Kirchliches Deroàungs-Klatt
für die
Lavnnter Z)iöcefo.
Inhalt. 28. Litterae encyclicae Pii PP. X. de saeculariis so-llemniis anni MCCC ab Grfgorii PP. I. obitu. — 29. Litteräe aposto-lieae Pii PP. X. de academicis in sacra scriptura gradibus a sommissione biblica conferendis. — 30. Pius X. über das Radsahrcn. —
81. Bekanntgabe der Konservatoren für das Jahr 1904. — 32. In Versicherungs-Angelegenheiten. — 33. Empfehlung ber Bestrebungen des Tier-schuhvereines. — 34. Literatur. — 35. Pfarrer A. Dvorsak'sche Stiftung. — 36. Diöcesan-Nachrichten.
28.
Litterae encyclicae Pii PP. X. de saeculariis sollemniis anni millesimi tercentesimi ab (rregorii PP. I obitu.
VENERABIL1BVS FRATRIBVS PATRIARCHIS PRIMATIBVS ARCHIEPISCOPIS EPISCOPIS ALIISQUE LOCORVM ORDINARIIS PACEM ET COMMVNIONEM CVM APOSTOLICA SEDE HABENTI BVS
PIUS PP. X.
Venerabiles Fratres
Salutem et Apostolicam Benedictionem.
Iucunda sane accidit recordatio, Venerabiles Fratres, magni et imcomparabilis viri/ Gregorii Pontificis huius nominis primi, cuius, vertente anno millesimo tereentcsimo ah cius obitu saecularia sollemnia celebraturi sumus. Nec absque singulari Dei providentia, qui mortificat et vivificat . . ., humiliat et, sublevat,2 factum esse arbitramur, ut, inter, apostolici ministerii Nostri paene innumerabiles curas, inter tot animi anxietates ob plurima eaque gravissima, quae universae Ecclesiae per Nos regendae debemus, inter sollicitudines qucis premimur, ut et vobis, Venerabiles Fratres, in apostolatus Nostri partem vocatis, et fidelibus omnibus curae Nostrae commissis quam optime satisfiat, vel a Nostri summi Pontificatus exordiis, in sanctissimum hunc et illustrem Decessorem, Ecclesiae decus atque ornamentum, oculorum aciem converteremus. Erigitur quippe animus ad magnam fiduciam in eius patrocinio penes Deum validissimo, et eorum, sive quae sublimi magisterio praecepit, sive quae sancte gessit, memoria recreatur. Quod si ipse et praeceptorum vi et fecunditate virtutum in Ecclesia Dei tam ampla, tam alta, tam firma vestigia signavit, ut i ure ab aequalibus et a posteris Magni nomen sit consequutus, aptetnrque illi vel hodie,
1 Marhjrol. Rom. 3 sept.
* 1 Regimi II, 6, 7.
tot saeculorum intervallo, ipsius inscripta sepulcro laudatio : innumeris semper vivit ubique bonis/ fieri profecto non potest, ut admiranda illius exempla sectantibus, divina opitulante gratia, non liceat, quantum humana sinit infirmitas, sua officia tueri.
Ea persequi vix opus est quae ex historiae monumentis nota sunt omnibus. Summa erat publicarum rerum perturbatio quo tempore supremum inivit pontificatum Gregorius ; exstincta prope vetus humanitas, romani ruentis imperii dominatus omnes barbaries invaserat. Italia vero, a Byzantinis imperatoribus derelicta, facta fore Langobardorum praeda fuerat, qui, suis nondum compositis rebus, huc illuc excurrebant, omnia ferro flammftque vastantes, luctu omnia caedibusque complentes. Haec ipsa Urbs, minis hostium exterius perculsa, interius afflicta pestilentia, eluvionibus, fame, eo miseriae devenerat, ut iam procurandae incolumitatis, non modo civium, sed confertae multitudinis se intus proripientis, ratio nulla suppeteret. Cernere namque erat sexus omnis et conditionis homines, episcopos, sacerdotes sacra vasa rapinis erepta portantes, religiosos viros, intemeratas Christi sponsas, fuga se, vel ab inimicorum gladiis, vel a perditorum hominum turpi violentia subducere. Romae autem Ecclesiam ipse Gregorius appellat : vetustam navim vehementerque confractam . . undique enim fluctus intrant, et quotidiana ac valida tempestate quassatae putridae naufragium tabulae sonant.2 At quem Deus suscitaverat nauta manu pollebat, et clavo tractando praepositus, non modo inter aestuantes procellas ad portum appellere, sed navim a futuris tempestatibus praestare tutam valuit.
Ac mirum quidem quantum ipse perficit spatio regiminis annorum vix supra tredecim. Extitit enim christianae
1 Apud Ioann. Diae., Vita Greg. IV, 68.
2 Registrimi I, 4 ad Ioann. episeop. Constantinop.
vitae instaurator universae, excitans pietatem fidelium, observantiam monachorum, cleri disciplinam, sacrorum antistitum pastoralem sollicitudinem. Prudentissimus pater-familias ChristiEcclesiae patrimonia custodivit, adauxit, egenti populo, christianae societati et singulis ecclesiis, pro sua cuique necessitate, large copioseque suppeditans. Vere Dei consul factus* actuosae voluntatis fecunditatem ultra Urbis moenia porrexit, totamque in bonum consortii civilis impendit. Byzantinorum imperatorum iniustis po stillationibus restitit fortiter; exarcharum ct imperialium administrorum fregit audaciam, sordidamque avaritiam coercuit, publicus iustitiac socialis adsertor. Langobardorum ferociam mitigavit, minime veritus ad portas Urbis obviam ire Agilulfo, ut ipsum ab ea obsidione dimoveret, quod idem cum Attila Leo Magnus pontifex egerat ; nec a precibus blandisque suasionibus, aut ab agendo sagaciter ante destitit, quam formidatam eam gentem tandem aliquando pacatam vidit, aequiore reipublicae forma constituta, eandemque catholicae fidei aditam, opera in primis piae reginae Theodolindao, in Christo filiae suae. Quare Gregorius iure sibi vindicat nomen servatoris et liberatoris Italiae, huius nempe terrae, quam ipse suaviter vocat suam." Pastoralibus eius, nunquam intermissis curis, in Italiae, in Africa errorum reliquiae exstinguuntur, Ecclesiae res ordinantur in Galbis, Visigoti in Hispaniis inchoatae conversionis incrementa suscipiunt, Britannorum inclyta gens, quae, dum in mundi angulo posita in cultu lignorum ac lapidum perfida nunc usque remaneret,' et ipsa ad veracem Christi fidem accedit. Cuius tam pretiosae acquisitionis accepto nuntio Gregorius eo gaudio perfunditur, quo carissimi filii complexu pater, lesu Servatori accepta referens omnia, cuius amore, inquit ipse, in Britannia fratres quaerimus, quos ignorabamus ; cuius munere, quos nescientes quaerebamus, invenimusJ' Ea vero gens adeo se memorem Pontifici sancto probavit, ut ipsum usque appellanti magistrum nostrum, Apostolicum nostrum, Bajtam nostrum, Oregorium nostrum, seque tamquam sigillum apostolatus eius existimarit. Denique tanta in ipso fuit operae vis, tanta salubritas, ut rerum ab co gestarum memoria alte insederit in animis posterorum, media aetate potissimum, quae spiritum quodammodo ab eodem infusum ducebat, eius verbo quasi alimentum trahebat, eius ad exempla vitam moresque conformabat, succedente feliciter in orbe terrarum christianae societatis humanitate adversus romanam, quae, sacculorum emensa cursum, esso omnino desierat.
