'V.- TO PO G P CARIN DUCA 1 E 1 CARNIOLLE. PERILLUSP R/L 1 M, REFERENDORUM, E EL1G 10 SORUM, PR A NOBlLlUMi &c. DOM INORUM, LOM/NORUM AA. I.L. & Phil- fopbiae NEO-DOCTORUM Curn in /Uma , ac Celeberrima UNIV 1 RSITaTE GRiECENSI r» a r a • f* Supretna Laurea injignirentur R. P. ANTONIO ERBER, e Soc. Jesuj A A. LL. & Philofoph. Dootore, ejusdemque Profefiore ji Pbilofopbn Condifcipulu Jicata Anno M. LCC XXVIII Mti:fe Aoguflo , Die AliblRuE, TyfisMjii*Iheiefi*Voigtio„ HONOKIBUS P R O MO T O R E Emerito, l i) | N- Sls-iKlM'« PERILLUSTRES, REVE REN Dl, R EL IG JO Sit P R JENO B l L E S, &c. DOMINI, DOMINI NEO-DOCTORES. Abetis demum, qua me- ritk Veftrk pridem debebatur, fupremam in Philofophia Lau¬ re am. Erit btec infignie dottrinte Ve- firte perenne monumentum j nec dubita . Se, magme tllam feltcitatk futurttm Vo¬ hu fementem, ex qua olim dulces labo- rumfruftus plenu manibus referatu. que de hac dum hodie Vohu ex animo gratulamiir , und prafens opufculum laureatk Htnoribus Veflru confecramut . Complečtitur id Ducatuum Carin- thias , & Carniolite Topogra- phiarn , Authoris ejusdentf cujui anm X * (uperiere dicata prmteLaurete Styriafm - «f Netfeinjucundum Fobis fare murnu £ Jprramus $ novimm qtiippe ammum Fe- $ Jtrum , patri# limittbtts fe coarčlari patitur,fed quo & alue regtones Jitu, qua mdole , & natura gaude ant, e do¬ leti ardet j ohm forte ad divtfos etiam tvbe Britannos trajefturus. jit fors m adyta omnta, arcanasque Provinciarum | iUarum oper lam pene/raji ti ? id tamen | fat, fuperefejit, quod eoanno Car.mhia g & ( -arn olia Ncmimbus Fejiru infevi- n bantur,quo ipfe Auguftiffimu'* Caelar f CAROLUS VI. LEOPOLDI I. J Magm Progenito r is Sui gtoriofa vefttgia £ in lujirandu tudem Prevrneta rele ga, p Valete „ i c t Honoribus Veftris l •i.% : * 'liji V i AddiH/Jtmi * Philofup hi CondifcipuIS, ~13C i )Š2- DUCATUS ! CARINTHIiE. “ men difciffam vallibustritici,aliardmque t frugum feraciffimis. Altiflima montium [ juga quatuor cenfentur it S. Udalrici, S. ” Helense, S. Viti, & S, Laurentii nomini- busfacrata, quse etiam ad*quat, fi non fe fnperat proceritate fua, & transfofsa pet medium via celeberrimus Mons Loibl, qui metidiem versus Carinthiam & Gar- niolia difterminat: neque inferior eft al- pium catena fecus reliqnam Meridiona- f;em plagam protenfa, & Italiam ab hac • gione diftinguens. Demum haud mi- m us attolluntur Tirolenfium rupium ver- •ii ces, qui occidentis Soliš jubar Garintbis 'Tubducnnt. Non itk verb k frigidis de- .feuditur Aquilonibiis, ubi cum Salisbur- q ienfit ditione, & Superiori Stjria conjun- # a | Arinthiae ingredimur Pro- K vinciam, fjdvarum , aut mon- J tiumhorrorenihilquidemSty- * rise cedentem, fed plurimis ta- h gitur, 1 1 _~sgc g )gg~ _ gitur, quamvis & hlc hujusmodi terrae tu- beta non defidetentur. Enumerata hadte- nus Carinthi* confinia claudit Inferior Styria, k qaa Otientale illius latus ftipa- tur. Pecorum quoque armemis, uti & pretiofioribus metallis abundare fertur lisec Provincia, fed lisec in terrse vifceri- bus abdita parum prolunt, cCtm paucaex iis hac tempeftate effbdiantur Ferrum tamen , xdque probatiHIrriUm pariunt Frifacenfes montes , aliique Lilers fonti- bus ptopi,nqui, £ quibus„copiosd etiam- num etutum $ mnltiplici in Oppido Ver- lach defudantium artificum genere in va- rias non tam magnas, qu&m parvas du- citur formas , elegantiifimž elaboratas. De ferri autem , quod in his antiqni Norici ' tegionibus effoditur, duritie , ac bonitate j- conftans femper fuit apud vetuftiifimos authores farna, Poetarum etižm carmi- nibus dilaudata; nam praeter Horatium, quem alibi adduximus, praeflb eft illud Ovidil. Dnrior & ferro, quod Noricus excoquil ignis. Plumbum prseterea hodieque gignit Ca• : ; rinthia in Villacenfis territorii morite, quem idcirco Pleibergum dici ab Agrico. la (a) docemur. Uberior iftic celebratnr pifci. (a) Le vet. ČT nov. met,/, i, , ~S3C 3 :m~ pifcium captura,quos partim offerunt Dra- vus, aliique amnes; partim lacus pluri- mis in locis expanfi. OccupatGarinthia veteris Čarni®, No- ricique 4 Taurifcis habitati partem * nam* que Noricos, Carnosque populos olim in* vicem conterminos luculente indicat Pii* nii textns jam il me alibi allegatus: jux- tdque Carnos , quondam Taurfci appePati, nune Norici. De Norici mediterranei fini- bus, qui ad alpium radices extenfi ma- gnum hnjus Regionis tračlum neceflarib compledlebantur , in Styri® deferiptione jam fatis difteruimus. Unde elucubran* da folurrjmodo eft Carnorum Sedeš, u6 fententia noftra folidis undique rationibus fulciatur. Primb itaque infelTam fuifle k Carnis utramqne alpinm dedivicatem, non modb ad Meridiem fcilicet, fed 5? Boream defcendentem , perfpicuž docet partim Strabo (b) dum ait: Qua trans Pa- dum Junt, Veneti incolunt, & lflri, ad Po¬ lam ufque : fupra Venttosfunt Čarni ; partim Plinius (c) iti feribens: Savus ex aipibus Camicis placidior, lTc. fiquidem palam omnibus eft, Venetos per planitiem Au- ftrali alpium lateri fubje<9ram diffundi, & Savum ex Borealibns earundem alpium fcopulis emanare. Alpium nomen ex al. A 2 bedi. (b)De/Jtuorbis l.f. Qc')HiJt.nat, l.i.caj* __-€3C 4 _ bedine deducit Feftas Pompeius his ver- bis: Sabini alpurn dixtre, quod poji e a latini album ; unde alpium Komen r ob nivium fci- licet candorem, quibus illae ferž pcrpetufe teguntar. Major fervet de Ča-rnorum ori- gine eontroverfia ; quidam enimfuppofi- ti o Annii Cerofo nimium fidei tribuente® st Čarno No e'mi poft diluvium filio , Tui- fconis fratre & gentem , & gentis nometv cxordiuntur. O efficene arrogand® fibf antiquitatis cacoethes! Fuggerus(d)& car- lis feu curribas , quibus olim Scjnhse* nune Tartari domornm loc6 femperva- gantes utuntur, camiae vocabulum deri¬ vat exifHmans Germanos k Sc^tharum eoloniis hinc expulfos , vifis hajusmo- di carribus, vernacala lingua Karrnei *ppellafle, ežmque vocem i fuperveni- entibas Romanis failTeinGarnos inflexamf verčtm longe prias innotuerant Roma¬ nis Čarni, qu&m ulla Scytharum in ha® oras irruptio podit demonftrari. Tertiam fibi fabrii atur originem *pud Schonleben (e)Palladins Cranum 'Thufcorum Regem primum Carnis parentem affignans; at nee conflat Cranam Thufcis imperaffe, nec ulla elueetratio, cur k Crano 6rian- »ur populi, qui k vetufliffimis fcriptori- bus (u)Spec. hon. 1. 3 . g. j. (cJ Cartt.Ant, Ap° fa. g. t, s. Sr .-S3C ? m- bus non Crani, fed Gami conftanter ap- pellantur. Demum ingeniofa faitem eft, fi non vera Schbnleben conjefhrra , qoam ipfe exercit« caus& addu&am mor refeilit, A Čarna nimirum Dea Carnos di- ■c* potuifle. quam Romani cardiniba« prav feeerant, jima iilud Ovidii (f) ad calen- das Junii ita canentis : Friina dies tibi Gama datur, Dea Cardi- nis hssc eft 5 Nnmine Claufa aperit, claudit aper- ta fuo. Siquidem alpes tanqaam Ita!i» clauftra, & angufti per ilias aditus veluti portae ha- iebantur: unde Nicephorus Caiiftus (g) de Eogenio Tyranno ita fcripfit. Masti- mum paravit extrcitum , &" 1 tali te portis , quas Romani Julitu a!p?s vocant, prxoccu. patits pr^/tdioimuit. Sed Tat fuperque pro guseftione de nominc diftum eft. Carnis ex Gallorum Colonia, qui in Aquileienfem agrum defcendentes Urbem fibi molki cceperant, emerfifle conjicic Schonleben,(h) anno ante Chrifti ortum 185. quo Galli inde recedere k Romani* juffi in propinqua montana commigrS. runt , quddam triumphaiium faftorurn fragmento innixus, inquo hic titulus ex- A 3 tat: (f) Fali. s. (g) Lib.c. 39, (h) Annal, Carin. p. 1. -ž 3C 6 )g&-_ tat: De GaUeis Kanje«. Verilm difertč Otrumque populum diftinguit Livius, (i) dum eotum Legatos Romam anno ejuf- dem aerae 170. tfrofeftos recenfet: eodern tempore , in'qilit, de C. Cajjio . quiConfulprio- re anno fuerat , que> el a ud Senatum delata funt : Legati Regžs Gallorum Cincibili ve- nerunt. Frater ejus verba in Senatu fecit , queHus , alpinorum populorum agros fociorum fuorum dspopulaturn C. Cafjium efje ; inde multa milila bominum in /ervitutern abri- puifje, Sub id tempu« Carnorum , Iflrorum , Japidum legati venerunt , duces /ibi ab Con- Jule CafJio primzim imperatos , qui in Mace- doniam ducenti exercitum iter monlirarent : pacatum ab fe tanquam ad aliud bellum ge- rendum abitjje i inde ex medjo regrefjum iti- nere , holhliter peragrnfje fines fitos ; pajjivn rapindsque , & incendia faBa , nec fe ad id locorum /etre, propter quam cau/am Confuli pr o hojiibus fuerint. Ec Regulo GaUorum ab- Jenti , iS~ hi. populil relpon/um eft: Senatum ea , qu- citiam cnm Carnis usque ad annum ante Virginis parturnn8. coluerunt, qoo Martius eo tempore Conful eosdem expu- gnaffe 2 t Gluverio creditur divinante Car. kos, non Sarnos apud Fiorum legendum ef- fe; qnam opinionem ambiguam magis reddit Gtonoviana editio, quae nec Carnos, nec Sarm<, fed Stonos expreffit. Favere ta- men non inficior Cinvctio, quod ipfemet adjicit, altero fcilicet anno Taurifcos in Romanorum poteftatem deveniffe; hoc enim non obfcure indicat. Carnos, utpoti Jtaliae propiores,fui(Te prius ab iisdem iub« jugatos. Porrb in occafuin ruente Roma. norum Cafarnm potentia , videntur Čar¬ ni anguftos alphnn limites transgreifi in propinqoam Norici regionem dominium iuum , nomenque protendiffe, ubi Carara- tani Primum, dein Carinchi appellati prag. fentem Carinthiae Provinciam com'plex£ funt. Neque audiendus hic eft apud Orte- liumRithaymerus,qui ex vetuftioriCarin- thi* vocabulo nufpiam reperiendo , qua- fi pe peram inverfo.hodiernum Carinthi« nomen defiuere arbitratur. Ridicula au¬ tem prorfus eft,& ab omnibus fanae men- A 4 tis 8 )ŽS- tis authoribus explofa Theophrafti Para- eslfi opinio; Romanos fcilicet tanto amo< re hunc Ducatum profecutos effe , ut Cha- titas intima vocaretur, atque k binis his verbis pofteriori *vo in unum contra&is ufitatam ha&enus Garinthiae vocemexo« liri. GamosGothorumRegiTheodorico poft- modum paruifledocetapud Velferum(k) Frocopius,& ab AttilaAquileiam obflden- te, t6tque aliis exteris populiš per has al« pinas fauces in Italiae viridaria turmatim lrmentibus, muha paffos effe, facilius eft menteconcipere,quim calamo adumbra- re, cosevis quippe deftituimur monumen. tis, k quibus erudiamur; nec fidendum ubiqueLazio, autMegifero, qui Ducutn ieriem, annortimqueordinem exinfirmis fanč conječturis ade6 imperterritč texunt, Ut fuismet oculis ea omnia perluftraffe penitus videantur. Inter illas autem gen- tes, qulbusia earcrum perturbationc Ca« rinthiapatuit, imperium fuumibimaxi- me firmavit Slavica, in quod unanimis authorum fenfus propendet , qu6dque i frequeeti ejusdem linguae ufu etiamnu indicatur: unde Slavi prioribus permixti. Slavi Winidi, &Carantani Fredegario a. pud Henfchenium (1) tefte dicebantur, ut & re- (k^Rer.Boj.l.}. j.Dagib.L.i.n.t. -€S( 9 __ ž reliquis, qui in Bohemiam , & Poloniam penetraverant, hac forfan ratione diftin- guerentur. Non licnit tamen Slaviš parta fibi fedetranquilleperfrui, f*pe enim cum Hunnis invicem collidebantur, aui etiarn fervitutis jugum illi.s aliquando impofuif. fe &Brunero (m) feruntnr,doneč 311110725. quidam nomine Samo natione Franeus mercatur* ftudiofoad praedičtosSlavos vc- tetibus Carnis immixtos f quos deinceps lina voce Carinthos dicam) commeare fo- litus, ducem delendae tvrannidi fe ptae- buit, & egregiae oper* pretium maxitnum tulit, ab inftitoris forte ad Regis cvečtus dignitatem , quam per annos 36. glotiose dicitur adminiftrafle: fed eo fub annnm 660.e vivis fublato an filiorum aliquis fo- lium confcenderit, anRegia poteftas ab~ rogata , & in plures Duces partita fuedt, 4 meliotis notae authoribus ambiguum re- linquitur. Succedentium enimPrincipum, feuDucum nomina exVita S.VirgiliiSalis- blirgenlis Epifcopi, ac ex Hilioria de conver- Jione Bojorum , &" Carantanorum anno cir- cicet 858' confcripta , vel etiarn ex dome. fticis gentis annalibus it Lazio faepe alle- gatis colligere quidem conatus eft eruditif- fimns Bollandus; fed denfas ubique of- fendittenebras, quibus tum ordiniš.tutn A 5 Chro- (m) Annah Boi. I. s> __ ~gg( io )g§» Chronologise ratio plurimum obfufcatur. Ouare eos dnntaxat, qoi propagand® fidei Orthodox® operam navarunr, hic brevitez memorabo. Evangdii Temina jam ab ipfo Apoftolo- rum aevo, ex D. Hermagorse Aquileienfis Epifcopi, eiiisque difcipulorum induftria per Noricum fuiffe fparfa,jam alils memi- nimus, magtiž.mque eorum partem in Ga- rinthiam Aquilei® Tolo fere contiguam in- terim deddiffe quis ambigat! certe oberes inde fračtus Tequentibus ftatim faeculis in ea adoleviffe non modd ex S. Severini Vita, Ted etiam ex D. Hieronymb conjicere fas eft : Horret anirnus , inquit ifte , tenaporum mlirorum mina* perfequi, Viginti , &" eh am- pl;us anni funt , quod inter Confhntinopolim, iT Alpes Julias Q Teu Carnicas , quse Carin- thiam, Sc Carnioliam k foro Julio diri- munt) qmti nondum f adepturum , ad propritu iterum reverjus efi oves. Ciarius poftmodum Carinthis affulfit fidei lumen poft Boruthi, feu Baruchi Ducis obitum,, quem Šamani Regi ftatim fubftituunt Me. giferus , (o) & qui hujus epitomen edidife Reichardus ; quafi eos puderet interce- dentium Principum fyl!abutn ignosafT?; id quippe S vero longž aberrare oftendit vetufta S. Virgilii Vita, ex qua c um clard inferatur Boruthum ad Pipini Francorum Regis anno 750. inaugurati aetatem accef- fiire, & Samo anno circiter 660,, vel, lit ipfe Megiferus afferit, 638 mortemoppe- tierit, adjio-, aut plane 112. annos Boru. thi Regnum extendi ea ratione deberet, quod qužm abfonum lit, nemo noft alTe- A 6 qui- (n) Acl. SS. ad diem. 6 . Feb . (o) Cb/on. Sur. Us. e. tf. ~ggc 12 )g 3 - quitur. Remtotam,utiin citata S.Virgilii Vita refertur, proptiis iliius vetbis ob ocu- los ponam : Non multopoji temperecnperunt Hunni eosdern Quarantanos boflili feditione graviter ajjligere, fuitque Dux tune eorurnBo- rutb nomine , qui Huiorum ex er c it um contra tos videni, interim Bavard nunciarefecit, ro¬ gam eos fibi in auxilium venire. At illi cum magna feliinatione veniente.r expugnaverunt Hunnos, & obfirmdverunt Quarantams ,fer- vitutir}, eos Regurn fubjecerunt, ftrnul £T con- fints eorum , duxerkntfy inde obfides Je c um in Bavariam, inter quos erat filius Borutb nomi- ne Karalius , quem pater ejus more Cbrijtiano nutriri, baptizari pojiulavit, quod ita fa- clum efl. Similiter deChetirnarofilio fratruJui fieri rogavit. Mortuo autemBoruth juJuFran- eorum, Bavari Karajium Christianu',n fa.Hu, petentibus eisdem Slaviš , remijerunt, (T illi eum Ducemfecerunf. fed pofied Ule tertio ari¬ no defuniius eli. Iterurn autem perm/JJione Pipini Regii populiš idem petentibuu Cbetima- rm Sbriliianuf Ducat tem fufcepit. Hanc in Garinthiam proficifcentem comitatus efl: Majoranus Pre$byter k S. VirgilioSalisbur- gi initiatus, quem paulb poit fubfequeba- tur Modeftus Epifcopus cnmWatone, Re- ginbčrto, Gozario, Latino, aliisque Evan¬ gelij praeconibus, qui munere fuo gnavA funčti, brevi meiiorem Provincise faciem, in- __:§c 13 )gs- ______ incolisijue mentem induerunt. Mortu» autem Ghetimaro (pergit Vitse fcriptor) Sc ort a tertia feditione, aliquoi annis nul! m Pref- byter ibi er at , ufque dum Waltunc Dux e 0- rum mifit iterum ad Virgilium Evifcopum,& intente polluiavit, ut ad confortandum in fide prndiclam ter ram aliquas deflinaret Presbjte- ros. Annnit S. Pr*ful, novosque fubmifit Fresbyteros, Heimonem, Reginobaldum, Majoranum , Gozarium , Erchebertnm, Auguftinum & Guntarium , qui laboran¬ ti ibi Ecclefiae fuppetias venirent, ipfe^ue deindeVirgilius perKarinthiam,fenfim tran * feundo ad fines Hunnorum ubi Trabm influit Danubiumpertranfiit. Waltunco fubroga* tnr il pluribus Ingo, vel inguo,cujus fingu- laris in promovenda re Chriftiana enitnit induftria, Dilaudit hanc apud Bollandum iEneas Sylvius, & quo rellqui acceperc; farna eji, inquit, a no DCCXS. poji Cbrilh Sal- vatoru artum imperante Carolo Magno, Du- tem gentis Ingmnem nomine, ingens conviviu frovincidlibus praparafje , dT agreflibus qui~ dem ad confpečium fuum intromi/Jis, in vafis aureii , atque argenteU ; Nobilibus vero , £T Magnatibm proculab oculucollocati«,fitlilibus miniflrari juffije : interrogatum , c ur ita fa- ceret , relfondijje, mn tam mttndos, qui Urbes, CT alta palatia , quam qui agros, 1 {T hurniles cafas colerent. Ru/iicu,quiGbriihEvangdium A 7 acce- 14 )S 9 - accepi[Jent,bapt:/mata undd purificatis, can- dietni, nitideu effe animns, nobilibm ac po- tentibm, qui fiurcitias idalorum fequenntur , Jordidas , ac nigerrimas ; fi vero pro anima- rum qualitatibiii in{lruxifje convivium-,ca[li- gatos ea re nobiles caUrvatimfacri baptrfma « tis undam quarentes , brevi tempore fub Vir- gilio, & Amone Juvavienfibus Epijcopis, uni- verf js Chrijii fidem accspijje. Demum Chri- ftianae legi in Carinthla ftabiliendae fupre« mam, eamq; fedulam impendrffe operam dicendus eft B, Domitianus ejusdem Pro- vinciseDux,quem odtavo fecolo jam ad fi¬ nem vergente, velnono jam ineunte Ca- rinthis imperaile Bollandus conjicit, cum in ejusVita nullum temporisappareac ve- ftigium praeter tenue aliquod,quod fuppe- dirat epitaphinm ejusdem farcophago poffc plura ab obitu fecula detečto incifum ; id enim hoc clauditur eloglo : Qui convertit ijiii ptpulum ad Ckriflianitatem ab infidelžtate. Praetereo caeteros poft Domitianum Du. ces , five Archiduces , quos longo ordine deduxit Megiferus, eos & memorato In- guone aufpicaeos, quem prirnum Carin. thiaeArchiducem itCarolo Magno Franco- rum Rege anno 772. creatum contendit, hoc unq inaudit* eo tempore dignitatis adjecSo ce(limonid(J?cut antiqu opinantur. Veium Ipeciofos bos na- tales non tam labefačtat Claudii obitus, quem pr*tenio ano 3 . nonasFebruarii Sir— mii aceidifTe notant exirhii chronologiRic- ciolius, & Brietius, quam propinq- a , nec nisi uno milliati ab hac Urbe diffira ltibli- niium »dificiorum vefbgia , & Civitatis alicujus Komanorum *vo ibi florentis in- dicia per Solienfem campnm vulgbSaal- feldt.feuZollfeldt diileminata ; *gte ftqui. dem mihi perfuadeo, Romanos Colotiias fuas , feu municipia tam modieo interval- lo disjunxiile. Quaie fatius exiftimo omif- s3 Claudia,feu Claudivio, quod Ptolom*. ns Danubiomagis admovet, aliamllrbem, guantum, fundatis in veterum hiftoria conjefturis, aflequi pofiiimus,per Solienfa rudera venari, quodantquam aggtediar, lej cienda eft Megiferi (r) hallucinatio , qui Salam Ucbem i Ptolomaeo memora- tam (O Cbron. Car. I. 3. c. p« -*3( a? )g§-_ tam ineptš iftic coilocat, ciam eam author Pannoniae non Norico adicribat, & in An- tonini Itinerario inter Sabar.am , & Hecli- tanom occurrat,qua>procul:tS..l:enri agro . Salam manifeflž reiegant; unde relicji^o- i rum pla? ita mod6 expendamus. In geminas incidi fententias, quse foli- dionbus niti rationibns vidcntur: Prima, ; q; »Plinii (s)Solvcnfe iftic fu fle agnofcit, plures fortita eft Patronos, netrpe Lazium, Ortelium, Meglenim, Lambecium, Bol- landum,a!iosque,quorum maximom fun- damentum in eo liftit, qu6d locus ille k Plin o Notico nferatur, & tnagnam praefe- ferat nnminis affinitatem cum Solionu campo, qui & intra veteies Norici limites continetur, & in Urbem eum aliquando ; excreviiTe,fparfa illicoftentant monnmen. L ta. Cumque neutro genere titatur author, Solvenfe potius municipium fuiffeautu- mo, qu&m Coloniam 1 uti nonnullis pe,rpe- ram placuit. Epifcopos infuper Domin¬ gom, Modelhamum, & Modeftum, cujus S. Virgilii Vita , nulla certa Tede affignata, mentionem facit, authoritate fua Solvenfi f praeficit Ecclefi* Megiferus. (t) Verutn cum bona tot iliuftrium fcriptorum venia fcifčitari mihi liceat, cur potius Pbnio fi- | dem adhibeant, eam Urbem inter Noricas re- (s) Lih. 3 . c.i 4 ' (0 Cbron.Car. i. 1 . c- 4 ' “S 3 C 2 4 )§S~ recenfenti, qužm tribnsaliis vetuflis etiS authoribus eandem Pannoniae adjndican- tibus ? fiquidem ipfotum plerique cenfent, & idem prorfus nomen pene convincit, Solyenfe illud municipium unam cum Solva Pannonia manficne fuiffe Civitatcm, cujus non folum Antoninus in itinere Acin- co Ctumerum ducente,& Ptolomaeus (u) in Inferiore Pannonia meminere ; venim etiam Antiqua utrinsquc Imperii Romani Notitia.ubi &hoc diferteadjicitur, ftativa fua ibi pofiiifFe EquitesMaurosfub difjiojitio- »e Viri frečlabilu Duois Provincia V derite Ripen/is , iT Cuneum Equitum Scutariorum. I Certi non unicus bic foretPlinii error,nam & JE monam Norico inferibit, cim Ptolo- jnseus, & limitum ratio eam inde exclu- fam in Pannonia relinquant. Sed neque praetenfa nominis affinitas iis admodum fuffragatur, prsefens enim latina vox Soli- mfis dedufta primčr videtur ex germanicis Saalfeld, vel Žollfeldt, qii3e tantam, quan- ta & nonn.ullis putatur, cum Solva confo- nantiam minime demonftranfc. ^mandata itaque ex Solienfi campoSoI- venfi Civitate, cim aliam inibi flatuere ob ] manifefta indicia neceffe lit, ad alteram me converto fententia emditiffimi Schon- kben,Tribnrnlam indubitatam Norici Ur- bera (u) Lib. ?. j6, • 4 SC 25 )gg»_ bem iftic coliocantis; quam eandern efie cnm Plinii, & Ptolomaei Tenruia non va- nž quis fafpicaretur. Magnum huic opi- nioni pondus addir, vel ipfe Megiferus, (x) dam agrum illum Zoilfeldt vitiatd etiam Libarniam k vulgo fuifleaetate fua nuncu- patum affirmat; quapropter non veretuE Tiburniam quoque eidem adftruere, e&m- queSolvenfi Ul bi mirabili artificio (uper- • sedificare. _ Plura fuppetent pro parte no. flra argumenta , dum veteres Tiburni« memorias excutiemus. Primam offerfc Eugippiusin S. Severini Noricorum Apo- , ftoli Vita apud Velierum excufa , (y) ubi hsc de eo leguntur: Pro decimis autem dan- du, quibus pauperes alersntur , Norici quoque P ra byteros rnijjts exhortatur epifiolis. Ex qucl eonpuetudine , c um nonnuOam ad eum era- gandarum vefhum copiam direxi/Jent , inter- rogavit eos , qui venerant ,Jl exCivitate qua- que Tiburnia ftmilis collatio mitteretur. Re- fpondentibm etiam indb protinu* adfuturos, vir Oei nequaquam eos vemre Rgnavit, fed dilatam eorum oblationem pradixit barbaru offerendam. ltaque non multo poji Cwes Ti¬ burnia,vario cum obftdentibuiGotbis certami¬ ne dimicantes , vix initi faderis paflione inter catera etiam largitionem jam in unum coDa- tam,quam mittere famulo Dei dijtulerant.bd- B Jiibus, (x) Chrtn. Car. I• s-c. s. (y) C. 17. -ESC 26 M- pradixerat , obtulerunt. Epifcopall etiam dignitateTiburniam fulfifle, certio- res nos reddit idern author iti fcribens: (z} Paulinu* quidarn ad S. Severinum, farna ejus latihs precurrente, pervenerat bicirt con- fortio beati viri diebus aliquot remoratuc, tlim • redire veliet, audivit ab so : Venerabilis Presby- ; ter feftina , quiafcito, dileBionem tuam , pop«. lorum dejideriu, iit credimvu , obluBantem,di- gnitai Epifcopatus ornabit : Mox remeante ad& patriam, ferrr.o in eo pradicentis impletus eji. Nam cives Tiburnia , qua eft Metropoli* Nori¬ ci, coegerunt pradiftum virum fummi Sacer- dotiifufcipere principatum. Eandem Tibur. , nienfi Utbi prsrogativam liquid6 confir- mant Afta Synodi Gradenfis anno 580. fub 1 Helia PatriarchaAquileienfi, qui eatempe- fiate Patriarchalcm Sedem Gradum trans- tulerat, celebrat«; hnic enim fubfcriptum legic Ughelius in uno illins exemplari Leo- rnanum Epifcopum S. Ecclefiae Teborri- cenfis,& in altero ex Barberina Bibliotheca defumpto Leonianum Epifcopum Tibor- nienfem. Decennio pbft Pfeudo-Synodus Matianenfis ex Venetiamm , & fecundse Rhaetiaa Epifcopis conflata in libello,quem Mauritio Otientis Imperatori porrexerant, apud Baronium (a} reperiendo, conqueri- tur de TiburnienGs Ecclefiae ab Aquileienfi Me. (2) C, 21, (a) In appe, to. 8 . adan. sp ». -g§C 2 7 )U'- __ Metropolita, eni antea parebat, defečiio- ne , quia ibi G ali tar um Ep ifčopi conflituerant Sacerdotes. Schonieben hlc Galliarnm Joc6 Germanise nomen fubftituit; at licet illo sevo Francorum Imperio Noricae, vicinae- que regiones minitne fSbje&ae fuerint, ad- mitti tamen poteft.Gallise Antiflites ex ze¬ lo apoftolico ad illas profečtos efle,vel alios Presbyteros fubmififle, ut ž. gentilium fu- perftitionibus eaSdem ad Chriftum revo. carent; tot enim barbari, qui abOdoacris Herulorum Regis tempore Noricum innn- dabant, idololatriam illuc rurfus invexe- laht; unde pluribus videtur Tibarnienfis Epifcopatus jam fub annum 590, defecifl. fe, nec amplius reftauratum inde efle con- ftat, nisi ailerere velimus Modeftum F-pi- fcopum , quem k S. Virgilio Salisburgenfi Prsefule Garantanis datum diximus, pri- mariam foam Sedem Tiburnise collocafle. Hinc fi Tibnrnieniis Ecclefia Aqutleienfi Patriarchae obtemperabat, verofimilius elucet, eam in Norici plaga Italiae propiori inquirendam efle , qualis erat CariMhise portio tune Norico adhaerens: faceffant ig'tur, qui nonTiburniam, fed Tiberinam 19 Eugippio legentes eam Ratisponam efle interpretantur, k Norici finifcus, quos fe. cus Oenum fluvium Ptotemaeus cerminat, longo fpatio avulfam : Nec mequidem i«- 6 2 tet, _ ■ -€SC 23 )gg~ ___ tet, fcriptores quCsbam, inter quos Paulus Diaconus , pofterioribus focuiis Noric® nomini adjecifle, quidquid Bojerum di- tio compieftebatur, eum icilicet in primis Rhstise fecundae traclum, qui inter Oe- num, & Lycum extenditur; fed Eugippii artate eam confuetudmem nondum tenuif- fe, quin illum Norici appelationem pro- prie ufurpafie, čemim fit ex ipfa S. Severi¬ ni Vita, in qua occidua Oeni ripa ad Rhae- tiam , non ad Noritum exprefsč refertur. Demum alTertioni noftrse non parum pa- trocinatur B. Virgo inSolio, eujns eo no. mine grandls^ibi afTurgit BaGlsca ; ejus qnippe origo videtur in praedtata 3 . Virgi- lii V ta defcribt, ubi de Presbyteris ab eo in Gabnthiam mitlis haec enarrantur: Qui venientes Karantanis dedicaverunt ibi Eccle- pam VirginU Gloriofa m Liburni a ( Eoiian- dus rečte corrigit in Tiburnia ) Civitate, & aliarn infua Adundrina Civitate. Cui opi- nioni fubfcribit ipfe Megiferus (b) ad an. nam 745., fed Liburniam, five Tiburniam cum Solva a,bsque fundamento confan. dens; additque alibi hanc eandem efle Ee- clefiam, quam tanqnam D. Petro facram memoratAneas Sylvius,durri allatas fuge- rius inaugurandiDucis ceremonias ita pro- fequitur: Deinde ad Ectlejiam bolietifem per- git, (b) Chron. Car. I, s, c. 4S. __ -SgC 29 )Ž3-_ git, qu,t in frcpinque tu-.nulo pta eli S. Petri twcabulum habens , & olim Pontificali*fuijje divi tur : ubi peraclis facrificiu Princeps ruliica indumenta deponit , faludament&m^ induit, eonvivatksque felendidi cum proceribiu , in fr ata revertitur , ibique pro tribunalifedens , j ta fetentibus div si, feuda confert. Nor m >dč> Epifcopali Cathedra hocTemplum fuille cendecoratum cenfetReiehardus.fed & Pr*fulutnfyllabum contexit,qui S.Mo- defto primoiilius Ecclefise , uti conjicitur, Moderatori fuceefleie, vkleluet Majora- nus, Modelhamus, Adflbinus.Madoldus, ■V^armanus, Theodoricus ,Otho ,OiWal- dus, tandem An.870. defiiffe credit Solien- fem , feu Tiburnienfem Epifoopatiim , re- tnanentibus tantum quifcn'isdam Canonicis cum Prsepofitura , qu3ehodeque perfeve- rat. Coilečto iftic abaccolarum p etate thefauro inhians Maobitius Hungarorum Dučtor anno 1482. debilem alias locum Gbiidione pcemit, fed Radhauptii Canontci reliquos omnes ad llrenuam defenfionem, qu& verbčs,qo^ exemplo ftimulantis indu- firia. vel potius invithilimaa Ccelorum Re- ginae mtela tamdiu repuifus eft.don-ec per- cepto N^eisbriachii Ducis, ejusquemili- tum adventu alid cammigtavie. AnteqUam eSolienfi campo difcedamns, praeteieunda jion eft celebtis tlia ex aere fla~ E $ ■ tua _"Ž§C 30 )g&- _ tua An. 1502 . ab aranteruftico in eo inven* ta, & k Salisburgenfi Archi-Epifcopo Mat- thaeo Langio Salisburgum translata ,cujus femoriincifa inferiptio itk k Megifero pro- fertur. A. POBLIC1US D. L. aNTIOC. Tl. BaRBIUS O^P-L- aliam exhibebat in lim- 1 bo parma fimulefFofla his notis expreflam: M. GALLIC1RUS VtRDILLE L. L. BAR - B1US L.L.PHILOTHERllS PR.CRAXSAR- TUS BAR BI P.S Antinoi, quem Impera- tor Hadrianus deperibat, fimulaerum il- lud effe conjecit V nandus Pighius apud Lambecium , fed fiic eum meritb refellit, ciim nullam praefeferat fimilitudinem cum marmorea Antinoiftatua Romae in Vatica- nis hortis erečta; Romanam enim effigiem diceres adolefcentis glabri, atque inermis, qua!is fuit Aminous in prima juventusis flore Mili aquis extinčhis; at Solienfis hsee 3tnea virum exprimit militarem, hirfu- tum,& parma,fecuriquebellica armatumj ipfe verč Lambecius, tat pene certum fibi pot us perfaadec, ftatuam bane žquinqtie illis Libertis, quorum nomina in addu&is inferiptionibus leguntur asre collata , Sc communi nomine pofitsm effe in honore TIBERI1 BaR Bil TITI ARI DECUR10RIS COLORlsE JTV10R/E, qui inferiptus re- peritur cuidam monumento Labaci, bt Šruterus refert, aflervatQ. Innumera prše. terea _ -e§: 31 )gs- terea in hoc campo eruuntur numifraata, a!i 4 que antiqu* Urbis opulenti* teftimo- nia , fed jam iftic longius commoriti, Cla- genfurtum, unde digreffi fuioms, tandem revertamnr. Sex Givitatem hanc coronantr Templa hk breviter enumeranda : Parocbiale D. Aigidii honoribus decotun* grandaevam menftrabat setatem, fed ante decennium folo aequatnm alteri locum celin, quod juxta nov,* archite&onices regulas ab eo tempore alTurrexit. Majprem oitentai malem alterumSaniSds Apoftolorum Priu- cipibu« Petro & Paulo facrum, cui adjacet Societatis Jašu Collegium ab Archiduce Ferdinando.poftea Caefare ejus nominis fe- cundo anno 1604. fundatum, ea pr*cipu 4 de caufa, ut Lutherana haerefis , radicitiis extirparetur, quam quadriennio priiis jam evellere cceperac Martinuj Seccovienfis Ant ftes ; hic enim quadringentis ftipatus miiitibus anno 1600. Urbcm fubiit, atquc H.terodoxorum libris puhlice concrema« tis omne Augaftanse Confeflionis exerci. tium interdi'xit. Poftea ver6 copulata eft Catholicae pietati eruditio,ineximioquip- pe ill us Coliegii Gymnafi ) praeter amce- niores Mufrs, tam peripatetic®, & Ma* thematicae fcient!*, tum Moralis Tbeo* logia, & facri Canones traduntur. S. Spi i. B 4 siU •S3C v j gg- __ tns EccleGa penes Provincialem Domum , in qua fcilicet Statuum Gomitia convo- cantur, pauld ante annum 1636- quollrbe univerfa confiagrante immunis evafit.aedi- iicata, quatuor circitet abhinc luftris facris D. Urful£ Virginibus tradita eft , quae no. bilem illic Parthenonem iibi concinarunt: ejus ver6 loco Carinthise Proceres aliam S. Angelo Guftodi dicatam extia moenia erexere : praedičto facrarum D. Urfulae Vir¬ giniam templo eadem felicitas Ann. 1723. obtigit; quo tempore cčim tota pene Urbs in flammas abiiffet, illud penitus immune, intaftiimque perftitit: verum dilata folutn ea ftrages videtur; currente namque anno, dum reliqua civitas exruinis novam jam formam praeferret, excnlTum ž nubibus fnlmen (utquidam volunt) & templum, & rdigiofas aedes, adfit£sque aliquot do- mos extremS pene ruina involvit. H:s ac- cedunt S, Sebaftiani Templum adCivicum Nolbcomium fpe&ans, ifebina alia k Ve- nerabili Minorum D. Francifci,& Capuci- norum Ordine poffefTa, quoram primum Pariš Lodronius Salisburgenfis Archi-Epi- fcopus anno 1623. confecravit, alteturn autem Provinci* Status anno 1646. exci- tarunt. Circa annum 1716 Elifabethinae in Suburbio Gentiforenfi Monafteriurn ad fteminarum infirmarum fubfidium erige- is -83C 33 )Ž£- ____ te caeperunt, poit quod fua templutn fun- damenta fortitum eft. Nec modicum ad. ferunt eidem Urbi ornamentum binae mar. morese ftatus.quarum alteraSandtilfimam Triadem , altcra Beatiilimam Dbi Genitri- cem fine labe conceptam repr* fentat, ele- gantibus bafibus infiftentes. Fori denique centrum obtinet fpeciofus fons.nbi aquam marmoreus draco, cuima moreus piriter Hercules adftat, ž faucibus peipetub eru. &at. Ouas de hac Urhe ah An 648. usquead ejusdem fecuii 82.Megifems enar< at Cha- canum fciii et Hunnorun Regcm fcxag : n- 6a hominum millibus eam tune cinxiffe,& prolapfis cafu muris irn enrem , Pleurati Urbis Prsefečti fufpendio, furor' fuo !i;afle, gratis profečib afferit, edm nec ipfe, nec mortalium ullus noverit, Clagenfurtuni ea tempeftate in rerum natura adhuc ex- titiffe. Digniora tamen fide funt, qnae ad annum 1395"- commem >rat: Ni olaum nempe Liechtenfteinium judu Kreigii Pro¬ vinci*, ut vocant, Captanei, cui U' bis Se- natus morem gerere »bnuerat.incenfisSub- Urbiis, direptis pomcetiis, Civi 1 'usq ie, qni interdum excurrerant, notabili clade re- pulfis, Clagenfurtum arfte preliiffi, d nec intercedentibus apud Kteigi im nonnnllis i nobiliiate, prsefertitn Nicolao Dietrida- 3 y fteinio,] 34 )§§■“ ileinio, foluta fuit obGdio , & in criminis authores dmnaxat animadverfum. Sse- vior anno 1473 Clagenfurteofibus mina- batur hoftis; Ture* Gquidem fex millium numero najedlo Dravo circumfitos agros depopulati magnam ibidem ftragem edi. derunt. HačletiusCIagenfurti, vicini*que afpeftas non recreavit ; nune inde abfce- damus, reliqua etiam Carinthiae monu. menta fecundum alphabeti feriem con. templaturi. ARNOLDISTEINA- Rnoldifteina vuigo Amoldftein feu Arlftein 4milliaribus Clagenfutto re- cedens, rupeseft nobili Arce quondam co- lonata, qnam S. Otho ex Cornitibus ab Andech. Sc Dieflen Epifcopus Bambergen. lis, & Pomeranorum Apoftolus An 1124. «ti Reichardo, vel Biennio p6ft, uti Bure- lino placet, in egregium S. Benedidti Coe- nobium ccmvers«, Ingramo primi Abbatis munere ibi fungi jufTo/ubcujusnonofuc- cefTore Floriamundo anno circiter 1350. horrendus cujusdam propinqui mOntis la. pftis muitas Arces, pagosque tumulavit. Ab hoc vero vigeGtnus primus AbbasNon- nofusRitter ex Bambergenli Monafterio ia Priarem poftulatus, dein anno 1654. ad Iufulam evečtus obprseclara merita lecun- di -ggc 3? )žg- «li fundatoris encomio aReichardo celebra- tur. Pervetuftae maris & foeminse icones penes Templi fores muro infertae Arnol¬ du m Arcisconditorem. ejusque cenjugem referre multorum opinione creduntur. DIETRICHSTEINA. D letrichfteinam Arcem memorabilem reddunt rum antiquiifima Dietridi- fteinise profapi® origoCardinalicia pu. pu¬ ra Francifco aClementeViI!.collaia,S.R. I. Pr incipis dignitate e-dem, & pofteris i Fer¬ dinande Ii. impertica, obitis legationibusr ac fum s apnd Catfaream Aulam muneri- bus fplendidlffimae, tum bina obfidia ab es aliquando exaltata. Pritnd earn ftrinxis anno 1334. Margaretha Mauitafchia, qu* non tam aperta arnvorum vi, qu&m occul- tis infidiis in Arcem Fasvire decreverat; ir- repferant enim aliquot illius ficarii, ut Henricum Dietrichfteinium, & Dietricum V^elzium loči propugnatores improvis6 adorirentur, fed detedii intentatarn afiis nečem ipfi tulerunt: impar nihilominus oblidentium ferociae prsefidium favente ssodlis caligineCaftrum deferuit & Maulta- fchianis copiis mox diripiendum. Šurre- xerat quidem inde magn ficentiits ; fed atrocioranno 1483. in iilud ingrivt tem- peftas, quando Hungarorum Duftor Ma- B 6 srape- "■§§( 36 )§!