Macher NocchMatt. - ^7, „S'*. - Ar. IX. F f ■ ii. % -i- Inhalt: 73. Encyclica de Rosario Mariali. — 74. Decretum de Festo 8. Joseplii. — 75. Entscheidung über die Ungiltigkeit einer von einem katholischen österreichischen Staatsangehörigen bei Lebzeiten des anderen Ehegatten im Auslande geschlossenen zweiten Ehe. — 76. Die stiftbriefliche Verpflichtung des Pfarrers, den Unterhalt des Hilfspriesters mit bestimmten Naturalleistungen zu bestreiten, schließt die Verpflichtung des Pfarrers nicht in sich, den durch das Richtigstellungserkenntniß in Geld festgestellteu Abgang auf die neue Congrua zu tragen. — 77. Concnrs-Verlaut-barung. — 78. Chronik der Diöcese. 73. Venerabilibus Fratribus Patriarchis Primatibus Archiepiscopis et Episcopis alliisque locorum Ordinariis Pacem et Communionem cum Apostolica Sede habentibus LEO PP. XIII. Venerabiles Fratres! Salutem jMagnae Dei Matris amorein et cultum quoties ex occasione liceat excitare in christiano populo et augere, toties Nos mirifica voluptate et laetitia perfundimur, tamquam de ea re quae non solum per se ipsa praestantissima est multisque modis frugifera, sed etiam cum intimo animi Nostri sensu suavissime concinit. Sancta nimirum erga Mariam pietas, semel ut paene cum lacte su-ximus, crescente aetate, succrevit alacris valuit-que in animo flrmius: eo namque illustrius menti apparebat quanto illa esset et amore et lionore digna, quam Deus ipse amavit et dilexit primus, atque ita dilexit, ut unam ex universitate re rum sublimius evectam amplissimisque ornatam mune-ribus sibi adiunxerit matrem. Eius autem bonitatis in Nos beneflcentiaeque complura et splendida testimonia, quae summa cum gratia nec sine lacrimis recordamur, eamdem in Nobis pietatem et foverunt amplius et vehementius incendunt. Per multa enim et varia et formidolosa quae in-ciderunt tempora, semper ad eam confngimus, et Apostolicam Benedictionem. semper ad eam intentis oculis cupidisque suspe-ximus; omnique spe et metu, laetitiis et acerbita-tibus in sinu eius depositis, haec fuit assidua cura, orandi ab ea, Nobis fvellet benigna in modum matris per omne tempus adesse et illud impe-trare eximium. posse Nos ei vicissim deditissimam filii voluntatem probare. — Ubi deinde arcano providentis Dei consilio est factum, ut ad hanc Beati Petri Cathedram, ad ipsam videlicet Christi personam in eius Ecclesia gerendam, assume-remur, tum vero ingenti muneris gravitate com-moti, nec ullä sustentati fiducia virtutis Nostrae, subsidia divinae opis, in m ater na Virginis beatis-simae iide, impensiore studio flagitare conten-dimus. Spes autem Nostra, gestit animus profiteri, quum in omni vita, tum maxime in supremo Apostolatu fungendo, eventu rerum numquam non habuit fructum vel levamentum. Ex quo spes eadem Nobis multo nunc surgit erectior ad plura maioraque, auspice illa et conciliatrice, expetenda, quae pariter saluti christiani gregis atque Ecclesiae 14 gloriae fclicibus inerementis proficiant. — Est igitur recte opportuneque, Venerabiles Fratres, quod incitamenta quaedam universis filiis Nostris. renovata per vos hortatione, adhibeamus, ut octo-brem proximum, Dominae nostrae et Reginae augustae a Rosario sacrum, vividiore pietatis sol-lertia, quam necessitates ingraveseentes exposcunt, studeant celebrare. Quam multis et quibus corruptelarum modis nequitia saeculi eo fallaciter eonnitatur ut chri-stianam lidem et, quae ipsam nutrit movetque in fruetus, observantiam divinae legis, debilitet ae prorsus evellat ex animis, iam patet nimium: iamque passim dominieus ager, teterrima velut afflatus lue, ignoratione fldei, erroribus, vitiis propemodum silvesoit. Quod vero ad eogitandum acerbius est. improbitati tarn arrogant! et noxiae tantum abest ut frena iniecta aut iustae sint poenae impositae ab iis qui possunt maximeque debent, ut immo saepius ex ipsorum vel socordia vel patrooinio augeri spiritus videantur. Inde est cum causa dolendum de publicis doctrinarum et artium palaestris sic deditA opera constitutis, in quibus nomen conticescat aut vituperetur Dei; dolendum de impudentiore in dies licentia quidlibet in vulgus edendi, quidlibet declamandi Christo Deo et Ecclesiae probrosum; neque ea minus dolenda consecuta in multis remissio et desidia catholicae professionis, quae si non aperta est a flde defectio, eo certe evasura procliviter est, cum flde nihil jam vitae habitu cougruente. Quam qui perpendat rna-ximarum rer um confusionem et labem, non ei pro-fecto fuerit mirum, si late gentes divinae animadver-sionis pondere ingeiniscant afflietae, metuque gra-viorum calamitatum anxiae trepidae teneantur. Iam vero ad violatum Dei n umen placandum, ad eamque afferendam quae misere laborantibus opus est sanationem, nihil sane valuerit melius quam pie perseveranterque precandi officium, modo sit cum studio et actione cbristianae vitae coniunctum; quod utraque in parte ducimus per mariale