dtp


/f'
Jp .*rr
m!

JU

'Djjrtt’:

•àe^^ìb
oHRfcJ* «
, JT* ldK.2 :■ ' ''«S;. : "	■•* J
-.v-
,?-r k .'■ & *£.%■■■ :ia>4i.-jQ MKg^ ' *$r
;.«£



-*> ' ^
s' * 3Mfe* W *: a* • •-■
l ■ ’*«»*fes^KVM(>^-' ■ 3*7Sfin

m*
m


X
, •’ -”>*■**£



*Q$w

šafšifc
faK


^Nùb
:Jr. •••:


Wffv.SSr
■: wy *4
-«c« à, SSMjta,*
f?. ss**
■Mpngffni
'-tó
^r^.-i:' '«<»■


‘lil
.,H; /J«*' 3 ^



ar
"mOS,
W’:.
; 17' "■’•
f- L

p
%
. -
\
X
's
Bhl ;*<«!
m
■i


■arai

Lt1,

■’jJr ii»!
m

» w*
I
■ '"zm

\
CLODIADOS
LIBRI XII.
CHRISTI ANISSIMO
LUDOVICO MAGNO
GALLILE, NAVARR/E
REGI INVICTISSIMO
MARCI PETRONII CO: CALDANA-
REGES’
venetus, m. dc: lxxxvil
Ex Hieronymo Albricio in Vico D Iuliani -

■





* ♦ >







				‘	
					
					
			;	■	T
				' T	
					
	r .		.■	*	i	
.		V‘	v			*•
			;	r	
•	J				- ’ *	

1 ' . \
<J ..	.A.
i ! ..
r

ì


» "St
V







t


'T sì

- ; .'■/■
* „ X



1




••*>■*«>*» -V





■•ssst ■ t












,,.r
, ■. :. - :

v.‘


« * * -~mV ■	* f
• Svr

a r
v' 1'-*:«



,, ......
■	V**.

'4 i
*• C'


: ■ • ' * •: , J. : ;; • ■
i
?T A
*"
; : ; V’
-
« à v







. . .

C H R IS TI ANISSIMO REGUM MAXIMO
TRIUMPHOS
0lutis jamdemm votis , Regali provolvor Solio , quodque mente fovi vel ab incunabulis ajfequor , infelix penitus , nifi prius exprcjìo T ANT ABl
M A l E S T AT 1 devotionis argomento , moriturus . Satis , fuperque dignum reor malorum,(juce inme Sors effufo. manu congeffit, pretium, in-f olito ante obitum beari fpeČlaculo, quod tam raro , tamq\
tl paucis
paucis fceculis in Jumina Fortuna fumma Virtus exhibuit. Crudeles rnorce, aitando Dexteramx quce Ter rarum Orbi terrorem ine ufi t tamdiii cxofculari difiulifiis ! Gentilitio Jiquidem jure innumeris, MAGNE MONARCHA, P epulis imperas, fed plure s Excel fi Genii Clementia Voluntaria fervitute devincit. Ex his qua fi fidus Tejlis Jublimem 7 hromim veneror, non invitus pantani fiubiturus audaciaNimis infignis, vel ji regalis irce fulmine proturbatus . At laureo redimitus ferto, quod ex immensa 7~riumphorum tuorum Sylva decerpft, quidpertimefcaml 'Nec quifquam de jludits ceflivi oti) tempora dignius fallere conati demifie Jentiat, quod in Epode , Tanto nimirum Regi Jacr andò, Genio ceu Mu fis dedito nimis , induiferim. Nam fi jubes , dimitto calamum , enfemque, nondum iras in Pamajfi pace de dolium, arripio. In hoc p ri fici Ccesaris cernulus, quod in utroque Franco Ccefi ari fervi re paratus. ESI hic, e f? animus non degener, nec Avis notam, quin potius (fi qua via inter adversce Sortis p ree lia pateat ) (S Pope ri s decus allaturus . Libens (T moriar, id meriti devoto cruore mercatus ' ut ignofeas Vati nunquam au furo , importuno fcilicet obvia queeque dicantis jaculi more, Opus nonum vel prelitim in annum Primario Orbis P r incipi offerre, nifi
per ipsum TE M AIE STA Tl T VAE offerre fiuduifiet. Nam preeterea Herois inter primos ChriSltaniffimi monumenta cuinam nifi inter Chrifia-nilfimos primo Heroi jacrari debuerunt Ì Adde quod (T juperos fontes , ore licet profano , delibanti, nifi ultra mortalium fines evafiffem , MA IE ST A S
TVA
T F A, iitbote Immortalitati proxima pne cunClis fuerat eligenda . Porrò yirgilium hoc uno me nomine profiteor feliciter imitatum , quod Carmini meo finem impelifms, quàm ille fibi Augurium, Auguffijfimum LFDO-yiCl Nomen prce fixi, fub CLODII ijnagine tuar Fir-tutes, utcumque per vires licuit, molitus exprimere. Non omnes quidem res gejias ajfecuturus, quibus imparem ille Mneidem, Grcecus Iliadem fateatur , fed quas remotis dumtaxat Regionibus immenjce Fama Firtutis aureo claf-fico transmifit. Hoc freta efl argumento temeritas,tutetur Opus, Autboremque materia . Sit igitur [peciosa Frons toti Carminis Corpori decus, & per fe laudent non meritum,per illam laurum mereatur .Fortunatum Carmen, fi Regnorum domitrices manus attigerit 1 Fcliciffimum yatem, fi jemel Tanto Regi placuijfe didicerit 1 Fale, per fecula, Regumexemplar, 0* ( utJolesjvince
MAI EST AT IS T F AE CHRISTIANIS SIMAE
Venetijs Kalendis Iulij 1687.
'Hurn.ms Bev.m“’ Ohfequ:mt Servus Marcus Petronius Co: Caldana?.
v	. -■	;* ^	\ v	.....	>
\
>-
:

AD SERENISSIMUM
GALLILE
DELPHIN VM
E P. 1 G R A M M A.
Qui Magnanimo fortitus luminis auras yj	RATRE, cui Tcllus non dedit ulla parem l
Quique Gygantceis Herois grefibus injìans T errorem Regnis, invidiamque paris •
Perlege adumbratas GENIT ORIS Carmine laudes, Devotam facili fufcipe fronte cbelyn .
Proh fer lix ,cui non exempla aliunde petenda,
Sed vivum exemplar, Lux, Speculump, PAT ER ! Te quoque Ji tribuant minus afpera fata quietem, Quamprimum plettro liberiore canam .
Ne mire re Italis me non fermonibus iifum,
J/el Gallis folium non animare notis.
Namque Orbem fremare orti preconi a Regis Nota Orbi CunCto Lingua Latina decet.
X
X
IN-
INDEX
Aliquot Notabiliorum ,qu<g Carmine continentur.
/4
iy
24
ss
155
umri ANIS SIMI REgiS Invocatio	p
Palattj Regis Ruralis non procul a Svefjionum Vrbc
De/criptio
Franci Reges ante Clodoveum Adolefcentia Herois pubefcentis LVDOVICI MA ON1 indoli comparata Gallica indolis Defcriptio
D. Clodovei Res getta, cui Gallia Catholicam Fidem debet 'Ex quatuor (j alii a Partibus , cjua tum C lodo*veo parebant , Cei• tic a fcilicet, Belgica, Aquitanica, & Narbonenfi juxta Cluve-riurn, Provinciarum, (f Vrbiumpr&cipuarum mentio	192.&feq.
Francorum Amor, et Fides erga Reges	2Q r
Reges à Clodoveo ufque ad ChriftianiJfi.Ludovicum Magnum 220, £5* feq Eiufdem Chrifiianijjimi nonnullA Res geji a	22S*
2 31 212 ibidem ibid. ibid. ibid, ibid.
231
234. ibid.
•'V
De Regina Chrifiianiffima mentio De Sereni/fimo Delphino De Ser e ni [fima Delphini Coniuge De Seremjjimo infante Duce Burgundi &	^
De Sereni filmo Aureliani Duce De Principe Sereniamo deConde De E minentiffimo Cardinali Buiionio Vatis ad Delphinum Ser em [fimum converfia De ^Principe Sereniffimo de Conti De Duce Darrena defuntta Clodij in expeditionibus celeritas Ludovici Magni felicitati comparata 2S1 Pronaa Oraculum de pr&fenti Chrittianijfimi (f loria	294
Vatis ad ipfum Chittianiffimum Converfio	304
Harefis Chrifiianifflmi Vir tute c omprejfa, tS extinCla»	ibid.

CLODIADOS
LIBER P RIM V S
ah. a r m b v t y m,
P, Chri/tianifmus &Xinmcatur l VmhraSygifmundi‘Burgundi*
i Tyranni regales Cbildeberttfilios nempe Clodium, Gottardum , @r Tebaldum perde-
rejmMUrJ‘ T	hùmmumfc‘* l‘r‘l * *‘»s lacejjita, Pronte*pedibus aduoluitur .OrhtfLe ex-
cidium , gr Galli*prefertim imprecatur. huic opponitur Pax, &Clodmeus , Childeberti Peiorum ,Clodom,r,Aureli*, f CUtharij Sueffmt Regum Genitor, Calo iam reddi-
in Arceto Zd“‘Srl e,	Galliam defimat, cuius pranuncium fulmen
tufmt/T rt' ■Cloio™r,m o&Clotharius ruri commorantes terrore corripi,,», hld* ZZI Tf PrMcfmslPhioJut referuntur , cum m ‘X. libro defueeeBoribus fr ha-ts ZT, r .) PerTmt SWfTrniHS' fP"*P? Chramnis imagini pni,,m iJer Re-glSi f l“umoUmcnt‘J. ^fidtra Fratres hortatur, ré prius ^t petant d Clothil-A Ciod°ue‘ Coniuge tres Childeberti filios , gf carcere culto Jiant .Peragit hoc per Tlun-
TZtVar,aS ’ ,nCCni,t !nCma P°fulos SiZ‘fmmdus d inferi, recipitur. Pofcit lamis tetiiir!S/meneS^Smam> I"	afentitur. Hiiic ad guietem digrefia
R A E LIA Sequanicas canimus graffata peroras,
Legitimumque Ducem, Terris, Pelagoque fugatum ;
Tartareas, fuperafque iras,Galloque gementi
oft fratrum exequias, debellatofque Tyrannos andern per reducem Pacis data munera Regem.
Mine Atnor aethereo percurrere nubila cantu, Maioremque videre diem, Terrafque iacences.
A Hinc
2	CLODIADOS
Hinc iubar iliapfum cordi, totaque receptus -M : nte Deus, Sobolifque patens regalis origo»
Quo ruis, Icarias per aperta pericula tentas Calliope male cauta vias ? cui denique reflant Ignoto rurfus cognomina danda Profundo ?
Ah nimis impendet capiti fremebundus Orion, Horreo torus Helicis faciem. Quis adha:ret amico Djx lateri, quales manet alta ruina lacertos ? iamque & inaccefls, Infubrum loca inhofpita > rupes, Alpinsque niues Coelo timuere volantes.
Tranfigimus fauftas Zephyris famulantibus auras; Lugdunenfe folum fugimus, Ligerique relitto;
» Regnorum Domina: felices reddimur Vrbi,
Surgit vbi FRANCI folium fublime TONANTIS. HEROS, BELLIPOTENS HEROS, quem fu«
fpicit Orbis,
Principibus columen iuftis, dirifque flagellum^
1 Cui famulaturas dudum parat Indus arenas,
A rdet & Imperium deferre, iugumque Pyrous,
Qua prim sua vehit N abatss fulgura Genti,
Quaque fub Hefperijs feffum iubar explicat vndis.
S; tua magnanimos non vitima Gloria Reges Tutari, FLORISque PII leruare fub vmbra,
Si licuit populos nuper domu fle fuperbos,
Et coniuratos Terra: in tua damna furores,
Si potes imperio de cardine vellere Mundum, (Namque potes) vullumque iterum cóponere fceptro, / Excipe ab ignoto gentilia carminaVate.
Nec procul illa dies, Zephyris cu.n plena fecundis
V eia
LIBER PRIM VS. }
Vela cJabo,& laudum relegam maria ampla tuarum. Tum quoque ftftiuis plaudet mihi Sequana ripis, Mequefuum Liger,& Rhodanus Dominator amabit. 'j Tum prcfjum Brabanta canam.luffumque fubire Frama reludancem,Burgundima vincla ferentem, Clalftbus edomitum Bacauum.quodq; vfquè fub alto Corde foues,Scythico repetenda fepulchra Tyranno,
E quibus aetherias digrefsym Numen ad Arces,
Hac mihi Carmen erunt. Tum cedite nobile Vacum, Cedite Vulgus lo, decus e(l ve ni Ise fecundis,
Nomen vbi regale fonat,Geticoque tremendum Predoni,reliquis LVDOViC adatnabile Terris, Nondum funereos lacry mis ablumpferat ignes Aftriferas exofa plagas.viduataque Magno Gallia Clodoueo. Cum funere fata fecundo Ludtibus inuenere modum primis. Perit omnis Pax.Childeberto crudeli clade fuba&o.
Haret adhuc animis nullo placabilis a:uo
Ira ferox,haftamque trucem furibunda tuetur,
Cui praefixa Betit Regni fpes vna labantis.
Luget adhuc polluta Fides,abrupta queruntur lura Polijfufumque gemunt Delubra eruor em ; Ferrum iura facit, diri confinia Regni Hafta nefanda legit, partitur & enfis honores, Lienique res Gallas diro bacchata tumultu In medium Fortuna tulit per bella parandas.
Reftat adhuc,longoq; ciet pia Sydera fletu In viduis Clothilda toris, felicior omni,
Si fcecuda minus, Grato incubat agra dolori,
2 ClCH
A
^ r, v4
4	CLODIADOS
Clodoueique facras Jacrymabilis inuocat ymbras. Excipit ilia tamen duri iolada Fati Extinda de Prole Genus, dulcefque Nepotes Ceu N atos amplexa fouet,magnum indole Germen, Sed dignum meliore Polo,nondira nouare ^ Monifra, Thyellara: fpedacula barbara ccente.
Vfqi e adeo Dominantis adeft vindida cruoris ,
Et luitur gentile nefas, tam feua repolcunt FataSygifmundum non vnamorte peremptum,
H unc Chiidebertus Burgundica caftra mouentem ,
Et re diurna plaga? minitantem bella Sicambnr, Fradum iterum vinclis, ceu belli infigne tropharum , Compreffit. Paribus Gnati, Coniuxque catenis Damnantur .Nimium o felix, dum cogit in vnum • Vidor multiplices numerofo in Rege triumphos, Tanti fumrna boni,lex irta miferrima rerum,
Excidio fuerat citius penfanda propinquo Vix tulit à domitis vidricia lilia Campis,
Ecce catenati Frater fremere arma Tyranni Dicitur, excuffumque iugis pofuiffe pauorem.
Nam fimul ac foliro fpoliatos Prarfide muros Deferuit, patriamque redit fecurus in vrbem Vidor, ab excellis Polymas ruit ecce latebris,
L Colledafque trahens inopino Marte cateruas Horrida bella mouet, fiuuios imitatus euntes Dum defedit hyems, Hyadumq; effunditur Vrna , Vel dum Vere nouo niuibus contabuit Htcmus, Attonitumue rapax Rhodani ferit vnda Profundum, Demens qui magnum ciet in noua ordia Regem,
L
i
éi
LIBER PRIMVS.
P radia, qua iugulo primus luet effera Frater.
AEftuat ille ferox, furias quo conferat, anceps, impatiens tolerare moras. Gangetica frendens Sic per luflra Tygris dubia famis excitat iras,
L>um videterantes refupina in valle Iuuencos.
Verfat in ancipiti cui primos dcffinet iffus,
J\ ec cadis fatis ordo placet, quemcumque ferire Ante cupit, fpatioque dato breuis inuidet hora.
Hoftia prima ruit iam certo prada furori rrima Sygifmundus,Terramque exofus iniquam,
En ait, ò noftri fatiate Tiranne ruinis,
Latus eo, Regnique mei viuacibus armis Impero ,ne tantum Terrispatiantur inultum Condigna mercede nefas. Vlcifcere Fratrem ,
Sic par Burgundi furges Diadematis hxres. u A t proprio cernens tepefaffum fanguine ferrum In Natos ruere, Vxonfque in peffore condi,
Hac tibi crudelis, Superi, Generique reponant, Exemplo monftrante Iccius. Sic fatus, & aura Indignantem Animam Barathro demifit habendam. Reseftfacra Mifer, precibufque expugnat Olympum Barbarus ipfe licet. Iugulati ad funera Regis Vitor adeff Polymas, renouataque pralia tentat. Clallica triffe fremunt, Syluarumq; afpera crudo Exterrent clangore tuba, fonat acta tumultu Horrifìco V a|pSj fremituq; anrra ampla refultant. r ugnatur.titubatque diu cui dona fauoris Inclinet Fortuna fui, pelagoq; cruoris Gaudet vtrumque prius fcelerum fbi pendere pernas.
Per-
6	CLODIADOS
Perfurit in 'rfiedijs ccefi Ducis Vmbra maniplis,
!iS Hutnanjs/pedandaoculis, collumque recidimi Pedoraque odentat, Natofquè, torique iugalis Confodam Comitem, furijs immanibus imples Germanum.acque acies vlturas crimine crimen, ludius ergo /celus palmam meruifle videtur, Vincere quod licuit, Childehertique perempti, Horrendum erigitur,feda ceruice, trophaum : Proh pudor Adrorum ! lacerum fuffigitur haftte Francorum regale caput, cui maxima nuper Pars rerum attremuit.meruifti hoc nomine primam Sumere /eruicijj citius Burgundia pondus,
Frgo licet fontesdudumdamnatusad vmbras. Et fuperi nil iuris habens,tamen vfque volutas Funus atrox animis,& menti vulnus inharet, Tantorum cumulo /ed non /atur ille malorum,
In Prolem nona bella parat,nona funera tentas Sequanicis lugenda plagis, Mox adus. in adus Excitat igne gradum infolito,quo/aua fororum Agmina Tartarei trepidarunt cardine pofles ,
Et Phkgetonfteum mouic grauis. ira Tyrannum ;
■i Ide truci folio per inania Regna dolores j Exercet, poenafque ferox fe/pargitin omnes;
/ Horret inafpedum mortali lumine /ceptrum, Fuligolaq earenotat, viridiique fmaragdi Torrida fruda locum .nitidi tenuere Pyropi, Chryfoftiquc vices. Late fugit obuia turba ; Quaque agitur furi /s fpedabilis Vmbra, recedir.
N ondum conditerat, rabida cum voce refultant
Atria
LIBER PRIM VS. 7 Atria,Da magni,dignam precor, Arbiter Orci,
Premia, qua: meritis licuit iperare nefafiis.
Manibus aggefHs fi nunc anguftior Orcus,
Si tua ad innumeros non fufficitira nocentes,
M unus idem noftrum eft, nos Gallica mouimus arma, Burgundafque fimul furibunda in proelia Gentes;
Quot nobis,Rho danufque Viros,inimicaque duxti funera Lethais quot Sequana dire fluentis ?
Hadenus infandis tantum pradufimus aufis.
Haud federi poit illa modus. Iuuat addere crimen
Criminibus, longoque diem confundere ludu,
Supplici js minor e fi: Genitor, cadat improba Proles, Humano nec more cadat, Patruique cruenti Vidima fit f uri js, iam non incognita diro Crimina Clothario, truculenta congrua dextra.
Hac ait, & triplices compefcens gutture voces Ianitor infernis defueta filenda Regnis Imperat, & dominam expedant muta atria vocem,
1 um Dis, Info, petis, meruifti denique Coelo Non pi ohi bente, tui confumere vota furoris.
Ius datur in Francos, fic athere Numen ab alto Annuit, & noftris finit impenetrabile telis Exercere caput,fauafque repofeere poenas.
Talia Clothilda Virtus inimica meretur.
Quare age vince Notos curfu, quaque impia furgunt ^«nia.cognatis turbata furoribus, intra.
-,. y	°ne colubris,ne fydera multa foporent,
Adijciat virus, rabiemque fidelis acerbet, f. ec plura,& vigilis fremuerunt ora Moloffi.
Ergo
8	CLODIADOS
Ergo Cerartarum, virufque infudit Echidna:,
Et dedit ingenium fadis immanibus aptum Dira min idra Erebi, triplices à fronte Sorores A uertunt facies, tam luridus ore minatur.
Spettandum at.ton itis talem fe prabuit A (Iris Incertans horrore Polos. Senfere minantis Sibila Tyfiphonis volucres, lapfuq; citato Communem Tubiere obitum,corrupta veneno Temperies imo, & Cadi fpirabilis aer.
Trirtior ignoti depulfa node diei Lux redir, & mceftum fquallenti exurgit Eoo Nube iubar, fignumque gerens ferale comanti Lumine, fubuerfos Plebis, Procerumque Penates Inuifit pallens. Moritur feges obruta Campis,
Et vi&um Dodona negat, lacrymx que leuameri In medijs periere malis. Maturat ouantem Ille gradum, laudatque fui argumenta furoris?
Nec minus interea feruent,dum exasftuatimo Fufa Acheronte Palus, animis Cadertibus irx.
Viderat infanda noua crefcere germina culpa:
Alma Themis, nec parta luem mage ferpere Terris; Quid moror,inquit,adhuc,dabit hxc mea dextera finem: Lama gerir lances, quibus omnes dirigit Orbis AEterna ratione plagas; radiata corufcis Cafils ahena iubis radios iaculatur, & ignes.
Dextra mouet vindex ferrum. Contexta rigenti Cócrepat aire chlamys,circum hacpervtrafcprecurrens Limborum partes finuofo vortice rugas Circumit, &flaua ferpit Msander in vnda.
Ser-
LIBER PRIM VS. • p
Serta ornant galeam,galearque in vertice fummo Sacra Columba lèder candore notabilis ipfo.
Eli locus AEthereis medius regionibus, alta - /iaieirate grauis funami prope N uminis a:des,
Vnde Polos,Terramq; videt, Barathrumq;profundum. (Vertibulum ante ipfum fufo rtant are columna ) smcurgunt Elephante fores,ebanoque nigranti ;
V erficoloratis rternuntur pida lapillis leda,peregrinis collucent omnia gemmis.
Auro Cečta nitent, Tyrioque fuperbic in oftro Regia, odoratis quam texta fedilia Cedris Exornant,& multus Onyx,& multus Achates,
His adytis Themis infertur,penetratq; receffus, Maxima queis refidens moderatrix iura Pronaa Pifpenfat, Solique potens dominatur,& Artris,
Hic varias referunt penetralia pida figuras, Purpureumq; oculis pelagum,facraque potentem Ooijriunt virga Mofem.qua ccerula quondam Diffidit,& Pharijs fubduxitterga maniplis.
Obfequicu ,furgitq; libens,nutufq; verendos Gelli t obire fretum. Mox cominus aggere hianti Excipitur leffcca manus, pofitoque pauore
(Dum placidum cernit,quem dirum exhorruit hortem) Ceu Domini Tritoneseant.vertigia fignat Inlolitis rtupefada vijs. Furis eminus armis p!e Paretonij Dominator perfide Nili, ynotoque iubes procedere calle Phalangas. lamque fubit virga: nutus variabilis Irthmos,
Odi ruturque fequente freto,curruque Tyrannum
B Tur-
Tjr i jr
IO	CLODIADOS'
Turbatum, nam virga iuber, confundit aceruis Militum, & audaces inuoluit vortice turmas. Corruit in pra:cep$ 'Phàraon, animante]; nefandam
Vlttices rapuere Vndx ] QuàmpalJidà terfent caput torquét a u à m'f suafu'pe f Bi à Ncrei1 ì° FiebiliS àpparét mbnetìtùm Pòrrna^per ^ndÀm ‘ ''
Semianima Peclité^ù^gjtóón^ ÉquftéfeHià^n'tes.
Hunc rabidus turbo rapit, PbAc $órat ater aquàrum
Aedus, Equpimmfym w».
Ti	ÓllkìILlÀLa73 ■	.	■>...>i ■ ■■■	'■ '
Ora
l'Z\
CT
<£B~
l o
miouo <P>1% /j

c
Ingreditur lefl&us
Lotta tenent vultusjam iamdefcèAdlFOlvmpo Manna, dapum cin&os referens m caftra fapores.
:s , bsodv**61ui xnw ; U ., j. a>• f
J ,j ijAjs.J
P

is
L\y
i £ 5> QvVx & 11J i X11 Hà T JclO-jl «:r,j. (.!./■	j	| /\
er laqueare ( f<?rox vuu) furibundus inundat Oceanu*,1 primaque fimilliffta (tragis imago,
Qua fbùWmm Soli deleuifàtìltìm
Aequa Prónta icelus, cum	'«
Sic Theitìì&t placitum. Hic denfo minitantur j A Axem Agmine iuratffiùéus,'hic 'tundituròffa,
Pelius inde caput coAcfit. Latet ^cquoris hauftn
n rr l. .. . i Jr Ut, • i . ; A. iSUUtóLiui1 '
FluQuat vndaaii'rù^ìiieaumm'itliJQdif-yH^i.0^ InrocdioIb^et'À^ l^peVenerdfdferrcdllii»' Atciueimmota	1	11
oG iì jL)
Inftabileseampos;(akftfeiiW|*»!?!,':l;j
H*c Tbèmis infpiciish* àclfeVàf, fòa geftd,‘fua’fq; RetroMns iras, Vtinam pnmaua liceret,
r °	Trifte
■	.5
Il
LIBER PRIMVS.
Trjfte gemens inquit, renouare exempla dolorum, Atque iterum infandis Neptunum immittere Terris, fise animo voluens folijs accedit eburneis Illa magis, queis fumma leder Regina,grauilque Fulgurat, ater na: rutilo diademate lucis,
Vix in confpeda,iurto iadata furore Accidit excellis pedibus,veniamque precata Protulit indomitos irata ita voce dolores.
Ergerne dementi s Populi fce 1 us ibit inuJtum,
Ibit adhuc commune fceius?vix vna luperftes ,
Vexiliis Glothilda meis, Quid profuit olim Induxifle Fidem populis, fuperumque dedifle Lumina, cumque ipfo commercia proxima Coelo ?
Poflidet arma furor, Pacem, furor improbus ipfam Jam regit, Impietas, Odium, Rabiefque miniftranc ; Nulla Fides rerum Dominis, Mundique Tyrannis,
■»o Par agit ambitio fraterna in vifcera ferrum,
Mente ledet propri js mortalia ducere votis;
En tibi Clothanj.Clodomirique fuperbas,
( Nam te nulla latent) promptafque ad crimina mentes. Mille tenent fcelerum Comites, & dira Po cedas / 'Excitat innumeras ad luffa nocentia dextras :
O’vbi Clodouei felicia tempora noftri ?
Quq Superum prirmuus honos ? Tu dele pudorem; Fu,qua cuntìa tuo moderaris condita nutu,
Aftriferis metuenda Polis, tequatua Tonantis,
Indiuifa Comes, fpes Orbis, & atheris Vna,
Contere fulmineis, federatami contere Gentem Viribus, atque Animas fub Tartara mitte rebelles,
B * Si

i2	CLODIADOS
Si nihil ingrato Clementia proluit Orbi.
Iam dextra Regina tona,iam prome lagittas,
'h i' Vltricelque para flammas, nec certa vibrentur Tela manu,quemcumq; petes iulfiffima plečtes. Prima fed ardentes crudelis Gallia vires Sentiat, & Dominum fhpplex fateatur Olympum, Per me quilque cadet. Mandata faceffere prafens, 5« Adfum/me reos vitoribus ignibus idos Inuoluam, modo tu iubeas, leu fonda Ponto Corpora,damnatoque tegam tot funera fiutiu.
Vtraque poena decet. Reginam perfidus Orbis Credet,vbi irato fufpexerit ore Tonantem ,
At Pax attonita fufeeperat aure lulurros,
Aurea Pax, cui dulce latuscandore niuali Serica vellis obit, cerealia munera oliua:
Mixta caput redimunt.nec pulchrior vlla per Axis Virgineos coetus rutilantia protulit ora.
310 Purpureis ea forma genis. Famulatur eunti Depolita feritate Leo,iun£loque Leoni Impauidum tenet Agna latus,lociafipcatenas.
Ergo llarim lacrymis genua alta fatigat obortis Procumbens/unditq; pias de pedore voces.
? ir R egnet Amor, Pietafq;precor. Facit ira Tyrannum R egem firmat Amor. Meliori lumine Terras Refpice magna Parens,Themidisnihil annue votis, A h latis eli mulčtalse femel. Sub figna redibit,
1 u modo ne rengas peritura: funera Gentis A rcerc,& iullum Terrisauertere fulmen. AErumnisedc&a fuisfibi Gallia tandem
c^>
LIBER PRIM VS.
Confulet,& Diuum votis venerabitur Aras, Virtutiq;iterum cordis facrabit Amores.
Parce per hanc dextram,qua tela fonantia libras,
Per fiquid Pietatis adhuc mihi denique feruas,
Parce,oro veniam. Reginamfubditus Orbis Creder, vbi placido te fenferit ore Tonantem. Dumqueait.in rofeos it plurima lacryma vultus,
Et Domina: ingentes irarum temperat sftus.
Nec minus exorat iam felix incola Caeli Clodoueus, Pacemque fuis rogat anxius oris
Tum nutu folata arrifit vtrique Pronara,
Annuit & fceptro Diuas affurgere,laeto Blanda fupercilio,quo percita Regia late Exultat, luperumq; chori, rilere ferena Cundfa Dea, fulfere Poli, ventique minaces Compofuere iras, placidis admurmurat vndis Nereus, & tumidos fufpendunt flumina curfus. Digna quidem petitis, nec eat fcelus, inquit, inultum, Sic Themis alma cupit, quid enim tibi Virgo negatur ? Sed Terras mifcere Mari, Ccelumque ciere In furias, primumque Chaos inducere Mundo Tempus abefl, faciles in publica vota venimus.
En mora fupplicijs, fontem qua: debita Terram Expedhnt, tibi Vi rgo datur, Paci omnia cedant,
Hoc tibi f t noftri memorabile pignus Amoris.
A* Gallos fua poena manet, fiat mente repoftum, Nec precibus tentanda vllis,confundere bello Prancigenas, Regefque feros, populofque nocentes
Criminibus puni, e fuis. Aborigine mundi
Stat
/

H . CLOPIADOS
Stat nulli mutanda dies, pr.arfixa flagello,
.Omnia pertulimus, fed frangere fanguinisaufos lura Verenda Viros jam non impune feremus t Sic ait,6f manibus,quibqs attremit Orcus, & Aether, tr Coneutiturq; fretum, TeUufqjà fede monetur. Impulit horribiles per tela micantia flammas, Surgunt Sueffioni qua ciane Principis Arces.
Non procul excellis Augud? moenibus Vrbis Finitima immanis feriebat fydera mples,
Hanc pius in dulces libi quondam erexerat vfus Clodoueus,magnis fatis aqua leuamina curis. Culmina pratereunt, licet ima è valle refurgant, Vrbem ipfam.pofitofque docent decrefcere montes. Quid memorem, pretiymue rei, pretiumue laboris, 37; Laffatafue manus operi tanto ? Ardua carmen Pergama M^pnium referat Neptunia» Theba:
Auritos lapides, celebrelque Amphionis Arces ; Pyramidumq; fibi iaftet miracula Memphis, barbara fed Memphis, Thebarq;& Pergama adprcnt Vadum molis opus,nulliq;imirabile. farcio j Idmiaco flant are fores, dant are columna,
Ričfibus horrificis, debellatilq; Ferarum
Exuuijs, pedibufq;graues,rodrifqjVolucrum,
Odia panduntur Pario fufpenfa fub Arcu? Regalerrq;fitu Dominum ambitiofa fatentur ; Saxeus hinnit Equus,pofcuntqjaduerfa Leones Corpora Taurqrum,dat in ipfo marmore Terror,
Ardentefq; oculi,toruaqficentia frontis,,
Atria vada pacent?vbi plurima duplicat Echo
Inge«

LIBER PRIMVS. ts
Ingenìofà Ionos,reIÌ3orifaqyiuffepemirat: > ; < ^ ul Innumero decorata micant iaquearbflore ^,x.srjba Flore fed aurato, veneranda infignia Regnko ;-j qo, Interiora Domus viridi confufas Imaragdb vg; (it q Mulco Adamantei rigent j pi&ifq;Afaroca.figuris g j Et vario illufi fulgent Emblemate muri jnoqx j jeis>' Cernere erat- duriti Gapitolia prendere dextris pi e n g j} 1 Et Romana alacreseonlcendef e culmina Gallos fi i a 3 n J Nec labor infoilifailidia noicemcantusuoj sm%uq ] Non procul Anier hiac,raucjiquepropinquaquerelis i
'i; Arma cariif, rapit arma nouo certamine miles equui / ArduuSjobfefsas vix opportunus ad Arces ./i0 i n ag n i Afl in fecefsu fuffultus membra curuli, iq orbi animi Stabat magnanimo nil territus ore Senatus ii 3x minN Non turpi fqualoregtauis' necluridus^altarrr mq 1 ; Canitiem, Iiaperijied opimainfigipagedansun, 1 1 Quantum Sidoniavenerabiiis ordo fub oftro!	/,
Vfque adeo inftantrnufquam fuccumbece letthonon n 1 Maieilas moribriksdaipocdl ! dignilfimaDiuismn 1 i \ , i Compoftiferlds, >nifi Gallica dext^tardfecì n, uu M ? Crimine mortalem ,fufoqiie cruore decer««,	«
? Seat Marcomirus qua maiefl:atedeij?ret d r i u q 1 u C1 Francum Ilare Ducèmt Phar«mundurnq;iequenitem j Dexter habet v> Subìdnde còma fpeflabilisiaurea frjq Clodioilèdpàfcisppeccl^jònipfe crb&JphifJ c-n j rl /,. 1,5 NecihotfjMerrou^usvailiconfirtiatltegniiftr! bn i .(!j
Belligera latè auQa manu,gentcfqu t fuba&as Odentat. Dulci telas vexilla tumultu orn n u -Horrificant,& pičla metum vel ipijcula vibrant
• ijUfO, )
n rnmt^v oi.»
Tu
i6	CLODIADOS
T u quoque difpofitis in prali a fama maniplis,
Hz* Childerice.tiUces profligas arduus hoftes,
Er populos lare fubigis. Sic ampla potentis Imperij aggeffis coalefcunt iura trophais.
Nec minus & proprios viuaci in imagine cafus Iulferat exponi venientibus ordine feclis ^Regnator, vexilla truci dum cella Sicambro Intulit, & magno celsit V idoria voto.
Stat pugna coilata acis, & ahena renident Igne corufcanti »perfufpqueteiacruore.
Artificis vix crede manum, fic vincitur Artis i ^Ingenio Natura potens, Procul sethere ab alto Omine felici pranuncia foederis Ales Prafert athereos redolentia balfama odores.
A t parte ex alia lubit aurea Lilia Bufo
iTergeminuSjVertitque vices, vexillaq; toto lV>r Aethere multiplici nuper minitantia mofixo Innocuis recreant latas candoribus auras ,
Ipfe inter rutilas lignis radiantibus haltas Succiduum Tellure genu, deuotaqueDudor Pedora demittit; late bacchata grauatur >vto Purpura, ab implicitis male prodita purpura gemmis, Proximus Altari lacro velamine Praful Fulgidus albentem luffollit ad Artra lacertum , Aethereafque Ducis capiti fuper explicat vndas. Colludunt circum Aligeri, lupera-que Cohortes Confulit radijs, ingentique Iride lucis,
Sic veterum monumenta Patrum facrauerat atas Porterà,fic Proauis perloluebantur honc es,	)r
Ceo
LIBER PRI M V S. 17
Coelo digna domus, cui Climatis ipfa benigni Ars cumularat opes, Naturaque vičta Sorore eft.
Sed Mundi,dubiasque vices variabili xui ( Vfqueadeo fummislongùm vixifle negatur ! ) Sedibus excidium fatale tulere fuperbis.
Hunc Charitestenuere locum ,nemusomnebeatis Mulcetur pennis Zephyri per aperta iocantis;
Hinc procul omnis hyems, nullis agitata procellis, Imbre cadit nullo,nullo rofa vincitur Auftro.
Nullus Hyperboreis Aquilo mouet arma pruinis, Non coquit ardentis violentior ira Leonis
Germina, ferali nec Syrius inficit aeftu,
Sylua viret circum, Sc nunquam fpoliata decore Planities, fontefque fonant,& murmure plaudunt. Nefcit lympha gelu , vitreoqueèfonte perennis Difpofitis excurrit aquis, Coeloque,Soloque Multiplici fingit liquidos afperginc ludos.
Poflhabica huc gemini migrarant Vrbe Tyranni, Degeneres Domini,curis abfoluere mentem Quas furor infelix,quas effera nutrit Erynnis.
Et licet à celfis fedučti minibus; i<ftum Fulmineas fenfere facis, gemitumque dederunt. Confellimfsui ftarerna in peftora motus Bacchari,trepidos fuperisvelut ignibus ičtos ;
Par agit atronitos rabies, caufamque furoris Ignorant miferi. Tum coeco excitus Auerno Non procul exagitat furialem lampada Ductor.
Vix (letit hoffilis funeltus adoltia muri Bella,luem que ferens, infuetanube Penates I	G De
,8 C L O D I A D O S
Demerfit notos' vultus mentitus, & ora Mille modis fingens,Chramnemq; imitatus iniquum. Nonalium, quia regalis penetralia cordis W Ille te net, verbifque fidem,falfoq; Tonantis Induitur cultu, Pietatis fubdola Imago.
Fratribus ille Comes primxuo in flore Iuuentas,
Quod Regina nimis pronum in mendacia pedtus Oderat, atque truces habitus, morefque proteruos, PefteminfpirabatPueris,animofquerebelles. Cultibus inde facrisnitidus, Regumque fauore Cingebat diis informia tempora vittis.
Compofitis in fraudem oculis, frontique rendila Coefarie, trepido fimilis,fimilifque modefto 'ifjCOrditur folitos parili cum voce furores.
Parcite, Regales Fratres, fi promere folus Aufim vix pleno confulta ferenda Senatu.
Hac Amor in Dominos,etiam polt fata fuperftes. Hac mea vera fides, quamvis contraria pugnent ‘vV-Jura Soli,Cceliq; fimul, reticere negauit.
I nfidijs,patet infidijs, geminoque minatur Infelix Diadema Duci, patimurque volentes Semper in exitium iurata pericula noftrum .
Gallica barbaricis fi dudum fceptra placerent Regibus ,6c populos in funera noftra retortos ■Explicitislatè per fubdita moenia fignis Inferrent, Dominos pateretur inulta fuperbos Gallia,necSuperos^ufit damnare nocentes.
Sed fraudes, materna manus quas tendit, id vnum ^ Proh facinus! querimur, cognataque bella veremur .
/
LIBER PR.IMV S . iP
Nec fatis hoc vifum eft, toti quod fcribere Regno lura Duces nondum petitis., furdofque perempti Heu Fratris cineres cultu veneramur inani ?
Nec vacuuscaufas tantus timor, illa repoftum Seruat inaccelios intra conclaue Nepotes.
Quis raptus ,quis furta ilruit ?num diffitusarma Parthus agit,Medufue in pignora cara parat vim?
Nos penes omne odium, foli toto Orbe timemur Infaufti Fratres, quoniam difpendia fortis Extremae faciles ferimus, Nec deprecor iras,
Si meus audaces nimium depromere voces Aufus Amor, lanianda adfunthac pečtorabelluis, Vulneracela, cruces repetita per ofcula pofco .
Omnia cara mihi, dum ne colla ifta pudendum Semiti; patiantur onus, dum Copia felix I ungas regales .eterno foedere fafces,
Nil precibus mea fata moror. Admouit iniquis Labra,manufque genisprimaeuus Dučtor,&, Vnde, Confeftim dulci mulcens ita voce reponit,
Vnde metus, qua; dira meae contraria menti Iam formido fu bit fidum fuper omnia pe&us *
Iuro per hoc facri miferum geftamen honoris,
Perque Patris magnum,& mihi femper amabile Nume Nil fore quòd monitifue tuis,votifue negetur.
Vel fi Sequanicaseuertere funditus Vrbes, oueffiQnurnC|Ue parj confuncjere moenia fato .
Quin age maternas quis demùm eludere profer it modus infidias, Regnique arcefse ruinas. Dixerat,atque eadem Frater blando ore ftemebat.
C 2 Dum-
2o C L O D I A D O S ŠiS- Dumqueiacent proni inpeólus,fidumquerepofcunt Confilium, vomit ille truces de corde chelydros, Difpenfatq; luem geminis. Stetit ebrius omni Frater vterque Erebo ,crebroque agitatus hiatu /Eftibus internis optata leuamina quaerit. i ^Atque ita furtiuas haufere vbi mamia flammas ; i Et populus comportat aquas, fonat oribus ardens Perpetuis concufla domus, tamen exit in auras Flumine negletto,femper violentior ignis ;
Et fi non addit, tamen addere vifa flagranti S'cExitium medicina malo. Tam debile fibris Aura dat auxilium, ac incendia anhelitus auget.
Talis in OEtaeis contagia rupibus haufit,
\! ,ii 11* N	Et fcidit incautas, Nellogradante,medullas
Amphytrionaeae Vigoria prodita Prolis.
Ambitus impatiens Regni praecordia torquet.
I pfaque difcordes turbat Concordia F ratres Tuncvt lingua faces, ( quis linguae nefciat ignes? ) Agglomeret, Qua? digna fatis diademata Mundus Sufficiat vobis,magni facra Germina Regis,
Queisplacetexcelfis famulum caput angere curis. Quòd tenuis fi tanta iuuat fiducia mentis,
Obfequor, atque animae refero fecreta fidelis. Sublimes adyti, penetralia Numinis, Arse, TuquevltorfcelerumNumen,quod pronus adoro, Sanguinis infečtas liceat mihi perdere leges,
$ Viribus hoftiles paribus compefcere vires.
Arte artem fuperare licet,dum Regna reguntur: Caufa mali pereat, quod fi mačtare nefandum,
Quam-
LIBER PRIM V S. 21
Quamuis appofitofint omnia vilia Regno ,
, ■ Sitq; loco fceleris nimio potuiffe timeri,
Captiuam faltem vigilanscultodiafernet.
Nec labor-, officio vincetur mollis amico Foemina,feu Genitrix, modo foemina,fcemina cedet. p Nuntius illam adeat, defideriumqueNepotum p Infimulet, laeticq;inuitet ad otia Ruris Regales Pueros, geminis folatia Natis.
Quod fi dura neget votis male fida precantum ( Nec dubitamus enim ) abioluit nosiufta timentes Sufpicio, certoque nimis iam prodimur aftu. f i' At fi fecuras praeftet pofcentibus aures,
Incautiqj cadant in lubdola retia Pifces,
Optandum nil reftat adhuc, tum crinibus ipfairi Captiuam fine lege trahent haec brachia fortem. Vocibus his inflati animi, creuere furores, i5 (CNonfecus aefonipes clamore impellitur alto Barbaras, & voces rapida capit aure fequentes, Laudariq; fuperbus ouat ,Comitemq; praeire . Tumfic Clotharius,Nondum bona Numina Gallos Deferuiftis,ait,Cuftodis prodiga tanti.
femper dilette, dolos vbi voce latentes Exeris,vtque doces patefacte illudere fraudi.
Iam capitis Diadema mei,Regnique potentis Arbitrijs tračtanda tuis fceptra aurea feruQ.
Tum iubet acciri Celerem,magnaeque Parenti Haec portanda canit. Cur noftra Nepotibus arcet Lumina,St amplexus cur inuidet illa petitos ?
Dic valeat,regnetque diu,Natofque valere
Per-
22	CLODIADOS
Permilsis iubeat Pueris. Tufingula Matris Verba nota; nobifq; dein referenda memento,
£15"Audijt, alipedilq; citi fbliantibus armos
Exagitat ftimulis Celer, & vorat ordine Campos.
lamq;Sygifmundus Chramnis venerabilis aureis Exuuijs, reliquis Barathrum mortalibus infert.
Nempe domum, Regefq; truces, Aulamqae perofus ^Egreditur foribus ,Populoq;immixtus inerti Ora ccraftarum pafsim fqualentia tabo Ingerit, & vocem, quoties iuuat, anguibus addit. Quid famulos patimur Reges, femperque verentes Exitium capitis ? Si fic meruere Potentes,
Vrt Qua; Populos Fortuna manet ? iam crefcit in auum, Crefcit in excidium proles inimica fupremum. Surgens Hydra cadat, pariatq ; extindra quietem, fi Quam viuens populis negat. E heu quanta iacebis Quamprimum armata data prada Lutetia Genti I H' Quis contra arma ferat? quifue obuia Lilia geftet?
An Senio vicina Parens, fiueapta Nepotum Brachia vix cythara, & calathis ? Date pralia Reges, Aut totum, aut nullum Imperium fibi Gallia pofcit. Talibus augebat per compita vafta fufurros,
- > >'• Spargebatq; manu ciuilis femina belli.
Sed Solis iubar infoliti non fuftinet vitra,
Ignotumq; diem faciesvmbratilishorret.
Ergo gradum rapidus federata ad mania nodis, Irarumq; fatur patientibus intulit oris . fc '°Senfit abilfe Dies, radijs Sol protinus aureis Flammiuomos afperfit equos, nube obfitus ather
Canduit
23
LIBER PRIMVS.
Canduit, & vultu plaga rifit Galla fereno.
Ingreditur melior.,non cacis miftatenebris, Infernoque horrore grauis, fed pectora curis J' ^xutura malis Nox candida, fulgurat Aftris Lenior afpečtus,legiturq; benignior Orbi.
Funeream Libitina manum, falcemq; cruentam Exerit, immitemque Ducem fub T artara pellit. Interea properat fami mandata Tyranni “ Clothildae perferre Celer, iam cominus altas Miratur Turres,& Pergama proxima Coelo.
Pollerà lux aderat, cum limina prima fubibat, Dum blandis Regina fouens compk&itur vinis Pignora bina,vili numquam mage cara Parenti : Gottardum, quo non alius caput extulit Aftris Pulchrius, aut humeros crinis compefcuit auro, Tebaldumque, facit quem gratum infirmior astas.
T um Pueris praecepta dabat, qua lege regantur Pugnaces Populi, quibus artibus ardua Regni 1 Mai citasferuandadiu .Quaefrena rebelles,
Praemia quae fidos deceant, vbi munera larga;
Atque vbifublimes fatius dare dextera honores.
Clodius at primis diuerfa in parte Dynaftis	y
Mixtus,at ingenti longè Virtute notandus Ora ferocis Equi bacchatis fianat habenis.
I Clodius, inta&ae cui nondum perfida malae Offendit lanugo niues, fed mente fenili Iam fceptris propior fpes,5t tutela Sicambris .
Nulli Sydereo tantum decus ore renidet.
'Nulli tanta quies,mixtoquelepore feuerum
I .	Pon
24	CLODIADOS
Pondus, & rtthereos ceruix fortita decores.
Talis primreuis nuper LVDOVICVS inannis Robore Gradiuum referens, & imagine Phoebum Prdufit Getico per martiageffca. triumpho.
6 JT Ocyus ad fummas, kto comitante fufurro,
Clothari/ nuper mifsum Dominantis ab Arce Aduentalfe Virum defertur nuntius aedes,
Protinus ignoto praecordia concita motu Subfiliere, aegro cor perculit impete terror,
U'. Praefagum cor nempe mali. Iamquc anxius Aula;
Intrat Eques thalamos, Dominae praefentis honores Expofcens. Solio relidens Regina potenti
Annuit ad milio, trepidafque accommodat aures, Quantum arti,fraudiq; datum, quantumq; licere k Clothari/infandus federi ratus, ore minifter Orditur, Regum dum vota nocentia pandit.
Multa perorantem, Puerosque ad rura vocantem Audi/t aegra Parens, geminaq; exercita cura Confilium lecum ipfa mouet, quid lentiat anceps-' Hinc Amor in Na cos Matrem coquit, inde Nepotum Vota, precefque trahunt dubiam in contraria mentem Ergoimmotafedet,Parioque fimillima faxo.
Sollicitat refponfa Celer, tunc ipfa profundum Corde premens vulnus, Cognati hoc pignus Amoris , Sed vetat imbellis Pueris regalibus retas Difficiles tentare vias ,Solefque timendos.
Vix ea, funt triftes Pueri,cupiuntq; rogantq;
Libertate diem poli taedia longa ferenum.
Ingratum Patruis .munus fi exile negetur.
Id
? «t
LIBER PRIMVS. 25-
W Pore ; Perpetuò num carcere claula luuentus Nollra gemet? da mater amans quod pofcimus omnes. Talia du.n iattat latitantur» ignara malorum	l
Turba minor,prono quoque vertice Clodius intrat.
Te polcunt Patrui cum fratribus,illa profatur,
Cara mihiSoboles,caroquefimillima Nato: lamnelubensibis ?ledte dimittere folum Mens foret, vt fortis, nec inepta laboribus attas.
At pueros Amor vnus habet difcedere, iterque Te praeunte fequi. Ah quondam,lèd lerò patebit» b]o Quam male vos Auisc fubduxerit importuna Libertatis Amor. Dulci tunc ille modeftus Alloquio,Difpone Parens decus,atque falutem Tutetur quodcumque meam, tibi viuimus omnes.
Te renuente,nihil cupio, te eunda,iubente, r A-ggreuior, felixque tuo rego temporanutu.
Ire cupis, nil vota moror, fubfiftere rurfus Alma iubes, domino nunquam diuellar ab ore.
TT TT * i *	•	X
His dictis commota ruit, pulchramq; coercet Ceruicemamplexu, laudanfq; datofcula fronti.
At multa in faciem prxfaga abit vnda flagrantem, Non que fuo luuenis madefiunt lumina fietu.
Horruit illa omen, fed preffit corde timores,
Mox, & abitis, ait, facilifque relinquere Matrem Sic poteris Clodi ? led abibis, & ipfaiubebo. f-Tu tamen,ò Animat fuauiffimaportio noffrai,
Qum procul à nobis durum patiere laborem,
Sis rr»'emor, oro, Auix, celeriquereuertere greffu. lamquè redux geminat Natorum Nuntius Aula:
>>
fr,
I"

2<S	CLODIADOS
Tergeminos pariter fidus promitte Nepotes, fo C.m Phaetontis Equos lux prima retexerit ortos, Ingredientur iter. Patruorum ad moenia tendent, Imperat inde vire Comites, famulofque parari, Erminiufque prior Procerum fidiffimus vnus Deligitur, fremituque fonant longa atria lato,
'i'n' Interea latrant grauibus pracordia curis Clorhilda ,caufamque fui petit anxia luflus,
Talis & in medijs qua peflore fpicula Syluis Cerna gemens excepit, abit, curfuque citato P radenti veniens prafert à cufpide vulnus,
■||,,5cit laceros latrare finuSjfcd vulneris auchor.
Quod non vifus adhuc, ignota ad funera damnat;
Hoc mihi de tantis, Superi maroribus, inquit,
Si fatis aqua precor, miferum prabete leuamen. Jamdudum aternis, dum intiifa perfruor aura,
Me fcio deuotam lacrymis, led nofcere faltem Vulneris ah liceat quis peflora fauciet ardor ?
Hoc munus crudele peto. Si debile tales Cor fibi foemineum mentitur /ponte pauores ;
Ah vtinam! nil plura queror. Sic fata recenti g Lumina conatur componere languida fomno, i rritus at labor : horrendas nofturna figuras Obijciunt fimulacra oculis, dulcique propinquam Tranfitui exterrent, monftrifque immanibus implent Foem neam excufat mentem, rurfufquefoporem,
’ Si na via eli-, i euoea re p rat, collumque reclinat ; Iliicet horribiles fanie, rifluque cruento L l-.rebris cernit geminos exire Leones,
Non
LIBER PRIM VS. 27
Non quales claufi ferratis vndique feptis Amphy theatrali praebent fpedtacula arenae.
-19Sed maior datforma Feras, furor» iraque maior, Maiorique profunda premunt veffigia grefsu.
Nec procul imbelles labris frendentibus Agnos Arripit, & rabido fera copia defbnar ori.
Haec inter Lea rurfus adefl, miferataque cladem jSrFle&it ad obfequium, mollemque infpirat Amorem Alteri, is ingenti delambit vellera lingua.
At dudum alter atrox primum difcerpferat Agnum. Vinis ille tegit, fubeat ne iun&a fecundum Fata pecus, fidoque fouet lub corde trementem-.
", ' -Perfurit irte magis, Sociumq; in praeliapofcir Impius,optatae fiat nifi copia praedae,
Intenditque truces morfus. Exterritus alter V el fceleris facie praedam, bellumque refugit Concidit infelix, magnoq; inclufus hiatu ys-r Flebile, fupremumque gemit miferabilis Agnus : Exultat vi£tor, geminaque in ftrage fuperbus Incedit, rabiemque tenet, queriturque furendi Materiam perijffe ftatim, caudamque, iubafque Intrifam infonti plaudit, verfatque cruori.
''■Dum caedi illacrymans gemitum dat pedtus anhelum Glothilda excutitur, rurfufq; in pedtora fletus Rat inadmiffus. Tum, Parcite, parcite, clamat;
P ondus funeflis auertite fydera laruis.
D 2
CLO-
CLODIADOS
LIBER SECVNDVS
dJ^GVMEVTV M.
jT" Lothild* refponfa nuntius refert C lot bario recubanti , qui oelij eaujas inde collidit, 0p \ E quiete corripitur . Tum inter fcmnia d Clodio Pajioris r^efte induto, 7{e°no , evita* ^ue ji bi fp oltar i <vidctur , Excurritur , Sicanos, 7#/ Nepotes in nemore trnctdent ,mit* (it. Perneniunt ad in fi diarum locnm Principes cum Erminio, m dederat Anta cu fede m, Tum duo minores incerta juga correpti Patruorum in manus incidunt. Hos fequnnr quidem Erminius ,fed non prius af equitur, qnammter boftes deduttos. Comitatur ipfos ante Patruos t@T folus dimittitur. felinus ergo redit ad nemus, ^ recepto Clodio , /fer pro-pquitur , Profpiciunt inter denf nemoris frondes Clodomirum cum ingenti Cohorte, qui %a* tuyri caput Fratri refert. in Vrbem raptim redeunt, per que ryiam diris terrentur ominibus, Jbl Procerum Concilium habent ,l@f decreto bello rurfus infidijs 7(rgmam matrem capire cogitant. Mittunt legatum ,qm repetat Clodium ,(§/ de 'latronum federe , quos nejcirc (tmu* lant, conqueratur ,

■m
u
V quoque, fed meritus miierutn cum Matre foporctn
Clothari, dubiarque trohismala radia pa 'is. Nempe timor cacus fceleris, quod concipis, vitor
Exigit,admiflo nondum,de crimine poenas : latnque Ceier furnirx referebat it fla Parentis, Nefcir enim ferusille moras,thalamoque propinquum
Ire inbet ; tum pofeit hians, Quid turba Nepotum, Quid Regina ? refer. Trepidum me fulcipit, inquit, Nec minus illa pauens,vultufque,animumq;loauentis
Maie-
LIBER PRIMVS. 2$
a Maieftatè grabi turbat, mox anxia quairit,
Qua mihi caufa via ? Felix an nuntius edam Incolumem fobolem ? Politane in pace regnantur Sceptra Ducum ? cum verba tamen commifla peregi , Ora ferenauit, facilifque in votajubenlque ls Hefcendit, Placuere pij C lìc dixit ) Amores.
Gaudebant Pueri» munufque à matre petebant,
Matre ionant ades, Auia neque nomina norant.
Mox Se formolo procedit Clodius ore Percitus igne genas, ftudioque accenfus equeftri,
■ Multa fuper Patruis rogitans .Hunc pedore blando Excipit, atque viacaufas exponit, & addit Ofcula nedareis per lingula verba labellis,
Et dulces lacrymas per lingula balia fundit.
Iple fubit nutus, non quod, Patruique vocalfenc,
Et cognatus amor, fed quod Regina iuberec.
Tandem hac dida tibi lacrymans, Fratrique remirtit, Cum Phaetontis Equos lux prima retexerit orcos, Aggredientur iter, Patruorum ad mania tendent.
Ille fremens, An faua petent fpelara Cyclopum,
°An LybieS inimica Parens. Quid inane Parentis Iado nomen adhuc? Pro Natis illa Nepotes,
Non Natos numerare poteft. Lacrymafne pudendas Legato occuluit ? dubio num corde pauores Pellit? & òfaltem quidni faluere iuberet?
$ Faxo, iuftus erit nimius timor : exuo mentem Humanam, fic me Regina luperba coegit.
Talia Verfat inops animi, namque inferus ignis
Inconfumptus adhuc prxeordia ad intima lurgit :
lm-
50	CLODIADOS
Implacido demùm concufsit verbere Morpheus, ho Et dedit ambiguam madidanti rore quietem.
Tum lietit ante oculos femoto e vertice Pallor Adilfus, at in fpolijs poterat modo Pallor haberi, Cetera funt Regis, Clodlque fimillimus ori Vultus, idemque decus ; Iuuenilis dextera vallo hs' Robore fulmineum ( nec fallitur ) incutit enfem, Obliquaque acie per terga iacentia fatuit.
Nec ferit, at nigris liuefcunt corpora lignis ;
Quin etiam cap; ti laruam intendebat inermem, Carperet vt vifìi pretiofainfignia Regni.
5"» Ipfefibi vifus laniatis artubus a£tam ,
Sanguineifque rigare vadis, paulumque moratus Iratum iugulo miferabilis accipit enfem.
Et licet exanimis,cernit gemebundus amata:
Coniugis exequias, Clodomirumquefub altis Celfa triumphantis velligia prendere portis.
Is riuos fudoris agit, tum denique lomnus Labitur, & media trepidantem àca:de reueliit ; Quifquaim impune mcoprattenderit improbus ori Meque vidente, necem ? mea funera Clodius vrget ? Clodius? atque ira cumulas patiente pudorem Lente,eneruis,iners, & (probrum infigne,Tyranno Quod fuper omne venit ) fummis in rebus inulte ? Dulce nefas, pretium, quod penfat amabile > Regnum Si tamen ille nefas,qui fata feri occupat hollis, k5 N e cadat, aggredit ur. Cum fratribus ipfe peremptus Mentis fupplicium foluat, fcelerifque parati Clodius, in Syluis debet procumbere Pallor.
Ad-
LIBER PRIMVS. 3i
Adde quod ignoto loboles teterrima Campo,
Ignoti pariter confumet funera fati.
1» Sic opus inuifsr fecurum Matris ab aure A I plenos poterit perducere vota triumphos.
Haud aliter Tyria violens Regnator in Vrbe Foedera Iaera hominum. Coelique oblitus, agebat Quinquaginta animas ad (stasi piacula belli,
Qua meliora ferum (fati tamen ordo vetabat} Optauere caput.Media tum node fi lentes Exterret gemitu tenebras, atque increpat vmbras Cun&mtcs, lentumque diem, fegnelque latrones. Protinus exiluit Uratis, & adeffe Ramyrum S«, Spretorem Coeli, quo non viget aptior vllus Coedi armare manus,gladiumque animare furore Sanguineum, fidatque furens fic imperat auri.
Delige terdenos Equites, quaqua improba tendit Turba viam, frondemque magis Sylua horrida i ungit <5: Milite multiplici nemorum prarrupta corona.
Tum Pueros demitte neci, Clodlque fuperbum
Fidus redde caput calidum de ccede re enri.
Hoc erit, hoc fidei nulli dubitabile lignum.
* Sic ait, atque vigil, quamuis Aurora cubile Ofi Purpureum lecu a prem;t, fecuraque fulgent
Syderaab Aurora, velamina regia vertit,
Hermanumque grani cohibentem lumina fomno lncrepitatjD-un fceptra labant, fped-.ntque ruinam Otia longa teris? fimul ordine lìngula pand.t, f Et f tuo quacumque dedit mandata Ramyro : Horruit ille quidem, fcelerilque ab imagine vultus
A ii:r-
v i
52	CLODIADOS
Auercit, fèd mox ( proh Regni caca cupido J j Annuir, atque comes fraterna ad crimina furgit. Ergo fidem infidam Dominis facrare nefandis i« Nititur, atque fequi prarcepta Ramyrus anhelat Haud ita in Aeolijs bacchanda flamina Regnis Exercent vacuas furias,, & inania quafTant Antra truces, Regifqueexpedant iuffa potentis; it? At fimul ille graui montis latera afpera feeptro Impulit, & fatuas dedit ire per alta procellas,
Sponte ruit rabidis certans Aquilonibus Eurus; Telluremque ferox, & carula verrit, & A lira. iTerdenos igitur Iuuenes,validiffima bello *
ut Ptdora in arma trahit, mercedem hortatibusaugens, Proh fadi monumenta trucis!confpirat in vnum Plebs numerala caput,qus enim nifi Clodius aufit ( Imbellemque vocant) ferre obuia ficula contra»
In nullum gens tanta ruit, tamen else nocentes 11 ' Complures iuuac,& fcelerum commercia laudant, Iamque rubelcentes Oriens iadare nitores Coeperat,& prono iam languida lydcra Mundo Hodili fab luce tegi, cum prodijt alto Flens Regina toro.magnamque inflexere rnoletn Imperij perdoda iubet circundare euntes Ingentem Procerum comitatum,& adefse per Vrbeni, Addicit innumerus fonipes, pu Ifuque frequenti 1 Crebra fatifcentes latèfe;it vngula campos,
Sed faftiditos cum non procul illa nepotum 11 Senfit difeeffuSjdoluit fenfifse, moraque Intentare nouas, iterumque innedere caufas
Co»
LIBER SECVNDVS.
Conatur,mallum ceu ludere quarat Amorem.
At grandis volat axe dies, & corripit horas Pracipites ; rurfum illa gemit, Phaboque nocenti Obijat inuidiam, nunc huc, nuncdiuidit illuc be pueris partita diu, gemebundaque caris V ukibus incumbit, quin cernua vota per auras (Vota licèt fummo non exaudita Tonanti )
Fundit,& ancipiti fic fydera voce fatigat. Aeternum Numen, tuque ò mihi Numinis inff Virgo, preces audi,fi digna petuntur,amantes. Incolumes Pueros fi munera vedra remittunt,
Iam nihil ingentes vita finire labores Deprecor, at folitos ( fugiant dira omina verbum) w Si folitos gemitus mihi lex aterna parauit,
Pracipitate mea iam tempora longa fene&a, Dum gremio mifera folamina dulcia fortis Hos foueo, amplexuque fruor fecura Nepotum. Denique progreditur lacrymis comitata reli&a Regia turba, Ducum circumuallata maniplis. Clodius extemplo faleris crepitantibus auro, Iniecitque manum, notofque afcendit ad armos. Surrexiffe folum, dclubraque fumma.domofque Decreuifle putes, Procerum cum maximus ordo s Infilit, alipedum Ipumantiaque ora coercet : Fratribus is medius, Clodi, tamoque tuorum Lataris numero, cupidarum & lumina matrum, Plaudentefque hilaris populos, ac mania pafcis. His decor in membris, & pulchri verticis aurum, Formofaque alijs laudata modedia frontis.
E
iP'
Ille

