& C f ^ i ^ t C i e t ^ttra un^SamiKc^et&crjtfw. asoii 3. Ti. ^ mar. Sweater 5 e U. Sie ältm, »on ©eotgeH üon ^erl)evjletn unb SOrafga^tljm oon SOJ.orba;; entfprpffene/ Jpatiptlinie. 503 t e ti, 1817. ffiebrutff «n& »cclegt tep (Sad öerolb. ^it dltm, fcott Georgen bott ^erkrflem mit ^mdUtUn ö0tt ejttfprojTeiic, ^auptlmte^ ©tinfl^era Žobe t^tiUen ©«org unb ^fnbreaS/ ©ö^ite Otto'ö beaSeraüt^igcii/ fämmflicl;e erci'tteaSefi^ungetx un« ter ©eorg, olö ber öltere/ erhielt bte >^etberftetnt» fdfjen, 2(nbrea0, bet jüngere, bie S!j?(3§renferftfc^en ©i'itec ju feinem 2lntl^eire. ?£Bie eö f^on au§ btefer S^etfung, nie^r atier atiö ben biefem SBuc^e bcpgebrucften, l^iee oerjeid^net na(^foIgenben/ gürtiilieit > Siocumenten/ unb felttfl auö beS geleierten ©igmunbö uon Werter» flein genealogffdjen &iacl)rid)ten erhellet/ jvar (Seorg alfo' iifc^t, mie SBipgriU unb onbere ©enealogen ft^ oertrrten/ ber jweptgetorne/ fonberft bee erflgeborne Otto'S üon iperterjleni unb ®Hfat)et^enö >Jon >^ol^tenecf; bie üon i^ni entf^sroffene/ no^ tlü^enbe Cinie ifi alfo nic^t ber jün^ gete/ fonbern Der ältere >^auptfiamm bei! Samiftc. (£()ert roeif ©eorg ju fetner Seit ber '^'lltejle beö ^aufe§ mt, finb (»uc^ bie Ütfunben «ber i^n fo ja^Ireii^/ baß t$ für bte ®efc^td;te beffelben ongemeffener fepn bürfte/ ftatt allec jveitläuftigen erjo^Iung, biefe gleid) felbjT: in einem c(>ro:> iiologifc^cn 93etjeici{)nijTe l^ter flufjufu^ren; 3m Sa^re 1422/ »ddo. »vtenn ben mitičen »or bem' l^epltgen ebben weic^tag,« {mč) je^igerScitredSjnwng ben 3i. December 143») belehnte-^»einrtcf) oon SÖuc^» ^i'm ©morgen u&er bic oon ilpm ftt^glpaii^eiten Cenena' beftlMngen bet) «^«rtbeig. 1422, »an frettag tiac^ bem neweu jare/« ieU^ntt grtebrtc^ S3if^of oon SSainberg ©eorgen »olö ben ®Uern« nac^ ilbfierben ©unt^erS ooh iperberjletn/ tm Sna^men ber unraiinbigen Soc&ter bejTelben, über bte Sejle Burgberg unb anbete l'e|>en6j!ucfc *). 1422/ » ddo. SGBtenn an atlet ©ecletag/« bete^nte Gber^ ^arb, (Srjbtfc^of con ©oljbutg, ©eorgen «bet bie ©alsburgifc^en Ce^en ju žBifc^ofeborf wnb tin Saoant» t^ali. 1424, ?>äe wpenn am mentag üoc ©anb fabtan vnb ©ebajliantag/a ert^ctfte gmbri^) oon ©tubeuberg ©eorgen »alö bem eiteren« bie Söelel^nung übet bie von i^m abgegangenen Se^en. 1424, »ddo. ^fannberg an mifii^en uor bem ofiettag/« belehnte2(nna©roftn wonSOJontfott ©eor^ gen Tiber bie gjfanubergifc^en Cel^^nSgufer. 1425, »an [anb ^^tilippö onb fanb Sdcobstag/« belehnte gtiebri^) eon ©tubenberg ©eorgen «bet bie t)on ■^annö ©nafet etfauften SSefi^nngen. 1426/ »an ©unfag Dteminifcere :n bet oaPen/« erfawfte ©eorg »on ©igmnnben con EOTorbflA' 33ep|ungen bet) 58lepburg unb ©ntenjlein in Stäruten. 1426, »an SKontag nac^ fanb 2{nbreötd3/« belc^nfe (nicolaue/ g^rior oon ©anting, ©eorgen »aB ben «Item/« jlatt bet «ninnnbigen S;öd)ter ©ünt^erS, übet bie uon bet gatt()au[e ©attiing bepenbirt^n Cc^en itn gnnöt^ale **). 1427, »an fflnb »tbanöfag/« «rt^eilte 3IIbrecl)( von *) aScpIage SKt. LlII, trflen SOcitcž. *•) aJcptaae LV, bei etflen 9?etbl)er() ©wtgen bie iöelel^nung ukr k)e»:fd)tet>ene 58ejl^ungen.t)e9 ajifc^ofSborf unb @tetnbö(^. 1427, »ara ©unfog na^ fannb So^annötög 5c ©Hiie^ ienben/« tele^nte (Stubenberg ©eor» gen über einige neaerfaufte SJefi^ungea. 1427, »an 93?iti(^en nac^ fant S^olraanötag/« belel^nte griebri^ oon ©tubenberg ©eorgen »alö ben eitern « über bie asejt^ungen/ »bie et i>nb fein ^jrueber 2ln» bre uon i^m c^auft ^abent.« 1407, »ddo. an a)?itticl^en @ant Sat]^rein= tag,-« belehnte ^riebricf) IV./ ^erjog wn ber ©teper^ warf :c./ ©eorgen über bie ven ©igntunben »on. SKorba;.' erfaiiften ©üter. 1437, »an fanb 97icla6tag/« errichtete ©eorg mit fei» nem Gruber 2(nbre bte erjle grborbniing/ wie eö iwu fdjen i^rer bepber @6^nen unb (Erben gel^alten, unb wie bie Sodjter l^inbangefertigt werben foUten. 1428, »an mittel) oot fanb mat^euötag/« entfrdftete 2fnbrea§ ©attin/ Urfula/ ibren ipeirat^öbrief ju ©unjlen ©eorgö unb^ bcö ^erberjieinf^en J?aufe§. 1429, »an @anb 23art^oloraefiag/» leiflete S)orot5ea üou 9?flben(ietn, Eodjter ©unt^erd oon ^crbetflein,. ju eben bemfelben Sivecfe 93etäi<^t «»f ©rbt^eile im ^nnfii'l^ale *). 1480, »ddo. ©riuen beö famptagS eot @ant 'antl^oni' tag,« belehnte griebridj, SBiic^of oon ^Samberg, ©eorgen »alö beni (gltifien bea namen oon l^erbotf» {lain a über eine von Sorot^een üon SÄabenflein'bem ipaufe J?erber[iein «euetbingö gemalte ©c^enfung **). 1430, »ju ^^anberg an montag v»pr fanb florianötag/« belehnte Jjermann ©raf oon aWontfort ©eorgen »al.§ •) ^cplage Str. LVI. cr(!,cti S^circi. **) 58c!)laßc LVII. bei erfii'u S&eilffe'. eitern beö namen? »on l^erBetjietn« ufiet bic iton t^tti obgc^angenen Ce^en. 1433, »on a)?ittc^n DOr cn6' fietien frmttntog je bec liec^tmeSa/« «nb »an S[)?ittid&n na^ »nfer Iteben fromntag ge bec 2iec(;tmep, i. liifiete Slifotet^ SBel^ |erin ju ©unfien ©eprgö unb beö J^awfeS-^erbetfleiii 53erjic^)f ouf oerfcf)iebene i^rer (Stbonfpnidje *). 1433, »ddo. ioclffijcrg an fanb Sat^reintag,« traf žSif^f ^nfoniue »on SSamkrg ntit ©eorgen einen Saufd) über oerfc^iebene aseftgungen tn Kärnten. 1433, »ddo, JRafefputg am famfiag ooc fonb SSart^o» lomeltag,« ertl^eiftegrtebricl> eon ©tubenlierg ©eor» gen »alö bem gltern« bie 58elei^nung,ubet fammtit» d)e ©tnbenbergfc^e Ce^enet^eile.. 1433, »an gj^tn^fag nad) fannb ©allenfag/« fc^tog mit ^annö SBern^er einen SSerglei^ übet ei» nen Sei^enb bep Sßolföberg. 1433/ »on gr^fag na^ Sflleripeiligntag/« übergab ©eorg bie oon ©igmunben üon St)?orba^ erfauften S3e(i^ungen bei) iöle^burg feinem SBruber 3rnbre, unb traf an eben bem Sage mit t^m eine ^(iiSglei^ung übsr oerfc^iebene tl^ret Sep^ungen. 1433, »an @anb ©tefanötag je weijnac^fen,« belehnte grtebrtc^/ ^ttor von ©aming, ©eorgen über bie üon Slifabetl^ SCßcI|ertn erworbenen ©ütcr **). . 1434, »beö nagfien Sritagö oor fanb SOJarie S0?agbolc' netag/« üerfauften Sat^arina unb Sigmnnb bie Menntlein ©eorgen i^re Sel^enbant^eife bep S^bning. ^434/ »an ©ambfiag na^ ber ainblef Saufent mapb» tag/« üerfauften ^annö unb Sfifabet^ «on Sebing •) aSeofageii SKr. LIX. unb LX. bcž ecfim Z^tiUä. '*) SSeptaäe iHr. LXII, bež erftew Oeoegeit gnnet^ate. i435/ »ädo. 9?ett)jtat am frepfag eor bera ©untag ocult in ber oaften,« lub S^ebri^ IV., ^erjog »pn bet (Sfe^ermarf, ©eorgen ju fi^ na^ ^ofe. »487, »be§ freptagž nad) fonnb Sč^Sentag/« ubcrgoB ©etftub t)on Sontgaberg ©eorgen unb onbeten il^rec 561utsuet»anbten unb S^reimbe i^tt fammtlidjen fi^ungen, i438, »ddo. «newnfiat an ©unfag onf frawnfag bee liec^tmeS/« ufcerlieg ©eorg mit J>en übrigen grben ©etfrubö oon Äontgöberg, berfelben einen SBeingar» ten auf ad)t i«m ^^(^tgenuffe. 1438, am 9D?itic^en nad& onfer framntag je li^tmeffe,» übergab ©eorg con S!)?auerbecf einen nac^ bem Sobe ©ertrnbö oon Königsberg i^ra jujufoUenben Sffiein» gorten ©eorgen oon Jjerberjlein. 1438/ »an fanb fatreintag,« oerfauffe ^ann6 Bon »äs renecf ©eorgen einen SD^ül^lfc^Iag unb fec^ö SOIapet» ^ofe. 1441, »an fre^tag nad) fanb })aulstag Sonöerfioniö/« »erfaufte Sacob Dlofenauer ©eorgen ein i?au# in bee «neujlabt. 1441, »ddo. 91ewen(iat an Suntag »or fanb ^seterätag ab fatl^ebram/« belehnte >^erjog gnebrid) IV. (atd Äaifer eigentlich ber III.) ©eorgen über oon ^ann» fen »on 5Bärenecf neuerbinga erfaufte SBefi^ungen bet). ©ebenftein mib Kütten. 1443, »an SDJanfag nad) fanb ^aulö bef^erung,« tjer» fauften Sbct^arb unb SOJargaret^ SOIetc^fner ©eorgen einen SBeingarten. 1443, »an SWontag nac^ fanb ©regorienfag fn ber »a^' ften / Ä übernahm ©eorg bie 53orinunbfc^aft liier bie Äinber feiueö »erftorbencn ^rubere :2inbrefl6. i443/ »flu SDIönfag fanb vrfulatog/« ücrgti^ (Sporg fetneö SBrubcrö räcfgelflffene ?£ßittive ükr t^re gt&^ fcit)aft6önf)3nic^e. 1443, »ju ben SKiti«^ »or ©aiit SJJicroSfag,« roaib ©eorg üon Äoifer gciebric^en jum ipauptmann Jiufgebptljeö ernannt. 1443, »ddo. ben frcpfag an ©ant S^ictagtag,« tdumte griebrtc^ ©eorgen als ^aii}!tmann 2(uf.» gebot^eS unumfc^ränfte 93olImac^t ein. 1444, »ddo. EHeweiiat an SKontag narf) @ant 93Iric^6» tag/« ernanntegrifbn^ ©eotgen net)^ anbeten ^um jSTnmalt feiner (Erbflaaten. 1446/ «ddo. ©re^ bea ßrid)tagö oor ünfer lieben fraivn^ tag perer gepnrt/« faufte ©eorg »on bem ©ra^er« Bürger Jjannž @df)nell S^^ienbe im Caoantt^ale. 1448, »an montag na^ beu :|)]^in|uet)rfagn/« entliefl ©eorg feines 58rubera Äinber auS ber 5Sormunbfc^aft. 1449, »an bem newn So*/« »erfaufte ^ermann J?af» ner ©eorgen «inige Sße(t|ungen bet) Cauamünb. 1449, »an monfag «ad^ fanb ^jauluö wec^ernng/« »et» fau®e ©teptan ^euerl/ 23iirget ju gronleiten, ©eorgen asefi^utigen in Barnten. 1449, »an ©ambflag jiad) fanb pangra^nfag^« »er» faufte ©?org ©oß uon »tabenfiein ©eorgen Se^^enbe Ut) SÖotfSberg. 1449, »äu ©rö^ an @ant ?3eitafag/« machte ©eorg mit Äaifer griebric^en 2(brc^nmig iiber baö v>on i^m üetwaUete ^fleganit von ©tud^fenfiein. 1449, »ju ©rd^ am Srd^tag na^ @flnt 93eitStag/ 9?om/ tvo er oon i^m an ber Sibcrbrtkfe eigen^dnbig mit betn ©d}werfe (l'attö beö ©rojjen inni 5Hit-- ter gefc^Iagen würbe *). 58ep unb ^eimfii^rung feiner öurdtjlauc^tigfien Söraiit (Eleonore wn Portugal!/ bC6 fiortugieftfc^en Ä6(itg3 gbuatb Seester, (Sc^mefiet2lI^^onä beö 3(frtfaner6, orbnefe i^n ber Äatfer jur 2ruSjeid)nun3 mit feinen üier mitgefu^rten Dleiftgen jam (Sefolge ber Äaifertn. (So fonge Oeorg Icbfe, ging eö mit ber Dlegterung $5ricbtirf)e für jene Seitöerl^ältniffe noc^ fe^r erträglich, grjl nocf) feinem Sobe/ im Saläre i458, ber bem 93(ifer» lanöe einen fd)»eren, unerfe|Iic{)en 53crlH(l jtijog/ erfu^^ ten grtebricf)ž ©faaten jene unauafpred^Iic^en Srangfale, welche bie žHegierung biefeö gi'fP-'n ju ber blutigjien unb »et^ängni^üUilen aller feiner 9Sorfa§ren «nb [Rac^folger/ au§ bem Jpaufe Sababurg, madjten. 3n feinen ^riöatoer^öltnijfen erfreute ©eorg fid) ber 2{(^tung unb be6 3utrouenö öllcr feiner 3eitgenoffen. 9?e{)|l feinem 9Setter ©untrer unb feinem JBruber 2(nbreaö f fe|te aut^ SßJotf ©tabler ju ®tabl im i443 »ermog Ur-funOe » ddo. an bem ©untag fo man fingt reminifcere in ber »afien« ©eorgen ^um unkfc^ranften 5Sotraunb feiner Stnber; bie Seester feineä 53efter§ ©untrer, Sorot^ee »on Dtobenfiein unb giifabef^ SBel^erin, »erjic^feten ouö Siebe 5U tf;m auf i§re anfe^nlic{}(ien iGejt^ungen unb (Srbanfprüd)e; ingleicl)en empfahl Äaifer griebrid) i453, »geben je ©re^ an ©ambftag nac^ got6leii^nom§tag,« baa bebrdngfe S^or^errenfifcift 93orau feinem ©djule. ©eorg befejtigte tinb »ergrogerte bie Stammburg -^erber--flein/ »tiel^en Siau nad) feinem Sobe feine rücfgelajTene S£5ittme fortfe^te, unb i^m jum 2[nbenfen bie alfe Satfia» rinenfapelle bem J?. ©eorgiuö ruibmete. ®eorg6 Äörper •) Slitter/ auf ber Sibcrbrucfe 6et) bce jCroiiuitg eine« romifc^en Äaiferä gffc^Iagett, tpiir&cn bamo^lS, juin Wnterfc^ieb von «nbern SJitterit/ »bie SSefien « genannt. «u^et in bet beutfc^en OrbeuSfir^e ju ©t. Soi^anueö tsi) feinen «öorfa^ten beerbigt. J)te fo merfivürbige * JpauS« (^rontf fagt über i^n: »@eorg, ötl&enö ©uti/ ^at jwai ftauen gel^ajJt, mit SKargaret/ ©iegmunbö oon SQ?orba;ir Sottet/ i^at er gepert ^onfen/ "Mntoni/ (Sr^art »nb grib» tic^/ mit ber warufc^ (Cucia) SJintfc^aibin («on ©djieU leiten) — — bie ^at nad) abjierben jreö ©ematö baö ©c^lofl" l^crberjlain geraumst. @r mit ^atfer frt= beri.c^ ins ^eilige Canb/ beS Üxat onb ^üc^elmeifier er ivar IC.« Siefeö (SeorgS ®6^ne traten faramttic^ in Sienfien Äoifer griebrit^yö beS griebfamen fe^r ^eroor. ip an n6/ ber flltefie berfelben/ ein Jpetb «on befonberer Ceibesjlärfe/ war im i453 mit unter ben wacferen ©tepermdr-- fetU/ wefdje jenem Äötfcr in feiner mi^tt(^en Cage in ber 0?euf!abt ju ^tUfe jogcn/ aber erfl bafelb)! eititrofen^afö et (Srfigcborne/ mit ganj gleicl)em Jfntl^eile ftd) begnügt **). to n , ©eorgö raitSD7argarct^en üonSOiorba^ jwepf--geborner @oOn, üon fnl^efier 3ugenb «n alä (Sbelfnob, Srugfe^^ a)?unbfci)enf unb Ädnimeret an .Slaifer ^riebridjS bcS griebfertigen ^ofe erlogen/ bann lanbeSfacftüdjer Pfleger unb Hauptmann ju gurflenfelb, blieb feinem Äct^ fer unb ^ertn getreu, alö fa(i bie ganje SBelt unb oiefe feiner eignen Untert^anen gegen i^n i^rc SBaffen fe^rten. ^ep [Reuftabt unb gifc^ami'inb/ 1452 unb 1462, wrjiig® lid) abeif bep ©elegen^eit ber gef;be aSaumfirdjerS ivibet biefen Äaifer, bepm Überfalle t5on SSiarj-jufd^fag / ben 7. 2(pril 1469, unb in ber blutigen ®c^Iod)t bep^ gurfien» felb am 19. Sulp beffelben So^reä/ Ratten 3üiton unb feine aSriiber burc^ sa?ut^ unb Unerfc^roden^eit oor vielen anbe* ren ft^ l^eroorget^an. Ungeoc^tet i^re Ser;en6^erren, J?ann3 unb 2fnbreaS yon ©tubenberg, 23aumfirc^er6 ^Jartfiep er« griffen l^atten, entbecft man boc^ nid)t bie gcrirtgfte ©puf, SBcoIase 9tr. XLVIIt. {ijcfcs SSeylnge Sir. LIll, s. bag eincc uott t^nen jtd) ^ierbur^ jum 2{6föll won t^rem Surften uerleüen liep/ oielmel^t setdjnetcn alle fic^ t^ätigfl felbfi Jviber i^rea eigenen ^ott^tilf alö ©etreue beö Äat^ ferS auö; ein Söeweiö/ baß bis 3)tenjipflic^ttgfeit gegen i^re Ce^ene^etren, bie «Stubenkrge, bama^Iö fd)on yölltg auf» gebort ^at. 2(nton/ ber in bem Srejfen bep gürflenfelb con SBatJmfir(^etö pegenbem^ecre gefangen jit werben baS Unglücf l^afte/ fc^raa^tete lange in SSaumfirc^erö SSerlte« ßen jn ©c^Ianing in Ungarn/ unb mugte mit fcfcmetem ©elbf auö benfelkn gelöfet werben. Sngleic^en ädd)neten fic^ biefe 25rüber (»cp ben fürd^terlid^en ginfällen ber Un» garn 1479 unb 1480 burc^ Sapferfeit au6. ©leic^ ben crjieu 'gelben ber 53orwett/ warfen fte fic^ ber feinblid)en Übermacht entgegen, mit taufenbfältigetn Uiigefiilm liber^ feien jte bie g^tnbe. 50?e^rete jener .^orJen fielen unter i^rem grimmigen ©c^Ia^tfc^werte, mehrere ^unbert un-gli'icflic^e ©efangeue- banften i^res Slapferfeit Cebtn cbet SŽSefrepung. '2lnton uermel^rtc bard^ ffuge Jpauawirt^frfjaft fein öä-tcrlic^eö ®rbe 1) mit anfelpnlicfyen S3ef(^ungen bep giir|len= felb 2) unb Slaving 3) (bep g3o))])enbotf in Untcrficper-marf)/ unb er^eirat^ete mit feiner jwcpten ©ema^lin, asar» bara Don gronau/ auä Djlerreic^/ ai^t^alfc^unbert ^funb Pfennige guter ofterreic^if^er SanbeSwa^rung 4). S3on t^m beti(^tet bic S^ronif: »ai& l^aben fein gtkn oerfafTeii »nb fein feie »ctfeetföl Behalt »»or« ben, i^ oon bein ^saumfire^er ber ba^ntnöl fetfer grt> rid[)en »cinb wo^/ gefangen »nb .gen @I= f^jaftaforberungen Sorot^ea'ö von griebfcerg/ gobornen von ^apfenftein, »473 berichtigte **). 2ier «Se^faffer bef» ©c^anpIa^eS beö lanbfafjlgen nieberotlerreic^ifdEjen 5rbel8 berietet, ba^ 2(nton im Sf^re 1496 gejiorben/ tinb in ber ©^ttenflbtep ju SBien bepgefe^t werben fep; au3 betli 53ergleic^e ober/' welchen ber SanbeSoerwefer ^TnbreaS votr 5yteuner auf faifcrlid)en l^ocl)fieigenen Sßefe^I jwifc^en 3fn= tona ^)intei'Ia(fener SßSiftwe unb beffen 23ruber, griebric^, bewirfte, erließet/ baf 5fnton fd;on im Sa^re 1482 n{d)f me|^r am feben gewefen ift. Srl^flrb, ©eorga mit S9?argaret^en üon 9)?orba>-brittgeborner @o^n/ ^at gleic^fotia/ i»ie2(nton, in feinet 3ug«tib an Äaifer griebricl) be6 griebfertigcn, unb fpdter an bejfelben rtt(erltcl;cn ©o^neö S0iaxtmilia)i6/ ipofe einige Sa^re als Srugfeg gebient^ na^m a6er anö ^ang jur^Ku^e *) ©le (färb ä" SBien fmSabre 1490, iin& itmrBe 6afeT6(t in ber ^farcFIrd^c 6ct) ben «Sdjoften beerbigt, tpo man no(<) fotgenbe ©rabfc^irtft Icfet: »Stnno Somini 1499 an 2){ittc5cn «ac§ ©aab ©atljreinfag «(i gcfiotben bic <£bl fcaio 93avbara, flebocne »on gronaw, bcž ©bleit »nb ©eflrengen ^crn Stutbon« »on ^erberflaiit ©croa» Oet, ben ©ot ©uat). **) šScptaae mr. LH. «lib SKHicfijejogeiilpeit feinen 2(bfc^ie&, unb leBfe tn lanb» lieber ©tille unb fronet ©emigfamfeit auf feiner ©tamm» fefie >^erber(lein/ mo er,um baö i48o unöere^e» lic^t fein Cebcn befct;Iog/ unb ju So^anneS/ ber beut» fc^en Orbenöfiri^e, beerbigt würbe. 2)ie ipauSc^contf mel« bet über tun: »grl^art ©eorgä mit ber S!)?orbaA-in a}?onniinan§ Stuc^fdg ain antnuetig man, ber gern allain tn fein ®c^ni^>üercf§ unb S;rad)felipetf^ fein iseil oertrib/ (£r §et bie art wag 3me burc^ p«manb ober Sifc^ fugelegt warb, ba@ afö er npmer mer, gr i)! one iveib geworben unb Itgt ju @ant Solans bep ]^erl>er|latm ©einä tverc^ö ipt oif ju ^erberflatn im fdjiofa bliben, afö Safein auf ben altaren in ©anbOeorgen dapeln «uc^ 21I--niarn »nb Sru^en im ^au6 ic. grtebrt(^^ ber jiaigjie @o§n ©eorgd unb S!J?arga= retf;en8 uon SWorba^', tjl, narf) beö berür;mten. ©igmuiiDä »on ^^erberjlein ^interlaffenen SHac^ric^ten **) »ain SBaib^ man gewejl/ dt« fenffter fromer man,« ber Wegen feineö freunbfi^aftIi(J)en, bienfifectigen Söetragenä gegen Seber-mann »ber ganjen SBe(t Jreunb « genant würbe, unb nian=^ d)e «nb Samilienjwipte burc^ weife ^Sermittlung bei;Iegte. (5m Sa^re lijS, laut Urhinbe »ddo, am mon= tag vor ©ant9Güit6tag,«-^ewirfte er vton 2{nbreaä ©tabler ju ©tabl einen 93eräid)£Sbrief ju ©unften ber ^lilfabebürf» tigen jüngeren Sbruber beffelbcn 'u. bgl.) 2(be,r falf^ ijl eö, ba^ er, wie ber SSerfaffer beö erwählten (Srf)aa= ^jTa^cö beö tanbfdpigen iT}. Ö. 2fbelö bericl)tet, Äaifer tOJa» •) SBifgritt in feinem SJ&elS« Ödjjaupta^e Inft if)it im Sabre 1464-/ 9)iartaii ^ii^fer in feiner oflerrcic^ifc^cit a)iona(ierialogte im Sabre 6a« Stit^cCic fcgnen, bie šSepIafli-n biefc« S&eitež 9lr,LIII. unb LIV. jeigcit ober, um welche Seit er geflorOen **) SßpBon im brittcn Sbeite flc^an&e(t tmirb. ;finiirmn9 I. Slat^ «nb CanbeS'oemefec iti bee ©(e^crmarf geiueien fep. Sie beffer unterrichtete .SpauScl^ronit raelbet üon i^m: »gribrid^ waS ber gering geac^tejl onber ben ge=^ iruebern/ ^at jtc^ aud) oUain beS feinen auc^ ber Sdgerep »nb yifd)erei; betragen/ bie vir geprtieber woneten all ju l^erberfJflin/ onb ol6 er ber oer>t)orffen|l: imnber 3"«" wo^r ateo i|t ber anbern ©uet alleS aujf jne gefallen, weil et ub^rlept ^at unb bie anbern fain nianferben »trlaifen/ t)nb t|l ol6o bad fc^top ^erberjlain ganfi fein würben, (£t tiam Srjilic^n jue ainer ©ema^el Barbara ^ern ©tgmunb eon SHogenborff ber^eit oeruefer in @teir Seester mit öerett Gr glei^wol Äinber oberfam ^ieronimen/ aber ber ftarb gar jung, £l?ad)marö nam er Stingffcatv fWargaretn breen be§ ©aller £od;fer mit beren Sr ain ®un SBern^ar^ bin ünb ain to^ter, bie aber balb jlarb uberfomen, Sc inac^t ain Sejtaraent feinö Sörueberö ^lanSen ocn ^erberjlatn töd^tern, öie juitot oer^eprat onb oer^igen würben / ^egli^ d;er 200 q^funb pfening nac^ feinem tob, bie würben aitc^ «ISO aufgeric^t/ gr fcljueff aurf) baö fc^lop Iperberfiain mit etlichen guetern ^ern 2eon!^art§ üon ^erberfiain ©iinen fo «er gr nit manlic^ Ceibferben verlieö. gr i)l aller weit freunb geweft/ fein menfc^en befwdrt ober betruept/ ®r ijl üoti sniemanb juJKec^t gelaben, gr Ipat atic^ feinen be» flagt alflin 93lrid)en oon ^erber6bor{f mueter / bie l^at jm jit 3ted)t in bie Canbf^ran j« gelaben t>öa wegen ITZewbotff »nb Äalbilorf ber jwaien Sörffer bie jme i^lricf» Don |)erberfior{f oerfef^t ^et, beä fiimert fic^ ber man übet bie maß/ Sr l^at ouc^) feine gueter alfo befiölten ntcl)3 bauon »erfumt »nb jci^teö jitepradjt/ «Sein f^eltwort wa3: jdtf torft bic^ wol enpgen/ ligt jn ©tiibmberg, fei« witib nam Wolfen ŽKintfdS)flibt.« @o frennbfc^aftlid; unb friebfertig aber griebric^ war, jerfiel er bo^ mit feines Söruberö 3ln* ton ^interlaffener SBittwe/ 58arbara gronauerinn/ fo fe^r/ iflß bie Älage barüber biö ju bem Sirene beö Äaifer^ fam. a ®er Äaif« Übertrag,.feinem CanbeSoerivefer, 5a»brea8 uon asreuner, tie Söefc^wi^ftgung beö ttnangenc^men ^anbelS,. «nb bi'efer eiitfc^ieb auf bem Söge ju nitf ^«Ife ber bieberen Dlitfer SBit^elni eon.^fuerökrg, Sofpot yott 2(fpon9/ Ulrt^ uou ©sraben,- Sittmar v»on SKinbfc^ait/ 93eit t)on ber Gliben r Jpannö Sluaun, Saffar oon ipart, ij^an Swben^ofer/ Safpar oon ^ebing unb ©epfrieb »oit (StettHJciS, JU ©unflen ^riebridja *). Sie Sitiwe/ mit bem billigen 2(ii6fpruc^e nid)t jufrieben, yerlieg anö 93er» iruß i^iren Sßo^nfi^ ju Jjerberfiein, unb begab/ fammt i|)ren bepben 2:6c^tern/ pc^ 51t j^ren 93ermanbten noc^ Öfierreic^. fertigte bie le^teren bep i^ren ^Ser^^ ma^Unigen (ber älteren/ jelena/ mit ^'rimuö üon benjlein, ber jüngeren/ SSenigna, mit Söcob ©rabner ju Slofenberg)/ gemäß ^erfommlic|et/ aufgerichteter ^erber--fteinif^er i?au6orbnung/ jebe/ gegen Sserji^tleifiung auf i^r iibrigeö uäterlii^eö Srbe ju ©unflen be^ iperberjieini--fc^en SDJannSftammeö/ mit 200 ^funb Pfennigen jleiermär--fifd)^r ßanbe^wäl^rung ab griebric^/ ber/ »ermog EKoggenborftfdfien ©tammbu» d)eö/ mit feiner erfien ©ema^Iin/ S3arbarfl/ (Sigraunbö von D^oggenborf unb (Slara'ö »on Srac^eiiburg Sod^ter/ ben 12, a^ooember 1469 ^od)jeit gel^alten/ ftarb l^od;bei ja&rt, benn er fommt im Sfl^re 1495 in einer Ur-funbe/ »geben ju iWa^rpurc^ an (Sanb (Sebalba Sog/« fammt feiner iuepten ©attin/ 3}?argaret^ (beö 2(nbrea3 ©aller oon ©c^wanberg unb (Eatl^arineiiö t>6n Sobelöberg Sod)te:/ SBolfgangS oon ötinbfcljnit j,« ©ci^ielfeiten l^inter-ÜaiTcnen SSSitti^e)/ cor, unb ifl alfo nid)t/ mie a3?arian giDler in feinet .SO?onafleriarogie / bep 5Befd)reibung beö ■ —-——------- ------■»■i».^—,,., .111 *) SSeijIage iftr, LIV. Sei;l«3cu LV, jinb LVI, ^rofterd So^dnneS, Utid)tetf int Sal^rc 1464 bofelbft teerbtgt jvorben. D]od> fpater ftnbet maii/ bo^ grlebricf), fammt anöewii Jlbgeorbiieten, tu baS (Ž^or^errenfiif.t ^o» tau gePommen ift, um bie Srrmigcn ie^jiilegcn / wclc^e jwifcticrt ber neuerridjfeten Eönonie ^cllau unb bem ©ra^ fen (!:f;ri|top^ oon ^oftng unb @t. ©eorgen/ bet bdž gtfe^ frdukin Don SJteiöbtrg/ beS ©lifterö jur l^atte, entflanben waren / utib «m bcifelbfi fik bte neue ©ttffung einen ^iralaten ju ^oftutiren *). 9)?it ber erjlen ©attin ei-jeugfe gtiebrtc^ ben ^ietonpsnuö, wel' ^et/ tiad^ SffiiggriUS unfer a)?aA'itttilian I. aB JHitfmeijiet einer Slruppe Sutrajjiere trn »enetianifdjen Ärie^ Qtf unb nod) trn 3al^re iSaö unter Sati V. in ben Dlieber« lanben — gebient ^aben fotl/ na^ ber uorgefe^ten ©telle ber i?auSd}ronif aber »gar jung« baö ßetien befc^Iofeit l^atf unb ballet l^ier nict)t befonberö aufgefül^rt wirb. 3« ber jwepten S^e erzeugte griebri^ bte Sod^fer fiat^arina, bie gleicl;fallö jung unb unuer^etrat^ef (lart)/ bann ben asern^arb/ tnggemetn SSernl^arbin genannt/ ben etn= jtgen tndnnIidE)en @frof[en biefer alteren ^auptlinie, üon »Vellern folc^e iveiter fortge|)jTanjt würbe. SSernl^arb, ober iöernl^arbin I, grtebric^a mit a)?flrgaref]^en Oallerini? »on ©cfjwanberg einjiger (Sc^n, unb Srbe fdmmtlic^er Oiiter ber alteren ^auptlinie, ber ?Gormunbfc^aft feineö 93etterg @eorg, eine§ ©o'^ned breaS/ bee ©tifterö ber jüngeren ijauptlinie, anvertraut/ biente oon frii^efler Sugenb an bera ritterlichen SWa^init^ liat« I. ju i?of unb gelbe/ 50g mit t^m nad; Snglunb/ un» na^m mit feinen QSettern/ ®eorg unb (Stjtnuub won .^ec-Berfletn/ an ben ©iegen über bie 5Senetianer unb Sranjcfett S^eil. 2(10 ini »517 »an ^Ic^ajitog« (22. 3us *) A. J. Caesar, Annal, D, Styr. T. III. F. 628. nut6) b« (!ei)ertf^e teru^mte ?anbe«l^flu^)fmann ©tgntuni) »on 2)ietridE)|lftiv ÄatftrSSKaA-imtlianö I. CieMing, ju jtir ^tnbön&altung be* unter bem 2(bel fo^ fel^t eingeriffe» jien ŽrjPLiifgnl^ett unb beö gluc^enö/ ben ©t. gfjtiflop^ö» SiitterurbcH crri^tete'/ be)Ten DrbenSjcic^en, beS S^. ß^rt» fiop{)ö iöilbnif an einer golbenen ^(Ht, bie linfe Sörnft bcö Diittfta jierte, mt SJfrn^ärb einet ber erftiti botnit öuegcjetc^neten 9vittet. — 3« ben Sauren 1527 unb i528 warb er juni ö3effi^lö^at)er beö flepcrmdrfif4>en 2Irmeecorp§ tn Ungarn, unb i534 jum CanbeöijeDvefer im ^erjogt^u^ me ©tepermarf beficlR. im Sö^r® »532 Äaifer Karl V. »ermög Urfunbe »ddo. ©ennt in glanbecn am vierbte» tag beö 3[)?onatS Sanuarr),« bem gefammten ^ert>erileini-fi^en ipanfe jur iBelo^nung feiner mandjfattigen 93erbien= fle/ bie fo grope ^luSjeic^nung gewahrte, bpö erj^erjog^» lid^ ofierreic^ifc^e unb fönigtid) cajlilianifc^e SBappen bem Jperberjleinifdjen einjuverleiben/ unb beö romifc^en'SoiferS/ beö Äonigö »on @^3anien unb Sjarä aller Steujjcn 5Bitb= flilje al6 Jpelmoerjierungen baju ju oerlei^en, müä^net bec ^aifer in bem Siplome l^ieruber wie biefer aserti" Iparbin »gegen ben S;ürcfi)en/ .^ungern, SSenebigern, unb «nbern »nferö 2iet)en 2(n^ercn 53einb(en/ alö reblic^en SHit' terleiiten »ollge^imbt/ aljept treipli(^en jic^ tt)o^Igel5)aIten »nb gefja« l^abe/« imgfeic^en «Ig er fammtlic^en Herren Don Jperberftein mittelfi Urfunbe »ddo. ivienn ben vierte« tag beö 9J?onatö Secemiriö iSaB,« für fi4) unb feine Sfia^folger ben Sitel: Unfere Ctcben, ©etreuen, verliel), die er lout Urfnnben »ddo. g)nfprugg ben adjtje^nten tag beö S[)?ünatö iTiouenibriö i53i « imb ?EBten ddo. 24. San» ner 1537 (le ju grep^erren oon Jperberjtein, unb i543 ddo. SBien ben i5. December jugleid) ju grep^erren oon Jfieibberg unb ©uten'^ag er^ob/ erinnert ber grope SfKo« nar^/ nebil anbeten audj jeberjeit ber guten ®ien(le bt^ fe§ asernl^ai'bö ober SSer^arbina ftdö i). Sie JpauSc^ironif «rjd&leii S3ern^arbtn ^at al6 atn junger atnfpainiger, wie bcr Ä^apfer SDJaA'imtlian bie ge^altn/ gcbtnt/ bte ^at man l^tn oiiö jüteber mit manbateii oiib funtgnic^en 56eueI)Iett ünb astiefcu gi'f4)tcft ju giuflcn ©rafcn Stetten xc. baratt ^oOen @9 bet £eut geivoat onb bie Cajib erfent/ 3n bec jeit ^at er oafi baö ganj Seutfd) fanb burc^iritten cnb alfo mit bem ^oifer ju bem Äiinig oon gngellanb fiir Serbona gebogen, ünb bep ber ©c^fac^t geiveft/ ba ber Äiinig »oii granfretc^ in ber fpeipng Slev^on« beö fi"infät()n^unberf unb breijt^nten jorö g>flagen marb, er nun grö)Te«: worbeii/ wolt iveiter auc^ Derfued^eti/ jo^e Sr jii ^er^og v>on Sraunfiveig/ ber l^et ^Heg mit etlichen ©rafeti t)on ^09 in grieffanb/ bafelbö l^at ®r ouc^ etliche jeit ge« bint/ 97ad)malö fame' Sr on^aim i)nb be^eirat ftd) jw Sungffrawn Sat^arina r;ern ©corgenö von ©aiiraio »nb fraran Si3?argaret^n 9tintfd)aibitt to^ter im jar iSig am ©ontog nüc^ liedjtmeß/ @r war ju Slitter geflogen baö jai> alö fir^^er^og gerbinanbttS ju Äünig in 5i3ef;>aim gefrönt jvorben/ im iSzj jat on @anb mat^iaßtag, ^at oil Sin« ber vberfonien/ ic.« 2). anberen, Snverbun» gen ^at 5öern^arbin aiic^> um boä >534 baä @ut unb ben 5)?arft 'Sdiiberflorf näd)ji ber 9?euilabt, je^t 53. II. ?!B. SB. in Djletreid)/ bama^Iö aber noc^ in ber «Stfper» matf gelegen/ ingleic^en i535 gemeinfc^aftlid) mit feinem SSctter >^annfen, oon ber jüngeren ^aiiptlinie, 0d)log «nb J?ertt(^aftg-iir|leufelb 3), anfeinJjaiiö gebtadic. 9)?it j) Sie Urfuiibeit über btcfe ©E^tbungcn unb žScfStberuti» geit liegen bmi btitfea Slačile fcei;. 2) ^ier cnbiget ftc^i bic fo merEiP&cbigc, groffeiifOeif^ gfetcC» jeitig unb uqc^ unb nacO jufammcntjetvagciie ^au^djro« nit, beren im crficn Steile ju ßingaiig 8fbod[)t roiicbe. 3) »eyldse 3lc. LVII. fettier ©cma^Iiii/ Sat^arina, ©corgö »oit ©«urou uub 23?argaret^enö Pon žKinbfd}ait ja ©c^ieUeiteit S;ocl;tec,'Iicg et bei) feinem, am lo, a3?ärj i554 erfolgten Soöe bie nodjfof^enben a^t (Sö^ne unb fünf 2;öd)tej; jurucf. ©ein Körper ru^et luifer bem ten'i^mten gaminengrabmcijjte «n ber ^farrfirc^e ju ©fubenber^. g ran j, Söernfiarbin^ äUefter ©ol^n/ gcepl^err ju Jpetfcerfiein, 9?dbt»erg unb.Oufenr;«^/ jog mit bem ^rtegö--l^eere Äaifec gerDinanbS L, unter 2(nfü^rung beö grep^ l^errn šS3iI§eIm uon ŽKoggenborf, im i53o na(^ Un^ garn, um bie ipanptflabt Ofen ben Surfen unb Ungarn entreifen ju Reifen, unb war gäj^nrid), baö ifl/ ber ta» ))ferfie unb vertrautefle te^ ber flei;ermdrfifc|en .^eereö-flbt^eifung/ blieb aber eafelbji in ber blutigen auf bem Äronfelbe. ®r l^atte fsc^ noc^ nt(^t »ere^elic^t, unb pinterlieg bolder feine Sefcenbenj. @eorg, ber jwepte ©o^n aSern^arbina/ unb, wie fein 53ater unb ©rogoatet/ ber einjige grfialtet unb g-ort^ fflanjer biefer ^au^tlinte, wirb im 53erfoIge befonberö ab^ ge^anbeft. ^il^elm/ ber brittgeborne ©ol^n 5Sern^arbinö, biente in feiner Sugenb unter bem faiferli^en gelb^errn ©rafen SJictaa üon ©atm einige Sa^re. 2)en 23. Sultuö i556 foc^t er in bem treffen bep šSabocja gegen 2[Ii fd)a, weldjeä ftdj) mit ber befannten retrograben Söewegting ber S^rijlen enbigte/ bie öber burc^ baö Sorp3 ber fteper» jtiarfifi^en Canjentrager ju ^ferb, unter benen SBil^cIm fld) befonb/ fo lange unb mit folc^cra SD?ut^e war gebedPt worben / baf ber Etbfeinb ber Sf)rifle«l^eit fetneö ©iegeS fic^ rü^jmen fonnte *). Sarauf warb SCBill^elm Äaifer ger- *) 5!Bett bie ©tepcrmarfer, wegen ibtež afteii SBaffcn» ruOmcž beneibet, in bcn ju Arfurt unb SRuctiöerg ubcc biefm Slucfäiig erfc^ienene» ŽBcricpten bet gliidjit unb ix'ttanW'l. o'bei'iler. hammerer unb Jpofcawliec/ ttnb m= c^elt^te ftc^ mit ©tgunen Ä^euen^ullerinn .Kärnten/ mit welcher et bep feinem f^ön ben 18, 2(pnl iSSy an feinen üor bem geinbe empfangenen fOSunben erfolgten Sobe feine Iei{)Iid)e 31ö^fommenf(^aft verließ. (£t ruljet 9leicl)faila im ju ©tubentierg, graSmuö, S^riflop^j, {^riebrtd) itnb 5BoIf Stetridf), @ö(;ne sesrn^arbinö/ ftarbcn alle unoerma^U tn fatferlid^en Äciegöbtenfien. Dtto SKiipre^t/ ^ern|arbin6 le^tgeborner in feiner Stigcnb am J?ofe beö giirjlen oon g)lauen erjo» gen/ fiarb gU'id)faI(ö in ben iingatifc^en Kriegen ben Sob für'ö 93ateclanb. SSon ben Söd;tetn SÖern^arbinö würben SKargaretl^ an JpannS ©teinpeig auf Sic^berg, 3fnna an E^riftop^ 00a Äotni^, bann Saoiijcn von g>c6fing/ unb Söarbara an 53a[entin grep^srrn »on Camberg üerma^It/ bie anbertt bepben ftarben nnuere^elic^f. ©eorg/ Sßcrn^atbinS fc^on ermal^nter Sifcptgebor--net; jmn Unterfc^ieb ber üielcn ©eorge tjon bec jüngeren^ bama^la ungemein ausgebreiteten ipauptlinie, • ber 23reitc genannt/ ein 9)?ann burc^ forderliche unb ®eifteöi>orjiige gleid) on6gejeid)net/ geboren iSag/ begann feine ©taata» bienfle bcp ber Syiegierung grjl^erjog Sartö in @ra^/ wo er 2fnfang6 9?egierun9Srat^ unb SSerorbneter ber fieper« raflrfifcl)en ©tänbc/ wie aucl) Äonigö a)?att;ia6 beö II. gcigljfit 6efc6u;&igt würben, gaben bie füifertictett ^elbberren Sljomaž »on aiaba^bp, 3ltclaä Sri"!) ""b nlle übrigen, » ddo. Sauifa jm SSeitleger brn 26. 