Vereniging Vrienden van Slovenie
Združenje Prijateljev Slovenije
Lipa
Indien onbestelbaar retour aan: OTTERLAAN 13 2623 CV DELFT
(ISSN 0928-8376)
INHOUD
Voonvoord	1
Aankondiging en Mededeling	2
De ontwikkelingen	in Slovenie	3
Dušan Mravlje: De winnaar van de Trans America
’95-loop	17
Kučan op teievisie in Groot-Brittannie en Nederland 18
Sloveense onafhankelijkheid- vandaag en morgen (III) 19
Beroemde Slovenen op Tolar-biljetten:
Rihard Jacopic	22
Slovenie, Italie en de EU	26
Over " Een nauvve en onrechtvaardige grens"
of hoe het buitcnlandsbeleid van Mussolini wordt gereanimeerd 28
Koken met Bojan	32
Kuhajmo z Bojanom	34
Jaargang 4 nummer 5/6, december 1995
werd verzorgd door de redactie, met medewerking van Lucree van den Heuvel en Wouter Bruijning.
Uit deze uitgave mag niets worden overgenomen, tenzij met bronvermel ding. Een exemplaar is te bestellen door /5,- over te maken op giro 6318199 t.n.v. de Vereniging Vrienden van Slovenie te Leiden. Meningen die in Lipa vvorden geuit, worden niet noodzakelijk gedeeld door het bestuur.
Geachte leden van de vereniging Vrienden van Slovenie
Hoe belangrijk de techniek van daag de dag is ook binnen een vereniging als de onze merk je pas wanneer die je in de steek laat. Doordat de Computer vlak voor het uitkomen van "LIPA" ons in de steek liet, komt dit nummer later dan gepland. Hiervoor onze excuses.
Het nieuvve jaar breekt aan en we hopen een op een produktief jaar.
Met het bestuur zijn wij enige tijd geleden over de grens van het nieuvve jaar heengestapt en de eerste jlannen zijn al gemaakt.
,—v.	Gepoogd wordt om in het nieuwe jaar Slovenie ver-
3 SfpP der te promoten in Nederland. Hiertoe is al een eerste ybijeenkomst gepland op 17 februari, houdt deze da-//'islišnw	tum vrij. (Zie ook elders in dit blad).
\\illr'	De contacten met instanties die een verbinding heb-
ben met Slovenie zullen vvorden geintensiveerd en nieuwe zullen worden gelegd.
Ook zal het bestuur proberen meer leden te activeren. Hiertoe zullen alle leden telefonisch worden benaderd om te zien of er behoeften zijn vvaarin de vereniging zou kunnen voorzien.
Er zal in samenvverking met de Sloveense ambassade getracht worden Sloveense lessen op te zetten.
Over de continuiteit in het nieuwe jaar hoeven wij ons geen zorgen te maken. Drie enthousiaste leden hebben al aangegeven een actieve rol binnen de vereniging te vvillen vervullen. Uiteraard juicht het bestuur dit van harte toe.
Rest ons U allen een gelukkig en voorspoedig 1996 toe te vvensen.
Het Bestuur
AANKONDIGING
Op 17 februari wordt er een gecombineerde Sloveens-Nederlandse "dichtmiddag" georganiseerd in Delft in het kader van "Slovenski Kulturni Praznik".
Er zullen Sloveense en Nederlandse dichters te boren zijn, een Nederlandse troubadour en een pianiste die Sloveense muziek speelt.
Ook zal aan Prešeren aandacht worden besteed. Na een korte uitleg over Prešeren zal zovvel Sloveens als Duits werk van zijn band ten gehore worden ge-bracht.
Kunst zal vvorden geexposeerd aan de band van pos-ters die een beeld geven van een intemationaal suc-cesvolle groep Sloveense kunstenaars.
Aan het eind van de middag kunt u gebruik maken van een maaltijd, uit o.a. de Sloveense keuken.
Houdt u derhalve de middag van 17 februari vrij.
Een nadere persoonlijke uitnodiging met precieze plaats en tijd zal u, begin februari, worden toege-stuurd.
MEDEDELING
Binnenkort zult U worden gebeld met de vraag of er bij U of in uw omgeving interesse bestaat voor het leren of verbeteren van de Sloveense taal. Lidmaat-schap van onze vereniging is hiervoor niet noodzake-lijk.
Misschien dat het leuk is om samen met vrienden deel te nemen aan deze cursus. Niveauverschillen zijn geen bezvvaar daar de lessen gevolgd kunnen worden door zovvel beginners, gevorderden als vergevorderden. Behalve Slovenen zijn natuurlijk ook Nederlanders van harte vvelkom.
Geprobeerd zal vvorden groepen te vormen van mensen die bij elkaar in de buurt vvonen, zodat de reistijden tot een minimum kunnen vvorden beperkt.
Leeftijd is ook geen bezvvaar, de lessen zijn zovvel voor kinderen als volvvassenen toegankelijk.
Ook de kosten zullen geen obstakel vormen. De docenten worden beschik-baargesteld door de Sloveense overheid.
De lessen zullen doorgang vinden wanneer er tenminste 5 leerlingen vvorden gevonden.
Verder wil ik U vragen uw gedachten te laten gaan over wat de vereni-ging in uw ogen nog meer voor U kan betekenen dan het tot nu toe doet. Heeft U vragen of suggesties, belt gerust.
Stian Krook (071-5144233)
De ontwikkelingen in Slovenie: Juli 1995
Toerisme in Slovenie Op 10 juli werd bekend gemaakt dat er 11.000 toeristen in het land waren en dat is, vergeleken met vorig jaar, een stijging van 10%.
Het grootste aantal bezoekers was afkomstig uit Italie, Oostenrijk,
Duitsland en Kroatie. De meeste toeristen waren te vinden in de 15 Sloveense kuuroorden. Dit jaar waren er 28% minder toeristen dan verleden jaar aan de kust.
De Sloveense deviezenreserve is ook gestegen: in de vijfde maand betrof het 435 Miljoen dollar. Dit is een goede 30 % meer dan verleden jaar in dezelfde periode.
Nieuw deel snelweg geopend
Op donderdag 13 juli was het druk op de tolsnelvveg Ljubljana-Postojna-Razdrto, vanwege de opening van de verlenging van de snelvveg richting Koper. Het betreffende traject Razdrto-Divaea is 14 kilometer lang. Hopelijk kan men nu sneller naar de kust komen.
Nederlandse verongelukt
Op 14 juli is er bij het meer van Bohinj bij de plaats Bohinjska Bela een Nederlandse vrouw verongelukt. Het gaat hierbij om de 28-jarige Maria Nicolien. Zij was op vakantie met negen collega’s.
EFTA overeenkomst ondertekend met Polen
Op maandag 17 juli werd in Ljubljana een vrijhandelsovereenkomst ondertekend tussen Polen en Slovenie, die zal ingaan op 1 januari 1996.
Eurocommissie op driedaags bezoek
Rond 19 juli was de Europese Commissie op driedaags vverkbezoek in Slovenie. Er werd ondermeer gesproken over de Sloveense plannen tot het jaar 2000. Slovenie wil zich graag snel bij de EU aansluiten.
President ontvangt vertegenwoordigers
De Sloveense president Milan Kučan ontving o.a. de Pakistaanse ambas-sadrice Masuma Hasan en sprak onder meer over verbeterde samenwer-king tussen beide landen. Verder ontving hij de Armeense ambassadeur Arman Kirakossian en de Indiase ambassadeur. De ambassadeur van India, Kiran Kumar Doshij, was op bezoek bij de Sloveense president om de aanbevelingsbrieven i.v.m. de vestiging van de Indiase ambassade in Slovenie aan te bieden.
Sloveense import en export
In de eerste vijf maanden van 1995 werd er voor 2,57 miljard dollar geexporteerd en voor 2,71 miljard dollar geimporteerd.
In de maand mei werd er voor 612,9 miljoen dollar geimporteerd (een stijging van 38,5% t.o.v. 1994) en er werd voor 544,8 miljoen dollar geexporteerd (stijging 26,3%).
Nieuwe snelheidsradar bij Sloveense politie
Vanaf 20 juli 1995 heeft de Sloveense politie een nieuw wapen tegen snelheidsovertreders, namelijk een laserradar. Het apparaat ziet eruit als een soort pistool. Men kan ermee meten tussen de 30 en 500 meter voor of achter de auto en het registreert snelheden tussen de 0 en 250 km per uur.
De nacht van Bled
Elk jaar vvordt op 22 juli de nacht van Bled georganiseerd, waarbij ’s nachts waxinelichtjes in eierdoppen op het water worden aangestoken. Dit jaar waren er zo’n 15.000 lichtjes te zien op het meer van Bled, ongeveer 15% meer dan vorig jaar.
Cultuur
Vanaf 28 juli werd in Beltinci (Prekmurje) voor de 25ste keer het interna-tionale folklorefestival gehouden. De deelnemers uit (een dertiental landen) kvvamen met 120 folkloregroepen. Totaal vvaren er meer dan 6.000 "folkloristen" aanvvezig.
Sloveense tolar convertibel
Per 1 september 1995 is de Sloveense tolar convertibel, wat betekent dat de tolar zo stabiel is dat hij gebruikt kan worden bij internationale trans-acties. Dit zal ook betekenen dat men de tolar in het buitenland kan omvvisselen, wat weer goed is voor de economie van Slovenie en uiteraard voor de toerist.