34	CLODJAPOS
Ille venuftarem multum regalis habentem j Ille decus tollit, fuperifque adamabile Ttinum ; Qualis & ad fortem tum dicitur arduus inter Regnatorem Erebi, Dominatorem que profundi ;	'tu Accefsiffc louis, vinGo Genitore, verendus,
Quod nifi Tyndaridas numerus, Virtufque praeiret, lam mihi fyndarida; miferandum ad funus euntes Vi (a infelicis foboles pulcherrima Regis;
Erminius tum ponelequtns veftigia feruat itsFidus,& à portis equitatum ducit apertis.
At nitidi Princeps tum frana reuoluit in Orbem Laruus equi, Pioceres fic ore profatus ad omnes;
H .Genus ò Comites, communis nobile Amoris Sufcipio pignus, mcmoriqua in peGore feruo. \.f * ?Tam reliqua; fatis ipfe via, DuGorque, comefque Erminius fubeat, tutofque ad mania fiftat.
Sic obiuGances dimittit, & ire volentes Blandus, & optato nullos non lumine fignat ;
Si lacrymis menfura datur, fletufque doloris '75 Index, mille Auias ad Patria limina linquunt. Omen atrox equidem, &,fi mens praefaga fuiflet, Vtile ! Tum rapido per prata virentia curfu Gaudentes laxantur Equi.volat aequore toto Libertate cohors felix, Sed Clodius ajio lfen Fortis, & ingenio gaudet fermone labores Proximus Erminio, Solifque leuare, viaequè,'
MaGe animis Heros, numquam melioribus orfis Belligerae poteras ordri praelia luGae,
At ipatijs diferimen atrox propioribus vrget J
lam-
LIBER SECVNDVS. 3S
JW lamque t. a: premimus famam Virtutis arenam.
Iam Sol affufis permittit abire per Axem . Syderibus,Regnique vices dat habere Sorori,
Stat curuo deprcfla finu, folumque propinquo Colle videnda iacet nemorum inter condita vallis. /^Hancvclut excubia:, circum vndique Sylua fidelis Obfidet,& late numerofo Robure cingit.	\/'
Hac illis iter ad Patruos, aditufque malignos Incauti fubeunt, nam quid lethale timerent ?
Limes ibi ang ftus tacitx ad decliuia ledis ifDucit, & haud geminos patitur tranfire iugales.
Hic ftetit armato cum milite, prima Ramyrus Corpore terribili loca pofsidet,armaque ia&at ; Quattuor hic famulos,quos farcina multa grauabat, Obtruncat miferos,& opem pofl terga petentes. ?o°Cingimur infidijs,iam fpesereptafalutis ,
Protinus Erminius, forti quin pedore lethum,
Quod fupereft,fubeamus,ait . Tum Clodius ardens Infremit, vitoremque manu lateri eripit enfem,
E'minius fequitur cafijs in vtrofque paratus ,
?oy Seùiam fpontè mori, feù pignora cara tueri, l < Ille petit fauces interritus, & vocat vltrò Arìcipites terrore nouo, namque ore fauillas Euomit irarum, geminoque è lumine fulgur.
T alis in a:thereis rutilum caput explicat oris Regibus, & Populis portendens fata Comete, Longaque crinita: diffundit luminaflamma: r Heu Mundo ferale iubar, fed]dulce videnti.
Et licet is reliquis formofior cmicet Aftris ,
1	-	-	__	ta’
E 2
3ó	CLODIADOS
JDifpenfat grandes in publica damna pauores ; viSed fimul ac fraudes agnouit, & oraRamyri,
Hofne mibi Gccui fus Patruorum dire miniflcr ,
Fhrc mihi dona geris? fic fatus dirigit enfem ,
Qua caput exurgit rabidum, iuguloque ligatur.
Scilicet ille manus jmprouidus extulit ambas »
1X0 Illudenfque fuper, Quin accipe munera, dixit,
Et graue demifit ferrum,fed corpore vulnus Clodius euitat, femorique incumbere fummo Admittit.rnodicufque eruor de vulnere manat . Fulmine fed citius collum mucrone nefandum ixr Impulerat, buflumque folocrudele ruebat Euxippum fubmole premens,gemuifle fragore Vifa humus,horrendu mq;fonum magna arma dedere. Attoniti trepidare omnes, Duftore perempto,
Et vetitam iam velle fugam. Tum Clodius ipfo Succeflti fortis,fpiranfque immane,trementes Increpitat,Banumque ferit ; inde Saraflem, Antigonu mque comis arreptum, & plurima frqffra Dicere,ne inflanti caderet mucrone, parantem, Nouit vbi cecidiffe Duces, in cetera tendit Corpora iam fperans,atque arquore currit aperto, Erminioque locum auxilij non ante patentem Arrepta iam valle finit. Licet obfitus xao Emerita virtute furit, Dominoque leuamen Ille infigne gerit, Dorilique in tempora lignum ; i cQuod fors ipfa dedit,furibundo turbine vibrat. Corruit illifum concufia per ofsaccrcbrum Percj; oculos,percj; ora venit,micat horrida in auras
Ar*
LIBER SECVNDVS..	37
Arbor, & ingentes agitat robufla ruinas.
Tum ferit Euandrum gladio, petit inde Neronem » MVirginiumque fuper iugulat,rabidumque Timanterti. Non fecus alpino frondofa cacumine Quercus Tempore vida ruit, vicinaque germina demit Vel lenio metuenda,ipfifque potentior annis. Quattuor è multo reflabant agmine adeptis '»Debita turba tamen focijs, tum denique Fratres Senfit abiise procul, gemuitque exterritus Heros. Tum iubet Erminium veftigia cara tenere ,
Dum flragis numerum afsequitur.volat ille,pedumq; Signa legit,volucrum qua femita móftrat Equorum. Iam fatis expertus quo robore Clodius iras Vulnificas acuat,quantulque in praelia furgat.
Ilb vbi telorum incurfus, chalybifque cruenta Fulgura viderunt,diuerfb calle falutem Quadierant trepidi, & Clothildam faqpe vocantes.
1 ^Scilicet ignari Icelerum, ignarique locorum ,
Sorte tamen du&i, Patruorum infida petebant Moenia,nec citius deprehendit Alumnus anhelo Quadrupede attonitos, quàm limina dira fubirent. Sic gemini fugiunt fidis ab ouilibus Agni,
Quos lupus inuafit per patria rura vagantes, Ignotas errore vias, & luftra frequentant Balatu querulo,matremque per antra requirunt . Horrendis habitata feris, & fordida tabo,
Tum, quja nulla via eft reditus, pretiofa Leonum (Ingreditur fpelata dolens, Patruifque cruentis ontit tnottenfam curam, fer iemque pera&ae
Ex-
I
c*
yo
C LO DIA D O S
Exponit ff ragis, Clodlque penda recenfet ;
Didis prona fides, fed ne fcelus emicqt vmbris In lucem, finxere metus, dubitante petentes i}S Mente mali Authorem, Metuunt, fed fola timoris Caufa venit Victus, qua Clodius arfit in hoftes.
Dein petere, an falcem dignouerit ora latronum; Fingere & virriees furias,atque arma iuberc,
Ille quidem vitee contemptor, St otia lethi ^flnuidoiam corde petens ( grauis additur atas )
Nota palam facilis fateatur tela, virofqtae,
Ni procul expofitusdiferimina ad vitima cogat
Clodius inui fa: producere lucis amores,
Tum parat infandis mendacia digna Tyrannis,
Vt5 Per vos aufpicijs paribus capita alta ferentes Magnanimijteftpr,Reges,ignota iacere P radon um ora mihi,quifquamne ardentius optet Criminibns poenas, quam crimine pane peremptus? Sed mox huc aderit fudore,oc puluere belli,
MoAtque cruore fluens, qualem mox ipfe reliqui,
Si tamen indignis non corruit obrutus armis,
Clodius ipfe redux narrabit, Scordine cades, Dimiflu.n tunc ire jubent, Matrique dolorem Edere mentitum . Clotharius inde ferocem V\5( Sauior iilum Erebus, facinufque nocentius vrget ) Compellat Fratrem, tacitufque immurmurat auri. Vade prad Zephyros,multamque impelle Phalangem, Qua iacuit miferanda Cohors,Clodfquefuperburn Quare Caput, fperamus enim mox digna RamyrO >0 Supplicia exoluifse meo,cui denique iun&us
impiger Ji «e. redeas * Pumque aggerat impiaiufsa,

S".
I
1
LIBER SECVNDVS. 39 Senfit ( an vila fenem fraus fallere poffic amantem ? ) Erminius, greffumque rapit per teffa trementem, Seque nouo per mittit Equo, permittit habenas jorP raecipices, fpatioque breui fuccedit iniquis Faucibus, iafidias vbi pertulit ante nefandas.
Cernit ibi immenfìs proftrata cadauera paffim Vulneribus mago« tedari fulmina dextra:.
Vndique defeendit primo de margine inundans i'o Vallis in ima cruor, niuibus quafi Vere folutis, Riuùm quifq; fuum fundie per vulnera miles.
Non tamen in medijs quaefitos inuenir artus Vfquam funeribas, mox detegit ora iacentum Singula conclamans, & plurima corde volutans.
'Ad vbi percenfet numerum, cecidiffe minorem Senfic, & inge nuit geminos abijfse latrones.
Terr tus c xcemplo, Patrui iam vincitis, inquit, Vincitis infandis innoxia pignora votis.
Caufa nocens placuit Coelo, & fortafse catenas, iwlnfelix Piinceps, fcelerataque vincula portas,
O Regni fpes vna tui,miferaque Parentis.
Occidi te, meque mifer, dum milite fèptum M ultiplici, & felsa lentum virtute reliqui.
Non Ego ad attonitos fine te rediturus amantis Clothildes oculos, peragam hoc mea funera Campo. Iamque pererrato confederat aequore vifti A eger confili), & Caelo fua fata petebat.
Talis & ingeminat,cui vitam corripit aetas,
Corripit & fociae dolor impacatus ademptae,
iv Ad vada Maeandri moriturus carmina Cycnus.
■■>	•	G ut-
4o	CLODIADOS
Gutture tum patulo, mulcetque dolentibus auras Vocibus, & littus, querulofque interrogat amnes : Dumque obitum Iperat, nimij quali premia lu&us J En gemitu compulfa leui libi tempora fentit. Ambiguus tamen ille fonus, voxque addita rurfus Dulce gemens, Clothilda vale. Tenet ergo tenorem Aeris impulii, vocifque iuuamen anhelat.
A t Rex vicinos morienti vbi concipit aure Ire gradus, dextra capulum labente recepit, VtoErexitquecaput.led cum notiffimafidi Erminij facies apparuit,ore quieuit,
Heu velut ancipitis iam tutus honore fepulchri. Vix videt, & nofcit, curfuque in cara rapaci Me mbra ruit, trepidifque ligat niuea ora lacertis W Sape vocans, lacrymafque nouo terrore coercens Ille nihil contra, nam frigidus horror in artus Venerat, & vitre gen ero fa arcana fubibae.
Is decor ora tener, Phar'oi ceu luce fugati Fulget inops rutila, viduumque per aera pulchras 3^Seruat adhuc, Aflrisinterlabentibus, vmbras,
Et licèt obfòurum,tamen arder amabileCoeium :
Extemplo notam ille petit medicaminis artem ( Hoc etiam Regnantis Aui geflabat in vfus ) Crebrifque applicuit repetitofomiteplagis. J&Defertas fuccis capit is reuocantibus auras, Au&oremque fure defignat lumine vite. Rurfus & agnofeit, paulumque accedere fermo Incipit, exilefque fonant de gutture voces. Heus vbi paruorum cariffima copia fratrum r

LIBER SECVNDVS. 41
Si periere,fequor . Viuunt, viuentque per suum,
Te femel, ò frater nimium generofe,recepto,
Excipit Erminius, dabitur mox ora tueri,
Artufque incolumes, & vultibus ofcula ferre.
Te dignis modo' furge animis. His vocibus adum iwAJleuat ille caput, genibufque trementibus vitro Infirmum commendat onus,caroque fodali.
Et iam Moeoniže cor auxiliaribus artis ■Viribus armatum melius vefligia firmat.
Tum rogac Erminius,.(peragrat nà plurimus aquor) 3 ^Cornipedem arripiens,in ephyppia inania furgat. Ipfe rapit campum fulcantia lora Ramyri,
E f ftimulis ingentis Equi nigra terga laceffit. Primus in ignotos tenuis qua femita calles I Dirigit, ad fedes luci, Phoeboque negatas Inuehitur,fefeque rapit feralibus aruis. Infequitur,numeratque premens vefligia Princeps. Vix è cenfpe&u funefla: vallis iniquo Exierant,poft terga pedum cum maximus inflat Ceu populi fonitus,furgitque ad fydera nimbus I ' T Puluereus. Dignus tantis ità crederis armis y Clodi,vt ad excidium plena legione petaris . Acceleremus,ait,nos nos iterata repofeunt Tentamenta necis>Princeps. Sic fatur,Equumque Incitat Erminius. Tum reflitit igne decoro Ora notans Iuuenis,Martifque infrenduit scflu.
Et velut imbellis, qui iuffa fuperba magiflri Suflinuit patiens Nemees Regnator, & iras . Dedodus, fi gutta tamen guflata palato.
F San-
42	CLOD1ADOS
Sanguinis humani dulces docet effefurores J yjo Jam furir, arrebtifque iubis funeda minatur Gentibus, horribili faffus ceruice Leonem.
Ibat ad huc,rabidum nec refpiciebat Alumnum, Mondrabatque viam minus atris fentibus hirtam Dudor, at intana rapiebant di&a procella. (^Namque ferox vifu procederneenfe redu&o Clodius, atque noua,& peiora in bella redibat. Arduus aiquoreis fic ibat ab arcibus auras Remigio alarum quatiens, comitemque docebat
Dadalus ignoti diferimina ludere callis.
Turgidus at, facilifque jmpulfus amore volatus lile iubar Phoebiludrabat, & ore receffus Sydereos, Superofque mifer fhmulabat in iras.
V t videt in praceps diferimina nota petentem, Quo raperis Princeps, qua mentem infania turbat ? M10 In centum armatos quid faucia dextera polfit ? Verte gradum, fiue ipfe tui modoprada furoris Enfe meo moriar, Dixit, gladiumque reclufum Aptabat lateri, Perterritus ille recenti Arte Viri, recipit vedigia, Equumque coercet. MifPatruus interea ftupet alta in drage fuorum, Metiturque manum,per vulnera vada,Nepotis ; Dumque excurrit agro, caput in ferale Ramyri 1 ncidit, & durocerebrum terit vngula cornu.
Nec iam ignota diù ceruix exeila, Virique M -i »Spirauit feuos notum velamen honores ;
Horruit obtutu Regnator, & Vnde furores, Vnde, ait, imbelli tam vada potentia dextra: ?
Ah
LIBER. SECVNDVS- 4y Ah nimis in nortras immmania Tartara clades Armarunt Puerum.fauumque dedere flagellum.
‘f zrNon Lea, non catulo fic aftuat atra reperto Tigris, vhi reliquam ad Gangetica littora defert Venator praedam, primumque ( ea fola furenti Namque mora)exoluit,medioque in calle relinquit ; Ula quidem celeres Equitis praruertere curfus Audeat,at carum tečfis componere pignus Certus amor reducem V'duata fub antra reportat. Talis ad infandum verfo legit ordine Fratrem Mahus iteri caput ipfe gerens infame Ramyri, Vtque fuperiefto fpoliauit Vellere vultus,
H oc tibi pro ClodI Gladiator flebile collo Ecce refert donum, fefeque in munera iungit. Sume£ Nepos quicquid permittit habere triumphans Talis bella gerit. Lacrymas pereunte latrone Clotharius (pudet heu!) lacrymas (quiscrederet?)edi m vQui prius infontum potuit voluiffe N epotum Tergeminos iugulos. Socialia iura, fidemque Mutarti Natura Parens, habst i de Nepotis . Regna, loco dulcis iam prado Nepotis amatur : Nondum fumma Deus Diademata frangere nutu,
^'Sceptrorum & rtatuens vel Mundi ab origine lapfus, Regnanti in miferos dat iura cruenta furori.
Ille tamen rapidus, qui iam magis inde veretur Fraternam fola Sobolem virtute nocentem,
Quod nequit in fratrem fami e, minora fub atro ■Pignora pofte premit,dirafque ad carceris vmbras Damnat,inafpedas radiis folaribus ades. -
- F 2 At-
44	CLODIADOS
Acque ita diiečbs qua: Part or iniquus ab oris Abftulit, & Patrio trepidantia condidit antro, Exponunt querulos Philomela;pignora cantus, iq. -Jpfc audit lacrymans morienda carmina Raptor, i pfaque dulci fon* manfuefcunt r urtica Voci,
Et f. rtinata miferentur mania mortis,
At non Clotharius precibus, lacrymifue mouetur Quin alias meditatus agit fub pečtore fraudes . lUpoceundam per fe pe&us, dirifque barathri
Artibus imbmtum, colubrifque nocentibus auSum; Confeflrm rapido vorat arUa iacentia curfu,
Atque vocat focium conamina ad effera Fratrem \ Sape viet longus properantibus incidit error, HWSspius & medijs in pafsibusartitithorrens,
( infolitum), & franis equus ora rebellia vertis Fimertata ctiaui federato gutture Parrha;
A uris vtriq e diù.mifeterumque per aera murmur, Perfonuere vlula, rtrygefque horrenda gementes, m E>Ar medicans nudis Bubo mala carmina ramis.
Quin etiam nigro crodtarunt atheje turma Omnia, fatidicaque pependit ab illice Cornix ;
Nec non horrifica circum obièdere figura Attonitos Reges, laruifijue immanibus vmbrat,
H qQuas tamen armigeri caufas dicere furoris.
Obuia tum Ccclum dimifit ab Axe minanti Fulgura de flabitis orienda nubibus, Arces Pro micuere iacra» pepulere incondita fyluas CUfsica mirantes, federe &clafsica Calum •
%vAt fuper omne nefas ruituro in cacula Phabo
Aetna-

LIBER SECVNDVS. 4y
Aemula fulgorem fhtuerunt Altra propinquum,
Qua: tamen in tenues breuis hora reforbuit auras. S'ra:terea longa: turbata filentia nodis ,
Lunaque ab oppofuo fibi fueta refumere Fratre AiLumina, tergeminos promit non candida vultus. Decurrunt per aperta faces, & vifus Olympus Telluri excidium flammis inferre fupremum,
Quique venit nitidis haud vnquam impune Dynallis, Longo crine micans inter fecat Altra Comete,
‘ Sequanicalque petens inimica cufpide Terras : Suelsionum claros crudelis copia muros (Hen nimis Vrbs móftris data vidima f leblis 'qintrant. Dumque fores fubeunt,moto fundamine Tellus Vifa quati, aeria: minitari & vertice Turres. qjQuifque pauore riget, formidatofque tumultus Natura; fuprema putat, fed coeca timores Eripit ambitio fceleris, f uriafque miniflrat ;
Ergo iubet Procerum redis fuccedere Primos Clotharius, rabidis heu pedora fida Tyrannis !
=(» Concilium feralefubit,feuafque curules
Implet,& ad dominos parat omnia crimina riutus: Vtque omnes filuere, truci fic voce regefsit Iamdudum impatiens animi illaetabile virus Clotharius, Patuere doli, nullifque tegendus Infidijs Genitricis amor, quo fama Nepotes
Refpicit, & folio Natos deturbat auito.
Et patiemur adhuc Proceres ? an gaudia Martis Perdidimus, fi raptus Amor? num fama iacentes t
Imbellefqueputat, quod tela vocantia dextras
Re-
4č>	CLODIADOS
5/0 Reprimimus,nimiumque pij fera iufla veremur ?
Nec vanus nos terror agic, namque ore tulerunt Ignaro faciles Pueri ( proh dira propago !
Sed melior, dum nodra tamen cultodia feruat ) Regificos illam fenfus, animofque potentis {
5-75- Imperij dignos monitu infpirafie recenti,	f
Dum cupido tandem dimittit ab vbere flentes.
Nec mites iuuere preces, en Clodius alto | Confilio tegitur, mentitaque praxla latronum { Delitet in matris penetralibus abditus imis. f si cProh Pietas, pro pulfa Fides ! Si fidere amicis Illa nequit Natis, Natos exhorreat hortes.
Conlulitein medium, bcllumne infigne mouendum, Paxue pudenda iuuet, primumque agnofcite Patres Plurima moturi, ne perfida Gallia Reges ,r. i rPiffimiulet,potiufque datis fateatur in armis.
Protinus Vmbertus,quo non reuerentior sequi Aiter in Vrbe fuit, turbifque nocentibus vnus Abfimilis geminos ita fupplice voce Tyrannos Compeilat(nefcit matura feneda pauores )
5" >Ne, quefo, infandas animis regalibus iras Excipite,affhdis tutamina maxima Francis.
Dulcia Natura tueantur iura Parentem ,
Neu nodra horrefcant,fugiancque exempla Minores. Scilicet innodras quamuis Vidoria partes 5 is Inclinet,miferumque fequatur Gloria Martem,
Heu qualis vida tandem G enitrice fuperdes Gloria i Proh (xua: monumenta immania laudis i N ondum cognatum luit impia Gallia crimen
In
LIBER SECVNDVS. 47
Ia Reges armata fuos? nondumque fupremis fyo Cafligata malis didicit bona iura tueri?
Frafti fed vnde Fides? An non quoque maior agebat
Quod fi fublimes Regina Nepotibus oliai Blanda dedit fenfus,animofque infudit, & artes,
Queis Patris inuigiient fceptro, quos vedra per aftus Regna petit? Duris afi mittite tela lacertis,
Proijcitc arma Duces, Superofque timete minantes. 5iPpluta loqueretur,iuffis nifi cominus hafl.is
Irrueret furiofa Phalanx, traheretque reuinft aon Clotharij ad nutus,communi voce rebellis ’	Dicitur V mbertus,Patriaque,Ducumque, fuique.
Non fecus ingentis dum Compita circuit Vrbis, isrMiraturque domos Peregrinus,& Altra laceffit Lumine continuo, tum fi pede lafa iacentis Ora canis,rabidaque ciet malaiutgia vocis, Confeftim exciti paffim de fèdi bus omnes Inf remuere Canes,circumflat vbique cauente m - Latrantnm iurata Cohors,linguifque coronat.
Ille licet f raftus lenio,tamen integer alta Mente viget,rabiem fic ludere adorfus inane m.
Hac mihi pana breuisjnox carcere liber abibo De gemino, & fummis(fpes hac mihi) redditus Aflris Defpiciam Gallos feralia bella gerentes,
H :i mihi quos gemitus? qua funera? quanta fonanti Segnis Arar Rhodano dabis a atfora,quanta cruons ?
Lu-
Incufloditos Sylua per inhofpita Fratres ?
Et nifi pradonum circunueniflet euntem Turba ferox, vobis propiori in fède micaret :
48	CLODIADOS
Lidi bus in medijs felix Ego, perdidit omne In me ius Fortuna fuum, mox debita dicar f 70 Vidima Natura, licet irruat enfis euntem
Impellens animam,properataque fata cruentet •
Hxc inter tenebris trahitur damnatus acerbis. Impius at Chramnes, non qui Plegetontis ab atris Venit ad Aftra vadis, digniffimus attamen illi Tf-rFallaces p rabe re habitus, morefque nefandos, Emiffo gemitu,quo vel cautiffima ludat Pedora, Quod cari fortem miferatus Amici Indoleam,fateor, ( dextraque morante remiffos Abftergit vultus, teftefque doloris iniquas ) f&Namquis confilijs prudentibus aptior ? aut quis Vnquam follicita componere dodior arte Ciuiles fremitus ?Tamenheu iuftifsifimateftor Magnanimi mandata Ducis.Mentifne furorem ImmifTum rear efse Viro? aut inuafit Erynms 515 f Egregium Pedus,furijfque rebellibus auxit? Omnia dura mihi, & longo lacrymanda paratu Temporis; ah nimium Dominorum frete benignis Mentibus,& nimio fublimis Amice fauore . Ecquis enim (audito?) fummo temerariusaufit ^Libera verba Duci, rabiemque effundere cordis ? Ifne animi famulantis honos ? ita facra veremur Regnantum capita, & Regum fignantia Regem ? Ifne aufus geminis indicere Regibus , arma Proijciant, Coelique minas portendere Gallis, VlflntempehiučE magnus Pietatif Amator ?
Ouòdfi i afta pijs ftringamus tela lacertis
LIBER SECVNDVS. 49
Firmatura Ducum folium, Patriaque falutem, Nunquid Porteritas federata (ait ille ) fuorum Horrefcent exempla Patrum ? nos fcilicet Vrbis bo-oOlim Orbis Domina monumenta infaufta vocamus.
Quod libertatem, fafcefque receperit audax Brutus, & vitores, in propria flrinxeric enfes Vifcera ? non foljtis fublimia fceptra reguntur Legibus, dl vulgi communi iure teneri.
;vcr3Mec femper fcelus eft materno fanguine ferrum Tingere, fi tamen eft fcelerum mens tollere caufa Nunquid & Alcmaxm merita fraudandus honore Laudis ob Eryphilem vitori mucrone fuba&am ? Digna quidem infandi merces, pretiumque monilis. Hr None trucis damnamus adhuc monumenta Parentis Incertare, Nino thalamos recubante verendos Olim aufa ? fuit ille pius,qui funere Matris AbfoluitpropriumSuperumq;hominumq;pudorem At poenas nimii Antipatro iugulata fauoys W DatThefsalonice, Nato licèt illa faueret.
Qui d fi enutriffet Natorum in fceptra Nepotes ? Non tamen armatis circundare millibus optant Reginam Nati, fauifue impendere fatis,
Quo vixere,vterum,nec ( fi bene nouimus ambos • Jnfignes Pietate viros, Matremque colentes > Hac dubitare decet. Crefcet, maiorque nitebit In debellatis generofa modertia Regnis, luraque in edomitos Ducibus parcentibus addent Grande decus, quid enim pictas ignaua meretur ? Ui'Stabat ab infami pendens Clotharius ore,
G Ver--
fo	CLOPIADOS
Verbaque plaudenti laudabat fingulanutU; Affenfere omnes federi, belloque nocentes Vel iuflo fecere manus. At cauta Rutenus , Inuenta exagitat,pacique fequefter,& armis;
Hic in bella ferox femper,nulliq; fecundus Indomita virtute ruitded cautus ad iras,
Confilioque pari moderatur in arma furentes ?
Non belli decreta amens iam deprecer, »lim Regibus, & pleno multum laudata Senatu i iof Sed inflas exoro moras, queis tela paratas Jnueniant dextras, animofq; potentia adaequet ; Quidni ante ad magna rapidus modo Nuntius Atilii Mittitur, vt ClodI reditus à Matre repofeat ?
Quod Pueros tandem fi ius habeamus in omnes»
1’ io Admotaque preces conamina bellica vincant ;
En fine prof ufo vi&aria fànguine parta eft :
Sin minus.infauflos armato milite campos,
Et merito hpftiles pulfabimus ariete muros ;
Semper ad arma manus ruet opportuna. Fauentes ^(‘'Vitima di&a probant omnes, Rex ergo fuperbis Dcfcendit folijs, & regia limina vifens Hinc Fratrem, fimul hinc lauum iubet ire Rutenum,-Tum tacitos.queis primanum reuocare Nepotem Quarat,ab his.pofcitq; modos,& pecora tentat ;
At,quem nulla latent fraudum inflrumenta,Rutenus, Efimihi fat fidei per crebra pericula not$
Arfeces famulus , mea iufla haud gnarus ab Vrbc Parifios perferre , dolis non aptius vllum Peplus,& ambrofijs cautos eludere didis.
i	An»
LIBER SECVNDVS. jri
^ n." Audax ille quidem, led fraudi audacia cedit.
Iple fonos mutat vocis, faciemque, habitumque Subdolus, & quocumque animus dilcrimi ne maior. Annuit, afsenfuque cieo Clotharius vrget Cuneantem, nutuque intercidit orfa loquentis. i tolik vocatus addi,Dominique, & maxima Regis lufsa lubit gaudens, riluque proterua fagaci L)ra notans, A&utum aderit tibi Clodius .inquit,
Et numerum pariter, Patruorum & vota replebit, Si tamen illum Au ia: penetraliacertarecondent. i- 6 - Ibo diu, teftifque vagus, faltemque negatum Lumine follicito, Regum tibi maxime, prodam. k} Vix hsc, &iufsos legit ille repente recurfus.
r' -1
.žTj
G
CEO-

>;
I
LIBER
TERTIVS
.........»i — i.«	: * i n m i. *	- -	--p--. .	--- ....	—;——i .	■	t»
*	' ’	- ,	. I S ■	L
4	-	' "	...	.	•	v	•*	»	.
a^gfmsut v m, ,
• .i	‘	k J .	*•	.-i *•*	i ‘Ì i i>/ i 1	-*■ ’ * *•«“ f
f	cvulneribufqm grauis Clodius corruit, Inuocat Erminius Clodoueum, qui nepoti
V A prtfehs opitulatur, Regnis quam primum excedere hortatur. Sumit pafioricios in* (Iulus Clodius cum Erminio , Hic ad Vrbem difiedit itineri nccefiaria paraturus. Ille a fattene Pudore canere iv.fi o, Amorum infortunia colligit, /nuenit Vrhem Erminius tumultu confertam, Porrò Numitor ip[ius Natus,in nemus,cubi pradonei ceciderant, fueejferat,($? indenta T{amyri trunco, parte Ciadiana <vefii$ cooperto, Clodium credidit, (gf f ut etiam afpcrtauit. Sedfuperuenit Endromyde teidus, (fi/facie ex indufiria turpata Erminius, <8? 7{amyn indicia, quem d rpulncre cognofctt, exquirit. Incidit manu in paginam,	Clotharius tufi a da-
h at fiamyro, <z,t noffu eadem tentar et, Clothilda <vcrò, qua dolore prejfa defecerat,infe redit, (fif Legatum iterumClodij reditum pofcentem, minis exterritum fugat . Erminius propero grefiu in fuum fe Palatium confert, (èfc armis, (fi? Equo,quo Clodius rz/tirueuerar,recepto,exit ad Principem,Fit certior de Clodiani Equi raptu. Numitor,<§jr yuiafonipes nuliù nifi Cloditi, Sefiorem patiebatur, Clodium ipfum fuifie ratus, fziejtigia legit. At Ermintus ad maris littus cum Principe iter habet, (gjf nauim, qua iufia prafiolabatur, ingreffus, curia explicat. Su-peruenit Numit or, (fif Puppim agnofeit recedentem , ftd quìa iam procefi er at ,inobfer uatus regreditur, ipfe quoque nauim inflruffurus, (gf Clodium,P atremque fecuturus.
! A L LID V S interea, nimijfque laboribus impar
Clodius exaftae traduxerat otia nodis, Heu nimio languore labans, quem vulnera, iterque
Prolixum, cacumque facit. Tandem alma iugales i' Purpureos Aurora quatit, miferataque feffum Demittic fyluas penetrabile lumen in imas.
Sed tamen ambiguum , quod figere tuta per vmbras
Edo-
; 4
.
LIBER SECVNDVS. n
Edoceat faltem tacitas vefhgia, Nefcit, /
Qua regio errantes habeat, quamuifque locorum, Expertufque plaga vicini luminis aptam Implorat melioris opem.Soiemque laceffit Erminius, cjulcemquegemens miferatur- Alumnum. Denique Phoebus addi, folitoque nitentior almum Exerit ore diem, feflbfque errore viarum ir Dux pius ire docet, Facilis patet exitus alto E nemore, & campo late potiuntur aperto.
Tum demum Fratrum meminit, Comitique repo Icit
Clodius abreptos, fperataque ad ofcula anhelat.
Ille nihil contra, led mox,iterumque rogatus »o Iamdudum titubat, promiffaque cri(lis,& ager Heu vanisrefponla tenet cunftantia verbis,
P rotin us ancipitem fenfit, maioraque veris Clodius exifijs timuit, non amplius audet Sritiri, faliique cupit, tum corae dolorem Comprimit, & tacito lacerantur pedora morfu.
At vix exiguum curfu confecerat aquor
Languidus, eff.jfo gemitu, dolor aggrauat, inquit»
Vifcera crudelis, tenebra per lumina furgunt:
Vos fequo;, innocui Fratres ; fimul ore petifset,
Si procul Erminius ftererat,moribundus arenam.
Talis in Elaos deieeit ab athere Campos
Bellerophon vaga membra volans, duxitque ruinam
Theffalico difcufsus equo, fugit obuia Tellus,
Siue potefl, ne crimen agat, fugifse videri.
At comes infelix,cui nil medicamina parent;
Tum primum inualida, ad Coelum pia lumina tollens,
Quis

- ■ fi'1
*4	CLODIADOS
Quis nunc Pceonias morienti admifceat herbas, .
Ec medica leuer arte malum? Tu,maxime curtos Ciodouea, Gallos, magnumque tuere nepotem. koDum nullam fuperelse vides ex arte medentis Spem vitae,& mifero quodeumq ue leuamen ademptum.' A udi jc ille preces, Coelo micuere fereno Fulgura>& immenfo circundata lumine nubes Vitam, & Auum Iuueni vehit officiofa iacenti. k Non qualis folio quondam dare iura potenti Sueuerat, & fertum, fceptrumque micare fuperbum,
S.d maior ftat forma Duci. Coeleftia cingunt Lumina caelariem, nitor ingens corpore toto Exit, inexhaurtis circumfluus vndique riuis,
50 Ampullamque manu praefert, fimul hac fuperaddit ; Supremi quondam,qua prouida dextra Tonantis Demifit nortrisaterna opobalfama Regnis,
Illa eadem fauis dat iurta leuamina plagis.	■ :
Et fimul Erminio vas nobile porrigit. Ille S5 Impiger exurgit genibus, vi&oque pauore V ulnera crebra fouet,dum Verba nouiffima mandat Clodoueus, Tibi fide comes fatis apta dabuntur Premia, dum Terra: de carcere lcetus abibis, Securoque premes rutilantia Sydera grefsu.
V At quaxumque tuis pradtare miferrima poffit Tellus.parua quidem meritis, tibi p amia reddat Clodius,heu noftra fpes maxima,& vnica Gentis. _ Tu durum virtutis iter,quod ducit ad Artra Profcquere, ò patruis iurtiffime terror iniquis.
\,< Fratribus haud timeas caris, quosfedula Coeli
' Cura
LIBER TERTIVS. sr
Cura tegit, felix queis Numen deftinat auum.
Te manet innumeri pondus crudele laboris,
Horrida bella vocant, fed grande per omnia ferua Pedus,Auus lateri Curtos haerebit amato.
Nec miferos Populos,neu fquallida regna reuifas Tamarijs infera rogis, dum purior aer Deleat infanda conamina turpia labis,
Heu fuge ludificas male fidi littoris oras J Multa falum, fed plura folum difcrimina tendit p In tua fata,Nepos, tamen illa fubada iacebunt» Virtutique tus cumulabunt vida triumphos.
Hsc ait, & tenues cum lumine raptus in auras Oràtem, & politis genibus quamplura precan tem Deferit attonitum, vifufque nitoribus orbat. Clodiusaft hilari lic vocefecutuseuntem.
Quò fugis Ò,quem Diue fugis ? tibi reddere voces Anne indignus Ego?te iudice,& aufpice pugnas Quas timeam? iam fpóte malis,multifque paratum Aerumnis gerto, promptumque ad fydcra pedus,
? Quò Fratres abiere tamenJqua; Terra vagantes,
( Erminiumque vocat ) iam dirtinet ? ede precanti Siue qomes comiti,Regi fiue ede iubenti,
Nil illis metuo,fi Numen ab Axe tuetur,
Si defendit Auus. Tunc ille exordia narrat VPrima fuget,& pueros Patruorum ad mania ductos. At Princeps nutus veritus violare fupernos Cor de premit gemitum, fèfèqu e ad gaudia cogit Importuna licet ; cum ruftica dulcis auenat Carmina loiiicitasferiunt modulatibus aures.
Flue
AV v\<S
\*b
f6	CLOD1ADOS
<\5" Huc lentis gradiuntur Equis, canumqne fub vmbr^ Acclinem,& feeni texentem vimmea dextra Vafa fenem fpectant; pecora ille vagantia pafcit, Atque trium laudat puerum modulamina nutu : Hic Iuuenis gemuit,vilifque ea gaudia fortis \eo Inuidit, tum forte memor, fratrumque, fuique Contempfit nitidi regalia fulgura fceptri.
Horruit ardentes armorum turba nitoresi Infolitofque viros,fed Clodius ore falutem Dulcifono iubet, & folatur voce timores;
\t>% Profequere incsptos, nihil ara corufca minantur, Gens dilecta Polo calamique, manuique labores. Quin fertos, fi iam Pietas his regnat in oris,
Excipe fub Patrio facilis precor,excipe tecto.
Tuque prior miferere Pater, quem longa, piumque» uo Expertumque malis atas facit, Axe benigno
Sic tua tergemini fuperent tibi tempora Nati. Dixerat, & fletu, quem tum retinere parabat, Inuita maduere gena. Sociauit amicas Longoeuus Paflor lacry mas, imitatus amores n‘Tn caput ignotum patrios ; fuccedere te&is Inde rogat modicis, feflafque refumere vires.
Hic vobis fecura quies, nulloque tumultu Perturbata domus, nec dant mea vafa venenum Impia mellifluum,quod iniquo abfumitur auro : m Ponite fublimem fartum, mentefque fuperbas ( Nam magnos frons ipfa docet ) rebufque venite Pauperibus mites .Tum parua mapalia primus Ingreditur, ducitque viros, & frondibus ambos
Cori-
LIBER TERTIVS. 17
Componit Bratiš, epulafque minifirat egenas , ObBupet ingentem Erminius PaBoris amorem , Atque ait, Huc igitur procul Vrbibus alma relidis CeifiBi Pietas, puros cultura Penates ?
Hos ne lares culpa vacuos contènta repleBi ?
His lateas, donec melius voluentibus aruum Syderibus, tutis inuifere greffibus Vrbes Fas fit, abrepti moderamina pofcere Iceptri ;
AB tu care Pater,facit hoc te no nine dignum Infignis Pietas ( miieri v fi gratia reftat )
Annue,& Endromidem laceram, qux fola falutem '^'Regalis Capitis, politis modo continet armis, Porrige,promerito nec inanis munere abibis,
J Parifios qui framat, adeB.en illa perempti Prima propago Ducis. Magni reuerentia Regis Admonuit trepidum, docuitque aflurgere pronum, ''■‘«Sed vetuit Princeps, & amica filentia iufsit.
Pauperis ille cala torto de Canabe VeBeS Exponit,Gazafque rudes,ait, omnia fumant,
Siiuuat,& fundit, totamqueeuilcerat Arcam .
Bein laceros luueni indutus proponit, & oftrurn Erminius regale rogat dimittere, tali Affatu,fic infignes, precor, indue vultus,
Communis fi cara falus, fi Gallia cordi,
Si Regno feruare Ducem, fratrefque tueri Alta mente fedet captos>Natifque Parentem Obfefsam, audito morituram funere Godi.
Ne renue indutus humiles, te digna reporto Dum tibi ab Vrbe redux arma asre rigentia, opelque,
H Cor-

j 8	CLOD1ADOS
Cornipcdemq, tuum.Quid frontem nubila condunt, Quid turbaris adhuc?Cui Clodius,Anne remotam 15flnuifa regionem Auia, Dux optime,quaeram , Inque falutatam linquam, nortraque falutis Incertam? Quin ipfe tibi comes additus Vrbem Rex profugus repetam,dabo verba nouilfima Matri Extremumque vale. Gafus ita fortior omnes i-c Aggrediar, vifufqueauidos expletus abibo:
Tum vero Erminius vi<rtos pietate refoluic In lacrymas oculos,fubijt Numitoris imago Dulcis,& in mentem perualit tota paternam. Condit at internum fimulata fronte dolorem :
Qbiertifque tegens lacrymas indutibus inquit :
Quo moriture ruis? vel qua:praTentibus audes R ebus in aduerfo nimium temeraria fato ?
Quod fi fubvili per compita nota latere Sperarti te porte toga, fpes irrita mulcet : v\t Emicat è fpolijs agre ilibus,atque fatetur,
Elufo regale fitu frons regia partus ,
Falleris incauta Iuuenis pietate,bonumque Ah nimium contemnis Auum. Tibi prima minatur * Sola tibi Genitrix,nullufque nocentior hortis lysClothildae quam dulcis Amor.Nam fraude,nouifque Natorum infidijs circum obfita rurfus, amatum
In caput infelix renouata pericula mittet ; lpfa fugam nobis redeuntibus, ipfa fidelem Sapi is Erminium facio meliore probabit, iWNec fi nortra locum meruiflent dirta,fidemque, Nunc gemerent miferi federato in Carcere Fratres,
\
Tem-
LIBER TERTIVS. S9
Temporibus ferule fapiens. Compefcuic aritum • Mencis ad hac Princeps,immaturumquefurorem. Sic quoque tergeminis Leo fubditus vndiq; dauftris Perfurit,audita longos genitrice per agros, Cancelloique ferox incajtTum mandit ahenos,
Si queat optata per prata virentia tandem Libertate fruii, generofàm & lambere matrem,
At fi perdomitam virgaquatiente magìfter Frontem agat, euidlo iam detumec ira fìirore,
Et vinclis haud ipfe fui memor incubat ipfis.
Obtegitur rigido facilis velamine Princeps :
Aulam ita caula facit, negle&aque gaufapa feruat Ollri ( proh facinus ) fuprem um infigne Sicambri.
1 v Exin Erminium flimulat, reditufque citatos Imperat; ille oculis rapitur comitantibus Euro Ocyor,& votis inftatprarientibus Vrbi.
Rurfus iniqua iuuat nemora, infamefque receffus Scrutari,& /ylua: compendia coeca maligna.
1|>I> Sed defiderijs iam pronior athere iuftis
Arrifìtjfauitque Deus,campo ergo reuifo;
Quo cecidit fcelerata Phalanx,fuccedit aperta Sollicitus luci, celfam procul afpicit Vrbem,
Lumine mox proprias dcfignat proximus Arces. Oftia magna fubit, vafto fed tedia tumultu Cun&a fremunt,pafsimque daris flant agmina lignis. Armatum fed enim fuperatum milite Regem Oppecijfe putant, & tela vltricia iadlanr.
Fama quidem ancipiti narrauerat ordine cafus,
At nufquam c. rtus cladis peruenerat audior-.
H 2 Sci-»
(Jo	CLODIADOS
•Scilicet in Natos hxc concita bella rebelles Credidit, & gratis paulum dubitauit in armis,
An bellatorem populis reuocaret Alumnum. Ambiguus fed fortis adhuc feftinat ad Aulam Sufpenfos grefius: vlulatibus illa remugit Percita non folitis, vicinumqueattherapullat,
AH: vbi follicito tetigit fumma atria paflfu, Luminibus facies fuperaftitit horrida. Fufco Reginam folio lacrymis formofa rigantem vu) Ora videt, medijfque Virum congreffibus vrium Improba anhelanti mendacia voce prementem,
Nouit enim fraudes, ftupuit» gemuitque fub alto Pedore prolapfi ludibria triftia Regni.
At fraudum molitor atrox, qui i uffa fuperbi ii r Inlidiofa Ducis tulerat, fic Verba refoluit
Regum ignofee Parens, facri fi nuntius aufim
Pedoris heu gemitum iufsus renouarcrecentem« An feriant geminos fortis crudelia Reges Tentamenta, tuo facilis metire dolore,
1^0 Hi,nifi magnanimus confirmet amantia tandem Clodius ora redux, nullo folaminc pedus,
( Tantus amor, tàtufque dolor)mentemue jeuabunt. Nam trepidos nuper Pueros excepit amanti Natus vterque finu.qui praha dura ferentem re. JDeferuere fuga Fratrem. Meliora dolenti Sperauit Regina animo, collumque reflexit In latus,atque breui docuit fe viuere motu.
Non fecus & raptis cum fetibus orba cadebat Infelix N iobe, & faxum lethale fubibat.
Iam-
LIBER TERTI VS. 61 U'° Iamque genu.iam crura rigent, ià candida marmor Pulchrius haud ideò,generofaque colla tenebat. Spóte lacertus hebet,niueafque (heu flebile mórtrum) Miratur riguiffe manus>flat denique folum,
Quod puduit fuperefse caput, vitaque fugacis lM rLacryma tertis adeft, & dum licet, exit in amnes. Nuntius inde fubit, numerofa in rtrage latronum Nullibi formoli patuere infignia vultus .
Talia dum loquitur populi frendentisad Aulam Vencrat horrendus fremitus, bellumque petebat.
ts* Iamque gradu Numitor limen fuperabat hianti,
Truncatumque virum magno clamore ferebat, Scilicet immanis corpus ferale Ramyri In media reperit commixtum rtrage fuorum,
Qui dum dira facris intendit vulnera membris ; Regalis Iuuenis, pulchrum perrtrinxit iniquo Enfe femur, partemque fcidft velaminis aurei.
Hoc fuper extinrtum cecidit,potuitque Ramyri Ignotum ( ClodI decorari nomine ) buftum.
Audijt extremas voces, & nodmus,inquit, '
% Nullibi formoli patuifse infignia vultus.
Vfque adeone parum Iuuenem fudifse cruenta Carde facrum ? rabidis poterat fatis efse Tyrannis; At federi petiere fidem, buftoque verendo Crudeles rapuere caput ; Quin dixit Arator ^Infames venifse globos, quamuifque feroci Effugeret virtute necem, ceffifse recenti Magnanimum turbat, qua Rex minor alter agebat Iple caput,quo non vidit fc r r.ofiusatther,
Tp fe
62	CLODIA.DOS
Ipfe capur geiTir, truncumque per aequora buftum ^ ( Deferuit,Tam dura Igitur, fugiendaque vobis Cura fuit totum diro fcruare Gadauer Clothario? quin trifte fcelus potuifle latere Sperartis ijuferi?Dominum fed pone peremptum Fleuit equus,fcelerifque trucis pius aftitit index.
•a Quid clamydem laceraffe iuuat, nudumque volucri Permififle fami ? liquirtis frufta decorat Vertis,& heu cadis clara argumenta nefandae ;
Nec caro de Patre queror,quem iunfta coercent Vincla fuis Dominis,felicia vincula,collo a%o Sed mutanda meo;fic fatur,& vndique te&is Excitat in magnis horrenda filentia maeror i Nam Regina animum dimiferat ore vagantem Et moritura oculos fperata in morte natantes ,Voluebat,tamen in medio languore nitebat
tfS Maiertatis apex,forma?que abeuntis honores *
Sic rtetit Hybleos florum Regina per agros, Collaque terribili fuperata Aquilone remifit.
Illam turba fimul comitatur florea,totum Chloridis Imperium, Domina moriente, reicumbit, Sic omnes tremuere viri,fic iuftus in ora Pallor fida ruit per fubdita pecora furgens. Circumflant trepido famularum brachia nexu,
Et latice ora rigant,lacrymifque, animamq,fugacem Voce,manuque vocant,gremio dum vincula foluunt. Nec minus ignotum plebes numerofa cadauer Circumioatque fidem lacrymis reflatur obortis ; Ante alios venit Erminius, quem lurida egeno
LIBER TERTIVS. 6j
Iam fatis ora tegunt, fyluarque fidelis amidus ;
Ne vana delufa fide Regina dolores i 50 Duceret infanos, fer utatur fiqua Ramyri Signa forent,cum forte manum finuata papyrus Impulit, extremi qua confida pedoris exit In latus, & pronos it linea vertis ad armos ;
Hanc rapit,& referat, mediaque nefanda Ramyri b TNomina fronte legit,Numitorique exhibet ipfi,
Vrbanje nefeire monens commercia lingua:. Nefcius ille doli; furijfque agitatus amoris
Accipit obiedum dextra fugiente volumen,
Quo graffatori mandata cruenta nefando i ioGlotharius dederat, tum lumine vifa rapaci Sape iterat,rurfufque legit, namque illa T'jranni Edebant mentem,fimul ordine eunda canebant. lamque pijs Comitum Regina vocata vigebat Obfequijs, carumque imbelli voce Nepotem , Sed Natum miferanda vocat, tum latior alto 'Acceflit Numitor folio,Quin maxima, dixit, Enitet hinc Virtus. Qua Vulnera cernimus amplis Viribus ada,manus, Clodique lacertus adegit. Iam nondum patuit Mundi perijffe nitorem. rAn manibus certe infandiseuaferitHeros, Fraternifue pares tulerit ceruice catenas, Scrutandum ferro eft, Noto Glothilda Ramy ro Refpirauit amans,& proditionis a micam Sufcepit manibus teftem,ledumque repente J fPoenituit legifTe fcelus, vultuque refugit.
Tum fic Arfeti, Licet improba dida nefandis
Te-
v
Vi V
64	CLODIADOS
Texeris infidijs, licet acri munera lethi Trific caput merearis, abi,quo dignior illis Nuncius accedas,neu pecora fida mèorum T ° Intuitu temerata truci milii perfida furgant.
Htec Ducibus mea iuffa refer,nam dicere Natos Horreo, non alia deprendere amantia fraude Corda quidem poterant; verum fimulatus Amorem Ludere lolus Amor potis eft. Sed Pignora reddant lam meliora mihi, quando fe reddere Natos ,
Et pia Natura venerari iura recufant.
Refpice frendentes populos,bellumque petentes, Cerile minas, & cerne acies iniuffa parare
Arma.Heu Clothiida: fpedanda in funera viuax -vmc Spiritus ! ò nimium diledi Coniugis oiim Felices obitus; meruifiis crimina lucis Effugere inuifit,Natorum & bella furentum.
Ille tremens haud plura fubit,nam fueta reliquit Frons inuida Virum,ignocofque audacia nouit 'b' Cauta metus,rapit inde pedem,quamuifque citato Se curfu intulerit, tamen Vrbe citatior exit.
Iam vero Erminius fub Patria teda, larefque Venerat eximios inter latitantia Terra Vifcera, fecrecus penetralia ad intima ledis Qua patet acceflus, nulli via cognita menti Tum patrias expromit opes,gemmifque grauatur Grande latus,tunc arma tholis, qua: plurima fulgent Deligit, & caro meliora affignat Alumno.
Protinus hinc imas tacitus delcendit ad ades,
Et fiabula alta petit, Diuerfa: armenta fremebant
Hinc »