Rosarium potissime assequendum. — Ab ipsa rei satis cognita origine, quam praeclara monumenta illustrant et commemoravimus Ipsi non setnel, praepotens vis eius laudatur. Quo enim tempore Albigensium secta, integritatis fldei morum-que specie quidem fautrix, re vera perturbatrix pes-sima etcorruptrix, magno multis gentibus erat exitio, ineam consceleratasque factiones pugnavit Ecclesia, non copiis neque armis, sed interposita praecipue sacratissimi Rosarii virtute, cuius ritum ipsa Do-minico Patri Deipara tradidit propagandum; at-que ita de omnibus magnifice victrix, suorurn saluti, tum per eam, tum per similes deinceps procellas, exitu semper glorioso consuluit. Quam-obrem in hoc rerum et hominum cursu quem conquerimur, luctuosum religioni, perniciosissimum rei publicae, pari omnes pietate sanctam Dei Grenitricem communiter implorare exorare oportet, ut eaindem eius Rosarii virtutem secundum vota laetemur experti. — Enim vero quum precando confugimus ad Mariam, ad Matrem misericordiae confugimus, ita in nos affectam. ut qualicumque necessitate, ad immortalis praesertim vitae adep-tionem, premamur, ilico nobis et ultro, ne vocata quidem, praesto sit semper, atque de thesauro largiatur illius gratiae qua inde ab initio donata est plenä copia a Deo, digna ut eius mater exi-steret. Mac scilicet gratiae copia, quae in multis Virginis laudibus est praeclarissima, longe ipsa cunctis hominum et angelorum ordinibus ante-cellit, Christo una omnium proxima: Magnum enim est in quolibet sancto, quando habet tantum de gratia quod sufßcit ad salutem multorum: sed quando liaberet tantum, quod sufficeret ad salutem omnium hominum de mundo, hoc esset maximum; et lioc est in Christo et in Beata Virgine.1) Ei nos igitur, quum gratia plenatn angelico prae-conio salutarnus, eamdemque iteratam laudem in coronas rite connectimus, dici vix potest quam gratum optatumque fecerimus: toties enim a nobis memoria quasi excitatur tum dignitatis eius ex-celsae, tum initae a Deo per ipsam humani ge-neris redemptionis; unde etiam commemorata pendet divina et perpetua necessitudo. qua ipsa cum Christi gaudiis et doloribus, opprobriis et triumphis tenetur in regendis hominibus iuvandis- ') S. Th. op. VIII super salut. angelica. que ad aeterna. Quod si Christo benignissime placuit tantam nostri praeseferre similitudinem, seque hominis filium atque adeo fratrem nostrum dicere et praebere, quo testatior sua in nos rai-sericordia patesceret. Debuit per omnia fratribus similari, ut misericors fieretx); Mariae non aliter, ex eo quod Christi Domini eiusdemque fratris nostri electa est mater, hoc supra matres omnes singulare inditum est, ut misericordiam nobis pro-deret effunderet suam. Id praeterea si debemus Christo quod nobiscum ius sibi proprium quodam-modo communicarit, Deum vocandi et habendi patrem, eidem similiter debemus cornmunicatum amantissime ius, Mariam vocandi et habendi matrem. Quando autem natura ipsa nomen matris fecit duleissimum, in eaque exemplar quasi statuit amoris teneri et providentis, lingua quidem haud satis eloqui potest, at probe sentiunt piorum animi, quanta in Maria insideat benevolentis actuosaeque caritatis flamma, in ea nimirum, quae nobis non humanitus, sed a Christo est mater. Atque multo illa magis nostra omnia habet cognita et perspecta; quibus ad vitam indigeamus praesidiis, quae impendeant publice privatim pe-ricula, quibus in angustiis in malis versemur, quam in primis sit acris cum acerrimis hostibus de salute animae dimicatio: in his autem aliisve asperitatibus vitae, multo ipsa potest largius, et vehementius exoptat, solatium, robur, auxilia omne genus carissimis filiis afferre. Itaque ad Mariam non timide non remisse adeamus, per illa obse-crantes materna vincula, quibus cum Iesu item-que nobiscum coniunctissima est; praesentem eius opem quo precationis modo significavit ipsa et peracceptum habet, religiosissime invocemus: tum erit merito in tutela optimae matris securis laetis-que animis conquiescendum. Ad hanc Eosarii commendationem ex pre-catione ipsa profectam, accedit ut in eodem insit facilis quidam usus ad summa fidei christianae capita suadenda animis et inculcanda: quae quidem alia est nobilissima commendatio. — Est enim maxime ex fide quod homo recte certeque ') Hebr. II, 17. gradus facit ad Deum, eiusque unius maiestatem immensarn, Imperium in omnia, summam poten-tiam, sapientiam, providentiam discit mente et animo revereri: Credere enim oportet accedentem ad Deum quia est, et inquirentibus se remunerator sit.1) Quoniam porro aeternus Dei Filius humani-tatem suscepit, praeluxitque nobis et adest velut via, veritas, vita, idcirco fides nostra praeterea complectatur necesse est Trinitatis divinarum per-sonarum augustae et Unigenae Patris hominis facti alta mysteria: Haec est vita aeterna, ut cognoscant te, solum Deum verum, et quem misisti Iesum Christum.