/ TRACTATUS D E DIMINUENDO S V B PAR TU F(E TU S CAPI TE A U C X O K S ANTONIO MELZER iSProfessore Atiatomes in Caesareo E c d o Instituta Medico Chirurgico I I |BfBJQEf)THEKi L A B A C I i8ai» Tvpis Leopoldi £ger, Typographi Gubernij Potest interrogari nuni detur obstetricator quin prolem jugulasset ? Pag. 29, CONSPECTUS RERUM. De diminutione capitis in genere. De diminutione capitis in specie. S E C T 1 O I. Diminutio capitis spontanea. S E C T 1 O lh Diminutio capitis evacuatione humorum e cavo cranii ptracta . S E C T I O UL Excerebratio. S E C T I O IV. Basioccesura ♦ i A P P E N D 1 X< De pt&stantia basiocmstri prot c eter is hujusmo* di instrumentis. t ■ ' . . ■ P R jE F A T I O. Cum obstetricandi munus grave et a're- publica minus quam par honestatum pluri« mos ( alii cuidam negotio idoneos ) deter« reat, et a se abarceat, non a&gre erat in illo praesertim inter nostrates etiam medi¬ co ingenio excellere. Hac ratione, et ob faustos quosdam meos jam ante vigenti, et quod excedit, annos in partubus difficilibus intercessus abesse non potuit, quin, postea crebre sccersitus,etiam arti, quae mihi valde nora arriserat, peculiarem operam navassem* ( IV) atque subinie incurrissem in angustias fiu- jus artis, quibus eJugiendis solita? auxi« liandi methodi non semper sufficiebant. Ea vero non minus obstetricantem, quam obstetricandam premente difficultate potissimttm inquietabar, qua? emergit, dum caput foetus sua mole in pelvis canali sub partu arte absolvendo adeo dispar in- venltur, ut nec integrum obtusis, nec evisceratum hactenus notis acutis instru- mentis congrue evelli possit. Funestos ejusmodi času s perpetuo reformidans non destiti mentera intendere in detegendum aux lium , quod terminanda? huic miseriae sufficerer. Solerti demum indagatione in- notuic, quod mibi obstetricanti maxime proiicuum, et puhlica disquisitione omni- no dignum videtur, * Cum in pragrandi basi capitis foetus soepissime obstaculuni partus observetur, c o exeogitavi ad bene destruendam ipsam, fcetu autem jam defuncto, instrumentum , quod non ad mensam scriptoriam, sed in cadavere et muliere vivente congruum ap- probavi, persuasus fore ut id, licet for- san alienis minus arrideat, multi interea in necessitate versantes libenter amplec* tantur. Anteaqnam autem ejus structuram, et applicandi modum exponere ingrediar, rationes, quibus ejus tam terribiles in corpus humanum invasus excusantur et expostulantur, merito prascedant. Htec momenta jam ponderosissimi in arte obstetricia viri, quos inter pr£- sertim quondam meus Professor (Cl. tfoer) gravia habuerunt. lisdem nixus, licet fce- tus vita? defensores, qui instituendam ex- cerebrationem haud admittere videntur, me« inventioni non faveant, minime hae- sito instrumentum in certis casibus valde conveniens et adhibere et usui commen- dare persuasus, qui forsan ioterventuri sint, abusus non ipsi, sed ejus pracoci aut incongruas applicationi adscribendos esse. In perlustrando denique hoc opuscu- lo, quod potissimum hujus instrumenti grada in lucern prodiit, eloquenda, quam non admodum excoluisse ipse fateor, mi* nus respiciatur rogo. Non tam sermonis splendore excellere, quam tenoris valore prodesse studui. Unicus, ut rite intelli- gatur j erat scopus Auctorls , De diminutione capitis in genere. C-apitis fetus diminutio ohstetricanti est, dum istud quaque aus positive aut relative peramplum ita extenuatur , ut undique et sufficienter pelvis cavo, quod permeare oportet, respondeat j con- tingat hoc vel compensando latitudinem subla- tam capitis aucta longitudine , vel dissolvendo caput in frusta. Diminutio vero capitis duplex conside- randa est , quae scilicet vivente adhuc fetu , et quae nonnisi praecedente morte admittitur. lili adcensentur i) diminutio spontanea capitis eommi- tante tumore verticali, 2) diminutio capitis eva- cuatione humorum e cavo cranii peracta. Huic adjicimus a ) excerebrationem hactenus usitatam. A (O et b) basiocsesuram sive destructionem basis cr*< nii. Tres priores jam dudum pernotae rei magis illustrandas gratia recitantur. Solummodo ultima fructus meae a necessitatibus argentibus jnductae meditationis est, nec non, ni faJlor, efltcacissima et praestantissima, quod praesertira £X appendice ad calcem adneso innotescet* De diminutione capitis in specie. S E C T 1 O J. Diminutio capitis spontanea. Dum vitant stulti vitia in confrari* currunt, Hor, Sat. Ciuae hanc capitis diminutionem necessarie com- mitatur, autpolius antecedit, intumescentia par- tium mollium imprimis consideratur. Quemadmodum vigens organismus pro ratione intensaj affectionis et vulnerabilitatis par- tis correptss varios reactionis gradus exserit ? ita A 3 ( 4 ) £t in partu pulsa ad pelvis non peramplam oram pars quaecunque foetus viventis varias subit alte- rationes , inflammatur, intumescit; suggillatione humorum turgescit, raro interea abiens in col- liquationem gangrsenosam. Cum autem alite partes foetus tam firme et undique a pelvis ambitu non excipiantur, ut par- cant prolibus his omni atlactu. Calor modicus ad resolutionem tumoris maxime expediens fo- mentis praesertim sustentari potest, abarcendis niliilominus ingredientibus aromaticis, quae ni- mio odore* vicino olfactus organo } et mediante lioc ipsi cerebro noxae esse solent. A T on raro vascula a sanguine retento ex- pansa disrumpuntur , fundentia tum coiilenta, sua qna spatium datur. Ut plurimum ejusmodi suggillationes galcse aponevroticse subjacent sisten- tes tumorem plus minusve circumscriptum, sub attaetu fluctuantem , et tectum tegmine univer- sali non dispari. In quantum universi proinde organismi affectio cieatur evincere difficile est, Non per- liiagni interea videtur momenti ; cum tella cellu- losa galese aponevroticae subiecta, non admodum resistens, reactionem minus considerabilem offe- rat. Hanc ob rem et in hac tumoris specie cu- ( 7 ) ~ rancfa eadem praestant ac sufficiunt, quse in su- periori integumentorum capitis intumescentia sa- Iubria adhibebantur. lis extravasati bumores ad reabsorbendum apti, vasaque ad reabsorptionera magis idonea redduntur. Docet quoque expe- rientia ejusmodi tumores sua sponte plurimum evaiiuisse. Cum interea in ejusmodi organicis pro* cessibus nonnunquam ignoremus, quid naturae quid artis sit, persuasi autem apperto tumore, quin minimum detrimentum adferatur, contenta eliminari posse, in tali času ope subtilis lanceo- lae humoris evacuationem prae spontanea reab- sorptione praeferimus , quoniam tumore šibi re> licto, ut absorbeatur, natura plus temporis et moliminis indiget. Neque comprimendo ut ultima explo- datur gutta, opus est; per quod potius nova cum suis noxis ofFensio suboriri potest. Neque evacuatione facta a rationalibus metu praematurae conglutinationis apperturae interjicitur turunda e linteo carpto confecta. Nam absorptionis ne- gotio in neonatis pervalido , quod superest, bre- vi aufertmv Et si quid novi secerneretur, pras- stat pungere repelitis vicibus, quam aperturae introducere una cum aere athmosphsereo turun- ( 8 ) dam, quibus non raro exulcerationes induci so- lent. Linteolum oleo quodam blando et recenti imbutum et plagulae superimpositum est omne, quod rationaliter