2tu« >556/« biefcm flcDermdcfifc^en Sorp« ein IffciU» lic^ež gengiti^ über fein befonbece^ 2Bo5r»crba(teit, baž »on bee (lepermarfifcben Eanbfdjaft in einer eige. ncn SDcfcnfIpn«"f^»^tft in ®nicf seK'St ifiirbe. Srugff^ unb gurfd^nsiber/ unb Grj^erjog Eflclä wtrHfcfier Äammera* war. Ste maud)faltigen 53'ei-öieii)le jtt belohnen, lüeldje baö ^oiiS J?er{)«ri1eitt bereifg um ben i?)taat fid) er» werben/ übertrug Äaifer gerbtnanb I. tieb)! «iiberen bie erlebigten grbfämmerer-- unb Grbtnigfe^dmter in Barnten tjermog Utfunbe" tldo. 28. Dctffl'er i553 bergefialt «uf baf» felbe/ bo^ immer ber alfefie be§ .@efc^fed)te§ Oberjl-'grb^ Fämmcrec iinb Oberjl--gtbtrugfep, alle übrigen aber grb' fämmerer unb grbtrugfeffe genant werben foEen. Erjlerer Site! traf aber um btefe Seit ©igmunben tjon iperberjlein, »on ber jüngeren Jpauptlinie. 3w Sat)re 1571 begteifete Oeorg aB jle^ermarfifi^er Conbeöoenvefer fSSarien oort a3at)etu, grjlperäog ffarlö SBraut/ fammt ben iperjogen SBil^elm unb 5«i^binanb »o« asapern/ ouf jwep @c§iffeit paä) wobep aud) feine 93ettern/ Ceopolb unb @ig= manb gviebrid; von / ©«it« waren. i58owarb ©eorg enbtic^ jum SanbeS^auptmann in ber ©tepermarf erhoben/ wel(i;e§ bama^B in bMaxiini-lianus ex Austria in Saxoniam euocatus pro Cancella-riatu tum demum Praesidens Auguslanae conuocationis Srn ^a^re i562, ddo. SBten betj 3i. Seccmtcr/ hf Uffnte gerDinanb i i§n unb fein JpauS mit ben ©i'i» tern, bie er oon »Werten üon 5(aöni^, lenöt ©eorgen wn SBoIffenraptö gelagner S:oc{)tcr in Sanbt (Stepr unb v>on ben 3ed)Ieutes ju g^^arfirctien in Canbt ob ber Snnp an pc^ gebracbt unb Don feinem oatet erbtii^ erfealten ^at.« 2{ud) ^at @eorg feine ererbten anfe^n» liefen ^efi^ungen mit bec i?ert[cf)aft 9\eifen(Ietn, in bee oberen ©tepermarf/ oerme^rt. 3n3feid)en warereä,. a« ben bie biefem Steife beplicgenbe Urfunbe be§ ^farrerS bep @t. Sgpbiuö in auögeficEt ixnirbe S» feiner inii Söarbara ®?t)tnbl, SSern^arb? ©d)inb[ ju SramSborf riufgeraffenen grbfräulein, mit bec er ben 3o. Shüiiö i555 e^elic^ getrauet würbe/ itnb woju U)m fomo^I Äönig SD?a^'imilian, alö grj^erjog garl filberne teic^ uergolbete ^ocofe ji"" t"«:« ob rem felicitcr peractam dictus Auspurcher, eoq, nomine intitulatus in Polonia.... Auspiirclier ab' Herberstain et Barnay. Christianus , Maximiliani Lu-jus. lilius, disgiistatus a Saxonc in Polpniam se rece-pit sub Augusti Sigisraundi regimjne, obtentoque ob sua merita indigenatu. acquisiuit agnomen aliud Po-Jonicum: Christianus Auspurcher Wiseogroclü ab Herberstain et Barnay. Hic genuit filium Maxi'milianum cumq. aliquanto diutius in Polonia degeret, possesio-nesq. ampliasset Sigismundum Herberstain per P0I07 ni^m transeuntem ad Icgationem Moscouiticam Basy-lii Moscouitorum M. Ducis, tanquam sui et nominis et sanguinis comparticipem amplexatus etc. — dedu-xit,.. etc. Eic Maximiiianus genuit Melchiorem, cujus filius nunc est Vnicus R. Pater W. Ord. Cisterc. Sölatt cergfeicbe mit biefem grngmente bie ©efcj^ic^ifu ©i^miinbž u. f. it). im britten J^eile. *) S8ct)Io3e LVIU. eigenbS jut .^öi^jett etnannfen f. Jltgeorbnefen, ^anna grep^ierrn üon vffieifibriad)/ iiberfenbeteu/ i»arb et 53ater vt>n jivep unb jwaiijia Äinbctn. Dbf^on ©eorg fcet) fctner «Getmd^ifiing bet cinjige (£)5rof[e blefer" ^ati^tltnte »var, wat bocE) um btefe Seit bereite baö ^erterfteinfc^e Jjaua in jene ja^lretdje 93etivanbfc^aft geJommen/ beten bte fo merfiüiitbige J?au6d)roniF in einem eigenen SSetjcidjniffe mit ttepgemo^lten SSappen gebenfet *). (Seotg flatb oB SBttfwer im Sa^re i586/ tinb foil in bet ^itdje beö betitft|en Drbenö ju o^)Ien ,^t)fbame, mit ^etet gtepl^ettn »on «ppropfp, unb nac^ bellen Sobe mit 2lDam grei;^ertn »on Dbetöfp, 3"Ii«na mit ®eorg gtep^errn won Staf'fowi^/ faif. Oenerale unb (Soromaiibanten von q)etrtnia^ unb ®iiföbet^ mit Sßil^etm gr«p(;errn i^on g)erfopft) »ermd^It. Sie @o^ne ©eotgö JVacen: (Seotg Söetnlpatb, bet grjtgebotne, ein tapferer ,^i'teg6mann. St nal^m an bem (Siege tverd)en žKu^ yred)t uon Scfenberg ben 22. Suniuö 1598 bet) ©iffecf übet Jpaffan/ ^aj^c^a won aSoSnien/ erfooEjt. Swep Sö^re barouf ^atf et mit feinem 58rubet garl unb feinem 93cttet Jpannö ©igmunb öon Jperberjlein bie wichtige gejiung 'J)«--trinia erjlürmen, blieb aber enblich 1596 auf bem ©c^Iac^t^ felbe. (£t war auc^ Srjl^erjog Satlö Stugfeß, unb ftanb bei; ber SiBitttve beffelben, S!)?aria von iöapern, fc^t im Jlnfe^en. 2(Iö biefe im Sa^re iSqi/ ben 26. £Roöember, ju ©rd^ bep ber «Germd^Iung beö ^rduIeinS SO?aria »oti *) Sepfage LX, ©d&roUentoA, beö Sdtibea^auptni^nna SO?aA'tniiItön t)on @cl)rotteii6acf) Soc^ter, jnit eartn oon ^arra^, ein he riifemfeS Stingelrennen gab, «tmarb (Seorg Söern^atb oor» ^iip.Iirf) i^ttn aSfpfall. SWtt no^ onberen IHittern et> fd)ien cr ouf einem fanflltc^ crboueten @c£)ife, unb bil« iiete, eine eigene g^art^ep. Set 58ertd)tjleIIet fiber biefed Sejl, ©igmunb 58onfttngr, ein Sproler, fagt: Sum jelienfttcn aud^ gefe^cn ^att 6in fuflig ^ocff)ep fommen an ©iti Otnoe, fo &a fu!)r gefc^winbf, 2)Qnii fie bef Sfl-f SUfen SBfu&t, S)araiif fii^r aiii S(r(tien»u(ter @anj rool gerufi mit attec jtec. 2Bot ^rouantirf mac mic fun& fc^an aHerreo ÜJliinofian. Sßiel @fc5)u| (te aucfi bei) tbnen l&etttt ©cbfaitgcn, Jtartbaunen un& fDlnfc^gefu; Ueffniž (te munbtec abgebn, ijapferFait ba ju »cr(iebn-©[fidPficf) Biib rool feinb (te nnfumett ajlit Jabn ^fetffcii »nb Srumeit. 3br .^aubtman n)ar mit »nbcfannb SBei^ au(t) ni<^t aiiž toelcfiem Sannb @ie befmabf» feinb gefaceit bcc a)lic| jimbt (ie fumen »bet 2)leec ©ie roarett bcrmaffen getu(i wot Sltž tttann aiu feinb »ocbaiibn fetit fof. Obgteii^ Oeorg Sßernl^arb nid^t bep jebein Siitfe gfticflt^ war/ benn einmalpl — traff bcc SBoTgebocne ^erc Slur einen 3lit onb auc5 nit tnebr* — fo gewann et bod^ ben achten 'Jtretä bep biefem ©piele: Sum achten t(i bcc Ic^fe Sand, ©eben »orben on atlen fdbroancf Sernbactrt ^repbern ju ^etbet:(ioin ®«e 9ttc{)tec erfaubm in gemaiit §(a famcnf »iib ainSeUiglid^ 2)ieroei( fo Stitterlicft Sie (e§f brtp Qarcra pertic^t, 25n& &erfel6ert fatu frtdet iitc^if, er= Otto 5 ri ebri c^ ,'beiiffd^er Drbenarifter, i5c)6 ^flifer šKubotp^S II. Dbcrfter, 3. D. JpoffricgSrot^/ Äam^» merer / gel^etraer Sommanbant beö ©eel^afenö »on Sengg , enblici^ beutj^i^er Drbenacommanbeur ju ®rä|( am £cd), ftatt) 1598, «nb worb in ber Drben§fir(^e ju @t. 3o^anneS ier) ,J?erberjlein beerbigt. Sßolfgang SBeidfl^arbf/ bicnte als SKittmeifEer «nb Dberfi>v4c^tmeifler ber leichten un9arifd)en «Heiter m'it Sfuajeic^nung, unb wnrbe fur feine Sapferfeit 1609 com 2(uf bie Surntecfpiele fofgfcn/ gcicifTermaf en of^ Sur» »ogat/ &ie Earouffclž, Stingelreunen, Äopffennen u. bgl. Saž SlinjelrfnHen war Ben biefen Übungen ju ^fer&e baS angene5m(ie. 2)ie atiitge, wdd)t bie 3lft= (er mit ber Sanje ab(iac6eit» iparen ntcßt ber einjige ©iegcžpreiž. Stuc^ bier mar nocfi ein ©(^[et)cr, ®ur= tef, Wrmbanb ober aubere« Äfeibung^fliicf ober ^anb» l^robuft einet Schonen ber ©auf. iDocft ba^ ^ödjiffe SieC bež SrtumpfKž war bfr^^, ben ber5{ttfer bcpm empfange bež ©anfež ber au^erwci<en Dßnfgeberitt ju reichen baž 3{ec{it ^«tte. Äßntg SD?af^iaö mtf bem ungarift^e« Sncolafe a)?tt feiner ©atfin SKargaret^' won Srböbt) erjeugfe er 2öd;ter/ bie aber bepbe in i^rer Sugenb gefiorben jlnb. 9Son allen ©o^nen ©eorgä mit 23arbara öon ©c^inbl j^aben nur $8ernlf)arbin (ber II.) unb ©eo-rg 3(n= breaö ir;ren ©tanim fortge^jßanjf, biir^ welche aber biefe altere >^au])tHnie in jivep' Steife, nci(?ratid> in bie ncc^ ilufjenbe flepertnärftfc^e unb in bie beseite ets^ lo[d)ene b6^mi['c^--fc^Ieftfc§e Cinie^ tl^eilte. Sie tJö n 23crn-]^arbin bem IL abflammenbe; noc^ blül^enbc fteperniarfifd;e ßinie. 03 ertil^ arbin II. gtepperr ju iperber(ietn, Oieib-berg unb ©uten^ag, >^ert ju ateifenfiein, Canfomi^, Äremä unb ©reifenecf xt., Dber(i^ grblaiibfammerer unb^ Dberji'Srbfanbtrugfep im Jperjogfl^ume Barnten, ©corgö fton^erberfiein unbajarbara'ö »on @d;inbl ©o^tr, geboren 1666, ivar eintr ber raerfmürbigeren SDJotrner feineö 3eit= , altera, ba^er au^ fein SSilbnif/ iDte bie a3ifbnif[e nieSre» ,rer anberen- bsS ^erberjleinif^en ^aufeS/ in Ä^euenl^üf^ lerö 2(nnQlen »ber dontrofet Äu)3fter)T:id) beren vornehmen SKinipern »nb l^ol;en Dfpciern Äapfcre gerbinaiib beö bern/« II. Steile, i3o., ju finben ipt. (£r war ber erjl^erjogtnn SWaria unb t^reö ©o^neg gerbinanb Deö IL Ciebling. SBepm Siingelrennen/ beffen bepi feinem SÖrubes gebac|)t ivurbe, jeic^nete, er pd) vor ben meinen atibereit aus), «nb äog aller Samen ^ferjep an f[d). gr bifbete mit iwei) «Kittern eine eigene g)art^)ej). Set 93erfaiTv'r ber «Sc^it berung jener gefltic^feit erjd^tt: Se^unb folgt nun bie fecO(?e ^act^ei» 2tin roofjierfe ©pecreutrret). (Selb f(iia3or§ ün& locif ^aben |Te gfii^r^ SKit ©olt) »IIb ©ilter fcjjptt fleyctt/ <25i« fut(c« (iuc5 fornen ia^et ^fftine Senbteiii ati i^tem ©pet, Qt ermart» fi^ ©efc^icfficffdt grofe Spre: ®ap waifer reifet er ba^er, Gfäftigt fein fJleueccn? »n& (g^r 3)en Herren 3li4)teru tx>ol crmerbt, Scgt jit)5(ff Staler in gutem @t'(bt 2Jnb rent bamit auff Olütf »üb (jdl. 58ter treffen würben ipm ju t^ait 3n fein brpp Dteiinen ju ben King, 3ur Quintana i^m auc5 geling, 3lit ^at er ai« treffen gmac§lf. «IIb gewann ben 3un9frauen|)reia: ®ec Bicrt ^and ifJ roorben erfeut &o man ben 3'inpref^ ba nenbt-2)et bamit om fc^onifin nufffümbt, S)arne6cn au^ ben 5tirt$ tt>ecf »timbt, 23nb biefer ifi gegeben worn 2)em ©bfen oiib auc^ SKoIgebort» 5ßpn ^erberfioiu in groffec (£l;r. »uar e8 biefec 23etnlparb/ ber im Sflü«"« mtf bem jänfif^en ipetjoge von (Sraunf^wetg in jenen gefä§rlid;eit Swiefpalt genet^, bejfen bte Srj^erjogin JOJario in einem a5rtefe gehackte *). ^etn^atbin war jnr Seit ber Srlj^ulbtgung grsl^erjog gerbtnanbö in ©rfl^/ iSgS, beweiben Ätomerer unbDberfi» ffalfmeijler/ nnb/ nadjbem gerbinanb sum tomifc^en Äaifet etroä^lf worben/ beffelben geheimer EWatp unb Dberjl^of^ jnarfcl)all/ weld^eS leitete 2(mt er 1619 ie^ gerbinanbä Krönung ju granffurt begleitete, ober 1622 freiwillig legte/ um fid^ in erwtinfc()te SHul^e iurucfjujie^en. ®r lel)(e *) SBeoIoge S«r. LIX« böiin nteijl öuf feine« asep^ungen tep ©rn^, miö mt um btefe Seit ber ältvjle beg ganjen ^aufeS. fir florö aber fct)on im 1624, unb ivatb in bent S[)?6nc^§frotler [einer J?errfd)aft Sanfowi^ beerbigt. ©eine ®raKeld)er Äaifet gerbinanbS III. ^äm» merer/ Dberjl/ bann ©eneral'^ giirooiantcommiffair/ 1644, tldo. SBien ben 26. gcbruar, mit ben übrigen beö i?aufe3' in ben ©rafenflanb erhoben würbe/ ober 1659 unoere^e» nd;t gestorben iftj bann bie Soc^ter 9J?aria SKenat«/ ml' d)e bie @(t)we(ier Äaifer gerbinonbö II./ eben biefeö men^/ jur SflufpatJjin '^atttf utib wefcJ;« erjflic^ mit Earl grep'^crtn eon ©djroftenta^, bann mit Sodann 'Zdfierf grep^^rn "-'"n -^«rberflein auS ber JRdbberg'fcJien ßtme/ gommanbanfen bc6 ©ee^afenö uon Se^gg (Otto 5riebric^5 jnadjfolger)/ vermählet .würbe/ erjeugt. 3" ber jmeyten G^'t! erjfugt« er, iiebjl beni berühmten Solönn y?fl>-imiliün, won vwlc^cm, als bem gortpflanjer ber Cinte/ im 53erfoige nie|irere berichtet wire, ben ©o^n Sodann £arf, ber bem gei)tlict;en ©tanbe ftc^ wibmete, unb in bie furfi liiise exempfe Srenebictinerabtep @t. 2ambrerf)t fic^ begab; Sodann ©eorg, ber, ^^aifer gerbiiiantö IIL Ädmrae-tcr unb Dberpfilberfammerer, bann Dberfl unb (Xomraan? bant ber ©eefiabf Sriep:, enbtic^ faiferlic^er JpofFriegSrat^, «nuere^efictjt ftatb; Sodann gerbinanb, ber gleich» fßllö btni geiftüc^en ©tanbe pcf) wibmete, in ben Sefuiten» erben trot, Doctor unb Professor Theologiae et juiis canonici warb, unb burc^ [eine ©ele^rt^eif, groraraigfeit Iiterarifd)e Solerönj, felb|l bep feinen protejlantifc^en ©[flubenSgegnern in ^o^cr 2(^tung flanb. ©cboren i6o5, trat et in feinem jwanjigjien Svipre in ben gebac^tenDrben, warb i654 Sieftor beö £olIegiuina ju Sudenburg, barauf jeneö ju ßinj, bann biß i((68 ^rdpofituö beö Drbenö^pro« fe^^aufeS ju ®ien, enblic^ Diector beö grofen €olIegium3 ju ®rd^, in wcIc^er SBiirbe er ben 22, Sönner i 070 jtt ©teper fein Ceben befc^Iof. ©eine gelehrten, im Srucf erfc^ienmen SSSerfe pnb: Disputaiio juridica, complec-tens Resoluliones difficultatum de jure scripto et non scripto. Graecii 1648, apiul haeredes Widmanstadii. Conclusiones juridicae de judiciis io lib, II. Decretal, Gregorii IX. summi Pontificis. Graecii 1649, ^JP'® haeredum Ernesti Widmanstadii. Norma et regula statica ex intersectione circulorum desumpta, qua tempus et motus projectorum mensuratur. Viennae 1686. Solium Caesaris in Throno Salomonis. Loran. 1691. 3o{)ann Söernf;arb, ebenfaUö geifilictjen ©tan' ieS, itnb,. ncd) fc^i? jung, Sora^err ju ©nfjbuirg mib ^alTau, flarb fdjon l)otßinö, aus fetner ^»jeptcn g^e/ war SKarta Slifabet^, vere^elid)t an ©igmunb SBagen »on SBagengberg. 3o^ann SOJa^imiltan/ SSern^arbtngmit^OJatgare» t^enSraftn» uon 53aliiJerana altejier geboren i6oi, erfter Di'eic^ögraf ju ipetktileiii, gr^P^es^t i« O^eibberg «nb @utenf)ag, grb^err auf Canfomi^ unb ^rcmS/ ^ert ber ^errfc^aften i^erberjlein/ SReibberg, 93?ü6l^aufeit/ gronböberg/ ©tubenberg, Sßrunn, ?luffen , Ätnbberg, g-Iabnt^ unbCtcbenrtu zc. (Senior unb žHegierer beöipaufeS/ Öberft-- grtfanbfaromerer unb Oberfi» (Scbfanbttugfep in Samten, 3nner5jlerreic^ifd;er (Statthalter, unb Canbcö» l^auptmann t>on@teperniarf/ f. f; ivirfl. geheimer Statl^ic./ i^at fcl;on Don Äinb^eit an am faiferlidjen ipofe at6 SbeU fnabe unb Srugfef gebtent. ©eine nl^mlii^e Canfbal^n al« (StaatSsnann begann er alä 23epp|er ber Canbrec^te in n)o er bann ber (Steperntärfifi^en ©tdnbe 93erotb» neter, faif. Äänimerer, ber »erorbneten @ifelle 2fmt§)3rd(t» bent, Snner-- Dfierreirf)ifd)er öiegiernngarati^, 23ice|laft= l^alter, enblic^ im Saläre 1648 Canbeöpauptmann üon ber ©fepermorf, unb 1652 >virflidf)er geheimer Kat^ unb ^tatU l^alter aller fünf Snneröjierreic^ifc^en Cänber würbe. (Set-= ner niand^faltigen 53erblenile wegen |)atte Äaifer ^etbt' nanb III. mit X>ipIomen ddo. 26. gebruar 1644, 9. Sulp 1648, unb i8. SKop i653, i^n nebfi feinen SSrubern unb aller i^rer 93erwanbtfc^aft unb SeScenbenj be6 menö oon ^ecberptein, in beö röniifd)cn9ieid)e0@rafenftanb erhoben. Sol^ann SKafimilian üerbanb mit au6gebreiteten gnmblic^en .Senntnijjen, nad^ bem@eijle fetner Seit/ auc^ fe^r teligiüfe ©eftnnnngen, unb eine patriotifd;e Senfart. (£t übernahm 1687 ben Ceidjnain Äaifer 5erbinanb3 II. iut SÖeerbignng in ®rä^, unb tfeß i^n feperlid; an bie «Seite feiner ©ema^linn jur ŠKu^e beftatten, niodjte 3 ddo. i3. Suniud 1644 eine ewf^e' froiiittie ©tiftuii^ fuc fein ^auö bep bem berii^niten Sßallfa^rtSorte ^u Seit; faufte i655 baö fpafer fogenannte gut ju @t. Ceonlpori) bep Otfl^ für zbSo (Sul&eii/ uiib räumte. fofcf)eö beu ^{ugufiinermönc^en/1 fcie er ju jeinett Stiftungen l^erbeprief/ jur ^o^nuiig uiib ä""» ©enuffe, «nö/ noc^bem biefe SJlön^e il>te Äfofler belogen l^atten, jum ©pitate ein; taufe «ab errid;tcte 1654 baö illojler @t. Sodann ju ^erfcetjlein *) / unb 1678 jeneg ju ©t. 3Inna in ©rd|, moju er unter großer ge^erlic^fiiit Äaifet ■ Seopofben I. ben ©runbjiein legen lie^. 3tn Sa^r^ i655 dclo, ®rd| ben 15.-.(September, fc^fog er ttiit23rartuö8ec^' ner von gronböberg unb beffen ©niia^linn Sl^'arbara einen iilligen ^Sergleid) über bie Selpenafälligfeit ber Jjerrfc^aft gronböberg, welrf)e ^errfcE)aft er felbjl V)om Sr^flifte ©atjburg ju iJe^en trug, aber oermög 2JoIIfriacf)t0briefe5 bea Srjbifci)ofcö ^artö, ddo. ©aljburg ben 2. (September i552, benfelben in 2ffter[e^en gegeben l)atte. imSa^re i658 5?a(fer Ceopolb bep feinem Dtegierungaantritie", ddo. granffurt am 9.2«It)/ «I^ ©tutt^alter in 3nner6)ler= teic^ unb ßanbeö^Quptraann in ®ti'i;ermarf, um ein Do-num gratuitum erfu^te/ beiviifte et folcfjeö nic^t aCfein von allen »ier ©tänben beö Canbeö, fonbern ging aud^ ju^ gleich mit feinem eigenen 53ermugen mit rü^mtic^em 58ei)« fpiele voran, worüber tl^m ber Äaifer nebjl anbeten ouc^ baburc^ feine Sufriebenl^eit bejeiigte, ba^ er t^im unb fei= Item ganjen ©efc^Iec^te »ermog 2>iplomö ddo. aS.^Suliuö 1659, jum®tafenatitel aud) ben 5re9f;errnötitel uonSTJeib--berg unb ©uten^ag zc. auf immer«)ä|»renbc Seiten beft^« tigte. 3m noc^bem er wegen 2(lteref(^)»üdc^e feine fdmmtlid;en @taat6(^argen abgelegt ^idtte, erridS)tefe *) aUorübec bal 3id{)ere bereit« i» bcv SSorrefeeberit^« tet iPurbe. er 9ctnelnfif)oftnc{) mit feinem SÖtubet Sol^atin ©eorg, mit feinem in ©cbyieften lebenben SSettet ^o^ann aSern^arbin eine jjoupt^ gibeicom^iifetbeinigung, in beten golge tie im jperjogt^nme ®d;lefien lebenbe Cinie'mit i^rem ^aiipt^ gute ©rafenort ober einem ?lquioatent von i5oooo©ui&en biefem gibeiccmmi^ettwettiine beitrat, unb worüber 1687 bie faiferlic^e ©ene^migung erfolgte. fRac^bem et noc^ baö ©tammfd^rog iperkrjlein crwei" fcrt/ nnb in feinen gegenitärtigen noc^ 1Ö79 ben legten feiner geliebten ©otjne bie SBeft oet=> laffen faJ)/ flarb et in feinem ad^tjigjlen CebenSja^re ben 18. S0?a9 1680/ unb warb in feiner neuen ©tiftung ju @t. 3o{)annc6 bepgefe|t. 3« feinet erpen g^e mit Sleo» nora Sat^atina grauldn oon abrennet / 3o^ann Sacob« g-repi^etrn oon Söreuner iinb 2linna D?enata'6 grepinn oott ^repftng £orf)ter/ »v'eli^e er 1627 »oUjog/ ^rjeugte er in einem vier unb jwanjigjä^rigen g^eflanbe fieben®ö^ne unb jwep Socktet, nä^mli^: Sodann S3etn^arbin, 3o^an« Socob, So^iann Sgnaj/ bie «ber in früher Sugenb ftarbeii, Sodann Sofep^/ Sodann SCRa^-imilian/ So^ßirn g-ranj, l^ann gerbinanb, aWargaretl^ Dienata/ bie gleic^fqUö tn i^rer 3»ge"b flarb/ unb SWaria S^ereftU/ welche, eine ber oor^iiglic^lien Flamen i^rer Seit/ juerjl mit granj 2lbam Jjcrtn unb ©rafen uon Cofenjlein/ bonn aber 1670 mit ipeinric^ Otto Marchese de Caretto de Grana, Dvif» ter beö golbenen ^Bliepeö unb ©ouoerneut ber föniglic^ @panifd)eu Sfiieberlanbe/ yermd^Iet würbe/ unb pc^ burc^ freigebige Stiftungen an ber ©rä^eruniocrpltät" unb ber ipofburgfirc^e ju ©rd^/ »erbient gemadjt ^at. Sol^ann S[)?a^-imilian6 jwepte ©ema^Iinn war ©ufanna (Siiföbet^ grepinn von ©aller/ oerwitmete ©röfiiin won ©leinbac^/ mit ber et jeboi^ fein Ätnb erjeugte- Sodann Sofe^)^ ©taf von J?erberj!etn/ Srep^err JU ifteibberg unb ©uten^ag-ic, warb 1643 alö SWult^efer^ 3* StiUct aufgenommen^ tmb warb ein fceru^mfcc ^elblpm feiner Seit, ©eine raiftfarifc^e Caufbo^n begann er tn be» futfifc^eu gelbäiigen beß fatferlidjen gel&^ettn SWontecucuIi iinb bea fatf. ©eneralipnuö ijerjogS eon Sot^ringen, befen ©eneralobjutant er war. 3ra Sa^re 1664 na^m er an beö Srfieren (Stege Itei; Drbenacominanbeur ju ^ulf!, gürjlenfelb', Spelling unb ©rop-'Sinja, romifc^) faifer» lieber ge^ieiroer unb @eneral= getbjeugmeijier, fem» tnanbtrenber ©eneral ber Äönigreid^e Groatien unb ©la= »onien, ber öjierreic^ifcl)en ©eefi'iften ic. 3n feiner 1689 getroffenen Sifpofition fliftete er bera SQTalt^eferorben eine neue Eommenberie ju ©t. Sofeplp, bep Sarlfiabt in Sroa» tien, welche (Stiftung aber etfl im 3a§rei7ii fdneö^ru^ berö Sobann gerbinanb »oUenbet l^at, unb flarb im 3al;re 1692. Sol^fttttt St^finj cr:|3rot)te, gTeid^ feinem fötuber, beti e^reuüoUeii Stuf etneö auSgejeidjneten ^riegetö, war Oberjilieutenant be§iSetd^eini[d)en / »orl^tng^utba^enfdben žHegtmenfg/ unb oernc^tete mehrere fc^öne 5Baf> fent^üten, oUetn fj^on im 1664 warb er bep giip na^me ber ©tabt Sünffit^en in Ungcirn/ wojit er oieteä tepgetrogen, »on bem oergifteten gjfeile eines Sartaren getroffen, unb »erfc^ieb no^ auf bem Gd^fac^tfelbe. 3« feine ©telle avancirte fein jüngerer 58r«bet Sodann gerbi« nanb, Don meld)em baS leitete na^fotgt. Sodann SD?axtmtitan/ jum UnferfcJ)ieb üou fei« nem 9Soter, ber3«»9ere genannt/ @raf t>on iperberjlein te. 3nnero[iecretc()ifc^er 9^egierung6rat^ , faif. €dmmerer^ >^ofmrtrfcl)alIö--2rratöuetvuefer/ bann Canbee^auptmann in Särnfen / unb hierauf in ber ©tepermarf, faiferlic^er ge« 1^'eimer šHatl^ tc. wirb atä ein porjuglic^ eifriger 58eförbe--rer ber Sufiij angerü^mt/ flarb aber f«J)on am 2. gefcruac 1679 an einem nächtlichen ©d^lagfluffe im gräfltd) ^erbec^ fleinifd)en gibeicommi^-- grep^aufe ju ®Iet6borf, jum gro» feil Ceibmefen feined no(^ lebenbcn 93atera. ©ein Körper würbe in eine eigene ©ruft im Diopter ber Sarmeliter na^ fein Jperj aber in bie neuerrii^tete Stiftung ber ^auptlinie ju @t. Sol^ann «a^ Jperberftein überbrad^t/ wo liber feiner Urne ba9 f^one S^ronograpl^icon: prae LaborlbVs liVIpIger qVIescere non potVIt ulsl In Deo ju fe^en ijl. 9[)?it feiner ©ema^Iinn "ifnna Sfifabet^, Sodann ©igmnnba ©rafen t)on unb 2(nna Warga^« ret^enö ©räftnn oon SßSoIfenjlein Sod^ter, erhielt er jwei) ©ö^ne, bie aber bepbe in ber SCßiege flatben. 9Son feinen Söc^tern warb SO?rtria gatl^arina Sodann grnefiö ©rafett oon gjurgftall/ (StattlpalterS oon Snneröflerreic^ unb f. L witflidjen geheimen 9tatf)e8, bem fte bie ^errf^aft Sie» benan bcp-®ra(^ 3(uöj!euer mitl;rarf)te/ ?£)?aria ^Tnna/ gerbinanbö gurjlena -i^on ^luerfperg, S!)?aria, 2(nna gran^ eiSca^ 9tubor|)lp Sri^^'f"^ JterbmanbS ©rafenS yon ©cfjfot» tenbflrf) / SWorta §dice/ So^ann 5rtebrid}ö ©roftn Don Urftiit' 9^ofenberg, unt) SO?aria 2{nu(j glifabet^, 3o^amt S(}?a).-imaIiflK ©önbolp^^ö ©fafen uon ^li^nl^urg, @e-tna^Iinn. Solarni gerbtnanb ber (grjle, So^ann 2[)?ci>-imts liana/ be8 itUeren, jungjigebornet ©o^n, bet einjige, bet ben SQIannefiiXmnien biefet Ctnie fortpflanzte/ getoreit 1640 / wegen feiner Seibeögröße gemol^nltc^ bet Tange ^cts ctobet fiel er mit ber Jlwanfgatbe beö ^rtnjen gugen in 5öoanieit ein. SBegen biefer unb dl^nltd^er S.^aten ivarb er cnbfic^ bi§ jum ^elbmarfc^aü' Lieutenant/ f. f. rnttflid^en ge^et* men unb Snneröflerreic^tfc^en ^offriegörat^S- 53ice» )3ta(tbenten erhoben/ in tuel(^et gigenfc^aft et im 3a§re 1721 §u @rä^ gef!orben tfl. @t warb auc^ 1709 ©ro^freuj unb sealiö beö SKalt^eferorbenö, beutfc^er Sunge , ju SOIalta, unb »oaenbetei7ii bte oon feinem O^etmSofiantt Sofep^ t)on JperberjleiH gejliftetc Sommenbe ®t. Sofepl^ iep earlftabt, mareommanbeut betOrbenSbatte^ fö wie ju @t. Sofe^J^/ ^err ju Canfoivii^ unb 97pvigrober, u, f. jv. ©tflei;/ Hiil^eitber, btefer Sinte. So^ann Oeorg/ DJetc^Sgraf ju J?e?bcr(letn, g-rci): perr ju STJeibberg unb ©tifenfjog :c. geboren ben 8. SJJap ibbof 3o^anti gerbinanbö bed grflern alteftec folgte feinem 95atec in ber el^renDoUcn Caufba^n eine8 StiegerS/ unb fo^t i683 bep SSert^eibigung ber ©tabt Sßien, uiib fpater in mebreren jener blutigen (S(fc[arf)ten, )veld)e Ungarn oom Soi^e ber Döinanen befreit, unöbenf Jpaufe bl^erreid) miebcr gegeben baben. 3lbcr fd;on am i3. ^ulp jn feinem 26, Scbenöja^re, fiel er SO?a- jor im ©c{}arfen6ergifii)en 9iegimente bep (Srfiiirmung bec ^ePnng Ofen burd) gugen/ nacfcbem er mit grof er Sa^ })ferfeit eine SBrec^e erobert ^atte. £r l^atte fid^ erft fiirj voriger/ ben 29. 3onner 1686, mit 9!)?a;-imilianen G^rifii-«en , ©eorg ©tgmunbö @rafen »on Srantmannöborf «nb (Sacih'a Olenataö .©rajttin .»on SBitbenftein Soc^ter, »er= ntäl)Iet; bie am »5. gebrnar be6 fofgenben Sa^reö be» »on t^m empfangenen ©o^n Sodann SO?a;-imifian gebar, «Hb fic^ Ipierauf lieber mit granj g^irenretc^ ©rafen von Srautmannöborf el^eti^» trauen ließ. ®ie fd;tog 1697 ddo. ®iiffing ben 29. SJJoöember / noc^bem ein betrdc^tlidjec S^eiü beä ©ebiet^eö beif S^urg Jperberftein, bur^ alte ©ränjflreitigfeiten jtvifc^en Ungarn unb ber ©tepermatf/ iereitö ju Ungarn gehörte / mit ijranj ©rafcn 5eatf)ian9 einen 53ergleid), .woburd^ bie Jperberjleinif^en JESeingär-ten ^ ber ipod)fogIer, ©pi^er, ^eitler«, genannt, gegen ßrlag von 1800 ©ulben oon jeber Sienjibarfeit befrept blieben. Solpann SO?aj:i^ilia n, ^o(lf;umu6, 5n)ie«"ö|7er« rei^ifd}er ^offammcrrat^, beö .Sperjogt^umö ©tepermarf 5Sic;bom, f. f. (virWd)er Sämmerer ic. flarb ben 8. 9)?ärj 1716, in feinem 29. Ceben6)a^re, unb hinterließ auS fet= tier g^e mit SWaria Sof^P^ino, ©uubafar S^omoe ©rafett üon ©farl^enticrfl ttnb S[)?aria SSeafrü- granciacenS ©vdpnn Don Saun Seester/ ©tecnfreujorDengbdme, mit meldtet er 1709 fid) oermdfjtte, üi^c Äinber, ndnilid): 3of;aiitt ©luiDafar, oon weld^em ber weitete SE)?annöfianini folc^f, Sf}?oria Soffp^i"«»/ bie Sodann (Sepfrieb'Srafen Jperber-flein/oiif'3>tiflenvalb/ e^elidjte/ ßuc^ @tcrnfreujorbenös bame mar, Sodann SWd^tnttlian gerbtnanb/ ber San:rat^ im Jperjo^t^ume ©tepermar? mar, ater in bet $i5Iüt^e feiner Sn^re unoere^Iic^t mit Sob abging ; unb ©eorg, welcher/ geboren ben 20. (gep® tember i7>5, im ^^ireufenfriege uon 1756 biö 1763 mit žHu^me gebient ^at, unb 1778 alö (Seneral unuere^Ii^t gcf^orben ifl. Sodann a)?aA:imt(tane juriicFgelaiJeneSBittme tjermd^Ite fid) wieber mit Sari Ibam ©rafen »on iBreuner unb flarb am 14- Silin; 1767. Sodann ©unbafar ®raf üonJperberflein, grepa l^err ju 97eibberg unb Outen^ag :c. iperr ber Jperrfc^afteii ^erber|lein, 97eibberg, ©tubeuberg, Orafenort k. meiere le^tgenannte i^m Don ber erlofc^nen STtebenlinie in @d)[e-ften 1729 alö gibeicommip juftel; geboren ben 8. (Septem^ ter 1710, f. f. mirfltd)er geheimer Diat^, eämmcrer :c. mit SQ?atia 2lnna, ©eorg ©rafen von Scftrotten- tac^ unb SO?arien ei^arlottenö Verrinn con ©tubenberg Seester, ©ternfreujorbenSüarae, »errad^It, oerließ, alä et ju @rd^ ben Oftober 1770 oom Sobe ereilt marb, bie Söd)ter ä)?arta JInna, bie Garin ©rafen »on Sraut^ mannSborf 5« SrautenfelS il)re Jpanb reichte, unb @tern* freujorbenöbarae mar, aWaria Sofep^ina unb S[)?aria gran» ciaca, bepbe gräfl. Jperberfteinif^e ©tiftöfrdulein, bonti bie @6§ne Sodann ©unbafar unb Sol^ann 2fnton. Sodann Jlnton, ber, geboren 1742/ f. f- -^«nt' merer unb einige Seit ?anbratl^ im Jperjogt^ume ©teper^ ttiflrf mar, 1789 a)?iterbe bet Ceopolb ^erber|lfiii-- gjuf!?r« it)alb'f«i)en ^flfobiölgutet würbe, alter/ beti alten ipauSoer^ trägen jawiber, btc Jjerrfc^aft ©uten^ag ueräugerte, unb unüere^tid^t fein Cel)en t»efc^tog/ nad)bem et jnoor feine« 23rubec 3o&ann (Sunbafar snni grben beö gropten 3;(;ei» Ie6 feines ^Sermßgenö dngefc|t. Sol^ann ©unbafar (SariSofep^) Sodann®unb^ öFara unb S^arien IfnoenS t>on (Sc^irottenbac^ erflgefcotnec t ber gibeicomraif^errfc^aften ijerberflein/ ÜJeiböerg/ ©tubenberg unb ©rafenort/ ber Jjeri fc^aften gcfenterg, šHabferžttnrg, ©trag, SKot^ent^urn unb gMan» fenwart xt., wel^e er grögtent^eiB nac^ feineö 93etterS Seopoib/ unb narf) feineö SSrnberö Sodann'Hnton / Sobe ererbte, geboren ben 17. 3d""er 1738, f. f. Kämmerer, U)or in feiner Siigenb Sanbrat^ in ber ©fepermarf, trat fiber 1765 alö Oberftjagetmeiiler unb geheimer tnbe§ (5rjbtfd)ofö oon ©aliburg, ©igmuntö von ©c^irottenbac^, ©tenfle, mit beffen 37id)te 2[ngiifte er in eben benifelben Salpre fic^ e^elic^ vcrbanb, blieb Oberjliögermei|iter anc^ unter @(^rt)ttenbarf)'3 Dlac^fofger, Jjteronpmuö, auö bem ipaufe goUorebo, biä ^um >785, in bem er fi4> «uf feine ©i'iter in ber ©tepermarf jurucfjog. ®r ftarb jit @ra^ ben i5. Suninö 1810, «nb rourße narf) @t.Sodann iep ^erberjlein 5U ©rabe gebrad)t. (£r eröffnete ben fc^ö® «en ©arten ju gcfenberg ben ®ra|ern, unb lebt fomol^I ju ©rd^ als äu ©aljburg bep bem publicum in öere^rtcni 2{nbenFen. (Er l^atte ftc^) oorjiiglic^ um feine Untert^anen unb ^Beamte manc^faltigeö SSerbi^nft eriDorben. ®r war jwep aKa^l oerel^Iic^t. Sa6 erfle SÜWal^I mit SOJarien 3fugu» fien t granj 2(ntonö ©rafenö von ©^rottenbad^ unb 9J?a» rien Sofep^inenS ©rajiiin oonSBrbnaSoe^ter, ©ternfreuj-orbenöbarae, 1765, bie ben 18. SOidrj 1791 tm ein unb fünfsigfien ßebenöio^rc bieSBelt »erlieg, ©aö jwepte 9D?alJ)I mit 2fntonia/ beö ©rafen granj 'Mnton von ©türgf (ei» geutlid; ©tor^) ju gManfenivact / Snneroj^erreid^ifdjen ©faft^aTfcra/ «nb Söarfottenö »on SSitntitiranb S;oc!)fet;, 1793. SO?it ber erjleii ©attinn erjeugte er nebjl einero ber tn frii^er Sugenb jlörb, unb ber Softer gjjarta ^Tnna, bie 1793, öm 2, 2(pril, ciji eben bem Sage, on welchem tfjr 5Sater jtim ^mepten 5)?a()[e jTc^ trauen Ite^, on Ccopofb ^errn uon ©tubenterg / iinb nacfe bejjelben Sobe mit ^ann ©rafen SeSfourS/ üerraä^Iet «jitcbe/ ben Sö=< i^ann Jpieronpmuö. 2 o ^ a n n ^ I e r o n p m u WetdjSgrof ja Jperberjlettt, grep^err au D^'eibkrg uub ©uten^ag/ ^ert bet g-ibeicom« inif;^crrfcl)affen Jperkrfietn, S^eibberg unb ©tubenberg in ber ©teperniarf/ unb ©rafenoit, in ber @raff(^aft in q3reu^en/ ^ert bet fikfilid^en Jpettfc{;af( gcfenberg ic. f, t tyirn!cE)er Samraeter, Dberfl^ grblanbfdmmeree unb Oberfl= etblanbtfugfejj tm ^erjogtr;urae Änrnfen jc. ge» boten ben 26, O^ooembet 1772 ju ©aljburc^/ l^fltte ben (Srjbifcl)of Jptetonpmöö/ auS bem Jpanfe dollorebo juni Saufpat^en, unb oermd^Ue ftc^ 1795 mit DJldtten ipeii= tieften (Stbftdulein Don ©aTra^ 97euburg am Snn, Satl 93inceni ©tafeng »on ©aim -- SKeubutg am 3nn, unb Wa« rien 2innen6, ©rapnn won Ät^eofn^iißet, Sodjtet, ©tetn^ freujorbenäbame, welche , ber anmuf^ unb 3;ugenb föilb, ben 12. Sonnet 1775 gH'Oten, fc^on ben 28. San» tier i8i5 jum grogen Seib be§ gefammten 2l'berö »on ©rd^/ beljen Sterbe fte n^at, geilorben ift/ unb nadf) ©t. Sofjan« neS bejlattet murbe. —2)urdl) bie ooOfommenfiegtiie^ung, bie ein junger (Taoalier nur immer erhalten fann , »on fru-j^ejiet Sugenb an jum ©taatämann, uiib befonberö jum 3^i^)tomatifer gebifbet, l^inberten i^n jmar jafdllige Um» jldnbe, leiteten 58eruf ju erreid;en, er trat aber fcf)on in feinem jwaniigjlen Sa^te bep ber bö^mifo^-- oflerrcicfcifdien Jpoffanjlep (bama^Iö Sirecfortum) ju 5ffiien in f. f. Sienfle, wo er anfangs al8 g>tacticant im 3nneröfTetteid;ifc^en5Bu« teau «ngepellt, bann in gleitet Sigenfc^aft i«bem3iiner^ oilcrtetd^tfc^en ©uüernium nac^ ®ra§ ukrfef^f/ utib ttn Sfl^re 1796 ium uberja^Iigeii Äretöfonitffdr tm ©rd^er^ frdfe beforbett murbe. Tibet er legte tiefe ©telle fcfcon nflcf) einem falben in Solge eineö mit bem bamal^ngen SanbeögouDerneiir bet ©Upermarf, ©rafen SS5el6()etg, niebet/ unb lieg pc^ feit biefera nidjt mieber flnfiellen. Uiiglucfgfdlle iinb 5« leid}teš Zutrauen tn l^interlitlige/ ntebtig l^euc^lerifche SOJenfc^en, zerrütteten feinen SGermö^ genajlanb/ unb belasteten feine ©ittee mit ®c^utben ; unb foief jurSeit/ ba aurf) @raf Sof?))