Vereniging Vrienden van Slovenie Združenje Prijateljev Slovenije
jrg. 13 nr. 3 herfst / jesen 2004

Indien onbestelbaar retour aan: Tacitusstraat 1 6135 HR Sittard
In deze uitgave:
Colofon / van de redactie
Mogen wij ons voorstellen ?.................................pag 4
Dober dan Štanjel...........................................pag 5
Ambasada Sporoča............................................pag 8
Logarska Dolina............................................pag 11
Laatste ontwikkelingen door Alexander Vink.................pag 28
Agenda / duo Pohorje........................................pag 32
Martin Strel...............................................pag 33
Terugblik op Piknik........................................pag 36
Slovenie is helaas nogal provinciaals geworden.............pag	39
“ Kaart” Frelih per pen....................................pag	45
LEPA is het verenigingsblad van de Vereniging Vrienden van Slovenie en verschijnt 4 x per jaar.
Meningen die in de LIPA worden geuit, worden niet noodzakelijk gedeeld door het bestuur.
Kopij voor de volgende LIPA inleveren bij de redactie voor:
15 november 2004
Colofon:
LIPA-jrg 13 nr. 3 herfst - jesen 2004
Medewerkers:
Rene Frelih, Edy Bevk Bojan Gorički, Irena Gabrovšek, Silva Hagen-Škoda,
Franci Ravnikar, Pascal Kuiper, Willlem Roodlieb, Alexander Vink, Barbara Javornik (ambassade)
Eindredactie:
Fred Wolsink
Redactieadres:
Wisselt 75 7021 EH ZELHEM e-mail: lipa@ilse.nl fax. +31(0)84 727 4896
Vormgeving:
Knislow Design te Doetinchem www.knislow.com
Drukwerk:
R & M Tiel Oplage:
185 exemplaren
Uit deze uitgave mag niets worden overgenomen, tenzij met bronvermelding.
© 1991-2004 (ISSN 0928-8376)
Van de redactie
Na een op vele gcbieden storm-achtige zomer zijn we alweer bij het herfstnummer van onze (dit keer extra dikke) LIPA beland. Veel belevenissen om te lezen (en om alvast ideeen op te doen voor uw volgcnde vakantie) kunt u o.a. in de bijdrage van Silva Hagen over Logarska Dolina vindcn.
Dit in een N-0 uithoek van Slovenie gelegen gebied houdt tal van juwelen verborgen om te ontdekken. Ook Carla en Ronald (ja, die twee van de mooiste web-site met reisverhalen) schrijven over het zelfde gebied. Laten we zuinig zijn op Logarska Dolina en hopelijk zal het massa-toerisme dit gebied voorlopig nog niet ontdekken ! In deze LIPA leest u verder over de afgelopen Piknik in juni en tenvijl wij zaten te genieten heeft de Sloveense lange afstand zwemmer Martin Strel opnieuw een wereld record gevestigd. Hij bedwong de langste rivier van China. Franci en Mateja Ravnikar kregen een dochter: Ana. En op de Sloveense ambassade in den Haag is ook het een en ander veranderd. We wensen u weer veel lees plezier en wilt u zelf iets kwijt ?
Bel, schrijf of e-mail me dan.
Fred Wolsink
Mogen zvij ons voorstellen?
Na het vertrek van Dirk Leentvaar als bestuurslid was er nog steeds een vacature voor de regio Noord Holland. Tijdens de laatste ledenvergadering werd de in Amsterdam wonende Ins Zver tot bestuurslid gekozen.
Pozdravljeni!
Moje ime je Ines Zver in živim v Amsterdamu na Nizozemskem. Junija letos sem bila izvoljena za člana vodstva Društva prijateljev Slovenije in sicer za področje kulture. Ker na pikniku junija žal nisem mogla biti prisotna, naj se vam predstavim preko Lipe.
Prihajam iz Ljubljane in pred skoraj štirimi leti sem prvič prišla v Amsterdam, pred dobrima dvema letoma pa sem se dokončno preselila na Nizozemsko. V Ljubljani sem doštudirala Umetnostno zgodovino, smer srednjeveška umetnosti na Slovenskem. Ko meje pot zanesla na Nizozemsko sem se tudi tu prav kmalu začela ozirati po novem, tokrat podiplomskem študiju. Lani jeseni sem tako
pričela z magistrskim študijem muzeologije na Reinvvardt Akademiji v Amsterdamu.
Kultura in umetnost sta moja ljubezen in kolikor se le da se angažiram na tem področju. Tako sem organizirala razstavo dveh slovenskih umetnikov v Amsterdamu pred letom in pol. Trenutno pišem magistrsko nalogo in se oziram po delovnem mestu v kulturi. Vendar pa je tu na Nizozemskem prav tako kakor v Sloveniji le-teh malo. Zenkrat delam med oglednimi dnevi pri dražbni hiši Sotheby’s v Amsterdamu in se trudim čim več odnesti od tam. Kdo ve, morda se mi bo nasmehnila sreča....
Lep pozdrav do prihodnjič Ines Zver
Dober dan Štanjel
AKI studenten uit Twente volgden een werkweek in de omgeving van Kobdilj (gemeente Štanjel).
Vrijdagavond 26 september 2003 om 24.00 uur vertrokken 16 AKI studenten en 2 AKI docenten per bus naar Slovenie. Zaterdagavond rond 18.00 uur bereikten ze bet dorpje Kobdilj waar de logeerkamers van de avond-schoolstudenten* werden verdeeld bij de familie Fratnik, KOBDILJ 5/ c. Dit dorpje valt onder de gemeente 6222 ŠTANJEL. Štanjel ligt ten zuid westen van Ljubljana (tussen Postojna en Gorizia: onder Aidovskina en boven Trieste). Štanjel is een van de meest pittoreske en oudste dorpje in de regi o Karst. Een van de oudste beziensvvaardigheden zijn bet Kasteel en de Sint Daniel Kerk. Men wandelt er door nauwe straatjes met o.a. een wijnhuisje (met bankjes voor het huis en veel kleurige bloe-men). Vooral op zondag komen er veel Sloveniers een kij kje nemen.
De AKI studenten vvaren voor een werkweek naar deze geweldig mooie omgeving gereisd. Sommigen trok-ken er dagelijks op uit om te wer-ken in de heuvels rond Kobdilj en Štanjel. Zo bouwde Huub Mikx aan
de rand van Štanjel een geraamte van oude takken (in een kruisvorm) die bij bij elkaar had gesprokkeld. Carel Harberink vond in een van de aangrenzende bospercelen bij Kobdilj een oud ligbad. Daarin venverkte bij een vogel, gemaakt van afvalmaterialen die bij in het-zelfde bos vond. Voor de argeloze vvandelaar een waar kunstwerk!
Thea Zweerink vond een plek aan de rand van Štanjel met een vveids uitzicht over de verder gelegen heuvels. Zij schilderde het beeld van een oude boer die ze in Štanjel had zien lopen. Jacqueline van den Berg bet tekens achter op drie zvverfkeien langs het vvandelpad tussen Kobdilj en Štanjel. Jožef de Bot tekende di-verse ‘ stadsgezichten ’ in en rondom Kobdil/Stanjel. Ondergetekende schreef o.a. een gedicht nav. het oorlogsmonument (1945-1947) in Štanjel. Uiteraard vvaren er ook een aantal thuisblijvers die op het bin-nenplein van de familie Fratnik hun schildersezel hadden ged’nstalleerd. Ook dat leverde mooie beelden op. Zaterdag 4 oktober trok de groep weer huisvvaarts waar men zondag-middag rond 14.00 uur bij de AKI (Universiteitsterrein Enschede) werd vervvelkomd door naaste familiele-den.
Naast het ‘harde’ werken werd er ook tijd besteed aan de Sloveense cultuur. Diverse beziensvvaardighe-den werden bezocht, mede dankzij de uitstekende kennis van Edo Zupan (geboren in Vmika en al 30 jaar vvoonachtig in Nederland en Slovenie). Elke dag was er voldoen-de Sloveense wijn aanwezig. Te-vens heeft de groep nog een aantal particuliere wijnhuizen bezocht. Het leek erop dat bijna elke Sloveense familie een eigen wijnkelder in huis had. Ook werden de studenten dagelijks verrast met de Sloveense eetcultuur. De maaltijden werden in overvloed geserveerd met veel sla, wijn en op sommige plekken met zang en een trekharmonica. Ook dat is heel normaal in Slovenie: je vrienden treffen in een plaatselijk cafe (zomers op het terras) en dan samen wijn drinken en zingen. De algemene werk- en schooltijden in Slovenie zijn 5 dagen in de week van 06.00 tot 13.00 uur. De eetcultuur (05.30 uur, 13.30 uur en 18.30 uur) is hierop aangepast.
Als afsluiting van deze reis vond in het vooijaar van 2004 (28 maart t/m 15 april) een expositie plaats van werken die in Slovenie wa-ren gemaakt. Deze expositie werd gehouden in Atelier/Galerie Artis-tiek, een dagactiviteitencentrum (Kunstwerkplaats) in Hengelo. Dit werd een mooie afsluiting van een
interessante werkweek in Slovenie. In het najaar van 2004 gaat er weer een groep kunstenaars (25) naar Kobdilj en Štanjel. Deze keer zowel AKI studenten, AKI gediplomeerden en andere autonome kunstenaars. Aan het eind van hun werkweek zal er een expositie plaatsvinden in Štanjel, ook wel de Parel van de regio Karst genoemd.
De volgende 16 studenten en 2 docenten hebben deze werkweek meegemaakt:
Marij ke Agterbosch
Ine Hutten
Gerard Scholten
Jacqueline van den Berg
Carel Harberink
Anneke voskamp
Joke Boerstoel-Broer
Mariet Horstink
Edo Zupan
Jožef de Bot
Gašper Kamerich
Thea Zweerink
Wynand Buursink
Huub Mikx
Sjef Sales, AKI docent
Nita van Exel
Dianne Nieuwland
Ton, Harmsen, AKI docent
Marijke Agterbosch Hengelo
* 6 jaar lang 4 avondcn pcr wcck (1998-2004)
Dober dan Štanjel
Onder deze titel werd een groepstentoonstelling gehouden van kunstwerken, die in september 2003 in Štanjel gemaakt zijn door een 15-tal kunstenaars van de AKI Twente. Hier een foto impressie van deze in maartj.l. gehouden expositie.
Sporoča
Ambasada
Boris Frlec vertrokken als ambassadeur.
Eett vrouw volgt hem op.
De nieuvve Sloveense ambassadeur in Nederland, mevrouvv Dr Tea Petrin is geboren in Celje op 9 juli 1944. Ze heefit een economische achtergrond en vanaf januari 2001 was ze in Slovenie Minister van Economische zaken. Haar gehele CV is (zowel in bet Sloveens als Engels) na te lezen op de in opbouvv zijnde website van de Ambassade in de Haag. www.gov.si/mzz/dkp/vhg/ eng/
Dr. Tea Petrin seje rodila 9 .j ulij a 1944 v Celju.Leta 1969 je diplomirala na Ekonomski fakulteti Univerze v Ljubljani.Podiplomski študij je končala leta 1971 na Louisiana State University v New Orleansu, ZDA,in pridobila naziv magistra ekonomskih znanosti.Leta 1981 je na Ekonomski fakulteti Univerze v Ljubljani doktorirala iz ekonomskih znanosti. Prof.dr.Tea Petrinje redna profesorica na Ekonomski fakulteti Univerze v Ljubljani.V času od leta 1989 do leta 1992 je vodila Raziskovalni center Ekonomske fakultete in Center za izobraževanje in svetovanje Ekonomske fakultete (1989-1991),bila je ustanoviteljica
in vodja podiplomskega študija iz podjetništva (od leta 1991 dalje)ter prvi vodja projekta za pridobitev evropske akreditacije študijskih programov Ekonomske fakultete (1998).Je mentorica doktorskimin magistrskim študentom. Prof.dr.Tea Petrin je bila gostujoča profesorica na University of Massachusetts at Amherst (1988-1989),Haas School of Business,University of Califomia at Berkeley,Berkeley (1992) in Fulbrightov profesor na University of Califomia at Ber-keley, Institute of International Studies,Berkeley (1993-1994)in na University of Massachusetts Lowell,Center for Industrial Competitiveness,Lowell, 1994.
Bila je članica uredniškega odbora Review of Industrial Organiza-tion (1994-200 l)in predstavnica Slovenije v European Small Business Council (1994-1996)ter članica Ekonomskega sveta Vlade Republike Slovenije (1992).Je članica International Small Business Council (od letal992);Članica European Association for Industrial Economics Research (od leta 1998)in članica uredniškega odbora Ekonomske in poslovne revije za Srednjo in Jugovzhodno Evropo. Bila je vodja več kakor 30
raziskovalnih projektov s področij blagovnega prometa,strukture trga,konkurenčnosti,malih in sred- njih podjetij in podj etništva,prestrukturiranj a podjetij in ekonomske politike za spodbujanje prestrukturiranja podjetij, mednarodne konkurenčnosti in podjetništva.Ima več kakor 200 objav v obliki knjig,monografij,izvirnih znanstvenih in strokovnih člankov doma in v tujini,s področij industrijske politike,politike konkurence,prestrukturiranja podjetij in podjetništva.Izvimi prispevki in ključna dela pomenijo začetek preučevanja v Sloveniji in v Jugoslaviji na področju malega gospodarstva in podjetništva ter aktivne industrijske politike s poudarkom na prenovi podjetij,na omreževanju in povezovanju med podjetji,univerzo in državo.Kot udeleženka j e predstavila prispevke na več kakor 30 konferencah doma in v svetu.Bila je vabljena predavateljica na 18 tujih univerzah v ZDA,Evropi in na Japonskem. Kot strokovnjakinja ekonomskih znanosti je bila zunanja svetovalka Komiteju za drobno gospodarstvo RS (1987-1990), svetovalka Vlade RS (1992-1993)za prestrukturiranje realnega sektorja in vodja vladnega projekta “Prenova podjetij ”(1992-1993).Svetovala je Regionalnemu uradu za Evropo FAO UN pri razvijanju programov
razvoja podjetništva na podeželju (1990- 1993),od leta 1994 do leta 1997 pa je bila v tem uradu tudi zaposlena.Sodelovala je s Svetovno banko za obnovo in razvoj pri ocenjevanju finančnega potenciala novih slovenskih podjetnikov (1993)in pri razvoju idejnega okvira za Agencijo RS za prestrukturiranje in za Privatizacijski sklad (1990-1991).Sodelovalaje pri različnih projektih Svetovne banke za obnovo in razvoj in Investicijskega centra FAO UN (1996-1997)in UNDP/ UNIDO (1988-1992)ter z oddelkom Enterprise Aspects of Enlargement v okviru Generalnega direktorata za podjetništvo Evropske komisije (2000).Bila je ministrica za gospodarske dejavnosti v Vladi RS (maj 1999-junij 2000;december 2000),od januarja 2001 dalje pa ministrica za gospodarstvo.
