GLASNIK MUZEJSKEGA DRUŠTVA ZA SLOVENIJO BULLETIN DE LA SOCIETE DU MUSEE DE SLOVENIE XX, 1939 POSEBNI ODTIS - EXTRAIT DR. FRANCE STELE POTOVANJE SKOZI SLOVENIJO LETA 1571 IN 1574 LJUBLJANA 1939 JUGOSLOVANSKA TISKARNA V LJUBLJANI 0 M / V POTOVANJE SKOZI SLOVENIJO V L. 1571 IN 1574 France Stele V Narodni biblioteki na Dunaju hranijo pod štev. Cod. 8944 rokopis iz l. 1571—1574, ki ga je spisal kot popotni dnevnik poznejši dunajski dvorni bibliotekar Hugon Blotius. Na svoji poti z Dunaja v Italijo 1. 1571 in na povratku na Dunaj je dvakrat potoval skozi slovenske kraje, zato so ti zapiski v marsi¬ katerem oziru zanimivi za nas. Ker ta rokopis doslej ni bil objavljen, sem se odločil, da priobčim tiste njegove dele, ki se tičejo pota skozi naše dežele. Njegov pisatelj Hugon Blotius 1 se je rodil 1533 v Delftu na Nizozemskem. Po očetu se je imenoval Fremanus, ime Blotius pa je prevzel po materi. V Louvainu in Orleansu je študiral pravo, deloval nekaj časa v Baslu in kot profesor v Strassburgu. Kot vzgojitelj sinov ogrskega kanclerja Joh. Listiusa in Lazarja Schwendi je živel 1571 v Benetkah, 1572 v Padovi, 1574 v Piši in v Rimu. V zvezi s tem bivanjem v Italiji je nastal naš rokopis. Poleti 1575 mu je cesar Maks II. poveril vodstvo Dvorne knjižnice na Dunaju. Pod ce¬ sarjem Rudolfom II. je dalje opravljal to službo, prišel pa je v velike težave, ker so proti njemu intrigirali tovariši z univerze in jezuiti. Dolžili so ga ne- rednosti v službi in ga spravili v preiskavo. Umrl je 1608 na Dunaju, Rokopis Cod. 8944, ki nas zanima, je pisan na papir, deloma ilustriran in 7.8X10.5 cm velik. Glavni naslov dela, ki nas zanima, je na f. 108 in se glasi: Iter Vienna Venetias et Patavium per Sempronium et Neapo- lim Austriae 1571. Začetek se glasi: Die octobris IIII 0 su(m)mo mane Vienna cum Io: Listhio et Balthasare Praetorio discipulo et eius praeceptore ac co(m)mitibus aliquot, patris Listii domesticis Edenburgum versus proficiscentes, haec sequentia in itinere ha- buimus obvia. Nato opisuje potovanje čez Loh , 2 Himperg , 3 Maesprung , 4 Waltersdorf, Wimpas- sing, čez reko Leitha, čez Hornstain, Millydorf , 5 Prodersdorf , 6 Chimpoch , 7 Edenburg, ki ga latinsko nekateri imenujejo Sempronium, drugi tudi Posonium, Martz , 8 Maters- dorf , 9 Neustat , 10 Meukirche(?), u Klocknitz , 12 Scatubien , 13 Spittal, Mirtzuslach , 14 Lang- nenbach , 15 Criechle , 16 Kapfenburgum, Prug , 17 Fronleut , 18 Graecium , 19 Preumstetten 20 v Eibensvvalt . 21 Tu se začenja del, ki nas zanima . 