PLORANTIS C RO ATIJI SAECULA DVO a CarMIne DesCrlpta ab EQUITE PAVLO RITTER, S. C. R. onfiliario. ILLUSTRISSIM O E X C E L- LENTISSIMOQUE DOMINO, DOMINO I O A N N I FERDINANDO JOSEPHO S A C: ROM: IMF: COMITI . ab HERBERSTEIN, SAC: ORD: MELITEN. EQVITI ET COM- MENDATORI, SAC. CAES. REG. MAJESTATIS CONSILIARIO INTIMO ET VICE-PRJESIDI COJJSI- Lil EELLICI INTERIORIS AUSTRUE; &c. eclpav. RITTER, S. P. D. Irabere, procuklubio, Comes llluftriC Eme, adverfas Patriae mex fortunas, moefto gemitu Sc lacrvmis dcploratas, >1 nuncuparij Cujus illuftreGenus, Sc mgenuas Virtutes pcculiaribus encomiis cele- biaturus, Tui erga me benevolentice, ac mei erga le obfervantiae teftimonium quodpiam relin- quere debuidem. Faftis ea magis a foecundiori- bushilarioru Mularu geniis imponenda, quam /k rudi o3C0Q rudi Marte IacefTenda, fore fatius arbitratus, ho- nefto filentio ( vel hac vice ) praeteriri. Ad ea me tempora inluperabilium Fatorum ordo rele- gavit: quibus alteru Heraclitu Philofophum aut paritura, aut profečto codučtura fueratCroatia, Confpečbis nam circumquaque tot funeftis ejus buftis & ruinis, nec ufquam ceffantibus exter- nis internifve malis, Alciati monito expergifcorj Plus folito human* nune defle incommoda vit** Heraclite : fcatet plurilus illa malis . Et vero ad has plorantis Patrise naenias, milic curis & gravioribus occupationibus deditum, feftine confcribendas, tum ipfa rei gravitas, cum nativa erga patria pietas me commoverunt 5 eo primurn tempore, quo ad Corannae Valdanique flumina direpturse inter duo Imperia fines Com- miflioni una diu interfuiflemus. Infelicior ego* quod anno fequente, ab amne Sana Vyrbafium usep munitoru etiam locorum & foecundiilimže telluris ad hoftile imperium ceffioni teftem ege- rim Vidi tune, &, cumante novennium Cor- baviae Licsequae Provinciaru fufceperam guber- nium, per Mediterraneam; annifq? ante aliquot penes Erdoedium quondam Proregem militans, per Interamniam Croatiae Partes, innumera Ca- flella in apricis collibus, in excelfis rupibus Ar- s, defolatas: pagos, oppida, urbes, Divornm sedes, inopportunis amženifg:>locisdcfertas,ever- fas: ut herois vepribufq>&:{yivis obtečhe plenvg? vixveftigia, multse neque nomen hodie retinuc- runt. Adeo Bellorum afliduse tempeftates pluri- bus jam faeculis Croatia depopulabantur-, qubd fuis vafti agri Colonis,Oppida&lIrbesCivibus, Caftella Proceribus, Atces Primatibus, Templa, Sacerdotibus aut caefis, mačtatis, vel in perpe- tuam fervitutem abačtis, aut pulfis fugatifque, iniferrimam toti Regioni facie induxerint: non Civibus duntaxat omni aevo plorandam, nec vi- ciniaecompalfionetantum, led & Orbis Chriftia-. ni commilerationedignam. Inde, priftinas Cro- atiae calamitates, atque tot plagas atroces con- templanti eo mihi amor pellexit aninium: ut, cum a nullo mortalium recenferiomnia, minus propriis affečtibus exprimi quirent ( nihil enim difficilius eft> quam magno dolori paria verba reperire ) perpeifa ultirno bitfseculo mala , in- culto ( uti operiš materia exigit, & anguftia temporis admittebat) veriii ploratura in pub- lieum evocarem • vel hoc longvaei temporis momentum ab indigna oblivione vindicaturus. Quo magis autem tot adverla fata, tot serumno- (as calamitates ploranti fidem & gratiam apud cxteros etiam pofterosque concilie TIBI, Eques Rcligiofidime, nuneupatum iri eam cenim: qui plaga,- plagarum illius & ruinarum, in pluribus Hifto- riarum monumcntis antea lečtarum, fpe&ator oculatus extitifti. Tum ea quidem neceflitate opclla hancTuis Nominibus micribendam cfie delibcravi: ut TE Cenfore probatior, Tuique prae- fidio tutior in Mundi confpečtu prodcatj cum vero Sc merito haud mediocri, Quod ab ijs Pro- genitoribus defcendas , quorum eximia in tu- tandis illius finibus, imb reftituendis Partibus, enituit virtus: ut digne jam olim Pannonise to¬ nus & Croaciae Megiftanibus in generali Statuu Sc Ordinum Conventu publico Decreto annu- merati, indelebilem apud rerum patriarum ferip- tores eudoxiam reliquerunt. Jofephus nempe ( ut cunčtos anteriores venerando filentio prse- teream) Patruus Tuus, ejufdem faeri Equeftris Ordinis Commendator Sc Magnus per Ungaria Ulyricumq? Magifter, Superioris Croatiae finibus Praefe&us Generalis, poft egregia terra marique ufpiam edita facinora, Likam univerfam, Sc Corbaviam ( ab hac ipla vetus Corybanti£, re- cenfque Croatiae live Horvathiae nomen pro- manavit) Ditiones pracipuas Regi Sc Religioni Herosmagnanimus reftituit. Atque cum ex iif- dem caufis, tum n^ apprime; Qupd a prima in Caftris mei notitia fingularemTuierga me amo- ris atque benevolcntiae affe&umquopiamob{cr- vantiae vantiae argumcnto, vel gratitudinis ergo contc- iter: non ignarus paroemias Ifocratis ^ Decere Ii- beros non modo paternarum facultatum, fed & paternorum Amicorum fueceilionem cap e Afere: oppella liane Tibi nuneupare probe volui 6c de- bui. Spedtabilis demum reddetur omnibus mea in ludluofo hoc apparatu, tenuique volumine coardlata plorans Croatia, fi gentilitia^ Turri Tuae intromiffa, Regalibus & Imperatoriis pro- tecla virtutibus, pioaureorum Cordium amore foveatur, & Lupina charitate refocilletur: de- votumque mei affedlum Helcio&cantheriis tu- is Tibi ulterius macipatum effeceris: Tui alio- quin veneratorem ftudiofiffimu. Accipe igitur, Heros ExcellentiRime, hoc mole quidem exi- guum, fed animi pondere ingens, pignus, bene- volo a Redi u : atque tam in Croatiam a Majori- bus Tuis pridem inchoatum, quam erga me Tui nuper conceptum amoremgenerofopedlore nu- trire perpetuo non define : illaque Tibi din fo> fpiti, filvo &fortunaco, una mecum applaudat, collactetur: DEO Ter Opt. Max. itn propitiante: ut, qui nune infauftum ploranti datum Croatia compateris, melioribus dein fatis bcatae faftos excipias. Vale. Gr VI. Id. Jan. /7 oj. LE. LECTORI BENEVOLO S ALU TE M. Lu rimaš , amtce Lečlor , dolentis Patri* latrjmas rudi breyique carmineperftrmgo • quas yolumina non caperent . Incultum , rei materiapoftulabat : multo , pleriqut fa/lidiuntur. %(eque mibi, /up t r immenfi At u mn ar um pelago y er fanti y pliis yerborum lepor & dičlienis or - natus ad ojlentationem , quam impetuofus clamor & inordinattu gemitut ad compafsonem convemebat . Vereor nihilominus , ne & Jic judicits omnium^ quam defidenis minus fecerim. Velim yero y cum tngemi mikigraviorem cenfuram dedcris , otuspriyatum ex* ciifa. Uti enim Carmina feceffum, tempus quo^> & otia qu3erunt: Scribenti deeranthaec tria, črede, rnihi. Occurrent infuper in koc poema te , Nomina qu*dam, Latina Poe'» feos dr Gramatices rcgulis non accomodata: ea, nolim , errori aut inadyertentia mea imputes. Gentu enim dr quantitatem tpforum juxta yernaculam cxprefsi. Hinc urbium fape mafculina, flumu num yefo fceminina epi tketa, & Vocalern ante plurcs Confonantes abbreyiatam, leges. Ita llljrici poflulabat idiomatis proprietas, La- tinis aut Gracis necefsitatibus non cocrcenda : quibus aut generis aut pronuntiationis natura alteraretur. ob id in beri dav & Ja« ftrebariko medi* fjllaba natura bre-yes , nullapofittone corripien - da fuerunt. tanto minus Nominum patriorii gcnera peregrin* con- fuetudintsgratid immutari debebant, ha ettam & lit ter at pr o pc/1 šibili conformayi. fftare 9, pro c s yel ts: c\ pr o c h yel tj: c femper eandem acutam vocem faciente, qttam apud La ti no s ante i dr e babet : cujtu pronuntiationem ante a, O & u, k n oh is yfi- tatum dijlmguit. 1 pro lj, ly, yel ut hali fcribunt gli ; n, pro nj> ny, yelItalo more gn: ^ prox, yel Ih, quafi liquefacioz , accept: dum [ec us multiplicatis it a lit tern nequaquam perfecle po/l. Junt funt exprimi. Y quoque c um '»ocalis fit, accepi pro ca, qt\a in. digent perquamjrequenter Illjm ante r alteram confonantem pra- cedens } qua ab alqs male per a, e, & O Jerihi tur ; ego haclenm per o, d" e reti ms exprejfum cenfui: tameh cum Mocalis fit ex- mittendam haitd exifiimabam. gu#, & pl ur a aha, in Ortogra - phia mta Illpricana, five abfoluta Latints element is i>očes Croati- c as defenbendi methodo, clarius exbtbentur. Quxdam etiam No- mina pr opri a fignifcativa lattniza vi. uti Banale pratum, pro Bana Luka.* Salfa petra, pro Slan kamen, Salan kemen. Karlopolis, pro Karlovac , frve Karloftadio . it a & a Latini* ufitata Croatice dixt , ut) Hyrvathia, pro Croatia : cum & antiqui Graci & Patri] Scrip. tores Chrovathiam feripferint , & nos Hyrvati nocemur: Kulpa & Kup. pa pro Kolapi flumine & fi qua alia. Boni con- fule , Candide Le - flor, hane opelam > & Vale. Ji «>$ ® $«* ¥ PIO. plorantis c R o A T I AE S AE C UL UM ‘P TJ M UM. Ij, quibu$ eft hominu rerumcj> fuprema poteftas, Et mhil occultum r qu'orum folo orania nutu Prineipium & finem capiunt; fine numinc veftro Nec fpirat mortalis homo s quo crimine lasfos Infelix tantas Horvathia movit in iras, Quod nec Bellorum nec Pacis tempore digna Solamen fcntire fuit ?. Date ( quaefo ) benigni Poftremos faltem pofte enumerare dolores, Quos lacrymae lenire folent; toleratius inde AErumnas ventura fuas ut perferat atas: Aut forfan veftro felicior illa favore, Quanto majorum fucrit fervata Tabore ? Profpiciat fic doda. juvat merninifte malorum. Non revoco iacrymas, quibus olim fapius auxi: Danubium, Dravum, Savum, Kuppam atcj> Naronem Dum me Romanus peteret dum Sarraata, reda Comburens flammis, & campos csedibus opplens.- Exitio vicina meo; contenta recences Fatorum plorare vices : poftrema duorum S^dorum memoranda gemam mea vulnera : lenit Longa setas vcrerem, praefens dolor acrius urit. Poftquam noftra jugo captivurn BofTnia Turco Submifit collum 3 Regum damnata fuorum Seditione magis quam Thraci marte coada. A \ In z P L O R A N r I S C R O A T I AB In me Oriens ruit omne malimi, quo triftior olim Vix fuit Illyricis gelidus Scptentrio rcgnis : Pcrpetuo Thrax nam$ jugo crudeiis, avarus, Subdita colla prernit: tantoque fuperbior aufu Inflatur tumido, quanto vel blandior illi Arridet fortuna, magis vel fupplicat hoftis : Ne quocunq? modo fese negec tile ryrannnm. Primam Threicii Belli vim Jajcia fenlit; Sic ab ovi formam tumulo referente vocata, In quo ftručta jace.t: varias experta Gradivi Sape vices : ut quae patriis eft janua campis Ad montes Uforse & Pini .• quejs Boifna reclufa Tvvrtkoni primum regales fccit honores. Hoc etenim caftrum cum Thrax mihi fortis ademit Scabrofum fcopulis Valdanum liber adivit, Et Savurn ae Colapim finuofos. Corbaviamque, Antiquis claram Corybantum nomine, vaftat, Quas tribuit noftrae de fe cognomina genti. Japidiam antiquam crebro populatur : ut llnnam, Valdanum prifcis, Savanosque & Colapinos Saepius infeftus vexavit. triftiiis at tune Quando Deren^inus predam crepturus in agris Corbaviie infelix pugnat cum Jakupe Turco, Et flore amiflb totius nobilitatis Captivum lefe vi<5tori prsbuit hofti. 1 ch. Spem non exiguam prima mihi fronte Fpopondit ijoi Sedenum faeclum Chrifti nafcentis ab ortu Quod pia connumero; Vladiflavi namque regentis Pannonias, contra Venetos quas moverat, iras Prxful Alexander fandte placavit, & arma Threicium versus impendere fvaferat hoftem, Prae- 3 S JE CU L U M P R I M U M. Pravde Corvino, noftro Prorege, Joanne, Matthice Rcgis nato ; bclloque parabat Subfuiium Praeful, Venetos^ ligarat ad illud Duplo pr«dandum nujus. jainq> arina parabam Exitio Turcis. Sed Tors inverfa meorum Fruftravit pia vota Ducum, pia vota juventae j Defuerat bello condi&a pecunia nervus. Sic etiam Reges falluntur ? & odia paffim Evertunt privata bonum commune ? quod ipfum In tacitas (video, Cceli!) vos provocat iras. iso2. Contremuit tellus, ac Ti ventura videret Fata raeis nocitura bonis. quo nempe tremorc Multa fuas fuerant domiciiia pafia ruinass Corruit & divi turris campanea Marci Slavni« in urbe, vocant quamGr«ci nomineMontisi Ut nec firma Tolo videar, nec ab «there tuta. 1S04. Vix pono triftes nuperna drage dolores, Cuin mo; cuftcdem mihi limitis obfidet arcem Jajciacam Turcus, qua jam fuit ante repulfus. In valit miferam non vanus terror; ab inde Summa mali facilis^ via eft, metuenda Croatis u Prcecipuum captiva petit qua BofTnia padlim ln rnea regna, fuo pod aggredienda tyranno. Corvinum cum pube mca fuccurrere Jajci Expedio celerem ; Dux hoftem aggrefTus & arci, Decertans pugna profternit milila quatvor, Ctetera profligans Jajcenfem liberat urbem: Ad & natorum ceciderunt mille meorum ; Dulcis amor patri«, merito praedantior ifto Eminet: hac tegimus natos hac Torte parentes, Yix folvo exequias, & membra exangvia terrae A 2 Con« 4 PLORANTlS C R O A r I AE Condo: novas Turcae clades nova damna minantur In mea continuo plus & plus jura volando, Vaftantes Pofegze & Vulkovarenfia rura; Scilicct vnde fuis primiim deferta colonis Conatu lcviore queant poft capta tenere. Hos quoq> Corvini virtus proflšgat & amni Non paucos mergit Savo. Sed pro invida Parca Hocmihi praefidium de vi v is prod us ademit: Ut poft ultro meze ferpant fine iege ruinze, Nec me jam przefens defendat acinace Princeps, Quo przefente alaeris volat ad certamina miles. is n. Cyrvivicae mons eft, nomefi de vermibus haufit.* Pauca hic pugnabat cum Turcis turba meorum Et fato adverfo; nam letho & Pingvine muho Nobilitavit humum, dclpcdtag* nomina montis Erexit, przebens avibusie & vermibus efcam. 12. Jam is coeperat, omnes Infixos palis avibus porrexit in cfcamj Taliter exolvit poenas temerarius hoftis. Aft hoc ipfo anno Vladiflavi triftia Regis Funera deploro ; longa digniflimus ille Vita erat & fato meliore j fed impia Parca ' Non parcit, cum tempus adeft fatale, vel ullis Subditus & Princeps naturae debita folvit. Knin Arx infignis ( Tininum dixere Latini ) ln ripa Titii, qui vulgo Kyrka vocatur, Condita magnificc, Nelepetis, regia dinde Arte lociq> fitu validiflima, fubdidit hofti Captivum miferanda caput; ncc Banus adefle Tutand« poterat; fatonamque ipfe finiftro Per Piifias alpes hoftes venatus, in horum Labitur infidias, fine milite, tum fine & armis: A 3 Ut P L O R A N T I S C R O A 7 1 AE TLlt fceptro tantum Prorex & presbytcr ufus Exritic j cgrc.gie.hoc icie dcfcndit in hoftes.- Sed pluies unum facsle excuiTere fecures Sceptrum : Proregem folum plebs muka peremit, Krusicii Petri fraude has indučtus ad aras Occubuit; Petrum magno corruperat aere Strigonii PraTul Thomas, homo avarus, honoris Virtutisque ofor tanti Prcregis iniquus. Occidit infignis Miles, divusque Sacerdos, Illyrici Prorex, Wefprimi Praeful, & ipfe Thefauro Regis Przefečhis, magnus in ut be Inq> ora Scnonum, Jajcenfuj arce Strategus, Tam meritoBeriflav, quam nomineftirpis,habendus Nune martyr viridem geftit fuper zethera palmam. Infelix Jefenica locum fola invenit holti, In quo vir tantus vinci atque occumbere polfet. Oftrovicze fatum jam nune approximat arci, Quam Rex Bela olim Scythicis compulius ab armis Condtdit in tumulo Licze telluris acuto, Hinc noraen načtam; Turcis captiva gemifeit, Nec jam colle fuo, nec jam fačtore fuperba ? Ut nihil eft firmum, quo Mundi gloria pendet. Sic Orlavgicii Pcc’ arx in rupe cavata, A qua nomen amat, Turcavi fraude receffus. Harc ego dum fpečto lacrymis fuper ora profufis, Nobi- 7 S AE C ti L U M P R 1 MU M, Nobilis arx atque urbs pr;e multis maxima, Savi Fluminis in ripa fituata, ubi jungitur ipfe Danubio : fed ne majori, nobiliore Parte prior cedat, mutarunt nomina in Ilir um .