.
iEterna Divini Amoris
Scholaftico - Theologice exhibita.
PRAEDESTINATIO
Sacrx Scripturx , fenčHs Pa«
tribus, & principijs Theologicis apprime conformis.
Una cum
ANGELIS
Labaci in /Ede D. V. Ajjumpta A»»: M. DCC. XXXX. die	Me nfis
Septembris.
SUB PR^SIDIO P.F* Joan. Nepomuceni T rop-
per Sac. Canon. & Ss. Theolog. Lefto-ris generalis ex Ord.Minor. ftričtioris obfervant.
£ P. Angelino Coballi, & F. Davide NusdorfFer ejusd.facri Ord. publice propugnatis.
Annuente Superioritate.
Labaci Formis>Adami Friderici Reich« hardt, Inclyt.Prov.Carn.Typ.
Seu
Ex meritis
SCOTi POSITIONIBUS De
0}Oc^i>F%
KX*XKX**SK]l10ft
PRaelens Differt at io Tbeolo-gica, fanae Dočfcrinae nil dilTonum continens* quin po* titis ad mentem Sančtorum Pa* trum, (k gravium Audiorum folidš dedučh , Ut praelo dari podit,hfiee»quantum in meeft, facultatem impertior. Labaci in Conventu nojlro ad D. V, a j* fumptam die io. duguftt 1740* Fr. Antonius Khallatl
Leftor emeritus, & Miniftef Provincialis.
Imprimatur,
Ex Officio Epifcopali Lab aci dii 15. Jugufli 1740*
JOANNES JAUOBUS SCHILLIKG
Canonicus, & Vicarius Generalis Labacenfis»
SE«»£SC£SWS£*«S£SC£
.Amice Lečtof.
EXhibeo tibi aeternam Divini Amoris Ideam fecundum quam benionijjt trus DEus in inaccejfibili Mentis fua accano hominum operaiur falutem, fed ad initium verbis S. Aug. Trači. 53 - injoan. pramoneo : ad hanc penetrandam altitudinem, ad hanc abyflum difeutiendam, ad inferutahilia perferutanda expefta-tio Charitais tua non impingat... altius eft hoc incrementis, fortius viribus no-ftris. Volve hafce pagellas , revolvet 4$ quid bas} qua nulla funt Č percurre eti•> amSac. Pacinasanflorum, aliorumque Dottorum Volumiita: flude , meditare , rumina: quid poji tantum denique laboremy ntenttsque fatigium} haud quid quam dicere poteris , nifi cum £). Paulo ad Rom*. 11. o altitudo Divitiarum fapientiae & fcientiae DEI, quam incomprsehenfibi* lia funt Judicia Ejus, & inveftigabileš via:Ejus! Quis enim cognovit fenfum Domini? aut quisconfiliariusEjusfuit^ yiltiora funt Creatori concedenda , quam Creatur*, fublimiora DEO, quam Natura ; fi ergo Natura opera fnpr a nos funt y & ideo Socrates (fcis , quantui Athenienfium Pbilofophus ) de ijs , «f feribit Xenophon , Difputare noluit , quantum non limites noflra imbecillitatis tranfeendunt} qua Gratia} & Na.
tur*
tura Conditor , ftngullx momenih operatur Prodigia ? Sunt noffri temporis Ha-rejtarcha , qui eo audacia progrejji, ut omnia Divini Confilij fecreta temerario au fu invefligare pra fumant, & wirabiUm illam in omne genus hominum Gratiarum difpenfat onem inierpratari, &, qua Deus abfcondita voluit, fcrutari : fed quae-ftionesp aeftant magis,quamasd fficario» nem DEI, quae dt in fide... converfi funt invaniloquium, volentem efle Legis Dolores, non intelligentes ne^urquae loquuntur, n< que de quibus affirmant, ut de illis, ^'intendunt fabulis, & interminatis Genealog js nervore exprajjit ylpoflolus I. ad Timoth.i.Hinc cum quae-ftiones hujusmodi (quid DEus cum hoc egerit, aut i-lo? cur in tali loco, tempore, Patria, occajione, &c. in quibus eum periculum falutis fubi turum pravidit,collocaverit ? quare bdc,<& non alia pramuniS-rit Gratia ") ) in medium venerint, non nobis judicium, ut pie, & fapienter laudatus monet Augufl, de Judicio tanti Judicis ufurpemus, fed contremifcentes exclamemus : o altitudo Divitiarum.... unde di&um eft in PfaJmo : Judicia Tua abyffus multa. Sicut maris, verba funt Eminent : Sfondrati in nodo Praedefti-nat: it a rerum Divinarum proprietas eft, & magna ex parte cerni pojfe, & majori A j	late-
latere; fient enim non mare, fedflumen ei"-fety cujus totam latitudinem, profundi, tat em metiri oculo pojfes : ita non res Di-vina,fed humana effet, quam totam intellectu perciperes. Noli itaque altum fape-xe,p' <ecipit D.Paul ad Rom. 11. L>um perverfionisy &grav’jfimi erroris, ut h)cy fubeti periculum, damnanda ejl temeritas, 4$ prafumptio) nec unquam commendanda etiamfi abfit,
Eapropter unicus, iš fo'us hujus opu-fculi fcopus erit, tal ter, quaht rexSac: Bibli srSS. PP. Principijs que Theologicis odendere ^ DEUM O. AI. neminem ante merita abfolute prtfdeflindfTe, ne non folum certay fed necefjaria alicui fieret falus ; nec talem pr<edeftinandi methodum uliibi č Sančio Spir tu indicari; fed potu us icrw,fe efficaciffime quemcunque fine ulla difcretione elev^lTe ad Gloriam j & ex hac elevatione tam univerfali originari , quod omnibus , perditiffima etiam vit<e, cfficacijjiwas, ut declinent a malo,& perfe-verent in Bono> communicet Gratias, ut cum ili r cooperari voluerinty velit Jpfe, ait D. Hieron, in c. I. ad Epbefi in nobis fuum implere confilium;^? qudd, qui per u nt,fiunt verba S, Amb. I,	de Abel,
& Cain. c, 3, fu| duntaxat pereant ne* gligentia,& qui falyantur, fecundum Chiifti fententiam liberentur, qui vult
omnes
omnes homines falvosfieri, & in agnitionem veritatis venire H<ec igitur fu»tt quee bocce meditatur opufculum ; fi autem profundiora ab eo quxfterisy 3 creata capacitate longe remotijjima , Catholice eam, qud laboraty fatebitur ignorantiam, teque, ut illa aliquando penetrare valeas, hortatur cum D.Aug. cit. ambulandum pft, proficiendum eft, crefcendum eft,ut fint corda noftra capacia earum rerum, quas capere non polTumus, Quod fi nos ultimus dies proficientes invenerit, ibi difcemus, quod hic non potuimus. Fac htCCy habe interimpatientiam3 43 vale,
DISSERTATIO
THEOLOGICA.
Utrum elečti fint przedeftinati
ante praevifa merita ?
§, I.
'Natura pr<edeflinationis&fen»
Jur Difertationir.
| Raedeftinatio, feu de«
ftinatio , aut decretum antecedens, 5 quacunque voluntate de ponendo ef-fe&u elicitum , Theologice definitioni divinas voluntatis de rebus in tempore A 3	for-
formandis, af>«terno fa&as, appropria-tur, indicante id fac. fcripr. & PP.pra-defiinationis vocabulo pro cali asterna ordinatione ufurpanribus. ad Rom. 14. Qui pradefiinatuseft Filius DEI in vir« tute. Et S. A ug tracl. 1 06. in Joan. II-lud prtedeftrnandum erat, quod nondum erat, ut fic fuo tempore fieret, quemadmodum ante omnia tempora pradeflinatum erat} ut fieret.
2 Quia vero duobus modis res it* aeternitate decerni poliunt, alia eft fecundum D. dug. de pradeft. Dei c. r. Prasdeftinatio alligationis,& potentis, qua futurus rei eventus abfolute, & fine ulla limitatione decernitur : tali praedeftinatione, utipfe explicat, ordinata eft Coeli, & terras creatio, illius motus , & hujus firmitas, &c. Alia eft conditionis , & juftitiae, qui fub certa duntaxat conditione quidpiam ftatuitur ut v. g. mors hominis ; non enim, exem-plificatllle, Deus ante cafumbominis fic eumper potentiam alligationis pr<edeflina~ vit morti, ut neceffe ejfet,eum mori jed fub ea conditione, ft peccaret: quia ergo peccavit, jufium erat, ut moreretur. Et hoc eft quod Authore D. Dama fc. 2. de fide c. 29. Theologi alijs exprimunt terminis, dum decretum divinum diftribunt in abio!utum,<3c condicionatum,feuex fup-pofidone.	3.	Ad
3.	Ad prop^fimm prstfens magis limitatur pradeftinatio, ad eam fciii. cet, cujus te-minus eft gloria creaturae r?tionali conferenda, quam quidem D. Aug. de bon.. perfev.c. 14 definit efle pr<eldentiam, ij praeparationem Beneficiorum Dei,quibus arti (fime liberantur,qui* cunque liberantur ; quia tamen hsecde-ftriptio potius circa media ad gloriam requifita , quas funt beneficia, feu gratiae , dire&e occupatur, addit quoque prasfeientiam, quas tamen diverfa efl4 prsedeftinatione , magis placet illa d* Thom. hic. q. 23. quod fit ratio trans-mirionis rationalis creatura in ultimum finem in X>£0 praexiftens , quamquam in compendio fufficienter diceretur,e(Te <ternam alicujits deflinationem ad gloriam, in qua deferiptione nihil defiderari, nihil demipotefh Neccontra ly: octernam urget Evangelium Matth. 23. pojfidete paratum vobis Regnum el Conftitutione Mundi , quafi in tempore creationis mundi tantum parata fuiffet gloria. Opponitur enim D. Paulus ad Ephef. 1. elegit nos in Jpfo ante Mundi conflit ut'ionem : & in Arabico loco, d conflitutione, legi^ tur : ante con (lit ut ionem ; aut certe in« telligenda eft conftitutio Mundi non temporanea, fedsterna in mente Divina.
4. Vi,
4.	ViS'5 quid nominis , & quid ret Prxdef} i nationis, ad difficultatem Con-troverfam defcendoexp]icandam;con-fiftit autem in hoc , utrum Dominus DEu? aliquem, aut aliquos prius pr£e-deftinavit ad Gloriam , quam pra;vidit eorum merita, non quidem pro aliquo infiantireali; nam & praedeftinatio feu ad Gloriam, feu ad Gratiam, <S{ prasvifio meritorum, ficut & omnia alia inpun-fto aetern tatis fačbt erant, quod, quia indiv.fibile eft, vera, & realia inftantia non agnofcit ; fed ficut quoad alia fo-lent Theologi inflans aerernitatis in varia partiri,& dicere hoc in uno, aliud in alio inftanti, aut potius ligno determinatum, & fancituin efle, prout jfcilicet vident res ipfas, 6f efFeflus fe in tempore antecedere, & confequi: ita etiam in propofito quaerunt, an quemadmodum in tempore videmus,quod merita ante* cedant Gloriam, itaetiam noflro concipiendi modo aflerere debeamus, ea hanc praecedentia etiam in aeternitate habe, re, an vero ordinem inverfum juxta illud vulgatum / qua Junt priora in intentione, f unt pofleriora in executione, eftque apt:flTnntim,& ferme unicum exemplum in Fine, & medijs ad illum. Nec hoceft quaerere aliud, quam utrum DEus fine \jUo refpe&u ad merita praedeftinavem
quos-
quosdam ad Gloriam ? & fi ita: merita
non funt caufa prasdefti nationis, benč vero , fi fa&a fit cum refpečhi ad illa. Atque hoc eft, quod alij quarunt, nempe , an merita fintcaula praedettinationis ? quod ut melius capias,
5.	Adverto, non quasri, num merita fint caufa praedcrt nationis entitati-ve fumpta:; ita enim efl a#us Divinas Voluntatis omnino incaufatus: fed ter-. jninat:ve,an fcilicet ea, iu praevifa fint motivum, ob quod a#us ille ad Gloriam aut omnium terminatur > aut aliquorum , non quidem motivum primarium, quale eft fola Bonitas increata : univevj# proptev fiemetipfvm operatus efl Dominus Prov j6. f^d fecundarium ut Pr*defiinatio fit potius finis meritorum ; intantum namque DEus unum propter aliud V( Ue dicitur, & ad ita volendum & fu a Bonitate movetur , in-quantum unum habet ordinem ad aliud,quod fcotus 3. 9. 49, q. 8, hifce innuit :D Eum velle aliquid propter finem cre-atuniy non tp.nquam finem ipfius JDEI,fed t eri quam finem ipfius effeflus DEI, & alibi amplius declarat. Advertoitem, non quaeri de illa Voluntate generali per D. Paulum I, adTimoth. 2. manifeftatai omnes homines vttlt falvos fierij quia communis efle & falvandis, & damnandis
iup-
fupponitur, efique conditionata : verum deabfol ta , folis Ele&is propria» qu» infallibiliter adimpletur.
§. ii.
Vari# hae de re lententi#.
6. Porro in hac DiiTertatione varis» funt fententiae , & errores etiam: Manichaei etenim, ClementeAlexandrino l. 5. flrom. & Origine referente, volebant j non ejfe in nofirapotejiate, at falvemur,fcd naturas ejfe Animarum ta-les, qu<c in omni genere vel pereunt, vel faU vantur : nec ullo modo pojfe animam, qtt<e mala fafla cfl, bonam feri, aut quit bona faftaeft, malam fieri: in hocexa&e con-fonantes aJterierrori de duobus princi-pijs, feu Dijs, H quorum uno bona cun. fta, & ab altero mala ( apage cum fimiH Deo ) etiam deterrima originantur.
7. Pelagius natione Scotus, ut errorem Manichaeorum, omnia in necef-iitate ponentium, infringeret, & bona, ac mala non a natura, fed a libero arbitrio ordiri oftenderet, hoc ita extulit,ut etiam ea, quas fide Magiftra gratis Divina tribuuntur, illi dumtaxat appro-priaret, docens inde, praede-ftinationem noftram refpicere merita antecedentia, ex mero naturali arbitrio fine a 'jutorio Gratiae elicita. Et quia hasc falfitas acriter
ter a D. Auguft. impugnabatur, alij volentes etiam gratite aliquid deferre, ajebant, primum quidem meritum, feu initium Fidei a puro arbitrio, ulteriora autem merita a gratia coadjuvante procedere; adeoque prtedeftinationern pro fui motivo habere merita, fed primum quorumin naturale refunditurar-bitrium : quam ob dobrinam femi-Pe-lagiani appellantur, tanquam in parte Pelagiani. Sed omifsis his, alijsque he-refiareharum lapfibus, qui anathemate Ž Trident. PP.fefs. 6. Can. I. 2.	3.	ac
alibi confixi, ad Catholicos deveniendo.
8.	Tenent plurimi DD. praedefti-nationem effe in folam DEI mifericor-diam,& fpecialem bonitatem refundendam, qua DEus O. M. fine ulla reflexione ad merita, & ita ( ad captumno-ftrum loquendo) pro aliquo figno quafi priore ordinavit aliquos ad beatitudi-nem aeternam. Ne autem contradicanc fcripturas, Beatitudinem praemium, & mercedem bonorum operum, quae quis in vita geffit, appellanti , afferunt, eam effe gratis praedeffinatam, non tamen ut gratis, fed mediantibtis potius meritis aquirendam,& ut hoc defendant,diffingunt duplicem Ordinem in Divina voluntate, intentionis, & executionis, & a* junt, quod efficax de danda gloria decretum
tum ex puro beneplacito latum,non nifi
dependenterž meritis executioni man» ' detur, ut amplius infra patebit.
9. Alij a diametro oppofiti, & duplicem hunc ordinem reci jentes, non ni-fluricUm Decretum admittunt (fi ta-mea & tale ultra illud conditionatum, & univerfale fub N. 5. infmuatum con-ccdi debeat, de quo infra ) vi Cujus omnes illi libro vitae incorporantur* qui prsevifi funt DiVina; gratia: libera obtem peraturi cooperatione : ut proinde in horum fententia priEvifio meritorum prascedat pro aliquo ligno deftinatio* nem ad gloriam: quod intellige de meritis abfolute,& non h\ potlietice pra> vi fis, nemo enim propter ea, quaefaftu* nis eifcc, Gve bona, five mala, pramia* tur aut punitur, alias wrificari quorrto» do polTet illud Sap. 4. taptus efl, w malitia mutaret intclleffuni ejus, p!aci:a enim trat DEO amma illius? quale en m beneficium ioret raptus e vita praematurus, fi aeque propter futuram , durante vita, malitiam puniri debeiet? & quomodo placita anima illius, fiilleobhy» pothetica peccata DEOexofus?
10. Explicata hac fententiarum va» fietate , reftat videndum, quse mens D* Auguftino, & Scoto in hac materia fue-Jit, & quid de ea fentiendum. Adverte
au«
autem, fimul utriusque exquiri men. tem, quia S.Auguftinus magni in Eccle-fiaeft ponderis, alter vero schoiae,quam profiteor, Magifter, & Princeps, ac a lias etiam fi non femper, faltem ut pluri-jrmm fe Auguftini accomodat menti s tantum hujus do&rinae addiftus, ut attenta illius,juveni astate, vix alijs,quam volvendis Auguftini operibus occupatus videri poffet, cujus luculentum indicium eft , quod e.x computatione no-ftri P. Jofephi Laalij in praefatione ad Pcedias Scoto-Theologicas in fuisfen-tentiarum libris unius Auguftini autho-iitatem 815. vicibus alleget.
11.	Ne ergo etiam illi; qui prxde< ftinationem abfolutam faciis in gratia meritis adfcribunt> Ubi Auguftinum abefle paterentur, producunt aliquos ex illo PafTus, quafiijs indicaret hanc Sententiam. Verum quia S. Doftor plus quam fatis integris libris,ut de pra> deftin. Sanft. de bono perfeverant: & corrept, & grat. aperuit fuam eflefen. tentiam, praedeftinationem efle opiis pure putž DEI mifericord,:am ; imd poftremum ex ijs librum ea intentione fcripfit, ut priores duos contra Fauftum & Maffiiienfes, occafione hujus gratuita praedeftinatiottis obmurmurantes , defenderet: ftefii non poiTum, eum al*
teri illi pra?deftinandi, modo favere» Nec attendendi aliqui tantum, ijquc modici textus in c6ntrarium adduci fo-liti, cum iit ait J. Ctus L. 24. ff. de legibus, incivile fit, rsifi tota lege perfpefta , und ejus particula ( aut etiain propofiti-one) propofitd judicare , vel refpondere , dum alias ex contextu mens Authoris clarefcit. Manet igitur D. Auguft. non obiter, fed operose docuiffe, Deum ex mafla perditionis, ad quam fe totum genus hominum per Ad® dejecit peccatum , quosdam fingulari beneficio, & mifericordia difereviffe ad gloriam, cce* terts inea relidis,ut liberatus Epift.105» ad Sixt. de nonliberato difcaty quod etiam fibi fupplicium conveniret, nifigratia fub* veniret.
