tT ^-os^, tt Carmina '\}\'^Francijcl Giianm Lupiensu.'^^^f-" ^cßfU'je Sondiate lesu J Pripeti Jb!2wntm in ColUqio K , Neapohtano 'i tiufòem \ fj k" ^S/pMtanš. J iV y i raphm Tacobi Mai/infè \ ■6 8 a ms * • « ILLHSTRISS. ET EXCELL. DOMINO D. EMMANLIELI PINTO DE MENDOZA EQUITI CALATRAViE, PRINCIPI DE ISQULTELA DOMINO DE JULIANO, ET PESQUICI» ^Reffio Scriba Mitjori Portionis %egni Nettp, EC con/TIii , ncc inftituti mei ab re fuerit,ExcelIen-tiffime Dom., fi legenti Tu primùm occurreris : non_. enim nifi magnum purabitur quod tuum eft , & quK abs te initium ducunt, aufpicatòpergiint. Nemo homo proindeerit, qui me infcitis arguat, quòd Tibi quicqiiid mei hoc in opere eli dicaverim : Ec Tane haud t 2 i^re ipfe fui tam impriidens rerum ocfìimator, ut Patronum noti dclcftu , atquc confilio , fed force, ac temcritate qua:(ìerim . Vidi piane quid fibivellcat in nobililFimo Eqiiitc ningna fortuna, comicasmajor, pietas maxima ; fcili-cet quem nec geniis fuper'oum, nccopcs prodigi!, nec facilitas impium , nec infuavé religio facic;qux omnia cépcrarc,atq-,uno veluti ncKu vincire,virtucis pcnèldivina; cfl.Tépcras autcTuhxc ipfa tibiq^alìcrisAmpliffime Emmanuel ,Nobilis,Dives, idemque Religioflis, Elandufque . Iftucnempe fuitquamobrem nu-men de morehuiclibelhilo comparacurus, rnù nomen ipflconfulcò pra:figercm. Atquc liìc maximo animum opere advertas velim : mu-nus,quod Tibi propono, Pomurn efl: fanèau-reum . at non folo , non arbore nacum mea_- ; altioris ingenii, exquifìtioris culturx frucT:ifs efl:. linde idcircome quisfiirem appellct , ni potiusdc rapina, deque iliata vi aCLufcr.QiJa-re fi liane manum expendis ; nileft quòd agas, nedum referas gratiam : (i munus ; videfìs nc_. virtuti , ac fapientix injuriam irroges : ma-gnum quippe iilud oppidò efl:, atquc aiiio;:-nioris difcipliiix fucci plenum , quà foluta-, , qua niimcris adftrida orarione : ubi necTullii nervos , nec Tereuriano meile oblitam leilivi-tatem defideres: nec Maronis indùft:riam, nec Tibulli fuavitatem,Catullianos jocos, aut Ho-ratianos ignes requiras. omnia in eo funt omnibus nibiis numeris abfoluca; noti quòdAudorab initio tvpis ifthcec dertinarc: : ille enim is efl, qui fc, acfua tantum celar jacdefpicir, quantum esteri produnt, accelebrant3 Ted quia.» quicquid id gciuis parit ille, quem fuum La-tium, TuumAthcnae, fuum Rotira, fuumLy-ccn , fuum Pindus vendicant, perfeclum illieo ert ; atquc utinam noiìris ille oculis, no-ftraq; mente aliquando uteretur ! videret pro-feifròquantam literis gloriam , quantam fibi laudcm adimat ca premendo , qucE publicanij jamdiu merentur lucem . Et bine candeiru. illiushacin re feveritatem intellige : quando nofti, quffi fir prurigT prodendi operis, quod probatur. At vir jam omnes difciplinaruni.. fcdes aliamexaliisgradatim cgrelìus, feverio-ribus ftudiisaddičlus , ( in quibusambigcrc oft uteralteri praftet, acumen candori, an acumini candor ingenii ? )irra tanquam puerìlia^ nihili habet, ac nifi modo clam , modo etiam vi cum ipfo egiiVem , jacerent adhuc tenebris damnatae formofiflìmae mufse, lauroque egregia in paucis tinca: viditarent. An veròsemu-li venena ledoris, & duri dentis admorfum-. is vcreretur ,cui nihil unquam addidit aliena gratia, aut dempfit invidia? Ingratiisfcaevo cuique , proboque laudabilis eft . Sed ha:c ip-fa nec obfcura ita fune, utteftimonium , nec dubia , ut laudationem pofcant : &ille quidó. adeo iaclantix fugax eft,ut arquiori animo ret 3 ' rum rum fuarum futempatlatur, quam proditorem. Quid ? ufquc eò gloriac non cft avidus , qui ctiamtutò fimularec alien* cfie , qua: ipfe cla-boralTet. vide igitur quanti id munerii fit, il-ludque etiam cogita : haud me Tibi profani thurisàcerra litarej Succindlas enim iniifaSiin-tcgerrimas, &omnino Virgines hicfiflo , co parente natas, cujus non probior vita ,quàn-Lj pagina , cujus non minora funt oris ornamenta, quam pečtoris. Quodautem ita fit, gauderc enimverò debesicum optima , & maxime (pedata non nifi fpeclatiffimis dcbeantur viris . Quibus autem non fpečleris, qui cantus cs ? Te profedtó non afpiciunt modo,fufpiciuot etiam omncs.Neque verù velim arbitreris me id con-lìlii nunc aggredì, quo tui qua nominis, qua animi fplendorem commendem: Etenim adeo id omneilluftre ed , ut quanta quanta fit qua: ex maxima laudatione lux poteft acccderf_,, abundè , imo nequicquam omnino fit. Itaque qui Te novit, ( nolcunt aut;m quicumque te_» vident ,ufque eò oris dignitas animo etl con-fentanea)nccdum ilIuftrKlìmum fatecur, caligar in fole . Ecquee autem commendatio tanta cft, quae tanta; amplitudini non impar fit ? lam vero exiilimarioni de Te mese non ita placere_> volo, ut Tibi diipliccam; fcio namque tua merita Tibi uni non probari,pra;terea nemini: JI-lud amplius didici , optimorum non eflelau-dem : nimirum ubi omnia fis meritus, ununu ob pbidmeretìs, non pofTc laudari. Laudcntur ciEceri, quorum refraflariam indolem virtus, cum fepè oppugiiec, expugncCrarò ; non Tu, cujus ingenium natumefl advirtutcm. li, in-quam, laudcntur, quibus animus obtigit yir-tuti contumax; non Tu , qui eum nadus es ad gloriam de fe pronum. Trahuntur illi, Tu du-ccris. duceris inquam ? etiam ruis. quare ubi reliquisftimulo,Tibi ufus eft frseno.Acjinquies qui melaudaveris , cum ita non laudas ? bene mones; verum nequeo tantum à laudibus tuis abfìincre , quin ex parte promani quod l'cntio; Ea tamen dicendi ratione utar, qua longidìmè abadulatione videar diiceffifle ; neque fcrip-turachuic mea: quicquam cum iis eft , quaruiiu. prolixior illa , & jam pro malo ufu vulgaris laudumcantilena ex hoc pender, utquàm_i apertiffimè mentiantur venali Tane,acmeritorio fiylo . Tametfi tua Amplitudo fufpicia-nem hanc omnem avertiti Major enim es,quàm adulati poffis. Dicam qua: tua non funt, fed Wajorum tuorum,quòd hsc vulnerare nequeac modeftiam tuam:videlicet floccifacis alienam laudem, Tibique pudet Te vindicare quod noa cfl: tuum. Et ianè non-cft cut avis invideas, qui iitfanguinis,ita & fludiorum aemulator cgre-gius , vefligiis utique non irnparibus ad gloriam incefiìllij cujus quidem rei pra^clara danc teftimonia,Regia,queis tungeris, muncra,qui-» buseò major Tibi reverentiaaccedicjquòd Rs-gumpenetraliahaud faH" paupsre cUvo u4dvena ptdfa fit yfed precederne t nor um ^gmiiie. Quippe Non te feries ìnhonora parentam Obfctirum proavi s, & prifcix. lucis egentem Plebe\ci deßirpe tfiUt. Soufiorum familia nacus cs,e?i extorßere demii de manibtts, pro ßua ipßormn bcruvola creduli tate longe aliasi poHicitijhomines no alieni mihi,rtrrßßcjue eo, un-dèpedem cautus receperamitmpulerant^nonßatis cogitaniemtatque exiingtieniem-, quid inter veri-tatis^& humanitatis oßkia intereßet. Ergo inclti-ßusjam in hocludo,cum nonß: integrä-, ab incosp-io deßfiere,illud unum habeo loco perf.'-igii,ut ip-ße tuam-, benigne LeBor,, humanitateveniam im-ploratuw. hac una deßendam mihi certo ir^pcnde-tcm ab audacia ruinam .ß quid in rem,ß quid in artem {quodfapiùs eveniet) tußipientißi?nuspec-caße me,deprehenderis:noli i?};placabiliter iraßci: noli exibilare-,&ßpargere in vulnus,qu£ fané maxima efijinßcitiam meam.^o:ÌMS-,quod bevigni^ac protn- proìnde ingenti fui efi,liberal{ter io»ofce,&UnguÄ occlftdciß potes.ipfe interek votis frecahor nmyìì-hffSinet» in hanccandeßammavcy/ias aliqnado'. fed fcribas longe optima,exqMißtiJfimat admirandò, vcl Zoili s ipßs, ^polline tibi nunquam^ut mihi Jemper ivAto. fale. EMI- EMINF.NTISS. ET REVERENDISS. DOM. P Rofa; ,& Carmina, qua; li: aniffinilTimi ingenii fui parcus obftecricantc pra;lo, inlucem edicurus eft cruditionc non minus , quàin pietacc confpicuus Adm. Rev. P. Fiancifcus Guarinus è Societate Jeru,& in ejuf-dcm Societaris Neapolitano Collegio generalis Snu-diorum Pra-'fl'dlus , talibus innoccncix prsrogativis praifulgenc, ut nullo ptorfus indigeant cenfura: expiari baptilmatc ; cum nullapenitùs,quxReligioni Cacho-lica;, aut bonis moribus adveffetur , macula fccdati contingat. Imprimi igitiir polTc cenfeo libiumhunc; quodabs te etiam probandum, Eniinentiffimc Princeps, in dubium revocare non audeo . Neap. ex noftris aedi-bus die 3 o. Sept. i dSi. Eminentia: Tuje Rev. Htimilh atq-, deutnciifs.Servii! Carolus Lombardus Cong. Orat.Dep. IN Congregatione habita coraniEmincntiffimo Domino Cardinali Caracciolo Archiepifcopo Neap. fub i. Deceinbris 1681. fuit diitumjquod ftante fupra-difta relationeImprimatur. STEPHANlIS MENATTUS VIC. GEN. lofe^h Imptrialis Soc.Ie/u iheolog.Emi», EXCELLENTIS. PRINCEPS. IAcobusRaillardus Excellcntiam Tuani humilHmè rogar, ut liceatlìbiin lucem edere Libriim, cui ti-t\x\\is,Profi , ó" P. Francifci Guarini Lupien- fls lis C Soc. Jcfu Pixfcifti ftiidiorum in Collegio Ncapo-]itane cjufdem Socictatis &c. Rez'. P. PcminicHS I ani e as viitear,^ in fcriftis referat. CARRILL.R. CALA. K. SORIA R. FLORILL. R. Provifiim per Siiani Excell. clic i. Scpternbiis 1681. AnaRaßns. EXCELLENTISS. PRINCEPS. PErlcgi Librimi Excclleiitia Veftra jubentc, cui Ti-tiilus Profe.^^CarmiìjaP. Fräcifci GiiaL-ini,&c.Ni-hilin co reperire ed:, quodRcgix junfdičtioni adver. fetur : imo omnia cedro,Apolliiiari lauro dignillìma. Neapoli I. Febriiarii léSi.. Exccll. Vcftrx OinKi ohfequlo Addiäifs.Fitmnlus Domìnicns ìammis e Soc. leftt. yifa fupradifta rclatione Imprimatur , verum in publì- cationc lervetur Re2;ia Pragmatica. CALA R. SORIA R.Spea.Carili.& Florill.non inrerf. Provifum per S. Excell.Neap.die 6. Aprilis i 6Si. ATiaflaßus. tyi-'Cichaelde Flore Societatis lefu Pr^poßtus Provincialis Provincix Nc/ipolit. C'^Vm librum , cujus titulus eft (Profi* , & Carmina j P. Francifci Guarini Lupienfis è Societate jefii Praifciili Studiorum in Collcr.io Neapolirano cjufdem Societatis) tresejufdem .SocietatisTlieoiogi recogno-vetint, & in lucern edi polfe probaverint : poteilatc nobis à P. N. Jo:Paulo Oliva Generali fada, f acuì rateili concedimus, utTypis mandetur, fi ita iis, ad quos pcr-tinet, videbitur, cujus rei gratia has litctas manu tio-ftra fubljriptas damus. die i.Novcmbris ifiSr. L I B E R PROSARVM- Eminentiflimo Cardinali Caracciolo,pri-i-nam Dioecefanam Synodum ha-bente,anno léó^Apfo Sančtifs. Pcntccofrcs die, ad Cie-rum in Principe Ec-cJc/ìa coačium. ORATIO I. I qua; femcl à majoribus nofttis rede conftituta, diu fine vicio habita,inomne pofterum tempus fempcr incoirupta perfifte-rent : lupervacaneus proculdu-bio foret conventus irte, labore]-, pocnitendiis, Prx"ful Emincntif-lime, nunc vero lic haben: humana, ut quamvis in pnina ipfaconftitutioncdcfidera-tuni nihil fuerit, nihil pra;termi(rum ,quod videre ,aHC providerc decuiflcc, tarnen mortalitate fua quali pendere rctroafta inclincntiirpiiniò, raoxfr«cipitent:ni,(ì A idcn-t ideiitidcm eò , undè dilapfa funt, in tempore retrahan-« tur . hinc prudens illa Parcuin inftitiitio, ut habi:is in-tcrJum comitiis, inquibus flos Ecclcfiafticici Ordinis cogcretur, vidcrcnt optimi quiquè , fi qua parte dam-rium feccrit difciplina : fi tabes furtiin aliqua mores in-vaferit , quam llrcnuèexcindere oportcat, ne totum Rcip. corpus dilFufa feulìm contagio depafcaturlani auùcm veiicmentcrgaudeo, ctiam Ixtor, liane ipfam procurationem , gravilFiraamquc provinciam ad vos , Ampli/lìmi PP. hodierna luce dcferri; novi enim quinto unufquifque veftrum rcligionis ftudio atdeat, quo fiagret deiitierio divina: laudis, falutifque humanre, cui vitam Deus ipfe luam pofteriorem liabuit. equidcm ex hoc loco circumfpiciens Senatum iftum, omnibus or-namentis , iis maxime, quibus maxime Sacerdotium ornatur,Sapicntia, & Sandlitate cultum in primis, cui adfplendoris cumulum, columenque a:terna: felicitatis datus efl nuper cum privata Dei cura, qui fummusfe-deat in fummo, clavumqueteneat rečlifllnium ipferc-öi/Timus, nonpoffiim non triumphare, gratulationéq; immortalem facete bonorum omnium largitori Dee», cujus munere in ea degimus Ecclefia,qua;, ut dicam mo-deratiflunè ,multas deoptimisfuperat, à nulla quam-vis optima fuperatLir. Sed tamen , utfìtin rebus humanis nunquam nontrepidis , dum Istusirta video, conté-plorqucjinfinuatfe moleftusquidcm, fed nonillein-tempeftiuus timor, ne ifta ipfa felicitas, ac tot in unum fcopum collineantia bona cótra nos faciant.audio quip-penialèfanamvocem vici/fitudinum humanarum pani gnari :Quorfum ,inquitjConfefTus hic recens.' quaranta prxterrem, tamque folicita trepidatio munimur cnimverò,atque defcndimur fanftifTimis undequaque legibus : undique a;quiirimis fančlionibus perindc, ut muro vallamur. quid enim non introfpexit invida vigi- Jan- lantia majorum.'quid intactum reliquie.' ubinanipu-. blicx incolumitati minimum defuit ? ut jam coactis ab omni parte pra;fiiiiis,omniqiieantidoto oftcnia,pcnè piuialìr:ttcmcdia,cjiiàmmala. Ergòliccat nobisa;quc extra aleam,atqueextrainetum elle; liceat uti beneficio pofteritatis , qua: non ignave, fed felicitcr alieno labore potitur. impolita certe coronis eft : fupremamanus duifta ; omnis exliaulla cura, lì quid nos ultra curamus, iì quid movemus ultra , aftiun fané agimns, nó line am-pliùs clanllìmorum injuria viroruru : quando videmur , aut emendare , quod incptc, aut cumulare, quod minus abundc iplì pra.'ftiterint. Sedmihi mens eft lons^è alia 5 PP. renfeo qiiippe de priorum folicitudine nihil vos cura laude poli'e rcmittere . debere potius addere aliquid ampliùsita , ut florentillìmus liujus Ecclefix flatus,non folùm non l'aciat vobis otium , fed cti.r poftulet vos maxime aftuolbs, hoc pra-fertim tempore , hac ipfa die , qua vigilantilllmo Pra;iuli,de toto facrorum corpore deliberami , in con (ìlio adcfcis. Atque hoc ipfe vel ex co maximèconiiciojundè aliquis contrarium coniicere vi-debatur. Legcs jam miiltas habcmus : quis neget.'cun-dìravidit incredibilis vigilantia majorum; cito, num propter hxcfoluti vos omni cura elHs, omni officio ? imòtcr tanto ampliùs, quàm illis, eli vobis incumben-dum ,quippe qiiibus pars difficiliima reličlaeft. IllorCi induftria fuit terre leges : verter labor eftlatas in rem j executionemque confcrre ; quod cantò difEciliùs acci-dit,quantoacciditfaciliùs imperata ferre,qu3m face-re. Errat vehementer errat, qui, quod legem con-didit, quòd in a:re incidit, aut niarmore , quod oftendic piiblico,rem libi fačlam putat. non clt illi facla prole-ftò . rertac, quod caput cft, quod eflunicè fpeftandum, cura obedientia:. Qiioties cnimverò noftra culpa fic,ut, qu3s leges aiichvritasfigit, refìgat audacia : Se deficien-A 1 te lu«- 4 L I B E R tc fiicceflu in tabulis illx , velut in tumulo condita;, ludibrio magisfint, quam prsfidio ? Videte igitur quanta vosmoles prcmitjquantuni Ccclum Vcftris incumbithu-jnens ; qua; cura, qux'folcrtiaad vospcrtincat,ad quos nulla pertinere vidcbatur. rcfpiccre vos retro oportet, penfarc fcriò, qua; in pra;fens rogatis olim legibus reve-rcntiaeft , qua;obIervantia:ut,fi forte aliquas omninó iìlentes, proftratas, conculcatas furore peccantium de-prehenderitis , excogitetisintime , qua via, quibufve artibus priftinoeasloco,dignitatiquc reddatis . Vtau-tcm omninò reddatis, illud cum primis facit, fi fcilicet unufquifque veftrum anteeat excmplo. fuit quidem ali-quando unius fapientis vox : fed fuit fcmper omnium planò niortalium fententia , liominesmalie exemplaj , quàm veiba ; quia loqui facile eli:, pra;ftare difficile.Cui vel ignavo non liceat docere vivendi normam? at non nifi egregie probo licet vivere ad normam,ad quam do. ceat effe vivendum. Itaque fic in univerfum ftatuo,pro xeftauranda Populi difciplina,pro emendandis moribus publicis facere momentum non modo magnum, non modo maximum, fed etiam omnc,difcipIinam veftram. Clerus populärem difciplinam conftituit, Clerusever-tit. Clerus pietatcm , religionemque fuftentat, Clerus affiigit, non dičto, fed fafto, non ore, fed inanu, non verbisj fed rebus. Nempefiliicimmemorconditionis Tua;, hoc eft,immemorilliusmagnilìcentiirimaEappcl-lationis, qua genus elečlum, gens fančla, regale Sacer-dotium divino teftimonio perhibetur, legum munimcn-Ca profternit, 8:, quod omnibus inculcatur, ante om-jiesipfeconculcat.quidexpeftadum ab irreligiofo vulgo ? quid,à cxteris , quos propria conditio permittit effe profanes ; Nullum certi habet locum religio , fi nullum habet in tempio . fi exulat longè extraSandta fančlitas : frivia incolct,&thcatra?nihiladcò profligat mores , ncque PROSARVM 5 ncque unquam niagis de difciplina ačiiim efl:, quàm cu Icelera comincndat authoritas, & habcnt à peccante ip-lopatiociniiim . Ecqucm dcmiim pxniteat iraprobita-tis, fi quorum eli: flagitia perfequi, non pudeat cos fla-gitia feftari.'fcilicet natura ipfafcrt hominesin fcelera.-impellit exemplum : cogit authoritas. fcclus autem natura, cxcmplo, authoritatefirinatum, nulla quavis arte, non dico fternitur, fed ne minimum quidem inclinatur. Fruftratunc provocamusad leges:fruftra fupplicia com-ininamur.-fruftraomneni non Iblùni lapidcm, fed, ut Zìe dicam . montem omnem movemus; enimvero quivis ducitparvodočlrinam , quam Dodoris mores ducunt nininio;&muItum lufpečla illa merx eft, quam veu-ditor ipfe dcfpexit. Ergo licet crcdiderim, vos opti-mc,fanclinimèque inftitutos non adeò multum laboreni irapenfuros, ut ex veftro in leges obfequio obrcquium in cafdem alienum doceatis ; tamen, qma immanum nó efl: nunquam aberrare à fcopo: quin ex divino oraculo inmultisofFendimusomnes ,decet omnino agere dili-gentiùs , atque intendereferiò nervos,ut videlicet le-gum damnaconlllio,fapientia,ante omnia piaiclarifli-mo exemplo veftro, quantum pro virili eft , ab integro reparetis. Sedfingite , quod tamen ipfa vix cog;itatio-nclìngi potcft, nihil ex hac parte latagcndum .■ omnes ad unum in officio effe : nihil antiquius, nihil fanclius habere, quam leges .• cas vcnerari, ofculari ; tamC iftuc ipfum pof'cit vcftram operam haud paulò diligčtiorem , ne quantum ex una parte profìcimus, ex altera tantum alterum deficiamus. Nequitia flumen cft;iì flumini op-ponis aggerem : curfum non vetas, fedvertis. vctitum hàc fluere , imniittet le aliò multò vehcmcntius, &:li-centiùs erumpet, qua nullo iter obice prohibetur . Ne-gas hanc viam federi t bene eft. pricludis hos adirus? quid tiim ?invcnict ftatim alios^ atquc in divcrlara,mi- A 1 nusmu- mismunitam legibus partein cum vi magna incumbct , proptcrcà iftuc etia fummopcre viderc oportet, an poft tot ante tnicidatas nova aliqua peftis etupcrit,cui ferro. Sc igni obviam eundum fit. nafciintur enim vero nova; fcmper cupiditates . nulla fcrcundiorliydra, quàm vitiii. xcleduin ad radiccs momento renafcitur ; adoleicic de integro : tum aIio,& alio vitio multis velati fibris te -naciùs radicatur . in fumma qiioad vivimus, oppugnali nequitiapoteft, espugnati non potefl: . Quapropter valdc decct, imòprorilis necefle cft , inviftam pernicic invidio laboreperfequi . nec rcmittere arcum , intento fcmper ad novas impreilìones ))ofbe . Verum quid ego pluribus exfufcitem ad optima optimosquid ultrò , ac perfc currcntcs ampliùs iuftimulem r Rcftat ergo illud unum , ut in cxitu orationis meq,Sančlx huic Synodo augurem fucceflum aufpicatiirimum ex aufpicatiflimo lioc die, quem non line Deo libi fumplìt noftra fciicitas. quis enim alter aptior , qui s opportunior , quàm iflc , quo catlcftisille fpirituSjà Tatrc cmiffus , ac filioin con-■ventuum omnium principem , in prima Eccleiìa' capita fefeigneus cfFudit; quocircà fperare licet imagineni ejus bcneficiinondefuturam nobis, qui priniitii iiiiuscon-ventus esemplar fiimus . Igiturhuc quoque ad nos. Divine fpiritus , authot bona; mentis, optimique dator còllii , huc quoque ades. Te cnim ad iia;c novacctpta ve-sicrabundi polcimus , fupplices imploramus , Te,inqua, cujts numen Temper evidcns aftuit, bene femper bea-tèque p:o("pexit Ecclefia; irti . redicrefolennibus ornati czremoniis magni dies : redcant quoquemiracula .-re-dcatignisi!ietuus,qui fepenetratinmcdullas: quo ip-fo & illuftramur ad veritatem ,&adland:itatcmillct■-dImur. cxorentindulgentiam hanc in nos tuamDivi, Div.-Eque omnes ; fed pra; omnibus Tu, lanuari Beatiìlì-tDCjin cujus cura, lìùcpra;cipuc nos fumus, hanc indù) gen- Julgcntiam cxora . Tu , cjui foles igncm avertere^ igne nunc impetra. abjccifti quondam cruore vindice letha-lem flammam , noftris cervicibus infìantem , ac devo-raturamflorem urbium urbem hanc tuam; nunc eodein cruore l'upplici vitalem aliam evoca de Coslo. compen-faincendiumincendio,fiammaflammam , Erebuseru-ftaveratillara : Coelum liane altcram mittat. & per te mittat,quiEcclefix.tuxvivis etiam extindlus. vigiiat enimverò cruortuus incolumitati tuorum , &à vitro , tanquam à fpecula, incurfura malaprofpeftat ; quafi de Te vivo unum hoc moriens fervaveris Tibi, unum ne-gaverisfepulcro ,c-tiram noflri. hanc curam ipfam nunc pius cxcita : nunc oftende potiflìmam , cum Proceres Ecclefishujus, carilllmi Clicntes tui,in auguftam hac sdcm , ante tuas aras, fub hxrede dignilllmo laudum tuarum, unanimi convcnere. Tu ergo dignos tanto c5-ventuTenfusminiftra ;iniice Tu unicuique corum eam mcntem, utca:tera obliti unum Dei honorem ,religio-nisaugmentum,reftaurationem morum , falutem puhlicam ob oculos ,& in oculis habeant. fac dcmum,ut quxcumque hic geruntur, non probatore modo, fed au-thore, fed Duce etiam Te , Divina; primiim laudi, tùm utilitari noftra: gerantur. Tre Pro fecunda Synodo Diosccfana anno 1572. ab codem Fimincntiffimo h abita. ORATIO IL Qllod in natura,t^uodinartc,hoc inbcncficio fapic-«ia; innumerabilcs virosfaraa;, faftifquè inferebat. B Qua: Qm: ubi aggi'cdior ad priflandum, prxoccupant ecce cibi fuadere caufas inlcitia; fux de junioribus illi , cjiios ignavia a.' etiam diligatnefcio quid ampliùs addam . lì tali facilitate in infamiam adco inhoneftam poni ca:teris , fufdeque pa-tiuntur: cujus ego alterius mali recordatione deter-ream ? Jam autem quoniam ludos ipfi meam operam faciuc r egoitcm ipforum inertiam piane ita videtur. iftuc fa-ciam . Heus tandem vos ad ignaviam. & infcitiam fa- caufa. pendanturfingula fingillatim; jam animo non tantum non invito , fed libcnti etiam prolixoquc palmarem hominibus ftuporem condonabitis ; ubi rerum omnium ignorantiaarftisfima necesfitas eft. niliil fané illi minus, quam improbi; infelices Se veròdicendi funt ; quandoquidem non, quemadmodum culpa, item calamitas rcfilit ab invito. nulli prorfus ftudent:parr in eft.illud majus: quia non , fi vellent, ftudere poflitnt. non eft hora; otium . jam timco, ne ifta videar aut fìultè dicere, autjoco. fed neutrum eftita: percertè nulluni eft otium. japi quid agunt folidum ipfum diem.' iftarc res eft. itaquè, quod inftat, revoceinus diemad calculos, & horarum omnium rationem digitis compu-temus. Principiò ante lucem : nientior, poftmultam lucem volui dicere, meridiem circiter { nimirum glo-riantur Clientes mei, ipfi quoque de fe, in quo alter nefcio quis , folem nunquamfurgentem, nunquanioc-cidentemvidifTe) cumunus, inquam, de iftis expergi-fcitur ,inter prima,aut poftillaftatim ca:faricm pedit. redè fané nempe aliqua, nec vero nimis efquifita mun-ditieshaudquaquamdedecetviros. quid tum pofteaj ? pečlit. ò quàni fapit fraftum muliebre . deinde.'re-pečtic. iu fancdepeftereti quis hic ftomaclium conti- nea: ncat ? verum finjte,'qua-fovos, ita res, ut funt, elTc. quid ipfìfaciant.'annus, utbanitas, confuetudo noiij linunc,hominemcfle^ita , utvult. igitur eacftprima lumma; dum peftunt, &rcpc£}unt : dimidia dies eft. nequeverò, tamctfi maxime conentur, intereà fefti-naiuiùs. ecenim ufquedum de capillo unoquoque con-fulitur ; Si cotidianus tonfor inveftigat, lìquis pilus ab-normis proxima nofte lurrexeric ; & cinerarius contur-quct:&illealius acu'fecat a-qualiter ; & cirratus ipfe videt,fifpeculumannuir;&alia:id genus apinx,tri-ci'què exti'icantur; non dies modo, ctiam annus abiit . anexoptares, amoresac delicium florida; a;tatis rufti-cos liaberi ipfos, incultofquèfimò tefpublica citiùs turbe:, quam coma. nihil eli tanti caput, quanti capitis dccor capillus, piane fiavefcens , feticus, leniter un-dulatus, cultufquc, aut in modum, quo tecidens a;qu3-literinanulos, eandem quoquo verfus altitudinem fer-vat; aut à temporibus diredò deorfum frangitur in gta-dus; autrurfumaccifus,quantusefl:prorfum dejeftus, bipertitopečtusingreditur. Pedes demum funtpede ; attamen ipforum non eft fané luteum negotium, quo-ties mundulorum unus ullus calceat, ut brevisfimè, par eftlioratum. quippe in illare molefta quamvis proli-xaquè acer munditia.' guftatur fapor. Qiiantum dici mihi excipis pro veftiarialcopula/prolavationibus ? pro odoramentis ? quantum pro co, ne caligulx quidpiam rugcqt ? ne qua ufpiam ligula disfidcat impar? ut femo-ribus aifuta feminalia iifdem pene accrefcantutaf&^ gatur thorax in pcčlufculum, aliaque iftiufmodi multa? i nunc , Sc exinde judica : utrum irta fatis mane unum cxhauriunt. Perge. proximè à meridie dormitale ju-bet medicus pranlum adolcfcentem . hoc valetudo eft. fuprema rurfus ad peftinem.-quia mox in publico. egre-ditiir indè domo , vifum amicos, quibufciim vcfperam, & ere- & crepufculum deambular, belic faiic. cum ufquca-pti-mafaceadconcubiuui.-tuui vero ab hoc ad media notnem , alea, confabulatio . urbanè fačlum. poftrcmò media node adolcfccns male lalTus, &bcnè cóciiatus cubar in lečlo ; quo tenore & dies, & menfes, & armi coiivolvunrur . Ad hoc anniverlarias adde inrercape-dines deliciarum; quoties tempore anni pra:fervido pe-tunturxitiva, putatote, Mergcllina, & quidquid porrò collium jacet. hibernas adde venationes,excrcitationes cqucftres , & multi generis alia, qua; homo voluprarius nonpra:tereat. quidplura? nonne ifta fuperfluunt, ut interrogem : ecquam horam.de tanta rerum coaftionc cxcerpitis, qua pagellis infudet ille : libros evolvat:ce-iebretlycea: faciat deniquè , qua: feculum dcficeretrli-terisprodignltatenavaturooperameftopus hominem vivere minutam, anguftum ,horx' pluris , quàm auri prxfegminafacientem . ubi ifta ifli, cui dies centuplex limai natus,ftatimocciderct Applaudunt enimverò bellihomines orationimea;, ecce applauduntgeftiuc pra: gaudio perinde ,atque ipfis per me fačla res foret : Scvindicia; fecundùm libertärem jam decernantur . Vel quod credidere transfugam me,cum explorator ad-venerim . O federa. ego fatisfanus veftram infaniam ananu tenerem ? vos de reis eximereni ? ego fperarem , ulla vobis futura a;qua : ut literario qua labori, qua otio fubducamini ? lìnerem ego placidus, calamum ca-Jamiftro , vitro ceram impune murari ? fané, quia vero mundus muliebris leve malum: emendare oportebat luxum intolerandum virili ampliùs adječto . utinam ad unum diem Cato revivifceres ; ufque dum recantares tuum illud , Navis &: Mulier nunquamfatis ornantitt. tu quidem nunc haberes, vel quos tertios includetes in ilio numero : vel qui pra: iftis & navim , & mulierem ftb ilio numero vindicares, iiimirum perinde quafi fato fit ut PROSARVM. 55 uf, qui jam duJuni mores dcfccndebant,nunc prxcipi-tent. quippe cavetur faciliiis, ne ifti mali fin: : quam, fi mali, nepcfTimi. una , una igitur defcnfio rcftat, in Tania: unam iftamexcufamus . fanilì mentis forent ; qu^ muleta expungeret tantum fcelus.'aut qua; fat illos oratio cruentarct? At parcntum, inquiunt, ea culpa eft . ipff nos ita in-fueverc. nunc vitium medullis incočlum abraditur pc-riculosc: vix omnino revellitur. E: iftailla eft pugna foleniiis.exuna parte culpam parentesad liberos .-liberi ex altera transfundunt ad parentes : ego ad utrofq; fednealterit perbellè exercitis , omnino alteri abeanc impune: pauca ifta contra patres per occafionem effun-do.. Res eft egregie mirabilis, quanta certi homines nequitia liberos eipedatiffimos lufcipiunt ; fufceptos tantum non ftrangulant. nallus à teneris bonarum color artium, nulla mentio dilciplina; : quodquè videtur penè incredibile, non modo prajteraxjuum, & bonuin ignaviani à pueris non abftinentjfeJ alias ad ifti fump-tus impiè fuggerunc. ipfiinterdumfrangunt abincuna-bulis animulasillas : ipfiadmollem , S: umbratilem vi-taminclinant : ipfì laboremveluti larvam fugiendum fimplicibus proponunt. indèfenfimindoles illa refra-ftatia : ut vix adulti prarter infantiam, flagitent miffio-iiemabfcholis:negata,percgrinationes fugamq; mini-tentur:etiammu({àntcs interdum promittaut ad cce-nobium,re vertente turpiter in dedecus longè majus, utprsfìdio finfnequitix caftra virtutis . tamen nciftaj deinde conquerentur patres ? perindc atque ignorent, fimplices annos coiorem dučturos , quem veliš ; etfi ferne] dudlum non abiiciunt, tum veliš . quem in loco nó corrigis, non coerces pertempus : primum alterumve facinus nimebitfadum; alia, atque alia faciet timen- C da non 54 L I B E R polis . Ifti-cautem, & hifceparia, qua: diximus, cognita nobistantummodo . fedcft longè numerofiot calamita?, quàm utper me tračtim diciqueat. etenini quanto afperiora , qua: premit fìlentium, qux tanta regionis intercipit diftantia, qiixpudorobtcxit,|qux, quoniam vix credcnda , ipfa eadem fama prxterijt.» ca;ternm quis no-u conječtct, quàm fuerint per fe hot- horrenda illa , qujc quamvis abfcntc nobis perfcdaj", quamvis ncc ad ungiicm hoc loco narrata : led incifa> partim, aliacongcfla,aut libata ufpiam,aiu ufpia tan-tùm monflrata, quamvis dcnique tumultuario quodain ftylo, &cutlìm ci'fimquc pra:tcreunte propofita, pcr-rtringunt tarnen animumi, contrahuntque apprimè. Nunc demum agite per vcftrain fìdem, AA.eftnequx-fo à vobis, qui minus coiiiecturam fccciit, quid tam crudelibus rcfponlurum dcmum cifet iiiitijs ? quam ruinam pro tempore ifta;c funeftiflìma co:pt;i protraxif-fent? ac planè ex quanam arte, ex quonam confilio tanta; morbi licentia: inijccrcntur fra-na ■■ ubi Jam im-inifTa habenis omnibus, & in excidia lucs ingurgitata revocarctur? quis tandem imponeret tantis doloribus jnagnumdiem ?Scd oportebat, illibata labem, indem-nisdamnum, noxam innoxia vindicaflet. Oportcbat, fincmfaceret unius urbis cxcidio, quaftotius orbisin-columitati fecit initium. oportebat, illa urbs ab ultima cladeprohiberetur, qua: multò ante immaculaio Vir-ginis conceptui vota facravcrat. oportebat, privata; hujus contagionis damna reficeret, qua: communis contagi) pcftem reparalTer. oportebat, bonafaluscx illa flueret , à qua fola quilibct ablegatur intcritus. oportebat demum, iìngularem noxam Angularis in-noccntia redimeret; contra corruptclam extra ordi-nem integritas extraordinaria mederetur . feliciflì-mam in malis fuis illarfi urbem , cujus bona valetudo llaret miraculo. juvat procul dubio in hunc modum in-tcrijffe ; quando fìc foret de integro mirabiliter viven-dum. funera beati/lima , ut qua; tantum patrocini) meruere . Et certe nemo cfl omnium, quiportenti loco non habeat^quoniamintamnmnerora clade,in ram multiplici nece citra intcr necionem fa;vitum eft. doto- cletomiic ex infperato tempcftas; indiiäa pro votis , fccl pra-tcr opinioncm fcrcnitasideferbuic non fine Vir-gine inopinato peflilentia, & indučlus co tcmporis Ih'agi marino , cum .ideo de falutc diffidcrcair , ut ejus dclldciia non intra Ipcm amplius,fed intra tcnicritatcm forcnt. Etgocxhoc vidcormilii,totin ca urbe vidcre iiiiracula, quot fupcrftitcs; tot donatani morcalibus vitä.quot non adcnipta: tot c niortuis cxcitatos, quoc intcì mortuos non fucre rcccnfi.impcdcbatjurgcbat, in faucibus cxitium erat. pcftilentia non urbem allidcre, fcd dclcrc : non estenuare, fed vaftare minabatur. tam magnavis percuntium , tanta cxecrandx pcftis illu-vies ,mixtaomnia, turmatimq; undequaque conflucn-tia mala non ruina: metum ,fed falutis defpcrationcni induxerant. Deus immortalis . qui Jxtiti.T lenfus, cjua; fefìiva tumconclamatio, cum rcfpirarc urbs parnmper occocpit, fcfibi reddere, pofl: tantani vaftitatcm tacere aliquampiam civitatisiniaginem,refl:aurari publica , reftitui civibus cives , depelli purgamentis refìdua tabes, eandemq; longc traiflabiliorem experiri ? qui laborum ex ilio die fruftus ? qux gaudia , cum fc voti leam lenfit Neapolis , civicamq; falutein non concep-tam ante precibus, quàm fuìceptam, non priùsoratam accepit, quàmexoratam Vicifti, Virgo, urbisdelì-deria , vicifti : prxifìi Ipcs ; vota fuperafti. niagnum fuit hoc benefìci] IperafTe ; acccpilFe ; nefcio fané, quid addam , multò laus anneit verba ; ncc ipla digna filen-tio eft : ncc talis ego , qui fini illam exornando . quare illaudatum remancret omnino tantum meritum : nifi iplum idem laudationis inopia commédaret . Pergc in opus . & beneficium tuum proprium reddc . debcs hoc glorii'tua; : debcs pictati , cam tibi urbem exciperc ab excidio. Tu abillalucm omncmprohibe : duhi labcm iteilla omnem 'climinat. cedo,quod potes : intercà geftiet ifta reddidifTc . quod debet. facies hoc more tuo; neceritulla unquam tam ingrata poftcritas, qux fuo-lum Majorum damnatavotis , vitam beneficio ci media ftrage receptam ejufdcm bencficij laudatiojiibiu noninfumat) ARI- PROSARVM 49 ARISTOTELES VINDICATVS P R O L y S I o I. Habita ycuin Author Theologia magifier dcß-gnatus:, ilio anno, ed explicandum tra-^tiltnm de Cenfnris uggre-deretur. REm poft fucccfTuni Icpidam ,'fed (ine co certe la-ciymolam ita, uc nimc niipcr accidic , diccrcab estremo,confìliiimefi:. vos-iì quicqiiam vacat, poll-liabcreleria vcftra ludo meo, advertite, cjuxfo , tau-tiipcranimum,Aucitt . hiimanürimi. ctenim vidi, cjucq, iiiagis tuli digna,indigna , datus in argumentum fabulx, difTimulare omnino , ac tacitò Iiabcrc , il velie,non polTcmdì polséiViollé. cKten'im et(T morbus non lìt meus cacoethes ilkid infanabiic diccndi; imo lìuii-quam alias, hac in primis tempeftatc , cum me nlix aHoj(imi difìulere cura;, animiqire montcm ah oSìciisT' iftiufmodi longè avocarunt, tciitari iiac Icabie nolo , inanumquè libenti/Tirnèfiib pallio habercm ; undc iic-quicquam nova materie prarlegendi adnovain prolu-Jendi rationem proritante , jam mccum ipfc excgcrä , pofthabita omni dignitate, milTa pompa ( quod fané fondccebatdodorem ,ut me , l'upelleclilis tam angu-flj;,&accila; )aggrcdia'dTlicologiam profanorum ri-tu , facramqiic pala;ftram aufpican line aulpiciis "iinc lituo, nullo tempio inauguratum .-tamcn impolìtahn-nefto homini improba pcrfona calumnix conliluim in-v^avit.pupugith.TC planò intima , ftrijixitqiie iph;.m D vivum: viviim. utin tam acti lenfu doloris nihil esclamare,vel lapidem jludcrcs operam , fi jubercs . Quo circa vos pro humanicate veftra boni jam confulite narrantcm jnc de recentifllmis infortuniis meis. erit fortafTe in caj narratiuncu la pretium aliquod opera; non pojnitčdiim ; quippe lucro demum fuerunt impendia ha'c ipfa: ut li-ceret mihi quoque accinere vetulum vcrbum : Ntit/«J-TTiTTAotìy.ix, on veyccvccijyiKX. Nunc bene navigavi, cum navem fregi. Ergo pofteaquam invitis omnibus bonis artibus , & pingui minerva mea non multò ante fufFedus, ac velu-ti fuccenturiatus docenda: theologis fum .■ homo , fi fuperisplacet,honoratus,ac bonus,qua valebat gratia apud fenatum principem Theologorum , cujus in nosomnesfummapoteftascft,rima nefcio qua lìbirc-perta , recenti pnfcftura; tam commodus interce/Tit, ut nifi qutlisqualis dicendi contentiodefenfum mihimeu benefictum dedifret,& in provincia jam fufcepta tenuif-fet, eratpropèfaftum, ut, exeunte re in fabellam op-pidò deridiculam , uno pene eodemque die authoratus cxauthoratus, hxies cxlia;res in vacuum vcnirem. itaq; quo tempore gratulabar mihi conventum hunc , Lane coronam , hunc multò jucundiflìmum confpetìum ve-ilrum ( fiquidem,ut eft para-mia, Omnefcftumm'iiltas liabet ) ecce tibi .ex ulyfleo quodam gnavi capitis commento , mutatis de repente in fcena frontibus, areopa-•^um ultròin me totum , ačiores, ačluarii, qua'fitores, judices, qui non .'ut jamipfe, qui forum, ac fori bella ne de facie quidem antehac noram , in iifdem nefcio quo fato includerer utroque pede; ex quo repetens ali-quando mea mecum otia , halcidonia mea inter com-nientatiunculas utcumque ollares , pacatas certe , & oleo tranquiliiores , irafcebarin immenfum fato meo; quòd nullis holliis litatum, nullis procuratun*^a:re- ' moniis PROSARVM. 51 moniis ex libidine fiiatama-grè milii fecerit fafturum bcnè,induenitque iiicafles, uiiHc nullus ine Oedipus cxtricaret. fcd jam propiùs accipite niodos indignilFi-mos , quibus h£KC milii faba cudebatur. Recepcramcquidcm , ut modo audiftis , tefleri no-v3è artis, & appetente jam jufto tranfmigrandi tempore , valìs conclamatisfin novam provinciam fecuriis,fed. non tutusraaturabam; nam intermaturandum , eccum offendiculum ipfum omnino infperatum , multòqutj tnoleftiflìmum . Enimverò cum forte fortuna irem de meridie via publica, vel nihil meditans , vel meditans aliquidde nugismeis,fìtobviam improvifus liomo de foro, qui voce, ut foletifta natio, infolcntiflìma ante-ftatuspra;fentes,mequè nominatim exclarìians, hfus tu , inquit, refifte ;multis te volo. miratus ego nudum caput, acfrontem impudcntifTimam hominis, refìfto . istuminterea contortuplicatum nefcio quem,-impu-rumquecodicemevolvcns ,conrraftodein fupercilio, pancratica , & planè gladiatoria voce, quafi Rhada-mithus de fella , in hunc fermò modum denunciar, reputante contra me fačtumillud licentiam jocularem ; nam cft is c:eteroquin & facie , & facctiis admodum deridiculus , carufquè appriniiè coronis otioforum , quas quoque tempore fcurrilcm in modum falibus af-pergit fuis , tunc inrcmfupràquàm fuillet mihi op-tandum fcrius, Patres, inquif, Illuftriflimi, ac.theolo-gia; Antiftites fummi, amplillìmi, fapicntillmii, tibi una cera , fufFragio uno, quotquot funt, arčtiifmiam legem dicunt ,pr3;cipiunt, impcrant, mulčtandus per-duellionis, fi quicquam refračlarius abnuas, inftitutio-nc theologica jadqua te nunc involare refcitum eft ,ut volens nolenfquè omninò abftineas. interdicüt te quip-peomnes ad unum tali munerc . ego publica: authori-tatis homo antehosjuftosteftes comuncre te interdi- D 2, <5lum de- (ftum denuncio .linautcmhoc edidum coquit te plus a-quo , ac rationem tibi declarari vellcs, undè'ifta edi-cantnt, agc ,lifte te lenatui ,qui propcdiem legitimus cogendus ctit. ab co difccs a'quilììmam fačli caufam . hačlenus agrcftis ille pra:co ,jam cumfilentio prarfto-lans ,qiud iple refpondcrcm . Scd qui nulla deličti fu-fpicione remordebar , noveramquè falfum ingcniuni vici,pcrinde ut de me nihil fabula nariaretur, multùni ab re ad diccnteni magis ,quàm ad dida'rcfnoiidi .