■ rapetrus protradla ultra fextum menrem ©bGdione Dietrichftsinam afHixit, quam Pancratius Dietrichftein , elule faepius ho- ftinm irnpetu, ftrenue tuebatur. Verum, quamvis Marapetrus in iingulari certami- ne grave in brachio,& fronte vulnus &Pan- cratio etiam fauciato accepiffet, & Provin¬ ci« Proceres commeatu interim obfefla« rum vires inflauraflent, obftinata tamen Hungatorum conftantia frafti Dietrich- fteinenlfes Arcem Marapetro dederunt, ab eo funditus everfam. FANUMS. ANDREJ. Anum S. Andrej Urbs eft in peramOE* na Valle Lavantina ad cognominem fluvium Gta,ubi antiquum Fiavium,cujus Praefečfurarum Romanarum codex,& Pli- nius mentionem faciunt, fe reperiffe jadbat apud Marianum Lazius ; Valkm enim in- de Flavianain , poftea Lavanam, tandem Lavandam didtarn iruaginatur , fed quis non miretur, vel potius derideat adeb fub- tile Lavantinae etymologise ex Flavio de- ducend« artificium ? Vailem hanc Comi. tatus titulo quondam illuftratam ex Megi. fero difcimus, cujos dominium anno 992. Henricus Garinthi« Dux Sigcfrido ex Ca. rnitibus Sponhaimenfibus S. Hartvici Sa- lisburgeHlisAntiftitis fratri,cuiRicbardam Eliaru __ ~Sg( 37 JŽ3-__ filiam defpomlerat, dotis nomine conccf- fic. Anno 1480. ad eam ufque depraedan« dam penetraverantTurcae , fed & Georgio Schaanberg co, qui convocatis ad fe Rufti. eis, & multipiicatis tjmpanis tenuem fua. tum militum manipnlum baftibus formi, dabdem reddiderat, nočtu impetiti, matu- raca protinus fugi ea etiam fpolia, qusc ali. UnJe advexerant,vičboribus coliigenda re- liquere. In D. Andreae Urhe Epifcopalem erexic cathedram Eberhardus II. Arthi. Epifcopus SalisburgenGs anno . G Briinne- rum (c) feqnimur 1226- fed biennio tar- d us,fiSteronem,& Reichardum fedtamur. Primus in ea fedit Udalricus e Domefticis Eberhardi Sacellanis , 29. ad hanc nsque diem na&us SuccefTores. Ex his decimns Conradus Torer anno 1411. vit® fundtus , aliquod fandtitatis fuae argumentu trans- mifit: pofteris , qui ejus corpus in chori fu- premitate parieti finč tumba inclufum an- 110 1642. ferž incorruptum repererunt: & vigefimus Iextus Albertus de Priamisan- HO 1640. ea dignitate inGgnitus piap fuae munificentias monumenuim Lauretanarn uempe B. V. Aidem extra Urbetn exc.ta. Vit, in qnam invitat* ex Mavenbergenfi Perthenone a!iquot facrae Virgines D. Do. minici regulas profeff* anno ejus faeculi B? 63. (c) Annti.1.13. •€ 3 C 38 » 63. commigržlruiit, Epifcopatus honori alterum »djecit elapfo nuper fseculo Impe¬ rator videlicetS. R. I. Principis prasrogati- yam. Sexdecim annls ante lldairici inau- gurationem, Prsepofitorom catalogum , qui Coliegiatas , rat vocant, Ecdefiae iftic prsefunt, 4 Friderico orditur Reichardus 5 at iliorum vigeGmus fextusjoannes Gam- bacius Infulas ufum primd adeptus eft. In primaria ejasdem Urbis BaGlicaD. Andre* dicata, inventa narrat praecitatus Arurme- rus facra Divorum Viti& Modefti lipfana, atque Salisburgum , Paflavienfi , & Chy- menG Praefule praeter Salisburgenfem Ar« chi - Epifcopum pompam comitantibus translata. FANUM S. PAULI. Anum S. Pauli Oppidum eft Lavanti- nse Vallis 6- milliaribus Ciagenfurto diHIcum,& fplendidiffimo Ordin.S.Benedi. Monafterio deeoratum •, quod A. 1091. Comes EngelbertusTemplo addidit 4 Si- gefrido . & Richarda parencibus fuis pri¬ dem ere&o.&gentiumApoftoli honoribus dovoco-, in pium hoe opus confpirantibus Hadwige Engelberti conjuge, Sc Hartvice Magdeburgenfi Archi - Enifcopo ejusdem fratre. Nec 4 liberali patris anirno degene. res conditoris GliiBemardus, & Henricus Ca- _ ligiofis virtutibus , partim in hoc Aicete« rio , partim apud S. Joannis Baptiftae Sa- cellnm propinquo colli inilftens refplen- duit, unde terras yaledicens ad fidera evo. lavit; quem faeltcem tranfitum xs campa- numedito, ud fertur, divinitus fono, la- td evulgavit. Procerurn ver6 hlc quie» fcentium nomina exhibent fequentes ver. fus in fubterraneae cryptx aditu exarati. Hlc fundatores Comes inclytus Engelber. tus, Hadwigis conjux hlc Comitiffi jacenS. Hlc Magdeburgenfis facer Atchiepifcopus Hardwig, Atque Carimhiacum pars generofa Da- cum. Hie Spenhaimenfis Sigfridus, & aima Ri* charda _____ -€3C 4 1 JŽS-_ Lavantina Comes, & ComitilTa cubant. Hi tibi fundarunt Dux optime, maxime Templum, Hanc Sc Sande tibi Paule dedere do- mum. FANUM S. VITI. F Anum S. Viti vulgoS. Veit amoeno gaudens folo 2 miliiaribus Clagenfur- io reir.ovetur. VetushicSianticum An. tonino in Itinerariis notum (letiCe fibi fa- cilž perfuadet Lazius. Sianzium , in S. Vi- tum miferabiliterdetorquens , quin imo B prifcum iilnd nomen k plebe vitiatum prsetendit, in vernacnlam vocem S. Veit infledendum potius erat, quod utique illi diiliciiius accidiffet. Sed veroiimiliorem Givitatis originem nobis fuggeric Megife- tus(d)& NicolaoCiaudiano primo editam, quam in hanc Sinopfim contraxi. Anno, t)02. Eberhardus Carint.hise Dux pradium cum Hunnis propediem conferturus, fu. fis ad Deum precibus ccelefte fubfidium, cim in terris deeffe*, imploravit, quod ut certius obtinem, voto fe obdlrinxit,Tem. pli in eo, quo tune degebat, ioco poft vi- ftoriam extruendi, dein in hoftes progref- fus, palmamqne iis fugatis gloriosd con- fecutus promiffa exfolvit, faeta Ai.de incer pi- (d) Chren, Or. 1.8 . c. 44. €8C 42 )83~ pinos, & alnos, quibus tanc terra illa fyl- vefcebat, S. Viti cultui dedicata. Hinc S. Veit in ErJa locus is k vulgo dibi caepit, & adftrudlis fenfim domibus Civitatis fpe- ciem poftea prdefetulit, hujus fitu dele&a- tns Carinthias Dux Meinhardus, illam in Aul« fuae Sedem elečlam anno 1292. to. tius DucatusMetropolim declaravit. Ejus fplendorem non parum imminuit incen- diumfubannum 1336. vel k cadente čnu. bibusfalmine, vel 4 famalisodio in Do- minos flagrantibus, & eo ultionis genere utentibus excitaturn. In hanc Urbem prA m6 movit anno 1307. Conradus Salisbtir- geniis Praeful, fufcepta ex Alberti Catfaris judu in Carinthiam expeditione, & Hen- ricoDnce in Bohemia interim ad coronam afpirante, eam fibi foeliciterfubjecit. Ma- /orem adbuc eidem intnlie labem anno i35-9.Archidux Auftriae Rudolphus,quan» do ;n deli&i poenam, quod inArchiducis copiis č Solienii campo repeliendis Cives commiferant, eam vi fuperatam,m litum licentiaeobtulit devaftandam. His itaque calamitatibns depreiTa S. VitiCivjtas, & i Vulcano rurfus anno 1409. peifimč ac- cepta, Clagenfurtenii tandem Urbl Pro. Vinciae ceifit Principatum. No»atu hic dignus eft (uperioris fori fons, č quo pro. filientena aquain excipit ingens craterex _ ~S3( 43 )gfr __ nnico albi marmoris frufto conftans, & inter Tiburniae rudera repertus. Extra Urbem florebat olim , Alegifero tefte, San&imonialium ex Ordine S. Clarae Cca- nobiam ž. Friderico AufFenfteinio anno 1323. dotatum , fed elanguefcente paula. tim priftino difciplinse vigore, in hofpi« talem pauperum fenum domuna conver. fum poftea eile idem author fubne&it,, FELDKIRCHIUM. F Eldkirchium Oppidum non procul ab- Offiacenii lacu diftans ob celebtem inclaruit confliftum, qui inter Maulta. fchiam,& Auffenfteinium proArehiduce Ottone Garinthiam moderantem anno 1334. in ejus territorioexarfit: illi mere. bat Tfralenfis, & Bohemicut mšles, fub hoc verd cum fuis cohortibus militabant Comitis Ortenburgii , Dietrichfteinii, Liednenftelnii, Stubenbergii, Ungnadii, Cola zii, Liebenbergii, Glane^gii, aliique Cotnplares, quibtis Seccovienfis, & Laba- cenfis Epifcopi fnas qnoque copias adjun* xerant 5 acriterutrinque dimicatum, da. nec csfis dnobus Carintiiorum millibus, & Auffenfteinio cnm reiiquo exercitu »gre Fekikirchium evadente,Alaultafch a viftoriam obemuit, qua nimium fuper« biens in Hafnerbcrgam Arcem , 6»ter&- que loca demde graffabatur. F KI- , ~g§C 44 )§§•' FR1SACUM. F Ri-facum vulgb Freyfach, vel Friefach famofa, Ant fet, Albertum eandem reparaffe, aut no- vis proventibus auxiiFe. Neque hunc no- dum folvit, dum alibi ait: Erbonem in Ec - cleftu S. Domitiam apud Mileftadiurn mena- ebos prrmhm injhtui(]e : quibtn Abbatem pa- Jiea coHceJJint Albertin Tridentinus Epifcopus. Cum enim Albertus fecundus Ortenbur- genfis a Pyrrho Pincio,qui Tridentinorura PraefulumVitas elncubravit, apud Bollan- dum dicatur ano 1363 eam Ecclefiarri gu- bernafle, arduum creditu eft Milleftadien- fes D. Benedičii Religiofos 26©. annis Ab. bate caruifle ; quin im6 Vic* author ipfa Erbonis fundatoris setate , vel faltem nun imiltb p6ft Martinum quendam Abbatem diferte commemorat. Incoluit deferiptum hačlenus Coenobium faera Benedičtino- rumFamilia ufque ad annum 1468. quo iis per alia ejusdem Ordinis domicilia di- fperlis.& aHignataiifdem ex Milleftadien- fibus bonis ad vitam fuftentatione, Fride- ricusl V.Imperator in fedemGeneralisMa- giflri Ordinis S. Georgii, ad reprimendas quotidianas Turcarum incurfiones tune a fe ere&i.eum locum convertit,a(Tentien- te Paulo II. Snmmo Pontifice , & per da- tam eo anno Bnllarn Ordinem approbante, Ji pluribus ejus fuccefforibusdeinceps con- C 5 firma- _-S3C 58 )&“_ firmatum. Infignis hujus Ordinis fymme. triam eruditionis gratia non pigeat lečto- rem addifcere ex Pauli II. diplomate,cujus fequentem paragraphum fuo inferuit Leo X. & Daniel Papebrochius,(i) typis evul- gavit: volniffe nempe Fridericum quan- dam domum militarem in-MonaftcrioMMtadt Salzburgen/is Dicecejis, loco ad boe accommo- do cum Ecclejia , claujlro , dormitorio , aulis t cameris , (T aliis neceffariis ofpcinis , de fuis propriis facultatibui fundare, ac adificare pro ufu, & babi tat ione perpetuis qucrundam Fr a - trum ipjius militaris Ordinis , laieorum Mili - tum , ac etiam Sacerdotum , Jive Clericorum quorkm unus per pmfatum Fridericum Impe- ratorem hac prima vice ad hoc eligendus,&' de- putandus,Magifler Generalis eziffat, & dein- de eofublatb de medio per Milites ( de confenfu tamen ipjius Fridericž,aut antiquioris ejusdem Domus Aufiria Ducis)fucce(Jor eligatur.Pref- byter verepraditta Domus , quorum unus per tflios eligendus Jit Prapofitus, pradiclo Magi- flro Generali fubeffe cenfeantur. Ac prima Ca - mera Magi\\ro,fecunda Prapojito , tsrtia anti- quiori Militi, quarta feniori Sacerdoti, &“ Jic deinceps ajjignari deb e ant,it d, ut inter duosMi- lites unus Sacerdos , iF inter duos Sacerdotes unus Miles jit■ In eboro vere Magijler pri «. mum babeat locum , ac demum in ib o Sacerdo¬ tes (i) Ati. SS, ad diern z j. Aprili s- _ -SgCflOžfr tes Milice s omnino pracedant, Et tam Mac. giller (T Milites , qudm Prapojitus ac Sactr¬ dote s cajiitatii , & obedientia vota fronte e- mittant. Ad paupertatis vera votum emit- tendum nuDdtenus adjlringrtntur inviti. Huc- ufque diploma. Caeterum non millefta- dienfi tantum dominio potiebatur Eque- ftris hic ordo , fed & fplendidis Carinthias Caftris Sternberga,& LandscronS, aliisque extra eam Provinciam fnndis , quibus il- lum Cacfarea fundatoris munificentia do- taverat. Succeflii temporis Joannes Si- benhirter Generalis Magifter, accedente Alexandri VI. Sumi Pontificis, & Maxi- miliani I. Imperatoris authoritate,!iberam utriufque hominum fexftsSodaIitatem in. ftituit nullis aliis obftri&am leoibus,qu&rri utillius Albo infcripti, vel unius anni pe¬ riodo propriis fumptibus adversusTurcas militarent veleleemofynas in beiiumTur- cicu impendendas elargirentur. Equituirs ac Sacerdotum Ordinem ipfum conflantiui infigne fuerat crux rubea , quam quovis fabbatho,& feftisDeiparae diebus fupra ve- Kem albam geftabant, fodalium vero crax aurea cum corona in circulo etiam aureo, qukm foleni ritu dexteronovi miiitisbra- chio appendebat GarcenGs Epifcopus, qui Uti & Milleftadienfis Magifter tanquam C 6 Ge- ■-ŽK 6o )g8- Generales Vicarii praeerant Sodalitati. In. tepuit tamen brevi, nec ultra feculum ex- currit pius hic militantium fervor, eoque Ordine vel fenfim evanefcente , vel inter bella extindto , Milleftadienfem ditionetn fibi adfcivere Auftrise Archiduces, ex qui- bus Ferdinandus dein Imperator , altero poftquam Styriae , Carinthixque regimen fufceperat, anno, id efl 1598. annuente Summo Pontifice, Societati Jbsu eandem contulit, ut indd Collegium , Academia- queGraecenfis,cujus inStyria rneminiraus, aleretur, ejusdem etiam Societatis Red. dentia ibidem inftituta. Nune ad 11 . Do. mitianum, ejusque faerum cultum rever- tamur, qui fuperioribus prsefertim feculis iti circnmfitis populiš cordi fuit, ut non folum e Carjnihia,Carniolia & Styria, fed ab extremis etiam Iftrise finibus , Panno- niiquead illiustumuli venerationem ad- Volarent ; nec inani operae pretio , faepe enim obtentis per miracula gratiis Iaeti pa- triam repetebant. Pretiufum hujus Beati pignus, u;i refert praecitatus anonymus , ex priori fepulehto elevatum, in alio di- gniori condideratAbbas MartinusDantus, ne cum alicrit cadaveribus. quos fibi fan- guine juntSos ibi humari jufferat Erbo.ali. quando confunderetur ; quod paulb poft annum 1102. evenifle fat perfpicue ex his cir« »S3C 6! __ circnmftantiii aiguitur. lllius porrč in- Ventionem, cujus setatem divinare haud praefumo , M profequitur Vitse author: Abbas quidam eratnomineOtto hakens in con - gregatione fua centum , & quinquaginta bo- mines IJvrituales■ Hujus diebus dum funda- menta Monajterii majoris jacerent, poli corn- buftionem prioris , tune exin provifo reliqu :4 B.Domitiani,&‘ Mari* uxoris ejus, JTofla cu- jufdam infantuli fimul inventa funt,ŠT figil- lurn juxta habens imaginem Ducis in tbrono fedentis , gladium in r/utnu tenentis : a d h*c fuperferipto : BEATUS D 0 M 1 TIANUS DUX FUNDaTOR HUJUS ECCLES 1 JE. Ex aU Ura autem p ar te : H/E SUNT RELlfUlrE MaRIAi UX 0 R 1 S EJUS. Hafce reliquias honoratiori loco donavit Otto , easque tertič> ad alinm tranftulie annoi44i.Jo- annes Gurcenfis Epifcopus, cujus transla- tionis curri nulla apud anonymum men- tio cccurat, clero id argumento eft, hunc ad praediftum tempus non pervenifle. De¬ ni um anno 1492. quincum iilae nadte funt tumulum ante altare fcilicet decenter col- locaiae, in quo nonis Februarji mifla de B. Domiriano quondam celebrabaeur, nune autem de eo folum babetur illa die pane- \ g7ncus,qua etiam abfolutis divinis diftri- buuntur in praefentes rotundi ex fecaii pa- nes, fiata prius precatione,invocatoaue C 7 B. Do- __~S3( 6a )gg~ B. Domitiani patrocinio benedičti. Die« bus autem Nativitatis , Circumcifionis, 8 c Epiphaniae certa cetevifiae menfura gratis infingulos fubditos,tefte Bollando, eroga- tur. Praeter Virorum Monafterium alinsž quoque Sanctimonialium Milleftadii flo- ruifle indicant miracula, quseanonymus EeatiVitaefubjecit.cum bij earummemo- ria ibidem renovetur. MOSBURGUM. M Osburgnm vulgb Mosburg valida Arx ab Auftro Dravum fluvium,& ab Arčto Verdenfem lacum refpiciens.oc- tavum jam feculum fua »tate transgredi. tur, fi fidem Megifero habemus. Narrat qnippe ad annum 840. Brynnonem Princi« pem exMoravia oriundum cnm Hezilone filio Hezelburgenfem Urbem 9 ause eun- dem hunc fitum occupabat,reparšffe; deia ad annum 854. Arcem , cui Mosburgum nomen, a Carolomanno Ludovici Germa¬ ni« Regis filio, quem Reiehardus inter Ca. rinthise Duces D.Domitiano fiatim fubro. gat, un& cum Templo erečtam efle, probe. que munitam afleverat; fed certius Mof- burgenfis Arx hodie gloriatur nobiliffima Gomitum de Kronegg profapia, ž. qua di- eitur polfideri. OS- « 63 )g& OSSIACUM. O SGacenfe Ordinis S.Benedidi Coenobi- um tum vetuftate fua, tum pracfenti etiam fplendore celeberrimum fubjedo lacui nomenindit, inter 'VTerdenfem ad Ortum , & Milleftadienfem ad Occafum per magnum Spatium efliifo. Conjugum fundatorum nornen exponunt epitaphia incifa: quod ad maritum pertinet, his ver- fibus conftat: Q.ui jacet hoc tumulo Comes,hanc funda- verat ./Edem Ozzius : ergo polum o ocybs Ozzi cape! Uxoris autem eloginm hoc alterumper- ftringit diftichon. Condidi Irenburgis clauftrum hocOomes, ofla recondit Nune crypta h»c , condant 6 animatn aftra meam ! , Fundationis aevum denfis involvitur tene- bris, č quibus faltem fplendidum boe cri- tur encomium , nonnifiantiquiffimos efle h 11 ;us Monaftetii nataies,quos longa fe- culorum feries ade6 procul ab hominum memoria removit, ut penitus ignorentur. Certe non folum annis, fed integris feculis i quibusdam aberratur , tantiim enim feriptorum fententiae ab Invicem feparan- tur. Maxime k nobis diflica origo, & S. Patri- -•SBC 64 __ Fatriarchae Benedičti aetatem pene attin- gens proditur & nonnullis verfibus , qni in MSS. OHiacenfium documentis tefle Schonleben itk leguntur. AChriftobis tercentenfimus anus, Ozzius irnburgis , quo fuit atqoe Popo. Is pater,ha?c genitrix, amborum filius ifte, lili Pagam heu ! iftelidelis, ehen ! Gonverfi tandem ftruxere palatia Chriflo , Et BenednSe tuis, ftame Pepone Pio. PauI6 minus remota tempora indicat an- nus 687. fublcriptus literis k Reichardo ,& Schonleben editis, quas ab Ozzio parente, &Popone filio Slavico idiomate vicifiim datas ferunt, ant comminifcuntur; fiqui- dem Poppo, tit ad eum annum narratRei- chardns,ex Tiftenftditione.cui interVilla- cum.