SltljflU: I. Decretum Rhemen. Confirmationis Cultus praestiti Urbano Papae II. sancto ac beato nuncupato. — II Verehelichungs-Zeugnisse baierischer Staatsbürger. ß*5» — III. Belastung des Kirchen-Pfründen- oder Klostcrvermögens. — IV. Historia Cathe« dralis Ecciesiae Labacensis auctore Joanne Gregor io Thalnitschero (continuatio). — 1882 V. Svetinje sv. Deodata v franöiSkanskej cerkvi v Ljubljani. — VI 0 blagoslovu ~ * mater po porodu. — VII. Pfarrconcursprüfung. — VIII. Firmung und canonische Visitation. — IX. Concurs-Verlantbarung und Chronik der Diözese. r — w I. Decretnm Rhemen. Confirmationis Cultus ab imm emorabili tempore praestiti Urbano Papae II. sancto ac beato mmenpato. Saeculo XI., fervente luctuosissimo dissidio Ecclesiam inter ac Imperium, non miriori forti-tudine quam ceteri Pontifices, qui per id temporis Romanam obtinuerunt Ledern, enituit Urbanus II. Odo antea vocatus, e nobili familia apud Castellionem supra Matronam non procul a Rhemensi Urbe ortus. Is Brunone Magistro, celeberrimo postea Carthusianorum Institutore, philosophicis ac theologicis studiis operam dedit. At, saeculi curas pertaesus, ac Üegulam s. Bencdicti professus, primum in Clu-niacensi dein in Cavensi Coenobiis religiosissime conversatus est. Yestigia sequutus sancti Gregorii VII., viri opere et sermone potentis, a quo in maioribus Ecciesiae negociis adbibitus fuerat atque Episcopus Ostiensis et sanctae Romanae Ecciesiae Cardinalis creatus, pari animi Constantia ac fortitu-dine iura Ecciesiae contra laicam potestatem vindicavit. Summus Pontifex renuntiatus, sacrum Casini montem invisit, ibique sancti Patris Benedicti meritis a lapidis vitio, quo diu laboraverat, insigni pro-digio sanatus fuit. Cavensis Monasterii Ecclesiam, et sancti Nicolai Barensem Basilicam consecravit, ibique Corpus eiusdem thaumaturgi magna cum solemnitate reposuit. In eadem etiam Barensi Basilica insigne Concilium habuit, ut Graecorum errores confutaret, doctissimis praesertim usus argumentis, quibus 8. Anselmus Arcbiepiscopus Cantuariensis fidem Catboiicam asseruit. Aliis praeterea diversis in locis convocatis Conciliis, ecclesiasticae disciplinae observantiam summo studio curavit. Sed omnium celeberrimum fuit illud Claromontanum Concilium, in quo illarum auctor fuit sacrarum expeditionum, Cruciatarum nomine, eo successu, ut maxima undique hominum multitudo eius voci responderet, atque ante ipsius obitum Urbs Ierosolymitana a Mabumetana servitute liberata fuerit. Deiparam Vir" ginem tenerrimo prosequens obsequio, eiusdem Officii parvi, et Salutationis Angelicae ad meridiem et vesperas recitationem inter fideles promovit. Tarn praeclaris rebus gestis insignis atque sanctimoniae vitae conspicuus, magno bonore habitus fuit non tantum dum vitam ageret, verum praesertim post eius mortem gloriosam. Plures enim continenter scriptores eum Sancti nomine cohonestarunt; in pluribus Martyrologiis una cum aliis Sanctorum nominibus et illud Urbani II. invenitur, ac dies designatur pro ipsius Festo quotannis recolendo. At quod potissimum est, quum, pace inter Ecclesiam et Imperium restituta, Callistus Papa II. in Patriarchio Lateranensi sancti Nicolai Myrensis insigne Sacellum erexisset, in eius absida depingi curavit Imagines sex Roinanorutn Pontificum suorum Praedecessorum, qui Ecciesiae iura contra Imperii invasiones propugnaverant. Has inter Imaginem Urbani II. ea ratione exprimi voluit, qua nonnisi sanctorum imagines. ex veteri recepta Ecciesiae disciplina, effingi consueverunt. 11 Nr. 5. Quae quidem pictura, cum usque ad Clementis XII. tempora perstitisset, dirruto tune ob novas molitiones s. Nicolai Sacello, a Benedicto XIV. sa. me. in sacra Poenitentiariorum aede restituta fuit, ut vetustis-sima cultus Decessoribus suis iamdiu exhibita monimenta religiöse servarentur. Cum itaque tam Romae quam alibi Urbanus II. uti sanctus haberetur, eiusque cultus ad liaec usque tempora perseverasset, Rmus. Dominus Benedictus Maria Langenieux modernus Archiepiscopus Rhemensis, fervidis obsecundans votis tum Cleri sibi creditae Archidioeceseos liuius beatissimi Pontificis ortu celebris, tum universae Benedictinae familiae, quae tanto alumno nobilitata fuit, nec non aliorum amplissimorum virorum eccle-biastica praesertim dignitate praestantium, Processum Ordinaria Auctoritate semel atque iterum con-struere aggressus fuit, ac demum declaravit „cultum publicum Beato Urbano secundo ab immemorabili tempore per annos centum et multo amplius ante Decreta Urbani Papae VIII. fuisse exhibitum et etiam nunc exhiberi, ac proinde cultum Beati Urbani secundi inter casus a Decretis Urbani VIII. ex-ceptos versari“. Hac autem Causa ad sacrorum Rituum Congregationis examen perlata in Ordinario eiusdem sacrae Congregationis Conventu subsignata die ad Vaticanum coadunato per Emum. et Rmum. Dominum Cardinalem Dominicum Bartolini sacrae eidem Congregationi Praefectuin et Causae ipsius Ponentem proposito Dubio „An sententia a Reverendissimo Domino Archiepiscopo Rhemensi super cultu ab immemorabili tempore prestito praefato Servo Del, seu super casu excepto a Decretis s a. me. Urbani Papae VIII., sit confirman-da in casu et ad effectum de quo agitur?“ Emi. Patres sacris tuendis Ritibus praepositi omnibus accurate perpensis, auditoque voce et scripto R. P. D. Laurentio Laivati, Sanctae Fidei Promotore, rescribendum censuerunt: Affirmative seu sententiam esse con firm an dam. Die 12. Julii 1881. Facta postmodum de praemissis per Rmum. Dominum Augustinum Caprara, sacrorum Rituum Congregationis Assessoren!, Sanctissimo Domino Nostro Leoni Papae XIII. fideli relatione, Sanctitas Sua Rescriptum sacrae ipsius Congregationis ratum habuit et confirmavit die 14. iisdem Mense et Anno. D. Card. Bartolinius, 8. R. Praefectus. LocofSigni. Placidus Ralli, 8. R. C. Secretarius. II. Ministerial-Erlas; ddto. 9. Mar; 1882, Z. 17461, betreffend die Dorderung eines Uereheli-chungs;eugniffes bei Eingehung der Ehe zwischen einem österreichischen und einem bnierischen Staatsangehörigen. Das hohe k. k. Ministerium des Innern hat mit dem Erlasse vom 9. März 1882, Z. 17461, durch das hoch-löbliche k. k. Landespräsidium für Ärain dem sb. Ordinariate Nachstehendes eröffnet: „Es sind in neuerer Zeit wiederholt Fülle vvrgekommen, in welchen von baicrischcn Staatsangehörigen mit Oesierreicherinnen außerhalb Baierus geschlossene Ehen wegen Mangels des in Baiern gesetzlich vorgeschriebenen Verehelichungs-Zeugnisses in Baiern als bürgerlich nngiltig angesehen wurden, und somit auch die Anerkennung der baieri-schen Staatsangehörigkeit für die Gattin ttitb die aus einer solchen Ehe entsprossenen Kinder nicht erlangt werden konnte. Insbesondere hat sich aber auch der Fall ereignet, daß eine in Oesterreich selbst zwischen einem Baiern und einer österr. Staatsbürgerin auf Grund eines Zeugnisses der baierischen Heimatsgemeinde des Bräutigams dahin lautend, daß der beabsichtigten Ehe „kein nach dem Gesetze vom 16. April 1868 begründetes Hindernis entgegensteht" geschlossene Ehe in Baiern deshalb als bürgerlich migiltig angesehen wurde, weil die betreffende baierische Gemeinde zur Ausstellung des gedachte» Vcrehclichungszeuginsses nicht berufen war. Zur künftigen Hintauhaltuug ähnlicher Vorkommnisse und der damit für die diesseitigen Staatsangehörigen und Gemeinden verbundenen widrigen Folgen, hat das hohe k. k. Ministerium des Innern im Einvernehmen mit dem H. k. k. Ministerium der Justiz und mit jenem für Cnltus und Unterricht zu erinnern gefunden, daß nach den bestehenden Vorschriften Ausländer, welche in den im Reichsrathe vertretenen Ländern sich verehelichen wollen, bei den zur Entgegennahme der feierlichen Erklärung der Einwilligung zur Ehe gesetzlich berufenen Functionären (§. 