-mi homocanisf an etiam fcrius fcurraris in via ? apagc te qua;foliinc ,cumiftatua deccmbri licentia : aut quem rideas , quxre tibi commodiorcm aliuni. atque hic disi , cum quodam aceto, quo il le pci fuliis, quali igncin fornaci fubjecidem , excanduit incredibiliter, vocifc-ranfq; venisad turpicudinem ultra modum lurgetibus. Imo te , inquit , te ipfilfimum, non quem rideam, fed qui dolcas, qui'ro. quail autem parum fobrius, ac fic-eus tibi videor , qui cum tanto Iole homines proximè intuensaberrem , J5č jam , ut lis de lite feritur,qua: di-xorat, & qua: non dixerat, voce multò majore repetens è principio , concurlum per viam indecentiflimum fa-ciebac : quod , ut ego vidi, & vidi fuper mecum agi le-^iò, nec pro eo tempore nebulonera illum efTe in pala;-flra fua^ lenienS , quod poteram perturbati hominis ftomachum , tace , inquam; ne tam fubitò tu tantas tra-•gi'dias. audivi legem. qui3 tu ampi ius/ abi hinc in majam . iìmul exarfijUt adderem; renunciaret fuis illis Pa-tribus illuftriflimis, ampIilTìmis , fapientislìniis.quan-(toquidem non me adeo urebat carere publico, atquc in turba pro jure latere meo, exedra caritur'um , utvellét: caufam fcirent omnino ipfi,cjui vcllent .-mihi non efle itanti excutere iliam rem.qua: unde unde gcciuni iìt nata , amanti otium liium caderet Iccundùm votum . Sed vero cogicatio coafultior revocavit ftatim , captumin tUT'bi- tiu'bida arena Conllliiim, priinofquc inipetiiš compe-» fcui. ncnipè viliim eft, è re minus publica futuruin.ß doclorcs defìgnati pro qualibct opera calumniatorum tam irtfigiicm ignominiam accipcrcnc,uc caufa indifta, voce prarconiSjde gradu fufccpto dctilrbarciitur.proin-de iiificcto illircfpondere fatius fuit : Quàmquam nihil fuccurrit, undc caula mca planò , quacinus 'niilii vide-batur, integra tantum repente vitium fecerit, ut tä nova, tam indigna in me exempla fierent ; tarnen, uterat par,fad:urum imperataimpra;fentiarum: legitimo vero die ftaturum mcfenatui,ut, quod poterò . caufanl ip(ì meam piobem rliabcre enim pro ceitilumo. tanta , taqjfubitam in me Patrum öfteniioncm non derivati aliunde , quam à quopiam mali commatis , ac dentato vcteratore, qui in lua commoda tales ipforum oculis prx-ftigiasfeceric.necego plura, nec ille alia, diverit ftatim abfcellìmus : cum pra;conio ille fuo tam probe fado : cum ir.dignatione ego mea pefl'um prefTa ; led noniìc prefla, utnon lubiìliret identidem, bilemquC conciret in nafiim , animo ingerens afta illa tàhi pra:-clarè , meprorfusignaro,de meo capite romitia: lu-tlumque faftum tam elegantem , ut una omnino liorCLj delatus firn , adnorarus firn , profcriptus firn , ne mufca quidem pra;fente, qua; contradiceret. Sed poft tempus non valdè mukum decrctorius illuxit dies . convolo ad Senatum ; (Wf y.^octln jÀiUovi cppiiriv ò^l.tatvcv'n ^àc animus mihi ver/ami inclinabat^é' Ulne : ) nó ita ^Crimine,ut àcriminis opinióne timens rebus meis . quippeilludeft cälumnia; malum itigeniuni, iitimbi-batur animo femel, reddatUr nunqualn.. Igitut adfiim coram : nemultis, nomen do ; admittor. profero li-bellum fupplicem : audior. erat autem libelli Cummaj,? D 3 Qiiasl- {TTTT? ~ ' 54 I. I B E R Quandoquidcm nova lege tlieologico ftadio prohibe-. rer( i|ua certe via vulnus iuferebatur altilFirnum meo nomini ,& omnis bona fama contaminabatur )darctuc criminis cognitio: daretur, quod Iiactenus negatuni confuetain batbaris quoque judiciiscaufa; dcfeiiflo.data omnia ; illud aučtario , quod fi expurgare Vellern me commodiùs, nec omninoadftringi ad fufcipicndam de improvifo extempoialem illam , & impaiatam defen-fìoncm, diffindere Patres, ut decerliumanos, diem.'fi parum , comperendinare : etiam , fi hoc eft parum,ampliare, ut ipfe multò magis maluifTem. Verum ego ob-litiis cxtera, unas impensè criminofas tabulas deperi-bam.unas irtas ante omnia poftulabam,quas tandem cii pui>licusaauariusoffert, obviis excipio ulnis, pervo-Janfq;ftatim à primo ufq; ad ultimu verficuIum,poflqua intellexi; quid haberent, refpiravi ; nec tamen quivi abftinereme, quo minus accufatoris partim irafceret impudenti^e, partim imprudentiam ridcrem. proximc poft hxc cum ille idem ab adlibus fcitaretur ex me,utii; iTiallcm, comperendinationis ne, an vero ampliationis beneficio uti, ftomachatus ex arena funem.fiye ex mu-fca elephantum fieri, refpondi cum quadam naufea, ncque crimen elleadeo capitale, ut ad refutandum ipfum indigeret patronus, experiri in multos dies antonias declamationes inhortis ; neque habere me peculium tam intricatum, qui non firn quoquo tempore fiippu-tando coram quolibet ratiunculasmeas. nec pluribus , ociùs me in medium moveo : confaluto circum circu omnes : tum ajo : Patres praiftantilTimi, velitis, jubca-tis vos,proa:quitate veftra, venire me hoc ipfo tem« pore in rem meam, concefTumque modòpatrociniiiad-verfus eum , qui expertus in me nuper apud vos eft, ve-ftrisnoningratiis, me arriperc j' annuentibus ftatim iinivcrfis, dum tanta ccleritas non cffet fraudi mihi , hunc hunc ipfcMin modum mcani defenfionem incipio . Patres anipliflìmi, (ìquidcm . a: òmc obliviofum, ac planò vecordcm. quorfum in caufàm irruo, qui nihil ne ejus conditione , flatuquè , ut oporcebac,ad vosprx-narraverim ? ergo infulfa; illius acciifationis, quod rap-tim perlegerc potui, tantum crac. Interprctatus cum. ftadio , & cura non multo ante tres iplbs folidos annos A:iftote!em,pliiloroplium in multisalicnum ab ortho-doxa,& crroribus nominatim fuis peflìmè de tota theo-logia ineritum , non bellè cafurum, lì nihil anrea per-qjifituSjexcufTufquediligenter, ad facram hanc facul-tatem accederem . idcirco pro cautione quàm pofTe: maxima, ftanduni ante omnia omni pcde, ut dodìor recensdclìgnatusobtentu aliquo expungar. quodfin5 fuccc(rcrit,admittartandemealcge exprefTa , ut ejuré folcnni formula,acritu.per verba concepta philofo-phumhunc adeofalium,& fallacem: adigarquè facra-mento, ut ex animi mei fententia pronunciem, defer-turum , acque cxecraturiim, qua: is pallini inter docen-dum narrarfomnia,& capitofas fallacias , nihil;ince-reaipfiusdignitatcrelpečla. tum ex ordine confeque-batur catalogus bene magnus fententiarum,quibus c5-trarios errores efFuticrit Stagyrita. denique in excrema cera ai pnclaram tocius opcris coronidem laudabatur fcriptor quidam novus ( nofbis eum vos ; ipfe ampliùs capropter tantum non odi ) qui lucubrationibus fuis citerà ingcniofis difputationem inferyit fub ilio egregio titulo, De crroribus Ariftotelis,Barbam leoni mor-tuoTecurusevellens. E.edeo nunc ilio, undè interci-derat oratio mea . Patres, ajebam , ampliami, fi quidem hic fumus, ut magis , quam mea , clarillimi viri dignitas , atquc exiftimatio agatur,pcr veftram fidemnegravemini, aiepromc, promajkimo viro utcunque plutibus,fe- D 4 cun" cundiim rei conditioncm fempcr comprefsè , Sc p.iucir-lìmis didiirum , pronis accipcre auribus , animoque 11 minus prolixo, tamcm non infenfo , iifquc dum om. nia dicam , audiic. quos cnim altcros magis , quàm voi ipfos fapientix, ac juftitia-oculos deceac, illum opti-inè ,mc non pciTimè dcbonis aitibus meritos tueri liif-fragijs, fovcregratia, & contra paucoruminjuriam in-noxios fcrvare Z cquidem non pofTum , quin fiimmopc-rc dolcam, vobis vivcntibiis, ac videntibus licere tar-tùm audacia;, & in regno vcftro columbas icautcorvos a-qua, & ucinam a:qua cenlura vcxari. Scd illud fta-tim oro, obccftorquè, urne putctis, mea me poti/Tì-mùm gratia in hoc patrocinium venire: quafiii inul-tùmcimcam , ne caufa cadens à tlieologico pulvere ableger, bovem fcrvaturus in Argiva.bona ,mala utut cric per vos caufa mea', mihi aiutraque fortunam pa-ratiflìmoperinJccric.led perinde effe non potuit, iniquo jure per emiflarij cujufpiamos, frontemque per-fričtam detrahi fummo viro de fumma laude, cogiq;irv ordine, qui utraq;fapiétiq paginam extra ordinem om-nem replevit. ecquem enimverò altcrum, uno hoc ex-ccpto,comperias,&fiulqueab lapeto numeres, phi-lorbphum,qui ex natura: dumtaxat inftinctu nihil pra;-ter liram docuerit, nihil, qua: eft ariftotelica: mentis indicatura maxima,& fruftra.eam nunc invidi carpuncj nihil, inqiiam , docuerit,quod probe introfpeftum, penfatumquè reclamet his,qua; Deo teftante didici-inus. hanc ipfam vere divinum laudem ne divinus qui-dcm Plato communicat ; fcimus .n. quàm multocies in resDciteftimonioretedas imprudensifte peccaverit. quàm f:Epè cum rerum venasmagis palpar, quàmpc-nctrat, vigilas fomniaverit : ut vel ex hac parte ufque ca:Ium toili Stagyrita debuilTet, quia tam laudato pra:-ceptorcprxccptioiiestamparumfanas auditor, utfit, bib«-- PROSAR v M. f7 bibulus ipfe non haufciit. quanquam fi haufifTct:, fi nS' tura;ca.-ciuie^tis maligno dučiu co:o calo aberraffet, idcirconeopoitui:, confìgere hominis ocu]os,& dilapidati famam viri, quo, non dico, majorem, ne Ajp--parcmquidem^ulladedcric , vel datura lìta-tas ?idcir-co nedccuitpcncexalbo abradete philofophorum phi-^ lofophum tani longè, latèque , lapientem, ut fere nulla ex omnibus difciplinafit,qua; vel fontem ipfi noa dcbeat, vel. famam? idcirco ftatuere in terra, qui-cunque ftuduerint illum, atquejimbiberint animo fapi^ cntiam, eofdéq; pra'focare omnino,nilì ftatim ad infa-« mcabjurata;amicitia: proditioné, veluti ad aram pro fugerent? Improbat Ariöotelem cnpedinarius nefcio quii, atprobat fančtillimorum Dočlorum ape* Hieronymus: Sc videte perDeum immortalem quam ciaf--iìco fufFragio. (i) Abfq;dubitatione, inquit Ariftote-!em loquens , prodiginm fuxt illc, grancicque mira-culum , cui pene videtur infufum, quidquid naturali-tcr capax eit gcnus liunianum . probat probatiflimus Aquinas; qui ariftotelicz; infticutionis ledator adeo tfuax, &tamfidusintcrprescft,ut omnium iudicio in cum Ariftoteüs anima demigrafle vidcatur. probat, UL prorfus dicam, quantum eft "hominum. cordatoruni, ■ cruditorum, illuftrium , quibus ubivis ille eft, fiiit, critquè in maximum Jionotem: S: quibus ipiis intole-landarftultitia: forct, trifurciferos iftos . non dicam, prKferrc,fed vel minimo digito ufpiamconfcrre . Illud vero nihili nefaciendum eli:, quod ex una tan:ummo-doAriftotelisfedla nullus in Eccleßa peftilens fefta-riusirruperit ? proteftò ex ftoica multi; multò plurcs ex platonica ; ut non fine Equi/lìmo cordolio de Platone prarfcrcim conqueftus tuerit illa Tertullianus : dolco bona fide, Platonem omnium lii'reticorum condim en- taru'.m (i) ^yfdEusìoch.di uitflMcnoth, tatium fačtum. atqui nullum hujufmodi dedeciis in dalle peripatetica . nemo homo ex Ariftotelis magi-fterio piava , impiaque fcntiendi occafìonem ca:pit. Ergo cum tanta fit omnium in unum hunc confpiratio, «onlenfus tam inctedibilis animorum , a;quura ncerit, Patres, inlioccruditifllmofenatujapudvos ipfos, lumina fapientia:, ignaviffima capita tantum andere , fic moliti, utveftriscaküKsillecircumucniatur, infcitia; peragatur,d5netur, profcribatur . Se una voluti miferx miferi umbra:, quicunque fumus ab intiniis;ni(ì procurari, expiarique velimus, palinodiam turpiter rcci-nentes , & peripatetica , olim caftra, nuncfalforum , & fallacium hominum conventicula, transfuga:puhlici deferentes? Farcite vos, Patres, fi dolori ipfe non parco; filoquorverbispublicis: lì quid ultra revcren-tiam. Itane vero, fedhìc intercidic orationcm fatis importune, qui fedebat è regione princeps homo, quantum cadaverofa facies, corpus jam filicerniuni, & caput omnia omnibus annuens indicabat, a:tatisaf-fatim decrepita:, vivenfquc jam ultracatalogum;is, inquam, ut funt morofi fenes, jam pridem perta:fus me dicentem,metuenfque longè plura difturum, necdelì-turam cum illa vehementicorporis, animique conci-tatione ufque ad feptem clepfydras, geftu primùm, mox verbis, ita tamcn intus ranentibus,&;fcfemutuò in ore ilio edentulo fuffocantibus, ut xgrc attentiffi-nius audirc, hsc ad me tandem; Heus optimè, annus fere jam eft, ex quo dicis:&pro caufa nihil dicis . ec-quid ad juftam criminumrefutationem poft tantam ex-ornationemaccedis ? tum,ipfe: imo vero, ò ter maxime , jam olim accelTì ; nam ha;c ipfa exornatio mea pro magna parte refutatioeft. nempe eò fpečlac, ut intelligatis, Judices, quam haberenefasdeceat, virum, cui teftimonium ingeni;, fimilifquè prodigio fapientia' dac uni- PROSARVM. 59 univetfus terrarum Orbis ; qui ubique cultarum genriu litcrarum, liteiatorumque antiflipes diicitur, hunc, inquini , ipfum abfoliuum numeris Omnibus damnaro calculis omnibus, Sc qualein philofoplium de gregariis infcitix ignominia notare, tarnen ipfas dcmum tabulasi pfuraquc totius criminationis fon tem dircčle ag-grcdiamur. quas certe ego tabulas mendaces, invidio-fhs, offertaspurisputiscalumniis pronuncio, nequo enim,qua: violata; vcritatis cceca ab his teftimoniaj producuntur,reum illumperagunt, nili apud eos , qui de fua ipforum privata re rcum iiium agunt. quaprop-ter illud veriirimè polliccor, Ariliotelera, fi is penitus infpiciatur ,/ì nullo malo alFečtu in contratiam partem rapiatur,non inveniri ufpiam peccalle ne ignarum qui-demineam,qua;ànobis Deo fides habenda eft . hoc ajo in pra:fcntia : hocequis , velifquè defendo . vidi ad liKc ftatim muflìtare Patres, alterumque in alterum fu-furrareinaurem,dcridcntcs , opiuor , magnifica pro-niiflamea. nam lapfus aliqui adeo manifefti, incodìiq; mcdullitusvidebantur,ut ncque ab audacilTìmo negati, ncque elui,velà bisfeptem undis polTent. attamc nihil ipfe commotus maniteftaria illa alienatione con-cionis,confifus maxime®quirate partium[nearum,uc moxexoravi vehementer judiccs , ne ante audientiam, ncveantcquam omnia pro virili dicerem, pronuncia-rcnt, ha;c fingillatim ad fingula refpondcbam . Poftulantprimum omnium Ariftotelem immortali-tatis negata; noftris aniniis. fcdquo indicio poftulant quo tefte ? quo , non dico, evidenti, fed faltcm conjc-Auraliconftitutionecaufa:.? ò incredibilem audaciam. impudentiampra;dicandam . (ìc enimifta confìngunt, tanquam fi nulla in manibus ellent moaumenta litcrarum ,undè liceat, in eos rem facere tabellis obfigna-tis,5ccam fequifpedale mendacium sb, ipforum ore^ fundi- fuiiditus extorquerc. nc^at hic immortatirateni. at per veftrain fidcin ubi njajat ? an ubi mentem, hoc eft, ra-tionis participem [i) animani negar à materia crai : ftd in Cam accedere affirma: cxtnnfecùs , & divinum quid elle ? (i) an cum negar omnem animam addici organo , flve omnem perire corpore percunte ? (3) aiì cumdocet ,genus anima: eflc ; quod fcparari concia, gar, velutiperpctuumà corruptibili ? (4) an dcmum cum verbis afTerit cxprcfTìs , animam vi intelligendi pra;dicam corporifuperllicemvivere ? fed vos agito , Patres,& ab hoc uno tam liquidi mendacii judicio > quod lìc futurum in cxteris criminibus prarjudicium reputate . Nam quod confequitar proximè, nihilo fere minorem calumniam . quid ait.' non provider rebus liumanisDeus . ecceindiciura, quodvelcxcoapparcc. Deum, inquiripfè, malorumcuram habere non eftfas. ergo , inquam nunc ego, fi hoc efl: providentiam reruni Kumanarum denegare Deo ,quod cercò ter impium eft.' i tu , & rape in jus facras literas, eafque paris impieta-tis accerlT , ut qua: non femcl ,aut iterum , auttcrtiò , fed rx'pilTimè hanc fentcìitiam alia hic, alia ibi forma nobis ingerunt , inculcantque .quid enim decantacum magis exillis paginis , quàm longè ab impiisabeffe Deum f projeAos à Deo impios non agnofci, nefciri , negligi? itane vero, quod facra: litcrx millies verilFirnc narrane, non potuit femel Ariftoteles dicere fine errore ? namque nunc eft illud; Quilibet alium judicat ex affečlufuo . infenfo infenfa omnia ,caro cara, nivus, li amas, venus eft ; fi odifli, eft nota ; idemque dičtum unileporem > alteri perjurium fapit. perge. Divini-tatemgerro irte cxoculavi: . qui potuit f ita fanc,exo- cula- (i) BeGener.Animc.i. (i) l.r.deAni.i'). {})l.ì. deAn.t.zt, Li^.Metä^h.t.ij. culavit; namfccum conflki:, nihil ufpianiDeo esteri oculatilTimo patere fub propria forma; cantùm fub cer-tis quibufdain imaginibus, ut olim Perfarum Tyrann» ( cft ejufdcm capitis comnicntum ) qui, cjuxcunque per totam Afiaingerebantur, uno die, & uno fpeculo con-templabatur. Jam vcrcor ,Patres , ne putetis , acor-l'uptoquopiam pra:vaticatore, non ab iniquiirimo ca-lumniatore ad oftentationcm ariftoEclica: fapientia: ju^ dicibiis irta fapiétiflìmis defetri. Enimverò quid potuif-fet magis tlieologicèdici, fi iplìvos tlicologix faftigia loqueremini ì Opinio veftra eft-, & ipfa celeberrimaj, Deum resomncs, ut exemplariafiii vultus, curta qua-libet, & plus nimiò reftričta, in ipfo le, tanquam in genitiva , exprefsàquc omnium forma contemplari. qua; quidem & ß vos jure niyfterii loco habetis, patuere tarnen ei, cui diviniras, quantum homini intra hominem poteft , patuit tota, fcd non tota, reclamant. non enim patuit, Deum ubique locorum elfe . nec eft, qiiod höc errorem ejures; configit nimirum jpfe fé; ipfius quip-pe vox, an vecordia illa eft? Deus in fummo cxli celer-rime rotati faftigio fecum habitat^ Bene cft, fi abnegar is ex hoc uno locorum immenfitatem Deo , quid til Hos,quiinrer quotidianas pfects hanc eandem , utifti ajunt, vecordiam proosmii loco rccitamus, cum Deum, jioftrum omnium Patrem Jicimus effe in ca-'lis ?prò logos amentcs,quosftudium la;dendi fictranfverfos agir, ut eociem tempore aliis exprobrent, qua; proban t fibi. crgòadgravioraveniamus llniverfitarcm hancàDee creatam infcitè negavit . verum cft.fucclamat ex ten-pore quidam Theologus loco proximus mihi . ver''"^ cft. ičium exire non potes . negavit.non potcs der"^^"^ tao inficiari. & quo fe conventui eruditulum pro'-"^^'^' ftatimappellavit locum ex Phyficis , in quoc;f'" gatiu- ortum ufpiam fiiiffe, auc polfc cortump-''"'^ ^S® pacatus in illum cum tot turbis intctcalantem intuens^ odiosèque fubtidens : ccqiiid , bone vir, ftuduiftinctu ajo , phyficis difciplinis ? ftudui, inquit apprimè indi-^natus interrogatiunculam illam minus,utputavit,iì-bi decoram ; ftudui, & faxe , ut difcas malo tuo, quàn\ in iispixclatè profeccrim. rurfusego ; ne dole ,qua'fo te ; non enim dixi morfurus . imo te habeo in paucis phyfìcum optimum . quanquam exceptio Illa tua,prx'-fatus honorem dico, male indicat. quis enim vciò,mo-dò non fìt hofpes omnino, aut truncus in ea facultatc , ignorat, multùm interefTe inter oriri , & creati : ut fa-cilè po/Iitaliquid creati, &:non oriri itaque ca:lum iionor:um,&ca;lum non crcatum confequcntia non funt. quid tu tandem ?ain?fed illeimprovifa.fatifquè appofìta divifione turbatus conticuit, &modcftècir-cùm à [corona exibilatus eft . hinc reftaurante iram probro , omilTa illa velitatione , ter tanto acrior oftendit poft ptoximè totam aciem, difficilioremquc dedit pugnam.namq; fti":im excepit; ut ut hxc liabeant, & philolbphus ifte tuus ( quod mihi certè non fuafifti ) mundum creatum , non ortum agnoverit : quid fubdo-lè taces illud infuper, quod cundem ineptifllmc ha-buit co^vum ,-sternitati ! perfrica nunc frontem, & huic quoque excellentifTima; ignorantia: palpator. ha:c ex phyficis didici.tu homo fapientiflìmus folvc nunc iftuni herculeum nodum. & cum ha;c diceret, fc circumcirca cum quodam triumpho verfabat : quafi jam me impro-'ifoi Io laqueo ftrangulaflet, ad univerfos proccres 'ftivis oculis anniftabat.tunc enimverò exarfit egregie '^liin venis bilis fplendida, movitque ftomachum """^mcùm lingiiacis illius ineptum tripudium, tum etian multò magis i nclinatio , quam maximam ex ca.um.^ illa vulgo eredita jam caufa fecerat. obnitor jgiturto cQipoxe,&fuccentunatoilUaccufatori auu Jag/ , ^ ;ir ,inolcvictjtii: ventftas inertiain h.inc iinis offibtis : tit nsiliu,> ctll confunimatns oratoi,ciii Lvnguxccntam fine, or.-itj; ccnmm, Aurea voK,rcreftitucretin incegni .qiiSvk arationč nfq-.aA fe-pcCcIcpfyjr.-ss perorarci. Inertia maimn, iit:fiamma: nafcentem ienifTima aura necat ,adtikä cócitattjsiìnia nutriE . Interca loci tju.iiibet vix fperč ipfc pro rei lua-gnitiìdine non fatis inftriidiis, forc, ur movcam lapicté Jam fisuOT , autcogam loco cciferc itiertiam aJco fta-tariam ; cxpcriarjanicn, tjufdpoffit fitnpkx citra ca-larairrram veritas. tjuatü'cuficiuc certe ero, frigi Jus, aut vchemens orator, non js ero, at obeain aCEam : ignavi,, bc perctancur ab opera . ila fcopum cniijcm ex divcrfb fericntcs, eatsii£ retti adeo advcri7sopin)otjibiiS(iiffral!imt.taDtiisE.lH-jTccrmomctitiiniin arfdmanidio iiahec privata propera-fio ^colorctTaqite rcbffis jtaiiè fiicit ItES-, ac libido .Scef <:uos iìixi ignavia onuicos, d'sboris umbra äitchaS"' , ur ajnnt, pedibas tìigierrcs, rantjEamftiomct ipforuai. £c(!i- Ti) Ez^^rißcfb. " ' inrim(i favit^oìtmt fundamina . deinde tenaces S'i/pi'nd){>;l (i rai : hÌìa ffiem^enlis adultet ßducant fatui : AliapUrisJma meli» Stip^nt, 0' /infido difrfndunt nciinre ceras. ai in cpcrc: tain mirabili, quid ilium apicularii cft pry-tet opifiviuTJi ? cojtimofim, piiToccroii, propoüni, quse fafos fundanc,autc'i:fcnduiu, ccram ipfam ,niella , Se quantum ibi materia: difpenCatut, alienura eft. ex fio-nìtn laci ymis, ex gumnii arborum laboriosi conquifi-tum j itudiosèquelcleilum in.a!vc«re comportatur, vf-rùm ha:c ipfa non fu'ifìabor facit, cum exhis aliud facit, adeo verum t'ft,aricm tjonhi re, fcd in ufu elTc . -Ergò dijiinant rsiiiaricKcrcitationcs noftras u: vacuoiuni , iiuniana .fciant; no'iis quoque cunaum per exicnt^ filile m : (i) ^.Geor^ic. 74 L I ß E R funem.-exudandam vitimedullam iplam. fin minus dicenti mihi fìdem habent : vcl ip(I vcniant, quodquc facillimum eft, accipianc reiguflum. fuccumbcnt, milii credant, oneri luccumbcnt, ac tandem emenda-bunt reprgfentationem illam, quam fibt imprellercfal-fam, via; tritq , piane , ac prorfus prstorix. Sed fac non inique ifta cos crcdidiflb, ac nobis omnia effe in expedito ; tamcn iniquinìmè creJiderunc , confequi illud, quod ab his ftudiis abftincnda line magna ingenia, enimverò qui fìudia nollra facilia ajii.nt, iidem , nifi frontones fuerint, nifi catholicx pietatis inftinčium omnem extinxcrint, futilia, aut inutilia effe negant : & meritò negane; ofFertillìmam quippc iia:-reditatem, qux jure rati teftamenti nobis venie à Dco, fcribente nos ipfos fui alTis hxredes folidos, hanc , in-quam , hxreditatem ex obfignatis fumma fide tabulis fančlilHma ftudia dant liquidò cognofcendam, ne lupina iguoraneiafaciaeexhxredes. fiad hxcinvolandiij , ut predicane, vixmovendus eft digieus, bona fortuna per fe influente in finii : fi hxredieas fine facris eft obeu-da : fi opes, fi fummx ex omni re divicix fponee reprx-fentantur, quxpar huic dici poteft infania ,ut minimo hxc habeas , quia minimo habentur ? ccquis margari-tam calcae:quàdanccpedes?ecquis non recipit, reci-pit j inquam.'non rapit aurumde terra: quia jacetin terra.? non omnis facilitas ignavia eft: interdum eft felicitas ; nec in labore eft pretium , nifi cum pro prctio eftlabor.hunc nece/fitas fola commendat: citra hanc nihil illd gravius eft , aeque odiofius. an Deum fine laude xftimamus, quia fine labore ? Prxterquamquodlì aiiimumoffirmaruntjuecredant, infuotantùm nego-rio feelTe aftuofos, in noftro prorfus languere , ac nihil agcre ; hoc ipfum uberrimè perfuadee, ut ctii noftri fa^iancfibis]iquandt)gratwa;intento fcmpcr fune vi. vere vete eft 1.1X0 fcmper fune effe viftuium. ergò apiidnos intentuui rctcndaiu arcum : frontcm hlc exporriganc : gerant ex noflro , curas otio conterminas , otium curis; na, ut optimè ajcbatillc , (i ) jucudiflima eft navigati» jiixta tcrram, ambulatio juxta mare. Qux cum itafint,fiifFragiumquenobisomniaferat : fi Jivinarum literaium ftuàa , vetus noftrorum, rccéf-<]ue extcrorum excmplum, fi arduitas opcris , laborque iaudis teffera , fi fručlus plurimus , ficunda commen-dant ; quid eft, cur ingeniofi juvanes, jam tantis ftudiis maturi fuum ipiì calculum album'non addunt? adirne nigruni 6Mia;ret in manibus. negant, pernegant, quod fuaicrim , ctiam fi pcrruaferim . at, oro vos, fi qui prx-fcnteseftis, cogitate per veflram fìdem,quàm pulcrain vobis, quàm vcftrxdignitari conlonam, quàm faluta-lem Cliriftianx Reip. operam liegligitis . fi quo tempore nos facra Volumina digerimus ex hoc loco , vos aliaj alibi moliiemini, nullus fortalle accufarem incuriam veftram. fed plerunquè co info tempore ab omni ačlio. ne vos vacui, vel dcpellitis domi mufcas: vel in foro Inter Coronas xqualium confiibulantes aut narratis,auc narrauìini. non liortor ego, ut cariflima ftudia veftra, veftrasmcnfas lautillìmas deferatis : fed enimvero uc non faftidiatis , idencidem apud nos fiilem Ungere , ac defcenderc ad difcipiinam jure fuo maxima,Suffragio veftro tantum non extremam . Proli Deum immorta-lem ! ut veritatis lioftes fedeant ad caftra veritatis, de-fenfotcs , extra valium, ignoti, nec , quod minimum , inquilini? truncus dolerct, & puderet ftipitem inverfi^ luijus , lacrymofique moris . divinorum librorum ftudia florcre intcr eos ^ qui fidem evertunt :inter eos, qui fìilem colunt,visefle?en agite aliquando , corrigite rantamperverfitatem: tantum dedecus per veftram fi-demcluitejjuvatjdECet, eciam oporte:. Scd , ut video, (i) Pli'.t.inSpn^, o(l"unt : plures uno termini efTc non pofllint. Nunc age , inquict nugator aliquis facctus, quin cnecas nos? quin faitcm manibus pcdibufque in ciucc fuffigis ?liinccnim tibi plane niifquam evagabinmr : marccbimus in uno loco de fentcntia . fapicns om-nino tu , qui ifta non pn-cipercs , fi ludcres corio tuo. Ha:reanf , fedcant immobiles , quafi fcilicet lapi-dcs muti, fimanus, aut pes imus tantuiùm liifcrit : in nervo . ò liominemfcftivum . per te lane non ftabit, ciuin miferum fa pientcm tam ftriftè concludas, tamquc duris conditionibus illaquees, ut res illi demum redeat adreftim : ut mit!lTìmò,adinfaniam. Hem, cavillima-ximi. pura puta mendacia ; jam enim à principio de-claravi, quo rem effem deducturus, lapientiam iftam lapideam nuiiquam docui. fapicntem fedentatii! Kter-num fieri, non jufTì -, imo illius ad nova lludia tranfcur-fustcmpeftivos, qua'funt deficientis jam animi legiti-ma?qua:dam evaporationes , laudo , perfuadco , inculco . atqui vos parum fana capita, quantum ptofpicio non tranfcurfum pro tempore meditam in i, led fugam: non induciasjfeddefeftioncminfpicitis. Quare iftuc fuitfemper arbittium meum : Una efto meditatio fum-jna:una primas , etiam , fiplaceo, fccundas habeat : tertias citraomnem religionem velitares qua:dam,per-què otium fufcepta; liabeant tranfgrclTiones ; enim vero illudhinc eritde lucro, quodanimus eaJem diu curaj, ceu fitu maceratus , non enervabitur ; nec pra-'tcreà fa-cietdamnum ab cxcurfibus iftis , qui, utbreviflìmi, in-duftriam acuunt, ubi tx'dium extinguunt. natura quip-pc itafumus. quidquid producitur temporibus , gratum ingratmnve fuerità principio, id faftidimus ; ipfa reiu novitatc incfcamur . quocii'ca pondera ponderi bus tc- peran- pcranda: & negligcnda quamloqne pars , ne pereat totuni, more fceneratoriim, qui., ne prima fors con turbe-tur , feJ pro ea minimum integra à malis nominibus di-mittantur ,rcclitus donant. fic rclaxemus neceiTc cft uf-piam ingenio officium fuum , juftumotium indulgca-miis: quei nifi faxis, imo contra urgcbis cò ampliùs: vcl nihil ipfum vietum jam , atquc esoflatum ctnungcs; velfiquo fucco etiam invituni, infcitiffimum omnina illud cric, S: vaidè pcenitendum. Nimirum Icne,liqui-dum,& obfequcnspalato viiium prima tantùmdat prcf-fura: quod eft deinde tortivum,& per vim pede circun-cifo cxprcfTum, fatisaufterum eft, ac refipit Ferrum. Irgo poft fudationem madtè multam , poft delaffatam, atquc liebefcentem jam jugi attritu mentis aciem nemo fanusprohibeat, tollere parumpcroculos, & diffipare animum , quo vires longo labore affličla: merita cefl'a-tioiie recrcentur. Verum irta ipfa ceflatio, nolo, dedu-catur ad ignaviam . otium intcrmedium pcrmitto , fed ignaviam ne intcrmediam quidem. proinde in manibus habendi, quosmododicebam , tempeftivi excurlus ad finitimas ar:es,apud qiiasconcentianeni ftudii ponas, nonfludium. quanquam-efFuib jam carceribasingcnio lixreac, monco, in pede refticula: ut rcvoces continuò., dum plus jufto auolat, dum aliena curricula ultra pia-citum intemperantcr obequitat. itafifobric, fìlibatii-rus , lì particulas ex tempore folido corradens ad aliena fìudia accefleris , non fies ab re tua omiflior, & faftidia, quod in iifdcm ufquemcditationibus crcarifolcc, lele-vato , vegetior inde redibis ad penfum tuum. Roger quis : Qux difciplinarum tibi videntur otian-do f nulla; omnibus ; aliis alia: ; fiqiiidem quot Lomines, totidcm , nifi forte multò plures guftuc. universe tarnen prodclečlu genialis cujulpiam difciplini- refpiciendus iitiquecft uniufcujufque labor, ingciiium;a;cas,propcn- F i fio. 84 L I B E R fio . Hic tum alter; Tu fcorfmii homo'Philolopluis , à qua nam arte pctes diverticuluni tuuin = In primis ego philofophustam haftenusaffatim diverti, utvix jiiiiii poft hac vidcatur opus futurum novo diverticul o.Deinde,urgebis quoniam hoc iphini, fi res ita caderet, ut mihi à mea tabula dimovendus foret oculus, aiiòvc coavcrtendus, ut referam iftam faltcm paryam gratiam difciplina; bene deme nupèrmeritx, qui cum, alius quantum amor, geniufquè indullit , traxi me aliquan-diupcramanter,fi, inquam , ipfe otii cayfa tenendus alicubi funi alienis à Philolophia ftudiis , Me in primis dulces tencant ante omnia MuHi; , Quarum fa-cra tuli. ad Rhetorum igitur ofììcinas , interpolanda; induftria:, concedcrem, aliquò conceirurus; atque eò Jibentiiìs , quo hiiic certiùs in me reciperem , fore , ut, qux boni moris leges Tunt, Rhetores contra ipfi, deli-ciasfuas aliquando pertxfi, ad nos veniant identideni ptiatum ; &qu^ intcr iftas difciplinas vivida fuerefem-per amoris germina, fi forte neglecìu aliquo aruere, refloreant. Atquc cquidem , nifi lì fugit me ratio , Se quàgeftje , qua gcrendx'rei failitamor, pro certo ha-beo , non erte artes prxtereà alias , qux' ita concordes iìc fe frequeiui adjungant beneficio,qiixquè tam fanftè mutuam fibf ultrq operam tradant,quàm iftx . Quod certe feci t non xtate noftra modo, fed fuperioribus etiam, ut maximi quiquc Philofophorum Rhetores , niaximi quiquè Rhetorum Philofophi extiterint. ut enim alios tranfeam , quid Ariftoteles , & Cicero, Philofophorum , ac Rhetorum apice s ? nonne difciplinas languine , & amore conjunčlas fuo ip(ì am-pliusftudiorevinxere = quàm fcitè Ariftoteles de Rhe-torica , Cicero quoque quàm aptè de Philofbphia Icri-pfitrquanquam fic uterque alterum prxbuit,ut in alieno tantum laudem : in fuo laudempalaiamque fequeretui- £a;te- txtcrùni tranfituri perotium lincasfuas,ad alterius alter paitcscancjuam ad fociacaftra le tranlhilit. Amanč ergo , S: meritò inter fe amant nobiliiliina; facuJtatcs: nec decft amoris illex fimilitudo . cjuod lì qua ctiam ; ut neccflum efl; fieri, diverlìtas intcrcedit, amori nihil óm-nino nocet; propterca quod eft maxime temperata , rc-milfa maxime, piane tanta,quanta fatis, utalias faciat, non àliehas i quani ób rem fapienter Zeno Rheto-riceiià Philofophia difcrevit, quantum alius qui vis cx-planatani mailum à manu in pugnum comprella difcre-vilTet.iSc certè iriTopicis, in aiguendi via j in com-plecìédi vi, ubi qua:runt,ubi inveniunt, ubi difponunc, ubi alteri altèra fiibllantidm miniftrat, qua: Inter ipfas confenfìo, confpiratio, concordia? Quid quodfl fa-teri non pudet, neé pudete certe necelTe eli, habent exdemifta; fabulas quoque quafdaiii, nugafquè com-munes. fuas conccdunt Rlietóres .■ & , fi forte fint de turba poétarum,id ipfum ampliùs fronte rečlifllma . Nos Philofophi noftras utinam negare polTemus . ec-quis enim de noftris tantum fibi lufiiit, Ut Iknöe jurer, vel capillum le acu : nihil ne latum quidem unguena extra liram.' tandiu , quàm vixit philofophus, unain fabella minima nufquam;legentium?qua: fané cum ali-quislde fe mihi narraret , dicerem , hic tum ipfurn darefabulam de majoribus fabulis,quas dcderitalius unquam ter maximus fabulator . Suntomninoin rerum fcientijs offenfiones iftsinevitabiles.qui fe ab his jačlat immune,fumos vendit ipfe fibi:ipfefibi imponit mirifice . multa non liquent penitùs : in qUàm plurinlis latió nihil illucet ; nullum fe prodit indicium : & uiii-■verse veriflimirm eli: , quoties Viribus omnibus in altif-fìmo puteofiliquam,fcrupulurave veritatis pifcati fii-mus,ejufdem eodem in loco remanet libra defofia. lam vero, quod accidiefjjpiilìmè,finge, hic te premi, ftran- gula-« gulaiij, ut illud oblciujllimuin Joccas; tufiibcultro refpondcs nc iiigeiiuc ac line fuco ,'c)ua; olimincau-fa dubia Iudex Romamis, duo illa vcrba , NonLiquet B imo vero ne ampliata quidcm caufa, itatim J cju ai n C ^ fcis itidcm, ucqusfcis jpriniò judicans, quot mirabilia ore pri-lcntillimo, & poetico vehici jure divinas? at Inter toc mirabilia, & divinationes nulla divinavirgu-laconceptas , fabula ed,fabulam deefle. Quiddemiun plura? NumuniPoé'txdormiunt non;fednos atque illifiiniliter. nos ergo atqucilli fimilitcr fomniamus . Quar : cum tanta fit pra;fl;antillìmarum artium cogna-rio , propinquitas tanta, tum etiam bonorum malo-runiquè interiplas tanta communio , quin deceat, ea-rumlìudiofosjhofpitali tederàaccepta, viciìTun tranf-currere,&; mutuis fyncerx caritatis hinc inde oiTicijs priftina;bcnevolcntia;igniculos fufcitare ? Sed paruni cft,fi modo dcceat ; etiam oportet, videtc . Philofo-phus , undecunque iftuc , an fato, an genio fuo , is cer-lè , quantus quantus, nihil nifi triftitiaefl:. liinc logi illi, (Scili? fabula: invulgus. barba promilTior , cape-lata frons, intentum fupercilium, vultus acerbilfinius, incelTus meditans, digitus loquax , aliaquc Imulta id s;enus aut argumenta, aut irritamcnta mceroris. Rlic-tor è contrario munditia totus , voluptas, clegantia. frons explicita, oculi ludibundi, vultus liilaris, cutis fplendida, crebri fales, joci plurimi jam autem , qua: medica pr^ceptio eftjCurada frigidis calida,frigida ca-lidis. Philofophum incedentem triftitiis , gymnafiuiu curarum, adlix-camcena traducilo idcntidcm, ne fun-ditus confenefcac. Rlietorem circumflucntem la;titiis adilla feriaquandoque deportato, ne penitus juvene-fcat. Ah ,Philofophum, hominem extra humanaj , chorus, cantilena, lufcinia;, rivali J ajo cnimverò , Philofophummasimèii^; Se hòc potius, quò minus tei p R o s A R v M. 87 voliiptati,magisjufta; rcmiilìoni tnbuuntur. Dcceii; ergo ili a illuni pro tem pore, quo vidclicct fatifcunt vires mens animi, fatij^ationc diutina contabefcit . Non lielvaturPhilolbphus. rede fané, potuminle non ingurgitar . verum, atidem ipfe pafciturjtoleratur, vi-vit. lurconi cuipiam prandium circumcidc; non au-tcm fic fame fratto , ut ventcr gutturque quemadmg-ilum illc fibi dolebat , rcfideant in pcrpetuum fcrias cliiriales: volo dicere, ftudiofoPlnlofopliia; eò libcn-tiùs plura concedenda : quo libi ipfe plura negat,jerum-nafque devorat intolerabiles . Exigite , quaifo vos,AA. parumper,quàm cadat necelTarium facerc otia ifta Plü-lofopho . cui enim alteri vitx ratio tam dura, tam odiofa, quam qux illi mifero dičla eli? Initiatur ex no-bisunusullus;allegiturinterhujufceartis magiftros : la:titia; , plaufus, congratulatio ; iftxc ad paucosdies. moxillaline fine. cogitationes nofturna:, diurna:quo, fomni crebro intercili , fcriptiones ufque ad vense fracluram , curxfpinofifllms,deniquè in corollariuni dolorum addita gemina laterum aigritudo, cenfores cmuncti , pervigiles , naviflimi , qui te commodùin circumcirca putant quotidie ,Sc emufcant. quo circa ß fcribis , fi loqueris, fi nidas", incedete :e fcmper oportet gradufufpenfo , Sc anima comprefla, tanquamfis ovaj calcaturus ; ut te tantillum neglexeris , uc unum verbu-lum , unam fententiolam vix neclentem tabula: utfic imprudens illeveris, miferum te . traga-dis. ad primum diem faftum , quo in hoc eodem fapientia; tempio co-giturfenatus legitimus, magnis clamoribus appellalis : raperis in jus immifericorditer ; Parricidis ftatuta olim mulfta intenditur faccus, è quo nifi te tandem ra-tiunculx tux", bona latcra,&; vox tanto melior evolver, aliena ccrtè milericordia non vives. I nunc , Sc homi^ nem totprefliimajnuTjniSjtantis lu^roiibus confečlum. Velut peciilii intricaci rcum inTullianiim aliquod , aut in guiguftiiim, lì qiiod liabcs pejus, confcpcüjUt bilein ùtramtiigcrat ibi commoJiùs. iatiùs, fi fapis , eruo qiianiloquc illuni à cani capitali loco , & produc in libe-rioreni aliqUcni, ubi fecurus polli: rpiiarc, &!rcrpira-re jdicerc dictum line contiadido , ctiam , qua; in io-co fapientia eft, fine l'uà fraudo dcfipcrc ; Hxc autem dicendi, agendique licentia in territorio rlictrtrico ni-miùm magna eli:, nifi f amen maxima pro ca regione, qui ellfundus latiflimus poccarum . eccnim ifta:c regio, quantaeft circuiiicirca, ne verfum quidem unum,ju-. gerumVe habet commodurnveritati. fabula tanrùm ibi ìativa . fabulam unam perinde ac totufn aficm cenfen-tur incola;. Beata gens, cujUs quippe deliria, getris fi-cuiisvaniora,quirquc demiracur ; noftra vel oracula dcfpuuntur. Huc itaque fapicns accifus taiiquani ad Tarentumfuum,non uria lite diiudicata pergat animi caula. liicper dies aliquot velut cxha;relìmos , mole-llioribus cogitatis exemptus ,;quà tempore Icditans alienas nugas, qua lufitans interdum ipfe luas, capiec pulìllum laxamentum ; undè acriorem, vivacioremquè impetunlad intermilTa reportabit.intcrea loci, qua; ju-cunditas mifero.'qui-obledlatio.'nemo enim,qui cótra.