli in slišali. Na jugu Nizozemske, v provinci Limburg, imamo še dve društvi: naše Pevsko društvo Zvon in našo Folklorno skupino "Nizozemska " Pevsko društvo obstaja zdaj 75 let in Folklorna skupina obstaja 50 let. Plesna (Folklorna) skupina je praznovala svojo obletnico lansk(\ leto na Nizozemskem, mi pa slavimo svojo obletnico letos s to tur-nejo pci Sloveniji, ( med drugim: prešnji tederi smo orginazirali veliko srečanje od zborov iz Francije, Nemčije in Belgije.) Na Nizozemskem deluje zdaj novo društvo pod imenom Združenje Prijateljev Slovenije. Člani tega novega društva niso več samo Slovenci, ampak prav tako Nizozemci, ki so na neki način povezani s Slovenijo. Društvo želi'povezovati Slovence ki živijo na Nizozemskem, z Nizozemci in sicer na kulturnem, ekonomskem in socialnem področju. Društvo organizira različne dejdvnosti. V Deventru (to je mesto v severnovliodni Nizozemski) je bild letos borza, na katero so prišli tudi prodajale\ slovenskih produktov, kot na primer uvozniki slovenskih vin. Torej, je bild seveda navzoče slovensko vino! Naša Slovenska folklorna Skupina je s svojim nastopom tam Beste Mensen, popestrila udeležbo Slovenije. Vsako leto organizira Združenje tudj Slovenski kulturni dan in Slovenski piknik. In ... piknika se udeleži'(maloj več ljudi! Združenje izdaja tudi svoj trimesečni list "Lipa". Lipa poroča o dogodkih na Nizozemkem ki so) zanimivi za Slovence in Lipa posreduje najnovejše informacije iz SlovenijeJ Ludje, ki enkrat obiščejo Slovenijo, jo navadno takoj vzljubijo. V Lipi so potem večkrat objavljeni članki, v katerih ljudje pordčajo o svojilj potovanjih po Sloveniji, in o lepotah kj so jih videli. Nozhce pišejo -večkrat po nizozemsko ali pa tudi po slovensko in nizozemsko. Združenje Prijateljev Slovenije in njihov list Lipa sta zanimivi, prijazni sredstvi za upozndvanje Nizozemcev s Slovenijo in za dobro predstavitev Slovenije. Zdaj ko je Slovenija prišla v Evropo: vsi mi Prijatelji Slovenije kličemo: Dobrodošla Slovenija. Dat vvij Slovenen gebleven zijn, al leven en vverken we in Nederland en zijn we ook Nederlanders, dat heeft u gezien en gehoord. In het zuiden van Nederland, in de provincie Limburg, hebben we nog tvvee verenigingen: onze Pevsko društvo Zvon en onze Folklorna skupina Slovenija "Nizozemska". Beide vvaren in de oude tijd een deel van de Barabra vereniging die alle Slovenen in Nederland verenigde, mijnvverkers en andere. Pevsko društvo in Folklorina bestaat nu 75 jaar en de Folklorna Skupina 50 jaarj In Nederland vverkt nu ceni nieuvve vereniging onder de naam Združenje prijateljev Slovenije. De leden van die vereniging zijn niet alleen Slovenen, maar ook Nederlanders; die op de een of andere manier verbonden zijn) met Slovenie. De vereniging vvilj Slovenen die in Nederland leven samen brengen met Nederlanders,) op cultureel. economisch en maatschappelijk gebied. De) vereniging organiseert allerlei activiteiten. In Deventer (een stad in het Noordoosten van Nederland) vvas dit jaar een beurs, waar ook producenten naar toe gekomen waren van Sloveense producten, zoals bijvoorbeeld importeurs van Sloveense wijn. Dus, Sloveense wijn vvas heel duidelijk aanvvezig.! 0 Onze Folklorna Skupina heeft met zijn optreden daar de aanwezigheid van Sloverue duidelijk laten horenj Elk jaar organiseert de Združenje ook een Sloveense cul tu rele dag en een Sloveense picnic. En ... aan de picnic nemen wel wat meer mensen deel dan aan de culturele dagj De Združenje geeft ook haar eigen; driemaandelijks blad uit "Lipa". Lipa bericht over gebeurtenissen in Nederland en geeft de laatste informaties uit Slovenie doorj Mensen die eenmaal in Slovenie op bezoek zijn gevveest, krijgen het land gevvoonlijk meteen lief. In "Lipa" zijn dan ook veel artikelen, vvaarin mensen berichten van Hun reizen in Slovenie en over alle mooie dingen die ze gezien hebben. De Združenje Prijateljev Slovenije en haar blad "Lipa" zijn tvvee interessante en vriendelijkej middelen om Nederlanders met Slovenie bekend te m aken. Slovenie is nu in Europa gekomen en wij, Vrienden van Slovenie zeggen: VVelkom Slovenie. De Toonzetter: Een heldere krant in eenvoudig Nederlands Het woord inburgeren is in de mode. Je moet inburgeren als je buitenlander bent, in Nederland vvoont, maar nog niet zo veel kennis hebt van de Nederlandse gewoonten en cultuur. Inburgeren begint met het leren van de taal. Het is immers van groot belang om de taal van het) land vvaarin je vvoont te spreken. In allerlei opzichten. Het is prettig, omdat je met mensen een praatje kunt maken. Het is handig als je boodschappen gaat doen. Het is nuttig omdat je allerlei (openbare) gelegenheden bezoekt, vvaar je informatie vandaan ha a lt. Als je de taal spreekt, vergroot dat je kansen op een goeie baan. De taal spreken geeft ook een gevoel van veiligheid; je verstaat immers alles to wat voor jou van belang kan zijn en dat voorkomt dat je achterdochtig vvordt. Spreek je de taal n geraak je al gauw in een isolement. Het probleem is meestal niet omj een paar woordjes Nederlands (of vvelke taal dan ook) te leren. Dat lukt iedereen nog vvel. Je leert al snel 'goedemiddag' zeggen en 'bier', een stevige vloek vergeet je nooit meer en het vvoord 'seks' is internationaal, d us primair ben je met een paar termen al behoorlijk taalvaardig... maar niet heus. De taal spreken wil zeggen dat je praat en laat praten, begrijpt en overtuigt, amuseert en overlegt, informeert en samenvat, stimuleert en bemoedigt, vraagt, luistert en antvvoordt. Een andere taal leren dan je moedertaal; dat is voor veel mensen niet zo eenvoudig. Het moet eigenlijk z6 zijn, dat het vooral leuk is oni een andere taal te leren. Dat je 'vanzelf' gemotiveerdj blijft om ermee door te gaan. En datj je meer leert dan de taal alleenj heen. Elk ondervverp wordt op een uiterst duidelijke en zorgvuldige manier vveergegeven. In begrijpelijk Nederlands. De Toonzetter biedt gemak, bevordert leesplezier en geeft inzicht in de samenleving vvaarvan je deel uitmaakt. Met andere woorden: De Toonzetter burgert je in. De Toonzetter is ook op een rustige manier ingesproken op CD. Dat biedt de gebruiker dej mogelijkheid om te luisteren en te lezen tegelijk, het een ondersteunt het ander en natuurlijk leer je op die manier hoe je vvoordenj uitspreekt. Daarom bestaat De Toonzetter.1 De Toonzetter is een krant die een keer per maand verschijnt. In De Toonzetter staan geen moeilijke woorden en lange) zinnen. De Toonzetter betekent: makkelijk lezen, eenvoudig enj helder taalgebruik. De Toonzetteij helpt je om de taal te leren, om je taalvaardigheid te vergroten. Maaij dat niet alleen. In De Toonzetter Maak kennis met De Toonzetter lees je over allerlei