Kleine gcrodOltc

>25 i 6 l i  o t > e t

fitr

S e c l f p r g e r.

Ir ■

K-■;■,

£ilften 23ftn&c5

II. £&etK

§: t i i i,
6cp grunj Sofepf) Scnto.

i 7 9 f.

D. ZEGERI BERNARDI 7AN-ESPEN

Cdebirrimi Jtirisconsulti Lovaniensis

IVS ECCLESIASTICVM

IN EPITOMEN REDACTVM

AC SVBJVNCTIS

BREVIBVS SENTENTIIS,

ATQVE

ARGVMENTIS STVDII PATR1STICI

INSTRVCTVM

A

Plurimum Reverendo, Religiofiffimo atque Esinito

D. P. BENEDICTO OBERHAVSER,

I. V.D. Reverendissimi ac Celsissimi S. R. I. Principis
ac Archiepiscopi Salisburgensis Cousiliario
ecclesiastico.

P A R S S E C U N D A.

Editio novijjlma ct correHa.

CILLEJAE,
apud Franciscum Josephum Jenko.

MDCCXCV.

T I T V L V S L

D e Sacramenti Si
cApvt  i.

De Sacrdmentorum defiditione, et divijione.

D. VAN-ESPEN.

1VS ECCLESIASTICVM.

i* A raeteritis diverfit fignificationi
bus Sacramenti fuperelt in Decreto Gra
tiani ex feiitentiis S. Augliftini collectail-
la deftnitio Sacramenti: Invifibilis gra-

tiae uifibilis forma. \  eteres enim ex-
teriofum illum ritnih formam» fignum-
que dixere, doneč faeculo XII. et XIII.
exPripateticaPhiIofophiadiftinctioiiiter
materiam, et formam Sacramentorum
Scholafticis praeplacuit. Refertur vetus
deftnitio c.  32. D.  2. de Confecr.

2. Hodie a Theologis ad exemplum
Catechismi Romani traditur communi-
ter illa deftnitio Sacramenti, quod ftt
y<in-F.fyin J.Ecd. P. II.  A

invifibilis gratiaevifibilefignum adno-
firam jufiificationem a Chrifto Domino
mftitutum.  Atquehujus delinitionisube-
riorem expofitionem praeftatTheologis
relinguere.

Ttid. feff. 3. Exortis Sacramentariis Concilium
7.deSacr. Tridentinum definivit: Si quis dixerit,
" ■*’ Sdcramenta N. L. non fuijje omnia a
Chrifio infiituta, ant ejfe plura, vel
pauciora, quam feptem - - atit etiam
aliquod horum feptem non ejfe vere> et
proprie Sacramentum -> anathema fit.

c - 6 > 4. Etinfra: Si quis dixerit, Sacramen-

ta N. L. non continere gratiam, quam
fignificant-, ant gratiam ipfam nonpo-
nentibus obicem non conferre, quafi
figna tantum externa fint acceptae per
fidem gratiae, vel juftitiae-, et notae
(juaedam Chrifiianae profeffonis, qui-
bus apud homines difcernuntur fideles
ab infidelibus, anathema fit.

$. Horum Sacramentorum alia necef-
faria? alia voluntaria dicuntur, utpote
necelfaria dicuntur, quae fine falutis in-
territu praetermitti, etnegligi nequeunt,
fi haberi poffint. Voluntaria cenfentur
Ordo, et matrimonium, quia pro cujus-
que arbitrio fufcipi, aut omitti pofliint.

c. 4. Ait S. Synodus: Si quis dixerit, Sacra-
menta N. L. non effe ad falutem necef-
farich fed fuperflua; et fine eis, aut
eorum voto per folam fidem homines
a Deo gratiam jufiificationis adipifci 9

— ( 3 ) —
licet omnia fingulis neceffaria non fint 9
anathema fit.

6.  Inter illa Sacrame.vtaalia funt, quae
iterari poffunt, et alia, quae iterari non
poffunt, quia indelebilem charafterem
imprimunt, fi vel femel valide percepta
fuerint. S. Auguftinus diverfis olim ra-
tionibus ■> et exemplis indelebilitatem
Baptismi evicit,quae recentioribus Inter-
pretibus breves, et juftasideascharačte-
ris indelebilis luggefferant. c.  96. L q.  1.
c.  40. D.  4. de Conf.

Concilium Tridentinum diferte illa c, 9,
Sacramenta explicat, quae charačterem
imprimunt. En Decretum , fi quis dixe-
rit, in tribus Sacramentis, Baptismo
fcilicet, Confirmatione ■> et Grdine non
imprimi charačterem in anima, hoc efi->
fignum indelebile quoddam, et fpiri-
tuale, unde ea iterari non poffunt;
anathema fit.  Et unde aeguiores ratio-
nes hujus charačleris explicare poHemus,
quam ex peculiari horum Sacramento-
rumeffečtuV Baptismus geueratio fpiri-
tualis eft, Confirmatio juvenilem vigo-
rem tribuit. Presbyteratus inftar fene-
ftutis eft; ut ergo nemo bis generari,
nemobis adolelcere, nemo bis fenefcere
poteft; ita et nemo bis baptizari, nemo
bis confirmari, nemo bis ordinari, vel
Presbyterari debet.

8. Argumentis juriš novi decidit Pon-
tifex 5  necOrdiuemSubdiaconatus (lege
A 3

( 4 )

Diaconatus) mifla impofidone manuum,
elle iterandum, nec Confirmationis Sa-
čramentum elfe repetendum, fi per er-
rorem non chrysmate, fed oleo collatum
fuit, quia fuHicit caute fuppleii, quod
iticaute fuerat praeteimillum. c.  n de
Sacr. non iterand.

9. Ekcufavit Gregorius IX. defeftunl
impofitionis manuum per contaStuni
corporalem  in ordinatione Presbyteri ,
Diaconique,uttamcn caute fuppleretur ■>
quod pererroremektitit praetermiffurm
AitPontifex: Sufpenfio autem manwiM
debet fieri, cum or ati o fuper caput Or-
dinandi effunditur.  Enimvero Scholafti-
c% adquorumrationesInnocentius!lL et
Gregorius IX. videntur refpexiHe 5  ma¬
miš impofitionem et in ordinadonibus
Presby teri, Diaconique ad Ibiemnitatem
ritus referre maluerunt. c.  3. ibi.

10.  Sunt tamen et haec Sacramenta
iteranda, fi de eorum valore juftus dubi-
tandi fit locus. Statuit Synodus Cartha-
ginenfis V. de infantibtisquoties non
inveniuntur certiffimi teftes, qui eos
baptizatos effe fine dubitatione tefien-
tur, neque ipfi funt per aetatem idonei
de traditis fibi Sacramentis refponde-
re, absque ullo fcrupulo eos effe bapti-
zandos: ne ifla trepidatio eos faciat
Sacramentorum purgatione privari-
Refert Gratianus c.  3, D.  4. de Conf.

11. Veteri ergo jure fimplicireitera-
tioni locus fuit, quoniam non poteft in
reiterationis crimen uenire, quod om-
vino cer to fa otum ejfe nefcitur.  Vel ut
alio loco: Conferentum eis  abfolute vi-
detur, quod collatum effe  certillimis
teftibus nefcitur; quict non temepitar
intervenit praefumptionis, ubi eft di-
ligentia pietatis,  Superfunt Decreta. c.
n2. et  113. ibi.

12. Jure novo praefcripta eft conditio-
nata formula illis cafibus. AlexandritII.
fupereft Decretum eo tenore: De quibus
dubium eft, an baptizati fuerint, bapti-
pantur hi s verbispraemiffis : fi baptiza¬
tus es, non te baptizo: jed, fi nondum
baptizatus er, ego te haptizo etc.  Refert.
c. 2. de Bapt.

13. Juxta Rituale Romanam cumBa-  Rit-Rom.
ptismuin it-erare nullo modo liceat,
fquis fub conditione ft baptizandus,

ea conditio ezplicanda eft hoc modo :
fi non es baptizatus, ego te baptizo
etc.  (11 religuis monet Rituale, nec hac
conditionali formula utendum effepaf-
fim,  aut leviter,  fed pr ud enter,  et ubi
re diligenter perveQ.]gatnprobabilis  fob-
eft dubitatio, infantem nonfuilie bapti-
zatum.

14. Rituale Mechlinenfe cenfuit, pro-
babilem ordinarie efle dubitationem,
quando infans ab obftetrice baptizatus
dicitur, Ruiafacileabilla vel turbatione,

— ( 6 ) —

vel ignorantia erratur, ut aliquid effen-
tiale omittatur, aot certiffimi teftes  de-
fint j qui fidem facere queant, Baptis-
mum rite collatum fuifle.

i$. Quum de Baptismo recentiorum
haereticorum moveretur faepius quae-
c°”®' ftio, Concilium Rothomagenfe Ann.
conč. i $82« et Concilium Aguenfe Ann.  i v83-
de Ot sacr’ * ta  decernunt: Quia aubitabant non-
Aqu. de nullidevaloreBaptismi, ab hujusmodi
Sacr - haereticis collati, eo quodnonhaberent

Bapt ’ intentionem baptizandi in remi/fionem

peccatorum. Perum, quoniam lila for¬
mula baptizandi fub conditione fuit
introducia propter baptismata occul-
ta, et de quibus non apparebat ■> nec
uni mulieri, feu alt eri priv atim bapti-
zanti čredi debet. Contra vero con-
flabat, Calviniftas in caetu puhlico ba-
ptizare in forma verborum , et mate¬
rin a Chriflo infiituta nec de hocfaclo
ambigi poterat; vetamus ablutionem
repeti cum quibuscunque verbis a Cal-
vanismo, aut aliis haerefibus fimili-
ter baptizantibus ad noftras Ecclefias
trahseuntibus, nedeAnabaptismore-
darguamur.

Cap. 2. 16. Ait Ann. i$8?. Concilium Burdi-

Adnii- tU  g a l en fe :  Ecclefia nihil habet pretiofus >
niftr.sacr. nihil ad falutem aeternam confequen-
c onc ,- . dam magis necejfarium, quam a Chrifio
Tit. T ’ feptem infiituta Sacramenta, quibus
de Sacr.

Synod.

Atreb, de

Sacr. c. I,

— ( 7 )

omnis juftitia vel caepta augeatur, vel
amijja reparetur.

17. Quid inde falubrius Concilii Nar- cone,
bonenfis de ann. 1609. Decreto? Sit >  Narbon.
inquit, Pcirochus, ad quem adminiftratio ||‘ cr ,
Sacramentorum jpecta, pur us, et ab
omni labe lethalis peccati alienus, ne 9

dum aliorum quaerit Jalutem, feipfum
condemnet, fihique aeternae damnatio-
nis fit mini Ji er, et illi dicatur a Deo:
figna novi, Sacramenta approbo, gra-
tiam largior; tu vero labiis, et c or de
pollutus quis es ?■

18. Utautem et populus ad fufcipien-
da Sacramenta majori cuna reverentia,
atque animidevotione accedat, praecipit

S. Synodus Tridentina: Ut non folum,  Trid. feff.
cum haec per Jeipfos erunt populo ad-
minifiranda, prius illorum vim, et ufum
pro fufcipientium captu explicent  Epi-

1  icopi, Jed etiam idem afingulis Parochis
pie 9  prudenterque etiam lingua verna-
cula, Ji opus efl, et commode Jieri po-
terit, fervari Jiudeant.  Hoc exemplo
Synodus Atrebatenfis mandat omnibus
Paftoribus, ut in Sacramentorum ad-
minifiratione Jemper aliquid adferant
ad explicandam inftitutiohem 9  et utili-
tatem Sacramenti;  ex quo praefentes
aedificationem aliquam capiant.  Quippe
non modo fufcipientium > fed et adftan-
tium 5 praecipue in adminiftratione Ba-

— ( S ) —

ptismi, Viatici, et extremae Unčtionis
ratio habenda eft.

Synod. 19. Praecipit Synodus Mechlinenfis
Tit^' P’ Pdfiorer ad adminijiranda Sa-
c. 5. ’ - cramenta vocati non tardent, graviter
alioqui puniendi, gravi(jiine vero, Ji
quem ipforum negligentia, Cine Baptir-
mo, ConfeJJione, facro Piatico, aut
extrema UnŠtione, ex hac vita migrare
contigerit,

20. Reliqua Decreta Ecclefiae paffim
fpečlantj commendantque obfervantiam
caeremoniarum, in Ritualibus praefcri-
ptarum, quas pri vato arbitrio 9  aut zelo
immutare, vel negligere haud licet. In-

Trid. feff. quit Concilium Tridentinum j Si quis
eram 6  ^ a ' dixeritreceptos, et approbatosEcclefiae
e ij* Catholicae ritus in folemni Sacramen-
torum adminijiratione adhiberi confue->
tor, aut contemni, aut fine peccato a
Miniftris pr o libitu omitti, aut in na¬
vor ali o s per quemcunque Eccle/iarum
Pajiorem mutari pofje; anathema fit.
Enimvero fi quid vitii injuriatemporum,
vel hominum in Ritualia irrepfiffe vi-
deatur, Epifcoporum eft , ea luftrare,
repurgareque,

21. Caeterum novo jure ordinaria Sa^
cramentorum adminiftratio fingulis Pa-
rochis in fuis diftričlibus, et  refpečlu
fuorum Parochianorum privative ad ex-
clufionem omnium aliorum inferiorum
Sacerdotum vindicatur. c.  12. de Paenit.

( 9 )

etRemiff.  Praecipit Synodus Tridentina Trif! - fefr -
Epifcopis, ut pr o tutiore animarum eis 24 ‘ c ' I3 ‘
commifiarum falute ■> difiinclo populo
in certas, propriasque Parochias uni-
cuiqye fuum pcrpetnum-, peculiarem-
que Parochum aflignent, quieas cogno-
Jcere valeat, et a qno J'olo ličite, Sacra-
menta percipiant.

22. Luter recentiores caeremonias in Cap .
Occidentali Ecclefia refertur et tifus lin- De idiom,
guae latinae. Primis ofto faeeulis iatfre-
quens fuit, quod Sacra? et Sacramenta
patrio idiomate tum ad uberiorem in-
ftru&ionem, tum ad aedificationem po¬
puli celebrarentnr. Hoc argumento ex-
cufavit B. Cyrillus, Apoftolus gentis
Sclavonicae quod et laeculo VLIL Sacra
per vernacuhmi linquam traderet. Seri-
ptzim ,eft enim , ajebat, omnis linqua
laudet Dominum, et fi omnis Jpiritus
laudando mngnificat Bominum, cur
me prohlbetis faerarum Miffarum J'o-
lemnia-, et horarum Jclavonice modu-
lari? Siquidem, fi quivijfamts illi po¬
pulo aliter aliquando cum caeteris Na-
tionibus fubvenire in linqua graeca,
vel latina, omnino, quae reprehendi-
tis, non fanxiflemi Jed quia Idiotas,
et viarum Dei totaliter eos reperi igna-
ros, folum koc ingenium atmiflua Spi-
ritus fancti gratia cordi meo infpira-
vit, per quod etiam innumerum popu-
lum Deo acquifivi. Quapropter Patres,

Bolland.

ad 9.

Mart, in
a&. fec.

p. 23.

Flenr.

Difc. 3.

11. 24=

—- ( 10 ) —

et Domini cogitate confultius, fi in-
ftitutionis meae normam hanc expediat
immutari.  Refert Bollandus.

23. loannes VIII. nec fub finem fae-
culi IX. ab ufu patriae linquae abhorruit.
Inde ad Comitem Moraviae (Suanto-
pulkon ) in haec verba refcripfit: Nec
fanefidei, vel doclrinae aliquid obflat,
ffiveNliffias inSclavonica linqua canere,
five facrum Evangelium-, velLecliones
'divinas veteris , et novi Teftamenti
benetranslatas, et interpretatas lege-
re, aut alia horarum officia omniapfal-
lere, quoniam, qui fecit tres linquas
principales hebraeam fcilicet, et grae-
cam, et latinam, ipfe creavit et omnes
alias ad laudem, et gloriam fuam.

24. Gregorius VIL primus cenfetur,
qui ufum patrii idiomatis a Sacris pro-
hibuit, ea ratione, quod Omnipotenti
Deo placuerit facram Scripturam qui-
busdam locis effe octultam, ne,fi ad
liquidum cundtis pateat, forte vilefce-
ret, et Jubjaceret defpeStui, aut prave
intellecta a mediocribus in errorem in-
duceret.

2$. Erf crifin D.Fleurii! Non moveor
ratione ,  inquit, qua praetendunt varii
moderni) veterem difciplinamrecitandi
divina officia linqua vulgari merito
abrogatam effe ad confervandam reve-
rentiam Religioni debitam; hae enim
eaeca reverentia nonconvenit, nififal-

— ( II ) —

fis religionibus, fundatls, fuperfabu-
lis, et fuperftitionibus frivolis. Vera
Religio tanto in major e pretio erit 9
quanto melius nota fnerit.

26. Fidem facit Papebrochius, luno- Da «.
centium IV. etiam faeculo XIII. jus fe- con«? 1 "
cille cuidam Epifcopo, ut conformiter ad chron.
confuetudinem apud Sclavos receptam, dur.
divinum officium in linqua ibidem ufita-

ta recitaret, eoquod fermo rei, et non
res fermoni fit JubjeSta.

27. Concilium Tridentinum damnatis Trid. feff.
privatis aufibus, aliisgue obtentibus hae-
reticoruni, ufum linquae latinae patrio cap. 8- et
idiomatipraehabendum duxit, ita tamen, can - 9-
ut fingulisPaPoribuspraeceperit, quate-

nus frequenter inter Millarum celebra-
tionem, vel per fe, vel per alios exiis,
quae in Miffa aliisque Sacris leguntur,
aliquid exponant — diebus praefertim
Dominicis, et feftivis.

28. Nihileft, quod homines a reve-
rentiafacrorum Myfteriorum magis alie-
net, quam turpisquaeftusMiniftrorum.
Guerebatur faeculo XIiI.Durandus,Epi-
fcopus Mimatenfis, quod fepulturae in
multis locis vendantur, et in aliis pr o
Baptifmoi Paenitentia, Enchariftia, et
aliis Sacramentis ex pejlifera quadam
confuetudine pecunia recipiatur, et le-
vetur. Neque profunt remedia fuper
hoc conjlituta, pro eo •> quod multi ex
majoribus Columnis, et Praelatis Ec-

Cap. 4.
De Exaft.
pro Sa-
cram.

Durand.
de mod.
Cone,
gen. ce-
leb. P. a.
Rubr. 68.

( 12 ) —~r

elefiaeinhoc.peccanti etideo, quiaab
kis male agitur, facile trahitur afub-
ditis in exemplum.

29. Receutius nonnulli obtentu pau-
pertatis has exaftiones excufare vide-

Conc. bantur. Hac occafione et bone titul um
če q sšcr' lt '  recejlt " ,ores Synodireprederant. Conci-
Conc. cr ' lium Aguenfe Ann. Jf8$. Concilium
Aven. Avenionenfe Ann. 1594. titulum egefta-

1  k.  11, (]jf erte  perftringunt. Illud praeterea,

inquiunt Patres Aquenfes ?  diligenter
caveantParochi, omnesquealii, adquos
cujusvis Sacramenti adminiftratio Jpe-
Plat, ne pr o illis admlnijlrandis abul-
lot vel omnium rerum inope Sacerdote,
v erbis., ant etiam fignis quidquam pror->
Jus vel minimum quovit modo petatur,
exigaturve,

30. Veram licet adeo fevere Mini-
ftris in adminiftrandis Sacramentis cu-
jusvis rei temporalis exačbio prohibea-
tur, Ecclefia tamenvult retinere obla-
tionum ufum, nec vetat voluntarie ob¬
lata accipere. Gluinimo Conciliuni La-
teranenfe IV. fub Innocentio III. in cap.
42. de Simonia,  ficuti vetat a Miniftris
aliquid in Sacramentorum minifterio
exigi, ita paritet volt laudabiles con-
fuetudines.aliquid offerendi aLaicis ob-
fervari. Et Rituale Romanom Pauli V.
poftquam omnem exaftionem in Sacra-
mentoram adminiftratione prolcripfit,
jmmediate fabjungit: fiquid vero no-


( T3 )

rtfine eleemofyuae, aut devotionis (lu-
dio, peračto jam Sacramento a fideli-
bus fponte offeratur, id ličite pro con-
fuetudine locorum Minifter accipere po-
terit.

31. Enimvero et praeftat veteres con-
fuetudines etiafm in via fimplicis obla-
tionisimmutari, autabrogari, fifequio-
ri 1'nfpicioni, aut turpi guaeftui locum
facere videantur. Ajebatin Concilio Ba-
fileenfi Juliarius Card.: Nonne gratis
offerre, et gleentojynam dar e efi pium ,
et charitatis opus; Jed quoniam tem¬
pere Baptismi numos projicere in con-
cham praetendebat Jpeciem mali, emen-
darii et aboleri juffit Ecclejia.  Refert
Eliberitani Concilii Decretum Gratianus
c.  104.1. q.  1. Refert rečentius et Glof-
lanus, S« Carolum vetuille, nePresby- Gioir. in
teri quamciinque rem in adininiilratio- V1U S - Caf «
ne. Sacramentorum acciperent, etiam

fub obtentu eleemofynae, utomnem
occafionem, et notam avaritiae adime-
ret per exačlam obfervantiam divini
praecepti: Gratis accepijlis, gratis
date t

32. In pluribus locis paffim alibi fu-
perfunt et in viaexaftionis jura ftolae,
ut vocant, praeftanda occafione quo-
rundam Sacramentorum. Aft unde his
juribus titulus? Direptis bonisEcclefia-
rum Parochialium Paftores plures ex
oblationibusj in Sacramentorum admi-

— ( 14 ) —

nifiratione fieri confuetis, vičHtare co-
gebantur, quibus aliunde ad vitam a-.
gendam nihil 1’uperelFe videbatur, hinc-
que contigit, quod ipfa egeftate com-
pellente, fi non direčte, etexpreflein
Sacramentorum adminiilratione, indi-
refte tamen, et tacite dandi neceilitas
occafione quorundam Sacramentorum
infinuaretur; adeo, ut ipfis laicis quafi
perfuafum fuerit, oblationes iiias non
efie voluntarias fed necefiarias, quia et
Epifcoporum aučloritate deiinitae vide-
Conc.Co- bantur.ConciliumColonienfeAnn. 1^36
ion. p.  8. itadecernit: Certa, ac competens fub-
c ' a * miniftratio vičtus, et veftitus fiat, id¬
ejne ad eum mo dum, ne in adminifiran-
dis Sacfamentis quidpiam exl%endo o-
neri Jint Parochianis, aiit cibum vica-
tim difeurrendo emmdicare cogantur,
quo nihil Uirpius, aut fordidius.

c  33. Et infra: Laudabiles confuetu-
dines in civitate Colouienfi pro Paro-
choruni fuflentatione, per  viam taxa-
tionis introduSiae obferventur,  doneč
ipfis Parochis de viftu magis fufficiente
fuerit provifum : Haec jura videntur in
compenfationem Decimarum perfona-
lium fuccelfiffe, tenenturque Eeclefiae
Miniftri in illorum j uri um, et oblatio-
num receptione, et petitione eam fal-
tem fervare modeftiam, et circumfpe-
čfionem, ne avaritiae, turpisque quae-
ftus notam incurraut? qua ipforum apud

— ( IV ) —

Laicos minifterium vituperetur, et Sa-
cramentorum, aliorumgue Sacrorum
ufus vilefcat.

s 34. Procul dubio et confultiffimum
foret, ut? miffis illis juribus, neceffi-
tati inopum Paftorum aliunde provide-
retur, vel per collationem Decimato-
rum, qui proventus-Parochiales fuos fe-
cerunt, vel per cenfus, et penfiones
aliarum Ecclefiarum, guae uberioribus
reditibus abundant. Juxta lententiam
S.Apoftoli: Inpraefentitemporeveftra  n. Cor.g,
abundantia illoruminopiam Juppleat,
ut et illorum abundantia vefirae in-
opiae fit Jupplementum, ut fiat aequa-
litas, ficut fcriptum efi: qui multum ,
non abundavit, et qui modinim, non
minoravit*

$ 31. Inter haec, aliaque argumenta,
quid ad rem fančtioris dilciplinae falu-
brius facit, quam lententias Patrum,
guae omnem turpem quaeftum, fpeci-
emque mali afacro minifterio Sacrameu-
torum rejiciuut, faepius relegere ? Ait Matth.io.
Chriftus Dominus diferte: Gratis ac-
cepiftis, gratis date.  En Decretum Con- c° n ?
cilii Truilani! Ut nullus fiye Epijco- c> r 2 u 3 ,'
pus, five Presbyter, fine Diacomis-—
ejus participationis gratia, obolos-,
vel quamvis aliam fpeciem exigat : non
eft enim venalis gratia, nec pro pecu-
niis fpiritus fanSiificationem imparti-
mur, Jed ea Us, qui digni funt, abs-

— ( l6 ) —

que iilla ejl calliditate communicanda;
fi quis vero— exigefe vifits fuerit-, de-
ponatur, ut fimoniaci e r r o r is ■> et m a-
s. Geiaf. leficii aemulator.  S. Gelalius deceririt:
ep. ad (Juoniam, quod gratis accepimuš-, gra-
tisdaremandamur» et ideo nihilprbr-
Jus a praedims  occaiioiie cnjnscungiie!
Sacri exigere molicmtur ■> qub velpau-
pertate c age n te deterriti, vel indigna*
tione revocati, redemptionis fuae cau-
Conc.Mo- fas adire dejpiciant.  Quid čoncilii Mo-
t^oi  c g Unt ’ in ’ rfeann. i V49. Decreto aeguius ?
admores/ kxecrabilis^  inquit, quorwidam Sa-
cerdotum avaritia usque ad SacrameJP
torum ipforum contemptumi et inju-
riam nonnunquam irmmpiti dur,i jine
numerato pretlo conferre Sacramenta
detreElanti Qiibtum pravam cupidita-
tem ■> facris etiatii Conciliis indijdmu et
damUatam cotnprimere volehtes, oinni*
bus nobis fubjediis Parochis>> feu Ec-
clefiarum Miniftris Jerio prohibemus <>
ne quid de Sacramentorum adminiflra-
tione>>  velante, velpoft, a quoquam
velut debitum aut exigant, aut reci-
piant — fed ultro etiam id oblatiim t
quaji non debitum modefte recujent-
synod. Incjuit Arni. 1609. Synodus Narbonen-
:  h aec  'iioverint Reciores anima-

rum-> cum Sacramenta fint dona Del
UberalRer-, et gratis concejfa, nonfo-
lum /ine labe fimoniae , veram etiam fi¬
ne avaritiae fufpicione effe exhibcnda-

Juxta

— ( i’7 ) —
JuxtaDecretumConcilii Mediolanenfis F.
Cum Sacramenta Ecclefiae non folum  coneMe-
fine fimoniae labe, verumetiam fine a ^F Tit '
varitiae fufpicione praebenda fint, ca-  q lia ’e »d
veant onines, ne in eorum adminifira-  sacr.
tione, quidquam exig(int-> aut etiam Adra '
verbis, vel fignis direČle, vel indire-
8le prodani.

TITVLVS II.

De Baptismo.

CAfVT L

De Baptismi Neeeffitcite. etc.

I. Pronuntiat in Evangelio Dominus, joann. g.
nifi quis renatus fuerit exaqua, etSpi-  iviatth.as.
ritu fancto, non poteft introire in re-
gnum Dek  Et alibi: Euntes docete o-
mnes gentes-, baptizantes eos in no-
mine Patris, et Pilii, et Spiritus Jan-
&i.

2. Inde Baptismus Sacramentum re-
generacionis, per quod in aduptionem
Filiorum Dei tranlire oportet, dicitur.
Repreiiit Synodus Tridentina recentio-
rum haereticorum errorem, qui obten- c' 5 e  ‘ p  ’
debant, Baptismiim efie liberum, hoc  capit.
efl non necejjarium ad Jalutem. * 1 2 c lb ^’

3« In Capitularibus Regum Franco-
rum Deeretum eft. Si Presbyter orfii-
natus deprehenderits fe non effe bapti-
ran-Egicn 2f.Eccl, f.n.  B

— 08) ™

zaturn, baptizetur, et ordinetur iter-
um.  Gratianus hanc fententiam Concilio
Compendienli fuppofuit. c.  60. J.q.i.

4. Sic et Innocentius III. decidit ,
Presbyteri, qui fe comperit non eile in
legitima forma baptizatum, ordinatio-
nem fulceptoBaptismateiterandam eile,
quia non intelligitur elleiteratum, quod
ambigitur eile lačtum. c.  3. de Presb.
non Bapt.

5. Bonifacius VIII. diferte declarat, Ba-
ptismum eile fundamentum, etjanuam
reliquorum Sacramentorura. Guiainftar
cujusdam generationis non poteft non
effe principium religuorum remediorum.
r. 2. de Cognat. Špirit, in 6.

6.  Supereft nobis ex Innocentii Hi.
Decretali argumentum praefmnptionis,
quod deilloj qui natusde Chriftianis pa-
rentibus, et inter Chriffianos eit fideli-
ter converfatus, adeo dubitandum non
fit, eum fuilfe baptizatum, ut haec prae-
fumptio pro certitudine fit habenda, do¬
neč evidentiflimis forfitan argumentis
contrarium probaretur. c. 3. de Presb.
non Bapt.

j.  In reliquis argumentis tum vete-
ris, tura novi juriš triplex Baptismus in
ordine ad confeguendam falutem diBin-
guitur; utpote Baptismus fluminis, fla-
minis, et fanguinis. Veteres fententias
S. Auguftini Gratianus infuoDecreto re-
liguit. c.  34. et 37. D.  4. de Conf.

™ ( 19 ) —

8. His argumentis refcripfit Innocen*
tius III. Cremonenfi Epifcopo, ut pro
Presbytero, defunfto fine undaBaptis-
macis, in Ecclefia pia fuffragia fierent,
quia in S. Matris Ecclefiae fide, et Chri-
fti nominis confellione perfeveraflet, ut
de Baptismo flaminis juxta iententias
Patrum nullus dubitare poflet. c. 2. de
Presb. non Bapt.

9. Suffragatur Baptismus flaminis, et
fangninis ad falutem, fi Sacramentum
Bapcismi pet aouam haberi non poffit.
Quippe Baptismus fluminis efl: verum
Sacramentum regenerationis. Ait Con- Trid. feff.
cilium Tridentinum: Si quis dixerit , 7- deBa i lU
aquam veram, et naturalem non effe c ’ s ‘

de necejjitate — anathema fit.

10. Repreffit Innocentius III. eos,
qui guondam parvulos, quos inarticulo
mortis propter aquae penuriam, et Sa-
cerdotis abfentiam aiiqnorum fimplici-
tas falivae Confperlione liniverat, le-
gitime baptizatos exiliimabant. c.  5.
de Bapt.

n. Novo jure praefcripfit Alexan-
der III., ut Baptismus aquae per illam
formulam adminiftraretur: Ego baptizo
te in nomine Patris, etFilii, et Spiri-
tns fancti;  utpote, ut ačtus, qui per
Miniftrum exercetur, fufficienter ex-
primeretur. c.  1. de Bapt.

B s

Jacob.
Goar.

P.35S-

S. Cypr.

75-

— ( 20 ) —

12. Atque haec eft formula latinae
Ecclefiae, quae in Sacramentario S. Gre¬
gorji fupereft. Graeci utuntur formula:
Baptizatur fervus Del N. in nomine
Patris, et Filii •> et Spiritus Janfti,
nune-, et Jemper, etin Jaecula Jaecu-
lorum. Amen.  Prebavit ethanc formam
veluti fufficientem Eugenius IV. inDe-
creto unionis pro Armenis.

13. Veteri more ritus immerfionis
in utraque Eeclefia fere communis fult,
ut aftufio nonnifi extra ordinem recepta
videretur. Unde apparet,  inquit S. Cy-
prianus, afperfionem quoqueaquaein-
jlar lavacri Jalutaris obtinere.  Super-
vetus immerfionis ritus adhuc in Eccle-
fia graeca. In Ecclelia latina monet Ri¬
tuale Romanum Pauli V.» fingularum
Ecclefiarum confuetudinem elfe retinen-
dam 3  ut tamen et per-allufionem , vel
afperfionem tam notabilis ,quantitas a-
guaecorpus baptizandicontingat, quan-
tum opus eft 5  ut vera ablutio cenferi
polfet.

15. Pvituale Romanum praecipit? a-
quam fuper caput affundi, in guantum
fieri poteft. Nemo^  inquit» in utero
matris claufus baptizari debet. Sed •>
Ji infans caput emijerit, et periculutn
mortis immineat, baptizetur in capitei
nec pofiea, Ji vivus eva/erič, it er um
erit baptizandus: At Ji aliud membrunn
emerferit, quod vitalem indicet mo-

— (21) —-

tum, in illo, fi periculum immineat,
baptizetur, et tune, fi natus vixerit,
erit fub conditione baptizandus. —•
Si vero ita baptizatus mortuus pro-
dierit ex utero, debet in loco faero
fepeliri.

i$. Refert Jacobus Goar, inEcclefia Su P r -
graeca, quoad obfervare licuit, pu-
erum fedentem in pelvi, ad cubitum
profunda, ter fuperinfufa non modi-
vae quantitatis aqua calida purificat;
vel certene aquae copia obruatur, et
nimium forte epotet, pronum pofitum,
et finifira in ventre fuftentatum Sa-
cerdos capite, et toto corpore falu-
tar ib tis aquis abluit, et lufirat.

17. Juxta Canones Apoftolorum tri-
na immeffio praeferipta eft c.  79. Alii
aliguando unamerfio placuit, c.  82. Ex
fententia S. Gregorii de trina, vel una
merfione baptisinatis nihil verius re-
fponderi poteft, quam quod in una fide
nihil officit fanftae Ecclefiae confuetudo
diverfa. c.  80. D.  4. de Conf.

i8« Recentioribus faeculis inter Epi- Ot. s.
icopurn Claromontanum Pentium, et P a e y° m
Thomam Epifcopum Tornacenfem ex- ’ p '
arfit controverfia, an baptismus colla-
tus fimpliciter per verba: In nomine
fatris, et Filii, et Sfiiriiuš fandti  va-
lidus effet ? Contendebat Thomas, re-
ligua verba: Ego te baptizff,  nec in
Evangelio praeferipta effe» nec in fan-

— ( 22 ) —

etis Patri bus expreffa reperiri, in reli-
quis perfuafus, ut hanc claufulam, guae
a baptizantibus debet, etfoletdici, fci-
licet: Ego te baptizo  venerandam elfe,
et obfervandam, cum mater Ecclefia,
inquit, ficinduxit-> ut ejfet defolemni-
tate minifterii, non de fubftantiaSa-
cramenti etc.

19. Novo jureBaptismus fubhac for¬
mula : In nomine Patris, et Filii, et Spi-
jritus fančti  collatus declaratur invali-
dus, fi baptizans, five Sacerdos, five
Laicus, non expreflerit: Ego te bapti¬
zo ,  ut ačtum minifterialem innuat. c.  1.
de Bapt.

20. Jure veteri Epifcopus Baptismi
DeMinift P ro P r ’ us  Minifter habebatur. Ait Ter-
Bapt. ni  tullianus: Bandi Baptismi jur hdbet
Tertui, de fummus Sacerdos, qui eft Epifcopus;

dehinc Presbyteri, et Diaconi, non
s.Hier. tamen fine Epifcopi auEloritate.  Et
cifer Lu ' & Hieronymus: Sine Chrysmate, et
Epifcopi juffione neque Presbyter, ne-
que Diaconus jus habent baptizandi.

Conc^ si. Saeculo VIII. Synodus Veronen-
^ e g° n * lis decernit: ut omnes Presbyteri, qui
in Parochiis funt, fub poteftate Epi¬
fcopi ejfe debeant, et de eorum ordi-
ne nutlus Presbyter praefumat inilla
Parochia baptizare, vel Mijfas celebrd*
re fine juffione Epifcopi.

22. Novo jure Presbyteros tituluifl
curae ab Epifcopo impetrare oportet ?

— (.23 )

qua adepta jus Parochis perpetuum, et
proprium obtingit, in fuis Parochiis
fnos Parochianos baptizandi, ut ab Epi-
feopo citra juftam caulam prohiberi ne-
queant. Juxta Pontificale Romanum
Pauli V. legitimus Baptismi  pro fua Pa-
rochia Minifter efi Parochus, vel alius
Sacerdos a Parocho, vel Ordmario
delegatus.

23.  Presbyteris, et Diaconis in ipfa
Ordinationum formula allignatur offici-
um, fi Parochus, vel Ordinarius con-
cefferit, folemnis Baptismi. Supereft
fub nomine Hormisdae vetus Decreta-
lis eo tenore: Si quis baptizaverit,
aut aliquot divinum officium exercu-
eritnon ordinatus, propter temerita-
tem abjiciatur, etmmquam ordinetur.
Refert. c. i.de Cler. non Or din. mi¬
ni fi.

24.  Urgentecafu neceftitatis, et fine
caeremoniis defeftu Clericorum Laici
quoque refte baptizant. Juxta Tertul- Tertni.
lianum enim quod ex aegtio accipitur,  fu P r - c - I,r -
ex aequo dari potefi;  Sententiam S.
Auguftini refert Gratianus c.  21. D.  4.

de Conf.

2$. DecernitConciliumEliberitanum, Cone.
peregre navigantes, aut fi Ecclefiain  EIlb - c -3 s ?
proximo nonfuerit, poffe fidelem, qui
lavacrum fuum integrum habet, nec
fit bigamus, baptizare in necefifitate
infirmitatis pofitum Catechumenum.

S, Auguft.
L. 2.
contr.
Parmen.

e. 13:

— ( 24 ) —

Utpote ut ex multis Laicis praeferatur
ille, qui poenitens, aut bigamus non
fit.

26. ConciliumCarthaginenfelV. ve¬
ta t mulieres conferre Baptismum, ut¬
pote publicum, et folemnem, atque
extra cafum neceffitatis. c.  20. D.  4. de
Conf.  Et ibi Gratianus, qui et obfer-
vat, in caufa neceffitatis et foemiiias
baptizare poffie juxta Decretum Urba¬
ni. c.  4. XXX. q.  3.

27. De Baptismo haereticorum inter
S. Cyprianum, et S. Stephanum olim
grandis controverfia emerfit. In Decre-
to Gratiani fuperfunt rationes S. Cy-
priani c. 20' I. q.  1. Vicit has progreffii
temoris feptentia S. Stephani, quam
fuam veluti jam decifarp fecit S. Au-
guftinus c,  23.29. et  34. P.4. de Conf.

28. De Baptismo, quem infidelis.
vel Judaeus contulit fuoaevo et S. Au-
guftinus dubius haefit. Saeculo IX. et
bane quaeftionem decidit Nicolaus I. ad
confulta Bulgarorum refcribens, reba-
ptizationi locum haud efle. c.  24. D.  4.
de Conf.

29. Hinc paffim omnia Ritualia, et
Paftoralia recentioris aevi monent,
quemlibet hominem in cafu neceffita¬
tis Baptismi Miniflrum effie; quod fi
plures, qui baptizare poflunt, adfint,
illi ordini Rituale Romanum locum fa-
cit, ut, Ji adjit Sacerdos, Diacono

— ( 2$ ) —»

praeferatur, Diaconns Subdiacono,
Clericus Laico, et vir faeminae; nifi
pudoris gratia deceat faeminam po-
tius, qwm virnm baptizare infantem
non omnino editum, vel nifi faemina
fciret formam, et modum baptizandi.

30. Quum veteri more folemnis Ba-
ptismus pene folis Epifcopis refervare-
tur, fere in sola Ecclefia Cathedrali,
vel certe baptifterio illi conjunfto pub-
licus Baptismus admlniftrabatur, doneč
aučlo fidelium numero etiam in una,
eademque civitate plura baptifteria in
principalioribus Ecclefiis conftrui opor-
teret. Quaeinde funtBaptismales addif-
ferentiam aliarum Parochiarum, quae
Baptifterio deftituebantur, dičlae. c.  54»
et  5$. XFI. q.  1.

31. Hoc exemplo qnondam folis Pie-
baniis ruri obtigerant Baptifteria, doneč
labentibus faeculis paffim omnes Paro-
chias baptifteriis inftrui contigerit. No¬
ve jure nečelle fuit vetare, ne quis de
caetero in aulis, vel cameris, autaliis
privatis domibus, praeteritis Ecclefiis,
in quibus funt fontes baptismales fpeci-
aliter deputati, aliguos (nifi Regum vel
Principum , quibus valeat in hoc cafu
deferri, Liberi extiterint, aut tališ ne-
ceffitas etnerferit, propter quam ne-
queat ad Ecclefiam absque periculo
propter hoc acceffus haberi) audeat ba-
ptizare. Clem. un. de Bapt.

Cap. 4.

De rel.

Rit. Bapt.

S. Ati g.
de Catech.

Rud. c. 5.

— ( 26 ) —

32.. In Decreto Gratiani fuperfunt re-
liquae veteres auftoritates, quae fo-
lemni Baptismo folas illas duas vigilias
Pafchatis videlicet, et Pentecoftes ar-
čte praefcribuut. Quippe aliotempore>
nifi necelfitatis, infirmitatis. alterius-
que peticuli caufa, necinfantes bapti-
zare lieeat. c.  rr, 12, 13, 14, , 16

17, i§. D.  4. de €onf.

33. Supereft hodie veteris juriš ve-
ftigium, quod illis diebus Baptifteria
confecrentur, feu reftaurentur. Caete-
rum invaluit, quod, poftguam fere foli
infantes baptizentur, omni die, et bo¬
ra Baptismus etiam folemniter confera-
±ur.

34. In quotidiano illo ufu bapcizandi
parvulos et pleriquereliqui veteresritus
in caeremonias defierunt, nam olim,
quia frequenter Pagani in adultiore aetate
ad Baptismum recipiebantur, protraftior
proceffus fuit, ut Baptismo donari me-
rerentur. Quippe quondam per tres,
ant quatuor clalles, quas Stationes di-
xere , transe und um erat, ut juftus di-
fcretad probationi locus daretur.

3^. PrimaftatiodiftaeftAudientium,
quia tum privatim s  tum publice deRe-
ligionis myfteriis per praelečtionem
Scripturarum inflruebantur: fi juftam fi-
dem feciflentj quod veritatis amore
moverentur. Ait B. Auguftinus: Si enim
aliquod commodum expectando ab ho-

— ( 27 ) — :

minibus-, quibus fe aliter placiturum
non putat, aut aliquod ab hominibus
ineommodum devitando, quorum of-
fenfionem, aut inimicitias reformi-
dat, vult fieri Chriftianus, non fieri
vult potius, quam fingere.

36. Abfoluta ftatione Audientium a-
fcendebatur ad claffem Orantium, aut
genufleftentinm, guoniam precum, et
exorcismorum 3  qui fuper Catechume-
nos effundebantur, confortes, partici-
pesgue fiebant, doneč proceffu Litur-
giae ab Ecclefia miffi fierent, dicente
Diacono: Quicunque Catechumeni di-
fcedite.  Interim habebant et hi fuos Ma- ■
giftros, et Catechiftas, qui eorum ube-
riori inftruftioni vacarent, fingulorum-
que profečtui invigilarent. Decernit one.
Concilium Neocaefarienle : Catechu-  Neocaef.
menus, fi Dominicum ingrediens, in c '
Catechumenorum ordine fteterit, is
autm peccat-. fi genu quidem fieftens>
(ludiat,  (id eft, in ordinem Audien¬
tium rejiciatur) finautem etiamaudiens
adhuc peccet, extrudatur  5  id eft, ab-
folute ab Ecclefia in fortem Paganorum
expellatur, et abjiciatur.

37. Qui expleta hac Statične 5  idonei
a fuis C^techiftis judicabantur, ut Ba-
ptismum perciperent, hi fub horum fi-
de, et teftimonio Epifcopo praefenta-
bantur,. daturi fua nomina, ut annota-
rentur interillos, quiBaptismum pe-

- ( 28 ) -

s. im  L. terent. Juxta S- Ifidorutn Competentes
2. de dičli funt, qui jampofi doktrinam  per-
fečtam fidei, pofi  diutinam continentiam
c. 2i. vitae, ad gratiam Chrifii percipiendam
fefiinant.

38. Plerumque initio Ouadragefimae,
nominibus dandis locus, et tempus fuit.

Cone. Praecipit Concilium Carthaginenfe IV.
Carth-Iv ' Baptizandi nomen fiuum dent, ac din
fub abfiinentia vini et carnium ac ma-
nus impofitione crebra examinati ba-
ptismum percipiant.

39. Siqui horum reiteratis fcrutiniis,
ad Baptismum fufcipiendum adfcripti
erant, Elečti appellabantur, atque prope
inter fideles jam computabantur. Ait
Ifidorus: Competentes autem jam pe-
tunti jam accipiunt, jam catechizan-
tur, id efi, imbuunter inflructione fi-
dei, et Sacramentorum. Ifiis enim fa-
lutare Symbolum traditur, quafi com-
monitorium fidei, et fanClae confeffio-
nis indicium, quo infiruBti agnojcant,,
guales jam ad gratiam Chrifii exhibere
je debeant.

40. Atque ad hanc claffem perCrucis
fignum, ac manus impofitionem reci-
piebantur.Unde fupereft-hujus ritusme-
moria, quod juxta Rituale R^manum
poft fačiam exorcizationem, et varias
preces, tandem praevie ante introdučli-
onem, ad fondem baptismalem fignet Sa-

— ( 29 ) —■

cerdos infantem in fronte figno Crucis ?
et imponit mamim fuper caput infantis.

41. Imprimis Com peten tibus fidei
fymbolum tradebatur, et exponebatur 5
quia iilud ad ingrelfum Baptismi reddere
recitareque tenebantur. Hinc et hodie
Sacerdos procedens ad fontem clara
voce dicit fymbolum•> refpondentibus
pro infante Sufceptoribus, per modum
cujusdam profeifionis fidei.

42. Reliquis abrenuntiationibus, quae
fequuntur, exprimitur profeffio morum.
Guippe veteres cenfebant, non tantum s Aun . uft<
fidei, fed et morum dočhinam ante Ba- defichec ”
ptismum elle tradendam, quia juxta S. °P er *
Auguftinum, peccatis prius eft renun-
tiandum, vitaque mutanda, quam quis
adBaptismum (extra cafum neceffitatis)
admittatur, ne fanftum canibus detur,

43. Erant in hac ftatione et frequen-
tiores orationes, exorcismi, et manuum
impofitiones, ut iis mediantibus Cate- Ep. 194.
chumeni a vitiis; et reliauiis veteris vi- S , IXU
tae perpurgarentur, ad Baptismum digne
fufcipiendum uberius parandi. Meminit

S. Auguftinus, Exorcismos, et exluffla-
tiones adhiberi confueviHe, quia in pec-
cato originali nafcuntur.

44* Jam perpurgatis ad Baptismum
minuta quaedam Sacraraenta, five Sa-
cramentalia praebebantur, ut nimirum
ner ea ad vera Sacramenta fufcipienda
dilponerentur. Ait S. Auguftinus : De

ne Ca  Sacramento Jane  (fcilicet falis) quod ac-

tech. cipit  (Catechumemis) cum ei bene com-
Kud. mendaturnfuitJignacula quidem rerum
divinarum effe vijibilia, Jed res ipfas
invijibiles in eis honorari, nec jic ha~
bendam ej)e illam fpeciem fanStificatam
quemadmodum habetur in uju quoli‘
bet. Dicendum etiam, quid jignijicet
Ule j£rmo,quem audivit,quid in illo con-
diat, cujtis illa res Jimilitudinem gerit.

45. Statuit Concilium Carthaginenfe
carth ul ^ acl dt per Jblemniffimos dies Pa-
c. 5. ' ' Jchales Catehumenis Sacramentum non

d ari, nifi Jolitum Jdl. Quia, fi fideles
per illos dies Sacramentum non mu¬
tant, nec Catechunienis oportet muta-
ri.  En originem benedičli Tališ, quod
hodie in os infantis lub praefcripta for¬
mula immittitur.

46. Egreffi e fonte baptismatis albis j
quas continuis feptem diebus velut veftes
vulgares deferebant, per to tuni corpus
induebantur. JuxtahodiernaRitualia im-
ponitur capi ti neo-baptizati infantis lin-
teolum fub hac formula: jdccipe vejlem
candidam etc.  Superlunt reiiquae ratio-
nes veteris Myfterii in Decreto Gratia-
ni c.  91. et  92. D.  4. de Conf.

47. Neophyti ”et cereo accenfo per
feptem dies utebantur. Hodie facerdos
Patrino, infantem baptizatum tenenti,
porrigit candelam accenfam, dicens: Je-

— ( 31 ) —

cipe lampadem ardentem , et irrepre-
henjibilis cufiodi Baptismum tuum etc.

48. Olim baptizati, etiam infantes,
mox Confirnutione, et Euchariftia do-
nabantur. Home Neophytus a Presby-
tero ungitur in vertice, fub hac formu¬
la: Deus Omnipotens Pater Domini no-
flri Sfejii Chrtfii etc.  Haec formula re-
centior eft.

49, Defiit noftri aevo benediftio, et
porrečlio lačiis , et melis, quibus olim
Nebphyti ad indicandum myfteiium
Chriftianae infantiae donabantur. Super-
eft tamen veftigium veteris folemnitatis
Pafchalis, Pentecoftalisgue, quod inii-
gnum laetitiae, milfo omni jejunio, ve-
lutilučtus indicio, per feptem dies fe-
ftiva haberetur. Exinde enim eft, quod
et apud nos Očlavis inftruantur.

50. Superlunt Patrini. Qui enim olim cap. 5.
baptizandum Epifcopo praefentabant, De P;ltr *
Sponlbres, et Fideijulfores difti funt, et obftr ’
tanguam, qui pro fide, et inftruftione
Catechumenorum fidem darent, fponde-
rentgue. Juxta fpuriam Decretalem Hy-

gini confuetudo Romana eft, quod fin-
guli fingulos 1’ufcipiant. c. 100. D.  4. de
Conf.

Si. Guumveterimoreplerumquenu¬
di mergerentur, etiam plerumgue viri
viros, mulieres mulieres de Baptismo
lufcipiebant. Juxta Conftitutiones Apo-
flolicas in Oriente praeceptum etat, ut

Conft.

a polt.

L. 3, c. 16.

virum quidem fufcipiat Diaconus-> mu-
lierem vero Diaconiffa.

$2. Reliquum Sulceptorum officiunj
diverfutn fuit nimirum Neophytos tum
fideimyrteri3s, tam dočtrfnae praeceptis
privatim inftruere, inftručtosque fuffi-
cienter Epilcopo ad Baptismum offerre.
Hos et ex fon te regreilos fulcipjebant?
et alba vefte operiebant. Juxta Decre-
tumConciliiParjfieiifis VI. uti Parentes
■ filiosfuos, it a et Patrini eos, quos de
‘ fonte lavacri fufcipiunt? erudire fum-
mopere ftudeant.

$3» Synodus Colonienfis is 36.
Sujceptores infantismemores ejfeprae*
cipiti quod ipfi fint , qui Ecclefiae no-
mine, et in fide Ecclefiae Chrifti parvu-
los offerant perBaptismum, ac fe pro*
pemodum' pro pravulis Fidejujjores
conjlituant, nomine parvuli refpon-
dentes: Quem etiam, poftquam adole-
verit, Sijmbolum fimul, ac Orationeui
Dominicam edocere, atgue vitam Chri-
fio, ac profefione in Baptismo faeta
dignam perpetuo agere •> Jaltem, ubi
id neeeffitas pofcere videbitur, cohoi“-
tari non omittent.

$4. HincSynodusAudomarenfisAnfl<
i$8$. mandat Paftoribus, ut videanti
quibus tenellas Chrifii oviculas ere-
dant: caveantgue, ne qziosvis ad hot
ctfficii munus admittant, et parentes
moneant, ne quosvis promifeue eli*
ganit

— ( 33 ) —■
gant; vcrum eos tantummodo, de qui-
bus probabile fiat, for e, ut praefient
id quod promittunt.  Et infra: Idcirco
confultum foret, abrogare prorfus
Utam munerum offerendorum conjue-
tudinem, quemadmodum E dieto Cae-
fareo  Caroli V. aliquando cautum fuit,
Caeterum ab eo munere rejiciun-
tur haeretici, excommunicati, crimi-
noli, rudes, qui ipfimet nefciunt ea, quae
docere oporteat Neophytum, aliique,
de quibus conftat, quod hocofficiumpaf-
fim praeftare nequeant, ut qui curaePa-
ftoralis, vel alia vitae profejlione pro-
hibentur. Juxta vetus Decretum Concilii
Antiffiodorenfis non licet Abbati, vel
Monacho  inde de Baptismo fufcipere
filios.  Refert. c.  103. D.  4. de Conf.

56. Veteribusfat vulgare fuit, qubd
Parentes fuos proprios filios ex Baptismo
levarent. S. Caefarius Arelatenfis tefta- s. Caer.
tur, quod, quia infantesperje minime ^ rel -
profiteri poffunt, Parentes ipjbrum 1A '
pro eisFidejujjbres exiftant.  Deliit ve¬
tus ufus, poftquam impedimentum di-
rimens ex cognatione fpiritu ali indučlum
fuit. In Concilio Moguntino Ann. 813. Cone,
diferte ftatuitur, ut nullus proprium
filium, aut filiam de fonte baptisma- ' J  ‘
tis fufcipiat. Nec Commatrem ducat
uxorem, filialam, aut illam, cujus
filium,v el filiam adConfirmationem duz

— ( 34 ) —

xerit: ubi autem fačtam fuerit, /epa-
rentur.

$7. Rečentiores Synodi obftetricum
juftam cautelam commendant, tum, ut
Baptismi rite conferendi juita fcientia
polleant, tum, ut religuae fuae artis pe-
Synod. ritae ^ nt - Synodus Colonienfis Ann.
Colon. 1280. praecipit, ut, Jicertum fit, quod
c ’ 4>  mulier praegnans moriatur,tenatur os

ejus apertum, et cum magna cautela
uterus ejus aperiatur: et Ji infans fue¬
rit vivus, educatur, et baptizetur.

Cap. 6. ^8« (nvaluit exemplo B. Virginis et

DePurif. in Chrittiana Religione, quod mulieres
puerper. chriftiane, legitimum partum enixae,
le inEcclefia purificandas fiftere vellent,
licet veteri lege Moyfis neutiguam te-
nerentur. Ait S. Gregorius: Si mulier
eaclem bora, qua gemierit, aEtura
gratias intrat Ecclejiam, nullo' pon-
derepeccati gravatur.  Refert. c.  2. D. <.

59. Recidit ergo hic ufus Chriftiana-
rum mulierum ad fimplicem devotio-
nem. Ait Innocentius IH. fi tameii vo-
luerint ex veneratione aliquamdiu atj-
fiinere  ab ingreifu Ecclefiae, doneč pu-
rificarentur , devotionem earum non
credimus improbandam. c. un. de Pu-
rif. poji- part.

60.  S.Congregatio ig.Nov. 1662. de-
cidit, Purificationes mulierum non ali¬
bi , quam in Ecclefia propriaeParochiae
admittendas, peragendasgue effe, re-

— (30 —

preffis Regularibus, qui id jus fuis et
Ecclefiis vindicare Antverpiae niceban-
tur. His ex ordine diftis.

*6i. Quid ad argumentom difciplinae
falubriusmonito S. Caroli fupereft, quam
ut Parochi, et Confelfarii cohortationis
officio in id faepius incumbant,quatenus
fidelium unusquisqueannuerecolatdiem
Baptismi, quem in infantia recepit? Ait
S.Ambroiius- Repete,quidinterrogatus  c on.
fis, r ec o gnoj c e, quid  perSponfores re-  Mediol;
Jponderis. Renuntiajli diabolo 9  etope- ' rl c-s ’
ribus e Jus, mundo, et luxuriae ejus,
ac voluptatibus. Memor ejio ferinonis
tui, et nunquam tibi excidattuaeJeries
cautionis.  Juxta Deeretum ConciliiPa- c nuc .
riflenfis VI. Omnibus fidelibus Jluden-  Patif.
dum eft, ut pdČtionis, et jponfionis,  llb>I - c -9 4
qudm cum Deo in baptismate fecerunt,
femper memores exiftant, caveantquc^
ne qnibuslibet vitiorum fordibus J'e
maculantes, non Jolum eundem fibi
reaccendant ignem, verum etiam eun¬
dem immundum Jpiritum, a Je tem-
pore baptismatis expulj‘um, cum Jepte-
nario Daemonum numero fibi addito^
ad fe quoquomodo redire faciant, ut
Dominus ait:  Noviilima pejora jtriori-
bus etc. Nulli quippe dubium efi 9  quod
Religio Chrifiiana Baptismum Chrtfti
fideliter expetat t et Jalubriter  etiani
in infantia percipiat, Jed valde pericu-
lofum eft f  et a religione Ctirijliann

— ( 36 ) —

alienutu, quod poft tanti doni perce-
ptionem unusquisque fidelis, cum ad
intelligibilem aetatem venit, Myfterium
baptismatis difcere, et intelligere ne-
gligit, atque eo intelleElo fecundum
illud vivere non fatagit. Quod peri-
eulum et ad negligentiam pertinere Sa~
cerdotum, qui id folerter debent an-
nuntiare, et ad Auditorum incuriam,

qui hoc intelligere, et adimplere parvi-
pendunt, nulli dubium eji. Refert  Mi¬
le Ecci’ crolo S us:  Romani annotinum Pafcha ,
obferv.’ qnafi anniverfarium Pafcha, dicunt,
c- 5<5. quia antiquitus apud illos, qui in pri-
ori Pafcha baptizati erant, eadem die
ad Ecclefiam convenere, fuaeque rege-
nerationis anniverfarium diem cum
oblationibus folemniter celebraverunt
etc. Si enim quilibet fuum natalem  car-
nis 5  quo ad aeternam mortem natus
eft, obfervat, quanto magis illum obfer-
vare deberet, quo ad aeternam vitam
regeneratus  per Baptismum eft.  Cate-
cath, chismus Concilii Tridentini haec monet:
Go - nc p j Parochus fidelem populum ad eam ra-
tionem cohortabitur, ut fciat aequiffi-
art. nium efle prae caeteris hominibus nos>
m 7 '«’ a  Čhrifto nomen invenimus, Chri"
ftianique vocamur, et quanta Ule in
nos beneficia contulerit, ignorare noV
pojfu.mus, ob id maxime, quod eju s
munere haec omnia fide intelligimus ■
Aeqdum ejfe, inquam, nos ipfos non

— ( 37 ) —

fecus ac mancipia Redemptori nofiro,
ac Domino in perpetuum addicere, ac
confervare. Et quidem cum Baptismo
initiaremur, ante Ecclejiae fores id
prof e (Ji fumus: declaravimus enim, nos
fatanae, et mundo renuntiare, et ffe-
fu Chrifto totos nos tradere. (hiodfi,
ut Chriftianae militiae adfcribemur 9
tam fancta, ac folemni profeffione nos
ipfos Domino nofiro devovimus, quo
fupplicio digni erimus, /, poftquam
Ecelefam ingreffi fumus, Dei volunta-
tem, et leges cognovimus, pofiquam
Sacramentorum gratiam pe-rcepimus,
ex mundi, et diaboli praeceptis vixe~
rimus; perinde, ac fi, cum Baptismo
abluti fumus, mundo, et diabolo, non>
Chriflo Domino, ac Redemptori, no-^
men dediffemus ?

T I T V L V S III.

De Sacramento Confirmationis.

CAPVT I.

De D i f p o Ji t i o n i b u s.

i. Olim Confirmationis Sacramen-
tum mox fufceptum Baptisma infegue-
batur, adeout visfideles, autChriftiani
audiiffent, qui Confirmationis Sacra-
mentumnondumfufcepiflent. Quippe Sa-
cramentum hoc inftar cujusdam perfe-

Con.

Laod.

c. 48.

S.CaroI.
inftruft.
de Con-
firm.

p. 420.
edit. 1683.

— ( 3S ) ~

ftionis ad Baptismum referebatur. Ait
Concilium Laodicenfe: Ouod oporteat
eos, qui illuminantur, poft Baptisma
inungi Jupercaelefii Chnjsmate, et ejji
regni Chrifti participes.

2. In veteribus Scripturis hoc Sacra-
mentum paflim manus impofitio , aut
Chrysmatio appellatur. Novo jure Con¬
firmationis nomen praeplacuit, quia pef
hoc Sacramentum Spiritus fančtus da-
tur ad robur, et augmentum. c. un.  J.
4. de Sacr. Unči.

3. In Ecclefia graeca fupereft et hodie
veteris ufiis obfervantia, quod mox poft
Baptismum conferatur Confirmatio, Jus¬
ta Rituale Romanum et in Ecclefia Ja¬
tina deBaptismo adultorum praecipitur:
Si adfit Epijcopus, qui id legitime prttt-
fiare poflit , ab eo Neophyti Sacramen-
to Confirmationis initiantur.

4. Caeterum praevalente guotidiaiio
Baptismo infantum confultius vifum fuitj
Sacramentum Confirmationis in prove-
fliorem aetatem, v. g. feptennium dif-
ferre ?  ut melius fufcepti Sacramenti
memores effe poffmt, nifi ex rationa-
bili caufa,  forte propter idiaecefeos atn-
plitudinem, Confirmanti aliud videa-
tur.

Praecipit S. Carolus, ut Parochi
fuas plebes de hoc Sacramento rite i«'
ftruant- Illud vero-,  inquit 5  maxime hof-
tabitur Parochus, ut fe, cum hocSA'

— ( 39 ) —
cramento Spiritus S. gratia ub er rime
conferatur, ad eam confequendam ie-
juniis, eleemofynis, qui p er facutta-
tes,  et vires pofiunt, aliisque pieta-
tis ojficiis, et o p er ib us par ent; atque
imprimis frequentiore, et ardentiore
orationis religiofae fludio devote fefe
exerceant, exemplo SS. Apofiolorum,
qui, dum exfpeclarent Spiritum fan-
ctum, perfeverantes erant in oratio-
ne, etjejunio.

6. in ConcilioMediolanenfi IV. man- Cone,
dat S. Carolus Paftoribus, ut paucis ante
miniftrationem diebus Parochus, in  de vifiui.
cujus parochia hujus Sacramenti ad-
minifiratio indicitur, primo Orationem
publicam inftituat, ut jui divinae gra-
tiae dona uberrime recipiant.

Synodus Audomarenfis primas par-
tes fui officii Paftoribus explicat-, utfub-
ditos fuos fedulo moneant, quo pueros
fuos, nondum Confirmationis facrd-
mento infignitos, qui quidem Jextum
Juperaverint aetatis annum, ad illud
reverenter fufcipiendum praeparent,
edodtos orationem Domislicam, et Jym-
bolum Apofiolorum, quantumfert ae-
tas^ atque capacitas, jejunos, fiper-
mittat valetudo, confeflione expiatos,
fi doli fint capaces, corporis habitu 9
et capite imprimis mundos.  Inde non-
nuftorum jufta cautela commendatur 5
quod neminem ad Confirmationem fu-

«— ( 4° ) ~

fcipiant, nifi teftimonium a fuoParocho
m^ruerit.

Cap.i. g. Concilium Tridentinum, repreffis
coSn ft ’ err °ribus Novatorum, inter caetera et
Trid. feir. illud dogma declarat 5  Confirmationis
£ o c, J ,(1e  ordinarium Minittrum effe Epifcopum.

011 rm ' Siquis  inquit , dixerit, fanclae Confir¬
mationis ordinarium Minifirum non
effe folum Epifcopum, fed quenwis fim-
ptičem Sacerdotem; anathema fit.

9. In Decreto Gratiani comparent
fpuriae Decretales, quae id genius Mi-
nifterii diferte Epilcopo vindicant. Ait
Pfeudo-Eufebius: Nam, fi aliter prae-
fumptum fuerit, irritum habeatur ,
et vacuum, et inter eeclefiafiica nun-
quam reputabitur Sacramenta.  Refert.
c.i, 2,  3. et 4. D. $. de Confi

innoc. 1. 10. Supereft purior fons veteris ju-

ep. ad ris in Decretali Innocentii I. De confi-
^ e fi ent ’ gnandis vero infantibus^  inquit, ma-
nifeftum efi, non ab alio, quam ab Epi-
fcopo fieri licere. Nam Presb ff eri licet
fint Sacerdotes,Pontificatus tamen upi-
cem non habent. Haec autem Pontifici-
bus folis deberi, ut vel con/ignent,
vel fpiritum Paracletum tradant, non
folum eeclefiafiica confuetudo demon-
firat, verum et illa lectio Actuum Apo-
fiolorum etc-

11. In Ecclefia Orientali viget tamen
et hodie ufus, quod Presbyteri baptiza-
tos in fronte confignent. Aegre inaudiit

— ( 41 ) —

S. Gregorius , quod hic mos aliguando
in Sardinia receptus effet. c.  19. D.  4.
de conf.  Aft poftquam S. Pontifex cer-
tior faftus eft, Sardos a veteri more
revocari non poffe? indullit, uttibiE-
pifcopi defunt, Presbyteri etiam in
fronte baptizatos Chrysmate tangere
debeant.  Refert. c.  1. D.  9$.

12. In Concilio Florentino recruduit
controverfia .• Ouare Pontifices nonin-
ungerent facrp Chrysmate, fed Sacer-
dotes; cum hoc Pontificibus fit datum ?
Subditur mox in textu: Haec a Latinis
objejta Mytylenfs canonice omuia,
legitimeque dijjblvit.

13. Innocentius III. haud tulit? quod
latini PresbyteriConftantinopoliad mo¬
rem orientalis Ecclefiae fibi Sacramen-
tum Confirmationis conferre arrogarent,
quia Latinis fequendus eft ufus latinae
Ecclefiae. c. 4. de Confuet.

14. Inde oportet inter Miiriftrum or¬
dinariatu? et extraordinarium ? vel de¬
legatom diftinguere. Minifter ordina-
rius Confirmationis eft folus Epifcopus.
Alii Sacerdotes extraordinarii Minfftri

effe poffunt. Eugenius IV. ita fuppofuit: Eugen.
legitur,  inquit; tamen aUquando per
-dpoftolicae Sediš difpenfationem fim-  P ro Ar.
ptičem Sacerdotem Chrysmate, per E- men *
pijcopum confecrato, hoc adminiflrafc
Sacramentum Confirmationis,

Cotič.
Tolet.
c. 20.

— ( 42 ) —

T<j. Refert Gratianus veteres Cano-
nes? qui vetant Presbyteris Chrysma
conficere. c.  i. & 2. XX El. q.  6. Juxta
Decretum Concilii Toletani L Epi/co-
po Jane omni tempore licet Chrysma
conficere.  En difciplinam faeculi V.,
guamvis et eo canone praeceptum fit?
ut de fingulis Ecclefiis Diaconi ante
diem Pafchae deftinentur ad Epifcopum?
confečlum ab Epifcopo chrysma recep¬
turi.

16. Autiguae, quae tamen putantur
. fpuriae, Decretales praecipiunt, Chrys-

ma efle conficiendum ab Epifcopo c.  18«
TJ.  3, de Con/ecr.  Hic ufus faeculo VIII.
receptus videtui\ quia tum in Sacra-
mentario S. Gregorii, tum in veteri Gr¬
dine Romano? tum in aliis illius aevi
aučloribus paffim relucet.

17. Statuit Concilium Carthaginenfe
IV ? ut Presbyteri ? qui per divtffas
Diaecejes Ecclefias regunt, non a qui-
buslibet Epifcopis, Jedajuis, necper
juniorem Clericum, fed  (juxta Gratia-
num omni anno) aut per Jeipfos, aut
per illum ? qui Sacrarium tenet ? ante
Pafchae folemnitatem Chrysma petant.
Refert. c.  4. D.  9 V

18. Saeculo IX. Hincmarus teftis eft?
Parochos ab Archidiaconis aliquando
chrysma recepifle. Reliqua veterum Ca-
nonum cautela fuit? ut vel pro balfamo?
vel pro luminaribus emendis nihil a

— ( 43 ) —

Presby teris 3  Chrysma petentibus, exi-
geretur. c. ioi, 102,  103. et  106. L

i-

19. Flis argumenti s novo jure decla-
ravit Innocentius III. fnnoniacam effe
confuetudinem guorundam Epifcoporum
in Provincia Cantuarienfi, quod exige-
retur peccunia pro Chrysmate, idque
per anticipatam folutionem: ne vide-
rentur pro Chrysmate accipere. c.  36.
de Simon.

20. Ait S. Cyrillus: Quemadmodum  pe P RRit) ,
panis Euchariftiae po(l S. Spiritus in-  confirm.’
vocationem non ampliuseft panis com-
munis, fed eft corpus Chrifli. Sic etS.  Myftag?’
hoc unguentum non amplius eft un¬
guentum nudum, neque, (fi quis ita
appellare veli it) commune, pofiquam

jam confecratum eft, fed eft Chrysma
Chrifli, quod adventu Spiritns fandli
per ipfius divinittitem energiam habet.
Ouo frons, et alii fenfus corporis —
jgmbolice inunguntur: eft corpus qui-
dem ifto vifibili unguento perungitur:
anima vero fanSio vivifico Špiritu fan-
clificatur.

21. Hinc patet, ufu Orientalis Eccle-
fiae non tantum frontem, fed et alios
fenfus, v. g. oculos? nares,. aures, et
pedes in Sacramento Confirmationis per-
ungi. Ait S. Cyrillus: ac inde quidern  Snpr.
fronti illinitur, ut eum a vobis ab-
flergat pudorem, quem primus honw

( 44 ) —

transgreflbr perpetuo circumfsrebat,
fimuUpue efficiat, ut poflitis vultu non
velato gloriam Domini intueri. Deinde
vero aures uiiguntur, ut ad audien-
dum divina inyfieria aures accipiatis
etc.

22. Conveniunt Graeci, et Latini,
quod fignent, feu ungant figno crucis.
Quippe juxta monitum S. Caroli memi-
niffe oportet, illo figno crucis , quo
Chrifius triumphavit, chrifiianumho-
minem, in cujus fronte dum confir-
matur, in numerum adfcribi fortifii*
inorum ejus militum.

23. Unčlionetn Chrysmatis tum apud
Graecos, tum apud Latinos praecedit 0-
ratio, quam Epifcopus recitat expanfis fu-
per confirmandos manibus,quibusidem re
ipfaindicatur, acfi diceretur, impofitisfu-

s.Auguft. per confirmandos manibus. AitS. Augu-
3 ' de  ftinus: Ouidenim eft aliud manusimpo-
c. 16.' fitio, quam oratio fuper hominem.

24. Divulfa a Sacramento Baptismi
Confirmationis adminiftratione Patri*
nos, et Matrinas aeque, ac ad Baptis-
mum placuit aflumere, inter quos iin-
pedimentum dirimens conftituitur. Non*
nullibi hic ufus exoluit: alibi recentiores
Synodi confulunt Parentibus, ut, quan-
tum fieri poteft, cognatos, aut affines,
aut Clericos in facris Ordinibus confti;
tntos in Patrinos feligant: Ne multi"
pticentur impedimenta Alatrimonii.

— (40 **"

2$. In Jatina Ecclefia Chrysma pet
modum crucis fronti confirmandi illini-
tur praefcripta formula: Signo tefigno
Crucis et cbnfirmo te’chrysmate falu-
tis* in nomine Patris, et Filii, et Spi-
ritus fancti.  Quo tempere haec formu¬
la innotuerit, apud Interprete« incer-
tum eft, quorum et plures praetendunt,
formam hodiernam graecorum effe: Si-
gnaculum doni Spiritus Jancti.

26. In religuis recidit ad officium Epi-
fcoporum providere, ut, poftguam Con-
firmatio aBaptismo disjunfta, in pro-
večHorem aetatem differri caepit, ne¬
mo, quantum fieri poteft, tam falubri
Sacramento deftitutus decedat. Guippe,

ut ait Farvacquius Armacanus Primas Farvacqit.
Hiberniae, qui Sacramentum Confir- r,  ^‘
mationis retardant, Jinequo plurimi c ’ 3 °’

■ fuorum fubditorum ab hac luce reče-
dunt, graviter valde coram Deo de-
linquunt.

27. Synodus Bufcodunenfis in Belgio synod.
monet: Dum hoc Sacramenttim mini-  B «fcod.
firatur, non modo, quiillud JuJcep- c '
turi funt, quippe eos,  velut Patrini
offerunt, fed, quotquot etiam prae-
fentes faneto illi miniflerio adfunt,
Janete, pieque orent, ac fumma animi
intentione Jpectent, quod in illa fo-
lemni minifterii celebritate peragitur;

tum vero mente reputent caeleftia illa
Spiritus fancti dona, quaeillius Sa-

— ( 46 ) —

cramenti virtute fidelibus impendun-
tur; imprimisque tacita meditatione
videant, quas in illis progrejjiones
habeant, et an vitam agant tanta cae-
lejiium donorum ubertate dignam ?

Cone. 2,g. Concilium Mediolanenle V. iub

^g‘ 1w  ’ S. Carolo tum claufulam, quae nominis
mutationem Ipečlatj Kis rationibus ex-
plicat: Ut, qui hacienus non ad nor¬
mam Chrijli Domini vitam injlituit,
jam abjefto nomine hujusmodi, depo-
jitoque veteri homine, et antiqua jo-
cordia, rurjusque novo, ac jančto
fujcepto nomine, virilem in Janete a-
gendo confiantiam perpetuo deinde
praeftet.

^29. Atque hac, vel alia occafione
ad ftabiliendam fančtae vitae conftan-
tiam, quid Paftoribus coniiiltius, quam
inter tanta pericula reliquarum fedu-
člionum, et tentationum plebes ad ve-
terem frequentiam eliciendi vivani ii«
T.Petr. 5. dem afluefcere ? Ait S. Petrus; Adver-
adEphef. j‘ ar j us ve fl er  diabolus, tanquam Leo
rugiens circuit,, quaerens, quem de-
voret, eni rejifiite in fide.  Quid clarius
fentenria S. Pauli: Propterea,  inquit,
accipite armaturam Dei, ut poffitisre-
ffiere in die malo, et in omnibus per-
fetii fiare — in omnibus fumentes fcii-
tum fidei, in quo pofitis omnia teb
s. Cypr. nequiffvmi ignea extinquere.  Juxta S.
e P- 3« Cyprianum: :  kanete apud nos debet

—- ( 47 ) —

fidei rob tir immobile et fiabilis, atque
inconcuffa virtus contra omnes incur-
fus, atque impetus oblatrantium flu-
ctuum, velut petrae objacentis forti-
tudine, et mole debet refifiere-  Exfen-
teutia S. Cyrilli Alexandrini: Oportet, s.  cyriif.
ut in fide confirmemus, qui jam in ^°’* d ad
Chriflum crediderant, quos fanguine  i mp .
fuo acquifivit, fineerosque adoratores
effecit.  Quid monito S. Auguftini falu- s.Aug.
brius? dccipite,  ait, filiiregulamfi-  de Symb.
dei, quod Jymbolum dicitur. Et; cum
acceperitis, in corde fcribite; et quo-
tidie dicite apzid vos: antequam dor-
miatis, antequam precedatis^ vcfiro
Jymbolo vos menite. Symb.olum nemo
Jcribit, ut legi pofllt, fed ad recen-
fendum, ne forte deleat oolivio, quod
tradidit diligentia. Sitvobis codex ve-
ftra memoria.

TITVLVS IV.

De Sacramento Eucharifiiae.

CAPVT i.

Dl Matifia, Forma  et Miniftro Eucharijliae.

l«Eliciendis aftibus vivae fidei atnplif-
fimum locum praebet auguftillimum
SS. Euchariftiae Sacramentum. Aic B. s. e-
Ephrem: Participa ivimaculatum cor- ^ h a r t e u ™* <,e
pztj, et fanguinem Domini in fide ple- Del  cii-
riof. non
fcrut.

Cone.

Conft.

fe£T. 19.

Trid. feff.

13. deSS,
Eucli.

Sacram.

c- 3.

En g. IV.
pro Arm.

— ( 48 ) —
niffima, certus, quod agnum ipfum
comedas. •

2. Gluippe juxta Oraculum Concilii
Lateraneniis IV. Chrifti corpus, etSan-
guis in Sacramento Altaris fub fpe-
ciebus panis, et vini veraciter conti-
nentur ■> tranfubftantiatis pane in cor¬
pus , et vino in fanguinem poteftate
divina, ut ad percipiendum mgfterium
unitatis accipiamus ipfi de fuo, quoA
ipfe accepit de noftro.  Refert. c.  183.
de SS. Trinit.

3. Juxta Decretum Concilii Conftan-
tienfis firmi(fime er go credendum eft>
et nullatenus dubitandum, integrum
Chrifti corpus, et fanguinem tam fub
fpecie panis, quam fub fpecie vini ve¬
raciter contineri.  Quid difertius ?

4. Religuadogmataauguftiffimi Iiujus
Sacramenti explicat, illuftrat, et vin-
dicat S. Synodus Tridentina. Inter alia
declarat S. Sy nodus: Si quis dixerit >
fub qualibet fpecie, et fub qualibit
ipfius parte non contineri facta fepa-
ratione totum Chriftum; anathema fit
Adječta liac claufula Concilium Catho-
licis religuit difputare, an Chriftus to-
tus eHet in qualibet particula Hoftia 6
integrae, nimirum ante. feparatioiietf
fačtam.

5. Decretum‘Eugenii IV. declarat’
materiam hujus Sacramenti pro coufe'
cratione corporis effe panem triticeui»>

— ( 49 > —

et  pro confecratione facri Sanguinis efle
vinilen de vite. Graeci pane fermenta-
to: Latini pane azymo, falva unirace
fidei, et diverfitate difciplinae, utun-
tur. Hinc cuigue ritus 1'uae Ecclefiae
religiofe colendus eft. Jure novo lati-
no Presbytero iniminet depolitio ab of-
ficio, et beneficio, li in pane fermen-
tato confecrare aufus fuerit. c.  14. de
Celebr. Mij]'.

6.  Graeci, Latinigue formam hujus Menard.
Sacramenti in verbis ipfis Domini re- s. Greg™'
ponunt. Hodiernaguidem latina formu- p. 19.

la calicis, guoad tenoretn verborum,
non eft in Scriptura lacra, nec in
biturgiis veteribus; eft tamen optiraa,
quia exprimit fenfum aliarum formu-
larum, quae exftant apud Evangeliftas,
et S. Paulum. In Decreto Gratiani u-
berius relucent veteres aučforitates,
quae virtutem, et majeftatem divino-
rum illorum verborum explicant. c.5 j.

et paflim. D.  2. de Con]'.

7. Minifter hujus Sacramenti eft Sa- Conc N >-
cesdos. Repreifit Synodus Nicaena I. caen,c - lS -
inde olim audaciam Diaconorum, quod
quibusdam in locis S. Euchariftiam
praefumerent adminiftrare Presbyteris.

ait, nec confuetudo tradidit,
ut, qui offerendi potefiatem non ha-
bent, Us, q U i offerunt, dent Corpus.
C/irifii.  RiferatS.HieronymusHilarium
lehismaticum, quod, cum Diaconus  cit? U

Vnn-Efpcn Eid, ir. D

— ( $O ) —

ab Ecciefiareceftit, folusque, utputat,
turba ftt mundi, neque Euchariftiam
conficere pojfit, Epifcopos, et Presby-
teros non habens.

8. Vetus tameiiDiaconorumofficium
fuit, Sacramentum Euchariftiae popu-
lo difpenfare. Statuit Concilium Cartha-
gineufe IV. Praefente Presbytero, Dia-
conus Euchariftiam Corporis Chrifti
populo, fi neceffitas cogat, juftus ero-
get.  Refert. c.  18. D.  93.

9. Dilpenfatio ergo Corporis Chrifti
- nonnifi extra ordihem Diaconis obtigit;

dilpenfatio vero Sanguinis Dominici
frequentius, et vulgarius Diaconis com-
petiit. Veftigium veteris difciplinae ho»
die fupereffe videtur, quod Diaconus in
Mifla folemni calicem una cum Pres-
bytero offerat; dicit enim Sacerdos in
oblatione calicis pluraliter: Offerimus,
cum inoblatione panis dicatur fingulari-
ter: quam tibi offero.