^ Jp rb.rfiein, v>on bec ofterreidjifc^ien Smie, nac^^eriger f. f-ipoffammetprärtbenf/-auf 3leid)e unglücflidje'SBeife öen2ßo^lj!anb feineS Jpaufe^ untergrub unb uerfplitterte. — SBenn aber ®raf Sofep^ fpäter burd) fdne bem Staate geleifietcn treffltd)en2)tenfl« benDtul^m feiner Jl^nen nod> aufredet erl)ielt/ fo wirb nic^t ininber @raf Sol^ann ^ieronijmuö, burc^ Ungli'icf belehrt, feine feltenen gd^igfeiten baju OHWenben, feinen penuorre« iien93erm6äcn8äufianb »vieber aufjuric^ten unb inDrbnung SU bringen. 2fu(^ ware @raf, So^mn Jpieronpmuö ber 59?ann jur ?£ßitrbe ber Canbeö^auptniannfdjaft in feinem ?Baterlanbe natiirli«^ geeignet, wenn anberö bie @tdnbe bejfelben biefe SSSurbe etnesn fo ^oc^jtnntgen unb frepfameit 9?ac^fomraen i^-rer alten ra^mwurbigen CanbeS^auptleute jüoUten ju S^etl werben laffen, unb wenn eö i^m gefallen inod^te/ biefe, je^t nidjt me^r fe^r bebeutenbe, ©teile jum S3ejien be6 ^Saterlanbeö anjune^men. £)ur^ feine Dorerwä^nie ^at @raf Sodann ^ie» ronpmuö feinem Jjaufe bie anfe^tilic^e 4)errfdiaft Opatobi^ tn SWü^ren erworben, bie nun baö teftomentarifc^e gigen» t^um feineö jweptgebornen Oo^neö Johann Jjeinrid^ ifi. 3n biefer g^e erzeugte er bie ©ö^ne 3 0 M " " ® " " ^ ® ^ geboren ben 10. 2}?drs 1798, gegenwärtig Cieutenant im Surf!Dtofenbergifc^en£^eijau,rlegcr--incgimenfe, So^anii ^ctnridf)/ ^efccven ben 12. Suntuö 1804/ gegenwärtig Högling ber f. f. 3ngenteur= 21'fnbemie ta SBien, unb ^ann g-riebri^ / geboren ben 8. EOJcirj 1810; bann bte Södjter ®2örta 'Hnna, geboren ben 5. 9J?ärj 1796, liw gufia/ geboten ben 3i. Sulp 1800/ unb SOJaria/ geboren ben 12. 9?oöembet 18065 alle bur(^ ©eitles^ wie 'bur(^> forperlidje BSorjüge gleicJ) außgejeidpnete/ ^effnungSooUe liebenöwürbige (S^jröplinge, i^rer, biirc^ fo »tele ®ro^-t^4ten «nb Sugenben erl^abenen/ 2(^nen. Swepfer 2(ji bt efer 2i^ie, Sol^ann Otto, Sol^ann gerbincinb^ beS (Srficn gol^n, geboren ben 3o. October i656, f. f. Äammerer, Oberjlfieutenant unb Soninjanbantäu?[ßari[oöid^ unbSfra-bal/ im (Earlflnbter ©eneralat/ jule^t ©eneral-- gelbmar» fdjall-- Cieutenant unb Sn^ober eineö SuitajTierregtmentS/ l^inferlief bep feinein ben 12. 9]oöeniber 1709 erfolgten Slobe/ AUS feiner (S^e mit SOTaria gelice, beö SBolfgang 2)antel asrenncr, g-rep^errnS ju fiueg unb ©rafenberg, ^auptraannö beö .^ofeng ju Sriefi, unb 2(nnen SÖIorien^ greptnn oon Gcf unb Jpungeröbac^ Seester/ mit bec er 1695 fic^ oernid^Iet Ipatte, ben @ol^n gerbinanb Seopoib, unb bie %6d)tet a)?oria 2lnn(i glifabet^/ bie 1719 ©ig--wunb Jfnton Urftnt ©rofen oon Sölögap juni ®ma^le na^m, unb 9}?aria Dvoftna, bie in bet fd)6n(len »rüt^e i^reö 3(Iter6 unvere^Iid)t gefiorben ifi. Serb in an b Ceopolb, Sodann Öttö Sofep^S einjiger ©o^n, geboren ben 3o. 3rpril 1701, frü^jeitig ber niilitdrifc^en Caufbafjn feineS 5Saterö folgenb, mac ein fe^r außgejei^neferÄrteger/ wenn er e6 gleich) im ^fuan^ cement nic^t fo weit, ars manche feiner 5Settern , bradfjte. 2(m 9. Detobet 1744, bepm Jfngriff auf bie gJreugifc^e ^Jlrriergarbe bep Sapn unterftiiite er ölö Dbetpeutenant im ©jftiincc ©ranjr^gtment mit grower Sapferfeit btc ©rflf geiletiqtfd)e S3rtgat)e; in ber Die(>elIiou ju ©euua 1746 f)ingegen fiertef|i er mit t>fm gtoßfen Xl^eil fcineesie--gimci.teö in ®cfangenfd}oft/ iinb JDurbe tiß jitm Hbfc^Iug beg grteberö fcofelbjl in firenger Jpoft gehalten. 3m Sa^tc 1757 hp bee Unteniclprautig auf SOcartent^jal/1759 in bee 2lffaite tiep ž0ud}au unb in btm treffen bep S)?eij3en/ ^atte er öB Dberfi imb Goinuianbanf jeneö Dtegimentö miebec greben eiiigeärntet. 3ni 1767 trat «t wegen niedrerer erhaltener [d^iverer SSunben in ^enfionžftanb über, unb jlörb 1785. ©eine©aitiisn war3}?aria3?pmpha SKarc^efa D^apoft SJofetano öu6 ©enua/ verwitwete SO?ar» ^efa Samboni/ mit roeld)er et nur bie^od)tcr S!)?aria?;^e» repa ^^ilippine/ gräflich ^erbcrjleinifcEjeö ©tiftöfcaulein in SSien, {)tnterliep. 7 ritter biefer Sinie. SoNnn Srnfi, So^nn gerbincnbö be6 grj^e»/ ©rafen oon ^erberfietn, jüngllerSo^n/ unb 3o^ann Otto Sofc^J^S 23ruber/ geboren ben 5. 3unp 1671, löfete 1735 von ber ^erbwjlein-- ®Htenf)ogTd)en Cinie bie ^errfcl)aft @utenl;ag an fic^, war f. f. wirffic^er geheimer ERat^i unj Sanbeöuerwefer in ©tepermarf/ unb jlarb im 1746. Unter bie man^faltigen 93erbienfie biefeö ©tafen gef;öret auci^ bie £rbauung unb Jjerfiellung ber fc^onen ©trage übet ben berK^mteii 23erg @enimering, an ber ©ra'nje D|ler» reic^a unb ber ©tepermarf, weli^e burc^ feine befonbere S^dtigfeit^ ungeachtet man erfl jwep, burc^ ungel;euere (3ct)lunbe getrennte löerge burrf) eine fietnerne ißriicf-e cer» tinben mußte, im Sc^re 1728 binnen 48 Sagen war voll--«nbet worben. 9Sor^et ging iia'pm(i^ biefe i^trape ■(bie ftiit^tigftiJsin fäiMmtIici}en ojlerreidjifc^en (Staaten) |)ierganj in ber Sief« beöSebirgeö/ unb wor bep [c^l«d;tem Sß3etter/ ium großen Oiac^t^eil beö eomrnerjeS, oft mel^rei-e Žage lang gi'fperrt. Sodann Smcfl'S Stamme tf^ uo« ben <2tei;er» ttiörfif^en eaiibeSfianbeii bem fc^otien EOioiiumente einge» grobfn »forben, ivelc^cS biefetben on fccr Stille biefcr Strafe mirfjfeten. gr perniö^Ite fiel) 1704 mit SDiotia Sorot^ea/ be9 granj ^Ibam ©rafni »on Sietric^» fiein/ unb Dloftnen S^eceftenö (Srdfinn »on S^VaiUmantiS» borf Seester, Sternfreiijorbenabonie, tvelcfce/ nacl;bent fte t^m 12 Ätnbcr geboten/ im Saläre 1787 , oor i^tn, bie SBelt verließ. Sie Sinbet So^önn grnejie njoren: Sliaria Stopna ©enooefo/ bie 1722 gerbinanb ^einriel) ©rafett t»on S-aun sum ©atten erhielt, ©ternfreuiorbenSbanie warb / unb 1769 al6 SBittiue gejiorben ifi/ SO?aria 6lifa= let^, SKaria Sof^^J^ine unb 93?aiia (Caroline/ welche unter fcen Älo)l4'rnof)men Ernejliiia» Sarolina unb Dominica/ [Rönnen ^fö Sominic. nertnnenfliffeö ju 9J?a^renl)erg würben/ Srnefl ©epfrieb/ Pon it!eld;em in ber gortfe^ung baö SBcitere berichtet wirb/ 9}?aria S^erefTa/ öie 1728 mit bemSonbeß^auyämönn berSteperniarf granj £ub>vig ©rofen sou jtünburg/ f. f. »uitflic^en geheimen SWat^/ oermäl^let unb ©tenifreujorbenöbame ivurt«,-tie f^ilipphie^ bie 1788 mit aJia^-imilian ©tgmunb ®ra» fen oon S^urn unb OSalfaffina oermö^let unb gfdc^falfö Sternfreujorbengbarae würbe, Sol^ann Sofc^'^/ öO" wel» £^embie5orf[e|ungfolgt, Sodann gerbinanb, welker tnf.f, Äriegabienfien 1745 im fiekn unb jiDanjigflen Sebent' ja^re unoere^Iid)t auf i>em ec^tad;tfelbe |larb/ So^"" Garl unb Sodann 2(bam/ über welche bepbe glci^fallö bie gortfe^ung nachfolgt. Sol^ann grnft ©ep frteb/ ber erpgeborne Sol^ann ernefiö unb !)[)?aria Sorot^ee'ö oon Sietric^fleiu/ aKajoratöl^err ju ©uten^ag/ oerel^lic^te pc^ 1788 niitSO?tt^ tten Sofep^tnen beö gerbinanö ©igmunb ©rafen oon Srautmann^borf wnb SWarien ^enriettenö ©raftnn »on ^Jlt^ temö Soc^fer/ 719/ tr«t gleich feinen brep ©c^wejlern in ben geijllic^en @fanb/ ivarb ben 17. 2"np 1743 aid Sommer jn S.rient inffcaüirt, warb 1769 Soabjutor unb 1772 roirflic^ier gefürfleter SJifc^of jit Caibad)/ aud) F. f. ivirflic^er geheimer Statp zc. tecin al6 ®tfd)of int 1783 in feinem Sprengel erlaf[ener ijirtenbrief machte an vielen Orten bei) bein Slernö unb belli SSolfe gro^eö 2luf-fe|)en, erhielt aber ben 5BepfalI ^aifer Sffep^ö II., ©eine erhabene Senfung6art/ ac^te grönimigfeit/ feine o^neltn--terfci)ieb über alle S[)?enfd;en yerbreitefeO?dd}ftenIiebe/ feine tiefe ©ele^rfamfeit unb einjtdjtSoolle SSenvaltung feineö bt= fc^öflii^enipirtenarateS/ feine ^rtftlic§e^[ugl;eit/ tvomif er fll6 SOJittler jiöifc^en bem ©taate unb ber Ätrd)e auftrat, bie (Stärfe feineö apojlolifc^en ®et|le6/ womit er Jpeuc^elep «nb Unglauben ju verbannen wufite/ niad)ten i^n ber SUf ligion unb bem ©taafe gleid^ unvergeflic^. jSr blitb jeber-» jeit, auc^' in ben l^ärtefien g^rüfungen, Reiter unb fic^ gleid), unb war fo fanftmi'it^ig, baf er wiber bie äal;!' reidjen gJaßquiEanfen unb 93er[äumber/ bie il;n ju oer-fe^ern fuc^t^n/ niema^Iß eine ©enugt^uung anfudjte. 'illö im Sa^re 1782 g)ab(l ^iuö VI. bie berühmte šHeife ju Äatfer 3ff«pb H. unternahm, f"om er am 16. sDIärj ju j^m nac^ CaibacE)/ libernac^tete bep t^m/ unb er^o^Ite tep il;m SiatbeS. Siefer würbige gJriefter ftarb ju Caibac^ am 7. October 1787. ©leid; feinem 53etter unb ?3orfa^rc» in biefcra SBiöt^urae, ©tgniunb S^riPo))]^, (welket bee giirpifd[)of/ So^onnSötl hingegen ber 20ft« gewefen ifl) ernannte auc^ er bte Schulen itnb 'ilrmeninflttute ju erben [eincS ^GermogenS, @etn SSiliinif, tn ^u^jfer fiod;5n/ würbe trn SBtener-'Hlmanacl) fi'ir ©eiftltc^e uni> mehreren «nberen Orten yeremtgf. Sol^ann Jtbant/ Sodann Srnejlö jungfier ©ol^iV geboren 1720/ jeit^nete jlci) alö f. f. Dberftlieutenant/ bann Dberjl beö S^ier^etra'fc^sn Snfanferte» ŽRegimente (Ü?t. 35) im berühmten ftebenjd^rtgen g^reupenfriege flu§/ warb 1771 ®eneral= gelb>vad)traeifier/ nnb (larb i'ySa. SWit feiner ©attinn S^erepa Sofep^ino (EonitcjTe uon Bte^ totin/ beö f. ©eneralö ©ufiaoö grep^errn t>onSu^au rücf» gelaiTenec SBittme, mit ivetd)er et 1762 fic^ »erbanb/ er» jeugte er nur j'wep S.Qd;ter/. bte auc^ bei;be unuere^Iic^t wnb frü^äeitig mit S.ob obgingen. 2)urct) biefe ©attinn/ bie er|^ ben 29. 2(ugujl 1789 ju SBienerifc^» SJ^eufiabt ba^ Seitlidje »erlief / ging Sodann 2Ibama fämmtlic^eö 93ec» mögen an i^rer ©(^mefier, einer uereEjelic^ten grepinnoon ®ttU|rieb/ Äinber «ber, ©ie üon ©eorg 2{nbrea3 abgejiommte/ erlo-f(^ene/ asö^mtfc^^ ©c^Iefif^e Sinie. ©eorg ^nbreaö/ greplierr ju ^erberfiein, @e--orgö mit aSarbaraSci^inbljii £ram8borf©ei^n/ önb25ern= l^arbinö beö Srfien jüngerer aj-atber/ mt im 3a5)re i6o5 beö grjbifc^ofeö ju (Satjburg Dberfdmmerer unb ©d^eim» rat^/ unb befdjiog am erjbi[d;öf[idjen ^ofe ju ©aljluir^ feirt Ceben. Sr l^atte ftd) ben 6. gebruar 1S84 laut äeitöeinlabiuigöfd/reiben, niit 'Hnnen ©ifepUen grepfr.iu--leiii pon Samberg^ Dttenfleiii/ f. f. »virflic^en geheimen ŠKatr;S wnb CanbeCmarjc^apö in D?iebetöilerretd), unb ©ignnen 4 greöno«nö »o« affejlet S;oc{)ter, Sol^atiB 5Sett6 oon 2;6rrin9 nicfgelaffener SSittwe/ yere^elic^f, unb mit tl^r i)ie ©ö^nt Sodann griebric^/ Jof'flnn ©eorg, l^onn Seofolt) unb 3o^ann 23ern^arb erjeugt. Sodann grtebrtdE) ftarb tin Sa^re 1657 ju ftle föniglid) )3reuftf(^fr unb Canbeöeinnei^mer, o^ne »on feinet ©attin«/ S!)?ai-imiltatia ©räfinn con Äu^ntturg/ ein Äinb erijalten ju ]J)oben. Sol^ann @eorg, bet in ben geipiic{)en ©tanb trat, bereite 1647 Šom^ert ju 3^egen6tlurg unb gJolfau roat/ unb im 1661 jutn giir)ibtfc^of ju 3tegenöt)urg ermä^ft würbe/ war ein wegen feiner SBol^It^atigfeit gegen flttne notf)gebrucfte SO?itbürger/ allgemein gefc^d^ter ^rie« flet/ aber er warb fc{)on ben 13. 3uniu6 1663 burd) einen fc^inellen 2:ob feinem Jpirtenfreife entn'icft. warb oon feinet traurenben ©enieinbe jeneö prächtige ©rabmal^I im Some JU E«egen6t)urg errichtet/ welc^eö bie ifufmerffamfeit «Uet SKeifenben auf ftc^ jie^f. Sodann ßeopoib i|l unoere^Iic^t mit Sob abge« gangen. Sodann seetniparb/ ber 1644 mit gefammter Jjerbetjieinifd)er SJegcenbenj in ben beutfc^en «Keirfjagra» fenjlaiib erhoben würbe, an (Srj^erjogS Ceopolb SSBil^elmö ^ofe erlogen, trat unter beffelbeti žKegiment in ÄriegS-bienfte, ift 1643 old Oberftwac^tmeijler in tcl;webifc{)e ©efaugenfd^aft gerat^en; war nad) feinem ?(uötriKe auö ben gelbfrieg6bienjlen f. f. Söö^mifctjer ^offammerrat^, unb 1660 f. f, ©eneval ^cooiantfommiffar in ben öjletrei= d)if^eu unb bö^mifdjen (£rb|Taaten 9?ad)Dem er mit feinet ©ema^linn 2lnna 3"liana grepinn oon®?eftifl} unb 2;fd)et»-f^au einige iöefiljungen int Jperjogt^ume ©djleften unb bet ©raffd^aft ©la^ trwotben ^atte, i'iberfiebelte er nac^ ®d}le-ften, unb pflanjte baftlbfl biefe üinie fort, ßt lieg ber) fei--uem if>65 erfolgtem Sobe nebjt bem OTrtjoratöljetrn unb ^ort)3fl; teru^mt gemadjf / baf feiner g^abjl Snnocenj/ bie Sef"!-Un in i^ren ^ii^nalen/ unb inžbefonberž berSefuitengeneral 93incentiuS ^erjog von garoffa/ mit großer 2{cl;tung unb 9Serwunbevung gehackten. Sodann granj/ warb an feineö asruberö Sol^ann ©eorg ©teile Som^err ju šHegen6burg unb ^aiJau/ öucO l^ocl}|tir|lfi^ falibu rgifc^er unb fiirfifid) ^saffauifc^er ge^ci» Hier i?offammen?ice))ra[Ibent/ unb ©taat^alter iu ^ajfau K. Sodann Söern^arb, ^o^ann Söern^arbS betSSe» j^en jiingjicc ©o^n, biente in feiner Sugcnb mehrere S«^)'« tviber bie©d)weben jugeibe/ vcriicp aber fcl;on alaijaupt« mann bie 9:!?ititdi'bienlTe/ unb wiirbe barouf ^aifer 2eo' fiolbö wirflidjcr geheimerÄiimmerer jc./ fpäter ge= ranme Seit ERatf; bet) ber f. t lammet in ©c^leften / ooit 1670 biö 167a Canbeö^anptniann ju Söreölau / ferner tiö ju feinem, 1685 erf-olgten, Sobe, CanbeöipauptniaHn ju 4* ©fogau. gt emat^ bie iperrfcljaften ©lofen, ©eutenborf, unbStegeiiöbotf feinem ipaufe/ tleeb akr fietS iinoere^ltc^t. Sn einer ©tiftungöiirfunbe ddo. ©topglogau 6. augujl 1678 ItC|l man: »Cum morte nihil certius, nihil autem incertius hora, Ilimus alq. Excell, DD. Joannes Ber-nardus S. R. L Conies aL Herberstein , L. B. in Neid-berg et Gutenhag, Dom. in Langowitz, Glösen, Brieg, Droglo-witz, Golgowitz , S'alish, Merz et Libero Regio Eurgo feudo Steubendorff, Haer. Cam. etD. Carinthiae,. S. C. Maj. Intimus Consiliarius, Camerarius et Duea-tus Glogoviensis Capitaneus Plenipotentiarius.« 30^,ann g-riebric^/ 9leicf)0gt:af jit ^ecbecfietnr f^replperr ju [Retbberg iinb ©uten^ag, Grb^err j« Canfo-nji^tc. Jperr be? ^rrrfc^ciflen ©rafenott, Tengern, ©16» fen, ©teubeuborf unb SvengerSborf, tveld^e le^tgenannte brep i^m »on feinem ,33ruber Sodann ^ßern^arb jupelen, So^jann 23erti^atb6 beö Srflcn erfigeBotner ©o^n, unb lijieber ber einjige/ ber biefc ^inie fort))fIan5te, war f. f. rvitfli^er gel^etmer ŠKat^/ auc^ (Srs^erjog (EarCö oon Dfier^ teid)/ ^öifd^ofö »on 9^affau/ Ofmii^ unb aSreStau, Jjof-rat^ K. £r ^at baS ©rafenort in ber ©raffc^aft ©la^ ju feiner Siefibenj neu unb glänjenb aufgebaut/ unb ift ouc^ barin ben 17. 2Ipri[ 1701 a&gej^orten. ©eine ©c-ma^Iinn Waria (E(ifabet^/ Sol^ann Öiuborp^ö ©rafen SÖa--gen »on SBagenSbcrg, Snnerojlerrei^ifdjen Jpyffammer» }5röftbenten6/ unb gleonorenö (£ufet)ien6 Sßurggrcifinn oon 2)ol)na S;o(^ter/ ßber^arb jj^rbinanbö ©rafen Sruc^feg J5on 3Bejt)aufeu Sßittwe, mit ber er ben 3. 55t;bruar i6()5 fid) cerma^Ite/ gebar i^m bie ®of;ne Sc^flun g-tiebric^ erbmann / unb So^an" Ceopolö (Stbrnann. So^flUM griebrict) grbmann/ f. f. ivirflid;et geheimer Dtaf^ unb Canbeö^auptmann in ber ©raffdjaft ©la^/ gcfiorben 1709, erzeugte mit feiner ©ema^Iinn, S)?aria (E^flrlotte ©rajinn von bie Seester Sc ^anna Sofcplpiite, gcanj 2(nton3 ©rafen »oti ^obtj auf ^ennerSborf ©attinn/ «nb So^anna 5taHci6ca, bie Ceu--fol?» Si^itiJ uon ©auermann auf Soffowt^ jur e^e na^m/ bann b«n ©o^n 3ol^ann 3(nton gttebrtd), ber mit SE)?arien toinetten @r(j]inn oon Cic^tenjitem ju Sat'ieUcron, Steriu freu^orbenöbame / fic^ oerma[;Ite/ ober fc^on lyaS, tnbec fd)önficn Sölüt^e ftiner ol^ne Seöctnöeni, alö f. f. 3lpetIattonötat^ ju geftotben tjl. S.o^ann ßeopoib Srbtnanti/ Sol^onn «nb (Slifatet^S Sßageiißberg jüngilgebotner f. f. J^offammerrat^ im ^erjogt^ume iSdjtefteti/ jule^fc wirflic^ec-f^f, geheimer Dtat^ unb 53icepra)lbent berSc^Ie-fifc^eii ^offammet, war crj^end mit SO?arien S.^ereften/ a)?id)ael äSeniefö ©rafen oon 2([t^ann wnb 2(niia Sllarieng ©räftnn ooii 3(f)3remont Soc^ter, welche 1703 mitilob ab» ging/ bann mit a}?arien Dlofaltei ©rafinn oon Sörgct/ Sodann iClutiitinö ©rafen oon Sorget/ 3?ieberöilmei(^t= fc^eti Qtatt^aUitS, 3;vd)ter/ oermä^It, allein et erhielt öon feinet feiner ©ema^Itnnen eine SHadjfoIge, fo bog mit i^m 1739 biefe 9]ebenlinte erIofd)/ unb beten ®«ter, no^« mentlid) bie grcpc gibeicorami|5§errfc^aft ©tafenott, bera Se|iaraente feineö ^saterö Sodann griebrid)S 00m 1699gemäß, an bie 9f}eibt)etg'fd;e ?ini? fielen. L ^eitttid^ t)oit fSüd)^)eim Wlt^nt ©eor^en »Ott ^erBerjtejtt iibec einige SSelt^ungen Sep ^ortberg, SDejem» bcc J421. l^aniret(^ oon Söerfjenn/ baö fur mid^ rf)oni ber (SbeUSons ^etlierfiatn'/ onbpat flet68', X)aB ic^) tm gentei^f ^ett'Ieidjen bte nadjgefi^riten fiufc^ mein' le^nfc^aft, St^tn je SBolfgriteb ©ei^^e^n ©uet' böfelftä gelegen tep ^arbtberig, St««" ^tnömeingerten / Sfei« brep ^inö ä^et, S)a8 ^ot tc$ alfo tan, onb l^ot) 3m »nb fein ettien baö «Ifo o'Iil^cn wiffentleic^ mit bem brief/ waä tc^ im boran je leiten fd}o[ »nb mag, onb nac^ Cannbeö Stecht in ©tepr, Saö alfo ^in fuer oen mit onb mein erben in lei^enömepöSnnle^aben/ mir onb mein erben önu'griffealei^ an b'Ie^enf(^afft. ©eben jemiennam mitten »or bem l^eplign Sbbenweic^tag/ c^rifti ge^ yurb »ir^el^en^unbf jar ünb barnad^ in bem jwap »nb jwain^igiftn 3or. lU ßbec^arb, ®rj5if(^»of oo« ©arjBtirg, befe^nt ©eorgenco» ^erbcritcin fiber oerfcjiie&cne S5c(i^ungen, 1422/ 2. SBit eberl^art, t)cn gofeö gnaben(£r0if^of je©«!^^ bwrg, Cegat beö ©tulö je morn, 58efennen, baj wir vnfm gefrewn liehen Sorgen tjon l^erwepgftain onb feinen erben »'li^en l^aben brep^e^en l^offiet je iöif^offiorf, ain je^enb «mpof^f^iefenperg/ gelegen bepfanb Cpeni^art imSawen^ talf ünb din ^cl^Jnb '3G3oIff^Jt(j 06 bst ©fflt/ l^flpfft tn bet awn, Dnb ain je^enb nac^)! onber bet @tat, mein onb 9eira;;b je^enb/ flurf) im 2(Ju?ntöI gelegen / baö alleä oon »nS tjnb ynfin gotf^aiöS jele^)eii tjl, Diib yerlep^en 3"» bte obgenantn iSfufd) auc^ »»tfTenttid) mit bem fen'ef, alfuett jvir jercd)t füllen »nb mugen/ ii-nb aB Ce^enö ynö onl'erö' ©off^fliDö rect)t iit. ^ißi-fuiiD bitä bdefeS/ ©fben jeSfiSpenn fin aller ©eeletag/ STJacl) frijti gebur&e in bem utetge^en-^unberten «nb ^mt) »nb jwain^igijfem III. grie&ä($ Do« ©mbenSerg bele&nt ©eorgcit oon (icin lUcr einige äJcft^ungcn, 14.24, ben 9. 35nnec. fribtei^ uon (Stubenberg, obrsfier »Sdbend^ it! ©tept/ a3ecl)en offenlei^ mJt bem brief, baS fik raic^^ont bec erber 3örg ^erberfiainer, »nb mic^, anflat fein vnb feinS brueber, al8 ber elter, boö ic^ in onb peren er» ben gerued)t juuerlei^en onfer le|>enf(^ft, bp ^)erna(^ ge» fc^riben guefer, uon erpt brew guefer jn E^reffTad), 3tm bte guefer se E^epelreutt, fec^S feiir(iet, «nb ten (Siegel* l^of, onb üier l^offiet, Stem gueter, gelegen on» ber bem efg, in ^jiJUinger ^^arr, 3tem pvo l^ueben am Cent» f(^ein, t>nb fünf onb }waiiijig me|en marc^fueter bofelbö, bas gelegen ijl in wei^fer p^arr. Stem I'ier ^of an bee jeil/ v»nb ber 2;rappi;of, onb ber fater^of, onb fec^d gue« fer bar|ue, unb fiirnf lemer perc^re(^t, ünb jwat) tail je^ ^ent, barauf wein onb getraib, baS gelegen i(l in (Stuben» berger p^arr, 3tem oin guet am £l)nlben, in pifc^jofjior^ ffec p^arr, 3tem ain giiet, ain wepnperg pep lebarn, in «ngrer p^arr, 3'em ber jel^ent swap tail, ber gelegen ijT; ju ©e^aw, »nb auf afpact) »nb 9lueprecI)tflorf, wein onb getraib unb jwen emer perc^rec^t in ber ©taingrueb, »nb flin ie^eut auf winterborf, wein »nb getraib, ba^Serofl* ferleicf)^ otierjlorBend erb war/ baö l^at ii) gcfati/ otib Derleic^ auc^ bt) benanten gueter mit oller trer pgel^orung betn o.bgenantenSorgen l^erberjiainer/ aiabem eitern, ttnb feinen erben, waö tc^ in baran ^erecfct oerIetd)en fc^ol ober tnag, alfo baS fem bt) ^infur eon enS in le^enöwepa tnne paben, nu^en unb npeffen fc^iillen, alS le^enS onb beö lanbeö jeStepr rect)t i(i »nb geiDon^öit, @e fd&uUen auc^ linfür'baniit |mibcln mit ünferm ivlljen, öIö oft fic§ ba3 geklärt, SWit yr^unb beö briejfg, beiigeft mit meinem on» l^angunben Snftgel, ©eben je rooenn am mentag «or®anb fabian onb ©ebaflion tag, nad) ^riili gepurb oier^e^cn» Ipunbert unb irt bem »icr i?«b ^ivain^igijlen Sare. IV. 2(nnft, ©rnfinn »on ÜRontforf, bekljnf ©eorgeti »on^cr« bcrfidn, im Sla^mcu bet uuniuiifeigen ©rofen ^ermaim tmb €5tep5öii/ «bcr oerfc^tcbeiic fSefrßungeii, 1424, bcn 12. Sipctl. ?85ir ^Cnnd, ©e^orcn »on neivn^aroö, @raf l^arogen »on montfort jc., feiigen, witib, SBefennen, omb bicnac^= gefcfcriben gueter, bie üon bem wolgeporen ®raf l^erman tnb @rof ®tepfan oon montfort, l^erren juiBregen^, un» fetm üben (Snpflein onb ®un, bie iu Srcn n>efd)aiben 3a= ten noi^ nic^t fomen ftnb, onb bie ber burc^Ierod)tig l^oc^» ge)3orn färfl, l^er^og grnft, ßr^^er^og ju Dflerreid) tc., ünfer genebtger ^err alö ein ©er^ab 3nne l^at, julepen teruerent, ba6 wir biefelben gueter mit Sren äugel^örun» gen onferm getrewn Sorgen ^erberfiainer georlöwbt ^aben nacl) bem, onb onSberegenantonfer genebiger l^err, ^er^og ®rn(lic., beögegunnet onb gewaltgegeben l^at, onb orIa>v= ten Sm bie wiffenleici^ mit bem briff in foId)e maö5, er unb fein erben bie Snn^aben, niif^eit onb npjfen füllen Dnb miigen^ alöfolc^es urlaivbcnö le^enö onb lanbc^ ted;t t)nb «tS Tang, t)n| bte ecienont« unf« (Snt)ft Itnb @itn jU 3ren cogtjjecn Saren foment Dnb I^tjeii fcikr lt"i;^en »verbeut, bocf) bcnfelben «nfern Snpflein ohb (Sune an bet le^enfctjajft onucrgriffenleic^z angenerbe, ynb ftnb bfl§ bie giiefet/ rosi £ril ain ntiil pep l^artperg, pep ber feuen/ »nb ^wo wtfen bopep, 3tm jt»en (jöff onb aiti inttl/ gelegen pep funborjf/ f«ct)ö ©«eter in bet nut-; iipng, 011Ö ^ippob/ gelegn in walterfilorffet p^aft/ 3tm erleid;en \ol obr mag, 2(ffi) baö feit) bie nu ^infiit oon unS in le^enä wepS 3nn« ^aben, nu^n vnb niejfpn fc^ullen/ alö Iffens pnb lannbeöMfc^t t)Hb gc(von5>aiM)it in bem Iflnb je ©fept/ 53nb fett) fd^uUen auc^ fiitSaö mit inifetm tviSIeij »nb iüißcn bomit l^annblu, «18 oft beö jefc^ulben d)umbtr mit sßrfunb beö briefä/ Söffigett mit meinem an^angunben Siifi^t, ©eben an faiib ötib frtub 3acob6 t«g, bet l^eplligen ^roelfbotteii^ 9?acfe d^rifli gejJiirbe wr|e§en§uii-bcrt 3ar, bavna^ in bcm funfunb^tvain^igiften Snre. VI. ©igmunb CDU SKJlorbnp ocrfaiiff ©cor3eii oon ^etbcrfieiu fpinc llnfcr'^aiicti bcy Sfe^burg uiib @u(eiipein iu Kärnten, 1426, ben 24. gebruac. 3c{) ©tgmunb ber SO?«rb ben, iiu^en onb bienftn, bie barju gedornt/ alö bnj aß^ä oon alter l^er c^omen onb mit EKain ombfangen finnb/ onb als wir baj onb onfer oorbern in nu^ onö ingcle^en giver ^ervta^t onb Snne gehabt ^abent, bnrinne nid)fe öufge--iiomen/ onb wir behalten onö aioc^ für ^eiotigen tag als ber brtfff gebn ift/ Weber mit ))rieff/ noc^ an ))"ffF/ ct)«'^ nerlap Stedjtn baran npnbert, onb ^abent onS baromb ge= ben Ijjunbert p^unt gut wienner pfenning onb brit^albö »n^ ppunt gut wienner p^entncj/ bet luir genn^teid; Dotr in geriet onb gemert fein/ mir loben in aud) bie obgenontn lernt/'giit unb giKt mit aller ir juge^otung ŽKic^tig jetna» t^en mit ber vorgenantn le^en^ern ^aat 3nnet Sürö^ri^ll on ali ir miie ottb fc^abe»/ «nb atvd^ getremleid) ju o'tcet= ten/ 5U fc^erm »nb, ju frein oor aller c^lag onb anfprac^/ alö cl)aivp ynb lel^enö lannbeö 9^ecl)t ifl in bem lannb je fecnben, Sdtten wir baS nid^t/ welchen fdtjaben few beö fiirpa6 nemen, ^inej c^rijlen, l^incjjuben/ mit c^Iog, mit taibing, ober wie bet fc^ab genant tver/ ben tr ainž obet tr fci^einpct bep feinen treivn mčdjt gefjsrec^en, an aib^ unb an aller anbrero |)ei»ertuig unierec^tent/ ben (ob luit in genn|[eic^ abjufegeu/ ynb fc^uüen few baö ^aben auf vnfm gut/ auff allew bew/ onb wir ^aben, eš fei erb obet üarunb gut/ onb fern ^aubtgutö v>nb Idjäbcn t>nu'|o» genleid) bacon [Richten vnb wem ber lannbeefiirlT: in fcrn^ ben/ ober fein gewalt/ wo few börauff we^fent/ an c^Iog/ an taibing/ onb beö ju lArc^unb geben wir in ben ))tieff »'figlt mit meinö obgenantn ©pgmunb beö ©Jarba^^n aigen (jn^angunben Snftgel/ enb butc^ |)effer fic^er^ait »nb gut ge^eugniS ^ab id) mit wieijj gepeten ben £bten onb oefln G^unratn ben ©örulbong/ boö ber aud) fein Snftgel ft« ben ^Jrieff gegangen ^at/ 2'« »nb allen feinen erben an fc^aben, bar ontet o'pint ic^ mic^ obgenant' ©igmunb bct SKarbaA' für mid^ »nb all mein erben/ alleg baö war jldt ju^aben, bö6 an beni ))rieff gefc^ri^en (let/ ®o oergic^i ic^ Ott ber iWarboAV beö obgenanten feern (SigmunbS prubet/ baö ber c^auff bet obgenanten lewt onb gut onb gült mit aller S^er iugef;örung/ ben mein obgenant lieb prubet bem egenanten mein lieben ©waget 3ßtgen oon >^erber(Tai« getan ^at/ onb berfellbig c^aiiff ifl: befc^edjen mit meine gutfeic^n willen onb wiffen, onb beö ju ainet ge^eugni^ ber watfiait, fo j^ab id; fieijjidjleic^ gepetn ben Sblen onb oeffen (Sfjunratn ben 2lfpad;/ baö ber auc^ fein 3npgel an ben |)rteff gegangen ^at im vnb olffn feinen erten ön f^ö-Un, wann tt^ bie^eit [elbö gecjrabneö SnITgel ntc5t ge^abf ^ab/ Sar ünber w'piiit id} mid) obgenant Ott ber 9[l?vo mül, gelegen an ber feroftii^, »nb bie tvifen ntn S^egelfee, onb ain ^alb p^ünt gelte von jpnnS poljem, wann baö fein uatetfid) erb iffc/ ünb von mir unb bem nam' von Ol.'ppetg ju le^en wer/ baa §ab id) getan/ vnb bab im bie obgenanten gae-ter mit 3r jugebbrung Derlidjen, onb leic^ aud) wifTcntfeic^ mit bem brief/ m^ icfc 3m jn 9?ecfct baran Ieid)en fol ober mag/ 3l!fo baß er vnb fein £tben bie nti fürpaö von mir ünb meinem lieben Oettern onD onfern erben in le^enweiö 3nn l^abcH/ nu^en 011b np^ffen fiiUen onb mügen/ (ilö fe» ^en (mb lannDeö 9tfd)t ifl/ 9[)?it orfunb be3 btiefö oerftgelt mit meinem anbangunben 3nfigcl/.ber brief i)! geben nad) c^rijli gepurb im oir|ebenbunberti)len 3ar/ barnac^ in bcin ©iben onb ^waiii^igtjltcn 3ar, an fanb orbanötag. - 64 -VIII. griebrid^ bdh ©fuBeiiBcr« Itle^wt ©eorgeii »oit ^ftBer» jirin u6ec ncuerfaufte Sjefi^ungeii, u^// 29. 3uniu:S. Scf) fribretc^ »on ©tufcenkrg, Obrtjler @dE)ennf(^ tn ©tspt/ a5ed)enn nitt brief, öaö mir olreic^ ber ^ejf» ni|er mit feinem offen SSefigeltcn :petti)rtef cufgefannt feinen Srittail in ©ed^oroec auf ben brein börffern ž" @ed)aip/ ju onb ju .%iie|)rei^tfiotff/ un- fet Ie^cnfd;afft/ »nb mtrf) mit flei;gö gebetten/ baö id) ben= felben brittail jej^ient Sorgen bem l^etberftainer gerückte ju »erleidentvann er pm &en oerd;aufft l^tet, Hud) ^at mir JU berfciben <^eit oufgefannt Stiring in ber 2(>t)nn »nb fa= i^irep fein eleic^e jvirtinn mit irn offenn beftgelteri pettbrief c:u üeptfen/ gelegen in ber E^lttm/ gegen fierberfiain ober, bie in iren ^of gehört l^öt, unfer le^enfc^afft/ cnb mic^ auc^ mit olepßö gepettn, baS id) btefelben leptten bem obpenan» ten Sorgen ^etberjiainer geruhte ju »erleil^eu, wann fem im bte auc^ oerc^amfft j^ietin, baS ^ab alfo getan, onb »erleic^ ouc^ bie obbenanten »erfc^riben ©tufc^j aUe mit flUen irn juge^örungen bem obgenantn Sörgen ^«berfiai^ ner onb feinen Srben tviffcntleid) mit bera brief, »vaö idf> in JU D?cd)t baran oerleic^en fol ober mag, alfo baö fem bie nu fiirpoffer oon »nö in fel^en6wep§ 3«" feaben, nu^' «nb nieffen füllen, 93nb fi^uUen auc§ l^infur alljeit bamit ^annbln mit onfn iviUen onb wiffen, als offt baä je fd)ulben c^umbt, olä bann ledena »nb lannbeö 3ted}t onb gewon^ait i|l, in bem lanb je (gtepr, boc^ onö ünb »nfn geben unu'griffen-lid) an ünfr leftenfc^offf, mit »rfunbe beö briefö, 5öepgett mit meinem an^angunbn Snftgf. ©eben an ©untag nad^ fanb So^fltinötag ju ©unebenbn nad) frijli gepurbe oier--pl)ett ^nnbert Sar, unb barnac^ in bem ©pbenunbi^wain--jigijlen Sare.- - 65 — IX. oott ©tubeufierg ide^nt ©eotrgeti ooti ^ecber» flcin ubcr eerft^lcbcnc »011 i(jm erfaufte Scfi^unflen, 1427, ben 15. £>ftokri Stit'«!''^ Of" ©fubenter^/ oBrifler trt ©feir, S5efemt mit bem brief, baö fitr mic^ fomen i|l 3örva6 id) Sni ju S^ec^t baran uecleic^n fol obec mag/ in folc^er befd)atben/ ba3 er ünb fein obbenant' ^Jtu» bervnb ir ^oiber grbn bie nil) fur^sajjes üon ün6 in le^en6« roepS Snn l^aben, nu^n cnb npepen fc^ulln t)nb mügn, unb few fdjnllen ourf) fiirbaffer albeg bamit l^annbln mit ünferm willen ünb wipn/ olö offt ba6 je fd^ttlben ^umbt/ alö bann le^enö ünb lannbeö Siecht ünb gewon^ait tll in bem lanb je ©te^r/ ünö olib ünfn £rbn ünu'griffenleic^ an onfer le^enfc^afft/ mitürfunb beö briefö/ bejigelt mit meine on^angunbt! Snftgel. ©eben nac^ e^rifti gepurbe üir^e= ^enpnnbert Sar onb barnac^ in bem @pben ünb ^waingi' giften Sare «n SOJitic^en nac^ fant S^olmanötag^ X, ^erjog gfrii'&rtd^ bet: IV. belftjut Scorgcn ooii ^ecBetfldn iioec 6te »on ©igmuii!) «on SJZocbair crfaufU'n ©u= fee, 1427, 6fii 26. Sloocmbcf. ?JBiE fri&reid^/ «on gotea giiaben ^er^og je Dfiertcid), je Qteit je fenjSeii/ onb je froi}ii/ ®raf je Sirol ttnneii/.