dingen. Over dingen die in onze samenleving en vraag een (gratis) proefnummer gebeuren. Over pol iti ek, over aan. Mail naar frelih@wxs.nl šport, over helden en lafaards, overj of bel: 0315-340368. muzi ek en kunst, over kampioenenj \________________ ____________ / en verliezers, over economie, Tenslotte: De Toonzetter is een over milieu, over geschillen en uitgave van Frelih Produkties, waar vriendschappen. De Toonzetter u ook terecht kunt voor leesboekjes brengt je op een makkelijke manier in eenvoudig Nederlands. op de hoogte van de vvereld om je KnislowDesign Freek Wolsink De Geer 7 7021 NR Zelhem Tel. (06) 41 46 11 92 www.knislow.coni knislow@chello.nl Ontwerp, opmaak en drukwerk verzorging Kaj ostrega ? Kaj ostrega ? In stadsmuseum Zoetermeer was tot 13 maart 2005 een tentoonstelling te zien van hedendaagse Mode en Textiel Design uit Slovenie. Achtergrond In haar 13 jarig onafhankelijk bestaan, heeft Slovenie een ontvvikkeling doorgemaakt van een sociali stisch systeem naar een liberaal kapitalisme. Dit ging samen met de ineenstorting van bijna| de gehele textiel- en kledingindustrie. Door de daling van de populatie naaij twee miljoen, werd de markt kleiner.| De lokale industriegiganten stiervcn uit door een complete onverschilligheid voor de mondiale modetrends en een gebrek aan durf en visie. Tegelijkertijd kwam in de negentiger jaren de eerste gen era ti e van Sloveense| textiel en modeontvverpers van naam op. Na bet afronden van hun studie aanl de Faculteit van Natuurvvetenschappen en Techniek, vervolgden de meeste jonge ontvverpers hun opleiding aan Europese scholen en universiteiten van naam. Na terugkeer naar hun geboorteland, had deze generatie ontvverpers de geschikte kennis verkregen en ervaring opgebouvvd om een frisse wind te laten vvaaien door de Sloveense mode- en textielindustrie. Zij kregen echter te maken met een totaal gebrek aan interesse en medevverking op alle niveaus. Op cultureel, economisch en intellectueel niveau als ook binnen het beroepsveld zelf kregen zij geen voet aan de grond. 0 Šoto In een poging te overieven, werd Šoto ontvvikkeld, een unieke op de handel en de kunst gebaseerde stroming van jonge textiel- en mode ontvverpers die door radicale presen ta ti etechni eken in een allesbehalve ideale en vvelvvillende omgeving, het tij vvillen keren. Het Šoto project brengt 18 Sloveense ontvverpers samen die een visie delen met als kernvvoorden: uničiteit, kvvaliteit, ambacht, experiment, technologie en creativiteit in het vervaardigen van producten, vvaarbij zij trachten een brug te sl aan tussen kunst, communicrjtie, marketing en media. Any Sharp Objects? De ti tel van het project - Any Sharp Objects? - is een metafoor, ontstaan uitj de alledaagse vraag die door de beveiliging op vliegvelden vvordt gesteld bij het doorzoeken van de persoonlijkej bagage, Het concept: Bagage VVij zijn mobiel. Maar we vragen ons| continue af - vvat moeten we meenemen op onze reis? Wat kunnen we nietj missen op onze plaats van bestemming? Sokken en jurken, svveaters en shirts, maar ook meer persoonlijke zaken - sieraden, handtassen, noti ti ejboekjes, foto's, dagboeken, brieven en souvenirs. En ook producten van ons technologische tijdperk - laptops en iPods, mobiele telefoons en andere elektronische gadgets. De inhoud van onze bagage vveerspiegelt onze persoonlijkheid - de objecten vvaarmee vve reizen zijn een reflectie van onszelf. Waar gaat de reiziger heen en vvaarom? Wat is zijn verhaal? Het concept: De koffer De koffer fungeert als een op zichzelf staande ruimte, de architectuur van de tentoongesteide objecten. Alle koffers zijn hetzelfde qua uiterlijke verschi|jningsvorm en zullen alleen verschillen in hun inhoud. Dit benadrukt de uniekheid van de individuele objecten: kleding, in relatie tot kant-en-klare verpakte objecten. Elke ontvverper vertelt zo zijn of haar eigen verhaal) Deelnemende kunstenaars: Mateja Benedetti, Metod Črešnar, Olga Kosiča, Zoran Garevski, Tanja Devetak, Urška en Tomaž Draz, Sanja Grcic, Leonora Jakovljevič, Petra Grmek, Monika Loeber, Vesna Mirtelj, Nataša Peršuh] en de groep Oloop; Tjaša Bavcon, Katjaj Burger, Elena Fakt, Jasmina Fercek,' Jana Mršnik en Tanja Zorn Grzelj. (info: 079-3164735 of: info@stadsmuseumzo etermeer.nl of via hun vvebsite: www. stadsmuseumzoetermeer.nl 19-2-2005 Rok Benkovič De skisprmg schappen op de ^hanze een in^Wedk^r'-oenw=rdd= Sen Rnk Benkovič voor de ti^landaendeFin Tscr )anne Ahonen. v,H ~ui,uag M) april n Nederland. Er staat ecn gezamenJijk opiredcn gepland met die Schafer”en “Jan Šmit” in Volksmuziekcafe “Dinkelswcide”te I («lane (m de buurt van Enschede) 1 Kaarten resereveren via06-51157994 G4ŠPAIUN if OBUUBEK <*n»1 mA-* /0* f»V iU* 1997 MERLOT-CABERNET Scloct vcln« - vrhunsko rdeče vino fi' t*ut * - f --Tvrir : uoeikk* mot siovtk SCHERMER WIJNKOPERS & DlSTILLATEURS SEDERT 1782 IN HOORN TEL 0229 - 21 77 77 • FAX: 0229 - 21 87 65 SPECIALIST IN O.A. SLOVEENSE VVIJNEN Een must voor liefhebbers van Sloveense volksmuziek: C.D.'s met zang en harmonika begeleiding. Meer dan 100 liedjes: “die mijn moeder mij leerde". Verkeersburo Slovenie Benthu izerstraat 20-beneden 3036 CB Rotterdam Informatie: 045-5218150 Tel. (010) 465 30 03 Euro House Nederland Victor V. Solar Buitenkamp 27 7214 BH Epse Tel.: (0575) 494 703 • Fax.: (0575) 491 005 Autotel. 06-53118079 Import en Export-bemiddeling BECENH^C^k -Z\ V.(3|. - x.. ;'Ki.*r. ;-2. ;'' %.%’ , ■:J£. IS€t S "x v- Door:AlexanderVink vanuit Slovenje (trafo@vink.zzn.com) v--'- VAST GESTELDE WISSELKOERS Sinds midden juni is de vvisselkoers tussen de Sloveense Tolar en de EURO vastgesteld tot de toetreding van Slovenie in de EMU, naar venvachting begin 2007. € 1,- = 240,00 SIT NEDERLANDSE AMBASSADE IN LJUBLJANA VVebsite: www.netherlands-embassy.si NEDERLANDSE BUSINESSCLUB SDBP- SLOVENE DUTCH BUSINESS PLATFORM VVebsite: www.sdbp.eu.tt Info-Email: info@sdbp.ca.tc en trato® Vi nk.zzn .com BENZ1NEPR1JZEN PER 14 FEBRUARI 2005 EURO SUPER (95) (Wk gische Multinational via Nederland een meerderheid wou inkopen. VVaardoor het laatste woord nog niet gezegd is. NIEUVVE BOETES IN Slovenie Sinds 1 januari 2005 zijn nieuwe boetes van kraclit in Slovenie. Een aantal opmerkelijke: De chauffeur/bestuurder mag geen alcohol meer in het bloed hebben en bij achteruitrijden vanuit parkeerplaats of openbare weg moet men alle 4 richtingaanwijzers aan heb­ ben (alarmlichten) boetes vanaf 10.000 S1T(€ 42,-). Nog steeds geld als men meteen betaald of binnen 8 dagen krijgt men 50% korting! 