Jahresbericht des k. k. Staats-Gymnasiums MARBURG. ■'S •M* GYMNASI1ÌM > MAKBVRG X Vefčfffentlieht von der Direction am Schlusse des Stndienjatoes 1886. im Vsrlage dea Is. is. Staats-Gjrmnaaiums. Druck v. Ed. Janachita Jtfpr. (L. Kmiik) In MurLurg a/D. * %; I n h a 11. \ 'H:7t X fc i izMrno) o?amak y 1. Die Quelle» des Plinius im XI. Buche se i aer Naturgesehiehte. I Yen Prof. Dr. Heigl. 2. Schulnachrichten. Vom Director. Theil. C. Plinii Naturalis Historiae Liber XI. 121 Beschreibung der Tliiere nach den einzelnen Theilen ihres Kórpers. Caput habent cuncta quae sanguinem. Die Vogel, welche Hauben auf dem Kopfe haben. Unter diesen Galerita, spater Alanda genannt, Name einer Legion'.') Der Kamm des Wiedehopfs.®) Der Haarbùschel der Wasserhùhner, des Schwarzspechtes und des Kranichs. Der Kamm der Huhner, des Drachen. 123 G o r n u a mult is quidem et aquatilium et marinorum et serpentium variis data sunt modis, sed quae i ure cornua intellegantur quadripe-dum tantum generi. Actaeonem1 2 3 4) enim et Cipum etiam in Latia historia fabulosos reor. nec alibi maior naturae lascivia, lusit5 *) animalium armis, sparsit haec in ramos, ut cervorum, aliis simplicia tri-buit, ut in eodem genere subulonibus0) ex argumento dictis, aliorum fudit in palmas digitosque emisit ex iis, unde platycerotas vocant. 124 Die Hdrner des Rehes, Widders, Stieres, der Gemse, des Damhirsches, des Kudu.7) de part. anim. p. 685 B 35 tyti dì xfqiaX r;v narra r« sr ai fra £a' p. 500 A 2 narra dì oaa xsQuro-(fióga, rerQiinoSii èarir, lì fitj ri xarà fiiraqioQiìr Xéyirai syiir xépag xa't Xóyov 'ftt-Qiv, wnntQ rovg niQÌ Qrtpag ncpstg oi slìyvnrtoi qiamv, è'yorrag inavànraaiv Unor nooq.àmmg yjif)iv:i) Quelle: Valer. Maxim. V 6, 3. de part. anim. p. 662 B 31 rovrov d’ airiov ori rò uì v xé(> a g /3 or; lag aìri ór è ir ri, roìg dì noXvayidiaiv vnàoyovmv m-Qat Pof&emi’ dédmxe yào i) cpvaig roìg fiìr óvvyag, roìg d' òdórrag fiayifrixovg, roigd’aXXo ri /ioqiov ixuròr àfivrtir. 1) Vgl. Cio. Phil. 1, S, 20 5, 12. 13, 2, 3. Cic. All. 10, 8, 2. 2) vgl. Plin. X 80. 3) vgl. Hurod. Il 74. 4) Monti^ny quaest. p. (». 5) Mimli^ny quaest. p. 8. 0) Wittstein p. 328: Spicssci-, 7) Antilope slrepsiceros. 125 mobilia eadem, ut aures, Phrygae armentis, Trogodytarum in terram derecta, qua de causa obliqua cervice pascuntur, aliis singula, et haec medio capite aut naribus, ut diximus. Gestalt und Bestimmung der Hòrner, auch zum Schaben des Kòrpers. Die Hòrner der Schnecken. 126 Urorum1) cornibus barbari septentrionales potant. Durchscheinende Hòrner ais Luxus-artikel und in der enkaustischen Malerei verwendet. 127 (Omnibus autem cava et in mucrone demum concreta sunt, cervis tantum tota solida et omnibus annis decidua.1 2) boum attritis ungulis cornua unguendo arvina medentur agricolae, adeoque Sequax natura est ut in ipsis viventium corporibus ferventi cera flectantur atque incisa nascentium in diversas partes torqueantur, ut singulis capitibus quaterna fiant. 128 Tenuiora feminis plerumque sunt, ut in pecore multis5 *), ovium nulla, nec cervorum8), nec quibus multifidi pedes, nec solidipedum ulli excepto asino Indico qui uno armatus est cornu. p. 517 A 28 8io xaì iv gvyi(f eitri fióeg xai àllo&i xivovcui zà xègaza cocrniQ za ùza. de part. anim. p. 663 A 24 èysi 8è za [lovoxég aza zò xègag iv zia [istup zrjg xecpalrjg. Quelle : Gaes. bell. gali. VI 28 : Haec studiose conquisita ab labris argento circumcludunt atque in amplissimis epulis pro poculis utuntur. p. 500 A 6 zùv d’ iyóvzcov xègag di olov [lèv èysi czegeòv [lovov èlaipog, zà 8’ alla xolla [lè^gi zivóg, zo 8 8.a sXacpog &iiXsia ovx sysi xaì zcòv Òqvì&cov zcòv nXzjxzga iyòvzmv svicav ai &zjXeiui oleo? rzXrjxzQa ovx syovmv. de part. anim. p. 663 A 18 sazi ds zà nXsìaza zcòv xsQazocpÒQiov diyaXu, Xsyszai Ss xaì ficòvvyov, òv xaXovaiv ’Iv-dixòv òvov. zà filv oiv nXsìaza, xa&ànsQ xaì zò acòfia diìjQrjzai zcòv fqiwr oig noi-tìzai ztjv xivzjcnv, ds^iòv xaì àotaztnòv, xaì xéqaza dio nscpvxsv sysiv dia zzjv aìziav zavztjv. de part. anim. p. 663 B 36 dio zcòv xsq azocfóqcav ovdsv iaziv à/uj>m dorava yaQ ovx sysi zovg nQoad-iovg òdóvzag' àcpsXovoa yaQ svzsv&sv z/ cpvaig zolg xsQaai 7iQooé&z]Xe, xaì tj didofiévtj ZQOCfri sìg zrjv zcòv xsQazcov av^zjaiv àvaXiaxszai. zov dì zàg #j;-Xsiag sXàcpovg xiizaza fisv (iti sysiv, nsQÌ dì zovg òdóvzag ófio icog zoìg aQQsaiv, aiziov zò zz/v avzzjv sìvai cpvaiv à/icpoìv xaì xsQazocpóoov. p. 500 A 6 zcòv d’ ìyòvzav xtQag dì òXov [iìv syu azsQsòv fiòvov sXacpog, zà d’ «Ila xoila fityoi zivóg, zò d’ sayazov azs-qsÓv. zò /zìv ovv xoìXov sx zov dsQuazog 7zéqivxs fiàXXov. de part. anim. p. 685 B 35 reo v d' cìvaificov svioig àdiÒQlazov zovzo zò fiÒQiov, oiov zoìg xuQxlvoig. p. 498 B 16 nàvza d’ òcra ztzoànodu xaì £cpozóxa, darria co'? sìnsìv sazi, xaì ovy caansQ ò àv&Qconog òXiyózniyov xaì fuxQÓzQiyov nXijV zijg xscpaXzjg, zz\v dì xscpaXijv daavzazov zcòv fqlco»/) Quelle: Hippokr. aphor. 6, 28.5) de part. anim. p. 697 B 13 zòv avzòv 1) natura auch bei Sillig nach Brot., fehlt bei Harduin. Sž) Plin. bai die in der Quelle enthaltene Begrùndung entweder inissverslanden oder ab-sichtlich weggelassen. 3) Entweder hat Plin. seine Quelle nicht richtig verstanden, oder der Fehler liegt in der falschen Setzung des ceterorum, u. die Stelle solite heissen: ossibus adhaereat cervorum tantum, ceterorum cutibus enascuntur. Ebenso Probi, p. 861 A 10. 5) Strabo 1. 10 p. 487 cpaXaxQoi Mvxivioi. raliter calvent, sicut struthocameli et corvi aquatici, quibus apud Graecos nomen inde.1) 131 defluvium eorum in muliere rarum2), in spadonibus non visum, nec in ullo ante veneris usum, nec infra cerebrum aut infra verticem aut circa tempora atque aures. calvitium uni tantum animalium homini praeterquam innatum, canities homini tantum et equo, sed homini seinp er a priore par te capitis, tum deinde ab aversa. vertices bini hominum tantum aliquis. 132 Capitis ossa plana, tenuia, sine medullis, serratis pectinatim structa compagibus. Briiche der Kopfknochen. 133 Cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem, etiam in mari quae mollia appellavimus, Si zQonov xaì ò azfioviXog ò Ai^vxóg.... bzi Sì ai? fiìv zszQunovg cov pXecpaniSag 8yti zac àvm&tv y.uì xpiXóg terzi za nini zzi? xsipaXrjv xaì za arco zov avytvog, córri zQiycoSetrzsgag sysiv rag (iXicpaoiSag, cog S’ onvig cov zà xàzco&iv ìnziocozai, xaì Sinovg pciv irziv còg oQng, SiyaXòg S’ cóg ztzQanovg. p. 518 A 24 Xtinovai Sì xaì giovai xazà rrjv ffXixiav ai tx zrjg xscpaXrjg xaì fiàXicna xaì nQcòzat. zovzmv S' ai Bfi-nQocr&sv fiora l'zàyàcfóniff&BvovSsìg yivtzai cpaXaxqóg. rj fiìv ovv xazà xo-Qvcprjv Xiiózrjg qaXaxQÓztjg xaXsìzai, r/ Sì xazà ràg òcpnvg àvacpaXavziacrig' ovSizt-qov Sì zovzcov ovfifiaivsi oiStvìnnìv ij àcpgoSlotà^tiv agirai.3) ov yivi-zat S’ ovzt nalg cpaXaxQÒg ovr e yvvrj ovzt oì ixzezfitjfiéroc. de gener, anim. p. 782 A 9 xaì n al-Stg fiìv óvrsg ov yiyv ovzai cpuXaxg oi, ovS' ai yvvalxtg' oi S' àvSQsg nQOiovorjg T/Sri zrjg rfXixiag. xaì noXiovvzai Sì zàg xcqiaXàg yrjQaoxovztg oi àviX q co n oi. zcòv S’ àXXcov tepeor ov&tvì zov&' mg tinsìv yivtzai tniSijXov, fiàXioza S’ inncp zcòv àXXcov. xaì cp aXaxn ovvzai fiìv oi av&Qconoi zà sfinir oo&tv zrjg xtcpaXrjg, noXioì Sì nQiòzov yivovzai zovg xq ozàqiovg. p. 491 B 5 zov Sì xcjaviov xoQveptf xa-Xtizai zò fitoov Xioom/ia zcòv zQiycòv. zovzo S’ ìvioig SmXovv toziv yivovzai yàn zivsg SixÓQVCpoi, ov zi» òozài àXXà zfj zcòv tQiycòv Xiooióoti. p. 516 A 15 zovzov (xQariov) Sì zò nQiovcozòv fiÌQog gacprj. .. xaì zovzov zò fiìv {HjXv xvxXcp Byti zr/v QacprfV, zò S’ qijQtv zQstg (icupàg arco&tv ovvanzovoag, ZQiytDvoiiStìg. p.494B26 Byti Sì ànavza ocra Byti aifia, xaì bzi zà fiaXàxia. de part. anim. p. 652 B 29 xaì Sià zovzo zà irai fi a Byti nàvz a èyxicpaXov, 1) Phalacrocoraces, vgl. X 133. 2) Unbedeutende vielleicht auf eigener Beobachtung gegrCindete Abweicbung von der Quelle. Das ifinQoo&tv des Arist. zergliedert er. 3) Ebenso de gener, anim. p. 783 B 26. quamvis caimani sanguine, ut polypus. sed homo portione maximum et umidissimum omniumque viscerum frigidissimum, duabus super supterque membranis velatum, quarum alterutram rumpi mortiferum est. cetero viri quam feminae maius. 134 hominibus hoc sine sanguine, sine venis. et reliquis sine pingui.1 * 3) aliud esse quam medullam eruditi docent, quoniam coquendo durescat.4) Im Gehirn aller Thiere finden sich Ideine Knochen. uni homini in infantia palpitat nec corrobatur ante primum sermonis exordium. 135 Das Gehirn ist das hochste Eingeweide, Sitz der Simie, Endpunkt der Adern, in ihm die Herrschaft des Geistes. omnibus autem animalium in priora pronum, quia et sensus ante nos tendunt. ab eo proficiscitur somnus, hinc capitis nutatio. quae cerebrum non habent non dormiunt. r o; v d’ dXXm v ovdtv a>t,* tintlv, TtXnv òzi xaza zb ùvàXoyov, o lo v 6 n o X v n o r g-de sensu et sensili p. 440 A 28 Ud tov dì zrjg zov àv&qmnmv q,vamg èazi zò zrjg òuiirjg trjg zoiuvzr/g yévog d i.à z ò tzXsìuzov iyxécpaXov xaì vyqózazov eyeiv zmv tjmmv mg xazà fzéye&og•') de part. anim. p. 658 B 7 nXsìazog d co v xaì vy QÓzazo g ò zmv àv0-qm7rmv ìyxécpuXog nlticzzr/g xal zrjg cyvXaxrjg Selz ai.2) de sensu et sensili p. 438 B 30 ovzog (ò iyxécpaXog) yàq vyqózazog xaì xpvyQÓzazog zmv èv tamfiazi fio-nimv tozìv. de part. anim. p. 653 A 27 eyti Sì zmv £mmv iyxécfaXov nXsìazov àv-{i-Qmnog mg xazà qtytOog, xal zmv àv-0 q mnmv oi à qqsve g zmv O-rjXtimv-p. 514 A 18 avzòg d' ò iyxécpaXog àvat/zog Ttàvzmv lazi, xal ovze /iixqov oizs /xéya cpXéjhov zeXevziy sìg avzov. p. 520 A 26 oi 4’ iyxécpaXoi zmv /ùv mjisXmdmv Xmaqoi, olov vóg, zmv dì ozta-zmdmv avyurjooi. de part. anim. p. 652 A 24 aoXXoTg yàq xal ò iyxécpaXog doxeì fivsXog tivai xal àqyrj zov ixvtXov dià zò avvtyrj zov qa-yiztjV av.zm òqàv fivtXòv. sazi ds 7iàv zov-vavziov avzm zrjv cpvmv mg tintlv. p. 587 B 12 zolg dì nuidioig zò ^qéy/za fiaXaxóv, xaì òipè nt/yvvzai. p. 494 B 24 nqtòrov fièv oh ztjg xt-cpaXrjg x tirai zr) v {) im v tv zm nqòn&tv tymv ò iyxécpaXog. de part. anim. p. 653 A 10 notti dì xal zòv V7ZV0V zoìg Ijiiioig zovzo zò 1) vgl. de sensu et sensili p. 438 B 29. 2) Ebenso p. 891 A 11, 14. p. 652 A 27. 3) Wenn der Text nicht verderbt ist, lìisst sich diesel' Gegensatz nur durch FlUchtigkeit oder Missverstilndnis voti Seite des Plin. erkliiren. 4) In der Begrtlndung weicht Plin. irrthOmlicher Weise von der Quelle ab. (Cervis in capite inesse vermiculi sub linguae inanitate et circa articulum qua caput iun-gitur numero XX produntur.) 136 Aures homini tantum immobiles. Daher der Beiname Flaccus. Das Ohr verursaclit den Weibern den gr<313-ten Aufwand mit Perlen. Im Oriente tragen auch Manner Gold in den Ohren. animalium aliis maiores aliis minores, cervis tantum scissae ac velut divisae, sorici pilosae, sed aliquae3) omnibus animal dumtaxat generantibus excepto vitulo marino atque delphino et quae cartilaginea appellavimus et viperis.3) 137haec cavernas tantum habent aurium loco praeter cartilaginea et delphinum, quem tamen audire manifestum est. nam et cantu mulcentur et capiuntur attoniti sono, quanam audiant mirum. iidem nec olfactus vestigia habent, cum olfaciant sagacissime. pinnatorum animalium buboni fioQiov x olg e%ovaiv èy xèqiaXov, xoìg de fiij eyovai xò dvdXoyov. p. 506 A 26 GxaóXtjxag fiévxoi ndv-xeg (o'i eXacpoi) eyovaiv èv xfj xeqiaXij £wvxag èyy ivovxai de vnoxdxw xov vnoyXMxxiov èv xxp xoiX(p xal neQi xbv GCpóvdvXov, rj rj xeqiaXrj nQOGné(pvxe xò fiéye&og ovx iXdxxovg ovxeg xwvfieyiGtoav evXoSv' èyy iv ovxai, d’ d&QÓoi xaì Gvveyelg, xov nQi&fiov d’ etGÌ fidXioxa neQÌ eì'xoa i. p. 492 A 22 dxivrjxov de xò ovg dv-tì-Qwnog eyei fioro g xmv èyovxMV xovxo XÒ flOQlOV. p. 492 A 28 «17« fióvov dv&QMnog ov xiveì. *) p. 578 B 26 èv de xw opii io) ’EXaqimevxi xaXovpièrop, o èaxi xijg ’.Aaiag èv xfj lApyi-vovarf, ov èrsXevxijaev lAXxifhadtjg, ai sXa-cpoi nàaai xò ovg èayifiévai eioiv, Mffxe xdv èxxon'iGMGi yiyvMGxea&ai xovxm • xaì xà èujinva d’ èv xfj yaGxnì ovxa evi'f-vg è/ti xovxo xò Gtjfieìov. p.492 A 25 6gu dè £(goxoxeì, i'i* w xaì xà GeldyfTf . . . f fiev ovv qtwxrj nó-Qovg èyei cpaveQOvg fi àxovei• 6 de deX-(pìg dxovei fièv, ovx èyei d’ torà. p. 533 B 10 oxav yàq d&Qowg nepi-xvxXwgmgi (oi deXtpìreg) xoìg fiovozyì.oig, xpocpovvxeg è? avxwv èv xfj ■d-aXdxxrf d&qóovg noiovaiv è^oxèXXetv cptvyovxag eìg xrjv yrjv, xaìXafifidvovGi virò xov yjóqiov xap»/-(iaQovvxag. xaixoi ovd' oì deXyìveg xijg dxotjg ovdèv (pavepòv èyovatv aì-G&r)xriQ iov-*) p. 534 B 9 ovdè dij xijg ÒGipp^Geag aÌG&rfXriQiov oì'div èyet (pavepóv, òoxpQaivexai d' ò^éag. D vfe’l P- 192 B 14. Sì) ed. Bas. auriculae. 3) Plin. behauptet irrthinnlich, was Arist. von Hirschen einer bestimmten Gegend sagt, von alien, vgl. Montigny p. 58. 4) vergi, p. 534 B 7. tantum et oto plumae velut aures, ceteris cavernae ad auditum. So die Schuppenthiere u. Schlangen. in equis et omnium iumentorum genere indicia animi praeferunt, marcidae fessis, micantes pavidis, subrectae furentibus, resolutae aegris. 138 Facies homini tantum, ceteris os aut rostra. Die Stirn und die Augenbrauen offenbaren Seelenzustande. Die Augen.') non omnibus animalium hi. ostreis nulli, quibusdam concharum dubii. pectines enim, si quis digitos adversum hiantes eos moveat, contrahunt se ut videntes, et so-lenes fugiunt admota ferramenta, quadripedum talpis visus non est, oculorum effigies inest, si quis praetentam detrahat membranam. 140 Die weifien Reiher sollen nur ein Auge haben. Die Locusten und Cicaden haben keine Augen. Ebenso die Schnecken und alie Wflrmer. p. 492 A 23 reòi’ ydg iyóvxcov dxorjv xà ii sv syu coia, rii d’ ovn syst, dXXà tov nógov cpavsgór, oiov ocra nxsgcorù rj qtoXidwxd- Verg. Georg. Ili 84 micat auribus et tremit artus, p. 491B 9 Tò S’ ino rò xgaviov òro-lid^sxai ngóaconov ini fióvov xcòv dX-Xmv £ filénsi, xóprj, zò Ss nsoì zovzov fiélav, zò S' ixzòg zovzov Xsvxóv. p. 492 A 21 nspaivovat Ss xal oi òcptì alfioì sìg zòr iyxécpalov, xal xsl-zni ini (plsfiiov sxdzspog. Hippocrates lib. de locis in homine Il p. 103 xaì ig zovg òy&alfiovg qiléfiia Isnzd sìg zrjv oìfitv ix zov uni animalium homini depravantur, unde cognomina Strabonum et Paetorum®). Die Cocliten, Oceller, Lusciner. 151 Die Augen der Ziege4), des Wolfes, Seekalbes, der Hyane. Leuch-tende Augen. 152 chamaeleonis oculos ipsos circumagi totos tradunt. cancri in oblicum adspiciunt crusta fragili inclusos gerentes, locustis, squillis magna ex parte sub eodem munimento praeduri eminent. quorum duri sunt, minus cernunt quam quorum umidi. 153 insectorum omnium et testacei operimenti oculi moventur sicut quadripedum aures, quibus fragilia operimenta, iis oculi duri. omnia talia et pisces et insecta non habent genas nec integunt oculos. omnibus membrana vitri modo tralucida obtenditur. 1) vgl. Montigli)' quaest. p. 50. 3) vgl. auch Probi, p. 957 B 35. tyxtqaXov 8ia zijg firfnyyog zijg neQieyovatjg g>sportae taira Si za qXi- fhu ZTjV 01f)ir ZQtCfOVOl 701 VJQta Tip XCK- ihtQcordzb) roj dnò rov èyxeipdXov. ') probi, p. 960 A 12 àid zi oi dr-&Q(onot fióroi zcòv dXXav £ipar zd ofifiara diaczQ scortai;1) p. 503 A 35 azQkffei (ò yafiaiXéar) 8è zòv ò(f&aXfiàr xvxXqo xaì zifv óxpiv ini narrai; zovg zónovg fierufi dXXei, xaì ovza>g òoq o [jOvXezcu. p. 526 A 8 zd 8’ S/ifiaza narrar 7of'7oii> (fiuXaxoerridxav, dazaxov, xaodjjov, xuQxirov, xuQxiriov, HQaxXeazixàv, fiatar) icrrì axXrjQÓcpftaXfiu, xaì xiveì-zat xaì ivzòg xaì ixzò; xaì eie zò nXd-yiov ó/ioimg 81 xaì zoìg xuQxiroig zolg nXeiazoig, xaì eri fiàXXor. de part. anim. p. 657 A 30 zov fièr ovv qvXaxrfV eyeir aiziov zò vygd zd ofifiara elrai, ira d£v (.ÌX énaai zovror zòv zQÓnor vnò zijg (pvoeag, gxXziqó-Seofia yàq orza d ^Xa^éazeqa uìr ur ìjr vnò zar e^a&ev nQOCninzóvzav, ovx ò£vcond 8é. de part.anim. p.657 B35 ènei 8' dray-xator dia zzfV ffxXrjoòztjza dfiftXvrtQov (JXi-miv, xivovfiérovg inoizfaev if (pvoig rovg Sip&aX/iovg zoìg irzófioig xaì fiàXXor eri zoìg oxXrjQoStQfioig- p. 505 A 35 òcfi&aXuovg 8è ndrrtg eyovair drev flXiqdpar, ov axXtjoòq &aX-fioi òrzsg. de part. anim. p. 657 B 29 oi 8' iy&veg xaì zd svzo/ia xaì zd axXijoó-SeQfia SiaifiéQorza fitr syovai zd oli fiaza, pXéqiuQor 8 oì>8ìv avzcòr eyet. de part. anim. p. 657 A 34 zovrov fièr ovr erexa Xenzòr 8ÌQfia zò neQÌ zzfV xòliijr ieri, zfig 8t aazrfoiag ydniv zd (iXiqaQa. 2) vgl. Hor. sat. I 3, 45. 4) vgl. Physiognom. p. 812 B 7. 154 Palpebrae in genis homini utrimque, mulieribus vero etiam infectae cotidiano ; tanta est decoris ad-fectio ut tinguantur oculi quoque. Zweck der Wimpern.1) defluere eas haud immerito venere abundantibus tradunt. 155 ex ceteris nulli sunt nisi quibus et in reliquo corpore pili, sed quadripedibus in superiore tantum gena, volucribus in inferiore, et quibus molle tergus, ut serpentibus, et quadripedum quae ova pariunt, ut lacertae. struthocamelus alitum sola ut homo utrimque palpebras habet. 156 Ne genae quidem omnibus, ideo neque nictationes iis quae animal generant.1 2) graviores alitum inferiore gena conivent, eadem nictantur ab angulis membrana obeunte. Die Tauben. at quadripedes quae ova pariunt, ut testudines, crocodili, inferiore tantum, sine ulla nictatione propter praeduros oculos. Der Narne cilium, daher supercilia, hoc vulnere aliquo diductum non coalescit, ut in paucis humani corporis membris. Die Wangen. Das Verbot sie zu ritzen; Sitz der Scham vvegen der Rothe. p. 491 B 18 zovzcov /isgtj èxazégov (31éoig ànaair r} xdzar&er aia-ycór. ò dì xgoxódeilog ò nozàfiiog fió-vogzmr £h>nv xireì zòr aiayóva zòr àvar&er. de part. anim. p. 691 A 28 àrdgto-nog fiìr ovr xaì zà £Sjozóxa zarr zezga-nòdatv xaì arar xaì xàzar xirovm zàg criayórag xaì eìg zò nlàyior, oì d' ìy- 1 1) lata R5 edd. Gel. sata d'. rata r. Hard, und Sillig lata. 160 Dentium tria genera, serrati aut continui aut exserti: serrati pec-tinatim coeuntes, ne contrario occursu atterantur, ut serpentibus, piscibus1), canibus ; continui, ut homini, equo; exserti, ut apro, hippopotamio, elephanto.®) continuorum qui digerunt cibum lati et acuti, qui conficiunt duplices, qui discriminant eos canini appellantur. Diese sind unter den sàgefòrmigen die langsten. 161 continui aut utraque parte oris sunt, ut equo* 3), aut superiore primores non sunt, ut bubus, ovibus omnibusque quae ruminant. Die 2 Vorderzahne der Ziege. nulli exserti quibus serrati, raro feminae, et tamen sine usu. itaque cum apri »percutiant, feminae sues mordent. 162 nulli cui cornua exserti, &vsg xaì oQri&tg xaì zà w ozoxa zmr zs-zQanóStav sig tò certa xaì xàztu fiòvor. de part.anim. p.661 A 36 zoìg fiiv ovr (tllot? T[ Ttàv òSórztor tpvtrig xoivti per ini rtjV zr;g zyotfiijg ioyaniuv vnàoysi, ytoQÌg Si xazà ysvtj roìg uir àXxijg yccQiv, xaì zavzrjg SiziQtjfisrijg, inizi to' noislv^xaìtò jui) nàoysir.. . B 17 ocra Si xaì noòg ftotf&siàr n xaì noòg àXxijv, zà fi ir yavXió Sorta? xa&ànsQ vg, zà S’ òl-sìg xaì inaXXdzzovzag, o&sr xaQyayóSorzu xaXehai■ imi yàp ir zoìg òSovair rj ìtryvg avtcòv, zovto Ss yiroiz àv Sia zrjr òtvzrjzu, oì yQt] fiiaov àfirpozéffcav fisziysi ztor àxQtar, oizs xvróSorzeg zfj fiir ò%sìg zfj Si nXaztlg sin ir. òfxoitag Si xaì ini fiir àXXtov Scoiar, ona firj nàrzag eyovaiv òìgstg. p. 501 A 12 ocra tuir yaQ inzi xs-Qazocpóya, ovx àfitftóSovzà iazir' ov yà(> sysi zovg nyoaO-tovg òSórzag ini zrjg arco aiayórog.*) p. 501 A 19 afta Si yavXióSorza xaì xsQag ovSir sysi £tpor, ovSi xayya-yóSovv xaì zovzcar ftàziftor. de part. anim. p. 661 B 22 ovàsr Sì zcòr tur iazìv àfia xay yay óSovv xaì 1) vgl. de part. aniin. p. 675 A 1, p. 662 A 12. 2) vgl. p. 501 B 30, p. 610 A 16. 3) vgl. p. 576 A 6. 4) ebenso de part. anim. p. 663 B 36. sed omnibus concavi, ceteris dentes solidi, piscium omnibus serrati praeter scarum, huic uni aquatilium plani, cetero multis eorum in lingua et toto ore, ut turba vulnerum molliant quae attritu subigere non queunt. multis et in palato, atque etiam in cauda. Nach innen gekehrte Zàhne. 163 Die Zahne der Aspis und der Schlangen. Giftzahn im Schwanze des Skorpions, 164 der Viper. camelus una ex iis quae non sunt cornigera in superiore maxilla primores non habet. cornua habentium nulli serrati. et cocleae dentes habent. Be-weis dafùr. 165 at in marinis crustata et cartilaginea primores habere, item echinis quinos esse unde intellegi potuerit miror. 