-nemo, qui in fcirpo nodu; nemo, qui cum calculisra-tiocinator exAčlus. mutata omnia.paulo ante ne libuif-fe quidem , quod licerct .-modo licere fupra, quàm li-builfet. haberi^nunc pene madido libi, qila; olim fìdes iìcco, fobrioque negabatur. dicere fedemum corde libero, qux alibi fomniaire dumtayat crimen fuilfet ma-jeftatis. exporrigit ergo infaturabiliter frontem : ufquc ab unguiculo ad capillum fummum recreatur ; mano-rem omrtem inteftinum exìiaiat : juvenefcit; Qua; milii qualitercunquc dicenda fucrunt cum ob commoditatč mcam , meorijnque xqualium, ciuientium in eodem pulve- pulvere : tum maxime ut pro recenti tamctfi non multò ardliflìma confuetudine noftra hxc Apollini gratifì-carcr, & moti potius oblcquerer, quàm amori. cjuippe ambo fic femper fuimus, ut inter nos modicè,aut etiain intramodum amaremus , necbona, nccmala vici/Tim gratiautercmur. Ideo cum paucis ab hinc mcnfibus , miffionc non invitò exorata, ab Hclicone difccdo, Se faivcre , fortalTis a:ternùm, Apollinem jubeo, neutri certe noftrum oculi doluere. tantum ipfe Ünter difce-dendum , inječlain finillrum humerum manu ,amiciùs me conipellans oravit, ut, quandoquidem minus amareni , viderem etiam , ut fubinde mediocriter odifTcm. iìnunquam alias, utpotiUsipferebatur, eflem revcr-furus ad fua;tamcn fincrem Auditores meos , faltem ineis non ingratiis , interdum ad fe venire.citenìm ipfe necdimittere me ,nec tenere, facerem, quod cordi maxime . fed fi quando, quod vix fperabat , redirc multò maluiffem .-utreduxjin eundem, ubi fueram ufque ad illuni diem, non nimis inhonoràtum locum reftituar, curaturus. Hìc tum equidem pro totmeritis, lìngulariquè benevolentia, quas potui tempore, Mu-farum Principi gratias gratiffimas egi : obfervaritiam ultro, fi minus reditum laute fpopondi ; ca;tcros, 5c Auditores fpeciatim ipfos meos non modo non alienatu-rum ,fed etiam ad Apollinem, mufafquè amocniffimas hortaturum fìdclitcr recepi .-qua demumfide, fadlifquè fponfionibus, ut me obxratum, fandiiflìmè liberarem, ifta-'c quomodocunqiie in fpecictn prolufuri. apud vos Dixi. EN- 90 L I B E R E N N I V S DiEla in Lupienfi ^yicademia ad rhetoricce tnfli-ttitioniJprceludfnm ; P R O L F S I O IV. N Ec Zoilumprxfto, nec Ariftarclmm fequor. fty-lurn. non habeo livore tempcratum, iicc pipcrati aceti pundus in lingua fervo repolìtos.;Hinc quanquani certi hominum ducunt infulfum prsfari fine fellc:quip-peajunc, non allici melimclis , autmarilcis , fed cliia; ficusmorfu falfos, uibanofque viros; tainen ipfe, ut qui morbumtàm elegantem, &:liujufmodi falesin numerato minus habeo , avoco me hinc : lìmul nec mariaj , montefque polliceor, quali vos inducam in altioris ex-pcftationemargumenti; qui folo;cifmi lunthominuni bombiliorum, Icloporumpentiuraintentas buccas,ubi in arena, hoc eft, in arte eciamnonlua ampullantur, ied qua; nuper novus equideni, nec de confuetudine, uc bona pars veftrùm, qui talia facinora facitis numerum, quKjinquam , nuper in bicipiti fomniavi ParnafTo , dum iìt vobiscomplaritum , dicamfi non liberaliter : quip-pe apud leflilfimos, quales vos eflis, viros , ne digituni quidemmovere potes,quin pecces, tamen,veftra hu-manitateid iplum concedente, dicam libere . Rhetori-ca jornatiifimi auditores, ut fit, tračtaturus, habuila-tis diu in incertum, fi foret mihi ad Rhetoium fenatuni in ParnafTo degentem arcendcndum,ut illius confenfio-nc , & bona voluntate collegii docerem auditores meos aiteinhanc. Quidfacerem.' duplici iadiverfumfein- dcbar debar hämo.in altera parte non modo par,verum ctiam ncccflum erat j non fine fufFragio fačta copia pro-vinciain polita fronte vendicare . in altera vero viam «aiifabar arduam , nihil expcditam, non paucoriim die-riim, & intermedium temporis pxnè nulluni, nec mihi, quoderat calamitatis caput, utaliisfelicioribus fxpè contingit, in pi omptu pcgafus , aut unus ulliis erat ad manus ex iis pulicibus, quibus duodccim elephanto-rum molem fuperantibus , voluit gra;cu3 aučlor fubli-mcs vchi populos Plillotoxotas.Ergò hilce diverfus tra-licbar , &fpeciatim mordebar ea curanoiSes , quibus, quoniam frcqucns fomnura nullunividebam oculis,ii erant mihi motus rapidi, & inconfulti, ut penè la-queiim ParnalTo niandarem integro ; tarnen abfrinui ltrenuè,veritus, ne perfamiliariüimos meos, habentcs cum locuni, mea; dira; implicarent. Vbi igitur crani in hac infomnia, & folicitudine integer,media,niiì labor, iiocle , vel ad diluculum perparuin inclinante : ecce tibi ( & cft tuta fides ; nequc .n. ficuti fomno, mente itera tunc me captum memini ) ecce , inquam,fubluftri luce, homo vcculus adellcoram, Scimprovifiis, &eocultu, quali jam profcram. Madui repente metu non exiguo 3 Si cum fpečlruni, oftentumque credcrem ; Quid, inquio, quid hoc cft proludii, atquc portenti ? ille fub ha;c vultii fatis humano : Heus tu rcfifte, ait : tenes ne me? ego te? bonus mihi (ìs,quicunquees, ncdcfacie quidem. intc-lea mirari ego,fricare occipitium,cxcutere memoriain omnem, nutarc , harrerc, niftarc, luftrare oculis hominem , & no vi vulcus fila ad aliorum, qui mihi fe obtulc-rantaliquando, conferre: tamen ncque hilum profìce-rc.istumvidens me fubturbatum, humcrocomiterin-jecit dexteram, Se jucundiore cum gelafino, Accipc,in-. quitj ouit, me purum ,&:putuniipfumQ_Ennium. Hictùnt ipfcrel'piravi, &ajo .-Miimo reccpto.-O vifusbenc , Sc accipio,& gcftio; talem mihi virüra dati in confpeftum: fimul omnis defideriùm eiam unum , aviJilìimus ad Iciendum , quoifuni phantafia illà pertiiierct. Interca loci 5 qui habitus ejus, f ui color, qui vcftitus erat, qua: quam vis per nočlcm vix tenui, de die nuric vosaccipite tribus bolis . Principio videbatur aliquantillum fencx. Se piane defloccatus ;quippc annos ad iionagintaprxfc-ferebat .-Iioé .n. vellent caput, manufque quictxnun-quam & nutantes , voxmeticulola , gramofus oculus, tergumfornicatum , ftriatacaro , Se Jimilia feneftutis cxtremx veftigia. edentulus pra;cerea , & labrofus magna exteniiabàtur macie; ut cotem aluifle videretur.color erat nigeilus , & infoiata multo fole facies. Frons confuìcatà, & fenexquamvis fagàciflnnus , tarnen haud erat cmUnd® naris, niillum in puro lìncipite capilla-mcntUm ;fedcalvafteir,is non erat, quem calviffes . ad hoc qualiprqfocabaturexccliìorequodam collari,rugato in orbem , CrifpatoqUe minutulis, & concrefcentibus aquèplicis, more paren tum, qui focalibus illis lacinio-lìs, & replicata minutatim carbafo Collum eircUmval-labant. tüm erat Velatum pileo caput, nimis , ut ita di-cam , aufilTcqua; ad quem nullamunquam Veftiariam Xcopulamàdmoverat; unde veniebat Archimedi fa:piùs occallo,ibidem trigonos, quadra, quadrarìtal,figuraf-queómnes defcribendi perjòcum, Ennio ridiculum in raodum reclamante . Sed tum loco contäbar, qiiado caufa inlìgne pòé'tarum lauro defìceret frons ? refpon-ditque pridianam illam bono ominè conflagraflc ad lucerrtam . Incedebattogatus romano more, Ut qui jam olimurbe donatüs, fed togaabundè fenefttata, & qux, ^uaficüm Poeta dicam . . . i . Fitjffi eBfnrioficornufi tanrì. Quid p R o s A R v M. PS Qiùd interior tunica nihil o minus, quam toga, dilon-. caca, Sc fatifcens f lita infuper per ftrias olivo ,& malaj pituita, fpontefiia de vetulisillis, corrolifque naribus in hircinam barbam , cx hac in tunicam occidente: ncqui , ut fit, antica parte, globulis uno quoque ocello fuo inditis,aftringebat, fedaperta,& laxa negligenter, vix ha-rebat in fcapulis.-unde patcfccrent attritSrfemoralia, & gaufapinus thorax nedum ilte integer .dein caliga;, ■villo prominente afperiores , altera cannabacina zona, paluftri altera junco reftrifta; : de quibus ad ulti-mum'hxrcbant in poftremis pedibus , coriaceis ligulis anlblas utnnquè vix concludentibus,calcci informes, Se icpandi,ad omnem latitudinem fačli,quos noftrx a;tatis (piAa^ÄAoijniiindiorefque ipfa munditia adolefccntuli Une ullo induftorio traftim calcearent. universe tarnen filavultus amffinifliraa ,vetborumquc tanta erat urbanitas , & ipfc tàm facilis , commodus , tantoquc lepore conditus , ut hominem male tornatum, bardum , rufti-canum, ex hara prodeuntem allexiflet : quòipfeme-< cum agitabam,quàmpulchrc , &: bcatum eftpauperta-ti, qux YuUuofa non cft , & amarulenta , frontem non corrugar, ncque addit fupercilium item, ut diviti'a;,qua: curas, fuperbiamquè , finiftras divitum icabies, habent unifecum numerata. Verum quia otium non eft, re-deo , undefum digreffus. Igitur fatis animo confirmato , multa rogitabam; cum primis, qua? via; captata oc-cafio ? quiftimulus; occuri'atio ifta intempeiliva ouò tenderet? quid vcUet? qui d jubetec.'illc ad harc dillgrere fenili quadam prurigine infinita, improba cum tuffi, fcreatuque fatis impuro : ut me tres horas folidas ab ore pendcntem dederit abundè in lallitudinem. tarnen vo-lenlque nolenfque indulgebam hominis garrulicateni illam otiofam , vicium loquacillìma: fencftucis; àqua^ traxilfc mehodic aliquantani facile condonabitis.qnan, quam 94 L I B E R quam, ne^omnlno harfitcm in codcm luto, à tàni magna vctborum fegete cxtinguo folùm ea , quaiprctium cfl: opcrXjUt dignofcatis. Ante omnia fibi fericns fron-tem, &à moerore manibusintcr fe pcčtinatim junftis, lamentabatur acerrime, iiidccentcr fc primis lionori-bus excitati, Si moveri limine poctarum per literato-res aliquos , quorum os, tanquam pra:furnium , difla in principcs viroscvomerent mala continenter . qui non cogitarent, opera fua carraen cpicum latio donatum, Se feprincipem èlatinis in co canendi genere cxtitifTc . Q^derat,quodfoIisipfis cxplofus Ennius.' Quorfuni. illa'relegandunicum annalibus fuis in piftrillam; Se fedatasmucofo Carmine papyros citò'ad vicos fpecia-rios immittendas, compofituras piperis cucullos , aut prsfcntius in tarichopoleum tradendaspueris falfamc-tatiis, cordyllarum , halecumque garo maceratatum pcnulas conftručluris . illum delirum fcnem , filicerniii illuni, decrcpimmquepoé'tam, illum aiitiquarium , cf-fajtumquc liguritoreiii verfuum, illum etiam rudinum, propterea rudere, propcerea non dicerc,fed fcreare carmina grallatoria, fibylla aliqua, vel Oedipo conjeifto-te indigentia, ut legi, nedum intelligi queant. Secun-dum ha;c Ennius li quando venir ad coronam, &Aca-demicorum nares olFcndit, major pars ofcitare , alii aliorfuin fe convertere jhiareplerique faucibus, digi-lifque per conteraptum exercere argutias, aut brachiaj diftorquere prx txdio . quidautem loquor illos, qui ró-clios traliuntvigiIcs,dučl:o, redudoque ad numcrum capite. Ha;c ,atquealiaprocuratione P.Virgilii Ma-ronis , qui graviter ferebat pra^ftitem fuum ita fugillari fine more, relata ex a;quo frequenti/Timo fenatui apud ParnafTumjpatribusnon placuifTe: ut lenatusconfultil gravilFimum contra Eniiiomaftigas omnium confcn-fione f atriim rancirenc.-ScilIud fenatus confiikum,quòd con- PROSARVM 95 contortuplicatuinfervabattečlum & faitiim diligétif-Jìmc ex una afcopera , qux' de finiftra pendcbat axilla> cxpcdiit, cautumque in hoc ferme exemplum erat. Patres laureati, qui plurimum negotii liabent, nequid refp. litteraria detrimenti capiat, accepereex oblaraj perP. Virgilium dica,divinamQ^Enniipoe(ìm , malè acccptani vetuftate, peraliquos amplius poetas circu-latorios pelTunè dilacerati.itaque videnrcs tanti viri or-namcntis, imo vatuni omnium concilio ,ut ne in dies magis magifque augefcat, ac penetretfe in poè'ticuin corpus gangra;na ha-c tam finijftta, fumma univerfa-rum confenfione ita decernunt : Quod nugarumliaftc-nus , jocorum , cavillarumque in Q_ Ennium , lioc eft, in latina: niufa; venerabiles cunas, à quovis ullo prudé-te, autimprudente, fciente , nefcienteque exciderit, iiòem ipfi cavillatores revocanto è vcftigio. poftliac vero ne quis velie perfricare frontem confìdenter , cjuod jam efl cautum , audere de integro , confules pr.Ttereuntibus ha:c fenati afta exilio per novenniiun animadvertunto;interdicentqiieaqua caftaliaIicmines maftigias, ac frontones . eorum vero codices,fi qui silt, permutantor venali fmegmate, aut vitrcis fraftis, vel potiiis aliò diftrahantur, ut. igne donati vel in niliilu deiìnant . Harcfenatus, qua;rclata jam ira litreraspu-blicas ad vos promulgandamilii dedit; nec pcnfum ante contraxi, quam levaret ipfe me contra iila eadem , qua cura angebarin primis . vir autem bonus neutiqua abnuit. tantum memonuit,primo cogendum eflc fc-natumfimul ,atquepcrtcndcrentur ludi Apollinares , qui dati jam, compietique forent , nilì , quoniam in dies , nefcio quo ornine religiofos incideranc,qAia;luaj fuiilent à Patribus diludia , & ab integro inftaurati fcliciùs . Proinde dies aderte nefaftos, inquibus liaud cfict fas jforcniia negotiaprocurare.propofiturum ia (c Kce- rccepit meo nomine fupplicem libellum , "qui pcteret, lit, iiPatribus collibiiifrctjficretmihiiH iiiccgro, rhe-torica inftitucre de more , & fine ulla fraudc perdoce-re: quod ipfum homoaccuratisfimus, ne memoria ex-cideretjin qiiintupiicibusfuis refcripfit . data dcindc, acceptaque lalute, officiofifqucmoribus me mifluni fa-ciens,diverfuspcrtcnebras abiit. ego noftem cxcuf-fi, hajcita, ut evencre vobis cnarraturus. Age nunCjfis , add^mus appcndicis pauca ; fed paucis muka. Quid tum .'fciolis iftis abibic lic falfè, ut nciif-dem rcponam, qui tàm impudentcr in maximi operis artificcm linguas cufpidant, ut biiem in nafum con-ciant vel trunco, ubi apud ipfos idem Q__Ennius,quod fex poetarum, quod compluvium antiquitatis , quod poetices cadaver, quod ccenuni latinitatis, libec lane hoc loco argumentari 0 feclum infipiens, ey infacettim. Condonate,quado linguam in ore claufam lue non tc-> reo, &deccdo pauxillum priftino meo more vel invitus ; quoniam de pra:ftantiffimi viri dignitatc detra-Jiunt quifquilii litteratorum . Sapivit poèta ille ne-quior, & certè fapivit, cum aflerturus à cyuicis iftis lua carmina, Hsc m (ti a,ai t,funt ,Jed tu non meltora facis. Quo demum lutuni luto trudunt, & eandem, quam'in-fultant, fcalpunt libi fcabiem ?fed ita res elt. eò triftciT* peccatisfuiTius alienisi quoniam fatta; noftris à tergo funt mantica:. & fumusin hoc ludo erudituli maxima pars, nobisplacemus foli: estera, non quia mala, fed quia funt aliena, faftidimus . In hoc vero, quod pejus cft, fepiafcule peccant tindi litteris,& qui libarunt ar-tem primis digitis , tanquam lì medici, qui malè cura- tam fi- (i) CmulL (i) Mart. tam fiftulam Ipecillo Icvifiimè pra:tciuarent. Jii lionii-num proclivius tlamnant poctam , auc unum ullum lic-tcratuni vinim , quàm tu ovi Jutcum forbcrcs tračlim . lile (lic .n. ajunt line l'ale faceti homines ) ille eli dc-ridiculus oppidò; vah qiiàm in dicendo eftiutulentus. vidCjUt iliius oratio vappa eft, futilifq; leim o line fucco, & moiTu. ad inllitutum iiOn redit ille alter : atat pejor , qui nullum unquam ex principio liabuit : lia:c involvit, lila rcuocat, alia incidit ; uno verbo, eciam cum agit, nihil agit. verum quid pernicies aurium blatero ilio , linguaxj Si verbollis , ille , ille ,qui nihil elt praeter vocem .fed ifte dicitfideratus , & veluti ftipes ,ubi alter lymphatus, & ad agnatos, gentilefque deducendus b rnit, òff^i'^^^'f^rro diverberat umbras. Nequeab fediverli, qua; conlignantur xternitatiVolumina , & in ipforum vcniunt nianus,bona non bona , Leftis vix paginis duabus,rpcftant i^Äis^ftoAiov feveri^ &lonifqHe : Et, dum fe ad namerum hinc, inde vcrfat, Circiim adfibilat undtilata 'vcßis, Qm miritm fibi fililo flstcebat . Spirabat -veiieres ,flnenteiucca, Difci}}noßmilis ftier nepoti. Formofus t amen omnibus ■videri PrgUlat ,ohgänitit. Pes fede prem itur, armis teriintur arma. {Ila rcròprqlii navališ quam luciilcnta dcicriptiocft. Verrunt extemplo placide mare mannare flavo. Ciriilettm fitimat fale, confertn rate pulfum. Labittir uncia carina.volatfitper imfetus undas, Qmm procul afpic'mnt hoßes accedere ventis Navibu^ •veli'-jolis,magno clamore bo-vantes. 'Atinilla altera proflituta: famina; quàm acciiratè mores cxprcsiìt : Quaff in ehoropila Ludens datatlm dat fefe, ^ commicnemfach, Alium tenet , alìlmitat, alibi maniis JEfl occupata : alti psfpellit petlem : jilii dat antilum fpechandiim à labris : jllitim invocai ; cum alio cantai-, attamen .Aia dat digito litteras. tu m quas fententianim vibrata lamina? Qm ipfius fibi Sapiens pradeffe neqnit, ne quicqii.am fapit. mox ; Bene faci a m ali locata, male faBa arbltror. infupcr his : Amicus certus in re incerta ceruitur. CVuaiautemadcommiferationis afFeflum cxcitandum ab exclamationc proficifcunturjquàm ufurpatbcllè? Hei mihi qttalis erat,quant!im}nutatusab ilici ^ ?c Andromacha: qusrelas cjuàm felicitercxequitur: ' ^ 0 Po.' o Pater, ò patria, è Vriamì domu s, Seftmn altifono cardine temflum. Ncc ignoravit carminis texturam rei exprimenda; mò'.^ ribiis coaptarc . Proinde, ubi navis velocitatem fìgu-lac, vcrfiisutevoiat ccier: Labitur tmcta carina per squora cana celacis, aut ut ille alter, qui cclcritate pedum, & afperirate li-« terarum nulli cftlecundus .• Africa terribili tremit horrida terra itimultu. venuftillìmè piotcndit fcjUt hominis infignem proceri-tatcmdeclaret: magna oßa, lacerlique Afparent homini. Et aliquando dcfipuit in loco ; ubi lufit pucriliter in fa-tyrispcr paronomafiam à rccentiorum nonnullis ad faftidium ufurpatam; Jšam qui lepide fofiulat alterum frußrari, Qwtn frufirattiryfrußra cum dicit,frt<ßra ejfe ; Nam quifefe frußrari, quem frußras,fentit, Qiüfniiiratur,isfrußra eß,ßnoni'J.e efifrnßra', Addcrem alia, niiì, quoniam liora deficit, fatis, abun-dèque propofitum pra;ftarent lise pauc a ex multis,qu Natus erat, narrantcum olim cara ofcula libar, Complexamque finu prolcm tenet, ha:c fimul olii DixilìTc : O tanto Ibboles xquarva parenti, . ^ .Qiii mecum imperio terras, Se fiderà torquej , Omnipotens, nimiiimque meus, nunquam ne levar)' 'Clade finis terras ? nunquam te adverteris orbi ? Nec minas interea noftrum numenque, fidemque * ' Addideram,. mi/Hirum olim , qui federe terras Accipiat,vacuumquc replerit civibus axcm. £vcnere dies. amor, an promifla morantem Exti- CARMINVM ui. Etciinulant ? nec plura ; toro rlim filius alto j/nt Dcfilit i auratum•■ Si tulit,& longùm dceravit inliofpita Virgo: • Evolvenfque invöluititer magis. xgra reditct: Nec f'atis elt. libi jam, libi demum irafcitur aufa Ite iter iniiietnm .matrem tedìumquerelidum Cogitar; iScgemitus inter , pulchrofque timores Nefcia, quemclamat, clarnat tamen . omnia furd-Jj Sylva lìkns : eclio tantum ionginqua remugit. Sol ruitinterea; crefcit luctulque,metufquc, ^..■„...„^, Expcobranfque dolor nimiùm deferta viaruin. Hàcmodò tentat ,&:hàc: nulli credete parti Audet fé, vocat incafsùm: pcrgitque,rcJitquc, Confiftit, crebro nemora afpcra circumfpečtans.^ . Attonita,intereà lacrymq volvuntur i»anes. Jl Nulla via; facies : tantimi fpcla;a feratum, Roboraq; antiqua cernitprocùmbere fylva, j! Omni ex parte timcns. li ludit in ;vquOrc rivus: '' SiZephyriicvisauranciBWsquatir; aut lupus acer, Crs- .^ci^itur, aut colubri mala vis. prx-corJia partim £xul:antvfi;ons exanimanc, 6z iìbilus aurx. Non fecus exanimata Tonantis fola propago Multa gemic,'crcpiJatqus Se pallida morte Futura •• . »»'Patremorac, lacrymifqiieprcccs armancur obortis . Occidimus, Pater,occidimus : mi dcprecor ultrà: nioror ;ipfe vides, nec fulmina ab axcjvidcris Ejacularemaiiu. pcrco tuus.afpicis, ut nos Dcfeciccaloromnis.'&ipfe liichalicus oris Vixtrahitur? moxafpicics & funera nolha. •> ( t ' {erquehas, pcrquceti51acrymasGenicricis,in omnes ^ Ire una mecum cafus , omnefquc parautis . -, , 'Poenarumircviasjmiferere.hancipfcreliqui * "t'iiflecu vivam affìduo . mifererc mcoriim, ( Junt numero exiguicomircs ) potesomnia .lì qua'' Demùmparte vacat : fiullaefl: via, fubtrahc Ictlio , ■ • • . me i Nato il fas eft vivere, vivam. Sin autem tibi certaiedet fententia, & illac 5i:as genitor : ncque te abftineo, nccjiie julTa refello: Mortem oro . extemplò patrias voximpulit aures : Agnovitque fonos ; Se eum lefto agmine circa Stabant Cslicola: magni, queis talia ma.'fto Corde refert ; ò quis veltrum milii nuncius ales Continuò ad Gnatum?ite citi, atque hxc retldite verba. f _ fvTate,dii\,multùmquemalis convulfus accrbis , ^»»'^^''^Pone metum, lacrymafque.tui maner, atque manebic Semper amor, me nulla tenent obiivia Nati. Sed me langucntem ftimulat male proditus orbis; Sed me dičtaPacrum : me laus in funere noftra Multa tuo. miferere oibis labentis, & ad te vv , Proxima tendentum palmas 5 qui Tartara vifunr. Aftequidem tibi me juro : dabit improba p.x-nas I^KV* Ifacidùm gens late omnis, dabit.urere flammis H ' ' Stat tellurem inimicam , Se gentem evertere ferro. Tu dura 5 rcbiifauercfcr te jNate, feciindis. Dixc-. iJvtfs' l/Jtiàf Dixerat. extempiò Icgitur de niillibus irta Qi.iiferat,actrepidimi foleturfur.ei'e Regem . Iiiduitliic juvcnem: juvcni tannini addiditalas. NiiduslUL'umtjiie pedem , crinemdacfindere ventisi Tum clilamydem piolo iìnuofam colligi: auso In nodiim, qua lata fluit ; fìmul a;thcrc ab alto Pra;cipitat, volucriqiie volans cita fulmina curili, Et curili debacciiantes pra:vcrtitur Eutos. Illuni pallenti fìmilem , lìinilemquc timenti Repperit : illuni etiam purafub noólre jacentem, Q^'rentemqucmori. ftupuit levis Aliger olii, Dejecitqueoculos ,dixitque mifcrrima verba: NateDeo, ncque ego tantis te exoliiere curis Hùc adfum auxilio.- ilcque lì quis adell'ct, egercs ^ Imperio Pàtris hùcvcnio, quilangitura'què Ectu morte tua. &genitorfua numina jurat, Infandani cverfurum urbem , genteinque rebcllcm < Ca;licolum tamen excidium , lìnecivibus a.nlier, Et deplorata; longo jam funere terrx : Quin etiam nullis nondiéla Gracula fa:clis llrgcnt.i,niorere; iplePaterfpeftabit ab alto, Leclucus fupremamanimam , luctufqus fupr e ni OS i Quidrepetam ex ilio venmras funere palmas? Scisetenim, fcisipfc. Pater te in fceptra reponet : Rcgnabis;genusacque tuum fupcr aftralocari, Exuvias Èrebi, afpicics. nunc pcrfcr, & omncni Sume Deum . tibi finge pareni te;, plura parabat Dicere. at illefolo exanimis collapilis , anlielam FLit, reflatque anijiiaui, & funus prxcurrit accrbiim Nec non fanguineus fudor ( mirabile diifln) Mittere fevenis , atqueonuies narepcrartus Ilfque ad humum viridis ladlentia grami na campii^ tr« Q^alis agro, tereti, flos integer, ičtus aratro , ^ Flos Se iiQnos j Si amor Nympharu^, morte recepta, A H PonÌ5 •l 114 LIBERI. Ponit odoratuin falco caput. haud amor ultra , J>Jynipharumc]iie lionor; at fqualct projc(fi:us arena y In media, fuavcmque animam difFuiidit ad auras . 'HA Nonaliter kplum fuftciuant niillia Regem Ca:lituuin, refcnintquc datis de morelacertis. * * Donec ab axc Pater perculfus imagine fadti Affuit )atc|ucanimam prsfens revocavit'cuntcm. V • . "Hiic latices puro lečti de nettare, liquor V^rt^AIJ* Mellis, cui longè fiorens afTurgcret Hybla ; Ignes liùc vivi, folifque liquabilis aurum Q Exprimitur. rcferunt animos , inque ora lìnufque Otfulì rores, allàtaque pharmaca Clio. llfque-adeò excutitur patriimedicaminis arte , Ut prsire velit, langucntemque increpet lioftem Increpet ignavas acies, furiafquemorantes. Et medmm jam noxbiugis luperabatOlympum . \Sjllff* f Ifacida;, gens dura, &inelučlabilisardet Flagitio , dubia;que per alta filentia noftis ! , Armati invadunt vacuas certamine pugnas. 'v^ml^ Hicclypei, liicgalea:, hic pra;fixo liaftilia ferro, / Et clava;, & tacito mendaces lamine txda:, tfvffV T^Qiiotquot & infanis ca;cus furor arma miniftrat • . Scilicet his tencant armis : lioc milite vincant, ^jr Cui terno totus digito fufpenditur orbis. < Turbafurit,celcriquefolo petit avia fylva;. wiS Vc-rtite iter Solymi : malè pergitis. iftapigebit, 'ìSIcclongum in medio tempus, tradtaiTe pericla , » . • Hxc pacriam , nitidofque lares Victoria vincit : Urbis & antiqua; muros ha;c una ruit nox . Novcratha;c (quid enim non noverit unicus alto ' Patrefncus ) itbi eas acies, fibibella parati. • • •. 4ggreditur ,fefcqueultro venientibus ofFert : Et prior, Heus, inqiiit, juvencs qux veftra per umbras • -'v^^'.-Eftvia.'quòvepedes? quxprajlia^xjdegeruntur? likcids C A R M I N v M 115 Ifacida: coctira ; fcelei-um fpcftamur'ailclìe llkorcs. vosinterca monftrate Tonantis Qui le progctiiem jačlat. quibiis ipfa Tonantis Progenies; non ille Dcum fere vanapaicntem , NatuscgoipfcDco; totoiimul orercfulfic, — Afpcftüque omnispatuit Deus, a'thcre qualis ( ' Iftadomus jCentum illa licet fublata columnis, Sternicur cxtcmplò, atque omni tenet xquota cafu. Nonfecus arma , viros j videas inftrata lupino Procubiiirtcjfolo . Mealìc monftratur origó , Tunc ait, ifta probant federi Numenque Patrernquö. Nunc fino; enim veftrüiii eil rapcrc,atq,incédere tépus Dixerat, & majeftatem , numenque propinquum Aftutiim revocans, multa fub nube recOndit. Aft Abramiada; qua copia facta, lupi celi « uu nO .J» »N/i Irruere 3 Sccircumfuliglonieranturin hoftcìTt ^^(J ^ Non lioftem : incafsùm fortes raptantque laantque ; Atqiie modum ac morem priter piignatur utriiiquc: Hi Itringant : ille ut vinclis det ftringere palmas. Ergo alacres falcili pra;da, Votifque potiti, Noftefuper media refluunt, captumque traliebariCj Acqucea dum Solymxci'ptis immanibusardent : Non ignara mali Cenitrix", libi nomine natuin Nequicqüani claniat, fletuque hauritilr inani : Jamque recurfuros Titan oftendere vultus Cogitur,atquediem invita producere habena. Abramis ut primùm Virgo candefcere vidi:: Betlianios pertxfa lares , vilefquc latebras , Prxcipitat teneras inimica ad mxnia plantas, Certa mori. Socia-que via; ^ focia:quc perieli, Quodcunque id fuei'it , celeri le protinùs addunt Magdalis , CleopliK coniux^Jc ma:fta Salome, Atqueaiir; ipfaprarit cunftas gemituque viaque. Ecce pi'opincjuabant muris, portafqnci tenebart: ; H a Cunt (ufjl m Cum piolcs Zcbcclscaminorproperantibusulrrocftj Exanimntafi'.g.x'ftudio. finuilafpicit illas, Et.quù prorfiis iter ? quo iiia-nia teiic!itis,inquit? CVjin agc, & ipfa pcdcni, genitrix, rcfcr. cn tibi vičlor ^ Aiàiitùjii afi'ucrit; nequcmani parlcrit audax. .,vM f j^Iqj niilcri( quid cnini cfi: quoti jam fpcrarc queamus!) Nos fuginnis: pctimur i;mili,trahimiiique ruina. Nunc ceiTifTc malis , nunc l'pcs arčlare ncccfTecft:. Continuò Abiamulum quafTantur corda timore; Paulatimquc fluunt animi. Scd Numinis alti Sola parens,Hcus, vos, inquit, narrate mcarum Pi'narum fcricui. propcro mca vulnera noiTe, Forfitan immoriens. date jam cognofccre raatrem, Qiios ludus peragit Natus, quibus erratin undis. ùil/tM-l7H - fo'icia ZebcJiades ; ncque poHet iniqui» Óbrutus à Jacryinis . urgcntur corda parentis Iiucrea. rurliilque rogar, rurfufque moranti , * Per lacrymas, & per communia funera,dixit. Tandem oro , milerere: nocespictate quid inftat ? Fare age. queis tcnucic dolis; quo deluder quid ultra Palhisrnon quxro caufam, fat novimus iiiam, • .... ^ Multa crgò lacryrnis privEitus, multa rccufans Tandera, ait, (urger cnim miferxfcntcntia matris) ' Deùnenieque tuo difccrpcre,teque dolore ' ' >'5on cquidem lia;c vivus refero ; fed nolTe cupido (_Juandoquidem tam dira rapit, qua: diccrc pofllm Dicam ultrò, & rerum ( liccattamen ) ordine promam ■ -^uca fuó.fedjam morientianuminateftor, jji^ durare queain lacrymas , fi vincere lucluin Tam maguuiii. trepida fubitò ftipantur in un um, Narrantemquc audire volunt, qua; dicere nollent ; ]Zt quam larva plagam oftenditfubjere redučlam . . Incipit ipfe : Heftenio aderat nox plurima ca;lo : • ' Nospacriisde more cpulis, facrifque peradis n i. Hortunj, CARMINVM tij /-. Kor tum iiifeliccm petimus. prsit iifquc pavcntcs, Vifus&ipfcpavcns.rapidum cianaviinus amr.em; ' Veniimis. hic palloreniagis,t,TJcrc, timcrc, Infuctofque pati fluftus. vos, iìdicc, clixi:.-Atquc fimul numero ex omni Cephcida legic, Gerinanumquc etiam me. olii dum vita manebat, Carus cram (fletuquc ea verbarigavit oborco ) Dein loiigè nobis ctiam divellitur, atque Abfcedcns : ò vos, pucri, ne fìdite fomno ; Sed Ca;lo de more manus efFerte fupinas : Ca;Io efferte preces ; torpentem dcprimit hoftiy. Ipfc aliò , itque viam lolus, quam vincere jaftus Pene quear (ilicis. procumbit cernuus agro, Patrcm orans.-Patrem contenta voce vocabat. Ecce autem ab Solyma,nec longum tempus,& ipfam 'Per noftemobfcuri veniuntjCelerefque manipli. ^ • iL Igncsambigui lucentjobfcura rcccntis > Argumenta doli. facinus nox atra tegebat. ' Xltpatuerefatis: trepidi trcpidavimusomnes ; Aft unus pra:rens animi properabat in hoftem . ^ jJ Nos lenti fequimur. qua; me diiTeminerauris ^ , Tempeftaspenitùs, vobifque aperire negarcc eternifaciein fceleris. vjdifl'e ncque ipl'e ' äwAW Qui vidi , credo, monftrum . latro. Ifcariotem Nortis ? periurum numero refpeximus ilio. Nec fatis ; infeftam duécor veliit ipfc plialaiigem : Ipfe docet callem infuetuni ; ipfc incumbit, anhclatque In fcelus : ignotumqiie hominem figno excipifipfe. Circumftantarmatiomnes. nos,paucula turba, Quid facimus.'neque enim liceat prapellerc vim vi. Hinc timor, liinc & amor : fupereft timor . xquora late Fundinuir. iile dedit vinclis conftringere palmas ; Nos timidi conjurato fubducimur liolli. jllt primi ccllere«ictus. pudct. omne revolvo H 3 Solus ti8 L i B E R I. ' ''^Solus itct , pariterquc animum poft dura rcflečlo. Jaiiifiuc aiitem fremitus viclorum audirc-, viiofque Dcmiim oculis capiebain ipfos . iter infcquor arJcns: Jtt mc taiua traliit tiinc oppcciiflc voluptas , Ilt vcniam ,& teliš mixtus mea fata lacellam. Juro vos ipfas; merij! pctiifle . ciipitum Nonalitcrplagistcnetacfi tnrtè Iconcm Venator,pudctoccurfantcm iillcrc damam. Prajtcrcor.totus frangit fcflučtus in unum ; llnius laboreft:uni tot bella geruntur. Accedunt igitur muros; accedimus ipfi. Pontificuni veniunt ad celfa palatia : & ipfe Pone requor. pra,'fl:at, qui fe rerum explicat orde : Qua; fe Ipcs aperit : nobis qua; fternitur unda, ^ Nofle tarnen. ličlor primas pcnetraverat a'des . ^ j'^^JItpatuitreligatam,anus Davidica proles; ^^'(»»««Jwt^ContinuòIstum volitat fubfellia murmur ; Murmur, quale venit, cum /e mitifiìma tellus - ^cumquc omnisparturit arbos . A »" Roris odorati foboles iludiofa volantum •/ift '' Ferver mclk Tuo , currcns in prata recurrens, »- Venati;ix; roftroque, & verficoloribus alis Increpat arguto cunöjantia rura fufurro. llluxit: nunc ,Sautìc Pater, nunc veliere mundum Cardinibus : fulmenque manu torquere vocat res . ^ A*^ Quos nimbi, vel quos flammx fervantur in ufus, V Hac fi parte vacas ? quantum tibi dempferit ifta Lux,Matei! quantum perdis Davidica tellus ! Quandpquidem fic prona viam fortuna fecabat, Hàcurgent ;cunailquefcdet,rem vieiregerendam. Si morem fervare velint ,fcrvabitur hoftis. Romulidem , cui fumma necis , lucifque poteftas, Incautum aggre/Tos , fuperefl:, tenere tumultu . Vero fi nequeant.-fìet res crimine fido. Hoftis Hoftisdum percat : pereant fimul omnia jura . Jus majus, potiufquc fuit vičtoria fempcr . Nec mora jconfluitur, raptaiuquem Itupeamille, f crrcaque intexunt Ipiris reciiiaciila tortis . Jamque reportabat r umor late omnia, more Vix augenda fuo . tota concurritur urbe ; Fic fragor.utque novos habitus, funeftaque vulgus Argumenta videt : quo ceflcrit inclyta virtus, Quo nova progenies , Genitorque vocatus ab axe, Mirantur. tum etiam meritorum oblitapriorum (Quippe trahit fubitò procerumplebs ima colores ) Illudit capto, impellit mox ca:ca tumultus Et non illa luos , alienumque imbibir ignem . Veftibulum anteipfumquafirelligione parentum Conftiterant. prohibere dies Prxtoria magnus. HincfremitualFurgunt, quantum fi forte viam vi Fecerit, atque hoftis medias irruperit arccs . Principiò extimuit voces, moremque rcbcllem l'ontius .-aufonioque latus Ilipante maniplo Profilit ante fores ipfas ; & qui furor, inquit, O Cives; qui corda dolor tam fortis adunt? lite ? fed infanas primi vos frangite turbas : Et jubeo; moremque, niodumque imponite vobis. Nil agitur;plebs emptafuric ; penitùfqucrebellac. Hoc pofcunt, pxnas ; pa:nas uno ore repofcunt. Sed Patres, certusfceleris quos advocat ordo , Compellare forum , legefque : intexerc caufas Exaliis alias: fadtifqueinfcCla colorant. Namqueferunt magnis clamoribus: utforetomni Seditipne potens .-majorum inverteret afta ; Arderet patria; foliis ; co fofpice nulli Certa falus.jam muneribus venaliacogt Peftora.preffa diu, nuper nuncagnita fraus eli, Ni trabe damnetur, citò cernent urbe vagati H 4 ' Sepo- ^(.poiitas tunr.as , a!iofi]iic incedere fafccs. Fiis itahim ftinnilaiit didlis , qui calia contra Orci cfert : Quippe hoc Iiominis tam pcilìma curct ? At nii tale refcrc nobisfcu vultus hoiieftiis , Ingenui feu quam viifeo dementia moris . Ergo ego periuios.atqucluuic uno ordine liabcbo. . QMm vos nequicquam caufa rerretis inani ì Et iimul (Aufoniuin credo decor inclytus oris Ci'perat) indigno jiivrncm vult fune levari, V acatumquc animi dilcederc vuJgus. ibi omnis Impenliis dolor, atquc extrcmi jatìa fiirons Sem in a. regna impune rapiferarfiftud amicuni Ca;raribus':patri.Tque facem, fontcmque maloiura Vivere? fed non illequidem non ultusabibit, Supplicium luat infandum. alta pendeacorno, Pendcat ; idque fremit plebs omnis : Si improba pa;nani Non fuperexpoicit, jubet. Ilic.quid lux mca contra , Magdala air ; num obilat ; nuni/ličlis didarefellii ? Atabat lubiimi juvenis Genitore creatus, Allurgit quam vis liinc fiučtus, & Jiinc, Icopulo par, ImmotuSjCertufque fui . nil dicere con tra , Nit obftarc. nefas! (ine tefte,line ordine raptim Indefenfus obit. primo refpexit amicò Pontius, aft toto late dum corpore belki Ccrnitur:illc onines trepidusdimittit habcnas ; llle fuprà morem fternic jus omne , manufque Dat populo judex paucis clanioribiis emptus. Quid moror.'extorferc crucem; &quòritè paretuf ( Difcite juda;ani rabiem ) quo ritè paretur Tammagnumfacinus: facinus furor ordinat ipfum . Nor. placuit fine lege nefas. hac jura verentur. Qua jus-tafque perit;dc(rretaque verbera Patres Leq;itima; crudele vocant ante omnia virgx. Jpcčlaclmnesiuliorrendum. vixccrnerc quivi . Tu Tu nequeas audire, parens. quacunque vides fol, ViJifti nc unquaini.|uicquamcrudclius? ergo Bis ftragcm leni arripuerund, rufiica corda, l/if\jhÌU)lt Ličtores ( quod jura negam) virgifque falignis , Vcrberibufoue bovis feclo de tergere : &:imas Ferreus , heupictas 1 prcfigitur uncusadoras. Tum denium juvenem non iillo crimine vičlum , Infonteni , formaque Tua, famaque tuentein NuJaverc.unum Iiunc vidi traclaflc dolorem. DifficiJcm . rubercxtemplò.-tarnen anteit liofti, ^ St vel forre a;dem in mediam , feu fifterc faxo. « Incipiuntrigidi pugnain, crifpantqucflagcllum Alterni; rifuquefavetjplaufuquc corona: ' -"VvC 3pfc malo durus, pccna; fupcreminet omni 5 • ■ ■ Deipeftans crudele Jblum . inilantverbere toto j VV-Vx J'. Criira folo obnixi , porrecfti brachia ca.'lo. Incubuere : filex tiemuit : livererepente Corpora , jam vibex; jam plaga rubere repente. Neemora,necrequics:rcferuntlub verbere verber: Janique hàc, jamqueiliàc : fupràjinfrà ,undiq-.quafsat Difticiles raraos ( rcčla; prxfentia frontis, Inflcxuique habitus, vultufque impune fereni ^ Sunt ftimulo ) crebrcfcuntiÀus; ceuruithorrida, • EfFufoque fragore crepar fuper inibrice grando. ' ' Lora lonant, refonantque: fbatira undiq; liquitur amnìS' Purpurcus.revoluta caditcum fanguine vena. Telliisipfa natat. ponuntinvulnere vulnus. Ipfa cciam curvo nudantur vifcera ferro. fn Me miferum ! afpexi qua; vivus funera ? jam jam ' Genua labant.-cafuque inftat .-procunibit humi nioxi-Ipfam animam traiiiim accipiens, traftimque remittes; Patpebrxque micant conatibus interruptis. Hic deferta fames . gelidum ,exanimcmq; relinquunci Corpus ; fanguinea an vulnus tcllurc foveritem ? Inftrai tnftratum tumido calcat ped: viiftor ; abiindc eft. Niuic Patrem memora ; nunc te fac fidcre natum. ».