205,00 SIT(= EUR 0,86) EURO SUPER PLUS (98) SIT(= EUR 0,87) DIESEL (D2) sn (= EUR 0,84) 209,40 201,70 SLOVEENSE BIER OORLOG Op 10 december 2004 heeft de Sloveense bierbrouwer Laško 6% aandelen gekocht, waardoor haar belang van 47, 86 % naar 53,85 % groeide en zo nu een meerderheids belang heeft in de Bierbrouwer Union, waar ook de Bel- SLOVEENSE NIEUVVE REGERING Sinds november heeft Slovenie een nieuwe coalitie en wel SDS, NSI, SLS en De SUS. Premier is Janez Janša van SDS. Dit is een centrum-rechtse coalitie. SLOVEENSE MINISTERS Partij SDS (8 Ministeries): Minister Buitenlandse Zaken: Dimitrij Rupel Minister van Algemene Zaken: Gregor Virant Minister van Culturele Zaken: Vaško Simoniti Minister van Gezondheid: Andrej Bručan Minister van Landbouvv: Marija Lukačič Minister van Ondenvijs: Milan Zver Minister van Binnenlandse Zaken: Dragutin Mate Minister van Economie: Andrej Vizjak Partij SLS (3 Ministeries): Minister van Omgeving en ruimte: Janez Podobnik Minister van Verkeer: Janez Božic Minister zonder functie voor Regionale Ontvvikkeling: Darinka Mravljak Partij DESUS (1 Ministerie): Minister van Defensie: Karl Erjavec GROOTSTE HOOFDPR1JS LOTTO GEVVONNEN Op 5 december 2004 was er nog geen winnaar van de lotto, zodat de hoofdprijs steeg van 390 miljoen SIT naar 510 miljoen SIT (=+/- € 2.125.000,--). Een week later vvonnen 2 personen de hoofdprijs, de winnende lottoformulieren werden betaald in Celje en Kranj. In Slovenie is de wet dat de 15 %, kansspel bel as ti ng, van de hoofdprijs naar de gemeente gaat waar de winnaar woont. __________ ::: ŠPORT :::___________ Partij NSI( 4 Ministeries): Minister van Financien: Andrej Bajuk Minister van Sociale Zaken, werk en Farnilie: Janez Drobnič Minister van Kennis en VVetenschap en Hoge School: Jurij Zupan Minister van Justitie: Lovro Šturm 0 HANDBAL De handballers van CELJE Pivovarna Laško hebben de Europese Super Beker gevvonnen. Zij speelden in de grote finale tegen Ki el vvaarbij de Celjanen wonnen met 30:29. ZVVEMMEN Op 9 december 2004 behaalde de Sloveense zvvemmer Blaž Medvešek tijdens de Europese Kampioenschappen in 25 m zvvembad in Wenen de Zilveren Medaille voor 200m rugslag Tevens won de Sloveense zwemmer Peter Mankoč ook in VVenen op 12 december 2004 de Europese Ti tel voor lOOm vvisselslag. TENNIS In Nieuvv-Zeeland tijdens de Grandslam van Auckland werd de Sloveense, uit Velenje, Katarina Srebotnik le zij vvon t de hoofdprijs van V maar liefst 140.000 Dolar. Katerina vvon met 5:7, 7:5, 6:4 van de japanse Šinobu Asagoe SKIEN DAMES Op 22 december 2004 vvon de Sloveense skiester Tina Maže de reuzenslalom voor de VVereldbeker in St. Moritz. Op 8 janurai won Tina Maže nog een keer en vvel in Sankt Moritz vverd zij le. Opnieuw won Tina Maže de reuzenslalom en vvel in Maribor op 22 januari tijdens de »Zlata Lisica« En dit was voor bet eerst na 11 jaar dat een Sloveense in Maribor vvon. VVIELRENNEN In Berlijn vverd op 30 december 2004 bekend gemaakt door het team Discovery Channel dat de Sloveen Janez Brajkovic, de vvereldkampioen bij de beloften, ook bij het team van Lance Armstrong komt. Brajkovic sluit zich op 10 januari aan bij de Amerikaanse ploeg, die die dag een trainingskamp in Californie houdt. CURATOREN VERDACHT VAN CORRUPTIE De Politie van Maribor heeft 3 curatoren aangehouden op 20 december 2004 op verdenking van geldleningen uit de pot van failliete ondernemingen, welke zij afhandelen. Het geld van de onder­ nemingen vverd geleend aan het bedrijf Pompe uit Maribor. Ook de direkteur van het bedrijf vverd aangehouden, hij is ook een curator. De politie van Maribor stelde een onderzoek in vvie bij de corruptie praktijken betrokken vvaren. Onderzoek loopt nog steeds. De betrokken personen zijn o.a. Mirko Žagar, curator van o.a. Elektrokovina Orodjarna en TAM; Majda Jaki curator van o.a. MTV; Mitja Zagrajšek cura­ tor o.a. Špedtrans en Eli Rijavec. Deze zouden betrokken zijn met iIlegale grote geldleningen uit failliete massa's van diverse failliete bedrijven aan enkele andere bedrijven. Zij vvorden ook o.a. verdacht van misbruik van positie en kennis. N1EUWE VL1EG LIJNDIENSTEN NAAR MARIBOR 17 januari 2005 is officieel de nieuvve lijndienst van start gegaan van Mari­ bor via Salzburg naar Parijs Charles de Gaulle (CDG) en viceversa. De vluchten vvorden uitgevoerd door Styrian Špirit ; X uit Graz, Oostenrijk. Het vliegtuig is omgedoopt tot »Slovenian Špirit«. De vluchten vinden plaats 's morgens en 's avonds, vanvvege zakelijke passagiers. Enwel vertrek vlucht uit Maribor om 07:00 uur en van Parijs Charles de Gaulle om 18:30 en landt om 20:50. In het vveekend zijn and ere tijden. In Styrian Špirit heeft de eigenaar van vliegveld Maribor, bedrijf Prevent uit Slovenj Gradec, 25 % en is 100% eige­ naar van vliegveld Maribor. Maribor deed tot nu toe alleen charters en evt. vracht vervoer. Er zijn tevens gesprekken gaande voor andere vluchten vanaf vliegveld Maribor, vvelke vvordt omgebouvvd en aangepast aan de allerlaatste eisen voor veiligheid. In september 2005 zou ook Ryanair vluchten naar London aanbieden vanaf Maribor en nog een derde. In de komende Lipa's zult u hierover meer horen. De vluchten van Maribor naar Parijs en vicaversa kunnen ook vi a inter­ net geboekt vvorden en vvel op vvvvvv. styrianspirit.com . Deze kleine vliegtuigmaatschappij uit Oostenrijk, biedt op ali e vluchten verse maaltijden aan en vvel onder het motto »betaal economieklass en krijg businessclass bediening«. SLOVEENSE INZENDING VOOR EUROVISIE SONGCONTEST 2005 Op zon dag 6 februari vverd in Slovenie door middel van televoting het volgende ingezonden voor het Eurovisi Songfestival 2005: Omar Naber met het lied Stop. Van de 21 liedjes gingen alleen de eerste 3 door naar de finale, vvelke gelijk daarna vvas. Tijdens de le ronde vvas de vvinnaar nog niet duidelijk: 1. Rebeka Dremelj - Pojdi z menoj gevolgt op 2. Sasa Lendero - Metulj en op plaats 3 vvas Omar Naber met Stop. De finale vverd uiteindelijk gevvonnen door Omar Naber met Stop gevolgd op 2 met Ssa Lendero met Metulj en op plaats 3 Rebeka Dremelj met Pojdi z menoj. Omar Naber is vrij jong en vvordt ook vvel de Sloveense Robbi e VVilliams genoemd en had nog geen 3 maanden terug een talenten festival gevvonnen. ROGAŠKA CRVSTAL VRAAGT VERGELIJKING AAN In januari heeft de direkteur een zogenoemde vergelijking aangevraagd omdat de bekende Kristal fabriek in zvvaar vveer zit. De rechter heeft hi eri n toegestemd en het bedrijf vvordt gesaneerd en er vvordt gepraat met de schuldeisers om de bedrijf overeind te houden. Dit kwam na veelvuldig in het nieuws gekomen feiten over de direkteur met banden in Kroatische bedrijven die niet helemaal zuiver zouden zijn. De direkteur was voordat hij bij Rogaška kwam direkteur van de vleesverwerkings bedrijf PIK Vrbovec en zou volgense de Kroatische KvK een crimineel zijn en de huidige