1 2 yavhód ovv, dia zò pr/dsv ptitrjv fioisiv tt)v tpvaiv prjdè nsQÌSQyov . . . diónsq ai tfijlsiui zmv vóòv dàxvovaiv" ov yà(> syovai yavhòdóvzag.1) p. 505 A 28 xuQyaQÓdovzsg di rzavzsg oi iy&vsg é'^oj vov axaQOV xaì navzsg syovatv òlgslg zovg òdóvzag xuì nolvazoiyovg, xaì svio i èv rij ylazzr). de part. anim. p. 662 A 6 oi 4’ ìy-&vsgnuvzsg sìoìxuqyuQÓdovzsg, nli\v zov ìvòg zov xalovpsvov fj, xaì zovzo zuyémg èxnépnsiv. ov yào èvdè-ytzui Isaivovzag diazQlfisiv siati tot yuQ uv zò vyQÒv sig zàg xoiliag• dia zovzo nav-zsg siaìv ò^sTg rzQog zrjv diaIqtaiv. naliv xaì nolloì xaì nollayrj, iva àvzì zov Isaivsiv sig nollà xsppa-zi^mai zói nlr/O-si- p. 499 A 23 sazi ds (rj xtiprjlog) dtyalóv xaì ovx apqi todov. p. 501 A 12 òaa psv yuQ sazi xt-QazotfÓQa, ovx à/icpw dovza èaziv ov yà.Q Byti zovg n p oa&iov g òdóvzag sni zrjg avta aiayóvog.’) sazi d svia ovx ùpcpoldovza xaì ùxtQaza, oiov xa-pr/log. de part. anim, p.674 A 31 dia zovzo ds xaì ij xaptjlog ov zoòv a pqi aidovz orv saz ir, àxsQazog ovaa, dia zò àvayxaió-zsqov tirai avzrj zip xoiltav sysiv zoiavzrp rj zovg 7iQ oa&iovg òdóvzag. p. 528 B 27 sysi ds azópa xaì òdóvzag svia, oiov ò xoyliag, ò^stg xaì pi-xoovg xaì Isnzovg. de part. anim. p. 678 B 9 òpoìmg di xaì rà palaxòazQttxu zovzoig (zotg palaxioig) zovg rtQiózovg òdóvzag i'yti xaì zò àvaloyov zrj ylcozzrj aapxoidsg.3) 1) ebenso p. 538 B 5Ž0. vgl. auch p. 501 A 14. 2) ebenso de part. anim. p. 663 B 35. 3) ebenso de part. anim. p. 679 A 30. dentium vice aculeus insectis, simiae dentes ut homini. elephanto intus ad mandendum quattuor, praeterque eos qui prominent masculis reflexi, feminis recti atque proni. musculus marinus, qui ballae-nam antecedit, nullos habet, sed pro his saetis intus os hirtum et linguam etiam ac palatum. Zwei sehr lange Vorderzàhne bei den kleinen vierfuBigen Landthieren. 166 Ceteris cum ipsis nascuntur, homini postquam natus est septimo mense. reliquis perpetui manent, mutantur homini, leoni, iumento, cani et ruminantibus, sed leoni et cani non nisi canini appellati. Der rechte llundszahn des Wolfes ist von groBem Werte. maxillares, qui sunt a caninis, nullum animal mutat. p. 530 B 24 eyn d' 6 ìyìvog òdórzag nirzs xodovg svdoifov.') p. 535 A 12 òca d' sysi zovzo (z ò xirzQOv) òdórzag ovx p. 502 A 29 xaì yàq {ivxzijftag xaì aha napanlrjCia i%si, xaì odor rag w ' a-niQ ó av&(tomog, xaì zovg nQoc&iovg xaì zovg yofiiplovg. p. 501 B 30 ò d’ ìliqiag odor za g /tir syn zizzapag i(p èxdzsqa, oig xaziqyd^iz ai zrjv zpoipyr (Isairn d’ mcnsp xQifivà) ymoìg dì zovzcar al-lovg dio zovg [isydlovg. ò fiìr oyv aQQtjr zovzovg eysi fisydlovg zs xaì aracifiovg, Tj ds ihjlsia /iiXQovg xaì ivarziag zoìg uQpsair. xdzm yap oì òdóvzsg piénovc ir. p. 519 A 23 ezi dì xaì ò fivg zò xrjzog òdórzag yìv ir zip czó/iazi ovx sysi, zQiyag dì ò(ioiag vsiaig. de anim. gen. p. 745 B 9 zà /iìr ovr alla £ipa syovza yirszai òdórzag xaì zò drdloyor zoìg odorar, iàr ut) zi yiyrrytai napa cpvctv, dia zò dnolvsc&ai rjg yericemg zizehc/iira zov dr&Qmnov fiàllov ò d’ dr-d-Qmnog, dr Iiti zi cvfifirj napà qivcir, ovx éymr. p. 501 B 1 dr&Qwnog fiìr ovr (tallii zovg òdórzai, Palisi dì xaì alla zmr £ipmr, oior innog xaìòpivg xaì òrog- p. 575 A 5 òdórzag dì xvmr ov (ialiti izlrjr zovg xalov/iirovg xvródor-zag. 5) p. 579 B 12 iidilli dì ò limi’ zmr òdórzmr zovg xvródorzag xalov/ii-rovg z ìzzuqag fiórovg, dvo /tir drm&ir dvo dì xdzm&ir• p. 501 B 3 (idilli d' drO-pmnog zovg npoo&iovg, zovg dì yofiip lov g ovilìr fallii zmr £epmr. homini novissimi qui genuini vocantur circiter vicensimum annum gignuntur, multis et octogensimo, feminis quoque, sed quibus in iuventa non fuere nati. 167 Das Ausfallen der Ziihne im Alter und das Nachwachsen derselben.1) Zokles aus Samothrake. cetero maribus plures quam feminis in homine, pecude, capra, sue. Die Backenzahne des Timarch ; die Hundszahne werden nicht ersetzt. ceteris senecta rufescunt, equo tantum candidiores fiunt. 168 Aetas veterinorum dentibus iudicatur. equo sunt numero XL. amittit tricensimo mense primores utrimque binos, sequente anno totidem proximos, cum subeunt dicti columellares. quinto anno incipiente amittit binos qui sexto anno renascuntur. p. 501B 24 cjjvorzai d’ ot zeXtvzalo t zolg dv&Qionoig yoficpioi, olis xaXovai xQavzrjQag, niQi za eixoaiv ezrj xal dvdgdoi xal yvrai\iv. rjdt] dettai yv-vai^l xccì òydorfxovza izàv o'vaaig «

u nea^vztga yirófieva fieXavzioovg eyti zovg òdóvzag, 6 d’ innog XevxozeQOvg. p. 576 B 16 ófioig di fidXiaza yvia-qì^szch r/TfXixia fiera zovg flóXovg zq> xvródovz i. Varro r. r. 2, 7 Aetas cognoscitur equorum et fere omnium quae ungulas indivisas habent et etiam cornutorum, quod equus triginta mensium primum dentes medios dicitur amittere, duos superiores et totidem inferiores. Incipientes quartum agere annum itidem eiiciunt et totidem proximos eorum, quos amiserunt, et incipiunt nasci quos vocant columellares. Quinto anno incipiente item eodem modo amittere binos, quos caninos habent. p. 576 A 6 eyei fiiv ovv òdóvzag zerza(fdxovza, (idXXsi di zovg fiiv nQiózovg zézzartag z q laxovzdfirjvog, zovg fiiv dvo dvco&ev zovg di dvo xd-zioitev insidar dì yerifrai iviavzóg, fldXXei zov avzbv zoónov rizraf/ag, 1) vgl. de anim. gen. p. 788 R v, oiov innog xai opti? xai ’óvog. p. 577 A 18 "Ovog 8’ ò/eiiet (ih xai òytvrizai zQiaxovzdfirjVog, xai (ìdXXei zovg nQtózovg ò8óvzag• tovg Sì SevzsQovg e'xTW (trivi, xai zovg rQizovg xai zovg zttctQtovg (òaavzcog• zovzovg Ss yvcófio-vag xaXovai, tovg zeraozovg. .. 31 ìàv 8t [irj zéxr) nQÌv zò yviòfia Xmtìv, ovxézi Xufipuvsi nXrjofia ov8t xvioxtzai tov Xomov fiiov navzóg. p. 577 B 3 zixzst 8è 8ià ftiov, iàv zéxr] nQÌv zò yvcò (ia Xinsìv. 2) p. 575 B 7 zovg 8’ òòóvzag pallet ftovg 8( etrjg, xai ovx à&QÓovg all coantQ innog- p. 501 B 4 vg 8' ólw? avviva pallet rmv 68óvtcov- Varrò de re rust. 2, 7 Cum dentes facti sunt brochi et supercilia cana et sub ea lacunae, ex observatu dicunt eum equum habere annos sexdecim. p. 508 A 22 eazi 8’ )) yXmzza Xen-zzj xai fiaxoci xai /isXaiva xat ii^sQyztui (ii %Qi nÓQQto. i8iov 8t (raffi zàg zcòv alleai' yXcózzag eyovai xai oi ocpsig xai oi aavQot zò SiXQÓav avzcòv tlvai zr\v yXcòzzuv dxQav, .irolr 8t /idXioza oi Syeig' za yaQ dxQa av-z(ov èazì Xsnzà manto ZQiysg. 3) e%ti 8è xai ti cf/cóxrj iayiOfiévtjV rvv yXmzzav. Verg. Aen. II 475 et linguis micat ore trisulcis. 1) vgl. p. 632 A 12. 2) ebenso de anim. gener, p. 548 B 9. 3) Plinius hat trotz der Quelle die falsche Ansicht von der Dreispaltigkeit der Zunge aufgenommen. Ebenso irrt er beatiglieli der haarigen Zunge der Eidechsen und der doppelten der Seekalber. Siehe Montigny, quaest. p. 65. piscibus paulo minus quam tota adhaerens, crocodilis tota; sed in gustatu linguae vice carnosum aquatilibus palatum. 172 Die Zunge der Lówen, Parder, Katzen. de purpurarum linguis diximus.') ranis prima cohaeret, intima absoluta a gutture, qua vocem mittunt mares, cum vocantur ololygones. 173 Stato id tempore evenit, cientibus ad coitum feminas, tum siquidem inferiore labro demisso ad libramentum aquae modice receptae in fauces palpitante ibi lingua ululatus eliditur, tunc et extenti buccarum sinus perlucent, oculi flagrant labore perpulsi.5) quibus in posteriore parte aculei, his et dentes et lingua, apibus etiam praelonga, eminens et cicadis.3) Thiere mit hohlem Stachel im Munde haben weder Zunge noch Zirline. quibusdam insectis intus lingua, ut formicis, ceterum lata elephanto praecipue.4) p. 505 A 30 xai yXmzzav oxXriQav xai dxarO-codrj xai riQ oanscftvxviav ov-zmg cogz iviozs /xij doxeir sysir. de part. anim. p. 660 B 34 zor d' ovquvòv GaQxcódrj noXXoi xai zcòv iy-■O-vcov scovrir, xai zcòv tlora/iimv snoi ocpódga Gaqxcadrj xai fiuXaxor, oior oi xaXnvucvot xvnglvoi, cocte doxstv z oìg [irj axonovair dxQifico g yXcozzav iiysiv zuvzrjv. p. 536 A 8 ó di fidzQayog idiav éysi zrjv yXiòzzaV rò fiiv yàg EfcnQOG-•0-cv 7tQ ocxÉcfVxtv ìy&vcodcò g, o toìg dXXoig drroXéXvzai, rò ds noòg zòv cpccQQvyya ànoXÉXvzai xaì ninzvxzai, w zrjv idear àcpirjGi cpcorr/r. xaì zrjv óXo-Xvyóva dì zrjv ytrofiEVijr ir zcfi vdazi oi pdtQayoi oi uQQEVsg noiovair, ózav àraxaXoòvzac rag &i]Xsiag rtQÒg zrjv Syeiav sicì yaQ txuazotg zcòv Cvm’ ideai (fcovai 7roòg zrjv ó/iiXiar xaì zòv nXrj-aiaafióv ■., noi sì di r rjv òXoXvy óra, orar ìaoyEiXij Trjv xctzco Giayóva noiZjGag ini zep vdazi nsQirslvy zrjv arco, doxsì di diaXafinovGcòv tcòv gì ay ór cor èx zrjg in ira gecog coansp Xvyvoi cpai-rsG&ai oi ócp&aX/ioó. de part. anim. p. 683 A 3 òca di fiz/ iorir avzóòv ifinQOG&óxevzQU, ódóvtag eysi rà (dr idiodrjg ycipiv zà di zov Xafificivsir xaì nQoaàyiG&ai zrjv zpoqiijr, oiov oi ze fiVQfirjxsg xaì zò zcòv fisXiz-zcòv naadìv ysrog- p. 554 A 13 zovg di yvfiovg zovreor zip ófioico zrj yXcózzT) àvaXa/ifìuvovGa XOfliCsi- de part. anim. p. 661 A 15 zóòr d’ cvrófitov Calcor sna [lir ivzòg syst zò z oi ovr ov fi ón t or, oior zò zcòrfivp-[irjxarv ysrog, aiGavzcog di xaì zcòv óazpa-xodéoficov. 1) 9, CO, wo Plin. aus Arist. p. 547 B 5. 2) Siebe hiezu Mayhoff nov. lue. p. 52. 3) vgl. XI 32. 4) vgl. zu dieser Stelle Mailer, Ememlationen zu Pi., in den Sitzungsberichten der Acad. d. Wissenschaflen Bd. XG Helt III pag. 362, welcher durch die bloBe Einschiebung von et vor elephanto die Schwierigkeit rnit Beihehaltung von lata ani einfachsten lilst. vgl. Mayhoff. p. 502 A 3 yXcòxxav 8' lysi fiixgav rt atfóSnn xaì sito;, alari tgyov timi ìStlv. 174 Die Zunge des Metellus. Erst im siebenten Jahre spricht der Mensch deutlich. Viele ahmen Vogel u. andere Thiere tauschend nach. Zungenspitze und Gaumen Organ des Geschmackes. ') 175 Die Mandeln, Drusen, der Zapfen, letzterer beim Menschen allein. sub ea minor lingua nulli ova generantium. opera eius gemina duabus interpositae fistulis, interior earum appellatur arteria ad pulmonem atque cor pertinens. 176 hanc operit in epulando spiritu et voce illa meante, ne, si potus cibusve in alienum deerraverit tramitem, torqueat, altera exterior appellatur sane gula, qua cibus atque potus dovolant. tendit haec ad stomachum, is ad ventrem, hanc per vices operit, cum spiritus tantum aut vox commeat, ne restagnatio intempestiva alvi obstrepat, ex cartilagine et carne arteria, gula e nervo et carne c onstat. 176 Cervix nulli nisi quibus utraque haec, ceteris collum, quibus tantum gula. sed quibus cervix, e multis vertebratisque orbiculatim ossibus flexilis ad circumspectum articulorum nodis iungitur, leoni tantum et lupo et hyaenae singulis rectisque ossibus rigens. 1 2 de part. anim. p. 664 B 22 «>U’ ij rpvaig ngòg xovxo fitfiriyàvr,rat xrjv im-yX a aai8a' xavrrjv 8’ ovx tyovaiv anavza rù ^(goxoxovvxa, dXX’ ocra nXtvuova lysi xal to dégna rgiyiaxóv, x.al fi tj rpoXiSuzà fir/às nxtgairà nétpvxtv. xovzOig 8’ avvi rrjg inlyXatxx 18og avvàytxai xaì Sioiystai o (pdgvyt, ovntg rgónov ixtivoig imjìàXXti rt xaì dvaitzvo-atxai tov nvtiifiaxog xij sìaóSig xt xaì il[ó8

to’ té avo) xaì to' zero) avvànzei, zoìg /tìv ipvzoìg /léaov fiXa-azov xaì Qigqg, zoiv 8è foicov zoìg /lèv ivai/ioig q xap8ia, zoìg 8’ à vai noi g to' àvaXoyov. de part. anim. 670 A 23 xapSia /lèv ovv xaì qrtan naaiv àvuyxaìa zoìg £cóoig, q /lèv Sia' zqv zqg {XeQ/iózqzog àpyqv (8eì yàp eivai ziva oiov èaziav), to' 8' qnan zijg rzei/jemg ycéniv. de vita et morte p. 469 B 9 àvay- xaìov Sii zavzqg zqv àpyqv zqg &eQ-fiózqzog iv zq xapSiif zoìg ivai/ioig el-vai, zoìg 8' àvai/ioig iv xtp àvaXoyov *) de part. anim. p. 666 A 8 avzq yàq iaziv àqyq xaì nqyq zov af/ia-zog q vnoSoyq tiQOìtq. 1) Ebenso de gener, anim. p. 735 A 23. 738 B 16. 740 A 17. de iuv. et senect. p. 468 B 28. 1) Ebenso de respir. p. 478 A 24. de part. anim. p. 670 A 24. palpitat certe et quasi alterum movetur intra animal praemolli firmoque opertum membranae involucro, munitum costarum et pectoris muro, ut pariat praecipuam vitae causam et originem. 182 prima domicilia intra se animo et sanguini praebet sinuoso specu et in magnis animalibus triplici, in nullo non gemino. ibi mens habitat, ex hoc fonte duae grandes venae in priora et terga discurrunt, sparsaque ramorum serie per alias minores omnibus membris vitalem sanguinem rigant. solum hoc viscerum vitiis non maceratur, nec supplicia vitae trahit laesumquae mortem ilico adfert. de part. anim. p. 666 A 20 èv yàn zoTg èuftovotg ev&émg r v.anSia tpuive-rai xivov/iévt] zmv [ioqIcov xa&àneo ei £uv, zà Sè fiiyioza zàg zpeig’ de part. anim. p. 666 B21 xoiXiug 8’ è^ovoiv ai [lèv zmv /leyàXmv folrar ZQeìg, ai Sè xmv èXaooóvmv Svo, fiiav 8è mitrai . . , Sei yÙQ eivai zònov zivà zrjg xaiiStag xal vnoSoyrjv zov nQio'zov ai-fiazog. òzi Sè nQmzov èv zfj xapSity. yivezai zòal/ia, nol.hixig eÌQtjxa[iev, Sià zò zàg aQxqyovg ipXèftag Svo eivai, rr/v re [leyàlrjv xulovfiévrjv xal zr/v doQZrjv. èxnzèoug yàQ ovor/g dp^rjg zmv tfXefìmv, xal Siacpopàg è%ovomv... /ìéi.ziov xal zàg àp^àg avzmv xeym-q io 9-ai. de part. anim. p. 667 A 32 fujvov Sè xmv onXày^vuv xal òXmg zò èv zip oiófiazi [loQÌmv jJ xaQÒia i«Xenòv nàti og ovSèv vnoqiènei, xal rovz’ evXóymg. B 6 noXXà Sè xal èzeQa na&rj/iuxa ovfiftaivovxa nsQÌ avrà cpaivezai, 2 2) vgl. probi, p. !K)2 B 31. ceteris corruptis vitalitas in corde durat. 183 Biada existimantur animalium quibus durum riget, audacia quibus parvum est, pavida quibus praegrande. maximum autem est portione muribus, lepori, asino, cervo, pantherae, mustelis, hyaenis et omnibus timidis aut propter metum maleficis. in Paphlagonia bina perdicibus corda. in equorum corde et boum ossa reperiuntur interdum. Eine Ansicht der Aegypter2). 185 Das Herz des Aristòmenes. 186 187 Anekdoten. 188 Sub eo pulmo est spiran-dique officina attrahens ac reddens animam, idcirco spongeosus ac fistulis inanibus cavus. * 1 1) Sielie Montigny, ([uaest,. pag. 70. 1) Siehe Herodot 2 cap. 86 ff., welchem luiben mag. ifxiOZK dì ZOV flkv nXtVflOVOg TtkQÌ tijv doztjQiav, zov d’ ifizazog »«ji njr avvaxfnr zrj /xkydXr) cpXsfii, xaì zovz' kiXóyMg' zavzrj yaQ /idXiaza xoivm-vovai tij xaQdiif. daa dì dia róaov xaì zoiavza ndi9t] (fairtrat ztXsvzmvTa zoSr fwMv, zovzoig ararkfivo/iévoig (puivk-zai nsQi Trjv xaQdiav roaoidtj nd&t]. de part. anim. p. 667 A 15 xaì zà fiìv (ikydXag èyovta rag xaQdiag dsiXd, t d d’ iXàaaovg xaì fiéaag ■(XuQQaXkmzkQa . . . fikyaXag dì rag xaQdiag trovai Xaycòg, eXatpog, fivg, vaivu, óvog, mtQ-daXtg, yaXij, xaì zdXXa aysdòv ndv&’ oaa (pareQàg dkiXd if dia (póflov xaxovQya. Quelle: Teophrast. ') p. 506 A 9 sazi yaQ ti yévog fiowv aXX’ ov nàvzkg, o ìykt ir rtj xanditf da zovv. 185 u. 186 Quellen: Val. Max. 1, 8. de part. anim. p. 665 A 15 ó 4« rtXkVfibiv xsìzai ov rj xaQdia xaì neQÌ zavzrjv, i} d’ dvaTTVor/ dia zk tqvto xaì dia Tifi’ doyrjr zr/r ir zfj xaoàiu ìrVTzdoyovaav. de part. anim. p. 669 A 13 zov d’ dvanvkìv ò TtXsviKor onyaróv iazi, zìjv fdv uQyijr zrjg xivr/akoog eyiov dnò zijg xaQdiag, 710KÒV d' kVQvywQlar zfj kìoódip zov nvkvfiuzog did zrjr avzov aofi(fózr)za xaì zò fiiyk&og' aÌQOfikvov /iìv yaQ kìaQki rò nvkv/xa, avviórzog d' 裻Q-ykzai 7idXiv . . . ndvzmv yaQ zovzoiv ao/iqtog d TrXkvficov xaì o/ioiog àrpocQ. de resp. p. 4-78 All /Uà zi dì zà iypvza déykzat zòr àtQa xaì àvanvi-ovai, xaì fiaXiaz' avzcòv oaa iyovaiv evai-fiov, aiziov zov [iìr dranvuìv ò nrtv-H vyoiò <1 vsysai)ai yoòvov• p. i)03 B 21 xa&’ ànav ds avrov zò ocòfia aysdòv diazslvovciv vfiévsg noXXoì xaì ìayvooì xaì noXv vnsQ-flaXXovzsg zmv nsQÌ zà Xomà vnaQ-yovzmv. p. 496 B 15 vnò ds zò did£. 953 A 10; j>. 954 A 21. adeo magnum est in hac parte virus, cum se fundit in animum. Sie nimmt den Augen die Farbe, ebenso metallenen GetaGen. DasSchlan-gengift gilt fur Galle. Die des See-kalbes, des Ochsen. Anekdote. 196 Die Leber der Màuse, der Kraniche, Laubfrósche.') 197 Exta serpentibus et lacertis 1 o n ga. Anekdot en. exta homini ab inferiore viscerum parte separantur membrana, quam praecordia appellant, quia a corde praetenditur quod Graeci appellaverunt tpQsvag. 198 omnia quidem principalia viscera membranis propriis ac velut vaginis inclusit providens natura, in hac fuit et peculiaris causa vicinitas alvi, ne cibo supprimeretur animus. huic certe refertur accepta subtilitas mentis, ideo nulla est ei caro, sed nervosa exilitas, in eadem praecipua hilaritatis sedes, quod titillatu maxime intellegitur alarum, ad quas subit, non aliubi tenuiore humana cute ideoque scabendi dul- 1 p. 508 A 29 eira rfia rò rov &àqaxog, ai xaXovfievai rpqéveg, nqòg fièr rà n\evqd xaì td vnoyóvdqia y.aì rrjv qdyrr ovvìfottifiéraij ir filato d’ ej(tt rd Xenrd xaì v fi e v (dòride part. anim. p. 673 B 4 narra de rd anXdyyva èv v fieri iar'iv- nqo-fìoXifg re ydq dei nnòg r ò dna&ij eira/, xaì ravrtjg èXaqoàg, ò 0' iftrjv rrjr qivatv roiovrog. de part. anim. p. 672 B 9 rvyydvei de ravra (xagdiu, nXevficor, r;naq) anXrjv, veqigoi) xeycoQiafxéva dXXr/Xtar rà diario fiati. rovro dè ro dia£tofia xaXovai rireg cpQérag . .. eyei dè narra rd èvaifia avrò, xaO-dneq xagdlar xaì rjnao. rovrov d’ a triov dri rov diogiafiov ydqiv èarì rov re neqì rrfv xoiXiav rònov xaì rov neqì rrjv xaqdiav, onoog rj rijg uìafttfrixrjg rfjvyrjg dqyrj dna&rjg ri xaì firj rayv xaraXafi(2avr]rai diti rrjv dnà rijg rQOtprjg yivofiévifv dva-)'>vfiia(Tir xaì rò nXij&og rijg ineitrdxrov fteqfiórrjrog... ean dè rò did^mfia nqog fièr rag nXevqdg aaqxatd éareg or xaì ìayyqóreqov, xatd fiéaov d' vfievtodé-are qov ovrw ydg nqòg rrjv ìayyv xaì rrjv rdaiv yqriaifiàreqov. de part. anim. p. 673 A1 ori dè Veofiai-vófievai rayiarg èntdrjXor noiovai rrjv ai-a&-i]0. cedine ibi proxima, ob hoc in praeliis gladiatorumque spectaculis mortem cum risu traiecta praecordia attulerunt. 199 Subest venter stomachum habentibus, ceteris simplex, ruminantibus geminus, sanguine carentibus nullus, intestinum enim ab ore incipiens quibusdam eodem reflectitur, ut saepiae et polypo. in homine adnexus infimo stomacho similis canino. Das Brechen und dessen Grund. 200 Ab hoc ventriculo lactes in ove et homine, per quas labitur cibus, in ceteris hillae, a quibus capaciora intestina ad alvum, hominique flexuosissimis orbibus, idcirco magis avidi ciborum quibus ab alvo longius spatium, item minus sollertes quibus obesissimus venter. aves quoque geminos sinus habent quaedam unum quo mergunt recentia, ut guttur, alterum in 1 t(f/y nQog zòv zotiov zovzov ... zov di yiiQ-y ali£ tarlai fióvov àv&Q oin ov (tizi ov 7} z tltnzózr\g zov dtQfiazog xai zò fióvov yilàvzàv^ipwv itv&Qianov ódìyuQya-ha/iò g yiloo g dazi d là xivijatag zoiav-zzjg zov fioQÌov zov fiBQÌ zz[v fiaayà-lr/v. av\ufiaivtiv d t cpacri xaì ntQÌ zàg ér zo'ig nolìfioig nltjyàg sig zòv zò-nov zòv 7ie(>ì zàg ipQtvag yélmza dia zr/v ix zijg nlrjyijg yivofitvriv &so-f^ÓZ7JZU.,) de part. anim. p. 674 A 9 ’Tnò dì zò vnó^iofia xtìzai rj xoilia zolg £(p-oig, z oìg fiìv iyovaiv oiaocpàyov rj ztltvziy zovzo zò fiÓQiov, zolg dì ut] èyovai v tv&vg jiQò g zip azófiazi. de part. anim. p. 678 B 24 fitzà dì zò azó/ia zoìg fialaxioig tari azófiayog fiaxoóg, zovzov d' tyófievog noòloftog oiòg ntp zoìg oQViaiv, tiza avvtfijg xoilia xaì zavzìjg i yó fitv ov s'vzsqov ànlovv fiifQi zrjg i^ódov. zaìg fiiv ovv ar/-niaig xaì zoìg nolvnoai v òfioia xaì zoìg ayijfiuai xaì zrj à(f>ij za tibqì ztjV xoilia v. p. 495 B 24 t] dì x oikia t/ zov dv&Qcónov òfioia rij xvvtiif ìaziv. de part anim. p. 675 A 30 \ikzà yÙQ zrjv xoiliav r) zòiv Ìvzsqoìv è'yxti-zai tpvoig nàai zoìg £oig. B 22 òaa (iìv ovv tivat dtì zojv 4Tqjoa*> omynoviaxtQa tiq òg zr,v zftg zQoqiijg nolrjaiv tVQVfwgiag pitv ovx eyti fityàlag xazà zr\v xàzm xoiliav, ilixag d' tftt nhiovg xaì ovx tv&v-tVZBQtt. Ìaziv■ 7f flìv yaQ tvQVfOQia notti iilxj&ovg tm&vfiiav, r/ d’ tv&v-ztjg zayvzrjza im&vfiiag- dióntQ òaa zàv fcipmv fj ànlàg tfii 17 tvQvymQovg zàg ino do yà g, zà fiìv tìg 7zlii&og yaazqifiagya zà d' tìg zàyog ìaziv• p. 508 B 25 oi d' annxHg ifavai xaì 7i(>òg àlhjlovg xaì tzoòg zàHa fv, fi iav èyei xoiXiav, oiov dv>atzog xaì xvtov xaì Xétov xaì ralla oda noXvddxxvXa, xaì oda (ioì-fivya . .. za yào xeQazocpòga ovx èdziv dfi-cpcódovza' dia zovzo dy xaì tj xd/iijXog ov zòìv dfiqiatdòvzcov èaziv, dxégazog ovaa, dia zò dvayxaiòzegov eìvai avzrj zijv xoiXiav iyeiv z olavztjV jJ zovg izgod&io vg òdòvzag. de part. anim. p. 674 B 5 xaì ^qv- xa£ei d’ tj xdfirjXog wdnetj zd xega-zoqiòga, dia zò zdg xoiXiag òfioiag èyeiv zoìg xegazoqsògoig- zovzcov d exaazov nXeiovg eyet xoiXiag- de part. anim. p. 675 B 5 midi dè zoìg (itj evOvvevzégoig ngoVovdtv evgvzegov yivezai zò fiògtov zovzo, xaì zò xaXov-fievov xoXov èyovai, xaì xov ivzégov zvipXóv zi xaì òyxtùdeg, eiz’ ex zovzov ndXiv dzevoózepov xaì eìXiyfiévov- de part. anim. p. 675 A 34 ìvioig fitv ydg evgvzegov zò ngòg zrj xotXiif, zò dè ngòg zcò xéXet dzevuzeg ov (diórzeg a i xv-veg fiezd Jiòvov ngoievzat zi/v rotai; ri-jv negìzzmdiv) zoìg de nXeiodiv avot-&ev dzevcózegov, ngòg zig xéXet d’ evgvzegov. de part. anim. p. 675 B 22 oda fièv ovv eivai del ztùv foltoi1 aaxpQovédztQU ngòg zr/v zijg tgocfirjg noit\div evgvymgiag fièv ovx transeunt cibi, ut lupis cervariis et inter aves mergis. 