-fboä vinS vnf Qcttemi lieber (Signimib ber 2Q?at= .buy mit feine offen tefigelten Söriefe aufgefonnbt hat Siten l^uben, gelegen fcep ptepburg, »nb oin Oben unb ^wo l^ub'en/ gelegen bep @uten)1ain, »nfr le^enf^afft, uon önfr pc^gen ^erfd)ap jde^burg, unb »nö gepeten/ boj »üit bieunfm getreivn lieben Sorgen ^etberpaineiv feinem «pben, gerückten jeuerlei^en/ lüdn er im bie für feiner Sod^fer ^et)= ratgut oerfaufft ^iete. Sciö ^aben »vir getan/ vnb ^aben bemfelben l^etbctjlain' bie benan ftufd) oetli^en/ unb leiten fluc^ »viffentlic^ mit bem brief, »vaö wir Sm seS^srf)^ baraii »erleiden füllen ober miigen, '■Jdfo baj er onb fein grben bie nu für baöö »on onS vnfn lieben oettn »nb grben in lebenfiüeiö Snne^aben, nn^en ynb niefen fiilten onb mü» gen, alö le^enfrec^t ifl:, vngeuerbli^, a)?it orfunb bi^ö briefd/ ©eben je @re^ an mittid^en nad^ fanb fat^reintag na^ hiftö gepurbe im tn'cr(^e^en^Hnt»erjibenonb|ivnin^igi= jlen 3are. XI. ©eorg uub 2(n&reaž »on ^erberfleiii tbeilcn unter ftdß il)ve Scft^ungen, ben 6. Sccembec 1427 *). Sora »on l^erber(lain »ergid; für mi^ onb für all mein (Erben, onb t^un funb offenließ mit bifem SUrief allen, ©ine bijppette, gegciifcitioi aii^geffeQte, Ucfunfer- 6e» fiiibet (id; «lier in berfclbeu fein an&ercr ipcfentlic^ec llM(crfc{)ieb, «f«" baj? barin Stnn&rc für S^rg unb ben fiafiini))t/ baS mi^ aSrueberli^ »nb freuntlic^ gei'ici^t ünb ^eainet l)ah mit meinem liefen ^ruebcr ?Inbren von l^evberflatn omb bie im »efpen, genant ^crbcrfJatn enb me^rnfclf, mit allen Sren juge^örunge^/ bie ünnfei- lieber oat» tet/ ynb@iintl;er »on Berber jtain/ unnfer Detter/ ^iiifcergelaiJen l^aben/ in folc^er befdjaiben^ait^ baj bem benonten meinem a5rneDet2(nbren onb fein Štben nun ft'irbaS bep bet benanten SSeffien nie^rnfeK mit ßUer S«-"«« juse^örung/ nidjtö bauen aufgewogen/ gen^lid) beleiben follen »nb mügen/ bar^u l^aben wir S" i« »berteurung geben »iet^unbert pbunb ter »»tenner f^ening, ber wir fewgßiij öufgeri^t onb beratf befallt ^aben/ unb fof »nb mag aud^ mein uotgenantee Sörueber'Jf^nbteDnb fein Srben bie vorgenant oefjlen me^rn» feil mit aller Sret juege^ötungen/ t)nb bie cbgenanten vier^unbert p^unb p^ening Snn ^aben/ nu^en onb niejjen, alö anber aigenletct) guet an all mein ünb meiner Srbcit Strung »nb wiberf)3red)en/ ba engegen fot mir uorgenan» ten Sorgen »on l^erbetflatn vnb allen mein erben btleiben bie oorgenant oef|i ^erberjlain mit allen juge^oruns gen/ nict)tö bauon aufgewogen, bie mir aud) foten onb mii^ gen Sn^^iien/ nu^en ünb nieffen/ alö «nber onfer aigens li(f) ©net/ an beö uorbenanten meinö SBruebern Jlnbren »nb feiner (Erben Srruug »nb wiberfprec^en/ onb foK aud)/ obbenantef @eorg .v»on l^erberjlain vnb mein gtben ju bem obgenanten meinem ajrueber ?(nbren wnb lpin| fein erben »on ber egenanten ?Geftlen merl^enfelö wegen / mit aller juegel^orung/ onb an^ oon ben benanten oier^unbert yfunb pfeningen wegen/ »nb au(^ «mb all anber uergangen @ad) vnb Sunemenö vnb aufgebenö weg^n/ wie baö olleö unW auf heutigen tag uerlauffen ober oergangen ^at, merOenfelž fur ^erfierfiain/ ferner fur 23 (• reichen ben pefni^ev, ^aiiiri($ber©tein» p e p ž 8rtt)e(?)fclt i(i. »tib bar^«/ H)ö3 fid) ber tenant mein lieter a?riieber bre (^epeflert \)kt, ob&r Er »nb fein (Erben l^infilr pejjern JViiirDen/ ffirbaš fainerlai juefpruc^ iicc^ vorbrung nic^t tiier ^aben foUen nod; »vtUen, Weber mit Sie^t / noc^ on 9ted}t/ ongeuetlid)/ mer aiic^ baö tJenanfer Sorg ücn l[)crber)"lain ober mein grben on Ceibferbeo obgtengen/ baö (Slin »neren/ inib ba0 eö ju So^itern fent/ fo fol »nb mag ber benant mein Sörueber 2lnbre ober fein firben onnfer ©uetonb §ab/ fo onb mein grben'^tnber önnö laffen/ aufgenommen/ gen^Iid) fur raeniglic^ gvbtn, t>n& foUen fea> cnfer Xoc^ter »er^eijraten mit ainem ^airatguet Dnb üertigen iiad) ber ne(^)1en freunb šKat^, SBcir aber, büö 34) benanfer @eorg ober mein Srben @un ^inber ctnö lieffen/ bie follen mein benanter SBrueber Jfnbie ober ^ein ßrben mit 3r>iii Ceib unb guef in ©er^abfd.afft weis piine-men onb 3nt;alten onb in Sren üeraiten onb getrero-Itc^ fürfegen nad) ber nec^ften, jivaier greunb Dtat^/ un= äfuerlid), alfe lang ünö biefelben ©i'in S"' befc^aibeti j?nb oogtparen 3aren fonien, bef gfeic^ ^ab benanter Sorg pnb mein grben ganzen onb «ollen givalt jue meineö benanten S^riieber-TlBbre (^»n ^nb Soditern^ ob eö in foI= d)et weiö al6 pt^gefc^riben ijT:, ju fc^utbe fem, (£ö fol oud^ ber Eiter beö 07amö von (jerberflain bie feigen tragen, boc^ t)em anbern tail an feinem Stb onb ©uetern, redeten cnb Se^enfdiafft onuergriffeli^, cn fc^aben, 3d) fol audj ober mein Erben eniifer n'eiber weifen omb jr ^ei;ratguct auff »nferer ©iieter, be|gleid)en fol aud) mein 23rueber 2{nbre vnb fein Erben j'r ^auöfraivn umb jr ^epratguet auff 3te guette weifen, @efd;ec^ aud), baö ober mein Erben »nnfere guetter mit uerfauffen ober oerfe^en oerfumern wot ten, fo (oUen wir ben benanten metn äirueber 2(nbren ober fein Erben uon erj! an)3ieten ünb beö gunnen fi'ir anbet Seut, nad) ERat ber nec^jlen greunb, ongeuexltd), weiten 0p aber barju «i^t in fag ober fauftveie fomeii / fo mii« gen it)tr btefel^en gucter fiirtög oerfumern gegen went wit jv«llea, bfö gleid) anpieten 3rö ©uetö tjl t>nS ber egenant mein SÖrueiJer itnbrc »nD fein ®rben aud) fc^ul&ig ünD Set jc^ abet obet mein gtben ou0 ben obgefc^n» 'benen ^suncten »nb 2lrttfeln jnbert auö oinein oöer nient« gern/ tn weld£)etlat »»ei6 bö§ mar, nidit; welchen [c^aöett tea bet obgenant 2(nbre mein SSrueber obet fein Srben für= toS ncmen, mit f(ag/ mit taibing, ober wie bet fc^ab ge» nent wet/ ben 3t «inö bcp "feinen ttewen mbc^t gefagen/ cn aib »nb on all anbet bewerung/ e:!bere(^tent, ben geloben wir 3n genn^Iict) ab^elegm onb wiberjefeten / enb foUen (£ew baö ^aben auff aUtt on'er ^ab, auff all be, »jnb wtrl^abeii/ eö fep (Srb obet oarunb ®(U't, utdif^ auf» genommen/ »nb fol few atleö fd)abenö onner^ogenlic^ bauon rid)tt'n oab weten onnfet Sanbeffüti^, obet fein gewalf, ober ain 3gli<^e ^etfc^afft, Darunbet onfer ^ab onb giiet gelegen tjl, wo fem botauff weifent, on flag, on taibing, 5Snb beö ju «rfunb, geben wir 3n ben >Srief, oerjtgeltet mit meinö obgenanten 3otgen oon ^etbetpain atgen an^an= gunben 3nft9e[, unb jit peifer ge^eufnug bec warl^oit l^ab Sei) mit »leiö gebetten ben Sblen oefften, meinen liebe« O^aimen, 93lreid)en ben pe|nt^er, baj er aucl) fein 3nfi= gel ju ben meinen an bem brief gegangen l^at, 3m ünb all fein Srben on fc^aben, barunbet 3c^ mid) obgenanter ©eorg oon l^erberjiain verpinbe für mtd) onb all mein grben, aUeö baö war onb (lätju^aben, baö an bem S3rief gefd}tibeii jleet, @o oergid) 3d) Sorotl^e onb Slfbetf;, gefc^we^ ftern, ©lint^erö t)on ^i'tber|itain, fetigen, Söc^ter, bie ob^ gefc^riben orbnitng, fy »nfer lieb Oettern ©eorg wib 3ln» bre geptuebet üon |)erberjlain get^on onb gemad)t l^aben, mit vnnferm willen onb gunfl onb wiffen ill gefd)ed)en, ba-wibet wir onb all onfer Srben nod) niemanb uon onfernt» wegen in tainerlai weiö, t^)tin foUen vmö wellen, onb gelobe» aud; baä für unö enb all inmfer Srijen alfo wat vnb firtt jiilpalten/ bqrumb l^aten w>ii: »otfcenatit Scf) T>otot^ea »nb id) eifbet^ mit fletö gebettn i)te gblen ttnb, «effJen, mnifer guet g'^eunb Dnb p^ainien/ ^iclafen bcn ^eroerf= borffer unb ^anfen ben Sebinger, baj bie baib 3rcr» 2n|i= gel für onS aii bem S8rief gegangen l&abenb, jn onb olI«ij 3rn gben an -fdjöben, ©eben nod) geiiu't viet^e- ^en^anbcrt vnb tn bem ©u^en inib jivaiti^tgifien 3at «n @anb D7icla§tag. XII. Urfura »on ^erbecfleiti/ $e&orne oott ScufenSac^, ent^cäf* nb l^ern |anffeB von teuffentac^/ fflftgen, toc^fer/ uer^td) fur mic^ onb all mein er&n cnb tun djunb offenleic^ mit bem brief, «le ^erberfitain, mein lieber ©wager, ftc^ tjerfc^ribm onb beftgelt l^at meine l^epratbrief mit fambt wein bentn eleid;n »ötrt,. feine brueber, onb ben ber frib^ teicl^ l^ollneffer onb löt^ tinbf^atb bepbelt mit in ^abnt, ber ba laut cmb mein ^aimjlewr, jviberlegung onb mar« gengab auf bie güetter, baö batf je ^enrnpft^a^/ üiib bie juüU onb güeter je »etur atleö gelegen am d;arfi, vnb brem je^iif, gelegen bet) wolffperg, enb fünf pfiunt ge% gelegen ^inber eppenfiain, at6 berfelb bent Ipepratbrief in--^altet, l^ab tc^ obgenfe erfula für mid) tnb all mein etbn getobt, baöfelb beö bentn Sorgen «on l^erberfiain oerfc^retbn t)nb uerfigln beö bentn l^epratbrief, Dnb tobt a«c^ ben bentn l^epratbrief alfo roiffenletc^) mit bem brief, baö ber bnat l^epratbrief l^infilr bem bentn mein liebe ©»oger, 3orgen von ^erberflain, onb anbre oon ^erberjioin, meine bentn eleic^en ivir t, onb allen tren erbn onufc{)aibenleid) ju djaine fd)abeu nid) t fomen fc^ol noc^) mag, mit rec^t, nod) an red^t/ ^n c^ainerlep wepö, an geii^rb, vnb fc^ol gdn^leid; tobt vnb aS tti baä ftet onb on^epro^eii belepb, baruber vnb ba^ remt) gebn mtc in ben brief bepgelt rait beö (Scbirtigen l^etn c^unrat fdjuec^f/ brobft je SOritterburg/ »nb tnunb rdtbcger, unb i»anani be ivanamc6 je trieft/ allec brepe an^angunbn S'lpgel/ bie tc^ obgeiite ürfula flcpfic^l' barub ge^jetfen ^ab/ bo^ in v>nb trn erbn on fc^abenn, bflronber tc^ raic^ bente örfula uerpinb/ fur mic^ onb oK mein erbn/ oleS bo6 ivar enb pet ju ^ialten/ baö in bem trief gefdjribn flet/ @ebn nad^frifl gepurbt uietjc^n l^unbt jar 011b in ben ai^t vnö ^itjöinf^igllen jat/ on raiti^ »or fonb mot^eiißtag beS ^eilign jwelf pofn. xiir. ©raf.Jerman« »on SDlontfort belehnt ©eorgcn »on Berber« (letu uSer oerf4)icbcne Scft^ungeii, 1430/ ieni.ajlap. Sßir, @raf Jerman t>on montforf onb ^erre ju 58re= gen(^/ Söefennen mit bem brief/ boö fur enö foraen ifi bec erber Sorg eon l^erberjlain, atö ber elt-^r beö noMienS uon ^lerberflain, ünb patDnö/ baj 3'" bie ^ernac^gefdjriben gueter mit iren jugel^örungen gerückten jeu'fei^en, boj teil »vir getan/ onb l^aben 3tn i^nb feinen erben, @un onb Sčc^tern/ bie geli^en/ 'unb leiten 3n oucl) tüiffenlic^ mit fraft beö briefö/ olö wie wir 3« bie burid) recl)t feigen fnl' len onb mugen no(^ le^enö onb lainibeS DTed;t" in ®teir, 2)ocI} otfo/ baS fi; unb ir evbn gea »nö unb bem wolgeborn ©rafen «Steffnn oon montfort jc./ onfrm lieben oeftn, luib ollen onfen erbn/ bomit olbeg ^onnbln onb tun füllen mit empfof;en vnb ollen onbern fodjen/ oB offt baö je fd;ulben fumbt, olc« le^cuö onb lonnbeö red;t ifl in feem lannb jc ©tepru/ vnb ftnb boö bie gueter: »on er(i oin nu'il pei; ^arbpcrg on ber «Seuen/ »nb jwo wifen bopep ge^ legen/ Stem jwen ^öf onb oin mul pep funborjf/ 3««« fcd;e ©tiefer in ber 9?itbtit;ng/ piib jivo Pben bafelb^/ ge-- fegen nt (Völferptorffee ^^arr. Sfera «in ^ueben im ^eM}' f^&l l^inber Sppenfiain/ genont bie Stigel^ueb^ ont> aitt l^ueb im Wfptfpoc^/ »ab beS je orfunb i^aben wit unö' Sn^ figi fjflpiTen l^enfcöen ön ben brief/ bet geben t(i ju ^^ann» berg on monrag Bor fanb florianStdg Slaci^ frifii ge^>urb eir^e^eni^untert Sar bfitna^ im btepfjlgijien xiy. SfuSiBeci^fetmig me^cecec ^eft^ungeti in Jiatnfett jwtfc^eti Stnfon Stfd&of ju SSamterg unb ©eorgen uub 2tnbcea5 »on ^erSer^eitt, us^/ ben 5:5. 0lo»em&er. SBit ^fnt^oni/ eon gofd gnaben SBifd^of ju ŠJamberg/ 58efennen offenließ mit bem brief für ühS onfer @otfI)anjS unb naci[)fomen/ baö wir öinen rechten rcfcfic^en wei^fel getan l^aben mit »nfern lieben getreten Sorgen »pb 3(nbre/ gebtubern, ben Iperberftainern »tib allen Sr^n erben/ onb l^aben 3n onb Sren erben ju ainem emigen wec^fel geben/ unb geben 3n aud) in fröft be§ briefö/ onfet »nb vnferS gotf^aiva leiut onb @iit'/ mit namen: Driefel an bet ^)ocfe= rin/ gefeffen am ®ofeI/ ber b« t)on einer ^nben Serlicljn bient ©umerjlewr jwain^ig pfennig/ ispntfiewr funfonb^ jwainfjig pfennig, jinfpfenig jivain(^ig pfennig/ onb fec{}ö fcE)reibpfennig/ Ste an gstraib/ woi^ ain vitblig/ forii brep oiertuil/ l^aberu newn »irblitig/ Ste ain oafc^ang^un. Ste ain sinp^un/ Ste jwet) äel;ling ^ar. Ste jivap^unbert ftecfen/ Sfe jef;«" pret'/ Stfni ain ^uben am famp/ ba j^annž be§ ©aromer fun am @ofeI auf ftf^t/ onb bient Ser-lidE) ain ^alb pfunt »nb jwen fc^reibpfennig/ bicfelbn pe^» tenant lernt inib ©liter «nfej cnb pnfö Ootf^amö frei;e§ ai= gen geitejl fti.b/ bie pe »nb Sr erben ^infur »on »nf» wifm @otff)an)ö onb 9?ac{)fomen ju le^en ^aben onb empfa^en fuUeu/ alf oft beö not gefdji^t/ als bann le^enö in fernten rec^t onb geivonf^ait ijt/ ongeuerö/ ivit ^)abn Sn aud) bic tenon lewt »nb guter mit allen jugelporimgen, nichts atipaenotnen, atö onfet oorfarn onb »ii- bie ön^ ^er pnn» gehabt enb f)er'btfld)t ^aben / ouf onfet'nn^ cnb gewer, in vnb «b«" onb gewer pitgeantwiirt, baö fie . Ipinfur bamit l^anbeln onb tun füllen t>nb mügen/ olä mit anberm Srem gut/ an »nfer ynb vnft £Rac^fomen onb niemtfic^S ptrung onb wiberreb/ 2)nb nac^jfomen geben »nb tngeanf» wurt bie ^'gefd)riben lewt/ »nb gfit', bte fie Pon4)n6 cnb Dhfm ©otf^awä jule^en ge|)att ^oben/ ynO bienen 3erlt= c^en als ^ernad; gefc^riben jlet, mit namen So^g @et)ben-nat' SU fant Iten^art bient oon ainer ^offlat bafelbfl/'Oeorgi fec^f »nb funfltg pfening, Stern CRifel ©por' bafelbj! bient ©porgi adit »nb jwain|ig pfennig. Ste faldt)er bafelbji bient fec^^ig ^Jfennig, St^'m Eiferfein bafelbji bient a^t »nb jwatn^ig ^»fennig, Stem Iei\^et bafelbf! bient jwen »nb brefftg pfennig, Stem ^porl bafelbffc, bient fec^f »nb »ier^ ^ig Pfennig, Ste SKat^e ^ecf bofelbfl bient fed)^ig pfen= «ig. Stem ju wolffperg 5ünbro§ ^afner bient jwen »nb brepfjtg pfennig, Ste beö ^ofjiat »nt' bem^of^awä gelegen, »nb flögt »nten an beö 2fnbre Dd)fen^of' ^awS, »nb neben an bie gemainjirafen in fd;oippacfj, bauen man uormaln gebient ^atüierjwain^ig pfennig. Ste »nb ein ^of^ fiat »or bem Ipafn Sor, ^at pnnen ©ot^arf pecf »nb bient bauon 2{d)t »nb jwair^ig pfennig, wir fuKen »nb Wüüen Sn auci^ bie obgenan lewt »nb ©lU' bie wir 3« tn wed)fef-waiö atä »orgefc^ribn ftet, geben ^aben, frepen, fc^ermen, »nb mit bem re(^iten »treten »nb »ontwurtten »or aller flag »nb anfprad), wo »nb »benn S« beS not gefd)i^t, alä wed^)-fetö »nb le^enS im lannb ju fernten rec^jt »nb gowon^ait ijl ongeuerb, Seten wir öeö nid)t, welken fd)aben (te beS Jiemen', ben Sc ainö ober St fd^einbot bep feine' trewen gefagen mödjt, on aib »nb on oll anber bewerung, Sf ain$ Siechten Worten barumb jiiglauben, benfelben fdjaben mit ffliiipt bent ^aubtgiit foUen wit 3" sen^Iic^ wiberf^ren rnb aiigric^tcti/ onb follen baa ^aben ju onä jmnifm ©otS; l^amS onb ncid)fomeii inib auf allen onfii onb onfö ©otf» l^aiuö IctDt i>nb ßütr, ane bie genat Dnb )»o bie gelegen (tiib/ unb fuKe« (le bauon rid^ten »nb weren ^aubtgutS üub aller fc^^bSn / ber lanbffitrjl in ferntcn/ ob' atn peber fnr|l/ er ^b' 3r gewalt/ onb' ben enfer lewt onb ®iU' gcle=' gen ftnb/ n)0 fte mit bem brief barauf roepfen ob'.jaigen/ bflS 1)1 inifer gut' rotU «nb wottt/ 3)e6 ju erfunb geben wir S" ben brief bejtgelter mit onfm an^nngnn&en Snflgel, baronber wir un§ für »nß unb all onfer 3Qad)fonien e'pin= ben, alleg baS jiet onb umbeneft ju^alben bflö an ben brief gefd)riben flet/ ber geben ifi tnwotfperg an fanb fatj^erein» tag (Srijli gepurt eier^e^en^unbert Sat A'tnb barnac^ in bem iwar) onb breplTigiften 3we. XV. gric&cid; uott ©fiibciiberg befe^nf ©eorgeti t>oit Werter» jleiii i'lbec bie »ten i^m a&D^ngigen Se^en, U33, ben 22. 2(uau(i. 3 bie wilTend. mit bem bnef/ luaö id; 3ni baron ju 9?ed)t letzen fol unb mag/ v>iib fp fuEn öudE; l^tnfüt aI6eg bamit l^anbln «nb fua niitonfetn willen «nb wiffen/ aB offt baS je fd^ulbžn furabt/ als'ban fe^enS önb lanntä Dted)t ijl im lannbe je fiepr, asefiglt mit meine aigen anljangunbn in« fgf/ ®e&n aujf Stafefpurg siac^ fcifli gepurb Dtr^e^en-l^unbert jar baniad^ in bem brew »nb bret)j]"igt|Ten Scf^/ «m farai^ag Dar fanb 23art^ofomeö tag. XVI. ©forg oon ^crBcrftein cr^äü ooit ^onnä SBern^cr fecnSe« ?)eu& üom ©ingecOofe bei) SBoIf^betg, j433 ^ 6c« 22. £»cto6er. Sd) ^aniiö weniger oergicl) für mict) unb all mein er^ ien onb tuenn Junbt offenIei(^ mit bem brief/ allen/ ben er fur funibt/ afö ber Söel ynb üefi Sorig oon ^erberftain, ünb id) miteinanber jloffig onb jwitrei^tig geivefen fein üoii ivegen atneS jec^ent, gelegen ob fanbt ©largaref^n auf beö ©inger l^of, wein »nb traib jec^ent/ unb ber uon^i" jeleci^enn ijl/ nw l^abent onö erber lewt barumb niiteinan--ber verriebt onb oberainprac^it/ alfo baö id) obgenauter Wernl^er beö benanten jed^ent mit feiner jwgel^orwng «nb rec|)tid}ait, fo wir baran onb barauf ge^abt^aben gen§^ leict) abgetreten fein bem obgenanten Sorgen »ön l^erber= ftain onb allen feinen erben in foleic^er befcfjaiben^ait/ baß t^/ noc^ mein erben/ nod) npmant oon onferntwegen, l^tn^ bem oorbenanten l^erberjltainer, 110^ feinen er^ ben/ oon beöbenanten äed)ent§ wegen ^infiir/ nac^gebenö bed briefö/ f^ainerlap rechten jufpruc^ noc^ oorbrung nidjt me^r l^aben füllen norf) wellen/ in f^ainerlai weiS/ an geuer'be/ onb oetjei^en onö aui^ aller red)figf'ait barait gen^Ieid) in fraft beö briefö/ onb l^abent onS fi'ir foleic^ew onfer red)tigfait fo wir auf bem benanten. je^ent gehabt i^aben ain pferbt geben/ boran on;? wpI benwgt/ s;nb mü' ^cti aud^ mit bem tijnante« je^ent ^infitr Ipanbeln ynb tuen, ol0 mit anberti tren aigen guet an urg onb on allen vnjec erkn Sprung wnb wtbei[pced)en, onb beö je ijrdjunb ge^ ten wir in ösn brief beftgiltcn mit ber (gt-i^iierH onö weifen S}?at^e0 De6 ^ei^aim, btejeit Sijailnee ju roolfpergf, onb mit Sötten ajn roepet, ißurger bafelbg, paibei- aigen an= §angunben Snfigeüi/ bie fem butc^ onferr »lei^jigen gepet jvillen an ben ä'inef gebangen ^abent/ 3" »'»b iren erben «n fcfcdben, barunbet tc^ mi^ betiant« SB.rn^er fiir mid) ünb aU mein ®iben Ovrpint / oOeö baö war vub flet jii{;a-hitif ba§ in bera briff gefdjrieben ijl/ »vaiui id) biejeit mein Suftgel bei mir nic^t gehabt ^ah , Oeben^nac^ d)rijlt gepurbt oier^e^en^uubett 3at unb barnac^ in bem örew ünb breiffigipen ^iti, an ^p^ingtag nad) fanb ©alientag. XVII. ©eorg Oon ^ecbet:|Iein lUeraibt finem SSrubcr Sfnbrcas bie »Oll ©igmunb »du Siotbap erfauften Sefi^ungcn bfi; SSlepburg in jtdcnten/ 1433/ ben 3. Dloormber. Sotg oon Jptrbetjlain oergic^ fur micf) inib all mein erben/ »nb tun fnnb offenließ mit bem brief 2lflen/ ben er fi'irfumpt, vmb bie guetter onb giillt mit aller irer juge^ö-rung, gelegen bep pfeiburg vnb bei) ©uetenftain, alö bie mit namen ^ernac^ gefdjriben tienb, onb bie ^c^ ^nneunb «on meinfm ©weeper l^ern ©igmnnben bem SOJarbac^fn, felign/ fauft ^ab nacö 9nnl;a[tung beö faufbriefö, fo 3d) barnmb l^ab/ Dnb fin^ ba6 bie guetter: yon erji 3?icfa »»0» bolnifc^ iu lom, 3tem ?innbre poftnifc^ tn berSIiä/ 3teat JKueprec^t ^jotnesjtnifc^ in ber 3tem SfRid)! ju©d)if= lenborf, 3tem gr^art fu^e je lettenftettn, 3tem Dtt ŽKa--batfd) 5u lettenjlettn / 3tetn ©pmon ju ©mabeg, Stem 31ic(a wiboba auf bem ^erf^ogtumb/ Stem Otto ivollan bep ©aetenj^ain. ©iefelben pe^gemeltn teivt onb guttV mit famtif bent ottfru?r-" jitege^orung unb aßen Ceuten oiib (Siietern / fo Sr bar^iie Snnefiat/ berueblid; beleihen foHen/ on mein »nb aUer meiner giben S^ryng ynb iviber^ fpted)en/ nngeuerlic^, S«^ Sm bar^u geben fur feinen tail fo ®r on ben ©iietern ge^apt ipat/ jj^ffg^n im (gnnjlal/ bie mir ünnfer baiber miiemin borot^e mib lit^, ©ünt^erö »on l^erberflain, feiigen, Seester/ geben Ipabeut/ 2(inblf )3fu«b ©eltö/ fo Sei; bei) Sleibiirg ge[;af)t ^ob, onb meinen tail / fo 3c{) gehabt ^an an beni ^aus ja ivolfperg/ ©onbec fol onb mag auc^ ber obgenont mein Sörueber feine Äinber mit Srem Seib ynb @net fdjafen ober mad)en, wem obenvie gr wiH, in ©er^abfc^afft weiö, baran fol S"^ «i«'»« Srben fain »viberfpredjen ^aben, ausgenommen ob eö ju töc^fern Um, fo fol 3rf; mii^ ober mein (Srben ben gegen benfelben feinen Softem galten ber oerfdjreibung / fo »vir unö vor in entifer tailbriefea gegen ainanber oerfd;riben i^aben/ «nb fol and; oon onnfer l'e^en wegen aud) bep berfelben oerfc^rdbung onnfer tailbrief be» laiben, 93nb fol au^ noc^ mein Erben vmb all »ergänz gen !ib aud) mit bem berieft brief/ ber ba laut oon ^ertlein von Seuffeiibac^), feiigen, vnb oon feinen gefwüfierten, geivertig fein, ju aller feiner wiffentlic^er nobturfft, bod; wan gr bie }u feiner nobturfft genügt ^at, fo foil £r mir bie öl§ offt ^enviber antwurten gen ^erberjlain in baö §auö ongeuerlid^, onb beö je or-funb, gib 3d; bem egenanten 2lubre «on ^erberftaiii mei» jiem S3tuebcr, »nb allen fein Srben ben 23rief/ ber ocr^ flgelt mit meineä obgenanten ©eorgen oon l^etberjiain eigen cnl^angunbem Snfigcl^ bar^ti burc^ merer fic^cr^ait »nb ge^eugnug ber war^ait, l^ab 3d; mit fletö gebetten bie (Sblen onb oefjlen Ceivpolten ben 2lfd)pac§, oenuefer onb ^uebuicifter meinen lieben ©ivager, »nb 2lnbre ben ©aler, meinen lieben o^oim, baö bie 3r 3nfigtl atid; an ben Sörief gegangen l^abenb, bod) jn onb allen jrn£r--ben on fc^aben, onber bie obgenanten Snfigel 3d^ mici^ be-» nanter ©eorg von ^erberfiain onb all mein Srben oer^sinb, alle§ baj war »nb fift jul^aben onb gen^lid) iuuolfuern, baS an bemiöriefgefd;riben fteet, bergeben (jt nad) e^rijlt geburt fierje^en^unbert jar onb barnac^ in bem brep onb breiffigften 3«t flm 2rid[)t(ig nac^ aller ^niligen tag. XIX. iSoftiai-iiia 3tennilciit un& il)t ©o^tt Stgrnunb Berfaufctt ©eorgcu »on ^crbcr(ieiii i^ren Scl)ent 6ep ^cbning, 1434, beii 20, SuUuž. S^ faf^rep/ SacoBen beS 9?etitretnö, Seligen, wt» tib, üiib td)©t3niunt) ber Dienntl', irOuii/ ivtr oeriec^en fur »nä ynb far all »nfer erben, ünb bat|a für graulen ben Stentfein / unfer liefeen nb mit ben redjten ^e werttetcu oor aller an= fjsrac^/ al§ foIeirfiS c^aufö/ jeci)ent§ tjnb aigena redjt ifl in bem lannbe je ©tepr/ 2;iienn wir beS wet(ien fi^flben feix» beS fürbaß nemen l^in^ c^rt)1en ober juben, mit Hag ober wit taibing / ober wie ber fdjööni genant wurbt/ ben 3r ainö ober ir ©c^einpot pep feinen trewn wod^t gefagen an ai;b onb an aller anber bewerung/ onbe= re^tent/ benfelben fc^aben mit fatnbt bem l^aivbtgnt loben wir in abgelegen unb genn^leic^ je wiberferen/ vnb fuOen few baö alles ^abett jw onö unb bar^u auf ollc beW/ onb wir ^aben, eS fcp ectb ober varunb gut / wie baö genant jjl/ mcI)W barinn aufgewogen / onb fol few bauon ^awbt= guetö \)nb fc^abena ünuer^ogenleid) aufric^'en »nb weren ber lannbeSfilril in ©tepr ober fein gewalt, wo few bar^ aiif weij'ent ober jaigent/ an flag ünb an taibing/ bo6 ifi «lle0 unfer guetleicl)er vuiUe/ onb bea jw «rhinb geben wir in ben brief oerpgeltcn mit beö Stwern onb weifen Srafem be0 2;^un / biejeit oerwefer ber ^j^Teg ju ^luffee onb iHidt)» ter bafelbö, unb mit beö Sbeln vnboefien Sorgen bea®at» fperger, Bellinger jw "ifuiTee/ ^taiber aigen an^angunben Snftgeln / bie few burd) »nf:r obgenanten fleiffigen gepet willen für on0 an ben brief gegangen l^abent, boc^ in unb allen iren erben an fd^abn/ barunber icfe mic^ uorbenaiite fatl^rep bieDiennttin onb ic^iSigmunb berStenntl'/ inSun, vnb für all onferSrben onb barju für ben benanten Raulen ben Stemitlein, unfern lieben ©un unb 25rueber , üerpin-ten/ allea baS Wör ünb ftet jel^alben onb gcnn^leici) jcoof« füeren/ ba3 in bein brief gefd)riben ill. SerSSrief tfl geben iiac^ e^rifti gepurbt oier^e^enl^unbert 3ar onb barnad; in 6 betu «tet »iib breiffigiftem Sa«/ be^ öflgften gtitaga wr fflnb 2)?0ne SWagbalenctag. / XX. ^annž Sc^nigct oerfauff ©eorgen ooa ^erSecfletii ©flfec im ©niiStljalt:, 1434/ bsn 23, 4?ctobec. 2d) ^annö ber SelJtnger i'tib Slfpet^r fd.n l^auffraw / oerie^en für vnö onb fiir 0II onfer ett)en onb taenn fuu&t ojfenteic^ mit bem trief allen, bcn er fiirfurabt, baö miic rec^t tebftc^» onb eiuifteic^ verc^aiifft l^aben, unb üercfeanffen oud) iviffentleic^ in fraft beö Itiefg, bein gbeln vnb uejlen Sörgf« oo" ^erkrflain/ onfcrm liel)en O^aitU/ vnb allen feinen erlien/ onfet ©matgen, temt/ ©liefer ünb gilt/ alö bie mit namen ^ernac^ »erfc^riben ftent/ Stem ton «rfl ainen oierben tail auf jwain ©roaigen/ gelegen fluf S^ienaiD, ot) alten Sming^ 2tm auf ber ain^maig/ ba biejeit Ottel ber 2;nc^Ier aufgefcffcn iji, bauon manynö jerlei^ gebient l^at ain ^^unt |)l;enning 511 fanta)?ertent(jg, Stem auf ber an&ern ©ivaig bofelbä/ ba bie^eit 9?icta§ ber ^affegfer aufgefeffen ipt/ bauon man vtiö jerletc^ ge--bient Ipat fünf fc^illing jj^entng ju fanb ÜWerteinötag, Stem. t)nb ain ©uet, gelegen in bem Sonerf^jad), genant baö (Storenleivt/ onb jioft mit rapn an beöDtofeHjlainerfttJiiig, bauon man jerleic^ bient ain l^alb ^sl^unt p^ening ju fanb SO?crtenfag, onb ba0 aüeö tfl gelegen in S'rninger )jl;arre/ SBir ^aben in aui^ bie uorbenanten ©tvaigcn/ leiot, ©ne» ier onb gult mit allen iren testen onb juge^örungen oer^ 4)aivft onb auc^ lebifleid) onb onuerf))rod;enleicl;n ingeaiit» jvurbt auö onfer nujj onb gioer, in tr onb gwer, mit bcm brief mit ollen ben red}ten/ eren, »oierben/ bienften onb' uu^en/ alö wir oiib onfer ooruorbern baö oUeö innu^ onb lec^enö getoer ^erpracl)t onb inngel;abt ^aben, nic^ite barinn aufgewogen / ynb be^alben 0110 audj^infur nadjfxw-' ligeiitög/ als ?)rtef gekti tfl, baratt nec^ barauf ^öi» nertai; rerf)ten upnnbert/ weber mit brief, tiod^ an brief/ in djötncrlap weis, angeurb, »^nb raugen fürbaö ba--tnit tuen / ^anbeln onb laifen onb tren frum fdjaffen / ivie in baa «m jjefJen fuegletc^ onb geuetffeid) i]!/ an onö »uö an «Her onfrer erben Sc^unä ^^nb iptberfpredjen / »nb bent »nS bar»mb geben onb »ier^igf p^unt guetec jvienner ^sl^ening/ bet ivir uon in genn^Ietc^ ünb gar auf« getid)t t>nb behalt fein jh rei^ter jeit/ wir loben in auc^ bie Dorbenanten @tt>atgen/ leivt/ ©tieter onb giift mit allen tren reifen enb juge^orungen richtig jenta^en t)on bem ©otgl^auä onb girier j» ©empug, baSfeio in jm rechtem leckem Derlt^en werben inner 3«reöfri(i an aU ir miie unb fc^aben / vnb »vir loben in auc^ bie üorbenanten ©maigen, letvt, ©Itter t)nb gi'ilt mit aEen tren rechten onb äuge^ö^ fungeu trewleic^ jefcJjernien onb jefrepn cor aller anfprac^, unb «itt ben ated^ten juuert^eten, als offt in bed not inib burjft befc{)ie4)t/ als foletc^jS fawp vnb te]^enö SKec^t iffc in bem lannb je ©tepr/ Seten wir beS nic^jt/ waö fi^aben few beS furbaa nenien, ^in^ c^rijlen ^in^ juben^ mit flag ober tnit taibing / ober wie ber fc^jaben genant wierbt/ ben tt ainö ober tr ©c^einpot bei feinen trewn moc^t gefprec^en, ön aib, onb an all anber bewerung/ onbere^tent/ b.enfet» ben fc^aben tnit fambt bem l^awbtguet loben wir tn genn^» let^ abgelegen t)nb wtberjefeten, unb fallen few boö alled Ipaben l^inf^ onö onb auf all onferm guet/ eö feo erib ober varunb guet/ wie baö genant ijl/ nic^)ts barinn auf^c^ogn/ ünb fol few bouon f)awbfguetö onb alle« fc^abenö obu'|o= genlei^ aufridjten tjnb weren bet CannbeSfitrfl in <2>Uk, ober wer an feiner ftat gewaltig i)!/ wo few barouf wep» fent ober jaigent/ an flag t?nb an all anber notaibing/ baö ijl alleö onfer guetleid^er wille/ »nb beö ju orcl}unb geben wir'in ben brief bejigelten mit mein felbö porbenan» ten l^anfen beö Sebiitger aigen «n|^angunben Snfigl onb 6* mit- weftiet -otgetionten (£If})eten/ bcS t)e|6cnaiifen l^anfen. beö Scbttiger eldcfce«» i^awffraw/ oiid) otgcnc öKl^angun» ben Siiftgl/ vnb j» ^3e)Ter fic^er^ait ont) giifter jeugnuf l^taben wir mit eiciö gej^eten Jen Sbfln «nb uejlen petcrn fluö bem Ipapb, biejeit Söurgraf je ©tu&enberg, baö bet fein Snftgel iw bem vnfern aud) an ben brief 9e|)ön9en ^«f, boc^ im imb allen feinen erben an fc^oben, barunber id; niid^ jjorbenanter ^>ane ber sebinset »nb tc^ obgenante Slfpet^, fein eleid;en) ^aiiffrai»/ für eiiS onb all Dnfer erben i?ers jjinten, alU'ö baö war onlLfiet je Raffen ünb ge^n|^Ieici^ je »olfüeren / ba6 in bem brief gefd^riben ijT:, ber ))rtef ifl ienn naci^ d^rifli ge^urb i>ier|e|)eiil5unbert3ar vnb barnad) in bem »ier tnib breiffigifiem 3are «n ©anibfiaa «ac^ bec (linblef Saufenb mapbtag. XXI, •^erjog g'cie&ct^ (nödfi^eriöer Jlaifcr) eiitVtetl)et ©corgcii »on ^e'cberftein, fdjieunig ju il;m nac^ l'ofju fommen, 1435/ 9)Urj. SÜBir gfiiJffi'^ t'ff Siinger/ «on ©otteS genaben .^er« ^og ju Djlerreic^ tc. ©etrewer, wir gmp^ef^en bir onnb-tegern mit grnp/ baä bn btc^ für fid) ön alleö »erjfel^en iet) tog »nb na4)f l^ie ju Bnn6 «erfuegeji/ wenn mir bein jue grnftlidjen onnb genotigen fac^cn bebi'irffen, bie wit tiir ntt verfc^riben, ncc^ empietten miigcn/ vnb mahnen baö bii bic^ be§ nic^tß jrrcn nodjfaiimen loffefi/ bflä well«» wir genebigclic^ g^gf« bir Srf^eBiien / ©eben ju ber3?fW^ flat am freptag v>or bem ©ontag Dciili in ber gajlen 'ilnno bomint jc. Stricefimo quinto. 53nferm ©etretinn ©eorgen ^erberpoiner/ Dnferm Siener. XXII. ©crtru& »Ott ^onigžterg, SBüfroe, üSergitt aH x^te ^ab» fc^aft iljcm Stiioerwanbten, Utri-^en »ong[a&» ni?, ©eoraen oou |>et6er(ieiii unb ©eocgen fötaucc» 6ecf , 1437/ 26. SJpnl *). ©ebramb^ ^annfen beö mawetkfcfin / fcitg?«/ Socktet / »nD ^annfen beö St;üntgfperger, fehgeii/ tvitib/ »ergirf) fur mid) Diib flU mein etbii cffenletd) mit bem trief flUeii/ ben er fur^umpt, baS n>illic{)leidl) v»nb ttiolbe» becf)ttf(^Ieic^, fstt ber jfit/ ba id) e$ 3iled}tleicJ) »vofgetim nto4)t/ Died)t »11b rebfeic^ gemacht unb gegetn mac^ »nb gib W brief, ben (Sbeln meinen lie» ten Oettern ^ern SSIreiAen g)^Iebni^er onb Jörgen ^erber= fiainer unb Sörgcw bem maiürpefc^en f uiib allen trn etbn/ oll mein l^ab, eö fep leiten ober aigen , etib ober yarunb fluet/ ni^tö onfgenome, ©unber all bie gered)tifc^ait, fo idl) ^ab onf ben jwain ©ebel^öfen ju S^ei^lflorff, mit alln 3rn giilten onb juge^orung, auc^ all bie gerecl)tigfait/ fo ^ab auf bem |)att)ö je ®ötfd)ad> mit aller feiner gnlt »nb äuge^orung/ bie benantn ^öf ju S^e^Iilorf »ab be3 benat l^atvö je @otfcl)acf), bie mit ber ^oc^geporn furfl, l^er^og 2llbrec§t, l^er^og je Ofierreid) tc. mein genebiger Iperre/ für Sawfent p^unt vf;entg gebn ^att, bie ic^ auf Stör/ baö gelegen ifl pep g>abn, gehabt ^ab./ onb mein IJiapmfienjr/ morgengab onb ^epratguet pnb oon meinen *) ^UcOlt Bejiebt fid) eine Urfun&e bbo. STEirnfiaf ait ©aub Slfljicnfag 1438/ »ermoge roclc^jer Ulrich 0011 Jtab« Oeocg oon ^erBer(tein unb ©eorg SSUuerbecf ibrec gjlubme (Sectvub noc^ auf 8 3üt;te ben ©eiiuf bicfer 25e» jlftuugcit jugcfieDen, welche Ucfnnbe ober auf er ein ^aar iiot^icenbig gcön&ccteii SBorteii ber obige« oöllig ö(cic(jlauttub unb baf;cr l;ier (cic^t cntbü^i-ct icicb. poUtn ntaiin/ felign/ Spboltn bent Otaraing/ »nb wul^ gang onb oll jitfprudE), bie trf) Jpab oub ge^aba titöt{)t JU Sunraben ünb Speünar ben Sfiütitgfpergeni oiib ollen ttn firbn/ ©unbet omb alt bie brief/ bie ober ftorjf onb ©öff^öci^ lautent/ »nb aitd) oll attnbre bttef/ bie mir juge^črnt/ bie fte inn^abent, aud} emb oll baö gelt »nb »arunb ^flb, baS fte mit en))^tcmbt ^labnt, baö mein feiiger mann/ l^atinö ber S^untgfjjerger, §tnt' tm loffen ^att, »nb baö mir jugei^ört, foltc^ obgefc{)ribcne gerec^» figfaitr fo ic§ ^cib ober gel^aba moc^t, allö obn begriffen tfi, baS alleö elib pegleic^e bejlanber ^ab ic^ gemac^)t onb übergeben ben obgen meinen lieben oetfen unb irn erben^ alö mein nadpjia fretunbfn onb erbn, @ie mögen ou^ fiir= baä mit fol(^en meitienf erb onb guet »nb §ufptuc^ alln irn frtim bamit fc^affen, wie 3n'baö am allerpejl: fuegt »nb wolgeuett/ an mein unb anber meiner erbn Strung onb Ijtnbernaö ongeuerlid)/ onb beä j« flinem waren örfunb gebn wir 3n ben brief beftbeltn mit ber ebeln ttnb »ejleit S.onian beS @riin|>efd)n/ gefeffen je fle|/ t>nb mertt bea Stewter, bie ^eit laiinbt 3tic^ter jw' 9Qe»n?ird)n, batbec an^angunben Snfigl/ bie wir olepfigleid; barumb gepetn j^abti; 3n onb 3rn grbn an fi^abn/ bariinb' id) mic^ ob» genate ©ebrawb »erpinbr^ alleö baö war vnb jiett je^abn, baaan bem brief gef^riben jlet/ S)er geben t|i nad> frijl ge^iurb uie^e^en^unbert 3ar onb barnad? in bem ©pben cnb brepffigijienSflte/ beö freptagö nad; ©annbSörgntag. XXIII, ©erfcub »oii ^Sniažberg erhält ooit i^ccn (grben einen sißdHgartcn auf ac^t 3al)te jum gruc^tgeiiuf, 1438/ &cn, 2. geliruac. Sd) olreic^ oon flebni|(, t^Sorig oon ^eberjiain/ bnb tc^ ^itiii yJaivrbefdE)^ äßefenn filr onö vnb trnf erben/ tun ftinb offenfeid) mit beai trief öUen, beti er fürhimBt, onS bic (Ebel Diifer Itek ?0?uem, frow ©cbramt/ ^an» fen beS funtgfperger, feiigen, wptit), otn ©emec^t inib »erfd^reibung getan ^at narf) Snn^iölbnng beö trtefö/ fo batuihb tjl/ ^ahen n)ir oknant olrei^ »oti fle3ni^, Sörig »on ^erbetfiain oob Sörig a)?oi»rpef^) üwucrfd)ßibenltc§ ber üorbenanOebrawten, vuferSO?itenien/ aus fo!i^.