M J. '<%JL I, T H E S E S THEOLOGIC./E # DE FIDE, SPE, ET CHARI^TE, EX Dočtore Mariano , & Subtili JOANNE DUNS SCOTO DEPROMPTAE, *Jn Arnu a Puhlica Difputatione defenfce* A a PP.LEANDRO GOBBI, & GORGONIO COGOI, Ord. Min. S. P. Francifci Reformatorum Provindce Croatise Carniolis Alumnis, Sc Studentibus generalibus. VR&SIDE R.P. JACOBO HOFFSTETTER Ejufdem Ordinis,&Provinciae SacrorumCanonum, ac SS. Theologice Lečtore Generali, & DifKnitore ačtuali Anno a partu Virginu M. DCC. XV. Men/e. Die h oris pofi meridiem confuetis. In Sacra, antiqua, 8c Provinciae Principe iEde Labacenfi GIoriofifEmce DEI Marris MARLE inCcelos aflumptaj Fratrum Min. Reformatorum. abaci , Formis, Joannis Georgij Mayr, Inclyt. Prov. Carniol. Typogr. 1539 O t L >4 . 4 . c '* • • | *\ N '' ^ In acc.e/fe Lucis Faci Serenifliiri^, Divinitatis Lampadi Clariffimas, Perfpic^o Divini Radij, ehnori; & Splest! oris Speculo; Divo ARCHANGELO MICHAELI Sančtas, & Apoftolicas Fidei JUuminatori, Univerfalis Romance Ecclefi^e Protečlori. fperugo derum H 5 On folam lucern nobilitatis indicem te- g Jlatur expenentia , & objcuritas nabili- ja tat ,parilitas Parietariatjlat in tejle mo- nium : quinimo illujlriori emicat ob- ri&o Ccelum , dum refperfa fuligine He- umbrarum peplojaciem obuelat Cyntbio j Si - refpublica occiduo fm principi parentat ju- Cunm £± ^ l * KJ cundim , quando pbcehi regi a luttum induit ,&furua tenebrarum regina cedit in folium ? * fulgidiort dies muehitur efsedo , quod ater noctk atbiops in umbra- rum lipara fabricavit. Ni m trum: lux d tene brit, radius ab umbm , d nočle dies propullulat: tolle um - brat , O 1 non modo centoculum Stellata arcis pav one m exoculafti$ verum etiam limpidijfmo dierum bajulo , terfijfimo mundi oculo , cui vi d ere vi d eri eji , caligi- nem ojjudfii. Ouin fol ipfe Divinijjimm , lumen de lumine obfcuritate clarefcere voluit , quando obum- brante Divino Špiritu Virgineam ingrejfm umbram , in Virgine tam diu deli tu it , doneč Humanitatis velo invejlitm, obfcuro in ortu illucefceret orbi, novumque Jo lis diem inveheret univerfo. O umbra , luči s aurea pracones illujlrijjimi! Sed umbras loquor : luce op tu efl , obfcurum ab umbris in fide Tbcologica patefcat myfermm. Quid eji fide s ? Črede re quod non vi de s, bac lausfideii fi quod creditur , uon vi d e tur. It a Afi rica lumen , ingeniorum fol , AAagnm Aurelius. Qua umbra ? at at : luči non officit umbra ; Fides ut ut obfcura Jereniffimis tamen gloriatur natahbm, dum ab ipfo Increati luminis Parente deducit originem : fit Jua caterarum virtutum intellettualium gjnaceo ve - ?mfias,fidei Divina decus obfcuritas$ tantafiquidem umbrofa in fide amoris concervantur illicia , ut, tejle Apoftolo , fine ipfa impoj.'šibile fit placere DEO, qua falfi nefcia attingit in accefsa , deprebendit ignota > com m A z pre m prehendit immenfa , apprehendii noviffima tranfcendit fines rationis humana y terminos experientia,ac ufurn natur a: de hac igitur principe Theoloficaru charitum Pulcheria , uti &fpe, ac Ch arh ate Tbefes Tuum Di¬ ve Archangele Michael qudqueparefl , reverentia de¬ pofcunt patrocinium : Jllujlra intelleBum , ne inter pulcherrimas Fidei umbras , Spei ardvitates , vi at- rices amores fine lumine cum dedecore oberret in tene - bris . Ita vovet. JEternum Devotum Studium Theologicum Generale Labacenfe. §. /. De $. i. De Fide fecunditm fe, ejufque objeclo. l. T~^Ides & D.PauloadHjeb.n. definita, cffpe- % |H randarum fubjiantia rerum argumentum non apparentium , pro obječto materiali incomplexo, adaequato , feu attributionis habet DEUM, pro formali yerb fummamDEl veracita- tem in dicendo. 