75 uud 127 ct. b. G. B. Gesetz vom 25. Mai 1868 R.-G.-Bl. Nr. 47, Artikel II, des Gesetzes vom 31. Dezember 1868, R.-G.-Bl. Nr. 74 de 1869, Gesetz vom 9. April 1870, R.-G.-Bl. Nr. 51) sich über die persönliche Fähigkeit, nach den Gesetzen ihres Landes eine giltige Ehe zu schließen, auszuweisen haben, uud daß insbesondere die Verehelichung bäurischer Staatsangehöriger nach dem in Baiern dermalen geltenden Gesetze vom 16. April 1868 über Heimat, Verehelichung und Aufenthalt und der hiezu gehörigen Gesetzesnovelle vom 23. Februar 1872 überhaupt nur auf Grund eines von der zuständigen Behörde ausgestellten Zeugnisses, daß gegen die beabsichtigte Eheschließung kein im Gesetze begründetes Hindernis besteht, erfolgen darf. Zur Ausstellung eines solchen Zeugnisses ist in Baiern nur die Districts-Verwaltungsbehörde jener Gemeinde berufen, in welcher der Mann heimatsberechtigt ist. Die Districts-Vcrwaltungsbehörden sind die k. Bezirksämter uud die Magistrate der unmittelbaren Städte. Hier folgt ein Verzeichnis der zur Ausstellung von Verchelichungszeuguissen in Baiern berechtigten unmittelbaren Städte: 1. Kreis Oberbaiern: Freising, München, Ingolstadt. 2. Kreis Nicderbaiern: Landshut, Passau, Straubing, 3. Kreis Oberpfalz: Arnberg, Rcgensburg. 4. Kreis Oberfrankeu: Bamberg, Bayreuth, Hof. 5. Kreis Mittelfranken : Ansbach, Dinkelsbühl, Eichstädt, Erlange», Fürth, Nürnberg, Rothenburg a/J., Schwabach, Weißenburg. 6. Kreis Uuterfrankeu: Aschaffenburg, Schweinfnrt, Wiirzburg. 7. Kreis Schwaben und Neuburg: Augsburg, Donauworth, Kauf-baiern, Kempten, Lindau, Memmingen, Neuburg a/D., Nördlingen. Alle übrigen Gemeinden sind dagegen zur eigenen Ausstellung eines solchen Vekehclichungs-Zeugnisses nicht berufen. Eine im Widerspruche mit diesen Bestimmungen angegangene Ehe ist so lauge, als die Ausstellung des Verehelichungszeugnisses nicht nachträglich erwirkt wurde, in Baiern bürgerlich ungiltig, uud sohin im Falle der Verehelichung eines Baiern mit einer Ausländerin auch in Bezug auf die Staatsangehörigkeit der Gattin und Kinder ohne Wirkung. Die nachträgliche Ausstellung eines Verehclichuugszeuguisses ist aber mich der constauten Rechtssprechung des baierischen Verwaltungs-Gerichtshofes insbesondere dann unzulässig, wenn die fragliche Ehe wegen bereits erfolgten Ablebens des Einen Ehegatten faetisch nicht mehr besteht." Es wird demnach der hochwürdige Seelsorgeclerus hievon zur Wissenschaft und Darnachachtuug mit der Weisung verständiget, keine Eheschließung eines baierischen Staatsangehörigen eher zuzulassen, bevor derselbe nicht ein legales von der kompetenten Districts-Verwaltungsbehörde (Bezirksamt oder dem Magistrate einer der namhaft gemachten unmittelbaren Städte) ausgefertigtes und vorschriftsmäßig legalisirtes Verehclichuugszenguis beigebracht hat Was die erforderliche Beglaubigung solcher Zeuguisse betrifft, so sind in dieser Beziehung nunmehr die Bestimmungen des Legalisirungsvertrages zwischen Ocsterreich-Uugarn und dem deutschen Reiche vom 25. Februar 1881 R.-G.-Bl. Nr. 85 Art. IV. und der Justiz Miuist.-Verordnung vom 12. Februar 1881 R.-G.-Bl. Nr. 13 maßgebend und genügt sohin die Legalisirung der Urkunde durch die betreffende königlich baierische Kreisregimmg. III. Belastung des Kirchen-Pfründen- oder Kloster-Vermögens. Der Herr Minister für Cultus und Unterricht hat mit Erlaß vom 2. Februar 1882, Z. 344 angeordnet, daß dem Einschreiten um staatliche Genehmigung beabsichtigter Belastungen des Kirchen-Psmnden- oder Klosterverinögcns stets ein vom Ordinariate zu bestätigender detaillierter Nachweis über den bereits vorhandenen Gesammt-Passivstand der betreffenden Vcrmögensmassa und zwar unterschiedslos, ob nach den bestehenden Normen zu dessen Eontrahirung eine staatliche Genehmigung nothwendig war oder nicht, anzuschließen ist. IV. Historia Cathedralis Ecclesiae Latacensis. Auctore loanne Gregorio Thalnitschero I. U. D. (Continuatio.) Cum hactenus de residentia episcopali egerimus, supercst, ut possessorum huius memmores simus, et quidem recentis a Friderico Tertio restaurati Episcopatus. Si eteniin primitivae Labacen. Ecclesiae episcoporum seriem ab anno Christi 69., quo a s. Hermagora errecta fuit, contexere vellemus, densiori utique volumine opus esset. Sigismundus, illustrissimo sanguine Lambergiorum oriundus, qui virtute et scientia universo orbi inclaruit, ita, ut per summa quaeque reipublicae decora ad praecipuas Germaniae infulas et ipsas sacras purpuras sit eluctatus. Primum Parochus s. Martini extra Crainburgum, tum Eleemo-synarius et Confessarius Friderici III. Imperatoris, a quo anno 1461. in primum Episcopum sanctae Labacen. Ecclesiae constituitur; cui dignitati per 24 annos summa cum laude praefuit. Obiit Labaci cum fama sanctitatis die 28. Junii, anno 1488.; sepultus in cathedrali Basilica; cuius tumba, cum anno 1678. aperiretur, incorruptum eins sacrum corpus repertum, suavem edidit odorem. Exstat huius Ober-burgi sequens monumentum: I. Xpo 0. M. E. Q. M. M. M. V. S. „Rmo. in D. Sigismundo, Lambergiana illustri orto familia, prirno s. sedis Episcopalis Labacensis Antistiti, a Friderico III. Rom. Imp. et Pio II. Pont. Max. gloriosissimis fundatoribus ad eam ob m er ita sua inclita, Deo vocante sub-vecto, Anno X4i' 1461. Thomas Epus. Nonus eins successor, Ferdinand! II. Rom. Imp. Cosiliarius, in excelso interioris Austriae regiinineLocumtenens, ac pro s. Religione Catholica Reformator. Anno SS™' Jubilaei 1625., huius saeculi primo posuit.“ Christophorus Raubar, Carniolus, avitae equestris nobilitatis, toga et sago illustris, dum Viennae 18 annorum adolescens litteris operam daret, nominatus fuit ad episcopatum Labacen., ad quem confirmationem ab Alexandro VI. anno 1493. obtinuit. Anno 1509. Administrator episcopatus Seco-viensis effectus, et Commendator abbatiae Admontensis; ad suprema munia Legati ad Septemviros: Generalis annonae in beilo Veneto et confiniorum Croatiae Praefectus, ac supremi inferioris Austriae Locumtenentis adoptatus. Palatium episcopale a fundamentis extruxit. Obiit 26. Oct. anno 1536. regim. 