hic ad tuendam plagulam adlii- beri potest, ne a quocunque alio corpore hete- rogeneo irritetur, neque linteolum ipsum adglu- tinando irritans evadat. Profundius accumulari Immorem scilicet sub pericranio, tumoremque proinde enasci ra- rissime observatur. Unicum mihi ejusmodi exem- plum plures ante annos occurrit incertum ta¬ lilen, nuni effectus e pressione capitis ad pel- vin, num ex alia causa ignota inductus fuerit. Natus est infans partu laborioso prae se 'ferens tumorem verticalern, qui ceteroquin nihil consideratione digni exbibebat. Inquietudo , qua agitari videbatur, solito more diversis affectioni- bus , et internis ex causa ignota orientibus con- vulsionibus imputabatur, nemine suspicante , in tumore fomitem harum agitationum latere posse, prsesertim cum tumor solitus evanescere non de- sineret. At, dum ille ex maxima parte evanuit, in ossis bregmatis dextri medio cernebatur tu¬ mor, adhuc dum reconditus, magnitudine nu- cem juglandem nonnihil superans. Qui, cum tangeretur, sensum reddebat elasticum spongiae (9) analogum, marginemque in sua circumferentia tam acutum atque durum exbibebat, ut cuilibet tangenti defectus ossese substantiae subesse vide- retur. Non mir um, quod crederentur per hia- tmn liunc naturalem prsesumtum ; quae in cra- nio continentur , penetrasse , et herniam stitisse cerebialem. Metu itaque cerebri offendendi neque rudiores attactus, quibus res magis eluxisset, neque medicamina alia, cum inania haberentur, adbibita sunt. Otiari oportebat , doneč sub con- vulsioniJjus aegrotulus exspiravit. Sectio post mortem nutu et desiderio parentum, qui in tumore causam mortis suspi- cari incipiebant, instituta demonstravit tumorem, qui antea herniam mentiebatur cerebralem, me¬ ra sanguinis pericranium inter et os bregmatis dextrum suggiilatione productum , marginemque fallacem a coagulato sub pericranio humore , ubi id ulterioi’i ab osse separationi resistebat, or- tum esse. Penituit nos neglectae incisionis. Si enim suggillatus et ultex’iorem a cra- nio separatiouem moliens sanguis eandem totius ( 10 ) organismi turbam , et mortem inducebat, haee incisione evitata esset. Si autem eadem phoe- nomena morbosa una cum morte ex siste- mate nervoso , latente adliuc causa, alterato ( in reliquo enim organismo nullum nostris sensibus perceptibile vitium cernebatur) enas- cebantur , incisio niliiiominus innoxia , nec ipsa praesente hernia cerebrali., et ipso forte leviter vulnerato cerebro adeo , uti in pri- mo času incisionis intermissio erat } funesta fuis- set. In alias degenerationes tumor verticalis rarissime abit, nec mibi unicus , quamvis hoo fieri posse inficias ire nequeo , gangrasnescens comparuit. Potest hujus raritas declarari tum ex elasticitate ossium cranii ingenti, quae segre in tantum resistunt, ut exinde humorum circui- tns desinat; tum ex summa et adhuc illibata vi- talitate , qua pollet, et omni resistit injuriae pue- rilis organismus. Quemadmodum igitur pressio, quam ca- put foetus a pelvis orificio ad inducendum tu- morem experitur, raro sufficiens est ad una auferendam partis vitam , ita quoque, si ad id eflticienduin adesset sufficiens violentia aut resisteniia ; desuuerentur etiam aliae , quae - (») - absque vita discriminine J sedi haud patiuntur, partes. Pressio , quam liactenus fcetus caput a pelvi expertum est , Iimitabatur solummodo ad partes ambientes molles, quse proinde intume- scentes non sistebant diminutionem, potius au- gebant molem capitis. Nonnisi continuata diu- tius pressione cedunt denique erami ossa forni- calia , committuntur comprir^entia simul cere- brum, sibique mutuo superponnntur , quo se- quitur , ut caput erga pelvim revera diminutum solito longius compareat. Solent potissimum superimponi margo sagittalis alterius ossis bregmatis margini sagit- tali alterius , borum ambo margines anteriores ruarginibus coronariis utriusque partis ossis fron- tis, posteriores autern ossium parietalium mar¬ gines acuminato hic loči ossi occipitis. Omnium maxime cedunt ossa parietalia et comprimi pa- tiuntur. Ut interea reduci in pristinum valeant, anteriores et inferioreS anguli alis majoribus os¬ sis splienoidei firme adnectuntur, unde nisus ad repositionein enascitur. Fortius insinuatur era¬ mi basi os frontis et occipitis , omniumque ma- xima gaudent hic firmitate petreae partes ossium tempom; hiuc et illorum compressio minor ( ) validiorque renisus quam ossium parietalium, et harum nulla cessio observatur. Omni compressione cranii cerebrum si- mul in minus volumen redigi per se intelligitur. Quod vero tantae nobilitatis organon eandem absque turba ac detrimento patiatur, as gr e com- prebendi potest. Forsan latet ratio in lenta et successive aucta, quae inde facilius fertur, pres- sione: uti nobis exemplo est bydrocephalus in- ternus, quo cerebrum magnopere , salva tamen sua functione cogitur. Forsan quoque assumi potest in foetu quasi ente automatico et functio- nibus sensorii communis destituto cerebrum non dum evolutum eam consecutum non esse subti- Jitatem, et intollerabilitatem , qua in aduitis mi- nimae consuescit succumbere injuriae. Ossa, quae soepe convelli experimur pri- mo intuitu terrentia nulla ad pristinum reposi- tione artificiali indigent. Coeuntia in basi cranii mutuo ita firmiter excipiuntur, ut exinde nisus enascatur, quo ossa restituuntur in statum, quem, antequam violentae cedebant pressioni, occuparunt. Incipiunt quoque in ipsa pelvi eri- gi } dum pressio aliquanto cessat. Omne tentamen reductionis artificialis proinde unanimiter vanum et infestum liabetur. - (* 3 ) - Et si qua forte in medietate alicujus ossis foveo- la comparet introrsum tuber indicans , non me* tuendum est inde cerebrum infestari ; nam ossa huic levtter adliuc adjacent, neque hoc illis, sed illa huic cedunt , et accommodantur. Ma- turescunt quoque cum ejusmodi foveolis, quin aliqua cerebri functio turbetur. S E C T 1 o /j. Dimmutio ccipitis cvucucitione hunto- rum e cavo cranii peracta. Non est in medico semper, relevefur ut seger. Interdum medica plu* valet arte malum. O, Ponf. vX.uae hic refertur diminutio solet institui in ingenti atque aquis repleto foetus cranio, sive hydrocephalo, et lethalitati adeo propinquat, ut vix exstet exemplum servatse prolis. Periti deducunt hydrocephalum a diver- sis fcetui in sinu matris adactis injuriis, nimi- rum a contusionibus ad matris ventrem , a stran- gulatione per funiculum umbilicalem collum foe¬ tus ambientem indueta, nec non a sic dieta in- cuneatione capitis foetus *). Sed deficientibus his omnibus soepissime hydrocephalos dari, et iisdem ingruentibus potius abortus et similia Richter Anf. Gr. T.L3« S. 28l. phcenomena induci observantes m eri to supponw mus aliam hujus morbi speciei subesse rationem, quae nos quidem sicut in hydrope adultorum la- tet, nibilominus ab alterato systeniate cxlialante et absorbente derivanda. A debilitate absoluta alterius et auctis viribus alterius systematis bydrocepbalum dedu- cere ; seu dimunutam vim reabsorptionis et auc- tam secretionis in eodem organo admittere vella- rationali consequentiae non concordaret; idem enim agens varios sibique plane contrarios effec- tus in nostrum