1 Ioann. Diae., Vita Gtreg., II, 51.
8 Inner, sepulcr.
8 Registr. V, 36 (40) ad Mauricium Aug.
4 Ibid. VIII, 29 (30) ad Eulog. episcop. Alexandr.
6 Ibid. XI, 36 (28) ad Augustin. Anglorum episcop.
Ilaec mutatio dexterae excelsi! Ac vere quidem affirmare licet, sic persuasum fuisse Gregorio, non aliam nisi Dei manum talia patrasse. His enim verbis de Britanniae conversione sanctissimum monachum Augustinum affatur, quae sane de ceteris omnibus in ministerio apostolico ab ipso gestis intelligi possunt. Cuius opus hoc est, inquit, nisi eius qui ait: Pater meus usque nunc operatur et ego operor?1 Qui ut mundum ostenderet, non sapientia hominum, sed sua se virtute convertere, praedicatores suos, quos in mundum misit, sine litteris elegit; hoc etiam modo faciens, quia in Anglorum gente fortia dignatus est per infirmos operari.a Equidem Nos minime latent, quae sancti Pontificis oculis, de se abiecte sentientis, omnino fugiebant, et rerum gerendarum peritia, et in coeptis ad exitum perducendis ingenium sagax, et in rebus disponendis mira prudentia, et sedula vigilantia et non intermissa sollicitudo. At compertum pariter est, ipsum, non qua huius mundi principes, vi et potentia fuisse progressum, qui in altissimo illo pontificiae dignitatis fastigio primus voluerit appellari : Servus servorum Dei, non profana tantum scientia aut persuasibilibus humanae sapientiae verbis3 viam sibi munivisse, non prudentiae tantum civilis consiliis, non instaurandae societatis rationibus diuturno studio praeparatis ac deinde in rem deductis, non denique, quod admirationem habet, mente concepto sibique proposito vasto aliquo tramite, in apostolico ministerio sensim percurrendo; quum contra, ut notum est, in ea esset cogitatione defixus, qua putaret imminere mundi finem, adeoque modicum tempus reliquum esse ad grandia facinora. Gracili admodum et infirmo corpore, diuturnis afflictatus morbis, ad extremum saepe vitae discrimen, incredibili tamen pollebat animi vi, cui nova semper alimenta suppeditabat vivida fides in Christi verbo certissimo in ei usque divinis promissis. Maximam quoquo fiduciam collocabat in collata divinitus Ecclesiae vi, qua ipse rite posset suo in terris fungi ministerio.
Quare hoc illi propositum in omni vita fuit, quale singula dicta eius factaque comprobant, ut eandem fidem ac fiduciam et in se ipse foveret et in aliis vehementer excitaret, dumque supremus sibi dies adveniret, quantum hic et nunc liceret, optima quaeque sectaretur.
Inde sancti viri firma voluntas in communem salutem derivandi uberrimam illam caelestium donorum copiam, qua Deus Ecclesiam ditavit, cuiusmodi sunt et revelatae doctrinae certissima veritas, et eiusdem, qua patet orbis, efficax praedicatio, et sacramenta, quae vim habent sive infundendi sive augendi animae vitam, ac denique, superni praesidii auspex, gratia precum in Christi nomine.
1 Ioann. V, 17.
8 Registr. XI, 36 (28). 8 1 Gor. II, 4.
Harum rerum recordatio, Venerabiles Fratres, mire Nos recreat. Qui si ex hoc Vaticanorum vertice moenium circumspicimus, eodem quo Gregorius, ac maiore fortasse metu vacare non possumus; tot undique coactae tempestates incumbunt, tot premunt hostium instructae phalanges ; adeoque sumus humano quovis praesidio destituti, ut nec illas propulsandi nec horum impetum sustinendi ratio suppetat. Verum reputantes Nostri ubi sistant pedes, quo loco sit pontificia haec Sedes constituta, in arce Ecclesiae sanctae tutos Nos esse sentimus. Quis enim nesciat, ita Gregorius ad Eulogium patriarcham Alexandrinum, sanctam Ecclesiam in Apostolorum principis soliditate firmatam, qui firmitatem mentis traxit in nomine, ut Petrus a petra vocaretur 'P Divina Ecclesiae vis nullo temporis decursu excidit, ncque Christi promissa expectationem fefellerunt ; ea sic perseverant, quemadmodum Gregorij animum erexere ; quin etiam ex tot saeculorum comprobatione, ex tanta rerum vicissitudine multo Nobis validius roborantur.
Regna, imperia dilapsa; sui fama nominis et huma »itatis laude florentissimae gentes occiderunt; saepe, quasi senio confectae, ipsae se nationes diremerunt. At Ecclesia, suapte natura non deficiens, nexu nunquam dissolvendo cum caelesti Sponsa coniuncta, heic non caduco flore viget iuventutis, eodem instructa robore quo prodiit e transfosso Christi corde in cruce iam mortui. Potentes in terris adversus eam sese extulerunt. Evanuere hi, sed illa superfuit. Philosophandi vias pene infinita varietate excogitarunt magistri de se gloriose praedicantes, quasi Ecclc siae doctrinam tandem aliquando expugnassent, fidei capita refellisent, eius magisterium omne absurdum demonstras-sent. Eas tamen historia, singulas obliterata^ recenset funditusque deletas ; quum interea lux veritatis ex arce Petri eodem fulgore coruscet, quem Iesus ortu suo excitavit aluitque divina sententia : caelum et terra transibunt, verba autem mea non praeteribuntf
Hac Nos fide alti, hac petra solidati, dum sacri principatus munia omnia gravissima, simulque manantem divinitus vigorem animo sensuque percipimus, tranquilli ex pectamus quoad voces conticescant tot obstrepentium, actum esse de catholica Ecclesia, eius doctrinas aeternum cecidisse ; brevi eo deventuram, ut cogatur aut scientiae atque humanitatis Deum reficientis placita excipere aut ab hominum consortio demigrare. Inter haec tamen facere non possumus quin cum ipso Gregorio in mentem omnium, sive procerum sive inferiorum, revocemus, quanta cogat necessitas ad Ecclesiam confugere, per quam detur et sempiternae saluti, et paci atque ipsi terrestris huius vitae prosperitati consulere.
1 Registr. VII, 37 (40).
1 Matth. XXIV, 35.
Quamobrem, ut sancti Pontificis utamur verbis, mentis pressus in eius petrae soliditate, sicut coepistis, diripite, in qua Redemptorem nostrum per totum mundum fundasse nostis Ecclesiam, quatenus recta sinceri cordis vestipia in devio itinere non offendantA Sola Ecclesiae caritas et cum ipsa coniunctio divisa unit, confusa ordinat, inaequalia sociat, imperfecta consummat.2 Retinendum firmiter, neminem recte posse terrena repere, nisi noverit divina tractare, pacemque reipublicae ex universalis Ecclesiae pace pendere.* Hinc summa necessitas perfectae concordiae inter ecclesiasticam et civilem potestatem, quam utramque Dei providentia voluit mutua sese ope iuvare. Ad hoc enim potestas . . . super omnes homines caelitus data est, ut qui bona appetunt adiuventur, ut caelorum via larpius pateat, ut terrestre repnum caelesti repno famuletur.4
Ex hisce principiis invicta illa Gregorii fortitudo manabat, quam, opitulanto Deo, imitari curabimus, Nobis proponentes modis omnibus, sarta tectaque iura et privilegia tueri, quorum Pontificatus romanus custos ac vindex est, coram Deo et coram hominibus. Quare idem Gregorius ad patriarchas Alexandriae atque Antiochiae, quum de i» ri bus agatur Ecclesiae universae, etiam moriendo, scribit, debemus ostendere, quia in damno peneralitatis nostrum specialiter aliquid non amamusf Ad Mauricium autem Augustum : Qui contra omnipotentem Dominum per inanis ploriae tumorem atque contra statuta Patrum sua cervicem eripit, in omnipotenti Domino confido, quia meam sibi nec cum pladiis flectit f’ Atque ad Sabinianutn diaconum : Ante paratior sum mori, quam beati Petri apostoli Ecclesiam meis diebus depenerare, mores autem meos bene copnitos habes, quia diu porto; sed	si semel	deliberavero	non	portare, contra omnia pericula	laetus vadof
Eiusmodi edebat Gregorius pontifex potissima monita, erantque dicto audientes ii	quibus	ea nuntiabantur.	Ita,
dociles aures praebentibus quum principibus tum populis, mundus verae salutis repetebat iter, et ad humanitatem grassabatur eo nobiliorem ac fecundiorem quo firmioribus, innixam fundamentis ad rectum usum rationis et ad morum disciplinam, vim hauriens	omnem	a divinitus	revelata
doctrina et ab evangelii praeceptis.