direktie heeft melding gemaakt dat de direk­ teur bij PIK grote schade zou hebben aangericht tijdens de sanatie daar. LUCHTBALLONS FESTIVAL IN PREKMURJE, NOORD-OOST Slovenie In januari vond de zoveelste internationale hetelucht ballonfestival plaats in Prekmurje, Noord-Oost Slovenie. Daarbij vverden diverse disciplines gedaan 1 is de nacht start en vlucht de andere vvordt pas op laatste moment gezegd wat men moet doen zodat men niet voor kan bereiden. Deze Internationale vvedstrijd vvordt elk jaar in Prekmurje georganiseerd en de deelnemers komen uit diverse landen. OPNIEUVV AARDBEVING IN Slovenie Op 14 januari rond 09:00 uur 's morgens vverd een aardschok gemeld van ongeveer 4 op schaal van Richter. De kem van de aardschok lag 7 km ten noorden van Cerkno in het Noord Oosten van Slovenie. Dit gebied is al meerdere malen getroffen door aardbevingen. De schade bleeft bepert tot een aantal scheuren in de muur. Maar niemand raakte gevvond en er vielen ook geen doden. AUTO EUROPALEMENTARIER IN BRAN D Op 10 febmari j.l. is de auto uitgebrand van de Europarlementarier en Voorzitter Partij ZLSD, Borut Pahor, en zijn assisent. De auto vvas van de partij en zij keerden terug van de Partijconferentie in Portorož. Er vvaren geen gevvonden gevallen. De auto vatte vlam even voor 21:00 uur en ze konden op tijd ontsnappen. Het vuur kvvam uit de motor van de 6 jaar oude Renault Laguna. De auto heeft in januari 2005 een grote beurt gehad. BIEROORLOG IN SLOVENIČ IS VOORBIJ Op vrijdag 11 februari 2005 heeft Interbrevv Central European Holding, InBev, haar 41,3% aandelen in brouvverij Union Pivo verkocht aan Laško Pivo voor 18 miljard SIT. Bierbrouvver Laško Pivo kocht de 186.400 aandelen van InBev en vergroote haar aandelen in Union van 53,8 naar 95,2%. Laško heeft Inter^9 brew 91.000,- SIT(= +/-EUR 380,-) per aandeel. Zowel InBev en Laško zijn tevreden met de uitkomst. Hiermee heeft Interbrew ook al haar aanklachten tegen Laško terug getrokken. Het agentschap voor Konkurrentie in Ljubljana heeft nog geen comentaar of uitslag geven over deze overeenkomst. Nu zijn de 2 grootste bierbrouwers van Slovenie 1 en kan dus een monopoliepositie wor d en, daarom rnoet eerst ook nog het Konkurenti e buro van Slo­ venie uitspraak doen. Laško heeft nu met Union pivo een markt aandeel van 90% in Slovenie. 2 MILJOENSTE AUTO VAN RENAULT GEMAAKT IN NOVO MESTO Onlangs vverd feestelijk de 2 miljoenste auto van de band gehaald. En vvel Renault Clio in de Renault fabriek REVOZ in Novo Mesto. De fabriek m a akte Renault 4, later de Renault 5 en toen Renault Clio 1 en 11. Revoz voert het grootste d cel uit naar Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk. De le miljoen werd in 24 jaar gemaakt en van 1 naar 2 miljoen is nu in 8 jaar. Slovenie Tours Postbus 3043 / VVilderkade 22 2935 ZGOuderkerk a/d IJssel Tel.: (0180) 684 684 * Fax.:(0180) 684 031 Reisburo SLOVENIE Tickets Amsterdam/Brussel naar Ljubljana •Informeer altijd naar de actuele prijs ! ! I 295,- Euro incl. Luchthaven belasting en boeking kosten (prijswijzigingen voorbehouden) Op alle reizen / autoverhuur/ hotels / appartementen 5% korting! Op alle vvintersport aanbiedingen 5% extra korting! Gratis annulering verzekering WWW. SL O VENIETOURS. NL Van de Alpen naar het Balatonmeer 800 kilometer door talloze rivierdalen Tekst enfoto's: Piet de Geus Van de vvoeste natuur in de Alpen naar de drukke oevers van het Balatonmeer, is een fietstocht van een kleine 800 kilometer door tal­ loze rivierdalen. De overgang van Slovenie naar Hongarije is groot: het landschap grootschaliger, de dorpen minder aangeharkt en de mensen vvarmbloediger. VVie een douanier vvil verbazen, moet vroeg opstaan. Nou, vvij hebben zelfs niet geslapen als we half zes over de Italiaans-Sloveense grens fietsen. Om vier uur arriveerde de fietsbus in Tarvisio en daar stonden we dan in het donker. Het marktplaatsje maakte geen| onaardige indruk: er bruist een bergrivier door en de straatjes ogen intiem. Na twee sigaretten schemert het genoeg om te gaan lopen. Af en toe rijdt een trein stampenpl en toeterend door de smalle vallei. Tegen de tijd dat de imponerendq omgeving zichtbaar wordt is hetj licht genoeg om te gaan fietsen. Na een klim naar pashoogte suizen we' tussen mistflarden naar het grenshokje, de beambten staren ons met open monden aan. Uit de kille ochtendnevel duiken links de Karawanken op en rechtsj de Julische Alpen en de Triglav,) vvaarvan de toppen al in de zon liggen. Om zes uur zijn we al in het beroemde ski-oord Kranjska Gora, waar we op een bankje vvachten tot we ergens koffie en een kamer kunnen krijgen. Kranjska Gora is een ideaal vvandelgebied. Het riviertje Sava Dolinika zoekt zich een weg tussen steengruis en struikgewas. In de hoogte raast een vvaterval langs de groene vvand van de Karavvanken. Te hoog na een slapeloze nacht, evenals de bergmeren van de Triglav. Via een paadje dvvars door de velden keren vve terug. De| weiden staan in bloei, hier en daari wordt hooi gemaaid en op de voor Slovenie kenmerkende rekken te drogen gehangen. Het nationale park Triglav Omsloten door kilomejterhoge bergwanden De vveg van Kranjska Gora naar Jessenice was saai en kaarsrecht, maar wat verlangen we ernaar terug tijdens de 15-procents klim naar Kočna. Eenmaal boven volgt een prachtig traject door de vallei van de Poljana, dat eindigt bij het rneer van Bled. Het uitzicht op het rneer en het eilandje met de kerk in het midda steenlawines omlaag, het lieflijke stroompje naast het pension is een donkere kolkende vvatermassa gevvorden. den daarvan is fraai maar Bled is te toeristisch om er te blijven. Door de vallei van de Sava Bohinjka slingert de weg langzaam omhoog| het nationale park Triglav in, steeds| nauvver omsloten door kilometervhoge bergwanden. Na Bohinjska] Bistrica vvijken de wanden voor hetj keteldal van het meer van Bohinj. VVe vinden onderdak in een tot pension verbouwde boerderij achter in het dal, vlakbij een imposante vvaterval die 300 meter hoger langs] de rotsvvanden stort. Ook dit is een omgeving om prachtige vvandelingen door de bergen te maken, langs de waterval| en - verder omhoog - een hele serie] bergmeertjes en berghutten tot op de 2864 meter hoge top van de Tri­ glav. Maar het kornt er niet van. We zijn net aan een vvandeling rond het Bohinjska Jezero begonnen als de lucht betrekt en een vvind opsteekt: het sein om naar huis te sprinten. Even later barsten de plensbuien los. Af en toe kunnen we het meer niet eens zien, continu stijgen nieuvve vvolken op uit de bossen om weer als regen naar beneden te plenzen voordat ze over de randen het dal uit kunnen. Op grote hoogte razen Het plenst al twee dagen. Tijd voor