203 ventres elephanto1) qua-tuor, cetera subus similia, pulmo quadruplo maior bubulo. avibus venter carnosus callo-susque. Die Schwalbensteine. Der Tophus. 204 Ventriculus atque intestina pingui ac tenui omento integuntur praeterquam ova gigentibus. huic adnectitur lien in sinistra parte adversus iecori, cum quo locum aliquando permutat, sed prodigiose. quidam eum putant inesse ova parientibns, item serpentibus admodum exiguum. ita certe apparet in testudine et crocodilo et lacertis et ranis, aegocephalo avi non inesse constat neque iis quae careant san guine. 205 Zusammenhang der Milz mit dem Laufen und Lachen. iyu [itydlag xaxd xtjv xdxto xotliav .. .tj fitv ydg tvgvyoogia notti nlij&ovg int&v-u ia v, tj dt tv&vxtjg tayvxf/ta intfrv/xiag. p. 507 B 34 o’ d' ilicpag ivxtgov iytt Gv/xcpvGstg iypv, watt cpaivtG&at xixxagag xolhag iyttv1). .. xai xa Gnlayyva iyttnaganlriGiaxolgvtioig, nlrjv to fiijv xjnag x txganlaG tov xot ftottiov xai talla, tov St onlrjva ila. t tot tj xaxd lóyov. p. 508 B 32 Tdt xotliav oag-xcódì] xai Gxttfgdv oi nltiaxoi trovai, xai ioco&tv dig/ta ìayvgòv dcpatgov-fitvov ano' xov Gagxtódovg. p. 495 B 29 to' d' ininloov ànò fttGtjg ztjg xotliag ijgxtjxat, taxi dt ttjv tpvGtv i[irjr n tg. tloi drj g, toontg xat xolg dllotg xolg fiovoxotliotg xaì a/icpcódovGiv. p. 496 B 15 vnò dt x6 didCoifta iv utv xolg dtj-tolg xtlxat xò ynag, iv dt xolg dgtaxtgolg o' onltjv, ò/ioimg iv anaat xolg eyovat xavxa xd fiogta xaxd tpvaiv xaì firj xtgaxtodtòg. fjdtj ydg tornat fitxrjllayóxa xr/v xd^tv iv xtGt xtov ztzganódcov. ovvi/gir/t at dt xfj xdxm xotlltf xaxd xò ininloov. p. 507 A 19 xai o Gnitji’ d’ iaxl ndatv iv xolg dgtaxtgolg xaxd qtvatv xat oi vttpgoi xolg fyovat xtifttvot xòv avtov xgónov. p. 506 A 12 Gnlijvu dt xd nltlGxu i%tt oaantg xai ai/tta• xd dt nolld ztòv fit) £(/)oxóxtov ali' tgoxoxtóv |ut-xgòv tytt xòv anlrjvu tiiazt lav&dvttv òliyov xrjv rdadijGtv, iv xt xolg ogvtat xolg nltiaxoig, oiov iv ntgiaztgù xai ixxivtg xai iigaxt xai ylavxl. 6 d' aiyoxitpalog oltog ovx iyt t. .. fitXQ òv ydg nd/inav iyovai xai xavxa, oiov ytltovt/, tftvg, tpgvvtj, oavg og, xgoxodttlo g, ftdzgayog. p. 508 A 34 xaì xò r/nag (oi òrpttg) fiaxgòv xai dnlovv, anltjva dt fttxgòv xai azgoyyvlov, toantg xai oi aavgot. 1) Mayhoff, nov. lue. p. 24. 2. Plin. hat, wie hiiufig, die Quelle zusanunengezogen. Montigny, quaest. p. 59. J 206 Renes habent omnia qua-dripedum quae animal generant, ova pari entium testudo sola, quae et alia omnia viscera, sed ut homo bubulis similes velut e multis renibus compositos. at in Brileto et Tharne quaterni renes cervis, contra pinnatis squa-mosisque nulli. de cetero summis adhaerent lumbis, dexter omnibus elatior et minus pinguis sicciorque. utrique autem pinguitudo e medio exit praeter quam in vitulo marino. animalia in renibus pinguissima, oves quidem letaliter circum eos concreto pingui. 1) Ebenso de part. anim. p. 671 B 6. 2) Vgl. de animal, gener, p. 771 A 4, p zuruckzutuhren sein. p. 506 B 24 vscpQovg ài xaì xvanv zà fisv £ (p ozóxu z wv zszq an oà wv nàvz’ šrsi' 6aa ài qozoxsì, zwv p*»' àXXov ovd-iv oiovovz oQvig ovz tyftvg, zwv ài zszQunoàwv flOVTj ys-Xoivij r; &aXuzziu psys&og xazà Xóyov zwv aiI7.w? pop/w»- ópo«ot>g S' šysi zoìg fiosioig' sazi d' 6 zov fioòg olov ix noXXwv pixpwv slg avyxsifisvog.') de part. anim. p. 671 A 26 ovài yd(> vscpQoig ovts zwv nzsQwzwv xaì X;n tà wz wv ovàiv s-^si o’vzs zwv qoXi-àwzwv, TiXtjv ai &aXdzziai ysXwvai xaì ai ytoaaìai. p. 577 A 5 aiifislov ài zwv zoiovzwv Xiyovaiv sivai, to' Sfifigvov avaayi^ofisvov fysiv dXXa rscpQOsiàrj nini zovg vsQqovg, wazsàoxsìv zizzagag iysiv vsqgovg.2) p. 496 B 34 fiszà ài zavza oi vs-qnoì TiQÒg aizzi Tjj (jaysi xsìvrai, oftoiot ztjv cpvtnr ovzsg zoìg fiosioig. avw-zsQOg ài o às^iòg saziv èv nàai zoìg £(poig zoìg i’yovai vsQqovg. xaì iXaz-zoj ài nifisX^v tysi zov ÙQiazsQOv xaì aiyfizjr>ózt qo g o às%ióg. iv miai à' syti òfsoiwg zoìg àXXoig xaì zovzo. qs-(iovm ài sìg aizovg nÓQOi ix zs zrjg fnydXrig (f>Xsfiòg xaì zìjg àoQzijg, nXijv oix tìg zò xoìXov. scovai yày oi vsqQoì sv psarti xoìXov, oi n'sv /isì^ov oi à’ iXazzov, nXrjv oi rzjg Qoig ó àsl-iòg avw-zsqw roti ÙqiazsQov iaziv■ de part. anim. p. 672 A 16 ìaya-zoi zs yàp ovzsg àXéag àsovzai nXtiovog. p. 520 A 28 zwv ài anXàyyvwv nsQÌ zovg vsipQOvg nàXiaza itiova yivszat zà fip«‘ lazi à asì o às^iog ànifisXoìzSQog, xdv atpóàpa niovsg waiv, èXXsinsi zi àsì xazà zò fiiaov. tisq ivsipQU ài yivszai zà azsazwàii /idXXov, xaì /làXiaza zwv £qiwv npófiatov’ zovzo 773 A 6. Darauf durile aucli diese falsche Ansiclit 207 Pectus, hoc est ossa, praecordiis et vitalibus natura circumdedit, at ventri, quem necesse erat increscere, ademit, nulli animalium circa ventrem ossa. pectus homini tantum latum, reliquis carinatum, volucribus magis et inter eas aquaticis maxime. costae homini octonae, subus denae, cornigeris XIII, serpentibus XXX. 208 Infra alvum est a priore parte vesica, quae nulli ova gignent ium, praeter testudinem, nulli nisi sanguineum pulmonem habenti, nulli pedibus carentium. Die Arterien, Ilia genannt.3) in vesica lupi lapillus qui svritos y«p dnO&vijoxti toòv vtcfQcSv ndvtr) xai.v iX6g v/irit’, (nsgì zov syxégpa-Xov, S71SI &' o' nsgi zrjv xuqdiav), xfulov-fisva zs tii offra zóòv Vfiévarr fftpaxsXl^si. p. 493 A 24 tov di Ort\Xsog i’dior péqog VGTSQCC. p. 511 A3 offa di zdir nnódcov sìg to' qiavsgòv fiìv g q>ozoxsì iv av-xoìg d’ wotuxsì, oiov oi ts yaXsoì xaì ralla zìi xaXovusra fTshtyt], zovzaiv drj dixgóa gir rj vozéqa, òfiotwg di xaì. ngòg to' vnó^arga zsivst, xa&ansg xaì zcov òqvi&wv . .. sysi dì xaì to' zcor ocpsmv yévog ngóg ts zavra xaì ngòg aliala dialogar’ za fiiv yàg alla yévi] tùv ixpsaiv (òozoxsì, syig di £a>ozoxsì fióvov, o)oroxt/tTag èv avrei) ngmzor. de anim. gener, p. 718 B 32 ra' di asXdytj xaì oi sysig &vqa£s fiìv £mo-zoxovaiv, sv avzoìg d’ alozoxoviti ngd>-tov. aiozoxovai dì zsXsiov ai óv ov-zaig yàg ysvvdzai éx zov oiov to' £qìov, i’g dzsXovg dì ov&év . . . xaì yàg ngog rw vno £ ai gaz i iyovai xaì xarco nag-1\xovaar narra zà askaytódij. Quelle: Hippokrates, de morb. mul. I, 10. de part. anim- p. 651 A 30 dio zà /itj àgipoidovra a’ilà xsgazaidt] azéag sysi. cpavsgà d ij ipvaig avtcSr zov zoiovzov azoiys/ov nXìjgijg ovira zeò xsqataidtig sirai xaì àazqayàXovg Sysir ... zà d' 1) Montigny, quaest. p. 50, glaubt das von don Krankheiton handelnde sei Hippokrates aplior. <>,18, tmtnommen. Ilic et, cum refrixit, fragilis sem-perque in fine carnis. contra pingue inter carnem cutemque suco liquidum, quaedam non pinguescunt, ut lepus, perdix, steriliora cuncta pinguia et in feminis, senescunt quoque celerius praepinguia. 213 omnibus animalibus est quoddam in oculis pingue. adips cunctis sine sensu, quia nec arterias habet nec venas. plerisque animalium et pinguitudo sine sensu, quamobcau-causam sues spirantes a muribus t radunt ad rosos. Anekdote. 214 Medulla ex eodem videtur esse, in iuventa rubens, in senecta albescens. non nisi cavis haec ossibus, nec cruribus iumentorum aut canum, quare fracta non feruminantur, quod defluente evenit medulla, est autem pinguis iis quibus adips, sebosa cornigeris, nervosa et in spina tantum dorsi ossa non habentibus, ut piscium generi, ursis nulla, leoni in feminum et brac-chiorum ossibus paucis exigua à/npcófiovta xaì dxtQara xai noXv-ayifirj m/itXr/v iyti arti artarog. p. 540 A 6 ni/itXrj fit xai. attaQ fiiaiftQovair alljjlwr, tò pìv yaQ attaQ iati &Quvaròv narti; xaì nit-yvvtai xfjvyófitvov, r/ fit ni/itXrj yytòv xaì ant/xtov ... fiiacp tQovai fi è xaì tolg tónotg• r/ (lèv yÙQ ni/itXri yirttai fittaci fitQ/catog xaì aaQxóg, attaQ fi' oii yivttat àXX’ tj ini ttXti twv aaQ-xcòv. de part. anim. p. 651 B 8 filò xaì yljQuaxti rayicog ni Xlav nlova . . . xaì àyovcórtQa fir/ tà niorii iati finì trjv avtrjv aìtiav. probi, p. 959 A 15 finì ti óoovdvXovg ... evia 8' ovx éyti zcòv ^(pwv oìg d^icog eìneìv /ivsXóv, oaov za darà iayvqd xaì nvxvd, oiov zd zov Xtovzog‘ zovzov ydg zd òirzà, Sia zò ndfinav darjfiov eyeiv, doxeì ovx fj{tu’ dlw? fiveXóv ... ir 8 è zoìg firj iyovaiv òazà dXX’ axav&av ò gayizrjg /iorog èazìv fiveXóg. .. 8id zò àvzì negó-vrjg ydg yivea&ai yXiaygog xaì vtvgió8tjg iaziv, /V èyrf zdaiv- p. 516 B 7 ina 8t « ov8' dv iyeir dd^eiev òXcog fiveXàv ir zoìg òazoìg, oiov Xicov, Sia zò ndfinav eyeiv fiixgòv xaì Xenzòv xaì tv dXiyoig• iyei ydg iv zoìg firjgoìg xaì (igayio-aiv, azeged de ndvzmv udXiaza ò iyei zd darà• ovvio ydg iati axXrjgd ioazt avrxQiftofitreor toaneg ixXi&tov ixXdfinziv nvg. éysi xaì ò SeXyìg òazà, dXX! ovx dxar&av. de part. anim. p. 655 A 16 èy et 8t xaì ò ùtXtptg ovx dxdr&ag dXX’ darà' Ctpozóxog ydg iaziv- p. 511 A 18 t) 8t zmv òipecor v ozio a fiaxgd, xa Odntg zò atòfia, zeivei xdzto&ev dgZafitrtj dq' évòg rrdgov avveyijg, év&ev xaì tv&ev zijg àxdv&rig, oiov nògog ixdztgog wv, fieygi ngòg zò vaógio/ia p. 516 B 20 òfioiwg 8è xaì ò òqng eyei zoìg ìy&vaiv dxaviXoiSrig ydg rj gdyig avzov iaziv• de part. anim. p. 655 A 23 zd 8è xaXovfiera atXdyzf yov8gdxuv&a zrjv cpvaiv iaziv . . . ir 8é zoìg aeXdytaiv rj gdyig yovSgióòrjg fiév iaziv, eyei 8è fiveXòv- p. 567 A 9 aagxoòdtg ydg sazi xaì fiaXaxóv xaì darà yov8qoi8ì] èyei. p. 516 B 33 xaì maneg ov8' òazovv ov8’ ò ydvdgog avviverai, dv drroxoafj. 1) Siehe hiflzu p. 492 A 16. ]*. 517 A 4. homo crescit in longitudinem usque ad ter septenos annos, tum deinde ad plenitudinem, maxime autem pubescens nodum quen-dam solvere, et praecipue aegritudine, sentitur. ‘) 217 Nervi orsi a corde bubu-loque etiam circumvoluti similem naturam et causam habent, in omnibus lubricis appi icat i ossibus2 3) nodosque corporum, qui vocantur articuli, aliubi interventu, aliubi ambitu, aliubi transitu ligantes, hic teretes, illic lati, ut in unoquoque poscit figuratio. 218 nec hi solidantur incisi, mirumque vulneratis summus dolor, praesectis nullus, sine nervis sunt quaedam animalia, ut pisces, arteriis enim constant, sed neque his molles piscium generis, ubi sunt nervi, interiores conducunt membra, superiores revocant. 210 Die Arterien. his innatant venae, id est sanguinis rivi. Der Pulsschlag. 220 Die Artenien ohne Empfindung, weil ohne Blut. aves nec venas nec arterias habent, item serpentes, testudines, lacertae, minimumque sanguinis. Venae in praetenues postremo fimbrias supter totam cutem dispersae adeo in angustam suptilitatem tenuantur ut penetrare sanguis non possit aliudve quam excitus umor ab Quelle: p. 581 A 5 — p. 582 A 33. Hippokrates, aphor. 6, 19.a) p. 515 A 27 tj fisv agyr/ >tal zov- zoov (zdir vbVqcov) iffziv bx rrjg xag-Siag. xaì yuQ iv avzrj r/ xagdia b%bi vsvqci iv zfj fisyiffzr/ xoiXiif . . . ndvza yaQ zd ocrrà, offa untòfiBva TiQog dXXr/Xa avyxBivzai, avvdiS zrzai vbv-Qoig, xaì ’xsqì ndvza iazì zd darà nXr/&og vbvqcov de anim. gener, p. 787 B 15 jw-Xiffra ot nótQOi ffvyxByvfiivoi xa&dnBn òyBzoi zivBg imo noXXijg ìXvog bìoìv, o i d' òXiyag xaì zavzag Ivag dvzì «pX«/Smv b yo vffiv- p. 515 B 27 Ai f? ivèg Biffi (ibzu^v vevQov xaì tpXsfióg, iviai d' avzóòv iyov-ffiv vyQortjta ri/v zov ìywQog . . . 2) Plinius hat die ausftìhrliche Schilderung der Quellen zusammengezogen. 3) Montiguy, quaest. p. 50. t) Hypokr. lib. de locis in homine: nqòg rqJ offrf'tp nBrpvxaaiv. illo qui cacuminibus innumeris sudor appellatur. venarum in umbilico nodus ac coitus. 221 Sanguis quibus multus et pinguis iracundi. maribus quam feminis nigrior et iuventae quam senio '), et inferiore parte pinguior. magna et in eo vitalitatis portio, emissus spiritum secum trahit, tactum tamen non sentit, animalium fortiora quibus crassior sanguis, sapientiora quibus tenuior, timidiora quibus minimus aut nullus. 222 taurorum celerrime coit atque durescit — ideo pestifer potu —, proxime aprorum, at cervorum caprearumque et bubalorum omnino non spissatur.2) Quelle : Hippokr. 1. de genitura: (plifteg xaì vevQa ànò navzòg tov ooi-pazog zeiv ovai ig tò aìàoìov. de anim. gener, p. 740 A 29 ànò dè ZOVZIOV ozo-xwv zavQog xaì drog. p. 489 A 30 TlQÒg Sè zovzoig zà (lèv èvaifia zvyyàvei orza, . . . zà 8’ àvai/ia, oìov (léXizza xaì uifrjt xaì ziòv &aXazzia>v az\nia xaì xàpaftog xaì nàvtf da a nXei-ovg nóSag èyei zetzàpwv. p. 520 B 31 zà yàp niova xa-O-a-qÒv (lèv èyei òXiyov Sè zò aìfia, xaì yivezai niózepa yivófieva àvaifio-zeQa• àvuifiov yàQ To' 7tìov. probi, p. 891 A 4 /lià zi dv&poimp (lóvifi zcòv £qio)r aìfia pei ex tmv fivx-ztjQiav; Quelle: Theophrast. de anima p. 421 A 25 oi /lèv yàp ff xXtj pd a ap xo i àcpveìg z-pv Siàvoiav, oi Sè (laXaxóaapxoi evepveig. p. 502 A 13 tov Sè Se'p/iazog zò nàyog mrrze Sopara noieiaft ai è\ avzov. 1) Ebenso Meteorol p. 384 A 86. 2) Mayhoff nov. lue. p. 35! nennt p. 521 A 18. 28 als Sttitze Uìr maribus stati, des von Hard. u. Sillig beihehaltenen naribus naeli probi, p. 891 A 4. 3) vgl. hiezu p. 521 A 15. ergo cutis ipsa sensu caret, maxime in capite. ubicumque perse ac sine carne est, vulnerata non coit, ut in bucca cilioque. 228 Quae animal pariunt pilos habent, quae ova pinas aut squamas aut corticem ut testudines, aut cutem puram ut serpentes. ‘) pinnarum caules omnium cavi, praecisae non crescunt, evulsae renascuntur. 2) membranis volant fragilibus insecta. Der Meerschwalben, Fledermàuse. 229 Pili e cute exeunt crassa hirti, feminis tenuiores3), equis in iuba largi, in armis leoni, dasy-podi et in buccis intus et sub pedibus, quae utraque Trogus4) et in lepore tradidit, hoc exemplo libidinosiores5) hominum quoque hirtos colligens. p. 517 B 31 dvaia&rjtov Ss tò SsQ/xa ts/ivò/isvo v iati xa&’ avto-^aliata Sstoiov torto sv t rj xsqialrj, Sui to' tò fistuli àaaQxótatov sìvai nQÒg tò òatovv. p. 518 A 1 ònov av tj xaO-' aitò SsQ/ia, av Siaxonri, oì avfitpvstai, otov yvù&ov tò Isntòv xaì àxQonoa&ia xaì jòlsqiaQtg. p. 493 A 27 io Ss ntQÌ aitrjv àvm-vvfiov Sio/ia, ò èàv Siaxontj, oi! avfi-(pvstai, oiSs yvd&og oiSs filsrpagig. de part. anim. p. 657 B 2 ij Ss flls-(paQÌg iati SsQpati nsQisiltififisvr/ • Sio xaì ov av fiepv stai ovts filsrpaQÌg ovts àxQOnoa&la, iti av tv aaqxòg depurerà ìativ. p. 517 B 4 tQÌyag fisv syst tmv Cipmv oaa ns£à xaì £ ipotòxa, qiolì-Sag S’ oaa ns£à xaì ipotòxa, IsniSag S’ ìy&isg jióvoi, oaoi rpotoxovat tò xpa-&VQOV ojo v. p. 519 A 26 rà Ss ntsQa ovt àvm&sv ovts xàtmO-sv (dnot [iij&BÌaai aitavo vi ai), ài).' ixnintsi. de part. anim. p. 682 B 18 ov yuQ iati ntsQÒv «il’ Vfiijv Sin /lutixóg-p. 517 B 10 iòg yÙQ ini tò noli iv tolg nayvtèQoig SsQfiaai axlt/QÓ-tsQai ai tQiysg xaì nayvrsQUi p. 538 B 7 xaì àvsvnòrsnov Ss xaì àvao&QÓtSQov tò Orilv fiàllov, xaì le-ntot QiymtsQov, òaa tQÌyag sysi. p. 519 A 22 o Ss Saavnovg fiòvog xaì ivtòg éysi tmv yvuftmv tQÌyag xaì vnò toìg noaiv. de anim. gener, p. 774 A 35 xaì yitQ ino toìg nòSag xaì ivtòg tmv yvà&mv tovt tysi tQÌyag fióvov toi» s m co i» • ij Ss Saaitr/g atjfisiov nhj&ovg ns-Qtttmfiatòg iati, Sii xaì tmv àv&Qtn- 1) p. 508 A 11 (foltSmtóv ts yàq iati (io tmv òipfmv yivog). 2!) Gegen die Erfahrung behauptet Arisi, p. 519 A 27 ìx àvaqivstat Ss ixril&iv ovts tmv /ishttmv tò ntsQÒv ovt?’ òaa alla sysi day tatov tò nsiiòv. 3) vgl. hiezu p. 517 B 8 27. 4) Siehe hiezu Birt de halieut p. 155. Montiguy, quaest. p. 38. 52. 5) Ebenso probi, p, 880 A 34 p. 893 B 10. 230 villosissimus animalium lepus. pubescit homo solus, quod nisi contingit, sterilis in gignendo est, seu mas seu femina. pili in homine partim simul, partim postea gignuntur. hi castratis non nascuntur, congeniti autem non desinunt, sicut nec feminis magno opere. inventae tamen quaedam defluvio capitis invalidae, ut et lanugines oris, cum menstrui cursus stetere, quibusdam post geniti viris sponte non gignuntur.2) 231 viris crescunt maxime in capillo, mox in barba. recisi non ut herbae ac cetera ab incisura augentur, sed ab radice exeunt. crescunt et in quibusdam morbis, maxime phthisi, et in senecta, defunctis quoque corporibus. libidinosis congeniti maturius defluunt, agnati celerius crescunt. 1 jw* oi daattg àipQodiaiaarixoì xaì noXvansQfioi fiàXXor eiai tcòr Xtioor. probi, p. 876 B 33 Jid ri dv-Qpoinoq fiorar, orar dpyrytai dvraa&ai dqiQodioidfriv, Tiftif, rwr di dXXmr £uuv daa rniyaq iyei ov&tr j p. 518 B 2 yivovrai di xaì drdpeg xaì ywaixsg ix yersrijg irdtstg rmr vartpoytvmv rQtyoòr dfia xai ayoroi, oaomeg dr xaì ij^r/g arspryd-ioaiv. p. 518 A 23 iaoi ydg ai rónoi tiaìr ir aiig ni rpiyeg iyyirorrai ai re avy-ytreìg xai ai varspoyereìg. p. 632 A 1 dr d’ rjdrf ij{icàrraq, ai fiir varegoytrcìg rglysg dnoXtinovai nXrjv riàv ini rrjq tjfiijg, ai d’ èx y tv trtfq rpiysg ovx ànoXtinovaiv.') p. 518 A 31 «Ai èctr fiiv txzfirj & jj ttqÒ Tj^tjg, ov ipvorrnt ai varspoys-rslg, idr d' varcpor, avrai fiora t ix-g so vai, nXrjr rijg Tffirfg. yvrrf di rag ini ró> yereicg ov (pvsi rQiyaq' nXrjv iviaig yiyvorrat òXiyai, orar rà xarufirtria arrj. p. 518 B 4 ai fiìv ovr dXXai rgi-yeg avvarrai xard Xóyor ij nXéor tj eXarrov, fidXiara fiir ai ir rrj xe18 B. i. quadripedibus senectute crassescunt lanaeque rarescunt, quadripedum dorsa pilosa, ventres glabri. (Boum coriis glutinum excoquit ur,tauroru mque praecipuum.) 232 Mammas homo solus e maribus habet, cetera animalia mammarum notas tantum, sed ne feminae quidem in pectore nisi quae possunt partus suos attollere. ova gignentium nulli. nec lact nisi animal parienti. volucrum vespertilioni tantum. Die Ohreule. 233 Asinis ') a fetu dolent, ideo sexto mense arcent partus, cum equae anno prope toto praebeant. quibussolida ungula nec supra geminos fetus, haec omnia binas habent mammas, nec aliubi quam in feminibus, eodem loci bisulca et cornigera, boves quaternas, oves et caprae binas. 1 p. 518 B 30 xaì nò» xexpanó8co r 8i yirofiércov np eoftvx ip mr xcòv fiiv ai xpiysg xcòr di xd tpia fla&vxspa piir yirsxat, iXdxxco 8i tcò nXxj&Bt. p. 498 B 19 in Si nò» fiiv «IAw» Stotov xcòr iyórxcor xpiyag xd npavij Saavxepa, rd 8' vmia tj Xela ndfinar ij t/ttov Saaia. p. 517 B 28 ivsati 8' ir xoìg 8sq- fiuai ndat yXtayp cixtjg [iv£(ó8r]g, ir [ih xoìg iXdxxmr ir 8i toìg nXtioor, oior ir x oTg xcòr fioiov, rjg notovai xrjr xóXXar. p. 500 A 13 "Ett 8i ntpì xt xovg fiaaxovg vntvuvx itng ir xoìg aXXot g g’qiotg vndpyet npòg avxd xexainpòg xòr dr&pconov, xaì nepì rd cipyara td ypijaifia noòg xr/r òytiuv■ td [iir ydp ifi-npoaìHr iyei xovg fi aa xovg ir tcò atrjOBi rj npòg tcò axtj&ti, xaì 8vo fiaaxovg xaì 8vo Orjldg, dia ntp ar 0 piano g xaì i?.i(f agile part. anim. p. G92 A 9 fiaetovg 8’ ovx iyovaiv ovx’ irxav&a ovx’ ir tcò aXXoi acófiaxi, ófiuicog 8’ uv8 ópvtg ov8 ìyOvg ov 8 ttg. aixtor 8ì xò firjdi ydXa iytiv Tornar [tti’&év- ò 8i fiaaxòg vno8oyx\ xaì coantp dyysìór iau ydXaxxog- ydXa 8’ ovx iytt ovtt taita ovx' «Ilo ov8ir xcòr [irj £cp oxoxovvxcor ir avxoìg, Suiti ipoxo-xovatr, ir 8i tcò còca x/ xpoqnj iyyinxat ir xoìg £. quae numeroso fecunda partu el quibus digiti in pedibus, haec plures habent et toto ventre duplici ordine, ut sues, generosae duodenas, vulgares binis minus, similiter canes, alia ventre medio quaterrnas, ut pantherae, alia binas, ut leaenae, elephans tantum sub armis duas, nec in pectore, sed citra in alis occultas. 234 nulli in feminibus digitos habentium. primis genitis in quoque partu sues primas praebent, eae sunt faucibus proximae, et suam quisque novit in fetu quo genitus est ordine, eaque alitur, nec alia, detracto illa alumno suo sterilescit ilico ac resilit, uno vero ex omni turba relicto sola munifex quae genito fuerat attributa dependet. 235 ursae mammas quaternas gerunt, delphini binas in ima alvo papillas tantum, nec evidentes et paulum in oblicum porrectas. neque aliud animal in cursu larn- 1 de part. anim. p. 688 B 21 zd 8s iiiq noXvayi8rj dXX’ ò Xiyozoxa rj xtoazo-cpooa xaì ir zoìg /zr/goig r°vg ii anzovg, ailov in no i drog xdfitjXog (zavra •/do fiovozóxa, xaì rei fièv fimrvya, ròdi 8 lyrjX ór). p. 500 A 23 rii 81 8vo /ter fiaazovg ir z oìg firjgoìg 8’ eyji, xaì rag frr/-Xtig 8vo, ioanig ngófiazor. zìi 8ìziz-zaoag ùrjXàg, lòanig ftovg. zìi 8' ovz’ ir zà> ozrj#ei iyei zovg jiitazoig ovz' ir zoìg firjgoìg, dXX' ir zrj yaoxgtj oior xvoov xaì vg,xaì noXXovg, ov ndr-rng 8’ iffovg. zìi fùv ovr dXXa nXtiovg iyn, i[ 8ì ndgdaXig zézzagag ir zrj yanzgi, rj 8è Xiana dio ir zrj yaoxgi- p. 500 A 15 zà juèr yiìo ifingoa&ir eysi zovg uiarxovg ir zig azijO-ei rj ngòg zig azrj&tt, xaì 8vo (laazovg xaì 8vo itrjXdg, w nmg àrd-gtonog xaì iXitpag. xaì yàg o iXiipag iyei zovg fiaazovg 8vo negl zàg fiaa ydXag. spi 8ì xaì ri (hjXeia zovg jiaaxovg /mxgovg narri Xcòg xaì ov xazà Xòyov zov atòjiazog, dar’ ix zov nXayiov /ir/ niivv ògàv. ') de part. anim. p. 688 B 8 ovàìr yàg syu noXvoyidìg ir zoìg fujgoig. de part. anim. p. 688 B 10 ot]fitìov 8ì zò ini ziàv viòv ovaflaìrov' zoìg yàg ngtózoig yevo/iivoig ztòr yoigoiv zovg ngiózovg nagiyovai fiaazovg'