V Haagu, 26.avgusta 2004 Spoštovani,
S tem prispevkom se vam zadnjič oglašam iz veleposlaništva Slovenije v Haagu. Moj štiriletni mandat namreč poteče 3.septembra in takrat se vračam v Slovenijo. Ob tej priložnosti bi se rada zahvalila vsem, s katerimi sem na kakršenkoli način sodelovala. Veseli me, da smo se spoznali in vesela bom, če se bomo ob kakšnih drugih priložnostih in krajih ponovno srečali. Moje delovno mesto bo zasedel g.Andrej Žitko, mlajši diplomat, ki prihaja na Nizozemsko 1.septembra 2004. Prevzel bo moje naloge in obveznosti in veijamem, da vam bo po najboljših močeh pomagal, kadar boste rabili njegovo pomoč.
Z lepimi pozdravi,
Barbara Javornik Veleposlaništvo Slovenije
Stara ljubezen ne zarjavi Bolje je preprečiti kot zdraviti Bolje pozno kot nikoli Čas je denar
Z	\
Via Internet Radio Veseljak Wie in Slovenie in de omgeving van Ljubljana radio luistert, kent uiteraard Radio Veseljak. Deze zendt 24 amper dag volksmuziek uit.
Nu ook in Nederland (met Realplayer of iTunes voor de apple gebruiker) te ontvangen. Hier kunt u ook vvekelijks de top 10 van de “Narodna zabavna glasba” volgen. http://www.radioveseljak.si
Zmagovalki lahko poslušate na Radiu Veseljak vsak dan ob 7.30 in 15.30 V_____________________________J
Oude liefde roest niet Voorkomen is beter dan genezen Beter laat dan nooit Tijd is geld
^ Ena lastovka še ne prinese pomladi	Een zwaluw brengt nog geen zomer,
Safari in Logarska Dolina?!
Als je van plan bent om de komende (zomer) vakantie naar Slovenie te gaan dan kan ik je een dagtocht naar Logarska Dolina (Logar-dal) echt aan-bevelen. Niet alleen omdat Logarska Dolina een van de mooiste Europese gletsjerdalen is, maar ook omdat je ondenveg naar dit dal langs bele mooie plaatsen, schitterende natuur-monumenten en interessante culturele beziensvvaardigheden zal komen. Ook kun je naar Logarska Dolina op safari. Als je snel ter been bent en als je goed elektroshocks verdraagt dan raad ik je een wandeling naar Izvir Črna (Bron Črna) zeker aan. Anders kun je maar beter alleen maar uit de verte richting de bron kijken, misschien zie je wel achter een boom een heel vreemd beest met enorme hooms. Zo’n dier zie je normaal gesproken alleen in een documentaire of in een dieren-tuin. Heb ik je nieuwsgierig gemaakt? Was ook de bedoeling, lees nou maar gewoon langzaam verder...
Met de familie van mijn broer en nog drie andere families hebben we vorig jaar in de zomer een tocht naar Logarska Dolina gemaakt. Om 8 uur ’s morgens vertokken we uit Ljubljana met 4 auto’s (we waren met z’n 16) langs Domžale, Kamnik, Črna, Gornji Grad, Ljubno en Luče richting Solčava. Onze eerste oponthoud was even voor Solčava, onder het natuur-
monument Igla (Naald). Igla is een 40 m hoge rotstoren aan de linkeroever van de rivier Savinja. Door de 2 m brede spleet lijkt hij uit de verte als het oog van een naainaald, vandaar ook de naam Igla. Onder Igla bewon-derden we ook nog een in de bodem verdvvijnende beek.
De hoofdvveg volgend kvvamen we naar het regionale park Logarska Dolina. Langs een door een volkskunstenaar beschilderde kapelletje aan begin van de dal en het natuur-monument Logarjeva Lipa (Logar-Lindeboom), reden we nog ongeveer 1 km door en parkeerden de auto’s. Het was een schitterende zomerdag en de toppen van de Savinjsko-Kamniske Alpen waren met zon overgoten. Natuurlijk was er eerst tijd voor de inwendige mens. Overvolle koeltassen en rugzaken werden opengedaan, thuis gebakken koekjes en cake geproefd en geprezen. Mijn man en onze dochter hadden niet alleen lovende woorden voor thuis gebakken lekkemijen maar ook voor de in Sloveni gekochte Speculaas (thuis in Nederland vinden ze die niet echt lekker!) die door Marinka gepresenteerd werden. Omdat het tot Slap Rinka (rinka-waterval) slechts 20 minuten lopen zou zijn lieten we de koeltassen en rugzaken in de auto’s en namen de
kortere weg door het bos. De bosvveg bracht ons eerst naar een oude interessante houtskoolbranderij. Door het bos lopend begonnen we daama langzaam maar zeker steeds hoger te klimmen en na een half uur haddcn we het door dat het tot de waterval geen 20 minuten lopen was. De zogenaamde kortere weg door het bos bleek veel langer te zijn als doorgaand weg volgen. Maar op de weg rijden auto’s, fietsers en lopen de meeste dagjesmensen. Wij waren in de stilte van het bos helemaal alleen, we liepen in de schaduw van de hoge naald- en loofbomen, waren in de nabijheid van zichtbare en onzichtbare bosdieren en ademden diep de frisse boslucht in. Ondanks dat we in het bos liepen hadden we het heel warm, ons drinken was in de auto’s gcbleven... Na ongeveer anderhalf uur lopen hoorden we opeens het ruisen van de waterval. Uit de bosstilte kwamen we op de overvolle parkeerplaats terecht.
Onder de Rinka-vvaterval was een menigte dagjesmensen die samen met ons het fantastische natuurmirakel zat te bewonderen: een beek dat onder de berg Orešel ontspringt, valt hier in de vorm van een 90 m hoge vvaterval. De Rinka-waterval is een van de hoogste vrij vallende Sloveense watervallen. We kochten water om eindelijk van de dorst verlost te worden, bleven even zitten en besloten dat we niet weer allemaal terug gingen lopen naar de auto’s. Drie vrijwilligers uit de groep gingen drie auto’s halen. En ze waren binnen 20 minuten weer terug puur door vindingrijkheid te gebruiken: liften. Dicht op elkaar zittend reden we met drie auto’s naar de vierde auto toe. Inmiddels hadden we weer trek. We aten Sloveense sandwiches waarin meer salami en kaas te proeven was dan brood, tomaten uit Dobrunje en pruimen uit Volavlje. Daama reden we door deze 7 km lange en gemiddeld 250 m brede vallei richting de uitgang.
Net bij de uitgang uit de Logarska Dolina is Izvir Čma (Bron van de “Zwarte rivier”) die tot natuurmonument uitgeroepen werd. Deze wilden we koste wat het kost zien. Het water dat onder de Rinka-vvaterval in de bodem verdvvijnt komt hier weer uit de bodem te voorschijn en stroomt verder door de donkere kleisedimenten, vandaar dus de zwarte kleur. Ondanks dat deze bron zovvel in reisboeken als ook op internet te vinden is, vvordt nergens vermeld of
aangeduid dat men naar de bron niet kan of mag lopen. We konden onze auto’s nergens parkeren. Langs de smalle weg wilden we ze niet laten. We hebben zonder al te veel nadenken de houten omheining los gemaakt, de auto’s netjes op het grind naast de wei geparkeerd, de omheining weer dicht gedaan en liepen door het weggetje naar de bron toe. Maar al gauw bleven we onaangenaam verrast staan. Langs de weg was een droge rivier-bedding en als je geloofit of niet daarin bleek een kudde bizons te staan met enorme angst-aanjagende hooms. De bizons zaten ons vredig maar wel met heel veel interesse op te nemen. Wat nu? Vida had uitgerekend vandaag een rode broek aan... Wat als ze met die broek de bizons zal uitdagen? Langzaam begonnen we door te lopen, kwamen in het bos terecht en probeerden voorzichtig over de niet echt fris ruikende uitvverpselen van bizons heen te stappen. Er viel niet echt veel te zien van de Bron Črna, vorige zomer was het in Slovenie bloedheet en daardoor heerste er een enorme droogte. Maar hoe dan ook, we hebben de bron toch gezien. We verlieten het bos, en kwamen opeens oog in oog met de bizons te staan.
Die waren inmiddels allemaal uit de rivierbedding naar het weggetje verhuisd en hadden die geblokkeerd. Bang begonnen vrouvven en kinderen dus in de richting van de rivierbedding en de doorgaande weg erachter te lopen, telkens omkijkend
hoe de bizons dat verdragen. En de mannen, ja, die zaten te lachen dat we niet bang hoeven te zijn, dat bizons gewoon een soort vredige runderen zijn met weliswaar wat grote hooms, en dragen een pmik op de kop. Peter ging met ons vrouwen en kinderen mee naar de omheining bij de weg. Daar werden we weer onaangenaam verrast. Langs de bovenste rand van de omheining liep schrikdraad. Peter klom eerst zelf voorzichtig overheen, daama hielp hij nog de kinderen die voorzichtig er overheen klommen naar veilig gebied. Mijn schoonzus Milena durfde net als ik niet over het schrikdraad te klimmen. We probeerden alle twee, bedachten ons, probeerden opnieuw... Mijn dochter Meta wilde mijn schoonzus aanmoedigen: “Kijk, tante, het schrikdraad staat toch niet onder de spanning.” En ze pakte deze met haar hele hand vast. En begon vreselijk
te gillen...Een van de mannen
die samen met de bizons langzaam ondenveg waren richting auto’s, begon luidkeels te lachen toen hij gillende Meta hoorde. En de bizons werden of bang of boos of ze zagen juist op het moment van gegil en geschater de rode broek van Vida. Ze begon allemaal tegelijk in een razend tempo te rennen naar de plek waar wij stonden. Door het lavvaai dat hun hoeven op de grind maakten wisten beide Milena’s, Vida, Marinka, Mojca en ik dat er geen tijd meer was om na te denken hoe over de omheining
heen te klimmen die dus wel degelijk onder de elektrische spanning stond. We hadden zelfs geen tijd meer om eroverheen te klauteren. Dus sprongen we alle vijf binnen 1 a 2 seconden overheen net als ervaren atleten dat zouden doen, en liepen zo bard over de weg naar de rand van het bos aan de overkant als of de duivel op onze hielen zat. De bizons stopten hun wild ge-ren net voor de omheining en keken ons daar vandaan strijdlustig aan. Nu hadden ook de mannen de weg vrij om te kunnen ontsnappen.
Op de doorgaande weg verzamelde zich tijdens ons avontuur een menigte dagjesmensen die het door hadden dat hier iets plaatsvond wat bepaald niet alledaags was. Als idioten zaten ze bizons en onze vlucht voor hen te fotograferen! Hoe dan ook, we hebben enorm geluk gehad om allemaal ongedeerd in veiligheid te komen: de rode broek van Vida werd niet gescheurd, Meta zal voor geen goud ooit weer schrikdraad aanraken, en ik kwam erachter dat als je echt bang bent dan voel je de elektroshock helemaal niet. Je ontdekt later allen geschroeide sporen op je hand. Lachend, maar met kloppend hart en een verhoogde bloeddruk gingen we naar de auto’s. Daar zat de eigenaar van de bizons op ons te vvachten.
Hij blokkeerde de hele weg met zijn auto. Het blijft een raadsel hoe hij vvist, wat net voorgevallen was, maar ons avontuur vond hij alles behalve grappig. Hij was nog al kwaad en we
moesten een preek aanhoren omdat we de auto’s achter de omheining hadden gelaten en zijn bizons hadden verstoord.
Nog een beetje bleek, maar druk en hard pratend over onze belevenis, reden we uit Logarska Dolina door de Panoramaweg naar Izvir Železna (Kisla) Voda (Bron van ijzerhoudend, zuur water). Dit water is rijk aan ijzer en kooldioxide, men beweert ook dat dit water genezende kracht heeft. Bij de bron stonden veel mensen de fles-sen met het zure water te vullen, een familie nam zelfs een krat vol mee naar huis. Ik vond dit bruinoranje naar metaal smakend water bepaald niet lekker. Hier hebben we onder hoge bomen weer wat lekkers gege-ten. Milena had een heerlijke, thuis gebakken, taart mee, en koffie. Omdat we met bier en frisdrank de vieze smaak van zuur water niet uit onze mond kregen, en ook om de overge-bleven angst weg te jagen, namen we nog een slokjc slivovitsj.
We reden daama verder door over de Panoramaweg, begonnen te klimmen en stopten om de have klap om van het mooie uitzicht op de bossen, Alpen en de hele Logarska Dolina te genieten. Om 18 uur kvvamen we aan bij Potočka Zijalka, waar een van de belangrijkste archeologische en paleontologische grotten van Slove-nie is. Voor de bezichtiging waren we al te laat. We begaven ons dus op weg naar Ljubljana en stopten eerst nog in Solčava bij de kerk van Marija
Snežna, die de enige in zijn geheel bevvaarde gotische kerk in Zgornja Savinjska Dolina is. Deze kerk werd uitgeroepen tot cultuurmonument, maar helaas was die ook al dicht toen wij aankvvamen en konden we het beroemde beeldje van Marija Snežna uit 1250 niet bewon-deren. Maar de omvangrijkste Sloveense kathedraal van heili-gen Hermagoras en Fortunatus in Gornji Grad was wel open. Het is echt de moeite vvaard om deze mooie barokkathedraal uit de 18 eeuw met een enorme koepel en vele interessante graafstenen te bezichtigen.
Ondanks dat de koeltassen en rug-zakken nog niet leeg waren stopten we in Črnivec in de ruime, mooi in-gerichte en gemeubileerde restaurant Gostišče GTC 902. Ze venvachten net een groep van 80 bruiloftsgasten, maar werden zeker niet in verlegen-heid gebracht toen opeens een groep van 16 hongerigc dagjesmensen om een gezamenlijke tafel vroeg. We wcrden vrij snel bediend met gebak-ken aardappels, gemengde salades, gcgrild en gepaneerd vlees, inktvis, en ook gepaneerde kaasschnitzel voor de Nederlandse gasten.
' l y/ g' ♦
*pm -«v>
S# : > ■;
,<•
•S:. J ;...
->■.