^ li ^^»-^cte ^ìc volili; patuia: tu jurgia lingu® " '' ''*Compefces. igitur,dičlo faftovefuperfunr. Jam mortem ingteditur : fua ni vis exigat omnem Mortem oculis, fé lubitòin fublimerecepiti j Umbra tamen , totumque ftetit fine corpore corpus, Hxc fatis f initia ha-c ludtus ; gravipra retexit Miies. eratmiles vino , ludoque folutus M Solicitos circa poftes, fedcmque Pilati. VtlCjyä Convenerc j diem federato fallere ludo . t • > Sediciilam in medio , folium regale, locatam y^nf*^* Infedifle jubent. efFa;to hùc murice limum . In chlamjtóeminducunt. Iceptrimirefcrebat arando, il /JpìTKVto cünsM aviio , pro frontis lionore coronam Deproperant, vepribufquefuper, fubterque retextam Cingere temporibus ;ncc tantum cingere, quantum Et fodere, & fixas acies trufilTe cerebro , Dein medium circumvallant, Regemque falutant. Strati ante ora genu. mifcent tum feria ludo , Et facicm palmis ,& arundine tempora quallant, Ora etiam fxdum in morem fpurcante faliva . ■ O quem te ex ilio memorerai (te pulcluiorolim Non fuit in cunčtis : nunc vili vilior alga ) O quem te memorem ! quantum didudtus ab ilio, Qui lenire leas, qui afpedu marmoroLpoflis itfißtft Scinderemutati vultus, vix credere cuiquam V^a , Vix liceat quantum . ignotus tibi, Mater , adeflet, "" ' Sciliccteluftanturadaflofentecruores llfque ad humum crebri ; fed pars lentefcit ad ipfam Cxfariem ; & rubro mittit fe fìiria tradlu , Implicuitque comas .-gena verbeie turgetiniquo; Sanguine tetra acies: crinis lacer: oblita barba: Nullus qui fuerat ; vocemque hic fletus ademit- Ifaci-i IfaciJesultròrenovanc fufpiriamagno Cum gcraitu.fiiper hic quirit forti/Tuna Virgo : Nunc quo noftta loco ? remanet fpes nc ullafalutis ? Eft ne aliquid mctuifl'e ultra ? fpes nulla, metufquc Ultra nullus , ait, Gcnitrix. feralia Collis (/l^Y^ |am tenucre, latus geniinoftipancelatrone . HÙC moriens trahitur. meta illa eft illa dolorum, Scd lux quo Cx'lo pra-'ceps revoluta rccurrit? O qieliora piis ,fuperi. & jam Cynthius omncm. VtV. — Vifus iniiignosfugicns, fugicbatOlympum. Tum fubitò attonita: pavor liaulìt corda parentis ; Et fcio, quid 1ÌC, ait. gnato lucere caduco Sol negat. ahmilii nèlctlnim iugrediatur amarum * Me iine; & inde gradum cclerem , mentemque regebat In fatale jugum fuper immoritura ; ncque illam ' , Fleftere, feu comitum voccs, five ulla falutis Cura fux ; nega t extinfto fuper Kgra futuram. Eft in profpeclu Solyma; fub murice montis (.mi'Mif^S Area, difficili terrensveftigia clivo. ^ . • Mons ipfe haud ullo veftitur vere : peri-fìs Tantum horretmultus fcopulis , Se pauperegleba. Arx facra fuppliciis . incodlo hic-putria tabo ^ Ij^s ""^ Fendcntftipicibus femarfa cadavera nexis. Hùc fimiiem, mediumque impuris fontibus, ac fi Prxfueritquondamfurtis,trabe tergarcrur uum Quadrifida, crebro falebris, fcrupifquc malignis Offendentem abigunt. populi vomit omnibus undara Urbs portis. lugubre fonat tuba.tela prxire , Tela fcqui. via fervet equis, cuneoquc pedeftrì . J Poftquam fummatenent : mutati pocula Bacchi, öiMjlur^*J Et fellis latices , & qux- triftilllma niyrrlix eft aLt*^»*/'»^. Lacryma, propinant, fauces lenire calentes . Il!e labris potus primis libavic iniquos : Oraque continuò violentus torfìc amaror,, TunC i^iM i'if'lf twwn ó^yfj^ Tunc raptim (neq; enim libi tanta niodumimperat ira) Hi robui connixiattollunt-deprimitaltè Pars foveam : fcalas alii, clavofquc fcrebant, Tu luftrans gcnitoicm oculis, caclumque pateinum , Ignaro cxoras pacem , venianique furori. ^ , ' Is^idum liunicrosjimosnudum de vertice ad ungues t'~T3Vf/C Admoverecruoi. pars indiverfalacertos . ' Pandere , tranfveribquealii diftendere ligno , /^Wr"Qu-tntùm ipfc argutamfidiccn tcfìiidine cliordani. Tunc adeo ( liorrcndum vifu ) labcfada dehifcunt Pečlora ; abruptis vibratit pra'cordia coftis. Cumquemaniis, plantxquc acie infodiunturiniqua, Convulfì fugiunt nervi, ftriduntquc ; rubcntcm Ceu fabcr irrigua maflam cum proluit unda . '^yy^ Hinc rigor,hinc rapidus dolor artubusincidit:atq;hinc Inftar fontis agit glifccntem vena cruorem . j Ipfum autem pa;na; fufpenfum incumbit acuta: Corpus, & ardenti de vulnus vulnere laxat 'wole fua. bibicillc obitus, & funera lenta. Audiit lise Natura ;& eam tuuca;quora circum, Circum amncs vivi, montefque, &millia rerum Nomina confidunt operi, formafque miniftranr. ^ Sub tetra antrum ingens, infecSbum divite faxo Dcprirnitur late . longo pro pariete pendenc Collata; rebus facies, exemplaque nuda . Vitales hic aura;, dementa hic , margine feda Qux'que fuo , labris ingentibus ( undèrecentcs Incipiunt ortus ) adeò digclla quieicunt. -v Illa fedens medio fub fornice , pendere librat Cuiičia fuo .qua; fit facies, qui curfus liabendo , ,, ^ ^^ Mctatur , ncraorique facro , campoque virenti, Alitibus, pecori iquoreo^flavifque lei'nis, Solennes erf;ò reditu? in tempore veri Maturans, iiorcs, aiumas cudcbat olentes, Multi- Miltigcnos.-fclici omnis tlonnis lialat odore . Tuncviolx', tuncipfi vulmm afflabatlioncftum, Palloiemqueurs;ct; cum funere cita recenti, Exciidlt manibus florem , rapidumqiic profatur Ipfanè te cxtindo tetris Natura fupcrfu m? _. Nulla equidem.antiqua melius da involuicr umbra, ffyifgr/tÜ Redde cliaos. celerifque fimul genitalia mixtum /j/ Semina,confufumquc labtiscl tmenta revullìs Ibat ; eam vetuitvisahipr.haudfuitille Äd tetris impune furor; namqueindèrcpentè ,'' Concita ter tcllustrcniuit.-rupefquerefratìx DifTilvere ,dabantquc ingentes cernere hiatus. ' HorrefcuntJToIymimonftris, vellentquerevolui ■•-"tS-- Flagitium.jam tum tundunt ferapedìora palmis, .r Prajcipites teftati animos, cxcofque furores . ^ . Äd proccrum globus infi:ati&: hoc,quod cunfta timerÌ3, Fiat, aie, facinus : majoremque imbibir xftum. Ufqucadeofemel invidia: concedere multumeft. At Deus erečta ut fletit arbore ; lumina circuia jEgra tulit, fi quem hic errantem forte fuorum Al'piciat ; nullufque diu toro a;quore vifus . Ingemuit; ncque enim hxc olim promilfa dabantui'. Quam tarnen abnueritparvo polì: tempore naatrem Profpcftat rumpenrem aditus.populumque iriorantern, Joannemque, aliafqueunà, qu® ingentibusaulìs Impclluncmedia; cuneos, truncoque propinquant. •• > . Non tulit hic matris lacrymas : non vulnera nati ^^^ Jllatei: utrique imo trcmuerunt vifcera laltu: ** lltrique obriguere anima;: vox ha'fit utrique. fC-rr' in Dcmum accedentem, domito ad fuprema dolore, (»ff^'" lllameftaffatus;Mulier,meduralübire, y/ Hoc decuit, placitumque Patri, tu vincere flctus ^fUir-rHiP. ii Incipe, habcs,qui, me dcmpto, te nomine matrcm Dixcrjt ( hinc non longè sber.it Zebeda:a propago ) Lumi- (tiiiUHt dil>àii ^tPf-M Mi A Lumiiiaquc intendens uttiquc cruenta viciiTiirì : Hic tibi natus, aie : tibi cric dein lixc tua mater. Quis tibi tunc fenlus, matcr, cum calia natus /^'crbadarec? qui corde dolor fuic, auc color ore? Ipfeetiamquamvis fcelerata mente fatelles^ '^^itianon juflo perftrinxit lumina fletu . Pene aderat non felicis pars nona diei, Et Patri excrcmum media jam morte profatur ; Ah GenitorjGenitorjquia nam me ad ra;va relinquis? Duro quid terresoculo, vulcumqueminaris? Non tibi pulfus amor noftri ; & nos ricc litamus •Sanguine,qui veniscibi nunc quoqueniittitur iftis. Pacrem reddc,Pater. voluifti alncrrima ferri : Pertulinius. quodcunque jubes^ traiiavimus xquor. Nunc terris paccm expofeo. ii morce fcqucftia Promereor ^eniam haue miferis ; li fi'derà pono ; Parce;etenimha:cnaciluntverba novillima : parcé. Extremum hocmunus refero moricurus ab alno . . »'fuque ades, omnipotens ; nunc funere mergor acerbo! At'que ades hùc genitore omni, tibi reddimus auras .yupremas. animum, Genitor,tibi cfedimus iftum. Dixerat, & toto funus pallore traliebat. Infremuitnatura icerum : nox duplicjc limbras: Tartarus horribilem mugitum mai;gineab imo Audicus gemuilfe.- cruci fìant omnia vultu. Tunc quoque decu/Tic Genitor fufpiria ab omni Pedtore; &iftareferSj inquit , Jiidaica cellus? Jedreferesnobis , refcres meliora : ncque ultra Atqiieoculos penicùs Jolymorum reppulic oiis . .'_vllle(etenim immiti crudetcunt vulnera fenfu ) , Horrendum inclamatlapfoque in pečtora vultü, " Ä vita exoluit media, morcemque recepit. U' •v ■..v Iiiditli 5 Holoferne confoflo Virgineni Dciparam, Orco dcbcllaro5tnnm-phantcm prefigni-ficat. Ox erat, &bigis mediani tangebat anlielis Lnna viara. medium pulTaba: curfibus axeni,-AtTyrius contramiles( coiivivia quando In podrem tulerac multam ) proliitus JaccJio , DiffcrtufqucepuliSjbellique oblitus, &.ira;, Grämineo dat membra toro, pafllmque pet lierbani iJiHyWlTt Expiratmadidos fumanti è pečiorcfomnos. Caftralllent; lucentignesjamiariùsi&jam ^lM ' IpfietiamfomnO vigil&surgcntut iniquo. Eft tumulus campo in medio fublimis, & àruo Imperar: undè agros facilis profpedus in orancs . Iplo hoc in tumulo , longc fpečlabilis oftro TendebatDuxAflyrius, quitutbinis inftar Barbaricasducebat opes, Se Matsc fccundo Arcibusexcidium extremum, regnifqueferebat. Ut foletimprovifam oculisofténdereflammamj Regibus ali livis flammam, fceptrifque cruentis Terribilém, pura triftis fub nofte Comctes . Illuni urbes trepida:,populi eiultantibus illuni . Prolpedì:ant terrore animii . ftant omnia curis JO/f^i Piena :ferumtamen ille micat, ftragefque minatiir^ Non fecùsinnumero ftipatusmilite, fertur Everforregnorum Holophernes. intremit Orbis Late omnis ; prarftatque Duci parere furenti, Accipere atque ulcrò Deniinimi .quàm judicc ferro Fcr^ {UJß^ Ferre lioftem, inceiidiquc (unul cum minibus uibcs . Tum vero ( nam illum Deus, Sc fua fata prcmebant) ^ltTlCM Delcčtosinter proceresIblemnefacrarat fUfi Diispatriis epuluni ,Bacchique infudcrat arancs iT* Largiiis; inde ( ncfas) molli proječlusin oftro, Jt^rt-l^ Sternic fc fonino, ducis immemor, immcmor acque Caftrorura. intcreàpropcrant fibi vindice ca;lo Fata, gravcs ictus , atque in fua dam na padla , Aufa viro majus, ciiras fuper aula viriles. OquKipfum verfant difcrimina iijuantusab illa Parte timor , timet undè nilvil i maflrandus ab enfe Ipfe fuo : prxda; ipfe Tua; niox prxda futuriis. Ergo blanda qnies trepidis oblivia curis Afflabat circum . jam deiifa in noilefoporeni Carpebant placidum cunclis animalia terris. Atnonintercafomnos Hcbrca Viraa;o Autcaptar dulces, tranquillo aut corde quietem ^ Secum agit:invidx vigilane fub peclora curx, fL^jA Alternatque animus varians motukjuc, vicefquc i Tor non Carpathii properaut ad litora f luftus , Cum celeriratumßoreasincumbitiu xquor. Et crebri circum montes volvuntuf aquarum; Quot verfat fcnfus, atque in contraria fertur Judiclia, curarumque infano fluftuat a;ftu . ■'• ^ ' , Jamquehoftem tacito luftratmodò lumine ,totos Pedore profìantcm lomnos ; modo luftrat ab aureo Pendentcm davo gladium,prona omnia,nnllus Arbiter,hic mucro, liic noxauxiliaris,& hauftu Gonftridus multo fopor, undique commodus hoftis, Solicitant ingens facinus fed territa ceflac Destra tamen, molemque liorret tremefačla perieli ; Ali quid agat?qua; lìt potior fententia menti? Audcai ? oppreiruraq.msro, fomnoq; fcpuitum. Mei- imùiot hJSm Mcrgatadhuc letlio ? mcrgatrpatriamquc fccundo Vuliicre fiibripiat fttagi . raat impigra in Iioftcra , Qui Deus, Sciliadextra vocac . quicuiique lequatur Fxlix infelix cafus : ccrrè illa fcquetur Auc laus, aut laudis merituin , pro jure fuorum, Et patria 5 &Iarihus , tcmploquc, arifqiie fuprema Conatam . lìc le fc animans ter trifte cubile Invadit ; ter rursiim ingenti vičta timore ., Sillit ; ter vanisrecidit conatibusira . Ut videt horrcndum late caput ; ut pavor omncm Exatiiniat ; pallentquc gena;, & fecum ifta volutat; Ah quid ego in tantum exitium moritura puclla • .y ■ Coniiciam me ultrò ? lacerabo cerva leonem //Dlfl'^^ Hunc ego fopitum quamvis.'non viribus iftis, Iftis conveniunt animis, qua: nec ferus aufit lyy}, , Flos juvenum , triplici conftet cui robore pectus, ' • Cuitorumin mcdiis a;vuni defluxeritarmis, , Vulneribufque.quid ha:c radiis aflueca, colii'que * Dextcraatrox teacec, qux carpere veliera , quxve Novitacumuns tantum dare vulnera telis ? Ut (bpitus, utextinclus: tamen ifle timcndus Eft mihi,prò quantun.l viden,ut terrorque.furorqué. Et metus , & rabics , et vuku torbida torvo Funcraeum circi voli ran t ; c.idat irriius eniìs Tum quid ego ? quo circumfiìfis undique caftris. Et fola , & Virgo , & voto dcccpta?lca.'nas Tuta niagisTUiic crrem ir,ter, Ik-volque dracones. Ah Judith,Judith ,lìc tandem oblita tiiorum ■■ Sic cblita tui ? quxterrcnt funera durum SIC.*'.", • lllque adcòne mori cfl■? ncque coiotrà ti'iritat cir.pta Vita metu , & letho longè luxturpior iplb ì Non hoc, nontcanimoir.ontanaBetlulIiamiiit In facinus magnum : non hoc pafTì ultima civc.s I Ora- Orabant, non hoc pueri , innuptxq; pucllx , Mati'cs , arque vili , quibus hoc caput imminet, & quos Jamdudum condi afpicias tumuli inilar ab iplìs Ruderibus patrix, & tcčloium ardere favilla. Ergo ego ut cxtremam peflem,cxcidiumquc nieorum Et vidcam,& vivcns videam ? &potuiflc recorder Confulerei'& kicis IprevifTe cupidine viclain? Avertant mentcm hanc fuperi. fedet ire , aniniamquc Impendifle meis. occumbani la:ta,fed hofti Occumbam liaud impune meo . dabit hic mihi pa;na« Improbusantc , dabit ; condar, condamque ruina. Quamquam ò fi magnus celfi Doniinator Olynipi \\ Me infando eripiat prxfenti numine lerho : Duclorifque velit turbati funere caftra; , > Hoc ipfum auLx'um , conopeaque inclyta,multùm Testa auro, oftroque , & gcmmis ditillima/acris Jam voveo fufpcnfa tholis, ipečtacla futuro Siiitgencri.ergòidagamus; &intempctlafavctnox; Etfaciles dac fors aditus.mihi militar hofìis Ipfe, gravis fomno : fuper omnia militar a-ther Jpfe mihi. i dextra, i fflix; fomno, a;thcrc,nod:e Xlteris ; i, pietafque animo pietate recedat. Ergo tuta Deo , tandem implacabilis ardet, Attollitqueanimos.ftratoque propinqua refìxum Denudar vagina cnfem : rum lumina celo Aàvcrtcnsfupplex, non caiTa in vota vocavit Jmpcritantem axi, dèquc imo pcčtore fata eft : Nunc nunc , fumme Pater, vires,animumqjminirtra ÙV/tÈLffiXi Tu,mihi,tii ingentem. videant, fpeftentque, quid una, ^ Aufpice te , belli, atque irarum nefcia pofTit Fa.'mina. quid poffit manus ha'c , te authorc, rubente Fulmina qui dextramoliris, & ardua telo DciicicnSjOrbcuucrreslatc ignctrifulco ; Qui Qui Oceanuin ,campos, & ma;nia fterncre itiirum Oainipotens cohibcs, fra'iioijue iiichidis arena;. Si cibi, fi nitiJo cac!uho!tia plurima tempio , riurimus atquc arics aiiracas imbuir aras : ^ T After opem , noftrumque leva cum vulncrc vulnus. Qui faftum infanum,meiitemque,animumq; fupcrbum Inicijueris, perdilquc fuper ;forterque laccrros Intcndens , Iblioficientes fa:pè Tyrannos Dciicis , aflligifque Iblo : da flernerc colla Allyrii ducis, &fa;darc in fanguinecrines. Fxmineumtufìrmaanimum,tu dirige dextrarti Imbellem. tua jufla fequor : tua jufla tuerc. Dixerat, & crines larva capir,acque reflexum M-j/y/^ In jiigulum dcxcta capulo tenus abdidic enfcm. /ii^fittf Tuin lacum ingeminans vulnus, manantia cabo ì^ J-jyVf Collafscat. vomirilleanimam, vinoqucjcruorique ^^ " Immixcaiii, truncufque Holophcrnes linquitur ingens. Vincis io , JudicK : fed non cibi, non tibi vincis , O Judith audin , qux jam crepuerc curules Per Cafluin.' cernis pompam , faftumque ruperbum Infcciidencis ad aftra ì bene cft,concede triumphuni Virginea; Genitrici. illa illa ad lydera vidrix Infevtur, debel lato qua; mnditiis Orco Edomuit mortem, ac pofuit de morte trophrum , Ali \ irgo, ah Mater, tibi Judith.^ prxvia luiic : Te magnuiii fìgnabac opus tibi derni tur ultrò AlTyriuj prardo , atque acies vertuntur ovantes. Nam ftygias tu acics , prxdonem tu quoque Ditcm, Nequicqa.ìm horrendum , nieliori forte dedifti Exicio, noftruraquegenus vi diripis Orco . Ergo age , tende polum ; deccc. cn convexa reclinant lani fé oneri, & dandam accipiuntradiancibns auris. Hic folium dat habere tibi luper, &: fupcr aftra I 1 Con- Confpicuum, fublime, tmim gcniis. is fibi junftam Viilt latus , ac dcxtiarmcritiim concedithonorcm. ^ IjDiva, Scteciunhancaniniamiapc. c|uiJmilii diilce ^l^kxiYi videam nicftös dccurrcrc folcs ! {/ Diva agc, liane animam rape tecum.non rapis! ultrò Poft te pra;cipitat;fequitur fine corpore foleni Vmbrafuum , fulcrumqùe tuisfe grcITibus inftat. A nnue tu tantiun placido, ut mos, numijic: tantùni Da 5 fcquar. ò tunc qualis ego te ad aftra fcquutus I DEI- CARMINVM 133 D E I P A R AE In Ccslum affumptiK. Tu quoque carminibus noftrisjcfscja Virgo , Immortale decus, mortem eludlara reponis. QMantiisioalTiirgicPindustibi! quaimisOlyuipL . itiL-ns eum. (11) Fecit fctentiam in hrachiofno, (iz) Dif^'erfitfuperbos mente cordis fui. (i3)IpfcicJcm arbitrio fortespermifcuit.-atque liunc Fiilcntem folio,plaaoiTiiuavit: (14) & ima Sede fatistutum,non culmina iniqua petentem Inucxit folio , luper & fupera altra locauic. (1 y ) Quinetia explcbat cupidos dape languida pingui Corpora: (16) ubi contra ditcs(jubec ipfe) fuperbas Parti epulas epulis mifcri jejunia pafcunt. (17) Tuucrò antealiosifraèlmaximus orbcs, DileftufqueDeo ; fedenira de nubibus altis Alta tibi Ibboles greniio cft emifla Tonantis; ( I S)Et fuerat memor irte fui, noftrofque labores Plus miferans nimio,mortales venir ad oras: ( 19 )Qu? Jata funt noftris refponfa parentibus/Abram"," (io)Abramia;que fimul domui, qua: plurima ab ilio eft. Talia diccbat,ftellifquc inueftafupinis, Qua longum finvofo Iris produxerat arcum, Tandem grande tenet felicis limen Olympi. [il)DepofHÌt potentes de Sede , (14) exaltatih hu-7niles. (ij) Ejurientes impleuit bonis, (lö) ^ diui-te: dimißt inanes. {17) Sufietit IJrael puerum fuum, {iß)Recordatus mifer!ccrdi£fu£.{i^) Sicut locuiiis efs ad Patres noilros {^o)AbrahS,é'femmi eius t sßciäa,. K KELI- 146 LIBERI. religiosi HOMINIS Sacro SS. Magorum die Vota, hißaurantts. S C H E M tyl S Tate Dci'incq; cn'un tempus glomciarc choreas Semper: & ad numetum Aonias impellere quercus. Ite fuper fìnem Oceani:pelagoque renienfo (Si quis honos,aut fi quis amor parvique Tonantis, Officiique mei) ferte hinc,quos barbara mittic Terra fuos myrvli? primos,turifquc labores, Et prima intafto fudantia balfama libro. Aurum etiam,argen tumque,& quo ditiflìma tellus Torafliiit Mero'éjPanchajatota metallo , Fette agite huc ad nos;etenini cimabula multo Hxc onerare dies cogitnos muncre:cogit, Nafccnti conferre Dco par pignus amoris; Qui nunc(quantusamoi! ) infans,fub rupe cacata, le Cxlo.terrifque exul,ruffultusariftis Pra:duris,gelidas pellit vagitibus auras. O auras,ò qui gelidas exterminet antro. O a;ftivafcrac qui flamina.parcite,Cauri, Parcite.enim teneros furere eft qui lufus in artus.f Ite procul,longcque hoc toto abiìflitc tedio. Quandoquidem patiens rigidi ftat fideris, altum Qui mare, qui terras,qui fiderà numine torquct Omnipotens,hominumque,Dcumq;immenra poteftaSj Olii eeo nunc itetum votum imraoitale faciabo. ^ Huc Hucmeciim meditata olirti meamunerajmecum Tpfe fcrani ; repetamque animi promifla volcncis. Qua tarnen argenteo Jordanis fliimine ripam Stringit odoratam: pone ipfe ante omnia templum, , ■. ' Tcmplum auguftunijingéSjPariifquè inlìgne columnis. Hic late circum vario de marmore ducam » Mosnia: & a:tlicriasibitmihi Memphis ad auras. flliX^ At veto interiore domus pro pariete, dextrs Munus Apellea'jpendcntlpirantiafìgna: Profpcftufquè nouxpafcit vaga lumina pompa;. Dextraeritante alias nullofpeftabilisoftro Pauperies, nullo tandem gemmata monili Pcdus. & liane tenui cingunt jejunia vultu. In juftufquè labor.pannofaquè femper egeftas; I,a;ta tanien,ch4ritefque inter progrelfa beatas. Flore manusniueasonerabit,tempora flore . IKi/n^XH^ Sub pedibus fruflrainfidias meditata, jacebic Dira fames auri, rerumque immenfa cupido. Imperio te hic,Manne,exutum,fuadentibus aftris, (Manne,decusclarum Auftralìa.',gentifque comatx Regnator)laudcfque tuas fimulacra docebunt. , ^y'it Hac ex parte canit ter centum fama triumphos. Et domitas bello gcntes,& maxima regna . / Captamanu,excuirumqucarmis vičtricibus orbem. Tu mediuspopulos inter, plaufufque fequentum Quadriiugoinveftus, fpoliifque oncratusopimis, Litatriumphali ingrederis tua mocnia curru. '^'r".' Vcrùm alibi verfa (e oftendunt fronte tabella;, Ipfe idem pofitisliquidem contrarius armis, ' ■ • Etpatria; linquens fines, Se regia tcfta, , Incomitatus,inopsTiberini adlitoris oras ■ ' •• Sponte tamcn,fpretoquè venis generolìoroftro. Nec proculhinc late pinguis juga cclfaCafini Mittunt fe.-circum atquepatent Ix-tilTima tura, K % Itquè ikudl ftqui,reclitqiiè pcciis, nocifauc in faltibiis cnat. Tu pecoris curtos ; &, tc p-ifccnte, capcllx Mixtxovibus cnrpunt faliccs,aiufliimiiia libant. Nec minus Iiinc faturKi'cpctiiiu pra-fepia : & ipie Ilr.am humciis a'gram morbo rcgalibus cfFcrs. yultutum ilcmum Pluto fcciim iole cruento, . , Euuieaidci1]uefreniunt,arrcfl:iri|ue anguibus aliane. E:£in la;uatcncc,nitidoqueargcntea curru • ' "Virginitas vcliitur.flaua; decus aurea frontis ^'^'^^IH-atulgct longè rutilo ex adamante corona , IpfafedetRegina,albofque infra;iiat olores: Etniueum dcciirrit iter : feu lilia campum, Scu campum fternunt.qua; lucent lačlea cceIo Sidera;& argenteam veloxrotafignat ar enam, Millchinc, milleillinc glomerantur Amazoncs, omne . VTirgineumgenus. approperant, plauduntque triumpho Velata; tunicis,) & puro tempora bylTo . Cypria quas interforma pulcherrima virgo Agmen agit: fortefquè etiamniim immittcre tcdas. Nunc etiam OJrylìas audet fuccendeie clafTes, • ■} ' ■ fertamori, fcitcrum flammiscommitterecerta, Quàm prx'da impuro cedat formofa Tyranno, In mcdiomiln fedtcmplo qiia;ju{raTonanti«, ' ' ' Qua:vc hominum pia juffa tenes, nullumque rccufas Impcrium:qua: dieta ardes componetefaftis: In medio mihi tu Virgo celfiflìma tempio Stabis. eamvideas&tergum pra;pete penna. Et penna vinxifTe pedes;aftacque parata Ignotasiìve ire vias ; feuquairere terras Oceano in magno, gentcfque, urbefque repoflas, vT/Tri Extremofquè etiam fluviostentare; ncqueliorret Sivè,morximpatiens,montes fuperarc niuales, %Sive animam,quando imperium,quando ipfa vocatreSj Funderej&iiiJ"^^*' relinquere luccm. ^l^y/ ' Con- Confpicuam lume auto, Itibliincm in diiütc gemma Extiindo:dcxtrnmc[ue latus non fcdibus aqiiis Longa xtace fcnex confeftus fcrvat,& vitro Crudele i iitcrca fcrrum dextrx apcat habende , Ac gnati iugulo fupcr imniinet.iite parcntis Conerà ante ora lui patrium jugulo cxcipit enfcni- Ah gcniroi',iam non genitor, quid; iiatus,an hoftis? An pctitui-ferro celli contemptor olympi ?, ParcG ultra:voluille,fat ert.qiiò pergis,& inüas? Proiice tela .• tuus,tuus eft nam languis iu ilio. Te perdis, rpernque ipfe tuam,columcnquc feneftx S Et genus, & genteni iilfìnitam perdis in uno. Parce,pater, fedare tuo te languine dextram. Elt tibi li quis amor.Taltem fuir aut tibi tanti- .fl quisamor fobolis: niiferere. en afpicejuc onmis Kani ipfam in fobolem domus inclinala rccumbic. Sed tu pergei tuurn cercant in fx'cuia nomen. In nomen iìmulacra tuum. celcbrabcris ufquè Magnanimos fuper heroas termaximus hcros. Qui patrem pater ipfe negas, natumque, genufquè, . Tum dcmum immanem produftis cornibus aram Jttffl^l ConfticLio pretiofam auro, niueoque cleplianto . Ivlillemir.ihic longè funalia cereaflanimi s ^ICi iì^ì^ Collucentr&milletholodonaria pendent. ' '/ Ipfe ego virginea; prx'cindtus frondis honore Dona feram. videor jam nunc mihiducere pompami /' Et vidcor folcane iterum nunc fundere carmcn. nuimift At vos,Ca:licola; magni,gratiflìnia verba '' Accipice. & vosteftor cnbn: vos numina cocli Jam mihi magna voco. tandem ha;c audite precanteni; Di Cam equi dem,qua; bis modulor mea vota quota nais -O Pater, ò ideai Rex omnipotentis Olympi, . , Cui minor excullo fiiccumbic vertice mundus, 0l.( Qui ycnuoriim auimoii , fliidufquc refrin?isaquaruni, K 3 Ipfe ipfe meo tibi limo adfum circumda tus ; adfuin Mortalis;ncc laude, necullo dignus hoiiore. Scis etcnim, fcis ipfe: tiios ut noxius ultro Afpečlus, multocjuèoncratus criminc mentis Te fugcrem, verùm iftafcro,l'atci'optii)ie,quxmc, Debita me pofcit pietas; jura omnia polcunt. Accipc propOfitum mentis, ftabilefque tenaci Conceptas animo curas: vetus accij) ^.quatur.Parioquc nicent de marmorc poftes, Ante forcs fupero prò limi ne ab ufque trionum Litote Lodoicus generis magni ultimus aučtor, Marmorens ftati&ipfe oculis ueliitomne rccenfet Hinc arquchinc fiifum gcnus, innumerolcjuc Ncpotcs, Sfcptriferos omncs, omncs folia alta tenentcs. Sed non bella omnes,non omncs tuta tenentcs Otia. & hunc Mavors fuperis a:qiiavit:at illum Candida pax3lxtiquedies,&mollia regna. Adìdctexhac parte patri cognominis,OcnL Quiprimuslblium tenuit,belloarduus.illum Patriam obumbrantem, pellentcmque urbe tyrannos Nunc etiam nunc,afpicias,furcrc ore furorcm. E: parte ex alia natus paria arma fequutiis Tollitur:iriebonus,fcu qui bella inferatultro: Scu qui illata fuis propulfet fìnibus.ardct Hic quoque vu!tii:nt tuinfcIixFcrrariapalIc; Guido tcuc cjiiippe furentibus obruit armis. Dein alios a;quò atqiie alios^quos cxtudit orbi Con- CAR MIN VM: 151 Gonzagum gcnus in fericm,de divitc faxo , •• Magnanimos pono Iicroas, ledìamque coronam: j Pcrqiie fimul lacera,atqnc augufta fcdilia circum Ornamenta diu fams,hìc lituofque,tubafque. Et cIypeos,galeafque virum,crirtafque comantcs: Oltro ibi confcftas chlamydes,& nexa coronis Jccptra,ctiain paflis de more per aera pennis Cx-faceas aquiiaSjGonfago à fanguine la;tas SuiSccre Auftriaco genus immortale Tonanti. Sed medio in tempio , qui perpetuam ex adamanti Tollo arani,rcernoque folum late holpite gemma. Tu mihi,quandoquidcm fic ingens nafceris,ipfc Ingenti fukus folio,pulchcrrimus unus Stabis, &excipient laudum te figna tuarum. Hic prima ante omnespuro circundata nimbo Virginitas,ebore in niveo defculpca,feveruni Prxlcfert, manibufq; albentia liliamonftrat. Parca fui, morifque tenax,& nelcia flečl;. Sub pedibus,tandem atra metu,rabieque Cythera Strata jacet.-jacet atque infrafto filius arcu. lllaloloabieclosoculisaverfa tuctur. Tum latus adjungit,qua:laus efb ptoxima,quamq; Diique liominerque fovcnt,declive Modeftia lumen Fixa folu ; fruftraque oculos attollere fìxos Tentane prxfentes.fpedtacula regia, forma;. Tu quoque ades fciffis nimiùm pannofa laccrnisj Paupertas. i,prode tuos Ixtifllma vultus: Qual is opes ultro abiicicns,parvoque tuoquc Arrides.-fequiturque ingens te cenfus egeftas. Tum peplo fuccinilabrevi Diva emicat,in quam, Diva.veiis pattern flečti mollilTmia. ab ore Pcndentem vidcas,corpufqne animumque parantem^ Qi^iando fic placitum,propcris ire ociusauris E^rraorbisjcxliquc (ìnus:porc limina mundi; L Ad AJ marc^icoribus vacuum,terrafquc calcntes Sole alio,aut nullo.jubeanc modo: millia vcrfat. Ire hàcjire illàc:fupra infraque ante rctroque It dcxtra, & ]a:va;celerem tardamque moiari Currcre. feu vox una vocet,rcvocctque repente Altera.-fivc adverfa ferar.-nolitque vclitque Penè fimuUtum velie,& nelle ipfam:ire redire Pene fìmul.pta:ftofcmper:rotamque jubentis In vultujin nutu:rapere ore volantia vcrba; Vocem ante audire,&di■ fiietus contenere hic ignem eft. Seit tua,feit conjux,c]uàm nulla incendia po/Tit Has quicquam fi'dare nives-prius urere magni Concingattibi ftagna maris:prius urere flammas Aftrorum čEtcrnas,ruperiquc volumina mundi. Sic reliquum mihi furgit opus.quod poftera vincet "Nulla a;tas;quod Pyramiduni contermina Carlo Culmina nunc etiam vincit, Rhodiumque colofTum, Etquxcunque olim miracula.Tu tarnen ultra Quidmeus ah ceflas? age tandem,nafcereihabcs jam Procunis aras,parvo prò tempia cubili. Illa puerni tcmp!a,illas tuptotinus aras lam nunc Diuus habes,quas,ncc poft tempora longa Florentes 9U0 juvcnes( ignacia cenfet Hos legio, Heroum matcr)concepta quotannis Inter verba manu tangcnt,&: poplite curui Tefte deo,cxlo tefte omni,tefl:ibus aris, Fortunas,th.Tlamos,libcrtatcmque facrabunt. Tpfe vides, c.x'ptifquc tuis conamina plaudis Proxima,fcd fpatio multùm tibi pcoxima longo. Ergo ades,ò Lodoice;quis eft namteirorab orcUj Dive,tuo? iam rita; aditu pui'gitus,m ipfo Omnem uterolabem.ttansfufaque crimina linquis. Nalccre jam.audimur.rurfiis tonat ardua ca:li L 1 Por- 164 L I B E R Portarignes Tubiti rurfus cum fidere fulgent Virgineo. O qm' lančiapr^is natalibus iftis. Diva fave.cedatfelix, faufl:umquc,quodinftat, Cedit.Diva favet.tandem llibit aurea ca;lo Magna dies, venerare diein iftam fupplicelauro, Vranic,ftellanique paraexmelioribus,ortuni hunc Qux videat.Iamquc ecce moras,atquc omniarumpcns Vincula live uteri,live alta; vincula cillpx", Luftrales per acjuas,per vota audita,precefqiiè, Virgineo fpečtante aftro,tc!: maximus in.fans Bis venit ad lucemjniveufque allabitui: auris. Uli- CARMINVM. 16$ DEIPARAE VIRGINI try4d Confafiguineam EUfabeth fcFlinanti P ROP B.kMPT ICON. ERgò alacrcs fylux : vcftros magna Hofpita falms Ingreclitur. referate aditus ncmora invia ccecos: Et jnga proceri collesfubmitcitc. vofqiie jtolix- lì alià^aniina; liquida xquora pcnnis llllx perflaftis." nunc ò, nunc molliaflabra Infpirate.-juvati neque enim ilio veriusunquam Ofliciiiin,ncc caufa ulla eft viciniora;quo. O Solymi niontes, ò qua; fpečlacula veftris Aftulfcrcplagisi vosolinipulchraVirago Ignocumfcandebatiter. renovate vctuftx Argumenta via; : fuperat lì fama; neque illa Non luperatjtempulqnc diuluperabit in omnc'. Dici:e,quo cuhu^quo Diua liabituque,modoque, Quàm feftina gradum, quàm clari lìderis inftar Per noftem difcurrentis pura a;tliera fiamma, Cognatam ad fedem properansjvos tranlìit ;eamque Obltupuerc tygrcs avidxjfa;\'iqua' leones. Ibat prolegrauis, nec prole gravala puella : Ibatj & uni omnes incedere,quotquot honefta: Sunt Charitcs: quotquot civcsfunt a;tlieris alti. Pro le quifque viam llciiiit, quifque a'quora mollic Flore nouo ; mallentque hunieros fupponere plantis, Dum lìnat, & volucri corpus liifpendcre penna, Nanique lieu qui rudor,quàmlargusliquitur altro L j Vngi- VirglncaJc fronte I ut lajta* clcdharorores PlorateiithaJc Hdliadcs! ut bälfama vcllec ttanc fua Atabs lactymi , haue flucrent fai tura Sabsei ! Jed tü (juò tandem cclcris Dea ? tanta viaruni Cui fpatia intufto carpis fub fole decoram Ah fol ne tingat faciem, invideatque per ipfas Multò nunc terras meliorein currere fulem . Tu tarnen infano quamvis non fueta labori, Non luftto triplici major, non afpeia Virgo Pergis adhuc, nec anhelx anima: falVidia curai. Saltem lalTafubhac mihi pauliun, Diva, rclìftc, lalTa fub liac quercu faltem . vide; culmina quercus Vfque ad humum pofuit tibi curva. refi fte , cape aurain Hìc modicam adìdens Umbra;, parvamque quietem Exhaufto indulge lateri.. plancifque deuftis . Afpicc,quasfilbitòcircum juftillìma tellus Fuditopes,requicnlquc hortatur . lafla rclifte: Eft mora parva.-morai» hortantur piòta a:quora pirvartì. Mìe vernaiit xftus : hic transfuga fvrius alc;et : Hìc ludunt animx: fomnos hic evocar lierba: Hic fylva;,hìc volucres,fontefque, amnefque laquuntur; Hic, ubi concrefcunt nativo lilia lafte Mirtaroiìs,mixta & violis, hic,Diva, relifre. Poftrepetemusiter: minus interrupta fatiganf*. Quòd i^ì vicini ilemoris, Zephyrique fufurrus Suadetiiiire breves fomnos : da lumina fonino Vidta brevi. tunc ipfe precor, tibi fomnia mentem Occurrant, non qui-falfa fub imagine ludunt Somnia,fed lsta,ac longi pra.'faga futuri. Ecce manet, niveumque latus laéleiuibus herbis Applicar,& prelTo cubito caput. eft bene: dormi t Diva; bene eft. & ego fcio nUnc,qu.T: fomnia dormir . Qi^ mentem formx incur runt, fcio . fomnia m ille Occupat olii unus : nato omnis lufus in uuo eft llÄien- Ha;tentem jam nune mammis, jam nune ab ebuinee Pendennem collo, conantemque irri:a verba, Lutlicra fcttjfcd quaj-nvis ludicra,dulcis imago. F.xukat gaudcns animo, foninumquevidecur jEternum optare iftum. lia;rcnt pulchccrima vuhilt; Fila oculis ; fomnicjuc ecfi fub luce maligna Vifa placenc, nolletque iterum non vifa viderc. Vctùm alias, oro, tiiftes ne faivafìguras Nox feiac. occurrat rupcs Bethlea,Thaborque, Et qui mons olca vcfticur plurima,& omnis Lx'caPaLx'ftinipars rutis. Golgotha at unus Longcablìt: monsiftcunusmentecxulet omni, Namquc hinc'qux luftus,qna; laigi vena doloris Erumpit I led ego ifta quid amcns? ocior auris Illa volac. volat illa : & adirne vos ftatis r euntem Necdum aura;, veris comites.dcducitis ?ite, Fiate hyemsm «ftivam: Procyon,lìnite,oblatrcc. eheR QMm citò fubripuic fe oculis,& condidit alto Se ncmori ! quàm grata meis nunc fcena rccelTit Luminibusi quid ago ? ncque enim polfim ipfe carerc Longùm illa. placet,hoc polìtum conlìftcrc faxo; Dum redit,atque iterum flia fe in veftigia torquec, Tum cara inlìftani veftigia. fi fit eundum AiTyrios late fhidtus undantis arena:: Si mare,quod curvis anfračtibus afpra Malea Exagitat;fi regnatas Aquilonibus arces Riphccis,triftemque a:terno frigore Taurum; Ibo, nec me lucis amor.nec fu'ieris horror llllus me caro laceri abflrahat. impigeribo Tela inter.cedefque inter. non pallidus Orcus Pallcntcm videat, non me lua monftra timentem; Dumdeturfečlari illam, dum corporis umbra Pone tegi. totus mihi fi tunc ingruat Orbis, Ingruat atquc Orcus totus: non plura tinicbo, L 4 Quirn Quirn fi vana oculis aliena pericula noftris Dct fcena, aut fomnifacilis meludat imago. Q liceat,fupcrique finan:, veftigia retro Me tualuftrantcm letlium oppetere, atqucfapremam Mietere poft te animam:, laterique affigier umbram Vfquctuo. hoc unum liceat; nec noftra deinde Quemtju* hominii, aut qucmquS vcxabunt vota Deoriì, DIVO CARMINVM. 169 DIVO FRANCISCO XAVERIO Jndiarum ^poflolo oh Neapolitanam urbem à peßiUfJtia Jervatam. FlTnci'ibus tu ctinm noftris, Ignatia proles, Exoratus opcm,nuper,Francifcc,tulifl:i. Dive, potensOrbis, quem Sol illuftrat Eois Parvus equis, currufqiie lavitgangctide lymplia, En lauri,auritumque nemus Libetridis or® Me vocat: en fuadent Parnaflia fiumina Carmen. Audio; ac iple habilemque animum,mcntcmq;miniftra, Qui caneris. Tuque interea milii callida vocis, Mufa,repercuffamcladem,&dirperdita morbi Semina, plorati-que urbis redeuntia fata Perfcquere. ipfa Dicarcliea' contermina terra;, Orbis honos,amor Hefperix, qua carior ufqiiam Non fuit : aut toto plaga mitior obtigit orbe, Partlienopeipfa rogar, duri möderamina curfus Accipe ; cuprefTofqne fine ultrò inferpere lauris. Et jam fa:va dies aderat, quccluce finiftra ProcefTitjjucunda Èrebo, (non cognita faftis Excidat: & nullo dignetur facra lapillo.) Atque aderat: cum certa Dee fententia ledi'c, Dulcis Parthenopes a;quata fupcrbia co;Io Occidat: & patriis albcfcant oifibus arva . Qm; fimul ut noftri generis prxfenfit acerbus Perditor: ac tanti cft olii data copia fafti; Exultare Èrebo, cunctamque vocale maiorum Peftemaliam,atq; alia. ncc non per fccptrajpcr umbras, PcrStygajper Ditera (digitumquc hìc orcmomorJit) Urbis ITrbls !n c.titium fc honen Ja vocc lacravic . Acque furens dicebat; AJcilc . niorannir? aJefte, Eumeniiles,genus invi(lim,lion-endiimciiic parenti. AddcgiaLÌuin,Bellona; ctiam pcllilčjucjtamcfijue, Kt dolor,& curarum oninis niinicroia propago. Heusquis erit vclhum,CLiperasc[ni cvadatad auras, Et duccns non aiiditam Iccum ipfe niinam , Omnia Ictliali complebit pcrgama Iiidlu ? QnA Tyrrliena jiigis circumdata 1 ympha.dccoruni Pacciacera : lonanccjuc modclco litora thidLi ; Vidiftis.cjuo celfa ficii fiia moenia ca-lo Inferit urbs adeò ?t]ur infana paiatia pontuin Mclibus infolFis lonirè fecerc minorem ? o Vidiftis qiiX' turba virum? qui luxiis,& anri Infinita tames,rt-clerumque immcnla libido ? HÌC rapere,hìcturbareiicctrem. fata lecundant, Hiic rabicm,atqiicodia,ipfas vos,noftnimqiie venenum Evomite. all video promptes ad fx'va maniplos . Sic placet, ite mei laudisfundaniina. cclfam Ite iu-bem,atqiic orbem veftris incendere flammis. Eft mons,ciii nomen vetercs dixere Vefevo Agricnh-e. medium pulclierrimusoccupar annus; Et fiore,& multo veditur munerc Jacchi'. At medium fcopuli arentes, & fcrupea punicx Dcformat; jaciuntqueatram picea ora favillain. Hàc llmul erupere omnes, furialis Enyo Ante alias: pra:it hanc lacera Difcordia palla. Pone fame,s rodens fequitur fua vifcera dento; Hanc Peftis.qua non ulla eft truculentior Orco Eumenis. ah quali propcravit livida vultu J .Arder in ore color,maculis interlitus atris . Trifte fiiperciimm,coma turbida: fronte feJec mots . In valles dirimit coflas ; & fordida fxdè Tempus utrumqae cavatmacics. llnccorporepsndet C»r- Corpus; & immundo aJlatraiu jejunia ventre . Non tam Scylla vorax: non ram rabiofa CharybJis .