22 1 O. Smital, Miszellen zur Geschichte der Wiener Palatina. Festschrift der Nat. Bibl. in \Vien. Dunaj, 1926, str. 771—794 (I. kais. Hofbibliothekar Dr. Hugo Blotius). Tam napovedani živ¬ ljenjepis doslej ni izšel. — 2 Ob. Laa. — 3 Himberg. — 4 Moosbrunn. — 5 Miillendorf. — 8 Bro- dersdorf, — 7 Klimpa. — 8 Marž. — 9 Mattersdorf. — 10 Wiener Neustadt. — 11 Neunkirchen. — 12 Gloggnitz. — 13 Schottwien. — 14 Miirzzuschag, — 18 Langenwang. — 18 Krieglach. — 17 Bruck a. d. Mur. — 18 Frohnleiten. — 19 Gradec. — 20 Premstetten, — 21 Eibiswald. — 22 Navajamo vselej številko lista (f.) in pa zaporedne številke odstavkov, kolikor jih je pisec numeriral. V okroglem oklepaju podajamo razrešitev okrajšav. V oglatem oklepaju pa je tisto, kar je Blotius sam vklenil v oklepaje. S pikicami so označena tista mesta v tekstu, ki so ne¬ čitljiva ali uničena. Vzrok je največkrat vpliv vlage na ohranitev rokopisa. Potovanje skozi Slovenijo 1. 1571 in 1574 305 F. 120'.— 29. Co(n)fectis ab E i b e n s w a 1 d i a 21 2. mil. g. per eas quas dixi vias, ad fluviu(m) T r a u a (m) 23 hlc rapidissimu(m) p(er)venimus qui po(n)tone, 4 equo- ru(m) totide(m)q(ue) hominu(m) aut pluriu(m) simul impositoru(m) capace tra(n)situr. A cuius ripa ta(m) citeriori, qua(m) ulteriori no(n) procul, pagi absunt, quoru(m) citerior, minor M a u t 24 vocatur ulterior aut(ern) S a e 1 h ov e (n) 25 pagus magnus ius mercat(us) habens ad quem (per) portam est ingressus. Hic hospes venator erat homo astutus, facetus, versulus loquax, cui cane(m) nostra(m) quod ia(m) iteru(m) oves ex itinere invaserat, dono dedimus. Hic nobis optimos pisces forhen, 26 dedit maculatos. 30. Perge(n)tes hinc per vias nihilo superiorib(us) illis mitiores W i n d i s - g r a e c i a (m) 27 oppidulu(m) parvu(m) una platea et tenui muro pro moenib(us) co(n)stans pervenimus pluvia co(n)tinenti et ve(n)tis iter infestu(m) redde(n)tibus. Usi hic sumus hospitio magno et bono in medlo oppidi a sinistris sito: ubi cauponaria(m) exercet judex oppidi. Est aut(em) oppidu(m) valde exiguu(m) ut Naeltubych (?) 28 in Hollandia moenibus tamen (id est) muro aggere et fossa aquosa cinctu(m): forma quadratu(m) utriumq(ue) illud fluviolus alluit hinc a sinistris M i s 1 i n g , 29 hinc a dextris G r a e t z n i t z 30 uterq(ue) no(n) magnus quide(m) sed rapidus maxime, Mislingus ex mo(n)te edito cui Bachberg 31 nomen est profluens. Uterq(ue) etia(m) optimos dat pisces. Hoc aut(em) maxime audivi mirabile, quod tu(m) omnes indigen? vvindisgraecienses uno ore verissimu(m) esse affirma(n)t. Aiu(n)t e(ni)m mo(n)tem de quo supra memoravi Bacher Berg 31 vocatum superne planicie(m) habere magna(m) ac in hac lacum ea magnitudine et longitudine qua est platea Windis- graecie oppidi ab una porta usq(ue) ad altera(m) sese porrige(n)s latitudine satis a(m)pla; sub terra tame(n) huius mon(n)tis o(mn)ia quoque esse aquosa: terra(m) ipsam mollem gressibus cedere: equos nec arme(n)ta ferre posse adeo ut si quis pro- pius ad lacu(m) accedere velit no(n) tantu(m) in periculum veniat ne per terra(m) in barathru(m) illud subsidens absorbeatur, veru(m) etia(m) [quod vix credibile est] fulminibus et tonitruis mox sub orie(n)tibus enecetur. Tale e(ni)m hic