Paus Johannes Paulus II
Zoals bekend is, zal de paus van 17 t/m 19 mei 1996 volgend jaar Slovenie bezoeken. Hij zal ondermeer de volgende plaatsen aandoen: Ljubljana, Brezje en Maribor.
Reeds 30 jaar uw betrouvvbare partner in gemotoriseerde tweqwlelers...
TOMQ5m®mMm
TOMOS NEDERLAND TRADING C0MPANV B.V.
Kvveekvveg 24,8161 PG Epe-Postbus 172, 8160 AD Epe Teleloon 05780-13155 - Fax 05780-16480
Buitenlands kapitaal in Slovenie
NAAM BEDRIJF	BUITENLANDSE	BUITENL.	%
	INVESTERINGEN	KAPITAAL IN US$* Miljoen	
Farrio Slovenia	Saffa Group Italy	75,4	100
Revoz	Renault France	54,0	54
Papirnica Vevče	Brigi en Bergmeister	45,1	51
Sava Kranj	Semperit Austria	40,3	28
OMV - Istra	OMV Austria	31,8	43
Tobačna	Reemstra Germany	31,3	77
Ljubljana	Seita France		
Cimos Inter-	Citroen & Peugeot	27,5	49
national	France		
Krka Novoterm	Pfleider Germany	23,3	80
Henkel Zlatorog	Henkel Austria Austria BASF Hoechst Germany	21,1	51
MG Ruše	Messer Griesheim Germany	17,7	91
Kolektor Idrija	Kirkwood Industries	17,3	51
Iskra-Tel	Siemens Germany	15,8	47
Banka Creditan-stalt	Creditanstalt Austia	15,3	99
Bank Austria	Bank Austria	14,3	96
SKB banka	EBRD* UK Smith New Court	10,2	20
*EBRD= European Bank for Research and Development
OntwikkeIingen in augustus 1995
Slovenje en Canada
Sinds 1 augustus heeft een Sloveen in bezit van een Sloveens paspoort geen visum meer nodig voor reizen naar Canada.
Sloveense militairen in V.S.
Sloveense militairen waren van 6 t/m 28 augustus in de Verenigde Stalen, waar ze meededen aan de internationale oefening met de naam "Cooperative Nugget 1995". Deze oefening vverd gehouden in de staat Louisiana en was georganiseerd door de V.S. en de organisatie Partners voor de vrede. Er waren deelnemers uit zo’n 14 landen.
Šport Šport Šport
Brigita Bukovec vverd tijdens de WK atletiek in Goteborg op 6 augustus 8ste in de finale hordenlopen 100 meter.
Sloveense sardines voor Italie Italianen zullen in Izola dit jaar tussen de 150 en 200 ton verse sardines kopen. Dit vverd in het vveekend van 16 augustus bekend gemaakt.
Goedkope Sloveense benzine Niet alleen Oostenrijkers en Italianen komen in Slovenie benzine inslaan. Nu komen ook mensen uit Kroatie en Hongarije net over de grens benzine tanken. In Slovenie zou het voor hen ongeveer 50% goedkoper zijn.
Sloveense teletekst nu op Internet
Sloveense teletekst is nu ook op Internet. Het adres is: http://www.abm.si/cgi-bin/Aeletext.pl/kanal-01/
Slovenie voor het eerst bij wereldconferentie van imkers
Van 15 tot 19 augustus vond in Lausanne, Zwitserland, de 34ste wereld-imker-conferentie plaats. De conferentie, die tevens een tentoonstelling omvatte, werd georganiseerd door APIMONDIA. Het was de eerste keer
w -■
dat Slovenie hierbij aanwezig was. Vanuit Slovenie waren er 22 deelne-mers op de tentoonstelling.
Landbouwbeurs Gornja Radgona
Op de jaarlijkse landbouwbeuis in Gornja Radgona, die gehouden werd van 26 augustus t/m 3 september 1995, waren meer dan 30 landen vertegenvvoordigd.
Ontvvikkelingen in september ’95
Šport šport šport
25	augustus ji. werd de loting bekend gemaakt voor het Europese voetbal. In de UEFA Cup speelde SCT OLIMPIJA uit Ljubljana tegen Roda JC. en Maribor Branik moest spelen tegen 01ympiakos uit Griekenland. Op 12 september was de eerste wed-strijd, de uitslag was Roda JC-SCT Olimpija 5-0. Op
26	September werd de tvveede wedstrijd gespeeld, het werd 2-0 voor OLIMPIJA.
Buitenlanders in Slovenie
Eind augustus werd bekend dat er dit jaar in totaal 42.000 buitenlanders in Slovenie wonen, zo’n 6.000 meer dan vorig jaar. Daarvan vverken er 15.000, van wie de meesten in de bouvv, de reiniging, en op de boerderij. Verrevveg de meesten zijn afkomstig uit ex-Joegoslavie, zo’n 97,4%.
Economische ontvvikkelingen
Interspar opende op 29 augustus haar tvveede grote filiaal in Celje. Er was geprotesteerd door de lokale supermarkten uit angst voor omzetverlies.
Op 31 augustus werd bekend dat SHELL en Mc Donald’s het plan hadden gezamenlijk een benzinepomp en fastfoodrestau-rant in Novo Mesto te openen. De lokatie zou zijn bij het busstation van Novo Mesto, waar nu een parkeerplaats is voor vrachtvvagens. SHELL interesseert zich ook voor een lokatie bij de noordelijke rondvveg om Novo Mesto voor een benzinepomp.
Op 1 september maakte Adidas, de Duitse sportschoengigant, bekend dat ze de samenvverking met de Sloveense schoenfabrikant Planika uit Kranj zal stoppen als de prijs niet 30% lager wordt. Ais dat gebeurt, vreest men dat er 20% van het personeel zal worden ontslagen. Het betreft werkne-mers in de fabrieken van Planika in Kranj, Turnišče, Tolmin en Breznice.
Sloveense export
Slovenie heeft in 1994 naar Nederland voor 99,5 miljoen dollar geexporteerd en naar Suriname voor 15.000 dollar.
Medailles voor Sloveense wijnen Tijdens de Landbouwbeurs in Gornja Radgona van 26 augustus t/m 3 september, werden door vinologen zo’n 556 monsters van Sloveense wijnen geproefd. Daarvan kregen er 34 de grote gouden medaille, 230 goud, 239 zilver en 50 kregen de oorkonde. Vier wijnen kregen ook kampioenmerken, te weten:
Laski Rizling 1993 van Mira Munde uit Kog,
Teranton 1989 van KZ Vinakras uit Sežana,
Renski Rizling droge aardbeikeuze 1994 van Vinag uit Maribor en
Zlata Radgonska Penina (Champagne) van Radgonski Goric uit Gornja Radgona.
Cultuur cultuur cultuur
De wereldberoemde tenor Jose Carreras was in Ljubljana vvaar hij o.a. een optreden gaf. Hij sprak ook met president Milan Kučan en de burge-meester van Ljubljana, Dimitrij Rupel. De persoonlijke arts van de tenor, Ciril Rozman (een Sloveen), kwam vanuit Barcelona ook naar Slovenie. De tenor schonk 20.000$ aan een organisatie voor hulp aan hemofilie-patienten.
Sloveens danspaar wereldkampioen
Op 18 september werd, in Dorsten (Duitsland), het jonge danspaar Matej Krajcer en Janja Lesar vvereldkampioen Latijns-Amerikaans dansen, in de categorie tussen 14 en 19 jaar. Er deden 68 paren uit 36 landen mee.
Visumplicht
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Slovenie maakte bekend dat de Slovenen nog voor 136 landen een visum nodig hebben.
Nieirvve krant in Slovenie
Per 17 september is er in Slovenie een nieuvve krant bijgekomen. De krant heet NEDELO. NEDELO is een uitgave van DELO en verschijnt iedere zondag.
Ontwikkelingen in oktober ’95
Rechtstreekse vluchten tussen Ljubljana en Amsterdam
Op dinsdag 24 oktober maakte Adria-airways bekend, dat zij vanaf 16 december 1995 rechtstreekse vluchten zal uitvoeren tussen Ljubljana en Schiphol. De vluchten vinden voortaan elke zaterdag plaats.
Eurocard en Sloveense geldautomaten
Sinds enige tijd kunnen buitenlan-ders in Slovenie bij geldautomaten van de SKB-bank terecht. Als men een Euro-card/Master-card heeft of de giromaatpas van de Postbank, kan men nu geld uit de muur halen. Op dit moment geldt het alleen nog maar voor de auto-maten van de SKB.
Premier op bezoek in de VS
Zondag 1 oktober ji. vloog de Sloveense premier, Janez Drnovšek, naar de Verenigde Staten voor een vierdaags bezoek. Drnovšek hield een toespraak voor de VN en op 2 oktober had hij samen met de Minister van Bui-tenlandse Zaken, Zoran Thaler, een gesprek met de Secretaris Generaal van de VN, Boutros-Gali. Op woensdag 4 oktober had de premier een gesprek met Senator Bob Dole in Washington. Verder bezocht hij het nieuwe kantoor van de LBS-bank aan de 52nd Street en de vvinkel van Rogaška aan Madison Avenue.