Rond 21.30 kwamen we thuis bij mijn ouders aan, en mijn man, onze dochter en ik vielen als een blok in slap. Het kan niet missen, we hebben alle drie heel raar gedroomd: Evert over een echte safaritocht, Meta over een waterstraal die uit een kraan onder elektrische spanning kwam en ik droeg in de dromen wel een bele vreemde trofee in mijn handcn: een zwarte tak in vorm van gewei.
Ik heb in Logarska dolina geen souve-nir gekocht desondanks heb ik in mijn Sloveense hoekje in de vitrinekast een echt aandenken uit dit dal. Jani heefit ergens ondenveg een tamelijk grote steen opgeraapt, liet die aan mij zien, zei dat het voor mij was en stopte hcm weg in zijn rugzak. Ik dacht toen dat hij een grapje maakte. Op deze steen hebben alle families die mee warcn later hun naam opgezet. En de steen uit Logarska Dolina kwam via Ljubljana naar Tiel.
Safari v Logarski dolini?!
Če boste poletni dopust preživeli v Sloveniji, pa ne boste vedeli, kam bi se odpravili na izlet, se odpeljite v Logarsko dolino. Pa ne samo zato, ker Logarska dolina velja za eno najlepših ledeniških dolin v Evropi, ampak tudi zato, ker vas bo pot do Logarske doline in iz nje vodila mimo lepih krajev in naravnih ter kulturnih spomenikov, ki so v turističnih vodnikih sicer omenjeni, vendar pa jim le-ti ne namenjajo toliko pozornosti, kot si jo zaslužijo.
V Logarsko dolino pa se lahko odpravite tudi na safari prav posebne vrste. Ato le v
primeru, če si boste šli ogledat izvir Črne. Če imate hitre noge in dobro prenašate električne sunke, vam ogled izvira Čme in pa tistega, na kar boste tam naleteli, priporočam. V nasprotnem primeru pa raje samo od daleč poglejte proti izviru, morda pa boste za kakšnim drevesom namesto izvira
videli kakšnega čudnega kosmatinca z ogromnim rogovjem. Takega namreč, kot ga navadno vidimo le v dokumentarnih oddajah ali pa v živalskem vrtu. Sem zbudila vašo radovednost? Kar lepo počasi berite naprej.
Brat Milan z družino in skupina prijateljev nas je lani poleti peljala na izlet v Logarsko dolino. Iz Ljubljane smo se ob osmi uri zjutraj s štirimi avtomobili (bilo nas je 16) odpeljali mimo Domžal, Kamnika, Čme, Gornjega grada, Ljubnega in Luč proti Solčavi.
V soteski med Lučami in Solčavo jc bil naš prvi postanek, in sicer ob naravnem spomeniku Igla. To je 40 m visok skalni stolp na levem bregu Savinje. Zaradi 2 m široke razpoke od daleč daje vtis ušesa igle, od tu tudi ime Igla. Pod Iglo smo si ogledali še presihajoč studenec.
Pot nas je nato vodila v krajinski park Logarska dolina. Mimo kapelice na začetku doline, ki jo je poslikal ljudski umetnik, in Logarjeve lipe, ki jc
bila razglašena za naravni spomenik, smo se peljali še kakšen kilometer po dolini ter parkirali avtomobile. Bil je lep poletni dan in vrhovi Kamniško-Savinjskih Alp so se kopali v soncu. Seveda seje bilo najprej treba podpreti. Natrpane hladilne torbe so se odpirale, doma pečeno pecivo hvalilo, naši trebuščki polnili... Mož in hči pa nista hvalila samo domačih dobrot, ampak tudi v Sloveniji kupljene nizozemske piškote Speculaas (ti jima doma na Nizozemskem nič kaj ne teknejo!), ki jih je Marinka ponujala naokoli. Ker naj bi bilo do slapa Rinke samo kakih 20 minut hoje, smo se odločili, da nahrbtnike in torbe pustimo v avtomobilih, in se odpravili na pot po bližnjici čez gozd. Gozna potka nas je vodila mimo zanimive oglarske koče in kope. Hodili smo po gozdu naprej in se začeli počasi vzpenjati ter po pol ure ugotovili, da je do slapa kaj dosti več hoje kot pa 20 minut, in da so bližnjice po gozdu daljša pot kot po cesti. Vendar pa po cesti vozijo, kolesarijo ali hodijo vsi izletniki, mi pa smo bili v tišini gozda, v senci mogočih iglavcev in listavcev, v bližini vidnih in nevidnih gozdnih živali, sami, in smo globoko vdihavali čist gozdni zrak. Čeprav smo hodili po gozdu, nam je bilo vroče, vsa naša pijača pa je bila v avtomobilih. Po skoraj uri in pol smo zaslišali mogočno šumenje slapu in iz gozdnega miru prispeli na parkirišče pod slapom, kije bilo do zadnjega kotička zaparkirano. Pod slapom
je množica izletnikov z nami vred občudovala fantastično igro narave: potok, ki izvira pod Orešljem, pada v globino v 90 metrov visokem slapu Rinka. Ta slap je eden najvišnjih prosto padajočih slapov v Sloveniji. Kupili smo si vodo, malo posedeli in se odločili, da ne bomo spet vsi pešačili nazaj do avtomobilov. Trije moški prostovoljci so se po cesti napotili po tri avtomobile. In bili čez 20 minut že nazaj! Znašli so se, kar štopali so nazaj v dolino. Od slapa smo se stisnjeni v treh avtomobilih odpeljali nazaj do četrtega, spet pomalicali, tako kot se to v slovenskih krajih spodobi, (v sendvičih je bilo več salame in sira kot pa kruha, za vitamine pa so poskrbeli domači paradižniki iz Dobrunj in pa ringlo iz Volavelj), nato pa se odpeljali po tej 7 km dolgi in povprečno 250 m široki dolini proti izhodu.
Tik pred izhodom iz Logarske doline je izvir Črne, ki velja za naravni spomenik. In tega smo si želeli na vsak način ogledati.Voda, ki pod slapom Rinka ponikne, privre tu na plan in teče naprej po temnih sedimentnih glinah, kar ji daje črno barvo. Čeprav izvir omenjajo turistični vodniki in internet, ni nikjer omenjeno ali označeno, da se do njega ne da oziroma ne sme iti. Avtomobilov ni bilo moč nikjer pustiti, ob ozki cesti jih tudi nismo hoteli parkirati, zato smo, meni nič tebi nič, odprli leseno ogrado ob cesti, parkirali avtomobile na pesku ob travniku, ogrado spet
zaprli in se po poti odpravili proti izviru. A kaj kmalu smo neljubo presenečeni obstali. Poleg poti je bila suha struga, v njej pa , če veijamete ali ne, čreda bivolov z ogromnimi, strah vzbujajočimi rogovi! Bivoli so nas mimo, a z velikim zanimanjem, opazovali. Kaj sedaj? Vida je imela kot nalašč oblečene rdeče hlače... Kaj če bo z njimi bivole izzvala? Počasi smo šli naprej, zavili v gozd in previdno stopicali čez bivolske iztrebke. Izvira Črne je bilo bore malo videti, saj je bila v Sloveniji lani poleti pasja vročina in suša. Ampak videli smo ga pa le... Napotili smo se nazaj iz gozda proti poti. Ko smo prišli na plan, smo se iz oči v oči soočili z bivoli, ki so se iz stmge preselili na pot in nam jo tako zaprli. Zenski in otroški del naše družbe je prestrašen počasi začel hoditi v smeri posušene stmge in ceste za njo ter se ozirati nazaj, da bi videli, kako bivoli naše pomikanje prenašajo. Moški pa so se smejali, češ, saj ni nič, da so bivoli pač samo neke vrste miroljubno govedo z velikimi rogovi in lasuljo na glavi, ter se začeli počasi pomikati v smeri avtomobilov. Peter pa je šel z nami čez strugo do ograde ob glavni cesti.Tu nas je čakalo naslednje neprijetno presenečenje, ob zgornjem delu ograde je bila speljana električna žica. Peter je najprej sam previdno splezal čez, nato pa pomagal še otrokom. Ti so drug za drugim počasi in zelo previdno plezali na varno. Svakinja Milena si tako kot jaz nekako ni upala mimo električne žice.
Obe sva poskušali, pa se obotavljali, pa spet poskušali splezati čez.... Peter je nato začel vleči Mileno z ene strani čez ogrado, jaz pa sem jo slušala z druge strani poriniti čeznjo. Hči Meta jo je hotela opogumiti, rekoč: »Poglej, teta Milena, saj v žici sploh ni elektrike, nič se ne boj.« In je s celo dlanjo »objela« električno žico. Nato pa strašno za vreščala... Nekdo od moških, ki so se z bivoli vred počasi pomikali v smeri avtomobilov, se je ob Metinem vreščanju zasmejal na ves glas, bivoli pa... Ja, ti pa so se ali prestrašili ali razjezili ali pa so ravno v tem trenutku opazili Vidine rdeče hlače... Vsi naenkrat so se zapodili v dir proti nam, ki še nismo splezali čez ograjo. Topot njihovih kopit je dal obema Milenama, Marinki, Mojci,Vidi in meni vedeti, da ni več časa za »cincanje«. Čeprav smo se prej obotavljale, kako čez ogrado z električno žico, smo jo sedaj v dobri sekundi ali dveh ne preplezale, ampak kar preskočile kot prave atletinje in jo nato tako hitro ucvrle čez cesto na rob gozda, kot da bi za nami gorelo. Bivoli so v diru pritopotali do ograde in nas od tam srborito gledali. Medtem je tudi moški del družbe po drugi strani ušel na varno. Na cesti se je med našo pustolovščino zbrala cela množica izletnikov, ki so opazili, da se pač tu za te kraje dogaja nekaj čisto nenavadnega. Vsi so kot obsedeni slikali bivole in naš beg pred njimi. Kakorkoli že, mi smo jo na vsak način srečno odnesli, Vida in njene
rdeče hlače so ostale cele, Meta se ne bo nikdar več dotikala električnih žic, jaz pa sem ugotovila: če te je strah, te elektrika sploh ne strese, kasneje vidiš le osmojeno sled na dlani. Vsi nasmejani, s povišanim srčnim utripom in pritiskom, smo se po cesti odpravili proti avtomobilom. Tam pa nas je čakal lastnik bivolov, kije s svojim avtomobilom zablokiral celo cesto. Kako je vedel, kaj smo ušpičili, ne vem, naša avantura se mu pa sploh ni zdela ne smešna ne nenavadna. Pošteno nas je oštel, ker smo avtomobile pustili za ogrado in njegove bivole vznemirili! Prepuščam vam v presojo, ali je imel prav ali pa ne... Premlevajoč našo dogodivščino smo se, še nekoliko bledi, iz Logarske doline odpeljali po Panoramski cesti do izvira Železne (kisle) vode. Ta voda, kije bogata s železom in ogljikovim dioksidom, naj bi imela zdravilno moč. Ob izviru je bilo kar dosti ljudi, nekateri so si železno vodo točili v plastenke, neka družina jo je domov odpeljala celo poln zaboj. Meni ta ijavkasto-oranžna voda z dejansko železnim okusom ni nič kaj prijala. Ob izviru Železne vode smo se pod visokimi lipami in hrasti spet malo okrepčali, tokrat nam je Čmetova Milena postregla z zelo dobro domačo torto in kavo. Ker se s sokom in pivom nismo mogli znebiti železnega okusa iz ust, smo naredili še majhen požirek »ta kratkega«, in za kratek čas pregnali še zmeraj navzoč strah pred bivoli.
Pot smo nato nadaljevali naprej po Panoramski cesti, se po njej vzpenjali in se velikokrat ustavili ter izstopili, da bi uživali v prečudovitem pogledu na naravne lepote, gozdove, Alpe in na celo Logarsko dolino. Ob 18. uri smo prispeli do odcepa za Potočko zijalko, kjer je ena najpomembnejških arheoloških in paleontoloških jam v Sloveniji. Bilo je že prepozno, da bi si jo lahko ogledali. Odpravili smo se proti Ljubljani, in najprej še postali v Solčavi ob cerkvi Marije Snežne, ki je edina v celoti ohranjena gotska cerkev v zgornji Savinjski dolini. Ta cerkev velja za kulturni spomenik, a žal je bila za ogled že zaprta, tako da znamenitega kipca Marije Snežne iz leta 1250 nismo videli. Odprta pa je bila gornjegrajska baročna katedrala svetega Mohorja in Fortunata, ki je najprostomješka slovenska katedrala. Njeno pročelje je izredno razčlenjeno in skupaj z visoko kupolo daje mogočen vtis.
Kljub temu, da hladilne torbe in nahrbniki niso bili prazni, smo se na Črnivcu ustavili v zelo prostornem, lepo urejenem in moderno opremljenem gostišču GTC 902, da bi naš izlet zaključili s skupno večerjo. Čeprav so ravno pričakovali 80 svatov, se niso nič ustrašili skupine 16 lačnih popotnikov in nam kaj hitro postregli z zelo okusnimi kalamari, dobrim cvrtjem, na žaru pečenim mesom, celo paniran sir so prav posebej pripravili za dva nizozemska gosta.
Okrog 21.30 smo se pripeljali domov in mi trije smo zaspali kot ubiti. Seveda smo tudi sanjali.
Eve rt o pravem safariju... Meta o naelektrenem curku vode... Jaz pa sem v sanjah nosila v rokah čudno trofejo: črne rogovile.
Spominka si v Logarski dolini nisem kupila, kljub temu pa imam v slovenskem kotičku v vitrini prav pristen spominek iz te doline, kakršnega
nima nihče. Janije nekje med potjo pobral kar velik kamen, mi ga kazal, se smejal in dejal, da bo ta kamen moj. Mislila sem, da se šali. Na ta kamen so se čez dan ali dva podpisale vse družine, s katerimi smo bili na tem enkratnem izletu. In logarski kamen seje tako iz Logarske doline preko Ljubljane preselil v Tiel...
Silva Hagen-Škoda
Nog meer Logarska Dolina
Ronald en Carla hebben al een aantal jaren op internet verslagen van Hun reizen naar Slovenie staan. Heel boei-end en informatie. Kijk maar eens op:
http://homc.hctnct.nl/~cmg25/
Aansluitend op de belevingen van Silva Hagen-Škoda geeft deze bij drage nog weer enkele andere nuances van dit mooie gebied. Met dank aan deze 2 Slovenofielen plaatsen we een ge-deelte van hun vakantieverslag 2000.
11 juni t/m 4 juli 2000
Maandag 11 juni
Eindelijk was het dan weer zover! Weer een jaar wachten voorbij, zodat we ons weer klaar kondcn maken voor drie weken vakantie in het heer-lijke land SLOVENIE.