J
LIBER TERTIVS. 6$
. Hinc illinc fobolis, gemmataque frana terebant;
Sed reliquos inter caput argutum extulit vnus Hinnitu impatiente micans,atque aure rytous. Thracia progenies, rapido fed fulgida curfu Nomina promeruit, non hunc per aperta volantem Compita,feu Zephyrus,Cauruiiie , Notufue praeiret. Et fi Phoebas adiungeret ora lupatis Mutaret Natura locum, lucemque caducam Ingemeret citius,medij quam callis a deflent kCun&antes hora;. Nullius pondera paflus Hačtenus, ingenti nifi Clodius vrgeat arte ,
Et doceat mandata fequi,vel iuffibus olim Reginae quoties fidum fibipečtus adibat,
Seufponte E rminij cupidus. Rapit ocyus illum Securus, nam dum magni tonuere tumultus,
Libera liquerunt famulares atria turba:;
Atque ait,Heu noftri gratiffinu gaudia Regis Infelix Sonipes,non hos exercite in vfus.
Si tibi cara falus Domini communis,ad illum Me ducente veni,facilifquehasc fufeipe fraena. Audijt,& magnis humečtans lumina guttis Qra libens laxat,promiflaque nomina laudat, bum paret .Tegit ille nigro plaudentia amictu Terga,nigris phaleris fuper arma nigrantia fiftit :
Par color vrgenti fato. Premit inde volentem Infiliens,te£ì:umque fugit, portifque propinquat. Triftibus interea tumulis immane cadauer Damnatur, viduaque gemit ceruice ruinam Saxorum ingentem, quodque horrida pralia folum
I	In
66 C L O D I A D O S
In caput,infamemque aufum traxiflè cateruam, Difcerptum obruitur populo data praeda furenti.
At Numitor,cui turpenimis producere Vitae Taedia,ni domino prius, & Genitore recepto,
Seu Patrem, Dominumque fequi,feu funera geftit; i " Dumque has exagitat mallo fub pečtore curas ;
En famulusdubias properans exponit ad aures.
Et regalis equi raptum,nullique patentem,!	-
Ignoto dučlore,fugam. Turbata fufurris Vrbs culpam minuit,potuitque auertere poenas:
-Tum Iuuenis,cui mente fubit, quam turbidus ira; Quamque ferox reliquis, fello ni Rege , Pyrous ,
Me miferum,exclamat,qua te regione fequemur ? Quos fugislhofnc tuus Numitor,dum Regna relinquis Expeètet reditus ? mediaeque inglorius Vrbi Audeat ingratos,populifqueoffendere vultus?
Dum tu fata fugis miferabilis exui, & Orbem ( Proh pudor ,6c Patrui tantum potuere ) vagaris? Iamquefequor, tecumue redux, fociufue laboris.
Talia dièta ferox regali in limine paffim Vociferans, curfumdifiečta per agmina tendit; Impellitque viros. Nunquam truculentius iras Vulnificas acuit,cui Paftor abegit ab antris, lllufitque plagis fortes latitantibus armos Dilecte Comitis, Leo Cafpius,euolat audax, li Decernitque mori,feuiunètusin antra reuerti.
Inuifae fed longa morae iam Clodius odit Tempora,& Erminium fugientibus imputat aruis. Quin age,dum reditus minus anxia pečtora lentus
LIBER TERTI VS. 67
Torqueat, artiuis molire caloribus, inquit, u,:’ Pulces infidias, blandoquein carmina Gnatos Extimulanutu, Pater optime. Tenrat amicas Patre iubente fides Gnatorum maximus amo,
Sed dubitat quodnam gracili fit carmen auens Aptius ante Pucem , potior fententia tandem ^ Suggerit armata perquirere getta cateru*,
Additur, jpfe fu os quod fic exponit Amores,
Atque animi tormenta leuat, dum funera car* Virginis,& fetum memorat gemebundus acerbum. Tum prius explicitis per hiulca foramina velox Hi-Pigreditur digitis, lacrymifque adfingulafufis, Singula dum meminit, fic ora dolentia foluit.
Quo me cara vocas ? anima quo maxime nottra Ante amor,inde dolor,trahis ad tua funera ment em ? Hei mihi florenti tu Virgo canenda decore ,
M Simplicibus veneranda animis,& corde pudico Elicis ad folitos miferabilis Aelia quartus,
Quae pulchros tibi Virgo dolos,qucE tradidit artes? Anne Thoanthre* comes indiuife Dian*
Venatrix Opis, fimplexque audacibus or fis V^Tmpleuit pedus , mortique occurrere iufsic InfolitaclufuraProcos? TufcilicetOrbi,
Stirpe quod ex humili produca, ignota quiefeis,
T e magnam virtute tam en,te ingentibus aulis Sperandam fuper artra facis , populifque remotis Sit licet obfcurum, tamen eft venerabile nomen. Improba Burgundi cum feruerec ira rebellis Sequanicas populata plagas, rabidoque flagello
I 2 lacu-
68	CLODIADOS
Incuteret iniieras per proxima Regna ruinas. Virgo decor noftn nunquam delebilis aui,
’ " Virginea lublimis honos, & pompa caterua, Certa anima pars prima mea, mea loia voluptas. Heu quondam patria, focijs procul inde fugatis, Reflabat miferanda domo ; feclufa pudori,
Hinc, atque inde fuga eft, furijs deuota nefandis i ‘1 Ačtutum peritura gemit, fpedanda decora Igne gena, & prima tum flore comica munta.- ' Sed fubito ( ah dir um fatum ) prauenta tumultu
Martis cara prius quam mania linqueret exui, Summaque defertis infigeret ofcula portis.
'■r-Quid faciat pudor infelix,ne prada nocentum Procumbat ?fauifne u . cadat violata fub a mis, Immemor ipfa fui ? fpretoueproterua pudore Milceat ore preces per tela nefanda,per hortes} En diro compulfa metu rapit inde furentem vv<»Coeca gradum,nil certa, fui nifi certa pericli.
Quo raperis V irgo ? diferimina turpia quaris Compica percurrens, tacitasquin cauta latebras Scrutare, hinc niuei fecura pudoris abibis.
Ad delubra gradum ? nefcifne miferrima, neftis • l,w’Prima hac militibus fpolianda iacere profanis, lamque cohors crudelis adert, Date tela fai ut m , Tela dabunt, inquit,vultuque ad fe dera verfo, Cultelloque armata manum, quid demoror vitra, Anne pudicitia iam proxima fata repofeo ? gQuin mea fata prius : Mors ò fuccurre reli&oe, Mors miferis fecura quies, gremioque fideli
Exci-1
LIBER TERTIVS. 69
Excipe, ne fcelus excipiat. Vos cara valete Mania, Io mater, dulcefque valete Penates.
Hac inter pedus velamine detegit, enfem Quo magis impellat,limenque recludat acerbum. l une magnum irradians Templi de culmine lauo Illuxit fulgur, voxque edita compulit aures.
Ne pete Virgineum ferro libare cruorem;
Parce pio federi, patet altera femita vita.
0 His tan tum emiffis, radiufque, fonufque recedit. Srat Fani in medio, qua lucida pegmata lurgunt, Apt a cadaueribus moles,tum forte minifter Extulerat miferum, & tumulis mandauerat atris. Vix hanc fufpexit, cum Numine plena fecundo, En, ait, illa mea penetralia prompta fàluti.
Nec plura, & tacito commifit membra feretro: Tum tedura dolos, furtum tedura pudicum Obi udantem animam sub auaris naribus adam Prefsit, & immotos tenet imus anhelitus artus.
'1ir A ude Virgo animis,h*c atria fquallida Mortis Dudum aliqui d felicis habent, Vos oro tenebra, Queis latitatjferuate piam, manibufque proteruis Eripite infontetn, focijfqus remittite cadam. Bacchantum interea rabies fcelerata luporum, Luxuriefque inimica, omnes rimata latebras Virgineas inquirit oues, & diuidit iras.
Replentur terrore via:, fcd inermis Amazon Nil metuit ftrepitus concursantefue cohortes ;
Non lecus in medio qux conditit aequoris Ales,
Et certam apricis sedem delegit in vndis,
Elato
70' CLODIADOS
Elato fcopuli fecura in vertice Pontum Dcijpieif, paruos confirmat in aere nidos •
Ac fi for tè feris lu&ans Aquilonibus Eurus Per mare f fučfiuomps impellat ad adra furores, h' Nil nutat volueris, nidoque immota quieto M i racur iubita molimina Vana procella, Diripiuntur opes Ttn pii, facrumque profanat impia turba aurum, Jpoliatque altaria cultu,
Inde pyram furibunda fugit, nam turpeeadauer na Credidit, haud calla latitantia membra puella,
Haftenus infenfo placuerunt foedera Fato.
Vt pradatorum furia, rabidufque furentum Subfidit fremitus,ceu iam Capitolia vidrin
Gam primat, extollit, faciemque, finufque decoros, ps' A eco nirofietit alta gradu, lumen que tenebris Jam pronum, patienfquefitus titubare coegit > Prarcipitemque dedit. Pulchram comitata ruinam Corruit infelix moles .caput illa pudicum Marmoribus duris illifit, & offa cerebro
s M i fcuit, Q fcuo lacry na' >ile funus Olympo;
Àfi mihi fi miieros humeris excollere cafus, Sceuitiam & fati fas tunc lenire fuiffet,
Haud modo perpetuis dira exequialia Coelo Obijjcerem lacrymis, vidui mala gaudia voti,
Huc Volucris Phoebas i tuos, huc confer odores Vt dignum Afsirio conflag ret honore feretrum Huc florum regina nitens allabere, cados Deh dare fupraconfpergi Amarillidosartus;
Huc molies violat nimbos referate caducos ; -
Veder
M/
LIBER TERTIVS; 7,
Veder enim nitet eccedies,infigne trophxum Stat vobis,palmsque vices pia lilia praedent 5 Huc propera iam tute Pudor, nimbofque rofarum Affer, odoratis Pudorofficiofe maniplis.
Dignus amore tuo,Narciffe miferrime, vultus Te manet,inlolita vinci laetabere forma.
Inuenies Hyacynthe tui folatia fati,
Et funus iunges, & nobile funus amabis,
Denique fublimis ceufigna fuprema triumphi
Candida Virginea decorentur lilia dextra.
At mihi follicitas turbet, no£fcefque,diefque Non intermiffo plorata dolore Cuprefsus ;
Et quoties miferi deflebitur vllus amoris Exitus,infauda: memorabo exordia cladis;
. Sic ait,atque oculis dudum ftillantibus amnes M ultiplicat,ma:ftifque folum rigat omne fluentis ; Clodius exequijs feralibus vndique mentem Percitus,afflictum toto iam pečtore Mopfum Excipit,hoc potuit concordia dura laborum,
Vt regale humili pečtus componat Amori.
Sama nimis,fatur, tribuerunt dona Pudori Virgineo Fortuna,& Amor,tongum imnioperaeuum Seruari meruidisadhuc,meruidis Amantes. Nunquam erit,vcnodrum, digna puer indole pectus Effugias, non vana tuo folatia fato,
Et quicumque meis erroribus exitus vfquam Acciderit,fme ille mifer, feu mitior indet,
Mul-
to partem melioris eris. Sic fatur ,Sc orbem Cuifuperimpofitus diffundit vbique nitores
Multiplex Adamas, digito depromit,Se offert.
F&O lamque viamlafsafonipesceruice remenfus Aduehit Erminium Domino, fimul ille nitentes Armorum indutus regali praebet Alumno.
At nondum oblitus famulatus tempora magni Hinnit Equus iam oblitus iter, nufquam inguine fudor sW' Diftillat, crefcuntque nouis cum viribus artus. Adblanditur hero, pedibufque fatigat arenam, Ceunouusà ftabulis,& dulcia pondera pofcit.
Ergo piae linquens magalia dulcia Gentis ./Egre habitus ponic viles,aegre arma lacertis
Imponit Princeps , fuprema vbi dièta falutis
Interea repetit,reditumque anteomnia fpondet. Tunc armis inftrudi ambo dant terga paternis Moenibus,& Pelagi qua Sequana fertur ad oras Contendunt celeri per reda,per inuia greffu .
Demum quaefitaefpondebantfeffaquieti Corpora, & optati pro margine lictoris ibant.1 Cum procul exigua cernunt fe mole ferentem, Cundantemque procul religato fune carinam.
Nec iam animis hasfere diu, naro prouidus olim Iuflerat Erminius famulos in littore fummo Ferre moras,donec feftinus ab Vrbe rediret. Agnolcens igitur focios, finemque laboris Maerorem minuit, Numen dein pronus adorat Tum famulis dimittit Equum, Terrasque nocenti x ^ Vidmacumlacrymis exaggerat ofcula obortis; Iamque viam foci;, libertatem que petebat Multiolici de fune Abies,& Carbafa ventos.
Tum
LIBER TERTIVS:	7)
Tum prima oblato figens vefhgia ponti Clodius,&pra;fens tamèn ore, Vale inclyta Tellus, ; O qua; depolitum debes mihi dulce meorum.
Si reducem me cara cupis, dileda tuere Colla precor Fratrum, Patruorum obfifle furori. Tuque mihi lemper decoranda Parentis honore Infoelix Regina vale. Sic inquit, & Euris Vela dari iuffit, littufque rudente leuari.
Arrident Zephyri fugientibus, ipfe fecundas Afflat Clodoueus linis volitantibus auras.
Terra procul fugiens, dubitantia luminaludit * Subtegiturque Salo. Celeri cum veda veredo Got? Turba quatit littus, primumque tremoribus aequor : Serus ades Numitor, dum Regis amata, Parentifque Irritus lndeprenfa diri veftigia quaris.
Littoris extemplo de marginé abire propinqui Profpedat puppim, fludufque fecare recentem.
W* Lumina tunc incerta iuuat, virclque miniftrat Artis opè, & vitri geminato à fulgure fumit. Chrifiailopatuere Duces fpeculante fugaces, Regalique gemens pariter fubpondere Pinus.
Nec liquidas replere altis clamoribus auras Profuit, abforbent immites dida procella.
Ipfe humero praftat nitidis confpedus in ai mis Clodius, & galea dimittit fulg ura Pontus,
Sole repercuflo, radijs penetrabilis auieis
Crifiatus mifcetur apex, Coeloque minatur-,
Incalfum focij,Dominufque, Paterque cietur, Triftes vna fonos refonabilis excipit Echo.	^
Quid facies numitor, dum vana per albera venti Verba ferunt ? an velocem per aperta carinam Precipiti comiteris equo ? volat illa fecundis i>z» Veda notis, aquo precedere nempe volantes Alipedes aufura folo ; mifer ergo redibis Heu male qua:ilei ceu perfidus alTecla Regis?
Ah quoties curfu trans littora ficca rapaci Marftusijt , pontoque femur demerfit aperto, ta5" Vt laifam vocem fpatiopropiore iuuaret.
Me quoque perque plagas, ò Puppis amica remotas, Perque fretum extorrem,ò Rex,ò Pater optime. Laudo Laudo fugam .Comes ipie fugae dum tollar in altum. Talia ia&anti procul vndique lucida nubes Obuia luminibus, puppimque, Virofquenegauic. Tunc iterum lacrymis cludum manantibus, Eheu, Inquit, eunt profugis Terrarum gaudia velis.
Nec reuocare datum , nimis in mea damna fecunda: Adfpirant aura. Nec fufficit impia Regum 1-s? Quod capiti iurata manus diferimina tentet,
Ni noua Pontus agat, tempeffatefque Polufqud.
Hoc fuperi prohibete nefas, fi fafque, piumque Syderibusplacuit, nifi fatis Regna trahuntur.
Tu tamen vfque mihi vadum qutcrere per aquor Heu nimis indignis Princeps data meta periclis.
Inde vnumfolamen erit, quod maxima noftn Pars tibi cordis aded, focios fubitura labores,
Nam te nulla meo vis tollet iniqua Parenti.
Dixerat,vtque fugam quafita puppe fequatur,
\»m5 Turbidus alipedem refuga flimulauit ab ada.
/
LI-
CLODIADOS
LIBER OVARTVS
A 2^ G V M E NT V M.
W^Ttofequitur iter Clodius 5 (ef in Anglicani *Nauim hello injlruftam incurrit. Fuga fpe erepta , pugna fe adornat, nam Patruorum minifìram credit. Pralium imt , (gjr Virtutis ardore percitus hofhli Puppi fe immittit. Tum <vncus, qui »vtramque 'Ratem colli-gabaty joluit ur ,	C lo di an a fuga tempore incaute tyti tur,	deferto. Sed ipfe iam
labore, <vulneribufqu,e confeBus pofl »variam hoflium caedem, cadit. Exclamat Britanni-ci 7(egis Filia Hermenegilda , ex	rediens , «r/f Herois evita parcatur , (gT
»vulnera curat. Irafcitur Er minius Puppis magiflro,	//«e L'Iodio fug.'jfe perfentet.
2{eucrti cupientem Caeli , marifque quies prohibet. Accipit exilij feriem, ^ caufas a Clodio Hermenegilda , qui reciproco Amoris igne corripiuntur. Vix illo faiuti reddito, Gallica Nauis apparet, prdium pofeit. Bellum enim inter Gallos, (g^r* Anglostum temporis gr affabatur. Clodius arma fumiti fed ante pugnam d ‘Numitore agno fa tur, (^r cymbula ope recipiuntur Hdares Franci Duces.	Clodius abeundi »veniam precatus >
gemens ab Hermenegilda fente dimittitur «
per Santonicam felici flamine Puppis Regia fulcabat campos Salis Amphitrite . Multa luper Regno meditans, Puerifque relidis,
Inde fuper Patruis verfatur méte nefàdis, ? Clothildamque animo, rurfufque, iterumque volutat. Heu quamuis placido vertetur lapige pacem Nefcit, & immenfo curarum fluduat sftu.
Orbis enim F uris regali in pedore claufc,
Dant placidam Ventis, pelago, Cceloque quietem.
io Illum indulgentem ccecis Comes irritus vmbris
K 2 So-
yC	CLODIADOS
Solatur, licet ipfe libi folaminapofcac.
At magis Aeolia: nautarum ma'fi a procella: Lamenta excipiunt, magisa:quorisiratumentis ; Sic medica: fomenta manus ab hiantibus arcens /5 Aeger vulneribus,trattari membra recufat.
Non illumSyrtes,non Acroceraunia poflinc Convulfo terrere freto,non fulminis ignes .
Quin vita: momenta fua:, mutandaque nullo Conatu fecum relegens Fata, improbat ardens,
S/> ( Siquid Fata valent) irafei nefeius Afixis,
Talia languenti dum trihis mente reuoluit, Nuntius excrema- defeendic ad infima Fuppis, Non procul ire Ratem vada li mole ferentem,
Et vexillorum finuofa volumina late ‘ 5 Attonito finuare Polo,rubor igneus illis,
Atque negat fidam crudelis purpura pacem.
Auro roflra rnicant.auroque fuperbit,& oftro Grande latus,le£to latè candens Elephanto Arduus Altra ierit malus,iunguntur eburnae V Antemna:, & verfodefpe&ant carbafa cornu. Carbafalonginqui fixuxerunt fulgida Seres Sidonia ditata manu, difiinctaque gemmis, Adllringunt nitidum funalia lerica malum,
Serica circumeunt totam armamenta Carinam •*
:T Cctruleis fignata notis, llratoque rubebat Murice puppis ouans.deludebatque minantes Affultu fluctus, motumque Aquilonibus arquor. Suppeditat chriltalla Adamas,paruafque columnas Chry folito multus medio Carbunculus ambit.
LIBER TERTIVS. 77
Quicquid ab aurifiuis Tagus eietauit arenis, Quicquid alit gratus pallenti gurgite Ganges, Quicquid ab ignotis procul India mitttic Eois,
Hic pariter blando confunditur omne tumultu.
Sic P elufiaci Regina fuperba Canopi Romanum velis in bella vehebat Amantem.
Erminio riguere coma,voxque <Tgra relugit Officium, vrgendspradudia trifha Faci.
Cernit enim innumeras criftis,auroque rigenti Irradiare Salum Galeas , conceptaque Pliabo 5 Reddere terribiles clypeos malafulgura, Paucos Iam fupereffe fibi tantis concurfibus aptos.
Atnon degeneri permiferat ora pauori,
Clotharij beuos dum retur adeffe miniflros Clodius, Aduenére,inquit,bene congrua votis Summa pericla meis, fed non moriemur inulti.
Me vocat hčcc olim mihi pugna fuprema paratur. Durum erit hoc de fede caput diuellere, non qui Vulnere me bedet, fed qui procul ibit, honorem,
( Si quis honos tamen eft ) cccruicis habebit.
W»Sic Patruis placuiffe iuuat. Simul aduocat enfcm ,
Et datus enfis adeft, triplicique volumine thorax Squammeus, &grauidus flammis datur aureus vmbo. Denique fulgenti circum vndique vertice caflis Horrida ventura: pra:fert incendia pugna:,
Et rofeos claudit,Coelo velut inuida, vultus.
Tum Ducis exemplo pro laude pacifcitur auum Camera turba, nouo mentem perculfa Gradiuo.
Idem Amor Erminium lethi, furiatque recentes
Ex-
78	CLODIADOS
Extemplo exagitant,quandoque fenilia tangunt qd Corda Juventutis ft imuli, fed invtile ferrum Dum fupereffe videt, veteres reminifcitur adusi Heu nunquam infelix ami melioris honores Optavit,fed dum lateri maletutus inhatrec Regali Curtos fug itiuos increpat annos. qf Interea explicitis aderat Ratis ardua fignis,
M ole graui Puppim ceu depreflura minorem. Protinus vnca minax iacitinrtrumenta,latvfque Obligat oppofitum,numerofa fub inde recludit Bellantum capita,& gladijs fremebunda redudis ; Emicat extemplo lama de parte carinat Clodius, & primo, quem Sors inimica propinquuitì Fecerat,abfeiffis in faucibus ingerit eniem.
Inde gradu fuperat nutantia tranrtra, fecundo Vulnere crura Ducis vano clamore minantis *
^3 Improbus ingreflum dum Puppis anhelat,ademit Inde alias fuper, atque alias agit ordine cades, Accefluque Viros prohibet, rtupuere ferocis Virtutem Herois fimul& timuere cate ruat.
Nulli primus Amor pugna, temerarius ardor &o Ceffir, longinqua premitur tamen ille corona Sic medijs agitur inter venabula fylùis Marmaricus Getula Leo,nitet vndique cufpis Obvia, at iratos tremebunda minatur in armos, Sufpenditquenecem . Succeffu audacior ipfo K ( Senfit enim hortiles iam Clodius ipfe pavores ) Profila adverfam, periturum vt fulgur, in A lnum : Arripit inde loeu m,ne tantum ad tela pateret,
Malo
%•-/
/trO
10
LIBER TERTIVS. 79
Malo terga tegens, & vocibus incitat hortes Multi adeò Tubiere pares in bella, fìmulque Occubuere pares, quicumque accedere tentat,
Deperit interitum, vitamque infiinus abhorret.
At Maris artus hians Pinus exoluit ab vnco Carcere, & Erminium diuifit ab impare pugna Tutorem prone, arrepto tum tempore clauum Nauta premit, dextraique maris diuer tic ad oras. Iamdudum Zephyri nequicquam vela tumebant Flatibus.abfentefque vias patulo ore vorabant.
At fimul ac rapidi permifla licentia curfus,
Officium Tubiere fuga,fuga mortis aperta ito Infidum fecit deferco Rege magiftrum,
Dum facit immemorem, mentemq. pauoribus implet. Sic Apis inferti vexata rapacibus Vrfi V nguibus,vrget acu minitantia lumina certo,
Et vita mom enta fua:, nimis infcia rerum,
In perturbato miferabilis horte relinquit.
Saucius ipfe furit , quin & Tua lumina farnus Diripit, infixum fi qua leuet arte dolorem ; interea fugit illa amens, fed certior hortis Mors fequitur, remanetque oculis data vita ferinis.
Vv At circum obfe flus crcfcentibus vndique turmis Foffum miffilibus clypeum iam fponte lacertis Linquit ab inualidis, quamuis minor vrgeat acri Mortis Amore dolor, mox fuccubuiffe dolori Cogitur : ingentes rarefcunt illicet iftus.
; £Nl ulla fuper vita ert, laceros fed polfidet artus,
Et confirmat adhuc Virtus, Mortique rebellac.
Virta
8 o	CLODIADOS
V	ičta fed obruitur,numeroque fuba&a recenti Concidit, ac Iuuenis comitatur & i p fa ruinam.
Ergo ruit pronam in faciem, clypeoque receptat
l>p Semianimes artus armorum mole ruentes,
Atque facit proprio tabulata nocentia cafu.
Eminus horret ad huc turba importuna iacentcm, Exanimemque putat,talem fed adire veretur.
Hic tamen infandis mucronibus obrutus Heros 1 ttb ( N i Regina vetet ) tum fata fuprema fubiflet, Speique tuas gemeres infelix Gallia raptas.
Stabat ab excella profpeftans prarlia Turri Progenies Regnatoris generofa Britanni, Horrebatque animis pugnam, iam parceret Hofii, v1 Obllaret tacito ni calla modellia voto.
Exili tunc ille fono de callide voces Expulit inuitas, quibus ipfas frangere Cautes ;
Et Pardos poterat, Lybicolque domare Leones ;
Ecce libens morior ; Patruis ne gaudia defint, w' Infons ferte Caput. Sed fi moribunda Tyrannos
V	ota, precelq; mouent, quas vltimus halitus edit, Fratribus ignolcant : patiantur abire potitum Hac vna mercede precor. Vix illa, fimulquc Deliquium lethale anima fecreta fubiuit.
v ?,iDum videt ergo Virum per eburnea tranflra iacentem lucundjcque fono vocis non nota precantem Hermenegilda, Duces, ah parcite, parcite vi&o ; Viciftis, fatis eli, & viuitis. Abfit ab illo Corpore, qui nollras contemptu haud proterit iras. t, ^ Imbelles tum tempus erat i aitare lacertos,
Vul-
LIBER QVARTVS. 8t
jVulneraque,inuido dum pedore bella gerebat, Edpbatque neces. Domina cedere iubente Coniurata: acies, foedufque dedere perempto.
Is relupinato foedet quali fydera vultu Podcafbm voluit,ceu letho accommodet artus. Dextra tenet capulum, cui forma minantis inharet, Lauam pedus habet medium,veniam que precari Noxarum credas, & fydera polcere votis.
Trandra caput fubeunt felicia pondere, Hcnrque ■i/' Inuidiofà, finu qua: nuper amabile mado Subripit officium,crinefque à caffide nudat. Obdupuit,gemuitque fimul,languentia vbiora Extulit,ora notis expallefcentia pulchris, Ignotoque pijs blanda exequialia fato 'ii Perfoluit lacrymis . Sed cum thorace remoto Exultans cor adhuc fenfit,medicam ina, dixit, Approperate, precor, Mundi retinete decorem, Dum licet. Hac inter delata opobalfama plagis Applicuit,niueaque manu, qua redderet auras ' t? Manibus,infetta tradat feelera alta caterua:.
Nulla.mora,à tenebris reuocatur ad Adra relidis
Clodius,atque locum circumfpicit enferedudo .
Dulce mimtterium nondum illa peregerat , harec Attonitus, rara eque llupet miracula forma,
Sentit vbi molli tradari vulnera dextra.
Vidus, an elufus blandis variata figuris Elyfia portenta plaga, mentefque beatas Intueor? dimifla meis en tela lacertis,
Gertè Marte meo difperfa cadauera cerno.
L At
82	CLODIADOS
At focijs conferta meis vbi paruula Pinus ?
Dic age,qua: reliquis,formaque,& vertice pradfas, O licèt inuife dulcis mihi caulà fàlutis,
Qua: noua mi facies occurrit ? & vndc Phalangas In Nymphas venifle tuor ? Confudit amicas Illa breui lacrymas rifu, mox talibus infit.
Viuis, pone, Virum, curas,fortiffime,viuunt, Infamique fuga Comites fuper a:quora vedi,
Dum tu bella feris,turbafque tumultibus Alnum, Deferuere Ducem, circum vndiqueprofpicis hortes V: !' At iam non hortes tanta: immò falutis Amantes * AblcefTere Viri, fi cui tua dextra pepercit,
Vulnera dum curant,nobifque relinqueris hortes. Erubuit vultu cundatus verba modello Princeps, inque vicem pulcherrima luminafixit, Pallentefque ardore genas dubitante notauit.
Tum ceu deficiens caro languentia rurfus Colla ferens gremio formofic Virginis inquit Si mihi diuerfo lux reddita forte la certo,
Non irta donata manu, lucifque pigeret,
-uf Allataque pigeret opis ( dudum odimus auras)
At iuflu Regina tuo producere confert Ingratas fub Sole moras. Dimitte dolorum Si parere iuuat crudelia acumina Princeps,
Protinus illafubit, nam digna ha?c Principe Virtus, Nec metuenda mihi ert parca: in te iniuria Sortis, Poli ha:c tempus erit curis incumbere. Dixit, Iuffit & abduci Iuuenem, thalamoque reponi,
Ne raperet longo meritam fermone quietem.
Inde
LIBER TERTiVS:	8*
Inde gradum retulit renuentem, & lumina vertit Abfcedens . Molli fedu&usat ille cubili Peftore turbato non mollia damna recenfèt.	■
Nam fuga crudelis Comitum, Fratrumque catena Immerita:,& proprij pra:lentia vulnera Fati Aeterno accumulant irritamen ta dolori.
Sed pulchra: medicina manus, & forma decora Virginis exhaurir lauum, minuitque laborem
ore.
Vir Exculatque libens; nondum arma Cupidinis altis iVllcenbus, totis nondum ignem exceperat extis, Nobile fed peflrus fubrullicus ardor agebat.
Quem mox nodurnis pertentans Delia bigis Erudit, & medio Regina illapfa fopori.
' 'Vila iterum tramare manu findentia multo Membra cruore, feris & balfama olentia plagis Rurlus habent oculi lacrymas, lolantia rurlus Verba canit, folitoquemagisformofa videri Incipit,& Virtus nulla accipit vitima laudes.
Nec non infolitis vr geri corda fauillis Sentit,& inlolitas amat Hermengilda lauulas,
Ah nimium dulci cumulata incendia caufa.
Et modo Syderei generala modeftia vultus,
N unc pudor, & probitas, roburque perurit Amantem. H' Nunc qualis clypeo fhllantia corpora fraflo Languidus, & moriens commiferat, hinc*vbi Fratrum Immemor ipfc fui,precibus proferre fupremis
L 2
Vulneribus, primoque animum permulcet Am Dumque redorditur percullà mente lacerti Oblequium ni uei, crudelia vulnera laudat,
Fa-
polcit.
Fata cupit,ftetit ante oculos,laq-ymalque po Sic Atalantamm dubitante cupidine pe&us >>? A rlìt ad equorei formofa pericla Nepotis, Diledoquq minus concurrere quadìjt bolli, Permeine magis, propri)male confeia voti.
At dum follicitis agitur mens anxia curis, Tranquillo fruitur vixmobjjis axjuor© Puppis,'
Nec minus interea venus torpentibus Alnus Turpi tuta fuga placidis errauicin vndis,
At leeus Erminius, media neque node quietem Sullinet, erranti per tranllra fugacia greflu Impos mentis abit, rapto moriturus Alumno,
^ Inde fugam quoties verfat memor inconfultam Arma ferox repetit.Nautarqiie fuprema minatur ; Tu mihi tu Dominum caput exécrabiie reddes, Inculloditi defertor perfide Regis.
Quid vitam pollhac illo lperemus adempto ? iM Clotharione fuper iam vmitis ? anne rebellis,
Et Patruis denota manus, non nollra fuillis ?
Heu quid agam ? moriamur,adhuc obi jffe fideles,
Et licet excufare lcelus ; redeamus,& ipfo Aequore, quod Godi trilles excepit in auras Imperi js cledam animam fera fata fequamur «
Sed venti pofuere, Meis iurata periclis,
Et iurata malis Elementa ! Vbi nobile coedi Tempus erat damnare Caput,clauumque fugacerr» OHentare hofti, rapidis fcelerara repleflis /VrCatbafa flaminibus, fceleri alpirallis iniquo At modo commiflum facinus delere nebatis
Mu-
1 Sf i
LIBER QVARTVS. 8r
Mutatifque fidem. Fatum fi tollitur infons,
Quis rapiet perij fle reis ? Sic afluat ardens ,
Dum famuli adfiftunt, lacrymifque fatentur obortis l'ty Crimen atrox,fibi quifque gemens fibi funera clamat Deberi,crimenque fuit pratexere crimen.
Sed nitidum Cedo iam Phofphorus euocat agmen» Et radijs prima mifcentur caerula lucis.
Omnia iamque fuos redeunti luce colores Excipiunt, Abielquc, Viros qua deuefiic aluo Scminecescumulat terrorem, hefternaque clades Lugubri patefa&a dic concreta cr uoris Flumina proponit crudeli in imagine mortis.
At rofea Regina manu comitata colores Auror^ croceos, fubtegmina fe rica fumit Iam vigil, & thalamis erumpit fodula cattis.
Tum Phrygio prafignis acu, faturataque Cyclas MuriceSidonio, Tyrijfque infe&a venenis Obnubit fublime latus, tanti)que beatur !tp Igne calens femoris, capiti redduntur honores Dilati, blandoque Vagi diferimine crines.
Sic Venus Aetmeis iam non contenta Rofetis Innabat formala Mari tettata natanti Se Diuam candorègregi. Nec vela, fidemque Pulchrior, Idaa pretium memorabile litis Soluit ab incautis Helene fugitiua Mycenis,
Cum turpi praedone redux, caput abiete flauum Dum tulit, & blandos ad Pergama adultera vultus. Nec fègnis Iuuenem ( nouus incitat ardor ) amantem
Conuenit, & medicam famuli fuccedere dextram
Ipfa
26	CLODIADOS
Ipla iubet cune, feua dum lege Pudoris Tum primum inuifi munus libi dulce negatur.
AH operi pra:fens,cuius do&iffima; monftrat Qua: grauiora puter,vel qua: prius apta mederi Vulnera, & optato nunquam difcedit ab ore. Poflquàm fanguineis repetita opoballama plagis Tabificam fuxere luem, pro margine (edit Virgo tori famularum àlìantibus vndique turmis. Quin age nam miièra: cònamina trirtia gentis Ii® Dirum,inquit, foluere nefas,meritamque fatemur Iram,magne,tuam,Du&or, fi parcere faffis lam decet,ignofcas,&dum auxiliaria Venti Flabra negant taciti.caufas expone, visquc, Erroriique tui,quod nomen, & vnde propago, Quis Pater,& Genitrix,referas,qua: Patria tanto Pignore felices,vel qua: tibi fceptra reguntur i Funeftos memorare iubes ab origine cafus,
Incipit ille,nouis turbatum legibus Orbem,
Et regale nefas,nullique imitabile facio.
' i • At mihi adhuc hebetes infirmo in corpore vires jVix dum follicito permittunt verba palato.
Sed tua lufficiet praientia viribus aquum Subfidium,celfique vigor venerabilis oris.
Non tamen in medio fas eft lugubria coetu lifFata redordiri.qua: fi tibi iure negata Arcano Regina fimi celare liceret,
Irr ita iufla dares. Thalamis arceffitur omne Vulgus, at è foribus fpe&abilis illa reclufis Stare tamen voluit,fic iura,pudorque iubebant.
NO-
LIBER QVARTVS. 87
NOBILIS ingentes animos Amor vrit, & obllac Ipfe fibi, celfus, cuftofque Pudoris, & arqui,
Fortis,& oppofito lemper ceflurus honori.
Ifque vbi fecuro fandi data copia dixit.
Regem Virgo vides miferum pulcherrima Regem, Expulfum Regnis,Terraque, Marique vagantem. Non tamen Imperij latu ia&ura potentis Difficilis, led grata venit,nec degener vllas Ifie volup tates animus lacrymatur aba&as.
Quod mea diripient Patrui fi Regna, lacertos ■ 'fQ Non rapuere, quibus Diademata rapta repofcam. Sed Fratrum me vincla premunt, Auixque dolores Immeriti, cui Sydereis par dextera Iceptris. Clothilda: fi forte tuas non perculit aures Fama, vel his longè didant regionibus orae >
'yis Quas regis Imperio, vel quod tibi laudibus vni Cedat, Fama filet. Vix contigit aera clarum Nomen, ab auratis cum profilit illa cubilis Marginibus venerata Ducem,conquefta quòd altam Progeniem tegeret. Bibit ocyus ore recentes Virgo faces,tunc ille magis formofus, & ingens Vifus, coniugi js cum fe regalibus aquum Edidit,& clari patefecit fanguinis ortum.
Ergo hsfit cun&ata diu, filuitque parumper Dum miferet,Regnique dolet fera gefla furentis. Quin age,mox inquit,Regum nitor inclyte Auorum, Flos Iuuenum, mundique decus, quos barbara mores ( Verbo parce ) tenet, tam Regibus impia, Tellus ? Certe cara Scythis, &cara Trionibus ipfis,
C a-
n x*
i- : ,
»
88	. CLODIADOS
Caraque, fi qua iacet peiori obnoxia Cocio Tram Calpen,Indumque domus,capita ardua Regum-Mens eadem deuota feris,Dominumque veretur:
Sic Natura iubet,generolum Sylua Leonem.
Aequus Amor toto volitantibus axhere turmis ; Pifcibus aequus Amor,par efl reuerentia Regni.
■s Tum Princeps,Odiflefuosnec Gallia Reges Edidicit, nec iura velit confundere mundi.
Sed Patres hac poena decet, queis maxima noftri Diuidere Imperij placitum Diademata, foli Committenda Duci. Comitem nec habere poteftas ‘"Vlquam fuftinuit, nec fuftinuiiTe decorum eft.
Hoc ingens errauit Auus, ( fi tanta Nepoti Promere fas ) quoties indiifociabile fceptrum Diuifit Soboli, multafquc admifit habenis Frenandis in Regna manus. Hinc orta voluptas i, Sanguinis, hinc queftus, animifque tumentibus ira, Hinc furor, hinc clades, gentiique miferrima coedes . Nam dum quiique fibi primos expofcit honores,
Iam non Frater, amat ciuilia glifcere late Prarlia, concilijs paffim laudata nefandis,
V? Slnnumeros hauftura Viros, hauftura Cohortes .
Atnunquamicelerata meis, non perfida vixit Gallica Gens Patribus, fidei quin laude remotas, Vicinafque plagas longo difcrimine vincit. Feruida in arma manus, nullis mortalibus axjua $ Oris temperies, & candida frontis imago.
Qui vultus color idem animi, fincerus, & acer. Nefcia nobilitas fraudum, fed fedula vindex,
Im-
LIBER QVARTVS. g?
Impatiens perferre probrum, nihil anxia certa: Mortis ad obtutum.fi gloria mortis Amorem Ingerat, excello non vlla venuflioV ore.
Hanc vbi regales duxere in pralia nutus Edita collilis imitatur fulmina nimbis.
Sic manibus, lic mente ferox. Non fecius ardent In caedem audaces poli otia longa cubilis ,
Si Lea iam patitur, catuli, fortelque cruentis Stragibusexercent, virtusquos incitatvngues.
Verùm nulla magis Peregrinis grata, fuilque Emicuit Regio, meruitque hoc nomine primum Inter Regna locum. Dominorum exercita fatuis Nunc agitur furi js, qui fratrum in fata meorum, Inque mea incumbunt, Fratri, Patrique Rebelles. Inde fuga lenem, & conamina dira renarrat, Captiuolque gemens Fratres,libi fraude petitum Multiplici regale caput. Tum percita iufto Vio Impete conclamat Virgo, Proh dira cupido,
Et nullis laturanda bonis ! Quid carpere iuuit Immerita legata manu dilpendia Iceptri,
Si totum rapuilfe placet,nomenque Furori Tradere Virtutis ? Celfant heufulmina ceflant, Celfant arma Ducum, quos lente amplexeris Orbis, Vitores quos iura petunt,quos inuocat aether ?
Me quamuis medijs rabies vetet horrida telis,
Qu* noftri lfrinxere Patres, iufluque Priorum,
Non hofles iam lpontefumus, dolor excoquit imis Vifceribus pellique meis, Rex maxime, Regnis Te fugiente, reor. Quod fi fublimia mecum
. M Teda
*
jr
,W

c,o	CLODiADOS
Teda petas,vbi lata Pater dat iura Britannis ,
Non modo perpetuis contrariapedora iungam Foederibus, led triftc iugum, quod Gallia ciudum ^Inuida ceruice timet, iulto im pete frangam.
Addet, opefq; manufq; Pater;modò concipe mentem Te dignam Princeps, Sortem fuper arduus exi.
Talia iadabat, pulchroque rubore micantes Tingebat Regina genas. At reddere grates 1 Ue pares cupidus, niueam tum prepete dextram Arripit occurfu, deuotaque ad olcula pulchram Ceruicem demittit Amans, negat illa, moramque Suftinet interea, ne pramia tollat amori.
Ille toro pofuit vix ladea colla, profatur.
^ Denique felicem permittit barbara lucem Poli varias Fortuna vices, licet hadenus vni Confpirata malo. Rabies me ducit ouantem In feuas furibunda neces, prop iorque perempto Eripior poenis. Venientem exholte laluteui Su jfeipit adiunda vidrix audacia vita:.
Nec fatis hoc, profugum,RegnifqueòVirgopaternis Rdtituilfe cupis pulfum, auxili jfque muare.
Qua Clothilda mihi, qua: plura dedere Parentes ? Crimine quò merui aternas, quia viribus impar,
MmjT Ingrati perferre notas ? Dimitte fubadum
Muneribus Regina Virum, nec proxima multtim Funera, longa diu qua: iam per vota popofei,
Cara minus facias à te procul ire coado.
Rurfus ad ha:c lacrymas regalis Virgo parabat,
W' Illicò feci thalamis exurgir, & ora pudico
Pollice detergens à Principe leniter exit	Inde
LIBER QVARTVS. pi
Inde faliitato,atque dapes iubet ireiacenti.
Non tamen in medijs,greflum fecura moratur Cati bus, & famulis, quarum afbtit ordo relidis Anxia nodurna: repetit penetralia fedis.
Hic pofuit tum frana Pudor fua, tede remoto, Dedidicitque metus, lacrymis hic foluit habenas, Refque iterum duras, capitifque pericula pulchri Commemorare iuuat,fed dum fua vulnera tradat,
Vulnera crudefcunt,c<xcufque incenditur ardor.
Nec lacry ma ex tinxere faces, pro fomite manant Flumina luminibus, fiammafque humoribus augent. Abfiliunt oculis flamma:, lucemque recufant Gollapfa fine more gena,eunda odit,amatque,
Et dolor incertus diuerfc iaditat artus,
Nunc velut exanimis greiTu ingenua agra foluto, Vix, labente caput fuftentat debile collo,
. Nunc interrupta reddit vaga membra quieti.
Nec requiem momenta finunt,longaua perhorret ! }o Infolitas N utrix furias,ca ufamque requirit.
Perque tibi fortis dulciffima nomina Fratris,
Perque Patrem magnum,perque incunabula pania Prima,rogo,afflidi crudelia pondera cordis Exoneres,nofiramque fidem nè crimine damnes.
Si modo Cufiodes, quos vnicus abflulit enfis, Ingemis amiffos, animum folare iacentem,
Quod Patriam fecura petis, quod & vitio prompta efi: Captiuumque Ducem dileda ad mamia portas Heflernasvlturaneces. Sufpina nomen Excepere Ducis. Cogaofcit Alumna recentis
M 2 Vul-
9z	CLODIÀDOS
Vulnus Amoris Anus, teneraque ignofcit Amanti. Et magis ignolcit, quod originis edidit altae Infignes titulos.quod non cxartuatignc Degeneri, trepidum tum ficleuatore Pudorem.
H v? Senfimus, inquit,amas, & Amor te nobilis vrit, Ecquid Nata gemis, culpamque timore mereris ? Nempe reos animos metus indicat. Edo ferocem Diligis Heroem,quisin hoc latet error Amore?
Te dignis exurge animis, natalibus, oro »
T'5 Parce ò fceptrigeris, folitum reminifeere pečtus. Nutrix fida, mea: tertis ccrtiffima mentis,
Illa fubit,Terramque tamen pudibunda tuetur, Illacrymans, primis ignofee furoribus oro,
Queis miferanda feror. Nam fi permitteret Aether 1 "Libertate fruì, fubitafquc repellere flammas,
Libertas fugienda foret, flamma:que petenda.
Nec mefigna mouent, crudeiiaue omina terrent, Vulneribus quod natus Amor,quod mille filorum Regem odia obfideant ( quin hoc magis vrit ) amores Srt o Ignaro quod Patrefèquar. Iuuat ire per omnes Incautam cafus, certifque occurrere Fatis,
Cara prius menti quam obliuio deleat ora.
Felix morte mea, finemque habitura beatum,
Felix illa quidem tali fruitura marito.
$rr Sic ait, & lacrymis gremium Nutricis obortis Rurfus inundauit,collumque in podora flexit. Soluitur in luftum & nutrix, dein, Forfitan, inquit,
Te quoque amat Princeps, neque folus dignus amari Vidi equidem, nec finge diu, dum verba benigno
Ore
LIBER QVARTVS. -$}
''i0 Gre dabas, inopina manu tulit ofeula rapta.
V idi oculos,vidi ora Ducis; turbatus, & ardens Fronte, toros ccruice petijt,faciemque notauie Igne repentino, nec Sydera iurta furores In teconfument, facibufque ardebitis arquis.'
Et nifi me facies, & forma fimillima ludit,
Corporis ipfè paris vertigia pulchra fequetur,
Et defiderijs animus flagrabit ij Idem.
Hate inter celeri fumantia in sequora curfu Pracipites Sol pronus Equos, lucemque trahebat. At Iuuenis fimiles exercent pedo ra cura:,
Spemque, metumque inter nod urnas anxius horas iPucit, & optati nequicquam nominis auras Implet vbique fono. Sed non ea fola dolenti Materies, veniuntque nouis mala plurima caufis. Quid faceret captiuus, inops, Rex proditus horti, Vnica liligera: fpes, & folatia Gentis,
Virginis infandus per Regna inimica triumphus ? Hinc mentem Clothilda fubit, fratrumque reducit Grandior <trumnas pra:lentis imago pericli.
5'i o Interea grauibus lentus fopor implicat alis
Membra Viro, triftemque parat per fomnia pacem. Sed pacem fimulacra negant volitantia Coelo, Intempertiui quatiunt vbi membra tumultus.
At Virgo congreffa manus, & pnelia pulchro J * - Cum Dudore ferit, vel fi non fpicula iadat,
At iadare putat, fulgentibus obfita crirtis,
Et ferro munita femur, tandem ida fupremo
Vulnere humi foflum ponitlatus, oraque letho f	Peti**
5>4	CLODIADOS
Pallida vicino, led vix agnofcit amatos JM» Clodius ore minax amota eaffidc vultus ,
Cum ruit, & rtri&o libi fata nouiffima telo Criminis in poenam tendit. Parilelque trementem Excutiunt vmbra: Iuuenem, turbantque quietem, Denique de rofeis producit fulgida portis 3 -1 ? Sollicitas A ur ora r otas , niueoque reportat Ore diem,at rtratis petit Hermenegilda relidis Partem anima tremebunda fua, placidoque reuindum Ecce videt fonino,& fufpiria corde trahentem.
Tum lentos taciturna gradus diuerterat, agro 55'° Ne matutina difrumperet otia pacis.
Cum querulos dedit ille fonos .grelTumergo reprcffic Virgo locuturi vocem exceptura, Repone Tela ferox,crudelis,ait, quid proderit inde Deuotum matìalfe caput,lèd & erto,cruore,
Id patiar,latiare meo, dum perfidus abiit A membris hic mucro tuis,fèdera horrida, parcè, Parce ingens mandarenefas. Sed vincimur eheu, Saucia Virgo cadis, led inulto haud perdita fato. Telèquar ò,te cara fequar, lacrymarque caducas 5 hi Sanguine iam complebo vices. Vix ifta,humerolque Extulit,& ftridum, verla ceu cufpide pugnum Impete conuertit,qua cordis candida fedes Intumct; excuffit violens torpentia motus Membra,& adobfcurum Morpheus redit ocyorantrii r -- Sufpenlo illa fugam tentabat fedula curfu,
Excitus at Princeps greflum reuocauit euntis Compellans, redit ergo oculos demifla,cietque
Con-
S'?
LIBER QVARTVS. &
Confèdim dubios fa&i fibi confcia rifus,
Quin ait, ò miferam, quam tu crudelis amabis, ì Felicem at potius, quam fortis dextra necabit..
Ad effare pr ecor, cuinam tam dulce paratur Funus ? ab Eiifijs 6 funus amabile Regnis I Ille rubore notans vultus quod inanibus vmbris Senferit elufum quilquam, mentilque latentes 5Extulerit ienfus, Tu Icilicet, inquit, acerbo Farce precor Fato, quod per dilcrimina dudum Exagitat, vexat que animum. Mihi turbida nodis Otia ferales ( auertite Numina crimen >
Cogebant in bella manus, meq; ipfa iubebas Carde tua Regina reum. Et mihi, Virgo reponit,-Hac quoque lugubres cecinerunt funera laruar ;
VIque adeo hederna mens percita carde vacillat.
Sed fuperi melius. Quod fi me fydera fatis Dulcibus impendant, fauftiflima iydera dicam.
$ Exin farua iterum nemoralis vulnera pugna:, Illudremque fugam bifdenis dragibus vitam Audire, haud vnquam nifi viciis hera periclis Gellijt, heu magno minimum folamen Amori !
Sic blando fermone leuant fadidia lenti ‘V Aequoris, atque nouis refouentur in ignibus ignes. Nam Pelagi, Coelique quies torpore ligauit Coerula quarfitos quacumque negantiacurfus. Denique firmatis ad prarlia viribus aptus Surgebat Princeps, pretiofo & tegmine fulgens ;?c Idalia: poterat formola Propago videri -Iam medio nitidum fidebat tramite Solem

Lux,
CLODIADOS
Lux, vbi ad excelfum breuior malum vmbra recedit. Iun&a quies Iuuenem diuerfa in fède ìacentem , Reginamque tenet .furti uo lumi{ie Phoebus (x>* Quam ferit, exiguam qua vitrea rima fenedram Di uidit, & niueos fudoribus irrigat artus.
Non poli: Leucothoes rapidi ludrator Olympi Virgineo fertur magis iiflultafle fopori.
Et nifi primarna: tumulum trepidaret arena:,
Huic vrri potuit fubmittere pecora flamma:.
Crudelis placidas inuidit Amantibus horas Aeolus, & liquidis duxit diuortia Campis .
Lenta quidem Gallis veniens regionibus aquor Impulit aura, leues crifparunt Nerea Cauri.
Sed venit aura ferox vnius munia Mortis Aflumptura fibi, nulli fuperabile Fato Audet ventus opus. Pracelfi nùntia veli V ox cauea delapla venit, lignumque minaci Territatomnefono. Celerate morantia nauta: Carbafa,& admiiTo difcrimina ludite rodro P ropitijs inue&a notis : Venit acia fecundo Flamine Gallorum Puppis. Mora nulla rudentes Certatim arripiunt, velifque tenentia laxant Vincula, pars lamis nutantia culmina mali f toThoracij tra&ura finus, quos lenta moratur Seu rota, fiuelacer funis, confcendit, & aquat Cornua, tutatur pars pondera eburnea claui.
Nec procul interea crefcentibus incita Cauris Liligera immanem pellebant lintea molem In N ullo nempè grauis fub pondere,littore nuper
San-
LIBER QVINTVS. &7
Santonico religata Abies, la ita ta vagantis,
Quidni membra Ratis, Coelo arridente, praaret? Principibustumabrupta quies, frernituq. freqiientum Nautarum,& famula: Dominam clamore citantis. Profiiit è faturis Meliboeo murice ftratis Clodius infoiiti fcitans momenta tumultus.
Nec procul Hermenegilda fuo de Principe tantùm Sollicita in medio properantem limine firtit.
Aut ha:c por tat, ait, Patruorum Pinus iniquos hi' Lidores,bellumque iterum nemorale gerendum Turbaue deuotis properat tibi fubdita %nis, Alterutrum mea fata vehit, vel amica,vel hortis,
Hac te Puppis auet. Mihi te fine corde reuelli Porte queror, fed non poteris,tecumque reuulfum Cor veniet. Tunc ille genis ardentibus,inquit, Inualidas ne quaTo pijs pulcherrima didis Prorternas vires, fatis immedicabile vulnus P edus habet. Iubeas captiuo tela referri,
Belli iure tuum precor ò da protinus enfem -■-'r Milite digna peto,Duce dignaque funera,aceruis Incubuifle feris, animam exhalafle per hortes.
Si tamen haud nortris vexilla rebellia fceptris Cern imus,illa tuos fpedabunt cernua nutus.
Vitaque,morfque pares faciet. Depromitur ingens interea lorica, manu quam prepete raptam i nduit Hermenegilda Ducem, dein cafsidis auro, Atque grauat clypeo, femorique adfibulat enfem. Tum proprios Regina finus circumligat armis, Malarumque rofis plumarum imponitur ortrum.
N	Cum
<?8	CLODIADOS
Cum pauci vlterius prima de drage fuperfint Ì Qui noua bella gerant, Hofielque à puppe re - pelknt Haudita Phlagrais Tritoniaponcita bellis,
Cum trepidaret adhuc arrepto Iuppiter igne,
Et fugerent toto palantia numina Caelo,
Arfit, & horrificas ilimulauit Gorgonis iras.
A t fpatio Princeps intercedente fagitta,
Dum Ipeculatur adhuc focia arma, inimicaue cernae, Ecce fuperfiàntem generofo vertice turmis Profpetìat Numitorem hilaris,conumque reponit. Vix caput athereis fpoliatum caffide campis Prompfit, honorata: cum candida.glòria frontis Emicuit petit A lira fonus, vocefque Profundum Reddidit) ò nofiri viuat fpes maxima Regni Clodius, & feelerum redeat iufhffimus vitor :
'A* Hac eadem mixtiqueDuces.rt&utaque fequentes Indiftinčk canunt, feleque e puppe refundunt.
V irginis exagitant communia gaudia mentem,
Et pacem pax ipfa negat, Iam certa propinquat hortis, Abibis, ait fecum,crudelis abibis,
'v’Y Et poteris Dominam famulis quoque cadere cafis, Clodius hac inter paribus procurrere velis Iam fua vela iubet ( plaudit Regina iubenti )
Et Francos Angla Proceres fuccedere dalli,
Pr acedit nutum obfequium, vefiigia primi Ai Aurelianus agit Numitoris, & Enfiusaudax Pone fubit, fequiturque Equitum fortiffimus ordo. Subijciunt tum colla luo famulantia Regi, Certatimquc pium reuerentia fignat Amorem.
Tum
LIBER QVARTVS. 99
1 um Numicor mandata Auia: regalia portans,
^ Teftentur facies, nifi vocibus aqua tuorum
Danda fides,Domino quàm gaudia magna reperto. Quid miferos abiens vitra facis ? vnde nocentum ; Nomina promeritos? An quod non vindice dextra i Crimen plexit adhuc, potuit foderata videri "i Gailiadulminèas lub te Duce concipit iras,
f m	1
, J eque eadem Ipoliaca riget; Tu reddere vires Efftetas.Rex fumme,potes. Te Regna repolcunt,
; Te Clothilda gemens, te turpia vincula Fratrum. Dumque ait,vno eadem cunài limul ore fremebant. Arfit ad bare Princeps, Fratrumque indigna lub alto Vincula corde tulit, fed nobile pedus in iras Diflulit,ad patrios detur liquando reuerti Porte lares,ladique vlcifci vulnera Regni.
Tum fic, Infolita haud adeo mihi ligna meorum /f” Adueniunt fidei, Proceres, mopinaue furgunt.
Si me vnquam loetis reddat Sors afpera rebus,
Et decorata micet patrijs hac dextera fceptris, Premia iurta Duces,quamuisnon apta feretis.
Non tamen interea cupido me reddere Regno Fas mihi felices geminata vbi Sorte catenas Non agra ceruice fero. Regalis honorem	1
v irgo tenet famuli regalis, & Arbitra Vita	.t
V na mea,de morte potert, vitaque pacifci.
Et iubeat, niliuiTa moror. Sat dulcia tali Iudice fata feram, totum paritura per Orbem Regibusinuidiam .Tum libertate redemptus, Libertate libenscum me decorabit, abibo.
'■ “ N 2 Sen-
ioo	CLODIADOS
Senfimus infidias, tunc Hermenegilda profatur, Senfimus, ah nimium demirtaad verba benignus 70 Defcendis, nortris iam conditionibus aqua„
Huc etiam Fortuna trahor, Iperare falutem,
Et libertatem captiui à munere Regis.
Sed fperare iuuat, Quis vota prarire recufet, Quis tanto feruire Duci ? dum pofeis apertum Libertatis iter, famuls tum vincula foluis. Accipio donum, memorique in pedore feruo. Atque ea dum fatur, vix erumpentia martis Flumina luminibus cohibet, negleda potenti Maieftasadeo fuccumbere geftit Amori.
Non tulit immoto fortis mala pedore Princeps, Senfit vbi immites Reginam ferre labores ; Dumque caput flauum demittit ad olcula dextra, Quam prohibere Viro mens obruta turbine nelcit, Exili dat verba fono, quibus impulit Arcem ì L Pedoris, & Vita: tranfmifit ad intima telum.
Nulli audita quidem, nam dum inter gaudia nautis Difpenfant mandata Duces, pontefque parantur, Dat breue Principibus vocum difeordia tempus. Abfcedo, Regina,tuus, quo perfida fternunt ! c Fata viam, Moriturus eo, nam viuere tecum Cum nequeam,mihi dulce venit te funus adempta. Si tamen illa moras ( nec iam fperamus ) amicas Permittant,dum cara redux tentem ora tueri,
?■ -io
Infpiciamque Angis regalia mpenia fedis,
. - t J)a veniam, medios ibo tum latus in hortes. Quin hac, illa fubit, mifera folamina vita
Spes
LIBER QVARTVS. xo
Spes refouet,reduces ad teda Britanna videre Diledos vultus, fiqua hac fubducitur vna,
Vita quoque in iiquidas.certum fedet, exeat auras. Plura locuturis in lumina mutua fixis Singultus rap uere lonos, ruptoquc fupremum Singultu dixere Vale. Lento inde recedit In fuam vterque gradu, puppique reconditur alta. Anglam prolequitur non tardis flatibus Eurus, Felicelq ue parat qualità ad moenia curfus. Incumbit tum quiique fu a: per nota Carina Munia nautarum,prora, laterique rudentes Dilpenfat certos, Gallum labor ipfe Magi Urum Detinet incaflum, quippe aura fecunda Britannis, f Huic negat optatos ad li tt or a amata recurfus,

\
CLODIADOS
LIBER QVINTVS
AUGVMEKTr M.
TEntus Anglis benignusy editum in Galliam Clodio ructat. Clothildx mandata exponit y	*Numitor, ($r quid fibi ad <-uifendos regalium Puerorum carceres dimiflo acciderit.
Eemp»Has ingruit^ Clodius phafelo cum Aureliano receptusjeminex ad orasUritania compellitur. Nauis lateribus reuulfis incolumis tamen Anglicum portum arripit, ibi Erminij pro-Jugam Pinum inuenit, fed non ipfum, (jui mortis cupidus paucos ante dies Londini <~uiam ingrejfus, abCceJŠerat, Jua fatafufpenaens, donec certior de Clodtj intentu Jieret, idem jlatuit Numitor, ac peragit, At Clodius cum Aureliano Heremita obfequio refeffus ipfum agnofeit Sygifmundi JHiuni, quem cum Vxorc} @jr natis Clodomirus interjecerat. Hinc difee-V dens Clodius praedonem cum Pyroo fugientem obuiam habet. Agnito Equo, iaculo fiernit equitantem. Recepto Equo iter profequitur 5 (fg languentem repent Virum, cuius lamenta inobferuatus audit, (djg Amaldum Scotu Principem effe colligit. Sujhnet opportune cadentem,	ab ipfo Edani Gygantis de Dracone ^i čl oriam , Hexmenegild<c pericula y Edani
connubia renuentis intelligtt,
Clodius, & nubi,nam condita nube latebat Mole recedéti lachrymis ceflantibus inflat. Attonitum nec dum dolor obruit ; aflvbi
Coelum
s
10
Occupat, & longi fpumantia caerula Ponti Dileči j propuppe locum, par elle labori Definit ingenti, miferum fe denique fafius.
At primis poftquam Procerum circumdata vinci. Erubuit Virtus, taciturnum corde dolorem
Comprimit, & fitto certus fic fingere vultu
<' '-V.
Nomi*
Du&or
LIBER QVINTVS. 103
Nomine quemque vocat, quemque ad regalia pofcit Alloquia, & fidos arternis laudibus auget,
Inde penetrali Numitorem in fede redučfum Conuocat, vt Regni prafentia fata recenfens 1 Vix patientem animum vindičbe inflammet amore. Is priùs incauti memorare fugacia Patris Vela rogat, ftragemq; virum, quam puppe moratus Hoflili audierat, multu nque iralcicur a liris,
Quod non ipfe fuo per tanta pericula Regi K> Ante Comes fteterit, tum fic rofea ora refoluit.
Poflquam de nemoris vi&ricem ambage reportas umme, manum, terdenaque funera linquis Teftatura tua: meritos virtutis honores :
Certus Ego fceleris, fceleris tamenufque perafti 15 Ambiguus, funeiia peto difpendia luci,
Truncatiq; Viri mihi lumina turbat imago.
Huic caput in multa quarfitum carde, nec vfquanj Inuentum, incerto dubium me nomine fecic. Atchlamidis pretiofa tua: pars fciffa, Viroque ic Defuper impofita, heu miferis folatia Gallis,
Rapta minabatur, Regem mucrone fubaftum. Cara igitur pronus famulanti pondera dorfo Excipio falfifque grauo nueroribus V rbem.
Queis tulit audaci confeflim indagine finem Ruflicus, & carta diri è fubtegmine bulbi Arreptam informi mihi porrigit ore legendam. Rifit ad h*c Princeps, Adeone informia Patris Membra tibi veniunt ? Non paffus ditta loquentis Attonitus Numitor, mox rifu in verba foluto
Er-
xo4 CLODIADOS
mo Er gone mentiti circum mala funera trùnci Perfonam Erminius vafri Padoris agebat ?
Quis turpatum adeo, totoque Acheronte notatum, Et lacera latitantem hominem fub vede notalfet £ Tum fuga cornipedis nullius iufla ferentis,
Hf Te nifi fufcepto, docuit vedigia euntis
Cara fubi re Ducis. Sed non tamen ante cupitum Aduenio littus, quàm vos Notus improbus alto Proueheret pelago, vocefque audire vetaret :
Ergo dolens redeo, Regnatricique Nepotem »
‘SD Expono incolumem, fed per maria alta fugacem. Ingemuit Clothilda diù, mardumque dolores Impediere fonum.frainis laxata folutis
Vox tandem erupit,Procul,ò neque deprecor, inquit, Exui abi Clodi, nimia pietate furenti,
Atque in amore fera.fic demùm irafeere matri,
Si potui Patruis te mittere munus iniquis,
Vt dygijs caderes indebita, vidima mondris,
Quis mihi fidat adhuc,quis fceptra nefaria laudet ? Quifue reum podhac Clothild* nomen amabit i Et merui. Mihi tela truces intendite Nati,
i
Exercete nefas, vterumque ferite nocentem ,
Sed, Glodi dilede, redi ; non credere Gnatis Iam femel edidici, & melius mea corda tueri. Regnature redi; Quando par dextera bello,
Par quoque fuccedit fceptro. Non fudinet vltrà Per vulnus laniata nouum Rex corda, toroque Incumbens,raris lachrymis nitida ora rigauit.
Tum £ ubito innixus, qua fulua crepidine furgunt
Stra-
!	liber QVINTVS. ,o;
- Strata lient N urni tor, ferie fìc orfa fecutus ; ì Ali voi folli cita regales aure querelas Excepi, i uxtoq ; via eli patefa&a dolori,
His ludus abrumpo fonis, fi magna nepotem Mox reducem Regina cupis, permitte carinam iam mihi, qua: celeres agitet fuper aquora curfus, Aufit& armatis oblidere viribus hortis,
Annuit ignota, fèd primùm velie latentem Ireiubec luuenumq; graues /pedare catenas , Frangere ni liceat, Patriam e reducere raptos .
* Tum iuffis parere iuuat, modicumq; moratus • Regia in Vrbe via:, politis infignibus, indo.
Quippe mea: fat nota domus infignia vero Semper fida Duci, Patruis me Iponte fuperbiS AnteretexiiTent, quàm limine filieret Arcis Orbis vbi Galli florentia germina languent.
& Incomitatus eo, nec buccula claufa patentem Mi fit anhelanti, fic cautior, aera cordi.
Deniq; ad optata: ruralia mainia fedis Peruenio, m ultoq; vias culiode forefq;
Cerno coronatas ; vigilum fufpenfio magnu m fo Tradar i teftata nefas" quod, & inde fecutum eli > Paffis ecce cornis, palmifq; in terga reuinčhs Virgo, cui geminum feruabant lumina fydus, ''Cftlanefcp auro pretiofa fluente micabat.
Candor habet vultus, nifi quod dubitante rubore v Proxima purpureos feciffent funera, candent Argento niuibufq; manus, habet vbera candor, Omnia candor habet. Laiciuo palla relapfu
O ‘Inq;
io6	CLODI ADO S
Inque humerosjatus inque redit,quali protinus amplos Ingreffura Polos,&; Ciuibus apta beatis,
/V? Talis ab Iliacis necquicquam erepta ruinis,
Morte Mycenao ventos paritura Tyranno Venit Achillaris mananda Polyxena budis.
Ora grauis rifus, ne deprehendatur in illis Terror,agit,lachrytnalque tamen fpedaimbus aufert, irf ]Slon ideò hu nano turbarunt pedoramotu Lidores, requiemque feri, dum certa trahatur Ad loca fupplicij, ( flete rat nam forte cadenti Illa gradu ) prohibent, cumulantque in funere mortes. Hanc fequor,vt pietas,& forma decora trahebat U°Virginis,atque potens longè fuper omnia Fatum.
Eftlocus effuloquantunyfas currere telo,
A tedo procul ingenti,qua fubdita lapfu Exiguo de/cendit agri fuper aquora vallis.
Planities immenfa patetyiuflamque putares "Mmmcnfofceleri. Stetit hic cum Virgine dirus Lidor, ita infandum iuuat ordine ducere crimen !
Non lachrymis rigat illa genas.non pedora vanis.
Non quod reflat adhuc canit vitima vota, precefquc,
Inuidufque animus mentes quafcumque mouèret,
Clothanum prater,Fratremque trucefque miniflros, Tum decor extremus folito magis ore refulxit.
Solis in Helperias ceu dulciùs effe cadentis Sueuit lumen.aquas, repetunt cum fydera munus Dilatum.premiturq; Dies moribunda tenebris. iJ.S' Marmorea tum Ista manu, nifuque citato Velamen flauo nitidum de vertice fudit,
Vidit
LIBER QVINTVS. 107
Vidi equidem,& perij. Verecunda:gratia frontis Longius emicuit, patefadaque fcena decoris. Redicit m medio venerabilis aequore Virgo Reginam fe,fafla gradu, certamque nefanda:
Sedem coedis adis. Nec me dolor, inquit, acerba: Mortis agit, fed quod vinclis rapuifle nefandis Nefcierim infontes. Vix haec effata, genuque Fudithumi duplex , pronumque in candidacoilum ■ : f Pedor a compofuic. Tum me furor egit in hodes Secum aut felici fubiturum funera cafu,
Siue Procudatis, vt nobilis hodia ab aris Me Duce diffugeret : Venienti occurrit iniqua Carnificum de plebe,genis teterrimus vnus,
170 Etfibi par tantùm. Turn quid temerariè tentas Clotharij nutus, Chiipericique verendos Sacrilega turbare manu ? Cui nulla remitro Dida,fed infixum medijsceruicibus enfèm.	«
Non incerdidam per estera corpora dragem drProfequor,atque humeros viliffima turba fugaces Ocyus inuertit.paucifque fubinde peremptis Vincula iadeolžt refeco crudelia dextra.
Mox,vel abire precor,vel fi fedet vlla voluntas Tridibus indignam fatis producere vitam,
Mecum eat in fedes,q.uo non venit vlla, remotas,1 Ira Tyrannorum. Tum vocibus illa benignis Queis domitum alterno fodit mihi vulnere pedus, Quod non ferre pares tibi, Virga miferrima,graces Poffim, inquit, doleo.noua caufa doloribus hate ed. lam venit extrema; nidis magis hora quietis,
O 2 In-
•io8	CLODIADOS
Ioprata; nam inuita notamcum morte fubibo.
Sed recum captare fugam, pohtoque pudori Indecorem prxferre diem, profugamque vagari Deterius mihi morte venit. Tunc acrius infto,
/Gm> Neque equitem timeat, quem nobilis edit origo. Me famulum, credas, Vjrgofublimis,habebis, Vidima,& vfque tui veniam,moriturus, honoris, Donec fecuris reddam te ledihus. Ipfi Clorhilda: iucunda adeo,laudataque multùm ' Confugies, Vifaeft animum reuocare pauentem Nomen adoptatum. Duc,ò duc optime dixit, làm nimis illata eftgeneròfa; iniuria menti.
Duc vbifas nondum communi crimine preffas Deleruit Terras,meliori redde Parenti, ijv$ic ait,vtquefugam maturo à tempore raptam Aggrederemur,Equum non eli me paiTa morantem Linquere, in extremum led prolilit impigra tegmen, Inuehimur rapido per prata iacentiacurfu, Deierimufque folum farnorum Regna Procufhim. l~jS Donec'in trquoreas vaga fulgura condidit vndas. Cognatis afflata rotis, procul Orbe remoto Sol,prima aduerfis, & lumina tranftulit Aftris. Inferimur paruo, quod lors dat amica, mapali Semota: regione vite,qua nulla profana 1 Gentis,&vrbaniveniuntcomerciaMundi.
Hic igitur fcfsi fubfedequieuimus ambo Diuerfa exiguus nam fcindit moenia trames, Diuiditurque Domus : Placuit retinere per omnem Arma humeris nodem,quò tutior illa cubaret.
Ofe-*
/
LIBER QVINTVS. io9
O felix nullis vmquam celfura diebus Nox,mihi candentias lignanda decore lapilli,
Qua licuit fomnum hunc oculo vigilantetueri? Quam tibi prolixi pofthacper fecula menles Inuideant,non illa tamen mihi gaudia reddent.
Non fecùs Inachidis centeno lumine furtum Texit Anftorides.fallique Tonantis Amores.
Hinc Atlantiaden hollili vocecanentem ExaudilTe luit lèda cerulee. Redibat Aurea lux Orbi, Polus vnde limillimus Argo i j r Lumine multipliciCyclopam imitatur in vno :
Cum miles ftetit ante fores, pugnoque caducum Impeliit quatiente latus. Me limine fitta Protinus in medio,Quamam ò mala dextera,dixi, Aufa peregrina tantum infultare quieti Aula meaeli,inquit,nil territus ore, latenlque Virgo mihi petitur,quam tu rapis improbe. Redde, Redde,vel armati vires patiere lacerti.
Sed non palfus ego conuicia dira minantis,
Nec refponfadedi,relponfe lèdenlè remili. Suftinetat capulo venientem cominus idum Miles,ibi immiti ferimus certamine dextras. lamque viro fenguis latere è madidante fluebat, Tingebatque lolumTamen acrior ille cruore Refpedo, Aut,inquit frendens modo barbare lethum Dulce dabis, Nyfamue meam.. Mihi cognitus error, Tum patuit, led enim, fortifsime, falleris, inqui,
Nec mecum tua Nyfa latet,nec Principe duxi Dignum vnquam ignotosfurari Virginis arcus.
Crede
,-V
no	CLODIADOS
Crede mihi,fi non vis credere, crede Mapali,
Quò mea Virgo latet,certe tibi cognita numquam, Luminibus iam crede tuis. Tunc ille teneri Se ratus infidijs in limen agrefte recedit, Sufpenditquefidem, Dum bina cubicula luftrat Nullibi virginei patuerunt fulgura vultus , Prodimur,exclamat,rursùfque manu explicat entem, Prodimur,exclamo, pugnamque libentius edo. Ambos vrget Amor, vefanaque gaudia mortis, Quàm, vel vterquequidem,vel faucius ille tuliffet, Ni llrepitus volitantis Equi per aperta vocafTet.
236 Egredimur,madlaque Virum cum Virgine euntem Cernimus,Ignofcas furijs dementibus, oro,
- Tum meus hoflis,ait,rapit hic mea gaudia Nyfam , Atque negat curfus tardum mihi vulnere corpus, AH tu,quem melior Iceierata à cufpide Virtus • jt Incolumem eripuit, generofa obliuia larfum Pectus, Io, doceas,equitemque morare rapacem. Nec mora, profilio, & dubium quò tendere curfus Debeat, arripio framis, & reddere Nyfam Ingemino,negat ille furens, gladioque redučto 2AS" Bella mouere parar,dirus led mucro priufquanx Exeat, infixum condo capulo tenus enlem,
Qua latus exurgit rabidum.Ruit ille fimulquo Virgineos caderet.fimul immoriturus,in artus, Complexus ni fortè forem; gemino inde lacerto,
' ir Elatamque finu, nondumque pauore redemptam Occupo,& infirmo gratum gero pondus amanti.
Ille fed effufo iam languidus ora cruore
Com-
LIBER QVINTVS. m
Compofuit tellure caput, latufque recepta Virgine, fe potiùs mihi quàm hos cumulare dolores ^rTefiatur voluifle mori ;Tum rufhcus hofpes Aduenit, atque fugam quafita Virginis edic.
Ipfe Ego per tacitos,patulo quos terra receflus Ore facit, trepidam ; Piuofque hominefque rogantem Deduxijàm cerne Ipecus. Simul axe reclufo dr° Explicat exigua tenebrola voraginis ora.
Acciiuis dcnia tegitur caligine limes,
Ancipiteique trahit per cocca filentia grelTus. Nunquam,aut exoriens,radiofue fub aquare mergens Sol nigra perpetua: loca nodi habitata reuifit :
Nec licet hinc illinc geminos laxare lacertos,
Parca fed vnitis vix fufficic artubus ades:
Is prior infer tur cocci per tramitis antrum Excipiens filicis concufTas are fauillas,
Et face difpellens tenebras,tandemque recurrens -4® Cundantes humeris fitta confida Solis inimus. -Sic Arethufaos per hiulca foramina grefius Ad fuperos, quo Tartaro iter facie alta vorago Ortygia regione fequens, Terrilque remotis Qualijt,amilTolque incaflum Alpheus amores.
Hic, bonus holpes ait, peti jtque habuitquelalutem.
Hac tibi ferre iubens fi te per atrocia.mau.ors.
Pralia non meritum mortalibus, eximat auris,
Me quoque qua vitam tibi debeo,quaque Pudorem. Crede fecuturam. Quod fitibt maxima Virtus K Sic fperare iuuat) cumulabit in hofte triumphos, lamtibi regalem noxas pulcherrima Vicam,
112	■ : CLODIADOS
Deberiquc tuo ìccptra Auréliana labori,
Nam Chiiperici proles Ego prodita Regis,	•> ì>
Sieait>& digitis gemmam,quam cernis eburnis	i
'ìms' Detraxit,donoque dedit tibi blanda ferendam.
Inde tuumconlčendit equum, quem forte vagantem f Non procul afpexitgaudens,multùmque per amplos Quadrupedem permifit agros,oculolque refugit, Dum vos terribiles contunditis cnfe furores.
Sic fatus fenior dextra hunc mihi protuiit Orbem. Ergo locum repeto,lèd non per hiantia mortis Atria,qua Iuuenem abfcedens,Comitemque reliqui Hos Ego felices,folumque dolore dolentes Rinquo meo, iuuac hinc comprendere amoena latronis 2-rr Alipedem per prata vagum,Dominique recentis « luffa recufantem. Multas ibi copia felix Per iacrymas retulere vale de callide mifTum.
Ergo Parifiacas lperans tenuifle fugacem Camporum per aperta vias,huc calcibus aftum :	Quadrupedem (limulo, tandemque ibi redditus alto
Gralfantem fremitu, dirifque tumultibus Vrbem Inuenio,beilique truces fluire paratus.
Vila Auia refero, qua te ad tua Regna vocari Imperat, & totum quari gemebunda per Orbem.
:	• Obfequor, & notas ad littoris illicet oras
His rapior focijs. Nobis iter ecce pera&um.
Nec dum finierat, cum colla ineburnea fufus Clodius aquauos demifit ad ofcula vultus.
Sapèfidem extollens Numitoris, lepe fuperbis ypv Iratus Pannus, quod fio impune fugatam
Sta-
LIBER QVINTVS. „
Statildam premerent, multum miratus iniquas Frangere conatam per tanta pericla catenas.
Tum fic dicta refert. Quòd me fidilfime totum Latus quaficris generalo errore per aquor,
Non erit incaffum, fiqueolimNumenamicum Tot mala lulpendat, meque in mea regna remittat, Curarum, fceptrique mei fis, optime, Confors.
Qua cupis interea ìungam connubia ( mentem Si benè perfpexi dieta ad pradentia amantem )
3io Et votis podere tuis. Hac ore profatus
Corde iterum memori libi fata inimica rcuoluit. Erubuit Numitor quòd Regi incautus amores Prodiderit, nec tale decus meruifle fatetur,
Vt fibi deflueret regali è fanguine coniux.
3 ii Atque ea dum mixtis pariter fermonibus edunt, Toto nočturnus pelago fuper ingruit horror. Vtque datum fatis eft Cereriq; hilariq; lyeo,
Reddiderat Patrijs Reginam denique te&is. Latantur reduci per compita aperta, larefque Celfos mille faces, gratantum mille tumultus. Ardet ouans Pontus, gremioq; profunda mouente j-Tačii tat expulfc ludibria dulcia nofti,
Dum recipit varios, multùmque reduplicat ignes. Non tamen illa valet lato populique pijque
Exi-
(Jccurlu gaudere Patris, dolor offibus ìngen; Strider, & infixum fufi ^mtinti pečtorc vulnus
p
Diffudit placidam per corpora lena quietem .
Quam tamen exturbat maris alius, & aquora verfans Africus. Is celeri raptam per carraia flatu