*) Permagno quidem beneficio do-navit nos Deus, quum Tide hac sancta donavit: cuius munere non solum supra humana erigimur, tamquam speculatores effecti et consortes divinae naturae, sed habemus hoc amplius causam prae-stantis meriti ad praemia caelestia; proptereaque spes nostra alitur et confirmatur, fore aliquando ut Deum, non iam per adumbratas rerum ima-gines, sed aperto in lumine contingat intueri ipsum ipsoque frui ultimo bono perpetuum. At vero christianus homo tarn variis distinetur vitae curis tamque evagatur facile ad levia, ut, nisi crebra admonitio succurrat, quae maxima et per-necessaria sunt, oblivione lenta dediscat, ob earn-que causam eius oblanguescat atque etiam inter-cidat fides. Quae nimis magna ignorantiae pe-ricula ut a filiis suis Ecclesia prohibeat, nulla sane vigilantiae diligentiaeque praetermittit con-silia, neque ultimum est fidei adiumentum quod ex mariali Rosario petere consuevit. Quippe in eo, cum pulcherrima fructuosaque prece certo ordine continuata, recolenda succedunt et con-templanda praecipua religionis nostrae mysteria: illa prirnum quibus Verbum caro factum est, et Maria, virgo Integra et mater, materna illi officia sancto cum gaudio praestitit; tum Christi do-lentis aegritudines, cruciatus, supplicium, quorum pretio salus generis nostri peracta; tum eiusdem plena gloriae mysteria, et de morte triumphus, et ascensus in caelum, et demissus in de divinus ') Hebr. XI, 6. a) Ioann. XVII, 3. 14* Spiritus, atque Mariae sideribus receptae splen-dida claritudo, denique cum gloria Matris et Filii consociata caelitum omnium gloria sempi-terna. — Haec rer um plane admirabilium con-texta series in fidelium mentes frequenter assi-dueque revocatur, et fere in conspectu explicata proponitur; id quod Rosarium sancte colentibus aspergit animos nova semper quadam pietatis dul-cedine, perinde afficiens et movens quasi vocem ipsam exciperent indulgentissimae Matris, eadein aperientis mysteria multaque salutariter alloquentis. — Quare non id nimis affirmatum videbitur, quibus et locis et familiis et gentibus honorem pristinum marialis Kosarii consuetudo retineat, null am ibi iacturam fldei ab ignorantia pestiferis-que erroribus metuendam. Sed alia non minus praestat, quam Ecclesia liliis suis magnopere a Rosario quaerit, utilitas: ea est, ut ad fidei sanctae normam et praescripta vitam moresque suos diligentius componant. Si enim, ut omnes tenent divinum effatum: Fides sine operibus mortua est*), eo quia fitles vitam ducit a caritate, caritas autem in ubertatem exit sanctarum actionum; nihil profecto emolumenti ad aeterna christianus hoino percepturus erit ex fide sua, nisi rationem vitae secundum eam di-rexerit: Quid proderit, fratres mei, si fidern quis dicat se liabere, opera autem non liabeat? numquid potent fides salvare eum P) Istud imrno hominum genus reprehensionem Christi iudicis multo gra-viorem incurret, quam qui christianae lidei dis-ciplinaeque sint misere ignari: qui non, ut illi perperam, aliter credunt aliter vivunt, verum quia carent Evangelii lumine, habent ideo quam dam excusationem aut minore sunt certe in noxa. — Quo igitur tides quam profitemur consentaneä fructuum laetitia melius florescat, siinul ex my-steriis ipsis quae mens considerando persequitur, ad virtutum proposita mire animus inflannnatur. Opus nempe salutiferum Christi Domini, quäle nobis eminet ac nitet in omnes partes exemplum! Magnus omnipotens Deus, urgente in nos nimia *) Jac. II., 20. a) Ib. 14. caritate, ad infimi hominis conditionem sese ex-tenuat; nobiscum velut unus de multis versatur, amice colloquitur, singulos et turbam ad omnem erudit docetque iustitiam. excellens sermone ma-gister, auctoritate Deus. Omnibus omnino se dat beneficum, e morbis corporum relevat languentes, morbisque animorum gravioribus paterna medetur miseratione; quos vel aerumna exercet vel solli-citudinum moles fatigat, eos in primis blandis-sime compellat et vocat: Venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos.1) Tum ipse interquiescentibus nobis in complexu suo, de illo spirat mystico igne quem ad homines detulit, deque sui mansuetudine anirni ac sub-missione benigne insinuat, quarum usu virtutum nos optat verae solidaeque pacis, cuius est auctor, participes: Discite a me quia mitis sum et lmmilis cor de; et invenietis requiem animabus vestris.2) Sed ipse tarnen, pro ea sapientiae caelestis luce et in-signi beneficiorum copia quibus homines demereri debuerat. hominum subit odia iniuriasque atro-cissimas, atque sanguinein et spiritum cruci suf-lixus profundit, nihil spectans enixius quam ut illis pariat sua morte vitam. —- Talia peramantis Eedemptoris nostri monumenta carissima nequa-quam fieri potest ut quispiam attenta secum co-gitatione reputet et commentetur, neque grata ad-versus eum voluntate exardescat. At verius pro-batae vis lidei tantum efticiet ut. illuminata hominis mente et animo vehementer impulso totum prope rapiat ad ipsius Christi vestigia per omne discrimen sectanda, ad eam usque Paulo dignam obtestationem: Quis ergo nos separabit a caritate Christi? tribulatio, an angustia, an fames, an nu-ditas, an periculum, an persecutio, an gladius?3) . . . Vivo autem iam non ego; vivit vero in me Christus.4) Ne vero ad exempla quae Christus, homo idemque Deus, de se exhibet sane quam maxima, nativae nos imbecillitatis conscientia absterriti de-flciamus, una cum mysteriis eins mysteria Matris ') Matth. XI, 28. 