herbezinning. Het plan was om langs de hellingen van de Karawanken, die de grens met Oostenrijk vormenj naar Hongarije te fietsen maar ook daar blijven de buien vaak lang hangen. VVe besluiten een zuidelijker route te nemen om het slechte weer te ontlopen. Dus fietsen we in de motregen naar Bohinjska Bistrica en slaan) een kronkehveggetje in. Een paarj bochten verder ligt Bistrica diep onder ons. Naast de weg staart een ree ons glazig aan, achter ons zien we dat er op de Julische Alpen en de Triglav verse sneernv is gevallen. Tussen de bossen liggen alpenvveiden en na een stuk van veertien procent duikt een groepje boerderijen op, die bet gehucht Bitenjska Planina vormen. Tot de pas, op 1277 meter, is bet vvegdek over grote stukken onverhard en moeten we af en toe lopen. Boven op de pas komt ons een groep vvegvverkers tegemoet die aan bet asfalteren zijn. We danken hen voor dat zegenrijke werk, stappen op en laten ons naar beneden vallen. Meteen krijgen we bet stervenskoud. VVaarom stonden er op de pas geen supporters om kranten uit te delen voor onder onsl koersshirt?! We suizen langs alpen)vveiden en (16 procent dalend) door| een dennenbos. Het fraaie Selška dolina (dal) vol,gend passeren we prachtige boerendorpjes als Sorica, Zali log, Podrost, Železniki en Dolinjski vas. Veel oogj hebben we er niet voor, bijschakelen en doortrappen: op naar een vvarm bad. Tegen vijven racen vve, na zeventig kilometer, Škofja Loka binnen. Een sfeervol onderkomen zoeken? Ben je gek, in de comrnunistische betonkolos van Transit Tourist hebben ze kamers met een! vvarm ligbad, de fietsen kunnen bovendien in een afgesloten marktkraampje. Škofja Loka heeft een goedbevvaard historisch centrum. Een marktplein uit de renaissance, barokhuizen en middeleeuvvse ste­ gen en poortjes vormen een sfeervol geheel aan de oevers van de Sora. Op de vroege zondagmorgen is het heerlijk daar rond te dvvalen. De toeristen zijn er nog niet en de Slovenen zitten in de kerk. Een 'room' in Skihotel Polževo 'Ves, yes, cola-roem' Naar Ljubljana is het maar tvvee uur fietsen over rustige landvveggetjes. Bergen maken plaats voor heuvels, bossen voor een opener landschapj De hoofdstad heeft een aardig cen­ trum, maar het is er even sfeervol als in Zvvolle. Na de lunch vervolgen vve onze vveg dan ook vveer snel in zuidelijke richting. De omgeving vvordt vveer heuvelachtiger en beboster. Het is| nog steeds droog, dat geeft moed:| met tvvee vingers in de neusj nemen vve de veertien-procents klim naar Smarje-Sap. Daar moeten) vve een foto nemen van de kerk: iedere denkbare bouvvstijl is erin) vervverkt, er is zelfs een Griekse gevel met pilaren nageschilderdj Nahikkend over zoveel vvansmaak klimmen vve door dichte naaldvvouden naar het skidorpje Pol­ ževo. Als ik in de bar van skihotel Polževo een 'room' vraag, snapt de vvaard het meteen: 'yes, yes, colaroem'. De boeren aan de gelagtafel grijnzen ons toe: nazdrave! Nee, ik wil een 'zimmer'. pr Ook goed. De fietsen kunnen in de garage, bevvaakt door een vervaarlijk grommende herder. Na het douchen is het tijd voor een biertje. VVe krijgen geen kans te bestellen,| de ober komt al breedlachend op ons af met twee cola-rum. Vooruit dan maar: nazdrave. Door dalen en valleien Bontbeschilderde kapelletjes langs de weg Bij het binnenrijden van het Krkadal begint zovvaar de zon te schijnen. Eindelijk kunnen jas, sweatshirt en lange fietsbroek uit. Heuvel op heuvel af slingeren| we over een rustige weg door het prachtige dal van de steeds breder vvordende rivier door een hele rij| dorpjes. Om de zoveel tijd passeren we eep stuw, in sommige bochten zitten draaikolken. De talloze hooirekken vallen nauwelijks meer op, de bontbeschilderde kapelletjes langs de \veg des te meer. In een pension in Družinska vas krijgen we een kamer met zoveel kant dat vve deze onmiddellijk omdopen tot bruidssuite. De ijskoude douche doet daar enigszins afbreuk aan. De avondvvandeling naar het bekende kuuroord Šmarješke Toplice, even verderop, valt ook wat tegen. Op de kaart is het gemarkeerd als bezienswaardig, maar het heeft niets van de sfeervolle kuuroorden in bijvoorbeeld Tsjechie. Een gigantisch kil kuurcomplex domineert het gehucht, overal lopen mensen in badjassen. Het eten maakt het weer goed: mixed grill, frites, rode bietensla en - vooral - chocolade-palacinki toe. Morgen gaap we met een ruime bocht terug naar het noorden. Kuu­ roord Ptuj Door een smalle vallei tussen groene vvanden Door een groene vallei fietsen we| langs minuscule gehuchten naaij Mokronog, een aardig boerendorpje. Na een korte klim dalen we vervolgens de smalle vallei van de Mirna in, die ons tussen groene vvanden naar Sevnica leidt. Boven dit stadje pronkt een groot kasteel. Vanaf Sevnica volgen vve alvveer een rivier, de Sava. De meeste vvegen in Slovenje volgen de tal­ loze riviertjes. De route door het Sava-dal is erg fraai maar ook erg druk. Het is een van de verbindingsvvegen naar Zagreb en er is dan ook veel vrachtverkeer. Af en toe fietsen vve tussen imposante enge rotsvvanden door. We overnachtenl in Celje, een redelijk grote stad met een aardig oud centrum en een kasteelru begint oostvvaarts in de vallei van de Vogljana, die prachtig is maar te druk om er voluit van te genieten. Dat verandert zodra vve het da! uitklimmen. Op de beboste heuvelrug die ons scheidt van het Dravinja-dal passeert slechts vvat vrachtverkeer van een steengroeve. Daarna heerst de to tal e rust, behalve vvanneer we de zoveelste asfal teermachine passeren. Overal in het nog met zo lang onafhankelijke land vvordt hard aan de verbetering van de wegen gevverkt, vvat betekent dat er regelmatig een stuk door de berrrij of over steenslag gel open moet vvorden. r \ A Camping with a personal touch\ Nog een laatste heuvelrug en we| draaien de laagvlakte van Ptuj inj Ptuj is zeker een bezoek van een| paar dagen waard.Het oude cen­ tru m is sfeervol, het hooggelegen 15e eeuwse kasteel mag er zijn. Naast de bekende harnassen en wapenuitmstingen is er een tentoonstel|ling van oude muziekinstrumentenj Het is interessant om Chopin te horen spelen op de piano vvaarvoor hij zijn muziek schreef. Ptuj is re­ ti el ijk toeristisch maar dat kan ook| een bron van vermaak zijn, zoals blijkt op het terras van het zwembad. Een tafeltje verderop doen vier bejaarde Hollanders er meer dan een kwartier over om af te rekenen. 