2. Ipfa porrb Divina Revelatio , (Jo.quendo firičFbdeobječfo formali fidei ) non in. greditur motiv um formale , fed fe habet tanquam conditio uniens, 8 c applicans motivum formale ar- ticulo revelato, 8c intellečtui credentis. g.Similiter obfcuritas rei revelatze eftconditio, neceflariatamen. 4. Fides infula componitur cum evidentia in atte- ftante. 7. Si volunt invenire quod Omnipotens non po - teft y babent prorfm , ego dicam , mentiri non poteji. 5. Aug.Lib.22.de Civit. cap. 25. tf.nčque uti reftri. čtione mentali. 7. Sed habitum, aut ačtum erro- neum per fe, Sc direčte infundere poteft, 8. Cum Veritas Chriftus dicat, Ji/e vos docebit omma , & fuggeret vobh omnia , quoecunque dixero vobis. Joan. 14 i/. 1 6. nil ab Ecclefia definitur de fide, quod jam antea a D E O revelatum non fuifiet in fcripturis facris, aut per traditionem, aut alio modo. A 3 S-* $. II. De Hdbitu, & aflu Fidei Divina. l.TTAbitus Fidei inclinatad quafdam propolitio- jTl nes, quaefecundum fe fpečhitae funt fpecu- lativae, in hoc fenih non incongrue dicitur fpecu- lativus. 2. Confideratusadaliaspropofitionespurfc pračticas poteft dici pračticus. 3. Nifiilominus fides Divina fimpliciter eft pračtica. 4 Haec per quod- cunque peccatum mortalenon amittitur, bene vero per quodcunque peccatum mortale infideiitatis de« ftruitur. 5. Datur quoque fides acquifita myfte- riorum divinitus revelatorum. 6 . Damnati fpo- liantur fide infufa. 7, Cui nequit fubefle falfum. 8. AčtusfideiDivinac eftcertiorquibufcunquea< 5 H- bus fcientificijsnaturalibusgeminatacertitudine in- fallibilitatis, Sc adhsfionis. 9. Vifio immediata ob- ječti repugnat cum fide ačtuali de eodem etiam dc potentia D El abfbluta. 10. Conclufio TFeologica quk tališ non eft de fide. n. Hinc fides non eft forma- liter difcurfiva. 12. Ad omnem ačtum fidei Divinae requiritur voluntatis imperium. III. De Necejptate Fidei Divince ad Salutem „ j.T^Ides habitualis infufapoft lapfum primi parentis JL eft neceflaria necefntate medij ad juftificatio- nem initialem, Sc finialem, Sc confequenter ad ia- Iutem lutem. 2. Regula fidei alia eft inanimata: fcriptura videiicet,& traditio Ecclefiaftica. 3. Alia animata: nempe Ecclejta , Concilium legitimfc congregatum, Summus Pontifex, qualem vereefle GlementemXI. I. Bječtum materiale immediatum virtutis Theologicae Spei efttum beatitudo formalis, tum obječtiva, principalius tamen obječtiva. 2. Et formalc DELIŠ utfummumbonum amabileamore fupernaturalis concupifcentiae. 3. DEUS poteft re- probo revelare damnationem fuam, non tantbm peccatori, fed etiam jufto fecundum praefentem juftitiam depotentiaabfbluta, nonverb Ordinaria, Sc regulariter. 4. Homo, cui fačtaeflet revelatio cer* ta, Sc abfoluta fux perditionis aeternae propter pec- cata jam commifla, Sc praeterita, nequit rationabi- liter fperare beadtudinem. Quinimo ličite defpe- raret, feu nollet beadtudinem. 6 . At fi fieret reve¬ latio homini de fua damnatione propter peccatum futurum, non obftante illa poftet adhuc fperare beadtudinem. j/ De Ch ar it ate Theologica. 1. /^\Bječtummateriale adaequatumdiaritatis eft v^/ DEUS,6c formale Bonitas DEI, qua in fe eft de Jide, S. IV. De Spe Iheologica. inftnife infinitfc bonus eft, & perfečtus fecundhm omnem entis rationem. 2. Amor DEI gradualiter intenfus kudabilis eft, fed legem adimplet amor appreciati- vus. 3. Dilečtio inimici pro omni ftatu Natura, Scripto, & Gratia vim legis obligatoria: obtinuic. 