10. Poftquam circa faeculum XII.
aut XIII. communio Laicorum fub utra-
que fpecie defi.it, et vetus' ofticium Dj?«
conorum difpenfandi populo calicem
exolevit, hac occafione jure novo ad
Parochos, titulo curae animar.um, re-
cidit confecratio, difpenfatioque SS. Eu¬
chariftiae, quia ab iis populum oportet
Sacramenta percipere. Clem. 1, de Pri-

■ ‘vil. '

— ( $1 ) —

n. Senfim emerfit libertas a quovis
Sacerdote faltem extra tempus Pafchale,
SS. Euchariftiam obtinendi. Dum enim
in Ecclefiis Regularnim, aliisque Ora-
toriis paffim populus ad Sacra admitti
coepiffet, confequens vifum fuit, quod,
ubi facrificio intereffe liceret, ibi et
facra Communio perpipi poffet, quia
Communio eft quaedam pars ipfius fa-
crificii. Interim indifcreta libercas prae-
primis fuflragari vifa eft multiplici illius
Sacramenti profanationi. dum fceleftis
quibusque, etiam notoriis peccatoribus
via aperta eft, fineullo repulfae metu
ad S. Menfam obrependi ? Quid enim fa-
cilius eft, quam neglečto Parochiali
Presbytero, cui ejus vita nota effe po-
teft, aliumquemquamignotum Presby-
terum adire, ut ab eo Euehariftia perci-
piatur, fpretis tantis Synodorum De-
cretis, ut puhlici, ac notorii peccato-
res a Sacramento repellantur.

12. Ex inftituto Chrifti Domini eft
Euehariftia cibus, etpotus animae. Hic Com /
enim Ordo elucet fpiritualis vitae, ut,
quemadmodum per Baptismum ad re-
gnum caelorum generamur, per Con-
iinnationem roboramur , i ta per Eu¬
chariftiam nutriamur. Ait Chriftus Do- Joau. vi.
minusdiferte: Caro mea vere eft cibus, et
fanguis meus ver# eft potus etc.

13.  Hac confideratione multis faecu-
lis ufitatum fuit, qucd haec tria Sacra-

D 2

Trid. feff.

21. de
Comm.

cap. 4.

fn Aft.
Mediol.

“ ( $2 ) —

menta pet continuam feriem mox ad-
miniftrarentur, ita, ut et ipfis pueris,
in tenera, etinfantili aetate baptizatis Eu-
chariftiaporrigeretur. Supereilet hodie
vetus ulusin Ecclefia orientali. In Eccle-
fialatina veterisuius meminitHugo a S.
Vičtore, quifaeculoXl.fcripfit. Pueris,
inquit, recens natis idem Sacramentum
in fpecie fanguinis efi miniftrandum di-
gito Sacerdotis, quia tales naturali-
ter Jugere poffunt.

14. Labentibusfaeculisa Baptismofe-
cernere Contirmationem, Communio-
nemque placuit, ut progrelfu aetatis
uberior locus inftručtioiiis, et praepa-
rationis, ad percipiendum cum majori
fručhi utrumgue Sacramentum, luper-
eHet. Hinc S. Synodus Tridentina do-
cet, parvulos, ufu rationis carenteS)
nulla necejjitate obligari ad facramen-
talemEucharijliaeCommunionem: fiqui-
dem per Baptismi lavacrum regenera-
ti, et Chrifto incorporati, adeptam
jam filiorum Dei gratiam in illa aeta¬
te admittere non poffunt.

ij. Pertinet inde ad oflicium Pafto-
rum, utpueros, procedente aetate, de
tanto myfterio follicite inftruant, ex-
plorent, eurentque, ut ad primam com-
munionem , cum jufta reverentia, et
pietate fumendam, admitti merean-
tur. Inter alia ftatuit S. Carolus in Sy-
nodo diaecefana XI. Mediplanenli? ut

— ( v? ) —

Parochi fingulis menfibus femel certa
conftituta die, pueros, quiannos no¬
vem attingunt, ad Ecclefiam evocent:
figillatimque ad reStam confitendi ra-
tionem inftruant, regulis in facra-
mentali libro traditis: Illos anteni,
qui decennium attigerint, hebdomadae
Septuagefimae initio ac c er'fant, et fi-
gillatim inftruant, atque erudiant ad
cognitionem, cultumque SS.Sacramen-
tiEuchariftiae; doceantque, quamhu-
militer, etreligiofe, r ev er enter quead
eam fumendam accedant, ex regulis
item praefcriptis ejusdem libri facra-
mentalis.

16. Supereft et iti adultis juftae di-
fcretioni uberior locus, ut nemo indi-
gnus ad S. Menfam accedat. Olim Dia-
conus magnavoce, teribiliclamore  (ut
loquitur S. Chryfoftomus) tanquam ^ hry '
praeco manum tollens in altum, ftans  h° 0) „
excelfus, tt omnibus manifeftus, cla-  in cap. 9.
mabat: sancta sanctis ; quafidiceret; adHebr ’
fi quis non eft SanEtus, non accedat.

Nonfolum de peccatispurus, fed etiam
JanEtus: Sanctum enim non facit fo¬
lum liberatio a peccatis, fed etiam
praefentia S.Spiritus, et bonorumo-
perum copia. Non folum volo vos a
caeno eft e liber os, fed albo s effe, et
fpeciofos.

17.  Praecipit Rituale Romanum: dr-
cendifunt  a facra Communione publi-

Supr.
p. 601.

Cone.

Mediol,

P. i.

Tit. 9.

~ ( $4 ) —

ce indigni , quales funt excommunica-
ti, interdičli, manifefteque infames,
ut meretrices, concubinarii, faenera-
tores, rnagi, faerilegi, blafphemi, et
alii ejus generis,  five notorietate ju¬
riš, five notorietate fafti puhlici pee-
catores, nifi de eorum poenitentia, et
emendatione confiet, et puhlico Jean-
dalo fatisfecerint.

18. Quid falubrius Decreto S. Caroli ?
Neminem peccatir publicis irretitum
ad communionem excipiet  (Parochus)
niji prius fcandalo puhlico fatisfece-
rit; etiamfi abfolutionis a Poeniten-
tiariis, aut Confeffbrihus etiam Re-
gularibus , acceptae teftimonium pro-
duxerit.

19. Ex veteri rigore poenitentiae fa-
tis diu alibi fuperfuit ufus, quod dani-
natis ad ultimum fupplicium SS. Eu-
chariftia denegaretur, led poftguam Cle-
mens V. decrevit, his, fi peterent, de-
negandam non effe poenitentiam, prae-
valuit indulgentia, ut et SS. Euchariftia
donarentur. En Decretum S. Caroli in
Concilio Mediolanenfi V. Reus capitis
damnatus,  inguit, quo die pro Piati-
co SS. Corpus Domini fumpfit; Chrifto
Redemptori, quipro illius etiam ani-
ma fanguinem in ara Crucis profudib
apiis ofudicibus, Mcigiflratibusque •>
illo ipfo fanguine redemptis, tribua-
tur 9 ut ne eo die fupplicio afficiatur ■>

— ( )• —

multis locis piae, et laudatae confue-
tudinis efl.

20. En religuum Decretum Ritualis
Romani quoad peccatores occultos. Oc-
cultos vero,  inquit, peccatores, fi ov¬
enite petant, et non eos emendatos co-
gnoverit  (Parochus) repellat; non.au-
tem fi puhlice petant, et finejcandalo
eos praeterirenequeat.  Haec, et ve-
tus cautela fuit. c.  19. H. q.  1.

21. Repulfus indignis inter caeteros De P čom-
olirn frequens, et fere quotidiana com- mun.
munio viguit. Stetit enim ufus, Ponti- rafeh *'
ficem, confečbis myfteriis, fumfifleEu-
chariftiam^ et fingnlis praefentibus tuna

per fe, tuni per Diaconos tradidiffe,
quin ullus intereffeSacris permitteretur,
nifi qui oflerre, fi poffet, etde oblatiš
participare vellet. Ait S. Hieronymus: s. Hieroe,
fcio; Romae hanc effe confuetudinem,  p^ 5 ; ad
ut fideles femper Chrifli corpus acci-  mach.
piant.

22. Quum faeculo VI. vetus fervoi’
remittere videretur, ftatuit Concilium
Agathenfe, Catbolicos ab Ecclefia eji-
ciendos elFe, nifi in Natali Domini, Pa-
fchae, et Pentecofte communicaverint.
c.  19. D.  2. de Confecr.

23.  Hoc exemplo decernit Concilium
Turonenfe III. Etfi non frequentius,
faltem in anno ter laici homines, com-
municentf (nifi forte majoribus qui-
buslibet criminibus  per ordinem poeni-

Trid. feff.

13. de
Euchar.

c. 9<

Seff. 22.
de Sacrif.

Miff. c. 6:

Bened.

XIV. de
Synod.

Lib. 7.

c. ia.

~ ( $6 f—

tentiae canonicae impediantur') in Pa¬
fcha videlicet, Pentecofle, et Natali
Domini.  Gratianus id Decretum perpe-
ram Fabiano infcribit c.  16. D.  2. dl
Conf.

24. Novo jure annua communio ad
Pafcha reftričtum eft. Statuit Concilium
Lateranenfe [V. Omnis utriusque'Je-
xusfidelis, poftquam ad annos difcre-
tionis p ervener it, omnia fua folus
peccata faltem femel in anno fi d elit er
confiteatur proprio Sacerdoti et injun-
Piam fibipoenitentiam propriis viribus
fiudeat adimplere^ fufcipiens reveren¬
ter ad minus in Pafcha Eucharifiiai
Sacramentum.  Refert. c.  12. de Poe-
nit. et Remijf.

2$. Concilium Tridentinum anathe-
ma pronuntiat: Si quis negaverit, o-
mnes, et fingulos Chrifti fideles utrius-
que fexus, cum ad annos dijcretionis
pervenerint, teneri fingulis annisi
faltem in Pafchate ad communicandunh
juxta praeceptum S, Matris Ecclefiat'

26.  Alibi tamen S.Synodus declarab
fibi in votis eflfe, ut Chrifti fideles fre-
quentius ad facram Communionem ac-
cedant; imo, ut in fingulis Miffis fide¬
les adftantes non folum fpirituali afie-
člu, fed etiam facramentali Euchariftiae
perceptione communicent. Juxta crifin
Benedičli XIV. Tridentini Patres con-/
fulto tamen abjlinuerunt ab univerfah

— ( $7 ) —

regula de hac re tradenda; cum fatis
exploratum habuerint, eam linice pof-
fe a peculiari cujuslibet fiatu, devo-
tione, et charitate defumi.

27. Quid difcretius fententia S. Chry- s. Chry-
foftomi? (fuinam,  inquit, eruntnobis
niagis accepti; an, qui femel, an, qui  Epiit. ad
faepe, an, quirvtfo% Nec hi, necilli, Hebn
jed ii, qui cum munda confcientia, qui

cum mundo corde, qui cum vita, quae
nulli efi affinis reprehenfioni. Quifunt
hujusmodi, Jemper gccedant. Ouinon
funt hujusmodi, ne femel quidem.

28. Gluantum ad praeceptum annuae
Pafchalis communionis pertinet, eacui-
que fidelium in propria Parochia a pro-
prio Sacerdnte accipienda eft. S. Caro-

lus in Concilio Mediolanenfi P. II. fta- Conr /
tuit, ut Parochi — ad populum con-  n^Tu. i.
verfi denuntient, ut, fi quis eorum ,  Decr. u.
qui adfunt, Parochiae fuae incola non
efi, ad fuam quisque Parochialtm Ec-
clefiam abeat, ubi, quemadmodumfan-
Slionibus Canonum juffum efi, eo tem-
pore facram Eucharifliam fiimat.

29.  Pafchalis communio eo modera-
mine praecepta eft, nififorte de confi-
lio proprii Sacerdotis, ob aliquamra-
tionabilem caufam, ad tempus ab ejus
perceptione duzerit abflinendum.  Ma-
vultenimEcclefia, ut quisquam diutius
abftinendo digne accedat, quam utprae-
cipitanter fumendo judicium fibi man-

“«• ( $8 ) —

ducet. In reliquis, quamvis certumfit,
per proprium Sacerdotem intelligi pro-
prium cujusque Parochum, nihilominus
juxta modernam disciplinam quisque
Confeffarius, qui inPafchate habet po«
teftatem excipiendi confeffiones, etiam
habet poteftatem refpeftu fin poeniten-
tis tempus Pafchalem communionem
prorogandi, quia folus poteft difeerne-
re, quid cuique pocnitenti conveniat?

30. Ex Decreto Concilii Lateranenfis
IV. qui communionem Pafchalem vel
contemnit, vel negligit, vivens ab in-
greflu Ecclefiae arceatur, et moriens
ecclefiaftica careat fepultura.  Hanc poe-
nam alii ferendae , alii latae effe fenten-
tiae cetifent. c.  12. dePoenit, et Remiff.
Cap. 4. 31. SS. Altaris Sacramentum etin-

y J e at s - firmis neceffarium eft. Inquit Rituale
Rit. Rom. Romanum:■ Hortetur Parochus infir-
mum, ut S. Communionem fumatj
etiamfi graviter non aegrotet, ant
mortis periculum non immineatj ma~
xime fi fejli alicujus cetebritas id fua'
deat: neque ipfe illam adminijirare te-
cujabit. — pro viatico autem mini-
ftrabit, cum probabileeft, quod eam
amplius fumere non poterit. (Juodft
aeger fumpto S. P^atico dies aliquot
ftipervixerit, vel periculum mortis
vaferit, et cornmunicare voluerit, ejus
pro defiderio Parochus non deerit.

—- ( $9 ) “~

32. Oportet ergo duplicem infirmo-
rum communionem diftinguere; unam
per modum devotionis, et alteram per
modum Viatici. Inter utramque haec
notatur diverfitas, quodjuxta Rituale
Romanom Viaticum polfit dari brevi mo •
rituris, etiam non jejunis: caeteris au-
tem infirmis, qui ex devotione in ae-
gritudine communicant, danda fitEu-
chariftia ante oranem cibum, et potom,
nonaliter, ac caeteris fidelibus, qui-
bus oec etiam per modum medicinaean-
tea aliquid fumere licet. Eft et diffe-
rentia in formula adminiftrationis. Pro
Viatico enim dicit Sacerdos: Accipe
frater,  (vellbror) Viaticum corporir
D. N. C. qui te cufiodiat ab hofle ma¬
ligno, etperducat ad vitam fempiter-
nam.  Pro devotione locus eft formulae
ordinariae. Corpus D. N. C. cufio¬
diat etc.

33. S. Viaticum et faepius ab aegro
peti poteft, et aegro adminiftrari debet,
etli jejunis non fit. Juxta Rituale Pari-
fienfe: Quod fi per aliquod'tempus in
eodem periculo confiitutus remaneat,
vel-> pofiquam periculum mortis eva-
ferit, denuo in illud incidat, et fa-
crum Viaticum iterum petat, annuet
ipfi Parochus, dummodo faltem dies
decem ab alt er a Viatici fumptione in-
tercefferint.

Synod.

Bufcod.

Tit. 7.

c. IS.

— ( 6o ) —

34. Illud utrique communioni infir-
morum commune eft , quod etiam jux-
ta modernam difciplinam ea refervetur
Parocho, miffis Regularnim privilegiis,
quae ad proprias Ecclefias reftringuntur,
ut ad domos infirmorum extra calum
neceffitatis haud porrigantur. Jure no¬
vo lata eft cenfura excommunicationis
in Regulares, qui Clericis, aut Laicis
extra Juas Ecclefias  Sacramentum Eu-
chariftjae adminiftrare, non habita fuper
hoc Parocbialis Presbyteri licentia fpe-
ciali, praefumpferint. Clem.  1. de Pri¬
vil.

3$. Reliquum eft inde Parochi offici-
um, ut paratus, promptusque fit diu,
noftugue, guantum opus eft, infirmis
adminiftrare Sacramentum. Quid aequi-
us Decreto Synodi Bufcoducenfis ? Nun-
quamtamen,  inquit, Paftor-, tempofi
vocturno, autalias, quantumvis im-
portuno vocatus, cum id in firmi fin-
tus pofiulat, ab officiofaciendo fe ex-
cufet, gravifiime puniendus, cujus
culpainfirmus non munitusSacramen-
tis e vita excejj'erit.

36. Monet tamen Rituale, caven-
dum efle Parochis, ne ad indignos cum
aliorum fcandalo Sacramentum defera-
tur: quales funt publici ufurarii, con-
cubinarii, notorie criminofi, nomina-
tim excommunicati aut denuntiati, nifi
fe prius facra Confeffione purgaverinh

— ( 61 ) —

et puhlic a e offenfoni prout de jure,
fatisfecerint.

37.  NecdefereudumeftSacramentum

adaegros,quid illud fumere non poffunt,
autnon volunt. Vetat Manuale Camera-
cenfe,Sacramentum in dpmos deferri ad
adorandum,J’eu devotionis caufa often-
dendum.  Quippe Sacramentum nec ad
hoc inftitutum eft, neque hanc confue-
tudinem habet Ecclefia Dei. Si tamen
aliquando accidit inopinato, quod aeger,
vi morbi correptus, illud fumere nequeat,
ut illi tune rečte adminiftrari non pof-
fit, Parochus cum aliis,quiadfunt, oret:
et, fi aegrotus optet, aperta pixide,
liceat oftendere adorandum, Jed non
detur ad ofculandum.  Atque hoc cafu
Parochus non defit officio, aegrum in-
ftruendi, et monendi, ut illud fumat
fpiritualiter, per deftderium fcilicet,
votum et fidem vivam, quae per dile-
ftionem operatur, conlblando eum his
verbis S. Auguftini: Črede et mandu-  s. Aug.
Cafii.  Trači. 25.

38. Honorius III. mandat Sacerdoti,
ut S. Euchariftiam in decenti habitu,
fuperpojito mundo velamine ferat, et
referat manifefte, ac honorifice ante
peEtus, cum omni reverentia, et tirno-
re, femper lumine praecedente, cum
Jit candor lucis aeternae, ut ex hoc
apud omnes fides, et devotio augea-
tur.  Refert. c.  i o . de Celeb. Mijf.

Cone.

Mediol.

VI. fit. 9

Cap. g.
De cult.

SS Ve¬
nerah,

— ( 62 ) —

39. Inde recetitioribus conftitutioui-
bus frequenter cautum eft, ne SS. Sa-
cramentum unquam, nifi neceffitas in-
evitabilis appareat, clanculo, aut quafi
in occulto ad. aegros deferatur., etiamfi
infirmus f'requ@ntius communicare vel-
let, aut nollet aegritudinem fuam inde

1  propalari.

40. Reliquae ordinationes decernunt,
ut, ad conciliandum populi concurfum,
comitatumque Sacramenti augendum,
cum campanae pulfu fignum detur, Con-
fraternitatesque inftituantur. Ex Decreto
S. Caroli in Concilio Modiolanenfl 'IV.
Parochus hortetur, et curet, ut unus-
quisque Paterfamilias praefertim dalo
campanae figno, quo S. Euchariftiae ad
aegrum deferendae fignificatio fit •> fini
mora in Ecclefiam Parochictlem conve-
niat, vel alium de familia digniorem
mittat, ad illam cereif candelaeve In-
mine profequendam etc.

41. InlatinaEcclefia folemniffime au-
čtus eft cultus publicus SS. Sacramenti;
repertis Oftenforiis et Monftrantiis pet
Proceffiones, etExpofitiones fančtiffiiri
Venerabilis, quibus progreffu temperi 5
feftivitas corporis Chrifti. argumentu®’
et exemplum tribuit, profufis indulge®
tiis, quibus recentiores Pontifiees ta®
iaudabiles inftitutiones ftiparunt. Cl^
un. de Relig. et Fenerat. SS.

— ( 6 3  ) —

42. TridentinaSynodusdeclarat 5  pie,  Trid. feff.

et religiofe admodum in Del Ecclefiam  13. c ’ e
indufctum fuifie morem, ut fingulis an- ar ’

nis peculiari quodam ■> ac fefio die
praecelfum hoc, ac Vener ubile. Sacra-
mentum fingulari veneratione, ac fo-
lem^itate celebraretur, utque in pro-
ceffionibus rever enter, et honorifice il-

lud per vias, et loca puhlica circum-
ferretur.

43. Quum vero labentibus faeculis in-
difcretior ufus folemnium harum procef-
fionunjj et expofitionumaliquando obre-
pfiffet, Concilium Colonienfe Ann 1452.
vetare voluit, quod deinceps ipfum SS.
Sacramentum nullatenus vifibiliter in
quibuscunque Monflrantiis ponatur,
aut deferatur, nifi in fančtijjimo Fefio
Corporis Chrifti cum fuis OStavis fe-
mel in anno , in qualibet civitate, aut
oppido feu Parochia, vel ex fingulari
indulto Ordinarij aut alias pr o pace,
aut alia necefiitate imminente, exindi-
fpofitione, rempublicam praegravante.

44. Inde SS. Congregatio frequenter
decidit, non lic ere Regularibus, ut-
cunque exemptis, etiam in eorum Ec-
clefiis fanStifiimum Eucharifiiae Sacra¬
mentum puhlice adorandum exponere,
nifi ex puhlica caufa, quae probata fit
ah Ordinario.

4$. Cavendum, ne nimia expofitio-
uis freguentia minuat reverentianf. Que-

( 64 ) —

rebatur Gropperus Archiepifcopus Co-
lonienfis: Fenerabile Sacramentum in
proceftionibus nimis crebro circumfer-
tur, et populo plus nitnio, et plerutn-
que patom fpeStandum exhibetur-■

litinam Deus ea corrigat, iisque,
ea corrigant, infpiret, qui ex rationt
funSiionis ftuae corrigere jure obli-
gantur.

46. Refečtis corruptelis providendum
eft , ut V enerabile, fi jufta caufa expo-
nendi eft, decenti, čuku, etornatu pro

Conc.Me- ducatur. lu Concilio Mediolaneufi IV.
tiioi. p.  2. itatuit S. Carolus, ut, dum Penerabilt
c ' 3>  exponendum eft, Proceftio in exponendo
S’S. Sacramento per Ecclefiam agatuh
Lptaniis ftatisque Antiphonis, preci-
bus, et orationibus ctim cereis accen-
fis: itidemque in eo reponendo fef-
vetur.

47. In religuis omne punftum folida
devotio populi fert, qui inde ledulo in-
ftruendus eft, quomodo, et qua de cau¬
fa Venerabile exponatur: ut nimiruffl
Chriftus ibidetn, fub fpeciebus panis ve¬
re, et reali ter praefens, tauquam verus
Deus pro nobis homo faftus cultu latriae
adoretur, atque fpecialis memoria paf'
lionis ejus recolatur, majorigue quafi
fiducia, praefente Advocato noftro,
thronum gratiae accedamus.

#48. Quid falubrius, quam ex fente«'
tiis Patrum nonnulla tam piae, et jufta e
fiduciae

— ( 6; ) —

fiduciae argumenta fubnečiere? Ait S.
Chryfoftomus: Ne animo concidamus,
qui čarnem fuam, et fanguinem ipfum
nobis communicavit; quid pr o jalute
noftra recufabit facere?  Ex fententia
Salviani: Extendit Deus fliper fpes
nofiras munera fua, etquodmaximum,
et rariffimum eft , dona illius etiam
tua vota vicerunt.  Juxta S. Hierony-
mum: guotidie hoc convivium celebra-
tur, quotidie Pater filium recipit, fem-
per Chrifius credentibus immolatur.
En verba S. Petri Chryfologi! Chri¬
stiane,  inquit, qui fe tibi hic ad man-
ducandum dedit, quid fuum tibi de-
negare poterit in futurum.  Quid bre-
vius fententia S. Bernardi ? Quid melius
feipfo dare poterat, vel i'pfe.

s. Chryf.
hom. 2.

ad Pop.

j4nt.

Salvian.

L. 2. ad
Eccl. Cat.

S. Hier.
ep. ad.
Damas.

S. Petr.
Chryf.
fenu. 67.

S, Bern.

TITVLVS V.

De Celebratione Miffarum.

capvt  1.

Di Liturgiarum Origine, et Diverjitate.

1. Declarat S. Syriodus Tridentina: Tri(1 . fefl ;
Cum natura hominum ea fit, ut non  desa-
facile queat fine adminiculis exteriori-
bus ad rerum divinarum meditationem
fufiolli, propterea pia mater Ecclejia
ritus quosdam inliituit, caeremoniasz

Vtn-Efi>en Eccl. P. II,  E

— ( 66 ) ' —

que adhibuit-ex apoftolica dijcipli-

na, ettraditione, quo etMajeftas tun-
ti Jacrificii,  etSacramenti commendare-
tur, et mentes fidelium per haec vifi-
bilia religionis, et pietatis fgna ad
rerum altijfmarum, quae in hoc facri-
ficio,  Sacramentoque llrtent, contem-
plationem ezcitentur.

2. Hune proceirumj complexumque
SS. Rituum, et caeremoniarum Litur-
giam appellare placuit, quiaordo prae-
fcriptus eft, quo augufta iila Sacra con-
lecranda, difpenfandaque funt. Ait S,
s. Auguft. Auguftinus: Et ideo  (Chriftus)«o» pral-
ep- 54- cepit, quo ordine deinceps fumeretuf,
ut /Ipojtolis, per quos Ecclefias dijpO-
fiturus er at, J er var et hunc locum.

s, juftin. 3« Vete, em liturgiam S. Juftinus ita
/pol. 2. 'delineat: Die folis,  inquit, omnes,qui
in oppidis, vel in agris morantuf,
cotlveniunt in eundem locum.  <domuni
pri vatam) Omnibus coačtis Commeii-
taria /Ipoftolorum, aut fcripta Pr o-
phetarum, quantum per tempus licet>
leguntur. Lectore quiefcente, Praefi-
dens orationem, qua populum infiruiti
etad eorum, quae pulchra funt, imi'
tationem adhortatur, habet. Tum
conjiirgimus omnes, et praecationer
fundimus; Et ficut jam diximus, fni-
tispraecationibusnoftris,panis offer-
tur,, vinum, et aqua. ConfimiliterPral'
poftus ipfe, quantum poteft, vota,

— ( 67 ) —

gratiarum aStiones effundit; et popu-
lus faufte acclamat, dicens'. Amen. Et
difiributio, communicatioque fiteorum,
fuper quibus gratiae funt aŠtae, cui-
que praefenti: abfentibus autem per
Diaconos mittitur.

4. Labentibus faeculis pro locorum,

temporumque diverfitate, et Ecclefia-
rum libertate, et neceffitate variae Li-
turgiae nori modo in Orience, fed et in
Occidente > quas recenfere longum fo-
ret, innotuerunt. Hac occafione refcrip-
ferat ad S. Auguftinum in Angliam S.
Gregorina: Mihiplacet, utfive in Ro-
mana, five in Gallicana, five in qua-  ep.’32.*
libet Ecclefia aliquid invenifti, quod
plus Omnipotenti Deo placere poffit,
follicite eligas.-N on enim pro lo¬

čiš res, fed pro rebus loca nobis aman-

da funt.

5. Quid inde fupereft, quam, ut quis-
que privatna ritum fuae Ecclefiae, fui-

que aevi religiole colat? Inquit S. An- s.Auguft.
guftinus: In his rebus, in quibus nihil  ® u P j’ jg Ca "
certifiatuit divina Scriptura, nios po¬
puli Dei, vel infiituta Majorum pro
lege tenenda funt: de quibus, fi di-
fputare voluerimus, etexaliorum con-
Juetudine alios improbare, orietur in-
terminata luEtatio.

6. Veteres Milfam puhlicam dixere, Cap.2.
a d quam populus convenire folebat, ut p u e b f 1  '
proprio PalloreS^craperciperet. Quippe

— ( 68 ) —

dleta eftMitfa puhlica, folemnis, conven-
tualisque a confluxu populi circumftan-
tis, ollerencis, communicantisque. S.
Gregorius eo lenlu freguenter meminit
Miffarum publicarum, guas vetat inMo-
nafteriis, aut aliis Oratoriis privatis fieri.
c. 6. XVIII. q. 2. .

7. Gluippe ad unionem fervandam fa-
cere vifum eft, ut guisgue in fua Pa-
rochia a proprio Paftore lacris inftitue-
retur, imbuereturgue. Hac occafione ve-
teresCanones cenluram faepe ftrinxere 5
figuis diutius a Mifla Parochiali abef-
fet, aut alibi diebus feftis, et Domini-
cis incerelie Sacris maluillet. Refert De-
cretum Concilii Nannetenfis Gratianus
c.  4. IX. q. 2.

8. Sub finem Saeculi XV. fuborta eft

in Germania guaeftio inter Parochos,
et Reftores Ecclefiarum, Mendicantes-
que Ordines, qui jaftabant, populunl
recentioribus privilegiis religioforum
Ordinum difpenfari a praeceptofreguen-
tandi die dominico, aut feftivo Miffam
Parochialem. Sixtus IV. ea occafione de-
cidit, ut Fratres Mendicantes non prae;
dicent, populos Parochianos non teneri
audire Mifiam in eorum Parochiis die¬
bus dominicis, et feftivis, cumjure
teri, novogue cantumfit , illis diebus
Parochianos tcneri audire Mi/Jam
eorum Parochiali Ecclefia.-Non

vbfiantibus confiitutionibus, et ordi‘

— ( 69 ) —

nationibus Apoftolicis, ac privilegiir
eisdem fratribus in genere , vel in fpe-
cie concejfir.  Refert Decretum Extrav.
Com. c.  2. de Treug. et Pac.

9. Praevalente remiffione difciplinae TrH. feff.
Concilium Tridentinum praecepit Epif- ^•£ e r cr -
Icopis, ut moneant populum trequenter e t evit.
ad fuas parochias, faltem diebus domi- 'A£ clebr ‘
nicis, et majoribus feftis accedere. Cum ■ ’
ergo olim faeverius centra abfentes a
MiffaParochiali procedereturjiodie tan-

tum praefcribuatur menita ad illam fre-
quentandam.

10. Superefl: in Decreto Gratiani Ca-
pitulare Theodulphi Aurelianenfis eo
tenore: Et hoc attendendum efi, ut
Mijfiae peculiares ■> qude per dies Jolem-
nes a Sacerdotibus  inferioribus fiunt,
'non ita in puhlico fiant, ut propter eas
populus a publicis Miffarum folemni-
bus, quae hora tertia  (juxta computum
ecclefiafticum ) canonice fiunt ■> abfira-
hatur.  Refert Gratianus fub epigraphe
S. Auguftini. c.  52. E. 1. de Conf. et
ibi Corr. Rom.

n. Hoc exemplo recentioresSynodi Synod.
paflim decreverunt, ut durante officio Pa- c/is"’
rochiali nullibi Sacra celebrarentur. En ' ' .
Concilii Turonenfis de Ann. 15 8 G De-
cretum! Ae, inquit, praetextu divino-
rum officiorum, quaein aliis Ecclefiir,
quam paraecialibus celebrari folent,
revocari ant difiraki  (Parochiani) pof-

— ( 70 ) —

fnt, major em Mijfam, et vefperas in
Ecclefiis Cathedralibus, Collegiatis,
et Monafleriis, pofi paraeciale offici-
um peraEium, tantum deber e inchoari
decernimus. Quod, ut commodiusfiat,
Epifcopi, feu eorum officiales, ipfis
Rectoribus, feu Paraecis certas horas,
quibus majorem Mijfam, et vefperas
in fuis Ecclefiis celebrare teneantur,
ita praefcribant, ut paraecialibus di-
vinis peraclis, ipfi Paraeciani ad Ca-
thedralem, Collegiatas, aliasque Mo-
nafieriorum Ecclefias, ad divina in his
audienda, pra fua devotione fe trans-
ferre valeant.

12. Reliquae Synodi inde horam offi-
cii Parochialis ita definierunt: a fefto
Pafchae usque ad fefium S. Remigih
feu Calendas OStobris, Mifld Paro¬
chialis celebretur hora ofiiava, vil
cir citer; a Calendis vero O Et obris us-
queadPafcha, horanona.  Hoc Deere-

syno<i. tum eft Synodi Mechlinieniis Diaecefa-
Tit ch ii nae de  ^ nn ’ 16 ° 9 * J uxta  C 0110 ’ 1 ” Tur0 '
c/g. ’ nenfis Decretum. Nec pritis, nec taf-
dius celebrent hi, quibus incumbit,
etiam nobilium, vel aliarum Perfona-
rum favore, aut precibus, minis,
feu comminationibus in contrariun
non praevalituris.

13. Jure novo et campanas Paraecia-
les, guibus fignum datur ad conventuifl
Miflae Parochialis, a campanulis parti*

— ( 7* ) —

cularium Oratoriorum, feu Regularium
Ecclefiarum diftinguere placuit. Eccle-
fiae enim Parochialis eft plures, et ma-
jores campanas habere. Regularibus
praefcripfit Joannes XXII., ut unam
tantum, et minorem campanulam ad
Sacra facienda adhibeant. Extrav. Com.

c. un. de Offic. Cuftod,

14. Miffa Parochialis fpecialiteroffer-
tur pro populo illiusParochiae: infuper
in Milfa Parochiali non tantum Evange-
liutnlegi, ant cantari debet, fed etiam
explanari, et a Parocho populus inftrui:
five ipfa concio Miifae Parochiali jungi
debet. PraecipitConciliumTridentinum, Trid. feff.
ut Epifcopi curent, ut Parochi inter 2 *- c<
jtfiflarum folemnia, ac divinorum ce-
lebrationum facra eloquia, et fdlutis
monita, vernacula lingua fingulis die~
bus feftis, vel folemuibus explanent.

i$. Air in Concilio Mediolanenli IV. c° n( >
S. Carolus: Curent Epifcopi, quodve-  ]v e p.i.
teris Ecclefiae infiituti eft, fermonem,  Tit.de
facramque Concionem ubique inter
Mijfarum folemnia,  lefto Evangelio,
potifllmum haberi, five ab illo eodem
Sacerdote, qui Mijfam celebrat, five
ab alio kabeatur.

Scribit Walafridus Strabo: fa-  Cap.'?,
veteri ordi- S*.

interfuntSacer-
jj rens,atquecom~
tnunicans; ficut ipfa compofitio pre-

tendum eft, illam Mj
ne efle legitimam, cui
dos, refpondens.. offt

Wal.’
Strab. de
Reb. Eccl.
e. 22.

— ( 72 ) —

cum evidenti ratione demonftrat.  Sci-
licet, fi defunt communicantes, Miffa
non eft legitima quoad illum finem, quo
fpiritualis populi fidelis nutritio exhibe-
tur. Guippe juxta antiguos Patres foli
communicantes, miffis Catechumenis,
et poenitentibus, aliisgue, qui fe ad
communionem non paraverant, facris
Myfteriis interefle confueverant: hoc >
enim ipfa confečtio Sacramentorum in-
nuit, in qua Sacerdos non pro fola fua
oblatione, et communione, fed et alio-
rum rogat, et maxime in orationepoft
communionem pro folis communicanti-
bus orare videtur. Nec proprie commu-
nio dici poteft, nifi plures de eodeffl
obf.Ecci! f acr ’fi c ’° participent. Haec Micrologus
c. 51. ' obfervat.

Trid. feff. 17. Hoc argumente et Concilio Tri'
sačrMiff. dentino in votis ftetit, ut in fingulft
e.6.' * Miffisfideles adftdntes, non fcdumjpi-

rituali affečtu, fed facrammtali etiavi
Eucharifiiae perceptione communicct'
rent, quod ad eos SS. hujus Sacrifictt
fruStus uberior proveniret,

Morin. de 1 3. Si fides Moriiio eft: Confuetudo
Lib” 1 « moderna corpus Chrifti propter fideli-
e. if um commmunionem refervandi rečeni
eft, a Monachis primum inducta, de'
inde ab aliis plerisque ufurpata, quee
nondum tamen Romani ritus Rubricm
expungere potuit.

— ( 73 ) —

19. Rituale Romanum Pauli V. haec Rit-Kom.

• • ' • c p S?cr

praelcnbit: Commumo autem populi  E UC han
intra Mijfam ftatim pofl communionem
Sacerdotis celebrantis fieri debet —
cum orationes, quae in Milja poji com¬
munionem dicuntur, non folum adSa-
cerdotem, fed etiam ad alios commu-
nicantes JpeSlent.

20. In guantum vero Sacrificium in-
ftitutum fuit, ut Deo per illud fupre-
mu? cultus exhibeatur, precesgue pro
populo fundantur, et Miffas privatas,
in guibus folus Sacerdos facramentali-
ter communicat, probat, commendat-
gue S. Synodus, Jlquidem illae quoque Tri(S -
Mijfae vere communes,  et publicaecen- Supr *
feri debent; partim, quod in eis po-
pulus fpiritualiter communicet; par¬
tim vero, quod a puhlico Ecclejiae
miniflro non pro fe tantum, fed pro
Omnibus’ fidelibus, qui ad corpus Chri-

fli pertinent, celebrentur.

21. Saeculo IX. invaluerunt Miffae
privatae, guae dicebantur folitariae,
eoguod Sacerdos folus etiam nemine
miniftrante, aut praefente eas privatim,
et folitarie perageret. Miffae hae pri-
tnuni in Monafteriis fuerunt freguenta-
tae, .et fenfim etiam a Presbyteris fae-
cularibus celebrabantur: fuerunt vero a
pluribus Synodis reprobatae, proutpa-

tet ex Decreto Concilii Parifienfis VI. con.
Irrepft,  inguit, in plerisque locis,

c. 48«

— ( 74 ) —

partimincuria, partim avaritia repre-
henfibilis abufus,et congrua emendatio-
nedignus, eoquod nonnulli Presbytero-
rum fine Minifiris Mifiamm folemnia
frequentent. Quodnec verbaDominiSal-
v at oris, quibus Myfteria corporis, et
fanguinis fini celebranda tradiditinec
Apofioli Pauli documenta declarant,
nec etiam in ipfis aPtis Apoflolorum,
fi enucleatim legantur, ita fieri debeti
ullo modo invenitur. Unde convenim-
dus, imo interrogandus nobis vidi-
tur hujusmodi corporis, et fanguinis
Domini folitarius Confecrator, qui-
bus dicit: dominus vobiscum , et a
quo illi refpondetur: et cum špiritu
tuo * vel pro quibus Domino fuppli-
cando inter caetera: Memento Domi¬
ne, et omnium circumfiantium, cum
nullus circumftet, dicit: quae confui-
tudo, quia Apoftolicae, et JEcclefiafii-
cae auctoritati refragatur, et tanto
Myfterio quandam inhonorationem ir-
rogarevidetur, omnibus nobisincom-
munivifum efi, ut deinceps hujusce-
modi ufus inhibeatur; provideatqut
unusquisque Epifcoporum, ne in ju&
Parochia quisquam Presbyterarum
Mi/fiam folus celebrare praefumat.  Ec*
ce rationes, quibus vigilantia Pafto«'
lis veteri mori inhaereudum cenfuit?
ut mox in ortu glifcentes corruptelas
reprimeret.

— ( 7$ ) —

22. Refert Gratianus Decretalem Pfeu-
do-Soteris, ut nullus Presbgterorum
Miffarum folemnia celebrare praeju-
mat, nifi duobus praefentibus, fibique
refpondentibus, ipfe tertius habeatur-.
quta, dum pluraliter ab eo dicitur:
dominus vobiscum; et illud in fecre-
tis: orate pro me: apertijjime conve-
nit, ut ipjius refpondeatur falutatio-
ni.  Ergo jam eo tempore , quo fpuriae
Decretales innotuerant, invaluit, ut
Miffa paucis refpondentibus celebrari
pofiet. c. 61. D. i.de Conf.

23.  Viguit praeteritis faeculis fatis
diu ufus, quod Miniftros Altaris opor-

teret elfe Clericos. Statuit S. Carolus in f • Car0 '«
Synodo Diaecefana IV., ut in Mijfae Uecr * 38 ‘
etiarn facro non Laicus, Jed Cleri-
cus, qui kitari miniftrat, Jemper ad-
hibeatur.  Et mox: In omni igitur Pa-
rochiali Ecclejia illum talem Parochus
habeat.

24. Spretis tantis Canonibus fupereft
nune ufus, quodMiflas,miniftrante quo-
dam fordido, aut rudi puerulo, quotidie
fieri videamus. An tam indignus Mini-
fter alienus a tanta gravitate divini My-
ftsrii videri non poffet? Sane confue-
tudo, vel corruptela, nifi citius eradi-
cetur, in privilegium, et jus aflumi-
tur, ut p ro  i e g e  venerari ineipiat, c.  3»

-- ( 7 6 ) —

Cap. 4- 2$. Quum veteri more omnis popu-

De obiat. j us  p acr j s  Myft er jj s  adftabat, com-
munionem perciperet, quisque et fuatn
par tem Sacrificii offerrebat, ut ad ipfius
incruenti Sacrificii o blationem fefe con-
s. Cypr. currere finguli oftenderent. Hinc S. Cy-
rf b °e t e ' prianus cuiquam mulieri dedit vitio,
Eleemof. quod fe ab illa collatioiie, et.oblatione
difpenfare vellet. Locuples,  inquit,
dives efi; et Dominicum te celebrare
credis, quae in Dominicum fine Sacri-
ficio veniš, quae partem de Sacrificio,
quod pauper obtulit,  per eommunio-
nem fumis.

Cone. 26. Concilium Matilconenfe II. fub
finem faeculi V L, doleus veterem ob-
Jationum ufum lanquefcere, decernit,
ut in omnibus dominicis diebus Alta-
ris oblatio ab omnibus viris, et foe-
minis offeratur tam panis, quam vi¬
ni, ut per has oblationes et peccato-
rum fuorum faficibus  (id eft, onere?
et congerie) careant, et eum AbeU
vel caeteris jufie offerentibus prome-
reantur effe confortes.

Cone. 27. Saeculo (X. Concilium Naune-
Nan. c.j>. t e nfe praecepit Sacerdoti, ut de obla-
tionibus, quae offeruntur apopulo^
et confecrationifuperfunt, partesin-
cifas habeatin vafe mundo, quas pofi
Mijfam illis difiribuat, qui non cotn-
municarunt.  Hae partes Eulogiae di-
ftae funt, quibus in nonnullis Ecclefiis

( 77 ) —

fucceffit panis benedičlus. Nobilibus ,
Patronis, aliisgue Benefaftoribus erro-
gandus , guia honorificis juribus accen-
fetur.

28. In Ecclefia orientali Eulogiarum Cabafil.
vulgaris eft ufus. Teftatur Cabafilas; i 1 ” u fg Xpof '
Sacrificio peraEto Sacerdos oblatum  c . fin.’
panem, ex quo facrum panem abfci-
dit, in multa divifum tradit fidelibus:
ut qui fanEtus jit, eoqiiod templo fu-
erit dedičatus, etoblatus. lili autem
cum reverentia fufcipiunt, et dextram
deofculantur.

2^. Supereft in Concilio Nannetenfi. Supr.
vetus formula benedicendi Eulogias eo
tenore: Domine S. Pater, aeterne, 0-
mnipotens Deus, benedicere digneris
kune panem tua janEta, et fpirituali
benediEtione, ut fit omnibus falus men-
tis, et corporis, atque contra omnes
morbos, et univerfas inimicorum in-
fidias tutamentum etc.

30. Rarefcente fidelium communione
populares oblationes panis et vini exo-
leverunt. Ait Honorius Auguftodunen- Honor.
lis : Quia populo non communicante in
non er at necejfe, tam magnum panem
fi^ri, ftatutum efi, eum inmodumde-  c - 5«.
narios formari; et ut populus pro ob-
latione farinae denarios offerret. Qui
tamen denarii in ufum pauperum, qui
membrafunt Chrijli, cederent, vel in

— ( 78 ) —

aliquid, quod ad ho e Sacrificium per-
tinet.

31. In crifi Chriftiani Lupi haec pu-
ritas, quod non effet dpofiolicae legir,
et quod prior um oblationum emolu-

■ mentis aut non pojfent, aut nollent
privari Sacerdotes , non diu perman-
ft: ut antea panis, vinum, etfarina,
ita et hi denarii illis pedetentim ap-
propriari coeperunt.  Et haec ubigue
fere eft hodierna difciplina, quod obla¬
ta inter Millarum folemnia cedant Sa-
cerdoti, nifi ali o titulo alteri competere
oftendantur.

32. Religuum rerum fuccefliim re-
fert citarus aučtor: Hinc ob avitampo-
puli de Cleri avaritia , et nimiis pro*
ventibus calumniam, defecit paullatiffl
etiarn denariorum oblatio , contrafta
fere ad folam Mijfam in exequiis de-
funEtorum etc.

33.Synodus Colonienfis Ann. i$49«
reftitutura pias oblationes Altaris, tuni
dolet, quod hominibuspiis caufam, et
originem offerendi ad altare ignoran-
tibus et impiis cupiditate Sacerdotuui
iiftim illum introduEtum calumniofi
ajjerentibus,  vetus fidelium pietas ex-
aruiHet; tum Saeerdotibuj praecipiO
ut pro luggeftu populo juftas rationesil-
larum piarum oblationum (ntpote ut
gratitudinem vel exigui munutculi obla-
tione pro rebus acceptis Deo conteften-

- — ( 79 ) —

tur, quoque etiam preces Ecclefiae in
eos conquadrent) exponant, quiaDeus
non tam ad dona, quam piam volunta-
tem relpicit, etfi locupletes, etdivites
conveniat elle liberaliores, quo grati-
tudinis de f e amplioris fignum prae-
beant, et tefientur, fe a Deo, ad Dei
honorem, etcultum habere, quidquid
habent.

34. En S. Caroli in Concilio Mediola- Cone.
nenfilV. raciones! Oblationum,  inquit, p Tedio! -
inftitutum, quo gravius his tempori-
bus a fidei, doctrinaeque Catholicae
hofiibus exagitatur, et lanquefcente
pietatis fludio, quo magis a fidelibus
negligitur, hoc diligentius fervari,
atque ad executionis ujum,  per viam
inftruftionis, et admonitionis, ubi in-
termiffum eft, revocari convenit, cum
praejertim et ad cultum divinum per-
tineatf et populiš falutare^-  per mo-
dum eleemoiynae, /t, ad expianda-
que peccata utile; omni modo curent
Epijcopi, ut in folemnitatibus Domi¬
ni, diebusque Dominicis, ac fefiisitem,
quos coli aut praecepti, aut conjue-
tudinis eft, omnis Chrifiianus aliquid 9
prout jua quisque pietate, devotione-
que maluerit, Deo offerre procurret,
tdquein Ecclefia vel Cathedrali, cum

dldijjae Sucrificium, quod Jolemni-
ter celebratur, vel in Parochiali cum
Earocho convenerit.

Cap. g.

DeStip.

Miff.

Chrodeg.
in Reg.
Canon.

c. 32.

Eng.II.

c. 17.

Strab. de
Reb.

Eccl.

c. 22.

— ( go ) —

3$. Remiffo fervore communium ob-,
lationum increvit ufus ftipendiorum, et
honorariorum, quae a privacis tum an-
te, tum poft miffam Presbytero cele-
branti ea lege praebentur, ut particula-
tim pro ipfis Miffam applicet. Merai-
uit harum eleemofynarum jam fuo ae-
vo Chrodegangus, ut eas fibi refervare
poffent Canonici.

36. Inter ea faecula Laicis obrepfit,
quod quisque ob modicarn ftipem fibi
Miffas arrogaret. Hac occafione Euge-
niiis II. ■> et Leo IV. in Syuodis Roma'
nis decreverunt: Presbyteri millius
blandiantur, aut fuadeantur fermo-
nibus, ut non omnium ad Je concuf-
rentium in quibuslibet facris locis ob-
lationes ad Miffarum fblcmnitates re-
cipiant: quia- )  cum Mediatores Deh
hominumquR exiftunt, in exercendis
vbtis-, relaxandisque, peccatis largifi'
mam debent orationem peragere.

37.  Hinc Walafridus Strabo popula-
rem errorem ita reprimit: Sed et in hoc,
inquit, error non modicus videtufi
quod quidam fenon aliter poffe plenatn
commemorationem eorum facere, pf°
quibus offerunt, nifi fingulas oblatiO'
nes pro fingulis offer ant: vel pro vt'
vir, et defundtis non jimul aeflimant
immolandum, cumverefciamus, un^ 11
pro omnibus mortuum, unum pani$
^3 et fanguinem, quem Ecclefia W‘

— (8i) —

verfalis offert. Quod, Ji cul placet 9
pr o Jingulis Jingulatim offerre, pr o
joliur devotionis amplitudine ■> et ora-
tionum augendarum deleEtatione id
faciat; non autem pr o Jlulta opina-
tione, qua putat, unum Dei Sacra-
mentum non ejje generale medicamen-
tum.

38. Reječto tam rudi errore noftra
aetace nihil frequentius eft, quam fti-
pendia praeberi fub ftridta obligatione>
ut pro lingulis Milla liat. Sic S. Con-
gregacio Ann. 1625. aučioritate Urbani
VILI, declaravit: UbipropluribusMij’*
fis, etiam ejusdem qualitatis celebran-
dis, ftipendia, quantumcunque incon-
grna, et exigua, /ive ab una-> five ci
pluribus Perjbnis collata fuerint, ant
conferuntur infuturum Sacerdotibus 9
Ecclejiis, Capitulis, Collegiis> Hojpi-
talibus, Societatibus, Monafieriis,
Conventibus 9  Congregationibns, do-
mibus, ac locispiis quibuscunque tam
faecularibus, quam Regularibus ,  6 1 .
Congregatio fub obteflatione divini ju-
dicii mandat, ac praecipit, ut abfo*
lute tot Mijjae celebrentur, quot ad
rdtionem attributae eleemofynae prae-
ftriptae fuerint, ita, ut alioquin ii,
quos pertineti juae obligationi non
fatisfaciant; quin imo graviter pec-
cent, et ad refiitutionem teneantur.

^an-Ef^cn Ecct. p. II, E

— ( 82 ) —

39- Hinc Alexander VIL Ann. i66f.
profcripfit illam propofitionem: Non
eft contra juftitiam pro pluribus fa-
crificiis ftipendium accipere, et Sacrt-
ficium unum offerre; neque etiam
contra fidelitatem, etiamft promittam,
promijftone etiam juramento firmcita,
danti ftipendium, quodpro nullo alio
offeram.  Ablit, ut haec Decreta guid-
guam valoris infiniti facri licii vel minuant,
vel definiant, ut uberiorem fruftuffl
offerenti eleemolynam, religuis fideli-
Tria. feff. bus exclufis 5  conciliarent. Quippejux-
sačrif. ta Decretum Conciiii Tridentini quae-
Miff. c. 6.  vis Milla eatenus puhlica, et commu-
nis eft, quod a puhlico Ecclefiae mini-
firo non pro fe tantum,  apt pro eo,
gui obtulit ftipendium, Jed pro omni¬
bus fidelibus, qui ad corpus C/irifti
pertinent, celebretur.

40. Quo ergo haec Decreta Ipečhuit?
Non alio fane, guamut confulant, re-
preffa avaritia facerdotum, devotionis
amplitudini, et integritati. Poftguaifl
enim invaluit, ftipendium offerri Sa-
cerdoti ea lege, ut pro offerente fin-
gillatim Miffa dicatur, juftitiae leges
non ferunt, ut uno facrificio, contra
fidem tacite, vel expreffe datam, pln-
ribus ftipendiis fatisfieri polfit.

41. In religuis monendus eft popn-
lus, ne ftipendium Miftae ve]ut guod-
dam pretium Sacrificii fpečlet, autul-

— ( 83 ) —

tra fpečlet, guam piam oblationem ad
confeguendum fruftum precum, guas
Sacerdos fignanter pro offerentibus re-
citat. Monendus et eft, ne quisquam in
numero, et multitudine, magnitudine-
que ftipendiorum nimium confidat, per-
fuafus, guod fimplici oblatione virtutem
facrificii fit confecuturus. Abfit. Deus
non tam ad oblationem, ad commen-
dationem, guam ad affeftum refpicit.
Haec enim illa juxtaConcilium Triden- Ca P- 2 -
tinutn eft conditio: fi vero corde, et
redia fide cum metu, et reverentia,
contriti, ac poenitentes ad Deum ac-
cedamus.

42. Hinc pauperes non minus, ac di-
vites illius Sacrificii participes effe pof-
funt, modo ferventi charitate, et viva
fide Sacrificio adfint, memores, guod
Sacerdos omnium circumftantium me-
moriam fpecialiter faciat, quorum Deo
fides cognita eft, et nota devotio.  Hu-
jus rei caula fupereft Ecclefia praece-
ptum , ut populus diebus dominicis, et
feftis Miffarum folemniis devote affiftat.

.43- IJirečloriumColoniDnfe in eoufu £ a e p- c ^ u ' t
ftipendiornm monet Sacerdotes peculia- '

rius: ut, fi quando nihil, aut minus  Direft.
aliquid liberali animo honorarii loco r '

eis donatum fuerit, non in hoc con-  offic.
triftentur, minimequealiquodindigna-  n «53.
tionis dent indicium; quinpotius, ut
ofiendant femagno, liberalique animo

F a

Cone.

Tolet.

e. 6.

— ( 84 ) -

gr at is dar e, quod gratis acceperunt;
ab omili cogitatione, et dejiderio mu-
neris, ac honorarii je femper conti-
neant; et fi quando aliquid accipert
cogantur, illud quamvis exiguumlae-
tiore, libentioreque animo accipiant,
quam paupercula illa vidua aera mi¬
nuta duo, quae jota habebat, in ga-
30phylacium mittebat.

44. [ta enim dubium non eft, et haec
honorarja, veluti fidelium oblationesia
luftentationem Miniftrorum fačlas, noa
fecus, ac alias oblationes bonis eccle-
fiafticis effe accenfendas, etjuxtaeo-
rum conditionem dilpenfandas, ut noa
poffint non aberrare illi, qui ftipendia
haec Miffarum aliis bonis patrimoniali-
bus, ant induftrialibus, vel et profanis
proventibus aequiparare contendunt:
cum enim compertum fit, haec hono¬
rarja fuccelfiire in locum oblationuffl
popularnim, confequens eft, quod fur-
rogatum lapiat naturam illius, cui luf'
rogatur.

4$. Quid falubrius Concilii Toletani
de Ann. 1324. Decreto: Cum, iuquit,
dictum Sacramentum,  lacrificiumque
fuper omnia pretiofum /it, liberaliter,
Jicut caetera Sacramenta, celebrati'
dum: diflriclius prohibemus, ne ali-
quis Presbyter pro Miffis celebrandis
pecuniam exigat, vel rem aliam tempo-
ralem; Jed gr ate accipiat, Ji aliquid

— ( 8$ ) —

per facientem Mifias celebrari oblatim
fibi charitative fuerit, absque paEto ,
et conventione qiiacunque etc.

46. Enimvero turpis guaeftus, ava-
ritiaeque guodvis genus graviffime in
reverentiam tanti Sacrificii peccat. Prae-
cipit Synodus Tridentina Epifcopis, ut

e medio tollant imprimis cujusvis mer-  de'ob- cr '
cedum conditiones, pačia, etquidquid  ferv. et.
pro novis Adifiis celebrandis datur , cdebn
nec non importunas ■> atque illiberales  Miff.
ekemofynarum exactiones potius ,
quam pofiulationes, aliaque hujus-
modi, quae a fimoniae,  nientalis fal-
tem, labe, vel certe a turpi quaefiu
non longe abjunt.

47. Ait Zofimus Papa: facit hoc ni-
mia remiffio Confacerdotum nofirorum
(Epifcoporum) qrii pampam nniltitudi-
nis quaerunt, et putant, ex hac tur-
ba fibi aliquid dignitatis acquiri. Hinc
pafiim nnmerofiapopulafitas, etiamin
locis, ubi folitudo efi, talium repe-
ritur, dum Parochias extendi cupiunt,
ant quibus aliudpraefiare non pofiunt,
divinos Ordines largiuntur. Quod di-
ftri&tl femper efifie oportet judicii. Ra-
fum enim efi omne, quod magnum efi.
Refert. c.  2. D.  <9.

48; Viderint mea pace de tanta indi-
‘^■etione hi, quorum eft rationes diftri-
cti judicii aliquando reddere. Regulis et
novi juriš fanclius efi (in ordinatione

— ( 86 )

Cap. 7.

De fun-
dat. et
Anni-
verf.

Synod.

Coyac.

maxime Sacerdotum) paucos bonos,
quam multos malos habere Miniftros.
Hac brevi cautela fequior numerus, vel
abufus quaeftuariorum Myftarum refcin-
di poflet. c.  14. de JEtat. et Qual. et
et Or d. Praefic.

49. Corruptis faeculisnumerum quae-
ftuariorum Myftarum praeprimis auxiffe
videbantur Anuiverfaria, et reliquae
fundationes MilFarum. Veteri morepro
celebratione Anniverfariorum proven-
tus in Collegiatis, et Regularibus Ec-
clefiis ad uberiores refečtiones fratrum
( quas charitates, et pitantias vocabant)
reliquasque eleemofynas recidebat. Sy-
nodus Coyacenfis Ann. 1070. hinc fta-
tuit: Clerici, et Laici, quia ad con¬
vivia defunEtorum venerint, Ji panem
defunČti comedant, ut aliquid boni
pr o ejus anima faciant; ad quaeta-
men convivia pauperes, et debiles pr o
anima defuntti vocentur.

50. Jure novo haec convivia inter
Canonicos, qui a communi convičlu re-
ceflerant, in denarios degeneranintj
qui, ad exemplum diftributionum quoti-
dianarum , tantum inter praefentes di-
ftribuendi funt. c. un. de Cler. non re-
fid. in  6.

$1. Hoc exemplo et Celebranti, Mi-
niftrisque affiftentibus honoraria affigna-
ri coeperant, idque pro ratione folem-
nitatis }  qjja celebranda funt Anniverfa-

— ( §7 ) ~”

ria; infuper numus aliguis fabricae Ec-
clefiae, pro impenfis in facrificium , et
ornamenta faciendis, conftitutus eft.

$2. Religuae Fundationes Miffarum,
guae velguotidie, vel faepius per heb-
domadem, per menfem, per annum,
celebrandae funt, ftipendia, et hono-
raria multiplicarunt. Meminit Alexan-
der HI. guotidianae Miffae, guam Ca-
pitulum Ecclefiae Infulenfis fundavit.
Hac occafione refcripfit Pontifex, Sa-
cerdotem, cui illud beneficium colla-
tum eft, freguentius (falva honeftatt
fua, et devotione debita)  teneri Mif¬
farum folemnia celebrare. c.  n. de
Praeb.

53. In ConcilioCompoftellanodeAn.
1056. prima Miffae guotidianae recurrit
mentio: Ut omnes Sacerdotes, Epi-
fcopi, atque Presbpteri Miffdm quoti-
die celebrent.  Ait Mabillonius. Et qui-
dem id maxime probandum, fi modo
Sacerdotum omnium moreš tanti My-
fterii dignitati, et fanftitati refponde-
rent, abeffet fordidus guaeftus, et lex
confuetudinis, giiae in trivialem ufum
degenerat.

Mabill.

Praef. ad

P. 2. faec.

VI.Be-
ned.

n. 9S-

54. Refert Innocentius IlL, Caele- inuocent.
ftinumlll. talem praebendam in duas legiji; 2 ’
inde^ divififfe, guia uni Presbytero effet  p. 487-
nimis onerofum, divina fingulis die-
bus celebrare.  Quid ergo? Cenfet Fa- Pag”- atl
gnanus, ftatutum , vel paftum, guo praVb’/'

n. 8.

Buli.

Rom.

Tom. IV.

y. 90.

et 91.

— ( 88 ) —

Sacerdos obligatur ad unam Miffam quo-
tidie celebrandam, ex ipjo jure  hanc
interpretationem admittere, ut illam,
guanto frequentius, falva honeftate, et
devotionepoterit, celebret. Atquehuic
moderationi in reliquis locus eft, fi Sa-
cerdos per Je  obligatur quotidie Miffam
dicere. Enimvero, fi in fundatione>
ant inftitutione expreffum non fit, ut
ille Presbyter per Je  Miffam guotidie
dicat, ceffat illa ratio honeftatis, etde-
votionis, quam Pontifex pro principi”
moderationis adduxit, quia praefcripta
Miffa poteft quotidie per alium cele-
brari.

$5. Sub Urbano VIII. decidit S. Con-
gregatio, fatis effe, quod Reftor bene-
ficii, qui poteft Miffam per alium cele-
brare, tribuatSacerdoticelebranti elee-
mofynam congruam , fen honorariu®
fecundum morem civitatis, vel Provin;
eiae, nifi in fundatione ipfius beneficii
aliter cautum fuerit. Si autem Sacer-
dotialiunde, quam titulo beneficii, ob¬
lata fuerit major eleemofyna pro cele-
bratione,Miffae, quam per alium facit
celebrari, tenetur eandem integramce-
lebranti reddere, quianullus titulusle-
gitimusipfifupereft, utpartem ftipem
dii oblati poffet fibi retinere.

$6. In reliquis et eum, qui titul®
beneficii Capellaniam pro dicendis Mi*'
fis poffidet, meminiffe oportet, ut

— < 89 ) —

dignum miniftrum Ecclefiae exhibeat,
•quia omne beneficium daturpropteroffi-
cium c. 15. de Refcr. in 6.  Abfit, ut
pinguiores reditus fuffragentur ad alen-
dam otiofam, aut deliciofam vitam. In
Concilio Tridentino multi, et pii o-
ptaffent, fimilia beneficia extingui, aut
aliis uniri, vel aliter reformari.

57. Synodus Tridentina monet Epi- ^ s rI p e ^'
fcopos, utcurent, fidelium vivorum dePurgat.
Suffragia, Miffarum fcilicet facrificia ,
orationes, eleemofynas, aliaque pieta-
tis opera, quae a fidelibus pro aliis fi-
delibus defunftis fieri confueverunt, fe-
cuudum Ecclefiae inftituta, pie, et de-
vote fieri, et, quae pro illis ex tefta-
torum fundationibus, vel alia ratione
debentur, non perfunftorie, fed a Sa-
cerdotibus, et Ecclefiae mini (Iris —
accurate , et diligenter perfolvi.

$8« Alibi S. Synodus Tridentina fa- TricLfeff.
cultatem reliquit Epilcopis, ut in Sy- a: ” c ' 4 ’
nodo diaecefana, itemque dbbatibus,
et Generalibus Ordinum, ut in Juis
Capitulis Generalibus, re diligenter
perfpecla , pojjiht pro fua confcientia
inpraediciis Ecclefiiš, quas hacpro-
vi/ione  minuendarum Miffarum, reli-
quarumque obligationum indigere co-
gnoverint, ftatuere circa haec; quid-
quid magis ad Dei honorem, et cul~
tmn, atque Ecclejiarutn utilitatem vi-
derint expedire,  Speftat Decretutn tum

— ( 90 ) —

veteres, tum recentiores futidationes.
Et quidem in illo ufu rariorum Synodo-
rum Epifcopi propria auftoritate redu-
cere folent in noftris regnis has, illas-
que fundationes, praeterita Urbani VIII.
Conftitutione, quae vetat, hasreduftio-
nes vel extra Synodum Diaecefanam
fieri, vel porrigi ad fundationes poft
Concilium fačlas, inconfulta S. Sede.
Quippe haec Bulla extra Italiam recepta
band cenfetur.

$ 9. Inter recentiores abufus Concilium
Tridentinum et illam irreverentiani
tanti Sacrificii profcripfit, quam indifcre-
tior ufus difpenfationum, et Privilegio-
rum, celebrandi in altari portatili, feu
viatico quovis locorum genuit. Honorius
I([. hujus Privilegii meminit. c.  30. de
Privil.

60. In veteribus Canonibus faepe cau-
tum fuit, ne facra Myfteria alibi, quam
in publico caetu fidelium fierent. En De-
cretum Concilii Laodiceni! Quod,  in-
quit , non oportet in domibus fiefi
oblationes ab Epifcopis, aut Presbij-
teris.

61. Quid difertius Novella Juftiniani
Im p.? Omnibus inter dicimus magnet
hujus civitatis (Conftantinopolis') ha-
bitatoribus, magis autem etiam nojlrat
ditionis totius, in domibus fuis habeW
quasdam-> quafi orationum domos, et
in his facra Myfteria celebrare etc-

— ( 91 ) —

62. In Occidente faeculis barbaris in- .
valuit, quod Dynaftae ruri fuaOratoria
erigerent, condufturi fibi Sacerdotem,
qui illis procul a Parochiali Ecclefia do-
mi facra faceret. Concilium Ticinenfe
itaqueritur: gnidam Laici, et maxime  c J“ n ’
Potentes, ac Nobiles, quos ftudiofus
ad praedicationem venire oportebat,
juxta domos fues Bafilicas habent? in
quibus divinum audientes officium ad
major es Ecclefias rarius venire confue-
verunt etc.

63. Refert Agobardus, Lugduhenfis
Archiepifcopus, glifcentem corruptelam et j" r ?
eo tenore: Increbuit confuetudo impia,  sacerd.
ut pene nullus inveniatur anhelans, c ' ia ’
et quantulumcunque proficiens, ad ho-
nores, et gloriam temporalem, qui
non domefticum habeat facerdotem,
non, cul obediat, jed a quo inceffan-
terexigat licitam fimul, atque illicitam
obedientiam, non /olum in divinis of-
ficiis, verum etiam in humanis.-

Et quia tales, de quibus hac dicimus,
bonos Sacerdotes in domibus fuis
habere non pofjent (nam quis effet bo¬
nus Clericus , qui cwn talibus homi-
nibus dehoneftari nomen, et vitam
fuamferet^) non curant omnino,qua-
les ftnt UH Clerici, quanta ignorantia
caeci, quantis criminibus involuti ;
tantum, ut habeant  vel ex fervis pro-
priis, velalienis Presbyteros proprios»

— ( 92 ) —

quoruni oecafione deferant Ecclefias,
Seniores , et officia puhlica  Sacrorum.

64. Vetus cautela fupereft et hodie in
ftylo ordinario pro conceflione Orato-
riorum, ut, fi quis extra Parochicis,
in quibus legitimus efi, ordinariusqw
conventus, Oratorium in agro habert
voluerit, reliquis fefiivitatibus, ut ibi
Mifas audiat-permittimus: Pa-

fcha vero Natali Domini, Pentecofie,
et Ji qui maximi dies in fefiivitatibus
habentur,nonnifi in civitatibu.r(feu  Ca-
thedralibus, reliquisque publicis Eccle-
fiis) aut in Parochiis audiant.  Refert
c. D.  1. de Conf.

Trid. feff. 6f. In reliquis monet Synodus Tri-
de’Rv’7’ ^ ent i na Epifcopos, ne patiantur priva-
etobiT' domibus, atque omnino exW

Ecclefiam, et ad divinum tantum cul-
tum dedicata Oratoria, ab eisdemOT-
dinariis defignanda, et vifitanda  (fub-
lato indifcretiore Altarium portatiliurn
privilegio, et ulil) fanEtum hocSacri-
ficium a faecularibus, aut Regtilaribus
quibuscunque peragi.  Abfitvero.utinde
ConciliumEpjfcopisadenieritfacultateni
conce dendi Oratoria privata, fi juftacau-
fa appareat, ut nulli abufua locus lit.
eap. 9.  Exemplo veterum Canonum Sy-

De R.eiiq. nodus Tfidentina Epifcopis, ad jufta®
Re U ver Pr ° reverentiam divino Sacrificio, miffis if'
s. sacrif. reverentiae occafionibus, conciliandaifl
Xp r d  feff commendat> ut finguli in fuis diaett‘
23. c. 16.

— ( 93 ) —

fibus interdicant, ne cui vago, et ignoto
Sacerdoti Miffas celebrare liceat.  Et ali¬
bi : Nullus Clericus peregrinu? fine
commendatitiis fui Ordinarii literis,
ob ullo Epifcopo ad divina celebran-
da , etSacramenta adminiftranda ad-
mittatur.  Praevalentibusenim vagis or-
dinationibus majus periculum imminet,
ne inter illos ignotos,' et peregrinos Cle-
ricos quidam ad iacra Altaria obrepant»
qui multis titulis divina Mylteria pro»
fanare audeant.

67. His literis oportet non tantum
fufceptorum Ordinutn, led et morum
legitimam fidem fieri. Synodus Burdi- Synod»
galenfis Ann. 1583- vetat quemquam ® u ? d -
alienae diaecefis ad celebrandum i» qua- K ' S ’
cunque Ecclefia admitti, nifi acceptas

ab Ordinario fuo litteras ffibi concejfe
facultatis, et anteaftaevitae, morum-
que ac religionis tefles exhibeat; quae
antiqziiores non appareant, quam quae
intra annum Jcriptae funt.

68. Relinquitur difcretioni Parochi,
utet hos, literis Ordinarii inftručbos j a
Sacris in fua Ecclefia arcere poffit, quia
e i haud praeceptum eft, tu eos admit-
tere debeat. Quinimo recentiores Syno-
di Parocho praecipiunt, ut a facris re-
pellat Sacerdotes, quos novit aut pridie
temulentos, aut in notorium crimen
laplos, aut impudicitiae, quanivis fe-
ctetae reos, aut mala farna notatos,

— ( 94 ) —

ant guaeftum ex celebratione Miffae fe-
conc. ftances. Sic S. Carolus in Concilio Me-
Tit.% 0 . 1 ’ 1 ’ diolanenfi L ftatuit: Sacerdotes , qui
puhlice , et notorie criminofi fuerint,
a celebratione arceantur, nifi emendata
vita Jceleris maculam eluerint.

Trid. feff. 69. Praecipit S. Synodus Tridentina
32. becr. jpfi Sacerdoti celebranti, ut non alitef
et rfjferv. Mi(fam celebrare incipiat, nifi prius,
qui interfint, decenter compofito cor-
poris habitu, declaraverint, fe mentt
etiam, ac devoto cordis affeStu, non
Jblum corpore adefie.

Ibi de sa- 70. Refeftis his, aliisque vidiš coni-
crif. c. mendat S. Synodus Paftoribus, ut ad
uberiorem fruftum SS. Sacrilicii perci-
piendum , frequenter inter Miffarun
celebrationem, velperfe, vel peraloise*
iis, quaeinA!ifi'a aguntur, aliquid expo-
uant; atque inter caetera hujus SS. Sd‘
crificii myfterium aliquod declarentt dw
bus praefertim dominicis-> et feflis.

Conc<  71. Conciiium Moguntinum de Ann-
Mog. 49. monet, ut fcilicet difcant et ipfi
c - 58,  fideles fuam, totiusque Chrifiiani orbii
falutem tam falutaris, et gratae
fiiae interventione, et Chrifti meriti 5
Deo Patri commendare.

cone. 72. Synodus Remenfis Ann.

Kem. de ftoftatur Laicos, qui inter eos dočtioreS)
fcuciar. re jq Ue  Chriftiane peritiores extiterintj
praeclarius agent,/Zoco precum  privata*
rum ex fcripto }  vel libro recitandariiM

— l 9S ) ~

a praefatione, quae myfteria pertra-
Slantur, animo defixo mentisque fer-
vore compleftantur, atque contem-
plentur.

73.  Inde ad mentis collečlionem fa-
cere vifum eft, ut fub fummo Sacro
aliguando prohiberentur Miflae pri vatae:
Ne fimultanea illa plurimorum cele-
brantium turba doceri domus Dei ,
aut myfieriorum venerationi, aut gra-
vitati aliquid decedat.  Eft haec refor-
mationis formula fub Carolo V. Ann.

iffo.

74. Inter haec tempora perfpexit et Tria.
Synodus Trideiitina» recentiorem illam £^ t r ' e d t e
mollitiem, etlafciviam, fonurn, et ftre- obferv.
pitum mufices eife alieniffimum a de-

core domus Dei, reverentia, et gravi-
tate cultus divini. 71b Ecckjiis vero,
inquit, muficas eas, ubifive organa,
five cantu lafcivum, aut impurum ali*
quid mijcetur: item faeculares omnes
aStiones, vana, atque profana collo-
quia, deambulationes, firepitus, cla-
mores arceant  Epifcopi, ut domis Dei
vere domus Orationis ejje videatur,
ac dici poffit.

7$’. Concilium Cameracenfe de Ann.

156$« hanc dat inftruftionem: In Mif-  7.V3. '
fs, quae in choro canuntur -— quae-
dam ad doktrinam pertinent, et eru-
ditionem fideliwn,ut Epiftola,Evange-
Uum, Symbolum: quaedam ad landes,

S. Greg.

Naz.

Orat. I.

— ( 96 ) —

quaedam vero ad preces-quae ad

eruditionem leguntur, aut canuntur,
ita legantur, et canantur ■> ut prae-
fentes difiincte exaudire fingula verbu
pofiint. (hiare in fiymbolo canendo
placet, nec organa, nec muficam adhi-
beri-> nififiit fimplex, ac tališ, ut fingu¬
la verba fine repetitivne pofiint Intel-
ligi, Qud‘e vero ad laudes pertinenti
ut funt hymni, Gloria in Excelfis, San-
Etus, in his mufica locum habeat,fed
nec lafciva, nec choreis potius, quM
choro congrua, fed gravis, ac movetis
pios affenus. fuae vero in Mifis ad
preces referentur; fic fiant, ut affečtus
potius deprecalitis, quam exultantd
laetitia demonftretur.  Abfit, ut reliquas
corruptelas ufus, vel diutina obfervan-
tia, vel Praelatorum negligeutia a Cen¬
tura Canouum excufare queat.

^76. Quid aliquando in tantaremif-
fionedifciplinae tandem imminet, quani
terribile degeuerum Sacerdotum Judi*
cium ? Ais S. Gregorius Naz.: In unl
verfum autem illud apud nos confiab
quod, quemadmodum in fublimi) d
pendulo fiune gradientibus in hanc- vd
illam partem defleStere tninime tiituM
eft, nec etiam parva inclinatio parvtiffl
periculum affert, venim eorum
in aequilibrio pofita efi; a d eunde^ 1
quoque modum utramvis in parter
quispiam five ob improbitatem vitaet
five

— ( 97 ) —

five ob imperitiam propenderit, haud
leve periculum tum ipfi , t*um lis, qui-
bus praeefi, imminet, ne in peccatum
prolabantur.  Ex fententia S. Chryfo- s. chryf.
ftomi: Nequelicet imperitiam,  autquod- ^ rd Sa :..
vis aliud praejudicium excufare, neque '
ad ignorantiam confugere, neque aut
neceflitatis, aut violentiae fpeciem ob-
tendere, quandoquidem, qui delega-
tus efi , ut alienam emendet ignoran¬
tiam  aut aliena peccata expiet, tum
vero diabolicum infiare bellum denun-
tiat, is profečto ignorantiam prae-
tendere minime poterit, neque vocem
hanc ufurpare: tubam non audivi:
bellum non providi etc. Quo nomine
fupplicium nulla excufatione depellere
poterit, quamvis vel unius duntaxat
animae ja&ura accideret,  JuxtaS.Hie- s. Hier.
ronymum: Non igitur efi facile ftare  yj’ e ‘J ( ' ld d ‘
loco Pauli, tenere gradtm Petri jam '
cum Chriflo regnantium.  Ecce! iuquit
Ifidorus Pelufiota, Opus efi haec res,
non ludus, atque animi obleclatio:  Pel. lib.g.
cur-nonluxus? munusreferendis  a§‘p^' ad .

rationibus obnoxium, non imperium  Diac.
ab omni cenfura liberum, atque im-
mune; paterna procuratio, non tyran-
nica,  aut ludicra licentia; dijpenfato-
ria praefectura  ad propriam, alienam-
que falutem conciliandam, non ejus-
modi poteftas, quaefub reddendarum
rationum neceflitatem minime cadat-

^an-Efinn y. E cs [. P. II.  G

( 98 )

Trid. feff.

14. 4 e
Poenjt.
Sacr.
cap. 4.

TITVLVS. VI.

De Sacramento Poenitentiat.

CAPVT i.

De Divtvfo Nomini, ti Gcnere Poinitmtiac.

1. Poenitentia apud veteres diverfis
nominibus effertur. Dicitur ab effeftu
reconciliatio 5  ab accufatione poenicen-
tis Confeflio, ab externa caerenaonia.
manus impofitioj ab abldlujione Sacer-
dotis communio, et pax, a juftificatio-
nis gratia fecunda poft naufragium ta-
bula, ab operius fatisfačiionislaboriolu’
Baptismus. Trid. feff.  14. de Poenit-
cap.  2.

2. Vulgare nomen Poenitentiaea con*
tritione lupereft* qua peccator erratu®
fuum deteftatur. Continue dolendum
de peccato, quod declarat ipfa diStio-
nis virtus. Poenitere efi entm poenant
tenere, ut femper in fe puniat ulcifeffl’
do, quod commifit peccando.  Refert
fub epigraphe S. Auguftini. c.  4. D.  3-
de Poenit.

3. Declarat S. Sjnodus Tridentin a:
Contritio, quae primum locum intd
dicios Poenitentiae afrhts habet, ani^ 1
dolar, ac deteftatio eft depeccato cof> 1 '
miffo, cum propofito non peccandi
caetero. Fuit autem quovix, tempof 1

— <99 ) —

ad impetrandam veniam peccatorum
hic motus contritionis necejjdrius etc.

4. Guantum ad Conefifionem ex in-  ibi. eap.g.

Jlitutione Sacramenti-univerfaEc-

clefia Jemper intellexit- inflitutam etiam
ejje a Domino integram peccatorum
confejjionem, et omnibus poji baptis-
mum lapjis jure divino necejjdriam exi-
fiere etc.

5. GuippeSacramentalis haecConfef- ibi.
fio haiid fimplex, aut nuda eft relatio
peccatorum^ fed humilis accufatio fui
ipfius, ut anima ad curationem difpo-
natur, et difpofita per reconciliationem
fanecur. Ex guibus S. Synodus colligit»
npn tantum peccatorum feriem elfe ex-
ponendam, Jed et circumjlantias, quae
fpeciem peccati mutant •> aut iniigniter
aggravant; quod fine illis peccatafua
neque a poenitentibus integre exponan-
tur, nec judicibus innotejcant, et fieri
nequeat-> ut de gravitate criminum reSte
cenjere poffint, et poenam, quam opor-
tet, pr o illis poenitentibus imponere.

6. Quid opus eft fatisfačtione? Sane,  Tnd.
inguit S. Synodus, et divinae jujtitiae cap '
ratio exigere videtur, ut aliter ab eo

in gratiam recipiantur, qui ante Ba-
ptismumper ignorantiam deliquerini;
aliter vero, quifemel a peccati, et dae-
ntonis fervitute liberati, et accepto
Spiritus S. dono, Jcienter templwn Dei

—- ( 100 ) —-

•oiolare, et Spiritum S. contrifiare non
formidaverint etc.

Cap. 2.’ 7* I« reliquo ulu difciplinae olim poe-

De publ, nitentia puhlica viguit. Et quidemhuic
Poeni^' non modo peccata puhlica, led et oc-
culta Cleri, populique, fi ex canonicis
luiHent^fiibdebantur. Stetit tamen ve-
tus diflerentia, quod occultis criminibus
fecreto tum poenitentia imponeretur,
tum et ablblutio tribueretur; publicis
autem peccatoribus puhlica Poeniten-
tia, publicaque abfolutio ah Epifcopo
impendebatur. Inquit Canon Concilii
Carthaginenfis III. : Ut »Poenitentibus
fecundum differentiam peccatorum Epi-
fcopi arbitrio Poenitentiae tempora dl;
cernantur, et ut Presbyter inconfulto
Epifcopo non reconciliet poenitentem:
nifi, abfentia Epifcopi neceffitate co-
gente. Cujuscunque autem^poenitentis
publicum-> et vulgati/Jimum crimen ep->
quod univerfam Ecdefiamcommoveritf
ante abfidem  (hoc eft, in gremio na-
vis EccleRae ) manus ei,  ad agendam
poenitentiam, imponatur.  HocDecre-
tum in duas partes divifum, refertGra-
tianus tum c. 14. XXP r L q. 6.  tum
S-  7- .

8. Eluxitetalia diflerentia, quod pf°
peccatis occultis Poenitentiae exačtio
effet fpontanea,at puhlici peccatores pe f
cenfuras ad fubeundam Poenitentiam
puhlicam cogebantur. Meminit hujus

— ( 101 ) —
differentiae S. Auguftinus. c.  ig, et  19,
II. q.i.