* Belgrad ca eft, Latii dicunt communiter Albam, Improprie Gručam : Taurunum dičta vetuftis, Invanum tenrata prius, multoq> redempta Sangvine Turcorum : nune ipfis praeda cruenta Sed locnples fiquia Pannoniam referavit utramquc ,j Quam male defendit pr&fes, cognomine Turcus. Tantre urbis cafu loca Savo proxima cireum Sultanus capit; utKopniic, Baricque, Sabacque: Mitrovicamque, fiitis celcbratam antiquirus urbem Nomine fub Sirmi, per quam Provincia tota Sic vocitata fuit, Romanis nota. Deinde Juxta Danubium Zemun, Kcmenic’ Iaborat, Atque utinam femper! venient fua fata fed eheu Et Krupae! miferumq> ftatum plorabit & ipla. ts*s* Alta iterum Jajces mihi & urbis, moenia & arcis Boifnius ac Hlivnas Praefedi, viribus audi Innumeris, teliš quatiunt gravioribusut jam Proxima cafursemetuebam fata, relata Farna mihi obfeilae quando fuit: iliico fortem Chriftophorum Comitem Modrussae mitto ; juvamen Obfelfae ferat. lile celer fuccurrit cgenti, Continuoque tribus non dempta node, diebus Confligens, tandem fuperis mclioribus, aufu Non numero (hoc longe major namcji extitit hoftis ) Debellat Turcum, Jajcemq»eliberat; undc Defenfor Patriae pi^o laude a Rege vocatus, Namq> falus Patriae de Jajce fumma pcpendit. Eripio Turcis hinc Jajčen, triftis at illinc Farna mihi paulo poft fertur nuntia cafus Et cladis, Sirmi qua tellus fertilis arvo Et caelo felix, crudcli fubdita Thraci Evertit noftras aras & templa profanat, Ac Mahometano jam vivere dogmate difcit. Humanis rebus fic heu infirmius eft nil, In quejs fortuna & cafus quamplurima polfunt; Sem. S AE C U L U M P R 1 M U M. $ Sempenj in pejus miieros fortuna coercet, Cum femel cffc mala incepit. Vix Sirmia rura Dcplanxi & plebem, parva in regione colonam : t S 2 f, En Muhaginus agcr ( de muicis nomen adeptus Omine non faufto ) totum proclamat ad orbem Infandam csedem populi procerumque fuorum, Rcgis & interitum; qui clcri hortamine motus Sancitam pacem cum Turco Principe rumpens, Difparibus fociis turbato^i ordine adorfus Certamcn fatale fuit> fed fobrius hoftis, Atque fui parens dičtis fine lite ftrategi, Prše val uit vičtor! tanto truculentior aufii, Quant6 fupplicior quando pro pace rogabat. Pannonii Hyrvatique Duccs, primique Dynaftae, Praelati, magnique viri cum milite forti Confufi Dacis miiere lternuntur in arvis: Ut captos inter, gladiique furore peremptos, Millia bis centum numerem : Rexque ipie fugaci praecipitatus cquo, limofo Karaš in amne, Cum vita in patriam conceptum cxtinxit amorem Atq> Ivine Ungaricis & prima & furnirja ruina Invaluit terris, & pars amida coronae. Quantus ubique timor ? quae confternatio plebis > Qu 3C fuga ? qui gemitus ? humana edicere lingua Non poflet, tenuive manus defcriberc penna. Dux hujus belli, tam rarze cladis & autor, Infelix Tomoreus erat, cuj mitra ColoiTum Caftidc vifa minor : Sacra atpernando Deorum, Arrogat imperium fera roens fuper arma Gradivi, Et Regi dare jura fuo vefana voluptas, Poftponendg Duces Bellorum forte peritos. Quos 10 PL0RANT1S C R O A T 1 AE Quos ego ab hinc, illinc quos Tranfylvania mifit. Sic male bella gerit, cuj rerum cura facrarum Ec vita: innocuae tenor eft fervandus : inique, Hofti etiam defponfa, fides violatur r & hoftem Non fpernat caufe propria: fiducia. finem Incertum bello & liti fortuna refervat. Tantorum monachus fuit vnus caufa malorum! Inter funeftos, pro fucceflfore Corona:, Quos perfaepe cient improlis funcra Regis Votaque Magnatum vidui difcordia Regni, Motus, Corbavise princeps arxlldidna rnaeftam Incidit in fortem ; collo deprefla fuperbo Trifte jugum impofuit: Torquato abfente patrono, Karlovic’ a patrio qui noftris nomine dičlus. Tune & Likenfes esepit percurrere campos Turcus eques , delens pagos at<$ oppida flammis: Nec pofita in tumulis caftella tuentur apricis, Apta fitu, fed pretfk fiti: licet arva falubres Excipiunt amnes .• & toti nomina terrae Flumen Lika dedit, Latiis medicina falubris. Ceedibus & flammis ferpit Thrax impius, oranem Informem mihi reddit humum, vacuaimj colonis, Quam prae milic aliis natura fovebat am^nam, Ditis & indigenee fecit cultura fuperbam. Vrt. Tandem etiam Jajce caftrum praenobile vidum Captivas in jura manus hoftiiia prsebet Et quotquot pagi, cafteilaq & oppida circum Jajcenfi iuberant juri, nune Turcus iisdem Jura dat & legem ponit, mea pignora coedit Enfe ferus. pro qum regno fit plaga Croato ! Qijicquid Porifius (nune Vyrbas) Savus & Unna, Ter. S AE CU L 1A M P R 1 M U M. il Terrarum capiunt, villis pagišq> fatarum, Pingue folum, a propriis deicrtum pene colonis Nune urfos alit atque lupos, vel utraque ferarum Efferiorem hoftem; toto jam rara fuperfunt Telluris fpatio caftella & caftra, locorum Fors defenfa Titu, qua? nondum poffidet hoftis, Sed potiturus adhuc : Divorum templa crematis Tedtis atq> aris } finemyfta, flebile vifu! Ruderibus nifi nota rigent: cecidere Paroeci Egregii, fortesque viri, captivaque duda Vel dilapfa abiit plebs. res perdura profedo Et falvis, patrios eft deferuiflfe penates. Necdum Magnatum Procerumq> Topita meQrum SciiTio triftis erat, qua nil egifte licebat Viribus attritae: quibus ultro creverat hoftis, Adriam ut hinc montem, mare qui cognomine fecit, Saepius & celerem curfu tranftverit Unnam, Ac tutus praedas ad propria vičtor abegit. Interea Prorex fatali febre laborans i$tr. Prole carens, Patriam fefe ipfo privat: amorc Quam bc-ne dilexit vero: privatus & ipfc Fortunis propriis; Patriae ne forte minam Extremam videat, fato meliore vocatus, Defeftam aerumnis vitatn gravioribus Heros Subtraxit; ftirpis Torquatje nobilis haeres. Ingenti Patriam feriit mors ifta dolorc: llia etenim, variis hoc tempore tradita Bani s, Nil expcrta boni; Fortuna potentior omni eft. i$$6. Ex itnprovifo noftras prorumpit in oras Barbarus, & Dobboj Bcriflavi nobiie caftrum Occupat; hinc pergens ad Savum Brod capit, ifto B 2 NomU P L O K A ^7 I S C R O A T 1 AE Nomine traječhim vocitamus in amnibus ifthinc Traječlo Savo, Po^eganum fufu« in agrum Urbem arcemque capit, qua? nomine dičta recenti Siccft, qudd ferias celebrans fuit igne perufta, Incero quondam Romanis. Inde Cetinum Diripiunt caftrum cum clauftro fubtus & urbe In Klokote terra, Comitatus ante Gorica;, H:'c Ladiilav natus Rex fančtus. quam ferus hoftis: Non finit immunes Divorum Turca penates. Auditis ita Rex Eerdnandus mille querclis, Ut populum tegat, ac faevum de finibus hoftem Arceat, armatse mittit plura agmina gentis. Haec fociata meae, dudtor fi ftrenuus effet, Trans Hebrum poterat vičbum depellere Ttircam, Ht reparare meam vicinorummque falutem; Tam fuit inftručtus juftis exercitus arrnis. Sed Kocian Belli fummo cum jure ftrategus Clam multo a Turcis accepo turpiter sere Proditor infatnis fic agmina noftra regebat, Sic hofti favit, vicena ut millia noitum Occubuere virum, gentisg> utriusque ftratcgi Ladron & Bakic’; vitam Kocianus amico Liber ab hofte refert, quam perdct turpiiis olim: Non ctcnim tempus minuit pcccata, fcdauget, Et fieri graviora iolent, quo longius illa Infelicem animam mifero fub corpore pafcunt. Quanta falus Regni bello dependct ab vno : Quanta mala a timido vel avaro Frsefide belli Incumbunt Patri« ! duris exercita virtus Obfiftit duris; flečhintur ad omnia molles. Interea totum Klis arx obfdla per annum, S AE C U L U M p R 1 M U M. Condita ab Augufto cuj Diocletia nomca Jndiderat longis vidna in rupe Salonis.- Jn jus hoftis abit. Pro cuj vis ulla nocere Nvon poterat r fitis atq> famcs miferanda peremit! Indc Nadin, Titio caftellum in flumine: multa PfcCterca circum curn pagis praidia, villaSj Deferuere fui loca non defenfa coloni. Augetur timor hinc, illinc audacia crefcit: Ut vičtis venit ille comes, vi&oribus ifta. Ipfa nec huje fato fpeciofa Aurana refiftit, Ddiciofa lacu r fedes farno fa Priorum Templi Equitu ( clauftri fuithic Zvonimeriuš autor ) Dinde Rhodi .• captiva hofti nune oftia pandit. Difficile eft contra torrentia flumfna niti Nautae imbecilli: nec fit pro robore forma. Ne tamen ulterius ferpat contagio tanta Adriacis nocitura locis, media omnia tollo: Tune Znoil & Vra^an, caftcllaque proximiora Evacuat, vaftatque fuus fugiendo colonus: Pro^ agris mavult fcopulos habitarc marinos. Chara hdmini vita eft, licet ipfo in carcere claufa. Heu ; jam nec Dravus auratis dives arenis Tutus ab hofte fero magnum decurrit in Iftrum $ Juxta ipium poiitas arcermj urbemque refluxus Vicinaj qucjs nomen aquse conceflit Ofcki, Occupat Eous praedo s qtia commoditatc Et mihi & Ungariae noceat magis. hic quia flumen Latius cffufum fc humiles demittit in undas, Et longi tolerat collo juga pentis amico. In mea damna modis ftudet omnibus impius ifte Barbarus, atque rudis, tanti fua commoda pendens, B 3 Ut H PLORANTIS C R O A T I AE Ut nihil ipfe nefas, quicquid juvat, a?ftimet efle. ust* Dubicia* ac aliis fuccedunt triftia fata; Servitii non gnara prius, jam coila tremendo Submittit miferanda jugo, nocitura deinde Vifceribus matris. Jefcnovac longius infra, Savanas ubi fe Valdanius amnis in vndas Effundit, procul a noftris hac fortc remotum, Deferimus vacuum: cuj lignea fabrica, vaili Pro muris : igni nec ferro obfiftcre gnarum. Hune poftquam,alledus fluviorum Turca duorum Commoditate, locum reparat, munitq> valenti Praefidio: metucns quamplura pericula Banus Eventura, locum ferro deftruxit & igne. 1539' Aft ubi Večino vicinia fida tulilfe Unanimem debebat epem ; commune periclum Qua tolli quiret; Venetus fua tella reponit, Cum Turcis iniens, multo quam munere folvit, Pacem. Ita qui$q> fua' privalim profpicit adi .• Nemo vicinum, nemo jam puhlica curat. Sed nec ea Turcus contentus pace quievit; Rizonium I!lyrici veterem vi fubdidit urbem, Expugnatq» Novum prseda cum divite Caftrum, Nulli in quo viram nimium ferus ille pepcrcit» Rizonio finui locus liic ftat jundus uterque. Occupat & Nadin, defertam nuper: & armis Infeftis urbem Šibenik, Sicum ante vocatam, Impctit.- at vano conamine j durius hofti Muris atque viris Sibenikum forte refiftit. V4o. Tune Buzren Bofifnoc Beguš, KlilTsecp Muratcs, Zrinenfem vaftant agrum crudeliter .* arcem Oppugnant j fua quje tribuit cognomina fbirpi $ub- IJ S JE C U L U M P R 1 M U M> Subitiae, qu£e polt cognomen fumpfit ab arce Zrin, in pr^rupto fituatam collc; fed illa Incolumis doluit campeftria datnna fuorum. Hoc & Murates, Boffnac qui praefuit, anno Ad placidi Colapis gyrofum fa^viit aranem, Dubovac, Steni$nak itera, primaria in illo Oppida diftrittu tcrrae, praedatur & igne Funeftat, ditemcp rapit fine fangvine predam? Ad Belli non tuta vices ftant, prajfide quando Prsefidiove carent aut dučtis, oppida, vallis. Dum fic divifo male currunt omnia Regno, Poftrema ad fupeVos Rcgem vocat hora Joannem 3 Qua regnum & vitam finit: ncc tutus amicis, Tutorem nato Solimanum deligit hoftem; Agnelli quafi cura lupo tradenda fuiffet, Et non cognatis ovibus ? mortalia jam pliis Ingenia haud miror, delirant fi quoque Reges; Quod fuit expertu$ paulo poft regius infans V 4 r. Cum fibi regalem tradi pmenderct urbetn Budam Ferdnandus; tutor Solimanus adivit Ungariam: Budamque fibi fervavit, & illum Ad Dacos mifit vidua cum matre puellum : Exemplum fecit faeclis memorabil^ cunčtis; Nullus ab infido fidei fpcretur ut ačtus. Indudta heu fuafu monachi Regina Georgi,' Hofti quam Regi potius concedere Budam, Regali folio jam longa per jeva fuperbam, Maluit infelix*, infelix: namque venire De iceptro ad baculum.nimium res duraprofe&befh In fpcs me fortuna novas jam provocat j unde Et nueftum lenire queam, fortafiis & olim Vul- 1 6 PLORANTIS C R O A T I AE Vulnera quse fanem. duo martia pignora fratres Zriniades video jam pubertatis ad annos Pcrvenifltc : avidumc|? latus prjccingere ferro } Afpicere & torvo vexilla Oromanica vultu. Hi prima ut navent forti rudimenta Gradivo, Comburunt Kamengrad, lapidi cognominc caftrum Ad lentum Sanam, celeri qui jungitur Unna?, Conkru&um ponti cukodem j tutius ut pok Japrenfes faltus & pinguia rura frcquentent. Non modicus pavor hinc vicino nafcitur hofti, Qui de principio fortunas, judicat hinc ct Accrefcunt animi nokris. Sčdperbreve nobis Solamen fuit hoc •• non muko namq> deinde Zriniacum čakro fub Vinodolcnfc Joannem Occidunt homines Pradati Zagrabienfisj Ne mea vel dehnt in caedes arma meorum. iffz* Zagrabiae, cleruin Ladiflav cuj (an&us adauxir* Forma tamen triftis nomen dedit ipfa lepulchii, Prokernit funeka pioscontagio Cives. Grande malum : fratri quo frater adefle, nee UXOr Audet in amplexus dilečta venire mariti! Sic peccata hominum divina Akraa rcquirit. l t+3- Pannoniis iterum Suiimana potentia campis Incubat, atque novi ponit fundamina rcgni. Valponem prim um Garai kcmmatis arceni, Juribus & fundis amplam, ditionibus hokis Subjecit propriis : traje&o kumine Dravi, Siklolum infignem capit arcfcin : patri a quondam Chrikophori akronomi fuit hic; Peucamq> decoram, Pecuj ipfa voco, cuj quin 3 eccleha nomen Fecit apud Latios notum, Thrax diripit urbemi Tem- S AE C U L U M P R 1 M U M, IJ Templa, facras ftatuas, arasque prophanat, & omnc Hxcrcet fcelus in veteres novus incola Cives: Ut raro pius cft, qui vitam ducit in armis. H*c mcusattonitisgem^rctcum Dravus inundis, Ulic Danubius hcrymis dcflcbat amaris Metropolitu Rcgni totius Strigonium altum, Sacratamcpe diu tumulis regalibus Albam: Totg> arces, pagos totq> intei utramque jacentes, Ettot Claurtra capi 1 Quanto jamtramitc labat Pannonia, a ptoprio quse dičta valore Valerja Ante fuit! Video; quod cafibus ornnia fublint: Ca?caq> & inconftans Fortuna vagatur ubiquo. Abfterfi nccdum lacrymas, minuive dolores, Cumnova Pannonicam Thraxdamna movebatadur- Javrini: quam vix satis Arrabo protcgit Iftro ( bem Conjunftus; Banummoveo, fuccurrat amicis: Et fcciti caefo qui trtno mille Getarum, Tum profiigatis reliquis, eliberat urbem. Sic dat opem fincerus amor, licet indigus ipfa: Infignem ideo funt fata animo patiente ferenda. Res pufilla nimis fortuna humana profefto eft,, Chm nullum fatiet, nullum impleat: omnia adiri Per fcelera imperium, regnandi fsva cupido Non putat efse nefas. haec vafto Oriente Tyrannos JS4 7' Mutua in arma movet; crudelis Muftafa primum Fratrum casde uunens inquirit funera patiis, C 2. Per- 20 P L 0 R A T^T T S C R 0 A T I JE Pcrfide & AEgypto contra&is: ut pater ipio is 4 S. Infelixnato, bellum infelicius egitj Exemplurn, Turco quantum credatur amori. Jam fi Chrifticolis mens una animusq> fuifiet, Quam faciSe Europa poterant expellere cundtis Infenfum Turcam, proprionec fanguini amicurn. Sed prtvata domi curans fua coirmoda quisque, Nemo mali alterius voluit, propriig> pericli Effe raemor ; morbo hoc vicinia rota laborat. Haec inter Malkoy praedarum avidiffimus, armis Torius Boflfnae, mednaeque Croatiar (6 ingens Materno cordi dolor) alma: rura Topufka? Perna? & Stenipnak terras ac prsedia late Pervolat, expilat, flammisque ruinat, Sc inde Captivis rediit fpoliisque ad propria dives. Nulla venit fortuna, Dci fine numine; nulla Poena venit noftro fine crimine; dcniqp noftro Arbitrio fi qifid concetutur, omne profečto Pronius in lapfum eft. gravitas quia tenait ad imum Sponte fua; volueres conatibus aera pofcuilt, Deficenduntpofitis nullo cona mine pennis. is S s- Ungarja; icquitur inultis fatalior annus, Quo Temefum, Lippam, Tolnok, Csanadat multa Caftella obtinuit Thracum ambitiola poteftas; Tam male diičordes animos fovet Ungara tellus. Sed nec apud me Ulaman nuperna ibrte quietus, Ad nova coptcndit Regni inerementa luperbb Slo- 21 S AR CU L U M P R 1 M U M. Sloviniam petit; & traječlo flunune Savi, Csalmain urbem, tumulo Kolomani nobilitam, Vero^arn Gradifkaifl Corripit.