33r
3 HO
■> Yi\

214	CLODIADOS
Eximitur dapibus, quas regia mcnfa pararac,
Ceu nimis implacidi turbata tumultibus Alti :
Ipfa fuam retegunt fimulata & gaudia fraudem, Turbatique maris non lumina vertere ad oras Aufa, fu* fpedet ne dira pericula vit*.
Porterà tunc etiam cum primùm affulferitEos, Principibus pr*fixa dies, qua bella cierent Ludicra, led verum nimis exprelfu Gradiuum.
Nec carucre tubis ingentia ferta, fuifque Littora Milenis, latitantia littora pullant Grato Oricalca fono, Tritonaq; voce iacelfunt,
Heu quàm diira leui iuffurum pr*lia Nereo ?
Pr*lia liliger* iamdudum indida Carin*.
Improbus ille furit, tempeftatemq; refoluens Pallentes terrore nouo caliginis auget Nodurn* tenebras. Iterato fulmina lapfu Circumeunt vidam pauidis Redoribus Alnum.
Non tantum impuli* furit vnda proterua Male* Queque vorat montes horrenda Charybdis aquarum Sed rapit iratum furor implacabilis *quor,
Pronus & in varias it ventus, & vnda ruinas.
Nulla fatigatos moderatur dextra rudentes,
N ulla tenet clauum, nam clauum euertit, & omne Iam mare confilium, propullaque Lilia ventis In famulum cecidere fretum fimul addita malo.
3 : Denique fumantes pelagus fuper ingerit vndas, Impulfuquegrauiquafiata carina fatifcit.
N cc locus effugio reliquus nili parua phafellus, Quam propius fors ipfa tulit, Dominoq; notauit
Au-
LIBER QVINTVS. uS
Aurelianus & ipfe fequens. Committit hianti Princeps membra falò, produdaq; funera damnat,
Nil vbi iam miferis remanet nifi funus amandum ;
At molli Hermenegilda toro, licet anxia, torpes, Dile&um dum fumma Caput difcrimina tangunt Ì Is ne Amor ? hx lacryma; fuper inuida catrula fufic,
•Sr Effugeres rapidis cum vela morantia velis ?
Ille licet fato iam proximus edit amica Nomina voce tamen, Clothildaquemater, & vna Hermenegilda fonat, frater fonar ore Tebaidus, Gottardufque minor. Quòd me, meadeferat setas,
3y> Non piget, ò fuperi, plufquam mea fata merentur Dulce venit funus, falfo licet tequore du&um.
Ante meos auidis quam cernere detur in vinis, Vltricemque animam rabidoseffundere in hofles, Poffe perire queror. Tamen hunc quoq;corde dolorem Sufiineo, multumq; premam, fi Numen ab alto Hac olim decreta tulit. Conflantia mentis Haud vnquam feiun&a comes. Sic fatur, & artus Parua perexigui diflendit corpora ligni.
Aurelianus adefl lacrymans, nimiamque fene&am, Viuacemque animam tardantibus exprobrat Aftris. Afl ingens concuffa Ratis, compage foluta Errat,& heu miferum fine Patre,& Rege vagantem Iaftat in vndofis Numitorem fitua procellis.
Magna mole tamen dum concipit ha&enus Euros., 3srVelorumque vices peragit latus, arripit vndas,
Et lucratur iter, pauco mox tempore Terram Impulit, & bibùl* gremium collifit arente.
i i0 . CLODIADOS
Inclamant Nauta, Iam fpes fugit alma feliatis, Pr.rcipitcmquc Goas prora fe mittit ab alta, 3p Axe lim.ul rapto, quo fata fuprema natando Proferat. At fidum cum iam veftigia littus Po (Te pati fenfit,prohibent fpečtare tenebra, Clamat, Io ruite,ò focij, mecum erte, felutem
Fortuitam imieni, ficcoque in littore fiftor.
^ s' Vocibus his exciti omnes, nautamque fecutus Primus ijt Numitor,fefeque per aera ccecum Librauit,corpufque ignota tradidit affa.
Securus tunc ergo fui de Principe rursum Sollicitus queritur,quem nupercymba recepit ; 4o-t> At non ille fui compos, nimioque fuba&us
Aequoris affui tu moribundum blandus ad Aflra Os tulerat, fedina ta ceu munera mortis
Posceret.At fimilis,fenfuqueexutus, & aura Immemor Aureliane diu fuper incidis olli.
Sic in faxa volant,qua proxima littoris ora Prominet ; impulfa lacerantur lignea caute
Texta,inimica latus tunc obruit vnda, nec vllo
* ' t *
Auxilio retinente ruunt, multàmque receptant Labra Thetin.Dubia, iam proxima crepundia lucis 4 to Auroram Cocio extulerant, cum turbidus aer Nec fignat perijffe diem,nec cedere no&ern.
Sed tamen ancipitis male certa fauilla nitoris Prodidit in medio ia&ata cadauera fluflu Vicina Cauti. Sedet huius vertice fummo
Ul ? Vota.precefque Deo felici gutture foluens, At cui reflat adhuc iuuenilis gloriafrontis,
In
LIBER-QVINTVS. uy
Incola femori diuinum p edus Heremi.
In mentum profufa cadit, fed flore luuenta:
Barba nitet,flauiquehirfuta modeflia crinis,
Ocyus ergo volat,madidoque in funera iundos Occupat amplexu, dum rurfus in obuia currunt Saxa,peregrinaque pius componitarena.
Tunc hauftum conatur aqux reuocarc nocentem, Atque Ducem, fimilis proferri debuit žetas,
‘t if Extollit,pedibufque tenet, tum fludibus *quor Refluit egeflis,poflefTaque pedoralinquit *
Vtque virum infpexit vitam trepidante fateri Cum gemitu,officium feniori indulget amicum.
At poftquam ore pares haufere, quiete refedi, tf s» Atque datum fenfere diem,perloluere grates Conatqr meritas Prmceps.ac talibus infit.
Qua: precor, ignota: venerabilis hofpes arena:
In mifer um,quem Pontus agit, Tellufque,Polulque Permouit Pietas? an vt ad peiora referuer ?
'Os' An quia ferre negans inuifum Patria Tellus Me facit axjuorcis onus intolerabile Regnis ? Quicquid id eft,fit poena mihi, fit pramia Vita,
Hanc tibi deberi,Vir fortunate,fatebor.
Ille refert,placida: venit aptior hora quieti,
‘so Quàm verbis, nunc elle meis onus ambo lacertis,
Nec procul hinc parui furgunt mihi teda mapalis • Ha:c inter dextram Seniori pra:bet, euntem Namque videt luuenem,nulloque iuuamine egentem Parte alia ignotum Numitor vefligia circum 1 srLittus,& errantes deujexa in margine greffus,
Vt
ii 8	"CLODIADOS
< Vc primum nitido lux clarior Orbe refulfit ) Ducit, at infignes nullo cognomine Portus Jnuenit. Eff tacitus femota in Valle receflus,
Vnde latus geminum magna de rupe refurgit, m ro Irrumpitq; Salo, Galatas confona fedes,	/
Tritonumque Choris. De culmine frontis adef« Prscipitat torrentis aqua: chriftallinus imber, Imber, ab innum eris nam vitrea dona fali&is Egerit, & totis inuitat labra fluentis,
'is 5 Non ibi peruerfis Maria oppugnata procelli Exercent inimicam iram, fed limine primo Dedifcunt Furias, placidaque in fede quiefeunt Huc vbi peruenit.fcopuloque iuuante ( fufurrus Flebilis ille vadi allicuit ) fpecus omne retexit, hu En ibidem exiguam cernit latuiffe Carinam : Protinus ire muat, vel gentis amore reperta , '
In folia vel amore loci, tum, Viuite, dixit,
Viuite felices, folida queis contigit «de Ludere bella freti, Quod fi modo pofeimus «qua V-v Dicite, qu« miferos fedes habet ? addite feffis, Auxilium, rebufuemodum, galeamque profatus Recludit. Patuere ftatim, patuere nitentes Ore fa^es, notumque decus, gratoque tumultu, Deuota & Iuuenem circumuenere corona.
ln-Confeftim Herfilius greflum de puppe profunda, Audito Numiture, trahit, Comitique fupremi Principis affufus deie&o in lumina vultu Aftitit. Agnouit caufas extemplo doloris Sic prior effatus Numitor, Peiora rcli&o
LIBER QVINTVS. u9
Damna manent Domino. Dum ne gemeremus hiatu Aequoris ereptum, mala nempè ferenda venirent. Obflupet Herillius, Nam quis tibi prodidit,inquit, Inclyte vir,turpemque fugam,Dominumque relidum? Parifiosne tenet keleris iam Fama peradi ?
Atque adeo incautos ( quid enim peritura negaret Turba Icelus, nullulque redux fine Rege futurus ) Incautos fuga diripuit, iundumque putantes Ferre Ducem. Hinc furi js reditum crudelibus Eurus Impedijt. Vos ò fuperi, vofque aurea teftor te Syaera, non menti tribuenda efi: culpa rebelli,
Sed menti. Tunc ille fubit, fociofque renarrat Errantes, R egemque vagum per aperta profundi.
At quò celfit, ait, Genitor ? num fituus & illum Calus habet, Dominiq; venit cita perna relidi ? ^Nulla, refert, Fortuna Patrem, nifi Principisangit Dilcrimen, peiulque iplo diferimine Fatum.
Ille vbr vidricis conamina fugimus Alnus,
Elufumque nimis lenfit furibundus Alumnum,
Illico Tellurem quacumque Britanna paterent tyr Littora, inire dedit, Londini regia faltem Teda inuifurus. Tunc has appellimus oras ;
Mox iubet ingenti componi fraina Piroo, Sufcipitillelibens, nam cui modo terga referuet? Regis obit Sortem patiens,milerumq; fatetur Infueto torpore Ducem. Dirum impulit omen Protinus Erniinium,lacrim«que abiere frequentes.
Spe lethi istatus ijt, melittorishuius Expedate diu tereti in curuamine dixit,
Do-
i2o	GLODI ADO S
Donec ad inceptum redeac vaga Delia cornu.
- ‘•'Tum nifi me reducem cum Principe cernitis, haud eft Cur vitra Erminium fperetis. Talia facus Incitat alipedem, & le fulminis eripit infilar.
Iamque abijc bifquina dies.iupereftque vigena Ordo monr.Haud pafius Numitor verba irrita,Eqimq; " 57o Quem Pater inftrudum liquit, iubet abiete duci.
Tunc eadem mandata fuse ferri imperat Alno.
Tutos vfque finusbisdenalucetenere.
Ni redeat, dent vela Notis. Sic fatus, iterque Oftenfum ingreditur, breuiorquàfemita collem SiS" Aflequitur, marftolque fugit. Geminata dolentem Fata agitant animum, ftimulifque citatus acerbis It pariter, fonipefque, & Eques. Non indequiefeit Clodius interea, quem mille doloribus angit,
IVI ille ferit for!» dira malis. Porrexerat aptas , f -£ Syluefixes quamuis epulas pius holpes ituris ;
Queis in digrciTu luramo, fic numen ab alto Quatfitum permittat iter, Patriarque reducat,
Pandite quaTo Duces, qua’ vos Fortuna fubados Circumfert ? quifue irte genis, & fronte decorus 6'tj Aureliane refer, Stupuit fibi cognita prudens Ora fenex, meliufque ratus Spontanea certa:
Signa dari fidei, quando irrita cura negandi,
O’ Pater, haud equidem poifquam me noueris inquit Hunc, Regum fobolem, fimul agnouilfe labores, ilb Sed primo tua iure Fides hofiilibus oris
Quaritur in miferos. Vbi dida nouiffima Coelum,
Sancijt, obteftans Monachus, Regem ille retexit ;
'	Hei

LIBER QV1NTVS. l2i
Hei mihi littore«, clamat bonus accola ledis,
Tu Clodomiri Sobolesfortiffima Regis ?
'Quin age ( humumque fimul duplicato poplite pulfat ) Quin age relliquias inuifi abfume cruoris,
Perfice vindidam Genitoris, & adde fepulchro Debita butta iuo. Didicit modo fpernere lethum Vita fubada malis, Burgundo etfi dedita fceptro.
Eccc Sygifmundi Prolem, Rex maxime, Eiephum. Non tulit vlterius Princeps, Terraque coaduna Surgere formofis auidè compleditur vinis,
Non Ego fauiti«, licèt ordine fanguinis hatres Ingrediar, Patris venio, quin pedore femper Principis ingemui crudelia fata perempti.
Sed luit illa nimis leda ceruice, necvnquam P oenas muldati meruerunt Pignora Patris.
Et memini ; Clothiida mihi memorabat Eiephum Ereptum fauis proprio conamine fatis.
'rro Nam Childebertus cum te mandaflet alendum Clothild«, patris, fratrumque adiungere letho Confettimi nequi jt, fed ferri ad limina iuffit,
Tolleret Vt totam communi funere ttirpem.
Imperat illa igitur plcbeio è fanguine dudum Infantem, & primo non raptum è limine vita Grde truci, membris led frigore Iponte lolutis Fct.dari plagis, detur patumque dolentis Stare ante ora Patris,crudeli ttrage priufquam Dextram amens fceleret. Sed te ocyus illa fideli Committit famulo, tecumque excedere Regnis,
Mitis Edelphe, rogat, quem fors modo caca coegit
Q_ Ho-
i22	CLODIADOS
H olii bus amida: folatia reddere vita.
Funera muneribus penfas, & Amorefurores.
Quin ad fceptraredi Patruo rapienda feroci :
LU Nam licet ille meum,Cerio auxiliante, Parentem Vicerit, haud ideo patrare in regia tantum Debuit ora nefas, clademque rependere clade :
Ipfe libens armis adero. Regnabimus ambo horte pari, vel vterque mifer, vel vterque beatus ’
'Pfc T unc is, vana iubes, Princeps, fatis Orbis iniquas Nouimus infidias, Dabit hoc nemus illice feptum Sceptra,dabuntque Fera: parua fub cufpide Regnum. His crudelis Ego, donec latur, Aetheris opto Regna libens tantum,nec amo extra Numen honores. Oblbupuitfacri veneratus pedoris Arcem Clodius, atque virum demilfo lumine liquit,
Saltem grata Deo pro fe dare vota precatus.
Ergo Pedes molitur iter, fed tardior a:uo
Aureliane fubis,fefHnantemque moraris:
5%o Sic feffis abfumpta dies, vidifque labore,
Apta nec holpitio, nec aded domus apta quieti. Ergo fpecum fubeunt, quò faltem iniuria lenti Aeris, atque rigor denf^caliginis abfit.
Frondibus heu liratis corpus regale quiefeie. Tandem lucifero nox horrida circumfufo Coeperat obfcurum, deterant vbi, cedere in antrum, Hinc expulfa fpecu fub Tartara caca fugari. Surgunt vnanimes, & donec clarior ather Tutum fignet iter federe in vertice laxi :
Ad en precipiti per reda per inuia curlu
Cai-
s LIBER QVINTVS. l2}
^rp Pallidus vrget Eques ( patuit fcelus ore) volucrem Corripedem , nec frana diu fulgentia bullis, Inceffumque trucem, maculofaque tergaPyroi Explorare labor, ferrum ergo volatile mittit Princeps, perq; humeros, vterumque abit effera culpis. r At non ille regit iam iam moriturus habenas,
Sed tamen a flat adhuc, geminoqueà limine mortem Pellere conatur geminum per vulnus euntem.
At redit interea percepta voce Pyrous,
Iniuffufque fuum Domino vehit ocy us hoftem : h* Principis ante pedes is corruit,atque petenti
Vnde tuliffet Equum, quò curfum tenderet, inquit i Me Numen, fi quod N umen tamen Aftra referuanf, Hei mihi ( nam quid adhuc peritura voce fateri Pertimeam ? ) me me ad furtum lethale coegit. yjx haje % & madidas fupremum immordit arenas. Ergo hilarem, pedibufque folum lugubre terentem Dux fubito confcendic Equum, tergoque fodalem Sufcipit,&miferans dicit fcclus opportunum ;
Pedore multa tamen voluens, queftufque latronem fc io OccubuifTe prius furti quam proderet sdes :
Scilicet Erminij fonipes fidiffimus index.
Iamque propinquabat medio Sol arduus Axi,
Cum leue langentis murmur procul impulit aures. V Acceflere ffatim, nec longo tempore voces Perfonuere Viri, quem frondes mter opacas Mox fpedare datum eff, cindum radiantibus armis, Arduaque ingenti fubnixum colla veruto ;
Ergo frana premunt confefhm,ne obruta curis
2 pe-
124	CLODIADOS
Pettora, inurbano fonitu grauis vngula turbet.
(As> Ille autem, Heu fegnis, folique Cupidinis igni Apte fatis Princeps ! poftquam (pudet ecce fateri )
( Tantus Amor vita: ? ) trepidarti occurrere monftro, Audebis turpem demens producere vitam,
Proh dolor ! externi dum gaudia dira mariti fers' Hermenegilda petit ? Crudelia lydera tantum Perpeffura nefas! monrtrumne informe coibit,
Atque lues Lybia,formaque adamabile monftrum. Cerne adeo negletta tuum Natura pudorem, Horroris,Formaque fimul fi extrema coharent.
Talia fancifti fauum connubia Gtrium ?
Sauum, ni rapido me fulmine trudis ad vmbras,
Sique facis,iuftum, Sed te, Pater optime, tantum Coeli depolitum, fuperum mirabile munus Tradere Tartareo qua Ipes agit agra minirtro ? fAequum etiam incautas quandoque abrumpere leges, Confilium mutare iuuat, fi Cafus, & ather Portulet.. At Leges fatis aquo fadere iungis ;
Si feruas promifla Viris, An Bruta dedirti PoiTe parare toros ? Verum heu queror irrita; habebit Pramiatrirte Genus, lethumque fubibit Amaldus : Tuncita vimpreffisdolor intulit improbusextis,
Vt miler immanis caderet fub mole doloris.
Et Terram vailo pepulifTet pettore, amicas N i daret ille manus, opportuneque citato feli s' Cornipede impulfus pariter vetuiflet iniquos.
Pondere tum lorica artus, galeaque micantis Aileuat exiliens, animamque reducit euntem
Au-
LIBER QVINTVS.
Aurelianus addi:, pallentique ora, genafque Clodius obleruat, maiertatemque decoram Magnanimi certem cordis pius vfque tuetur.
Talis Maffilo perfoflus pectora ferro Regnatas moriens olim Leo preffit arenas.
Stat ceruix reuoluta lolo, capitiique fuperbi Ornamenta, coma:fufceptum inmiffilependent.
At non vile gemit, Dominatorifque Ferarum Ora, minafque tenet,Ipretaque in morte probatur. Miratur Princeps fimul & miieratur Amoris Ludibrium, ingenti quamuis Virtute verendum ; Riualemque tamen nofcens, Heu tu quoque, dixit, Mecum infelici miferabiiis igne cremaris?
Nec mihi communes tecum lamentor Amores, Virginis ha:c Angfe confucta tributa repofcic Forma potens. Vix ha:c,media orfaq: in ore repreffit, Namque Ducem laruo iamdudum angore fubačtu m ^ ~ Singultu redijfle videc. Ne cede labori
Degeneri Princeps. Connubia turpia frangam Ipfe libens, operifque comes te fubfequar alti.
Non apta eft medicina malo, quie conficit argrum ; Dedecus ert à morte modum petijfle malorum.
7» Plura retexebat didis folatia,at ille
Omnia contemnit, folaque in imagine mortis Harens irta gem it. Male perdita munera teftor Fortis Eques mifero,& mecum peritura refundis. Quidquid ab armato fas ert Iperare lacerto, ì f A te Ipero libens, & cum modus vnus acerbis Sint mea fata malis, generala à culpide laitem
Pro-
Isi
12 6	CLODIADOS
Proucniant. Tu qui fugientis (ramina vita:
Tardarti, iam frange moras, iucundior omni Mors mihi luce venit. Gemino me munere rtringes, (A Si mihi port vitam lethum dabis, eripe certum Mucronem femori, cordique infige roganti.
Obftupet immites animos, mentifque furorem Conatus placare trucem fic ille reponit.
Quin age dira priùs fubeas quàm funera, lati Premia fubfidi j,fi iam licèt, vitima pofco.
Ille igitur, Qualcumque meo latiffima Regno Terra minirtrat opes, Vrbes, populofque paternos Exhibeo. Imperijs mihi Scotica fceptra reguntur, Atque Caledoniae difpendia maxima fylux. y\o Elige tandem hilaris,curifque exolue precantem : Francus ad ha:c Heros, nullumpretiofius omne Munus habet Regnu,qua quod modo pofcerc més èfi:: Ael fi Patris, Amaldus ait, fucccdere habenis Exoptes,votis facilis defcendo fupremis.
Tu nc is, nulla tui me Ipes tenet improba fceptri.
V Non adeò viles dederunt mihi lyderacunas,
Vt peregrina vagus quaeram Diademata : Vitae ( Nam videor meruifle ) tuae mihi tempora debes, Auctorique luo referendum eft nobile munus.
?^Ne precor ingrati fubeas cum funere nomen, Regalemque animum regalibus aflere faftis ;
Reddidit infidijs fufpiriaAmaldus amicis,
Et licèt muitus,tamen annuit. Ergo fecundum Adde, precor, munus, tum denique Clodius inquit,
'for Fare,quibus trepidat Regina obnoxia monrtris,
Et
LIBER QVINTVS. 127
Et cladis deprome genus. Tunc ille profatur Pramiffo gemitu. Duplicem diuila per Orbem In (ula in immenfum furgens ferit A lira cacumen,
Et duplici fignat feiundas nomine Terras.
Quas totidé numreat fceptris. Tenet Anglica Haraldus Regna potens, Regumque pios libi iungit Amores. Scotica Rheuterus, de quo me fydera lucem Accepiffe volunt. Ergo is felicior omni Progeniem Genitore tulit, lumenque caducum h S' Hermenegiida fubit,fèquiturque Edcmundus in vnum. Irte nitor Iuuenum, Terraque, ea maxima Coeli Gloria, tam dulces niueo gerit ore colores,
Inceffufque adeo fuperis par, pedus honeftum,
Regia vox, geminumque micat de lumine fydus . i Dum canit Lee, vultu turbatur Clodius. Ifque, Quidnam importuna,fequitur,tibi voce reuoluam Frurtra animi tormenta mei ? fe & irta necefle ert Scire prius quàm iuffa edam. Formofa Procorum Mille patet votis Virgo, nulliq; fuperbum V* rFledit Amori animum . Iacit inde modertia vidrix Maiores inferta faces, petiturque negatum.
Hos inter pulchris pepulit mihi corda fauillis,
Aeternumque mori iuffit, Nam miflus Hiberno Aemulus orbe venit, cui diffita Patria nomen }h Olim Edani gentile dedit ; Regalis origo,
Regales titulos fi barbara Terra meretur.
Tales credo equidem caput explicuiffe Gygantas In Coelum,vaftos trepidarent cum Artra lacertos,
Cuna-
128	CLODIADOS
1 <» - * * • - v
.Cumque fuperpofitis vefani montibus Oflbe Sperauere Deos. Immani vertice quemque Praterie, & reliquis villofo pectore iupra ed. Horrebis monftrum,Furit ergo,& Virginis intrat V Ambitione toros, & fpe iam deuorat omni,
Nec fpes vana oritur ; cafulque, inimicaque veris Sors meritis admouit opem. Maria alta pererrans Hermenegilda Italas cum Fratre adnabat ad oras.
L ultra tura omnem Helperiam, portentaque Mundi Magnificas Vrbes, atque amula mania Coelo.
Cum centumgeminis immanis hiatibus Anguis i Non procul Vrbe caput viridanti fulgure pr ompfit ;
Eft locus, ingenti quo cocca vorago profundum . Ore fouet, fadatque lacum, quem multa coronat llliceisdiffufacomis, denfifque tenebris Sylua, ad Auernales bene confona femita fedes; j''1-’ Hinc dirum erupit monftrum, folumque priore Deterius. Squallente iubas difterminat auro, Horroremque parit fulgor, micat igne rogali Luminibus crudele iubar,fequiturque colorem Terrificum tergus, rutilas Coelo explicat alas,
Et lucem integris rapit horrida bellua Campis, Senfim decrelcens facies coit omnis in vnum, Immenfamque fui finuola volumina partem Caudam pone trahit. Terrore, & ftrage cruentos Depopulatur agros, Nemoris cultoribus Vrbes judmplet, & hodili violat fata kta veneno.
Iamque fubire fores, ficuoque incedere lapfu Moenia claufi Draco ferus arftuat, ingruit ingens
In
LIBER QVINTVS. X29
In populos metus, & rigidus circumtonat Horror ; Aggemis infandis ò mitis Haralde ruinis * Excidiumque cupis, fi fas, auertere Regni.
Ad fidunt Proceres mixti, externique, tuique ;
Quin &, Habebit, ais, cara gonnubia Nata,
Si quis inexpletum necibus communibus hortem Exanimet, flauaque nefandum extendat arena. Innumeris tentata fides mala fortis, at omnes Terribili fub fauce dapes venere recentes.
Vt vero rtrages Edanus lurtrauit amicas ,
Se tandem horrendam difcedere vulgat in Anguem. Cone urunt trepidi Ciues, geminique renarrant i T-r Certamen monftri, & muri faftigia calcant :
Vt videt ire fuo dignam lučfamine molem ,
Tum Draco fopitas cauda fibi concitat iras, Attonitafque virente coma diuerberat auras.
Occupat ille truci latos aditus Elephante,
Nempe Elephanta imitatur Equus,quo in pralia fertur. Tum durum certamen init, chalybifque retorquens Ingentem clauam, fumantem incurrit in ignem, Quem Draco luminibus, patuloque ex ore refundit. Ter quater irte truci conatus denique dorfo Amphytrioniaden Atlantius angere Curtos ;
Ter quater ille manu rabidum compefcuit artum. Artulcans crebro dirum caput impulit i&u ,
Edocuitque apicem Terram fpedare fuperbum. Colligitego minas fuprema ad fata coačtas, i:] o Orbibus & referat reuolutis bellua fpiras.
Viribus has, quas ferre quidem, nec fylua trabalis,
R Nec
i5o	CLODIADOS
Nec montes, fčopuliue queant, nec murus ahenus, Euibrat, & medium valido conamine dudum Corripit, inque latus,quantum dimifla lacerto Halla volat, fundit. Cauda poflrema fonantem Cornipedis pepulere vterum, lethumque tulerunt. Tum demum tutis dedit vitima libila campis,
Qui procul & fubito relponfa dedere boatu. Ambiguumque fuit,populis quid latius eflet,
Siue Edani fperata,feri feu fata Draconis. Circumeunt hilares,iuuat ora cruenta tueri, Corporis immenfos tradus, vir ufque cr uoris.
Non fecus edomitum ferro, fenioue Leonem T urba petit nemoris, regnatricelque reuellit far Dentibus à ccruice iubas, pauidum que fuperbit Infultare Fera faltem polì funera vulgus.
Colligitur famulis Vidor, fed fanguinefufo Exanimi limilis vidi magis ora reportat.
Non tamen expirat, ficcataque vulnera vita 'i / o Spem iuflere trucis. Nondum ag ra cubile linebant Linquere membra, redux Italis cum denique ab oris Hermenegilda venit marens ibi Fratre relido,
Qui celerem Ipondens reditum dimilerat agram, Atque reludantem fido fine Fratre vagari. v*i'Additur ingenti peior quoque caufa dolori ;
Quod fe Edani thalamis audit miferandà parari. Exultant hilares per plurima compita Gentes,
Arma parant Equites, queis lux quoque certa iubetur Pugnatur, multofque manu, licet impare derno,
K l « Et cauea plaufum, populique frequentis anhelo.
Sed
I
LIBER QV1NTVS. X}1
Sed frullra; venit ille decus compefcere partum, 'Atque ideoiuuit vi&ricem extollere dextram,
Quo magis augeret Virtus deprelfa Pudorem. Gradina iamque dies podremo di&a labori.
' Qua nullum aduerfum,fertur, Vir turpis habebit.
Me tamen ante truci iugulct ferus enfe necelfe eli,
’r Quam lugubre nefas miferabiiis Anglia fpedet.
GLO-
K 2
CLODIADOS
LIBER SEXTVS
A G V M E ‘N T V M.
TTAec digerentibus nuntius refert Hermenegìldam ab Hibernis praedonibus ad littus rapi.
Vias partiuntur ne qua Hoftes euadant. Vhum ex ij s Amaldus afiequitur , (gjf fi črnit , quod de reliquis agit Clodins, dum Hermcncgilda Londini recipitur incolumis. A relatione Arnaldi de ignoto Equite Clodium ejfe 2{egina fufp icatur, (efi fidum hominem mittit, qui deipfoquaritet. Equitum certamina peraguntur, e quibus Clodius fiufo Edam , Vitior euadit. Benigne a ^ege fufcipitur ? afiqybi ipftitn agnofeit Hermenegilda, fpiritu deficit. Inter menfas, muficoClodomiri fatum deplorante, dat lacrymas raras Clodius, (efr ita fe prodit. Accurrit Aurelianus iamdudum ipfum quaerens 3 quem 2(ex finior fibi aqualium amore profequitur.
ALIA magnanimo , per lingula verba frementi,
Fufius illacrymans Iiiueni memorabat Amaldus.
Ecce autem Rimulis famulus per plana citatis Exagitabat Equum , nec paflus adire, remoto Ingeminat clamore, Rapit ( fuccurrite Regno,
O’ quicumque Duces, Domina pereunte, labanti ) Reginam fera turba rapit, paffimque vetantes, Oppofitofque fugx letho demerfit acerbo.
Hanc gemini ducunt metuenda mole Gygantes. Tuque prior Princeps, animum fi gloria tangit,
Pe-
LIBER SEXTVS.
Petrus Io genti generofum oppone fugaci ;
Infremuere pares animis, par icilicet vric Ignis, &, O’ tandem properas bona copia mortis, Laitus Amaldus ait, tuque, ò fortiffime talem Inuičfa te pande manu. Vedigia certè Pradonum biuium per vtrumq; tenebimus : Illam Tu modo carpe viam, qua: per compendia ducit Ad littus, reliquum mecum partire laborem.
Annuit, & prxceps per inhofpica fenea Pyroum Clodius effudit, pariterq; abiere furentes.
At Gallus peditis lenior vedigia feruat Ipfe pedes, tardoq; gradu comitatur euntem,
Nec mora, terribili concurris AmaldeGyganti,
Qui libi, confulto lentus tutanda tenebat Compita,fubfidio ne Virgo iuuata recenti Effugeret, dubioque doles accedere letho.
Dum propè littoreas pramiffus Clodius algas Incidit in predarci, prardatorefque nefandos.
Illa Polos gemitu, & lacrymis vocalibus implet, Hunc mixtus Pietate furor, pariterque furore Mixtus Amor pupugit. Tum, Sidite perfida greffus, Sidite turba, fcelus non, vt fperatis inultum Ibit. Ad ignotas caput exitiale fecundus Verterat ora minas Eques immanfuetus Hibernes..
Tali mole ferox ditabat corpora Tellus.
Ergo difeurrere pares, hinc Clodius, illinc Frendens ore Gygas, fragmentaque nubilus atther Excipit hadarum. Perdnngit Principis artus Vulnus, at ille graui confoffus cufpide pectus
Lori-
134	CLODIADOS
Lorica: fquarn m as inter, geminata volanti Limina recluiit Libitina:, adamque momordit. Laudauere manum, lato plangore potentem Regina: Comites, fpemqueinde tulere falutis. Odonus Domini vertigia dira Satelles Seruabat, fimul ergo Virum glomerantur in vnum. Fecerat audaces numerius, quem protinus ille Cogit ouans capulo decrelcere, iamque fuperftes Tergeminus non bella, fuga fed tempora pofeit.
Irta negat Princeps, lequiturque citatior auris, Poftremumque ferit caput inter, & impia dira Vincula ceruicis, buftum caput, atque lacertus Deferuit la:uus, ceciditque rccifus in aquor,
Sed procul à domino. Reliquos tunc ille fecutus Ocyfor obtruncat, reditus molitus inanes,
Qua primum rabido rapta Hermenegilda Mymanti' Scilicet illa fugam, nullo prohibente, tenebat,
Et patriam trepidans curfus vertebat ad Aulam. Necminusà vallo vidor migrabat Amaldus Horte, fed effufo per faucia membra cruore Languidus, & pauida Comes vtilis ibat Amanti. Multa redorditus de forma, & robore,multa De Pietate V iri, primaque a tatis honore.
Quin vultus , & verba refert, oculique colorem, Fauentefque comas ; Htec Principis effe Virago Senfit figna fui, & faciem pallore notauit. Oppreffumque timens pradonibus, angitur alto Pečlore, Virtutis quamuis bene confcia nota:.
Nunquam carta magis, ftimulifque inuida doloris
Ex
LIBER SEXTVS. iJS
Ex illo enituit,nunquam pudor obflitit vitra, Momentoque mori, flatuitque, & diflulit vno Aureliane diu de Principe fide rogaris,
Nomina vera tamen iuiTum iuuat vfque filere.
Quin celerem depolds Equum, velligia cari Seruature Ducis ; fed nefcius ipfe viarum Per loca lenta fitu, du bia petis odia fylua Vulnificis vallata rubis, defèrta dolenti Voce reples, vanoque fatigas a:theraqueflu.
Nam diuerfa tenens Londini regia Princeps Teda petit, plagafque leues, atque idibus arma Frada refert crebris, quin mania valla priori Ingreditur greffu, priuataque limina complet.
Hic longo feflus curfu latus excipit agrum, Incumbitque toris, hilari dum redditur Aula Hermenegilda fua. fubijt vix teda, Numantem Mafia iubet Regis luftrare pericula fidum, Defignatque Equitem, ne fallat imago, nitentem. Immò locum, quo pugna fletit crudelis, amaro Sape notat fletu. Quod fi ( pia Numina parcant ) Examinem reperis, refer intra mania pulchrum Pondus, & optata da certam occumbere morti,
Nec Thysbesrenouare malum. Mandata faceflit Ille volans, & adhuc portis bipatentibus exit.
Interea Hefperijs properans Edemundus ab oris Inflabiles vedante finus Aquilone fecabat.
Non qualis concufla Aquilo confundere Coelo Stagna potis, fèd mitis adhuc, fed amabilis AI no.
Tum rutilo innubem, luflrabat lumine Mundum V
Sol,
1)6	CLODIADOS
Sol,mediamq; viam curru flagrante tenebat.
Cum fimul Aeoli js contraria flamina ab Antris Occurrere . Negant, clamat de puppe Magifter,
Ire negant venti, portus teneamus amicos,
Nec procul inde iacet ratibus tutiffima fedes :
Tum premit ad dextrum, qua durum extendit in aquor Terra latus, fecurus iter, viftorque pericli Reddidit optata fibi tradita pondera Terra:.
Struxerat vrbanis, Genitor qua Regia curis Otia, & ingentes, nemoralia gàudia, muros.
Longius Vrbe tamen, quantùm nec quarta citatos Sufficiat perferre dies . Hic feffa periclis Membra leuat Princeps, patriifque dat ofcula Terris. Inuifa tum damna mora, pelagique labores Latitia penfare iuuat, variafque vicifsim Inliaurare epulas, meritifque accumbere menfis . Quifque iacet fua vota Polo, Ventofque fauentes Exorat, facilemque viam, celerefque recurfus.
Vix dapibus fatturata fames, &, Ferte canoras,
Dixit, ferte lyras, mentifque leuate dolores.
Hoipita tum vario perfundi mania cantu,
Ac taciti defèrta foli rnitefèere, Littus Perfonat omne cauum, mediis Nereides vndis Refponfant, luditque micans fuper aquora Delphin, Eheu venturi pronuncia bellua Fati ?
Inuidiam peperere Poli tot gaudia, cantus Hos fuperisfece g raues, fecere nocentes.
Tum quia fic placitum Cerici, furibundus ab a&a Nauta venit, fociofque vocat, Quid perdimus inquit,
Vel
LIBER SEXTVS. < Ij7
Vel modo conceffi felicia tempora curfus.
Si libuit cycharis tantùm indulgere fonoris,
Soluere quid iuuit patrio de littore clafTem ?
Vocibus his properatur iter, prohignara malorum Gens, & vicini nihil heu praefaga pericli !
Tum fidibus longam tribuerunt brachia pacem, Flebilis vnde fonus nullo cogente receifit.
Raptim turba ruit, nam littus amabile abhorret ; Soluitur inuicus fècuro è margine funis,
Dum nodos laxare negat, mox remige Pontus Pellitur, immenfumque placet fuperare profundum. Ha&enus at curfus dederat Fortuna fecundos. Cumfubito horribilis volitare per aera nimbus, Ducere per totum nebulofa volumina Olympum. Vnda perhorrefcit, mugitu littora rauco Pulfa fremunt, velis fimul aura fecunda rebellat.
O’ equidem male fida nimis, bellique tumultu Afperior quocumq; quies ! grauis incubat Orbi Caligo, turbatque diem, tum maximus imber Detonat, inuifam quandoque ardentia lucem Fulgura dem onfixant, coguntque adamare tenebras . Armafonant diuina procul, propiufq; minari Incipiunt. Quaffat male confcia pedora Terror,
Et meritum fe quifq; putat. Tamen Aeolus atra Nondum crudeles referauerat Arce furores.
Tum triplices frangunt valuas, & p radia Nereo Horridiora mouent, quàm cum remearet ad Argos Mirmidonum, Dolopumque manus,Priamoq; fubado Inuidiam Superum, placuit queis Troia,referret.
S Per
V/'
foto,"Sia
ia •
1
v
138	CLODIADOS
Per fenos fine lege dies errauerat Alnus Aequoreis ia&ata vadis, cum denique mceflam Lux exorca Polo profudic ab arche re flammam, Gallicaque è vadis promifit flu&ibus arua ;
Nec fpes trada diu, ceffit Fortuna verendis Cernua liccoribus, tempedatemq; remifit,
Harc incer lituis, queis cympana mille boacum Permilcenc, folidis ceu percica fundamencis Moenia Londini, venienda prarlia mocu PraTenfere graui. Loeco mora i uda labori Ludrati Hermenegilda fuic maris afta cumulcu. Denique purpureo circumuelata nitore Expeàata diem profert Aurora comantem ;
Fr amaque prarpetibus paffimcurforibusaptent, Blanda iubet, Francique mouec quoq; pedor a Regis Qui lacera arma nouis immutat, ahena corufcum Tum caput arma grauant, &caffida crinis inaurat:
Verlicolor vertex petit Adra, diemque falutat Affiduo nutu, & late mirantia iudrat Agmina, Sidonijs faturata liquoribus ardet,
Et Tyrijs lalciua chlamys, quam fulgidus ambit Orbiculos imitans fèrie bipatente Pyropus. Alipedem color ipfe tegit, cui nomina quondam,
At modo confurgens decus inuidet ipfe Pyrous : Nempe Therapiucum fic tergore vexit ouanti Cyllarus Oebalijs multùm tumefadus habenis Caftora, Ledici non vitima portio voti.
Et iamdifpofuis obfederat vndique turmis,
Et
<L-
LIBER SEXTVS.
Et varium implerat numerofa ledilia vulgus.
Ipfe Throno relidens vicina monebat Haraldus Tempora concurfus. Seruat pudibunda paternum Hermenegilda latus, virefque in bella feroces Dilpenfat facili intuitu : Tum denique totam Oppleuit caueam, populumque exterruit ingens Ore Edanus, campi feruacor, & omnia folus Pralia fulcipiens ; ea nempe luperbia monftro.
Aequor primus init propiori fanguine Regem Contingens Odoardus, agit candore niuali Quem perfufus Equus ; Longè fortiffimus omni *
Si tamen humanum pugnare daretur in hoftem. Protinus incurrunt, rifuque fuperbus amaro Se contemptum Edanus per talia bella fatetur.
It tamen, & trunco Iuuenis fic ora trabali Impulit, Vt cafurueretconcuflus acerbo.
Cambriaca fubijt mox è regione Tyrannus,
Garus Haralbo adeo Gulielmus, & vnus ( Amaldum Si non connumeres ) meritifque, & amore verendus. Olli coeruleos adamabile lyrma per amnes Exundat, luditque humeris, fimilifque volucrem Palla obnubit Equum. Feruentibus ora lupatis Excitat, & macu. is corpus bicoloribus ambit.
Forma decens, Equitifq; & equi, queis eunda fauorem Cordafuumtribuunt,plaululque fequuntur euntes. Laomedonteis foboles Neptunia muris In Lariffaum fic arma ferebat Achillem.
Ille quoque immani vidus modo turbine dextra Corrueret, pennaque exiret in Aflra recenti.
S 2 In-
Ijfo	CLOD1ADOS
Infremit his Edanus, quin tu mihi perfide poenas Semiuir exfolues, jam, dum potes, arripe laudes ,
Sic ajt, & rabie qualis maculofa Draconis Ora lubit, pulchrum verfa trabe currit in hortem.
Tranfabijt cortas, & membra niualia cufpis,
V ulnereque informi pečtus referauit honertum ; Concidit ergo, & tota fuo rigat arma cruore, Labentemq; animam patria: commendat arena:. Circumrtantpauidi Comites,galeaque reclufa Vicina lugent pallentem funere mortis,
Et tabum paffim reccomentem in teda reportant. Flumina continuò populi de mille popofcic Luminibus, Regifque, Viri miferabile fatum.
At iam de geminis oculorum fontibus ignes Compenfa Gulielme tuos, tandemque quielce.
His quoque Riuales mileri, quin Clodius olim Inuideat fatis, quibus Hermenegilda fuperftes.
Ipfa parentales lacry mis tibi regia Virgo.
Extruit exequias, folamina dulcia Amanti :
Ipfa latus nudat moribundum, fique Pudoris Linquat inoffenfi decus, olcula cara fugacem Exciperent animam, & peteres foelicior vmbras. Non tamen extemplo vitalibus exijt auris,
Inque breues vita: exiguam fpem dirtulit horas, Interea Platea: dedit angulus alter acerba:
Vitorem ceu mortis equum, quem palla relapfu Nigra tegit, nigrumque equitem vehit ocyor Euro ; Et nifi mortis erat, morituri trirtis imago Illa fuit, Rapit a:quor hians, hartaque potentis
Im«
i
Ul
LIBER SEXTVS.
Impulit immenfum generofa cuipide pečtus.
Info lito titubat percuflum turbine mondrum Inclinatque apices in poderiora refulos.
At fimui impulfus ruit alter, & ore caduco,
Sit licet effufus, non faucius indat arenas.
Obdupuere omnes, vbi rapta callide Arnaldi Enituit facies,hederni pugna Gy gantis Cui penitus rapuit fud cum languine vires .
Ipfa Equitis Virgo virtutem, & laudat Haraldus, Magnanimumque ferunt nimis, oblitumq; falutis.
Debilis ergo magis lub teda reducitur audax Scotus, & aduerfa damnat conamina fortis.
Non tulit vlterius fera probra recentis Amici Clodius, & fortem pepulit per aperta Pyroum.
Qui crebros dimulos iam dedignatus in altum Se tulit, & celeri prafixa repagula faltu Tranfcendit, folicasque dedit prasfagia palm*.
Vix oricalcha fuum percuffa dedere canorem,
Vix populus fubito conuerterat ora furori,
Fragmina in Adra volant, nebulifq; infixa putares	\ yf if0(
Attonitis, tardante adeo cecidere recurfu.
Impetus hinc illinc crudelis, ephyppia Francus Anteriora finu, at pluma nutante falutat,
Et capitis fido commendat pondera collo •
At mie ore Gygas, ceu fulminis igne fubadus,
Ignotamque nouus pugno proturbat arenam.
Vidorem lasti cauea refonantis Amores Excipere Ducem, iuuat ire, artufque tueri Dignatos tam forti anima, vitamque precantur.
Con-
t\z	CLODIADOS
Confumitque diu longum bona gaudia votum,
Dum vultus negat ille oculis. Tandem ora retexit Fulgida, & intonfum per terga micantia crinem Auratum in nimbum fudit ; noua caula Iuuentus Florida latitia Gentis venit, «here miflum Aligerum, furibundum Edanum, qui vinceret, eduflt. Non expedata: nouit vaga fulgura frontis Flermenegilda priùs,quamfummam inuaderet Arcem Ille gradu,luciique llatim collapfa refugit Vfum deliciens, paulumque morata reuixit.
At non ante tamen vires languore recepit Confumpto,ad folium quàm Clodius iret amatum ; Succiduoque genu quafita repofeeret vitro Premia, tum gremio fublimi è fede refufo,
Dum de more grauem vidori innedere collo Incumbit torquem, lacrymarum gurgite fetis Luminibus lic orfa loqui, quali laudibus aptis Heroa efferret, fatis eli, non agra fubibo,
Te femel infpedo, Princeps fidillime, lethum. Opportune venis inuidi pedoris Arcem Conflantem lapfu commendature, fupremo '
Ille refert, fi caula tui, pulcherrima, ludiis Eli Edan us, leuis illa mihi, 1 uperandaq; rellat :
Hac inter ( nam dulce negat reuerentia tempus ) Defiluit gradibus, turbifque fequentibus extans Poplite fublimem veneratus adiuit Haraldum : Vidorem cecinere turba, gratoque tumultu ( Formam adeo laudant ) extollitur Angelus Anglis • At non ille diu folio cundatus in alto,
Ob-
LIBER SEXTVS.
Obuiusit Iuuenifuper ora humana ferenti Infignem faciem, placidifque ample&itur vinis Natales efferre rogans, Patriamque, iarelque, Felicefque plagas . Nec enim tibi degener, inquit, Sanguis eat, virtufque accufat magna Parentes. Nulla mihi prifcis defcendit gloria rebus,
Heros Francus ait, nec patria nomina laudes Tranfmifere meis, mihi prima,atque vnica fulget Dextera nobilitas, quam tu Rex optime vincis Muneribus, nimiamque facis. Iam nutibus adfum Qualifcumque tuis. Quelita referre neganti Rex aeuo fapiens repetita haud voce laceflk,
Sed varijs Iuuenem fermonibus abflrahit, agro Funera nunc deflens Gulielmo inflantia, diras Nunc Edani furias, modo poenas fero folutas. Mùltùm follicitus quòd connubialia Natte Gaudia terribili meruiflet robore Monffrum.
Talia dum referunt, excelfa per atria greflum Incomitatus agit, furijfque agitatus Hibernus, Plurima ludificis praemittens murmura labris.
Afl vbi dira tulit proprius vefhgia, mitem Sic Regem affatur, Non fufficit alta dedifle Praemia femiuiro, noftrique laboris honore Ignotum cumulaffe caput, dum fortis iniquae Fortuitum munus diuinis laudibus auges ?
Quin age, prateria fi nulla eft gratia fadi,
Nec meritis venit aequus honos, defponfa iugali Reddatur iam Virgo toro. Me regna repofcuut Patria, iamdudum delida recentia laefo
In-
144	CLODIADOS
Ingratas fecerè moras. Fremit ore frequentum Concilium lublime Ducum, multumque moratur Attonitusrefponla Pater, mentem excutit omnem, Promiffique tenax Regum de more voluntas, Inque vicem Pietas fobolis ; Tum Virginis àd cor Sanguisijt, vultufqueniuespallelcere iuffit.
Sic Acheronteo raptanda Proferpina curru Horruit, & Venerem, dedignantemque Dianam, Et Pandionij, que rexerat ardua muri Culmina, Virgineo refpexit Pallada fletu.
Mota rotis Aetna ett, dum clamitat illa profundo incuflodicum vergai itura Tyranno .
Ad nule randa Virum nullus ipe£t acula frontem Continuit, faciem refpexit Gallus amatam Princeps, occurfu tteterunt vtriufque dolenti Lumina, fubfidium quali pofceret altera, & alter Ceu veniam tacito certam fermone rogaret i Ira, Pudor, Pietas, Rabies, Amor impulit omnem Vno, eodemque animum fpatio.pariterqueper ora Talibus exiliere fonis, Patientia Regis,
( Nam quid di film ulem ? nimium te perfide tollit. Te facit audacem Pietas aliena, furifque,
Quod fem per impune furis, Scelerata perempto, Scimus, ab Ang ue quidem fomenta fuperbia fumit, Quem prius horrendo vicitti luride riftu,
Quam bello, fortique manu. Sed nempe fatemur Congrua getta tibi, tantumq; decentia Monftrum ;■ At non irta fatis regalis Virginis alto Coniugio veniunt, quod nec tibi folusHaraldus •	Per-

LIBER SEXTVS. ,4f
Permififfe velit, quin nec, renuente, iubere Talia, Prole, queat. Sed crimen, & ilia perhorret,
Atque Ego fulceptis accedo auidiffimus armis Aequoris in medio facris te oftendere tadis Indignum. Stupuit, fcopuloque fimillimus harfit,
Robur vbi immenfum ( nam tale libi arrogat ) vni Contemni potuiffe Viro, queriturque, fremitque.
Sic in Ephrateam Sochotaro iugere fundam	> jl vi>.
Tela PhiiiTLrum pudet obuia ferre Gygantem. !
Quin ait, Alitibus mox prada, ferifque iacebis Improbe, nec tollet frons ha:c temeraria lethum.
Reddidit ille, Manus,qua: nuper ephyppia iuffit Linquere praecipitem,ventola: iurgia linguae Conpelcet, meliulque tua modo voce loquetur :
Aft heu quam grauibus tibi pe&ora mota periclis Hermenegilda fonant ; peiorque reperta videtur Graffanti medicina malo. Iam nubere Monffro l Quam pulchrum infando caput obieffare labori,
Dulcius. Ingentes blando tamen ille timores Alloquio, rifuque leuat, dum limine ab alto Excedens, Edanum fequitur fecurus euntem.
Quifque timet luueni quafi fama ad funera miffo,
Tantum forma potes ! miferatur quifque Iuuentam,
Atq; lares patrios, infelicefque Parentes.
Rex quoque terribilis ftupefa&us pondere pugna;
Edidit è fummis fpe&abilis ora feneftris Pallidiora niuis, dum currere coeperit, amne,
•	«n-	1	^
N ec capitis Gnatam pretium tanti effe fatetur.
Interea paribus par grande cucurrerat haftis ,	;
'	T Vm-

«•••v?
I4<j	CLODIADOS
Vmbonemque graui rutilum perfregerat idu. lam capit res enfe geri, rapidofque per orbes Queritur aduerfi via fanguinis, ardet vtrimque Galli fortis Amor, Ducis & furor acer Hiberni : Magnus mole Gygas, magnus Virtute feroci Clodius, armorum numero la ligamina ferro Tentar, at ille truci eundas exaggerat iras Impete, & elfufis exhaurit viribus artus.
Non tamen incalTum, nam viribus incitus enfis, Dum cauet ille oculis,fidoque tuetur ab idu, Principis iratum perrtringit forte, vel arte j Quadrupedem ; furit ergo mali nouicate Py rous i Attonitus, liquidafque abit importunus in auras.
I Nec fedet ille diu,fè feque per aera faltu Proijcit, & rabidum expedat iam cominus hortem ; Is quoque defiluit, peditem dum cernit, & ingens Pugna oritur. Tali Calydonius amnis Amantem Aemula in Alciden aufus concurrere dextra. Summa igitur furgens idum delibrat ab aure Mentitum gladiator atrox, idumque minatus In caput, obliqua ferit aurea cufpide crura.
Excipe ventola funt hac mihi iurgia lingua,
Dixit. At opprobrium patienti pedore Princeps Non fert ; corda pudor fubijt, iurtaque voluptas Vindida • Ràpit ergo manu connixus vtraque, Elatumqne ferox gladium per inane corufeat.
Nec fatis ille citas ad propugnacula vires Protulit, hinc multa mucro ceruice refedit.
Perfurit excepta crudelis cufpide virtus.
Ta-
LIBER SEXTVS.
Talia Fellinea: pandit fpedacula Genti Solemni Taurus conclufus vbique Theatro.
Tum fi forte truci fufcepit vulnera collo 1 mmugit ferale gemens, & fauus in auras Cornua lata vibrat, cauea timet ordo gementem. Nec mihi vana volant mucronis difta reponit Clodius. At lentis decrelcere Hiberne lacertis Incipis, ingenti dum è vulnere /anguis inundat. Iamque rubet thorax, iam genua labantia torpent, Teque magis rabies infelix torret, id ipfum Vinci pofle doles, & vulnera mille retentas .
Vulnera vana tamen, capulus quibus obuius vlquè Conteritur, genibus tumdemùm tangit arenam Prociduis, reparatque iterum de poplite pugnam.
Ah mifer Antari forfan tibi gloria prilci,	j 1
Nempe tuis damnis, cafuque potendor ipfo es,
( Clodius ore fremens ) quindeniq; redde fuperbam ] Redde m anum, vel fata fubi. Magis alluat alter, Et licet imbelli tamen arma furore refumit.
AH ibi multiplici per caffida vulnere vultus Clodius effodit, pepulitque Coloflus arenam. j,
Sic & Carpathio bellum illatura profundo In regnata diu fubledit ccerula X .oles ;
Vitam Edanus, lucemque f ugit, faciemque minantis Exhibet ater na dira ad compendia nottis :
Pro languore furor ; non pallida morte propinqua Sed rabie ora rigent,fufus licet aquore, vičtos Viftori feruat fimiles in funere vultus :
Grcumfufa ruit funella ad corpora plebes,
T 2 Et
;.'fr