organismum inducere nerpiit. Utrumque systema laxari verosimilius est, et ex- plicatu faciliusj idcirco exhalantia vaša laxata impulsos humores minus retinere et absorben- tia exhalatos minus recipere valent. In fcetu ejusmodi laxitas a prima jam formatione assumenda est, quoniam desiderantur debita ad liane producendam momenta. Quoadloca, aqua ubique cummulari po- test, ubi spatium da tur, atque opus exhalatio- nis et reabsorptionis una cum processu materici mutationis turbatur 3 non minus igitur in capite et quidem in diversis locis aqua colligitur. In tella cellulosa integumenta communia inter et ( i6) galeam aponevroticam, tum hanc inter et peri- cranium p er eam sistitur hvdrocephalus exter- nus. Omnis aqua, quse accumulatur in cavita- te cranii sive duram inter et piam matrem de- struendo arachnoden, sive in quatuor ventricu- lis cerebri et in cavo septi pellucidi nuncupa- tur hydrocephalus internus. Quoties cerebrum ipsum certum solutionis gradum assecutum pul- taceum quasi semifluidum deprehenditur, solet appellari hydrops cerebri. Num hydrops cerebri causa vel effectus hydrocephali sit ? num utrumque se mutuo ex- cipiat? determinare ommittimus. Quoniam obstetricatori cunctae hae dis- tinctiones tanti momenti non sunt, ut in agendis peculiare praeceptum expostulent, tantummodo hydrecephalus internus, quippe qui nonnunquam molem, ut a pelvis cavitate minime suscipi que- at , consequitur , considerandus est. Durante graviditate is conjectari nequa- quam potest, modo ingruente partu enunciatur typis, quibus caput per se ingens incedere so- let. PervecV) vero , ut digito attingi possit , ca- pite deprehenditur hoc idem supra pelvis oram quovis dolore parturientis tensum, sed men- ( r 7 ) tiens vesicam novam, quando nullum os oh in- gentia horum interstitia attingi potest. Ideo non mirum, si erramus ab initio deficiente alio quo- dam hjdrocephalo proprio phoeiiomeno *). *) Iluc bene spectat celebris galliae obstetricato- ris observatio, quae suo sequitur idiomate: Une infortunee qui depuis deux jours se livroit vainemenž aux efforts de 1’accouchemenf, aceusant sa Sage-fem- tne d’ignorance, en fit appeller une autre, de qui dile rejut en effet des secours plus efficaces. Celle* ci Vouvant a 1’orifice de la matrice une turnem fiasque, et qui se durcissoit pendant la douleur, se persuada que les membranes etoient encore entieres, que la fenime en trayail n’avoit rendu que des fausses eaux, et essaya, mais inutilement, d’ouvrir eette poche avec le doigt; apres quoi elie y plongea la pointe de ses ciseaux, et donna issue a ce moyen aux eaux qu’elle regardoit comme celle de Tamnibs, La tete de 1’enfant commenja des-lors a s’engager , mais sous une forme extraordinaire, qui deconcert* cetfe seconde Sage-femme, et lui fit demander un Accoucheur. Celui-ci n’eut qu’a dissuader les paren® de l’enfant de l'idee affligeante qu’ils eprodvoient d’avoir, disoient-ils , engendre un monstre , la femme n’etant accouchee , que d’un enfant hydroce* phale, dont je csnserve le squelette. Baudelogue l’art des Accouch, Tom. II. S. 1913» B ( «8 ) Auxilio conatuum maternorum vero ma¬ gij proeedens hjdropicum caput etiam minus eruditis innotescit. Exbibet exiguo virium dis- pendio tumorem considerabilem parietali com- muni tamen minus elasticum, neque nisi sub dolore tensum. Ossa cranii , quae bic valde fle- xilia deprebenduntur, distant a se invicem , et formant interstitia, ubi pro re nata aliqua flue- tuatio percipi potest. Ob capitis insignem prolongationem et extenuationem plurimi hjdrocephalorum tarde quidem vi tamen materna excludi observantur. AIiquando autem certa aquarum copia ita antror- sum urgetur, ut caput q,uidem succedaneum compareat, quo non obstante superstes in cra- nio aquarum pars,, quae expandendis sufficit os- sibus, partui impedimento est. Bicipitis forma tum caput partum difficilem, diuturnurn, ac pro re nata nonnisi arte absolvendum reddit. Falluntur idcirco , qui haud. artis auxi- lium ad auferendam aquam expetunt, seque ac qui prima aquarum sensatione cuspidem introji- cere non morantur. Et hic medium tenere sapientis est. Status sanitatis et virium matris pro bo- no eventu bujus rei masime decidit. His fa- ( *9 ) ventibus otiandum atque sperandum est partum quamvis sero et stupenda cum capitis exporrec- tione tamen sua sponte absolutum iri. Quoties vero viribus exhaustis spes nulla superest illas recuperandi , quod determinare et in universa arte sanandi sive medicina et in arte abstetricia summi momenti est; nos vero percrebre latetj tum pergamus ad evacuationem aquarum metho- do utentes , quae per se lethalis non habetur. Simplicissimum vero est OPUS EVACUATIONIS. Collocata postquam fuerit parturiens in lecto , uti in plerisque operationibus artis obste- triciae fieri solet, introductus in vaginam digitus ind,ex alterutrius manus imponitur loco mani¬ festa; fluctuationis (interdum haec non nisi pe- ritae manui patet) cranii, quo duce lanciforme instrumentum acutum ope alterius manuS caute, ne genitalia la;dat , infertur, doneč attigerit , qui clectus erat, locum. Tum acies digito re- tracto, quantum ad penetrandum cranium re- quiri putatur, eliberata intruditur. Cuspide canullata ( Troisquart) hi c uti minus convenit. Major enim resistentia per il- 33 3 ( 20 ) lam superancla est; neque canulla alioguin irri- tante, ut ap er tur a. hiet, opus est. Nimia aqua facile effluit, de residua non agitur. Si punctio ex sententia succedit, aqua in instanti prosilit, atque effluit ; quam diu preš- sio in caput durat. Observare nune est obstetricantis, num vires uteri diminuta extensione resuscitatae in foetum quidquam valeant , quo in času plane otiose expectandum et naturae omne opus relin- quendum est. Horum foetuum plurima pars brevi post partum interire solet eadem ratione, qua proles successu temporis hydrooephalum consecutaa pereunt, si qua forte aqua detrahitur. Isti enim liumores neque tam alienigem neque tam inutiles vicino imo contiguo cerebro sunt, ac putantur. Videntur illud potissimum valde tene- rum et semifluidum undique fulcire . et impe- dire, quo minus ipsis vasorum pulsibus destrua- tur. Quamdiu in traetu osseo matris haeret eliberatum ab aquis caput foetus , pressio un- dique existens, et vices aquarum explens cere- bri functioni subministrat j quam primum autem ( 21 ) iiatus est fetus , mors brevi sequitur. Namque n o n amplius fultum aquis cerebrum succumbit proprio processui dynamico , et abit in islam rnateriei decompositonem, quippe quae sensi- bus nostris percipi nequit; auferendae interea functioni sufficit; quse quoque tanto facilius ex» tinguitur, quo ex subtiliori materie resultat. Laesio visibilis cerebri, quse adultis m« fligitur, et interdum sanatur , illi comparanda n on esl ; neque mirari oportet priori invisibili funestum > et huic , quae bene cerni potest , nonnunquatti salubrem esse eventum ; illa enim in extensae materiei , lisec iionnisi in partis limi- tatae solntione consistit$ quse ul tima ab illibata et bene constiluta universalitate Organismi faci¬ lius superari potest. Sufficiat interim hac operatione fecisse, quod nostrum erat: salvandam salvavimus ma- trem , etiamsi ocyus seiiusve obiturus fetus p e« rierit. Haud raro verum in pejus adbuc res rtiunt , nec humorum jactura, nec cranii ossiura fornicalium avicinatio reciproca irfterdum suffi- ciunt explodendo e matris sinu capiti. Hic ba- sis cranii minime cedens ea disproportione erga jpelvis ostium impingitur, ut et alioquin suffi- cientibus matris viribus per pelvin evehi non possit. Incassum impensis in tali rerum statu matris viribus foetus dubise vitoe non amplius par- cendum, potius transeundum est ad operauo- ces , quse sequimtur. '%sn/ ca / wvwi S E C T I O lil. J?xcerebratio. Vi*u carentem roagna pan veri latef. S, Oedip, Excerebrationem in perforando et dilatando cranio acutis instrumentis , quo cerebri ipsius pars maxima educi possit, consistere, nemo Ignorat. In quibus autem casibus terribile hoc opus excusetur, et exposcatur, dissentientibus in liac re eruditis clare determinandum adhuc su- perest. Mors foetus antecedens pro prima ad excerebrationem conditione habetur, quam si obstetricator, quin illa innotescat, susceperit } infanticidio inculputur. Merito hoc fieret, si darentur signa, quae foetus morteni indubiam redderent, nec ( 4 ) non matris status sanitatis et virium semper ejus- modi esset, ut illa absque ejus detrimento ex- pectari possent. At, unde signa indubia mortis foetus delitescentis in sinu matris? cum vita cre- bre lateat, quin aliquo indicio manifestetur, cum et asphyxia bominum adultorum nostris sensibus expositorum nonnunquam decipiat. Inter phoenomolia vitam foetus indican- tia, quibus maxima fides, liabentur veri et ma¬ nifesti motus foetus, et pulsus arteriarum funi- culi umbilicalis, si forte, ut tangi possit, pro- labitur. Quum autem et in vivente foetu, post- quam aquae effluxerint uterus circa illum con- tractus omnem ejus motum auferat, et umbili- cus raro procedat, ncque raro intercipiatur , nobis defectus horum signorum argumento pro morte foetus esse nequit. Et ipsi motus foetus putati quoties non decepenrnt matres suspican- tes foetum viventem , quem biborio vix elapso putridum pepererunt? Quoties obstetricantes spe vitse omni amissa non extraxerunt instrumen- tis destruentibus foetum spirantem per alicjuod tempus ? Quapropter obstetricator nonnisi dum putrefactionis foetus manifesta indicia sine peri- culo vitse matris expectare potest, cessat foetus vitse causa in dubio versari. — ( 35 ) Praeter liane alia adbuc conditio consi- deratur. Exposcitur nernpe etiam ad instituen- dam excerebrationem, quod angustia pelveos matris erga caput foetus tanta non sit, ut id li- cet excerebratum , licet comminutum per soli« tum meatum enasci nullo modo possit. Hoc in času, cpiem interna, postquam basioeaestrum in- notuit, aegre agnosco, unica hjsterotomia eli- berandas a foetu matri superesset. Cseterum escerebratio in casibus, qui se« quuntur, instituenda censetur : i. Dum evieta foetus morte ejus caput ob in- signem erga pelvin matris disproportionem nec intensissimis parturientis doloribus per solitum iter propelli, neque ope obtusorum instrumen- torum educi potest. Hic observari debet, quod sicut foetus mortis certitudine soepissime destituimur, sic et rarissime de dieta disproportione pelveos adipis- cimur strictam cognitionem. Yaria a d hunc sco- pum excogitata instrumenta pelvimetra vocata, jam dudum molesta, incerta, et vana deprehen- sa sunt. Complacuit quidem omriium maiime, quam deseripsit Baudeloque *), methodus me- *) Ar t des Acchouchemens Tom, i § 13^ ( ) tiendi conjugatam pelvis creberrime vitiosam so™ la digiti indicis ope. Veram neque licec suffi* ciens est ad eruendam, uti fieri debet dispro¬ portionem praesumtam eludente cediiitate os- sium cranii. Sincerus ideo obstetricator se potissi- mum ejusmodi disproportionem nonnisi diutur- nis et vanis luctaminibus matris, benecpie pon- derato virium dispendio suspicari, iisque nixus excerebrationem suscipere fatebitur. Qui vero segre ad suscipiendam excere- brationem de terminantur, atque potius forcipis applicatione hanc disproportionem pelveos erga caput foetus tollere contendunt , memirierint , quod forcipis usus spatio, de quo hic potissi- nram agitur , indigeat; neque illa comprimendo et redigendo caput in minus volumen compen- sare spatii defectum val e at, cum solummodo calvaria fornicata, basis autem cranii nequaquam cedat. Quia autem insuper base calvariae cessio et proinde inducta diminutio capitis viribus ma- ternis abundantibus modo magis congruo , atque matri salubri effici potest, neque tantum dis- propoi'tio pelvis erga caput fetus, quam vires matris insufficientes (quibus interim metiendis nul- lum haetenus extat metrum , neque de praesen- ( 2 7 ) tibus nisi approximativum, neque de futuris nisi probabile judicium ferri potest) forcipis ap- plicationem exposcunt. Supposita quoque foetus morte, cur ma- trem forcipe injuriari, cur non potius diminuen- do p er excerebrationem caput foetus partu leva- je ? ignoro. s. Patuit jam ex prsecedenti sectione, quod, si post debite institutam punctionem in ingenti hydroceplialo mater neque sua sponte, neque instrumentorum obtusorum ope partum eniti va¬ let, excerebratione opus sit. Hic obstetricator circa certitudinem, num vivat, numve defunctus sit foetus, minus anxius esse debet. Pernotus est miser status ejusmodi infelicis creaturae, nequaquam valentis , ut ma¬ ter ejus causa alicui vit* discrimini exponatur. Hinc non illum, sed hanc conservare satagat obstetricator, atque instituat excerebrationem, antequam matri aliquod immineatpericulum. 3. Dum nec vita nec morte foetus evicta angustia pelvis matris et capitis foetus magnitudo, inter se minime concordantes neque viribus matris, neque instrumentorum obtusorum ope in partu superari possunt. - (a8) Inculcatur in ho c času , ne obstetricatn* excerebrationem festinet , potius, tentans inte- rim rem ope obtusorum instrumentovum termi- nare, evpectet, doneč foetus induhie expirave- rit. Et sane tentet juvare prius > et guamdiu mortem foetus expectare debet, et potest, instru- mentis obtusis , sed caute , ne destruitiva eva- dant ■, neque ipse infanticida habeatur. Acerbius econtra se res habet, dum ob¬ tusorum instrumentorum applicatio eam, quae Vit* tam foetus quam m a tri s funesta esset, vio- lentiam exposceret, neque de foetus morte ad- esset certitudo , neque status matris urgens se- parationem cunctari, ut de foetus morte certio- res fiamus , admitteret. Soepius, ac creduntur, interveniunt hse angustiae. Verum solent abscondi ab obstetrica- toribus ipsis. Intenti salvando foetui simul cum matre utuntur instrumentis obtusis, doneč inju- riati sint foetum quantum satis ad auferendum omne dubium mortis ; quo facto ad excerebra- tionem pergunt, excusabiles interea, dummodo absque matris detrimento efficiatur. Dico excu- sabiles, quum eventu prorsus aequent eos , qui excerebrationem peracturi otiantur , doneč foetus sponte moriatur , vel saltem nullum signum vi- — ( 29 ) tale manifestet. Si Iiac occasione simul consi- deramus, quam exquisito opus sit sensu ad di- judicandum obtusorum instrumentorurn violen¬ ti ain , quae sufficiat amovendo ab obstaculo, quod subiit, capitij quamque facile eadem ad perniciem