&Feldkirchiiim protenfae dominaba- tur parens,Romamperegre profečtusChri- ftiana imbibit dogmaca, & faero afperfus laticead Ecclefiafticatn vitae normam ani- mum applieuerat: quo intellefto Ozzius kfilio expetiit,tn lihi quampr!mum aperi- ret, cur ab a vita religione defciviflet, & quodnarn foretillud Namen, quod ado- randnm fufceperat. Paruitillico Poppo, & quo Catholicae fidei myfteria edočli pa- rentes , Chrifto mantis , & Oilhcenfi po- ftea Coenobio mitium dedete. H*c qut- dem lecum optime cohaerent, at non mo. dicam __ - S 3 ( 65 _ dicam patiuntur difficultatem.G cum affi- gnato tum in carminibus, tum in lteris tempore componantur; qu'i enim fieri po. tuit, ut feptimo feculo adeb eminens Ro. man* Ecclefiae propugnaculum iniister« ris excitaretur, quas fub anum 600. inun- daverant Slavi, Ca;antani poftei vocati, & Idclorum cultui per bina circiter fecula iti addičti, ut in Bavariam anno 697. ex- currentes S.Marinum Epifcopum in Or- thodox* fidei odium flamis confecerint, utiV elferus (k) annotavit. Confultius ita- que videtur ad Inguonis,autDomitianiCa- rinthi* Ducum regimen hujus Monafte- rii exordium difierre, fub quibns, ut fupe- rius diximus, revirere fenfim coepit Evan- gebi femen i Salisburgenlibns excultum : qu,* conječtura,G fecundumBollandichro- nologiam in univerfali Provinci* defcrip. tione allegatam expendatur,penitus coin- cidit cum Megiferi opiniene fub Caroli MagniRcgno,aut Imperio Ozziconverfio- nem ftatuente,quim ex fundationis literis in Coenobio aflervatis fe haufifle teftatur. Primus Abbas Ofiiacenfibus prsefuiiTe Be- rinolphus dicitur i Reichardo, qui ab an¬ no 687- eorum hiftoriam orditur.dein ex- eidifle aflerit reliquorum nomina ufq; ad anum 779. quo a Slavorum popuiationi- bus, (k} Ker. Boj, l. 4 • _ -sr a s )ga- _ bus, & incendiis excifurri Offiacum per in- tegrum feculnm puiat in fuis cineribns jacnifle; fed quis credet Slavos ptopriam regionem (tune primb vaftaile,quam jam & longo tempore poflidebant? hoc tamen il- le minime curans, utfeculum ad unguem • impleat,anno 879. Oliiacenfibus Monafte- rium teftituit faeris S. Fcelicitatis, feptem ejus filiorum, & S.Maximiliani Confeflo- ris lipfanis & memorato Garolomanno ea occafione donatum. Caeterum prinius, cujuscerta aetas innotuerit, Abbatis mu. neri admotus eft Teucho, inter quem & nobilem matronam nomine Bertam ali- quas circa quoddam praedium controver- fias intervenifle fetibit Megiietns abA- quileienfi Patriarcha ano 1090. decifas. A Teuchone au»e quinquaginta circiter nu- merantur, qui hujus Coenobii gubernacu- Ium rexerunt: ex- his peculiari laudedi- gnos cenfeo S, Bernerum anno 1307. & Chriftophorum Capponig anno 1656. ad eum honoris gradum promotos. Trcs ille ex materia lucidiilima globos diverfis x. gritudinum generibus divina virtute eti- amnum medentes, quos faeris operanti Deipara obtulerat, pretiofam veluti haere- ditatem fuis in Chrifto filiis tranfmifit, fed tertius alio faepž aveftus, & toties coelitus relatus tandem non fine adftantium admi- ra- _->S 3 ( 67 )gg-_ ratione ex ara difpamit. Comparato alter Weternbergenfi dominio,quodunicomil- liari ^Monafterio divellitur,plerosque Re. 1'giofos eb tranftulit, \at faorum valetudi- ni confuleret, quos ali&s infalubre OHiaci coslum prsmatura morte ad tnmbam de. trudebat. Illud adhuc memorabile iftic circumfertur, videlicet Boleslaum II. Po- loniae Regem OHiaci quiefcere , qu6 ille appulerat, dum impiam S. Stanislai Cra- covienfis Epifcopi csedem expiaturns Ro. mam peteret; ctimque occulta quadam vi ultra progredi vetaretur, fe alium 0- muians ad vilia culinae munia regias ma« nus demiferat, doneč morti preximus fa« um priftinum ftatum Abbati detexiflet. Aliqnatenus tamen adverfatur huic Rei- cbardi relationi communis Hiftoricorum fenfus, qui Longinum Polonorum gefta fcribentem fecuti,Boleslaum k Regno pto- fugum, in infaniam primč verfum, mox 4 canibus ano 1080, devoratum tradidere< OSTERWICIUM. O Stecvvicium vulgb Ofterv/ia magnifi- ca Arxtribus milliaribus Clagenfur- to in Boream remota.Schenkiorum Comi- tum quondam Sedeš, ab Excellentiliima Domino Comite Kevenlniller Supremo PrvinciaE Moderatore hodie obtinetur. Te. «€ 3 ' 68 Tegit il!a prasaltum coiiem, qui patentem circumquaqne planitiem defpeftat: infi- gni quoque armamentario, aM>que vetu- fiate fua pretiofis dmeliis celebratur, fed maxime coraendatula, quod vi&oriarum curfum, quibus per reliquam Carinthiarn fuperbiebat Maultafchia, fua fortitudine abruperit. Obfeditilla anno 1334- Ofter- Wicium, in quod praecipua Carinthi* No* bilitas ex aliis minus tutis Arcibus fugata confluxerat, atque explicato circa rupem exercitu ^Reinhardo Schenkio loči Domi- no fibi Caftrum quantocyus dedi juffit po- tiiis, quim poftulavit; (I fecus faceret, ex- trema quacque minabitur. Veriam minis, & imperiis per contemptum explofis,ciim nulla aflultibus via pateret, produftS in plures menfes obfidio ftatuit longa inedii obfeffbs fubjugare 5 & fane e6 calamitatis Oftervvicenfes interim devenerant , ut mures, & feles in deliciis haberentur, nec magis potu, qužm cibo abundarent, cuni vel aqua eos jam defeciflet, His tamen malis minime fračlus propugnator Schen- kius bovinam pellem duobus tritici mo. diis, quibus tota definiebatur annona , farciri jnbet, ac per muros in obfidentium caftta devolvi , quo vifo Maultafchia multum rei frumentarise adhuc iis fupe- refle arbitrata, quibus volupe erat eam it* ita prodigere , abječta vidtoriae fpe inglo- ria decellit, quamvis non pauci iint, qui ea, quse in praefenti de Maultafebiana ad- ferunt, tanquam commentum rejiciunt. S T EI N A. S TeinaArx eftadDravi fluminis trajec- turn in editiori loco fita.de nobiliiiimae Rofenbergicorum Cormtum Familiae fub. jefta, qostm maxime illnfirat D. Laurentii Templnm i S Agatha Hildegarde Pauli Hildegardi Palaiini in Garimhia Comiti* cunjuge ibidem fepulta ere&nm , poft- quam marito adulterii falsč accufata.dfe ab eodem ex ProfnizaArte per praerupta faxa prsceps data, divinitus tamen illaefa huc receliiffet, Paulo interim in delidti fui ex- piationem ad Apoftolotum limina, & fa- cra Palaeftin* loca peregrinante : haec jfi- qnidem eft tragicae hujus hnftbri* fubftan- tia, in quam relationes omnes cenfpirant; .caetera verč,quae illi farna.auttraditio ad- ^unxit, aliter iReicharilo, aliter ab aliis, mi apud Bollandum (_!) videre eft, enar- rantur : nec mirum, aam ea ex nullis eruantur antiquis monumentis utpote un& cumTemploab igne obliteratis * fed tanrbm per ora vulgi volitent cunfta fabu- is de more involventis. Aliam quoq; Be¬ deli- (0 SS' ad dim />Febr. -S3( 70 )gg- _ clefiam S. Margarethae V. & M. facram ad radicem collis extruxit, ac perpetuas fun- davil eleemofynas, quse pane, vino, & Ja- rido plerumque conftant. Haec etiamnum S. AgathaeHildegardis fefto benedidta iri egenos, aliosque pofcentes diftribuuntur, atque, uti cetera docuit experientia , reli- giose fumpta plures expellunt morbos , praefertim phrenefim, epilepfiam, dolores vifcerum, pbantafmata, faganimque prae- ftigias. Feruntinfuperprsedi&as eleemo- fynas & Conrado II. Osefare, qui ab anno I024,ufque adannum 1029. imperavit, &iSummo Pontifice Benedidto fortaffis IX. qui ab ano 1033. EccIeCam rexit, per utriufq; diplomata fuifle approbatas. Tot itaque meritis decora hujns Sandiae anima č terris abiens coelefti fe ftitit fponfo anno, uti Eollandus notat,ic>24. vel decennio priCis, uti Reichardavifumeft. In eodem S. Laurentii Templo, dum S. Cantiani Pa. rochus ad aram Deiparse dicatam facris o- peraretur,placuit Divinse Clementise San- (Siflimi Eucharifti* Sacramenti veritatem circumftantlum oculi-s fubjicere; non e. nim Chrifti Gorpui, & Sangui* fub panis , vinjque fpeciebus latuit,fed propriam co- ram omnibus formam praefeferebat; live ille de tranfubftantiatione ambiguus hse- ftt, live alia de caufa perpetuum illius my- flerii _ -SSC 71 )Ž2- fterii miraculam , hoc infolito miraculo Deo libuit canfirmare. Annum, diemque, quo haec contigere, exhibent hiulca quse« dam carminain membtaneo illiusEccle. fiae rituali exarata, & totam rei feriem complečtentia, quorum hoc eft initlum : M, duo C, tribus X, fed & anr.is additis XIII. Qui manet, eft & idem, natus de Vir« gine pridem Dat nova čarne - - - fupremo fan&a cruore, Goelica lumine, mentis acumine, unda colore Ad LAP1DEM gentes Agathse fefto ve« nientes Omnes praefentes ibi talia figna videu« tes,&c. STRASBURGUM. S Trasbuvgum antiqua,amoen&que Urbs ^Gurca amne paulum infra Gurcenfe Oppidum alluitur, eique nominis clarlta« tem paritGurcenfium Epifcoporum Sedeš, pro quibus in adjacente colle.diruto priori Gaftro, quod jam ignis praeftare coeperat, amplum fufFecit Palatium Joafies Jacobus Gomes ž Lamberg tejnsdem Ecclefiae An- iiftes. Acrl illud obfidione cinxerat anno 1183 . ConradusSalisburgenfis Archi-Epi- • fco* -SSC 73 )ŠS- fcopus,ut Dietnemu Colniziumin Roma- ni defun&i fucceflotem k fe eleftum Gur« centi Cathedrae imponerec, cui Herman¬ nu* Ortemburgicus Cleri, & plebis fuffra- giisadeandem dignitatem eveftus, totis Viribus obGftebat; fed fecuta brevi pax, Hermanno nimirum cedente , inftamem avertit procellam , aique optatam Stras- burgentibus reddidit ferenitatem. Etne harc novo violaretur turbineFeid nandus I. Imperator,& Salisburgenfis Praeful pac- tum iniere, vi cujus ille, ejmčine hserede* duos Epifcopos, hic verb tertium, fervata deinceps hac alternandi methodo praefen- tarent. I&oria, feu Vi&oriacum vulgbVI« tring per celebris Ciftercienfium Mo- nafterii nomen eft, qnod anno x 17. ut ž. Megifero, nonverb anno ejusdern feculi 42. ut & Reichardo traditur, Meinhardus five Bernardus Maienftemius in Carinthia Gomescum uxore fna Kunigunde Invi- čUflirose Ccelorum Reginse confervavit in Viiftori*, ut dicitur, anathema , quam in fingulari certamine adverim Rimaldum quendarti e Gailise Proceribus Parifiis ob- tinuit; Hune enim ipfemet provocaverat, ut fe ab attemati Regicidii fcelere , cujus ul? VICTORI A. __-S§( 7 ? )gfr __ ille abinvido semulo falsb infimulabatur, deteftando illius sevi more purgaret. Hinc Megiferi potius, qu&m Rekhardi chrono- logi® fubfcripfi , rum id fačtum ab utroque feratur fub Rege Ludvico Vi. cognomine CralTo, quem in compertoeft, ab anno 1106. quo Galliss folium adiit, non nisi 30. annis illud occupafle. Prope Ciagen- furtenfem Provinci® Metropolim hujus Coenobii moles prolpere aliurrexit, eni fundator ad ®dificium lapides ex diruta Natterbergenfi Arce , & ad fuftentationem reditus ex ejusdem fundis obtulit; inqui- linos verb, prirrmmque Abbatem Eberhar- dum fundatoris nepos Henricus Metenfis Epifcopus, & Villarienfis Abbas fuppedi- tavic. VILLACUM. V iilacum vuigb Villach pervetnfts Urbs eft, 4. milliaribus Clagenfurto abfens, & ad Dravum flavium lita , cui in- je&us pons iliam Subnrbio jungit. Tot abolitis veterum Civitatum nominibus hanc jllufttare contendunt feriptores., ut ejus pbtius originem eavocum confuftone ob£ufcent: nžmque Julium Garnicum hic apnofert Bertius apud Schonleben , Plinii Teurniam Gluverios , & Forum Vibii Pius li. Papa apud Albertum. Ab his omnibus D difere- "fs( 74 )»- difcrepat Lazios apud Merianum , & h Monte Vela, qui ab Antonino Beloa dici- tur, vocabulum hncVillach derivat, ad- dita fcilicet familiari Carantanis , uti de Frifaco diximus, terminatione. Sed irriti funtconatus, & vana aflequendse veritasis fpes, quando nullum veteris amhcris in- dicium facerrs praefert. His itaqne prsetcr- miffis ad aiia preperemus. Goepit praefens Urbis nomen primb celebrari fnbannum Ioo(S. quo S. Henricus Imperator fundato & fe Bambergenfi in FranconiaEpifcopatui, Inter alios proventuurn fundos Villacura etiam cum pluribus circumfitis Oppidis,& Pagis in dotem tranfcripfit. Ab eo tempo, fe longum infortuniorum fyilabum enu. merat hsec Civitas , quibus crebrb fuccu. bnit. Praeivit omnibus, quae faliis com. milfa funt, horribilis terrs motaš, qui an- no 1348. concufsS farpibs Carinthia, tam- demVillacum it& proftravit, utadprifli. mim fplendoris, ac magnificentise gradurrt non amplius confcenderit; fiquidem refert Reichardns ampliffimam ante illnm lapfu fuiffe Civitatem ad Gjdlam ufque amnern extenfam, & utpote celeberrimum empo. ritim maxime frequentatam. Gontremuit quidem illud itemmanno 1690. ad finem vergente , fed multč leviora tulit Odri- menta, AUero calamitatis genere hancUr- bem “•£§( 7 S bem afflixit ignis , qui eam faepiffime cor- sipuit, anno prsefercim 1523. exort6 apud nuptiale epulum incendio. Hačtenus in- fons patiebatur Villacura, fed tertium ma- lorum genus, videlicet hoftem propriž eulpa fibimet adfcivit; quando,iit M aul- thafchiae gratiam aucuparetur, iegitima Provinci* Principi Rudolpho Auftri* Ar- chiduci fores occluferat. Tune enim & Fri- derico Colnizio Rudolphi Beiliduce vali. diffime obfeiTum,& affultu fuperatum edi- tas ab irruente milite ftrages, ablataqne fpolia incaffum deflevit. Lsetior illi arrifjfc fortuna utpote pro meliori caufa decertan- ti anno 1492. quoTurca in Canalis Val¬ jem progteilus, ibiqne barbare grafTatus , in Villacenfes muros impetum convertit., fed cum eos opinione fua folidiores,& pari fartitudine propugnatos offendiffet , in fparfa per viciniam Oppida conceptnm in- de furorem effudit: Interea Nobilitas Ke. venhuliero Duce congregato exercitu fu» jrenti obviat, initoque certamine, non find fuorum fanguine, quorum 6. millia ceci- derunt, gloriose tamem hoflem profligat, qui decem millibus, aut vulnerum gravi- tate confečlis.aut k Rufticorum vindi&atn r '^antiumrabiedilaniatis, it& fračtus pa- triam repetiit, ut nunquam amplius ad invadendam Garinthiam viies,animum vc O 3 ie» *S3C 76 )§2- refumpferit. Demum anno 1552. Garo- lns V. Imperator vidoriis aliks innutritus, & fugere nefcius, k Mauritio Saxone Oeni. ponti pene opprefTus Villacum tanquarn ad afylum magnis itineribtis conceilit, fi- mulque eam Civitatem diuturnž. fua prae- fentia recreavit. Oiffsberga Lavantinse Vallis Civ!- tas cum ArceadjacentiCbvo lmpo- fita k S. Henrico Imperatore Bambergrnfi Ecclefise un£ cum Villaco donata,Sedeš eft Prsefečti, feuVicedomini Bambergenfes per Garinthiam ditiones moderantis : cruen- tum h*c anno 1233. fpeftavit prarlium , quod in ejus Pomoeriis effčrbuit inter Ber- nardumDucem, quem Provinci;® Proce- res fequebantur, & Echenbertum Bamber- genfem Epifcopum Francombus. Jftrianis , Garniolis, & Aquileienfibus ftipatum,pro dominiorum limitibns dimicantes. An- ceps diu nntavit vi&oria, & modb uni, mod6 alteri confligentium parti feofiere- bat; jamque cum fuis fugabatur Dux , fed Epifcopo ob aggefta in campo cadavera »gre infequente frontem vertit, & redin. tegrata pugna defperatam ante& palnv^Ti reportavit. Captus i Dietricbfteinio E- ehenbertus brevi dimktum 9 recepto eti- WOLLFBERGA. am -€SC 77 )g3- am Tarvifenfi Oppid6,qu©d Bernardus illi ante confličfcu ademetat. Ano autem 1361« non fpe&avit mod6, fed experta qooq; eft belli cafus VTolftsberga, quando Vicedo- mino Clagenfurd Comitiorom causa de. gente, Cives & quodam Othomaro fedu&i illata Cancellario nece, perducllioni prse- luferunt; n 4 mque eoram flagitium inau- diens Vicedominus colle&o raptim milite ad Urbem advciat, crebrisque iclibus vet. beras; fed Civibns veniam demifsž im- plorantibus ab ulteriori infeftatione abfti- nuit, nonnisi feditioforum paucis primi, piliš capite plexis , & Othomaro in 4. par* tes diffečto. Enormiori fcelere Urbem hanc temerarunt Judaei anno 1338. eo enim labente ternas minores hoftias rite confecratas, & iSacerdote quodam redi- vivo Juda fibi ^’enditas cultris transfodi« unt, nec emanante inde fanguine abfterriti flamis admovent, fed his a. tanto crimine abhorrencibus, in propincjua Lavand« £lu- enta ultimb abjiciunt. Paulb pbft pecudes jiiac adpafcua emiffaehumi repentepro. cumbunt, quafi latens fub pane Nnmen adoratnrae : quod dum praetereuntes ob- ftupefcunt, & oculos quaquaverfum cir- cumferuntvident hoftias in aere fupra littus pendere. Opare evocatus Henricus S. Pauli Abbas, Ciero , Religiolls, toti- D 3 cjue dur um, &“ copiofum ejfoditur , & perficitur maximi in Carnunto ad Volfebergum. Ubi authorGarnuntum pro ©arinthia fubfhtuit, qnod & ab aliis per- peram fačtum licuit interdum obfervare. Antequam e Garinthia difcedam, ne lili injurius videar ob omiflum Archidu- cafus titulum, placuit poftremb exhibere, qusa ad eum comprobanduin Megiferus congeffit, ut ledoribus fas effet de rei ve- ritate, prout libnerit, fententiam ferre. Atque in primis praetenfam hujus dignita- tis originem unde, & quo fundamento is anthor deducat,jam fuperius expofuimusj cstera ver6 teftimonia ab eodem alibi (n) coilečla ufnrpatum quidem aliquando Ar- chiducatus titulum oftendunt, fed ex pr*- fumpta Carolin* cenceffionis opinione potius, qu&m ex nov* anthoritatis, aut juriš (m} De ver. & nov. metal. 