9. Inde a faeculo VII. invaluit quod
Poenitentia puhlica nonnifi publicis cri-
minibus refervaretur, quia occultis pec-
catis Poenicentiam privatam decernere
placuit. Hac occafione puhlici peccato-
res non modo per cenfuras ecclefiafti-
cas, fed et poenas civiles adigi ad con-
dignam Poenitentiam agendam caepe-
runt. Concilium Cabillonenfe II. Ann. Cone.
813. ftatuit, ut a Ludovicalmperato-  ^35,
re impetretur adjutorium, qualiter,

ji quis puhlice peccat, puhlica mulSle-
turpoenitentia, et fecundum ordinem
Canonum pro merita fuo excommuni-
cetur.

10. Recentius Scholaftici inter Poe-
nitentiam folemnem, et puhlicam di-
ftinxerant. Sic ad folemnem Poeniten,-
tiam referent, quod ab Epifcopo decer-
nendaj tollendague fit; quod nonnifi
femeltribuatur, quod praefcripfit folem-
nitatibus imponenda 5  peragendaque fit.
Hune enim reftringunt. c. 64. et pajjim
D-  so.

w  11. Jure novo peecatis publicis Poe¬
nitentia fimpliciter puhlica decernitur.
Refertur vetus Decretum : Manifefta
peccata non funt occulta correEtione
purganda.  Quid enim rationi, juftitiae-
que divinae congruentius? quam utPoe¬
nitentia fit peecatis, utpote puhlica pn-

Cene.
Mediol.
III. de
iis, quae
ad faer.

Poenit.
pert.

Cone.

Mediol. I.
Tit. quae
pert. ad
£acr.

Poen.

— ( 102 ) —'
blicisj proportionata ? c.  i. de Poenit.
et Remiff.

Trid. feir. 12. Juxta Decretum Synodi Triden«
34* c. 8. tinae quando igitur ab qliquo puhlice,
et in multorum conjpeotu crimen coni-
mijjumfuerit, unde alios Jcandalo of-
fenfos , commotosque fuiffe, non fit
dubitandum; huic condignam pr o mo¬
do culpae Poenitentiam puhlice a Sa-
čerdote injungi oportet; ut , quos
ezemplo fuo ad malos moreš provo-
cavit, fuae emendationis teflimonio ai
reSiam revocet vitam. Epifcopus tamen
puhlicah hoc poenitentiae genus inaliud
feeretum poterit commutare•> quando
ita magis judicaverit ezpedire.

13. En S. Caroli in Concilio Medic*
lanenfi I.Decretum: Hdem Confeffafiit
inquit , quemadmodum a S. Synodo 7^"
■dentina juflum eft, puhlice peccantibM
puhlicam Poenitentiam  (v. g. peregrj'
nationem cum baculo, et pera benedi-
fta) imponant, neque illud Poenitentiam
genus,nifi dena ab Epifcopo facultatb
jecreta alia Poenitentia commutare
deant.

14. Caeterum Epifcopi puhlicam Po e '
nitentiam in ufum revocare allaboreflt'
Inquit S. Carolus in Concilio Mediol'
nenfi III. Studeat Epifcopus ad facf°;
rum Canonum, et Concilii Tridenti^
praeferiptum pro publicorum deli^ 0 '
rum gravitatis ratione, et publica nh

— ( ros ) —

et Jolemnem Poenitentiam in ufum re-
vocare,  ut publicum fcandalum repare-
tur, poenitensgue eos, quos malo fuo
exemplo ad malos moreš provocavit,
emendationis fnae teftitnonio ad reftam
vitam reducat.

1$. Ab.antiquis tanti momenti exi- Cap. 3-
ftimatum eft, condignam, et fceleribus et libr?
coaequatam Poenitentiam agere, ut Poenit.
non modo Epifcopi- quorum erat Poe¬
nitentiam diftare, fed etiam ipfi crimi-
num rei doftiffimos quosque, etinCa-
nonum leftione optime verfatos diligen-
ter confulerent. Plerumgue fententia in
Synodis reddita eft. Hujus enim argu¬
menti funt finguli fere Canones Elibe-
rijani, Anoyrani, Nicaeni, Arelatenfes.
Saepe et Pontificem adire libuit, ut is
Poenitentiam Canonibus inftitutam in-
tegre, et juxta Canonum plači ta, men-
temque definiret. Supereft exemplum
illius confulationis in Decreto c.  17.

XII. q. 2.

  16. Quumfaeculo VHI.impofitioPoe-
nitentiae, praefertim pro peccatis occul-
tis ad Presbyteros devolvi caepiffet,
placuit exDecretisConciliorum, et fen-
tentiis Patrura illos Canones, regulas-
gue, qui, quaeve ordinem Poenitentiae
fpečlant, feligere, ut in unum volumen
collefta mox cuique Presbytero in
promptu eflent ad juftam Poenitentiam

— ( 104 ) —

Conc . decernendam. Statuit Ann. 829. Con-
Parifjib. cilium Parifienfe VI. ut unusquisque
i.c.sa. Epifcoporum in fua Parochia inftituat
Presbyteros, qualite , r‘ et confitentium
peccata audire, eisque congruum mo-
dum Poenitentiae,fecundum canonicam
auSloritatem noverint imponere. Quo-
niam ha&enus eorum incuria, et igno¬
ranti® multorum flagitia manferunt
impunita,

17; In veteri ordine Poenitentiae ca-
nonicae diverforum graduum, quos et
ftationes dixei?e, oecurrit mentio. Ho-
rumplerumgne quatuor recenfentur.Or-
dines enim erant poenitentium, guibus
fucceffive afcendere oportebat ad per-
fečlam reconciliationem, communio'
nemque promerendam. Sic decernit S«
s. Bafii. Bafilius: Debet quatuor annis deflere >
c." s('. ftans extra fores Oratorii etc.

18. Primum ergo ordinem Fletuffl
ibi. dixere; Poenitens enim, eječhis exEc-
clefia, ante fores Ecclefiae precabatuf
fideles, ut pro ipfo intercederent. In* ,
quit S. Bafilius: Et fideles ingredientes ,
inEcclefiam rogans-, ut pro eo prečen-
tur, fuam iniquitatem pronuntians-
En fummam hujus ftationis! unde nihil
ad eos pertinebat Mifla Catechumeno-
rum: nullae fuper eos preces fundeban-
tur: imo nec ad praedicationem admit'
tebantur. In latina Ecclefia haec ftatio
ut minimum feptemfaeculisignota erat;

— .( io$ ) —-

licet nonnulli ante fores Ecclefiae ftare
confueviffent, fidelium interceflfionem
merituri, id tamen voluntarie, ac fine
determinatione tštnporis faciebant.

19. Secundus gradus dicebatur Audi- s. Greg,
tio. JuxtaS. GregoriumThaumaturgum. p ‘ 1 an
Auditio eft intra portam in Narthece,

ubi oportet eum, qui peccavit, ftare
usque a d Catechumenoš, et illinc egre-
di. Audiens enim Jcripturas, et doktri¬
nam ejiciatur, et precatione indignus
cenjeatur.  Habebatur enim velut Eth-
nicus, et Catechumenus, de quibus fan-
xit Canon Carthaginenfis : Epifcopus
nullum prohibeat ingredi Ecclefiam us-
que ad veftibulum, et audire verbum
Dei, five Gentilem, Jive Haereticum ,
five ^udaeum-) usque ad Mijfam Ca-
techumenorum.  Sed in nullis, nifi in
Poenitentibus, auditio inftar ftationis
erat, quia aliis, ut ibi ftarent, in poe-
nam, aut poenitentiam injunčtum haud
erat. <

20. Ex fententia S. Gregorij fubje-
^tio feu fubftratioi  veluti tertia Ifatio
poenitentialis eft, ut intra portam tem-
pli ftans cum Cateehumenis egrediatur»
Toto tempere hujus ftationis crebrae
fiebant manus impofitiones, fubjunftis
precibus fliper Poenitentes. Praecipit
Concilium Cathaginenfe IV. Omni tem- c one.
pore jejunii manus Poenitentibus a
S acerdotibus imponantur.  Hic locus

— ( io6 ) —

erat, in quo varia opera laboriofa, je-
junia, vigiliae, eleemofynae, aliaegue
caftigationes, et mortificationes, pro
cujusque vulneris rajone, exigebantur.
Plerumque baec ftatio reliquis prolixior
erat, ut deličtum expiaretur: unde et
ftatio 5 velut effentialis, feraper viguit.

s. Bafii. 21. Ait S. Bafilius: Pofiquam Počni-
c - 75- tentiae fruSlus dignos oftenderit, de-
cimo anno in fidelium orationes fufci-
piatur fine oblatione; et cum duobus
annis una cum fidelibus ad orationffl
fubftiterit, fic deinceps dignus habea-
tur boni communione.  Haec ftatio confi-
ftentia difta eft, in qua Poenitentibus
jus erat, Miflae fidelium usque ad fineffl
affiftendi; fed fine oblatione, et coffi-
munione. Haec enim correlativa erant;
ut, qui communicarent etiam offerrenb
fi haberent. Inftituta in reliquishaecceii-
fura fuit, ut poft toleratas graves mo«
leftias Poenitentiae in ftatione lublta'
tionis aliquanto tempore explorarent
Patres, an iis liberati vitam ducerent
fideli dignam, qua mererentur ad S.Eu*
chariftiam tuto admitti.

22. His ftationibus fere fingulis fi* 4
erant a Canonibns tempora. En Decr^
Feiix ni. tum Felicis’ III. Tribus annis inter

"• dientes fint; feptem anteni annis
jaceant inter poenitentes manibus Se-
cerdotum. Duobus annis oblatione^
modis omnibus non finantur offerti’

— ( 107 ) —
fed tantum faecularibus in oratione
focientur.

23.  Poterant Epifcopi, praefcripta
tempera, vel minuere, vel augere, fi
et in quantum converfatio poenitentis
mereri videretur. Juxta Decretum Con- S° n c c ' r
cilii Ancyrani: Epifcopi modo convcr-  c . 5'^’
fationis examinato potefiatem habeant,

vel utendi clementia, vel plus tempo-
ris adjiciendi. Ante omnia autern et
praecedens vita, et qtiae confecuta
efi, examinetur, et fic eis clementia im-
pertiatur.

24. Hoc exemplo fpeflat etiam ad
Epifcoporum difcretionfcm , ut poeni-
tentetn ex inferiore ftatione, praete-
rita media ad fuperiorem transferre uno
faltupoffent, fi poenitens, in ea ftatid-
neita converfatus, ferventer Poeniten-
tiam ita peregiffet, ut de ejus folidiore
converfione dubitandi nullum locum re-
liguiffet c.  86. D.  1. de Poenit.

. 2$. En S. Gregorii Nyfleni joftas ra- s. Gre?,
tiones! (fuemadmodum enim,  inquit,®P- ad
porcis margaritas projicere eft veti-
tum, ita et pretiofa margarita priva-
re eum, qui jam per alienationem a
vitio, et purgationem horno faEtus eft,
abfurdum efi,  Quid diferetius? Sivide-
ant, quodpeccatores diligentiori con-
verfatione ufi fuerint, et ita ad id,
quod bonum efi, reditum oftenderint,
liceat ipfis  (Epifcopis) pto ecclefiafii-

— ( io8 ) —

'cae Oeconomiae utilitate, tempuscofr
trahere; et celerius ad converfionem
deducere.

26. Abfit tamen, ut qui$quam locus
perfonarum acceptioni datus fit. Prae-
Hinem. cipit Hincmarus Remenfis in Capitulis,
pkP*4sb. ni nem0  Prisbtfterorum a quocm-
art. 13. que poenitente aut gratiam, aut fa-
vorem, aut munus fujcipere praejii-
mat, aut minus poenitentem ad rccon-
ciliqtionem i adducat, et ei teftimoniiM
reconciliationis ferat, et quocunque
livore alium quemlibet dignius poeni¬
tentem a reconciliationeremoveat. Ve-
tatur idipfum et novo jure c.  14. de
Simon.

27; Stetit hic ufus poenitentialiun!
Canonum in Ecclefia latina fere usque
ad faeculum XII. At eo ineunte exte-
rior ille rigor tum in aftione Poeniten-
tiae, tum in reconciliatione poenitentis
fucceffive decrefcere, et obfolefcert
caepit,« tumobperegrinationes, et expe-
ditiones, tum ob remiffiones, et redeffl-
ptiones; tum denique ob incuriam, #
injuriam temporum. Hacoccafioneprae-
valuit fere univerfalis Confeflariorun 1
fententia ■> Poenitentias quascunque
foro confcientiae effe arbitrio Sacerdo-
tum reliftas.

28. Remiflb vigore Canonum Poem-
tentialium praevaluit corruptio moru# 1.

— ( jo? ) *~
Guerebatur Concilium Toletanum III: Ca P- 4-
Ouoniam comperimus,  inquit, per  on.Toe-
auasdam Hifpaniarum Ecclefias non  nit. ai-
fecundum Canones, fed faediffime ho-
mineš pro fuis peccatis agere Poeni-  Toiet.
tentiam, ac, quoties peccare libuerit, nr - cri *
toties a Presbijteris Je reconciliari po-
jlulent. Ideo pro coercenda tim exe-
crabili praefuntptione a JanPio Conci-
lio jubetur - ut fecundum formam Ca-
nonum antiquorum detur Poenitentia.

‘ 29. Refert uberius querelaruin ge-
nus Concilium Parirfenfe VI. Deplorat  Cone.

S. Synodus, quod multi Saecerdotum, v  °
partim ignorantia, modum poeniten-  c. 32.’
tiae,  reatumfuum confitentibus lecus»
quam Canones decernunt,  fretifuoar-
bitrio iniponant, — et ob id non vul-
nera curant, fed potiuf foventes ftal-
pant, incidentes in illud Propheticum.

Vae! qui confuunt pulvillps fub omni
cubito manus, et faciunt cervicalia ad
decipiendas animas.  Guama inde ruina
animarum! quam exiguus, vel nullus
fruftus Poenitentiae ! nonne hodie con-
tingit, quod foediffime pro maxitnis fae-
pe peccatis Poenitentia agi videatur >
quia quoties peccare libuerit, toties a
Presbyteris reconciliari poftulant? et
fperant?

30. Guid praevalente remiflione di-
fciplinae falubrius inde Epifcopis fuper-
ett, quam ut juxta Decretum Concilii

— ( IIO) —

Parifienfis Presbyteros, quos ad confef-
fiones excipiendas leligunt, solerti Au¬
dio inftituant, qualiter, et confitenti-
um peccata dijcrete inquirere, ipjis-
que congruum modurn, Jecundumca-
nonicam auSloritatem, Poenitentiae
imponere noverint.

31. Enimvero cenfuit et recentius S-
Carolus, ftudium Canonum Poeniten*
tialium Confeflariis in direčlione Poe-
nitentiae efie faftuberrimum» milfis li;
bellis putidorum Cafuiftarum. Concilii
Parifienfis VI. vetus querela fuit, quod
vulgaris incuria» et ignorantih Confel-
fariorum iiide proveniret, -quia codicd’
lis contra canonicam- auftoritatM
fcriptis, quos Poenitentiales vocant,
fallebantur, ut delečtabantur. Pertinet
adihičloritaterfi Epifcopi, tam perni-
tiofos libellos, qui hačlenus in fcholi*’
et Seminarifs omne punftum ferre vi-
debantur, diligenter perquirere, etin-
ventos igni tradere, ne per horum fcafl'
dalum, et praejudicium imperiti Sacef-
dotes poenitentibus juftoplus conniveaiK'
Trid. feff. Juxta Tridentinutn Decretum moneu-
Poenk. tur  confetfarii j procul ab omni fequiot e
sacr. ’ affeftu, qiiantum fpiritus, et prud^‘
c - 8 « tia fuggefferit, pr o qualitate cfi^'
num, et poenitentium conditione
tnres-> et convenientes JatisfaČlion eS
injungere. — Hdbeant autem prae 0 "
tuliš, ut fatisfactio, quam imponui™

— ( III ) —*

no n fit tantum ad vitae novae cujlo-
diam, et infirmitatis medicamntum,
jed etiam adpraeteritorumpeccatorum
vindiStam, et cafligatioriem.

32. Veteri more, qui obtinuit, quod
abfolutio non daretur, nifi poft exačlam
vel ex integro aut ex par te fatisfačlio-
nem, uberior locus fuit deliberandi de
injungenda, et attemperanda falutari,
et convenienti Poenitentia; tune enim
in tanto traftu temporis negotium in-
ter plures verfabatuf, qui finceritatem,
et foliditatem converfionis, et conver-
fationis explorabant. Hujus ad exem-
plum foret et hodie gravioribus pecca-
toribus confultum, ut aliis confiteren-
turad conlilium, etPoenitentiam injun-
gendam, aliis ad beuedičtionem, etab-
Iblutionem pjomerendam, aut faltem
uni eo moderamine faepius confiteren-
rur. Supereft, ni fallor, hujus rei ar¬
gumentom c.  5. de Poenit. et Remijfi.

33B Novo jure, et ufu recidit ad di- cap. 5.
feretionem Confeffarii, poenitenti ju-
ftam fatisfačlionem, tum ad emendatio- ni^di- 06
nem vitae; 'tum ad expiationem pecca- fcpi.
torum decernere. Inquit Pontifex: Sa-
cerdos autem fit diferetus, et cautus,
ut more periti medici Juperinfundat
oieum, etvinum vulneribus fauciati,
diligenter inquirens et peccatoris cir-
cumfiantias, et peccati; quibus pru-
denter intelligat, quele ei praebere

Trid.
fupr.

Synod.
Audoin.

Tit. 7.

c. 13.

— ( 112 ) —

debeat confilium, diverfis experimen-
tis utendo ad falvandum aegrotum.
Refert. c.  12. de Poenit. et Remi j'.

34. Id ipfum multiplex pro difcretio-
ne Poenitentiae o.fficium Medici, Judi-
cis, et Confiliarii ad mentem veterum
Canonum uberioribus rationibus com-
mendat, et illuftrac S. Synodus Triden-
tiua. Nam,  inquit inter alia , claves
Sacerdotum non ad folvendum dunth-
xat, fed et ad ligandiim concejjds e-
tiam antiqui Patres et crednnt, et do¬
cent.

3$. Quid fupereft, nifi, ut ad inftar
periti Medici Confellarius etanimaevul-
iiera, et aegri conditionem, ac fpiri-
tuale temperamentum explorare, et
fpečtare debeat, ut, iis rite expen(is>
non unam eandenigue omnibus, iisqu g
plane difparatis morbis medicinam ex-
hibeat;.fed fingulis eam, quae iisffle-
dendis. congruat ? En Synodi Audonifr
renfis juftum moniFum ! Confeffari^  in*
quit, confeffione audita injungant Pol’
nitentibus falutares Poemtentias- pH’
catis commiffis, quantum fieri potefi>
contrarias — pro peccatis igitur
.ruriae jejunium praecipiant, etabfit’
uentiam, pro avaritia eleemofynaoh
pro furto ant rei alienae detentio®
primo reftitutionem, deindeorationi* 1
et eleemofyiias, pro ir a manfuetudi-
nis opera, prg Jiiperbia humilitaU^
pro

— ( H3 ) —

pro peccatis Jpiritualibus meditatio-
nes, orationes, etfimilia, prout ob-
fervaverint, Poenitentium faluti expe-
dire pojje.

36. Haec, aliaque uberius S. Carolus s. Caroi.
commendat. hiter quaenotatu dignius confeff.’
eft monitum illud, ut liberior fitcon- p. 2. c.š.
feflarius in exequendo ojficio, quod
illi cum Poenitente efi, major eque a-
pud eundem auctoritate habeatur in
decernendis Us omnibus, quae ad Poe-
nitentis Jalutem referuntur, non Jb-
lum fugiet Jludiofe avaritiam, Jed
etiam omnem ejus vel minimum fujpi-
cionem.  Ecce exempla: Cum Poeniten-
tijubebit, ut Miffae facrificium faciat v
uspiam peragi, nec directe, nec obli-
que jignificet, quafi ipfe vellet celebra-
re, vel in Jua Ecclefia, aut Monajte-
rio curare celebrari.  Proieq ni tur S. Ca¬
rolus: Ident faciat in fatisfaStionibus
Us, cum poenitens vel debita incerta
reddere pauperibus, vel pro votorum
commutatione aliquid jblvere debebit.
Eli aliud: Neque pecunias, aliave, quae
a Poenitente refiituenda Junt propriis
dominis, in Je provinciam reddendi
affumat, nifi necejfitas id requirat,
ut videlicet hoc, vel illo modo Poeni¬
tens non prodatur, quod cum ab eo
eritfaStzim, curet, ut is, cuiremre-
jlituit, chirographum fuum intejlimo-
nium ei tribuat, ut illud Poenitenti

Ezech.

c. 13.

— ( 114 ) —
cvnfignet, ac plus eo modo procedat,
ut omnem fpeciem ■> ac Jignum avari-
tiae Jubterfugiat.

37.  Praeprimis hac, et reliqua inte¬
grirate opus Confellariis eft, ut nobili
illo officio Medici, Judicis, et Confi-
liarii, procul ab omni partium ftudio,
falubriter erga Poenitentes fungantur.
Abfit, ut guaedam commoda vel lucra
temporalia occafione confellionis fibi>
vel luis concilianda, confeftentur, guia
munera plerumgue excaecant corda ia-
pientumj et mutant verba juftorum-
dueritur Dominus: Piolabant me ad
populim meum propter pugillum hor-
del, et fragmen panis, ut interficereni
animas, quae non nioriuntur, etui-
vificarent,  per indifcretionem abfolu-
tionis, animast quae non vivunt, men-
tientes populo meo credentimendaciis-

38. Eft ergo, etiam hodie Canona
veteres Poenitentiales nolle, et lalu-
berrimum, et necelFarium Confeflariisj
tum, ut criminum gravitas, er diver-
fitas inde pateat, tum, ut Poenitenteffl
veteri rigore terreant, tum, ut deac-
celeratione, vel procraftinatione recon-
ciliationis 11011 tam ex verbis, quam
ex operibus Poenitentis ad mentem, &
rationes veterum Canonum ftatuant,
tum denigue, ut iplis Sacerdotibus re-
gulae direčtivae in promptu fmt, i }1
guibus tanguam in fpeculo videant, qu* e

( ) —

Poenitentiae ex mente SS. Patrum illis,
hisque peccatis convenientes judicatae cone,
fuerint. Praecipit in Concilio Mediola- Mediol.
nenfil. S. Carolus: Confejfores Cano-  Tius.
nes Poenitentiales bene noverintt  ju-
dicaturi pro conditione temporutn, per-
fonarnm ■> aliarumque circnmftanciarunh
gualiter has Poenitentias moderari, aut
mutare oporteat. s Caro]

39. Audiantur S. Caroli rationes: Pa- praefat.’
tres docuerunt,  inquit, quam necejfa-  adCan.
ria admodum fit Sacerdotibus Cano- PoenK *
num Poenitentialium fcientia. Etenim,

fi omnia, quae ad poenitendi modum
pertinent, non prudentia folum ac
pietate, fed jujlitia etiam metimda
funt-, certe norma haec a Canonibus
PoenitentialibusJumatur oportet. Sunt
namque ii, quafi regulae quaedam,
quibus tum ad culpae commiffae gra-
vitatem refte dignofcendam, tum ad
imponendam pro illius ratione ve¬
ram poenitentiam Sacerdotes Confef-
farii dirigantur, aut ibi fngula, et
quae ad peccati magnitudinem-, et quae
c ’d Poenitentis ftatum, conditionem,
aetatem, intimumque cordis contriti
dolorem pertinent -> accurate perpen-
derint; dum demum Poenitentiam ju-
dtciOi ac prudentia Jua moderentur-

40. Et alibi: Ideo Sacerdos Canones
Poenitentiales confulet, qtiibus licet
cum prudentia, difcretione,modoque>

H 2

— ( 116 ) —

pr o Poenitentis conditione, qualitate,
fiatu, aliisque circumfiantiis uti de-
beat, obfervandi tamen funt, ita, ut
juxta eos, quafi traditam fibi regulam
Sacerdos fe gerdt, prout expedire ei
vij u m fuerit; etqucindo Poenitentiam
Canonum rigori conformem non impo-
net, tamen Poenitenti eam fignificabit,
ut ad contritionem eum moveat, etle-
viorem injunPtam Poenitentiam ipfi
ardentius exequatur, motus fcilicet
ex hodiernae Ecclefiae benignitate, qtia
antiquioris difciplinae rigor mitiga-
tur.  Nihil procul dubio confultius, et
ialubrius ad id propofitum fuerit, quani
ut Epifcopi exemp.lo S. Caroli ex variis
Conciiiis, et Canonum colleftionibus
Poenitentiale cujusque diaecefis pro-
prium difponi curarent, evulgaturi ib
lud ad juftam inftitutionem Confeffario-
riim.

cap. 6. 41. Enimvero proprium, et vetus

ord hnift ’ Epifcoporum eft, Poenitentia®

Poeiiit. moderari. Conqueftus eft S. Cyprianus
s. Cypr. de (juibusdam Presbyteris ■> quod fuoaf'
fcp ‘ bitno arrogalfent Poenitentium recofl-
ciliationem. Audio,  inquit, qiMsdcini
de Presbyteris, nec Evangelii memo-
res, nec, quid ad nos Martyres fcrp
pferint, cogitantes, nec Epifcopo ho-
norem Saccrdoti Jui, et Cathedfae
fervantes, jam cum lapfis commiini'
čare caepijfe, et offerre pr o illis, $

— ( 1X7 ) —

Eucharifiiatn dare, quando oporteat
p sr ordinem ad haec perveniri. etc.

42. Supereft vetus Decr. Cone. Carth.
II. eotenore: Ab univerfis Epijcopisdi-
8twn eft, — rečonciliare quemquam in
puhlica Mijja Presbyteris, inconfulto
Epifc., nonlicere.  Ref. c.  1. XXP1. q. 6.

43. Juxta Decretutn Concilii Nicae- Cone,
ni I. In his omnibus examinare conve- Nlc ’ c>
nit propojitum, et fpeciem Poeniten-
tiae; quicunque enim et timore, et
lacrymis$ ettolerantia, et bonisope-
ribus conver/ionem reapfe, nonfpecie
tenus demonfirant, hi impleto audl-
tionis tempore, quod praefinitum ejh
merita orationum communionem ha-
bebunt. Poflmodum vero liceat Epifco-

po humanis aliquid de Us ftatuere.

44. Inde a faeculo VII. invaluit di-
feretio inter peccata puhlica, et oceni¬
ta, eoeffečtu, ut Poenitentia puhlica
nonnifi peccatis publicis refervaretur.
Hac occafione Epilcopi nonnifi peccata
puhlica fihi relervare caeperunt, reli-
ftis peccatis occultis, quae ad dilcre-
tionem Parochorum ablegarunt. Hinc
Canones, et libri poenitentiales očtavo,
et fequei’cibus faeculis conditipraecipus
ipfos Presbyteros, tanquam Poeniten-
tiae Miniftros refpiciunt, cumantiquio-
res Canones fere folos Epifcopos inftru-
erent, et Dilpenfatores Poenitentiarum
lupponerent.

Matth.

Parif. ad

Ann.

1243.

— ( ii8 ) —

45. Non tamen poterant omnes indif-
ferenter Presbyteri indiftinčle quosli-
bet poenitentes reconciliare: fed ejus-
modi aučloritas erat penes folos illos
Presbyteros, qui fpecialiter ad curam
animarum tanquam proprii Sacerdotes
erant populiš praepofiti, et deputati.
Sic pluribus faeculis obtinuit, quodcon-
feffio fačla alieno Sacerdoti invalida re-
putaretur, nifi licentia proprii Sacerdo-
tis praecefliflet. Cum aliter ille reumnpn
poffit folvere, vel ligare, c.  12. omnis
utriusque fexus de Poenit. etRemiff>

46. Invaluerunt tamen novo jure Pri-
vilegia , quod nonnulli fuo arbitrio pop
fent Confellarium fibi eligere. Inguit
Gregurius IX. Ne pro dilatione Po eni'
tentiae periculum immineat animarum^
permittimus Epifcopis, et aliis Stipe-
rioribus, nec non minoribus Praelatis
exemptis, ut etiam praeter fui Supario-
ris licentiam providum, et difcretuM
fibi po[fent eligere Confefibrem.

47. Exortis Fratribus Mendicantibus,
conceflum iis fuit a variis Pontificibus
ut Fidelium ad ipfos accedentium con*
feffiones libere excipere, iisque eonve-
nieutes Poenitentias, et debire difpofi'
tis abfolutionem impertiri valerent?
quibus etiam ipfi Epifcopi eandemfacul-
tatem dare caeperunt.

48. ScrPiit Matthaeus Parifienfis,
quod Gregerius IX. omnium pritrus in
guadam Bulla omnibus Praelatis per An-

— ( ii9 ) —
gliam conftitutis mandaverit> ut Fra¬
tres Praedicatores benigne recipiant-,
et populos Jibi commijjbs Jedulo ad-
moneant, ut exore ipforum Ferbi Dei
Jemen devote fufcipiant, conjiteantur,
cum ipjis (ait Papaj aucloritate nojlra
liceatconfeffiones audire, ac Poeniten-
tias injungere.

49. Cum autem nonnulli Praelati An-
glicani Fratres Praedicatores in hujus
privilegii ufu turbare viderentur, re-
nuentes, eos fine licentia ab ipfis impe-
trata ad excipiendas confeffiones admit-
tere, hi Fratres recurfum habuerunt ad In-
nocent. IV., qui Anno 1243. Bullam ex-
pedivit in favorem eorundem Fratrum >
infcriptam Epifcopis Vintonienfi, Vi-
gorienfi, et Norwicenfi, quibus praece-
pit,utdiftos Praelatos compefcerent,iis-
que mandarent, ut juxta Apoftolica fcri-
pta Fratribus Praedicatoribus permitte-
reut libere fideliam confefliones excipere.

50. Dillidia haec inter Clerum faecu-
larem, et regularem non tantum fer-
vebant in Anglia, fed etiam in reliquas
chrifiiani orbis regiones fe diffuderunt.
In Gallia R.eligiofosMendicantes omnium
vehementiffimus impugnavit Guilielmus
de fanfto Amore, editG quodam cen¬
tra illos, eorumque privilegia opufculo»
quod tamen poftea ab Alexandro IV.
fuit condemnatum. Contra eundem e-
jusdem Dočboris libellum fcripfit S.
Thomas Aquinas edito defuper opufcu-

Cap. 7.
De Jure
Paroch.
et Privil.

Regul.

— ( 120 ) —

lo 5 in quo nervofe confutatis Guilielmi
de S. Amore argumentis propugnavit
privilegia Fratrum Mendicantium, fi-
gnanter deaudiendis Confeffionibus. Ha-
bemus quoque plura S. Bonaventurae
opufcula, quibus haec Fratrum Mendi¬
cantium privilegia tuetur.

s 1. Labentibus annis praeceptum con-
fitendi proprio Sacerdoti adannuam con-
feffionem reftriftum fuit. Hinc Marti-
nus IV. Anno 12^2. declarat, quod ii,
qui Mendicantibus confitebuntur, fal'
tem f ut r Presbyteris Parochialibusfr
mel in anno  confiteri teneantur, proai
Cone. Generale  Lateranenfe IV.

52. Bonifacius VIII. privilegia Papa-
lia Regularium ita moderatus eft,
Superiores illorum Ordinum fe confe-
rantperfe, vel per Fratres, quosaa
hoc idoneos foreputaverint, humilitd
petituri a Praelatis  (Epilcopis) ut Ft' a '
tres, qui ad hoc eleclifuerint, inčo-
rum civitatibus, et Diaecefibus confe/'
Jiones fubditorum fuorum confiteri fi'
bi volentium audire Ubere valeant^ d
hujusmodi confitentibus (prout fecun'
dum Deum expedin cognoverint) Po e '
nitentias imponant falutares etc. Si ve'
ro iidem Praelati praefatis Fratribid
a d confeffiones (utpraemittitur)
diendas electir, hujusmodi licentia®
exhibere recufarint, nos  (ait Papa)
nune ipfis, ut confeffiones fibi confittf 1

— ( 121 ) —

volentium, Ubere, licetque audireva-
leant, et eisdem poenitentias imponere
falutares, atque eisdem abfolutionis be-
neficium impertiri, gratiofeconcedimus
de plenitudine Apojlolicae potejlatis.
Refert. Extrrv. Com. c. 2. de Sepult.

$3. Benediftus XI. tam anguftos li-
mites privilegiorum Regularium haud
tulit. Declarat ergo, quod Ubere au-
Storitate Apoflolica absque licentia
Diaecefanorum-, et aliorum Praelato-
rum inferiorum exemptorum, et non
exemptorum, quibus fubfunt, qui ad
confitendum accedunt, audiant, eis
peccatafua confiteri volentes.  Quippe
jn reliquis cenfuit Pontifex honoriDiae-
cefanorum Praefulum fatis confultum,
quod Provinciales, et Priores Praedi-
catoruvi-, et Miniflri minorum Ordi-
num praefatorum •> per fe, vel per a~
lios, verbo, vel fcripto-, eis fignifi-
cent, fe Fratres ad hujusmodi con-
feffionum audiendarum, et poeniten-
tiaruminjungendarum officium elegij]e,
et non nominando^ aut coram ipfis
Jifiendo eos t nec illorum numerum ex-
primendo, petant humiliter a Biaece-
Janis eisdem i quod eleEti Fratres de
ipforum beneplacito^ et licentia diStum
poflint — officium exercere. (fuod Ji
denegent, vel intra triduum noncon-
cedant, ex tune iidem Fratres nihil-
ominus auPtoritate eadem hujusmodi

Synod-
Atrebat.
de Sa-
cram.
Poenit.
c, 2.

— ( 122 ) —

ofificlum exequantur.  Refert. Extrav.
Com. c.  i. de Privil.

54. Succeffit Clemens V., qui, re-
ječta 5  et abrogata Conftitutione Bene¬
dikti XI. privilegia Mendicantium ad li-
mites Decreti a Bonifacio editi reftrin-
xit. Supereft Clementis V. Decretalis
Clem.  2. de Sepult.

V- Sixtus IV. faeculo XV. repreffit
obtentus Mendicantium# qui praedica-
bant, Parochianos non eile obligatos;
faltem in Pafchate proprio confiteri Sa-
cerdoti. Ait Pontirex. De jure tenetur
Parochianus faltem in Pafchate pro¬
prio confiteri Sacerdoti: Per haec ta-
men ipfi Fratres Mendicantes non cen-
fentur exclufi, quo minus fecundnm
juriš communis, et Privilegiorum eis
conceflbrum difpofitionem confefliones
audife, et Poeniientias injungere va-
leant. Extrav. Com. c.  2. de Treug. d
Pac.

V 6. Recentiores Synodi palfim eam
Sixti (V. decifionem fuam fecere. Sy-
nodus Atrebatenfis fub Franc. Richar-
doto Anno 1570. ita ftatuit: Pafiores
diligenter confiderent ovilia fua, et
infcribant fingulos, qui (femel in an¬
no faltem) confefii fuerint peccata pro-
pria, idque proprio Sacerdoti, ant
alteri idoneo, quihujus rei poteftatein
habeat ab ipfo Pafiore, ut intelligat
et plane cognofcat in fuis gregibus,

— ( 123 ) —

an fint aliqui, qui hoc JanElum Ec-
clefiae praeceptum negligant, quos te-
nebitur notar e, et deferre.

S7-  Quis fit fingulorum proprius Sa-
cerdos, exponit Anno 1583. Synodus |ynod.
Audomarenfis his verbis: Propriumau-  Tit.°™‘
tem Sacerdotem illum intelligi declara-  c. 2.
mus , cujus curae quisque proprie fub-
jePtus eft. Sic Parochus proprius Sa-
cerdos eft Parochianorum fuorum tam
Sacerdotum, ac Clericorum Parochiae
fubjervientium, aut in Parochia ha-
bitantium, nec ad certam Eccleftam
pertinentium , quam Laicorum. Sic
Archipresbyterum, feu Decanum Chri-
ftianitatis cujusque loči proprium Sa¬
cerdotem effe, et agnofci volumus Pa-
ftorum Jui Decanatus; fic Archipres-
byterum civitatenfem, proprium Sa¬
cerdotem ut Paftorum fui Decanatus >
ita et caeterorum Archipresbyterorum>
fine Decanorum Chriftianitatis. Eorum->
qui Dignitatem, Canonicatum, bene-
ficium, vel ojftcium in Ecclefiis colle-
giatis nobis fubditis obtinent, pro¬
prius Sacerdos eft is, cui ratione Di-
gUitatis cura animarum incumbit, aut
ubihujusmodi non eft, cui id muneris
^os crediderimus. Monacliorum eft
Praelatus. Singuli itaque juxta prae-
fcriptum hoc propr/um fuum Sacerdo¬
tem agnoJeani, aliquoties annisJingu-

■— ( 124 ) —

lis etut minimum femel fuoquiquecon-
fitentes.

$8. Noftra aetate ^fffim viget ufus,
quod cuigue faecuUrium pro fuo arbi-
trio liberum fit -etf pro annua confelfio«
ne ex tacita, et praefampta licentia Pa-
rochi quemgue approbatum Confefla-
rium eligere, ut tamen fchedulam Pa-
fchalis Confeffionis Parocho exhibeat,
s.caroi. Enimvero et S. Carolus monuit Paro-
Diaecei; d ' chos, ut fe in concedenda licentia alteri
XI. ’ confitendi faciles praebeant. In Diaece-
fi autem,  ing uit, et generatim, et fi-
gillatim Parochus fe facilem praebeat
in confentiendo Parochialibus fuis, de
quibus nulla fit fufpicio, eos medici-
nae vitandae caufa Parochi judicium
fubterfugere, ut ad alios Confejfarios
a nobis tefiimonio fcripto probatos fi
conferant, qui confejfionem peccato-
rum fuorum audiant. Imo vero eam
facultatem fponte figillatim offerre de¬
bet Us-) qui lites, centrov erfias dif-
fenfionesve fecum exercuerint-) exet-
centve de iis praefertim rebus, quae
ad munus fpirituale Pardchialis curae
non attinent. Qiia in re fi Parochus
defueriti tune Picarius foraneus fr
cultatem concedat, ut alios confeffa-
rios adire pojfint.

Trid. feff. ^9. Unde praecepit Concilium Tri-
ax. c. 4. dentinum Epilcopis, ut in omnibus Ec-
clefiis Parochialibus — cogant Recto-

— ( 12$ ) —

res, vel alios, fibi tot Sacerdotes ad
hoc munus adjungere, quot fujficiant
ad Sacramenta exhibenda i  et cultum
divinum celebrandum.

60. In Hiftoria eccleliaftica fatis ex- cap. s.
ploratum eft, primisEcclefiae laeculis De a p -
©mnem auftoricatem moderandi, admi- cLnfeo;
niftrandigue Poenitenciam penes Epilco-

pos ftetilie, ita, ut Presby ceri nihil fibi
potettatis arrogare potuerinc, nifi guam,
et (pancam , ec guamdiu Epifcopi, quo-
rum Vičarji, et Delegati habebantur,
conceffilient. c. $. XXRI. q.  6.

61. Novo jure inftitutis beneficiisPa-
rochi, Curatique iplo jure titulum ad-
miniftrandi Poenitenciam iuis Parochi-
anis nafti cenfebancur, ut ex fufcepca
illa cura animarum ordinarij Miniftri Sa-
cramentorum in hnibus fui beneficii re-
putarentur, quibus et jus fuit, id ge-
nus officii et aliis Presbyteris commit-
tendi. c.  12. de Poenit. et Remi]]'.

62.  Concilium Tridentinura edixit, Trid. feff,
nullum  Presbyterum, etiam Regularem  <=. 15-
poj]'e Confeffiones faecularium, etiamfi
Sacerdotum audire, nec ad id idoneum
reputari, nifi aut Parochiale->  aliudve
curatum beneficium^ aut ab Epifcopis

per exam^n, fi illis videbitur ejje necej-
farium, aut alias idoneus judicetur 9
et approbationem, quae gratis detur,
vbtineat) privilegiis, et cpnfuetudine

Synod,
Nam.

Tit. 5.

c. 7»

- ( 126 ) —
quacunque etiam immemorabili non ob-
Jlante.

63. Jusillud ordinariumCuratorum re-
ftringitur ad linesParochiae ex fuo genere,
ita, ut inaliena Parochia, ne quidem ex
conlenfu Parochi, inconlultoEpifcopo, ul-
lam adminillratibnem arrogare polfent.
Ulus tamen invaluit, quod et ille in
alietiis Parochiis ex Iblo conlenfu Pafto-
rum per totapDiaecefinapprobatuscen-
featur. Sic Synodus Namurceufis Ann.
i6$9.  indulget Pafioribus-, qui in alio-
rum veniunt aimlium, tempere indul-
gentiarum, vel Turni, Confraterni-
tatum, aut alia jufla caufa, etiam
audire Confeffioues in illorum Ecclefia
Parochiali.

64. Reliqui Sacerdotes faeculares, re-
gularesque, utpote deftituti juriš titulo?
reftringuntur ad examen, et approba-
tionem Epifcopi, ita, ut ne in Mona-
fieriis quidem-> et locis, ubi Regularen
fpiritualem, temporalemque jurisdi-
ctionem habent, quisquam Sacerdosi
etiam Regularis, et exemptus Confef-
fiones audiat; nifi primum ab Epifco-
po •> intra cujus diaecefis fines ea Mo-
nafteria, locaque funt, ad id probatus
fuerit.  fta declaravit S. Carolus.

65. Haec approbatio Epifeoporutn,
cum precaria Tit, vel fimpliciter revo-
carij vel ad tempus, locum, perfonas-
que reftringi počeli. En exempla! De-

— ( 127 > —

ciditS. Congregatio; Regulafes gene-
raliter approbatos ab Epifcopo ati
Confejjiones perfonarum faecularium
audiendas ■> nequaquam cenfri appro¬
batos ad audiendas Confejjiones Mo¬
nialium Jibi JiibjeStarum, Jed egere
quoad hoc fpeciali Epifcopi approba-
tione.  Item: Regularen, ad audiendas
Confejjiones Monialium unius Mona-
jierii ab Epifcopo approbatum, mini-
me pojfe audire Confejjiones Monialium
alterius Monajlerii.  Denique: Confef-
farios extraordinarios femel deputa-
tos, atque approbatos ab Epifcopo ad
Monialium Confejjiones pro una vice
audiendas, haud pojfe pluries in vim
approbationis ejusmodi illarum Con-
fefjiones audire: fed ab Epifcopototies
ejfe approbandos, quoties cafus de-
putationis contigerit.

66. Hoc exempLo et S. Carolus fpe-
ciales Ciericorum Confeffarios felegit.
Synodus Tornacenfis Ann. i$8$- has Syno( j
rationes adduxit: Sacerdotes bonum,  Tom de
probatumque eligant Confejfarium ,
tum bonus Confejfarius magno fit au-
xilio ad obtinendam veram contritio-
nem, et feriam vitae emendationem.
Eeque illud quis inficiabitur, magna
prudentia, et eruditione opus ejfe, ut
quis non tantum bonos Chrijlianos,
Jed bonos Clericos, Chrijlianorum fu-
turos, Magijlros, for mare queat.

— ( 128 ) —

Cone. I’ 1 r eliquis monet S. Carolus Epi-

Medioi. leopos, ut a Confejjionibus audiendis
^7- fufpendant, aut omnino amoveant Con-
ad sacr. fejfarios etiam Regulares jam appro-
Voenit, batos, quos pro jua timoratae con-
pert ' fcientiae religione viderint in eo mu-
nere non ita fine er e, integreque, et
cum aedificatione J'e gerere , quemad-
modum et tanti minifierii illis com-
mifii fanctitas, et anirnctrum falus de-
pofeit , quae fuae fidei concreditae
funt.

c.m 9  Uberius reftriftionis, vel revoca*

De Re- tionis argumefltum fupereft per refer-
Tiiči f feff vac ’ onera  cafutim. AitSynodusTriden-
14’dess."  tina ;  Magnopere a d Chrifliani populi
Poenit. difciplinam pertinere fanctifiinis no-
sacnf.c.7. j^ s  p a t r ib us v jf um u t atrocioft
quacdam-> et graviora crimina non n
quibusvis, Jed ad fummis duntasat
Pontificibus abfolverentur.

69. Vetus tifus fads diu viguit, quod
omnia crimina ialtem puhlica Papae et
Epifcopis refervarentur. Hodie verore-
ftričtore diferetione opus eft, ut refer-
vationes haud multiplicentur, quia ex
earum multiplicationeproculdubio eteo-
rum aučforitas vilefcere poflet. Hinc Sy-
nodus eas refervationes ad crimina atro-
ciora, et graviora reftrinxit, et quofine?
tum,nt populus perdiflieuitatem o btiuen-
daeabfolutionis tanquam quodam fraeno
ab enormioribus quibusdam excefljb uS
cohi-

— ( 129 ) —
cohibeatur; .tura, ut illis raorbis per
peritiores, et felečliores Medicos jufta
remedia, et pharmaca parentur. Quippe
poteftate ad aedihcationem , non ad de-
ftručlionem utendum eft.

70. Synodus Arelatenfis Ann. 1260. synoA.
haec verba facit: Quum propter imbe-  Arei.
cillium , impotentium , et pauperum e ' 1  ‘
occupationes, et penuriam aliquando
pervillas, et oppida confuevijfent E-
pifcopi Poenitentiarios fuos in Oua-
drage jima defiinare, qui eos a ca/ibus,
qui Majoribus refervabantur■> abfol-
verent : indicitim haud obfcurum , in-
ferioribus confejjariis per vili as, et
oppida conjiitutis facultatem abjblven-
di a refervatis non fuiffe communica-
tam. Neque Poenitentiarios, ab Epi-
Jcopis dejlinatos potuiffe quoslibet a
peccatis refervatis abfolvere; at dun-
taxat illos-, qui per in potentiam, aut
penuriam ad Epifcopum facite accedere
non poterant.  Recentioribus moribus
invaluic, quod Poenitentiariis Epifcopi
abibluta tribueretur facultas abfolvendi
a calibus Epifcopo refervatis. Supereft
tamen, quodEpifcopi declarare polirat,
guoddam fpeciale peccatum ob fui gra-
vitatem non contineri fub generali licen-
tia abfolvendi a refervatis. Sie ih ple»
risque diaecefibus excipere extra arti-
culum mortis placuit peccatum quodli-
bet mortale, et externum concra cafti-

l^an-EfpMi y,Eicl, P,II.  I

— ( is« ) —
tatem complicis> et follicitationis ad
turpia.

71. Meminit S. Synodus Tridentina
et cafuum Papae refervatorum. Quippe
jnde afaeculoXII. fenlim invaluit, quod
Epifcopi nonnullos, graviorum crimi-
num reos ad Sedem Apoftolicam able-
garent, ut vel a Papa abfolverentur»
vel> ut Poenitentiam a S. Sede mere-
rentur, abEpifcopis peračla Poenitentia
abfolvendi. In Concilio Londinenfi Ana.
1143. Decretum eft, ne aliquis, qui
Ecclefiam, caemeteriumque violaverit,
vel in Clerico, vel in viro Religiofo
manus injecerit violentas, ab alio ,
quam ipjb Papa poffit abfolvi.

72. Hoc exemplo in novis Decreta-
libus, reliquisque recentioribus Confti-
tutionibus diverlae fuccreverunt refer-
vationes cafuum Papalium ; cenfebatuf
enim tanta difficultas obtinend^e veniae
apta., et nata elfe ad retrahendos horui-
nes ab illis vitiis, quia tune tem polis
oportebat Pontificem ipiiim adire? ut qnis
abfolvi polfet, niii autfenio, aut vale-
tudine, aut aetate, aut lexu ex taino
itinere, cujus fatigatio pars Poeniten-
tiae cenlebatur, excufaretur, utab Epi'
fcopo poffet abfolvi. c. 6. et  13. de Seni-
Excom.

^3.  Succeflu temporum Pontitices a
cafibus refervatis S. Sedi abfolvendi fa-
cultatem coeperant pro foro confcien-

—- ( I3i ) ~

tiae inferioribus Presbyteris, et Con-
fellariis maxime Ordinum Mendicancium
delegate , led eo moderamine ut hac
opcalione fibi nihil poteftatis in cafus
Epilcopo refervatos, praeterito ejus con-
lenlu arrogarent, etli refervati Epifco-
pis cafus eilent e numero refervationum
Papalium. Vetat S. Carolus in Concilio cons.Me-
Mediolanenfi lil. Ne Confeffarii Regu~  dioi. m.
lares eorum peccatorum, quorwn ab- Tit - 5! *
Jblutio Epifcopo refervata e/ii vincu-
lis irretitos poenitentes* abfolvaut.
Quemadmodum a Sede Apofiolica  fae-
pius declaratum efi, id eis,  nili licen-
tiam obtinuerint ab Epifcopo, non lice-
re , quavis privilegiorum Juorum au-
čtoritate.

74. Inquit Concilium Tridentinum: Trid.
Ferumtamen pie admodum  j ne quis  fu P r *
hac ipfa occa fione pereat, in eadem Ec-
clefia Del cufloditum femper fuit 9  ut
nulla fit rejervatio  vel Papae, vel Epi-
1’copi in articulo mortis; atque ideo
omnes Sacerdotes quoslibet Poenitenr
les a quibusvis peccatisi et cenjuris
ubfolvere poffunt. Extra quem arti-
culum Sacerdotes, cum nihil poffint in
ca/ibus refervatis,id unum poenitenti-
bus perjuadere nitantur ■> ut ad Su^
periores, et legitimos judices pro be~
neficio abjolutionis accedant.

. Quid in rationibus vulgaris Poe-
flitentiae reliauuni eft parilis difcretio-

1 2

( 132 )

nis, quam, ut et caeteri poenitentes,
qui auc vicrs alliieverunt, aut proximis
periculis inhaerent, ab abfolutione repel-
lantur, doneč officio fuo fatisfecilfevid#-
Greg. antur ? Ait S. Gregorius VIL Sicut enim
vh.  in falfum Baptisma non tavat originale
Kom.' peccatum; itapofiBaptismumfalJaPoe-

«. 5. nitentia non delet nefas commijjum;

ideoque valde necejfarium eft, ut, qui
Je aliquod grave crimen commififfe co-
gnoj cit, animam fuam prudentibus ■>
et y religiofis*viris committat, ut p er
veram Ponitentiam certam peccatorum
fuorum confequatur veniam etc.-

qubniam 9  qui aliena bona diripuit ■>
et ea cum pojfit reddere, et emendare
noluerit,-vel qui hujusmodi ne-

gotiationibus, aut ojficiis implicitni
Juerit, quae fine fraude , fine' falfi-
tate, fine invidia■> fine deceptione dira-
trum, exercere non poffit, nec ad Do-
minum converfus, nec de perpetratis
facinoribus, veram Poenitentiam fa-
Cone. cere, credendus eft.  En Concilii Aquen"
TH Uen uae ^ 1S  Ann. i$8$. Decretum ! Epifco-
adPoen. a  pus,  inquit, Sacerdotes Confeffiarios
Sacr - etiam Regulares-praecipue mo-

peru  neat-quam caute in poenitentiiim

abfolutione agere debeant, cumpraefef-
tim vel de reftitutione^vel de occafiotii-
bus, quibus ad mortalia peccata adi-
tus fit, abjiciendis agitur.  Quid diier-

— ( 133 ) — „

tius monito S. Caroli ? Pideat diligen-  s. Carol
ter-)  (Confeflariiis) ne quem abfolvat)  p^J^*
qui vel odium ■> vel inimicitiam de-  guaeVn
ponere nolit, vel refiituere pro fa-  Minift.
cultate recufet alienum vel a fiatu pec- nit*' 7 -° e
cati mortalis paratus non fit difcedere,  obfer.
occafionemque Jrmilis peccati vitare.
Enimverohi, qui vel daminim, fi pof-
funt, refarcire , vel odium deponere
nolunt, aut malis habitibus, occafioni-
busqutf inhaerere malunt, convičli te-
nentur, quodnllo firmo propofito, quod
ad remidionem peccatorum praeparat,
deftituantur. Ait S. Carolus: Quod fi
poenitens-neque efficax propofi-

tum abfiinendi in impofierum ab aliquo
peccato mortali ofiendet; eum minime
Confejfor abjblvat etc. s

TITVLVS. VIL

De In d u l g enti i s>
CAPVT I.

Di ParUs Spniibus, ti Formulis Indulgentiarum.

i. Docet Concilium Tridentinum , Trid. feff.
indulgentiarum poteflatem a Chrifto in  25- Decn
Ecclefia reliEtam fuifi'e, illarwnque de  ' n u b *
nfum Chrifiiano populo maxime falu-
tarem effe,  rejeftis Novatorum errori-
bus, qui jačlabant, iudulgentias elfe in-
utiles , vel negabant, eas concedendi
Poteftatem efle Ecclefiae.

Veron, in
Reg. fid.

Cone. Ni-
caen.c.ia.

Ancyr.

c. 4. et 5.

— ( 134 ) —

2. En terminorum fenfum! Cum  Ec-
elefia peccatoribus afpera, et laborio-
fa quaedam opera praecipit, ut Uta
fubmijjb animo fubeant, aicitur fatis-
fačtio, et Poenitentia:  Cum autem prop-
ter eximiam Poenitentium pietatem,
aliave pia opera, iis praeferipta, poz¬
nam decretam in totum, vel in tan-
tum condonat, dicitur remiffio, etin-
dulgentia.  Ita prope Veronicus exponit.

3. Jure novo fupereft inde inferiptio
de Poenitentiis, et Remmionibus; ut-
pote Poenitentia fpečtat poenas canoni-
cas. RemiHio refertur ad poenarum ca-
nonicarum uberiorem, reftričtiorumgue
condonationem. c.  4. de Poenit. et Remiff-

4. Recentiore ufu illas remiffiones
$xemplo legum civilium indulgentias
placuit dicere. Sic enim et leges indul-
gentiam dixere, fiPrinceps veniam eri'
minum in ordine ad poenam legibus de*
bitam feciflet. L.  3. C. Th. de Indulg-
Crim.

Jure veteri reftričtior ufus fuit ea-
rum remiffionum. Tum enim vel Mar-
tyrum interceflionibus 5  vel poeniten¬
tium meri tis datum eft, utEpifcopi quid-
quam a Canonum rigore remitterent.
Sic Concilium Nicaenum, et Ancyra-
num decernunt, ut Epifcopi converfa'
tionis ipfbrum Poenitentium modo con-
fiderato, poteftatem habeant vel cit'

( I 3 f ) —

mentia,  per eontračliorem Poenitentiam
utendi, vel plus temporis adjiciendi.

6.  Novo jure invaluerunt Indulgen-
tiae generales per expeditiones in ter-
ram fančtam, aut eollationes in eos
fumptus. Hac occafione perfuafum fuit,
et eos mereri ampliorem , reftričtio-
remgue Indulgentiam, qui eleemofy-
nam in aliud opus bonum,- v.g. aedifica-
tionem, reparationemgueEcclefiae, Mo-
nafterii,Hofpitalis,aut pretium ad compa-
randa ornamenta, et Vafafacra obtulif-
fent. Hujuslndulgentiaefreguens formu¬
la erat: Qui denarium in aedificationem 9
aut reparationem hujus Ecplefiae, aut
Oratorii contulerit, iertiam, vel quar-
tam etc. partem poenitentiarum impo-
nendarum illi in Domino relaxamus.

7.  Succeffere religuis faeculis Indul-
gentiae pro vifitatione Stationum , pro
peregrinatione pia , pro Sodalitiis, et
Confraternitatibus, pro folemnitate fe-
ftivitatum, quarum quidem vel exem-
pla, vel veftigia plures Doftores ex
autiguis monumentis S. Sylveftri I. S.
Gregorii L S. Leonis lil. commendant,
aut explicant.

8. AliiafaeculolX.exemplumrecen- Cap. s.
tiorum formnlarum deducunt. InConci- ^ e ® n R ®’
lio Triburienfi Ann. 89V- decretum eft :  Poenit.
Si quis non potuerit jejunare-, et ha-
buerit, unde pojjlt redimere 9  fi dives
fuerit, pro feptem hebdomatibus det

— ( 136 ) —’

folidos viginti: fi non habuerit tem*
tum, unde dar e pofit, det Jolidns de-
cem; Ji autem mulium pauper fuerit,
det folidos tres. Pro uno menfe, quod
in pane, et aqua jejunare debet ali*
quis, pfalmos decantet mille ducentos
genuflexo, et fi non genuflexo, mille
fexcentos, et oStogintd.

9. Recentiores harumindulgentiarum
fpecies per viam commutationis, vel
redemptionis neceflariae videbantun
poftquam opinio invaluit, pro quolibet
peccato mortali effe Poenitentiam fep- '
tennalem peragendam. Quippe novo :
hoc computu faepius defperare oporte- .
bat, quod per vitamhominis Poeniten«
tia compleri poffet.

10. En rationes, quibus recentiores
formulas indulgentiarum explicare li-

Guiiiel. buit. Refert eas Guilielmus Epifcopus
PaHf.de Parifienfis, ubi inter alia ait: Jldanife-
c. ac i3.° rd ‘ fi um e fl’ c l. uo ^ h°nor Deo fit, ma-
jorque utilitas animabus, ut faerifi-
ciis, et orationibus afiidue fuccurrH’
tur, et Semclorum fuffragia ;  qui, quae-
cunque voluerint, apud Dominum pof-
funt, die, ac nodte ab eis bmpetren-
tur, in qua incefianter hofies invifibi
les impugnentur, caeteraque bona j
gu^e memoravimus, et nontinavimus >
ibi fine intermijjione animabus impen-
dantur; major, inquam, efi honof
Deo, majorque animabus utilitas n

- ( 137 ) ~

quam qiiantacunque affliSiionum poe-
nitentialium carnificina etc.

ir. Quid in has rationes acutius crifi

D. Fleury? Si hae,  ait,- rationes eflmt  pf f “ r * IV
folidae, debuiffent moverefaiiclosEpi-
Jcopospriorum faeculorum^ui Ecclefi-
ae praefuerunt-. et determinaveruntPoe-
nitentias canonicas: fedhilongius pro-
fpiciebant et comprehendebant-> Deum in-
finities plus honorari permoriim puri-
tatem, etvirtutem Chrifiianornm, quam
per confiruEtionem, et decorationem,
templorum matericRium, cantum, cae-
remonias, et omnem cultum ezterio-
remi qui non efi, nifi cortex Religio-
nis 9  cujus anima ■> et ejfentia e(i vir-
ttis.  Et infra: Et fane, (i experientiae
credMius-) nunquam Chrifliani faiiEti-
ores fuere, quam dum Poenitentiae
canonicae maxime viguerunt: ubi econ-
tra nunquam fuerunt magis corrupti,
quam ab eo tempore, q\to Poenitentia-
lis difciplina abolita fuit.

12. Senfim Pontifices veteris Poeni¬
tentiae canonicae moderamini Indulgen-
tias fiationariasfubftituerunt. Bonifacius
Vlil. Anno 1298. haec verba facit: Fre-
quenti confiderationis indagioneperlu-
flramuš-, et intra clauflra peČlorisfol-
licita meditatione di/cutimus, qualiter ■
DoRor optimuSi Ecclejlae S. Lumen^
& Gregorius, 'dum adhuc in terris
^veretvices Čhrijii, Patriarchalibus,

— ( 138 ) —

et aliis ejusdem urbis Ecclefiis pritno,
prout tradit antiquitas, et alti p o fi¬
ni o dum Romani Pontifices — de dpofto*
licae Sediš liberalitate mtmifica diverjo-
rum tenor&m ftationarias Indulgentias
concefferint.  Sunt plures ex modernis
criticis, qui Indulgentias StationariasaS.
Gregorič fiiille eoncelFas omnino negant:
aft eorum argumenta iron funt adeo firma,
ut commuuior opinio deferenda vide-
atur.

13. In Concilio Tridentino monuitE-
pifcopus Mutinenfis, ab uberiore tra-
čtatu Indulgentiarum fecundum quae-
ftiones et difficultates a Theologis tra-
ftari folitas efle abftinendum,ratus, cau-
fis omnibus confideratis, et quaefiio-
nibus excu/fis, remfore longam adino-
dum, et dlfficilem, multumque tempo-
ris defiderantem : neque enijn caput
illud fatis dilucide explicari pojfie, nifi
prius illud confiitutum Jit: an fint ab-
folutiones, an vero compenfationes,
Bt fuffragia? Et utrum poenas tantiM
a Confeffore impofitas remittant, on
quascunque debitas? Iti dem, an tke-
faurus, qui fundamenti loco fubftef-
nitur, ex folis Chrifli meritis confietf
an vero opus Jit, infuper meritis San-
Etorum ? an dari pojjint fine ulla ac-
cipientis opera ? an ad mortuos etiafij
fie extendant, et alia non minoris difi
ficultatis?

— ( 93 ) ~

i4« His rationibus Concilium Triden-
tinum nihil amplius delinivit, guam po-
teftatem Indulgentias concedendi a Chri-
fto Ecclefiae reličlam effe, earunujue
ufum effe falutarem,fi juftae difcretionis
locus fit. Ex (ententia lil. Boffuet, In- Boff ue t.

dulgentia unice confiftit in remiffione <’e inrfuig.
Poenitentiae, guam in fatisfaftionem c ' I,n ’ 2/ ’
criminum peccatoribus Canones decer-

nunt.

i$. Gluippe et novo jure dicitur In-
dulgentia in hac poenae, et poenitentiae
remiffione proprie confiftere. Hinc Pon-
tifex, ut aučloritatem, vel po ti us pro-
fuf^onem Epifcoporum in concedendis
Indulgentiis reprimeret, expreffe decla-
rat, ut tempus praefixum de injunctis
Poenitentiis indulta remifjio non exce-
dat,  Refefe c.  14. de Poenit. et Rctnifl'-

16. Sane grandi moderatione in con- Cap. 3,
ceflione Indulgentiarum utendum effe, d e e r ™°f n .
et exemplo S. Apoftoli, et argumente duig.' ufu.
veterum Canonum docemur. S. Apofto-
lus Corinthio illi inceftuofo nonnifi poft
affličtionem tam gravem poenitentiae,
ut ex ea defperationis periculum immi-
neret, veniam feverioris, efprolixio-
ris ceuj^rae fetit: Ne forte,  inquit , h.  Cor.s.
abundantiori triflitia abforbeatur.

\7-  Juxta Decretum Concilii Ancy- Cone.
&n\Epifcopi modo converfationis exa- An ^ r '
minato, poteftatem habeant, vel utendi c ‘
tlementia-ante omnia autem et

Cone.

Nicaen.

C. 12.

S. Cypr.
ep. 10.

—4 ( 140 ) —

praecedens vita, etquae confecuta efi,
examinetur; et fic eis clementia imper-
tiatur.

r8. Permittit Concilium Nicaenurtl,
cum illis humanius agi, quicunque et
metu, et lachrymis , et tolerantia , et
bonis operibus converfionem et opere,
et non tantum habitu oftendunt.  Eece
veteres cautelas, ad quas Canones in-
dulgentias reftringunt.

19. Inde S. Cyprianus nonnullis vitio
vertit, qui aut indiferetius libellosMar-
tyrum porrexerant, aut inde promifcu-
um ufum indulgentiarum neglečtis me¬
riti« poenitentium fibi arrogafunt. Offb
inquit, vor, quibux po/Jum precibusi
ut Evangelil memores,et conjiderantesi
quae et qualia in praeteritumvefiri^n-
teceffbres Martyres concefferinr-> qucM
Jblliciti in omnibus fuerint, vos qiio-
que follicite, et caute petentium defide-
ria ponderetis. Ipforum quoque de-
UStorum genera, et qualitates cogite-
tis, ne, fi quid abrupte, et indigne
vel a vobis promi^um, vel a nobis fo-
Stum fuerit, apud Gentiles qtioq^
ipfos Ecaefia noflra erubefcere inči-
piat.  Quid clarins? Veteres ad^nterio-
res difpofitiones poenitentium indulgen-
tias moderati funt.

20. Recentiores Pontifices? invale-
fcentibus novellis caufis? et generibus
Indulgentiarum, pretium exteriorurf

*-■ ( 141 ) —
operum fpe&andum cenfuerunt. Prae-
cipic Gelalius lil., ut Jecundum tabo-  Geiaf.ni.
rum, et beneficiorum fuorum Eccle-  p xe Jc
fiae impenjbrum quantitatem, a d Epi-  čhrift.'
fcoporutn arbitrium, in quorum Pa-
rochiis degunt, poenitentiarum jw-
rum remiffionem, vel indulgentiam
confequantur.

21. Caeterumnovo jure indulgentias
indifcretiores, ec extenfiores cohiben-
dae videbantur. Lta indedicatione Balili-
cae indulgentia ad unum annum, ec in aliis
anniverfariis ad XL. dies reftringitur.
En rationem: Cum Rom. Pontifex, qui
plenitudinem poteflatis obtinet, hocin
talibus Mioderamen conjueverit obfer-
vare.  Ref. c.  14. de Poenit. et RemiJf.

22. Inllituta folemnitate Corporis
Chrifti, inde ec Pontihces ad centum,
et ducentos dies indulgentiam moderati
funt. Clem. un. de Rel. et Vener: SS.
Hoc moderamine et Sixtus [V. circum-
fcripfit Indulgentias pro fefto Concep-
tionis immaculatae B. Virginis. Extrav»
Com. c,  1. d. t.

23. In CanonizationeSančforum fuc-
crevit locus augendi indulgentias. Ca-
lixtus III. in Canonizatione S. Vincen¬
ci I' ererii accedentibus ad fepulturam,
Ecclefiamque hujus Sančli feptetn annos>
et totidem Quadragena$ de injunčiis Poe-
nitentiis relaxavit. Leo X. in Canoni-
^atione S. Francifci de Paula in loco fe-

Trid.

fupr.

Synod.
C amer.
4e Indulg

— ( 142 ) —

pulturae, et die depofitionis divino of-
ficio devote affiftentibus perpetuo dura-
turam guadraginta annorum, totidem-
que quadragenarum indulgentiam con-
donavit. Sic ex Epocha temporum con-
ftat, recentiores Pontifices in conce-
dendis indulgentiis liberaliores priori-
bus fuiffe.

24. Succeflere indulgentiae plenariae
pro vifitationibus nonnuliarum Ecclefia-
ram, aliisgue diverfiscaulis. Hac occa-
fione Sixtus IV. , abolitis extenfioribus,
ec indifcretioribus Indulgentiis, mode-
ramen praefcriplit, ne cujusvis In¬
dulgentiae, 'remiflionis, vel facultatis
obtentu Chrifii fideles proclivzores a!
illicita inpoflerum committenda reddan-
tur; aut facilitas veniae eis peccandi
tribuat incentivum.  Refert. Extrav. $•
de Poenit. et Remiff. in Com.

25. Synodus Tridentina, rejeftis
corruptelis, quae in ufum indulgentia-
rum ex Ouaeftorum avaritia, etfallacia
jrrepferant, in his concedendis mode
rationem, juxta veterem, et proba-
taM in ecclesia consuetudinem adhi-
beri cupit; ne nimia facilitate ecclefia-
ftica difciplina enervetur.

26. Praecipit Synodus Cameracenfis
P. L, ut Parochipopulum fuum diligen-
ter admoneant, ne circumforaneis qni'
busdam, aut etiam imprejfis libellif
temere.fidem adhibeant, qui ex levi'

~ ( 143 ) ~

bus, vanis, et Juperftitiofa caufisex-
orbitantes,  centum, milleque anno-
rum Indulgentias pollicentur, cumin-
dulgentiae nonnifi expiis, exrationabi-
libus caujis,  jufta difcretione, concedi
debeant.

27.  In crifi eruditorum Poenitentia- Ghrift.
les Presbyteri, qui teropore Indulgen-  ? e “P-
tiae pro gravibus peccatis imponunt  s»tis’&a.
leves poenitentias, hallucinantur in-
Jigniter, et peccutoribusplurimumno- c '
cent. Quo major eis Poenitentia impo-
nitur, eo viciniores fiunt Jatisfačtio-
ni, et ad indulgentia e fructum aptio-
res,

28- In Regulis Cancellariae cautum Reg;,
eft, ut in litteris indulgentiarum po-  Canc - s?*
natur i quod fi Ecclefiae, vel Capellae->
vel aliar aliqua indulgentia fuerit
conceffa, de qua inibi fpecialis men-
tiofaeta non fit, hujusmodi litterae fint
nullae.  Quia, fi Papae fafta fuiffet men-
tio de alia indulgentia, forte illam non
dedillet, faltem non ita faciliter.

29. Et infra: Itein voluit D. N.quod  54*
litterae fuper Indulgentiis non ex-
pediantur ad instar, nifi fpecificen-
tur.  Utpote ad inftar aliarum indulgen-
tiarntn aliis Ecclefiis, locis, Perfonis-
que concelfarum, fuper quibus Pouti-
tex non vult expediri litteras, nifi in¬
dulgentiae antea conceffae fpecificentur:
tum? ne nimium multiplicentur induU

gentiae, tum, ut praecaveantur fraudes,
quae facile in hujus generis generali-
tate irrepunt.

ciem. ix. 30. Clemens IX. Ann. 1669. inflituit
in Buha 6 '  novam  Congregationem Cardinalium>
Rom. et aliorum Praelatorum cum facultate
oranem difficultatem, ac dubietatem in
Indulgentiis emergentem , quae ad fi-
dei dogma non pertinet (circa gravio-
ra, et difficiliora prius Rom. Pontifi-
c e confulto) expediajidi: abujuš quo-
que, quiirrepfiffe poffent, corrigendi)
et emendandi — faljds, Rlpocrijphas,
indifcretasque indulgentias typis im-
primi vetandi, impreffas recognofccn-\
di, et examinandi; et, ubi Pontifid
retulerit, ejus auPioritate rejiciendi-
ac in Indiilgentiis concedendis modi-
rationem adhiberi, omniaque pie,Jhu-
Pte, et incorrupte fieri curandi.

cap. 4. 31- NovaeDecretales meminere Quae-

Q eA k uf - ftorum, qui deligebantur ad colligen-
induig." et  d as  eleemofynas iidelium, ut recentio-
rum indulgentiarum fručlum mereren-
tur. Placuit eos formatis epiftolis ftipa-
re, ut fraudibus eorum occurreretur>;
qui fe alios mentiendo, abnjionesnon-
nullas in fua praedicatione proponi’
bant.  Refert. c.  14. de Poenitent. d
Remiff.

32. Labentibus faeculis eorum abiR 1
fuum uberior feges fuccrevit. IndeCofl'
cilium Viennenle cavit 5  ne Quaeilo_reS|
aliqui

— ( i4f ) —

aliqui (nifi Apoftolicas, vel I »iaecefani
litteras exhibuerint) gtiomodlibet ad-

mittantur, recipianturgue. Inguit Papa:
Litteras quoque Apojiolicas Diaecefa-
ni Epifcopi (ne quid fraudis comviitti
valeat per easdem,) antequam admit-
tant Quaefiores ipfos, examinent dili-

genter.  Supereft Clem.  2. d. t.

33. Succellu temporis conftitit, has
cautelas medendo malo impares fuiffe.
Hac occafione Concilium Tridentinum Trid - feff -
et nomen 5  et officium, et ufum Quae- I,cap> 9t

ftorum Indulgentiariorum limpliciter ex-
pungendum duxit, decernendo, utnul-
lus ad hujusmodi officium admittatur
pofthac ■> non obfiantibus Privilegiis —
aut confuetudinibus etiam immemora-
bilibus.

34. HocDecr. S. Synod, omnem guae-
ftus fufpicionem indulgentiarum ufu ar-
cendam cenfuit, hinc et fubjunxit, ut
Indulgentiae fidelius difpenfarentur, eas,
aut alias fpirituales gratias deinceps
per Ordinarioslocorum,adhibitis duo-
bus de Capitulo, debitis temporibus
effe publicandas.

3S- S. Carolus in Concilio Mediola- ^eTv.
nenfi V. inde vetat, ne cuivis Reciori  p.r.de ‘
Ecclefiae, etiam exemptae, quovis mo-  i nduI s-
do, neque ulli Grdini Regulari, ne-
que cuiquam Scholae, Confratiae, et-
iain Rofarii, et Cruce Jignatorum ,
locive pii Collegio , praetextu, cau-

^an-Ef V m J. Eccl. P. II. K

— (146} —

fave, vel Privilegiorum etiam ,antiq’do-
rum ■> vel Indulgentiarum ■> quas fbi
quovis modo concejfas, etiam infiaf
Ecclefiarum, locorumve piorum con-
fratriarumve urbis Romae habet, li-
ceat illas ipfas in fuis Ecclefiis pro-
mulgare: fed, ut Decreto Tridentino
cavetur, per Epifcopum, adhibitis
duobus de Capitulo, illae quotannis
puhlicentur, atque evulgentur.

36. En reliquum Decretum Medio-
lanenfe: Ne Indulgentiarum litterae
infcriptionesve earum nomine exara-
tae, eo loco, ubi Capfa ad colligen-
dam eleemojynam apparata efi, etian
extra Ecclefiam proponantur •> affigan-
turve, fed vel in Rltari major e •> vd
in aliof ubi Indulgentiae caufa ftatioi
oratiove confiituta efi.  Et infra: ubi
illius Indulgentiae. celebritas agituf  5
Parochus, concionatorve doceat Jimul
diligenter, ejus confequendae catifi
non effe neceffario praefiitutam elce~
mofvnae largitionem: ut coelejiem 'eutn
thejaurum, fpiritualiaque miner a er-
poni omnes intelligant 9  nonadquae-
ftum, fed ad peccatorum fatisfaStio-
nem-, etad pietatis exercitationem>
Cap. 5. 37. Pleniliimam Indulgeiitiam pro*

Dejiibii. mu ig av it per Jubilaeum Bonifacius V(H'
ftatnitcjue, eos concellae Indulgentiae
participes fieri? qui, peračtaSacramen-
.tali digna Poenitentia, li fuerint Ronia-

— ( 147 > “

ni, ad minus triginta diebus continuis 9
feu interpollatis, et faltem femel in die;
fi vero peregrini fuerint, autforenfes,
fimili modo quindecim diebus ad dičtas
Bafilicasaecedunt. Extrav. i.dePoenit.
et Remi]]', int. Com.

38- Bonifacius VIII. Jubilaei Indul-
gentiam quemlibet annum centefimum
reftrinxit. Clemens VI. in ordine ad
hanc ludulgentiam quemlibet annum
quinquagefimum Jubilarem effe fanxit,
ut tanto plures illius coeleftis thefauri
participes redderet. Extrav. Com.  2.
ibi.

3 9. Recentiores Pontifices, Paulus II. $
et Sixtus IV. annum Jubilaeum adquem-
libet annum vigefimum quintum redu-
xerunt, fufpenlis reliquis Indulgentiis
per eum annum quibuscunque Ecclefiis,
aut locis extra urbem, et fub quacun-
que forma a Sede Apoftolica conceffis.
Extrav. Com. c.  4. d. t.

40. Auftoritate Pauli II. invaluitj
quod, Anno Jubilaei Romani abfolutoj
Indulgeutia fubl'equente anno ad alias
difperlas Ecclefias generaliter propaga-
retur. Hačlenus enim vel Bonifacius IX. 5
vel Nicolaus. V. nonnifi particularibus
Provinciis, et civitatibus Jubilaeum In-
dulgentiani concefferant.

41. Inter recentiores Pontifices Six-
tus V. primus eft, qui Jubilaeum indi-
xit aufpicio luae alfumptionis ad implo-

K a

— ( 148) —
randumDei auxiliumpro bono regimine
Reipublicae Chriftianae. Inde hujus e-
xemploreliqui Pontitices et ex aliiscau-
fis generale Jubilaeumindixerunt, etad
difperlas Ecclefias miferunt.

42. Forma, et conditiones Jubilaei,
in Bulla Sixti V. expreffae, fere eaedein
funt, quae in Bullis hodie exprimuntur-
Sic allignantur duae hebdomadae, in
quarum altera conditiones reguifitaeim-
pleri debent; nimirum, ut quis intra
hebdomadam illam jejunet, eleemofy-
nam eroget, Ecclefias, ab Ordinario de-
fignatas vifitet, et Sacramenta Poeni-
tentiae, etEuchariftiae fufcipiat.

43. Circa Confellionem relinquituf
fidelibus libertas, pro hac vice vigoi' 6
Jubilaei Confeffarium five faeculareiib
five Regularem, ab Ordinario approba-
tum eligendi, qui quemque podit ab-
folvere a quibuscunque criminibus, qua<
cunque ratione refervatis, a ceniuris?
fententiis, et poenis ecclefiafticis quo-
modlibet contračbis, injunčta pro modo
culpae poenitentia falutari, commuta-
reque yota quaecunque, praeterquart
caftitatis perpetuae, et Religionis ap'
probatae.

44. Dicit quidem Bonifacius V (II- ’ D
fua Conftitutione. Antiquorum habet H'
da relatio , quod accedentibus ad Vene-
rabilem Bafilicam Principis Apoftoloru” 1
de urbe conceffae fint magnae remilfi 0.

♦

— ( 149 ) ~

nes, et indulgentiae peccatorumi aft
harum indulgentiarum olim conceffarnm
non reperitur authenticum teftimoni-
um: ideo hačlenus idein Pontifex Boni-
facius VIH. creditur primus illius in-
dulgentialis formulae promulgator.

4$. Commendatur exemplum fre-
guentioris concurfus veteribus aučtori-
tatibus. Ait Nicolaus I. Tanta millict  s. Nicol.
hominum protefitioni, ac interceffioni
B. Rpoftolorum Principis Petri exomni-  imp.
bus finibus terrae properantium fefe
quotidie conferunt, et usguein finem
vitae apud ejus limina femet manfura
proponunt etc.

46. Veteri jure arbitrium indulgentia-
rumjuxtaCanonumargumentaPontifices
Epifcopis reliquerunt: cum enim vix
pollibile fitj guod Romanus Pontifex»
tum defačli, feu criminis qualitate, tum
de vita, et conditione poenitentis, in
remotis partibus agentis, rite, ac plane
fit informatus; fatius vifum eft, mo¬
dam poenitentiae pro gravitate crimi¬
nis determinandum, ejusdemque miti-
gationem, vel condo’nationem Epifco-
prs in fuis Diaecefibus relinguere. Re-
fcripfit Vigilius Caefario. Arelatenfi:
Charitas tua. totius fafiii qualitate i
ac poenitentiis ipfius compunctione
perfpefta, praedifitum Gl. Regem , fi-
Hum nofirum et de temporis obferva-
tione non omittat inftruere, etneul-

— ( i$o ) —

terius aliquid praefumatur, infianter
expofcat. Ouia (ficut charitatem tuam
lene noffe confidimus) modus poeni-
tentiae praesentium potius sacerdo-
Tum inspectioni committitur, ut  jux-
TA compunctionis meritum, veniae
POSSIT QUOQUE INDULGERI REMEDIVM,
tuae hoc potius aeftimationi credimus
relinquendum.

^47. Nil rnagispraefentium Sacerdo*
tum infpeftioni, et difcretioni in ofli-
cio SacramentalisConfeffionis commen-
datur» quam ut poenitentes vigorere-
centiorum Indulgentiarum ad perfečlio-
nem purioris charitatis difponant. Quip-
Marc, ra, pe ex utraque lege hoc primum omnium
mandatum  eft naturale, divinumque:
Diliges Dominum Deum tuum ex loto
corde tuo, et ex tota anima tua, d
ex tota mente tua, et ex tota virtutt
tua.  Sic dixit Dominus Simoni Phaii-
faeo demuliere, quae erat in civitate
Luc. 7. peccatrix: Remittuntur eipeccata mili¬
ta, quia dilexit multum. Cui autW
minus dimittitur, minus diligit.  Ait
B. Apoftolus: Et ji habuero omnem fi'
dem, ita, ut montestransferom; cha¬
ritatem autcm non habuero, nihilfum-
X. C’or.13. Et fi difiribuero in cibos pauperum
omnes facultates meas; et fi trcididt*
ro eorpus meum, ita, ut ardeamj
charitatem autem non habuero, nihd


— ( T$T ) —

mihi prodeft.  Quid brevius fententia S. £• Joann.
Joaonis: (Jui non diligit,  inguit, aa-  P‘ I-C ' 3 '
net in morte.  Ex fententia S. Profperi: s Profp.
fine charitate, quae diSla eft vici, non  conu'
ambulare pojjunt homines, fed errare., l.i.c.ij.
Juxta S. Gregorium: Hoc jblum Deus p a ^ res *
Sacrificium accepit, quod quidem ante  p art . 3 .
ejus oculos in altari boni operiš fiam- c - 10 •
ma charitatis incendit.  En ex veteri
formula Vigilii, quam mox retulimus»
perfeftio contritionis illa conditio erat,
ut juxta compunfiiionis nieritum ve-
niae quoque poffit indulgeri meritum.