latere naturae miraculum ut sive homo sive quodcumq(ue) aliud animal propius accedat, mox [etia(m) coelo sudo et sereno] mirabilem cum tonitribus et fulminibus proru(m)pere tempestatem quq ipsas etia(m) arbores sternat et evertat, ita ut etia(m) Windisgraeciae audiatur quod oppidum tu(m) 2 1 g. illo loco abest. Ex hoc sive lacu sive barathro profluit precipiti fere desce(n)su fluviolu(m) Misling, 29 optimos secu(m) vehe(n)s pisces maxime illos quos forhen 26 voca(n)t. Prope oppidu(m) a. tero Graeznitzio 30 excipit(ur) nome(n)q(ue) omittit. Sed alter illi unitus paulo post, in Trava(m) 23 sese exonerat, Ut aut(em) ad Bachberg 31 et ad lacu(m) redeamus raro sit ut pecus ad aquas illas accedat quod nihil p(rae)ter nemora (et) inculta loca adiacea(n)t, et rustici pecus suu(m) ne ad lacu(m) evagetur su(m)ma cura arceat... A dextra opidi parte arx in mo(n)te apparet no(m)i(n)e Baumgraetz 32 vetustu(m) nec ut... elegans. Mensura vini tam Windisgraeciq qua(m) Graeci? Bavaric? 33 est 56 on... rum Venditur op timu (m) 6 cr. In oppido co(n)cionatur germanice extra oppidu(m) in quoda(m) templo subur- bano vandalice; 34 Rustici paene omnes vandalica: oppidani utraque lingua fere utu(n)- tur. Missam raro celebra(n)t nec multi ad illa(m) si celebretur veniu(n)t. Vindalic(us) 34 concionator etia(m) rarissime co(n)cionatur. Linqua vandalica 34 iam(?) in mo(n)te maiori Ratel 36 [na(m) et maior Ratel et minor est] incipit. In oppido habuimus hospite(m) iudicu(m) illius loči, qui nos bono pretio tractavit. Substitimus aut(em) hic propter pluvias co(n)tinuas et aquaru(m) inundationes totu(m) diem Sabbati et porro usq(ue) ad prandiu(m) Diei D(o)m(ini)ci. Et solvimus pro 4 refectionibus tres cu(m) 3 equis quatuor fl et 31 cr... stat a. 23 Drava. — 24 Muta. — 25 Vuzenica. — 26 postrvi. — 27 Slovenj Gradec. — 28 Tega imena nisem mogel identificirati. — 29 Mislinja, — 80 Gradišnica (na zemljevidu sedaj Reka). — 81 Pohorje. — 82 Grad nad Starim trgom (?). — 83 Štajerski Gradec. — 84 slovensko. Kraj teh pridig je pač Stari trg. — 88 Radi. Glasnik 20 306 France Stelž 31. Die aut(em) D(o}m(ini)co 14° Octob. pra(n)dio sumpto Preisburgu m 36 versus co(n)tendimus duce itineris 4; bat... et victu(m) oo(n)ducto per vias nihilo mitiores superioribus illas_ab supra omniu(m) asperrimas ... Distat aut(em) Preis- burgium 36 Windisgraecia 3 mil. g. Mo(n)tes et valles inter haec duo loca interiect? aedificiis et incolis valde sunt infreque(n)tia. Est Preisburgum 36 pagus magnus Jus mercatus h(abe)ns pertine(n)s ad Adam Schrot 37 ... vasallu(m) Archiducis Caroli Prqter fluit fluviolus S a n u s. 38 Lingua hic paene tota v a n d a 1 i c a 3t est [vix e(ni)m 7 su(n)t homines qui lingua(m) germanica(m) noru(n)t] 40 pauci e(ni)m Germanicam et co(n)ciones tantu(m) vindelica 34 lingua fiu(n)t. Hospitio usi sumus S li Georgii cuius hospes germanice sciens vili pretio nos bene tractavit. Solvimus e(ni)m o(mn)i(n)o 65 cr. Aiebat hospes variaru(m) fe- raru(m) venationes fieri sed posse tantu(m) quota(n)nis 3 cervos totidemq(ue) apros capere reliquaru(m) vero quot possint et velint. 