44, aetat. 62. Tumulatus Oberburgi cum magnifico ac splendido deposito cum sequenti inscrip-tione: „Christophorus a Domo Rauborum, Secundus Pontifex Labacensis, Admini- strator Episcopii Secovien., Commendator Abbatiae Admontensis, vita pie ac liberal!ter acta 26. mensis 0ctobvis, Anno Salutis nostrae 1536. hic conditus. Vixit annis 58, mensibus 7, diebus 15; possedit Episcopatum Labacen. Ann. 44. Secovien. ann. 25. Admont, ann. 28. vivens sibi posuit“. Franciscus Kazianer, L. B., Carniolus gente, ex Canonico Passaviensi et Praeposito Saliensi in Episcopum eligitur, postquam duobus annis ante obitum antecessoris vices, seu coadjutoris munus cum laude gessit. Obiit anno 1544., aetatis 59. regim. 8., de quo exstat Oberburgi hoc monumentum : „Tertius e primo succesit hic ordine Praesul, Nobilis et prudens, ingenioque sagax. Rauberi arbitrio adscitus tulit infulae honores Tempore quos rapuit, Parca maligna brevi.“ Urbanus Textor, Carniolus Carstensis, humili loco ortus, eximiae e contra doctrinae, ex Confessario, Eleemosynario et Concionatore aulico Episcopus, zelosus orthodoxae fidei progugnator et eximius Societatis Jesu, tune primum notae, fautor, ad quem exstant litterae s. P. Ignatii, quibus eidem religionem suam commendavit. Dum legatione caesarea fungeretur in imperio, Donavertae ex lapsu per scalas ab haereticis ipsi structo, gloriosus pro Me martyr obiit anno 1558., ibidem sepultus. Petrus a Seebach, provincialis Carniolus, alumnus Oberburgensis, ex parocho Moraizensi in Carniolia et Rusbacensi in Austria ad Episcopatum promotus anno 1559. Obiit anno 1570. aetat. 67, regim. 11, sepultus Oberburgi. Conradus Gluschitsch, Carniolus Carstensis, ex parocho Hyperlabacensi in Episcopum promotus, bona episcopatus abalienata redemit. Anno 1578. Goritiatn a Lutherianismo purgavit et Romanae ecclesiae feliciter restituit. Obiit vir apostolicus anno 1578. aetat. 51. regim. 8., sepultus Oberburgi. Balthasarus Radlitius, Carniolus Weixelburgensis, ob singulärem doctrinam gradatim ad hanc dignitatem ascendit, dum e Canonico Labacensi in Decanum, ab hoc in Episcopum eligitur. Laudatur ab eloquentia, qua pollebat. Obiit anno 1580., aetat. 47, regim. primo, cuius exstat monu-mentum Oberburgi: D. 0. M. S. Balthasari Radlitio, olim Decano Eccliae. ac Vicario Generali Labacensi, Slavice dicendi peritissimo, ab Archiduce Carolo praesentato et a Gregorio XIII. confirmato. Idib. Maji ann. 1579. vita functo, praedecessori optimo, memoriae ergo Thomas Nonus Episc. Labacen. F. F. ann. 1623. Joannes Taut scher, Carniolus Carstensis, ex Archidiacono Goritiensi Episcopus factus, et supremus Graecii Locumtenens; sub cuius regimine, instante Clemente VIII. Pontitice, anno 1595. P. P. Soc. Jesu Labacum introducti. Obiit 24. Augusti ann. 1597. aetat. 61., regim. 17. cui sequens monu-mentum posuit Thomas, Episc. Labacensis: I. 0. M. M. Q. E. Episcopo Labacen. 0 ctavo Joanni T autsch er, AA. et Philo- sophiae Doctori, Canonico Viennensi, Parocho et Archidiacono Goritiensi Patriarchali, serenissimi Archiducis Caroli atque in interregno Ernesti et Maximiliani ac Filii Ferdi-nandi Consiliario intimo, nec non Provinciarum Austriae in-ferioris Locumtenenti meritissimo, ab eodem Carolo Kalendis Martii anno 1580 ad Episcopatum bene et praeclare diu gestum evecto, niox a Gregorio XIII. S. R. E. Pont. Max. Kalend. Junii eiusdem anni confirmato, vita dem um Graecii 24. Aug. ann. 1597., magno bonorum omnium luctu, pie functo. Thomas Crön eius olim Canonicus Ecclesiastes, D ecanus Labacen., ac tandem in Eptu. et locumtenentis Ferdin andi 2di. j am tune Rom. Imp. officio successor, memoria et gratitudinis ergo F. F. anno Dni. M. D. C. XXII. Thomas Crönn., Labacensis, Consulis filius. Hic omnes antecessores praeclaris gestis excelluit. Ex Decano Labacensi factus Episcopus, totam Carnioliam a Lutheri dogmate purgavit, plurima templa errexit, cathedralem Basilicam pretiosa suppellectili dotavit, pavimento oraavit; dominia Episco-patui auxit, P. P. 8. J. locum recreationis sub Turri aedificavit, Labaci et Graetii Alumnatus fundavit, Capucinos Lacacum induxit, Locumtenentis munus Graetii summa prudentia subiit. Obiit vir apostolicus plenus dierum 10. Febr. ann. 1630. Sepultus Labaci in cathedrali Basilica. Rainaldus Scarlichius, nobilis Dalmata, ab Episcopatu Tergestino ad hanc dignitatem promotus, supremus interioris Austriae Locumtenens. Obiit die 17. Decembr. 1640., regim. 10. Sepultus Labaci in cathedrali Basilica. Fridericus Otto 8. R. J. Comes a Buechaimb, Austriacus, ex Canonico Passa-viensi, Magdeburgensi et Salysburgensi Episcopus Labacen. Vir omni eruditione excultus, antiquitatum et rei nummariae cultor. Castrum Görtscliach, quod Labaco duobus miliaribus abest, funditus exstruxit, aulam episcopalem magna parte restauravit et Basilicam nova suppellectili auxit. Cum maxime prosperi de eo sermones essent de purpura Romana, morte subripitur anno 1664. die 3. Aprilis, Pasavii sepultus. Josephus ex Comitibus de Rabatta, Goritiensis, Ord. s. Joann. Hierosolymitani Eques, Commendator in Lossem, Oberlibich et Grostniz, Archiducis Caroli Josephi aulae praefectus et haeres. Commendatur ob liberalitatem in pauperes et in functionibus ecclesiasticis peragendis exactam observantiam. Obiit Labaci ultima Febr. ann. 1683., aet. 60., reg. 21. Quiescit in cathedrali Basilica cum sequenti memoria . . . Sigismundus Christophorus S. R. I. Comes ab Herberstain, Styrus, ex Canonico Passaviensi et Ratisbonensi primum Praepositus Labacen., inde Rudolfswertensis, tum Episcopus Labacen. Resignavit anno 1701. annuente Pontifice et Caesare et 1. Junii ad vitam privatam ad P. P. Oratorii s. Philippi Nerii Perusiam secessit. Cathedralem Basilicam nova suppellectili dotavit, Bibliothecam pu-blicam et musices proventus auxit, Episcopatus aulam, aliasque arces eo spectantes aedificiis ornavit, ad aedificium Neo-basilicae larga manu succurrit. Ferdinandus, 8. R. I. Comes a Kuenburg, Goritiensis, Canonicus Salysburgensis, Archipraesulis ibidem Maximiliani Gandolphi non modo avitae nobilitatis sanguinis, sed et omnigenarum virtutum liaeres. Castrum Görtshach amplo horto nobilitavit, aulam episcopalem elegantibus conclavibus exornavit. Literarum et literatorum fautor eximius, eruditione, magnanimitate prudentia et pietate nulli inferior, liberalitate erga egenos clarus; Eleonorae Magdal, Imperatrici charus cuius augustam filiam Mariam Annani Joannis V. Regis Portugaliae sponsam qua Legatus Ulyssiponam comitatus. Fit Arclnepi-scopus Pragensis. Franciscus