• Nonnlarc,non fulmen,non fiamma voracier jpfa cft. Exacuunt rabicm populata; civibns iirbes : Delolaturis non cft par fau.cibus Orbis. Caafa cibi cibuscft: pariter necat atra,nccifque Tabct amore; fuacjuc fames nutrirur ab efca . Se quoque dira timer. Ipumar virola vcneno Per faiices,mentoqiie fluit. mille arida circùm (Horrendum vifu ) pra:texunt corpora bullx. Scrpit in inccfFujac tenebrofa volumina taptat ; Ipfam le infpirac per lumina, perque nocentes Tailus, perque animam, fiia le in velligia linquens. Prima modum fervaiir: niilhim poftrema-, velucfi Inneniorc intonfo foni delapHi favilla Ca;ca craiiit vires,& fiirda pafcitur efca . Mox ubi adulta diu-, fublimia robora late Invadit vicìrix: larices,quercu!que mina llnaeademque traili:, quin ipli.im vertice cccluin Quxrit,&obfcarno deturpar lidera fumo. Non fecùs inlidiofa lues contagia celar More fuo. exi^ui darle fub imas:inc morbi t , o ^ Principio . poftquam fati.s anda eli viribus:omni Péfte furit.poticur campo.ftra^emque minatur. Et tantùm cx-dis numetum longè improba curat; Alfyrias quantum conturbans Aufter arenas . Tum gravis & ibciis fxdo fic ore loquiita cft : A t vos ite aliò: excidium meamunera funto Parthcnopa;. ilixo,eveniaiu miferamla vel Orco . Jam non una animas ftyo;io feretxquore cyniba-. dalle opus, ò Superum ne quis mea coopta retatdet. Dixerat, & torvo luftravit lumine campum . Ver erat: Sc placidi nequicquam grata favoni Aura foporifcro mulccbat murmurc campuniV Et 172 LIBERI. Et jam demcfTo lacxymabant palmite vires: Et ncniiis oainc novo pallini florcbat alumno. Non decerpturispi'omittcnspoina colonis . Conlciafatorum ( quid enim ij^norarctEriiinys Crudelejinfandum.niillisaJtatibusaufum) Remigium qiiatit alaium,quibus inficit aiiras-, Inficitati|ueetiam terraSj& florea riira. Tum nifu celeri,trepidantibus xtiiere nimbis, Tt,quà Scbethimordcntiaflumina ripas Tyrrhenum argenteo cratereni gurgite donane. Etfcrutata caput,licjuido fcprojiiit am ne Ter quater,& Vitium latici dedit. atque furentcm Inftillans labern tumido le condiditalvco. Aruit extemplò fliivialis gramen acantlii, Narciirurque,papaveris &flos . aruit omnis Intcrfečia fìmul formoli gloria veris . Ipfx etiamtilia;que Icvcs, tabulacaque dcnfa Roboris,arbutea;que ttabeSjSč maxima pinus, Atque alia;,viridis decurto frondis lionore, ' ' Stant toco iion-cntes,ly]veftria fan era,campo. Invalìt poft tetra hominum morcaha tabes Corpora, vix tangit venas,& noxia letlio Pra;cipitat: nul'aque poteft refringier arte . Jamque adeò tota fine lege vagaturin urbe Clade pari; nullumque modum fardiilìma fervat. Milliaquot voluctuni deferto Strymone ad altuni SeNilum referunt,fcripto per inane volatu . Quotque liyemismemoresxftivofolecorufcantj Et ftudiofa; operum,non arqins, farris acervum Conveflant formicx humcris . làtet agmine campus Sub nigro,certa ntque oneri fummittere terga. Tarn multi cumulant denfato funere cives Compita: & aggeftis line nomine tota caducis Stcìnitur urbs . (diiftu indignum) milcentur in unum Ec It pucri,& primo lignati flore juvcnta:, Cuaique viroconiux, pcndcncelquc ubere nati. Et qiiibiis cxaólum vatiisa-tatibus a.'vum . Dira fuis plaudens coeptis inimica venenum Aerius inculcar,noxaque laborac in omni. Jam ftrageSjnon morbus erat, timor omnia mifcet. Fit fuga; l'edmiferi luafccum fata traliebant. Qualis ubimiles validam pcrruperit aiccm , Cominùs acque viam vi fecerit . omnia fa-'vus Proruit, in longum collctta haud tempcfat ira . Sterilir qucmque manu. permixto mergitur a.'quor Sanguine . res confuse agitur ferroque,rogoqiiè . Sic inala florentem tabes irrupit in urbcni, Arreptamque im.o convellit cardine. tota Pefte furit,nulli parcens a'voquè, locoquè . Baccliatur. funus glifcit fub funere; & ipfam Spirantes animam pariter, lethuinque trahebant. Ahquoties morienti accumbcns anxianato. Ultima commoriens junxit fufpiria mater ; Confufsqueacies nigra fub nočle natarunt: Pennixtofque obitus co;lo mifere fupremos. Una fuitcarx fobolis,flava:quc juventa: Sola parens,quo fpes uno collcfta tenebat. Hunc xgratantem,fupremaliunc fa-pèpetentem Auxilia, ingenti mater pietate fovebat. Pofteaquàm oda calor^color ora reliquit ; Se omnis Dilapfus decor, clufique eventibus anni; Quid dixitjVel quid tacuit ? crudclia primùin Aftra vocatjfletu incerea gelida ora profufo Ipfa rigans,ipfa ore fovens,ipfa ofcula libans. Mox ubi lamentis via faaa,Silefcitc,dixit, ' Dum querar, atquc meo reddam verba a:qua dolori, O Mattes,milii vel lučlusimpendite vcfaos. Quid iiioror ipfa mori? lì nulla cft vita fupcrftes: Si T74 L I B E R L Si mcliore mei jam condor paitc : quid ultra Server adhuc? uni fervor quid lafia dolori? NatCjpium nonien.nomcn crudele parenti. Quo nunc me refcràm.' nunc quo te funeta ducam? Quis tibi crit tumulusfprocurabit pàtria,Scingcns Gloria Parthenopes tumulo caret. ofla rapaces Infultare feras,.]uicquain,cupidus licet,cffera: ultra> ReXjfamulurvefuac. turritis ma:nibus,agris, Aranibus.liinc iplìs dan tur quoque fata lepulcris. Humana.' certa lortcs vertij^ine volvunc Se interea; atque aliquis cuitos fit pauperis horti, Aulxalius. quui intcrdunijludentibus aftris. Uno eodemque die cum Ixtis ma;fìa vici/lim Mutant Ixpè manus. luccedunt clara ligoni Sccptra:ligo tceptris luccedit. tranatin oftrum rcnula.'&tntcrdum caula ipla fuperbit in aula . Ulque adco fors incertos luditquè,luitquc. Art ubi magna dies perfedlo tenlporis orbe Pra:cipitat,veneranda dies: decor omnibus unde eft Mciilìbus: undé recens refluo nitet annus ab auro> Quì; Te felicem felici ollenderet orbi, Ec daret Iiis primùm velci vitahbus auris, Inuice; f.itoruni quantus labor,& mora quanta llnuscrai! o mortali iì reddere cantu I-Ixc liceat; l'anclifquè adytis (audacia noftro Tantum abfit fa^lo ] grelVus inferre profanos. Ventuin erat ad vitx limeii : cum protiuus altos Succeilere lares Diva:,mortalia Divx, Qua; cura,It,- ubicumque viam,fericmquè laborum Oblique fuam ingreditur. calh'ahic,& dura fequutUJ, Giudee equoqnóliiqucferox le jadìat in armis . Pacishic,te tulli cultorrcClilIìmus otì IiupeaoIin;aatpopulos, hic ianw'ta tuctuc M 4 jHrA lU LIBERI. JuL-a forojdodafquè iras,& jiugia vendit. Nec non Jiumanis aliquis, rcbufquè caclucis Sponte migrans,Supcrumllacuitfc inlontibusaris. Artes fic alias alii.fic fata fequuntiir; Illa: animos,curfufc}Liò rcgurujauriga luentes Ceu folet addiiftis curriis regere accr Iiabcnis: Ne forte in pixceps fpatii alnipianrur amore Quadrijugcsjdodii Eleo fordefcere campo . Ergo certatiira ftudiis in Te omnibus:aiit lume, Aut hunc accipias curfum.Tc bellica Virtus In primis optar, caufamquè perorar inanem, Atque ait:0 etiam faperis veneranda potelhis Fatoruni,an metuenda magis fub mimine veftro Sunt ctenim clari indigetes, iimbrxque lìlentcs, Ac maris,ac tcrrx',ac rutila: rapiclillima fiamma; Corpora,coeli etiam liquidi. & dubitatur, in ufns Mirti quos dcceat,qiicm vita; auferrc tenorem, Magnani animam ì ncmpe inflectarpofl: mollia fenfus : Difcat amare : horrenfquè ]iabitus,cultarquc fciieros, Difcatacuflauum calida torquere capilliim, Aut terecem verfare trochum : probroquè perenni Nunqiiam excedentem liiics,ac limina nota, Vna domus videat pariter puerumquè,fcnemquè. Sed non liane d jčlum genus à Majoribus altis Oftendit,fuadetquè viam. labpr improbus,ardor Martis, & irriguo Inrgentes ianguine palm^, Hoc decet; lii'c dentur venturo in magna Nepod. Quare hic ad tcrras alio de fole rubentes, Ad tcrras extra orbem,atque extra iìdera nota Pergat eques: durufquè malo fub martia cogens Fortem animum.pulcramquxrat devulnere laudem . Ha;cars xtherium patefecitfortibusaxem ; Hàc iter ad nullo perituram tempore palmam. Atpatrios fcrvare lares,at conderefoies Defi- Dcfidia,& natum uno eodcmquc fencfcere te£lo : Non Deus irta viris. eat crgò,& acuta Gradiui Traólcc bella ferox . referat de Scrymonc magna , Ht feptemgemini referat de litore Nili Exuvias idem ingentes,quas inde Deorum , Ailìgat portis,pra:cindus tempora lauro. Seu vult cxtremos Indes,&: Memnonis arva, Arva auro,niniiumquèfuola;tifl;ma fole.-Scu vult aducrfas Zcpliyri pra.'diuitis oras Tangere, 8i exleges populos noua jiira docere : Siue animo quemciimque alium furit ipfe furorem : Spondeo, fe quàcumque fcret: fuper ada priorum Ipfa illum referam ; nomenquèjdccufquè prxibit. Vincet Pclleas,vincec,me Judiccjlaudcs, Scipiadaiquèauidos pugna;,Fabiofquè morantes, Annibalemqucferum,aufum exciiìs Alpibus Vrbi Improinfamaciem3& vidricem oftendcre dextram. Nec tantx laudis decrunt cxempla, fub iplìs Nata oculis; quot enim ex hac una nomina gente Inferinms noftris late imraortalia faftis ? Quot tcrraquè,mariquè duces? quot pectora faniK Vulncribusconfpeda fnis. vosipfadediftis. Sueta peto, repctoquè etiam. dare cognita nobis Nomina; enim quamvis i'ftorum copia apud me Magna fatis : tamen ifte onines trafcendet honore : Cundorum,ncc vana fi-ics,cric inftar in ifto . Ha.'c Dea bellipotens geftuquè.liabituquè furenti Tunc etiam limilis,magna fpc capta,ferebat. Nec minus intereà qua: Regum fceptra miniftrat ; Qux grauitate viros, & juftis moribus aptos Mittitinlmperium,manibusdans fcrrc feueris Sertumhac, hac gladmm.meritorum lucra duorum, Expofcunt Tc,fpem laudum,cui,fecla datura, Non fpcraatj gcminum j non proxima limina habentf, Te Te quoque venattix Sophie rerumquè latcntum , Caalaruinquèardet,clamo(ìsacldcrc dildum Poracibiis; fcit quippe nono fub corpore,quaiuiim jEtlicrii,partcni dmini pciftoris.hauftus Infiindenc Superi ; unJè Tibi is modo capcus,&: ifta Ivieiuis hrma acieSjOcuiufqiiè per omnia inillus . Sic hXj fic alia: rurfus contejidere Diua; Pro fe quique (ibi lauduin incrementa tuaruin Sorce peteas,inl1:anEquc,urgentquè moraiuia tata. Ali una ante alias ca'lo graciilìma.non dum Orla loqui'.poltquam vidit perftare fororcs. Indignata: tamen roleo lic oreloquuta eli : Qui vos,qui veftras rapit in contraya mcntes Incorifultus amor? quidve alta fiientia noftra Rumpere,& immcntos defenderc co<^iris id:us ? Relhgio huc adiiim; neque ego huc fortalìis adefTem Jam laudis fecura mea;: nifi fata vidercm Prenfarijlaudefquè mcas ab ftirpe reuelli. Tanta ne vos tencant fatorum obliuia? tantum Exciderint,mihi qua; jam olimpromilla dabantur ? Nec vosignarx: vcnturum deinde Nepotcm, Qualem illuni,quanta egregium pieta£e,fidequc. Cui meafintcura;: qui me iupra omnia ferver, Me colar,&:prx'claramanimam mihi deftinetuni. Nuncipfum cxceptum Ibrti multò ante dcderunc Fata mihi. quid nunc alias line tempore caufas Nectitisi& quifquam fenici omina iixa relìgat ? Nitiniur incalfum: addičta eft merx : & mihi jurc, Hi'c mea funtjdico. faciant ile Numina laudem Haucproptiam: &lelix multos mihi viuat ui an nos. Atque utinampariiesanimx'.qua; luce fruuncur jEtherÌ3,tantalquè terunt i'pes omina tanta, Turba forent. uno hoc dempto.quem prouida noftris Ufibus aftra parane ? Se nobis omnia dura, Omnia Omnia nunc infcfta. rigcac nam fecula, qnantùin Numquam alias alio rigucrunc dura metallo. Sacra,ara;què jaccnc. dclubra frequcntia multò Pejus,quàm deferta . una cft templiquè/oriquè Conditio; illatxquè (nefas) in tempia platex. Mille etiam fcelerum facies,& crimina mille De me (quippe lìlenc leges) impune triumplianr. Hlc dolus,hic pugna;,lue nimiùm felicia furta. Et luxus libi nunquam par,& pallida feiiipet Ambitio,fcclerumquè caput furiofa libido. Si nunc,qui poJTit defuecum funderein aurum Extremos annos,concrccaquè fa;cu!a culpis, Eripitur: Superos nec tangunt vulnera noftra ; Quando aliam nobislucem promictimus.'undè Inipcratam aliquis doceat fperare falutem Hic unus reddar,quocquoc fcelus abftulit. & jani Hujus in aduentum jam nunc bispallidus Orcus, Ac tocis Acheron furiis tremit. hic milii lerna?, Hic fcelerum extinguet tandem,fata vulnere,colla, Exi-quans numero numerum cladifquò,maliquè . Hic vir hic eftjpatri?" quem fpondent lidera: qui olii Sacra fcret: Icgefqiiè fovens.ac jura,furentes Placabit terras,& fandta Iiis otia reddet. Atdecus,at virtuti habiles qnxruntur lionorts . Qaxratur. quid enim.' vacuara ne me ho^loribus unqui. Et fterilein agnouere? qu.d eft.curtalia fruftra Inducunt memores? fedeant,ipe£i:entquè: darcntur. Si majoraalibi, jubeam fplendefcere facro Oftro illum. jubeam folio confidere eburneo; linde honor augufto capiti : fanifta undè rccurvum Dextra pedum accipiet, diuina munus ab arte, Argcnteum,paribus nodis,anroquè decorum. Tunc eifufaolli circum plebs omnis ab ore Pcndcacjagnofcatquè Deum ceu vcrba fonantcm . Naia- Namque ubi primùm a;:as tencris dcfiicverit annis , Mirariqiic hcros licroumcocpcrit afta; Illc mihi fiibcac,fcptcm qiix collibiis,urbem. Imperar : urbcm cquidcm toro dičlam orbc,irahiquà Caram prx ciiiičlis,qua: jura,& nomina noflra Tntenieraca rciict, iioftroquè ab numine tota eft . Centuni illani Iicroes, centum illam lumina fctvant. Sublimes omi)es,omncs folia alta tcncntcs . Hancmeus liane perir haud ulli virturc lecundus^ Sueceditquò ultrò,atque allrum felc inferir aflris . Noscertamus adliucfmilii adhuc ccntenditur irta Progcnies? cernumquc hx'C fata',rinuntque ? parabar Plura etiam; fed fatorum inox aura fcquuta, Pluta verat,campoquè ftatim cefTerc forores . Hinc Tu factotum Divi datus,Innicc: Se ipfa Te plaufere darum rune (ìdcra,nec faris: orbem Tiinc etiam applauiìircjubcnt. quin gaudia nortra Prxcipitan:,omenquè docent multò ante futuri. Fortunate,fenex ( i ) ha-c cui paruere: quis unquam Tranfeat indidum.'cuiruillaudatus abibis? Fortunate fenex, tua totooracula mundo Narrantur.-rardofquè docebit fama minores . Tugradere intereafubliuiior Innicusaftiis; I felix. votis alii fera fiderà pulfent, tit nitido rutilentollro; fublimia contra, Xlt nitido rutiles ofhOjTe fiderà votis Solicitant,tardumquè vocant ad luminis auras. Pigrosanteeuntannos, Se nomina mittunr Jam tua: fi nondum licuit,Te. nafceris Orbi Magnus.& ignoras jam cognitus excipis auras. Ipfa; Te cuna; accipiunr ingentibus aufis Scpofirum : jam tum finécorporc nomen iiabebas.-Et quantum,ò Superi,nomen ! qux,mcta laborum, Suntaliis,Tibi ea infanti ornamenta ciabaiuur . (I ) P. Iiiliiis M^ncint'.lns. Muri- Murice fparguntur cum, chlamydcmquè tulifti Tu Tecum; non acccptum,natum induis oftium . Sed qui liinccvcniunccxordinejcjuxquc fcquuntur, Oracluni filuit: fikat; ncque cnim ulus in ilio Eft ultra . quifquis de Te ventura deinccps Noffe cupit: veluti quantusfis deinde futurus: Qua; pofìhac maneant; quod culmen culmine ab irto Scandcndum Tibifit; ne isvatumoraculapulfe:; Tantum Te videat; tantùm tua confulat ačla. Et mores incu!pacos,mcntemquè tenacem Propoiitijfubliniem animum,mundumquè fonautem In nomenjaudefquè tuas. oracu'.a ceflent ; Tu Tibi eris Delphi: Tibi Tu cortina, ttipufve. Q^2geris,& qua: animo volvis fublimia,pra;ftant Non obfcura quidem de Te refponfa petenti. O nimiùm Supcris,ò Lojolea propago Felix vifa,decus qua; tantum prima fahitas. Prima canisjfcecloque aperis ]ia;c dona futuro. Anne alium ipfa paras vateni majora canentem, Ac roti demumfpondentem gaudia mundo ? Perge,para; tibi namreferantfegrandia fata; Nuncia tuaftrorum. uni,dic,qui nafcitururbi. Sol modo, jam roti nafceturprotinusorbi. Hunc age,rpondc orbi: tibi nec minus : aurea quippc Ex ilio qux- promittis tibi fecula fole ? Currice ducentcs ea fecula^ciirrite Soles. M. ipo LIBERI. M. TVLLIVS CICERO Trobibente fMgam maritima tempeßate , cnm fuoram hortatu Antonios milites fugeret, in ißorttm mmus tandem venit, & k J'opilio , ijuem rettm parricidij olim idem darò defenderat, ohtritncatHs, fortifflme mori tur. Tlllliusadvcrfo Iiidlantss agminc ventos Uc videt,ut volili ccecum mare fedibus imis : Heu quid,aie,fatis obnitiniurj' cii agc,prorain Flcfte.gubcrnator.-nialè tugiinus. accipeterras Servaias, nec fervantcs. lias optima gratcs Neinpe mihi Roma . atque ipfa inter nomina Roma; Óra reiicxmaduit,gcmicumquò excuflìt ab imo Pečlore. lucceduiu litus, terrafquc ncgatas Accipiunt triftcs, fervcnt fidillima citcuni Sctuitio pubcs,hi(ftuquè,x'uoc]uè grauatum Sufteniant manibus . magni volvuntur aquarum Ad terrani iiiceceà fluftus. ripa intonar omnis Pulfalalo; crcbriquè ruunt ex xtliere nimbi . Cundla pauor,cunči:a horror,& afpera cernere cunfta . A't primùm firmati animis: hoftilia circum j'Equora prorpiciunt,veftigatque omnia,ne quis Occurrat medius,nc quis fugientibus obftet. Eftviacosca caiia fub rupe,adituque maligno Mittit in obliquum callcm,nunc ardua cliuo, Nunc humili deprella fola; nemora undiquc denfa Prar- Pi-a-tcxuiit ipfani ramis,S; roboredtiro. Hàc placet occiiltarc fii^am. fi fors (inat,armfl Euadcnt cauti crudclia. non finat; ire Nec minus, & Domini immeritam defcndcre mortem, Aut mortem duplicare parant. jam milic v'iariim Inuolvunt flcxus,mille inuolvunt labyrinchos . A C vel uri nemore in magno non lapfafidcles Cerna pl3 2;as,fu?,it exulrans, fa;vnmque latroncm Afpicità tergo inftantem: fugitocior euro, Non illa in fakus notos.non illa patentes In campos fert fé trepidans. nemora invia quxrit, Qua;rit inaccefra,& linuolìs orbibus errans, Intricatque fuga]ii,crrorefquè erroribus addir. Non aliter famulorum acies per devia rura. Per tortos calles,& per pra:rupta viarum Lectica: impolìrum fatorum ignarafercbat. Arquid mortales vincant nclcntia cura; Fata unquam? fugienri dextram injecerat Orciis . Quo fugeret?qua fperarctregione falutem? Vix fucrant iter ingrelu: vix prima ter.cbant Incrementa vis, denfa ciim nube feroces Adventarc vires cernunt. hosfernit & ipfc Tullius, &magno ore.aliis trepidantibus.lioftcm Opperiamur,aic,ncquicquam tela minantem Nuda mihi; ncque enim lixc pocerunt in nomina noftrs Mitri,vel noftra: in jtigulum dclccndcrc fama:. Vtcumque hanc animam eripiant, mcliore fuperlum Parte mei,qux nulla timer ncque tcla;nequc hoftcs. Vixi,&quem non fponte dedic For:una,dcdi iple Marte meo curfum mihi, patri.iin ego ipfcruentcm Suftinuijingratam parriam .pcrir.c illa rriiimphcc Me fine. R«ma fuos fìnes cum nnibus Orbis Jungat; ego patria,vitaquè cxpulfus, abibo, CafTus cgo.pcr me illa potens; tanica imm cmor a.-tas Nulls Nulla imquam,Iixc cadcm no iinprobcc improba fada. Nutic morianiur,£člias Jcfcčljo corpore tollat F.xuvias hoftis: fainx det ca;ccra ; namc[Lie Stat mortem dignam mc occumbcre:pcrgere ad umbras Stat gcnerolam animam. non hx-c mc terra vidcbic Vitam exorantem, trcpidanteJiiquc impia fata. Ibo nitro cxtorijucre uecem ; jaciamcjue fiipremam Hoftis in osanimam . incairiim,Fortuna,minaris IncatTumuion liac pnmiUTi jaftamur in unda : Vidi,vici alias pro libertate proccllas. Taliadicentimiles fuper iiigruit. ille Impavidus cervicem oftcrt,iilrurusin ipla Morte hoftem. & vindifta ingens infamia fa di cft, Enaicatante omncs,inftatque Popilms ( ipfiim Tullius liunc olim convicluai crimine,nox® Iiximit,ingratumquc caput deducit ab Orco) Nunc jugulum petit : ingenti fub vulnero ferrum Nunc abfcondit: nunc & fanguincgaudetamici. Proli fcelus infandunijdiris placabile nullis, Atrox,!iorrendum,plufquam furiale,Megera Qnod negar effe fuum . potuifti,Barbare,in illtid Tu jugulumaindòaurismodò vefceris, undè fahuis Vena tui.potuifti avidum demittere ferrum ? O fùria,Ò Tabes,ò dcteftabile monftrum. Tu tantum obtruncare caput, faucefquc fecarc Impenfas tibi? qua;quc tuo felicibus aufis Lingua perorauitcaplti,repu!itquè fecures, j£tarnimi te authore illct? convicia,probra, Q^rfugere in prxfens fperas ? fi carmina qiiicquam Tellis habent.- habet & quicquam ftylus iftc veneni, Infundam omnc tibi, accipicnt venientia fa;cla Te furiam horrendam furiis, ftygiifquè timendam Umbram uinbris.- te labem otbis, Divumquè, hominüq; Eumcnidumquè odiuni ts ipfarum. barbara nulla Gens Gens eritjin te unum qua: non ter barbara tanco Elfo magis malit,rcclcriqiiòdignarcponat. Te c:;tin£ì:um intcrcà ciiidcli funere,Tulli, f leuitSiiada; ipfum Latium te: roi1:ra,foruniquc ; Te Tybcris flcucic amnes. fcd Gloria,vindcx Funcris,a'ternam in laudem pia marmora vultiis Erudii t l'pirare tuos; dac corpore toto, Dat vultii attolli: triftem dac temnerc fortem: Dat fedemKcroum capitolia ceKatcnerc . Hic crabca:circuni,hìcfafccs,Iiìc fella curulis, Ilic ctiam fcrmOjCharitcfqut ex ore fluentes lnnumera;,magni!mquè foplios,plaudenfquè corona. Sub pedibus ciuilis habet Difcordia,bellum 1-Iofte ferens yacuuni,tcquò,ò Catilina,furcntem Exagitat furiis,patria;qiiè in funera mittit Nequicqiiam. fedcnim videas occurrere pcfti Conluk'm,& indignoscelercni diltlare furores. Non vctcres proavi, non ornamenta rclucenc Majores aliena: tuum tibi tu genus omnc, Omnis imago, uni tantum,quorum inclyta fačta. Marce, l'equebaris, circumilanc grandia figna, CunftantesFabii,Bruti,Dccii,atque Caniilli, Atquè alia: tales animx-. Pater iple Quirinus La:titia cxuItanS;& donans tetnpora lauro. Te patrix- Pacrcm,fervatorcmquc falutat. In te denium operis polliit fuprema. Popili, Gloria,monftrofumquc din caput horruit. cfrerc Tandem crudantem flammas: dat crinibus angues, Et gemi nas manibus teda3,& vultibus Orcum; Exttemaniquè Èrebo hanCjdixit,do vivere Erinnym . N MAK- 194 L I B E R I. MARCELLVS MASTRILLVS Qui J), Francifci Xnftcrij ope à depoßt£ curationh vtibjere repente convaluit. EXtrcmam liane,M.'irccnc,milii precingere laurum, Ac tua votivo pcrcmrcre vulnera canta. De quacamqiiè nitcs convcxi fede fcreni, Suaiie nibens oftro nimiùni viuo-què,tuocjuè, O amor,ò unum dccus immortale tuonim, Extremarn hanc,Marcelle,mihi,da,cingere burum . Tuc|uè olim laudimi tantanim jam ultinius auclor. Tu mariseoi prailcns, folilquè rubentis Saberi: pattern hanc etiam concede laboris. Et facilem,& fucto paulò majora fonantem . Hujus enim fors pri ma manette carminis . abs te Principium ; tibi Sc hoc noftrxquodcuau]; camcenxeft, Definit. ò me fi ad notos deponete fontes Mufa velit,mcntcraqnè,animumquc injecerit xquai». Tunc improaiiam,lucemquè Machaonis arte Promeritam nulla canerem,reuolutaquè fata: Cum tua lethales fertferunt phannaca plaga:. Dicite vos,vosipfa,quibiis circumdamur ultr» Mcenia; vos tcftes ipfa:,queis vefcimurjautx; Dicite,qua; morbi fuerit via, qua;ve falutis. Quo fubitò duri cefTit violentia fati. Namrediit bona vetba dies julTura profari. Cui manetufquè fuum [emper decus. ipfafilerc, Ipfa vetat; nec non mos Patrum^aut inclyca fafti Rclli- CARMINVM. 195 B.clIigio,.autaIiusquifqiiam calor. en fequorultro, Piei'idcs,requor cn ulcro: curafquè fcueras Vcftrisproluimus lymphis. finite aridere laurum Temponbus: finitc,albcntes redimire corymbos , Sed tarnen, heu la:cam extemplò deponere ftondeni, Qiiis jubccj& trilli violar laureta cUpreiTo ? Prò dolor. in lacrytnas riirfus mihi numquid eundnm f Numquid ab extreniorepCtam viilniifqiiè.dicmquè. Ah qualem virtiite virum qui toIlcret,& qui Nofira ante ora illuni lethofedaret acerbo . Atquè adeolpes vitxoninis fublapfa ruebat, Saucius atque adeo librali tempora ferro Marcellus,nietam ille vix,qux' proxima ccclo eflr, Flore fub annorum,ac fpe non ignobilis «vi, Tangebat nimiùm non jufta morte peremptus. Et Vitium qua plaga facit,latet altior; undè Omnem operam longè Judit, glifcitquè mcdendo. Ex ilio qui te Iučtus,qux longa laborum Te fpatia,imperio fuperùm,Marcelle,fequuntut ! Principiò vigor ex oculis,coior &fuusore Defhiit: exuccoquè genx fqualore recedunt. Iplì quin etiara (tabes namfunditus angit Abdita) convulfi rapiuntur fpafmate nervi : Una & quarquè fuo pars veUitur xgra doloi e. Nec minus interea pingues fine lege medullas Eft febris violenta,acriiquè cxa;ftuat: ex quo Venarum non lyncerus corrumpitur humor . Tunc dulcis vita; ratio defpeäa,ncque ullum Munus adhuc fuperat membrorum,alma:què juvtntx. Iplì,non ipfifontes, non dulciafrugum Dona mouere animimi. leiuefcit guttur,& ipfos PolTe negatlaticcs. tantum ludantur in a;gro Ore animx,tumido tractim de pečlore puKa;. linde aliquis praidulce caput, pulcramquè juventa m , N i Äqua- 'iEqualefqiicdies a:quali ex ordine diiftos SLirpitans,lucem cupiat pro luce pacifci. Infiiper his laxas in nodtcs lumina fomnuin Nulla vidciu-.aiufiqua unquani irrequieta, labore Empta quics multo, langucntia lumina iibat ; Tum dcmum illudunt rerum mendacia menti. Ire itcrOccano ignotum,folufquc videtur Tendere neqiiicquam longo ludlamine tcrras, Vfquerecedcntes: ftiulioquè infračlusinani, Sufpirarc operam, lentifquè inlìdcrc tranfrris ; Aut alias pelago adnantesjdisjcčla per xquor Regna videt, falfufquè oculis occurrit Japon . Vt ruic: ut cupida obnixusvorat n^qunra claire; Vt fopor extemplò nifu euanelcit in ipfo . Autliic Aurora: populiš iìnml undiquc in unum Circum le fulis,cupidus cupido ipfe theatro Vcrba ferat: nec verba potefl: erumpere labris . Ore liiat: & nullus fequitur de gutture clamor. Illum hxc dejeólum non paupere fletibus amnc Fleuit Sebetlius pater: illum argentea Siren : Illum aura:,illum arces,illum ripxquè ,lacufquc : Vitiferi illum etiamfleuerunt rura Vefevi. lmòipra,ut perliibent,fccummagis omnibusuna Indignata necem indecorem,cratere rclifto, Cincia lìnus.liabilifquè leues pra'currcre ventos, Parthenopc,totas ertauit perdita noftes, Errauitquè dies,fi qua: fclicia terris Gramina nafcantur,lx'tos componere fuccos, Dccerptura manu, cretxum carpfit ab Ida PrKcenuem foliis dicl:amum,cardamon acre, Mandragoram,Panaccs,cluronia centaurea, Et quodcumquè bonum foliis,aut femine,vulnus Ducere,& infanum valeat lenire dolorem. Sed quibiis in rerris,& qua; tunc ora tenebat In- Intentam Sabcri acicm : ne ccrnnt alumni Damna fiii,mornfqiiè poteiis fata afpcra rumpat ? IncIonimcuftoSjNumcnquè oricncis amicum, Lapiiis tiinc autčin Kthena Sabcrius aree, Ex:rema,ut farna cft, Japonum regione fedcbac » I licvarios undarum arlhiSjhlc liorrida bel la, Xongunii qua; mens fpargit vefana cyranni, Ne pietas,ne relligio labefadla fatifcat, Crebra vidct,furiafquc,mctufquc aut temperar.' aut fi Ausilio cft ufus,pcr tela inimica,per ignes Labitiir,ä;fa:vos animosad fortia tollic; Namfuperatpoft fata etiam,viiiitquè fupcrftes Ec cineri primxviis amor, jäm turbine in ilio Nomina multa virimi data letlio,multa triumpKo, Malta decus pariter cocleftibiis indita faftis . Jamqiiè aderat volvenda dies,qua; in prxlia pofcac llunc etianijoblcuro quem funere cafus agcbat. Illa dies illum magno certaminc donet. Et dcfinitis vičiorem transferat a flris. Ergo aciem clarx Divus Sirenis ad urbcm Tendcbat.propera; focium moniturus arena;. c vidit matura virum poft fata ruenteni, ■\'c fugientcm animam: rillt nori nefcius olii, Et.quis numen,ait,fì.'cum,immotumquèTonantis Fruluaturr non iìc,non tefìc aftra rcpolcunt, Magnanime . ò qux bella fuper. fìc fatus, eoas Dci'eruit rcrras,ac lc,vcftoribus Huris, Fcrt per inane,(ecatquè ingens Pater optimus a-qiior ■ Jam tener Aulbniam; tenct liane punfto ociusurbem? Has xdes: lixcS: molli fe ad mocnia nifu Dejecitprimiim, noftroquè in limine fedit . Q mihi qua; memoro liquida: veftigia noctis S Qux-ve meos pafcunt oculos fpedacula! vos ò, Vojjilhim qux accedeutem vidifl;is,& ultro N 3 T98 LIBERI. Aftra inuidiftis-, (I quis mc ad lapfa referret Terapoia; ilpolll-m cxaftos vi.vifTepcrannos , Pandicc,Olympiades, jam vatipandite veftro: Qui vultus olii? ratio qux corporis? auc quod Miirmiir vocis erat? quo fcdcdic abderccultu > Quem beat? alpeclu cui tara noua gaudia portat ? Primùmfe in faciem fingit, radiumquè fequacem. Quo micat in fuperis,& magnos maximus anteit, Diilimulat ftudio; tanciimfilo ora fereno, Lumina neftareo tanciim fpargebat honore. Pra;tereà a;thcrium pullo velamine corpus Limus obit,refluum in medioquem zona coc'rcet. Pedus quin etiam,cergumquè e.xomide curta Obvelat,dcxti:a;què pedunl decusaddit habendo. Quale proccllofa ii quis jam foipes ab unda, Aut alia lì pcflc,rcus voti afpra viarum Injuflo fub fafce tcrit,percgtinaquè multo Deveneraturus contendit munere tempia . Hos habitus,lume ille virum,atque Iure ora ferebat, Nondum nox aderat medio latillìma coslu .• Non procül hinc aberat: cum pra;fens Divus eoi Per noftem tedia asgra fubit. fugere repente, Obfc2;ni mortis comites,luAulquè,meturquè, PalJorcfquè,& vifaanimos ludentia triltes. Continuò ignota dulcedine capta tenentur Holpitia: occuitoquè lialat de fonte voluptas. Ceti fi forte domus fecreta in parte batiiluin Impofitas fervat prunas,gratumquè liquato Ambare olens, tacitum hofpitibus propinat odorem. Principiò nulli vifus(re namque tegebat Ob'cura fub nube) caputcircumtulitheros Ambfolìum; atque illi quotquot lacrymantibus aftant Ofiiciis: quotquot terris folennia dicunt Vtrba profeÄurOjaut taciti facra carmina folvunt, Igne- Ignonis totidcmqiicocu!is,geftuquc laltitar, Dein xgro piopior vulcus in funere fìxit.-Et jamfunus erat. Veliiti cuniniia icciirrit Alma.dies: ncc dum rol'eis Aiiiora laceitis Rol'cida pingit agios. vicina; anie orr.nia iucis Albelcit noxipfa metu,ventuiaque ionj^e Gaiidia liirgentis jam pra;ilocec alba Jiei Non aliter.lctho le tunc referente,l'efiiiiìt Prima faliis.a!limx.]UÒ labos.angorquè refedic . Inftat Cxlicola,& ca;dem prafentiùs acri Ore fuganSjjuvencm manifeila è nube vocauic. Vt pnim'im vox eft aiiri delata: repente Vis iioua defecìis infula eft artubus ; undè feculht pigra membra toro , fequò impulit uhro InlacuSjaireclulque oculos nieiuemqué miniftra: : Cui dcmum Loyoìiades rubridet,& inSt .• Oh ita ne imbellis ? te lic indiana reiaxant Oaa,nec ta\!et? potcs hoc langueie cubili Alipotcs .'et letlio tot fpcs occidcre in uno ? India,&Oceanum,& ttuculentuni nomenJapOfl, Lidlor ubi? nunc o nunquam trepidare laborcs Vile raeos,nunc tempus. cnim te fatadorcbo Nunc tua: tu liauri animo.cux nii llus fixa reii^^at . Hkc ubi diccbat (luperùm qua; ma;vima vis eit ) Mira oftert fpcchinJa animo.menteaiquè Uibacìo Corpore,fert (ecum abripicns. Atlantidas,Afros, Oceanumquèfupet: niidanlque arcana futuri Ordine queque liio,quidquid latè obilrepit und.t, Riuius ai.t,quantum pater xquoris.Oceanum hoc eft, Proh quantus,Marcelle,labor quaaturnquè periclum l Hoclpatiis te non juftis manet a;quor arandum. Ne dubita; tua vela regam,clafllquè fedebo, Aura quideni,portul'quètux'. funt pallida monftra, 5uiu vadajluntventorum animi-,fluctufquè fonantes» N 4 QJi Q_in tcbisquatuor jaiftabunt ordine mciifcs. Tu contra fidcns animi prxfcn tiùs audc. Et Votum de more mihi facrare memento . S.:is ctcninijfriiftrarc nios,Marccl]e,vocatus Si me nrqitam patior verum lix'c cft India: liic Indus, Qui nomcn.re2;noquè decas facit amnis eoo, — o i Ill.i,vidcs.'Coacll,ten!pIo Ixtillima noftro . Noftro tu maiiibus vernantia lilia tempio Spar;Tc: decer; dioquè fiiper fac plurimus agno . Hxc prima errorum requies.prima oria, riirlus . Dcfcciurabrc.ii; nam polì: non tempore ini:!to Vela voceiìt Zepli3-ri : Feiliirnquij iterabitis a.'quor. Litora quamquam alii Macao regnata fequuntur: Tu Maniliaci potius radeaquoris oram ; Hinc infpcratura capies ad Jjpona curllim . Sei ne abiì'le prius,quàm bella iainiania furgant ( Aiiclor ego irarum) in^^ratufquè mihi occidat hofcis, Infida cara mihi,cura;,dum vita mauebat, Pars non parva raex". ut cunelis ego fedibus illam Prx-tulerim: l'cis ipfe; etenim quà litora late Cernisjcernilquèalti litoraMidanai, riic ego fpumanti delapfum s^urgitc Numen Flebam : faxa mihi, atque Iifc non furda ajquora tclles Veriim ubi multa dolens,crudeli vulnero mentis Interéo; en retìiirc imis pendcn tia ligna vEquoribuSjCancroquè rarem pra;bcntc,rclabi Ah mcus,ali notas ignis fellinus ad ulnas. fllcjfupei' hocjmemiuijfcopuiojveftigiaprcnl, Quanens egol hicflexuscoittrariabrachia pandi ; Bilquè dato bis mille Deo hic hic ofcula fìxi. Vna ergo ante alias jucunda fit infula par cft: Neve lìnam Corala; hanc ultra feruire Tyranno . Quare age.6c ipfe diu Mauri prxdonis onuftos Frange auimoSjlkvumquè piis fcelus eripe tetris. Ipfe Ipfe aclero,ipfc habilcs jaculabot ab atlierc tiamraas . Nc inctucexiguas numero duxifH'cohoL'tcs: ConjurctcrekimcoiurajterrXjXquora,fiamma;. Omnia. Ugna mone tantum tu: arma ipfe moucbo. Pofl lia:c optato te puppis Japonc condac. I tandem, i felix; felici fiderà eundum CVjà minus aficnlere mihi. mea funcra vincis-Vnice; juvat. cene noftrum fpcčlabimus inftar Hic cciam : inquc tuo tingec meus a;quora (linguis, Accipe nuncfatorum apiccm,moIcmquè tuorum Iiigentem decorura. cernis dilcordia regna, Regna maris,rpatiot|uè animorum diiTita longo? Hxc tellus, hx'c eft iplbs optata per annos : Hic,qui fi'pè tibi Japonumpromittitur Orbis. Ergo age deuenerare iìnus,:erramquè rcpoftam, Nominis au£lorcm,& decorum caput omne tiioruin'« Irta mihi primes dederunt Saxumia porcus Li tora:& ifta dabunt primos tibi litora portus . Progredcre. cn Cufium litus. vis cernere fylvam, Qua fiamma prodere tua : fiamma ifta fatigat Te nimis ifta;ncci fiquiden) caufamquè,modumquè Fiamma dabit: dabit ha;c media,hxc extrema laborum. Quantus habet populos,audin', furor:'undique quantiis Clamor in arma? videsacies,& prorlia belli ? Sci licet his recaletjfolennibus ačtaprocellis. Oceano par ora fuo:gratiir!ma quondam Ora mini: furiis nunc tantiim,&amabilis orco. Nulla quies hic cft populiš: pax nulla, libido Regnat; & imperli culmen mutabile femper Vimpenes. arma jubent regem, regem arma tusntur. Arm.aeadcm (lìmoxlibeat)data regna cruentant. Ipfa ha;c,ut noris,reg'o,turpilTimadudum, Undè libi aftiierant, demittens Nuraina adorcum, JuAum aris,mcricumquè diu ìmponcbac honorem. Qua- Qaaliseram,cum monftra Dcùm calcaree & ipfc, Q^veritus pridem fucrat; qui fiipplicc vulcu Auctus,aut peciidem fpurcis adinouerataris. Chrilliis iibiqiie fonar; Chrifti venerabile lìgniim Parer ubu]ue: omni exuperat rune corde voluptas, Aft illud fiiimus: nunc cccli.prò doloif ahi Relligio his luprenia facit veliigia rerris . Refiuxere ircrura peftcs,iterumqiiè Deonim Friiftrantur terrore animi. promirta,fidefqi,iè Nailum,aiii: vix ullum auerrunr fallacibus aris. Rex jubet: imbellifquè ruit poft: jufla Juventus Hìc ergo tibi nil (alui. tu lirorcif lictor Teteneat pariter; captumquè ad ma;nia vertar. Quantum Jiinc pa;narum Ukices per fonerà fonus Omnia, nunc.& irer,vide;quaiitum vindusobibis Nanglachium. Marcelle, illic nouamcenia,campum Illic cerne tuum. fta animis^fa-vufquè tuarum Perlege poenarum fpecimen, clafTemquè dolorum. In te etenim efFundet^quocquot luntjbarbarus unum Supplicia; uno in te tandem faturabitur lioftis. Incurva pendens contrarius arbore,primùm Tenta fupinabis redo vefrigia coslo. At caput ( Se capiti labro collečla capaci Lymphafubeft)natemtcnus immergere; fediftuc Ne graue,ne durum cenfe: pejora fequun tur. Robufti (ìquidem juvenum retinacula, deorfunl Undè fluis,torquentin Ipiras: torta relaxant Pra;cipites. hìc molefua revoluta retexunt Corpora pra;rapidis violentos orbibus orbes. riìc quoquè fubfultare imbres,pcrque ora rotati. Se julto plus intundunt; te fpiritus undè Deficit interca; proquè auris x'quora captas. Hoc alii re alia tcntantjfcalilquc fupinis, Eijaclajhaud incerrupcis defcenfibus , unda; Ex Ex quo idem labor efl: anima: ; nam fufilis humor OiaadveiTaruens, & fpiflo defiiper ičlii Pra;cipitans,nura; vincit fpirabile tcmpus; Illa tarnen tangi afpcrior(nam turpia turpes Qux flanimis tcntant abie(fto more peculcis, Rciicc; cedabunt) fcrobs altas mifla lubumbras, Tcrgemina quam junčla tegit trabe funebrisarbos, Illa quidem tangi afperior. folennia genti Pccnarum lixc funt: & certo CQgnomine cives Supplicium fovea: dicunt. Invi(3:e,quafcrnas Tu luccsjtotidemquèipfaspoftordine nočtes Ini^elhis caput in caveam, me vindice,viues : Ncc tam ahi longinqua necis producitur hora ; Sed tua quid fovex mors contumuletur inumbris ? Eli tibi,teile polo,pereundum,teflibus aflris: Et rečlos morituri oculos,frontemquè fuperbani C xlicola; afpici ant. fed tu me fufpice con tra Tendentemque tibi dexcram, auxiliumquè ferentctn Hac ex parte: hac tevidlorem ex parte ferenus Excipio. haud violet tamen eniìs colla,priufquam Eliìindat bis nequicquam iìne vulnere vulnus. Expcclet mandata. velistu,poiIìt & ipfe; Cumquè vclis,dic cu; bona nunc dclcende fecuril. Hoc age; fubiimes me Icandcre tcmpus ad oras. At vos hinc ite indociles,agrcllia corda, Japonidx: ite,quod efl reliquum,corrumpcre flammi, FluminibufquèjViri. mundum ante abfumere vobis, Quàm facras erit exuvias. date, inliolpitaferri Pervada viftiiros cinerei . dabit his quoque finem FlučlibusOmnipotens. recidiva videbitis olim Corpora: & hi cincrcs fiamma meliore calebunt. Interea tu nimpe moras (Deus ornine firmat Cancla filo) ne ultra libeat torpere fupino. Surge; vales;Iii:"--i(niiè unà faceamur honorem. Vix Vix eaxuin Ictluim impcn(lcns,plaga:què venenum Orane nbiit.rcdiere nitro nerviquè,vigorquè, Nativufquè anima; rediit tradlabilis iilus. I^'larcelliis (ncque enim ipfciìbi fatis ante rcceptus; Sed veku in fomnis tantiim fpc la;tus inani, Etcuras vacuas, dulcia furtalaborum Incerta fnb mente agitans,fperatquè,timctquc) Nunc vero excufitur: nunc certo luminedemuin Afpicit indigetcm magnum,acque ita protinusinfit; O Pater,Ò ingens cali decus.ufque ne ab aftris Kuc ad nos nobis feJam defcndere mortem ? Salve iterumquè.itcrumquè.precor. qui fpiritus oris Eft luper cx tc,ctiam eft tuus; & tuus hic erit uiquc Spiritus, at quo noftta vocas?in quam bonus ultro Spem mittis.' teftis iiiilii tu,quod nulla rccufem Dura pati, video, imparibus tarnen alta ferenda Viribus, lixc fortaircaliisingentia ferva; Nam aiilii & ille fub Iixc fubitòTu jam fine: non efi: Noftrum ha:c metiri. major vis ifta gubernat. Et fortes mifcet pro libertatc nituras . Ingredere.