12.	Scotus hanc abvfTum praedefti-nationis ex inftituto pertra&at. 1. d.4i. q. un. per totam, in qua propofitis aliorum fententis haec habet : Potefl aliter diciy quod pr<edeflinationis nulla efi ratioy etiam ex parte prxdeftinati aliquo modi prior ifia pradefiinatione , reprobationis tamen efi aliqua caufay <^fc.Et poftquam pro hoc fentimme rationem (dequa fuo loco) adduxifler, opponit fibi, quod fi > Petrus, & J udas, ut omnino in naturalibus aequales divinae proponantur vo' luntati, & illa primo vult Petro beati»
tudi-
tudinem, quid vult tunc fudas ? Si dam« nationem ? Hsec non habet fui caufam. Sibeatitudinem ? ergo & illepradefti-natus eft. Difficilis revera inflantia ! adquam juvat fubtilem illius refponfi-onemin terminis adducere dicipotefft quod in ifloprimo inflanti nihil vult Judat fied tantum efl ibi negatio volitionis gloria: (3 fi milit er qitafi in fiecudo inflanti natur a9 quando vult Petro gratiam,adhuc nullus a cius pofitivus divina voluntatis efl circa Judam, fied tantiim negativus : In tertio inflanti, quando vult Petrum -permittere effie de maffia perditionis , fiije dignum per• ditione , i£f hoc Jive propter peccatum ori-ginale, Jive ačluale, tunc vult permittere Judam ftmili modo effie filium perditionis : Et hic eft primus aftuspojitivus uniformis quidem circa Petrum, £$ Judam, fed ex ifo aflu efl iflud verum'. Judas erit finali-ter peccator, pofitis illis negationibus, fici-licet quod non vult fibi dare gratiam, nec gloriam. In quarto inflanti offertur Judast ut peccator finaliter divina voluntati, & Junc ipfie vult jufle punire (3 reprobare Judam. Merito additur in Margine: in his ingenia flupefeant , quanto provdliora. Pergit fubdlis ultra: Nec mirum, quod non ponitur fimilis procejfius pradellinatim onis,	reprobationis, quia bona omnia at-
tribuuntur princip aliter DEO,mala autem B	nebis	i
mbiSy & ita DEum pradefiinare fine r*<
tionCy congruit Bonitati futCyfed ipfum vel-Je darttnare , non videtur fibi immediate pojfie attribui refpcftu objefli iit cogniti in puris naturalibus, fed tantum refpeilu ob-jeSli y ut cogniti in peccato mortali finali. Ita ille.
jg. Atque haec de mentibus D. Au-guftini, & Subtilis manifefta funt, de quibus fi urgeas, quid lent endum? nolo quantum ad priorem recurrere ad ju-«Jitium Sedis Apoftolicas, quae videtur quodammodo tacite quemlibet £ necef-fitate illum fequendi liberare ; narratur etenim a pluribus ( Baronioy Petavioyno-flro P. Barone,	) aSs. Profpero, &
JHilario, genuinis Auguftini difcipulis, Caeleftinum Papam interpellatum pro liujus, tunc recens mortui, dobrini contra quosdam Galliae Presbyteros , qui eam accubabant,defendenda: at Papa , tametfi caeteris acrior de prsedefti-»atione line meritis fuerit controver-lia, fcripfit adEpifcopos Galliae epillo* lam, fed in qua illa dumtaxat, quae de peccato originali, gratia Chrifti, & ufu liberi arbitrij certo credenda, comple, xus eft, interim de praedellinatione nec fyliabam tangens, utique, ut hoc fuo fi-lentio hac de materia libertatem opinans
nandi concederet. Nec <■/?, qudd Cscle« ftiuus do&rinam Auguftini de gratia fumme commendet, praedeftinatio autem fumma eft gratia. Verum hoceft, fed quia gratia ajquivocum vocabulum, nemo cogitur credere, prasdeftinatio-«em efle fub nomine gratias A Papa in« telJe&am.
14. Sufficit ad praefens, ipfum S. Auguftinum ita addičtum fuiffe Prade-ftinationi gratuitas,ut tamen aliam non reprobaverit, fortaffis nurtquam tara fervide illam propugnaflet, nifi indu-&us errore Pelagianorum,totum,etiam praedeftinationis negotium mer tis mere naturalibus tribuentium , ita fe declarat Iib. degrat. & Jib. arbit. c. 6. fi merita noftra ita intelligerent (Pellagiani) ut etiam ipfa dona Dei ejfe cognofcere»ty non ejfet reprobanda ijia fententia. Que» xiamverb merita humana fic precdicant, ut ea ex femetipfo habere hominem dicant9 prorfus refiiffime refpondet Apojiolus:quis te difternlt ? ergo palam fatetur, Te alteram etiam fententiam in fua veri-per-mittere fimilitudine ; X quo proinde non habet, quod timeat.
15. Quantum autem ad Scotum , fateor, eum multum Auguftini fenten-tiaeaddi<Sum , modo ille praedeftinatio-jocrnante roaffam perditionis pofuiffet:
B 2.	$
& hoc in caufaeft , quod fsepiits in Tuis fententiarum libris ex illius opinionis «lifcurrat fuppofitione. Verumtamen in i. cit.omnibus hinc indedifcufsis definitivam profert fub lirt. D.deiflis opilionibus omnibus, quia Apoflolus videtur difputans de ifla materia ad Rom. in fine, quafi totum imperfcrutabile relinquere : o altitudo, inquiens, divitiarum fapientia & fcientice Dei! & quis vovit fenfumDomini, aut quis confiliarius ejus fuit ? ideo, ne fcrutando de profundo , fecundum di fiunt ■Magijlri, eatur in profundum, eligatur %
?u<e magis placet, dum tamen falvetur li-ertas Divina fine aliqua injufiitia, & alia, qute falvanda funt eirca DEum, ut liberaliter eligentem : & qui aliam opinio-71 em tenuerit, refpondeat ad ea, qua t a fla funt contra eam. Si itaque conditiones, hic & Scoto appolitae, ab ejus impleantur difcipulo, plenam obtinet licentiam tenendi, quod libuerit, Magiftrfi palam confentiente.
Atque ex his , quae de S. Augufti-no & Subtili adduxijabunde,& ad oculum liquet, quid de utriusque mente fentiendum.
§. m.
Verior jententia proponitur.
16.	Praemifsis, & praefuppofitis , gu» per tres priores §§. adnotavi, prolixe
Iixe quidem, fed quia de quibusdam eorum in libris difputari video ; plures cnim,etfioppofita fentientes,& D.Au« guftinum, & Scotum fibi adeffe optant, adduftis, & explicat seorum PafiSbus, i qua pugna, cum oftenderim, utrumque JDoftorem f quaces ultimate dimififfe fecundum defideria cordis eorum Pf. 89. ulterius liber manebo. Nec eft, quod quispiam urgeat, non ea dumtaxat vi. tand i, quaj Auguftinoadverfa,quin po-tiiis^uas ab illo judicata veriora,de tanto Ecclefise lumine fan£le fentientem amplefti debere. Prajterquam enim, quod & aliis Ecclefiae Patribus, Augu-ftino oppofitum docentibus, quos infra per decurfum allegabo, fuum debeamus Iiotiorem: fi loquendum foret, quod res eft, diftinguerem materiam morum, <Sc difciplinae,Ecclefiae regimen tangente , ac dogmata ad fidem fupernaturalem pertinentia, a quaeflionibus , in quibus live unum dicas, five aliud , ftabit fan-ftitas Ecclefias, fideique integritas: in illisfixusoculusad S. Auguftmum, ali-osque PP. femper tenendus, non ita in his pjfterioribus , pro quo, ne metam p’opofiti tranfeendam, ride, fi placet, opus de moderatione ingeniorum in Religionis negotio, &c. intitulatum, & £ quodam fub nomine Lamindi Pritanij foli-de,& utiliter elaboratum.	17*
jj. Concludo jam, &<Tico, efficacem, & abfolutamPraedeftinationem ad Gloriam meritorum prsevifionem non antecedere. Haecconclufio, quam grave 2 modernis habeat patrocinium, nemo eft,qui ignorat. Fi q »oque faventSan-£i,& PP. ut S Chryfoft. Orig. Theo» doret. Theophilačt. ex Graecis, exalijs Ss. Ambrof. Hieron. & Fulgent. 1 i.ad Monim. c. 14. clariffime tenens, quod JDEus pnedeftinavit ad Regnum,quos ad fe prsejcivit Mifericordi^e provenientis auxilio redituros in fe Mifericordix f•ib• fequentis auxilio remanfuros. Sed pras ca;teris S. Francif. Salefius in Epiftola ad P. Leflium e S. J. Anncffi Geben-nenfium 27. Aug. i68i.data, & ex te-ftimonio Eminentifs. Sfondrati, ac aliorum ž PP. Societat. Antwerpiaein argentea Theca affervatS, hanc conclu. fionem ita commendat: fententia illa antiquitate, fuavitate, feriptararum nativa authoritate nobiliffima de Pradejlinatio* ve ad Gloriam poji prtevifa opera fani mihi grat ilji ma fuit-y qui nimirum eam ferti' pery ut DEI Miftricordia^acGratiamagis confentaneam, veriorem, ac amabiliorem exiflimavi ( potuitne amplius dixif-ic? ) quod etiam tantifper in Libello dc amore DEI indicavi. Nec tam prsecla» ram authoritate huic fententi*demunc
cor-
cordati Authores, ut qužm maximi videre eft in opufculo hac de materia ad mentem D. Auguftini 3 noftroLauren« tio Brancato, deinde Eminentifs. do Lauaea, edito. Imo fi Antiquitas pro» fundius accedenda , negari non poteft, anteD. Aug. tempora hanc,quaficommunem fu IT-ODinionem, ut S. Profper fidus Auguftinianaedo&rina2,dum ei novitas pradeftinationis ante merita opponebatur, fcripferit Eidem: illud etiam argumentum,qualiter diluatur, quttfumusx patienter infipientiam noflram ferendo, de-monlires, quod retraBis priorum opinioni-buspene omniumpar invenitur-,4$ unafcn* tcntia, qucl propo(itumt & pradcflinatio-uem DE I fecundum prafcientiam DEI receperunt, ut ob hoc Deus alios vafa bono-ris, alios contumelia fecerit, quia finem uniuscujusque praeviderit, (3 fub ipfogra-tia adjutorio,in qua futurus e]f :t volunta* te-, prafcierit. En ! egregia fententi* hujus ex antiquitate commendatio.
18.	Nec ei opponas D. Auguft. ad hoc S.Profperi quaefitum refpon/onem i de praedeft. Sanft. cap. 14. nonefle videlicet opus, ut Patrum, ante feexi« flentium, fcrutentur opufcula, antequam enimPelagiana h^refisoreretur, neceflitas illis nuJIaerat, in folutione difficilis hujus guaftionis yerfari j unde
fa&um,utde gratia DEI fentimen breviter tantum attingerent, & tranfeun-ter. At, ut verum fatear,ad impugnandum, Pelag. errorem neceflaria non eft prasdeftinatioante merita ; necenim er« Tarunt,quia prasdeftinarionem ex meritis credebant, frd quia ex illis, naturas dumtaxar viribus eliciendis : unde, etfi temporibus S Auguftinum antecedentibus , hxc graflata fuiflet hasrefis , in eam,PP.statis iliius,non mutandofen-tentiam de prasdeftinatione ex meritis, sequč invehere potuiflent, ac modo alij ejusdem fen ren tix. Quis item a fle verare poteft,quod fi PP. illi abundantius materiae huic incubuiflent, alterius fen» timinis fuiflient ? res fafti eft hsec,nec rj-fi divinationi fubjeQa. Et hoc pro Au-thoritate extrinfeca pofitas conciufio-nis : nunc videndum, an non etiam in Sac. Biblijs & principijs Theologicis fundamentum habeat.
§. jv.
Sac. Scriptura in favorem djjet-
tionit•
19.	Primum teftimoniumfit D. Pauli, qui ad Rom. 8. ennumerans omnes aftus , & decreta Divinas voluntatis circa falutem hominum , tum ab »terno definitam, tum ia tempore com-
pictam , feouentem ponit ordinem :
Quos prafcivit & prcedeftinavit conformes fi eri imaginis Filij fui, ut fit ipfe Primogenitus in multis Fratribus : quos autem pnedefiinavit, h°s , & vocavit, & quos vocavit, bos & jujlificavit, quos autem jufl i fi cavit, ili os & glori fi ca vit (1 a. rum tft ex ifto ordine, quod prandentia , non natura, quia hac etia m ad reprobos tendit, nec peccatorum, quas reprobationem pracedit, fed bonorum operum , fit ante pradeftitationem, quodque ab asterno pradeflina ti, in tempore fubinde vocentur , juftsficentur, & glorificentur : ut proinde , ficut in tempore tria hac pofleriora ordinem , in quo pofita funt fervant, in tali fe etiam ab ater no in Divina confequan-tur voluntate. Et hanc gloflam approbat , nifi ferte Author fit illius S. Am-brof. quos prxfcivit , inquiens , hos pr<edeflinavit, quia non antepr a declinavit y quam pr^efcivit, fed quorum merita pr<e<• fcivit , eorum prtemium pradeftinavit ergo.
20.	Nec video quomodo huic te-ilimonio fatisfaciat nota Cajetani fu-per hunc locum Pauli, quafi fcilicet, cum /impliciter dicatur ; quos prcefei-vit, & prcedeflinavit, non vero : quos pr^feivit, &oj ^prcedeflinavit, ficut,ad alios aftusdeveniendo, femper apponi-A 6	tur
tur \y, bos, t)t quos p-radeflinavit, bos & vocavit, quos vocavit, bos & juftificavit is c. Hiic ipsft loquendi diverfitate palam fieret ,pofteriores hos aftuseflc diftinftos , priores vero • quospraCcivity (3 pradefiinavit, cequivalere , & elFe fy-nominos, aut faltem unum non eile caufam alterius, ficut prior ex alijs efb caufa pofterions. Si enim res ita in-telligatur , tam folemnis D. Pauli textus omnino mancus redditur, & imper-fe&us; nam lit Iv: Et copuiativum fy-nominorum, & non potius aučtivum, poterit utique unum ex illis ommitti (quid enim opus idem bis repetere > Sc ita dici : nam quos flrsedejiinavit conformes fieri imaginis Fili) fini. . . . quos autem pnedefiinavit y bos & vocavit &c. An autem fenfus hiefit completus, <Sc non potius in prima parte aliquid defit ? Ex hoc eodem motivo retunditur alia ejusdem expolitio , quod fcilicec fecundum D. Auguft. & rei veritatem prasdeftinatio in facris litteris non fe-mel veniat nomine praefeientiae. Sic etenim hoc, fed in propolito textu , ni j ulcus fit , quod abfit, dici id nequit.
2i.	Facit pro aflertione fecundd Epiftola ad Corinth.x. in quae. 2. adducitur ex Ifaj. c. 64. oculus non vidit, nee j
auris
* uris audivit, nec in cor hominis afcendit, qua prap aravit DEus e r, qui diligunt illum: Non agitur hic de gloria in tempore danda, Ted de praeparatione glorije: qua praparavit DEus diligentibus: In ©ppofita autem fententia praeparatur ijs, qui nec diligunt, nec non diligunt DE-nm, nec diledluii praevidentur •' ergo. Similiter etiam loquitur D. Jac volens c. z. avertere contemptum pauperum : yiudite Fratres mei dilečlijfimi ! nonneDe-us elegit pauperes in hoc mundo , divites in fide, & haredes Regni, quod repromifit Deus diligentibus fie? Ecce ! dicitur Deus elegifle pauperes , & non illos, qui nec pauperes , nec non pauperes praevii! erant : repromilir etiam Regnum diligentibus le, ut /It contra&us quo-darrodo oncrofus Regni pro dile&ione: ergo.
22.	Si dicas, non efle in his Paf-fibus Termonem de ele&ione abfoluta, Ted de univerfaii, & conditionata, ut ftnfus fit , Deum praeparžfle gloriam ijs, qui elfent dilečluri. Refp. Si liandum fit in proprietate verbi, ut alias Adverfarij volunt, aliud efle: qui diligunt , aliud : qui diligent: aliud item diligentibus, & aliud dtlcEuris: ciirfi ergo illud a&ualitatem importet, figni-jficat, praeparatum efle ab aeterno Regnum
gnum iis, qui erant a&u in mente Divina diligentes, hoc eft , quorum dile-čhonem, ut futuram Deus a&u praevidit : in f<-nsu vero Adverfariorum fuif. fet dileftio pro figno praedeftinationis abfolutas mere poffibilis. Deinde fi concederem etiam explicationem de praedeftinatione univerf^li, & cdnditio-nata , adhuc favebit RefoJutioni poli-tie , ut infra patebit, ubi ea ex tali concludetur elefiione.
Nec contra hos textus, ita dedu&os, urget, quod opponi folet, propterea ommittendum.
zj. Favet tertio Epiftola z. ad Ti-moth. c. 2. Si commortui fumus , & con. -vivemus : Si fuflineb/mus , & conregnabi. mus : fi negaverimus, & ille ( Chriftus ) negabit nos : Ubi eodem modo D. Paulus de Regno obtinendo , & de negatione , qu& a Chrifto negabimur, loquitur: ergo ficut, ut negemur a Chrifto, pr£e-requiritur negatio illius, ita, ut convivamus, aut conregnemus, neceffari-um eft, ut comoriamur, & fuftinea-mus. Favent denique omnia illa loca, in quibus beatitudo dicitur Merces Luc.
IO.	Br avium i. ad Corinth. 9. depojltum.
I ad Timoth. 1. Corona juftitite. ibidem
c.	4. Si enim'habet rationem mercedis, premij &c. non eft purum donum, fed
fupponit merita, qux etiam /aepius pro caufali gloris allegantur, ut : quia in ■pauca fuifli fidelis , fupra multa te conflit nam , intra in gaudium Domini tui» Math. 25. Reddet, unicuique fecundum opera &c. Math. 16. Pater vos amat (&quis major amor, quam quo Sterna conceditur felicitas ? ) quia me ama-flis. Joan. 16. Et non, quia ita illi placuit duntaxat : EJlo fidelis usque ad mortem, & dabo tibi coronam vitee A poc. 7.. Tranfeo plurima ejusdem, vel aequi-valentes tenoris , ex quibus omnibus concluditur, beatitudinem nemini gratiose duntaxat promiffam , fed ad modum contra&us quafi onerofi : quafi dico; non enim durum, & difficile, fed fu ave jugum Chrilii, quo d hic in contractum venit, & onus ejus leve Matth. 1 x. At que ideo, inftruit Trident. Sefs. 6. cap. 16. bene operantibus usque in finem, 4$ in Deo fperantibus proponenda efl vita aterna, 43 tanquam gratia filijs Dei per JEfum Cbriflum mifericorditer promijfa ( gratia utique Dei, quod aeternam vitam bene operantibus promi ferit, cum ftante quocunque opere potuiffet non promittere:)^	merces	ex	ipfius
Dei promijftone bonis ipforum operibus , <& meritis fideliter reddenda. Hac ejl tnim illa corona jujiitia
24.	Ad haec omnia, Sccenteua alia, fiadmedium proferre opusefiet,unicam AA. opponunt diftinftionem de ordine intentionis y & exeeutionis, volentes, effis quidem dogma Catholicum, gloriam habere rationem coronaj, quam nemo fibi {pondeat, nifi,qni legitime certaverit. 2. adTimoth. z At non ex eo, quia ex pravifione certaminis promiflaeft, fed quia ex alia voluntate ftatutum, gloriam gratis promiflam , effe&ive nequaquam dandam, nili poli certamen , & merita. Et hac diftin&ione attenta inducitur concordia in Scripturis, quae quandoque infinuant, gloriam efTeopus mifericordiae,alias vero mercedem. Haec eft communis cantilena, quam utdefen-dant, aliqui eorum mulrum operofi funt; hic enim, fi dee/Tent, a&um foret cum praedellinatione pure mifericordi, ut apud ipfos videas. Porro mihi animus non eft, feparatum cum duplici hoc or-
d.ne habere negotium, an fcilicct,quando, aut quomodo admittendus: led pro» pofiti mei erit oftendere, diftindione illam hic locum non habere , quod fiet, dum fequenti probavero, fuppofita ea, pradeftinacis nullam relinqui liber-tatem capelTendie gloria;,cum tamen illa talis fit merces, quam perdere, aut af-fe<jui in noftra fitum eft poteftate. Perpende
yen3e itaque, quod inferius dicam , il« ludguehuc applica.