zò ydXa olì. li 1) Kbenso ite part. anim. 688 lì 5. bitur. et ballaenae autem vitulique marini mammis nutriunt fetus. 236 Mulieri ante septimum mensem profusum lact1) inutile, ab eo mense, quo vitales partus, salubre. plerisque autem totis mammis at que etiam alarum sinu fluit. cameli lact habent donec iterum gravescant, suavissimum id existimatur ad unam mensuram triti us aquae additis. bos ante partum non habet, et primo semper a partu colostrae fiunt, ni admisceatur aqua, in pumicis modum coeunte duritia. asinae praegnales coni inno lactescunt. Die Colostratio. 237 Caseus non fit ex utrimque dentatis, quoniam eorum lact non coit, tenuissimum camelis, mox equis, crassissimum asinae, ut quo coaguli vice utantur. 238 Eselsmilch zur Erhaltung der WeiBe der Haut. Anekdote. omne autem igne spissatur, umore fervescit.*) bubulum caseo fertilius quam caprinum, ex eadem mensura paene altero tanto. I) p. 521 B 21 {inazovg d' eyet oaa ^cpozoxel . . , xnl zd xrjzr;, olov & e X

78 A 13 ztxzei (?) xdfcrjXog) ite zov capo;, xnl y d i. a ey e i ftéypi ov nv e’v yaazpl la/Sij. eyet de xnl zd xoén xnl zo ydXn ijditrza nnvztov nivovot de rò yaXn dvo xnl evn ì) zpia xnl evn npòg vdcop xepdanvxeg. p. 575 B 9 To' de ydXn, òznv xéxr), XQTjGiftov yivezuc e/inpoaiXer d' ovx èyet ydXn. zù de nptòzor ytv6fieror ydXn òznv naytj, ovzto yireznt gxXij-pòv óicnrep Xt&og. tovzo dè avft^ni-vet, inv (iTj ztg iui^rj vdazt. p. ;>77 A 27 ò d' inno; to' zov ovov ov dmcpépet, óznv t; wyevjittrj ?) innog vnò zov dvov. iayet de ydXn xv ovate dexdfrtjvog ovon- p. 521 B 29 tò flèv ovv zcòv ut) np-qxodóvzmv ydXn nrjyvvzm, zóòv d’ d/itjico-dói’zcor ov nrjyvvzni . . . eazt dè Xenzo-znzov fièv ydXn xn/iijXov, devzepuv d’ innov, znizov dè órov. p. 521 B 33 vnò {lèv ovv roi ifivypov ov nr/yvvzai to' ydXn, nXXd dtoppovzat {inXXoV vnò dè zov nvpòg nìjyvVtat xaì nnyvvezat. p.522 A 29 Uvea zi dè zvoòg nXeimv èv zep (ioeiip tj èv ztii niyeitp■ yivea&nt ydp qiatrtv oi vofieìg ex fièv d/itpoptwg ntyeiov ydXnxzog zootpnXitìng ò(io- I) Birt, do haliout p. 155. ■2) Mit Hard. u. Sillin isl nus B arb. soroscil ontschiodon vorauziehon. quae plures quaternis mammas habent caseo inutilia, et meliora quae binas. 239 Coagulum hinnulei, leporis, haedi laudatum, praecipuum tamen dasypodis, quod et profluvio alvi medetur, unius utrimque dentatorum. Die Barbaren verachten den Kase. Die Butter, Molken. ') 240 Die Kase verschiedener Pro-vinzen, von den Alpen, vom Apennin, 241 aus Ligurien, Umbrien, der vestinische ; der Ziegenkàse ; der by-thinische ; 242 Das Salz im Kase. Zoroaster. 243 T errestrium solus homobipes. uni iuguli, umeri, ceteris armi, uni ulnae, quibus animalium manus sunt, intus tantum carnosae, extra nervis et cute constant. 244 Anekdoten. hominis digiti ternos articulos habent, pollex binos et digitis adversus universis flectitur, per se vero in oblicum porrigitur, crassior ceteris. huic minimus mensura par, ac duo reliqui sibi, inter quos medius longissime protenditur. quibus ex rapina victus quadri-pedum, quini digiti in prioribus pedibus, in reliquis quaterni. 245 leones, lupi, canes et pauca in posterioribus quoque quinos ungues habent, uno iuxta cruris articulum dependente, reliqua, quae sunt minora, et digitos quinos. Anekdote. Animalium quaedam ut mani-1) Serum des Verg. Georg. 111 406. Xtuiag finig Ssovorjg sixoaiv, sx Ss fi o i iov zg taxo v z a. zd S òoov zotg zixvoig ìxavóv, nXrj&og S’ ovSsr ovzs ygijoifiov sig zvgsvoiv, oiovnavza zc/. nXslovg syovza fiaozovg òvoli', ovSs-vòg yàg t ovzcov opre nXrj’&óg ieri y cii.axz off ovzs zvg svszui zò yaXa... èysi nvszlar zìi (lèv fitjgvxci^ovzn navzu, zcòv S’ ci/i epeo S óvz cov Snovno vg. fisXziOOV S' SOZÌV T‘ nvsziu odio av ij nuXaiozégw ovfiips'gst yàg ngòg zng Siuggoiag tj zoiavzrj fiùXiozn xuì r, zov S aovno Sog’ cigioztj Ss nvsziu y ZOV VsfigoV- p. 539 A 14 fluoro*« S’ sazi reov zszganóSoiv èvia, xuì av &g conog zcòv Sino Scov fióvov- p. 493 B 32 ystgòg Ss zò fisv ivzòg i>èvug,oagxcòSsg xuì Snjgr/fisvov ùg&goig.. . p. 494 A 1 anOga Ss ysigòg xuì ftgayiovog xagnóg- rò S’ èl-oi zij g ysigòg vsvgcòSsg xuì. aveów/iov. de part. anim. p. 987 B 11 xuì sx ni.ayiov sìg, xuì avrò g (ìgnyvg xuì nayvg ci XX’ Ov finxgóg . . . xuì ò toyu-zog Ss fitXQog ògO-còg, xuì ó /isoog Iuuxgóg. . . de part. anim. p. 688 A 4 zcòv Ss noi.vSaxzvi.oiv svia xuì Sui zovzo xuì nsv-zaSuxzvXovg èysi zovg ngooO-iovg noSng, rovg S’ ònioftsv zszgaSaxzv-Xovg, olov Xsovzsg xaì Xvxoi, èzi Ss x v v s g xaì nagSciXsig• ò yùg nifinzog coonsg ò zrjg ysigòg yirszui fisyag néfinzog. zù Ss fiixgù zcòv noXvSaxzvXcov xaì zoìig o’mo&iovg èysi nsvzaSaxzvXovg Sin zo sg nv a z ixù sivait òncog zolg ów^i nXsiooiv ovaiv ùvziXafijjuvófisva gijiov À u bus utuntur priorum ministerio pedum sedentque ad os illis admoventia cibos, ut sciuri. 246 nam simiarum genera perfectam hominis imitationem continent facie, naribus, auribus, palpebris, quas solae quadripe-dum et in inferiore habent gena, iam mammas in pectore et brac-chia et crura in contrarium similiter flexa, in manibus ungues, digitos longioremque medium. p e d i b u s p a u 1 u m d i f f e r u n t. s u n t enim ut manus praelongae, sed vestigium palmae simile faciunt, pollex quoque iis et articuli ut homini, ac praeter genitale — et hoc in maribus tantum — viscera etiam interiora omnia ad exemplar. 247 Ungues clausulae nervorum summae existimantur, omnibus hi quibus et digiti, sed simiae imbricati, hominibus lati — et defuncto crescunt ') —, rapacibus unci, ce- « vigTZ lj ngàg tò uezeiagóze gov xai VJISQ xtrpaXij g- p. 502 A 16 “Ena. Si zwv iaioiv inu[i- cpoztgi£ei zrjv cpvoiv zoi t dv&gànm xai zoig zezgdnooiv, o luv n i{) rj xoi xai xijfloi xai xvvoxiqlaXoi... oi Si ni(h]xoi Saoeig fitv situ ni Tzgavrj mg órzeg ztzgdnoSeg, xai ni vnzia Sè cóoavzmg oìg óvzeg dztfpw-noeideig ■ ■ ■ zò St ngoacanov iyei noX-Xdg ò/ioiòz ijzag Tip zo v dv&g dtnov. xai ydg [ivxzijgug xai cora naganXr\-oi a iyt i, xai òSóvzag (ogneg d av&gmnog, xai zovg ngoa&iovg xai zovg yo/iqitovg. tzi Sè flXeqiag iSag zcòv dXXoiv zszga-rróScov eni {Xazega ovx iyo vzmv ovzog eyti [lèv Xtmdg Si otpóSga, xai [idXXov zàg xdzm, xai [iixgdg ndfinav' rei ydg «11« ztzgdnoSa zaiizag ovx eyei. tyti S' iv zip azzitti Svo JhjXdg fia-OTcòv [iixgoòv. eyti Se xai flgayiovag óìaneg uv&gwnog, Ttì.ìjV SaotTg. xai xd[i7izei xai zovzovg xai za oxe'Xr/ ooontQ dvO-gmrzog, zàg negicpegtiag ngòg dXXijXag dfiqiozégcov zmr xcóXmv. ngòg Si zovzoig ytìgag xai Saxzv-Xovg xai ówyag òjioiovg dv&go)7i(i>, nXrjv tzdvza zavza ini zò (irjpuoStoztgov, tSiovg Sì zovg zzóSag’ tìoi ydg olov yetgeg [xeydXat, xai oi SdxzvXoi maneg oi ztòr yeigùv, o [léoog [laxgózazog, xai zò xdza zov TioSòg yeigì 6/ioiov, 7zXì/v ini zò [itjxog zò zrjg yeigòg tizi zd eoyaza zeìror, xa&dneg xitvug ■ ■ ■ Byti Sì xai zò aìSolov t[ {hl[Xeiu ófioiov yvvaixi, ò S’ ciQQTjV xvnaStOztgov ry dvO-goinog . . . zd S' tvzòg Siaige&ivza ofiota tyovaiv dv&gwnip ndvza za zoiuvza. de spir. p. 484 A 88 ’E[i7itSoxXrjg Sì ìx vevgov zòv óvvya zrj nr/^ei. p. 517 A 30 reji’ d’ tyóvzmv ówyag (tyei 8' ówyag dìtavza óoaneg Sax-zvXovg, SaxzvXovg S' o a a nóSag, n Xrjv 1 1) p. 518 B 20 avijovzai 8’ ai zgiyeg . . . xai iv yr/Qif xai ze&vewzoiv . . . zd 8' avzd zavza ovft fluirei xai negi zovg órvyaf. teris recti, ut canibus, praeter eum qui a crure plerisque dependet. 248 omnia digitos habent quae pedes excepto elephanto, huic enim informes, numero quidem quinque, sed indivisi ac leviter discreti ungulisque, non unguibus, similes, et pedes maiores priores, in posterioribus articuli breves. idem poplites intus flectit hominis modo, cetera animalia in diversum posterioribus pedibus quam prioribus, nam quae animal generant genua ante se flectunt et suffraginum artus in aversum. 249 Homini genua et cubita contraria, item ursis et simiarum generi, ob id minime pernicibus. ova pariantibus quadripedum, crocodilo, lacertis, priora genua post curvantur, posteriora in priorem partem, sunt autem crura his obliqua humani pollicis modo. sic et multipedibus praeterquam novissima salientibus. aves ul quadripedes alas in priora curvant, suffraginem in posteriora. iXicpug' ovrog Si xaì 6axrvXovg aayi-orovg xaì r\gb^ia S rgg&gcofitv ovg «ai S vvyag oXcog ovx bybl) tmv S’ èyórxcov rà fiév iozir bvftvcóvvyu, wonbg ’av-&góztga rà oxéXr/ xaì rà ngòo&ia xaì rà ònio&ia big rò ngòo&bv xd/inrbxat, juxg òr big rò nXàyiov nagbyxXìvovra. 6 pioicog Sì xaì roìg aXXoig roìg noXvnooiV nXr)v rà fibrati ràv bOyàzcov àbì bnafiqiorb-gi£bt xaì rrjv xd/iipiv iyu big rò rtXàyiov [xàXXov. p. 498 A 27 naganXrjoiovg Sì xàg xafinàg tybi xaì ò ògvig roìg rbrgà-nooi £doig' Sinovg yàg mv rà /iìv oxéXrj big rò ònio&bv xàfinxbi, àvxì Sì figayt óvcov xaì oxbXàv r àv è!/ing oc»9-bv nzbgvyag fybt, cor tj xà/iifng borir big rò ngóo&bv. 250 Dio Verehrung der Kniee, der Rechten, 251 des Kinnes ') boi don Griechen. Des Ohres. Der Ort hinter dem rechten Olir. 252 Krampfadern. Gullarius. 253 Omnia animalia a dextris partibus incedunt, sinistris incubant, reliqua ut libitum est gradiuntur, leo tantum et camelus pedalini, hoc est ut sinister pes non transeat dextrum, sed subsequatur. pedes homini maximi, feminis tenuiores in omni genere. surae homini tantum et crura carnosa, reporilur apud auctores queudam in Aegypto non habuisse suras. Hand- und FuBhfihlen. 254 Davon verschiedene Namen ; solidas habent ungulas quae non sunt cornigera, igitur pro his telum ungulae ictus est illis. nec talos habent eadem, at quae bisulca sunt habent. iidem digitos habentibus non sunt, neque in prioribus omnino pedibus ulli, camelo tali similes bubulis, sed minores paulo. est enim bisulcum discrimino exiguo, pes in vestigio carnosus ut ursi, qua de causa in longiore linere sine calciatu fatiscunt. Quelle: Oppius. 2) p. 498 B 6 rj d’ dpytj dittò *#>*’ £iwj> jtàaiv. xazd axéXog di fiadl^ov-aiv o zs xai ai xtipijlot dfiqpdze- p«t, ai' z b B axz Q lavai xai ai 'AQaftiat. zò dì xazd oxiXog iaziv dzt ov 7iQ0-fiaivti z

6 zsQtp to' de^ióv, dXX inaxoXov&sì. de part. anim. p. 690 A 27 ti d' d vto noi; 7zddag [i ty iozo v g «X61 t(*>v £ido)V oi<; xaxà piyetfog, ivldycog. de part. anim. p. 689 B 7 irt dì xai z d oxiXr\ ò fi s v av&Qinnog (Ta o xai d t] xai fir;QOvg xai xvtjfiag, rd d' dihi ndvz da anxa sytt. . . . de part. anim. p. 690 A 6 /t hrv ja ni v da o!g did iiiytOog xaì zò noXv ytcù-dug iyiiv arri xtpdrvaiv io zoiovzov /to-qiov i). UjSiv dnóxQ ia iv, xai did ttXij&og drži nXiidvwv òvvyatv slf ovv? ?) dnXrj iaziv. xai dar (idyaXov di diu zovzo ovx eyovoiv atg ini zò noXv eitrtiv . . . dui yaQ tovto xai iv zoig ijUiQoa&ioig ovx 8/et dazQdyulov zd iyovza dazftd-yaXov, all’ iv zoig dnia&iv ... zd di diytjXd iyti dazQayaXov . . . zd di no-XvddxzvXa ovx iyti daz q dyaXov. p. 499 A 22 xai doz(>dyaXor dfiai-ot’ jiiv @oi, iayvòv dì xai fiixndv dg xazd tò /liyi&og- tazi di diyaXdv xai ovx dficpcadov, diyaXòv di m d «• ix fiiv zov omaO-tv fiixoòv iayiozui utypt zrig dtvzinag xajinrjg zòiv daxzvXoov zò d ijt-nyooìhv tayiozui fiixpd, oaov dyiti zijg nnwrrjg xafinijg zcòv daxzvXcov in' axoqi zizzania ... o' d« not! g iati x d z to & « v auQxiódrjg, (danir/ xaì oi uqxtoov’ did 1) vgl. Hom. A 501. 1) Siehe Teuffel, Geschichte der r0m. Literatur p. 372, 3. 255 Ungulae veterino tantum generi renascuntur, sues in Illyrico quibusdam locis solidas habent ungulas, cornigera fere bisulca, solida ungula et bicorne nullum unicorne asinus tantum Indicus, unicorne et bisculum oryx. talos asinus Indicus unus solidipedum habet, nam sues ex utroque genere existimantur, ideo foedi earum, hominem qui existimarunt habere facile convicti, lynx1) tantum digitos habentium simile quiddam talo habet, leo etiamnum tortuosius, talus autem rectus est in articulo pedis ventre eminens concavo, in vertebra ligatus. 256 Avium aliae digitatae, aliae palmipedes, aliae inter utrumque divisis digitis adiecta latitudine, sed omnibus quaterni digiti, tres in priore parte, unus a calce. hic deest quibusdam longa crura habentibus. iynx3) sola utrimque binos habet. eadem linguam serpentium3) similem in magnam longitudinem porrigit, collum circumagit in aversam se. 1) Siehe liiezu Montigny, quaest. p. *2) Iynx torquilla L. Wiltstein p. H70. .'t| Miivhoff, nov. lue. p. 25. xaì rag sìg noXifiov iovaag vnoSovai xuq fiaxivaig, ozav dXyijaaaiv. p. 499 B 11 to Sèzcòv vcòv ysvog inafupozsQ i£st' sìoìyàQ xaì iv’lXXv-Qioìg xaì iv Tlatoviiy y.al dXXoih judvvysg vsg. zd utv ovv SiyaXd Svo iyovai ayiasig dniaOtv • roig 8's /idw\i xovz’ imi avvsyig' sati Ss xaì tà [lèv xsQazoipó oa zàv £q)cov tà 8' a xsq a. tà [lèv ovv nXsìaxa zdv iyóvzuv xsQara SiyaXd xatà q>v-aiv iativ, olov ftovg xaì tfXucpog xaì ai!-, /idvvyov Ss xaì Sìxsqwv ovS-èv r/fiiv còmai. . . fiov óxsQ a> v xaì 8 lyaXòv ó qv§. xaì daxodyaXov 8’ ó IvSixòg òvog sysi riàv fico vvyav fi óvov rjyiiQvg, dansQ iXéy&r) nQÓzsnov, inafiipoz SQtgii, Siò xaì ov xuXXiaazqdyaXóv iativ. riàv Ss SiyaXiàv noXXd sysi datQayaXov. noXvayià'sg Sè ov&èv amai r otovxov iy o r datQayaXov, damo ovS' uv&q ano g, dXX' ri [lèv ).i)y!g ófioiov rj/iiaor(jaya-Xia, ó Sè Xiav, oióv niQ nXdzzovai, ).a@ vq t v&dSt[. ndvxa Sì rd i'yovza daznd-yaXov èv toìg óma-O-sv sysi axéXsaiv. è‘y si Sè Òq&òv ròv dazQayaXo v iv zrj xafinij.. . p. 504 A 5 noXvdvvyoi S' sìaì ndvtsg oì oQvitìsg, su Sè noXvayiSsìg zQÓnov nvd ndvtsg' riàv [lèv yàn nXsiaxav Siijprjr-zat oì SdxzvXoi, zd Sè nXazà azsyavó-noSd iativ, SirjQ&QUfiivovg S' iyei xaì yaQ i az ov g Saxzv X ov g. sìaì 8’ oaoi avzàv [iszsagi^ovtai ndvtsg zszqa Sax-zvXoi‘ xQsìg [lèv yaQ sìg rò š[inQOOftiv iv a S' sìg r ò ónioftsv xsi/isvo v iyova iv oì nXsìazoi dvzi nziovr/g’ oXiyoi Ss zivsg Silo [lèv š[inQoaOsv Svo S' oniaO-sv, olov T[ xaXovfisvij ivy\. avzrj S' iati fitxQià [lèv [aiticor antitjg, zò 8’ siSog no-xtXoVj iSta S' syii zd zs nsQÌ xovg Sax-zvXovg xaì ZT/V yXàzxav vfioiav zoìg Sipsaiv' sysi ydo ini firjxog ixzaaiv xaì ini zizzanag SaxzvXovg, xaì ndXiv avaz iXXszai sìg è a vrij v. irt Sè nsoi- ungues ei grandes ceu graculis. 257 avium quibusdam gravioribus in cruribus additi radii, nulli uncos habentium ungues. longipedes porrectis ad caudam cruribus volant, quibus breves, contractis ad medium. qui negant volucrem ullam sine pedibus esse, confirmant et apodas habere et ocen etdepranin, quae ex his rarissime apparet. Visae iam el serpentes anserinis pedibus. 258 Insectorum pedes primi longiores duros habentibus oculos, ut subinde pedibus eos tergeant, ceu notamus in muscis. quae ex his novissimos habent longos, saliunt, ut locustae. omnibus autem his seni pedes, araneis quibusdam praelongi accedunt bini, internodia singulis terna. octonos et marinis esse diximus, polypis, saepiis, lolligini, cancris, qui bracci) i a in eontra-1) Ebenso j> 60i A 33. (TTpitftl Tov TQU^rjXor tìg rOVJti(T(t> rov Xomov trmfiarog tjpe/rovrrog, xtu'ht-ntp oi otpsig- ovviai S' tyei fieydXovg fiìr v/ioicog fiivroi nei)pvxdrag roìg twr xoXoikv. de part. anim. p. 694 A 12 scovai S’ ènoi rtòv [iaoicov fioij&eiav arri rwv nrepvycov rd xaXovfiera nXrjxrpa ini roti; oxéXeiTir. upa S’ oi avrai o v yi-rorrat nXijy.TQa iyorrtg xaì yafiifxó-rvyt g. de part. anim. p. 694 B 21 nirovrai (uaxpoaxeXetg) ydp dnortirovreg tig to dniirO-ev . . . evia Sì ftpuyia axéXij npòg rt) yairroi scorra nirovrai.1) p. 487 B 24 xaì rcòr òorl&iar tini ri-rtg xaxdnoSeg, o" diti r ovrn xaXovvrai dnoSeg.. . ayeSòr Sì xaì rà o/ioia avviò evnrtpa fier xaxónoda S' iativ, oiov ■/sXtSoòv xaì Spanavi; . . . rara ytìp ó-parai xaì àXloxsrai, oXcog Sì xaì ondnóv ieri rovro to' dpreor. p. 490 A 10 ean Ss rà ptr nrt-piorà xaì Stpfiónrepa SinoSa narra j? dnoSa• Xéyorrai yàp tirai rive; dq t tg rotovroi ntpì Aìùtoniar. de part. anim. p. 683 A 26 toiÌi; Sì nuSag roiig npoaibiovg fiei^ovg irta rovriuv eyei, unoog tneiSij Siti to' tjxXr/pótp&aXfra tirai ovx dxoiftij rrt v oifnv tyovai, rà npoaninrorra roìg noooftioig dnoxaxtalpaxri axéXeoir' onta xaì qairorrai noiovaai ai rt avìai xaì rà fitXirrióSrj rcSr fcooiv . . . rà S’ ònitrOia fisica) rcòr fiiowr Sia re rr/r fiàStoir xaì npòg to' aìpeo&ai ijiyov dnò rr/g yijg dranerófiera- dira Sì ntjSìjTixd a v r co r. eri fiàXXor rovro ipavepóv, oiov ai r dxpiSeg xaì to' rwv \f)vXXoòv yerog ... i^ano Sa Sì rd roiavra navi eirrì rrvv roìg àXrixoìg fio pioig. de part. anim. p. 685 A 22 niSag /tir o v r narra èy ovai taira òxrió, rium movent, pedes in orbem aut in oblicum. isdem solis animalium rotundi. 259 cetera binos pedes duces liabent, cancri tantum quaternos. Die Wflrmer haben nicht unter 12, einige Thiere sogar hundert Filile. numerus pedum inpar nulli est. 2C0 Solidipedum crura statini iusta nascuntur mensura, postea exporrigentia se verius quam crescentia, itaque in infantia scabunt aures posterioribus pedibus, quod addita aetate non queunt, quia longitudo superficiem corporum solam ampliat, hac de causa inter initia pasci nisi submissis genibus non possunt, nec usque dum cervix ad iusta incrementa perveniat. Pumilionum genus in omnibus animalibus est, atque etiam inter volucres. 261 Genitalia maribus quibus essent retrorsa diximus.8) ossea sunt lupis, vulpibus, mustelis, viverris, unde etiam calculo bu-rnano remedia praecipua. 1 2 1) Ebenso de anim. incessu p. 70+ A 14. 2) X, 83. aXX’ ai /iiv ar/niai xaì ai zev&i8eg (ioayelg, zà 8è noXvnoSidSr/ /iey dXov g. de part. anim. p. 683 B 33 8iò xaì xa/inzovaiv èvavziwg zavzag zoìg noaiv (r«g yijXag)' tot)g /lèv yàg ini zò xoìXov rag 8’ ini to' negiipegèg xdfinzovai xaì tXiaaovaiv. p. 490 B 4 ni /iev ovv àXXa foia 8vo zovg riye/ióvag èyti nódag, ò di xaQxivog uóvog zmv £(ócov zézzagag. p. 489 B 22 narra 4’ àgziovg èyei nódai- ’) de part. anim. p. 686 B 12 roig 4« Terganoci zovvavziov ni xdzo) /ityiaza to' ngàzov, ngoióvra 8’ avverai ini to' ava), tosto 8’ ieri ni dirò rrjg tSgag ini zrjv xtfpaXtjv xvzog. 8iò xaì reg vxpei oi nùXoi tcSv inntor ov8ìv ij (iixgòr iXuztovg eiai, xaì réoi [lèv uvreg ftiyydvovci zcò onic&ev axéXei zijg xecpaXrjg, noeajivregoi 8' óvzeg ov Svvavzai. za /lèv ovv /iid-/ivya xaì Siyt/Xà zovzov tyei zòv zgó-nov, zà 8è noXvddxzvXa xaì dxtnaza vaio) dr/ piv iaziv, rjzzov òÌ.zovtoìv . . . vari 8è xaì to' ztòv ògvil) (ov xaì to' zcòv iy/tviar yévog xaì nàr to' èvai/io v, tdaneg eigijzai, vavtòdeg. p. 501 A 4 èvia di zò ngóòzov èXdz-tw zà ava), za 8 è xaza> /I e t£a> èyei, avi; avo [leva 8è zà dveo yivexai fietg co, (dento zà Xotpovga. p. 500 A 33 Tà 8’ aìdoìa zcòv /lèv àggiv cov zà [lèv e E a èyei .. ., zà 8’ ivzóg.. . xaì zcòv è\a> 8’ iyóvzaxv zà /lèv eìg to' ngó-aOev, (dento xaì zà eigrj/itva, xaì zovziov zà /lèv dnoXeXv/iéva xaì zò aìdotov xaì zovg ogyeig, (dento dvOgmnog, zà ó'è ngòg zrj yaazgì xaì zovg ogyeig xaì zò aìdotov, xaì zà /lèv /idXXov zà 8’ r/zzov dnoXeXv/iiva. p. 500 B 23 zà 8è (aìdoìa) rev-gtddr/, otov xa/iz/Xov xaì iXdqiov, zà 8’ ò-708 A 21. probi, p. 894 A 17. urso quoque simul atque exspiraverit cornescere aiunt. camelino arcus intendere orientis populis fidissimum, nec non aliqua gentium quoque in hoc discrimina et sacrorum etiam, citra perniciem amputantibus Matris deum Gallis. 262 Hermaphroditen. Anekdote. 