- & Velikani focio pro milite vertit In prsedam. Sed non mea damnahaec poena refardt; Barbara multipiid fuperat me Turcia gente, Ut cuj multa uxor pdlexg>, in coelibc vita Ntillus honor, fed parna. magis, fua damna, ruinas Ex facili reparat, mox viribus auda refurgens. ijj j . Rede felta triutn celebro Colennia Regum, Čara Malkoc Beguš Krcscicem Mutniciamquc Deprazdavit ovans & longa vaile redivit lncolumis, vallicuj Caftaneapolis haeret. At paulo poft ha;c Alpes transgreftus ad arcem Corbavia? Buaic\ Pe.rusic’q> in finibus agri Likenlis ( pauca noftrorum a gente relidas Poft Deren^eni fatalia praelia Bani ) Venit, & has reparat tečlis, ac gente Otomanna Munit.- quas hoftes mea Sena deinde videbit. Vix unu a prasdis fefe Thrax continet anno, Contemnens Pači data faeramenta colendae Ad nova Chrifticolis impendit damna ; valenti isss. Pannona rura manu petit; hic nova Caftra, Bobovac, Jacobi divi pagum, Krotnumque, Kapusque C 3 Vi ŽZ P L O R A N T I S C R O A T I AE Vi capit, & Turca jubct aniodd vivere lege. 1556. Impendent valido tandem fua fata Sigeto, ts$0' Quod Rex aggeribus cinxit fofsihj Joannes- Hoc Marte oppugnat ferus Halil Pada potenti, Menfibus addendo menfes, nodes^j diebusj Ut nulium omittat prseclari militis atque Egregii Ducisofficium, beliator ab annis Ad fenium teneris: prudentia nemque Strategi Bellantisg* valor vincunt, referuntep triumphos. Sed major fortuna meis, quia juftior, armis Favit: ut obfeflfo potuit nil Turca Sigeto, Quin profligatus Duce Zrino Lenkovioque Pro vita fugit, jufta? cedendo triumphum Caufa?, danteDeo: ftragem tamen attulit ante Vicinis terris, vicis pagihj crematis; Vincere cum nequeat, gaudet nocuifle Tyrannus. Regia Ferdinandus proles hoc tempore venit, > Fortune laturus opem cum milite noftrse, Militi^ Duxipfe, Ducum veneranda corcna-.: Reftituique mihi depulfo Thrace Bobovacj A»roniisFabiam, corrupta voce Baboram Unnis, & circum caftella jacentia, nuper Non proteda fatis qux vi fublegcrat hodiš. Ut Pacis clemens, fic Belli tempore fortij, Laudatur Princeps armatus tempore ouovis, Enre gerens Bellum, fccptris in Pace corufcus. Sic mihi trans Dravum clemens fortuna favebat, Aft Unnae Savoque nimis contraria, Turcos In mea rura vocat, ferro flammifque cruenri Obvia pofterruent; tune Urbis Zagrabicnfis Pepopulatur ager. Qu 6 me jamtuta rccondam? Pro- S AE C U L U M P R T M U M. 5$ Proximus eft Šiitih, qui Rcgnum terrainat amnis: Styria namque fibi Cilicnfia vendicat arva. A latere ac a fronte petit me barbarus hoftis Nec lccus atergo eft, quo pes figatur. ab ipfo Fonte gemit Savus ! ftupet ad nova crimina triftis Unna: ubl Luftholter, de Carnis advena, celfam Caftaneapoleosmediis in flučtibus arcem Divendic Turcis auri bis mille ducatis, Turpis, avarus hotno, ftmimorum caufa malorum: Hac nempe amifla fupremam pene ruinam Experior; Novium, quinquagintaque propinquas Urbes atq> arces: caftella & praedia bis fex Mille, fupra feptcm centum propč fexaginta, Barbaruš ex pilat, comburit, deftruit hoftis, Očtuaginta Sc plus captivum millia načtus- Non mihiCreffeumdamnahascperfolveretaurum, Impie Luftholter, quseq> inde fequentur ad annum, Quo mihi reftituet Princeps gencrofior arcem, Auri tam vili pretio, vel forte timore Magno animi, Turcis mercatam. Tantus in ipfis Regibus eft crror, qui non in Marte peritos Praeficiunt rebus, quae raartia pečtora pofcunt. Militise funt nulla magis metuenda pericla Ignaro Duce, vel timido, vel pcjus avaro. Mitibus eft animis audacior anteferendus, Et Patriae Civis peregrinis tempore Belli Nempe: fecus curat fua quivis, nemo aliena: AEreque condučtus miles corrumpitur aere: Kara at vis Civcm patrio fpoliabit amorc. Poft hxc ad Rakovac ( a cancris nomina dixi, Oppidum idena vetus eft & caftrum regium in illo > H FLORA N TIS C R O A T I AB Agminibus rmiltis armatus pervolat hoftis,- Ukerius p a gos & prsedia crebra rapinis Vaftaturus adir. Sed tantum protinus aufum poenicuitj nam cazfus abit; licec illius eflent Millia tot numcro 3 quot erant centcna meorum. Magnus enim numerus crebro confunditur, & quo Curct plura, minus quis fmgula prolpicit apte. Jam vero Horevios invadit Turca pcr alpcs Difficili palFu, cru clam juvat ife latrones: Expilant duris aifvetam vivere gentem, Ribniciumque foluin ( pifcofo nomen ab arane ek ) Depracdantur; irer vertuntque deinde per alpcs Senonias: fpolns, captivorumque fuperbi Ingemi tutba. Sed vindex Marna Seda Opponit Civc-j, & parna s exigt enfc. Sic igirur me a tune percuiiit Sena latrones, Ut ( c nor um fucrant bis centum, & millia quatuor, At niii ter centum quinquagintaque meorum) Captivis cunčtis, praedis lpoh'isque reličtis, Vix feptem incolumcs excepit Turcia natos. Audaces juftosque juvat Fortuna: htrom Semper in eft a!iqmd culpaj cum mole timendum. issS* Thrax iteru ad praedas, velutad mel urfus, anhelus Tendir, ubi hofpes irers minus hofti opponitur, alpcs Tranbt in Hopeviam & Karfos prardatus inermes, Pretentaš metuens poenas canfmia Sena: Evitat: tutum deferta amplilfima pracbent Latroni reditum. Thracum pars altera qujerens Infcriora amnis Coiapini prasdia praedis Subdcre, lub Vinodol, viui dc valle vocata, Alapiopanas folvit cum clade Joanni: Kon 25 S AE C U L U M P R 1 M U M. Non deberc nimis fortunje fidere, dodta. JSS(). Moxreparans vires, Karfura, Pivkamque jugofa Vaftat & in predam dcduda plebe fuperbit Turcus, inoffenfo rediens pede $ fic mca damna Vicini longe pcr muka incommoda lugent; Cum paucis nequco Latcra omnia claudere natis. ijčo. Pax nova cum Turco Romano & CaTare fadfca Vulgatur.- fed vix annis manfura duobusj Ule ctenim Teu bella gerit, feu qua:rit amicos, Cundta lucri caufa vel commoditatis amore lnchoat & finit; non eft, quod amicus in illo Spedtet; amore carct vero: dat fplendida verba, Cor tamen haud aperit. nemo confidat in hofte. lile idem primus violavit padla nefande, 1)62. Cum Reg de Požega ftipatus milite muko Exiit, ut reliquum Slavnorum vaftet agrorum. At meus hoc crimen punivit Zrinus in hofte.- Ut vix Beg caefo falvaverit agtnine vitam. Sed Vranogra? arcern, fic a Cornice vocatain, Zrinani Comitis, temerarius occupat hoftis: 1563. Mox Thraces Zrinus Valdani caedit ad atnnem. 1)64. Ho^evjam Thraces iterum prajdantur, & illinc Impunes abeunt. Tantum fum prole minuta, Maxima terrarum quod lint deferta mearum: Ut minus infpiciam vicinias amica tegendar. O Reruminitabilem fortem, dubiosque Gradivi Eventus! nulli fortuna cft fubdita legi. j)6s. Jam Koftaniciae novus incola & urbis & arcis Pr^datur dites villas pagofque Topuikae; At caTus preedam mihi caTit prcedo, Joannis Alapii domitus virtute. deinde per Obres D Tur. P L O R A I S C R O A T 1 AE Turcorum fex & viginti millia campum Duda, a Muftaffa Sokolovic’ Pradide Bofna?, Heroo fres;it Prorex Erdoedius enfe. Damna led ut damnis Muftaffa rependeret, arcem Kruppam vi magna fibi fubjicit, ante folutam Sanguine non modico Turcorum, at Iaude minore: Nam nifi tres fupra viginti Bakic’ habebat Dux focios: cundis, quam ceifit, rite peremptis. Sic tandem iniultat juft« vis impia caufae: Sicque me« rapiuntur opes, mea moenia cedunt, Et fortes nati patrias c^duntur ad aras; Quo proteda minus Colapino terminer amne. Tune poft luftra duo redeunt infaufta Sigeto Fata meo, totum Turcorum Rex Orientem Unius exitio trahit arcis. ut hacce fubada Pannonios pofthac decurrat tutius agros, Hinc Scyras, illic Auftrales & Moravanas Deprasdetur opes, villas populetur & arces. Nil moror; expedio Banum cum pube fideli, Qui, fi forte cadant turres cum moenibus arci } Martia Threiciis opponat pedora teliš. Tantam fuftinuit vim Prorex ftrenuus ifthic, Quant« Europeus vix non fuccumberet orbis: Corruerantque prius turres & moenia circiim Quam defenforis virtus. tandem undique faevis Ardatus flammis, funefta egreftiis ab arce Prasclarum fecit generofus miles agonem, Neve locum aut laudis quid vivus cederet liofti. Intravit vacuam fic Thrax inglorius arcem, Militi« atque Ducum praemulta c«de folutam. Praefidii pars magna mei fublata Sigethi eft j 27 S AE C U L U M P R I M U M, Sed tutanda fuis fuerat fic Patria natis, Sic ara? atque foci.- tali fignanda liquore In Superos, Regemque fides, amor inquepropinquo$ Rite fuit r poftquam naturae debita mors eft: Feiix, pro Patria? mors confccrata falute. Nonita vicini Bobovac, Bri^niciamque Defendere mei, vix hofte adftante reli&as, Ut nihil abfiftat petituro dinde Kanjam. Dedecus eft, falvis fugere armis: dedecus, hofti Abfque cruore locum concedere; dedecus, inquam, Pra?clarae morti miferam prseponere vitam. 1 i$6j' Amifii Bani, fimul amiflique Sigeti, Et dolor eft & plaga recens in pe&orc noftro: A c tanto major, quod milie pericla faluti Infultent noftrae: plagis ciim nemo medetur, Affličtam nemo folatur: faeva Croatis Perpetuo celerem propendunt fata ruinam. Alter me Prorex Petrus Erdgodius, alter Ipfe Pater Patria;, bellis defeftus & ipfe, Defent, ad Ccelos pacata morte vocatus. Sic pullam pulla? fuperaddo, dolorque dolores Aftequitur, femperque minus fortuna relinquit Dura ipei affličtis. Nativus inundat & Unna Inmeadamna: ncquit Colapis, Savusque tueri Pauca ad extremos fines cum prole redačtam. Viribus amiifis languet miferabile corpus. ts62. Captus amore Cypri Selimus Thrax potiunda?, Muka, relučtanti laturus vim, parat arma, lltque illic avibus currant fua vota fecundis, Et Regna hic maneant imperturbata, novatanij Pacem cum Augufto ftipuiatur Maxmilianq, D 2 Aft aS PLORANTIS C R O A T I AE Aft ibi Selimum vičtoria prima fuperbum Extulit, ut fidei contemptor jus violare Non veritus, beilum tnolitur Maximiliano, Regnorum przeda? cupidus majoris ubique: Necmultis animus rebus fatiatur avarus Ambitione tumens, & mens fitibunda cruoris. Prima novos motus conflabat Lika; Tub arce Egregii Pcrufic’ ftabant tria miliia in armis Gazkenfes campos aditura. fed hocce benigni Praevertunt fuperi fcelus, ipfo in limine prcfTum. Lata etenim farna, bis centum ac očtuaginta Senonii Cives in eodem barbara campo Caftra petunt, Turcos cacdunr, plus milleperemptis, Inque fugam verfis aliis, aliisque ligatis In praedam dučtis, redierunt. lic male cauta Vis non tuta fatis propria perfiftit in a?de. Hoc ipfo Šibenik urbcm Thrax obfidet anno Cum rečte Cives aberant loca Turcica pr^dis A< 5 luri: a patriis matron^ fortiter hoftem Arcebant tnuris, doneč rediere miriti, Et docuere illinc confufum cedere Thracem: Eftfua pro Patria muliebri in pečtore virtus; Nec mortem metuit fervandae prolis amore. iS7 o. Inter bellorum motus, turbasque recentes Graffatur mox tetra fames, mu!tofque meorum Extinguit tacito letho. mortalibus eheu Tarra parens alimenta negat male provida: tantum AErumnis homo fe podit cognofcere natum. 1S71 • Ingenti pelagum Thrax clafle excurrit: & illinc Pars Cypro gaudet: Cretas pars oppida vaftat: Parsque Cephalenem faxofam, almamque Zacynthu 01 - S JE C U L U M P R I M U M. $9 Olchinium, Antibarumque capit: Corcyra Melena Sum mam vim pautur, jam deficiente virorum Robore, in extremum difcrimen adada falutis, Inviolata ftetit muliebre Melsena valore; Igne cremata Pharus, Rex hinc Demetrius ortum Duxit: & augufta: in predam cccidere Salonae, Regalis jfcdes, vcnerata Quiritibus olim, Primaque Praefulibus decorata, ut Titus in ifta Difcipulus Pauli, poft Petri Domnius urbe Divini jecit fandiflfuna dogmata verbi. Atque ut praetcream Sas, Dazliniam atqueRakitac Ec Zemunik Jadra: vicinum, pluraque circum Caftella & p a gos, farna inferiore notatos, Incutit Adriacis terrorem barbarus oris, Fortuna tumidus cundis volet efle timendus. Nec fatis lllyricam vifum eftcompefcere terrara, Italiam in praedam manibus miffurus avaris Ingenti claffe Adriacum perterruit aequor. Sed Superi in melius vertunt, quod Fanguine Turco Turbatas Ncptunus aquas exhorruit alti, Et fcopuli Echinadas memorabile nomen adepti. Quinq & viginti ceciderunt millia Thracurru., Quatuor capta iimul cundis cum navibus: ultro Chrifticolarum hominumbis feptem mille redempti. Supremus rerum voluit fic arbiter; ut nune Lastitia in triftem folvatur maxima ludum, Nune defperatis veniant folatia rebusi Ut mortalis homo fuperos reverentius oret. Nil annis aliquottentavit Turcus ab Unna Flumine; quem contra vigilavit Slunius heros Caftra locans, majus metuebat ab unde periclum, D 3 Ar. o V7* PLORANtlS C R O A T 1 AE Arraatus Temper : qui binis nec fcmel annis Teda domus fubiit, Patri* Pater indytus> aft hcu Impia, dura, mihi mea lors invidit & ipfum, Sseva illi Lachelis florentis ftamina vit* Prtefcidit, multisqu* Cloto ducere luftris Debuerat: fi quod pretium cenfetur amoris In Patriam j fidei in Regem, pietatis in Aftra! Neftorca fuerat vita digniilimus Heros. Nec metuit mortem Prorex fortiffimus, lpia Indolui mortique Tu*, metuique pericla Eventura mihi, fcuto orb* : nempe malorum Nil illi mors eft, qui jam contempferat illam : Aft cuj rem charam tollit mors, dura profedo eft. Nec tibi, quamlacrymas> plus Patria reddere pofsu, Et laudes, S luni Francifce; in pace quiefcas 1 Non Tat forte putant, tot letha forisque domiquc Me fera fara pati, vicinos auda per hoftes : Ne mihi quid delit quacun Arceat ut Paflam noftris a finibus, arma ConTerit, ut cauTa juftus, fic ftrenuus auTu, At Tato adverTo: Turcis Tors impia favit! Funditur in noftris & dux & miles in oris, Perque truccs csedes Turcis vičtoria caedit. Occifi Herbardi canum caput impius hoftis Corpore difiedtum Bizanti mifit in urbem PercharummunusSultana: in vinculaduxit Herbardi natum, generoTum Kiekovic’ auTu, Voj- 32 P L O R A N T I S C R O A T I A E Vojkoviumque virum fortem per vulncra lafifum: Jankovium Zarkumque duces: & tympana cunčta In praedam Ferhati vcxillaque Martia ceffit Impia fors: noftros fuperat numerolior hoftis Commoditate loči proerepta. Aufpergius ance Non fuit ex Turco dimilTus carccre, ponte Quam polito in Vyrbas & turri condita in Unnat Sicipfa, adverfusme, munio debilis hoftem: Expcnfis majora meis mihi comparo damna_,. Deferta a vcteri tune Bela-Bena colono, Improtefta loco murifquc cadendbus, hofti Deditur.