8) Ib. 29. 3) Rom. VIII, 35. *) Gal II, 20. sanctissimae habemus oculis mentis ad contem-plandum oblata. E regia Davidis stirpe est ea quidem progenita, cui tarnen nihil iam est reli-quum de maiorum vel opibus vel amplitudine; quae vitam in obscuro agit, humili in oppido, humiliore in tecto, recessu ipso et rei familiaris tenuitate eo oontenta magis quod liberiore potest animo se tollere ad Deum eidemque suramo desi-deratissimo bono penitus adhaerere. Atqui est cum ipsa Dominus, quam complet et beat gratiä sua; ipsaque, allato caelesti nuntio, designatur, ex qua. virtute agente Spiritus Sancti, expectatus ille Servator gentium nostra in humanitate sit proditurus, Celsissimum dignitatis gradum quanto plus ea miratur et muneri tribuit potenti miseri-cordique Deo, tanto se, nullius sibi conscia vir-tutis, deprimit humilius, seque Del ancillam, eius dum lit mater, prompto animo edicit et devovet. Quod autem pollioita sancte est, id alacris sancte praestat, iam tum perpetua cum Iesu filio. ad gaudia ad lacrimas, communione vitae instituta. Sic tale fastigium gloriae, ut nemo alius nec homo nee angelus, obtinebit, quia cum ipsa nemo erit virtutum promeritis conferendus; sic eam superi et mundani regni manet corona, quod invicta futura , sit regina martyrum; sic in caelesti Dei civitate per aeternitatem omnem coronata assidebit ad Filium, quod constanter per omnem vitam, con-stantissime in Calvaria, redundantem tristitia cali-cem sit cum illo exhaustura. — Ecce autem in Maria virtutis omnis exemplar vere bonus et pro-videns Deus constituit nobis aptissimum: eamque oculis et cogitatione intuentes, non animos, quasi divini numinis fulgore perstricti, despondemus, sed ex ipsa allecti communis propinquitate na-turae, lidentius ad imitationem enitimur. Cui studio si nos, ea maxime adiuvante, totos dediderimus, licebit profecto virtutis tantae sanctitatisque linea-nienta saltem exprimere, et quam admirabiliter tenuit ad omnia Dei consilia aequabilitutem vitae, 1‘eferentes, ipsam licebit subsequi ad caelum- — Iam nos peregrinationem eo susceptam, quamvis aspera multisque sit difficultatibus impedita, ani-mose fortiterque insistamus ; neve molestiam inter et laborem cessemus tendere ad Mariam suppli-citer manus in eas Ecclesiae voces: Ad te suspi-ramus gementes et flentes in hac lacrimarum valle . . . Mos tuos misericordes oculos ad nos converte; Vitam praesta puram, iter para tutum, ut videntes Iesum, seniper collaetemur.1) At illa, quae, tametsi nullam in se passa, debilitatem naturae nostrae vitiosita-temque pernoscit, quaeque matrum omnium est optima et studiosissima, quam nobis opportune prolixeque subveniet, quanta et caritate reficiet et virtute firmabit! Per iter euntibus, divino Christi sanguine et Mariae lacrimis consecratum, certus erit nobis nec difticilis exitus ad societatem quo-que beatissimae eorum gloriae fruendam.. Ergo Rosarium Mariae Virginis, in quo apte utiliterque habentur coniuncta et eximia preca-tionis formula et idoneum fidei conservandae in-strumentum et insigne specimen perfectae virtutis, dignum plane est quod veri nominis christianis sit frequenter in manibus piaque recitatione et meditatione colatur. — Haec autem commendata singulariter volumus ei Consociationi, quam nuper etiam laudavimus legitimeque probavimus, a Sacra Familia appellatam. Si quidem illud Christi Domini mysterium, quod vitam intra parietes Na-zarethanae domus tacitam abditamque diu transe-gerit, eidem Consociationi dat causam, ita ut ad exemplar Familiae sanctissimae divinitus consti-tutae sese christianae familiae curent sedulo con-formare, iam eius cuspicua est cum Rosario sin-gularis quaedam coniunctio; qua praesertim attinet ad mysteria gaudiorum, in eo ipso conclusa quum Jesus, post declaratam in templo sapientiam suam. cum Maria et Iosepho venit Nazareth et erat suh-ditus illis, cetera quasi instruens mysteria. quae hominum doctrinam et redemptionem propius effi-cerent. Quare videant Consociati omnes quam sit suum cultores Rosarii atque etiam propagatores sese diligentes praebere. Quantum est ex Nobis, rata firmaque habemus sacrae indulgentiae rnunera, superioribus annis concessa, eorum gratiä qui octobrem mensem rite ad ea ipsa praescripta egerint: vestrae autem, *) Ex sacr. liturg. Venerabiles Fratres, auctoritati et sollertiae valde