Carolus 8. R. I. Comes aKauniz, Austriacus, Viennensis, Metropolitanae Salysburgen. et Cathedr. Passavien. Canonicus, Praepositus Altetingensis; palatii apostolici causarum Auditor, post Ferdinandum Episcopum a vinculo Ecclesiae Labac. a Clem. XI. solutus et ad Archiepi-scopum Pragensem promotus a Josepho Imp. nominatus et a Carolo Rege rathihabitus. Possessionem accepit 10. Sept. anno 1711. aetatis suae 33. Ob litterarum scientiam cum generis claritate conjunctam, vitae munditiam, honestatem morum, spiritualium providentiam et temporalium circumspectionem laudatur. C-APUT X. I)e Oratorio sacratissimi Corporis Christi. Nunc Oratorium, quod latus Basilicae, sanctae Labacensis Ecclesiae, stipat, perlustremus. Datum huic eleganti fabricae initium anno M.DC.XL. eo locorum, ubi domus Satlbergiana stetit, quam vigore instrumenti publici anno 1639. emanati Congregatio alma ss. Corporis Christi a venerabili Capitulo La-bacensi redemit. Amplum est opus, ac juxta regulas architectonicas formatum, latitudinem duplo lar-gitudine excedit. Subtus commodo gaudet porticu, scalae amplae facilem praebent accessum ad atrium, quod Oratorio praeficitur, unde ad chorum musices patet scala. Pavimentum ei sat elegans accessit anno 1646. Notandum hoc loco venit, quod in hoc amplo domicilio, cum augustissimus Imperator Leopoldus Magnus, modo regnans, Labaci personaliter existens, anno 1660. 13. Septembris homagium susciperet, provinciae proceres primarii in supremis haereditariis muniis constituti, in decem tabulis quisque suos amicos, quam sumptuosissime tractaverint. Libet horum nomina subjungere: Aulae Praefectus: Henricus Ludovicus 8. R. I. Comes a Turri. Mareschallus: Wolff. Engelbertus 8. R. I. Comes ab Auersberg. Camerarius: Idem excellentiss. Comes ab Auersberg. Stabuli Praefectus: Joannes Georgius L. B. a Lamberg. Venationum Praefectus : Joannes Jacobus Comes Khüsel Culinae Praefectus: Joannes Gothard L. B. ab Egg. Pocillator: Joannes Siegefried, Princeps ad Eggenberg. Promicondus: Io. And. Com. a Saurer, eius loco Maxim. Com. a Schrottenbach. Dapifer: Joannes Georgius, Dominus ab Hohenwarth. Falconum magister: Ludovicus Ambrosius Panizoli; quos vero tractaverint in Annahbus Valvasorii Lib. X. pag. 384 reperire licet, quo lectorem remittimus. Quanto non praeterea id commodo, praesenti de qua agimus Basilicae facricae fuerit, nemo est, qui ignoret. Hic solitae quotidianae missae cantatae, beneficiatorum obligationes et chorus canonicorum peragebatur. Hic diebus festivis concio dici ad popul um et sacramenta piis fidelibus administrari sole-bant. Hoc tempore Jubilaei loco dirrutae catbedralis Basilicae visitandum cum tribus aliis praeüxum fuit: Hic „Te Deum laudamus“ob expugnationem Landaviensem ab invictiss. Josepho, Rege Romanorum et Hung., celebratum. Hic, ut uno verbo omnia complectar, omnes sacrae peractiones habitae. Divina proinde providentia id huc olim locatum credimus, ut Episcopatus eo in omnibus occurrentiis libere frui possit. Oratorii fabricam hucusque perstrinximus; superest, ut eiusdem Congregationem perspiciamus. Haec omnes reliquas Congregationes Labacenses, tum vetustate tum reditibus antecellit. Sunt autem, dum haec scribimus, numero 18., in cathedrali Basilica praeter hanc numero quatuor. Speciatim: Societas Nobili um, sub invocatione s. Dysmae, agonizantium patroni, quae numerum 51 aggrega-torum non excedit, et si qui assumuntur, pro supernumerariis habentur. Redemptoris mundi, mercatorum haec proprie est. Sanctiss. Trinitatis et neo enecta Clericorum sub invocatione s. Philippi Nerrei. In ecclesia s. Jacobi Apostoli P. P. 8. J. vigent quatuor Congregationes, seu Deo et Deiparae congregatos coetus, qui sub suo Praeside Congregationis virtutibus Student et caeteris exemplo praeeunt. Agoniae Salvatoris n ostri, omnium copiosissima, quae ultra. . millia numerat. Altera Magnae Dei Matris sine labe conceptae, quam vulgus germanicani nominat; liaec tarn nobiles quam cives numerat. Tertia sub titulo Assumptae in coelum Virginis, seu Major , ... . rhetores et poetas sodales habet. Quarta Natae Angelorum Reginae, ex suprema mediaque Grammatica scolares complectitur. Templum Annunciatae Virginis P. P. Ord. 8. August. Eremit, tres numerat. 1. Sanctiss. Ro- sarii, 2. Eiusdem Rosarii perpetui, 3. 8. Mariae Virginis de consolatione, s. Augustini et Monacae Corrigiae. Tres pariter numerat ecclesia Assumptae Virginis P. P. Franciscan. Reformatorum: Scapularis videlicet, Cinguli s. Francisci Seraphici et s. Antonii thaumaturgi Paduani. In ecclesia divi Josephi, nutritii Christi et tutelaris Austriacarum ditionum, P. P. Discalcea-torum Ord. 8. Augustini binae reperiuntur, quarum una sub invocatione sacrae Familiae: Jesus, Mariae, Joseph nuncupatur, altera Matris Dolorosae, mortuorum vulgo audit. Has comitatur neoerrecta pia Congregatio in ecclesia ;s. Michaelis Archangeli, Sanctimonia- lium virginiun ord. s. Clarae sub invocatione sacratissimi Cordis Jesu. Ex bis quas recensuimus, uti Venetiis sex Congregationes, quas Scolas vocant, reliquis prae-eminent, sic Labaci sex sequentes primatum tenent: „Sacratissimi Corporis Christi, utpote ve-tustissima; Nobilium, ibidem sub invocatione s. Disrnae, charitativa; Agoniae, amplissima; Sine labe Conceptae, vulgo „germanica“, inclyta; Rosarii, famosissima; Scapularis, pietosa. Redeamus ad nostram, unde reccssimus Congregationem, et perspiciamus eiusdem vetustatem, de qua exstat in matricula dictae almae ac vetustissimae Congregationis sequens inscriptio: I. t M. I). 0. M. SVA AB AETERNA PROVIDENTIA BENE CVNCTA SVAVITER DISPONENTE QVANDO PIVS SECVNDVS [ANTEIIAC AENEAS SYLVIVS SENEN-818: SECRETARIVS CAESARIS AVGVSTI: PAROCHVS SLAVI GRAE-CENSIS, INDE EP VS. TERGESTINVS, AC SENENSIS et 8. R. E. Cardinalis PICOLOMINAEVS NVNCVPATVS] 8. Sedis Apostolicae Fastigium: et glorisi.ss: Imp. Friedericus Tertius, Arcliidux Austi'iae de tanta Clientis olim sui Secretarii, ac Sacellani provectione et sublimitate laetabundus; Culmen Thronumque Romani Imperii, annis Quinquaginta tribus, plus minus respective felici gubernatione tenuerunt. Haec pia, Sanctiss. ac Diviniss. Sacramenti Fraternitas LABACEN: in Ecclia. 