25.	Solet quoque proconclufione adduci decretoria illa fententia, aju-fio Judice ad plenum Ele&orum gaudium in Judicij magni die proferenda : venite BenediSii Patris mei ; poffidete pa» ratum vobis Regnum 6 conftituttone Mundi ; efur ivi enim, & dedifiis mihi man- -ducare 4$c. Matth. 25. ubi lij enim re« fertur ad to : paratum , ut fenfusfit, paratum efle Regnum propter opera mifericordise; ficut «ternus paratus eft ignis negantibus illa; difcedite <9. me maledicit in ignem aeternum , qui paratus efl diabolo, Angelis ejus ; efur ivi cnimx 4$ non dedifiis mihi manducare &c. Eft enim utri usque fententix idem renor. Verum non fine fundamento adnotavic Baro nofter, pofle quempiam morari in verbis illis: Diabolo^ Angelis ejus ; quia, enim Lucifer, & caterva illius non peccavit denegando cibum , quomodo veru erit, paratum illi efle ignem eo, quod, efurienti in fervis fuis Domino, non dederit ? debet ergo caufaiis enim re-duciad dijcedite, ut fit caufa damnationis exeeutioni datae, atque ita, fi in pa. ritatc modi loquendi, 3 Scriptura ufur-pati, flandum fit, in priori etiam Ele-& orum fententia caufaiis enim ad veni-
te,
te, vel poffl dete retrd trahendum erit, nullatenus ad to -.paratum. Deinde, fi fenfus exa&e perpendatur, apparebit, p*opofitionem illam : qui paratus efl Diabolo, & Angelis ejus, effe merum inteije&um, nec pertinens ad fub-llantiam Sententiae, cum non fiatfer-mo ad Diabolum , fed ad praricitos tantum homines: ad hos vero dire&e nihil in ea continetur, nifi , ut difcedant propter immifericordiam ad ignem aeternum : Et quia etiam in fecunda per-fona pluralis numeri caufa exprimitur: efurivi enim, non dediflis&c.ad illos ea pertinet,ad quoseft fermo,nempe ad reprobos : proinde caufa hasc illius eft caufa,quod in reprobos fulminatur,fulminatur autem, ut in ignem defcendant, per confequens, &c Jam loquendo ž paritate, glolfa fieri poteft fimilis ad alteram Eleftorum fententiam , fi ita vertatur: poJftdeteRegnum,quod vobis paratum efl, &c. Quapropter non multum huic fidendum arbitror Authoritati , quamvis alij magnam in illa vim reperire volunt. Quod autem S. Joan. Chryfolh homil. 80. in Matth.explicet, nam,quia fciebam vos, antequam nati effetis hujusmodi futuros, hac vobis a me pr aparata fuere,, facit quidem pro alfertione polita , non tamen putandum, eum hunc
Mac-
Matthxi locum ita intel/exifle, guafi caufam praeparati ediceret Regni , Ced potius gratia materi» id dixiffe.
* v ,
Prima ratto pro Affertione,
26.	De fide eft confecutione m Glorias efle arbitrio humano commiftam, ut Eam quisque promereri poffit, autper-dere, led fi Prxdeftinatio ahfoluta no-ftra antecederet merita, id non verifica-retur: ergo. Prob. mjn. Quod ad aliquod antecedens neceflario lequitur , in nuilius eft arbitrio, & poteftate, nili ftt & illud antecedens in eadem poteftate , fedad Prxdeftinationem abfolu-tam neceflario Petrum e. g. lequitur gloria, nec Prxdeftinatio illa eft in poteftate ejus .* ergo. Maj. eft principium univerfale contra Prardeteiminantes , & merito ; debet enim d;ftinflio ef-fe inter eum, qui femet commifit fcam-no, & qui ab alio, cui refiftere nequit> illi impolitus eft ,quamquam uterque, dum fedet, necelfario ledet: omne enim, quod eft , quando eft , necejfe eft ejfe, (ea quas, nili quod unius felfio proveniat ex propria voluntate, non alterius? Min. etiam conftat,quia Pradeftinatio illa abfoluta fuit fafta ante merita libera , & cum abfoluta, & efficax fit, nul-C	laro
Jam refiftentiam admittit. Fortismi-hi apparet hasc Ratio, quas proinde A A. mire torquet, ut videre eft tum ex fe-dulo eorum in solvenda illa labore: tum quod quadam in refponfionem adducant , quas fi alibi occurrant, nec ab ip-fis reciperentur , idque etiam in alijs eorum pro hac materia principiis advertere licet. Res experimeno fiet clara.
27- Adferunt itaque jam fupra ex Num. 24. notam diftin&ionem de ordi-ne intentionis, & exeeutionis. Nam ta-metfi DEus fine refpeftu ad voluntatem , aut merita Petri ftatuerit ei gloriam , vi hujus tamen decreti, quod ad ordinem intentionis fpečtat, necdum ille gloriam poflidebit, fed quia in fe-quenci ftatuit figno dare eam ut Mer-cedem meritorum, libere ponendorum; & voluntas hoc ftatuens eft quid ordinis exeeutionis. Primum ergo Decretum refpicit gloriam fimpliciter neC dandam ut donum, nec ut preemium ; alterum autem terminatur ad eam tan-quam preemium ob merita , qua; quia libere eliciuntur, libera quoque g/orias eft confecutio , verificaturque, quod gloria fit vi prima: Prasdeftinationis Petro gratis promifla , Iv gratis, feu gra-tuitate fe tenente ex parte Ačtus Divini
ni prsdeftinatis tantiim ( quateniis De» us ad illum neceffisatus non eli) non ex parte obje&i, Teu glori« , quam nun decrevit gratis dandam, ftd potius vigore fubfequentis decreti in remunera« tionem meritorum. Equidem fateort duplicem hunc otd.nem non videri pu« gnantem,ut quidam evincere magno qu.dem conatu , ftd infelici eventu ad laborant; quid enim v tat , ( libeat ex humanis exemplum fumere; ne dux £ nemine, nsfi prseci^e £ propria motus voluntare , xoo Solidos duobus, aut quotquot mavis, largiri ftotuat militibus : & moxfubinde decernat , eosdem dare illis in remuneratiorem exercitas genercfitatis ? Ita autem inre ti; nis adeft voluntas, &exe<urionis, fdque, quod a duce gratuite deftinatum , m ii-tibus executire non nifi ob generofos obvenit a&us.
28.	Ac quamvis hoc, alaque ex-cmplaad facilitandum ad nventa captum , lubenter admittam , vix tamen ad aliud deferviunt, praeterquam ad intentionis , & executionis explicanda decreta ; Tum namque perfuafus, quod , fi prima produ&i Ducis voluntas foret efficax , & mutationis nefcia, milites, fint dein generofi, vel defides , & otirfi, ha* bcbunt denique aureos: proinde nego-C 2	tiura
iium hoc ita exemplificare, eft difficultatem de cafu in cafum transferre.
Contra diftin&ionem itaque ir^e evidenter ita arguo.IIJud eft liberumPe* tro, qm d a liberis illius pendet meritis* fed ftante fuppofito , & expliraiione A A. Gloria fecundum fe, & in fubftan-tia abillis non pendet,bene vero modus, čc quasdam , ut ita dicam, denominatio Gloriae , fcilicet quod fit merces, & corona : ergo illa in fubftantia Petro libera non eftjfed modus duntaxat eam habendi. Maj. eft aperta: Mi». eft, ut dixi , explicatio AA. volunt enim, Decretum in ordine intentionisrefpiceie rem infe, praefcindendo ab omni, quo producipo-teft, mod6, Decretum vero execurioni* modumipfum; atque ita ficut fi DEus fimpliciter Tritici ftatueret abundan:i« am ( & hoc eft unum ex exemplis, quod ad naufeam repetit Maftrius ) nihil determinando, utrum medio pluviae com-petemis,aut alio quocunque fit effe&u-anda ; tale enim poftea primo decerneretur : ita ftatuit DEus dare Gloriam Petro fimpliciter, 8c in fequentideinde figno ftatuit esm dare ob merita , qua proinde ftatuitio terminatur ad modum, quo danda eft. Eft ergo Mi*. fecundum illos vera,& quid de ccnfcquentia nifi bonitas expe&anda ? & tamen confequens
fu/tineri nequit, quia multum intereift Petro, ut fit beatus, parum aurem , an hoc fibi obtingat ut donarium , aut ut proemium.
Poffet hic dici, Decretum intenti-vum caufam adaequatam non cffe , fed inadaequatam collationis G/oriae, utpote quas radicaliter tantum, non formaJiter, & complete ex illo fequitur. Verum quia itei um hoc ipfo jT recurret, an per hoc argumentum folvatur , expe&an-dum eft, & intcrim.
29.	Contra principalem refponfi-onem denuo argiimentor : Petrus in priore primi Decreti figno erat fub mera poffibilitate,& indifferentia ad merir ta, & omiffionem eorum, ut pro tunc verum fuerit de eo dicere; poteft aftu , & proxime fe determinare ad merita, vel demerita,ac in tali indeterminaricne fuit A DEO pro illo tunc vifus. Pona» tur autem, qu6d in fignofequentepo-fteriorem elegifTet partem, quid erit de primo Decreto praedeftinante ? ernne Petrus vigore illius beatus ? fi non : ergo illud aut non fuit 'efficax , aut non abfolutum , cum ab unica Petri voluntate e vacuari queat. Si ita ? manet,quod dixi,Petrum efle omnino beandum,five bonus fit, five malus, aut non bonus. Si prxtcndaS) /tante primoDecrctoin-
C l	fal-
fallibile efle Petrum fe determinatu«
rum ad merita , impingis alibi ;namcui adfcribis eam infallibilitatem? vel primo Decreto, vi cujus neceflario fequi-tur aliud de meritis ponendis ? & fic en rvas Petri circa merita libertatem, facisqtie, ne merita llnt merita, quia non libera. Si piae incl:nationi, & bonas Petri indoli? fateris,effe&um libere futurum, ex pura indi atione, & proxima voluntatisdifpofitione obtinerein-fal]ib!litatem,quod apud nos faltem concedere non licet, ne confequenter con-tedatur^effeftus liberos 3 DEO in difpofitione caufae prasvideri.
Se mper itaque prx oculis habendum, percipi haud polfe, unde omnes illi, quos DEus primo Dec eto prasde-ftin.,vit, habeant, quod fint infallibili« ter vocanti DEO refponfuri, ut in fe-
?uenti dein figno eisGloria conferri ef. ective poffit in proemium, cum pro tunc nihil omnin6 circa eosa&um, fed pujeputead Gloriam gratu;te fintele-: Profe&odomi noftrs habemus, nihil certi, & determinati de liberis dici pofle operibus fine concomirante , aut coincidente,proprius loquendo, Decreto,quod tamen pro illo tunc abe/l, ficut & Decretum prasdeterminans, Thomi-ftis familiare; im6 nec pro primo illo
figno ( ut ita appareat, etiam in fen-
tentia RR. qui fcientiam mediam ad. flruunt, falfum id efle,) ex fe fiiturum bonum opus fuit, feu meritum , alias praedeftinatio non foret fine meritis praevifis , ut patet: ad coque.
}o. Ut autem principale, ex libertate confecutionis gloria; pro Conclu-iione deducium, ultra jam di&a illu-ftrius evadat, juvat ad Myfterium Incarnationis defeendere, ac fupponere, quod ex Scoti do&rina in 3. dift. 7. q. 3. & d. 19. qus aliis pluribus etiam extra illius fchoJam placet, Sacramentum illud volitum 3 DEo fuifle praevie ad p izvitem Adae lapfum , volitum quidem fimplicer quoad fubftantiam , feu unionem humanitatis ad Verbum, pr&fcin-dendoabomni qualitate , & conditio-ne corporis humani, an fcilicet in - an palfibile efle debeat ( en! Decretum in ordine intentionis circa Incarnationem ) ut enim paflibile fit, deinde primo fancitum occafione unirerfalis Ca-thaclyfmi, cujus medicinas apta id materia vifum eft : & hoc eft Decretura exeeutionis. Haec, inquam , Do&rina eft Subtilis, & Sequacium ! ex ea autem inferimus, tanquam aliquod confe-quens , quod Incarnatio, Adamo quoque non peccante, futura fuiflet indu-C 4	bier
tve, in carne faltem paffionis experte,& cur hoc? ex eo fcilicet, quod primum Decretum exigit quidem aliud, cujus eflaffignare conditionem corporis, feu modum, fubquo illud executioni dandum, at non exigit contingenter, quafi ftante illo ommitti hoc poffit, fed ne-ceffarid, ne evadat inefficax, feu potius, ne contra fuppofirum negetur unguam fuifle efficax.
Hoc jam attente confidera, &, materia tantummodo mutata, ad praeiens, applica, & videbis, quam fortunatus, & fecurusfit, deBeatitudine Petrus, fed quam mifera illius circa eam libertas , cujus tamen non modica cura Orthodoxis necefTaria.
ji. Ex his ira dedaris,& firmatis ruit, quod A A ad tuendam libertatem u 1* trk dicunt, nempe , non amne Decretum antecedens libertati effe inimicum, fed illud tantum, quod non dicit refpe-£lum ad aliudConfequens, virtualiter in fe mchifum: jam vero etfi Praedeftinati-onis Decretum praecedat merita Petri libera, ea tamen virtute includit, nec nifif per illa executioni mandatur, ejus-que confumatur efficacia ( & hocefl, quod fupra in fine Num.z%. ex illisin-fiouatum, Decretum in ordineinten-tionis adaequatam non effc caufam gloriae,
riae,hancque radicaliter tantum ex illo fequi ) quia vero merita a libera Petri dependent voluntate , Decretum iiiud primum non aufert refpe&u gloriae libertatem , nec plene fuppofitio antecedens dici poteft. Ruit, inquam, hoc, fi praemifTa penitius infpiciantur. Sed praeterea libet etiam fic dialeftari , & quaerere ; unde habeat primum Decretum , quod virtute includat merita ? II ex fe, feu fui natura^ergopofitfi,illo, neceflario fequentur merita , antequam feadilladeterminadet Petrus , per con-fequens non tantum gloria , fed merita quoque non erunt libera. Si ex eo, ut illi reversi volunt ( quod antecedenter univerfali beneplacito voluerit omnes homines fieri depedenter &meritis fulvos; hoc etenim fuppofitd , fi deinde flatuat falutemPetri, fequitur effe&ive cum nequaquam falvandum nifi meritis elicitis. Atque hoceft , Decretum ordine intentionis virtualiter , radicaliter includere merita. Aft fit hoc verum , quid inde ? infertur guidem Decretum Prasdeftinationis, in ordine intentionis latum , efle per merita exe-cutioni mandandum , ne priori de omnium fallite beneplacito contradicat, non tamen, quod merita ( & ita ncc Gloria ) futura fin t libera; debebit naro-C 5	qu«
que ea Petrus habere vi alterius de fui falute voluntatis, ne alias reddatur in-efficax, fi in fequenti fignoconciperetur , ut nolens ponere merita. Deni, que ut finis huic imponatur §. Quid Scotifta, aut alius dicet Thomiflas, fi hic illaefam hominis libertatem a Decreto prasdeterminante fic difcurrendo tueri voluerit ? Decretum antecedens, feu prsdeterminans Petrum v. g. ad amorem, quamvis fit ante praevifam cooperationem ipfius Petri fa&um, fx-mulque efficax, quia tamen executio-ni non datur, nifi dependenter ab illa cooperatione , quam virtute includit, non deftruit, fed compatitur libertatem eo, quod cooperatio ipfa Ž Petri pendeat voluntate. Et fi quxras ab il« Io , unde habeat Decretum illud, quod virtute includat cooperationem ? mox reponet, ex hoc, quod DEus generaliter ftatuerit finere caufas fecundas , ut fu os agant motus, conformiter ad earum agendi modum ; proinde fi decrevit deinde amorem a Petro eliciendum, infertur eum libere eliciendum. Quid ad hoc ? nonne ficut merita libera fint, neceffe eft , ita etiam cooperatio Petri ad amorem ?
§. vr.
[ fr&ditta Ratio a Retorjiomius
defenditur,
32.	Volentes A A. vim hucusque promoti argumenti minuere , ad aliam materiani , qua: tamen , iit ajunt communis eft , difficultatem transferre co-nantu ,ut iia fpeci le non fit, quod alias etiam premit. Et primo
Sumunt occafionemex materia de Gratia ; nam cam, qua: congrua, & efficax dici ur, prasdeftinavit DEus Petro, antequam illum, in hac, aut illa circumflantia pofitum , hoc , aut illud operaturum privid flet \ atqui hSc grafa fuppofitS infallibilis eft confenfus Petri, nec tamen ulli in mentem venit CathoJicorum , confenfum non fore li• berum , ne omne meritum dicatur ne-ceffanum, dum quodlibet talem fuppo-nitgratam. Sed Refpond. hancinftan-tiam procedere ex Gratia congrua , & incongrua male intelleftis; non enim in ratione qualitatis, aut phyfica diftjn-guuntur entitate , quafl una earum yi fua inferret confenTum, non altera: fed in ratione doni , feu moraliter dunta-xat, aut etiam connotative. Dico itaque , DEum Benediftum poft Decretum providendi omnibus gratia fuffi-
cien-
eientiflima ac! merendum , fed ante ali« ud de hujus fpeciei Gratia ( multiplices enim funt Gratiae, fed omnes a;que, quantum eft de fe, admovendum hominem aptae ) Petro dandi, prxvidifle , eum huic tantum Gratis ex propria voluntate cooperaturum , non alteri , quamvis & alteri potuifif-t, 11 voluiflet: JDum ergo in fequentefigno ftatuit, Petrum huiusmodi pra;venire Gratiae Sc hoc eft fpeciale donum) utique ftante ea infallibilis eft confenfus Petri, fed unde? fors, quia Gratia in fe tanta: eft efficacitatis, ut neceflario illum inferat ? nequaquam ; fed quia ipfe Petrus fe ad confenfum fuppofitž ill^ Gratisi determinavit: Et fi fe fub alia Gratia, quacunque tandem, ad confenfum di-fpofuiflet, non fub hac, illa foret efficax, non haec. Non ergo Gratiae tantum adfcrb tur confenfus, ne liber non iit, fed liber* Petri cooperationi; quod clare docet Trid -nt. cap. 5. Sefs. ut, qui per peccata £ DEo averjl erant ,per e us excitantem , atque adjuvantem Gratiam ad convertendum fe ad fuam ipforumju-ftificationem , eidem Gratia libere afjenti en do , & cooperando difponantur: ita , m tangente DEO cor hominis per Spiris tus SanEiiilluminationem , neque homo ip-Je nibil omnino agat, infpirationem illam
reci'>•
picus, quippe qui illam &abijcere poteft» «eque tamen fine Crati a DEI movere fe adJuflitiam coram illo libera fu a volu»» tate poffit eo, quod meritum , feu bonum opus fine Gratia elicitum fit refpe-£Hi juftiiicationis improportionatum. Nunc confidera ,an eadem ratio, & non potius palmaris fit difparitas de Grati* efficaci, qua non eft talis , nec infalbbi-liter adneXum habetconfenfum, nifi ex Petri voluntate, & de Dectro praedefti-iiante in A A.fcnfu,exquo fequitur gk> ria certiflime, utlat6 1116 in eadem fi. gno verum fit dicere, Petrus habe merita , aut gloriam, cum tamen , donec Petrus proxime liber intelligatur, nullum fas fir afium fine periculo falfitatis determinate afferere. Non nego, rema. nere contra hanc Gratiže efficacis expii-cationem oppofitionis locum , fed quia fupponi debet, alibi defendenda, in illa ultra propofitum amplius morari non licet.
