KRALJEVINA SRBA, HRVATA I SLOVENACA UPRAVA ZA ZAŠTITU Klasa 59 (1) INDUSTRISKE SVOJINE Izdan 1. Novembra 1927. PATENTNI SPIS BR. 4578 Ing. Justus Braun, Niirnberg. Crpka. Prijava od 11. februara 1925. Važi od 1. marta 1926. Pravo prvenstva od 13. februara 1924. (Nemačka). U najrazličnijim oblicima izvođenja poznate su crpke sa klinom pokretanim od ekscentra, koji se usled svoje veze sa pregradom, koja se pokreće po omotu crpke 1 koja radni prostor crpke deli u šišajući i potiskujući, kreće izlazeći po unutarnjoj strani omota. Ni jedna od poznatih crpki ove vrste nije se pokazala dosad primen-Ijivom u praksi, jer se nije moglo naći pravilno zaptivanje na dodirnim površinama između klipa i zidova omota. Ova nezgoda ovim pronalaskom potpuno se uklanja i time stvara stvarno upotrebljiva crpka, koja se može upotrebiti ne samo kao crpka niskog pritiska, već i kao crpka visokog pritiska za tečnosti i gasove. Po pronalasku stvara se na dotičnim mestima za zaptivan između klipa i zidova sasvim malo odstojanje, koje se kupastim i lopatastim ležištem održava uvek podjednako. Na nacrtu je predmet pronalaska pokazan u jednom primeru izvođenja. Sl. 1 i 2 pokazuju poprečni presek i uzdužni nove crpke. Omot crpke sastoji se iz srednjeg dela 2 sa otvorom 1 i iz oba bočna dela 3, koji su sa delom 2 čvrsto vezani. Između de-lova 3 i dela 2 umetnuti su kaljeni čelični koturi 4. Srednji deo i čelični koturi obrazuju cilindričnu šupljinu u kojoj se kreće klip 7, vezan sa običnom pregradom 5 i koja ima uzdužni otvor 6. U delovima 3 leži u loptastim ležištime krivaja 9, čiji deo 10 ima u sredini prstenasti žljeb 11 za smeštaj lopti 12, koje su umetnute direktno između krivaje i klipa. Upust i ispust. kao i razvođenje nisu pokazani pošto nisu od važnosti po pronalazak. Umetanjem lopti ili kugli direktno između klipa i krivaje odnosno ekscentra bez o-bičnih prstenova dobija se upotreba velikih lopti odnosno valjaka pri malim dimenzijama crpke kao i povećana trajašnost crpke. Samo kod ovog izvođenja može se iz-beći time prekomerno opterećenje lopti odnosno valjaka i privremeno abanja i krivaje odnosno ekscentra. Usled izostavljanja prstena za lopte u klipu 6 može se klip kako u aksialnom pracu pomerati tako i njihati oko ose, koja vertikalno seče osu krivaje, t. j. on se može postavljati nezavisno od eventualnih netačnosti obrade, tako da je isključeno svako nepotrebno Irenje i svako time, u-slovljeno prekomerno zagrejavanje i abanje. U mesto krivaje može se naravno upotrebiti bočni ekscentar, koji onda tako isto i-ma prsten za lopte. Upotreba krivaje ipak je bolja jer su ovde eskcentrično dodiru-juće mase manje nego kod ekscentra. Vratilo je izrađeno tako, da se preko njega može kretati loptasti deo. Umetanjem lopti, koje se, razume se, mogu zameniti valjcima, isključen je svaki suvišan prostor između vratila i ležišta s jedne i između krivaje i klipa s druge strane. Klip i unutarnji cilindrični zid kućice odmereni su tako, da na dodirnom mestu između klipa i omota postoji sasvim malo odstojanje, koje se pomenutim ležištem stalno održava jednako. Između čeonih površina klipa i bočnih Din. 15. zidova postoji malo odstojanje. Time je sprečeno svako nadjedanje između klipa i zidova s jedne, i svako prelaženje radnog sredstva iz kompresionog u sisni prostor s druge strane u praktično upotrebljenim granicama. Između klipa i zidova postavlja se sloj ulja jednake debljine, koji je dovoljan za zaptivanje kompresionog i sisnog prostora, dok se kod većeg odstojanja između klipa i zidova mora uvoditi veća količina ulja u cilindar, da bi crpka u opšte mogla doći do svog efekta. Crpka po pronalasku, koja se može u-potrebiti i kao motor, radi, kao što su o-piti pokazali, sa vrlo velikim stepenom dejstva i može se i pored svojih malih dimenzija, upotrebiti za visoke pritiske i radno sredstvo svake vrste, tako i za gasove. Patentni zahtevi: 1. Crpka sa klipom pokretana od eks- centra, koji se usled svoje veze sa pregradom, koja se kreće po omotu crpke i koja radni prostor crpke deli u šišajući i kompresioni, kreće klizeći po unutarnjoj strani cilindra, naznačena time, što na mestu zaptivanja između klipa i zidova cilindra, postoji sasvim malo odstojanje, koje se stalno održava jednako loptastim ležištem za sve rotirajuće delove. 2. Crpka po zahtevu 1, naznačena time, što su, s jedne strane klip, i to bez prstena, i s druge strane ekscentar ili krivaja, i to sa prstenom za lopte načinjeni neposredno kao vodice za lopte, umetnute između oba dela. 3. Crpka po zahtevu 1, naznačena time, što su klip i cilindar načinjeni od istog materijala kao vratilo i ležište, tako n. pr. klip od kaljenog čelika i cilindar crvenog liva ili livenog gvožđa ili n. pr. oba dela od kaljenog čelika. ■ ... . : x /' '■ r ■' ■ ' . . ' /}dpatent-broj4578. < . ■;