1.2° (a) Qbron- Carin. l.G.c. 3p. •“S3C 79 )gfr- juriš acceflu id fačtum non obfcurč appa- ret. Inter Provinci* dgitur monutnenta tefte Megifero reperire eft Archiducis Er- nefti Ferrci, Friderici IV. Maximiliani I. Sc Garali V. Imperatorum diplomata , in quibus GarinthiaArchiducatfis nomine in- iignitur; atque infuper Ferdinandus I. in- dulfifte Carinthis dicitur.ut cudends apud eos pecuniae hssc praefigeretur infcrip- tio: Ferdinandus Deigratid, (5~c. Arcbidux Aufiri* Cariniki*. Dem um i Garolo Archiduce,& Rudolpho II. Gaefsre admif- fatn ejusmodi tituli prserogativam affeve- rat. Gertiilšmum interim eft, eam hac tempeftate obfoleviile, cum in nullo Caa- fareo diplomate peculiaris hic Archiducis titulus inituituCarinthi* ufurpetur: quin- imč> autumat Lazius, illum jam pridem ((i tamen antea vigoit) ab Ottone I. Impe- ratore, cum Conradum exGarinthia de- puiiflet, obliteratum omnino fuifie. Aliam in hujus vocis ortu fententiam proferfc apud praecitatumMegiferum JacobusSpie- gelius his verbis comprehenfam ; Ar c bi - ducis appellationern primum Bruno frater Otbunis Imperat. ejus, nominis 1. infolenter af- fumpfit tejh AEmylio Veronenft , (o) id quod poftea Carintborum Principe s ufurpdrunt,qui- bus extinBis ad Au/iriacos Jimul mm ditiont D 4 traos« (o) Jlifi. franc. I. j. "•SBC go _ tranfiit , gaori <£g“ /borbe obtinent. Verum ad» modam fallitur hic fcriptor,dum putarAr- chiducatfis praerogati vam exCarinthia pri. m6 inAuftriam tranfmigraffe, nam quam- vis probabiiius videatur, continnum illius tituli ufam in Maximiliano I. antequam Imperator falntaretur, invaluifte ; prifis tamen Auftriae Principibus fubinde datum plurimi teftantur, & nominatim de Ru- dolpho IV. id fcripfit Megiferus: quin im& a'ntequam Auguftiffima Habsburgicorum profapia Auftriae imperaret, eundem titu- lum i nonnuilis referri.in illius Provinci« difcriptione fatis explanavimus. Unde nemini mirum accidat,fi Joannes ex Habs- burgica Domo , utpote Alberti I. Auftri« Archiducis , dein Caefaris ex fratre nepos, quamvis Sveviae.non AuftriaeDominus, k me tamen Archiduxibidem nuncupetur; fienim folenne ha&enus fuit diverfis hu- jus celeberrimae ftirpis furculis , etiamfi Styriae, Tyroli, Belgio , aut Hifpaniae, non autem Auftriae dominatibus, Archiduces infcribi,cureum titulum mihi non licebit praedičto Joanni attribuere! praefertim tef* fer* gratiS , qua Habsburgici Principes ab aliis familiis diftinguerentur, prout pau!6 ante ibi fpoponderam: qusre necelle omaino fuit etiam in Joane datam fidem fervare. TOPO. "M( si )SS~ si t i i ; t ; q j j i i : : i« cfo gy?> Gyo efo^sfofffocrforcvDsfoirfoGrSGfafffa cfa cfa CASob CA9 <*A9 QXD C!aD d.lšCLO (USCASCASOb <2ASfiyaGYa . gy£> c*Ya<^ yd ava :sys>syv)> _? C^> C^S CA5 SA3 eAS j CAS Cjs C^s <^5 efS (U3 Ob CA» št t : t ] : t v i t i t t t t t i ; TOPOGRAPHIA D II C A T U S CARNIOL IM. H Arniolia vulgd Crain ufque ad proxima nobis tcmpora apud Geographos omnes Carniolia Temper audiit; quafi parvam Carniam dicerent, ut hsec & majori, cujus in Carinthise Topographia ex parte memi- nimus, & de qua fuus adhuc erit dHFerendt locus, ea diminuentis vocabuli notadiftin- gueretur. H*c nominis fui vefuftate per- luftratas ha&enus regiones, Anftriam Tei« licet, Styriam, & Carinihiam ionge ante- cellit; ad decimum quippe faculnm , Teu mille prope annos illa afcendit, cum Pau- lus Aquileienfis Diaconus (p) qui floruit annop74. jam Carnioiam Tub hoc nomine agnoviile in ejus Longobardica hiftoria reperiatur. Quaorientem falutat lolem , Slavonia , & Groatiae fines attingit, & qu& occidentem refpicit , Foto Julii con- jungitur. A Septentrione verb Styria, & k D 5 Meri- (p) Lib. 6 . c- fi. ____ g2 __ Meridie Iftria Garnioiiam claudunt. Ter¬ ra elt plurimCim montofa, & ubi ad Carni- cas , Juii&sve alpes, qu» Itaiiam termi- aant, accedit, infaxofa afperatur juga, in quibus nonnifi nuda rupium dorfa lapi- dfimque acervi viatorum oculis objiciun- tur,fertiles tamen amaen»que valles mon- iium arduitatem alicubi leninnt, densa. que nemora petras inumbrant, Nec deef-i in re]iquis provinci® traclibus virens fpe- ciofš.que planities , qua? circa Grainbur. genfem Urbem maxime dilatatur. Csete- nim variarum frugum plerumque ferax eft, fodinis infuper, rarisque natur® mi. raculis nobilitata. in duas k Magino partes -dividitur Carniolia, Inferiorem nempe, & Superioren), feu in iiccam, & irriguam. In quinque ver6 eandem diflecatValvaforius Superiorem nimitum, Inferiorem, Mc. diam , Interiorem, & Iftrianam. Incolss Siavica utuntur lingua, peculiari tamen diaiedlo ab aliis ejusdem originis difcreta, ■pr» qua piurimi prarfertim Nobiies germa- nicš delediantur. Hodiernus Carnioli® fitus , antequam hoc fingulare fibi nomen adeptus in unam coalefceret Provinciam , diverfarum peni- tus regionum , popuiortimque tetminos Roman® Reipublic® *vo, ac primis Impe- riifseculis compleftebatur : Panonia enim, lily« _ ”jg( 83 g§~ Iiljcicum, Noricam, & ItaJiain hocter- ras fpatio fimul concurrebant. Et inptimis ad Noricum mediterraneum , quod Tauri- fci aliquando infederant, ex iis, quae in Auftri«, Styri*que defcriptione attulimus, liquid6 coniiat, modicum faltem eorutn montium tra&um fpečtafle , qai partirn Garinthise, partirn Styrise adharent; cum faucusque AuftralemGetii mantis extremi- fcatem protenderimus. Reliqaam autera Gram, quaa ab editioribus jugis usque ad Savom fluvium defcendit, un& cum Lafaa- cenS territorio, quamvis fecus Meridiona- ie, non Ocientale Cetii latus, uti ali&s Pan» nonia, extendatur k huic nihilominus re« giani infertum fuiile ex Ptolomaeo inferiiis demonilfabimus. Illyrici portionem ea~ tenus includitGarnialia , quatenus Japi« diam Iilyrico nonnulli annecbunt,& abun- de patet magnam Japidiae partem in Gar- niolico folo it veseribus circumfcribi: pri- uram exobfcuro Strabonis textu colligifc Schonleben, £q) piaribus refragrantibus, quibus Strabone antiquior Dionyfius Hali- carnaileus patroematur his verbis : Japodes tsatio CeIticii props lUjricum , ubi perfpicud Japides l!lyrico exciuduntur, Permixtam Samen ibi utramque gentem innuit alio in ioco Strabo, (r) dom ait: Japodss circa hmas ptovincias diftribuit, ex quibus Ericus Foro Juiienfes, & Carniolos ufque ad An. 799. moderatus, poft miftta praelia fceliciter confe&a , & vi&orias gloriosž partas apud Tarfaticam Liburnias ab Oppi- danis per infidias roifere trucidatur. Im- perante poft Carolum Ludovico, & Cado- laeo Eriči Praefečluram adminiftrante,Liu- dewitus Slavorum in Pannonia Sava Dux 819 ilCsefaris, ejftsque Praefečti obe- dien- (y) Annae Cat, ti trn-7 __ __ dientia deficiens Carniolia occupatS adGa- rantanos jam caftra promoverat, led Bal- drichos Cadolaco intra eundem annum fe- bri extin<3:o fubrogatus , cum exigua mili- tum manu illi obviam proceliit, aggreffus- qu.e ad Dravum fluvium boftes pluribus caefis e Carantanorum finibus fugavit. Pa» rum tamen attritas hac clade Ljudeviti Vires experta eft paul6 p6ft Dalmatia, qoam is revocatis illuc copiis ferro & igne d -populabatur. Tune Ludovicus Impera¬ tor terna armatorum agmina ex Saxonia , Franconia. Bavaria, atque Italia confcripta diutumis itineribus in perduellem progre- di juffit, cumque h»c inunum convenif- fent exercitum, totam pene Ljudeviti re- gionem eodem , quoille Dalmatiam , mo¬ do falutarunt, Sc munitioršbus Oppidis, in qu® Dux fe fuosque receperat, minimd at- tentatis, in Germaniarn reverfi funt. In¬ teren dutem Carniolenfes , quiCarcafavum flu¬ vium habitant , tSr Foro Julien/ibus pene canti- gui funt , Baldricbofe dediderunt. Idem C 'T fars Carantanorum , qua itd Liudevpiti partei d Kobes aefecerant, facere curavit. prout refe- runt antiales rerum Francicarum fub Pipi. no, Carolo , & Ludovico geftarum ab ano. nymo, & &t videtur, cosvo Ordinis S Be- nedičžti fcriptorecontexti, que ipfum F.gin- thardum čile Garoli Magni vhae authorern Lam- ~g g( 9 0 )g 3 ~ _ _ Lambecius, Schonleben,aliique eruditi fir- miter exiftiman£. Csrniolia ergo Imperio reddita, diu Forojulienfibus Praefedis, fea Ducibas, din etiam Carantanorum , dein CarinthisDucibus ab illis pridem fejundis morem geffit, doneč in fingularem erečta Matchionatum proprinm quoque Princi- pem impetraverit: quaj, qnomodo, Sc quan $7$* j ~S S( 9 * )g3~ pro Carniala fubftituerit, uti eiyidem aliis egi (Te deprehcndimus. Munushoc Friftn« genti Eccleiiae oblatum cenfet idem author fuiffe totum ipfum Popponis Comitatum, quem propterea ultra Locopolitanum do. minium non extendit: verdm bonS illiu* venii , cum Caefar chrž ibi afferat, fe elar- giri terras in PopponisComitatu fitas, pro- cul dubio iis verbis innuit, fe non totum Comitatum, fed peculiare tantiim aliquod ejustetritorium complečti. Unde ego Pop¬ ponis Comitatum, feu Creinam Marcham interpretor, eorum Comitum , feu Mar- chionum ditionem (nil enim aliud erai Marchio, qukm Marchi* alicujus Gomes, uti ex Germanica vctce Marchgraffj ex qus Latina derivacur, luculente coiligitur) qui Ctainburgi refediffe concordi fcriptorum fcntentia feruntur, totiqne Carnioli* indd vulgb Grain dičtas dominabantur,licetnon ad eam, qua modb patet, amplitudinem dilatatae. Sane mitor, eruditum eum au. thorem , qui hanc fuam Provinciam totis Viribus amplificare alibs nititur , ad folum Locopolis difttidium hic eandem coar&af- fe. Ex his itaque certb inferre fas eft, Ot- tonis II. *vo Carnioliae Provinciam pro ftngulari Marcbia jam fuiffe habitam , ab Ottone I. fortaffls inftituta , qui ^ Palladio dieiturquatuordecunhujusiuodiMarchias 1 - ia 92 )gS- in Italia defini vibe Utrum autem Poppo poteftate tancum u!us (it Henrico Carin- thiae Duci fobordinata , quamvis ex prse- rniflo diplomatis textu id apparere autu- met Schonleben , in dubio ibidem relinqui potibs pronunciarem ; quid enim prohi* bet, qu6 miniis per qu iis- dem confirmee, cum in planitie, qu* ex Pannonia proficifientibuspauldante alpes occurrit, clariiiime circumfcribat; quare vel dicendus eft is §uthor errafle, jEmo- iiamitalise includens,vel adm ttendurn eft ea tempeftate lialiam ultra alpium ji'ga fe extendifte. Glorioliorem hujus Urbis mentionerr facitin Theodofii fenioris Pa- negyrco Pacatus, dum aurca fua facundia foiemnem exornat pompam , qua anno 388 ./EmonenfesPotentiflimum illumCse- farem de Maximo tyranno ad Sifciam , & Marceliino ejus fratre ad Petovium paulfe ante cse o tr.nrrvphantem excepere. Poft condigna ergo ntriufque vičforias enco- rcia iti profequitnr Orator, cujus pereie- ganti dicendi ftylo placuit noftrum qni- tiusdam minus fapidum fcribendi genu* tantifper condire. Nec pia Hamoma, ajebat ille, cunčh n'iltt, ubi teajforenunciatum,im- puljis effufa portis, obviam provnlavit , & ut eft omne defideriumpoftfpem impatienthis,pa- rum credent patere venieyti,feftinavit occur- fare venturc, Fmgit quidem , ut fcimus , t mor gaudium : fed ita intirnos mentis affiitus pro- ditor vultus enunciat , ut in fpeculo frantium imago extet anmorum, Velut iBa Civitm d >gg( »o ? )ga« ■ ___ longa ob/idione refpirans, quod nam ty>annus alpibus objacentemtanqnam belit Umen attri~ ver at , tanta /f, iS" tam firnpliei exultatione jaftabat , ut ine(Je vera Letitia nimia viaere • Ž«r. Ferebant fe obvi* tripudidvtium cater- •sxe , cunHa cantu , crobalts perfonabant. lil c tihi triumpbum chorus ifle. econtra tyran • W funebres menias , £T carmen exequiale di- cebat. Hic perpetuum vifiis abitum , ille viHoribus crebrum optabat advent um. Jam guocunque tulijjes gradum, fequr, circu>ncur- fare , pracedere, vias denique, quibus fereba~ ris obliruere ; nulius cui% fui , tuij 5 refpe- ftus blandam tihi faciebat injuriam. Qjiid ergo referam pro manibus fuis fejturn Irbera nobilitatis occurfum ? confpicuos vefte nivect Senatores i reverenaes munlcipali pu- pura ftammes ? injignes apicibus Sacerdotes! Qtiid portas virentibus fertis coronatas , quid aulais undantes plateas , accenfis g. funalibus aufium diem ? idili d ejfufam inpubticum turbam do- morum ? gratulantes annis fenes , pueros fibi longum fervitutem voventes i tnatres Letaš , vi/ginesife fecuras ? Nondum confeceras kel- lum ; jam itgebds trnirnphum. H?ec Paca- tus, qui.bus & fruttra obfeflam indicat & Maximo J£tr,onam,cum ex Italia in Pan- noniam adverfusTheodolium properaret, & quem fplendoris gradnm ea Civuas afceaderjt, oboculosponit, dum magni- E 5 licum ~S§( 106 )g$- ficum Senatorum, Flaminum, & Sacerdo- tum explicat apparatum. Neque his li- dem derogant quaedam mendof« illius panegyrici editiones ex male defcripto co- dice exortge, in quo cum pro Ramontt qui- dam legiffent hac mora, ficque typis man- dalfens; fciolus aliquis videns fenfum non apte cohaerere, ineptius ipfe fubftiiuit Na- ronam veteris. quidem Illyrici Urbem, fed jijuliis alpibus remotiiiimam, per quas Aq«ileiam verfus fugientem Maximum inde iufecutus a Pacato dicitur Theodofi- us, & ab hiftoricis omnibus-confirmatur. Gaeterum expref$e Hoemonia legituc in pervetufta editione ano 1513. Vierioe Au- ftriae perafta, ex qna praemiffum orationis fragmentum decerpfi, & Haemonatn, feu Jmonam in fuis exemplaribus exUre, Schonleben, Ceilarius, aliique corr.plures atteftantur. Par quoque error in eafdem irrepiit editiones.dum pro SrfciaFifcia nuf- qoam auditaCivitasperperam fupponitur. Secundč) venerata eftdimonaTheodofium aamo 394. quo is F.ugenio, Sc Arbogafti ad alpes Jalias obviam fačtus, famoliffimam retulifc vi&oriam infra nberius eaarran- dam. Poft Theodofium/Emonam accefif- fe fertur & Zofimo (d) Gothorum Rex A- laricus ex Pannonia in Itaiiam anno 400. cum (d) Libis. __ ~SSC 107 )gfr cuni cxercitu contendens, nuilo tamen damno afiedamUibem memorat,fed tan» tum Regem apud Hemoncim cajira locUJJe. EpifcopaiemCa;hedram jam abanno 70. ./Emense eredam conjicit Schonleben, quando nimirum kD.Hermagor*Aquilei- enlis Pisefulis difcipulis Chriftiana iex per circumfitas oras propugnabatur. Primus tamen, qui pofteris innotuit.ab eodem au- thore memoratur. S. Maximus anno 254. fub Decii perfecutione martyrii laureaco- ronatnsin UrbeAfieffia, qnam Ptoiomaeus (e) Liburni* Mediterraneis inferit,& di- verfa martyroiogia, ae Sandi adta apud Henfchenium conoefta inGivitatem Afiam perperam commutarunt. Ibi igitur gene- rofus hic athleta, cirm & Chrifti labaro nec munerum fpe, nec minarum terrore avel- li poffet, Ptoconfnlis julfn flagellis pri- mum caefus, dein equulec> tortus, tandem extraUrbem lapidibus obrudus vidricem animam caelo tranimifit. Sacr* ejus exu- Vise/Emonam delata* funt.poftea Romam, hinc ver6 adNovam IftriaeCivitatermguae •Cit diximus,vetusAimona nonnullis vide- batur. Demum hinc quoqne Venetias aved* in S. Cantiani Ecclefia etiamnum qniefcnnt. Alterum Emonsnfem Epifco- pum nomine Maximum pr*fixum reperi E 6 Adi s (e) Lilo. 2, c. /7. ___ -gg C 108 )gg- Aftis (f) Concilii Provincialis anno 381, Aquilei3e relebrari, in quo & triginta duo- bus Italis, Gallis, & Pannonicij Epifcopis, praelentibus Gallorum, & Afrorum Lega- tis, PailadiUs, & Secnndianus Epilcopi Ariani curn Attalo quodatn Presbytero damnantur; adduque in notis Binins.cm- nes, quotquot interfuerunt, viros faniftos, & eruditos , famaque celebres, anniverfa- tia comtnetnoratione votis fidelium redi. vivos in Ecdefia vigere. His adjicie In. chofFer (g) Caftum inDamafi decretis lau. datum. & tres alios Vaiv2lbrius nempe S. Florium, Gennadinm, & Joannem. Ter- *ium,dequo conftae, Aimonenfis Infuiae decus fuit Putritius Epifcopus S . Ecclefia Emonevfis , prom fubfcripms legitur in Atlis GradenGs Synodi an0 5§r.ab Aqui- leienfi Patriarcba Eiia convocau« , idem- que penitus eft, qui in Barberino eorun- dem Ačlorum codice, qu» cum prioribus Schonleben ailegat, Petrus Epifcopus Emo- «ew/;Vnuncnpatur. Exhis manifeftd appa- ret,revixifle poft excidium A£rm>iiam,quo eam anno 452. abAttila Hunnorum Rege proflracam conjiciunt fcriptores,unde non nisi Slavorum, aut Longobardorum tem- peftate deletnm dici poteft primaevum hujus (f) Tom. g. Concil. edit. Par. (g) App. ad dnu. Hung. pag. 14. __-ŽS š. t0 9 __________ hujus Urbis nomen; hoium enim Dtues inForo Julii degcntes, u;iexPaulo Dia. cono (h) colligitur, non modico tempore Carmoliae imperitarunt Aboiito nomine perennat nihilominus Labacj Civitas Epi- fcopali dignitate non minus illuftris.cjužirn anno 1461- Fridericus IV. Imperator, an. nnentefumo Pontifice erexie, & primum inftiiuendum prarfentavit Sigifmundurn & Lamberg, adječtis PrgepoGto , Dečana, de.emqne Canonicis, qni Praefuli decori eflent,& adjumento. Altero ann6 Pius II. Papa dato 5. idus Sepre-mbris diplomate Labacenfem DiosceGmex Aquileienfts,& Salisburgenfis partibus conflatam abomni tum Pacriarch*, tumArcbi Epifcopi Juriš di&ione imunem declaravit. Septemde- cim bačtenus Antiftites iiia numerat ela- pfo r nper feculo etiam S.R.I.Principis ful- gore exornafos. Elu&ati tandem ex veteršs hiftoriae tenebris ad meridianam evaGmus lucern, prsefentem nimirum Labaci ftatum,quem mod6 leftorum oculis fubjiciam , facras AEdes de more prsemittens. Hae, G ex Ur- be, & Submbiis ad calcuinm revocanrur , quindecim univerGm colligentur. Cathe- dralis EccleGa ad S. Nicolaum & nautis, & pifcatoribus longe ante annum x 286. con- E 