- his patrios poft offenfura penatesj Continuo crcfcit mihi major gentis egeftas. 1S76' Jam Ferhat Aulpergi mileranda clade fuperbus Ad praedas animos acuit magis ipfe fuorum, Et Bu^in Czazinque, duo primaria caltra Hoccc ftatu rerum mifero triftique mearum, Vi capit & vicina illic quamplurima circum Caftella.- unde mali pcrculfa timore recentis Plebs difperfa , lares patrios quam maefta reliquic, Quserere adačta novos trans Muram Danubiumque.- Unde frequens loca vafta illic colit ufquc Croates. Sed, ne forte malo qi>2e pars intačta maneret, Invidit Senae virtuti triltis Erinnys; lila etenim Belli ftudiis terraque marique Floruerat, Turcis incommoda plurima patrans, Captorum quse faepe greges in vincula duxit, Cseforum pinnas urbis cervicibus ornans, Ditavitque lares fpoliis, loca muka tributis Corbavia: Lic 3 eque 1 uis, Mukarumque vecultum. Adftrinxit: veterem cogens & ab a?quore cenfum, AdrL 33 S AE C U L U M P R I M U M. Adriaci de Jure Maris perfolvere Turcos, Hebraros, Graecos; reliquos mea Sena finebat Chrifticolas commune xquor fulcare quietos; Quamquam etiam reliqui qiK>ndam, Venetique po- Regibus afluetum Crovatis folvere cenfum ( tentes, Debuerint, pclagi Sena cuftode Liburni. Cuj, fefe poftquam vidit, nil pode nocere Tbrax, Venetos focios vocat, ut terraque mariquc Sic gemino Mavorte prius cadat obruta Sena; Nec fe fortunis opponat jam unica Turcis. 1/77. Thrax alibi interea fortunse vela faventis Explicat; haud tuto, ratus, eflc adamantina teliš Pečtora fraxineis petere; Unnam trajicit amnem, Mutniciam Zrini , Blagaiq> Oftro^c arces Fauftius expugnat: Zra^icem cremat igne, Topufka: Caftellum Abbatis. Pod magni nominis arcem Zrin iterum oppugnat, fatis ad vota fecundis: Namq> abfente procul domino, non tanta ftratego Cura fuit tutanda? arcis; qui malluit, ipfa Amiflfa, vitam capcivam ducere quam fi Tam proprium munus, quam heroi ftemmatis »dem Sanguine iignaret, praetiofaz laudis amore. Non omncs Petrae funt duraz, at mollior ifta Nomine utroque fuit; qu» Zrini colle in acuto Atq> intcr muros Turcos expaverit enfes. Pacetua, Martyr Zrini Niclae, videres Hune arcis cafum, fervato fangvine lapfae : Damnato, optares, duce, tnox nova letha fubire! Sed defperatis Zrinanam rebus ad arcem Quid moror? infedfum nullis valet ede quereiis Quod femel eft fačtum ! jam capta Turcus in arce £ Excu. 34 PL0RANT1S C R O A T I AE Excubias contra meponit. Vixegomceftos Zriniacis oculos fledo de collibus> ecce Audio captivse fufpiria moefta Kladulfae, Frangapanae arcis: caftrum quoque cerno fubadum Sturlitii, Pozuezd captam arcem Farkafiorum Et Pec’ Tur^itii: centenaque pracdiacircum Aut hoftile jugum collo tolerare fubado, Aut ruere in cineres! divorum rempla ryranus In ftabulum convertit equis.- facra cunda profanat; Raptat opes: ferro mca pignora madat ad aras, Vindave Barbaricis abigit venalia terris Crudebs mango! Quam durum trifteque genti eft, In libertate afTuetse vixiffe, penates Deferere, & fervile jugum fufferre Tyranni! 1578 . Anni principio male folor maefta fequentisj Arx Gvozdanfka fitu mage deliciofa fuperbo Quam fortis, licet a ferro fibi nomen adepta eft, Redius omnino cum dici argentea poftct; Ha?c quoque ter feptem poftquam defenfa diebus A noftris cum laude fuit, cundisque peremptis Igne, farne, atque fiti, caditin hoftilia vota, Zriniadum Comitum Vernali tempore fedes. Sic fervalfe fidem per triftia letha probatam, ONati, decuit. Non eft hxc adiomors, non: Aft ad perpetuam felix migratio vitam; Pro patria, ante Deumachomines,obiifte,decorueft» Ad Colapim Turci penetrant, veteremque Dubo- In cineres redigunt injedis undique flammis, ( vaC Urbs ut aperta patet nullo circudata vallo, [Lignea tota, & opus primaevae fimplicitatis, Cuj aliunde idem formatur ab arbore nomen. At 35 S JE C U L U M P R I M U M. At paulo poft hic poenas luet impius hoftis Senonia fračtus dextra. Sicfsepe fiti ut, qui Fortunas avide vorat, & male digerat ipfas. t j70, P roficit adverfus communem fortiter hoftem Sena vetus, paucis Ted fortibus inclyta natis, Egregios de Thrace frequcns ducendo triumphos. Immitis quanquam Thrax fit, ferus atque cruentus, Gedit & ipfe tamen plagae mortisve timore. Hinc poftliminio Bu^in arcem Kegleviorum, Et Czazin caftrum Praelati Tininienfis, Ac vidna Unnas quaedam caftella recepi: At fervare diu patria fine gente nequivi> Ex facili, paucis oppreflis, fortior hoftis Amiftas arccs jura ad violenta redegir, Jam mihi longinquas, Colapi Savoque tuendje; Sic uno ex damno mihi plurima damna fequuntur. is So. Bis fub Zteni^nak, Colapiniq> amnis ad oram Excurrunt hoftes poft annum- Sed meliore Sorte favente mihi: caefi pulfique recedunt. is Sz. Jndc rad Udviniam praedantur; Barbarus ifthinc Pradatur Slunam, mediat quam Slun^ica flumen,' Pra?cipitans fele millena per oftia in amnem Trutiferum, nomen cuj dat Korenicza, Korannse. h $3. Ad Colapim pagos, quos Pribanci nomine dico Diripiunt hoftes; traje&oq> amne propinquam Japidiae veteris partem ( nune Slavnica Marcha eft ) Dire funeftant; peditatu fub Bofilenfi Arce reli&o: faufte hunc mea turba peremit, lpfa perempca dem redeunte ex Japide ab hoftej Ut faepe incauta: nocuit vi&oria turbae. Ad Belli ferias redeunt Murat atque Rudolphus.* E 2 Mox *i* 4 - 3 Affligunt^ hoftem majori ftrage Kofacci. Plena ut laetitiis, jam tum rediifle, putabam, Tempora: quejs Turcum, vi, fraude doloq> paratu, Pignora in amplexus matris. quod grata dediffent Numina, Chriftiadumconcordiadummodo Regum Communem hoftem adverfus jufta arma levaflet. Aft hi perpetuo privata febre calentes Sefe odiis fcindunt: ne praegrandefceret alter. Concidat Imperium: rurfus videamque redire Sic mea me fallunt pia vota; novique dolores Poft brevia eveniunt folatia. fallimur, inquam; Omnia fortuna, nec jam virtute, reguntur. Nam converfa brevi Turcis moxalea favit: Qui cacpere phalas ( mihi funt pro turribus iftae ) Ere&as inter Csepic’ Riparque, peremptis Viginti očto viris. cecidit Ripa^que deinde Praefidio amifto, fidei de fraude perempto, Non quo aufu decuit. fic ducitur hoftis honefto. tspo. Telluris tremor haud vano nos omine terret: Quo fic arx fuerat veteris concufta Kanina.’, Ut media de parte, ruit, nec paucus in lila Obrutus interiit miles. Sed triftior alter Annus adeft} Ture# nokturno tempore muros Ur. 19 S AE C U LU M P R 1 MU M, llrbis Modrulfe rumpunt: jam pracfcii abelfc Urbe viros : tetam fpoliant & depopulantur, Injiciuntinde ruinae Magna fecuta fuit pars, 6 quando reparanda! Pulchrius extiterat Bihigon fignalTe cruore, Quam vitam ob fcortum,ac ob vitam perdcrcfamatm Ad Colapim& Savum defccndit PalTa; Petrinam Fundat, ubi in flumcn Petririfica funditur amnis: Pontejugat Colapirn, turbisque frequentibus inter Regia, foecundum vaftat, duo flumina, campum; Pagos igne cremat fpoliatos ante, domofque Nobilium evertit; captaeque frequentia plebis Agmina ducitovans, mea pignora vendit & hoftis. Špes lucri Turcis animos aliunde feroces Exacuit> qud quifque magis de fanguine potrat Chriftiaco, fitit inde magis: mens ebria laudi cft. A radice malum conatus tollere Prorex Vicinas patriis vires adjungit, ut arcem Evertat cum ponte novam: cum caftralocare Ad- 4 * S AE C U L U M P R I M U M. ' Adverfa in ripa finuofi tcndcret amnis, Irruit a tergo Thrax iniperatus & undis Occlufum, privatum ikhmo, nullique paratum pugnte, confundit, plagacp ingcnte repulfum Infequitur. triftem patitur mea Savi* ftragem, Hanc patitur Turopole olirn Taurifcia diftutn: Ainbo etiam late Kolapini fluminis orae Nullo obftante patent praedanti dirius hofti: Ut fine pradidio. vicinia longa per iftum Contremun cafum, propriae metuendo faluti; Res cujufij agitur paries cum proximus ardet. Tanta noitrorum de clade fuperbior Haffan, Sifliam in occurfu Kolapis Savique jaccntem Obfidione acri premitj ignivomique metalli Crebra glande quatit, vaftas faciente ruinas: Et jam turmatim Talit has temerarius hoftisj Sed vanos poftquam conatus cerneret omnes Hafian, per placidas artes fibi dedier arcera Poftulat. At Mikafic, vir fortis ? presbyter sequu$, Ard praefeftus, pofcebat praecipuorum Agmina Turcorum, tantam quejs cederet arcem, Vilibus indignam tradi: portaque patente Quingentos recipit, demiflfo^ ad oftia clathro, Interimit cunftos. Quo vulnere Pada recepto, Siffiacis polt muka plagis minitatus abivit. Hsc me Sava ms dum fata morantur in oris, lllinc exclamat divi fuper urbe Georgi Dravus; quam Turci nafte invafere iub atra Civibus oppreiTis & multis enfe peremptis, Ter quinquaginta captis, rapido igne ruinant. Trux auceps, capto qui deftruit alite nidum. F Ex- 42 PLOR/lNflS C R O A T r A E Extremis fum claufa malis; jam fidere Dravo, NecKolapi, Savove licet; patiuntur iniqua FJumina barbarkam tranfire impune cohortes Et patrios infida finunt fpoliare penares; / S93' Non fatiatus adhuc noftrorum cladibus Haflan, In nova confpirat totius funera gentis Illyric£e; Chrifti ferus ofor nominis/ at qui Chrifticolis natus fuit ipfe parentibus olim Pridoevic’ ftirpis; conflatas undique turbas Armat in exitium noftium; poft Norica regna Threiciae Italiam cupiens fubmittere praedae. Sultani jufTu 3 primum vel fubdcre Senam Turcorum imperio, vel vero evertere totam Debuerat. Scnsc florebat Martia pubes, Continuo Turcas qua? fola laceflerc vircs Aufa fuit: fed Thrax ut fortior imperat urbem Senoniam, Venetos focia exhortatur ad arma. Ut tamen Hatfani cedat fine fanguine pravda, Senonios fcripto pro deditione requirit, Neve probent extrema pati , graviora minatUS. Aft illi fačtiSj non verbis, militi agend um, Kefpondent: veniatque, vocant, cum tota Oriente; Ornata inveniet portas, fciat, urbe patentes: Ipfi &in alpinis tanta agmina Turcica pratis Excipient, nulloveftiti pečtora ferro, Non clypeo, interulis tantiim nudifque lacertis, Armati propriis peltis. Hsec altius Haffan Perpendens, fufpendit iter, mutare paratus; Non coepifle, magis, male quam finiife, dccorumcft* Interea ne quo Turcos metuifTe videri Sena modo pofifet; Likenfes mittit in aeros Mactbtr S AE C U L U M P R 1 M U M. 43 Matthiam Danice 5 qui fegnem provocet hoftem Virtutum veteris iatius cognofcere Sefe. Ule raanu parva cmn magno dimicat hofte, Et vičhor rauitis caefis, multisque ligatis Hoftiii in terra, praeda Tat grande potitur. Sed vixcontiguum Serife pervenit ad a:quor Cuftodis ratium, cum Turca, in proximo agentem Acceflit, praeicns, Vcnetum erudiendo Thalaffura De cafu, at$ illo ducenda littore praeda; Obfecrat occurfum, qui tanta incommoda fiftat. Appellunt feptem Venetse ad mea littora naves, Captivantque meas, & praedam cedere cogunt; Denegat hanc Dani^ic’patria dum nadus ab Urbe Succurfum paulo poft, navibus injicit ignem, Cum Venetisque fuas comburit *. ne mare tandem ASterutri faveat. Venerascp in littore turmas* De praeda fimul ac vitacertare coegit, Ec quos enfe nequit fugientes, confecrat undis, Sie juftam vidor praedam conducit in urbem. Hinc inter Vcnetos Senonesque offenfio major Increracnta capit; licet his mens nulla nocendi Chrifticolis fuit: at Venetis fufpečta veniret Plus femper Scnonum virtus; ne forfitan olim In maris imperium redeant de jure Liburni; Ouifgr araife dolet, lua quifep ut parta tuetur. Non aulus contra Scnam procederc PafTa, Ad Kolapim vertit, Sifenamg> impetitarcem Ante laceflitam. Qudm lata dl Savia tellus Ad Kolapim flumen, quam longa ad rura Turonis, Nil nifi T.hreiciae video tentoria gentis. O miferam, quam omni fiduciaparte reliquitl F 2 Arx PLORAtfTIS C R O A T 1 AE Arx quaflata feris no&uque diuquc baliftis Afluitu crebro petitur, jam diruca magna Parte lui, extremum tamen expertura periclum, Non celTura hofti, vel in uno milite fpirans- Qua tam grande malum vi, formidabile toti Europae frangat Prarex in limine, multum Cogitat, & ferro tentanda extrema refolvit; Cum Patria potius forti, ratus, efTe cadendum Quam Patria amitfa per barbara regna ligatum Mancipium dud, tra&is confortibus ifthinc, Difperfis illinc natis : cum nomine Slavno Indignum facinus reputet, fe fubdere Turco. Arma levare viros cogit, quicunque fuperfunt Cladibus e tancis. agitur fuprema falutis Caufa pi« Patri«; fuperi fortaffe juvabunt Juftam bcllandi fortem; aut occumbere ii fors Fata dabunt: non eft mors hac pr«tioiior ulla ; Hac ipfa verum Patri« teftemur amorem. Auxilia interca veniunt a Rege Rudolpho, Qu« Comes Andreas Aufpergicus enfe praeibat: His fociis Prorex, acies denio ordine ftantes Impetit hoftiles; primusque Turocius omnem Suftinuit belli molems primasque phalanges Dura fregit vičtor, reliquas dare terga coegit. Ordine confufo miles fugit atque Strategus, Quisque petit pontem: nimie fed pondere fra&us Pons ruit, at de fe firmum priraa agmina pontem Conficiunt, turbas paflfum tranfire fequentes. Devorat Haflanem Kolapis, c!arumque Sinanem KlifTenfem Begum regali fanguine natum, Praecipuosque Duces, bellatorumque cohortcs; S AE C U L U M P R 1 MU M, 4 * Pars in aquis periit, pars enfe pcrernpta rcmanfit: Raros effugium falvavit. Siffia tandem Halitu in extremo feflfum caput crigit, hofte Difparente, fui Proregis iumine fota. Tune Isetas grates fuperis decanto benignis, Quorum divino fiunt & pradia nutu, Et defperatis redeunt folatia rebus. Tune quoque Romanus nobifeum jubilat orbis, Incolumis noftra quia perftitit ille falute. Tantum momenta rerum dependet ab lino! Vix mea tam ceiebrem vulgarat farna triumphu, Dum mihi moefta novos dcelamat prsefica lučtus. In rabiem verfus Murat hac ex dade fuorum, Ncc minus ob, nati Iugentem fata, fororem.- Cum vaiido Exarchum Bellonae robote rnittit, Turcorum damna ulturum, mortemque Sinanis. Et jam Kup^innae pagos pars una tenebat, Quam Petru s Erd$dus magna cum ftrage repellit. Ccntum fed pedites Siifana non procul arce, Egregios juvenes Turcus mihi fuftulit enfis. Obfidet at major SiiTanam cxercitus oram: Utg> oppugnatam, defenfam fortiter, arcem Tandem vi magna capit.