32. Die Lunae 15. octob. etia(m)si plueret hospite tamen duce equit... Preis- burgo perreximus L a u f f e n 41 1 1, g. pagu(m) mercatoru(m) ubi ligni negotiationes fiu(n)t. Rates enim in Hungaria(m) usq(ue) per fluviolu(m) Sanu(m) 38 devehuntur. Sanus etia(m)si parvus sit optimos tame(n) pisces fert et tota Germania celebratissimos Forhen 26 et Az. 42 Iter hoc propter aquas etia(m) satis periculosu(m) fuit. Hospitio hic usi sumus cuiusda(m) Petri Tierdi 43 qui Musicus esset, et latine novisset, fuerat eni(m) Viennae famulus collegii Archiducalis. Sed cu(m) a(n)tea sacerdotio destinatus esset, nu(n)c oblata matrimonii occasione divi... lam, strumosa(m) (ni?)gris de(n)tib... ... minentibus, cuius facultate(m) (esti)matur 10.000 aureoru(m). 33. Post prandiu(m) Lauffeni su(m)ptu(m) ac p(rae)terito castello Altenburg 44 a sinistris ad fluviu(m) posito; et ad Ep(iscop)um Labacensem pertine(n)te asperrima via venimus O b e r b u r g 45 1 1. g. pagum abbatia(m) habe(n)s instar castelli distans Preis- burgo 30 2 miliaria pertine(n)te(m) ad Ep(iscop)um Labace(n)sem qui nu(n)c hic habita- bat et nobis fercula duo et vinu(m) dono (in) diversoriu(m) mittebat. (Ute)bamur aut(em) diversorio senis versipellis et avari qui et nobis et equis in stratis prebendis aeque iniquus fuit. Equis stram(ini) defuit nobis .,, Distat O u e r b u(rgum) 45 Preis- burgo 46 2 mil. 34. Die martis 16° octob. mane cu(m). Pe... quoda(m) semifatuo que(m) Laufen 41 invenimus duce perreximus per miliare in hoc itinere ascendimus asperu(m) mo(n)te(m) usq(ue) ad cruce(m) lignea(m) in su(m)mo Jugo 47 posita(m) qui limes est Stirie et Carniolae. Inde qque horrido de(scensu) per miliare perven(imus) ad oppidu- lu(m) S t a i n 48 .., et melius Windisgraecio ... Huc ad mercatu(m) co(n)fuxeru(n)t rustici emptum res necessarias. Panis aut(em) hic et albissimus et saluberrimus, Hoc die post multoru(m) dieru(m) pluvias serenitas illuxit. Oppidu(m) hoc muro cinctu(m) satis forti ab oriente flume(n) Savus 48 illud defendit. Cui e regione oppidi imminet arx satis egregia in mo(n)te sita 60 p(er)tine(n)s ad Archiduce(m) Ca- rolu(m) ut et oppidu(m) ipsu(m). Exeu(n)tibus oppidu(m) iteru(m) a sinistris (ar)x egregia apparet. 61 (De) Stain Ouerburgo 45 2 ml. 35. Co(n)fectis a Stain duobus miliaribus ad flumen Savu(m) pervenitur quod transmittitur binis lenibus uniligneis simul junctis. 