foetus, praesertim dum obstetricator peculiari dexteritate non dum pollet, exagera- tur , potest interrogari, num detur obstetrica¬ tor , quin prolem jugulasset? Doneč igitur forceps ad foetum solum funeste agit, non oportet nimie moerere j pro illo enim in hoc rerum statu melior sors aegre procedit. Quemadmodum vero certus da- tur violentiae gradus , quem caput absque detri- mento pati valet, ita et partes matris genitales nonnisi ad certum gradum maletraetari ferunt. Latet nostros sensus hic gradus, quem ultra ma- tri interitus imminet. Magni certe momenti pro obstetricante divinare istum ! Putans ergo (de certitudine hic non agitur , et falluntur , qui artem abstetriciam in- ter artes, quibus certa sunt principia, nurnera- re praetendunt) in partu violentiam ad caput foetus istam requiri, quae et hujus vitam aufer- ret, et matrem ad vitse periculum usque saevi- ter afficeret, obstetricator abstinebit ab obtuso« ( 3o ) rum instrumentorum usu, et praeferet aiteri sal- vandae alterum immolare *). Plerique peritorum, ne videantur foe- tui necessitatem ultimam denunciare, otiantur in boe času, doneč nullum amplius signum vi- tale manifestetur, tumcpe pro instituenda exce- rebratione mortuum foetum declamant ; idem facientes bene faciunt, doneč otiari non nocet. Hic audio certos his mortis indiciis ma- lecontentos defensores vitae foetus exclamantes: nos plures foetus una cum matribus ope forcipis salvavimus, et proinde terribilem evitavimus ex- cerebrationem. Hic dissensus ex non debite facto casuum discrimine proveniens di(ličile illu- stratur, quum necessarium questionis objectum sensibus nostris ad altcros alterosve convincen- dum satis non patescat. Potest in hoc statu conjectari, quod forsan forceps in pelvi bene constituta, vel saltem nirnis non anomala, hinc in partu potius ob alias rationes retardato matris non admodum vulnerabilis prospero utrique cum successu adliibita sit. Ingens est numerus ejusmodi forcipe peractorum partuum. Rarus est obstetricator, Ch. Tr, Kichfer de infanticidio in artis obsfitricise exerei- tio noa semper evitabili. L!ps. J 792 . C 3i ) qui plures recitare ignoret. Ego non valeo. Ejusniodi plerique sine meo interventu succes- serunt. Ul)i contra vera pelveos angustia obest, neque mater rara robusticitate gaudet, sane vix abesse potest, quin forceps destruens evadat. Partes genitales matris saeva pressione et frictio- ne violantur, quum caput foetus lineam a forci- pe praeseriptam sequi coactum nequeat rotando evitare angustias, quas solet, dum nudum pro- cedit. Vi reiterata, tractibus repetitis, labore nonnunquam per plures horas sudorifero bino- rum aut trium šibi mutuo succedentium obste- tricatorum caput tandem eliditur, quale? —nou melius quam excerebratum, et mater brevi vr¬ tam cum morte commutat. Praetendentibus non forcipis usui sed in- congruae ejus applicationi malutn vix relatum es- se imputandum, sibique reservantibus dexteri- tatem peculiarem e hac angustia eluctandi ex corde gratularour, nec non commiseramur gen- tem, quae ejusniodi virorum excellentium bene- ficiis destituitur. — Repeto, quod nolim contemtu vitae fe¬ tus tyronibus in arte ansam dare ut aliquando ( 3 2 ) prsemature violentas imponant manus. Tentent forcipe juvare, quam diu matri non no cent, utantur ea , quantum parturiens respectu status sanitatis perferre posse videtur, boe incassum facto advocent insuper alium quemdaux artis so- dalem peritum, et sincerum consulturi quamdiu matris status miser foetus vita: ambiguae causa auxilium cunctari permittat. Calamitate verum increscente caveant ne momentum salutis pr o matre effugiat' et potius ocjus quam serius ad excerebrationem transeant saltem salvaturi ma- trem. Experientia edoctus matris sortem non satis vereri possum. Et ego utrique vitae inten- tus utramque perdidi. Trium casuum praecipue tristi cum affectu memini, ubi, usus ab initio forcipe blande et omni cum cautione , augebam vini sensim sensimque, reque non succedente inopinate , et quin vulnerabilitatem matris debi- te respexissem, in violentiam illapsus sum, qua foetus extraxi — mortuos, et matrum geni- talia adeo injuriatus sum, ut brevi arescerent, inflammarentur, et demum mors ipsa e febre puerperali et gangrena subsequeretnr. Quoties mihi non evprobravi, me ab escerebratione fmtus tempore debito destitisse, “ ( 33 ) qua matres martyrio ereptse forsan a dime dum essent in vivis, forsan matres felices aliarum prolium I Veteres quos inter, uti exstat, ipsi pro¬ fani, alius opis adhuc ignari et necessitate com- pulsi ausi sunt terminare talem miseriam sectio- ne dieta esesarea sive lijsterotomia, quam quo- que seriores, guamvis jam principiis artis dueti, in tali rerum s tatu soepius, sed fere semper de- plorabili cuffl eventu, instituebant. Verum et modernorum quidam salvandae foetus vitae causa, minusque matris sortem respicientes, suadent hvsterotomiam instituendam, ubi angustia pelvis Foetui quidem mortuo et diviso, noil autem vi- Venti transire permittit. Si autem consideramus, quod in boe času nulla detur praesertim tempore, quo šibi mater vires suas conservare possit, delinitio, num angus¬ tia pelvis matris et rigiditas capitis fetus ere sint , quse nonnisi fetus interitu superantur, quasque nonnisi ex diuturno et frustraneo molimine ma¬ tris judicare discimus. Si consideramus, quod hoc temporis intervali o nec obstetritantes n ec obstetricandaj otiari soleant, more solito et prre- ceptis sanctionato varia in auxilium vocentur , mater ad nixum lacessatur, et forceps vel vectis G ( 34 ) adliibeatur, non difficile erit judicatu, quid spei et salutis post tantos impetus ab operatione ha- bendum sit, quae in semet ipsa maximum com- plectitur letbalitatis gradum. Ventris enim et uteri sectio, foetus extractio, placentae violenta evulsio, sanguinis per ventrem diffusio, et pla- gse cruenta sutura sunt multo plus quam neces- saria ad necandam matrem, cui brutornm natu¬ ra non inhaeret. Calculo quoque historiarum operationum harum abominabilium ducto patet inter quindecim vix unam superstite matre per- actam fuisse. Quoniam igitur per bysterotomiam matri fere sic ut foetui per excerebrationem moriendu n est, ista contra per excerebi’ationem, vel, quam descripturus sum, basiocsesuram cranii foetus debi- to temp or e institutam ea cum probabilitate ac fce- tus per hysterotomiam salvari potest, superest, ut definiatur , quae vita alteri praeferenda, sive quod maium inter lisec duo minus eligendum sit. Pateat e sequentibus: i. Mater completumsui generis ens, gaudens jam organisatione, qua, si fata cuivis inevitabi- lia excipias, apta est ad consequendam aetatem ( 35 ) - ge n eri destinatam. Foetus ,vita incerta in matris sinu quam faciliime desinit , postguam natus est ; imbecilli enim structura , anteagum ad jnaturitatem pervenit, crebris noxis exponitur , quibus superandis impar plurima pars suceum« biti 2 . Interitu matris societati aufertur individuum secundum gualitates, quibus eveelliiit, canim, affinibus affinis, conjugi conjux, et prolibus mater dilecta. Moeror universalis, gemitus con« tinui, et lamentationes testantur valorem de* functae *). Foetus societati , cul nondum est > pe* tiitus ignotus et indifferelis potest aJiguando con* sequi, quibus prosit, proprietates; potest ve- rum etiam criminibus onerari pejoribus morte. Ejus obitu nemo afficitur, nemo dolet, si vis excipere parentes, qui tamen brevi , cum co- mercium cum illo nondum habuerint , obliti , atque de ejus futura optima sorte persuasi se consolantur. Neque civitati unius foetus mor s *) Sano itaque sensu et merito quondam gallo- ram princeps obstetricatori acclamasse fer- tur: Sauvez la mere et ne prenez pa« gard a 1’enfant, C 2 (36) tanti momenti essc potest, quse interdum in bellis destruentibus innumeris civibus bene va- lentibus non parcit. 