- omnes enfe trucidat Et jacit in Kolapim, pretiofam pifeibus efcam. Primus Granja arcis capitaneus ipfe facerdos Inter tela cadit; captus Fabricius alter In Conttantini Sultano traditus urbe: Impofitus facco moritur proječlus in aequor^ Eccleiiam Patri ae decoravit martyr uterque. Sic tandem infaufto cecidit mea Siffia fato, Fertilitate foli pifcofisque amnibus uber, F 3 At$ P L O R A N T I S C R O A T I AE Atg> uber vere, fifTak vcrnacula dicitj Ubertas terrae bellorum incommoda gignit. Procedit contra Kolapina fluenra, Goramque: Tale arci nomen patrio de raonte rcmanfit, Auran# hanc Equites quondam tenuere.- fubegit Juribus Odryfiis ferus hoflis. & inde rcfledit Trajedo Kolapi, trajedo flumine Savi, Zagrabienfem agrum percurrens obvia qu#que Et ferro & flammis vaflat, gentifque Croat# Millia quinque jugo trahit exercenda perenni, In patrios aliquando ignem iatura penates: Ac fi jam noftrae non fatforetipfe ruinae. O miferas hominum tam crebro in turbine fortes! Vix plaufum excipio, fequitur mox caufa gemendi, Et bellum ex bello mihi nafcitur. Brigit hoftcm Sors adverfa [mci, fed faufta cxafperat. Inter Tot mala quid faciam? Virtus generofa laborc Frangitur affiduo.- robuftas moeror accrbus Attenuat vires! non tam confummitur annis Ac curis tctas hominum. Quai fingula longo Temporc paJfiTa fui! Qud mc covertere jam nune Debeo 3 quam ad Superos? Superis fubmitterementc Ad fortem quamcunquedecet. Vinulla profedo Aut virtute hominum mutatur coelicus ordo. Ne fed in hac, mifera quantumvis, Torte tuendi Poftremos Regni fines modicamque falutem, Argueret me quis torporis Torte : quietum Cur patior Turcum rebusque locisque potiri Ssepe mihi ereptis ? Proregetn, Lenkoviumquc, Infignes pietate Ducespro Patri# amore, Expedio. Primum capiunt nova caftra Petrin#, Com- S JE C U L U M P R I M U M. 47 Comp!anantque folo. patriis Crefcentia ab armis Vim pariter duram patitur, fed & ipfa jugatur: Et Gore le patriis fubmittunt juribus: Hoftes Effugiunt Siflak, poft fe tamen igne cremata.* Expugnata redit quoque Caftaneapolis .* aft haec Defedu juvenum paulo poft capta receflit. Urbs Bihac in prsedam datur, ex qua mille meorum Ducentique olim capti falvantur, in arce Manfit inoftenfus dura inter moenia Turcus. r 59s* Contra Cernikii ( Cirtifta večata Latinis Olim) Beg longo fpatio telluris ad alpes Carniolas muko cum milite tranfit: & illic Innumeros pagos, caftellaque ditia praedo Exfpolians, alio reditum cum tramite vertit," Amifitpraedamj Sc poenam pro crimine folvit. Confcia nam fačti ultricem mea Sena juventam Milit, & horrenda punivit clade Iatrones, Omniaque implevit captis ergaftula Turcis, Chrifticolas Patri«, libertatique remittens. Fatalem experta eft Temper fibi Turcia Senam.’ is s 6 . Arnikam Kliflam mcmori Senana juventus Affidue volvens animo, patrumque Tepulchra Ni quando hoftili fortafte cruore litaret, Dedecus & crimen putat effe, nec ultro fercnduta Ingenuae pubi. Juvenum mox deligit agmen, Et Bartu^itio duce Klikam mittit ad arccm, Manibus ut folvat patrum pia jufta fuorum, Qua decet in campis atque hoftia ab hoftc petita. lili praevalidam penetrant audader in arcem Largiter effufo Turcorumfanguineinilla Moefta rigant juvenes genitorum bufta piorum: Rega- P L O R A 2^T / S C R O A T l AB Regalifj arcis clauftrum pro Caefarc fervant. Turcus at innumeris confeftim viribus audus Cingit Senonios jam pane & fonte carentes. Perdurant fortes juvenes, dum Patria natis, Heu lcmginqua nimis, fuccurreret: ante parati Igne, farne atque liti, vel teliš emori in arce> Quam lefe vivis Turcus potiatur ea.dem. Idibus affiduisobfdfim verberat areem Holtis, & mdomitae minitatur qua?que Juventas Supplicia infandte mortis. perdurat at illa, Omnia prompta pati, quae fors admiferit, ante Quam vivens arccm (inat hodi jamque cabaHi, Feles atque canes deerant, mus rarus in arce eft, Perones, coriumque viris fuit orane conteftum, Stante farne r duramque litim tellure vorata Sedabant.- dum prades opem Lerikovius arci Attulitobfelfa?, potuit quam, patria ab urbe. Caftra inimica petit fubitd, confternat & hoftem, Mtlitibus praedamditem linit, holte fugato. At cum refpiceret tutus de coliibus holbs Vix peditum mille clfe viros, equitumg> nec ullum: Miratus, fugiatcur tanta potenda Thracum? Alfumit vires a mm o, convertit & arma, Ac, velut in pelago rnerfa trircme natantes Naumach« ab innuraeris perierunt laepe proeellis, Sic in Klilfmo paucos vis barbara campo Opprelfit Cives, campoque potitur & arce. Hic pius oppetiit cuni Cive & Nobile judex, Oppetiitcjue facro totus cum Pradulc Clerus: Akera KlilTano quceli Sena maneret in agro. Hic animinonparvanieiparsconcidit. Areem luli- 4 9 S AE C U L U M P R 1 MU M, Infignem, & fortes amifi Patria Cives, Quejs proreda fuit Rcgni pars magna, propinqui Camioli ac Hiftri. Quorum perf$:pe valorem Pcrtimuit fummus rerras qui rerruit hoftis. Talibus humana? vicibus res usque feruntur, Gaudia ut excipiat ludus. fic omnia, plena Cafibus, in triftem labunttir prona timorem. Ifthaec Adriads elades me terruit oris; Ad Kolapimnovadamna patratmihibarbarushoftis: Arcem nempe capit, ftirpis fedile Budafki, Burra cuinomen, Latiis anguria. Noftri Caftaneapoleam confummunt ignibus urbem. At veniens hoftis magno cum robore, nuper Vaftatam a noftris reparat munitque Petrinam. Hanc iterum noftri capiunt vtdricibus armis; Opp ugnarque novo Thrax, fruftratoque labore, Cum fummo propriam ceiftt moerore Petrinami Gaudeat ut Turco vel fola Croatia raptu. Threiciis illinc Fabianam Zrinus ademit. Hanc iterum repetunt hoftes gravioribus armis: Mox Zrini adventu perculfi caftra refolvunt: Ut defperatis fuga proxima rebus adhsret. Sic mihi, fic Turcis annus fuit ifte crucntus, Vendita utrinque cruor pariter folvebat & empta. Ancipiti femper fortuna bella geruntur. Utque domi feriat me quo lors dura dolore Me binis privat modico fub tempore Banis. Cum fenioj belli tum curis atque labore, Coniedus Thomas fceptrum banale reponit, Officium abdicit: cui Praeful Zagrabienfis Ztankova^ki cum Drafkovio fuiccdit. at eccc G Pau- JO P L O R A N 7 I S C R O A T I AE Paulo poft fatis concedit. Scilicct a&um eft; AErati nulli, nulli mors parcit honori. iS97- Oppugno gratiSj demptae mihi, Caftra Vero^jej Quam natura loči fimul ars defendit, & intus Fortia Threiciae inter propugnacula vircs ; Heu, qudd & ipfa mihi mca fabtica dura refiftat! ijr>X. Retia Mri^niciae nomen fatale dederunt, Qua? prope Karlopolim fluvio commixta Korannas Efluit in Kulpam.' cum culpa tum fine corde: Nune homines capit illa mcos pro Thracibus efcain, Cum mihi faepe neget petrofo in flumine pifces. Turba potens Thracum Bihachenli fubdita Bego Traxit ad inlidias Germani militis agmen, Ignarum Turcae fraudis.- faltuque repenti Compulit in flumen; multi merguntur in undis, Pars teliš occila perit; Comitique Blagajo Urfinae ftirpis, Turcus caput amputat enfis. Taliter infidiis & fraude doIoque triumphos Solicitat, quos Marte fibi non fidit aperto, Thrax ferus: 3c contra putat hoftem cunčta licerc. rjfft. Hac rerum dura fub tempeftate mearum, Carnos atque Hifiros & per fora Julia plebem Vexabat nimiis, horninum feximpia damms, Urebat flammis, ferro mačtabat, &a:dum Diripiebat opes, patrans genus omne malorum. Impatiens fceleris tanti mea Sena, latrones Cum duce quofque capit, p3lis illic, quem Lestje vocamus A corylis, raptant pnrdis, domibufquc crematis Abducunt homines ad dura eigaftula centum. In prsedas lic more lupi gralfatur anhellus Turcus, & ex miferis.parat impia regna rapinis. Vicini damnum mea Sena ut vindicet, armis Igneque Corbaviatn punit: multosque colonos Odit, ad Udviniam Begum quoque mačtat Halilem Stirpe Memimbegi: qui annocum fratre priori Grobnikium vaftarat agrum. fic poena fceleftos Effugiet nunquam divina vindice dextra. Quos mila nonperimit Mavors, Mors effera tollit E gremio natos i ne cum mea luminacelfent A lacrymis, a dueta diu plorare fuorum Funera crebra foris violenta domique. Georgum Zriniacum Comitem, Slavnorum nobile fcutum, Expertum bellis, multisque inligne trophoeis Mors rapit in tumulum. cujus pia funera mater Non modico planxi lučtu: nam plurima faepe Uno in Cive falus Patriae perfiftere vifa eft. Nuper ut accepto Prxfes male vendidit auro, Kamnam, juftis Princeps expoftulat armis, Viribus Iralise Fultus. Sed durior illa Armato domino, quam non fuit ante Tyranno, Obftat, ab hofte diu contra defenfa Patronum Et Patriam, doneefevi inclementia coeli Solvere caftra pium magna cum clade coegit Ferdnandum Archiducem. Primus fuit ifte Kanina, Adverfantc mihi lučtus: pluresque fequentur, Dum redeat fub jura fui Kanina Patroni. G 3 Sx pe FLORAMI TIS C K O A T 1 AE Saepe ita ncfcit homo, quid habet, nili ceffet haberc. Piratica infeftar jam Turca licentiu? tequor, Chriftiadum jnnumcris damnis necibusque iuperba HeTpcnis circum terrorem imprefferat oris. Ne mca Sena malum pelagi patiatur inultum, Vicinis compaffa fuis, armata celoces Threiciam Adriacis navem deprendit in undis, Bis centumque capit fex & triginta latrones, Donata nulli vita, qui pluribus illam Suftulerant t omnes gladio lacerante peremptos Projicit in pclagum, cetoque caniquc vorandos, Et rcdiit vičtrix praedis ditata latronum- Ifta ferens tegre Vcnetus, qui jura Liburna Atque Croata dein Adrium przetendit in aquor: Tum qubd erat contra Senam ftimulatus ab hofte Ulcifci nequientc fecus millena fuorum Damna: latrocinii perturbataeque quietis Accufat Regi Senenfes. Hi fine culpa: Namque nocere hofti, propriis & juribus uti, Credebant licuiffe iibi: plečtuntur accrbe : Hos etenim auguftam nemo defenditad Atilam, Et Prseiul contra Populum male fanus agebat, Qui poenam infamem vivens& mortuus egit. Praecipuos tune Sena viros iti Marte peritos Li&oris manibus vidit periifle, celoces In cineres abiifie 5 minus quo Turca dcinde Senonios metuat terraque marique feroces. Sed nimia in juftum patientia verfa furorem Judicis extinxit duro mala ca?tera letho. Tramite regali debet procedere Judex: Non dcclinandoin dcxtram, qui mglliatifthic S AE CU L U M S E C U'N D U M. $$ Judicium ; fic non in Iaevam, qua exafperet iilic Supplicium. feftina nocet fententia furis. Non animo mea Sena tamen defecerat omni, Contra hoftem fernper pro Rege Deoque parata Bellare, & proprium diifundere prompta cruorem. i6oz. Invadit Likam, flamma ferroque patratis Barbariča; gcnti damnis, ornata redi vit Turcorum fpoliis, captivorumque caterva ; Militibus funvtmim vido folamen in hofte eft. 1603. lnfauftus fuit ifte tneis & flebilis annus, Quo ten se frudus infeda nociva , geiuque Et grando miferis mortalibus eripuere. Tattarise fera gcns, Geticse nune incola terra?, Pannonicos populatur agros .* vaftata per hofce Magna parte fui luget peninfula Murae. Ad tam longinquas excurrit barbarus oras Prsedandi caufa, de praedis vivere fvetus More lupi, quem non cultus deledat agrorumu A Turcis fevisque Getis Peninfula Mura; Depopulata iterum damno majore gravatur, Et penes auriferum tellus ampliflfima Dravum Vinicia tenus. Hi Grabfanum gentcjacobum Brezovac inter c^dunt altamque Veropam: Poft prope Kusterovac aeri certamine fundunt Keglevium Vragumque Duces. tune Raifina tota Depraedata fuit, Turcis exuftaque flamis, Et quingenti homines in barbara vincula dudi > Ne, qua forte olim redituris teda fuperfint. 1604. Carlopolis (quam non pridem Dux Carolus amni Impofuit Kulp«, Carnas tucatur ut alpes Japodiumque folum) confummitur igne repenti: Ut 5 6 PLORANTIS C R O A T I AR Ut vix falvarit nudam novus incola vitam. i6os. Incrementa capit Bopkaica fačtio ad Hunnos: Ipfc coronatur Turco a Vezire j fed usque Dravum Nemethius Turcis Gettcisque catervis Stipatus pcnetrat j tota regione fubačta Obfequio Bofkx': flumen tranfire ncgavit Ncmethio Prorex & Trautmanftorfius; ulrro Kermend, Sabarjam, Ki (Te g & ca?tera quseque Reftituere fuo vi&ores op pida Regi: Propria Nemethium Botkajaque culpa fugavit; Regales donat bonitas divina coronas. 1606. Attamen Ahmetem raagnu cum Rege Rudolpho Conciliat, pacem vicenos condit ad a n nos: Ipfeque de vivis cxcedit prepete fato, Juraque mox Pacis violantur: Thraxque Rudolpho Strigoniam Hunnorum regalem furripit urbem: Ut videam : quanta verbum regale decuique Rclligione colat. vere fimulatio pacis Ipfis tepe fuit ionge damnofior armis. Bella gerenteafibi, modieum requievimus, hofte; Sena tamen Venetos needum cognovit amicos5 Hinc ea fola fuit bellis iraplcxa duobus, Nec tamen infelix ideo nam cedere milli Sena coadta fuit; reparabat damna fuorum Partibus adverfis damna , & majora, rependens. 161}. AEre merens Vcneto gens Epirota triremi Veda meam ceu fur no&urno tempore ad orani Appulit, infidiata viris, qui vifere faeram Tyrfadenfis eo veherentur Virginis jedem, Volari anguflum circundat ab aequore portum, Quo lembum incautum gens impuiit impia, cundos Odo 57 S AB C U L U M SECUNDUM. Odo fupra denos Fuerant, jaculata peremit: Et fugit ante diem: videat ne Sena fceleftam, Ec queat ulcifci natorum letha fuorum, Juraque telluris violatas. non tamen iftud Chriftiadum crimen fuperi patientur inultum. Quam gravis evafic, totoque rimendus in Orbe Turcus, ad interitum cundorum tendere natus, Praecipue quicunque colunt facra dogmata Chrifti, Quosque vel ipfe cimet magis, omnibus infidiatur: Ut fe Chrifticolae per mutua tcla, faventes Hofti, conficiant, Senas accelerentve ruinam, Qnam folain timet hac fub tempeftate tyrannus, Impieras coramque Deo, Mundoque profedo eft. Impatiens mea Sena mali , juftumque dolorem Succedens ira, binos armata celoces Ad Mucarum excurrit (noftri dixere Makarlkam ) Ncgledumque jubet Turcos praeftare tributum.* Fors Epirotam aut Venetam nadura carinam. In Suc- jurjenfem portum dum ferre tributa Piomittit Turcus, Venetis fociatus, ab alto Aggreditur fa?vo noftros certamine Cives. At vclut auxilio femper pia numina juftis Succurrunt: ficipfa meis bino hofte gravatis Fortificant dextras (animus non defuic unquam ) Vidricem tulerint quod muko fanguine palmam. Aft ut Volari ad portum perpeflTa fuorum Letha pient, nec plus fcelus hoc impune relinquant Hoftibus: Arbenfern proras vertere fub urbem, Affiliunt Venetam, qu£ cuftodiverat aequor Contra Senonios armis inftruda, triremeni: Captivam ducunt occifo milite, & armis H Nu- 58 FLOR /INTIS C R O A 7 I AE Nudatam, flaramis patriis fub moenibus urunt. Non ea me (fateor) delečfcat pravda: cruore Vicini iatiare litim, grave judico critnen. Atmiror, tandemi quocl binis urbibus hoftis, Totum pene Orbem tcrrens, non lufficit. halque Mutua in arma furor mo vet, atdiverfus. utrinque lngemui zelo Fidei. Sed caufa malorurn Si detur penfanda bonis, fen te uti a Sena? AEquior eveniet. Nam ii pra?tenfio juriš In mare fpečtetur prifci • mare nemo negabit DeberiSense, quoniam fuit ante Liburnum, lila Liburnorum patria antiquiflimai lic & Poftquam eft Hyrvatum fortita Liburnia nomen Gente referta nova, cenfum tamen ipfa marinum Regibus & Ducibus Patriae mea Sena legebat. Nec mare Chrifticolis poft haec fulcarc negabat; Quin, utidem fieret fecurius hifce, quiesque Italicis oris, multis mea Sena periclis Hofti conam u ni terras prohibebat & *quor. Anne ideo : vel quod perfepe offenderit hoftem, Vicinos tutata fuos, pr3edalque retorfit Immanis de fauce lupi: debebat amicos, Religione libi conjunčtos, Sena timere ? Sed veniet, veniet tempus.