- & fpontè Zephyrosad carbafa flantes Dilce pati, fed ego hìc etiam de mccnibus iftis Tlluibesanijnasjgeminumqucin funus ituras Excipio jam nunc,alta quasmente repoftas Fortunata dies feris mihi prodat ab annis. Hcs equidemcircumductostoto orbe,jubebc, Efle aura;,elle maris,nimborumquè elTe^potcntes . Tu cunčris magnum inftar eris,moremquè minores Ex te formabunt: in te mea fadla fequentur . Ha;c autem,co:!oq4ix- celfapalatiafurgun t, Et foboles invidia animi qua; furgit in Titis Surn mea, dico equidé : propria lia-c mihi scperhabcbo. Nunc,clini,quocumque feret fe tempore tem'pus . Imo adcrit matura dies,cum fedibus iifdem ' Exi- Exiguisnon exiguo mačlcmur Jionorc. Namquc mihi ftacuenc ex auro altaria: ubiipfa Iftadomus, quamquam Ipatiiscxclufamalignis, Divcs opum,longè picìis confpefta tabcllis, Auroquè,argciiroquè arhplasx'quavcric i'dcs. Hìc mea rclligio totos facrabitur annos. Vi vite jam nofì:ra;3bona mcx:nia,viuice curx, Hxc ait,&: cupidum interea,nec pauca parainein Dicere,deftÌ£UÌc,noftifquc reccflit in umbras. Illc oculiSjpalmifquèfcqucntibuSjAli meus,inquir, Quo ccler,3h quo pam ccler ? i tarnen,1; fcquot audens. Qua pr3;is,qua curfum apctis pcrcarulanobis j Iiigcntemjmodò tu nollros lenire labores Adlls ò fuetus: comitcm Iiis te S: cafibus addas : Dixctat: & yaldc fociis mirantibus olii, Dcfilit extemplò medias rcdivivus in xdcs: Inquè toro ca;demiminanem,vulnurquè reliquie. . L Tv« UBER SECVNDVS C A R M I N v M elegiaca. Beatifliìma; Virginis Deipara? Maria; in Piiei'i Icfu per triduiim larcntis abfcefrii Lacrymar. ELEGIA I. AMifTam diiJum foboleni, luccmquè, ani-i mamcjuè, Ipfam fe,pa(]ìsfrinibus,alma parens Flebat ; & inccreà fletum auditura dccorfi Aura tacer ; tacita labitur amnis aqua . Tane etiam hircanas tygres,poenofc]uè leones Fletibusignotis ora rigafle,ferunc. Tunc ipfas etiam rupes,acque liortida faxa AggemuiiTe rudi pcftore,rumor ait. Rumor ait, falfos imbres fuper a:tliere niilfos; AC folem lolidostrcslatuilTe dies. Illa gemitjdiuifa velut connubia turtur philoinela velutpignoraraptajgcmit. Tiv tìxc Hoec no£l:cs,hxc Diva dies deflere ; ncque illani Leniatcx ullapaitc petitaquies. . » InlbmnesducicnočVes.-dum ccniit inane C/'^T mfJ/^Jl Prole latus,radio lumina,corda face. It,reditafriduè,totumquè ignara pererrat : Sicubi furtivas detegat agra fiigas . Hàc rimatur,& hàc : percurrit inholpita/ecuin Multa dolens,quantum ruris,& urbis erat. Ter fol Oceanum currus demifit in Kquor : yEquore ter currusj;xtulit Oceano; Verlat adhuc fruftra.qootquot funt avla. qusrat Ultra ubi,jam nelcit;qua;rit & illatanien . Et quali crudcleni.quòdmatris vulnera cernenSj ■ ^ Cerni non patitur,fa:pc reliila vorat . In nomen quamvis vacuum juvatireu'Ogatquè, • lllud utobftručtis auribusauraferat. lìl^^f^lf Tandem Jordanis vitreum confedit adamnein Laffa fatis gern i tus,fat quoque lafTa via:; Mxftoquè intendens lacrymantia lumina calo. Inde dolet,folem tandiu abefTc fuum . Cumquè doler,fimul irta imo de pcčlotefataefi: : Nate,ubi? ubi tandem me quoque ,Nate,lates ? Nate,latesan me pcrta:fus ad aftra recurris Jam tua; ncc niatri eft ultirria dičta falus ? An loca te deferta tencnt?ali ne mihi vultuin Sol: ah ne lidat trifte cubile latus . Ne teneras figant plantas dumeta. tercndus. Me miferam.' fed non vepribus ille locus, Prandia quis rupes inter,auis pocula curat f Ille lìti forfan,rurapitur illefame . Sed nieus,ut par eft,pafcatur ab a;there natus. Vcl1:ra.prccor,fol is cura fit,aftra,mei. Ergo ce faltus habcant ? ce cefqua? lacus te? Érgò habeantalacres pignora noftrafcra;? IftSj IftK,credo eqiiidem,nuncplantis ofciila libant: Nune vultupendent,afpera corda,tiio; Tequè ultro Flexa dominum cervice fatcacur; Tu tenera mulces ruftica collamanii. Anhlc? an alibi .'an irufquam? proli gaudia noftra, Quam citò prxcipiti velifìcata die J Heu pietasi qua te demnm regione rcquiram ? Quem durusmacrem cogisadirclocum? Oceani nobis eli ne ingens asquor aranJuin ? Niim videam ut te,funt monftra videnda prius ? Sed videam ut te,nec me monftra natantia lerrcnt; Nec vultu terret mors truculenta Tuo . Tantum me doceas,quibus es repctendus ab oris : ìsFec mora; me afpicies quaslibet ire vias . Ire per aeriosfupcrato vertice montcs : Ire per ignotas fole flagrante plagas . Si fit opus,vcniam modo trans Garamantas,& Indos: Trans clari veniam folis utraniquc domum. Kon me fiamma vetat: jugulo non pendulus enfis; Hofti non qua; funt mille nocere via; . Atque penetrarem nigra ufque ad tartara; fìjulla Efle lìnuil tecum tartara nigra,foret. iVos.agCjfcrvantcs Feliciarura, puella;, Hxc nemora,hos folitx concelebrare lacus .• Si vellras umquam tenuisvoximpulitaures: Si quoselicuit debilis aurafonos; Dicite.- (namque reor, vos lume quoque ferrc dolorem) Dicite; tam fubitam quo meus ille Fugami" IlJe fatis notus; vobis quoque, lì tamen cftis Oblita; vultusfila venullafui; Cernere dant illum lačiencia lilia vobis, Lilia puniceis exaturata rofis. Ore ruber,quantum non ullo vincitur oftro : Quantum nec nivibus vincitur,ore nitet, Hos IIos vulnus,harc blanda geric pulchcrrimus ora ; Qualiafi tygris,fi Ica cernir,amar. Mellens eft labris,cll: labris lačlcusnnflar Nečlaris à rofeo defluir ore fonus. Eftquc olii vis mira oculis. corda ipfa fcrarum lìt uidec,ut jačla compcde fuave tener. Noui equidem mille his aniraam rransfofla fagittis: Cum noftros onerar parvulus ipfe finus . Nunc feriuncalia: vacuamjfodiuntquèfagittas. Ccflltanior. ccepitcor laniare dolor. Quin ab utroque fero duplicata morte fagittas ; Jamquè paruni fuperac viuere; janiquè nihil, Exuccisjheu me! dilìoluor ab ufque mcdullis : Ferrquè anima; multum lacryma multa mea:. Languco,&cxtrcmusmihi reddirur halitus . ar vos Exrrenios nato hos ite,rcferte modos; Jam pereo/cis ipfe. haud mortem conqueror:ununi Conqueror: hoc mortis te voluifle genus . Quod perco,dulce eli; illud non dulce,quod aučtor Diceris natusfuneris effe mei. Si fueram pleftenda tibi,iì morte litanda Certe alia poteram Xuccubuille manu . Diua parensjjam pone modum ploratibus iftis Eft tuus in iute,ne geme,tlitus amor . Abfentera modo lies ; aderir pofr tenipus,&; idem l'ra;fcnti pra;fens plus tibi flendus erir. Tunc tibi carnifìces oculijVultufquè propinqui Findent ceubifidus molila corda chalybs . Sed nunc tolle oculos: rediir tuus. abijce ludus, Abijce; nam luftus altera fata manent. AERA- 2IO L I B E R IL ABRAHAMI Fili»m immoUtHri O^reU. ELEGIA II. I Am facr a congeftis furgunt altarialignis: Jam prcmit infuetuin vičtima julTa rogum. Ji^t'H Jpfc Pater tcneras in terga rcvolvcrc palmas; Ipfc caput ferro compofuilTe pater . l-U- ^hquotieSjubidextrafacem fupponit acervo, Reftinxit pattiam lacryinafufafacem. Ter dolor incoepto juffit decedere facro; Vičta tarnen pietas ter piccate fuit. Pignorisurgetamor.-contra urgent jufTa Tonantis. Hincirapellit,& liinc hoftisamoris amor. J^V.ß^. fecus adverfìs fertiir fi lympha procellis, ' ^ ' * DifcordiquètìmuldilTidetafta noto. Hinc rapidus Boreas fpiimantes incitar undas , Et facilein gelida frontereuoluit aquam . Aufter at hinc libycisproperans contrarius oris, SufpenfaiTi totofiumine portat aquani. (jV-^/W ännofo,decus agri,robore quercus, ' Qijetcus fatidico fylua dicata Jovi, Surgit: eam Zcphyri magna vi veliere certant; Intereà multa fronde tenetur humus . Tunc animofi Euri contra franguntquè.feruntquè; Fitfragor:ambiguo fylva furore gemit. Sic aliis,aliifquè Abram compelliturauris: Ac velut in medio fludluat unda mari. Ipfeoculos tetris refcrcns fua prxlia cernit, Vitìo- Vicfloriquc fuo plaiidic ab axe Deus. Tyrrheni non tot veniunc ad litora fludus : Patria quot fluftus peftora percutiunt. Rclligio partim, partim Natura perorar . Torus in ore Deus:totus in ore pater. Er^ò ego? dicebat: manusifta?hicenfis ? amorem hunc? Hancfpem cgorcgo hanc fpé.iftic cnfìs,&iftamanus, « O utinam nobisnon Ifacus unus adelTet. >J^V/^ Opolfem inpoenaslargioriremeas. / ■ Nunc age, defcendat per candida collafccuris, Hcimih.lquidceflas tollere telamanus ? Ah manus,ah celTa; ufque adco dum fylva querela® Audiati&gemitusaudiat hora meos. Quid mihi ego fobolem volui5patcr,anne facerdos? Filius, an nobishoftia danda fuit ? Hiccine qui multa: genus a;quaturus arena: eft ? Qui dabit a:therias vincere ftirpe fares ? Hiccine magnanimùm heroum quo furgeret unda ? Dicerer & magno magnus in orbe parens ? Follicirum reddo fuperis fatis Ifacus unus !^ro tanta certe pofteritate foret. Vx demens,quò te cedit fiducia ? nonne M ox dare & hic poteri t can d idiota cinis ? Sedcinis. heu mt ! imo tremuerunt vifccra faltu . Ergo luprema: jam micuere faces ■■ Nate: fed hxc etiam contingo nomina ? natus, o ' Et genitorfuimus: vidima.myfba fumus . lfclix,ifto meliorem qux-re parenterri. Ut mihi tu viuas,me nocet efle patrcm . I niorere.'ipfe luam a;terno citagaudia lučlu, Gaudia qux retali,non renucnte Dco . Sed moriens tu me crudclcm nomine diccs; Crede tamen; pietas non ilnit elle pium . O aliquis faltem hic liiTtor de milhbus eflct : O i Elfet, liret,quilibycos pafciturinter hydros. Hos ipfos fecet illc artus, flamniiftjuè miniltrct ; Et mihi fat poena; cognita poenaforct. Cut egocarnificem jabcor mutare parente? Cur una jubeor tollere ca:de duos ? Hoc caput abfcindam,per quod jurare folebamf Ofcula qux totics,vulnera colla ferent ? ^Qul pollim extremi fufpiria ferre laboris ? Qui pollim, moriens fi vocet iftepatrem? Quo Ferrum primo mittani ?quò vulnera? an illum? An me ? an & uno eodem vulnere utrumque premi ? Ergo fola mea: folatia curta fcneiftx-, Tam citò tam ferus pra;ripiendus eras. Candida qua: toties pro te fumauerat ara. De te fumabit nigrior illa patri. Tu Felix,qui felici cadis hoftia ccelo : In me unum tota mente procella furie. Ipfe ferar toto crudelis in orbe; ego tygres Ter dicar tanto pra;tcrii(re magi? . Sed tu,qui mandas iftucquodcunque doloris, Afpice, & in facinus da noua corda nouum . Tu modò,tudextram, mentemquè tueire labantem. Qui cogis patrcm dedidicilTe patrem. Dedidici: tandem ipfe vides. lìmul Iia;c:fimul inftant, Lsua comjEjCoclo lumina,dextra neci. Cupio Cupio difrolvÌ5& efle cum Chrifto ^ Paul. adThil.c.i. Anima: ccelum impensè optantis fufpiria. ELEGIA III. QVaHs,quae nemomin,quas rutis ruftlca Siren,' Pieris acrii qua: Philomela clioti; Qm; regina novi cantusincedit.-Sc olii Affurgunt placidi, flabra canora, noti; Amnibus,&: ripa; jamdudum afTueta fonanti, Aut canit,aut la.'tos lartapcrerrat agros. At,fi forte agitur meditata in retia^Sč ipfas Cogiturarboreas dcferuifTc domos; Quam vis regali pendet grata hofpi ta tccto : QMmvis aurato vimine claufa manet: Accipit & Do mini quamvis convivia destra; Fulgurat & circum flammea vittacaput : Multa gemitj viridefquè optans deccpta pcnatcs.- litcumque auratas indolcì illa monas . Si quis det faltus antiquos: luftra ferarum Si quis: fi ccclo liberiore frui ; Et liquidum tranare,& ludere fofpite penna. Et nulli famula voce iterare melos . Ha;c cupienSjfeptumlučlamine tentar inani; Si tcneatcupidas, qui data porta, fugas . Kàc,illàc,infra,fuprà,undiquc:nec libi quicquam, Libettas tantum defic-adcfle putac. O i M«ì Me mifeiam! (quando nanat me fabula) lurfus Me mifcram ! quiil me Iixc infVita dura te net? Quidcomi'eSjiiervufcjuè ultra,manic.xcjuèr quid in me Ferrea vinclorum fic opulenta fcges.' Et vetorjieu pietas ! patrios remcarc penates: Hìc ubi funt reduci fccptra parata manu. Ah cupio,fcd ncquicquam cupio inipigra ibivi : lina hxc me ex omni libera vota manent ; Sed tarnen iita noris dantur fpargenda marinis. llfque nedelpedam duca catena premet ? lll'que ne longè abcrit nTcus ignis.' jam date longas, Ah datc,crudeles difloluilTc moras. Solvite me; libeac tandem; (ìt lux mea merccs. Accipite hanc animam: firn pretium ip!a mei. Accipitehanc animam : lucem pro luce pacifcor; Lumina pro noiho luniine bina dabo . Incrit illa dies.avidos qua; reddat aniores ? Qua: fera t lias lacrymas, en erit illa dies ? Sed quiseaiitclucit tam lentis curlìbus annus ? O annus, ledo longioripfe magis Narrant.precipiti tempus decurrere lapfu : Ut rapidas prono flumine vincat aquas; Ut vincat.mittit quas lyftia chorda fagitvas. Fabula; nil ano tempore defìdius . Ocyorexoluit teftudo iter: ocyor undas Oux'fugit.ardloo vertitur urfa polo . O ego verfarcm il tempora; dicerer, omncs Ipfa dies una pra-cipi tafle die . Hrit amorfibras; penito-. dcpafcitur artus: Et delìderio lancinor ufque meo . Solvite me vinclis,vita hac me folvite. viuant Viuere queis dulce eli: eft mihi dulce mori. Ne mihi ne jada medicatas murice veftes, Dequèperegrinis velleraniiiraplagis. Ne Ne memora estremo lubmilTa palatia ccelo, Queis micat aurata fub trabe falla dies . Ncc molles epulas,nec micis raunera Jacclii : Necqus l'unt cupida; dulcia damna gula: . Adde,quot Attalicx numerabaiit rura tabella: Lydiaguàm multasaula videbacopes; Arcjuc videbat inundantcs hinc,undique,ab omni Congeftis arcas cardine diuitiis . Quinctiam pieno Ganges mihifìuminc campos Jnfluat;&: rutilo ftagnet arena vado . Et quantum coco campis mctit impiger anno Appulus.aut Libyco gens operofa folo, Horrea nolh-a,jube,dilrumpere. da mihi demum, Quidquid habere aliquis:quidquid auerc potcft; Nulla mouere valcnt animum . plus glilcit in imo Corde dolor:plus fub pedore plaga furit. Illa furit.-neque enim hxc folatia jurta doloris: Non eft ha:c nollri jurta medela mali. Illos da vultus.-illam da cernere luccm, Qua fol,quapariter lydera cunfta nitent; Ut Albicò videas vultus clarefcere noftrosl Triftiaquè u: lubitò cedere puHa loco! Nunc mihi abeftmea lux: abruntfolatia,& abfun: Omnia Ixcitia; nomina jufta mea;. Sive dies radios,reu nox dill'emina: umbras: Una redit madidislacryma luininibus . Si me campus habet: mea fune fufpiria campo Cognita; lì laltus: faltibus illa patent. Ah quoties proječta lub alti fluminis oram, Pra;cipitoexoculis flumina bina meis. Porte amnes toto lympharum corpore poncum Ampleči:i,&: fontem rurfus habere luum ; Poire ignem fummo requicfcere in a;thcre : polle Tellurcm^uc nata eft, ima tenere gravem ; O 4 ElTc Effe ni]iil,quod natiuo pellatiir amori ; Cuiifta Hluì,&: uictam tangere cunčla fuam. lina cgo,qux- adverfo cogor labi amnc: Icopiimcjuc, lina ego t]iia.' cogor,tranliliiifle meiim . Nec libcrratis (pes cft vicina: ncc]uè ullus Aue doIoi:,aiit nortri fiderà tangic amor . Ut prece folicirem cunčlantia: nil prece polTum ; Ut lacrymis.-etiam lacrymacalla cadit. Quidfaciam? t]iu-c me ars cutis cxolveric iftis? Irrita luiit gcinitus,lacryma,vota,preces. Lacryma,vota,preccs fuerint fipe irrita; forte (Spero equidem) non lix-c irritafcmper eruoc. Nani proniida dedit:durent mecjux-rere; ego ilios Rclpiciam, & voti inox fociam eflc reos. Purabo:clialyberquè feri nil vota tenebunt. Me Iiis folvcc, CJUÙ fe folvat & ipfe fide . S. MA. CARMINVM. 217 ) S. MARIA MAGDALENE uid vacvum Domini turnHlnm làmentAtttr. ELEGIA IV. CVm vacuo inftaretpenè exaniniata fepulcro Magdalis,lios gemitus,atquc ea veiba dabat: Me mifeiaiii! cui fcrvor adhuc? cui fola fuperfuin ì Ilio bis rapto,quid moror ipfa mori? Et vocem lacryma; liìc intetclufere rucntcs; Quiquè jubet,prohibet,redderc vcrba dolor. Fatali intcrdum ftupefaftafeL'Ocibus aufis, Ha;rebat lapidi,non minus ipfa lapis Interdum luftraus tumulum,fua funcra qusrit: E t quxrcns toro corpore lumen erat. Sed dcfideriofa-'pcliic fruihata tenaci, Sufpirat curis irrequieta fuis. Nunc liàc,nunc illàc line lege incerta vagatur. Mille amor inccrtam fertquè,refertquè vias. Ncfcitjquo rapitur.-rapitur tarnen, asgra moratur: ^gra moras eodcm tempore precipitar. Ali quid agat? qua: folicitet freta inhofpita.' quofuani Terrarum fcilTos tendatab orbefinus? Tntercà fletu magis,& magis ora rigantur; Refpondentma;fto concava faxa fono. Tandem intcr denfas,annofacacumina,pinus Incubuittrunco vifta labore latus. Vifta dolore animum,nudo contraria faxo. Pallida,par fcopulo,fta: /ibi certa mori: Ee coiiataloqui jan; veiba noviirima,vix has, .....................■ Vis Uix potuit tandem fciilpcre ab ore notas: Dükes exuvie,magni folacia lučtiis, Sančta: vel fa-vishoftibusexiivia-, Invida,crudelis,mihi qiiò vos dexccia?ubi vos Occulvit furto dextta iupetba 1'uo ? An liia nune vidorpioducir funera ? an ipfam. Nune juvatjimmarri moie nccare neccni;" Hocjuvat. incccptumin facinusgcns eiferapergit: Et nova conneetir el imina ciiniinibus. Qua: vos Mallylis Ica falribus cdidit!autqux Pavit in ignotis nia;nails urla plagis.' Qiiid Ica? quid vos uria; furtns laäavit Enyo; Uos iniis Plue^ctlion fluftibiis evomuit. Nempe paruni fucrat juvencm damnare fcpulcro, Etirxdafancium ptečlere motte caput? Non fatisiraruni,fcrrso quo J Icinditis unco Corpora riplixa candidiora nive«' QnòJ nivc candidiora,flagroquaifatisaraaro? -tpfaqiic,proli flicinus! vifcera nuda patent. Quòd capiti crebiaspaliuti immergitis haftas.' Vndè OS, undècomx merla cruore natant? Quòd nigra infontem conlìgitis arborc,ui: olii Giittatim exhaufto fangu:ne vitafiuat.' Addereerat fa;vis intadura tygribus: &quod Horreret libyci torua le^na ioli. Non vos extin(5ì:o,non morti parcitis ipfi. Eft ne lliper quicquam poft mala cunčla mali ? Harc una i ngentis folatia parva doloris Rcftabant.-unum hoc omniafuiius erat. Nunc ea qualiacuniquc mihi folatia rapta: Erfpolia h?c iterum defpóliare fuit. Crudeics,diris digni crudelibusjergò Vulnera (ic uitrò noftra ferire jiivat.? ^ic geuiicus,& fìc fufpiriaplcdticis ipfa,' Ergò Ergo eft,c|uocl nictuat mors truculenta fibi ? 5ed quid ego immanes animas,& ruftica corda Solicito? incaffum iiofbra querela cadit. Uos aura; faltcm,quaqua regione repoftus Ille jacct,lu(5tus,itc,refer:e meos. ìxtinftusquamvis,audit tamcn ille querelas: Et cafTus quamvis Iuinine,cunčta videt. Dicite/upremas adeo quas ducimus auras; Vt fcdet hoc ipfo condere corda loco. Ni reperir fedeni ipfe fuam,faxumquè reliftum; Explebo funus mox moritura fuum. Si tamcn olii aiitrum,fi rupes difplicet irta: Durata in tumulum vifcera cunčla dabo. Atfilioc vileputat.-ftatuani de divite gemma, Cunasqua:folistranfeat urna novi. Huc tantum redeatjfibi totuj ierviet orbis; Sideraquè in tumulum mittet uterquepolus. Sin negar; hos teftor colles,atque a.'quora teftor, Tequè etiam noftri funeris aučloramor; Hoc Tedet immotam trunco coiiiìftcreidonec Iiigracum perimat mors violenta caput. Hxcfecura ingenti Verlar percufTa dolore Magdala ,& alTidiiis fletihus ora madet. Ecce autem extemplò plorantijluce recepta, Numen adeft : fed idem tunc quoque numen abeft; Nam vultus latuere fui:lumcnquè repreflum eft Principiò.vultus dein patuere fui. Vt patuere,ruoquè flagransin iìdere fuliìt, Siderc,quo tenas,quo lìmul aftra bea:; Continuò triftes abiecit Magdala vultus: Vix fe vix roto pečlorc Ixta capit. Protinus ad notas impos defiftere plantas; Afteadem plantisprotinus abiicitur. Inccreà nullo cxplc;ut l^jilTiroa vifu: Atqus Atquc avido totum lamine corpus obit. Lingua tacct;res una agitut iiicuiida videndo, Cx'tera quam malicnt lumina membraforcnl. O fortiinatos gcmitus,flcturquc bcacos, Tam diverlacadcm lux Ibciarc potcft. Ergo age,pande (inus: bibe gandia,Magdala,nullo Tempore quxpolTit dilacerare dolor. Proiice projedos vultus,habitumq;gemcntis. Res habeat lučlus, res fibi pccna luas; Et fruere oprato poft ntibila c^ca fereiio. Cedere la;titia;lìc dolor ipTefolec. DIVVS CARMIKVM. 23 1 DIVVS FRANCISCVS XAVERIVS Pajfi numims effgicm Oceano mer [am deplorai. ELEGIA V. SAberilu(fti!S,undofi&furtaTyranni, Et lamen tati rcddi ta lìgna Dei, Fabor. ades compta redimitus tenipoia laiu'O, Dexter ades votis,candide PIi2:be,meis. Quamquam ego non fuetus l'indi tentare choreas, Hofpite folicito pledra fonora manu; Deduftum tamen ipfe haud afpernabere Carmen. Quq canimus,certe funt fide digna tua. , Vix mare pacato voluebat in a:quore flučlus: nix vaga crifpatas aura ciebat aquas; Neptunufquè agitans concham.currufquc fonantes. Summa celer madidis vixfreta tangit equis. Nereides ipfaijviridis clioruSiipfaprofundi Monfi:ra,ipfi choreas dulce agitare noti. Et celcres lympharum ira; torpere.nequè ulla jEquore deprenfas3.ricrat unda rates. AtnonSaberui curis mordacibus xger. Multa gemens,placido concolor ille mari elt. Eum dolorirrequietus agit. dolor,an fuic ille Plus amor? an potiiis non fine amore dolor.' Ipfe omnem vifus pelagi fub corde procellam, Omnem oculis pelagi clauderc,vifus aquani. Languer, dcmerfnmq«ègcmicciiCOcquoreNumcn. Has Has veftlgit, & has pes,animufquè vias. Kcquicquam tandem illacrymans, Mihiredjite, dixir, Aftra Deimi:ve! me rcdditc naufragio. Crudeles lymphxicriidelis tu quoque pinus, Hoc fuit incolumem diripuilTc neci? Gurgite fi prenfus medio,fi naufragus undis: Nonne forcntvotis damna minora meis? Qua; quibus antefero.' miferos cui dicete queftus Aggredior.' vel quem noflra querela mover.' Omni s (memifcrum!) regio filet: omnia furda: Non audituris cautibus ifta gemo. Ignotis ergo fine mc,meus ardor,in undis, Vfque ruinofipra-'dafuperba maris, Ibitrego auerfas inimico ab litote pi antas Abducam,atque aliò cor fine corde gcram ? .ffquorquin ipfum nulli fuperabile, & ipfas Stat non conceifas folicitare vias. Si quis forte locus,fpelunca & avarior inter PalTa peregrinasNumina condir upes, Experiar.ludor,miferuni mcimille proccllis Vna ftctit rapidi pulfa procella maris. Nox erat,& pelago requics tranquilla:repentc Signa fubirati cùm patuere fali. Creber anliclabat Zepliyrufquc, Eurufquè;nec ullo Pura lerenato fulgere fiamma Polo. Principiò nautis labor:& crefcente periclo, Ignauus crefcit dura per olTa pavor. Hac illàc agimur.nefcit quas audiat aura«, Catbafus: & ponto tota rebellat hyems. Continuò infequituc miferorumingensululatus; Ars quoque prxfenti vincitur a;gra malo. Quid facerem? atquc equidem nulli me credere morti Addubitem.-funusfpargerepra-ftat aqdis. Sed me tot gemitusjalienaquè fuueratangunt; Tan- CAR M TN VM. 22^ Tangit,qui fiipcrara navita polcitòpem. Spondeo,quod bene licpuppi, nautiiquè futurunX: Ad nica (ìc cxcors vulneia pra'cipito. Hellere fuffixum pignus de pedore, dequc Perpetua volili credere refte mari. Cur non meifum undis religarunt vifceia noftra? Cur non de noftro corde catena fuit? Quid gcmo?enim merui, decuit iìc niergere in undas: Me jacere ut tantas crederet a.'quor opes? jEquor habet fua jura;fatis fua jura tuctur. Quem tu jačlabaSjtefpuatunda Deum.' Ergo ego crudelis:milii pro feritate luenda. Qua; luimus.non vos i'quora,me patior. Ca-rula vix ergo tetigit bis pcnfile Numen- nidi ipfe in predam cxrula confluere. Vt vidi,ut perii! ut me calor ofla réliquit! Quid faciam? deerat iiiens,animulquè malo, Exclanio;mea vita,tibi defende procaces lindas; fed prxme carior unda fuit. Ex ilio pofuere noti, pofuere procella;; At me omnem ex ilio forbuit Oceanus. Grataturljctus partammilii nauta falutem. Illa meo,dixi,cft funere parca falus. Hei mih.l quorumpo liiftum? eui talia narro? An,qui amant,teftcs fìngere cunfta folent ; Vt Ibleant ipfì quifl nobis caetera teftes Piofuerint? abfuntomnia, ubi unus abell. Sed non ille diu abfuerit; mox nanique fequcmiir ; Jam mea dudum lux lumina dcferuit. Dixerac, & fa;ua;exaiiiaiis procumbit arena'; Inrereà extremos alluitunda pedes. Illa dics,illi certe fuprema fuillet ; Ni raptas Superùm cura rcferret opes . Dicite,purpurei collcs, quos affla: eoo l'hcE- 324 L I B E R IL Phtrbus equo: quos & pliitiitia fylva tcgic; Dicite; enim haud ci'cdo,vos ha;c lafiicrc ; mcdciam Quam Deus his vokiic depropei-are malis ? All mihi ne memoict,fua jam miracula,pinuni Gra:cia,qua; princepsfoedeia frcgitaquis. Cancer ab extremo repetens fumma a-quora fundo Nauigat,& coelo nobile portat onus. Inquè caput torqucns clielasjcfc arcuat ultròj AcZephyrispigras increpit ille moras. Ibateumpiolescircum Ncptunia; circum Delpliines taliunt,con(bciantqac clioios. Officium obftupuere arces,amnclquè propinqui.- Et ftetit attonitis impiger amnis aquis. Ipfa Thetis doluic Tua non fclicia furta. Siccine,ait,noftras prodic alumnus opes ? Jam ripa: celer adnab'at, jam cymbula Numcn Exponebat. & ò,gaudia,Diuc,tencs ? Diue,tencs olim tua gaudia.' refpice munus, Quodpolus,& pontus reddit liabere tibi. Munus habe, propriumquè imo fub corde rcpone. Fallimur: hoc potius cor tibi munus cri:. Ciiri- CARMI NVM. 225 CHRISTI insv NOSTRI Vindìcis Natalitia Magar um decsrata uìdHsntu . ELEGIA V L B Etilici concs,& collibus addita facris Sylua diu,dcxtro quam pcde luftrat aiii« Vofquèaiirxcircum volucrcsjvolijue arva, fonante Qm; beat in primis viircus amnis aqua, Dicitc, Rex fupcrum vclhas (e abiccit ad oras Quandoqmdfm,& vcftros fcrtut habere lìnus : Dicitc,quxmoles olii? qua;pompa? fuperbum Ful<;;erc bis dufto murice dac ne latus? linde aliquis cunas? aurum undè,artcmquè miniftra:? Seu quodnara gcnimas mittit habere mare.' Scilicct is tanto curat conftantia,fron tem Qui duro pofitus gramine trifte cubar. Non aurum,non gemma fubit fpelxa; lìbiquè Sola tyrannoirum tcfta fupcrba petit. Sed mcus igiiotum tenet antrum pafvulus:S£ vix, Vix (ibi tantillum cingere corpus,habct. Ergi) humili (ncque cnim placeant majora puello) Carmine dicemus, qua; nouafuaiìtamor. Nos pucrum dicemus,eum non, quantus ab axe ■Fulminat,aut pclagi fubruit arva notis; Sedquantusilicctomnipotens nutu excutitorbem, Aurainfansgelidi flaminisexcutitur. AnDcus?anpaerille?ctiam pucrille,Dcufquc_, IIlc puèriargisimbiibusoramadet; ■P ille Vie Deus fett extetnaprociil orbe triumphunv. Et nullofupcreft M,arte oricntis agris. yt veneratati patriis,viden,otbibus aftant OmnisAtahsjOiiiai mo,tiSaba;aloco.' Q^s celeri dromades convečlant crurc caraqli Dum propetant regi regia dona Dco , Auruniqu,è, &; myrtlix lacrymam, & qua; pJurini,a fa.ciis Concrepat inječlis cureif mica fucis. Afpice, qux patrio radiabat fidere vcflis : Qiixve coronabat pi^la tiara^capuc ; Ut propetè inclinane famuUim fummifTa nitorem: Ut ccttant niueos utraqu? adire pcdcs . Namqu.e ferunt numero R.egcs tres, & triq,fceptrx Longa Palatftini ruta peti/Te foli:-Extremis Aurora adytis,è ftnibus Indi Occiduam ad Solymos qorripuifTe fùga.in,.. M monftro fuperìun^id coelumfccere ftquuti Hoc a.uthore novam fijAinuere viani. AfTuetoSjfapia efì^ftellarwTi difccre curfuSj Et pura.affiduos nočle notarepoluni: Afpicianf fifortènQuumprpcedere fidus; Naniqut; noui vetus qftMeris au^lorauus Sperarent,alia.m v,ifurosa;tlierc ßaininam;: Stirps ubi virgineos.linqueretalma iìnns. Ergo per noftem, yotifquèj ocuJifq^è vocarites Sidus inaccefTum,fiderà cunftalegunt. Et numerumcenfent.-fi quis nouusignis abundat ; Nulla tarnen ftella: proditur aura nou;e> Urgent vota,aftrumquè,annofquè queruntur.ahenos Ufque ne tam longas ducere flamma moras ìilxc lacrymisji^c dum.prccibus.propioribus inftant Candida, nóx riicdium fortè fecabat iter. XJmbrarum ecce finu ex ipfo nitor exilit ingenSj I.tquè magis.cundas clafior ante faces ; Quem; Quem fimul afpexcre,ftmul prono ore falutan% Et vocem, & Ixtas expediere manus. Circabis fenum radiorum atgenteus ordo Curric eum:&fpecimen,folnilì,foliserat. Eft veluti voxin radio:funt lucida verba. Uenit io,claiiiat,credite,venit io. ItePala:ftinos,ilIi nam conditur,agros: En ego nafcentis nuncia fiamma Dei. Ducam ego non cettos ignota per a:quora in anti Antrum etcnim,patiter qui tenet aftra,tenet. Ergo iter arripiunt celeres. prsit auftor eundi Stella,per & vacuum plaudere vifa choros. Plurimus hinc , acque hinc miles deducit ovan Et late cxca nube repletur ager. Collečta ex longo ftudiumquè,famefquè vide Prarcipitantmagnam no(fte,diequè viam. AhSolyme,ah ne vos tencant regnata tyrann McEnia;prò quantos perfidus ille dolos! nie dolos agitac,rabicr.iquè croditiniquam: Irrita iicquicquam hifi;itac arma dolor. VosagejVelocesprocuì )iiiic,procul ite;crucr Mo:iiibusabiipite & lumina prxcipitcs. Altera vos pofcit tcmpus l'pcftacula ,rupis Cernite pollicitx,litoia-cara,latus. Dux ibi veftra fuuni Tcquitui- piajnuncia foien Stellafovci natum,non fugat irta dicm. Pergite,rcgalemquè.iiltio lummittitc cciifiim Tcmpus in c.xigiias fìngere regna caias. Exin quale dccusrveftrx plus luxcii: ancrum Fama;.quàm rutili regia IbliSiCOS. Qnxve dies,nulli non vos narraverita-uo, Quàmlibctobfruro nafcicur alma loco. Vi VI te, & auguflos titulisfuperate nepotcs: Hoc decusjignotum condecoralTe Deum. ■ P 1 22Si L I ß E R II. ET LACRYMATVS EST lESVS loan. II. In Ciinis ELEGIA VII. RVpcfiib algenti vagit Deusjliuccinc noftiL Impulit, atqiie paci tam fera jufTit amor? Heu pietas! oculispulcrè roraiuibus,amba; MollcfcuntjVeluti gramina ab imbrc,gcnx. O lacrym£E,ò lacrymx.riiitis qua: fontibus iftis, Vlla ne vos ipfaslacryma digna fleat.' Telluremquòvoscelcresproperatis ad imam? Siccine pro divo luminelimus habet? Hoc de fonte- bibic putor ftabulantis arena;? Rofquè beat turpes tam pretiofus agros? Siftitcjvelfiadeojuvat erupifTc.-cavete, Terraferatmagnomuncra digna polo, llos adeo totis emeret fplendoribus a:ther, Atquc habilem in cenfum fiderà cunčta darct. His undis folmutaret gangecidas undas.- Mergier his Ardlos non trepidaret aquis. AlmaTh etis, paucasparvo ctß à lumine guttas, llos emeret toto protinus Oceano. Adderetipfum oftrum vidturacorallia,& alba Margarita, albentes anteitura nives. Ipfe cgOjfi tantum liccatfpcrare,profundo lamnunc totam animam,muneracurtafatis< Sed CARMI NVM. 229 Secl tarnen ingcntcs a;quaiiti;i iniiacra cenfiis. Parva Iicet:toto ics tamcn alle veiiit. O fliiatlu-Ec iioftrasptofanguiiic lacryma venas: Hic toro late corpore Aiccuy cat. His mca mollcfcantlacryinispra;corclia:iive Occafiira his le lux mca condat aqiiis. Scd ncquicquam agimiis:lacrynia; voluuntiu- ad imum VfquelbluiiKlacrymis caula fupcrba madet. Scd raadcat: pai-eft;nam lì Deus incola rupis: Eft rupe in toto dignior oibe locus? In Ornici Labari cafn , O Felix, cui lux iftis remeauit ab undis: Irto cui viruit reflua rorc laius. Scd tibi, Be:hanide,quod nani pro niuncre niunus Majori.' major qua; nota amoris erat ? Quòd Deus extindo lucem dedit,anquòd Ainicuü ExtinÄo proprijs lucibus illacrymat ? Hoc magis.iioc potius reputa tibi pignus amoris-Hxc ccenira cordis munera; at illa nianus. !» Cruce . Fixum quadrifida pendebatNumen ab alno: Viiaquè jam corpus fanguine plaga fluì:. Intereà largosinittcbantlumina fletus : Quxquc cruor tingit,lacryma membra lauat. Quo Deus in lacrymas,dura languineliquitiuf bocelt, Cur idem lacrymis,atque cruore madet; Totum corpus amat: cellem dant membra cruoreni C*:craiathnnc ncqueunt Iuraina:danc latiymas. P j In r. I B R R TT- D.int lacr vmas.tcftes fynccroS; quippe doloic Non line ajii or magno,non (ine amore dolor . In Cunis^ in Amicicafu, in Cruce. CRux,Cunx,Cafus,lacryniis dccorantur,Amici', Multa h:ec: fcd lactymas elicit unus Amor. a t. B.ALOI CARMI NVM. 231 ìì. A L O I S I V S GONZAGA ^nUnt plas nimio pcrtitfAs ßagrai folU tudinis defiderh . ELEGIA VIII. S Viva;, felices fyIVsE,pia teda férarum, Quas unas toro pra;terit orbe dolus : Et vos antra,& vos antrorum ruftica Tempe, Atque anima:, per quas obftrepit omne nemus; Tum qui fons furgis, fallente ex iquore rivo : Tum qui declivi laberis amnis aqua : Salvete, Ò animi folatia nil cupiencis, O defiderii fumma beata mei . Salvete. hancliceatvdbismifilTefaliltcm .- Quam mallem ad veftros ipfe venire lares . Pletibusahquantis ego vosilddluquè, diuquè ( Ipfa eadem mihi not teftis3& ipft dies. Vos meditor, nitido feu currum oftcndit ab Oetä Phcebus: feu currumTethyos abditaquis . Vos ipfe alliduus meditor : pulfataquè luftu Continuò ad veftros mens fagit a-'gra linus. Curifquè,exclamo,mordentibus:0 mihi fylvi, O animi,fylvae,portüs,& aura mei. Jam valeantako fubdučta palatia cceIo : Ingrati valeant tedia fuperba laris . Et valeantcunčlarum irritamenca malorum, Quas Deus incaffum contumulauit o^es . Intontì contra montes,vallefquè profunda:, Frigiilaijuèjincultas qux ditiis,antra}cafasj Aec- Accipitc haue aiiimam,mcqiiè Iiis cxfolvite curis i Vnus honorvcftiimcteiiec.unusanior. A tqiic litinam vcflras fcdcani lecurus ad aras , Et über calo libcriorc fiuar. Ille tcr,ilk i]uatcr Felix,qui fufus in hcrba, Inlbntcs iongè ducit ab mbe dies . Illurnnon agitant,nunierolaesamina,cura; : Non cftuL" trilli liiiidus iniiidia. Non populitluclus, dil'cordiaquc arma; nci}iie Ille Exccrni nictuit bella cruenta ducis. Non inhians opibus; non multo pauper in auro, In mediis,veluti Tantalus,aret aquis; Sed meliorefiti flagrans,bibit xtliereab alto Delapfas toto pedore delicias . Otia enini co:li Rečtor facit optimus illi, Otia non ullo deperitura die . O aderir ne dies,Iucos qui habitarc Ibnantcs Det mihijSc infanis xdibus?ripiat/ Rurapetam,faltufquè ingloriui. ò ubifaltiis, Etrura,&vitafluminacara magis.' Ad vos ignotus jaceam: hic prarterfluat xtis Surda mihi; hic pellat tarda Icnečla virum. Sa."pè mihi optarx fingo fucccdere ripa; : Atque leues ferro ferre per arua pedes. Jlidet ubi cellus; ubi prata recentia; ubi errat, Et fugitipfafuas garrula lymphafugas . Hinc afpirat,& hinc vegctabilis aura; vicillìin De pitturato vere fuperbic ager . Cumquè atra noxconfundit caligine terras, (Elfe quideni curis grata tenebra folet) Ipfc polo attollens rorantia lumina,faEpè hunc Aggredcjrerfletufolicitarc mcoj Etgemercm:Quid inersmihi volvitur orbita.' curfu Quis miti um lento tamgraue ducit onus? Num ì\'iim mca mors pcriit'funus num funere viilumcftj" rhcu fatales pra-'cipitate morx. O vita.' nox cara mca:; juftiflìma, ponis Ti\ milii,i]ui perdacgaudia nulla dies, lii'ic optata vcnijneque enim ipfa timeris in antro; Non tcrrcnt humilcs ultima fata cafas . ScJ quid ego hi'cfruftrà.'teheor fera ufque catena: Noe fas,regaics deferuilfe demos . Regia,fax fccIcrum,cunč1:orum lerna malorum, Proxiraatuftygiis,ftyx nifi & ipfa, plagis. Splendida tu quamquam ja(3:aslncndacia;quamquara Aurea confpicuum tollisad aftra caput. Ali ^uot tu infidias? quot nutfis monftra .'tibifunt Fallere mille artes,mille nocere vix, In te periurx pofuere cubilia fraudcs: In te,quinunquamcönftatab ore dolus: Pallentefquè metus,dolor inuidus,impia mentis Gaudia, flebilibusgaudia junfta modis. Quid mtniorem, qua: rixarum difcordia la;ta Fosderafraterna;folvitamiciti*} Quos fabricat caffes ? armat qu:e tela veneno ? Qiùm fera fub tacito pectore bella fouet f Ambitio hinc fìudtus agitar,jugefquè proccllas, E-xpanditquè auidis irrita vela notis . Hinc ultor violentus anjat furrre ufque furorens : Et rabido ftygiàs ruftarab ore cancs. RclligiOjPietafquè ulfro dcfpefta: ncque ipfis Et fuus eft ariSjCxlicibufquè locus. Scilicet ille aula: potis eft comprendere cafus, Qui in numerumjufta lance referre poteft: Quot fxuo jonium flučtu mare pulfat arcnas ; — Quot folia hcrcyniis faltibus eurus agit: Sidera quot fupero volvunt vigilantia mundo ; ^ Quotnerausaerigs mobile pafrft aue». "" firgò 2^4 L I B E R II. Ergo ego tot rerum fubeo difcrimina: tantis Nolcns inuoluor folicitudinibus. Ha: lyrtes fugicnda;,iftuc cft jequor araiidum : Quà refona indomito frangicurunda freto. Me miferum ! liane rerum facié quis cernere.'quifna hoc Immuni valeat fcinderepuppefalum ? SoIvite,fi quis amor,fuperi,me erroribus iftis: Soluite: fat fuimuspra;da petita maris. Sit fatisifta mihi tantum vidifle: neque ultra Candida fixdari crimine corda lìnar. Si tandemextremavideam mein valle jacentem. Et citcumfufo robore membra tegi : Si trahete innocuos puro de fonte liquore®, Dequè facro facras ubere delicias : Tunclatèponam noftri monumenta triumphi: Infcribam vivo in cortice & irta manu: Euafit vičtor fceleratam Aloilìus aulam; Plaudunt viiäorirura beata fuo. Condidit hic lajtus nullo difcrimiiie foles : Tu,ne te condat labilis aulajvidc. 'Ab Ab facroriim cincriim pompa procurat: nuper noftrain aede AD MARCELU MAsTRILU ImmeiTiim fluvio cinercm PoetcE votumexcitatum ELEGIA IX. CVm novaturicremis recalcnt altana flammi Vivit&in rutilas ceraliquata faces; Parietibuslongècum rubro ferica villo, Auroquèalternisferica texcafluunt; Vndiquecumrefonatdium mclos.-omnia Ixta, Omnia fepofito condecorata die; Et fatìurus adeft operofa in verte Saccrdos, Quamquè femiramia dextcrapinxit acu; Etpopuli vomir unda foresicreberquè recurrit. Qua futgunc ciato pifta facella loco ; Fulget ubi ad medium juveni par Aliger aureo, Aliger,in noftrum eredita cura latus: Atque hinc, atque illinc forali per fcrinia fedi, Q^os dudum cfFolTa lux bona condir ope; Quandoquidem Lue Diuùm felicia funeraMyft« Supplice convedtant depofuifle manu, Auroquèirriguos cinercs,fabrèquerepoftos, OfTaquè confpicuo ter patefada vitro; Hos intcr cinercSjOblita^uè funera,qu» nunc, Nu Nuncprimiun tiilenint debita jufta (ibi, €> ubi Marcelli cinercs.' ubi finicra toco Sparfa mar;, lapoDum qiix dcdit ira mari? Illa quidcm pelago,&. vcncis pulfata feruiitur. Nulla ne tam longas inipleat hora fiigas? En un Ve- Vere tuo nobis mx-fta viJcris luimiis. Cum le mitisagcL-flaucnti condir arifta : Felix, infclix non iniliiflavet ager . Atque dies tantiim nofti differiciquòd illc Difcorstriftitia:,concolor:ftamea: eft . Inter odoratas folvun t fua carmina lylvas, Atque auis,atquc iida; confcia Nais aqun;. Tunc aurx,Zephyriquè,& ludicra collis opaci Ripa,rcperculfo flamine,dulce fremit. Ipfe fub an nolani repeto mca vulnera lylvam: Elicit liìc lacrymas Romareličta fuas; S.rpiùsipfa tuasrepetis. crudelisanifta Sii;na,parens,noftti pedloris ellc,puras ? Qiixris: InofFenfus cur ergo deferis arva Aulbnia;? eft ne aliquis.qucm doluiflejjuvat ? Sed tu iftos,ncu crede,abicus mandalTe furorem : Vel fuper liac odium confuluille fuga . Non is corda dolor difcerperet : ifta nec imbrc Sic deleretur pagina pene meo. Angenitrixodiofuerit?tam ferreiis ullus Oderit an patria; limina cara fua; ? Ad caput ante ultro fluvialis lympha recurret: Ignis fubfidet:lìderatanget humus; Sol reget aduerfaicenebrofa volumina noftis: Nox veliet illuftres fulgida Solis equos. Sed procuiefTcjjuvat. Non te,tua fugimus.ipfa Non ingrata parens;eft mihi grata quies. Eft hic,eft animus Scythix non cretus ad aùras ; Nec mihi fanguinea; lac propcraftis equa;. Erme matris amor tangitjpatri.equèjJariiquc.