33.	Aliam fumunt inftantiam ex Perfeverantia finali , hasc etenim eft, iit Trident: loquitur felf. 6. can. 16-Magnum illud ufque in finempcrfeveran-ti<e donum, quod, ut antea cap. 13.docuit , aliunde haberi nonpotefl >nifiab eo , qui potens &c. a folo ergo deo datur, & quidem fine meritis, alias magnum^do-
num
«um non eflct, fed Merces, & prsemi«
um,ficuteft gloria in S< ntentia pofita, &taim-nPetrushabelis illam fceuruseft de falute , qui enim pcrfeveraverit ufquc in finem , bic falvus erit , promifit Chri-ftus apud Matth. c. io. jam autem quid eft magis ta fivum libertatis , Prsedefti-natio ad glonam immediate , an ad aliud , quod illa neceflfario confequitur? At lalvo meliori judicio, alium, quam illi perfeverantiae finalis formandum putarem conceptum, ut fcilicet in re-&o, & formaiiter aliud non fit, quam meritum hominis , gratia adjuvante elicitum , quod , quia connotat mortem mox fecu turam , diciturfinale, feu ultimum , ad quod fequitur proinde gloria. Sicutergo D. Deus per vita; decurfum in Petro tales excitat gratias , & internos animae motus , quorum ope peccato diffenfurum , aut fi lapfus fit, ad Poenitentiam reverfurum praevidebat, pariter id agit in ultimo vitas momento; 6c quia tunc ex curfu caufarum fecundarum , quem DEus non impedit, finis adeft vitae, habet Petrus Perfeveranti-am finalem : Proinde , ut vides, nona/ia hic adeft quoad libertatem difficultas, fed eadem, quae in priori inflantia de gratis efficacitate foluta eft. Quod autem ita dicendum cflet, non cbfcure
ex
ex Sac. Litteris deducitur ; nam, ut pauloanre ,ex S.Matth. finaiiter perfe-verans certus eft de falute, ex S. Paulo vero vult DEus falvos fieri omnes,de quo in fequent. §. fi promeriti fuerint, non quidem per vita; fluxum duntaxat, fed neceffario in vitas termino; adeoque non aliud eft Perfeverantia finalis,quam meritum finale, idem enim ex utriuf-queSanfti doftorina ad vitam requiritur aeternam , & Perfeverantiam finalem, quam D. Matthaeus exprimit, alter implicite fubintelligit.-per confequens &c. Magnum nihilominus donum eft perfeverantia ifta , alijsque etiam donis ma-jus , quia illo re&c tempore , quo mors imminet gravioresque urgent rentatio-nes, gratiam five ad perfeverandum , five ad refurgendum efficaccm Divina largitur Mifericordia: fine Gratia quippe alio tempore data, de falute necdum aftum , fi vero in ultimo momento de-fit, nulla fpes amplius fupereft : Prop-terea inceflanter orandum, ac perbonorum operum exercitium ab illo efF lagi-tanda, qui potens eft eum, qui flat, jiat ue-rc, utperfeveranter flet.
54. Si dicas,quod juxta datam ex« plicationem etiamNatura ipfa, feu cau-ias fecundas ad Perfeverantiam finalem conducerent. Refpond. Non mirum ,
quod
quod naturalia quoque juvent ad fala«
tem; nonne multum eam promovet bona,& pacata indoles,ad pietatem prona, & ab exorbitantia paffionum utcunque libera, &c. fola itaque natura nonfuffi-cit, occafio tamen effe poteft, aut conditionem ponere, ad quam , fi Gratia acceiTfrit, asterna fequitur falus. Pro fine advertit hic P. Baro Nofter, qudd fi quis, peflimasetiam vitae, in morte tantum convertatur, finalem dicitur habere perfeverantiam , fine hac epim non eft falus, & tamen quomodo proprie perfeverare dicendus , cum primo inceperit ? Item alius faepe cadit, faepe etiam refui git, fi mors tunc, dum a lapfu reparatur iterum accidat, perfeverantiam habere dicitur, fed quomodo, cum per-feverentia variationem excludar ? Fatendum itaque,nifi Catholica prohibeat veritas, Eam ipfiflimum finale efle meritum, & ad eam multum naturalem conducere mortem.
VIL
Pntfuppojitum ad aliam Ratio-
nem proConchtJione.
35.	Proba per antecedentes duos jTjT- addu£te,& propugnata pi'Ocedit ex fuppofitione, quod fit ab sterno abfolu« ta lalvandorum Pnedcftinatio, diftinfta modo aliquo a generali voluntate fal-
vandi omnes, qua eft conditionata. Pro. penam nunc aliam rationem , fortaflis offendentem, fuppofitum illud non fub-ftftere, qu6 fafto clarum eft ruere AA. fententiam; ftabit quidem, Praedeftina-tionem antecedere merita,fed non eam, quam imaginantur.
Advertendum itaque Patribus, Sc Theologis communiffimam, & ad commendandum DEI erga creaturam ratio-nalem amorem peropportunam effe fententiam, qua; di&um iJlud D. Pauli r. ad Timoth. z. DEus omnes homines vult f 'alvos fieri, & ad agnitionem veritatis venire ita intelligit, ut DEus Benedi&us habeat ex mero fuo Beneplacito ante-eedenter ad quodcunque hominis meritum, voluntatem finceram, candidam, & quantum eft de fe , efEcaciffimam dc omnium omnino,& non aliquorum tantum falute, quae quidem voluntas non eft plene abfoluta, alias nullus daretur reprobus, fed conditionata, feu ut eam effeflus , id eft, aftualis fequatur falus, exigit merita, tamquam conditionem ad id necefiario requifitam, nobisque in alijs, & quidem copioftflimis Scripturae Locis revelatam, in quibus vita aeterna non alijs, quam legitime certantibus, &c. promittitur : Eodem ferme mod& , quo Rex militem promovere vellet, fi D	gene-
generose certaverif, & ob hoc arma daret ad fortiter pugnandum neceffaria, <5c idonea : at fi ille, relidis in pace armis , otiosum Belli ageret teftem,fuž tantum defidia Regis voluntatem in Te non experiretur impletam. Sic etiam D.Deus vigore univerfalis fu* voluntatis dat cuivis auxilia , & gratias ad meritorie operandum perquam idoneas, quibus fi quispiam non cooperetur, non DEI,fed illius eft defe&us,quod falutem aliquando non confequatur. Perditio tua ex te Ifrael, ex me tantum auxilium tuum. O fese. 13.
36.	Hanc porro finceriflimam DEI voluntatem non tantum fignificat in al-JatoD. Pauii teftimonio univerfalis ille terminus: Omnes, qui utique proprie ac» cipiendus,cum nullum ex hac acceptione inconveniens, abfurdum, aut contra-diftio fequatur; fed etiam omnia ea Loca, in quibus teftatur Dominus DEus, fe nulli , nec perverfis fufficientiffima negare auxilia: JeruJalem, quoties volui congregare filios tuos , ficut Gallina congregat pullos fuos fub alas , & noluijli ! JVlatthasi 23. Quid eft, quod debui ultrči facere vinea mea, & non feci ? nihil utique: £i ergo quofcunque indifcrimina-tim opportune adjuvat ad falutem, quis cxclufus eft ab illa mifericordi voluntate
te falvandi omnes ? ProfeQd Ecclefi* nunquam didicit pro aliquibus tantum DEum orare Omnipotentem , fed potius bcmtm , & acceptum ejfe, ut inflruic Apoftol. cit. coram Salvatore nofiro De9 fi eri obfecrationes , & orationes pro omni-bus hominibus , ut vitam agant in omni pietate &c. Chriftus JEsus etiam dedit Redemptionem femetipfum pro omnibus : adeoque. Confirmatur ex illo Capientia; c. 6, Pufillum , 4$ magnum ipfit fecit, qualis cfl illi cura de omnibus , fi aequalis de omnibus : ergo nullus ex-em ptus a generali voluntate faluris, ut proinde quoad hanc non fit diftinblio ju-deei, id Graci; nam idem Dominus omnium sd Rom. io. Nec apud Deum ejt Gentilis & Judceus . . . Barbarus, & Scytba , feruus & liber, fed omnia & ia omnibus Cbrifius: Sicut non eft diftin-&io apud illum quoad creationem , 8c dominium fuper omnes , ex quo Apo-ilolus etiam quoad voluutatem falvan-dandi omnium infert aequalitatem. Conformiter ad hoc advertit S. AmbroC lib. i. c. i j. Quis operator negligat operis fui curam ? quis deferatdeiiituat , quod ipfe condendum putavit ? nam aliquid no» fecijfe, nulla injuria fuit 9 fed non curare, quod feceris, fumma inclementi*. Tandem Theologi uniterEmdo-
D *	«nf
Cent humanum genus moderno rerum, ordine in ftatu pure naturali creatum non efle , fed ad fupernaturalem elevatum ordinem : Hic vero efl Ordo gratiae , & glori« , quas, quia Deus cuilibet, nemine dempto, dare ftatuit, totum hominis genus in fupernaturali ordine collocatum intelligitur.
37.	Scio , quosdam hanc genera-lemDei negare voluntatem, fultos au-thoritateD. Auguft. c. io?.Enchir. qui, quod feriptum efl, vult omnes homines Jal-vo r fieri, intelligit , tamquam diceretur nullum hominem fieri f alvum , tiifi quem /alvum fieri ipfe voluerit , non , quod nullus fit hominum , nift , quem f alvum fieri Voluerit &c. Vel : ut omnes homines 0-mne genus humanum intclligamus , per quascunque differentias diftributum: Re» ges , pricatos , Nobiles yignohi^es ... Do-čtos, indoflos ... Mares fxminas ,infan~ tes.. • • ctfi quid aliud differentiarum ejt in hominibus. Quid efi enim eorum , unde 7ton Deus per Unigenitum fuum Dominum Tiojlrum per omnes gentes f alvos fieri horni• res velit ? Quod autem to : omnes ita in-telligendum fit, oftendic exaliaChrifti phrafiapud Matth. c. i?, ubiad Phari-ixos : Decimatis mentam , inquid, (3 rw tam , & omne olus. Hequeenim , ait San« QLus>Pbarifat quacunque aliena ,&per
mnts
omnes terras omnium alien'genarum omntm olera decimabant : ficut ergo hic omne olus omne olerumgenus , ita illic omnes homines^ omne hominum genus intelligere pojf umus. Et hoc tA , quod lcgice dicunt, paffuln illum D. Pauli pro generibus fingulo« rum fupponere, non pro fingulis generum. Sed fcio etiam , S. Auguftinum fspe fe exfplicuifle, iy : Omnes in reiatis tantum accipiendum fenfibus ,fiper D. Pauli textum abfoluta Dei de hominum falute intelligatur voluntas ; fi enim talem haberet Deus de omnium omnino falute , nemo utique eflet, qui non fa-luaretur , alias verum quom< do eflet, quod canitur pfalmo 115. Deus autem jiojler in ccelo furfum , omnia , quacunque voluit t jecit in ccelo,if in terra} At quia famdiare eft Theologis ut in principio notavi, divinam in abfolutam, & condi-tionatamdiftinguere voluntatem, conditione fe ex parte ponendi duntaxac termini tenente, fi Pafliis D. Pauli intelligatur, ut debet,de pofteriorihac voluntate, non eft , cur non in Aia plena intelligatur univerfalitate,tameth non falventur omnes, ob non impletam ab ipfis conditionem, quod totum Commentator Matth. apud S. Anfel. in c. 6. ad illa verba : fiat voluntas tua, hisce in-jiuit verbis; Duit funt voluntates in Deo : D 3	una
tina mifiericordia, qua non efi cogens , tte-que aliquid libero arbitrio aufert, qua omnes homines vult f alvos fieri, quod tamen in libera eorum potefiatepofitum efi. Efl IS alia , qua eH de effieftibus rerum, de qua dicitur: omnia quacunque voluit , fecit. Huic nemo potefi re/i fi ere, de qua dicitur , •voluntatiejus quis refflet? hac providentia concordat fetrper , alia vero non femper. Si enim vtlit ptr miferlcordiam de aliquo pravo, quod fit jufius , IS conferat ei gratiam fuam,	tamen die per liberum arbi-
trium con radicat, nec gratia Dei confen-t i at,hac voluntas Dei non concordat providentia. Itaque homines re fi fiunt voluntati Mifiericordia &c.
$8 Nec fi D Paulus ita intelliga-tur, contrarius eflS. Augullinus ,cum pofl relatos ex illo duos incelligeadi modos mox fub jungat: Et alio modo Intel-ligi potefi,dum tamen credere non cogamur, aliquid Omnipotentem DEum volui/fe fieri , failumqtte non e/fe j quia veritas cantat : omnia, quacunque voluit, fecit. En ! negavit fenfum univerfafem di£ti D. Pauli , fi intelligatur de abfoluta fal-vandi vofuntat.- , hilc enim , quod vo-luit, fa&um non efle, nefas efl cogitare : non vero, fi de conditionata, quae non tam facile negari potefl, ut praeter jam di&a ex hoc quoque patet i nam utique
que omneseos vult DEusTalvarf,quarum Salvator eft Chriftus , fed eft omni« uin omnino null6 excluf&y fi enim aliqui excluderentur , maxime reprobi, quod tamen dici nequit , eft namque Salvator omnium hominum , maxime fidelium i. timoth. 4. particula autem maxime eft aliorum etiam,nempe infidelium inclufiva .* & I. Corinth. 8. quasrit Apoftolusperibit infirmus in tua fcient ia} pro guo mortuus eftChriflus ? Quapropter teftatur S. Leo ferm. 11.de Pafion. & ierm. 1. deNativit: Pro omnibus impijs mortuoDomind etiam Judas i» eopotuiffet confequi remedium , fi non feflinJJfet ad laqueum .... Dominus enim nofler peccati, mortifque deft rufior, ficut nullum 4 reatu liberum reperit, ita liberandis 0m• «ibus venit. Certe hoc negare eft augu-itiffimum Redemptionis Pelagus in ar-ftum amoris erga homines rivum indigne rcftringere. Unde ipfe Augufti-nus Chriftum Dominum ita reprobos ad propofitum alloquentem inducit : Videte vulnera , quet inflixifiis : agmjcitc latus , quod pupugiflis, quod & per vos , &P ropter vos apertum , nec tamen intra-revoluifiis ; utque fe purgaret a calumnia 4 Pelagianis obje&a, quafi doceret, ut omnes falventur, Dei non efle voluntatum ^ ad Articulos fibi oppofitoc D 4	inter
inter reliqua art. 2. ita monet: Sineerif-
ftme credendu, atque confit endum^Deum •velle omnes falvosfierj > & quod multi pe» reant, pereuntium efl meritum. Ex ora ergo Domini nofirijESU Cbrifli audivimus , ait S. CJem. Romanus J r. Conflit. ApoftoJ. c. 59. <i$ perfette [cientes di-cimus > fit voluntas Dei bona, £/**• f?»/, 6* perfeciat per JEfium Chriftum nobis demonjirata, *// nullus intereat ,fed tiniverfi homines unanimi Sententia credentes ei , & unanimem laudem ferentes iit tum vivant in aternum. Conditio foli ' itaque latet ex Gloflfa S. Ambr. fu per Joe. cir. D. Paul, vult enim Deus omnes falvos fieri , fed fi accedant ad eum ; non enim fic vult, ut nolentes falventur, fed Vult illos falvari ,fi & ipji velint. Idem habent SS. Chryfoft. Hieron. Dama« icen. &c.
§. VIII.
Troponitur fecunda Ratio pro
Conclujione.
39.	Suppoflta, & breviter, fed utcunque perfuafa, & a potioribus ex A A. admifla DEI voluntate de omnium hominum falute, fi prajfliterint proelianda, fic pro conclufione arguo: decrevit DEUS, quantum eft de fe,effifaci(fime 1 falutern omnium hominum, fi fuerint:
in gratia: ergo non habet aliam deinde voluntatem, qu& aliquos tantum non praevisis eorum meritis abfolute prasde-/finavit ad illam prob. Confeq. Non datur , forte nec posfibilis eft, duplex efficax de eodem effe&u voluntas, nam per alteram amplius non fiet, utpote jam plene, & fufficienter determinatus per unam e6ipso, quod efficax fit, fed fi Deus poft illam generalem , aliam de falu-te aliquorum haberet voluntatem,utraque foret de eodem ; fecunda enim eft de gloria Petri e. g. prima fimiliter, cum de omnium efle non poflit gloria, nifi iit quoque de gloria Petri, eft etiam , quantum eft de fe, efficax, ita , ut illi, quk ad gloriam terminata nihil defit: ergo. Et majoris claritatis gratik ul-teriusita deducitur, & fimul confirma• tur conclufio : tenor voluntatis generalis eft : volo efficaciter, omnes habe» re gloriam, modo in fan&ificante obje-rint gratia, & quia univerfalis eft, ffiqui« valet, aut potius includit haec decreta; ■volo , ut Petrus , volo , ut Paulus, ut Jo annes išc. infallibiliter habeant glori-ingratia fuos clauferint dies : Jam autem vides, gloriam Petri efle prasde-ftinatam,nec, ut eam a^iu habeat, quidquam aliud deefle praster folam gratiam ultimam: Sufficit ergo, ut hac dunta-D5	xat
xat in pofteriore decernatur figno, fit non amplius gloria , ad quid enim ?