263 Testes pecori armentoque ad crura decidui, subus adnexi. delphino praelongi ultima conduntur alvo, et elephanto occulti, ova parientium lumbis intus adhaerent, qualia ocissima in venere, piscibus serpentibusque nulli, sed eorum vice binae ad genitalia a renibus venae. azwdrj, tónni;) àXcómxog xai Xvxov xai ixzidog xai yaXrjg' xai ydt> j? ya-Xzj ònzovv «j;ii zo aiSolov. de mir. ause, p. 831 B 1 Tò ztjg ixziSog Xiyizat aidotov livai ovy l'iunior zrj qvmi ztòv Xotncòv èjtówv, àXXii nzioiùv dui navzòg 01 ov oVroi» .., tpanì 8 è nzQuyyoVQtag avz ò qdgfiuxov siveti iv zoìg ù0inzoi g, xai 8 (fiondai int^vó/uvor. p. 540 A 18 to' 8’ aiSolov iyii ó xà(itjXog viv q ov ovzwg lónzi xat viv-qh v èx Tovrov no tiìa&ai zoìg zó^oig. p. 509 A 31 tti (lèv ydg óXtog ztòv ìvai(iwv goltov ovx tytt ogyng, zd 8' t%£t (lèv ìvzòg 8’ tyit, xai ztòv ìvzòg iyóvzwv zd (lèv noòg zfj òntpvi èyti nini ròv zdir viqgtòv zónov, zà 8è noti« ztj yaaztjiy zd 8' ixzóg. xai zò aì8oì-ov zovzwv zoìg (lèv ffvvtj(ftijzat ngòg zrjv yanziga, zoìg 8' dqiìzai xaihin ig xai oi ugyitg . . .zà 8è ztòv ìvzòg ìyóv-zoiv zgòg ztj yanzgì iyii, oiov ztòv àizó8(ov (lèv 8iXqig, ztòv 8è zizganò-810 v xai £ co orò xwv ìXitpag . . . toìg nèv ydg ìx zov uninihv nvviyiìg xai ovx ànì(QZì((itvoi tìniv, oiov ztò yivtt ztò ziòr vtòv, zoìg 8' dntjgztjuivoi, xaOà-nig zoìg dv>ónoig. de anim. gener, p. 716 B 15 za (lèv ydg óXtog ó gyetg ovx iyet ztòv zoiovzwvtjtgwVyoiovxó zi zoòv iy&vwv yivog xai zò zwv ogitoj«/’), àXXd noQovg (turov 8 vo nmgfi azi xov g' zd 8’ eyit (lèv ogyag, ìvzòg 8' ìyit. zov-zovg ngòg ztj òntpvi' xazd rtjv ztòv ve-tftgtòv ytógav, tino 8è zovzcov ixazigov nógov ... oiov oi zt ógvidig ndvzsg xai zd tgo-zoxovvza ztzQ(ifto8a . . . zd 8è Cv°~ zòxa nàvza flèv iv ztò iftngoadiv iyu zovg ógyug, àXX’ evia avztòv inw ngòg ztò zéXsi zijg yaoxgóg, oiov ò dtXtptg, xai ov nógovg àXX’ atdolov ànù zovzwv t) Vgl. de part. anim. p. 097 A 9. Die Buteones, hermaphroditi, spadones, semiviri. Mares in omni genere fortiores sunt praeterquam pantheris et ursis. 264 Caudae praeter hominem ac simias omnibus fere et animal et ova gignentibus pro desiderio corporum, nudae hirtis, ut apris, parvae villosis, ut ursis, praelongis saetosae, ut equis. amputatae lacertis et serpentibus renascuntur. piscium meatus gubernaculi modo regunt, atque etiam in dexteram ac laevam motae, ut remigio quodam inpellunt. lacertis inveniuntur et geminae. 265 boum caudis longissimus caulis atque in ima parte hirtus, idem asinis longior quam equis, sed saetosus veterinis. Der Schwanz anderer Thiere. 266 Vocem non habere nisi quae pulmonem et arterias habeant, hoc est nisi quae spirent, Aristoteles putat, idcirco et insectis sonum 1) Ebenso de anim. incessu p. 714 B 5. ntnulvov tig tò $•<», xa&ashq oi fiótg, td d’ ejjo), xaì tovzair tà fisv dsiijQ-trffiivQvg wmo drO-Qomog, i« dì 7iQ0g trj idoiy, xuO-cincQ oi vsg. p. 608 A 56 d&v(iótsga ò'i td &t/~ Xta mirta, tmv dgg ivmr 7iXtfr ItQXtov xai nagdaleug • tovtcov d’ rj {trf1.ua doxtì tirai drdgsiotiga. .. de part anim. p. 689 B 2 xioxor d' iysi 7t d v ta o^tdóv, or fiorar tà ì^iootóxa à).Xà xaì tà oòotóxa. .. d d’ àr&QiQTiog àxsyxor fi ir ics tir, ics fio. d' t%et, zar di tntjaTtódbiv oidir ... 6 di 7ti&tjxog dia tò rtjr fioifffrjv inaficpoziQÌ£tiv xaì fitfditincor t tirai xaì àficpotiricor, dia tovt orti ovgàr iy 11 ovt ìa-fia. de part. anim. p. 658 A 31 hi d' ooa xioxovg ìysi fiijxog iyovrsag, xaì tav-tag Ì7iixsfió... p. 535 A 28 (paini fiiv ovr ordivi riòv àXXair fiori ilo r ordir tiXtjr tifi (pdyvyyr dio órsa firj iysi nvsvfiova, ordì rp&iyystut. 52 esse, non vocem, intus inmeante spiritu et incluso sonante, alia murmur edere, ut apes, alia cum tractu stridorem, ut cicadas, receptum enim duobus sub pectore cavis') spiritum, mobili occursante membrana intus, attritu eius sonare. muscas, apes, cetera similia cum volatu et incipere audiri et desinere, sonum enim attritu et interiore aura, non anima, reddi, locustas pinnarum et feminum attritu sonare. 267 credatur sane item aquatilium pectines stridere, cum volant, mollia et crusta intecta nec vocem nec sonum ullum habere, sed ceteri pisces, quamvis pulmone et arteria careant, non in totum sine ullo sunt sono. stridorem eum dentibus fieri cavillantur, et is qui caper vocatur in Acheloo amne grunnitum habet et alii de quibus diximus.') ova parientibus sibilus, serpentibus longus, testudini abruptus. ranis sonus sui generis, ut dictum est — nisi si et in his ferende dubitatio est —, quia vox in ore concipitur, non in pectore, multum tamen in his refert et locorum natura, mutae in Macedonia traduntur, muti et apri. 3) 1 2 p. 535 B 3 i« fiir ovr tvrofin ovzs cptorsl ovrs diaXsyszai, xpotpti 8'e rtQ sato nrtvfiaz i, ov ttp ov&ir yaQ dra- nvtl avztàr, dXXd rò (iìv fio/ijUsì, oiov fi ti. it ra xaì rà nrrjrd avrtur, ta d' ad ti v Xsysrai, olor oi rérriytg. narra ds zavra xpotpsì rtà vfitri reo ino zò vnò-£wpa, datar difiQijzat, oiov zar rszr/ytor ri ysrog rfj rQtxpsi zov nrsviiarog. xaì ai fiviai di xaì ai /isXirrai xaì rdXXa narra, rfj nzijast aiQorra xaì avaréi.-i.orza• ò yaQ xpótpog rQÌifng iarì rov šaoi nrsvfiarog. ai d’ dxoidsg zoìg nrj-da).ioig r qi/? ovaai no i ovai r òr rpótpor. oidi dr/ rtàr fiaXaxi tav ovdìr ovrs tp&iyysrai ovrs xpotpsì ordiva tpvcnxòv xpócpor, ovds rtàr fiuXaxoar Qaxtor. oi d’ ìy&vtg dtptovoi /xsr sìair {ovrs yàtj nvtvfiora ovrs dQztj qiar xaì qdpvyya tyovaì), xpotpovg di nvag dtpiàai xaì rQiyiiovg ov g Xtyovai cptavsìv, oior Xvqu xaì XQO/iig (ovroi yaQ dcpiàaiv toansQ yQvi.iafior) xaì ò xdnQog o ir rtà ’Ays-Xytp, šzi dì yaXxìg xaì xòxxv^’ tj /tir yàp xfiotpsì oior avQiy/iór, 6 dì napa-nXr/aiov rqì xóxxvyi xpóqor, ò&sr xaì rov-ro/ia sysi. narra dì zavra zr)r doxov-aar tptorf/r dtpiàai rd ftir ir rfj rpiipti rtàr (ÌQayyitar, rd dì zoìg svròg rolg nsQÌ rxjr xoiXìar. p. 536 A 4 rtàv d’ èydrrtar yXtàrrav xaì ni.tv/iova daa fiìv qlozòxa iarì xaì rszQanoda, depilai fi tv qairr/v, daOtrrj pér-roi, xaì rd /tir avQtypóv, tSanto oi orpttg, zd dì Xsnrijr xaì daO-tvrj rptorrjr, rd d ì a i y [tòr fi ixq or, dò ansQ aiysXtàrat. o dì fidrQayog ìdiar syn rr/r yXtàrrav rò (tir yaQ s/inQoa&sv nq oan stp v xtr iyOvtadtàg, d zoìg icXXotg dnoXs'Xvzai, rò dì nnòg tòr qdnvyya dnoXt'Xvrai xaì ns-nrvxzai, tu rfjr ìdiav dtpitjai q io vijv, p. 606 A 5 ir dì KvQijvti oi qimrovv- rtg pdrQayoi noòzSQOv ovx ijaar.‘) 1) IX 3‘2. 2) Ebenso «Je mir. ause. p. 835 A 33. vgl. aneli de mir. ause. p. 835 B 3. 8) Aelian li. a. 3, 35: “Atptavoi ir Maxtdovitf. vg. 268 avium loquaciores quae minores et circa coitus maxime. aliis in pugna vox, ut coturnicibus, aliis ante pugnam, ut perdicibus, aliis cum vicere, ut gallinaceis, iisdem sua maribus, aliis eadem et feminis, ut lusciniarum generi, quaedam toto anno canunt, quaedam certis temporibus, ut in singulis dictum est. 269 elephans citra nares ore ipso sternumento similem elidit sonum, per nares autem tubarum raucitati. bubus tantum feminis vox gravior, in alio omni genere exilior quam maribus, in homine etiam castratis.2) 270 infantis in nascendo nulla auditur ante quam totus emergat u tero. primus sermo anniculo. Anekdote. 3) vox roboratur a XI111 annis. eadem iu senecta exilior, neque in alio animalium saepius mutatur. Mira praeterea sunt de voce digna dictu: theatrorum in orchestris scobe aut barena superiacta devoratur et in rudi parietum circum-iectu doliis etiam inanibus. Die Verschiedenheit der Sprachen, Oesangc, Melodien. 1) Ebenso p. 545 A 18. 2) vgl. hiezu p. 545 A 21 et? to &ijXv 3) Vgl. hiezu probi, p. 902 A 5. p. 536 A 24 noXvqimra 8' iati xaì XaXiatsga td iXdttco tco-rrjv oi 8s (iósg fiagvttgor qv&iyyovtai ai &tiXeiui tcòv dggévcov.'J probi, p. 894 B 20 xaì ydg cpmvijv ihjXvxtjr iayovai (oi svvovyoi) xaì ò^vtrjta xaì dvag&giar- p. 587 A 33 ngìr 8’ i^eX&sìv ov ipftiyystai tò naiSiov, xdv Svatoxov-ei]i rr/r xsqiaXijv ftsv vnsgsyri, tò 8' oXov emfia syri ivtóg. p. 581 A 17 nsgì 8s tòt avtòr ygdror tovtov (svtoìgstsei toìg 8ìg sntd) iq ts (jìiorri iistaftdXXeir dgysrai ini tò rgayvtsgov xaì dvmfiaXiGtsgov, ovt iti òc_sìa orna ovts noi jìagsìa, ovts nana ó/iaXij. . . probi, p. 901 B 30 tJid ri, orar àyvgioO-cÒGiv ai ò gyijirtgat, r/ttor oi yogoì y sy idra e tv ; probi, p. 899 B 25 /hd ri, èdv tig ni{lov xaì. xsgdfiia xsvd xatogvJ'rj xaì nw/rderi, /tàXXor Td oìxijfiata; ydg /ustafidXXovm td ixtsfiró/isra. 272 Angewachsene Glieder. Anekdote. 273 Miror equidem, Aristotelem non modo credidisse praescita vitae esse aliqua in corporibus ipsis, verum etiam prodidisse, quae quamquam vana existimo nec sine cunctatione proferenda, ne in se quisque ea auguria anxie quaerat, attingam tamen, quia tantus vir in doctrinis non sprevit. 274 igitur vitae brevis signa ponit raros dentes, praelongos digitos, plumbeum colorem pluresque in manu incisuras nec perpetuas. contra longae esse vitae incurvos umeris et in manu unam aut duas incisuras longas habentes et plures quam XXXII dentes, auribus amplis, nec universa haec, ut arbitror, sed singula observat, frivola, ut reor, et vulgo tamen narrata. 275 Frons ubi est magna segnem animum subesse significat, quibus parva mobilem, quibus rotunda iracundum, velut hoc vestigio tumoris apparente, supercilia quibus porriguntur in rectum molles significant, quibus iuxta nasum flexa sunt austeros, quibus iuxta tempora inflexa derisores, quibus in totum demissa malivolos et invidos. 276 Oculi quibuscumque sunt longi malificos moribus esse indicant. qui carnosos a naribus angulos habent malitiae notam praebent, candida pars extenta notam impudentiae habet, qui identidem operire solent inconstantiae.1 oricularum magnitudo loquacitatis et stultitiae nota est. p. 501 B 22 òtroi dì nitiovg (odor-ras) trovai, /taxp o fi itóz ip oi oig ini zò noi.ii titrir, oi d' iktizzovg xaì àpaió-dorzeg ') tòg ini rò noi.v flpayvfUtó- Zlpot- p. 403 B 32 ytipòs dì to [tir irròg &ivap, rrapxtòdtg xaì dir/pr//tiror dp-ftpoig, zoìg /tir /taxpoflioig tris) ij dvaìdiòXov, zoìg di fioatti filo ig dvrrì xai or oi okov. Quelle: Trogus 3) nach Arist. p. 491 B 12 zovzo di oig /tir /itya, fipadvzsp oi, oig di /tixpór, tvxirt/zor xaì oig /tir nXazój ixtrzuuxoi, oig di nt-pirptpig, 0-v/iixoì. vnò di reo /ttrtóntp òtppvtg diqiveig• cor ai /tir tv&tìai /ta-i.axov f/ftovg ri nsfivQiofiérov (payih. <ò rutvr a> s‘ ài xai rovg xar&dpovg vnò rijg reòr ùó-dior òofirjg, de mir. ause. p. 845 A 1 aal rò 2xv0 ixòv cpdp fiaxor, dnoftànrovai rovg àia rovg, avvr i&go&ai é ri- ti r rj g . . . orar Sì ixarcòg avroìg tioxfj aeaij(ji&ai n di’, rò rov dv&piónov ai/ia tig yyrpidiov iyyiorrcg eig rag xonpiag xaroQvrrovm ncofidaarreg• or ar ti è xai rovro (Tanfi, ro vcptcraficvor incèrto rov aifiarog, ò dij ìartv vdartòdsg, fii yvvovai re) rrjg iyidvTig tyiopi, xai ovvio notovai ftardaifiov- de plant. p. 820 B 4 xai ririg xapnol f/fitr flèv dflpiaroi, dì.hnq dì fìpcóatftoi, còg o voaxvafiog xai ò iXXéfl opog dv&peó-noig fisr dtjhjrrjpiov, xqo). Kozar Jakoh. Kralj Ferdinand. Kristan Georg. Lamprecht Josef. Landvogt Alois. Matzl Adolf. Meznarič Matthaus. Orosei Oskar. Papež Alois. Pavlinič Andreas. Podgoršek Anton. Podlesnik Michael. VI. Classe (30). Lepej Johann. Lukeschitsch Adolf. Lunzer Rudolf. Medvešek Johann. Muhmler Hugo. Pilaj Alois. Podvinski Anton. Prehauser Moriz. Rašl Franz. Satter Arthur. VII. Classe (IH). Kicker Heinrich. Lunzer Justus. Menhart Jakob. Ozmec Josef. Pintarič Anton. Rajšp Josef. Vili. Classo (10). Kolnik Josef. Kunerth Josef. Pipuš Jakob. *■ Wesenschegg Johann. Zorko Anton. Schopper Eduard. Schrambek Julius. Schwarz Otto. Spitzy Johann. Supan Victor. Šket Michael. Terstenjak Ernst. Trafenik Josef. Vennigerholz Johann. Wressounig Anton. Žmavc Johann. Postružnik Anton. Rošker Martin. Scheikl Gustav. Spitzy Karl. Sfraschili Johann. Supančič Johann. Štrakl Anton. Tertinek Matthaus. Thurn Eugen. Uhlich Rudolf. Vindiš Jakob. Wagner Anton. Serajnik Wolfgang. Sieberer Friedrich. Štebih Josef. Tomschegg Arthur. Vogrinc Valentin. Weixl Josef. Wressnigg Max. Zernko Caspar. Žilnik Michael. Žolgar Johann. Reiser Ernst. Richter Maximilian. Štrakl Matthaus. Vrbnjak Matthaus. Zemljarič Franz. Žmavc Jakob. Valenko Franz. Veternik Anton. Weixler Victor. P r i v a l i s t : Slavič Anton (II. A Glasse). III. Lehr-A. Obligate Classe Stun- den- zahl. Religions- lehre. Lateinische Sprache. Sriechische Sprache. Deutsche Sprache. I. A.&B. : 25 2 Stunden. Katholische Religions- lehre. 8 Stunden. Die regelm&ssige und das Nothwendigste aus der unregelmassigen Formenlehre, Vocabel-lemen, Ubersetzungs-tibungen aus dem Ùbungsbuche, von der Mitte des I. Semesters an wbchentlich eine Schularbeit in der 2. Halite der Stunde. Kleine Pensa. — 4 Stunden. Formenlehre, der ein-l'ache Satz, ortho-graphische Ubungen, Lesen, Erklftren,Wieder-erzàhlen, Memorieren, und Vortragen ausge-wahlter Lesestiicke. Im II. Semester alle 8 Tage eine schriftliche (abwechselnd Haus-und Schul-) Arbeit. li. 26 2 Stunden. Katholische Liturgik. 8 Stunden. Erganzung der regel-màssigen Formenlehre, die unregelmàssige Formenlehre und das Nothwendigste aus der Satzlehre, eingeiibt an entsprechenden Stucken des tJbungsbuches. Vocabellernen. Allwdchentlich eine Composition, alle 2 Wochen ein Pensum. — 4 Stunden. Erganzung der Formenlehre, Wiederholung des einfachen Satzes, der zusammengesetzte Satz. Lesen, Erkl&ren, Wiedererzahlen, Memorieren und Vortragen ausgewiihlterLesestilcke monatlich 3 schriftliche Arbeiten. 111. 26 2 Stunden. Geschichte der gdttlichen OtTenbarung des alten Bundes. ' 6 Stunden. Wiederholung aus der Formenlehre, die Con-gruenz- und Gasuslehre, eingeiibt an ausge-wàhlten Stucken des Ubungsbuches, mehrere vitae des Goni. Nepos, alle 14 Tage eine Gomposition und ein Pensum. 5 Stunden. Die Formenlehre bis zu den Verben aul pt) eingetibt an entsprechenden Stucken des Ubungsbuches, Vocabellernen, ini II. Semester alle 14 Tage ein Pensum, alle 4 Wochen eine Composition. 3 Stunden. Grammatik: syste-matischer Unterricht in der Formen- und Gasuslehre mit Riicksicht auf die Bedeutungslehre. L e c t il r e mit beson-derer Beachtung der stilist. Seite, Memorieren uud Vortragen. Aufsàtze: monatlich eine Schul- und eine Hausaufgabe. IV. 27 2 Stunden. I. Semester: Geschichte dei' gOLtlichen OtTenbarung des neuen Bundes. II. Semester: Kirchen- geschichte. 6 Stunden. Wiederholung von Partien der Formen- und Gasuslehre, die Tempus-und Moduslehre, einge-tibt an entsprechenden Sttlcken des Ubungsbuches und durch Satz-extemporalien, Elemente der Prosodie und Metrik, Caes. bell. Gali. I und Auswahl aus IV, V u. VI, eine kleine Auswahl aus Ovid; alle 14 Tage ein Pensum, alle 2—3 Wochen eine Gomposition. 4 Stunden. Wiederholung des Nomens und der Verben auf co, die Verben auf fu und die ilbrigen Classen, eingeiibt an ausge-wfthlten Siltzen des Ubungsbuches, aus-gewìihlte Lesestttcke, Vocabellernen; mo-natlich eine Gonipo-sition und zwei Pensa. 3 Stunden. G r a m m a t i k : Syste-matischer Unterricht. Syntax des zusammen-gesetzten Satzes, die Periode. Grundzilge der Prosodie und Metrik. L e c t ti r e mit beson-derer Beachtung der stilistischen Seite. Memorieren undVortragen. Monatlich zwei schriftliche Arbeiten. plan. Iaehrgegenstànde. Slovenisclie Sprache. Geschichte und Geographie. Uathematik. Naturwissen- schaften. 3 Stunden. Formenlehre, der ein-fache Satz, orthogra-phische (Jbungen, Lesen, Erklaren, Wiederer-ziihlen, Memorieren und Vortragen ausgevvahlter Lesestiicke. Im II. Sem. alle 8 Tage eine schrift-liche (abwechselnd Haus- u. Schul-) Arbeit. 3 Stunden. Die nothwendigen Vor-begriffe der mathe-matischen Geographie, allgemeine Begriffe der physikalischen und politischen Geographie, specielle Geographie der 5 Welttheile. Kartenskizzen. 3 Stunden. Die 4 Species in ganzen Zahlen. Theilbarkeit. Gemeine und Decimal-briiche. Die 4 Species in mehrnamigen Zahlen. Die Gerade, die Kreis-linie, die Winkel, die Parallelen. Das Dreieck mit Ausschluss der Congruenzsàtze. Grundconstructionen. H Stunden. Sàugethiere und wirbellose Thiere. 3 Stunden. Analyse des zusammen-gesetzten Satzes. Fort-setzung d. Formenlehre. Lesen, Erklaren, Wieder-erzàhlen, Memorieren und Vortragen ausgevvahlter Lesestiicke. Im Semester 13 schriftliche Arbeiten. . 4 Stunden. Specielle Geographie Asiens und Afrikas; allgemeine Geographie von Europa, specielle von Siideuropa, Frank-reich, Grossbritannien. Kartenskizzen. Geschichte des Alter-thums (hauptsachlich Griechen und Uiimer) mit bes. Riicksicht auf das biogr. und sagen-hafte Element. 3 Stunden. Wiederholung der Bruch-rechnung. Abgektirzte Multiplication und Divi-sion der Decimalbruche. Proportionen. Einiache Regeldetri. Die 4 Congruenzsàtze nebst Amvendungen auf das Dreieck. Der Kreis, das Viereck und das Vieleck. 2 Stunden. I. Semester: Vogel, Reptilien, Amphibien und Fische. II. Semester: Botanik. il Stunden. VViederholung ent-sprechender Partien der Formenlehre, die W ortbildungslehre, Beginn der Syntax. Lesen, Erklaren, Wiedererziihlen, Memorieren und Vortragen ausgewiihlter Lese-stticke. Im Semester 10 schriftliche Arbeiten. 3 Stunden. Geschichte des Mittel-alters mit Hervorhebung der Osterr.-ungarischen Geschichte. Geographie Deutschlands, der Schweiz, Belgiens, der Niederlande, Nord-und Osteuropas, Amerikas und Australiens. Kartenskizzen. 3 Stunden. Das abgektirzte Rechnen mit unvollstandigen Zahlen. Die vier Rech-nungsarten mit ein- und mehrgliedrigen besonde-ren mid algebraischen Ausdrticken, Potenzen und Wurzeln. Die Lehre vom Kreise, der Ellipse, Parabel und Hyperbel. 2 Stunden. I. Semester: Mineralogie. II. Semester: Allgemeine Eigen- schaften der Koiper, Wàrmelehre und Chemie. 2 Stunden. Fortsetzung und Be-endigung der Syntax. Lesen, Erklaren, Wiedererziihlen, Memorieren und Vortragen ausgevvahlter Lesestiicke. Im Semester 7 schriftliche Arbeiten. 4 Stunden. Obersicht der Geschichte der neueren und neuesten Zeit mit be-sonderer BerUcksichti-gung der Geschichte Osterreich-Ungarns, Osterreich.-ungarische Vaterlandskunde. Kartenskizzen. 3 Stunden. Gleichungen mit einer und mit mehreren Un-bekannten. Die zusam-mengesetzte Regeldetri, der Kettensatz, die Zinseszinsenberechnung. Gegenseitige Lage von Geraden und Ebenen. Kiirperliche Ecke. Hauptarten der Korper. Oberflàchen und Raum-inhaltsberechnung. 3 Stunden. Mechanik, Magnetismus, Elektricitiit, Akustik, Optik und strahlende Wiirme. Classe. Ili Religione-lehre. Latomie che Sprache. Griechisehe Sprache. Deutsche Sprache. V. 26 2 Stunden. Einleitung in die katholische Religionslehre. 6 Stunden. Liv. I, 1-55. II, 23-50; Ovid. Trist. IV. El. 10. Metamorph. I, 163—415. VI, 146-312. Vili, 611—724. Fast. II. 687-710. Wiederholung ausgewàhlter Abschnitte der Grammatik, wòchentlich 1 Stunde grammat.-stilistiscbe Ùbungen, alle 14 Tage eine scbriftliche Arbeit. 5 Stunden. Xenophon : Die Abschnitte Il der Kyrop. und I—VI der Anab. Homer u4. & B, 1—443. Wòchentlich 1 Grammatik-stunde (Wiederholung der Formeulehre, Erklàrung und Einubung derSyntaxbis zur Lehre von den Pràpositionen inclos.), monatlich eine schriftliche Arbeit. 3 Stunden. Grammatik (alle 14 Tage 1 St.) : Lautlehre d. nhd. Sprache, Wortbildung. Lecture mit besonderer Rùcksicht auf die Cha-rakteristik der ep., lyr. und didakt, Gattung. Memorieren, Vortragen. Aufsàtze: monatlich 1 Haus- u. 1 Schulaufgabe. VI. 27 2 Stunden. Kjftholische Glaubenslehre. 6 Stunden. Sallust. Bell. Jug. bis c. 85-Cic. orat. Catii. I. Verg. I., IV., V. Eclog. Georg. 1. I. v. 1—168, 1. II. v. 1—9, v. 136-176, v. 458- 512. 1. Ili v. 339-383, v. 478-566. 1. IV. Aen. lib. I, Wiederholung ausge-wàhlter Abschnitte der Grammatik, wòchentlich 1 Stunde grammat.-stil istische Ùbungen, alle 14 Tage eine scbriftliche Arbeit. Privatiecture : Caes. bell. civ. 5 Stunden. Homer : II. V—VII. Herod. IX. Wóchentlicn iGrammatikstunde (Wiederholung von Partien der Formenlehre, die Genus-, Tempus- und Moduslehre), monatlich eine schriftliche Arbeit. Privatlecture : Hom. II. Vili. 3 Stunden. Grammatik (alle 14 Tage ISt.): Genealogie der germanischen Sprachen. Principien der Sprach-hildung. Lecture : Klopstock, (Wieland), Lessing, wie in der V. Cl. mit bes. Rùcksicht auf die Cba-rakteristik der stilist. Formen. Literaturgescliichte bis zu den Stùrmeru. Vortràge memorierter poetischer Stùcke. In jedem Semester 7 Aufsàtze, davon 4 Hausarbeiten. VII. 27 2 Stunden. Katholische Sittenlehre. 5 Stunden. Cic. oratt. in Verrem IV, pro Sulla ; Cato Maior ; Verg. Aen. IV, Ekl.IundV, Geore. Ili, 478-566. Wiederholung ausgewàhlter Abschnitte der Grammatik, wòchentlich 1 Stunde grammat.-stilistische Ùbungen, alle 14 Tage eine scbriftliche Arbeit. 4 Stunden. Demosth. Rede vora Frieden, liber d. Angelegenheiten im Chers., II. u. 111. phil.; Homer tj9 & 469—Ende, », X 1—273, X 1-224, 377—Ende. Alle 14 Tage 1 Grammatik-stuude (Wiederholung ausgewàhlter Abschnitte der Grammatik und Beendigung der Syntaxì, monatlich eine schriftliche Arheit. 