Deze keer hebben we toch geko-zen voor een nieuw avontuur en we namen ons oude Corsaatje mee op de
slaaptrein vanaf s Hertogenbosch tot aan Villach in Oostenrijk.
Een nieuvve uitdaging dus. Vanaf half 4 konden we de auto op de trein zetten en we vertrokken natuurlijk op tijd uit Rotterdam. We waren een uurtje te vroeg maar dat geeft niet. Nadat de auto was ingecheckt konden we nog wat gaan eten op het station. Om 6 uur konden we zelf op de trein en zochten we onze coupe op. Om half 7 was het dan zover. Met een ouder paar en twee oudere zussen deelden we onze slaapcoupe. Dat was wel een krappe bedoening maar je schikt je er wel in. Rond een uurtje
of tien vvilden de ouderen toch wel naar bed en na een grondige verbou-wing waren de bedjes naar beneden geklapt. We vonden dat toch nog wel vroeg en hebben op de gang nog maar een blikje bier gedronken, die we ge-kocht hebben bij de stevvard. Slapen ging dus niet.
Je ligt constant te schudden in je bed maar ook dat overleef je wel. Com-fortabel is het allemaal niet. Maar goed, geen vertragingen of zo. Vroeg vvakker en daama een ontbijtje in de trein. Prachtig om wakker te worden als je de bergen ziet met sneeuw er op. Precies om half 10 arriveerden we in Villach, waar we zelf de auto van de trein moesten halen. ( In s Herto-genbosch hoefde dat niet). Zoals een goed kaartlezer betaamt, hadden we snel de goede weg gevonden die we in onze routebeschrijving hadden ge-pland. Na een half uurtje ondenveg te zijn, zijn we even gestopt en toen we uit de auto waren zei Ronald : “Moet je eens luisteren”. “Ik hoor niets” zei ik . “Nee, ik ook niet, dat is het hem nou net. Die stihe!!!
Niets hoor je!!! Goed he!!
Daama zijn we lekker doorgereden tot aan de afslag Pavličevo Sedlo, die we moesten hebben om de grens over te steken. We gingen naar het Solčava district. Deze grensovergang was nogal onbekend maar zou goed zijn te berijden was ons via e-mail verteld. We sloegen dus bij het bordje links af en schrokken nogal, want het was niet een geasfalteerde weg, maar stenen
en keien was het geval! Zaten we hier echt wel goed???
De vuurproef meteen op de eerste dag! Na een half uurtje “klimmen en hobbelen”over deze weg kvvamen we boven op de berggrens, waar twee houten hokjes stonden van de douane. We stapten uit en vroegen of ze onze passen vvilden zien. Dat hoefde niet zo nodig.
Het Solčava district
We stapten na wat rondgekeken te hebben weer in en volgden de weg weer naar beneden over nog steeds keien. Na nog een half uur rijden kvvamen we uiteindelijk uit in Matkov kot en daama op een asfaltvveg voor Logarska dolina. Toen moesten we uiteindelijk toch gaan zoeken voor een ovemachtigsplaats. We zijn een paar plaatsjes af gereden en kvvamen uiteindelijk uit in Luče, waar we via de plaatselijke kroeg en bijna het enige restaurant, een kamer konden krijgen bij een heel aardige mevrouvv genaamd Vera, die redelijk goed Duits sprak. Zoals altijd geen probleem met een kamer zoeken. Uitpakken en lekker een week lang genieten in deze zo te zien ook vveer prachtige omge-ving!!!
Dinsdag 13juni
Om te beginnen al een hete dag, 25 graden ongeveer.
Na ongeveer 10 uur koffie bij het huisje, zijn vve het dorpje wat gaan
verkennen en geld gevvisseld bij de bank en de supermarkt ingegaan om wat broodjes en drinken te kopen voor ondenveg.
Vanuit Luče gingen we met de auto naar Logarska Dolina, wat bet mooi-ste dal van Slovenie moet zijn. Onder-weg kwamen we nog langs Solčava, wat een klein dorpje is en niet erg be-zienswaardig. We kwamen ook langs een rotspunt genaamd Igla (naald). Vanaf Luče naar Logarska Dolina is bet ongeveer 15 kilometer rijden. Bij bet begin van bet dal moesten we een soort entreegeld betalen. Dan naar bet toeristenbureau aldaar om wat infor-matie. Hier hebben we ook op een bankjc cen broodje gegeten en van bet uitzicht op de bergen zitten genieten. Daama zijn we doorgereden tot bet einde van bet dal. Het dal is ongeveer 7 kilometer lang. Op een parkeer-plaats hebben we de auto neergezet en vanaf hier zijn we (ongeveer 15 minuten) gaan lopen naar de Rinka waterval. Deze waterval is 90 meter hoog en dat was te zien ook. Prachtig was het hier weer, en na een tijdje hier genoten te hebben en natuurlijk veel foto's en zo, zijn we terug gelo-pen naar de parkeerplaats. Van hieruit zijn we een “natuurlehrpfad” gaan volgen, ongeveer 3 kilometer tot aan Dom Planicev. Hier hebben we soep gegeten voor wat energie.
Ondenveg natuurlijk mooie uitzich-ten en natuurlijk de vele bloemcn en planten, zoals de lelie en de orchidee, die overal om ons heen weer weelde-
rig bloeiden. Ook ondenveg kon je op een bepaald punt de vvaterval nog zien. Na het natuurpad zijn we via de-zelfde weg teruggelopen naar de parkeerplaats en met de auto teruggere-den naar Dom Planicev, waar we een heerlijke schnitsel hebben gegeten. Een gezellig restaurant in het midden van het dal. Een heel mooi dal! En na van dit alles genoten te hebben, zijn we naar Luče teruggereden.
Daar hoorden we, dat er in de hooi-schuur voetbal werd gekeken. Natuurlijk nieuvvsgierig geworden, zijn we een kijkje gaan nemen en jawel, in de oude hooischuur stond een scherm opgesteld en een klein t.v. toestel met losse antenne. Er werd gekeken naar Slovenie-Joegoslavie. Het halve dorp zat daar met de nodige schnaps en natuurlijk ook de Pivo's. Het is “tri proti tri” geworden en gezellig hoor. Een heel aparte ervaring. En na afloop nog een Pivo gedronken op de kamer en dan voldaan naar bed.
Woensdag 14juni
Na de koffie buiten op het grasveld voor het huis zijn we weer broodjes gaan kopen. Dit is bijna het vaste ritueel 's morgens. Daama zijn we richting Robanov Kot gcreden. Ook weer cen dal 10 kilometer verdcrop. Daar kom je niet met een bus en dat is nu weer een voordeel van de auto. We konden met de auto een stuk het dal in rijden tot aan een boerderij, waar je niet verder mocht.
Hier hebben we de auto geparkeerd
en toen de weg gevolgd tot aan het einde van het dal.
Daar is Robanov Planina maar er was niemand thuis. Deze weg was wel anderhalf uurtje lopen met stijgen na-tuurlijk, maar het was hier prachtig!! Aan het einde van het dal hebben we wel een poosje vertoefd en genoten van de nabijheid van de kale en ruige bergen. Heerlijk hier!! We hebben onder de boom aan de picknicktafel onze broodjes gegeten.
Na een tijdje moesten we toch weer langs dezelfde weg terug. Ondenveg is een hele grote, brede riviervlakte die helemaal droog stond. Het leek wel een soort woestijn, maar dan van spienvitte keien. Dit waren allemaal keien, die van de bergen naar beneden storten. Ook was het erg heet. Onder-weg zagen we hier en daar wat kleine watervalletjes uit de bergen komen.
Je kon het glimmen van het smeltende ijs zien.
Het uitzicht ondenveg op de Raduha was niet mis. Bijna terug bij de auto zagen wc nog een riviertje, dat van onder uit het dal het daglicht zag.
Bij de auto teruggekomen, hebben we nog ons laatste broodje gegeten en van daaruit naar Luče teruggereden. Ondenveg zijn we nog even gestopt om bij de Igla (naald), om wat te drin-ken en hebben we nog wat rondgelo-pen aldaar, omdat het op dat stuk weg wel heel erg ruig was. Erg mooi!
Terug in het huisje hebben we ons wat opgefrist en zijn we naar
het restaurantje in Luče gelopen, om een lekkere Schvveinenschnitsel te eten. Daama heeft onze gastvrouw Vera voor ons nog koffie gemaakt en dat hebben we voor het huisje nog even lekker gedronken voor we naar boven gingen. Al met al vonden we dit dal vandaag PRACHTIG!!
Nog mooier dan Logarska Dolina. Ruiger en nog natuurlijker. Genoten dus weer!!!!
NVelterusten!!
Donderdag 15 juni
Na ons gebruikelijke ochtendritueel gingen we eens de andere kant op. Over een weg met ontzettend veel gaten enz. gingen we eens wat andere dorpjes bekijken. Na een tijdje kvvamen we langs Nazaije, waar we gezocht hebben naar een touristenbu-reau. Na wat heen en weer gestuurd te zijn, eindelijk gevonden. En we hebben aardig wat meegekregen. Mooie brochures.
Daama zijn we doorgereden naar Golte, waar een kabelbaan zou moeten zijn. Jawel, maar die ging weer niet zoals, we wel vaker tegen-kwamen hier. Zodoende zijn we weer teruggkeerd en hebben we in Mozirje een omelet gegeten. Daama naar Radmirje en hier zijn we nog naar een kerkje gelopen. Verder zijn de dorpjes hier niet zo erg beziensvvaardig. Weinig sfeervol.
Wel is de omgeving buitengewoon mooi om doorheen te rijden!!
Na Radmirje zijn we verder gereden naar Gornji Grad.Ook hier was het niet zo geweldig. Wel is er een mooie barokke kerk.
Hier begon het ook te regenen, zodat we op een beschermd terras wat ge-dronken en geschuild hebben. Daama zijn we naar Luče teruggereden.
In Luče zijn we in Penzion Raduha een Sloveense specialiteit gaan eten wat heerlijk smaakte. Wat het was weet ik niet meer. Na het eten raak-ten we in gesprek met wat voetbal fans van Slovenie. Deze gingen de volgende dag met de bus vanuit Ljubljana naar Amsterdam, om de voetbal-vvedstrijd Slovenie-Spanje te zien. Ze wilden alles over Amsterdam weten en ook hebben we er nog een mooie Sloveense voetbalsjawl aan overge-houden. Al met al een leuk gesprek gehad. Hiema vvaren we weer alleen in de zaak, totdat er een oudere man binnenkvvam met een hoedje op. Ook hier knoopten we een gesprek mee aan. In wat gebrekkig Duits, want zoals hij vertelde had hij een lichte
beroerte gehad. Maar we begrepen el-kaar goed. Hij bleek later de held van het dorp te zijn. Het was de jager van het dorp en hij had in 1983 een beer geschoten ergens op de Raduhaberg. Jagen is nog heel normaal in Slovenie. Hij had ook zijn eigen museum-pje voor zijn huis gebouvvd, in de vorm van een soort houten schuurtje met glas ervoor, zodat iedereen zijn jachttrofeeen kon komen bezichtigen. Hier stond zijn verzameling in.
En na een gezellige avond kletsen met de plaatselijke bevolking zijn we naar onze kamer gegaan om weer lekker te gaan slapen.
Vrij dag 16 juni
Vandaag zijn we wat vroeger opge-staan dan anders, en na de koffie en supermarkt zijn we op weggegaan naar Velika (grote) Planina. Dit was wel een uurtje rijden of zo en we vvilden graag de kabelbaan van 10 uur halen; wilden we hier lekker lang kunnen genieten. Het is de tvveede keer dat we hier naar toe gingen en dus wisten we wat ons te wachten stond. Het is een van onze favoriete plekjes geworden. Genieten dus!!! Ondenveg was het al genieten van de omgeving. Ook stijgcn en dalcn natuurlijk, daar ontkom je hier abso-luut niet aan. Maar het is het zeker wel waard om door dit landschap te rijden. Twec minuten voor tien waren we op de parkeerplaats. Snel de wandelschoenen aan en een kaartje
gekocht en toen konden we nog net op tijd mee naar boven. Na ongeveer tien minuten met de kabelbaan, kwa-men we boven aan op (1400 mtr.).
We konden verder met de stoeltjeslift om nog verder naar de top te gaan. (1666 mtr.) En na ongeveer twintig minuten waren we boven en konden we genieten van een prachtig uitzicht over de dalen. Jammer dat bet wat bewolkt was, maar dat mocht de pret niet drukken, want bet wolkenspel had iets geweldigs fascinerend!
Wat is bet hier toch prachtig!!! Een filmdecor!!! Een overdaad aan bloe-menengroen!! Eenmaal boven zijn we een stukje naar beneden gelopen waar de berghutten van de boeren staan. Heerlijk genieten van dit won-derlijke landschap waar de boeren 's zomers hun vee laten grazen.
Ook zagen we een boertje bezig bet gras maaien rond zijn hutje. Hij zwaaide naar ons en we liepen naar beneden en begroetten hem. Na wat gebarentaal begreep hij, dat we graag eens in zo'n hut wilden kijken, en de vriendelijke oude man nam ons mee naar binnen en toonde zijn rijkdom. Het was heel klein (maar slechts een bed, een fomuis, tafeltje en stoel), maar gaf toch wel een gerieflijk over-zicht van het onderkomen waar hij verbleef van juni t/m augustus.
Na ons bezoekje aan het boertje, liepen we weer naar boven en gingen
naar het kerkje, wat natuurlijk boven alles uitstak en ook helemaal van hout is gemaakt. Het werkt tevens als bliksemafleider. Na hier 1 van onze broodjes te hebben gegeten volgden we een weggetje door het landschap, dat ons nog naar een volgende planina moest leiden. Na een kvvartiertje kwamen we bij een dom (hut), waar we even rustten en we wel een kopje koffiie konden nemen. Ons advies! Neem nooit koffie daar!!! Het is niet te zuipen!! Weggegooid dus! |
Toen zijn we maar verder gelopen en kwamen we bij de Mala (kleine) Planina. Nou, wat we hier zagen!! Op dit punt overzag je bij na heel Slovenje!! Een overvveldigend uitzicht waar je stil van wordt! Hier zou je eeuvvig willen blijven. Links van die aparte hutjes en de bergen, rechts een overvveldigend uitzicht van Kamnik tot aan Ljubljana en mischien nog verder als het helder weer zou zijn. Een aanrader voor iedereen!!! Stilte overheerst en je kunt het niet onder vvoorden brengen wat je hier voelt en ziet!! Dit moet je beleven!! Zoiets kun je niet overbrengen aan anderen die er niet geweest zijn.