- quo Turcus & iplis Evadet Venetis nimium gravis atque moleftus: Cujus amicitia? non eft quod fidat amicus. Paulo poft Venetam Portae Lcgatus ad urbem Venit, conqueftus quamplurima damna per a:quor Fačta a Scnoniis Otomannis navibus .* orat, Viribus unitis delerent funditus urbem Tantum Threitiis infeftam fortibus. undc Na- S AE C U L U M S E C U N D U M. 59 Naviget Illyricuin pclagus fecurus uterque. Huc Venetis brevc proftat iter.- defertaque tellus Thracibus haud durum praebebits nec metuendum, Ut quis fuccurat tam dilTita: ab omnibus urbi: Nec poterit pauco jam fola refiftere Cive; Ad bellum foruma valet, fed viribus auda. Arma kvant Veneti, quibus Hyllis prima petita eft. In mare telluris pars exporreda, cohfrens Japydibus: vulgo & Latiis nune Iftria dida: Ad quam Jafonium Graeci retulere triumphumj Flanonam Albononamque tamen mea Sena tuetur: Regna Croatorum qua: nune reftringit ad Arfam. i6is- Amurat belli caufa meliore vocatus, Pr o pri a regna magis defendere, quam peregrina Quserere; Sauromatas contra Perfafque coadus Oppofui&e fuit vires: nova fcedera pangit Matthia cum Rege meo, valitura per annas Viginti; cautusmifcčri pluribus armis, Quacumcumque potens; novic quia Barbarus aprum Pluribus a canibus Uccratum fepe fuiflfe. Inlkibilis fed & h«c pax nos fuit inter & hoftem; N.im Turcte Križanič’ lubturri ( ubi Mri^nicacancris Nobilibus iocuples, cum ti uti s dite Coranna Jundus, vicini Kolapis fubducitur undis ) Villanas cremat igne domos, fptdante dolenter Carlopoli. tanta Thrax relligione tenetur. 1616. Ut nil Scnonibus poterant Veneta arma nocere: Magna utramque tamen pati ant rnihi darana per ora: Oppida multa cremant, pagos, villasque ruinant; Byrfepum, Vranam, Viti quoque Flumen, in ifto Tarfiaprilca locofleterat.- Bakarumquej Novimque, H 3 Tor- ČO PLORANTIS C R O A T 1 AE Tormentis quaffat ferratis, ignibus urit. Turbidus 6 rerum noftrarum & flebilis ordo, Hoftibus ut pax fit, bello infeftantur atnici! Nil majus fortuna poteft praeftare tyranno, Qudm turbarefuos animis difcordibus hoftes. 161S* Illuftri cJaro Bcnedidum ftemmate Turocz, Arte & Marte gravem, dignum qui Regna gubernet Proregem lllyrici tandem pia fata vocarunt Ad luperos. multis lacrymis fua funera planxi, Et tanto mage, quod non par fucceffor eidem Extiterit? quamquam praeclaro ftemmate & ipfe, Niclaus Comes a Panem frangentibus, ortus. Sic bona non Temper frudus parit arbor eosdem, Degeneratque folo patrio prsnobile femen, Et nati a patriis nonnunquam moribus errant. Defertas arces mediis Ott0££ac in undis, Quas Gazka&Sinnac, perlimpidus amnis uterq>, In lubmontano conjudi latius agro Effundunt: brinamque, fuum quaj fpedat agellum Montibus accintum medid de colle, fuperbum Frangipanorum quondam fedile Regentis: Reftaurat fido populo mca Sena colonas : Eminiis hoftiles queat ut refringere vires. Expedare domi, lapiens non coTulit s hoftcm: Hune magis in proprio nempe infeftare juvabit, Zrinius hocalter Niclaus nafeitur anno, 1620. DefenTor Patrih, propugnatorque futurus, Fortuna, ingenio, farna virtuteque magnus Turcorum terror, proles generofa Georgi. 162h Nafeitur & Petrus Niclai frater, ad arma Non calamum natus .• Proregis munus uterque Nadus S AE C U L U M S E C U K D U M. 6 1 Načtus, at infaufto letho fublatus uterque. Ut paucis notum cft, nulli fuperabile, fatum. 1622, lftorum genitor, Niclao Tyr^acienfi Depofito, Regni primos confcendit honores, Ominibus fauftis .* vicinos namque Kaniče Profternit Turcos, fexcentum caede cruentus i j 62 }. Atque iterum graviter caftigat Marte Kanifam, 1624-. Et Koftaniciam, multis ab utroque peremptis. Qui Pacemfrangunt, Bellorum incommoda guftent. Invadit nune atra meas contagio partes, Indeploratis ferpendo per oppida lethis : Eft fed quod doleam muha inter funera primum Proregis Zrini funus. qui fertisad Hunnos Pugnavit pro Rege fuo, vičtorque triumphos Saepe tulit: tandem dapibus cum pace fruentetn Lethali manus extinguit fcelerata veneno. O miferos hoftes, quibus haec infamia tela Securam praeftant vitam, vel forfan honores Confortant! paribus cer tet vir nobilis armis, Strenuus ut miles j quibus uti fraude dolove Turpe putet} docuit timidos id triftis Ervnnis. Atra fames iterum Slavnas diffufa per oras, Funera multiplicat, miferanda plebe repleta; Pefte, farne, belloconfummitur Illyrisalma: Fors deličla hominum Deus arguit hocce flagellor Ad quae prona magis femper prolabitur aetas. 1629. Succedit Zrino Proregis honore Georgo Sigmundus Comes Erdoedi, vir juftus & audax, Cujus Banatu requievit Patria: faepe Ipia hoftem affligens, & esefum faepe repellens. At male Zriniacam bellavit Prorex ad arcem, H 3 Paffi- 6z P L O R A 7 IS C R O A T 1 AE Paflibus anguftie pr«clufus; ut inde rcceffit Triftis ab accepta no n parva clade fuorurn. 5 «pius, 6 Prorex, ita vertitur alea bclli .• Contemptus<2> hoftis certamen f«pe cruentum Hdidit: atque brevi momento maxima Regum Sors everfa fuit. res eft ad/erfa fecundis Permixta in mundo, & rerum mutabilis ordo eft. Vix per luftra duo Patri« pr«federat Heros, z6jp. Cum me deferuit, vita meliore beatus. Ut res human« finem volvuntur ad unum; Vitaque, qua fruimur, brevis eft: mors infciacerta, Fclix, qui vivens placuit Populoque Dcoque! 1641. Urbs nova in antiquis Sftsi fabricata ruinis juxta decurfum Kolapis, quam morte Quirinus Martyr adornavit, Turco populatur ab hofte: Sed Koftanicia captos Emricus ab urbe Liberat Erdoedus. Kladu{fano$que Joannes Drafkovius Prorex cpdit. Si c ftamus in a rm is Semper, e[ui colimus fines regionis, & hofti Vicinos fortuna dedit. vigilare nccefle Civibus eft, quibus ante fores ferits obftrepit hoftis. 1642. Antiquam Perusic’reparat fibi Barbarus arcem> Hinc ut Gazkenfem percurrat (aepius agrum. Aft expugnatam Cafpar Tyr^apkius arcem Deftruit, atque mali caufam levat inde futuri. Frincipiis obftare juvat. medicamina {ero, Cum mala per corpus magis invaluere, paramus. 1643. Invadit pagum Turcus Petjaftic« ad amnem Difperfum domibus, nullo munimine tutum j Objiciunt hofti fortes fua pedtora Cives, Concertantque diu numero tum Torte minores, Nofl S AE C U L U M SE C U N D U M. 6$ Nori anitno: tandem muho cum fanguine palmam Barbarus eripuit proftratis Civibus. Ifthic Occubuit clarus Mogoric’ rnihi, Dokmanovic’que, Et muhi fortes Ogulino ex rure Coloni, Attamen hoftili fua fanguine bufta litarunt; Ncc palmam obtinuit vidor cum casde minori, Qi\am Cives cecidere mei pro Patriae amore. 164.S. Supra Karlopolim vieum, de nomine Smolak, Deprsedatur, agrum Bofilentem vaftat, utrinque Infigncs pra:das abducit barbarus hoftis: Ut, cum jam videam femper majora pericla Serpere ab hofte mihi, Caftrum Podbrezje vocatum AEdifico, Cletique mei perfolvitur aere: Puhlica funt tantis exhaufta a-raria bellis. E contra Cetinum Cafpar Tyr^ackius arcem Ereptam Turcis devaftat .* Zavale dinde Ingentes pagos populatur : mille fideies Ac bis centenos redimens, cum l a ude redivit. Hinc Turcae folidant Kremen araem, Carlopolimcp Noftri. Sed Veneti, Regutn fedile meorum, Ninum urbem veterem, Turcos metuendo furores, Denudant muris. Sic rebus in orbe rotundo Succeftus varii, finisque impendet in omnes. Quamquamtuta domi vixftm qua parte :frequente« Incurfus patiens hoftis, jam viribus audi, Cinda rninis : conftrida nimis, tamen uhro fidelem Navo operam Regi fub longo climate Mundi. Contra Svecorum motus, turbasque Rakoci, Agmina natorum pro Rege merentia mitto Niclao Duce Zriniaco> qui dexter in armis Judicioque valens inimicos fregit utrinque. Prin- $4 PL0RAN7IS C R O A T l AE Principibus fervare fidem de jure tenemur: Principibus, decus eft, fervire fidcliter ; horum Eftcadem Populique falus. Si patria mater Civibus eft, Princeps eft dignus honore parerno. Sed ne quid fortuna domi fortaflis omittat, Quo poftem doluifte magis: fatalibus urbein Juxta Zagrabiam Graecum monrem ignibus urit. Taliter ut patriis aut exulet incola terris, Aut ex cineribus fpeciofior illa refurgat. 164.6. Plurima praeterito quamquam Thrax miferitanno Agmina barbaricse gentis, tormentaquc belli Ad Cretae interitum, popuio tamen hoftis abundans Altera littoribus mandat minitantia noftris. Hinc Argiruntum (Novigrad nune dicimusj urbem Interno finui impofitam, ferus occupat hoftis. Altera pars, quinque & viginti millibus aučta, Sicum (quod Šibenik voco jam) ducenre Polono Vezire obfeftum gratis oppugat: & ifthinc Propitiis Superis magna cum clade reedfit; Immemor; hic etiam fruftratos ante labores. Tanta fames animos ad prsedas urget avaros. 1647. Niclaum Zrinum Proregis munere donat Ferdnandus Caefar. Petrum, cum affine Georgo Tyr^afki, & pulehris contra Sveča arma catervis, Ferdnando auxilium fatis utile, mitro; meorum Externis experta fides regionibus extat, Et firmus pro Marte valor; quo vera paratur Nobilitas, atque in natos cum fanguinc tranfit. Damnu ingens patitur cadeftibus obruta limphis Sena; ruit muri pars cx torrente reclufo Inter murum ipfum celfumqne crepidine collem: Quin- S AE C U LU M S E C U N D U M. 6 5 Quinqaginta duas vaft« ruit impetus und« Senona in urbe domos, tanta cum ftrage, quod ultra Quingentos homines letho miferabili ademit: Nec potuit rapidis cnare natator ab undis Optimus. Exoritur fragor und« unaque ruinae Et populi clamor, ceu fi ruat aether ab alto In Sen« exitium.- vel jam fua terminat xtas Longaevum cum flore ftatum! Secus ante putabam Sanguineo mergi debere in flumine Senam. Arcanas Superum mentes, fatique fecretas Nofcere quis poflit caufas ? Divina voluntas Libera confiiio non indiget ullius. Omncs, Quos arnat, hos etiam Deusarguit. Ule malorum Non eft caufav tamen divino nec fine nutu AErumnas patimur. Supereft Deum amando timere, Pro fumma ratione ftatus, & amare timendo. 1649. Ne finat exceffus Turcorum nuper inultos Et Patri« lacrymas Prorex novus, I^agic’ arci Vicinos pagos & circa Klokoca, multa Barbari« cum c«de crcmat. certamine fundit Dclibafam, centum ducens in vincula Thraces, Bis totidem caefis. Proregem laeta faluto; Sors bona Zriniacam comitetur ab «there dextram.* Ipfeque nil aliud pofcit; cuj rnens gcnerofa eft, Atcj animus grandis, quos excolit inclyta virtus. Quicung) a tenero ftudiis incumbit honeftis Pr«clarumq> optat pofl: funera vivere nomen, Is non curat opes cum Torte aut morte caducas, Contentus celebri farna, qua gloria furgit. ifjff, Fetter Ivanki« quo tempore pr«fuit arci, Infeftis arrais Dubicam procurrit ad urbem, Infau- P L O R A N T / S C R O A T I AE Infaufto eventu. centum nam colla virorum Barbareas liquit ve&iga! hic advena teme. Ut fuam agatrem Duxbelli fapientcr 5 oportet, Mente oculisque prius perfpexerit unde periclum, Qaodque vcnire poteft: quam fačto evenerit ullum. Dux, ut Ivanitii, ne non fapuifie feratur. i6ji. Komoricam Turcus, Cameram fic dico minorem, Arcem in Slavonia, quse Dravutn profpicit amnem, Obfidet, oppugnat vario conamine fruftra: Fortibus illa viris contra defenfa refiftit. Hinc Koftaniciam Prorex infeftat, & illos Ter fumpto vicit felix certamine Turcos. Komoricamque novo Turcorum Marte petitarrLs Puchajmus ialvat. Likenfes Zrinius hoftes Caftigat PetruSj Kula Široka vocato Caftello exufto, gente igni ac enfe pcrempta. Perpetuas inter belli fic nuto procellas, Vicinum fortita malum.- cuj ipfa libido cft, Efifemalum. Virtus tamen exercetur inarmis: Otia mitefcit genius Mavortius inter * t6j2. Anni principio poft quinquaginta fecundi SenaEquicem Paulum genuit, fat grandibus aptum Rebus, at exigua» fortunae.- qui mea quondam Nomina perpetuis mandabit forfitan ačtis. Ingratam Patriam tamen experietur, amicos Inftabiles, &fpesvanas. namq? incidet illam Temporis aetatem, qua decrefcente valore Illyrico quivis curabit propria, nemo Publica : & ipfe magis rebus capietur honeftis Quam vitae utilibus. Sic mens generofa probatur. t>ucere nam proprias incrementa domeftica laudi, HoC S AE CU LU M SECUNDU M. 67 Hoc ad i«titiam vulgarem pertinet. Omnc Fortun« donum poft fata rdinquimus: una Virtutum remanet pro nobis farna perennis. Karlopoli Praftes generalis, dignus amore Cundorum in vivis, dignus poft fata dolore Cun&orum: pictatc gravis Vir magnus & armis, Wolfgangus Comcs a Pancm frangentibus ex hac Migrat ad «ternam fati didamine vitam! Mox Cafpar fequitur foboles praeclara parentem Vir Bello infignis, toties qui terruit hoftem, Salvavitquc fiios? toti duo funcra Rcgno Deploranda tuli: Coelo duo fydera mifi, Felices animas, illic nune fede beata Gaudent j aeterna ied & ofla pace quiefcant. *6s3. Romani auguftum Regni vix fumpfit honorem Ferdnandus mihi Rex ifto jam nomine quartus, Cum fiibito ad Regnum fato Coelefte vocatus, Pnemonftrante viaih crinito fydere ad aftra, x6s4< Deferuitterras&Regnapaterna, beatis Civibus adfcitus; pulla & maerorc profundo Offufa ingemui. Populo quam rite doletur Principis egregii raptus: ciira Maxima Regno Sit fortuna pius Princeps, generofus & aequus. Ad Popovič’ vieum, nomen dedič hocce facerdos, Cum valido pugnat Tyr^a^ki Georgi us hofte, Defenfor Patri«, Coeloque favente triumphat. rfjj. Non ita Guflmus, qui OttOf^ac prsefuit arci, Dimicateventu faufto.- nam moefta Colonos Civibus immixtos bis centum Sena dolebat In Turco amiflos campo,- bis poftmodo vindex. Etpoenas Korenica luit, direpta, cremata. Zri n- 68 PLORJNTIS C R O A T 1 AE Zriniaco a Petro. Sic nobis Temper in armis Stare opus eft, dubiafque vices cognofcere fortis, Atque malum replicare malis; injuria prima Cum fuerit perpefTa,novas invitat ab hofte. idj6. Sed Prsefes Turcis contra nos finibus Abram, ' Virferus, in praedas avidus, crudelis in omnes Qui fančtum Chrifti devote numen adorant, Dc Požega, Dubica, deKorbaviaque jugofa, Armat Barbariem pro Bello viribus aptam, Trans Kolapim ad Karnos mifturus omnia ferro, Flamma: jamqi agros Križanič’ Tub turre tcnebat: Cum mea Coelicolis ad vota faventibus, hoftis Cseditur egregio Duce Frangapane Georgo, Tam grandi ftrage afflidtus, quod praelio in ifto Bis geminos Begos, bis Tenos vidcrit Agas, Turcorum prima cum nobilitate, ligatos Karlopolim duci captivos. enle peremptum Befiragitium Mahometcm: & millia Thracum Strata jacere in agro Križaniči, turpiter ipfe EfFugio ccleri vitam falvavit amara m. Incidit in predam prajdator fepe cruentam: Inconftansque fuos Fortuna? numen alumnos Sa?pius eludit vana fpe: noveris Abra. Flere novas occulta vices mihifata dedere; Ferdnandus Pius Imperium fua Regnaque Cadar Deferit, ad .Superum felix confortia migrat, Imperium nato Regi ha?redique relinquens, Hoc me folatus, quo pofthac Principe redta Experiar meliora Deo fortafTe favente. Quifquis enim mitis precibus, pietatis abundans, Et pcena? parcus Princeps, eft optimus idem. Gens S AE C U L U M S E C U N D li M. Gensinimica mihi, nunquam fatiata rapinis, Ad miferum Byrlog tum re cum naminepagum, Nam luftrum dici dcbcret voce Latina, Excurrit Pafta duce fenis millibus aučta: Non tamen optatum fucceflTum načta.