3 Stunden. Literaturgeschichte von den Stùrmern bis zu Schillers Tode. Lecture (zumTheil nach dem Lesebuche) : Herder, Goethe, Schiller nat bes. Rùcksicht auf die Charakteristik der 8tilistischen Formen. Redeùbungen Aufsàtze, wie in der VI. Classe. Vili. 27 2 Stunden. Geschichte der christlicben Kirche, 5 Stuuden. Tacit. Auswahl aus Ann. I. u. li. Germ. 1—27. Horaz : Auswalil aus den Oden, Epoden, Satiren und Episteln. Wiederholung der Tempus- und Moduslelire, wòchentlich 1 Stunde grammat.-stilistieche Ùbungen, alle 14 Tage eine uchriftliche Arbeit. Fri vati ecture : Tac. dialog de oratt. 5 Stunden. Sophokl. Elektra; Fiat- Apologie, Protag.; Hom. n, (>. WSchentlich 1 Grammatik-stunde (Wiederholung ausgewàhlter Abschnitte der Grammatik), monatlich eine schriftliche Arheit. rrivatlecture: Hom. r, % 3 Stunden. Lecture (zumTheil nach dem Lesebuche) : Goethe, Schiller, Lessings Laokoon, Schillers „Ùber naive und senti-mentalische Dichtung-. Literaturgeschichte bis zu Goethes Tod. Redeùbungen. Aufsàtze, wio in der VI. Classe. Slovenische Sprashe. Geschichte und Geographie. Mathematik. Naturwissen- sohaften. Philosoph. Propàdeutik. 2 Standen. Metrik, Tropen and Figuren, Lecture mit besonderer Kucksicht auf die Cha-rakteristik der epischen Gattang. Vortràge memorierter poetischer Stùcke, Wiederholuug der Grammatik. Monatlicli 1 Haas- und 1 Schularbeit. 3 Stunden. Geschichte des Alter-thums, vornehmlick der Griechen und Romer bis zur Unterwerfung italiens mit besonderer Hervorhebung der cultnr-historiscben Momente und mit fortwàhreuder Beruck8ichtigung der Geographie. Wiederholung und Erweiterung des geogra-phischen Wissens rom heutigen Asien und Afrika in physikaliseher u. biologischer Hinsicht-Mathera. Geographie. 4 Stunden. Einleitung, die Grundoperationen mit ganzen Zablen, Theilbarkeit der Zahlen, gemeine und Decimalbrùche, Verhàltnisse und Proportionen. Gleichungen 1. Grades mit einer und mehreren Unbekannten. Longimetrie und Planimetrie. 2 Stunden. I. Semester: Mineralogie in Verbindung mit Geognosie. II. Semester : Botanik. — 2 Stunden. Elemente der epischen und drainatischen Poesie in Verbindung mit ent-sprechender Lectùre, Vortràge memorierter poetischer Stùcke, im Semester 7 schriftliclie Arbeiten. 4 Stunden. Geschichte des Mittel-alters mit Berùcksicbti-gnng der einschlàgigen Geographie. 4 Stunden. Potenzen, Wurzeln, Logarithmen, Gebrauch der Logarithmentafeln, Gleichungen 2. Grades mit einer Unbekannten. Stereometrie, Goniometrie und ebene Trigonometrie. 2 Stunden. Zoologie. — 2 Stunden. Literaturgeschichte ron Cyrillus uud Methodius an, Lesen und Erklàren der Babica (Nemcova — Cegnar). Freie Vortràge, im Semester 7 schriftliclie Arbeiten, 3 Stunden. Geschichte der Neuzeit mit Hervorhebung der ósterr.-ungarischen Geschichte, Erweiterung der geographischen Kenntnisse. 3 Stunden. Unbestimmte, quadratische, Exponential- und einige hóhere Gleichungen, Progressionen nebst ihrer An-wendung auf die Zinseszins-rechnung, Corabinationslehre und binomisclier Lehrsatz. Anwendung der Trigonometrie und Algebra auf die Geometrie. Elemente der analytischen Geometrie in der Ebene mit Einschluss der Kegelschnitts-linien. 3 Stunden. Einleitung und allgemeine Eigenschaften der Kórper, Mechanik fester, flussiger und luftfórmiger Kórper, Wàrme-lehre und Chemie. 2 Stunden. Logik. 2 Stunden. Altsloveniaohe Forinen-lehre mit Lese- und lìbersetzungsùbungen, ùbersichtliche Zusam-menfassung der alove-nischen Literatur, im Semester 7 schriftliclie Arbeiten. 3 Stunden. Geschichte, Geographie und Statistik Osterreich-Ungarns. Im I. Sem. 3, im II. 2 Std. Im 11. Semester. VViederholungvonPartien auB der griechischen und romischen Geschichte ; wóchentlich 1 Stunde. 2 Stunden. Wiederholung des gesammten mathematischen Lehrstoffes und Ùbung im Lósen mathematischer Probleme. 3 Stunden-Magnetismus, Elektricitàt, Wellenbewe-gung. Akustik, Optik und Astronomie. 2 Stunden. Empirische Psychologie. B. Freie Lehrgegenstànde. 1. SlovenischeSprache fUr Schiller deutscher Muttersprache in 8 Cursen zu je 2 Stunden. 1. Curs: Laut- und Formenlebre, Vocabellernen, Obersetzen und SprechUbungen. II. Curs: Beendigung der Formenlehre, Vocabellernen, Satzlehre, schriftliches Obersetzen und SprechUbungen. III. Curs: Wiederholung der Grammatik, Obersetzen, Sprechilbungen und schriftlicbe Arbeiten. 2. S t e i e r m ar k i s c h e Geschichte, Geographie und Statistik. 2 Stunden. Dieser Unterricht vvurde vom 6. October 1885 an ertheilt. 3. Stenographie. Untere Abtheilung, 2 Stunden : Lehre von der Wortbildung undWort-kilrzung und Einiibung derselben. Obere Abtheilung: Wiederholung der Lehre von der Wortbildung und Wortktirzung, die Lehre von der Satzkiirzung, schnellschriftliche Obungen. 4. Z e i c h n e n. I. Abtheilung, 3 Stunden : Die geometriche Formenlebre und das geometriche Ornament. II. Abtheilung, 2 Stunden: Fortsetzung des geometrischen Ornamentes, das Flachomament, Zeichnen von Ornamenten in Farbe, die Perspective und elementare Schattengebung. III. Abtheilung, 2 Stunden: Kopfstudien, Zeichnen nach dem Runden in verschiedenen Manieren, Stillehre. 5. G e s a n g. I. Abtheilung (Anfanger) 2, II. (Sopran und Alt), III. (Tenor und Bass) und Gesammtchor je 1 Stunde: Das Ton- und Notensystem, Bildung der Tonleiter, Kenntnis der Intervalle und Vortragszeichen, EinUbUng vierstimmiger Gesange und Messen im ein-zelnen, im Gesammtchore und ftir Mannerstimmen. 0. Turnen in 3 Abtheilungen zu je zwei Stunden: Ordnungs-, Frei- und GerathUbungen. 7. SehOnschreiben, 2 Stunden. Die Currentschrift nach M. Greiner's Vorlagen. C. Lehr-, Hilfs- und Ùbungsbiicher. Religionslehre: Dr. F. Fichers Lehrbtlcher der kath. Religion (I.), der Liturgik (II.), der Geschichte der gottlichen Oflenbarung des alten und neuen Bundes (III. IV.) und der Kirchengeschichte (IV.); Dr. A. Wapplers Lehrbtlcher der kath. Rebgion fili' die oberen Classen der Gymnasien (V.—VII.) ; Dr. B. Kaltners Lehrbuch der Kirchengeschichte (Vili.). Lateinische Sprache: C. Schmidts lat. Schulgrammatik (IV.—Vili.); Dr. F. Schultz kleine lat. Sprachlehre (I.—III.) und Aufgabensammlung zur Einiibung der lat. Syntax (III.—V.); Dr. J. Haulers lat. Obungsbuch (I. II.); Com. Nep. vitae (III.); Caesars bell. Gallicum (IV.); Ovid (IV. V.); Livius (V.); Sallusts Catilina. (VI.); Cicero und Vergil (VI. VII); Tacitus und Horaz (Vili.); C. Silpfles Aufgaben zu lat. Stilubungen, 2. Th. (VI.—Vili.). Griechische Sprache; Dr. G. Curtius griech. Schulgrammatik (III.—Vili.); Dr. C. Schenkls griech. Elementarbuch (III.—V.); Chrestomathie aus Xenophon (V. und VI.) und Obungsbuch zum Obersetzen (VI.—Vili.); Homer (V.—VIlI.);Herodot (VI.); Demosthenes (VII.); Platon und Sophokles (Vili.). Deutsche Sprache: Dr. F. Wiilomitzers deutsche Grammatik ftir ósterr. Mittelschulen (I.—IV.); Leop. Lampels deutsches Lesebuch (I., II.); A. Neumanns und O. Gehlens deutsche LesebUcher (III., IV.) ; Kummer undStejskal, deutsches Lesebuch ftir dst. Gymnasien. V. Band (V.); Seemtlller J., Leitfaden zum Onterrichte in der deutschen Grammatik ani Ohergymnasium (V., VI.) ; Dr. A. Eggers Lehr- und Lesebuch ftir Obergymnasien, 2. Theil (VI.—Vili.); die Ohland’schen Ausztlge der deutschen Heldensage (VI.); Minna von Barn-helm; Iphigenie von Giithe; Wallensteins Lager und Wallensteins Tod von Schiller; Lessings Hamburgische Dramaturgie (VII.); Schillers „Braut von Messina"; Lessings „Laokoon“ ; Schillers ,Ober naive und sent. Dicht.“ (Vili.); Textausgaben. Slovenische Sprache. Ftir Slovenen: Šumans Slovenska Slovnica (L); Janežič Slovenska Slovnica (IL—VII.) und Janežič Cvetnik ftir Onter- (I,—III.) und Obergymnasien (V. VI.); Bleiweis (IV.) und Navratils (VII. Vili.) LesebUcher. FUr Deutsche: Dr. J. Skets slovenisches Sprach- und Obungsbuch; K. F. SUpfles Aufgaben zu lateinischen Stilubungen, 2. Th. (lil. Curs). Geschichte und Geographie: Di'. A. Gindelys LehrbUcher der allgemeinen Geschichte fUr Onter- (IL- IV.) und Obergymnasien (V.—Vili.); G. Herrs LehrbUcher der Erdbe-schreibung (I,—III.); Dr. F. M. Mayers Geographie der Ost.-ung. Monarchie (IV.); Dr. E. Hannaks Lehrbuch der flsterr, Vaterlandskunde (Vlil.); Atlanten von Stieler und Kozenn (I.—Vili.), Sydow (VII. u. Vili.), Putzger (IL—VRL), und Steinhauser (IV. u. Vlil.); Atlas antiquus von Kiepert (II., V. u. VI.) Mathematik: Dr. F. R. v. Močniks LehrbUcher der Arithmetik und Geometrie fUr Onter-(I,—IV.), der Arithmetik und Algebra und Geometrie l'Ur Obergymnasien (V.—VIII.); Dr. A. Gernerths logarithmisch - trigonometrisches Handbuch (VI.—VIII.) ; E. Heis Aufgabensammlung aus der allgemeinen Arithmetik und Algebra (V.—VIII.) Naturlehre: Dr. J. Krists AnfangsgrUnde der Naturlehre l'Ur die unteren Classen (111. u. IV.) und P. MUnchs Lehrbuch der Physik (Vil. und VIII.) Na tu r g e s chi c lit e: Dr. A. Pokornys illustrierte Naturgeschichte (I.—III.); Dr. M. Wretschkos Vorschule der Botanik (V.); Dr. F. von Hoehstetters und Dr. A. Bischings Leitfaden der Mineralogie und Geologie (V.) ; Dr. O. Schmidts Leitfaden der Zoologie (VI.). Philosophis c he P r o p ii d e u t i k ; Dr. G. A. Lindners Lehrbticher der formalen Logik (VII.) und empirischen Psychologie (VIII.). Steiermarkische Geschichte: Dr. C. Hirscb, Heimatkunde des Herzogthums Steiermark. Stenographie: B. Fischers theoretisch-praktischer Lehrgang der Gabelsberger’schen Stenographie. D. Themen. a) Fur die deutschen Aufsatze. V. Glasse. 1. Sommer oder Herbst? Welchem gebfihrt der Vorrang? 2. Des Wassers Maeht. 3. Wie gelingt, es Schiller in den Kranichen des Ibykus uns die tiefe Erschtitterung der beiden Morder wabrscheinlich zu machen? 4. Hercules in Italien. (Frei nacli Livius.) 5. Gold und Eisen. Parallele. G. Welche Vortheile verdankt die Stadt Marburg ihrer Lage? 7. Des Winters Leiden und Freuden. 8. „Quae nocent, docent/ 9. „Wer sich nicht nach der Dečke streckt, dem bleibón die FfiBe unbedeckt/ 10. „Vis consili expers mole ruit sua/ Chrie. It. Die Treue in der deutscben Heldensage. 12. Hagen. Charakterschilderung. 13. Welche Grtinde empfehlen die Sitte der Schul-Maiausfltige ? 14. Siegfried und Dietrich von Bern. 15. a) Eine unterbrochene Landpartie. b) Das Erwachen des Gestrandeten. (Freie Schil-derung im Anschlusse an Chamissos Gedicht ,Salas y Gomez/) Ifi. Warum unterlag Griechenland den macedonischen KOnigen? VI. Classe. 1. Warum war Westasien zur Entwicklung von Gulturstaaten geeigneter ais Nordafrika? 2. Was uns Marburgs Denkmaler von dessen Geschichte erzahlen. 3. Uber die Ursachen der rflmischen Bilrgerkriege. 4. Auf welche Weise versteht es Homer innere Vorgiinge sinn-lich anschaulich zu machen? 5. Der Einfluss der Christianisierung Deutschlands auf dessen Gulturentwickelung. 6. Ein Wintertag im alten Germanien. 7. „Dass jedem gefàilt sein Weis so wohl, des ist das Land der Narren voli/ 8. ,,Ovàtlg ùvOQwncav avrò? annvxn aocpóg.u 9. Marinelli. Charakterschilderung aus Lessings „Emilia Gaietti/ 10, Wozu nimmt die Grafin Orsina in Lessings ^Emilia Galotti“ nach Scbloss Dosalo einen Dolch mit? 11. Die Kreuz-ziige, das groBartigste Ereignis des Mittelalters. 12. Die Dienercharaktere in Lessings „Miss Sara Sampson/ 13. Die Erfindung des Schiefipulvers und deren Folgen. 14. Die geogra-phischen Verhaltnisse Europas und Amerikas. (In Bezug auf ihre culturfordernden Momente verglichen.) VII. Classe. 1. Charakteristik der Idylle nach ,Der siebzigste Geburtst.ag“ von Vofi. 2. Die Ex-position im I. Acte von Lessings „Minna von Barnhelnr* 3. Paul Werner in Lessings „Minna von Barnhelm". (Eine Charakteristik.) 4. Entwicklung der deutschen Literatur von Klopstock bis zu den Stiirmern. 5. Charakteristik Georgs in Goethes „Gotz von Berlichingen/ 6. „Ein jeglicher, gut oder bose, nimmt* Sich seinen Lohn mit seiner Tliat binweg/ (Goethe, „Iphi-genie* II. 1.) 7. Wodurch ist der Untergang des Helden in Goethes „Egmont“ motiviert? 8. Die dramatischen Einheiten in Goethes Jphigenie/ 9. Wodurch wird in Goethes „Iphi-genie44 die Heilung des Orestes herbeigefuhrt? 10. „Wisst, vvo es keinen Herrn und keinen Diener gibt?* Wo eins dem andern dient, weil eins das andre liebt/ (Rilckert.) 11. Die Natur als Mut.ter der Menschen. 12. Charakteristik des Aneas. (Aeneis IV.) 13. Schilderung des Wallensteinschen Heeres nach „WalIehSteins Lager44 von Schiller. 14. „Omnem crede diem libi iiluxisse supremum/ Freie Vortrage: 1. t)ber Glasfabrication und Glasindustrie. 2. Natur und W’irkungen des Blitzes und einiger mit ihm vervvandter Naturerscheinungen. 3. Wert der Arbeit,. 4. Welches ist der machtigste Hebel unseres FleiBes und unserer Ausdauer ? 5. Wodurch wird in Lessings „Emilia Galotti" die Katastrophe herbeigefuhrt? 6. Tendenz und Gedankengang in Lessings „Nathan der Weise.44 7. Charakteristik des Karl Moor in Schillers „Ràuber.“ 8. Vergleich der Lykurgischen und Solonischen Gesetzgebung. 9. Wert und Nutzen der classischen Studien. 10. Charakteristik der Jungfrau von Orleans in Schillers Drama. IL Folgen der Entdeckung Amerikas. 12. Charakteristik Iphigeniens in Goethes „Iphigenie auf Tauris/ 13. Nec, quae praeteriit, iterum revocabitur unda,* Nec, quae praeteriit, hora redire protest. 14. Entwicklung der Baukunst. 15. Leben und Wirken des Perikles. 16. Was kann der Naturfreund am Bacher finden ? 17. Welche Umstande begun- stigen die Aniage von Stadten? 18, Welche Umst&nde forderten den Aufsehwung der Bau -kunst bei den Griechen? 19. Charakteristik Egmonts in Goethes Drama. 20 Vergleich der Charaktere Gotzens und Weislingens in Goethes „Gotz von Berlichingen.“ 21. Mit welchen Grùnden entschuldigt der Ritter bei Schiller den Kampf mit dem Drachen ? Vili. Classe. 1. Der Gedankengang in Schillers .Spaziergang." 2. Parallele zwischen Schillers .Spaziergang" und dem zweiten Theil des Liedes von der Glocke. 8. Sitten und Lebens-weise der alten Deutschen (nach Tacitus, Germania, 1—27). 4. „Wirke Gutes, du nahrst der Menschheit gottliche Pflanze;* Bilde SchOnes, du streust Keime der gbttlichen aus" (Schiller). 5. Die wichtigen Lehrs&tze in den ersten drei Abhandlungen von Lessings .Laokoon." 6. Rechtlertigung des .Torquato Tasso" als Tragedie. 7. „Et\vas fiirchten und hoffen und sorgen * Muss der Mensch tur den kommenden Morgen, * Dass er die Schwere des Daseins ertrage * Und das ermudende GleiclunaB der Tage" (Schiller, .Braut v. Messina" I., 8). 8. Die Rolle des Zufalls in Schillers .Braut von Messina." 9. Welche Berechtigung hat das Hàssliche und Ekelhafte in der Poesie ? 10. Hoch Osterreich ! Eine Lohrede au! das Vaterland. 11. .Durate et vosmet rebus servate secundis!" 12. Was eignet den Hexameter und die Nibelungenstrophe vorzugsweise zur epischen Darstellung? 13. Die natttrlichen Be-dingungen menschlicher Cultur in Osterreich. Mit Ruckblicken auf die Geschichte. (Maturitats-arbeit.) 14. Wodurch gefallt das Naive? Fr e i e Vo r t r a g e: 1. Charakteristik Teliš in Schillers gleichnamigem Drama. 2. Charakteristik des Dichters in .Torquato Tasso. 3. Vorztige und Schwachen des 6. Gesanges der Aneide von Vergil. 4. Das romische Volk in Shakespeares .Julius Časar." 5. .Arbeit ist des Burgers Zierde* Segen ist der Muhe Preis" (Schiller). 6. Warum ist Brutus in Shakespeares .Julius Časar" eine sympathische Erscheinung ? 7. Das Feuer im Dienste der Menschen. 8. Der Einfluss des Goldes auf die ethische Entwicklung der Menschen. 9. ln-vviefeme befolgt Goethe in seinem .Hermann und Dorothea“ das in Lessings .Laokoon" aufgestellte Kunstgeselz ? 10. Charakteristik Macbeths in Shakespeares Drama. 11. Eine FuBwanderung in den Ostalpen. b) Fùr die slovenischen Aufsatze. V. Classe. 1. Jesenski sprehod. (Prizor.) 2. Vednost zaklad, delo ključ do njega. 3. V čem se primerjajo Feničanjo Angležem? 4. Lovec. (Značajna črtica.) 5. Volitev rimskega kralja. (Po Liv. pogl. 17, 18.) G. Kaj je za nravi bolj nevarno, preveliko bogastvo ali hudo uboštvo? 7. .Svoj čoln po sapi sreče, — Komur sovražna je, zastonj obrača. (Preširen.) 8. Narodna pesem .Mlada Breda" se naj prenaredi v povest in pokaže njena lepota. 9. Značaj Kyra Mlajšega. (Po Ksenof.) 10. Kako je pospeševalo epsko narodno pesništvo narodno omiko? 11. .Ferro nocentius aurum.“ (Ovid.) 12. Zakaj je govornost pri starih Grkih tako olikana bila ? 13. Brez muke ni moke. (Narod, pregov.) 14. Značaj cesarja Janeza v pripovedki .Martin Krpan". 15. Črtomir osrčuje svoje tovariše. (Govor.) 16. Starost priča, kako je preživel človek svojo mladost. 17. Kdo ima večji vpliv na človeško življenje, voz ali ladja? 18. Popišite sliko, ktera nam kaže Crtomirov krst pri slapu Savice. VI. Classe. 1. Ktere koristi ima prestavljanje iz ptujih jezikov v materinščino glede jezika in dp-ševnega razvitka prestavljavčevega. Po Quint. lib. X. c. 5. Vertere Graeca in Latinum veteres nostri oratores optimum judicabant. Slovstvena razprava. 2. Svečan in cvetica. Slovstvena razprava po Svetčevi jednakoimeni alegoriji v Cvetn. str. 105, št. 110. 3. Adherbal prosi rimsko starešinstvo pomoči zoper Jugurto. Prestava govora Adherbalovega in njegova razvrstitev po govorniških delih. Iz Sali, bell, Jug. c. 14. 4. Vpliv plavbe na razvitek in raz-širbo omike med človeštvom. Kulturnohistorična razprava. 5. Nadaljevanje in svršetek prestave Adherbalovega govora pred starešinstvom v Rimu. G. Legenda Njene lastnosti razkazane na Koseskijevi legendi, Cvetn. str. 129, štev. 133. 7. Pesnik P. Vergil Maro in njegova pesniška dela. Slovstvena razprava. 8. Jugurtov značaj po Salustijevi Jugurtinski vojski. 9. Vergilijeva prva ekloga po vsebini, pomenu in zgodovini. 10. Daphnis. Peta Vergilijeva ekloga v zvezi z zgodovino bukoličnega pesništva pri Grkih in Rimljanih. ll.Svojstvo in lastnosti baladine razkazane na Cegnarjevi baladi .Pevčeva kletev". 12. Katilinov značaj in njegovi nameni. Po Ciceronovem 1. govoru proti Katilini in po Sali. bell. Cat. 12. Značaj Slovenca v obče in kranjskega posebej, kakor ga nam slika Levstik v svoji izborni pripovesti .Martin Krpan". Cvetn. str. 192, št. 164. 14. Srečno življenje na kmetih. Po Vergilijevem : O fortu- natos nimium — sua si bona norint agricolas. Georg, lib. III. v. 458 eie. VII. Classe. 1. Cesa se učimo iz življenja vzgledne pisateljice Božene Nemcove? 2. Slika srečnih mladih dni. Po lastnih spominih in .Babici", 1, 5—7. 3. Kako naj porablja govornik glas in telesno kretanje v svoje namene? 4. Življenje Tomaža Hrena je živo pojasnilo resnice, da je verstvo naj krepkeja podlaga vedam in umetnostim. 5. Osnova izvirne povesti, v kterei se izraža resnica : Kakoršna je setev, takošna je žetev. 6. Običaji in vere, ki se drže domačega kruha. 7. a) Človek brez uzorov — ladij a brez kormila. b) Prizor ali manjši odlomek izvirne povest po štev. 5. 8. Nedeljski počitek. Slika iz narodnega življenja. 9. Kaj nam dela pokorščino lehko in sladko? 10. Domača obrtnija — zlata ruda. Poljuden govor pred preprostim narodom. 11. „Duh plemeniti sam bo nosil bòli, A sreče vžival sam ne bo nikoli." S. Gregorčič. 12. Podroben opis ktere koli obnedeljske zabave raznih stanov. 13 1 ragiona usoda Viktorice. (Babica I. del.) Fr eie Vortràge. 1. Prešern, kakoršnega se nam kaže v svojem sonetnem vencu. 2. Kaj nas naj nagiblje k učenju domačega slovstva? 3. V kteri meri sme in mora leposlovni pisatelj posnemati živo naravo? 4. Stvarni in glasbeni motivi, ki se nahajajo v našem narodnem petju. 5. Poljedelstvo je začetek naši omiki. 6. Slikarstvo in pesništvo sta si v marsičem podobni. 7. Vpliv glasbe na naše srce. 8. Komur je za poštenje mar, bo več storil nego samo svojo dolžnost. 9. Oba Graba in njuno državno delovanje. 10. Hanibal kot vojskovodja. II. Najimenitniši vzroki propada grškega naroda. 12. Vpliv Grkov na omiko drugih narodov. 13. Pogoji za obstanek in razvijanje držav potrebni. 14. Božič v slovenskem bajeslovju. 15. Običaji sgreewaldskjh Vendov. Hi. Cesa nas učč životopisi. 17. V kterem oziru je postal Prešern svojemu narodu merodajen učitelj ? 18. Zakaj se naj zgodovine radi učimo. 19. Franc Palacky kot zgodovinar. 20. Različni pozdravi in pomen njihov. Vili. Classe. 1. Imenitnost staroslovenščine za omikanega Slovenca. 2. „Tu ne cede malis, sed contra audentior ito!“ Verg. Aen. 1. VI., v. 96. 3. Trubar in njegove zasluge za razvoj novo-slovenskega slovstva. 4. Beseda o železnicah. Kultumobistorična preiskava. 5. Sokratova spodob naslikana od Platona v apologiji. 6. Narodne igre starih Grkov in njih pomen za grške narode. 7. Reke so polje omike na zemlji. Pokažite resnico te trditve iz zgodovine m zemljepisa. 8. Mavrica ali božji stol. Naravoslovna in narodopisna razprava. 