3. Mater sui conscia, patitur, sentit, scit ses- timare vitae , quam p er dere deberet j praetium. Solicitudine et cura pro suorum sorte dolet va- ledicere, tormentis obit. Foetus vita automatis adinstar muho minoris est momenti, et ejus passio vix aliqua consideratione digna. Impos dignari valorem vitae obsopit, ac si haud vi- lisset, 4* Cultus denique non minus interest matris vitam vitae foetus praeferri. Sors matris ambigua habetur. Indiget et desiderat momenta peni- tentise, dispositiones varias. Foetus sors cer ta, meliorque interdum, quam si adolevisset ; prae- sertim si consecutus est baptisma. His bene ponderatis restringamus hyste- rotomiam ad unicum casum, quo foetus nec vi- vus nec mortuus, nec totus nec divisus per le¬ gale iter enasci potest. Sequamur ceterum ob- stetricatorum anglorum exempla, qui jam dudum etiam sub incerta foetus morte, dum necessitas urget, excerebrationem hysterotomiae praefe- runt, proiude certe plures matres eonservant ? ( 3 7 ) quam conservarent proles sectione caesarea. De- claremtis insuper, cum nemo de contrario nos convincere valeat , foetum ad tranquillitatem affinium mortuum , et incipiatur tandem > uti se- quitur: ACTUS EXCEREBRATIQNIS. Depositae in lecto transversaliter, non secus ac id in plerisque operationibus artis ob¬ šle trici^e fieri solet, inatris crura trunco adduc- ta duae assistentes amplectuntur liberum permit- tentes accessum ad genitalia operatori munito ad Lune scopum perforatorio aptissimo simplici (non curvato) inuncto et frigore proprio pri- vato. Ipse genu dextro nixus introducit in va¬ ginam inunctum digitum utru.mque indicem et mediuni sinistrae manus usque ad caput foetus exploraturus, quo facillime et maxime conve- nienter cranio instrumentum iramitti possit. Plurimum suturae et bas inter sagittalis eliguntur. Si interea nullae suturae digitis de- prebendi possunt, tum ipsum os , quodcunque praeest, perforandum erit. Licet ea capitis magnitudo , ut in pel- vis ostium insinuari et firmari nequeat, vix un- (33) qnam occurrat, id potius communiter immobile pelvi adfirmari solet, tamen expedit, ut alius quidam minister ambabus manibus abdomen cum utero prsegnante fulciat, atque fortiter teneat. Quo tempore obstetricans digitos suos electo loco impingit sedulo cavens, ne quidquam aiiud interponatur, et ducit perforatorium dextra ma- nu prebensum juxta sulcuni digitorum, custo- dientibus bis, ne forte vagina offendatur, ad locum destinatum , cui intruditur. Quo magis necessitas perforandi adest, quo ideo firmius eaput obstat, eo facilius perforatorium pene- trat, E superata resistentia et effluxu sangui- nis cum cerebri partieulis facti eertitudo emergit. Ad majorem diminutionem parandam folia scindentia istius perforatorii ambabus mani¬ bus in crucis forma sejungendo , tumque in cir- culum rotando appertura dilatatur , quo ce- rebrum simul destructum et a meningibus solu- tum facilius effluat. Trepanis a nonnullis ad hunc finem inventis tanta appertura et tam commode liaud efficitur. Perforatorii loco, quod tum seponitur, digitus quivis cranio immittitur, quo cerebri plus quam necesse eliminari potest , adeoque ( 3 9 ) peculiare instrumentum coclileare, quo quidam utuntur, superfluum redditur. Perforato, uti dictum est, et destructo quantum satis cerebro otiandum atque observandum est per aliquod tempus, quantum natura nune in hoe negotio valeat. Si resuscitantur uteri vires, intensitate increscunt , efficaciores in caput foetus agunt, id- que propelli sentitur, tum partum sua sponte absoivi sperandum est. In času vero, quo, non obstante hac evisceratione cranii et conatu matris, caput minime promoveri videtur, tum basis ima cranii cavitati pelvis matris satis non respondet. Solet nune a non paucis forceps de¬ jmo , sed ut plurimum incassum adhiberi, cum illa capiti evacuato minus convenienter quam adbuc dum integro applicari possit. Timenduna quoque est, ne frusta cranii, quae premendo eliciuntur, vaginam infestent. Alii forcipi substituunt hamulum acutum, cui interea sequentia objiciuntur inconvenientia. i. Est difficilis, quo deberet, applicatu , indi- gens spatio, quod si adesset, partus forsan sua sponte succederet. a. Cum non in centrum capitis foetus, sed in al- terum alterumve latus potissimum orbitae vel ossi (4o) i temporis adigi possit, tractus . qui ad faciliorem partum requiruntur, non efficiuntur ; cap ut enim nimis ad latus, aut plane major ejus diameter in minorein pelvis urgetur. 3. Ciini denique nullam obtineat firmitatem adhaesionis, et durante aliquanto violentiori at- tractu quam facillinie elidatur, vix abesse pot- est , quin nosmet ipsos vel saltem parturientem crudeliter feriat. Oportuit in hoc deplorabili rerum statu alia excogitare instrumenta, quae firmius cap iti affigantur. Eo tendebant Danavia surinamensis, Mauriceau, Levret, Mesnard, Stein, Fried, Plenk, Boer , Pole, Floriep et alii, qui singuli de liac re sane meriti interea tamen inventa ad liunc finem instrumenta in omnibus partubus difficilibus sulEcientia non exliibuerunt. Tentans itaque hunc defectum supple- re, atque jam copiosis novum adjiciens instru- mentum redargui non čredo , etiamsi idem va- lor, quo mihi arridet, non agnoscatur. Diffi- dens quoque an non fortasse quidam obstetrica- torum veterum in simile instrumentum ante me inciderit, neque antiquitati id eripuisse videar, volvi } revolvi quae possideo opera circa hanc ( 4i ) rera versantia , quin ullum reperissem; neque alicubi esstare puto suspicans eruditiores me vi- ros certe non intermisisse , quin id clarius in publicum usum vocarent. Quale istud instrumentum , quaeque il- lius actio «it , in sequeati sectione patehit. S E C T 1 O IV. Basioccesura. Non semper feriet, quodcunque uiinabitur »tus. Hor. prascedentibus experti sumus etiam post eviscerationem cranii foetus in partu difficili irnpe- dimentum successus desiderati in basi cranii, quae sive positive sive relative permagna est , crebre haerere ; summique momenti fore, ut ista, quan- tum sufficit, comminuatur. Patuit quoque liacte- nus ad hunc finem usitatis instrumentis frusta cranii nonnisi basi tenus defringi et decerpi, basim ipsam vero minime solvi. Oportebat igitur scrutari, quomodo et eadem diminui possit. Certe et milii primo in- tuitu nimis firma ad aliquod instrumentum adi- gendum basis viša est j acutiori autem contem- (43) platione prseter partes petrosas ossis temporis ubirpie sed congruo instrumente solubilis ap» paruit. Excogitavi tum proprium ad lioc opus instrumentum. Institui lioc