40.	Mirum praeterea quam evidenter haec doftrina roboretur ab ea, qux Juriftis frequens & ufitata , nempe omnem confenfum & voluntatem con-ditionatam, purificata conditione tran-fire in abfolutam , ut opus non fit illam repetere, atqui voluntas falvandi omnes generalis eft conditionata: ergo adimpleta conditione eo ipso evadit abfo-luta, nec opus eft alia. Accipio item doftrinam, quam decretorumconditio-natortim Patroni adhibent : Volunt autem , quod ficut conditio , & effe&us, in fui exiftentia , aliquando habenda, ab illa dependens , funt duo diftin&a, quorum unum de fe effepoteft fine alio, ita quoque duplex pro illis exigunt decretum : & quando effečhis determinatus jam eft , fi haec , aut illa adfuerit conditio, ut ille aftu fiat, neceffum quidem eft , decretare conditionem , non tamen ultra effeftum ipfum ; hujus namque primum decretum permanet firmum , per confequens aliquid efficere debet, quid vero efficiet, fi aliud iterum ad ponendum requireretur effe-dum ? adeoque. Ejusdem etiam opinionis funt SS. Patres fic S. Ambrof. in Pfalm. 118. Myflictu illefol.jujiitia ait,
omni-
omnibus artus cjl, omnibus paffus, omnibus venit , & omnibus ref»rexit. Si quis autem non credit in Chrijlum, generali beneficio ( & non al qua fpeeiaii praedefti-natione ) ipfefe fraudat ,utfi quis clausis feneflrts radios folis excludat. Et lib. 2. de Abel, & Cain c. 3. Omnibus opem fanitatis detulit ( AiTertOr nofter ) ut quicunque periret, mortis fua caufas Jibi adfrribat , qui curari noluit, cum remedium haberet, quo pojf?/ evadere: Chri-fli autem manifefle in omnes praedicetur mifericordia , & quod, qui pereunt ,fua pereant neoligentid) , qui Calvantur fecundum Cbrifli fententiam liberentur , qui •vult omnes homines falvos fi eri,	in agni-
tionem veritatis venire : ergo , qui liberantur, Ceu Calvantur, per generaJem illam , & non fpecialem aliquibus Calvantur voluntatem. D. Hieron. in c.
I.	ad Ephes.-inquit. vult falvari omnes, (3 agnitionem veritatis venire: fed quia nullus absque propria voluntate falvatur ( liberi enim arbitrij fumus fvuh nos horum velle, ut y cum volluerimus, velit ipfe in nobis fuum implere eonftlium, utique illud generale , quodSantfus pra:mife-rat: proinde.
Atque ob hanc rationem non affe-rui in conclufione , prsdeftinationem poft prtevifa fieri merita > fed eam , ut
abfo*
abToluta eft , merita non antecedere
duntaxat.
41. Oppones autem, quod ita nulla five ante, five poft prasvifa merita daretur praedeftinatio, quod dire&e opponitur Scripturae Num. 19. allatx : quos pr<e]civit} &pradefiinavit, hoc enim, ut explicui,intelligitur de prasfcientia meritorum,abfolutam antecedente praede-ftinationem, cujus etiam alias fit mentio, ut Matth. zo. & Zl. Multi funt vocati ( voluntate generali) pauci vero ele-ili voluntate fpeciaJi , feu praedeftina-tione abfolma , fimilia faspius reperiri poflunt: ergo Refpond. InScriptura nomine praedeftinationib non femel venire eam, quas eft degratia,uti in feqq. videbitur , qua; vero eft extra propofitum. Dum autem loquitur de abfoJura ad gloriam praideftinatione , quafi ha:c meritorum fequatur praevifionera , intelli* gendum eft , quod Decretum univerfa-le, ante mentorum Petri pravifionero incertum adhuc,quia accedente in altero figno praevifione, fit certum,& abfo. lutum, ob hanc certitudinem concipiatur, quafi tunc tantum Jatum fuiftet, diciturque infallibilis, acabfoluta prs-deftinatio, quae prius ob incertitudinem meritorum Petri quantum adefFe&um, fcu a&ualem ialutisconfecutionem fal-
libi-
IibiJis erat. Res exempl6clarefcet: Re-ceptum , iit dixi, Canoniftis eff, fpon-fum fub conditione promittentem matrimonium, id repromittenti fponfaj, adimpleta conditione obligari ad illud , necopus novo efle confenfu, quippe pri* ore per purificationem conditionis in abfolutum tranfeunte : Nihilominus Bonifacius VIII. c. un. de fponfai. & Matrim. in 6. novum requirere videtur confenfum ; verba ejus funt ; cum ex fponj alibus conditionalibus ante conditionem ex flantem, ficut confenfum non habentibus,	incenis, nulla publica honeflatis
Juflitia oriatur, &c. Si autem fponfalia conditionata confenfum non habent: ergo, ut pofita conditione valeant, alius adefle debet, quod cum necPapa intenderit, evidens eft, confenfum conditio-natum dici quodainodonullumjquia ef* fe&us illius incertus eft, pofita autem conditione efle quafi alium , quia prior ille tranfiens in abfolutum, & certitudinem inde obtinens, dicitur efle alius.
41.	Dices : quidquid fit de hoc , certum effe in materia Praedeflinationis ultra illam generalem aliam requiri voluntatem eo,quod generalis fit indeterminata, nec magis feratur fupra Gloriam I Petro, quam 3 Paulo, aut Andrea obtinendam, poflerior autem ad Gloriam
am Petri duntaxat eft reftri&a, fed vo«
Junus, «Sc PržedeiHnatioindertrminata diftinguitur & determinata: ergo. Re-fpond. neg. affumpt. & rationem difting. generalis voluntas eft indeterminata,id eft , univerfalis, non ad unum ar&ata, fed omnes refpiciens conced. id eftdivj-five Petrum,aut Paulum, &c. refpiciens neg. fi h6c fecundo mod6 foret indeterminata, vi illiusunus, vel altertantiim falvaretur, <3c alij nova indigerent voluntate: fed quia in priori fenfu indeterminata efl, omnes,quotquot funt,com-pleflitur, & quivis vigore illius, mpdo in illo non deficiat conditio, falvus erit: Quemadmodum ergo voluntas condi-tionata ex implemento conditionis evadit pura & abfoluca, ira quoque ex indeterminata fit determinata refpertu illius , qui pofuit conditionem , ut cum alijs indubitate tenet P. Schmier 1. 4. tra£t. i.c. 3^110198. Si placet, cape exemplum ab Excommunicatione latas fententiae. Famofuseft Canon ille: qui-cunquefuadente Diabolo, <&c. vi cujus fi Petrus, fuppofitisfupponendis, violentas Clerico injecerit manus, ipfo faftd majoris Excommunicationis innodatur vinculo, nec necefle', eum nova & decretoria feriri fententia , quamquam Canon determinate ad Petrum non dirigatur,
gatur, fed ad quemcumque indetermi. nate; ita in propofito. Et ficut, ut Pe» trum in foro externo ligetExcommuni-catio , declaratoria tantum fertur fen-tentia : ita ut Petrus in Gratia decedens obtineat falutem,prster generalem Dei voluntatem, ali6 opus non eft, fedde-ciaratoriam duntaxat in die /udicij, quod meruerit falutem, audiet fenten-tiam.
IX.
Utrum Sac.fcriptura advetjetur
4.3. Superius P^r totum, luculenter , puto, probatum, Conclufionem grave in Sac. Paginis habere fundamentum: non eft proinde, ucab illis timeat, fecura in hoc , quod fpiritus contradi-fiionis procul abfit & fpiritu veritatis. Nihilominus quia etiam AA. multum de ijsdem gloriantur, videamus, oportet, an tam clara proferre valeant tefU-monia, quasaperte, & fine tergiverfatio. ne illis faverent.
Primo itaque producunt illud Evangelij Luc. 12. Nolite timerepufillusGrex, quia complacuit Patri vejftro dare vobis Regnum: verbum complacuit in rigore fignificat gratuitam voluntatem , ron *utcm,quod quis meretur, gratuite datur;
tur: ergo Regnum eft fine meritisApo« ftolis, tanquam pufillo Gregi promif-fum. Sed Refpond. il A A. haec, & fi milia in rigore accipi defiderant, non tantum gratuita eft pradeftiratio in ordire intentionis, fed etiam executionis,quia verbum dare: quid amplius importat, quam puram praeparationem Regni. Deinde non poteft textus intelligi , ut volunt, quia, ficutalij etiam notarunt, fecit Chriftus fermonem ad omnes Apo* ftolos, nec tamen omnes erant abfolute pra:deftinati, non enim Ifcariotes. Male item dicitur,illud, quod cadit fub meritum, gratuite non dari, cum voluntas dandi aliquid ut proemium etiam fit gratuita ; nam potuit pro meritis non dare Gloriam. Tandem in re ipfa judico , Chriftum per illa verba aliud non volu-Iffe, quam retrahere Apoftolcs a follici-tudine temporalium rerum, ac timore eas amittendi ; quia (praemittitur ibidem ) Pater vejlerfcit, quoniam his indigetis vertimlamen quarite primum Regni DEI... .nolite timere pufillus , ($c. Si ergo paratus eft Patervefter vobis Regnum ffiternumdare ficut alijs quibuscunque , quanto magis necefiStatem temporalem ; quapropter omnem illius curam deponentes, vendite potius, qu<e
pojfidetis... facite vobis facculos fmt
lumbi
II lumbi veflri practnBl Sc. iit i hi fcqultur.' I Nec contra facit, quod Chriftus iogua-I turad Apoltolos foJiim , quos pufillura I Gregem nominat, voluntas autem fal« vandi omnes non fit Apoftolorum propria, fed communis omnibus. Nameti-I am antecedentia , ut: nolite folliciti ejfe
anima veflrte, quid manducetis conji-
der at e corvos, quia non feminant.... conji der ate Lilia, quomodo crefcunt 4$c. ad Difcipulos tantum di&a erant, praemittitur enim: Dixttque ad Dtfeipulos fuosy & tamen omnes homines tangunt: potuit ergo in illorum perlona casterisio-qui hominibus.
44.	Producunt fecundo exD.Paul. ad Ephef. X. Elegit nos in ipfo ante Mundi conftitutionem , ut ejfemus fa»cii , & immaculati in confpeftu ejus in cbaritate > qui pnedeflinavit nos in adoptionem filio-rumper JEfum Chrijlum in ipfumjecun-dumpropofitum voluntatis fu^e. Agitur hic deele&ione ad gloria, quia haec tantum eft omnisBendi&io in caeleftibus: <Sc de praedeftinatione abfoluta, hac enim praedeftinati dicuntur eletti, quod patet ex Collecta Ecclefia;: DEus! cuifoli cognitus efi numerus Electorum i$c. fignifi-eatur tandem hancele&ionem praecedi« £se merita , nam non fumus eledi, quia eramus , fed ut ejfemusfancli , & huma-E	(»•
ctilatl, hoceft, ut explicat S. Hieron,. ibiJem, qui fančli immaculati ante non fuimus, ut poflea ejf?mus ; adeoque. Atrc~ Jpon. rem hanc ita intelligentes advertere debuifle, Apoftolum loqui ad Ephe-fios de fe » & illis, nec tamen credendum , omnes illos fuifle abfolutč pras-deftinatos. Nec refert> eum nonfcrip-Hfle Ephesijs omnibus , fed, prout praemittit, omnibus fattBis , qui funi E-pbefi, $5 fidelibus in CbriftoJEfu. Pra> terquam enim,quod vix fupponendum omnes Ephefios , qui erant fideles, feu ad fidem converfi , fuifle ita prajde-ftinatos : accedit, quod illis ita fuerit revelata Prsedeftinatio abfoluta, quod difficili fuftineretur , quid quid aliqui dicere velint : Loquitur ergo Apoftolus de ele&ione ad primam fidei gratiam, qua mediante fierent fanfti , quia line illa tales efle non poffent. Ita quoque intelligitur illud : Non vos me ejegiflis , fed ego elegi vos, ut eatis &c. None nim) ut ait S. Auguft. c. 19. de praedeft. fan&. quia credidimus, fed ut credamus, elegit vos y ne priores eum elegijf t dicamur. Ex quo etiam patet , falfum effe nomine Ele&orum femper fignificari abfolut& prasdeftinatos , quia eft quoque eleftio ad gratiam primam, quae nulla praefup-ponit merita.
45. Mul«
45.	Multum etiam extollunt alium ejusdem locum ad Rom. 9. cum non• dum nati effent ( jacob. & Efau.) aut ali-quid boni egiffent, aut mali, ut fecundum electionem propofitum Dei maneret, non ex operibus, fsd exVocante diClum efi ei, quia major fer viet minori , ficut fcriptum efl: Jacob dilexi , Efau autem odio habui. Quid ergo dicemus ? nunquid iniquitas a-pudDemrd abfit. Moyji enim dicit mijereboTf cujus mifereor,& mifericordiam prxjlabo, cujus miferebor : igitur non volentis , nec currentis, fed miferentis efl Dei ... ergo cujus vult, miferttur , & quem vult, indurat, Si autem totum negotium Prasde-flinationis fit Divinae duntaxat miferi-cordias adfcribendum , ut hic dicitur , poflet qnis opponere: quid ad huc qua-ritu r ? non enim falvos ,quia DEus noluit, imo necpoflum, nam volutati ejus quis refiflit ? fed Apoftolus refpondet: b homo ! tu quis es, qui refpondeas Deo ? nunquid dicit figmentum ei , qui fe finxit, quid me fecifl i fic} an non habet pot efl a-tem figulus luti ex eadem maffa facere aliud quidem vas in honorem, aliud vero in contumeliam ? Clarus nimis , inquiunt , efl: textus, in quo exemplum Primoge-jiiturae , quam fine meritis Jacobobti-uuitprae Efau , adducitur ad oftenden- • dum, quod etiam fine meritis proprijs, £z	£	fo-
Sfolo mlferente Deo unus fit pr* alio ad gloriam ele&us. Clara item eft pa-ritasde figulo, qui pro fuoduntaxat arbitrio alia efformat vafa in honorem, alia in contumeliam: ergo etiam DEus ex eadem Mafla perditionis unum elevat ad Gloriam , motus ž Mifericordia fua, alio in mafTa illa reli&6 , &vas in contumeliam,feu poenam fa&o. Refpond. Textum hunc effe unum ex illis, in quibus (ut D. Petrus unirerfim ait Epift. 2. Petri %. de Epiftolis D. Pauli ) quadam funt difficilia intellectu, qu<£ indo£tiy 43 inflabiles depravant , & revera h6c e6dem loco impij Lutherns, & Calvinus ad fuos errores muniendos abufi iunt : Non ergo res intelligenda, ut jacet, fed cum aliis, 6c quidem'clariili-mis Scriptura teftimoniis conferenda , id enim ( notat Eminentifs. sfondrati, ex quo placeat fequentia tranfcribere ) ▼eritati, quod remotis procul Stellis contingit, ut videlicet conjunftae non folx appareant. Tu ergo dicis: non efi currentis, ego refpondeo : fic currite, ut comprehendatis i. ad Corinth. 9. tu dicis : non efi volentis , ego refpondeo: fi volueritis, & audieritis me, bona terne comedetis. Isai. 1. Ante hominem vitay<& mors, quod placuerit ei, dabitur illi Ec-clef. 15. tu dicis: Efau odio habui, ego
refpon«
refpondeo : nihil odit eorum, qua fecit Sap. ii. tu dicis : cujus vult, mi feretur y at ego refpondeo : omnium enim mi fere» risj quia omnium Dominus es, ibid. tu dicis : 'quos vult, indurat, ego refpondeo: veminem perire vis z. Petr. 5. fi vocem Domini audieritis , nolite obdurare corda vefira Pfalm.4. fi monet Deus, ne homo ipfe cor obduret, quomodo ille indurat ? tu denique dicis: nunquidnon halet figulus poteflatem aliud quidem vas faciendi in honorem, aliud vero in contumeliam? at ego refpondeo: Nunquidvoluntatis ejus efl mors impij, & non potius, ut convertaturvivat}ergo vult omnes effe vafa honoris , & nullum contumeliae. Adeoque, fi fcripturx fcriptur* conferatur, ut debet, nec deduci poterit ex PauJi loco, deeiTe Deo voluntatem falvandiomnes, nec quod falus ali« cujus a Deo tantum milerente proveniat, fed etiam ab homine. Unde exi-ilimo dicendum, ApoftoJum loc. cit. non agere de elečlione ad gloriam, cum nec Jota, nec apex de ea reperiatur, fed deeleftione ad priraam gratiam , feu de gratia vocationis, qux utique eft folius Dei miferentis , nec meritis debita enim gratia, jam non ex operibus , alio-quin gratia jam non efl gratia , ad Rom.
11.	Nec dicas, Apoftoium ibi totum E ?	occu-
Occupari in explicando Sacramentoele* ftionis ad gloriam; hoc enim credere jjequeo, cum potiora & in praecedentibus , & in fequentibus capitibus habeat de vocatione ad fidem, vultque often-dere Judaeos gloriari non debere: quod fint prae aliis vocati, id enim non operibus ipforum, fed Dei potius Miferi-cordiae tribuendum , ut etiam diftus E-minentifs. in fuo nodo Praedeftinat. jam cit. ad hunc locum Pauli ex S. Aug. <Sc aliis eleganter deducit, quem vide. Nota prastera, illud : Efau autem odio habui , non fignificare verum odium, fed minorem tantum dile&ionem, & fic cui minus datur, odio haberi, feu minus diligi dicitur: quod etiam ex aliis fcript. Jocis condat. Lue.	quis venit ad me,
4$ non odit Patrem fuum . . . non potefi mens ejfe dtfcipulus , nec tamen requirit Chriftus odium Patris, fed tantum minorem, qu&m fui dileftionem : Qui «mat Patrem fuum , aut Matrem plus quam me, non efl me dignus Matth. 10. Item: odio habebis inimicum tuum Matth. 5. tamen & alibi ; diligite inimicos ve^-ftros Matth, 5. adeoque odium non fem-per proprie accipiendum.
46.	Alias autem fi locum illum D. Pauli etiam ele&ioni ad gloriam acco-modare velis, lege expolitionem IX
Chry.
Chryfoft. qui hom. 16. in eum textum
ita difpurrit : Ut igitur Pharaovas ira fattus"eft propria iniquitate, fi c	i fi i va-
ja mifericordia fua probitate ( non pras-cifa Dei voluntate )fiunt; nam. eift ma-jori expafteid d Deo geritur , tamen a nobis exiguum confertur aliquid , idcirco non dixit, vafa praeclarorum facinorum, ne-que vafa fiducia, fed vafa mij er icor dia , ut oflendat, totum illud Deo tribuendum. Mifericordias itaque tribuitur, non qua-fi nihil fit hominis , fed quia plus eft Dei, denominatione fumpta a majori; licut etiam creatur« , quamvis fint ali-
?uid, dicuntur tamen nihil effe apud sai ; Et neque, qui plantat, ne que qui rigat , ejl aliquid , fed qui incrementum dat Deus, i.Corinth. 3. fi autem, qui plantat , non eft aliquid , quomodo plantat ? Idem S. Pater clarius, quod dixit, infra repetit: Unde ergo alij vafa funt ira, alij mi fer icor dia ? Ex arbitri0 proprio • nam Deus, cum fit optimus, in utrisque eandem benignitatem exhibet ; non enim eos, qui falvantur, folum miferatus efi , /<?d ef/'<*}» Pharaonem, quantum in ipfo fuit; eandem quippe in je tollerando patientiam , experti funt. Quod autem non eflfalvatus, totum id illius voluntati tribuendum eft, quia quod ad Deum pertinet, ttibil miniis , quam qui falvati funt, ad-E 4	eptus
tptusefl. Similia repetit 1.4. de Fid.c.
20 fed quid egemus teftibus ? Ipfemer S.Paulus, nobis objc&us, z. ad Timoth.