Clemens VII. inde pro rationibus Ju-
bilaei has recenfet, ut cunctorum fide-
lium augeatur dsvotio, fides fplen-
deat-> Jpesvigeat, et charitas  re&p-
mentius,  perfectiusgue incalefcat.  Re-
fert. Extrav.  2. de Poenit. et Remijfi.
int. Com.

_k

TITVLVS VIII.

De Sacramento extremae Unfitiouis.

capvt  1.

De Infti t ut io n e h u ju s S a c v amen ti.

i« Synodus Tridentina de hoc Sacra- ^ rit ’ i , e fefF '
mentointer aliadefinitea: Siquisdixe-  Ex tr ‘ e ni.
nt, extremamUn6lionemnon efievere,  una.c.i.
et proprie Sacramentunh « Chrifio Do- et 2 '
mino noflro inftitutum-> et a B. Apo-

I)eExtr.

Una.

«ap. I.

Clem.

VIII,
inftr. ad

Epifc.

lat.

— ( TfŽ ) —

fiolo ^acobo pr omulgatum, Jed ritmi
tantum a Patribus recepturi, ant fig-
mentum — non conferre gratiam,
nec remittere peccata; Jed jam cejjaffe,
quaji olim tantum fuerit gratia cura-
tionum; anathema Jit.

2. Et fupra: Inquit S. lacobus dpo-
Jlolus: infirmatur quis in vobis — qui-
bus verbis, ut er Jtpoflolica traditio-
ne per manus accepta. — Intellerit
Ecclejia, materiam eJJe Oleum ab Epi-
fcopo benedifiium.

3.  In Ecclelia Orientali a Sacerdoti-
bus confecratur, et adminiftratur fa-
crum Oleum; nam S. Oleum, guodE-
pifcopus in coena Domini confecrat?
wox confumitur, quia cunčli, S. Sy-
naxin aeceffuri, in expiationem pecca-
torum unguendos fe offerunt. Abfit, ut
latina Ecclefia hunc morem Graecis vi-
tio dederit. Clemens Vlil, inter caetera
ftatuit: Non funt cogendi Presbytefi
graeci Oleafanfita, pr (teter Chrismap
ab EpiJcopir latinis Diaecefanis acci-
pere; cum ejusmodi Olea ab eis, i n
ipfa Oleorum, et Sacramentorum
hibitione er vet eri ritu conficianturp
et benedicantur.  Speftat ergo Tridenti-
num Decretum, in guantum oleum
Epifcopo benedičtum determinat, ma¬
teriam fufficientem, et etiam pro ufu
Ecclefiae latina neceflariam.

— ( i?3 ) —

4- In Ecclefia latina praecipiunt paf-
fim Ritualia, ut guilibet Parochus ha-
beat loco nitido, et decenter ornato in
vale argenteo, autftaneo, diligenter
cuftoditum S. Oleum infirmorum, quod
fingulis annis feria quinta in caena Do¬
mini ab Epifeopo benedičtum, veteri
combuilo, renovandum eft. Id tamen,
fi forte intra annum aliquo modo ita
deficiat, ut fufficere non pode videatur,
neque aliud benedičlum haberi queat,
modico oleo non benedičto, in mino-
re quantitate fuperinfufo, repami po-
terit. Ar g. c.  3. de Conf. Eccl.

Guantum ad formam explicatTri-
dentinum Decretum hodiernum ritutn
Ecclefiae latinae. Ecclefia graeca nec
olim, nec hodie illa formula utitur. In
Sacramentario S. Gregor« oratio ad in-
firmum ungendum hac formula refer-
tur: Inungo te de Oleo S. etc.  fic con-
ftat, formulae indicativae in Ecclefia
latina ferius fuccellilfe formulam illam
deprecativam.

6. Fuit et olim grandis diverfitas in
partibus inungendis infirmi. Saeculo VL
moriš fuifie videtur, ut tantum pečlus
inungeretur. Saeculo VIL caeperunt
plures partes inuhgi; fed non eaedem
ubique. Aliquando pars magis infefta
inungebatur, quia dixit S. Jacobus: Et
alleviabit eum Dominus.  Sed haec Un-
ftio jam pridem defiit, ne forte haec

— ( i$4 ) ~

facra Unftio magis ad medicinam cor¬
poris, quam animae adhiberi cenfere-
tur. Juxta Rituale Romanum Pauli V.
<hiinque corporis partes praecipue
ungi debent, quas veluti fenjuum in-
ftrumenta homini natura tribuit; nem-
pe oculi, aures, nares, os, et ma¬
miš; attamen pedes etiam, et renes
ungendi funt: fed in mulieribus ho-
nefiatis gratia, renum inunčtio fem-
per omittitur; atque etiam in viris;
quando infirmus commode moveri non
potefi: fed five in mulieribus, five in
viris alia corporis pars pro renibus
ungi non debet.

7. Praecipit Rituale Romanum, ut
eandem, ac integram formam ad fin-
gulorum membrorum Unctionem Sa-
cerdos pronuntiet: Dum oculos, au-
res, et alia corporis membra, qwu
paria funt, Sacerdos ungit, caveat,
ne altero eorum inungendo, Sacra-
menti formam prius abfolvat, quant
arnbo hujusmodi membra paria inun-
xerit.

8. Quid in morbis contagiofis? Juxta
Manuale Cameracenfe: Ungantur ce-
leriter quinque fenfuum organa inca-
pite dicendo—  Indulgeat tibi Deus/
quidquid deliquifti per vifum, auditutfl
etc. Ouod fi tantum contagii, velmor-
tis fitpericulum, ut nec confuetae pfifi
tes ungi, nec illa forma pronuntiaf 1

— (Hf) —

poflit; ungatur organumfenfus, ma-
gis ud unčtionem exp.ofitum dicendo:
per ifiam unčtionem indulgeat— quid~
quid de1iquifti per quinque fenfus tu-
oj. In rabidis ungatur par s ori vice-
na, ne falivu-, quae inficiendi vimha-
bet, tangatur. In Peftiferis uti lice-
bit vir ga oblonga, oleo tinčfa, quae
deinde comburatur-, autfervandapur-
getur. In variis Diaecefibus moriš efi,
ut etiam extra periculum contagii, un-
ciio fiat non pollice, fedvirgula.

9- In reliquis pronuntiat S. Synodus Trid.de
Tridentina: Si quis dixerit-> Extremae  p a xt r r ’
UnČtionis ritum-, et ufum, quem ob-  Unft’
fervat S. R. Ecclefia, repugnare fen- ca!l- 3-
tentiae S. Ifacobi ^pofioli; ideoque
eum mutandum, pofeque a Chrifiianis
absque peccato contemni; anathema
fit.

10. Inter haec dechrat S. Synodus, Cap- 2-
ejfie hanc Unfitionem infirmis adhiben-  guan’ d el
dam; illis vero praefertim, qui tam E-x.tr.
periculofe decumbunt, ut in exitu vi-  ^"^k ad '
tae conftituti videantur: unde et Sa- ,nini  ’
cramentum exeuntium n^ncupatur.
Qnid difertius verbis S. Jacobi: Si quis
infirmatur in vobis etc.

IT - S. Innocentius I. relatis verbis Trid.

S. Apoftoli Jacobi inde fcribit: quod e
non eft dubium, de fidelibus aegrotan-  untt’
tibus accipi, vel intelligi deber e, qui cap> 3 ’
& Oleo Chrismatis perungi poffunt:

“ ( 10 ) —

s.innoc. <7^0 Epifcopo confeclo, non fblw
ep ad Sacerdotibus, fed omnibus uti Chri-
® g C ' ut ‘ fiidnis licet in Jua, ant fuorum necef-
fitate ungendis.

Sir Roin  12.  Juxta Rituale Romanum debet
deExtr. ' autem hoc Sacramentum infirmis prae-
Unčt. beri, qui, cum ad ujum rationis per*
venerint, tam graviter laborant, ut
mortis periculum imminere videatnr,
et Us, qui pr a e fenio deficiunt, et in
diem videntur morituri, etiamfine alta
infirmitate.

Goar. ad i 3. In ufu graecaeEccIeliae aegri plu-
rimi, Unčtionem recepturi, aliorum
p. 432. manibus, et ope ad Ecclefiam fe deferri
faciunt, ibique plurium dierum fpatio
nonnunguaminCatechumenaeis decuffl-
bunt, jacent, et morantur» et lacra
tandem Unčlione iibi remedium expo-
fcuut.

14. Paftorale Mechlinienfe haec mo-
net: Nemini atitem, qui gravi mor-
bo affeČius non fit, Sacramentum Un-
ctionis dar e licet, quamvis pericti-
lum mortis adeat; vel quia perica-
lofam navigationem paret, vel quia
praelium initurus fit, a quo certailU
mors impendeat; vel etiam capitis da-
mnatus ad fupplicium raperetur.  Non
ergo fufficit imminens mortis periculum
fed requiritur, ut vi morbi immiiieat.
Neque mulieribus in partu laboranti'
bus',  fed faeminis in partu deficienti'

— ( i>7 ) —

bus Sacramentum Unctionis admini-
ftrandum efi.  Rabidis, pefte infečlis,
lethaliter vulneratis, ex hauftu^veneni
periclitantibus, etiam dum adhuc robu-
fti funt, fi pofteat lufcipiendaeUnčtionis
opportunitatem non habeant, 'fcdmini-
ftrandum efi.

15. ReliquaRitualia monent, neEr-
trema Unčlio miniftretur pueris, ufum
rationis non habentibus; fecus de pue¬
ris p eri clitantibus, qui doli, etConfef-
fionis capaces funt. Quid de amentibus,
et furiofis ? fi nunquam fana ratione po¬
titi funt, et hujus, et alterius Sacra-
menti incapaces funt. Amentes autem,
et furiofi habentes interdum ufum ra¬
tionis, fi eo potiffimum tempere piam
animi fignificationem dederunt, ant hoc
Sacramentum petierunt, licet poftea in
furorem - aut infaniam incidant, ungen-
di funt, nifi tanta fit phraenefis, ut in-
firmus aliquid contra i'everentiam face-
re poflet Sacramenti. Praecipit Rituale
Romanum: Infirmis autem, qui, dum
fana mente, et integris fmfibus ejfent,
illud petierunt', aut verijimiliterpeti-
ijfent, feu dederintfigna contritionis,
etiamfi deinde loquelam amiferini, vel
amentes e.ffeSti fint, vel delirent, aut
nonfentiaht, nihilominus praebeatur.
Ait Paftorale Mechlinieufe : Ouamvis
non petierit; fi tamen erat bonae vi-
tac, quia non praefumitur immemor

— ( i$8 ) —

Juae falutis in morte plus, quam in
vita. Unde praejumitur? quod petat,
vel petiiffet, fi advertiffet, et quod pe¬
tere voluit, jed nonpotuit.

16. Quid reliquum eft? quam utPa-
rochi aegrotos faepe invifant? horten-
turque? ne ad extrema hujus Sacra-
menti fulceptionem differant; ac proinde
fenfibus? rationisque ufu adhuc integris
illud fibi adminiftrari petant, uberioreni
ejus fručtum percepturi ? GUiippe lat vul-
gare eft? qnod nonnullis praejudiciuffl
imponat? quia fibi perfuadent, fufcepto
hocSacramento fibiademptam efie fpeni
reconvalefcentiae, aut libertatem con-
jugii, teftamenti, edendarum carniumj
syiiod. Synodus Wigornienlis Ann. 1240. que-
rebatur: Sunt quidam, ut audimtHi
qui pofi perceptionem hujus Sacramen-
ti Janitati prifiinae rejlituti nefas re-
putant, vel uxores fuas cognofcerti
vel carnes comedere, vel etiam aliqna'
ratione nudiš pedibus ambulare. Ho-
rum autem errorem, utpote doStrinac
fanae contrarium eAramur, et exconi-
municationibus, et monitionibus eoS
duximus corrigendos.

17. Obrefperant haec ■> aliaque prae-
judicia , eoquod extrema Unčtio s  ve-
luti complementum Poenitentiaefpefta-
retur. lude Graeci, etiam lani? /acra
Unftione utuntur ? in fignum Poeniten-
tiae? et peccatorum expiationem. 1°

— ( i$9 ) —

latinis Ecclefiis Hetit aliquando et con-
luetudo, figtiandi aegtuni iigno crucis
ex cinere, atque imponendi aegro čili-
cium.

18. Enimvero illud certum et hodie
eft, extremam Unčlionem, velut com-
plementum Poenicentiae , valete ad
peccatorum religuas abilergendas juxta
iententiam S. Jacobi: Et, fi in pecca-
tis fuerit, remittentur ei.  Hinc fatis diu
viguit ufus, quod poft lacram Unttio-
nem Communio veluti Viaticum prae-
beretur. Hodierna Ritualia praecipiunt
tamen, ut, quantum fieri poteft, ex-
trema Unčtio nonnili poft Sacramenta
Poenitentiae, et Comraunionis tribua-
tur. [nieriornm Presbyterorum non eft,
a recepta lege recedere, nifi aegrotus
ipfe petierit, extremam Unčtionem
ante facram Communionem fibi admi-
niftrari. Reliquum eft Epilcoporum,
pro rationibus lančlioris difciplinae cau-
i'am agere, reftituereque, proculaprae-
judiciis non attendendis. Cap. g.

19- Ex principiis veteris traditionis DeMinift,
aic Innocentius 1. Caeterum illud ju-  crain/*
perfluum videmus adjeEtum, ut de E-
pijcopo ‘ambigatur, quod Presbyteris
lic er e dubiumnoneft. Namidcirco Pres-
byteris diEtum eft z  (fi quis infirmatur
etc.) quia Epijcopi aliis occupationi-
bus impediti, ad omnes lanquidos ir e
n on pofjunt.

Goar. ad
Rit.
Graec.
p. 408.

Trid. feff.

14. de
Extr.

Unči.

can. 4.

Menard in

cod. facr. u tpote Sacramentario S. Gregorji habe-
25T' tur :  šiliti Sacerdotum infirmos pet'
ungent in fuper in quinque fanfar
Et alibi: Impouunt mantisfuperinfif'
mum omnes Sacerdotes, jubente, vtl
permittente tantum Epifcopo, qW a
canonicus fit ordo docet.

23. Novo jure refcripfit Alexandef
HI. unum Presbyterum ad adminiftran-
dum Sacramentum Extremae Unctiontf
iufficere. Sacerdos,  inguit, uno pt' ae ’
fante Clerico, et etiam falus infirmum
tingere poteft,  Refert, c.  14. de V- S.

24. Re-

— ( 160 ) —

20. Pronuntiat Concilium Tridenti-
num: Si quis dixerit, Presbyteros Ec-
clefiae ■> quos B. dpojtolus ^facobus
adducendos ejje ad infirmum inungen-
dum hortatur, non ejfa Sacerdotes ab
Epifcopo ordiuatos, fad aetate Seni¬
or es in quavis Communitate; ob id-
que proprium extremae UnEtionis mi-
nifirum non effe folum Sacerdotem;
anathema fit.

21. MeminitB. Jaeobus pluriumPres-
byterorum. Rituale Graecum feptem
Presbyteros 5  aut faltem tres adhiberi
praecipit, guorum guisgue infirmum
inungit, orationemgue dicit: Haec ora-
tio ■>  inguit, ab unoquoque Sacerdo- 1
tum dicitur, poflquam dixerit Evan-
gelium -, et oraiionem, cum videlicet
infirmum Oleo perungit.

22. In veteribus Codicibus et latinis

— ( i6i ) ~~

24. Refertur ergo pluralitas Sacerdo- s . Thom.
tum adfolemnitatem, et utilitatem Sa- contr.
cramenti.S.Thomaerationesfunt: fihiia  y b n ‘'
hoc Sacramentum perfePtae curationis  c. 73.’
effeEtum habet, etin eo requiritur čo¬
piči gratiae, competit huic Sacramen-

to, quod multi Sacerdotes interfint,
et quod oratio totius Ecclefiae ad ef-
fectum hujus Sacramenti adjuvet. Un-
de ^facobus dicit: Inducat Presbyte-
ros Ecclefiae, et oratio fidei fanabit
infirmum. Si tamen unus folus Pres-
byter adfit, intelligitur hoc Sacramen¬
tum perficere in virtute totius Eccle¬
fiae, cujus minijler exifiit, et cujus
perjbfiam gerit.

25. Monet in Concilio Mediolanenfi

IV. S. CarolusParochum, ut id Extre-  Cone.
mae Unctionis Sacramentum miniflra-  iv.p°a.
turus, quot commode poteft, Presby-  c. 6.
teros, et Clericos adhibere fiudeat,
fuperpelliceo indutos: qui ipfum, et
miniftrantem , et praecantem , pieta-
tis, et orationis jludio in eo minifie-
rio adjuvent.  En argumentum veteris
difciplinae reducendae.

26. Jure novo inter Sacerdotes foli
Parocho adminiftratio Extremae Unčtio-
nis refervatur. Clemens V. cenfuram
exommunicationis. S. Sedi relervatae,
ipfo fačlo ftrinxit in omnes Religiofos,
li vel Clericis, vel Laicis Sacramentum

Van-Efrtn y Ectl. P. II.  L

— ( 162 ) —

S. Unčlionis, praeterita fuper hoc fpe-
ciali licentia Parochialis Presbyteri,
miniftrare praefumpferint. Clem.  i. de
Privil.

Conc.Me- 27. S. Carolus in Concilio Mediola-
dioh v. nenli V. edidit hoc Decretum: Ne,  in-
Tit.11. quit, alius Sacerdos, nifi Parochus
hoc Sacramentum Extremae, UnEtionis
miniftret. Si porro is impeditus, aut
alias in mora eft, mortisque periculum
infiat, tune Sacerdos alius miniftret
licet.

p. 2. de 28. Reliqua recentiorum Coucilio-

■ CT^ad 6 rum  ^ ecreta  fpečtant ea, guae admi-
niftrationem Sacramenti vel praecedš-
Una. j-e, vel comitari, vel iubfeijui debelit.

Monet Concilium Mediolanenle IV. Pa-
rochum: Hoc curet diligenter, ut die
noEiuque ad Extremae UnEtionis  Sa¬
cramentum miniftrandum praefto fit,
et paratus.

cone. Td. 29. Decretum Concilii Tolofani de
lof. p. 2. Anno 1 $ 9°- fic ibnat. Cum callidus fer-
pens, et hofiis humani generis calca-
neo infidiari, hominemque in extrem°
fpiritu oppugnare maxime Jbleat, M-
grotos Parochi, quanta maxima fieri
poterit charitate vifitabunt, confola-
buntur , inftruent, ultro fefe offere^ft
iis, etiam non vocati, dabuntque fi'
dulo operam, ne in id tempus faeratni
extremamque , UnEtionem differant ?
quo novijjima confliEtati valetudine>

— ( 16? ) —

au£tiorique modo, tam profuturi Sa-
cramenti commoda, quod frequenter
nimium accidit, Jatis agnojcere non
pojjint.

30. Ait Concilium Mediolanenfe I. Cone.
Parochus. eum ad ungenduminfirmum  Medioi.i.
accejjerit, diligenter eum conjbletur, n' s ^ qua^
et hortetur, ut bono animofit; et fe  pert. ad

a euris , ac defideriis hujus vitae ad
caelejlis beatitudinis cogitationem eri-
gat, ut abjefto mortis metu, JeaDeo
in aeternam requiem vocari gaudeat.
Omnes vero, qui adjunt, moneat, ut
preces Chrtjio Domino pr o eo faciant.

31. Juxta Concilii Rememis de Anno Cone.

1 v83- Decretum: Nec putet Juo Jatis-
faStum officio Sacerdos, Ji Jemel tan-  una'
tum aegrotum invijerit, dum Unctio
fuit adhibenda : jed, quam diutifjme
poterit, eum conjbletur, et inculcet,
quae Jpe&ant ad Jalutem-atqzie

quousque e vivis excejjerit, ajjifiat, et
operam impendat.

32-  Aliijuando difputatum fuit 5  an
Saeramentum Extremae Unčlionis rei-
terari poflet, eoquod fpecies folemnis
Poenitentiae cenferetur ? Praeplacuit
moderamen, ut iterationi locus relin-
gueretur, fi iniirmitas, ant laltem fta-
tus infirmitatis mutaretur. Inquit Sy-
nodusTridentina: jjuod Ji infirmi poji
fufceptam hanc Unčtionem convalue-  E 4 X tr. e
ržrat, iterum hujus Sacramenti Jubji-  una.

L a ca P- 3’

— < 164 )


diojuvari poterunt, cum in aliud /•
mile vitae difcrimen,  licet ex eodem
morbo, inciderint.

Cone. 33. Ait Concilium Burdigalenfe: eos
Tit* 1 13 praeterea adefle oportet morientibus,

eosque fanctis admonitionibus, et piis
precibus omni ratione juvare; ut, quod
ds fnpereft vitae, in vera, et Catho-
lica fide pojftnt explere, ne propter pec*
catorum fuorum multitudinem, atque
gravitatem ullo modo de divina mi-
fericordia defperent.

* 34. Quid hac , aliaque occafione
falubrius fupereft, quam religuis facris
aučloritatibus paternam curam infirmo-
rumPaftoribus commendare? Scriptum
E cel. 7. eft: Non te pigeat vifitare infirmunft
v -39- ex his enim in dileEtione firmabetiS'
.<s. Hier. Inquit S. Hieronymus ; Officii tui efi >
ad Nepot. vifitare lanciuentes.  Juxta Decretuni
eonc.Me- Concilii Mediolanenfis L Parochi—M-

dioi. 1. grotos — etiam non vocati invijant,
Tit. 1. u t ac t Sacramentum fufcipiendum, fi
opus eft, inducant: et eorum animabus■>
quacunque ratione poffunt, follici^
Medioi. vo«T»ZaMt.EnDecretum Concilii Medio-
v. p.  1. lanenlisl V .^uodConcilioAgathenfi

TK,n * tum eft , id unusquisque Parochft 5
praeftare curet, ut Mifae facrifi^ 0
peracto fiquos in Parochiali vidnia M'
grotos habet, frequenter, atque ideo
, quotidie, quantum per alias juae cift
rae Parochialis occupationes poteftf

— ( 165 ) ~ .

invifat, atque eisdem praeflet, quae
fini follicitudinis, munerisque Paro-
chialis officia, prout opus effe viderit.

T I T V L V S IX.

De Sacramento Ordinis.

CAPVT i.

D  e Matcria et Forma Sacvamtnti.

1. En Decretum Synodi Tridentinae: Trid. f«c

Si quis,  ing uit, dixerit 9  praeter fa-
cerdotium non effe in Ecclefia Catholi-  ord, c. a.
ca alios Ordines, et majores, et mi~
nores, per quos, veluti per gradus
quosdam in facerdotium tendatur; a-
nathema fit. ,

2. In veteri difciplina latina nonnifi
Diaconatus praeter Sacerdotium ex ma-
joribus Ordinibus fuit. Supereft hic ufus
et hodie in Ecclefia graeca. Novo jure
Latini et Subdiaconatum inter tnajores
Ordines adoptarunt. c. 9. de Aetat. et
quulit. et Ord. praefic.

3- Ait Gratianus: Levitas autem or~
dinatos ab Apoflolis legimus, quorum
maximus fuit B. Stephanus, Subdia-
conos, et Acolythos procedente tem-
pore Ecclefia fibi confiituit.  In Ecclefia
latina inde a faeculo III. quatuor mino-
res Ordines, qui hodie fuperfunt, re-
ceptos legimus. In Ecclefia graeca non-

— ( 166 ) —

nifi Leftoratus ex numero eorum Ordi-
num notus eft. (n Ecclefiis tum latinis,
tum graecis et Cantoratus, feu Pialrni-
ftatus alicubi, et aliquando ex numero
miuorum Ordinum ceufebatur. Grat.
praefat. ad c.  i. D.  21.

Ibi. can.3. 4. Pronuntiat Concilium Tridenti-
num: Si quis dixerit, Ordinem, fivi
facram Ordinationem non efle vere, d
proprie Sacramentum, a Čhrifto Do¬
mino inftitutum — anathema fit.  Con-
(lat Tridentino Decreto veritas, etiamfi
folus Presbyteratus Sacramentum dice-
retur, quia indefinita propofitio in nw
teria contingenti plerumgue in propofi-
tionem particularera a Logicis refolvi'
tur. Hodie in fcholis fatis vulgare eft,
Subdiaconatum , et reliquos minores
Ordines a ratione, et dignitate Sacra-
menti expungi.

Eug.iv. Jima Decretum Eugenii IV.

Amen pr ° cu ^’^ res ^^ era 't ns  traditur per calici 5
T en ’ cum vino, et patenae cum pane pof’
reStionem ,  veluti materiam : DiacO'
natur vero per' libri Evangelioru^
porrePiionem.  Explicat Pontifex h 1S
terminis materias vulgares latinae Ec-
clefiae in uiu Scholae. Graeci omn eS
Ordines conferunt per manus impofi« 0 '
nem. In Ecclefia latina quondam b aeC
inrtrumenta pro majoribus Ordinibu 8
caeperunt poft ordinationem exl’>'
beri, ut inde has materias recentiof eS

— ( t67 > —

ab eflentialibus merito diftinquere opor-
teat.

6. Ecclefia graeca nec olim ?  nec ho¬
diš in Epifcoporum , aut Presbytero-
rum ordinatione Unftionem adhibere
confuevit. Ecclefia Jatina eam ferius re-
cepit faltem in ordinatione Presbytero-
rum. ConciliumTridentinum anathema
dicit: Si quis dixerit, Janetom Unctio- can ‘ 5 ’
nem, qua Ecclefia in fancta Ordina¬
tione utitur, non tantum non requiri

fed contemnendam, et pernitiofam
ejfe fimiliter et alias caeremonias Or-
dinis; anathema fit.  Ecce S. Unftio
inter caeremonias refertur.

7. S. Eplphanius Aerium ftoliditatis
arguit, quod Presbyteris aeque, ac E- ordinat”'
piicopis jus ordinationis vindicaret. Si-s. Epiph.
quidem unus Ordo (Epifcopalis> ud gi-  haeref -5 5 -
gnendos Patres pertinet: hujus enim

efi Patrum in Ecclefia propagatio: al-
ter  fPresbyteralis) cum Patres non pof-
fit, filios Ecclefiae, lotionis generatio-
ne produxit, non tamen Patres , aut
Magifiros.

8. Ex fententia S. Chryfoftoini: So-  s.chryf.
la qtiippe Ordinatione fuperiores iUi
(Epifcopj) funt, atque ho c tantum plus,  Timoth.
quam Presbpteri, habere videntur.  Ait c, 3«

S. Hieronymus: Quid facit Epifcopus
(excepta Ordinatione) quod Presbyter
non^faciat.  Refert. c.  24. m. D.  93.

—■ ( 168 ) ~

Trid. feff. 9- Inde Synodus Tridentina pronun-
|3^<ie tiat: Si quis dixerit, Epifcopos non

cm.’ effePresbyterisfuperiores, velnonhabt-

€»0.7. re poteflatem confirmandi et ordinan-

di, vel eam quam habent, effe illis cum
Presbijteris communem anathema fit.

10. Manifeftum eft, S. Synodum de
ordinaria poteftate ordinandi loqui, cum
ignorare alias non potuerit. Abbates ti¬
tulo, privilegiis, et novo jure mino-
res Ordines fuis Regularibus conferre,
elfeque nonnullis Theologis perfuafum?
et Presbyterum poffe ex delegatione
Epifcopi, aut Papae ordinate Diaconum,
aut et Presbyterum juxta illam fenten-
tiamGloffae: Ordinatus Ordinem,quem
liabet, confert, Papa delegante.  Gloffa
ad can, 4 r D. de Conf.

n. Juxta reliquos Canones ftatntutn
eft, ut quisque a proprio Epifcopo of-
dinaretur. Ait B. Auguftinus: Recenft
Concilium, ibi invenies de fblis Cleri-
cis, non de Laicis fuiffe flatutum.
Quippe veteri more quisque prima of-
dinatione fubditus illi Epifcopo cenfe-
batur, ut abhinc a nullo alio promove-
ri poffet. c.  2. etc. D.  71.

12. Jure novo ex argumentis juriš
civilis forum originis, domicilii, etbe-
neficii, veluti rei fitae, adoptare pla-
cuit, ut inde tres proprii Epifcopi ad
confequendos Ordines enierferint. c. 3>
de :  Temp. Ord. in 6.

( 1^9 )

ij. Papa habet jus ex univerfo orbe ,
et pro univerfis Ecclefiis ordinandi quem-
cungue Clericum. Jure novo cautum
hac occafione fuit, ne Clerici a Papa
ordinati exemptionem praetenderent.
c. de Maj. et Obed.

14. SucceHere privilegia, quibus Pa¬
pa nonnunquam jus faciebat, ut quis-
quam a quocunque Catholico Epifcopo
quem elegiffet, ordinari poffet. Conci-
lium Tridentinutn abolevit privilegia Trid -
titularium Epifcoporum, qui indifcreti- I4 ’ c-2 *
ores ordinationis inlocis nullius Diaece-

iis, aut 'exemptis,. aut Monafteriis fibi
arrogabant.

15. Alibi S. Synodus inftaurat regu- Se ^- 2 3»
lam, ut unusquisque a proprio Epi- c ii '
jcopo  yel originis, vel domicilu, vel
beneficii, ordinetur. £ifod, fi quis ab

alio promoveri petat, nullatenus id
ei, etiam ctijusvis generalis^autfpe-
cialis refcripti, vel privilegii praetex-
tu permittatur, niji ejus probitas^ ac
moreš Ordinarii fui teftimonio com-
mendentur.

16. Quum aliquando Pius V. Mendi-
cantibus jus feciffet, praeterita Ordina-
riorum licentia, ordinationes a quoli-
bet Epifcopo recipiendi, eam conftitu-
tionem expunxit Gregorius XIII. utter-
niinos Decreti 'Tridentini reftitueret.
Hinc fub Clemente VIII. S. Congregatio
declaravit, Superioren Regulares poffe

— ( 17° ' —

fuofubdito iti dem Regulari, qui prat-
ditus qualitatibus requifitis Ordinti
Jufcipere voluerit, litteras dimijbrias
concedere-, ad Epifcopum tamen Dim-
cefanum, nempe illius Monafierii, in
cujus famtlia ab iis, ad quos perti-
net, is Regularis poftus fuerit. Et,
Ji Diaecefanus abfuerit, vel non ha-
buerit Ordinationes, ad quemcunqui
' alium Epifcopum, dum tamen ab to
Epijcopo, qui Ordines contulerit, exa-
minetur quoad doctrinam etc.

17. En uberiorem Innocentii XH<

Innoe. ] _ _

ft>ecuL UlI<  Conftitutionem! Decernimus, et decla-
' rarnus-,  inquit, nulliEpijcopo ,feutn-
jusvis loči Ordinario, tametfi Cardi-
nalatus honore fulgeat, licere exttf;
num quempiam-> ac jibi ratione oriff’
nis 9  feu domicilii, juxta modum
ferius declarandum, legitime contta-
Eti non fubditum, ad Clericalem ton-
/uram promovere, cujusvis benefid
ecclejiajlici ei ftatim 9  ac tonfura hii'
jusmodi infignitus fuerit•> feu ad quo^
is a Patronis jam praefentatus-,
nominatus fueritf praetextu, etiamfi
beneficium praediclum de novo ea
prefa adjeEta lege fundatum fuijfe con'
ftiterit i ut quis immediate pofi cleti-
calem characterem fufceptum ad illud
inflituatur: praeterea Clericum, Q tli .
legitime jam a proprio Epifcopo
eandem Clericalem tonjuram, feu etiatn

— ( I7i ) —

ad minores Ordines promotuz fuerit,
n on pojfe ab alio Epifcopo , ratione,
ac titulo cujuscunque beneficii in illius
Eiaecefi obtenti, ad ulteriores Ordi¬
nes promoveri, nifi ante eorundem fu-
fceptionem tefiimoniales litteras proprii
Epifcopi tam originis, quam domicilii
fuper fuis natalibus, aetate-, mori-
bus, et vita'fibi concedi obtinuerit,
easque Epifcopo ordinanti, in actis
illius Curiae confervandas exhibuerit.
Licet vero Clericus ratione cujusvis
beneficii in aliena diaecefi obtenii, fub-
jici dicatur jurisdiclioni illius Epi¬
fcopi •> in cujus diaecefi beneficium hu-
jusmodi fitum ejl, eam tamen de cae-
tero hac in re inconcujfe fervare vo-
lumus Regzilam-, ut nemo hujusmodi
fubjefitionem ad effečtum fufcipiendi
Ordines acquirere cenfeatur, nifi be¬
neficium praediEtum ejus fit reditusj
ut ad congruam vitae, fufientationem
five juxta taxam fynodalem, five ea
deficiente, juxta morem regionis pro
promovendis ad SS. Ordines, detra-
ctis oneribus, per se fufficiat-, illud-
que ab ordinando paeifice poffideatur-t
fublata quacunque facultate fupplen-
di •> quod deficeret fruStibus ejusdem
beneficii cum adjeStione patrimonii,
etiam pinquis, quod ipfe Ordinandus
tn eadem, feu alia quavis diaecefi ob-
buieret; ac Epifcopus fic ordinans tam

Cap. 3.

De litter.
dimifibr.

— ( 172 ) —

de praedičtis tefiimonialibus litteris,
quam de reditu beneficii hujusmodi ex-
preffam in confueta collatorum Ordi-
num attefiatione mentionem facere de-
bebit etc.

18. Tam diverfis, et amplis confti-
tutionibus opus fuit medendis pericu-
lis, et incommodis, guae ex recentiori
recurfu ad varios Epifcopos pro Ordini-
bus fufcipiendis oriri videbantur. In Con-
ventuCleri Gallicanide Anno 16^7. Epi-
fcopi perfuafi, ex multiplici titulo, quo
jure novo proprius Epifcopus efficitur,
ineptis Clericis occafionem fuppeditari
obrependi in facras ordinationes, ju-
ftumque examen eludendi, optaffent
unum folum Epifcopum Originis pro
Ordinibus ordinarium efle reputandtinb
quia ei de vita, natalibus, caeterisgue
qualitatibus Ordinandorum citius,
certius conftare poflet. Antiguitati
propius foret confilium eorum, qui>
expunčtis vagisOrdinationibus, Epiico-
pum beneficii praeoptarent.

19. Antiquitus dimiflbriarum littera*
rum amplior fenfus fuit. Cum enim te'
cundum veterem regulam Clericus no 11
ordinaretur, nifi fimul cujusdam Eccle*
fiae fervitio illigaretur, ut ab ea nun*
quam, invito Epifcopo, recedere pol-
fet; fi quis ad aliam Ecclefiam , f e .°
Diaecefin transeundi a fuo Epifcopo h'
eentiam meruilfet, litteras accipiebaG

— ( i?3 )—
quibus ab obedientia fui Epifcopi abibl-
vebatur, ut ab alioEpifcopo in Členim
cooptari poflet. En Decretnm Concilii Cone.
Carthaginenfis L Nullus omnino Cleri- ^ a art ^' 1 '
cus, in quocunque fit gradu, poteflatem c p ‘
habeat,fine pr oprli Epifcopi fcripta di-
mijforia in aiienae Ecclefae catalogum
'referri.

20. Novo iure vulgaris fenfus dimif-
foriarum reftričlior eft, ut Clerico nal¬
itim aliud jus faciant, quam quod ab
alio Epifcopo ordinati poffit, illaefo re-
liquo omni jure, quodEpifcopusin eum
Clericum habuit, habetque. Ar g. c.  8.
de Offic. Archid.

21. Sicut ergo Epifcopi fnnt ordina-
rii Ordinum Miniftri 5  ita et eis folis jure
communi competit dare dimifforias. Ait
Bonifacius VIII. Inferiores Praelati,
Religiofi, vel alii, nifieis, quodfuos
Clericos, ant fubditos pojfmt, a quo
voluerint Epifcopo, facere ordinari,
a Sede Apofiolica fpecialiter fit indul-
tum,vel OjficialisEpifcopi(cum ad hoc
ipfius officium fe non extendat) hujus-
modi nequeunt licentiam impertiri.Ref.

3- de temp. Or din. in  6.

22. Concilium Tridentinum, expun- f

čtis recentioribus privilegiis inferiorum ' cap,I0 ‘’
Praelatorum, edixit: Nec ipfiAbbates,
et alii exempti, et Collegia, et Capitula
quaecunque, etiam Ecclefiarum Cathe-
dralium litteras dimijforias aliquibus

— ( 174 ) —

Clericis faecularibus, ut ab aliis or-
dinentur; concedant, fed korum o-
mnium ordinatio Jervatis omnibus,
quae in hujus S. Synodi Decretis con-
tinentur, a d Epijcopos, intra qw>-
rum Diaecefis fines exifiunt, pertineat'
non obfiantibus quibusvis privilegij
etc,

23. Haec dimiflbriarum refervatio ju-
risdičlioni Epifcopi vindicatur, ut et
Epifcopus elečtus, coidirmatusque, li-
cet confecratus non fit ?  dimilforiales
dare queat: Quippe inde Epifcopus et
collationem Ordinum delegate poteft-
dr g. c.  1$. de EleČt.

24. Hac ratione olim obtinuit, quoi
Capitulum Sede vacante daret dimiffo’
rias, doneč Synodus hanc facultateffl j

Trid. feff. Capituli Cathedral.is reftrinxiffet. Juxta j
7. c.  10. Tridentinum Decretum Capitulum Sede |
vacante nonnificompleto vacationisann«
Laicos ad Tonfuram, et Clericos ad Or-
dines dimittere poteft; quamquam bi'
tra vacationis annum poffit litteras di-
miflorias iis concedere, qui arčtati dl*
cuntur, leu qui ratione beneficii teneu-
tur intr^annum, fub beneficii perdeu-
di periculo, certum guemdam Ordinerfl
lufcipere.

sefi. 23. 2$. PraecipitConciliutn Tridentiflf®

c ’ 9 ’ ipfis Epifcopis, ut perfemetipjbs Orip‘
nes conferant; quod, fi aegritudin 1
faefint impediti, fubditos Juos  M 0 ’*

— ( I7V ) —

aliter, quam jam probatos, ad alium
Epifcopum ordinandos dimittant ,
quid clarius ? A niente Ecclefiae vagae,
et indifcretiores diraiffiones alienae funt,
Ecce juxta Tridentinum Decretum ae-
gritudo loco exempii eft, quo indica-
tur, quod graves, et neceHarias cau-
fas oporteat intercedere, ut Epifcopus
cuiquam ciimiilbrias concedat.'

26. Jure Decretalium vetatClemens
IV. aliquem ultramontanum ab Epilco-
po Italo ordinati, nifi in litteris dimif-
forialibus caufa legitima exprimatur 9
quare illum Epifcopus originis ordinate
nolit, aut nequeat? c.  i. de temp. Or-
din. in 6.

27.  Juxta Tridentinum Decretum fi
et julta caufa exprimatur in litteris di-
milfionis, oportet teftimonium vitae et
morum, reliquarumquequalitatum, ad
ordinationem requiiitarum fubjungere.
Vetat enim S. Synodus, quemquam ab ibi c. g.
alieno Epifcopo ordinati, etiam cujus-

vis generalis, vel fpecialis refcripti,
aut privilegii praetextu; nifi ejus pro-
bitas, ac moreš Ordinarii Jui tefiimo-
nio commendentur.

28. Decreto S. Caroli in Concilio £, 0 ^ c ’ht
Mediolanenfi III. haec praefcribuntur: gulepertj
Infirma valetudine , aliave jufia caufa  adord.
impeditus Epifcopus, Ji Jlatos Jacros iacr '
Ordiues habere non potejl, et aliquem
propterea Clericum Juum ad alium E-

Cone,

Med. V,

— ( 176 ) —
pifcopum mittere v elit, a quo alicu
Ordini ecclefiafiico adfcribatur, tefii
monialibus litteris ei datis haec ad-
feribat, et tefiata faciat, vitae impri
mis, et morum probitatem, doktri¬
nam, quia idoneus, examine habito .
judicatus eft, ecclefiafticum Ordinen,
quo efi proxime initiatus, tam pral-
teren natales, aut difpenfationem, fi
quam Juper illis obtinuerit: fi vito
majori Ordini adfcribehdus efi, uda-
tem item, ac titulum, fufficientemqin
eenfum beneficii, vel penfionis, vil
patrimonii, quod Ule habet.

29. Superfunt aliguando caufae, quod
in ordinantem Epifcopurn examen Or-
dinandi litteris dimillbriis rejicere opor-
teat, guia ex remotis locis ad propriu®
Epifcopurn fine grandi incommodo
verti nequit. Ait S. Carolus in Conci-
p „ 5j - lio Mediolanenfi V :■ In hoc cafu licial
iiiit.’ ord. examen illud fpeciatim Epifcopo dih'
facr, gejre, in cujus diaecefi illi morantid'
at vero tune litteras dimifibrias
det, antequam examinis faSti littetit
ab eo acceperit, cui illud delegavit'
Trid. feff. 30. ExDecretoTridentino/hcw/t^
7. c. n. promovendo a quocunque nonfiV'
fr agentur, nifi habentibus legitifi iain
caufam, ob quam a propriis Epifif
pis ordinari non pojfint, in litt^ lS \
exprimendam; et tune non ordfd 1 ’
tur, nifiab Epifcopo in fua diaidr
refidenti *

— ( 177 ) “

rcfidente, itut pro eo Pontificalia exer-
eente, et diligenti Praevio Examine>
Juxta declarationem S Congregationis ^ g t n ’g d
Epilcopis, giribus alienum fubditum or- ^pract,
dinandi tribuitur per litteras dimiflb- n. 52.
rias facultas, religuum eft, quod et
eos, quos propriiEpifcopi teftantur ex-
aminatos, idoneosque repertos fuiffe,
ad novum examen vocare poffint, licet
non teneantur, nififcirent, ipfum elfe
indignum, ut rejici mereretur.

31. Reliquae funt cautelae S. Caroli
in Concilio Mediolanenfi IV. evulga-
tae: utpote ne Epifcopus cuiquam,  q U t e ' pe rt'
antequam S. Ornationis tempus proxi-  ad Ord.
me inftet, litteras dimijjbrias pro Or- facr -
dtnibus, ab alieno Epifcopo fujcipien-
dis , fine neceffdatiscaufazinquamcon-
cedat: neque item iisdem litteris fa-
cultatem detplures Ordmes fufcipien-
di, quam illos ipfos tantum, quos
uno, eodemque tempore ab eo fufcipi
voluer^t, ac perfacros Canones, con-
ciliaque licuerit. Praefiniat praeterea
in illis ipfis certum fufcipiendi Ordi-
nis, cui quisquam adfcribendus eft 5
tenzpaj, quopraeftituto temporetrans-
aEto, eas litteras, eo nomine a Je
eouceffas, el impofterum nihil Juffra-
gari, nihilque roboris habere iisdem
litteris declaret.

^an-Efpm ^.Eccl. P. St.  M ‘

— (178) —

Cap. 4- 32. Omnibus Epilcopis praeceptum

mine oh.  putamus, quod'S. Paulus ad Timotheum
i.Tim. 5’ perfcripfit: Nemini-  inguit? cito ma¬
miš impofueris , neque communicave-
ris peccatis altenis.  Ouippe indifcre-
tioribus Ordinationibus grandis occafio
tribuitur fcandalis, et criminibus.

33. (nquitS. Leo: Quid eft citoma¬
miš imponere, nifi ante aetatim matn-
ritatis, ante tempus examinis, ante
meritum taboriš, ante experientium
difciplinae, facerdotalem honorem tri-
buere non probatis? Et quid eft coni-
municare peccatis alienis, nifi talem
effici Ordinatorem, qualis Ule efi, cpd
non meruit ordinarij  Refert. c.  3. D.

> 78 * J

s. chryf. 34. ExfententiaS. Chryloftomi, qiw
hom. 16. e(i illud cito? Non ex vrima probatio-
Timoth. ne, nec Jecunda, nectertia, Jed ubi
conjideratio praecejjit, exaEtiffimaqni
dijcuffio, tune imponito manus.  En
gravira tem tanti negotii.

3$. Redundant his cautelis, nemine
excepto, veteres Canones. Inde et in*
ter Monachos jufto felečhri locus fuit,
ut in facerdotium haud cooptarentuf;
nifi illi 5  qnos morum gravitas, ac vi-
sirie e ^ n fiitutio JctnEla commen'

i'cf'13?' dat.  Quid clarius illa fententia Siricii?
Trid.feff. 36. Novillime Concilium Tridenti-

»3. c. ix, num  £]jf erte  veteres illos Canones iif
ftauravit. Sciant 9  inquit, omnes Epi-

— ( 179 ) —

fcopi 9  non fingulos, in ea aetate con-
fiitutos deber e a d hos Ordines afiumi;
jed dignos duntaxat, et quorum pro-
bata vita fenectus fit. Regulares quo-
que nec in minore aetate , nec fine di-
ligenti examine Epifcopi ordinentur;
privilegiis quibuscunque quoad hoc
penitus exclufis ?

37.  Veteri more Ordinandorum 110-
mina puhlice populo denuntiare placuit,
ut de eorum vita, et converfatione te-
ftimonium redderet. Ait S. Cyprianus: s c yP r.
Ordinationesnonnifi‘fub populi affiften-

tis confcientia fieri oportet, ut plebe  Hifp.
praefents vel detegantur malorum cri-
mina, vel bonoruni merita praedicen-
tur.

38. In Concilio CarthaginenfiIV.de-
cretum eft, ut Epifcopus. fine confilio
Clericorum fuorum Clericos non or-
dinet, ita, ut civium conniventiam,
et tefiimonium quaerat.  Ecce a populo
teftimonium vitae, reliquorumque me-
ritorum quaeritur, quod uberiore exa-
niine, et experimento difeutit Clerus,
nt Epifcopo juftum confilium fuggerere
queat? c.  6. D. 24.

  39-  Aučto Clero felečliores, et pe-
ritiores Examinatores ex reliquis feli*
gendi videbantur, qui jufto confilio ad-
elfent Epifcopo. S. Gregorius Adeodato s. Greg.
Epifcopo refcriplit: Si quando de his l ^-
recipiendis  (ad faeros Ordines) traeta-

M a

— ( igO ) —

-rifieceffe efl, graves, expertosquevi-
ros confiliis veftris adhibete partici-
pes, et cum eis communi de hoc deli-
beratione penfate.

40. PraecipitConcilium Nannetenfe:
Tune Epijcopus a latere fuo  (id eft,
Clero Cathedrali ) eligere debet Sacer-
dotes, et alios prudentes vir os, gna-
ros divinae legis, et exercitatos in di-
fciplinis ecclefiafticis.  Refert. c.  f. D-
24.

41. Jure Decretalium. Epifcopo exa-
men ordinandorum vindicatur; eftenini
generaliter, et regulariter obfervatum>
quod ad eum examinatio perfonae per-
tineat, ad quem impofitio manus ipe-
čtat. c.  34. de Elect'  Si ergo alieubi
iexamen ordinandorum Archidiacono ad-
feribitur, Epifcopus haud exclufus in-
telligitur, quin examinatos ab Archi¬
diacono iterum fuo examini poffit fubji'
cere. Gloff. ad c.  16. v. Examinari dl
./Etat, et qualit.

42. Saeculo XVI. alieubi invaluitj
quod Scholailicus Cathedralis, et alii
Praelati, jure Epifcoporum fublato?
examen Ordinandorum fuae auftoritati

synod. aHererent. Hac occafione Synodus Co-
aiumett' lonienfis Anno 1549. cenfuit, examt> 1
adRe- ’ ad fua principia, hoc eft, ad Epift 0 '
form.c.a. p OS revO care, quibus ex lege divi^ a
ineumbit, nemini cito manus impotft'
re.  Et infra: Eaque de caufa,  ingufr’

— ( ISI ) —

requirimus Provinciae noftrae Epi/ co-
pos in 'Domino, ut vel ipfimet huicfuo
muneri fatisfaciant, vel curam il~
lam imponant virispiis, doEtis, et
de Ecclefiae profectuJbllicitis, quorum
diligentia fit eis exptorata.

43. Hoc exemplo Synodus Triden- Tria, fefr.
tina ftatuitj ut Epifcopus Sacerdotibus, 281 £-

et aliis prudentibus viris, peritis di-
vinae legis, ac in ecclefiafticis functio-
nibus exercitatis fibi adfcitis,  quorum
diligentia et integritas ei fit probata#
Ordinandorum genus, perfonam, ae-
tatem, inftitutionem, moreš, doktri¬
nam, et fidem diligenter inveftiget, et
examinet.

44. S. Carolus in Concilio Mediola- Co «c-
nenfi IV. faluberrime inftituit, ut id E-
pifcopus, quantum per occupationes  guaepertl
fibi licet, maxime curet, ut, cum ex-  Q rd f2cr '
perimentum, examenve de iis inftitui-

tur, qui Ordinibus prae/ertim majo-
ribus initiandi, quique Ecclefiis Pa-
rochialibuspraeficiendifunt, ipfe prae-
fens in eo examine adfit.

4$. Concilium Mediolanenfe V. uni-
verfos Examinatores monet, ut, qui- } > ’

cunque fint, noverint fibi munus adeo  Tit. 2.
grave committi; ut, fi negligenter,
aut male fe ullo modo gejferint, Deo
imprimis culpae, in eo munere admif-
fae, exa6tam rationem reddituri fint.

— ( 182 ) —

fluare nonfpe, non metu, nonprae-
mio, non perfonarum ratione, non
aliquo affeČtu dueti, muneris jibicom-
mi/Ji curam gerant. Propojito fibi im-
primistimoreDei, ne quemquam, quem
inpignum noverint, probent: rurfus
quem experimento , periculove fatto
idoneum, dignumque comperiunt, ne
rejiciant.

Trid. feii. 46. Quid ergo in tam jafto examine
23. c-14» fpeftandum eft? Inguic Synodus Tri-
dentina: Itapietate, ac cafiis moribus
conjpicui Jint, ut praeclarum bano-
rum operum exemplum, et vitae me¬
nita abiis poffint exfpe8iari.  Sen juxta
Pontificale quod odor vitae eorum fd
deleftamentum Ecclefiae Chrifii; id
praedicatione  doftrinae, atque exem-
plo  moram aedificent domum, id efi,
familiam Dei.

47. Quum ergo integritas moruffl
praecipue defideratur Ordinandorum? ut
^ 5- irreprehenfibiles fint, praecipit S. Sy*
nodus , ut hi, qui ad fingulos majork
Ordines erunt affumendi, per menfem
ante Ordinationem Epifcopum adeanti
qui Parocho, aut alteri, cui magfa
expedire videbitur, committat, utno-
minibus, ac de/iderio eorum, qui vo-
lent promoveri, in Ecclefia propofiti^
inftar bannorum Matrimopialium', de
ipforum Ordinandorum ndtalibus, ae-
tafte, moribus, et vita a fide digni s

— ( 183 ) —
diligenter inquirat; et litteras tefii-
moniales, ipfam inquifitionem faStam
continentes, adipfum Epifcopum quam-
primum transmittat.  Quid falubriushoc > »\
Decreto? Paffim tamen recidit ulus eo,
guodOrdinandi a Parocho, vel freguen-
tius a ftudiorum Direftore litteras te-
ftimoniales dočlrinae, et morum paulo
ante ordinationem afferre fatis habeant.

48. Inde fuccedit aliud examen. Tri- e *
dentina Synodus antiquorum Canomim
veftigiis inhaerendo decernit, ut, quan-
do Epifcopus Ordinationem facere di-
fpofuerit, omnes, qui ad S. minifie-
rium accedere voluerint, feria IV.
ante ipfam Ordinationem, vel quando
Epifcopo videbitur ■> ad civitatem evo*
centur. Epifcopusautem Sacerdotibus,
et aliis prudentibus viris peritis di-
vinae legis, ac in ecclefiafticis fanctio-
nibus exercitatis fibi adfcitis, Ordi-
nandorum genus, aetatem, inftitutio-
nem, moreš, doktrinam, et fidem di¬
ligenter inveftiget, et examinet.  No-
ttra aetate plerumgue Epifcopi ab exa-
minis hujus praefentia le difpenfant, re-
ličluri totum negotitim delečlis Exami-
natoribus.

49- S. Carolus Examinatoribus cer- s. carot.
tam formulam praefctipfic, qua illorum,
qui examinantur ■> et litterarum do-  p. 3 . c . i,
ctrinam, et vitae clericalis difeipli-
nam, et rei ccclefafticae peritiam ex-

Cone.

Med. IV.

P 2.

Tir. 8.

— ( 184 ) —

periantur, in omni experimenti, exa-
minisve ratione S. Bibliis; Catechismo
Romano imprimis, Concilio Tridenti-
no, SS. Canonum Decretis, et aliis
Pontificis conftitutionibus, Synodis-
que tum Provincialibus, tum Diaece-
fanis ufuri, unde fuas interrogatio-
nes hauriani, quibus, prout eft illo-
rum ingenii captus, explorent et eo-
rundem fcientiam, et ecelejiafticaruin
rerum notitiam, atque ufum.

$0. InterhaeciiiquitS.Carolds; Cum
vero a caeteris omnibus — qui clefi-
cali militiae adfcribuntur, de vitai
fpiritualis, fanctiorisque inftitutis,
atque exercitationibus perquiratut ■>
tum maxime'ab iis, qui vel Sacerdo-
tio initiantur — a quibus omnibusi
et fingulis •> cum ad examen veniunti
praeter caetera, quae ad fanEtae fpiri¬
tualis vitae ufum pertinent, e a maxi-
me explorentur-> quae de orandi mo¬
do t  deque omni SS. meditationum •>
eoeleftiumque contemplationum exerd-
tatione ab aliis, qui in eo genere re-
ligiofe fe exercuerunt i  trudita funt-

51. Reliquum eft, quod in Concilio
Mediolanenfi IV. S. Carolus SS. Ordi-
num Candidatis pia exercitia commen-
det. Subdiaconatum fufcepturus, qno
diligentius vitae perpendat rationem •>
cui fe, illum fufcipiendo fanČte ob-
firingit: ac proinde de re tota accuru-

-- ( ‘

tiiis deliberata, puriore mente, ar-
dentioreque animi voluntate, ad rem
tanti momenti accedat, priusquam eo
S. Grdine initietur, ad aliquem femo-
tum locum adeat, zibi ab omnibus cu-
fis, et occupationibus liber» cum o-
mnis anteactae vita-e fuae diligenti
confcientiae fuae difcuffone peccata ri¬
te confiteatur; tum in falutaribus me-
ditationibus, aliisque fpiritualibus
exercitationibus totus verfetur, Du-
ce, et moderatore fibi adhibito, reli-
giofo viro, earttm ufu perito, quem
Epifcopus praeprimis probarit.  Quid
funeftius negleftu tam falutarium De-
čretorum.

52. Enrationes, ordinemque inter- Ca P- 5-
ftitioram! In Concilio Sardicenfi: Ofius
Epifcopus dixit: hoc quoque necejfa-^  cone.
riumexiftimo, ut cum omni cura 9  et Sardlc «
diligentia examinetur 9  ut — in uno-
quoque gradu, fi dignus exiftimatus
fuerit,'ad Epifcopatus faftigium pof-

fit afcendere per progreffionem. Habe-
bit autem uniuscujusque gradus Or-
dinis non minimi, fcilicet temporis
longitudinem, per quod et fides, et
morum probitas, et conftantia, et
fnoderatio poflit cognofci.

53. Haec progreflio per illa interfti-
tia cujusque Ordinis inflar tyrocinn fpe-
ttabatur, ut explorandis, parandisque
meritis inferioris Ordinis ad afcenliml

— ( 186 ) —
fuperioris Ordinis morofus locus eflet.
Veteri hinc more protračbiores v. g. per
quinquemiiummorae hiter fingulosOr-
dines fuere. c. 2. et 3. D. 77.

$4. Inde et in minoribus Ordinibus
hic ufus ftetit. Priftiuis enim illis fae-
culis nemo quocunque Ordine initiaba-
tur, nifi ut fufcepti Ordinis funftiones
aftualiter exerceret, et tanquam v. g«
Oftiarius, aut Accolythus miniftraret.
Cum ergo fingulorum Ordinum diver-
lae eflent funčiiones, nemo duobus Or¬
dinibus eodem tempore initiandus vide-
batur, quia alienum a ratione fuiflet,
duobus Ordinibus aliquem infignire,
nonnifi unius Ordinis fundlioiiibus vacare
poterat. hi reliquis, iiguis majorem
Ordinem raereri cenfebatur, quin in mi-
nore prosimo, vel remotiore Ordine
eflet probandus, minor ille Ordo prae-
teribatur; nam mor ad fuperiorem a-
fcendendi jus erat; neque taliter pro-
motus per faltum ordinatus jndicaba-
tur; aut Ordo omiflus, priusquam in
Ordine fuperiore miniftrare poflet, fup-
pleri debebat.

Novo jure ftatutum, ut quisque
inferior Ordo ad integritatem fuperio¬
ris ordinationis requireretur. In epifto-
la Decretali Cajo Pontilici attributa ab
omnibus fervari mandatur, ut ad Or-
dines Ecclefiaflicos fic afcendantin Ec-
clefia, cui ordinati merentur; id

— ( i87 ) —

fi quis Epifcopur efle meretur, fit pri¬
me Ofiiarius, deinde Lectar etc.  Ref.

c. i. D.  77.

56. Undeinvaluit, quod per faltum
promotus cenferetur, fi vel uno omilfo
ordinaretur. Nam in fufcepto Ordine fu-
fpenfus eft, doneč omiffum Ordinem
receperit, et difpenfationem obtinuerit,
ut in fuperiore Ordine poffit miniftrare.
c. un. de Cler. perfalt. pr omot.

$ 7. Concilium Tridentinum tum de Tria, f e f£
Ordinibus majoribus, minoribusquepro- ® 3,c -
nuntiat: Cum promotis per faltum, fi
non minifiraverint, Epifcopus ex le-
gitima caufa pofiit difpenfare;  fcili-
cet, ut in Ordine fufcepto poffint mi¬
niftrare, poftquam Ordinem omilfum
fufceperint.

$8. Recentior, ac moderna Difcipli-
na Ordines inferiores non tantum re-
quirit, ut quis eorum funčtionibus ap-
plicetur, etinfiftat: fed infuper neceffa-
rios, requiritad majorem, ita, ut Gr¬
dini fuperiori aliguid quafi deeffe vide-
retur, fi omiffo inferiori eflet collatus.

S9. Statuit Concilium Tridentinum, c. 13. e*.
promoti ad S. Subdiaconatus Or- I4-
dinem •> fi per annum Jaltem in eo non
funt verfati, ad altiorem gradum-,
uifi aliud Epifcopo videatur-, afcende-
fe non permittantur.  Similiter et pro
Diaconatu annua interftitia praecepta

Cap. 6.

De Titul,
Oniin.

Capit.
Ifaac.

Tit. io.

C. 2.

— ( 188 ) —

funt. Atque annum non civiliter, fed
ecclefiaftice; v. g. a Pafchate usguead
Pafcha computare oportet.

60. Relinquitur tamen Epifcopo di-
fpenfandi in interftitiis, ideft, eainter-
ftitia annua contrahendi facultas, hac
tamen eautela, ut duo facri Ordinis
uno, eodemque die etiamRegularibus
non conferantur, privilegiis, ac in-
dultis non obfiantibus quibuscunqut>

61. Jure Decretalium foli Romano
, Pontifici refervatur, quod qpisquam ex-
tra tempora ordinari poffit. Hinc moriš
eft, quod ad S. Sedem recurrere opor-
teateos, quiveluno, eodemque die
plures Ordines facros fufcipere, velex-
tra ftatuta tempora ordinationum or¬
dinari volunt. c.  3. et  4. de temp. Or d.

62. Supereft, ut de titulo ordinan-
dorum agamus. Veteri jure tituli alia
notio in ordinationibus non fuit, quaffl
Ecclefiae, cujus minifterio quisqueper
ordinationem ftabiliter adfcribebatur:
In Canonibus Ifaaci, EpifcopiLingonen-
fis, faeculo IX. ftatutum fuit, ut Preš-
byteri, qui in titulis confecrantur; fi-
cundum Canones, antequam ordines
tur, promijjloneni ftabilitatis illius lO'
cifaciant.

63. Veteri enim more nemo fiebaj
Clerictis, nifi Ecclefiae neceffitate exi-
gente ab Epifcopo certae Ecclefiae mi-
nifterium fortiretur, ex qua et alere-

< 18? >

tur: fic quotiesEpifcopus quemdam or-
dinabat, fimul et officium 3  quod alicu-
bi gereret, affignabat, ut relatusinca-
talogum ecclefiafticum 3  vel in dies, et
menfes ratam oblationum, vel aliorum
proventuum acciperet. Quae nonnun-
quam obrepfere vagae, et abfolutaeor-
dinationes 3  utpote minifterio certaeEc-
clefiae deftitutae 3  a Concilio Chalcedo-
nenfi rejeftae funt. c. i. D.  70.

64. Damnataeillae etfuntfaeculoXL
ab Urbano II. in Concilio Placentino ,
cujus Decretum refert Gratianus c. 2.
D.  70. En et SynodiLondinenfis de An-
no ii2s. Decretum! Nullus ■>  inquit,
in Presbyterum, nullus in 'Diaconum,
nifi ad certum titulum  (ideftcertam
Ecclefiamj cujus minifterio fungatUr,
fruaturque reditu) ordinetur; qui ve¬
ro abfolute fuerit ordinatus, jumpta
careat dignitate.

65. Duravit difciplina haec usque ad
faeculum duodecimum 3  fub cujus finem
Concilium Lateranenfe III. ftatuit 3  ut
Epifcopus, Ji aliquem fine certo titu¬
lo , de quo necejjaria vitae percipiat f
in Diaconum, vel Presbyterum ordi-
naverit 3  tamdiu ei n-ecefiaria fubmini-
firet, doneč in aliqua Ecclefia ei con-
venientia ftipendia militiae clericalis
njfignet — Nifi tališ ordinatus de Juctj
velpatema haereditate fubfidium vitae
poffit percipere.  Huic exceptioni fegui-

— ( 190 ) —

or interpretatio vocis poffeffionis, qua
Concilium Calcedonenfe Oratorium pa-
gi denotat, viam inftruxit. Supereft
Decretum lateranenle c. 4. de Praebend.

66. Occafione hujus interpretationis
titulus ad fuftentationem explicari ab eo
tempore caepit. Religuis enim novi ju¬
riš argumentis birmata eft regula, non
elFe neceHarium, quod Clericus minifte-
rio, rediiagugEccleliae potiatur, dum-
modo vel ex fubfidio Ordinatoris, vel
ex proprio cenili habeat» unde vivat;
necum dedecoreftatus ecclefiaftici men-
dicare, ant fordida minifteria obireco-
gatur. c.  16. depraeb. c.  36. in 6.ibi.

67.  Inter haec tempora faepe titulus
patrimonii fiimmae tenuis admiflus fuit;
aut nonnunguam et Epifcopi officiutn
fubiidii recuiaruntj lit juftae fuftenta*
tioni locus fuiffet. Hinc fubnatis cof-

Tnd. feff. ru ptelis Concilium Tridentinum diferte
' Decretum Chalcedonenfe reftauravit 1
ilatuendo, ut nullus in pofierum ordi-
net/ur, qui illi Ecclejlae > autpio locoi
pr o cujus necej/itettef aut utilitate aj‘
Jumitur, non adfcribatur, ubi fuis
fungatur mmeribus,  ex reditu illius
Eccleliae alendus, ne incertis vagetuf
fedibus.

s?fT. 21. 68. Et fuprat Statuit S. tynodus, ni

c ’ 2 - quis deinceps Clericus Jaecularis 1
quamvis alias Jit idoneus moribus  5
Jcientia, et aetate, ad SS. Ordints


— ( 191 ) —
promoveatur , nifi prius legitirne con-
fiet, eum beneficiiim ecclefiafiicum, quod
fibi ad viSium honefie fufficiat, pacifi-
ce poffidere. Id vero beneficium refigna-
re non poffit, nififaSia mentione, quod
ad illius beneficii titulum fitpromotus;
neque ea refignatio admittatur, nifi
conflito, quod aliunde commode vive-
r e poffit; et aliter faEta refignatio nul-
la fit. Patrimonium vero , vel penfio-
nem obtinentes ordinart pofihac non
poffint, nifiilli, quos Epifcopus judica-
verit afiiimendos pro neceffitate, vel
commoditate Ecclefiarum fuarum; eo-
que prius perjpeEto patrimonium, vel
penfionem vere ab eis obtineri, talia-
que efle, quae eis ad vitam Juftendan-
dam Jatis fint, atque deinceps fine li-
eentia Epijcopi alienari, aut extingui,
vel remitti nullatenus poffint, doneč
beneficium ecclefiaflicum fufficiens fint
adepti; vel alunde habeant, unde vi“
vere poffint.

69. Noftris tamen moribus tituluspa-
trimonii, vel penfionis freguentiffitnus
cujus religua conditioeft, utvere,
e t nun fičte pullideatur; five guod re-
v era tanguam proprium illad habeat *
nt proventus illos libere fibi, fuisgue
u fibus applicare gueat. Fičte enim poili-
dere cenletur, gui illtid ea conditione ta¬
jita, vel expreffa accepit, utiliud gui-
dein in titulum ordinationis fupponere?

S. Augitft.

<eontr.

litt. Pe-
til. L. 2.

c. 3°-

S. Atnbr.

in I.

Tim. 5.

S. Greg.

Patt.P, 1.

c. 9.

*

Trid. feff.

33. c. 12.

— '( 192 ) —

et affečlare queat, fed nunquam pro-
ventus illiusj quosintegros, aut ma-
jorem illorum partem danti relinquere
velit, fuos fit fafturus. Sixtus V. cen«
faram fufpenfionis in Clericos ftrinxit,
qui fičlo titulo patrimonii ordinationi-
bus obrepunt.

■ 70. In recentiori, vulgarique ufuOr-
dinationum ad titulam patrimonii Epi-
fcopi praejudicio, aut vitio non vacant>
qui eo obtentu, quod defit titulus be-
neficii ?  aut patrimonii, viros bonos 5
doftosque , caeterisque dotibus inftru-
čios leviter a SS. Ordinibus miffos fa-
ciunt, indifcriminatim iliis admiflis,
qui vel pinqui beneficio, vel amplo
patrimonio freti ordinandos fele olft-
runt.

* 71. Gluid fententiis Patrum difer-
tius? Ait B. Auguftinus : Ut fit qu^‘
que vere Sacerdos, oportet, ut non
Jblum Sacramento, fed etiam jufiitin
induatur.  Juxta S. Ambrofium: Alefi-
ta debent praeire bonorum operunh
ut dignus habeatur ad ordinationef^
En fententiam S. Gregorii: Ex antea-
cta er go vita fe unusquisque inveniab
ue in appetitu culminis fe ima go cogf
tationis illudat.  Quid difcretius Tri-
dentino Decreto? Non finguli —
bentad facros Ordines ajfumi, fed di-
gni diintaxat, et quorum probata vt'
ta feneSius /it. !

flTV- |


( 193 ) “

T I T V L V S X.

De diverfis caufis irregularitatum.

CAPVT I.

De Irrigularit a t'e in G en er e.

1. In rationibus Ordinum ecclefiafti-
corum titulus meriti omne punftum fert,
ut irreprehenfibile minifterium appare-

at. Concilium NicaenumPresbyterosfi- c°nc.
ne examine meriti ordinatos irregula-
res inde pronuntiat: Tales Regala non
admittit ; quia 9  quod irreprehenfibile
efi, catholica defendit Ecclefia.

2. Hoc exemplo elucet, jam pridem
quasdam regulas fuilfe evulgatas, qui-
bus nonnulli ab ordinationibus fimpli-
citer arcebantur. Vetus formula ple-
rumque habuit: Sit alienus a Canone;
utpote a regula ordinationum rejeftus.
Hac formula Concilium Nicaenum a Cle-
ro miffos faciteos, qui ufuras exmu-
tuo, vel aliunde turpe lucrura fečlan-
tur.

3. Vetus difciplina plerumque hac
’ cenfura quosque criminis reos, aut fu-

fpečtos perftrinxit: tam irremilibiliter,
ut, etfi poenitentiam egilfent, reftitui
non mererentur. Inquit S. Siricius: siric.
Quia, quamvis fint omnium peccato-  e P> a -
rum contagione  per Poenitentiam mun-
dati, milla tamen debent gerendorum

^an-Efpen Eccl. D.1I.  N

— ( 194 ' “

Sacramentorum inflriimcnta fufciperc,
qui dudum fuerint vaja vitiorum.

4. Senfim vetus rigor defiit, quia
per Poenicentiam, et facramentalem
abfolutionem remilFo crimine, etimpe-
dimentum vetus fublatum cenfebatur,
Hac occafione conftringitur cenfura ad
pauca quadam crimina, aliosque defe-
čius, quibus ex fpeciali canone irregu-
laritas fcripta eft. Nam jure novo pro
regula invaluit, irregularitatem non
contrahi, nili in cafibus a jure expreb
fis. c. is« de Sent. Excom. in 6.

f. Itaque fi non oftendatur jure po-
fitivo huicdelifto, vel defeftui irregi>
laritas annexa, non debet illius vidi
reus fe pro irregulari cenfere. Si autem
conftat, illi deličbo, vel defeftui elfe
annexam irregularitatem; fed dubiufl
fačti fuperfit, an quis deličbum comffli'
ferit, ut irregularitatem contraxerit>
in dubio pro irregularitate ftandum eft<
c.  12. de Homicid. et ibi Interp.

6.  Supereft ex veteri difciplina, quod
irregulari tas per Poenitentiamhaud abo-
leatur. Unde difpenfatione ad eamabo-
lendam, et eluendam opus eft, utad
fufcipiendos Ordines, fublato irregula*
ritatis impedimento, canonica habiii«s
impetretur.

Se P irreg 7 * ^ nter cau & s  irregularitatis recen-
ex bigam.’ fetur Bigamia, quia S. Apoftolus hanc
conditionem difcrce exprimit, ut quis

— ( I9f ) —
irreprehenfibilis fit, oportere effe unius
uxoris vir um. Oportet,  inguit, Epi-  s. Paul.
fcopum irreprebenfibilem effe, unius
uxoris virum.

8. Quid clarius? Ex fententia S. A-
poftoli oportet guemgue fine crimine,
fufpicionegue criminis effe, ut quis irre-
prehenfibilis inClero cenleatur. Siquis,  AdTit
inguit s fine crimine eft, uxoris unius c- T *
vit, filios habens fideles, noninaccu-
fatione luxuriae.

9- Ait S. Chryfoftomus: Cajtigat koc  s.chryf.
ipjb etiam impudicos, dum non eos  M 1 -
permittit poji Jecundas nuptias ad Ec-  Tit. 1 *’ a '
clefiae regimen, dignitatemque Pafio-
ris affumi.  Quippe in fecundis nuptiis
incontinentiam, aut fufpicionem incon-
tinentiae fubodorari licet.

io.  Hinc in Ecclefia graeca bigamiae
irregularitas ex caufa, aut fufpicione
criminis explicatur. Juxta CanonemA-
‘poftolorum: poft fanČtum Baptif- po l '

ma duobus implicitus fuit conjugiis,
aut concubinamhabuit; is Epifcopus,
aut Presbyter, aut Diaconus, vel o-
mnino ex numero facerdotali effe non
poteft.  Ecce in cenfura irregularitatis
bigamns aequiparatur ei, qui concubi-
flam habuit.

n. Orientales proinde a cenfura ir¬
regularitatis excufant eos, qui ingen-
tilitate, et ante Baptifinum duas uxores
duxerint, aut aliam ut gentilis, et ali-

N 3

— ( 196 ) —
am ut Chriftianus fortitus fit. Atque
hanc fententiam S. IIieronymus, moriš
orientalis peritiflimus, fuam fecit. c.  1.
D. 26. c.  1. XXVIII. q.  3.

12. In Ecclefia Occidental alias ra-
tiones addncere placuit. Exiftimatum
enimeft, nuptiarum iterationem fim-
pliciter vitio elle ei, qui in Clerum co-
optari vellet; nulla habita differenda
matrimonii, quod quis in gentilitate■>
ant Chriltianismo contraxiilet 5  quia in
Baptismo peccata quidem remittuntun
non vero uxorum numerus abolettin
c. 3. D. 26.

13. In eo argumento rationes difci-
plinae Occidentalis praeprimis illuftra-
vit S. Auguftinus: De Sacramento »
nim,  inquit, agitur; non depeccato;
nam in Baptifmo peccata omnia dl'
mittuntur;  fed non abolentur conju-
gia. c. 2. D. 26. c. 2. XXVIII. q.  3.

14. Novo jure explicat Innocentius
III., irregularitatem bigamiae tune con-
trahi, quando utrumgue matrimoniuni
confummatum per carnalem copulaffl
fuit. Profe&o,  inquit, ubi deficit intV
hujusmodi conjuges commixtio corpO'
nm-, non deeft hujusmodi fignaculuvi
Sacramenti.  Refert. c. de Bigam-
non Ordin.

1$. Juxta difciplinam utriusque Ec-
clefiae et illi irregularitate Biganda 6
(interprecativam appellant) laborant j

— ( 197 > —

qui viduam, autaliunde corruptamdu-
xerint. Ait Canon vulgaris Apoftolo- Can. A-
rum: fui viduam duxit, aut divortio poft ’ ca7 ‘
fep ar atam a v ir o, aut meretricem —
Epifcopus, Prestat er, autDiaconus,
aut deinceps ex confortio Jacerdotali
effe non potefi.

16. Graeci et hujus irregularitatis
caulam ex infamia, aut futpicione cri-
minis, leu incontinentiae repetunt,
innixi illis verbis Apoiloli: Filios ha-
bens fideles, non in accufatione lu-
xuriae.  Inde pro ratione difciplinae O-
rientalis perorat S. Hieronymus his ver- s. Hier.
bis: Tam fanPtum nomen Sacerdotii  adTic ft ’
eft, nobis etiam ea, quae extranos  c. i.
funt pofita, reputentur; non quod
propter vitia nojlra Epifcopi non fia-

mus, fed quod propter filiorum  ex a-
lieno thoro, uxorumque incontinen-
tiam ab hoc gradu arcendi fumus.

17. In Ecclefia Occidental] et hanc
irregularitatis fpeciem ex defečhi roy-
fticae fignificationis Sacramenti explica-
r6 placuit. Sic inqu.it Innoceutius III.:
Cum er go propter Sacramenti defeČtum
(in ordine ad myfterium unius cumuna)
inhibitum fit, ne bigamus, aut mari-
tus viduae,  completa copula, praefu-
inat ad facros Ordines promoveri ;
quoniamnec illa efi unica unius, nec
ifie unus unius.  Refert. c. Bigam,
non Ordin.

■— ( 19« ) —

ig. Recentiori aevo fucceffit Bigamia
fimilitudinaria ad effečlum irregularita-
tis praejudicio Canonis Ancyrani, qui
in verfione graeca ita exprimitur; Qui-
cunque virginitatefo profitentes pro-
fefliontm f nam,  contračiis nuptiis, ir-
riiam reddunt; ii bigamorum definiti-
onem ■>  in ordine a,d agendam annalem
Poenitentiam }  impleant.  Reddit Grada-
nus ex verfione Ifidori textum. c.  24-
xxrn. q.  1.

19. Novo jure definitionem hujus bi-
gamiae, quam fimilitudinariam diculit,
ad effečtum irregularitatis interpretari
placuit. Refcripfit Innocentius IH. exin-
de Clericos Monachosgue, qui fpreto
voto folemni caftitatis nuptias ambiunt,
irregulares effe, non propter defefl/iM
Sacramenti  (quod per impedimentutn
dirimens matrimonii nullum eft)
propter effečtum intentidnis cum oper 1
fubfecuto.  Supereft refcriptum. c.  4. de
Bigam.

20. In minoribus Ordinibus aliguaii-
do difpenfatum cum bigamis fuit. Cdfa'
cilii Toletani L hoc eft Decretum. te-
čtor, fi viduam alterius uxorem dn-
xerit-> in Lektoratu permaneat; aiit,
Ji forte neceffitas fuerit ■> Subdiaconiis
fiat.  Notum enim eft, veteri more Sub'
diaconatum inter minores Ordines ftii'
fe relatum. Refert Decretum. c.  iS*
D.  34-

— ( 199 ) —

21. In Romana Ecclefia major rigor
apparuit. Relcriplit Siricius: Quisquis
Člericus autviduam, aut certe fecun-
dam conjugem duxerit, omni ecclefia-
fiicae dignitatis privilegio mox nude-
tur,laica fibi tantum communione con-
cejfa.  Supereft refcriptum c. $, D.  84.

22. Hoc exemplo et novo jure ftatu-
tum eft, bigamos omni privilegio cle-
ricali efle nudatos, et coercitioni fori
faecularis addiftos, confuecudine con-
traria »on obftante, quibus et fubana-
themate prohibetur deferre tonfuram,
vel habitutn Clericalem. c. un. de Bi¬
gam. in 6.

23. Concilium Tridentinum funftio- Trld. feff.
nes Ordinum minorum , fi caeJibes de- 2 3« ca lM7«
effent, Ciericis conjugatis reftituit,vel
conceffit: fed ea conditione, dummodo

non bigami effent;  ergo nec ad exer-
citia horum Ordinum bigami admitti
poliunt, aut imiis tolerari.

24. Et quare non ? Ait Lucius III.
fi bigami ad facros Ordines fuerint
promoti, eis ideo funt privandi, quia
in bigamis contra ^poftolum difpen-
fare non licet, ut debeant ad facros
Ordines promoveri, vel in eis, fipro¬
moti fuerint, remanere. c. 2. de Bigam,
non Ordin.

24. Quid ergo ? an nec cum bigamis
fimilitudinariis difpenfare licet? Deciv
dit Innocentius (II. cum eo contra do-

— (200 ) —

Čtrinam ^pofloli tanquam marito vi-
duae difpenfare non licet; non prop-
ter defectum Sacramenti, fed propttf
affeStum intentionis cum opere fubfi-
cuto.  Refert. c.  7. ibi.

2 j. Et quid eft, quod cum fornica-
riis, etadulteris Clericis difpenfare pol-
fit Epifcopus quoad executionem facer-
dotalis officii? Enimvero praecipuum
eft, quod requifivit Apoftolus, ut quis-
que fine crimine fit. Non incurrunt illi
irregularitatem bigamiae; quaipvis af-
fečtus fequior intentionis cum opere fub-
fecuto eluceat; fed rejiciuntur ad irre¬
gularitatem criminis. c. 6. d. t.

cap. 3, 26. OuumcorruptisfaecuIisEcclefiani

Ueirreg. lacinam,propudiofus concubinatus Člen
KataT a ’ infeciffet, ac gravilfimae violentiae, qni'
bus Duces, et Comites fuos pallim ex
ancillis baftardos violenter intrudebant
in facrasdignitates, eandem turbaffent,
placuit irregularitatem (jriminis in infe-
licem progeniem propagare, quia ut
plurimum illegitime geni ti paren tuni
vitia, et incontinentiam imitari folent.
Veteri jure irregularitatem ex defečlu
Natalium ignoravimus. c.  3. etc. D.  $6.

27. Ignorant eam irregularitatem et-
iamnumOrientales. InterNicephori Con*
feflbris Canones fic ftatuitur: Qui ex
concubina, fcorto, bigamis, auttrigo-
tuis nati funt, fi virtutibus praediti

( 201 ) —
appareant, et fint facerdotio cligni?
ordinentur.

28. In Ecclefia latina promulgata eft
haec irregularitas ab Urbano II. eo te-
nore: Prebyterorwn filios a facris Al*
taris minifleriis fubmovemus, nifiaut
in Caenobiis, aut Canoniis religiofe
probati, fuerint converfati.  Juxta Gra-
tianum hoc intelligendum eft de illis,
qui paternae incontinentiae imitatores
fuere,  Gratian. ad c.  i. D.  $6.