Miss Slovenie
Op 30 september werd Miss Slovenie gekozen. De winnares vvas de 20-jarige, 1.73 m. lange Teja Boškin uit Koper. Zij werd gevolgd door Ksenija Vlah (20 jaar en 1.74 m.) uit Vrhnik en op de derde plaats kwam Lilijane Remich (22 jaar en 1.72 m.) uit Maribor.
Teja Boškin mag Slovenie vertegenvvoordigen bij de Miss-World verkie-zing in Sun City, Zuid-Afrika, op 18 november aanstaande.
Het meest fotogeniek was Nataša Verstovšek (20 jaar 1.74 m. lang) uit Grosuplje.
Sloveense Ambassadeur beschoten Op 2 oktober werd de Sloveense Ambassadeur in Bosnie, Drago Mirošiš, beschoten in Sarajevo. De ambassadeur raakte niet gewond.
Eerste McDrive in Slovenie geopend
Vanaf 28 oktober kan men in Ljubljana terecht bij de McDrive van McDonald’s. Die te vinden is tegen over Interspar en naast Žito. Het adres is Šmartinska 154. McDonald’s heeft plannen om voor het jaar 2000 nog 35 filialen te openen en nog verscheidene McDrives.
Conferentie van verkeersministers uit 6 landen
Op 6 en 7 oktober werd in Bled de 5de conferentie over verkeerspolitiek gehouden. De Ministers waren afkomstig uit Slovenie, Kroatie, Oostenrijk, Hongarije, Tsjechie en Slowakije. Zij spraken o.a. over de verkeerspolitiek in hun land: ecologie, veiligheid op de weg, aanleg en verbetering van de infrastructuur en over aansluiting bij de EU. Op 7 oktober werd door de Sloveense Minister van Verkeer en Waterstaat een overeenkomst onderte-kend met Oostenrijk en Hongarije. Aan het einde van de conferentie ondertekenden alle 6 landen de Declaratie van Bled.
Amerikaans Marineschip op bezoek Op 9 oktober bezocht het Ameri-kaanse admiraalsschip La Salle, de haven van Koper. Het schip behoort tot de 6de vloot van de Verenigde Staten, is 160 meter lang en heeft een 676 koppige bemanning, van wie 59 tot de Admiraalsstaf behoren. Er waren ook Marva’s aan boord. Het schip heeft minder wapens dan andere schepen, maar meer computers, radars en elektronische apparatuur voor telecommunicatie en controle. Op het schip sprak onder andere Minister van Defensie Jelko Kacin met de Amerikaanse Vice-Admiraal, Donald Pilling. Het bezoek toonde vvederom de uitstekende samenwerking tussen de VS en Slovenie.
Nieuw Sloveens Record
Op 9 oktober heeft een groep van 5 duikers gedoken in het meer Zgornje Kriško Jezero, dat op 2158 meter hoogte ligt. De groep bestond uit drie duikers van de Speciale Een-heid van het Ministerie van Binnen-landse Zaken een duikinstrukteur uit Portorož, Ugom Fondo en een foto-graaf, Amej Hodalič. Met deze actie hebben ze een nieuw Sloveens record in hoogte-duiken gevestigd.
Voorzitter Israelische parlement op bezoek
Op 10 oktober kwam de voorzitter van de Israelische Knesset, Sevah Weiss, op uitnodiging van de Sloveense parlementsvoorzitter, Jožef Školč, op driedaags officieel bezoek in Slovenie. De Israelische voorzitter had met Školč een gesprek achter gesloten deuren. Op 11 oktober bezocht hij de Judovski skupnosti Slovenije (Joodse groep Slovenie), waar hij ge-sprekken voerde met de leden. Op 12 oktober voerde hij gesprekken met de Sloveense president, de Sloveense minister van Buitenlandse Zaken en met die van Economische Zaken.
Verhuizing oudste archief van Slovenie
Op zaterdag 14 oktober werd de nieuwe ruimte geopend van het Piranse archief, dat het oudste is van Slovenie en het op drie na oudste van Europa. Het archief herbergt documenten waarvan het oudst geschreven dateert uit 1036.
Bij de opening waren er gasten uit o.a. Noorwegen, Macedonie en Italie, tervvijl ook de Italiaanse consul in Koper en de Sloveense minister voor Cultuur, Sergij Pelhan, aanvvezig waren.
Nationaal voetbalelftal van Slovenie
Op 11 oktober heeft Slovenie thuis gewonnen van Oekraine met 3-2 (0-2). De wedstrijd werd gespeeld in stadion Bežigrad, Ljubljana. De stand in groep 4 voor het EK is: 1 Kroatie, 2 Italie, 3 Litouwen, 4 Oekraine, 5 Slovenie en 6 Estland.
Vol wijnvat van 150 liter gestolen
In de nacht van 12 op 13 oktober is er in Jarmovec bij Dramij een vol wijnvat gestolen. De eigenaar van de wijnkelder ontdekte dat de volgende ochtend, toen bleek dat de sloten waren opengebroken.
Economie economie economie
Op 12 oktober heeft kledingfabrikant MURA uit Murska Sobota, een exclusieve vvinkel voor dameskleding geopend in Budapest, Hongarije. De zaak is gevestigd in de luxe winkelstraat Vaci. In de planning zijn tevens een dergelijke winkel in Zagreb, en een dames- en herenmodezaak in Praag, Tsjechie.
Slovenie is sinds 1 oktober lid van EUROCONTROL, dat zijn hoofdzetel heeft in Brussel. Eurocontrol is de overkoepelende organisatie voor luchtverkeersbegeleiding. Deze organisatie heeft Slovenie geholpen bij de installering van moderne apparatuur.
Nieuw Sloveens mineraalwater in de winkel
Bierbrouwer UNION uit Ljubljana heeft sinds kort naast bier en ijsthee, ook mineraalwater in het assortiment. De naam van het nieuvve water is ZALA. Het is verpakt in 1,5 en 0,5 liter plastic flessen. De bierbrouwer heeft hiervoor een nieuw afvulsysteem ter waarde van 10 miljoen DM aangeschaft, dat in staat is per uur 6000 halve literflessen en 4000 ander-halve literflessen te vullen.
Ontvvikkelingen in november ’95
Dikste vvijnstok van Slovenie
Na jarenlang geen tekenen van groei te hebben gegeven, groeit de dikste vvijnstok van Slovenie weer. Hij bevindt zich in de gemeente Gornja Radgona, die sinds 1852 bekend staat om de champagne (vooral Radgonsko Zlato Penine).
Op de Šlebingerjev heuvel groeit deze dikste vvijnstok weer. De leeftijd is niet bekend, maar er wordt aangenomen dat hij even oud is als de wijn-kelder, dus zo’n ruime 230 jaar. Hij heeft een hoogte van ca. 40 cm. en een omvang van 72 cm. De vvijnstok is goed voor ongeveer 250 liter vvijn.
Eerste officiele bezoek Sloveense vertegenvvoordiger aan Jasser Arafat Op zaterdag 11 november heeft de Sloveense ambassadeur in Israel, mevr. Darja Bavdaž-Kuret, gesproken met o.a. Jasser Arafat. Het was het eerste bezoek van een officiele Sloveense vertegenvvoordiger aan de Gazastrook. Het gesprek ging o.a. over vrede in het Midden-Oosten.
Tvveede McDonald’s McDrive geopend
Op 11 november werd in Maribor de tvveede McDrive geopend. Deze is te vinden aan Titova Cesta.
Nieuwe wijnkoningin
Op 11 november (Martinovo) werd in Maribor de nieuvve vvijn-koningin gekroond. Het is de 22-jarige Mihaela Krsnik uit Doljne Počehove. Zij is vierdejaars študente aan de Hogere Land- en Tuinbouvvschool in Maribor.
De vvijnkoningin wordt elk jaar gekozen door de Organisatie van Verenigde Wijnbouwers uit Maribor.
Šport šport šport šport
Voetbal
Slovenie speelde op 15 november een EK kvvalificatievved-strijd tegen Kroatie. Het werd 2-1 voor Kroatie. De eind-stand in de groep is: 1 Kroatie, 2 Italie, 3 Litauvven, 4 Oekraine, 5 Slovenie en 6 Estland.
Skien vrouvven
Op zaterdag 11 november werd in de Franse wintersportplaats Tignes het nieuwe skisei-zoen voor de wereldbeker geopend. Als eerste waren de vrouvven aan de beurt, maar na de eerste ronde werd de slalom gestopt vanvvege de harde wind. De resultaten van de Sloveense vrouvven: 7de Urška Hrovat en 9de Katja Koren.
Skien mannen
Zondag 12 november vvaren de mannen aan de beurt voor de reuzenslalom. De beste Sloveen was Jernej Koblar met een 22ste plaats. Het Sloveense "export-produkt-bij-uitstek", Jure Košir, heeft de tvveede afdaling niet gehaald, doordat hij een fout maakte bij de eerste afdaling. De andere Sloveense skiers Mitja Kunc en Miran Ravter eindigden na de eerste afdaling op de 33ste en 34ste plaats; alleen de beste 30 gingen door naar de tvveede afdaling.
GSM-nieuws
Goed nieuws voor bezitters van een GSM telefoon: men kan nu met een GSM telefoon bellen in en rond Ljubljana. Dit is een proef van Mobitel, de Mobiele Telecom van de Sloveense PTT. Men gaat het gebied binnenkort uitbreiden.