2.	rem ita intelligir: ln magna autem domo non f olum funt vaftr aurea , <& argentea , fed & lignea, & fi B ilia y & qua dant quidem in honorem , quadam in contumeliam : fi quis ergo fe emundaverit ab iflis y erit vas in honorem fanciificatum : non itaque fi MifericordiaeDivinae duntaxac placuerit, fed etiam,fi fe propria voluntate emundaverit. Atque hilce glofsis itando illud : cum nondum nati fuijTent , aut aliquid boni, aut mali egifjen t,non excludit prsefcientiam boni,& mali, fed <lenotat, ut Theologi loquuntur, praecedentiam aeternitatis ad tempus,ideft, antequam a&u a parte rei quidquam bo* jii, aut mali egiifent, ficut modo Anti-Chriftus eft filius perditionis, licet necdum natus, nec aliquid mali modo operetur.
47.	Quartd adducunt ex Hiftoria .Apoftolica c. 15. crediderunt y quotquot erant praeordinati ad vitam teter nam, hoc eft, quia praeordinati erant: ergo bsec prasordinatio pr«ceflit Fidem credentium , proinde & alia merita. Refpond. fi praedeftinatio ad vitam aeternam fit caufa fid i, nemo credidit, ni/i prasdefti-mtusy quod eft falfum; fequeretur eti»
am
am aflum fidei, aut converfionem ad illam efle fignum infallibile prsedeftina-tionis abfolutae. Deinde ubi docetur ly: quotquot efle notam caufalitatis? Dicerem itaque omnes illos etiam , qui funt prasdeftinati, credidifie, & non tantum alios:aut quibus eft prsordinata gratia converfionis, feu fidei, qua vocari po-teft vita aeterna inchoative, cum fit initium ejus, & fundamentum.
48.	Fortius his omnibus urget illud fapient. 4. Placens DEO fattus eft dilettuSy 4$ vivens inter peccatores translatus efi, raptus eji , ne malitia mutaret intellcclv.m ejus aut re fictio deciperet animam illius : non eft raptus ex hac vita ,’ & translatusad aliam, nempe Beatam, quia conlhns permanfit, & fuper-avit tentationem , fed ne fupereturab ea, aut circumduceretur ii fi&ione: ergo ante Viftoriam fuit deftinatus ad fa-lutem, & ex hac deftinatione proceflit, quod mature raptus fit, ne diutius vivens fuccumberet tentationi: quod clarius repetitur infra v.i 3. & 14. confuma-Juf in brevi explevit tempora multa • placita enim er at DEO anima illius, propter boc properavit educere illum de medio iniquitatum j quare properavit educere,quia placita erat anima illius; fed cur placita? fors quia in medio iniqui tatumillibatu* E 5	per-
permanfit, & ita merebatur? nequaquam ynec enim fuit in medio earum ; placita ergo fuit ex mera Divina Bonitate, quae animam illius ad Gloriam ab-folute praeordinavitfine meritisj & quia praevidit DEus,eum iniquitatibus coinquinandum, feftinavit DEus, & properavit vita; filum truncare, ut firma permaneat praedeftinatio. Hunc Scripturas Paffum vult S. Auguft. ob oculos poni omnibus, qui de Prjcdeftinatione tra-flant, ut videant, eam efle opus purae: Mifericordia;, prascedens finalia etiam merita. Alius fimili ter urgens Locus eft apud Matth. 14. c. Erit enim, tunc (tempore ^Anti-Chrifti ) tribulatio magna , qualis non fuit ah inhio Mundiufque modo, tieque fiet. Et ni fi breviati fuijfient dies illi, non fieret fcclva omnis caro ( id eft, nullo caro ) fed propter elcflos breviabuntur dies illi. Praedicens deinde Ghriftus Pfeudo-Prophetas, qui tempore illo erunt, dabunt, inquityfigna magna , & prodigiut in errorem inducantur, sifieri potefi y etiam eletti : Hic quoque aperte infinvatur, ele&ionem abfolutam efle ante omne meritum finale; quia enim Elefti funt abfolute elefti,breviabuntur dies perfecutionis, ne videlicet eos cadere contingeret, (i illa diutius durarer. Item Elefti non poflunt feduci, fed cur, nifi quia jam ele&i fun t1	At
At enim fi ita intelligantur textus lifti , ut volunt, evidens eft id, quod fu-pra jj\ 6.volui, nempe Petrum, C jam ante merita abfolute prasdeftinatus fit, | effe omnimode de falute fecurum , nec j habere, quod ampliiis timeat, feu bene operaturus praevideatur , feu male ; nam fibene; falus illum aliunde certa manet j fi male Deus illum usque ad tempus malorum operum vivere non finet, fed maturivts ad aliam transferet vitam, ne per peccata obex eflfe&ui faftas Prasdeftinationis ponatur. Soliusergo Dei erit, curam habere fal utis. Accedit , quod ex primo textu fequatur, mi-raculofas multorum Juftorum effe mortes , feu praeter , imd contra rerum cur-fum evenientes, quam fequeilam ita deduco: vel mors jufii, feu elefli rapti, qui providebatur male operaturus , fuppofita longiori vita , evenit exigentibus eam causis naturalibus, vel non, fed exigentibus potius protra&ionem vitas ? fi ita : ergo nequit dici ex propofi-to raptum fuifie , quia anima erat Deo placita ; aliunde enim mortuus fuiflet. Si non : ergo miraculofa eft mors, feU raptus ille , ficut miraculofa fuit translatio Enoch ad Paradifum terreftrem , de qua tantum textus ille litteraliter fo-nat, & ad mortem cujusvis Jufii ab aliis
is applicatur. Propter hxc igitur crederem , primum locum non ita rigidi accipiendum, fed ita , quod anima Jufti fit Deo placita, ficut & quaecunque alia, quantum eft ex parte fua, quia quamlibet prasordinavit ad gloriam , 6c quod ad mortem jufti generaliter concurrat cum caufis fecundis, ficut ad quamcumque aliam : quia tamen mors jufti eft terminus bonss, & meritoriae vitae, impedimentum futura; maIse , & initium serernae , ac beata:, ideo pretio-fa eft in confpe&u Domini, qui nihil aliud, quam bona defiderat ; ob hanc autem fpecialem complafcentiam, quam ■de morte jufti habet, dicitur, quafi eam fpecialiter effecilfet, juftumque rapuif-fet , non autem peccatorem , quia mor* tem illius, utpote peffimam fpecialiter non approbat, fed tantum nonimpedic curfum caufarum naturalium , mortem inferentium. Adalium textum dico, tam faevam tempore Anti - Ghrifti futuram tribulationem, 6r perfecutionem, quae omnes i bono propofito deijcere fufficeret, fi autem hoc fieret, fruftra-retur Divinum propofitum, quo omnium falutem univerfalitcr ftatuit; nullus enim falvaretur : non fieret falv a omnis caro, id eft nulla fieret falv a : quare tit hoc impediat Deus O. M. breviabit
dies
dies tam durse, & vehementis tribulationis. Quod vero addatur: ut i> erro« rem inducantur, fi fiepotefl , etiam EU EI i y non denotatur impofibilitas erroris,alias quale libertatis privilegium ? & quid timendum de illis ? aut quare propter illos abbreviandi dies , fi in errorem cadere nequeunt ? Significatur itaque a Pleudo- prophetis patranda effe figna, ut iis visis illi quoque, qui caeteroquin fxrmiffimas erant in Chriflum fidei, in ea errarent, quod alias difficulter fieret.
40. Si cuipiam non arrident bas interpretationes, velitquealias evincere, pace mea det, quam voluerit, etfi etiam mna, alterave Aflertionem oppugnaret: cogitet autem nec illam, quam dederit, nec aliam infallibilis efle veritatis, aut certo certius ad mentem Spiritus S. per icripturam loquentis;alias ex abfoluta, & merita antecedente Praedeftinatione cudet novum fidei dogma, non fine tot Virorum, etiam Sanftorum injuria, qui eam negabant. Libentius ergo fateri vellem exfplicationis textus aiicujus ignoratiam, quam propter fenfum in contrarium apparentem a propofita de-fleftere conclufione, donec per clariora non revincatur fundamenta,aut te-ftimonia. Csteriun placet candida
con-
confeflio P. Baronis hic, quod pofl: mo-rofam , ut ait , cogitationem nec pro una, nec pro altera parte quidquam fixi, aut determinati ex fac. fcript. tefti-monijs, & Eccltfiae oraculis colligere potuerit: non, quia fcriptura nihil hac de materia dictat, fed potius, quia mul* ta, idqtie in utramque partem ita, ut neutra alteram convincere poffit , & una alterius locis vix fatisfacere, fal-tem aliquibus , quod huc usque, ni fallor, pliu > quam fatis parere potuit.
§. X.
Argumentum contra Conclujio-
nem principale dilutum.
50.	Subtilis nofter loco nuper cit. prooppofita fententia h6c, quo alij libenter utuntur, format argumentum; omnis ordinate volens pius vult finem , quam media , ad illum finem conducentia, fed Deuseft ordinatiflimum volens: ergo-priiis vult finem , quam media ad illum, fed gloria eft finis, media funt gratiae ; his enim fiunt merita , quibus comparatur falus, feu gloria: ergo pri-fcs vult Petro gloriam, quim gratias, & merita. Nec juvat, quod prius velit gloriam , fed non nifi illa voluntate generali, qua vult eam omnibus. Nam eie&io mediorum procedit ab intentione
ne finis, & qualia eliguntur media , talis eft intentio finis; ficut enim fe habet fimpliciter ad fimpliciter, ita magis ad magis ; fi ergo Deus aliquibus eligit media ad gloriam efficacia, non item aliis , fequitur eum non asqualiter velle omnibus gloriam , atqui voluntas illa Generalis refpečtu omnium tequalis eft; ergo praeter hanc habet aliam , & quidem ante merita, refpeclu aliquorum. Confirmatur & paritate Medici, qui hoc ipso, quod uni porigeret potionem pro fanitate efficacem, non alteri ex squa-liter infirmis, convinceretur diverfam circa utrumque habere intentionem procurandae fanitatis , refpectu primi icilicet efficacem, 3c abfolutam, non refpe&u fecundi; alias revera non erit ratio, qudd uni efficacem, non alteri eligat medicinam. Afl imprimis, fi hoc argumentum concluderet, non tantum defafto abfoluta ante merita daretur praedeftinatio, fed nec poffibilis foret alia, aut alio modo fafta, quia conclu-dit ex hoc , quod Deus fit ordinate volens, impoffibile autem eft, quin ille fic ita volens: unde fic arguo: aut poffibi-le eft , quod Deus habita fola voluntate generali de falute omnium, uni conferat majorem gratiam, aut efficacem, non aleri, aut impoffibile ? fi poffibile:
er^o
ergo argumentum non concludit; quis
enim fcit, id defarto non fuiffe fartum , cum non conftet efle revelatum ? fi im-poifibile: ergo artum eft de aliorum fallite, imo artum fuit pro illo etiam figno, quo aliquos abfolute prasdeftina-vit ;quia enim non alios, fine tali autem prasdeftinatione gratias efficaces habere non poflunt , confeqenter nec habere poterunt gloriam : quod,ut melius cla« refcat, advertendum Id&am A A. e(fe eam , quam in principio infinuavi, quod videlicet Deus poft generalem de falute omnium voluntatem aliquos abfolute pradeftinaverit, non alios , qui proinde ab illis dicuntur pro figno illo negative reprobati, aut potius nec reprobati, nec prasdeftinati: Jam aurem fi eos roges, an hi alij falutein fibi comparare poffint affirmant, quia negare non audent, ne illis fine omni culpa falus reddatur im-poffibilis , unice ex hoc, quod eos in ab-foluta non incluferit prsedeftinatione. Hoc vero fuppofitd ita arguo : lili funt liberi ad comparandam fibi in alio figno falutem : ergo etiam Deus paratus tunc eft illis dare gratiam efficacem , etiam finalem , ciim fine tali non poffit dari indifferentia, & libertas proxima ad merita , nec ad falutem-: fi autem Deus paratus fit, poteft gratiam illam dare ,
& tamen de falute eorum aliam non ha buit praeter folam voiuntatem generalem: adeoque. Ncc dicas , utique pof* fe Deutn , illis eam dare gratiam, Ced non , nili ex eo, quod poffit iilos etiam pro, feu in altero ligno abfclute pras-defiinare, ut ita ex hacpraedeftinatio-ne, tanquam ex fine un co procedat gratia. Nam PP. & Theologi, ac ip-fimet etiam AA. volunt fub voluntate generali falvandi omnes , hanc tantum latere conditionem , fi in fine vitie reperti fuerint in gratia , fi autem fubfi-ileret, quod modo dicunt, haso alia fub-intellegeretur conditio: fi Deus eos fpe-ciali, St abfoluta voluntate praedeftina-verit. Quia ergo nulla oftendi poteft implicantia , ne Deus gratias efficaces uni velit, & non alteri, ftante fola voluntate generali de omnium falute » funt quoad hoc AA. difeordes , aliqui enim, utSchmifing, Scc.concedunt hujus poffibilitatem , alij negant ut Ma-ftrius, quamvis nefciam,cur, feu ob quam caufam.
Si.	Ut iterum arguam, fuppono, quod nuper notaveram n 33. nempe gratiam finalem cum efficaci, alias per decurfum vitae collata, coincidere , hoc folodiferimine, quod illa vitae connoteC terminum; utraque autem ordinatur ,
F	&
& juvat adBeatitudinem fed qux ad finalem immediate fequitur ob vitae , iit dixi , terminum, jam {ic. Deus benedictus multo majoribus gratijs, & auxilijs dignatus eft Judaeos prae gentilibus; non enim fecit taliter omni Nationi, Judicia fua non manifejlavit eis, canit Pia Ites pfalm'. 14. gentes autempermifit ingrc-tliviasfuas, A£h 14. fed quis dicet »has gratias proceflifse ex voluntate abfolu-ta falvandi Judaeos, cum plurimi fuerint reprobi? Et hoc idem contingit quotidie , ut conftat de pluribus damnatis , qui abundatiores praealijs habuere gratias , ut etiam infra num. 54. adnotabo. Quapropter non bene refponderetur interroganti , cur huic Deus dat gratiam efficacem, non alteri ? dicendo, quia liic pnedeftinatus eftabfolute, non alter fed potius ignorantia hujus fatenda , quam candide faffus eft S. Aug. 1. de fpirit. & Litt. c. 1$. Jam fi adillampro-funditate fcrutandam quisquam nos coar-flet, cur illi ita fuadeatur, ut perfuadea-tur ( en gratiam efficacem ) illi autem non ita ? duo folum ait, occurrunt interimy qua refpondere mihi placet ; fed quas ? unum eft : 0 altitudo divitiarum ! alterum : nunquid iniquitas apud DEum? & concludit: cui ifla refponfio non placet, qn&rat d oči i ores, fed caveat, ne inveni-
aP
at prafunitiorct : fi ergo Caufa finalis gratias efficacis non fit praedeftinatioab« ioluta , nec de finali hoc afferendum. Si difparitatem dederis, quod finalis fit cum Beatitudine infallibiliter conflexa, non alia. Nibil ad propcfitum facis , jam enim innui , finalem ex fe Jlon habere, quod fit cum Beatitudine eonjun&a, fed ex aljquo extraneo iJii , quia fcilicet ad illam fequitur mors ( e-Xigentibus causis fecundis ) potentiam ad demerendum prascludensCeterum cfficax de fe aeque promovet falutem , quod palam fiet, fi Deus eam , quam in curfu vitae* dat , gratiam , ad iliius. refervaret Epilogum ; tam etenim fuf-ficiens erit adhominem perducendum ad Beatitudinem, quam ea , quam ali-asdaret. Atquehsecabunde fuffieerent ad evacuandum argumentum de ordinate volente, libet tamen illud magis di-refte folvere. Unde
52.	Refpond. conced. totum argumentum ; nam & ego volo, aefuprk probavi DEum velle omnibus Gloriam , & ex hujus fine cuivis dare gratiam. Dum hac genera! is voluntas impugnatur, tanquam fola non fufficeret, neg. fuppofitum, ejuod eft, DEum alicui tribuere gratiam efficacem , non alteri; quid enim juvaret alterum ea gratia, F 2	qu®
qvxnon foret efficax?valde difficile eft , «t arbitror , fuftinere , quod homo pof-fit falutem confequi cum tali gratia, quas non eft efficax , maxime cum ille , qui hanc tantum habet gratiam , non fit abfolute praedeftinatus , quod tamen juxta AA. faltem aliquos ita neceflari6 requiritur , ut impoffibile fit oppofi-tum , fecundumalios autem faltem modo aliter fieri nequit. Si inferas: ergo omnes bene operantur e6, quod gratiam efficacem infallibiliter confequatur effeflus , feu meritum. Neg. illatum ; nec enim gratia efficax habet, quod ex fe inferat meritum, fedquiaipfahominis voluntas libere vult illam fequi ,ae fub illa elicere meritum quaecunqueer-go efficax e/l , fed non cuicunque obedit homo quia non vu/t. Audiatur S-Chryfoft. hom. i. in Epift. adEphefl qui ita ratiocinatur , oftendens non gratiae duntaxat, fed libero etiam arbitrio tribuendam falutem : Non enim ex noflris laboribus refle fallis hoc fuppetit ( quod fimus pradeftinati) fed ex Ch*-ritate : nequeex Char itate folum, fed ex virtute noflra ; nam fi id ex fola Charitate penderet > f xlvari omnes oporteret ( fed qu£ via haec fequella erit vera, fi non omnes haberent Charitatem, feu gratiam efficacem ? nec enim exeaqu* efficax
non
non eft, fequitur omnes falvari debere ) Ji autem fola ex virtute noflra, fupervaca-Ttcits fmjjct adventus illius ( Chrifti ) (f qu<ecunque ab Eo funt adminiflrata. Ve-rit m ncque ex fola Cbaritate , ne que ex virtute noflra illud accidit, fed ex utraque. Haec, fi ponderentur, indicant & omnem gratiam efle asque efficacem , & quod ad effečtum illius requiratur cooperatio voluntatis. Quibus ita fuppo-fitis verto faftum argumentum ad op-pofitum, & ficdifcurro : Ele&io mediorum debetefle proportionata intentioni finis, &econtr£ : ergo ficut generalis voluntas falvandi omnes ex fe eft effi-caciflima, ita etiam media, feu tales eliguntur gratias , quas funt ad affequen« dam falutem efficaciflimas, fed illa gc» neralis voluntas eft ita efficaciflima , ut tamen penes hominem fit , effeftum illius, feu falutem obtinendi, aut amittendi : ergo etiam grati*, quas omnibus dantur , ita funt efficaciflima, ut tamen peneshominem fit, effeftus illarum,feu meritum ponere , aut omittere. Et in hac argumentandi methodo non invenio errorem , & velint, nolint A A. in ea reperient fummam Gratiam inter , feu media, & finem correfpondentiam.
5$. Corrigendam igitur arbitror «pinionem,qua5 Gratiam ex eo ponit ef-F i	fica-
licaeem, qudd abfolute, quantum eft de fe, ponat meritum, aliam vero fufficien-irernduntaxat,quia illud noninfer^qua-' fi in ipfa ntriufque entitate, feu virtute foret quoad efficaciam diverlitas, ut illi praetendere videntur in exemploMedici, quod adducunt. Corrigendam, inquam J»anc imaginationem elfe ,dicendumque potius, nullam, quantum ad efficacita» tem, penes naturam, feu entitatemGra« tiarum efle diftinftionem, nec unam de fe magis aptam, congruam, & idoneam «d hominem movendum, ac aliam .-imam tamen appellari efficacem , quia illius motioni fe humana accomodat voluntas, non alterius, qua? proprerea fufficiens tanthm dicitur, quodexpra?f-se docuit D. Thorn, in c, 18. ad Rom. & I, p- q, 69. art. 8. ad 2. Hcec vocatio efl efficax in pradeflinatis, quia hujusmodi vocationi ajfentiunt, fe vero creata voluntas uni vocationi accommodat ex naturali fuo arbitrio,cui hunc in finem gratia commitans nunquam deefl ; uc proinde diverlitas non nili in connotato appareat ab humano pendente arbitrio, tantumque abiit, ex inaequalitate gratiarum Praedeftinationis inferri diver-iitatem , ut potius ex gratiis ex fe aequ& efficacibus aequalitas illius evidenter inferatur, Ut in line prioris Num. vidifli.