Sed eo tempore populi, etsi rudes, inculti atque omnis humanitatis expertes, erant vitae appetentes ; hae autem donari a nemine poterant nisi a Christo per Ecclesiam ; Epo veni ut vitam habeant et abundantius habeant.s Habue-
> Registr. VIII, 24 ad Sabinian. episcop.
8 Ibid. V, 58 (53) ad Virgil, episcop.
3 Ibid. V, 37 (20) ad Mauric. Aug.
4 Ibid. III, 61 (65) ad Mauric. Aug.
6 Registr. V, 41 (43).
° Ibid. V, 37 (20).
7 Ibid. V, 6 (IV, 47).
8 Ioann. X, 10.
runt quidem vitam, eamque affluentem. Nam, quum ab Ecclesia non alia possit nisi supernaturalis vita procedere, liaec vitales etiam naturalis ordinis vires in se includit ipsa fovetque. Si radix sancta, et rami, sic Paulus ethnicae genti ; . . . tu autem cum oleaster esses, insertus es in illis et socius radicis et pinguedinis olivae factus es.1
At nostra aetas, etsi tanta Christianae humanitatis luce fruatur, ut nulla ratione possit cum aevo Gregoriano comparari, videtur tamen eam vitam fastidire, a qua praecipue, saepe unice, quasi a fonte, tot, nedum praeterita, sed etiam praesentia bona sunt repetenda. Nec modo, ut quondam subortis erroribus ac dissidiis, se ipsa detruncat quasi ramum inutilem, sed vel imam arboris radicem petit, id est Ecclesiam, conaturque vitalem exsiccare succum, quo certius illa corruat nullum in posterum emissura germen.
Hodiernus hic error idemque maximus, unde ceteri fluunt causa est cur tantam aeternae Immitium salutis iacturam ac tam nmlta religionis detrimenta doleamus, plura etiam, nisi medica adhibeatur manus, impendentia extimescentes. Negant enim quidquam esse supra naturam ; esso Deum rerum conditorem, cuius providentia cuncta regantur ; fieri posse miracula ; quibus de medio sublatis necesse est Christianae religionis fundamenta convelli. Impetuntur ipsa argumenta, quibus Deum esse demonstratur, atque incredibili temeritate, contra prima rationis indicia, repudiatur invicta illa argumentandi vis, qua ex effectibus causa colligitur, id est Deus eiusque attributa, nullis circumscripta limitibus. Invisibilia enim ipsius a creatura mundi, per ea (piae facta sunt, intellecta conspiciuntur ; sempiterna quoque eius virtus, et divinitas.2 Facilis inde aditus patet ad alia errorum portenta rectae rationi repugnantia aeque ac bonis moribus perniciosa.
Enimvero gratuita supernaturalis principii negatio, quae propria est falsi nominis scientiae,3 fit. postulatum criticos historicae pariter falsae. Quae ordinem rerum supra natu ram ratione quavis attingunt, sive quod illam constituant, sive quod cum illo coniuneta, sive quod ipsum praesumant sive denique quod nisi per ipsum explicari multa non (jueant, ea omnia, nulla investigatione instituta historiae paginis eraduntur. Eiusmodi sunt Iesu Christi divinitas, mortalis ab eodem assumpta caro Sancti Spiritus opera, sua Ipse virtute a mortuis excitatus, omnia denique fidei nostrae cetera capita. Qua falsa semel inita via, nulla iam lege critica scientia cohibetur, suoque inarto quidquid non arridet aut. rei suae demonstrandae adversari putatur, id omne sacris libris adimitur. Sublato enim supernaturali ordine, longe alio fundamento exstrui necesse est historiam
> Ad Rom. XI. 16, 17.
' Ad Rom. I, 20.
3 1 Tim. VI, 20.
de Ecclesiae orginibus, ideoque suo lubitu novarum rerum molitores monumenta versant, ea non ad sensum auctorum, sed ad suam ipsorum voluntatem trahentes.
Magno istorum doctrinae apparatu et argumentorum speciosa vi multi sic decipiuntur, ut, vel a fide desciscant, vel in ea valde infirmentur. Sunt etiam qui, sua in fide constantes, crii ices disciplinae, quasi demolienti, succcnscnt, quae quidem ipsa per se culpa vacat, legitimeque adhibita conducit ad investigandum felicissime. Neutri tamen ani mum advertunt ad ea quae perperam ponunt ac praesu munt, hoc est ad falsi nominis scientiam, a qua profecti, necessario ad falsa concludenda ducuntur. Falso nempe philosophiae principio corrumpi omnia necesse est. Hi autem errores satis refelli poterunt nunquam, nisi acie mutata, hoc est, deductis errantibus a suae criticos praesidiis, ubi se munitos existimant, ad legitimum philosophiae campum, quo relicto, errores hauserunt.
Taedet interim ad subtili mente viros eosdemque solertes Pauli verba convertere, increpantis illos, qui a terrenis hisce ad ea quae oculorum aciem fugiunt non assurgerent : Evanuerunt in cogitationibus suis et obscuratum est insipiens cor eorum; dicentes enim se esse sapientes, stulti facti sunt.1 Stultus enim omnino dicendus quicumque vires mentis insumit ut fabricet in arena.
Nec minus dolendae ruinae quae moribus hominum vitaeque societatis civilis ex ea negatione proveniunt. Etenim, opinione sublata, praeter ad spectabilem hanc rerum naturam esse divinum aliquid, nihil plane superest, quo excitatae cupiditates vel turpissimae coerceantur, quibus mancipati animi ad pessima quaeque rapiuntur. Itaque tradidit illos Deus in desideria cordis eorum, in immunditiam; ut contumeliis afficiant corpora sua in semetipsis: Ac vos quidem, Venerabiles Fratres, minime latet, quam undique perditorum morum exundet lues, cui continendae impar erit civilis potestas, nisi ad altioris, quem diximus, ordinis praesidia confugiat. Sed ncque ad sanandos ceteros morbos humana quidquam valebit auctoritas, si memoria excidat aut negetur omnem potestatem a Deo esse. Tunc enim, unico freno, vi cuncta gerentur, quae vis ncque adhibetur constanter nec in manu semper est ; quo fit ut populus occulto quasi morbo laboret, omnia fastidiat, ius praedicet arbitrio suo agendi, seditiones conflet, reipublicae ' conversiones interdum turbulentissimas paret, divina omnia et humana iura permisceat. Amoto Deo, nulla civitatis legibus, nulla vel necessariis institutis constat reverentia, i ustit ia contemnitur, ipsa opprimitur quae iuris est naturalis libertas ; eo usque devenitur, ut domesticae societatis compages, civilis coni unctionis primum fundamentum atque firmissimum, dissolvatur. Quo fit ut, infensis hisce Christo
1 Ad Rom. I, 21, 22.
2 Ibid. I, 24.
temporibus, difficilius aptentur efficacia remedia, quae ad populos in officio continendos Ecclesiae suae ipse comparavit.