148	CLODIADOS
Et tramare graues gaudet vefana lacertorum Exuuias, rabidumque caput, phalerafque iacentes.
Tum demùm pieno laxata eft Regia plaufu Diro exuta metu, quis enim arridere cadenti Aufit, & exanimi nondum ? Redit ergo triumphans Clodius ad Regem, quem primo in limine laxum Cernit, & amplexus dignos Genitore petentem : Tum fic orfus adit, Ttedas in fata iugales,
Optime Rex, Edanus defert, & libera tandem Hermenegilda tua eft ; dixiffet tum quoq; noftra eft, At pudor, atque metus, comes alter Amoris, & alter Maieftatis onus vetuit. Sed reddere grates N ititur ille pares, & mille per ofcula laudat,
Ofcula fedNata: nimis inuidiofa flagranti ;
Ha:c tamen occurrit, fed & occurriffe decebat,
Quin vocat ipfe Pater, merito folamen Amanti.
Inde fores varijs ineunt fermonibus altas,
Infirmum que Heros inuifere pofcit Amaldum : Scoticus obftupuit, dum vidit adefle Gygantum Vifiricem dextram,Nec iam mirabimur, inquit,
Nam leuis ifle tibi labor effudiffe Mymantas-Tum multùm vidore libens exultat Amico, Confedoq; Edano dilcit fperarefalutem.
Inde refert ftupidis, Nataiq; Patriq; ferocis Virtutem Iuuenis, feruataq ; gaudia Regno Vnius bellante manu. Quis mixta renarret
Verba recufantis laudes, laudefque iterantum? Magnificam derni ftftiua per atria camam Edicit Genitor, famulis laquearia feritene
Innu-
LIBER SEXTVS. ,4i?
Innumeris, variumq; venit per munia vulgus ;
At non barbarici Phrygijque Europa pudoris Luxurie m portabat adhuc, tamen Aula fuperbit, Exponitque aptum vel noftra ad facula fartum.
Attig vertit ebur Mareotica, portibus altis, Subfidiumque luis hebenus laquearibus affert,
Non decus. Hinc tertudo fores Eoa, & lafpis Luminibus celat. Prim.rua ab origine Reges Certatim effulgent. Tum toto ex orbe petita Delicia, populata dolis dat munera Tethys,
Munera dant lylua, dat munera iuffus & aer.
Ars maiora facit. Tibi talia fercula, Cafar,
Libera ab Aufoni js pofuic Cleopatra catenis. Difcumbit fumnnis Rex ergo fedilibus inde Francum dexter habens Iuuenem, Natamq; finirter, Vulneribus fiquidem recubare coačtus Amaldus. Hinc folito Proceres, vt quifque meretur, honore Iuffis infedere t horis. P ro pegmate menfe Regis ad Impeirium ftetit vndique plurimus Orpheus Irritans patulas felitcia labra per aures.
Attamen infelix pubes genitalibus orba Artubus, & foli nimium deuota canori Plurima dulci fonjs mifcebant murmura linguis. Grandia fa&a Ducum, fortunatofque priorum Melliflua Regum referebant voce lobores.
Nec minus & tragicos ad maxima gaudia cafus Accumulant, iaxofq; ipfi fecere dolores.
Denique port aliquot longè formofior omni Incipit Eunuchus, Gallorum maxime Dudor,
*	" Nec
iyo	CLODIADOS
Nec cu carminibus miferande lìlebere noftris.
O’ felix Virtute tua, forcifque fecundis Aufpicijs, dum altam regerec Clementia mentem. Vittor ab horte redis, hoftemq- ad vincia iugatum Childeberte trabis. Sed montibus eruta fummis, Rurfus ab edomitis paffim rapit agmina Terris Hei mibi ! captiui rabies fraterna Tyranni.
Quid facis ? ah cui bella paras ? Potuere catenis V intta: iram meruiffe manus? quibus vnica tandem Cùm vita fupereft imbellis copia lingua: ?
O’ vtinam fuperis funefti culpa t umultus	i;
Obijcienda plagis, vtinam tua fata iacerent Inuidiam paritura Polo . Concurritis ambo,
Peior caufatua eft, feritas facit. Arma furentes Commifcent populi, Dominorum turba furori,
Heu ceruice luens deliba aliena, litatur.
Protinus vltrices fèquitur Vigoria partes,
Funderis & toto Duttor fortiffime Campo Quin bello captus fetta ceruice fariffam,
Truncoque ore premis cunttis fpettacula Regnis.
Ah mifer ! hrc faltem defendere caufa nocentem Debuit, egregia quod fhrpem ab origine ducis,
Quod tibi Clodoueus, Clothildaque magna Parentes. Talia dum modulatur humi placidiffima Siren, Principis it Franci fuper ora decora frequenti, Lacryma procurfu • Maduere nitentia menfa Lintea, & arcana: patuerunt abditamentis :
Quin etiam Regis ( nam brachia forte reduxit Ad Iuuenis patinas, vt dona recentia ferret )
Quin
LIBER SEXTVS. Iyi
Quin Regis manduere manus. Ait ergo, ferocem Sic animum tangunt alieni funera lethi.
Non aliena tamen credam, qua: lumina tanti Cogunt flere Ducis. Sed fare, aut fanguine Francis Regibus accedis propior, vel lubditus illis.
Quidquid id eli, defiderijs ne longius oblia Supplicibus, votoque modum permitte meriti.
Nec tu perpetuas inimica ad pnelia gentes,
Si tamen hac cura eft, lludio meditere fideli.
Liber eris. Pacemue mihi, feu bella iubebis,
Imperijs accedo tuis. Non fuflinet vitra
Verba benigna animo Princeps, at talia reddit.
Occurriffe tuis per & ipfa pericula iuffis
Rex mihi grande decus ; pudet haftenus aqua negaffe
Quafitis relponfa Pater ; nam talis Amores
In miferum exerces, q uamuis inuifa diei
Infelix dederit mihi lumina Childebertus.
Ecquis Io ficcum iugulati ad funera Patris,
Barbarus ille licet, lumenq; genafq; referuet ? Obllupuere Duces, & magni Principis omnis Attonitos oculos vertit confeffus ad ora.
Anglicus ipfe toro exiluit Regnator ab alto,
Erubuitq; gemens, quòd non fatis axjua verendus Oblequij monumenta fui tulit hactenus Heros.
Ocyus ingentem latè vulgata per V rbem Fama refert tantum geffifTe ea pratlia Regem,
Virtutiq; adeo Gallos foedare Iuuentam.
Rurfus ad excelfos ardent euadere polles,
Luflratafq; genas iterum lullrare laborant.
Tu
i f 2	CLODIADOS
Tupariter medijs tua gaudiaplaufibus edis ; Hernienegilda, frui iam liberiore moneris Conf ufis fermone toris, dum quifque triumphat ; Certatimq; ftudet peregrinam attingere dextram : Quin etiam noti vel ab ipfo nomine Regis Te tibi defenfam fingis, totaque natantes Latitia exultant oculi. Confume fu prema,
Dum licet, infelix, perituraque gaudia Virgo ; Delicijs breuis hora tuis, redituraque nunquam Effugit, & longos penfatmora parua dolores. Tum proprijs federe locis, vbi cedere vulgus Coepit. At auratum pulfas fidiffime limen Aureliane gradu, & circum vaga lumina vertis, Auditumq; hilari Du&orem indagine quaris.
Nec patitur dubitare diu : fuper eminet omnes Te vifo, magnoque notat clamore fodalem.	‘
Accurris, fimilifque Patri per amantia fundis Lumina, per rugas & lata fl uenta feniles, Aequauas comitatur amans iam pedore toto Rex lacrymas, Regiq; fuo iubet ire pr opinquum Quin ait, Ignotos ne vos reuerentia ladat Apta minus, patrare iterum neu crimina cogar , Ede Virum, magna Do minator maxime Gentis.1 Clodius orfa refert. Nulli fe Gallia debet Optime Regnantum , nifi poft tot munera tanto Deberi confeffa feni - Dedit irte falutem,
Atque dedit fceptris varia incrementa Sicambris i Prateream, patrijs hilaris quod femper in armis Ingentem comitatus Auum, quod nulla remoto
Hoc
LIBER S EX TVS. in
Hoc Rectore meis vičtoria parta maniplis.
At luper omne decus magnam qu Ville laban ti • Clothildam lolio, & Ruo extorfilTe Tyranno.
Hinc iubar ^thereum tenebris prius oblita denfis
^111 t	x	m
Gallia mirata eft, & prona mente recepit •
Tunc ingrdfa, prius Ruis confinibus exful,
Al ma Fides fauftos direxit ab athere currus .
Tum lepor, & Charites, miferilq; animantibus aucta Fertilitas, & pingue folum, tum copia cornu Florifero, & rofeo comitata eli Gratia vultu,
Et fempernofixis Vičtoriafubdita lignis .
Ex quo cairuleos,Cceli argumenta fauentis,
Attonitis fudere finus, & lilia Cauris.
Vnde falutares faliere per aera fontes Lacifonum .primoque luem pepulere lauacro,
Quàm prifar dederant contagia lurida culpa: :
Fcelix illa dies, & tu cariffime fcelix ;
Quod talem vehis ipfe diem, Regnumq; tueris . Aeltuat ad magnos Fidei deuotus honores Rex pius, atq; fui miferatur funera Regni,
Plurima conqueltus, quod non fibi ferre liceret Implacidis bona iura animis, Coeloq; vouere.
■ i '..
1*4
CLODIADOS
LIBER SEPTIMVS
Al^GVMEKTV M.
T fjsu 7{egis Aurelianus Clodouei ge/la recenfet . Auditis Clodij ar umni s 7(cx aggemit, auxilium exhibetad quietem abeunt. Prima luce, Epiflola Hermenegilda conferita , falutato 7{ege , iter habet , (èfr iubet Aurelianum quarert per illas regiones Ermi-nium , quem d recepto Pjroo non procul efic argumentatur .
.Oftquam epulis abfumpta fames,compellat Haraldus
Magnum voce Senem,prifcofqi reuoluaf amores
Hortatur , fuperum queis Gallia debet honorem :
Inuideo tantis, Francorum Gloria, fadlls Aureliane, nitor fimul, ac decus vtile Regum Afl effare, quibus Patria quafita gementi Clothilde ftudijs,Patruoq; erepta fuperbo.
Iamdudum fami crudelia gefta Tyranni Difftto in Orbe licet,fama referente, tenemus Combaldi rabidas quauis plaga differit iras.
Quin precor vlterius, primi monumenta referre Sacra Ducis, totum quamuis memorata per Orbem: Audijmus preclara quidem, fed perfida Forti
fem-
1SS
LIBER SEPTIMVS.
Semper Fama Viro maioribus inuidec ačliv ;
Tuq;tuas exofus.Aui iam denique laudes .sul tineas, iubeatq; meis delcendere votis.
A rdet amor fummi decora inclyta nofcere Regis, Heroum auditis accendi ad magna trophads.
Tum pronus Regum in prarconia iurta fuorum Occurrit lermone lenex, ac talibus infit :
Longa nimis memorare iubes, potioraque nortris Aufibus, ò bone Rex, nec fi mihi fiydera poffint Concentus adhibere fuos, latis a:qua luperbis Efferrem titulis, maioraq; viribus aufim.
Sed laudem in magnis ipfum voluiffe meretur.
Nondum Sequanicis vi&ricia lilia fignis Terruerant agitata diem, ferpente fubaffus Orbis at horrebat triplici, cum colla teneret Tartareo deuota iugo, rtygi jlque tenebris Clodoueus, fimilique gemens fub crimine Regnum ; Femina communi tandem permiffa faluti
Dulcibus exulfit regalia corda fauillis.
Nunquam vifa quidem, fed quam laudauerat Orbis, Quis damnare queat ? miferi port funera Patris Seruabat tacitas pulcherrima filia ledes,
Et Patrui regale Ipecus tremebunda fouebat. Incertum, Pietalne animum defueta nefandum Impulerit, vires fexufue minoris inermes.
Quidquid id eft, rigido fufcepit amore pauentem Combaldus, Genitore prius led perfidus orbam Libertate iterutn lpoliat, damnatque tenebris.
Talis & à denfis rutilum caput obfitus vmbris
V 2 De-
15<3	CLODIADOS
Delitet, & raros Sol funditabaxenitores. Difijcitur nebulola tamen cudodia claris
Aedibus, atque vagos Tellus refpirat ad ignes.
Illius immenfum nodras quoque venit ad oras Clodoueo mirante iubar, fed barbara Regis Mens Patrui fperare vetat. Spes ipfe fatigat Sollicitas tamen,ipfe labor, vetitumque laceflit Vora magis. Nec more fuo iam pofcere tentat Enfe oprata,preces foni pramittit Amori. Burgundas Legatus Ego dimittor ad Vrbes Clothilda tentare prius cadiffima iuffus Pecora, &atherei tedarifulgura vultus.
Venit amica dies, cum me dimittere Princeps Cer tus,adelTe iubens mandata nouiffima pandit. Purum opus aggrederis, nec fi tibi Colchidos aurum fia&utum à patria iubeam regione petendum, Ambiguum rear effe magis, magis effe laboris. Nam quis ad optatos valeat procedere vultus,
Is nifi Pafiphaes Prolem petat ante recentem ?
At tua, care fides hincfitmihi cognita,magnum Quam tedatur opus. Non te violenta Tyranni Imperia exercent, fed Amantis vota, precefque.
I foelix, latulque redi, Satis edo voluntas Regina facilis, fponlaque reciprocus ardor.
At nodrum fit onus crudelis pečtora Regis Marte, vel arte mea votis accire pudicis.
Sic ait, & facra porrexit nobile dextra Munus, erat digitis ne&endum munus eburneis.
I n gredior fedinus iter, nullique fecutus
Re-
r
LIBER SEPTIMVS. iy7
Regalis leno non difsimulandus amoris Commilias adeo properatis curfibus Arces.
Tento aditus, tacita lutans indagine, liqua:
Denique formofos daret hora potifsima vultus.
Nulla fed hora luit, latebras ita Virgo leueras Seruabat, Patruique libens mandata proterui.
Sedulus infolitas igitur conuertor ad artes ,
Et celeres perquiro dolos. Qua vota Tonanti Virgo iacit, lacra: fedes accomoda fraudi Vilfamihi, laceris abduco indutibus artus ;
Int er & innumeras miferorum fponte cateruas Aclnumeror, foelix contento Rege futurus.
Vix greffum è dijs retulit penetralibus, altas Oppleri querulo portas examine cernit.
Tum niueac quotcumque manus non paupere ditat M unere, cumque mihi propius tulit ardua palliis ,
So rtis non meritos ludibria perfida vultus Commiferans, dextram numerofo deprimit auro . Olbftupui, donumque manu titubante recepi,
Ei; labra lacteolam perniili attingere dextram.
E rubuit Virgo, fed diffimulare coegit
Gallam animam, laterique tamen tubet ire propinquam
Matronam ftupefa&a, nouoque exterrita calu.
T um petit,audacis num gefta notarit Egeni ?
Nec labor, illa refert, nimis ora nitentia tellis Gonifeftim pudor inuafit, lparfitque rubore.
Sicque Viri facies, fi non me forma fefellit»
Ille quidem Regina tuis,non attamen illis Indi getauxilijs: Quod fi regalibus illum
Se-
i*8	GLODIADOS
Sedibus inferri, & cautè tibi regia fitti Virgo iubes ( conabor enim ) ad tua limina /urget; Annuit. Hinc celeres reuocauit femina greffus,
Et redijt latura mihi, qua murmure certo Clothilda nuper pauidar. commiferat auri.
Aft Ego membrorum monitus vel motibus, ipfos Pracurro nutus, Veniamo| ; ad regia, dixi,
Moenia. At interea valuis euaferat aureis
Virgo, fequi Dominam /ludio hac properabat anili. Tempus erat, medio cum Sol libratus ab axe Corripit exiguas redis mortalibus vmbras :
Tum mihi fublimes quam primum euadere ad arces Cura fuit, Regifq; pias exponere flammas.
Nec mora delufit votum, penetralibus imis Virgo me adeffe iubet quali opem exhibitura petent/ .Vixgreflu propiore fores, internaque lentus Liminacontigeram,cum talibus alpera didis Increpat attonitum, Quae te dementia, Pauper Improbe,regales labro violare lacertos Impulit ? audaci qua: foeda /uperbia menti ?
Tunc Ego, Parce, precor, retuli, fi nomina Culpa: Promeruere meis mores regionibus apti,
Regia Progenies. Immò labra iungere labris Sequanidum fueuere plaga’, /ed vilis ad imum Lege truci /ortis prciTo trans o/cula dextra:
Proceffiffe nefas. Licuit quoque paupere cultu Templorum foribus famulam componere frontem? Rifit ad harc. Virgo, mentitaq; /enfit amidum Membra humilem,hinc mifera: caufam petit anxia vitte.
Tum,
1*4
LIBER SEPTIMVS. iS9 Tum,Quoniam Regina iubes,abfcondita pandam Pedoris, ex templo fubij, non vilibus olim Me du&um laribus Galla de Gente fatebor ,
Vnica Virgo meis fudoribus, vnica finis.
Huius amore vagor, quam nec mihi iungere tentem, Nec merui, thalamis led enim regalibus opto.
Nullus ita a:thereas Diademate lurgit ad auras,
Vt non belligerum nutanti vertice Regem Sulpiciat. Trepidant, illo pugnante, remota, Finitimaq; plaga, tantoque à Principe amari Sola falus. Stupet illa Ducis praconia tanti,
Atque iterum proferre rogat, fponfamque, Virumq; Arripio pronum magna ad molimina tempus,
Et refero, hon Iponfa procul, tuq; optima Virgo,
En ades, errorum pulcherrima cauta meorum. Reftitit, immiffoq; genis, frontiq; cruore Purpureas dedit ire notas, certiffima moti Argumenta animi. Tùm profequor, Vnde timores Magnanimos tetigere finus ? An non procul omnis Tertis ? habent nortras tantùtn pia Numina voces. Iamque fcias me Clodouei, cui plurima Terra Pars deuota iacet, rapit in difcrimina nutus .
Virtutis cui Fama tua,formaq; venurtas Vel geminis delata Polis incendia mouit :
Exceltam indocilis precibus componere mentem Supplex ille toros, inuerfo more, precatur.
Haud equidem hic praf ert fub tanta negotia miflum Legatum indutus, decuit fed vincere vel fic Difficiles animos Patrui, fpontaque voluntas
Per-
i6o	CLODIADGS
Pertentanda prius talem latitare coegit :
Denique iam melior regalem Tertis amorem Aureus impofita tibi gemma lanciat orbis.
Plura redordirer, nifi ditta ex ore loquentis Talibus eriperet, quid inani tempora perdis Hortatu luuenis ? Satis hxc relponla petenti Crediderim. Nunquam fragilem tam fydera mentem Summa dedere mihi, diuinam vt perfida tentem J mperio mutare Fidem, non fi ille fubatts Telluris fceptrum, rerumq; pararet habenas.
Abfit vt infido componere pettora Regi,
Aeterniq; velim cultum violare Tonantis.
Sic ait, oblatumque manu generola repellic Munus i At ipfe itero, nec iam Rex Gallicus aufit Ire per illicitum, potiufq; in vertra coibit lura libens, quàm iura noui tibi fcribere cultus.
Hxc fi cura mouet,caulas modo nettis inanes. Principijs gauila pijs me blandior ore Refpicit, atque fuis diuina negotia rebus Pramittit. Mox, Vnde animum tentabis acerbum Interea Patrui, qui connubialia nortri Farta tori, cunttis certus negat vique maritis ?
Tunc Ego, dum facilem precibus des optima mintem, Qusnam Sequanicis te dextra negauerit armis ?
Ocyus exclamat,Superi diuertite crimen,
Confilium turbate ferox, laudabitur vnqùami Haud mihi trirte nefas ; dumque hac in verba laborat, Virginea: riguere com^, rapuitque ruborem Cor niueis fublime genis. Scelus ergo putabis,
LIBER SEPTIMVS. 161
Sulcipio, Tigridum e fpecubus, latebrifq; luporum Innocuum lerualTe caput, Regifq; precands In lacras veniffe manus ? laudafne Parentum Immemor infandas ò regia filia clades ?
Refhtit, ac pulchras ad nomina cara Parentum Contribuit lacrymas, gremiumq; niuale rigauit. Tunc inquit, Proprijs, & viribus vtere Regis,
Per me eunda licent, Iuuenis fortiffime ( lallo Nondum etenim flauens canebat barba palato ) Regis dicar Ego,cum Numinis illefupremi,
Nec iuga Galla prius, quam fubdita colla Tonanti Ipfe det, excipiam, tum cordis habebit amantis Argumenta . Quod & Patrui fi fumma voluntas Me tanto det habere Duci, tum pedore iungar, Aeternumq; animi firmabunt pedora nodum. Hapraeant leges tanti fublimia Regis,
Qua iam demùm hilari compì edor munera dextra. Sic ait, & paruum digitis excepit eburnis Pondus abire rogans, nam limina tangere fenfit Combaldum gradibus. Relego Veftigia cautus,
Et compos voti male tutas defero fedes .
Nec mora precipiti fuper extera iugera curfu Tranfuehor, & noflris mox inferor ocy us oris.
Vifa Duci refero, pariterq; audita, modella Virginis, ora, oculos, formam coeleftibus aquam,
Et cano dulcifona mandata nouiffima lingua.
Non tulit hac patiens, dulcefq; exarfit in altus Clodoueus, iamiamq; animo feralia forti Exhibet arma furor, quem frana fubire negantem Compofitum Ratione tenet. Iùbet illico totas
X No
i^2	C LO DIA D O S
N obile, fi quid habet, Regnum profundere pompas. Meq; Oratorem, Procerum comitante Corona, Burgundo perferre fimul fua dida Tyranno :
Miffus eo, iuflafque preces ex ordine fundo,
Irrita fed Zephyro fenfi dare verba volanti.
Horruit, vt iurti compendia pedore voti Concepit, vifeque faces, thalamique iugales N empe parentales ipfi componere «das.
Sic animis, fi c fronte riget ; Tamen impia mentis Pradia diffimulat, tum fic refponfa remittit, Immortale, Viri,noftra: decus emicat Vrbi,
Tantùm aula: proferre Caput, cui Gallicus Heros Fingere Regales, immenfaPotentia, fafces Malit, & imperi js Comitem felicibus optet.
Sed durum procurrit iter, nulliq; terendum, Namque decus tantum, Gentique,Soloque,mihique Plurima caufe negat. Nec enim mea dona fauentis Fortuna: meruifle Domus tàm valla fatetur.
Praeterea diuerfa fides, Cultufq; Tonantis Ignotus vobis taedis nos grandibus orbat.
Vnde vel hoflis Ego, vel proditor ipfe meorum, Numine mutato ferrer , Nifi maior origo,
Tum Subeo,immerita: dat nomina iurta repui ac, Haec quoque inanis erit. Sed enim nihil ipfe recuiat Rex darediuinis obnoxia colla fluentis.
Sudor in attonitos decurrere protinus artus Principis eft vifus, non hac refponfa volentis • Non tamen aufugium fuprema: defijt Arcis Arcano fperare finu, Regniq; Dynaftis Non fine confultis ad tanta negotia Regi
LIBER SEPTIMVS.
Deuemfle licet. Dixit, vultuque coado,
Vnde nimis, dirsque mina:, furisque redibant, Dimittit. Ratus irta fatis molimina Franco Oppofuiffe Duci, faltemq; ita ferre per amplas Vota moras, vt vida ipfo vel tempore cedant.
At mihi prscipuos tum cura fuprema mouere Primates, populumq; meis accerfere votis, Confulitur,longoque Viros fermone laborat Aduerfis implere animis,fed deniq; eundos Vnica mens tenuit, Gallum,frendente Tyranno, Decerni Sponfum . Requiem inde, & gaudia Regni, Hinc totum pendere decus. Fauftiffima iungi Foedera coniugijs, flultofq; precantibus armis Dona negare, quibus legem facit vna voluntas.
Iam nihil è toto fieri crudelius Orbe In furias quàm verius Amor. Qua: Gloria maior4 Burgundis populis, quàm per connubia diam Franco inferre fidem, Coeliq; augere Senatum ?
Addite quod iuflo fi corripit arma furore Probrum vlturus Amans, bellis exhaufta peradis, Quidni Terra iugo vidricia lilia adoret ?
Hsc, & plura graues pepulerunt deniq; mentes :
At mifer, & eundis delufus ab artibus, vnam,
Qua: fibi reflat adhuc, mendicat fedulus artem :
Abfint ergo mors votis regalibus, inquit,
Nec decet vlterius : nifi fe Clothilda Tonanti Vouerit, & diuo facrarit corda marito, lam R egnatori difcedat fponfa Sicambro.
Magna mihi rifus dedit argumenta fupremum,
......... X 2 QU0d
i<j4	CLODIADOS
Quod petir, auxilium, fed adhuc mens fingere certa eli, Donec ad optatum veniat ratis hofpita portum.
Ilia rogata refert, fe Virginitatis Olympo Haud vnquam fecifie ream, quamuifque receffus, Queis modo perf ruitur, laudet, non inde paternis Obliare imperi js, quin adconnubia Franci Ire neget Regis, facris dum colla fluentis Proluat ille libens, Numemque piantus adoret. Audijt,& lato Confeffus di&a fufurro Clothilda excepit, promptamque coercuit iram Combaldus, nam vana fubit. Mentitur acerbum Ore truci rifum, & cordi frons ipla rebellat.
Iamque propinquabat Tempus, quo cernere Virgo Libertate diem poli tadia longa ferenum Debuit, ingentique Comes fuccedere fceptro.
Tùm demùm feruanda mihi committitur Vxor
t
Clodouei, Ciues lacry mis comitantur euntem ; Communique fonant vlulata cacumina plan£hi.
Rex etiam infolitus, monftroque fimillimus edit Informes gemitus, & mollia di&a refundit.
Lceta fugit natale folum, proprioque rubentes Sanguine crudeles Terras, tandemque beatas Regnatura iubit, quas dudum Regius Arces Seruat Amans, Phaboq; pigras fepe improbrat horas Nunquam adeo grato fonuere excuffa tumultu Mania Sueffioni,nullumque dolore vacantem Pofl illum videre diem, nam maxima Reges Imperio reduces extemplo Lutetia capit :
Semideum exultat grandis domus, amula Coeli,
Rè-
LIBER SEPTIMVS. ^
R egnorumq; capax, Martemq; imi tantia verum Praiia laetantem Confundunt plaufibus Vrbem.
At nequit in medijs penitus gaudere triumphis Clothilde,primiq; diù cun&atur anhelans Promiffi relponla memor. Licet ergo modella Conetur quandoq; Virum flimulare querela,
Iam nihil inueniunt ( praeter folatia amoris )
Quàm bona verba preces ; iacris tamen ille Minillris Arridere magis, delubraque fumma tueri.
Interea extremos duxit Lucina labores,
Regalemq; vterum referauit fedula partu.
Ocy us arthereis proles generofalauacris Tingitur, & patrias deponit flumine culpas.
Mox tamen expulfa eli vitalibus exui ab auris, Obriguit Bellatori iub pečtore primus Relligionis Amor, thalami obiurgata fodalis Ipla gemit, quod precipiti nimis anxia curfu Tentet ferre Fidem populis . AH illa reponit i Et vita:, mortifque vices lub Numinis effe Aulpicijs, illoque regi mortalia nutu.
Nec cenfendum adeo lacrymabile funus, Olympi Commutans Tellure plagas, fat poffe caducis Fertilitate toris, folioque fauereTonantem.
Quod fi fe Herilem prefixerit ille, fupremac Non inuitam ideo dare debita balìa virgae.
His lacrymis dolor ille animi requieuit acerbus, Edidicitq; iterum Regni Iperare falutèm.
Haec inter molles ( qui mos mortalibus ) inflat
Mars thalami turbare faces, totoq; mouere
-	"	'	Dite
166	CLODIADOS
Dite luem, excitis concurrunt vndiq; turmis Tranfrhenana truces dcpofcere pradia Gentes, Atque hortes eundis lluuius vehit vndiq; ripis.
Nec tantum indomitos canit arma agitare Sueuos Fama, fed vnitos procedere in agmina Reges.
Quin excufla fuis Germania fedibus, infert Moenibus extremas, populifq; inimica ruinas, Praterea vt vartas cumulet praTentia vires,
Dudor ab Arduro ,feptemque Trione furores Ducit quifque fuos, atq; vnica cartra receptant > , Plurima Regna. Graui fic garrula Virgo fufurro Exagitat, varijfq; quatit terroribus Vrbes . Infremuit, fortes vbi nuncius attigit aures Clodoueus, primafq; animi furrexit in iras ;
Sic Ly comecka dum lux uriatur in Aula Dardanijs nimium muris retegendus Achilles ; Exuuiafq; humiles, Genitrice iubente, decorat *
( Nec regit imperio iam Deidamia minori )
Vt primum fremuere tubte.raucofq; dedere Mugitus, cly peique acies nitor impulit aurei $
Tunc exui dudum reuocari in vilcera rurfus Peleus, & toto difpelli è pedore Mater.
Tum vili creuifle humeri, frontifq; verendum Robur, & ingenti confumi fpicula dextrà,
Talis in arma redit, tota regione coadas
Imperat ire manus, finelque ex horte tueri i Art impune tamen ferroq; igniq; ruuntur Heu male finitimo vicina noualia bello.
Acflucib & eden feflin^ns figgere tenere
Vlili
LIBER SEPT1MVS. l($7
Fluminis armati furias cohibere feroces.	!
Non procul à Rheni difcedic littore campus,
Planities quem vada tenet,nollrilq; paratum Mondrat iter Regnis. Hunc ergo hodilia tandem Tela grauant,prohibentq;diu vexilla, viriq;
Intuitum fperare Poli ; Contraria lauis Regibus arma Pater, numero licèt impare, fidit. Attamen vfq; nouos certus properare maniplos,
Non nifi ab hode, manum datuic feruifle, coaftus : Perfentit iudos Gudauus forte timores,
Nec violare fuis accomoda tempora fatis Fas ducit, Campoq; iubet decurrere aperto,
Et leuiora graui pramiittere pradia pugna Inde cataphro&os Equites, Peditem inde fariffis Confifum . Paribus decernit Gallicus armis,
Et numerum penfat Virtus; Demùm impetus omnis ( Rem gerit enfis enim ) fiamma in certamina vires Expedit, & tanti difpendia fama furoris ln Dominatoris confpirant fceptra Sicambri ;
Vfque adeo Superis extremo nodra periclo Concutere, & rabidis placuit fauiffe Tyrannis.
Sed bene,fi tanta demebant talia clades Gaudia. In infirmum fic prouida dextera corpus Intulit optatam flammis, ferroque faiutem.
Iamque fuas reparare nouis Alemania drages Incipit auxilijs, pugnamque nouare priorem ;
Tum numero cedit Virtus depreffa recenti.
At fummus Francis canit vitima funera fudor.
Nec mortale licèt tranfcendere robur, anhelo
Pe-
i6š	CLODIADOS
Pedora hebent gemitu, nec fpes nifi mortis habetur : Mors placet ipfa prius quàm mille petita triumphis Gloria Vidori in tenues euaneat auras :
Non fecus Hircano maculofà vbi pradiaTigres Intulerint nemori, Regnatoremque Leonem Per conmratos certent profligere ridus.
Impar pugna quidem, fed non tamen effe fatetur ' Magnanimo Redor fremitu, nunc praterit illam Morfibus, infixo nunc illam euifcerat vngue,
Et licet oppreffus multiplici ab agmine, nondum Signa cadentis habet. Sic fanguinis obrutus imbre lt Childericides, & eunda pererrat acerbum Arua fremens, cefis incumbere certus aceruis,
Ni voluat Fortuna vices. Sed denique pugna:
Nulla fuper facies, ceruicibus inde caducis,
Inde peregrinis bellum committitur armis.
Gufiauum Campo circumfpicit anxius omni,
Quò liceat dignum faltem difeurrere in hortem Et nece regali moritura plaudere dextra.
Iamque illum è cello fundentem funera curru Spedat, & in tuta laudem quali fède locarie.
Gaudet honorati vifò ceu pignore lethi ;
Tunc Ego ( namque latus nunquam me fugit amatum) Coniugis aternum., Rex magne, fatere Tonantem ,
Et fortaffe tuis ader it Vidoria fignis.
Non opus hic verbis, Alto clamore Tonantem Clothild£e,& verum Vocat in certamina Numen.
Si mihi iam amiffum Regum Rex maxime Regnum Rertituis, deuota tibi quoque pedora reddam,
Pro-
LIBER SEPTIMVS. 169
Proftratafq; comas diuina fluenta rigabunt.
Audijt, & lato monuit fe audifle fereno Cum tonitru fine nube Polus, tum raptus ab ipfis Sudor Equis, fratta rediere in priftina vires.
Quin etiam regale caput iubar oblidet ingens,
Et redimit conflans obtento lumine fulgur.
Non expettato fupra mortalia vultu Gufhiuo improuifus adeft, haffaq; trabali,
Quam mihi diripuit, turbatum ex axe refudit. Viderat ille quidem, fed fulgure procurrenti
Territus vmbonem tulit importunus ad itturn.
Nec mora, Rex fuper it, vitamq;è gutture pofcit. Extemplo conuerfa acies, quali pradia iam tum Incipiant, primufq; fluat per vulnera fanguis. Erepto Du&ore palam coepere cohortes Indecorem fine lege fugam, prohibetur ituro Semita vittori, fufo fuper arua cruore,
Iugeraque innumero cooperta cadauere fquallent. Vincimus . Hoftiles vittricibus obuia turmis Dona ferunt Gentes. Multa venere reuintti Pallade Legati, pacem petiere gementi Indutu, exhibitoque iugum fumpfere tributo. Nullus in Aufonias fpolijs tam grandibus Arces Candentes immifit Equos,fummoque tropha:a Duxit opima Ioui, qui tot domitricibus armis Impulerit fufos vno certamine Reges.
Tum reduci, & Patria gaudentia figna ferenti Denique felicem profert Campania Sponfam. Illam Remigius, totaque à Gente Iuuentus
Y Vtra
itd ' CLODIADOS Vtraq; Istanti circum oblèdere corona.
Quam fimul ac longo profpexit ab aquore blandus Occurrentem hilari per calia fufcipit ore.
Vincis apud Superos iu dis,pulcher rima, votis, Vi&orem vincis ; Potior tibi Gloria redat,
Namq; triumphati quali opima trophaaSueui Munus habes, pariterq; Ducem, pariterq; triumphum. Nec moranodra iuuat cum crimine pellere Patrum Fludibus, adfcribiq; pio tot gaudia Coelo.
Latitia vix illa capax per blanda nitentes Ora hilaris lacrymas, pariterq; hac verba profudit. Nullam Ego promerui longe fortiffime Regunt* Laudem de domitis, pugnante, Trionibus,Axe.
Illam Numen habet, tibi quod dedit. Excipe tandem , Remigiumq; manu, fadiuo, & lumine fignat)
Si lubet, aterna: bene conlcia pecora mentis, Amplexu dignata Dei, Superumq; Minidrum.
Hic tibi perpetua Cceledia dogmata vita,
Hic tibi fupremum potis edmondrareTonàntem: Additit Antides, latis quem condidit vinis Rex pius, & retulit lic pignora prima lalutis. Durocortorum redeuntem moenia pompam Sufcipiunt, operis fa licia mania tanti.
Iamq; dies aderat, qua Numinis vnica Proles De Phlegetontais rediuiua educitur vmbris :
Ditibus indruitur Ipolijs, auroq; grauatur Templum ingens ; Coelo delapfi operantur Ephabi Seruitijs, fuperifq; parem dant balfama odorem.
Quin etiam fumum miffo modulamine ab Altre
Ae-
LIBER SEPTIMVS. l?l
Aethereas populi prargullauere Choreas.
Ante opus egregium, reticente canore, ferenum Illuxit fulgur,delubracp vada repleuit.
1 »m iubare e medio vox abfilit alma,beatque Adllantes, Pacem tibi Regia Copia, Pacem.
N e ti m eas conceptum olim magis aflere ficdus.
At fupra mortale decus, magnumq; renidens Accelficdijs Rex inuičtiffimus vndis :
Tunc ità Remigius, Pone ardua colla Sicamber,
Et fummum reuerere Deum, facililque perure Nuper adoratum, atq; vflutn deuotus adora :
Hinc duodena canit Fidei compendia, Trino Nominibus propiora Deo, quem denique claro Concipit ore Pater, flumenq; è vertice fundit. Fortunata dies, qua Coelo vndante dedilli Santonici exultantis aquas Iordane beari.
Confellim Aligeri manifellain luce volantes Vitrea vafa ferunt, tantifq ; ea dona lacertis Debentur. Diuina cadens Opobalfama Pradul Sufcepit, facrumq; caput, cubitofq; manufq;
Vnxit ouans. Auxere fuos CoclefHacantus Agmina. Vexillis, qua: pridem ingentia Fani Limina feruabant, magni cuftodia Regis,	0
Extemplo mutatus apex,parilique virefcens Germine virga nitet, quam lilia plura decorant. Tum Dominum comitata fuum,femperq;fidelis Nobilitas lacris caput expofuere lauacris.
Sic lacrymandadiù tandem fibi reddita, & Axi,
Poli tenebras diuam fulcepit Gallia lucem.
C " '	Y 2 Plu-
i7 2	CLODIADOS
Plura canenda forent, tanto de Rege, /ed vmbra:, Prouedufq; nimis plauftro tardante Bootes Proce/fiffe vetant, & enim fatiuffa peregi.
Quin tibi prolixis forlan faflidia didis __ Optime Rex peperi. Sic fatus, & ore quieuit :
Aff Angla: Senior fic reddidit Arbiter ora:,
Felix Rege quidem, fed te felicius vfque,
Cuius opi tantum debet fua gaudia Regnum ! Ecquis ad auditos faftidia nouerit adus ?
Quod nifi vos dudum requies, atq; hora Vocaret Debita,continuamlucicomponere nodem Dulce foret. Tum furtim oculis permutat amatis Hermenegilda vale, difceffupallidaiuffo .
At non his tantùm turbatur pedora curis Clodius, innocuos /eruant praxordia Fratres,
Atq; Auiam, puppimq; marisper iniqua vagantem Aequora, & Erminium, motiq; pericula belli. Craflina cum primum radios diffuderit Eos Aureliane , inquit, vicinos quaerere portus Te iubeo, & mifero Numitorem reddere Regno ; Ipfe meo tantum comitatus ab Vrbe Pyroo Excedam, fugiamq; meas, mea gaudia, flammas ; Sicmtlerum Fortuna quatis? fatiare ruinis Dura meis, Regni pulfo è ditione Paterni lam nihil, exilium porter, mihi deniq; linquis. Proxima naufragio luftra tu littora, quodfi Flas etiam poenas nofiris erratibus arther Deftinat, & capitis iaduram aduer/a fidelis Fataiubent, facili accipio ceruice,proboq;
In«
LIBER SEPTIMVS.
Inde Parifiacam concede citatus in Vrbem .
Audije, &iulfis correptus colla fopore Annuit, ac toti permifit lumina Morpheo,
Qui luuenem acclinem Lethes mox rore fubegit ; Iamque relinquebat fufis Aurora capillis Migdonij penetrale Senis, cum Lucifer ortus Mulcet anhelantes redeunti luce noud.es :
Tu quoq; difceffus fummas lacrymabilis horas Sentis, & exilium dile&a ex Vrbe propinquum Clodi abiture gemis. Stratis tum mteftus ab aureis (J> La&ea membra leuas,armifq; recentibus abdis.
At modica libuit mandare nouiffima carta Verba prius, thalamo quàm dicelTurus abiret,
R eginee arcani teftem miffurus Amoris.
Sic igitur celeri breue carmen pollice fudit.
Qua legis, hac jpfa, qua de confinibus hora Cado tuis, perarata legis. Miraberis ignes Haudquaquam potuiffe meos, me Iudice,folum Exorare diem. Sedfiiulhffimanoftra Non eft caufa fuga ( fuga fi tamen irta vocanda efl: ) Pernas pofco libens feeleri. Me preffa Tyrannis Patria Regna vocant, mecumq; agitata periclis. Nam quid te defertus inops, de littore longe Santonico profugus, quin immo precarius aufim Rex thalamos fperare tuos ?me laua repellit Sors, non fra eia fides, quam donec Ipiritus artus Hos reget, aeternam dixi. Pofi: mille labores Dignior huc adero, leruataq; fceptra maritus .
At precor hoc, noftri per iura facerrima Amoris
Com-
i74	GLODIADOS
Contcmpfiffe tui ne dulcia foedera ledi Credar, ab ingrati mecrimine prona tuere ; interea verum, quodcondidit omnia, Numen < Hac fiquidem tardis lex prima iugalibus erto,
Spes liare prima mihi ) iam nunc edifee fateri. Hadutum ir,if rudis redeun tem e culmine cernes Claffibus, atque fidem iaudabis cara perennem. lamque mear valeas ò maxima portio vitar. Subfcripfit, parua preffitq; plicabile gemma, Commifitq; Seni folium. Fidiffimus ille Nutibus obfequitur Dominis. Confurgit Haraldus Anxius, & didis incufat triftis ituros.
Sed tamen incaflum, nam gemmea frana Pyrous Confumit, Dominiq; moras obiurgat amicas.
Hic autem Francus blandiffima concipit Heros Verba, quibus grates agat abfcelfurus Haraldo *■ ille nequit lacrymis reiponfa remittere obortis,
All interruptis, vbi vox fingultibus exit,
Tum Revni eundas offert in munera vires.
Innupta:, triflefq; nu rus, puerique,lenelque, Dudores, Procerelq; fimul gemuere relidi.
Talis & ante graues Princeps pulcherrime vultus Seruabas, talelcj; dedit tibi Patria fletus,
Minibus e Patrijs fub acerba pe ricula miffo. Ergo iter incomitatus habes, tamen vndiq; cingit Manor, Amorq; latus, nec te mandare quieti Membra prius fonipes, fomnoq; leuare laborem Hortatur ceffante gradu, quàm node fequenti Pracipites rubicunda rotas in carrula Pharbus
Mer-
LIBER SEPTI M VS. 1/s
Mergat, fyderibufq; luas det habere fauillas.'
Ex in fortuitum tandem fubit anxius antrum , Circumfufa etenim Cartella negauerat error, Multiplicifq; vite, mentifq; horrenda monentis . Stramineo tum colla toro deferta reponit,
Quem peregrina manus non hofce pararat in vfus : Stat /pecus ingenti dudum fuper tethera mole, Immenfumq; facit Natura fuperbaforamen, Vnde Artis nifus eludere vifa caducos.
Nam quacumq; fuis immobile bafibus haret Saxum, & multiplici facit hofpita moenia turba:. Nulli aditus (fi certa fides fpedantibus vitra ) Interiora petunt, fed fi te cauta voluptas Impellac penetrare finus, facilemq; per imos Ingreflus tentare Stygem, angurtiffima cernes Carceris ora caui, atq; voraginis ora recentis.
Harc it in immenfum, foliq; terenda micantis Subfidio iacet alta facis, longoq; tenebras Compledens gremio, fubter labentibus vmbris Proterit impofitos populis incognita Campos. Tandem tramitibus laflata nigrantibus ingens Ad Superos fibi pandit iter,feroq; rebellis Regnantem expellit patulo de limine Nodem.
i y6
.CLODIADOS
LIBER OCTAYVS
A G V M F FI T V M.
A more imp&iens Hermenegilda Clodium abeuntem fuga fubfequitur , Qfr in antrum peruenit , quod per longijfnnum Terree meatum ad illud , quo Clodius auieucrat > referebatur . Hic eius audit querelas Princeps , non tamen tenuifimum fubterraneum tramitem obferuans . Ideo laruas putat, gr attonitus , poflquam refpondit Virgini,
/^y7» laruam credidit refpondentem ; iter profequitur . Occurrit armato Equiti Clodius, ^ Statildam Clodomiri Filiam certior ft. Iter fimul ineunt, ^ yWor<? rzuČU fub arboris rymbra quiefeunt. Hac tranftens Hermenegilda d Virginis pellor e armis exuto fixum agnofeit. Equo cadit, (gf Principes excitat. Sed illicò fur git, (gf Equo per campos <zrolat. Paucis digrefd milliarijs fer ibit Epi/lolam, qua Clodio obijat lafam fidem per Seniorem Comitem , quo dimifo , yò/<t flatim fugit moritura . Hanc aficqui , fed ineafum Clodius nititur. Èrgo adTamefim peruenit, <-vbi tranfeuntem Carinam fe Gallia reddere precatur , ab infidiantibus Patruis mortem fperans . Puppis erat fcilicet, primum è patrio T^egno grejfum extulerat. Ignofcit incauta fuga, ^incula folui lubet. Perlujlrant fuas acies Clodomirus,	Clotbarius. Anceps de Clodij rvita Clothilda
arma in ‘Flatos capere abnuit, y«/ ^ fuperueniente Hermenegilda Clodio (imillima ,
exercitus Imperatorem legi Dagobertum , fuas legiones enumerat , (g^ iB* di-fcedit,
Amdudum (Iratis excita tepentibus Angii Gnata Ducis, magni quam littera nuntia damni
Ocy us admonuit,funeftum pecore voluit Confilium, fexumq; animis furibunda relinquit. Aedua t infelix, agiturq; dolore, nec in fe Se reperit, cordifq; memor veftigia primi Scrutatur, vel prima memor veftigia cordis 'l
LIBER OCTAWS. i77
Quid facis ah ( rupto tandem labra pulchra fufurro Msftiloquos fudere fonos quid Principe rapto Virgoreli&afacis? Talinferuata rependis Officio vitam toties, totiefq; pudorem ?
At lenire ratus cur das fomenta dolori,
Quidue pijs Clodi torques me dure tabellis.
|Tu profugus, defertus, inops ? Crudelis in ipfa Virtute aut ludis miferam, nam nouimus olim Gallica Regna Anglo podora, aut parua modeftus De te fèntis Amans. Quod fi tibi crederis exui,
Num te deftituet, fortiffime, cognita Virtus,
Qua tibi Regna pares ? nec tàm mihi vile dederunt Aftracor, vtfido prsponam Regna marito. iTefequarin medijs fyluarum anfractibus audax, Fluminis oppofito frangam tibi pectore curfus.
Si comitem accipies, abrupraq; femita votis Stabit amica tuis, geminis abrupta placebit.
Nulla meam caro dextram de corpore foluet,
Nemo mihi focium rapiet. Sibi Regna Nepotes Immanes opulenta petant, & cufpide pugnent Sacrilega Patrui, dùm te mihi deniq; relinquant,
Sique cadis, tecum ipfa cadam. Sine Coniuge non eft luris obire tui. Moreris ? prscurrere Istum eft,
Viuis ? feta fequor . Nil eft mihi flebile, nil, quod ,Te voluiffe fciam. Fidei modo pignora reddam.
Ah mifera,vnde Patrem, Fratremq; oblita ? feroces Hei mihi frange animos, mentemq; animola virilem. Quos fugis, aut quem fubfequeris ? Fortaffe Pudoris Heu nimis immemorem demùm auerfabitur Heros.
Z Sed
178	CLODIADOS
Sed patere Aftrorum, Genitor dulciffime,virés,
Ec coniuratasin Nata:funera Parcas.
Et patere, ò mihi pra eundis C Caput excipe Francum ) Frater amate meis. Age Virgo infaufta,Parente, Fratreq; dimiffo, fexum dimitte minorem :
Quin vanos dimitte metus. Nonne aquafuba&is. Hadenus is fidei dedit argumenta periclis ?
Nec fuga difficilis, nec mi variabilis error Prafixum diuertet iter. Magnetica ferrum Saxa inquirit amans, & Apollinis ora fugacis Spečtat ab immerito Clytie tumulata fepulchro Sic ait, & fidum penetralibus illicò fuluis Lumina componens, Ligerum ìuBet ire vocatum. Virginis ille Comes regales fingere mores luflus erat Senior, lateriq; Parere pudico,
Ex quo maternis amplexibus intempeftos Vix gemino propior luftro tulit orba dolores.
Ergo irà non folico turbatum tempore Alumnum Compellat gemitu, leu tufugitiua fequeris,
Fide Liger, mifera vefhgia, fiue fupremo ( Nec datur hic medium ) iugulatam funere cernes« Ergo fugam, certumue mihi pius elige lethum.
Non tulit vlterius, pcret ora fenilia fontes Profudit duplices, canofq; furente verendos V ngue laceffiuit, genibufq; per alta volutis Strata fenex gemuic, Qua fpes modo barbara mentem Abftrahit,& Mundi confundit perfida leges ?
Sicexorfus erat, gemino cum Virgolacerto Mucroni latus oppofitum moritura parabat.
i
Tum
LIBER SEPTIMVS. 1?9
Tum Senior toto in prteceps fecorpore fundit, Dillurbatq; manu facinus trepidante propinquum. At quia confilijs prarclufa eft femita i ullis,
Apparat ire Comes, quis enim muliebria vertat Corda, vbi in excidium certo pede deuia tendunt ? Hei mihi, crudelis fugitiuos fubfequar, inquit I Ile, gradus, dirum fed proijce mortis amorem.
His didis gamia ruit, placidoq; receptat Tempora cana finu. Armorum dein molibus artus Induit, & teneri crudefcunt caffide vultus.
Tempus erat, niueis quo Cinthia blanda quadrigis Defilit è medij iam reflua tradibus Orbis.
Deniq; cepta fuga eft, perfufaq; triftibus vmbris Nodis imago grauis, pallent ftupefada, madentq; Sydera,ab arthereis compar Ariadna feneflris Mafia caput pro v it, queriturq; exempla dediffe. Exit ab incautis,feniorefequente,Virago, Extremurnq; vale dat, fummaq; balìa muris.
Vrbs dileda mei (latio pulcherrima amoris,
Dum voluere Dij, fed Auerni horrentis imago, Principe dimiflb,quin & modo Patria menti Dulcis adhuc memori, patrias fi corripis iras.
Parce fugar, & placido regalia pignora vultu Re (pice,ad afpedus nunquam reditura paternos . Sancijt immeritum Dis illacrymabilis omen, iConfciaq;aternis arrifitErinnis ab vmbris.
Vix,foribus digrefla cauis vlulantia ab antris Carmina vicinis vigilanti fufcipit aure.
Mentitur fimulacra Pauor,fpolijfq; figurat
Z 2 Ter-
•i8p	CL ODI AD OS
Terrorem oppofitis Luna: dubitantis ad ignes. Ingeminat nudis carmen mirabile Bubo Sollicitus ramis, feraliaq; omina cantat.
Ipfa fibi trepidos auget miferanda timores,
Stridor .& armorum circum vaga membra fonantuna Vifus ab internis extemplo recedere fyluis .
Ab quoties Redeamus, ait, redeamus in Vrbem,
Dum licet impune, & Superos fuge Virgo minantes, Hac vbi corda Pater pupugit, fed Clodius intrat lamdeuotam animam, & Patrem iubet ire fugatum. Perfundit manante gemens bucufq; feniles Fonte Comes rugas, & quod peragic mifer, odit.
Tum quia precipiti fuper arua nigrantia curfu Illa impellit Equum, curfu comitatur euntem iamq; propinquabar meliores Lucifer boras	Ì;
Crine vehens, nondumq; comis Aurora nitebat, Quando repufantem bimulis greffuq; citato Cornipedem exhaubum • pofquam fe manibus Vrbis Sat putat ereptam, fecuro condidit antro •
Hoc fècreta fpecus relpondet ad ora remoti,
Quo laffujtn primo fè Gallicus intulit Heros.
Illicet abrupta commendat amabile pondus Telluri lacrymans, & Francum nomine Regem Sape vocans, miferum fi fio leuet agra dolorem.	>
Hei mibi quo raperis Clodi ? quid ad vitimafauus’
Vota, precelq; vaga defcendere fpernis Amantis ?	•
Non Ego connubijs latum producere tantis Tempus amen, Superos fcit Virgo fiqua fecundos, Tanta petat, Quamquam ò ! fed caros vifere vultus.	>
An-
LIBER OCTAVVS. i0i
Ante obitum liceat, Quid me pulcherrime rerum Deleris, heu famulam nunquam vifurefequentem ? Hei mihi fupremas non excipis aure querelas Crudelis dodi ( fic fata, interq; lenires /
P rocubuit deuida manus, anim amq; repreffit.
Audijt hac Princeps, longo nam trames in antro Vocis iter patitur, Barathri quam exire cauernis,
Et Styge decepto credas euadere ad auras,
Tam legnis, lonituq; grauis. Nemoralia linquit Strata dolens luuenis, fimul.ò fi talibus, inquit, Deuoueor laruis, fine te quod iniquus amatis Manibus excelfi,poenas en pronus adoro.
Id faltem mifero folatia prafiet amori,
Vel tecum tua damna pati, lèmperue dolere.
Afi: Anima fi vera mea mihi funera defert Aura leuis, vel fi dulces,mea gaudia,Manes Pulchra meum circum feruant veftigia corpus,
Nil lucem moror infauflam, Confundite mortes Innumeras Superi, meritumq; abfumite pedus. Mors mihi munus erit,focium fi ad funera pofcit Hermenegilda fuum. Maiori hac voce peregit,
Et pepulit ceruice folum, lenfulq; coegit Officij fentire moras. Reuocata fodalis Interea auxilijs ad dida nouilfima Virgo Extulerat cum mente caput, fed credidit vmbras,
V anofq; vmbrarum lufus, nondumq; fugaci Expulfos cum node metus . Iterum ergo foporem Lumine vefiigat claufo, patiturq; quietem.
V fq; adeo miferos, crudelia fydera, Reges
Per
i8z	CLODIADOS
Per varias agitare vices iuuat ? Addite finem Innumeris miferata malis, nec pondere tanto Res premite aduerfas, meliora r euoluite farcia.
Ah faltem alternos fi tunc Fortuna dediffes Agnouilfe fonos, carcique recondita faxi,
Ultimus ille dies, vicibu/que, mali/q; fuiflet.
Et iam Mygdonium rubicunda cubile relinquit Purpureos radiata finus, primoq; made/cens Rore Aurora comas . Grauiori Clodius idu Percitus, attonitam fufiollit ab arquorc frontem, Errantem & titubans reuocat per prata Pyroum. Obfequitur iuffis fonipes, atq; aurea hiulco Frama labro pofcit, Domino infiliente, beandus, Aggreditur turn latus iter, Regiq; dolenti Diffimilis, campo ludens /patiatur aperto.
Tum celeri biuium pede corripit, atq; finiftro Permittit dubitata diu vefiigia calli.
Nec longè progre/fus erat, cum pro/picit alta Caffide adelfe Virum Princeps,quo pulchrior auris Vefcitur haud vllus mortalibus. Emicat ore, Infignis fpecies, impollutu/q; ferena Frontis honos, niueo lanugo incognita mento, s Cognita purpureis fed Eoa corallia labris.
Par luperis a<pectus agit, micat omne decoro Inceffu corpus, gratoq; exornat ouantem Pondere Equum, mallo fed enim pallore nitentes Languebant, eordi/q ; gena tormenta canebant. Obftupuit,formaq; fimufformaq; dolentis Signa ( dabant forma mira incrementa dolores )
Opta-
LIBER OCTAVVS. i8j
Optauitq; Viri auditis ignofcere Fatis Ipfe mifer Princeps, tum fic affatur iturum.
Si modo iurta peto, quis te pulcherrime, maror Excruciat ? qua caufa via ? quod nomina Coelum, Qua tibi natales Tellus dedit ? ore benigno Maiertas qua afflila fedet, mouetipfa rogantem, iTeq; meis facilem promittit candida votis.
Tum fubic Ignotus, ceu fomno excuffus ab alto,
Queis agor infelix audire ab origine cafus ?
An quod & ipfe paris patiaris pondera Sortis,
(Nam video) mecumq; gemas? me iurta timentem Abfoluit ratio, fi promere iurta recufem Singula, qua profugo fas ert aperire, patebunt. Gallia me genuit, placidiffima Mater, at inde Ira nouercales fuccendit acerba furores.
Exui eo, totum m e fata agitare per Orbem Ipfe iubet Genitor ; Genitoris faua fubirem Vota magis, citius fi funera dura fubirem.
Innocuis quafita falus, quafitaq; per me Libertas, tales potuit mihi pofcere poenas.
Aft incerta premo dudum vertigia. Tellus Nulla mihi petitur, tantumq; ea cura relifta ert,
Vt patrij fines, Coeloque, Soloq; recedant.
Ingemuit miferans Princeps, quem protinus alto Pedore permouit Pietas,Sortilq; fatetur Grande fcelus patrafle vices, cupidufq; iuuamen . Tradere,Tantorum quid, ait, fecreta malorum, Gallia fi genuit, primordia pandere abhorres ?
For-
i84	CLODIADOS
Forfan & auxilium, fi quod modo regia proles lus habet in populos, aptum perferre licebit. Quamuis infidijs Patruorum proditus errem >
Sum Childeberti Soboles tamen. Hac vbi difta Audijt alter, Equo praceps le fundit ab alto,
Et lacry mas cum voce ciet, Succurre precanti,
Si confanguinea fupereil iam gratia Gentis,
Spes Regni, Patriaq; decus,tibi fanguineiun&am Statildam cernis, Clodomirumque Parentem,
( Sic inimica mihi voluiftis fydera ! ) nadam.
Ne precor, infandas iubeas perfoluere Patris Progeniem poenas . Potuit Mezentius Aftris Aenea dignum lacrymis, hoftiq; gemendum Expofuiffe caput, potuit quoque calla paternum Antigone excufare nefas, fhrpifq; minorem Aedipodionia Superis componere partem ;
Hei mihi ! nil ex me patrijs venit aufibus, vnum Id facinus fateor, Fratrum tentafle tuorum A’ vinclis arcere manus. Dum talia fundit Principis attoniti chalybe arma rigentia crebris Singultans perfundit aquis, ftupet ille, nec audet Credere adhuc, fed digna fidem prafentia cogit Virginis. Excelfo Numitoris di&a repente Accedunt animo, tantoq; propinqua periclo Membra prius, gratis Iuuenis complečtitur vinis, Promittitq; manum, fecumq; ad Patria Regna Inuitat blandus, fortemq; in vtramq; fodalem,
Vt lperet meliora iubens. Sine more receptat Hanc hilarem Sonipes, Socioq; potente fuperbam
Pro-
« <
LIBER. OCTAVVS.
Procedunt pariter, varijs fermonibus horas Conciliant, longamq; viam. Stupetambo vidfficn Palladis is formam,fed Apollinis illa decorem,
Attamen armati. Memorat qua fraude Virago , Conata illuftri, regalia pignora farno Demere feruitio. Sed enim nili nobilis hofpes Fortuito properans inflanti colla negaffet Carnifici, iniufta; ferrer data praida fecuri.
Scimus, aie Princeps, Numitoris gefla, fidemque, Scimus & immeritos palfumque, patiq;dolores,
Dum te quadrupedi raptam per plana citato, Amilfamq; gemit nulla ad folamina pronus,
Talibus erubuit Virgo, tantiq; tumultus Inuaferemnimum, refponfa vt nulla remittat,
Detectos trepidans vbiiam dignofeit amóres.
Tum fic ipfe leuat pauidum fermone Pudorem .
Quin etiam C mihi veder enim Numitore fatente Notus Amor ) fi nos Patris bona fydera reddant,
Vos Ego connubijs, azterno & fodere iungam.
Hic magis attonita cfl, fpemq; inter , & inter Amorem Duda, interq; metum,ad grates vix apta modedas Inuenic orfa, luo nondum aufaquielcere fato , Hadenus aduerfo, & rebus dupefada fecundis.
Septima iamqjàltè produxerat hora fereno I gniuomum Titana Polo, Nemeefq; Leonem In miferum lamire folum geminante iubebat Circumquaq; rogo, cum vidus ab adlibusvmbram Clodius obferuat, lèdes erat apta quieti ;
Ergo fatifeentem fub iniquo fole fodalem
:	A a Par -
ìbò	CLOD1ADOS
Paruam opportuna,requiem depofoere frondis Admonet, hic miti pariter federe fub aura.
Neue graue armorum violaret mollia pondus Pedora, thoracem Virgo, galeamq; reponit.
Nec mora, feftinat fortis irrepere fomnus Artubus,& cladis pericura obliuia ducit.
Lucrabatur iter dudum fenioris Alumni Hermenegilda Comes, non illa ardentia Phatb’ Fulgura, non artus, nullos timet illa labores.
At celeri progrefla gradu vicina terebat Prata loco, tenues vbi par regale fopores Carpebat. Perijt, caput vt cognouit amatum Foemineo lentam lateri fodare quietem.
Namque tumefoentes thorax exutus honores Dirtingui patitur, gelidus per carta migrauit Ofla rigor, fonfufq ; dolor dedit ire vagantes.
Ocyus illa ruit, Terramq; fonantibus armis Impellit, Clodlq; breuem rapit infoia pacem.
At cafu concuffa graui reuocauit ad vfum Confortini attonito profugam de corpore menten Viuaces flammas multum indignata fateri.
Rurfus Equum infoendit, nec enim dimifit habena' Ante cadens, curfuq; volat per aperta rapaci,
Dum rtupet ad vifos Princeps cum V irg ine cafus. At nondum ad mediam proceflerat anxia leucam, Cum calamum proferre feni, nigrofq; liquores, Taliaq; albenti committit carmina carta:.
Hac notat infido male prodita Virgo Sicambro. Quam mihi das, habeas, qualemq; merere falutem.
Per*
LIBER OCTAVVS. 187
Perfide Principibus non fic, licet impare fceptro, Virginibus feruanda fides. Nec feri bimus irta, Durus vt infanda: dimittas Pellicis vlum,
Namq; odiffe Virum licuit, cum cernere turpem Fata dedere Virum ; Sed mens vt confcia foluat Supplicium fceleris, quod iam patuiffe dolebis.
Pro te cara mihi fi Patria, feue, reli&a efl,
Nil pudet, aut doleo, nempe ignibus vrta pudicis. Scilicet optatam reditus prohibetur ad Vrbem,
Non tamen artherea confinibus arceor ardis. Perfruere infandis amplexibus, exuat artus Vmbra meos donec, noftefque, diefq; quietem Eruat immeritam, ac &da cum Pellice Somnos.
Nec volat hora procul, mihi iam per inhofpita raptre Quairit Equus proprias ad commoda funera fedes. Scripferac, & gemma folium trepidante plicatum Signauit, Ligeroq; dedit feftina ferendum .
Atq; ait, Igeminis, nuper quos vidimus vmbra: Acclines, ò fide, Viris, & vtriq; Papyrum Hanc offer, mox hic reducem, ( prapefq; redito ) Pralfolor interea, meq; hoc fub Robure fifto. Dixerat, immiffis improuidus vrget habenis Cornipedem Senior, fallacia luffa capeffens. «»-««««■ Cum diuerfa tenens, alio moritura fub Axe Impulit illa fuum, Comitemq; infana reliquit :
Legit, & ingemuit Princeps, vbi fortis iniquos Perfenfit pugnare dolos ; Mora nulla Pyroum Corripit,& foriam pratis inuitatapertis.
Ocyus illa vagum raptis caput occupat armis,
A a 2 Pe-
i88	CLODIADOS
Pedoraque, & patulos lacry mans irrumpit in agros. Atq; air, Heus igitur femper tibi caula maiorum Sanguis erit, nobifne adeo tua damna petuntur ? Subfequitur Senior, fed cum de Robure eluserit Obferuata legens retro vefligia, Robur Inuenit, at nufquam Virgo ert. Stant attamen alta \ Argumenta fugar, nondumq; refufus in aquor Puiuis, Agit toto clamorem pedore Princeps,
Quò mea vita fugis ? vel quem fugis ? vnde diremptum Cor mihi diripitur de pedore ? quis mihi reddit,
Quis retinet ? fi que illa ferox, aut infeia fadi,
Hos odit reditus, quis me fuper aera portat ?
Pie vbi fit, quicumq; vides, Tenet illa latebras,
An fugitiua gradu quatit arua remota volanti ?
Heu moriere ( animum didi fac nofco tenacem )
Et culpa moriere mea. Vix inquit, & ardens Jnfiaurat curfum, greffufq; ad figna recentis Inuehitur, Statilda lubit marrore filenti,
Nonque fuum lacrymis crimen perfoluit Obortis.
Aft omnes fuper ingenti precordi a plandu Percutit infelix, lucifq; oblitus, & aurat Mente furit Senior,quippe irrita cura volucres Piftinet alipedes. Alium volat effera ad orbem >
Atq; potens voti latet Hermenegilda fugacis.
Vt fpes omnis abit ( iamque inclinabat anhelos Phabus Equos) curfuRex felfus in aggere vafti Con fedit Tamefis. Parui pofi: tem pora tradus In mare procurrit Tamefis, regalis,& ingens,
Et lato damnum breuitatis gurgite penfans.
Mer-
LIBER OCTAVVS. }%9
Mercibus infignis varijs fluit, adque vehendas Semper apertus opes, vadis fatis apta carinis Molibus vndarum coeuntibus odia pandit..
At non hic requiem, nec inopportuna labori Otia fide Liger potis es permittere. Tridis Inde falutatis Ducibus fugis, atq; per amplos Cornipedem campos incerto errore fatigas.
Tum quoq;inancipitesperinhofpitalittora cafus Clodius irrueret, fedfpes qua nempe locorum Dirigat ignarum ? Ge mi t irr i tus ergo,di uque Ambiguus de morte fedet ; Tandem vnica reflat, Certaq; cura mori. Nec tutius, inquit, acerbum Ibimus in Fatum, nifi toto vbi quarimus Orbe Qui iugulent miferum Patruos. Prodeffe Nepoti Iam licet, ò cupidi Regnorum, vulnere ab vno,
Et vobis, pariterq; mihi folatia manent.
Iam redeo. Procul ille nimis, qui tuta fugacem Quarere permoneat,redeo, pronumq; bipenni Reddo caput, renouet modo patria Terra Ramyros. Oppreffum tanto nefcit Statilda dolore Compellare Virum, tantumq; vndantibus illum Luminibus, fauofq; imitatur pedore ludus.
Hac inter celeri praterlabentia curfu Flumina veliferam comitantur in aquora Pinum. Quatamen, vtfauflos paulum fufpendere curfus Exorata, fa uet, mox carbafa plena coercens.
Tum magis aptato quà margineprominet impar Littus, vt excurfnm fidant, retinacula mittunt.
At Rex excitum fumma de Puppe magidrum
i5)o	CJLODIADOS
Ingenti mercede prius,deinvocibusorat,
Vtqua Santonicus circumfluit obfita Pontus Lit tora, Sequanicis contermina littora Terris,
Se, Comitemq; vehat ; Gemuit, lacrymafq; refudit Nauita,Sequanicam dum contigit auribus adam. Atq; ait, Ignofcas, fi iufla fubire ree ulem, Quifquis es, & facilis iufias intellige caufas.
Ecquid enim cupiam, Coeloq; foloq; pudendum JDiffimulare fcelus ? Nofiro data cura labori Errabat pelago, Patruorum& fraudibus adus Clodius. Aggrefla eft maiori mole Carinam Pinus, & ignotum nobis tulit improba bellum. Aedibus at pelagi, noflroq; errore lolutos Libertate Abies delufit protinus vncos.
1 pfe Ego ( proh demens, vitaq; cupidine cacus ! ) Ipfe Ego diuerfum detorfi in cerula clauum,
Qua via reda magis. Replerunt Carbafa Venti, Et Iceleri fauere meo. Nam fugimus omnes,
Et folus certo vita in dilcrimine Princeps,
Nec reuocare femel licuit mala vela, remanfit : Nos ideo miferumpatrio de littore longè Fatum expedamus, fpontanea ducere certi Exilia, Ad dulces potius vetat ire Penates Quàm metus, infelix pudor, & mens confcia fadi. Ah vtinam nollra iam demum morte liceret
Reddere lubrepta Gallorum gaudia vita,
Talia dùm memorat, communi turba dolori Confenfit gemitu, veniamq; dolore redemit,
Quam tacìtè prius ille dedit, dein lumine rurfus
Oblà-
LIBER OC TA WS.
Oblato, tremuere Viri, Nec Principe vifo Sudi n uere acies. Vdis affundit in herbis Quilq; genu, & veniam repetita voce precatur.
Et licet ignofcat, eundi meruiffe fatentur Innumeras poenas, veniamq; rogaffequeruntur, rune auferre moras Heros iubet, atq; citato Praefixum curfu tentare per aequora lictus.
Sufeeptis iam lata viam compenfac ademptam Alnus Principibus, raptimq; in carula fertur.
Tandem & felici veniam meruere fauentes Aflatu Aeolides, & deterfere pudorem Obfequijs pia flabra nouis, fic Numine dextro Subfidium populis Regnator egentibus affert.
Dum vario interea Londini excuffa tumultu,
Virginis abfceflu comperto mania frendent.
Mittitur hinc fpeculator Eques, fecat Aequoris illinc Ingentes dubio Pinus conamine fludus.
Aeftuat impatiens, firn ililq; furentibus ardet
Rex Genitor, grauiufq; tamen lacrymatur Amaldus,
Inque falutatum linquit moriturus Haraldum.
Hadenus arma Pudor tenuit, folifq; furores Mentibus admiffi, peragent modo, crimina dextra .
Tu modo, fi Vatum celebrata eguere priorum Pedora, Pierio confirma 1 umine mentem Calliope, venit infueto noua cura labori,
Sudorefq; facram labefadant vndiq; laurum.
Iam vaga Phabaam de culmine Libethrao Expofuit mihi Virgo facem, feriemq; nefandi Criminis, atq: viam moto praluminat igne •
lam
}«440 Xl>' /fi
to
. ,CLpDiA©0^ lam tuba terribili lymphata per oppida cantu Clothario mandante tonat, diuulìaq; prifcis Spicula delubris polita rubigine fulgent.
Ódrylias infanda manus in bella parari,
Indomitofq; trucis fuccedere curribus altis Gradiui fatearis Equos, nili protinus Alpes,
Non Rhodopem videas,nec murmura flebilis Hebri, Sed Rhodani infolita: confundantiittora clades.
Non nuribus, non cara quies lenioribus, ipfis Arma fimui pueris pracpoftera porrigit actas.
Nec Patribus celfare licet, quicumq; recufat In facinusdare-trifie manus,fceleratus habetur . Quemq; pudet non effe reum, furor omnia caccus Poffidet, inque domos communis regnat Erinnys, Iuratufq; venit funeltaadclafficaMundus.
Milit in arma viros quofcumq;fluentibus ambit,
Et Rhenus, Rhodanufq; vadis, dedit ire maniplos, Zelandulq; ferox, & facua B rabant ia fortes.
Tu quoq; fame ruis federata in bella Menapi, Horrendoq; Comes fequitur Teruanna fufurro,
Er Gefforiacos portant vexilla tumultus.
Hos omnes Gariberte moues, furijfq; nefandis Exemplo truculente vias, & limina monllras .
Nobilis Ambianas hinc Somanobriga cohortes, Afprando Duftore, rapit, mox Belgica duros Bellouacos resuo, funditq;fuperba Caletes,
Qureq; gerit tumidum politore à Calare nomen. Portant luliacct metuendum in praelia robur, Rotomagacq; maniis, quas dat Velocaffius ardens »
In-
LIBER OCTAVVS. iP3
Indutu vario., fed mente ad crimen eadem.
Vos quoque Atrebates iniuft# fpicula caufe Obfequiofa truces * animofqueoffertis iniquos. Neruiusinde furiti Bagacique proteruus, & vna Cameraci offentat fparfas per rura cohortes.
Magna nimis feries, fi fingula pandere tantem Oppida, crudeli iam tùmmalè dedita bello #
Iufsjt Eburones cumulare Phalangibus iras Rex ferus indomitas., denfas CondrufeSariflas Obijcis,& faciles in pra-lia furgere Segnos.
Et tu belligeros Ca^fie fortis Alumnos,
Tuque trahis Fumane, Comes Veromanduus vrget. Syluaneóla pares pugnq fur rexit in aeftus,
Auguftique fuis prarfecit viribus Vrbem.
Quique bibunt,Ifaramquegrauem, Varumqjfugacem, Tarbelli totq laxant fe in preli a ripa;.
T um Diuodurum, Rhemos, Lcucofque, ferofque Lingonas, 8t fociam compellat Amulius Vrbam . Confunditque fimul reliquas de gente Phalangas Heluetica, Tigurinus adeffc, acerque Tugenus, Ambronicufque pati fa?ui diferimina belli Confcius, haud medijs vllus tolerantior armis.
Nec minus infandas rabidi iuraftis in iras Sequanici, veftrum eft imponere nomina Regno , Tantus honor populis! Et tu ciuiiia laudas Arma nocens Trcuir, quin Rauracus, atque Trebocus, Vangionefque vagi, formidatique Nemetes,
Si femel irati, plaufus comitante lugerno,
. Atque Vbio, certant funefta; acquirere pugna;.
B b Vos
ip4 C LODI A D OS
Vos quoque,, quos Rhenus circumfluitantibus ambit Gurgitibus, parui maris infulavafta coitis.
Atqui tergeminas totidem in difpendia leucas Diftrabitis ; partem dat proxima Gelria primam, Traiečfenfefolum fimilcm,acHolIandia partem.
Tu quoque (fed noftri, modo maxima GIoriaRegis) Schcnckie,qui bifidi fpedrans diuortia Rheni,
Immittis noua bella Mofae, Vahalimque fonantem, Fraternum certamen amas, flimuiafque furores.
Talis Clotharij mandata exercitus audit.
At Clodomirum non ipfa fuperbia fteuum Extollit, melior nam fraina nefafla recufat Aurelia,& Domini pofcit melioris habenas .
Is tamen amifsi quofentiat afperafceptri Damna minus, cunčtos,fic Fratre volente, coercet Heluetios, reliquis illos moderante maniplis.
lamdudum rapidis deueóta per aera pennis Natorum fedina minas, furiafque rebelles Famaferens, veris maiora timoribus addit,
Et dominatricem cumulat terroribus Vrbem . Scilicet innumeris procedere millibus hoftem.
Et nimio immenfos decrefcere milite Campos,	t
Vexillis fquallere diem, Mundique feriri Sydcra finitimi, confundere fpicula lucem,
Et Terram radios iamdefperare negatos.
Elis Chramnem celerare Ducem, fummamq; potentis Imperij, bellique omnes referebat habenas Dirigerete geminis Cynofura nefanda Tyrannis, Nec procul Vrbe feros federata haftilia Natos
Per