Et fi etiamnum opus, rem hanc magis ad oculum deducere , affiimo exemplum de Medico, quod A A. folemne eft,ac ita ratiocinor; fi Medicus, duos seque infirmos curaturus, uni efficacem, & optatas fanitati aptam prasfcriberet potionem , alteri ineptam, & improportionatam , concludi fors poflet, non aeque utrius-que intendere fanitatem : atfi utrique aequalem , ejusdem virtutis, ac , ut ita dicam, Svnonimam porrigeret Medicinam , unus vero infirmorum eam Tumere vellet, alter nollet, & obinde ille re-convalefceret, non ifte, nonne evidens, Utriusque falutem Medico seque cordi fuifle , nec illum , fed infirmi duntaxac renitendam fecuturae alias fanitati obi« cem ponere ? imo hoc idem dicerem , etfi Medicus uni talem , quas magis infirmi arridet guftui, porrigeret ^alteri magis adverfam, dum tamen contrarie-tas haec, quam ad palatum haberet, ab infirmo facile fuperabilis fit,& aliasMe-dicina illa fit de fe fanitatis induftiva ; femper namque manet in ele&ione medij efficacis virtualiter includi efficacem finis intentionem , a qua illa procedit. Cogita jam , an Deum O. M. in negotio humanae falutis occupatum , Medico , pofteriore, an priore potius modo agenti comparare velis, cum ut docet S.
F 4	Aug.
'Aug. id Artič, fihi false impofitos art. I. de Redempt. & Sanguin. loquens : foculum immortalitatis, quod confečiuin. e ji de in-ir mit ni c noftra, virtute Divi-ti a , bahet quidem in fe , quod omnibus profit , fed Ji non bibitur y non proficit. Et ut magis legitimum ,ac finceras Dei Bonitati conforme feras judicium , fequen-tia prae oculis habe: Ouid debui ultra facere vinea mea , & non feci. Isai. 5. Expandi manum meam ad populum non credentem, & contradicentem, ad Rom. IO. Jerttfalem ! quoties volui congregare filios tuos , ficut Gallina congregat pullos fuos fub alas,d noluifli. Matth. n in quas verba S. Aug. advertit, mirus efl, inqui-Cn* amor omnibus fere avibus ad confer-vandos, & protegendos pullos fuos , fed praeipue Gallinis, qua pullos colligunt fub alas, boc efl yfummo cum defiderio , folicitudine eos fovent. Matth. 5. quifo-lem juum oriri facit fuper bonos, ® malos. Jac. 1. c. 4 qui dat omnibus affluenter, & nemini improperat in quem locum Do-flor Angelic, eleganter ait. Deus dat liber aliter , quia non vendit , ficut multi: dat generaliter, quia non uni , fed omnibus : dat abundanter , non parce : dat curialiter } & officiose , quia non improperat. Denique ut alia tranfeam , B. Thom. de Villanova ; Dilexifli tnc, Domine
t mine)ait yfuper modum, dilcxijli me Jinc f modo, 4$ qui omni a in numero, pondere, & I menfura fecifti , in me 'diligendo omnem I modum, pondus , & menfurum excejfiftu
§. XI.
Solutio profata defenditur.
54.	Obftare poflet illi, quod non omnes aequali praeveniantur Gratia; quis enim negare audet, copiofiora dona ,& illuminationes habuifie Beatifs. Virginem, Apoftolos &c. Et haec diver-fitas quantitatis , & qualitatis gratiarum infinuatur apud Matth. 28. in parabola hominis , qui peregre proficifcens vocavit fervos fuos, tradidit illis bona Jua, non quidem in eadem menfura, fed uni dedit quinque talenta alij autem duo, alij vero unum : fi ergo uniformitas inter finis intentionem, & ele&io-nem mediorum concedenda , non eft , in Deo aequalis de omnium falute voluntas. At Refpond. juxta ea , quae num. 51. dixi: non inficior diverfitatem, & majoritatem Gratiarum, fed affero, quantum opus eft ad falutem confe-quendam,aequalitatem fervariin omnibus: Stat aequalitas gratiarum, quatenus omnes praebent viam ad falutem , 5c quidem certam, fi homo eam calcare voluerit j eft autem inaequalitas , quia F S	diver-
diverfi funt fines Divinas voluntatis. Exornavit fpecialioribus donis Beatifs. Virginem , ut dignum Filij fui habitaculum effiici mereretur. Ecclefia in quadam col!e&a. Apoftolos, ut forent apta Spiritus Sanfti Organa, quibus Evange-liumomni annuntiaretur creatur» .* a-lios quoque circa alios habuit fines, qui ©mnes , fi abudantioribus hifce , vario ex motivo collatis, correpondeant gra-tijs , majorem etiam Glorias promerentur gradum. Nullatenusitaque fequi-tur ex majori amplitudine gratiarum, 6c varietate abfoluta aliquorum Praede-ftinatio', attendatur enim, ut loco cie, notavi ad reprobos, quam multi eorum majores , & abundantiores pras ele&is recipiant gratias.- quantas non accepit Lucifer , cui ex fenni PP. appropriatur illud Ezech. 28. Tu fignaculum fimilitu-di »is, plenus fapient3 , & perfeftus decore , i» deliciis Paradifi Deifuijii. Pofuit eum quoque peus in Monte Sanflo Deiy ut fit perfectus in viis fuis d die conditionis fuse, ut proinde miretur Isai. c. 14. Quomodo cecidifti de Calo Lucifer, qui mane oriebaris. Quas non habuit J udas Ifcarjotes ? recepit eum Chriftus in Collegium Apoftolorum, confcripfit inter amicos , teftem fuacfecit fanflitatis, & miraculorum, corpore, 6t fanguine
fuo
fuo cibavit, docuit, monuit, minatus eft , prsedixit, amplexu ,& ofculo ftrin-xit,ac jam jam fcelleri pertinaciter ac~ cini^um ( 6 magna Dei Clementia! ) cum armata Cohorte ad terram allifit &c. quis tamen dicet, hcec fa&a fuifle ex particulari, & abfoluta horum prae-deftinatione, & non potius univerfali? quam efficaciffimam efle, vel in.de, id eft , ex tam multiplicibus gratiis, auxiliis , infpirationibus,ilIuminationibus, piisque motibus inCreatura, etiam per-ditiflima, excitatis evidentiffime concluditur.
55.	Si ver6 occafione ex his fum-ta fcifciteris, ac contra ea arguas: quare DEus Praefcitos majori faspe praeveniat Gratia ? ii enim Gratia datur propter Gloriam , quomodo ijs, qui hanc confecuturi non funt , largiffima manu difpenfatur? Item vidit Petrum huic confenfurumGratiae,Paulum alteri,cur dat utrique eandem. Vidit Adamum hac in circumflantia peccaturum : non in altera , cur illum non pofuit in altera ? fi enim omnium falutem seque anhelat, omnibus eam, cui confenfuros praevidit, concederet Gratiam: fi fince-re : ergo quem hac in occafione lapfu* ru praefcivit,poneretin alia.Refp.utique Gratiam, fimpliciter loquendo, dari pro-
pter
pter Gloriam, proinde datur etiam reprobis, quorum falutem DEus avide anhelat. Cur autem quandoque majo-remdet reprobis, cur uni hanc, non al-teri,cur hunc in tali permifit occafione, non alterum, cur denique infinita alia, quas aliter efle pofient, fieri finat: Hoc opus, hic labor, & quidem frufiraneus , etCi perquam impenfus: quaefita formare poffumus, fed quis, qui nodum folvere ? Ipfe D. Paulus (Teis , qualis, & quantus)quamvis Do&orgentium,aliud dicere non valuit,quam: o altitudo Divitiarum fapientia^fe fcientia DEI, qudmincomprebenfihilia funtjudicia ejus, invefligabiles via illitis ! ad Rom. II. Et S. Auguft. ferm. iz. de verb. Apoft. aliuddicere nefeivit, nifl: Quare merit«, non invenies, ni fi poenam : quare Gratiam, & ecce ! d altitudo divitiarum ! Petrus negat, Latro credit, fed unde ? d altitudo divitiarum! Hoc nos putas perferu-taripoffe, quod Apoft olus expavit ? quaris tu rationem ( notet fibi, qui omnia inve-ftigare prasfumit ) & ego expavefeo altitudinem. Tu ratiocinare, ego mirer, tu di-fputa, ego credam. Altitudinem video,ad profundum non pervenio: d altitudo ! nemo ergo quarat a me occultorum rationem. Paulus dicit: inferutabilia funt Judicia sjus, & tu femtari venijli ? fi inferutabilia
feru-
fer ut ari veni fi i, & invefligabilia vefligare venifli, erede, jam perijfli (quia nimium prasfumis contra monitum ejusdem A-poftoli ad Rom. 11, noli altum fapere , fed fapere ad fiobrietatem ibid.c. 11.) tale efl velle ficrutari injcrutabilia, <& inve-fiigare invefligabilia, quale efl, videre in-vifibilia, & fari ineffabilia, ac facere infallibilia ; impolfibilis enim eil atfus fe-fundus fine primo. Afl nunquid hxc omnia neganda, quia ignota? minime. Quis non pelfime excipiendus,fi omnia, qua: videt, fed caufam ignorat, ita efife negat ? fi natura tam tenax fecreto-rum,ut plurium, quae operatur, rationem abfcondat ( volve revolve miracula naturae, & experieris, quanta in te ccecitas ) cur eorum , quae Author Gratia:, & naturae circa creaturas, cum-& in illis quotidie aftitat , rationem quaerere praefumis ? credamus ergo in-fcrutabilia Judicia DEI elfe, fimul tamen Jufta, quia illius funt, a quo omne juftum., Melior nunc efl ex D. Aug. cie. fententia, fidelis ignorantia, quam temeraria Jcientia ... .finietur vita, & veniemus ad Patrem: non potefi videri tempore vite, videbitur temporePatria, ibiaquita-tem DEI videbis, jufiilfimam aeque ac fapientilfimam omnium rationem, ibi leges in verbo,	fine codice. Videri hoc
Sacra-
Sacramentum poteft, at noti modo .* ab•
[condita ejl, inquit [ob. c. 28. fapientia ab oculis omnium viventium ■ volucres quo* que cceli latet) nifi a DEO reveletur : fl volucres caeii, id eft, Angelos latet,qui<t volucres terrae , feu homines quasrant ? vidit hoc fecretum Apoftolus ad tertium celum raptus,aliaque arcana, fed edicere noluit, qilia non licet ea homini loqui: Potuiffet ille explicare, fed non li* cuit j quia vetitum ei fuerat, ut nemini dicat vi Ji onem hanc. Quis itaque quarit Tertullianus, revelabit, quod DEits texit} unde fcijcitandum efi? ergo ignorare ttitiffimum. Quapropter nequaquam de iincera, candida, ac efficaciffima DEI de falute omnium voluntate dubitandum: necex gratiarum diverfitate illius con-cluenda diver/itas .• nec tandem varietatis hujus praefumptuose potius, quam utiliter inquirenda ratio, fed ignorari tutijfmum,
56.	Sed duo etiamnum hic ani« madvertenda reflant: unum efl, DEum quidem fecundum propofuum eleftio-nis, nobis penitus ignotum, varijs vari« as diftribuere gratias, quia tamen ad fa-Jutem neceflarias denegat nemini, ne-jninem etiam, quod pauciores altero acceperit, importune quasrulum efie pol* fe, fed magis fuis cooperari ftudens, in
copio-
copiofioribus aliorum admiranda Divinas Providentiae adoret opera, eamque & juftiflimam, & misericordem collaudet. DEus namque ex Denario tantum convenit nobifcum Matth. 20, conventionem fideliter,& facrofan#e fervat,cuivis Denarium Gratiae, quod promifit, reddit: quod vero uni non unumdun-taxat, fed 3.4. 5.&C. ultra donet, uni aureum, argenteum alteri, fed ad emendam falutem ejusdem valoris , illius bonitas, eft, & mifericordia, nullius injuria. An fors injuria tibi, quod accipias promiffum , & careas e6, quod non debetur? unde ob gtatias parcius receptas obmurmuranti DEus jufte regerere poterit illud Evangelij loc. cit. Amice! non facio tibi injuriam. Nonne ex denario con-venijli tueam ? hoc tibi fideliter reddidi: tolle ergo, quod tuum eft, & vade. Coete-rum an non licet mihi, quod volo, facere, cum Dominus fim gratiarum ? an oculus tuus nequam efl, quia ego bonus fum, dum abundantiores ex occultiffimis confilijs in alium diffundo ? feci tibi, quod pro-mifi, fac tu, quod teneris: Denari6utere, talentum non abfconde, & audies X .me: euge Cerve bone, & fidelis, quia fuper pauca fuiIIi fidelis, Juper multa te confli-tuam, Matth. ult. non eris quidempor?-fl at em habens fuper decem civitates Luc.
19.
ig. necfuper quinque, aut duas, ficuc alter,qui duo vel quinque accepit talenta, aut decem mnas, & operatus efl in eis9 intrabis tamen in gaudium Domini tui r quod utique fufficere debet,crea tus enim es,ut m aeternum vivas, non, ut tantum, vel tantum gloriae gradum obtineas.
57.	Alter Hin eji , me nefcire, qud impetu, aut etiam Jure plurimi ex AA. quod fi abfoluta pra:deftinatio confe-queretur merita , inferre attentent, Judicia Dei contra apertiffima, & toties repetita Scriptura; teftimonia fore fcrutabilia; quod enim unus falvetur, non alter,nihil facilius, quam dicere, rationem effe, quia vocanti Deo cooperari voluit, alter noluit. Nefcio, in* quam , cum & ipfos hoc idem fequatur : eteniin , quamvis pra»deilinationem meritis anteponant, nolunt tamen eam fine meritis exsecutioni dandam: fi ergo totus cardo fit in executione( quid e-nim ille ordinis intentionis pradeftina-tio , fi ab effe&u vacua foret) interroganti , cur Petrus falvetur, legitime re-fpondere debet, quia gratiis cooperando merita pofuit, atqui hoceft, ut a-junt, Judicia Dei efle fcrutabilia; adeo-que. Si dixerint, merita ipfa e(Te ef-te&um illius pradeftinationis in ordine intentionis,ha;cautem2ratuita
eft,
eft, merdmque Divina Mifericordias argumentum ; per confequens& merita. Peto, sintne effe&us illius necefla-rius, an contingens ? fi iilud : iterum , iit nuper volebam, Petrus exoneratur a cura ponendi merita , utpote ad prae« deftinationem aliunde fecutura. Si contingens: unde? utique quia 4 libera Petri pendent voluntate , quse vocanti Deo confentire poteft, & diflentire : Jam autem fi ab ea pendent, pendet quoque falus se terna , eritquevera caufalis illa ; falvatuseft ille , non Paulus, quia non hic, fed ille vocanti Deo correfpon-dere voluit. Exiftimarem itaque, ut jam. aliquando innui, totam hujus materias infcrutabilitatem non ad aliud,quam ad variam, & mirabilem Grariarumdi-fpenfationem proxime efle referendam, nec aliam hujus rationem affignari pofle, nifi voluntatem Divinam ; nam Spiritus , ubi vult y fpirat , & nefcis , unde (id «ft quo fine)veniat, aut quo vadat Joan. 3. Intellexi, fatetur Ecclefiaftes c. 8. quod cmnium operum Dei nullam potefl homo invenire rationem ... <13 quanto plus labo-r a ver it ad querendum , tanto minus inveniet : propterea jam antecedenter c. 3. dehortatus eft : Altiora te ne qiuejieris, & fortiora te ne fer ut a tus fueris > & in pluribus operibus ejus ne fueris cariofus',memento G	poti	ut
tiits) monet Job. c. 26. quod ignores opus ejus , de quo cecinerunt viri: Ecce ! Deus magnus, vincens [dentiam nojlram.
58.	Nec opponas. S. Petrum Dami-an. lib. de Incarnat. & grat. inferentem, quod)? ita efl y ut illijaditant ycomprce-benfa fiunt ab ipfis infcrutabilia, & incom-prabcnfibilia Dei judicia: fi enim , fient ipfi volunt, nolentes damnat, falvat autem volentes , nibil efl omniuo, quod ulterius quaratur &c. Nam intulit hoc fan-čtus contra Pelagianos , meritum hominis, & confequenter etiam falutem voluntati tantum tribuentes, non gratias; ita enim tota ratio falutis erit voluntas creata : At quia nos Catholici merita a gratia dependere credimus, praster voluntatis confenfum penetrare ultra non poffumus , quare videlicet Deus Petro hanc dederit gratiam, quft confentiri voluit, & Paulo aliam , cui diffenfurum praeviderat. Nec iterum opponas A pofto-lum i.Corinth. 4.Quis te difeernit ? quid autembabes, quod non accepifli ? fi autem accepifii, quid gloriaris , quafi non acceperis ? Recurro enim ad gloffam S.Aug. deSpirit. & Litt. c. 3^Confentire vocationi Divina , vel ab ea dififientire propria voluntatis efl, quares non fiolum non infirmat , quod di dum efl i quid habes, quod ron aecepifli ? verum etiam confirmat;
acci-
accipere enim , & habere anima no» pole/i, nifi confentiendo , ac per boc, quod habet, & accipit, Dei efi ( Deus enim dat gratiam ) accipere autem , habere utique accipientis , & habentis eji , qui* videlicet illud , quod accipit, nonreijcit , ficut alias potuit. Verum ergoeft , ■ ego-tiumSalutis penes creatum quoque fifte-re arbitrium ; gloriari tamen neminem pofie , nec fe perfečte ab alio difcernere, quia nullius mei ita fufficiuntad falute , nifi addit6a divina gratia valore. Gloriaretur autem , qui gratiS non agnitS, glorias proemium proprijs folummodd meritis adfcribere praefumeret, quem proinde jure redarguit Apoftolus: Quis te difcernit} quid habes , quod non ac ce-pifli ? &c. Noto prxterea , locum-iftum D. Pauli, fi ita ut AA. volunt» accipi debeat , ipfosmet quoque urgere, quia nolunt quempiam falvatum iri, nifi merita libere pofuerit ; nam quomodo libere, fi non dependenter a proprio arbitrio ?
§. XII.