Non aliunde tamen quam in Christo salus : Nec enim aliud nomen est sub caelo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri.1 Ad Ipsum ergo redire necesse est, eius advolvi pedibus, ex ore illo divino verba vitae aeternae haurire; solus quippe potest instaurandae salutis indicare viam, solus vera docere, solus ad vitam revocare, qui de se dixit : Ego sum via et ventas et vita} Tentata denuo est mortalium gestio rerum seorsim a Christo ; aedificari coepit reprobato angulari lapide, quod Petrus iis exprobrabat, qui Iesum cruci affixerant. Ecce autem rursus exstructa moles ruit aedificantium cervices infringens. Iesus interim superest, humanae societatis angularis lapis, iterum comprobata sententia, non esse nisi in ipso salutem : Hic est lapis qui reprobatus est a vobis aedificantibus, qui factus est in caput anguli, et non est in alio aliquo salus.3
Ex his facile intelligetis, Venerabiles Fratres, quanta unumquemque nostrum urgeat necessitas, animi vi qua possumus maxima quibusque pollemus opibus, huiusmodi supernaturalem vitam in omni ordine humanae societatis excitandi, ab infimae sortis opifice, cui panis apponitur diuturno sudore comparatus, ad arbitros terrarum potentes. In primisque privata prece ac publica exoranda Dei misericordia, ut potenti auxilio suo adsit, qua voce olim tempestate iactati clamabant Apostoli : Domine, salva nos, perimus}
Quamquam nec ista satis. Gregorius enim vitio tribuit episcopo, quod, sacri amore secessus et orandi studio, in aciem non prodeat, pro Domini causa strenue dimicaturus, inquiens : Vacuum episcopi nomen tenet} Ac iure quidem ; lux enim est afferenda mentibus iugi praedicatione veritatis et valida refutatione pravarum opinionum per veram solidamque philosophiae ac theologiae scientiam et per auxilia omnia, quae ex genuino historicae investigationis incremento provenerunt. Oportet insuper omnibus apte inculcentur tradita a Christo morum documenta, ut discant sui imperium exercere, motus animi appetentes regere, tumentem superbiam deprimere, parere auctoritati, iustitiam colere, omnes caritate complecti, di sparis in civili convictu fortunae acerbitatem Christiana dilectione temperare, a terrenis bonis avocare mentem, quam Providentia dederit sortem eà esse contentos, suisque tuendis officiis benigniorem efficere, ad futuram vitam contendere spe sempiternae mercedis. Illud autem praecipue curandum, ut haec se insi-
' Aci. IV, 12.
* Ioann. XIV, 6.
8 Act. IV, 11. 12.
4 Matth. VIII. 25.
6 Registr. VI, 63 (30). Cfr. Regul. past. I, 5.
nuent animisque penitus insideant, quo vera et solida pietas altiores radices agat, sua quisque et hominis et Christiani 4 officia, non ore tenus, sed re profiteatur, et fiducia filii ad Ecclesiam confugiat ad eiusque ministros, quorum ministerio impetrent admissorum veniam, Sacramentorum gratia roborentur, vitam ad christianae legis praecepta componant.
Sacri muneris praecipuas has partes comitetur oportet Christi caritas, cuius instinctu nemo sit quem iacentem non erigamus, quem lugentem non consolemur, necessitas nulla cui non occurramus. Huiusmodi nos caritati totos devoveamus, huic res nostrae cedant omnes, huic propriae utilitates posthabeantur et commoda, ut omnibus omnia facti} salutem omnium quaeramus vel ipso vitae pretio, ad Christi exemplum ab Ecclesiae pastoribus id postulantis : Bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis} Insignibus his documentis referta sunt quae Gregorius scripta reliquit, multiplici exemplo vitae admirandae multo expressa potentius.
Quia vero ista, quum c principiorum christianae revelationis natura, tum ex intimis nostri apostolatus proprietatibus necessario fluunt, iam videtis, Venerabiles Fratres, quanto in errore versentur qui existimant bene se de Ecclesia mereri ac frugiferam operam in aeternam hominum salutem conferre, si profana quadam prudentia, falsi nominis scientiae multa largiantur, vana spe ducti, posse ita facilius errantium sibi gratiam conciliare, re autem vera ipsi se perditionis periculo committentes. Sed veritas una est nec dividi potest ; eadem aeterna perdurat, nullis obnoxia temporibus: Iesus Christus heri, et hodie: ipse et in saecula.3
Illi etiam valde falluntur qui in collocandis publice beneficiis, praesertim popularium causam agentes, quae ad corporis victum cultumque pertinent ea maxime curant, animorum salutem et christianae professionis officia gravissima silentio praetereunt. Nec eos pudet interdum summa quaedam evangeli i praecepta quasi velis obtegere, veriti ne forte minus audiantur aut prorsus deserantur. Alienum quidem a prudentia non erit, etiam in proponenda veritate, sensim procedere, ubi res agatur cum iis, qui a nostris institutis abhorrent a Deoque sunt omnino seiuncti. Resecanda vulnera, ita Gregorius, leni prius manu palpanda sunt} Verum haec ipsa industria speciem prudentiae carnis assumet, si ad agendi normam assurgat constantem atque communem ; eoque magis quod per eam divina gratia parvi haberi videatur, quae non sacerdotio tantum conceditur eiusque ministris, sed Christi fidelibus omnibus, ut ipsorum animos dicta nostra et facta percellant. Fuit
1 1 Cor. IX, 22.
2 Ioann. X, 11.
8 Ad Hebr. XIII, 8.
4 Registr. V, 44 (18) ad Ioannem episcop.
autem eiusmodi prudentia ignota Gregorio, quum in praedicatione evangeli!, tum in ceteris ab eo mire gestis ad proximos relevandos miseriis. Is Apostolorum vestigia constanter est persequutus, quorum, cum primum peragrandum terrarum orbem susceperunt nuntiaturi Christum, fuit ista vox : Praedicamus Christum crucifixum, Iudaeis quidem scandalum, gentibus autem stultitiam.1 Atqui si tempus ullum extitit, quo humanae praesidia prudentiae maxime opportuna viderentur, illud profecto fuit, quum ad excipiendam tam novam doctrinam, communibus cupiditatibus tam repugnantem, tam oppositam graecorum et romanorum florentissimae humanitati, nulla esset animorum praeparatio. Nihilominus id genus prudentiam Apostoli a se alienam duxerunt, quibus divina erant comperta decreta : Placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere credentes.2 Ea stultitia quemadmodum sera per, sic adhuc iis . . . qui salvi fiunt, id est nobis, Dei virtus est2 In scandalo crucis, uti antea, sic in posterum arma suppetent omnium potentissima; ut olim, sic deinceps nobis erit in eo signo victoria.