-AmpIiùs Sccomitumme quoque tangitamor, Aftis,quiSuperiimfoIet efTepotentior reftus. Ad fua me facilem fervida caftrarapit. Tcftor &ipfamcc,quoticsmefpoatc vidcbas. la C A R M I N v M . 267 In lacrvmasoculoS diiloluiflc graues. Tu milii diccbas: mea lux,te cura remordet ; Illa Dei pečtus figlia agitantis crant. Sc(! poftquamplacuit patrios mutare penates; Ob mea tu femper lumina matcr adcs . Ipfe jubcbacamor dircederc;& iple tenebat; Utraquè cùm vellecreddere.-ncutra poteft. Ah quoties dolucrefuga: mea pcdtora fraudes; Acque priùs flentur,quàm placuere doli. Omnia nox nigropra;cinxcrat Kquora velo: Actacitum nautailuna miniftrat iter. Tum quos furamur lacrymis, innixa rudenti Accipiunt fomnoscorpora luminibus. Tu tarnen in fomnis laniata genafquèjfinufqué Qiiales ahgemitus,&mihi verbadabas l Vifamanu celeri lacerare natantia vento Carbafa : tu clauum vertere vifa m.ìnu . Eriger: & lacrymis fubitùm falientibus ajo : Infelix quantis'ludor imaginibus ! Ter ftctit,aducrfo reducem dare lintea vento; Signaquè ter coclo lapfa procella dedit. Ut tetigi litus,contraria brachia tendens, Italiam jubeo viuere fa-'pe libi. Exinmonticolxfociosvidereleoncs Arboreas inter nos liabitare cafas . Hìc mea paupertas,& nullius atra peculi Cura milii placidosurget amica dies. Turba tibi ftipat famulantum corpora.'nobis Nullajfed his dcgit tutusab liollelocus. Sunt tibi opes decori: tibi millia jugera arantiir; At nobis facilcs lierba miniftrat opes. Textile formofai .xdes tibi contcgit aurum; Et viridis mufcuscontegit nfquemcas. Illa fatigariiiu gangetica fiirta; fed ifta Spoii- Spontcfuanobishumida ncvit Jiyems. Nunc igitui- tancùmcertèdiftamiisiiterquej A pinu quantumgiamina lenta folenc. Ripheus quantùm ciui concedcret exu] ; Crcdorab exilio te minor elfo meo , Forfan Se ignoror,multo qui temporis ahfum ; Immemorem potins Komafuperba facit. Qui colit à Zephyro feriata cacumina Olynipi, Deprertas nimiùm non videt ille cafas. Pro orphea cytliara,pro Amphioneplečlra uiouciué Quis pelulìaca; murmuraqua:rat aqua;? Art urbis te turba premit.fcelerumquè tumultus : Tequèxftuspopuli non rcquietusagir. Nam ratis ad pelagi motus agitata mouetur; Et fluit exiguus,ccu fluit unda,lapis. Cinnama ab arčtois nunquam venere pruinis: Non,ubi fol urit,vernat odora fegcs . Optatum èfcopulis unquam quisrettulitaurum ; Cui furdum propter palluic uva fretum? Sidera fola polo rident pra;texta fereno: India,glebam auri regia folis habet; Inquè finu eoa: ros congelar amphitrites; Et foli nubi: concila marita polo. Nulla quies opibus;pax diftat ab urbibus alta ; Muaera funt nemorum libera corda metu. Ah mea mcnsquoties meminit (ibi temporis afti : Cum nos infauita Roma tenebat aue .• Diuitiis,comitumquè manu cum dulce fruebar ; Quàhi,gemit,ò,prKftas gaudia curta,dies ! Oceani fludtus,manet his conftantior iris ; Non adeo celeri volvitur orbe rota . Si dolor,ut tempus fpatio gauderet eodem: Terror ab aduerfa r.on mihi force foret. At fi fuir^a rota; pars in contraria verfa eft -• Hanc C AR MIN v M. Hanc fiftitclauis ex adamante dolor. Ergo fiquis amornoftrifubpeftore reftat; Ne gemcjquòd tantis dicar abefTe malis. Cede Dco ; compefceanimum; & tunc ipfaputato. Me diftarc magis,cmn tibi vifus ero. a»f 37® L 1 B E R IL DI WS E VST ACH I VS S E V PLACIDOS Ad litus vnà cum duobus gnatis cxpofitus, direptam fraude coniugem_. lamentatur. ELEGIA XIX. OValis in hetbofo,qiià labitur iinda Cayftri, Fatavocar,policuslicorc,canuso!or; ScUjqiià paftor oucs lento compelli t lübilco, Qualis fuaucgemens flct philomela melos ; Dučlus ad ignori iìne conjugc litoris oras, Dicitur Iios Placidas elicuilTc fonos. ^orpcbantZehyri : non Indie in arbore ramus ; Vix pigra pacato flučluat unda mari. ^Tunc etiam liquidum findebat adultera pinus; Atque redux longum nauta fecabat iter . llle igitur gemitus ftudio cùm jaftat inani, luicin ha;c vehemens irrita verbadolor : ProK fuperùm legeSjhumanaquè jural qiiod iftuc Eftfacinusi" jubeat tam malè coscusamor? Ahpietas! ubifum ? quis me locus occupar? autqux Subiicit hxc oculisa;quora ripa meis ? 6um ne ubi torrer equis Titan propioribus Afros ? An glacialis ubi flumina frxnat hyems ? Od^^OijòlacrymXjtemeraci òfosdera Icfti. ^ OH-® Qua: portenra refcrs impcriofus amor Ccnus,vc,x'quacasintcnclit carbafiis a!as ? Utve falis fpumas uncta carina ruic > lic mare compofìco ride: perjuria fliiclu Perfida iiia;t]aalcs ut juvat aura fugas ? Et ju vat,& video ; lacrymas fed praeter i nanes Nulla mihi ignoto in litote tela fero. Sedquò vcncorum tam magna iìlentia ?& undx Cur fera tempeftas temperar? unda rati Fas,& jura lìnunt; turpis mergatur aduker. Eli pietas,merita cxde piare nefas. jEtjuior haud unquam turbabit in xquore fludus : Nec magis innocuaiìdera tanget aqua . Ergo hyemcSjfuriofx anima:,cita fulmina, mortcs Sunt ubi? mutaruntanmihi cunfta fìdem ? Elicu, quid.pctii mifero mihi! vulnera telo Admoueo: utlacrymaslacryma pejoragat. Dilpergant niea verba noti ; fine pondero veiba S'int. tempeftates fiftite; lymplia caue . Aurarcmicteprccesjrecidunt in me mea vota. Concitus expreflit talia vota dolor . Ne pereat perjura ratis, mens ignis in illa efì . Ser ve tur; piena eli: illa carina mei. Bella mihi gererera : cuperem fine ràuncre munus ; Dona meislacrymis olEciofa peto . linda velit quamvis fontem difcerpere: letho Quxfors difcrimcn,naiifraCTÌoquè dabit ? Non omnes meruere mori;nec vita perire lInapoteft:quamvisuna perire meret. Ah noua barbaries. ergo mea damna necclTe eft, litcupiam: utquèmagis,quò minus ipfe gemani, Ipfe juvare ncfas,abitufquè optare fecundos; Atquepati noftra vulnera fadra manu; ipfe ego crudelifeliccspofccre venros, Dclc- Debebo : ut refluas frangat adiilter aqiias ; Ut rcdcaclaitus non ulla iixorc maricus; Vcia ego dum conjux conjuge falùis ero. Vota feramfupcris: votis potietur adultcr; Atque ent,ut doleam,non doliiide nefas . O ego fi tantum potui fperate dolorem : Motte magisfuerat pcrmetuenduslivraen. Ite leues aiiima::puppim cognofcitc veftram; Fertedicet numerum fert minus illa fuum . Sidite jamflučlus : & inertia ponitc,cori, Murmura,ne tumida cymba laboret aqua. Sol vehat innubes radios: jubeatquèleicnum Sidus iter, mihi det nubila cosca polus . Ipfe etenimillacrymo:uniconueniunt milii nubes: Unaquè nox oculos deprimit ufque meos. Nauta beare; tibi parta cft vidoria. noftris Impletc ]acrymis;his,feracondeiìtim. Nos etenim fleuiffe, & molli mollia corde, Ignoras qus tufenfajtulilTejfcias . Jam te la:ta decent.-veftes tibi fumé maritas ; Jam tibi dotales dant tua furta faces. Conjugium dilcede vetus : difcedite fiamma? Nunc interdica:, pronuba teda fuit. $ed quanquam fuit illa: fueto carpimur igne; Et malèfana tenax vulnerafcindit amor, rieftimur ecce iterum.-rurfus mea jura repofco . Quo mea,nec mea jam,cui Theophifta redit? Te£i:or,quem Tauri faxa afpera,quemGaramantes, Sasvi hominum,tantum perdocuere nefas. Et filices,credo,& duras tibi cedere quercus : Vbera ficcarti tygridis Armenia;. Qux te barbarics^autqu£E dementiamutat ? Hsctibi coiifiliumfuggerit: illamanum. Credi? ita^ò demensjvenales conjngis ignes Bar- CARMINVM. 27^ Baibarejfic conjiix diripicncla fuit? Quo fiigis immiiis.ncc te data dcxtera tangit; Sandtaquc polliciti iiumina nulla timcs? Q11Ò tapis haue animam.quò cor à corde rcvellis? VitadccftnobisifiThcopifta decft. Num fcclus eft.oncralTc ratcm? pcccavimusambo. Culpa duos habuit;quin quoque pcena duos.' Quid vcrbis vcrba, & Actus quid fletibus addo ì Non fiamma à lacrymis mergitur ifta meis. Nunc igitur valeas,bona conjux,irrita conjux. Siipplicia licu mifcro tu mihi quanta parai! Et,mcfeliccm tua te quòd digna venuftas Feccrat,cn eadcmquot fera bellamovcc. Elles tuta magis:minus ò fi forma placeres; Quòd latuiirc neqaiSjtu tibi pulclira noccs. Ipfa crucntaris,quotics placitura cruentasi In te,quam torques,faIfa fagitta redit Scdniagis,atquemagispelag; per terga recedit Connubium infeIix;pronuba cymba latet. Lintea fumma pacent.eadem tenuantur;& ecce Signa citx video vix fupereflc ratis. At vos,quid tenero lacrymas urgetis ocello, Pignora,qua: noftis vix mala vertra pati.' Mater abeft,rapuitquc viri furiofa,libido. Proh dolor! hoc iemper litore mater abefl:. Vos olii quantos lacrymarum cogitis imbres; Hxc aliquam pattern ad litora fette, noti. O gemitus pars magna fui. minus,ille,dolenduin. Vos quoque fi nobis eripuifret,crat. fallerctiplü^diem : mifcros explerct amores; Dividerct natis ofcula noftrafuis. Q^id meus ah fanguis, quid,nati, colla tenetis: NoUraquc lacrymulaj voluitis ora fupcr; S ■■ Ni! 274 L I B E R 11. |slil matrcm clamare juvat:dcdircit:e matretn; Me quoquè, & uxorem dcdidicifle, decet. Dixit.&incerruptainfaucibus obnguit voxj Ac lapidi incubuitnilminus ipfe lapis, ^ tque dies ima dum manfit celfior unda; Aut videt;aut ccrtè vela yidereputaf. DIVVS CARMINVM. 275 DIVVS IDEM EVSTACHIVS, ^mijfajam Conjuge , defiet binoskbellua natos ad fluminis or am ereptos, cum ipfe alternos tranfvehebat. ELEGIA XX. NOn fatis vndofo fluxcrunt mollia ponto Luminajnon conjnxeftmihifletafatis, Illa fatis non fleta,fuperbxpra;da carina;, Qux fibi fcrt noftrasperfretafurdafaces. Opatctjò nomen fylvis,tygribufquèrelidluiii. Tarn grauia ut ferrcnt,quid mcruere mei ì Sedmeniere; mei quoniani funt. eftfcelas, ipfos, ElTemeos. patds pignora fada luunc. Ergo ego tantorum fax importuna malorum Vivo equidem; diriim nec fcrit a-thra caput ; TnfontcSjfcclerifquè animas ferit afpera puras; Et jubet,immeritos dilacerare t^ygrcs . N^ tu,qua: patccis,ncfcis. mors muncris eflcc Inftar. vita tibi maxima pena tua eft . I,viue,ac longis olim tefletibus exple: Et tibi nigiefcat concolor ufque dies. I,longùm,a;ternùmque dole-, non fufficit una, Morfquè breuis. debes ipfe perire diù . Nempe perire diù debes. hòc ipfe perempta Es genitor generi,conjugioquè ili per . At vos,me miferum! dulciflima pignora,nati, Pafcitis intercà farvapec arvalcas. Si Et 27^ L I B E R II. ft noftrum potant nemoralia monftra ctuorem : OfTacjuc vulnifico dente tcnclla ccrunt. Hci mihi,<)ualis erain,gemino cùm belina nato Fluminis à gemina parte timcnda venit ! Horrelco recolens. mcdiis ego pia'iifus ab undis. Ut cupio,ut iiequeOjfcrre diiobus opem ! Hìc timor,acqueiliìc ctiam timor, hic amorjatquc Illic nos etiam folicitabat amor . Ergo animumjcorpufcjuèfcidiin contraria; vcrto Me hàc,mcillàc veluticorporc,corde duplex. Procurro & dcxtra,& lava: pariterquè recurro; Alas adverfis grelTibus addit amor. Diuidor uftjue adeOjclamanfquè, gcmenfquè; me utcrq; Extimulat nacus; nacus uterque mora eli. I ncereà hsremus dum fic, trepidiquè moramur; Infantem irta fuum fuftnlic,ifl:a luum . Nos fruftrà voces contra jačtamus; in altum lltraque proripnit fe truculenta nen^us. Sic placitum Superisi benè lìt. pkcuillct eifdem. Me quoque crudeles exacurare feras. Nam quo ego bis lolus redco ?lTneconjugc quò nunc Me refero conjux,& fine patre pater/ Qua: vertam nonfelicesad litora greilus ? Acque deerrantem quis locus accipiet ? Me mare,me tcllus,falturquè,amnclquc crucntant. Ulla ne vos pietas detinec,aflra mei? Credo equidem,bona cura tener,pietafquè mei vos; Indignum tamen efthoc pietate caput. Hinc totinexpletùm cumulamur cladibus; atque liinc Promeritos mortem mors inimica fugit. Aftjutcumquc velisdeincepsfortuna,ferire Nulla potes: telis cft via claufa tuis . Ipfa olim potuit noftros corrumpere campos. Et magnos potuit dcpopularc lares. Tum Tum patria extorrem innumeris jaftatepcriclis; E: ftabilcm profugo Txva negare lociim , AJi.eciam potuit tlialamis viduarc; dolofi Trador ubi furiis,ludibrioquè viri . Quin etiam,licu pietas! inca vifcera in atra luporum Vifccra crudelismergere,nunc potuic. Pias fure; plura tui fi funt momenta furoris. Nil ultra certe,quod rapiatur, erit. Rclliqui« fuperant anima; fugientis; at iftam , Munus,fi rapias,officiofa facis. Hanc anims partem modicam cape; maxima naitìc^uc Altera jam multo eft funere capta tuo. « V ECHE- 278 L I B E R II. E C H E N E I S. ELEGIA XXI. OVx noua pcrveniunt ad nos miracula? fama: Crcdimus? an ftruitur fabula? mira canunc. Fabula non ftruitur; mihicrcdite. cern^rc campo Jam datur oceano mobile prodigium. Nafcitur cxiguus non exiguo ooiine Pifcis. Quis fieri à minimis maxima faipè neget ? Bellua vix atomos fuperat: vix bcllua punčto eft Major; at erte gigas viribus ipfa probat. Mufafav e; tibi cedit lionos: tuusifta Sacerdos Ut doceam.cui tu das animare fidem. Viuax tuquè adeo maris anchora,Carmen habeto, Bellua,qui-e nomcn,quc)d remoraris,habcs. Wsonio licuit concedere feria ludo : Et didicit faciles tetrica mufa jocos. Atque citum pedibus fubjecit Achillea rana:; Nec puduit,mores murereferfc ducum. Quin ctiam vates, genuit quem Mantua Pindo, i'cilicct in parvo non leue finxit opus. Tu labor cs nobis fera paivula. parvus & ipfe Vates. fed caue,fis tu mora carminibus . Ampliitrioniadem jačlant portalTe Deorum Sedem humcro. mendax fabula; qui potuit ? Hxc fera pra:cipites cceli frxnaret & orbes ; Sifterct harc folis,fole ruentc,rotas . Fortè,ut rumor ait,virides maris abiete campos Scindebat pieno concita cymba noto. Afil»bani Zephyri. latis cuolac odor ipfa Fla. CAR MIN VM. 279 Flamine,quo fertur: fulmine vifa rapi. Fecerat aura finus totos tota addita velo : Tangebac fummas vixcita puppis aqiias, Qu2 mihi vif aderit? quis erit mihi Phcebus A pollo^ Dum monfttahxc refero,qua: dabicaura fidem? Vera loquor. procul cfte,nigro qui dente Pcjctas Scinditi«,& nortrascommaculatisaquas . Teftis arenofi Rex aiquoris: altera teftis Filia cxru lei tunc quoquè Se ipla fenis; llle ubi arionium fubigit delphina per undas; Hanc ubi fert placido lubrica concha falò . Amborum ante oculos ratis impetuofa refedit: Et nihil ad curfum vela coačta valent. Non fecus atqUe loquax igaotunl machina tempu^ Qux docct,ac refugum diuidit sequa diem ; Paulatim fecum labentes ruminar horas : Cufpis ubi alternar non requieta vias Cum fubitò ad motum dentatos excitat orbes: Solvitur,& gyros orbis ab orbe rapit. Vulgusubi centom ftrepitorbiura: aheneusalta Malleus in partes narrar ab arce diem . Hincfragor, hinc fonitus: rota perftrepic; ira loquuEur / Temporisat punfto machinatota filet. Virgula parva,clialybs.rapidos intcrcipit otbcs Et fiuftra ad motum penfile cogit onus . Suppofuit fabitò ac veloci terga carina Pu'railio vafti maj:iTioris,atq,ue gigas : ClaUo fìxa ratis vifa eft hairere profundo, Obftupiiic Nereus: obflupuere Dea: . Exccmplò nautis gelidus timor ofià cuciiri it . llle putat fcopulos: hic vadaca:ca putat. Attamen, ut filo placuii tentate'profundum, ! Caufa patent noxai nec v,Tda,necfcQpuli . Paadas exar leiui'difMiuj'inisabdÌC13& author : .. _ ; Sa Aii'-' Abdica piinčlus erat pai mora naufragio . Irruaca:olio ventorum cxercitusantro ; Irruat; a:oliasdiffipac unamiiias. j^qucc hycins ccclo farvuni mare; fola carinim Sic tenetjUtmolcs nulla tenere potcft . Ergo age,da majora rati lučVainina,Corus, Corus in hefpcria feditiofus aqua. AddeEflrus,Notusadde,agc, flamina,quantarefundunt ^quora lìdcribus; qua; juga concutiunt; Seu qualcs,ajunt,animas torqucre faburram : Vexat arcnofos dum libys Auftcr agros. Sunt ubi pul vcrci flučtus.& ficca procella ; Hic ubi naufragium tu quoque litus habes . Kil agitur: venti concedite. mobilis ante Menalus,aut Pindi culmina facra jugi. Anccfuotellus abfcelTcritexcitapundto. Piate aliò; labor cft irritus irta ratis. Nunc refer oniniparens.cur )ia:c,Natura,crcantur Monftra? mihi arcanx-l'uggere mentis opus . Nam ncque, credo equideni,Jìta vis magnetica tergo Accidit injufta: conditacaiifa morie. An,quoniam puduir calcari Nerea ligno, Illudens artes alligar arte ratem Si pietas fuit illa maris; pietas ne profundum Tangit,ut in mediistutafit alnusaquis ? Non ealunt tanti,malè fìngimus,eminamonftti, Arguir humanum belluapigra genus. (^uid trcpidis,inqui tjlaccratis curfibus arvum : Necpiget,ad funus mille aperire vias? Tuta quies fi grata, recurrite; non bene ponto Creditur. in mediis mors dominatur aquis . Ah gens Japetidùm non ulla explebilis arte, Pellitad hjec ami vos furiofa fames. Vos DivùiH,atque hominuiH:vos jura refringerc Mundi: Com- Comparccut tantum viliafurta nefas. Auri l'aera famespcrmifcuit otbibus orbes : Confiilxqiiè vetus res pctierc chaos . Q^a; tulit Eous,cerni t fero Hcfpcrus aftro : Algent nunc Borea,qua; caluere Noto. Non Deusoceanum tranandiim robore lìnxit; Occaniim voluit limitis effe vicem . Sed tarnen ha:c latis injcčba repagula terris Tranfilit infanfta perfida puppis aue. Itclcves pelago, Zephyrus vocat,ite,carin3E, Addcrc naufragiis,quas rapuiftis opes. Pauperies inftati fugite hinc. date lintea vento. Fidite;pra:ftabit niobilis aura fideni. Scilicet.heiimifcros! ea ftat fententia fatis: Ut qua; tot cafusjtot peperete vix : Qua; maris cxuvia;,Iabor & qua: maximus,& qu* Mille dies tulerunt.- auferat una dies ; Ut pofl: oceani grauidafreta pulfa carina. Nigra fit à vacua pra;tcreunda palus. Ds, De Bombycc. elegia XXI i. VErmis, Iionoir fedi, villofi carccris liofpcs^ Scricus,in i:umuIo,quem tulit ip(e,jacct, Exiguus non arte opifcx,alterna recurrens Fila,vcluc lingua nobile finxit opus. Nevit lionoratas (ibi vifcere prodigus urnas: Inquè opos appoluit nil fuper ora fumn. Ore ctcnim ducit fatalialiciai&inter Natales tumulos conditar ipfe latct. Nerape latetjrediviuus cniin,nec dcbitor orci Sponte fepulcrali clauditur orbiculo. Reptilis exuvias politurus quippe leneclc, Vclfibi fettcunas:yel fibiferttumuhuù. Solviturin cinercs,pennatx femina vit,r. Quod grave, decoquitur: quod leve vi vit auis. Et fodiens urnaiTi,erunipit cinerarius ales; Qua repfit, gaudetperuolitare plaga. Cumquè iteruni fatis premitur.-vohicnlquè feneftus Inftat.'fe fatis,morte ftupente,negat. Tantum animam reducem vidiura: credit arena.*: Ponit ubi emeritam pulrerulentus avcm. • Hinc iterumbombyj.-ireruin voiucrifquèjcinifquc; Totq;aninia; redentic,quat re diete ncces. Repentum PhcEnix.-gy,amiijuam vix jUa volantum Credita:&ha:cnoftriscognita larainibus. Nunc age,non perimit:pulcrani per funera vitam Sors parit, & plenuni munere vulnus habet. Lardit avara,quibus fe la;dere polTcjVidetur. Non h»c,quam metuis.-fed metus ipfe nocet. Finge animum majorem opibus,mcntemq;caducis Eripe;deinfotti manda eriamhqueiun. TO- CARMINVM.' 28? PODAGRA. Imentum Natura peragrationes itinerttra fracludere ßttagentis. ELEGIA XXII L T T T folet argenti lymphat.i licentia vivi V DifFlucre iiàcillàcjvincla neqiieulla patii Agnovit Natura horniniim mutabile femper. Et varium,& nulla flcxilc ab arte genus. Siftat ut ingcniuni.-quifque & fua diligat arva; Multateci incaffutn provida compofuit. Piincipiò Oceani tcrras diftinxetàt vndis.- Irrita;nam liquidum cymba miniftrat iter. Extulit ufquc ipfum montana cacumina ctelmn; Extulit.atcupidi tranfilvere pedcs. Difl'ccuit terras undofo fluminis alveo; , Nil agitur:celercs ponte jugantur aqu«. Rupit iter fylvis,ac denfis faltibus.-inquè Uis Abfconditquc leas,& fcfamonftra tygres. Sed tarnen everlìs peragrati cunita periclis : Ncf minus è patrio cedere rure videt. Quid faccret Natura'homioes qua Mer« arre? Micia non polTunt fkčtere; fava placenc. Nodofx cxin priricipiunn fumpftre podagrar,' Turpe malum,lentum,cui medicina nocet. Quod ncque di(äa£nQ,nee üdßrifetä panacea Vinci tur. invilii mors medicina iììaU«ft. fnter prima reum longo religare cubili-' Abn«eie & y«l peAis iif viam. Eiitìì- -84 L I B E R ir. Eiuillbs liinc porrò attus,contrada)Ajr£i/ri-/C>)\ ODE F. TYrannc,iioftrumccniisatlhuc dicm? Necdum dchifcit cardiiiibus foluin ! litte Icvetiir orbis,ultro Eumcnidcs feret inquilinas. O fabricator pcflimc criminum, Cometa,turbo,fax,furia, & chaos, Adhuc minare? adhuc onuftar F!ao;itiis anima; trahuntur? Imo triumplias, qui federi tua Decflecredis fulmina, fcilicer Vecors ttiumplia; nam pharetra: Nulla tibi fupereft fiigitta . Sed tu videbis,vulncribus locus Si reftet ullus. fulmina ab aicliere Nondum parantur niiira; necdunx Par facinus macularac orbetii. Quot eftis Orci nunc bonx'Erinuyes, Aderte: vobis diximus hoc caput. B.otare nunc tempus flagcllum,& Turpem animam revocare Aucrno . Sedtu fcrena; Calliope fidis Regina,lauriim pone, cuprelTìna Tegenda crincs fronde; juftas Eie- Excqiiiniur lacrymas piielHs. Aiidin', paix-iituin mixra uliilatibiis lIcciiniFa t'crvcnt? ali furor improbiis. Quid hi, quid au[i,c]ucis vcl ipfa Parlcrit indocilis Icxna ? Qualìs tener,quem visinamabiiis A^iiuni rapacis corripuit lupi, Lac clamar abiatum,propinquis Nofcius ingcmuifle fatis. Vulgus tencllumcum doler ubera Prxrcpta,vulnus gutture condidir. Kučlac cruencanijlacleamquò Unàanimam modicis labellis, Rclirre,marer. da querimonias Portare vcntis. Jì lacrymas jubct Cx'Jes; at ipfa caufa oxdis Fiere vctat hiciem triumplii. MutalTc coelum morte quid indoles Emilie parco fiderà fanguiiie ? Ut quifqucJpeócasJn curuli Gcllitouans equitare lidia ? Authi fagaci lilia pollice RolTs maritant : auc inanibus daris Plaudunt choreas: labiturquà Ladea virginco fluente . Hi fipi habenaseripiunrfeneni TracT:are pigrum: dum libi gelliunc Parere & urfas,üC videre Plauftra jugo docili trahen tes, ItCjitejVeflros innocui clioros Inomne leclum Juccix: & ilia Rumpatur lioftib: cum pcrennes Invidusafpiciec criiimphos . DIVV5 CARMI NVM. 301 DIVVS FRANCISCVS XAVFRIVS VoUiftate Divinortim pene ohrutus excLimc.t Sar cft Domine, far eft. ODE VI. SAt ed: bcamur. parcitc,Siipcri: fac cft. Ponite blanditiis Nos obriientibus modum, MoJum cxpctitLim.parcitc ò candeaiicflfatis; Eftlatis. exanimor. Ablìfte,tantumgaudium . Tecum putabam munus, Jiaud faniis dari. Arcìiorcft animus; Abfifte,tan tum gaudium. Qualis camino cxaiftuat trinacrio Fiamma mora-impatiens, Spargitquc nubcs nubibus. Au: quale non le patitur exundans Alis ScdibusOceanum, . llltraquèlitus intonat. Ipfa ha:c voluptas fluduat pr^cordia; Dcliciift[uè vctat Non perfcrcndis, fpiritum, Latore vel imo grauiter cxcuilum,tia]ii. yiuere nulluni igitur Ert fas. piCiuoi'jSuperijprcmor. Eheii Ehcu fatifcuntdilToIutapeftora, Ecmifercmorior, Non enfe ca-fiis barbara : Inibcilisinteroppcto folatia ; IpfaquèSabeiii ^ Eft,hcu, voliiptascarnifcx. Mirerere,qui Rex lacrymas noftras vidcs. Funere i]uid gemino Vis occiJentem cernere ? Eft morte pejor caufa. finis me arguac Tam mala dcgcnerem ? Tantum p.irari dedecus Non crcdidi. ergo ubi non erit metu locus: Blanditiis jugulant Si nos cruenta fiderà? Ne. Neinini Spiritus fiipra jMortaliratcirhj cfTc cfFerendos. ODE VIL PRocul profani: ter tremuit facra, Videte,Jaurus.iiunc propè Dclius; Nunc vidìimx. iple jam Sacerdos Pieridum ( redit annus)a;quum Carmen rcpono:cannen,iniui]is Quod vulgus oditjfpcrnere doftior,' Sermone qua; frurtra fevcra; Socratico maducre charta:. Timete,Reges, a-qua neccilitas, Idemqjcunctis non fuperabile Fatum:ncc unusgre.x inermùm Indocili petiturfagitta. Sunt veftra vobis,funt qi!oq;vuIncra Majora iuetis- fcilicec aluüs, Stragcfq;tcrrorelq;ab omni Parte fercns,ftric alta fulmen. Atqui timebar nilfibi Balthalar, Tiinendusoftro.-iioii imitabile Qui Niinien cxcors infulenti Crediderat fupcrare faftu. lac.'pigendo flagitio l'acros Crateras ultro po!Iiiat:& Deus, Et fiilnien,atqucimpiinc nulli Rclligio violata tandem, Sic negligatut.niun qiloq;quas ootas Adverfa pomit dtxtcra mcnibiiSj Ha: 304 L I B E R III. Hx negligantiir? illcfxdis Pcllicibiis male fcptiis,omnes Mcnfas vorabat;nec fatis,im[n'obani Urgere in aluiini fcrcula fcrculis. Infultac afbrisjcrimimimqiiè Gurges adirne, amar ufq; ventrcm j Implcrc culpa- Regibus obviuni cllj Bibiiregcnima-.cjcluuiim Icypiio Bibanius jiiiquit. ò rcpoftos Huc pucr,Ime cyatlios corona, \ Qiios tempia pri'bent marte ferociùs Direptanoftro. poetila protinus Da lacrajc|ua; minus favcntes Haufta novem fuperos litabunc. Ea VÌX.-& omnis diriguit metu, Sceltifq; labris hx-iithiantibus. Tyranne, pergis? num falcrna Prima ftatim Superos licarunc» Sed non litarunr. perJegis helvo. Qua; te loquuntur funera? perlege, Luenda qua-'manent fceleftani SuppUcia ingluvicmfub orco, Qijo non eoo veliera vindiccnt £rs merla ahcno.-non lateri comes Qui miles afì;ac,turbidoq; Turbidus invigilar fopori, Eheu propinquant funera. jam tuis Diftnftus enlìs verticibus procul Sufpendit iéìum.-jarn fiùeli Lance manus,Daniel Tyranno, Te cxcu!lìt,inquit.jufta potentium Elt qui gubernat fata pocentior. lUcunq-.toIlatur, jugoq; Alvapetat; magis alta feniper Moli- CAR MINTVM. 505 Moatcni fui) ictu fiderà Iiabcnt fuo. Nunc frange tcmet.-nunc regere inditum Nefas mcdullisjcrapulamquc Ingluvio vomc nunc profanam: Unàcjuc luccm,&fpurcam animam vome. Rcgnabit alter, tcmporis eft paruni. Nihil,peradtum cft. una fxdo Noxfupcrat,neque torà Regi. Quancmpefulges, dextera purpuram Difccrpfit idtu non medicabili; Difcerpfit;excmplumquèregnis , Te horrifìcum properat futuris. V IN So6 L I B E R II. I N PHILIPPI IV. CogHomento Aiagni Hifpaniarutn Rcgis obitH. ODE FI IL OMaxiinorum tercjuoquc maxime Philippe Rcguin,vivis,in iiltiaium ViclurLisxuiimjciura quàrnvis Parca dies lecuit fercnos. Fruftra iitueruncfunera;vixtiii Patteoccidifti.quod dcderacdies, Quod fors caduca, quod fugacis Imperii levis aura tandem Hoc tedditura eft. füd,qui' generorlor, Majorquè pars,in vertice fiderum Fulger fuperflcs;defpicilquè hinc Luminibus.tua Regna, terras, Et quas eoo fidere pholpliorus, Solis propinqui iìgnifer,afpicit: Et afpicit qnas hcfperugo Noftifero rediviuus aftro. Scd quod beata cft forte bcatius. Regina Diuiiin,fidere cui capar Seno bis arder,fiibditamquè Sub pedibus premit alma Phcebcn, Te laita fua vi 1 u m i n e re fp i c i t: Lcvanfquc utroque in poplire Aipplicem, Stirpem recognofco obfequencciu Ante Ante alias mihi,(iixit,linam. Dcfeiiforaccrdum milu militas, Meamquèpuram dicisoriginem: Geiuis probafti,i'pititufqtu■ Auftn.^dùm rcparas avoriiin. Ergo fupeibum fiimc locum, & ciiis ' M 3IO L I B E R III. In mal um Otiiim. ODE X. C"^ Avete, foites.frangiturOtio J Ncglcft.i Virtiis,fiangjtiir.lioftiuin lltcuinqiic proftiMiitcatctvas; Segnitic iLiperacur una. Non vana Vatcs nunciat. Annibal Scntentiariim tcitis.aciiiace Nüllro liaiicì lubadiisJiaud fcioci M i I i t c, 1 o m 11 ! c i Iq u è iì ni s. lllcinter alpes,& jui^a montiuiTi Late tiinendorum inluperabilis P c rru p i t i p la s 51 e r m i ti o r um Qnas voliiit Deus effe leges; BcHumquè portans per nivium holpitas Scctiriis arces(quid patieiitia Non audcac viclnx aialonimr) Italiani tremcfecir liafta . Quin regna lenipei maxima Romuli, Fluente Roma deliciis,truci Hauiit duello, tunc marita; Ah qiioties.timidiquè Nati Ad fa;va belli nomina punici l'ulfantur albis corda pavoribus: Heu carus.imbellifquc conjus Ne LibyciTiTi per acuta belli Ducem laceflat, qui veluti Leo Et ipTe pccnus, devia per juga, Cajnpofve apertos inultùm acuto Dente fcraslaccracminores. MoxadDcoLum fupplice confluunc Dclubia vitta:turibus,&prece Dcos niorantcs,pIurimocjuè Solicitant pia faca voto: Exceiiat oris Afer ab iiltiiuis * PrxJoLatinis.-autlatianianu, Quas oJitJias piilfet percmptus Sanguineo gravis ore tcrras. Qui fpontecc/rit litote patrio CrudeliSjidem fcmper inhofpitos Pererret agros: fatadonec Corripiant caput execrandum Elieu puellis multa timentibiis, Parvifqiiè gnatis,quosferus,& nocens, Etmultus Annibal citatis Funeribuscumular parentum. Non lias querelas Juppiter audiit: Non quo: Ibnantem coiicutit^gida; Non vis Gradivi fulminantis, Aut lacera Dea la:ta palla. Tllum caduco fulmine filteret Non ipfe Magnus. Pallas ab vtgide Speraret incafTum.-irritumquè Martis opus foret.aut fororis; lltquipericlo major ab afpero Vires refumit ih'atus^&in fuam Laudem truimphat.-gloriamquè Seit rigidi geminam laboris. Audltquerelas Diva tamen,CyprL Potens: Cupido filius audiit; Audìt Voluptas;audierunt Scplafia;,nova caftra,cofti. Quod miles,«; ^ugi Roffi» Y«1 ^ Timcnda Thulx non potiiit,potcll Campana pelleXj& libido Fulmineos imitata jačtus. Pccnus rcbcllis concidit otio. Qui non labori fra Tonante ripa calìbus : Annofa qualis alnus'atzoin jugo. Pugnata nequicquam notis: Sipaftor imo ex ftipite infcftumnemus , Molem recidit arboris; Ruit) fub idu, & afperum trahic fonuffl, ^quans folo faftigia. Et dixcrunt : Qnomodo feie Deus , & fi eft Icifiitia in excclfo.^ Pfaliti. 71. Epiciircus confutaais. ODE XXI IL An fors ? an ratio.' Deus, an fortuna gubernat Intempcrans mortalia? Aut, fi quis cxlo Jegit Deus, is ne per alta Ci'li ambulans palatia, Secum habitat, plaudenfquè fibi longa otia, nofìris Non fe iroplicat laboribus ? Necqux- animus, necquxpatimur, vililfima tuibnj, Mensfempiteinaprovidet ? Sed velatiriftabilcs, quas ja(fl:anta:quora,cymbx , Jaflamur ufque cafìbus. Ille finit, leiitafquè relaxans rebus habenas, Suoeftlatis ncgotio. Ergo noftra Deus nefcit modo : nulla ncque ipfi Mortaliumeft fcientia. vEgeUmpius, j£geum fecat inipius arquor : Eodemquè folviint tempore. Increpat hic aftris , fiiperoiqué laccffit iniquas Injuriolìs vocibus. Supplicar ille , facrumquc aris imponit honorem. Odora turis vulnera , - Sci Sedpelago in medio,fniftra Ipečiantibus aftris, Frangic carinam naufragus; Imniei'gicquè tindis fanrtum caput: auc vaga, fato Criiiicliore , litota Niulus habet, ccniitquè avidas fluitate per undas NaVii iuara: rudera . Alluctus contra Oivos ptofcindete lingua , Et puppe pacatum mare, Pergit ovans : certatuquè maris deducete ovanteni Nyniplia; marinis liiiibus; Dum htus teneat (bipcs, puppiquè coronam Impouat- induigens mero, Quod non lìdenbus, curfum qux clara regebant, Perjura iibat dextera ; SeJ nobis diilcem cratercm vertimus,inquit.- Bibant marnuim lidcra . ^mula Komani juris, Bolenia prolcs, Omnis nefandi callida, Qw; di7uai cineres flammis dare : qua: dare j.uflìc D;(Icminandos Africo : Docfa liomines, & doila Deum contemnere; docta S4cris profana vertere , Eli/abct il, longùm f.'orens Regina fenefcit, Sceptrumquè jungit funeri : Nectnnet uitricem dextrani ,quj: libret ab aure Corufca fulmen irritum . Qua;contrajuftaeilfoboles,qua;criminis ultrix, Vindcxquè facrorum impigra .• Relligio cxtremisqua rellaurataBritannis : Qua reddita; aris lioftia;, Vix lullrum regno fupcrac, foliumquè feretro, Etpronubas tedisfaces Extemplò mutar jdidicitquc -vocare futuri Incuriofa fiderà-, Y 4 Sic 544 LIBERTI L Sic federa, & pafllm fcclcrum fomenta criumplianc : Rcgnantquèla;tacrimina . An pietas ignota jacet; fulmenquè timcntis Eft fulminari prxmium . Ha;c feciim tacito volucbat pcrditus ore : Ncc fc putabat dccipi. O vanas hominiim mentes ! vigilatis ? aperto An fomniatislumine ? Qnot certe vobis etiani torpentibus, omni Ab orbe mira confonanc Argumenta , praiefTc Deum niortalibus,& vi Majore noftra dirigi ? Afpicc,qiiàui ftabili ftellisardentibus aptum Ccelum ruic vertigin e : Sidcraquè ut vicibuscertisfurguntquc , caduntquè: Seu qux vagantur fiderà, Seuquxlimenidem, ceucaftra ftataria, fervant, Tremulaquè palpitant face. Afpicc,q»ÀmvariarnovacoIdem Cynthia vultus, Erranfquè nufquam fallitur . Jam fequitur , jam pra:currit lunatica fratrem Et pieno ,& orbofidere. Quid incmorem annorum Icges ? quid jufta quotannis Dimenfa metis tempora ? Vere renidet ager .-piena mo.xflavct arifta , Caldis adtillus folibus . Sedfimul ac Titan jam mitior, igne redučlo. Iter retexit arduiim ; En , Pater ò Icnae, tibifpumantia pieno Falerna fluftuant lacu . Ncc mora Caucalìis à montibus excita bruma Sylvis honorem dccutit. llas mutare viccs,!iasfecuni tempora leges Tenere fcmper alpicis ; Meni Mens (juippc intiisagic, totumquciafufa perorbem Difpcnla: omnibus niodum . Ergo qui exanimuni moderaturprovidusorbem, l'artemr]uè curat mfìmam: Qui mare, qui tcrras, ccelumquè, igacfquè fonantes Cogit fcvcris legibus , Hic humana dabiciìnc legc,fineordineferri, Ut ut rotantur calibus.' Quxquc orbi pars cft melior, concedere forti, Sibiquè fervare ultimam > Pallete , qui Illa putas : eftufa licentia fi:a;nos Uc ipl'a nullos mordeat . Non Deus lii'c ncfcic, noftrùmqaè fcientia in alte Eft, efl: profetò altiilìma. Et male fačla videe, tacitoqucin corde reponit , Q»x mox reponac fulmine. Numinis ignavi ne crede oblivia, jufti Qua; mira fune (ilentia; Scd rurapenda tamen : gravitafquèin tempore reddct, CUiidquid pepercit tarditas. C RAE- 346 L I B E R III. C R OE S V S L Y D I iE REX Dìvitibus nunquitm bene eße. ODE xxir. CAniida noiluiT.os iterabat Cynchia campos. Stipata multo lìdere . Ciinfta vocaiu placidosad felfacubiliaromnos.• Ncc lilla plorar alitùiit. Jinda filet : nemora alta fileat : filet^tnne ferarum Ccnus fopore langiiidum. Lyditis ali Princeps, tantmiiqui legerat auri, Quirn raagnaarena efr litoris, Fhictaat inccrtùni ; nec folvic lumiiia fomnus, Somnus negatus iinprobis. Divcrfus trahitur vcHiiiis pcčlora cutis ; Q^alis carina fluftibus . Picla relegatos revocaiu non ftragula fomnos : Ncc aiireuni conopeum . Nt-'fcius, in llratoqua; fulcit piuma, timorum lodarfiituram niduli. Sic &Ì110PS opibiis Re malto pauperin auro es, Quicunque forte niteris. Sortis dc-ftituam npn ferus transfuga partes, Cur's folutuspailidis. Ruriset umbrofuin qua vitrea deluic «nda , Me divss jevum contcram , Illa lila quics J tyrio qua: non tibi vcnditur oftro , . Venalis eil agro mihi. O qualis placido celatuf iure voliiptas Inter fopoia flumina; Cum rccreat denfas, annofa cacumiaa , fylvas Siren Ačdon ruftica . Frondesintereà , Zephyriquc j&araabilis Echo La:to reponuntmurmure. •Seimus utarcitenens harumfuitaučlor Apollo Seiiteiitiarum Dclius : llt viridi rutilum campo mutavit olympum : Etfiftula tcftudinem. Mille ilkim Dryades, calamisnemora afpera amantetn Mulcere, cingunt faltibus : Faunifquè, & Satyris , agteftia numina, mixta: Oreadcs bicornibus. Non Deus ex ilio Arcadius fyringa ciebat, Jugo ftrepentem Manali. Ex ilio auritus nieminit non Ifmarus Orphei, Lyra revellcntisjugaj . Ad- 348 L I B E R III. Advcrfis non fiicciimbere Beatum O D B XXV. FEIìx , qui fummo rapidos de vertice nimbos. Afta nieiues horrido , Ipflus imo etiam convexa rucntia mundi) Vulcu irrctorto proTpicit. Qui quàmvis medio dcprxnfus in arquorc , cum Auftcr Čict procellas turbidus: Ntibilaquè eripiunr ccelolblemquè, dicmquè. Serena fcrvat peftora. Profpera non illum, non illum :urbida jufto Plus crigunc, aut deprimunt; Vrqueled äqualem librans fub pečlore mencem , Nec fpe tenetur, necmetii. Hunc fi centeno pulfet tortore cyrannus : Tauro fi adurata:neo; Non illc indecorcs gcmitus jačtare , ncque ille Arcerc fiituni lacrymis. SuppUcia ipfapriusdcerunt, quàm defit inomnci Parata mens incomniodum . Sa;viat, ut fortuna poteft, mutetquè repente Opes beatas afpera Pauperic: turbamquè olii vefana clientum, Auramquè plebis auferat ; Extemplò iimuf atquefugam parat invida, gaudenS' Volubili negotio : Illc aurum , illeauram , rumoremquè ille fecundura Rc-'ìgnat ultro interritus. Dcquè fuo divesridc: ferà faca ; quòd iikia Veiint CARMI NVM. 349 Vélint hcct, hil auferant ; Quod iota dcječliim fic fundo admoveri:', ut, fi De moie volui:, erigat. Vfque adeo nobis nos uni impune nocemus;. Nos noflra amamtis; vulnera. Qui fìdus, parciifquè fui fibi provider, illum Sagitta nulla lauciec. Non Deus in medio noftram cuicunque falutem Ponit petendamj fpiculo ; Scd prudens imo liancpenitùs fubpcdìorc condit, Omni latentem vulneri. Ergòfe perimir^qui rebus feabiicit omnem Voluptuofis deditus: Qui pallens inhiat, pallenticoncolor auro, Opesfuperbas Attali; Autqucm folicita ambitio fodit ufque,& amicx Nodìis fopores excutit. Va; mihijva: mifero;, quid prodeft ampiafupellex t { lufomnis Aman ejulat ) Quid populi, undarum ritu vacua atria noftra Quos poflibiis pleniš vomunt ? Regnaquè tot nobis regnata , locufquc fupetbis Longè tyrannis proximus ? Quid magni generisnumerofa examina nati. Qui noftra laxant ofcula"? Non fum Aman , non Tum fortunxfìlius albi : Dum Mardcchxus a.'clierem Afpicitiiunc;dum iftis nobifcum vefcitur auris. Qui pendeat dignuscruce. llle nihil noftrx'faftigia pronus adorec Sortis ? nec idem palleat Trifte fupercilium nortrum , vultumquè , caputquc, Jurareper quod territum Vulgus amat f cui tìon fijni terr.or, Se horror ad omnem Man- Mundi patcntis angulum • Negliga: hic ixnas ? nec mc vencrctur cuntcm, Ncccranfeilnti procidat? I fopor, i requies ocuiis incognita noftris. Incumbc totis viribus, O anime,acque omne hucTiolcntus contrahc, qulcquid Eftartis , eft & ingcni. Infanduni piroftcrnc caput.qui flcčtcrc nobis Negat fupcrbus vcrticem, Pcndcat ercčliis pro celfo roborc ; & arquum Sibi aiifcrac faftigium, mm LI- « LI BER QVARTVS C A R M I N v M V A .R I A: kfu pra:fenrix Votum, ex ilio j Indica mihi 5 quem diligic anima mejLj: ubi pafcas .f ubi cubes in meridie ^ Cant.I. Sola progeniesTonantis alti, Sola progcnics Pareiitis alma;, O Jcfu, Ò amor expefite, quantum Non feptemgemini fluenta Nili .tgyptusfitit imbribus negata; ^antiim non libyciviator agri ^ Tačlus dipfadis afpcro venčno, Rivi pocula deperir fonantis. Tü, quiflos habitas aprica campi, Tu ,qui fonsrecreas rogos amantum. Tu, qui Sòl radios refundis aftris. Turni cor fapis, ulrimafquc fibras, IVn'f. L r B E R IV, Vtifquè hanc animam tibi occidentem. Vris .