'Nee Jan, doe nou eerst de muntjes.' Vier portemonnees worden op tafel omgekeerd en een berg muntjes (van anderhalve cent en minder) geteld. Als ze het bedrag eindelijk bij elkaar hebben, zegt een van de oudjes: 'Tel nog eens na.' Tervvijl ik in mijn biefstuk stik begint het hele circus opnieuw. De serveerster blijft sto begrepen dat van deze tafel g een halve cent fooi te vervvachten is. In North Slovenia, Uppcr Savinja valley Mr. Jorij Kolenc Varpolje 105 3332 Recica ob Savinji Tel. +3S6 (0) 35 835 027 GSM: +386(0)41771846 www.campingmenina.com r C Alles wat u wilt weten overi Slovetlie. Vindt u op deze startpagina! •• Ptuj en omgeving Op deze ivebsite met heel veel informatie over Slovenie vonden we bijgaand stukjc over Ptuj en omgeving, dat prim a aansluit op bet verhaal "Van de Alpcn naar het Balatonmeer 800 kilometer door talloze rivierdalen” van Piet de Geus. Een bezoek aan Maribor, de tvveede stad van Slovenie qua grootte, is de moeite vvaard. Dit gebeurde tijdens een van onze vakanties: We hebben er een stevige stadsvvandeling gemaakt op een mooie, zonnige zondag. Een rare ervaring was de bijna beangstigende stil te: Vrijwel geen verkeer en ook opvallend vveinig voetgangers. De reden hiervoor is, bleek bij navraag: Als het mooi vveer is trekt de gemiddelde Sloveen graag de natuur in en gaat picknicken, bij voorkeur in grotere (familiejkring. De beide eerdere bezoeken' waren op een door-de-weeksedag. Toen was het een 'normale'j grote stad met bijbehorende verkeersheksenketel.... Men vindt in Maribor de ruim 400 jaar oude wijnrank die, naar men| zegt, de oudste van Slovenie is. De stad ligt midden in 'n wijn-j streek waar uitstekende wijnen| geproduceerd worden. Hoewel het toeristisch zvvaartepunt van Slovenie in het noord-vvestelijkj berglandschap en aan de kuststrook ligt vvillen, we voor Maribor] en omgeving zeker een (door: Fred en lil« van; http:.'/fre»lofim.homeslead.com.index.himWanchor_139) "Positief reisadvies" afgeven! De streek ten vvesten van de stad, de Pohorje, wordt graag door toeristen bezocht. VVij zijn er, op doorreis, langs gekomen en kunnen d us (nog) geen echt objectief oordeel geven. Gaat u vanuit Maribor 22 km naar het zuid-zuid-oosten dan komt de stad Ptuj in zicht. Voordat deze stad bereikt vvordt rijdt u eerst door een volkomen and er landschap met een vol ledi g andere bebouwing dan centraal en westelijk Slovenie] De stad Ptuj, evenals Maribor] gelegen aan de rivier de Drava,] geldt als de oudste stad van Slovenie. Dit vindt u terug in de talrijke oude gebouvven en de] structuur van de stad. Hoog boven de stad bevindt zich de burcht die de vrij pittige klim ernaartoe zeker] vvaard is, Vanaf de burcht heeft u een prachtig uitzicht over de stad, het nabij gelegen kuuroord en het dal van de Drava. Ptuj is het centrum van een belangrijk en| omvangrijk vvijngebied. Ons bezoek] aan de stad was in de tijd dat we nog niet veel foto' maakten, u zult het met de foto' s op de vvebsite van de stad moeten doen..... Vanuit Ptuj 25 km pal oostelijk rijdend komt u in in de stad Ormož. Gaat u van hier- uit noordelijk vi a vvegnummer 231, richting Ljutomer dan passeert u de vvijnstreek rond het plaatsje Jeruzalem. Het is een erg aardig gebied, toeristisch niet overlopen. De vvijnen uit deze streek staan hoog aangeschreven. VVat ons opviel was de wijze van aanleg van de vvijngaarden: VVe zijn gewend dat de vvijnstokken in rijen gezet worden die "Met de helling meegaan", daar staan ze echter haaks op de helling. Dit geeft een bijzonder beeld. Opvallend zijn de "Klopotek", door vvindmolentjes aangedreven kleppers om de vogels af te schrikken. Elke klopotek heeft zijn eigen klank \vaardoor je, met enige fantasie, een soort rnuziek hoort..... r v Geschiedenis van de oudste stad -van Slovenie: ZGODOVINA MESTA PTUJ Ptuj - zidana kronika na križišču cest, ki so povezovale sončno Italijo s prostranstvi Panonske nižine ter alpske doline s širjavami Balkana, začenja svoje rvo poglavje v davnini mlajše antene dobe. Že ob nastanku mu je bila zaradi pomembne lege določena usoda, da je bil večkrat vpleten v zgodovinske dogodke evropskega pomena. Ta usoda je Ptuj, sicer naše najslikovitejše celinsko mesto, obdarila tudi z najbogatejšo dediščino preteklosti. Naravne danosti so povzročile, da je ob rečnem prehodu jantarske poti zrasla prometno, strateško in gospodarsko pomembna naselbina, ki je odigrala opazno zgodovinsko vlogo tako na področju politike in uprave, kot umetnosti in kulture. Na tem prostoru so se v pozni železni dobi naselili Kelti, sooblikovalci kasnejšega noriškega kraljestva, ki so prostor naseldbine postopoma urbano organizirali^ Vendar pa so v njhovo nastajajočo! državno tvorbo začeli že kmalul po začetku zadnjega stoletja pred našim štetjem premikati rimski politični in gospodarski vplivi, ki so se ob koncu stoletja spremenili! v bolj ali manj mirno izpeljano zasedbo. Rimljabi so nasproti staroselske naseldbine na južnem bregu reke postavili vojaško taborišče, ki so mu namenili izhodiščno vlogo pri osvajanju zahodne Panonije. Zaradi ten dogodkov in sprememb, ki so jih spremljale, je stara naseldbina od rastočem trgovskem prometu zaživela z novo močjo. Rimski pisci, začenši s Tacitom, večkrat omenjajo Ptuj v zvezi s pomembnimi dogodki, segajočimi od izvolitve Vespazijana za cesarja leta 69 pa do omembe političnega delovanja deda poslednjega zahodnorimskega cesarja Rom ul a, odstavljenega leta 467. S temi zapisi se je začelo zgodovinsko obdobje Ptuja, ki je okoli leta 103 postal samoupravna enota COLON1A ULPIA TRA1ANA POETOVIO, ki je dosegla svoj največji obseg v 2. in 3. stoletju ter bila leta 450 požgana od Hunov. Vendar je mesto to katastrofo preživelo ter vsaj občasno ohranjalo utrjeni prehod čez Dravo vse do okoli leta 570, ko so ga zasedli Avari in Slovani. Njegovi zadnji priseljenci Slovani, ki so z naseldbinsko tradicijo kraja prevzeli tudi njegovo ime. Njihova poselitev je bila tako intenzivna, da se Ptuj še danes ponaša z najpomembnejšim zgodnjesrednjeveškim najbiščem na Slovenskem, katerega gadivo obsega časovno obdobje med 8. in 11. stoletjem. Z uničenjem avarske države ob koncu 8. stoletja sta Podravje in z njim Ptuj prešla v okvir frankovske države. Zaradi tradicionalnega in zelo| pomembnega rečnega prehod a| je takoj po frankovski zasedbi] ponovno zaživela naseldbina, ki' je v letih med 840 in 874 pripadla spodnjepanonskima mejnima] grofijama - knezoma Pribinu in Koclju, med 874 in 890 pa je postopoma prešla v imunitetno last salzburške nadškofije. V letih med 977 in 1555 je bilo] mesto v last salzburških nadškofov,! nato pa v lasti deželnega kneza. Ptuj je tudi opisal oglej si kancler Paolo San toni no, leta 1487:" Pa| vendar ima ptujski okraj ob dobrih] letinah na pretek kruha, vina in mesa, saj dobiš ta čas dva rejena junca za štiri dukate, dva hlebca kruha, lahkega, rahlega kot goba in belega, da boljšega nisem videl nikjer drugje, pa prodajajo za sold." Izguba funkcije obmejne utrdbe, veliki požari v letih 1684, 1705, 1710 