Haec tamen arma, Venerabiles Fratres, vim exuent omnem	nec erunt profutura	quidquam, si	tractentur ab
iis, qui	interiorem vitam cum	Cbristo	non agant, qui non
sint vera firmaque pietate instituti, qui Dei gloriae eius-quo regni amplificandi studio non flagrent. Quae omnia Gregorius adeo esse necessaria putabat, ut maximam curam impenderet in episcopos et sacerdotes creandos, qui divini honoris hominumque verae salutis magno desiderio tenerentur.	Idque sibi proposuit	in libro, qui	Ilegida pasto-
ralis inscribitur, ubi, ad cleri salubrem institutionem et ad sacrorum antistitum regimen normae traduntur, non iis modo temporibus sed etiam nostris aptissimae. Idem prout eius enarrator vitae describit, velut Argus quidam luminosissimus per totius mundi latitudinem suae pastoralis sollicitudinis oculos1 circumferebat, ut si quid in clero vitii aut negligentiae deprehenderet, in id sta tira animadverteret. Quin etiam vel ipsa periculi cogitatio, ne forte illuvies et corruptelae in mores clericorum irreperent, trepido	metu eum afficiebat.	Si quid	vero	contra Eccle-
siae disciplinam actum cornperisset, ea re vehementer angebatur, nec ullo poterat pacto quiescere. Tunc cerneres admonere, corrigere, canonicas poenas minitari violatoribus, lias interdum ipsemet irrogare, indignos, nulla inter-iecta mora, nulla rerum hominumve habita ratione, ab officio identidem prob i bere.
Multa praeterea monebat, quae bis verbis inscriptis eius frequenter expressa leguntur : Qua mente apud Deum
1 1 Cor. I, 23.
' Ibid. I, 21.
3 Ibid. I. 18.
* Ioan. Diae. lib. II, c. 55.
intercessionis locum pro populo arripit, qui familiarem se eius gratiae esse per vitae meritum nescit ?' — Si ergo in eius opere passiones vivunt, qua praesumptione percussum mederi properat, qui in facie vulnus portat ?2 — Quinam poterunt in Christi fidelibus exspectari fructus, si veritatis praecones quod verbis praedicant, moribus impugnant?3 — Profecto diluere aliena delicta non valet is quem propria devastant.4
Veri sacerdotis exemplar huiusmodi censet, atquo ita describit : Qui cunctis carnis passionibus monens iani spi-ritualiter vivit ; qui prospera mundi postposuit ; equi nulla adversa pertimescit, qui sola interna desiderat ;. . . qui ad aliena cupienda non ducitur, sed propria largitur ; qui per pietatis viscera citius ad ignoscendum fiectitur, sed. nunquam plus quam deceat ignoscens, ab arce rectitudinis inclinatur ; qui nulla illicita perpetrat, sed perpetrata ab aliis ut propria deplorat; qui ex affectu cordis alienae infirmitati compatitur; sicque in bonis proximi sicut in suis provectibus laetatur ; equi ita se imitabilem caeteris in cunctis quae agit insinuat, ut inter eos non habeat quod saltem de transactis erubescat ; qui sic studet vivere ut proximorum quoque corda arentia doctrinae valeat fluentis irrigare ; qui orationis usu et experimento iam didicit, quod obtinere a Domino quae poposcerit possitf
Quam serio igitur, Venerabiles Fratres, episcopo secum et coram Deo est reputandum, antequam novis levitis manus imponat ! Neque gratia alicuius, inquit Gregorius, neque supplicatione, aliquos ad sacros ordines audeat promovere nisi eum, quem vitae et actionis qualitas ad hoc dignum esse monstraverit." Quanta eidem opus est maturitate consilii, antequam recens inunctis sacerdotibus apostolati^ munia committat ! Qui, nisi insto fuerint experimento probati sub vigili custodia prudentiorum sacerdotum, nisi habeant unde plane constet de honeste acta vita, de I prono in pietatem ingenio, de animo ad obediendum parato iis omnibus quae vel Ecclesiae consuetudo induxerint vel diuturna experientia comprobarit vel quos Spiritus Sanctus posuit episcopos regere ecclesiam Dei7 ipsi praeceperint, sacerdotio fungentur, non in plebis christianac salutem, sed in perniciem. Nam et iurgia serent, et plus minus latentes ciebunt rebelliones, triste sane spectaculum populo exhibentes quasi discrepantium in coetu nostro voluntatum, quum deploranda haec paucorum superbiae et contumaciae sint adseribenda. Procul, oli procul ab omni officio sunto excitatores discordiarum ; nec enim his apo-
1 lier/, past. I, 10.
2 Reg. Past. I, 9.
3 Ibid. I, 2.
4 Ibid I, 11.
6 Ibid. I, 10.
6 Registr. V, 63 (58) ad universos episcopos per Hellad.
7 Act. XX, 28.
stolis eget Ecclesia, neque hi pro Christo cruci adtixo apo-stolatum gerunt, sed ipsi sibi apostoli sunt.
Adhuc ante oculos versari nostros imago Gregorii videtur, in Lateranensi pontificio Consilio coactorum undique antistitum corona septi, adstante clero Urbis universo Quam fecunda ex eius ore fluit adhortatio de officiis clericorum! Quanto ardoris aestu consumitur ! Illius oratio, instar fulminis, pravos homines percellit; sunt eius verba quasi totidem flagella, queis excutiuntur inertes; divini amoris flammae sunt, quibus vel ferventissimi animi suaviter corripiuntur. Perlegite, Venerabiles Fratres, ut. clero vestro legendam, considerandam, in sacro potissimum annuo recessu proponite admirabilem istam sancti pontificis homiliam.1
Idem, non sine animi magna tristitia, haec inter cetera queritur: Ecce mundus, sacerdotibus plenus est, sed tamen in messe Dei rarus valde invenitur operator ; quia officium quidem sacerdotale suscepimus, sed opus officii non implemus? Ac vere quidem, quantum hodie virium Ecclesia colligeret, si operatores tot numeraret, quot sacerdotes? Quam uberes fructus ex divina Ecclesiae vita hominibus provenirent, si eidem explicandae vacarent singuli? Uniusmodi in agendo alacritatem naviter excitavit Gregorius, dum vixit, suoque impulsu effecit ut posterioribus temporibus eadem vigeret. Quare, quae media intercessit, aetas, Gregoriana quasi nota distinguitur, quod ei pontifici accepta omnia fere essent referenda, sive regulae cleri regendi, sive caritatis et beneficentiae publice exercendae multiplex ratio, sive perfectioris sanctimoniae magisterium et vitae religiosae instituta, sive denique ceremoniarum et sacri ordinatio concentus.
Verum longe alia temporum ratio successit. Quod saepe diximus, in vita Ecclesiae immutatum est nihil. Ipsa enim haereditate acceptam a divino Institutore eius-modi vim possidet, qua aetatibus omnibus, quamvis inter se dissimillimis, valeat, non animis tantum, quod sui muneris est, providere, sed plurimum etiam ad verae humanitatis incrementa conferre, quod quidem ex ipsa ministerii sui natura consequitur.
Nec sane fieri potest ut quae revelata divinitus Ecclesiae custodienda commissa sunt, eadem quidquid verum, bonum, pulchrum in terrestri rerum natura conspicitur, non maxime provehant, eoque efficacius, quo magis haec ad summum totius veritatis, bonitatis, pulchritudinis principium, Deum, referantur.
Magnus ex divina doctrina humanae scientiae proventus, sive quod per illam latior patefiat campus novis rebus etiam naturalis ordinis expedite cognoscendis, sive quod per eandem rectum investigationi sternatur iter, erroresque
circa disciplinae rationem viamque eam adipiscendi amoveantur. Sic in portu emicans ignis e turri, dum nocturno itinere navigantibus multa pandit, quae tenebris involuta laterent, simul de vitandis scopulis admonet, ad quos allisa navis naufragium pateretur.