8. Nicolai Myrensis Epi. ad laudem et Gloriam DEI Omnipotentis rite instituta, inde usque initium ac incrementa sumpsit Anno Dni. M. CCCC. LX. I. Cum haec aliquot annis immunis floruisset, suas passa est calamitates, ac imanis haereseos turbines, donec circa finem saeculi 16. jussu Ferdinand! II. Romanorum Imperatoris, acerrimi catholicae fidei progugnatoris, sub poena amissionis vitae, Luterani omnes, quorum pseudo-praecones, quatuor principaliter domicilia tenuerunt, duo in Foro veteri, quae ab sacris imaginibus lapidi incisis [utpote ad 8. Christophorum, s. Cvucem, s. Florianum et s. Barbaram] dignosci poterant, proscriberentur; quam rem strenue promovit insignis ille Lacacensium Praesul Thomas Crönn, qui urbem hanc a foeda hac colluvie penitus expurgavit. Videamus modo qua tempestate famosissi mae Archi-confraternitati Corporis Christi Romae s. Laurentii in Damaso fuerit aggregata. Promoverunt ho c negotium, gubernante sanctam ecclesiam Laba-censem Joanne Episcopo, Sebastianus Samuyen, Decanus et Thomas Crönn, Canonicus Labacensis. Anno 1592. petierunt ii nomine totius Sodalitatis sequentibus motivis: „Cum ante annos plus minus triginta, haereseon buccina, ob peccata terrae pastorumque somno-lentiam, dirum in hac patria insonuisset: mox vero sensim ingravescendo permultos e gremio catholicae Ecclesi.ie [proh dolor] abriperet, eoque nomine efficeretur, quod in hac Labacensi olim florentissima ci-vivate, adeoque tota provincia, ubi pietas ante et devotio avita, ex quo Carniolorum natio Christum induisset, magna Constantia viguerunt: illicet stupor quidam et ignavus torpor in locum subingressi, magnam sane magnatum populique partem virulenta sua dulcedine et licentia captam penitus occuparet: Catholicorum autem residuam paucitatem pro eo [qui tune vel maxime fuerat necessarius] zelo ac fer-vore somnolentos valde et tepidos, ne frigidos omnino dicam, relinqueret, in tantum sane, quod in templo sacris exercitiis, praesertim vero catholicorum funerum conductionibus, rari admodum, qui ea comita-rentur, rariores multo, aut fere nulli, qui feretrum piis humeris subirent, non sine piorum scandalo et haereticorum cachinnis, qui suae pesti multo terventius incumbcntes circa haec suo modo in suis syna-gogis frequentissimi, deserviebant, invenirentur. In hoc autem, sic ruinoso ecclesiae Labacensis statu, summa Bei bonitate et miseratione excitati sunt viri quidam boni, qui haec mala, propcdiein religionis sanctitati tinein allatura, altius animo expendentes: neve multorum pereuntium exemplo, eaque paucorum residua paucitate, catholica plebecula, paulatim omnis exorbitaret, salutari consilio providentes, Congre-gationem sive Fraternitatem augustiss. et diviniss. Sacramento Corporis Christi, Regis virtutum et gloriae omni devotione et humilitate servituram, jam olim Friderici III. Imp. gloriosiss. mem. tempore arm. 1461. pie fundatam, postmodum autem haereticorum pravitate dissipatam, iterato, quasi postliminio revocantes erexerunt. Labaci datae Dominica „Reminiscere“, anni 1592." Cura proinde et singulari dexteritate religiosorum Patrum F. Hieronymi, Balmatae, Ordinis Capucinorum, Praedicatoris quadragesimalis Italici in cathedrali Labacensi Basilica et Patris Bonaven-turae, eiusdem Ordinis, Commissarii Generalis Romae existentis, aggregatio prospero successu impetrata, sutnmis privilegiis, quibus eadem florentissima Archiconfraternitas Romana gaudet, haec nostra vigore emanatae Bullae sub dato XI. mensis Junii dicti anni 1592. in perpetuum accumulatur. Grates demum, ut pro gvatiis tarn promptae associationis referant, binis consodalibus iter suum Romam parantibus committitur, illustribus et nobilissimis adolescentibus B. Joanni Georgio Ainkhürrn de Schenkenthurn, Hasberg et Lubegk, et B. Stephano Roverio. Hi spartam suam cum decore administrant ac Archi-consortiuin de felici successu ac copiosa fruge, quam indies in exstirpanda haeresi ex hac prospera associatione recipit Confraternitas, erudiunt. Quae autem munera haec nostra Congregatio Romae in signum mutui officii et fraternae conjunctionis per dictos legatos praesentaverit, ac vicissim ab iis per-ceperit, in supranominata matricula fusius notatum reperitur, quo lectorem remittimus. Quam tenaciter hucusque eadem Archiconfraternitas Romana cum nostra fidam coluerit ami-citiam, liquet ex eo, quod in omnibus occurrentiis, ac nupero Jubilaeo universali anni 1700., Romam ad capiendum illum magnum thesaurum, litteris 14. Octobris anni 1699 datis, nostros consodales confoederatos quam humanissime invitare non dubitarint, offerendo illis quotquot venerit, diversorium 12 nec non ulteriora officia charitatis ad contestandum affectum fraternum. Hinc cum inter reliquos ex hac Sodalitate illustrissimus D. Petrus Antonius Codelli de Fahnenfeld et D. Joannes Stephanus Florian-tschitsch de Grienfeld I. V. D. iter Romani pararent, iis, utpote viris summis ornamentis, honoris, vir-tutis, fortunae et ingenii praeditis, credentiales traditae, ut de humanissimo offerto condignas nomine caeterorum referant grates, ac mutua offerant officia. Aemula olim ac laudabili concertatione dotarunt nostram Archiconfraternitatem insignes bene-factores, inter quos non intermorituro nomine numerantur: Adamus Sontner, Canon, ac Vic. Generalis Labac., Michael Taller, Gregorius Kunstl, Markus Wenkovitsch. Pro coronide huius tituli, quod summum rei est data servavimus, ut gemineo stylo facundo ad posteros marmori insculpamus, tot haec alma ac vetustissima Congregatio folget sideribus, quot Impe-ratoribus, Regibus, Archiducibus, Reginis, Archiducissis, qui propria manu maxima parte Labaci personaliter existentes, nomen matriculae inseruerunt: Ferdinandus II. Rom. Imperator, Pius et Justus 29. Novem. 1637. Leopoldus Magnus, Rom. Imperator, augustiss. 8. Octobris anni 1660. Maria, nata 10. Novem., nupsit Principi Transylvaniae, 27. Nov. anni 1596. Ferdinandus, Archidux Austriae, dein hoc noe. III. Imp., fer. IV. Cinerum anni 1597. Maximilianus Ernestus, feria IV. Cinerum anni 1597. Leopoldus, Archidux Salysb. et Passavien., Canon. Feria IV. Cin. anni 1597. Gregoria Maximiliana, Philipp! III. Hispan. Regis sponsa, 28. Decembr. ann. 1596. Leonora, Archiducissa, 28. Decemb. ann. 1596. Margaretha, Hispan. et Ind. Regina 28. Novemb. 1596. Maria Magdalena, Cosmae II. Magno Florentiae Duci nupta, 7. Sept. ann. 1597. Constantia, Poloniae et Svetiae Regina, 7. Sept. 1597. Maria, Regina Hungariae et Bohemiae, 8. Febr. ann. 163 6. Leopoldus Wilhelmus, 29. Nov. ann. 1637. Maria Anna, Maximiliano Bavariae Duci nupta, 13. Decembr. 