multa esperimenta, qure prorsus ex sententia suceesserunt. Et cum ope ejusdem basis ima erami revera penetrata et plus minusve eomminuta sit ^ audeo appellare id Basiocaestrum, actionemque ipsam Basiocae- suram. Propriae ad hanc operationem non dan- turdndicationes. Instituenda proponitur tum in omni času, ubi excerebratio Kuc usque expos- cebatur, tum in času, ubi haec eadem jamper- aeta , sed vana depreliensa erat: quapropter non est nisi aetus excerebrationis in destructionem basis cranii continuatus. Quoniam lioc basiocaestro integumenta in capite tensa et fornix cranii et meninges cum cerebro dissecari , et destrui bene possunt , id perforatorio usitato, quamvis minorem efficiat apperturam , simul substitui potest, praesertim si digitus cranio immissus juvat destruere cere- brurn. C 44) sive Prefertur nune ipsa operandi metliodus ACTIO BASIOCiESURiE. Quamvis basiocaestrum fere in quovis parturientis situ applieari potest , tamen prae- fertur eandem collocari transversaliter in leeto , quemadmodum solet in plerisgue aliis artis ob- stetrioiae operationibus, veluti in versione foetus applicatione forcipis , perforatorii etc. Binae ministrae ad latera parturientis assistunt tam ad firmanda ejus crura, quam ad alium scopum, qui paulo inferius indicatur, tertia abdomen ima cum utero gravid-o ambabus manibus bene fulciente. Si praesens habetur perforatorium com- mune, praecedere potest excerebratio, uti in praecedenti narrata est, secus obstetricator agit, uti sequitur: Genu dextro nixus digitum inunc- tum indicem et medium manus sinistrae vagin* infert ad caput foetus usque bene cavens, ne , quod non debeat , interjiciatur, atque satagens attingendi fonticuli posterioris triangularis, ubi si potest , vel saltem in ejus vicinitate digitos impingit, et firmat. Inducit tum basiocaestrum dextra manu prehensum juxta manus sinistrae internim digito- (45 ) mm Faciem , hisaue impedienlibus, quo minus vagina feriatur, doneč cranium adorialur. In- trudit ibidem aciem basiocsestri in čaram cranii; quod factum ex superata resistentia, uti in ex~ cerebratione praecedenti ostensum erat, inno- tescit. Nonnihil agitando basiocaestro destruun- tur meninges et tentorium cerebelli, ut acies secundum faciem ossis occipitis internam ad fo- ramen magnum perducatur, cui iustrumentum utpote profundissimo loco basis cranii inesse ob- stetricator non difficile animadvertitur. Debet hoc loco observari, quod aliquo in cadavere praemisso exercitio de basi cranii adeo informari possimus, ut ipso instrumentp veluti speciJIo in vulneribus varia baseos loca ad libitum discernere valeamus. Securius ad debitum locum pertingere cupienlibus consultum sit, ut curent prsecedere exc er ebr ati o n e m in praecedenti descriptam. Hia- tui ampliori per eamdem parato, et cranio eva- cuato possunt nonnunquam immutare digitum , quo duce acumen instrumenti, quo debet, tan- to facilius fertur. Foramen interea magnum non est lo- . cus ad terebrationem aptus, Mox penetrante ( 40 ) instrumento in cavum spinale et cedentibus ver- tebris colli opus destructionis eluditur. In cir- culo autem hujus foraminis attamen cis agge- res , qui ab ossibus petrosis in basi cranii formari viden tur, si acies adigitur, expedit > et praestat a facie posteriori interiori ossis pe- trosi deviando in foramen jugulare aut prope illud incidere. In anteriorem vero basis par- tem si abeiraret basioesestrum, minus conveni- ret; caput enim foetus a peetore foetus dedu- cens posset illius inconvenientem pelvi inferre diametrum. Postguam demum debito loco acies ba« sioesestri impacta est , obstetricator incipit manu destra manubrium basiocaestri firmiter tenens sen- sim sensimque ac semispiraliter antrorsum et re- trorsum terebrare , et terebrat, doneč sublata resistentia cranii basim penetratam esse experia~ tur. Et minus perspicaci operatori non timen- dum est, ne subitanea forte irruptione instru¬ menti aliqua pars matris offendatur. Axi enim pelvis paralella acies continuo truneum foetus respicit, et si autem ab illa aberraret, caro et cutis in collo foetus non tensae satis obsunt , »e illas derepente penetrando matrem offen- dat. Facta ex voto terebratione consideret obstetricator, an intus liamuli basiocaestri lon- gitudinem basis cranii respiciant, quod extus ex situ loborum manubrii illis paralellorum inno- tescit, atque firmiori inservit adhaesioni. Attra- hendo tum instrumentum observet, num hamu- li basi sufficienter affirmentur nec ne. Raro oportebit, ut liamuli firmioris annexionis causa evertantur, rarius adbuc, ut nova efficiatur ap- pertura, quae quoque, si necessaria foret, in altero latere fieri deberet. Interea minime no- ceret, potius prsestaret, si reiteratis vicibus te« rebrandum esset; caput enim magis magisque destruitur parturiente vix non inscia, vix ani- madvertente tenue in vagina instrumentum, cum omnia in cavo cranii procedant. Postquam basiocsestrum , quod fere sem- per facillime contingit, bene basi infixum est , molitur obstetricator tractus sensim sensimque violentiores perpetuo prae oculis habens axin pelvis elipticam, quam caput pervadere debet; quibus quoque tractibus certe educit caput, ni« si pergrande adsit impedimentum. Raro accidit, ut attractibus etiam vio- lentioribus hamuli erumpant; qui interea, si forte hoc contingit, a calvaria foetus capti znatris (48) - čarnem Isedere nequeunt. Attamen tum ad evb- tandum idem inconveniens , tum ad commodum obstetricatoris munitum est basiocscstrum pro- prio apparatu attractorio , quod in imo manu- brio latet. Ut is agat, primum basiocaestrum basi cranii infixum dirigitur eo, quo axis pelveos in- dicat; id est ut plurimum postrorsum. Tum ti¬ gillum, cui ad evitandas molestas impressioneš atque ad id magis fulciendum culticellae sive sple- niola lintea subjiciuntur, ad tuberositates ossium ischii ita applicatur, ut ejus excisura rectum res- piciens cjlindro basiocaestri probe adaptari possit. Ministri sive ministra ad latera partu- rientis assistentes nune accipiunt tigillum , sic ut altera manus inter foemur et crus , altera ex- tra tibiam locetur, et crura simul sustineantur j quod tigillum durante rotatione eontinuo firmi-* ter tenere debent. Quo faeto operator, postquam stylum exi- leffi, quo adnectitur cocblea cava cylindro basio¬ caestri, abstulerit, bane eandem et quidem dextra manu rotat; quo simul tempore digitis sinistrae manus cylixidrum excisurae tigilli probe attinet, ne postea cylindro simul rotato hamuli intus decedant. Cum adorta fuerit cocblea cava per (49) eochleam solidam tigillum, atque hoc debite fešistatj veri demum effectus rotationum in- trantj quae'tum quoque tarde et semispiraliter peragendae sunt, paucis sufficientibus ad amo- venduin ab obstaculo caput. Brevi resistentia superatur; quod e du- pllci ratione contingit , sive quoniam caput pro- movebatur, sive quoniam hamuli erumpebant secum auferentes frusta ossea ? nec ne. In pri- i7io času basiocoestrum cranio adbuc adnexuni nonnihil rotando coclileam restabilitur, in se- cundo vero instrumentum totum nullibi adhae- j-ens in nostras manus cadat oportet. Quicquid accidit, espedil. atque favet. Quando caput a Superiori pelvis ostio, quo imprimis retineri solet , revera emottun est } expectari potest, numne naturae vires reliqua efliciant ; nam aegre in pluribus simul locis im- pedimentum partus erislit, angustia potius in- troitus pelvis atnplitudinem evitus parere solet« Non succedente interea post aliquod temporis intervallum ulteriori partu spontaneo potest ca¬ put jamjam in cavitate pelvis haerens soiins ba- siocaestri ope, et absque cocbleae usu eliminari« Cum bamuli basiocaestri vix non semper basi cranii quam firjmissime insinuentur (institu¬ ti ~ (5o) tis in cadaveribus periculis adeo impacti erant, ut nonnisi dilatando apperturam ope perforato- rii communis exsolvi potuissent) violentia quo- que attractionis necessaria et bene directa ad libitum adbibeatur, bane caput certe sequi de¬ bet, nisi enorme, induratum, aut plane mon- strosum sit, quo in času ob nimiam ejus resis- tentiam fieri potest, ut hamuli una cum ossium fragmentis erumpant. Verum quid boe ad rem? basis inde comminuitur, et alius bic non datur finis.