Ja, maar je moet toch ook weer terug he. Dat is jammer maar helaas.
Via hetzelfde vveggetje zijn we weer terug gelopen en hebben we nog wat genoten van het wolkenspel.
En nadat we bij een andere hut nog iets gedronken hadden, gingen we
om 17.00 uur weer met de stoeltjeslift naar beneden, en om 18.00 uur zijn we met de kabelbaan weer afgedaald naar de parkeerplaats. Wat een dag! Dit blijft eeuwig in het geheugen!! Na nog een uurtje terug rijden hebben we ondenveg nog lekker gegeten op een terras, in een weiland nabij Ljubno, waar het uizicht ook al niet mis was. Toen zijn we naar Luče teruggereden. Moe, maar zeer voldaan, hebben we op bed nog heel lang nagenoten van deze heerlijke dag! Welterusten!!!
Zaterdag 17juni
Na de koffie zijn we eerst naar de bank gegaan om wat geld te halen.
We moesten de kamer betalen en morgen is alles weer gesloten.
Daama hebben we in het postkantoor Mimi in Bohinj opgebeld voor de ovemachtingen voor volgende week. Ze was aangenaam verrast, want ze wist niet of we dit jaar nog zouden ko-mcn.. Alles was prima en we konden zo direkt weer op onze kamer bij haar terecht. Fijn, dat was ook geregeld. Daama zijn we weer met ons autootje richting de Raduha berg gegaan. Lekker over de gaten en kuilemveg. Toen moesten we weer omhoog rijden en kwamen weer op zo'n ongeasfalteerde weg. Dus keien en putten ontwijken enz. Dit bleek een elf kilometer lange weg te worden. Fijn hoor! Hobbelen maar weer. We werden hier weer niet blij van, maar hier schijnt dat normaal te zijn. Vele auto's hier zien er niet uit vanwege de dikke stoflaag, die men
oploopt op deze mooie wegen in deze omgeving.We gingen op weg naar de ijsgrot. Snežna jama op 1500 meter hoogte in de Raduha berg. Na dus 11 kilometer stof, kuilen en keien, kwa-men we bij het bordje en parkcerden we de auto. Op die weg stonden al aardig veel auto's. We waren hier dus niet alleen. Uit de auto mochten we nog een kwartiertje klimmen en nadat we uitgeput boven kwamen, stond daar toch een hokje en wat bankjes en konden we een kaartje kopen.
We waren heel benieuwd, want we hadden al wel grotten gezien, maar nog nooit met ijs er in.We konden om 12 uur met de volgende groep van ongeveer 20 mensen mee. De vriendelijke gids begeleidde ons in het Duits. De rest van de groep waren Slovenen. We vverden meegenomen naar een gat in het bos naar beneden en daar lag al een groot plak sneeuw. Daar kregen wat mensen een soort karbietlamp aangereikt en de gids zelf droeg er een op zijn helm. Dan werden we naar een opening geleidt, alwaar we via een ijzeren trapje 20 meter naar beneden mochten afda-len. 't Was een beetje eng, omdat het donker en glad was. Oppassen dus! Beneden aangekomen vverden we verrast door de enorme ijsstalagmieten. Prachtig om te zien! Ook vveer zo'n belevenis en natuurlijk een avontuur. Aan het eindc van de route vverd ons allemaal een schnaps aangeboden. Dan nog een uurtje teruglopen en na
twee uurtjes stalagmieten en stalagtie-ten gezien te hebben, konden we weer omhoog gaan klimmen, want je bent tenslotte aardig wat meters diep onder de grond afgedaald. Na ook het trapje weer opgeklommen te zijn en we moc en hijgend de grot weer uitkwamen, hebben we bij de ingang van de grot eerst een poosje gerust en wat gege-ten en gedronken. Het was wel weer de moeite waard! Hiema zijn we nog door een mig bos gelopen, waar een half uurtje weer anderhalf uur bleek te zijn, en we waren al moe. Hierdoor kon je nog naar een andere berghut; Koca na Loki, alwaar we met behulp van een aardige tolk een omelet en wat sla gegeten hebben. Ook hier was het uitzicht over de bergen en dalen weer prachtig. En na hiervan nog een halfuurtje genoten te hebben, moesten we weer naar benedcn om bij de auto te komen. Dat was ook nog een half uurtje lopen. Maar van de omgeving hier is het wel genieten hoor! Een prachtig mig bos met veel rotsen en om de bloemenpracht maar niet te zwijgen. Heel veel orchideeen, vingerhoedskmid en natuurlijk overal cyclamen! Hiema met de auto weer elf kilometer naar beneden gehob-beld met ondenveg soms even stop-pen voor uitzichten en foto's, en dan temg naar Luče, om lekker te eten en uitmsten voor de lange tocht morgen naar...
een volgende belevenis !!!
Camp»n9
In North Siovenia, Upper Savinja valley
Mr. Jorij Kolenc Varpolje 105 3332 Recica ob Savinji Tel.: 00386 (0)35 835 027 GSM: 00386 (0) 41 771 846 www.campingmenina.com , info@campingmenina.com

Een must voor liefhebbers van Sloveense volksmuziek: C.D.’s met zang en harmonika begeleiding. Meer dan 100 liedjes: “die mijn moeder mij leerde".
gezongen en gespeeld
door:
Slavko Strnman
Informatie: 045-5218150
Verkeersburo Slovenie
Benthuizerstraat 29-beneden 3036 CB Rotterdam Tel.: (010) 465 30 03 Fax: (010) 465 75 14
Laatste ontzvikkelingen in Slovenie
Door: Alexander Vink vanuit Slovenie (trafo@vink.zzn.com)
VASTGESTELDE VVISSELKOERS Sinds midden juni is de wisselkoers tussen de Sloveense Tolar en de EURO vastgesteld. tot de toetreding van Slovenie in de EMU, naar venvachting begin 2007.
1 EUR= 239,69 SIT
BENZINEPRIJZEN EURO SUPER (95)
202,50 SIT(= EUR 0,81)
EURO SUPER PLUS (98)
207,30 SIT(= EUR 0,83)
DIESEL (D2)
173,90 SIT(= EUR 0,72)
AANPASSING SLOVEENSE TELEVISIE OP SATELIET
Sloveens nieuws nog stecds in Neder-land te ontvangen. TV Pika niet meer op de digitale sateliet HOTBIRD, maar op HELLAS SAT 2. De uitzendingen zijn ongecodeerd en is te ontvangen. Sinds 24 februari ji. succesvol te ontvangen, ook in Nederland.
Elke dag om 19:00 uur bet populairste Sloveense nieuwsprogramma »24UR« op TV Pika.
TV PIKA
Hellas Sat 2 (39.0$ vzhodno)
D/LFreq.:
12606,00 MHz HORIZONTAL Symbol rate=27.500 FEC=3/4
NIEUW BELASTINGS VERDRAG TUSSEN SLOVENIE EN NEDERLAND
Slovenie en Nederland hebben op woensdag 30 juni 2004 een verdrag ondertekend ter voorkoming van dub-bele belastingheffing en ter voorkoming van het niet betalen van belasting en bet voorkomen van dubbele onroer-endgocdbelasting. Het verdrag is ter vervanging van het bestaande verdrag tussen Nederland en voormalig Joe-goslavie ter voorkoming van dubbele belastingheffing. Namens Slovenie werd het verdrag ondertekend door Milojka Kolar, Staatssecretaris van Financien. Ambassadeur Jan C. Henneman tekende het verdrag namens Nederland. Het verdrag bepaalt o.a. het rechtsgebied van beide landen met betrekking tot inkom-stenbelasting en definieert hoe dubbele belasting voorkomen moet worden. De implementatie van het verdrag zal naar venvachting de kapitaalstroom tussen beide landen bevorderen en de vvederzi-jdse samenwerking versterken.
Het verdrag treedt in vverking 30 dagen nadat beide regeringen schriftelijk hebben bevestigd dat aan de wettelijke verplichtingen voor implementatie is voldaan.
SPECTACULAIR BUSONGELUK BIJ KRŠKO
Op 15 juni is er bij de plaats Krško een spectaculair ongeluk gebeurd, waarbij 1 dode en 1 zwaar gewonde vielen en de resterende 21 andere busreizigers licht
gewond raakten.
Het ongeluk ontstond nadat de Sloveense politie ‘s nachts de snelheid controleerde van een personenauto die met 145 km/uur, op de grote weg van KRŠKO naar Ljubljana reed, waar als maximale snelheid 60 km/uur is toeges-taan. De politie wilde de auto aanhouden maar deze reageerde hier niet, waama de politie de achtervolging inzette. De vluchtende auto passeerde een bus met Kroatische supporters die op weg waren naar Portugal en reed tegen de bus aan vvaama de auto explodeerde.
Over de vluchtende perso(o)n(en) is ver-der niets bekend gemaakt.
SNEEUWVAL IN JULI IN SLOVENIE
Op 10 juli is op een aantal Sloveense bergen nog sneeuvv gevallen en de bekende pas VRSIC werd afgesloten. Ook in Oostenrijk en Duitsland viel in de alpen sneeuw. Dit kwam in juli in 2000 voor het laatst voor.
SLOVEENS - NEDERLANDSE CULTURELE ACTIVITEITEN IN SLOVENIE
Sinds 1 juli kan men op de Website van de Nederlandse Ambassade (www. netherlands-embassy.si) zien welke activiteiten er georganiseerd worden in Slovenie. Het culturele programma duurt dit jaar
maar liefst 6 maanden en niet 2 maanden. Het programma heet elk jaar “BILATERALNE FOKUS 2004”
NU NOG HETERE ONTVANGST NEDERLANDSE RADIO IN SLOVENIE
Onlangs heeft RADIO 10 GOLD de frequentie overgenomcn van de organi-satie Radlon en zendt sinds 1 juli uit op 1008 Khz middengolf. Het vermogen van de zender in Zeevvolde, Flevopol-der, is 400 Kw.(zie ook de vvebsite: www.radio 10gold.nl)
VOORZITTER SLOVEENSE PAR-LEMENT GAAT WEG De voorzitter van het Sloveense Parle-ment, Borut Pahor, heeft zich verk-iesbaar gesteld als voorzitter van het Europese Parlement. Zijn opvolger is Feri Horvat. Tevens zal Sloveense Minister voor Buitenlandse Zaken, Dim-itri Rupel, naar alle waarschijnlijkheid weggaan. De tegenhanger van de voor-malige President Kučan voorzittende Organisatie Forum 21 heeft de Oppositie de Congres voor Republiek opgericht met steun van de uitgever Nova Revija. En Rupel was officieel uitgenodigt door hen. Premier Rop stelde voor de keus als hij daar naar toe zou gaan, moet hij zijn functie neerlegen. Rupel ging er naar toe nadat de uitgever een speciale vliegtuig huurde om Rupel bij de buitelnadse reis op te halen in London.
AARDBEVING IN SLOVENIE Op 12 juli j.l. heef er een arbeving plaatsgevonden met kracht 4,9 op schaal van Richter. De kem lag in direkte om-geving van Kobarid en werd ook gevoeld in Ljubljana, Maribor, Graz(Oostenrijk). Er zijn geen doden gevallen, alleen een oude vrouw is overleden na een hart aan val. Er zijn veel gebomven beschad-igt en er moeten gebouwen afgebroken worden en opnieuw gebouwd worden. Na de aardbeving werden nog ongeveer
100 naschokken gevoeld. De bewoners hebben ook geprotesteert omdat er zelfs gebouwen opniwue gebouwd moeten worden, welke net klaar waren. Deze werden opnieuw gebouwd na de laatste aardbeving in Noord-West Slovenie.
Dus men had vragen waarom men zo slecht gebouwd heeft. Op 23 juli vond er een nachok plaats van 3,2 op de schaal van Richter, de kem was even ten Nooroosten van Bovec, maar er is geen schade gemeld.
DONALD TRUMP GAAT MET SLOVEENSE TROUVVEN In juli werd officieel bekend gemaakt dat de Magnaat Donald Trump gaat trouwen met de sloveense mannequin Melanie Knavs (ZIE FOTO: TRUMPMELA-NIE). Het huwelijk zal plaats vinden begin volgend jaar. Uiteraard wordt er een huwelijkcontract opgemaakt om te voorkomen dat zijn toekomstige heel veel geld kan eisen bij scheiding.
NIELTVVE PARLEMENTS VOOR-ZITTER TOT DE PARLEMENTS-VEKIEZINGEN NAJAAR 2004 Op 11 juli werd in het Parlement gestemt voor een nieuwe Parlements voorzitter en vervangend Parlements voorzitter. Na de geheimgehouden verkiezingen werd gekozen voor Feri Horvat(ZLSD, zelfde Partij als voormalig Voorzitter Borut Pahor) Van de totaal 84 leden: 74 voor en 8 tegen Als vervangende werd voor gesteld de ex-Minister van Buitenlandse Zaken Dimitrij Rupel. Deze haalde net niet. Hij kwam net 4 stemmen tekort.
Van totaal 84 Parlementsleden: 42 voor en 5 tegen de rest stemde niet en hij had totaal 46 stemmen nodig.
NIEUW REKORD VOOR ULTRA MARATHON ZWEMMER MARTIN STREL
In Juli heeft sloveense bekendste sporter, de ultra marathon zwemmer, Martin Strel opnieuvv een nieuw rekord gebroken op de lange afstands zwem-men en deze keer zwom Martin Strel de drie na langste rivier af de Aziatische Jangce in China deze is 3800 km lang. Hij startte op 11 juni in Tiger Leap-ing Gorge en einigde de op 30 juli in Shanghaj(Chinese Zee)
In het verleden zwom hij al als enige de gehele Donau, Missisipi al af.
De resultaten van vorige recordpogingen waren:
2000	in 58 dagen heeft hij de 2860 km lange Donau afgezwommen,
2001	in 84 uur en 10 minuten 504 km op de Donau
2002	in 68 dagen de 3797 km lange Mississippi in de Verenigde Staten
2003	in 4 dagen de 444,4 km lange wilde rivier de Mur/Mura
2003 in 23 dagen de 1930 km lange rivier de Parana, Argentinie, vrat tot nu toe nog nooit iemand gelukt is. en dan in 2004 van 11 juni tot 30 juli de 4600 km lange Jangce rivier in China, is de langste in Azie.
De vveersomstandigheden in China waren vvisselvallig: mist vrater temper-atuur was 30 graden en de lucht was 40 graden waardoor Martin Strel 8 kilo lichter is geworden.
Om zijn rekord opnieuvv te breken blijven er nog 2 rivieren over en wel de Nijl in Afrika en de Amazone rivier in Zuid-Amerkia. Maar of hij dit nog gaat doen is nog onbckend.