4 equoru(m) capacibus solviturq(ue) pro singulis equis 2 cr. 36. A Savi traiectu ad oppidu(m) Labach 52 iter unius parvi miliaris est. Totu(m) hoc Iter triu(m) miliariu(m) a Stain usq(ue) oppidu(m) Labach planu(m) et expeditu(m) 38 PraBberg, Mozirje. — 37 Polnega imena nisem mogel ugotoviti. — 38 Savinja. — 38 podčrtal Blotius. — 40 dodano pod črto. — 41 Ljubno. — 42 Az, vrsta rib; imena se mi ni posrečilo ugotoviti. — 43 Podatkov o njem nisem dobil. — 44 Vrbovec. — 45 Gornji grad. — 46 pod tem prvotno Laufeno 41 . — 47 Černivec. — 48 Kamnik. — 48 Beseda je dopisana pozneje nad piki¬ cami, ki jih je prvotno postavil namesto imena. Gre pa še vseeno za pomoto namesto Bi¬ strice. — 60 Mali grad. — 61 Stari grad, ako ne misli zopet Malega gradu. — 62 Ljubljana. Potovanje skozi Slovenijo 1. 1571 in 1574 307 est nullisq(ue) mo(n)tibus interruptu(m). Iongeq(ue) aliud a superioribus... illis(?) itineribus quae esperrima.., Distat Labacum a Stain .. . 53 Vesperi aut(em) sero venie(n)tes oppido exclusi in suburbio sordido quoda(m) et nebulonis hospitis diversorio usi sumus. Foenu(m) in hypocaustu(m) illatu(m) lecti usu(m) pracbuit. Itaq(ue) postridie male coenati et nocte duriter tra(n)sacta, equisq(ue) no(n) bene tractatis postridie 80 cr. solvimus. ac in ipsu(m) oppidu(m) ad Judice(m) oivi- tatis viru(m) gr a ve (m) et bonu(m) immigravimus. Ostensis tu(m) prius litteris testi- monialibus ad porta(m) civitatis Graeci? et Windisgraeoiae impetra... Alioquin e(ni)m intromissi no(n) ... mus. Co(n)su(m)psimus aut(em) hic nos 3 cu(m) 3 equis toto die tantu(m) o(mn)ib(us) co(m)putatis con(n)su(m)psimus 114 cr. 64 Stainii lingua etia(m) Illyrica 34 in usu est pauci germanicam noru(n)t. 37. L a b a c h Italice Lubiana Vandalice 34 seu Illyrice Lublana oppidu(m) est Episcopu(m) habens cuius tame(n) oppidu(m) no(n) est. Est e(ni)m archiduois Caroli. Situ(m) est ad flume(n) Labach 55 quod urbem interluit po(n)te inter utramq(ue) urbis partem strato. 56 Magnitudo Graeciae 19 equalis videtur qua(m)q(ue) Graecia magni- fice(n)ciores habet aedes et arce(m) m... munitiore(m) et in aeditiori loco posita(m). Haec aut(em) Labacensds arx situ(m) habet amoeniore(m). Est e(ni)m in mo(n)te lucis et arboribus varil generis co(n)situ(m). Arx etia(m) Labach vocatur ut et urbs et flume(n). Vallis undiq(ue) magna et aspectu iucu(n)da circu(m)iacet. Flume(n) Labach 65 in dextris mo(n)tibus 6 1. g. ab urbe oritur. A fonte per duo fluens miliaria in barathru(m) mo{n)tis sese demergit et intervallo quoda(m) unius atq(ue) alterius intermisso rursu(m) tamq(uam) ex novo fonte eru(m)pit et mox tanto flumine et profundo alveo prorumpit ut navigia ferat. Circa haec loca lacus dicitur esse longitudine unius miliaris. Latitudine dimidiati miliaris. Qui lacus de Cirknitz 57 vocatus pisces et optimos et maximos et plurimos h(abet). Quota(n)nis aut(em) ita exsicatur, ut foeni plurimu(m) inde colliga(n)t, et ligna inde sece(n)t. Vene(n)... etia(m) interdu(m) lepores eo ipso in loco ubi a(n)te piscati sunt. Lingua Illyrica 34 hic etia(m) viget, ite(m) germanica, co(n)oiones in utraq(ue) fiu(n)t