1610. Maria Maximiliana, 12. Jan. ann. 1597. Numerat praeterea quinque Archiepiscopos, plurimos Principes-episcopos Labacenses et Grae-censes; Principes Dietrichstainios, Auerspergios et Eggenbergios, Abbates, Praepositos et sexcentos alios de illustri prosapia Comitum et L. B. oriundos. (Continuabitur.) V. 0 svetinjah sv. Deodata v franciskanskej cerkvi v Ljubljani. (Zgodovinsko-kronologiöna örtica.) V kratkem se bodo slovesno prenesle prekrasno okincane svetinje sv. Deodata mucenika, ki so 4. aprila t. 1. doäle iz Lima, na svoje staro mesto, v cerkev franöiäkansko v Ljubljani. Menimo, da ne bo odveö, ako pri tej priliki podamo tu ob kratkem zaznamke, katere nakajamo zabeleEene o ostankili tega svetnika. Bilo je leta 1737., ko je dobil biväi provincijal in glavni vizitator hrvatsko-kranjske franciskanske provincije, P. Sigismund Skrpin, po posredovanji imenitne gospe Oktavije Strozzi, truplo sv. Deodata se steklenico njegove krvi v dar. Ta gospa je bila soproga Kasilijanskega vojvode Filipa Corsini, ki je bil pravnuk papezu Klemenu XII. Naälo se je tmplo sv. Deodata na pokopalisci sv. Kaliksta v Rimu in potem je shranjeno bilo v papeLevem sve-tinjiäci. Predno se je pa odposlalo iz Rima v Ljubljano, preiskala ga je natanko kongregacija za odpustke in svetinje, ter potrdila kot pravo truplo svetnikovo. Od Porfirenskega skofa Tomaba Cervioni dne 3. sept. 1737 1. lastnoroöno podpisano potrdilo te istinitosti, poslano se sv. ostanki vred P. Sigismundu skrpinu*), dovoljuje tudi, da se svetinje sv. Deodata smejo postaviti v vsakej cerkvi in oöitnej kapeli na tak kraj, da jih lahko hodijo verni castit. Polozilo se je tedaj omenjenega leta sv. truplo v leseno, lepo belo, dobro zaprto in od skofa zape-öateno skrinjico, prevezano z rudeco svilo, ter se je neslo z veliko castjo iz vecnega mesta, dalje se pa prepeljalo po morji do Trsta. Dne 30. novembra na ve&er v praznik sv. Andreja 1737. leta so dospele svetinje v luko TrLasko. Sest duhovnov Llabtnega stanu, namreö Anton pl. Juliani, Antonel Frankolsperäki, Ivan Krstnik Macchiorlatti, skofijski kancelar, Anton Scussa, Anton Roab in Andrej Bevilaqua, jih vzdigne iz ladije ter spostljivo nese na ramenih v hiäo Josipa Giussani. Kakor hitro se je bil po Trstu raznesel glas, da so priäle svetinje sv. Deodata, hiteli so ljudje obojega spola v trumah od vseh stranij ne le k ladiji, temuc zbirali so se potem tudi od jutra do ve-öera v hiäo, kjer je bil shranjen dragoceni zaklad, skazovat mu svoje poceäcenje. Vse to nam dokazuje druga listina, izdana od tadanjega äkofa TrLaäkega pl. Luke Sertorija del Mestri barona Schönberg-skega dne 22. jan. 1. 1738.**) Kmalo pa vzdignejo ostanke sv. Deodata in jih neso iz Trzaäkega mesta proti belej Ljubljani. Na-Vrhniki jih poloLe v coln, ter jih po Ljubljanici prepeljejo tik pod zidovje ljubljanskega franciäkanskega samostana. Ta samostan pa takrat ni stal ondi, kjer zdaj bivajo ocetje franciskanje, temuc sedanje gimnazijsko poslopje je bil poprej samostan franciäkanski in sklenjena je bila L njim cerkev vnebovzetja Marijnega. Do sem je priplul coln s sv. Deodatom 5. januarja 1. 1738. Lahko si mislimo kako veselje in tekanje je nastalo po Ljubljani, ko se je razäirila vest: „svetnika peljejo!“ Vsi redovniki se podajo z gorecimi sveöami proti colnu, polni radosti, da so obdarovani s tako neprecenljivim biserom. Stirji duhovni naloze sveto skrinjico na svoja ramena, ter jo neso z vso dostojnostjo med slovesnim petjem na poseben zato uze poprej odlocen prostor. Tu se zapoje zahvalna pesem in odmoli nekaj molitev. Da bi se pa preprical, je li truplo avtenticno, ukaäe ljubljanski äkof Sigismund Feliks grof pl. Schrattenbach generalnemu vikarju in kanoniku Ivanu Jakobu Schillingu, da naj s kanonikom Autonom Lak-nerjem in vprico drugih duhovnov skrinjico odpeüati in vse natanko preiäce. Tako se zgodi. Prepricaväi se, da so v Rimu pritisnjeni pecati celi, da se vse vjema s pridejanim pismom poäiljateljevim, in da je to pravo telo sv. Deodata z njegovo krvjo, izdal je Ljubljanski ordinarijat sledece potrdilno pismo, ki se nahaja v zapisniku kn. sk. ordinarijatnega arhiva: Nos Sigismundus Felix, Dei et Apostolicae Sedis Gratia Episcopus Labacensis, Sac. Rom. Imp. Princeps ex Comitibus de Schrattenbach et L. L. B. B. de Heggenberg et Osterwiz, Metropolitanae Salisburgensis Ecclesiae Canonicus Capitularis Capsam annexo authentico testimonio Romae sub die 3. mensis Septembris, elapsi 1737 anni dato, ligneam albam vitta sericeä rubri coloris colligatam, et Sigillo Illmi. et Revmi. Fr. Thomae Cervioni a monte Ilcino • Patritii, Senensis Archiepiscopi, Dei et Apostolicae Sedis gratia Episcopi Porphyrensis, Sacrarii Apostolici Praef., Pontificii Solii Assistentis, ac totius Ordinis Eremitaium 8. Augustin! Ex-Generalis obsignatam ad jussa Illmae. ac Excell. Dominae Dnae. Octaviae Strozzi, Illmi. ac Excellmi. Dni. Corsini, Sanctissimi Dni. Dni. nostri Cle-mentis XII. pronepotis, Ducis Casiliani Conjugis, Adm. Rvdo. Patri Sigismunde Skerpin Provinciae Carnioliae Ex-Provinciali et Ex-Procuratori Generali Ordinis Minorum 8. Francisci Reformatorum cum Sacro Corpore et vase Sanguinis 8. Deodati M. decenter induto in supra dicta causa collocato dono dato, ab eodem A. R. Patre Nobis praesentatam per Vicarium nostrum Generalem D. Joannem Jacobum Schilling Canonicum Labacensem aperiri de-mandavimus, et ab eodem apertam ad praescriptum supra dicti authentici testimonii in eadem 8. Corpus 8. Deodati M. cum vase Sanguinis, ut supra reale et veridicum compertum fuit, quod 8. Corpus dein unacum vase Sanguinis in capsam aliam ab intra et ab extra honorificentius ornatam, clatris ferreis munitam, nostroque parvo *) Prepis te listine se dobi v rokopisnej knjigi, shranjenej v provincijalatnej knjiZnici v Gorici, z naslovom: „Chrono- logico-Historica descriptio Provinciae 8. Crucis Croatiae—Carnioliae, congesta a P. Mauro Fajdiga a. 1777.“ **) Ibidem. Sigillo obsignatam, reverenter collocatum est, proinde licentiam concessimus idem in Ecclesia Labacensi fratrum Minorum 8. Francisci Reformatorum publicae venerationi exponendi. Quae manu propria et Sigillo Officii nostri Episcopalis hisce attestamur. Labaci ex eodem Ofticio Episcopali die 7ma. Februarii 1738. (L. S.) Sigismundus Felix, Episcopus Labacensis. Ostanki sv. Deodata so za nekaj casa stali v stolnej cerkvi. Tretjo nedeljo meseca junija, — bila je prav kakor letos na 18. dan meseca — 1. 1741 so se pa svetinje vsled pismenega kn. sk. dovoljenja slovesno prenesle iz stolnice v tadanjo cerkev franciäkansko. Ko se je vse priredilo, oznanila se je slovesna procesija za ta dan. Sveöanost je bila veliüastna. Udelei.il se je ganljive procesije ves kapitelj, vse duliovenstvo stolne cerkve, redovniki, prvi plemenitasi mesta, magistrat z odliönimi meäöani, vse zadruge s svojimi banderi in neste-vilne mnozice vernih. Z veliko castitljivostjo so nesli, med pokanjem topov raz ljubljanskega gradu in donenjem zvonov po vseli cerkvah, svetinje po mestu, ter jih polozili slednjic v kapeli bvezmadeznega spocetja Marije Device v franeiäkanskej cerkvi na altar. Tu so ostale svetinje vernikom izpostavljene v cescenje do 1. 