in 1744 ter druge ujme so Ptuj dokončno spremenile v povprečno] podeželsko mesto. Vendar pa ni mesto samo izgubljalo svoje veljave,] saj je doživljalo tudi občasne vzpone. To se je zgodilo po letu 1740 v zvezi s povečano trgovino z) osvobojeno Madžarsko in Slavonijo. Postopoma so se v mestu udomačili šolstvo, vojaštvo, usnjarska industrija, vinska veletrgovina, železniški in cestni promet ter začetki smotrne turistične! dejavnosti. Route van Wenen naar Aguileia Van Szombathel/ over Ptuj naar Celje Ptuj lag aan de zgn. Barnsteenroute en levert unieke informatie over het christendom in de Romeinsetijd. Het in dit artikel beschreven deel van de route liep langs belangrijke Romeinse legerplaatsen en steden. Archeologen vonden danook heel vvat herinneringen aan de eeuvven van het Romeinse Rijk terug, zoals grafzerken afkomstig van langs de weg gelegen begraafplaatsen, maar ook heiligdommen uit die periode en verder identificeerden ze stukken van de oude heervveg en verschillende garnizoensplaatsen en vvachtposten die een rol speelden in de bevvaking ervan. Unieke informatie over het christendom in de Romeinse tijd levert Ptuj, oni d at uit geschreven bronnen de theologische opvattingen gereconstrueerd konden vvorden van een bisschop uit die periode. Maar opgravers vonden bovendien heel wat aanwijzingen voor de veronderstelling dat de route ook in de eeuvven en zelfs millennia voor de komst van de Romei nen d ruk in gebruik vvas. Langs dit deel van dej route vvorden vve verder voor heti eerst geconfronteerd met de komst van Slavische kolonisten naari Midden-Europa in de 6de eeuvvj Van Zalalovo (Hongarije) naar Ptuj] (Slovenie)J De barnsteenroute stak bij Kormend de Raba over en koerste dan op dej burchtheuvel van Katafa aan. In de Romeinse tijd lag daar een militair^ post. De sol d a ten bevvaakten er de oversteekplaats over de Raba. De post die de naani Arrabond droeg, vvas met een schans en een verdedigingsgracht omgeven. Bij opgravingen zijn gouden rnunten gevonden, die ergens tussen 160 en 170, ten tijde van de invallen van de Marcomannen en de Quaden, zijn verstopt. De Gerniaanse krijgers venvoestten de post volledig. De route liep verder over Nadasd naar Zalalovo. Tussen die tvvee plaatsen ligt de Romeinse vveg predeš onder de asfaltweg. In Zalalovo, waar in de Romeinse tijd de militaire post Salla lag, stak de heervveg de rivier de Zala over. In Zalalovo zijn aan wat toen de \vaterkant was, fundamenten van Romeinse gebouvven gevonden. Er is ook een klein museurn. Lendava U volgt weg nr. 86 in zuidelijke richting en gaat de SloveensHongaarse grens over naar Lendava (Lendva). Even voor Lendava, op de plek van Dolga vas (Hosszufalu) lag de Romeinse militaire post Halicanum. De Romeinse heervveg liep langs| Dolga vas en over de huidige hoofdstraat van Lendava. Lendava is een middeleeuws dorp. Op de plek van het paleis bo v en het dorpj stond in de 12de eeuw een kasteel. Maar ook in de karolingische tijd zouden er mensen gevvoond hebben. Zij gingen ter kerk in een heiligdom dat op de plek stond) van de huidige St. Catarinakerk en dat in 853 zou zijn ingevvijd. In het paleis, vroeger het bezit van dej Esterhazy's, is een tentoonstellingj te zien van voorvverpen uit dej bronstijd, die vlakbij in Olorisj aan het licht kwamen. IndelSde eeuvv vvas Lendava een belangrijk handelsdorp en er vvoonde toen een grote joodse gemeenschap. De joodse begraafplaats bevindt zich in Dolga vas. De barnsteenroute stak de Mura over naar Ljutomer. Vlakbij deze plaats lag in de Romeinse tijd een Iegerkamp. Ormož Vanu it Ljutomer liep de route naar Jeruzalem. De barnsteenroute vvas door de eeuvven heen in gebruik bij bedevaartgangers die op vveg gingen naar het heilige jEcJ land en bij kruisvaarders. In de 13de eeuw werd dit ook de route waarlangs kruisridders zich vveer naar het noorden terugtrokken. Tijdens Hun verblijf langs de route stichtten zij kerken en kloosters. Jeruzalem is een stichting van de Hospitaalridders (van St. Johannes te Jeruzalem). Op hun terugreis uit Palestina brachten zij hetbeeld van de wenende madonna in de 13de eeuw naar hier. De graaf van Ptuj schonk hun het gebied rond dit Jeruzalem. Van Jeruzalem gaat u naar Libanja. U volgt weg nr. 231 in zuidelijke richting naar Ormož. In dit plaatsje had de Duitse Orde in de 13de eeuw grote invloed. Ook de ridders van de Duitse Orde bevvogen zich in die ti j d langs de barnsteenroute noordwaarts. In de Romeinse tijd was het onbewoond, maar archeologen] vonden op het plateau wel| een aantal prehistorische nederzettingen. De oudste is) neolitisch. Daarop volgde een grote nederzetting uit de oude ijzertijd en daarna een Keltische uit de jonge ijzertijd. De route loopt verder naar Velika Nedelja, een plaatsje met een kasteel en een kerk die er in hetl begin van de 13de eeuvv is gesticfht door de Duitse Orde, en vandaar naar Ptuj. Ptuj Reizigers die uit het noorden kvvamen, bereikten het oude Ptuj) (Pettau) aan de oostkant. De weg| liep onder de burcht langs, over het tracee van de Prešernova ulica en dan langs het dominicaner klooster naar de vvaterkant. Langs de Prešernova ulica vonden archeologen overblijfselen van vvoningen die zij rond 1800 v. Chr. dateren. Ptuj was dus al in de vroege bronstijd een bevvoonde plaats. In de 2de eeuw v. Chr. kwam het stadje onder Keltische invloed en in 129 v. Chr. ging het deel uitmaken van het Norische koninkrijk. Poetovi o vvas de Keltische naam van deze stad, die in de Romeinse tijd gehandhaafd bleef. Romeinse zeden en gevvoonten deden in het Keltische Poetovio wel hun intree. Dat blijkt wel uit het feit dat de Keltische nederzetting net als de Romeinse stad aan de andere kant van de Drava vvaterleiding had. De Romeinen dronken water uit het Pohorje-massief. Het 20 km lange aquaduct dat het water aanvoerde, liep langs de heervveg over de vi akte van Ptuj. Het vvater voor de Keltische stad kwam uit de omgeving van Vurberk. De belangrijkste herinneringen aan de Romeinse tijd, behalve grafstenen ook een prachtige verzameling munten, bevindenj zich in het voormalige Dominicaner] klooster. Het museum toont ook enkele zerkfragmenten met hebreeuwse letters. De stenen zijn een erfenis van de joodse gemeenschap die hier in dej Romeinse tijd bestond. Joodsej gemeenschappen speelden bij de verbreiding van het christendom in de Romeinse tijd mogelijk een rol. Ook in de toren naast de kerk aan de Slovenski trg zijn wat Romeinse grafstenen ingemetseld. Ervoor staat ook nogeens een vijf meter hoge grafsteen. De toren is een militair gebouw uit de 16de eeuvv, de ti j d van de invallen van de Turken. Ook de St. Joriskerk, een gotisch gebouvv met romaanse elementen (de bogen tussen