tribuimus, ut par atque antea in catholicis gen-tibus caleat religio et oontentio sancta ad Vir-ginera, Christianorum Adiutricem, Eosarii prece colendam. — At vero, unde exorsa est eohor-tatio Nostra, inde placet ad exitum pergat, iterum apertiusque testando quem fovemus erga magnam Dei Grenitrieem animum et memorem beneficiorum et spei plenum laetissimae. Suffragia christiani populi ad eius aras pientissime supplicantis aeque rogamus Eeclesiae causa, tarn adversis turbulen-tisque iactatae temporibus, aeque rogamus causa Nostra, qui devexa aetate, defessi laboribus, dif-ficillimis rerum constricti angustiis, nullis homi-num fulti subsidiis, ipsius gubernacula Eeclesiae tractamus. Nempe in Maria, potente et benigna matre, spes Nostra exploratior quotidie augescit, iucundius arridet. Cuius deprecationi si plurima eaque praeclara benelicia a Deo accepta referimus, id quoque effusiore gratia referimus quod iamiam detur quinquagesimum diem anniversarium attin-gere ex quo sumus episcopali ordine consecrati. Magnum sane hoc est respicientibus tarn diutur-num pastoralis muneris Spatium, quantum prae-cipue, quotidiana sollicitudine agitatum, adhuc im-pendimus christiano gregi universo regendo. Quo Nobis in spatio, ut est hominum vita, ut sunt Christi et Matris mysteria, nec defuerunt gau-diorum causae, et plures acerbaeque admixtae sunt causae dolorum, gloriandi in Christo prae-miis quoque delatis: eaque Nos omnia, demissa Deo aequaliter mente gratoque animo, convertere ad Ecclesiae bonum et ornamentum studuimus. Nunc iam, nec enim dissimiliter reliqua vita de-curret, si vel nova affulgeant gaudia vel impen-deant dolores, siqua gloriae accessura sint de-cora, eadem Nos mente eodemque animo con-stantes, et gloriam unice appententes a Deo cae-lestem, davidica illa iuvabunt: Sit nomen Domini benedictum: Non nobis, Domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam.1) Equidem a liliis Nostris, quorum in Nos videmus studia tarn pie et bene-vole incensa, potins quam gratulationes et laudes, summas Deo optimo grates precesque et vota magnopere expectamus; maxime laetati si hoc Nobis impetrent, ut quantum virium et vitae su-persit, quantum resideat auctoritatis gratiae, tantum Ecclesiae omnino accidat salutare, in primis ad in-fensos et devios, quos iamdudum vox Nostra in-vitat, reducendos reconciliandos. Omnibus autem dilectissimis liliis, ex proxima, Deo donante, fau-stitate et iaetitia Nostra, iustitiae, pacis, prospe-ritatis. sanctimoniae, bonorum omnium affluant munera: hoc paterna caritate a Deo adprecamur, hoc eloquiis eius commonemus: Obaudite me . . . et quasi rosa plantata super rivos aquarum fructi-ficate: quasi Libanus odorem suavitatis liabete. Flo-rete flores quasi liliuwi, et date odorem et frondete in gratiam, et collaudate canticum et benedieite Dominum in operibus suis. Date nomini eius magni-ficentiam, et confitemini illi in voce labiorum ve-strorum et in canticis et citharis . . . in omni corde et ore collaudate et benedieite nomen Domini.2) Quibus consiliis et optatis si forte illuserint nefarii homines, qui quaecumque ignorant, blasplie-mant, parcat illis dementer Deus; ut ipse autem propitius, exorante sacratissimi Eosarii Eegina, obsecundet, liabete auspicium, Venerabiles Fratres, idemque pignus benevolentiae Nostrae, Aposto-licam benedictionem, quam singulis vobis et clero populoque vestro peramanter in Domino imper-timus. Datum Eomae apud S. Petrum die 8. septem-bris anno MDCCCXCII. Pontificatus Nostri quinto decimo. Leo Pp. XIII. -) Ps. CXII, 2, 6X1II, 1. =) Eccli. XXXIX, 17- 20, 41. 74. Decretum Urbis et Orbis. Ex quo Summus Pontifex Pius IX. keatum loseph purissimum Deiparae immaeulatae Virginis sponsum atque Christi Domini Salvatoris nostri putativum patrem universae Catholieae Ecclesiae Patronum constituit, antiqua Christifidelium pietas erga ipsum inclytum Patriarch am mirifice aucta est. Haec porro pietas, nova veluti addita flamma, ferventius exarsit postquam Sanctissimus Dominus Noster Leo Papa XIII. per suas encyclicas lit-teras sub die 15. Augusti anno MDCCCLXXXIX datas gloriosi eiusdem Patriarchae dignitatis prae-stantiam et validissimum apud Deum patrocinium celebravit, atque erga caelestem Patronum de-votionem cohortationibus favoribusque inter lideles fovere subinde non destitit. Hinc factum est ut ad Apostolicam Ledern undique transmissae sint postulationes, quo amplioris in sacra liturgia cultus honores beato loseph tribuerentur. Iamvero Sanctitas Sua. etsi de his suppli-cibus votis sibi delatis suramo afficeretur gaudio, utpote quae populorum in dies succrescentem de-votionem referrent; nihilominus eundem Sanctum Patriarcham potiori liturgico cultu, qui ordinem immutaret iamdiu in Ecclesia sapientissime prae-stitutum, ditare minime censuit. Verumtamen quum saepe saepius illius Festum XIV. Kalendas Aprilis affixum, ob occursum Dorn inicae