LIBER. OCTAVVS. iys
Per fata, per campos,ferroque, igniq; ruentes
Suifixiffe. Venit paffim> venit vltimus Orbi, Exclamant, Mora nulla, dies ; Quid farna dedi idi Aetatis natura vices, quas dicere feras Cogimur, & miferas ? O’ certè in morte beati Fauflum Clodouei queis ducere contigit aruum ! Illa diu palmis, clarifq; decora triumphis Sacula,Sequan:cis felicia fecula Regnis.
At nos degeneres, proles vix nota, Nepotes Seruili ceruice iugum, fiq; additur vitra Seruitio deforme malum,perferre paramur. Heuquid reflat adhuc lethinifiquarere Famam? Armatos perijffe iuuat, pudor abfit inermes Hoflibus oppofuiffe manus, collutnq; recline. Talibus infrendens petit arma I uuenta iuberi,
Nec fatis Imperij patiens iubet arma parari. Additur infolitis noua caufa tumultibus Alnus Aduentus, N umitor qua iulfus abire per aquor, Franciq; errabunda fequi vefligia Regis.
Incendit faciles ( nam fudor hic vltimus ) iras Ipfe Sygifmundus, greffumq; imitatur euntis Erminij, faciemq; grauem, canofq; verendos. Impius ah quoties venientibus obtulit enfes,
Obtulit & clypeos, Galeilq; petentibus haftas.
Nec iam caffldibus iuuat olcula iungere claulis,
Aut fumroum proferre vale, ne iurta morentur Bella, lacefficum laudantia bella dolorem.
At cernit Regina truces inuita paratus,
Nec fibi & in Sobolem fas bella mouere, Nepotes
Bb 2 Ser-
ic)6 : CLODI A DOS
Seruetvtlmperio, credit. Timer,afluat,horret,
In fua conflari dum vifceracogitat enfes.
Praeteritis inui&a malis, inuifta futuris Vnum msfta, nefas trepidat, dimitterefceptrum Certa prius damnare fuis, quam cardibus enfem, Armatafq; manus infante opponere Proli.
Sic animis, ortamq; pijs, cultamque, fimulque Sic fe malle mori. Ruit ergo per agmina, iterq; Vulgus vbi fine lege frem it, trifhffima tendit.
Tum fic orfa loqui (filuit perterrita dudum Maieflatc graui, & greifu plebs tota receffit )
Quis furor, ò foiijs longe mihi carior ipfis,
Carior hoc ipfo, redimit quod tempora, ferto, Clodouei gens fida mei ? fi nulla regendi Me mouet ambitio,& facilis iattura volenti,
In confanguineos & vos iurabitis enles ?
Quid iuuat innocuum ferro libare cruorem ?
Quid refert Regnumne mea ditione gubernem, Clothariufue magis? compefcet auara furorem Progenies, vbi fama fui fomenta furoris,
Me pulfa confumpta cadent. Htcc fceptra Nepotem (Nota loquor) legata vocant, fed cedere cau& Haudvnquam pudor ini urta:, dum tollere peius Fas grelTu cedente fcelus. Quod denique Prolis Ni Regni crudelis amor faturetur adepta;,
Me rapite, ò,miferam Populi, fic caufa fugati Numinis occumbat mecum, mea crimina Coelo
Sunt inuifa fatis, meruiq; hos ipfa labores.
Me rapite, & rabidis Genitricem tradite Natis,
LIBER OC TA WS.	I5?7
Si pacem mea fata parant. Quamcumq-, malorum Stat feriem, molemq; pati, dum Gallicus abfit, Abdineatq; diu bellis ciuilibus Orbis,
Nil vita mala vota moror. Dein mada Senatum Conuocat attonitum, paribulq; verenda querelis Atria complet. Adeft, Domina*]; ad verba dolentis Confundit gemitu Iacrymas, & vila decenti Maiedas excelfa toga mollcfcere luftu.
At non degeneri fubmifit corda dolori Armandus, cui vita fidem, vitamq-, (beuta ed Vfq; fides, talefq; animum vulgauit in iras.
Quid fortes, Regina, animas, decoriq; libenter Pramoritura tuo iamdudum pe&ora tentas ?
Anne quodinfedarcrudeliafpicula Prolis, Cognatumq; (celus tua Regna arcere reculent?
Vfq; adeone tibi mentes latuere tuorum ?
Et pudet, & doleo . Nondum de corde receffit Clodoueus, ferielq; fac ri lat (anguinis extat.
Quin procul è toto reuocatus Clodius Orbe Inferat vitores Patruis immanibus ignes.
Quo virtus antiqua Virum ? tantone pudore Obruimus monumenta Patrum? ficlada tenaces Fecit vita fui, fideiq; pudenda repug nat ?
Poflumus Imperij raptos amittere fafces,
Poliumus & vinci, fed non capere arma nequimus. Dixit, & obticuit, nam dextera promptior illi, Confiliumq; potens, facilis quàm copia lingua .
Inde graui afpe&u Lurcamus inane relinquit Tridis ebur, non ille feris incognitus armis
Dui-
ip8	CLODIADOS
Dulces ante toros, fed poftquam bellicus ardor, Emeritus tadis in coniugialibus halle.
Pronior in pacem, faruilq; tumultibus olim Auerfum pedus, primalunt Pignora cura.
Tunc ita. Magnanimis permiffa hac hadenus aufis. Nec tua proptereafortilfimedidarefellam,
A’te cum veniant. Tanta miracula lingua Maiores fanxere manus. Sed vida recumbent Pergama, vbi folus tutabitur Ilion Hedor.
At nos iura vetant, Cadique, loliq; profanas In Dominos armare manus : fac velle, nec vnquam ( Si pietas modo nota fatis ) Regina parare Impia bella lìnee. Quid enim Dudoribus iplis Deferti petimus? partem tenet aquor opimam,
Partem carcer habet. Manibus quacunq; nocendi Nati iura tenent, in tuto copia Regni eft,
Si Reges habuere femel. Dum talia iadat,
A rmando frendente, hilaris penetrale fubibat, Temporibulq; fonus difpar, nam fulgidus armis Clodius ereda properabat callide pulchrum Clot hi Idrc proferre caput, volat illa, Ducemq;
Corripit amplexu, folijfq; imponit auitis .
Extemplo conuerfi animi, iamq; ipfe negata Arma diu Lurcame paras, ftupet omne decoros Concilium vultus, obtutuq;ha:retinvno,
Mutatam q; labor vanus memorare priorem,
Scilicetin melius formam. Diffunditur Vrbis Nuntia fama vijs, pulloq; exoluit amidu Moenia, Iquallentefq; Viros, regalia teda
LIBER O CT A WS. ,pp
Latantes Populi grandi agmine circumfiftunc .
Vix mifsi cedere Patres, vix intima fedes Clothildam reduci betam cum Rege recepit,
Ifque vbi iam nullo nouit fé tede notari,
Mare inopinus ait, Pudet irrita texere tandem Gaudia, & ingenti perfonam fingere Regno.
Par tetas fiquidem ,faciefquefimillima Regi Hactenus ignotis potuere illudere Terris.
Non tulit ha:c conflans Regina, foloque refufa Spe dulci fraudata ruit, F al/a ergo falutis.
Clamat,Fama venit,rurfufne fub aiquore Natis Vidima, adhuc noftro fperatur piada furori ?
Siile queri, tunc ille refert, emerfit amaris Iamdudum ereptus, dudufquein tuta periclis;
Etrearhadutumcernes: Ego munere vita;
Non femelobftridus,cupidufque reponere partem Offitij, fimiles inuifa ad ma;nia vultus Afferre, & mentes ftatui firmare caducas.
At mihi praterea nullus labor inde morari,
Dum redeat. Secreto odiorum pedore caufas /Eternum foueo, iuffifque furoribus angor.
Quin age, & inceptae defeende ad federa fraudis. Ipfc Ducem, quem tu iubeas,bellique minillros Ipfe legam, dicamque, alium tum certus ad Axem Ferre gradus, reducem memet fpondebo maniplis. Verior interea falfo pro Principe Princeps Adueniet, fortique nimis ! Virtute repellet,
Velfi conuulfis Aquilo regionibus iret,
Atque Eurus, facilefque armis fauire Triones,
Si
200 CLODIADOS
Siconiuratum feratobuia tela Barathrum ;
Sic ait, & fexum, nomenque, altumque recondit Hermenegilda genus, fingultuque ora reprefsit, Scilicet hxc Patrijs dudum de fedibus exui Errat, Scinuifiveftigia quasrit Amantis,
Quem putat infidum, quo certius obuia contra Arma ferat, pulchroque cadat iugulata lacerto.
At didtis hilarata grauem Clothilda dolorem Proijcit, atque iterum difcit fperare Nepotem. Tum grates Equiti, fedenim retulifle decebat, Officiofa refert, legionibus inde fupremum, Silubeteiìè Ducem, fceptrumque agitare precatur, Dum faltem ad patrias concedat Clodius Arces, Multum quefta graues tanta virtutis in holte Deprendiffe iras. Sed non hortatibus alter Blandjfonis cedit, pulchro fedet ore dolentis Msfta fides anime, formaque lucratur honores,
Tuni quia mens luueni nulli mutabilis haret Ire ftatim rutilos ac Phofphorus egerit ortus ;
Ad fummum penetrale gemens Regina vocari Imperat, Sc fubitosDagobertum exquirere nutus. Illegrauisfacie,fadtifque verendus, & annis Aflitit (addebatlaudes, in bella feroces Clodoueotribuifse manus) Hunc ergo Cohortum Dudlorem dicunt -, inopino latus honori Aftupet, & grata vix munera voce rependit;
Hinc dimidiis abit, pofitumque vocatur ad offcrum Difcubitura epulis fičto cum Principe Mater.
Illum omnes oculi fi gnane, nitet Aula paratu
'	... ‘ ‘ ' Pluf-
LIBER OCTAVVS. 20i
Plufquam regali, ktumque lllufa renidet.
Denique communi brcuis hora admilla fopori.
Iamque recurrentes alternis flexibus Axes Prouečto refugis infultauere tenebris Lucifero, & Mundo rutilum tribuere Parentem ; Excita cum dubiam, fičto tamen ore renidens Hermenegilda viam fubic incomitata, diuquc Ancipitem inftaurant vltricia clafsica Martem.
Illius armiferas pnefentia lufcitat iras,
Formofam fed enim reclufa cafside frontem Oftentat, celeres fpondetquein caftra recurfus. Turba fed excelfum Primorum plurima euntis Dučtorum comitata latus, foci; que precantur, Certatim admitti, blando tamen illa recufat Cunčtos alloquio, partitur lumina cunčtis,
Principis egregi; re<Stè mentita figuram,
Extollitque fidem, quam laudibus inferit Aftris. Interea iniufsis conuenerat vndique turmis Grande fremens Regnum, meritafque coibat in iras. Hic Amor in Reges Francis, quos fundere vitam Ambitio generofa mouct, facilique fupremos Obfequio docilis femper praecedere nutus.
Matrona cultores ingens, & Sequana mittit,
Et Liger Aruerni referens cognomina fontis, Oceanique amplas vaftat tuba martia ripas.
Namque volat facras, (qua: proxima) Celtica ad Arces, Et Venetos effufa rapit, quos Vingana fhenat, Nannetefquc truces, imitatur Ofifmius audax, Vorganio donante Ducem, Diablinta furores,
Cc Cx-
202
CLODIA DOS
Canomanufquc fouet , Curiofolitefque fequuntur, Condate fortes componit in arma Redones, Iuliomagufquefuos vellit defedibus Andes.
Et vos CaTareae non vitima gloria dextra;,
Surgitis indomiti conamina ad alta Turones.
Iurauere manus & Vnelli in bella fideles,
Carnutefque pares, hos &fimul Autrica pubes, Gennabici & Proceres pompa comitante gubernant' At Crociatonum tot in agmina cogit Vnellos. Nouiomago moderante, animas vouere , fidemque Lexobij extemplo Normandi fedibusačli.
Ducit Eburouices Mediolanenfis ovantes Hernicus ,6$ Senones exponit Agendicus Actor, Nouiomagique fui Vadicaflcs Tigna verentur. Augufta: venere ,acies, Tricafsius illis Obfequitur,pariterque facro de nomine laudem Qimit, nobilitatqne iugum ferus iEduus, Inflat Segufianus apex, nec fe virtute minorem Iattitat, affc omni meruit dare nomina Genti /Eduus. Effundis per Gallica rura Phalangas Martie Narbo tuas, braccataque corpora iaófcas. Interni confine Maris, Varique recufant Pacificum littus ; fugit Itala Climmata pubes,
Et geminas late dirimentia culmina Terras.
Deferitur vafti nemoralis ripa Garumna;.
Et circumpofiti latus arripit arma Gcbenna:.
At mores .iominum, fateunda noualia, opefque Lugdunum tollunt, totam franare Comatam Promeritum. Geneuam pariter, pariterque Viennam
AI-
l«
LIBER NO NVS. 202 Allobroges fùbeunt, Centrones Axima ducit,
Atque Tarantafia defcendit miles ab Arce.
Inde Segakunos generofa Valentia fortes Adnumcrat, varia pubes fub luce fuperbit,
CufpidiBus munita fuis, Vocantius Vrbem » Subfequiturq; ,auditq;Deam.Sub te aufpice pugnant Auenio Gauares, Linguadociquc feracis Pignora, qua: fubiens premit Heluius, atque Rutenus, Volcq T eófcofages, Arecomici que Nemaufo Sub Duce, & ingenti plebes dcuota Tolofae.
Tuque Mycenae mafsilia debita laudi Egeris xquoreas in non tua pr^lia vires.
Tu quoque ab Hilpanis,felix ò Transfuga, Terris Vitima Aremorice Ras ordine j laude ièd vili Impatiens cefsiffe plag^ % Tu cincta Gebenn«
A +	.1 t • * iv	. .
Nec Pax aquor Kfcbetprapius pif feet arenis, Elicit atque Viros tidja ìseSicalpciùte remotis. Elifaberris ouans AufcosrapÉ*jadignantes. Tarbellas comitatur Aquif; qui iura fubiuit Nomine confelfus Dominas, venere Vafates
Exiguis dusSti fpatijs, acrefque Bigerri,	‘
Multus ategregijs Aruernusitordofubarmis,
Et Petricorius, primo dat iura Nemetum,
Et regit aufpicijs Vefonna fuperba fecundum . Lemouices idem ardor agros, & Pičtonas auget, Biturigefque feros, nitidis & Santonas armis. Gentibus ergo tribus Du&ores maximus addit, Atque iubet Celtas Dagobertus habere Coafpen,
’	Cc 2 Nar-
C L ODI A D OS
Narbonis Friderice manus , Aquitanica fceptra Vlderice capis. Numerusrear ipfc fauentem Fortunam fperare monet, fuperofque fecundos. Seruat at vna tuumDagoberte Lutetia corpus, Regiaque in varias funduntur compita turmas.
•	-	•'	; f ; . .	. » j
-	v *r ;	... ■ ' > ■ ■
i r> .1,	' r :
CLO.
i V
CLODIADOS
LIBER N O N V S.
A R G V M E N T V M.
jf~JXpers donjilij Clothilda Deo feruida •vota, conuertit » & Duce Clodoueo C telum inuijit. j*; Hic omncs Afirorum certo a nobis nomine ft gnatorum facies , in obfequium fc. occurrentium perlustrantur . Scitanti Clothilda Clodoueus de Angelica natura, de Virgine J)ei Matre , ac de Deo breuiter difscrit. Tumin Iride ^quam D.lo annes in Apocalyp/l flare circum Numinis caput afserit yVtpotc in Idea Diuina,[pedalifauore rventuros Gaidia Reges pcr[picit,&hic Regia Domus expeditur Genealogia, qua ad Chriftia.nifsimum LVD» Magnum deduca, nonnulla eius gefla connumerat, ac de Thracibus Triumphos ominatur. Aliqua de Chriftianifsima Regina} Sereni [simo Delphino , 0< Principu bus innuit, & Clothilda [plritum corpori reddit ,
ANI furor infolitum iubet arduus edere Carmen,
Lucidaque aerio tranfmiteere nubila lapfu. Duc precor VraniePermefsiè valle vagantem
Pégafon, ali pedemque facris moderare lupatis.
Ve micat arreótis ceruicibus, vtque fonantem Hinnitu bullam ferus impatiente popofeit.
Nullum maior adhuc audacia fuftulit aftrum, Nullus ita a:thereum propior fuccefsit ad Orbem Aoni; de gente Chori, qui fulgida tantis parmina nominibus, tantifque repleuerit actis.
Tu, mihi tergemino qui lumina flumine fundis, Fons eundis, & origo bonis, tamen Vnus, & Vnum ~	Cc 3 Nu-
f dtff *f0
- r-
!... »	x
wv.-.yuti ■■	.
•l
rt-	i
’ vC 'tV- '
204 C L O DIA D O S
Numen agens,facris permitte inferre Theatris Mortales impune acies, Coeloque vagari.
Nox erat, & csecis obfederat omnia pennis Vmbra minax, folitoque magis tenebrofa iubebat Pallentes latitare faces, rutilxque negare Oppofitos fibi lucis Equos j cum viòla nefandis Natorum furijs (quid enim truculentius vfquam Cognatis odijs ? ) Clothilda quietis egentem Coelo animum vertit, Tuque ò, quicuntta creati Sceptra regis Mundi, facra qui legò fubatto F irmafti ruitura Viro,no(trofque dedifti Stare diu (res fi qua diu viget orbe) Nepotes.
Tu potes infandos bello punire maniplos,
Tu potes optat* perituros reddere Paci.
Si meruere feris inflantia funera culpis,
Adueniat Geticis depradabundus ab oris Miles, & ignotum dent barbara clafsica cantum: Dum ne fraternis attritus ab enfibus enfis,
Fraternifue cadat manus intercifa lacertis..
Si tamen incafium ruituri deprecor Orbis Excidium, veniuntque pares ad crimina p*n<e »
Me faltem patiare Pater,fipofeimusaequa, Spettandis arcere malis. Sim vittima 1*11 Prima Dei, Regnumque fuasme ducat ad Aras, H*c,&plura ciet lacrymans,tandcmque doloris Pondere vitta graui viduum gemebunda cubile Occupat, & nitidos amnem profundit in artus.
Sspe truces conquefla toros, magnoque Parenti Degenerem Sobolem, infortunatpfque Nepotes;
■ .	;	At
T

... A
fi .) *.* r
:■}
r r»
LIBER NONVS. 2o5
At nondum fefsispermiferat otia Morpheus' Artubus illapfus, cum fulgure plena fereno Regia prornicuit, repulitque à fede tenebras .
Ecce tori Gonfors radio cingente., iugalis Aftitit, atque oculoshebetauitluce fugaces. Stelligeros humeros, Coelum quacumque fatentes Aurea non folito fulgens chlamys induit auro.
Hanc Adamas numerofus obit, non ille fuperbis Pompa grauis fceptris , effofae munera Terrre,
Cui pretium Eoi finxere pericula Ponti,
Sed Superis Adamas tantummodo dignus,8c Aftris. Stat capitiCoeleftis apex, Regnique fatetur Argumentamicans Diadema corufcarecentis . Nec tulit illa iubar, nifi dum dedit ille tueri,
Jmmifitque oculis vires Coeleftibus aquas.
Tum fic, Pelle graues Vxorfidifsimacuras,
Neu magnis fuccumbe malis. Venit ordine certo Bellum ingens Gallis, venit inuariabile Fatum. Linque Dei tentare animos, arcanaque dudum Scrutari Domino latitantia pesStore mitte . Regnum Erebus, Coelo patiente, inuadit, & iras Ipfe Sygifmundus conduplicat impius vitas.
Finis erit lacrymis, profugi cum dextra Nepotis Puniet infidos diuerfaadpraslia Natos.
Multa tibi fuperanda manent, f^cundaq; panas Vifcera funefta; tum fertilitatis habebunt.
Interea vifis Iaetabere fiepius Aftris,
Infpe&oq» Polo Terrarum damna leuabis.
Mecum age, & sthereas flellato in tramite fedis • i ■; .	Cara
205 CLODIADOS
Cara veni, fxuos iam nunc dedifce dolores .
Nec mora, purpureis dextra auxiliance Mariti Profiluit thalamis nitidas in grolla curules.
Vrbis iamque fuper molem, vicinaque fertur Mcnia Sy aeribus, fulgentia nubila lucis hi\\	Inter,Sc ardentes late radiata nitores
Tollitur, & miferum iam lumine defpicit Orbem *
• Me quoque, me Zephy ri, vatem ventate volentem Per fuperas, placidofque Equiti fubftcrnite flatus « Prepetibusluftrata rotis, agilique volatu I Tranfigitur regio prima aeris, illa micantes Tita nis radios, quos Terra rcuerberat ardens;
Excipit,atque nouos prohibet fuper aethera curfus. Hec nunquam conftans, modo frigore preda, geluque, E t modo fole calens, madidifque vaporibus extat, Et nunc temperies, nunc torridus obfidet ardor.
Hac varias gignit faculas ,quasmifit ab imo Humens Terra finu, confeftim accedere Matri Ipfaiubetfragili faciles vanefeere flammas»
Si tamen ardentesTellus calefačta vapores Miferit in fuperas ardenti tramite parces,
Aeris extemplo fub Regna fecunda penetrant. «
Tum nubes, pluuiafque mouent, globulofque niuales Praecipitant, coguntque Alpes latitare pruinis.
Poft hac Sole datum Thaumantias exerit Arcum, Pulchra licèt facies, fubflantia nulla, figuram Datquc fuperheies, Elementorumque colores;
Hinc gemina quandoque faces, quas Caftora prifei, Pollucemque ferunt, gemini funalis ad inftar,’
Vna
JiiJI
r < J
■Ji ^
-,^TV
LIBER OCTAVVS 207
Vna fed interdum rutiiat,qua nempe fecunda Deficiente fubic, fic fabula furgit, Amorque Muneribus felix Diuum , alternoque recurfu.
Tu quoque terribiles fuccendisinrethere flammas Nauifragi^Phrygiae crudelis adultera Nautis.
Tum fummis malis, trepidantum & vertici inhaerens zEolidum ventura canis certamina fratrum .
Cur inquam iEolidum, vanum ficarceris antrum Stare rear, nefcit Terram fremebunda propago. Immò vapor quoties fuprema in margine fedit Torpentis regionis,, abit., refugoque volatu Labentem impellit vapor alter, & horrida mifcet Praelia concurrens, par hunc, par impulit illum Impetus, atque pari rabie tranfverfafrementes Incubuere folo, pclagoque dedere tumultus. ,1. Hinc Oriens mittit furibundum difsitus Eurum,
Fundit & Occafus Zephyrum, mediumque flagrantis
Auftrum Solis iter calidum, feptemque Triones Debacchanti Aquilone tument, tum nomina ventis Addit quifque fuis , Naturaque iungitur illis. Longum efferre Patrum fobolem, & de flamine flamen Exortum, nos Aflra vocant, proue&aque Phaebe.
En tibi perpetuis concreta rigoribus aer Oflia proponit, quae Terrae vbi contigit silus Aridus, obie&is, circumpofitifque cohaerent Nubibus ; hoftilem fugit ille, atque refluat ardens Deferuifle plagam, motufqueincenditur ardor.
Hinc tonitru, fulgurqua micans, & fulminis ignes.
Tertia profequitur, vicinaque limina flammae
At-

208	CLODIADOS "
Attingit regio ^ quam nunc agitamus euntes.
Huc fi maiori peruencrit incita nifu
Arida Teliuris foboles, generatur, & ardet
Crinitus Cdi furor, 5c minitata ruinas
Lumina , Dumque ca commemorat (mirabile dittu! )
Paucos ante dies, qui prompfcrat ora Comete
Suefsionum rutilo feriebat acumine muros.
Languit edomitus venientibus ille fauillis,
Et puduit pugnare rotte melioris in ignes.
Tunc ita Sponfus ait, Cerne has Clothilda Tonantis lultas cerne mmas, haec, quam rulgerc tuemur Vitoris fera lingua Polieffc, Prseteruolat Axis Eeruidus interea, furiasque redintegrat Ati rum. Ingemuit nimijs multum Regina ruinis Auerfata rogos in Patria Regna flagrantes.
Ignis ita in fedem euadunt, quam fulgor, & ardor, Materia celiarne,fugit, ni lumina Solis Impediat, Lunaeque faces, quae proxima fulget, Neu, no&ifvevices tollat, lucifve fugaces Continuet radios, alternalque occupet vmbras. Snfamulas Di&inna rotas, currufque fupinos Iubftemit gaudens, calcandaque cornua fubdit
Inuifum Odry fijs, Gèticifquc ferocibus omen. *
Ifta maris fluxus regit, aeternofque refluxus.
Hanc Domina Hollandus,Flanderq; Sc Danus amico Vertice miratur, medijsqueSilandiaCampis,
Tu quoque dileóì; as obferuans fydere Terras Teutates, pompae cumulas adeuntis honores.
Verùm Agamemnoniae claro te Vertice Turres,
Te
n
LIBER NONVS.	209
Te Memphis, Flandriq;iterum, fimul Anglica/pečtant Climmata, & ò tanto minor vna Lutetia Coelo 1 Infuper & toto regnas Cillenie Nereo.
Calìa Venus nitidi demittit lumina vultus,
Auratum & fundit nimbum officiofa comarum. Aultriacis deuexa plagis, clarxq; Vienna»,
Heluetii^q;fuper dominans, Arabo, atq;Polono. Phebus inexhauftx fit prodigus undiq; lucis,
Seq; globos cogit rutilos fulgore fateri.
Is penitus toti difpenfat gaudia Mundo.
Quod fi Lucifero non intrat in omnia curru,
Cuncta tamen facili latè virtute penetrat.
Horrida feralis radiorum fpicula Mauors
1	.1	1 .
Mitigat, ac Regum calcari grefsibus ambit.
Hunc fimul Infubres, hunc barbara Gothia nouit, Getulaeq;plagx , atq;Italxpars maxima Gentis.
Qui ventos, & bella ciet, quem dira fequuntur Corda Virum, rapidiq; tonant cui nubibus ignes.
Tu quoq; maiorem dilatans Regna per Axem Excipis egregias prona ceruice Quadrigas Iuppiter, ò pluuium( ficfama) elapfeper aurum. Perpetuo folaris humum tu blande fereno:
Tu magnum Babilona vides, & Perfica luftras M^nia, Pannonios, pariterq; inuifis Iberos.
At gelida feruat, glaciemq;, gelucp tatuila,
Etfpatijs, genioqs loci fua pignora vincit Leucadius , Styriamq,-videt, Bauarofq,-Dahalquc, Saxonas, & Dacos. Veneratur Zona niualis Te falcate Senex. En aurea firmamenti
Dd
Lumina
2io	CLODIADOS
i Lumina, in immenfos aciem defigo nitores, Dum licet, hac magni tenet aetheris alta fupellex Atria . Signiferi biffena repagula cerno,
Quem (ecat Aquator pariter, pariterq; fecatur Dimidius, mediumq;Echlyptica linea primum Diuiditin longum reiStè producta , bis octo ./Eque difpertita gradus, cum/urgit in annum Flammiuomus primo Titan Oriente recentem. Nec placuit notum, qua lačtea femita Olympi Semideis fubitrauit iter, iuuat ire per amplas Signorum facies, cupidoq; accedere vifu.
Ergo Phryxqus locupletia cornua vebtor Explicat, ingratas & dedignatus habenas Subdit adoratis flammantia vellera bigis,
Atque expandit in Orbe comas, quas aurea late Regalis currus rota conterat. Exerit ardens Septeno igne caput Taurus, Superifq; iugatas Offert Pleiadas, Merope fed lumina celas Mortali pudibunda Viro. Quin cede, fuperbum Replebit Clothilda locum, reliquifq; feretur Clarior & focijs, meliori nupta marito.
Si tamen Eledtra lacrimas àfunereTroia,
Atque oculos miferanda tegis, da iuftius aptam Clothilda; fedem Regni fera fata gementi. Rurfus ad alternos, meliufq, reducitur ortus In Geminis fido latus cum Caffore Pollux,
Olim Sequanicis nequicquam adamabile /ydus Regibus. Hos fequitur Lernae lucidus Hydra Defenfor, tropicaq; rotas procedere Phebi
Impedit
LIBER NONVS.	2„
Impedit ardentes, meta . Caudam inde fuperbam Fledit ad obfequium, dum tergora verbere feto Conterit, herculea: quondam horridus.dEmulusira;. Virgo pone fubit Terras exofa nocentes Iamdudum, quam Libra tenet, nodemq; diemq; Imperat ire pares . Liuentia terga veneno Scorpius expoliat ; Simul arma nocentia ponit Ad f^uasreditura manus, vbifugerit Axis,
Arcitenens . Capricornus agit crudelia torpens Frigora, fed miti fpargit modo fydcrc brumam.
Hinc fundit parcas, fed fundit , Aquarius vndas,
Et curfus, lufufq; docet. Coelette per aequor Subfultant Pifces, dulcefq; imitantur amores ?
Tum duplices Ardo, tum lucidus Anguis, & haerens Ardophylax plauftrisfe ad regia plauftra refundunt. Ambitiofo Ariadna volat rutilantia curfu Tempora, deuotacircumredimire corona.
Nec procul Alcides, Hebroq;immilla dolenti Threycij Alcidem fequitur chelys aurea Vatis,
Lxdaei vincit quam Leno canorus amoris.
Hinc vagus innumeris micat vndiq; circulus Aftris, Circulus incautae pulcherrima pqna mamillae.
Scilicet & iuftae Creiti a premia mentis,
Tu fortunata recipis cum Coniuge Cepheu.
Hinc Auriga facros loris venerantibus Orbes Sufpicit, «Se longè veltigia pronus adorat.
Tum pius Andromedes Perfeus feruata iugalis Ora tenet, caput inde tuum teterrima Gorgon.
Dein fuper impoliti vedor fìdilsime V atis
Dd 2	' Pegale
iJV-—.
V' ,Vu
2i2	CLODIADOS
Pegafe C^leftes inter numeraris honores ,
Te Delphin fociat, fociatq; volatile telum.
Inde miniftra Iouis facrum caput aethera contra,
Explicat , Anguitenens parat huic fera bella -, Trigonum Stare loco medium tamen imperat. Altera Celi Nimbofum regio ftellantis Oriona profert.
Enitet ingenti metuendum corpore Cete.
Nilus Coelicolum Campos pretiofus inundat Diluuio radiorum amplo, dum prodigus ambit Argento nitidae veftigia lambere lymphae.
Auftri grande latus , Procyonq; Lepufq, corufcat, Igniuomofq; graui compefcens ore latratus Icari) folita ira Canis, nempe ora venenum Deferitomne, furit rabies haud vlla per auras.
Tu pariter medijs vocalis Cymba periclis Cholchiacae, teftis rutilas Pagafea rapina;.
Mox Larilfai praeclarus Achillis Alumnus Emicat, hunc aptè /ubit Hoftia, & Ara receptat Dulce Polo munus. Craterem cernimus, Hydramq;, Et Coruum irati monumenta nitentia Phoebi.
Sydereo Notius poftremus in ordine Pifcis.
Excipit ingentes chriftallinus Orbis Amantes,
Nec mora, & in primum tranfcendunt mobile Coelum. Hoc miferis alimenta parat mortalibus, omnes Secum ritè trahit fphaeras, longeq; remotum Prae reliquis, fupra reliquos humana gubernat ; Procedunt currus, & dilsilientibus vmbris Ingrediuntur. Eunt immania flumina lucis ; Clothildamq; beant. Quis regificos comitatus,
Quis
21$
30 ,b^
LIBER NONVS.
Quis canat sthereis vndantia ferica gemmis?
.Non opis cfl noftrs, licet Axe emiflus ab alto Aliger sternis daret ora tonantia linguis.
Talia defpiciens prsteruolat, sthera currus,
Et fummo Empyres confiflitin squorefedis.
Deniq; felices lscifsima copia Campos Pofsidet , atq; domos circumfpicit ore beatas.
At procul ò longo quantum procul interuallo 1 Spirituum feries nulli numerabilis ordo Exurgunt, vifo per fecula flantia gaudent Numine, & obtutus propior quicumq; tueri Iamdudum meruit, maiori luce beatur.
Hsfitat, adq; noui fpečlacuia dulcia mundi Attonitas Clothilda acies in Coniuge figit.
Tumficorfaloqui, Pandas, precor, optimòDuclor, Infolits portenta plags, me de ferit ecce Vifus hebes, dubio iam lumina lumine cerno.
Cur non squa manent felicem gaudia Gentem ?
Cur fedet illa fuper, vel cur minor illa priori ?
Tunc is comprefls fic foluit vincula mentis.
Quo magis accedunt sterno turba nitori,
Hoc magis illuflres ditantur lumine mentes. .
Prsmia nam meritis veniunt squalia, iuflo Empta labore quies. Sedet vno in Numine Virtus, Vnica laus, vnum fe fe partitur in omnes.
Namq;voluptates, tanto fed Principe dignas, Mutuo, insquali licèt, incenfurus Amore,
Has fibi quondam acies, quas confpicis ipfa, creauit Non quoties regionis auet loca adire remots
; i \	Indiget
3,sz
3

214	CLODIADOS
Indiget auxilio, rapidifq; rapacior Aftris Nullas ferre moras nouit, nec difcere quicquam Pr,umilio (emione folet , nulloq, grauatur Pondere membrorum Soboles nitidifsima Celi.
Tedia nefeit agens , rapidofq; per alta volatus Explicat, ala licet defit, penetranfq; recelsus Immites Erebi nunquam iubar effugit ingens.
Non gemmae, non palla tegunt , fed inutile quicquid Externum, tamen illa capit, mandata Tonantis Ex equi tur quoties, hominefq; affatur, ibique Aligerum populisfpeciesiuuenilis obumbrat.
Ecquis ad has flammas lumen mortale teneret Scilicet immotum ? non vlla proportio degit Coelum inter, fedumq;Solum . Vel ab Orbe creato Quifq;fuum nouit numerum, licet ordonouenus Segreget vnanimes. Prior Angelus, ardua vita:
Cui data cura tua, paridiq;infedefequentes Innumeri Comites, qui corpora fingula rerum,
Quas creat ante Deus, Fačtore iubente, tuentur :
Aft Archangelicos, quibus ire redire per auras Iuffum, cerneChoros, himyftica Numinis edunt Carmina, & ignotos ad lublunaria nutus Pectora difponunt, ex his ftetit ante MARIAM Legatus quondam, VERBOq; humana redemit. Continuò exurgens Virtutum hos fufeipit ordo,
Qua modico quandoq; homines fplendore ferenant.
Ha tibi fuftìcient per longa pericula vires Cara laboranti, donec fecura quiefcas.
Pone Poteftates hoftilia fape Barathri
Armi
LIBER NONVS.	2IS
Arma reprelfuras, ne, dum furibunda nocendi Iramouet, noceant, raptofue in Tartara trudant. Principibus locus inde venit, quosfedula Terne Cura petit, Regumq, manus, peregrina receptant Corda, vagofque Viros, & rurfus ad Altra reducunt .■ Pugnaces modo cerne Acies, quas perfidus olim Lucifer armatas exhorruit enfè furoris Diuini. Meruere fuo , meruere labore Grande quidem nomen Dominatus. Subdita nulli, Nulli vičla Cohors trepidos odiffe timores Pne monet, ò miferis folati a maxima Terris!
Mirare inde Thronos qua maieftate locatos,
Et decreta Patris feruantes mente fuperni,
Vimq; refundentes in fceptra minora beatam.
Altra fed aerium praterlucentia corpus Non interruptis imitantur curfibus arvi.
Haudfecus ac triquetrum fundit trans lucida vitrum Ora coloratas vario curuamine formas,
Nonq; fuo clarum fuper induit aethera vultu.
Hofce praeit maius lumen, Cherubineus ordo,
Sole magis fpeciofus, obit dum nobile munus, Transfundit, fuadetqfiubar fublime tueri.
Longe prima tenent ardenti fronte Seraphin, Obrepuntq; Deo, focijs pretiofa remittunt,
Euibrantq; fmu concepta incendia turmis,
Hi norant artes, fummiquibus ignis amoris Excipitur, reliquolq; animant Charitatis ad ignes. ^ Nec parit inuidiam, quòd fe confeffa minorem Cetera fuccedat feries, externa triumphis
Addit
21 <5	CLODIADOS
Addit qui/que fuis, alienaq; gaudia milcet.
Sed reliquos penitus radiorum confita Ponto
Praecedit Superos minor V no N VMINE VIRGO.
En quales fublata tenent mortalia fcdes.
Proh felix errore fuo > felicia Gentis
Crimina, tanta quibus properauit ab AxePiatrix,
Qux luit aeternas tam fida miniftra Salutis.
Hic illaeffc, hxcdulcis humus pillata creatis Omnibus, hxc populo Pedet vfq;parata fideli.
Huic Deus ingentis vel ad incunabula Colini Prxfixit purosqueifcumqià fordibus ortus.
Nulla dedit maculas tcrreffris origo, Poloq,-Lapfa venit meritam venerabile pondus ad Annam. Hei mihi Terrigena poterunt lacry inabile mentes ConcepilTe nefas, tenebrifq,. addicere Solem. Exoriere aliquis magna de ftirpe Nepotum,
Qui Summum pofces Cecilia munera Patrem, Nulla & Chriftiadas conceptam labe docebis.
Hoc meritis LVDOVICE tuis, hoc adde tropheis, Adde illibatum Diui Dominantis honorem.
Sic ait, & rutilis euadit in ardua bigis.
Rex ibi Regnan tum fuper omnia vifa refulget Maximus, itcrnus,(ibinempefnnillimus Vni, Atq>immenfa facrum caput undique circuit Iris: Sedes inde Senes tum quattuor , atqs vigenos Exponunt, habitu fiat circumamičta niuali Turba, genuque cadens veneratur prona fedentem. Quinfua(nam claro Diademata vertice geflat) Quin fua fupremo mittit Diademata Regi.
/
LIBER NONVS.	2,7
Hax Clothilda videt luperorum munere fimčfa; Quamlibet exuuijs circum obfita vilibus Orbis,
Sic Deus ipfe dare , & potuit fic illa mereri.
Tum trepidante diu prolixa filentia rupit Voce, Viroqs Poli miracula magna canenti Labra , oculofq; tulit, QVID tanti ad lumina Regis Audemus Reses temeraria turba vocari?
O	i
P^nitet immerito capite admififlè Coronam,
Penitet, & fummi decus affedafle Tonantis.
Olli Clodoueus s Non fic fubeunda fuperni luffa Ducis, fudore Polos, ipfumq;meremur.
Sufpicis in quantos stas veneranda decores Surgat ? habe caufas, quas nofcere Gallia nuper Nefcijt, infandis ideo cumulata periclis.
Canos fceptia decent nifi corpore, niente receptos Queis Nati camere truces, Patriamq; malorum Congerie obruerunt ; nos in Profcsnia Terne IreiubetNumen, perfonaque fingitur illi Gratior, accepto fic ille fruatur aratro,
Sufceptoq;fimul Diademate gaudeat alter,
Non tamen oblitus cur nobile pondus, & unde Fluxerit . Albenti praecingunt pe&ora palla,
Quippe pudicitiae feruant in peótore leges.
Aft m confpe&u, viden, effulgere Theatri Ingentem pelagum ? Luftralia flumina fignat.
Haec quoqj Remigius fatali voce canebat,
Lauit vbi dijs viéfrida colla fluentis.
Qux Septena faces medio facit aurea lampas iEquore , funt miferis data munera gentibus alto
E e Numi-

s

218	CLODIADOS
Numinis illapfu . Qui fulgor Iafpidis exic Ore, & Sardonychi (viden hos habet ore colores) Lumina confirmat, Charitatis & ingerit ignes. Dixerat, & diuum veneratus fronte Tribunal Anteexpe&atum comprefla vocequieuit.
Tum folio propiora vident Animalia celfo Quattuor -, his oculi toto de corpore lucent Innumeri, certo femper fulgore micantes.
Ardua magnanimi primum tenet ora Leonis,
Et vituli (eruat, faciemq; artufq; fecundum.
.Tertia frons hominem prefert, Aquilamq;volantem Afpečtus poliremus habet . Tum perfonat alis Quodque nitens fonis, facro & ferit aera plaufu.
Talia dum fpedfat, vafta caligine lucis Cernere vifa fibi feptum Clothilda Tonantem.
Ergo ita Voce pium compellat blanda fodalem.
Quin age, nam dubiam dudum mihi maxima mentem Prodigia exagitant, certe maiora notatis.
Cur veniunt triplices Vno de nomine forma,
Trinus & interdum, fed mox mihi cernitur Vnus. Qucnam ita difcordes numeros Concordia iungit, Quaeue repugnantes ? Sed dum loquor, undefauilke,
' 'J Vnde mihi immenlum confundit lumina fulgur ? Obruor,ahfuccurreComes. Celiqjfupernum Orepauimentum trepidopepuliflet, amicas Ni daret ille manus, fidifq; includeret vinis.
Tunc ait , Immenfos tentarti cara receflus,
Pena fecuta nefas, modiciq> fub aggere fontis Audentem vafti comprendere flumina Ponti
Me-


LIBER NONVS.	Zlp
Merferat aequor aquis. Fruftra moliris inertes Ire fuper vires, mentiq; extendere curfus.
Me licèt eterna iam denique luce potitum Dedecet, & nequeo cupiens expromere tantos Humano fermone adytus, mens fola penetrat,
Si iubeat Numen , tanti fulgoris honores.
Siqj tibi interea femel inlpe&are liceret Quidquid Ego intueor , nunquam mi fera bilis elles, Inde fed inciperent non interitura beata:
Gaudia . Quo fragili datur ire per ardua lingua?, Succedam facilis, defideriumq; leuabo.
Indifcretam etenim Triadem tenet Vniofelix, FeliciqueTriasdifcretaefl: rurfus in Vno.
Centrum indiuifum ternis aequaliter haerens Linea terna tenet, fpherqq; extrema Trigonum, Nefcia confinis quacumq; attingit, & implet j Sed tamen ad fphaeram ìacet anguftifsimus Orbis.
Et Sphera ( ò nulli miracula nota 1 ) Trigonum Colligit immenfum, quin &requiefcit in illo.
Nomina Patris habet primus, generatq; fecundum Non Patrem ipfe Deus . Deus ordine nominis alter Sit Natus, fpiretq; licet( dubitarenefaftum )
Eft fterilis. Facunda fubit fed munera femper Tertius aequus ijs, Amor igneus, ignis Amoris, Spiratufq; beat. Peragit tamen omnia Solus,
Solus habet Comites, nec multiplicatur, &Vnus Reftat adhuc, Plurefq; facit non fabilis V"nus.
Filius exoritur de Patre, ab utrbque redundat,
Et fpiratur Amor. Non funt fibi caufa vicifsim
E e 2 Caula
2 20
CLODIADOS
Caufa tamen rerum , & primordia , ceptaq; nunquam Verum eadem femper, nec temporis ordine claufa. Omnipotentis a defle Genitoris forma, nitetque Filius, alta facit meritum Sapientia nomen.
Fulgurat hic Bonitatis Amor. Quis vidit eodem Aggere cinčlafimul, flumen, riuumqdacumq;
Non confufa tamen ? Vel eadem condita concha,
Et diftindea tamen ? Solum miracula Numen Tanta decet, cuius digitoleue pondus adhaeret Orbis, fed mortale putat fera pondera crimen.
Hoc te afflixit humi nonenarrabile Verbum,
Vilibus exuuijs circumdedit, atque coačfum Naturas adhibere duas, humanafupremo Commifcere Deo docuit. Non inde creatus,
Etfi fa&ushomoes, Celiq;, Solique Creator. Illarecenfebat, cum ceufpedacula rurfus Sufpiceret, letam fenfit ftupuifle iugalem.
Et petiturus erat, nifi munere Numinis alto Infolitum patuifle iubar nouiflet ouanti.
Iridis in medio, mentes qux luce beatas Laetificat, vario cumulantur in Agmine Gentes,
Nec tamen inde locum varium fibi vindicat agmen : Tum pariter multa redimitos Daphnide crines, Innumeroq; ftupet Diademata crefcere crini.
Has inter reliquis, formaq;, & vertice praedant Multiplices, clariq; Duces, queis lilia pallas Aurea condecorant. Tum fic pia gaudia fatus Firmat, Ab aterno iam Numinis edita nutu Corpora mortales quondam ventura fub auras,
Con-
LIBER NONVS.
ConTpicis , &noftros datur obferuare Nepotes,
Summi nempè Dei quos cura benigna parauit.
Hos incompofitum nutu quatiente priuTquam Frangeret ille Chaos, Terrifq, imponeret Altra, Imperturbata latitantes mente recepit.
Trans ami, Solihq; vices, trans fecula, &omne Rerum principium, noftras trans denique mentes.
En igitur cunčtos magno qui pectore Reges Praecedunt, Iatèque patent, ea noftra Propago.
En.qui noftra fibi feiungent fceptra , fed aequo Federe, Sc infidos Takem pietate Parentes Euincent, Charibertus is eft, nexifque lacertis Chilperice Tubis, ambo iam luce potiti.
Vnanimes Fratres 1 meriti regnare quod omni Edipodionios pelletis ab Orbe furores.
Te tamen ingenti qui Reges ordine ducis,
Grandis agitrabies, Dirc^aq;crimina vincis,
Pečfcus quando vagum deličta Sabellica turpant. Clotharius Patruo Tceptrum Teruante Tecundum Nomen, 8c Omen habet, fed decedente recedit Sors illo, miferumq; facit. Dagobertus habenas Inde capit Regni, Caliberto Aquitana tenente Interea . Subit hunc pariter mea nomina geltans Clodoueus, Natiq; trucis Clotharius alter.
Mitior hic, TedprorTusiners. Cum Coniuge lethum Immerita Chilpericus crudele Tubibit.
Subdita id aufa manus. Monachi velamina ponit En Theodoricus Sceptrifelicior ha;res.
Alt hunc Clodoueus, quem Childebcrtus, &iftum
Sub-
2 22
CLODIADOS
Subfequitur Dagobertus , huic venit ordine Quintus MoxChilpericus, Thedoricumq; relinquit ,
Dum Patrijs animam iam reddere cogitur Aftris. Chilpericus adefl: alius, cuiGalla Pipinus Sceptra ferox cara cum libertate reuellet.
Sic humana volant , tenet inuariabilis Orbem Ordo, quaeqjpriusfugitiuo abiere volatu,
Iam primis refluo praecedunt vitima cur/u.
Olim aurum rapido primordia duxerat a;uo,
Quod fubit argentum, mox aes, & flebile ferrum Edidit , at rehigo ruit in meliora relapfu.
Merroueis is finis erit, Carolingia pofthac Quos fequitur feries, & fortis in arma Pipinus. Nunquam animos Summus tantos Deus ore minori Condidit, aut paruc molimina talia dextrae.
Hic ingens Bellator erit, Fidciqj per Orbem Par mihi vulgabit Celeftia iura. Rauennae Sceptra dabit Patri, cui fceptra vicaria Celti m Contulit. Elapfa at longè luper omnia Magnus Accelerat, noftrofq;praeit generofus honores Carolus . Is vires, & grandia nomina mutati! Imperiumq; in Regna trahit, bis, terq; rebelles Saxonas minctus, Defideriumqj domabit.
Hunc Saracena Lues vario iugulatafub Axe Pugnantem metuet. Summi fed iufla Tonantis Felicem penitus ( quid humi tale ? ) elle vetabunt ; Scilicet immanis longùm monumenta ruin«e Gentibus expones feralia Roncisualle.
Tu fortes in bella Viros, quos edidit stas.
Nulla
• LIBER NONVS.	223
Nulla prius, {celerata premes, excelfaperofia Grande nefas Populis oflentatura futuris,
Sed dabis infignes dabis illicò perfida poenas Gens, perq; innumeros proftraberis obruta Campos. Hic legit Imperio Ludouicum, & Nobile Nomen Iam Populos proferre docet. Licèt ifte fuperbis Prxfignis titulis regales undicj; faftos Impleat, hoc laudis celfà ornamenta meretur,
Quod Ludouicus erit. Quem Carolus excipit alter, Et cui poffc Carolum facro de nomine laudem Eripuere Duces ambo , Carolumq; fubibunt Nomine tres in Regna pares, quibus additur Eudus. Quartus Io Ludouicus adeft. Trans ifte marini Cognomenta feret, quod trans mare prolui mittet. Inde Ducem i efèi es Lothanngia proxima primum Hinc noflrum reddens melioripečtore Natum Clotharius bello Lotharis datafceptrarefumet, Ottonemq;procul pellet. Confumpteveneno Infelix Ludouice cadis, Lethumque propinat Vxoris male fida manus, nec parcere tantis Nominibus vefana poteft. Proh nefcia rerum Summa vigere diu 1 Carolingia cedite iura,	*
Haud vitra regnare datur : fpeciofior Orbem Ex pečtat Dominus, reuolutaq; penfa fororum Argentum reuehunt. Tuq;ò qui prime Capettis Prxcipis ingentis preludia maxima Famx,
Hugo abrumpe moras, & candida tempora profer. Tu Roberte licèt pietate verendus, & annis, Infortunatum fundes fob fydera nomen.
Ah
224	CLODIADOS
Ah mifer, Henricum Regno dabis . Ifte Philippum Qui diurna facris monumenta repofcere turmis,
Adq; Paleftinos conabitur ire triumphos. '
Tuquoqjprimaeuosinter mea Regna furores, Anglicaq;induces, Lodouice, cruenta fouebis Crudelis populorum odia, at tua crimina magno Intueor delenda Duci . Tibi Iunior ipfo Nomine fublimis, propior fubit, ille Virorum Pectora reftituet Fidei titubantia , dium Pronus adorabit deuota fronte fepulchrum.
Tu quoq; Teutonicis ditatum infignibus Orbem Extolles . Redit alter Io, redit ecce Philippus IelFjos populos ad dogmata facra rebelles Pulfurus Regnis . Crefcent, hoc aufpice, creicene Menia noftra Polo, cui menq; aequabitur Aftris.
Inferet armatis Saladino bella maniplis, Communemqj premet varijs incurfibus hoftem. Oótauus, Ludouice, venis, qui protinus Ariglis Santonas eripies, AIbigenfefq;fubačfos Fortis ab inuafo procul Auenione fugabis.
Nomine par illi, maior pietate fequetur Nonus, 6c ad Sedes rediturus, pefte, beatas, Conficiente, dabit regalia germina Coelo.
Robertum Claramonti, Regnoq; Philippum Inftituet Dominum, ex his Claramontia Proles,
Atq, oritur Borbona, feros domitura Tyrannos. Fortunata Domus, cui contigit alta tenere Sceptra, quibus nullum certe mirabimur aequum :
Te quoque vicino contingent fanguine Magni,
Van-
LIBER NONVS.	225
Vandomiq;Duces, Monpenfieriq;, Nauarr^q.
Et Sobolesfacro decorata agnomine Pauli,
Marciaq;, &Surion, praefulgida Sydera Soli Semperfida luo, femperq;auctura nitorem Ocyus effufo per vulnera honora cruore.
Tertius ergo fubit tanta de Gente Philippus Cui dabit Audacis ( miranda filentiaPhebis!)
Nomina Trinacrius, mox cedere Regna coaóto Parthenopes Dominante, facrafq;Rebellio laudes Dira profanabit . Formoli laude Philippus Alter adeft tumidus, verum hanc moderatur ouantem Sors mala dementis populi, quem externa fouebit Ambitio, tacitas Regno molita ruinas.
Huic Vtinus Ludouicus obit, quem Pofthuma proles Subfequitur celeri poft Patrem perdita fato.
Marcius ergo Comes Rex de Tutore Philippus Dicitur . Aft huius duplices poft fata coronas Carolus enumerat, quem Gallia, quemq; Nauarra Sufpexit venerata Ducem . Sextufq; Philippus Dat fafces in fceptra pares, belloq.cruentat Regna Britanna graui. Primus dein fceptra Ioan nes Sufcipit, Aftrigerofq; EquitesEmblemate fignat ( iugatas REGIBVS ASTRA VIAM MONSTANT. Aduincla Heu dabit ille manus. Captiui Regis honore Anglia fat felix , quem bello virceat ante Vincit amore iterum, laudataq;vincula frangit.
Quintus iam Carolus. Sextus modo cernitur. Eheu. Tempora proh quantis Regnum lacry mabile bellis.
Saeua prement I Tum ferua manus regalibus ibit
F f Vul-
i *,
Aj. - $ f -AV« '*» y- VS;
. *7/7/ jLj,

226	CLODIADOS
Vulneribus tumefačta, cadet qui fanguine primus Continget Regem , rabies Burgundia mrfus Funera molitur , fed mox feralia iuftus Funera Regnator paribus quoq; c^dibus vltus;
Septimus Imperio Carolus, licet vndiq; diris Ferueat obfdlum furijs, extollitur, enfe Suflentat fafces in Sceptra Britanna ruentes.
Huic pius è tacitis Deus eruet arma Sepulchris; Vltricefque manus in debita bella vocabit.
Iamq, adeo, Coniux, fulgore verenda decoro Virginis ora vide . Caroli pulcherrima Ixuum Suftinet ecce latus, nec iam nifi reddita Olympo Infignis pietas humana per ora feretur.
Et meruit tanto confundier agmine Regum Femina, qua: dubium minitanti vertice Regnum Reftituet, tutumq;dabit. Succedis ad auras,
Et fpernis Ludouice Patrem, conaberis huius Bella praeire fedens, laudemq3 referre per artes.
Tu Michaeli confcnbes pečtora gratus C^licolis, fi non Patri, qua: lemmate cinges,
IMMENSI TREMOR OCEANI. Sic nominis omnes
Delebis maculas decus immortale repofcens,
Sed lethi pauidus, fèniorq;, malifq; fubačtus Belligero folium Carolo, Rexoptime, linquis.
BifTenum capit inde locum Ludouicus, & ingens Bellum agit affufls per Regna Hifpanica turmis.
At nondum venit illa dies, qute Galla troph<ps Signagrauet, Mundiq;meispermittathabenas.
Vis Angolemi Sortem, Primiq;ferenam
Fran.
LIBER NONVS. 227
Francifci frontem , fafcefq; videre receptos;
Cerne Vimm pofitis connubia laeta catenis Defignantem hilari cultu . Venit ardua Regi Gloria de vinclis , certe minus egerat, hoftis Ni tanti capduuserat. Sed pone fecundum Henricumintueor, deie&oinpe&ora vultu,
Non expellat« pallentem funere mortis.
Heu miferanda dies, quae ludicra bella ferentem iEquoris in medioprofternet cufpide Regemi At breuis Imperij decoratur forte fecundus Francifeus, felix properati munere fati.
Humano non triftefcelus tamen ore videbit.
Vis etiam Cardum Genitrici Regna dicantem Vlfere ? an Hernicum, cuius temerata cruore Perfida femiuiri Clementis dextra madebit !
Et quamquam ipfe graui conuerfus turbine mucro Infando referet modicas de crimine penas.
Nil tamenaffequitur citrafolamina lethi Pneterquam rabidum fibi praemifilfe latronem.
Ah mifer, hoc equidem licuo de funere faltem Abfolui meruit, facras quod lege Phalanges Etherea inftituet, Regum celeberrima Regi Agmina, Spirati qu^ nomine Numinis auget.
Nec minus infausto concludes lumina fato,
Tertio, & aerumnis, & compar nomine Quartus.
Tu quoque funeffci narrabere vidima ferri,
Proh dolor 1 ScRhedam grelfus breuis inter, & atrum
F f 2 Tran-
Scilicet egregiam forma, Sc virtute Mariam Linquet vbi rabida laniandam c^de Bolenae
228	CLODIADOS
r' Tranfibit tumulum . Praenuntiat horrida quondam 1 Funera Rex moriens, fuadetq; cauere, fimulq,-' Nominis, inquit, eris, fceptriq;, & funeris haeres.
En tibi Semideum infignem Ciothilda Parentem, Cedo equidem, cefsifle decus parit, ide Pipini Progeniem aequabit, maiorq;per Aftra feretur,
Irte dabit leges populis ingentibus aequas,
Ardua fupremi moderatus iura Senatus.
Tum regalis eo furget donante Poteftas,
Quo fatis cedente Viro dominabitur Orbi.
Rex ingens fačtis, meritufq; vocabula Iurti,
Qui nifi ab innumeris traheret praeconia fartis, Magnus erit,Gallos M AGN A quod PROLE beabit. Laudibus accedet longè fuper omnia vaftis,
Quod fc maiorem mittet fub fydera NATVM. Iamquè Ducem video fpectandum in gurgite lucis, Iamquè magis video . Felicia fecula tantum Seruatura Caput, quibus aurea conditur aetas.
Longa nimis feries, Martis fi gerta recentis Ordine procipuò comprendere carminis optem j Multa tamen referam . Vos ò decedite toto AEquore felices Animae, faciemq; notantes Regnatricem Orbis famulanti cedite greflu :
Talis & Eois tandem dimiffus ab oris Sol nitidum viduo iubar exerit aureus Orbi.
Dum licet Aftra Patris flammas fugitiua lucrantur, Pallentiq-, fugam pafsim teftantur amičfu.
Illum cerne Virum , de quo tibi fepe canebat Remigius, Famacq;animum, vel amore futurae
LIBER NONVS.	22
Implebat gaudens. Quoties tibi maximus, inquit, O Clothilda, tuis rediuiuus ab oCsibus Heros Omnia maiorum in fegefta recolliget vno. Nafcentem athereis hunc Virgo Deipara cunis Excipiet, munufq*fuum iucundafouebit.
Dextera cuiusouans orientis luminis ades, : Lauaq; tranfcender fuperaquora Ibera aientis.
Ille metu vičtis mifcebit amore fùbaótos,
Et licet in Dominum iamdudum armata potentem Efferet Hydra caput numerofo vertice iurgens, Procumbent vario capita exturbata fub enfe, Procumbent vario fuccifa papaueraCampo.
Si licet humanis Cdeftia iungere iactis,
Non fecus audaces dum furrexere Gigantes In Superos, Celo iam iam contermina moles Prodidit alta Caput, variofqdubente dederunt Ora Tonante modos, Concordia dira furoris Debellata cadit, tum deniq; faffa potentem.
Non huic elifis Tyrinthius anguibus audax Praferat, & fortes fileat vaga Grecia cunas.
Non huic Pelleus veftigia turgida Dučtor Comparet, aufpicijs crefcet melioribus ictas.
Hoc gemini veniente trement bifida oftia Rheni, Vicinufqi fuum trepidabit Belga Gradiuum.
Mille dabit laurus, & mille trophaa fubactum Hannonis pnefigne folum, tum Schaldica dites Sequansc adorabunt dominantis littora fluótus. Edomita cemice cadet, licet illa fuperbum Libertatis amet titulum , Burgundia, penas
Tum