-ni ©mecljt vnb tr Derfc^reibutig alleö ir «arutib guet gi'ii^üd) lebtg ge» fagt/ ünb bar^u ben Weingarten mit feiner juge^örung ge^ legen {e ^ötfc^ad) ara S!}?iUer)3erg, vnb ift ^d} genant ber Söroiürbefc^en tvfingrn/ onb ftofT an Söcoben auö ber cei)= ffcr jveingarten/ unb ben fol bi'e benant ©ebrorot bie nagfiit öd;fcn jar, nac^ bafum beö briefö, nad^ ainanbet jerait-ten, ))e>vlic^),/ unmuejlli^ »nb onuerfumbert pnne ^jaben/ jiu^en vnb npfffen/ ünb nad; berifelben oc^t Sössen fol ber^ felb Weingarten mit aller funer juge^öning auf :nic^ obge» nantn Sörgn ben S!Ka»rbef,c^ ober auf mein nagfl erben an menifc^leid)0 Sprung onb tt)iberf])re4)en geualln, nai^ Snn^albung be$ briefö , fo tc^ üon tr barmnb l^ub, t>r,b bej je orfunb geben wir ber egenan ünfer SD?uemen ben l)rief7 onb luanne tc^ obgenant plreid) uon 'flebni^ felb bie^ ^eit metng Snftgelö bei mir ntd}f en^ett, fo ^abe tc^ oleiaif:» lid) d;e)3eteH ben Gbetn oefln 2acoben }3oi^()enfurt', baS ber fein Snfigl on mein' (iat bur^ ge^eugnuS mitten an ben brief ge^enget ^at; 3ni vnb fein erben an fd^abn, bar^ iinber tc^ mid) vnb oll mein erben »erptnbe mit mein treivtt an geuerb/ olleö fltt schoben, fo oorgefc^ribn fteet, onö mit onfer^obgen Sorgen uon ^crberfioin onb Sorgen beö S)?o\vrbefd;n boiber anfangen Snnftgetn/ ©eben in ber SRewnjiot an ©iintag onf frowntag ber tiedjtmeö/ nac^ ef;ri)l gepurbe in vier^e^cn^unbertifien ünb adjtonbbreiffi» gifleii Sflve. XXIV. ©eorg »on aJlauerBecf übertragt feie (£r&f(vaft bcž an ©er» (tiibvrt von jlöntgäterg uerfc^ticbtnen SBeinga^tenž an ©eorgcn »on ^cr6er(Icitt, 14^8/ fecn 5. februar*). 34> Sörig betr niawrSerf^ y'gid) fus tni(^ »nb all mein Grbn onb tun funb' opnlt«^ niič bem trief allen/ ben et furfnmtit, aB jtd; bie Sbeffrait» ©cbrawb, l^anfen be§ fit» ntäfp«'"^'/ fl'9/ >vtti{)i mein liebe SO?uera, gen mir ünb meinen grtin f)«'^ ^^^ Weingarten mit fein ju» gelporung/ gelegn je pöifc^ai^ am mitterenj^erg/ unb ift ■pe^ genant ber mait)rpefc^nweinci;artn , ber ba ftojl aaS«»'' cobn auö ber yepfi roeingartn, über adfjt Sar/ bie flc^tje^ nagft na(^ einanb' enben füllen/ abgetrettn ünb unö ben inantmartn nad) Snnl^altung ber o'fdjreibung/ fo ic^ »on tr barnmb l^ab / SKn l^ab id) bem £bcln pnb uefin Sö^gn von ^erberilain / jtim (Stiiffen|lain/ meinem lieben o^apm/ ünb feinen erben bie frivntfdjajff getan, onb tue in (jud) bie wiffenleid) in fraft beö briefS, ob gef(^ed) baS tc^ inn ben nagflnfiimftign adtjt SfJ^n an eelei^ leiberben abgieng mit bem tob, fo fol ber benant, weinga rtn nit fein juge^Srnng ouf ben benantn meinen liebn D^aim/ 3örgen von ^erberptain/ ober auf fein erben/ ob er nic^t enwet/ geuatlen onb bep in beleibn an anber mein erbn Sprung/ l^inbernuffe onb jviberfprec^n / vnb miigen bann fiirböö oKen iren frumen icot bamit gefd}affen / ölö mit anberm irem aigenl^ii gut/ wie in baö am pefin fuegt/ an meniflei^d wiberfprec^n / »ngeHerlidj/ vnbbeöje vrfunb gib idjtnben *) ®a @eoi-g Doit aJlnucrbecE bei) feem balfe feacauf erfolg» ten 5£b|iec6ctt ©crtruben^, iioc^ fdbfl ber Grbc biefc^ ?8eingartenž roucbe, fo ü&erliej er folc^en mitfetfi ei= ncc äljiifid) lauteiiben Urfunbe bbo. 1441 / fur eine fleine (Sntfcpdbiguna an ©eorge« »oii ^erbecflein- Brief mit mein felfeS Sörgn beö SQ?att>t))efc^)» atgti an^an» gunöH Snftgel baronber tc^ mic^ oiib all mein erBn ü'pint, ((filling »nb ja bem »afdjang jwo l^enn , 3tm ber jobcl^off bo et(iarb auffil^t, bint ju fanb Oeorgntag fi'imfftl^albn fc^illing onb ju fönb SDiicljelötag fumfft^alb»} fdjilling/Stm üon ainem miilflag bint ju fanb ©örgntag/ Stm bi; Iect)n^ fc^afft/ ain ^off/ ben ber ^intpger oon pn6 jele^n ^at ge= §abt, ünb bo ^ainnreidl) b^r jjoljter ^c^unb («utTfp!?^/ — goditi fd}ü§u^off am prufogl, ben a)?id)l ber S^offfer oon ön§ je fdju^nlc^cn Qi^aU ^at, wir ^aben 3in ouc^ bpe obge--nantcn ^off, len>t/ guetunb giift onb Ic^enfc^afft itiitaKe« bell Steckten/ jinfen/ bt)iiflen onb nu|n/ i^nb bar^u ata fi; mit bpmerf^n onb rßpn ümbfangen ftnb/ al§ »vir bew öiib onfer oobevn in opgen n«^ vnb geroet l^erprac^t Dtib tnjie gehabt |)at»en / wir fe^n feip bcS alleö nuf^ »ab geivet aii9 önfer mt^ »iib gewer,,in tr nu§ onbgemer/ wiffenlcic^ mit bera brief, ttnb bi^albn ün5 nu ^infilr aiiff ben «orge^ nantn ^offen, Icwt, güetter onb giKten önb If^cnfd;a{ft c^ainerlap re(^t baran, npnbert, weber mitpHcffcn, iioc^ an ^rifjf, inib nuign l^infur mit bcm uorgenanten puffen, lernt, gutter unb giilt vnb le^nfcf^ajf' ^aiibeln onb turi, mit anberm trra apgen gut an mein v>nb aller meiner erben inib menic^le!cl)a trug «nb wiberfpredjen, iMib l^aben un^ bafiir gebn brem enb nb beS je vrfitnb gebe« wir in ben brieff, befigelt mit be3 (Sbfrt ynb vejien gr^artn von stjepffenegf^, bp? jept )3f;Ieg' ium warhifiatn, apgen on'&öugunben Süftgel, ber boa burc^ mein fiep[ftgen willen fiir mtd) ön ben bi'ieff ge« fangen ^at, im »nb all« fein etbtt an [c^oben / wenn id^ mein Snpgel bpe jept ^ei; mit ni^t gel^obt unb burd) ))efTer (?5pcJ)eE6apt onb gutter gejeugnug willen ^aben wie mit oleij gepeten bp ®bln onb »eilen ?J)?ertn ben Svewtter, bp jept loiitric^ter ju newnfirc^n / onb S^oma ben ©rüna ^sef^n/ baö bpe papb tr inftgelan ben :prieff gegangen l^cibn/ 3n »nb ollen 3rn £tbn ön ®cl;abn, botunber tc^ mid^ obgenanter ^anö |)ernet jujiernegf o'ptnb fnr micÜ) enb all mein erben, öll obgefc^riben gelüb gen/^lic^ fiet je^abn, alö an ben brieff gefc^ribn fiet, ber gebn ijl nad} frtfii ge' :purbe üier^el^en^itnbert S^r onb barnoc^ in ben a^t V)nb brepffigifien 3ar, an fanb fatceintag ber l^epligen frawn. XXVI. Socob 3{ofcnauer, SSurgcr, oecfauft ©eorgctt »on fetter« lietit eilt ^auž 311 2Bicuerifc{)» 9lcu|ia&t, 1441 / &e« 27. Sänncr. 3d) 3flcob Stofenawer, b'er Weber / mitburg'jc ber SRewnjlat, »nb td) E^rijlein fein l^anffraW/ oerie^n für vnö ünb all unf erbn offennlid) mit bem brief/ baj wir mit gutm willn »nb wolbebad}tm mut, ju ber seit/ bo wir baö an alle irrung wol getnn moc^tn/ »nb mit ^annbn ber (St' famen weifn 9]iclafn beS Ottent'aler/ ju ben jeitn 58ur» gefmaijl'/ t)nb beö^S^atö gemein ber ©tat ju ber 9?ewiiftaf/ Derc^anfft i^abn onferö tec^tn f^aufßutö ain ^lanä, gelegtt ttt mpnnbbfnb^r tnrtnil/ «n ber Siinf^niaur/ jenad^jjibeä won ©bctflorf l^auS on atn feiftti/ oiib öu ba* (inberti, je^ nac^fi ^annfn ^offtffcr/ beö ^afner, prantjlat,. baiionmait jerlic^ bint p^gning je ©umbrecht ünb nicljt niec/ mit otln betimi^n onb tsrc^tn, tttä wir boe unufproc^ennlic^ in 9rutJ(i'id)tf9ewcr inngi^att UHö gcnpjyen i^aben, »nbvott allter ^ei'dE)onifn ifl, »nib ödjt onb tjir^i^ p^unt ivininec bfr »vir gann^ »erid}tet inib geivect fein, *!nb baiion jtvainjig p^unt ^J^ig» btc auf bemfeibn unfni l^auö gelegn jinb, »vit än 'bemSnuitpuc^ gelegt f;cibn, bein Soeli^ Sorgen gerbetjlainer/ vl^teg' jiun ©tudjfenflain unb feinen erben/ fiirbad bfl6 obgeiianf ^aitö lebiHlici) wtib freiließ je= J^aRn/ «nb alln irn fcinni;n bamit §e|c§affe;i mit »erdl^aiiffn/ »erfe^n/ fc^affn/ ma^n »nb gebn/ wem fie »eilen/ on GÜe itrung, boc^ baS fi in allnfad}n bauon leibn, alö ann--bet mitbui-g' mit bet ©tat/ »ngenet/ wit fein au4> «nit» farabt onfn crbn »nufc^aibeiili^ beffelbn ^aup it rec^tgewet enb fc^erm fur alle anfprad) / aB @runtrec^t6 ttnb bee ©tat žHfc^t ijl/ ©tinib in «bet ic^t ct)tieg ober anfprac^ baran , auf, von wem baä wer mit !Kecl)t, waj ft beö fc{}abn nemeiii, baö füllen unö wellen wir in wiber^ern/ »nb füllen ft baö l^abn ba« ünS onb onfn erbn onu'fc^aiben^ \\6t), »nb auf allm «nfn gut/ wo wir baö ^obn/ onb wie boö genant ifl/ nict)t9 aufgenomen/ wir fein lembtig ober tob/ mit »rfunb beö btiefö/ beftgelt mit ber obgen ©tat gu ber Siewftat an^angunbn ©runbinpgl/ beö t)^ jeig/ burc^ Dnfer fleiöign ^jet wiUn, ber erber weiö |iannd Sec^/ SÖnrg' bafelbö mit fein anl^angunben Snfigl/ im t)nb fein erbn an fd)abn , baronber wir ynS onb all onf erben o'pin= ten, fletje^aben baö oorgefc^tibn flet/ ©eben an freijfag nac^ fant paulgtag (Eonoeftoniö anno bni milleftmo quabn» gefio quabrageftmo prirao. ■•r- Q3 — XXVII. g'riebcic^ / tomifcper Äöiiig, 6e(e5nt ©eocgen t?on^crbec= ftfitt libec" üecfcl^tet>eiic, neuecbingž oon ^annfen »o« 58dcenecf crfaiifte ©üter, 1441 / &cn 19. getruar. SBir gfibreid^/ oon gotS gnaben ŠKčniifc^cr Äunig, ^naUcii|etten 2}?etcr beö SÄei^ö, iper^ot) je Opemtrf;', je (Steit/ je fvtiibcii onb je ftaiit/ ©traue je 2:iroI 93«« fenien, baö »nö v>nb v>nf gctremer lieber Jpannö ferner bie nadbgefc^riben ©tuf^ 011b ©litec ber le^enfi^aft ber Sungeii ©rajiien v>on aJTontforf, bie miv Snne^abeR/ ge--gemDÖrticittc^ aufgegeben inib gebeten ^atf boj mir bieun» ferm getreiven Jorgen Jperberfiainer geruc^tn jeuerlei^en, jpan er im bie verfaufft §iet, ba6 ^aben mit alfo getan/ «nt> i^^abn anjlat onb in namen ber benan oon montforf/ i)eni[e{ben l^erber]lainer biefelben @iUcr mit im juge^örun" gen »erli^en, vnb teilten aut^ wij]"entli«£) mit bem brief, jvaö »vir im ban ju baran »erleiden füllen «nb tnü- gen in folc^er mafö/ baj er »)nb fein (Erben, ©itn »nb S;öd)ter, bie nn fi'irbajfer oon bem obgenanten üon 9[}?on£= fort vnb irn Srben in lel^enfiveiö inn^aben/ nu^en onb nieffen füllen/ atö lel^enö onb lannbeö Stecht iji in Djler-teid)/ tjngfuerlid;/ 53nb finb baö bie ©liter, i?on erjl: ben Ipoff JU ©aiDtarn, vnber bem ©ebenflain, inib üier onb breiffig SeirJ) 'iicfc^ier, jwefff tagwent) Wifmatö, jwen g>a»»mgarten, ju ©awfarn bep bem borf gelegen, ainf;ol(5/ genannt im 2[t}d)a^/ ain ^cl^, genant im Sr^^pg, ain genant öjti 9?flivd|j^3id}el/ infcerlpalb be6 borfs jttSanj' tarn, ain (S>i>rn, genant auf bem unb ain aiv, g«' nant bie grlaw, auf ber ^lutten , ain a>v, genant b» ©d^eiben, aud^ babei gelegen. Stem oier p^unt fiimf fc^iUing fiimft^alben ünb f^wain^ig pljening geftö, aufje-j l^en betjaivfien ©litern ju ©aivtarn in bem 2)orf, Stena «pnbleff frilling t»nb d^t ^J^enntng gelte, tie man bieui Dterlenf in bcm ^enanfen l^of jit ©awtartt/ t)on wetngatfti, Ipol^ii/ iffd)crn bafelbö um gelegen/ Steni fo ge^oreut bte nac^gefdjriben jlufd; nt^t in ben ^pf, am etfien (Scdj^ig Ripening gelt!3 atiff ain ^ofpat ja (E^otlaä), vnb fumf^ig ^j^ening gelta oktlent ju piiltfc^eftorf auf ainer iviifen, Stem unb ad^tonb^reainjig y^^ning geltö jti |)uten auf ai-net Ipoffiat/ mit orfunb beö briefs, ©eben jUfber [Rewen^ iiat om ©untag uot fanb ^jeterSfag ab fat^ebram/ 07ac^ friflS gepuEbe »ier|e^en§nnbt' i>nb im ain unb wer^igjfien Sflj:, onfeva SHeic^ö im etpen S«re. XXVIII. (g&cü^avb un& SSlargaretlje 9)lctc^fnei; »crFaufen ©eocgcn Boti ^ctbccfteiK einen ^Beitigartcn hct> gta^, 1442^ ben 29. Sdnnec- (Sber^art 2Keic^fner , inib id) SOJöi'garet^', fein Iprtuffrftw, t>'gcd)n für inib all unfer etbn offenleid^ mit bem prief alln/ beiv tn fe^nt l^orent ober Ifffent, ba8 wit ivilltfc^Ieid; onb it>ol|)ebad)tIei£§/ jh bet jept, bo wir baj mit Stecht K)ol getu^n mcdjtn/ »nfdjaibennlic^ ri'd)t »nb rebli^ oerd^aufft ^aben vnfn «ggen wepngart/ geJsgn je fla^/ genant bet ä)?untd}, mit aller feinet jugelponing/ onb ftofi mit bem apn SÄa^n an beö firfamen ^ern ^n (£tef= ,fan (£rif]5elfieter/ paaret jit fanb Caren^Ji/ »ei;ngort/ vnb mit bem anbern ro^n an beß erbarn 5'annfcn :pubinger/ get 5U 97eivnfird)n, ivepngartn, ben obgenant »»epngartn l^abn mit in »'faufft fiit rec^tö fre^tS apgen/ wir ^abn in anc^ ben benantn ivepngartt mit aller juge^örung »'faufft »nb auc^ lebiHeic^ »nb onuerf^Jtodjenleic^ in geantburt in it nuti onb geiver mit bem )3rieff/ mit alln ben 9?ed)tn/ nu^n »nb wirben, fo ba|u ge|)6rt/ al§ bp oon allter l^ere« fernen »nb mit S^apn l'mbfangn onb ))igmerf^ten auöge» |6igt iji, t)nb aB wir ben »nb »nf ppbern in nn^ t)nb in apaen geiver t)iib tiigef;at)t l^aliii, batin iiitt;ta aufgc^ogn/ »vir bcf;aIDn onö auc^ fur tag^ ale ter ^rtt-f geben ijl/ f^ainerlap rec^tn barauf noc^ baran npnnbert »nö ouc^ olfo ^abn »vir tn be red)t vnb rebfid) v'faufft bem Sbeln »e(in Sortg von ^erberfiain vnb alle« fepnen erben vmb l^unbert p^unt vnb vmb «inblejf ^.-'buiif, öUeö guter ivienn' fl;cnig ber fivöcjen tniiiif/ baran vnö bavon tvol genüget ^)üt onb ber ivtr von 3!'- gann^ getid)t vnb gewert fein ju rechter jept nn all vnf |d)aben/ »vir lebn 3" flud) ben obgeiiantn »vepngat'hi nntt «Iter [epner jugef;örung mit ben 9Jed;fen richtig jeniac^en an aller fiot/ >vo ei l^ajftiint ifi, vnb anc^ fc^erm viib fvepnn vor oüee anfprod)/ alö faiip/ apgenž vnb beS lanbeö 3?ed}t ijl in Djlereid;/ Settn wir baS nidjt/ »veld)n fcf)abn fe»v beS für^ nenien von onft»vegn, l^iti^ SEjtijin, i^in^ 3"ben/ »nit flag, mit fapbung/ ober »vie ber f^ab genat »ver, ben tc ainö ober tr ©c^einpot pep im treivn nioc^tn gefogn, an apb vnb an all auber be»verung/ vnberec^tnt/ ben lobn »vir 3n gan^ abjjclegn vnb »viber je feren, vnb [iilln feiv ba6 l^abn auf vnö, auf alln vn'fn gut/ vnb auf alln ben, vnb »vir ^abn/ e6 fep erb ober vorunb gut/ vnb fol feiv bavon ric^tn vnb »veren ^aivptguts vnb alleö fc^abenö ber2anbeS= fürfi in Dejlerreii^/ ober fein geivalt ober epn 9gleid)e ^erfc^afft/ barvnber vnfer fiab vnb gut gelegn ifi, rco fe»v barauf »vepfeut ober japgent/ an ffag/ an tapbung/ wir fein lebentig ober tott/ vnb beö ainer »varen vtfiinb gebn »vir 3" ben brif befigett »nit mepne apgea anbang.unbn Snpgl/ fo ^)ab ic^ obgenante SO?argarct^ mit flepj gepetn ben grbern vnb »vepfen l^onnfen pu^net ju fanb baj ber fepn Snfigl für mic§ an ben prif ge^angn l^at, 3» VHb fepn erben an fdjabn/ vnb jit merer gejmgniß ber fa(^n fo ^abii »vir mit fleij gepetn ben Sbetn vnb vefi» Gafpar Cčgfer/ biejeit [ftic^ter in ber 9^e»vnfiat/ baj et fdjn Snfiäl i'livi^ vn\n fleifig pet »iUn an be« prief ge» ^laugen l^af/ boi^ trn vnb fe!)n ertten an fc^abn, batynbet td) mirf) obgeirant Skrl^att a)?eict}fne«: onb td) obgenate gJTorgatet^/ fepn l^oiiffrösv/ all vnf erben mitt »iifn treiv« u'Vinten, alleö baö war tjnb {iet jel^afcn onb je uolfüro/ baö oben an bem ptiff gefc^nbn jlett/ ber gebn ijl na^ e^rijiö gepurb »tcr^e^enl^unbert 3c* ''"b bcirnac^ in bem ^map onb »ir^tgfjien CWanfag nad^ fanb ž8ef^erung. XXIX. ©eorg »on fetter,jlciit uberiiimnit S)te 2Jormun&fc5aft uBec bie j^ittber feinež »«(iorbentn šSrubetž, 1443 / ben 6. Sldcj. Sc^ @eotg Don JjerroerjiaiK/ Sßefenn fur ©eorgn/ Cien^artn, JDorot^en, glfbet.5n onb Sr;ar9aretr;n, 21n&re§ »011 ^enuerjlain / ineinö -Söruber, felign, ^tnber/ bie i^ mit trn leib wnb gut inne ^ab alö tr ©er^ab/ alö bie Srbet »rfuta, beö Dorgenantn "ynbreö yon -(perwcrtltain, nieinö föraber, feiig, Sßitib, pnb ^ern |)annfen t)on S;e>vffenpoc^, feiig/ todjt'/ jit ben obgenanfn meinö iörubet, felign, unb trn finben anuobruug unb jiifpruc^ gehabt ^ab von irer l^atmfieiur, »üiberlegttng ünb morgengab/ t>nb önberS guta wegn / fo ber bcnant tr man jit tr onb uon Srn njegn em« l^fangen ^at/ baronib tc^ mirf), anflat ber benantn fin^etv fllö ir ©er^ab/ mit ber benantn 93rfuta burd) inif baibet taill frewnbt unb gut ©i'inner freivntfid; mit tr geapnet ^ab/ olö baS nemlid) l^ernac^ gefc^ribn fiet: oon erjl fol jnir bie abgenant orfufa bie »crgenaiifn meine a3tuber, fe» lign/ »nb ire finber mit irn leib onb gut, fo in rec^jtlic^ juge^öret/ önb baj fp inne ^at, ongeuetlic^ atleS inant-»vurtten onb abtrettn jwifd^en Irinnen onb fanb Sorgn tag, fdjierifi fünftig, onb loaö oon alltm jeiog, ber ju loer ge^ ^örtin ber oeften StWerenfelö, ijl, ber fol ben ben(?ntn tinbn mitfanibt ber egenantn i^efin auc^ beleibn, bann alleö an-- feet oarunb gut onb nu^/ fo hu geuoUn finb/ bie fulin bet bemelten orfufflii beruebtlic^) tieleibii/ »nb fiüt igan^" ju tren miUeti/ jvaö fp bcö ben beiiantn irn finbn geben »»il/ bü(^ bflä fp bte t?e(in ®?erenfelö bie^cit^ fo fp bdö noc^ inne bauon (Jufrid)tn »nb bc^uftn fol, onö maö pc^ funnfttg auf ben ©runb^ fo it mann, felt^/ ^tnbet im geloffen ^at, onb bie nu ^effelben irö mannö/ feHgn, cnb irn finbn |ugc^6rnt/ begeben jverbn, bie fuUn mir bcnantn Sorgen eon ^etwetjlain / alö otiieni ©ermahn bet benantn finber, nu ^infüt ingeen, £9 fol ouc^ bie obgendnt 93rfula irn l^epratbtief onb annbet ir briefleud?)« funtfdjafft, fo fp oon bem egeiiantn irn mann, felign/ l^ot/ onb bie ouf fp law« ten, «nb funber ber faufbtief barait, ber itm mann onb feinen erben lamt oon l^n <3)crnl^ar(en bem ^«(^fn Uber bie gutt, bep 9D?ueröM) gclegn, i?mb fed;)ö ^unDrt pfunt pfe« ning, ber niberlegn ju leopoUn bem 2ffpact;i, 53etweö' t»nb lonnbfc^teibr in @tetr, »nb öud) bie taillbrief, onb annbr trief onb »erforgnuSö bamit, fo benant 3örg »on ^er-»erfiain bem tjorbenantn meinem ißtuber, itm mann, fcJi-gen geben l^ob, jivpf^en Rinnen cnb fanb Sötgn tag, fc^ieri)! fiinftig, Ongeufrlic^, ba enfegn fol ic^ benant (Sorg von iperiverjtain, anfiat ber benant finbt/ ol9 it ©et^ab, ber »otgemeUen frawn orfulan ainen geltbrief geben, batinn id) befenn, baj tc^ ir für all h uabruiig; »nb red)tifd)ait, fo fp ju itn finbn ^at ober ge^äben mödjte, betütt geben fol jmifc^en Irinnen unb p^in^tn, fcl)iert|l fiiiif' tig, jwelf (»iinbert pt)unt mienn' p^enig, ober ob baö nic^t ^nner ber jept befc^ed), it jetlid), all bie roeil ic^ fep bed geiw nic^t t>ollid)li4) befallet, »on je^ht p^unten ainp^unt p^enig je bienn, nad) lanjt ber Ototl, ber ic^ aine ^ab pn= ber itm peifd^abt^ onb fp iiDibetum aine t;at onber mtinetn petfc^abt, Sö füllen ouc^ öer benantn orfulan aroö Ben »otgenantH jwelf Ijunöt' pfunt pfening Saiüfent pfant p^e* Aing ju oeruaren b^Ieiben, b^imit fp ge^annbdn «nb getuti mag nacf) aüh ttm wolgeuöllen, »nbbtejroei; l^unbt'pfunbt pfenig fot fp tnne l^absn, nu|;en v»nb nieffen ir lebtag m' uerfiunbert, »nb nac^ trn fob füllen fei» l^erwiber etben imb gcualln auf bie obgenant finber ober it iiac^i^ erbn, uub baromt fol fp fem mit atnem brief u-forgen nac^ Snn^al» tung ber [Rc\tt/ ber aine ^ab onber trm petfc^abt, onb fp mtberurab atne ^at vnber mtinem petfc^abt/ onb wann mir bie obgemelt fraw 93rfula tn ber oorberitrtn jeit bie ob« gemeltn ir finber onb bie »ep:n SWerenfelö mitfambt annbai ber finbr gut ingeantmurt ^at, fo fuUn it»tr barnacf) inner l>en nai^fln üir^e^m tagn ju batber fept fol^ obgemelt brief burd) vnö felbr obr burd) on6' linmlt gegeneinanber ober» gebn in be6 obgeraeltn Ceojjolt« beö 2(fpac^ ^awö ju ©re^, bann aufgenomen bie brief, bie von mir bemeUn Sorgen »on Jperwerftatn bem egemelten 2lunbre yon ^eriverflain, meinem SBruber, ttm mann, felign, onb feinen erbn taivtn,. bie fulln {in Srijliram ooh Semffenpoc^, ber benantn orfu-lan Söruber, ju ber »jovgefdjribn finbr l^annben ingeant= ivurt tverbn, aud) ijl berebt, baö ic^ benant (Sorg von ^eriverjlain bie oorgefc^ribn meinä 58rubr, felign, finber in ger^abfc^offtwepö inne l^abn fol onj baj berfelbn f[u »nb oefln Ceopolfn ben 2(fpac^, oerweß' onb faniibfd)reibr in ©teir, bas bie baib ouc^ tc |)etfc^ab auf ben brief gebruid}t |>abnt/ in onb irn erben an 'fdjabeii/ ©eben nac^ frjjli geburb »ir^e^en^unbrt iar/ bat= nasfe in bem breiv unb uir^igijlen Sat/ au SWontag nai^ faiib ©regorientag in ber »ajln, XXX. Ucfuta/ SCubrtenž »on |)ecbcr(!etn j&hnerfafTette 2Bi(ft»e, Ber0(i'ici;t (id) mit ©torgen umi ^erbei-ficiu über i&t? gcbfdiafižrtiifpiiic^c, 1443/ 2 1. £)ftol>er^. 3d) 93r)ula, 'JlnnbreS von Jpertücrftain/ fetig/ witib/ »nb ^n Jpannfeu oon Seivffenpac^/ feiig/ tod)ter/ SBefenn ft'ir mid) onb aU mein ertien Dnb tiih funb cffennfic^ mit bem brief allen, ben er fiirfnmbt, alS ic^ jn meinen t)nb beö benanta treinö mann feltgn finber, ©örgen, leon^ar^ ten, 2)orotl)en, (Sif^^t^en onö a)?ar9aret]^en anitobrung, jufprn^ onö gered)tiFd)att gehabt ^ab uon wegen ttteind j^epratögutS tuibenegung inib morgengab/ onb aud) oon «nberö gelt^ vnb gutö wegen, fo ber egenant mein maw/ feltgV 00« mehi aWuefec, meinem Sniber, Srif!r(»m pou Sewffenpöc^r ero^s^angen enb oon meinen megii inge-Momen ^at/ tJnb »mb ali annbr onb onuabi-ung^ fo id; ju t>en benantn meinen finöern, «nb fci» tviberumb ju mir gel^abt ^)at)en/ eö fep mit brief/ ober an brief, )ttie bie genant jtnb/ nic^t^ barinn aufge^ogn, noc^ ^inboit gefaxt, funbet alleS innebef[offen, onb bie ftd) jivifc^en onä oot ^eiDtigen tag, batnm beö briefö, oerlaivffen onb begeben ^abn, barmnb fic^ abet bcr @bel onb oefl Dtitt', ^et ®eorg oon Jpetmerpain. old ein ©erl^öb ber benantn meiner finber nac^ 9lat onö' baiber tail fremnbt onb @iin= ner genn^Iic^ mit mir geainet onb mir für fol^ mein fprud^ onb gerejd)fif^ait, fo icf) ju ben genantn meinen fitibn ge^ l^obt ober gehaben moc^t, nic^tö barinn aufge^ogn, berait geben onb-aufgeritzt ^at, 2.o>vfent pf;iint gut' ivienn' p^e« ning, bie mir gann^ jn oeruarn beleibn ^fiillen, alfo baj id) allen meinen frumen bamit gefdjaffen unb gc^annbln mag, al8 mit anbern meinen aigenlidjn gut ^n menifc^licEjä trrnng onb wiberfprec^n, ongeuerlic^, onb banon fö fol idf cbgenante orfnla, noc^ all mein erben, ju ben obgenantn meinen ftnben, no^ auc^ ju ben obgenantn l^ern Sorgen oon .^etiverftain, alö ju ainen ©ergaben berfelben meiner finber, nod) ju allen iren erben oon meinö ^eiratgutö >oi= berlegung onb morgengab onb aud) oon anbrö geltö onb gutö wegen, fo ber obgenant raein man feiiger oon meinen wegn empfangen onb mitgenomen ^at, auc^ oon aller Oer» gangen anuabrung onb gerec^tifi^ait, fo ic^ ju in gehabt l^ab ober ^iet mügen gehaben, alö obn begrifn ip, f^ai--nerlap snf^rnc^ rec^t noc^ anuabrung nic^t mer ^aben fuUn, »eber mit brief nod) an brief, in f^ainerla^ weiß ungener» lic^, Setten wir ober be8 nic^t, loaö fc^aben few beö für" baö nemen, mit flag, mit taibing, ober wie ber fdjab ge» iiant wer, ben fp ]5et) iren trewn gef))red)n mod)tn, onbe-rec^tent, nur tr aind fc^led^ten Worten barumb ju gelau« ben, ben loben wir tn gen^Iid) abjulegen enb wiberiufern/ opb futin few bflö l^aben auf on fern gut, auc^ olle bew, pnb wir ^aben, eö fep erb ober oariinb^t/ »«b ful few bauen ric{;fen »nb wem ber Iannbe6furjl in ©teir, ober fein 2fnwört, wo ft barauf weifnt/ obet joigent, aa flog, an (aising, 93nb beä je orfunb geben wir tn ben brief »'ftgelten mit ber ßbln »nb »e|in Ceopoltn beö ^ffpac^, Der^ wef iu ®re^, onb S^oman be6 Oiebing', ^ubraatjl' ba» felbö/ baiber aigen an^angunbn SuHä«!"/ bie id> obge» nant «rfula mit oleijj baruinb gepeten IS)ab/ in unbtren er« ben onfc^aben borunber id) mic^ unb aH mein erben o'binb/ «Ueö baö war »nb ftet je^tiben onb gen^Iicb je oolfurn/ baj an bem brief gefdjribn i^et/ fo befenn tc^ Srifirara üon Seivffenpac^ »mb bie o'fc^retbung, fo bte cbgenant fran» »rfula/ mein liebe @wejl'/ gegen ben obgenant trn finbn »nb gen ^ern Sörgn »on .^erwerjlain unb gen irn erben mit ben gegenwärtign brief getan l^at baj bad mit meinem willn onb wiffn befc^ed)n i|l, onb beö ju orfunb fo ^ab t^ mit fleiöö ge^jetn ben Sbeln onb üejlen Sörigen frawnlpofer »jon frawn^ofn, meinen lieben ©wagV baj ber fein Snjtgl au4) bar^u an ben brief gegangen ^at/ im unb fein erben an'fc^aben/ wan id^ biejeit mein Snfifll bep mir nt^jt gc' labt ^ab/ ber brief ijl geben an 9!)?antag fanb orfulatag ber ^epligen Sunf^fraw" / ba »nah jelt nac^ frijlt geburb vir^e^en^unbt' jar, barnad) tn bem brew t)nb »ir^igf« flen jar. XXXI. Jfaifer grlebri^ bcc gticbfome erneititt ©eorgen oon^ec» bcrfiem mit onbercn jum f>ain>fmann bcž Sfufscbotb^, 1443, ben 4. ©eccmber. SBir Sriberi^, »on ©otteögenaben SKömif^er nig, jH allen Seiten SWerer beö Jjer^og jit Defter^ retcf); JU ©te^r, ju Ä^ärntibtn oitnb ju Srnin, ©roffe ju Sprol K. S5ef^cncn onb tufii f^unbt, iiac^bcra «nnb »vtr mit onnfern Cannbfeuten üiinferö g'^Pfi'tunibs'Stei)»; ot^ nen gemeine Cantfrib geniodjt/ »nb ben ^aben beriieffen lalJen/ Sad wir botjue nad) Stat onnfer 9?dte unnb Canbf== leut oin Drbnung gemocht ^aVen, Samit ben geinbten fo in »nfer Canbt gteijfen/ unb bie onfetn befc^ebigen, >vi-berfianben unb geroert wethe, 3" folc^er maf / boS »nfer Iteb getrewer Dtt oon (Stiitflnberg, ij)einri(^ yon Sleppcrg, (Seorg t>on iperterfiain onfer Jpaubtleiit fein in ben gcgtn= ben oon Sffiet^ l^incj auf ben >^orbberg »nb genn QJurgam l^in^ gen ©leipborff, unb ot) i)e^unb 3dE)tS ein^ug, Siaub ober pranbt in baß Canbt oon ben geinben befd^e^en wur= ben/ Ste follen fp rait »nfern Cantleuten unb 3n>»onctn in ben obgenanten J?errfd)afften vnnb gegen ben entgegen jte^en ünb beö wem onnb bereften nad) jren be.jlen oermu^ gen, alö offt beg nobturfft wirb, befd^ä^e aber, boö bie »einb »nb befd;ebiget in foId)er niad)t jügent, baö in »nfer »bgenant^aubtleut mit jren oolf^ juwiberfteen nidjtfiarcf^ genug warn, »nb baä biefelben cnnfer ^aubtleut ben an» bern ^anbtleuten, bie öud) in bie g}?arf^ georbnet fein. Ober »nferni ^aubtman ju «Stepr ju wiffen träten, »nnb fie »mb ^illff erforberten, Sie follen bann ber anbern »n» fer Cantfc^afft »nferö gürjlent^umbö @tet)F mit raac^t ober nac^ gelegen^flit ber fadEjen auffgebicten mit berfelben onfer Sontfc^aft ben obgei^anten »nfern Jpaubtfeuten ju ^ilff f^o» men, an bie Jeinbt, bol^in beö awbfurff wirb, alö ft4> baö gebiirt, »nnb barin fol bie 2anntfd;aft benfelben = fern Jpaubtlenren alliveg eon onfernwegen ge^orfamb fein, Saran gebieten wir alltn »nb peben, ^relafen, 4)errn, SHittern, Äf;ned)fen, SSurgern, gematnen, »nb allen on» bern beuten, in ben »orbenanten iperrfcfiafften »nb gcgen= bfii won()afft »nnb gefejfen^ ben ber 58rieff gejaigt ober verf^^uiibiit wirbet, »nb »Völlen grnpti^, baö |i fidj mit we^r ünnb ^ariiifd) gezeugt/ ju Stoß enb fueffew/ fo fp bed befi f^utmen onb mögen jurtc^^fen ünb fceraitfen/ onb »enn fp üon ünfern aigen Jpaubtfeuten oon Si'sn allen brepen, jwapen ober «inen erforbert werben wiber bie 95eint ju jie&en, ober ju muflern loffen, S)aö jie jn bann barinn in aUiveeg wnnb alfo offt beö nobturfft he^ fct)ieci)t/ »nb »nfrieb wegen/ ge^orfanit) onnb gerodrtig fein, onnb jn jnjte^en/ on tie geint/ bal^in fte oon )n er» forbert werben/ onfern ünb on^er Canbpöeinfen onb befc^e» bigern ju wiöerfteen/ wel^e aber barin ni(^t würben »ol» gen/ noi^ ge^orfara fein/ ®ie füllen »nnb rangen ban bie ienanten ynfer ipanttleut barjue galten «nb n'itten, bomit fie jn gel^orfamb bracht werben/ mit Drf^unb beö 93riep/ ©eben gn ben SD?ittrf) oor ©ant [RicIaStag 3Inno So» mini ra. qitaöragepmo tercio. «nfers 5Wžtcl)S im oierten Sare. xxxii. Srtifer grieSrii® räumt ©eorgcn Don ^er6er(icin iinb Seit übrigen ^jiuptleulen bež SfufgebotO^ unbcf(^ronfte SJoU« mQ(6t ein, »443, be« 6. December. SBir S'tberi^)/ oon ®otteagenaben StÖmifc^er Ä^ilnig jc. asef^enen, ol8 2ßit onfern lieben getrewen Dttcn oon ©fubenberg/ ipeinric^en oon SJ^epperg onb ©eorgcn oon JperberjJain »nfer Jpaubtmanfdjafft in ben gegurgaw l^in^t geen ©leipborff/ gmp^ol^en ^ben/ on ben getnben/ fo in onferm @tepr jte^cn, onb onfer Ceut^ bafelb befdjebigen würben, juwiberfleen / onb 3" ba5 mit onfer Cantfcl^afft ju wem, alö bann onfcr 23ricff,- 3n ba--rumb gegeben, bad aigenlid^en 3 a galtet, ßlfo ^aben wir ben obgenanten onfern Jpanbtlenten Sarine onfcrn garfjci ooImecl)tigen givalt gegebe/ onb geben and; ben wiffentlic^ mit bem 56rteff/ böö ft) aH ttet} mit cinonber ober 3«cr jttten fllle btemeti t»nb fie biefeltien pnfer ^auttmanic^aft »ctiDefeti / mit ünfereö »nb »nfer obgenanten geinben onb Wtberfad^era beö fürflentl&umbö ©tepr frib unb giietli^e onflanbe oon cnfernmegen betaken unnb mo4)en/ auc^ auf» nemen follen »nb mügen/ olö offf fp bed not bebunf^t, on& wa« fp alfo ftib »ni> guetlic^ anfianbe mit bem bemel» ten geinben ma^en/ »nb aufnemen, boö fol ctöfft omiÄ mac^t l^abeti/ onb oon »nö onnb alien ben unfern, ber >vtt gwalt ^aben, gegolten werben/ S" «Her ber ma^/ olf! ob ivir baffelb betaitigen gemad)t onnb gel^an Rieten/ ongeuär« Itc^, ob öuf onfern merbemclten Canbt pemanbt f^rieg treiben idoU, 3n baa Ä^üntgreid) ^nger» an vnfer »nbt ber benanten onfer ipaubtleute willen onnb wiffen/ foUen fp mac^t onb geivqlt ^aben/ bdö audf) oon onfernwagen mit »nfer ßantf^afft in @tepr ju loeren mitorFbunb beö83riep/ ©eben ju ben greptag an ©ont SKicIaötag, ifnno bm Auabrageftmo tercio, »aferö SKeic^ö im vierten Sor. XXXIII. Äaifer ernennt ©corgen »on ^crberjiefn, gemein* fcbaftlic^i mit anbetn, jum Statoaft in feinen erbldn. bern «»ä^cenb feiner Slbroefen^eif, 1444, ben 6. 