9. Hvaležnost je bistveno svojstvo možaka poštenjaka. Kako to? 19. Veda je zaklad, delo in trud pa ključ do njega. 11. Vse, kar nam duh oprašča, pa vlade nad samimi seboj ne daje, je pogubno. Kako to? 12. Veselje in ljubezen so peroti velikih dejanj. 13. Nestor in njegova imenitnost za občno zgodovino. 14. Dozrelni izpit. Ciril — Trubar — Slomšek. Tri dobe slovenskega slovstva in njihovo označenje. Freie Vortrage: 1. Sokratov značaj. 2. Nektere posebne prikazni v slovenskem slovstvu v novejši dobi. 3. Kder vere ni, tam vse razpada. 4. O postanku starogrške filozofije. 5. Ogenj in voda sta dobra služabnika ali huda gospodarja, (i. Življenje Platonovo. 7. Trdna izreja je človeku potrebna. IV. Vermehrung- der Lelirmittel. A. Bibliothek. 1. Lehrerbibliothek. (Unter der Obhut des Prof. J o s. Meisel.) a) Geschenke. 1. Des k. k. Ministeriums fur Cultus und Unterricht: a) Germania, Vierteljahrs-schrift ftir deutsche Alterthumskunde. Neue Reihe. 18. Jahrg. ; b) Osterr. Botan. Zeitschrift. 1885 ; c) Pick, Dr. H., Neue Beitritge zur Statistik der Offentlichen Mittelschulen der im Osterr. Reiehsrathe vertretenen KOnigreicbe und Lunder am Schlusse des Schuljahres 1883/84. 2. Der kaiserlichen A k ad ernie der Wissenschaften in Wien : a) n. Anzeiger der philos.-histor. Classe. 1885, Nr. 9—27, 1886, Nr. 1—10; /?. Anzeiger der mathem.-naturw. CI., 1885, Nr. 9—27, 1886 Nr. 1—10; b) Almanach ftir 1885; c) Archiv fllr osterr. Geschichte, 66. Bd. 2—67. Bd- 1; d) Sitzungsbericbte: «. Phil.-hist. Cl. 108. Bd. 1 — 110. Bd. 1; (3. Mathem.-naturw. Cl. 1. Abth. 90. Bd. 3—91. Bd. 5; II. Abtli. 90. Bd. 3-92. Bd. 2; III. Abtb. 90. Bd. 1—91. Bd 5; e) Register zu den Bitnden 86—90 der math.-naturw. Cl. 3. Der k. k. Central-Commission zur Erforschung und Erhaltung der Kunst- und histor. Denkmale : Mittheilungen derselben. XI. 4. Des his tori sche nvereines ftir Steiermark ; Mittheilungen. 33. Heft •>. Sr. Excell. des FUrstbischofs v. Lavant Dr. J. M. Step i s cb neg g: Das Karthauserkloster Seiz. 6. Des f.-b. Lavanler Cons istoriums: Personalstand des Bisthumes Lavant im ■Jalire 1886. 7. Des Professors Dr. Jos. Pajek: a) Bezenšek, A., Ocenenije na bulgarskite narodni pesni. Sofija 1881; b) Indijska Talija, ed. Dr. K. Glaser. 1. Bd.; c) Dolinar, L., Pesme v’ Godove in prašnike zeliga leta. Laibach, 1833; d) Leop. Volkmer, veseli pesnik Slovenskih goric, ed. Dr. J. Pajek. Marburg, 1885; e) Sila, Matija, Trst in okolica. 1882. 1) Geschichte Bohmens in lithographisch ausgeftihrten Bbittern, erklart v. W. Hanka. Prag, 1824. 8. Des Fabrikanten K. Hauser: Mittheilungen des naturwissenschaftl. Vereines ftir Steiermark. 188i2—1884 sanunt Hauptreperlorium zu den Jahrgangen 1863—83. 9. Des Ober-ingenieurs E. Scheikl: Abbildungen altgriech. Waflen. 1 Tafel. 10. Des Buchhandlers Th. Kaltenbrunn er: Geschichte des rOm. Kaiserreiches voti Duruy, tlbersetzt von Hertzberg, 14, —38. Liefrg. 11. Des Prof. Chr. Hauser: La Roche, J., Der Accusativ im Homer. 12. Der Verlagshandlung Fr. Tempsky: a) Cicero, De Officiis, ed. Schiche; b) Cicero, Oratt. sel., ed. Nohl, vol. Ili; c) Tacitus, Germania, ed. Joannes Milller (2 Ex.); d) Wolff, Dr. Ed., Schulwórterbuch zur Germania des Tacitus; e) Jahr, K., SchulwOrterb. zu G. Andresens Corn. Nepos; f) Vergil, Aen., ed. VV. K. KlouCek; g) Homer, Ilias, ed. Al. Rzach, I.; h) Gindely, Schimmer und Steinhauser, Osten'. Vaterlandskunde fur Obergymn. ; i) Mach-Odstrčil, Grund-riss der Naturlelire fttr die unt. Classen der Gynuiasien; k) Gindely, Lehrb. der allgem. Geschichte fttr die unteren Gl. der Mittelschulen. I. ; 1) Steinhauser-Rieger, Lehrb. der Geographie fur Mittelschulen. 1. & 2. Th. ; m) Hočevar, Lehr- und Ùbungsbuch der Geometrie fiir Untergymn. 13. Der Verlagshandlung M. Grosse in Halle a. S.: Hoffmann-Sehuster, Neu-hochdeutsche Elementargramm. 11. Aulì. 14. Der Verlagshandlung Manz: Kummer-Stejskal, Deutsches Leseh. VII. Bd. 16. Der Verlagshandlung K. Graeser: Pi-osch-Wiedenhofer, Vaterlandisches Lesehuch. 16. Der Verlagshandlung Ed. Hòl zel: Kozenn-Jarz, Leitfaden der Geographie. IV. Th. 17. Der Verlagshandlung Bermann & Altmann: Hauler, Lat. Ubungsb. f. d. 1. Cl. 10. Aulì. 18. Der Verlagshandlung Teubner: Ovidii Metamorphos. delect. Siebelisian. ed. Polle. 19. Anonym: a) Kunz, K., Grundriss einer einheitlichen Mittel-schule ; b) Mitterstiller, G., Die Collectaneafrage der Instructionen ; c) Dassenbacher, J., Schematismus der òsterr. Mittelschulen. 1886; d) Drhal, M. A., Propadeutische Logik; e) Poezije dóktora Francéta Prešerna. Laib. 1847; f) Volkmer, Leop., Fabule in pésmi, izdal J. Murko. b) Ankauf. 1. Zeitschrift fttr die Osterr. Gyinnasien. 2. Fleckeisen-Masius: Neue Jahrbttclier fur Philologie und Padagogik. 3. Bibliotheca philologi ca classica. 1885. 4. Handbuch der klassischen Altertums-Wissenschaft, herausg. v. Dr. Iw. Milller: L, IL 5. Lip-sius, J. H., Der attische Process. C, 7. 6. Literar. Centralblatt fur Deutschland. 7. -J. u. W. Grimm: Deutsches Wilrterbuch. IV. Bd. 1. Abtli. 2. Halite 6,7, VI., 14,15, VII., 6, 7. 8. Eckermann, J. P., Gespraclie mit Goethe, herausgeg. v. H. Diintzer. 6. Aufl. 9. An-dresen, K. G., Sprachgebrauch und Sprachrichtigkeit im Deutschen. 4. Aufl. 10. GOtzinger, M. VV., Deutsche Dichter, I., II. 11. Lessing. Geschichte seines Lebens und seiner Schriften von Dr. E. Schmidt. II., 1. 12. Jezičnik. Spis. J. Marn. I.—XXII. 13. Flis, J., Stavbinski slogi. Laibach, 1885. 14. Kres. 1885. 15. Letopis matice slovenske za leto 1885. 16. Kos, Dr. Fr., Spomenica tisočletnice Metodove smrti. 17. Jagič, Archiv fttr slav. Philologie. Vlil. 18. Koledar družbe sv. Mohora. 1886. 19. Weifl, Weltgeschichte. Vili., 1. 20. Mittheilungen der k. k. geograph. Gesellschatt in Wien. 21. Die Osterreichisch-ungarische Monarchie in VVort und Bild. 1—13. 22. Cantor, M., Vorlesungen liber Geschichte der Mathematik. I. 23. Hatle, Dr. E., Die Minerale de» Herzogthumes Steiermark. 4., 5. Liefrg. 24. Leunis, J., Synopsis der drei Naturreiche. I. und II. Th. 25. Verhandlungen der k. k. zoolog.-botan. Gesellschatt in VVien. 26. VViedemann: An-nalen der Physik. 27. Der Gymnasiallehrplan und die Instructionen fttr den Unterricht an den osterr. Gymnasien. Verhandlungen desVereins „InnerósterreichischeMittelschule“ inGraz. Gegenwartiger Bestand: 3644 VVerke in 7300 Banden etc. und 11.895 Programme. 2. Schillerbibliothek. (Unter der Obhut des suppi. Gymnasiallehrers J o h. GeBler.) a) Geschenke. 1. Des Prof. Dr. Pajek: a) Hubad, Fr., Pripovedke za mladino. I.; h) Murko, M., Miklošič in Hrvati; c) Schiller, Maria Stuart. Ins Slov. tthers. v. Fr. Cegnar; d) Slovenska Talija, 8—12, 14, 19—23; e) Gombarov, J. S., Mladega Gašparja življenje in trpljenje; f) Tomšič, Iv., Habsburški rod. g) Malovrh, M., Slovani v iztočni Pustriški dolini na Tirolskem ; h) Spominek na zlato mešo Dr.-a Jož. Murfieca; i) Gorčič, B., Potočnice mladosti; k) Klodič, A., Materin blagoslov; 1) Janežič, A., Glasnik slovenskega slovstva. L Heft; m) Vodnik-Album. Herausgeg. von Dr. E. H. Costa; n) Pajek, Dr. J., Leopold Voikmer, veseli pesnik Slovenskih goric. 2. Des Prot. Chr. Hauser: Kummer-Stejskal, Deutsches Leseb. f. d. I1.C1. der Osterr. Gynin. 3. Des Secundaners Rud. Ogriseg: a) Keil, R., Httbsche Milr- chen und Geschichten; b) Andree, R.. VVirkliche und wahrhattige Rohinsonaden und Reise- erlebnisse aus allen Zonen. 1868; c) Gerstacker, Fr., VVie der Christbaum entstand. b) Ankauf. 1. Eine Orientreise, beschrieben v. Sr. k. u. k. Hoheit Kronprinz Rudolf, Lfr. 11 — 15. 2. Unsere Helden. 10. Hett 3. HOcker, ()., Denksteine. 3. Bil. 4. Wilisch, C.G., Drei Erzahlungen aus dem griech. Alterthume; 5. Chr. v. Schmid, Ausgevvithlte Schriften fttr die Jugend, 1.—8. Bd. Wien, Graeser. (i. Scheffel, J. V., Der Trompeter voli Sackingen. 7. Baumbach, R., Zlatorog. 8. Verne, Jul., 23. Bd. 9. Vrtec. 1885. 10. Narodna biblioteka. 15. (16.) Heft. 11. Gombarov, J. S., Mladega Gašparja življenje in trpljenje 12. G r a d a <' a n, J., Mlada leta. 13. Tavčar, Iv., Slovenski pravnik. 3 Heft. 14. Slovenske večernice. 39. Bd. 15. Križanič, Dr. Iv., Zgodovina sv. katol. cerkve. II. Bd. 16. Volčič, Jan., Življenje preblaž. Device in Matere Marije. 4. Heft. 17. Ziljski, M. M., Sv. brata Ciril in Metod. Gegemvartiger Bestand: 978 Werke in 1314 Banden. B. Historisch-geographische Lehrmittelsammlung. (Unter der Obhut des Professors Franz H ora k.) Unver&ndert. Stand der Sammlung: 84 Wand- und Handkarten, 39 Atlanten, 1 Globus, 25 geographische und historische Bilder. C. Physikalisches Cabinet. (Unter der Obhut des Gymnasiallehrers Jacob Hirschler.) Ankauf. Dynainomaschine, Spectroskop, Farbenscheibe, Inklinationsnadel, Poliis Apparat, Accumulator, Elektrische Eisenbahn, Wandtafel der Isogonen und der elektro-dynainischen Maschine, Apparat zum Nachweis des Foucaulfschen Pendelversuches, Volumeter, Becher-glàser, Kochkolben, CylinderglUser, Retorten, Eprouvetten, Glashahn, Volumeter. Das Inventar der physikalisch-mathematischen Sammlung erithiilt 483 Nummern. D. Naturhistorisches Cabinet. (Unter der Obhut des Gymnasiallehrers Hans S ehm iere r.) a) Geschenke. Gelege von Otis tarda, ubergeben vom Schiiler der Anstalt Re is er, Vil. Nest mit Eiern von Lanius collurio, A. Papež, V. Backenzahnstttck von elephas iridicus, Birn-bacher, V. Kolibri gen., Lorber, II. Testudo graeca, Scharl, II. — Mineralien: Eisen-blttthe, der Anstalt ubergeben vom Herrn Landesschulinspector Dr. Johann Zindler. Faser-quarz, geschliffen, Orosei, V. Weisshleierz, Schinko, II. Mehrere grosse Krystallmodelle aus Pappe wurden vom Custos der Anstalt verfertigt, ebenso einige zoologische Wandtafeln. b) Ankauf. a) Ausgestopfter junger Lriwe. — b) Mineralien: Schwefel von Girgenti. Pyrit von Rio und Traversella, Markasit von Littmitz, Kupferkies von Schernnitz, Arsenkies von Joachims-thal, Bleiglanz von Kapnik, Fahlerz von Schernnitz, ebenso Zinkblende, Cuprit von Liskeard, Malachit pseud. von Chessy, Azurit von Virneberg, Cerussit von Mies, Wulfenit von Miss, Pyromorphit von Clemenslust, Korund von Miask, Orthoklas von Carlsbad und Predazzo, Adular von Viesch, Sanidin von Drachenfels, Smaragd aus dem Heubachthal i. T., Zirkon von Brevig, Quarz von Viesch und Jiirischau, gelber und rother Eisenkiesel von Iserlohn und Dillenburg, Milchquarz von Nalso, Prasem von Zijptau, Avanturin von Giersdorf, Lydit von Rehau, Katzenauge von Hof und Ceylon, Heliotrop von Persien, Hornblende von Schima, Augit von Schima, Gips von Sangerhausen, Fasergips von Mansfeld, Aragonit von Bilin und Bastennes, Barytocoelestin von VVadi el Tih, Apalit von Snarum und dem Sulzbachthal, Dolomit von Costa da vent, Fluorit von Weardale, Doppelspath init angeschliflener Basis, Epidot vom Sulzbachthal, Limonit pseud. von Wallis, Turmalin vom Arenthal. c) Schreib-und Zeichenmaterialien. Die Sammlung zabit 11.486 Stticke. E. Lehrmittel fiir den Zeiohenunterrioht. (Unter der Obhut des Professors G. Knobloch und des BUrgerschullehrers F. Schuster.) Ankauf. A. 1 Klemmstange mit Schuber. B. 1 Quadrat mit den Centralen, 3 Stttck Stabkreuze-C. 1 hohles Parallelepiped. D. 1 Pylon. Stand der Sammlung: A. 5 persp. Apparate, tì. 18 eleni. Drahtmodelle. C. 7 eleni. Holz und Pappmodelle. D. 10 architekt. Elementarformen. E. 5 architekt. Formen. F. 5 Gefàssformen. G. 9 ornamentale Stilformen. H. 2 figurale Gipsmodelle (Reliefs). I. fi figurale Gipsmodelle (Btisten, Hautreliefs). K. 82 Sttìck Varia. L. 12 Vorlagenwerke. F. Musikaliensammlung. (Unter der Obhul des Gesangslehrers August Sattor.) Ankauf. Franz Litterscheid und Franz Pichler 2 Tantumergo f'tlr gemischten Chor, 1 Orgel-stimme Nr. 1 und 50 geschriebene Gesangstimmen, 2 weltliche deutsche Lieder „Almfrieden“ von SchmOlzer und „Still ruht der See“ von J. Pfeil tur Mannerstimmen, 20 Gesangstimmen. Stand der Sammlung: a) 12 Wandtabellen fur den Gesangunterricht; b) 12 Tantumergo und Segenlieder mit 317 Stimmen;' e.) 43 Kirchenlieder, Graduale und Offertorien mit 924 Stimmen; d) 33 Messen mit 907 Stimixen; e) weltliche Lieder: a) 33 deutsche mit 932 und b) 20 slovenische mit 374 Stimmen. G. Miinzen sammlung. (Unter der Obhut des Professore F. Lang.) Gescbenke. Des Herrn Dr. Anton Su b a C, Pfarrers in St. Anna am Kriechenberge : 1. Salzburg. Thaler 1026, 2. dto. von 1801, 3. preuBisches Viergroschenstiick 1797, 4. òsterr. Silberzehner 1818, 5. òsterr. Silbergroschen 1700, 6. ital. Centes.-StUck 1863, 7. serb. 5Paramtìnze 1879. Des Octavaners Ignaz Kitner: 8. piipstl. 5Baiocclristtick (Civitavecchia) 1797. Des Sextaners Friedrich Sieberer: 9. und 10. ttìrk. Silbermttnzen, 11. italien. 10Centesimistuck 1862, 12. bair. Kreuzer 1871, 13. bair. Pfennig 1871. Der Quintaner Rudolf Bimba cher: 14. engl. Cent tur die straits settlements 1872, 15. Recbenpfennig, 10. und 17. turk. Silbermttnzen, 18. venetian. Kupfermttnze (Doni. Contarmi uni 1070), 19. papstl. lOSoldimttnze 1868, 20. piipstl. Mezzo Baioccho 1824, 21. franzòs. 5Centimes 1854, 22. griech. 5 Leptastttck 1870, 23. russ. 10 Kopekensttiek 1849, 24. òsterr. (i Kreuzersttìck 1849, 25.—27. deutsches 10, 5 und 2 Pfennigsttìck 1874, 28. kgl. siiehs. 5 Pfennigsttìck 1864, 29. bair. 6 Kreuzersttìck 1806; und Oskar Orosei: 30. pere. Silbermunze. Der Quartaner: Franz Friedl: 31. ungar. Silberpfennig 1020 und Georg Kaas: 32. ttìrk. Kupfermttnze. Endlich des Tertianers Anton Fekonja: i!3. ttìrk. Mtìnze, 34. Ost. Silbergroschen 1711. Es ergibt sicli nacli diesem Zuwachs von 34 Sttìck (19 St. Silber und Billon, 13 Kupfer und Bronze, 2 Nickel) ein Status (10. Juni 1886) von 1053 bestiinmten Miinzen ; es entfallen auf Europa 1028 (incl. 00 Sttìck Brakteaten), auf Asien 13, Afrika 3 und auf Amerika 9; darunter finden sich 312 Silber- und Billonmtìnzen, 660 Kupfer-, Bronze- und Messingmtìnzen und 81 Mtìnzen und Medaillen aus Nickel, Zink, und Zinn. Dazu kommen 11 unbestimmte Miinzen, ferner 4 Banknoten und 27 Gipsabdrtìcke. Summe aller numismatischen Gegen-stiinde 1095. Anhang: 1 ròm. Fibula und Bruchsttìcke eines ròin. Mosaikbodens. Fur alle den verschiedenen Lehrraittelsamrnlungen des Gymnasiuras gemachten Geschenke wird den hochherzigen Spendern hiemit der wàrmste Dank ausgesprochen. V. Unterstiitzung der Schiiler. A. Den zweiten Platz der Andreas Kautschi tsch’scben Studentenstillung, beslehend in der vom Hochw. Herrn Canonicus, Dom- und Stadtpfarrer Christoph Kanduth gegebenen vollstiindigen Versorgung, genoss der Schiller Fr. Plotsch der 3. Classe. Der ciste Platz vvar unbesetzt. B. Die Zinsen der A. Kautschitsch'schen Stillung ini Betrage von 6 11. wurden zur Anschatlung von Schreib- und Zeichenrequisiten verwendet. G. Die ftìr 1886 fiilligen Zinsen der Anton Hummer’schen Stillung ini Betrage von 5 11. 25 kr. wurden dem aus Marburg gebttrtigen Schiller Rudolf Ùhleis der I. B Classe zucrkannt. D. Aus der Ringaufschen Stillung wurden an dtìrftige SchOler Arzneien ini Kosten-betrage von 18 11. 3 kr. verabfolgt. E. In die Cassa des Vereines zur Unterstiitzung dtlrftiger Schiller des Gymnasiums liahen als Jahresbeitrttge oder Gaben der Wolilthiitigkeit tur 1885/6 eingezahlt: Sp. Excellenz Dr. Jakob Maximilian Stepischnegg, Sr. Majestat wirklicher geheimer Rath, FUrstbischof von Lavant etc. etc., Ehrenmitglied des Vereines*) . . . . . . . Der hochw. Herr Georg M aliasi fi, infulierter Dompropst n n » Ignaz Orožen, infulierter Domdeehant » * „ Franz Kosar, Domherr , . . . n n » Lorenz H erg, Domherr .... n n n Franz Ogradi, Domherr und Director des Priesterhauses » n » Dr. Johann Križanič, Domherr n n » Josef Zidanšek, fb. Hotcaplan » » „ Alois Meško, Chorvicar .... n n „ Karl Hri b o vš ek, Spiritual des Diocesan-Priesterhauses und Theologie Professor ....... v » » Johann Skuhala, Pfarrer in Luttenberg » n r Dr. Johann Mlakar, Theologie-Professor und Leiler des fb. Knaben seminare ........ n r r Anton Ribar, Theol.-Professor u. Subregens des fb. Knabenseminars Der hochw. Herr Dr. Franz F e uš, Theologie-Professor . r> r » Anton Borsečnik, Dom- und Stadtpfarrvicar * * * Marcus Čer n ko, Chorvicar und Stadtpfarrcaplan « » » Franz H eh er, Dom- und Stadtpfarrcaplan » » » Jacob Caf, Caplan in St. Magdalena . » » » Martin Gaberc, Caplan in St. Magdalena » » n A. Suhač, Pfarrer ..... Herr Constantin Freiherr von Buoi, k. k. General-Major d. R. . n Victor Freiherr von H a in, k. k. Bezirksbauptmann , Franz Kankowsky, k. k, Bezirkscommissar » ih\ Matthaus Kotzmuth, Advocat in Graz n Adolf Lang, k. k. Hofrath i. P. in Baden, Ehrenmitglied des Vereines n Dr. Ferdinand Duchatsch, Advocat, Realitiitenbesitzer etc. n Barth. Ritter von Carneri, Reichsraths-und Landtagsabgeordneter etc. Frau Maria Schmiderer, Realitatenbesitzerin .... Herr Dr. Josef Schmiderer, Landtagsabgeordneter etc. " ^r' Hans Schmiderer, Vice-Burgermeister und Realitatenbesitzer Frau Cacilia Bitterl. Edle von Tessenberg, k. k. Hauptmannsvvitwe Herr Ludwig Bitterl, Ritter von Tessenberg, Realitatenbesitzer Frau Francisca Delago, Realitatenbesitzerin .... Herr Heinrich Pfanni, Eisenbahn-Inspector i. P. » Dr. Heinrich Lorber, Advocat, Stadtrath, Realitatenbesitzer „ Franz Holzer, Realitatenbesitzer und Gemeinderath n Johann Girstmayr sen. Realitatenbesitzer n Johann Girstmayr jun. Realitatenbesitzer » Josef Bancalari, Apotheker, Hausbesitzer, Gemeinderath etc. r Josef Stark, Ledererineister, Realitatenbesitzer, Gemeinderath „ Theodor K al ten brun n er, Buchhandler, Hausbesitzer „ Anton Fetz, Glashandler und Realitatenbesitzer „ H. G. Ogriseg, Kaufmann und Realitatenbesitzer , Philipp Terč, med. Dr. ..... > Joh. Gutscher, k. k. Gymnasialdirector i. P., Ehrenmitglied » Cajetan Pachner, Fabriksbesitzer etc. .... » Roman Pachner, Handelsmann etc. .... « Dr. Bartholomaus G lan fini k, Advocat und Realitatenbesitzer „ Dr. Johann Sernec, Advocat und Realitatenbesitzer „ Dr. Johann Oro s el, Advocat und Realitatenbesitzer „ Dr. Alexander Miklautz, Advocat und Realitatenbesitzer r Julius Feldbacher, Advocat und Realitatenbesitzer , Johanu Wieser, k. k. Bezirksrichter .... „ Dr. Johann P ek olj, k. k. Gerichtsadjunct .... , Dr. Johann Ritter von Haselmayr, k. k. Oberfinanzrath „ Joset Birnbacher, k. k. Oberfinanzratb . . . , „ Leopold Ritter von Neupauer, k. k. Bezirks-Oberingenieur „ Ferdinand P acher ni g, k. k. Steuereinnehmer i. P. , Dr. Albert Leonhard. k. k. Bezirksarzt .... , J. V. Supan, Hausbesitzer ...... „ Alois Frohm, Weingrosshandler und Realitatenbesitzer . Julius Pfrimer, Landtagsabgeordneter und Weingrosshandler Fttrtrag fl. kr. 25 — 5 — 3 — 2 — 2 — 2 -2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 -2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 50 2 — 5 — 2 — 2 -5 — 2 — 5 — 5 -5 — 5 — 5 -2 — 2 — 5 — 3 — 3 — 2 — 5 — 5 — 2 — 2 — 3 — 2 — 5 — 2 — 5 -5 — 2,— 5 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 2 — 12 — 3 — 2 — 207 SO *) Ausserdem spendete Se. Excellenz noch monatlich 3 fl. far Freitische. , Max Morie, Handelsmann ..... „ Karl Bóhm, Privat ...... Frau Antonia Reiser-FrUhauf, Private Herr Dr. Othmar Reiser, Advocat und Realitatenbesitzer in Wien „ Dr. Matthaus Reiser, k. k. Notar und Realitatenbesitzer . „ Franz Oehm, Hotel- und Realitatenbesitzer „ Josef No ss, Apotheker und Hausbesitzer . „ Dr. Franz Radey, k. k. Notar und Landtagsabgeordneter „ Johann Grubitsch, Handelsmann und Realitatenbesitzer . „ Franz Kočevar, Weingrosshandler „ L. Kralik, Buchdruckerei- und Hausbesitzer „ Karl S cher bau m jun., Privat .... „ Georg Kaas, Director der Lehrerbildungsanstalt Frau Aloisia Stachel, Realitàtenbesitzerin Herr Dr. Arthur Steinwenter, k. k. Gymnasial-Director » Dr. Josef Pajek, k. k. Gymnasial-Professor „ Dr. Franz Žager, k. k. Religions-Professor „ Josef Meisel, k. k. Gymnasial-Professor „ Dr. Gustav Heigl, k. k. Gymnasial-Professor „ Rudolf Casper, k. k. Gymnasial-Professor „ Johann Schmierer, k k Gymnasial-Professor „ Jacob Hirschler, k. k. Gymnasial-Professor „ Engelbert Neubauer, k. k. Gymnasial-Professor . „ Franz Horàk, k. k. Gymnasial-Professor Geschenk des k. k. Steueramtes in Radkersburg . Ergebnis einer Sammlung unter den Schulern des Gymnasiums*) fi. kr. Obertrag 207 50 . 2 — . 2 — . 3 — . 5 — . 2 -. 2 — . 2 — . 2 — . 2 — . 2 — . 2 — . 2 -. 2 — . 3 — . 5 -. 2 -. 2 — . • 2 — . 2 — . 5 — . 2 — . 2 — . 2 — . 2 — 45 . 