Passionis, vel Hebdomadae Maioris ea die recoli nequeat, ac proinde eins celebratio iuxta rubricas aliquando nimium protrahenda sit, ne id in detrimentum vertat singularis illius obsequii, quod suo caelesti Patrono uni versus Catholicus Orbis una simul exhibet; Sanctitas Sua, ex Sa-crorurn Rituuin Congregationis consulto, statuit ut iis annis, quibus praefatum Festum occurrerit in Dominica Passionis, transferatur in Feriam secundarn immediate sequentem, et quoties in-ciderit in Maiorem Hebdomadam, reponatur in Feria quarta post Dominicam in Albis, tamquam in sede propria: servato rubricarum praescripto quoad translationem festorum iisdem diebus occur-rentium. Hoc autcm decretum promulgari atque in rubricis Breviarii ac Missalis Romani adiici prae-cepit. Die 15. Augusti MDCCCXCII. C. Card. Aloisi-Masella, S. R. C. Praefectus. L. + S. Pro R. P. D. Vincentio Nussi, S. R. C. Secretario. loannes Ponzi, Substitutus. 75. Entscheidung über die Zlngiltigkeit einer von einem katholischen österreichischen Staatsangehörigen bei Lebzeiten des anderen Ehegatten im Anstande geschlossenen zweiten Ehe. Die „österreichische Zeitschrift für Verwaltung" theilt in ihrer diesjährigen Nr. 20 aus den Beilagen zum Verordnungsblatte des Justizministeriums nachstehenden Fall mit: Der österreichische Staatsangehörige §(., römisch-katholischer Religion, hat am 22. November 1870 in Leipzig die Dorothea B. aus Leipzig, evaugelisch-lutherischer Cousessiou, geehelicht. Das königlich sächsische Appelatiousgericht in Leipzig hat mit dem Erkenntnisse vom 17. September 1879 die Scheidung der vorerwähnten ersten Ehe des A. mit der B. rechtskräftig ausgesprochen. Am 5. September 1881 ist A. vor dem Standesamt in Stötteritz in Sachsen mit Sophie C. ans Königssee, evangelisch-lutherischer Consession, eine zweite Ehe eingegangen. Die dem A. am 22. ^November 1870 angetrante Gattin B. ist noch am Leben. In der von Amtswegen eingeleiteten Rechtssache wegen Ungiltigkeit der zweiten Ehe haben nun das k. k. Kreisgericht in Brüx und das k. k. Oberlandesgericht in Prag auf Grnnd der vorstehenden bewiesenen Thatsachen die vom A. mit Sophie C. abgeschlossene Ehe in dem Gebiete der im österreichischen Reichsrathe vertretenen Königreiche und Länder für ungiltig erklärt ans nachstehenden, im Wesentliche» übereiustimmeudeu Gründen: Nach § 4 a. b. G.-B. bleiben die österreichischen Staatsbürger anch in Handlungen und Geschäften, die sie außer dem Staatsgebiete vornehmen, an die Gesetze gebunden, insoweit als ihre persönliche Fähigkeit, sie zu unternehmen, dadurch eingeschränkt wird, und als diese Handlungen und Geschäfte zugleich m diesen Ländern rechtliche Folgen hervorbringen sollen. Nach § 111 a. b. G.- B. kann das Band einer gütigen Ehe, wenn auch nur ein Theil schon znr Zeit der geschlossenen Ehe der katholischen Religion zngethan war, nur durch dm Tod des einen Ehegatten getrennt werden. Diesem gemäß mußte die zweite Ehe des A. mit Sophie C. nach §§ 62 und 94 a. b. G.-B. vom Standpunkte des österreichischen Rechtes als ungiltig erklärt werden, da A. bei Lebzeiten seiner ersten Gattin B. mit Rücksicht ans die §§ 4, 111 uud 62 a. b. G.-B. die rechtliche Fähigkeit nicht hatte, eiue zweite Ehe einzugehen. Die Aitficht, daß die erste Ehe des A. mit B. als gänzlich getrennt infolge der erfolgten Scheidung anznsehen und B. znr Schließung der zweiten Ehe berechtigt gewesen sei, ist durch ß 4 a. b. G.-B., welcher deu katholische» Oesterreicher auch im Auslande biudet, mit Beziehung auf § 111 a. b. G.-B. widerlegt. Der oberste Gerichtshof hat mit Plenarentscheidung vom 1. December 1891, Z. 13.739, in Uebereinstimmung mit den untergerichtlichen Urtheilen die fragliche Ehe als ungiltig erkannt. Gründe: Nach § 111 a. b. G.- B. kan» das Bernd ei»er giltige» Ehe zwifche» katholische» Personen nur durch deu Tod des einen Ehegatten getrennt werde». Ebenso unauflöslich ist das Band der Ehe, wenn anch nur ein Theil schon zur Zeit der geschlossenen Ehe der katholischen Religion zngethan war. Es fehlt an jedem berechtigten Grunde, diese dem katholischen Religionsbegriffe der Ehe entnommene allgemeine Bestimmung, wie der Vertheidiger des Ehebandes versucht, mit dem durch das Gesetz vom 31. December 1868, R.- G.-Bl. Nr. 4 ex 1869, ausge-hobe»e» § 77 a. b. G.- B. i» Verbindung zu briuge» und an die Voraussetzung zu knüpfen, daß die feierliche Erklärung der Euiwilliguug zur Ehe vor den: katholischen Seelsorger erklärt worden sein müsse. Nach § 4 a. b. G.-B. bleibt der katholische österreichische Staatsbürger an das Verbot, bei Lebzeiten des anderen Ehegatten zu einer neuen Ehe zu schreiten, anch dann gebunden, wenn er die Ehe außer seinem Staatsgebiete geschlossen hat, weil durch das Ehebaud zugleich im Julande iu Beziehung auf das Heimats-, Familien- und Erbrecht wirksame Folgen hervorgebracht werden. Aus Artikel 14 des Staatsgruudgesetzes vom 21. December 1867, R.