1785. Tega leta so se pa preselili franciskanje cez vodo, v poprejsnji avgustinski samostan pred mostom, kjer zdaj prebivajo. Vzeli so saboj tudi ostanke sv. Deodata in jih postavili na altar sv. Ivriza v cerkvi ozna- njenja Marije Device. Ali casi so bili tadaj menj ugodni za ocitne slovesnosti. Vsled ukaza cesarja Josipa II., izdanega ravno v tem Ietu, prepovedane so bile vse procesije, razun o sv. Telesu in krizev teden. Zato tudi ne najdemo nikjer zapisano, da bi se bilo drugo prenesenje kostij sv. Deodata slovesno zgodilo. Med ljudstvom se je pa vendar spomin na to prenesenje ohranil, ter obhajal se vsako leto dne 18. novembra. Tako tudi cescenje sv. ostankov in veliko zaupanje na pomoc sv. Deodata med vernimi ni ugasnilo do danasnjega dne. Ko so pa predlanskim jeli prenavljati od znotraj franciäkansko cerkev, zapazili so, da je omara, v katerej se hrani okostje sv. Deodata z napisom: „S. Deodatus Martyr“, uze precvj zelo trhlena, da kaze spranje, skozi katere se prasi va-njo, in da je tudi obleka svetnikova od starosti uze preperela. Sklene se tedaj, naj se da napraviti nova omara in tudi dostojno oblacilo svetnikovim kostem. Ker pa za prav posebno olepsavo v Ljubljani ni dovoljnih inocij, odloci se za cerkveno umetnost zelo vneti gvardijan, P. Iialist Medic, sv. Deodata ostanke poslati v Rim na druätvo, ki se posebno peöa z olepäavo svetinj in se zove: „Lipsanotheea seu Custodia Reliquiarum.“ Obitelj A. Scävola, ki ima od papeZev privilegij za tako delo, slovi po vsem svetu zarad svojih umeteljnih izdelkov, in s to obiteljo se je zacelo pogajanje za prenovljenje olepsave pri svetinj ab svetega Deodata. Slutil je castiti samostanski predstojnik dobro, da stroski za to stvar ne bodo majhni, ali Lelel je pa tudi po drugej strani, da dragoceni zaklad dobi dragoceno opravo, ki bi iznenadila tudi strokovnjake v umetnosti. Avgusta meseca 1880 1. odposlale so se toraj kosti sv. Deodata v Rim nazaj. Spremljalo jih je pismo kn. sk. ordinarijata ljubljanskega od 25. avgusta 1880, ki je pricalo, da so bile te svetinje v Rimu potr-jene, in da ni nobenega suma zarad kake prevare. Izdelavanje in priravnavanje snovi (nekakega voska), s katero so se pooblekle poprej gole kosti svetnikove, ter drobno vezenje obleke njegove, je bilo kaj mudno; izgotovilo se je pa tudi tako srecno, da krasote niso mogli nahvaliti prvi cerkveni mozje v Rimu. Da se pa spozna, s kako strogostjo sv. Cerkev cuje nad svetinjami svet-nikov, da bi se ne vrinila kaka sleparija, naj razun prej navedenih dokazov omenim se to, da ja pri izdelavanji vse te olepsave vedno moral biti vprico nek franöiskansk pater, ki je bil nalaäc za to v Rim poslan. Verujamemo tedaj, da poprasevanje, kedaj da se vrnejo te svetinje, ni bilo obiöajno. Slednjiö pride naznanilo, da svetnik gre zopet iz Rima. Dne 4. aprila t. 1. o polu dveh popoludne se oglasi veliki franciäkanski zvon, ter naznani veselo novico. G. Dobrletov posebej za to priravnani voz prepelje predrago svetinjo s kolodvora v ursulinsko cerkev. Öastitljivo ovencano skrinjico sprejmeta na pragu te cerkve nunska gospoda v roketih. Med obilno mnoLico, med petjem orgelj in zvonov, se prenese skrinjica skozi cerkev v zakristijo, kjer se odpre v prico äkofovega komisarja. Lahko se misli v kako teLkem pricakovanji okolo sto-jecih je g. Dobrlet rahlo oddelaval zaboj. Kako pa tudi vsi ostrme, kako se zavzemö, ko se zalesketa iz njega svetnikove truplo! Na dragem lezisöi leLi sv. Deodat, kot 25-leten mladenec, nebesko krasnega in ljubeznjivega oblicja v pregvitljenem staun, s crnimi kodrastimi lasmi, in ves udan v voljo Najvisega umiraje muöeniske smrti za sv. vero. Oöi ima premile, njegovi lastni zobje se svetijo skoz lepe ustnice in glavo mu obdaja lavorov venec — znamenje zmage. Tako popolnem je posneta narava, da se nam zdi, zdaj in zdaj se bo ljubki mladenec pre- dramil in prav globoko zasopel. Nepopisljivo Live so njegove rane, kot da bi mu bile ravnokar vsekane. Kakor glava, tako lepo so izdelane tudi roke in noge ter v polnem ravnomerji. V desnej roki drLi palmovo vejico na prsih, leva pa leLi lahno ob strani z belo lilijo. Ah in ta obleka! Kaj naj bolj oböudujemo, ali belo tuniko, bogato prevezeno z zlatom ali temno-rudeci baräunasti plasc ? ali pa trojno belih blazin z zlatimi robmi ? To vse poöiva na leziäci rudece barve in celota dela silno prijeten vtis. Nekaj te olepsave je delo gospodicine Smrekar-jeve v Ljubljani. Novo stirivoglato omaro s steklom spredaj, da se bode svetnik ves labko videl, je spretno iz-delal iz palesandrovega lesa gosp. mizar Ivan Dogan. Tako bodo svetinje sv. Deodata v kratkem zopet na svojem mestu v toMbo vsem castilcem tega svetnika. Ponosna res sme biti Ljubljana na to pridobitev, ob enem pa tudi hvaleLna ö. patru gvardijanu za njegovo dvostransko poLrtvovalnost — hvaleLna z dejansko podporo pri njegovih sedanjih podjetjih ob licu sa-mostanske cerkve. A. K. VI. 0 blagoslovu mater po porödu. V tretjih bukvab Mozesovih, v dvanajstem poglavji beremo naslednjo zapoved Gospodovo: „Zena, ki spocne od moLa in rodi sina, bodi necista sedem dnij .... In osmi dan naj se dete obrere. Ona pa naj ostane tri in trideset dnij v krvi svojega ociscevanja. Vsega svetega naj se ne dotika, tudi naj ne bodi v svetisce, dokler se ne spolnijo dnevi njenega oöiäEevanja. Ako pa je rodila deklico, bodi dva tedna necista ... in naj ostane §est in Sestdeset dnij v krvi svojega ociscevanja. In ko se dnevi njenega ociscevanja spolnijo, naj za sina ali beer prinese letno jagnje v zgavni dar in golobica ali grlico za greh k vratom snidnega sotora in naj jo da duliovnu. On naj jo daruje pred Gospodom in moli za-njo in tako bo ociscena svojega krvotoeja. Le-to je postava za porodnico decka in deklice. Ako pa njena roka nima in ne more darovati jagnjeta, naj vzame dve grlici ali dva golobiöa enega v Lgavno daritev in enega za greh; in duhoven naj za-njo moli in tako bode ociscena.“ To je postava ociscevanja za mater po porodu. Po tej postavi priäla je tudi precista Devica v tempelj, ne da bi bila potrebovala oöiscevanja, ali da bi jo bila vezala postava Mozesova, ampak, da je pokazala svojo poniznost in pokorscino in tako dala lep izgled materam nove postave. Sveta katoliüska cerkev je po tem vzviäenem izgledu v novej zavezi vpeljala obred blagoslovljenja mater po porodu ali obred vpeljevanja porodnic. Kaj pomeni ta blagoslov? Katoliska mati ni po postavi primorana priti v cerkev k blagoslovu, kakor je bila to zapoved v starej zavezi, vendar pa je to lepa, hvalevredna navada, po besedah nasega obrednika, ki pravi: „Si qua puerpera post partum juxta piam ac laudabilem consuetudinem ad ecclesiam venire voluerit, pro incolumitate sua gratias actura petierit a sacerdote benedictionein . . .