lingua et in utraq(ue) religio(n)e po(n)tificia et lutherana. Fiu(n)t e(ni)m co(n}ciones et coeremo- ni? lutheranae, Hospite(m) hic iudicem habuimus viru(m) grave(m) et bonu(m). Mensura vini pendet 54 oncias. Labach flume(n) media(m) urbe(m) interluit pars dextra urbis brevior et latior, sinistra longior una fere via sed longisstima co(n)stans. Suburbia etia(m) adsunt. Ex su(m)mo arcis mo(n)te ta(m) ad septe(n)trione(m) qua(m) meridie(m) prospectus in planicie(m) amoenissimus est. Macellu(m) in po(n)tibus a(n)te urbe(m) et in media urbe supra flume(n) positis est 68 quod bonae est politi?. 38. Al Vernic h 50 italice vel Ouerlabach 59 germanice vel W o r n i c h k e 59 illyrice 3 1 g. Iter planu(m) Iter a Lublana hic usq(ue) planu(m) et expeditu(m) est. Potest quis hinc Lublana(m) usq(ue) lembis binis simul iunctis co(m)modissime etia(m) cu(m) equis Lublana(m) devehi. Ite(m) Illinc huc subvehi nisi quod flumine imbribus ex- unda(n)te no(n)nihil periculo. 39. O u e r 1 o u b v i t z 60 vel L u g o t i t z 61 2 1 g, Iter saxosu(m) no(n),,. huc usq(ue) fuit a Verni..." 40. P u t c r a y. 62 Una domus sola q(ue) diversori(um) est. A Loubbitz 60 huc usq(ue) iter mofn)tosu(m) saxosu(m) et sylvosu(m). maxima(m) viatorib(us) difficul- tatem parit. Est hoc diversoriu(m) in su(m)ma mo(n)tis parte postea e(ni)m semper usq(ue) ad St. Georgiu(m) 63 desce(n)ditur. At desce(n)sus no(n) minus difficilis est equis ob saxa qua(m) asce(n)sus. Hoc mirabile dictu, hic se(m)per ve(n)tus tota regione 63 Številke ni izpisal. — 64 Ni jasno, ali se ta stavek nanaša na Ljubljano ali na Kamnik. — " Ljubljanica. — 69 Nekdanji Čevljarski most. — 67 Cerknica. — 68 Na nekdanjem Čevljarskem in na Špitalskem mostu. — 69 Vrhnika. — 60 Gornji Logatec. - 61 Logatec. — 63 Podkraj _ “ Šturije. 20* 308 France Stele perflat, Interdu(m) tantus ut neq(ue) homines neq(ue) equos descendere sinat. Et certe qua(m)q(uam) in hoc intineris intervallo quod inter putcray 62 et St. Georgiu(m ) 63 inter- iectu(m) est nobis no(n) tantu(m) ve(n)tus molestus fuit veru(m) etia(m) tonitrua pluvia p(er) ruina(m) grandinu(m) imbres nobisq(ue) equisq(ue) morte minari vide- bantur, Hisce nobis difficultatibus circu(m) ve(n)tis hoc accedebat mali quod S a n t Georgii 63 hospites nobis satis imbribus madefactis ta(n)toq(ue) periculo detractis ia(m) nocte insta(n)te hospitiu(m) negaba(n)t. At tande(m) tamen exora(re) se passi sunt. Et tu(m) quide(m). r... oo(n)pertum fuit homines cal(lidos?) tam se in nobis .,. excipiendis prebui... difficiles ut postridie plus extorquere(n)t. 41. Progredientibus a S. Georgio 63 ab sinistra statim in mo(n)te apparet C r e u t s 64 oppidulu(m) cu(m) castello et ad duo porro miliaria procede(n)tibus adest pagus S ant fas 65 ubi quis si opus foret cojmjmode pemoctare posset vf... In hoc itinere a Pertelo Zua(n)sero(?) et Ehenuo (?) 