Quae autem de moribus disciplinae sunt, quandoquidem Servator Dominus supremum nobis perfectionis exemplar divinam ipsam bonitatem proponat, Patrem suum,1 eccui non patet, quanta inde incitamenta illis addantur, ut insculpta in omnium animis naturae lex altius et perfectius retineatur, adeoque tum singuli, tum domestica societas, tum denique hominum universa communitas prosperiore vita fruantur? Fuit ista profecto vis quae barbaros homines ex ferocitate ad humanitatem transtulit, mulieres proiectam dignitatem vindicavit, servitutis iugum excussit, ordinem, remissis cum aequitate vinculis quibus variae civium conditiones invicem continentur, instauravit, iura restituit, veram animi libertatem promulgavit, domesticae ac publicae tranquillitati tuto prospexit.
Denique artes ad aeternum exemplar omnis pulchritudinis, Deum, assurgentes, unde species et formae singulae, quae sunt in rerum natura, dimanant, facilius a vulgari sensu recedunt, conceptamque animo rem, in quo artis vita consistit, exprimunt multo potentius. Ac vix quidem dici potest quantum attulerit boni ratio adhibendarum artium in famulatum religionis, quo Numini offertur quidquid ipso dignius ubertate et copia, venustate atque elegantia formae praescierant. Iline artis origo sacrae, quo fundamento nixa est profana quaevis ars, et nititur adhuc. Rem nuperrime attigimus peculiari Motu proprio, de romano cantu ad maiorum instituta revocando, ac de sacris concentibus. Atqui ceterae artes, pro sua quaeque materia, iisdem legibus continentur, ita ut, quae dicuntur de cantu, eadem et pingendi et sculpendi et exstruendi artibus conveniant, quas humani ingenii nobilissimas faces Ecclesia semper excitavit et aluit. Ilac specie sublimi universum hominum genus enutritum templorum erigit moles, ubi, in domo Dei, tamquam in propia sede, inter artium omnium splendidissimam copiam, inter augustas ceremonias, inter suavissimos concentus, mentes ad caelestia revocantur.
Ilaec, uti diximus, beneficia potuit aetati suae ac posterioribus afferre Gregorius. Eadem, his quoque temporibus, qua fundamenti soliditate consistimus et quibus mediis instructi sumus, consequi licebit, si quae adhuc bona, Dei gratia supersunt, omni studio retineantur, quae vero instituta a recto tramite deflexerint instaurentur in Christo?
1 Hom. in Evang. 1, 17. 3 Ibid., ». 3.
' Matth. V, 48.
8 Ad K p h es. I, 10.
Placet Nostris hisce Litteris finem imponere iisdem verbis quibus ipse Gregorius memorabilem illam in Lateranensi pontificio Consilio habitam orationem absolvit :
Haec, Fratres, vobiscum sollicite cogitate, haec et proximis vestris impendite; omnipotenti Deo fructum vos reddere de negotio quod accepistis parate. Sed ista quae dicimus melius apud vos orando quam loquendo obtinebimus. Oremus : Deus, qui nos pastores in populo vocare voluisti, praesta quaesumus, ut hoc quod humano ore dicimur, in tuis oculis esse valeamusC
3 Hom. cit., n. 18.
Dum vero confidimus, deprecatore pontifice sancto Gregorio, Deum supplicibus his votis benignas aures admoturum, caelestium donorum auspicem ac paternae Nostrae benevolentiae testem, Apostolicam Benedictionem vobis omnibus, Venerabiles Fratres, clero ac populo vestro peramanter impertimus.
Datum Romae apud 8. Petrum IV Idus Martias an. MCMIV, die festo 8. Gregorii I Papae et Ecclesiae Doc-toris, pontificatus Nostri anno primo.
Pius PP. X
29. Litterae apostolicae Pii PP. X. de academicis in sacra scriptura gradibus a Commissione biblica conferendis.
PIUS PP. X.
Ad perpetuam rei memoriam.
Scripturae sanctae magis magisque in Clero promovere studium, conscientia Nos Apostolici officii in primis admonet hoc tempore, quum eum maxime divinae revelationis tideique fontem videmus ab intemperantia humanae rationis passim in discrimen adduci. Id ipsum quum intelligeret Noster fel. ree. decessor Leo XIII, non satis habuit dedisse anno MDCCCXCIII proprias de re biblica encyclicas litteras Providentissimus Deus; nam paucis ante exitum mensibus, editis Apostolicis litteris Vigilantiae, peculiare instituit ex aliquot 8. R. E. Cardinalibus pluribusque aliis doctis viris urbanum Consilium, quod, praelucento doctrina et traditione Ecclesiae, etiam progredientis eruditionis praesidia conferret ad legitimam exegesim biblicam, et simul catholicis praesto esset, tum ad adiuvanda ac dirigenda eorum in hoc genere studia, tum ad controversias, si quae inter ipsos extitissent, dirimendas.
Nos quidem, ut par est, praeclarum istud pontificalis providentiae monumentum a Decessore relictum, Nostris quoque curis et auctoritate complectimur. Quin etiam iam nunc, eiusdem Consilii seu Commissionis navitate confisi, ipsius operam in negotio, quod magni censemus esse momenti ad Scripturarum provehendum cultum, adhibere constituimus. Siquidem hoc volumus, certam suppeditare rationem, unde bona paretur copia magistrorum, qui gravitate et sinceritate doctrinae commendati, in scholis catholicis di-
vinos interpretentur Libros. Huius rei gratia percommodum profecto esset, quod etiam in votis Leonis fuisse novimus, proprium quoddam in Urbe Roma condere Athenaeum, altioribus magisteriis omnique instrumento eruditionis bi-blicae ornatum, quo delecti undique adolescentes convenirent, scientia divinorum eloquiorum singulares evasuri. At quoniam eius perficiendae rei deest in praesens Nobis, non secus ac Decessori, facultas, quae quidem fore ut aliquando ex catholicorum liberalitate suppetat, spem bonam certamque habemus, interea quantum ratio temporum sinit, id. harum tenore litterarum, exsequi et efficere decrevimus.
Itaque, quod bonum salutareque sit, reique catholicae benevertat, Apostolica auctoritate Nostra, Academicos Prolytae et Doctoris in Sacrae Scripturae disciplina gradus instituimus, a Commissione Biblica conferendos ad eas leges, quae infra scriptae sunt.
I. Nemo ad Academicos in sacra Scriptura gradus assumatur, «pii non sit ex alterutro ordine Cleri sacerdos ; ac praeterea nisi Doctoratus in sacra Theologia lauream, eamque in aliqua studiorum Universitate aut Athenaeo a Sede Apostolica ad probato, sit adeptus.
II. Candidati ad gradum vel prolytae vel doctoris in sacra Scriptura, periculum doctrinae tum verbo tum scripto subeant : quibus autem de rebus id periculum faciendum fuerit, Commissio Biblica praestituet.
III. Commissionis erit, explorandae candidatorum scientiae dare iudices : qui minimum quinque sint, iique ex consultorum numero. Liceat tamen Commissioni id
indicium, pro prolytatu tantummodo, aliis idoneis viris aliquando delegare.
IV. Qui prolytatum in sacra Scriptura petet, admitti ad periculum faciendum, statini ab accepta sacrae Theologiae laurea, poterit; qui voro doctoratum, admitti 11011 poterit, nisi elapso post habitum prolytatum anno.
V. De doctrina examinanda candidati ad laureai» in sacra Scriptura, hoc uominatim cautum sit, ut candidatus certam tliesim, quam ipse delegerit et Commissio Biblica probaverit, scribendo explicet, eamque postea in legitimo conventu Romae habendo recitatam ab impugnationibus censorum defendat.