3uliuž. ©etrewer lieber/ '2110 mir t)n§ je^ ^inauff in baž ^et^ lig SÄeic^ »on mercfltc^er fachen onb notturfft megen, bie gan^e antreffenb/ fuegen werben / ^oben wir biet) mit fantbt »nfern lieben getreiwfn Sonroben oon Ä()reig/ »nfern ^offmeifler »n l^aubtman in Äärnbten/ ^anfen ipon ©tubenberg/ »nfem ^aubtman in (^tepr/ ^lric^en con ©tubenlierg/ Cepbolten «on ®tnbenberg/ prbolffen con ^ertiegg/ ©ietigen J-riicffag/ Jpainrid^en won g^ep^erg, 5)?iclafen »on Ciec^tenjlain/ ipannfen ?aun/ pttn oon 9?ab» manjtorff/ ©eorgei) ©(<)iDeiiifedl^n/ Ceon^iflrbn >^arrad;«r/ ^anfen flßalbjlainet, Ceopolben ^Tfpa^, Sßolffgangen ©auret onnb ©igmunben Diogenborffer, ju onfcwn '2ln= walb gefegt onb.ganzen gmalt gegeben, in folc^em »nfern obwofen 93nfer 2ttnb[(^. ^Sfric^ötag im oietonbvier^igiflcn onfer^ Sleic^ö im filmjften 3qre. XXXIV. ^aiing ©d&ncH, SBiirger ju (Sra$, oerFauft ©eotgen oon |)erbt:r(Jcin feine Se(>en&antl;eile im SaoaiUt^ale, 1446, bell 6. (Sepetmber. Sc^ ^annö ©nell ber ©epbennater/ Sßurg' je ©ce^/ Dnb ich Slara fein elic^e .^auffraw/ l^n fribreidjd ^onna» >oct/ feiigen/ Soc^t'/ »et'ge^n für onö onb all on6' erben unb tun funb ojfenlidj) mit bem brief allen/ ben er furprac^t wirbet/ baö loir onuerfd^aibenli^) bem gDeln onb oejten Mitter l^n SörS«" /perberjlainer onb alln feinen erben rec{)t »ab reblt^ jefatiffen geben ^abcn bie ^ernac^gefc^ribene onf taif je^ent/ mit allen i;ren juge^orungen/ bie gelegen ftnb im lauental/ 3tm oon erjl ainen brittail |e|^entö/ ge» legn am leicbenperg, onb amen britfail/ gelcgn an bcr Slpebung, onbauc^ auf uit giitern/ bte am ©treifperg Itgent, Stm an ber ipeling au^ ben britten taiU je^eniS/ Stm fun« berlti^ auf btenjw gutem trn meiffenbac^»/ jwap tail je^cntö/ mit namen ^aiji atn Out ber Stamper, baß anb' gnt jenac^fi batep ifit) marer orfunb geben »vir betn obgenan l^ern Sorgen ^erberjlatner oub alln fein erben ben brief bcfigeltni mit beö ebeln onb oetln ».^oman ©iebinger, I;uefamaiper ju ©re^, ön^angunbni Snftgf/ ben ii^ oorgenant'^annöSnell ©epbennater oleiffigfltc^ barumb ge^setn ^ab, bot^ im onb feinen erben an fdjaben, @o Ijab id) egenante Qlava, fein eteii^e ^auffraW/ aud) mit otciö geptte« ben erbn weifen jtjolfgangen ©tcpter/ bie^eit SSurgrmaifler je baö ber fein Snftgl aucl)/ im onb fein erben an fdjabcn, für niicl^ an ben brief ^at gegangen/ onb burc^ peiJer fiujer^ait ünb jeigniö willn i^aben ioir psfigenont/ id) ^annö ©iiell/ Dnb td) Stara fein elid)e l^auffraw, ain^eUiftid) gepeln ben erbn weifen (Erwarten l^anntaler/ biejeit ©tütridjter je ©te^r baö et ber fac^n ge^eug ijl mit feinem an^angiMU ben Snfigl/ aud; im onb feinn erben an fc^aben, 93nbet bie benannten br^p Snpgel wir onö onb all onfer erben onuerfd;aibeniilic^ oetpinben, allej baj ftetje^alben onb genn^lic^ jenolfuern, baö in bem brief gefd)ribn fiet, bet geben ifl je be6 (£rid)tagö oor onfer lieben fraiontag perer gepurb, STJad) (f^ripeä gepnrb oier^e^en^nnbert onb b«tnad) im @ed;fonboir^ififten 3öf< XXXV. ©eorg uitb Seon^>at^/ ©orof^ea, ßlifabetj un& SDJarga» tetf}, Äin&ec Slnbrcaž »on ^ccBerficin / enflcbigcit 1td[> &i:r aJormun&fcijaft ©cotg« con 1448^ ten 20. Sorg onb ic^ Cfoii^ort/ gefcrneber »on S^ttUt» flein/ oergefjen fiit »nS »nb Sorotl^en, £If()efl)n ünö 9(Kar» flret^H/ onfet Itelb ©mejicrn/ fur bte wit onö ti)if[entlet4> «nemeii/ »nb fur oH »nf onb ir erten/ »nb tun fuub of> fenlic^ mit bem brief allen / ben er fürfumbt, al6 md ber (Sbel onb üejl 9?itier ^er ©org oon Jperberjlain, ünf lie» ier oettcr, nad) abganfl^ 2(nbre# Don ^erberjlain, unnö' »ater6, feltgn/ mit ünfn leib onb gut in ©er^abfc^afft meie |att 9'ntie gehabt/ alfo l^at «nö berfelb l^er ©org üon J?er« berfiaitt genn^tid) aüeö fein Snnemen onb anfgebn, fo er von onfn reegn ala ain ©er^ab getan l^at/ getreivlid) onb «rbtirli^ oeraitet/ baj »ir in baran nid^tö je seilen l^aben, Gr |[>at onö auc^ bar^u alleö onßS' erbö briejf onb guctt' flbgetrettn onb ingeantivurt/ wiffenlic^ mit fraft beö briefö/ 53nb bauon fo follen wir, noc^ auc^ bie oorgemelfn onf ^weflen, noc^ all onf'/ no^ tr erben< ju ben obgenanten Jiern ©orgn oon J?erber|!ain, nod> ju alln fein erben, oon fol^ä oorbenten Snemena onb aufgebend wegn, onb toad et oon onfn wegn als ein ©er^ob ge^ianbelt ^lat, ^infüt barunib ^ainlap jufpruc^ noc^ anupbrung nic^t nter ^aben, fulln/ mi'ign noc^ locUn, loebet mit rec^t, noc^ an tecl)t, »oenig, noc^ oil, in ^oinerlap »oeiö ongcuerlic^. 93nb bed je SSrfunb geben wir in ben brief o'figelten mit beö fibeln Ceupoltd beö 2Ifpac^ aigcn an^angunben Snpgl, ben obgeiiant Sorg oon Jperberflatn mit oleifl barumb gepetn ^ab, im onb fein erben an fc^abn, fo ^ab ici^ obgenant ?eon^art oon ^etberjlein mit oleid gepetn ben (Sbln onb »ejlen ©igmunb ben žHogenborffer, lannbfcl>reibet in feteir, i>aj bet fein SnjTgl ouc^ an ben trief gegangen ^at/ trn onb fein erben «n f^oben/ vnb merer ge|en)gnuö bec »ar^ait, fo ^aben njtr egemelt ©org pnb fieon^art, ge» Iiriieber oon iperberjlain, mit »leid gepetcn ben (Sbeln onb »efin EOJcrten ben' Cenng^atmer, faflner t)e6 marc^fueterS ju bflö ber fein SnjTgl fluc^ barju an ben fcrief ge» fangen l^at/ im t>nb feinen erben an fc^aben, onber bie »orberuerten bre» Snftgl wir enö obgenai.t Sorg onb Ceon» ^axt, vnb bie obgenan onf ©jcefin/ für bie wir vnö ori» gejioraen ^aben, onb (tU »nf onb tt erben/ D'binfceii/ alleö baö war onb jlatjepaben onb gen^Iid) jecolftiren, baj an bem brief gefc^ribn jiet, wan wir bie^eit gegrabne Snfigl nic^t gehabt babn, ber brief ifl gebn an manfag na4> ben p^in^ueperfagn, ba man jelt nac^i frifii gepurb uier^e^en-^unbert jat/ barnac^ in bem ac^ifonbotr^igi|le8 3ate. XXXYI. ^etrmniin ^afnec oerfauft ©eotgeit »on 0er6erl!ein Scji» jungen bet) Sai^amünb^ 1449/ ben i. 3anner> Stf) -fpfftnon -^affner uergtc^ ftic mii^ t^tib für aK meirt ettiben/ unD tuH fnnb offenleii^ mit bem brief aüen, ben et fur d)untbt, fc^ent, potent ober lefenbt, baö wie re l^crrcn ^regen^/ roic ^abeii tn bie oligenantn guet wnb gitft mit flUen ir?n jage^örung Dcrfaufft onb aud) lebifleic^ vnb »nuerfpro^enleii^ ingeantmnrt "ouö unfer nu^ «nb geter/ in it vnb gebet/ mit bem brief mit allen ben Dtedjten unbwiröen/ nu|en/ jiaffeu vnb bienjln/ bie barjii ge^o® rent/ afö bie »on alter §erfomen unb mit Dtain cnb p?« merfd^en anggejoigt pnb wmbfangen [tnb/ onEuale wit bie tinb onfet oobn in nu| fe^enö gebet ^erbrac^t ynb tnnege^ l^abt ^abeii/ barinn nichts aufge^ogn/ onD ivir be^albn v»nö aucf) für ^eivtigen tag/ al6 bet brief gebn ijl/ fainer^ lap 3veci)ten baran npnbert/ onb l^abtnt uijö batum bereit geben cjtvap vnb fünff^tg p|)untguet' ivienn' pfening/ Oet »vir von in gaii^ gerid^t vnb behalt fein, wir loben in am-t bie obgenantn guet vnb gi'itt mit allen iren jnge^orung rieft» tig jcmac^en mit bet cbgenaiietn leJienS ^errn ^anntn vnb treivlicft juü'tretn/ je frf)erm vnb je frein/ al6 fol^ö faup le^enö vnb lanbeö Svec^t tjl: in bem lanb'je fembn, Setten ivit beö nici)t/ moö fcftaben fem beö fürbaa nemen/ l^in^ frifien, ^in^juben/ mit flag/ mit taibing/ ober >vte bet fdjab genant wer, ben tt ainö ober it fc^einpot bep ira treivn raod}ten gefagen, on otb/ vnb on oll onber bebe» rung/ vnbcred;tent/ ben loben wit in ob^elcgn vnb wibet^' jefern/ vnb fuUn fem beö ^abn auf allen vnfn gut/, eö fep «rib obet varunb gut/ nic^tö bouon oufgenomen/ vnb fol fero bauon tickten pnb wem bet lanbeöfiirjl in ®teit obet fein'ilnwalb / wo fem borauf wepfent/ an flag, an toi» i>ing/ vnb beš ju vrfunb geben wir in ben brief verjlgelten mit be0 (Sbln veflen qjetern im ^oib, bie jeit pfleget ju ©tubenberg/ oigen an^ongunben Sn^gf^ ben id) mit vleijj ifltumb gepetn ^«b/ boö (t fei« Sni'sel wein jlot «n ben btief gegangen ^af/ t^oc^ trn onb alln fein erifcit an fc^abn, wanted aigenö grabenöSnftgl öte jeit nic^t ge^aötl^ab/ onb ju merer gejeugnuSä ^ab td; gebeten ben Sbln oefln rigen Den ©rdbel, baö ber ouc^ fein aigen Snfigl an ben brief ge^jangn ^at, boc^) im vnb alt fein etibn anfc^aben, ütiber bie benantn jwap Snjigt tc^ mid^ obgenant ^er® man ^ajfner o'pinbt fur mi^ v»nb für all mein eribn/ alleö bad mar onb flet je^abn, bad in' bem brief gefc^ribn flet/ ber-gebn ijl nac^ fripi geburb im «ir^el^enl^nnbertiflen Dnb barnoc^ in bem newnonböir^igipen Soc «n bem nemn Söt. XXXVII. @fep5a« SSurgec oon ^ronfpitcn, »ecfauft ©eorgcn üoii ^ecber(tciit feine 25e(t§uitgctt in Jtftrnten, 1449^ &cn 27. Saliner. ©teptan ^ewrl/ purger je fronlewten, vergieß für ntic^ inib all mein erben »nb tuen d)unb offenließ mit &em brtelf allen/ ben er fürfumbt/ baS mir pnuerfdjaiben» lid) rec^t »nb reblid) v'faufft onb ^ingebn ^aben/ üerfaujfen »nb ^jiiigt'bcn an(^ tvijTentlic^ in frafft bed briefö bem Sbln unb ceflcn Mitt' ^ern Sßrgn üt>n ^erberflain enb allen fei» nen erben onfer @ut onb Oült mit allen iren juge^orun» gen, alö bie ndmlid) |)ernac^ gefc^riben ftenbt. Stem oon erfl: bie ©maig ju 2llbarn, ba @tot)\)att pe| aufffi^f, vmb binbt jerlic^ banon jroaincjifg fc^illig mienn' pfennig iu fanb a)?ic^elötag, Stem bie ©rnaig in ber ©rifen/ ba ßr^act bed ^annfen ©nn im pofenefgn aup^t/ unb ben je|»enbt auf berfelbn ©roaig, bauen er aud) järlic^ bint j'.üainsigf fd)illig un'enn' pfennig, Stem ain jeljennbt bafelbd auff bed 23rob(I guet oon liiDingn, ba öer pifc^ auffjt&t, St«m ain guet in ber an ber mippaW/ bad pärtl inngc^abt ^at^ unb bint jdrlid) bauen ain marfc^ pljenig, onb ftnb 'bie benantu ®ütet unb Oült jele^en uoii fcem Ipo^tiirbtaen fur(ien v>nb l&ctrn ^ern Sol^annfen r pt' fc^ofen je ®arfc^, tt>it ^akn in auc^» bte benantten ©iitet «nb ©lilt mit alln tren iitgcl^oriingen ü'faufft auc^ lebiflic^ »nb Dnhetfprodjenltc^ ingeanbtbutt ouf jJiif nut) onb gtb^t in ir »u^ wnb gebfC/ mit bcm brief mit alien ben tun, rechten/ nu^en, jinfen unb biiifien onb 5e()entn, fo barju geboren, alö bic »on aEt' i^erfonien ftnb/ A>nb alö wit bie onb onf' uorbern in nu^ onb lel^enögeber ^erprac^t onb inngel^abt l^dben/ barin ni(^tö oufge^ogen/ onb wir we» l^alben one fur ^ewtigen facj/ alö ber brief geben (l)ai» jlerlat) redeten/ »eber rait brief/ noc^ an brief/ Caran npnbert/ wenig, noc^ oil/ in c^ainerlaij wei6, wannjivie bnä beö alleö alleö wiffentfid) in fraft beö briefß i»'ii£?eti ^a» bfn/ üiib o'ieil^en/ unb ^abcnt und barub geben »nb perait aufgerid)t ^unbeft p^unbt vnb ac^täf^en p^unbt cnb jec^ö fc^illing guter wienner p^ening/ wir loben in auc^ bie vor* benantn ©uter onb ©i'ilt gefreulirf) je uertreten/ je fc^er-tncn onb je frein oor oEer anfprat^/ al^ fol^ö föufd le^enö »ub lanbeö Siecht i(i in bem lanb je fernben/ oub ouc^ ric^» tig jemac^en in' mit beö t?orbcnanten If^en^errn-- Ipannbn an aE ir miie^nb fc^aben/ 2uen wir baö nid)t/ WOö fcfcaben fte beö furbaö nemen/ l^in^ frijlen/ f;in^ ju-ben/ ober wie ber fi^ab genant würbe/ ben ir aineö ober jr fc^einfot pep feinen trewn mocfct gefagn an dib bnb an «E anber pebdrung »nberedjfet/ ben geloben wir in ganj »nb gar abjulegen onb wiberjufern / pnb fuEn few baö ^a» ien fluff aEn unfn gut, auf aEe bew/ oub wir paben, e6 fep erb ober barunbgut/ nid)tö barin aufgc^ogu/ onb fol few »nu'^ogenleic^ bauon ric^tn onb wem ber lanbeffür)! in ©teir ober in fernben, ober fein 2(nbalt/ wo few barduf nxpfen ober jai)gen/ dn Haq, onb an S^apbing, baö ifi »nö" gutltcf)er tbiE/ Onb beö ju warer orfunbt gebn wir in ben brief o'figft mit metnö benantn ©teptan beö ^eirrl ai« igen (in^flngiinbn Snjigl/ »>iib ju merer fi^er^ait onb ge= jeugnuß bt^ kfefä ^al) tc^ mit allem vleiö gcpehi bcn gbln onb oeftn bcii pieivn', ^erwcö' ju ©re^/ baö bec ouc^ fein Snfigl ä" bem meinen an ben tneff gefjangen l^at/ im »nb ölln fein etbeii an fc^aben/ bonmber td^ midj ob^ gcnanl (Ste})^an onb all mein gtbn u'^inben, afleö ba8 wat »nb jiet je^alben aitd) gen^Iic^ je folfi'iern, fo tn bent bdefF gefc^ribn flet/ 3cr brieff tfl geben am SOTontag nac^ fanb ^jautuö Weiterung, ba man jalt na^ c^riflt gebucht »ir^e^en^unbert jot/ onb barnat^ tn bem newnwnbiiivcitgf' |len jare. XXXVIII. ©eorg »on ^eiberflcin fauft »oit ©eorgen @6f »un 3{a« benfieiii Se&entt&etle bep i.i49/ '7. Sölap. ©org ©o^ Dom SKabenftain iöefenn fi'ir mtc^ »nb mein ^awffraivn »nb aE cnfer erben mit bem offenn brtef> ünb tun funb allermenigflii^, bflö »vir bem ßblit uefpen Skitter ^n ©orgen »on fjetbertflain onb allen feinen erbe« red)t reblti^ »)nu'fprod)enli(^ »erc^auft bnb ju djauffen ge» ben ^aben, wiffenbltd^ in c^raft bež briefö> onfer jmap' tait jef;ent mit oUn trn juge^orungen, bte getegcn (inb am |)relübct »nb an bem ©reberfperg/ bd engegen ber erbet »Ireict) »iregf/ burger je SCBolffpcrg, ben brtttail ^at auf-genomen, anf »ir ()uben ()at ber brobfi ju fanb 2lnbre ben brittail/ »nb il^ jele^en »on bem §od)i»irbtgen filrfien »nfn genebigen ^errn bem gr^btfdjof je Salzburg/ bie obgena« jmap tati je^ent Ifjaben >»ir tn je c^auffen geben omb brit» l^atb ()unbt' p^unt gut' mpenn' ^^ening lannbeSiverung, ber «tir gan^ »nb gar »on im aufgeridl)t »nb bc^ollt fetn^ j»ir I;aben in aud) bte obgenan jroap tail je^ent mit allen! tren juge^orungen »erd^aufft »nb lebiftict) ingeanttivurt ou3 »nfer gemalt, nu^ »nö gewer, in tr gemalt, nu^ »nb gc» n)er> mit allen ben Sen, nu|n, bienfin, 3?cditen fre9l;ait bie obgenantn jwap tail je^ent mit allen üen juge^orun» gen je frein/ je fd)ermen/ unb mit ben EKed}ten ju uer-mtttt, vpt aller dag onb anfyru^/ al0 fold^e faup onb le^enö SKe^t ijl in bem lannb je fernbn/ vn& auc^ bte le^ l^en.Bon bem obgenanten le^enfl^errn in Sörffrifl richtig je» ma^en/ bamit ft in ju rechten le|^en tterlt^en werbent an ttE tr müe ünb fi^aben/ Söten wir beö nic^t/ waö fc^abea fte beö namen/ wie ber fc^ab genant war/ ^ain f^ab auf^ genomen/ ben ir ainö ober tr f($einpot mit fledjten warten gefprcc^en mag/ an atb oub an all anber ^eberung/ ben^ felben fc^aben mttfarabtbem Ipaubtgnt geloben wir in genn^» lief) aufjeri^ten ttat gewaltig tjit/ ober ein pgleic^ l^erfc^aft/ barönber fie »nfer ^ab »nb gut anc^o» ment/ wo tr ainö ober i'r fc^einpot barauf weift ober jeigt/ an dag/ an taibing onb an alleö S)ied)t/ boö tji onfer gut' willen/ beö je orfunb geben wir in Jen offenn brief «erft» gelten mit mein obgeitantö @org oigen an^anngunben Snpgl/ 0nb bar^u ^ab id) mit oleiö gebeten ben ßblu žHup^ Ijrec^t flecf/ :purgfgraf ju loffi^ental, baS ber in ge|cugnuö ber obgefc^riben fad^ feinSnfigl «"dj an ben brief get;omign l^at/ bod) im onb oUti fein erten on fc^abctt/ »nnber bie fceiiantn sifop Snftgl id) obgenant ©org ©op mic^ mein ^aufftawn «nb oll »nfer erten »etpinben olleS baö galten unb jeuolfuerit/ bö§ in bcm brief gefc^ribn (iet, uiib bawtber nicfjt je rebcn norf) jC tun in e^öinerldp weiS/ ber ^srief ijl gebn nod) c^tift6 ge})urb wir^e^cn^ujibert 3ar, «nb batna^ in bem 9?cmn onb oir^igijien 3ar an ©arabpag no^ f«nb ^jangra^ntog. XXXIX. Äaifcr Jctebric^ž bcž g^riebfectigeti Sbrcdjiiung mit ©eor« gen oon ^crbcrjieia tibec baž ooii bemfclben ocrtocirfete ^jtcgamt 311 ©tü(^feii|tein, 1419/ bcn 25. Suniii^. ?[Bit griberid), »on ©otteä genabcn9ioniifd;eri?lpiinig, ju allen Reiten SOJcret be§ JKeidjö, -^erfjog ju Oellerreid}, ju ©tepi/ JU Ädrnbtn t)nb Grain, ©raue ju Sproll tc. SBef^ennen , baö v>nö uiifet getremet ©eorg ^erbet|l«incc in gegenmiertigfait etlid)et onferer Dtäte ain erbare reblic^e Slaittung getan ^at ooh unfern 9?enn(n, vnb ©iH' ten onfercr ^crfd)aft «Stii^fnfiain/ oon bem 3fmbt'J^ucI)' })erg/ oon bem ©c^ac^n, on oon onferm g>atomein jugle^, fo er oon onferntwcg^n in ^^legmeig oerioefet onb einge* tiomen i}(Xt, oon brepen pau^n jaru, beS fic^ ju @anb ©eör» gentag beS »ergangen oier^efjen^iinbertiflen onbainunbuier» |igiflen Sarff angefangen, onb Ju ®anb ©eörgenStag be6 oier|ef)en^unbcrt onb üi?ronbüier(3igtilen Sarg, nad)jl bar« nad), ^eenbt ^aben, Stem »on onferm getraibt/ Sebent, fo jum @tiid)fnfiatn gefporen, oon jioapen Satn, baö i)l bdS 3Iiii#> onbuier^igifl o'nb jivaponbuier^igijl ^at, Stem »on önfern ongeltn ju^urf)perg, fo ®r ju onnfern ^anben, ju getremec ^atib, ^at eittgenonten, oon bemSuntag nad) bem'JIiiffartacj bcä beraelten ainonbuiergigilfeii Sartj, ^iticj aufä @anb c^)acliötag beö brep oub oierjjigiilen näd)|'! barnadv 8-* Stem vnb batjue »cn unferm «ngelt jurn @tiic|fnjiattt/ »ot e$ oerganngen brcp onnb wer^tgijlen 3ar8/ jwap» l^unbert funff pnb oier^tg fec^ö fc^illing/ gjfening, ain J?aUer/ 2r[ö er onnS bann biefelben gelter in atner ©efterjeten mit namen gefc^riben/ bte bemelten @um lautenben übergeben l^at, 2110 ban baö bie ^ad^en Siegijler unnb ünfer 2l'mbt 3iegi(ler aigentlic^ aufweifenb »nb begreiffenb/ Sauon fagen wir ben el^egenantan ©eorgit ^erberjlainer unnb fein grben ber oorgefc^ribnen Diaittung tjnnb ^aiiblung ginnemenö ünb 2(u0gebenö/ nac^ onnferS el^egemelten 2(mbt& iHegi|^er Caut onb Sag, quib/' lebig ünb loä/ onb mit beletben jm uon ber oorgenielten SKema« nen^ wegen/ fo w)ir jräe fc^ulbig fein werben, nac^bem »nb wir bte oon jm obergenomen ^aben, nichts fd)ulbig, on geuerbe, SKit »rf^unb beä iBrieffö, ©eben ju ®rd^ am Sri^tag nac^ ©ant 53eitötag 2Inno bomiiit ;Ioiitt ünnferö Dieic^ö im je^enben XLI. (Bcorg Bon ^erterfiein, ber 5Ü(fere, unb ©eprg, feinež $8ru&etS ©of;u, uermebren bie ©tiftung if;ret Ü)tu5me 2(iina »oit 0er6er(lci« im ^(ofter ju SBoIf^berg, 1449, ben II. 3Io»em6etr. S^ aKagnuö ©ufJer auf ber ©teprmar^ t)nb ö.ar= bian beö Slofier vitb Sonuentö je Sßofffperg SJefenn fü^ onb ttH meta nac^fomen -O-arbtan beffel&en Slofier, »Bb t^un c^itnbt allermemgfletd), ofs ctmann frai» 2(nna bp .^etberflainerin, felige, ain gefd^äfft get^an ^ot ouf »nf« Slofler »nb Sonuent bofelSö ju »volffpetg, alfo ^o» tent bie gbeln »ejln ^erc Sorg pon ^erberfiatn/ ber elter^ »nb 36tg oon Jjerbetjlatn/ ^Jlnbreö won Jperberjlöitt/ felign, @un, ber obgenantn frown 3(nnen felign »ettern/ ange» fe^n folc^ gefc^aft onb guttat/ fo bp benant fraw 2(nna/ ie muent/ feltge/ get^an l^at/ »nb ^lobent baj gepeffert unb gemert onb williflet^ geben ju apner ewigen ©tifft in baö tenant »nfer pipfter ju wolffperg/ ©af^nrger Söijlumbö, l^unbert ])^unbt onb iwatnif p^unt alles guter »vtenner ning/ onb l^abent bp berait aufgeridjt onb npbergelegt bep t>en erlern unb »veife 9vid)fet »nb SKate je wolff^jerg ju tnetn vnb meiner no4)fonien Äarbianen beö obgenantn e^loi» fler ^annbn in folcl)er maS, baö id[) ober mein nac^fotnen ö.arbian bcffelben g^lofler bp obgenantn ^unbert vnb jmotnsf ypnnt p^ening mit iviffn ber gemeltn SJic^ter unb JKate an erbjtiifc^n onb guter anlegn füllen ju nacbfi, fo wir bonn vmb fold) gellt Srbftufd) wnb guter oinbn ju faitffen onb fawffbrief barumb nemen/ bp Dnfm benantn Gtjloflet mit »nb mein nacljfomen -p-orbtan l()ufen onb barin begriffen werbe/ g onb gutter wol onterwinben, »nb bp olf* Fang innehaben, nu^en t?nb npeffen/ folang baö wir aüed baj crfiatten onb oolbringn, baj wir oerfawmbt ober ni^t ©tifftleic^ noc^ ^sewleic^ innegehabt ^ietn, »nb beö ju or» c^unb i^ab id) obgenanter magnug mein jp.arbian omtSinft* gel an ben brief gel^angen »nb oerftgelt mit onferö Sonuentö/ beö benielten (S^lofler ju SSBolffperg/ Snftgl/ onb ju merer iewf^niß l^aben wir mit fleiö gebetn ^en ^oc^iwirbign fürjin onb l^ern ^n Spwoltn ©wein^jef^/ 58ifc^olfe je lauenbt/ baj ber fein Snftgl aud^ bur(^ v>nfer oleijTger bete wiUn an ben brief gel^anngn ^at, boc^ im onb feinen (So^^awö onb iiad^fomen an fc^aben, Sarunber wir iniö »orgenant 0.ar^ bian onb (Tonuent beS bemelth onferö (Jl^.loflerö ju wolff^erg onb all onfer na^fonicn ö.acbian t>nb SoDuentbrueber uer^ ^)inten olleö war ünb ftet ju falben onb ju öolfuern, bas in bem brief gefc()riben flet, ber geben ijl noc^ frifl0 geburb oir^e^en^unbert jar wnb batna^ in bem newnenboir^igiflen Sac/ an fanb mertntag. — 120 — XLII. ®öitiet eon ^oHnii? »erföuft ©eorgrit »pn ^ecBerjletii »er» fc()iebene Sejt^ungen im fiaeaiitlOale, 1450, ben 23.^11 Bruar *). 3 bantel von folni^ oergtc^ fur mi^ onb aU tnetn erten/ aid. tc^ bem.Sbfn befin žMittcc Ipn Söffen »Jon '^ef fcerjlatn, meinen liebn ©waget/ onb feine (Srbeli ettleicfje gueft önb |e^ent/ gelegn am (^nmpp/ in bera lafentoO »erfauft |)at> nac^ beö faufbriefö/ fo er »on mir ba» tuml) ^at/ »nb wann aber in bemfelbn Äawfbrief nic^t neraleld; begriffen ifi/ ju welcher ^eit i?nb tegen biefelbn lewt Serleic^ ir biene fulln, vmb waö getraibma6ä be§ bienji^abrn fein fot, affo- benenn id) in biefdbn ^eitt pebd bienfl: »on erft 3{pr/ frtfd}ing/ ftifd^ing d;d6, )?rett' »nb weinfiefdbn bient fp ju ^Ijingjln, 3tm ^inöc^äö enb ^inö |)^entng bient fem ju fannb mid^eipog/ Stra ben ^ab«« ju fanb merjeinfiag , onb bie maöö beö ^abern tfl molffpers germaSö/ onb beö ju urtifnb mit mein felbö banieln üon folni^ an^angunben Snftgef/ geben nad) frifii gepurb t)ie»= le^en^unbt' onb barnac^ in bem fiinfjigifien 3at a« tnantag na^ ben ©untag fo man fingt in bes »allen. XLIII. Äatfcr crfuc^t ©eorgen oon ^erberfiein, il^n jmr Krönung iiadjDtom äu bcgfeittn, 1451 / bfn 23,@ep(bc. griberic^, »on ©otteögenaben 9?ömifd^er ^^ünig/ ju flUen^eiten SWeter beö ?fitiä)&, S^et^o^ ju Oejlerreic^ onnb *) eine 6oppc(tc, unter jtuep j«nac5({ «ufeinan&er folgen, ben Sagen ausgefertigte Urfunbe, rooüon bie erfieve alle Untcrtljanen, ©abtii/ SeOente unb SScfi^ungen mit SJta^meii ent^dtf, uiib ^itr M)ttv Sßeitlaiijtgfeit njegeit üu^gelaffeii wirb. JU @fet)t, (Befreivet, Str tafTen tid) ttjijfen, baö wit unnö furgenonun ^aben/ auf @an& SWettengtag/ fc^ünfl f^iinfftigen/ ju jtierl^ebeti/ gen SKom jujie^cn, ünn« fet f^apferltc^e Stonutig mit ber ^tljf ®ottt6, Öea Muied)» ttgen, Da ju empfjatingen f Siegern unb bitten »»it bic^) mit olcig/ baä bu auf ben beiianten -altationiö/ 2(nno bomini m. Ii. »nferö Jfteic^S im jiyolpen 3are. ?8nferm getreten Sorgen JperberfJainer onferm Sictter. XLIV. Sonrab oon ^larienfelb eccFauft ©corgcn oon ^eibetfidn brc9 ^ofe, 1451 / ben 2, Secember. Sd) Sunrat^ertennelber »ergidb fiir mic^ tsnb all mein erben, i>nb tuen funb offenlii^ mit bem brief allen, ben et fürbrac^t wirbet, baö wie bem Sbln oejlten Skitter Jpern Sorgen »on Jjerberflain t?nb allen feinen erben ju einem fldten onb ewigen fauff redjt reblic^ v>nb \,muerfprod)cnlic^ Eingeben onb pcrfaujft ^aben, onb oerPauffen in and) wif' fentlid; mit fraft beö briep, pnfer gueter, gelegn ju war)» gerperg, 3tm ain l^of gelegen bafelbö, gen(int im ^jac^/ »nb ba pe^ be^ Serfl wib bftuon et jerlid;n bint Oeorgo i>velf fc^)^lItng pl^ening/ ,Sttn »n^ o«« l^offtflt/ gelegn ju lepterjlorf, 3ttn ain ^of ^ajJep gelegen/ ben ouc^ ier tenanbt Sotg innen ^at/ »nb bauon et jetltc^ii bint Oeorgi uter f^ijOling ^j^eniiig, «B bie mit je^ent jegcben, »on alttec, l^er fcmen ftnb, Stem atn j^olcj batep gelegen, fcauon ber Don CHepb^Jetg jetlici^n jbint fe^jel^en )3^ening/ Stem oter ain i^olcj ba^tep gelegen / genant ber alt wein» garten, ijl: pe^unb ob/ bie oljgenantit guter onb l^öl^et mit cüen tren jugel^orungen ŽKa^n enb ppmerf^ea finb ju leiten oon bera ticnantn oon Kepbperg t>nb feinen erbe«/ ipir l^akn in au^ bie üorgetnelten ^of/ l^ofjlat vnb ^ol^' mit allen im juge^ornngen auö onf nu^ onb geiver geanbt-turbt »nb lebifli^ gegebn in ir nu^ onb gewer/ mit alln Iben etn/ rc^tn/ binfin, auc^ pimetfc^en ünb gemon^aiten/ bie ba^u gel^pren / onb re^tlid) ge^örn füllen / mie bie con fiUter ^erfomen ftnb/ ünb »nf »oroobern onb aucf) wir in nu^ onb le^enögewer ^erprac^it »nb inngel^aBt r;abn/ »nb Jaben onö baran fainerlep regten not^ le^enfcl;aften nic^f »orbe^albu/ wan few l^aben »nö ju rechter jept vnb ^»erapt bafilr gegeben »?nb aufgeridjt jwap «nb fumf^fgf p^unbt gut' wienn' Pliening/ baran onb bafur onö gar wol benuegt/ batumb fo geloben wir in bie obgenanten l^öf / l^offiat onb l^öl^er mit alln irn juge^örungen mit beö benanten oon 0Jei;bperg ober feiner erb^n al$ lel^enf ^ern l^anb^en inn' Sarffrijl richtig jema^n/ auc^ ben fauf mit ben rechten getrewlid^ jefdjerm onb je oerantwurten opt aller anfpra^/ fliö fotid;ö le^enö gebon^ap.t onb redf)t ijl in bem lonb jc ©tept/ Sluen wir baö nid)t/ waö fc^aben ft) beö fürbafer tiemen/ l^in^ friflen/ l^in^ jubeu/ mit flag/ mit tapbing, ober wie ber frf;ab gctianb würbe/ ben ir ain6 ober it fc^ein-yot |)ei; fftner trcw moc^t gefageu/ an alle flag/ onb an apb/ onbere^tent/ ni|et ir ainö fcl;lec^tcn Worten barub j« gelauben / benfelben f^aben alln mit fambt bem ^aubt--guet geloben wir in gan^ onb gar abjulegn onb wiberje= fetn, onb faUen fm baö ouf allem onfera guet/ eö fep erit) ober »arunb %\xt, ni^tSaufgenotneti/ onb fpf fem bauon tickten onb »veren ber lonbeöfütjl in ©fepr, ober fein 2(nbalb/ »DO fem boraufmetfen ober jopgen/ an oUe ffag onb tapbing^ ju marer orfunb gelten mir iji ben 58rief lepgelt mit meine «n^anciunben Snfia^/ »n^» i« merer gelengnig beö brtefö l)ab cbgenant' Sunfab Jpartenuelber mit vleižs gebeten ben (Sbln »ejüen^p^tltppen ))remn'/ 95erme6' ju ®re|, ba6 ber fei« Snftgt ou^ an beii t)tief fle^onngen '^at, börf) im »nb ftün I feineu erbn an fd^abn, barnnber mir onö o'ptnten, ßUe3 Wä war »nb ftet je^alben, aa^ gjnn^tic^ ju »ot^üer««, waö in bem brief gefc^ribn ifi/ onb geben nac^) d^rijit ge^ buib« «it^e^en^unnöett 3at wnb barnac^ i« betii ainem unb fumfäigtifiemSare, am f^in^tag nac& fanb 2tnbreötag ^eiUiäeti iWeCfpotteu, XLV. ßami« Bon atei&berg 6clcf;nt ©cprgen von 0er6erflcin Stet bie »Ort ßoiitab »oii ^artenfelb erfaufteit |)6fe, 145'c ben 15. ^December. Jpannö t)on Sne^bperg Söefenn mit bem brief, baö für m^ famb ber gbel onb Slitter ^er Sorg von i?er--terfiain i»nb pat mic^ im bie j^ernad^jgefc^riben gueter mei? tier Ic^enfc^aftt im lep^en, mann bie fein fauftö guet märn, baö ^ab irf) aUfo getan, onb ^ab im onb feinen erben mif' fentlic^ mit bem brief bie ^ernad)gefc^ribn gneter geli^en/ »üoö ic^ im iurec^t baran lep^en fol ober mag, atlfo bad er »nb fein erben bie nnn fürbaö oon mir i)nb meinen erben in leijenömepö inneljaljen, nn^en onb nieffen fnUen »nt> «lügen, alö le^enö »nb lanbefrec^t ift in bem lanb je ©teir, «nb flnb baö bie giieter: jwen l^öf, geiegen i» jtapgerberg, »nb jmap tai;I je^ent baranf, »nb ain obc ^joffiat, gelegen ju lewtterporff, mit oüen ww juege^csunf gen, bte 9e^nnb Sorg in bem v*»"^ SOItt orfunb .Jre6 briefs / ©eben ju ®re^ mit meinem onlpangunben '$)eb» fdjabt/ wan ic^ bte jept mein Snftgl bep mir nicijt gehabt l^abr om SDiitid)en fanb lucientag, ber ^e^Iigen 3unfd)= framen/ 2(nno bomint mtleftmo quabringenteftmo quinqua« geftrao ))rimo, XLVI. ©eorg »on ßetberfiein fiebet Detern, Stbte su ©t. ^aul, boä 3lec$t }u, bož »on ibm ecfaufte Stmt Sra^ofen wiebec juruifjulofen, 1453; 3. December. Si^Sorg Don ^etberflain, ber SUer, oergidj fiirmid^ enb all mein erbenn mit bem offen bti(f, onb t^uen funb flUec mäntflic^n/ ben et fiir^srac^t wirbet, Don wegen beö 2lmbbtö Sro^ofen inib ber lewt, @ült, »nb ©üter mit aller irr jugel^otung, baS wir >)on bem grwir^ bigen ^errn l^n ^setern / 2fbbt ju fanb pauluö im lauental/ »cn bem ))rior »nb oon bem goniient ünb ©otf^awö ba» / omb oir^e^n ^unbert gutben, oUeä guter wolg?» wegner v»nger onb bucaten gulbein/ nac^ innf)att beä fauf= briefö/ fo wir barub »on in ^aben/ gcfaufft l^aben, [Riun ^aben wir bem eorgenanbten 21bbt/ peter/ ben prior onb^ eonuent »nb ollen iren nac^fomen onb ©otf^awö bafelbö, ain fol4)ew frewnbfcfeafft getan/ onb tl^uen in bie auc^) wijfentltc|n in fraft beö briefö/ baö few onb allirnac^-fomen onb ©otf^awö baö »orgenanbt 3fmbbt mit fambtben lewteii/ ©ülten/ @tucfcl)en »nb ©utern onb mit aller ju--ge^otutig; alö ber benanbt faufbrief/ fo wir barub oon in l^aben/ lautter aufweift omb bie obgenanten oir(^el^en^un= bert gulbein oon un3 wiber löfen onb lebigen mfigen alle jar jerlic^en/ weld)ö jar few oni3 barub britflic{)n ermai\en ju weic^nacl)fen, fo füllen onb wellen wir in barnac^ ober ain gan^ jar ju ber fiinftigen weic^nac^te«/ onb in ainem ttionab barno^/ fo few »nö unö' futnb »ir^e^en^unbett gut gulbein ongern onb bucafen, aH guet in gofb iMib ge^ re^t auf ber roag, gänpc^ entrißt onb ^Jejalt l^aben, tt)t-berfaufä »nb Jöfung flat t^uen/ an wtbereb onb in be6 3tmbtö mit fambt ben lewfen/ ©alten, ©tucf^en »nb gu» tern mitaüen iren jugc^örungen/ nii^tö barinn aufgenont/ noc^ üorbei^albn, al6 ft) ona bie ingeantbwurbt l^aben^ gän^lt^ ana onf getvalt^ nu^ onb gemer/ in it gemalt/ nn^ tnib gewer mit fambt bem egemeltn faufbrief an alleö »et^iecben t>nb ivibetfpred^ea »viberub geben ynb inant' wurtten, füllen fem t>n6 barenfgegen ben gegenwurt» tigen miberfaufbrief an aUe3 ver^ie^n onb on alle mtbeteb au^ mtbet übergeben wnb inantmurtten/ an alln onfn fc{)aben, oUeö tremlic^ onb Dngeuerlid>, Sat aber, boö mir nic^t genn^Iii^ jlet hielten aUeö, baS in bem brief ge= fc§riben onb begriffen ijl, meiern fc^aben beö ban ber offt--genant ^bbt }3eter, fein (Sonuenbt onb ©otf^amä/ ober it ttac^fom bafelbS/ namen, mie bet fd)ab genant mer, fain f^aben aufgenomen, ben fevo it aina obet ir f(^einbof iiep fein tremn gef))rec^n mag, an apb onb an all annber pe* berung, iren fred)ten motten barub jugetauben, benfelben fdjab.en allen füllen onb mellen mir in gen^lid) ablegen onb miberfern, onb füllen fem baö ^aben auf alle bem, onb mirl^aben, eö fep erib ober oarunbguet, nic^ta aufgeno= tnen, bauon fol fem richten onb mern ber lannbeffuril in färnben, fein ^am))fman, ober met an feiner )laf gemoltig ift, mo fem barauf meifent ober japgent, baa i|l onf guter mill, ®ea ju marer orfunb geben mir in ben brief befiglt mit ber Sölen ©igmunöen ÖJogenborffet, Ianbf[cf)reiber in ©teir, onb p^ilifpn Bea premn', oermea'ju @ra|, bat)--ber oigen on&angunbeu Snflgln, bie id) obgenanter Sorg Oon i?etbet)latn mit oleia barutl gepeten l^ab, bo^ in pai» ben onb all iren erben an fc^aöen, mann ic^ bie^cit meirt Sufiat P^P mir nit^t gel^abt ^ab, «Snber