NOODWEER NA HITTE
Noodweer veroorzaakte grote overlast in heel Slovenie het meest was getrof-fen Bela Krijana, Dolenska omgeving Maribor. Veel bomen zijn omgevallen en er viel in bij v. Bela Krijana 861/m2, de laatste keer vvanneer zoveel neerslag plaatsvond was in 1961 en en 82 Vml. Deze tropische neerslag vond plaats na de hitte van 35 fgraden
EU-ONDERZOEK: SLOVENEN DRUK, DUITSERS LUI
AMSTERDAM - De Slovenen zijn van alle Europeanen het drukst in de weer, tenvijl de Duitsers en de Noren tot de grootse nietsnutten behoren. De ge-middelde Fransman besteedt dagelijks drie uur - veel meer dan enige andere Europeaan - aan “maaltijden en per-soonlijke zorg”, waartoe ook seksuele activiteit wordt gerekend. Dit blijkt uit een dinsdag gepubliceerd onderzoek van Eurostat, de statistische dienst van de Europese Unie.
Voor het onderzoek naar tijdsbeste-ding in tien lidstaten werden gegevens gebruikt die van 1998 tot en met 2002 werden verzameld over de activiteiten van werkende mannen en vrouwen in tien landen, te weten Belgie, Duitsland, Estland, Frankrijk, Hongarije, Slovenie, Finland, Zweden, Groot-Brittannie en Noonvegen.
Slapen neemt het leeuwendecl van de tijd in beslag. Zweedse mannen slapen het korist (7 uur en 52 minuten), Franse vrouwen het langst (8 uur en 38 minuten). Misschien hebben Franse vrouwen wel zo veel slaap nodig omdat ze veel
huishoudelijk werk verrichten. In geen ander land doen mannen zo vveinig in het huishouden als in Frankrijk.
Slovenen komen het ijverigst uit de bus als wordt gekeken naar zowel huishoudelijk werk als werk tegen betaling. Sloveense vrouwen zijn dagelijks 8 uur en 47 minuten bezig, Sloveense mannen 7 uur en 44 minuten. De Hongaarse, Estlandse en Franse vrouvven volgen op de voet, tenvijl de Hongaarse, Estlandse, Franse, Zvveedse en Britse mannen op enkele minuten volgen.
De Duitse mannen en vrouvven vverken gemiddeld het minst, ongeveer zeven uur. De Noren hebben de meeste vrije tijd, ongeveer 5 uur en 30 minuten.
Op internet: http://www.europa.eu.int/ comm/eurostat
r	J J
	
	
	
	
	
	
	
	
Het Duo Pohorje, bestaande uit Franček Hrasoveč en Henny Rots speelt al vele jaren met heel veel plezier Volksmuziek uit Slovenie. Menig feestje is al door hen opge-luisterd met de snelle polka’s en lieflijke walsjes van Avsenik, Lojze Slak en alle andere grootheden uit de Sloveens volksmuziek.
Henny speelt naast de Steirische harmonica ook accordeon en maakt daarbij gebruik van een midisysteem waardoor het mogelijk is om de muz-iek met mooie ritmes te begeleiden. Franček, geboren in Slovenie, is bij uitstek de Sloveense faktor in dit duo. Wilt u naast de Sloveense muziek ook wat andere (dans)muziek horen dan is dit in overleg ook mogelijk.
Heeft u iets te vieren en wilt u uw
feestje opluisteren met deze vrolijke
en opzwepende muziek, of
wilt u gewoon lekker dansen of mis-
schien alleen achtergrond muziek?
Neem dan contact op met Henny
Rots.
Telefoon 076-5416483 of via e-mail: hennyrots@freeler.nl
Agenda:
Zondagmiddag 24 oktober
Jaarlijks fan-treffen Oberkrainergrocp NIZOZEMSKA Info: 0492-361072
Zondag 14 november 2004
Jaarlijkse achtcrbandag LIZE te Utrecht
v_______________________________J
Martin Strel
Reka Jartgce - Modra reka Na Kitajskem, kjer živi skoraj milijardo in pol ljudi, teče tudi reka Jangce (Yangzi) oziroma Modra reka. Izvira v Tibetu na nadmorski višini 4900 m, teče med gorami jugovzhodne Kitajske, nato se skozi soteske prebije na široko poplavno ravnino in se pri velemestu Šanghaj izliva v morje. S svojim 6300 kilometrskim tokom skozi 10 kitajskih provinc je najdaljša azijska reka in hkrati tretja najdaljša na svetu. Malce daljša od nje sta le afriški Nil in južnoameriška Amazonka.
Reka ima ogromno porečje in na ravninah ob njej, kjer živi 400 milijonov ljudi, pridelajo dve tretjini kitajskega riža. Pogoste poplave, ki nastanejo zaradi obilnega deževja, povzročajo velikansko škodo na namakalnih sistemih ob reki.
Leta 1998 je močno deževje, kije trajalo tri poletne mesece (junij-avgust), povračilo velikanske poplave in vzelo življenje 3000 ljudem. Vse te poplave so eden od razlogov za gradnjo mnogih jezov, kijih izkoriščajo tudi za pridobivanje električne energije.
Projekt Treh sotesk (Three Gorges Dam Project) je nedvomno velepro-jekt, kije primerljiv celo z gradnjo znamenitega kitajskega zidu.
Reka je plovna okoli 2500 kilometrov od mesta Chongqing do izliva.
V delu med Chongqingom and Vichangom teče reka skozi 320 kilometrov dolg predel sotesk (Vangzi Gorges), ki ni samo atraktiven, ampak tudi izjemno nevaren za plovbo. Tam je za vedno ostalo že mnogo ljudi, tudi turistov. Povprečen pretok reke ob izlitju v moije je kar 34 milijonov litrov na sekundo.
Projekt tri soteske
Temeljni kamen za gradnjo največje hidroelekrame na svetuje bil položen že leta 1994. Jez v Sandoupingu v provinci Hubei naj bi izboljšal navigacijski sistem plovne poti in bil hkrati tudi protipoplavna zaščita območja, na katerem je v naraslih vodah izgubilo življenje že mnogo ljudi. Gradnja 181 metrov visokega jezu, zaradi katerega bo potrebno preseliti več kot milijon ljudi, naj bi bila končan leta 2009. 26 turbin naj bi proizvajalo devetino potrebne
električne energije za Kitajsko.
Za jezom nastaja 600 km dolgo jezero, to pa pomeni, da se bo rečni tok močno zmanjšal. Skozi vse bo se bo 5. junija 2004 podal Martin Strel z željo, da preplava 4600 km tega ogromnega veletoka in postavi nov Guinnessov rekord.
Martin Strel seje vrnil domov 4. avgusta zvečer se je na brniško letališče spustila »kitajska« plavalna odprava. Vodil jo je Martin Strel, slovenski junak, ki si je s svojimi ultradolgimi plavalnimi podvigi priboril tudi prostor v slavni Guinessovi knjigi rekordov.
Pred letališko stavbo je našega novodobnega junaka pričakalo večje število ljudi. Organiziranje bil tudi slovesen sprejem in ob njem kratek zabavni program. Dogodek seje končal s kratko tiskovno konferenco.
Za RTV je Strel povedal še par zanimivosti:
-	visoki valovi, bakterije in gost promet me na reki niso ravno motili. Naj večje težave mi je povzročal smrtonosen, močan tok v prvih stotih kilometrih plavanja. Voda je namreč v zgornjem toku zelo visoka, deroča in zelo nevarna.
-	ob tej priložnosti bi rad omenil, da so se Kitajci zelo trudili, da ne bi na projketu prišlo do neesreče. Hvala bogu, je tudi ni bilo. Rad bi povedal, daje reka Jangce za Kitajce pravi simbol. Po drugi strani pa je ob reki videti ogromna gradbišča, naselja,
pa tudi industrijski obrati rastejo kot gobe po dežju. Kitajci so medijsko zelo dobro “pokrivali” moje plavanje, navijali so zame in me na koncu tudi obsuli z zasluženo pozornostjo in s cvetjem.
- kakor sem že povedal, si sedaj želim odpočiti, biti čim dlje od vode, že jeseni pa se odpravljam na Brunei. Tam bom na čast brunejskega sultana odplaval lažjo, nekaj dnevno etapo.
( )
Afscheid van de wapenen
door Ernest Hemingway
Toevallig kwam ik een boek met bovenstaande titel tegen.
Het verhaal speelt zich af tijdens en aan het einde van de Eerste vvereld oorlog aan het Noorditaliaanse front.
Veel Sloveense plekken en situatie’s vvorden beschreven.
O.a in de omgeving van Goriča. In het oorlogsmuseum in Kobarid hangt heden ten dage nog een grote foto van deze Ameri-kaanse schrijver, die aan den lijve het oorlogsgevveld in die regi o heeft meegemaakt.
ISBN 90-269-5862-5
V_____________________________J
Euro House Nederland
Viktor Šolar
Buitenkamp 27 7214 BH Epse Tel.: (0575) 494703 Fax:(0575) 491005 Autotel: (06)53 118079
imp
ort en betni
Exp°rt' rfdeling
Slovenie Tours
Postbus 3043 / VVilderkade 22 * 2935 ZG Ouderkerk a/d IJssel Tel.: (0180) 684 684 * Fax.: (0180) 684 031
REISBURO SLOVENIE
Tickets Amsterdam/Brussel naar Ljubljana
295,“ Euro
incl. Luchthaven belasting en boeking kosten (prijswijzigingen voorbehouden)
Op alle reizen / autoverhuur / hotels / appartementen 5% korting!
Op alle vvintersport aanbiedingen 5% extra korting!
Gratis annulering verzekering.
www. slovenietours. ni
	CAiPARIh .r£ OBIJ URI K i<#Av i»< 1997 MERLOT-CABERNET Seleči «ln< - vrhunsko rdeče vino u. r«iM •	k -n«« iiM%cervN	6.711.	
SCHERMER WlJNKOPERS & DiSTILLATEURS SEDERT 1782 IN HOORN		
tel: 0229-21 77 77*fax 0229 -21 87 65		
		
Piknik nabij Austerlitz
Mijn leven is totaal ontwricht. Elke dag voelt alsof ik het aanvankelijk ffisse, heldere water induik en naar de overkant zwem, maar de over-kant... ik kom er nooit aan. Zodra ik er naartoe spartel, geraakt die overkant steeds verder van me weg; zo ver, dat ze na een poos veran-derd lijkt in een eiland, dat van me afdrijft. Het water wordt zilt, vult zich met mijn tranen en als ik radeloos besluit om terug te keren is het reeds een modderachtige, neerzuigende brei, waar ik me door-heen moet worstelen, om met mijn laatste krachten de oever te berei-ken, vanvvaar ik eerder hoopvol aan mijn zinloze tocht begon.
Ik bunker naar haar, maar zij is er niet... Niet voor mij.
27 juni 2004. Er bestaat geen an-dere dag meer. Alles wat zich voor 27 juni 2004 afspeelde was leven-loos; het oningevulde niets, zonder ruimte, zonder tijd.
27 juni 2004: de Big Bang, daar staat zij, vlak bij mij, evcntjes maar, een oogopslag, zij eet iets geloof ik, ik weet niet wat zij eet, zij gaat ergens naartoe, vijf meter vcrdcrop, maar ik durf niet te kijken, waar gaat zij precies staan?
Stel je voor dat ze ziet dat ik naar haar kij k, wat doe ik dan? Mijn hoofd afSvcnden? Nee, nee, dat is
dom! Want ik wil dat ze naar mij kijkt. Ik wil dat ze naar me lacht. Ik pak een stuk potica. Dat helpt, ver-moed ik. Een stuk potica in je hand en dan een beetje nonchalant doen alsof je kijkt naar iedereen die hier zoal is, maar je ogen zoeken haar. Waar is ze? Ik wil haar zien, bevvon-deren. Ik moet haar zien. Iemand zcgt dat die potica heerlijk is, ik knik belcefd, maar ik heb er niks van geproefd, ik heb er niet op gelet hoe lekker ie is, ik het het gekauwd en doorgeslikt, een culinair barbaar ben ik, ik weet het, maar het kan me niet schelen, want ik zoek haar.
Was zij vorig jaar hier ook al? Hoe kan het dat zij vorig jaar hier niet was? Ach nee, vorig jaar was ik er niet. Oh man, het idee dat ik haar vorig jaar ook al had kunnen ont-moeten...
Ik drink wijn en knik vriendelijk naar enkele mensen die ik eerder heb gezien. Ik bedcnk vvoorden in het Sloveens, woorden voor haar: lepa, krasna, ljuba, neustavljiv... Iemand spreekt me aan, niet nu asje-blieft; ik ben bezig, maar dat ziet hij niet, hij mag dat ook niet zien, want ik heb geen zin om mezelf te verra-den. Stel je voor dat het haar man is, zcg. Ik wil niet dat ze een man heeft trouvvens. En als ze echt een man
heeft, hoop ik dat het een zak is, vvaarvan ze wil scheidcn, zeker nu ze mij gezien heeft. Ze heeft me toch wel gezien, hoop ik?
Er praten nu al twee mensen tegen me. Op de barbecue wordt vlees gebraden. Er komt rook van af, die mij het zicht ontneemt. Ik praat be-leefd maar ongedurig met de twee mensen. Ik weet niet waarover. Meer wijn. Ik ga ergens anders staan, zeg ik tegen hen, want ik heb wat last van de rook.
Waar is ze nu? Is ze er nog wel? Is ze weg? Ik kij k voor me, waar ben je?! Ik wil met je trouwen. Nu! Het kan me niet schelen wat iedereen er van vindt. Al breekt er en rel uit en verbrandt al het vlees op de barbecue. Sorry, ik wil mezelf wel verraden, meteen, ik meende het daamet niet zo. Hier ben ik, neem me, we zvveven in orgastisch genot langs de pieken van opperste gelukzaligheid, jij en ik. Wij zijn de vvereld! Ik wend mij n hoofd, ik zoek haar en pats! ze loopt langs me, op nog geen twee meter. Ze kijkt naar me, ze lacht. Echt waar. Ik word gek. Ik lach ook, maar ontwijk haar ogen snel. Bange we-zel. Kij k haar aan, man. Lach naar haar. Licht je hocd! Zeg dat je haar betoverend vindt, anders vvordt het niks met die trouvvcrij vandaag.
Meer wijn, waar is de wijn? Mijn ogen zoeken de wijn en dus heeft zij geen reden meer om nog langer naar mij te kijken.