-feu radiane gena: micantes, Qux fparfs rofco nitore \eris CanJefcunc gemina, rubencquè parte ; Seu Ixcas acies vibrant ocelli ; Bina qui velutaftra fulgurantcs, Ipfasixfpiciunt ,bcantquè cautes -, Sive aura ambitiolìor capillum , Flaventem magis aureo metallo , Turbar molliter: ofculumquè paflls Figit molliculo comis labello. OJcfu ò iterura expetite,quantum Non umbra afllduo die perufto : Non unda aflìliens benigna lallo ; Non aura xquoreofecunda nautx , Te magis, magis ipfe concupilco, Tuas delicias, tuosamores. Quare, luxmca, corculumquccordis. Die, ubi recubas, rubente Sole; Dumcojli medius fecaturaxis? Dic,qu.-Bfyluulafirium latrantem Defendit capiti beata ; cùm tu Inter lilia lilium raoraris-' Hunc tu fi doceas locum : patefcant -Tua: fi mihi commorationes ; Ipfis rune ego fedibus Deorum, Et regum foliis valere julfis, Quamcunque indocilem viam vorabo , Vt ad te veniam meridiatüm. NE CARMI NVM. 3S3 NE I E S S I N F A N S Ad prißfcpe compoficiis algcat IN H T E M S M. ADefteluic, anìmxtepentiorcs, Formoficoniitcs cjup: cllis anni » Aderte , horridularquè ad antra Beti'.lcs Fiate flamine mellc molliore. Fiate , quo glaciem rprolvat hora, Quo tepefcatineleg^ns decembcr . En audimur adhuc nivalis aura, Adhuc molliculos crucntat artus, ' Crudelis, tencroquc', parvuloquc . Tonanti ?trcmifip(ì;, lacrynianfquò Pleniš lumina guttulis fatigat. Matet fuaviolum apprimit gcmentis Orcilloq; CQralliniftjuè labris Apploraus : numerumquè vincic omncra Matern:u. fcges ofculationis. Bruma pe/Tima , bruma perducllis Pcocervis etiam.'rcclefta ad arftos , Ad fepccin fuge pef^ilcns rrioiies , Peftilens fuge ; cjuippe mi abripic coi' Tcnella; labor ejulacionis. O faclum b.enè. fian: modefliores Aur;?.- jam tepuit. fopore vicfìus Infans jam cuba: clegans in aurcm : Quamquam ftrata Jaterculis arifta, ?Efra;fepia fiibjogata cunis 2 Som- , L I B E R IV. Somnumvos facitis negotiofum. Scd cjut Ccclituum tcnetis agros , Vos cavetcjflagellct unda ripam, Scu moramibus obftrepat lapillis : l Hoc, quòd te/ufli terra:, coeliquè potentem: Et /ufli, partes te moderare meas Quòd volui, alTiduè comitcm noduquè , diuquc Prx cuniftis noftrum te fociarc latus; Mačte animis, dixi : petra mihi furgetin ifta . Quam fuper excelfam molior ipfe domum . Tute gubernator ledeas , clavoquc miniftrcs ; Dummea jfic/ubeo, claflìs arabit aquas. Tucoelipoftes claudis; tu pandis eofdem: Et ftygiis ctiam tu dominare plagis. Imperio cernes regum capita ardua, faftu ^cpofico ^flancisorculiifcuc tgis. Quàm^ 564 L I B E R IV. Qiiàmlibetcxtrcmo latent gens abdita. minulo, Accipiet factum te venerata /ugum . Nec, fi Acheton totus pottis^e effuiidatahenis. Sublimi potetit regna movere loco. Hié ego 5 hic ille tibi decoruin certidlnuis autlior Tantprum,quem nunc, improbe ,noire negas. lltcunque ore negas; tua cor mendacia damnac. Lingua negate; at non mens ,animufquc poteft. Ergo nofce nefas. perjurat'crimina lingua: I velox , oculis cmaculare tuis . Integra culpa tua eft;nOn eft tarnen integrapoena; Flagitiiquè tui plurima pcena mea eft. Tu lacrymas: fiindam ipfc animam.fundajipfe cruorC; Morte ego; tu poenas criminis imbre lucs. Tu largos oculis fletus dabisjat mihi pro te Ipfum hoc igtiotum ftat dare morte caput. LYCr-^ L Y C I D A S Eleonora clanflìmic , arqiie honcfdflimc foeroina: fiinus deplorar, hccc tumSo-fojprincipis viii,Conjux , ab india re-gredicns 5 naufragio fado , ad litoris arenam pcrquàm miferè extinóìa eft , £x Majfeo Hifl. Jnd.lib. i EGLOGA Mafialus. OUà juga pinifcriducunt gelida antra Lycaci, Sxpc folcntdočli cancro Arcades; Àrcadcsiinì ConcediiiatPliosbo; referunt dum carmina ad auras Vocales intcr Sylvas,fluviofquèfonantcs. Incipitc , òNympba:(fieri, nam mandat Apollo) Ma;nalidcs , qua: per fata iura, per antra, per anincs, O Lycida, parvi duduni pofTefTcir agelli. Irrita , Icd bibulisfundebas irrita fylvis Carmina: & hxc fa;vos ctiamflexerc leoncs . ^ftus erat,quo grata cadit de montibus unda, Etvallcs intcr querulis admurmurat auris . Tum vero ncmntola quics paftoribus 3:gris Proptcr dulcisaquam reditxquoris, atquc fub'umbram Ire pccusjuirum lenta ad vclligiafcrvant. Con- ConftititumbrofaJ Lycidasfub tegmine qiicrcus Intereà-, atcjucillum lìnius grcx ambiic, atquc Motlìbus obliquisolim dcpaflarcmandit; Inflocum hoc Paftor cùm cccpiE arundine carmcn. Nunc ego, qiias memori fublegi mente querelas , Et numeros reddam iiumeris , & calmine Carmen. Flccis Hamadryades ? jam flètè :&agrcllia, Fauni, Nomina, Sylvaniquè leves, Satyriquè biformes. Vofcjuè ò Naiades , genus xquoris , ite ,maritos Ad lacrymas toro dilfolveregurgitc fontcs. Carmen , hyperborex quale audivere myricr, Conjugis orphea: dum vita recedit in auras, ( Orpheus Enrydiccn, circa nemus omne fonabat Eurydicen ; 8c fylva fonos à ftirpe fcquuta cft) Dicite: fi qua mei tangit VDscura doloris, Picrides mufa:. )amq; Ii'marus audiat, uuam Non fieri Eurydicen , unum non Orphea fiere. Incipe jam Ceos niecum, mea fiftula, verllis . Jìoc ccenim pofitus rcpetam mihi funera faio Ah ,modòqux- vidi ,refcrens me rauca fccundiim licorajcocraleofaftarus facraTyranno . Incipe jam Ceos meci3m,mea fiftula , verfus. "Vivus vidi oculis, Se, cum tam fa;va viderem, Tane ego qualis eram ! vos aura:. Se litora teftes. Siabac humi pofitum , crudeli corpus arena Foedatam-, & pedibusfSučlus maris allidebant. Paalatim intereà lethum sxanimata bibebat: Paulacira alterna condebat lumina nofte, Me miferum ! & veterisfugiunt veftigia formic. Oceani qualis decumbens Cynthius undis , Condir fc medium: raedioquèrelidlus in orbe, ixaiiimcs urgetradios; nec lumine vivit.-Kecpcriit: jamjamquèfuo nigrefcit in auro . Inope jam Ceos inccuaij mea fiftula, verfus. Intoii- Intonfi montes, & moncibus addita fummis Sylva : ctiam & lucos inccr qux luditis aura;, Accipite ha;c ; animoquè unquam ne pon ite, Nymphr, N/niphx five jugum luftrans Oreadcs : aut fi Najadas aurati factum caput allicit amnis^ IncipejamCeosmccum ,mea fiftula, vcrfus. MillctibiDryadumflevcrci&niille fub imo Nereides pelago , pracindlx vertibus atris, Ingemucre . etiam has intcr pulcJicrrima fcrtur Aftra vocafl'c Thctis ctudelia . nunc age ,mecuin Incipcjam Ceos ,mcarufticafiftula, verfus. Ite, ite agrcftes aliò , mca regna, iuvenci; Volqueleves aliò, fat viximus ,itc,capella:. Tutjuoquè cara niagis, fi quondam Pana canebam, Fiftula, Mxnalidem ( quoties , te Judice, verlus Ilicis alterni libro defcripfimus? ) i nunc, Funeribus pra;curre ; ecce hoc te in gurgitc mergo, Quos lyradat coelo cantus , dabis ipfa querelas ^.quore.perge : alacrisfequar&tuafunera,Scundas. Dciine jam Gei jmea fiftula,define verfus. Hxc ait 3 & celcresfc prxcipitavitin aranes. lOR- L I 15 E R IVI QU D ANIS F L V VI V S. E L B M A,. R\Ira Palcftina; pellucidus alluit amnis : Vitrcus , ae nitict» prodigus amnis aqua«. ■Val^i^i^l^fg^fteo Jordanis lympha flucnto: Defendune nimiuin litora opaca Jieni. Pignus & oceano fluviiis,(juem Doris avaro Excipiat fluftu, condat & inccr opcs . 5cd. tauen, undaruin tam pura fupcrbia fediSj lethcx, nomina perdit aquis. formofiquècaput fluvii vad« cceca paludis ^nfìuk': cantJE deficit xquor acjux . 5 reiididiteiiii optima melicrem . Liberali forma, ac moribus fuavißimxs ,fnit tamc7i tenactjfimus ptidicitix, ßiiq\ innocenti^ cuflos acerrimus, quam ut fcrv.iret fancìiùs , bis in fingttlas hebdomadas, ftpe ctiam (er virgineo/epane reftautabiit ; hinc ille animi cmuiorin oreperfpicuns : ocnti ad modeßiam compofiti : vcrba honeflißlma ; hinc quoque fervida illa erga Denm volnntas ifreqnens de Dee Jcrmo: frequentior cogitatio, qn£ tarnen, ut nè tinquam csicideret, pungènte nudutn hrachium attentila , veluti Vivine pr^fentiii monitore, titebatur . Orahat tum magno volupinns fenfu integrai horas ,int erdttm admultam nocle7?> ufq-, eo, dum laß--fmn , ac dormitantem nnda ipja telltis excipt:rct , in hac ipfaexet citatioti-cperfundcbaturji^i lacrjmis: ßtpeetid totus incalefcebat , concipielatqi ignea illos /piritui , quos per diem , Aierhis cx imo corde petitis , i» Deum raptim ']aculàbat ur. Vnus unum fe oderat, Q' contem-nebat ; laceris proinde de induflria incedere veßibus :pn-blicis fcholarumfuppliciis ad'verecundia paticntiam fe infontem offerre :j^(juniis , aiiifquè corpus affiiéìationi-bus, maxime acttieaiis latera'uex are catenutìs^poft obi-ttitn qf.oq\ iti tpjo cadavere deprc/ycnßs,nc"JOJaneafpe-rita tis cxempla id ajjcquutUs, utßbi longior ejfet pcena, quàm vita . Coluit Veiparam f'irgìnem amantijfimè,in e)Hs fodalitio peyquùm aßlduus. DV. pr^tereà PhUip-pitm Ner'iu?7j,ó' hrancijcum Xaverium,c!iilis inßar iam ctiam, quos poterat, ad pietatem impellebat : crebro nofocomta adibat ; Indicam ami omnia exf editi onem ' t am tàm avidi optabat, ut uelpner [erto ,fe Uli devoverit, ad?nittiquè frefnfìs etiam Iftcrymis foßuUrit tmfensl, Mquì irrito , ne mirando per Atatcm conatu . Eà ob cau-fam, ut demmn Inditi p aterent fìhi, ad Societatem lESV adjecit animum,ad qnam cum -votis omnibus expetittim^ exoratumqtiì jam ingrejfum maturat , immatura plus tiimio morte pr&repttts, dolorem fuis acerrimum, adini-rationcm exteris maximam , mrifque ingens fui defide-rium relirida/e Fontiregein uxoretn duBa, morie fiòi f .er 'virìi ade fuferxtimt eo impernia, tet ne ejuspn-dor vicloris licèatiiS. prditji font ,è capite Sìa4im di^idc-mn-tt fubtratio, .uifituceselidendas collo circumligavit : ijuod tum ponderi defeciß'et, 0 ex!crandun>yinqnit,diit-tiema, ncque in tam trifii miniflcrio mihi profuisii. inde abjecittm defp^uit, {Sferro jn^iilnm dtdit. Plutarch.in £tic:(llt>. Poftquam res Alia:, duFÌ certamina belli, Quae fortuna diu dubiis libravcracaimis , Veifa retro ;&campofteticèMithtidatetrophxunn Is jam marte minor, veritus, ne fcedcra miles Cofinubii violaret : iiiops, trepidufquè , cubile Ne rueret, ruitipfe prior : vulnufquè mcdetur Funere ; ne Monymam vidor crudelis habere:, 5ublatam letho voluit crudclior. illa , Qua non altera pulcrior. Non altera infclicior, Accepic fimul auribus Mandata formidantibus : lltpalluit! &iitrubuit!atque intermetum, Iramquc longum protulit fufpirium. ludèDeos, indcaftra vocans crudeli»,raptim Detiaxit capiti regia fignafuo, Qure faralis aniantibus , Eli vitta: & hanc manu legens in nodum,auras, Qiias deferebat j rupit liislìngulEÌbus ; Qua: me,quas tcllus longc cranidifllta mundo Accipiat?quòme fiftam ? quisgurgitc toto Obiuat oceanusraifcrura, fortuna, crimaphum Sarai. CARMINVM. 585 Sum tibi. non infuctatuns ftovictinia ad aras. Siccinc rcgales anima:, capita ultima, forti Sternimur infcria: ? tanti (lant culmina nobis ? Tu intereà magni cape longa oblivia liidus: I, inorerc. hxc l'ortis tibi dona alTucta fecunda; Servantur ; tibi fola quics Aclieiontc fub imo eli. Nata fafcia regia; Frontis lethifcrum decus , Froncis pondus inutile, Prinmm tu mihi commodum. Hoc attuliflc ,gaudco , Quod prodes moritura:. Talia dicebat; collumquè adncdcrc vinclo Regali conata, oneri conceflit iniquo Fafcia, non unqunnvgcminos esperta labores . Mors refugit, quanquam tunc adventarc dolenti Cccperat, ac irepidis oblivia ducere curis . At Monyma , ut vinclis recidit fub pondcre fračtis ; Vultus pallida frigidos. Immota primùm conftitit. * Mox xquc furiis pertita Tliyadis, Qiij; fertur pedelibero,& Orgia cum redeunt tricterica, ad aftra Cytheron Qua furgic, furit avia: Baccliatur, ardet, infrCMit;" Vixquèpotens dcmum ipfa fui,Ncque funcra jdixit. Si refertpcriilTe, ferunt diademata nobis. Audite, fupcri,iDiiquc patrii Ponti, Vos fi qua tangit cura noftrarurn rerum, Nec vana terrent nomina indočlum vulgus, Audite has Monymx'prcccs. Quandoquidem viles animx, faftidia ditjs , • Fclices fumus : & caput Iftuc Eumenides quoque Acci- ?84 L I B E R IV. Acciperelilentis Iiorrciit tartari. Si quill precata meteor : lioc unum rogo. Donate funus fulmine. Audior . intonuit lijvLim mihi Jiippitcr .^quiis. Fulmen ò , quantum , Pater Da,T)phoea perderet i Vcl da facro de vertice , Fulmeii, quo juga decutis, Ditafquè Acroceraunia. ' Scd non movcntur lidera: Nee audiunt querelas, Crudclia,ubi parcunt quoque. Tu abflfte , incpta txnia, Largiri tumulum mihi. Abfifte longo . coinpulit vccordia Qua: mc , ut opcatcm bonura Iftuc tu efHceres nec bona cariiifex.' Fer, miles, gladiuin .- feri. Tolle crimen, cffctatas belluasquòd horrui : Nec doniiis amavi agreftes de fl.agello Iroadeo, Inter hie fecura fylvas defuilTem mcenibus: Regna, opes, ac fortis iftas ludcrem vertigines. Q^id jugali tafta fiamma me bcatam perdidi; Si ferarum more, jura qux recufant Cypridis, Inter altas Caucafi nivei, vcl Otliryn frigidum Fct falebrofas vias inlicfpitalis currerem Ecce pečlus lacrymarum larga vena; percute. An ne fanguine horror ifto durus enfis infici? Crimen horret? efl: fuetum. fatvus eile.' fallitur; Munus eft regale funus : largictur tartara . Dixerat: atque avido vulnus famulare recepit Gutture . puntceus glifcit perquè ora, finufquè Dis/ìliens cruor ; atque aniiuam Monymaipfafiigaba;, fiM CARMINVM. 585 IN CACODAEMONA Ne Deiparam fpcrct originis labefoedandam EP I GRAM M A. Dira lues orbis, cave, Virginis invia tciues Culmina , flagitio non acicunda tuo. Semper ]a;va tibi caclcftia culmina cautus Dcfcrc ; fublimi Icis tua fata loco. M A V R I T11 I M P E R AT O RIS Dum natumadhuclačtentem jugulatmi-. Ics, vulnus lade manar. EP IGRAMMA. SIfte, quid intcntas tarn parrula funera, milesJ Nafcentcm pudeat condcre nofte dicm. Nonne vides quanto fparguntur vulnera monftro ? Tu tarnen incoepcum,perfide, pergis opus. Sanguine non mananc :manant fed vulnera lafte; Hoc dare, non illum tollere debueras, B b D, 386 L I B E R I V. ' D. FRANCISCVS DE PAVLA Pratceps mentis latus fiftit. EPIGRAMM A. ■^TT^)!! latii« cxiguum tnontis, multoquè perefum J_\. Tempore, Pauliades pra:cipitate videe. Dircjjubes faxum fìetit: & fugcre riiinx. Fama , tace ; loquitur pcnfile proJigium . IN DIOSCORVM D. BARBARA PARENTEM EPIGRAM M A, BArbare, quid natam infequeris, curfuq; fatigas? Inquè puellarem quid gcris arma necem ? Ccrnis, ut accipiunt fugientem molila faxa? Ah cave j à fcopulo , barbare, difce patrem. BE. CARMINVM. 387 BELISARIO Da obulum viator. EPIGRAMMA, HAnc animam ut toleiem, qui tranfìs hofpes,cgeno Poirige ( fic valcas ) a;ra minuta duci. Sarve ncgas ? abi ; opcs utinam tibi fata fccundent : Et culmen valeas pertinuiiTe meum . , K D. THOMASAQVINAS Foeminam à fé torre fugat. EP IGRAM M A. INvidit nulla juvcncm face vivere Cypris Correptum : nullo corda flagrare rogo. Tenduntur fraudcs ; & fola in fede morantcm Aggreditur blando blanda puella dolo. Ut patuit malcfidus amor-■furor ire per artos; Igneoquèigniferum torre fugare nefas. Quid juvenem, Cytherea , audes incefTcrc ? in illuni Quid facibuspolfis , fi fugat igne faccs? B b 1 1>I. 588 L I B E R I V. DI VITIS V O T VM. EPIGRAMMA. FEitur, in Hcliadum ciim repit viperafylvis, Elcftri ad lacrymam conglaciaiicfcia . Invidit demens tumulo ; atcjue , òluppiccr jintjuit; Cur noningeiues me tumulatis opcs f IN AVLVM DEMENTEM EPIGRAMMA. Aule , fapis nimiùni , dum te demeiltia mutat; Mens aiios , mentiste tua damna bcant. Taupcragri ciilcor fueras modo, dcfipis ■■ indù Effe omni niltc ditius orbe putas. Vota kvifaciant alii trepidantia forti; Tu modò nefapias, fi fapis , Aule, roga. ^r-A^J IN C A R MIN v M. 389 IN CI.AVDVM , ET IN COECVM EPIGRAMMA. Vir pcdc trunctis erat: gcnlino vir lumine captus j Neiitcr inoftciilum foliis adirei iter. Irte cjucrcbaturnulliimcoghofcere callenv : Illc dolet fruftraccrncrc polle viani. Invidia amborum benè magna . hic lumina mailer : Illepedes:votis pugnar uterquc luis . Rilìt rune liomincs nunquam Natura tenaccs Propolìti, Scdifcors in fua vota gcnus . Oceano in medio patriam ploramus amicam : In patria Oceano nilprius cflc lokt. Hicfua tcčlagcraitperinhofpita rura viacor: Iniarc cognatum devovct illc larcm . Ne vento tapiatur apis , dat mica faburri: Ne leve te ingcniiim, dct tibi mica falis. S90 L I B E R IV. IN GLABRVM A teftudinis lapfu vulneratum EPIGRAM M A. MOrs tibi vulnus crit capitis, cave,dixitharufpex, Audiit, & cautus rutis aprica tcnct. Forte Jovisvolucris , pcdibus tcftudinc rapta , QuacritinofFenfam faxo aperirc fcram . Huic adcrat coma nulla ;quod ut fìmulafpicit alcs, Gaudet ad appofitum pcrtinuillc locum. Prsda ruit, fračtura glabrum : vulnufijuè decrrat Vulncrc. fofpes erat bellua ; fradus apcx, Illebiccps , prohclamat inclučlabile fatum! Ut peream, vifuni eft hoc caput eflc lapis. Si haec ftabant capiti prxpoftcra fata : fuifTcs O utinam vifus tu, lapis, effe caput. fP.^' CARMINVM. 391 FORTVNAE LVSVS IN DIVITE. E PIMR AM M A. I I Lice fub nigra divcs fufFodcrat aurum; Iliccin & hanc lethuin cettus adire pctic. Suadet paupcrtas. ergo dum dexcra capiftrurn Inftruiti en cavea; lumina figna videne. Nefcio qua; fubitò fpes menti afìùliìt egenx; Excavat,& poficas reppcric incus opcs . Mors mea difpereat, dixic ; laqueoquè repofto, Difceffìt Croefus, qui modo Codrus crac. Vix abiit: foveam repetic cum Dives inanem ; Dcfodit ; & pro auro commoda funis adeft. Ut vidic ,qualis correptus fiderc, totus Intreraicj & laqueum,non fua fata, capic : Illum aptat jugulo; partem ramo implicar; indi Defilic, ac moriens penfile funus agit. Ne me verter amor tencat, fatis ipfe cavebo, Quando fic dominos illaqucacis,Opcs. B b 4 IN 592 L I B E R IV. " IN lACTATOREM INGENU SVI EPIGRAMMA. OCerebnolum memn difertum; Te oftciido quocics inaufpicatò. In aurem niilii millies (ufurras. Credo, nec ma^is hoc volo ptobatiim. Qi£are define inudlis lahoris; Oinncs jam pueri, pacres, nepotes Hoc cerebrioluni fciunt difcrtum , Cujus tu fale cunda condiiftt. Scd pruris itcrum , frequcnl'què gartis: O ccrebriolum mcum dilertum. Q^id hoc vuk fibi,jain Icio. es facctus, Ic tili vafer iftiinacor a/Tis. Quod multi faciunt j facis vel ipfe. Exauget fua cjuifque venditorum : Quadranteaique avidus vocat tricntcm. Auges tu nihil , & parum vocafti: Et nihil cerebri parum cerebri. Hoc cerebriolum eft tuuin difertum. m-' \ EPINICIA TERRARVM ORBIS Excellcntiflìmo Domino D. Gafparj de Braca-monte , & Guzmnn , Corniti' de Penaranda> Catholicre Majeftati à fecretis cubiculi, Supremi Concilii Indiarum Pr2efidi,& in Neapolitano Regno pro Rcgc_,, cum cidem in Collegii Neapoli-tani aula Thefes Philofophics propugnarentur, cantata. Praludia cantus ad mnfas . HUc ò Collis aderte, quotqiioc cflis. Incoia: aonii duces leporum, Qmbus fé focianc chori, jociquè , Et da'ois & citò meritai' l'0L;naT, lues, fepulcrum , pefHs, fera,furia. Ila."cr?cum ululat ,& ira iìmiii, & Venere flagrar, lamcjiié aula deftin.uas Solymis dabat epuias l'roccribus ; enim tyranno revo'iita repentur Natalir. hora . ridct redimirà leiicis , iledoleiifquè vere pallìin feltiva doinus; & hàc, lllac vagacur acr 5 refluens ibnoribus. Mantis acria f.imularis reiiet, obfequio adhibcns Nitida; ordinem juventa; vacar a;dibus alacris Conviva : ftraguliftjuè ingenio , & bene faturis Auro incubar fupinus. laqucatia radios Mix- Mixtim cvomiuic dici . difcumbi tur . cpiilas Pviicilum cxcipit falcnuini vcfania bibicur. Jubct Euliyus cliüicas ; jubecSi pcdc qiiarcre Sola duca Cüinminuusanimata lapidibus. Hic tum puclia moili c pcnctralibiis «^iadu, Flavum implicita capillum , vitidantibus Erytlir» Digitos iiitciis iapillis murice tyrio S'atis affabrc erudito phrygiis laboribus, Adetac.'oculofquè vcrtit procerum flbi nitida . Venerata prima Regem ,Solymofquè nobiles, Sola incipit tenclio choream pede regere: Venerefquè fimul , & ipfa; colludere Cliatitcs; Modòpailibus remiilìs metitur aream ; Subitumquè refluentes cita complicans fugas , Orbcminterimpriorem gyro explicat alio. Modo negligerls relaxat, relegitquc curfibiis Vaga rite concicatis numero additum impetum. Hàcdcftinac moveri : flexuquè retrogrado Hàc denegai moveri mendacitcr agili: . Tum carpit imminutis afarota digitulis: Spatiove pundim eodem inftabilis tripudiar: Eademquè femivivis trepidationibus Reqiiiefcic inquictum j gyroquè fxpiùs Seduclilicoronatpede nixa iaaltero. ' Hilaris corona plaudit; plus additur animi . Heu lacrymanda demum lolatia . heu cui Hic flcbit apparacus ? magnum obruet caput, Sed non inultum. imago quàm fccva facinoriii Vos cedite, ò Sorores, hinc, Caftalides. ohe Satis efl: repetite Pindum. furiis libentiùs Partem liane date memorandam . tanto cruore me Mea non calcar, Erinnys fcelus in federe canat. C c 3 ADf 406 L I ß E R IV. AD AMICVM PHILOSOPHVM De TÒ , & Ly TB'y^VOTTCCIJVIOV NOn licrclc illepiJus , iicquc invcnuftiis, Qiiòd To'" palladiis frcquc ns tabcllis Scribam , narc tumulcuas procaci, Fcllitoqiic liilaras jocum cachinno. Mon enim Icabics novella pnirit, Fabani cuJcre lutlicrain l'odali: Qiiippe mandca , quam pigec tucri, A tergo cft vitiis rcfcrta noftris. Sed quid hoc ? ita dilpliccnt Athèna;? 5ic , qua: vox olct Atcicam , rciaxat Bilcm.-ut ne piperata dičla lingua: ll'lo contincas modo , jocovc ? O digrammaton cxterum, ò mirdlimi To , cui fyllaba toc faccffit una Cavillofquè , falcfquè, naufcafquc, IS'otas .. i j pete porcicus, fìoafquè; Nam Roma, & Latium omne t/Stft^/StfffwSrt ; NecnitornitetoreTuIlianus: . Necloquijuvat ore nos rotundo. Sed tu, qui indigitas meas tabcllas, Tuos exere , qua-'lb , codicillos, Sefamo irriguos bcatiorc. Papa; quàm fonat elsgans in aures, Qu« buccas rcplet. Se replct papyros. Vox è Pacuvii pena lefolfa, Vocis quifquilia: inficetioris, Blatt» idliqiiis voracioris, - - lin-. CARMìNVM. 4C7 Lingux" liniera pril ca ccnfepultx , Lv , cujus vctulum Accium puderet. Atcellan.i, vctufta , nota lippis. Et tonibribiis cft locutulciis Fabclla . Acria; felis volucres 1)11111 pugnane validi?;periculofam Noduacxiit aleam,: quòd ala: TcfTcram voiucri, fci'.tquc dentis ]ìabat vafrè,epicccna bclluarunij Volùcti voluctis, fcrx ferina. Si bellum Lacio-inferant Athens, Ly eflet noclua focda literanim: Qua; non vocula, fed cliima:ra vociim, Et grxcum fonar ypfilonj nec ullis Eft donata politulis Athenis; Ideniqiiè Aufonia? ùnii receptum L, fonar fibi difcolor larinuin. J ergo, SztÌ mcum-, probro laceiTe.-Clama audax ly, ly , ceiuies in horas: Nec gra-'cum juvetllcHe, nec latinum ; Nä tu fabula literatiorum , Dicèris dare aoftiias Athenis. 4o8 L I B E R IV. P, ANTONIO AR DIA SOCIETATIS JESU In D. Francifci Giigiiclmini Ncpotii" ex forore obitu. Is tumclaro ,prAfl(intiqai loco nxttis ,Aum , retimi-tibus Scrvatoris »cfiri lieceynbribus Nutalìtiis , natala ipßus ctmas cum ßiis £qualibt4s fua.indetno ce-lebrat minore j'csna , apoplexi intcr agendum fer~ cujjus, repente, funere ntniis piiis prxcoci, decemis puer extinguitur. fed quo vnnor, iritò nuIlus pusro:hoc major, imoptmmusparentibus ta acerbifunerisfenfiisfui(,quip-fefriterquam qttodßiius , gerebat y el h acipfa primula £tate tnagnos fpiritus,^ adprxcLiriJfima irtdole ado-lefcebat.pietatitumemiidebaturadultus.prAcipud Vet-parAP^irginSbeatijfrmdab incunabulis ipßs,^y> inter ipfa incunabuli eum in modum amabat, obfervabatqaì, ut augufiam ejus iconem, non modo aperto capite, fed etia flexogenu , slrato etiam humi orepriter eam gradtens, neneraretur. hincfacile dignus , quem divina Parens raptum adto tempesìive voluerit: ne piosfenfus, ani-mtimquepurtni!fceleris Atus, epet , juvenilis aliquando iiceažia inquinare/. L lldiint, ANTONI, nos fata volentia ludum: j Etiioftra incerto fcmpcr fub judice lux cft. Vivimus exiguo miferi : diuturnaquèfruftrà Ignari rerum molimur tempora vita; . Nunc age , Si ipfc aiiimuni curis raordacibus agriim Hit C A R M I N V M 409 i lic mecüm clcp0in;(haiiJar[5crnaiisam'0ìcm, Creilo cquidcm, olBciumquè nieiiju ) lì niuneriswila Parte vacas ; il facra potes pro tempore »ofcia Exiguo fraudare; aures communibus iflis Da intentailacryniis,animuiiiquc liisquclìibus addc. Nulla ergo eft pietas fuavi a;vo? dulcibus aunis Nullus honor? flamcnquc licet ptasciderc dura Forfice vix du<äuni, vacuofijuc abruinpere fulbs» l'roii dolor! egregias animas larvo ornine terra: Accipiunt, redduntquè fiumi. vix gaudia furguan Et llibcunc lacryma;: brevia & folatia iongus Compciifat Iiiäus : verguntquè in funcra cuna;. Ipfe rcor, partim madido te liimine, ficco Lumine te partim fpcKäaffc injufta Nepotis Fiinera lačlentis ; ftr'agcm fpeclafle virentum Annorum , vixqiiè incepia: dilpendia vira;. Etfortisfuichoc animi; ncc non fuitillud Humani atqucetiam. quisenini, ni/ì roboccnatus Alpino, auttygridis toleratusad ubera,fktum Abftincat, rapidumquè premat fub corde dolorem; Cernat ubi ca:dem immcritam , cafumquè fuprcrauai Surgcntis Ipes in magnas, proavofquè paranti! Vincere fublimcs, palinifquè attexere palmas * Ipfequidcm Felix, mortem qui-fuftinet infans Infanti nafcencc Deo; qui definir auras Virales, ubi vitales Deus incipit auras Carriere : formofumquè diem ad prarfepia condir. Naaiquc ubi paftorem dabat illuni fcena, tonanti Muiiera laturum Puero gratiffima ; vivos Ecce auccm obftruxit lethalis gutta meatus, Etparvam improvifo extinxitfunere lucem. ìMe, inquam, Felix, neque noftris fietibus ultra lirgcudus, iiiveasqui augens fupero orbe plialangcf, Immixcus fequuur fulgentcni a-qualibus Agiium . ìmò Imùctiam Regina Dc.iin, cognata pudoris' Virgineicuftos, Sc mater iìmplicisa;vi, .j. , Ipfa fmu fovctcxccpcum iiouimincmor, ut fc Vix natus colui: : vis infans, Tu niea , dixit, Matcr adcs. tibi fune iiolifa; priniordia vita;: Ettibi enint vitx inomcrtta vcl ultima nolha;. Qux tecumrcputansgciicroius avunculus, imbrem Dccullifti. oculis, animumquc ad gaudia flcdis . Quanquam te ingcnio, te a;vo, te ingciuihus orlis Florcincm vi. unus a pluribiis accipis. ergo placuit diftribuere mores tiiosiUtqnè totiini inipicerenius Te, libuitcontempiari per partes, quo nimirum implcres ociilos, non obrue-ICS. qu.inquai:i Iiaud licuitad vivumexpriniere ; nofter enim mortaiis eft color', itum rumen nunc eft in tudi-inenta . finget ablblutas imagincs a:tcrnitas , nor-.in; tuo nulla ex partedefutura.intereà cquus,bonufquè nc-tipe miinia iftha'c qualiacunque mentis ofEciolìlIir.ia;. iì mimi? cftobfeqiiio annuendum.-annuc obfequenti-bus; dum plunmos, & felicifTimos Tibi annos. pacatil-limumquè impcriiim b-ncprccaiTiiir.^'alrTudemiim; nos pjiujdimus. r.D, F. D. RAPHAEL COTONEIl Magnus Magificr Equirum Hicrofoly-mitancrum creattir. COndixerctanilcm fiderà votisnofttis. Puduitrcprchcndifata tarditatis anipliùs : Etin Emincnti/llmum Melitx" Principein, Aliquandiu dilatum, ncgatum minquam, F.D.RAPHAELEM COTÒNER magnisavibus cvexc-Quanquam cvcčliis ipfc excufat fatorum moras: (rc. Cum nunquam tcmpeftiva darcnr, Qupd decHsetfìcitiflìmè datujsépermcritoìrcddidifscc Comperendinavit fortuna aliquaiuulum. Ut orbe fuffiagante magni Principis virtuti, Domefticus caJculus in esterni cumiiluni addcretur. Hinc non imperai improyifusj, fed cxpcilatus. Et ex defideriopotius omnium , quàmfpE; Quifpc injuria tanta: virtutis fuiflec, Sperare faftigium, Quod tempori folùm erat futurum. Qnarc ne gratulenmr vetera. Nihil meritum gratulamur. Carterùm hoc eft maximè"kudandu in novo Principe, Quòd una laus nova eft, in maxima ingiedi Principati; Perantiqua, meruille. A D POMPA Eminentifs. ac Rev. Dno FrDr RAPHAELI C o T o N E R, Quòd is Magnus MagiTcer Equitum Hierofolymiranorum renuncia-tusfuerir, Dufta ab Equi-tibu^ Prioratus Capute" Nevipoli D d A » I ' • - , ■ ■ v . 1 ■ r ■ ' \ . i.. ■ -v^ . ? v.'" 1" • •, ». . -• • • ' • . . . . J- : <■ -v - \ . ' m ■■--'i ' • H ^ v-r 1 t;" . ' ' ■- • * J. ■ j- ■■ ■■■ CATxMINVM. 419 AD M E L I T A M Pomn.r Thearnim. Melitc, Mortalitatem excuflìfti mine demura; Triumpha. Humana,uceftin fatis,ficrorantur, lltfitpropc magnitudinem lapfus: Prope lapfum magnitudo. Scd Tibi magna csdunt in maxima, Ec fclicicatis cakcm major tcrit fub calce Felicitas. Forcunatos cu duccs,fticnuos,undcqu2q;abrolutifnnfos Fuifiet sCroa vo:oiSpriòribus'parédare.(obtinucras. -Siiperavit tarnen !pcs,ac vota Coslum; Et dilllmilem das majoribus; Quia ma/oribus "fufficis maximum. (PHAELI, Non iiccbatin clarifluna profapia vivere obfcuroRA- Cujus Majores , libertate Balearibus arteria, Quingentos anteannos lub lacobi regis aufpiciis impe. Gcnustarnen illi unii eftdccus,naunicüj(ravcrät. Laborante Fama, Tantam ipfa virtuté non ut .-iugeat.-fcd ne minuat. Ergo parate Emi.ientiilìmo Duci tuoinTheatrum; Dum nos pofituri hxc minima qua grati, Qua obfequiolì, monumenta, Autimbccilles«xcufabimur,aacamabimur amates. D d i M5- MELITI Ad nov.e Pomp.t fpcčiraculLuii gcfticntis Profopopcxja. ERgò immercntcm fumé fci'ociam: Tumsfce pcclus. jam Polus annuir, Noftrifcjuè, Virtutilquè Totis; Jnquè mcas RAPHAEL coljgrtcs Regnum capellìt. Stamina priftinis Mutate paicis : fiiriiaquc tcmporum lam lila ctllcnt ; Ixtiorcs Collypiiun mihi ncftat horas. Hxc ncmpc nolirrum tefTcra Priiicipcm, Hxc noftra lìgnaut Fata ; nitentibus Sa;cla hiiic quadrigis : Jiinc dictum Camlidior remcabit ordo . Aft a:gra Thracum luna trcmentibiis Praclara ccrnct fìemmata cornibus : Siioquè deturbata coslo, Pt-'ipctuain gerct ore nočlem, Illum fiib aita niibc modcftia: Diii latentem Gloria fiillulit: Deditquè certatim viJendum ò'idcribus, cupidoqiiè calo. Sperare tantam lucis adoream Voto trementi non bene credula Vix polle rebar. nunc repoftis Sors precibus, tacitifquè celllt ; Dixitquè fallita vjce Diel'piter: Airurge , Princeps: Infula; fol tibi Solem reduci;, qui cruentam Odryfiaiii dabit ire kuiam. . BA- ß A L E A II E S I N S V L ^ ; In quibus Fxctli.Familia COTONER exordia diixic,Pompes pra:ciniint. 10 triumplic. ò Cycladcs advenx, O fkidruaiitcs a-'cjuoris iiifula;. Io ttiumplie. nunc cicceret Mobilibus renovarc faxis Summo choreas equOre. Tu Rhodos, Tu Creta noftro plaudite fanguini. Qui Thracias fternet phalangas, Collacjuc fervirio Icvabit. Io vici/Tim concava montium Reddunt honoro mumiure; concinunt Io triumphc. COTONERO Fama tubis fonac orbe ccntuni. Et vos triumplio plaudite, nobile' Par infularum. Patria principuni, Gaulofquè. Mclitcquè, vobis Pompa Ducem canic" invidcndum. Hic Barbarorum vini male conditam, Dilcordiarum ca'de inamabili Infanicntcm, franger armis, Biftonix- "enerollis oix o vitro inferendis. barbara jam Tlictis Timens troplixum redderc, lacrymas Dedit ficquentesjindoicnfquè, Cui mea iccptra ruiint, toc annos Regnata dixit.' proli dolor! ibimus, Dcfpcfta magnis pri'da fiiroribus D d 1 Fu- 422 L I B E R I v. Furcntis hoftisibimus mox Colla jugo famulo claturx^ Et tlcftinatas imperio mamis Servire cogcnt fata ferocia. Quid vagicnti juvit auro Soli habiics oneratTe cunas, Parcus dici; fi nihil urgco Ad raitioris (ìdera confili Momenta ? ■ vincat ille , viiicat; Nos domina famukmur unJa. IMAGO PRIMA Fortitudo. A Delle noftro fa;cula carmini Exafta teftes . nulla rapacitas Poteft dierum, oblivione Radere opus meritò loquendum Nepotibus. Vos, vos ego (parcite timbra; feroces) è tumulis voco. Qui turpe Maurorum fecundo Servitium repuliftis aufu. Fundat Juventus verbere;torcili Fidebat atrox : jus Ualearium Quod eft vetuftum. at Maurus arcu , Et melior celeri fagitca Fruftra viriles, contudit impctus, Merfans frequenti funere mcenia. Non Icari tumuituofo Mollior xquore, non lca:n3 Gn atis adeniptis mUior, Atl»ie$ . De- C A R M i N v M. Delida fxyì. Barbare, confili; Gens quippe COTONERÀ folvet Imperio patriam fuperbo . Inaufpicatos Chriftiadùm maiiu Pulfabit hoftcs. occidit, oecidit Tumor fubačlus , Si cruencum Supplicium per acuta belli Orco dederunt a^mina lurido Devota. Forces pignorafortium. Creantur;& procerapinus Non humiks pariet geniftas . Sic ortus altis nempe parentibus, Addcs triumplios, ò RAPHAEL, tuos,, Thracem catenatum; irte quàmvis MifTiIibus valeat fagittis. lam pallet Eos barbara.- jam tuis Sinum relaxant hofpita clallìbus Abydos hinc, hinc Scftos, ardlo Q^as Ipacium crepitancis undse Freto modeftè dividit ; ah mora Jdem maritis longior aeftibus, Queis jam flagcabat, cum vetarec linda vias animo Volenti, Gemellus ignis. quid Cyprio tamen Obftet furori ì fi Oceanum mare Opponis: audet, defpicitquè Confiliuin meliorishori. Dd 4 IMA« 424 L I B E R IV. IMAGO SECVNDA Liberalitas. QViliberalitatis fila, xnorefquL-viderc cupii, RAPHAELEM vidcat. llnus illi,à tcneris amor fuic, Prodefl"e omnibus ; Vt nullum unquam pcrdidcric diem. Beneficia nulla non ponit bcneficus ; Contra atque illi, A quibus cum precibus extorquetur gratia. Malefici conferunc bencficium . Hic libi prius deeiretj quam fuis. Qui Suis vivitj non fibi : Quod maximorum folennc efl: Principum, Cum ad propria a:quc famam,atq; ad alicnam felicitate Et is RAPHAEL adliuc privatus . (nafcantur. Decuit tamen aliquando privatum exuere: Quo maxime dignofceretur. Non additam ipfi ex magna fortuna libcralitaccm, Sed argumenta foiùm liberalitatis mutata. Quid ergo miru efl:, adeo in ejus laudes fama incubere, Qu£ liberalem Principem laudatura, Nunquam poteft eßc prodiga in laudcs? IMA- CARMI NVM. IMAGO TERTIA luftìtìa." ASaa.'a, jam dudiim Jiofplta fidenim, Defccnde calo, deflne Scorpion FcEtum vcneno Iiinc , iinc timcrc Ora fagittiferi Leonis. Tcrras <]uid ultra flagitii memor Lsl'vo minaris fìdere : lapeti £x quo cruenta gens per omncs Ire vias fcelerum para vit? lam defuefcunt farcula crimini, Minufquè culpa: folicitx Jicet; lamquè orbis aftus in priores Innocuus remeavit artes. Bellona campo ce/Tit : oloribus Jnvefta, cornu Copia plenior Ter vafta camporum vagatur: Vomeribufquè jubet retortiS Liquarc Ferrum . Sequana mifcuit Ba-ti ferenum flumen; & Auftria Utrumque tempus lilionun Vere füb oftrifero renider. Ite, ite amores, & Venus, & joci. Et Gratiarum jiodus amabilis, Jmplete regium cubile, Jndigetes folio daturum Late imperantes. lungite vos quoque Regcs timendi( luftitia; hoc placet) Vircfquè, cognatafquè turmas Tlira- 42^ ' L I B E R IV. Thracis in exitium Tyranni. Hoc deftinabant fiderà; vos ubi Dextras daretis . tunc fimul anxia Dixerc:Nunc, nunc COTONER.VS Siclioniis gravis ufque caihis Regnet futurus, qui auxiliaribus Regum timcndorum aiquoracopiis In frxna ducac Axena , aučtus Arbitrio mcliore fati: Qui, fi quis Orbis moribus improbi® iEquo rebellat ( (Ive diem lavit Vnda obftctricc , live nigro Ore refert fine luce lucem) Submittet arniis, Erigone, tuis. Audin ? Olympus la:uùni hilaris tonar. Texuntquè Parca: concolores Sajcula nobiliare filo. ìrMA- C ARMIN v M. 427 IMAGO C^V A R T A dementia. Et hic magni Princlpls tituliis efl: , Mifcrcri, Fcricas dcdecet liominem; At Principcm infamar. Q£Ì nunquam iubiečtis parcit, damnat fcfc , Ulis pcenam decetnens, infainiarn fibi. Duccm noftrum ipfa lačlavit dementia, Ipfa eduxit. Difpliccnt ipfi federa, non fcclefti; Et illa fic pünit , ut his confulat. Ne moriim quidem cenfor paffus jnvidiam eil. Nempe iftos haufit de coelo mores. Cujus plus funt terrori fulmina, quàm damno, Quiiì , qu2 imponit vulnera , doliturum. Difcant ab RAPHAELE Neroniani Principes: dementia unis ipfis apprime fačta, li defìt ; Principatum non poltìdere-, fed tyrannidem. Et dum femperirafcuntur , nulli placanturj lllud necelTariò evenire. Ut ipfos illos timeant, quos terrent. JI^IA- IlM A G O Q V I N T A Conftantk- CUi pefliis folidis cx adamantibilS ^ Armacurqiiè gravi coniìlio ; licct Ornamenta Dccembcr Sylvis decutiac comi- : Aat primum referat ver nemiis : liorrida -■Eflas urat agros : aut glacient aquas Reflantes Aquilones: Fallit n Agricolam fcges, Si nimpiint feo;etes Iiorrea Gargari; Pax , ieu terrifìcis Mars vaieat miais; jEqua fronte renidec Inter folicitos inetus , Et fpes confilii carnifìccs mali. Pinu nauta fecat pra;fragili falum : & Myrtoum mare turbec Tangens fiderà gurgite, Ventis ilic metus divider anxios; NiiDiufqiiè fodit cura periculi , Qui mentem gcrit a:quam Fati morfibus invidi . Audus laude nova , fumé fuperbiani Qua-fitam meritis , ò RAPHAEL , tuis. Gaude moribus altis, Alti progenies poli. Te virtus fuper hinc ardua montiuni Evexit propiùs fiderà , tìdere Fillgcns non alieno , Oftro qui radias tuo. Sub CARMINVM. 429 Sub te cffica viiles , ciirrere fiilir.ina Dejcdtuin RhoJopi;ii, aujue Ccraiinia: Ira:umquè cariniš Nc-p:uniim vada vertere; Et Mortalibiis cft quidquid atrox, ferum , Tuta mente vides. liiac mare t'crveat, Vis hinc multa Aquilonis, Rupto carcere , fraxinos Annofas quatiat : ncmpe ferocior, InfraduiVe malis obvius anxiis, Vultu lemper codem Impcrtcrritus afpicis. Et fürs dubio Ixta negotio. Et qux fata movent , numina cordibus Formidata profanis, Turba; deflpientium. IMAGO S E X T A Temperai! da- Viro ad piiblicam felicitatem nato , Adveiftoquè in maximum imperium, Modica lau3 eft. Non fervirc mortalitati. Trabimus liomines divina; aura; particulam aliquam; RAPrIAELEM crediderim divinos fpiritus liauiilTc, Qui veluti iecretus ab eo, quo fingimur , luto. Se propè divinum probat: Cum mortalibus non fruitur, vix utitur rebus. Quid jadant ftoicorum fenfus lycea, Qui , utiiommeai induant, cxuunt luimanitatcni; Eft 4^0 L I B E R IV. Eft hlc majuž aliqiiid, Voluptas moderata : Qiialis (ieccac Vrincipcm , Qui cum omnibus alfluat, MoJo non caicc. Adeo verum eft robuftioris effe viltutis Vincere vicium , quod fugas. Quam idem ipfum fupcrarc, ]Kci cepit nicorumqiie, utrumquc; cepernt cep.ci'.^t Sitius ManakiS ftipollex portcnòere