bie pepenanbtri iWöi) Snjtgl tt^ wtii» mein üerpinbe, clleSboe war ünl) fict jc^alben aud) genn^Iid) je ootfuern/ baö in bent trief gefc^ribn tjl/ v>nb geben noc^ drt'i^t gcbnerb öter^el^enl^unbert jat »nb bornac^ in bem bret» »nb fümf= iigfjlen Srtfe, an» montag nadfj fanb 2(nbteötag. XL VII. Sif^of 5u®«r(f, ert^eirf ©eorgen Bon |)er6ec= (ietn £e^en fi6et einige ŽBeflfungen, 1455» be« Slooember. Sir olrei^/ oon gotö gnaben a3if(^oue je ®urf(^ ic. asefentien, alö mit t>nä' »nb »nfeö ©o^l^auö Te^en in bem lannb fernben l^akn löffen tieruffcn, baj für onö fomen ijl onS' befunber lieber Dnb gefreiwr l^er Sörig l^erberjlatn', ber eelter, onb ^at unö biemuticflid) gebeten, baj wir ttn bie na^gef^riben ©tufd^ onb guter »nferr le^enfc^öfft gerückten juuerlei^en/ wann er bic von tjnferm ©o^^aiiä onb oorbern ju le^en gel^abt ^ett, baö i^aben wir ge^an, »nb l^oben bem benielten ^ein Sörigen biefelben ©tuf^onS gueter mit 2««" jugeprungen Beritten, erb leiten ouc^ i»if[ennlicJ) mit bem brief, wad wir im ju recf)t leiten füllen »nb mngen, ülfo baj er »nb fein erben bt« nu fnrfcaö ooit »n0 »nb onferm ©ots^auö in le^enSweiö tnn^oben/ nu^n »nb nief["en futln »nb miigcn/ »nb »nö »nferm obgemelten ©o^l^öuö »nb na^fomen bauen gefrew^ ge^otfam »nb ge= wertig fein/ onb allea tiiu/ baö getrei» le^enfleut iren le^enf^erren fc^ulbtg onb gepunben finb jetun, »nb als le» ]^cn6 lannbea onb onferö ©o^^auö jKedjt ifl, boct> on6 »nb bemfelbn »nferm ©o^^auö an ber lepenfdjofft onb atinbern »nfern [ftec^ten onuergriffenlic^ onb an fdiaben, angeuerb, »nb jinb baö bie Stutd) »nb guter, »on erfl ain ©loaig^ gelegen ju Žilbarn/ ba 9iifel ©top^oit auffiljt, ainOionig itn pofenegf/ in ber ©rifen, ba pe^ Gr^arf, l^annfenS ©uti/ aufp^tr onb ben jel^ent «uf betfefben ©wotg/ Stm (tin jel^ennt, gefegenaufbeöSrobfiö öon lubtng gut, bober SStfc^ «ufft^t/ »nb atn gut an bee wijjpam baö aserti tnn» ^at, 9)?it otfunb beö irtefö/ ©eben ju ©re^ an g^^in^tag nai^ fanb fat^reintag, na(^ frijli gejjutb im oier^e^unbert ttnb fünfonbfünf^igifien tare. XLVIIL Sucia ooit 9lintfd[)ai&, ©eorg« oon0ec6fc|ieiuOi»terla|Tene SBittwe, leifief nad^ erhaltener OTfertigung 25erjt($t auf i^re ^»iratj^iSfor&eruns, 14Ö0, {»en 15. december- Srf) Cucep > ^crn Georgen oon JpetBarjlein, fdltgn/ 5a3itib, Dnb g)ern^art8 beö ŽRintfc^ab« / feltgen, Soi^t', »ergieß fur onb alt mein erben enb t^un funb offen« li(^n mit bem brtefe altn/ ben er furbra^t roirbet/ üo aegen meinS l^epratguta onb »ibetualö, fo mir uon benr benanten ^ern Sorigen, meinem (Bema^l, faltgn/ o'mac^t i(l n«c^ Snnl^altnng briefltdjer funtfdbafft, oon bem if melten ^ern Sorign, barub'anagegangn, umb ba5 pe^ be» nant mctn ^eprat^guet onb mberual l^abn nii'i>/ an ainem/ auc^ ^ern Zlnt^oni, onb l^annfen, auc^ fribreid^n enbSr-^arfn, geprueber, beö bemelten ^ern ©eorigen ooii batjlain, falign, ©un, onb meine @tei»ffun/ an ben anbern fapin, onf frewnbt mit orifm gutn willn onb mif= fen barub gann^ gerieft onb oerainbt, onb mir bafürgebn onb asifgeric^t ain ©umb geltet/ baran onb bafur mic^ genn^Hc^n rool genüget, barub gelob ic^ für mic^ onb aH mein erbn für ^emtign tag, onb ber briefe geben tfl/ oon be6 obgenanten mein# ^eprati^Sgutd enb »piberoallö ivegn ju ben egemeltn l^ern 3(nt[)t)nt onb ^lannf«"/ f^t»® teic^n onb gr^artn, geprueborn, meinen lieben ©temffun/ no(i> ju allen iten erben / djainerlap gered;tigfait/ f^Jrucl)/ ncc(> anuorbruiig, »ebet mit briefs noc^ an brief/ mit uiti, nod^) on rec^t, nid^t mer ^aktt fuUn tnugn, tt)ei>et »eilig r nod) oil/ tn f^ainerlap «jepö, alleS trew-lic^n onb on^euerlicbti; Db wit und aber barin ^nbertuer-gajjen »nb miber fot^ obgeraelt öerfd)reibn tätn, baö >uif» fetaU tnacien/ Groacien tc. Ä^iiiiig/ (Jr^berftog ju Di^etreic^, iu ©tepr, JU Ä^ärntn «nnb jugroin, ®raue ju SproU jc. 5Bef^enen/ baö onö vnfer getrover lieber gribend) 53oit* fd)er an feinen offen befigeltn btieff ain te^aufung onbSurn JU 5»rRcnfflb gelegen / mit fampt berufnen/ genant ber })«n^en jvinfel/ 2tud; ^aivfelb/ '?lcfer/ 5!Bifen/ aud; ira« barjuj Qe^otl, nid&ta ciupgcnomen / mit jr atler t)nb peglt® d)eä jiieje^orung, onfer Ce^enfdjajft unferö gürflent^umS «Stepr, öufgefanbt onb biemutfigfli(^n gebettn ^at, bic ünferm getreioen Itcben 2(nt^ont ^erbetflatncr, önferirt Sriigfd^n, unb gj^Feget ju giirjienfelb, geruec^teii juuet» leiten, SBan 3in bie »»eillenbt 3örg 93oiffc^er fein eettec juf^auffen geben ^et, bö6 ^oben mir getan r vinnb Ijjaben bcm benanten ^erberjlainer bte obgenanten belpdufung/ Surn/ 2(uen, qJarofefber, 2(cfet onbSßifen roit jren jiige^orangen »erliefen, onb leiten wiiJentlic^ mit bem btieff/ wir äurec^t boran »erleiden follen ober mugcn/ 'Mffo baöet ünb fein Gtbrn/ bie nun furbaffer obn vnö »nb unfern et-ien in Se^enroaiö inl^oben, riii^n onb genieffn folln unb mfigen/ allä ßel^enö Unnb CanntSrec^t ip/ »ngenerlic^ mit »rf^unb beö SBrifp, ©eben ju am »"t i*^«» ©untag Subica tu ber gajlen, S^rijli gepurt im »ier^e^en^ünbert ünb itn Huap nnb fecb^igijlen, onfera ^{japfertumbö im 2(inblefften, onferöfKeict)« beö 5K6tnifd)eiT im swap onb jivoin^igii^en onb bes ipungerifc^en im oietrtett L. Äaifcc Scicbrict» fiererint SfiiWit oon ^crbcrjfeitt übetr bfe »pti ^annfcn ©att etfauften ^uben, 1467, ben 23. ^uliuž. SßBir gcibreirf)/ o'on gotg gnaben SKottiifclier fa^P, jn' «Uenn^eiten merer bcö SJeic^S/ jn ^ungern / Salmacien/ (Sroacien IC. fi'mtg, ■^erlog ju Oilerreid»/ ju ©t?ir, ju fernbcn ünb 511 frain, (äraue jit Slirol ic., $8efennettbaj VMi3 ünfer getrewr Jpannö ©all an fein?m offetin befigelren trief, act)tbaibe ^ub^n, ju flapping geteqen / pnferr le^en« fcfiafft vnferö fiirflenfumbö ©teir, aufgefannbt, Onb bie' wuticlirfj geboten ^at/ bie onferm getreten lieben 2(nt{)o= Ilten ^erterjldinet äuuerleilpeii, wann er im bte »erfaufft ^iett, baö ^aten wir getan, vnb i^aften bemfeifcen gerbet» fioiner bte tenlrten «c^t^albe ^uben uerli^en, onb leiten ttjj bie auc^ roiffenntlic^ mit bem brief/ tt-.iö »vir im iuSvec^t baran »erleiden füllen über miigen, alfo baj er unb fein erben bie nit fitrbafer oon »nö »nb vnfern erben in leljenf-jDeiö tnn^aben/ nu^en »ab nieffen füllen onb mügen/ alö Iel)enS »nb lannba Stecht i|l, t>ngeuerlic^, SO?it »rfunb be« iricfö/ ©eben ju ber 97e(vnftat an ^^in^tag »or fanb SocobStag im vir baö ^aben, baö xd) pej) ^ah, ober fünf-' tigflic^ geminn/ fo lanng vn^t baö ic^ ir Dafür nam^afften ©tufc^ güUt t>nb ©uef oerfdjreib ober oermad^ auffimf »nb fübenf^igf pl^unbt gel^ järtid;er güllt/ onb wann baö iefditec{)t / fo f"! mir mein perfdt)ret)t)iing ba enfgegeii «>{• beroino ^eraiiSi^ebcn werben mir ober mein ecbeti, le^ett fi'ir (e^eii/ ap^en fur apje«' i" fcefctaibenn^ept/ ob bao tvdr, bas id) ofcgenannter annt&oni oon Jptrier-flain oor öer obgemelten meiner lieben eelcidin ^uroffraw mit toö ee-afc^jeun^, ünö fep Dann mein nag)! (Scben er= monbf / unö ir bcrait oufric^ten ynb geben ad)it^ulb ^unn« Bert ^jfutinbf pfenning, giiet fanbefsperung,in ©tepr, fo fol bi? benont mein liebe l^aii'ffrdiv aUeö bed ©uetö unt» grba abtreten üiut^r^cgennfid^/.barauf fp bann oerivepjl: lüorben j(l, unb fol fotc^e lofung (Tat t^un 5iüifcf)enn mein» nagten unb SSafnnoc^t, onb jio ct;aint'r anbern ^citt met pirt Sar/ onb bie inner3atffriilndc^ cnö' bapber freivnnDt 9iat iviberumb anfegen/ onb fep ic^ ober mein erbn auf bie felben ©fiift^/ ©üllt obtr @ueter/ barailf fi; bann gelegt fein/ bamit fp bcmnac^ irm abganngf^ »ijT^ii jw oinnben, gelob ir aui^/ obgenanter annt^oni von Jperberjlatn/ baS olleö treivlic^ ji» fc^ermen onb jtt) frepnn/ t>nb raitbem SEf^tn jiüuertretn/ alö opir beö not befc^ie^t/ badte^eij mit le^nf^errnl^annbten richtig jumod^en/ vnb baS apjen fi'ir ai^gen/ al9 foldjö gemäcf)tS »nb uerfc^repbung 3^ect)^ »IIb geiBonn^aift iff in bem lannbt in ©tept/ ©ienng ir ober baran id)t öb/ ober ob pr id)t d)rie9 ober anfpro^ barin auferftuennb, »on warn iaö war/ oon onön wegen mit bcm 9^ect)ten / onb be6 fd)abeu nemen/ benfelbn ben öllen fallen fp f;aben öuf adcn bera, baö wir ^aben, eö fep erb oöer oatun^giit, inner Uinnbt oberaufTer fannbt/ nid)j5 anfgenomen, onb fol fp beö baiion richten onb we« ten b'lonnbeffiirft in ©tepr , ober fein 3fnwa[b , wo few barrtuf weifenn ober ^aigen, on dag/ an tapbing , ba3 i|T öHeö ün6'giteter will/ Daä fallen onb wellen wir tt; olleö aiifrid)tii onb wioerdjern an ,all tr mi'if onb fdjaben/ flüeö trewlidf) onb ungenerl'dj, beä jw ord)itnbt gib id) obgenanter (int[;öiit oon ipetbcrflrtin ber obgemeltenSJiubarft/ 9* jiietnet lieti^n l^auffyaw/ baö obgefd^riBn gentai^f tnb ü'fdE)reit)ung / SBefigellt mit mcinö ottgenonten onntl^oni üon ^erberjlfltn opgen cnl^anngunbcn tnpgtU onb beS Sbleti Dnb ©trenngen Siittet ^n ^oinrei^ Stinbtfd^abt, bö6 et fein Snftgil an ben brieff ge^anngen Ißat/ boc^ pra onb oU feinen erben on fd)aben, ben ic^ oorgcmellt' annt^oni ooit ^erbetjltain mit slcpfö barumb gebeten ^ab/ ohb buric^ merec (ic^er^a?)tt trnb sewgnig bet fa(^en/ fo žBe^enn td^> .^(jnnp pon ^etberjlain/ »n& fribreic^ onb Srpattt/ ge^ bruebet/ baö f6I(^ gerad(^t onb cerfc^teibung mit onfern »iUenn onb wiffenn befcil^ecl;n ijl:/ onb aui^ mein Snfigill an ben brieff gel^önngenn pab, vniet bie beruertn injigiU td) mic^ obbeflimbter annt^oni oon iperbennjiain unb all mein ®rbn oerbtnbt/ otied fcaö war onb jlet ju^allten tnb genn^lic^ ju uolfuetn/ baS in bem brieff begtiffenn onb gefct^tibenn tjl/ 35et gebenn tfl na^ fripp geburb otr^e^en» l^unnbertt tat onb barnarf) im .ain onb fubennt^igiflenn Sat/ am^untag oot onnfet lieben graionfog bet lied[)tmef. LH. S)orol5ee oon ^riebbetg »erjid(jfct öuf i^rc g^orbentngen an Stnton oon ^erbetftein/ >473 / beti 25. ^uIiuS. Sd^Äotot^ea/2fnnbre beöfa^j^nfloin'/ falign, Sod^f» tetf onb beö gbln oejln ^iangra^ fribbetg' eleic^e fraW/ 58efenn cffennlic^ mit bem brief, allu/ ben et für-))rac^t wirbet, alö bcr gbl onb Srnocft l^er Jlnt^oni oon ^etberjiain @ett[(^ult/ obergob/ ©eridjtö onb briefe auf ettlid) giiett', @tuFd) onb ooninbt ^ab/'alö b^ ban in ben betnelttn briefn flärtcid^n bcflirabt, benont, on mein oättlicfe onb muetterlic^ ®rib ftnb geioefn, innen ^att, barub id) jw bem benan l^ern 2(ntf)oni «nnobrung onö 511« fprud) jcl^abm oermapnt bob/ auf foId)6 ^at ftd) ber cb^ jjenann ^et 2(ntl)oni mit iviUn onb wiffn metnö liebm ob« genan Ipawfroirtö öuf otn emigö etinbt mit mir gann^ gerieft »nb geopnbt/ onb ain gann^ üodigö bennuegn bflruB getan/ 5W re^t' ^eitt »nb an flün fc^obn, in ber ntapnug, boa id^ benan 2)orot^ea imb «II mein grbm noi^ <»nnbr nperaant von unfern wegn ^e^unb/ »on bato beö iriefS, noc§ ^infur l^in^ ben eebemeltn Ipern ^Tiit^oni, atln fein erben, »mb biefelbn tenontn ®uett', ©tufd^ onnt» varunbt ^Mt, riidEjtS barinn oufgenom/ nod) ^inbange= fe^t/ f^oinerlop iuefprud) no^ anuobtung npmetmet ^abn, noc^) gewinnen fc^ulln, noc^ mügn/ ttteber mitt Stec^f/ noc^> an Sve^t, ©eijlletc^/ noc^ welltlii^, in f^ainetkp weife onb maffe/ ivic »t)ir baö innbetf erbennfpn modrin/ IrewHi^ flngeuet/ ?£ßan id) tni(^ benanfe Dorothea, bet« felbu ©ueft/ @tucf§ ünb uaninbet ^flb flller mit »illnonb wifftT raeinö benan ^awfiüiettö für mic^ all mein grbm gann^ ünb gar oer^ign l^ab, unnb oct^ei^n onö aiid) bec »iffentlic^ in fraft bifed briefö mit aUn gerec^/ttigfoiten onb frepbaittn, fo wir barauf gehabt ^obn treirlidt) angeudr, Sattn wir ab' beö nid)t, alS oben gefc^iribn fiett, »nbtpaö fc^abcn fp be§ fiitbaö nem', ^in^ frifln, ^tn^ jttbn, mit flag/ mit taibing ob' wie ber fc^abn oUer genant wirbet, ben ic aina ober ir @d)eini)ot pep fein tremti mo^t gefagn, an at)bt onnb an aU anb'r bewarung »nbe= tec^fnt, ^benfefbn fc^iabn atln mit fambt bera ^airtgiitt, ge= lobm wir in gan^ abjelegcn vnb wiberf^efetu unnb fullen fp baö ^abm auf allm »nfm grbra unb gntt, nid)ta barinn aufge^pgn, onb fc^ol feiv bauon rieten »nb »trn beclann» beöfiirft inSteir, ober fein anboUt, wo fp barauf wep» fennt ober ^aigennt, iaö i)! alle6 onf gutt' willn »nb bea jW ori^unb gib egenon Dorothea bem benaun Ipcrn 'Jln-t5)oni atln fein (grbm ben brief unnber bea (Srwir&ign onb geifllid)n ^errn, l^ern 5eonI;arten, 5Brobil sw?5oraW/ ünnb bea gbln onb t5e)len Eafparö Harber c» t'eon^arttn orfn-pcf^n an^anngunb« Snpgtn, bie mit fambt mein be« rürffn l^awfivtrt mit uleie barumb cjepetn l^attm/ bod) bent ©otf^aipe 53oraw, in unnb irn £rt)m/ on fd^aöii, Dar» sinbcr id) mic^ bcnaii ©orot^^a mit mein treivn on opDeö« jlatt üer^tnbt, fur mic^ oll mein gi'bm onb für meniFlic^, alle Snnfjaltung beä kiefä ivar unb flett jebßllcn / ®ebm nadt frijli gepuertt jtv gtibiverig üir|eönl^un&rt pnnb rar-nad) in bem brei) enb fübeni^igiftn au ©annb 3«-cobötag bcS ^eiligir jroclfpottn. LIH. ^annž, Sfnfon/ ©rCarb unt» §'rte&ri(5 Pon S^irbecfTcin ff)etlcn iOA »aterlic^e Crbfc^aft unter fi<(), >47^ / 5Q. Sännet: *). 9f?r. i. 3t n t o n 6 n t M < f- So^^anna/ 3d) ^ribreid;,. onnb ®r^art, triteber oon ^erberftöin , aSefennen für onnö onb all unlet grben, onnb t^uen f()unb_t offenlid) mit bem brief afJen ben ®t fusbrad)t wierbt/ baä wir mit »nnfern lieben g5Yue= bern, Jpern 'Jinl^oni üon iperberjtein, ain britberlid)e vninb rid)tige SaiOung getan ^aben, »nb t&ni^n and) bte miiTent^ li^ mit bem brief/ unferä oaterfic^en grb onb ©uetö^ onnb tjl boö ber t^ail, ber 3m ju feinen t^iail gcuallen ifl, alö baS aßeS ncimlic^ ^»ernad) gefdjribea fieet/ Stem üoit erjl ill 3m genatlen an bem gefd)[i)g ^erberftain ber hinter gann^ mit fombt-b<^m ^öflein, an ben Surn eüea tnnbt/ Dar^ue 3c6 3"! obgenanter JpannS i5on l^erber® flain/ biird) meinen tat)I/ fo mit geuallen t|}, (Sin weg *) gine Dicrfac{;e Urftin&e, in beten jeber brci) 2^rf^^cc gegen einen fid) octpftic()teu. 2)a biefe iibrigeiiž fmcf)» (iabficS gteic^loutfiib (inb, inib unt in bem 2(u?ninfl|je ber SSefi^nngeii ficf) unterfc&eiben/ fo roirb biet »onbrepeit betfelben etu blcfet Slu^jua ongefefjt. ein tmnb anS/ 3iii »nnö feinen/ na^ alle» jten not« turfften fajfen fol, »ngeuetltd), bö enfgegen fofl 3d) genantet 'Jtnt^ont oon ^erberilain, meinem Jörueber bem ^annfen Sore/' ^cuggen/ ©eng onnb (Stigen barbutc^ »nnb borauf/ Sc^ v>nnb bte SUlein tn meinem t^oil gef^Iof ole ^fllbö ^ielffen 5uraad)en/ »nnb mit fambt 3m l^elffen bte 'Sore jubewarn, bie iBTetu onnb bie fein ®in »unb jalaffen/ 3m ijl and} barque geuaden, ber 9?eitjlaU tnbem SOJapr^ioff, m;t fömbt ben itdUen babet tjnnb- bte groS wa^ geii^uten, oi/nb ber ©arten aiiit) battei,- Stem baö 93eat tjtibt^r bem ©tanngl unb baS (Sal^äd)/ alö fp mit 9lattt ombfangen fetn, Stem boö ipolcj 3m Cac^ / ftoffent an ünnS übgenant ^ribrei^ pnbSr^art ^ol^, Stem baS Jpol^ tm SHigl Stem Jpap^ot^ bet Ž5ifd)off|lotf, feer t^ait gegen ben Stem baö ipoll ju g>fiimbborf[> genant ber ©piegl/ ond) an mein obgenanten griebreidjen uon ^erberftain fjof^ anfioijent, Stem bie l^alb »vifen am grifee/ ber ober t[;ai[ gegen bem ©treitfurt, Stem falber tüeingart am l^üetl^jüpl/ an niici^ obgenanten l^annfen von l^erberjlain Weingarten jloffent, Dnb mit bem onbetn 3?atn an beß ©otfrtben weingart, wnb ein Weingarten barnnbter^ genant ber iliU, öIö er mit 9?otn iimbfangen Stem ein Weingarten, genant ber Seiifer ju 9Snngern/ Stent ber t^ail in bem ff;rautgörten/ unnber bem gefd}rog f)erberjiatn gelegen/ 6ff-, aU mit iren juge^orungen, Stem €anrat ju 9lamafd)a^en ^rucf^er am Ä^ulbm, Stem bie |)öff JU fjartmannilorff, aud) mit tren juege^orungen, Stem ju sjMambborjf ain l^off/ ba bet ©c^ebl aufft^t, oin i&off ba ber ^ann6 am Ort aufjl^t, bie €ben / bie SofS ombt» mann tinb fein mitt^ail Snnen gehabt t)abeu, ain guet/ ba (Triilan S^atnifejne ©un auffi^t/ ain gut, ba '|iainric^ S£)?uirnet aufgefefTen i|l/ Stem beö g^Iob^rfcoff, ain guet, ba bie SWannbltn quffj^t, Stem bie aJhiIl am ©tye^tfurtt, Stem jmen ^öff am Ceutf^ad)/ ba l^annS onbÄ^)auratouf-f]|en/ Stem ain l^of ju fjertmanfiorff/ Stem ain ^)off am roepnberg ob leberu, S'em baö gon^ gjerf^redjt am 50?ai» fpnberg, Stem bie ^ernac^ gefc^riben gueter im ßnnPal: ^e^fl Sill ^itdjac^i/ ^Ijunö an ber Ä^penac^ / ©teffl an ber otern (SdjWöta, Stem bie wife« bafelt»? Sm Snnflal/ genont 3nt obermert, Stem baö guet, U ber2(pfer aufft^t/ biennt 3m ahi pljunt g^t)ennig, otib fol bem {u ftifftcn ju jleivren l^aben, Stem aitt guet, bo Sorg SeUtfc^arn fluffi^t, Stem bte obet 5« Sniing »nb bet brittait beö SSBeinje^ent auf Saurnpetg, bauon fol er bem paaret JU Srniiig fein gerecfctigtait geben, Stem bet ie^ent cmt> brtö ^erbetjlain, wepn tftib Srapb foil aUe Sat aU nem geuaUen cnb bet gltifl fol bag (£rjl jar onfof)en £ins junemen, S'eni bte.Ceuten in ber Ä^ilamb, üom ivagilattt en^ fluf ben S,rteffcr, onb bte CcwteH gegen ben wagflaia über, »nn^ an beö Jpuebntet grb/ rait fambt ber v»if<^i»atl) bafelbö, berfelb grunb i(l t)ebem geniain panb fein cnuer« t^aiU mit Sren juge^orungen, enb follen bie lent our bee weibenjlouben Sren gefuec^ ^oben / oUS »on oUtet ^erfbo» men St^m ber obgefd^ribn t^oil on besn gefc^Iof/ ©tticf^gwltn onb guettern, ^at bet obgenont unnfer lieber g>rueber, i?err ?lnt^ont »on ^erberftain, mit gueten (ViUen gern Don unö ju feinem t^oil genumen onb ain gan^eö be» nuegen bouon gelobt/ «nnb l^aben S'«/ Sc^ obgenontet ^annö gricbreic^ »nb gr^ort, gebrueber oon l^ctberflqin, für onnS «nb oil onnfet grben ben «otgenonfea feinen t^oia on bem bem gefc^Iofi ^etbetfioin oud) bie obgefdjriben (gtuf^ @ult> grunt, QSifdjmatbcn, Sßiltpon »nb guetern mit Stnnfen enb biennjlen Sc 9eöeö mit otler feinet Suf ge^erung imb Diesten alö oon ollter ^^erfbomen i|l »nnb ^e^ mttJK^in ombfangen, (^ingeontbort/ onnb onntivortten Sm bie ouc^ ein, miffennblic^ in Scofft bed briep/ olfo boö £r önb fem Srben bomit l^infiit l^annbeln onb t^nn mujen/ mit va-fd)atfen/ maiden ober geben, »veinb fpwol« len, oiö mit onnbern Sren oigen guet/ on enfer oiib al|[ ünfet Srben Sttimg, Jpiiitetnug »nb wibcrfpted^en, »nb behalten onö ou(iö f"t heutigen tog, batum biS briefö/ f^oinetlep seted)tigfait bfluon/ »venig, ne«^ ^ih in fN' Mctlep wetö/ (lufgenomen ob et S^fö brttauS üetF^omertt ober »etfauffen «joUt, fol Sr »nö anbieten oiit> ond ober onnfer ainem geben in oin a3ruebterlid;en onb Cannt» Icöffigen f^auff nac^ unnfer freunbt 9?at/ bct pebprt|)atl ain barque geben fol, woUen ober moisten wir aber barque nit f^ttmen/ fo mögen fp baä geben, werab fp woHen/ auc^ befc^dc^ t baö jit)ifd)en onnfer onb few auferjluenbe/ fo fol gt »nö auö beöfelbigen feineS t^ail gefc^Iop f^atnen fd)aben t^un, nod^con ben feinen geftatfen jtt t^uen, Sreulici^ onb ungeuerlic^/ gS foil aui^ berglter Dnber ounö vnb »nnfer grben beö 07ambS öon l^erberftain le^entrager. fein, ben anbetn an gitetern onb Stedten unnergriffenli^, ob onnfer aitier mit tob abging, onb nit Ceiberben ^linbter Sn» lieg, baö ©uniDC' ten, onb ju töd)tern fänib,.fo fotl «nb mag bet Sltet onnbtet onö gebtubern oon l^erberflain biefelben S;ö(^fet Ber^jeprat^en mjt apnem l^eüratguet unbt ferttigen nac^ ber nec^Pen freunbt SHat, onb baö annber guet foU (St onb fein 35ciicber onbt 3r gtben, ba6 @un fein, mit eiiianb Srben, SBdr aber, baö vnbter »nö ainer obet raeniger mit 2;obf abgtenng unb Ceiberben-^interonnö liefen , baö ©im »nb bei 3ren oogtpacen ni^t wären, ber foU ber (Slltet Oer^ob fein , unnb Sr nu^ onnb ©ütt Sinnemen »nnb bie »envalten v>nnb getreulich futlegen alflanng, onn^ btefelf bigen folc^ 3r ®rb vnb guet ginjuantwurtten, Sreülid) ünb gngeuerlirf). Stem ed foil aud), ob etwa oil in ber tlpailung oergejfen würbe, l^infür Sßrueberlic^) in bie f^ail= lung gelegt werben Stetilic^ onb ongeuerlid), Sreten wir ober onnfer grben auö ben obgefc^riben ^uncten onnb'Jlr^ ticeln, 3""bert auö ainem ober menigern, 3" weld^erfei; waiö baö wer, welchen fc^aben ber obgenant pnfer lieber ®rueber, iperr 2lnt^oni ooii {lerberftain, ober fein giben furbaö nemen, mit (£(ag, mitSaiting, ober wie ber fc^a» ben genennt wör, ben 3c atnö bei feinen trcwen mod;t ^efagen/ an "Mpb wib «11 annbere bemorun^/ entierec&tent/ beii ioben wir 3® ab^iilegen ynnb iütb?r jii ten, cnnb füllen fp ba6 ^aben auf all ünnfer feab »nö auf alle bte/ wab wir ^aben / Sä fep Srb ober »aarunbt guet^ nid^tö aufgcnomen/ ütib foU fp alleö fc^abetiS/ »nuetjogen-Itd) 011b ivenn onnfer lanbffütfl,'o&er fein gemalt/ ober ain pegltc^e i^eccfc^aft batunbec onnfec ^aab onb guef gelctjen tf^/ fP barauf itetfent, an Slag, an SatDing/ 93iuib beö ju QSrf^iinb geben wir obgenante, ipannö, griebreic^ onb Sr^art,.©ebrueber oon ^prbcr)tatn/ bera gpnanfen onnfern lieben ^riiebetn, l^ern 2int^ont oon ()ef bcrilain , ben b.-ief befigelten mit onnfer olkr brepen aige« an^aigitnöen 3nftge(n/ 53nb ^"aben barque mit »lei6 gebe ten ben gblen uni) Srngejlrengen 9?itter, ^eni Dtten »on C>iatmannjlorff OHb beii Sblen enb wefilen ijannfcn Stecfjf? ler jum SJ^iiu^auö, baö fp ire Snllget 5« bem unfern ju ge^eufnug ber fad^en aud} an ben brief gebanngen ^abent< Sorf) 3n »lib 3ren Srben one fc^aben/ ^JSnnber bte benan» Jen (gigiU alle mir onö obgenant Jpann^, ^riebteic^ onb Srpart/ geprüeber oon ^erberiTain/ uiib all onnfer Srben oerpiiiben, alleä baö war onb j^af jti^alfcn pnD gdnn^lic^ ju oolfueren baö an bem brief gefdjriben fiet/ Set geben t|l alö man jellt rad) Srijlt geburbe oier^e^enl^nnbertonnb barnad) in bem fi'inff onb ftben^igillen Sare/ am montag oor onnfer lieben fraioentag ber Cic^tmefg. 97r. 2 Jj) a n n f e n g ^ n t M ' ^ *)• 3tem öon erfl tf! 3ra genallen, J'er turn onnb bce niitter llofb/ ber 3nnber ©rabm/ onb ber Swinger, oon f) ©igeutlid) Site. i, meil ßannä ber erligcDorne ouž ben 53cübern war, bocl; ba btefe fclbfl in ben Urfunbei» L'iiicii Untecfc^ieb biobatfitcten, fo liegt au«^ l;iec an ötcfcr jufattigcn Söcrfe^nng wfiiig bavan. bem turnlem tiö on bte Äl^tt^en, ennb «in ©anngf^ auä meines oBgenanten .^errn »on Jperterflatn ^ofletn m ben Surn/ Sm tjl oud^ barque geuallen ber grog @t«br/ brepvStdll in bem Dc^fenlpoff/ bte Sinfort ju bemfelbigen €7tabl/ t)nb atn ^lutn, ttis eS bann eingefangen i|l, Stem oin@artn cnbtet ben ©tollen onn^ an ben®raben, Stem otn Ä^raufgarten/ alö er mit fHain umbfangen tft/ an niet= ne3 obgenanten Šf^arten oon ^erberjiain Ä^rautgarten »uerunbt/ Stem ber gemauerter S^af[ten auf be.n Äjietlet iei bem weperlein, »nnb ain gorten gegen ben S^affien, ata Sr mit aiain ombfangen ijl/ Stem baö 5SeUt »nbtet bem Surnlein t?nnb ba6 2>orna^ baron/ Stem bie Oben, fioffenton mein/ griebreid^en won Jpetberjloin, Dben, S'em pen gann^en Srap^l^off/ itellf, wifen onb ^ol^, ol6 baö alles pe^ mit SJain omtfangen tfl/ Stem baö ^ol^ Sm Sadi)/ an meines obgenanten Sr^arten oon iperberitoin ^ol^ mit Slain (ioffent. Stem aiu ^off, bo ber Sro^sper auffgefeffen ifl, als ber mit Oioin von «liter ombfangen i(l, Stem ain Weingarten, genont bet mit Ä^ellet »nb ^reß/ fioffent mit oinem Dloin on mein obgenonte« ^err 2lnt^ont von .^erlterflain, «nb mit bem annbern Stain on be6 Srueb Weingarten, Stem oinweingorten, genannt ber ^oferperger, ain roeingart/ genant ber ©pt|er ju vnna gern / Stem ain l^ol^ ju ^luimborf, genantn in ber feitn, Stem ain mifen Sm d^Uem, ob be6 ©treptfurt, Stem ain tt)ifen ju ^artmannftorff gegen bem ©trep.tfurt, Stem oin 5DJÜII, iwen ^off wnb ain @4)mitpta.t am Seobnfpac^ mit Stem juge^örungen, Stem brem gi'ittee auff ber weiben^ fiauben. Stem oin ^off, an ber 3epl/ Sn ber (Stubrnper^ get p^ar, ba pe^ ber (Simon Stem ben l^olben 2Karf^t ju ŽBifc^olfftlorff, Stem ^annS Siic^ter, ^annS Ä^romer/ ^annö ber ©dnngl amt>ii1ep[ ungleich/ Schier« .rodgerin, SKdnnbl iveber, ^onnS fdjuefler am fannt, 931:-teid) fleifc^i^af{)er, ^orrer Sm ^ol^, onnb ber g^^arret biennt t?on oinem of^et tei bet gJcifftutim filnff js^enni^r Sind onb ©teuer »nb alle Jperrlic^fait/ Stem ben Ipoff ju SBetn^jeri), ba ber Sumbf^tern «ufgefeffen tji, atn ^off, ba ber Saf^I flufjt^t, ain ^off ba ber ?)eter auffp^t, ain l^ofjlat/ ba Sratö aufft^t, Stem ain l^off am SHofenpetg, ba bet Stijlaabl aufft^t, atn l^off tm fc^o^en, ba bee G^ert auffi^t/ Steni oier l^off in bet ftefa^ onb jmo l^of^-fiet mit alien tren Suege^otungen/ Stetn uiet ^6ff ja ptfef^^ florff mit aller Stet juegel^erung/ ennb ain babei/ getiantber Dben, Stem jwen pčff ju ^loimboirjf, ba (^el ^ecfi^ onnb SKic^I SSKapt^ouer aufp^t, Stem btep l^öjf ba JU 5!)?on @t(^erj!ovff biennt üon atnemiDattigarfeiittm galler^erg pben ac£)t[mo)l/ 3t«m 9?uepred)t wädjmann oon ^tet^tnanfiorff bient oon flinem roeingacten am ^allerperg, fi'inff 'ilü)ü moji/ Stem Sctjlan 9?ecfber oou ^artmanfiorff Jjient oon attiera tveiit» garten am ipallerperg am ©mer niofl, 3tem Stabenjagl bient won aiiiem iveingarten im ^aUerperg anbt^alb 2ld)tt mo)1/ onnb con atnem Weingarten im perglein annDertt)aIb moji/ Stem 9?ueprec^t 3)fülner ju ^off biennt oon atnem tveingorten am J^allerperg anubertfjalb ^i^tl moit, Stem SHtcl g^amernfnap bient von oinem Weingarten am jvangrabm j>vop moji/ Stem ber l^neuer oon Cied)--tenecf^ bient won oinem meingarten fünjj mojl, Stern ©cbmit in ber @^irni§ bient oon ainem Weingarten am walbnerperg oier 2(d}tl mojl, Steni S^nnrat öm weinperg tei Cebern bient öon oinem meingarten fünff unb »ier^ig Pfennig, Stem ber obgef^rieben t^apl on bem geft^log, @tiiff), gültn »nnb giietern ^at ber obgenant v>nfer lieber asrueber/ JpannS v>on Iperberfiatn/ mit gueten willen gern von unn6 ju feinem t^apl genomen ynnb ein gann^ ben««' gen bauon gehabt. 