de pilaren, de gevel van de vvestbouvv) en een zvvare vvestkant kon in diel tijd bij de verdediging nuttigej diensten bevvijzen. De kerk bezit een prachtige gotische St. J oris) en een Pieta die sterke gelijkenis vertoont met beelden die wd verderop langs de route, in de kerk van Celje en in het kasteej van Prodjama, nog zullen zien. In de kerk staat een oeroud, uit een steen gehouvven doopvont. Ook het plaveisel van kiezels rond de kerk is oud. In het museum in de burcht van Ptuj zijn barnstenen voorwerpen te zien uit graven uit de Iste tot 3de eeuw. Ook in de omgeving van Ptuj is er van alles, dat aan de Romeinse tijd herinnert. Zo zijn er in de middeleeuwse kerkjes van Videm en het nabijgelegen Dravinski Vrh grafstenen in de muren ingemetseld. Bij Bori aan de Drava lag een Romeins fort. Maar de pl ek zel f is veel ouder. Archeologen vonden er een neolitische nederzetting. Een bisschop uit het oosten De verbreiding van het christendom hangt nauvv samen met de orientalisering van de steden langs de barnsteenroute. Al in de 2de eeuw was het aantal Griekssprekende inwoners in deze steden langzaam gaan toenemen en in de tweede helft van de 3de eeuw manifesteerden deze 'Grieken'zich als een nieuwe bevolkingsgroep, naast het traditionele Romeinse patriciaat en de hoge militairen. Het begin van deze onhvikkeling werd gevormd door het verschijnen van kooplui en agenten van handelshuizen uit het oosten en van ambachtslieden uit die contreien. Het ging vooral om mensen uit Syrie, al vvaren er ook wel wat immigranten uit Klein-Azie en Griekenland en uit Egypte bij. De| immigratie uit het oosten bleef ook gedurende de hele 4de eeuwj aanhouden. In een tijd van enkele generaties ontstonden vvelvarende Griekse gemeenschappen. Tot deze nieuvve bevolkingsgroep behoorden ook joden die, zoals uit gevonden| grafstenen blijkt, bi n pen de Grieksej gemeenschap nog weer een eigep gemeenschap vormden. Uit de periode dat deze stedelijke Griekse gemeenschappen ontstonden, dateren ook de eerste betrouvvbare aanvvijzingen voor de aanwezigheid van het christendom. Blijkbaar verbreiddej het nieuwe geloof zich in en via| deze gemeenschappen. Het ligt voor de hand om te veronderstellen dat de traditionele Romeinse stadsbevvoners niet altijd evenveel sympathie konden opbrengen voor de oosterse nieuwelingen en dat ze hen om hun onmiskenbare vvelvaart ook wel benijdden. Voor het nieuvve geloof dat zij meebrachten, het christendom, hadden de mj/jj Romeinen in dit stadium in ieder geval nog vveinig belangstelling. Hun houding veranderde pas in de 4de eeuvv toen het christendom de nieuwe staatsgodsdienst werd. Een van de steden die in de 3de eeuvv een talrijke Griekssprekende bevolking had, was Ptuj en tegen het eind van die eeuvv had het ook een christelijke kerk en een bisschop, Victorinus, die zich tot een belangrijk theoloogj ontvvikkelde. De kerk van Ptuj moet in de tijd van Victorinus behoorlijk goed georganiseerd zijn gevveest. Rajko Bratož, de auteur van een prachtig boek over de vroeg-christelijke kerk in Aquileia, gaat ervan uit, dat het christendom minstens een generatie voor Victorinus moet zijn ontstaan. We zijn dan in de tijdj van keizer Severus. Victorinus, die in de tvveede helft van de 3de eeuvv bisschop moet zijn gevveest en vvaarschijnlijk tijdens de vervolgingen van Diocletianusj de martelaarsdood stierf, vvas een kenner van de theologische literatuur van zijn tijd, rnaar vooral van het vverk van de Grieken en speciaal van de grote Alexandrijnse theoloog Origenes (c.a. 185-254). Historici veronderstellen danook dat Victorinus zelf in het oosten is gevveest en gelegenheid heeft gehad om in de bibliotheek van Jeruzalem te studeren. Halvervvege de 3de eeuvv kende het christendom in de Orient een grote dynamiek. In de theologie raakte de periode van de geschriften tegen ketterijen voorbij en kvvam de bijbeluitleg, de exegese, op de voorgrond. In de Alexandrijnse school (Alexandrie en Jeruzalem) bereikte de allegorische bijbeluitleg, halvervvege de 3de eeuvv zijn hoogtepunt. Victorinus liet zich door deze nieuvve manier van theologiseren inspireren -ook hij schreef vooral commentaren op bijbelboeken-, maar dit brachtj hem er niet toe oude inzichten op te geven. Zo bleef Victorinus| in tegenstelling tot Origenes eenj overtuigde chiliast, een man dus die het duizendjarig vrederijkj de hemel op aarde, vervvachttej VVat dat betreft toonde hij eerdetj vervvantschap met andere Crieksej theologen die in het vvesten verzeild vvaren geraakt, zoals Irenaeus van Lyon (gest. c.a. 190) en Hippolytus (gest. 235). De leerj van een duizendjarig rijk vvas inhet begin van de 2de eeuvv dooij de kerken vah Syrie en KleinAzie uit de joodse apocalyptiek overgenomen. In de tijd van Victorinus vvas deze intussen algemeen aanvaard geraakte leeri duidelijk over het toppunt van zijn populariteit heen. Dat kvvam vooral omdat vanaf het begin van de 3de eeuvv de allegorische bijbeluitleg van de school van Alexandrie sterk in opkomst vvas. Lees verder in de volgende Lipa... De vereniging is opgericht op 7 juli 1991 en is een zelfstandige en onafhankelijke landelijke organisatie, die zich ten doel stelt met name op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied de samenvverking tussen Nederland en Slovenie, respectievelijk. De vereniging beschouvvt zichzelf als de geeigende plaats voor ontmoeting tussen Nederlanders en Slovenen en wil voorts in het bijzonder een ontmoetingsplaats voor de Slovenen in Nederland zijn. (uit artikel 2 van de Sta tu ten). Secretariaat: Maurice Aretz, Tacitusstraat 1, 6135 HR Sittard telf. 046-4009118 Nieuw e-mailadres: info@lipa-online.org Overige bestuursleden zijn: Voorzitter: Fred VVolsink, Wisselt 75, 7021 EH Zelhem, telf. 0314-623195, e-mail: lipa@ilse.nl Penningmeester: Bojan Gorički, Beethovenstraat 19, 4536 AG Terneuzen telf. 0115-613722, e-mail: bojana@zeelandnet.nl Mojca Nodelijk- Guštin, Margrietstraat 1, 4566 AN Heikant telf. 0114-313649 e-mailadres: fam.nodelijk@hetnet.nl Maarten Dragt, Looiersveld 40, 5121 KE Rijen, telf. en fax. 0161-231628 Ines Zver legt i.v.m. een nieuvve baan, haar bestuursfunctie tijdelijk neer. De vereniging vverkt samen met: Ambassade van de Republiek Slovenie Veleposlaništvo Republike Slovenije Anna Paulovvnastraat 1, 2518 BA 's Gravenhage Telf. 070-310 8 690 Fax. 070-362 6 608 e-mail: embassy@slovenia.demon.nl 0 wij sloven ons graag voor u iviadr neiM hx per uit. week rechtstreeks van Amsterdam naar Ljubljana in Uitstekende doorverbindingen naar Prestina, Sarajevo, Skopje, Split en Tirana. Voor meer informatie en/of boekingen, bel Adria Airways (010) 2083 606 of uvv reisburo of kijk op www.adria.si. — ^ J^—rS Jr .