-G.-Bl. Nr. 143, läßt sich die Aufhebung der anf deu verschiedenen Religionsbekenntnissen beruhenden, von einander abweichenden Bestimmungen des österreichischen Eherechtes, insbesondere der Grundsätze der §§ 62 und 111 a. b. G.-B. offenbar »icht ableiten. Diese haben mit der Gewährleistung der vollen Glaubens- und Gewissensfreiheit, des von dem Religionsbekenntnisse unabhängigen Genusses der bürgerlichen und politischen Rechte nichts gemein. Durch das Religionsbekenntmß darf den staatsbürgerlichen Pflichten kein Abbruch geschehen. Diese wurden daher durch das Staatsgrundgesetz ausdrücklich unberührt belassen. Hiezil gehört aber gewiß auch die Beobachtung des den Inländer a»ch im Auslande bindenden Heimatsgesetzes, insbesondere der §§ 62 und 111 a. b. G.-B. Auch A. war und blieb als katholischer österreichischer Staatsbürger bei der Schließung seiner ersten Ehe an die Ei»schrä»k»»g gebunden, daß diese Ehe nur durch den Tod getrennt werden kann. Für ihn und für seine Heimat wurde das Baud dieser Ehe durch das Scheiduugsurtheil des Appellationsgerichtes tu Leipzig vom 17. September 1879 nicht aufgelöst. Ihm war daher verboten, am 16. September 1881 zn Lebzeiten seiner Ehegattin eine neue in Oesterreich giftige Ehe eiuzugeheu. Dieser zweite» Ehe steht das Hinderuiß des noch bestehende» Ehebaiides nach § 62 a. b. G.-B. im Wege. 76. Die stiflöriefmäßige Werpffichtung des Wfarrers, den Unterhalt des Hilfspriesters mit bestimmten Naturalleistungen zu lieltreiten, schließt die Uerpilichtung des Pfarrers nicht in stch, den durch das Mchtigstellnngserkenntniß in Geld festgestellteu Ätigaug auf die neue Cougrua zu tragen. (Erkenntniß des f. f. Reichsgerichtes vom 4. Mai 1892, Q. 121.) Das k. k. Reichsgericht hat nach der am 4. Mai 1892 gepflogenen öffentlichen Verhandlung über das in der Klage de praes. 7. März 1892, Z. 53, des Emauuel Fe»cl, Pfarrers und Dechaiites i» Golö-Je»ikau in Böhmen, durch Dr. Viktor von Fuchs, Hof- und Gerichtsadvokaten in Wien, wider das k. k. Ministerium für Cultus mit) Unterricht gestellte Begehren um das Erkeuutuiß: das k. k. Ministerium für Cultus und Unterricht sei schuldig, dem Kläger den bereits verfallenen Eongr»aergä»zu»gsbetrag per 234 fl. 70 kr. sammt 5 Pereeut stufenweise zu berechnender Zinsen, sowie die auflaufeudeu Gerichtskosten binnen 14 Tagen bei sonstiger Execntion zn bezahlen; ebenso sei dasselbe schuldig, auch pro futuro die jährlichen Ergänznngsbetrüge per 61 fl. 25 kr. zn berichtigen, zn Recht erkannt: „Das k. k. Ministerium für Enltns und Unterricht ist schuldig, dem Kläger biuueu 14 Tage» bei sonstiger Execntion die Ergänzung der Coiigrua seines erste» Hilfspriesters im Ausmaße jährlicher 61 fl. 25 kr. für die Zeit vom 8. December 1889 bis 1. März 1892 sammt 5 Percent Zinsen vom Klagszustellungstage an zn bezahlen, ebenso ist dasselbe schuldig, vom 1. März 1892 ab die Ergänzung der Congrua des ersten Hilfspriesters des Klägers im obigen Betrage zahlbar anzuweisen. Die Gerichtskosten werden gegenseitig aus-gehobe». Gründe: Das vom Kläger als Pfarrer und Dechant in Golä-Jenikan im Grunde des Gesetzes vom 19. April 1885, R.-G.-Bl. Nr. 47, vorgelegte Eiubekeuutuiß der Einnahmen uud Ausgaben wurde mit dem Erkenntnisse der k. k. Statthalterei in Prag vom 28. October 1891, Z. 119.717, richtiggestellt. In demselben wurde anerkannt, daß auf die dem ersten Hilfspriester der Dechantei Golö-Jeuikau gesetzlich zustehende Congrua jährlicher 350 fl. mit Rück- sicht auf seine eigenen Einkünfte jährlicher 288 fl. 75 kr. noch der Betrag jährlicher 61 fl. 25 kr. abgängig ist, jedoch zugleich ausgesprochen, daß bei dem Umstande, als die gänzliche Unterhaltung der beiden bei der Dechantei Golö-Jeuikau systemisierten Hilsspriester vor der Wirksamkeit des Eongrnagesetzes laut Punkt 4 des Ereetions-Jnstrumentes cldto. Wien den 20. Hornung 1775, dem Benesiciaten oblag, und das Gesetz vom 19. April 1885, R.-G.-Bl. Nr. 47, a» dieser Verpflichtung nichts geändert hat, oberwähnter abgängige Betrag sub Ausgabspost Nr. 6 der Haupt-fasston des Pfarrers einbezogen worden ist. Hiedurch wurde der auf die Congrua des ersten Hilfspriesters per 350 fl. fehlende Ergänznngsbetrag jährlicher 61 fl. 25 kr. auf das Mehreinkommen der Pfarre Golö-Jenikau über wälzt und mithin dem Kläger diese Ergänzung aufgelastet. Der Kläger bestreitet nun in diesem Punkte die Gesetzmäßigkeit des obcitirteit Richtigstellungs-Erkenntnisses und behauptet, daß die in Rede stehende Eou-gruaergänzung nicht aus feinem Pfarreiutommen, sondern ans dem Religionsfonde zu berichtigen fei, weshalb er das eingangs erwähnte Begehren stellt. Dasselbe muß als priucipiell begründet erkannt werden. Das Richtigstellnugserkenntniß stützt seinen dieß-bezüglichen Ausspruch auf den Umstand, daß die gänzliche Unterhaltung der beiden bei der Pfarre Golö-Jenikau systemisierten Hilfspriester vor