* meorum Ter centurn juvenum depuHa valore redivit.* Atg> ita viituri vires celfere triumphum. Vt tamen hoftiles poenis gravioribus aufus Corrigat illuftris Prorex; vidna Novenfi Caftro, Militibus prsedam facit oppida primum, Poft ea Vulcano vovet. Indulgentia nunquam Hofti danda. malo 'ibertas applicat aias. Ut vacuos Patri« repleat Tyr^a«jkius agros, Antiquos Ufo ra’ Lika ex regionc colonos Ducit, & in Sena montanis collocat. Illinc Vavkupiam Janko Xegeranin diripit urbem: Deliciofa hacc eft Bofnenfis manfio PafTa.- Affligitque hoftem, memoranda ciade, fequentem. Sed paulo poft ipfe trahens ter dena virorum Millia Pafla Novim capit urbem, diripit oranes Vlahi« pagos montana marina colentis. Crimen ob unius patitur lic ftepius alter. Vicinum Kolapi Ture« invafere Kamenika: Nune mifer eft vicus, quondam fuit urbs opulenta: Aft aufus charo nimium folvere nefandos, Namque dato fluvium turbarunt fanguine Tribnam Ut Kolapis ftupuiflfet aquas haurire rubentes. Pars c«fa occubuit, pars vinclis duda triumphum Karlopoli, Superisultro clementibus, auxit. Turpior haud pr«da eft, haud pr«da fceleftior ulla, Quam de pauperibus pr«doni fada fuperbo. Ad f* P L O R A 5^7 / S C R O A T 1 AE Ad duras trahitur tandem mea Savia poenas: Scptem annis propriifpernens mandata Patroni; Ferro ignique luk, praedata hoftiliter. Omne Servitium durum: domino lervire fevero, Durius omninoi libertas aurea vere eft. Sed quia fic voluit fato Fortuna potenti .* Alter lit fervus, liber dominusque fit alter; Cum natura modo nafci dedit omnibus uno; Cedendum fato & fortunae juribus efto. Tifiču Gazka nova pariter frendit commota tumultu. Eferus hic populus, vinoque infanior haufto, Pr#fidis in mortem confpirat, perfick ingens Crimen: quod nati patratum abquando dolebunt. Ebrietas mater faevi eft infana furoris. Pr#fuerat Petrus Senenfi Zrinius urbi 5 tfff/. Cum Romani# Pra?fes Cscngitius, omni Bellorum felix in tempeftate, coačiis Innumeris Thracum fignis, & gen te perita Bellandi, pagum Sena? quem nomino ByrIog, In cineres ačturus adit. Gazkrenfia jamque Militi# major pars condefcendit in arva, Cum noftram a tergo pubem, pars altera fronte* Excipit: undc prior funcftam Martis arenam Nafta, cadaveribus vaftos exanguibus agros Oppletcsefa: fuofugit altera cum Ducc. Captus Pafla? illic frater Beg, captus Janičar Aga, Pr#cipuique viri capti, vel ab enfe perempti: Sultani, hos intes, quatuor pericrc nepotes; Tota diu gemet hunc Otomannica natio cafura. Caufa novus vicus, fub Byrlog arcc vetufta ConfituSj extiterat tant# fat congrua ciadis* Nou S AE CU L U M SE C U N D U M. JI Non ob opes, quia plebs & iners, & parvo in agello, Vitam «gre ducens cx pane & lade caprarumi Sed locus ille viam Turcis pr«donibus apram, AdKarnas, Hiftrasque plagas, pr«cludit: utantč Hinc pr«vafta illi Seri« deferta patebant. Sic Csengitiac« fortun« fplendor ab ipfo Culmine in occafum raptus. Qui fubdidit urbes Magnificas, gentes compefcuit erife feroces, Ad miferuro vieum frado enfe manuquej falutem Extrem« vit« fugiendo turpiter ambit: Sena & Karlopoli dodus, cognofcerej fortis Human« non perpetuo durare favores, Momentoque brevi commifcicr intima fummis. Sic confternatis Sen« in confinibus armis Threciis Petro Duce Zrino: frater eodem <>64. Poft focio Prorex pontes comburit Ofeki, Devaftatque Cioscampos, nune Jugovo pole Dico: urbem Peaij direptam incendit, &arces Bri^niciam Fabiamque capit. Sic nempe deinde Pr«icifo Turcis trans Dravi flumina paiTu Liberet Ungariam, petiturus Thracas ab ifthinc. Egrgii pia vota Ducis placuere Monarch« Augufto.* primam jubetoppugnare Kani^am. Jamque capi poterat, fi non difcordia primos Turbaifet damnofa Duces. quod non modo gratis Oppugnata fuit Kanina, fed ultro remiifa Hoftibus arx Novi-Zriri fine fanguine:quandoperire Prompta Kanina fuit. Novi-Zrin fundaveratarcem In terra hoftili Prorex, ut abinde retundat Kaniče vires, falvato fiumine Dravi. Quanto$ magnanimo verfabat cordedolores Indig- PL0RAN7IS C R O A T I AE Indigne amifli Novi-Zrini nobilis audor: Quando fua vidit vexilla hoftilia in arce, Qu£e jam jam captiva fuum pnecedere currum Debuerant, audura pios ribi, Chrifte, triumphos! Tantum Belliducum peperit dilcordia damnum! Non fatur hac praeda, magis attemerarius audct Paulo poft Sftiros invadere Barbarus agros. Casnofum Arrabonem valido jam ponte jugarat, Pidaq> in adverfa pofuit tentoria ripa. VixRakenfpurgum, vix Graciatuta fuiflct, Ni Deus immenfos frcgifTet inaximus aufus, Hoftilemque fitim gladius fedaifet & unda. Non tamen abfque mei plaga; Nam prima ftrategum Rajkovium objeci hofti cum bis milic Croatis. Fortiter aggrefifa hoftiies mea turba phalanges Turbavit, fregitque aciem certamine plimam Prteduro, fundens pulchram cum fanguine vitam. Sic decuit pugnaffe viros pro Rege, Fideque, Sic pro vicini decuit cecidiffe falute, Iilyricam pubem.- fic patrum exempla fequendo Nune fimul in Coelo gaudet fortita coronam. At novus invadit materna ha?c pedora moeror, Infandusque dolor contorquet vifcera; Prorex Magnus ab immani laceratur Zrinius apro, Heroamque animam fupero transmittit 01ympo, Corporis exuvias mihi de pietate relinquens, Ne toto fe orbam, videatur, defcrvifle Diiedam Patriam. Pro rerum fara mearum! Floribus in Vernis mea fpes evertitur. Ifto Sperabam patrias reparare aiiquando ruinas Principe, prudenti, fortunatoque, pioque. Seri- n S AE C U L U M SECUNDUM. Serius in Bello foris, atq> in Pace ferenus Extitit ille domi: mctuendus ut hoflibus ipfe, Ipfe fuis charus. Cecidit meus inclytus Heros, Et Pater & columen Patriae*. quem Temper ab hofte Vidorem cxccpi reducem, plaudente per Orbem Cundo Chriftiadum populo: nune dente perempti Immanis belua;, Turco plaudente Getaque, Chriftiadae mecum deflent lacrymabile funus. Magnorum, fato quondam, mi Bane, virorum Triftior interitus folet effe; in pace quiefce. Marte perempto ab apro, nova pax vulgatur:ut ille Depofitis armrs potius requiefcere tandem i66s. Maluit in Coelis. Fratris poft fata Ducatum Obtinuit Petrus, pejore fedomine claufit: Ut finit male, qui finem non perfpicit ante. Tune Varafdinam confumit Mulciber urbem Vicinam Dravo, nomen cuj Bela peponum A donotribuit. regfo fuit ante vocata Jafia. Sic mutat moreš & nomina rerum, Tempus edax: utinam non in pejora Terantur. 1667 • Poft h 260 teiluiis miro concufla tremore Alta Ragufa cadit ( noftro fermone Dubrovnik ) Unica in Adriaco Šlavorum urbs libera ponto: Kottorq> ( ATcriviura quondam) vicinaque circum Oppidar cum tanto Coeli pelagique ftupore, Quod fuerit denfis obtedum nubibus illud, Hoc a littoribus bullitu ingente receffit. 1(70, Non moddmagnanimasfaciunt torpeTccrementes Otia, quin rerum funt maxima cavfa novarum. Magna fit in toto rerum mutatio Rcgno, Poftea quam galeam gladiumque reponere Prorex K 74 P L O R A 7 / S C K O A T 1 AE Jufifus eratr fuafu quorundam Mercuriorum, Competit auguftos viventis Regis honores. Ad fcelus hocce Ducem, beliš ludoribns aptum, Moviflet rumquam genii privata cupido, Ni conlors animofa virum illcxi(Tet amicum, Confiliis fenfum propere tribuifte malignis. i6ju Pro quo punitus ghdio, documenta reliquit, Difccre juftitiam monitos, nec temnere divos, Diftri6uique facras coelefti Torte Coronas. Fine pari ( par crimen erat) Tyr^a^ki perivit Chriftophorus, Scirpis de Frado pane potentis Ultimus infelix haeres; quem grata bearat Ingenio natura virum, damnavitad aras Immoderatus arnor dominandi. Magna dolorum Vis mihi corrodit materinim pedus. Unrumque Perdurare valens & inexpugnabile Tcutum, Sperabam, Patrih. Tantuni nocuere maligna Conftlia a praviš vicinis edita. Semper Callida confilia ad primum funt lana ; deinde Tradatu dura : eventu fed triftia tandem. Confilioque virum devincit foemina pravo. Hune quoque confukm flevit vicinia cafum, Et poena graviore quidem, ceu criminis audor. Majeftas Regum tam TacroTanda profečto eft, Quod nec in laevo labe fit fadanda Tyranno. 1672, Corrupta infedis variis & vermibus aura_, In foliis fruges terrse confumpfit & herbis, Efficiens late miferos plorare colonos. 1674.. Urbs Montis Graeci & Zagrabae pars maxima fubtus, Igne novo in cineres tanto redit irnpetu, ut intra Florentes tfdes & triftia rudera tantuni Quat> 7 S S AE C U L U M S E C U N D U M. Quattuor intererant horse. Fortuna ruinas Accelerat, multis quas non redaurat in annis. 16 yg. Auguftus Caefar generofa proie beatur, Cuj ncmcn Jofeph. felicem Numina fervent Hacredem patrii fceptri, Patremque fuorum Regnoiums qui olim lacrymas abftergere noftras Podit, & amiflum faufte reparare decorem. Felici femper felix eft Patria Rege. 1679. Senoniis armis nimis inPcftata frequenter Urbs Nova Likenfis, promiilo fponte tributo Supplex a Sena pacem pctit ida cruoris Hodilis fitibunda magis quam pacis & auri, Ris centurn mittit per rura Novenfia natos, Qui non fervata prudentis lege itratcgi, Turbato vaftos difcumint ordinc campos; Pars abigit predam, pars Cadrorum odia pulfat, Illaque jam choreas Novienfi ducit in agro, Plus niraio feeura fui, fccuraque praeda?. Sed poftqam Turci pcr claffica multa citati Accurrunt, patriam tečkuri jure falutem, Plus decuplo numero fuperantes colla meorum, Confundunt juvcnes, facili certamine pra:dam Enpiunt. Deus & virtus meliora dederunt Fatatamen, quaraquam confufis; corpora namque Non nifi ter feptem reperi cervice minuta, Bis quatuor captos. triginta cadavera Thracum In patrio jacuere Colo. tam rnitis in illos Pacis amator erat Deus. Exaudire deccbat Supplicium mea Sena prcces, paeemque petenti, Quantumvis hodi, pacem indullifle juvabat. 16 S o. Ad finem ludrum pod Zrini fata fecundum K a Ver- 7 6 P L O R A N 7 / S C R O A T I AE Vcrgebat: quando feptrum Banale gerendum Regalefque vices capitErdceodius, ipfe Proregum foboles, conftans fideique probatae In Patriam StRegem, vifurus magna revolvi Tempora fub paucis annis, aliamque figuram Multarum rerum. Mentis fic ordo fupernaj cftj Tempora qudd defint aliis, aliique fuperfint Temporibus. ceufert, pariter rapitj omnia tempus. 16&U Sopronii ( prius urbs fuit haec Scarabantia dičta ) Conventus Regni fummus celebratur. in illo Eleonor^ humeris Auguibe facra Corona Imponitur, toro ter faufta precante Senatu. Toekelius contra Regni movct arma parscus, llngaricK plebis Dux, Turcomilite fultus Feleki validum caftrum capit: occupat urbem 1682. Kaflfoviam forti, circumque jacentia fubdit Oppida plura, manu: maternaque vifcera ferro Scrutaturj facibus patrias hoftilibus a?des ičSj. Urit: Regali a Turcis vulgatus honore. Ip{cque Turcorum Rex, Pacis conditione Rupta, grande movet belliim, celfamque Viennam, Caefaream fedem, violentis obfidet armis, Oppugnatque ferus, ditiffimacp oppida & sedes Auftriadum flammis foedat; fed numine faufto Perfolvit poenas: affli&us ca;de frequenti, 1684. Amittit Slavna mediam in teliure Verocam : 1686. Excelfam, multo defenfam languine Budam, Regalis folii quondam iplendore corufcam, Milleque per vaftam pagos atque oppida terram Pannonidum Dacumque foli, quos faparat Iker. i6tj. Ludvici cladem Mukapino Csefar in argro Vindi- 77 S AE C U L U M SECUNDUM. Vindicat infigni Turcorum caede folutam. Undique Csefareos auget Fortuna triumphoSj Quos interJoleph facrum diaderna tenello Impofidt capiti. mature ferre paterni Difcat honoris onus: rcgaii munere felix Subječtos Populos, ut amore,timore gubernet. Non ctcnim ob leges poflfunt felicia dici Regna bonas, provifa bono nifi Principe vivant. i68%, Oftekum vacuum, paftum conceditin amne Dravano : duro Beigradum marte fuba&um Vičlrices aquilas recipit; vetus inde Samandris Debuit auguftis collum fubmittere fignis: Niffa olim celebris, gaudens quoque Rege Vidinimi Bulgarise.- Pirot Albanse nobile caftrum Gcntis, ad obrequium divi rediere Monarchar. Hinc Po-egam capimus peramamo rure fuperbam, Valdani mediis nantem Koftajnicam in undis, Zrinque fitu validu, Novium, Dubicamque: deinde Ad flumen Savivalidum Brodatque Gradilkam, Egregiaq> olim defenfum laude Sigetum. Ut juftis Deus eft femper clementior armis, Tum, poftquamJofephCoraesHerberftajnius ar- Aequoreis Praftes fudiflet ikpius hoftem ( mi$ In pela go, in campo vi&or, Venetifque dediflet Captivum caftrum, Tvyrtkone a Rege locatum Rizonio finui, Caftclli quod benc nomen ScrvatadufqueNovi, viridi ftans nempe vetufta, Ad fua Karlopolis Senaeque gubernia verfus 16 S^ Expugnat Likenfis agri Caftella, propinquse Korbavia?que caput Caftrum, vocat Udvina vulgus.* Et poftliminio Comitatum reddit utrumauo Iuri- 78 PLORJNTIS C R O A T I AE Juribus antiquis Patri« juftillimus Heros, Tune in Zriniacos Saro Thrax impius a groš Agminibus multis etfuius cunda rapinis, Igne, colonorum populatur teda novorum. Sed čelen'accurfu Saro Chehaja nicorum Oadus, proftratus, Valdani pullus in amnem Sanguineum fecit, vindas dedit ipfequc pa Imaš, Vindice Dra£kovio ; quanquam bis lena tuere Millia Turcorum, fexcenti forte ineorum; Non hominum in numero, led robore militis aeris, Inque bona conftat feiix vidoria caufa. At quatn lit fallax Mundi Fortuna, videbit Ultima labentis faecli ex luccdlsbus «tas. Reftituit Turcis validam Fortuna Pirotu m, Niham, dinde Vidin, multoquoque fanguine partum Belgradiun: & quicquid telluris terminat Iftcr Syrbliac«, quondarn fuichaec Triballia dida. Hinc vero excurrit Dubiccnfem Turcus ad arcem Occidens centum fex 3 ginraque meorum Hatitiutnque ducem Mavortia in arte peritum. Ludit in humanis Sors procaciflima rebus, Quod dat, idemtollir- line lege, fineordine.