Ik eet nog een stukje potica. Een lieve mevrouvv zegt tegen me dat ze die zelf heeft gemaakt, ik proef nu pas hoe lekker, ik droom. Neeee! Niet dromen sukkel. Alert blijven. Zoek haar op! Laat haar merken dat je veel meer om haar geeft dan om wijn! Zou zij ook zo’n lekkere potica kunnen maken? Is ze wel een Sloveense? Misschien is ze Nederlandse. Mij n bril, waar is mij n bril, als ik die opzet zie ik zo of ze Sloveense is, maar nee, mij n bril is rože.
Ik schrik. Hoelang sta ik al hier te staren? Loop ik in de gaten? Merkt iemand iets aan mij? Het is de mooiste piknik uit mij n leven.
Nog drie weken en ik ga op vakantie. Naar Slovcnie. Maar ik heb opeens geen zin. Wat moet ik daar, als zij me niet vergezelt?
Nog ‘n jaar tot de volgende piknik. Mij n leven is totaal ontvvricht.
Rene Frelih

:: Piknik 2004::
Volgend jaar weer!
Slovenie is helaas nogal provinciaals
gezvorden
Onderstaand verhaal verscheen in het maandblad “M” van augustus ji. als bijla-ge bij het NRC Handelsblad. De schrijf-ster Laura Starink heeft bereidwillig haar interview met Drago Jančar beschikbaar gesteld voor de LIPA.
Met zijn 2 miljoen inwoners is Slovenie de welvarendste van de nieuwe lidsta-ten van de Europese Unie. Het nam in 1991 afscheid van de Balkan en blikt sindsdien hardnekkig naar het Westen. Maar de onafhankelijkheid heeft ook zo haar nadelen, erkent de Sloveense schrijver Drago Jančar. De politieke macht valt snel in handen van steeds dezelfde mensen.
Vier wekcn lang is in de universiteits-bibliotheek van Ljubljana, een van de bekendste gebouwen van de tvvintigste-eeuwse Sloveense architect Jože Plečnik, het oudste Sloveense handschrift te bewonderen. Het zogenaamde Brizinski spomeniki uit de tiende eeuw ligt in een half verduisterd zaaltje achter glas. Dit is een belangrijk nationaal symbool voor de 2 miljoen Slovenen die sinds 1991 voor het eerst in hun geschiedenis in een onafhankelijke republiek wonen. Twin-tigduizend vierkante kilometer, een paar fraaie bergen en dalen, 30 km Adriatische kust, een handjevol steden vvaarvan het barokke Ljubljana met 300.000 inwoners de grootste is. Van de nieuwe li ds ta ten van de Europese Unie is Slovenie het meest welvarend en succesvol. Een pop-penland met een Oostenrijks uiterlijk en een Slavische ziel.
Drago Jančar komt me hoogstpersoonlijk van het vliegveld ophalen: we hebben onze afspraak moeten verzetten, omdat hij vergeten was dat hij een hele dag in verschillende boekhandels moet signe-ren. Al hoort hij al een beetje bij de oude garde, Jancars romans en essays vvorden in Slovenie nog steeds veel gelezen. In Nederland verschenen van hem De ga-leislaaf, een middeleeuws vluchtverhaal met veel pest en heksenvervolging, en Noorderlicht, een kafka-eske vertelling over een Oostenrijkse zakenman die aan de vooravond van de Tweede Wereldoor-log blijft hangen in het industriestadje Maribor.
In datzelfde Maribor, tcgen de Oostenrijkse grens, werd Drago Jančar in 1948 geboren. Zijn vader vverkte in een vrachtwagenfabriek, die tijdens de oorlog door de Duitsers wcrd gebruikt voor de fabricage van vliegtuigonder-delen. Slovenie was in 1945 opgegaan in de Volksrepubliek Joegoslavie, met Belgrado als hoofdstad. Het was de ti j d van de snelle industrialisatie. In Drago’s jeugd was iedereen socialist en werd er in icder huisgezin aan tafel gesproken over de oorlog.
‘In de oorlog belandde mijn vader in een concentratiekamp, omdat hij samenge-werkt had met het Bevrijdingsfront van Tito. Hij hielp een aantal piloten die waren necrgestort te ontsnappen naar de bosscn. Hij was geen partizaan, maar dit was al genoeg voor het kz Konigsbcrg. Hij vertelde hoe ze gedwongen vverden de lijken en de rotzooi op te ruimen na de bombardementen op Dresden. Ook
Maribor werd door de geallieerden ge-bombardeerd. Ze hadden de gewoonte op de terugweg van hun bomardementen op Duitse sleden de rest van hun bommen op de kleine stadjes in de omgeving te laten vallen. Na de oorlog waarschuwde mijn vader altijd voor de terugkomst van de Duitsers. Hij was erg pro-Amerikaans.’
Na de oorlog kwamen Tito’s partizanen aan de macht. Jančar herinnert zich de politieke meetings op de pleinen van Maribor, de joumaals in de bioscopen waren vol van Tito. Toen Jančar 20 jaar was, werd hij hoofdredacteur van het studen-tenblad Katedra. ‘We waren niet anticom-munistisch, maar we wilden frisse lucht. We schreven kritische artikelen en werden onmiddellijk ontslagen.’ In het magische jaar ‘68 sloot ook de Sloveense jeugd zich aan bij de studentenopstanden in heel Europa. ‘Parijs, Duitsland, we wilden erbij horen. Maar opeens realiseerde ik me dat ik daar met een rode vlag liep te zvvaaien, tenvijl ons hele land altijd al met rode vlaggen licp. Hier klopte iets niet, dit was saai!’
Interessante criminelen
In 1974 werd Jančar gearrestccrd we-gens bezit van een verboden boek over de moordpartijen die de partizanen na de oorlog aanrichtten onder de anticommu-nistische domobrancy, het thuisleger, dat met de Duitsers collaboreerde en tegen de partizanen streed. ‘Het was de ironie van de geschiedenis: ik belandde in dezelfde gevangenis waarin mijn vader in 1944 door de Gestapo gevangen was gehouden. Ik werd veroordceld tot een jaar, maar na drie maanden kreeg ik amnestie. Ik nam die gevangenschap niet erg serieus, ik was 25, ik kon wel tegen een stootje. Ik decd oefeningen om me fit te houden. Er
zaten criminelen, interessant volk voor een schrijver. Daar maakte ik mijn eerste aantekeningen voor mijn roman De galeislaaf. Maar toen ik uit de gevangenis kwam, mocht ik niet meer publiceren. De galeislaaf is een historische roman, maar sommigen zagen er een allegorie in op ons totalitaire systeem.’
In het Westen liepen linkse intellectuelen lang weg met het altematieve communis-me van het Joegoslavie van Tito, dat zich zo dapper losgemaakt had van Moskou. En Joegoslavie gold als een heerlijk vakantieland. ‘Het was inderdaad een poging om een ander soort socialisme in te voeren. Onzc grenzen waren open, we konden reizen. Maar toch was Joegoslavie een totalitair systeem. Er was zelf-censuur, het was een eenpartijsysteem, er werd op je gelet op je werk en op school. De Tsjechen en Hongaren waren dan wel jaloers op ons wegens onze hogere levensstandaard en grotere vrijheid, maar ook wij hadden een concentratiekamp op het eiland Goli Otok. Tito was misschien geen Stalin, maar hij was een echte dictator.’
Tot Jancars verbazing signaleert hij onder de Sloveense jeugd van nu een revival van de Tito-cultus. ‘Jonge mensen vinden hem leuk, omdat hij succesvol was. Hij maakte deel uit van de intemationale jetset, Richard Burton speelde hem (in de Joegoslavische oorlogsfilm Sutjeska - LS), Elizabeth Taylor kwam op bezock. Vrcemd genocg zijn het niet allcen de vverkloze arbeiders die naar hem terug-verlangen, omdat ze toen werk hadden en sociale zekerheid. Ook de yuppies en kapitalisten van vandaag lopen met hem weg. Succes wordt niet meer afgemeten
aan je intcllectuele instelling of je vakbe-kvvaamheid: voor jonge mensen in Oost-Europa betckent succesvol zijn vooral rijk zijn en Tito was rijk en glamourous.’
Punkgroepen
De val van de Muur ging natuurlijk ook in Joegoslavič nict ongcmcrkt voorbij. ‘Hct was cen dynamischc tijd. Ljubljana was toen cen van de intcrcssantstc sleden van bet land, er ontstondcn punkgroepen, gaygrocpcn, politieke organisaties. Er warcn toen al mensen dic vondcn dat wc uit de fcdcratic mocsten stappcn, omdat Slovenic als rijkste deel van hct land al zijn geld zag verdvvijnen in onrendabcle investeringen in het arme zuiden van Jocgoslavie. Wij intcllectuclcn wildcn cerst nog vrijhcid en dcmocratic binnen hct vcrband van cen pluralistisch Jocgo-slaviče Maar langzamcrhand kwamcn we er achter dat het Joegoslavische leger zo doordrenkt was van de mythologic van Tito en de communistischc partij dat democratiscring irrccel was.’
In december 1990 stemdc 89 procent van de Slovcnen voor de onafhankelijkheid en een half jaar later stapte Slovenie uit de fcdcratic. Op 27 juni 1991 rukte hct Joegoslavische leger op om de afval-ligc deelrcpubliek tot de orde te roepen. De strijd duurde maar tien dagen. ‘De cmstigste schermutselingcn vondcn plaats aan de buitengrenzen met Italic en Oostcnrijk, dat Slovenie meteen steunde. Ik zat toen in de redactie van hct op-positicblad Nova Revija. Ik herinnerde me dat de Tsjechischc schrijvcr Milan Kundcra in 1968, toen de Russischc tanks Praag bezetten, hulp vrocg aan Jean Paul Sartre. Nu stuurdcn wij cen fax naar Kundcra in Parijs: er staan tanks in
de s traten van Ljubljana! Twee dagen later publiceerde Le Monde op de voorpagina een artikel van Kundera: Europa moet Slovenie redden. Dat was voor ons erg belangrijk, want Frankrijk was fel tegen het uiteenvallen van Jocgoslavie.’
Sloveense desertie
Veel mensen denken dat de afseheiding van Slovenie en de snelle buitenlandse er-kenning van de onafhankelijkheid hebben geleid tot de Balkanoorlogen. Was het niet een vorm van desertie? ‘Ik geloof niet dat de erkenning van Slovenie door het Wes-ten de Balkanoorlogen heeft veroorzaakt. De spanningen tussen de Serviers en de Kroaten en de Serviers en de moslims wa-ren al heel groot. De democratiscring van Jocgoslavie was mislukt, er heerste een enorme economische crisis. Als Slovenie niet erkend was, dan was het hier ook een bloedbad geworden, want wij waren be-reid om terug te vechten.’ Je krijgt sterk de indruk dat de Slovenen een hekel hebben aan de Balkan, tenvijl ze zelf een Slavisch volk zijn. Boe komt het toch dat jullie meer op Oostenrijk zijn georienteerd?
‘Dat heeft voomamelijk economische redenen. In het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk hadden wij dezelfde levensstan-daard als de Oostenrijkers. Na het uiteenvallen van het imperium, na de Eerste Wereldoorlog, traden wij in 1918 vrij-willig toe tot het nieuwe Koninkrijk van Serviers, Kroaten en Slovenen. Het was een groots idee: we zouden ons verenigen met onze Zuid-Slavische broeders. Maar het werd een desillusie: de levensstan-daard daalde direct. En ook politiek viel het tegen. Een voorbeeld: in de Oostenrijks-Hongaarse zogenaamde ‘gevangenis der volkeren’ werden in 1906 bij rellen in Ljubljana twee nationalistische Slovenen
doodgeschoten door het leger. Maar toen in het nieuvve koninkrijk Sloveense arbeiders in 1918 in staking gingen, schoot ons eigen leger 15 mensen dood. Dat was een enorme teleurstelling. In de naoorlogse socialistische republiek werd de economische situatie nog slechter.
De Slovencn hadden het gevoel dat ze beter hadden verdiend. Dat is natuurlijk egod’stisch, maar het is wel legaal. De meeste Slovenen vinden zichzelf toch een tikjc beschaafder dan de rest van Joegoslavie, maar er was geen sprake van een irrationele haat tegen de Balkan.’
Was u nooit bang dat de oorlog alsnog zou overslaan naar Slovenie? ‘Gek genoeg was ik in 1991 niet bang, ik kon me niet voorstellen dat Miloševič het barokkc Ljubljana zou bombardercn. Wc maakten er zelfs grappen over. Maar toen ik de ruines van Vukovar zag, begrecp ik dat hij daar heel wel toe in staat was. Dat greep me toen met terugwerkende kracht wel bij de keel.’
Wat nu?
Uw romans gaan vaak over indivi-duen die gevangen zitten in historische omstandigheden of te makcn hebben met een macht van buiten die hun leven bepaalt. Begrijpelijk, als je leeft in een totalitaire samenleving. Maar die bestaat niet meer. Wat nu?
‘Daar heb ik net een boek over geschre-ven. Misschien was de litcratuur die we toen schreven wel veel dicper dan die van nu. De schrijver stond met de rug tegen de muur en moest verdraaid vinding-rijk zijn om daaraan te ontsnappen. Zijn vrijheid zat in de taal. Na de vcrdwijning van het IJzeren Gordijn dachtcn we dat er een fantastische litcratuur zou ont-
staan, maar er gebeurde niets. Zelf werk ik nu weer aan een historische roman met drie heldcn: een vrouw die op zoek naar de schoonheid op pelgrimstocht gaat vanuit Slovenie om de reliekschrijn van de Drie Koningen in de Dom van Keulen te zien, een jezuiet die zonder succes op zoek is naar God en een officier die zoekt naar roem op het slagveld. Maar ze raken verstrikt in de Zevenjarige Oorlog. Dit boek gaat niet over rcpressie en terreur, maar over schoonheid, succes en liefde.’
Toch schrijft u in uw essays dat litcratuur geengageerd moet zijn. ‘Nee, niet de lite-ratuur zelf, de schrijver moet geengageerd zijn, hij moet zich bezighouden met de wereld om hem heen.’
Wat betekent Slovenie voor u? Het bestaat pas zo kort, het is zo klein. Is het eigenlijk wel de moeite waard?
‘Ik weet het niet. In de dagen van de onaf-hankelijkhcid had ik een kleine polemiek met Peter Handke, die schreef dat Mid-den-Europa uitsluitend een meteorologisch begrip is, een kwestie van klimaat, van het weer. Ik riposteerde dat je ook naar de grond moet kijken. Als je alleen naar de wolken kijkt, zie je het prikkeldraad aan de Tsjechisch-Oostenrijkse grcns niet waar ze mensen doodschieten. Ik schreef toen ook in een parafrase op de Zvvitserse schrijver Friedrich Dtirrenmatt: misschien is dit land over tien jaar voor mij niet meer dan een paspoort en belastingen. Maar toen betekende Slovenie veel meer voor me dan nu, het was een soort mythologisch idee dat zich niet kon realiseren. Kleine volkeren denken altijd dat ze een speciale rol te vervullen hebben in de geschiedenis. Nu vind ik het niet meer zo interessant.’