3. Strafte 21 n t ^ e i L Stem Don (£tjl ifl Sm geiiatlen baö duffer an bemgefd)Io^ ^erberjlain, oon bem Snnbern graben,»n^t »ber ben aiilTern, ba6 Jurml Sm ^minger unnb benBwifi? ger gegen ben aiiffern graben, vnub ben groben oon bem abfa^ bis an baö waffer, Sm ifl aiic^ barone geuallen bt @tubm, Sanbm »nnb ber jlfinen Ä(;eUer/ mit fambt ben ^)off onb ©fallen/ allö ed mit žKain ombfangen ipt, Stem ber gartten ob be6 aUten gemeper, an meinea obgenanfen ^ern Jlnt^oni con ^erberflain gartten (loffcnt/ unnb barque ben gartten unnbter beö «Uten gemepi-r, alö fie mit Sewn vmfangen fein/ Stem ben Ä^rautgarten onnber bem ^ctBerilafii/ aud) an meind obgetionten l^ern2(ntl^om t)on ^ciberftain/ Ä^rautgarttirn fioflent. Stem baö ^ol^ im £aad)/ on onnö obgenanten ^iannfen pnb Ijern ilnt^ontoon ^erberfiain fjöl^er jloljent/ 3«ni Ö0Ö ^ol^ tm «Uö e6 mit atatn orabfangcn 3tem bic ^alb ivtfen/ bet »icrtt^aill am Srlfee/ an mein obgemeUten ^frrn 7(nt^onp con ^erberptain tvifen fiolJenf/ Stem bet gann^ f^aafer()of mit aller feiner oüä er mit Slain »mbfangen tfl, Stem ben l^off, ba ouff bcr Sepl aufgefeffen ifl, ain guet bafclbö, ba ber Ceo^jollb auffi^t, St^ni ain ^off jnSalc^atn/ ba ber^egfi^enSagl auffi^t, Stent ain^of iu f^ulmern, ba ber SJigl aufffi^t, Stein ain guet bafelbö ba ber gr^art auf|i|t/ Stem oin guet ja tveinperg/ ba ber l^erman aufgefeffen tjl, oin guet bafelbö ta bet^acf^er auffgefeffen tji, ain guet ba ber SJabrnjagl auffgefeiJen ift, Sfeni Sccf^I äu »einperg biennt oberlannb fnnff onb oier» jig^^ennig/ Stem ©ottfribt am ^uettlpitd)! biennt über« lannbt vier t?nb jwain^ig pfennig, S^em @audner bafelbd biennt t)berrannb fiben pljening/ Stem baö ^ernddjgefc^ri--ben g)erfl^red)t am weinperg/ ^tem bie oillnafdjin biennt »on ainem weingartten ainen falben gmer mcfi, Sfenj ^umel biennt »on ainem Weingarten ain Ipalben gmer mofiT, Stem ber ^uec^fdp bient oon ainem Weingarten ain falben Gmer mofjl/ Stem ber ^ollt ju Jptermanflorff bient pon «inem weingorfen ain l^afbengmcr niof?, SteniDfroalb am ^uecl)perg bient »on fainem Weingarten ^e^n 21c^tl mojl, |ann6 ©annter bient oon feinem Weingarten newn tnoft, Stem fetter am ^uectjperg bient uon ainem Weingarten breu 2tcl)tl mojl, Stem baö ^erff;werc{) am l^üetl» Stem bcr (Strig( bient öon ainem weingortten fiben 3Ic^tl mod/ Stem ^ortn^ofer bient oon ainem Weingarten fedjß ^lc^tl niofl, Srapper bient oon lainem Weingarten, ain Sar fed)d 5(d)tl mofi, unb beö annbern Sarö barnäd) fibent^alti 21ct;tl niofl^ Stem S)t«eb im btent oon öinem iveingartteii ofertl^alb liiia, ünb alleS be§ miiibetn Sar aiii falben Smec niojl, Stern ^uebmer jii fcinb So» ^aneö BiciU oon otnem iS^etiigarten aüi Sinet moti/ Stem ber ©otfribt bient uoti aiiiem iitcingarfcn fec^ö 2fcl)tl mofi, Stein bet grf^ler jii f^ni;bing bient oon aiuem Weingarten fec^ö Stern ber (Saufet biennt »on ainemwein» garttn fiinf 21d)tl niofl, Stern ber SKulIner in Ceobnfpac^ bient t^on aiiiem Weingarten fünf moffc, Stem ber Sffjenbt umb "oaS gefdjtoß ^erberpain , »ein »nb Srapbt foU alles ainem ain SargeuaHen/ ynb bet gftifi foil baö Sr|1 jar anfa^en Sinjunemen, Stem bie leiten in .set f^lam «om mogflain un|t auff ben Srneffer/ i?nb bie leiten gegen bem wogjlain ybet/ on^ an beS ^uebnier Srb/ mit fambt ber oifc^maib/ berfelb gnuiDt ifl pebem gemain v>nb ftnb onuert^ailt mit 3ren Suege^örungcn, pnb foüen bie leibt auff ber »veibeftauben Sren befued) ^aben/ «llö »on olltet Jjerf^omen iji/ Stein bie^ernac^gefc^ribengueter tnt2aue«= tau in Ät;arnnttn, yinb wolfffperg, Sn baJ Sanernambt, Stern ain guet/ ba bet fe^en auffil^t/ ain giiett/ ba ber Staffier aufgefeffen ift, ain guet ba ber ^Meber ouffjl^t/ «in guet ba bet ^lanf^ ai'flf|l^t/ ain guet ba bet Su"9 ^abpe^ «"fffi^t, ain guet, bo bet f(^aid)ena|l auff--fi^t/ ain guet ba bet Sanner aufffi^t, ain guet/ bet ^ac^er aufffi^t, Stem jmap t^aitl 3';{;ennt ani Ä^amnip ouf etli(^en guet^eru/ Stem brep giieter «mbi @urf|> in bet @t)i'oni^ vnb iai ©euentall/ Sfera jivapSail Srapbje^ennt am gJeubl/ bei; ivolfffperg Serf^rec^t unb wein Selpennbt »mb Die ©tat ŽBolfffperg/ Stem ^i^et, vift^waib »nbt jvilt^jan, Stem baö otgefc^riben flmbt baS bec ^prafc^ pe^uni» uon i?nnfetn S3rueber ßr^art Dnnb onfern Oettern ©ecrgeu/ »nrib fiepn^art, gejjruebern üon l^erkrftotn, ^ai/ mit fanitt ben l^ernac|)gefc{;rtbnen wein onbt Srapbtje^ennten, gJerf^rec^ten onb bienfien onö allen, l^erlid)fRaiten all ^albStix^ onb ^sl^unt aufje^e^en, aEö unö bann »on üttnfetn oattern/ fdligen, onererbt l^at, vnb fint 3m Don «nö iu tl^öillung jueget^aiUt ivorben, Stem ber cbgefc^ri* ien t^apl on bem gefc^Iof/ ©tufl^ / unb gültn ourf) gue» tern l^flt ber obgenant ünfer lieber 23rnbie2{(c^t, onnb ain loifen, genant bie Srawiüifen, afä fp mit žKatn ümbfangen ftnf, Stjm ain {jolj im SSacE), jloj[ent an Ceobenfpergl vnnö öaö Spmer^of^ jrotfc^en bet f^aterleiifen onnb beö wagilain über, Stem (jolben tapU in bera «^ap^ol^ ju fc^ofborff/ an ben Jparrei: fioffeiit, ynnb ain^ol^ ju ^laira^ borf, genant ber Ä^ogl, vnnb ain ^ol^/ genant bec ©ptegl, an inetneö/ obgenanten l^mn 2üit^ont «on l^er^ lerjlatn, ^ol^ fiojTenb/ Stem f^rottenborff mit aller fainet jugc^örung, 3teni baö gann^ ambt Q3nbfejrn Ä^aHefl^, in gJöUinger p|)arr/ ünnb barque baS gan^ ambt juef^ap-bing mit fanibt bem »berfennt ünnb ivetngarttn, 3(em baS ambt an ber ©affn, in Ä^uenborffer'p^arr, aud> mit fambt bem wberleiint/ ünnb baö ambt ju läutern mit fat» ner juege^örung onnb jiuen »veingärtten/ ainer am ^ct» fc^iac^etperg, onnb ber annber «ra flö^erperg gelegen. Stem ain gnet am ^uedjperg/ ba ber 9}eitl auffiT^t, Stern ain gnet, ba ber gJetter auffi^t/ S^cm ain guet, ba ber Dfwallt aufil^t/ Sfem oin gnet / ba berSvabmjagl aufjl|t/ »nnb ain guet/ ba ber[djuefler anfft^t/ St^m bie l^ernad[>' gefc^ribnen gneter/ jn gJIaimbborff, ain guet/ ba Sorg (jmbtmann aujttl|t/ ain gnet, ba 97iclauff' fi^t/ Stent flin g««t/ ba ^ainricf) 90htfner anfffi^t. Stem ain guet/ ba ber ^rac^er auf(]^t/ mit fambt ber ^offlat babei/ Stüiti ain guet/ ba ^annö (Saufer aufp^t, Sfi« ain guet/ ba ber^nef^niff; aufgefeffcn i(l/ Stem ain guet/ ba S^unratÖaufer onffi^t/ Stem ain guet/ baber®feic^= weit auffgefeffen ifl/ onnb jioo ^ofjkt/ ba ber 3pgeine«r aujfil^t/ mit fambt Dem 5WiUgarten onnb SOfulfdjIog/ Stem Drei» gueter ju S^rejjpoc^/ ain guet/ ba ber ©af^ac^e auflft^t/ Stem ain guet/ ba ipannö ft;tembjVr aufffi^t; onnb ain guet/ ba n)e(||{ f^rembfer aufffi^t/ St^'" for-fd)ai)ö JU tjierfmanjlorf Diennt oberfinnt fiinff jjljennig/ Stem (Steffan ju ffjalct bietu oberlennt jioain^ig pfjennig/ Sub bafelbö biennt obetlsnnt oietonb^roatn^ig ^jfjennig; 10* Stem Somofer am f^ulbm bient ükvlennt a^t ^J^ennig, Stem i)ie gueter im Siifiaf/ ain guet/ fca ber ^3etfd;net fluffjt|t/ öin guct, ba CeopoltSm oufffi^t/ ain guet, ba öer fc^iepi ju 2(pc^ «ufffi^t, ain guet, ba fceripfl «iiff^ |i|t, 3t««' ain äuet/ ba bec SSÖur^egger aup^t, ain guet/ ba ber ^i;tbolIf ftujffi'iit ^ ain guet om )3cannt/ ba ber @ilg aufil^t, mit fambt bcm ftfjmooö, 3ttm ain guet, ba ber f{;lam)3^er auffi^t/ ain guet am ŠKaumperg, Stem Safpcrl ju Cetfd^ern biennt S'm fec^ö me^n f;aljern, Stem uon ber ©uetermtfen fünf fc^iUing pl^enntg, ooit ©c^lat fed()6 fc^illitig fi^ennig, Stem SÖfofcr vnnb 2Iiit^ont ipolbt bient bem benauten griebreic^en Särlid; ain ^alt> }j^unf»t ^)^ennig, Stem von ber Sann fec^^ig pfennig, St«>n brittail .Sebent auf SHaumperg, bauon foH £r bem p^arer ju Srning fein gerecl)tigf"ait geben. Stem wein onnb2:rapb» ^el^ennt onb baö gefc^toö ^erberflain fofi aClweg ainem ain Sar geuüUen onb ber £Iti|i fott baö erfi Sar anfa^en gin--junemeu/ Stent berf^rec^t »nnb jepennt ju iptnterborff 3« wein unnbt Srapbt/ »nb mit fambt bem ^ierfc^je^ennt. Stem ba6 perf^red)t am pued)perg/ Stem 93eit bafelbö biennt »on ainem Weingarten oin £mer mofl/ Stem peter am p«ed)perg bient von ainem Weingarten ain Gmer mofl, Stem von ainem Weingarten, genafit ber ©tänngf, ain ®met moji/ S'em bie leüten in ber f^Iam, uon wa^ptain onn^ auf bie Srpeffer, unb bie leiiten gegen bem wagftain über, ünn^ an beö ||)uebmer Srb, mit fambt ber t)iic^iv)aib bafelbö, beifelb grunb ifi ijebem gemain onb ftnt onuer» tl;ailt mit )ten juege^örungen unnb foflen bie leüt auf ber wepbenflauben Sren gefuec^ (»aben, atö von aßter ^er» f^omen iji, Stem ber obgefd)ribeii t|)ot)l an bem gefd)fop g)tuf^ gült »nb giieter ^ot Der obgenant vnnfer lieber g>rueber gribereid) uon ^crbfr|iain, mitgueten willen gern Bon onnö genomen ju feinem t^jflpl, unnb ain ganii/^ be» nuegcn baran gehabt tc. LIV. Slnbtea« 58reunct;, gatitfežocctoefec, fijcid&t UcttjeiC uBcc bie ^lagOau&el bec 2Bittwe ŠSarbara von roi&ec if;reii ©c^roagcc oon ^cv6er|ieiu, 1482. — ■Jtnnbre ptainer, 5Setwe8' bet ipaubtmanfc{)afft tu ©tdr/ 33cfenn ofennli^ rntt bein brief/ oin Soniiffati tu ben ^crnac^gefc^riben fa^ett, unnb tun funb OlUeii, bcn n fut^iimbt, baö ber 2(Ileröurd)[eu^ti3tft fnrfi wnb |)etr, l^er frtbtid)/ Dvomtfc^er fa^fer, juallenn^citen merer beö JHeic^ö/ JU ^ungern/ Salmatieii/ groatien ic. funig/ fiet' ^ogen ju Djlerretj^, ju ©teir mein allecgene&igifler ^etr, mir bec jioittrac^t falben / fo gewefen fein jwifcfccn bea gDlen Dtib oej^en fribridjen fjetberjlainer oinö/ Dni> bet (gDlen ftciivn/ framn ^Barbaren/ weplunb ^u 2(nt§omen l^erberilainer, feinö Söruberö, fäligen, gelafTen »vittibeti/ beö onnbern tail6/ (Srnnftlid) gefc^riben onb beuol^en ben pelgenielten aSebentüifn fi'trbeclic^ ainen tag fur mt^ jufe^en onb subenennen, fp gegenainannber äu^örn, unb verfurfjen guetlicb jinieratn, mßc^t baö aber ni^t gefein, atfbann mit 9tccl;t jueniitfc^aiben, laut berfelbeu intfilon barumb aiifgangen/ ouf Spmiffton i?nb gm» p|)el^en ic^ beben obgemelten tailn ainen tag fjer gen ©re^, olfö auf f;eui für midi benennt gefegt/ unnb ju föflid^en tag v>nt) uer^ör ju mit genomen l^ab, bie (Sblenn/ firenngcii «nb seilen l;ern SBil^almen uon'Jfwrfperg, ^ern Safpatn »Iric^en »om ©robni/ l^n Xiietmorn SHintfc^ab/ l^ern ueitten oon ber Tllbrn/ ^annfeii »ranjn, £afp«rn i'om ^atb/ ©tfffan 3uben{;cfer/ gafpatn (Jjebinger unb ©€9= friben ©tainpeiS/ Sa nun beb obgemelt fail ge^orfamlid^ vor mir etfd)ineti ftnb, onnb ^«beu fic^ jubeberfcpt in iren jtt)i(ftad)ten »nb f)3ni(^cn/ fo bann ain tail ju bem ainu öern gehabt; ober ju^aben oermaint §af / au^ in Meb vnb »ibwreb genugfamlid) t>iib tiöd) olfen nofhiiften l^orn Iaf> fen, üriiib ouf üöl^ »et^örung (jebertail/ Jjabfti bte obge» melten oer^orer/ fo jit ratr genomeu ^ab/ «iib td)/ alä eomiffari ber ffld)en bsb obgenielt tait omb uol^ it oorge-meft jwitträc^t irrting önb fpruc^ mit ir lu-bertail tviUen »iib wijTen guetlidj onb genn^ftc^ berieft otib oeraint/ in oUer ber map Dnb form/ afö l^crnöc^gefdjribcii fleet/ ©eö etfien oon wegen oiiier l^av, fo auö ber obgemetten framit »nb irer finber tail beö ©fffoß iperberflain ganngen ijl, bie ber tenant fribric^ Jperberflaincr jumarnren laffen/ barinn bann bie fraw befmort fein Derniaint l^at/ Sjl berebt, bo3 bijfelbig f^üt, alfalanng ber frieg jwifc^en ber fapfetlid^ejt mapejlet onnb ben funig oon Jpungern 2c. werbt/ jubeteibea böc^) olfo/ baö gribric^ ^erbet(latnet burd; ba6 tljor fo ju feinem tail beö ©effog ifi/ ber obgenanntn frawn, iren finbern »nb ben/ fo S" 5«9f|črn/ ober ungeuerlic^ ä« 3n iegern; iren aaö onnb einganng mit onnb nadp allen irea notturfften onuerl^innbcrt laffen uiib befletlen |ol/ bamit fp-»nb bie iren bep^alben fain mangl ober abgonng i^oben/ in «llermap/ alö et baffelb t^or im nnb ben feinen ju irn not^ tutfften offenn l^altet/ fo ober ber frieg ju ®nnb fum)3t/ »nb few pc^ barnad^ ju I>cbentai,Ien bcö tl^orö jugepraudjen nid)t lennger oerain möd^ten/ ober aber baS fötlidjcr gin Dnb aufganng ju ber frawn vinb ber Sren notturften/ wie ütgemelt ifi oon fribric^en ^erberflainer nit gehalten würbe/ fo fol onb mag alfDann bie fraw wnb tce finber baS oorge= nielt t^urlin auS trem tail wiber offnen/ onö beS jii iren notturften genieffeu/ wie bann baS vorgehalten i|l/ an Ütittn fribrid) l;frberflainer feinet Grben onb menifg--leic^ö wtberfpredjen/ on gefarb/ bann eon we-- gen beö gc^eug/ groö onb flain/ aJii^'en, fugsltt, ißuluet/ ^peil, fo bet obgenannten frawn oub iren finbern ju bein tjorgemelten iren tail beö ©cffog geljört/ onnb oormaln in oinet tailung bar(^u gctailt/ berebf/ boö fribrid; ^er. 1/ t)er{lattier ber frowti »nb iren finbern bcnfelWgeii jeug |u tren ^annben einannfivurfen t>nb getien/ boc^ ba§ bte fraw bm ^etberjlaiiier ben groffen jeug ju tefd^u^ung mt> be* rettung beS ©eflop in ben friegffemffen ober l^tnfüt/ njeait beö not tun »irtb, ^cruot ju feinem tail bee'.®ef[og loffen otfo baö berfelb jeitg orbenIici() bebeffjt unb »nfc^ab^afft gebauten »nb t« avK^ ber jeug, ben fv) infonnber^ait ba^tn ^srat^t unb ir juge^ort/ ju iren ^an l^en geantmurt tcetb/ trewlic^ on gefdtD. Sann »on bed Sr^arbten >(?etberilat» ner/ fäligen, oerlaffen l^ab unb gutS wegen/ fö bet obge» melt fribtic^ Jperberjiainer 3nn bar^u bann bte obge» nieltfraw unb ire finbcr geredjttgfait tinb ®rt>frf)<3fft l^aben, 3jl berebt, baö fribric^ ^erberfininer ber framn onb ire« finbern oon alien beSfelben gut6 eingenomer »nb gntt »vegett/ jwifc^en l^pnn unb fanb SWertenötag / fd)irifi !unf-figen, wie tc^» 3« bftnn wepter ainen tag barumb bejii;n»ea wirb, vnb an well^ funb jn fernen bafelbd SWaitung tutt »nnb alfbann baffelb gr^arben Jperberjlainer faligen gelaf-fen gutalle6/ wie baö genannt/ ge^aiffen/ ober «?o baJ gelegen ifl/ Hainö onb groö ni^^it anfgenomen/ onb wie baS fribrid) Jperberftaitur eingenomen onb bi5|)er innge^abt Ipat/ tn jween tail gteid) gettaift/ onb peben tail ber ain tail mit fampt bein ^albentaif ber erganngcn onb etngeno« itjen nn^ werbn gefallen »nb nachfolgen fol/ 35od) baö few jubebentailn bie f4)ulbe|i fo ber obgemelt (Srl^arbt iperber» fiainer gemalt ^iet »nnb na^ feinem tob f^ulbig belibeit wdr/ oon berafelben feinem oerlaffen gut ueraintlicfe auf» rieten unb bef^aln trewlid) on gefätb, bann »on ^annfen ^erber^ainer/ fdligen, uerlaffen gutö »nb feiner tßctjtern wegen/ ba bebtait oetmain nac^ laut ainer »erf^reibung fo bie ^erberjlainer ftaben/ baS bie (6c{)ter fot^ ireö uaterd gut ni^t olleS erben, funbcc mit aiuem ^eprofgut l^inbaiu g?wet)i1: werben, cnb fp beö »berigen erb onb gutö erbett fein fiiUen, M few ftd) beö bif^ec ge^rau^t ounb wann ofcer fattt «t^i an reblic^) orfac^ enntert>t fol werben, ifl hf tei)t, baS fribrid) ^ertietjlaaier btefelbe\i/ ^attnö Jper» terilaiiier, fäligen, S;öd)tern, iiaci)i)tin bie noc^ ju. tren »ogtpcren Saren ntd)t fpiiien fetii/ niitfambt allem feinem »erlogen gut inn^aben, fp bauon, olö ftc^ 3m ge^ütt »nö iptnpt/ erberlic^i er^i^en onb aufnähten, bod) baö baö mit iV>i)Ten onb rotUen bet frawen befdjec^/ ge^fliinbelt »iib it flud) beiTetbeii gutö palben jcirltd) oon bem benannten frt» brisen .^etbetjloinet Sflaittung getan »erb, »nub fo bie tod^tern jii ireu »agtperen Saren 'fomen fein, (Srfinbt fic^ bann, baö btefelben toc^tern tr§ yatterä oerlaijen gut gar erben/ baä feiv bann jjitlid? babep peleiben füllen, 2ßdr ■ober bee nic^t, ©unnber b«6 few mit «inem I;e9rat3ut Ipinban geric^it werben foltten, wie bann tr Verfemen »or geftannbew ijl, waö bann ober baa, fo Sn jn ^epratgut pnb ferttigung geben wirt, beffelben ,giit6 üer^annben be' leibt, ba6 füllen auc^ beb obgemelt tail ju ir ijebögrbfdiafft Dnb gerec^tigfait glei^mitainannber^rben, tailen.unb eine= men, on gefarb, onb füllen bamit beb obgemelt tail omb föf^ tr 3rruiig onb 3»»ittrad)t gann^ unb gar geric^it, ge» flint onnb «in tail bem annbern nu furpaffer gntten wiUen, freuntfd}afff, lieb onb tre» ^jewepffn, alf few bann baö ainannbet oon freuntfd)afft wegen jutun wo! })l^lic^tig »nb fdjulbig fein, Stlleö trewlid; onb yngeuerlic^, weldjer Dorgemelter tail ftc^ aber jn föllic^en onnfern guetfid^en »erainigiinngen eergaffe, bem nic^t nac^ fäme, onb jldt ^ieft, in ainem ober nienigern ortifd)!, baS wijfennlic^) ge-«lac^it wurb, baö berfelb tail,' ber fol^6 oberfarn l;iet, bem obgenannten onnferm allergnebigiften |ierren, beni Diömi-fc^en fai;fer ic., at6 lannbeffthjlen Xaufent gulben vnnger onb Siicaten ju rechtem üal fd)ulbi9 onb oerfallen fein fiiUe, ^-titt gnab ber inner jwain manabten, bcn nagfltn iiad) folIid)?m uberfarn onb wilfennlid) madjen, aupjuric^^ te« pnb iub(l^a(n, on^ ^iet bar^u oU fein ®)>riui) vnb gt» «d)tt9fait gegen bfiti «unbern tati/ bet gel^dffcn ^iet/ verloren/ mit» )vü§ fct)abeng, beö bar|u ber fail neme, bee fölf)ö geballten ^iet, (£6 »vdre mit tlag, mit tailing, obe« Wie ber fd)a5en genannt wiirbe, ben it atn§ obet it (£c^ein= yot ^sep fein tre\»n raoc^t gefprecfen, an 09b vnb an alt annber 33eivdruiig/ vnbered;tnt/ nut it ainö gefleckten »üortten barumb ju glauben, benfelben f^abin allen füllen bet toil, bet föl|)6 »betfatn ^iet, bem anubern tail, bet föl^ö gehalten §iet, ablegen unb wiberfern, ünb few fuücti baö alles t;aben auf allen bem, i^nb berfelb tail, bet nit ge^altten feiet, l^at ober gewinnet, (Sö fet) Srb obet oatunb gut, nic^^it aufgenomen, unb fol beä ben annbern tail bauon richten ünb weren ber lannbeöfiirfl in @teir, ob^r fein annwalt, wo fem barauf wepfen obet jaicjen, baö tfi: onnfer guter willen, ^snnb beä ju orfunb fo gib ic^ ob» genanntet 2tnbree prainer, alä Sommiffari ber uorgefc^ri» ben fachen ber gegenwürtigcn guetlicfjen cerainigungen, jebem tail a'nen brief, in geleic^er laut noc^ irem SBegern »nnber meinem an^angunben ^n'M'S'/ nen erben an fc^aben, 2)er geben ifi ju @rd| nac^ Srijid gepurbt oier^el^en^unbert onb im jwapunbac^tjigiilen Saten. LV. ^ctena ooii Sajil&eufleiit, Soc^jtec Sfitfonž oon ^erScrfiein, Ui(tet iiacf; empfangettct Stužffeucc, jii ©unfleu be« ^crber(leinifc?)cii ajlannžfiammenž, SScrji<4t auf ölle irciteceu erbfc^jaff^atifprüc^e, beit 17. >484- / 3cl) ipfteua, weilent l^ern Jlnt^oni ^erberftainer, fe^ Ilgen, Sod^ttet, onb beö Sbeln »nb »ifftn g^rpnuie benflainer eeleid) ©emed)cl, Ž0ef^en fur mid; onb oll mein etbai offenließ mit bem brief onb tun c^unb allai, ben et fiirpra^t wirb, Daö mir ber £bcl onb oeffl fribreid; oon l^etberi^ai«, mein liebet vettet, ju ben egenan meinem lie* fien'eeli^n ©emcl^el ju l^epratgut enb l^apmjlewr fur mein »dttcrlid^en onb matterlic^en gcbfeÜA jwap l^unbm ^sl^unf ^jl^entng gut' Sönnbefmerung in. ©tepr, beroitt getn ünb flufgeric^t ^att ac. (^olgt bie 9Scrjtc^fIet(Jung auf alle wetteren grtfc^afteaufpru^e/ ju ©unjien be6^er{)er(lctnifd)en SWannöjiöramenS/ auf biefelbe 2(tt, wie bep bet ndc^jl «ad)foIgenben SSepIage.) X>eš jw roarer erc^unb geben wir 3n ben fcrtef l>e(igelten mit ber gbefn unb oefflen SBil^alm e^ttnborffer »nb SBil^almö Onefer, baiber aig» anl^anganben Snfigf«/. »nb jn) peffet ftc^erl^ait »nb Sewg^' niö reillenH ber fachen/ l^ab benanter gJrpmuö SÖSilbenn' ftainer mein felbö atgn Snfigt «ud) an ben 23rief gel^angen, bei! geben t|l na(^ (Sl^rifti »nferö l^errn gepurb Samfennt »ierljunbert »nb in bem »ter ünb ac^t^igiften on SOlonntag na^ fannb 'pöngre^ntag. L VI. SSenigiia ©raBnerinit ju Stofenterg, gctorne »on $er6et;= flein, Iet(lef, nacji eitipfaiigcncc Wu^fteuer, ju 6itn({cii fcež ^erberfleinifcjien a)knnžf{ammen,^, Sßerjic^f «uf tpeitere erbf^jaftžaiifpriic^c, >489/ Stuguli. S"^ Söennigna/ we^Ianb l^ern ^Tnt^oni »on Jjerbefiain, fdling, Softer/ onb beö gbinn t5nb ocfinn Söcobn @rab« net iw Dtofenberig elic^ew gemodjel, »efenn fiit niid) onb all mein crbn offenließ mit bem btieff, ünb tun ftinb allen, ben et fürbrac^t icitb, baa mir ber (Sbel unb t?cfi fribretc^ «on Jperbejitain, tnein liebe setter, ju bem egenanttn mei» nem liebn gema^el/ jro Ipepratgut onb l^apinjie:«^ für mein Dätidid) ethtail, äwap^unbert jsl^unf })!peuig, guter fanbef= werung in ©tepr, beropt geben unb auf9crid;t ipcit/ baran mic^ gän^Ii^ wolbeuugt, Dnb l^infür benuegn foil, baent--gegn mic^ ber bemelt Sacob ©rabner / mein elid; gemo^ef, mit wiberlegung t?nb margngab/ nac^ Snjialt meine l^ep» ratt&rieff/ fo tc^ »oti batuttibe, notfurftiflid^ uetforgt \)Oitr SJaentgegn wer^eic^ mic^/ SSeHnigna^ «nb all mein erbn/ gegen ben benantfn mein liebn oettrn/ ftibert^n oon ^etbeftain/ onb allen bem namen eon ^erbefiatn/ Don au nej aujf ben onbrn/ baö S>un fein, bea geflofö ipetbeffcain mit fambt Den guttn »nb ©ri'intn/ fo in ben jwapn ©tubenberg onb 58ifct)olfföorff gelegen fein r nid)t6 bauon oufge|ogn, fo bonn von 2rtter jiv öem gefloö Jperbeftaia gehört unb gebint ^at/ ic^ üerjeid) auc^, obgenannte Sßenigna, gegen bem obgennantn meinen lieben »ettern^ fribric^n eon Jperbejlain, onb aU fein erben, baö @un fein, öUeö nteinea väterlichen eribtailä/ baö irf) norf) mein eribn f^ainerlap oobrung no^ jmfprud) i^abn »vcll'n noc^ fuUn, mit Stecht, noc^ on EKec^t/ in fainerlap form nod) mi)Bf war aber fac^n, baö mein liebe vettr, fribric^ »on .^etbe^ ftairt/ mit S:ob abgienng, onb nidjt lepbferben l^inber jetn lie^/ baö ©Uli wem/ ober ob er lepbfetben ^inber fein lieö, baS @un warn/ unb baö bie au(^ mit tob abgienngn, onb j» Södjtetn fam, waa bann feinä gelaffen gute »bec ba§ gefloö Jpetbejtain/ onb ber gutr, fo in ben jmain p^artt gelegn fein, alö uor begrijfn ifi, md)t$ aufgenom/ wo ober in wetd)m lannb baö gelegen ifi, baž oerjcidf) id) mid) l^ie mit bem briejf iiic^t, ob aber fad^n wer, baö beö namen ^erbejlain nic^t mer warn, vnb jw S;öd)fetn fa'm, fo mag ic^ o&er mein erbn ju bem gefloö iperbejlain onb ben gutru, fo barjwe ge^örenn, alö oben begrijfen i)l, erbenn »ub uer^eid) mid) ber ^ie and} nid)f, ob mir anc^ in ber jept üon anbern mein freunbtn mit Job anerftiirb, barjue tc^ ^jilid) erben fot ober mag, beö uer^eic^ ic^ mic^ ^ie auc^> nid)t, allent^albm üngeiierlid;, war aber,*baö wir bife ge» genbävttig i.H'riid)t funffiiflic^ inbert überfürn enb nid;t gcnn^lic^ flet ()ielfn, baö oorgefdjribn fiet, weld;n fd}nbn fp beö bann nemen, mit flag, Sapbing, ober wie bet fd;abn genannt würbe, ben it ainö obr ir fc^einpot }3ep fein ttem ni6(^t gefflgn/ an (jpb/ onb on aH anbr tewatüng/ enSerei^tnt, ben geIot)n n>it tn^auc^ gann^ atjulegn onb wtber jn» f^ern, v»nb fuUn baö l^abm auff allm vnfcn gut/ erib t»nb oarunb gut/ wo tt>it baö^abni/ niciftö aufgc^ogn/ bauon fp ban richten »nb weren fol bet lannbegfurfi in Oejleteio^ ober fein anwalb/ wo fp barauf wepfnt ober iatgnt/ ba6 ifi ynf guter will »nb wart/ beö 5m tufunbt gib ic^ obgennantewSBennignameineä lieben Oettern frtbreii^ oon ^erbejlatn ben btieff befigelten mit beö obgenanten ntetnö lieben gemofjel/ S^coben ©rabner/ an^angunben Snpgel/ mit beö gunji witln onb wiffn id) foft^ei» furjic^t getan ^ab/ baronbet mirf» oerpinbt/ alles war onb (iett jW ^altn, fouor 'an bem brieff gefc^ribn ftett/ onb beö fein gejewgen burc|) mein oleifpgn bete wtlln bie ebln onb oe^ jlenn, £aff>ar (Schawl jw SEBalb/ onb Cubweig 'Sirbac^) jw ^jraitenaid)/ and) mit trenn an^angunbn Snj^gln/ bocf) in Dnb irn eribn an fi^abeu/ Oebenn jw ŽKofenberigf an @un-tag nacl) onf Itebn frawnntag/ irr ^epling ©djiebung/ na^ crifii gepurb üirjel^en^unbert ünb barnac^ in bem newn= tnibac^tjigifien Sare. LVII. ^ecbinanb I., romifc^ec üonig, öterlfift ©d^lof uub .^cirt fc^aft gürfieufelb ^annftn unb ScniDarbeti »on ^cc» ber(!ein ^fanbioeife in 1535, ben 12. Saliner. SBir gerbinanb/ oon goteö gnaben 9tomifd)or/ ju ^ungern onb Söe^aim jc. S^ünig/ i" Jpifpanien/ Sr^^er^og jn Dejlerreid^/ ^er^og ju a3urgunbi 2c./ ©taue ju Sprol IC (Smbieten allen onnb peben onnfern gelben onnb onbert^önen/ fo ju onnferm ufiiib |jetrfd)aft gürjJenöelb gehörig üiib bienflpar fein/ onnfergnnb/ onnb oetf^ünben Suc^/ baö wir ben (Sbeln onnfern lieben ge^-treuen ^annfen onb SBern^arbin oon iperberjTain/ ben freien/ gcoettern/ bie gemelten »nnfere ©log »nb i^etts fc^aft fanifct bem Conbgeri^t auc^ allen atinbern ®in t»nl> iuege^örungcn »on »eplennbt Sripoffen ^ernnerö grben üinti ben gj^anbfi^illtttg / fo ft barauf l^abcn/ objulofen t>»b Snen btefelkn auf i)e^funftigen ©anbtSoi'gentag Sin» ontwu^tten julaffen, genebigfltc^n bewilligt ^aben/ Sem« nad^ mp^el^en wir,®»» mit grnnfi, onb iwellcn, baö ir ben gemeltten geoettern oon ^«berfiatn, ben »o» gebuchten ©anbt Sörgentag an juraitten füran^in mit beit Dtennfen, nn|en/ jinnfen/- biennjien onb annbern, fo ir ju berfelben l^etrfc^aft rnb ©log 5urat(^en ober j« t^uen fc^ulbtgr ge^orfam »nb gewärtig fept/ Snen biefelben ju gewonblic^er jept raic^et onb t^iiet/ Stnaifcn ir Den oot' bern onnfern Snnl^.abern onb ^^legern bafelbfl gct^an l^abt^ onb yon 2ttter ^erfomen ifl/ onb baö nid}t Irtjfet noi^ on= gc^orfam erfc^einet/ ®«ran t^uet ir onnfer Grnnfllic^c inopnnnng / ©eben in onnfer ©tat SBienn ben octjtje^en» ben tag beö monatS Sctiuarü/ 2lnno m. b. onnb im fiimf-onbbreifigijien, onnferer beß 3iömifc^en im gnnff« ten, onnb bet annbern im D?eunbten. LVIII. Stn&rcaž ©iglcc, ©ta&tpfarrer ju @rd?, ubcrldft ©cor« gen »on ^cr6et(iein ein SldPerfcIb in SJtfianb, 1560, ben 23, Stpril. ^d) 2lnbrca§ ©igler, €onjirmierfer g>5arrer @anbt ggibien ^^arf^irc^en ju SÖel^en fiir mi^ onb meine nod)ff;omenbe «J^^arrern bofelbfl/ onb t^iie fnnbt mit bifen cfnen briefe oor menigf^ltc^/ >00 ber fürgebrac^t ober oer« lefen »oirbet/ baö bem loolgebornen Ijerrn Iperrn ©eor» gen ^rep^errn ju Jperberfiain SZeiDperg onb ©ueten^ag, €tb (Eljamerer onb grbbruc^fäg in Ä^drnbten/ onb ainer Srfamen Ianbfd;offt in ©teir oerorbenten/ meinem genebi» gen onb gunjiigen ^errn mit jeiftigem guetten 3tat, au^ »OT& bet otlfelttgen Sreu onb freunbtfc^afff willen , fo ge-bad^ttr perv voa Jpefbeeftaia tnic vab bet ^^att tn niee weg genebigf^li(^ onb giieticiUig gciDtfen onb ^tnfuto teilen mag/ ainen 2ffcl)er/ genant in ber ©dfjtiben/ »oc ber (Stat tet ©anbt ^aulö S:5>or gegen bem 2te wer^/^ gelegen/ onb raint mit bem okrn ÖJatn an mar^ ®tem|)ffer/ onben an 23Iaften grabet oetlaffen ^onffraiV/ an bet linf^en (Seiten aufroer^ an g^itian 'itttinger unb l^ern ©eorgen grepl^errn ju ^erberjlain zc. Stö. Ä^at). S)?it. D^at unb Canbt^anttman in ©tept/ an ber Sve^ten abet/ an ,ber ©rafenauetifd^en grunbt, wie nac^oolgunb laut/ iefianbweiö oerlaffen unb (Eingeben ^ab/ 9^dmblic§ baö ivolgemelter gtep^etc »nb feinet gnaben fitben foId;en afc^et/ SRac^beni bi^l^et batöuf nidjta ge^^l^Ian^t ijl/ ju Seret gelegen^ait einfa^en/ oerfriben/ g>amb onb Cuffl» garten jueric^ten ünb erpawen/ farabt Ciift^eufern onb an= betn nacO feinet gnaben willen »nb geuallen/ auc^ folgen grnnbt/ fo lang tc^ $|iarrer all^ie ju ©rd^ fein wuerbe/ ünb noci^ meinem tob ober ooji Irinnen l^innwegf^fc^aiben/ »on felb batto an noc^ auf iwainjig bie ned)|len bat^ iiad)/ »nuertriben unb ongeirrt tnnen^öben/ nu^en unb gebrauctjen foUen unb mögen/ Sebo^ foUen fp miet/ ünb ainem peben ^liarrer nad) miec/ Sarlic^/ ju fanbt ©il-gentog/ oon folc^em grunbt fed)a ^^.^ening bepanbt^ gelt unb nici;t met/ aber f^ain @teur ober anbern ©efiot" fam bauon juraii^en cnb jugeben werpunben onb fc^ulbig fein/ wann aber bie jwainjtg Sar nac^ meinem tot cbft öbjug öon ber g)^atr auffein/ onb ftc^ (Snben werben/ onb bet^^arret/ fo b'amoln fein wierbet/ bem gebad)ten g-rep^ l^errn ju Jperbetflain ober feinen (Erben foldjen grunbt wmb ben Särtic^en befianbt nidjt laffen wolte/ fo folen fp 3mf/ gegen (Erbarer erge^ung/ farebt ^arrer be^ollung/ alleö beö/ fo fp in folc^en garten oerjjaut ober baran gepeflert »nt> batein gefügt ^ette«, ont» ntdjt e^e abjutreften f^ul» big fetJi/ onb fotfen 3n obet berfelkn grtien folc^en ic jlanbt oor aufgang b« iwainjtg/ albeg ainSöc juuo«"/ auf» f^unben onb auffagen, ^ab oorgemeltem gcep» l^ertn ju ^etkrflatn enb feiner gtiaben grfcen fur mid) tjnb bie nac^f^utnenben gj^arrern juegefagt »nb uerf))ro(^en/ ©elot) v>nb »erfpric^ aud) ^iemit/ in Srafft bip fcrtefö/ ot» fi^ t)tet f^ut^ ober fang tegab/ baö id) ober meine nac^» f^omenb ^^arrecn ainic^en grunbt ju Ä^aujfre^t mo^en tnüeffien/ bo6 n?tr olfban oilgebac^ten grep^errn ober fet> ner gnabÄi (Srtien toI4)en grunbt fur nienigfli(^ Ä^aufrec^tS» roepö vmt) ain jimlic^en t>nb gepiirHdjen Äl^auf juepeen onb eruolgen laff^n moden, ^erenfgegen ^at jid) fluc^ gebac^^ fer gcep^err beiüiüigt/. wo ftc^ fein ©naben etwa mttler-weil üon Rinnen t^uen/ onb ben grunbt ober garten felbjl nit ))rauc^en ivolteri/ fonbern benfelkn oinm anbern in tejlannbt uerlaffen/ bcnfelben alfban mter/ ober ainera an» bern ^^arrer/ mer ber bermatn fein mietbet, gegen jimb» Iid)er erge^Iic^fait beffen, fo fein gnabn baretn gepaut/ »or mentgflic^ jue)leeu jutaffen/ ^alleS Srenlid) onb onge» uerlid^/ beä ju mareni orf^unbt gib id) oilgemeltem grep« l^errn oon Jperberjiain onb aller feiner genaben Srben bifen asefionbbrieff mit meinem aignen an^angunben 2nftg[ onb onberjogener l^anbfdjrifft oerferttigt/ vnb vmb merer ge» ^eugnu^ millen ^ab id) Sn^alt meiner ouSgegebnen ^ebt' iebln fonberS oleiö erpetten bem molgebornen l^errn ^errn (Seorgen grep^errn ju Jjerberflatn, 97cibperg unb ©uetten» ^ag^ Srb gramerer cnb grbbrugfdji in S^flrnbfen/ Canbf-^flubtman in @teir, obbemciteö gtep^errn oori ^erberfiein 93etter, audj bem gblen ©eflrengeii ^errn erifioffen JHe» fd)en/ 53i^b^omb bofelbö, beeö fRö. Ä^ap. SO?jt. ŽKofte/ bo5 biefelben 3ere Snfigl neben mein «uc^ on bifen brief gegangen, boc^ Seren ©naben t>nb (Streng berfelben grben onb Snftgl one «Ilen nac^tail iMib fd;aben/ darunter ic^ niic^ für midf) enb al meine na^fl^omenbe ^l^orrer oerpmiben ^ahiUf öil allen Sn&att bifeö {»riefe war/ fefil unb (lät l^alten, Ser geben ifl ju ©rd^ an ©aiibt ©eorgentog nac^ ber menf^Hjerbung Sefii Stifii/ tjnferö ^errn »nb (2alig« wachere/ 3ni gunff^e|)en^unbert ynb @erf)i^igijien 3ar. 2(nbre ©igter m. p. LIX. SJlarieiiž/ ecj^e^josin »on i)|Tet;rct^ (Karlž bež II. »oti X)(hTcei4)--@te9ecmai:f ^intcrloffcneu SBiffroe), frtun&= ^anbfc^rcibcn an Kuptrten »du öcfenbcrg, Ž8ern0ar&3 eon ^erbecfJein Sif'efpalt mit bem ^crjoge »on Jüraunftfjiceig tetrcffmb,'1598/ bcn 21. 3u(iu^. Sieber »on (Sggenberg, Suer ©djreiben oora 14. bit6 tvol @ra^)fangen onb barauö pernomen wie Suc^ ber tapfer bepellt ^at/ Sc^ fic^ lialt/ boa 3f {»«eben l^erjogen wert vnb Jvotffen feib,- uiifer lieber 4>err get) Suc^ tn 2lllcn glicf^/ 3«^) erfret mid) oon lierjen, b. bcr tapfer gueren (Srabatifc^en «nb SBinbifc^en 9?e|l jaten wit/ Gr iiB Suc^ »or ®ot fc^iilbig. 34) ^et £§ gern gfe= l^en/ ba6 3r oor Eurem ^inein ŽHaifen ju onp wert t^O' me«/ bin glei^' »on l^erjen .erfd)rocf^en, wie 3c @c^reibt, b, bie [acl) mit bem yon Jperberfiatn ju 5öraag fo lautme^r ijl/ »nb oll^ie l^elt manö in fo groifer fliUf gott geb/ bag bem con Jperberfloin wol gerat^/ 3fi fetjanier Jpanbl mit bem oon SÖraunfc^weig onb fein (£bl= Seut^en/ bitt tcifjl mid) wiffen, wie er auf get^/ ßö ifl mir gleich wie 3d) traue 3eben wortten nit/ wolt fp pliben ba^aimbt onö lieffen anb' ßeut^ aud) mit grtb/ 3"^ winfc^ bem (Soributi »il glitf^ in feinem ambt, nepb 3n nit barumb, 3^ foU mid) gnebig öuf öin SKai^/ bie foU auf b' «Poffl juege^en, ridjtcu/ @ott weiö/ jvie'tJ gfdje^en wirt, 2)flt. ©raj ben a», Sulp 98-SOJarid. LX. »fGerttierFt 6ie©efd&Io$f fo 3u 6cm namcit »on |lcrBcr(Ia{H äc&epret l^aben « (gwac na<|> unb nacf) jufanutitngetro» geii/ wie mati/auž &cn e^arafteren ber ©c^iriften er» fennt, a't>et' bod^ ni($t unter baž fec^ijejtite Sfl^rliunt icrt ^erab tetcijenb.) 2(bler üon (Sutnt^. Spring. gpwifivalb. gie^in. girmtaner. 58ecf^ ÜOH Ceopolbjlorff. gfuerf^einji S'ormentin. e^fUenborf- gtauenl^oferi greinperg. greptwrger Äl^arttet. Sef^t^. grepbutgec Sietrii^fietm gronauer. Sog. gronbcrgi StflA-r. gueger. »on bet ©utt. ©aler. (gberjlatn. @aU 5« Sueg. @aU ill SOlotntcff;. ßölinget. @aü jit 9iuebof§ecf^. ©allenterger. ©apfrucf^er. gn^ejiotff. ©eorger. (Stöeobe. ©epmas. gr^ol^aim. ©Iei(^n ©raffen; (Srnaw. ©leini^et. ©leifmullner. ^iertung. ©leifpac^er. ^iraelbetg. ^in^jerger« ©nafer. ^oeffer. ©öffr. Jpoff^ierc^er grcp^err. ©or^a^er. >^oftnan grep^etrtt. ©rabsn. ^oUnburg. ©ratner. Jpolnefl^. ©raönegcf^er. jpoijöpffel öm SBafen. ©rä^er. ©rflfmein- ^ornegdfi^er. ©reifenecf^- ^itbercf^. @fd?>Her. ©ucttenftainer. SuUan. ^aina^. »on bet ipflii). Ä^amertf. ^aäet. Ä^apfnlltatncr. ^aUccf^er. Ä^arjifliier. Spar,. Ä^rt^ianer. Ä^ctwecf'^. ^arbecf^ ©raff. Ätjornfair. ^arbitfc^. Ä^euen^i'iller. Jjarrad). Sptenbetger. Äl^reu^er. ^aubt^. Äfjrepg. ^auer. Jjelffenberg. i\f;uenborffer. ^engfjsa^er. iS^iinigl. Jperberjtorff. ^ertprotf. Äoliit^. jper|cnerofff. Jpietii^aim. Ä^ulmor. ßamkrg ^u Ortnecfl^. 9!)?ot)ffe. Camberg jit @aun|iatn. CWunfierbutg iper^og- Cant^eri. Cemfeac^ier. Üidrtnger. Semttfni^cr. S^eu^auö ju ©anbt weit Cinb. «m ^^taiim. Sinbcf^. Cofenftain. Sueg. Dbernhirgfr.i Sunder. Dber^aiier. Obenteinmar. OTaenburg. Drtteiiburg ©raff. SQIdcffjlenbutg Jper^og. SKagec oon SucJj^ildf' SO?aIInt^einer. ^npn^iatm. 9!)?an^inger. ^arobatfer. 5!J?arfc^aIc^ jit g^alTan ©raffen- ow. ^atittif^ter^jer. 9[)?atfct)cr. ^apn. t5on bcr SO?aur. g^e^atm grtbf^ami. ^elegrm. ^en^enöuer. OTinbotff. ^ergcf^a. SDJobru^. ^ergcf^aimer. gjernccff; on bcr ?Oiur. ^ernedf^ in bcr grfcrau. ferner 511 ©cljad;en. S!3?of^aim. ^crnnjiotffcr. žMapner. Sftayfperger. atec^perg. plagen ®(öff. Sidnivalb. gMflidjer. gMaemenegf^. EKtetentaßer, gpogl grep^erf. 9ttnbfd)aib. gtogenborf. gjol^atm Herren. IHorbac^. gjor^tl @raff. Svofenbergcr, g>ottenborfer. Dvottal. ^ottenjjrun. Siottenperger. gjrog SJrcp^etr ju ?£6mt» ^ub uon Äolnburg. ŽKue^ JU gJangarten ©raff. ^tancf^er. ^ranfner. ^teftnger, ©afner. ^tcpner. ©agcf^I. gjrepft-. ©alc^tngcif. g^rueberloner. @arl ju greunbtfperg. ©auermain. gJurgPallet. (gauraw. @aurnian. Dvflt). ©aivr. £Kabm(lain. S'd)arff. mabler. (Schauenburg ©raff» Diabmdnjlorff, ©c^aunfuep. ©chapter. Dvagrf^ni^. ^c^eirer. Siappact). ©c^erpnberg. Staub«. £«aumfd)ujTf. (Sdjni^enpaiiier, SHaunad;. ©d;rfliiipff. ©^ranfl^Ier. ©c^rof. erä. aßeil^amer. $!BeI^er. aBeifptia^« SBernecfer. SBejter. SSßilbenflain. ^SSinbtfd^grd^er. lasinf^ler. Sßifpjf^. SBoIjfarekter. Sccflpötttcr. SBued^erec ju Sraftnborff. SeM^tng. SBurmprant. Serttembl. Seterin. Sipttoner. Solner. Sagcf^I JU gribftm. Sebinger.