230	CLODIADOS
Tum Childeberti Ludouico foluet adempti.
At miti comprelTa iugo laetabitur »quis Imperijs, O lat noui, volet ipfa domari.
Huius ad exculTas metuendis nutibus haffcas; Horrebunt faciles Hollandica Caftra catenas.
Seruiles his inde manus, quibus antepauentem Gens inimica Deo late tremefecerat Orbem,
Sub te olim LVDO VICE dabunt,tibi /pargere nomen Numinis expulsi per Regna rebellia reftat.
Millia praeteream hic, cunčtonam Principis ačtus Enumerare diù . Queis clarior Arrabo turmis Deferet ad liquidum matura iuuamina Patrem, Odryfiafque neces . Germano à fanguine puros Ecquis Danubium fluótus pepulillè iubebit.
Quid Lotharos, quorum vna dies pelìùmdabit »Ilus Quid Batauos referam, Siculiue trophea Peiori ?
I mpoutas pelago leges, iuilumq. Profundum Poftinterie&ae diuortia maxima Terr»
Ire per ignotas noflra in commercia Campos. Abrumpi Natura gemet facra federa Mundi,
Et mutare Elementa fidem, atmutafle iuuabit.' Tant» molis opus Romana potentia magnum Miretur, Gallislongè le falla minorem Imperijs, Famaequeloco contenta fecundo.
Te quoque Francarum fepe atra vorago Cohortuni Nomina magnanimo laudis dabis inclyta Regi Schenkie, inacceffamtu Delertoribus Arcem Pollicitus Fidei, vanis tandem excidis aufis, Indomitamque iugo ceruicem perfide prasbes ;
Heus
ft» y
LIBER NONVS.	2}j
Heus Alifontropolis quanto te fulgure Mauors Diruet , inuičti meritam te Principis iras ?
Quamque fatis fuerat gemini poft tempora Iuftri Obfidione capi, vnius Viatoria menfis Abfoluet, magnique trahet momenta Ducatus.
Ifte triumphales trans dilsita cerula Claflfes Aurore dominatur vbi Trabeata Charybdis,
Mittet, & Odryfia: turbabit cornua Luna-.
His adde infolito Pelagi terrore Tyrannos Perdomitos, iuffofque pati mandata, nec vitra Fidere barbarius immenfa mole Carinis.
Adde quod ingenium veneratus fponte benignum ; Indigeptique atam faciem, Superumq5 fauorem, Regnantem paribus fibi votis Mundus amabit.
At procul en focijs furgentem ad Sydera /pedto Reginam aufpicijs, meruitque accedere tantis Regibus, vt pridemfexumindignata minorem,
Et longe tranfgrefla Viros . De laude MARTE Quidfileam, memoremue prius ! percurrere cunctas Ardor agit, reticere monet breuis hora recurfus. Formam, fummalicètniteat, licèt aemula Cqlo, Magnanimae robur mentis, mirandaque vincit Gloria, qua fragilem fupra micat ardua Gentem. Hanc fibi Francigenae quafi pignora certa quietis Sufpicient* venitecce graues penfare ruinas,
Et noua Sequanico Clothilda agnofcitur Orbi.
Qua Populos virtute reget, dum proteret hoftes Magnus, & excitas varijs regionibus iras Compefcet ? Proh fecla graui fidata pudore!
Chri-

\
232	CLODIÀDOS
Chrifliades inter fàcris conatibus hoftes Inueniet ! Sed & hinc Regi noua femina laudum. Aduerfis Virtus extollitur * auraFauoni Non probat expertum ventofa pericula Nautam : Veh nimium miferis, aufifque lacelTere ferro Gradiuum incauto ! Bellis in Regna vocatis,
Haud pena funefla leui delicta luetis.
Hačtenus Europe miferando Sydera lu£tu PerculitOdryfij ferro violata Tyranni.
Tempore nec licuit modicum folaminis vllo Quaerere, peiori reliquae fub pondere Partes TFquarunt dominos ferali carmine queftus.
At poftquam toti viruit fpes publica Mundo,
Quis furor, ò miferi, fubducere gaudia vcftris Gentibus, inquevna communem odilfe falutem ?
At Matris propius circum vndique fufa tuetur F^lix Turba latus , quam fulgida Pignora adorant Ambitione pia, fccundaque vifcera laudant.
Qui praeit, inceflu Maieflatemque fatetur IS DELPHIN VS erit. Quantum iubar innatat ori I O Decus Imperij, Francorum fumma voluptas, Spes, magnique Patris iam nunc noua gloria falue ; Salue, Scinimmenfos eat aetas nobilis annos. Quandoquidem immatura piae dat funera Matri Atropos, atque manus in flamen obarmat acerbas: Nec iam impune diu fuccifo perfida filo Acquiret plures renuente Sorore labores.
Vindelici Germen fceptri, pulcherrima rerum Quae nitet, atque oculo longèpraeit Aflra micanti,
LIBER NONVS.	233
Spiranfqué aethereos humana fronte decores ;
Regales thalamos generofa Prole beabit.
Spem tantae, feriemque Domus Burgundia primum Excipies, tanto Burgundia nomine furges.
Sed tu,cui geminae iam nunc Vatumque,Ducumque Iucundo laurus certamine crelcere gaudent,
Cui parat Imperium domiti Pater inclytus Orbis, Accelera, & Patrios confurge Imitator ad aulus.
Nam tibi Virtutem, & verum à Genitore laborem Sydera, Fortunamque fimul tribuere fauentem Difcere . Dardanium tam fas tibi vincere Iulum, Quam Pater iEneam longo difcrimine vincit.
Adiunget focium fed ad ampla trophaea Philippum * Fraternofque alia decorabit Daphnide crines,
Quam confanguineo Princeps fudore parabit.
Maiorem haud illo pofl praetereuntia lapiu Saecula grandaeuo totus feret Orbis Amore.
Omnia namq;Vni liceat depofcereFratri,
Et regnare putet LVDO VICO Rege Philippus.
Te vero Aufonij fulgor venerabilis offri Virtutum Bulione nitor, quo fofpite nunquam Saecula prcemilfo de Maecenate querentur,
Mille canent Vates, tantique ad tempora Regis Sublime ornamentum aderis. Tua Purpura Gallis Fafcibus oblequium vel toto ex Orbe parabit.
Viribus accedet tantis celeberrima Regis Gloria Cond^us J qUo Principe Gallia pugnas Mille, tropea fobittotidem , totidemquetriumphos. Egregium bello peftus, mens ardua, magnis
Gg	Co-
234	CLODIADOS
Cognita confili/s, fideique infigne Theatrum.
Quid deteContiecanam, qui praelia folus Multiplici cum gente feres, memorabile Mundo Editus exemplum vel tot trepidare feb enfe PolTevno turmas, atque omnia cedere For i,
Cum rapies medijs vexilla inimica maniplis, Armatafque acies vario certamine fundes ?
Faxo, fulmen eris Franci immortale Tonantis.
Inde Ducum Turrena decus, quoPrasfide femper Sequanicis aderit Confers Vičtoria Caftris.
Proh Virtutis opus 1 cui grandia praemia Regis Conferet os facrum fupremis laudibus augens.
At vafta ex ipfis veniet tibi Fama ruinis Nunquam viète Senex, mediaq; in morte triumphans. Maximus vfque quidem, fed cum moriere verendus Hoftibus in primis. Hac demùmSorte beatus, Quod te Rex moriente gemet, te maeftusadempto Millibus è tantis, damnum, clademque vocabit.
Linquo Duces bellis acres, quofque inferit Aftris Pacifer^ laus alma toge, fed nomine femper Felices Regis, quem fata, Deufquetuetur.
O fortunata; dextro tum Numine fedes!
Quae capita edetis, de queis fatis Orbis haberet Vnum fraenandus. Sed gloria dulcior illis Regia iulfafequi. Reparat fuprema labantis Damna Soli ,& totum compendit Gallia Mundum;
Inferet inde Getis vi&ricia figna remotis,
Nulla triumphatas Tellus immunis abibit Aurorae fpolijs, laetabitur Orbis, & iEther.
Cer-
LIBER NONVS.	2
Cernemus reducem fignis Orientis , ademptas Nuper Idumaso palmas de colle ferentem.
Nos quoque tum gremio recubantes Numinis almo In partem decoris veniemus . Gaudia tempus Tum meliora dabit, cum deuenerabimur Aris Noftros Syderibus lasti accelsiiTe Nepotes.
Iamque fuam rurfus lucem tuus excipit aer Pallentem Sobolis furi;s ; Te cedere ad imas Cara , decet curas, Terramque fubire iacentem.
Sic ait, &filuit, Cclcftiaqueofculalibanv
Extemplo nitidos Animam dimifit in artus.
2$6
■ ‘	—^	'< T - •
» i.	f ' \ ;i(
_I I . I Jj
C L O D I A D O S
LIBER DECIMVS
ARGVME1KTVM%
T *Nftruit fuas Phalanges Clotharius> Iter init, wé-c procul Par ifijsfignafigit. Difponit (èjf fuas Dagobertus ^quos <vbi à pugnam paratos cernit Clothar ius	epotes ideo fecumrap~
tos, frujlra obStante Ciòdomiro , iugulat. H or um fanguine Aiagicum facrum Chramnemm-bet peragere, (g^ df futuris Auernum confulit. Pugnant acies ; Cladem fufeipit Dagobertus, fcdfuperueniens Clodius uiStoriam comparat, (gr Clodomirum fauciat ,pro ejuo dum Clothilda orat, agnofcit Clodium : ls in obfecjnijfidem enfem ad Auiapedesproijcit, (g^1 Clodomirus Ge» nitricem repellens refertur in Cafra.
Agmina per patulos Equitem deducere Campos
Impofuit : diro fremuerunt clalsica cantu,
Tympanaque inuife fregere filentia Pacis.
Ipfa per Odryfios fedem fibi quarere fines Interea celerat, niueifque inuečta Quadrigis Lumina ab intuitu manibus trepidantibus arcet i Ingentefqtie iacit queftus miferanda Tonanti.
Continuò foribus latè diffunditur altis Nondum compofitis acies inftru&a maniplis.
Vix tamen immenfo fpatium vacua arua dederunt ;
Cum ftručtum fuit omne nefas. Commiflfa finiflri
CIÒ-



\ '
LIBER DECIMVS. 237
Clodomire tibi : Dextri data cura Gradiui ;
Qua Pedites feruent, Chramni. Regisimprobe primum,
Et numeras Alarice latus 5 Latus inde fecundum Ordinibus cautus clamat coalere Pipinus.
At medium robur, tantique potentia belli Clotharium fpečtat ; Domini prafentia fortes,
Audacefque facit, diftifque ferocibus omen Pr,cupiunt pugnas. Sceleratam hinc collige mentem Clotharij, populis poftquam dedit arma nefandis Impia, regales probris incedere mores,
Et nomen Genitricis amat, nomenquè Nepotum.
Abfoluunt famulas Natorum barbara mentes Pečtora, perque ream damnantur vifcera Prolem.
Difcurrit celeri populata noualia raptu,
Praeceditque ingens Ieuibus legionibus agmen Clotharius, flammamque ferens, ferrumque gementes Excurfu deuaffcat agros, fednulla furores Placat nex, animum fed nulla ruina fuperbum.
Vna truci pretium prasfixa Luteria menti,
Vna quies federi, fpem fuftinet vna nocentem.
Scilicet infignes Furias, Martemque nefaflum Haud nifi cum domita fibi Matre licere fatetur.
Hac igitur iubet ire Dyces, iubet ire Cohortes, .
Quabreuiusfepandit iter, nullam obfidet Arcem,
Atque interpofitas contemnens prasterit Vrbes.
Iamque Parifiacospulfabat milite fines
Innumero, & muros iam prasuia Fama fubibat	\ % ,« I ^
Verisfalfa canens immixta, & maximaparuis.
Exponis Dagoberte ideo per aperta frementem
Cio.
\ /
238	CLODIADOS
Clothilda lacrymante aciem, cingique recufas Obfidione, facrafque hoftem contingere portas:
Hei mihi qui gemitus populis venientibus inflant, Quas clades Gradiue paras ? immenfa recedit Progenies, hauftufque armis coeuntibus Orbis. Puluere iamque patet duplex exercitus alto Signatus, monftratquediem, quem mefta renarret Pofteritas s longoque gemat Gens Gallica lučtu. Vidit vbi emiifas Genitricis ab Vrbe Phalangas Rex laudaflè diem, negleótas credidit iras,
Et vos confultò regalia pignora dučfcos,
Infantes miferi, proprio facrare furori Deftinat, i nflammat tacitis fera corda Ceraftis Ipfe Sygifmundus, Chramnifque ab imagine fraudes Mutuat. H^c igitur placanda efflagitat, inquit, DonaParens, nefcitne meis pendere fub armis Quicquid adhuc mifere feruat iucundius Orbis ?
At quoniam gladios fpečtat manus, atque cruore Alterno faturandus ager, procumbite letho , Improba progenies, aliena; vi&ima culpae.
Sit crimen iačtare Auiam , quin immò Parentem Clothildam . Caufas fi mortis quaeritis vitra, Clothario caufas fcelus eft pepcrilTe timoris.
Parcere Vulgaris lex imperat, imperat inde Cadere regalis, tollantur de grege Reges,
Sitque aliquid voluilTc Duci. Sic perfurit amens, Arreptumque manu Tebaldum, & multa precantem Per Superos, Matremque piam tranfuerberat i<5tu, jCeruicique rapit iugulum. Minor accipit xtas
LIBER DECIMVS. 2}P
Horrendum hoc munus, fed talia Rege petendum, Quod prior occumbat. Repetiuit lingua verendum Ter quater ab/cedens nomen, falienfque per squor Clothilda pereunte, perit. Tunc ille fecundum Carnificis peragebat opus, cum turbida Coniux Irrumpit lymphata gradu . Cefiere manipli,
Atque dedere viam, fcelerifque perhorruit Author. Non haec Marmaricis lunt vifcera parta Leaenis, Crudelis, tuus ille Nepos, tuus ille, tusque Pignorarara domus iugulas -, Taline nouorum Ingenio fcelerum Regni graue pondus aditur?
Hei mihi per nodem, ( nec me mala larua fefellit )
Hoc potui fpedare nefas, vidi ipfa cruentam,
Et tenui, fed vana manum, Puerolque necabas.
At procul emifius montano è vertice Paftor Horum aderat vindex, & te rapto enle petebat.
Tu cadis, ipfa mihi tranfuerbero vifcera dextra.
Et faciam, fi tot nobis mala deftinet iEther.
Cqperat in Patruum paulùm ille redire, trucemque Condemnare manum, fed cum Paftoris ad aures Peruenitfonitus, minitataquefomnia clades,
Horruit, vt coluber, quem prefsit forte Viator Incautus, fruftraque fuga delida fatetur.
Quin immòvlturo, tum reddidit impius, immò
Pro Pallore cadat. Gladium èrgo reduxerat altum Infurgens, tum Frater adeft, &, Parce, profatur, Parce tuum Germane, precor, libare cruorem,
Et fimul elatum tenuit, prefsitque lacertum :
Perfurit ille magis, Mihineimprobe, clamat, iniquam
Inijcis
24o	CLODIADOS
Inficis ipfe inanum , tandemque à fratre recedis ?
Anne mifèr metuis muliebria iurgia Matris?
Vel meritis veniam fperare recentibus audes?
Te te Ego. Dunque furit Fratris quoque membra retentat Ičtibus incertis, fugit ille, fugaque meretur,
Namqfe Fratre fugit, Vidoris amabile nomen.
Tum ruit, aggeribus ceu fluminis vnda fubadis,
Te Gottarde petens. At non tua fata pauore Degeneri violas ; Virtus retate relida Eminet, & vultum conflans in mortetuetur.
Captiuufque licet, lethoque propinq uus acerbo ;
Non ideo Regem oblitus flat fronte f erena Arduus , atque meret fortis prxfentia vitam.
Quin ait, Ocurro iuflis, bone Patrue, fatis, Quodfcierim fpedaremeiferafuneraFratris,..
Et mortis cefsifle locum . Crudelior cfles,
Erepto Comiti fi me fuperefle iuberes.
Quin age, Carnificis perfoluasnobile munus, Quòpenasmereare magis, quas Clodius vitor Exiget. Hrec fatus non infeia colla furenti Obijcit, & iugulo fpontaneus accipit enfèm.
Ite facri Manes, indiuifique beatis Clarum funeribus, Superis requate fepulchrum Atpoflquam rabidus furialia facra peregit,
Materno penitus iuuat infultare dolori,
Et nudum miferc gladium cum forfice mittit,
Hxc famulo referenda iubens, TVA Pignora amatis Eligere alterutrum Regina Nepotibus optant.
Infelix Clothilda faces auerterc belli
Dum
LIBER DECIMVS. 241
Dum cupis infanas, & nomina mille retentas;
Inuoluis regale genus, dile&aque multum Corpora crudeli pafcunt incendia lapfu.
Sic Pelicanus amans , caudaque, alifque lacelsit;
Quod venans nidi iacit in penetrale repofti,
Exitiale iubar, cupidufque repellere flammas Verbere pennarum, cumulat, quos impetit, ignes, Seque, fuofque rogis incumbere cogit i/felem.
Nec fatis hax : potuit lacrymis illudere Matris CrudelisSoboles, fcelerumquerepofeere plaufum. Colligit haec belli preludia, tale propinqua Vertibulum pugna;, dirique crepulcula Martis.
Ante tamen magici Chramnem iubet ordine Sacri Perluftrare Hecaten , duroque Acheronta ciere Carmine, quàm rabidis permittat iniqua Cateruis Praelia . Nigrantes iam circumduxerat vmbras Nox effufa Polo, cum cantu augere tenebras Incipit ille graues, Erebumque inducere Mundo.
At priùs innumeris peraratum tra&ibus edit Pentacolum, cui formidanda potentia dudum Concefla ert, fonti fignum indubitabile noófi.
Hac quoque cum populis daret arma ferocjbus olim, Ventura Salamon praefixerat omina pugna;.
Infandos dehinc latices, ipfique tremendam Diti proluuiem, Puerorum Icilicet Aris Admifcet calidum gemina de cede cruorem. Serpentum hinc turpes properant in fercula f^tus Telluris, quofeumque parit tot rupibus horrens Medeae luftratus Eryx, quos edidit Othrys,
H h Quo/que
242	CLODIÀDOS
Quofque Promethaeis rupes violata catenis Adfcelus euomuit. Pharetra metuendus, & Arcu Queis Medus, Parthtifque leuis, queis lpicula dites Dira linunt Arabes, Maurique, Scythaeque vagantes. Ignotas Pindus fegetes, immania celfi Culmina Pangaei fatalia germina ducunt, Mortiferamque comam, & virgulta liquentia viru. Radices glomerantur, alit quas Tigris, & Ifter, Quafque per arentes oras Nabathaeus Hjdalpes,
Quas Tartefsiacum languenti flumine Pontum Impellens, nutritB^ds, fontcfque miniftrat.
Infames onerant lances Phlegetontis ab atris Leda Aconita vadis , Acheronteoque cicuta Exaturata lacu, funelta Abfynthia, qua: Styx Lictoribus fbuet, & graueolentia Centaurea I gniferis fpumis, atque irrorata faliua Tartarei Vigilis, Furiarumque artibus auda:
Pix fernet liquefatta Stygis, chalybelque rubentes, Exuftae calces, infincerique cruores,
Et tabum, & fanies marcenti è vulnere fufa ;
Exin terribili permifcuit omnia virga,	•:
Qua Phebes turbare faces, Fratrique tenebras Dicere, & attonitum fuevit frenare Barathrum :
Pallida ter motisrefpexit ad Altra lacertis,
Terfacrum perfudit aquis, totiefque foluta Nexuit, horrendae redimicula feua Tiarae Exoluens rurfus, Furijfquein vota vocatis Orditur ferale nefas. QVI fatua nigrantis Torques Regna Poli, poltquam C^leftibus oris
Exui
LIBER DECIMVS. 243
Exui abes, paterifque tui tormenta furoris.
Si quidfeue potes, tàm viribus adde nefandis,
Quàm fimul obffcupeant, timeantque à luce Sodales Compulfiquondam, quantum Eumenidefquepauelcant Horrefcantque vmbrse fontes. Nifi iulTa fubibis,
Tot poene crudele petant caput, horrida torquet Bruma quot horrifonos imbres, quot decutit alta 'Arbore grando comas, rigidas quot vortice cautes Circumquaque premunt (iuCtus , & littore feruent Quotquot in Euboico . Poenas patiaris eafdem,
Quas meruit ternarie Deum , timor inde nouorum Supplicia exfuperet. Tu denique cedeiubenti,
Nam peiora canam . Scimus quid confcia turbet Tartara, quid populos trahat in fua vota nocentes. Aufugite vmbrarum loca defidiofa filentum,
Et pice ftagnantes, altaque voragine ripas Linquite Vultur edax , infelicemque reuoluens Ore Stygem Bubo , Parrheque, Vlukque gementes. Audiat interea tremcfačta horrore querelas,
Quas park ira furens nitida; domus vtraque lucis.
Qua Garamanthaei luftrat vada ditia Fontis Quaque quieturum iubar aequore mergit Ibero.
Nodturni ftellarum ignes, ardentia Celi Ornamenta, graues aduertite lumine diras,
Et cantus audite . Audi furialia Phebe Vota, & fquallentes refer in mea dióta fauillas.
Audiat aquorea Moderator maximus vnda,
Bifque bipartitum veftro qui numine Mundum Aeri) regitis Reges, quique Aftra mouetis,
Hh 2
Qui-
244	CLODIADOS
Quique vacillantem libratis pondere Terram ;
Si fat dira precor, fi fat polluta voluntas Tartareas monuit fatum depofcere mentem.
Audior. Arrident en Tartara rite iubenti, Accedifque meo Dis illaetabilis ori. lam te , iam cinótum radiantibus illicet armis Intueor . Tu ferua animam ad portenta labantem Clothari, & crimen ne demereare pauore.
Talia dum loquitur, procefferat enfe reducto Dux Erebi, fecumque imas in dira trahebat Tentamenta Manus; facie,, qualem eiTe decebat Inferni Redtoris „ habet poffc terga, Cateruas Armorum fulgore truces, quafi bella fuperbus Exigat ; horrendis tum fic Tentoria dlbtis Impia percufsit, Quid nos àfedibusimis Extrahis3 atquenouis gaudes contundere penis?
Parce precor, parere iuuat. Tu tolle dolores Immeritos, prifcafque fatis fit ferre ruinas.
Annuit ille libens „ & quis certamina tandem Tanta modus pofcat fatorum lege profari Imperat > hinc tales audit cum Principe voces.
Heu magnum fudoris opus ! proh quanta cruoris Flumina per Gallos ibunt populantia Campos!
En apice è fummo domitas Clothilda Phalangas Profpicit 3 atque gemit. Caro Rex maxime fceptrum Sanguine ieruabis, duris exercite fatis.
Quae Natis fauere tuis3 & Regna dederunt.
Cetera fcire Pater, qui nos radiantibus olim Sedibus aeternum iufšit cardile, recufat.
Sic
LIBER DECIMVS.	2
Sic ait,,& veniam, qua Regna dolentia vifat, Expectauit atrox . Dictis elufus ouabat Ambiguis Chramnes, meritafque fubire iubebat Menia Auerna acies. Sceleris fiducia tanta eft.
Sic in Caftra redit Ductor, metamque pudendum Laetatur tetigilTe nefas, nromptxque ruina;
Plauditouans animis. Vario fuper agmina cur/u Incenfusgraditur, multofque vbi temporanouit Laudata Virtute monet, commendat honorem Plerifque armorum, quem praelia prima tuentur. Increpitat viles, & praemia fortibus auget.
Pofcere pania pudet vefanum crimina, iufium Nilnifi grande nefas, facclifque infigne futuris. Denique vicinae, nam tempora criminis inftant, Infiluitfpeculae, dein lumina circumduxit, Praecepitque oculis fcelerum mala gaudia fatus.
O decus Imperij, noftrique potentia fceptri Miles, addìquaefitadies, votifquepetitum Tempus, ab immerito quo proturbare Nepotes Fata parant folio, & iuftis me reddere Regnis.
Si quis forte fuo pugnans occurrat Amico,
Si Confanguineo , grandes a Regibus iras Difcat & in Matrem toties feuire paratus,
Id Regni quoties pofcat decor, alma Piorum lura receiTerunt noftris à fedibus olim,
Cum male praepofuit N atis Regina Nepotes.
At me nulla mouet ( fic C^lum incepta fecundet ) Sceptrorum ambitio, fed vos vt dedita fitis Turba Viro, yt Franco tollatis ab Orbe pudorem,
24tf	CLODIADOS
Supplex Clodoueus gemino cum Pignore clamat.' Non hacc Pyramidum (edes, fexufque minoris Egyptus violata manu . Semate virile Imperium, & Salicaeiufsis accedite Teme.
Sed tu, qua; fceptris me orbare Lutetia auitis Femineas dignata manus potes, accipe munus Par meritis, turpes tota de lède reuellam Relliquias, tantumque finampoft bella referri , HicVrbsmagna fuit, culmenque aquabitur aruis. At vos viftrices vbi de certamine dextra (Tam video) referent, fpoliandosfòmite toto Milite Parifios, & nulli parcite cladi.
Dixerat, & frendens iter inflaurabat adVrbem. Reftitit inflanti percuflus pečlora luftu,
Et cohibere fonum Dagobertusclafsica iu/sit. Nunquam adeo generofa prius concufferat horror Corda Ducis, non cum forti dare iura Sicambro' Iullus, Germanas compefceret arduus iras, Etconiuratos in Gallica damna Tyrannos.
Non cum magnanimus ferro domitore furentem Burgundum premeret, belloque agitaret Iberos. Vel quia adefle fuo fateatur fe hofte minorem,
Vel quia Clodouei doleat concurrere Proli.
Senfit & ipfe nouos( puduit feniille ) Pauorcs,
Et timuiffe tamen funeflum credidit omen.
Non ideo ancipitem generofa fronte reuelat Incautus mentem, fed dillentire dolenti Ora iubet cordi. Surgens tum denique celiò Talibus affatur fublimis ab aggere Gentes.
LIBER DECIMVS. 247
Iuftitiam noffris, caufam fi quaerimus armis ;
Vicimus ò Soci;, Matris pugnamus in hoftes.
Clodouci folitas veterano fanguine partes Profequimur, laudis nobis aperitur auitae Argumentum ingens, alijs vixille fideles Gentibus extat honos, tamen & viuentibus omnes Seruauere fidem Dominis , feruamus adempto Sed nos Clodoueo ; praeiens ita gloria geftis Differt à folitis, vt Amorem die profanum Vincis Amor, NEC amat pretium qui ponit Amori. Vana nec à fumptis Pietas deterreat armis,
Clodouei in Sobolem quod tela infefta feratis. DedecuseftFortuna Patrum, premiturquePriorum Pofteritas magnis aliena, ac degener ačtis.
Scilicet vitores violati Numinis iplum Conftituit Numen , bellumque inferre Parenti Haud parui conftare Polus iubet hoftibus. Ifto Qlicol$ certe venere in praelia Campo,
C^licolas fi iufta mouent ; Concurrite fidi,
Et notas fancite manus. Vos Regia Mater,
Vos Childebertus triplici cum Prole precatur. Inuocat ille fuos, rediuiuaque buffa fepulchro Exerit. Vnde grauis tantum perfoluere p^nq Debuit, in Natis vt terque quaterque periret?
En Ego, fi tantis meruerunt noffra referri Nomina praemifsis, diftin&a per agmina fufus ( Maieftas affličta finit) pro minibus oro,
Pro laribus Patri;«, & pignora cara recordor. Namque (ita Fama canit ) fi iudice detur Olympo
248	CLODIADOS
Vincere, fublimes pradabitur impius Arces Natus, &exuuias turbis permittet iniquis.
Quod fi fata parant ( auertite Numina dictis Pondus) in extremos rapitur fi Gallia Caius,
Me primum rabida ira premat, primumque Penates Obruat illa meos, vel ii iam denique votis Hft locus, hoc faltem placetur funereCelum, Sufcipiantque Caput tantis pro Gentibus Ars.
Vocibus his gemuere Duces, gemuereCaterus, Pilaque fumpta manu penitus ftrinxere parane.
Si iuftus ferat iffca timor, procumbere letho,
Et iam laude decus fibi confirmare luprema.
Corripitur protritus ager, fpatijfque dirempti Exiguis ( tanta eft rabies ) cellare queruntur.
Signa tubas dederant, & puluere di/situs aer A gemino nubem conceflèrat omnis in vnam :
IamquePedes Pediti volatobuius, enfibusenfis, Congrediturque manu manus, ac in vulnere vincit Accepto, moriturque fimul . Quis atrocianarret Funera ? non folito bellum furit ordine belli, Proftratasque cadunt vno pro milite Gentes.
Vix Vrbes referam, & populos mucrone fu badios; Singula fata nefas perquirere , plurima ftrage Regna vbi mifcentur, congeftaque fceptra vacillant. Primus in aduerfam telum iaculabile turmam Impulit, &fceleri Chramnesexemplaparauit.
Proh fačti monumenta trucis ! cum tela puderet Spargere Clotharium, in Natumque rechile doleret, Cum tacita forfam damnaret pnelia mente,
Ser-
LIBER DECIMVS, Zi
Seruilis dedit arma manus ; Cur crimina Proli* Crimine dira nouo nequicquam abfoluere iuuit, Partirique nefas ? faltem hunc auferte Pudorem O Superi, à famulo ne damna infanda lacerto Proueniant, liceat Gallas decorare ruinas Nobiliore manu , grandique ignofcere caufe. Continuò immenfa telorum obtexitur aer.
Et latitat fiib nube Polus , numerala per auras Mors volat, innumerique obitus, ita glande refu/à Defcenclit labefacta dies , fic imbribus atris Tempeftas immixta ruit, ducitque tenebras. AtSalicus primum fufcepit vulneris idum Gutture, iufquededit Fatis , primordiaChramnes Profequitur belli felicia, perforat Eudi Sacrilego mucrone femur, rabiemque nefandam, Ieiunamque diu profufo in fanguine pafcit.
Huic fimul Herfilius non hac à cufpide fperans Fata, fauet, fixufqueruit, rutiloenfeminantem Dum Samium vitare cupit, fe iungit amico Immoriens Ador, folatia dulcia lethi,
Et fido manuum nedit pia vincula collo.
Ipfe ìuuat Chramnem lethara fpicula mergens RoreSygifmundus, repetitos dirigit idus,
Et fe fe aduerfis fpedandum fepius armis,
Terribilemque Viris monftrat, focioque miniftrat Tartareas vires, & tela recentia fubdit.
Quinenfem, famuli liimptis indutibus , cnlem Exhibet, atque hebetem centena à cede reponir Ignorat Comitem teterrinus ille nocentem,
Sed
250	CLODIADOS
Sed tamen infernum perlentit adeflè iuuamen ; Iamque vno pugnante Viroconcefferat omnis Celta „ vbi inexpleto fe quilque opponere monffro Horret. Ad inlolitosquos auget vbique tumultus Indomitus Cbramnes ( faciunt infignia notum )
Exarfit iudos Martis Dagobertus in altus.
Ergo àdrageredux, qua pellit ab cquore Segnos Forte loco oppofiros „ maiori prompta periclo Infert lubfidia * & rabidum fic increpat ardens Hyppoeritam, Nondumne pudet turpilsime rerum Commouille tuis populos in prali a votis?
Et perfidis adhuc offendere Gentibus ora Improbus ? Armorum procul à difcrimine Chramnis Dicta dolofa valent . Furijs agitatus iniquis Isnelcit relponfa, manu nam fperat ouanti
Cellcola tribuere tuo , nam pečtore toto Infurgis > rabidamque animam petis enfe j Fauentem Alt abijfle Erebum , folitafque recedere vires Sentit atrox Chramnes > nelcitque oblidere Fatis.
Vei quia iudus adelt fat criminis vitor, & ipfam ExpeCtare manum reducis fpes iirita ClodI i S iue quod c terni dat fata nouilsima Regis Nutus , nec patitur Caput exultare rebelle.
Au&orem fic dira fuum fibi bella repofcunt.
Talis vt infelto vicina noualia vadet Rudicusamne , graui perculsit valla bipenni; Immifitque minax aliena in iugera flumen.
Verborum complere vices. Sed tollere tantur Dedecus humanis demum Dagoberte lacerto
Hoč
em
LIBER DECIMVS. 251
Hoc ruit , atque pari fert fecum armenta ruina ; Infamemque Virum , & dextram tam feda iubent Importat pelago, nec partibus affentitur.
Procumbit Chramnes, patriamque illifus arens Morte fiia folatur humum . Rifere luorum,
Hoftiles rifereacies, nullufque volucrem Diuertit, ne calcet, equum. Tum fama repente Clothario perlata canit cccidille nefandum Duótorem. Gemuit, cupi/tque cadauere turpi Funeftare oculos, & cum luper aflitit ori,
I decus egregium Regni, populifque beatis (Sic olim fperare decet ) magnam infere mentem, Eque Polo fuccurre tuis. N ec plura profatus,
Iqque nouasfhages, patrijque in funera Regni Exilit, ac primo Albertum, Lamyrumque fecundo Impete transfigit, gladio tumfieuus adaóìto Continuat, flauumque Buten, fufeumque Dicarcum. Celtica fic rabidus defeuit in agmina , nullo Iam prohibente luem . Quis enim concurrere Regi Ex famulis aufit ? centeno impune cruentat Sanguine Tellurem rabies truculenta paternam.
Nec minus exagitat diuerfa in parte maniplos Cenomanos Clodomirus, profternit Alaufum, VorganijqueDucem, fruftrafurit Autricadextris Nobilitas, fufique fimul dant terga Turones, Nouiomagufque duplex vno certamine vičtus. Lcxobios, Senonefque Pauor, pulfante Tyranno Indiuifus habet . Iam fuftinet Eduus vnus Vrgentem , firmatque gradus, perituraque denfat
Ii z Agmina
25 2	CLODIADOS
Agmina. Narbonis diro impete percutis audax Pafsim Alarice Manus, incanum obibant e Coafpe,
Et clamante procul, melius fed cominus armis Occurris, te oque Ducem transfigis acuto.
Ille cadit , multifque cadit tamen ante peremptis, Gaudet & ingenti circum obfitus hoflium aceruo Sic potuilTe mori, gelido rogat anxius ore Agmina, ne cedant, morienfque incendit in hoftes Vocibus his, Mecum ifla fera m permittite mortis Gaudia, quod pugnas ,palmatque propinqua relinquam Peótora . Duòlo rem moriturum fi quis amauit,
Si quis amat, pugnet, iam dum licet, edat Amorem. His diòtisflammati animi, furor omnibus idem, Pugnaces animas dominis impendere Fatis,
Scrutarique cupit ftimulis accenfa luuentus,
Anne vitra Mortem Virtus vehat , iturinomne Difcrimen, mortale fupra decus ore renidet.
Irrita fed Virtus, nam Rex noua bella cruentus Infert. Stragetamen multa, varijfque ruinis Laetum dimifere Ducem, nondumque timentem Quae mox patratura acies. Vrgente recedunt Clothario, & iugulis Regem prohibere verentur, Eripuit bellum facies afperrimas belli,
Et nuper qua: pugna fuit, iam barbara ftrages.
At Regina necem fumma fpeófabatab Arce,
Taliaque ad Superos, & magnum quella Tonantem Effundit lacrymans, Cunótas praemittere Gentes Clothildas iam parce Deus, num funera eundum Ad mea prascipiti per tanta cadauera Proli !
An
LIBER DECIMVS.	253
An fine funeribus tantis , fine cladibus elle Infelix Clothilda nequit ? Scelus eripe Natis Clodoueu, miferam crudelibus exime Terris.
Tantum effata gradus funefta ad iugera vertit Obiečtura facram Ducibus pugnantibus Aluum. Suftinet inflantem minitanti voce ruinam Lctus Aquitano nondum fugiente, rotatque Enfem Vldericus , Vos, clamitat, ardua Gentes,
Vos vere Francos vicina: gloria palma:
Pofcit. Sed rapidus, reliquis fugientibus, vrget Clotharius, turbatque fuos. Defeuis acerbo Vlderice odio, & mediantibus vndique turmis Certamen cum Rege doles tibi grande negari.
Sed patere, & quantum tribuunt tibi Sydera laudis Sume libens, alijs debebitur hoflia fatis,
Et regale Caput regalis proteret enfis .
Feda fuga: celeres iam terga dedere Cohortes,
Nec reuocare datur, licet Aulum figna ferentem, Intentumque fibi iugules. At proxima cernens Extremum, fed grande decus tibi (temere fata Subfiftis, nullaque latus cingente corona,
Prelia folus inis, occurrunt agmina mille,
Agmina mille feris, quin fanguinis obrutus imbre, Vulneribulque grauis diris fcelusobijcisarmis,
Et Regem obiurgas, Praeeo tibi perfide lethum,
Quod ClodI manus ipfa parat. Iucundius effet,
Hoc fpecfcante, mori, teflemhunc fi fata negarunt,
Clotharium tribuere tamen . Par gloria reflat,
Olli fiue decus, tibi vel peperiffe pudorem.
Sic
254	CLODIADOS
Sic ait, atque vnum fačtus per vulnera vulnus Dum iam itare nequit, lapfurum corpus in illum Inclinareiubet , Manefqucinprxliatransfert.
Tu quoque , fi Vatis non dedignata labores	5
Tutetur, memoretque libens hxc bellaluuentus, Perpetuafeferesprxconia debita laudis,
Atque Meneceis rhaior celebrabere bullis.
Hoc mams arma rotat vičtarum in colla Cohortum Clothafius. , paruoque dolet, fi fanguine vincat.
Nam quid in ignotas mucronem exhorreat ille Tendere ceruices , qui vel iugul alie Nepotes Geftit adhuc animis ? Quin huc mihi Clodius , inquit,
Tertia regali iam vičtinia debitus irce
Adfit, an imbelli Matris, dum praelia feruen t,
Delituit de more finu , vetuitque videri ?
Inueniemus iter, quo femiuir ille latebris E micet, atque iugo cupientia Regna refoluat.
Talia iačtabat, multaque in ffxage cadentum Incedebat ouans , proculcabatque ruentes Indefeffus Equo , cum qua procurrit imequor Gallica Terra , Equitem profpexit adede volantem. Scilicet horrendo chlamys atra colore , caputque Cafsice nigranti claufum , nigra pluma, nigerque Terrorem Sonipes populis infudit vtrilque.
Nondum etenim patuit queis fe fe indulgeat armis Pronus adhuc , in qualue ferat ftia praelia partes.
At mox precipiti fupra vičtricia curfu
Agmina terribiles effundit turbidus iras,	*.
Grailantemq; manu Godefridum obtmncat ; & Arnum1
Ipfe
Y
i
•V
't
"V
<r.' ' f
U
t >
‘T

LIBER DECIMVS.	255
Ipfe impellit Equus , citiufque in terga volutum Exanimat calcans . Sacripantem, & Caftora ferro Tranfadigit, varialquefimulfine nomine turbas. Incendentem acies Alaricum , atque enfe ferentem Innumeris cladem mortalibus afpicit ardens, Infequiturque minax, perterritus ille recepit Crudeles àc^de manus , vbi cernere Regis Arma horrenda datur , perfufàque pečtora nočte. Cunctantem aggreditur, totafque i mpendit in vntim Rex ičtum vires, mediumque à vertice findit,
Cogit enim meritis mens cedere confcia penis.
Is ruit , atque animam, cerebrumque vtrinque refundit, ViCtima magnanimo dudum mačtanda Coafpi.
Sic amiffa diu reparauit denique belli Tempora, fufoeptaBrifeide feuusAchilles.
Tum fortem mutare vices, Phrygioque cruore Edocuit rurfus translittora (ùrgere Xanthum.
Hinc fe fe cuneis fugientibus arduus infert,
Nec pudet, ò fidi, veftro violare pudore Regales oculos ? An Regia inania prasftat Degeneri fodare Riga , quàm (temere ferro Degeneres hoftes ? Pugnas iam reddite dextras Reddite belligeras, ignotaque terga negate.
Vocibus his duri mutata eft alea Martis.
Crefcit in aduerfis terr or legionibus ingens,
Magna Parifiacas implet fiducia turmas.
Tum Clodomirum folla modo cede furenti,
Sorfue, Deufoe tulit, bellumquc adduxit acerbum, Primus fùfum apicem proturbat Principis enfe
Pa-
25<J clodiados
Patruus, & galeam tinnitu inuaditiniquo.'
Verticis ornamenta cadunt, fed vafta refurgit Ira Viri, & iuftas leuior depofcere p^nas,
Pluma abeunte, venit. VarijstunclčtibusHeros Sollicitat Regem , nunc huc nunc diuidit illuc Alipedis, dextrqquevias, laterique minatus Ceraicem enfe ferit, felfeque inimica coercet Spiramenta animse. Numerofa fubinde micabant Vulnera purpureis riuis , fatique propinquas Clodomire minas, vičtore nepote, videbas.
Cum procul ingenti Clothilda inuečta tumultu,
Parce, Ò, conclamat, quisquis mea vifcera Miles Impetis, ac in me potius conuerte furorem,
Regalis fi tantus Amor, votumque cruoris.
Reftitit hic Iuuenis, retroque micantia fle&ens Lumina, Regina:vultus afpexit inermes.
Obriguit, rifitque fimul, gladiumque reclufùm; Obfequij generofa pij monumenta iubentis Ante pedes fundens, Sola hate tibi, perfide, dixit, Tradere opem poterat, iuftoque obfiftere Fato.
Sed tu, Magna Parens, ( nec enim diuturna negabunt Exilia, vnde oritur melior mihi gloria , nomen) Parce morte, turpifque metus oblita , fugasque Sufcipe iam reducem . Senioris crimen Alumni,
Si crimen iuuat effe, fuit. Sic voce loquentem.
Atque manu galeam capiti extorquere parantem Corripit ipfa vinis , atque ofcula conferit armis.
Aft inter fidas tum languidus ille fiiorum Corruerat non fponte manus, nam fanguine fufb,
Atque
LIBER DECIMVS. *57
Atque labore grauis vires emifèrat omnes , Exceptufque humeris Comitum iam caftra fubibat . Qu.xfiuit duro Genitrix accedere Nato Blanda quidem, plagafque finu refouere libenti.
Ille recufauit, Matris quàm cernere vultus Male mori repetens, Sortifque explere furorem.
Ergoftatimreducem , fubeuntenepote, Parentem, Cui mi/èri Sobolis minuunt noua gaudia cafos, Excepitl<jtisimmenfa Lutetia muris.
Iungitur & Statilda redux , nam in bella ruentem Regem haud aufa fequi, ( Martis licèt aufibus aequa ; Infenfum venerata Patrem. Quàm feua libenter Vulnera vifceribus cohiberet hiantia fidis!
Sed nullus, graffante, locusferuatur Amori, Gradiuo, turbatque pios tuba bellica planftus.
At fùbit attonita; iuftum folata dolorem In Matris Clothilda vices, lacrymafque fluentes,
Ter quater amplečtens, Gnatae inter nomina tergit.
Kk
CLO-
CLODIADOS
LIBER VNDECIMVS

ARGVmZNTV m.
X^yfo Clothari) exercitu tpfie exit in furias,	njifo Fratre faucio mittit lac er ar e n altum in-
JF fantium corpora Panjios . Luget Clotbilda , (gr fupcrucr.iens Clodius , qui rvindictam turat, Dum extt abV rbe, fuas copias perluQraturus , habet obumm Chramnem, qui certamen poficit fingulare. Annuit, (gr tnremota conualle pugnam ineunt, procuLobferuante Dagcberto. Vincit Clodius Chramnem, quem detratta cafide effe reperit Hermenegildam. Sibi immeritò iratam ojlendit. Tum dittis amore foetisfeinuic em fiolantur, (§fr illam deficientem ipfe quoque deficiens comitatur. Accurrit Dagobertus,$r Principem tn Vrbem ferri iubet. Vtfio ingenti Vir-ginis 'vulnere ex animem ratus abit, Clodoueus Cplo delapfius illam annuentem fiacroflunune proluit, (gr Animam ad Superos ducit. Atcadauer lujfuClodij quarttur, fied non inuemtur. j\am «Ama Idus Scotia Princeps, qui Hermenegildam jr uflr a quafier at ,lacerum corpus college-rat ,	/tf proximum mapale pertulerat. Illi fuperuenit Numitor in Patriam rediens, (gr 4
tam} quam Clodio dilettamnouerat, Virginem Arnaldi manu perijffe ratus,	///0 pugnam
wit. Saucijambo corruunt. SuperueniensNumitoris Pater Ermmius tamdiù d Regno abficus Nato medetur. T»w	Dagobertus, <p/pčr fd//m crwor? perfufttm Virginisqu<erebatcada-
«er. Is narratipfamClodi)manu cecidijje, IgnofcitinfontiAmaldoNumitor,&Patremrogat, rvt & ipfi medeatur. Hinc omnes pariter ad P rbem difcedunt. Clodius Virginis interitum la-cry matur, mori certus languore corripitur. Dein fomno captus cernit Hermenegildam cum gemmis Fratribus coclefli lumine obfitam, quiefiere tubentem . Paret ergo, (g^ peragit illis ex equias.
^^Ntereà cladem per iugera longa nocentes Sufcepere acies „ Vexilla fubačta maniplis
—	-i1	z' •	n 11 n ~	•	*■
Incubuere luis, fquallefcit imagine totus
_____Mortis ager, rubriq; rigant fera rura Mofelle.
Hei mihiThefsalici monumenta immania belli
Cognata retulere manus 1 Crudelius illa
Clade tamen fcelus hoc, quod vifcera nulla Nepotum,
In-
LIBER VNDECIMVS. 2jp
Infantum haud iugulos Pietati Thefala debent Iugera . Feciftis iam propria crimina Fratres,
Rurfus Echionias Orbem traxiftis in iras.
Mxfta profanatis fuccedunt agmina muris Iuftitia deuičla prius quam perdita ferro ,
Et iam flare gradu dementia vifa procaci.
Iamque fugam, tutofque iubent fub Caflra receptus Claffica , fùneflos damnantia clafsica campos.
Quot cafus humana rotant ! Prius alta timebant Culmina vicinas gemino de Rege ruinas,
At modo difruptos lacrimabile regia fenis Vindicat ira nefas, infectorefque fugantur.
iEftuat afpeólo furibundus vulnere Fratris. Clotharius, queriturque fuo deelle furori Materiam fcelerum. Iamque à Genitrice redibat Nuntius, &, NEVTRVM fecernere polle ferebat, Dirum vtrumque fibi, miferabilc vtrumque fatentem. Pneueni fed vota refert, iuflumque dolorem In tuto pofui, iam munia fecimus enfis Digna, iacent medio difperfa cadauera campo.
Rex ita ferus ait, pollutaque fanguinis imbre Vno bina iubet componi membra feretro.
Tympana nulla gemunt, nullus comitatus euntes Squalior, produci vulgaria funera credas,
Et de plebe rogum , tetro nam vellere totus Obtegitur . Miferae tamen illufura Parenti Crudelis Soboles gemino Diademate crines, Corporaque impofito puerilia iufferat oflro Effulgere. Volat pronuncia Fama ferente
K k z Mu-
2(5o clodiados
Munera adeffe Viros, pacemque à Matre precari. Ipfa tamen cuneatur adhuc, ncfcitque ferocis Virtutem Prolis fperare , & gaudia differt Infelix. Adeo Natorum & munera terrent J At fimul ac limen triftes fubiere Miniftri,
Detexere nefas, ftragcmque, & funera duro Inuidiam paritura Polo . Pofuere cadauer In medio geminum, fpatiumque dedere dolori. Atiam non fortis Clothilda videre nefandum Cetera conflanti facie fcelus, ergo profatur Lymphate fimilis, lacrymifque horrore negatis. Hei mihi qua: rerum facies ? quid cernimus ? ò lux ;
0	funefta Dies ! ò Gallia! an atra paratur
1	n ludtus hac pompa tuos ? O barbara Proles,
O' vteri tormenta mei ! Proh cara Nepotes, Pignora, maternas talefne reditis ad vlnas? Exanimes? laceri ? vigilo, vel inania ludunt Somnia ? fed nimium pulcherrima lumina fomno ./Eterno conclufa tuor , nec viuere ceffo.
Proh dolor! hoc igitur Nati? fed homine abutor Vnde facro ? Hoc Patrui tandem ? fed longius erro, Hoc Reges fecere nefas ? fed fceptra gerentes Hircanas redtura feras, Lybicofque Leones.
Hei mihi quid tanta: puerilia corpora cedis,
Quid meruiftis opus, folus qua perdere Lidior, Atque acies nudata queat • Conlumitis enles Heu Nati, nimium que mei, dum fcindids artus Quos etiam violaffe fat eft ; Rata vota tuliftis,
Re-