* vere lnconftans, vagum, lemperq> erratile numen, Quod nec virtutera nec caufam refpicic «quam. 1691 . Pefte laboro dumi, pejor foris impetit hollisj lila homines miti letho necatj ifte crucnto Marte premic. Novi um non muho tempore captum* Ad San« influxum, violentis occupat armis i6 ab ignibus undas. Vt quae convemunt in eodem patria Regno Diflimilem penitus patiantur flumina fortem. Nupcrnos 1 hracum Makar ut puniat aufus, Caedit Alajbegurn Ferhatem: Banalcque praturn In fluvio Vyrbas opulcntam diripit urbem:: Ponderc fed nimio praedarum miles onuftus, Ad fua qui nequiit vexiila redil e citatus, Cum pr«da, vita eft vel libertate minurus. Sub vcteri Majdane novo s impingo dolores Bis centum amiflis, aufis conlcendere vallos Gente phalisque loči muniti fortiters audax Imperfpe&a ruit perfepe in funera milesi Sic caufat lucri modici fpes maxima damna. Triftius Hranilovicle&o cum milite versus Mutniciam confecit icer, fidcndo priori Fortun« juvenis ; quanquam vitare periclum Vel monitus potuit: nimiis tamen aufibus adu$ Incidit infidias, in quejs nec tcla ncc aufus Jani So P L O R A N T I S C R O A 7 I AE Jam valuerc viris. Cecidit dux ipfe peremptus Hodili gladio: focii cecidere perempti, Vel capti miferam ducunt in carcere vitam. Dexteriras primaeft na tor um ad caftra viiorum, Noffehoftes, &noffefuos. non fidere fempe.r Fortunae dubias. prudenter, non temere aufis Se comitem fortuna folet prsebere faventem. Dum fic membrorum contemplor moefta dolores A capite nivadit dolor intima pečtora futnmos Niclaus Prorex, Comes Erdoeodius, annis Non tantum ac curis conlumptus, deferit orbam Se Patre me Patriam: quo tempore prorfus e ge na Magnificis genio fimul & fplendore Parcecis Vix tenuem confervo datum, nec Cive beata, Qtii tantum munus juda gravitate gubernet, Et placcat Regi, Patriae dum profit amanti: Quem metuant hodes, & amctur Civibus idem. Tanta, heu! me miferam rerum profternit egcdas, Tam gravis in me jam fatorum volvitur ordo, Ut, qua Duccs aliis Sc Rcges mittere tenis, Eximiis natis olirn foecunda, valebam, Nune extra Patriam mihi Dux Prorexque legerdusl Ornnia ad interitum propero jam vergere paflu Cernimus; interitus effoeta Croatia metam Affequitur. Sic funt & res & Regna caduca! Mittitab Ungaria Banum mihi Csefa-r Adamum Battjani Comitem, cujus virtute Kanina, Aibaque Regalis, pod Agria concidit. ipfe Majdanum expugnat faudis fucccfTibus se ne um, Et mseftos prima folatur forte Croatosj Fauftum principium felix fortuna fequaturj saecUlUm s ecU n dum. tfr Tu Bane cfto Peter Patri*, tu confule cunčtis. Sed turbata novo mox ingemuifFe dolorc Debui Alexandri deplorans funera magni PraTulis, Eeclefiam qui rexit Zagrabienfctn Infignis, prudens, felix Andftes, amansque Ipfe Pater Patri*,. dignus quera purpura lacra Veftiffet, pictate gravem cum ftemraate clarum. Viribus atep annis florentem Parca peremit: Ne quod folamen, vel fpem fortaffe relinquat Affli&* Patri*. Privat vitalibus auris Infignctn Petrum de Pralfno agnomine clarum, Romano virtute parem, morsatra, Catonij Quo magis obfervcm, varias decurrere fortes Per quas magna (okt fieri mutatio rerum: Et tum pr*cipue, magnorum quando virorum Occafum patitur qu* Patria, aiiunde feveris Ičhbus adverf* fortun* faucia; quaiem Experior me l*fa diu. Non inclyta virtus, Fortuna at fallax re predominatur in omni. Amiflam nuper, gratis Dux Croius Albam Syibliacam oppugnat .• gratis quog> Thrax Varadinu A teilure & aq.ua tormentat; uterque recedit; Sed 1 hrax cum damno muko majore fuorum ; iSgs. Quod tamen ut reparet Sultanus, trajicit Iftrum, Perduro fundit Veteranom Marte Strategum, Infignem Heroem, venerandumlaude perenni. Martyr hic egregius pr*clara morte reliquit Exemplum reliquis belli du&oribus, omni AEvo fervandum: quo nempe valore fideque Pro patria, pro Rege, Deo, vel propriohonore Certandum ? Apparet tum Dux, cum miies in armis, I* Quan~ n z PL0RANT1S C R O A T 1 JE Quantum quilque valet. Verbis contendere Iaudcm Eti animi levioris opus. Certamine in illo Syrblorum ducens Antonius agmina, natus Gentemea, clarus betlo crebrifque triumphis, Occubuit fortis. decuit fic nernpe fidelem Magnanimumque virum parrio fubfcribere arnori. Hoc uno major fortuna eft inclyta virtus, Quod duret conftans & poft tua funera vivat. " Grajanicam Prorex infefto Marte fatigat In Boflnas tellure fitam. nifi capta fideli Prafidio poft hac Savum tueatur ab hoftc, Aut a?quetur humo, nociturarn rite putabat. Sed mala fors jufto Ducis adverfata labori Imbribus afliduis torrentes undique cogit, Oppletoq>undis prohibet perfiftere campo- Sic hofti exitium, Bano vičtoriam, ademit. Likenfes contra ter eodcm Barbarus anno Thraxinvadit agros> totiefque repeliitur illinc, Exceftus poenis non parva clade folutis; lnfaufta adverto fiunt conamina Coelo. Attamen ad cunčlos de forte & hofte labores Immitis fortuna mihi fperare quietem In patrio negatultro folo. Petrina meorum Etcapta&fempcrdefenfa, a Thracibus, armis, Afpemanspatriseregionis jura, tumultu Infurgit, nova jura fibi prastendit ad Unnam, In fua follicitans Vlahos defcendere vota, Spe libertatis, regiment odiftc Croatum; Ipfa licet nuper falvavi ex carcere Turco, Pane alui, gladio defendi, mobile vulgus. Haec animos auget difcordia Thracibus ifti per S AE C U L U M S E C U N D u M. gj Per mala noftra bonam norunt fibi crefcere fortem* Qui cum vi nequeunt, privatis artibus ignes Supponunt illinc in Brod, ifthincq Kaproncatnj Brodque die vicibus feptcnis arferat uno: Quadraginta doinos pafta eft penifle Kapronca; Sit dolus an virtus, tanto quis in hofte requirat? Ad Turcos Vranogra? (Zrinorum trobile caftru, Garrula cuj cornix nomen dedit ) arte nefanda Mox redit, ipfa etenim Thraces fervaverat in fe, Pollicitos undis baptifmi vellelavari; Qui tandem ad vomitum rediere; meofque minores Se numero ejiciunt. Flammis Theodora crematur Deferiturque nimis propere; quam Xivko minutus 1697. Collo perlolvit culpam. Sic afpera Temper In miferos lex eft: peccant impune potentes. Nupernte immemores c aliquid fperare finit Fortuna, vel ipfa Conditio rerum. Fallax foruma profečto eft. Saepius inlperata folent contingere, quam quas Sperentur. Properum minitantur fsecula cafum A capite everfis rebus. Mors atra Paracos Suftulit e medlo fortes: non vifitat unquam MeRex, & Prorexraro. primaria condat Lumina fi Coelum, terram nox obteget ornnem Cunčtaque confundent tenebris. rečtore carina Vel clavo privata fuo, jačtatur in alta, Doneč vi vcnti fevifq> impulfa procellis Rumpitur illifa ad fcopulos, compagc lolnca,, Mercesq> & nautas finit ultrd voracibus undis, Sic variant fortes.- ego fortibusarea certa Prifca aliquo videor mutaile Infignia fato • Lunam nempe Jovi conjunčhm, prorfus in albas Areolas rubeis commixtas, projiciendis Aleolis fa&am quafi pro luiore tabellam. Sic etiam fato quodam, non fponte profečto, Moribus a prifcis patriam defkčterc gentem, Cerno. Senes rafo gaudentincederc mento, Foemineis fimili; ciim quonddm fumrna virilis Extitcrit barba: reverentia. Jamque juventus lnfultat fenibus; magnum fcelus anre purabant^ Si cano juvenis non affurexcrit. Alget Nuncpietas, & juftus arbor • rarilfirna vere Communis facra cura boni. graiTatur ubique Lis exola Diis: Sc, habendi, f^va c up id o, Per fasatque nefas. fratri vix frater amatur: Vixque, cui ruto fidas, reperitur Amicus* S AE C U L U M S E C U N D U M. Nune genus & virrus vilefeunt ; dives honores Accumulat.- quocunque modo ditefcere fas eft; Griminibus poen*, meritis fua proeinia, defunt; In mdius nunquam morurn mutatio tranfit. Podremo metuam, ne fit fatalis & error Scriptorum Sclavi, pro Slavi, nominis* unde Nobilis, eveniat cum tempore, natio, felava.- Viderit & miferum cum quis, putet dfe Croatam ! Nullietenim bona magna manent diuturna: cuique Imp.onunt fub fole rei fua tempora finem. Ante ego, quam fevis fortunse mota procellis Coepiflem noviflfe malum, prcefagia fortis Adverfie tintida fenfi colluderc mente, Exclamans; V* orbi! venient cum tempora; quando Juradabunt juvenes imberbes, commoda quaeft:u Magnates quserent, contendet lite Sacerdos. Ha'c a non multo prognoftica tempore vera Ccrnimus clTe nimis. Pro tempora triftia! moreš Pervcrfi! genti moeftilfima fata Croatae! Fata adverfa queror, dur,x animo; mentemque bonam infpirate benigni. Vos in Ista meum convertite gaudia lučtum; Ut grates vobis recinam per jubila: ut in me vestrarum laudum nullo SIT TEMPORE P I N I S. AP \ S AE C U L U M SECUNDUM. 91 A D C O MITE M MARSILIUM, C AE S A %E ll EM LEGA TU EM. P Oft tot Bellorum motus fauftofque triumphos, In nova cum Turcis ofcula Pacis eo. Atcj, ut majori jungi videamur amore, Propriacedo illi, tc mcdiante, loca« Dura mihi (fateor j funt ofcula, ceflio dura: Rarus amor nimis hic, infolitufque modus. Ante necavidame extorferat ofcula Turcus: Ofcula nec vidi fida fuere mihi. Olcula dilcdis mea fervabantur amicis.- Nam, fceluseft, hofti proftituifTe facrum. Cedere non didici patrias fine fanguine terras: Maxima conditio femper in enfe fuit. Sed quia fic voluit Deus, & Rex mandat.- utriquc Paret, Amicevides, obfcquiofa fides. Scilicet in Coelis cum regnet fupiter almus: In terris Caefar jura fuprema tenet. Tanta pii ta men eft dementia Casfaris; hofti Ut vido vitam vidor opesqne ftnat. Hinc nofcat, fiqua, Thrax, rdligione tenetur, Quicquid 'habet, debet Caefari id omne meo. At ne pofieritas, hoc me feciffe tnnore, Aut facili quadam de rattone, putet: Tu mihi teftis eris; quo robore polleo, quaque Melite: mihi qubd Thrax non tnctuendus erat. Nofti etenim populum fortern fimul atque fidelem: Hofti & amieitiae pro ratione datum. Tot loca, tot terras', medium prope cedere regnum: Res proprio fratri cedere dura foret, M 4 Narruj, gi PL OR. C RO. S ABC. SECU2{* Namq> aliunde meos, undis obnoxia & auris Damnofis, natos parva coardat humus. Das hofti Turrim fub Caftaneapoli aquoia: Non doleo; Turca eft aedificata manu. Dubiciam cediš, famofi nominis arcem: Et Jefenovacii lignea caftra loči. Hax mihi cor aliquo tangunt, Ferdnande, dolore.* Hic mea funt fummo facra peračta Deo. Nec me tanta movet conceflfse c ura Gradi fc&: Apparent veteris vix ibi ligna loči. Pinguia Sirmiaci didicerunt oppida ruris Adverfas omni tempere ferre vices. Aft utinam contentus iis Novioque fit hoClis, Dre^nikio & Popinis, qux colit ille novo.* Et fervet metas, tecum quas fixit Efendi: Non tanti facerem: his ufa carere diu. Non finet ambitio contentum ( črede ) tyrannum Hifce locis.* pofcet plura deinde libi. Ut Deus & Casfar elemens vult, omnia fiant. Majus ab hinc cedat j crefcat, utrique decus. Si tamen hac aliquid fperandum Pace fuperfit.- Quam vix condido tempore ftare putem; Opto» ut Jajcenfis claves tibi praebeat arcis, Paulo poft Bello, Turcia, vida novo. Uti qui nune Regnum dirimis nos inter & hoftem: Lauderis> totum reftituifle mihi. Vade bonis avibus: rediturus fic aliquando, Ut reddas Boflhain & Sirmia rura mihi. Et quem Rama prius captum captiva tenebat, Reddatur Regi libera Rama fuo. Ut facili humanse variantur tempore fortes: Sorte dein venias cum meliore. Vale. AV *#§(P3 )§•* A D AUTHOREM LIBRI, cxprimentis Plorantem Croatiam, C .Magniftcum D. D. L. B. P AU LU M R ITTER, Eqmtem Auratum , S. C. RegUque Majeftatis Aulicum ' Conftliarium. PETRUS CHERNKOVICH, El. Epifc. Bofnen. Praepofi. rus S Petri de Pofega, Canon. Zagrabien. Prothonor. Apoft. R JETER Equ.es maftum renovajli Paule dolorem , Tum plangts Patriam , defiet & ipfa fuos. His binis faclis 'o quantos perdidit tila , figi pr o fe pugnent , pignora chara, Duces. Amijfos deflens Heroes gaudet } antantes , Claros dr fortes , tot fe habui/fe yiros. Prejfafuit crebro , nunquam fupprejfa remanfit Tota\ Deo, Regi Patriafida ftetit. Štab it adhuc femper conflans, generofior inde, Hune libram quando pignora chara legent, ffetn tu fecifti , Pa tri a commotus amore: Euemplttm 3 fteculum po(l er it a tis er it. Efft poeta tihi cedat qut fe ganit, & flet: Efto Virgilitts qui mentor es Patria. Et reda pr o P at rt a feribis tu digna , laborai ‘j\gn minus , ipfa tihi prcemia debet , Eques. R! trima fcripftfli , liber hic fuperajfe -videtur Omnia ; pro Pa tria fenbito plura , Vale. ZagrabU eX *De proprla XXVIII. SepteMbrls, sVb fefto VenCeshal. AD E U N D E M. \T Os o Pterides , fieaves de fontibus edens Concentus pennata cohors , & blandula Siren , M 3 orphe • «•§( 9 4 Orpheus e fjlvis : & vos a carmme clari , €hfos jablani Vrbe s , cjkss Orbis , adejle Poeta Carmimbus , querulisque fon is confiete M arom Illjrico , chara Patru qui facitla prifca Comrnemorans , floram 3 dr trijha fata rečen fen s Fecit opus magmim , magm cfuod tejlis amoris In Patriam 3 pro qua quam plurima fcripftt & egu PAULU S E £U4£S, quem Ca far amat , multatfc Gor orne Europa norunt; Auratus jure voeatus Aurea de cujus promanant or e fiuenta , fjuejs per dtvtrfas Patru laus difluit or as Et Gent is nomen generofum redgitur. Er go 1 bone qub tua Te virtus vocat , i pede faujh 1 quo raptat amor Patru 3 pub gloria G en tis: Scribito pernicies } clades , lxtosque triumpbos Pri forum Pa trum , generofe pande javen ta iftis infi(lat i c it m crefcet vindicet til as. Et fic m tenis tua faSla Je qu en tur Honores , In f celiš panter capies poji fata favores. JFRANCISCUS fOSEPH. VERNITS, Abb. S. Catharinae,de ZelenGrad & Canonicus Zagrabieniis. DE AUTIIORE LIBRI HUlUS, ILLUSTRISSIMO D. D. PAULO RITTER, EQUITE Aiuato Sac. Caelarca: Regiseque Majdhcis Confiliario, nec non Comifatunm Lika: &: Corbavia: Vice-Comici dignifsimo a Dno Dno mihi plurimum recoiendo &'c. E Xcipe cum gr at o generofa Croatia planfa ffiod tibi deponit pignus amoris Ecjttes. Hune tibi fata v ir um Jitpens tri bisere benignis , Civis hic ejl Patru , rite alupuando Pater. fjuaru «•§( 9 5 )§«* Spudm tu a fub tenebris jacuijfent fatta profundis: \^/Juxtltatricem m daret tile manam . Eriojt is lapjarn , n utrite fo la tur , idem ■ Pr.'(ca exempla refcrt , atcjue futura decet. Sen p taram tejles funt -vafta volamina rerum ; fgttejs ornata magh dinde vigere cjueas. y~Ardua pro Patri a puacunpue fubire parat um , Tune opera tam ammo nemo negare pot ejl. TSpiper a d Augujli pelltffus Ca far is Au lam : Naitfraga erat Patria cjuarere perpes opent . De qua non ntodicos P at na tulit tile favores: Ut bonus hanc juvilfilius , utque Pater. Res e ji laude potens patria. (itcurnre trtfit , Verus in adverfis nempe probatur amor. 2gamque amor in Patriam tjuofuis tranfcendit amoresi Qui -vir amat Patriam , dignus amore vir ejl. Is flagrat tn Patriam rapido quia totus amore , Incjitc ipfunt pariter Patria teta jlagret . Si c p er Jcripta potefl vates fuper at berajeni Et farna m tenis laudeejue in axe frui. Vivat hic in tenis valeat vir dignus amore: Doneč ah hinc celfus vivtt & axe poli. Semper honos nomencfiic tuum laude s qu e manebunt Hic tabor ■) boe opus ejl , quod facit alt us amor Obfequij & gratitudinis erg& occinebas FRANC1SCUS KRALLY Nob. Croa«. AMI- A MI C E L EC TOR. lnepferunt huic editiom typograpijici alujuot errores , quos benevole corrige. et Ji quA aiia occurrapt.