66 ducertentes eos a tergo reliquimus. 42. G o r i t i a 67 oppidu(m) et ditio seu comitatus. Comes aut(em) Goritiq archi- ducis Caroli Vasallus est. Est hoc oppidum Lublanae 62 magnitudine fere par et hortos habet et vineas amoeniores et situ(m) aspectu(m) plane iucundu(m). Arce(m) (au)tem in mo(n)te dextro posita(m) Lublane(n)si, ut videtur, meliorem Loquitur hic illy- rice 34 Italice et germanice. Sed co(n)ciones ta(n)tu(m) italice et Illyrice 34 habentur. Distat Aquilegia 68 20000 passu(m) et totidem Utino. 69 Hic primu(m) et terra et homines geniu(m) Italicu(m) habere ac germanica o(mn)ia hic fine(m) accipere videntur. Op- pidu(m) in planitie situ(m) est Arx in Colle oppido adhere(n)te. Hospitem habuimus no(n) procul a foro no(m)i(n)e Petrum Tertiu(m), Christopheri Mosconi Bergomatis amic(um). Hic satis nitide satis(que) bono pretio tractabamur. 43. Goritia sumpto prandio ac impetratis literis ,., nialib(us) die sabbati dis- cendentes et assumpto itineris duce p(er) 3 cr conducto ad Otagnanu (m) 70 usq(ue) perreximus per loca plana sed torre(n)s 71 quida(m) satis profundus et periculosus fuit tra(n)seundus. Iter aut(em) nostrum per loca plana et culta fuit. M a r i a n u m 72 pagus dista(n)s Gorizia 8 mil, pass. ubi diversoriu(m) paru(m) co(m)modu(m). Perreximus p(ro)pter 45. Meda m 73 pagum 2 m. p. M e d e a 73 diversoriu(m) habuit valde equis et nobis inco(m)modu(m). Hauena e(ni)m deerat, cuius locu(m) supplevit spelta. In istis tamen sordibus plusq(uam) 8 lib. venetias co[n)sumpsimus ut fieri solet. Hic omnes loquebantur italice et ia(m) germanicoru(m) mo(n)tiu(m) et Illyricoru(m) 34 hominu(m) moreš evasisse videbamur. Terra etia(m) cultior et vitibus ulivis maritatis ornatur ipsa etiam qquabilis plani,.. Italia(m) ia(m) adesse significavit quanq(uam) hactenus Archiducis Caroli d(o)m(ini)um dur_Hic incidimus in D. Franciscu(m) Sandelinu(m) Doctore(m) atq(ue) maleficioru(m) Judice(m) ac Goritiq Gastaldu(m) qui nos -vino donavit. Na f. 137/8 opiše Videm, dalje pa samo našteva kraje, skozi katere je potoval: Sacil, 74 Godega, 75 Sa(n)ta Fiore, 76 Codignan 77 itd, Na f. 177 je nov naslov Iter Florentia Senas 1574 mense februario. Na f. 197 je nov naslov HB Itineris Memorialia Venetiis V i e n - n a m 1574 mense octobri et novembri. Tu opiše pot čez Tervisiu(m), 78 Sacil, 74 Sant Advocat, 79 Spilimberga, Sant Da¬ niel, Venzon, Portis 80 do Resiute, 81 kjer postane zopet za nas zanimiv. F. 203. R e s i u t a , 81 vicus situs ad flume(n) Resiiam qui ligneo po(n)te tra(n)- 64 Sv. Križ pri Ajdovščini. — 85 Šempas. — 66 Negotovo čitanje in ni jasno, ali gre za imena vodnikov ali kaj. — 67 Gorica. — 68 Oglej. — 69 Videm, Udine. — 70 Ontagnano di Gouars (Antonianum) pri Palmanovi. Cf. A. di Prampero, Saggio di un glossario geografico friulano dal VI al XIII secolo. Str, 8. Blotius piše Otag nanu(m). — 71 Soča. — 72 Mariano, Marijan. — 73 Medea. — 74 Sacile. — 75 Godega di S. Urbano. — 76 S. Fior di sopra. — 77 Conegli- ano. — 78 Treviso. — 79 San Foča med Pordenone in Maniago. Za določitev tega in nekaterih drugih imen se zahvaljujem g. G. B. Corgnaliju, knjižničarju v Vidmu. — 89 Portis med Ven- zone in Resiutto. — 81 Resiutta, Na Beli. Potovanje skozi Slovenijo 1. 