Haec volumus, edicimus et statuimus, contrariis quibusvis non obstantibus. — Restat, ut Venerabiles Fra-
tres Episcopi ceterique sacrorum Antistites in suae quisque dioecesis utilitatem ex hisce statutis Nostris eum fructum quaerant, quem inde Nobis uberem pollicemur. Ideo, quos in suo Clero viderint singularibus Bibliorum studiis natos aptosquo, ad promerenda etiam huius disciplinae insignia hortentur et adiuvent : insignitos porro habeant potiores, quibus in sacro seminario Scripturarum magisterium committant.
Datum Romae apud 8. Petrum sub annulo Piscatoris die XXI11 Februarii festo 8. Petri Damiani, an, MCMIV, Pontificatus nostri anno primo.
Alois. Card. Macchi.
30.
fius X. über das Radfahren.
Aus einem Rundschreiben des Bischofs Sarto au beit Klerus der Diözese Mantua aus dem Jahre 1893 sei folgende Stelle mitgeteilt, die sich gegen das Velozipedfahren der Geistlichen richtet:
„Zum Schlüsse »och etwas über den Ernst und die p r i e st e rli ch e W iird e. Da sich in diesen Tagen bei den Laien der Gebrauch des Belozipeds oder Zweirads eingebürgert hat, und zwar in solchem Maste, daß man glauben möchte, sie könnten nicht ohne ein solä)es Ding leben, und weil es den Anschein hat, als ob diese Neuheit auch bei dem Angehörigen des Klerus Anklang fände, so verordne ich, daß sich die Geistlichen dieser Diözese derselben ganz zu enthalten haben. Die Seminarkleriker haben gehört, wie ich über die Sache denke, und ich bitte die ehrwürdigen Pfarrer, mich zu benachrichtigen, wenn ein Kleriker meinen direkten Befehlen während der Vakanz zuwiderhandeln sollte. Das, was ich den Klerikern untersagt habe, muß ich natürlich in erhöhtem Maße den Priestern verbieten; denn nach meinem Urteil gibt es nichts, was die Würde des Geistlichen mehr beeinträchtigt, als ihn rittlings ans einer derartigen Maschine sitzen zu sehen, eine Sache die nicht im Einklang steht mit dem Ernste, den sein Beruf erfordert. Alles das in der Tat, was sich den Gewohnheiten der Laienpersonen nähert, bezichtet den Priester der Eitelkeit und Leichtfertigkeit in den Angen der Welt; wohl sind den Leuten die ehrenhaftesten Geistlichen gut bekannt,
schon an ihrem äußeren Gebühren. Ich weiß wohl, daß sich selbst unter dem Klerus lebhafte Verfechter des Velozipeds oder Zweirads befinde», welche die Sache als durchaus zweckmäßig darstellen; aber indem ich die Meinung aller achte, v e r b i e t e i ch d e n G e b r a n ch a l l e n G e i st l i ch e n m e i n e r Diöeese. Irgend jemand wird sagen, daß das Kleinigkeiten sind, mit denen man sich nicht beschäftigen sollte; ihnen indessen ist es nicht anheimgegeben, über das Wohl der Kirche zu beschließen; es ist dies Sache der Bischöfe, von denen die Kirche mit Hilfe des Heiligen Geistes regiert wird. Man wird auch sagen, Rom hat bereits gesprochen, deshalb ist die Angelegenheit erledigt; aber bis der heilige Vater nicht direkt oder durch seine Kongregationen das Gegenteil anordnet, bleibt mein Verbot bestehen. Wieder andere werden schließlich nicht ermangeln, die Vorteile der Zeitgewinnung hervorzuheben, die Schnelligkeit zu erwähnen, mit der Kranken zu Hilfe oder in die Schule geeilt werden kann, und die Ersparnis in Betracht zu ziehen bei der Armut des Klerus; es sind dies alles schöne Dinge, aber sie müssen weichen vor der Würde und Hoheit die dem Priester eigen sein soll."
Da unterdessen auch Rom durch die Congregatio Episcoporum ct Regularium im obigen Sinne gesprochen hat (vergl. „Kirchliches Verordnungs-Blatt", 1895, III, 3, S. 3), so hat der hochwürdige Klerus sich darnach zu richten.
— BGBl.
Bekanntgabe der Konservatoren für das Jahr 1904.
pie hochlöbliche f. f. Zentralkommiision für Kunst- und historische Denkmale hat das Verzeichnis der zu Beginn des laufenden Jahres aktiven Konservatoren des Kronlandes Steiermark anher übermittelt, welches nachstehend der hochwürdigen Seelsorgegeistlichkeit zur Kenntnis gebracht wird:
F. B. geistlicher Rat Johann Grans, Weltpriester, Ehrendoktor der Wiener theologischen Fakultät, Dozent am F. B. Diözesanseminar in Graz (II für die Bezirks-hauptmannschaften Deutsch - Landsberg, Graz, Leibnitz, Vvitsberg und die Stadt Graz) seit 1872, wieder* bestätigt 13. Dezember 1899, Z. 33.422.
Baurat August Gunolt, Fachvorstand und Direktor an der Staatsgewerbeschnle in Graz (II für die Bezirkshauptmannschaften Bruck ct. M , Feldbach, Hartberg, Mürzzuschlag und Weiz) seit 1894, wiederbestätigt 13. Dezember 1899, Z. 33.422.
Dr. Wilhelm Gurlitt, Universitätsprofessvr in Graz (I für die Bezirksha uptinannschaften Bruck ct. M., Deutsch-Landsberg, Feldbach, Graz, Gröbming, Hartberg, Judenburg, Leibnitz, Leoben, Stegen, Lnttenberg, Marburg, Mitrati, Mürzzuschlag, Pettau, Radkersbnrg, Boitsberg, und Weiz sowie für die Städte Graz, Marburg und Pettan) seit 1883, wiederbestätigt 7. Juli 1899, Z. 18.346.
Karl Lacher, Direktor des kulturhistorischen und kunstgewerblichen Museums in Graz (II für die Bezirkshauptmannschaften Gröbniing, Judenburg, Leoben, Siezet und
Murati) seit 1894, wiederbestätigt 13. Dezember 1899, Z. 33.422.
Professor Dr Arnold L u s ch i tt Ritter von Ebengreut h, Ritter des Ordens der eisernen Krone, v. v. Universitäts-Professor in Graz (II für die Bezirkshauptmannschaften Lnttenberg, Marburg, Pettan und Radkersbnrg sowie für die Städte Marburg und Pettan) seit 1875, wiederbestätigt 13. Dezember 1899, Z 33.422.
Entminet Riedl, Bergrat i. R, Cilli (I für die Bezirkshanpt-inannschaften Cilli, Gonobitz, Rann, Wittdischgraz und die Stadt Cilli) seit 1894, wiederbestätigt 7. Juli 1899, Z. 18 346.
Johann Wist, Professor an der technischen Hochschule in Graz (II für die Bezirkshauptmannschaften Cilli, Gonobitz, Rann, Windischgraz und die Stadt Cilli) seit 1898, wiederbestätigt am 26. Mai 1903, Z. 10.096.
Reg.-Rat Dr. Josef von Zahn, Landesarchivar in Graz (III für das Kronland) seit 1875, wiederbestätigt 23. März 1900, Z. 3327.
Dieses Verzeichnis wird den hochwürdigen Herren Seelsorgern mit dein Beifügen bekannt gegeben, das; sie eingreifende Aeitdernngen an kirchlichen Gebäuden erst nach vorhergehender Einholung des Gutachtens des zur Intervention bc-rnfenen Konservators, beziehungsweise der hochlöblichen k k. Zentral-Koniniissivn für Kunst- und historische Denkmale vornehmen lassen und die Anträge des Konservators genau beachten.