7 dita (h) Hiji, Lo/ig, lib, 4, c, 40, __ ~gg( no 'M- diudicitur: Venim paucis abhincannis ad lorjge majorem,quam nune p aefert, amplitudinem, ac inagnificentiam evečla, exquifitifflmis ornata pičturis, arisque ex marrmre conftručfis decorata. B Virginis Sacrarinm Theutonicornm Equitum Do- nmi, feu Commendae annexum novam, ežimque ad omnetn artem conformatam. flručturam Exceilentiflimo, ac liiuftriffi- mo Domino Guidoni S. R. I. Comiti Ma. refchalio & Sfarhenherg debet. Iliius au- tem orginem prolixa annorum feries & viventiurri memoria removit. Gloriofa ejusdem B. Virginisaffumptio in Minoru S.FrancifciTempio primatideolitur, quod anno 1403. afliirgere coapifc ex alterius ruinis olim ž. Mercatore quodam Petro Baldaviz D.Philippi honoribus dedicati: Jnvalefcente Labaci haerefi abfcefferant quidem eleemofynarum defeftu Religiofi incolae, fed reftituta priftinae integritati religione hnc dennb remearunt. Societa- tis JESU Templum na&um efteximium fuse fundationis Seriptorem , nempe Tho* mam Chron hujusUrbis Epifcopum , cu« jus verba prout ea Valvaforius refert, omifiis tantiim minus necefiarišs, hic fab- jiciam , ut exipfo fante ipfam rei feriem purius hauriamus; fic itaque exorditur. Cum anno Domini is96. Jingulari Deibene- fioio, ficio , & SereniJJimi ArchidUcis Aujlria Fer¬ dinandi Zelo , ac deliinatione, ad Majcrem DE 1 laudem , & gloriarn, animarumque Lu¬ ther ana harefi ab annis s o. vel ampliks mife- re feductarum , reduBionem , & falutem , in Adventu D. N• JESU Chrijii ,fub Reveren- diflimo in Chrijio P D.Joanne Epifcopo Laba- tenft , - - - Labacum , & Diacejim ejus inclyta Societas JESUfuiJjet ingrefla, - - ~ & primum in monafierioFrancifcanorum (tune vacuo^) perpetuum locum babitura, moxque propter loči angujiias , alidsque difficultates ad S-Jacobum (ubiXenodochium er at Cafareum ') Sunemo Pontifice, ac Principe Ferdinando con- fentientibm , tranpmigratura e(jet ; ccepta eli Collegii iUic adificatio, manente veteri S-Jacobi Templo tenebricofo , angnfio , parumque corn- rnodo. - - - Machina interim Collegii Arebi- ducalis permngni/id confiruBd, vifum e ji D EO , SereniJJimo Principi Ferdinando Fundatori , ac Reverendis Patribus difia Societatis Eccle- Jtam CoUegio conformetn fabricare, ac veterem diruere , ut fequitur. In nomine J ESU & MaRIFE, ego idem Thomas, quifupra , normi Epifcopus Labacenjis , in fejio Sancliffirnorum Pbilippi, & Jacobi Apojiolorum, qui f; it feria IV. & prirna dies menfis Maji (anno 1613.) pofui primum lapidem pro Ecclejia nova in bo- norem D El omnipotentu , ejusque magna Matris Virginii MaRIjF ,J'ub invocatkne, __-seč :gg- ac titulo S.Jacobi Apojhli, S. IVolJfgangt Epi- fctpi , iS~ E, Ignatii Lojohe inc yt tuftase eam fnperat S. Elifabethae Tem- pellum, CivicnH ifpitalt adhaerens, qm "gg( 121 )&§«■• ______ Ortenburgicus in Carinthia Comes Henri, ci, & Agnetis Auersbergicae filius, mater- nam praetendens dotem adversus Piigri- num III. avnnculom funm infeftis pro- greffus (igois, fuperata montis ardoitate arcem obtmuit,& vaftavit. Vix eam Adol- phus ad priftinum reduxsrat fplendorem , cum novum cietur bellom,quo ano 1200. acrius fervente, Goritienfis Comes Aqui- leienft Patriarch« Volchero, & Ortenbur- gicis foedere junrrr-w i wwwwin —— - — -—* “»»«»«==«==»»attaa fte Crainburgenfes nil minus praeftolantes opptimit, Urbemque expugnat; verum non diu illi licuit v.&oria perfrni, nam paulč) poft Friderici IV. Caefaris copiae oc. cupata no&urno pariter tempere Civitate Cileienfes expulerunt, DOBRAVA. D Obrava Pagus eft uno miiliari k Oar- nioliss Metropoli disjunčtus , quetu maxime nobslitat B. Del Genitricis mira« culis clarae Sacradum (qnod paucis abhinc annis in magnificam sedem furrexit) inter antiquiffima totius Provinci« Templa re- cenfitum , & plurimis accolarum iuppli- cationibus frequentatum ; beneficia enim, quae Mifericordi« Mater fuis Ciientibus iftic liberaliterelargitur, circtimjacentium attrahunt populorutn accurfum. Inter collatas gratias ea tnemorari prše re!iquis meretur, quam Labacenfis Civitas Thau« maturg« in aeceptis refert fequenti inferi« ptione : Qubd tiic fibi locutn g atia elegerit, miraculU clareat , totdmque Carniolia Pro¬ vinci am d pijte in quartum dnnum ad c on ji¬ ma usque grajjante miracu/osč falvaverit \fe r &" fuos in perpetuum gratitudinii memnafy- non s£m«na deoovet annii 1681. Uno abhinc lapide Obviat Stroblhovienfis Arx , apud quam plures parvos Achates, & Jafpides t F 3 imer* 12 6 !)gfr intetdum etiam ovi magnitudinem aa» guances fecolJegifle affirmat Valvaforius. GOTTSCEVIA. G OttfcheviavulgbGottfchee 8. millia« ribus Labaco in Euronotum recedens Urbs eft peculiatis , & cogneminis Diftri- čtus primaria, qui £ connullis Vinidorum Marchia nuncupatur. Ingens de nominis etymo, Urbisqueexordio fervet inter au- thores difceptatio* quidam enim k Ger- manica voce Gott fegan , alii ab alia , Guet Jee , aiii verb ab antiquis Gothis illud deri- vari, paribus argumentis, id eft arbitraria ubique affertione eontendunt: fpeciofior fakem eft de origine , qu£m de nomine quseftio , eni finguhrem anfam prsebuit Theutonicum idioma, quod inter nationes Slavico utentes, apnd Gottfchevienfes e- tiamnum viget; id enim eos k Germanis ertum ducere manifefte prodit, Hinc Val- vaforius (m) Gothorum his terris domi¬ nantnim , Lazius verb apnd Merianum Snevorum reliquias in iisdem fupereffe opinantur; prior fententia in vera de Go¬ this iftic olini degentibus hiftoria,& aliqu'5 vocabuli affinitate; pofterior autem in ob- fcuro quodam Jornandis textu fundatur; fiquidem in Gothorum geftis ;uxta Augu- fts- (m) jDeftrig. Cara< l> n. _-g ec 127 )as- ftanam anni 1515. editionem itafcriptum rel}quit': Quiejcente eadem Hunnorumgente d Gothis, Hunnimundus Suevorurn Dux , dum ad pradandas Dalmatu! tranfit . armen - ta Gothe,rum in Čampu errantia depradavit, quia Dcilmatiie Sueoia vidna eratmec d Pan- mniis muitum diftabat-, prajertim ubi tune Gothi reRdebant. Venam paulb pbfi; Iongd alios Scevis fines circumfcribit, dum ait: Regio iUa Suevorum ab Oviente Bojobaros ba¬ let . ab Occidente Francos , ČT d Meridie Bur- gundionss , d Septemtrione Tburingos • qaibtu Fuevis tune junHi Alemanni etiam aderant. In diverfa horum testuum editione cum Schonieben non Suevos, fed Suavos, nec Sucviam , fedSuaviam legeret, haliucšna- tum Jornandem conjecit, & Suaviam , fcu Saviam Pannoniae Provinciam cum Sue~ via cenfudifTe. CKterum utrique opinioni adverfatur recentior Gotfchevieniium ori- go, ouamLabacenfisPraefulThomas Cfaron in Locopolitano Archivo anno i^op.tefte Valvaforio ofTenditnis vefbis exprefTam : Carolui IV. Imperator , Rex Bobemia devici14 Franconibus , & Tburingh, ad petitionem Fri . devici Comitu ab Ortenburg , dedit ei treccntos viros cum conjugtbus, & itberu infervitutem , qui ali ds debebant puniri propter rebellionem, quos transmifit ad fylvM , ubi nune Gottjivia tfl, qui proceffu tempov is excifts arbmbusfe- F 4 p tem- ptern Eccle/tus Parochhtles erexerunt. HlliC ego libentius, qu£m reliquis iubfcriberem, quia d fficile creditu eft . Gothos , vel Sue. vos in adeb exiguo terrae fpatio ž. totaliis nationibus , & prsffertim Slaviš deinceps occupato, & hačtenus circumdato, per 12. fecoiaita ab iis fejunčtos perfeveralTe. ut in alienos moreš, & linguam haud tandem tranfirent; at me nonnihil moraturailerta ibi Caroli IV. contra Francones.&Thurin- gos Vidtoria, ctim tamen nusquam ali&s hiftotiographi tradiderint, Caefarem Hune cum iis populiš beilum aliquandogeUilTe j quod totius relationis fidem reddit erudi- ti* ad minimfim fufpedhm. Intcrim žve- ritate non abefl, feptem Patoscias in Gott- fchevienfi Diflridlu contineri,qnarum ver- natula nomina profert Valvaforius, nem- pe Nefleltba], Rieg, Mofei, Tfthermo- fchniz. Olfianicj, & Alten- Laag-, feptimam autem D. Bartholomaeo faeram llrbs ipfa complečtitur forti muro, & quatuor in to* tidem angulis turribus utcunque mur.ita, cujus magnam partem implet mirse ampli- tudinis Arx ab Anerfpergico Prir.cipejoan- ne V^eichardo praeterito nup-er foculo aedi- ficata. Ortenbuigicos Comites ditione hac olim potdos concedit quidem praedi- Čius Valvaforius.fed Fridericnm ex ea ftir- J?e oriundum pnm 6 illam ab Aquileienfi Pa- -€3C «9 )g&- Patriarcha in feudum accepifte fubjicie, quod exprompturii ex Locopolitano Ar« chivo Gottfchevise originem rurfus labe- faftae. Ab Ortenburgicis poftmodum an- 110x420. ad Cdeienfes Comites, &abhis ad Auftrise Archiduces tranfift, qui ferva- to fibi alto , ftt vocant , dominio , Turianis primb, dein nrfinis, &Khyfebis concefiere, fhb qulbus An. 1623. Gotrfchevia novo Gombatus titulo infignita eft , ac demum ad Anerfpergicam decidit familiam , cul etiamnum paret. interea faepius Turca. rum experta eft feritatem , qui in eam oifties irruentes, direpta fuppellečfcile , in- cenfis domibus. largeque ečfufo Civium fanguine cunfta barbare devaftSrunt: pri« ma hujusmodi irruptio incidit in annum J4€9. cKterae fequenti faeculo evenere. CURCKFELD A. G Urckfelda vulob Germanis Gurck« feldt, Garniolis Kersko tredecim mii- liaribus Labaco inOrientem diftans.a Savo fluvio alluicur, in quem poftnnum millia- re fluensGurca explicatam in eo tračlu pla- nitiem, Urbemquedenominat. Huicim« miner in colle Arx plus qustm terna setatis fascula enumerans; reliquus verb circum- jacens ager amcenitatem undique fpirat, etiam vitibus alicubi confitus. Q.uadra- F 5 tam __^fSC 1 30 )g§~ tam, claram apud Antoninum Utbem iftic ftatuit apud Morianum Lazius, fed ea hac mini me quadrat, fi defcriptas ah ilio itine- lis diftantias accurate metiamur ; namque 8b\ pafTuum millibus i£mon§ , & notmiii 28 . Siicia Quadratam removet ; quare lon- ge apiius Gurckfelds conveniet celebrior Civicas Novindunutn etiam k Ptolomaso in Pannonia memoratum , & ab Antonino 60. pafluum millibus iEmona disjunčlum, quse cnrn prsefenti inter Labacum , Sc Gurckfeldam intervallo oppidd coinci- dunt ; itšt enim fe habet iter ab eo authoce defcriptum, cujus termini certi videntur , reliqua ver6 loca a Schonleben non cen« temnenda probabiiitate divinantur : ni. mirum vitas Gurckfeldenfi fitui meli&s aptatur, & tamen aliquam fpiendidiorem Coloniam ibi floruifle necefle eft, c&m plutima anti« quitatum veftigia, quae paffim eruuntur, id luculente demonftrent. Int-r infcriptio- ne$ maximefententiamnoftram confirmat iila __-€gCj3i )Ž3«_ _ illa,quse in proximo Pago NJ/iherAn. 1678. inventa medium Nevtodiiiii nomen reli- qua parte longo aevo exefa praetert, ideoq; hic erudito lečtori exhibenda C. A. P S. T. MU. ADRIANI ANTONIMI AUG. Pil COS F/L. 11. D. T. lili. - ■ - 0DUN1 M. lil. hmmrni prseterea ex auro , argento , aliove metallo conflati magno nurnero in Boc campo effbdiuntur,ita ut ultra fexcen- tcs unicus Parochus paucis ab hinc annis coliegerit plurium Caefarum nominibus fi» 'gnatos, Maximini fcilicet, Hadriani, An- tonini , Aureiii Severi, Vefpafiani, Neto- nis,Trajani,alionimque; item JuliaeMam- mse* Auguftaa nomen , atque etiam Regis Slavomae titulus in aliquibus fpedatur D Nec longiits abeft annus, quo RufBcus qui- dam in altero Gurcse amnis later« fupra quatuor nummorum millia ollae inclufa reperit, in quibus nil aliud, qužm CON- S1 aNTINUS legebatur. Epiicopali digni- tate in Pannoma Savia emicuiffe Novio« dunum,feu Novidunum cenfuit Imhoffer, (n) nullum tamen iliius Prsfulem in me. cšium adfert, quo affertum ftabihat. Farna inlupereft Pola traditione ad pofleros trans« miila, Conftantium Imperatorem Conftan- tini Magni filium , dum An. 353. milite* contra Magnentium ducendos in Pan- F 6 nonia (n) ln app. ud ann. Uung. -SBC 13 3 )g§~ Bonia confcriberet, Novioduni hybernalTe, indeque Conftantiac nomea hnic Urbi ali- quamdiu adhacfifle, quod quibusdam in- ventis nummis confumari poffe nonnul- li crediderunt. Huic fundamento aliam fuperftruit conje&uram Schonleben , dum S. Pelagium , cujus haec habetur in Marty- rologio memoriar Conjlami* in Gallia S. Pelagii Martyris , qui fub Kumeriano Irnpe- reitore , { 5 r Evilafio Judice Martyrji coronam nccepit. Dum, inquam S. Pelagium 25. an. Eorum juvenem non Conftanti3e ad Pota. micum lacum , ubi facra ejus lipfana ho- die celnntu t, fed Novioduni, id eft Gun k. feldae, glsriefum agonem confeciile fu'pi. catur , his dnftus rationibus , qubd ille JE mon*, feu Labaci natus k Vitae fcrip. teribus unanimiterdicatur, quodque ejus- dem nominis Prsefes Evilafius eo ipfo ano, auero S.Pelagii martyrio conGgnant,nem- pe 284. Cileiae relidens S. Maximilianum Epifcopum fimili morte ad immortalem lauream promoverit: quibus addit cum Cluverio Cifalpinam Galliam in Japidiam usq.ue primis xrx Chriftian* faeculis fuiEe porrečtam, unde bene diclum foret: ton- Jiantia in Gallia. Nec hodiernis Conftan- tienfibus rmiltum patrocinatur-facri cor- poris prsfentia, cum hocabiilorum Epi- jfcopo Salomone Roma anno 918. allatum «§C m ')B e(Ie non ignoretur. Fateor ex hif e fpecio- fis argumemis dubiutn aliquod fuboriri pode, ied ad rem cenius definiendam ma- jcri adhuc pondere procul dubio egerent. Novioduno veteri ži barbaris excifo No- viodunum norum feu Gutck eldam re- vettarmir, ubi anno 1639. Venerabiiis Capucinornm OrdUis Afceterium in fpi- rituale Civiiim folatium extru&um eit, cum Parcecia Deiparac dicaša aliquo in- tetvallo ab Urbe abfit. H Y D R I A. H Ydria vulg6 ldria Oppidum mercu- rii fodinis ceieberimum ternuma- joribus mili aribos Labaco recedens, & Gori*‘enfis Comitauu fines,ad quem ali lis 'fpeSafle dicitur, proxime attingens, in profund iiima ja^et valle celfis undique montibus fcpfa. Prima illarnm inventio ad anmim 1497. tuidam Ruft co adfcribi- tur,qui dum aquam ex fiuente illac rivuio hauriret. mattriam qnandam fibi igno- tam ; n fitula offendit. qu* aurifabris o* ftenfa anfarn prsbu t hujusmodi metalli uiterius perquirendi, quod & foelicidimš cefiit, apertis jam pluribus fodinis, e qui= bus mercurms eruitor ad longinquas eti- am Provincias transferendus. Oiiae D.Bar« fearas Pasrocinium agnofcil, X25.paiTus, F 7 feu ~sg ( 13 4 ')%& _______ feu integrum ftadmrri ad fundum ufque numerat, atque omnium optima, &/na¬ šima fcscunditate celebratur. Hejus in- grellus in direžtum aliquamdiu proten- d/tur, Ted acieb demiffus, utftantem jnfl.se altitudinis vitum Kgre patiatur : inde ad laevam deflečhtur, ubu patet defcenfus ab inisio quidem non ptsceps, Ted pauld pbft per fcaias ad perpendiculum erečtas per- išciendus , doneč tandem ad infimam ca. vernae partem deveniatur, ubi lapides mercurio praegnantes eflodiuntur. Defcri. ptam hačtenns viam, ac fundum , ubi ex- cifi gnidam vicnli per montis vile era ul- teritas penetrant, abiegna muniunt fulera ardtiffime, denfilfirtieque conjundta. Sub- terranea aqua, qusein foflam confiuit, ne operas št labore arceat 52. exhanritur an-* Sliis , quae limul connexae fupra rotam& Sorrente per artem illuc dedudlo motam volvuntur, ipsague, qu* evehitur, aqua per canales derivata diveriis aliis ufibns adaptatnr. Materia eff fla hydraubco pa« riter artificio, guod unicus horoo dirigis, ab imo furrum attrahitur, dein eam in amne fsepius eiuunt, & interirn per de. cem, autduodecim Temper ardliora cribra tranfmittunt, doneč metallum eliciant. Buplicis hoc eft generisj aliud enim vir. gineum dicitur, quod vel fola dilutiono acqui« , -rgc 1 35 ~)B- _______ acguiritur, vel jam purum ex ipfa rupe fiillat; aliud vulgare, quod jgne extor- gnetur. HYPERLABACUM. H Yperlabacum vulgč-Germanis Ober. lay bacil,Carniolis Verhnika, amplu eft Oppidum 3. milliatibus Labaco ablens, quod Labacus fiuvius prKterfluifc, & Paro. thiale S. Pauli Templum cnm alioSančbf- fimae Trinitati dedicato exornžt. Nau- port m celebrem Urbem ItTaurifcis »dift.. eatam hlc guondam extitifie, certiffirrium Videtnr ; nullum enim amplius dubitandi Jocum relinqnunt, tum Itineraria fuperi- tis allegata,ubi diftanti* Longatico, nune I,ogatez,& iEmona nune Labaco Naupor- tnm ufgue ž. veteribus adfcripts cnm ho diernis ad arnuliim conciliantur,tum Stra- benis defcriptiohunc ipfum, de quoagi* nrns, locum vivis coioribus reprsefentans, (o) fic namgue feribh : Ocra humilUmn frorfm alpium pars eji, ubi Čarni* adjungitur, qua w dauileiaoneraplaujlrii ad Haupcrtum (alieubi legisur Namportum') devekuntu>\ inde perfiuvios ad lftrum zifque veflantur, lo- c&que huic vidna. Nauportus enim amnis e« IHyriis (hoc eft japida Ulyrico & quibus- dam attributa) navigabilis defertur, lntrat aut«m (o) Lih. 4. __ ^ C __ »utem $avum,u.t facile inSegelianam oram iS' Pannoniam clelabutur. Et alibi (q) Poji Pro . montorium ex Aquileia confiendentibus Nau- portum /iadta Junt CCCCL. ad quarn rhadit perducuntur. Ea vero eji Taurifcorum Colo - nut: quawquam nonnulli D■ ef]e diceint Ho. die qu jque juxta Hyperlabacum attcdli in cipiunt alpes,per qoas iapidofa admodum Via inFortim Julii,ubiAquilei?e rudera vi. futuur, peregrinos frequenter hac cora. rueantes ducit ■, unde pariter oneraplau. ftrls, ciitellis, & bajuiorum humeris huc- ufqne deportata , navibus committuntur Labacum, & ultra deinceps promovenda. NequeCorneliumTacitum (r) latuitNau- jftntus dum PannoniearumLegionum tu. nuiltus poftAugnfti Caefaris mortem con. citatosfuis annalibus infereret, ubi interea, iaqait,mnnipuji ame cceptam[editionemNau* portum mifJi,ob itinera &pontes,&ahos ufui, pofiquam turbatum in ca/iris accepere, vexiUti eonveflunt: di< eptisque proximis vicis, ipsoqi Nauporto, quod municipii inftitr erat,retinen- tes Centurinnes irriju, & contumeliis, pojire - mb verberibm infeftantur. JOCOSA VALLIS, J Ocofa , ieu Jucunda Vallis Germanis Freudenthal, Carniolis Biftra celebris, anti- (p) Lib, 7, £q) tinnd L 1. n- 20. -ggC 13 7 __ antiquaque Ca h iia ad B rtrae, feu Fei- ftncias arnnis fontess milbar bus Labaca rertv ta, an aen dii.nogauilet lita & nomi- n : Aio ju&m opt me refpondente. Amplu tjnidem eft asdificium.fed ru tem veterani fimplicitatem potili ■.