^ In hoc rerum statu perforatio et qui- dem in altero latere baseos repetenda est, ut et ibidem, si caput attraetui non cedit, decerptio- ne potissimum ossis occipitis basis cranii commi- nuatur, partusque debinc facilior evadat. Si autem, quod difficile creditu, neque etiam dum tanta devastatio sufficiat, tum potest per apper¬ turam in basi cranii recenter faetam et perfo- ratorio communi major adbuc destructio aut ipsa dissolulio basis tentari, eoque tutius fieri, cum inferendo in cavum cranii frusta ossea omnis metus vaginam injuriandi evanescat. Qua faeta, et reiterata demum in corpus ossis splienoidei terebratione ope basiocaestri acquiritur denique firmitas adhsesionis, ut comminuti nune capitis vesistentia certe superetur, idque educatur« Verl>o, terebratur, doneč aliqua firmitas in basi cranii pro adigendo et attrahendo basiocaestro s ipersit. Cessante autem eadem proinde levato pii-tus obstacnlo neque alius nisi desideratus procedit eventus. Praevio tmnco foetus dum caput incarce« 1 'atur, communiter solis manibus attrahendo ma» xillam inferiorem ad foetus pectus, et in obli- quum, liinc magis congruum pelvis diametrum exsolvitur ; raro igitur cum obtusis , tum acutis instrumentis opus est. Et si tamen ad acuta re- fugiendum sit, simplex liamulus acutus pluri- mum sufficit, cum immunis sit inconvenientium , quae praevio capite in eo reperiuntur. Orbitae vel ossi frontis commode applicatur, et simul caput in situm, qui cum cavo pelvis op (im 3 concordat, inducitur et effertur. Si interea ni- bilominus aliqua deformitate pelvis matris aut vastitate, aut plane monstrositate capitis foetus liujus diminutio inevitabilis redditur, tum et ten- tari potest applicatio basiocaestri sive in occiput, sive per os foetus in cranii basim, ut liaec, quantum potest, solvatur, et hamuli capiti ex- trahendo sat firme affigantur. Fum , et quanti momenti basiocaestrum circa abruptum, et in utero superstes caput ( 5a ) /betus sit ? experientia nec dum docuit, nequa determinare audeo. Si interea tamen foetus ca- put digito quodam foramini occipitis immisso , sive liamulo simplici impacto firmatur r absque dubio posset altera mami basiocaestrum per os foetus ad basin cranii dači , ibicjue et (juidem in p j us anteriori parte intradi , et fixum pro at- trahendo puncium inveuin. s A P P E N D I X De pr&stantla. basioctestri pr a ceteris kujustns- di instrumentis . l. ijaudet summa simplicitate , cujus gratia et a minus dextero, et a rudi operatore, nisi omn* sensu destitutus sit, absque matris detrimento applicari potest. 2 . Complectitur scopos, ad quos obtinendos alias plura rerpiiruntur instrumenta. Potest illo perforari calvaria, destrui cerebmm cum menin- gibus . et basis cranii penetrari; inservit simul hamulorum et ipsius forcipis Ioco comminuendo et extrahendo capiti. 3. Apparatu, quo munittir, attractorio salvis operantis viribus spiraliter et quam efficacissime tamen perpetuo ea, quse suffieit , et non majori vi attrabitnr. Nulla fieri potest eruptio matri periculosa, etiamsi instrumentura in cavo cranii reeonditum non lateret. 4 - Neque per aliud, quod notum est, instru- mentum tantum in basi cranii iter parari , neque - ( 54 ) aliud instrumentum tam firmiter affigi potest quam hoc, cujus quoque acie ac^ita, firma, cuneiior- mi ad ossa destruenda valde idonea cranii basis certe destruitur, atque hamulis acutis firmissi- mis et probe adactis educi potest. Res sane magni momenti in partubus ob praegrande erga pelvin caput impossibilibus in partubus , qui et bodiedum nonnisi bysterotomia absolvendi cen- sentur. 5. Intra cranium agens volumen capitis ac ce- tera instrumenta extrinsecu* applicata nequaquam auget. Qua de causu et actus durare , et reite- rari plurium borarum spatio possunt, quin ma¬ ter de minima sensatione dolente conquei’atur ; ideo a miseriis, quae tam soepe ab instrumentis vaginae contiguis induci solent, omnino vindicatur. 6. Centro capitis insinuaturil fertur p er axim pelvis, quin obšit, uti forceps , motui rotatorio legali capitis ; quod igitur potest pelvin ita per- migrare, ut continuo sui diametri cuai diametris pelvis concordent. p. Denique eductum e sinu caput, nisi simul perforatorium commune in usum vocatum esset, aspectu minime terret ; praeter plagam in cranio modicani , devastationis internae nibil aspicitur. Explicatio tabulx. FIGURA I. Rasiocsestrum. Longitudo totius instrumenti io /,r j, 4 V// vien- nensibus A- Solidum irregulare temiinatuim a superficiebus planis a d b C. a d c f quadri- lateris et triangulis aequicruribus a b e et d c f. Plana a b e d et d c f in intersectione d c constituunt in parte sinistra angulum polyedri- cum 120^ et spinam obtusam, uti plana a d d j et a b e in intersectione a e partis dextrae. Plana autem a b C d et a b e sub angulo 60 in intersectione a b prouti a d e j eum piano c d f sub eodeni angulo exhibent spinas admo- dunr acutas scindentes. Adest spina acuta cu~ neiformis a planis a d b c et a d e f in inter¬ sectione a d formata. Angulus bae— /\ c d f ~ !\ 5 C linea seu spina a b = a e = c d — d f — i" d* 6 } 6 /// j linea a d = o, g ///r . In b c i etf e k formentur curvaturae instar scotiarum, seu trochili hamulorum vices gerentes, ( 56 ) B. Cylindri pars dimidia superior plana ex- liiLet diametrum g h — z,8 /y '; sensim sensim« gue increscentem sic ut in medio / m 4;4 /// - Pars dimidia inferior continuo ejusdem dia- metri constat ex helicibus cochlese solidce i /y/ di- etantibus desinens in parallelopipedum n. IIu- jus extremitati inferiori adjicitur manubrium lo- bulatum o p cochleam cavam gerens in q una cum cylindro perforatum ; in foramen q adapte- tur stylus r, quo manubrium perforando firma- tur in cjlindro. FIGURA II. Tigillum. Fulcri vices gerens, cujus longitudo d C 5 y/ »J* 5 /// non ercedit. Excisura a b c adaptetur cylindro in figura prima exllibito m i. f g — 11 « Utrumtjue instrumentum, tpiod p er se patet, conficitur calybe probe durato et polito. Ti¬ gillum autem et potest confici ex ligno puxino , aut alio quodam, sed satis firmo, cpiod ad mini¬ mum vim librarum 5o sustinere valeat. ■ NARODNA IN UNIUERZITETNA KNJI2NICA