Provincialisme
Teleurgesteld? ‘Alleen over de pragmati-sche politici. En dat de kloof tussen rijk en arm steeds groter wordt. Democratie gaat altijd over meerdcrheden en dat betekent automatisch middelmatigheid. Maar ja, zoals Churchill al zei, het is een slecht systeem, maar er is niks beters. Slove-nie betekent vandaag de dag helaas ook provincialisme. Dat had ik niet meteen in de gaten. Het land is te klein, in Joegosla-vie was letterlijk veel meer ruimte. Mijn toneelstukken werden op tien grote podia tegelijk opgevoerd, in Belgrado, Dubrovnik, Zagreb, Skopje. De mensen stonden in de rij. Nu is alleen Ljubljana over.
Werkt het politieke systeem eigenlijk wel? Jančar slaakt een zucht. ‘Het werkt wel, maar in kleine landen is het heel makkelijk de macht te controleren. Ik ben eigenlijk verbaasd dat het hier net zo gaat als in de rest van Oost-Europa. Wij dachten altijd dat we anders waren, opener, maar kenne-lijk lijken we toch meer op elkaar dan we dachten. De structuur van de maatschappij kan de uitdaging van het kapitalisme niet goed aan.’
En uw geliefde Middcn-Europa bestaat eigenlijk ook niet meer. Jullie zitten gewoon in de Europese Unie, in de NAVO. ‘Mid-den-Europa was meer dan een literair idee. Ik denk dat de EU ook van onze histori-sche ervaring kan leren. Toen Frankrijk en Duitsland nog oorlog voerden, waren wij al verenigd in een groot Oostenrijks-Hon-gaars rijk, dat bestond uit vele naties met verschillende culturen die allcmaal samen-lcefden. En ovcral zorgden de joden voor openheid en intemationalisme. Tegelijker-tijd produceerde dit rijk nationalisme en antisemitisme en viel het ten slotte uiteen
in duizend stukjes. Maar met de kennis van de gnnvelen van de twintigste eeuw weten we nu dat het begin van de vorige eeuw misschien zo slecht nog niet was.’
Heel Slovenie was voor toetreding tot Europa, maar bij de eerste verkiezin-gen voor het Europees Parlement gaat niemand stemmen. Hoe kan dat? ‘Dat is voor mij ook een raadscl. Het is hier anders dan in Tsjechie, waar president Klaus openlijk eurosceptisch is. Heel het politieke establishment is hier pro-Euro-pees. De pers speelt een negatieve rol: die schrijft dat we met onze zeven zetels toch gecn invloed hebben. Men schrijft alleen over de Brusselsc bureaucratie, over de hoge salarissen. Kijk, dat de straatarme Poolse bocren bang zijn voor Europa, dat snap ik wel, maar wij hebben geen straatarme boeren. De grootste angst is hier dat buitcnlanders massaal grond gaan kopen. En men is bang voor de toekomst van de taal. Maar als onze taal onder de nieuwe omstandigheden niet kan overleven, dan is die dat kennelijk niet waard.’
Hoe komt het toch dat jullie regering zo stabiel is? Eerst was Drnovšek acht jaar premier, nu is hij president. ‘Dat komt omdat er grote belangenverstrengelingen zijn tussen geld en politieke macht. De pers is deels geprivatiseerd, maar wordt ook gefinancierd met staatsfondsen en dus heeft de regering via de bestuursra-den directe invloed. Ze kritiseert de regering niet, alles wat verkeerd gaat schuift ze op de oppositie of op individuen. Maar deze regering heeft de Europese verkie-zingen verloren en ik denk dat ze ook in het najaar gaan verliezen. Mensen zijn moe van steeds diezelfde gezichten.’
In een van uw essays zegt u dat Europa moet kiezen tussen Plato en Schroder, tussen filosofie en economie. ‘Ik ben voor Plato, maar vrees dat Schroder gaat winnen. Oorspronkelijk was het idee van Europa een economische ruimte creeren. De gemeenschappelijke politiek is pas iets van de laatste jaren. Onze erfenis is een andere dan die van jullie. Het idee van de Europese cultuur leeft sterker aan de buitengrenzen. De Polen wonen aan de grens met Rusland en zij weten wat het is om Europa te verdedigen. Wij hebben een diep gevoel voor vrijheid.’
Hebben jullie daarom meer op met de Duitsers, die de afgelopen halve eeuw met hun geschiedenis hebben geworsteld? ‘De Duitsers hebben beide vormen van totalitarisme van de tvvintigste eeuw beleefd, het fas-cisme en het DDR-communisme. Daarover hebben ze een indrukwek-kend debat gevoerd. Juist daarom ben ik zo verrast door de felheid van het huidige anti-Amerikanisme in Duitsland. Ik heb veel Duitse vrienden die over Amerika spreken met een haat die ik onprettig vind. Het lijkt op nationalisme.’
Later op de avond, op een terrasje in de stad, een jazzband op de ach-tergrond, komt Jančar daar nog een keer op terug. ‘Europa mag niet ge-bouwd zijn op anti-Amerikanisme’, zegt hij. ‘Het moet uitgaan van een positief, constructief ideaal.’
Dirigent Carlos Kleiber sterft op 74-jarige leeftijd
(Ljubljana) De Oostenrijkse dirigent Carlos Kleiber is, naar nu pas bekend is geworden, op 13 juli ji. in Slovenie op 74-jarige leeftijd overleden.
Kleiber overleed aan een slopende ziekte na een lang ziekbed Hij werd zaterdag begraven in Konjsica in het oostcn van Sloveniš.
Kleiber werd op 3 juli 1930 geboren in Berlijn.
Zijn vader was de Oostenrijks-Argentijnse orkestleider Erich Kleiber. Tijdens zijn loopbaan dirigeerde Carlos Kleiber de grootste symfonische orkesten ter wereld zoals de Metropolitan Opera van New York, de opera van Wenen en het Scala van Milaan. In 1935 ontvluchtte de familie Kleiber nazi-Duitsland om zich in Argentinič te vestigen.
De jonge Carlos kreeg er zijn basisopleiding Muzikale Opvoeding. Kleiber stond voor het eerst achter de muziekstandaard als dirigent in 1952.
Later trok hij naar Zvvitserland om er Chemie te studeren. In 1954 blies hij zijn muzikale carričre nieuw leven in. Veel van het werk van Carlos Kleiber werd nooit op band vastgelegd, maar zijn concerten die wel werden geregistreerd, geldcn als zeer kwaliteitsvol. Het laatste concert dat Kleiber dirigeerde dateert uit februari 1999. In Cagliari op het eiland Sardinie dirigeerde hij toen de 4de en 7de Symfonie van Beethoven.
V 74. letu starosti je umrl dirigent Carlos Kleiber, po mnenju mnogih najbolj spoštovani tovrstni umetnik po Arturu Toscaniniju.
Kleiber, rojen leta 1930 v Berlinu, seje izobraževal v Argentini, leta 1954 začel svojo dirigentsko pot v Potsdamu in se kasneje pridružil dusseldorfski operi. V svoji dolgoletni glasbeni karieri je dirigiral vsem pomembnejšim orkestrom in sodeloval z opernimi hišami v Bayreuthu, Mtinchnu,
Stuttgartu, Salzburgu, Pragi in na Dunaju.
V	J
Laura Starink
Kaart
“Je hebt dus geen kaart nodig?”, vroeg mijn vrouw wantrouwend. Nee, nee, nee, nee en nog eens nee! Ik heb geen kaart nodig, nee! Waarom zou ik een kaart nodig hebben, nou!? Ik ben hier vroeger vaak geweest. Ik heb je dat al tien keer gezegd, man, man, man! Ik ken dit gebied als mijn broekzak, er is in al die tijd niks veranderd en nu moet je eens ophouden met dat gezeur, want ik word er zo langzamerhand hoomdol van! Dat jij je nergens orienteren kunt, dat is jouw probleem. Niet het mijne, hoor je? Maar ik zei: “Nee, schat, maak je geen zorgen, ik ken de weg lieverd.” Zij zei “hmmmm” en als zij “hmmmm” zegt op dat toontje van d’r, dan voel ik me in de beklaagdenbank geplaatst. Onschuldig. We zouden een uur-tje of vier rustig klimmen met als beloning een prachtig uitzicht daar boven, wist ik nog van vroeger.
De zon ging vandaag schijnen, had onze campingbaas me beloofd. Maar het miezerde een beetje. “Dat gaat zo over hoor”, probeerde ik mijn gevolg gerust te stellen, “het zijn wat laaghangende vvolken die straks vvegtrekken”. “Dat hopen we dan maar”, reageerde mijn schattige levensgezellin, waarmee zij feitelijk bedoelde dat ze zo haar twijfels had. Het hirvvelijk heefit na al die ja-
ren geen geheimen meer. Een half uurtje later begon het behoorlijk te druppelen. “Weet je wel zeker dat het mooi weer wordt?”. “Nou ja... dat zeiden ze...”. “Aan wie heb je dat gevraagd dan?”. “Gewoon, beneden, op de camping.” Zij wilde weten hoe ik dat gevraagd had, in welke taal, want misschien had ik wel iets begrepen, waarvan het tegenovergestelde waar is, opperde ze. Wij liepen een uur, twee uur, drie, best lang en ik con-stateerde dat niet alles hetzelfde gebleven was in de tussenliggende tijd. Het pad bijvoorbeeld was bij lange na niet zo breed als eertijds; wellicht dat er minder bergwan-delaars gebruik van maakten de laatste j aren? En die ruige rotsen, waren die er toen ook al? “Het vvordt wel erg steil”, meende mijn partner ietwat benauwd. “Gaat dat nog lang zo?”. Ik kon me dit stuk-je niet zo goed herinneren, maar ja, het is toch niet zo gek als je wat details vergeet? “Pap! Mama vroeg wat. Blijft dat steile gedoe zo?”, vroeg mijn dochter streng. Ik keek omhoog. En omlaag. Naast ons gaapte een behoorlijk diepe kloof. En voor ons stond een bijna loodrechte rotswand, met daarin twee uitsparingen die als duistere ogen op ons neerkeken en ons een blik van onovenvinnelijkheid toe-
wierpen. “Pahap! Ik vraag je wat...” bitste mijn dochter me misprijzend toe. “Moeten we daar overheen?”
Ik kreeg een wat onbehaaglijk gevoel. Hier was ik nooit eerder ge-weest. Die wand, die diepte, nee... maar ik kon me toch niet in de weg vergist hebben? Onmogelijk!
“Heb je je in de weg vergist?”, zuchtte mijn vrouw, “...ik ga daar niet op hoor”.
Zij draaide zich alvast om. “Is dat waar pap, heb je je in de weg vergist?”, gooide mijn dochter nog wat zout in een erg grote wonde. Wij sjokten terug en onze benen werden moe. “Volgens mij liepen we hier vanochtend niet”, gaf mijn echtge-note na een verdere drie kwartier te kennen. Klonk er venijn in haar stem? “Pap, is dit wel de goede weg mijn dochter. Wij sleepten
ons voort, het duurde nu toch wel erg lang. En ik had ondertussen emstig het gevoel dat mijn leider-schap, mijn gidsfunctie later zwaar ter discussie zou worden gesteld. “Hoe ver is het nog?”, vroeg mijn dochter met gebroken stem, tenvijl ik steeds meer besefte dat het leven soms uit kwellingen bestaat. “Pahap, is het nog ve-her?... Geef eens antwoord...” Ik kon niks zeggen. Ik durfde niks te zeggen. Wat moest ik zeggen? “Ja het is nog ver”? “Nee het is niet zo ver meer”? Of “het gaat wel”? Ik wist het niet. “Papa weet het niet, kindje”, zei mijn wederhelft. Even was het stil. “... Want papa heeft geen kaart bij zich.”
Rene Frelih
Na sejmu ljudi bolje spoznaš kot v cerkvi.
Človek brez denarja hitro prehodi sejmišče.
Ako kupuješ, česar ne potrebuješ, boš prodajal, kar potrebuješ.
Vereniging Vrienden van Slovenie
De vereniging is opgericht op 7 juli 1991 en is een zelfstandige en onafhankelijke landelijke organisatie, die zich ten doel stelt met name op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied de samenwerking tussen Nederland en Slovenie, respectievelijk De vereniging beschouwt zichzelf als de geeigende plaats voor ontmoeting tussen Nederlanders en Slovenen en wil voorts in bet bijzonder een ontmoetingsplaats voor de Slovencu in Nederland zijn. (uit artikel 2 van de Stav—'
Fred Wolsink, Wisselt 75, 7021 EH Zelhem, telf. 0314-623195, e-mail: f.wolsink@wxs.nl
penningmeester:
Bojan Gorički, Beethovenstraat 19, 4536 AG Temeuzen telf. 0115-613722, e-mail: bojana@zeelandnet.nl
Mojca Nodelijk- Guštin, Margrietstraat 1,4566 AN Heikant telf. 0114-313649, e-mail: fam.nodelijk@hetnet.nl
Maarten Dragt, Looiersveld 40, 5121 KE Rij en, telf. en fax. 0161-231628
Ines Zver, van Woustraat 138 III, 1073 LT Amsterdam, telf. 020-6647180, e-mail: Ines@ietsenco.nl
De vereniging is interactief en beheert ook een Internet Club: http://vrienden.clubs.nl/sloveaie
Binnenkort willen we onze site vemieuwen !!!
De vereniging werkt samen met de
Ambassade van de Republiek Slovenie in ons land:
Veleposlaništvo Republike Slovenije
y^uia Paulownastraat 1,2518 BA ‘s Gravenhage
Telf. 070-310 8 690 Fax. 070-362 6 608
Overige bestuursleden zijn: voorzitter:
Secretariaat:
Maurice Aretz, Tacitusstraat 1,
6135 HR Sittard telf. 046-4009118
fax. 046-4009119 e-mail: m.aretz@home.nl
wij sloven
ons graag
voor u
uit.
Maar liefst 4x per week rechtstreeks van Amsterdam naar Ljubljana in
Uitstekende doorverbindingen naar Prestina, Sarajevo, Skopje,	9	^
Split en Tirana. Voor meer informatie en/of boekingen, bel Adria	Jr Jr/
Airways (010) 2083 606 of uw reisburo of kijk op www.adria.$i.