<,• im prsfentis aevi elegantiam oftentans. Huic er gendo ini- tium dedit anno 1255. Bemaraus Carin* thiss Dux, coromdem verd mpoAiit i pa* terna pietate min me degener Udairicns, locnpiete fundatione ano 1260. in Religio- forum alimentum affignata, cujusliteras ab his verbis esorditur : ln nomine Sancia, & individusTrinhatis, Amen. Ubicus DEl Gratia^ŠS" rnifekatione Divina Dux Carinthia , & Dominus Carniolu ?, nec noti ljiri^ t & Kar- JU , Prioribus VaVu Jucunda in Wroinz , & falutem in vero fdutari. Subfcripti : 1 i i S funt hoc ordine teftes, nempeDietricusVe- nerabiPs Gurcenfis Epiicopus , Burchar« dus Prior Va liš S. Joannis G. Prior de Gi. rowe , Frater Henricus, (k Frater Witi- gc> Prsdicatores , Henricus D. Ducii Ca- pellanus, Ulricus Gomes de Hevenberg , aliique plures. Laetam hanc, Jucundam- que Vallem graviffima aftecit iriftitia 2nni 1382. incendium , quo correpta Carthulia tota in cineres concidit. Revjxit tamen ad inftar Phoenicis, & uti verofimile eft, mult6 venuftior,infuniptisin e;us inftau- ratio- rationem quatuorcirciter luftris, curr, an- aio 1402' Conradus Patriarchae Aquileiesa- iis Vjcarius ceemeteriom inibi confecraiTe it Valvaforio (r) feratur. Nihilominus dilata per integrum feculumvideturTem- pli, qaod hod ; eque extat, ccnfecratio, nisi ctedere malimus, ab aliorurfus infortu- aio lilud fuiiTe violatum ; nannque ex ma- nufcriptis Ccsnobii inftrumentisverba hsec profert praecitatus author : Anno 148 3. Si- gjfmundm Epi/l opus Labacenfis confecrat Ba~ JilicamJupra vahas Ecciefia Domus S. Maria in Franiz Cartbu/ienjium , Dominica ant e fe- Jium SS. Primi, &" Feliciani, edmque pro dit anniverfark dedicationis aJJignat,iT pirpetuas 4a.aierum indulgentias concedit, dicens Ji’ tuatam in Valle Jocofa , ahas Franiz no!ira LabacenjisDiaee/is. Prsvaiente in Provdn- cia Lutheranorum hssrefi , tot undiqua aerumnse hanc Carthufiam obfederant, ut parum ab interitu abfuerit ; fed illuce- fcente rurfus Oirthodoxx vsritatis fole,fe- reniores duxitdies, & fuecoiante Gnani 18. annis Prioris munere funčli induftria , ad priftinum ftatum revečta non inani ju- cundaa Valiis nomine appeliatur. LAASIUM, L Aafium vulgb Laas Urbecula eft cum defertain clivoArce 6. millaribusLa- (r) Deftript. F tir n, L a. bace “€§( t 3 9 )g» baco in Auftrum abfcedens. qusj inter Op« pida prius computata Civitatis demona juraanno 1477. & Fnderico IV. Imperato- r.e conlecutaeft. Propriis quondani pare- batDominis, dein Ortenburgicis, & Gi- leieniibus Cormtibus, cnm quorum Co- mitatu ad Auftria? Archidutes anno 1457. pervenit, non [435 uti Megifero videtur; hocenim anno obfefium quidem eftLaa- fium ^Friderici tune tantum Archidueis exercitu , Ted ejus Duce Ghriftophoro Fladnizero ab audaciore quodam Cive interfefto, eseteri obfidentes re infečla di- fceflere. Non procul hinc fluens amnis Lalera pet montis cavernam pauld pdft viam fibi apetit, in qua tumulatur, quod & piuribus aliis fiuviis in hac regione con- tingis. Unicum D. Petri Templum , qusd in Urbe vifitur, S. Georgii Paroscise in Pa« go Altenmarckt uno lapidis ja&u extra rouros pofirse fubjieitur , apud quam me. diocriter fublimis afcendit mons binis SS. Petri, ac Martini Tempellis faeratus , & veterum murerum rudera fpinis, tribu- lisque contegens ; unde coilocari cum Schdnleben hic forfan polTet antiqua Japi- dise Urbs Terpo , feuTerponus , quam ab Očiaviano Augufto captam memorat Ap- pianus AIexandrinus, qui anno 148. flo- sebat; Japades, inguit iiie ;uxsa P. Gandi- *SSC 140 )ŠS~ di verfionem anno 1472. editam,^- infidiis fubito appiiru 2 re,multijque affecere vulneribus , raeriim major eorumpars ab bis , qui ex api- cibus decurrerant interfeHi funt. Reliqui ite - rum ad fylvas revertuntur.Urbem relinquen~ tes, cui Terpcnus namen fuit. Eam intercep* tam Cajar minimb cremavit,/itti f arbitratus , p ar it er illos fe ejje dedituros, ut fecere. Fun- dacur haec fententia in MetulienCs Urbis propinquitate, qtiae ex Appiano coiligi- tur, ejusque fitu in Pago, qoem interLaa- fium , & Oblactim occutrentem Metule vulgus Votat, vcrolimiiiter reponendo 5 ciam non tam nominis fimilitudo, quim canerae circumrtantiap Appiani defcriptio- ni ad amuiiim refpondeant; fiquidem poft allegata jam verba iti ftatim progreditur Appianus: Deinde ad aliam procefji Urbem Trletulium incola nuncupant, qua Japodum primati a babe tur Urbs,Jita efi autem in mon- te nemorofo , duobus condita tumulis,quos val - lis modica interficat Qjise omnia ibidem hod eque adeife, affevr-rat oculatus teftis Schonleben , duos videlicet coiles , qnos modica dividit vallis in prsedi&o Pago curn S.Antonii Abbatis Sacello habitata : i eollium tergo vafta denfatur fylva,in fron¬ te eampi planities ingens aperitnr. Ali- qaod tamen dubium objicit mihi exigua inter eum Pagum, & Laafium diftantia , uni- ___ -sb: Mt )gg-___ Unico quippe Germanico milliari abinvi- ceni feperantur, nec ade6 Veritau confo. nam apparet, binas,ut videntur, celebrio- res Urbes tantillo intervaio fuffie ea tem- peftate diffedias. Caeterum nullusdubi- to, quin Metulium, feu Metuium, prout earn Civitatem inter Japicies in alpibns fi— tos appeilat Strabo, (s) per hunc Carnio- lioe tradfcurn inquirendum lit, non auiera in Siyn'3e lunine, in Mednica fciiicet Vai.le ex monte Trajanaberg, feu Dranberg fe fe demittente , ubi illud meptiiiime venatur Lazins (t) immemorle alibi Labacenfern agrurn inter Mednicam, alpefque interja- centern Pannoni* adfcripfifle , unde iieri non potuit, ut ad Scyriam ufque Japida promoveretur. Sed metulium, a quo nos longe abduxit Laz us, regrefli celeberri. mara apud Appianum hujusllrbis obOdio- nem ab Augufto Caefare anno ante Chri- ftum 32. foelici eventu terminatam con= templemur. Romani itaque , dudlis cir- cutnquaque caftris, muroscrebris idbbus verbetabant, fed illos obfelfa juventus ad trium millium numerum armis, snimif- que praepoliem facili negctio ab accefiil prohibebat: extimo »amen muro interim hiante , ad alterum interius ex»u omibus,mox altero corruen- 4e, cum tertius in minam laberetur,tantus Romanos irtceflk pavor, ut adquartum progrec!i,nequidquam eosincrepante C%. lare, detrečdarent: cum ille arrepto cly= čturri deffiiens ad pontem properaf, paucisq 5 - comicamibus jam hoftesprovo- sabat, qu6 viso miiites rubore tandem fuffufi ad CEefarem confeftim advolant. Sed nimio onere opprelTus pons fecucrj plurimos prsscipites traxit,ex qnibus non- nulli per ere ; a!ii ferme contritis membris efferebantur : Imperator crus dextrum , &. ucrumque brachium fauciusinfractb Samen animo turrim repetens, protinus jnandat, ut ftrato quintum potrte affiiltus iteretnr. Invi&a haee Augufli conftantia ade6 Metulienfes terruit, utpoftridieLe- gatos de pace a&usos ad e um miferini cum quingentisobfidibus, quos idem po» :ftula’/erat ; dein permifTo Romanis editio« ri tumnlo in faamilioienu onanes defcen«. duatj _____ -S3C T 4 3 )g» : __ dum, ad quornm cuftodiam deftinati prae- fidiarii milites, cum arma deponere, quod padti non fuerant.eos juberent ;bi mulieri- bus, pueržsque Senatiis conclavi inclufis 5 Sc admifsa, uti fpoponderant cuflodia.Ro- manis annnnciant: Si quid in folitum erga eos rneliri audeant,fe locum 2 H um ivtcenfurosi & cum defperations pariter Rom&nos invnfu- rcs. Quibus didtis, quafi id ex.?qtii medita- rentur.in unum coeunt; tune milites ultro faces Senatui admovent, quo conHagrante plurim* rnatres fe,fuo.;que filios trucidS- runt,qu3edam etiam vivas proles fiammis injieiebant; sicque aut igne, aue ferro Me* tulmm, <5c Metulienfes conciderunt, itn. ut nullum, Appiani verba funt, tnm ingentis Urbis fuperfuerii vetiigium. L ANDSTRASSIUM. L Andftraiiium vulgč Germams nune Landftrafs, olim Landftroft, Carniolis JCoftainaveza inGurcse fluminis infulaun- decim m iliaribus Labaco ddfita contine- tur. Urbecula base vilibus praeter medio- crem Arcem habitatur aedibus, nec aliain prazter Farochialem D. Jacobi Ecclefiam compleftitur. Plnrioios diverfe ftirpis Dominos recenfet, quibus jam ž multis fecuHs obtemperavit; n&mque poft eos, c[ui indd nomen fumpferunt, iaodi> Ca¬ rin« 1 44 ) ž S’" _______ rinthiae Ducibus, aui Ottocaro Bohemite -Regi, mqif& Cileienfibus Comitibus , aut Auftn* Archiducibus totius Provinci« fortunam fecusa fubdebatur. Turcarum bis viciniam depopulantium impetum fortitec excepit, 6otidemque vicibus for- lius rejecit. Vjx uno ab hac Urbelapide recedit amplum quidem , fed veterum more extru<8:um ejusdem nominis Coe. nobium , ali&s qnoque Frauenbrnnn di- ftum, quod Bernardu« Carinthi* Dnx , ut ob vičtoriam contra Bambergenfem Epifcopum obtentam fe DEO gratum ex- hiberet, facro Ciftercienfium Grdini anno 3248. excitavit, Unico hinc miliiari abeft šnter fertiliffimi foii delicias Pletria, vol« gč Pleteriach nobilis quondam Arx Si. cherftein appellafa, & ab Hermano Gile- aeniiComite anno 1407. converfa in Car- sthufiam , praevalente poftea in Provincia baerefi extin&am ; nune auiem fuis pro- ventibus Labacenfe Societatis Jefu Colle* gium fuftentafc. LOCOPOLIS. L Ocopolis vuigbGermanis Bifchofflach, Carniolis Schkofialoka amosna Civi. tas miliaribus Labacb remota, iduobus ali ni tur amnibns, quornm nmim Pollant, feu Polansfchitscha, alterum 2 ayer, feu Sura -SBC i45 )ŠS- s 1 J a Sura vulgns appellat. Hanc Urbem ejus- que diftričtum, qui intra decem miiliari- urn circuitum 200. circiter Pagos comple- čiitur, Friftngenfi in Bavaria Epifcopatui donavit D Henrkus Imperator,uti Meria- no & Valvaforio videtur, veljam antea Otto II. uti Scbonleben, addu&o dona- tionis diplomate, cujus alibi tneminimus, ad annnm 973- fuadere conatur, Tribus abhinc fecuiis adhuc inter Oppida habe- batur, fed il Bertholdo Frifinoenfi Prscfule fub id tempus muris hodižque extantibus mun ta.evalit d : gna, qu* Civitatibus ac- cenferetur. Adjacet ei lenis clivus, fupra quem eminet Arx Praefečti Ftifingenfis Se¬ deš. Intra Urbem fpe&aturfacrarum Deo V irginum Motiafterium, quod olim fu¬ pra quinquaginta alebat SančUmomales. Ejus conditor hodie latet lenga jam cb!i- vione fepultus; nonnulli tamen concor- dibus Auftriacorum Principum, Frilingen- fium Antiftitum , & Dominorum & Purg- flail fubfidiis nobde hoc antiquse pietatis veftigium div.nando adfcribunt. Tem- pluin recentis sevi opus eft anno 1669. & Labacenfi Epifcopo primb confecratum. Parcecia D.Georg i patrocinio tradba mo. dicofpatioab Urbeabeft : adhanc 18. aliae leferuntur Ecclefi* , inter quas clariflima eft ad S.Mariam inEhrengrub erebris acco G laruna “S3C 146 )§3» iarum fupplicationibus frequenta*a. Pau« 16 plus Loccpali abfcedit fumpluofilli- mum Falatium vu!g6 Ehrenau di&um in- ter horrorum delieias k Francifco Andrea Barone & Lampfrizam Locopolitanse ditio. nis Praefedo n .n anr.e muka luftra excita- tum, in eo videlicet iracSu, ad quem anno 1285- Ericho Prifingenlis Pr*fulex Tyro- lenfi V alte Puftertba! colonias traduxit„ conftitutis ibi binis Pagis Feuchting, & Zeyrn, ubi adhuc hodie Germanicam lin- guam callent coloni, tametfi depravatam« Ythopolim, feu Steinam vulgb Steira Germanis,Carniolis Kamnek Urbern k lapidum acervis, quorum in hac regione ingens fuppetit copia, fuum nomen juxta Valvaforium adeptam,amcena triom nul- iiarium phnities il Provinciae Metropoli divellit;ac Feiftricius amnis irrigat, qui per binos editos montes žSeptenmone de- labitur. Florebatilla olim nobilium sedi- bus ornata, qui ut a Turcart.m in Carnio- liam fsepe defaevientium aeinace jngulnm fubtraherent, hue affluere confueverant; nec minus vigebat comercium ca de cati- fa plurimiam promotum; fed hsec unk cum barbarornm metu bodie defecerunt. In tria tanacn adhuc popuius eSnndituj LYTHOPOLIS, Subur. -ssc 147 )ga- Suburbia, in quorum uno vulgdSchiut imncupato Parochiale furgit Templum Beatiiiim* DEI Genitrici D. Elifabetham viiitanti devmtum : nulla autem intra mu - ros clauditur Paraecia non omili tamen facra FEde Civitas deftituitur , cum pras- fl6 fit D. Jacobi Ecclefia SS. Primi, & Feli- ciani reliquiis ex Werdenfi Carinthiaa la- cu, ut Schonleben putat, adveftis decora- ta, cui Turriani, & Hochenwartii Comi« tes unž. cum aliis nobilibus MinorumCon- ventualium Coenobium fub finem decimi quinti fecnli addidere; fed imminentibus aliquandoTurcis,Reiigi©G aii6 remiiJi funt ut Parochia in Suburbio minus tuta ibi- dem coilocaretur, Coenobii redditibus cu- idarn Nofocomio applicatis. Anno tamen 1627. illi reditum obtinuere,Parochia pri- ftinae ftationi rcftituta. De Urbis inGgni- bus, quaa mulienbus formam in anguem dcGneotis praefeferunt, lepida vuigatur fabella apud prasdi&um Valvaforium cum caeteris adfcopum noftrum minimž faci- entibus reperienda. METLINGA. M Etlinga vu!g 6 Germanis Mbtllng , Carniolis Metlika Urbs efi Arce in. , ftru&a I umilliaribus Labaco remota , & 5 ad Colapim fluvium proxime accedens, • C 3 ide«. _____ -ege 143 )se- ide6que in antiqua Vinidorum Marchia olim receniita ; hanc enim geographi in- ter Gurcam, Savum , & Colapim fiuvios, atque alpes pofi GcKtfcheviam fe fe attol- lentes circumfcribere confueverunt. AGo- ritienfibus Comitibus ad Aultri* Archidu- cestranfiit Metiinga fub annum 1374. pri¬ vališ deinceps Dominij ab iis in feudura concefla. Paroeciam D. Nicolao faerarn adminiftrat Paftor Pspofiti titulo infignis j praeter hanc adeft etiam Theutonicotum Equitum Commenda , ž quibns originem ducunt tern* ill* Ecclefise in confpe&u Urbis erečtx, & SS. Martino, Rocho,& Ca- tharin« confecratas. Tutcae ter decimo quinto feculo, & quater ab anno 1500. Metlingenfem diftričtum , aut Civitatem ipfam diripuerunt, fed anno 1578- quo poftrema accidit eorum irruptio, fortiores experti funt Civium animos, viresque, ut. pote ab illius oblidione gravi dade repulfi. M1CHELSTETTA. M lchelftetca volgb Michelftetten.Car- niolis Velefalo nobile faeraruin Vir- giaum D. Dominici leges fečtantium Mo- nafterium,aliks etiamFrauen-,aut Marien- thal vocatum,quatuor milliaribus Labac© abfcedit. lilius exordium ex M. SS, Mar¬ tini Bautfchneri annalibus infuos tranftu- lit __ “§§( t 49)22'"__ lit Valvaforius, ubi ex ipliufmecPartheno- nis documentis haberi dicicur, qua ratione fub annum 1300. Sacerdos quidam fecus MichelftettenfemArcem venationivacans, claram ex contigao faltu vocem percepit, qaam fubfecutus ad fylvettrem pervenit pinum.unde illa oriebatur; tanti prodi, gii caufa ut melius expioraretur, excifa arbor cubitalem Beatiffimas Virginis pu- erulum Jcfum geftantis ftatuam obtulit, quae auro poftrnodum illita , Templrque ar* hodieque iniiftens accolarum patet ve- nerationi, & patratis f*pe miraculis in. claruic. Ea de caufa ercčla ibidem eft Dei- par* /Edes, ad quamVirgines qu*dam fenfim accedentes collata iimul dote reli. giofam vivendi normam amplex* funt. Huic origini aliam paulbm diverfam fub- neclit Valvaforius ex fide digniflimis ma- numentis, ut ipfe affirmat, excerptam ; narrat igitur anno 1257. quendam S. Mar- gareth* Parochum, dum animi relaxandi gratii per nemora erraret, hoc monitum audiville : Hic debet extrui Monajierium Dominicanarum,ipo&. cnjns fonum pergens (ter quippe repetebatur) in proceram in- cidit arborem , fupra quam prasdi&a Del Genitricis icon cum Jefulo prominebat, idque eo penitus loco , quo nune (urama Templi ara fpe&atur. Hujus rei farna ab G j eo- _ -S§( I ? 