Conferentie studenten Management Group
In de week van 6 november vond er in Ljubljana een conferentie plaats van 36 studenten uit 11 landen. Er waren ook studenten aanwezig van de Universiteit van Rotterdam, die nu een uitwisselingsprogramma heeft met de Universiteit van Ljubljana. De andere studenten waren afkomstig uit o.a. Oostenrijk, Duitsland en Scandinavie. De conferentie was georgani-seerd door de Management Group Ljubljana en omvatte ook excursies naar diverse bedrijven.
Kort nieuws kort nieuvvs kort nieuws
Op 13 november was de ambassadeur van Israel voor Slove-nie, Josef Govrin, uit Wenen op bezoek bij president Milan Kučan. De volgende dag bracht hij een bezoek aan het Minis-terie van Buitenlandse Zaken.
De Sloveense minister van Buitenlandse Zaken, Zoran Thaler, was op 16 november op bezoek bij zijn Spaanse collega, Solano. Zij spraken o.a. over het associatieverdrag van Slovenie met de EU.
Proef betalen met chipkaart op tolweg
Op 13 november werd er op de tolvveg tussen Ljubljana en Kranj een proef gestart, waarbij naast met contant geld ook met een chipkaart tolgeld kan worden betaald. Hopelijk zal dit de snelheid van betaling ten goede komen.
Alexander Vink
Dušan Mravlje: De winnaar van de Trans America ’95-loop
Een moeilijk te overtreffen pre-statie van de 42-jarige man uit Škofja Loka.
Deze loop is alleen voor extreem goede atleten vveggelegd.
Alleen de fysiek en psychisch sterk-ste atleten kunnen het aan: 64 etappes van in totaal 4706 km, van Huntigton Beach aan de west-tot New York aan de oostkust van de Ver-enigde Stalen, zon-der een dag rust.
Dat komt neer op ge-middeld 73 km hard-lopend per dag afleg-gen. Daarbij moesten de lopers vanaf zee-niveau tot aan de bergpas in de Rocky Mountains "klimmen" naar een hoogte van 3642m. Twaalf dagen lang moest men door de vvoestijn lopen.
Dušan Mravlje had een goede start en reeds halverwege was hij zijn tegenstanders ver vooruit. Uiteindelijk heeft hij gevvonnen met ruim 13 uur voorsprong op de tvveede geplaatste.
Het record van deze ultramaraton heeft Mravlje verbeterd met niet minder dan 64 uur, hij won 32 van de 64 etappes.
Hij versleet hiervoor 5 paren sportschoenen.
Dušan Mravlje heeft zowel zichzelf als de tegenstanders ovenvonnen.
In het interview met Delo vertelde hij dat hij zich twee jaar heeft voorbe-reid voor deze ultramaraton. Hardlopend doorkruiste Mravlje Slovenie, hij deed veel aan berglopen, wat in de Rocky Mountains in zijn voordeel bleek te werken.
In de twee maanden van Trans America heeft Mravlje met harde discipline en ascetisch leven de monotonie en de sleur van deze, in mijn ogen, helse beproeving, van de vele etappes weten te overwinnen en heeft zijn grote droom in augustus 1995 bereikt.
Gefeliciteerd.
Marjeta Tomšič
Kučan op televisie in Groot-Brittannie en Nederland
In de eerste aflevering van de documentaireserie, van de BBC, over het voormalige Joegoslavie, kwam onder andere de President van Slovenie, Milan Kučan aan het woord.
Deze serie 'The Death of Vugoslavia’, wordt in Nederland door de VPRO wordt uitgezonden onder de titel 'Leve het Nationalisme’.
Kučan maakte met Slovenie als eerste kennis met het Servie van Miloševič.
Kučan:" Miloševič zei dat de Serviers alle recht heb-ben hun belangen af te dwingen." Of in Miloševič’ bevvoording:" We doen precies wat we willen, of het nu in strijd met de wet is of niet." Volgens Kučan vindt Miloševič dat de Slovenen door hun plotselinge stap naar zelfstandigheid het startschot hebben gegeven voor de crisis, want de Serviers werden hierdoor alleen maar gesterkt in hun streven de rest van Tito’s erfenis te annexeren.
Aan het einde van de eerste aflevering zei Miloševič echter wel dat hij niet zover wilde gaan de Slovenen alle schuld te geven voor de ontstane situatie in het voormalige Joegoslavie.
Stian Krook
Sloveniš treedt toe tot vrijhandelszone Cefta
Tsjechie, Slowakije, Polen en Hongarije hebben Slovenie geaccepteerd als vijfde lid van de Middeneuropese vrijhandelorganisatie Cefta. Het lidmaat-schap wordt beschouvvd als een belangrijke vooruitgang in de integratie van Midden-Europa en West-Europa. Aldus de Poolse premier Jožef 01eksy op 11 September in Brno.
Het lidmaatschap van Slovenie zal begin volgend jaar van kracht vvorden. De drie jaar bestaande vrijhandelszone wil een snelle vermindering van de invoerrechten. Volgend jaar zullen de heffingen op de meeste industrie-goederen worden verminderd, en zullen de invoerrechten voor landbouvv-produkten worden gehalveerd. Het is de bedoeling dat invoerrechten begin 1998 geheel zijn afgeschaft.
Door deelname aan de Cefta kan Slovenie van deze nieuvve handels-mogelijkheden meeprofiteren.
Stian Krook
Sloveense onathankelijkheid - vandaag en morgen (III)
VVanneer we spreken over Sloveense onafhankelijk-heid, staat vast dat we spreken over iets geheel nieuws. Het is daarom niet vreemd, dat Slovenie haar plaats tussen de andere oudere Europese staten weliswaar heeft ingenomen, maar dat tegelijk sommige vragen nog zonder ant-woord zijn. Het hoofdstuk van de buitenlandse betrek-kingen is geschreven, maar sommige paragrafen vvachten nog op tekstcorrecties.
Zo begini het eerste hoofdstuk met de Europese Unie. Europa vvordt niet meer zo geidealiseerd als in de jaren tachtig, maar de overtuiging blijft dat het lidmaatschap van de Europese Unie voor Slovenie de enige vverkelijke optie is voor veiligheid en vvelvaart. De handel is voor driekvvart afhanke-
sujtou*
?pj-i
- r,,j -<*
: Irliel ► ...... .


l.iiij:
-;>• fopcr

W 1	" 1 J-
|
_ faal
.... 'v
' y ’ k ...
te
::

]
. I: .
l&ittlieitHiž!
j.....^

lijk van de lidstaten van de Europese Unie. Wanneer het huidige voor Slovenie gunstige handelsakkoord met de Europese Unie (gebaseerd op het oude "sui generis"-akkoord tussen de Europese Gemeenschap en voormalig Joegoslavie) afloopt, zullen de gunstige exportvoorwaarden voor Slovenie naar West-Europa vervagen. Juist omdat de Europese Unie de handelspartner van Slovenie is, zal Slovenie de wetgeving van de EU moeten blijven volgen. Of zij daadvverkelijk lid is (en invloed kan uitoe-fenen op die wetgeving) of niet, is niet relevant. De conclusie mag zijn, dat het alternatief voor een lidmaatschap van de EU het verblijven aan de periferie van Europa betekent. Het betekent evenwel niet, dat Slovenie overhaast te werk moet gaan en lidmaatschap dient na te streven ten koste van haar economische stabiliteit en politieke integriteit.
Mijn opmerkingen over de relaties tussen Slovenie en haar zuiderbuur Kroatie in het (in mei geschreven en) vorige nummer verschenen artikel zouden de indruk kunnen geven dat perikelen met Kroatie overheersend zijn in het buitenlands beleid van Slovenie. Echter er doen zich grote problemen voor in de betrekkingen met Italie, waarover ik elders in deze LIPA schrijf. Desondanks meen ik op deze plaats nogmaals te moeten aanknopen bij de Sloveens-Italiaanse betrekkingen, tegelijkertijd refere-rend aan mijn eerste bijdrage in deze reeks, vvaar ik een paar gedachten neerschreef over de rol van onze vereniging.
Wanneer de vereniging haar ontstaansgeschiedenis serieus neemt, wanneer de rol van onze vereniging een natuurlijke anticipatie op de ontwikkelin-gen in Slovenie veronderstelt, vvanneer de vereniging ook een rol wil spelen buiten het traditionele patroon van de "gezelligheidsvereniging", dan mag de irritante pressiepolitiek van Italie jegens Slovenie ons niet onverschillig laten.
AJs wij daadwerkelijk niet onverschillig staan jegens de Italiaanse uitoefe-ning van druk op Slovenie kunnen wij verwachten, dat wij ons inzetten om naar vermogen mee te vverken aan een oplossing.
Kan vanuit Nederland wel iets gedaan worden, om de spanning in de bilaterale betrekkingen tussen Slovenie en Italie te verminderen? Op het moment dat Nederland belangstelling heeft voor deze beide landen, kan dat altijd. En Nederland heeft belangstelling voor deze landen. Italie is lid van de Europese Unie en een belangrijke economische en politieke partner van Nederland. Slovenie staat al evenzo in de belangstelling, omdat zij een van de landen is, die volgens objectieve criteria het eerst in aan-merking komt voor lidmaatschap van de Europese Unie en daarmee een natuurlijke partner zal zijn van Nederland. Feit is, dat Nederland zich al enige tijd zorgen maakt over de Sloveens-Italiaanse betrekkingen. Op de OVSE-top in Budapest vorig jaar dacht minister van Mierlo hardop na of
de Sloveens-Italiaanse perikelen niet een zaak voor het Internationale Hof van Justitie zou kunnen zijn. In een in september ontvangen schrijven van de heer Blaauv/, lid van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, brengt hij zijn zorg over de gecompliceerde Sloveens-Italiaanse relaties naar voren. Het zijn twee voorbeelden die duidelijk maken dat het onderwerp ook in Nederland aandacht krijgt.