. 29. Novo jure, abječla Gratiani di-
ftinčtione, juxta Decretum Concilii Pi¬
čla vienfis ad quosvis illegitimos irre-
gularkatem extendere placuit, nifi aut
Monachi, aut Canonici Regulares fierent.
c.  1. de fil. Pfesb. •

30. Concilium tamen Pičtavienfe Mo-
nachos, et Canonicos illos , fi ex ille-
gitimis natalibus orti fuitfent, nonnifi ad
Ordines facros admifit, ut a Praelaturis
Regularibus, faecularibusque exclufi ef-
fent. Refcripfit generatim Gregorius
VL.Nimis-deformatur Ecclefiae

honeftas, ex eo quod filii Sacerdotum 9
et alii non legitime nati, ad dignita-
tes ■> et Perfonatus, et alia beneficia
curant animarum habentia, fine difpen-
fatione Sediš Apoflolicae promovean-
tur.  Refert. c. 18. ibi.

3 p Paulatim non tantum ad facros
Ordines, et majora beneficia, fed et
ad Tonfuram, et minores Ordines, re-

— ( 202 ) —

liguague beneficia fimplicia defeftum
natalium in via irregularitatis extendere
placuit, ita tamen, ut Epifcopo relin-
queretur facultas cum illegitimis difpen-
fandi in ordine ad minores Ordines, et
beneficia fimplicia, dummodo talia ef-
fent, 1'uper quibus per Epifcopum di-
fpeufari valet, utpoteutnon fint Perio-
natus, Praebendae Cathedrales, vel alia
beneficia fimplicia, quae majoribus pro-
pter quandam praerogativam accenfen-
tur. c.i.de fil Presb. in 6.

32. Decrevit Gregorius IX. difpen-
fationem illegitimorum in ordine ad
facros Ordines, et beneficia curata,
aliaque majora facrae Sedi refervari. In
ftylo Curiae hinc pro obtinenda difpen-
fatione Papae qualitates Ipurietatis p
precibus exprimere oportet; alioquin
difpenfatio cenfetur fubreptitia; nam ju¬
re Decretalium inter Nothos, et Man-
zeres, Naturales, et fpurios-in ordine
ad faciliorem, difficilioremque annutuni
gratiae diftinquitur. c, ic.deRenunt. .

33. Hoc principio, quod dilpenfatio-
nes et Papales fint in hoc argumente
ftričlae interpretationis, refcripfit Bo-
nifacius Vlil., ei, qui a Sede Apodo-
iica, ut non obftante defeftu nataliu®
poffit ad omnesOrdines promoveri, be-
neficiumque etiam curatum obtinere?
meruit difpenfationem , fecundam, et
aliam difpenfationem Papae, ut dno 5

— ( 203 ) —

vel plura beneficia curata poffit acqui-
rere vel retinere, haud fuffragari, nifi
in fecunda gratia defečtus natalium
rurfus fuerit expreffus: Cwn non fit ve-
rifimile, Sedem Apofiolicam cum illo
praedifitum defeČlum patiente, voluif-
fe, / hoc fiiiffet expreffum, eidem 'in
pluralitate beneficiorum hujusmodi di-
Jpenfare.  Refert. c.  2. de fit. Presb. in  6.

34. Reliquisexemplisreftri<Slioris in-
terpretationis ex ftylo Curiae fimplex
Papae difpenfatio in defeftu natalium
proOrdinibus fufcipiendis intelligitur de
minoribus, nec extenditur ad majores
Ordines. Si Papa difpenfat y  ut illegiti-
mus Ordines etiam facros fufcipere pof¬
fit, non cenfetur difpenfatus propterea,
ut et beneficium obtinere poffit. Sit di¬
fpenfatio Papae pro illegitimo concedit
facultatem obtinendi et beneficium; di¬
fpenfatus ea occafione non poteft prae-
tendere beneficium curatum. Si Papa il¬
legitimo veniam facit, ut poffit et be¬
neficium curatum accipere, nec fub hac
gratia continentur dignitates , et Prae-
laturae, nifi exprimantur. Ar g. c.  1. de
Fil. Presb.

3S- Si beneficium fit fitum in eadem
Ecclefia, in qua Pater miniftrat, aut
miniftravit, necelfario id exprimen-
dum eft, eoquod difficilius aut rarius
difpenfetur, ut illegitimus filius in pa-
terna Ecclefia beneficium obtinere pof-

— ( 2C4 ) —

fit. c. if. Ait Concilium Laterancnfe:
Ad abolendam peffimam, quae in plu-
ribus inolevit Ecclefiis, confuetudi-
nem, firmiter inhibemus, ne Canoni-
eorum filii, maxime fpurii, Canonici
fiant in faecularibus Ecclefiis, in qui-
bus inftituti funt Patres eorum.  Ref.
c.  16. d. t.

36. Et huic locus eft, etfi filii effent
ex legitimo matrimonio fufcepti, eo
tamen tempore, quo conjuges mutuo
confenfu fele voto folemni caftitatis ob-
ftritixerunt: quippe et hi in cenfura ir-
regularitatis fimpliciter illegitimi cen-
fentur. c.  14. ibi.

Trid.feff.  37- Statuit Concilium Tridentinutn:
25- c. is- Ut paternae incontinentiae memoriain
locis T)eo confecratis, quos maxiffli
puritas, fanEtitasque decet, longiffi'
me arceatur; non liceat filiis Clerico-
rum, qui non ex legitimo matrimonio
nati funt, in. Ecclefiis, ubi eorum Pa¬
tres beneficium ecclefiafticum aliquod
habent, aut haberunt, quodcunq'M
etiam dijfimile beneficium obtinere  ullo
tempere; nec in difitis Ecclefiis quo-
quomodo minifir ar e, nec penfiones fn-
per fručlibus beneficiorum , quae Pa-
rentes eorum abtinent, vel obtinue-
runt alias, habere. Quod fi in prat’
fenti Pater, et filius in eadem Ecclefia
beneficia obtinere reperiantur, cogatuf
filius fuum beneficium refignare, aut

— ( 20f ) —

cum alio permutare extra Ecclefiam
intra trium menfium fpatium; alias
ipfo jure eo privatus exifiat, etjuper
iis quaecunque difpenfatio fubreptitia
cenfeatur.

38. Ipfo jure quicunque illegitimi di-
fpenfati, aut legitimati in ordine ad
guosvis Ordines cenfentur perProfeffio-
nem reiigiofam, ut tamen a Praelatu-
ris, nifi fpecialemPapae difpenlarioneni
defuper mereantur, five in eisdem, five
in aliis Monafteriis, tum in Ecclefiis re-
gularibus, tum laecularibus, excludan-
tur. e.  i. de Fil. Presb.

39. Supereft plenior modus oranem
irregularitatem ex defedu natalium
tumadquosvis Ordines, tum ad quae-
vis beneficia abolendi per l’ublequens
matrimonium, fi quocunque medio tem-
pore matrimonium legitimum, Pare po-
tuit inter Parentes, etli alio .tempore
aliud matrimonium intercelierit.Fiftio-
ne enim juriš matrimonium retrotrahi-
tui; ad punftum temporis favorabilis,
ut legitimati legitimis aequiparentur.
c - 6. qui Fil.jint. legit. etibi Interp.

40. Reliquis juriš novi argumentis et
filii legitimi Clericorum removentur ab
immediata fucceiiione in paterna bene-
ficia, nifi a Papa juftam difpenfationem
obtinuerint. c. 17. de Fil. Presb.

41. En aliam fpeciem irregularitatis, Cap. 4.
puam exdefeftu lenitatis repetunt. Com- ® e J^ e 8«

Len.

— ( 206 ) —

mendant manfuetudinem tantam lila
verba Apoftoli: Non percufforem.  Quip-
pe Paftoralis officii eft paicere omnes;
occidere ne minem.

• 42. Hinc iMa vetus cenfura a Clero
milfos fecit milites, Advocatos, judi-
ces, et religuos Miniftros fanguinolen-
tae juftitiae, quia Dominus non vult
mortem peccatorisj fed magis, utcon-
vertatur, et vivat. Refert Gratianus
veteres auftoritates. c.  1. etc. D.  $1.

43. Veteri more difci plina Ecclefiae
tam aliena a juftitia, vel vindičta fan-
guinis humani fuit, ut econtra ad offi-
cium Epifcopi rovocaret, pro ipfis ma-
lefačforibus apud Judicem, et Princi-
pem intercedere; non guatenus impu-
nitas crimini daretur, fed guatenus cor-
rečlio criminofo adhiberetur. Explicat

s. Auguft. tam  falubres rationes S. Auguftinus;
Macel ad  Mor um porro corrigendorum nullus
alius, quam in hac vita locus eft.

poft hanc vitam quisque id habebit>
quod in hac conquifterit. Ideo compel-
limur,  inguit, humani generis chari-
tate intervenire pro reis, neijiam vi¬
tam fic finiant p er fupplicium, ut, en
finita, nonpoffint finire ftupplicium.

44. In Concilio Toletano VI. refef'
tur: Saepe Principes contra quoslibd
Majeftatis dbnoxios Sacerdotibus ne-
gotia fua  (eorum confilia vel auditurb
vel fententiam rogaturi ) committunt.  I

— ( 207 ) —

Ouia vero a Chrifto ad miniflerium (a-
lutis elečti funt, ibi confentiant Re-
gibus fieri judices, ubi jurejurando
juppltcii indulgentia promittitur, non
ubi difcriminis fententia praeparatur.
Supereft in Decreto Gratiani. c.  29.
XXIII. q.  8.

4$. Et mox ex Concilio Toletano
XI. His, a quibus Domini Sacramenta
traftanda funt, judicium fanguinis
agitare non licet. Et ideo magnopere
talibus exce]Jibus prohibendum eft; ne
indifcretae praefumptionis moribus
agitati, ant, quod morte plečtendum
eft, Jententia propria judicare prae-
fumant, aut truncationes' quibuslibet
perfonisinferantperfe, autinferendas
praecipiant.  Refert. c.  30. ibi.

46. His exemplis refcripfit Alexan-
der III. irregulares effe, qui aut per fe
truncationes membrvrum faciunt, aut
judicantinferendas. Quod fiquis,  inquit>
tale quid fecerit, bonore privetur et
loco.  Refert. c.  5. ne Cler. vel Monete h.

47. En Decretum Concilii Lateratien-
fis [V. Sententiam,  inguit, fanquinis
nullus Clericus dt&let, aut prof er at:
fed nec fanquinis vindičtam exerceat,
aut, ubi exercetur,  aučturitacive in-
terfit.  Supereft. c. 9. ibi.

48. Alibi refpondit Alexander III.,
quod, fi Rex quosdam malefačtores pu-
niendos judiciuEpifcoporuni religuilfetj

Cone.

Oxon.

c. 7.

— ( 208 ) —

poffint eos mulčlis^ aut et flagris per-
cellere, ea tamen cautela■> ut flagra in
vindičbam fanquinolentam haud tranfire
videantur, quia graviorem exceffum,
qui mutilationem, aut fupplicium me-
retur, oportet regiae fententiae refer-
vare. c.  4. de Rapt.

49.  In Concilio Oxonienfi indeDecre-
tum eft Anno 1222. ut Clerici benefi-
ciutif aut in faeris Ordinibus confti-
tuti non fint Senefchali, aut- Ballivi
talium edminifirationum, nec juris-
dibtiones exerceant jaeculafes •> prae-
J er tim illas, quibus judicium J'anqui-
nis efi annexum.

$0. Excufavit tamen Bonifacius VII(>
a Centura irregularitatis Praelatos, qui-
bus jurisdičtio criminalis vi fui tempo-
ralis territorii competit, fi fuis Miniftris?
aut cuique alteri faeculari Judici de-
mandant, in malefaftores dičbante ju-
ftiiia procedere. Hinc hodie illi eccle-
fialtiei Principes fimpliciter Ofliciales
conftituunt faeculares 5  ut jure fui offi-
cii criminalem explicent jurisdičlionem.
c.  3. ne Cl^. vel Monach. in  6.

51. Innocentius 1(1. excufavit eteum
Epifcopum ab irregularitate, qui quem-
quam Clericum merito fui criminis cu-
riae tradit faeculari, fi modo efficaciter
interceifit, ut Judex citra mortis, et
mutilationis periculum circa eum fen-
tentiam moderetur. Hodie haec nuda
for-


( 209 )

formula tnm caufa degradationis, tum
in proceffu Inguifitionis apparet. c.  27»
de V. S.

$2. Hac formula proteftationis etalios
Clericos a cenfura irregularitatis excu-
fat Bonifacius Vlil.•> qui apud indicem
faecularem civiiiter injuriam fibi illatam
perfequuntur, proteftando, quod vindi-
ftam, aut poenam fanguinis propofita
querela non intendant. Plerumque ho-
die haec Proteftatio fuperflua eft, quia
ad accufationem criminalem nemo, nili
Procurator Fifci admittitur. c.  2. de ho-
min. in 6.

S 3. Juxta Concilium Lateranenfe et
illi Clerici irregulares declarantur, qui
executioni fupplicii interfunt. Et certe
alienum eft a rationibus ftatus ecclefi a _
ftici his fpeftaculis adeffe: cenfura ta-
men irregularitatis communi interpre-
tatione rertringitur, qui per quandam
aučloritatem fententiae interfunt. Inno-
centius III. Albiganenfem Epifc O pum
irregularitatem incurriffe decidit, quia
judicio fanguinis non tantum per prae-
fentatiam corporalem, fed et per pufto-
ritatem adftitit. c.  16. de ExceQ. Prae-
lat.  Alibi ufus habet, quod, fi in C011-
filiis regiis caufa criminalis agitetur, ipfi
Confiliarii ecclefiaftici fe fubtrahant, -  ne
forfan fua praefentia in fententiam fan¬
guinis influere videautur.

r a n-£fi>in IM. p. u. O

— ( 210 ) —

$4« Plerumque viget et hodie ufusj
quod Notar«, Graphiarii, Teftes, et
Ačtores (fiquidem nonnifi ad civilera
perfecutionem admittuntur) ab irregu-
laritate excufentur, etfi procellus eri*
minalis dičtante juftitia fubfequatur<
Guippe nulli horum fundere languinem,
vel effufionis elfe caufae cetifentur.

Solus Pontifex in hac irregulari«
tate alias difpenfat, qui comtnittit fitn*
pliciter Ordinario, ut cum Oratore di-
fpenfet, fi preces .veritate nitantur:
dummodo Orator reperiatur idoneus,
vitaeque, ac morum probitas , aliaque
merita fibi fuffragentur, nec aliud ob-
ftet canonicum impedimentum, et quw
de caetero a fimilibus abftineat.

Cap. 5. 56. Exulat inOriente irregularitas eX

Beirreg. defečlu corporis . Ait Canon Apollolo-
corp! fed ’ rum : ve l oculo orbatus, vel

Can. A- femore oblaefus, Epifi opatuautem  aiia*
poit. c. 76. dignus fit'. fiat. Non enim corporis
damnum eum polluit, fed animae in*
quinatio.

$7. Quidergo de muto, furdo, caeco?
an nec haec vitia corporis obftant? Sub-
c.77.ibi, jungit Canon Apoftolorum: ^ui vero
mutus, furdusve, et caecus eft, Epi'
Jcopus non efficiter: non quia oblaejo
corpore eft, Jed ne impediantur
ecclefiaftica. * •

5 8. Vigilavit feverior cenfura in eo$
qui fpontefuo corpori vitium feciilent*

— ( 211 ) —

Juxta Canones Apoftolorum, fiquis ab'-
Jcidit femetipfum (id eji, fiquis  vel
per fimpHcitatem , vel  per fuperftitio-
nem 9  amputavit fibi virilia) non fiat
Clericus, quia jul eji homicida, et Dei
conditionis inimicus.  Refert. c. 4. D.

59. Ex Decreto Innocentii I. (juipar-
tem cujuslibet digiti fibi ipfi volens ab-
fcidit, hunc ad Clerum Canones non
admittunt. Cui vero čaju aliquo con-
tigit, dum aut operi ruflico curam
impendit, aut aliquid faciens fe non
jponte percuffit, bos Canones peraeci-
piunt et Clericos fieri, et, fi in Clero
fuerintreperti-, non abjici.In illis enim
Voluntas eji judicata, quae fibi aufa
fuit ferrum injicere: in ifiis vero ca-
jus veniam meruit.SvptreiC c. G.ibi.

60. In Decreto Gratiani nonnulli alii
Canones recitanttfr, qui (forte pjaejudi-
cio veteris legis Moiaicae) aliguando
extenfiorem irregularitatem ex vitiis
corporis generatiam explicant. Ita Hi-
larusj et Gelafius inter irregulares re-
cenfent corpore vitiatos? aut aliqua mem-
brorum damna perpeflos. c.  1. et  3. D.  5 $.

61. Novo jure caufa irregularitatis ex
vitio corporis reftričiior apparet.Refcri-
pfit Alexander [[[.Epilcopum poRePres«
bytero, qui per fuam ctilpam digiti par-
tenr amilit, peračhi poenitentiagratiam
facere, ut in fuo Grdine niiniftret, _fi
tantum de digito non perdiderat? quin

*-• ( 212 ) —

fine fcandalo poflit folemniter celebra-
te. c.  i. de Corp. Pit.

62. Honorius III. excufavit Mona-
chum ab omni cenfura, cui ferrea barra
ungulam a pollice avulfit, fi membro
fupereflet virtus ad frangendam hoftiani
luffieiens, et ei aliud canonicum non
oblifteret. c. 7. ibi.

63. Reliquis novi juriš argumenti
explicatur indeirregularitas ex Vido cor-
poris, fiquis vel fponte fibi damnum
feciffet, vel vidum executionem Ordi-
nis impediret, vel deformitatem usque
ad fcandalum, et horrorem afpicientium,
praefeferret. c.  2. et paffim. d. t.

64. Si inCuria Romana petitur difpen-

fado vidi, ea per Datariam dirigituf
ad ipfum Epifcopum, edam pro cauft
Regularnim, ut infpefflo per feipfuitb
et confi d er ato diligsnter defeŠtu,fi
tališ non fit, nec ex eo proveniat tali¬
ta deformitas, quae fcandalum geni"
ret in populo, aut divinis impedimen-
tum praeflet, fuper quo ejusdem Or dr
naru confcientia oneratur, cum eodein
Oratore, dummodo ad id reperiatui
idoneus,vitaeque, ac mor um probitaS ■>
et virtutum merita fibi Juffrage'ntui>
nec aliunde ei obftet impedimentuni ’
difpenfet. ।

6$. Juxta jus commune Epifčopi
defečlum corporis explorare, an tališ
fit, ut vel fcandalum generet in popu*

— ( 213 ) —

lo vel facris funftionibus obeundis im-
pedimentum praeftet. Enimvero guis-
gue alius defeftus novo jure non parit
irregularitatem, nifi vel executionem
Ordines-omnino impediat, aut fcanda-
lum generet in populo c. 2. de Corp.

E it,

66. In Decreto Gratiani et aliis exem-

plis vetus Epifcoporum aučloritas ex-
plicatur. Praecipitur alicubi, ut hi, gui
aliquando corporis incommoditatibus in
terram elifi fuerint, tamdiu ab officii
fui ordine, et loco fint fufpenji, quos-
que-per, difcretionem Epifcopi

inveniantur ab incurfu liber ati,  len
alieni. c. 2. D.  33. c.  2. EH. q.  2.

67. Hodie, li difpenlatio petitur fu-
per defeftu oculi canonici, ne ipfe pa-
tiens legendo Canonem, vertat fe ad
populum, volens oculum dextrum ver-
fus Canonem dirigere, additur in for¬
mula relcripti haec claufula: Et quoties
■Miffam celebrabit, tabellam Canonis
in medio altari tenere debent.

68. Interirregularitates praecipuere- £® p j r ®'
cenfet S: Apoftolus illam ex crimine. f x e c ,fm5’
Ait alicubi diferte: Et hi probentur  i.Tim. 3.
primum, et Jicminifirentnullumcrimen
habentes.'  Et alibi.- Oportet Epifcomim

fine crimine effe, ficut Dei difpenjato-
rem.

69. Juxta S. HierOnymum - Nbn eo  s.Hieron.
tantum tempere, quo ordinandus efi,  j &su - io *

Siric. ep.

I. c. 14.

— ( 214 S —

fine ullo crintine fit, et praeteritas
culpas nova converfione dtluerit; Jed
ex eo tempore, quo in Chrifiorenatus
eft, nulla peccati confcientia mordea-
tur.

70. Quitl difertius Decreto Syricii?
Illud quoque par fuit nos providere,
ut ficut cuiquam poenitentiam agere
non conceditur Clericorum , ita et poj
poenitentiam, et reconciliationem nulli
unquam laico liceat honorem Clerica-
tus adipijci: quia, quamvis fint omni-
um peccatorum contagione mundati,
nulla tamen debent'gerendorum Sa-
cramentorum inftrumenta fufciperti
qui dudum fuerint vafavitiorum.

71. Supereft refcriptum S. Gregorii
eo tenorei Pervenit ad nos, quos’dam
de facris Ordinibus lapfos, vel pofi
poenitentiam, velantei ad minijierii
fui officium revocari. Jhiod omnino
prohibemus, et in hac re facratij/md
Canones contradicunt. Qui igitur poj
acceptum facrum Ordinem lapfus in
peccatum carnis fuerit, fiftcro Ordine
ita careat, ut ad altaris minifteritiffl
ulterius non accedat.  Refert. c.  10.
11. D.  so-

72. Haec igitur vetus difciplina ftetit?
quod pc-ft Baptilmum admiffo vel elani.
Vel palam crimine irregularitas tum ad
Ordjnum inlceptionem, tum ad fufcep-
torum fulpenfionem tam irremifibilitet

— ( 21$ ) —
jnhaereret, ut nec peračta poenitentia
polFet aboleri. InquitMartinusI.: Sipofi
ordinationem fuam quisquam in la-
■pj'um inciderit, et praevaricationis
peccato fuerit deprehenfus obnoxius,
omnimodo prohibendum eji, eum na-
nibus lutulentis, atque pollutis Myj-
fieria noftrae falutis tractare.  Super-
eft c.  iz. D. so-

73. Labentibus faeculis invaluit di¬
sciplina 5  vi cujusperačla condigna poe-
nitentia irregularitas criminis aboleba-
tur, Inguit Calixtus in epiftola ipfi at¬
ributa: Er ant, qui putiint, Sacerdo-
tes Domini poji lapfum, fi condignam
igerint poenitentiam, Domino mini-
firare non pojfe, et fuis honoribusfrui,
fi bonam aeinceps vitam duxerint, et
juum Sacerdotium condigne cujlodi-
erint.  ftefert. c.  14. §. 3.* D.  $0.

74. Gratianus finceras, fpuriasque
auftoritates decreto luo infperlit, quas
conciliare fibi vifus eft, quod inter cri-
riina puhlica, et occulta cenleret di-
ftinquendum: PoJJunt,  inquit, prae-
mijjae aucioritates aliter dijlinqui.
Ojiorum enim crimina manifefia funt,
a nte, vel poji ordinationem a Jacrir
Vrdinibus dejiciendi funt; quorum au~
^oritatem peccata occulta funt, etfa-
titfa&ione fecreta fecundum facerdo-

ediEtum purgata, in propriis Or-

•*- ( 2l6 ) —

dinibus remanere poffunt,  Gratian. ad
c.  32. D. so.

7S-  Enimvero jam faeculo IX. hujus
diftindtionis veftigia ex Decreto Ni-,
colai, et Rhabani reluceut. Ait Rhaba-
ims: De his vero vifum efi nobis Jeri-
bendum, qui, faeros Ordines haben-
ter, ante, vel poji ordinationem fe
effe in capitalibus criminibus contami-
natos canfitentur. In quibus, ut mihi
videt ur, ha ec diflantia ejjedebet, ut
hi, qui deprehenfi, vel capti fuerunt
puhlice in perjurio, furto, fornicatio-
ne, etcaeteris hujusmodi criminibus,
fecundum Canonum faerorum Infiitu-
ta a propria gradu decidant, quia
fcandalum eft populo Dei, talesperjb“
nas Juper fe pofitas habere, quas ul¬
tra modum vi^iofas effe conftat.  Ref.
c.  34. ibi.

76 In religuis placuit et hanc diffe-
rentiam itamoderari, ut pro erimini-
bus occultis Clerici graviore, etproli-
xiore poenitentia defungerentur: Si
per jejunia, et eleemojipias, vigilias-
que et orationes faeras purgare cer-
taverint.  En juftam conditionem, vel
cautelam. ibi in fin.

77. Novo jure irregularitas crimil&
fupereft deliftis publicis, quia non tain
caufa, quam infamia criminis dignitati
clerieali obelFe cenfebatur. RefcriplR
Alexander III., Clericum, fi crimefi

(217)

eccultum eft, afta condigna poeniten-
tia ad altiores Ordines promoveri poffe.
c.  4. de temp, ordin.

‘78,,Religuis novi juriš argumentis ve-
terem rigorem pro enormioribus non-
nulli« deličtis v. g. homicidio, fimonia,
haerefi reftituere placuitj etfi. ocenita
effent. Refcriplit Urbanus II.: Siquem
vero, quod abfit, aut poji acceptmm
officium contigerit, peremptorio quo-
dam eorum, quae in lege morte mul-
ctantur, Jive palam, five dam oecu-
patum crimine inveniri, eos maxime
qui adhuc mundo. vivunt, ab omni eos
altaris minifierio fequefiramus.

79. Concilium Tridentinmn inde de- Trid.feff,
clarat, quod liceat Epifcopis in Ir- 2  >. c- s«
regularitatibus omnibus, et fufpen-
fionibus ex delijo occulto provenien-
tibus, exceptaea, quaeoriturex ho¬
micidio voluntario, et exceptis aliis
dedudis ad forum contentiofum, di-
fpenfare^

80. Quum ergo novo jure irregulari-
taa criminis ad infamiam puhlicam reci-
dit, haud intereft, an infamia juriš,
aut fafti lit; utrinque enim grave fcan-
dalum fupereft. Juxta Decretum Greg.
IX. accufati de crimine (nili prius fe
Itfobaverint innocentes) a fufceptione
Ordinum repelluntur. c.  56. detefi.

81. Vetat et Concilium Tridentinum,
ah Epifcopo difpenfari in irregularitati-

<—• ( 218 )

buš ex deličlo occulto provenienti-
bus, fi ad forum conteniiofum dedn-
člum fuerit. Pendente ergo accufatione
ab Epifcopo difpenfari haudpoteft. Quid
vero? an difpenfare poceft, fi accufatus
abfolutus eft defečlu probationum?*Af’
firmant, quia manet occultum; etquia
non fuit deduftum ad forum contentio
fuw*cum effeclu-,  ex quo pon fuit pro«
batum.

82. Alibi declarat S. Synodus , fatis
amente Ecclefiae alienum efle, quod
criminofi, licet occulti, feu illi, qui
ut tales judicialiter convinci nequeunt,
Trid.feff. in facrasOrdinationes irrepant. Hac oc-
14. c. 1.  ca f J0ne e ft 5  afcenfiis ad

facros Ordines a fuo Praelatn, ex
quacunque caufa etiam ob occultum
crimen qciomodlibet, etiam extrajudi’
cialiter fuerit interdictus— nulla con-
tra ipfius Praelati voluntatem cončeffa
Ucentia de fe promoveri faciendo —
fuffragetur.  Vigore hujus Decreti E-
pifcopG attribuitur plena aučloritas pro-
hibendi fuis fubditis accelfum, vel a-
fcenfum ad SS. Ordines quomodlibet,
etiam oboccultum crimen, extrajudici-
aliter ex quacunque caufa. Unde ex
fententia S. Congregationis corrigitur
difpofitio novi juriš, quatenus decer-
nit, occultum criminofum nonnifi com-
moneri, fed non abfolute prohiberi pof-

— ( 219 ) —

fe ab afcenfu ad facros Ordines, juxta
c.  4. de temp. Ordin.

83- Invaluit in ftylo Curiae, quod,
fi Epifcopus aliquem ordinate recufet •>
hic poffit querelam de hac recufatione
ad Pontifrcem inftituere, ut demande-
tur Metropolitae, vel viciniori Epifco-
po rationem recufationis explorare: il-
lo vero caufam legitimam non allegante
Metropolita, velvicinior Epifcopus eun-
dem recufatum ordinare poflit. Vix ta¬
ni en haec praxis' confentif Decreto Tri-
dentino, quod diferte ftatuit, utnulla
ti licentia de fe promoveri faciendo
contra ipfiiis Praelati voluntatemfuf-
fragetur.

84. SubditS.Synodusr autquiafuis
Ordinibtis feu gradibus, vel dignita-
tibus ecclefafllcis fuerit fufpenfus^
nulla contra ipfius Praelati volunta-
tem conce fa — ad priores Ordines,
gradus, dignitates, five honores re-
fiitutio fnffragetur.  Et quare facra Sy-
nodus ab hac periodo illas voculas:
quacunqv / e ex caufa-, etiam ob occul-
tum crimen, quomodlibet, etiam ex-
trajudicialiter'  avellit? Scilicetinhoc
cafu procedendum eft fecundum Cano-
nes, quia fufpenfio ab Ordinibus fufcep-
tis, dignitatibusque adeptis quaedam
cenfura eft, quae ex quacunque caufa ,
etiam in crimen occultum non cadit,
nifi judicialiter fuerit probatum.

Cap. 7.
De Irre
ex ho-
micid.

S.Bafi.1.
fipift. 3'
C. §6.

e . 57-

— ( 320 ) —

8$. Ex genere criminum fupereft ho-
micidium voluntarium, cui vetus rigor
cenfurae imminet. Jure divino večeriš
legis ftitutum eft: Siquis per indufiri-
am occiderit proximum fuum, et per
infidlas: ab altari — evelles eum.  Ref.
c. i. de homic.

86, Jircta S. Bafilium: fua/poti¬

te interfecit, et pofiea Poenitentia du-
Plus efi, viginti annis Sacramento
non communicabit. Flginti autem an-
ni ineo ficdifpenfabuntur. Debet qua-
tuor annis deflere, ftans extra fores
Ofatorii, et fideles ingredientes ro-
gans, tit pr o eo precentur, /uam ini-
quitate.m pronuntians. Poji quatuof
autem annos inter audientes recipie-
tur > et quinque annis cum eis, qui
in fubftratione orant, egredietur. In
quatuor annis folum Jiabit cum fide-
libus, fed non erit oblationis parti'
ceps. Is autem expletis, erit Sacra-
mentorum particeps.

87. Et mox: non voluntarie

interfecit, undecim annis Sacramen-
tis non communicabit. Undecim autem
anni in eo fic difpenfabuntur. Duos
quidem annos deflebit. Tres autem an¬
nos inter Auditores perfeverabit--, in
quatuor fubfiratus, et anno folum
confiftet, et deinceps ad Sacramenta
admittetur.  En poenitentiam eulpabi-
lis homicidii.

— { 221 > —

B8- Sed an caufa defenfionis excufa- 5**
bat? Qui,  ing uit, fe latronibus adver-
fos objiciunt, fi funt quidem extrd
Ecclefiam, ab omni communione ar-
centur-. fi fint autem Clerici, a gradu
deponantur.

89. ‘ Relcripfit Nicolaus I.: De his
Clericis,—fcilicet, qui fe defenden-
do, paganum occiderunt, fi pofieaper
poenitentiam emendati, pojfint adgra-
dum priftinum redire, aut ad altiorem
confcendere: fcito, nos nullam cdu-
fam dar e, nec ullam tribuere tis licen-
tiam quemlihethominem quolibet modo
occidendi. Ferum, fi contigerit, ut
Clericus facerdotalis Ordinis faltem
paganum occiderit, multtim fibi con-
fulit, fi ab officio facerdotali recejfe-
rit.  Refert. c. 6. D.  5 o.

90. En S. Auguftini generalen! regu- s. Auguft.
lam! Exceptisiis,  inguit-, quos vel

lex jufta generaliter, vel ipfe fons ju- c.  21.
fiitiae Deus fpecialiter oecidi jubet, ho-
minem, vel feipfum, vel quemlibet
quisquis occiderit, homicidii crimine
innectitur.  Et alibi: De occidendisho-  Ep- 47-
minibus, ne ab eis quisque occidatur,
non mihi placet confilium: nififorte
fit miles, aut puhlica fun&ione tenca-
tur, ut non pr o fe hocfaciat, fed pr o
aliis, vel pro civitate,- ubi etiam ipfe
efi accepta legitima potefiate, fi ejus
congruit perfonae.

— ( 222 ) —

91. Novo jureClemens V. primuseftj
qui diferte ab irregularitate excufavit
Clericum, fi pro defenfione vitae
propriae  invalbrem occidiffet. Nullam,
ait, ex hoc irregularitatem incurrit,
qui mortem akter vitare non valens,
Juum occidit, vel mutilat invaforem.
Supereft CJ,em» de homicid t

92. Abfit vero j ut hoc exemplo ex-
culatus cenfeatur$ qui pro defenfione
famae, patriae, aut et aiienae vitae
quemquam peretnerit. Inquit Honorius
lll.t Mandamus— amintfierio altarii
abfiineas reverenter.  Refert. c.  24. dl
Homicid,

93. Religuis novi juriš exemplis ned
homicidium cafuale cenfura vacat? fi
ačlio rei illicitae ei caufam praebuitj
quia inde indirečte culpabile» et vo-
luntarium in caufa cenfetur; fcilicetj fi
ex ačtione, quae ob periculum caedis,
aut mutilationis illicita efb et vetica,
occidit. Bonifacius V lll.irregularemde-
claravit et eum, qui quemquani verbe-
rari mandavit, licet exprelie inhibueri j
ne ullatenus occidatur, aut mutiletur,
fi mandatarius fines mandati excedens
caedem fecerit: Cum mandando in
culpa fuerit-, et hoc evenire pojje cogi-
tare debuerit,  Refert. c. 3. de homic.
in  6.

94. Inter haec» et alia novi juriš ex-
ejnpla commendatur regula, in dubio

— ( 223 ) —

tutiorem partem efle eligendam; ut>
pcrte fi dubium fit, num quis reus fu-
erit homicidii, aut mutilationis, debet
fe pro irregulari gerere, ut tališ ab ex-
ecutioneSS. Ordinum abftenturus. c.  12.
de homic. c.  5. de Cler* Excomm. mi¬
ni fi.

9$. DecernitConciliumTrjdentinumt
tfiui fua voluntate,  per induftrianb in- ’ c '
fidias, etex propolito, homicidiumper-
petraverit, etiamji crimen id, nec or-
dine judiciario probatum, nec alta ra*
tione pnblicumfuerit, nullo tempOfe ad
facros Ordtnes promoveri poffit; nec
illi aliqua beneficia ecclefiajtica; etiam-
Ji curam non habeant anitnariim,
covferri liceat*. Jed Omni Ordine, ac
beneficio ■> et officio ecclefiaftico p er pe¬
tno cateat.  Spečlat hoc Decretum ho-
micidium dolofuni, et direčbum. Si ve¬
ro utquis fe a morte defenderet, fuijfe
commtjjum  per culpatn, et exceUiini
ttioderaminis, narretur; quamobcau-
fim etiam ad SS. Ordinum, et altaris
miniflerium, etbevejicia quaecunque,
ac dignitatesjure quodammodo dijpen-
fatio debeatur, committatur loči Qr-
dinario, aut ex cauja Metropolitano,
feu viciniori Epifcopo, qui, nonniji
caitfa cognita, et probatir precibus,
«c narratis, nec aliter difpenfare poj-

( 224 ) —

96. Refervatur ergo difpenfatio hujus
irregularitatis ex homicidio culpabili,
aut cafuali fummo Pontifici, fi publicum
fuerit,- fi enim homicidium hujus gene-
ris offcultum fuerit, Epifcopus proprio
jure difpenfare poteft, quia juxta De-
cretum Tridentinum ejus eft difpenfare
in omnibus irregularitatibus, exdelifto
occulto provenientibus, fola illa exce»
P ta  ’ 1 uae oritur  homicidio Folun*
tarioi  utpote per induftriam, infidias?
et ex propofito direčto.

97. Si petatur a Papa difpenfatio fli¬
per homicidio, quoad Ordines fufceptos,
aut beneficia. de fafto obtenta, folet
fupplica juxta ftylum Curiae remitti ad
Congregationem fupet interpretatione
Concilii, ubi ipfae fupplicationes pro-
ponuntur, dilcutiuntur, et plene exa*
minantur, ut inde difcernatur, an gra-
tia fit concedenda, vel deneganda?
Quodfi videatur concedenda, remitti-
tur ad Datariam, appofita ad calcein
formula: Pidetur concedenda, fi fan-
dtiffimo videbitur.  Annuente Papa coin*
milfio dirigitur ad Ordinarium, qua
pqteftas fit cum Oratore difpenfandi?
eumque ad Ordines promovendi, vel
in fufceptis rehabilitandi juxta tenoreni
eommiffionis. Delegationisformulaefo-
let apponi claufula: Si narrata
deprehenderit, Opatorem, impofita
aligua poenitentin falutari, et atten'

—> ( 22$ ) —

ta pace  ( utpote compofitione jufta fačta
inter bomicidam, et haeredes defunčli)
ut praefertur, habita^ abfolvat, fe-
cumque,dummodo adid reperiatur ido-
neus, vitaeque, ac morum probitas,
ac alia virtutum merita , Jibi alias fuf-
fragenturi nec aliud canonicum Jibi
objifiat-, ad beneficia, et Ordines  (pro-
ut exprimitur) dijpenfet pr o fuo arbi-
trio.

98* Quoad difpenfationem irregulari- Supr.
tatis, quae ex haerefi provenit, ait
Concilium: Idem et in haerefis crimi-
ne in for o conjcientiae eis tantum  (id
eft, Epifcopis) non eorum Vicariis jit
permiftiim difpenjare.  Moribus ramen
noftris aiicubi invaluit, quod non modo
Vicarii generaies, Poenicentiariique 9
led et Presbyteri 9  quos delegant Vica¬
rii, abfolvant ab haereli.

* 99. Caeterum quid verius, quam
Sacerdotes malos elte minam populi ? £ }
Diierte fcriptum eft: Laquezis ruinae 44 ^ ec
populi mei; Sacerdotes mali.  Juxtaef- Cone,
fatum Concilii Paril'. V L Ruando vita ^ a 4t r ’ v  ‘
Sacerdotum cum doctrina non concor-
dat, et auditoribus infirmis Jcauda-
lum, ‘et animarum provenire pericu-
lum non eft dubium.  Concilium Aquis- cone,
granenfe tl. Aun. 863. ad Pipinum Re-
gem haec perorat: Saepe accidijje legi- ’
musi culpam Sacerdotum extitifle mi¬
nam populi — ficut aperte liquet, cul-

l r an-Ef V tny.Ecil.P.II. *

— ( 226 ) —

pam Helit filiorumque ejus populi ex*
s.Auguft. titijfe minam.  En querelam S. Augufti-
temp 5 ' 1B:  Mali  inquit, Pafiores non par-
cunttalibus, nempe ovibus crajjis, et
fanis. Parum efi, quod illas lanquen-
tes, et infirmas, et errantes, et per-
ditas non curant: etiam illas fortes,
et pinques necant, quantum in ipjis
efi. Illae vivunt de mijericordia Dei;
tamen', quantum ad malos Pafiores
attinet', occidunt. Quomodo, inquis,
occidunt? male vivendo, malum exem*
s Greg, plum praebendo.  Ait B. Gregorius • Ne-
fkft.P.i. mo quippe in Ecclefia ampdhis noceti
e « a » quam qui perverfe agens nomen, vel
Ordinis fančlitatem habet --Per

prava, quae faciutit, non foli moriun-
tur,fed aliarum animarum, quas pra¬
viš exemplis defiruxerant; rei funt.
s. Bern. OLuid fententia S. Bernardi funeftius ?
ad Paft. Pduci,  inquit, plane Operarii, et ad-
modum rari inconfuftbiles, qui afpi-
cientes in auPtorem fidei, et Confum-
matorem ^efum, quos inftruunt ver-
bo S. praedicationis , non defiruant
exemplo pravae operationis.

( 227 >

T I T V L V S XI.

De Seminarii s ClericorutA

CAPVT I.

Dl Originc,  et Fine S e m in ar ior um.

1. Recentioribus faeculis plaeuit Se-
minaria inftituere, vel reftituere, ut
Clerici ad pietatem, religionem, eccie-
fiafticam difciplinattt, bonos moreš, et
litteras erudiantur. Inguit Anno 1583-
Conciliuni Aguenfe: ()uam utilis fit Canc.
Seminarii inftitutio, ac ad Cleri difci- semis.
plinarn in fingulis Ecclefiis propagan¬
dam ; animarumque falutem procuran-

dam necejfaria, ex eo intelligi poteft,
quod hujus rei falutaris ratio, ali-
quando intermiffa, damna, et detri-
menta non mediocria Ecclefiae Dei,  per
exempla malorum Sacerdotum attulit.

2.  S. Auguftinus olim praecipuum poiiid. in
exemplum praebuit extruendi Collegia, s.
et Monafteria Clericcrum, ex guibus, c .i|. L
ceu guodam Seminario ad varias Eccle-

lias viro^dočlos, et exercitatos emitte-
bat, ut tum fančlis moribus, tum fanis
dočtrinis, et praedicatiombus falutem
animarum obirent.

3. Hoc auipicio, ait Synodus Tole-
tanalV., confiituendum oportuit, ut,
fi qui in Clero puberes, aut adolefcen-
tes exiftunt, omnes in uno conclavi

— ( Ž28 ) —

atrii commorentur:-deputati pro-

batififimo Seniori, quem Magifirum do-
cirinae, et tefiem vitae habeant.  Ref.
c.  i. XII. q.  i.

tone. Pa- 4« Quid difertius Decreto ConciliiPa-
nf. ih.  rifienfis III. ? Inter nos,  inguit, pari
c^o.’ conjenfu decrevimus, ut unusquisque
Epifcoporum in fcholis habendis, et
ad utilitatem Ecclefiae militibus Chrifti
praepara/ndis, et educandis abhinc
majus fiudium adhiberet etc.

$. Quum fubnatis ftudiis publicis Uni-
verfitatum aliquando vetus inftituturo
Trid. feff. remififfet, Synodus Tridentina ftatuit,
23- c-is. fingulae Cathedrales, Metropoli-
tanae, atque his majores Ecclejlae,
pro modo facultatum-, et Diaecefis am-
plitudine certum puerorum, ipjius Ci-
vitatis, et Diaecefis, vel ejus Provin-
ciae, fi ibi non reperiantur, numerum
in collegio, ad hoc prope ipfias, vel
alio in loco convenienti db Epijcopo
eligendo alere, ac religioje educare,
et ecclefiafiicis difciplinis injiituere te-
neantur-ita, ut hoc Collegiutn

Dei Minifirorum perpetuun^Senilna-
rium fit.

6. Ecce tam falubris Decreti fcopuffl?
cone. Ro- Juxta Concilii Rothomagenfis Anno
thoni.cap, ijgi. Decretum Seminariorum funda-
tio eo tendit, ut Clerici ad pietatenii
religionem, ecclefiafiicam dijciplinam>
bonos moreš, et litteras erudiantur.

— ( 229 ) —

7. In eo genere nihil uberius eft in-
ftitutionibus, et inftručHonibus S. Ca- s.Caroi.
roli. Sunt igitur, inguit, potiflimum ea

de caufa Seminaria ereiJta, ut in Us  p. 3.0.1.
boni, ftrenuique Operarii ad curatio-
nem animarum, quas Juo fanguine
pretiofiflimo Ckrifto redemit,  bonis mo-
ribus, et fcientiis inftituantur etc, Ac
ficut probitatis major eft neceflitas,
quam doctrinae, fic illis in eo fludio
magis eft elaborandum; cum praefer-
tim acquifitio virtutum in uniuscujus-
que affiduitate, et induftria potius,
quam in ReSlorum, aut Praeceptorum
diligentia fit pojita; ita ut, nifi quis
laborem adhibeat, non multum, aut
nihil illi aliorum vigilantia fit pro-
futura. *

8. Hinc ad partes Confeffarii pro Se-
tninario revocat, ut,  ad conciliandani
probkatem vitae ftudeat in omnium
mentibus maximum animarum zelum ■>
propriae voluntatis abnegationem, ve¬
ram 'obedientiam, paternam charitatem
inferere; internafcentia opimorum be-
neficiorum, vel divitiarum defideria
falutaribus monitionibus extinquat;
quoslibet iisdem de rebtis fermonespro-
hibeat; folam denique illis Dei gloriam?
et animarum falutem procurandam ejfte
doceat, et expetendam.

9. Juxta Decretum Tridentinum in

boe collegio recipiantur, qui ad mi-  s e mi‘ n “
tecip:

— ( 230 ) —

nimum d/uodecim annos, et tx tegiti-
mo matrimonio nati fint, ac legere,
et fcribere competenter noverint, et
quorum indoles, et voluntas fpem af-
ferat, eos ecclefiafticis minifteriis per-
petuo infervituros. Pauperum autem
‘Ttia. fillos praecipue eligi vult  S. Synodus;
fupr ' nec tamen ditiorum excludit i  modo
fuo fumptu alantur, et fiudium prae-
feferant, Deo, et Ecclefiae inferviendi.
s.Caroi. io. Praecipit S. Carolus, maximam
fupr. p. i. cautionem in eo adhibendam effe, ut

idonei Clerici in Seminarium recipian-
tur; neque folum ingenium, et habi-
litas ad ftudia litterarum, functiones-
que ecclefiafiicas exercendas fpedtetur>
jed multo magis morum, ac difcipli-
nae in fingulis ratio habeatur. jjuales
enim Uti fuerint, qui admittentur, ta-
les prorfus e Seminario jructus exi-
ftent.

n. S. Synodus reliquatn curam Se¬
minarji erigendi Epifcoporum arbitrio
relignit, ut tum ea, quae inftruftionem
juventutis fpeftant, tum illa, quae ad
morum difcipMnam facere poffunt, de-
finiant. Qua$ omnia,  inquit, atque alia^
ad hanc rem opportuna, et necejjdria
Statuta 9 Epifcopi jinguli cum co.nfilio>
duorum Canonicorum feniorum, et
graviorum, quos elegerint, proutSpi-
ritus S.juggeJJerit, conftituent; eaqne%

— ( 231 ) —

ut femper obferventur, faepius
do operam dabunt.

12.  Haec vifitatio fpeftat Seminarii
tam quoad temporalia, quam quoad fpi-
ricualia perfečtam notitiara; ac praeci-
pue ipforum alumnorum moreš, et pro-
ieftum tum in fcientia, tumiii pietate.

Ait S. Carolus: inter haec certior fiat s. c atol.
Epifcopus a Rečtore Seminarii de difci- fupr ’ e ‘ s -
plina, et moribus cujusque, ac fingulos
feparatim alloquatur; quae fit eorum
mens, quis fenfus, quam in vocatio-
ne fiabilis inquirat-, ac fiquid aliud
praeterea fcire voluerit.

13. Rečtoris eft, divinae imprimis
gloriae amplificationem fpečlare, Cle-
ricorumgue fubditorum in omni virtu-
tum genere perfeftionem procurare.
Studeat }  inquit S. Carolus, ut, quae
ad fpiritualem progreffum fpeEiant,
rečteatque ordine adminifirentur;
ut quotidianae, aut alias ftatae exer-
citationes, nifi neceffdria de caufa,
non intermittantur.

14. In Seminario S. Caroli compa-
rent fuperiorum, inferiorumgue fcien-
tiarum Profeffores. Noftris moribus paf-
fim receptura eft, quod et alumni pu¬
hli cas fcholas frequentent, nifi quod in
Seminario cultiorem Theologiam, alias-
que fančtiores fcientias addifcere, vel
repetere teneantur. Eft ergo Epifcopo-
rum Profeflbres pietate, eruditione ac

( 232 )


selo animarum praeftantes fuis Serni-
nariis praeficere, fi ex fuis alumnis Pa-
ftores illis qualitatibus inftručtos edu-
čare velint.

i$. Nonnullarum Ecclefiarum ftatu-
ta provident, ut finguli Studioforum in
fua ad diflum Seminarium afliimptione
juratam fidem dent, quod, fi idonei
fuerint, id muneris in Ecclefia Dei lu-
fcipiant, quod eis Epifcopus injungen-
dum cenfuerit; alioquin refufuri fum-
ptus, quos fecerintSeminario, pro quo
dare fidejuffores tčnentur, obliganturque
fpondere, quod in communem ejusdeffl
Seminarii utilitatem aliguid liberaliter
elargituri fint, fi ad pinquiorem fortu-
nam pervenerint.

Csp. 3. 16« Ut autem tam falubris inftitud

De fund. erigendi, vel reftituendi mediain prom-
Sem^ eft ’ P tu e flent Epifcopis, S. Synodus eis
confuluit, ut, fiqui fupereflent ad id
genus propofiti fundi, eos praeprimis
eo applicarent. Ea, quae ad inftitiien*
dos ■> vel alendos pueros in aliquibus
Ecclefiis, et locis defiinata funt-, eo
ipfoŠeminario applicata cenfeantur-
17. Si hi deeflent, aut non fuffice-
rent, fuggerit S. Synodus, ut iidem Epi'
fcopi cum confilio duorum de Ca pit «-
lOi quorum alt er abEpijcopo, alt er o
Capitulo eligatur; itemque duorum de
Clero civitatis, quorum quidem alteri'U s
eleStio fimiliter ad Eptfcoporum,

— ( 233 ) ~

terius vero ad Clerum pertineat, ex
fručtibus integris menfiae Epifcopalis,
et Capituli, quarumcunque Dignita-
tum, Perjbnatuum, officiorum, Praeben-
darum,portionum, 2bbatiarum,et Pri-
oratuum, cujuscunque Ordinis, etiam
regularis,- aut qualitatis,vel conditio-
nisfuerint, etHofpitalium, quae dantur
in titulum, vel adminiftrationem —et be-
neficiorum quorumcwique, etiam Regu¬
larnim, etiamfijuriš Patronatus cujus-
cunque fuerint, etiamfi exempta, etiamfi
nullius diaecefis,vel aliis Ecclefiis, Mo-
nafieriis,et Hojpitalibus et aliis quibus-
vis locispiis, etiam exemptis annexa, et
ex fabricis Ecclefiarum, et aliorum loco-
rum, etiam exquibuscunquealiisecclefi-
afiicis red ditibus,feu pr oventibus etiam
aliorum Collegiorum, in quibus tamen
Seminarja difcentium, vel docentium ad
commune Ecclefiae bornim promoven-
dum afitunon habentur: haec enim exem-
ptaeffevoluit,praeterquamrationered- '
dituum, quiJuperfiui effent ultra conve-
nientem ipfbrum Seminariorum fuflen-
tationem,feu Corporum, Confraterni-
tatum, quae in nonnullis locis Scholae
appellantur, et omnium Monafieriorum
uon tamen Mendicantium,etiam ex Deci-
mis, quacunque ratione ad laicos, ex
quibusfubfidia ecclefiaftica folvi folent 9
fiž milites cujuscunque militiae, aut Or-
dinispertinentibus, Fratribus S, ^oan-

“ ( 234 )

nis HieroJblijmitani duntaxat exceptis,
partem aliquam, vel partionem  ad maf-
fam Seminarii detrahent.

18. Hoc medio promptius eft illud per
unionem beneficiorem fimplicium 5 cujus-
cunque qualitatis, et dignitatis fuerint,
vel etiam praeftimonia, et praeftimonia-
les portlones. Atque hanc unionem fieri
conceditS.Synodus etiam ante vacatio-
nem,fine cultus divini tamen,etilla obli-
nentium praejudicio : etiamfi fint vel re-
fervata, velaffečla. Neque hanc unionem
impedire poteft vel relignatio iplbrum
beneficiorum, vel alius quisquam modus?
vel refcriptum Curiae. Si tamen beneficia
illa fint juriš Patronatus laici, prounione
confenfus Patronorum exquirendus eft.

19. Inquit S. Synodus: Ut,fivelpM
unionibus, feu proportionum taxatio-
tie, vel affignationevel in corpova-
tione, ant alia qualibet ratione ali'
quam difficultatem oriri eontigeriti
ob quam hujus Seminarii infiitutiO}
vel conjervatio impediretur aut pef’
turbaretur; Epifcopus cumfupra de-
putatis, vel Synodus Provincialis pro
regionis more-, pro Ecclefiarum, et bene¬
ficiorum qualitate-> etiam fupra fcrip-
ta, fi opus fuerit moderando, aut re-
gendo, augendo, omnia etfingula, quae
ad felicem hujus Seminarii profeclum
neceffaria, et opportuna videbunturi
dtcernere^ ac providere valeat.

— ( Sjf ) —

. žo. Supereft, quod Epifcopi pro fe- Aa.cier.
liciore operiš executione regias litteras It
implorare, impetraregue foleant, qui- Tit. i.
bus et ipfa conftručrio Seminarii probe- c ' 5 '
tur> et exortae difficultates fuppriman*
tur, et propofita media in effečtum de-
ducantur. Atque harum litterarum pin¬
ta exemplaria exhibentur in ačtis Cleri
Gallicani.

21. Patres Concilii Parifienfis de An-

no 829. Ludovico Pio humiles preces Aca dl
fecerant? ut regias litteras ederet pro
erečlione quaruwdam Scholarum publi-
carum. Similiter,  inguiunt, etiam ob-
nixe, ac fuppliciter vefirae Celfitudini
fuggerimus, ut, morem paternum fe-
(juentes-) faltem in tribus congruen^
tiffimis Imperii veflri locis Schotae pu~
blicae ex veftra aucioritate fiant, ut
labor Patris veftri > ac vcfter per in-
juriam,  (ant incuriam) quod abfit, la<-
befačtando non depereat: quonicwi ex
hocfaEio magna utilitas, et honor &
Dei Ecclejiae, et vobis magnum merce-^
dis emolumentum > et memoria fempi-
terna accrefcet^

22. Hoc exetnplo exortae funt Uni-
verfitatess etAcademiae, adquasve-
lut ad ftudiorum, et fcientiarum em-
poria undique concurjum ejl, inqui-
bus  juxta Moriiinm dočtrina Chrifiiana
perfe&ius, diligentius, et fplendidius%  ’ 3 . i?;
quam in Collegiis-, et Seminariis tra-  x«rc. i;.,
dita eft,

( 236 )

23. Ut autem noii tantum fcientia,
led et optimis moribus, et difciplinis
juventus academica inftrueretur, hac oc-
cafione et has urbes peculiaribus Colle-
giis, etSeminariis exornare, ditareque
placuit, ut cultiori fcientiarum eccle-
fiafticarum profečlui, et fančiiori mo-
rum difciplinae gnidam locus veluti re-
fugii fupereflet, quia eos, guidivinae
vocationis fpem ad ftatum ecclefiafti-
cum faciunt, iude a vulgari colluvie
Scholarium, converfatione, et religua
familiaritate feparare oportebat.

24. Fundatores horum Collegiorum
praeprimis confultum pauperibus volu-
ere, fpe concepta, quod hi, defpera-
tis propriis, vel paternis facultatibus,
fefe obfeguiofiores ad leges i Has Collegio¬
rum, et Seminariorum effent exhibitu-
ri, ni periclitari velint, illis fubfidiis
vitae, et vičtus per fuum vitium exci-
derer

2$. Praeefl fingulis his Collegiis gni¬
dam Praefečtus, feu Regens, ut alu-
mnorum illorum converfationi, et cor-
reftioni invigilet. Enimvero rečla Se¬
minariorum inftitutio maxime a provi-
da Reftoris, aliorumgue Miniftrorum,
guibus eorum regimen eft commiflunb
cura habetur. Si difcretus, prudens, do-
ftus, piusgue Praefes, qui Statutorum
executionem verbo, et exemplo urge-

— ( 237 ) —

at 5  et perfuadeat, fuerit, guisdepro-
fečtu alumnorum dubitare vellet?

26. Praefidis hujus primum officium
eft, eorumj qui fufcipi poftulantj ca-
pacitatem, et moreš explorare. Opor-
teteum effe follicitum, ut fine ullaper-
fonarum acceptione, gnantum leges
fundationis fuerunt, magis merentibus,
litpote de quibus propior fpes affulget,
quod ftrenui Ecclefiae Operarii evadantj
illa ftipendia diftribuantur.

27. Admiffi ad Collegium per dies
aliquot inlocum, exercitiis fpirituali-
bus deftinatum? fe recipere jubentur;
ut de vitae clericalis ratione, ftudioque
rite inftituendo deliberent, et per fan-
ftas medidationes fe praeparent. Idipfum
ftatuit et S. Carolus, fi transačbo vaca-
tionum tempore reverfi in Seminarium,
ftudium auspicentur; ant fi facris ordi-
nibus fufcipiendus locus eft.

28. Guotidiana per annum tum ftu-
diorum, tum pietatis exercitia hocfere
ordine inftituuntur. Mane ad medium
horae quintae excitantur, et ad horam
guintam omnes infacelluni Collegiicon-
veniunt, per lemi - horam meditationi,
et orationi vacaturi. Hanc imniediate
iubfequitur Sacrum, cui omnes ailiftunt.
Hoc finito retrahunt fe finguli in fuacu-
bicula, ibique ftudiis incumbunt, quo-
Usque tempus lečbionum publicarum,
aliave exercitia fcholaftica alio voeenc.

— ( 238 ) —

Diebusautemfabbatinis* finito Sacro, a,
Praefide brevishabeturexhortatio de iis»
guae praecipue Clericis, et Theologis
conveniunt; utpote, ut praeprimis ib
lis necelfitas, utilitasgue Orationiscom-
mendetur; necnon, ut ex eorum ani-
mis omnis beneficiorum cupiditas evel-
latur, quia inordinatum, ac turpe eftj
quod in militia Chrifti faeculi lucra
guaerantur.

29. Ad mediam poft undeciraam rur*
fus ad facellum convenitur, ibigue pef
quadrantem meditationi vocatur: qua
fiiiita ad menfam acceditur, et lub ini-
tium prandii aliguid e facra Scriptura
praelegitur. A furripto prandio recrea-
tioni tempus datur usgue ad horam fe*
eundam, quando ad publicas rurfus le-
čliones, aut ftudia fe retrahere debent.
Media ant© feptimam iterum ad facel¬
lum usgue ad horam feptimam conve-
niunt, meditationi, et recollečtioni va-
cantes, Diebus fabbatinis cantantur Lati*
des, quarum initiumfit a Litaniis Lau¬
re tani s B. Virginis. Hora feptima ad
menfam coenaturi accedunt; poft coe-
nam vacatur usque ad mediam nonam;
hora vero nona liberum eft, cubitum
concedere.

30. Praeter lečliones, et exercita»
tiones publicashabentur in his Colle-
giis hebdomadatim tres Lečliones donie*
fticae; nimirum feria fecunda, guarta?

*- ( 239 > *~

et fexta, praeter difputationes, quaš
antiguo vocabulo Sabbatinales dicimus,
quae feria guinta inftituuntur.

31. Diebus dominicis, et feftivis*
praeter jam dičla pietatis exercitia$
habetur hora oftava matutina con-
cio per unum Baccalaureum, cui Prae-
fes temper affiilit, fedulo in defečtus
advertens, guos mox finita concione
concionanti corrigendos exponit. Con-
cionem feguitur Iblemne Sacrum. Poft
meridiem hora fecunda decantantur ve-
iperae, et circa fextam Completorium,
quo finito dicitur concio a guodam Ju-
niorum, alliftente Praefide, utdefeftus
obfervet, et corrigat.

32. Diebus folemnioribus totum offi-
cium, etiam Matutinale, folemniter
decantatur, ipfo Praefide officiaute; o-
mnesgue non Sacerdotes S. Synaxi fnb
Sacro reficiuntur. Quin et diebus domi¬
nicis, feftisgue , femper plures fub Sa¬
cro communicare coniueverunt, adeo,
utfingulis faltem duabus, tribusve heb-
domadis plerigue ad SS. Commnnio-
nem accedant; plures etiam fingulis o-
ttiduis etc. Quid his infticutis falubrius,,
fi cultus fanftiorum fcientiarum alicubi
e tiam effulgeat ?

J3. Inreftituendocultu etiuferiorum Cap-, g.
fcientiarum, artiumque defudat et ho- p' er SclK>, ‘
die noftra aetas. Jure novo fupereft ve- uer *
tus inftitutum? qwsqiie Preši) i/ui

— ( 240 ) ■—

Theod.
Capit, ad
Paroch.

Synod.

Cam. de

Schol,

cap. i.

plebem regit, Clericum habeat, quife-
cum cantet Epifiolam, et leČtionem le¬
gat, et qui Scholas tenere poffit; et
tnonere Juos Parochianos, ut filios
fuos ad difcendam fidem mittant ad
Ecclefiam, quos ipje cum omni cafii-
tate enutriat,  Ref ere. c. 3. de Pit. et
h one JI. Cler.

34. Eo aevo praecipit Theodulphui
Epifcopus Aurelianenfis, ut Presbyteri
per villas, et vicos Jcholas habeant,
et, Ji quilibet Jidelium juos parvtilos
ad dijcendas litteras eis commendafi
vult, eos fufcipere, et  gratis doceti
non renuant, Jed cum fumma charita-
te eos doceant.

3$. Corruptis faeculis ignorantia paf*
fim praevaluit. Hac occafione recentio-
res Synodi pa/Iim decrevere, ut curent
Epijcopi, utquamprimum fcholae inuf’
bibus, oppidis, pagis Diaecejiumfuii’
rum, Ji collapfae Juerint, rejtituan-
tur: Ji confervatae, colantur, et au-
geantur.  Ita ftatuic Synodus Camera-
cenfis P. 1.

Synod.
Medil.
Tit. 20.

c. I.

36. Saepe faepius id genuscurae? e £
‘officii per pagos, et vicos demandare
Archipresbyteris placuit. Ait Synodus
Mechlinienfis P. II.: Agant ArchipM 5 '
byteri cum Magiftratibus; et Praefi’
Eiis locorum, ut eae  Scholae rurales
mox erigantur, Jimulque rationem
eant, ipjis Ludimagijiris de annis J^‘
pendiis-

—- ( 241 ) ~~
pendiis,  ut pauperes gratis doceantur>
providendi.

37. En Synodi Namurcenfis deAnn. synod:
1604. Decretum! Oportet hujusmodi
ftipendium Ludimagiftro affignari: quo  cap' i.
mediante, fi fieripoteft, gratis docean-

tur: fic enim fiet, ut a pdrentibus pu-
eri lubentius ad fcholas mittantur.

38. Juxta Decretum Synodi Came- syttoth
racenfis P. i.fingularem locum dareo- c _ a ™‘
portet fcholis Catecheticis, quales et
Dominicales disere. Quia autem,  in-
quit, multos inopiaprohibet, nefilios

in fcholis litterariis enutriant, quo-
rum tamen falutis habenda eft ratio ,
cum fint et ipfi in corpore Čhrifti, et
familia. (Juamobrem diebus feftis, et
maxime dominicis, expleto vefpertino
officio ■> jubet S. S^nodus-, Ludimagi-
firos docere eadem rudimenta fidei, et
Gatechismi pr o captu ■> et ingenio ju-
ventutis, quae litteras non didicit >
nec uon fubinde per vices interrogare,
ut fciatur, anproficiat, atque huicnego-
tio tam inpagis, quam oppidis PaftoreJi
incumbant, aut Sacellani, aut Clerici 5
feuMatncularii. Parentes 9  fijuosmit-
terenegligant 9 moneantur; moniti, nifi
pareant, Magifiratui d eferanttir. Pafto-
res vero, aut Ludimagiflri, fi idcon-
tempferint, ab Epifcopo corrigantur;
et, quantumfieripoteft, infcholispuerl-
Ubuspuellae feparentur a pueris.

Pan-Efren Eccl. P. II.  Q

— ( 242 ) —

39. Exemplo harum Synodorum in
noftris terris praeprimis regiae ieges fa-
lubriorem ordinem, et frequentiorem
ulum utrius(jue fcholae, utpote tam
litcerariae, quam Catecheticae refufci-
tarunt, ut inftituendae juventuti tam
in cultioribus litteris, quam in puriori-
bus dogmatibus uberrimus locus fuper-
fit.

40. Caeterum fpeflat ad officium Pa-
ftorum, ut pro executione tam falu-
brium legum difcipiinae, politiaeque
graviter adlaborent, induftriam, et in-
tegritatem Magiftrorum excitando ■> di-
fcipulorum profeftum fcrutando■> fcho-
las vifitando, ut Jciatur, anjuventus
rite infiituatur; quis fit puerorum in
litteraria jcientia, et Jcriptionis- pe-
ritia profeStus; an Magiftri, Magi-
flraeve infiruendae, erudiendaeve jn-
ventuti fedulo Je impendant; moduin
convenientem, prudentiamque in re-
genda juventute teneant; quos libros
pueris praelegant, an praejcriptos le-
gendos tradant^ aut legere permit-
tcmt; an nulli praelegantur, aut pef-
mittantur, qui turpe, aiit obfcanum
quidcon^neant,autbonismoribus,aut
fidei Catholicaeadverfum; an curent, ut
libri legantur, qui pueris pietatem-,
ac morum boneftatem inflillentl

syuod. 41. Qiiid difertius Decreto Synodi
cam de Cameracenfis P. I. ? In omnibus,  iimuitj
Scnol,
cap. 5.

C, II.

S. Ang.
ferin. 46.
in Ezech.

c. 34.

— ( 243 ) —

Parochiis fint,  vita, integritate, fci-
' entia, moribus, et converlatione gra-
ves, qui doceant primdm juventutem,
maxime in his, quae numerofam ple¬
tem habent:  Pa(torque fingulis menfi-
hs,  aut hebdomadis, et frequentius
diligenter inquirat, quantum profi-
ciat pueritia; idque maximeprovideat,
ut a teneris imbuaturtimore, et umo¬
re Domini , ne corrumpatur ulla licen-
tia, aut doktrina, quae nec religioni,
ttec bonis moribus correfpondeat.  Ne-
utiquam quemquam Sacerdotum pudeat
tanta dimiilionis: pigeat tautae mole-
ftiae, aut faftidiat ruditatem, autpoe-
niteat fatigationis, aut taedeat follici-
tudinis.

*42. Quid enim vigiles Paftores et
in eo genere negotii certius manet,
l ]uam merces aeterna, et multanimis?
Air S. Apoftolus: Oui bene minijlra-  ^i-
Meriti bonum gradum,  ad vitam ae- mo£1-3 '
ternam promereudam, fibi acquirit.
Ecce fenteutiam S. Auguftini: sJccipi-
n nt , inquit, fuftentationem neceffitatis
boni Paftores apopulo, mercedem di-
fyenfationis a Domino. Non enim efi
[doneus, populus reddere mercedem
dlis, qui fibi in charitate Evangelii
hniunt.  Juxta S. Bernardum: Afc-
gnus enim vere eorum locus m regno
&ei, et bonum fibi, Jed qui bene mini-
.flraverint, gradum fibi acquirent.  In-
I

— ( 244 ) —

S. Grej.
Moral,
lib. 19. in
eap. 29.
B. Job.

quit S. Gregorius: Si magnae mercedis
ejl, a morte eripere čarnem, quan-
iioque morituram; quanti efi meriti,
a morte animam  per falubres inftru-
čtiones, et inftitutiones, liber ar e in
caelefii patria fine fine victuramP

TITVLVS. XII.

De Sacramento Matrimonii.
capvt  1.

D c Sponfalib us.

1. Satis vnlgaris et apud veteres, et
apud fuperftites gentes ufusviguit, vi-
getque, quod nuptiis Sponfalia praemit-
terentur. Altjurisconfultus: Sponfalia
dieta funt a fpondendo. Nam moriš
fuit veteribus fiipulari, ac fpondefi
fibi uxores futuras,  Refert. L.  2. de
Spon/.

2. Inde Sponfalia definiuntur 5  quod
fint mentio, et repromiflio nuptiarum
futurarum.  Tantum enim Sponfalia a
nuptiis differunt, quantum fpes a re
ipfa diftat. Guippe veteri jure alia Spon¬
falia nota haud funt, quara Sponfalia de
futuro. c.  3. XXX. q.

3. Veteri more Chriftianis fat fre-
quens fuit, quod et Sponfalia publice
coram Sacerdote oporteret contrahere-
Supereft hic ufus et hodie alieubi, ad

— ( 24$ ) —
folemnitatem tamen potius, gnani ad
necellitatem. In Rituali Romano nulla
mentio fit de Sponfalibus in facieEccle-
fiae, fen coram Sacerdote ineundis.

4. RecentioraManualia, vel Ritualia,
quae praecipiunt, Sponfalia coram Sa-
cerdote celebrari, et locum? et teftes
defignant. Hinciilae formulae commen-
dantur: Sponfalia non aliter, quam
puhlice •> nec alibi quam in Ecclefah vel
facra Capella, aut loco puhlico ■> ho~
nefioque alio ; minime vero in caupo-
nis, aut poji dijfolutas compotationes
fiant.  Hac occafione commendatur Pa-
rocho, ut videat 1 mm defponfandi
fobriifnt, ac animo bene deliberato?
an adfint utriusque partis Parentes ,
autalii eorum nomine,fine quibus pro-
cedere temere non debet?

Si defponfandi diverfarnm Paro-
chiarumfintj ufus obtinuit, guod coram
Parocho Sponfae Sponfalia contrahere
debeant, quia honettius eHe exiftima-
tur, quod Sponfus Sponfam in fua Pa-
rochia quaerat. Parochus tamen Spon¬
fae band difficilem fe praebere debet 7
ut id negotium fufcipiendorum Sponfa-
lium alteri Parocho relinquat ? fi juftae
rationes hanc conniventiam videantur
exigere.

6. Reliquum eft hujus, vel alterius
Parochi officium , ut ab utraque parte
exploret: an Catholici fint, fuflicienter-

— ( 246 ) —

ve rudimentis fidei inftrufti? an confir-
mati fint? an fciant, intereffe aliguod
impedimentum ? His exploratis praeci-
pitur Parocho, ut praefcripta forma u-
triusque partis verum, et ferium de
contrahendis Sponfalibus animum fibi
edi politik t, ita, ut defponfandi ad o-
mnia rite attenti reddantur. Inde ipfe
fubjungit: Et ego; tanquam Minifter
Ecclefiae ejus nomine hanc t/efiram
mutuam promiffionem accepto , et ap-
probo.

Juriš novi argumentis Sponfalia
fimplici confenfu utriusque partis per-
fici cenfentur, fi modo de mutuo con¬
fenfu fatis exterius conftet. Hinc et mu-
ti, et furdi Sponfalia legi time celebra-
re dicuntur, fi fignis confenfum mani-
feftaverint. c.  23. de Sponfal.

8. Ex fententia Modeftini nobis fn-
pereftregula, quod a primordio aeta-
tis Sponfalia effici pofint, fi modo id
rib utraque parte fieri intelligatur; id
eft, fi non fint minores feptem annis-
Refert. L.  14. de Spon/.

9. (Juantum ad reliqua Sponfalia pu-
berum, adultiorumque praecipiuntpai;
fim Synodorum Decreta, ut Parochi
contrahentes admoneant, ut ad pericu-
lum incontinentiae, aliaque inconve-
nientia evitanda, ultra fex hebdoma-
daspoft fačtas proclamationes> fi impe-

— ( 247 ) —

dimentum denuntiatum non fuerit, Ma-
trimonium folemnifare non differant.

10. Caeterum hortatur S. Synodus Tri ^ efl i
Tridentina, ut,  illo intervallo Sponfa- Matr^c.^
lium 5  conjuges ante benediEiionem
facerdotalem, intemplo fufcipiendam,
utpote ante folemnifationem Matrimo-
nii, in eadem domo non cohabitent;
neve ita alter cum conforte converfe-
tur, nt fornicationis periculum, fufci-
pio, aut crimen intercedere podit.

n. Ait Innocentius III.: Praeterea
hi, qui de Matvimonio contrahendo  cui.^iiffoL
pure, et fine omni conditione fidem de-  sponf.
derunt, commonendi funt, etmodis
omnibus inducendi, ut fidem praefii-
tam obfervent.  Sponfalia, veluti con-
tračlus B. F., mox ut mutuo confenfu
perfečta funt, veram obligationem pa-
riunt, ut tempore debito, quod pro-
miffum eft, utrimgue impleatur. c. 2.

de Sponf.

12. Sed an et coaftini locus eft? Re-
fcripfit Alexander III., quod, fi is, qui
jurejiirando aliquam in uxorem ducere
promifit, monitis fui Epifcopi non ac-
quieverit, ecclefiaftica cenfura ad fidem
implendam compellendus fit, nifira-
tionabilis caufa obfiiterit.  Refert.
c- io. ibi.

13. Reliquis novi juriš argumentis
rationabilis illa caufa cenfetur, fi_exilla
coačlione provideatur grande periculum

— ( 248 ) *-

acerbioris difcordiae, odiigue. Inquit
Lucius III., quod cum liber a debeant
effe Matrimonia, inonenda eft potius
pars refraftaria, quam cogenda, cwn
coaStiones,  abfolutae difficiles foleant
exitus frequenter habere.  Supereft C.
17. d. t.

14. Nonnullibi id moderamen fuper-
eft, quod, fi de initis Sponfalibus con-
flet, judex ecclefiafticus pronuntiet,
fidem effe exfolvendam; quod fi fpon-
fus recuCet, imponenda ipfi eftpoeniten-
tia, aut erogatio eleemofyna& ob fidem
violataro : led ad dotandam, vel alen-
dam Sponfam Sponfutn cogere non po-
teft, quamvis id olim fieret per cenfu-
ram excommunicationis. Diflblvit ali-
tem defponfos, et permittit, utcoraffl
judicelaeculari addamnum, et intereffe
agant.

1$. Juxta Interpretum fententiam et
Judexcivilis poenisj etmulftis adSpoii'
falia complenda compellere poteft, et*
fi juramento confirmata haud fint; ficnt
cogit ad aliorum contraftuum fidem
non violandam.

16. Ipfis partibus plenior libertas efe
Sponfalia contračba, etfijuramento con¬
firmata fint, mutuo confenfu diffolven-
di, quia nihil tam naturale eft, quam
unumquoque eo modo dilFolvi, qu°
colligatum eft. c, s. de Spon/.

— ( 249 ) —

17- Sponfalia tamen inpuberum et-
iatn mutuo confenfu diffolvi non poflunt,
nifi poftguam ad annos pubertatis per-
venerint. Statutum id eft ita ob incon-
ftantiam, et levitatem puerorum; ne
quotidie nova contrahant fponfalia, et
nirfus ab iis refiliant. c.  8- de defponf.
Impub.

18. Sunt et in fponfalibus puberum
legitimae caufae refiliendi ex parte par-
tis laefae, tametfi Sponfalia juramento
firmata fuerint, quia juramentum na¬
turam contraftus fequitur. Hinc deci-
dit Pontifex, folvi Sponfalia ex parte
fponfi, fi fponfa fornicata fuerit, vel
evaferit leprofa, paralitica, caeca etc.
c.  25. de $urej.

19. Si fponfa cum alio Matrimonium
contraxit, -Sponfus a fide data fimplici-
ter liberatur. Si tamen evenerit, quod
contračlum cum alio Matrimonium fo-
lutum fuerit, urgente priore fponfo,
fponfa a priore Ude haud liberatur. c.
32. deSponf. et ibi Interp.

20. Hoc fere exemploiialteruter de-
fponfatorum ingteditur religionem, mox
abingrelfu cenfentur folvi Sponfalia ex
parte partis remanentis, ut nimirum ei
liberum fit cum alia contrahere: fed ex
parte iagredientis potius obligatio fu-
fpenditur, quamdiu in propofito perfti-
terit: fi enim eam deferueritmox ex
parte ipfius prior fides revivifcit.

— ( 2$0 ) —

21. Ex caufa diutinae abfentiae fol«
vnntur Sponfalia, ita, ut parte fuper-
lliti liberum lit, ad alia vota trans-
ire, li jufto tempore abfens non red-
ierit. Etfi guidem tempus, quo Matri-
monium contrahendum foret, Sponfa-
libus adječtum eft, eo elapfo Sponfalia
ulterius uon obligant: fi autem tempus
expreffum non fit, arbitrio judicis re-
lin<juitur, illud figers, ut praefens ab
obligationefolvatur. c. f. et22. deSponf.

22. Jure Decretalium Sponfalia pri-
vata aučloritate folvere licet. Alicubi
taraen recentiores Ordinationes llatuunt,
ut caufa per Epifcopum, aut ejus Offi-
cialem difcutiatur. Quod intelligi opor-
tet de Sponfalibus publicis coram Mi-
niftro Ecclefiae rit« folemni contračlis.

Cap. 3. 23>  [ n d e a  tempore cont-račlae obli-

clam. r °' gationis Sponfalia publice in Ecclelia
sponf. denuntianda funt, ut, figuisfuturoMa-
trimouio, quod publice proclamatur,
quidquam opponendum cenfeat, idillo
intervallo proponere queat. Veteri ufu
Galliae illas proclamationes Banna, ve-
luti edifta publice dicere placuit. c.  27.
de Sponf.

24. Hic vetus ufus Galliae per Con-
cilium Lateranenfe IV. in univerfam
Ecclefiam fucceflu temporis propagatus
ert, ut, cum Matrimonia fuerint con-
trahenda, m Ecclefaper Presbyteros

“ ( 2fl ) —

proponantur competendi termina,  Ro-
fert. c.  3. de cland. defp.

2>. Praecidit Concjlium Tridentinum,
ut impofierum, antequqm Motrimo-  ^ef. e
nium contrahatur, a proprio contra-  Matr. c. 1.
hentium Parocho tribus continuis die-
bus fefiivis in Ecchfia inter Miffarum
folemnia puhlice denuntietur, inter
quos Matrimonium fit contrahendum.

26.  Quum fcopus harum proclamatio-
nuni fit, detegere impedimenta Matri-
monii; merito requiric S. Sjnodus, ut
a proprio utriusque contrahentis Paro¬
cho fiant, fi defponfi diverfae Parochiae
fuerint. En Synodi Mechlinienfis II. De- Conc ’
cretum: Quandocunque,  inquit 5  Ma-  ^ C j 0 ‘
trimonium contrahere volentes funt  c. 3.
diverfarum Diaetefium, Becanatuum,
vel Parochiarum, Parochus unius ad
folemnis aEtionem Matrimonii nonpro-
cedat,- nifi et omnesproclamationesin
Ecclefia fua fecerit, nullumque intel-
lexerit impedimentum canonicum; et
faniliter Parochum alterius defponfo-
rum omnes tres Proclamationes feciffe,
nullumque canonicum impedimentum
denuntiatum effe 9  ex teftimonio ejus-
dem Pafioris certo cognoverit, vel de
difpenfatione Ordinarii ipfi confiiterit.
Et fi forte fignaturam itlius Pafioris
Van noverit, et tefiimoniales fibi exhi
bitas de falfo fufpeElas habeat, exi-
gat teftimonium faltem unius perfonae

— ( 2$2 ) —

fide dignae, quod tefiimoniales 'Mae
fint fcriptae, vel fubfignatae manu e-
jus, a quo fcriptae-, vel fubfignatae
ejfe dicuntur: vel, fi hujusmodi tefii-
monium haberi non pofft, ezigat ju-
ramentum ab altero defponforum,
quem tefiimoniales illae concernunt,
quod eas a Parocho fuo aceeperit, vel
ab eo fcriptas effe Jciat. Et, fi quem
hic perjurum effe, aut crimen falficom-
mittere contigerit, is gravifiime pu-
matur.

27.  Si Matrimonium contračhiri in
Parochia, in qua moderna eft eoruni
habitatio, brevem moram traxerint;
ita, ut ibidem haud fatis noti fint; etfi
ibidem Matrimonio jungi poffint, nihil"
ominus in Parochia, in qua prius habi-
tabant, ubi verifimilius eft, fore, ut
impedimenta fciantur, denuntiationes
fierifolent. Siquis plura habet domici-
lia in diverfis Parochiis, faciat denun¬
tiationes in ea, in qua diutius habitat,
et principaliorem habet larem, vel po-
tiusin ea, in quaverifimilius eft, fciri
impedimenta.

28. Hoc fine decernit S. Synodus,
Supr. proclamationes fieri diebus feftivis in

EccIefiainterMiffarum folemnia: quan-
do nimirum folet effe major populi con-
curfus; ut ita Matrimonium contrahen-
dum magis innotefcat, et impedimenta
facilius detegantur. Hinc alicubi ftatu-

— ( 2V3 ) “

tum eft, ut proclamationes publicae ?
ijuae ad Matrimonium contrahendum
praerequiruntur, fiant initio concionis,
aut poftlečtum in ea Evangelium, aut
alio non minus commodo tempore, al¬
ta tamen femper, et intelligibili voce,
expreflb nomine defponfatorum >• et ca-
veatur, ne illa alterentur, aut in aliud
idioma inflečtantur.