0 )gg- eodem Parocho divulgataj Aquileienfem patriarcham OberburgenfemAbbatem fer- tur permoviffe, utcommuni tere illius Or. dinis Sančlimonialibus Parrhenonem fun. darent; at baec manifefli arguuntut fphal- matiSjdim nullus tune OttoAuftri* impe- raret, fed deieta jam Bambergicorum Au. ftriae Principum ftirpe eaProvincia abOtto- caro Rege ntaetenfo anno obtineretur, nisi quisdicere tnallet, tune quidem miracu« ]nm accidifle , Monafterium ver6 alteto primbrn feculo ab Ottone Auftriae Archi- duce anno 1339. vita fun&ofuifie extru» ftum ; fed mirum videri poffet, tot ferip- tores , qui piam hujus Ottonis in aliis fa. eris fundatienibus liberalitatem celebri- rnnt, Michelftettenfis Coenobii nufquam meminiiTe. Tertia demum opinio ex ve. tuftiffimo, uti Valvaforius loquitur, cedi- ce eruta parum abfuit, quin has S.Domini, ci Religiofas Virgines ipfo Praedicatorum Ordine ab Innocentio III. Papa anno I2IJ. primum confirmato fecerit antiquiores; fiquidem ad annum 1221. earum primor, dia collocavit. Quare id unum cetti ex his confici poteft , admodum antiquam fcilicet eiTe hujus Monafterii originem, cbm ea ita lateat tot difcordibus docu- metitis involuta. Extra illius limen aflur- gi£ rupes , cui ineumbit Arx Frauenflein di&a __ ~SS( )gg“ __ difta coufuetum facrarum Virginum e6 afcendentium afylum , quoti'es Turcious fiiror pet ha-s oras graflabatur. MINCHENDORFFIUM. M Inchendorffiurn vulgb Germanis Minchendorff, Carnioiis Mekyne ampiiffimum D, Ghraj Monafterium , & reliquorum omnium in Gamioiia extan- tium pukherrinnrm 3. milliaribus Labaco abeft, & Lythopolitanse 'Urbi proxime ac- cedit. Hujus ortum,ac magnincos pro- greiTus ab accurata infcriptiotie difeemus n igr o matmori fuper hofpitum conclavc affixo ibidem infcuipta, guatiiniuinobilif-. fimse Gallenbergicse Proiapi# heroes no- bis ob oculos ponet. Sic ergo ibi legitur: Monajierium S■ C/ara hi Munckendorff, quod olirn D. Sigefridus Nobilis de Galletiberg, Ot- tonh exGutta deWeij]eneek filius ; Wiibelmi ex Anna. de Sumereck nepos ; Stgifmundi ex uxo- re, cujtis nemen etji ver a neglexerit bifioria virtutim toquitur , pronepos ; Sigefridi ex Ber - tba ds Fanckenberg abnepos ; Scbžegii ex uxore incomperta , & Ottonu ex conjuge Anna ab Ebrnfels, derr.zim Ottolpbs de Scherffenberg , qui circa annum M. primm condidit Arcem GaUenberg.trinepos , quadrinepos, ultra ; mm faluvis MGCC. VIL Um G fi obrit , die SS. DionyPi, Rhjlhi , dT Eleuthsrii MM. G 4 p ri- •"gg- 152 )gs- ___ primm fundavit: boe Georgi m Sigi/biunduf S. R. 1 . Comes , & D. de Galienberg S■ C. M. C amer dri us, Ducatui Carnioliee Judiciorum Provincidlium Prafes, (T fupremi Capitaned « tur Locumtenens cum germa.no fuo Jo.tnne Fridtrico , hareditarii advocati in Miinchen « dorjJ]Fundatora per XIII. generationes feri ne* potes, vetujiate jameadens pene d fundumentii repnrdrunt anno MDCLXXXll. Adfer* prasterea Valvaforius tum fundationis li- teras, tum alias, quibus Sigefridus, Fride- ricus, & Otto Sigefridi fundatoris filii no. vis mnneribus patris opus cumularunt. Huic Ccenotdo prima omnium praefuit Ciara Gallenbcrgica fundatoris pariter fi. lia anno 1301. eiofficio admota. RATMANSDORFFIUM. R Atmansdotffium vulgbGermanisRat- mansdorff, Carniolis Radovelza Urbs eft cum fpeciofaArce laevo Savi fluvii litto- ri fex iupra Labacum milliaribus infidens, atque in mediocri colle, quem profundS fofsa undique natura circumdedit.elevata. Per Henrici tertii Caefaris beneficium ex Oppido in Civitatem tranfiifle narrat Val¬ vaforius , fed Metianus Lazium fecutus Friderici IV. Imperatoris aetate inter Gp- pida Ratmansdorffium recenfet, negitquc mod6 patere, quandonam confueta Ur. bium __ -S3C i?3 )g g- ____ binm ;uta impetraveric. Poft Udairici Ci- leienlis Coni iti s nečem memoratus Fride« ricus cum exercitu Carnioliam fubiens etiam in hanc Urbem infefta convertit ar- ma, qoam paulb pčftobfeflam ccepit, & ii Witovicio Cileienfis vidu* Beiliduce receptam , repetita oblidiojpe fibifectindd fubjogavit. RUDOLPHIWERT A. R Udolphiwerta, feu Neoftadium vul- g 5 Germani Rudolphswert,feu Neu- ftadtlein, Carniolis Novomefto Urbs per- amosna in leni aflurgit divo, unde prseter- flnentem Gurcam defpe< 3 at. Authorem iui colit RudoJphum ! V. Auftriae Archidu- cem, qui earn & sedibus inflruxit, & Civi- tatum privilegiis auxit dato anno 1365. di. plomate confirmatis. His Maximilianus J. Imperator Gollegiatam,ut vocant,Eccie- fiam D. Nicolao Epifcopo devotam anno 159. cum divite acijecit dote, qua unde« cim Ganonici prseter Prscpofitum, & Deca. num in communi alebantur; at repetita fsepius infortnnia ad quatuor tantum Ga- nonicos prseter duas dignitates priorem numerum coarftarunt. Huic relirjuo Ca- nonicorum Gollegio quatuor aliafubfunt in Urbe Templa SS. Antonio Abbati, Geor¬ gio, Martino, & Cathatinae confecrata. G 5 Sexta _ : -§§C o 4 )U- _ S«xta intra muros Ecclefia D.Leonardo fa- cta potitur Minorum S Francilci Coeno- binm ab Elifabetha 4 Tfchernembl anno 1462. fundatum. In confpečtu autem Ur- bis fiat Venerabilis Capucinorum Ordinis .Afceterium, anno 1660. condi coeptum ; fed poft 12. anpos cum Ternpla k Joanne Scnoglyanovich Senienli, & Modrufenii Ep fcopo D. Jofephi honoribns ere< 3 o tan- dem confummauim. Excellebat quidem o!im tum populi frequendž tam mercium abundantia Rudolphivrerta ; verum quirt- quies 4 Turcis terriu, & circumjacentibus bonis fpoliata , dein ter ab epidemica lue , faepius 4 flammis ad cxtremam hominum, rerumque inopiatn redačla, priftinum vi- gorem nunquam recupetavit. SITTICIUM. S Itticium vulgb Germanis Sittich, Car- niolis Sitizena vetuftum,& pertelcbre Ciftercienfis Ordinis Monafterium 4. mil- liaribus Labaco in Orientem recedens an¬ no 1135. erexit Peregrinus Aquileienfis Patriarcha, eiqne altero anno praeeffe juf- fit Vincentium ab ipfo S. Bernardo ex Gai- lia fubmiflum ; fundationis tamen literae non nisi anno 1156. datae apudValvafo- rium ieguntur. Ejus dotem additis lati- ftindiis deinceps ampliarunt Marchiones Utri*, -S3 C *55 )gS“' Jftriae, Goritienfes Comites , Auftrias Ar- chiduc-es, aliitjiie compiures ^citatoau« thore recenfitifpraefertimVirklis, Teu Viri- ilaBarnafeoviiMediolaneafisPrincipis filia, & Leopoldi Probi Archiducis in Helvetia caefi vidua, nnitcnm pluribus Iftriae Mar- ohionibus, & Agnete Udalrici Carinthise Ducis conjuge inhujus Casnobii Templo tumulata. A VincenLo primoAbbate qua« draginta feprem hadenuseo munere fun&i funt, quorum -vigefimus oiSavus OlVal- dus nomme anno 1482. gubernaculo ad- motuslncenfum k Tuvcis Ceenobium e ci- neribus rurfum excitavit, haud difpari ca- lamitate anno fequentis feculi 29. oppri- m-endum ; Reinpreftus veri> trigefimus nonus anno 2 604. in Abbatem eleftus am- plnrn. quod hodiš vifitur,sedilkium &£ua- clamentis evexit. Ipacum vulgb Germanis Vipach, Čarniolis Vipava Oppidurn frequens ®lim, & amplum , mod6 exde ad Carnio- liann quidem hodie refemir, fed in ltalia tamen jacet, utpote ad Auftralem a'pium radicem fitum ; hanim quippe fummitas, V-el ipfo Schonleben annuente , Italise ini« tium eft, Hiius tenuitatem illnftratmagnU fitum Comitis Lanthieri Paiaciuro recenter VIPACilM. G 6 C 156 )gg-“ ibidem excitatum.Propriisquondam fube- rat Dominis, feu cognomen fuum ab illo loco mutuantibns, inde ad Ofteiwicios Carinthi* Proceres devenit, ab his vešč) ad Herberfteinos, ex quibus Leonardus fertur anno 1487. k Friderico ; V. Caefare hoc Oppidum dono aecepille; fequen'tis Ver6 feculi annus 57. confignatur k Ba- utfcnero Nicolai Gomitis Turriani fune- re, quem ob mukaš legationes in Italia , Hifpania, & Belgio proCsefare obitas Vi- pacenfi Caftro ab eo donatum fubjungit. * Horrida, afperique alpium jogaTurčarum impetUiD frangere nequivere, qub minds anno 1478. hucufque progreffi totam vici- niam expi!arent; poft fex inde luftra aite- ri patuit hofli, Venetis fcilicet, qui anno 1508. inopino aflulm Vipacum occupa- runt. Longa hinc extenditnr oragenero- so, a;no 5 n 6 que vino,quod ibi legitur, cele. b.ata. Praeterea fcaturit ex propinquaru- pe Vipacus fluvius i.n eo alpium latere, quod Nauporti aMs defcripti fontibus op. ponitur, eftqne procul dubio famofus ilie Veteribus fluvius, qui quond*m Frigidus audiebat; id enim clare demonftrat Pcu- tingeriana Mappa cum prsefenti locorum liru comparata : illius iterhuc pertinens in Labacenfi defcripcione jam expofuimus, quod airmrumAquileia ducebatur ad Pon- tem __ -S3C 15 7 ___ temSontii, ad Fluviurn Frigidum, ad al- pem Juliam, Longaticnm , Nauportum, iEmonam ; hodie autem , G qais Aquileižl difcedens, poft 14. paffuum miliia in veteti Mappa adfcripta Sontium, feu Lifontium trajiciat, ad alpes, qu* ante Nauportum oecutrant, proteclums, in ntillum alium cene incidet fluvium , quim Vipacum cujus in eodem paritet loco meminit An- tonini Itinerarium. Inclamit maxime hic fluvius ob celeberrimam vi&oriam aTheo* dofio Imperatore anao 394. de Eugenio tyranno prodigiosd partam :■ dilaudant illam ex veteribus Jornandes (u) Ruffi- nus (x) Theodoritus (y) Orolius (z) So¬ crates^) Sozomenus (bjaliique plures , ex quit>us locum clarč defignant partim Sozomenus , dum ait : . Eugenius rnctxi- mum paravit exercitum , & portas llalia , quM Romuni alpes Julius vocant , praoccu- paus communit. Et poftmodum iti de Theodofio fcribit: Oratione faUa movet in ltaliam , 4T citm Alpes confecutus ejjet , pri- mM euli Jitis occupat , deinde fuperato tran- (itus vsrtice , ciirn jam defcendendum eflet 5 campum plenum equitibut , ac fiedicibus vi- det. Partim Socrates dum haec narrat, G 7 Fit (u) De reb. Get. c. 18. *( x ) Lih. 2. e. g3. (y) Lih. s. c. 14. (z) Lih. 7- e- SS. (a) Lib, 6. c. is. (b) Lib, 7. c. 12. & 24, __ -€3C )gg~__ Tit itaque conf.iilus ad fluvium , quem Fri~ zidum m c ant. Hic crg tt Theodofius col- lefto militarium virium robote, certus obtinendae vičtori*, quam JoannesAna- ehoretha pr*dixerat, in Engenium cum Arbogafte, Flaviano, & ingenti armato- turn caterva adventantem pratvio crucis ligno m iabaro, militumque arrnis reni- dente, exercitmn movit, & quidem nonis S ptembrisGothos piaeire juiferat, qui ab huftibus opprefii infoeiicem totius reiexi- tum om.nabantur ; at Ctefar SS. Apofto- lorum Joannis,& Phil’ppi afpe/ln, ver- bisque per no&em confortatus, univerfis poftridie copiis prseiium redantegrat,quo anaximis utrinque animis exardefcente , n bi Romani Romanis congrediebantur, se- qualis eratptigna, ubi ver6 Gothi, cse- terique Barbari proTheodofio dimicabant, ibi vincebanc F.ugeniani ; quod ilie in- fruitus, fuper editam rupcm.undeab o- rnmbus fpe&aretur, in terram procuin- bit, divinamque opem fervesniilime iri- Vocat, nec fno voto fruftratur ; nam Ba- curius ex,mise pieta.tis , virtutisque Tri. bunus cum primis Pucibus illuc fuppe- tias ferens, ubi hoiles fuperabant, rupta eorum acie, in fugam emnes convertit. Vaiidiliimus interim exortus ventus mif- ^a ab Eugenianis jactila in eofdera retor. que. ___ ~S§( I?9 Jgg- __ quebat, & quae jac ; ebant Caefarei, ve- hementius in holtes fetcbantur, in quo- rum et;am ora eiatus pulvis oculorum u- fhm prspediverat. Hacratione Thedofi- lis vičtoria potitus Aquiieiam perrexit. Jure ig:tur Claudianus, poftqnam cun- fta hxc eleganti carmine ceciniflet, itit exclamavit. (t) O nimium dde&e Deo, ciii fundit ab antris ALolus armatas h}'emes,cui militat asther, Et conjurati veniunt in cladica verni : Alpinse rubuere mves,& FR 1 GIDUS amnis Mutatis fumavit aquis, tnrbaque cadentu Staret.ni rapidus juvifiet flurnina fanguis. WEICHSELBURGUM. W Eichfelburgum vulgb Germanis Weichfelburg,Carniolis Vifchna- gora UrbemU eft infra NX / eichfelburgam Arcem fita,& 4. miHiaribusLabacS abfens, qoem Joannes ThomaGch apud Schonle- ben 552. anteChrifti nativitatem anis sdi- Scatam tradit, ant fingit ; cum enim nulla antiquorum adferat documenta, nec pri- fcum illius nomen prodat,metitb fufpicio- nem ingerit, vixque ab erud tis afTenfum €xt>;rquebit. Maonianam inter Pannoniae Superioris Urbes iPtolomaeo relatam di- fiamolim fuiffe Weichfelburgumdivinat Schbn- (O De lih Cmful. Do»«. Schonleben , fumpto ind£ argumento , qu6d is author inter ^monam , & Prseto- rium eam recenfeat> fed obfervandum eft Ptolomaeum Urbium oidinem non jtixta fitum, fed dignitatem , aut libitum conte.. xu)ffe. Hujus Civitatis Paraecia Sitti- ccnfi Coencbio fubjedta D.iEgidium ut Pa- tronum fuum veneratur. Cajteriim ij- lam fplendidius quondam vignifTe ferunt, at modd dirutis, aut mox ruituris aedi. bus infbčtas Gbi il beilo, & igne pla- gas incolis, exterisque monftrat etiamnum obducendas, CATALOGUS LOCORUM CARINTHI^. C L agenfurtum Mecropolis Carinthias, Arnoldifteina, Dietrichfteina, Fanum S. An¬ dreas , Fanum S. Pauli, Fanum S. Viti, Feldkirchium, Frifacum, Gentiforum, Griffum, Gurcum, Hofpitale, LangfeenfeCce- nobium, Milleftadium, Mosburgum, Offiacum, Ofterwicum, Steina, Strasburgum. Vi&oria, Villacum, \VolfFsberga. CA- CATA LOGUS LOCORUM CARNIOLIJE. J Abacum,Me- ,S ~' tropolisCar- niolias, Adiersberga, Aineda, Auersberga, Circknicium, Crainburgum, Dobrava , Gottfchevia, GurckFelda, Hydria, Hyperlabacum s Jocofa Vallis, Laafium, iLandftraffiumj jLocopolis , Lythopolis, Meclinga , Michelftetta, Minchendorf- fium, Ratmansdorf- fium , Rudolphiwerta, Sitticium, Vipacum, Weichfelbur« gum. D. 0. D. O. Mo A, BONIIM, FELIX, FAUSTUM, FORTUNATUMQUE SIT Huic Alrr.tt: , ac Celeberrima UNIVER5ITATI GRiECENSI, Senatui Philofophico , totjque Reipublics Cliriftianae, S ub Ampliffimo, ac Adrnodurn Reverendo P. SIG!SMUNDO PUSCH, dSoc.jESu, AA.LL.& Phil. acSSa Theol. Dodlore , Aimae ac Geleberrim* Unisetfitatis Gracenfis GAN CELLARIO, jinno dpartu Vir ginu M. DCC. XXVIII. Menfe Auguflo , Die Bora 8. Matutind lAciidemicm celebratus eft. In quo Perilluftres , Reverendi , Religiofi , Tranobiles , Nobiles , Eximii, & tam eru• ditione , quar» virtute confpicui DD . %A%A» LL. & Philofophia BACCALAUREl, In Aula Academica Archi-Ducalis Soc, Jssu Golleg. ad fupremam Philof, Lauream confetjuendam pet eundem Licentia donati; DEINDE P R O MOTOR E R. P. ANTONIO ER.BER, e Soc. Jesu , AA. LL. & Philof. Do&ore, cjusdemque Ptofeffore Emerito, Suprema Doftorum Pbila/ophorum Laurtd stndeorati fant. N O MI N A PROMOTORltM. f I 1 Adamus Jofephus Gatharin , A-Jre Prsenobilis Styrus Graecenlis. Defendit Univerfam. Perilluftris D.Antonius Curti deFran- cini, Croata Gopronicenfis , S. R. I. Eques, & Styri* Provincialis , ex Archiduc. S. J. Convičl. Collegio. j Defendit Univerfam. j. i D. GajetanusSigefridus Schober, Pr*. nobilis Styrus Graecenfis. Defendit Univerfam. Rev. ac Rel. D.Marianus Pitreich,SacrI & exemptiOrd. Cift. Celeberrimi, & An»iquilfimi Monafterii B. M. V. de Runa Profelfus. Defendit Uni~ i. verfam. <^Rev, ac Rel. D. Abundus Fux , Sacri, & exempti Ord. Cift. Celeberrimi, & Anciquiliimi Monaft. B. M. V. de J Runa Profelfus. Defendit Univerfam. 2. ^ D. Andreas Zacharias de\Vaiz, Pr*, j nobilis Styrus Graecenfis. Defendit | Univerfam . D. An. D. Antonius Jofephus Tiuttherfur, Ci¬ vis Suevus Wangenfis, eCaef. Ferd. Alumnus. Defendit Univerfam. D. Jofephus Favetti, Nob lis Italus U« tinenfis, ex Anhiduc.S. J. Convidt, Colieg. Alumnus Schweigerianus. C Defendit Univerfam. ^ R. Jofephus Antonius ž Monte, Civis Tyrolenfis Flemenfis. - D. Paulus Prunner, Civis Tyro!enlis Valifoletanus, ž Csef. Ferd Alum- nc-S. Defendit Univerfam. < D. Petrus Antonius Gratoni, Civis Ita- £ lus Forojuhenlis. D. Kartholomaens Mattinelli, Civis Ty- rolenfis Valifoletanus , č Csef. Ferd. A- lumnus. Defendit Univerfam. D. Francifcus Xaverius Reichinger, Civis Styrus Judenburgenfis, d C*f. Ferd. A- lurnnus. Defendit Univerfam. D, Robertus Jofephus Brioniel, Praenobilis Carinthus Ciagenfurtenfis,ex Archiduc. S. J. Conv. Colieg. Alumnus. Defendit Univerfam. D, Francifcus Antonius Stadler,Prsenobilis Siyrus Vordernbergenfis, ex Archiduc. S. J. Convičt. Colieg. Defendit Univer- Jam, & D. Francifcus Xaver. Thadaeus de Hauck, Prsenobilis Styrus Grscenfis. Defendit Univerfam. D . , D. Joannes Andreas Borzaga, CivisTyro- lenfis Ananienfis, č Caef. Ferd. Alumnus, Df fendit Univtrfam. D. Matthaeus Malle , Civis StyrusAren- felfenfis. D. Joannes Mbfner, Civis T/rolenfis An. thoizenGs. D. Mathias Antonius Jufchiz, Civis Dal- mata Segnienfis, ž Caef. Ferd. Alumnus. D. Matthatus Hainzl, Civis Rhoetus Ge- zenGs. D, Francifcus Antonios & Tobel, Nobilih Rhoetus DorenbierenGs. B. Gregorius Francifcus Lanz, Civis, St/, rus Kumpizenfis. D. Maximilianus Wrembl, Ofiicialis Sty. rns CillienGs, e Caef. Ferd. Alumnus. D. Joannes Gregonus Rapoz, Civis St/rus MahrburgenGs. D. Joannes Francifcus Hoffer, Proenobilis Carinthus Spitallenfis. D. Jofepbus Riefter , Civis Suevus Krlen. beinftettenfis* D. Francifcus Jacobus Aigentier, Praeno.' bilis Styrus GraecenGs. D. Paulus Drolz, Civis Styrus Saxenfel» denfis. D. Jofephus Koftvrein, Civus Carinthus GenciforenGs. D. Jofephus Carolus Tfcbades, Civis Car- niolus KattrrvoisftorlieHfis, Ex» Extra Ordmem . Rev. D. Petrus de Rofii, Italus Goritienfis, SS. Theol. in 3. annum Auditor, Preš« byter. Rev. O. Jofephus Pacher, Ungarus Sche- mnizenfis^S.Theol. in 2. annum Audi¬ tor, ex Archiduc. S. j. Convift. Colleg. Alumnus Gyrienfis. Rev. D. Antonius Jofephus Renz, Prseno- bilis Styrus Ciilienfis, SS. Theol. in I« annum Auditor,ex Archiduc. S.J.Con- vi&orum Colleg. Alumnus Gyrienfis. Rev. ac Rei. D. Antonius Sigifmondos ex IlluftrilT Familia L.B. Jochlinger de Jo- ehenflein,Ord. S. Ang. Colleg Eccl. ad S.Vitum in Pollau Can. Regn- SS.Theol. in 1. annum Auditor. Rev. ac Rel. D. Felicianus Leopoldus ex Illuftriff Familia L. B. & Dominorum de & in Stadl, Ord. S. Aug Colleg. EccL ad S. Vitum in Polau Canon. Reg. SS. Theol. in 1. annum Auditor, Preshyter. Rev. D, Joannes Khobrer, Carinthus Gers- tiforenfis, SS. Theol. in |. annum Au¬ ditor, Pr„/sbyter. D. Jofephus Antonius Zelkr, Helvetu* , SS. Theol. in 1. annum Auditor. D, Maximilianns Maria Jofephus Špin¬ dler, Praenobilis Suevus Auguftanus, SS. Canonum Auditor. PfG' Problemata in a&u decifa. I. An Tacitus, an Ari- ftoteles moram Magi- r fter melior? II. An hoftes gladifi, an beila profiigare confi- lid gloriofius? O. A. M. D. G.