Toch is die aandacht te vveinig. Om een probleem degelijk te kunnen benaderen, is een degelijke analyse vooral noodzakelijk. Dat een dergelij-ke analyse niet altijd beschikbaar is, blijkt uit het artikel van mevrouvv Tromp-Vrkič uit de Internationale Spectator. Enerzijds is het bemoedigend dat de auteur de conclusie trekt, dat Slovenie haar weg naar Europese integratie pas heeft kunnen beginnen na het constitueren van een eigen nationale staat. Anderzijds worden juist op het gebied van de Sloveens-Italiaanse bilaterale betrekkingen faliekant onjuiste interpretaties naar voren gebracht.
Dat voorbeeld laat mij denken, dat er een tamelijk groot gebrek aan informatie bestaat. Terugkomend op de rol van de vereniging, kan ik mij goed voorstellen dat de vereniging het voortouw neemt bij het doorgeven van informatie over de conflictueuze Sloveens-Italiaanse betrekkingen. Het zou niet de eerste keer zijn dat de vereniging, in concreto haar bestuur, zich wendt tot de Nederlandse overheid. Is men bereid de overheid te vragen wat zij denkt over de Sloveens-Italiaanse betrekkingen? Is men bereid de overheid bezorgdheid over de Italiaanse houding jegens Slovenie uit te laten drukken? Is men bereid om de overheid te voorzien van degelijke informatie over de Sloveens-Italiaanse relaties? En hetzelfde kan gevraagd vvorden wanneer we "de overheid" vervangen door "het parle-ment" of "de pers". Met een beetje elan moet het lukken.
Frank van Krevel
(Bovenstaand artikel is de derde van vier bijdragen, de eerste twee verschenen in jrg 4, nummer 2, resp. 3.)
Beroemde Slovenen op Tolar-biljetten: Rihard Jakopič
De eerste drie afleveringen uit de serie over de beroemde Slovenen op de tolar-biljetten gingen over personen uit het verre verleden. Rihard Jakopič, de Sloveense impressionistische schilder vviens afbeelding het 100-tolar-biljet siert, staat ons in de tijd wat dichter bij. Hij is geboren in 1869 en stierf in 1943 in Ljubljana.
Rihard Jakopič leefde in een periode waarin de Sloveense kunst, zowel beeldende kunst als literatuur, door modemisten wordt bepaald. Een tijd waarin het streven naar hogere doelen, zoals didactische of nationale, voorbij is. De kunst is er om kunst te zijn, zelfstandig en met eigen ideeen. De emoties en gevoelens worden vrij geuit.
Een van de eerste vertegenvvoordigers van het modemisme was de kunstschil-der Anton Ažbe (1862-1905). Na zijn studie heeft hij in Miinchen een eigen schilderschool geopend vvelke in de negentiger jaren van de vorige eeuw al snel beroemd werd.
Ažbe schilderde in die periode zelf niet veel, hij hield zich voomamelijk bezig met het geven van les. Hij legde heel veel nadruk op de theorie en wat dat be-treft was hij een goede leraar. Hij achtte het noodzakelijk dat jonge kunste-naars een goede schilderstechniek ontwikkelden, maar hield zich niet bezig met het introduceren van nieuvve kunststromingen.
Deze school was door de jaren heen een trefpunt gevvorden van jonge Sloveense impressionisten. De een na de ander kwam voor een kortere of langere periode naar de school van Ažbč. Ook Rihard Jakopič heeft op de schilderschool van Ažbe zijn opleiding gehad. De jonge schilders hebben de
ontwikkelingen in de kunst zelf nauvv gevolgd en hebben kennis gemaakt met o.a. het Frans en Duits impressionisme.
Rihard Jakopič, die zich later tot de leidende persoonlijkheid tussen de SIo-veense impressionistische schilders ontwikkelde, bewonderde in het bijzonder het werk van de Franse impressionisten.
Toch kunnen we stellen dat het Sloveense impressionisme een eigen stijl heeft ontwikkeld met de voor de impressionisten zo karakteristieke beleving van de natuur: Het moment vastleggen vvaarin de mystiek is gevangen, waarin het licht en de kleuren een stemming, je kunt wel zeggen, een betoverend even-wicht van de emoties tonen.
De innerlijke kracht waaruit Rihard Jakopič zijn schilderijen maakte is immens. Hij heeft veel in de buitenlucht gevverkt. De natuur met haar verschil-lende stemmingen was een geliefd onderwerp, niet alleen van Jakopič maar ook van anderen impressionisten.
Rihard Jakopič was een uitstekende kolorist. Zijn vertalingen van de indrukken die hij maakte en zijn persoonlijke belevenissen van de omgeving heeft hij op een unieke wijze op het doek gebracht. Zijn vvereld ziet er uit als een sluier geweven van kleuren en licht.
Niet alleen dat Sloveense impressionisme koos een eigen weg, van de vier belangrijkste impressionisten -om ze even te noemen: Rihard Jakopič, Matija Jama, Ivan Grohar en Matej Sternen- heeft ieder zijn eigen techniek ontwik-keld. Toch komen bij ieder van hen de kenmerken van een Sloveense geest naar voren, voor zover men iiberhaupt kan spreken over een volkskarakter: lyriek, dromerigheid, melancholie.
Het is niet volledig om een schilder op deze wijze te proberen te beschrijven. Jammer genoeg is het niet mogelijk om een foto te plaatsen van een van zijn werken. Door het kopieren gaat van de kvvaliteit dusdanig veel verloren dat het uiteindelijke resultaat de schilder niet vvaardig is. De kracht van het schilderij zou volledig verloren gaan.
Daarom wil ik, van harte, een bezoek aan de Nationale Galerie in Ljubljana aanbevelen aan iedereen die de Sloveense schilderkunst wil leren kennen. In de collectie van de Nationale Galerie zijn de allerbelangrijkste vverken opgeno-men. De schilderijen spreken voor zich.
In het kort wil nu ik nog een paar dingen vertellen over de jaren waarin impressionisme zich in de Sloveense beeldende kunst ontvvikkelde.
Het lot van de moderne beeldende kunstenaars omstreeks de eeuwwisseling lijkt veel op het lot van vele andere kunstenaars. Het publiek thuis heeft de nieuwe stroming niet geaccepteerd. Onbegrip, afvvijzing. Tien jaar heeft het geduurd voordat de deur voor de impressionisten open ging.
Het verliep als volgt: De eerste openbare tentoonstelling in Ljubljana was de
eerste Sloveense kunsttentoonstelling in 1900 in Mestni dom. De meesten van de toen levende kunstschilders en beeldhouvvers hebben geexposeerd, vvaaron-der de impressionisten Ivana Kobilca, Ferdo Vesel, Grohar, Jama, Jakopič en Sternen. Ze waren georganiseerd in Slovensko umetniško društvo (Sloveense kunstenaars vereniging). Rihard Jakopič was de meest opvallende, hij kreeg een leidende positie en heeft deze later ook behouden.
Het materiele succes van deze tentoonstelling was nihil. Des te meer was de moraal geschud. En wat op dat moment belangrijk was: Het publiek heeft kennis genomen van de nieuvve stroming.
Slovensko umetniško društvo heeft nog eens in 1902 een expositie gehouden, de jonge kunstenaars vvaren sterk vertegenwoordigd. Deze expositie was in Narodni dom en stond in het teken van impressionisme. Ook dit keer werden de vverken verscheurd door de kritiek. De materiele positie van de schilders werd daardoor niet rooskleuriger. De leden van de vereniging, die behoorden tot verschillende stromingen, en hiermede in verband verschillende standpun-ten innamen, gingen na deze expositie uiteen. De jonge kunstenaars hebben besloten om naar het
buitenland te trekken. In het voorjaar van 1904 exposeerden in Wenen: Sternen, Vesel, Berneker, Roza Klein, Jama, Žmitek, Grohar en Jakopič met ongeveer dezelfde vverken als in Ljubljana in 1902.
Deze groep heeft zich verenigd in een club - "Sava" genaamd. Hierin vvaren onder anderen de vier grote Sloveense impressionisten vertegenvvoordigd.
Het succes was ditmaal groot, nog hetzelfde jaar volgde er een succesvolle expositie in Belgrado met 3 Sloveense schilder-clubs: Sava, Vesna en "niet georganiseerden". Daaropvolgend exposities in Londen, Warschau, Krakovv, Triest.
Rihard Jakopič zelf leefde een tijd op het platteland in Škofja Loka en is in 1906 weer teruggekeerd naar Ljubljana. Hij was zich ervan bevvust dat de beeldende kunstenaars in Ljubljana een eigen plek nodig hadden waar ze o.a. een permanente expositieruimte ter beschikking zouden hebben en op deze manier ook een permanent contact met het publiek.