29. Porto Parochi eft, frequenter
monere populum, utfiguae noverit im-
pedimenta, quamvis ocenita, ipfi fal-
tem Parocho revelet J ne alioquin fuo
alienotum peccatorum complex redda-
tnr. Enimvero lufficit anus teftis, vel
alia femiplena probatio ad Matrimonii
impedimentum opponendum, ut fole-
mnifatio differatur, aut uberiori inqui-
fitione procedatur. c.  12. de Spon/.

30. Ecce et privata notitia Parochi ei
juftumlocum facit, fedulo monendide-
iponfandos de longa lerie peccatorum,
aliorumque incommodorum. cui lein-
neftunt, qui cum impedimento, licet
occulto, contrahunt. Gtuippe hac mo-
nitione fieri poteft, ut ipii contrahen-
tes, aut alter eorum impedimenti con-
leius illud ultro fateatur. Juxta Deere- synod.
tum Synodi Audomarenfis Parochus  in Audom.
Confedionali ultro poenitentem roget,

an nulla Jciat Matrimonii , guod con-
tračburus eft, impedimenta. Non ta¬
men , quod a Parocho revelanda, aut

— c 2$4 ) —

aperienda aliquando fint peccata Poe-
nitentis, aut ea, per quae in pecca-
torum illius notitiam veniatur. Sed
quod adduci eo, et perjuaderi poeni-
tens pojfit, ut aut aperiat ipfe, aut
aperiri permittat, propofito ipfi aeter-
nae falutis fuae hinc pendentis difcri-
mine. Nam, fi huc adduci non pojfit,
neganda quidem ipfi efi abjblutio a
peccatis; Jed a Matrimonio , etiamfi
illud fort e vere,  propter impedimen-
tutn dirimens, nonineat, inv itn s r e-
pellendus non efi, quando res nonni-
fi ex Confeflione nota efi.

Trid. cit, Ji. Ait šynodus Tridentina: (Juod-
loc * fi aliquando probabilis fuerit fujpicio,
Matrimonium malitioje impediri pof-
j'e, fi tot praecejfierint denuntiationes,
tune vel una tantum fiat, vel faltem
Parocho, et duobus, vel tribus tefti-
bus praefentibus Matrimonium cele-
bratur, ita, ut ant e illius conjuma-
tionem denuntiationes in Ecelefia fi-
ant — nifi Ordinarius ipfe judicave-
rit expedire, ut praediStae denuntia¬
tiones remittantur, quod illius pru-
dentiae, et judicio S. Synodus relin-
quit.

32. Hoc Decreto S. Synodus diferte
difpeufationem contrahendarum, re-
mittendarumgue demintjar.ionum Ordi-
narii, id efi: Epiicopi diaecefani, vindi-
cat auftoritati? ita, ut alii inferiores

— ( 2H ) -

Praelati, Epifcopali quafi jurisdiftione
freti, eam lihi nequaquam arrogare
queant. Atque ita a S. Congregatione,
probante Gregorič XIII. decifum fuiffe
teftatur Fagnanus. Fa gn-

33'  Et vero Epifcopalis difpenfatio cian* ri . !e
bina cautela reftringitur; una, ut fal- defp,
tem una denuntiatio praecedat; altera,
fi periculum tale lit, ut n ec tantillo
tempere differri queat,Matrimonium, re-
milla omni denuntiatione,coramParocho,
et teftibus coutrahi quidem poteft, fed
ante illius confumationem denuntia-
tiones in Ecclelia fieri oportet. At haec
cautio paffim negligitur.

34. S. Synodus q uidem unarn tantum
caufam difpenfandi: Si probabilisfucrit
fufcipio etc.  expreffit, dubium tamen
non eft, pofle plures, et alias caufas
occurrere, quia judicio Ordinarij relin-
cpiitur, nihilominus eo exemplo ofteu-
ditur, Ordinarium debere efle valde
nioderatum, et difcretum in relaxandis
proclamationibus, nam nonnili gravi de
eaufa difpenfandum eft.

3$. Abfolutis denuntiationibus locus C3 f-
eft Matriraonio, quod novo jure ali- De 1
Ruando dicitur difpenfatio de praefenti.
Definitur illud ad exemplum legum ci-
yilium Maris^ etfoeminae conjunEiio,
l ndividuam vitae confuetudinem con-
^nens.  Refert. c. 11. de Praefumpt.

•*— ( 2<j6 ) —

36. Ita Matrimonium fumptum tri-
pliciter diftinguitur. Aliud dicitur legi-
timum:  utpote quod fecundum leges,
in proprietate contračlus, vel ftatus ci-
vilis, gentilisque legitime celebratur,
quale cft et Judaeorum, et infidelium:
Matrimonium enim verum et inter in-
fideles exiftit. c. 7. de Divort.

37. Inter fideles autem et verum ,
utpote legitimum,. et ratum,  exiftit:
Quia Sacramentum fidei, quod femel
efi admiffum , nunqaam amittitur;
ratum efficit conjugii Sacramentum,
ut ipfum in conjugibus lilo durantt
perduret.  Refert. ibi.

38. OmnimodainfolubilitasMatrimo-
nio legitimo, ratoque accedit perconlu-
mationem copulae, qua vir, et 11x01'
una caro efficitur; exindeenim quaedaffl
perfeftio, quantum ad myfticam figni'
ficationem, refultat, ut vineulum Ma*
trimonii magis indiflblubile reddatur.
c. v- Bigam, non Ordin.

Trid. feff. 39- Reliquum eft, ut explicationis
24-de caufa, proprietatem contradlus a digoi-

Matr. tate  Sacramentialiquantum divellamuS'

ean. i. Pronuiitiat Synodus Tridentina: Siqud

dixerit, Matrimonium  inter fidele 3
non effe vere, et proprie unum ex j e '
ptem legis Evangelicae Sacramentis li
Chrifio Domino infiitutum — anathe"
ma fit.

40.

r ■ •• z. ' * ■

— ( 257 ) —

4°« Quantum ad proprietatem contra-
ftus, Matrimonium folo confenfu legi-
timo contrahentium perficitur. 'Nupti-
aj-enim (ait Jurisconfultus) non con-
cubitus, fed confenfus facit.  Refert.
L.  30. ff. de Reg. JJur.

41. Hic confenfus non modo verbis,
fed et litteris, et fignis exprimi poteft.
Sic decidit Pontifex, et mutum, et
furdum contrahere poffe Matrimonium?
quia, quod verbis non poteft, fignis va-
leat declarare. c. 2  3. de Spon/.

42. Contračlus Matrimonii et per
Procuratorem abfolvi poteft. Procura-
tor tamenjuxtaJusDeeretalium adcon-
trahendum Matrimonium non cenfetur
idoneus, nifi mandatumhabeatfpeciale;
et quamvis alias Procurator alium fibi
fubftituere podit, inhoc tamen nego-
tio non poterit deputate alium, nifihoc
eidem fit fpecialiter conceffum. Sane,
inquit Pontifex, Ji Prokurator j ante-
quam contraxerit, fit a Domino revo-
catus: contraftum pojimo d um Matri¬
monium ab eodem (licet tam ipje, quam
eadem,  qua cum contraxit, revocatio-
nem hujusmodi penitus ignoraverit)
nullius momenti exifiit, cum illius con-
fenjus defecerit, fine quo firmitatem
habere nequivit.  Ita diferte c. de
Proč, in  6.

43. Ex parte contračlus Matrimoni¬
um admittit et conditiones, et modus.

Van-Efom P. H. &

— ( 2>S ) —

Conditiones de praelenti, aut praeter-
. ito contraftum mox validum, aut in¬
validnin reddunt. Sed conditiones de
futurcrcontingenti coutračtum vere fu-
fpendnnt. Inde cenfent, his potius Spon-
falia de futuro, quam Matriraohium con-
trahi, ii q uidem non adeft confenfusde
praefenti, quousque conditione fufpen-
dituf.

Gouza- 44. Jure Decretalium conditiones
turpes 5  et impoffibiies per viam modi
conciit. adjeftae, pro non adječtis habentur?
appof. con tra fubftantiam conjugii inferan-
tur; hae enim, per viam modi  expref-
iae contračlum nullum reddunt. c. 7.
de Condit. appofit.

45. Religuis juriš novi exemplis ad
valorcm contračhis folus confenfus con-

Tnd. feir. trahentium fufficit. Inde Confilium Tri-
K 4 ef e  dentinura anathemate perilrinxit Nova-
Matr. tores, qui jaflabant, Matrimonia afi-

c,1 ‘ liisfamilius fine confenfu parentum

contrafita,  jure divino irrita ejfie, d
Parente  j pri vata auftoritate, ea rata,
vel irrita facere pofie.

46. Pertinet ergo alicubi ad curam
civilis poteftatis, ut exemplo veterani
Legum, et Canonum Filiifamilias, aiii-
que alienae poteftati ftibditi, quousque
minores funt, ad confenfum Parentum,
Tutorum, Curatorumgue in contrahen-
dis nuptiis adftringerentur. InGalliaper
Ediftum BleffenfeAnn.1579,  vetatRex

art. 40.

■

— ( 2^9 ) —

Henricus III., neParochi, Vicarii, ali-
gue gui felemnifationi Matrimonii affi-
liunt, tiliorumfamilias, aliorumgue, gui
alienae poteftati fubječti funt, defpon-
fationes iufcipiant, nifi ipfis conftet de
confenfu Parentum, Tutorum, aut Cu-
ratornm.

47. In Belgio per Ediftum Caroli V.
et Philippi II. guerela ad cenfuram Ju-
dicis remittitur, li Parentes injufte con-
ienfum luum Filiisfamilias pro huptiis
denegalle dicerentur. Quis dubitat, has
leges exemplis veteris juriš Regii illu-
ftrari? L.  19. ff. de Rit. Nupt.

48. Ait Juftinianus : fipuftas autem
inter fe nuptias cives Romani contra-
hunt, fi fecundum legum praecepta
coeunt: mafculi quidem puberes, fae-
'niinae autem viri potentes, /ive Patres-
fnmilias Jint, five Filiifamilias; dum-
nodo tamen, fi Filiifamilias fint, con-
Jmfum habeant Parentum, quorumin
potefiate funt.  Kefert. pr. Inft. de Nupt.

49. Guantum ad Sacramentum inquit Cap. 5.
S. Ignatius M.: Decet vero, ut ducen- ni ^_ *’

uxores, ebnubentes cum Epifcopi  sacr.s.
arbitrio  per S. benediftionem, conjun-
gantur, ut nuptiae juxta praeceptum  p o iydi/
Pomini fint, non autem ad concupi-
fcentiam.

50. En veterftn morem! Juxta De-
cretum Concilii Carthaginenfis IV. Spon-
fus, et Sponfa, cum benedicendi funt

B. a

<— ( 26o ) —

a-.Sacerdote ■> a Parentibus fuis, vel
Paranymphis offeranturj atque cum
acceperint benedičtionem, eadem no-
Ste tum reverentia ipfius benedičtionis
in virginitate perinaneant.Refert. c. $.
XXX. q.  s.

$i. IIoc exemplo et veteres leges
Wifigothorum, Longobardorum, Fran-
corum fanxerunt 9  aliternec in via con-
tračhis celebrari poffe legitima conju-
gia, nifi per facerdotalem benedičlio-
eapit.lib. nem. Capitularia Regum Franconim ita
7-c. ftatuunt: Prius conveniendus efiSacef-
daš-, in cujusParochia fieri nuptiae de¬
belit in Ecclefia coram populo. Et ibi
inquirere una cum populo ipfe Sacer-
dos debet, fi ejus propinqua fit, an
non? aut alterius uxor-> vel Sponfa,
vel adnltera? Et,fi ličita 9  et honefiih
praemillis his denuntiacionibus, omnia
pariter invenerit, tune per confiliumi
et benedičtionem Sacerdotis, et con-
Jultu aliorum bonorum hominum eam
fponfare, ei legitime dotare debet.

52. Superiunt in Decreto Gratiani ve¬
teres aučtoritates ecclefiafticae, intef
quas una S. Evarifto attributa pronun*
tiat: Aliter legitimuni nonfit conjugiu®
etc. Et fuo tempore facerdotaliter, ni
mos efi ■> cum precibus, et oblationi-
bus a Sacerdote benedftatur.-

peraSta legitima fcitote efifie conjugial
aliter vero praefumpta, non cotijn-

— ( 26i ) —

gin, fed adulteria, vel contubernia ,
vel ftupra, vel fornicationes potius ,
quam legitima connubia effe non du-
bitate.  Refert. c.  i. XXX. q.

$3. Enim vero et in puriilima Eccle-
fiae difciplina Tertuliianus fcripfit: Ideo  Tertui de
penes nos (occultaequoque conjunctio-  i’ uilic -
ne s) id eft, non prius apud Ecclefiam
profeffde juxta maechiam, et fornica-
tionem periclitantur judicari.

$4. Jure novo praevaluerunt clande-
ftina conjugia, quia ex principiis fcho-
iafticis valida in via contraSlus  cenfe-
bantur conjugia, fi fimplici confenfu con-
trahentium conftitiHent. Concilium La-
teranenfe IV. quidem ftatuit, ut publi-
cae denuntiationes nuptiis praemitte-
rentur: fed fuperfuit veterum eorrupte-
larum grandis fomes, quia clandeftinae
defponfationes integro vigore ftabant. c.

3. de Cland. Defponf.

$$. ConciliumTridentinutn hac occa- Trid. feff.
fione declaravit: Qui ulit er-, quamprae- ^ a '' r e  ® e /;
fente Parocho, vel alio Sacerdote, de ‘
ipfius Parochi, feu Ordinarii licentia-,
etduobus, vel tribtis tejlibus Matri-
monium contrahere attentabunt, ad
fic contrahendum inhabiles effe, ethu-
jusmodi contraEtus  per praefens De-
eretum irritos, et nullos effe.

$6. De caetero S. Synodus nonuifi
unum Parochum alterutrius partis»re-
quirit. Inde S. Congregatio decidit, prae-

— ( 262 ) —

fentiam Parochi unius partis, fi defponfi
diverfarum Parochiarum , vel Diaece-
fium fint, fufficere. Confuetudo mukis
locis habet, ut potius coram Parocho
mulieris, quam viri Matrimonium cele-
bretur. Alibi folent nuptiae folemnifari
a Parocho loči, in quo contrahentes
domicilium habent.

57. Enimvero proprius Parochus vi
Tridentiui Decreti Parochus domiciliij
praeterito Parocho originis, fpečlatur,
ita ut pro tempere contračli Matrirao-
nii faltem oporteat alterutrum titulo do-
micilii Parochianum efle.

S 8. Parochi affiftentia, ad valorem
Matrimonii a Tridentino Concilio ex-
preffa, cenfetur aftus Paftoralis, ita,
ut inde nihil referre exiftiment, an Pa¬
rochus in propria, an in aliena Parochia,
vel etiam Diaecefi, quamvis etiam re-
fiflente, aut reclamante Parocho, Or-
dinariove illius loči, affiftat; aut etPa¬
rochus affiftens excommunicatus, fu-
fpenfus, interdiftusve fit, aut ipfe fa-
cerdotio deftitutus fit.

$9. Parochus nonnifi Sacerdoti facul-
tatem affiftendi Matrimonio fui Paro-
chiani delegate poteft. Sufficit autein
tempore contračlus praebuitle licenci-
am; an verbo, an fcripto,haud refert.
Confultius tamen plerumque eft, fpecia-
lem.expreffifle licentiam.

— ( 263 ) —

6o. Ait S. Synodus: vel alio Sacer-
dote de ipfius Farochi-, aut ordinarii li-
centia.  Nomine Ordinarij intelligitur
Epifcopus Diaecefanus, lub quo contra-
hentes degunt, tum et ii, qui in au-
ftoritatem, et jurisdičHonem Epifcopi
fuccedunt"; veluti Vicarius generalis?
aut Sede vacante Capitulum Cathedrale?
hujusque Vicarius. Poteft quidem Or-
dinarius hanc licentiam, et invito? vel
ineonfulto proprio Parocho 9  alteri Sa-
cerdoti delegate; fed non expedit, nifi
jufta caufa urgeat, quia non vacat in-
juria, Parochum fuo jure ordinario trun-
care aut fpoiiare.

61. Quum multi fint, qui, fixo do- Trid.fopr.
micilio deftittiti, vagantur; inde S. Sy- '•
nodus praecipit fingulisParochis ■> neil-
lorum Matrimoniis interfint, nifiprius
diligentem inquifitionem fecerint, et
re ad Ordinarium delata ab eo licen¬
tiam id faciendi obtimierint.  Multis
locis proprium Vagabundorum Parochum
conftituere placuit, ut coram eo Ma-
trimonia illos celebrare oporteat. Mili-
tum proprius Parochus Capellanus Ca-
ftrenfis cenfetur. Qui in praefidiis, vel
Provinciis morantuir, loči Parochum,ut
proprium fortiuntur. Religni ignoti, et
gui certas fedes non habent, ad con-
trahendum Matrimonium admittendi
haud funt? nifi praeviis atteftationibus
Paftoris? ubi novilfimam fecerint reli-

— ( 264 ) —
dentiam, aut aliorum fide dignorutn,
quorum figilla, vel iignaturae fint Pa-
flori 5  coram quo contrahere volunt,
bene notae, aut fufficienti aliorum de-
pofitione apud eundetn comprobatae.

62. Praeter praefentiam Parochi, aut
alterius Sacerdotis requirit S. Synodus
et affifteutiam duorum, vel trium te-
ftium. Gualitatem teftium nullam ex-
preffitConcilium. Unde admittuntur te-
ftes quicunque mentis compotes; viri,
etmulieres, proxinii, et extranei; ro¬
gati , aut inviti.

63. Praefentiam Parochi, teftiumque
oportet effe non modo corporalem, led
et moralem, ita, ut fciant, et intelli-
gant, quid agatur. Quippe horum tefti-
monio Matrimonium comprobandum eft,
ut incommodis ex clandeftina conjun-
ftione imminentibus occurri poffit.

64. Juxta Decretum Tridentinuni
haec Parochi, teftiumquepraefentia adeo
neceffaria eft pro valore Matrimonii,
ut nec ignorantia, invincibilis etiam,
ejus defeftum fupplere queat,aut priva-
ti alicujus neceffitas excufare poffit:
ideoque Matrimonium, Parochi, te-
ftiumque affiftentiadeftitutum, (eoquod
vel tempore peftis, vel in articulo mor-
tis horum copia haberi non potuerit) in¬
validom cenfetur.

6$. Huie Decreto locus eft in omni-
supr. bus Proviaciis, in quibus illa Conftitu-

— ( 26^ —

tio promulgata fuit. Decernit enim dir
ferte Concilium, ut hujusmodi Decre-
tum in unaqriaque Parochia fuum ro-
bur poft triginta dies habere incipiat,
a die primae publicationis in eadem
Parochia faBiae numerandos.

66.  Succedente libertate religionum
alicubi receptum eft, quod ad vitium
clandeftinitatis abftergendum, oporteat
vel coram Magiftratu civili, vel mini-
ftello haeretico nuptias celebrare.

67. Superfunt diverfi ritus, quibus cap. 6.
Matrimonii Sacramentum inter fideles De Rit.
celebrandum eft. Meminit Nicolaus L Mat*"’
veterum rituum , quibus Matrimonii sacr.
Sacramentum adminiftrari in Ecclefia
confuevit. c. 3. XXX. q. $.

68. Horum exemplo Synodus Came- synod.

racenfis Anno 1565. obfervat: Matrimo-  camer.
nium res facra eft, fanfta, et arcia con-  j 5 /

junPtione divinitusinftituta, cum non-

dum inter homines peccatum natum
eflet. Ouare necfufcipi, nectradi,ni-
fi fanSte, ac religioje debet.

69. Quantum ad locum: Matrimo- c. 7.
nia in facie Ecclefiae fieri mandat Sy-
nodus , ac Pafloribus praecipit, utdo-
ceant conjuges, non tantum effe ho-
norificium, Jed utile^ fauftum, ac au-
fpicatum , Ji res facra , cujusmodi
Matrimpnium eft, loco facro celebre-

tur.

— ( 266 ) —

70. Ouantum ad tempus: Matrimo-
nii benediftio nonnifi fub finem Mtf-
fae, cul interfuerint contrahere volen-
tes, nec ante quartam matutinam, nec
poft meridiem conferatur. Peccare au-
tem graviter admonemus eos, quino-
Slu 9  vel clanculum benediStionem nu-
ptialem fibi dari procurant propter
CoBc . metum maleficii.  En Concilii Remenfis
Rem. de de Anno 1583. Decretum.

Matr ’ 71. Inter hos ritus locum habet be-
nedičtio, porreftiove annulorum. Ex
fententia Ifidori: Quod in primis nu-
ptiis annulus a Sponfo Sponjde datnfj
fit hoc nimirujn vel propter mutuae
fidei fignum, vel propter id magis >
quod eodem pignore eorum cordajun-
gantur.  Refert. c. j. XXX. q.  f.

72. Ex praefcripto Paftoraiis Mechli-
nienfis Saeerdos myfticam fignificatio-
nem annulorum hac formula exprimere
monetur. Xccipe->  inquit, annulumfi-
dei matrimonialis, in nomine SS. Tri-
nitatis, ut illum portans-, fis ar ma¬
ta virtute caelefiis benedictionis, et
proficiat tibi ad falutem aeternam.

Trid. cit. 73* Ih  Decrero Gratiani meminere
loc. veteres aučforitates benedičlionis facer-
dotalis, qua nuptias donare oportet.
JuxtaDecretumTridentinum: Parochns
vir o, et muliere interrogatis, et eo¬
rum conjenfu intellecto, vel dicat peo
formula benedičtionis: Ego vos in Ma-

— ( 267 ) — *

trimonium conjungo, in nomine Patris,
et Filii, et Spiritus Janeti ■> vel aliis
utatur verbis jtirta receptutn unius-
cujusque Provinciae ritum.  Enimvero
ex fententia probabilior Theologorum
hujus Sacramentieffentialis forma in his,
aliisve verbis, aSacerdote prolatis con-
fiftit.

74. Accepta faera benediftione prae- im.
cipit S. Synodus, celebrata conjugia,
ut certa lemper eorum fides, haberi
queat, litteris confignari. Habeat,  inquit,
Parochus librum, in quo conjugum^
ettefiium noniina, diemque, et locum
contraFti Matrimonii dejeribat, quem
apud fe diligenter cuftodiat.

7$. Mandatar et edičtis Principium ,
ut Magiftratus locorum quotannis exem-
plum authentizatuin cumRegiftroParo-
chiali , in quo notantur Baptismata, Ma-
trimonia, et fepulturae omniutn eo¬
rum, quae toto anno occurrerunt,. a
Parochis exigant, in fua refpečfive ar-
ehiva relaturi.

76. EpifcopispraecipitConciliumTri-
dentinum , ut curent nuptias ea, qua Matr.c.io.
decet, modeftia, et honeftatefieri.San-
fta enim fes eft Matrimonium, et fan-
fte traftandum. Juxta vetus Decretum
Synodi Laodicaenae. Nonoportet Chri-  synod.
flianos ad nuptias venientes Je turpi- £ a 5 °^‘

et indecore gerere, velfaltare;

( 268 ) —

fed modefie caenare, et prandere, it
decet Chrijlianos.

77.  Synodus Agathenfis fingulariter
commendatClericis: ut nuptiarum evi-
tent convivia, nec in his caetibus ad-
mifceantur, ubi amatoria cantantur,
et turpia, aut obfcaeni rnotus corpo-
rum choreis, et faltationibus efferun-
tur.  Refert. c.  19. D.  34.

* 78. Inter has modefliae leges quid
Tob. c. 6.  falubrius fupereft, quam ut Parochus et
novellisconjugibus Ibbrietatetn, etnio-
deramen confortii connubialis commen-
det? En confilium angelicum! AccipM
inguit, virginem cumtimore Domini,
amore filiorum magis, quam libidint
ducius, ut in femine 'Abrahae benedi-
Elionem in filiis confequaris.  Hoc exem-
plo praecipit Concilium Carthaginenie
IV., ut Sponfus, et Sponfa, cum M'
ceperint benedičtionem, eademnocte pt°
reverentia ipfius benedictionis,  utpote
Sacramenti, in virginitate permaneant
* syn<>d. Refert. c. $. XXX. q.  v- Praecipit Sy*
Tit d °io‘ n °d us  Audomarenfis, ut Parochi novel'
c ‘ los conjuges inftruant, ubi res poft u '
lat, verecunde, etmodefte, utnon
exifiiment, fibi quidvis inter fe licet^
nec fe habere mutuam -corporum poti'
flatem> ita, ut quidvis alteri
cum alterius corpore-quam me^'

bra ad generationem a natura depu¬
tata , quibus utantur eo modo, q^ l °

— ( 269 ) —

exnatuwe inftitutione generationi Jer-
viunt, non alio.  Juxta Paftorale Me-
chlinienfe: Parochus novos conjuges
etiam coram populo hortetur egregie-,
ut ad exemplum Tobiae, et SS. Cano-
num confilium-, propter reverentiam
Sacramenti, et benfdiStionis biduo,
vel triduo orationibus vacent, et ca-
fiitatem fervent, ut fic tanquam Filii
SanEtorum conjugium Chrijiianum cum
Dei timore confumantes sciant uter- i.  Theff.
QUE VAS SUUM POSSIDERE IN SANCTIFI-
CATIONE j ET HONORE, NON AUTEM IN
JASSIONE DESIDERII, SICUT GENTESj  QIh£
IGNORANT DEUM.

T I T V L V S XIII.

De Impedimentis Matrimonii.

CAPVT i.

Dc Auetsritatc Statuendi Impedimenta.

i. A legitimis conjugiis oportet di-
ftinquere religua fequiora conlbrtia, quia
nequidem nommeMatrimonii digna ha-
bentur. Quippe in cenfura juriš damnata
conjugia verius funt crimina, quam con-
njJ^ia. c.  8. XXXP. q. 2. et.  3.

^2.  Ecce! et divinae leges, et huma¬

ne titulo criminis nonnullas nuptias Exod. 20.
pridem profcripferunt. Superfunt nobis
veteres leges divinae Theocratiae he-

— (270).—

braicae in facro Codice, quibu§ gradus
levitici titulo fceleris, et abominationis
prohibentur.

3. Inter reliquas gentes prodierunt
leges humanae, quae fequiores nuptias
damnant. Meminit S. Auguftinus, eciam
inter impios Idolorum cultores inva-
luiffe, quod a fraternis conjugiis italb-
lerent abhorrere, quafi nunquam licere
potuillent. c. un. XXXV. q.  r.

4. Reiiguis omiriutn gentium veteri-
bus auctoritatibus conftat, legitimatn
poteftatem legislativam fuam feciile il-
lam curam, legitimaMatrimonia difcer-
nendi a lequioribus conjunčlionibus,
guas infamia criminis jufta crifis reje-
cit, vel refperfit. Ait S. Auguftinus:
Capitulatio er go maris, et faeminah
quantum attinet ad genus mortalium
quoddum Seminarium efl charitatiii
ieu ut alii legunt, civitidis.  Integer lo-
cus S. Auguftini fubdit: Sed terrena
civitasgeneratione tantummodo: caele-
fiisautemetiam regeneratione opus ha-
bet, ut generationis noxam evadat.c.
un.  §. 3. XXXV. q.  1.

$. Contraftusmatrimonialis ut finem?
ad quem a natura ordinatus eft , obtine-
ret, etiam Gentes lumine fidei deftit^
tae fuerunt foliicitae, et fuis legibus
contračlum hunc ita circumfcripferunt?
ne extra finem a natura praefcriptum
exorbitaret: hinc tot Romanorum Prin-

— ( 271 ) —

cipum circa aetatem, gualitatem, cae»
terague ad Matrimonium fpečtancia le-
ges, guae etiam hodie iu corpore juriš
leguntur.

6. Infuper cum Matrimonium ad bo¬
rnim politicum ordinetur, atgue ex Ma-
trimoniis convenienter,aut inconvenien-
ter initis multum dependeatReipublicae
tranguillitas, aut turbatio’: ideo Magi-
ftratus guogue civiles profpicere debent
ut Matrimonia fic ineantur, ne bonum
politicum, et regimenReipublicae inde
patiatur, aut tranguillitas famiiiarum
turbetur.

7. Demum cum Matrimonium Chri-
ftianorum per Chriftum ad Sacramenti
dignitatem , et efficaciam flierit eleva-
tum, ac proin ordinetur ad fanftifica-
tionem fidelium, ad Ecclefiam ['p e čl at
providere, ut fideles per Matrimonium
hunč finem affeguantur.

8. Haecomniabrevicompendiocom- s.Thom.
prehendit H. Thomas inguiens: Quan-

do aliquid‘ad diverfos fines ordina¬
tur, indiget habere diverfa dirigentia
ui finem, quia finis efl proportionatus
ugenti: generatio autem humana ad
multa ordinatur, etiam ad perpetui-
tatem Ecclefiae, quae in fidelium col-
leftione confiftit: unde oportet, quod
hujusmodi generatio a diverfis diri-
gatur: in quantum igitur ordinatur
ud bonum naturae, quod efi p er p etui-

— ( 272 ) —

tas Jpeciei, dirigitur in finem a natu¬
ra inclinant e in kuncfinenh ficdicitur
effe naturae officiiim: in quantum ve¬
ro ordinatur ad bonum politicum,fub-
jacet ordinationi legis civilis: in
quantum igitur ordinatur ad bonum
Ecclefiae-t oportet, quodfubjaceatre-
gimini ecclefiaflico.

9.  Hoc principio praefuppofito evi-
denter feguitur, jure naturae guaedam
poife peguiri, fine guibusMatrimoniuffl
vel illicite , vel invalide ineatgr , eo-
guod fine his finis a natura intentus ha-
beri neguear.

10. Similiter li juxtaS.ThomamMa-
trimonium in guant-um ordinatur ad bo-
num politicum, fubjacer ordinationi le¬
gis civilis, feguitur, guod pollint per
legem civilem, feu Magiftratum ftatui
guaedam Impedimenta , guae funt ne-
celfaria, aut convenientia, ut Matri-
monium hunc finem afleguatur: hin c

d.  Thom. fubdit D. Thomas: Ideo ex qualibet di-
•• «• Elarum legum naturae ■> bnimanae^ d'
divinae poteft perfona effici ad Alatri'
monium illegitima.

11. Potuerunt ergo, et adhuc hodie
poffunt Principes infideles Impedimenta
etiam dirimentia ftatuere inter fubdit*' 5
fuos infideles, eoquod hujusmodiMatn-
monia manent etiam hodie contraft 115
mere civiles. Nec minus certum eib
guod etiam Principes faeculares Catho-

lici»

— ( 273 ) —

lici, et guoad fubditos fuos catholicos
poilint ftatuere Impedimenta impedien-
tia,  adeo, ut, illi, guicontrahasPrin-
cipum ordinationes agunc, puniri, at-
que effeftibus civilibus Matrimonio alio-
quin annexis privari gueant, proutpra-
xis hodierna circa nuptias evincit. Qui-
nimo juxta Sanchez: poteft Princeps  sanchez.
faecularis ex genere, et natura fuae
potefiatis Matrimonii impedimenta di-  difp. 3.
rimentia fidelibus fibi fubditis exjufia  “• 2.
caufa indicere-,  cum regia poteftas ad
procurandum Pveipublicae bonum, et
rečtam ejus gubernationem fit inftitu-
ta, et ad aflequendum hunc finem o-
mnino conducant Matrimonia convenien-
ter contračta, nec nonhujus Sacramen-
ti materia fit contračlus eivilis: ideo
Principi faeculari competit poteftas per-
fonas ad ineundum hunc contračium
reddendi inhabiles, contra&ague con-
tra ejus ordhiationes Matrimonia irri-
tandi.

12. Aft etiamii plerigue, qui Prin-
cipibus faecularibus attribuunt faculta-
tem ftatuendi dirimentia Matrimoniiim¬
pedimenta, eara illis competere afie-
runt attenta folum, etpraecife potefta-
te regia, non tamen attento rerum fia¬
tu, in quo Ecclefia five fecundum
aliguos annuentibus, aut faltem noji
contradicentibus Principibus faeculari¬
bus, five fecundum alios auftoiita^e

7- It- s

— ( 274 ) “

fua vindicavit caulas matrimoniales:
hinc a multis laeculis Principes faecula-
res nihil amplius circa vinculum Ma¬
trimonii ftatuerunt, led integrum illius
juriš ulum Eccleliae permilerunt, adeo,
utiplimetproimpedimento dirimentefu-
lciperent,quodEcclefia ut tale declarallet.

* 13. Verior et fundatior eft Gmei-
neri  hac fuper re fententia ; qui torno
2. inftit. jur. Eccles.  §. 262. Eccleliae
poteftatem matrimonii, in quantumeft,
lacramentum, impedimenta ftatuendi
agnoicit; §. tamen 264. ex Iblidis fun-
damentis oftendit, principibus vi aučto-
ritatis propriae competere jus ftatuendi
impedimenta Matrimonii, in guantum
eft contraftus; en ejus verba  §. 262.:
Matrimonium eft Sacramentum, Eccle-
fiae vi juriš liturgici jus competit deter-
minandi modum, quo Sacramentum'di-
ftribui ■> et percipi debeant. Ergo etiaffl
poteft praelcribere modum, tempus?
et conditiones, quibus non pofitis la-
cramentum matrimonii percipere non
eft licitum, quia vero id, quodliceita-
tem, ant valorem matrimonii impedic>
impedimentum matrimonii dicitur, li-
qnet, Eccleliam jus habere matrimo-
nio qua facramento  ftatuendi impedi¬
menta. — Et §. 264. Imperantibus Ci-
vilibus jus competit ftatuendi impedi¬
menta Matrimonii qua Contračtus. Im-
peranti jus competit introfpiciendi ■> ne
focietates in čivkate exiftentes eidem

— (270 —
evadant noxiae, feu invigilandi, ne in«
eantur modo civitati noxio. Matrimo-
nium eft focietas in civitate exiftens,
ac proin modus hanc focietatem ineundi
determinationi principum civilium fub-
jacet. Quia porro haec propofitio: quid-
quid fini civitatis repugnat, eft omit-
tendum,  praeceptum eft legis hatura-
lis, etiam contračlus matrimonii, mo¬
do civitati noxio celebratus eft illicitus,
aut invalidus. Jus examinandi pafta ci-
vium, eaque fi noxia civitati deprehen-
dantur, irritandi, aut prohibendi, eft
jus majeftaticum; ergo principis eft de-
terminare, quando contračtus matri-
monialis fit illicitus, aut invalidus. Id
ipfum vero, quod contračtum matrimo-
nii illicitum aut invalidum reddit, ma-
trimonii eftimpedimentum, itaque ma-
trimonio fpečtato praecife ut contra-
tui,  praefcindendo a facramento, folus
princeps civilis impedimenta ponere
poteft.

14. Ecclefia hand poteftatem ftatuen- Cap. 2.
di dirimentia Matrimonii impedimenta ®^ P R CC i t
a primis jam faeculis exercuit, prout ftat.
innuit Canon 26.vulgo Apoftolorum: Ex
Us, ait, qui non dueta uxor&ad Cie-
rum premoti funt, jubemus, fi velint,
uxorem ducere, LeStores, et Canto*
res Jblos:  five ut legit Dionylius exi-
guus: fed Lefitores, Cantoresque tan-
tummodo.  Hi Canones licet certo Apu-

Siricius
1’apa in
en. ad
Himer.
Tarrac.
cap. 6.

S. Bafil.
ep. ad
Deidor.

— ( 276 ) —

ftolis tanguam auftoribus attribui ne-
gueant, eos tamen admodum antiguosj
et primis iaeculis colleftos fuille nega-
ri non potell, nam citatum Canonem
tanguam Apoftolorum non, tantum ci-
tant 5  fed et tanguam fundamentum fui
Decreti affumpferunt faeculo VIL Pa-
tres Concilii Trullani, ubi inguiunt:
Ouoniam in Apoftolicis Canonibus di-
ttum e ji, e or um, qui non dueta uxo-
re in Clerum promoventur, folos Can-
tores et LeStores poffe uxorem ducere,
et nos hoc fervantes decernimus.

1$. Siricius guogue Papa in ep. ad
Himericum Tarraconenfem 9  fcribens de
nonnullisMonachis, gui abječto fančli-
tatis propofito nuptias ambibant, ait:
quod publicae leges et ecclesiastica
jura condemnant:  ergo fupponit Siri¬
cius; jam tum faeculo IV.» cum haec
icriberet, ecclefiaftica jura ejusmodi fa-
crilegas nuptias condemnantia fuilFe fta-
bilita. lufuper eodeni faeculo S.Bafil. ad
Deidorum fcribens čfe viduo 9  gui foro-
rem mortuae uxoris fuae duxerat, hu-
jusraodi Matrimonium reprobatj aitgue:
JPrincipio igitur, quod in ejusmodi ve-,
bus mattimi momenti ejl, morem, qui
apudnos eft, objicere pojjumus, quod
is iegis vim non habeat-. proptereu
quod SanČiiones iftae a fanStis virir
tiobis funt traditae.

♦

— ( 277 ) —

16. Porro iicut jure ecclefiaftico po-
fitivo impedimenta dirimentia conftitui
queunt, ita etiam longa confuetudine,
quae vim legis habet, fimilia induci
poffunt, prout innuitur cap. i. de Co-
gnat. fpirit.

17. Sequiturinfuper, quod fecundum
diverfas Ecclefiarnm confuetudines pof-
fint efle varia Matrimonii impedimen¬
ta: quae tamen, nifi manifefte appa-
reat ea pro dirimentibus elFe recepta ,
tantum judicantur impedientia, cum di-
rimentia non facile inducantur ob multa
incommoda, quae ex diirolutione con*
tračii Matrimonii oriri folent.

18. Ab impedimentis ergo dirimen- Cap. 3.
tibus difcernuntur impedientia; illa vi- e ^ f '
delicet, quae quidemMatrimoniumcon-

trahi vetant; fed contraftum haud irri-
tant. Horum plura in antiquis Canoni-
bus ?  in quantum eos ad recentiorem
difciplinam explicamus, leguntur. Quid
enim in veteri flore poenitentiae canoni-
cae vulgatius; quam quod Poenitentes
vel pro tempore poenitentiae, velper-
petuo aiiibere vetarentur, niti difpen-
fationem meruiflent. c* 12. XXXIII.

9- 2 -

19. Hac occafione, cum nonnulhs
criminibus, quae graviora apparebant,
perpetua Poenitentia immineret,omnem
fpem conjugii adimere placuit raptui,

— ( 278 ) —
conjugicidio, adulterio, inceftuique. c.
19, 20, 21, 22 et  23. XXXII. q. q.

20. His exemplis et novo jure decre-
tum eft, inceftuofos ex linea afcenden-
te, defcendenteque omni conjugio efle
prohibendos, niti difpenfationem, per-
ačla poenitentia, meruerint. c. i.etz.
de eo, qui cognov. confanq. Ux.J'uai
vel Spon/.

21. Supereft veteris rigoris exeffl-
plum in Hifpania eirca quosque, qui ob
crimen violatae religionis ab inquifito-
ribus haereticae pravitatis perpetuae
poenitentiae fubduntur. [n reliquis ple-
risque chriftiani orbis Provinciis impe-
dimenta impedientia, ex crimine  pro-
venientia, a noftra memoria receffe-
runt.

22. Hodie in claffe impeditnentorum
impedientium praecipuum locum tenent
Ecclefiae vetitum, et tempus feriatum.
Quipp@ de Sponfalibus, et voto in eo
effeftu peculiaris locus alibi dicendi fu-
pereft.

23. Guum Patribus vifum eflet, tem¬
peri, luftuique poenitentiae nefe aftus
conjugales, nec nuptiarum laetitias con-
gruero, flatuit Synodus Laodicaena:
Non oportet in Qiiadragefima, aut
nuptias-f vel quaelibet natalitia  (ut-
pote feftivitates, et folemnitates laeti-
tiae) celebrare.  Refert. c.  8. XXXIII-
•I- 4-

— ( 279 ) —

24. Pregretih temporis tres Quadra-
gefimae invaluerunt. Inde decernitCon-
cilium tlerdenfe: NonoportetaSeptua-
gefima usque ad Octavam Pafchae, et
tribus hebdomadibus ante nativitatem
S. joannis Bapt. et ab adventu Domi¬
ni usque ad Epiphaniam nuptias ce-
lebrare.  Supereft c.  10. ibi.

2V. /Evo novarutn Decretalium re-
mifit in diverfis locis jejunium ante na-
tivitatem B. Joannis: hinc Papa (con-
fultus de computu illarum trium hebdo-
madum ante feftum Joannis) refcripfit,
fingularum Ecclefiarum confuetudinem
etle fervandam. c.  4. de fer.

26.  Concilium Tridentinum, expun- Trid - feir -
ftis hebdomadis ante feftum S. Joannis, e
tempus claufum ab adventu Domini no-  Mah.
ftri C. usgue in diem Epiphaniae,
et a feria quarta cin er um usque in o-
Plavam Pafchatis inclufive  obfervan-
dum praecipit, cujus juriš ufus et hodie
viget.

r  27. Juxta Interpretes ergo eo tempe¬
re vetat S. Synodus facerdotalem benedi- Fag>». ad
čtioiiem nuptiarnm cum precibus, etob- de
lationibus, convivia nuptalia, et quam-
cunque traduftionem uxoris ad domum
mariti, nifi Epifcopus difpenthverit..

28. Tempus claufum dicitur interdi-
ftum Ecclefiae per Canonem, a quo
diftinguitur interdiftum Ecclefiae perju-
dicem. Guippe frequentius eftjudicisob

( 280 )

Synod.
Mechl.
Tit. 10.

c. 4.

diverfas caufas progreflui celebrandicon-
jugiiintercedere, ut conjunftio aliijuam-
diu differatur. Haec fententia proinde
judicisrationem impedimenti impedien-
tis habet, quia jufto mandato Superio-
ris morem gerere oportet, licet Ma¬
trimonium , fi tamen contraftum fu-
erit, non folvatur. c.  1. et P. de Matr.
contračl. contr. interd. Ecclef.

29. Hinc fi judex ob fundatam fufpi-
cionem impedimenti latentis, quod di-
rimeret Matrimonium, Matrimoniicon-
tračlum prohibuerit, doneč de impedi-
mento conftet, partes quidem per fen-
tentiam, et cenfuram ab invicem, fi
ad conjunčtionem proceflerint, divelli
poflunt, quousque legitime cognofca-
tur; fed deficiente probatione impedi¬
menti Matrimonium, quod contrahere
praefumpferunt, nequaquam refcindi'
tur. c. 3. ibi.

30.  Praecepit Synodus Mechlinienfis
P. II.: Impedimepito aliquo denuntia-
to, vel Matrimonio dejponforum op-
pojitione aliqua faSta, non prius
ulteriores proclamationes, aut Mo'
trimoniifolemnifationem Parochuspro-
ced&t-> quam re ad Ordinarium, vel
ejus Picarium, aut Officialem delat (h
ab eodem intcllexerit, quid facere de-
beat.  Si tamen, hoc vel generali, vel
fpeciali mandato Epifcopi, Conciliiqu e
neglečlo, adftiterit Parochus, Matrimo'

( 281 )

nium coram eo, et teftibus contraftum?
non obftante illo, vel alio interdi&o
Ecclefiae, validum cenfetur, nifi aliud
impedimentum dirimens inter contra-
hentes fubefie inveniatur. Enimvero
juxta modernam difciplinam nemo Pa-
pa inferior impedimentum dirimens per
interdičtum conftituere poteft. Galli
hanc praerogativam Pontificinon tribu-
uut, nifi Cleri, et Principis confenfus
acceflerit.

31. Impedimentorum dirimentium eft p| p f ln 4 ( ; e .
et fua divifio. Nam alia funt puhlica, dim. er-
alia pri vata; utpote quae libro partium
confenfu remitti pofltint, veluti error» con 1  ’
conditio, vis, metusque. De impedi-
mento, divifioneque erroris tračlatGra-
tianus c. un. XXIX. q.  1.

32. Juxta reliquos interpretes error
circa perfonam, aut redundans in per-
fonam jure ipfo dirimit Matrimoniutti;
etiamfi error non fit conjunftus cum do-
lo alterius; idque five fit antecedens,
five dans caufam contraftui; five folum
concomitans, five incidens in contra-
ftum. Nam non videntur, qm errant,
confentire.  Refert. £.116. §. 1» ff.de
Reg. $ur.

33. Jure novo ad errorem dantem
caufam contraftui, aut redundantem in
perfonam impedimentum condjtionis re-
fertur. Veteri jure ait S. Bafilius: quae
fine Us, qui habent potefiatem-, fiunt

— ( 283 ) —

Matrimonia, funt fornicatioiies. Fi-
vente er go Patre,vel domino, ii, qm
conveniunt, non funt liberi ab accu-
fatione, doneč conjugio Domini cm-
nuerint; tune enim firmitatem accipit
conjugium.

34. Juxta Decretum Concilii Gabi-
lonenfis II. nobis vifum eft, ut conjii-
gia fervorum non dirimantur, etiamfi
diverfos dominos habeant, fed inuno
conjugio permanenten dominis ferviant
fuis. Et hoc in illis obfervandum eft)
ubilegalis conjunEtio'fuit, et pervolun-
' tatem dominorum.  Ref. c.  8. XXIX. q.

37. Refert Gratianus eo loco et De-
cretum Pfeudo-Julii, quo conjugiafer¬
vorum tum interfe, tum cum ingenuis
aeque ac ingenuorum legitima reputan-
tur, fi folo contrahentium confenfu coii-
ftarent, mutuamque conditionem per-
fpečtam haberent. Gr at. ad c. 3. ibi.

36. Hoc exemplo, vel praejudicio
refcripfit Adrianus: Sanejuxta verbuni
Xpofloli, ficutin Chrifto jfefu, neqne
liber, neque fervus efi a Sacramentis
Ecclefae removendus, ita neque intef
fervos debent Matrimonia nullatenus
prohiberi: et, fi c&ntradicentibus do¬
minis, et invitis contraEta fuerint •>
‘nulla funt propter hac ratione diffol-
venda.  Vivimus hoc praejudicio, qu’ a
vetus fervitus exolevit, quamvisquae-
dam fpecies hominum glebae adfcripto-

— ( 283 ) —

rum, guoshomines propriosdicerema-
lumus, fuperfit. c.  i. de conjug. ferv.

37. Canonesfemper improbaruntMa- Cap. g-
trimonia contra votum caftitatis inita. p e ^ l! ” 0 ' t .
Ait S. Hieronymus: Si nupferit vir go,  et 6rd.
non p ec c at; nonilla vir go, quae fe-

met Deicultui dedicavit. Harum enim,
fiquaenupferit, habebitdamnationem,
quia primam fidem irritam fecit.  Ref.

c. y D.  27.

38. Superfunt alibi fat amplonuraero
veteres auftoritates, quibus facrilegae
illae Monachomra, monialiumgue nu-
ptiae cenfuris perftringuntur, ut tam
degeneres conjunčHones jufta poeniten-
tia eluerentur. c.  i. etpaffim. XXVII.
q.  i.

39. Inter has ftatuit Concilium Chal-
cedonenfe: Siquae virgo fe dedicavit
Deo, fimiliter et Monachus, non li-
cet iis nuptiis jungi; fi vero inventi
fuerint hocfacient.es, maneant excom-
tnunicati: fiatuimus vero eis poffe fi-
eri hutnanitatem, fi ita probaverit E-
pifcopus loči.  Refert. c. 22. ibi.

40* Jam eo aevo magna differentia
inter votum fimplex, et folemne fuit.
Juxta Innocentium L: Haevero, quae
necdum facro velamine  ab Epifcopo te-
^ae, tamen in propofito virginali fe
fentper permanere fimulaverunt, licet
velatae non fuerint; his, finupferint,
tt Uquanto temporepoenitentia eftagen-

— ( 284 ) *“

da,, quia fponfio earum a Domino te-
nebatur.  Ecce voti iimplicis, autpri-
vati vetus exemplum. c.  9. XX PII.
q.  1.

41. AitidemPapa: Quae vero Chn-
fto fpiritualiter nubunt, et aSacerdo-
te  veluti foletnniter, et puhlice profef-
fae, velantur, fi puhlice poflea nupfi-
rint, non funt admittendae ad poe-
nitentiam , ttifi hi , quibus fe jun-
xerant, de mundo recejferint.  Refert.
c.  10. ibi.

42. S. AuguftinusMatrimoniafoenii-

narum voto ligatarum efle valida fufti-
iiuiffe videtur: refert enim Gratianus
hunc S. Auguftini locum, ita loquen-
tis: Proinde, qui dicunt, talium nu-
ptias non ejfe nuptias fed potius  vera
adulteria, non mihi videntur dilige n '
ter, et accurate confiderare, quid di-
cant-fit autem per home minus

confideratam opinionem, qua putant’
lapfarum a S. propofito faeminarunh
fi nupferint, non effe conjugia, non
parvum malum, ut a maritis fep a ‘
rentur uxores, et cum volunt eas f e '
paratas reddere continentiae, faciu^d
maritos earum adulteros vir os, ciffl
fuis uxoribus vivis alteras duxerinf
Supereft. c. 41. XXPII. q.  1. Gratia-
nus compendium verborum S. Aug u '
Rini hoc modo expreffit dift. 27« ca J’‘
s. Quidam nubentes poji votum ajj^

—- ( 28y '

runt adulteros ejfe-, ego autem dico,
quod graviter peccent, qui tales divi-
dunt.  Ad hunc Gratiani Canonem no¬
tam Correčtores Romani: verba pro-
pria hujus capitis non funt inventa
apud B. dugufiinum, fententia tamen
habetur in libello de bono viduitatis.
Omnino autem intelligendum eft de vo-
to fimplici-) ut Gratianus in fine hujus
diftinciionis exponit.  Statuit Concilium
Toletanum L: Quae autem marit-um
accep&rit, non admittatur ad poeni-
tentiam, nifi aut adhuc vivente mari-
to cafte vivere,  fejunčdo thoro, cae-
perit, aut pofiquam ipfe decejferit.  Re-
fert. c.  28. ibi.

43. Freguentiorhisfeparationibus lo-
cus fuit, poftguam poenitentiae coačlae
invaluerant. Refert Gratianus legem Ju-
ftiniani (mp. eo tenore: Siquis rapue-
rit, vel follicitaverit, vel corruperit
dfilfteriam  (Afceteriam legunt) vel Dia-
contjfam, vel Monacham, vel aliam mtt-
Uerem , religiofam vitam , vel habi-
tum habentem, capitali fupplicio fubji-
ciatur, mulier autem ubique invefii-
getur, et cum fuis rebus cautiori Mo-
nafterio tradatur-  Refert. c.  30. cit.
C. et 0.

n 44 ’ ? oc exemplo paffim mandavit S.
•jregorius, ut Monachi, et Moniales,
abječto pio propofito ad nuptias con-
v olalfent }  agendae poenitentiae caufa

Cap.
Carol.
lib. VI.

3°S.

S. Bern,
de Prae-
cept. et
difpenf.

c. 17.

— ( 286 ) —

in arčiiora Monafteria revocarentur. c.
15. 18.  19. et XXVII. q.  1.

45. Succeliu temporis fanxit Caro-
lus M., utdcinceps, ficut Canones eo
clefiajlici prohibent, nullus Deo devo-
tam virginem, nullus fub religionis
habitu confiflentem, five viduitatis con-
tinentiam profejfam, illicito conn/u-
bio-> aut vi<> aut confenfu accipiat con-
jugem t quia nec verum poterit effe con-
jugium, quod a major e propojito de-
ducatur ad deterius, et jub falsi no-
minis copula incefiiva polhitio, etfof-
nicationis immunditia perpetretur.  En
gualicer regium edičium ecclefiafticos
veneretur Canones, atgue impedimen-
ta ab his flatuta adoptet.

46. Statuit Innocentius II. in Conci*
lio Romano : quatenus Epijcopi, Preš-
byteri t Diaconi, Subdiaconi, Cano-
nici Regulares, Monachi, atque Con-
verfi profeffi, qui S. transgredientes
propofitum, uxorem fibi copulare pfni-
fumpferinf, feparentur etc.  Refert.
40. XXVII. q.  1.

47. 2Evo S. Bernardi nonnullis haec
decreta a rationibus veteris difciplinae
aliena videbantur. Ait S. Bernardus ‘
ad haec nihil adpraefens certius,
viusque refpondendum occurrit, mi
quod ita S. ^4ntifiites fapuerunt.
ctene? Ipfi viderint.

~ ( 287 ) ~

48. Gratianus ex PoenitentialiTheo-
dori Cantuarienfis refert: Si vir sim-
plex votum Pirginitatis habens, ad-
fungitur uxori, poftea non dimittat
uxorem : fed tribus annis poeniteat.
Abeft vocula fimplex ab omnibus exem-
plaribus, eft tamen inaliguot pervetu-
ftis Giotta interlinearis. c.  3. D. 27. et
ibi. Corr. Rom.

49. Enimvero exiftimavit Auftor,
hac diftinčtione veteres recentioribus
Canonibus ette conciliandos. Hic diftin-
quendum efi,  intjuit, quod voventium
*lii funt fimpliciter voventes, de qui-
bus Auguftinus, et Theodorus locuti
funt: alii funt, quibus pofi votum
benedičtio accedit confecrationis, vel
propofitum  folemne religionis, de qui~
bus Hieronijmus, Nicolaus, et Calix-
tus fcripferunt.  Grat. ad c.  8. ibi.

$0. Recentiores Decretales fenten-
tiam Gratiani pallim fuam fecerunt. Bo-
nifacius Vlil, diferte declarat, illud
folum votum dici deber e  in effeftnimpe-
dimentidirimentis folemne, quodfolem-
nizatum eft per fufceptionem facri Or-
dinis, aut per profeflionem religiofam
Ordinis approbaci. c. un. de vot. et vot.
Redempt, in  6.

51. Haec fere fata fuere et impedi-
ttienti dirimentis per lufceptionem SS.
^rdinum. Juxta Decretum ConciliiNe-
°caefarienGs 3  Presbyter fi uxorem du-

— ( 288 ) —

xerit-, ab Grdine Juo illum deponi opor-
tet.  Refert. c.  9. D.  28.

52. Novo jure Presbyteris, Diaco-
nis, Subdiaconis , ec Monachis-

Matrimonia contrahere non licet, et
contrafta hujusmodi Matrimonia peni*
tus disjungi oportet, Perfonis ad poe-
nitentiam agendam redaftis. c.  8. D.  27.
Trid.feff. s 3-  Hoc exemplo pronuntiat Conci«
24- rf e lium Tridentinum: Siquis dixerit->Cle-
Matr. ricos in SS. Ordinibus conftitutos, vel
can. 9. Regularen, cajlitatem folemniter pro-
fejjos, Matrimonium poffe contrahere
contraciumque validum ej]e, non ob-
ftante lege ecclefiafiica, velvoto ——
anathema fit.

cap. 6. V4« Ut intelligantur ea, qnaedeiffl«

Deimped. pedimento confanquinitatis, atque af*
Affin. e ' finitatis Canones, vel Leges decernunb
attendi debent lineae, et gradus.
Hneam inditatur feries perlbnarum, quae
funt ejusdem conjunftionis participes.
Per gradus disjungitur diftantia peribna-
rum inter fe conjunftarum per unum
generationis procelfum.

$$. Linea duplex eft; utpoterečla,
et collateralis. Rečla exhibet perfonas,
quarum una ab altera mediate» vel in 1 '
mediate per carnalem generationem de'
fcendit. Linea collateralis continet Pef'
fonas, ab uno rtipite mediate, velim'
mediate defcendentes, quarum una ai>
altera in vicem non fcendito Et haec b'

nea

— ( 289 ) —

nea novo jure in ordine ad computum
impediment eft vel aegualis, velinae-
gualis.

56. Veterimore unus, idemgue com-
putus graduum tum in linea re&a,
tum in linea collaterali fuit, ut tot
numerarentur gradus, quod funt per-
1’onae communi ftipite dempto. Supereft
haec regulain linea rečla. Supereft et jure
civili in caufa confanguinitatis. Sed noVo
jureCanonum in linea collaterali frater,
etfororuno, fratrisfororisguefilii fecun-
do gradu computantur. c.  2. XXX X. q.

57. (n linea rečta veteri regulae lo-
cus eft, impedimentum inter eas Per-
fonas, quae libi Parentum, Liberorum-
que loco funt, usgue in infinitum por-
rigi. Pronuntiat Cajus; Nuptiae confi-
fiere non poffunt inter perfonas, quae
in numero parentum •> liberorumque
funt, fine proximi, five ulterieris gra¬
dus fint, usque in infinitum.  Refert.
L.  s 3. J. de Rit. Nupt.

$8* In linea collaterali primis fae-
culis impedimentum confanguinitatis ul¬
tra fraterna conjugia haud porrigebatur.
In Oriente reftituit veteres fines, fub-
lato impedimeuto confobrinitatis, Ar-
cadius Imper. L.  19. C. de Nupt.

S9. In Occidente lex Theodofii, gua
Confobrinorum nupciae prčfcribuntur,
conftantius viguit. Ait S. Ambrofius: ,s-
Nam Theodofius Inp. etiam patrueles
^an-Efpcn Ettl. P. II.  T

— ( 290 ) —
fratres, et confobrinos vetuit intir
Je conjugii convenire nomine.

60. In regnis Occidentis circa faecu-
lum očtavum s aut nonum invaluit, quod
impedimentum confanguinitatis? affini-
tatisque plerumgue ad ieptimum usgue
gradum porrigeretur. In veteri igitur
computu impedimentum ultra confo-
brinorum filios non protendebatur. c.  16.
et pajfim. XXXV. q.  2. et  3.

61. Novo computu recepto in linča
collaterali novas regulasinftituiffius;ut-
pote in linea aeguali tanto gradu diftaie
cenfentur, guanto alteruter a commu-
ni ftipite diftat: in linea vero inaeguali
tanto gradu inter le diftant, quanto re>
motior a communi ftipite diftat. c. f><
etc. ibi.

62.  Hac occafione indifcretius impe¬
dimentum cognationis e valit, it a, ut plu*
rima incommpda in dies lubnafcerentun
Inde impedimentirfn confanquinitatis;
et affin-itatis in ConcilioLaterenenfi IV-
ad quartum gradum refigere placuit. c*
8. de Con!'anq. et Xffinit.

63. Supereft in reliquis novi juri s
argumentisrecentiorcomputus graduu®
collateralium. Ait Gregorius IX.:
qui a Jlipite quarto gradu» et mulich
quae ab alio latere,  novo computu d>
ftat quinto, fecundum regulam appto-
batam, qua dicitur: quoto gradu n-
motior differta ftipite, et a quolibet p d

■— ( 291 ) —
aliam lineam defcendmtium ob eodemt
ličite pojjunt matrimonialiter copulari.
Referc. c.  9. ibi.

64. Quantum ad affinitatem et olim
impedimentum reltričHus tum perLe-
ges, tum per Canones fuit. In linea
collaterali enim extenfum haud fuit ul¬
tra primum gradum; utpote uxorem
fratris, uxorisque fororem. L.  5. C. de
Incejl. Nupt.

6;. Labentibus faeculis impedimen-
tum affinitatis exemplo confanguinitatis
ad feptimum gradum veteri computuad
confobrinorum,horumque filiorum uxo-
resprotendereplacuit: invaluitenim re-
gula, ut Confanguinitas, quae in proprio
viro obfervanda eft,haec nimirum et in
uxoris parentela de lege nuptiarum cu-
ftodiatur. c. 7. et paffim. XXXV. q.  2.
et 3.

66.  Hac accafione aliquando triplex
affinitatis genus invaluit. Sic uxor fra¬
tris mei eft mihi, confanquineisque meis
affinis prirao affinitatis genere; mortuo
vero fratre meo, fi illa Titio nubit,
hic mihi, cohfanquineisque meis affinis
cenfe&atur in fecundo affinitatis gene¬
re; et rurfus uxore defunfta guondam
fratris mei, fi Titius nupferit Berthae«,
haec me, confaiTquineosque meos ter-
tio affinitatis genere contingere videba-
tur. Nam copula addita copulae tam
diverfa affinitatis fenera juxta antiguas

T a

— ( 292 ) —

Decretales producere credebatur. c. 3.
et  22. ibi.

67. Novo jure expungere fecundum,
et tertium genus affinitatis placuit, quia
regula recepta eft , affinicatem non pa-
rere affinitatem. Quippe Confanquinei
viri uxori tantum , et Confanquinei
uxoris viro tantum affines, et quidem
in eo gradu, in quo alterutri Confan-
guinei funt, fiunt, qvia affinitatis pro*
prii gradus nulli funt. L. 4.  §. 5. ff. dl
Grad, et slffinib.

68. Abhinc reduximus et inipedi-
mentum affinitatis usgue ad guartum.
grad um. Jure Decretalium impedimenr
tum affinitatis et ex copula illicita us-
que ad guartum gradum extenfum fuit.

Tria. feir. Sed Concilium Tridentinumimpedimen-
B 4 e ’ f ' ie  tum affinitatis ex. copula illicita ad fe*
Matr. cundum gradum reftiinxit.

c - 4,  69. In religuis pronunciat S. Syiw-

Be facr. dus anathema in guemgue, qui dixe-
can'4. r ^-> eos  tantum ConJ'anquinitatis ,
et affinitatis gradus, qui Levitico ex-
primuntur, poffe impedire Matrimoni-
wn contrahendum, et dirimere contra-
Etum; nec poffie Ecclefiam in nonnul-
lis eorum difpenfare, aut confiituerii
<ut plures impediant, et dirimant,
Cap. 7. 70. Jurecivili et interfponfum,fpon-

nuw lnped  ^ amt l ue  quaedam affinitas ex mutua u-
Honeft. nione affečtus, amorisgue intercedere
cognar. cenfetur. Placuit et eam in effečlu im* .
leg.  ac
fpiritua/.

— ( 293 ) —

pedimenti dirimentis, in lineam afcen-
dentemet collateralem dividere. L.

12» et  1’4. ff. de Rit. Nupt.

71. Antiquae Decretales et id genus
itnpedimenti in utraque linea ad fepti-
tnum gradum usque protulerunt. Su-
perfunt veteres auftoritates fpuriae in
Decreto Gratiani. c.  12. et  14. XXVII.
q.  2.

72. Impedimentum , quod vocant
publicae honeftatis tum ex Sponfalibus
tum ex Matrimonio, antequam confu-
matur^ nafcitur. Meminit veterani le-
gum eo effečlu Ženo Imp. L.  8« C. de
Inc. et inut. Nupt.

73. Novo jure pronnntiat Alexander
III.: quod Sponfam, maxime fi nubili
(letate fit, nulhis Confanquineorum
(Sponfi) fibi aliquo modo pofiit Matric
monio copulare.  Viguit tune obfervan-
tia impedimenti usque ad fept-imum,
novo computu Canonum, gradum c.  8.
de Sponf. 'et Matr.

74. Redufto impedimento usque ad
quartum gradum, Bonifacius Vlil, de-
claraverat, impedimento publicae ho¬
neftatis usque ad quartum gradum
in Sponfalibus puris, et certis locum
fuperelFe, etfi quadam ratione nulla
ellent, dummodo confenfus defeftu
non laborarent. c. un. de Sponf. in  6.

7$. Concilium Tridentinum impedi- Trid. feir.
hientum in Sponfalibus de futuro, qua-

— ( 294 ) ~
čunque ratione nullis, expunxit, de-
claravitque in religuis Sponfalibus, et-
fi omni jure valida effent, impedimen-
tum ultra primum gradom haud ex-
tendi.

76. Juxta communem fententiam In¬
terpretom- veteri jure, utpote Decre-
taliumlocus fupereft pro impedimen-
to publicae honeftatis, quod exMatri-
monio rato ortum eft. Nam illud usque
ad quartum gradom fupereft, quia ex
anteriore jure non plos cenfetur corre-
čtum, quam eft recentiore jure, ut¬
pote Tridentino, expreffum. L.  27. C.
de Tefiam.

77.  Cenfent Interpretes, noftris mo¬
ri bos fere in totum defiifle impedimen-
tum vetus cognationis legalis; quando-
quidem illud genus adoptionis, fi ali-
cubi fupereft, potius ad effeftum fuc-
ceffionis, et haereditatis, quam jure
cognationis legalis, explicari folet.

78. ConciliumTridentinurfi forte hac
occafione hujus impedimenti non me-
minit. Meminere tamen hujus frequen-
ter tum Leges, tum et Canones. Su-
pereft novo jure refcriptum Nicolai (•>
quod juxta leges vetus impedimentufl
cognationis legalis explicat. c. un. .
Cognat. leg.

79.  Alibi Nicolai I. Decretum prae*
cipue relucet pro impedimento cogna¬
tionis fpiritualjs commendando. Sierg(h .

~ ( 295 ) ~

inquit, inter eosnon contrahitur Ma-
trimonium, quos adoptatio,  vel in li¬
nča rečta; vel in linea obliqua, jun-
git; quanto potius oportet a carnali
inter fe contubernio cejfare-, quos per
caelefte Sacramentum regeneratio S.
Spiritus vincit etc.  Refer. c. i. XXX.
?• 3-

80. Hujus irapedimenti meminit Ju-
ftinianus Imp. Cum nihil,  inquit, fic
inducere poteft affectionem, et jufiam
nuptidrum prohibttionem, quam hu-
jusmodi npxus, per quem-> Deu me-
dicmte, animae eoruin copulatae funt.
Refert. L. 26. C. de Nupt.

8i« Ait Concilium Trullanum: In  Cone.
nonnullis anteni locis cognovimus  Jg’? -
quosdam i  qui ex fančto, etfalutari
Baptismate inf ant es fufcipiunt, po-
, fiea quoque cum matribzis eorum vi~
duis contrahere, Matrimonium. Sta-
tuimus, ut impofierum nihil fiat hu-
■jusmodi. Siqui autem pofi praefientem
Canonem hoc facere deprehenfi fuerint,
ii quidem ab illicito Matrinionio defi~
Jlant: deinde et fornicatoriim paenis
fubjiciantur.

82. In Occidente nberior zelns pro¬
pagandi id gemis impedimenti afiblfit.
En rationes Zachariae Papae! Cum er-
gOf  intert, a propria confanquinitate
jubemur abjiinere, multo magis afpi-
rituali nojiri Patris filia, omni excu-

( 296 )

fatione, aut argumento fepofito, fub
nimia diftričtione nos cavere convenib
etc.  Refert. c.  2. XXX. q.  3.

bb P v’ 8?* Hujus impedimenti et ex Confii-
' 7 ' matione orti mentionem facit Carolus
M. Imperator: Nulluspropriumfilium,
aut filiam defonte baptismatis fufci-
piat: nec filiam , velcommatrem du¬
cat inuxorem, nec illam, cujus.fi-
lium, vel filiam ad Confirmationem te-
nuerit: ubi autem factum fuerit, fe-
parentur. ' ■

84. Abbinc praejudicio aritiguarum
Decretalium triplex genus Cognationis
fpiritualis aliguamdiu viguit. Ouippe
exemplo adoptionis eam in Paternita-
tem, Compacernitatem, et Confrater-
nitatem, quam inde in direčtam, etin-
direflatn fubdivifimus, fcindere placuit.
c‘i. et XXX.  1.

8$. Novo jure refcripfitAlexanderin.,
Matrimonium effe eorum nullum, qui
per cognationem fpiritualem ad Coni-/
paternitatem pervenerunt. c.  1. de Co-
gnat. /pirit.  Innocentius III. mandavit
feparari perfonas; quae ex Confraterni-'
tate ipirituali conjunčtae apparuerunt»
licet plurimis annis jam convixiflent.
C. ibi.

Tri deRef  Concilium Tridentinum expun-
MatZc.a,’ &is Compaternitatis, et Paternitatisin-
direftae nec non ambabus Confraterni-
tatis fpeciebus impedimentum ad levan-

— ( 297 ) ~

tem, levatum, levatigiieParentes etc.
reftrinxit. . g

87. Hinc Pius v. declaravit, infiften-
■dum efle verbis Decreti Tridentini, ut
inter religuas perfonas, quae a Conci-
lio diferte exprefl‘ae non funt, libere,
ac ličite, veluti abolito impedimento,
Matrimonium contrahi poffit, nifialiud
obfiftat impedimentum. L. PII. ibi. De~
cret. c.  3. de Conjanq.

88. Supereft aliud impedimentum ex p^ s  e[1
crimine adulterii. Colligitur ex veteri- C1 ii” pe  ’
bus legibus, adulteram, fi damnata fu-

ilfet, auc pe.r prodi tionem judicum ab-
folutionem obtinuiflet, Matrimonium
cum adultero nequaquam contraherepo-
tuilfe. L.  11. §. 11. et L.  40. ff. ad L.

de Odlili. Nov.  134. c.  12.

89. AitB. Auguftinus: Denique mor-
tua viro, cum quo  verum connubium
fuit, fieri verum connubium nonpoteft,-
cum quopraeceffit a,dulterium.  Ouippe
hanc lečtionem reftituunt Critici. c. a.
XXXI. q.  1. et ibi Corr. Rom.

"90. In nonnullis regnis inolevjt, quod
nonnullis critninibus; v. g. inceflui,
adulterio, conjugicidio p.erpetua poeni-
tejitia, fublata omni fpe cujuscunque
conjugii, indiceretur. Statuit Carol. M.
Ule vir  j velillafaemina , quae adul-
teriumperpetraverunt, interim, quoad
vivunt, nunquam amplius habeant
c onjugium.

— ( 298 ) —

$i. Juxta Decretum Concilii Mel-
denfis fiquis vivente marito conjugem
illius adulterafle accufetur, et eo in
prOximo defuncio, eandemfuinpfijfe di-
gnofcatur, omnimodis publicae poe-
nitentiae  (fiiblata omni fpe conjugii,
nifi difpenfationem meruerit) fubjicirt-
tur — quodfi probatum fuerit,  ab ad-
ulteris ec legitimum conjugem efle oc-
cifum, fine ulla fpe conjugii  cujuscun-
que maneant  indifpenfabiliter perpetno
cum poenitentia.  Refert. c. $. XXXI-

92. Inter ea tempora ConciliumTn-
burienfe decretorie pronuntiat, utnul-
lus ducat in Matrimonium, quam pri-
us polluit adulterio.  Gratianus id De¬
cretum Leoni infcribit perpefam, fi fi-
des eft Boehmero. c.  1. ibi. ex edit. Boehm.

93. Quum Concilio Triburienfi de-
nuntiatum fuiflet, quemdam alterius
uxorem ftupro violafle, etinluperMae-
chae, vi ven te vi ro legitimo, jurato ti*
demdedifle, quod poftjegitimi viri 0-
bitum, fi fupervixiflet, duceret uxo-
rem, ajunt Patres: Tale ergo connu-
bium prohibemus, et anathematiza-
mus.  Refert. c.  4. ibi.

94. Hoc exemplo et Concilium Al'
theimenfe decernit, ut, fiquis cum
xore alterius, eo vivente, fornicatus
fuerit, moriente marito, ei fgnodalt
judicio daudatur aditus illicitus, tli

— ( 299 ) ~

ulterius ei conjungatur Matriinonio ,
quam prius polluit adulterio.  Ita u-
trumgue Conciliutn ea occafione a ve-
teri dilciplina, nifi forte, quod remiffa
Centura, quae omndm fpem cujuscun-
que conjugii aliguando ademit, fingu-
lariter ad adulteros, conjugicidasque in-
vicem impedimentum reftrinxerit, ni- -
hil sbiit. c.  3. ibi.

9$. Gratianus ergo fuo ingenio id
indulfit, ut impedimentum adulteriij
conjugicidiigue ad complicem illa con-
ditione reftringeret, fi fibi futuri Ma-
trimonii mutuo fidem dedifient. Grat.
ad c. 3. ibi.

96. Cum autem circa faeculum 12.
’ et 13. auftoritas Decreti Gratiani itain-

valuillet, ut vix aliunde, quam ex il-
lo, defumerentur, quae quaeftionibus
difciplinae decidendis fervire poffent,
tandem pro jure invaluit haec Gratiani
reftričlio, fi nimirum adulterium fub
fpefuturi Matrimonii commiffum fuerit,
ant fi infidiae ea fide in vitam legidmi
conjugis paratae effečtive fuerint c.
de eo, qui dux. in Matr. quam poli.

97. Bnimvero Innocentius inde adul-
terum, et adulteram ab impedimento
invicem abfolvit, fi nec lidem futuri
Matrimonii invicem dediffent, nec in
mortem defunfti conjugis eonfpiraflent.
c. 6 ibi.

— ( 303 ) —

98. Guidergo, fi mulierconditionem
adulteri, cum qub aut peccavit, autet
Matrimonium. celebravit, tune ignora-
vit? Abfic, ut impedimento locusquis-
quam fit. Guippe ad effeftum impedi-
menti oportet adulteriutn efle ex utra-
que parte formale. c.  i. et  7. d. t.

Deim 9 ed "* Confuetudo impedimentum di-
fparilis cultus ad baptizatum, et non
baptizatum, etfi catechumenus fit, re-
duxit: quippe novo jure non dubium eft,
eam effe et confuetudinis vim , quod
impedimentum parere, interpretari,
minuereque poffit. arg. c.  1. de Cogn.
fpir.

ji.  Cor.e. IOO . Vetat S. Paulus, jugum duceft
cum infidelibus. Quae enim participa-
tio juftitiae cum iniquitate? Aut quae
focietas luči adtenebras? quaeautem
conventio Chrifii ad Belial ? aut quae
pars ftdeli cum infideli.  Supererant ta-
men in veteri Gentilismo frequentiora
connubia Čhriftianorum cum Ethnicis.

101. Chriftiani Principes Chriftianos
Judaeisnubere prohibuerunt. AitTheo-
dofius Imp.: Nequis ^fudaeus chrifiiu-
nam mulierem in Matrimonium acci-
piat; neque ^udaeae Chriflianus con-
jugium fortiatur. Nam, fiquis aliquid
huju,smodi commiferit, adulterii vi¬
cem admiffi hujusmodi crimen obtine-
bit.  Refert. L.  6. C. de ^udae.

-r. ( JOI ) —

102. Refert Gratianus Decretum Con-
cilii Urbanenfis ( Avernenfis reči j us di-
xilfet) eo tenore: Siquis ffudaicae
pravitati conjugali focietate jungitur;
five Chrifiiana JJudaeo, five JJudaea
Chrifliano carnali confortio mifceatur:
quicunque tantum nefas admifijje co-
gnofcitur, a chrifiiano caetu, atque
convivio, e£ a communione Ecclefiae
protinus Jegregetur.  Refert. c.  17.
xxpiii.  q.  1.

103. Noftris faeculis, noftrisgue re-
gnis nullus, vel rarus hujus impedi-
menti ulus fupereft. Freguentior, et
falubrior eorum Canontfm obfervantia
reducenda eft, qui vecant Catholicos
haereticis nubere. Iiiquit SynodusAga-
thenfis: Non oportet cum hominibus
haereticis mijcere connubia.  Supereft
c,  16. ibi.

104. In Oriente haerefis impedimen- Cone,
tum dirimens cenfetur. Decernit Con- TrulL
cilium Trullanfim: Non licere virum c ’
orthodoxum cnm muliere haeretica
conjungi, neque vero orthodoxamcum
viro haeretico copulari: Jed, et Jiquid
hujnsmodi a quoquam faStum appa-
ruerit, nuptias irritas exiftimare, et
nefarium conjugium diffolvi. Neque
enim ea, quae non funt mifcenda 9
mifceri, nec ovem cum lupo, nec pec-
catorum fortem cum C/iriJli partecon-
jungi Sporfet.

Cap. 10.

Ve  Iin-
ped. met.

— ( 302 ) —

10$. Ajunt et in Gallia, Matrimo-
nium, quod Catholicus contrahit, cum
haeretica , per Edičtum Regium Ludo-
vici XIV. de Anno 1680. nullum elle.
Declarant,  inguit Rex, tels Maria-
ges, non valablement contraEles.Omoi
intellegi debet de haereticis notorie de-
claratis.

ic6. In religuis Occidentis Provin-
ciis juftus locus fupereil veteribus cen-
furisj ec rationibus, ut Cacholici a nu-
ptiis haereticorum tum ob periculum fe-
duttiouis, tum ob alia incothmoda ab-
ftrahantur, abfterreauturgue. Epiicopus
Caftorienfis, per Provincias faederatas
Belgii Vicarius Apoftolicus hoc edidit
recencius Decretum; Proliibemus fub
paena fufpenfionis ab officio Mijfionis
omnibus Mijfionariis \ ne quis perfo-
nas, quarum altera eft Acatholicai
nobis inconfultis, et fine fpedale no-
firo confenfu, praefumat conjungere-

107. Novae 1 »ecretales in ellečtu iffl'
pedimenti dirimentis laepius meminere
metus. Qui, ii gravis fit, et injuftu?’
ipfo jure (naturae ajaiit) Matrkiioniuin
nullum reddit, cum Matrimonia, le¬
pote ex fuo genere pačta mutui amoris,
et ardentiaris dilečtionis, libera elle
debeant. c.  17. de Sponf.

108. Juxta interpretum fententiani
id non refert, an ab altero coptrahen-
tium an a tertio vis injufte illata fit •

( 303 )

Olim ab injufla vi nec imperium ex-
cufabatur 5  guod par praeceptionem re-
giam conjugem Ibrtiri liceret. Juxta De-
cretum Concilii Aurelianenfis LV. Nul-  Cont,
lusperimperiumpoteftatis,  velutivim,
filicnn competere audeat alienam, ne 1 c ' 221
conjugium, quod contra voluntatem
parentum impie contrahitur, veluti
captivitas judicetur.

109. Sedguid? An tnetuni incuffum
efle pportet direčte in finem Matrimo-
nii extorquendi? Licet dubitare per
exemplum, et argumentum , guodA-
lexander IH. mulierem a Profellione
religicfa ob vim illatam abfolverit, etfi
metu* motriš aiio rine immineret. c.  1.
dehis, quae vi, metusve cauf.

i‘io. Religuum eft, ut Parochi folli-
cite tum in ačtu conjunftionis, tum data
occafione alias fcifeitentur a partibus,
an*omnis metus abeflet? Commendat
id genus examinis Synodus Mechlinien-
fis: Quia  inquic, coaEte nuptiae tri- p.i.  de
ftem plerumque et luSiuoJum exitum  s P° nf -
habent, diligenter inquirant Paflores, ’ ‘
an Matrimoniuvi contraPturi Jponte,
etanimo deliberato, nonvi, aut metu
Parentum, amicorum , aut aliorum
coaPti ad Matrimonizim procedant.
Qiiod fi invenerint, aliquem, vel uli-
qtiam ex contrahentibus cpaStum ad
contrahendum , nullo moao ad con-
junEtionem eorum procedere aaideant.

— ( 304 ) —

Cap. n. 111. Impedimentum raptus novo jure
Deimped. fere ab^mpedimento metus nihil diftare
Rapt ’ videbatur. Quippe vitium, et impedi-
mentum fublatum cenfebatur, fi puella
raptori Ubere confenfiHet. Sic decidit
Papa: raptam puellam legitime cum ra-
ptore contrahere, fi prior difienfio poft-
modum tranfeat in confenfum. c.  7. de
Rapt.

112. VeterijuretumReipublicae,tjum
Ecclefiae dupiex genus raptus, utpote
violentiae, etiedučiionisfpečlatur. Con-
tra utrumlibetraptum plurespoenae per
Jeges Romanas fuerunt decretae. Sic
Conftantinus M. raptores, tum eos,
qui virgines invitas invadunt, tum il-
los, qui conlentientes filias invitis pa-
rentibus tenent■> igni addixit. L.  f. C.
Th. de Rapt. Nirg.

113. Statuit Juftinianus Imp.: Nec ftt
facultcis raptae Firginif vel

vel cuilibet mulieri raptorem fuum fi-
bi maritum expofcere: Jed cui Paren,
tes volueriiit (excepto raptore) eam U-
gitimo copulentMatrimonio: quoniain
nullo modo, nulloqtie tempore datuf
a noftra Serenitate licentia eis confen-
tire, qui hoftili more inRepublicaMa-
trimonia fibi fiudent conjnngere.