32. In Versicherungü-Angelegeuheiten.
Wiederholt vorgekomntene Brände kirchlicher Objekte haben gezeigt, das; zumeist die Feuer-Versicherungen in nicht zureichender Hohe abgeschlossen werden und in Folge dessen die Psarrgemeitidcn selbst für den nicht gedeckten Schaden aus-zukommen haben, was meistens Schwierigkeiten verursacht. Es empfiehlt sich daher dringend annähernd den wahren Wert der Objekte zu versichern.
Unter Hinweis auf die hieramtlicheit Verfügungen vom 8. März 1865 (Z. 572 K.-V.-Bl. Nr. 1), vom 18. Mai 1867 (Z. 1272 K.-V.-Bl. Nr. 5), vom 31. Dezember 1901
(K -V.-Bl. Nr. 14) und endlich vom 10. Jänner 1902 (K.-
V.-Bl. Nr. 1) wird dem wohlehrwürdigen Seelsorge-Klerns nach wie vor die „Riunione Adriatica di Sicurtà“ als für diesen Zweck am besten geeignet empfohlen.
Genannte Anstalt versichert auch die Glocken gegen Bruch und Sprung, sowie die kirchlichen Geräte, Paramente re. gegen Einbruchs-Diebstahl. Beiden verhältnismäßig geringen Kosten ein stehlt es sich auch diese Versicherungen nach Möglichkeit eittzitgchen.
33.
Die Bestrebungen des Werfchuhvereines werden ;ur Förderung empfohlen.
Der Wiener Tierschntzverein hat sich in Ausführung des Beschlusses der Verbandsversainmlung österreichischer Tier-schutzvereine anher mit der Bitte gewendet, die Bestrebungen des Tierschutzvereines der Divzesangeistlichkeit zur möglichsten Förderung in ihrem Wirkungskreise zu empfehlen. Nachdem diese Bestrebungen sich vielfach mit jenen Pflichten decken,
welche auch die christliche Moral uns in Bezug ans die Tiere auferlegt, nimmt das F. B. Ordinariat keinen Anstand, in dieser Richtung dem Ansuchen zu willfahren. Der vernünftige und der christlichen Moral entsprechende Schutz der Tiere trägt auch zur sittlichen Veredelung der Menschen bei.
34.
Literatur.
Im ersten Quartale dieses Jahres sind in der Diocesi Lavant nachstehende beachtenswerte Bücher beziehungsweise Druckschriften erschienen:
1. S veti Pavel, apostol sveta in učitelj narodov. Njegovo življenje in delovanje opisal ter pri-dejano okrožnico „Providentissimus Deus“ in apostolsko pismo „Vigilantiae“ o svetem Pismu poslovenil D r. Mi h a e 1 Napotnik, knez in škof Lavantinski. Tretja popravljena in pommožena izdava. V Mariboru, 1904. V lastni založbi. — Natisnila tiskarna sv. Cirila. Das Buch zählt 312 Seiten, ist mit fünf gut ausgeführten Bilbcnt geschmückt und kostet drei Kronen. Die Bestellung erfolgt in der F. B. Ordinariatskanzlei in Marburg.
2. Anleitung zur richtigen Verwaltung des Kirchen-, Pfründen- und Pfarrarmeninstituts-Ver ino gens nach den in der Lavanter Diocesi zn Recht bestehenden Gesetzen und Vorschriften. Verfaßt und herausgegeben mit Genehmigung Seiner fürstbischöflichen Gnaden des hochwürdigsten Herrn Dr. Michael Napotnik, Fürstbischofes von Lavant. Marburg, 1904. Verlag der F. B. Ordinariats-kanzlci. — Druck der St. Cyrillns-Buchdrnckerci. — Das X + 190 Seiten zählende Buch, die Frucht genauer Sach-
kenntnis und langjähriger Erfahrung, ist für den Seelsorger, der Kirchen-, Pfründen- und Pfarrarmeninstitntsvermögen zu verwalten hat, von großem praktischen Nutzen und nicht zu unterschätzender Bedeutung. Dasselbe ist um den Preis von zwei Kronen ans der F. B. Ordinariatskanzlei zu Marburg zu beziehen.
3. Alphabetisches Inhaltsverzeichnis zu den in den Jahren 1847—1902 in der Lavanter Diözese erschienenen Kirchl. Verordnungsblättern, P a st o r a l k o n s e r e n z - S ch l n ß p r o t o k o l l e n und Hirtenbriefen. Marburg, 1904. Verlag der F. B. Ordinariatskanzlei. — St. Cyrillns-Buchdrnckerei. — Das Verzeichnis, durch welches einem von vielen Seiten ausgesprochenen Wunsche Rechnung getragen worden ist, umfaßt 48 Seiten und ist gleichfalls in der F. B. Ordinariatskanzlei in Marburg und zwar um eine Krone erhältlich.
4. Marija mati dobrega sveta. Pridige, čitanju pri majnikovili pobožnostih prirejene. Spisal dr. Lavoslav Gregorec, kanonik v Novi cerkvi nad Celjeni. Maribor, 1904. Založil prisatclj. Tiskala tiskarna sv. Cirila. Das anmutig geschriebene Betrachtnngsbnch zählt 104 Seiten und kann durch die St. Cyrillns-Bnchdruckerei um den Preis per 1 K 80 b, (per Post 20 h mehr) bezogen werden.
— 88 —
35.
Stiftung des Herrn Pfarrers Anton Puoršoh für kranke und hilfsbedürftige Priester.
Witter Bezugnahme auf das „Kirchliche Verordnungs-Blatt" vom 25. Marz 1902, Nr. V. Absatz 29, beziehungsweise vom 22. November 1893, Nr. VI. Abs. 5, wird hiemit bekannt gegeben, daß aus der Pfarrer Dvorsak'scheu Stiftung im vergangenen Jahre 1903 und Heiter nachbenannte Priester an Unterstützungen erhalten haben, als:
Herr	Jakob Planinšek............................K	50'
„	Josef Pečar, jährlich	50	K zusammen	„	100'
„	Kaspar Zabukosek, Jubelpriester	und
pensionierter Pfarrer	in	Seizdorf. .	„	50
Zusammen
K 200 —
36.
Diöcesan-Uachrichten.
Ernannt wurden zu Fiirstbischöflichcn Lavanter Geistlichen Räten die Herren: Alois Hauben reich, Expeditor der F. B. Ordinariats-kanzlei in Marburg und Franz Hrastelj, Hauptpfarrer und Dechant in Gonobiz.
Investiert wurde Herr Josef Gunčer, Pfarrer in Wurnibcrg, auf die Pfarre St. Michael ob Praßberg.
Bestellt wurden: Herr Josef Meško, als Pfarradministrator in St. Nikolaus bei Friedau und Herr Alois Kokelj als Provisor in Wurniberg.
LViederaiigestellt wurde als Kaplan in St. Nikolaus bei Friedau der dortige Spiritualprovisor Herr Franz Bratušek.
Angestellt wurde Herr Karl Belšak als Kaplan in Neukirchen.
Übersetzt wurden die Herren Kapläne: Josef Žekar von Altenmarkt nach Rvhitfch und Josef Skvarč von Roh il sch nach Remšnik ; Herr Franz Stuhec, Benefiziai und Katechet in Pettau, kam als erster Kaplan nach St. Georgen an der Stainz.
Gestorben ist int Leoninum zu Laibach Herr Johann Ramor, pensionierter Pfarrer von St. Michael ob Praßberg, am 13. März im 65. Lebensjahre.
Unbesetzt sind geblieben das Leeb- und St. Dismas Benefizimi! in Pettau und der l. Kaplansposten in Altenmarkt.
F.-B. Lavanter Ordinariat zn Marburg,
am 20. April 1904.
Fürstbischof.
St. SyrilluS-Buchdruckcrci,