In 1908 begon Rihard Jakopič op eigen risico met de bouw van een kunstpa-viljoen. Het ontvverp werd gemaakt door de architect Max Fabiani1. Reeds in
1	Max Fabiani: Sloveens architect en urbanist. Hij leefde van 1865 tot 1962. In de periode rond 1890 verbleef en vverkte hij in Wenen. Hij behoort tot de meest vooraanstaande architecten van zijn tijd. Karakteristik voor zijn werk zijn zijn ontvverpen in Ljubljana van na de aardbe-ving van 1895 in het centrum van Ljubljana en in Bežigrad (een deelge-
1909	werd er de eerste Sloveense expositie gehouden. Verschillende kunste-naars waren er vertegenwoordigd. De impressionisten werden dit keer beter ontvangen. Daarna volgde ieder jaar o.a. minstens een Sloveense expositie. In
1910	werd er een retrospectief-tentoonstelling van de Sloveense schilderkunst gehouden. Dat was het moment vvaarop het impressionisme definitief werd ontvangen en een eigen plaats kreeg in de Sloveense cultuur.
Het paviljoen van Jakopič is op deze manier een belangrijk kunstcentrum gevvorden en gebleven voor ongeveer een halve eeuw. In de winter van 1961/62 is de paviljoen helaas ge-sloopt. Een schets ervan is afge-beeld op de achterkant van het 100-tolar-biljet.
In zijn paviljoen had Rihard Jakopič ook een eigen schilderschool gevestigd.
Daar heeft hij les gegeven aan de jonge talenten. Dit allemaal uit zijn diepe overtuiging dat jonge Slovenen de moge-lijkheid moeten hebben om een goede kunstschilders-opleiding ’thuis’ te kunnen volgen. Rihard Jakopič heeft zich volledig ingezet voor zijn vverk en het voortbestaan van de school. Zijn onderneming was uniek en groeide uit zijn liefde voor de medemens en Sloveense cultuur.
Rihard Jakopič was zowel de geestelijke als organisatorische leider van het Sloveense impressionisme, hij speelde in dat opzicht een grote rol in het integreren van de kunst in het dagelijks leven in Ljubljana. Zijn verdiensten vverden bekroond toen Rihard Jakopič op 7 oktober 1938 tot een van de eerste leden van de pas opgerichte Sloveense Academie van VVetenschap en Kunst ge koze n werd.
Marjeta Tomšič
Bron: France Stelč, Oris zgodovine umetnosti pri Slovencih (Mladinska knjiga, Ljubljana 1966), Leksikon (Cankarjeva založba 1988), Likovni umetniki člani SAZU, Ljubljana 1988.
meente van Ljubljana).
Slovenie, Italie en de EU
Dinsdag 26 september vond in Den Haag een door het Nederlands Genoot-schap voor Internationale Zaken (NGIZ) georganiseerde discussiebijeenkomst plaats over de uitbreiding van de Europese Unie (EU).
De sprekers waren Dr William Wallace, directeur van het 'Central European Studies Centre’ in Praag, en Giorgo La Malfa, Italiaans lid van de liberale fractie van het Europees Parlement en voormalig leider van de Republikeinse Partij van Italie.
Volgens Wallace kunnen niet alle landen die belangstelling hebben voor de EU zonder meer vvorden toegelaten.
Met de landen die niet geaccepteerd zullen worden in de EU, (Rusland, Oekraine, Marokko en Cyprus), zal een andere relatie moeten vvorden ontvvik-keld.
Wallace sprak over een viertal groepen landen die ambi-ties hadden voor toetreding tot de EU.
De eerste groep betreft landen die volgens Wallace een-voudig kunnen toetreden. Het betreft Polen, Tsjechie, Hongarije, Slovenie en eventueel Slovvakije.
De tweede groep betreft de landen vvaarvan toetreding tot de EU twijfelachtig is: Estland, Letland en Litouwen.
De derde groep komt (voorlopig) niet in aanmerking. Roemenie, daar dit land geen open economie kent en Bulgarije vanwege de economische vvantoestan-den die daar heersen.
Als vierde en laatste groep noemde Wallace landen die niet kunnen toetreden tot de EU daar deze landen incom-petent zijn. Het betreft Albanie, Macedonie, Bosnie-Her-cegovina, Servie en Kroatie.
Volgens Giorgo La Malfa zouden alle landen die de wens uiten lid te willen vvorden van de EU moeten vvorden toegelaten.
Wel zouden er problemen bestaan die een oplossing behoeven voor toetreding kan vvorden ingevvilligd. Ten eerste de hoge kosten die een uitbreiding van de EU met zich mee brengt. Als tvveede bestaan er voorvvaarden vvaaraan de nieuvve lidstaten moeten voldoen, zoals een goede vvetgeving en garanties voor de minderheden in deze stalen.
Als derde noemde La Malfa dat eventuele (bilaterale) territoriale geschillen dienen te vvorden opgelost, voordat van toetreding sprake kan zijn.
Italie voorkomt tot op heden de toetreding van Slovenie tot de EU. Het vvil
van Slovenie oorlogsschadevergoeding hebben in de vorm van huizen en overige eigendommen die voormalig Slo-veense burgers na WOII achterlieten. (Je vraagt je bijna af wie er fout zat in WOII, SK.)
Op de vraag hoe het mogelijk is dat een EU-lid (lees Italie, SK) de toetreding van een nieuvv lid (lees Slovenie,
SK) blokkeert, om zo conflicten tussen beide landen (in het voordeel van het EU-lid) op te lossen, werd door beide sprekers verschil-lend gereageerd.
De Italiaan Giorgo La Malfa ontweek de vraag, maar ontkende niet dat Italie gebruik maakt van haar positie tijdens de onderhandelingen met Slovenie. Volgens Wallace is deze gang van zaken niets nieuws. In het verleden werd door EU-leden misbruik gemaakt van hun posities bij de toetredingen van Spanje, Portugal en Griekenland.
Stian Krook
Over "Een nauwe en onrechtvaardige grens"
of hoe het buitenlands beleid van Mussolini wordt gereanimeerd
Met belangstelling nam ik kennis van het artikel Slovenie in het post-Joego-slavisch tijdperk van mevrouvv Tromp-Vrkič, dat in februari in de Internationale Spectator verscheen. Omdat een aantal beweringen in flagrante strijd met de vverkelijkheid is, meen ik dat genoemd artikel om een weerwoord schree-uwt.
Skrilje, Buzini, Skodelin en Mlini
In 1994 begon Kroatie met de bouw van een grensoversteekplaats in betwist grensgebied. Als reactie daarop, zo auteur, werd begin oktober in het Sloveen-se parlement besloten vier kleine gehuchten (Skrilje, Buzini, Skodelin en Mlini) tot Sloveens grondgebied te verklaren.
Genoemde gehuchten worden door Kroatie en Slovenie beschouvvd als eigen territorium. Bij de behandeling van de herindelingsvvet in het Sloveense parlement zijn alle plaatsen, inclusief gehuchten, expliciet genoemd als onderdeel van geherindeelde gemeenten.2 Ook bedoelde vier nederzettingen
2	Zakon o ustanovitvi občin ter določitvi njohovih območij, U-radni List Republike Slovenije, jrg. IV, nr 60, 3-10-1994, blz 3335-3377.
zijn daarin genoemd. Hier gaat het niet om het uitroepen van vier gehuchten tot Sloveens grondgebied, maar om cen administratieve handeling. Indien Slovenie de vier plaatsen niet zou hebben genoemd in onderhavige wet, zou zij impliciet bevestigen, dat de vier nederzettingen niet Sloveens zijn. Vanuit Sloveens zicht is dat uiteraard onjuist.
Waarschijnlijk heeft mevrouvv Tromp-Vrkič gelijk wanneer zij stelt dat de diplomatieke betrekkingen tussen Kroatie en Slovenie zich nog moeten stabiliseren. De beschrijving van de perikelen tussen deze beide landen vraagt daarom om zorgvuldige bronnenraadpleging. Om die reden is het jammer dat de auteur uitsluitend Kroatische bronnen heeft geraadpleegd. Dat zal ook wel de reden zijn, waarom de auteur spreekt over Sveta Cera. Deze plaats heet namelijk alleen Sveta Cera in de Kroatische pers, Slovenen spreken over Trdinov vrh....
Mussolini, Berlusconi, Dini
De auteur stelt dat de integratie van Slovenie in Europa moeilijker zal zijn, dan die van de Visegrad-landen. Slovenie moet volgens mevrouvv Tromp-Vrkič nog voldoen aan belangrijke politieke voorvvaarden, zoals de verbetering van de betrekkingen met Italie. Verder wordt gesteld, dat na het uiteenvallen van Joegoslavie, Kroatie en Slovenie nieuwe buurlanden van Italie vverden, waardoor ratificatie van de Ossimo-verdragen noodzakelijk vverd.
Deze conclusie is pertinent onjuist. Na de ondertekening van de Ossimo-verdragen op 10 oktober 1975 vverden de ratificatieakten door beide verdrags-partners uitgewisseld op 1 maart 1977 te Belgrado. Na de erkenning van Slovenie door Italie in januari 1992 en het vervolgens aangaan van diplomatieke betrekkingen werd op 31 juli 1992 de successie door Slovenie van de 49 Italiaans-Joegoslavische verdragen door zowel Italie als Slovenie bevestigd. Ook de Ossimo-verdragen maken van deze overeenkomst deel uit. Noodzaak om te onderhandelen over de Ossimo-verdragen is derhalve afwezig.