der Wirksamkeit des Eongrnagesetzes laut Punkt 4 des Erections-Jnstrnmentes dem Benesiciaten, also dem Pfarrer, oblag. Dies ist jedoch nicht richtig. Im erwähnten Punkte 4 ist genau bestimmt, worin der vom Pfarrer itt Golö-Jenikau feinen beiden Hilfspriestern zu leistende Unterhalt zu bestehen hat. Laut desselben ist 14 nämlich der Pfarrer verbunden, den zwei fnndirten Kaplänen eine anständige Kost nebst dem nothwen-digen Trnnk, Wohnung, Heizung deren Zimmer und Waschung des Leiuengeräthes ohne lveiteres Entgelt zu verabreichen, nachdem im Punkte 2 bestimmt worden war, daß ihm alljährlich aus deu herrschaftlichen Renten das Kostgeld für jeden der zwei Kapläne mit je 125 fl. rhein. an baarem Gelde wird verabfolgt werden. Eine weitere Leistung an die Hilfspriester, und insbesondere eine Leistung in Geld, ist dem Pfarrer nicht auferlegt worden; vielmehr wurde im Punkte 5 bestimmt, daß den fnndirten Kaplänen jährlich nomine siilarii. ititb zwar ersterein 150 ft. rheiit., dem zweiten 120 fl. rhein. aus den obrigkeitlichen Renten in vierteljährigen Raten werden verabreicht werden. Wenn nun, lute oben bemerkt wurde, auf die dem ersten Hilfspriester nach dem Congrnagesetze zustehende Congrua jährlicher 350 fl., gegenwärtig der Betrag von 61 fl. 25 kr. abgängig ist, so ist, da eine speeielle Verpflichtung des Pfarrers zu dessen Zahlung nicht vorliegt, die Congrua des ersten Hilss- Priesters mit obigem Betrage auf Gruud des §. 1 des Cougruagesetzes aus dem Religionssonde zu ergänzen. Der Kläger verlangt nun den Ersatz des Betrages von 234 fl. 70 kr. für die seinem ersten Hilfspriester für die Zeit vom 1. März 1888 bis 1. März 1892 prästirte Congrnaergänznng. Da er aber seine Fassion erst nach Ablauf der gesetzlichen Frist, nämlich am 8. Deeember 1889, überreicht hat, kann ihm obige Ergänzung erst von diesem Tage an zngesprochen werden. Weiters mußte erkannt werden, das pro futin-o die in Rede stehende Congrnaergänznng dein Klüger zahlbar anzuweisen ist. Die 5 Percent Zinsen von dem zur Zeit der Ueberreichuug der Klage bereits verfallenen Betrage wurden vom Ktagsznstellnngstage an zngesprochen, da kein gesetzlicher Grnnd vorliegt, ans welchem der Kläger berechtigt wäre, sie von einem früheren Zeitpunkte an zu beanspruchen. Da der Kläger nur theitweise obsiegte, werden die Proeeßkosten gegenseitig aufgehoben. 77. Koncurs -Werl'aitlöanmg. Die toacantcn zwei Religionsfonds - Pfarren: Banja Lolca, im Decanate Gottschee, »nd Janöc, im Decanate Litija, werden hiemit zur Bewerbung ausgeschrieben. Die Gesuche darum sind au die hohe f. f. Landes-regieruug in Laibach zu stylisieren Ferner werden ausgeschrieben die Pfarren Nova Oselica und Stara Oselica, im Decanate Loka. Die Gesuche sind an die ivohlehrwürdige Jnhabnng des Patrouatsgutes Lack zu richten. Sodann werden die zwei Pfarren: Zgornji Tuhinj, im Decanate Kamnik, und Cerklje, im Decanate Leskovec, zur Bewerbung ausgeschrieben. Die Gesuche nur die erstere Pfarre sind an den hochw. Herrn Pfarrdechant in Kamnik, Johann Oblak; um die letztere aber an den hochlv. Herrn Dr. Georg Sterbenec, Pfarrdechant in Leskovec zu stylisieren. Endlich wird die dem Patronate^ der Religionsfondsdomäne Sitticli unterstehende Pfarre St, Lovrcnc ob Tc= menici, im Decanate Trebnje, zur Bewerbung ausgeschrieben. Die Gesuche sind an die hohe k k. Landesregiernng in Laibach zu stylisieren. Peremptorischer Competenztermin 13. November 1892. 78. Kfironik der Awcese. Seine k. und f. Apostolische Majestät haben dem Professor am Staats-Obergymnasium in Laibach, fürstbischöflichen Consistorialrathe und Ehrendomherrn Josef Marn anläßlich der von demselben erbetenen Versetzung in den bleibenden Ruhestand das Ritterkreuz des Franz-Josef-Ordens allergnädigst zu verleihen gernht. Herr Michael Tavöar, f. - b. geistl. Rath und Pfarrer in Seisenberg, wurde zum Dechaute des neuereirteu Decanats-bczirfesSeisenberg, umfassend die Pfarren Ajdovica, Ambras, Hinje, Sela, Smiliel. Krka, Zagradec u. Topla Reber, ernannt. Die canonische Investitur erhielten die Herren: Johann Sternad, auf die Pfarre Babno Polje, am 14. September; Johann 6ega auf die Pfarre Podlipa, am 27. Sept. nnd Matthäus Jereb auf die Pfarre Kropa, am 29. Sept. 1892; Dem Herrn Mathias Gerzin, Pfarrer in Banjaloka, wurde die Pfarre Fara bei Kostei verliehe». Herr Jakob Porenta, Pfarrcooperator in Kosana, wurde für die Pfarre Stopiöe präsentirt. Herr Josef Gruden, Neopresbyter, wurde als Psärr-cooperator in Grad, und Herr Bineenz Vidergar als solcher in Horjul angestellt. Gestorben ist am 24. September 1892 Herr Anton Iloöevar. Pfarrer zu St. Lorenz an der Temeniz, nnd ivird derselbe dem Gebete des hochw. Diöcesan - Clerus empfohlen. Vom fürstbischösiichen Ordinariate, Laibach am 1. Oetobep 1,892. Herausgeber und für die Redaktion verantwortlich: Martin Pogacar. — Druck der „Katholische» Buchdruckerei" in Laibach.