L. un. C. de Rapt. Nirg.

Capit.iib. J1 4’ Hdc exemplo et CapitulariaRe*
6. c. 96.  gum Francorum decernunt: Siquis al-
terius fponjam, virginem, aut vidna ni
' nec~

— ( 30f ) —

.necdum defponfatam rapuerit, vel fu*
ratus fuerit, placuit, ut, five eam
poftea fponfaverit, five dotaverit, feu
non; five cum Parentum ejus voluntate
quocunque commento ipfam accipere,
vel tenere potuerit, nunquam illam
uxorem habeat: fed raptori, aut fue-
ri auferatur, et proximis fuis, alii
viro tempore congruo, fi ipfa in hoc
malum non confenferit, nuptura, le-
gibusque acceptura, reddatur.

n$. En difertius Decretum! Placuit,  Lib.p.e,
ut hi, qui rapiunt faeminas, vel fu- 395 -
rantur, aut feducunt, ut eas nulla-
tenus habeant uxores, quamvis eis
poftmodum conveniat, aut eas dota-
verint, vel nuptialiter cum confenfu
Parentum fuorum acceperint.  Gratia-
nus id Decretum Concilio Aquisgra-
nenfi infcripfit. c. n XXX7L q.2. et
ibi Corr, Rom.

ii 6. Ex hoc, aliisque nonnullis Ca-
nonibus faeculo feptimo, et fequenti-
bus editis concludunt nonnulli, raptum
fuiffe faltem in quibusdani Ecclefiis im-
pedimentum dirimens perpetuum inter
raptorem, et raptam. Pronuntiat quo-
que Gregorius II. in Synodo Romana:
Siquis Pirginem, dut viduam, nififi-
bi defponfatam, rapuerit, aut fura-
tus fuerit in uxorem, cumfaventibus
/ibi, anathema fit.

ran-Ef V cn Eccl. P. II. "*

— ( 306 ) —

117. Novo jure remifla cenfura legi-
timum exiftimatum fuit Matrimonium,
ii filia rapta aliguando confenfiffet, quia,
ut ait Gloffa, quando confeniit, gnali-
tercungue aligua rapta iit,ratihabuitiVIa-
trimonium. c.  6. de Rapt.

Tria.feff. ii 8. Aučtis corruptelis Concilium
de  Tridentinnm , inftauratis cenfuris, et
Mair.c. <5« paenis, Matrimonium dirimens iuter ra-
ptorem, et raptam promulgavit quous-
que rapta in raptoris poteftate confi-
fiit,  etfi eo tempore puella raptori con-
fentiret in Matrimonium.

ii 9. Quum Synodus relinguat Ma¬
trimonium raptori cura rapta, ii, loco
tuto, ae libero, extra • poteftatem ra¬
ptoris pofita, confentiri velit, interpre-
tatio in plerisgue Provinciis invaluit,
Decretum Tridentinum ad raptum yio-
lentiae reftringi, guo ipfa cum reuiiu,
et violentia in poteftatem raptoris canfa
contrahendi Matrimonii venit.

Kdia. 120. In Gallia tamen ex ufuEcciefiae
Gallicanae et raptus fedučlionis in effe-
ftuimpedimentidirimentisobtinet.Spe'
čiat hic minorenes, fub aliena potefta¬
te; v. g. patria, aut curatoria perfonas
conftitutas, ut infciis, aut invitis pa-
rentibus, tutoribus, et euratoribus na¬
bere vetentur. Sedučtio enim ultra an-
num 2S  nec in Gallia in effeftu impedi-
meuti dirimentis locum habet.

— ( 307 ) —

^i2f. Ambae ergo poteftates eccle«
fiaftica> ec civilis circa Matrimonia de-
creverunt, quod earum guaelibet afie-
guendo fini fuo competere, etintra fo¬
rum finim contineri putabat. Leges ci-
viles ftatuebant paenas in contrahentes
contra prohibitionem ab iis fačtam. Ait
S. Ambrofius: Theodofius Imp. etiam
patrueles fratres, et confobrinos ve-
tuit inter fe convenire conjugii nomi-

et Jeveriffimam paenam fiatuit, fi
ijuis temerare aufus ejjet fratrum pia
pignora.  Juxta S. Auguftiniim: id nec
lex divina prohibuit,et nondum prohi-
buerat lex humana. Verum quis dubi-
tat, honeftius hoc tempore  per legem
conjbbrinorum prohibita effe conjugia?
Quid clarius verbis Concilii Turonenfis
11. ? Ait facra fententia legum, quae
in hac explanatione omni homini tam
dodto, quam indocio aperta efi, ut,
quisquis aut fororis, autfratris fili-
am, aut certo gradu confobrinam,
out fratris uxorem fieleratis fibi nu~
ptiis junxerit, huic paenae fubjaceat,
nt de tali confortio Jeparetur.  En et
Decretum Calixti II. in Concilio Late-

S. Ambr.
lib. !’>.

Epift. 66.

S. Au«.
de civit.

Deilib.

15. c. 16.

Cone.

Tur. II.

c. 21.

ranenli l: Eos autem,  inguit, confan-
^uineos,  in effečtu Impedimenti diri-
nientis, dicimus, quos divinae et Im¬
perator um , ac Romanorum, atque
Graecorum leges confampuineos appel-
l ant.  Referc, c.  2. XXXV. q.  2. et 3.

V  8

( 308 ) —

TIT VLVS. XIV.

De Difpenfationibus Matrimonialibtis.

CAPVT I.

D, 'juri ti usu Vifpenfationum Matrimonialiuin.

i. In his, quae Juriš humani funt,
nonnunquam auftoritates eorum, qui
legem tulerunt, juftis ex caulis difpen-
Pafchai. fare poffunt, adeo: ut juxta Pafchaleni
n. ep. 42.. ji,  j n e p, 42. a d s. Anfelmum Cantua-
rienfem hic difpenfationis modus, fi-
cut B. Cyrillus in epiftola Ephejinat
Synodi loquitur, nulli unquam fapien-
tum difplicuerit. Novimus fanctos Po¬
tres noftros, et ipfos ^Ipofiolos pfo
temporum articulis, et qualitatib , us
perfonarum difpenfationibus ufos.Pč-
fert diverfa exempla Gratianus. cauf !•
q. 7.  Unde cum ex titulo priori con-
ilet , plura Matrimonii impedimenta
hodie elle, et jam pridem fuifle fol°
humano jure indučta: poflunt ergo ea-
dem auftoritate, qua conftituta funt?
vel generali ter tolli, vel in particula-
ribus circumffantiis fufpendi, adeo, ut
Matrimonium non obftanteejusmodi im;
pedimento ličite, et valide contrahi
gueat.

2. Hinc licet' inter Tutorem, et pu-
pillam Romand jure vetitae elfent nii;
ptiae tit. cod. deinterdiSt.Matrim. intef

— ( 3°9 ) —

Pupillam et Tutorem:  poterant tamen
per difpenfationem iniri Z. penult. cod.
d. t.  Sic quoque per legem Theodofia-
nam inter confobrinos vetitae erant nu»
ptiae; eas tamen impetrari potniffe re-
fcripto Principis oftendit lex unica cod.
Theodof. Ji nuptiae ex refcripto petan-
tur.  Gothofredus ad dičlam legem no-
tat, S. Ambrofium ep. 66. fat teftari,
hujusmodidifpenfationem a Principe im¬
petrari potuifle.

3. Nemo er go Ecclefiae denegetau-
ftoritatem, ficut inftituendi dirimentia
Matrimonii impedimenta, ita in iisdi-
fpenfandi, unde merito Synodus Tri-
dentina anathemate percellit eos, qui
ant hanc, ant illam poteftatem Eccle¬
fiae abjudicant.

4. Olim Ecclefia*paree admodum in
his impedimentis difpenfabat,atque ple-
rumque illius difpenfationes refereban-
tur ad Matrimonium fequius jam con-
traftum. Ajunt Patres Concilii Aurelia-
nenfis lil. His, qui nune ad Baptis-
mum veniunt, aut quibus Patrum Sta¬
tuta facerdotalipraedicatione antea in
notitiam n&n venerunt, itapro novitate
converjionis fuae,ac fidei credimus con-
fulendum, ut contracta hujusmodi

. conjugia non folvantur , fed in fu~
turum, quod de incaejiis conjunSlio-
nibus in anterioribus Canonibns in-
terdiStum eji, obfervetur.

— ( 3io ) —

V. Recentiori aevo fucceflerunfdifpen-
fationes ad Matrimonium folutis legibus
contrahendum.  Caufa puhlica, ut bel-
la inter Othonem. IV., et Philippum
pro Germanico Imperio decertantium
exorta penitus, fopirentur Innocentio
III. perfuafit , ut inter enndem 0-
thonem, et Beatricem Philippi filiam
in quarto Confanguinitatis gradu (juxta
veterum computum feptimo) difpenfa-
ret.

6. Labentibus faeculis irivalueruntdi-
fpenfationes minus difcretae. Hac occa-
Tri ^ Cone praecipit Concilium Tridentinum-
Matr!c.6.’ contrahendis Matrimoniis vel nul-
la omnino detur difpenfatio, vel raro,
idque ex caufa et gratis concedatuf
In fecundo gradu nunquam difpenfi-
tur, nifi inter nfttgnos Principes, d
ob puhlicam caufam.

Ouid ergo de difpenfationibuJ p{°
contračh) Matrimonio ? Siquis,  inguit,
intra gradus prohibitos jcienter Mc-
trimonium contrahere praefumpferit •>
feparetur, etfpe difpenfationis confi-
quendae careat, idque in eo mul'
to magij locum habeat, qui non tan-
tum Matrimonium contrahere,
etiam confumare aufus fuerit. Quodfi
ignorant er id fecerit, fiquidem folt'
mnitater requifitas in contrahendo
Matrimonio neglexerit, eisdem fuhji-
ciatur paenis, Non enim dignus e ji)

— ( gir ) —

qui Eccleftac benignitatem facile expe-
riatur, cujus falubria praecepta te¬
men contempfit- Si vero folemnitati-
bus adhibitis impedimentum aliquod
poftea fnbejje cognofcatur, cujus Ule
probabilem ignorantiam habuit, tune
faeilius cum eo, et gfatis difpenfari
poterit.

8> Ex his elucet, raro , praefertini
fuper Matrimoniis contrahendis, difpen-
fandum efle, et femper ex jufta ratio-
ne, et caufa cognita. Hinc ex mente
Synodi etiam quoad ejusmodi difpen-
fationes fervanda eft regula, quam ea-
dem Synodus poftmodum expreffit his Jnd. feit,
verbis : Sciant univerfi facratiffimos 35 c ' l!5,
Canones exa6te ab omnibus, et quoad
fieri poterit, indiftinSte obfervandos.
^uodfi urgensi juftaque ratio, et ma¬
jor quandoque utilitas poftulaverit,
ut cum aliquibus difpenfandum ejftet,
id caufa cognita, ac fumma maturita-
te, atque gratis a quibuscunquc, ad
quos difpenfatio pertinebit, erit prae-
ftandum, aliterque faeta difpenfatio
Jubreptitia cenfeatur.

9« Nec per Canones, nec per Decre-
tales Gregorij IX. neque per aliud T)e-
čretum generale determinatur, quod
fuper Matrimonii impedimentis difpen-
fandi aučloritas lit Epifcopis adenipta ,
et Pontifici foli refervata: invaluit ta-
hien confuetudo, et moderna habet di-

feiplina, ut; fi agatur de impedimentis
dirimentibus, et de Matrimonio con-
trahendo cum tali impedimento, foli
Pontifici difpenfatio competat.

io. Superelt tamen alicubj noftris
moribus ufus, quod et Epifcopi in re-
motioribus gradibus difpenfandi veteri
jure, vel privilegio fruantur. Confue-
tudo invaluit freguentior, etamplior?
quod Epitcopi facultate difpenfandi gau-
deant pro Matrimonio contrafto, fiMa-
trimonium iftud fit publicum: impedi-
mentum vero occultum, et fifit fcan-
dalum in feparatione, negue ad Ponti-
ficem pateat aditus, inopia, autaliaju-
fta caufa impediente: cenfetur enim
refervatio celfare ob has caufas. Sunt >
guiputent, refervationem difpenfatio-
nis generaliter ceflare in impedimentis
impedientibus, fi fponfalia cum tertia
Perfona inita, et votum perpetuae ca-
ftitatis exceperis.

n. Olim difpenfationes matrimO'
niales in Romana Curia caufae cogni-
tione, narratorumque verifcationi
praecedente in forma gratioja* utplU'
rimum> concedebantur, etquidemid
rarior, ita et tutior er at illarum ufu^
Sic fcribit Pyrrhus Corradus, qui his
fubjungit: fliguoniam difficile, vald^
que incommodum id comperiebatnr,
optima profeEto ratione ita facri C a "
nones fancivere, nt omnes difpenfa-

— ( 3 l 3 ) —

tiones extra ipfam Curiam committan-
tur Ordinariis locorum in forma com-
muni, five commijforia dirigerentur ,
qui nonnifi caufis in partibus verifi-
catis tum demum Apofiolica auStori-
tate difpenfarent.

12. Per Canones» qui difpenfatioues
matrimoniales in forma commifforia fi-
eri praecipiunt, intelligitur Decretum
Concilii Tridentini, quo fancitum eft*
ut difpenfatioues — fi extra Curiam
Romanam committendae erunt, com-
mittantur Ordinariis illorum, qui
eos impetraverint- Eae vero, quae
gratiofe conceduntur, fuum non for-
tiantur effeclum, nifi prius ab eisdem
tanquam Delegatis Apofiolicis fumma-
rie tantum, et extrajudicialiter co^
gnofcatur expreffas preces fubreptio-
nis, vel obreptionis vitio non fubja*
cere.

13. Conformiter ad hocDecretum ex
moderno ftylo Curiae Rdmanae difpen-
fationes matrimoniales five in Dataria,
five in Poenitentiaria petantur? tantum
concedi folent in forma commijforia ,
fic nuncupata > eoquod difpenfandi au-
čforitas alteri committatur aučloritate
Apoftolica, idque fub certis conditio-
nibus: ideo, uti refte monet Corra-
dusl. c. fallunturCommiffarib five Or-,
dinarii, quibus Bullae, feu litterae di-
fpenfationum mittuntur? dum tantae

— ( 3’4 ) —

rti pondus non atftimantes, expojita
(per Oratores) qua par efi diligtntia,
veritate niti negligunt edoctri-> Pon-
tificem difpenfaffe contenti: cum reve*
ra non difpenjavtrit, fedipjis difpen-
fandi aucioritatem certis fub condi-
tionibus demandaverit, quae nifi-> ut
jubttur, imp letat fuerint, quidqnid
* fuperftruxerint, corruet.

14. In ftylo hodierno Curiae litterae
difpenfationum, quae a Dataria pro
utroque foro conceduntur, diriguntur
ad Ordinarium, id ort, ad Epifcopum,
aut ejus Vicarium Generalera. Ita enim
ufus habet, quod hae litterae nunquam
Epifcopo, et ejus Vicario in fimul,’ aut
alternative, Epifcopo, five ejus Vica¬
rio, led uni tantum eorum determina-
te committautur; etquidem praeterito
alterutrius nomine; ut delegatio digni-
tati potius, quam perfonae fafta cen-
featur. Sede vacaute litterae infcribun-
turvicinioriEpifcopo, autejusVicario,
ut Capitulum, ejusque Vicarius in ea
caufa nihil auftoritatis libi arrogare
queat. Si fupplicantes diverfarum Diae-
cefium fmt, utraque Diaeceiis in fup-
plica exprimenda eft; litterae autem
diriguntur ad Ordinarium Oratricis.

15. Difpenfationes Poenitentiariae;
utpote quae pro foro confcientiae tan¬
tum expediuntur, folent dirigi ad Con-
felfarium, ex approbatis ab Ordinario,

— ( m ) —

ab Oratore eligendum, qui fitinTheo-
logia Magifter» aut Doftor Decreto-
rum.

16. Romanae litterae tribus partibus
conftant, quarum prima exhibet man-
datum difpenfandi auftoritate Apoftd- fpenf.
lica fuper impedimentum. Altera pars
narrativa vocatur, quia in ea expri-
muntur , quae a fupplicantibus Pontifici
fuerunt expofita. Tertia pars diciturdi-
fpoiitiva, quae continet gratiam Ponti-
ficis, conditionesque in executione hu-

jus gratiae, a Commiffario obfervandas.

17. Primo ergo Commiffario (de quo,
ait, in his fpecialem in Domino fidu-
ciam obtinemus) Papa per Apoflolica
leripta mandat: guatenus depofita —
omni fpe cujusčunque muneris* aut
praemii, etiam fponte oblati; a quo
abfiinere omnino deber e monemus, te
de praemiffis diligenter informes; et,
fi per informationern tandem preces
veritate niti reperiesi fuper quo tuam
confcientiam oneramus, tune cumeis-
dem  —r aučloritatenofira difpenfes etc.
Polumus autem, qtiod fpreta noftra
admonitione hujusmodi, fi aliquid
muneris, aut praemii occafione dietae
difpenfationis, exigere, aut oblatum
temere recipere pvaefumpferis, excom-
municationis latae fententiae paenam
inciirras.

— ( 3*6 > —

18. Ecce! his litteris Commiffario
diligens informatio de praemiffis  com-
mendatur, tum circa impedimenta pro-
pofita, tum circa caufam difpenfationis
praetenfam, nam refcriptum vitio la-
borat, nifi preces veritate nitantur. c. 2.
de Refcript.

19. In tam diligenti informationefae-
pe opus eft teftibus. I11 litteris difpen-
fationum primus hic articulus eft: Mo-
neatur teftis de gravitate juramenti
de veritate dicenda, in hoc praefertim
negotio pertimefcendo, in quo divina
Jimul, ac humana Majefias laeditur,
ob rei, de qua tračtatur, importan-
tiam et gravitatem.  Nam difpenfatio-
nes matrimoniales cenfentur caeteris
graviores. Si ergo aliguando opus eft,
ut examen teftium fubdelegetur 5  id
nonnifi viro integerrimae fidei, et bo-
nitatis relinquendum eft.

20. Maximi momenti eft inquirere 5
num preces Oratorum in fupplica Pon-
tifici oblata nitantur veritate; id efb
an expreffio impedimentorum, fuper
guibus difpenfatio petitur? et caufa, ob
quam petitur 9  fint lecundum veritatem
exprefla. Hinc fi fupplicantes expreffe-
rint tertium gradum Confanquinitatis >
qui fe contingunt leciyido, Comiffarius
haud procedere poterit ad difpenfatio-
nem ■> quia preces veritate non nitun-

— ( 317 ) “

tur 9 etfi partes inculpabiliter ignoraf-
fent fubeffe fecundum gradum.

21. Quinimoquamvisimpedimentum
expreffum fit gravius eo ■> quod fubeft,
fed exprefi’um non fuit, relcriptum fuo
carebit effečtu, fi impedimentum diver-
fae fit fpeciei. Sic fi expreffus fit tertius
gradus Confanquinitatis pro tertio gra¬
du affinitatis, fubreptitia cenfetur di-
fpenfatio.

!  22. Si Oratores fimpliciter exprefle-
rint fecundum, auttertium Confanqui-
nitatis gradum, fubreptitia cenfebitur
difpenfatio, fi deprehenditur, impedi-
mentum illud provenire ex diverfis fti-
pitibus; five quod ie contingat in gra¬
du expreffo ratione duplicis conjunftio-
nis; Quippein eflečlu duplex eft im¬
pedimentum, quod tamen velut fim-
plex eft expreffum.

23. Si per errorem expreflus fit fe-
cundus gradus Confanquinitatis pro ter¬
tio , non excufatur refcriptum a vitio,
quia in ftylo Curiae difpenfationes in
gradibus proximioribus aliter expediun-
tur, quam in remotioribus. Proximio-
res enim per Praefečluram Brevium fub
annulo Piicatoris expediuntur, dum a-
liae in gradibus remotioribus remittun-
tur ad Cancellariam. Quum ergo mens
ea fit Pontificis, ut litterae difpenfatio-
nis non aliter, quam per illos diverfos
Officiales, et diftjnčla Collegia expe-

— ( 3iS ) —

diantur, litterae ipfae fufpečtae appa-
rent, quae a recepte ftylo alienae ap-
parent.

24. Stylo Curiae et receptura eft,
quod refcriptum vitio laborare cenfea-
tur, fi, dum fe contingunt in prime,
et fecundo gradu, fecundus fimpliciter
exprelfus fuilfet: Cum in eo,  utpo-
te prime, Sanciitas fua nunquam
difpenfare intendat'.  In reJiguis vali-
dum habetur Matrimonium, contračium
in vim difpenfationis, in qua proximior
gradus non eft expreflus (modo non lic
primuE) etii litterae declaratoriae; qua-
rum meminit Pius V., non fuerint ob-
tentae.

2$. Si duo intercedant impedimenta,
guorum poftulata fit diipenfatio, fed le-
paratim, ac diverfo tempore: utraque
diipenfatio erit fubreptitia: eoquod 11-
traqlie diipenfatio fuerit obtenta, ae fi
unum duntaxat impedimentum fubelfet;
cum tamei»duplex fubelfet. Duo autem
impedimenta fimul occurrentia fortius
ligant, et difficilius dilfolvuntur.

26. In Cognatione fpirituali oportet
et radicem exponere. Si enim fubeftFi-
liatio, feu quod Oratorum unus ab al-
tero fit ex S. Fonte levatus, fubrepti¬
tia cenfetur difpenfatio, fi tantumCom-
paternitas fuilfet expreffa; eoquod im¬
pedimentum ex filiatione procedens fit
aliud, quam proveniens ex Compater-

( 3 1 9 )
nitate: multogue difficiiius in ilio, quam
in hoc difpenletur.

27. Si inter Confanquineos, affines-
que, vel etiam conjunčtos fpirituali co-
gnatione copula intercelferit, ea necef-
fario erit exprimenda; alias ea omifla,
difpenfatio cenfetur fubreptitia; idque
etiam fibi locum vindicat, quamvis co¬
pula pračdicfa poft litteras difpenfatio-
nis obtentas, led nondum a Delegato
executioni mandatas, habita fuerit. Eo
ergo cafu opus eft litteris in forma per-
inde valere,  priusquam ad executio-
nem priorum litterarum Delegatus pro-
cedere queat.

28» Quum oporteat preces in caufa ,
ex qua petitur difpenfatio, veritate ni- Bifpeaf?
ti, praeftat, frequentiores formulas,
pro quibus in ftylo Curiae difpenfatio-
nes concedi folent, exhibere. Hincenim
illae caufae a variis Congregationibus
peculiaribus formulis funt inftruftae,
quia non aliae praeter probatas, nec a-
lio tenore, quam fub concepta formu¬
la , a Curia Romana admitti folent.

29. Harum prima, ob quam concedi
difpenfatio praefertim in gradibus remo-
tioribus Confanquinitatis, aflinitatisque
confuevit, eft ob anguftiam loči.  Ex-
primitur haec caufa fub hac formula:
^uod, c um dieta Oratrix in dieto lo~
co, propter illhis anguftiam, virumfi¬
bi non confanquineum 9  vel affinetn

( 320 )

pariš conditionis,  cui nubere possit,
invenire nequeqt , cupiunt etc. Si fint
coufanguiiiei in gradibus proximioribus,
v.  g. fecundo, ec tercio, liiperior for¬
mula non fufficit, fed tune poft verba:
invenire nequeat,  fequens claufulaad-
denda eft: Et, Ji extra diElum locum
nubere cogeretur, dos, quam ipjd ha-
bet, non effent competens, neque Juf-
ficiens, ut cum ea virum - cui juxta
ftatus Jui conditioncm nubere pojjt,
invenire valeret.

30. Altera caufa dicitur ob incompe-
tehtiam dotis , quae hac formula ex-
ponenda eft; Ouod, cum dieta Ora-
trix dotem habeat minus competentenh
juxta Jlatus Jui conditionem, cum qua
virum (ibi non conjanquineum, vel af-
Jinem pariš conditionis, cui nubere
pojjit, invenire nequeat; et diiJtus Ora-
tor Utam cum minus competente dote^
uxorem ducere intendat,  cupiunt etc*
Interdum poft illa verba: uxorem
cere  illa claufula adjicitur: Illiuspu 1
dotem, usque ad quantitatem, fecuH-
dum dictae Oratricis qualitatem, coai’
petenter augere intendat.  Unde audit
haec caufa fic expreffa: Propter dote®
cum augmento.  Et requiritur hoc ang'
mentum, ut obtineatur difpenfatio i”
gradibus proximioribus; puta in fecun-
do, et tertio tantum: etiamfi hujus-
modi .

— ( 321 ) —

rnodi gradus duplicentur ex diverfis fti-
pitibus. Subinde intitulatur haec cauia;
Pro indotata;  quando Oratrix dicitur
indotata; et dicitur, quod Orator eam
jic indotatam ducere; ac usque ad
quuutitatem, fecundum diStae Ora¬
tricis qualitatem ex integro dotarein-
tendat.  Non tamen poterit Commilla-
rius vigore litterarum cum caulis fic ex-
prellis diipenfare, nifi prius reipfa Ora-
U'ix ex integro dotetur, fi fit pro indo¬
tata;  vel dos augeatur, fi fuerit pro-
pter dotem cum augmento.  Solet enim
in litteris fubjici: Et pcftquam di-
^tae Oratricis dos competenter auEtu
fuerit:  vel in cauia proindotata: Poji-
quam dieta Oralrix ex integro dotata
fuerit, ut praefertur.

31. Tertia cauia elt pro Oratrice ex-
cedente  24 aetatis annum.  Haec eo te-
nore proponitur, quod diSta Oratrix ,
vigefiinum quartum annum, et ultra
fuae aetatis agens, haftenus vir um
pariš conditionis, cui nubere pof'it,
non inveniat,  cupiunt etc. Haec pal-
fim admittitur pro dilpenlatione in qui-
buscuncjue; nec tamen lufficit fuperali-
<jiio ex proximioribus, nimirum fecun-
do, vel prinio: In reliquis eo ma-
gis admittitur, quo magis tempus
elHuxit ab aetace Oratricis ad contra-
hendum Matrinioniura. Non tamen ad-

Van-Efpm Eccl, P,  K

. (322) —

mittitnr in vidua muliere, quae ad fe-
cundas nuptias* transire velit.

32. Quarta caufa vulgo pro Belgisex-
primitur his verbis: Quod, cum difti
Oratores ortkodoxae fidei Cultores exi-
ftant: ac Deo dante, fub obedientia
S. R. E. viverc, et mori intendant,
et in illis partibus, in quibus multi
haeretici funt, non pojfunt animosfin-
gulorum explorare, et, qui Catholi-
cam religionem vere profitentur, in-
ternofcere: acpropterea, ne contin-
gat eos cum haereticis Matrimoniwn
contrahere,  cupiunt etc.

33. Si inter Confanquineos iutercef-
fit copula, vel familiarior converlatio ,
fupplica eo tenore concipi folet. Ex-
ponunt N. et N. — quod ipfis alias
fcientibus, fe tertio Confanquinitatis
gradu invicem ejfe conjunStos, Ora-
tor praediStus, non quidem peccandi
data opera, ut crimine admiffo, haec
caufa foret, S. V. et Sedem ^pofioli-
cam ad mifericordiam, et gratiamet-
ga ipfos faciliores reddendi ; fed Jo-
lum vefana libidine vifitus, Oratricem
cognovit. Cum autem P. S., nifi Ma-
trimonium inter difitos Oratores con'
trahatur, diPta mulier diffamata,
inupta remaneret, graviaque fcandaln
exinde pojfent verifimiliter oriri,  cu¬
piunt etc. Hinc ex ufitato ftylo in litte-
ris fubjicitur cautela: Et recepta ab

— ( 323 ) —

Us  (Oratoribus) juramento ■> qtlod fub
fpe facilius habendae difpenfationis
inceftum hunc non commiferint.

34. Pro difpenfatione fliper voto ca-
ftitatis caufa folet hac formula exprimi:
quod Orator  (poftquam ferio occafio-
nes peccandi vitavic; jejunia, aliasgue
caftigationes, . et mortificationes ex
praefcripto pii, ac dofti Confeffarii ad-
hibuit) itafiimulis carnis agitetur, ut
continentiam fervare pofe non fperet;
ac propterea Matrimonium contrahere
defideret.  RefcribitPapa: Utfiei(Com-
inillario) de praediElis confiet, votum
praediČtum Oratori ad hoc, ut Ma-
trimonium femel duntaxat legitlme con¬
trahere pojjitt in frequentiam Confef-
fionisSacramenttilis peccatorum jiio-
rum, fingulis fcilicet menfibus femel-,
vel quoties tibi videbitur, ac in alia
poenitentiae opera per te injungenda f
inter quae fint etiam aliqua-, quae
quotidie facere teneatur-, ad eum fi¬
nem-, ut ea adimplens meminife fem-
per poffit obligationis-, qua linjusmo-
di voto adftringebatur -> prout Jecun*,
dum Deum ipfius animae jalut expe-
dire judičaveris, fecumque defuper di-
(Uum votum , difpenfando , dieta au-
ctoritate commutes.  Subjicitur claulu-
ia; quod, fi difitus Orator mulieri
eum qua contrahet,  confumato Ma-
trimonio fupervizerit, maneat pofiea

X ,2r

— ( 3 2 4 ) ~~
caelebs, et eodem voto ut prius, ob-
ligatus.  Religuis lenlus harumformula-
rum ex illis, gui peritiores lune ftyli
Curiae, elt addifcendus.

35. Superfunt fortnuiae fuper Matri-
monio cumimpedimento dirimentecon-
tračfo. Et guidem neceffario exprimen«
dum eft inliipplica, li leienter cumitn-
pedimento fuerit contračhim, guia haec
icientia difficiliorem reddit dilpenfatio-
nem. Juxta Tridentinum Decretum /-

r  quis intra gradus prohibitos scienter

Kiafo Matrimonium contrahere praejumpfe-

cap- 5. rit, jeparetur, et fpe careat dijpen-
Jationis confequendae.

36. Si infoper Matrimonium confu-
matum fuerit, id multo magis Ipecifice

supr., exprimendum eft. Ait Tridentina Sy-
nodus: Idque in eo multo magis lo-
cum habet, qui nontantum contrahe-
re, fed etiam  leienter confumare au-
Jus fuerit.

37.  Si Matrimonium guidem perigno-
rantiam impedimenti con trači uni fuerib

11111  fed omiffis folemnitatibus praelciiptis;

v. g. negledis denuntiationibus; pet-
inde habetur , ac li leienter contraKillet’
Non enim dignus eft,  ing uit S. Sy no¬
dus, qui Ecclefiae benignitatem faciU
experiatur, cujus falubria praecept a
temere contempfit.  Et vero li de licen-
tia Ordinarii praeviae proclamationes

Cap. 5-
De Di-
fpenf. fli¬
per C011-
trafit-
IVatr.

Trid, fell.

24. de

— C  325 ) —
fint omiifae, nihilominus et id juxta
ilylum Curiae eil expwmendum.

38. Juxta ftylum Curiae fi Mamino*
nium ignoranter contračium, ante de-
tečtum impedimentum confumatum fu-
erit, oportet eam confumationem ex-
primere. Si, detefto impedimento,
in ufu Matrimonii perftiterint, muko
magis fpecitice id exponendum eft. Cau-
fa ordinaria difpenfationis Cuper Matri-
monio cum impedimento dirimente con-
trafto folet hac formula exhiberi: Cum
autem, fi divortium inter eos fuerit,
gravia exinde jcandala pojfint verifi-
militer oriri.

39. Declaravit Paulus IV., hanc fo-
lam caufam praetenli fcaudali haud fuf-
fteere pro impetranda difpenfatione cum
eis, qui fcienter Matrimonium contra-
xerunt, et confumarunt cum impedi-
inento in fecundo Confanquinitatis, aut
affinitatis gradu, slbfolutiones , inquit,
et Difpenfationes hujusmodi ex pro-
textu praediclo  (imminentis fcaudali)
etiamfi proles ex Matrimonio fic con-
tracto Jubfecuta fuerit, nullateuus,
Jed Jblum ex caufa urgentiffirna pro
bono publico, et a jure confiderata ,
per nos tantum, et n'on alium ap-
probanda concedemus, et quod difpen-
fationes ex alia cauja noftris tempori-
bus exulabunt etc.

— ( 326 ) —

40» Apparente jufta caufa refcribit
Papa, ut Matrimonium inter fe de no¬
vo puhlice ■> fervata forma Concilii Tri-
dentini contrahere, illudque in facii
Ecclefiae'folemnifar e, et in eo pojimo-
dum remanere libere, et ličite valeant.
Quid clarius? Oportet Matrimonium?
quod hočtenus nullum propter impedi-
mentum dirimens fuit, de utriusque
partis libero, et expreffo confenfu re-
novari, et q uidem fervata forma Con¬
cilii Tridentini puhlice iblemnifari, quia
agitur de dif^eufatione impedimenti haud
occulti pro utrogueforo.

Čap. s. 41. Interdum in Curia Romana ex-
nenf^in P e ^i untur  difpenfationes in forma pau-
fonn.’ perum.  Hanc qualitatem oportet utrius-
faui. que partis effe; uude his verbis expri-
mitur, qui pauperes, et miferabiles
exijlunt, et ex labore, et induftria Jm
tantum vivunt.

42. Prohatur haec egeflas plerumque
teftimonio Parochi. Inde illa alicubi for¬
mula teftimonii fupereft. Ego infra Jeri-
ptus Rector Parochialis Ecclefiae loči
TU. fub difirictu Diaecefs N. fcio, et
tejlificor N. et N. fubditos praefatae
Parochialis Ecclefiae effe orthodoxae
Romanae fidei cultores-, verum adeo
pauperes, ut de fuis labore, etindu-
firia tantum vivant. In cujus fidemfub-
fcripfi hic - menfis - anni.

— ( 327 ) —

43- Atteftatiohaecnoneft iniftafortna
j expedienda, niti ejus contenta nitantur
veritate. Et quidem hanc qualitatem ,
id eft, tantam paupertatem Oratornm
oportet elfe tum tempore lupplicationis,
tum tempore executionis.

44. Solent hae dilpenfationes in for¬
ma pauperum  expedire ob praevium
iuceftum, aut ejus vehementen) lufpi-
cionem , ne ob copulam jam inter eos
quovis modo fubfequutam, aut illius
fufpicionem ortam, contingat eos cum
animarum falute, et cum gravi fcanda-
lo in fimili copula ■> aut ejus fufpicionb
perfeverare, ipfaque Oratrix infamata ?
et innupta remanere cogatur. Oportet
ergo Confanquinitatis, vel aflinitatis
grad us diferte exprimere.

4$. Refcribit Papa, ut Delegatus Ora-
tores feparet, idque five agatur deMa-
trimonio contrafto , five de Matrimo-
nio contrahendo. Juxta declaratmnem
Pauli V. fi durante hae indičla lepara-
tione, aut ante obtentum Decretum
difpenfationis Oratores fe rurfus cogno-
verint, de novo recurrendum eft ad Se¬
dem Apoftolicam pro litteris: proinde
valere.

46. Tum praecipitur Commiftario,
ut Oratoribus poenitentiam puhlicam im-
ponat. Eam illis poenitentiam puhlicam
imponas, quae alios detcrreat a fimi-
Ubus committendis,  Sat vulgaris eft

Cap. 7-
BeDi-
fpenf.
Poenit.

— ( 328 ) —

ufus 5  quod alicubi Oratores, dam Mif-
fa  folemnis decantatur in Ecclefia Paro-
chiali, in fuis manibus tenere debeant
candelam accenfam. His fubditur. 
operam fiiam fabricae, vel in aliud
fervitium alicujus Ecclefiae ■> vel pii
loci,tribus faliem menfibus, conferat
Orator.Hinc oportet tum puhlicam poe-
nitentiam , tum indičtara operam ab ip-
lis (nam redimi nequit) elie comple-
tam, ut Commiffariu« ad promulgatio-
nem difpenfationis procedere poffit. Tum
demum,  ait Pontifex, fi tibi ezpediens
videbitur, quod difpenfatio hujusmo-
di fit eis concedendcr, nec fcandalum fd
ex eo oriturum etc.

47. Hodierno ftylo difpenfationes Poe-
nitentiariae a difpenfationibus Datariae,
quae utrumque forum fpečlant, diftin-
quuntur. Guippe difpenfationes Poeni-
tentiariae reftringuntur ad tam occultuni
impedimentum, ut verilimiliter nulli
hominum innocefcere queat.

48. Speftat haec difpenfatio folum fo¬
rum confcientiae , ita, ut hujusmodi
difpenfatio, et abfolutio in 'foro
diciario  (five per Superiorem ex ofli-
cio, vel a quocunc<ie alio caufa fufcita-
ta fuerit) nullatenus fuffragetur.

49. Inde in refcripto praecipiturCon-
felfario, ut procul a fide teftium, alia-
rumque judicialiura probationum foleii]'
nitate, veritatem precum caute, etdi-

— ( 329 ) —

fcrete exploret: Si ita effe per diligen-
tem. Ordtoris examinationem; ac poji
. monita, et confilia opportuna , utpo-
te fecreta, Uti praejlita, inveneris.
Sed quid, fi aliunde Delegato falfitas
precum innotfterit? Abfit, quod difpeu-
iare podit, quia in propriatn confcien-
tiam peccaret, quod alienis peccatis
communicaret.

so. His additur: Judita prius Ora-
trieis facramentali Confeflione, eandem
hac vice in forma Ecclefiae confueta,
et injun&a ei poenitentia abfolvas.Ne.’
tus hinc dubium folutum eft, quod
nonnulli fufcitarunt, an difpenfationem
facramentalis Confeffio praecedere de-
beret ?

S i. En reliquam claufulam! Dummo-
do impedimentum ex praemiflls prove~
niens fit occultum.  Impedimentum oc-
cultum dicitur hoc loco, quod publice
non conftat, nec facile conftare poteft,
ut nullum periculum fit, quod in foro
externo detegatur.

S2. Quid amplius? Et feparatio in-
ter latorem, et diStam mulierem fieri
'non poffit absque fcandalo; ex coha-
bitatipne vero de incontinentia proba-
biliter timendum ejfe tibi vifum fuerit,
aliudque canonicum non obfiet impe¬
dimentum.  Haec periodi maxime fibi
cohaerent ad iuftruendum Confeffarium ,

■ /

— ( 330 ) —
ut non difpenfet, nili praemiffa verifi-
centur.

$3. Hinc fequitur: Cum eodem lato-
re, et dičta muliere de nullitate prae-
diSti conjenjus certiorata ,fed ita cau-
te, ut latoris deliStummusquam de-
tegatur, Matrimonium cum eadem, el
uterque inter Je de novo, Jecrete ad
evitanda fcandala, praemijfis non ob-
fiantibus, contrahere, et pofi-modum
in eo remanere ličite valeant, rniferi-
corditer difpenfes.  Ecce! oportet utram-
que partem noffe impedimentum, ut
de novo confenfum fibi invicem prae-
ftent, fed praeteritis Tridentini Decre-
ti folemnitatibus fecreto 5  quia de im*
pedimento occulto, et pro foro con*
fcientiae relaxando agitur.

$4. Haec enim eft claufula: In foro
confcientiae, et in ipjo adru Confejfo-
nis tantum , et non aliter, neque ullo
modo; ita, quod hujusmodiabfolutio
et difpenfatio in foro Judiciario nul-
latenus fuffragetur. Nullis fuper his
adhibitis teflibus, aut litteris datis j
feu proceffibus confeČtis  ut nullus pro-,
bationi locus fit. Praefentibu s  litteris re-
fcripti laniatis,  ut nullum fuperfit di-
fpenfationis externum veftigium; quas
Jub paena excommunicationis latae Jen-
tentiae laniare tenearis, ita, ut nul¬
lum illarum exemplum extet, neque eas
latori refiituas i quod Ji refiitueris,

— ( 33i ) —

nihil ipfi praefentes litterae  pro foro ex-
tern o fuffragentur.

5 S- Religuunj eft, quod plerumque cap. g.
fpeftet ad officium Parochi, ut et ipfe p a e r °^ c -
confuetas formulas recentiorum difpen- circ. di-
fationum ex affe perfpečlas habeat, et fpenf.
de claufulis romanorum illorum Referi-
pcorum, fi, et quantum opus ert, Pa-
rociiianos fuos inftruat, quia harum igno¬
ranca tum ipfaelitterae periclitantur,tum
alia incommoda fubnafcuntur.

S 6. Caeterum confultiflimum eft, ut
Parochus Parochianos fuos afrequentio-
ribus difpenfationibus, quantum fieri
potefl, dehortetur, quia, nifi gravi
caufa fubnixae, periculo non vacant.
Inquit S. Bernardus; Malum in c or d e s. Kern,
conceperunt, opere tamen aufi non e P'7-§-9.
funt adimplere, nifi ctim licentia. Con¬
ceperunt dolorem , Jed nbn peperunt
iniquitatem-, doneč iniquo Papa prae-
bziifiet ajfenfum conceptui-quod

tamen SS. Pontificem fecijje, nequa-
quam crediderim nifi aut circumven-
tum mendacio, aut importunitate vi-
Etum.

S 7. Erat olim reftriftior impediinen-
torum matrimonialium numerus, nam
in ConcilioEpaonenfi, cujus etiamDecre-
tum refert Synodus Turonenfis IL 5  fta-
tutum legitur, quod Matrimonii impe-
dimenta ultra Confobrinos , feu ex no-
ftro eomputu ad fecundum gradum non

— ( 332 ) —

progrederentur. Refert Gratianus. c.  8.
X\XK q.  2. et  3. Spuriae Decretales paf-
fim impedimenta haec nsque ad gradum
veteri coraputu feptimum exclulive,
qui novo computu eft tertius inclufive,
promulgarunt. c. 7. et paftftm ibi.  Inno-
centius lll.omnino impedimentum con-
fanguinitatis, atqne affinitatis ad guar-
tum gradum juxta novum computum
extendit: unde relative ad veterem di¬
sciplinam impedimenta non minuit, led
juxta eundem antiguum computum us-
que ad oftavum gradum inclufive auxit,
ut fucceflu temporis iila frequentia di-
Ipenfationum fuccreverit. c.  8. de Con-
/anq. etXffinit.  An autem, et quo jure
freguentia ejusmodi difpenlationum to-
Trid.feff.  lerari pote.fi ? Ait S. Svnodus Triden-

• • ti na: Frequentius legemfolvere, exem-
ploquepotius-> quam certo perfonarunh
rerum qtie deleCtu petentibus indul-
gere 9  nihil aliud eft, quam unicuiqw
ad leges transgrediendas aditum da-
re.  An non prae interatis ejusmodi di-
fpenfationibus confultior foret impedi-
mentorum maerimonialium redučlio, et
reftričlior difcretio?

T I T V L V S XV.

De Divortiis, et Secundis Nuptiis.

CAPVT i.

DeDivortio.

1. Divortium fumitur dupliciter, ni-
mirum primo, idque frequeirtius pro
diilblutione Matrimonii quoad vinculum,
diciturque haec diffolutio proprie divor¬
tium. Secundo aecipitur pro leparatio-
ne conjugum quoad thorum, et cohabi-
tationem, durante interim adhuc Ma¬
trimonii vinculo , haecgue feparatio
conjugum improprie divortium appel-
latur.

2. Superfunt novo jure paffim horum
divortiorum exempla, et judicia: id e-
nim cautum in reliquis eft, ne, obten-
tu impedimenti dirimentis, propria au-
ftoritate divortia attententur. Refcri-
pfit Alexander IV. Ambianenfi Epifco-
po: guod fi etiam parentela effet pu¬
hlica , et notoria, a1osque judicio Ec-
clefiae ab ea feparari non pvtuit.  Ref.
c.  3. de Divort.

3. Expunčtis caufis civilibus veterum
divortiorum, declaravit innocentius III.
conjugii , quod eft in inridelitate
contraftum , divortium impune effe,
fi conjux infidejis, utpote quae in infi-
dehfate' remanet, poft converfionem

— ( 334 > —

par ti fideli cohabitare renuat, aut etiamfi
conlentiat, non tamen illi absgue con-
tumelia Creatoris, vel ut eandem ad
peccatum pertrahat mortale, cohabita¬
re velit. c. ibi.

4. (n ultimis ergo cafibus his fieri po-
tell divortium non tantum guoad tho-
rum, et menfam, led etiam guoad con-
jugii vinculum, prout bene Pontifex
probat ex Apoftolo, gui lic ad Coriii-
i.Cor.c.7. thios fcribit: Quod.fi infidelis difcedit,
difcedat: non enim Jervituti JubjeCtus
eft frater, aut foror.  P er haec verba
Apotlolus infideli converfo, vel iplam
l >eo difpenfante vinculi dilfolutioneni
concedit, vel nihil concedit, quod cae-
teris fidelibus non conveniat, cum fide-
les omnes ob varias caufas a conjugibus
fuisfive ad tempus, C ve in perpetuum
guoad thorutn feparari poflunt. Sunt
tamen, qui S. Apoftoli locum putant
efle reftringendum ad fimplex divortium
thori, illaefo vinculo conjugali. Ita in
nutis legum ecclefiafticarum Mr. de He-
LoisEcd. ricourt. Obfervat Aučtor: Cette maxi-
in not. p. me tiree d’une decretal du Pape Inno-
«S3, m En. up ne  doji poi n  juive. Li
Pape Pa mal a propos fondee fur un
pajfage de l’ Epitre premiere du S. Paul
aux Corinthiens ■> qu'il n'a pas entendm
-S. Paul auPtorifant antre
ehofe, que la feparation du Corps du

— ( 33$ ) —

conjoint fidele Mavec le conjolnt, qui
veut demeurer dans 1'infidelite.

5. Si leges civiles attendimus, non
tantum Matrimonium ratum diffolvitur
per Profeffionem religiofam •> fed etiam
confumatum. Novell.  23. c.  40. Quam
legem non obfcure indicat S. Gregorina
lib. 9. Epift. 39. eamgiie tanquam legi
divinae haud confonam rejicit. In Occi-
dente id genus divortii ad ftatum Matri-
monii rati reftringere placuit. Nam er
Matrimonium confumatum caufa reli-
gionis divellere alienum a rationibus
Evangelii videbatur.e. 19. etzi. XXVII.
q.  2.

6. AitB. Auguftinus: Uha fola caufa
effe pojjet, quod te id, quod vovifti,
non Jblum non hortaremur, verum
etiam prohiberemus implere, fi forte
tua conjux hoc tecum fufcipere animi,
feu carnis infirmitate recufaret. Nam
et vovenda talia non funta conjuga-
tis, nifi ex confenfu, et voluntate com-
muni: et fi praepropre fadtum fuerit,
magis efl corrigenda temeritas, quam
perfolvenda pr omililo.  Refert. c. 6.
XXXIII. q.  s.

7. JureDecretalium freguentiorahu-
jus argumentirecurrunt exempla.Juxta
Decretum Alexandri III. nullus conju-
gatorum eft ad facros Ordines promo-
vendus, nifi ab uxore 9  continentiam
profitente, fuerit abfolutus. c. 5. Si ma-

— ( 336 ) —

ritus invitauxore intravitMonafterium,
ad eam redite compellitur, ut tameu
aliam, eadefunčta, accipere non poliit.
c. 3. Maritus n ec ex confenfu uxoris eft
ordinandus, nifi et ipfa continentiam
profefla fuerit. c. 6. Si-uxor de incon-
tinentia non periclitatur, tolerari po-
teft , quod ipfa in faeculo remaneat,
conjuge ad religionem tranfeunte. c. 4.
et paffim de Conv. Conjug.

8. inde in difciplina occidentalis Ec-
clefiae fupereft plenum divortium Ma-
trimoniirati. AitNicolaus I: Deus enimi
et non komo feparat, quanto divini
amoris intuita ex confenfu utriusqw
conjugisMa t riman ia d ijfolvuntur.Sub-
dit Gratianus exemplaSančtorum, quo-
rum aučforitate pa tet, quod coiijuges
ante confurnationem iMatrimonii, irre-
quifitor confenfu fuarum uxorum conti-
nentiam valeant proticeri. Grat. ad c,
26. XVII. q.  2.

9. Ecce hinc argumenta novi juriš!
Conjuges poft contračtas nupti&s bime-
ftri difpenfantur a debito conjugali, d
ad religionem alteruter traniire velit.
c. 7. Profe/Iione religiofa Matrimoniuni
ratum itafolvitur, ut remanendi parti
fit integrum ad alias nuptias convola-
re. c. 2. de Conv. Conjug.  Sacri tanien
Ordines nec Matrimonium ratum dil-
folvunt. Extrav. ^oann.  22. cap. nn.
de Vot.

10. Quid

— ( 337 * —

to.  Quid clarius Decreto Concilii Tri- Trid. feir.
dentini? Siquis,  inquit, dixerit Ma-  *4 <iefacr.
trimonium ratum, non confumatum,
per jolemnem religionis profeflionem
alterius conjugum non dirimi, ana-
thema fit.

11. Guantum ad caufam adulterii ex
fententia S. Auguftini difHcillima eft
quaeftio. In Orientali Ecclefia locus eft
abfoluto divortio: In Occidental! Eccle¬
fia divortium ad fecelfum cohabitationis
iliaefo vinculo conjugii reftringere pla¬
čuje. Inter reliquas aučforitates, quas
exhibet Gratianus, pronuntiatConcilium
Milevitanum : Placuit, ut Jecundum
Evangeličani ■> et Apoftolicam difcipli-
nam-, neque dimijfns ab uxore, neque
dimila a maritd  adulterii caufa, alteri
conjungantur Jed ita maneant-, aut
Jibi reconcilientur. Quod Ji contempje-
rint, ad poenitentiam redigantur.  Ref.
c.  s. XXXII. q.  7.

12. Concilium fridentinum, ut di-
1'ciplinam Orientalem intačiam relin- Trid.can.
queret, Decretum eo moderamine edi- 7 ' 1  ’* -
dit: Siquis dixerit Ecclejiam errare >

ctim docuit-> et docet, juxta Evange¬
ličani, et Apoftolicam doktrinam, pro-
pter adulterium alterius conjugumMa-
trimonii vinculum non polje diffolvi,
et utrumque, vel etiam innocentem,
qui caufam adulterio non dedit, non

Van-Efotn  Y

— ( 338 ) —

pojfe-> altero conjuge vivente, alind
Matrimonium contrahere-, maechari-
que eum, qui-> dimijfa adultera, aliam
duxerit, et eam, quae dimijfo adul-
tero alii nupjerit; anathema fit.

Se P či-’ I 3" ufu Occidentalis Ecclefiaein-
vort. quo de adulterium ex parte tum viri, tum
ad thor. mulieris caufam praebet divortii ad fe-
parationem thori, cohabitationisque.
lnquic S. Auguftinus: Ličite itaque di-
■mittitur uxor ob caufam fornicatio-
nis; fed manet vinculum prioris, prd-
pter quod fit reus adulterii, qui dimiffatit
duxerit etiam ob caufam fornicatio-
nis.

14. Et vero adulteram oportet di-
mitti, ut poenitentiam agat. lila enim,
quae adulterii rea tenetur, in confot-
tio retineri non debet, nifi poft pera-
čtam poenitentiam. Juxta Poenitentiale
Theodori Cantuarienlis: Siquis uxorem
fuam fcit adulteram, et non vult di-
mittere eam, fed in Matrimonio ha-
bere, tribus annis,  velut patronus a-
lienae turpitudinis, poeniteat, etquam-
diu illa poenitet, abftineat fe ab illo-
c.  6. et paffim, XXXII. q.  1.

i$. Caufa adulterii ex fuo genereper
petua ell, ut marito abhinc integrum
lit, adultera inconfulta, invitagueve
ad religiofam vitam transire; vel ia-
cros Ordines fufcipere: ut novi juriš

— ( 339 ) —

exemplis conftat. c.  if. et 16. de Con*
ver/. Conjug

16.  Si conjux perfikit in faeculo>
commendatur eichaitas, utadulterara
afta poenitentiarecipiat, exemploChri-
fti, qui adulteram nequaquam a fere-
pulit. Juxta S. Augukinum: quis non
mtelligat, debere ignofcere maritum,
quod videt ignovijje Dominum ambo~
rum.  Refert. c.  7. et S. XXXII. q.  1»

17. Hoc exemplo fupereft novo jure
Decretum Concilii Arelatenfis: (Juod
fi mulier dimiffd egerit poenitentiam ,
et voluerit, afta poenitentia, ad vi-
rum juum reverti, debet,  utpotecau-
ia honekatis, et charitacis, fed non
faepe recipere peccatricem.  Superek c.
3. de Adult.

ib. Keliquum eft marito, ut adulte-
ram et pri vata aučtoritate s  per modum
reconciliationis, recipere pollit, nili
fcandalum (v.g. quia crimen publicum,
et puenitentia occulta ek) oblikat.
Quippe quisque liberam habet faculta-
tem juri luo renuntiandi. Arg. c. 9.
de Crim. Falf.

19. Quid, li uterque in eodem luto
haeret? Ait S. Augukinus: Nihil ini-
quius, quam fornicationis caufa di-
mittere uxorem, fi etipfe convincatur
fornicari.  Refert. c.  1. XXXII. q.  6.
Inde refcriplit novo jure Alexand. III.:
Ctim paria crimina compenjatione mu-

Trid.

'De facr.

Matr.

«an. 5.

Ibi. c. 8-

— ( 340 ) —
tua deleantur, vir fornicationis ob-
tentu fuae uxoris nequit confortim
declinare. c.  4. de Divort.

20. Divortium thori, etmenfaenon
tantum ob fornicationem carnalem, fed
et fpiritualem, fi fcilicet alter conju-
gum in haerefin, aut Apoftafiam laba-
tur, juftum eft. Olim nonnullis perfua-
fum fuit, ob haerefin vinculum Matri-
monii abrumpi; fed cultiore crifi pla-.
cuit et eam caufam ad divortium thori
et cohabitationis reftringere. c.  6. et  7.
d. t.

21. Recepto hoc dogmate pronun-
tiat Coneilium Tridentinum: Si quis di-
xerit propter haerefin ,  Apoftafiam 5
molefiam cohabitationem, aut affefta-
tam abfentiam a conjuge pojfie diffolvi
Matrimonii vinculum; anathema fit.

22. Superfunt et aliae caufae h uj os¬
modi divortii. Hinc Coneilium decernit:
Si quis dixerit, Ecclefiam er rar e, cum
ob multas caufas feparationem inW
conjuges, quoadthorum, feu quoad
cohabitationem adcertum, incertuni'
ve tempus fieri poffe decernit, anathe¬
ma fit.

23. Quid vero aequius, quam ut ec
hae caufae graviffimae fit. En monitm 11
S. Auguftini: Si uxorem quis habeat
fterilem, vel difformem corpore, fi vt
debilem membris, vel caecam, vel/M"'
dam, vel claudam, vel fiquid aliudi

— ( 34 1  ) “
fivemorbis, et doloribus, lanquori-
busque confeclam, et quidquid ( ex-
ceptafornicatione) cogitari poteft ve-
hementer horribile, pr o fide, et foci-
etate fufiineat.  Refert. c.  18. XXXII.

24. Refcripfit Alexander III., nec
lepram fupervenientem juftam caufam
praebere divortii. Viri uxores, et u-
rores vir os, qui leprae morbum in-
nirrunt, fequantur, et eis conjugali
effettione minifirent.  Refert. c.  1. de
Con ju g. Leprof.

27. Quum confultus eflet Pontifex,
utrum mulierpro latrocinio, aut guo-
libet alio crimine a viro feparari poifit?
Decidit, feparationi tune locum efle 5
fi conjugem fuam ad maleficium tra-
xerit;  itatamen, quod alii,  vivente
marito, nuberenon licebit; quia licet
feparentur, tamen femper conjuges
erunt.  Ita habetur c.  2. de Divort.

26. Quid defaevitia conjugis? Sivero
tanta fit viri faevitia, ut mulieritre-
pidanii non poffit fufficiens Jecuritas
provideri, non folum non debet refti-
tui; Jed ab eo potius removeri:  aut
aufto periculo ia loco tuto cuftodiri,
^bi vir, vel Parentes ejus mulierinul-

poffmt violentiam inferre.  Refert.

c « 8. de Reftit. Spol.

27. Hae tamen caufae divortii non-
ex fuo genere temporales funt;

— ( 342 ) —■

utpote quousque malum, vel incommo-
dum, quod ex mutua cohabitationej
aut confortio maritali timetur, ceffet.
<4lioquin fufficienti, fi fieri potefl, fr
curitate provifa, profecto videtuf
conjux viro reftituenda, quia fecuri-
tate hac praejiita,  fublatoquepericuloj
cefrat caufa feparationis 3  deciditur;
c» 13. ibi.

28. Reliquis argumentis reprimun-
tur divortia propra ančloritate atten-
tata. Concilium Agathenfe damnat vi-
ros, qui conjuges iuas dimittunt, ante-
quam apud Epifcopos comprovinciale’
caufas diffidii dixerint. GratianusDe-
cretum perperam Concilio Carthagine 11 :
C infcripfit. c.  1. XXXIII. q. 2. etibi
Corr. Rom.

29. Inouit Concilium Milevitanuffl 1
PJacuit, ut fe undum Evangelium, d
dpoflolicatn difciplintvv neque dimift 1
ab uxore, neque dimifrd a marito^
teri coujungantur, fedita maneanh
aut fibi reconcilientur. Quod fi coti'
tempferint, ad poenitentiam redig^ 1 '
tur.  Supereft c.  5. XXXII. q.  7.

30. Ornnes caufae, quae vinculu 1 ’ 1
Matrimonii fpečlaut, pro utroque fof°
ecclefiaftlco tribunali a multis Princ’;
pibus reliftae funt, refervatis tribun^ 1
iis, quae dotem, aliasque res aut r e '
flituuones temporales afficiunt: gnani'
quam Principum alii ea fibi rurfus viH'

— ( 343 ) —

dicaverint, quae aučtoritati fuae pro-
pria funt.

31. His conformiter intelligendum Trid « de
eft, quod proriuntiat Concilium Triden- Mati-,
tinum: Siquis dixerit, matrimoniales  can. 12.
caufas non fpečtare ad judices eccle-
fiafticos; anathema fit.

32.  Recentioribus itaque faeculis di-
verfisconcordatis inter utramque potefta-
tem moderamen plus, minusque placuit.
In Belgio folius judicis ecclefiaftici eft co-
gnitio, etfi quaeftio faederis matrimo-
nialis incident coratn judice faeculari.
De alimentis, dote, donationeque pro-
pter nuptias non cognofcit judex eccle-
fiafticus, nifi incidenter duntaxat.

33. Diffoluto vinculo conjugii fecun-

dis nuptiis locus eft. Ait enim Apofto- cund.
lus: Mulier Migata eft legi, quanto n upu.
tempore vir ejus vivit; quod Ji dor- ' or ’
mierit  foinno mortis vir ejus, libera-
ta eft, cuivult, nubat, tantum in Do¬
mino,

34. Quis inde dubitet, ex fententia
S. Apoftoli iterata conjugia et in lege
Evaugelica critnine vacare. Inde alibi

S. Paulus inquit: Foto ergo juniores  1. Ti-
viduas nubere, filios procreare, mu- moth - c ’ S-
iresfamilias ejfte, nullam occa/ionetn
dare adverfario malediSti gratia.

3S-  Et quidem non tantum fecundae, x
fed et tertiae, et ujteriores nuptiae a
S. Apoftolo excufantur. AitS.Augufti-

— ( 344 ) —

nus: Unde nec ullas debeo damnart
nuptias, nec eis verecundiam numero*
Jitatis inf er r e.  S. Auguftino confentit
S. Hierouymus: Ego, ihquit, etian
nune liber a voce prodamo, non da-
mnari in Ecdefia bigamiam, immo nec
trigamiam; et ita licere quinto, et
fexto, et ultra, quomodo et fecundo
m.arito nubere.  Refert. c.  n. et  13.
XXXI. q.  i.

36. Secundaenuptiae funt quidemini-
nus ,.atque inferius bonoratae, non ta-
men improbandae, licet iis praeferatui’

s. Au<r. viduitas. Ex fententia S. Auguftini:
vid. c. 4. guapropter ho c prtmum oportet 9  ut
noveris, bono, quod elegifti, non da-
mnari fecundas nuptias, fed inferius
honorari, Nam ficut bonum virgini-
tatis, quod elegit filia tua, non da-
mnat unas nupti tstuas; finecviduitas
tua cujusquam fecundas.-Nec ita

extollas bonum tuum, ut, quod ma-
lum non eft, tanquam malum calti"
mnieris alienum: fed tanto magis gan-
de de bono tuo, quanto magis vides^
non tantum illo devitari mala, fed
quaedam bona etiam fperari,

37.  [n Orientali Ečclefia. placuit ite-
rataconnubia propterfufpicionem incon-
tinentiae quadam poenitentia perftrin-
gere. Juxta Decretum Concilii Neocae-
farienfis: Qui frequenter uxores du-
c^nt, et de hir , quae faepius nubuntt

•” ( 34V )

tempus quidem poenitentiae his mani-
fefium conflitutumefi, fed converfatio,
et fides eorum tempus abbreviat.  Ref.
c. 8. XXXI. q.  1.

38« Labentibus faeculis in Oriente Nov.
fuccrevit et imperii odium in frequen- Leon
tiores nuptias. Hac enim occafioneLeo
iapiens tertias, quartasque nuptias pro-
fcripfit. Recidit in imperatorem invidia,
ant cenfura s  quod ipfe quartas nu¬
ptias contraxiflet. [n Concilio Florenti¬
nci et ipfiGraeci, aeque ac Latini quas*
que ulteriores nuptias ab omni vitio ex»
cufare maluerunt.

39. In Occidente novo jure infamiairu
aliasque paenas civiles abolere placuit,
quas vetus jus civile viduis infcripfit,
guae intra annum luftus nubunt. Ait
Urbanus III., et Innocentius: quiaper
licentiatn, et auctoritatem dpofiolicam
ejus infamia aboletur.  Refert. c,  4. et
S, defec.Nupt.

40. Expunčiis paenis civilibus vidua-
rum, quae intra annum lučtus nubunt,
cenfent tam en fupereffe et hodie illis
legibus juftum locum, quae pro favore
prolium ex prioreconjugiofcriptaefunt:
utpote quod vidua, contračiis fecundis
nuptiis, excidat tutela liberorum, amit-
tat ufumfručtum fibi a priore conjuge
reličtum, et donationes primi mariti
hujus liberis reddere teneatur. L.  3. C.
de [ec. Nupt.

— (346) —

4*. Videtur et fupereffe qusedam
cenfnrae fpecies, quod»fecundaenuptiae
benediftione facra, utpote illa, guae
fpeftat apprecationem faecunditatis ,
multetur. Refcripfit Alexander IIL, Sa-
cerdotem ab officioj et benefičio effe
fofpenfum, qui fecundas nuptias bene-
diftione illa donavit. c.  i. de fecund.
Nupt.

42. Inter haec argumenta Lucius III.
univerfis Chriftianis in Captivitate Sa-
racenorum pofitis declaravit, fecundis
nuptiis haud locum effe, nifi percertum
nuntium de morte prioris conjugis con-
ftiterit. c.  2. defecund. Nupt.  Enimvero
ait Clemens III.: Quantocunque anno-
rum fpatio  ita dereliftae, viventibus
virls fuis remaneantt non po funt ad
aliorum confortium  per novas nuptias
convolare-doneč certum nuntium

recipiant de morte  priorum virorum.
Refert. c.  19. de Sponf.

#43. Praecipiunt recentiora decreta,
ut contrahentes tum primas, tura fe¬
cundas nuptias, fe ad diguam perce-
ptionem tanti Sacramenti praeparent fu-
fceptis poenitentiae, et Euclrariftiae SS ;
Cone. Myfteriis. Quid aeguius? En Concilii
cam. Tit. Cameracenfis de Ann. 10?. Decreturn:
IS ’ c ‘ x ‘ Matrimonium res facra eft, fanbta, et
arcta conjun&ione divinttus infiituta,
cum nondum inter homines peccatum
natum ejfet. ^uare nec fufcipi, nec

' — C 347 ) ~

tradi, nifi fancle, ac religioje  prae-
miffis SS. Poenitentiae, et Euchariftiae
Sacramentis, debet.  Ait Concilium Me- ^"^>1
diolanenfe III: Religiofam enim animi  Tit. iV
praeparationem,  fufceptis Poenitentiae,
et Euchariftiae Sacramentis, requirit
Matrimonii ratio, et fanStitas.  Quid
difertius Conventus Melodunenfis de An- ^”] v -
no 1579. Decreto. Fieridebent,  inquit; Ti * 0 IS * t
nuptiarnm benedičtiones-nuben-

tibus Sacramento Poenitentiae, etpiis
praemunitis precibus.  Juxta Concilii Turon.
Turonenfis deAnn. i$83« Decretum: Tlt * 9.
Benedičtionem autem nuptialem impu-
beribus, aliisque, nifi jejunis, et con-
fefiisnon ejfe impertiendam faneimus.

TIT VLVS. XVI.

De Ecclefiis.

CAPVT I.

Dt Temp lis, (i lorum Ornntu.

1. Exigitordo difciplinae, utSacra-
mentis argumentum de Ecclefiis fubji-
ciamus, quia Canones frequenter prae-
cipiunt, ut, quantum fieri poteft, Sa-
cramenta in Ecclefiis adminiftrentur.
Juxta Decretum Concilii Mediolanen- ^j O e ” c f oI
fis II.: Ne Parochus ullo alio loco, rit.
quam in Ecclefia ipfa, qitaeSacramen- Decr -

— ( 348 ) —

torum proprius locus efi, fponfos ma-
trimonio jungat.

a. Ecclefia vox graeca eft, quaeety-
mologia fui nominis conventum fide-
lium connotat. Vulgari ulil et locus >
in quem fideles Sacrorum caufa conve-
niunt, Ecclelia dici confuevit. Ait S.

s. Auguftinus: Ecclefia dicitur locus,
fnLevk 7 ' Ecclefia,  utpote fidelium multitu-
do, congregatur. Nam Ecclefia homi-
nes  fideles funt, de quibus dicitur-, ut
exhiberet fibi gloriofam Ecclefiam. Hoc
tamen vocari etiam ipfam domum ora-
tionum, idem Npoftolus tefiis efi, ubi
ait: nunquid domos non habetis, an
Ecclefiam Dei contcmnitis ? Et hoc»quo*
tidianus loquendi ufus obtinuit, ut
in Ecclefiam confugere non dicatur,
nifi qui ad locum ipfum, et parietes
prodierit, quibus Ecclefiae Congrega-
tio continetur,

3. Enimvero a templi nomine, quo
locus gentilium Sacrorum exprimi vi-
debatur, primi Chriftiani valde abhor-
ruerunt. Inde Minucius Felix, Optatus
Milevitanusj et S. Hieronymus, quos
Beliarm. laudat Bellarminus, negarunt? Chriftia-
dc cuit. n j s e fle templa.

' 3 ' 4« Abječlo tam invifo nomine faepe

veteres aequius tulerunt, pia illa loca
domus orationis» et Oratoria dici. Sa-
luberrimus enim eorum conventuum >
guales guales dicerentur, ufus apparuib

— ( 349 ) —

tum ob reverentiam loči, tum ob exem-
plum comprecantium, tum ob uberiorem
fruftum communiumorationum. Sic A-
nomaeos, qui facra illa loca contemne-
bant, freti, quod domi aeque orare pof-
fent, S. Chryfoft. reprellit: Te, homo , s. čhryf.
inquit, de.cipis, etmagno inerrore ver-  hora ‘ 3°*
faris; nam etfi pomi quoque detur oran-
di facultas, tamen fieri nonpotefi, ut
domitambene moreš, quam in Ecclefia.

$. Ait S. Bafilius: Nobis periculum  s. Bafii.
cfi male obiti mandati, fi locirationem  de Ba P u
neglexerimus, maxime, fi Sacerdotii c ’ * •
mgfteria in locis profanis celebrave-
rimus; propterea, quod ea res indi-
cium haberet contemptus in celebrante:
offendiculum quoque  in fpečlatoribus,
generaret.

6.  Quum et hae domus orationis foli
majeftati cultus divini referventur, Chri-

ftus Dominus juftum exemplum prae Joann.
buit exinde abjiciendi, quidquid profa- c * 2 *
num commercium redolere poffet, quia
nefas eft, domum Dei facere domum
negotiationis.

7. En Decretum Concilii Trullani: Cone.
Quod,  inquit, non oportet intra fan- ’ r ” d1,
ctoj ambitus cauponariam officinam , “
vel ciborum fpecies proponere, vel a-

lias venditiones facere, /nam venera-
tionem Ecclefiis fervantes. Salvator
enimnofier, etDeus, p er fuamviven-
di rationem nos inftituens, non facere

— ( 3P ) —

domum Patris fui domum negotiatio-
nis juffrt 9  qui etiam numulariorum
menfds effudit, et eos, qui jacrum
commune faciunt, ejecit.

8. Quid uberius DecretoConciliiLug-
dunenfis II.? Cejjent,  inguit, in locis
illis univerfitatum f  et focietatum qua-
rum libet jaecularium Con čili a, Con-
ciones, et puhlica Parlamenta. CeJJent
vana, et multo fortius faeda, et pro¬
fana colloquia. Cejfent Confabulatio-
nes quaelibet. Sint poftremo quaecun-
que alia, quae divinum poffunt tur-
bare officium, aut oculos divinae ma-
jefiatis offendere, ab ipfis prorfus ex-
tranea. ne, ubi peccatorum eji veniu
pofiulanda, ibi peccandi detur occa-
fio, aut deprehendantur peccata coni-
mitti. Ceflent in Ecclefiis, earumque
caemeteriis negotiationes, et praecipue
nundinarum, acfori cujuscunque tri-
multus.  Refert. c.  2. de Immunit. £c-
dej. in  6.

9. Olim moriš erat, quod quaedaffl
fpečlacula in Ecclefia exhiberentur. Me-
minit harum, aliarumque corruptelaruni

Conc.Ba- Synodus Bafileenfis: Turpem,  inquit>
j]ecr ff ‘ 21 ‘ illum etiam abufum, in quibusdain
defpea. frequentatum Ecclefiis, quo c er tir ari¬
ni celebritatibus nonnulli cum baculoi
mitra, ac veflibus Pontificalibus more
Epifcoporum benedicunt; alii, utEe-
ges, et Duces induti, quod fefium fa~

( 3fi )

tuorum, vel innocentum, feu puero-
rum, in quibiisdamregionibusniincu-
patur; alii larvales, et theatrales
jocos; alii choreas, et tripudia ma¬
rini, ac mulierumfacienteshomines
ad J'peSt.acula, et cachinationes mo-
vent; alii commeffationes» et convivia
praeparant: haec S. Stjnodus detefianr
ftatuit etc.

10. Superfuit Concilio Tridentino,
quod a cultu facrarum imaginum alios,
aliosgue abufus, quos fuperftitio, aut
turpis quaertus injuria temporum inve-
xerat, refecaret. Enimvero a pio, et
difcreto čuku SS. Imaginum reliquae
corruptelae indifcretionis valde fecer-
nendae funt. Commendat juftum ufum

SS. Imaginum in Ecclefiis S. Gregorius: s. Greg.
Idcirco enim,  aic, piStura in Ecclefiis e^ia' IX0
adhibetur, ut hi, qui litteras nejciunt,
faltem in parietibus videndo legant,
quae legere in codicibus non valent.
Tua ergo /raternitas et illas fervare,
et ab earum adoratu populim prohi-
bere debuit; quatenus et litterarum
nefcii haberent, unde Jcientiam hifto-
riae colligerent: et populus in piclii-
rae adoratione minime peccaret.

11. SS. Imagines fuo ufu fere fupra
ufum SS. Librorum excellunt. Inquit
Synodus Nicaena l[.: Ledtio enim mi-

nus nonnunquam recitatur in venera-  a a. 6.
bilibus templisj imaginalis vero for-

— ( 3V2 ) —

inatio vefpere, mane, et meridie tan-
quam in eis flabilita;, narrat nobis,
et annuntiat veritatem geftorum.

Tn p e r ®f’ ia « Juxta Tridentinum Decretum
de invoc’ illud diligenter doceant Epifcopi , pet
etvenen hiftorias Myfieriorum nofirae redem-
Kehq. Si. i n  picluris, vel aliis fimilitu-

dinibus expreJJ'as, erudiri, et confirma-
ri populum in fidei commemorandis
articulis, et affidue recolendis: tum
vero omnibus facris Imaginibus ma-
gnum frudtum percipi; non folum,
quia admonetur populus beneficiorunh
et munerumt quaea Chrifto fibi colla-
ta funti Jed etiam, quia DeiperSan-
čtos miracula 9  et falutaria exemplo
oculis fidelium fubjiciuntur: ut pto
Us Deo gratias agant, ad fancloriitn-
que imitationem vitam, moresque fuos
componant, excitenturque ad adoran-
dum, ac diligendum Deum, etadpii"
tatem colendam.

13. Quid in tam falubri SS.Imaginum
ufu religuum eft, guam, utomnisfuper-
ftitio indifcretioris pietatis, pičturaegue
li>i. lalcivia a cultu SS. [maginum exulet.

Tanta circahaec,  inguit Synodus,
ligentia,- et cura ab Epifcopis adhr
beatur-, ut nihil inordinatum, >

praepofiere, et tumultuarie accotno-
datum, nihil profanum, nihilque i^
honeflum appareat; cum domum Dn
deceat ;

— ( 3S3 ) —

deceat vera,  et folida fančtitudo.  Quan-
tum abeflet periculum reiiqui abufus, fi
ex fententia Tridentini Decreti nulli
liceret ullo in loco 5  vel Eccle/ia, etiam
quomodlibet exempta ullam injblitam,
ant novam pomre, aut ponendam ču¬
tare imaginem, nifi ab Epifcopo pro-
batafuerit.

14. PraecipitinConcilioMediolanen- Cone,
fi I. S.Carolus, ut uniuscujusque ima-
ginis,  qnae exponitur in Ecclefia, os, iu. 7.
corporis habitum, et fiatum, orna-
tum, et locum infpiciendum curentE-
pifcopi; ut ha ec omnia ad Prototipi
dignitatem,  et fanSiitatem avta fint ,
et decora; atque ex imaginis inJpeStio-
ne pietas ercitetur; nulla vero turpis
cogitationis detur occafio,  Siadexem~
plum hujus Decreti Epil‘coporum> Pa-
ftorumque otira, et aučloritate procu-
raretur, ut nullae imagines, ant llatuae
in Ecclefiam admitterentur, nifi guarum
infpečlio ad pietatem moveret iatuen-
tes; ipt’arumque imaginum populo fre-
guentius exponeretur proprius, et legi¬
timna ufus, ipes ellet, fbre 5  utopta-
tus fručlus ex imaginum ufu haberetur,
reprellis-corruptelis, quae haereticis an-
fam praebentj legicimum ehrum ufum
culpandi.

iV« Non vacat abufu et illa confue-
tudo, quod viri mixti faeminis usque
ad facrarium penetrent. Veteri more

y an-Ef V tn  J. Eccl. P. II. Z

— ( 3$4 > — ’
divifus locus fuit, quo viri confidebant,
ab eo, gui faeminis reličbus eft. Cho-
rus proprius locus Clericorum fuit, a
decvit 9 UO  Laici excludebantur. Ait. S. Au-
Dei? Hb. guftinus: Populi confluunt ad Ecclefias
2. c. zg. cafia celebritate, honefta utriusquefe-
xus difcretione.

16. Supereft et novo jure vetus De-
cretum Concilii Moguntini, utLaici fe-
cus altare, quando SS. Afajfleria cele-
brantur, ftare, vel federe inter Cleri-
cos non praefumant; fed par s illch
quae cancellis  obdučbo velo, ab altafi
dividitur, tantum pfallentibus pateat
Clericis. M orandum vero (  vetus le-
čbio habes: ad adorandum, velumeni®
pandi folebat, cum ad Canonem niiffae
perventum erat) et communicandu®
laicis, et faeminis, (ficut mos eft)re-
fervatovelo pateantfancia fanciortiW'
Refert. c. i. de Pit. et Honeft. Cler.
Cone 17. Concilium Aguenfe Ann.
d\ q chor. P^ us  ’ niinusgue veterem ordinem ro
ftituit, decernens, laicos homines
multo minus mulieres) dum divina ce-
lebrantur, intra cancellos chori
quaquam effe admittendos-Laict

vero nobiliores,  ait, et gui vel chr>‘
ftianiffimi Regis Confiliarii, et Ofr
ciales, aut ex militaribus Ordinibuh
aut communicatum Magifiratibus f^'
erint:  aut Patroni Ecclefiarum, po^'
runt intra chorum admitti, fi eo 111

— ( 3$V ) —

loco divini? interefie velint: ita tam en,
ut poji Clericos fedeant, nec inter Cle¬
ricos pjallentes ipfi? federe liceatifae-
minae vero, cujuscunque conditioni?,
aut fiatu? fint, nullo unquam tem-
pore, nullave ex caufa, cum officia
divina celebrantur, aut verbum Det
praedicatur: denique ii? horis, qui-
bus Clerici tam Jaeculare?, quam Re-
gulare? in choro praefente? efifie de-
bent, intra eundem chorum, aliquem-
ve $u? locum fecretum, etiam Jupe-
riorem admittantur*

i8« Amplioribus cautelis opuseftin cap.ž.De
cultu SS. [maginum ■> ne locus detur > s “
fuperftitioni, aut leandalo. Statuit olim i^agi n _*
Concilium Eliberitanum : PiCtura? in  cone.
Ecclefia ejfie non debere',nec,quod coli-
tur, aut adoratur., in parietibu?
depingi.  Gluippe periculofum videba-
tur idololatris recenter converfis pro-
ponere cultum imaginum •> ne per fim-
plicitatem eis obrepfiil’et,quod non tam
idola reli(]uillent, quam limulacra mu-
taffent.

19. Graeci etiamnum inde a llatuis ab-
horrent, eoquod  juxta S. Germanum, s Germ.
P. C.ftatuae nimiam cum idolorum fi-
mulacris Jimilitudinem habere videan-  cia^io-
tur; etquafiideam fimulacrorum ocu-  pol.
li? intuentium objiciant.

2c. Refert Socrates, et Sozomenus socrat.
inOriente extitifleMonachos, qui prae iib.6.c ; 7.

n „ Sozom lib,

Za  8. c. 11.

. — ( ) —

imperitia S. Scripturae Deum corpo-
reum eife iinxerunt. In Eccleliae in Ro¬
mana fatis din imagines SS. Trinicacis
exulabant s  ant ignora oantur. In Syno-
do VII. nihil decernitor deDei Patris, et
Mabiiion. Spirtus S. pičturis,quas-tefte Mabillono
praef. ad necdum etiam admittebat aetas illa,  Re«
iv.Bened. cepto earum uta plures e recencionbus
s- Theologiseciamnumfatlinent,rudi popu«
lo nequaquam expedire, ut fimiles ima¬
gines SS. Trinicacis in Eccletiis publice
exponantur> Concilium enim Tricrenti-
num nihil definivit 1'uper imaginibur
Dei, et SS. Trinitatis 5  eoquod luper
hoc punčlo Dačlores Catholici inter te
ellent divifi.

21. Ali juando et diuturnior, et acer-
bior haefit inter Catholicos, utpote Gal-
los, et reliquos Graecos, Latinosqne>
contencio de čuku SS. Imaginum cae-
terarum. Concendebant enim Franci?
earum ufum in Ecclefiis alium legitimum
haud elle» niti ad piam inftručtioneni
rudiorum: Ut ipfct pictura pro fcrip'
tura haberetur, ne ab indoStioribus,
et infirmioribus adorarentur; jed w-
que lucernas accenderent, neque ifi"
cenjum adolerent.

22. Miilo veteri praejudicio Gallorurt,
recentioribus Conciliisvigilandum fuit?
ut fequiorious periculis obviaretur. Con*
cilium Colonienfe Anno 1452« ftatuic?

— ( 3V7 ) —

ut,fiOrdinariiinvifitationibus Diaece-  Tom. 13.
fium luarum vel alias reperiant con- Conc - ,
curjum populi ad ahquam imaginem, I3g2t
cognoverintque informatione Jumma-
ria recepta populum amplius ad di-
fpofitionem figur a e tališ imagines,
quam falva fide expediat, inclinari,
tune talem imaginem tollant, et alias
omnino provideant, ne idololatriam
committant.