Allia contra Conclufiomm ohje•
tfa, & folnta,
59.	Urgent ultra prasdeflinationem parvulorum , quae non potuit efle ex meritis, quorum funt incapaces: cum er-G z	go
go diverfus illos, & adultos praedefti» nandi modus non fit afferendus neca-diilti ex meritis abfolute funt pr^defti« nati. Refpond. cum diflinfl. non potuit efle ex meritis proprijs conced. alienis , id eft, Chrifti neg. utrique praede-ftinatur ex meritis Chrifti, hac tamen differentia,quod adulti merita illiusfi-bi proprijs applicare tenentur meritis, parvuli vero virtute Baptifmi dunta-jcat: ficut etiam ad ipfum Baptifmum in his ratione incapacitatis pius motu* non requiritur , cum tamen ad ulti ex Trid. fejf. 6. c. 6. ad eum difponi debeant per poenitentiam ; valet namque de adulto quocunque illud Auguftini axioma : qui creavit te fine te, non falvabit tc ftne te. At btc y inquiunt illi, remanet difficultas , unde fcilicet contingat parvulo ifti , non illi, quod ad Baptif-jnum perveniat , habeatque inde merita Chrifti efficaciter libi applicata ? pro-fe&o ciim uterque fit proprij expers meriti , alia nonfuppetit caufa, nifi quia unus eft abfolute praedeftinatus, non alter* Et hoc videtur quibusdam effe va-lidiflimum contra Affertionem. Sed, ut verum fatear, non deprehendo quidquam fpecialitatis , quod fu6 mod6 non etiam occurreret in adultis: En quomodo ! Sint duo ejusdem fan&itatis, & meriti:
liti j unus eorum juguletur ab inimico » alter immunis evadat, fed durante vita, reus gravis peccati faftus , aliunde jnoriatur: primus eft filius falutis, alter perditionis ; fi uterque in manibus inimici obijffet, de numero San&orum titerque fuiifet,quae itaque caufa tam diverix fortis ? forfan , quia unus fuit praevie ad merita, abfolute praedeftina-tus, non alter ? minime , fed quae alia ? dicerem conformiter ad num. 33. hic aliquid naturalitatis intervenire ; fuit enim unusab inimico extin&us, quia illum tantftm extinguere voluit, aut faltem alium non valuit, vel fuffragifi pedum, vel ftrenua defenfione cuftodi-tum, quo fa&um, quod interemptus fit falvatus, non quafi mors omnino naturali vi fecuta caufa effiet falutis,fed quia conditio fuit illius, & occafio, quae aliunde ad merita , feu fan&itatem , eo-tunc in occifo repertam , vi generalis voluntatis de omnium falute neccfTarid fequebatur.
Nunc jam eodem plane modo de parvulis philofophandum : pervenit unus ad Baptifmum , & alter moritur anticipate, quia caufa: naturales eum habent fluxum, qu6 alterum vel fuffo-cant matern6 adhuc claufum uter6, vel perimunt extra , fed praemature ; vel C 1	vel
vel in tali conceptus, & natus parentum malitia, aut aliorum, five incuria impedit, & negligit Baptifmum ; veJ tandem in tali conceptus, & natus eft loco, in quo nulla hujus Sacramenti notitia, auc ufus.
60.	Sed nondum finis in hoc medio parvulorum ; quia enim illi , quemadmodum omnes alij ex do&rina fubtilis noftri 3. d. 19. q. uri. §. in ifla quceftionc praedeftinati funt ante prsevifam Chri-ili RafTionem, fequitur, eos prffideftina-tos efle ante merita quacunque, etiam Chrifti, qnodprobatur : merita Chrifti funt merita Paflionis, fed hsec in figno praedeftinationis parvulorum necdum fuit prasvifa: ergo. Refpond. hoc argumentum laborare fuppofit6,quod Chri-flus pra;rer ea, quas funt Paffionis, alia non habuerit merita, id vero admittendum non puto, fed potius, eum habuiflfe & alia, ut adorationis,humilitatis,amoris, &c. fi enim talia conceduntur alijs, cur negarentur Chrifto ? Illa ergo in perfe<ftiffimo,& eminenti gradu elicita, & quia theandrica, a fuppofito Divino fumme dignificata , fuperabundantia erant, ut intuitu eorum omnes prasde-ftinaretur & Angeli, & homines. Sed hocindicafle fufficit, & ulterius fimili-urn meritorum examen pertinet ad tertium
tium fcntcptiar. ubi etiam docetur,Chri« Hum animae fuas probabilius meritum non fuifle, quamquam id non implicet. Nec tamen inferre licet, ficut Chriflum, ita quoque alios fine meriris praedeftina-tos, praefer ti m cum nullum aliud illuflri-us fit pradejlinationis Exemplar, quam Chriflus JEsus, aitD. Aug. de Bon. perfeverant. c. 24. Nam fi paritas fit adaequata, fequitur non tantum ele<ftos efle absque meritis ad gloriam, fed eam fine iliis quoque habere, quia Chriftus / eam habuitfine meritis. Qujeergofunt particularia Chrifti, ad alios trahi noti debent: fuit ille Filius DEI proprius, alij adoptivi: habuit unionemhypofta-ticam, quas erat titulus quidam poflef-fionis gloris juxta illud Joann. I. Vidimus gloriam ejus, gloriam quafi unigeniti d Patre, & plura alia admiramur ia Chrifto,quse alijs negantur. Verum nihilominus eft , eum efle Exemplar no-ftrae prasdeftinationis, fed verum etiam quod exemplatum deficiat ab exemplari. Si autem vellis adhuc, illum fore exa&um praedeftinationis nofiras exemplar : concedam hoc de noftra ad primam gratiam prasdeftinatione/ quemadmodum enim gloria illi data eft fine meritis, ita hasc gratia nobis fine meritis noftris, quamvis femper ex meritis
G 4	illi-
1	i
illius; nam DEus vocavit »os, i. ad
Timoth. I. vocatione fua fanffa non fecundum opera nofira, fed fecundum propo-fitum fuum, & grat iam,qu£ data ett nobis in Chrijio JEsu ante tempora feccnlaria.
61.	Obijci denique poteft, quod Semi-& Pelagiani quoque docuerint , DEum velle omnes falvare, modo 6c illi vocanti confenti-e velint; ut enim refert S. Aug. 1 4. contra Julianum c. 8. /dicebant: ideo non omnes falvos fieri, & in agnitionem veritatis venire, quia ipfi nolunt petere, cum DEus velit dare: nolint querere,cum DEus velit oflendere • nolint pulfare , cum DEus velit aperire ; atqui haereticorum do&rina fana non efl: proinde, &c. Refpond. non omnia, quas illi Credunt, aur docent, effe haeretica; hae-refis alias eflet, afferere, Chri/lum ve-niffe, paflum, mortuum effe,6cc. quia illi hoc credunt: Ghriftus quoque non foret Filius DEI vivi eo, quod Diabo-bolus,cut minus credendum, quam haeretico,!,^. 4 talem Iit profelfus. Quia erg > veritas Acatholicis faepifiime etiam lucet, non continuo fpernenda, quae ab IJis docentur , fed erroneis dimifsrs vera fecure eligenda, non quia ab ijs di-&a, fed quia aliunde vera.
$. Ulti-
§. Ultimus. Pojita, S* oppofiu JJfertionis
comparatio.
6z. Atgue hxc funt & propugnata , & impugnata utriusque fententi* fundamenta, quse fi quis maturo examine , & ab omni partialitate Jibero percurrere voluerit, facile concludet, utra majori polleat verifimilitudine:nec dubito judicium in favorem pbfitae ferendum. Etenim fi Scriptura prxche attendenda , nullum oppofita habet tefti-monium, quod clare de prsdeftinatio-ne ad gloriam loqueretur : Pofita profert quam plurima. Solvere ilia haec nititur ope diftin&ionis de ordine intentionis, & executionis, qusediftin-čUofi non in fedubia,in propofito (altem difficultatis eft non exiguae. Pofi-ta econtra textus, qui obijciuntur in-terpraetatur aut deeleftione ad gratiam, aut deunverfali, & conditionata omnium praedeftinatione : &quia tam eJe-flio ad gratiam , quam generalis pras-deftinatio certae funt , liceat aliquantum refleftere , qua tutior, aut melior fit fententia, vel ea, quae claris Scripturae Paffibus ambiguam applicat diflin-fiionem, vel quae certam alijs locis aliunde obfcuris, nec evidenter ad rem fa«
cientibus ? Si SS. PP. confidereturau-thoritas, praeter S. Aug. (qui tamen, ut vifum non ad eo fixe ei adhaeret ) op-pofitae vix alius ex illis clare patrocinatur , plurimi noilrae, in quam etiam ex confcffione S Profperi tota quali Antiquitas confpirafle videtur: pofteriorum item DD. amplum pro ea, quamvis non adaequatum vide Cathalogum i» Nodo pradeftinationis Eminentifs. Sfondrati adfinem. Quis item, quaefb,ex SS. PP. ita oppfitam dilaudavit, ut eam diceret , antiquitate, /'navitate, ac fcriptu-rarum nativa auldoritatc nobilijjimam ? quis item Dei Mifericordia , ac Gratia magis confentaneam , veriorem, id amabiliorem? quae omnia in fummam pofitae fententiae commendationem affervilTe S. Francifcum Salefium olim cipa vi. Si ab extrinfeca ad intrinfecam defcenden-dum probabilitatem , feu ad momenta rationum, non aliam , quae lolemnis appareret, oppofita adducere valet, nili illam de ordinate volente, qua: autem non folum multipliciter evacuatur, fed infuper fupponit id , quod hac in materia minime concedendum. Pluresetiam ex alijs obje&ionibus femi • aut Pelagia-nos llringunt : ut vel inde appareat, noftram haud habere , quod timeat, dum jacula , illi intentata, alias contra
Hx-
Hsereticos vibrantur: & revera quse au-dacia, fententiam Catholicam iisdem, quibus haereticam , impetere argumentis ? aut enim Orthodoxa: non nocent, aut fi noceant, importuna funtadverius acatholicam. Ccete:um autem AA. multum laberare debent & in manute-nenda prjedeftinati libertate ,& in defendenda generalis , & conditionatae prasdeftinationis efficacitace , quam vix non omnes concedunt, liret nefeiam , an cohaerenter. Iterum , fi totum , ut illi volunt, difponatur, falvare nequaquam poliunt, ne plurimorum fcu adultorum , feu parvulorum mortes fint mi-racu!ofae,& contra naturaj exigentiam. Omitto praeterea graves difficultates , quibus negativa obruitur reprobatio , quam tamen illi neceflario tenentur admittere.
65. Vehementer denique torquet oppofitam Dilemma Calvini , nempe: fi fum prsdeftinatus, quidquid egero, falvabor certiffime , fi non fum : quidquid fecero boni, damnabor certiffime : Quid ergo? agam , quod lubet, & fruar voluptatibus , donec licet fixa namque praedeftinationis fententiž, nihil ad aeternam vitam aut prodeffe virtutes , aut nocere poftunt vitia. Mirum , quantum hoc ftringat! ipfe S. Augufti-
nus
nus expertus eft efficacitatem illius ia quodam ex Difcipulis, qui, iit probati referunt Authores, audita omnind gratuita praedeftinatione, fajculum repetiit, vitam Regularem tamquam fu« perfluam ad asternam exiftimans. Opponunt quidem A A. multa alia v. g. vel Deus ab sterno difpofuit, me praefen-tem evafurum infirmitatem,vel non ? fi ita: ad quid medicina , fanitate aliunde certat fi non: ftante quacunque etiam induftria , extinguar indubie. Item potuiffet Doemon fimiliter ratiocinari : Ifcariotes aut prasdeftinatuseft , aut non? & ex primo concludere irritum tentationum conatum , ex altero vero fuperfluum , jam inferunt; ficut infirmus non ceflat ab exquirenda medicina , nec Doemon ž tentatione Jadx , aut aliorum, fed, ut ait S. Petrus Epift. I. c. 5. tanqttum Leo rugiens circmt, qu<e~. rensy quem devoret, ita etiam non obftan-te praedeftinatione gratuita nemo & bo* nodefiftere debet, fed magis fatagere, ut juxta monitum ejusdem Apoftoli E-pift. 2. c. I. per bona opera certam fuam vocationem, # eleftionem faciat. Specio-fa, fateor, hxc funt, & fimilia: Verum fi profundius accipiantur, argumentum non infringunt , faltem pro illorum Sententia; quod ut demonftrem, fumo
fanita«
fanitatem infirmi ("idem eft de aliis) &fic difcurro : aut illa determinata eft abfolute independenter ab efficacia medicina: , aut dependenter, feu pr*visž ea i fi primum \ manet integrum dilem-matis robur, erltque asque impercepti-bile, medicinam quidquam conducere ad fanitatem, aliunde certam vi decreti , ac imperceptibiJe eft, meritoriam vitam promovere falutem , qua alias vi abfolutae praedeftinationis fuam habet infallibilitatem : Quid ergo aliud hoc eft, quam vim argumenti ab una materia transferre ad aliam , atque ita magis intricare, quam folvere ? Si vero dicatur fecundum ; concedo libenter, 1‘ed infero , ergo falus quoque asterna Petro deftinata eft dependenter a meritis; proinde quemadmodum, ut fanetur infirmus, neceffaria eft medicina, ita,ut falvetur Petrus, neceflaria funt merita, quod legitime ex tali fequitur prasdefti-natione. Et ex his vides, quam nihii illis haec, & fimilia profint exempla : Item quam leve in noftra fententia fit illud dilemma, inter Sophifmata potius reponendum. Ultra has inftantias di-reflam quoque parant refponfionem , fed quia fundatur in duplici illo, & toties decantato, intentionis, & executio-nis Ordine , exiftimo, non tantum non
efle
cffe opportunam , fed potius difficultatis augmentativam , fi repetantur , quae nuper ex medio creatas libertatis ur-feram.
64. Porro hujus occafione adverto, veram quidem effe D. Aug. do&ri-nam de Bon. perfeverant. non ideo ne-gandum , quod apertum eji, quia comprehendi non potejl, quod occultum eji ; & ideo etiam non neganda quidem pracde-ftinatio , qus in Scriptura aperta eft, quia radicitus quoad omnia comprehen di nequit: ad hoc nihilominus laborandum puto, ut quod aliunde occultum efl, ita potius explanetur, ut aliquatenus faltem , quantum revelata patitur veritas, imbecillis nofter quietetur intelleČlus; Temper namque minuenda dificultas, nec unqua magnas addenda major , & inde fit, quod Theologi profundifiima quaque fidei Myfte-ria varijs tum paritatibus , tum rationibus , & explicationbus iJluftrare , čc arduitatem alleviare laudabiliter alTue-verint. Porro ex hoc evidenseft, fen-tentiam quam propugno , oppofitae longe anteponendam^faciliusenim reddit PraedeftinationiSjArcanum & Commodius Ha:reticoium obviat infultibus; etenim rationi confentaneum efl ,eam in materia tam ardua eligere viam,
qua
qua fecurius hoftium declinantur infidis,utita, quod fieri poteft, bellandi adimatur occafio.
Quia vero multa hucusque de gratia , alijsque , quae materiam fidei, & morum feu dire&e , feu indire&e tan-guut, diftafunt, totam hancdiflertatio« nem, & quodcunque iiJius jota infallibili S. Rom. Ecclefix Judicio, hoc eft, firmamento, & columnss veritatis,prom-ptiflimus fubijcio.
Amice Lečtor!
♦
Duo funt, de quibus te, fi recordaris, pnemonui: unum fuit y quod prcefiare in his Pagellis volui, alterum, quod non potui. In illo utrum expeftationi tu<e fatisfecerim , tuum eflo judicium j nam de altero aliunde certus fum: legifti etenim hocce opufculumy omniaque in eo contenta diligenter confide-rdfli, nihilominus te cum Joh. c. 38. fidenter interrogo', nunquid nofti ordinem coeli, & pones rationem ejus in terra ? feu magis ad rem noflram,ut Hebraeus legit: nunquid nofti leges, vel ftatuta coeli ?fidenter, inquam, te interrogo, quia quantalibet quis virtute proficiat, quantumcunque fcientiasexcrefcat, ait D. Gregor, in allata verba Job, penetrare non fufficit,qud nos conditor moderamine Judiciorum regat: fed cur ? S. Aitguft, in illud D.
Pan•
Pauli: o homo ! tu quis es? differens dat rationem : magnurn pondus habet, quod di&um eft o homo ! tu quis es ? nam in talibus quaeftionibus ad Tuae capacitatis confiderationem revocat hominem verbo quidem brevi , fed reipfa magna eft redditio rationis. Quia ergo bomo es, te latet profundiffimum Pradeftinationis /e« cretum: quia ego quoque homofum,pofTum cum falviano l. 3. de Provid. conftanter, čc rationabiliter dicere: nefciofecretum, & confilium Divinitatis ignoro. Val.
POSITIONES Ex fecundo Sententiarum
Libro de ANGELIS.
J. "CXiftentiam Angelorum fides do-■lZi cet. II. ratio naturalis non convincit. III. An fuerint in - an extra Empyreum creati Coelum, IV. ficutan in eodem inftanti cum Co:io, & terra , dubium eft. V. Sunt fubftantias fimpli* citer fpirituales , VI. Qu6cunque homine perfeftiores , VII. Materiž , & forma phxficisexpertes. VIII. Intrin-fece quidem incorruptibiles , IX. Citra miraculum tamen annihilabiles. X. Sunt quidem fpecie multiplicabiles. XI. Ivlodd tamen probabilius folo numero multiplicati. XII. Ab anima ratio-
»ali in kation« completi, & j n completi differunt. XIII. habent intclle-ftum formaliter difcurfivum, XIV. Ec abintelle&u memoratae animae eflentia-liter diverfum .* XV. Dividitur in pafli-bilem , & agentem , XVI. Quieftfpe-cierum & ab obje&is materialibus , Sc fpiritualibus , quas. XVII. Non habent de omnibus infufas. XVIII. Repugnat in illis fpecies impraefla in re-prnfentando univerfalis five non tot, quin plurium , XIX. five duorumdun» taxat obje&orum difparatorum ; Imd «til nor. repugnaret, XX. Perfe&iori-oribust men Angelis concedenda necef-farid non eft. XXI. Secreta cordiun» pertinent ad ohje&um naturalis attin? gentiae intelle&us Angelici, XXIi. 'Sicut & quaedam fupernaturalia in fub-ftantia. XXIII. Et intuitive , & ab-flraftive propriam cognofcere poflunt entitatem: XXIV. Se quoque locali-ter movere motu. XXV. Tumfucceffi« ▼o,cuminftantaneo,XXVI. Medium tamen non Communicans naturaliter tranfire debent. XXVII. Non funt in loco per operationem , nifi effi« cienter: XXVIII. Poflunt feintraa-dasquatum ad quemcunque minorem retrahere , & dum placuerit. XXIX. Etiam ad pun&um. XXX. Probabiliter
ter promeriti funt gratiam fanflifican-tem,XXXI. Et per opera antecedenti* Gloriam,ad quam fine illis XXXII Non funt abfolute praedeftinati. XXXIII. Potuerunt de via ordinaria peccare in primo creationis inflanti • XXXIIII. Item appetereacqualitatemDei.XXXV’» Malorum primum peccatum fuit luxu« ria fpiritualis ob quam , & alia fubfe« quentia. XXXVI. Cruciantur ab igne fine aliqua qualitate in illis produfla p fed. XXXVII. Per duplicem alligationem , objeflivam videlicet, ic formalem. XXXVIII. Caufaobflinationis eorum non efl naturalis inflexibilitas voluntatis, fed. XXXIX. Sola ratio ter. mini, & negatio gratias divinas.
M. a; m. d. g,
>y>-V-
*•. fig «gaff s
L	(M
.^/.T ''•'•'»V*‘fr#*-* "•
•..*•*• -J ‘/1  ____________________________