4. Amor Theologicus Via fpecie differt ab amore Patri a. PARALOGISMUS JURI DICO-C ANONICUS VE Judice Rei in caufafeu crimmali.feu Cirili Jecundum allegata , & pro bata nocenth, re iffa vero innocentis. Ex Lib. II. DECRETALIUM. Tit. De Judicijs S Pecies fačfci. Puhlim nobili gtnere progenitm capitalis Saijhoftis e o Tempore occ/ditur ,quo S a- jus apud loči Judicem conviva aderat. Occiji con - fanguinei exinde Sajum in Judicium vocant , eunl- quefecundum allegata , & pro bata per telam judicia- riam bomicidam demonjirant , urgentque Judicem ad ferendam ferendam Capitakm fente?itiam. Tergiverfatur lile, quippe St£ij mnocentk certo conjcim , jed adverfa par¬ ih polenti a m ,fuarumque fortunamm dijfiendium ex- timefcens . Quxrit ex Canonifta Trimo. Antutaconfcien* t ia poffitcondemnare Sxium juridicbReum ? Secundo Anobligetur etiam cum difpendio fui officij abftinere a fententia ? Tertio. Quid libi Juditi liceat in Umili fačto> fed civiii, non criminali gravi? Judicem in mente fua debere babere duplicem falem, fcientia , ne lit infipidus; & confcientirt , ne lit diabolicus, rečte cenfuit Baldm in 1. 2.1.15. cod. de fentent. Etenirn Judicis tamquam bonj viri offi. ciuminferenda fententia tria exigit: primo ut ferat fententiam fecundum leges, ftatuta , & laudabiles confuetudines, fecundb , ut ferat fententiam non ex privata fcientia, vel fecundum numerata, fed alle- gata, & probata, ade6que ex fcientia publica, quam ex acStis habet. Teri ib , ut ferat fententiam li- bello conformem, claram, Sc non obfcuram. T?x. Sc DD. in L p. veritas. De Offic. Praftd. Cblmgen- jperg . Inftit. L 4. t. 17- Inde oritur praefentis casus quxftio. Utrumi Judex polfit, aut teneatur condemnare Sxium eX allegatis, Sc probatis publicis juridicfc homicidam B de- demonftratum j an verb lequendo propriam fuarn fcicntiam de Sad innocentia abftinere a fententia. Qua in qu&ftione docct S, Thomas. quem ferfc fcquitur fchola Thomiftica, aliiquc non pauci cura F. Tanner. T. 3. d. 4. q. 4. d. 2.5 1. Judicem limpliciter debere pronuntiare fecundum allegata, & probata, atque condemnare, nonobftante privatafuaincon- trarium fcientia: cui fen ten tise adhserent fat nuiiti Juriftze apud, & cum Juli o Claro L.-j.q6o. n. 2. Moventur primo regula regente judicium divi- nitus lata D e utr o. n,in ere duorum, ant trium tejlium peribit , quioccidetur : & Mattb. 18. in ore duorum, vel trium tejlium flabit omneverbum . Moventur fecundo: quia can. Judicet. 4. m. q.y. habetibi: bonus Judex nihilex arbitrio fuo facit, & domeftied propojito vohuni atu: fedjuxta lege s , & Ju¬ ra pronuntiat, flatuth Juriš obtemperat: non indulget proprice voluntati , nihilparatum, &* medit at um domo defert. fedlicut andit, judicat. cui canoni confentit L. 6 . §. v eri tat. fF. de offi, Frafid. ibi .* & ideo Prse- tor Provincise id fequatur , quod convenit eum ex fide eorum, quse probabuntur. Plura qučque liuc congerunt ex SS. PP. Hinc moventur tertio hoc fundamentali argu- mento. Judex,cum judicando puhlicam perfbnam fuftineat, debet procedere in judicando fecundum ca, quae ipli qua judici, non qua perfonae privatas con- conftant $ &r adeo quidein , ut Cap. contingit. cap. duetlus. De fide injlrument. Claris termini s ftatutu habeatur, quod.non poffit ferre fententiam ex ali- quo inftrumento in judicio non produčlo , licet il- Ind pri vati m viderit; at^ui in prsfenti cafu fecun- dum inftrumenta juridica conftat fejum effe homi- cidam : ergo reličla fua privata fcientia debet fic judicare. Et alias oftium aperiretur innu meriš fraudibus, & fraflranea viderentur omnia Jura/at- cjue inutilia , qus pro bono publico tempus , io- cum, ordinem proceffus, totiufque Judicij modum tam provide, & foliicite prslcripferunt. Confirmatur ex cap. Pdfioralu. De Ofp. &'po- tefla. Delegati . ibi. quodcumOrdinarim tenetur obfe- qui dele vato etjifciat fententia illarn e (Je tnjuftam . exi- qui nihilominm teneatur eandem: ergo judicis pri¬ vata fcientia eft impertinens, 8 c inutilis^&c. Secundafententia dkLyram Zosftj.Vtrbing. Le [sij. Bonači A. io. q 2. p. 2. n.2.