1571 in 1574 309 situr. Loquitur hic et Italice et germanice et Vandalice 84 siue Slauonice 84 propterea hu(n)c pagu(m) Itali Resiutam, Germani voca(n)t Fellach. Sledi La Chiusa 82 in na f. 204' P o n t e b a Italice vel P o n t a b e 1 germanice utu(n]tur e(ni)m hic utraq(ue) lingua. Sledi Malborghethum, na f. 206' pa S u c o w i t z 83 vicus germanice et schlavonice 84 [loquu(n)tur e(ni)m hic pieriq(ue) schlavonice 34 ] Italice vero G o n i z z a 83 vicus aute(m) parvus est, sine di- uersorio nisi aliquod sit pauperculu(m) sine signo. Est hic vic(us) etia(m) ad Ilumen. S a f n i t z 84 ad flumen Germanice et schlavonice 34 Italice vero Čampo rosso 84 pagus satis magnus sed aedificia h(abe]ns parva et lignea nihil cu(m) Malborgetti aut Po(n)tebae aedibus co (n) fere (n) da. Sermo hic est Vandalicus 34 (vel) illyricus. 34 Pauci , germanica(m) aut Italica(m) noru(n)t... Nota: a S 10 Daniele usq(ue) ad haec loca curruu(m) minimoru(m) usu(m) esse que(m) un(us) sive bos sive asinus sive equus sive homo in via plana possit trahere. Nota. Item Pontebae et in sequentibus locis multas esse molas aquatiles ligni farinae et maxime ferri usui acco(m)modat$ propter maxima(m) ferri quod hisce in locis foditur copia(m), et facili negotio no(n) ta(n)tu(m) clatra et ca(n)cellos sed et lenestras et portas integras ferreas habere liceat. In his locis omnibus inde usq(ue) ab Hospedaletto 85 fere usq(ue) ad Villacu(m) 86 utrumq(ue) mo(n)tes aspari alti et prqruptae rupes cernu(n)tur arboribus variis vestitae rarioribus tame(n) quam ut silvaru(m) nome(n) gignere quea(n)t. Cu(m) aut(em) circu(m)quaq(ue) arbores sint, ligni copia(m) h(abe)nt maxima(m). Ideoq(ue) aedes fere ligneas h(abe)nt vel tecta saltem scandulis ligneis cooperta. Hoc forte praetereu(n)du(m) no(n) est Camporossi 84 in diversorio ubi tam bene ta(m) vili viximus homuncione(m) esse parvulu(m) semistultu(m) 4 liberoru(m) pa- tre(m) miros ludos ede(n)te(m). Nota. In hoc pago Safnitz vel Saufnitz 84 ut alii voca(n)t nos in diversorio in- venisse tam praesta(n)te(m) tamq(ue) boni saporis pane(m) et vinu(m) ta(m) genero- su(m), deinde cochlearia et pocula arge(n)tea ut miraculu(m) videretur. Od Žabnice je šel skozi Trbiž, Terrel, 87 Maglern, Arnoldstain, 88 Peca, 89 Nieu- haus, 90 Fedraun 91 (grad) v Beljak. F. 210'. V i 11 a c u m 86 oppidu(m) egregium pertine(n)s Ep(iscop)um Bamper- ge(n)se(m) sed tamen religione(m) lutheranam colens ut et pleriq(ue) totius Carinthiae incolae. Oppidum ipsum pr