23. Hoc exemplo praecipit Anno synod.
'k 49. Synodus Moguntina omnibus Or-
dinariis, ut, fi forte in territoriis fuis

ad imaginem aliquam concurfus fieri,
et homines ad ipjius imaginis figuram
refpeStum hab er e,et quafi quandam divi-
nitatis opinionem UH tribuere animad-
verterint, ipfam imaginem pro caufae
qualitate aut tollant ant mutent, et ali-
am a prima notabili quantitate differen-
tem reponant, ne rudis populus in in-
tellefitu Juo depreffus, et ideo p er me-
dia corporalia ad divina erigendus,
fpem fuam contra Ecclefiae intentio-
nem, in corporali, et quidem certa
imagine , privata phantafia , atque
adhaefione collocet : quafi in illa quae-
dam fit neceflitas, ut per eam, etnon
aliter, inducatur Deus, et fanfti id
facere, quod petantur.

24. Synodus Rothomagenfis Anno
144$. damuat modos illos, velutiquae- c .° 7i °
ft-us gratia introdudos j denoniinandi

~ ( 3VS ) —
imagines; utpote Notre Dame de Re-
couvrance, Notre Dame de Pide, de
Confolation,de Grace etc.Nontalia funt
occafio fuperftitionis in multis; quafi
fit plus in una imagine, quam in al-
tera.

Cap. j. 2$. Aufto cultu SS. Imaginum fre-
Ecci^ dlf  9 ueiltior  fuccrevit caufa novarum SS.
aedium conftruendarum, aut veterum
extendarum per Capellas, Oratoria-
que, quae noflro ufu faepius Ecclefiis
cohaerent, aut et infunt, ut cuidem
SS. Imagini locus detur.

Eufeb. 26. Refert Eufebius, jam a Chriftia-
»b.s.e.i. n ; Sj  p rout  j n  jj es  nnmerus credentium
accreverat, plures, auguftioresque Ec-
clefias fuiffe excitatas. En verba: Qno
faElum efl, ut prifcis aedificiis jam non
contenti, in fingulis urhibusjpatiofas
ab ipfis fundamentis, extruerent Eccte-
fas.

27.  Affblgente pace Ecclefiae indi- ,
fcretior zelus aedificandarum Ecclefia'
rum tum legibus Chriftianorum itnpe-
ratorum, tum Canonibus Conciliaruffl
reprimendus fuit; fixa enim regula fuit,
non efle absque conlenfu Diaecefani
Epifcopi guandam S. ALdem aedifican-
dam. Inquit Concilium Chalcedonenfe:
Placuit igitur neminem aut aedificaf^
aut confiruere Monafieria, aut Orn-
torii damum fine confcientia ipfius ck

— ( 3S9 ) —

vitatis Epifcopi.  Refert. c.  10. XEIIL

q.  2.

28. Promulgat Juftinianus, nulli li-
centiam effe, neque Monafierium, ne-
que Ecclefiam, neque orationis domum
incipere aedificare, antequam civita-
tisDeo amabilis Epifcopus in loco ora-
tionem faciat, et crucem figat, publi-
cum proceffum ibi faciens, et caufam
manifeflpm omnibus flatuens. Multi
enim fimulantes fabricare quafi orati¬
onis domos, fuis medentur lanquori-
bus, non orthodoxaruin Ecclejiarum
aedificatores faeti, fed fpeluncarum
illicitarum.  Haec exhibet Nov. 76. c.  i.

29. Haec Decreta faepius fucceflu Capit.
faeculorum rellaurata funt. Juxta Ca- 5 ” e
pitularia Regum Francorum: Qtii in do-

mo Jua Oratorium habuerit, orare
ibi  privatim poteft;  tamen non audeat
in eo Jacras Mijjas facere.

30. Refert vetera Decreta fat ampla
numero Gratianus. Supereft inter ea
Synodi Aurelianenfis Conftitutio eo te-
nore: Unicuique fidelium in damo Jua
Oratorium •>  privatae devotionis caufa,
liceat habere-, et ibi orare; Miffas au-
tem ibi  in falutato Epifcopo, celcbrare
non licet.  Refert. c.  33. D.  1. de Conf.

3 ’ • Nomine igitur Miffae non tan-
tum facrificium, fed et ufus reliquorum . <
Sacramentorum, veluti cultus publicus
prohibitus intelligebatur. Ait Synodus

S. Aug,
ep. 109.

— ( 360 ) —

Vi.: Clericos, qui miniflrant, vel ba-
ptizant in Oratoriis, quae in domibw
funt, cum confenfu Epifcopi hoc facen
praecipimus. Siquis vero hoc non ob-
fervaverit, deponatur.  Supereft. c,
34. ibi.

32. Veteri more Oratoria difta funt,
quia orationi deftinantur. Ait S. Au-
gurtinus: In Oratorio nemo aliquid
agat, nifi id, ad quod faStum eft>
unde et nomen accepit.  Hoc ufu, et
nomine pofthac privata Sacella Mona-
chorum , et Magnatum donare placuit,
quae, Parochiarum jure deftituta, do-
mefticis Sacris Familiae facrae, vel pro-
fanae refervabantur. Succeffit, quodet
in hisMiflas teneri privatas concederent
Epifcopi,eo moderamine, ut in majoii-
bus feftivitatibus Ecclefia Parochialis
effet frequentanda. c.  37. D.  1. dl
Conf.

33. Hodie Oratoria a Capellis diftifl-
quuntur. Harum quaedam jam pridem
extruftae fuere ob honorem alicujus
Sanfti, et praecipue Martyrum, eo
ipfo loco, quo aut pro Chriflo fanqui-
nem fuderant, aut quo eorum facraOl-
fa refervabantur. Inde et antiquitHsMar-
tyria audiebant.

34. Circa haec Oratoria, Sacella, et
Capellas, ut bodie vocant, Epifcopo
dičta eft regula, ut ea non ultra, quam
eo moderamine, admittat, ne populus

ea occafione a Parochiali Ecclefia iv-
mium abftrahatur. Recepto ltylo inferi
litteris, quibus ufus Oratorij, aut Ca-
pellae conceditur, fole‘t claufula: Sine
Ecclefiae Parochialis praejudicio.

3 V- Juxta DecretumConcilii Bracha-
renfis II.; SiquisBafilicam non pro de-
votione fidei, fed pro quaejlus cupidi-
tate aedificat, ut 9  quidquid ibidem
de oblatione colligitur, medium cum
■Clericis dividat, eoquod bafilicam in
terra fua quaefius caufa condiderit
(quod in aliquibus locis usque modo
dicitur fieri) hoc de caetero obfervari
debet , ut nullus Epifcoporum tam
'abominabili voio confentiat; nec bafi¬
licam , quae non pro SanStorum pa-
trocinio ,fed magis fub tributaria con-
ditione efi condita, audeat confecrare.
Quid aequius, quam ut omnis turpis
quaeftus, vel quisquis alius fequioraf-
feftus a vera caufa novarum SS. JLdium
difcernatur. c.  10. D. ude Conf.

36. Si tam follicite caufam novella-
rum SS. JEdium et hodie explorarent
Epifcopi, verofimile eft, quod non raro
deprehenderent, eas potius aliquando
quaellus, qum pietatis caufa extrui» ut
per fičta miracula, fuppofititiasque re-
liquias oblationes populi libi, fuisque
Sacellis concilient. Statuit Concilium
Tridentinum, milla admittenda efie no-  Tridiupr.
va miracula, nec novas reliquas, nifi

— ( 362 ) —
recognofcente, et approbante Epi-
fcopo.

37. Nova Parochialis Ecclefia aedi-
ficari non poteft, nifi una erigatur nova
Parochia. Nec enim Ecclefia Parochia¬
lis poteft efle fine populo 9  qui com-
munitatem conftituat. Veteri more fre-
quens fuit, quod ex Oratoriis, et Sa-
cellis Parochiales Ecclefiae fuccrefce-
rent, eo moderamine, ut antiquioribus
Ecclefiis vetera jura in tafta relinque-
rentur.

38. Novo jure praecipit Alexander
lil. propter diftantiam locorum, aut
aliam difficultatem Parochianorum, ut
fine incommodo: aut periculo ad perci-
pienda Sacramenta, et divina officia
audienda ad veterem Ecclefiam accede-
re, maxime hyemnali tempore , cum
pluviae inundant, non poifint, novas
Parochias inftitui, ut tamen matrici Ec¬
clefiae juftus honor refervetur. c.  3. de
Eccl. aedif.

Triu.feff. 39. Hoc exemplo decernit Synodus
si. c. 4, Tridentina ■> ut Epifcopi in iis locis? in
quibus ob locorum difiantiam,five dif¬
ficultatem Parochiani fine magno in¬
commodo ad percipienda Sacramenta »
et divina Officia audienda accedere
non poffunt, novas Parochias, etiatn
invitis Reftoribus-confiituere

pof ut. Illis autem Sacerdotibus, qui
d^novo erunt Ecclefiis noviter erectis

' — ( 3&3  j *~
praeficiendi, competens ajfignetur por-
tio, arbitrio Epifcopi ex fruciibtir ad
Ecclefiam matricem quomodlibet per-
tinentibus; et, fi  horum defečtu ne-
cejje fuerit> compellere pofiint  cenfuris
populum ea Jubminifirare ■> quae Juffi-
ciant ad vitam dictorum Sacerdotum
fuftentandam.

40. Certum omnino eft i  quod falus
populi, qui fine gravi incommodo vel
propter locorum diftantiam, vel aliam
difficultatem itineris ad percipienda Sa-
cramenta, et audienda divina concurre-
re nequit, legitimam caufam praebeat
novae Parochiae erigendae, etiam in-
vitis Rečtoribus, Patronisgue, fi inju-
fte dillentire videantur. Quid aequius illo
confilio puhlico, ut illis locis novae in-
ftituerentur Parochiae, in quibus vete-
res amplius per circuitum, quam unius
horae fpatio extenduntur? Quippe hac
difcretione nemo Paroehianorum de per-
cipiendis Sacramentis periclitari, aut
ab audiendis divinis excufari pofiet.

41. Aft quid freouentius, quam quod
tam aequius votis di(lentiantRečtores,Pa-
troni, Decimatoresque, qui uberioribus
proventibus hac occafione privari viden-
tur,aut verentur? Praecipit enim Con-
cilium, ut novellis Paftoribus ex pro-
ventibus ad matricem Ecclefiam quo-
niodocunque pertinentibus competens
portio aflignetnn In. argumeutis novi

Cap. 4.

De Con-
Fecr.

Ecclef.

E u feb,
lib. 10.
c- 3.

~ ( 364 ) -

juriš frequens mentio congruae hujus
portionis occurrit, quia diftračris deci-
mis ecclefiafticis per uniones Monafte-
riorum, et Capitulorum faepe Parochi
jufta vitae alimonia deftitui videbantur.
Praecipit Papa, ut deticientibus Eccle-
fiae propriis proventibus fortuitis, fi-
xis(jue, Decimatores ad collationem
congruae fuftenrationis pro Parochocom-
pellantur abEpifcopo, five Clerici fint,
five Laici, quia decimae, veluti ex-
crefcentes in alienum commodum, non
intelliguntur, nifi fubtračla portione
congrua Paftoris. c. 2.  §. 3. de Decim.
in 6.

42. Reliquum; et veluti extremum
medium eft, populum compellere ea
fubminiftrarej quae fufficiant ad vitan
diEtorum Sacerdotum fuftendandatn.
Communis nota eft, compulfionem il-
lain populi, in via exaStionis  fieri non
polle, nifi interveniat auftoritas regia.

43. Veteri more nonnifi Cathedrales
aedes Ecclefiae dičtae funt; reliquas
enim minores, et inferiores Ecdefias
appellare Oratoria, aut titulos placuit.
Hac occafione accidit, quod tanta fq'
lemnitate veteres dedicationea a Seri-
ptoribuscelebrentur. AitEufebius: Poft
haec votivum nobis, ac defideratum
fpeSiaculum praebetur dedicationum;
Jcilicet fejlivitas per fingulas ur bes j

— ( 36$ ) —

et Oratorium recens firufilorum con-
fecrationes.

44. En folemnitatum praecipuam fe-
riem! Sacerdotes,  inguit alibi, partim
precationibus, partim fermonibus fe-
ftivitatem ornabant. Alii ficpuidem co-
mitatem religiofi hnperatoris  (Con- De vit.
ftantini M. ) er ga omnium fervatorem
laudibus celebrabant, et Martyriima  c.’^'
gnificentiam oratione profequebantur.
Alii Jacris T/ieologiae dogmatibus ad
praefentem celebritatem accommodatis,
fpirituale cjuoddam epulum audienti-
bus praebebant. gnidam facrornm Po-
luminum interpretabantur leciiones ■>
arcanos, et mijfiicos fenfus in lucern
proferenter. gui vero ad haec ajpira-
re non poterant, incruentis facrifi-
ciis ■> et myfticis oblationibusDeum pla¬
čah ant pro pace communi, pr o Eccle-
fia Dei etc.

4$. Horum fermonum, etorationum
vulgatius argumentira praebuit myfte-
rium Baptistni. AicS. Auguft.: Celebri-  s. Au?.
tas hujus Congregationis eft dedicatio  ferm. 33$.
domus orationis. Domus ergo oratio- etc ’
Hum noflrarum ijla ejl, Domus Dei nos
ipfi. Si Domus Dti nos ipfi, nos in
boe faeculo aedificamur■> ut in fine
faeculi dedicemur.

46. Quum adtaiitamfeftivitatem plu-
res occurrerent Epifcopi, nonnunquam
hic convencus in Concilium defiit» ut

— ( 366 ) —

et ttabiliendaedifciplinaeconfuleretur in
erečtione novae Cathedralis Ecclefiae.
Hac, aliave occafione regula invaluit,
Ecclefiam, utpote Cathedralem •> prae-
terita Metropolitae aučboritate dedicari
non pofie. Ita Gelafins Sediš ApoltoJi-
cae auftoritatem in illis Ecclefiis, quae
jure Metfupolitano Papae fubdebantur,
vindicavit. c.  4. D. t. de Conf.

47. Religuarum inferiorum Ecclefia-
runi dedicationes Epifcopo per fuam
diaecefiu refervantur. Saeculo XI. ae-
gerrime Galli tulerunt, quod Papa Le-
gatum in Diaecelin Turonenfem miiif-
iet, ut praeteriro confenfu Archiepifco-
pi, in cujus diaecefi erat, per aučlori-
tatem Sediš Apoftolicae Eccefiam, quam
Fulco Comes extruxerat, confecraret.

k iidoiph. Refert Rudolphus Glaber, Epifcopos Gal*
iib'i.c.4. l’ ae  indignanter conque(los elle. Liut
' enim Pontifex R. E. ob dignitatem A‘
pofiolicae Sediš, caeteris in orbe con-
fiitutis reverentior haberetur, non ta-
men ei licet trunsgredi in aliquo ca-
nonici moderaminis tenorem.

48. Reliqui ritus dedicationis nec in
omnibus Ecclefiis, nec onini tempere
iidem fuere. Asftu perfecutionum fer-
vente lat frequens fuit, quodin areis,
et Caemeteriis, in quibus SS. Mart/'
rum conquieicebant corpora? ad S.Sy-
naxim conveuirent. Hac occafione Ec-
clefiae, remiffis perfecutionibus, in iis

— ( 3^7 ) “

locis, utpote fupra fepulchra SS. Mar-
tyrum, caeperant aedificari. Atguehiuc
originem inviolabilis illius ufus expli-
cant, ut nullum temphim, nullumque
altare fine Reliquiis Sanftorum aedifi-
care, confecrareque liceat. Praecipit
SynodusNicaena II., depoiiiEpifcopum, synod.
qui templum fine fančlis Reliquiis con-
fecrat, ut qui ecclefiafiicas traditiones
transgrejfus eft.  Decretum Concili A-
fricani refert Gratianus c. 26. D.  1/ de
Conf.

49. Juxta modernum Pontificale: Pontif.
Sero ante diem dedicationis Pontifex (?“'.■ de
parat Reliquia.s, ponens eas m de-  Eccief.
centi, etmundo vaj culo, cum tribus
granis thuris-, fgillans ipjum vafcu-
lum diligenter; et illud ante foresEc-
clefiae confecrandae ponens cum duo-
bus candelabris, et luminaribus ar-
dentibus: celebrandaeque funt vigiliae
ante Reliquias ipfas, et canendi No¬
kturni , et matutinae laudes in hono-
rem SanEtorum, quorum reliquiae
funt recondendae.

$0. Saeculo IX. mos invaluit, quod
Epifcopus cum Clericis vigilias in aliqua
veteri Ecclefia coratn reliquiis? in no¬
va aede recondendis, ageret, ea con-
fecrata reverfurus ad illam veteremEc-
clefiam, ut inde reliquias fublatas fole-
mni procelfione in novam Bafilicam
transferret. Meminit harum vigiliarum

— C 368 ) —

Rhab.de Rhabanus Maurus5 explicavitque 9  quod
jj'b ft 2 Cler ’ etrca teftamenti cum fanctis, quae in
c.  45.’ ea erant, intabernaculo Mofaico, an-
te aedificationem templi per excubias
Levitarum fervabatur.  Uberiorem ri-
tum večeriš legis jačbant fpuriae De-
cretales. c. i. D  i. de Conf.

$i. Hodie Epifcopus, ad confecratio*
nem Ecclefiae accedens 9  ter ipfam Ec-
clefiam exterius circtnt, et aqua bene-
difta parietes ejus alpergir, ac tertio
perveniens ad portam Ecclefiae eam ba-
culo Paftorali percutitj dicens: Rttol>
lite portas* Principes veftras, et elevu-
mini portae aeternales, et introibit
Rex gloriae.  His dičtiš tertia vice fa-
cit crucem fuper liminare in oftio cuffl
inferiore parte baculi, dicens: Ecce crucis
fignum ■> fugiant phantasmata cunSto-
Menard. s 2-  In antiquo Codice Sacramentarii

p. 1S9. legit Menardns: Et, dum venerint

ofiium Ecclefiae, percutiatPontifex td
juperliminare de cambutta  (virga pa-
fiorali) fua,  dicens ante portam Anti-
phonam: Tollite portas Principes vt-
firas.  Et cantant intrantes ipfum Pfal-
mum totum ante oftium, et aperto o;
ftio intrantes dicant: Pax huic donita

S 3. Meminit trini circuitus Rathoj'
dus 5  et Rhabanus Maurus. Meminit tri'
nae afperfionis per aquam benedičlatf
sac/de- I vo  Carnotenfis: Jftaaqua,  inquit,
dkač e  quamdam Baptismi imaginem, gyraV'
do

— ( 30 ) ™

do Ecclefiam, tune exterius afpergi-
mus: quia, ubi more baptizatorum,
non potefi fieri trina merfio, necejfe
efi, ut, qua pojjumus Sacramenti fi-
militudine, trina fiat afperfio. Unam
enim habet fignificationem trina mer¬
fio, et trina afperfio.

54. Ecce pladuit et recentius quas-
dam caeremonias in Confecrationetem-
pli materialis adhibere ad fimilitudinem
earum, quae in fpiritualis templi, fci-
licet animae dedicationeperBaptismum»
ufitatae funt; eoquod a Patribus dedi-
catio templi materialis repraefentare-
tur ut figura dedicationis templi fpiri¬
tualis. Huic verifimiliter originetn de¬
bet ritus fignandi, et Oleo fančto 11-
niendo ipfos Ecclefiae parietes duodecim
crucibus: ut, ficutin fpirituali dedica-
tione baptizandus crucis fignaculo et
oleo fignatur, ita fpiritualis dedicatio¬
nis figura hic exliibeatur. Adhibetur et
fal, quia et Neophytis fal datur. Ipfa
duplicis Alphabeti in pavimento templi
delineatio ex'ritu Baptismi derivatur.
Ait Ivo: Quicl enim per Alphabetum,  Su i ,r *
nifi initia, et rudimenta doctrinae J'a-
crae intelligi convenit — feribit enim
Pontifex quafi rllphabetum per ordi-
nem, cum docet fidei fimplicitatem.

GUiidni et illa convivia ? quae in
dedicatione templi ulitata quondam fu~
erant, caufa, et iimilitudine laetitiae,
l^an-Efiicn Ecd. P. H.  A a

S. Greg,
hb. 9.
ep. 71.

Syuod.

Colo n.

P. 9. c. 11

Cap. 5.
Pe recon-
fecr. et
reconcil.
Ecclef.

— ( 37° ) —

quae fulceptum Baptismum excipere fo-
let, expiicare Licet? Meminit veteris
inftituti S. Gregorius. Veteri more ce-
lebrabatur annuatim annotinus Baptis-
mus. Hac occafione procul dubio fuc-
erevere et anniverfaria dedicationum.

56. Subnatis corruptelis alicubi con-
‘fultiflimum vifum fuit, anniverfaria 0-
mnium dedicationum in unum diem per
totam diaecefiu conjicere. Synodus Co
lonienfis Anno 1536. ita ftatuit. Cum
in diebus feftis, qui dedicationi Eccle-
fiarum peculiariter dedicati funt, ple-
rumque indigna committantur, acteo->
ut videatur populus potifimum com-
mejfationis caufa convenire: vifum no-
bis eft, ut per Diaecefes noflras uno,
eodemque c er ta die anni, quo hujus-
modi feftum Dedicatiouis in Metropo-
Utana noftra colitur, in reliquis quo-
que Ecclef is omnibusextra civita-
teTn noftram Coloniam ^ggripinam con-
flitutis, obfervetur.  Quid falubriushoc
Decreto; fi et alibi et ubivis figeretur-
Enimvero in Belgio et Carolus V., et
Philippus [[. id conftituerunt.

57. En reliquum argumentum analo-
giae, quod Canones inter Baptismum?
et Conlecrationem Eccleliae profeqtiun-
tur? Sicut infans a qualicunque Su-
cer dote in nomine Patris, et Filii, ti
Spiritus fanEti baptizatus femel, non
debet iterum baptizari: itanec locus.

— ( 3?i ) ~

Deo dedicatus , iterum confecrandus
efi.  Gratianus id Decretum ConcilioNi-
caeno infcriplit. c.  20. D. 1. de Conf.

$8« Et quum iterando Baptismo lo-
cus fit, fi iides SS. Trinitatis adulterata
appareat: hoc exemplo et ftatutum eft,
confecrationes Ecclefiarum, ab Arianis -
fačlas, efle reiterandas. c.  21. ibi.

59. Juxta Capitularia Ecclefiae, vel
dltaria, quae ambigua funt de Confe-  c. 145’
cratione , confecrentur;  quia et Ba-
ptismus iterari poteft, fi dubitetur, an
legitime collatus fit? Refert Gratianus
Decretum fub epigraphe Concilii Mel-
denfis. c. i8- D.  1. de Confeer.

60.  Novo jure decidit Innocent. III.,
ligneis aedificiis Ecclefiae igne abfum-
ptis, ac menfa altaris in extremitate
modicum' frafta, reconfecrationi locum
non effe 5  fi parietes in fua integrirate
permanferint, tabulaque altaris mota,
aut enormiter laefa non fuerit, quia
moraliter cenfetur eadem perfiftereEc-
clefia; etfi per partes fubinde, aut et
frequenter reparata fuerit. c. 6. de Con¬
feer. Eccl.

61. Progreffu temporis Confecratio
Ecclefiae a Confecratione altaris diftin-
qui caepit. Spuria Decretaljs Hygini
praecipit: Si motum fuerit altare ■>_ de-
nuo confecretur Ecclefia: Si parietes
mutantur, et non altare, falibustan-

Ai J

— < 373 ) —

tum exorcizentur.  Refert. c.  19. D.  1.
de Conf.

62.  JurenovorefcripfitAlexand.IH,:
Si altare motum fuerit, Ecckfia pro-
pter hoc nuqf::quam fuam conjuevit
Conjecrationem iterare: licet id qui-
dam Canones  (mox relati) innuere vi-
deantur.  Enim vero Cbnfecratio altaris
diverfa eft a Confecratione Ecclefiae,
ut ab invicem haud dependeant. c.  1.
de Con/. Ecekf.

63. Jačlat fpuris pecretalis Hygiiii:
Si homicidio, vel adulterio Ecckfia
violata fuerit,diligentijfime exmirgetur
et denuo confecretur.  [ta legit Gratia-
nus. c.  19. §. 1. D.  1. de Confecr.

64. Jure novo diferte, et freguenter
deciium tenemus •> non reconlecrationij
fed reconciliationi Ecclefiae' locum ellep
fi per humani fanguinis effufionem Ec-
clefia polluta fuerit: guemadmodum et
templum fpirituale, per crimen profa-
natum, non per reiterationem Baptif-
mi reconfecratur, fed per aquas poeni-
tentiae reconciliatur. Ct  4. de Confecr-
c. un. ibi in 6.

6y Supereft, quodadexemplumve-
teris poenitentiae , Ecclefiam humani
fanguinis, et feminis effufione pollui
cenfeamus; guippe et veteri more ho-
micidium, et adulterium inter crimina
canonica praecipuum locum tenebarit.

— ( 373 > —

ut ad puhlicam reconciliationem rejice-
rentur. c.  4. de Confecr.

66.  Quum ergo folemnis poeniten-

tiae, et reconciliationis ufus non fit,
niti in peccatore puhlico; ita haec fb-
leranis reconciliatio Ecclefiae non im-
penditur, nifi pollutio lit puhlica, uti
rečbe monet Synodus Colonienfis de
Ann. 1536. •

67. AitSynodusillaColonienfis: Re~  syno<i.
conciliatur Ecclefia, aut caemeterium  p 0 * 0 "' Ij?
ob enormen fanguinis effufionem, de-

dita opera violenter, etinjuriofe com-
miffiim.  Juxta Interpretes enim etin- Ibi> c -^
juria, et laefio gravis efle debet, ut
Utrague enormis appareat.

68. Polluta Ecclefia et caemeterium,
fi ei fit contiguum, cenfetur pollutum,
quia caemeterium, quodcontiguum eft,
Ecclefiae acceflbrium cenfetur. At vero
fi caemeterium remotum ab Ecclefia fu-
erit, per pollutionem Ecclefiae haud
inlicitur. Nec Ecclefia, quamvis conti-
gua, per pollutionem caemeterii vitia-
tur. Si duo fint caemeteria contigua,
quae tamen medio pariete diftant, unius
vitium in alterum non redundat. c. wis
de Confecr. Eccl. in 6.

69. Effečtus pollutionis eft, quod in
Ecclefia polluta ante reconciliationem
divina ollicia, praefertim MilFarum fo-
lemnia, celebrare non liceat. c.  11. de
Privil.  Declaravit tamen Bonifac. Vlil.,

— ( 374 ) “

eum, qui in Ecclefia polluta fcienter
celebrare praefumit, quamvis temera-
rie agat, nihilominus ab irregularitate
excufari, cum id non fit exprejfum in
jure.  Refert. c.  18. de Sent. £xcom-
in  6.

70. Reconciliatio Ecclefiae, caeme-
teriique Epifcopo refervatur, quia pu¬
hlica, folemuisque illa expiatio veluti
figura folemnis illius reconciliationis
habetur, qua publicus peccator in com-
muniouem Sacrorum reftituitur. c.  9.
de Confecr. Ecclef.

71. Ait Synodus Colonienfis Anno
Locum facrum reconciliari  tan-

tis folemnitatibus ad exemplwn, etter-
rorem, ut videntes locum facrum, fen
inanimatum templum nulli peecato ob-
noxium, lavari, etpurificari■> deličli
korrore concutiantur, et recogitent,
quantum pr o expiatione deliStorumi
et vivo Dei templo fit elaborandum.

72. Oportet et aquam, quainrecoii-
ciliatione afpergenda eft Ecclefia, cum
vino et cinere mixtam ab Epifcopo be-
nedici: fic enim et poenitentiam tole*
mnera, cujus aqua, et cineres fymbo-
la funt, irfiponere Epifcopi eft. Aquam
benedičhm afpergitEpifcopus per afper-
ibrium de herba Hyfopi, ut illa fole¬
mnis poenitentium reconciliatio figure-

Vfaim.jo. tur, juxta illud Pfalmiftae: Jfperger
me Hijjfopo, et mundabor.

— (370 —

73- Tam folemnis ritus expiationis
pro reftituenda Ecclefia confecrata prae-
fcriptus eft, quia et illa folemnis poe-
nitentia lapfum Chriftianorum poft Ba-
ptismumfpeftabat. Si enim Catechume-
ni peccaffent, brevius, et levius fere-
bant. Hoc exemplo refcripfit Greg. IX.»
Ecclefiam, qua duntaxat benedičta eft,
tantum aqua exorcitata lavandam effe»
fi polluta fuerit; idgue etiam per fim-
plicem Presbyterum. c.  10. de Confecr.
Eccl. et ibi Interpr.

74. Ouantum ad reparationem Eccle- Cap-
fiarum antiquis Canonibus cautum fuit, Hccief? 31
quandam par tem proventuum eeclefia-
fticorum in fabricam Ecclefiae refervan-
dam eife. Inquit Synodus Aurelianen- Synod.
fis Deoblationibus, vel agris, quos
Dominus Rex Ecclefiis fuo munere gou-
ferre dignatus eft, vel adhuc non ha-
bentibus-, Deo fibi injpirante, contH-
lerit, ipforum agrorum ■> vel Clerico-
rum immunitate conceffa , id effe ju-
fiiflimum definimuS') ut in reparatio-
nibus Ecclefiarum, alimoniis Sacerdo-
tumet pauperum refefilione, vel re-
demptione captivorum, quidquid Beus
infrufitibus dar e dignatus fu er it, ex-
pendatur, et Clerici' in adjutoriutn
ecclefiafiici operiš confiringantur.

7S’  Haec pars plerumque quarta fuit.
Ait S. Gregorius: Mos efi ffpoflolicae
Sediš, ordinatis Epifcopis praeceptum

•— ( 376 ) —

dar e, ut de omni ftipendio, quodac-
cedit,quatuor fieri portiones debeant;
una videlicet Epifcopo, et familiae i-
jus propter hofpitalitatem, et fufci-
ptionem, altera Clero, tertia paupe-
ribus, quarta Ecclefiis reparandis-
Refert. c.  30. XII. q.  2.

76. In Hifpania trientem reftaurandis
Ecclefiis affignare placuit. JuxtaDe-
cretum Concilii Tarraconenfis: Xnti-
quae confuetudinis ordo fervetur , et
annuis vicibus Diaecefes ab Epifcopo
vifitentur; et, Jiquae forte Bafilica
fuerit reperta defiituta, ordinatione
ejus reparari praecipiatur: quia tet-
tia pars ex omnibus per antiquam trn-
ditionem, ut accipiatur ab Epifcopis,
novimus effe flatutum.  Apud Grada-
jium. c. 10. X. q.  1.

77. Irruente bonorum eccleCaflicD-
rum direptione peculiaribus fundis vel
ex fundatione, vel ex oblatione colle-
ftis opus fuit ad farta tečla Ecclefiae
fervanda 5  aliasque neceffitates, et re-
parationes ferendas.

78. Si et ubi hi fundi deficiunt, vel
ferendis expenfis impares funt, tune
illi, qui decimas, • vel reliquos eccle-
fi«fticos reditus quocunque titulo poffi-
dent, utpote beneficiarii, Patroni, De-
cimatores laici, ecclefiafticique in fup-
petias vocantur, quiadecitnae, reliqui-
que reditus non tantum funt inllituti

— ( 377 ) - i ~

pro viftu miniftroriinh aut propter pau- .
perum alimoniam, autad factiriciorum
oblationem, fed etiam propter fabricae
Ecclefiae conftničtionem, et reparatio-
uem: tranfit ergo res ad Poflfellbres quos-
cunque cum fuo onere. c. i. de Ecclef.
aedific.

73.  Statuit Synodus Romana l’ub En-
genip II. defirnciis Ecclefiis, ut ab eis,  c . 25.
qui eas poffident, reaedificentur; etfi
non fufficiant, a populo adjuventur.
Et Synodus Trullenfis generaliter pro- sy‘’° d -
nuntiat: Ut Ecclefiae farciantur ■> vel c ‘. II#
refiaurentur abiis, qui rebus earum
utuntur,^ aut ab unoquoqtie tale ex
car um familia praebeatur adjutorium,
per quod, 'fi fieripotefi, reaedificen-
tuv. '

80. PraecipitConciliumTridentinum: Trid.feff.

Epifcopi-Ecclefias Provinciales 21 ' c ‘

collapjas reflaurari procurent exfru-
Etibus, et proventibus quibuscunque

ad easdem Ecclefias quomodoeunque
fpectantibus. Qiiodfi nonfuerintfuf-
ficientes-, omnes Patronos, et alios-,
qui fručtus aliquos er didtis Ecclefiis
provenientes percipiunt — ad prae-
difta cogant.

81. Jure Decr v etalium ergo et Bene- .
ficiati ad collationem fabricae adftrin-
guntur, infpečla ipfa frndluum portio-
ue, quam ab Ecclefia percipiunt, quia
aeguum eft, ut, qui lucrum fentit, onus

— < 378 > -

et fentia Refcripfit Alexandri III.:
De his Parochiales Ecclefias habent,
duximus refpondendum, quod ad re-
parationem, et infiitutionem , Ecclefi-
arum cogi debent, cum opus fuerit,
de bonis, quae funt ipfius Ecclefiae-,
fi eis  ultra competentem portioneni
fuperfint, conferre.  Refert. c.  4. de
Eccl. aedif.

83. Religui Decimatores plerumgue
trientenb auc quadrantem a b fabricam
Ecclefiae conferre tenentur, quia veteri
jure tertia, aut qnarta pars proventuum
ecclefiafticorum folebat eedere fabri-
cae. Synodus Audomarenfis Anno 1279.
inde ftatuit: Ut Abbates, Priores, et ■
aliae— Perfonae, quae percipiunt de-,
cimas majores in Parochialibus Ecck-
fiis , compellantur ad reftaurandam
fabricam, libros, et ornamenta, pro
rata, quam percipiunt in iisdem.

83. In Gallia juxta regium edi&utn
ea moderatione decimarum fubfidium
pro expenfis fabricae praeicribitur, ut
per annos, fex triens illarum contribu-
tioni fubjiciatur, five integrae decimae
duorum annorum in reftaurationemEc«
clefiae fpatio fex annorum cedant: id
eft, fingulis annis illis triens omniutti
decimarum. Requirentes,  ait, tit ad
eum finem quolibet fexennio per eos
aequaliter impedantur reditus duoruin
annorum, videlicet tertia annui redi-

— ( 379 ) —

tus pars, in fingulos fexennii annos
adaequata.

84. Oportet autem hanc decimarum
collationem intelligi dednčto omni alio
onere. Defalcanda. eft canonica portio,
quae Paflori ex decimis folvitur, fi-
miliaque onera, atque ex refiduo tan-
tum triens in Ecclefiae reparationem
exigi poteft. Proventus enim, bona >
ct fruftus cenfentur ii> qui deduclis
oneribus fuperfunt.  Et ita aliquando
S.Congregationemrefpoudifle refertZy- z y pae.
paeUS, confult. 2.

8$. Haec decimarum fubfidia fpeftant aedific. 1 '
ruinam Eccleliarum Parochialium > ut-
pote earum, in quibus dejureParochia-
li divinum officium celebrandum eft.
Qiiippe de jure communi decimae alia-
rum Ecclefiarum non funt, quam Pa¬
rochialium. c.  29. de Decim.

86. Enim vero, quod fi nec Parochia- ,
ni, nec Patroni Capellam reparare ve-
lint, aut ob paupertatem iiequeant, ea
juxta Tridentinum Decretum transfe- Tria,
renda eft, nifi illa Capella pro necelli- fupr '
tate populi in fubfidium Parochialis Ec-
clefiae erečta fuerit. y/rg. c.  3. de Eccl.
aedif.

87» Ait Concilium Tridentinum: In  Ibt
illorum  (Beneliciariorum, Patronorum,
Decimatorumgue) defečtum Parochia-
nos omnibus remediis oportunis ad
praediEta  reftauranda aedilicia Ecclefiae

Cone.
Metenf.
c. a.

— ( 380 ) —

Parochialis cogant  Epifcopi , quac.un-
que appellatione-, exemptione, et con-
tradictione remota.  In praxi notum eft,
quod populus nonfoleat in noftris ter-
ris ad contributiones pro aedificandis
Ecclefiis .conftringi fine confenfu Judi-
cis faecnlaris.

88- Noftris moribus fat frequens eft,
quod per Concordata, aut alias conven-
tiones populus ad reparationem navis
Ecclefiae, reliquj ad refeftionem cho-
ri, utpote qui locus proprius eft Cleri,
conferre teneantur. Hac divifione et
campanarum expenfas ferunt Decima-
tores , Parochianique; qui enim jure
praeferiptum eft, ut ad minus duae
campanae fint Ecclefiae Parochiali De-
cimatores ad unius tantum campanae et
neceflariarum ad eam trabium reparatio¬
nem obligantur. A reparatione tufris
excufantur, quia, praecipue fi elatior
eft, magis ad ornatum, quam ad ne-
ceffitatem refertur.

89- Conciliurn Metenfe Anno £88-

decernit, ut, qui dccimaspercipit, eas
accipiat in fui juftentationem, et ad
luminaria concinnanda - veftimen-

ta quoque facerdotalia, et ca eter a u-
tenfilia; v.  g. calices, etreliqua orna¬
menta, fuo minifterio congrua  pro
qualitate, et facultate Ecclefiae obti*
nenda.  Qbippe dubium haud eft, eas

— ( 381 ) —

expenfa officium, et locum Chori fpe-
čtare. •.

90. Religuum eft, quod, quamvis
Canones praecipueEpifcopis demandent
curam reparandarum Ecclefiarum Paro-
chialium, nihilominus ex conluetudine
generali pallim fere obtineat? hanccau-
lam etiam coram Judice Laico, utpote
vel in auditorio Principis, vel in Con-
filiis Provincialibus agi.

91. Veteri exemplo his exaclioni- Cap.7.
bus, et coaftionibus, ant et conten- P e «hq.
tionibus nihil opus fuit. • Sollicitudo pe nC 3
enim aedificandarum, reparandarumgue
Ecclefiarum non onus, led honos exi-

miae pietatis cenlebatur. Refert Eiile- Eufeb. H.
bius: Loca cunSta, quae tgrannMum
impietaf' ant e fubruerat, tanquam ex
diuturna, et peflifera labe revivifce-
bant, templaque nofira a foto.in im-
menfam altitudinem erigebantur, et
longe major.e cultu, ac fplendore,
quam illa, quae prius expugnata fne-
ranti nitefcebant opera, et divitiis
Chriftianorum,

92. Alibi recitat Auftor epiftolam
Conftantini' M. qua fpecialenj curam
extruendarum , reficieudarumque Ee-
clefiarum ex aerario publico commen-

da$ Epifcopis , et Clericis : Ouotquot, De vit .
ait, Ecclefiis aut ipfe (Eulebius)praees,  Conftane
aut alios in fingulis locis praefiden- c * 4I ’
tesEpiJcopos, et Presbijteros, et Dia-

— ( 382 ) —
eonos nofli; cundtos admone, ut in
opera Ecclejiarum omni fiudio , et di-
ligentia incumbant, quo aut reparen-
tur» quae adhuc manent, aut auge-
antur in niajus, aut, fictibi tifus po-
flulaverit, nova aedificentur. (fiw-
cunque autem necejfaria fuerint, ipfe,
et reliqui alii tuo mterventu tum a
Praefidibus Provinciafum petent, tum
ab officio Praefecturae Praetorianae.

93. Recentiora edičta Principum ali-
cubi praecipiunt, ut non tantum pro-
ventus fabricae in reparationem Eccle-
fiae fideliter impendantur, led et ut in
augmentum fabricae proventum colli-
gantur, fignancur in Ecclefiis rurali-
bus, eleemofyuae fidelium, guas per
Parochos, et Concionatores cbminen-
dari fedulo oportet, fixo trunco? in
quem intraittium Ecclefiam, exeunti-
umque ab Ecclefia piae, et liberales obla-
tiones recipiantur, quia ex his, aliisque
proventibus fabricae in unam malfam
conjeftis ordinarias reparationes tum in
aedificium tuni in ornamenta, et uteii-
filia comparanda, reftaurandaque, prae-
ftari oportet.

*94.Quid in reliquis argumentis Cano-
num eaoccafionefupereftjguamutCierus
munditiemfacrorumVaforum, et caete-
rorum utenfilium fibi commendatam no-
verit? Ait InnocentiusIIL: Pracipitnus
quoque, ut Oratoria,vafa, Corporalub

~~ ( 383 )

et veftimenta praedifiia munda, et ni-
tida conferventur: nimis enim videtur
abjurdum inSacris fordes negligere,
quae dedecerent etiam in profanis.  Re-
fert. c.  2. de Cuft. Euch.  En Coiicilio
Mediolanenfis I. Decretum! Omamen-  p.!' 10  ’
ta, et inftrumenta altarium pro cele-  rit. 5.
bratione Miffae pura , ac munda fint,
praefertim Čorporalia, ac purificato- •
ria. guamobrem etiam vino albo, ubi
pofiit, tantummodo ad AliJJae ftacrifi-
cium Sacerdotes utantur. Calices ex
metalli genere jure permiflb adhibc-
antur, eoque pretiofiore , quantum
per facaltates licuerit.  Juxta Conven- Conc.Me-
cus Melodunenfis de Anno 1^79. ordi-
nem caveant Sacerdotes, et praecipue IC uc  '
curati, nefacra Fafa; ut calices, pi-
xides, immo neurceoli quidem, fontes
baptismales, et'vafa jdcri Olei, nec
facerdotalia qtialiacunque ornamenta
fordibus fcateant. Čorporalia, map-
pae , et alia linteamina , facris ufi-
bus deputata, nitida, et munda fint,
juxta Pauli praeceptum.  Ex fententia

Concilii Turonenfis de Anno 1$ 83. Conc.Tu-
Obfervandum eft, ut menfa Chrifii,  deiJch.’
id eft , altare, ubi Corpus dominicum  etMiff.
confecratur, ubi Sanguis ejus hauri- facrif ‘
tur; ubi SanStorum reliquiae recon-
duntur, ubi preces, et vota populi in
eonfpeStu Dei a Sacerdote offeruntur,
c um omni veneratione honoretur, et

Thotnair.
de Celebr,
Feft. 1.1.

c-4.

— ( 384 ) “
mundiffimis linteis, et pallis diligen-
tiffime cooperiatur.

T I T V L V S XVII.

De Celebratione Fefiorwm>
CAPVT I.

De Origine, et Divifione Feftorum,

1. Noftris moribus fat vulgare eftj
quod nitor, et fplendor SS. Ornamen-
torum, et utenfilium occafione, et di-
verfitate Feftorum augeatur. Meminit
S. Auguftinus Feftorum , quae fere ab
Apoftoiiea traditione ortum ducunt: li¬
la autem,  inquit, quae nori fcriptat
Jed trudita cufiodimur ■> quae qwdein
tofo terrarum orbe fervantur, dantiri
intelligi vel ab ipjis Apoflolis, vel a
plenariis Conciliis, qubrum efi in Ec-
clejia Jaluberrima auEtoritas, com-
mendata, atque fiatuta retineri ', fi-
cut, quod Domini Paffio ■> et Rejiir-
reciio, et Jfcenjio in caelum-> et ad-
ventus de caelo Spiritus Janeti anni-
verfaria Jblemnitate celebrantur.  Re-
fert. c.  n. D.  12.

2. Jsvo S. Auguftini jam et fefta SS-
Martyrum' celebrari confueverunt. Ha-
buit vetus uliis, quod lila fefta Marty*
rum, veluti particularia, nonnifi in lo¬
čiš Martyrii 3  vel illis Eccleftis ■> guae
eoruni

— ( 38; ) —

eorum nomini dicatae erant , celebrari
confueviffent, doneč pededentim in uni-
verfam Ecclefiam penetraftent.

3. Nativitas S. Joannis Baptiftae Fe-
ftivitatum Sanftorum praecipua eft,
quam Concilium Agathenfe inter Fefta
folemniora, ab univerfa Ecclefia rece¬
pta recenfet, quiainEvangelio fcriptum
eft. Et multi in ejus Nativitate gau-
debunt.

4. Singulorum Apoftolorum Fefta fe- Luc. 1.
rius inftituta fuere; primitus enim uno
communi Fefto omnium memoria cele¬
brari confuevit. In Decreto Gratiani
Concilium Lugdunenfe meminit feftivi-
tatum duodecim Apoftolorum, maxi-

me SS. Petri et Pauli, qui mundurnfua
praedictione illuminaverunt.  Refert.
c.  1. D.  3. de Conf.

5. Meminit id Concilium et diverfa-
rum Feftivitatum B. Virginis Mariae.
Harum antiquiilima eft Annuntiatio s
quae alibi et velut feftivitas Domini,
utpote Incarnatio divini verbi fpečbaba-
tur. Meminit ejus Concilium Trullanum
in Oriente, etConciliumToletanumX.
In Occidente. Veteri more Aflumptio

B. V. Dormitio vocabatur. Inquit Ca- Capit.
rolus M. de Affumptione S. Mariae in-
terrogandum relinquimus.  Ludovicus
Pius eam inter alias Feftivitates recen¬
fet. 2Evo S. Bernardi Feftum et Nativi- s. Bern,
tatis conftat fuiffe receptum. In quibus- I74,
r<in-Iif V en  .7 Eccl. f. II.  « b

Nrban.
vin.
Buli,
univ, per
orb. 164.
in Buli.
Rom,

— ( 386 ) —

dam minoribus Ecclefris Galliae coepit
eo aevo et Feftum Conceptionis divi-
nae Virginis celebrari.

6. Ad exernplum Concilii Lugdunen-
fis et novo jure recenientur tum hae,
tum aliaefellivitates ecclefiafticae, quas
univerfales dicere poffes. Aliae funt
particulares Solemnitates, quas finguli
Epifcopi cum Clero, et populo duxerint
folemniter celebrandas. c.  5. de Fer.

7.  Aučto hae occafione numero fa-
crorum Feftorum, corruptelis locus
fuit, pietatis fervore obnimiam eorun-
dem meltitudinem cepefcente. AitUr-
banus Vili. guinitno et clamor paupe-
rum frequens oftendit ad nos eandem
multitudinem ob quotidiani victus la-
boribus fuis comparandi necejjtatem,
fibi valde damnofam conquerentium >
et, quod Jummopere dolendnm e ji, tna-
gno cum animi dolar e didicimus, tanin
faepe faepius malignatum inimmim in
Janci o, ut ipfa multitudine non ad ae-
dificatiomm, et ad laudandum inEc-
clefia Deum populi utantur, fed ad
otia, vanitates, et vitia frequentef
abuti non formident, ita, ut, quae
ad glorificandum nomen divinumfuut
primitus infiituta, temporis decurfu
inimicus homo corruperit, et in ma-
gnam illius offenjionem, gravemqt^
jačturam convertent animarum.

— ( 387 ) —

8. Placuit ergo aliguando pleraoue
Fefta reddere dimidiata-, it a ut facio

Sacro,  polt fneridiem cuigue ad labo-
res 9  aut negotia fua redire liceat.  In
' Orience talia Fefta jam pridem nota

Idilfe, indicat Conftitutio Manuelis Com-
neni Imp. Recentius in Occidence con- c °“”’ de
fultiffimnm viiiim eft elementi XIV. Fer.

ut ad inftantiain Principom religua o-
ninia, paucis exceptis, in totum pro

populo expungeret.

9. Supereft, quod etreliguidiesheb- £qp. 2.
domadae feriae dicantur, guia Chriftia- fervjFeft.
no homini omnes dies feftivi funt. Ait
S. Auguftinus: Spirituale Sabbatumob-
fervant illi, qui Je itatemperateope- '
ribus terrenis accommodant, ut tam
lediioni-) quam orationi, etfinonjem-
per-, reEte perfrequenter injijlant —
qui enim tales Junt t  quotidie fpiritua-
le Sabbatum colunt.

10. Quis locus hinc eft aliis feriis ?

InguitOrigenes: Pulgus autem eorum, Ori s-
qui magis credentes videntur, quam  c°e"f?
funt; qui vel non vult quotidie fejtum hu.  8.
ngere, opushabet, ut contineaturta-
Ubus fenjibilibus admonitionibus, ne
omnino delabatur ab officio.

ir. En fententiam S. Chryfoftomi! ^hryf.
Neque enim temere,  ait, et fine caufa iom ’
nobis haec tempora Patres objerva-
'funt: fed prudenti aliqua rationedu-
&i id egerunt, non ut libertatem no-

Bb a

Nieol, I.
ati Con-
fult.
Bu Ig.

c, II.'

Theod.
Capit.

c. 24.

— ( 388 ) —
ftram temporum neceffitati fubjicerent;
fed z  dum fe imbecilliorum fubjicerent
egefiati, ad cognitionis opes illos pro-
veherent.

12. Abfit inde, quod tam pium infti-
tutum aflequantur illi, qui diem Fe-
ftum, audita quadam miffa privata, ma-
xime, et pene tota reliqua parte tran-
figunt in otio, lulu, ant alio vitio.
Quid clarius ? Hoc modo dies feftus non
fanftificatur, fed potius profanatur. R.e-
fcripfit Nicolaus I. Idcirco in diebus
feflis ab opere mundano eejfandum
efti ut liberius ad Ecclefiam ir e ■> Pfal-
mis, et Hymnis, et Canticis Jpiritua-
libus infjiere, orationi vacare, obla- •
tiones offerre, memoriis SanŠtorum
commiinicare, ad invitationem eorum
ajf urgere, eloquiis divinis intendere >
eleemofpnasindigentibus miniftrare v či¬
le at Chriftianus.

13. Veteri more fat vulgare fuib
quod die fefto populus ad omne divi-
num officium conveniret. Juxta Capi;
tulare Theodulphi Aurelianefis Epifcopi
Dei Dominici,  feftivique, tanta debet
effe obfervantia, ut praeter orationesi
et Mijfarum folemnia, et ea, quae ad
vefcendum pertinent, nihil aliud fiat-— ■
Conveniendum eUSabbato die cwn
minaribus cuilibet Chrifiiana ad Eccle-
fianr. conveniendum et ad Eigilias ’
five ad matudinum officium: concuE »

— ( 389 ) —

rendum efi etiam cum oblationibus ad
Miffarum folemnia.

14.. Sic et Synodus Turonenfis Anno s y nod.
813. praecipit: Die Dominica oportet  Tnron.
omnes Chriftianos in laude Dei, et c '^°'
gratiarum actione usque ad vefperam
perfeverare.  Recitat Regino veterem Regin. <ie
vifitationis formulam, quae Archipres- **?*
byteris, et Archidiaconis commendat, 2 j P n in-
utinguirant: Si ad Matutinas, et ad  quif.
Miffam, et ad Fefperas his diebus 0-
mnes impraetermiffe accurrant.

1$. Praevalentibus corruptelis Syno- syno<i.
dus Cameracenfis Anno 1604. Parochis camer.
commendat, ut abufus Ule  divino, et c . Ie 4 ‘
ecclefiaftico praecepto contrarius fe-
mel tandem penitus aboleatur, quofe.
plerique exiflimant, probe Juo funEtos
officio, fi Miffa, etiam privata tantum-
modo, diebus dominicis, etfeflivis au-
dita, reliquum diem profeEtioni, ne-
gotiationi, lufibus, choreis-) potatio-
nibusi et aliis faeczilaribus, vel etiam
illicitis ačtionibus impendant.  Quid
falubrius? Parochi fuis fubditis fre-
quenter inculcent ea, quae in Catechi-
Jmo Romano ad tertium praeceptum
Decalogi, et aliis atiEtoribus de recta
dierum fejlorum obfervatione tradun-
tur.  Enimvero aliud eft, diem fanfti-
ficare, aliud illo die, abfoluta mifla
privata, otio vacare.

— ( 390 ) —

MeTin l6 ‘ ^ ecern ’ t  in Concilio Mediolanen-
Tit. 'i. ' fi HI. S. Carolus, ut imprimis feftis
diebus SS. Miffae facrificio fideles o-
mnes interfini. Ut vero ii dies omni
pietate, et religiofius colantur; han
crebro populum Parochi, et Concio-
natores aamoneant, atque hortentur,
ut illorum dierum tempus, quod Deo,
ejusque cultui debetur, in Us aEtioni-
bus totum confumant , in quibus Jan-
Ete confumendum efi. Ut concionen
mane, et facram LeEtionem a pran-
dio , ubi explicari Jolet, audiant- Ut
divinis, ve/perarum prdejertim, offi-
ciis praejentes pie, religiofeque adfint
Ut in Chriflianae doElrinae rudimen-
tis, ac praeceptis vel percipiendis, vil
recolendis verfentur. Ut in operibiis
etiam, officiisque pietatis fefe exerci-
ant, aegros homines vifitando, mer
rientes pie confolando, et alia ejus-
modi praeftando.

3- 17. ,Juxta Catechismnm Rornanum

^rvii. p£r ’  di v i fi0  praecepto fančtificandi Sabbaturn?
vetit.’ ad id primum infiituimur, ut, quae-
cunque cultum divinum impedire pof-
funt, omnino  (Chriftiani) vitemus-
Pačile enim p er [pici potefi, omnefci'-
vilis operiš genus prohileri, non qui-
Ho tech ‘ ^ em p - a  Ue re, quod natura fua, ve-
iuti peccatum, aut turpe, aut maluni
Ex P of. fit }  jed quoniam mentem nojlram a di-
Decal.

— ( 391 ) —

vino cultu, qui finis praecepti eft,
abftrahit.

18. Praecipit Conftant. M.: Omnes
^udices, Urbanaeque plebes, et cun-
ctarum artium officia venerabili die
Soliš quiefcant. Ruri autem pojiti a~
grorum culturae liber  e, licenterque
injerviant, quoniam frequenter eve-
nit, ut non aptius alio die frumenta
fulcis, aut vineae jcrobibus manden-
tur, ne occajione momenti pereat com-
moditas caelefti provijione concejja,
Sabbatum enim eft propter hominem »
non homo propter Sabbatum.: Ecce de
feriatione ab operibus fervilibus eo die
primus edixit Conftantinus: alii vero
Imperatores id de Judiciis ftatuerunt.
L.  3. C. de Fer.

19. Hoc exemplo et Carol. M: Anno Capit.
787- in Capitulari Aquisg'ranenfi edixit: 1 c ,b ‘
Ut opera fervilia diebus Dominicisnon
agantur ■> ficut et b. m. genitor meus

in fvjnodalibus Edictis mandavit-, quod
nec viri ruralia exerceant opera, id
eft , nec vineam colendo, nec in cam-
pis arando, nec in metendo, nec fae-
num JecandO) vel fepem ponendo, nec
ftflvis ftirpando , vel arbores cae-
dere, vel in petris laborare, nec ad
placita conveniant, nec venationes exer-
ceant. Sed tria carraria opera licet
fieri diedominico, id eft  o hofliliacar-
ra, feu victualia, et, fi forte necejje

Synod.

Bufcoti.

Tit. 12,

C. 2.

~ < 392 ) —

fuerit, corpus ciijuslibet ducj. ad fe-
pulckrum. Item foeminae opera texti-
1  ti a nonfaciant, nec copulent vefiitus,
nec confuant, vel acupictile faciant^
nec lanam carpere, nec linumbattere,
nec in puhlico vefiimenta lavare, nec
vervices tondere habeant licitum: ut
omnimodis honor, et requies die do-
minico perfolvatur. Sed ad Mijjarum
folemnia ad Ecclefiam undique cbnve-
niunt, et laudent Deum pr o omnibus
bonis, quae nobis in lila die fecit.

20. Irruente difciplinae remiffione
S. Carolus in Concilio Mediolaiienfi flL
monnit quemque fuorum Epifcoporunb
ut tonforibus praeterea, piftoribus,

. futoribus, calceariis-, aliisque ejus-
modi, et reliquis opificibus, quibus
praefcribi oportet, Epifcopus certas
regulas praefcribat, ne deinceps die-
rum fefiorum cultum violent, in qtio
maxime peccare folent.

21.  Circa Laniones multis locis et
Ule abufus invaluit. Synodus Bufcodu-
cenfis fub Mafiovetat, ne fubditi ulli
operi fer vili., quod fine evidenti peri-
culo differri poteft, manum admove-
ant, uti panno laneo, vel lineo la-
vando, aut dealbando, aut tingendo,
oves et boves maEtando, aut faliendo-

22. Quid de Scriptura? Certe nqn
excufantur Procuratores, Advocatn
Notarii, aliorumgue officiorum Miniftn?

— ( 393 ) ' —

qui eupiditatis, et avaritiae ftudio foli-
tos labores diebus dominicis, et feftis
obeunt, ut fere fibi nihil temporis re-
linquant, quo Deum illis diebus fingu-
lari cultu profequantur. Quis enim di-
cet, hos Scriptores in tanta molefaecu-
larium negotiorum diem feftum fančti-.
ficare. At multis argumentis exeufat il-
luftris Gerfonius, qui libros pios gratis Gerf. de
illis diebus jufto moderamine confcribit. 
Abfit enim, ut id genus laboris fervile ‘
cenfendum fit; fed in honorem Eccle*
fiae aliquando plus vergens, quam mul-
tiplicatio vocalis orationis, aut etiam
infolens aliquando MilTarum multiplica-
tio.

23. Guiddeitinere? JuxtaDecretum
Theodulphi Epifcopi Aurelianenfis: Si  Theod.
necejjitas fuerit navigandi, aut itine- fupr -
randi  per longiorem viam, licentia da-
tur; ita duntaxat, ut hac occafione
Mijjae, et orationes non praetermit-
tantur.

24. Concilium Parifienfe Ann. 829. cone,
deplorabat, quod, utcunque diesdomi- Paiif - li!j -
niča a quibusdam Patribusfamilias cufto- c ’ 5 °‘
diri videretur, aconfervis, fervitio eo-

rum preffis, perraro debito honore coli
inveuiretur. Abfit ergo, ut hodie ex-
cufari poffit illi Domini, gui famulos,
famulasque diebus dominicis ita ad fer-
vitia adigunt, ut iis vix tempus MiHam
audiendiindulgeatur. Quid triftius, quam

— ( 394 ) ~

quod inde bi homines tam pa Ti m circa
fidei Myfteria, ac vitae chriftianae nor¬
mam rudes inveniantur.

l uEc- 2v. Inter leges ecclefiaflicas Canuti

c. e i4. an ’ Hegis Danorum legitur: Herus-> fifer-
vo invito opus addixerit in quocun-
que die fefio, Jervo multator fuo. Ser-
vus deinceps liber efio.  Quid his legi-
bus politicis fančtius? «

Regin. 26. Refert Regino Decretum Conci-
c.^6. Iii Rothomagenfis, cujus tenore admo-
’ ' ’ mre debent Sacerdotes proles fibi fub-
ditas,  (utpote Parochianos) ut bubul-
cos, atque porcarios, vel alios Paflo-
resr> vel aratores, qui in agris ajfidiie
commorantur, vel in filvis, et ideo
more pecudum vivunt, in Dominicis ,
etin.aliis fefiis diebus faltem adMif-
fam  (eni veteri more et cohaefit concio
Paftoralis) faciant, vel permittant ve~
nire. Nam et hos Chriftus pretiofo fao
fanguine redemit, quod fi neglexerint,
pro animabus eorum absque dubio ra-
tionem fe reddituros jciant.

Capit. 27. Ex fententia Capitularium : Et
lit. <s. illo die, feu Sabbato ad Nejperas, et
cap. 205. ai ^ Matutinas y  five ad Miljam cum
'eorum oblationibus, fi fieri potefi, o-
mnes canendo, Kgrie 'eleifon  (id eft»
Lytanias publicas) veniant, et eundo,
et redeundo Kyrie eleijon decantent-
Similiter et Pafiores pecorum ettndo 1
et redeundo in campum, etad domum

— (390 ~

faciant, ut omnes ens veraciter Chri-
Jlianos, et devotos effe cognofcant.

38- SynodusNamurcenfisAnn. 1^70.

commendat Parochis, ut tempore mej-  Tit. 9.’
fis, et etiam illis diebtis, quibus opi- c - 5-
liones, bubulci, vel fubulci in agris
funt, illos vijitentibidem, etdoceant,
imitaturi ea in parte vefiigia Salva-
toris noftri, ''Jefu Ckrifii, qui pervi-
cos, et plateas tranfibat evangelizare
regnum Dei.

29. Quoniam ftrepitus forenfis prae-
primis animos hominum a quiete, qua etMer- *
Deum coli feftis diebus oportet, ab- cat - vetlt *
ftrahit, judiciales ačtus quicunque con-
tentiofi vetantur illis temporibus. Si

enim ipfi Gentiles a fuis feriis jurgia li-
tigiorum amovebant; indigniffimumvi-
debatur, diem folis veneratione fui
celebrem, altercantibus jurgiis, etno-
xiis partium contentionibus occupari.
Refert lex Conftantini L.  1. C. Th. de
Fer.

30. Supereft noftro codice lex Leo-
nis 5  et Anthemii Imp. eo tenore: Dies
fefios, altijf mae Majefiatis dedicatos,
nullis volumus voluptatibris occupari,
nec zillis exa6tionum vexationibuspro-
fanari; dominicum itaque diem ita
femper honorabilem decernimus, et
venerandum, ut a cunctis execMtioni-
biis excufetur: nulla quemquam ur~
geat admonitio: nulla fidejuflionis fla-

— ( 396 ) —

gitetur exačtio: taceat apparitio: ad-
vocatia delitefcat. Si Ule dies a cogni-
tionibus alienus: praeconis horrida
vox filejcat: rejpirent a controverjiis
Litigantes-, ethabeantfoederis inter-
vallum: ad fe fimul veniant adverfa-
vii non timentes, fubeat animos vi-
caria poenitudo: paEta conferant:
transaciiones loquantur.  Ergo non
tantum cognitio, led et fententiae pro-
mulgatio, aut executio, teftium jura-
mentum, aut examen a diefefto exu-
lare debet. L.  n. C. de Fer.

3T. AitTheodofius Imp.: Utdiedo-
minico emancipnre, ac manumittere 9
veluti ačtus voluntariae jurisdičtionis,
liceat-. reliquae caufae, vel lites,  ut-
pote aftus contentiofae jurisdičlionis,
guiejcant. —— Et quod contra hoc
faEtum fuerit, omnibus modis irrita-
tur.  Refert. L.  2. C. ibi.

32. Refcripfit Gregorius IX.: Qui-
bus folemnibus feriis (niji neceffitas
urgeat, vel pietas fuadeat) usque a-
deo convenit ab hujusmodi abfiinere,
ilt confentientibus etiam partibus, nec
procejjus habitus  obtentu prorogatio-
nis teneat, nec fententia, quam con-
tingit diebus hujusmodi promulgari.
Licet diebus feriatis, quigratia vin-
demiarum, vel mefllum ob neceffitates
hominum indulgentur, procedi valeat,
fi de partium procejjerit voluntate.

Syno<1.

C amer. P.

U. Tit. 4.

C. 2.

— ( 397 ) ~

Guippe Feriae facrae ad publicum Dei
cultum pertinent. c. $. de Fer.

33. Novo jure fub nomine Concilii
apud Compendium praecipitur: Ut 0-
mnes dies Dominici obferventur 9  et in
eis mercatus, minime fiat, nequepla~
citum  (utpote judicium): neque aliquis
ad mortem, vel adpoenamjudicetur,nec
Sacramenta(nifipro pace,vel alianecejfi-
tate)praeflentur.  Quidclarius? Mercatus
aeque, ac judicialis procellus a facris
feriis arcetur, guia utroque homines a
divino cultu abllrahuntur. Interpretes
tamen eam inter hunc, et illum diffe-
rentiam affignant, quod judicium ipfo
jure his feriis fit nullum: mercatus au- ■
tem illis diebus» licet illicitus leclufa
confuetudine, fubfiftere cenfeatur. c.  1.
de Fer. et ibi Interp.

34. Hac occafione recentiora Decre-

ta tum Ecclefiae, tum Reipublicae paf-
fim ordinant, ut nundinae, aliique mer¬
catus in diem vulgarem transferantur.
Ait Synodus Cameracenfis: Similiter
Regiae Majeflati fupplicetur pr o edi-
fito contra aurigas, nautas, et fimi-
les, ne dominicis, et aliis diebus fe-
flis merces vehere poffint; utque etiarn
Jubhafiationes-et mulio magis

mercatus, atifiiiones publicae tempore
MJJae, et vefperarum jub gr avl poe-
na prohibeantur: Nundinae etiam an-
nuae, et forum rerum venalium heb-

— < 398 ) —
domadarium, cum in diem feftum in-
cidunt, in alium transferantur ab E-
pifcopo cum conjilio Magiftratuum.

3$. Aučfis corruptelis religuum eft »
ut tum Paftores, tum Magiftratus ob-
lervantiae horum, aliorumgue civilium,
eccieliafticorumgue Decretorum invi-
gilent, poeiias a trausgreflbribus exa-
čluri> ne alias profauatiouis feftorum
et ipfi participes efficiantur.

Cap.g.De 36. In tanto genere profanationum
nihil magis religionem facrarum Feria-
rum proftituit, quam freguentia fpe-
čtaculorum, chorearum, et popinarura.
Ait S. Auguftinus: Ecce et hodierna
dies Sabbati eft: Hune in praefenti tem-
pore otio quodam corporeo , lanqui*
do, et fluxo, et luxuriofo celebrant
^udaei; vacant enim ud migaš. Et,
cum Deus praeceperit Sabbatum-. illi
in his, quaeDeusprohibet, exercent Sab-
batum. Eacationoftraa muliš operibus,
vacatio illorum a bonis operibus eft.
Melius enim eft arare quam faltare.
JIH ab opere bono vacant: ab opere
nugatorio non vacant.

Ne ergo Chriftiani, vacando ab
opere fervili, aliisque funčlionibus ci-
vilibusj more Judaico diffluerent, de-
liciis lenfualibus inhiaturi, admodum
confultum fuit, ut illa negotia faeris
Feriis vetareutur peculiarius, quae po-
pulum feflfuali aliqua voJuptate ad cu-

Ipečt. et
chor.
vetit.

S. Auer. in

— ( 399 ) —
riofitatem, aliaque reliqua vitiapoflent
impellere. Hac occafione ftatuit Tbeo-
dolius Imp.: NuHus Soliš  (id eft Do-
minico) die populo JpeEtacula prete¬
htat , nec divinam venerationem con-
fečta folemnitate confundat.  Refert.
L.  2. C. Th. de SpeStac.

38« Quum eo aevo gnidam praeten-
derent, nonnifi dieDominico vetita eiie
fpečlaculaL alii cenferent, et eo die li-
berum ,elfe Judaeis, et Gentilibus fpe-
ftacula exhibere nonnulli exctrfarent
fpečtacula, fi dies natalis Imperatorja
in diem Dominicum incidiflet: Theo-
dofius bos omnes obtentus millbs fecit.
L. uit, C. Th. ibi.

39. In cenfura Ecclefiae fpeftacula
nullo die, nullo obcentu excufantur.

Ait Laftantius: Tit and a er go IpeSia-  Laftanu
cula omma^ non Jolum 9  ne quid  i U ft,L.6
tiorum peStoribus infideat, quae fe-  20.
data, et pacifica effe debent, Jed ne
cujus nos voluptutis confuetudo deli-
niat, et a Deo, atque a bonis operi-
bus avertat.

40, Hinc S. Carolus inter publicorum s. Caroi.
peccatprum illecebras, quas homines,
depravatae conluetudiiiis errore dece- dioi.' '
pti, pro nihilo putant, reccnfet l'ui tem- P. 4°°.
Poris fpeftacula, quae, ait, ab Ethni-
corum moribus originem ducunt, diici-
plinaeque Chrillianae inexeufabiliter ad-
verfantur. Inde juxta monitum S. Ca-

— ' v 400 ) —

roli: Haec Concionator reprehendet —
— perpetuo detejlabitur, execrabitur
demonjlrabit incommoda, public as qin
aerumnas inde in Chrijiianum popu-
lum dimanare. In quam Jententiam
valde populum confirmabit argumen-
tis, quae gravijjimi viri, Tertullia-
nus, Cyprianus M., Salvianus , et
Chrgfbftomus  afferunt. Apage, ut no-
ftra theatra quibuscunque cautelis ex-
cufare auferis.

41. Si choreas, faltationes, ettripu-
dia, quae hodie, praecipue ruri inter
perfonas utriusque fexus inftituuntur,
obfervemus , apparebit, his apprime
quadrare> quae in fpečlacula, choreas-
que fuo tempore dixere Patres, quia
nunquam vacant proximis periculis,
s- chr y f. g rav ibusque vitiis. Ait S. Chryfofto-
in Math’ mus:  dHulta hac nojlra aetate celebran-
tur convivia, multae choreae, et Jalta-
tiones homicidae peraguntur: in qui-
bus non jam SS. Praecurfor interjici-
tur, Jed ipfa^efu Chrijli membra im-
maniori quodam modo, Jaevitiaqiit
jugulantur. Non afportatur in difco
caput in Jaltationis pretium Jed a-
Jlantiam plerique omnes foedis, bel-
luinisque voluptatibus tutpiffime man-
cipantur: dum fcilicet irretiuntur eri'
mino/is cupiditatibus, non abjcijjo cer-
vicibus capite, Jed anima a Chrift 0
Domino revulfa crudelius necatur-

43. Quid

— ( 40i .) —

42. Quid funeftius ? His  juxta S. Ca- s. caroi.
, rolum tot oIfen/ionum, et peceatorum 1^™-

Jeminariis locum davit Us praejertitn HLTit.i.
I diebus fideles plerosque nefariis ijlis  deChor.
j blanditiis Satana e illetiios, a divinis
officiis, religiofis fupplicationibus ,
IsEtionibus Jacris abduci, avertique
rudes a percipiendis fidei rudimen-
tis; aliosque ab aliis C/iriftianae pie-
tutis officiis , in quae eo tempore
religioje incumbendum efi, abfirahi, et
amoveri, hoc certe graviffimum efi in
conjpečlu Dei, et Ecclefiae.

43. Reeentioribus his corruptelis u-
berrimum finum expandunt freguentio-
res in noilris terris popinae. Ait Anno
IS89. Synodus Tornacenfis : Et cum
intelligamus in quibusdam Parochiis,  fornac.
praefertim diebus. dominicis, ctfeflis,
puellas, et viduas, vel ctiam conju-
gatas fine fuis maritis deduci ad ta-
bernas,et popinas, vel puhlica diverjb-

ria-> et illic cum juvenibus, aut viris
potitare, magno cum pudicitiae Juae
periculo; praecipimus Pafioribus, et
concionatoribus illorum locorum, ut
acriter hortentur Parochtanos fuos,
et Parochianas, ne deinceps talequid
faciant> aut fiefipermittant.  Et infra:
Idemque ne' tabernarii, vel Catipones
illud domi Juae fieri patiantur.

44. Gelifcentibus corruptelis occur-
rerunt ecclefiaftica, regiague Decreta.

l r an-r.f v m y. Eai, P. Ll. C c

Synod,
Aucverp.
Tit 13.

C. 2 ,

Epift.

Paftor,

S. Anto¬
niu. P. 2.
Tit 9. c.

7. §. 5.

— ( 402 ) ~

Inquit. Anno 1610. Synodus Antver-
pienfis Volutrius contra illos trans-
grefibres fine difiimulatione procedi,
juxta Ecclefiae praecepta , Sereniffi-
morum Principum nofirorum edicta,
Praedecefforumque nofirorum ordina-
tiones-Potifiimum diligenter ob-

fervetur, ne Dominis, et fefiis diebusy
eo temp or e, quo divinem officium fit,
aut verbum Dci praedicatur, taber-
nae, vel hofpitia ulla aliis quam via-
toribus, pateant.  Utinam et noftris fae-
culis, et noftris terris tam falubris De-
creti ufus vigeret.

4$, Hoc exemploArchiepifcopusMe-
chliuienfis, Anno 167$. inter reliqua
conftituit, ut omnes, et finguli Pafto-
res diStos publicos inobedientts ha-
beant tanquam publicos peccatores —
— et ad Sacramenta non adtpittant.
Et Archipresbyteris in fine mandat, ut
in vifitationibus circa excefius ifios,
et Fefperarum, ac Catechismi omiffio-
nes diligenter inquirant.  Quid falubrius
obfervantia horum Decretorum ? Quip-
pe compertum eft, neglečta executio-
ne illarum Legum fuccreviffe paflim il-
lam Feftorum dierum profanationem >
ut ex fententia S. Antonini omnium
laehrymis deflenda lit Chriftianorum
čaecitas, qubd gravius Deum offendant
diebus fefiis f  divino cultui dedicatis.

— ( 4° 3 ) — '

quam totahebdomada ad vitam parandam
inftituta.

46. Miffis vitiis, et p.etulantiis, qui- Cap 6.
bus toties inexcufabiliter profanatur re-

ligio facrarum Feriarum, reliquus eft ab otio
locus juftarum excufationum, aut difpen- feriaL
fationum, ut die feftivo laborare liceat.
Guippe frequens eft exemphim Chrifti,
quod hypocryfin, et fuperftitionem a
cultu Sabbati abeffe oporteat, quia Jab-
batum propter kominem faičlum eft, et
non homo propter Sabbatum.

47. Praecipit Synodus Laodicena : Marc.e.2.
Quod non oportet Chriflianos judai- Sy '
Jare, et in Sabbato otiari Jed eo die  Laod.
oper ari; praej'erentes aut cm in ve- c ‘ 29 ‘
nerationem dominicum diem, simo-

do posslnt  a tabore ceflare, ut Chri¬
stiani hocfaciant.  ReHeftit in eam clau-
iulam Balfamon, et Zonaras, propter
inopiam , vel aliam neceflitatem etiam
die dominico operandi, et laborandi li-
bertatem Chriftiano fupereffe.

48. Subdit Zonaras: Illis nav;que,
quiaforte operibus primo quoquo tem-
pore obeundis alium diem parit er ac-
commodatum ndncifci non facile itn
fuerit, dominico quoque die operam
navandi facultas concejja eft.  Flis ra-
tionibus agricolas ab otio feriali diferte
excufavitConftantiinis M. L.  3. c. dcFer.

49. Recentiores Principes Orientis,
Occidentisque et agricolas ad obfervan-

" (404) —

tiam facn otii adftrinxerunt, quia tanta
neceffitas non temper occurrit. lnquit
Nov. Leo fapiens: Neque agricolae, neque
Leon. 54. quipiam alii in illo illicitum opus ag-
grediantur. Si enim, qui umbram quan-
dam, atque figuram objervabant, tan-
topere Sabbati diem venerabantur, ut
ab omni prorfus opere  fervili abfiine-
rent: quomodo, qui gratiae lucern,
ipfamque veritatem colunt, eos hunc
diem, qui a Domino honore ditatus
* efl, nosque ab exitii dedecore liberavit,
non venerari par efi?  Supereft tamen
et earum legum jufta čautio, ut necef¬
fitas a lege excufet.

$o. Novo jure refcripfit Alexander
HI.: Ouod cum regio vejlra non mul-
tum frugibus abundet, mar e, in quo
populus majorem confuevit habere fu-
fientationem, fterilius Jolito effeStuin
fuiffe, multorum relationibus cogno-
fcentes, beati Petri auctoritate, et Pauli,
et noftra indulgemus,  tit liceat Paro-
chianis veflris diebus dominicis, et aliis
feftis (praeterquam in majoribus anni
folemnitatibus') fi alecia terrae Ji incli-
naverint, eorum captioni ingruente
necejfitate intendere.Refer. c. de Fer.

$i. Diftinxit merito Pontifex inter
Fefta vulgaria, et inter folemnitates
majores anni, quia et neceffitatum dif-
ferentia eft. Oportet enim majorem effe
neceffitatis cafum, ut et in folemniori-

— ( 40$ ) —

bus feftivitatibus anni pro labore Chri-
ftiani difpenfentur. ibi.

$2. Nicolaus V. a Tranfylvanis con-
fultus, an pauperibus, villanis, ac op-
pidanis licitum fit vendere die domini-
co, vel guodam fefto panes, legumi-
na, pyra, potna; vel fit licitum eis,
finita Mifla poft prandium de campo
tempere meffis, cum timetur de pluvia?
portare cum decoribus, vel equis, et
curribus linutn, foenutn ■> et alia blada }
humano ufui neceffaria ? Refpondit: Bi-
cendum efi, quod necefiitate ceflante
abftinendum efi dominicis diebus,et fe-
fiivis ab omni opere fervili: Jed necef-
fitate cogente, non tamen affečtata ,
feu procurata, licitum efi, praemifia
exercere.  Refert Odoricus Raynaldus. Raynaid.

V 3. Enimvero ne praetextu neceffi- 144-™°
tatis paffim Feriae lacrae pto cujusque 28.
libitu,et affeflu, prout neceffitatem fin-
. gere placeret, violarentur, merito hu-
jusmodi necelfitatis detertfiinatio non
cujuslibet privati arbitrio, fed Superio¬
rnih judicio commifla eft, ut hi necef-
fitate, aut utilitate perpenfa, explicent,
juftarrr caufam elfe die feriato laboran-
di. Ait Synodus Cameracenfis II.: Cu-
jus tognitio ad Decaiium Chrifiia-
nitatis vel eo abfente , aut nimis  c. 2/
procul degtnte, a d Pafiorcm loči J'pe-
Slabit.

— ( /}.o6 ) —

Inde haec cognitio potius deda-
rationem, quam difpenfationem fpedat.

£<!’&• Edidum Philippi II. ad hanc Synodum '
art'praecipit, diebus feftis a praedičtis exer-
citiis abftineri, nifi ob neceffitatem de-
clarandam per Officiarium, et Magi-
ftratum loči, de advifamento Dečani
Chrijlianitatis, aut in ejus abjentia
Pafloris loči;  utpote judidum civilis
judicis ad remiffionem muldae, arbitri-
umque Paftoris ad excufationem cenfu-
rae ex fuo genere fuffragatur. Ideoque,
fi ex lententia Magiftratus, neceffitas
notabilis videatur, haud convenit, ut
Decanus, vel Parochus eo cafu ličen-
tiam moretur.

Ex his quae de celebrationefefto-
rum hadenus dida funt, rede conclu«
ditur, eorum obfervationem duabus ab-
folvi partibus; prima, quae privativa
dicitur, in quiete , et remi/fione ope¬
riš fervilis confiftit ; altera, quae pofi-
tiva eft, fandificationem hiijus facri
Otii, id eft, religiofum Dei cultpm
fpedat.

Quid reliquum eft, quam, quod
Paftores populo , ad reparaudam Fefto-
s. ju,'lin. rum  obfervantiam faepe religionis prae-
cohorr. ad ftantiam commendent ? Ait S. Juftinus:
ciem' a- ^ e ^g^ one  nihil potius, aut praeftabi-
lex. ad- Hus.  Juxta Clementem Alexandriuuni
eft bonum, quo generi hominum nul-
lim a Deo datum eft praefiantius.  Ex J

— ( 4°7 ) —

fententia Lačlantii: Haec eft religio cae-  Laftant.
leftis, noh, quae conftat ex rebus cor-  P iv - Inft -
ruptis, fed quae virtutibus animi. Hi c ' ,c ’ 2 *
verus eft cultus, in quo mens colen-
tis feipfam Deo viStimam immaculatam
Jiftit.  Quid brevius fententia S. Augu- s. Aug>
ftini? Religionis,  inquit, fumma eft  p e e f l Jb.s.
imitari eum, quem colis.  c. 17.

CONSPECTUS.’

n. PARTIS. ‘ ' A

D E S A C  R A M E N T I S.

Pag.
Titulus I. de Sacramentis. r

Titulus II. de Baptismo.  i 7

Titulus III. de Sacramento Confirmationis. 37

Titulus IV. de Sacramento Eucharifiiae.  47

Titulus V. de celebratione Biiffarum.  6>

Titulus VI. de Sacramento Poenitentiae.  98

Titulus VII. de Indulgentiis.  133

Titulus Vlil, de Sacramento extremae

Unctionis. i$i

Titulus IX. de Sacramento Ordinis.  16$
Titulus X. de diverfls caufis Irregula-

ritatum.  193

Titulus XI. de Seminariis Clericorum.  227
Titulus XII. de Sacramento Matrimonii.  244
Titulus XIII. de Impedimentis matrimonii.  269
Titulus XIV. de Difpenjdtionibus ma-

trimonialibus.  308

Titulus XV. de Divortiis, et fecundis

Nuptiis.  333

Titulus XVI. de Ecclefiis.  347

Titulus XVII. de celebratione feftorum.  384

RMBhHKHmEm**