De Ossimo-verdragen bepalen, zoals de auteur terecht stelt, het Italiaans-Sloveense grensverloop. Daamaast regelt het de positie van de Italiaanse minderheid in Slovenie en de Sloveense minderheid in Italie . De rechten van beide bevolkingsgroepen waren voor het eerst vastgelegd in het Memorandum van Londen (1954), dat door de Ossimo-verdragen (1975) vverd vervangen.
De Italiaanse minderheid in Slovenie omvat 3.064 personen (1991) en leeft
aan de Sloveense kust.3 Hun rechten zijn verankerd in de Sloveense grond-wet en ca. 25 andere wetten, die de positie van de minderheid op een bijzon-der voorbeeldig niveau houden.4
De positie van de Sloveense minderheid in Italie, naar schatting 60.000 tot 120.000 personen, is daarentegen bijzonder zorgwekkend.5 Voorbeelden zijn de "fusering" van Sloveenstalige scholen en daarmee hun feitelijke opheffing. Dit is een flagrante schending van de geldende verdragen. Ook de over-heidsfinanciering van Sloveense instituten in Italie lijdt aan chronische achterstanden, hetgeen de Sloveense instellingen het functioneren bemoeilijkt, zoniet praktisch onmogelijk maakt.6
Verreweg de meeste bepalingen van de Ossimo-verdragen zijn tvvintig jaar later nog steeds niet uitgevoerd door Italie. Sloveense minderheidsrechten worden hoogstens gedeeltelijk en slechts in beperkte gebieden van hun autochtone woongebied erkend. Het enige lichtpuntje is de realisering in febru-ari 1995 van de Italiaanse belofte uit 1975 om Sloveenstalige televisie in te voeren. De dagelijkse ca. 20 minuten zendtijd oogt overigens bescheiden vergeleken met de dagelijkse ca. 10 uur Italiaanstalige uitzendingen in Slovenie sinds 1971.
De auteur bevveert in haar artikel dat Slovenie dezelfde regeling eist voor de Slovenen in Italie als geldt voor de Duitstaligen in Zuid-Tirol. Dit is onjuist.
3	Algemene volkstelling 1991: De Italiaanse minderheid leeft in 36 lokale bestuurseenheden; in 24 maakt zij 0,0%-3,9%, in 9 4,0%-7,9%, in 3 meer dan 8,0% van de bevolking uit.
4	Dhr.Hornscik, rapporteur aan de commissie juridische zaken en mensenrechten bij de Raad van Europa, nr AS/JUR (44)55, 22-3-1993: "...Slovenia, in my opinion, fully respects the rule of law and fundamental rights and freedoms. The way it protects the rights of minorities is a model and an example for many European States (both East and West)."
5	Het Italiaanse overheidsrapport "Primo rapporto suilo stato delle minoranze in Europa" (1994) schat het aantal Slovenen op 71.000-90.000, andere bronnen schatten op 60.000-120.000.
6	In 1995 dreigde vvegens het Italiaanse financieringsbeleid ontslag voor vele vverknemers in Sloveense instellingen. Voor de finan-ciering van Sloveense instellingen over 1995 is eerst in juli 1995 wettelij-ke basis verschaft.
Slovenie verlangt slechts de uitvoering van vvettelijke verplichtingen, die Italie is aangegaan. Onderdeel van die verplichtingen vormt ook het algemeen statuut, dat burgers van Sloveense etniciteit in het gehele autochtone vvoonge-bied dezelfde rechten dient te waarborgen. Overigens wordt die specifieke verplichting niet alleen door de verdragen van Ossimo gedicteerd, maar ook door het Statuut van Friuli-Venezia Giulia en Italiaanse jurisprudentie. Italie negeert door haar indolentie en ignorantie jegens deze verplichtingen de eigen constitutionele orde op alle fronten.
"Optanten"
Na de tvveede vvereldoorlog hebben vele Italianen Slovenie verlaten, "optanten" genoemd. De organisaties van deze vertrokken Italianen, eisen het zgn. "Heimatrecht" en vertonen gelijkenis met de organisaties van de Sudeten in Duitsland. Zo eist Marucci Vascon, parlementslid voor Forza Italia en actief in "optanten"-organisaties, opheffing van het verdrag van Rome.
De "optanten" waren echter niet uitsluitend Italianen. Onder hen waren ook Slovenen en Kroaten. Zij vertrokken deels om politieke, deels om economi-sche redenen. Het verdrag van Rome (1983) lost dit vraagstuk op door de bepaling, dat Joegoslavie, nu Slovenie, financiele compensatie van 110 miljoen US$ aan Italie uitbetaalt. Een deel is reeds betaald, echter het resterende bedrag kan Slovenie niet uitbetalen, om de simpele reden dat Italie ondanks Sloveens urgeren, geen bankrekeningnummer ter beschikking stelt. Italie geeft dit nummer niet, omdat zij inmiddels duidelijk heeft laten weten, niet geinte-resseerd te zijn in financiele compensatie. Italie stelt nieuwe eisen: restitutie van eigendommen aan "optanten".
Aan deze nieuwe eisen komt Slovenie niet tegemoet. Niet omdat (zoals de auteur impliceert) buitenlanders volgens de Sloveense wet uitgesloten zijn van eigendom op onroerend goed maar omdat de Italiaanse eis strijdig is met het verdrag van Rome. Wat betreft onroerende goederen, geldt het grondvvettelijke verbod op het verweven hiervan slechts gedeeltelijk (allčen voor landbezit).7 De Sloveense regering heeft aangekondigd de beperkingen op dit gebied voor buitenlanders op te willen heffen. Dit gebeurt niet op initiatief van Italie, maar vindt plaats in het kader van de harmonisering van de wetgeving met die van de Europese Unie.
Bijzonder is, dat Italie voor "haar optanten" naastingsrecht eist; "optanten" zouden in het door hen verlaten gebied recht hebben om eerst te kopen. Het gaat Italie blijkbaar om het verweven van bepaalde voorrechten en niet om
7	Grondwet van de Republiek Slovenie, artikel 68.
aanpassing van de Sloveense wetgeving aan Europese maatstaven.
Italiaans beleid jegens de Slovenen: arrogantie en ignorantie
De Italiaans-Sloveense betrekkingen liggen historisch gevoelig. In 1918 bezette Italie het huidige West-Slovenie. In 1919 vverden de eerste Slovenen gedeporteerd, ondermeer met de leuze "Sardinia docet". Kort daama tijdens het fascisme werd het II fascismo di frontiera ingevoerd, dat wij vandaag "etnische zuivering" zouden noemen.8
Uitgaande van de goede wil van Italie en Slovenje zal niemand deze geesten uit het verleden definitief uit de fles vvillen laten. Toch is het nodig kennis te nemen van genoemde ervaringen, omdat ze in het collectieve geheugen van de Slovenen staan gegrift. Aversie jegens Italiaanse eisen wordt begrijpelijk, wanneer we weten dat Italie voor haar handelen in het verleden nooit excuus aanbood noch "restitutie" verleende, ondanks de grote dimensie van het leed, dat door Italie aan Slovenie is berokkend.
Italie als gouvemante van Slovenie?!
Het vverkelijke probleem achter de Italiaans-Sloveense betrekkingen is een heel ander, dan het artikel Slovenie in het post-Joegoslavisch tijdperk ons wil verduidelijken. Tijdens elke Sloveense stap op weg naar Europese integratie is van Italiaanse zijde steeds het verlangen naar onderhandelingen over oude verdragen naar voren gebracht.9 Ook vvanneer het gaat om institutionalisering van samenvverking tussen de Europese Unie en Slovenie, maakt Italie onop-houdelijk het verlangen kenbaar oude verdragen ter discussie te stellen en presenteert dat verlangen vervolgens in de vorm van voorvvaarden.
De kernvraag bestaat uit twee delen. Mag Italie bilaterale eisen jegens Slovenie kracht bijzetten door het blokkeren van samenvverking tussen Slovenie en de EU? Ten tvveede: mag Italie haar verplichtingen (het Londense Memorandum, de Ossimo-verdragen en het Verdrag van Rome) terzijde schuiven en deze verdragen, vvaarin de naoorlogse ordening van ons continent en een van de historisch meest instabiele grenzen is vastgeschreven, ter discussie stellen?
8	L.-R.Righi, Politica di confine, Trieste 1929; A.Dal Pont en S.Carolini, LTtalia al confine, 1926-1943, vol. II, La Pietra 1983; M.Kacin-Wohinz, Slovenci I Hrvati pod fasisticom Italijom, in; Jugoslovenski istorijski časopis, Zagreb, jrg. XXII, 1987, nr 3.
9	Bijvoorbeeld inzake lidmaatschapsprocedures Raad van Europa en Partnerschap voor Vrede.
Bettino Craxi, toenmalig premier, sprak in 1984 in Triest dat de grens voor Italie "te nauw en onrechtvaardig" was.10 Dat was het moment waarop Joegoslavie al in problemen verkeerde en eerste barsten begon te vertonen.
Het lijkt erop, dat hoe zwakker de buurstaat, hoe veeleisender Italie wordt.
Dat zou ook verklaren vvaarom Italie jegens historisch Italiaans gebied in Frankrijk geen eisen stelt.