LIBER VNDECIMVS. 261
Regius in famulas emor emicat vndique Terras.
Cui praftesimpune fidem vel prodita Natis Infelix Genitrix / Vofqueò , quos nulla nocentes Culpa facit, quid non potuiftis fanguine puro Crudeles lenire manus ? Aniuflius vitra Debuit efle Caput , quod vifccra dura mouerct / Certe culpa fuit, Patruos optafle cruentos , Hoftilcsoptaile finus, mortemque paratam.
Sed mea culpa, meaeffc, ego vos federata peremi, Vos ego dimifi per tela inimica, per cnfes.
Eccenocens vterus ; mihi forfice dignior Aluus, Dignius enfe Caput. Solitos in veftra furores Vifcera graflari ( rabiem fatiate cruoris )
Ah precor in miferam Nati conuertite Matrem.
Hacvnaimmeriti, fedAmoris, premiapofeo.
O nimium viuax in funera triftia pedxis,
Pqnarumque capax nimium , da libera morti Oftia per fauos geminato in funere telbes.
Spiritus in lacrymas abeat, fi vulnera nondum Infelix merui, & peiora ad fata referuor.
Quos artus miferanda prius, qua vulnera tradrem ? Carum vtrumque mihi gremium miferabile vel fic Excipiat , notumque grauet mea brachia pondus; Sed minus, effufo per vulnera valla cruore,
Imparia atati, fed iniquis aqua lacertis.
Ah vbi Syderei, mea maxima gaudia, vultus, Frons vbi candefeens, aurumque volatile crinis ?
Scilicet hafce comas, video, rapuere feroces,
Cum
clodiados
Cum Fodere trlici puerilia corpora ferro ;
Ite Anima: dulces, dudum inuida Sydera Celi Vincite , deferto luccurrite Numine Fratri.
Hos gemitus Regina dabat * cum viòla dolore Denique procubuit, dum fpem fouet effera lethi, Grditurque mori. Tum Clodius atria pulfat Arduus, & tragici fpedacula dira Theatri Aftupet , & mifèri pofeit cui dentur honores. Aftvbi de duplici venit Diademate fulgor Obuius, & dira ferijt vaga lumina flamma,
Nunc Celi Rex fumme tona, iam crimina fulmen iTquauere tuum. Pudet arma humana vibrare, Dum fcelus infernum regnat. Virtute nefanda. Non melius fuperare iuuat federate Nepotem, Clodomire ? refers vitas fic dona receptas Sic ait, & feretro interdilla fuperuenit. Haufit Fortior ore diem, concepto nomine ClodI Clothilde, vifoque Nepote fuperftite cepit Mortis amare moras. Tum collo infufa micanti Exclamat ferale gemens, Hasc munera mittunt Clotharius, Fraterque tibi ; Vidoria tales Quasfiuit palmas, iam dum potes, accipe Fratres: Talis & Argolicis quondam opportuna maniplis Funera , masftifono fleuit Genitrix vlulatu. Archemori lugubre decus, quem verbere cauda: Confecit nemoris criftatus Terror Achasi.
Tum cui multus inefl: generofo in pedore Mauors; Princeps haud madido fic turbidus intonat ore. Audite, ò quibus eft Regnorum tradita cura,
LIBER VNDECIMVS.' 263
Cqlicok, aeterni vos confcia Sydera motus,
Quaeque tenet fixus mtilis fulgoribus ignis ,
Tuque infida tuis cuffodia Regibus , audi Gallia , perpetuas, quas pečtore concipit, iras Clodouei lugubre genus. Non arma reponam luffa priùs, quàm vita cadat, vel iunčfa triumpho Perfida colla meo quondam puerile (epulchrum Supplicibus palmis, &flexopoplite adorent.
Tunc egomet( Pietas nec inopportuna mouebit) Supplicium mucrone petam , folamina caris Apta quidem buftis, fed pania, & lenta parabo.
Sic igitur Fratres primquo in limine vitae
Vos rapit atra dies ? Sine me, quo crimine damnor ?
Indignufnefui, qui funera iunčtafubirem,
Quod procul à vobis fuper aequora diišita večtus Trifte tuli exilium ? cuius tormenta leuabam Dum memorem ad mentem dulcis Gottarde redires, Damnares Tebalde moras. Hic vincitur ingens Clodius, extorrisfic lumina ficca madefcunt Iam reducis, DOMAT vnus Amor fortifsirtia corda. Sic glacialis Athos, concreta vbi frigora durant Perftat, & attonitum fuperat cumulatus Olympu m, At fimul imbre nouo decrefcere cepit in amnes,
Vincitur ,- & lacry mas per mille fluenta fatetur. Erumpunt gemitus Populi, luótuque recenti Atria longa fonant, ceu pulchra cadauera Turbas Conclamata diu nuper mifilTet in Vrbem Clotharius , fureretue recens per vulnera mucro. Sic gemitu Regina trucis, fic cetera plan&u ..
Pe-
*64	CLODIADOS
Pečtora, & horrendo perfulcant omnia plaufu. Iamque frequens aderat pullo in fquallore Senatus Teftatus mxrore fidem, dirumque gemebant Clafsica, &obuerfis lugens quoque miles inarmis. Clodius interea iam non renuente parari Bellum Auia ferale iubet, dirique recentes Criminis vitores iultis accedere Caftris.
Vtque omnes tutis reduci Ductore cateruas Colligeret muris, extremaque bella pararet Hoftibus , è portis greflum rapit arduus altis,
Et vifit madidos inimica cede nouales.
Attamen ignofcit turbas , plebifque cadauer Non putat indignum venia, quod lumpferit arma Immerito deuota Duci, Quid profuit , inquit,
O miferi, Patruos armis texifle furentes, Legitimofque Duces, fi belli nempe carebant' Legitimis caufis , tantos quid perdere iuuit Cedi bus innumeris Populos, & Regna , Tyrannis Expletura Manus votum miferabile Regni ?
Sic pius hoflilis perlu(trans funera Gentis Aggemit, atque fuos nefcit laudare triumphos ;
Ecce autem celeri trans alta eadauera faltu Spectandus notis Chramnes infignibus ibat, Pofcebatque ferox forti cum Principe pugnam : Nutu verba tamen fingens proferre recufat Indignabundo fimilis de Cafiide voces.
Quin etiam digitis monffcrantibus, ire remotas Effufa de ftrage vias, perque aipera collis
Poftulat exigui j fequiturnil territus Heros,
LIBER VNDECIMVS:	255
Acceleratque gradum,& fpatium breuis inuidet horae. Nec fatis eflè putat, tantorum caufa malorum Ni proprio demum enfe cadat. Cultorque Tonantis Inuifa mentitus humum ceruice cruentet.
Quin procul & turmis, Abfiftite, clamat,amicis, Hic meus hoftis, hic ei! , regali debitus irae.
Tu mihi perfolues Fratrum pro funere poenas Perfide, dilečfis fed vilis vičlima buftis.
Poft haec Armandum telo hunc violare parantem Increpat, obieetaque tegit quoque pečtora parma. Menibus obuertunt, & terga fugacia caftris
o	O O
Ancipitis regione vire, vallemque profundam Difpofitos inter colles pro tempore cernunt..
At non magnanimi linquis veftigia Regis,
Namque tibi capitis cuftodia iu/fa fupremi,.
Quin multa Gariberte manu, ne forte dolo/a Clotharij ingenio, & diri ftratagemate belli Procumbat, properas, fequenfque remotus euntes. Subftitit ergo prior Chramnes, gladioque redu fo Infauftx fpatium fignauit flebile pugna;.
Nec renuit Princeps, bellumque orditur acerbum. Ars procul , atque fui cuftodia. , feuit uterque, Necfua damna timet, dum vulnera tendat in hoftem. Hinc pugnat fpe calTus Amor, led criminis illinc Vltrix ira furit inolijs delufa nefandis.
Ille recens aderat, nulloque à. vulnere belli jE.ger adhuc vires compenfat Principis hauftas ... Credas elle pares. Longum tamen lllelaborem. Diffitnulat, citius nifi vincat, vincere taedet,
L1
Et
2<j6 CLODIA DOS Et galeam aduerfam repetitis idibus.vrget, Delibatque finus, fadtifque miferrimus audet Plaudere vulneribus.. Cur non prtefaga malorum Summe Pater Superum mortali corda, dedifti /
Iam leuiùs, leuiufque grauem mucrone lacertum Impellit, ceditque gradu quafi fupplice Chramnes. Mox inquit, Satiare meo iam perfide letho, Defertolque toros meliori Coniuge comple.,
Iam data libertas vitijs. Exhorruit alto.
Pedore Rex , timuitque lbnos nouiffe cadentis.
Vox extemplo anima: defcendit ad intima amantis, Traxit & iniufsos dubitanti^lumine.fletus.,
Afi: ubi formoli direpta callide apertum Sufcepere die.m vultus,. tum denique fenfit Crimen, humique artus ingenti.mole remific Clodius, Huc igitur te deuius abflulit error Pars anima: miferanda mea: ? potuitne mereri Has poenas temerata fides ?, fed iunčfca iacenti Qua: mihi Virgo ftetit, Patrui certifiima noftri Progenies Statilda fuit. Quid feva maritum Hermenegilda fugis ? quid lumina dulcia condis? Namque oculis aderat iam caligantibus error Vltimus, & facies, & candida colla cadebant. Innocuum reperifle Virum fed confcia, pulchros Ore dedit miti, felix in funere, rifus.
Atque ait, Ignofco nullicariffime ? culpa:,
Nam tua nulla fuit -, te nunc ignofeere Amarrti Deprecor, atque, meos dimittere mente furores. Sique fatis non eft federi mors una luendo,
Vna
LIBER VNDECIMVS.1 167
Vna potefluno mulótari funere vita .
Plura darem, fi plura forent. Tu parce quietam Abfterrere Animam, leta; neque pečtus Amantis,
Tefcmelafpečto, rurfus, lacrymante, flagella.
Sic ait, & fidos moriens amplectitur artus,
Et fi quid vita membris languentibus ultra Reflat, in obtutus id colligit agra fupremos.
Scilicet in medio fic lilia candida prato Poli inimicum imbrem languentia colla reclinant. Hinc piget & reliquos Dominorum funera flores Cernere poife, paremq; petunt pia germina cafum. Rex ita crudeli correptus vifcera luiftu,
Deq; alias latis cxhauflo fanguine plagis Corruit, & labro premit olcula anhela rigenti. Horruit ipfe fcelus Titan luit rare tremendum Luminibus, tenebrifque diem violavit amicis.
Vel quia triftepi/s fačlum fperavit in umbris Condere, vel trepidi cum iam quererentur Amores, Horreretque humana Venus, miferabile Mundo Exemplum attonito trepidans Natura negavit.
Sed tamen incaffum, fiquce modo denique reflat Gloria carminibus pofl lumina prima, nec omnem Praeripuit fibi Smyrna locum , fubreptaque flammis Mantua, venturi difcent monumenta Nepotes Triflia, & infauflolacrymae tribuentur Amori.
Vidit abexcelfo Garibertus Vertice collis Funefli finem certaminis , irruit ergo In praeceps, Regifque timet properantia lapfi Fata, Ducem trepidans comitatur protinus agmen.
Ll 2 Vc
Ift SIO
208	. CLODIADOS
Ve mifèris demum fuper aftitit, Heimihi, clamat, Quis vičtus, quis vičtor erit, fi functus uterque ?
Sed quid inexplicitis junèta ora amplexibus hasrent ? Anne aliquo captos lufu fortuna fefellit^
Dilcctofque prius morituri agnofeitis artus?
Non etenim Chramnem frons hec pulcherrima reddit. An dum Fata feros coniungere fcitis &. hoftes, Magnanimas mentespromettere Fata iubetis ? Quidquid id eft, miferos facturus quifque Parentes, Quifque fuos Populos. Sic fatur, & arma iacentum Exuit, ac trepida vita; fccreta requirit,
Si fuper vlla, manu ; confeftim viuere Regem Senfit, & exili vitalia fungere motu.
Hunc fuper impofitum famulis ad moenia fidis Imperat inferri, fed cumfcrutatur&hoftis.
Peótora, crefcentes morienti è marmore mammas, Vulnufque infixum reperit, qua interfecat ambas Lattis iter medium . Vafto defeendit hiatu Vulnus, &exhauftam , vitaque, &fanguine fignat; Ergo abit, exanimis fortem miferatus iniquam. Occurrunt confufe acies, & queftibus altis Seminecem lacrymantur Herum, queruloq; perennem Teftantur moerore fidem. Iam iamque vocatur OfficijsComitum Princeps, populique querelas Auribus attonitis, &,adhuc dubitantibus haurit.
At non foftinuit defcenderead ima nocentum Tartara Clodoveus, tantifque accedere poenis Infontes Manes moribunda; Virginis, unus Cui fuit; error Amor, miferoque ignofeit Amori t
La-
%.*>* *" 5^
LIBER VNDECIMVS. 259
Labitur ergo Polo , properataque fu (li net Vmbrx Spiramenta pix, pofcitque an flumine facro Mergat colla libens/ illa annuit, atque beata Agnofcit ceruice Deum per flumen euntem.
Corporis hic demùm retinentia vincula foluit,
Formofamque animam plaudentibus inferit Adris.
At magis, atque magis Princeps (ibi redditus, omnem Obicrvat, iam mente, locum, meminitque peremptae,
Atque ait, Infauftum quonam Gens infcia Corpus-7 M Nequicquam vehitis, medijfque relinquitis aruis Errabundam animam / Saevo me reddite Campo,
Reddite, feureliquum cogam procul ire cruorern.
Scilicet infanda: facilis fit praeda ferarum Illa fami, & turpem liceat mihi.ducere vitam?
Yosfequar ò , fortifque paris fubiturus honorem,
Dulces relliquix, fociaturufque fepulchrum.
Talia iačlantem placat Garibertus, & orat Regales intrare lares, Ego Virginis artus Perquiram, & vedos paruo tibi tempore fidam,
/Egre aflèntiturprecibus, fed fata morari Secum condituit, donec vicinus amatum..
Obtineat corpus, gelidifque expiret in ulnis.
Iamque excepta manus regalibus anxia tečlis,
Clothilda occurrente, aderat, magnumque locabat Stratis depofitum. Medico fperata lacerto.
Principis inde falus, tantumque in fanguine fufo Ede malum patuit. Diro fed in aequore nufquam Quaefitum corpus reperit Garibertus, & omnem Anxius, itque, reditque locum, qua prata cruentat,
De-
1
170	C L O DIA D O S
Defignatque nefas profufi fanguinis imber «
Irritus at labor eft , abit ergo perinuia preceps , Quaque viam cernit paflim rabuiffe cruore,
Hac volat, heu Regis nunquam rediturus ad ora,
Ni pulchram referat pondus. Sic ordine meeftus Purpureum difcurrit iter , qua Virginis artus Vexerat inde humero peregrinus Amaldus amanti. Scilicet à Patrijs iamdudum fedibus exui Errat > precipiti poftquam miferabilis exit Virgo gradu, & fortis fequitur veftigia Franci. Inde dies, noótefque terit, nullique labori Vincitur , at mifero non ante inuenta Virago Quàm poft fata Viro eft, Regnifqueillapfa beatis. r. Ergo furit, dulcefque gemens ex tequore tolik Exuuias, fecum que rapit, propiufque decorat DepofitoMagale facra, tum queftibusimplet Attonitas fyluas, & non omnino rigentem Sperat adhuc reuocare / Domum poft longa petebat Exfilia interea , nemoris per amasna propinqui, Finitimas fed enim Regem redijlTe per Vrbes Audierat, Numitor, paruique Mapalis ad ora Forte venit, laceramque videt, faciemque iacentis Illico cognofcit, dileótaque peótora Regi.
Tum ruit, &, Meritas folues mihi perfide poenas, Ceufurfisagitatus, ait, gladioque rechilo Ibat in aduerfum. Capulum non fegnior ille Obijcere; Hic magnum paruo fub fornice bellum-Incipit, angufti plagis tribuere Penates .Non fegnes aditus, nequeunt dum membra tueri,
LIBER VNDECIMVS. 271 Et ceflìffe gradu. Brevibus fic temporis ambo Procumbunt fpatijs, altoque cmore redundant.
Et fortafTe fimul properantia fata fubiffent,.
Ni magna: femper- Cuffos certiffimus. xther Virtutis mififlèt ppem , cafumqiie levaffet.
Tu quoque Parifios triftis contendis, at Vrbem, ErminI, ubi accedi Ile vides , orbamque Nepote Clothildam Jacry mas jteru mque Jteru mque refundis. Tum procul armorum nemoris de valle feroces Excipis aure fonos, pugna: fpeftare voluptas Impellit feriem, & laribus fuccedis iniquis.
Heus vbi proftratam fobolem, laceramque iacerc, Semi necemque vides, lymphato horrore feniles Surrexere coma:. Celeri tum peftora taftu Pertentas, animamque tamen fuperclTe, locumque Poeonix lxtaris opi ; tum tradita ab ipfo,
Balfama Clodoueo faciles exponis in vfus,
Et Natum reuocas. Aderat Garibertus, iterque, Qua eruor effufuspaflim deducit, inibat.
Dum fubitergo Cafx limen, cernitque repente Erminium, gaudens xquxua in colla ruebat. Lxtitix fed Virgo modum, ftratique dederunt Confettimi Iuuenes, breuibus tum narrat acerbi Interitus feriem ; Innocuum dum repperit hottem, Ignofcit Numitor, Patremque precatur & illi Auxilium prxbere manu. Dein Menibus ambos Impofitos famulis Iuuenes cum Virgine ducunt,.
Et pompa infoliti producitur effera luftus.
Vt celfas iniere fores, limenque dolenti
Com-
Wwi 81.
M 83
272	CLODIADOS
Compreflère gradu, funus lacrymabile ferri Perfenfit Princeps, votai tque occurrere, vires Sed nimis exhauibae vetuere, tremenfque, filenfque Ceruicem attollit, reducifque ubi vultus Alumni Emicuit, NON haec equidem , cariffime, dixit, Hermenegilda fuit, non ora fimillima Diuis,
Non oculi, fulgorque gente, nec amabile dulcis Pondus adeft vocis, quae me graflantibus olim Eripuit fatis, cum turapiente carina Illutas fugeres, circumque, tapraque micarent Enfes innumeri. Tunc me pet tranftra ruentem Excipit illa finti, pulchraque opobalfama dextra Admouet. CT felix properata munere mortis Clodius, in gremia ft tura perijfTet amato.
Lucro effetiaftura minor, tum funere, mertam Solarerepio , Virgo fidiffima, fletu,
Nec tua, nec fraterna miferiam fata vider e m. Ubane tam fido debebam fatuus Amori Praemia, fic vitam, libertatemque rependo/
Hoc igitur rabidum terris, pelagoque fecuta es,
Vt demum iugulata meo mucrone perires ?
Crudeles oculi, quos & crudelius ipli Crimen habet dextra* vos cernitis, illa peregit.
\ Cernitis arentes / iam denique fanguis inundet,
Qua lacrymis debetur iter. Sic inquit, <Sc omnes Fafciolas manibus frangit languentibus ; exit Inde eruor, fenfufque dolor iubet ire fugaces,
Atque coafta tenet periturae ftamina vite.
Accurrunt Comites, iterumque vocatur ad vfus
Spi-
LIBER VNDECIMVS. 273
Spiritus inuifos, medicamine vulnera fpargit Coelefti Erminius , tunc & Clothilda furentem Conatur lacrymis placare, obicitque pudorem.
Is tamen hortatus non mitior audit amicos,
Quam trucifira maris,quod pugna Aquilonis,&Euri Exercet, pauidi clamata pericula Nauta:. Clodoueus non ipfe , rear, non iEtheris Ales Suadeat ingratam Iuueni fperare falutem.
Interea fulcis fubtexerat xthera pennis Vox citius deuecta Polo quàm prifca vocarent Natura decreta, pijs ut conderet vmbris Infandum , & duro lacry inabile funus Olympo.
At languoris ope iniufius regalia fcmnus Pofsidet haud agre membra, intruditque quietem. Ecce autem diui tum plena decoris imago Allicit ante oculos, tenebrafque nitore fugauir. Scilicet athereis ades Hermenegilda Theatris Pacatura Virum, non qualis vulnera quondam prima Ducis, fumma nec ut ante fondita danum gaudes. Sed toto lucida Coelo, Sydereoque gerens chlamydem fulgore micantem. Obnubit Diadema Caput, quod Rečlor Amorum Aliger in dulces quondam fabrefecerat vfus, Nolfroque induerat fimiles cum Sole colores,
Lumine Solis enim, quin& meliore renidet.
At latus obferuant parili candore corufci Regales pueri, quos perfidus abftulit enfis Nuper, & affligo perhibent folamina Fratri.
Veria quidem fpecies, fednon qua vertere formam,
Mm Sed
Sanas
Vinci
icxAi* 10! Cjl
274 CLODIADOS
Sed formam potius valeat cumulare priorem »
Tum dulci ter H lic manu labentia vifa efl:
Flumina luminibus, nfuque hxcorfa fereno, Agnofcifne tuam fidifsimc ? an ora beata Mutauere domus , fummique Theatra Tonantis? Certe Ego Clodouei nuper Pietate redempta,
Et Patri/s addičta Polis... Is prsmi a noftra Tanta dedit fidei, puroque ignouit Amori.
Sufpice quam nitidis cindum caput emicet Aflris, Fixe tribuit Sacrum vitalia ferta Fluentum.
Tu tamen interea ne fpes intercipe Fratrum,
Neue meas ; Coelo pofb tempora longa fodalem E xpeétare iuuat reducem , pariterque beari. Comprime aberrantem nimium perdeuia mentem, Difce pati, iulfuque meo quoque viuere difee. Iamque fcias, me nulla dies mutabit Amantem, /Eternumque Poli Comitem te fpero per xuum.
Tu munus iufsis mereare laboribus ingens.
Hac poftquam & gemini Fratres fanxere, lacertum Non alio explicuit geftu, quàm quò ante Britannum Vulnera per pelagum, terfit, fomnoque repente Excuflum fugere leues . Is, reddite, clamat, Reddite , vofue mihi, focium vel ferte per auras. Sed fugitis / vobifne licet ixuire ? quid Orbis Dirus aget, Superisi! fas crudelibus eile ?
Vocibus his famuli placidam rupere quietem,
Et dominos adiere toros, hic vulnera quxrit,
Ille cicatricem ,. fed nulli inuenta cicatrix,
Vulnera fed nulli ; tum fic placida ora benigno ^
Affatu
LIBER VNDECIMVS. 275
Affatu foluit, f mentem frons ipfa remiffam Edocet ) Ite citi, magnamque ad fydera molem Phidiaca prodire manu , qua dulce quiefcat,
Dicite, depofitum . Mifera nos denique vira Damnamur, rurfufque moras pia vota feretis.
Nutibus incumbunt omnes, animifque triumphant, Principe placato. Nondum primarna vehebant Fulgura lucis Equi, cum tollere pegmata , Coelo Aufe mille manus, Aftrifque inferre cadauer :
Quidquid ab incauti pretiofum vifcere quondam Defcendit Cynira , mollefque tulere Sabei,
Quodque Arabes,Cilieefque ferunt, SolymxaqueTellus, Congeritur, freui quò iniuria temporis abfit,
Et duraturis vincantur fecula membris..
TumPolycletaeas dextras, & nobile ferrum Artifices fudare iubent, hinc Mentoris artes, Pyrgotelifque fimul, coeunte Myrone ,. laborant. Tollitur OEbalium, Pariumque ad fydera marmor, Atque Lucullxum, Phrygia: neque defuit ora, Iflriacique ftetit foboles nitidifsima montis, .
£t praclarus Onyx , & qua: fert barbara Memphis Munera. Tum profufum operi committitur aurum Dant Arabes Adamanta fuum dat difsitus Indus,
Dat Macedo, Cypriufque fuum. Confufe Smaragdo Blande Amethyfte vires; proprijs Carbunculus ornat
Extindos flammis cineres, fufcatque decorem Chryfoliti : Rex cara diu in quocunque metallo Membra adamare cupit, eundis dare nomina Gemmis.. Quin etiam ,. immenfi pulchra argumenta doloris,
Mm 2 Quat-
27ó	CLODIA DOS
Quattuor in fummo defcribere vertice Molis Corpora , Àpelkex commifit munia dextra.
Primus in arenti mreAifsimus arbore TVRTVR Conqueritur Comitem crudeli funere raptam, Infcriptumque geritSINJE TE STERILESCERE DVLCE,
Hinc fletit aprico viridans CROCODILVS in agro Lèthiferumque caput, funeflaque lumina fletu Sparferat, ante pedes in fanguine voluitur AGNA, AtqTupra , O’ VTINAM VIRTVS MINOR : Al-
tera a marno
Expofuit tabula expirantia LILIA in horto,
Caufa obitus properi , TITANIVS ARDOR adufsit. Iliislemma foie, NIMIIS EX IGNIBVS, aptum.
At parte ex alia Tartefsia littora prxceps PHOEBVS adit,, curfum conflans comitatur euntis
Flammiuomum^CLITIES qui ELOS de funere Amatis Nomina mxftatulitTuperaddita verba,QVIS ALTER?
Mollibus interea dederant opobalfama Regi Toliere membra toris , pofitum cum vifere Amaldum Approperat .. Nondum penetralis limine fummo Conftiterat Pudet hofpes, ait, de cade nocentem Me tibi >, crudelefque pudet producere vultus.
At non hanc equidem tenui cum forte cadentem Promifi vefanus opem. Quid enim improba Hiberni Tentamenta manu iuuic compefcere Monftri,
Si Virgo iugulanda fuitnullifque luendum Fluminibus crimen potui componere laudi Exiguae Č Nihil, ille refert,, complexibus hxret
In-
LIBER VNDECIMVS.1 277
Infolitis fed uterque gemens. Vt fortia tandem
Rupit fena dolor, Tibi fufeipis optime fruftrà
Non tuum Amice, nefas, inquit. Me funera certè
Virginis excruciant, maior fed caufa dolores
Me miferum fecere tui. Quid crimina Fati
In te dira trahis / Fideiue repofeere lafa	a
Debuerat rationem aliter, fi lafa fuiiTet,
Seu vel certa mali dilecto à corpore faltem
Pugnaces arcere manus. Quis pectore in vno
Sedem Odio ftatuet, veroque infanus Amori
Vnicum in obiečtum ? Me me fine flere iacentem ;
iErumnas inter cui plurima tranfijt atas.
Non teneo ad gemitus rude peótus, & omne malorum
Confumpfi ingenium. TENET hunc folaminis vfum
iEternis Sors dufba malis, quod ad omnia durat
Quos agitat, miferumque putant caruifle labore.
Difperdi pretium , longique doloris honorem,
Si nondum efle mifer didici. Solamina prabet
Ius crudele quidem , fed ineluctabile Fati,
Virgine nam viva cadere ante deceret Amaldum,
^ *
Quam fperare fuam quam tu, fortifsime, amares.
Plura loqueretur, nifi pofceret anxia Fratrem Speótandum , fummafque fores Clofmda fubiret. Attulit illa moram , fpatiumque doloribus aquum, Lenimenque animis. Prafenti Virgine queftus Fundere uterque cauet. Venerabilis oris imago,
Et iunčta grauitate Lepor, permixta rofarum Lilia purpureum feruant candore ruborem.
?ar Superis incefsus agit,. micat ore fereno
Pah
CLODIADOS
Palladis,; & Veneris promifeua forma, necipfa ( Ni de more tamen cumulanda eft gratia funčtis) Hermenegilda decora magis, vel compare vultu, ,Vel meliore nitet. Simili tum forte micabat Indutu Virgo, qui fueuerat ante Britanna:,
Cum tamen illa Patris greffum retineret in Aula, Cingere candentes linis candentibus artus.
Hinc formas fuperaučtus honos. Profpexit Amaldus Intrantem, fubitumque gelu per lalTa cucurrit Olla Viri, & totas hauftt Mors atra medullas. Circumflant trepidi, Fraterque, Sororque iacenti, Et famulos clamore cient, nec tempore longo Regali pcrmillum Animo extra membra vagari. Ergo redit, Ientoque oculorum errore popofeit Clofindam, & vifam demiiTa fronte refugit. Perfenfit, meritoque libens ignouit Amanti Virgo , nec obtutu renuit fpem ferre benigno.
Quin etiam reliquis, tumulus dum grandis ad auras Erigitur, Iuuenem vifit cum Fratre diebus.
Vnde breui quseffta falus, ftratifque reliótis, Conceffum eft (olitopraecingerepečtora ferro. Iamque aderat bifquina dies , Aftrifque fepulchrum Conftiterat propius, Tyrio cum fulta feretro Corpora, & Afsirijs excepta tapetibus amplo Succeflere foro, Populis lacrymantibus . Ardent Innumerae formenta facis, mixtoque fufurro Flebile Coelicolis effundunt mufica carmen Inftrumenta : Subit nigranti obductus ami&u Clodius, 6c Regem, Maieftatemque tueri
Ni-
LIBER VNDECIMVS:	i7p
Nititur! gemitu , Simili velata colore Turba Dynaftarum lacrymis teftatur obortis Haud mentita fidem . Tectis Clothilda fub altis In famulas collapfa manus iacet ; omnis ab omni Aggemit Vrbs latebra, planótufque imitatur heriles» Interea , triplicis Ipeótacula cedis , amica Funereos recipit Dionyfius aede tumultus.
Surrexere pares ftru&is in molibus artus Virginis, & Puerum, mxftumque iniere Theatrum. Tum fletus crebuere noui, Regemque parumper Expulit edomitus forti de pectore Princeps.
Saluete ò dulces Anima:, quas abflulit, infit, Clodius ipfe fibi, feftinatumque fepulchrum Inuidix feruate mex . Me dura priufquàm Vos fequar,heu me vita manet. Tibi fida perennem Hermenegilda fidem, & nulli violanda referuo Connubia, Aftra dabunt quae Terra inimicanegauit. Funeltam interea , donec Deus eximat auras, Semperhonore diemdacrymifque hac bufta reuifam. Sic ait, & facris rapuit veftigia tedfis.
Quodque fuper lucis, potioraque tempora no&is Vicinx libuit luftrandis tradere Caftris.

CLODIA DOS
* UBER D VODEČIM VS
A R G V M B. N T V M:
‘JTyRocodit ad expugnandam Vrbem SucjJÌomini Clodius , fed prius diuifo exercitu ah it in JL ‘Burgundi am P atris necem uit ur us , (gr Dagobertum ad cbfdendam Vrbem mittit < Sygibaldus , qui Childeherti feci um caput baši* pr*fixerat, audtto Clodij aduentu fe njene no conficit , cuius recifum caput Regi exhibent eptimates . Hinc Rex Dagoberto copias iungit , (fy obfidet Suejffionum . Dum capitar Vrbs , Tifypbone } fumpta CMyreni facte, Clofind* Clotbarij Coniugi Virum per Clodij manus obijfie defert. Se f undit in agros ultionis auida, & fr ufi ra telis Clodium adoritur . Hinc abit in nemus. Clodius ct Ruteni pu-> grue, tx peditus ipfarn fequitur , fed tam telo incubui fe repent. Mi feratur, (efr uibetfamu-hs ut in Cafra comportent, Interca Fama, Autbore Sygifmundo , Clodium Regina: in-terfeciorem Clotharto deniinctat . Furore is capitur, (fy in Nepotem exit. Hifuifis, <7'al-liaf ify Lutetia Pron*am de malorum fne precantur,^ futuri fpef'olaminis dimittuntur.
Conatur Tyfiphnne Clodij, (fy Clot barij monomachiam dmertere, fed incajfum} nam fecundus fi n uitur . IngreJJuro Vrbem triumphanti Clodio Clodomtrus occurrit, ambobus Clotharij Natis comitatus, qui njeniam obtinent. Clo(hanot (dy Radigund*peragirepale funus Clodius imperat• Clothildam ccytis acciri iubeti fotorem Arnaldo Scoti* Principiata-tildamque Numitor i ningit. Conuertitur Vates ad Chrifiianijfimum LVDOVICVM <LVlA-GNV AI yad cuius gloriam DElP ARAL VIRGIN JS fanor e Carmen Heroicum expedit ur.
Amque repere udo, cl ypeique , & fpicula Phcbo Emi i lum dixere diem, fremitufq; cohortum Exturbat vario notturna blenda motu. Confettimi celeri legiones arte coire Imperat, & longum ingreditur comitantibus armis Matutinus iter Princeps.. De culmine Matres Murorum attonitae, quin ipfa è Turre fuprema Miratur Clothilda Ducem * nefeitque madentes
Ob.
LIBER DVODECIMVS. 281
Obtutu fatiare acies, Compenfat ademptos Agmina fcenantis Virtus formofa, Nepotes.
Ifque ubi multiplices tranfmifit in aequora Gentes,
Ocyus in geminas iufto iubet ordine turmas Diuidi, & exponit diuerfa in praelia ituras.
Scilicet armatis Burgundia prima maniplis Meta datur, luitura Patris lacrimabile , Fatum,
Vitio Aquitanas pofeit properata Catennis.
Parifiafque manus, quas Clodius ipfe tueri Maluit, atque hoftem prae/ens punire paternum.
Inde Comes lcquitur, Numitorque, & Amaldus, uterque Optima pars belli, virefque aučtura potentes Confilio, fortique manu . Dagobertus in hoftis ludus abit penetrare finus l Patruofque fupremo, Intulerint quocumque gradus, terrere Gradiuo.
Parcere fed populis, tantumque obftantia votis Dcuadare manu laudat, nec amare ruinis Gallorum miferis proprios cumulare triumphos.
Reges cinge truces, hoftem tibi delige folum,
Quò latitant eam membra Jocum . Sufpende petentes, Sed tamen arma manus, nec te committere pugna: Me fine fuftineas, nifi forte coačtus , iniqua:.
Eft opus uc noftro vigeat*quoque dextera campo Certamen regale merensi.jSic inquit, & omnes Ire dedit Gentes. Stetit ^'adopertus amičtu, Puluereaque in nube Polffin nec lumina retro Ferre, vel obliquos ad m^nia dulcia vultus,
Queis natale folum dedit ipfa Lutetia, iuuit Declinare ; pares ardent cum Principe cura:,
N n In*
a82	CLODIADOS
Infantumque artus deuotis mentibus haerent Exanimes, lucifque vices, & fomnia turbant..
At fugiunt celeres, nulloque vetante, recedunt Ambo in tuta Duces, & quamuis clade recenti Edomitos releuare caput, Sortifque fauorem Expeótare iuuat ; tàm dira fuperbia torquet !	;
I Non feeus infefti dum fibila colla colubri 'TwtoWul	i,Vulnere multiplici fuper herbida iugeraPaflor
Elifit, caudam que procul, dedit ire trementem Ille tamen rabido ceruicem glifcere viru Cogit, & horrendo funeftat gutture Coelum,. Obliquatque finus, & in ipfa morte minatur.. ^ ' Sic lua Clotharius reficit molimina, nondum Fortunam damnare fuam.pcrdočlus. Amicos .
* Inuocat auxilio., iurataque foedera Coelo,	\
Vel Ditiferuireiubet. Tum proxima raptim Vndique Legati circum confinia mifsi,
Arma Virofque petunt. Burgundis Clodius infert Vexilla interea , pafsimque iacentia vaftat Oppida , nec tali faturantur cede dolores .
Auditis Sygibalde tubis, vififque repente Signiferis iufto iam fata pauore mereris,
Incertufque tui, fed poen^ certus acerba ; Praxipis vltrices fané tibi blandior iras.
Et quas nulla fatis laniena, & nulla pararent Inftrumenta obitus redimis per pocula poenas..
Proh quantum laudis generofo praeripis hofti,
Dum refecare vetas gladio fera colla paterno !	,
Vt funčlum videre Patres, feleque folutos
Iam
LIBER DVODECIMV'S. 283
lam maiore metu quàm Gallicus intulit hollis 3 Squallentes fumpfere Togas, madloque fufurro Occurrere Duci , fedtumque repente Tyranni Viólori exhibuere caput nil tale petenti.
Nam quid in exanimes bulli defxuiat Heros Ingens relliquias ? Nec conditionibus ullis Confudere preces, Pietas namque unica Regis Conditio eli, lacrymx-quc magis quàm dicta precantur. AH ubi humi fulòs latè, fparfolque verendam Puluere canitiem , & Coelo pauida ora negantes Infpexit , moris media haud oblitus in ira eli Nobilis, Ignouit facili iam corde fubačlis,
Finibus & Belgis vičlricia figna reduxit.
Peruolitant turma , vincuntque, abiguntque, ruuntque, Nec claudo poenam ire gradu iam dicere fafeft.
Talis in has etiam , iunótafque ad crimina Gentes Sape prius meritas infers LVDOVICE ruinas.
Vixque videri acies J Phoebo redeunte, dedilli,
Et iam Vi&or ades, iam te redimere tuemur Debellatrici rutilantia tempora lauro.
Non procul à trepidis fleterant properantia muris. Agmina, tergemina tantum diflantia leuca.
Nuntius hortanti perituro ardore Cohortes Clothario, atque prius Dagobertum in bella vocanti, Quàm coeat properis duplex exercitus armis,
Aduentare grauem fpolijs , & mille trophoeis Burgunda reducem fert à regione Nepotem.
Quin fortes inferre manus, nulloque grauatas.
Vulnere bellorum . Senfit fugiflè Barathrum
Nn , '

284	CLODIADOS
Tum primùm , caufamque fuam iam pečfcore damnat. Difii mulare tamen, flatuirque recondere fummas Mentis relliquias. Scelus eli potuifle timere,
Dixit , at incerto non. vires fidere Campo,
Auxilijs hodi coeuntibus, audet , & omne '
Colligit armorum trepida inter m^nja robur, i Clodius interea lata datione coronat
Attonitos muros, & cunčtas explicat alas.
Non tamen extemplo praefigere tempora pugnat-Cogitat, obfefiifque diem permittit habendum Artus dum refouet longo fudore folutos Miles, iufla Temei quo Tortic«- arma refumat.
Quse tibi Clothari , quem pectora confida terrent Illa notte quiesi prohibes peritura cubili Corpora, & inflantes circum caua tempora Parcas Profpicis, & Furia , & fiquae peiora Barathro Emerfere, premunt, animumque horroribus implent. Di (currit malli per propugnacula muri,
Atque ciet Vigiles, Tu prima tuebere Miles,
Tu ferrum, flammamque feres, vos tela , fudefque Tollite, & audaees arcete à culmine nilus,
Natorum memores, cuerforumque Penatum,
Si mala fata premant. Me certe inimica fedenrem In tuto Fortuna videt, nec Iperat habere In caput hoc iuris, MORS Sorte potentior ipfa ed. Interea laetum profundit ab aethere ltimen Orta dies, Titanque Polum temerare tenebris Cede Thyedaea folitus , fulgentior exit,,
Vifurus meritas in dira piacula poenas.
Iam-
LIBER DVODECIMVS:	2g*
Iamque oricalchorum mandata horrenda fonantum Indixere diem populis bellacibus aptum.
Tum data libertas procurfibus, undique muris Se peditum iunxere acies, cuneique procaces Inflantem telorum imbrem teftudine vincunt.
Hic fixum munimen amat diuellere * at illi Maxima cura fores, multùm firmantia ahenas Deturbare loco, poftefque impellere in ipfos Saxa, faces ali) fublimibus addere pinnis,
Et fperare aditum fuper eruta, quifque patentem.
At circum oblefsis labor unus ab Arcibus altis Deijcere haerentes celeri vertigine fcalas.
Semiuftaeque fudes, totifque refufa feneflris Telorum glans multa ruit, nondum arma dolores Euulgant , delečlat adhuc frons alpera Mortis. Gentibus at fufis mox increbrefcere Terror,
Hoftilefque alto nequeunt de vertice cedes,
Nec fpečtare fuas, quxruntque abfeondita Matres » Vnica ab extrema profpectas Arce ruinas Fuluia , Lxandn nec lumina ficetis ab ore.
Scilicet ille diu famulis permixtus Ephebis Clothari) mandata tulit, fed iniqua parari Vt patrio videt arma Solo , (namque edita luci Parifijs, altoque fluit de fanguine Virtus)
Flebile feruitium, infortunatofque labores Deferuit, caramque redit non Ixtus in Vrbem. VSQVE adeo 6c grandes animas, Coeloque propinquas Vrit Amor. Medijs hxres infixa medullis Fuluia, fola tur, mulcetque reciprocus ignis..
Te
285	CLODIADOS
Te quoque de medip oculo notat ille cateruis, Ingentifquetibi, fpecimenqiie , fidemque laborat Promere Virtutis. Nec tela Tonantia librat In tibi vicinas turbas, licuitque per illum Tutis elle tuis, micat agmina vertice fupra.
Ah quoties telis per aperta volantibus, inquit,
Heu mutate locum , nocuos diuertite curfus.
Illa fagitta vagos circumftetit impia vultus,
Forfan & illa ferit, forfan quoque vulnera fortis Difsimulat, vincique pudet. Sed parcite tant£ Virtuti, Superi , vos proxima fata tenete.
His votis paulum Libitina; fuffcinet iras,
Atque horam vitx lacrymis lucratur amata;. Denique mole fudem direxit in ora Licanor Fulgida , & expulfam nondum confelfa Iuuentam, Tum Mors conceifum fibi corripit improba tempus, Et miferum reuocat munus. Per nobile arundo Pečtus ijt, Glaucique manus teterrima fudit,
Qui vetitos olim fibi dedignatur Amores.
Ille oculos moriens ad culmina fumma leuauit, Cernere nec vulnus, nec fc fariare fupremo Sole cupit, vultu nimium contentus amato.
Perfurit illa, fuo ceu perfidus haeferit ičtus Ante finu, turpemque volat furialis in hoftem, Enfe fimul rapto, nec opino vulnere fternit.
Quin fatis gauifa fuisde vertice praeceps Irruit, atque premit dileótum corpore corpus.
Tum concufia graui federunt membra ruina,
Et proftrata Viri ferierunt arma iacentem.
At
LIBER DVODECIMVS. 187
At dulci contenta lucro, Calette renidet
Ore, nec expirans Patriam reminifcitur Vrbem.
Felices ambo, fociaque in morte beati,
Si fupereffe meum meruit de funere Carmen,
Vobifcum fuperelTe cupit , pariterque beari.	|
Tempora fed longi compenfat vindice dextra Erroris Numitor ; quis acerba: funera lucis,
Quis mifèranda Ducum, numerofaquefatareuoluat/ iEftuat ille ferox, Ferdinandique fuperbum	t
Eripit è cerulee caput, parilique Quiricum ,
Qui propior nece continuat. Surrexerat altus In gladium Hermetes, Dučtoris honore perempti Extolli cupidus, medium fecat ille lacertum,
Sicut erat , vanifque foto manus excidit aufis.
Sancius hoc pariter, pariterque Rumilius enfe Hoc perit enfe Lycus. Tunc Allora iungic Oronti, ^E.gidium Placido , BerlingariumqueRodulpho. Pellitur Ambro nicus toto aquore, pellitur audax Leucus, & Heluetica rabies pauefata caterua,
At parte exalia compefcit Amaldus ouantes Fortis Atrebates 5 Dučtorera fundit Achillem , Clarum non aqua nomen Virtute ferentem.
Hinc Albericum, Rampertumque, Hannibalemque Qfareas frenantem acies, & Amulius Vrba Dučfcor, flare gradu feuum iam nefcit in hoftem. Nulla dies populis cqdem exhibitura futuris,
Quam triplices fecere manus, nam Clodius ardet,
Et litat innumeras ereptis Fratribus Vmbras.
Millibus interea pereuntibus edit acerbas.
288	. C LODI A DOS
Gradiuus de more vices. Cadit ille, cadenlque Hoftem mole graui premit infcius, alter amici Funera conqueftus gemitus ad propria nullos.
Rettulit. Ignoto pereuntem, è vulnere Fratrem Non tulit Acrifius fine fe procumbere , & hoftis. Expe&arc manum puduit, tum fubdidit enfi Pecora fida pio, Fratrique propinquus obiuit.
Dum multo ingentes sequantur fanguine follie, Ingemuit folitis (celerata furoribus edi.
Bella Sygifmundus, rurfufque pauentibus Aftris Redditus, aduerfis inimicat partibus Orcum,
Tyfiphonemque trahit fecum, qua dira reuoluat Exitijs monumenta nouis ; tum grandibus altum. Obtegit infidijs crimen, faciemque Myreni Imponit Furia, Radigunda ea.diiSfca pauenti Confeftim referenda iubens, Tibi languidus aruis Rex iacet in medijs, altaque in llrage Maritus ( Clodius ipfe truci Patruum mucrone fubegit )
Tu fccura fedcs ? tamen & fecuriorille,
Qui Mundum euafit, faltemque in morte quiefcit v Tuque Parifiacis nuribus, lufufque puellis Turpibus obijcies collum regale catenis, Infandumque facra decorabis fronte triumphum ; Audijt, & muris breuior qua laplus in amplos Exilijt furialis agros ( fpe&are Maritum Eumenis oppofito prohibebat lampados igne. )
Ergo rapit pharetram,gladiumque,& mixtacateruis
Ingentem quark, ceu pugnam initura, Nepotem. Inuenit tandem, imbelhque aggrefla furore
Ter
LIBER DVODECIMVS. a-8j>
Ter quater immenfos arcum laxauit in Orbes,
Et rutili vmbonem clypei, nec enim aufa feroci Cominus ire manu. Subrifit fortis inermes Rex iras, nec fe miferam fecernere finxit Innumeros inter populos ; Vt denique fperni Se videt, ac fruflra moliri fata Nepotis,
Hinc abit, ac liquidas irrumpit curfibus auras l Quà nemus vmbriferum numerofo vertice furgit.
IretSc ipfefequens,nifi,concurrente Ruteno,
(Nam pod regales paucis ea gloria dextris Roboris ) in fatua Mauors retineret arena.
Nec citius tenet illa gradus, quam lata patentis Ora fpecus fubeat, qusefitas accommoda pacij Laudauit Fatum, miferam quod vallibus imis Intulit, ac tacitas veftigia duxit ad vmbras.
Uiacrymans procumbit humi, pharetramque fonantem ?roiicit,&capuli iam pondus inutile puri.
A.rma pudenda,inquit, quaeconiugialiaficco Praelia deferitis mucrone,exolvitepaenas,
Indecori marcete fpccu , dum maxima femper Coniugis exigua eft per vos iniuria rapti.
Sic ait, <5t cubito pulchra ceruice recumbens Infirmum commendat onus, dum mortis amorem Colligit in fragiles animos,dtfcitque ferire.
At poftquam infelix lethi tentata voluptas,
Nunquam erit, vt tantis, ait, vndique confita bellis Saltem aliqua ex vobis delibent tela cruorem. Indomiti fiquidem fint pečfcora dura Nepotis,
Iam demum infirmos hic exercete furores.
ipo	CLODIADOS
Figite me , fi qua ed rabies, de peótore nudo Gloùaiam facilis, facilis vigoria reftat.
Iam placet infands pamam dimittere culpa:,
, Dum mìhi acuta litis. Tuque, ò fortifsime Coniux ; Si non barbaricos aufus prius vita Nepotis Te fequor , ignofcas, fexus miferere minoris,
Et nifi me vltricem, me flifcipe mitis Amantem. Dixerat, & dextra iaculum moritura legebat,
Quod meret magis, ac in vulnera fortius iret, lamque aderat vidfci Princeps de cxdc Ruteni,
Et cum fupremas exceperit aure querelas, Speluncam feftinus adit. Vix limine primo Inftitit, & Patruam (mifcrandum funus ! ) acuto Innexam telo, gemino de fonte fluentum Eiečtare videt, fed enim prxcordia ferrum Hauferat, albentem qua per cauapečtora curfum Mammarum fecere niues. Pius aggemit illi, Adfiflitque Nepos. Et qua; teSydera cogunt, Tunc ait,infelix, alienasfoluereptenas ?
O certe thalamis melioribus apta, pioque Longe digna Viro I Sed vbiiam funere merfam Nouit, adarma redit, famulos regale Cadauer Confeftim deferre iubens in cadra. Verendum Nondum illi imperium, fufeepto corpore obibant, Atque Sygifmundo.,iam Fama,authore,ferebat, Reginam magni ferro ce cidi He Nepotis, Clotharium fedina petens, Furit ille, domique Imperat vxorem penetrale per omne requiri. Nufquamilla, ad oculis miferanda occurrit imago,
Quam
LIBER D VODEČIM V S:	*pf
Quam fimul adduttis collegerat ocyus auris ,-Ec dederat fimiles Radigunda: in fronte colores Mentita , Mundi truculenta miniftra filentis.
Tum fic vifa loqui, Quagliti praemia Regni , lam Coniux crudelis habe. Perit hattenus Vxor Infandis infumpta odi;s, geminique Nepotes.
Tu tamen in clau/b meditaris vilia fepto,
Et potes indigna fperare precaria vitae Munera? Non adeo humanis regionibus abfunc Caelicolae quin te noftris adiungere Fatis Obliuifcantur Comitem. Sic fata repentè Lymphatum, geminafque manus ad colla parantem Deferir, & patitur rarefeere corpus in auras.
Ad mala prona fides. Ea protinus implet euntem Toto Erebo, portis bipatentibus exit, & vni Infert bella Duci, folumque per agmina quark.
Vt fenfit dubij properare ingentia Martis Tempora, & occurfus depofeere fata verendos, Sedibus intremuit conculfa Lutetia ab imis,
Et negletta gemens veftigia ad Altra reduxit. Regales refoluta comas, non cafside fulgens Igniuoma, non tere nitens, non turgida plumis Purpureis, nulla quatit arma micantia bu la,
Sedfufas fqualloregenas; tamen vndique vultus Maieftas afflitta ambit, feruatque decorem In luttu, pulchrumque locus laudare dolorem.
(Vertice pinna fluit, lacerum thoraca cadenti
Mole gerit, clypeumque ad plurima fpicula fratturo.
Ctelicolumq; hominumque Ducem fera Virgo Pronaeam
Oo ,2j iEftuat
2p2	CLODIADOS
i®fl:nat affari ,; propiùs iam Cadici tatìgit Tedia, & diumam late circumfpicit Aulam ;
Tum dios ruit ante pedes, lacrymanfqùe profatur. Alma Parens, noftri Diadematis hadlcnusingens Seruatrix, quajnanj fuccendere protinus iras Crimina diuinas potuere ? audifne gementem, Immeritafuepreces, lamentaque noftra repellis?
Illa Ego centenis circumvallata trophais,
Vrbs geminis metuenda Polis, Regum ipfa meorum Oppofitas fpedlare manus, cadefque tfCmifco.
Cerne per infamem Campum*cuneofque frementem Clotharium miferam Iuvenis depofeere pugnam. Nec minus ille pari certaminis ardet Amore.
Jpfe quidem fortis, iuftafque in pradia caufas Fèrt fecum, atnoftris quoties fors inuida geflis Virtutem, iuffcumque grauat. Pudet inde timere,
Inde metus hortatur Amor, prohibetque quietem. Haud vexilla peto, bellatricefque cateruas Semotis inferre plagis, nec habere triumphos!
Nec populaturashoflilia maenia turmas.
Haec olim, Regina, dabas, cum lasta putarem Confpirallc meis certifsima fydera votis.
Sed liceat feruare meos, prifeique decoris Relliquias retinere mihi, liceatque dolenti Indecorem vitam pulfis producere bellis.
Vos teflor cineres dulces, puerique perempti, llluftrcs Vmbra, generofaqùe buffa meorum, Nequicquam pulchrum per vulnerafeua cruorem Fudiftis, pia progenies, frufbraque dediftis
Sacras

LIBER D VODEČIM V S.	2p3
Sacras exuvias, inhumataque corpora Campo,
Sì Patruo haec demum cedere in dona Tyranno.
Plura loqueretur, primis Orientis ab oris
Bellatrix nifi magna gradu properante vetaret,
Impleretque Polos vlulatibus exagitatos.
-Belligeram ftupuere omnes ; venit illa fonanti
Armorum fubmole grauis, fed fulgida dedat
Mxa. eruor, tergoque fluit, vaftifque lacertis.
Tum reuoluta folo:, :pèdfbtfftjUe affufa verendis
Exclamat lugubre gemens ; ^uid fata retardas
Jam mifera; vicina Parens ? da currere greflu
Prascipiti excidium, Gallafque implere ruinas:
Non de clade queror, fupremaque fata meorum
Luminibus fpe&are meis, fed cladis iniquum , * ■ -, , 1 Da precoro mutare genus. A* urat aequore Nereus
Legibus abruptis, gremiumque incumbat in iftud.
Me primam premat vndafurens, fertumque folutum
Immifsisdifpergat aquis. Vel, Maxima,faltem
Tu prius ardenti detrude in Tartara dextra,
Seu convulfa caua quacumque voragine Tellus
Indeploratum demittat ad infera Regnum.
Omnia cara mihi, tantum ne perfida cogar
Perrabidas cecididè manus. Nondumne fuperbis
ObfefTam vallis, Bellatorumque maniplis
Protritam fpečtas ? an deformata ruinis
Gallia prifea iacet, nec iam nifi nomina feruat ?
En tibiClotharius frendens, fummofque minatur
Sollicitat cafus, obtruncatoque Nepote
Impius elapfisignofcere cogitat annis.

;
ip4	CLODIADOS
Quot validas cecidere Arces, flammaque rapaci Procubuere nefas, educta Palatia Caelo ?
Sum felix in morte tamen , quod fata rebellem Elle negant poltrema tibi Regina, fidemque PranofuilTe meae cognofeent Regna faluti . .
Vel tibi, vel nulli viuendum. Haec verba fequuntur Ingentes lacrymarum amnes,vocemque coercent, Dum tacitos oculos facundia pulchra decorat.
Stant circum trepidi, repetuntque haec ipfa verentes Pax, & Clodoueus,fumptisfatiataque paenis AnnuitipfaThemis, Pacifque in gaudiageftit.
Tum Genitrix, Iuftumpofcunt fibi praelia finem,
Et mala pugnaces dudum vexantia Gentes.
Neu geminas prohibere manus; Regemque cruentum Funeribus tentate /uis abducere ; Gallis Vna falus miferis rabidi funt fata Tyranni Ne trepidate, cadet; vi&umqueacerrimus Heros Proteret,inuitus quamuis. Minus inde nocenti Ignofcet Patruo,fociumquein Regna vocabit.
Hasc modo, fed longi quondam voluentibus «xui Curfibus, infignes Genti tribuemus honores.
Tempus erit, LVDOVICE, tibi cumfascula pandes, Impellefque graui tot perfida mamia dextra.
Tum fines pofiture folo, pofiture profundo Pelheis vnus narraberis iEmuIus a£tis.
Tunc Indus, Medufque iugum patietur amicum ,
Et tremet edomitus triplicifub Germine Mundus.
Dixerat. Aflènfere omnes. Caetu ergo per auras, Innumero fubeunte, volat laetata benigno	*
LIBER DVODECIMVS.
Numine, & in Campos caligine fertur hiantes Gallia, fubfequiturque Ducem. Perfenferat atram Voluere Fata diem, nec opem de fraude venire Tyfiphone, & rabido fola perculit ima colubro.
Quis pudor in reditu, cum me de luce recentem Impius excibit Regnator,& a&aiubebit Incafium perferre Stygi ? Dum talia voluit,
Cernit anhelantem facinus, plenumque Barathro Clotharium,frufi;ra toto perquirere Campo,
( Namque trucem ad pugna ftat cominus ire) Nepotem. Ifte quidem pronus, nam damna repellere damnis Scit non effe nefas, tamen irritus adluat omni i/Equore,& oppofitis prohibetur pugna maniplis. Eumenis hoc denfat perituro ardore furentes.
Quin etiam notos rutilantis cafsidis ignes,
Inceflufque imitatur Equi, pe&ufque, humerofque Clodii j & excelfo minitantes vertice criftas.
Solum degeneres animos, ignotaque Regi Terga fugas fumit, Patruique ante ora furentis Siflitur. Infrendet, laxifqueinfufus habenis Hic Iuueneminfequiturperiugera longa fugacem, Qui nemus ingreflus fefe rapit improbus aurre, Fruftraturque Virum . Furit ille, Sc plurima iačtat, Perfide non fugies, non fi te protinus Alpes Oppofitasferuent, aut ferreus ambiat agger.
Si femel è nemoris tuto licet ire periclis,
Non tamen è noftris tutò licet ire lacertis.
i'
Talia vefano fimilis fundebat, & omnem Luit rabat fine mente locum, dum funera fpargit
Mil-
2pč	CLODIADOS
Mille per hoftilem meliori fydere Campum Clodius, & iuftas confumit verius iras.
Diverfis feruare latus fub minibus Vrbis Munus erae Clodomiri, fed fpicula fruftra Fundit, & errantes componere voce Cohortes Tentat. Supremus circumtonat omnia Terror J Quaque ruit rapidodifpellens agmina curfu,
Vaftum limitem agit fibi Clodius. /Equore mifcent Sic & in Adriaco variantia praelia venti,
Et modo flaminibus fibi nubila corripit Aufter,
Et nunc Eurus ouans, nunc pofsidet iEthera Caurus. Aft vbi ab implacidis Boreas caput exerit antris, Atque modum tumid* f<=rc feditionibus vndae, Concederò omnes, Caelumque dedere Tyranno: Ille rapit fecum puppes, fluttufque, falumque, Syderaque, & domitos rabido trahit impete Fratres. Nec fuper vllus erat pugnantibus ordo, fed vnus Enfe micans populos turbabat Clodius omnes . Viderat aduerfae veftigia figere Syluae Clotharium Silicus, nec adhuc in bella receptum . Dum gemit ergo diù nimium, nimiumque morari, Conftituit fecum Regem reuocare vagantem.
At nondum caftns exceflerat, ecce abeunti Improuifus adeft, humeros & percutit Heros. Vaftum vulnus hiat, fed non tamen orfa retardat. Quippe volat fublimis Equo, fundenfque cruorem Spontè fuum attoniti confiftit in ore Tyranni Viribus exhauftis ,nec iam defeendere vifus, Namque cadit, di&ifque Animam fic mitti euntem.
Quid
LIBER DVODECIMVS. 297
Quidmifer infanas nequicquam percutis auras,
Dum tua fceptra labant ? I nunc, fittela Nepotis,
Si faseft,magni,facilefque arcefle triumphos.
Vix ait,Sc vafto de vulnere vita recefsit. Tumprimummiferofacilè data copia Regi Lamarum fenfilTe dolos, altique foporis ExcufTa ceu nube,grauis fic ora refoluit.
Iam fatis,6 ftygij, queis debeor hoftia,Manes,
Nempè quid ad Superos,inimicaque Numina fleófcar? Iam fatis admiflum eft. Quid inania nečtere rurfus Tentamentaiuvat,vanajque incumbere fraudi! Ibimus, at faltem liceat coniungere lethum,
Nec nifi poft domitum defeendere ad ima Nepotem. Talia concipiens in praetermifla redibat Praelia,vociferanfque. In me turpifsime Regum Refpice,nec famulo compefeas fanguine ferrum.
Is Patruo occurrens, Tandem defeendimus aqui,
Et fine fraude pares,inquit,quafita tot annis Colla, tot infidijs, facilis tibi denique pando ;
Iam quod non licuit rabido patrade Ramyro,
Non Clodomiro, meliori perfice dextra.
Perficiam, ille refert,rabies obftruxcrat ora,
Csteraque horrendo riguerunt verba palato.
Quàm fatiùs Fortuna fuit collidere tales Ante manus, tantas Populorum auertere clades ! Debueras celerare dies, vnique duello Demum fanguineas Mundi committere lites.
Abfilit infolito attonitum certamine vulgus,
Atque fuum ingenti Dominum ftatione coronat.
Pp Tum
2p8 CLODIA D'OS
Tum fimul innumerae tenuere filentia Gentes,
Et fimul £oI.j preflferunt murmura flatus,
Et mutare fidem timuere E Jementa perennem. Theflalicos parili direxit in Hečtora currus Turbine,Dardanij fatalis machina muri,
Funera magnanimus Patrocli vlturus Achilles,
Vt volat in Patruum Princeps ; ConculTa tremifeit Terra,neciratum patitur fecura Pyroum,
Ocy us arrepta concurrunt arbore, & auras Oppofitas lacerant, rutilis vmbonibus ha:fit Vtraque,& illaefos parmarum frufta dederunt.’ Enfibusinde labor, diuerfo permeat aequor Procurfu Patruus,diuetfaquevulneratentat.
A fi animo infidias Heros memorante reuoluit Sylueftres, pelagique fugas, Fratrumque minorum Funera, sc amiflam tandem gemebundus Amantem.’ Talibusincendit ftimulis cor nobile, & iras Exacuit, multoque ferittibi verbere conum Clothari, Furis ipfc magis, tantumque licere Ah nimis inui&o, t£edetque,pudetque,Nepoti.
Ipfe quidem fortis, nec be Ii laudibus impar,
Verum impar Iu veni, quem fata, Deufque tuetur,
Sic Capitolino Perfarum purpura Templo Expofita Imperij facrum devicerat oftrum Fulgure, fic Tyriae Sidonia proxima cefsic,
Non fimilem, decies dum palluit Ida pruinis,
Et vanas Phrygibus decies offendit ariftas,
Pugnam vnquam vidit, Simoifue, aut flumine iufltis Sanguineo toties in caerula currere Xanthus.
Is
LIBER DVODECIMVS. 2c>s>
Is furor ambobus, propriorum vtquifque laborum Immemorhinc illinc miles, maioribus aftet Attonitus fatis. Sua verbera fundit vterque,
Vulnera folus habet, Terramque cruore colotat Clotharius, fummufquefqpet certaminisičtus, Quem parat alter, Equus nifi crureinfurgeret amens, Ferret & immeritam Domini pro crimine pamam. Erigirur Sonipes, cerebroque abeunte peraequor Inde ruit,Rcgemque pariiubetire ruina.
Et poteras, Clodi,facilem decerpere palmam.
Sed pudet in Patruum ferro feuire iacentem. Inclamas, Iam redde manum, Sortifque parumper Difce vices varias. Non htec mihi fama libido
Regnorum,vt Patruo poffcponere Regna recufem. Nec tamen exuvias de te mihi,fiue triumphum Exoptem,aut foli/s te deturbare paternis.
Nil in te iuris, Ductor fortifsime,pofco.
Ille nihil contra,fed cominusenferedučto Iuit,&ingratuspermifsi temporis vlum Vertit in aučtorem. Senfit furibunda minantis Princeps corda Viri, citius tunc ipfe relinquit, f Nam pedes ille fubit,) famulo excipiente, Pyroum. Quamque fugis Pietatem,inquit, mox perfide quadres Forfan,& mcafTum. Nec plura,iterumque pedeftre Inftaurat bellum,aduerfifque foramina membris Ingeminat,iamiamque graui de poplite pugnam Ille mouet; Rurfus Pietas miferata Nepotem Magnanimum pupugit, rurfufque ignofcere geftit, At veniam magis ille furens quàm fata veretur»
Pp 2 Tum
o ^ i ^ /


1
li> Ì
jbu e +''A_
^nu
Ài V>«C.
300	CLODIADOS
Tum durum precibus pečtus, ne nobilis ire Quicquam intentatum Virtus finat inclyta gedi, Conatur terrere minis, iuguloque fuperdans Hodili , Aut gladium iubeo te reddere, dixit, Autanimam. Prius,ille refert, Cadedia Numen Imperia amittet, quam me mea Regna mihi nunc Difsimilem cernant. Dum talia fundit acuta In fuper indantis fica latus exit, & inter Arma,artufque viam vano conamine perdit.
Non tulit hac Heros,& fat tibi fraudis,inique, Permiflumed, geminos fatised iugula (Te Nepotes;
Sic ait, & toto, quantum dedit ira lacerto Exhaufit meritum fixa è ceru ice cruorem.
Horribili pallore genas,oculofquenatantes Samo errore notat, tranfmittit fulgura Cafsis Per lucis truculenta vias, Vitreque fuperbre Haud impar mors dira fuit. Formidine terret Hodefque,Gentefquefuas, Vrbemque filentem, Seque magis damnat moriens, Tum denique fummo V/ Rugitu trepidos inuafit turbidus agros,
Vmbraqueperpetuas adijt metuenda tenebras. Tunc adamante grauem gUdium, crafloque cruore Clodius extollit, miferumque cadaucrab arvis Imperat in pavidam transferri protinus Vrbem. Incefsuque graui, qualis,fi vita maneret, Clodoueum decear, bipatentia limina dudum Indruóta legione fubit. Precingit Araldus,
Ac Numitor fublime latus. Num parcere malit,
An muros acquare fo!o, populumque nocentem,
Ha-
LIBER DVODECIMVS. 301
Hačtenus ambigitur. Spcs vna falutis ab enfe Regali dependet adhuc. Sed ab Arcibus altis,
Qua: fedes fuit alma Ducum (miferabile vifu )
Occurrit nulla ftipatus terga corona Clotharij gemino cum Pignore Clodomirus.
Non rutilas de more gerens in cafside criftas,
Non armis, gladioue tumens, fed currit ad imos Palla nigrans talos, & multo fyrmate irnftam Verrit humum, Regni Diadema infigne ferebant , Tergemini. Poftquam propius data copia fandi, Supplicibus tulit orfa modis, fed pedore forti,
Nec tamen à prifcis Maiorum difcrepat adis Maieftas inuida malis. Tum voce precatur Non humili veniam, fi me peruerfa iuberent Sydera degeneri deponere colla fubhofte,
Haud me, qua; tandem fpes Regibus vna fubadis, Mors fugeret quaefita manu. Sit prima falutis Caufa tuis, danda dignum te dicere vita Regnorum nuper Dominis. Me barbara certe Getta queant F ratris, fimul hos damnare Parentis, Si poenas paterere Patrum, Fratrumque fubire Innocuos. Iurofuper hocgeftamen honoris,
Quod tibi iure fubeft,& per regalia Magni Numina Clodouei, me tum retinere furentem Tentafle, atque truci Pueros arcetere ferro.
Aufus at ille mihi (vetuit fuga nempe) cruentam Intentare necem. Sola b*c mihi criminis ergo Summa venir, focium bello tribuite lacertum.
Id modo piede Nepos, nec enim iam deprecor aurat
Pp 3 Exi-
joj	CLODIA DOS
Exilium , fatumue premens. Infontibus,oro,
Parce libens Pueris. Vnum tibi denique reflat Hocè Clothario, de quo me re a re Piorum Magnanimus laudes ; Miferandi infignia Regni Accipito interea., & melioribus vtere fatis,
Si tamen Orbis habet. Dixit,Regnique verendum Vittori exhibuit, Pueris imitantibus,aurum Non tulit vlterius Princeps,&fingula blandis Pettora fufeipiens vinis has enie remifit Depolito voces, Vtinam quoque reddere Patrem;
O vtinam Fratrem per Numina fumma liceret,
Vt dare fceptra licet. Mihi gratior irte triumphus» Clarior illa dies, Patruo viuente, niteret i Sed ferus oblatum ter dedignatus Amorem,
Ter vitam, peri;t, feque in lua funera adegit.
Quod fuperell, regnate precor, monitique recenti Clade Ducis mifeii poli crimina longa nocentem Difcite regalem Superis componere ftirpem.
At mihi fi meriti quicquam pro munere reflat, Statildam aeternis Numitori iungere pofco Connubijs,tantamque fidem non impare dono Excipere. Hisfiquidem durabile legibus Orbis Imperium,lulliscompefcere crimina paenis, Virtutem & meritis extollere ad Allra trophaeis. Annuit ille libens, nec gratibus aequa ferendis Inuenit orfa fatis,folumque per olcula crimen Excufat, gemitufque fuum. Tum verfus ad ambos, Coniugijs quoniam tempus fubit.infit Amaldus, Parcite fubhmes, Orbis decora inclyta. Reges
Au"
LIBER D VODEČI M VS.	303
Aufibus infolitis. Si Scotica fceptra tenenti Fas veftros optare toros, tu qua;foSororem *
Tu Neptem Regi pariter concede precanti.
Neue aliena meis obfifbat perfida votis Relligio,verum pronaceruice Tonantem,
Cordis & obfequijs iam nunc veneratus adoro.
Scilicet hinc domito poft damna recentia ludu Lucis Amor mihi pendet adhuc. Ah Virginis Angi* Reddite quod reddi finit illacrymabile Fatum . Reddite quafo Duces. Erit Hermenegilda fuperftes, Si Childeberti, Soboles quem tanta decorat,
Praeponar cunilis felix Gener, hifque beetur Scotia connubijs. Dilečtum ad nomen euntes Clodius incafihm lacrymas ceffare iubebat,
Cum fortes maduere oculi. Tum Principis avitos Fufus in amplexus, Quicquid petis accipe,dixit, Quodque rogandus eras. Vna celebrabitur Hymen Luce duplex,referamque mei folatia Fati,
Hofpite gauifo. Funefti vidima belli Protinus infelix referatur ad alta cadauer Atria Clothari/, miferandas & coniugis artus.
Id mihi iam fupereft,fifas maiora daturo )
Regalem accipiant regalia funera pompam.
A t vos, ò Comites, quorum quasfita labore,
Paxque, falufque mihi,in partem fuccedite R egni,
Et merui^is enim,verborum maxima vobis Semper erit,rerumque fides dum vita manebit.
Reginas interea non laetae Nuncia Pacis,
Er-
304 C L O D I A D O S
Erminio ducente, cohors abfcedat, & atro Centum Aratores funeftent aethera lučfcu.
Sanguinis inuitae difpendia parcere dextrae Ne renuat propri j, ignofcat generofa coačlo.
At prius indignis iam demum erepta catenis Vmberti furgant, quem cingere purpura geftit,
Peól ora, confili js fat cognita pečtora fidis.
Dixit, & innumero refonantia clafsica cantu Viclorisfanxere fonos, ./Etherque, Solumque Iucundum fremuere. Poli de parte ferena Aligerum Pubes Pacem denunciat auris.
Pacem Sylua fonat Populorum mota canoris Plaufibus, & Pacem laeto Mofa percitus alueo ;
Arma fonant Pacem, Pacem caua maenia reddunt: Talia perdomito cum Vičtor ab Orbe redibis,
Vota hominum,L VDOV ICE, feres,cu Sydera vaflis. Infernumque Chaos dices confinia Regnis.
Non alijs Gentes vicit legionibus omnes Auguftus,docuitque iugum perferre Senatum,
Cum rerum Dominam fubiecit Gallia Romam. Clarius an quifquam Fidei vexilla per auras Extulit, & puris Altaria cultibus augens Indomitam H^refim fregit, Stygiumque Tyrannum? Nec tantum à propria peflem ditione repellis lndefelle bonis H E ROS, fed viribus ipfis,
Queis Scytha ceruicem, queis flečtic ibeius,6^Indus,
Regum externorum tetro difcrimina viru
Excita compefcens, Barathrum in fua clauftra coerces.
HOC
LIBER DVODECIMVS. 305
HOC pugnare Deo eft,verofquc referre triumphos. O fauftum liceat mihi ducere longius suum,,
Virtus belligeris cum demum funčta periclis Tecum in pacifico rutilans dominabitur oftro.
FINI S,
Pag
Errata
3 farcuda
jk
16 fucceflo fcrit vertis 79 folfum 93 diuerf*
?o propri orque
97	fremcntnm
98	rcppcllant; 103 & carta
106	refulxit
107	Chilpericiquc
corrige. facunda fucceflu fcrit, ferie vertit fofluin diuersè propiorque frequentum repeilant & cartam refulfit
Clodomirique
Ad Superos quo Ad Superos qua »11 noxas,pulcherrima noxas pulcherrime
112 Chierici 119 celfit, ait 121 TuOodomiri etfi dedita 123 Corripedem langentis 127 numereat 134 numerius ocyfor Fauontefque 136 Quifque iacee plaufufque
140	reccomcntem
141	Excipere
Clodomiri ceffi t, ait Tu Childeberti etti edita
Corn'pedem
languentis
numerat
numerus
ocyor
Flaucntefque Quifque iacit plaufuque reuomentena Excepere
Errata fic
I42turbse i49lobores i5oabditamentis 151 meriti manduere focciare 157 abduco iéomintem
161 Per me cunčia licent i67cataphrotìos 172 erratibus i73dixdfurus 177 Tempus amen denique rel nquant 181 interque fenibes 194 illos moderante ai4paridiquc 2i<i virceat 244 mentem 249 teterrinus 252 afperrimas 254caffice 278 fermenta 27? Voxcitius 277 ELOS 296 mitti 301 Ille Trrgemini sferro
corrige. tuta: labores abdita mentis merenti maduere fodare obduco mentem
Arbitrioqdemeo
cataphraftos
erroribus
difccflurus
Tempus amem
denique linquant
interque feniles
illo moderante
parilique
vicerat
mentes
teterrimus
afperrima
caffidc
fomenta
Nox citius
FLOS
mittit
Tergemini
ferrò
Imprimatur, Fr. Io: Thomas Rouetta Inquif. Gen. S.OfF. Vener.	
NOI REFORMA dello Studio di Padoa.	TORI
«wAuendo veduto per Fede del Padre Inquifirore,nel Libro intitolato, Clodiados Libri XIL Marci 1 Petronii Co: Caldana, non v’eflere cofa alcuna contro la Santa Fede Cattolica, e parimente per Irn I arteftaf0 del Segretario noftro, niente contro Prencipi, e buoni coftumi, concediamo licenza a A A Qirojamo Albrfcci di poterlo {lampare, ofleruando gl’ordini in materia di ftampc, cprefentando le Lolite copie alle publiche Librarie di Venetia, e di Padoa,&c. Dat. li 7* Novembre \6%6.	
/ Geronimo Afcaniò GiuJUnian Reformator, ( Perigo Marcello Reformator.	Gio: Battifta Nicolofi Segret.
1687.4* Giugno»
Regimato nel Magiftrato Eccellentifi). degl’Efsecutori contro la Biaftema.
Carl'Antonio Gradendo Nod


jjfit-V» [’• V,:*» ,•
WB?
' JIk. v':/A.‘""i: ?*>*&
.žto.

Stìfwr j
J> Mb
"j ff;


,$3' v4

:„,vf