& aliorum multorum. lise diftinguit in ter caufas criminales, mortis p cenam fecum ferentes ( quibus addi debent, & communi« ter squi paranturcaufsmatrimonralespropterperi- culum animse) & inter caufas civiles, ant crimina- les leviores,aliquam pecunis mulčtam ,honorispri- vationem , &c, trahentes. Negat in ijs pofle Judi- cem proferre fententiam contra reum, quem certb privatim fcit innocentem; eb quod inngcentemdi« B 2 reči6 redih occidere fit intrinfece malu m. Affirmat de pofterioribus, cum !ex majus dominium habeatin rortunas qukm in vitam. Videatur lajmann. Tertia fententia e it Gorati). Hottofn.BeJoldi Chlin - genfp. lo.cit. aliorri.mque,quos poft Covar. Var. l.i. c, i. n. 8. fequitur Robert. Konig aflerens, & Divino, & humano juri efle eonfonum , ut Judex in quae- ftione fačti non pronuntiet contra fuam quamvis privatam conicientiam : quae fententia miki prx reiiquis arridet expendenti fundamentum , cui ini- titur,_perfe loquendo. Nihilominus. Refpondo,& dico prim o : cum fecunda fenten¬ tia, Judicem non pofTe tuta confcientia incafu pro- pofito condemnare faejum. Ratio , qua (falua Do- člori Angelico fua reverentia ) obviatur fundamen- tali argumento primat fententia propofito, kare eft: quia Judex non tantum tenetur habere D e um prae oculis in judicando , & illuin non damnare, quem DEI tribunal, 8c confequenter confcientia reum non kabet cap. i. de [cmerit. & re judic. in 6. fed etiairs tenetur judicare fecundum ea, qu?e in ju- dicio ailegantur, & probantur, quali luce meridia¬ na clarius, ita ut Juditifidcm fatiant , probare enim eft fidem facere : & facit huc L 6. §. veritas.ff. de offic.Prafid. Sedinpraftenti cafu non fic probantur: ergo. Major probatur : nam fides nulli alteri fa- cienda eft quhm judici; nam kuie mandatum eft exa- examen eorum, qu dbm fuum arbitrium, & voluntatem non debere ju- djfcari a Judice , id efl:, ut abfit omnis favor, & ačta nitantur veritate* utredre LeffA. 2. cap. 29. d. 10. n. 78. quis enim credat, quod Judexquaperfona pu¬ hlica ideo fungatur officio, ut publicas falfitates quas taies novit, {equatur; infpicere proinde deb e t veritatem, flveeapubiice, fiveprivatim ei conflet e Ad An tert!umfat\s patetrefponfioexdičHs. Nec periculum eft fraudis: quia praftat decem Reos abfolvere, quam vel unicum innocentem in- terficere; cumhoc fir. intrinfecž malum contra praeceptumDivinum, & naturale Exodi z 3. v. 7. Innocentem, & non occides. Certž Sufanna, quamquatn duorum teftimoiiijsobruta pronuntiaturinnocensDfito etiam phyficč innocens privari poflit. fedhoc exigit bonum commune ex jufta, & fufticiente caufa,nimirum ne Judiciorum forma (a quapendet pax, & falus Reipublica) tam facilč, ac tanto cum fean- dalo contemnatur, & pervertatur; id q.uod fepius in frequentia caufa- rum civilium , & leviorum criminalium accideret. Videatur Pirhing. HincRefpondetur ad/r/v««w oppofitte fententiae, quod quamquiun probata talia fidem non faciant Judici, hic tamen ob fundamentum di- fium authoritate frbi a legibus, & Republica concelfa fungi poflit in ju¬ dicando, quippe cum nomint Reipublicte difponft de bonis privari fub- jeftis alto dominio Reipublica. Ad fecundum dico, talem ex innocente fieri jaridicc Reum, ideft in foro externo cogi ad obediendum legibus, & Reipublicte,fic exigentc bono conimuni,utrfit in pluribuscafibus. Cseterum patet illi via recu- perandi bona fua , quibus per fententiam de fe certd injuftam privatus eft, vel appellando ad fuperiorem Jud^em,vel per reftitutionem in in- tegrum , &c. imo etiam per qc cumftantijs haud iHiciram. O, A. M. penfationeiu in talibus cir- V. H-