Het toegeven aan deze eisen zal geen bijdrage aan grotere stabiliteit in Europa leveren, omdat het Italie zou erkennen als protector van het kleine Slovenie. Het betekent, dat de Sloveense weg naar Brussel via Rome zou lopen onder het motto "eerst aan onze verlangens tegemoetkomen". Slovenie is niet van zins Italie de rol van gouvernante toe te kennen. Daarmee zou het principe van de gelijkvvaardigheid tussen Europese partners fundamenteel worden aangetast. De gedachte dat Duitsland, in navolging van Italie, de kvvestie van de Sudeten-Duitsers of de kvvestie van Silezie en Poznan op gelijke vvijze zou kunnen openen, doet huiveren.
Frank van Krevel
Koken met Bojan
Mlinci
Vanaf de Lipa die U nu in handen heeft, zal ik U iedere keer verblijden met een recept van een Iekker Sloveens ge-recht. Deze keer zal ik U vertellen hoe
U mlinci kunt maken. Waarom mlinci, zult U zich wellicht afvragen. Omdat onze penningmeester Stian mlinci ver-rukkelijk vindt maar niet weet, hoe hij mlinci moet maken. Nu ik dit schrijf be-denk ik opeens, dat ik niet perse die-gene hoef te zijn die een keus uit de re-cepten gaat maken. U kunt, Uw verzoekjes om recepten naar de redactie sturen. Het Ieukste zou het vinden als U daarbij een aardig verhaaltje naar ons
10	Bettino Craxi tijdens de Europese verkiezingscampagne in 1984 te Triest: "confine angusto ed ingiusto".
stuurt. Bijvoorbeeld over hoe U 20 jaar geleden bij Uw oma van die lekkere potica hebt gegeten die echt niemand anders zo lekker kon maken. Of mis-schien iets over de kruhovi cmoki van Uw tante (als U nog steeds denkt, o wat heerlijk..). Ik zal mijn best doen het recept van Uw keuze te vinden en met een beetje geluk kunt U het lezen in een van de volgende Lipa’s. En nu het recept van vandaag - MLINCI!!
Benodigdheden:
4 ons bloem 2 eieren een beetje melk een klein beetje zout een kip
Uit bloem, eieren, melk en zout kneden we een wat harder deeg. Telkens
nemen we een stukje van het deeg en op een tafelkleed, waarop we wat bloem
hebben gestrooid rollen we dit uit tot een dunne pannekoek. Aan beide kanten
goed inprikken met een vork. In een matig venvarmde oven
(160-180 C) "drogen" we de mlinci totdat ze hard en mooi geel van kleur zijn
geworden.
We kunnen het beste een dubbele hoeveelheid mlinci maken, dan hebben we alvast een voorraad voor de volgende keer. Op een droge plaats kunnen we ze vrij lang bewaren (als de kinderen ze niet eerder opeten).
Als de kip gaar is (natuurlijk eten we mlinci met kip, of kalkoen of met gans), breken we de mlinci in grote stukken en overgieten deze met kokend water. Intussen hebben we de kip (kalkoen of gans) in stukken gesneden en in de oven warm gehouden. De mlinci gieten we na vijf minuten af en scheppen ze in de braadslede vvaarin we de kip hebben gebraden. Goed door elkaar roeren, in een mooie schaal over-doen, erop stukken kip leggen. Dit gerecht smaakt uitstekend met rode bieten-salade.
Een paar glazen gekoelde witte wijn mogen op onze tafel natuurlijk niet ontbreken. Eet smakelijk.
Bojan Gorički
Kuhajmo z Bojanom
Mlinci
Od Lipe, ki jo imate sedaj imate pred seboj, Vas bom v vsaki naslednji Lipi poskusil razveseliti s kakšnim novim receptom dobre Slovenske jedi. Tokrat Vam bom povedal, kako morate napraviti mlince. Verjetno se boste vprašali, zakaj ravno recept za mlinci.
Enostavno zato, ker se zdijo našemu blagajniku Stianu mlinci zares fantasični, samo narediti jih ne zna. Sicer pa, sedaj ko to pišem, naenkrat razmišljam o Stianovi prošnji. Zakaj pa naj bi jaz izbiral recepte, mnogo lepše bi bilo, če bi Vi, spoštovani bralci naše Lipe, pisali redakciji. Pišite nam, kakšen recept bi radi prebrali v naši (in Vaši) Lipi. Še lepše pa bi bilo, če bi nam napisali kakšno zgodbo ali anekdoto, povezano z receptom, ki ga želite. Napišite nam, kako neverjetno dobra je bila tista potica, ki Vam jo je spekla Vaša stara mama pred dvajsetimi liti in, ki je nihče na svetu ne zna speči tako božansko dobro. Ali pa o tetinih kruhovih cmokih (še danes se vam sline cedijo, ko se spomnite...). Prav zares se bom potrudil, da bom našel recept, ki si ga želite in z malo sreče ga boste našli v naslednji Lipi. Sedaj pa - MLINCI!
Potrebujemo:
40 dkg moke 2 jajci malo mleka malce soli
Iz moke, jajc, mleka in soli napravimo bolj trdo testo. Vsakokrat vzememo košček testa in ga razvaljamo v palačinko. Na obeh straneh jo popikamo z vilicami. V topli pečici (160-180 C) mlince bolj posušimo kot spečemo, da lepo zarumenijo in postanejo trdi. (Seveda Vam ne potrebujem še posebej povedati, da mlince razvaljamo na pomokanem prtu).
Mislim da je najbolje, da napravimo dvojno količino mlincev, tako bomo imeli majhno zalogico za prihodnjič, saj mlince na suhem prostoru lahko še kar precej dolgo hranimo (če nam jih otroci prej ne pojedo).
Ko je kokoš pečena (mlince seveda jemo s kokošjo, ali s puranom ali pa seveda z gosko), nalomimo mlince na večje kose in jih poparimo z vrelo vodo.
Medtem smo kokoš (ali purana ali pa seveda gosko) narezali na kose, ki jih v pečici hranimo na toplem. Po petih minutah mlince odlijemo in jih damo na maščobo v kateri smo pekli kokoš (ali purana ali seveda gosko) in dobro premešamo. Mlince predenemo v lepo skledo, povrh naložimo na kose narezano kokoš (da o puranu ali goski niti ne govorim) in serviramo z rdečo peso. Naj nam na mizi ne manjka dobrega, malce ohlajenega belega vina. Dober tek.
Bojan Gorički
Ladinski Mode
De door ons gevoerde merken garanderen U exclusieve en betaalbare mode.
o.a. G.Weber - Frankenwalder - Baruch - Kerko - Seda -Roberto Sarto - Finn Karelia - Marianne Pariš.
van Baerelestraat 41 (schuin t.o. Concertgebouvv) Amsterdam telefoon 020 - 679 37 68 Lada de Jong - Sremec
FACILITEITEN DIE COPY GIGANT U BIEDT DE DOCUTECH
Dit is een zgn. kopieerstraat met een lengte van 4 meter. Deze hoog volume laserprinter maakt maar liefst 135 prints van 600 Dpi per minuut, een grafische kwaliteit waartij ook foto's prachtig worden afgedrukt.
Wij le vere n u deze prints vooreen kopieprijs.
Kopieerafdeling
Kleurkopieen
Drukvverkafdeling
(ook voor dissertaties)
Kopieren op overheadsheets
(zwart/wit en in kleur, A4 en A3)
Faxservice	Inbindservice
Plastificeerservice	T-shirt bedrukking
Computerafdeling met laserprinters
071 - 5 149 555
Vereniging Vrienden van Sloveniti: Wat U moet weten!
De Vereniging Vrienden van Sloveniti is opgericht op 7 juli 1991. De Vereniging Vrienden van Sloveniti is een zelfstandige en onafhankelijke landelijke organisatie, welke zich ten doel stelt met name op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied de samenvverking tussen Nederland en Sloveniti resp. Nederlanders en Slovenen te bevorderen en zo mogelijk te initieren en te onderhouden. De Vereniging beschouwt zichzelf als de geeigende plaats voor ontmoetingen tussen Nederlanders en Slovenen. De Vereniging wil voorts in het bijzonder een ontmoetingsplaats zijn voor de Slovenen in Nederland.
(uit artikel 2 van de Statuten)
Bestuur:		
Voorzitter	Vice Voorzitter	Penningmeester
Judith Strohmaier	Bojan Gorički	Stian Krook
Rienzistraat 33	Beethovenstraat 19	Bloemistenlaan 48
2555 JT Den Haag	4536 AG Temeuzen	2313 BB Leiden
tel: 070-3685680	tel: 0115-613722	tel: 071-5144233
Secretaris		
Siem Edink		Vesna Marolt
Otterlaan 13		Van Helt Stocadestr. 22-1
2623 CV Delft		1073 JD Amsterdam
tel: 015-2562010		tel: 020-6754640
Redactie		Redactie
Marlien Muuse		Marjeta Tomšič
Jacob Catsstr. 51		Van Doesburgstr. 34
2274 GT Voorburg		3822 ER Amersfoort
tel: 070-3868929		tel: 033-4562575
Slovenija
UW VAKANTIELAND
AAN DE ZONZIJDE
VAN DE ALPEN
Verkeersburo Slovenie Postbus 7105 NL-4330 GC Middelburg Tel.: 01180-35790 Fax : 01180-39205