50 63 Summe 317 58 266 fi. 51 „ 272 „ 115 , kr. Reohnunggab schiusa Nr. 29**) vom 4. Juli 1886. Die Einnahmen der Vereines in der Zeit vom 5. Juli 1885 bis 4. Juli 1886 hestehen 1. Aus den Jahresbeitràgen der Mitglieder ..... 2. Aus den Spenden der YVohlthater ...... 3. Aus den Inleressen des Stammcapitals ..... 4. Aus dem Eriose tur ein mit dem niedrigsten Treffer gezogenes 1860er Ftinftellos ........ 5. Aus dem Eriòse fiir alte BUelier ...... 6. Aus dem Cassareste 1884/85 ...... Summe 50 08 05 20 55 34 7à9 fi. 72 kr. Das Stammcapital des Vereines betriigt 6.400(1. ò. W. und 100 fi. G. M. in Papieren. Die Ausgaben fili- Vereinszwecke in der Zeit vom 5. Juli 1885 bis 4. Juli 1886 betrugen : 1. Far die UnterstUtzung wUrdiger und durftiger Schiller: a) durch Beistellung von Freitischen ..... 407 fi. 33 kr. b) durch Ankauf und Einband von LehrbUchern und Atlanten, welche den Schulern geliehen oder geschenkt wurden, und durch Verabfolgung von Schreib- und Zeichenerfordernissen . . . . . 35 „ 26 „ c) durch Verabfolgung von KleidungsstUcken und Bargeld***) . 47 „ 50 „ 2. Fiir Regieauslagen, (Entlohnung far Schreibgeschafte, Programme fiir die Mitglieder und Dienstleistungen etc.) . . . . 34 , 35 „ 3. Far eine 3% Pramien-Schuldverschreibung der k. k. priv. allgern. osterr. Bodencredit-Anstalt ....... 100 „ 33 „ Summe . 624 11. 77 kr. Es verbleibt also ein barer Gassarest von .... 134 fi. 95 kr. *) Die SchUler der I. A Glasse spendeten 4 fi. 50 kr., der I. B 5 fi. 60 kr., der II. A 3 11. 42 kr., der II. B 4 fi., der III. 6 fi. 61 kr* der IV. 5 fi. 60 kr., der V. 9 fi. 30 kr., der VI. 4 11. 20 kr., der VII. 5 fi. 90 kr., der Vili. 1 fi. 50 kr. **) Der Rechnungsabschluss Nr. 28 wurde in der ordentlichen Generalversammlung vom 29. November 1885 geprUft und ftlr richtig befunden ; der Ausschuss des laufenden Vereins-jahres bestand aus den Herren: Dr. A Steinwenter, k. k. Gymnasial-Director, Obrnami; Joh. Girstmayr sen., Realitatenbesitzer etc.. Dr. H. Schmiderer, VicebUrgermeister, Realitatenbesitzer etc., Dr. Franz Zager, k. k. Professor, Eng. Neubauer, k. k. Professor, Ausschuss-mitglieder; als Rechnungsrevisoren fungìerten die Herren: J. Birnbacher, k. k. Oberflnanzrath und J. Hirschler, k. k. Gyninasiallehrer. ***) Unverzinsliche Darlehen in kleineren Betriigen (eine andere Art der UnterstUtzung) wurden den Schulern in der Hflhe von 176 fi. 60 kr., zum Theile gegen ratenweise RUck-zablung gewUhrt. F. Zu besonderem Danke sind viele Schiller des Gymnasiums den Herren Arzten Marburgs fur bereitwillige unentgeltliche Hilfeleistung in Krankheitsfallen verptlichtet. G. Dem UnterstUtzungsvereine spendeteli neue Lehrbilcher: Frau Al. Ferlinc in Mar-burg 14 Bucher im Werthe von 20 fl. 90 kr., Verleger Manz 8 Bttcher im Werte von 14 11. 40 kr-i ausserdem Frau F. Pachner 11 und der Abiturient Ernst Mravlag 8 gebrauchte Bucher. ' h. Freitische wurden mittellosen Schtilern voh edelherzigen Wohlthatern si80, vom UnterstUtzungsvereine 42, zusammen 328 in der Woche gespendet. Fùr alle den Schùlern des Gymnasiums gespendeten Wohlthaten spricht der Berichterstatter im Namen der giitigst Bedachten hiemit den gebuhrenden innigsten Dank aus. VI. Erlàsse der vorgesetzten Behorden. 1. Erlass des Ministers fur Gullus und Unterricht vom 7. September 1885 Z. 16337, womit der Gebraucli gegitterter (quadrierter) Schreibmaterialien an den Schulen vom Beginne des Schuljahres 1886/7 an verboten wird. 2. Verordnung des Ministers ftlr Cultus und Unterricht vom 28. November 1885 Z. 22131 in Betreff der Einreihung des 19. Novembers ais Tages des Allerhochsten Nainensfestes Ihrer Maiestat der Kaiserin unter die Ferialtage der Volks- und Mittelschulen. 3. Verordnung des Ministers lur Cultus und Unterricht vom 10. December 1885 Z. 22906, durch welche hinsichtlich der MaturitàrsprUfungen an den Gymnasien und Realschulen die Bestiminungen uber PrUfungstermine und Reprobationsfristen theilweise abgeimdert werden. 4. Verordnung des Ministers fttr Cultus und Unterricht vom 19. December 1885 Z. 23017, mit welcher der Gebrauch linierter, schrage Richtungslinien enthaltender Schreibmaterialien ' in den Schulen vom Beginne des Schuljahres 1886/7 an verboten vvird. 5. Erlass des Ministers fur Cultus und Unterricht vom 2. Janner 1886 Z. 85, betreffend den Beginn des taglichen Unterrichtes, die Termine tur die Aufnahms- und Wiederholungs-prUfungen, das hi. Geistamt, den Beginn des regelmàssigen Unterrichtes und der Maturitats- p' iltunge Erlass deg Ministers fUl, Guitus und Unterricht vom 26. Janner 1886 Z. 1512, betreffend die Abstellung der Location an den Mittelschulen. , 7. Erlass des Ministers fiir Cultus und Unterricht vom 1. Bebruar 1886 Z. 507, betreffend die Bemèssung des Stempels (1 11.) lur die Duplicate von Semestralzeugnissen der Mittelschulen. 8. Erlass des Ministers fur Cultus und Unterricht vom 7. Marž 1S86 Z. 380, wodurch der Director verptlichtet wird, ailjàhrlicb durch mtindliche Verkiindigung oder im Wege des Anschlages seine Bereitwilligkeit kundzugeben, uber alltallige Anfragen hinsichtlich der Bedingungen und Voraussetzungen des Eintrittes ais Eiiijahrig-Frehvilliger Auskunft zu ertheilen. 9. Erlass des Ministers tur Cultus und Unterricht vom 9. Marž 1886 Z. 4452, betreffend eine Abanderuug der allgemeinen Norm iiber die Abt'assung der Schulzeugnisse tur die Gymnasien und Realschulen. 10. Erlass des Ministers fUr Cultus und Unterricht vom 17. Marž 1886 Z. 5086, womit o-estattet wird, dass das tur die Meldung der SchUler beim Ubertritte aus der Volksschule in die Mittelschule vorgeschriebene Frequentationszeugnis durch die an den Volksschulen Ublichen Scliulnachrichten" ersetzt werde, wenn sammtliche Zweige des Sprachunterrichtes und das Rechnen in Verbindung mit geometrischer Formenlehre mit einer einzigen Note classifichit^g ^ Ministers lur Cultus und Unterricht vom 6. April 1886 Z. 3340, womit die Ausfolsung von Zeugnissen uber AufiiahmsprUfungen neuerdings untersagt imd eingesclmrft wird, dass letztere nur zum Zwecke des wirklichen Eintrittes in das Gymnasium abgehalten wenten duRcm^nun je3 Ministers fUr Cultus und Unterricht vom 12. Juni 1886 Z. 9681, betreffend das Schulgeld an den Staatsmittelschulen (Erhohung desselben tur das hierortige Gymnasium auf 15 tl. fUr das Halbjahr, EinfUhrung von Schulgeldmarken). VII. Chronik. a) Veranderungen im l.ehrk5rper. Zufolee des h M-E. vom 15. Juli 1885 Z. 11518 wurde eine am II. Staatsgymnasium in Graz erledigte Lehrstelle dem h. it. k. k. Professor Julius Biberie verliehen und an dessen Stelle der h a Supplent Jakob Hirschler zum wirklichen Lehrer der Anstalt ernannt. Mit dem h M-E vom 31. Juli 1885 Z 14028 wurde die Ernennung des h. it. k. k. Professore Lorenz Krištof zum Director des stadtisehen Madclienlyeeuins m Graz genehuugt ind an dessen Stelle durch den h. M.-E. vom 21. September 1835 Z. 17308 der Supplent am I. Staatsgymnasium in Graz, Johann S chini er er, zum wirkhehen Lehrer der Anstalt ernannt Infolge dessen schied auch der bishenge Vertreter des dauernd beurlaubten Professors Krištof' Supplent Johann L echleit ner, wahrend der Ferien aus demVerbande des Lehrkòrpers. ’ Mit AUerhOclister Entschliessung vom 15. September 1885 wurde der prov. Director Dr Arthur Steinwenter zum wirklichen Director der Anstalt ernannt. Laut Erlasses des hodil. k. k. Landesschulrathes vom 8. Oktober 188o Z. o27o wurde infolge der Theilung der beiden untersten Classen die Berufung der geprUften Lehramts- candidateli Hugo Schwendenwein und Johann Košan als Supplenten an die hiesige Anstalt genehmigt. Durch den h. M.-E. vom 0. August 1885 Z. 14132 wurde dem h. a. Professor Albert v. Berger zu seiner Erholung ein Urlaub fiir die Dauer des ersten Semesters 1885/6 gewabrt, und durch den h. M.-E. vom 27. Janner lS8t> Z. 962 aus GesundheitsrUcksichten dieser Urlaub fiir die Dauer des zweiten Semesters verlangert. Die hiedurch geschafì'ene Supplentur erhielt infolge Erlasses des hocbl. k. k. Landesschulrathes vom 8. Oktober 1885 Z. 5275 der quiescierte k. k. Professor Christian Hauser, der jedoch schon am 1. Miirz aus dem Ver-bande des LehrkOrpers schied, so dass dessen Unterrichtsstunden unter die Herren Neubauer, Meis el und Košan getlieilt werden mussten. Durch den Erlass des hochl. k. k. Landesschulrathes vom 22. Mai 1. J. Z. 2593 wurde dem Professor Dr. Josef Pajek zur Wiederherstellung seiner geschwachten Gesundheit ein Urlaub vom 16. Juni bis 15. Juli gewàhrt. b) Die wichtigsten Daten. Wahrend der Ferien wohnten die in Marburg anwesenden Mitglieder des Lehrkorpers am 18. August 1886 dem zur Feier des Geburtsfestes Sr. k. u. k. Apostolischen Majestat des Kaisers von Sr. Excellenz dem Fiirstbischofe celebrierten Hochamte bei. Das Schuljahr 1885/86 wurde am 16. September 1884 mit dem vom hochw. Herrn J. Orožen, infui. Domdechanten und Mitgliede des k. k. steierm. Landesschulrathes, celebrierten hi. Geistamte eroffnet, nachdem vom 11.—14. September die Aufnahme der Schuler stattgefunden hatte. Am 28. September starli der Schiller der 7. Glasse, Gregor S k e t, und wurde am 30. zu Grabe geleitet; am 1. October ward tur ihn ein Trauergottesdienst in der Gymnasial-kirche abgehalten. Am 4. October feierte die Lehranstalt das Nainensfest Sr. k. und k. Apostolischen Majestat des Kaisers mit einem solennen Gottesdienste und ebenso am 19. November das Nainensfest lhrer Majestat der Kaiserin. Am 13. Februar 1886 wurde das 1. Semester geschlossen, am 17. begann das 11. Am 13. Februar starb der Schiller der Vili. Classe, Victor Hierzegger, eines plotz-lichen Todes und ward am 15. zu Grabe geleitet; am 18. wurde fiir ihn ein Trauergottesdienst in der Gymnasialkirche abgehalten. Vom 9.—12. Miirz unterzog der k. k. Landesschulinspeetor Dr. J. Zindler die Anstalt einer theilweisen Inspection. Am 17. und 18. Aprii wurden die osterlichen Exercitien in Verbindung mit dem Empfange der hi. BuQsacramente abgehalten; ausserdem empfiengen die Schiller dieselben zu Anfang und zu Elide des Schuljabres. Ani 9. Juni faud im Beisein des Herrn Landtagsabgeordneten und Kanunerrathes J. Pfrimer die Prlifung aus der steierm. Geschichte statt; an derselben betheiligten sich die Schliler der IV. Klasse: Ferlinz Franz, Kaas Georg, Križan Ferdinand, Kadey Cyrill, Wres-sounig Anton und Žmavc Johann und gaben durch vorzUgliehes Wissen Kunde von dem besonderen Eifer, den sie auf dieses Studium verwendet hatten. Die besten Leistungen waren die der Schiller G. Kaas und C. Radey, denen die vom h. Landesausschusse ge-spendeton silbernen Preismedaillen zuerkannt wurden. Da jedoch auch die ubrigen Bewerber ein vorziigliches Wissen an den Tag legten, so wurde ilinen hiefilr die verdiente Anerkcn-nung ausgesprochen, und es erhielt der Schiller J. Žmavc, dessen Leistung denen der Preis-triiger gleichkam, einen Dukaten, gespendet vom Herrn Landtagsabgeordneten Dr. Fr. Bade y, und das Werk Fr. Umlauft „Wanderungen durch die osterr.-ungar. Monarchie*, der Schuler F. Križan einen Dukaten, gespendet vom Herrn Landtagsabgeordneten J. Pfrimer und der Schuler A. Wressounig das oben ervvahnte Werk, gespendet vom Herrn Professor Lang. Die Preise vertheilte der Director nach einer warmen Ansprache an die Schuler, in welcher er zu treuer, umvandelbarer Liebe zum Vaterlande und dessen erlauchter Dynastie autì'orderte. Am 15. Juni beehrte Herr Hofrath Graf Merveldt die Anstalt mit seinem Besuche und besichtigte dieselbe in alien Bitumen. Am 28. Juni wohnten die dienstlreieu Mitglieder des Lehrkorpers dem in der Domkirche fiir weiland Se. Majestat den Kaiser Ferdinand L celebrierten Trauergottesdienste bei. Vom 16. Juni bis 9. Juli wurden die mUndlichen Versetzungsprttftmgen, vom 9. bis 12. Juli die Classitìcation vorgenonunen. Bei derselben erhielten die 1. Glasse mit Vorzug fol-gende Schuler: Krulc Franz, Lerch Johann, Tropp Franz, Zoratti Peter der I. A, Panie Josef deri. B, Gobec Josef, Ilešič Franz der H. A, Lorbek Johann, Bako vec Engelbert, Venedig VVillibald der II. B, Janežič Rudolf der III., Štrakl Anton der V., Gregorc Pankraz, Kardinar Josef, Lukeschitz Adolf, Lunzer Rudolf, Muhmler Hugo, Steli ih Josef, Zollar Johann der VI., Hufschmid Albert, Lunzer Justus, Žmavc Jakob der VII.; Janežič Franz, Kotnik Josef und Pipuš Jakob der Vili. Classe. Am 15, Juli wurde das hi, Dankamt vom hochw. Herrn Domdechanten J. Orožen eeiebriert, nach demselben die Preise ilei- Schillerstiftung fUr die gelungensten poetischen Ver-suche in deutscher und slovenischer Srpache den SchUlern Bflrnreiter Ferdinand der VII. und Gregorc Pankraz der VI. Classe Uberreicht, und mit der Vertheilung der Zeugnisse das Schuljahr geschlossen. Vili. Statistik der Schiller. r I C 1 a 8 8 e 1. Zahl. ! a I. 1 b 1 a 1L PT III. i IV. V. » VII. vin Zusammen Zu Ende 1884/85 j 37 ! 88 5 8 35' 39 39 24 10 19 299' Zu ADfang 1885/86 .... ! Wàhrend des Schuljabres ein- 37 I! 87 31' 31 45* 40 37 31 23 11 323' getreten | Im Ganzen also aufgenommen Darunter : j Neu aufgenommen und zwar: 1 1 i i - 1 2 — l 1 — — 7 !38 88 31 32 47 40 38 32 23 11 330' aufgestiegen 35 ; i 33 1 4 4* [4 9 1 2 1 94* Repetenten Wieder aufgenommen und zwar- 2 1 — 3 2 — — — 9 aufgestiegen 1 — — 26 25 38 32 24 81 21 10 207 Repetenten Wàhrend des Schuljahres aus- : 2 3 3’ 3 2 4 3 — — — 20' getreten 2 — 2 5 4 3 2 2 4 1 24 Schfilerzahl zu Ende 1885/86 Darunter : ! 36 36 38 29' 27 43* 37 36 30 19 10 305' Offentliche 38 29 27 43* 37 36 30 19 10 305* Privati sten 2. Geburtsort (Vaterland). 1 1 : Marbnrg 4 6 5 4 7 10 4 4 4 48 Steiermark auiler Marburg . . 26 29 20' 21 31 22 29 22 11 9 219' Niederòsterreich 2 — 1 1 1 1 2 1 19 Oberòsterreich — — 1 1 Kàrnten 1 1 ’ 1 __ 3 Krain — — __ 2 •7 KOstenland 1 — 1 1 1 1 5 Tirol 1 — 1 — — 1 S I Bòhmen 1 1 1 — 1 4 Mahren — — 1 1 j Ungarn 1 Croatien 1 1 1 1 1 1 1 1 — — 4 4 : j Bosnien — — 1* i ■ Deutechland — — — — — — — 1 — i Summe -. . 3. Muttersprache. 36 38 29' 27 43* 37 36 30 29 10 305' Deutsch 17 19 16 11 21 24 14 12 8 3 145 Sloveuiscb 17 17 13 1 14 21 13 22 18 11 7 163 Serbocroatiscb — — — 1 1* — — — — — 2* Cechoslavisch 1 2 1 3 Italienisch 1 — — — — — — — — 2 Summe . . 4. Religionsbckenntnis. 36 38 29 1 27 43* 37 36 | 30 19 IO 305'* Katbolisch, lat. Ritus . . . 35 38 29' 27 42 37 35 29 18 10 i 800' Evang. Augsb. Confession . . — — — — — — 1 1 1 ~ Il 3 „ Helvet. „ • • 1 - 1 Grieehisch-orientalisoh . . . — — — — 1*1 1 — — — I 1* Summe . . 36 38 | 29' 27 i 43*1 1 ! 37 36 j 30 j 19 ! 10 j 305'* *) Darunter 1 auilerordentlicher Schuler. 1 * C fa 8 8 6 5. Lebensalter. I a b ii. a | b III. IV. V. VI. VII. ! Vili Zusammen 10 Jabre i 1 H n n 4 — 15 12 „ 8 10 3 6 1 — — — — — 23 13 „ 7 11 5 4 5 2 — — — — 34 14 » 9 4 7 8 9 6 — — — — 43 15 „ 4 7 8 3 5 18 4 — — — 44 16 „ 1 1 5 6 7 11 8 — — — 89 17 , — 1 — — 9 4 10 7 3 — 34 18 „ — — I — 5 1 6 1 5 18' H» n — — 1 — 1 — S 3 8 i 12 20 „ 1 — 4 9 4 8 21 21 „ 5 4 8 12 22 , 1 3 -- 3 7 23 n — — — — — — 2 — — 2 Summe . . 36 38 29* 27 43 37 36 30 19 10 305' 1 6. Nach dem Wohsorte der Eltern. Ort6angehorige ...... 15 11 11 10 14 18 11 10 7 1 108 Auswàrtige 21 17 18' 17 29 19 25 20 12 9 187' Summe . . 36 88 29' 27 43 87 86 30 19 10 305' | 7. Classification. a) Zu Ende des Scbuljabres 1885/86. 1 I. Fortgangscla88e mit Vorzug 4 1 2 3 1 1 7 3 3 25 I. Fortgangsclasse | Zu einer Wiederholungsprùfung 26 28 21 17 28 33 30 21 16 7 227 ; zugelassen — 4 2 3 4 1 2 1 — 17 j II. Fortgangsclasse .... 8 2 2 3 4 3 3 1 21 j III. Fortgangsclasse .... 3 3 2 1 4 18 Zu einer Nachtragsprufung krankheitshalber zugelassen — — 1 — — 1 AuBerordentliche Schiiler . . — — — — 1 — — — — — 1 Sumrae . . 36 88 29' 27 43 87 36 30 19 10 805** b) Nacbtrag zuin Scbuljabre 1884/85. Wiederholungsprufungen waren bewilligt — 2 3 2 5* 1 — — 13 Entsprocben haben .... — 1 2 2 4 1 — — 10 j Nicht eutBprochen haben (oder nicht erschienen sind) 1 1 1 8 Nachtragspriifungen vvaren be- 1 l 8 Wllllgt — — — — — 1 — — Entsprochen haben .... Nicht entsprochen haben . . j Nicht erschienen sind . . . 1 1 1 3 Darnach i6t das Endergebnis fur 1884/85: I. Fortgangsclasse mit Vorzug 1 2 1 l 1 4 2 3 2 17 I- a 28 25 ] 44 82 29 31 21 7 17 284 II- n 6 5 10 l 9 3 __ 34 HI- a 2 6 8 11 Ungepriift blieben — — 1 — 1 1 — — 3 Summe . . 87 38 58 35 39** 39 24 10 19 299** *) Darunter einein Schiiler, der jedoch bei der Wiederholungsprùfung nieht ent-sprach, nachtraglich durch L. Sch. B. È. vom 9. August 1885 Z. 4120. **) Dazu kame noch 1 Privatist, der ira II. Sem. zur Prufung nicht erscblen. 8. Geldleistungen der Sohuler. Das Schulgeld zu zahlen waren C 1 a 8 8 6 ] . - I. III. ! IV. V. VI. VII. VIII. Zimmmcn a b 1 » b verpflichtet im I. Semester 37 37 14 16 24 25 18 7 6 2 185 a) im II. Semester 16 20 15 17 29 27 15 5 6 1 150 b) Zur Hàlfte waren befreit im I. Semester — — — 3 — 1 3 4 3 14 im II. Semester — — — — — — 3 4 3 10 Ganz befreit waren im I. Semester — — 18 16 19 15 18 21 14 6 127 im II. Semester 21 18 17 12 17 11 21 22 11 6 156 Das Schulgeld betrug im Ganzen im L Semester 870 370 140 130 245 230 210 90 72 42 1899 fl. im II. Semester 160 200 140 150 260 260 180 78 72 80 1530 fl. Zu8ammen 530 570 280 280 505 490 390 168 144 72 8429 fl. Die Aufnahmstaxen betrugen . . . 75-60 73-50 4-20 8-40 12-60* 8-40 23-10 2-10 4-20 2-10 214-20 fl. Die Lehrmittelbei- trage betrugen 88-- 38-- 32- — 82-— 46* 40-— 38 — 32 — 28-— 11-- 330.- fl. Die Taxen fur Zeug-nisduplicate be- trugen . . . — 1 — 2 4 2 6 — — — 15.— fl. Summe . . 113-60 112-50 86-20 42.10 62-60 50.10 67-10 84-10 27-20 13-10 559-20 fl. 9. Eesuch des Unter- riehtes in den relat.- oblig. und nicht obii-gaten Segenstanden. Zweite Landesspra-che. (Slovenisch) I. Curs — — 10 8 2 1 1 — — — 17 II. Curs — — 1 3 7 8 8 1 — — 28 III. Curs — — — — — — — 4 2t 2 8 Kalligraphie . . 9 16 — 6 — — — 31 Freihandzeichnen I. Curs 13 10 2 — 1 — — — — 26 II. Cursff — 1 6 7 8 4 — 3 2 — 81 Turnen: I. Curs 12 9 — 4 — — — — — — 25 „ II. Curs 1 — 6 3 8 5 3 — — — 25 „ III. Curs — — — — — 5 6 5 2 1 19 Ge8anp : I. Curs H 10 2 3 1 1 — — — — 31 „ 11. Curs — 8 10 7 2 1 — — — 28 „ III. Curs — 1 — 6 4 5 6 1 1 24 Stenographie I. Curs — — — — — 16 10 — — — 26 II. Curs j — — — — — 3 11 7 — 21 Steierm. Geschichte — — — — — 9 — — — — 9 10. Stipendien. Anzabl der Stipendien . . . . _ 2 8** 4 8 10 8 3 39 Gesammtbetrag der I Stipendien . . — 250 100 1 480 38 400 9 3 2-50 1 4 7 7.50 1165 300 SJ5105-38 J. a) Davon traten 6 Schiiler des U. G. und 3 Schiiler des O. G. vor der Schulgeld-zahlung aus oder wurden nach L. Sob. H. E. vom 6. Marž 1884 Z. 1303 wegen Nicbterlages des Schulgeldes entfernt. — b) Davon war bei 7 Schiilern des U. G. und bei 1 Schiiler des O. G. ira II. Sem. das Gleiche der Fall. — *) Da 1 Schiiler der IV. Classe, ais wel-cher er bereits Aufnahmstaxe und Lehrmittelbeitrag zu Beginn des Schuljabres bezahlt hatte, am 1. Nov. 1885 freiwillig in die III. C asse zuriicktrat, entfiel fùr denselben die Geldleistung in dieser Classe. — **) Darunter ein Naturalstipendiura, bestebend in der vollstandigen Versorgung beim h. o. Dom- u. Stadlpfarrer. -- f) Dazu noch ein Slovene, tf) In 2 Abtheilungen. IX. Maturitàtspriifungen. a) Bei der am 21. September 1885 abgelialtenen Maturitats-Wiederholungsprttfung wurde der ini Sommertermine auf' zwei Monate reprobierte Abiturient auf ein Jahr neuer-dings reprobiert; er wandte sich den theologischen Studien zu. b) lm Sommertermine 188G unterzogen sich 9 Schiller der Vili. Glasse und 1 Externist dem Maturitàtsexamen ; die schrittlichen PrUfungen wurden vom 31. Mai bis 5. Juni incl. abgebalten und hiebei folgende Themen zur Ausarbeitung vorgelegt: 1. Zum Obersetzen aus dem Lateinischen ins Deutsche: Tacitus, hist. lib. I. cap. 36 post- quam universa — cap. 38 laudari nisi peractum. 2. Zum Ufaersetzen aus dem Deutschen ins Lateinische: Leopold Lampel, Deutsches Lese- buch fUr die erste Glasse ósterr. Mittelschulen Nr. 237 a, erster Abschnitt. 3. Zum Ubersetzen aus dem Griechischen ins Deutsche: Xenophon, Hell. Ili, 4, 11—13 incl. 4. Aus dem Deutschen: Die naturlichen Bedingungen menschlicher Cultur in Osterreich. (Mit Rtickblicken auf die Geschichte). 5. Aus dem Slovenischen: a) ftir die Slovenen: Ciril — Trubar — Slomšek. Tri dobe slovenskega slovstva in njihovo označenje. b) Zum Ubersetzen ins Slovenische fUr 3 Schiller deutscher Muttersprache : Apollos Ausspruch: „Erkenne dich selbst.1* (Silpfle, Lateinische Stiliibungen 11. Th., S. 255, Nr. 227). 6. Aus der Mathematik: 1) Der Sector eines Kreises, dessen Sehne c und dessen Centri- winkel