“ Beseda „voluerit“ znaci, da ta blagoslov ni zapoved, in da se toraj ne sme nobena mati siliti, da naj pride v ta namen v cerkev. Namen blagoslova pa je, da se mati zahvali Bogu, da je sreeno prestala nevarnosti poroda, in da duhoven sprosi pri Bogu zanjo blagoslova. Gotovo bode Le verski cut in natorna hvaleznost priganjala verno mater, da hiti zahvalit se Bogu za milosti, katere je skazal njej in otroku, katerega je pri sv. krstu ocistil podedovanega greha in ga stvoril uda katoliske cerkve, tempelj sv. Duha in dedica nebeskega kraljestva; priganjala, da Bogu obljubi, skrbeti za deteta telesno in dusno dobro, posebno lepo izrediti je, in poducavati v svetej katoliskej veri; da ga prosi naj otroku ohrani posvecujoco krstno milost; z jedno besedo, da mu dete daruje. Gotovo cudno bi bilo in slab dokaz skrbljivosti materne, ako bi ona odla-äala to storiti, ali ce bi celo ne pri§la po blagoslov. Kakosen je obred vpeljevanja in kaj pomeni ? Mati pricakuje pri vratih klece maänika „foris ad limina genuflectens“, ne da bi bila nevredna vstopiti v cerkev, ker ne pride k oöiäöevanju, kakor matere stare zaveze, ampak le, da je tako rekoc slovesno vpeljana v cerkev, kedar jo po porodu zopet zacne obiskovati, in da pokaLe svojo poniznost v posnemanji Matere BoLje. V rokah drLi prizgano sveco, ki kakor sploh tudi tu pomeni ono Luö, ki je prisla na zemljo, da razsvetli vsaeega tioveka, „Luö v razsvetljenje nevemikov“, po besedah poboLnega Simeona; s tem ona tudi obljubi, da hoce hoditi s svojim otrokom v luci svete vere in delati dejanja luci, dobra dela. Da Le tu omenimo, je v nekaterih krajih navada, da drLi mati otroka, spremljajoöa babica pa goreco sveco, kar pa po besedah obrednika in po pomenu obreda nikakor ni pravo. Nas obrednik sploh ne omenja nikjer otroka in se tako ozira le na mater, dasiravno je gotovo naravno in primerno, da je vpeljanje matere ob jednem tudi darovanje otroka. — Duhoven, ,,superpelliceo et stola alba indutus“, jo pokropi z blagoslovljeno vodo, po Herdtu „ter in modum crucis, scilicet in medio, a dextris mulieris et ab ejus sinistris“ ; tako jo stori deleüno blagoslova cerkvenega. Po navadnej vpeljavi blago-slovov: „Adjutorium nostrum . . moli duhoven tri in dvajseti psalm, katerega je zlozil David, ko se je nesla skrinja zaveze na Sijonsko goro. Na to jej poda stolo, „porrigens ad manum mulieris extremam partem stolae“ in jo vpelje na svojej levej strani v cerkev z besedami: „Pojdi v tempelj BoLji, moli Sina bMene Marije Device, ki ti je dal poroditi otroka.“ Mati pri altarji poklekne, duhoven pa stoji pred altarjem obrnen proti materi, „ad Pater noster potest se vertere ad altare, sed non debet genuflectere“, moli nekatere vrstice in konecno molitev, v katerej je izraLen pomen blagoslova: „ut post hanc vitam ad aeternae beatitudinis gaudia cum parte una per-venire mereatur.“ Slednjic poskropi jo se enkrat z blagoslovljeno vodo, in z besedami: Pax et benedictio Dei omnipotentis, Patris et F. et Sp. 8. descendat super te et maneat semper“ konca vpeljevanje. Razun gori Le omenjene napake, ce babica drLi sveco, nahaja se semtertje tudi napaka, da mati ne fcaka pri vratih, ali pa, da se ne vvede pred oltar, ampak vse se opravi v zakristiji, kar gotovo ni prav in ne more biti cerkvena volja. Kjer je toraj ta napaka, naj se skuga po moci odpraviti. Ostajajo nam ge nekatera vaLna vpraäanja o vpeljevanji porodnic. Kdaj da mora priti mati v cerkev, ne more se dolocevati, kakor je bilo to v starej zavezi; gotovo pa je v namenu obreda, da prvic, ko po porodu pride v cerkev, prejme tudi blagoslov. Imenitneji je vprasanje, kam mora iti mati k vpeljevanji, in kdo ima pravico deliti ta blagoslov? Nag obrednik o tem popolno molöi; tudi ne pravi nikjer „parochus“, ampak le „sacerdos.“ Blagoslov porodnic spada med zakramentalije; duhoven sploh pa ima pravico, do vs eh tistih zakramentalijev, ki so v zvezi z njegovo sMbo in niso pi'idrzane skofu. Zupniki imajo do vseh teh pravico „jure ordinario“; izkljuc- ljivo pa le do onih, ki so v zvezi z zakramenti sv. krsta, sv. poslednjega olja in sv. zakona, kakor n. pr. blagoslov-Ijenje krstne vode, Leninov in nevest in toraj tudi vpeljevanje porodnic. Vendar pa pr avi Le Fornicij v svojem delu „Institutiones liturgicae“: „Attamen in locis, in quibus silent synodales constitutiones super ministro hujus benedic-tionis, nec consuetudo viget, hanc a parocho elargiendi, si stricte standum sit Rituali romano, in quo nulla mentio fit ecclesiae parochialis, sed dumtaxat sacerdotis, ad quem mulier accedit, in sententiam veniunt permulti ecclesiastici scriptores, posse mulierem post partum in quavis ecclesia et a quovis sacerdote sive saeculari, sive regulari hanc benedictionem accipere.“ Se bolj odlocilne so pa besede Congregationis Rituum ad 7. Dec. 1720: „Est in libertate puerperarum aceedere ad quamcunque ecclesiam sibi benevisum.“ Po tem takem, ker nas obrednik nie druzega ne dolocuje in tudi nimamo nasprotnih sinodalnih sklepov, je volitev cerkve prosta, vendar pa ostane navaduo blagoslov „jus parochiale“. Seveda odloöuje o tem tudi starodavna navada. Naj bolj vazno pa je vpraganje: katerim materam se mora odreci blagoslov? Obrednik pravi: „Puerperis non coniugatis liaec benedictio prorsus non est impertienda“. Seveda tu je govor le o katoliskih materah, in po tem ima pravico blagoslova vsaka katoliäka zakonska mati. Blagoslov mater je cast, in zato jo deli le katoliskim materam, ki so rodile v pravem zakonu. Da se ne deli nezakonskim, kaze Le to, ker v obredniku rimskem je postavljen ta blagoslov koj za zakramentom sv. zakona; kaLejo tudi besede vpeljevanja, ki se zahvaljujejo za rodovitnost telesa, katero je-Bog materi podelil. Fluk piäe v svojej liturgiji: „Vpeljevanje ima cerkev za cast in jo deli le materam, ki so v pravem zakonu svoje dete rodile in imajo voljo, dete katoliäko izrediti. Ne daje se torej 1. vsem, ki so rodile zunaj zakona; 2. vsem ki so rodile sicer v pravem zakonu, pa spocele zunaj zakona; 3. vsem Livecim v meganem zakonu, alco se otroci ne izrejajo v katoliäkej veri; 4. nekatoliäkim materam, dasi so otroci katoliäko krseni.“ Profesor Probst v Vra-tislavu ponavlja te besede in nie ne pristavlja, s tem jim pritrjuje. Schlich v svojem pastirstvu tudi nasteva, da se ta blagoslov ne daje: 1. vsem, ki so v ocitnem preäestovanji, ali zunaj zakona spocele in rodile; 2. vsem v meganem zakonu Livecim, ce se otroci po njih krivdi nekatolisko izrejajo; 3. nekatoliäkim materam, da-si se otroci izrejajo katoliäko: Vsakdo lahko vidi, da se tu omenjajo razun onih mater, o katerih govori nas obrednik, ge druge, namreö: 1. one, ki Live sicer v zakonu, pa so spocele pred zakonom ali pa v presestovanji; 2. Livece v mesanih zakonih z nekatoligko izrejo otrok, ce je je mati tudi kriva, 3. seveda nekatoliske matere. Kar se tice prvega, ni mi znano, da bi se odrekal v nasej gkofiji blagoslov zakonskim materam, ki so spoßele zunaj zakona; ce je le otrok rojen nekoliko tednov ali mesecev po poroki. Tudi bi bilo teLavno tako navado vpeljevati. Vsaj je tako navadna misel, da se s sledecim zakonom nekoliko popravi poprej storjeni grell, ali vsaj pohujsanje, ki drugace izvira iz njega. Da se mora pa odrekati vpeljevanje materam, ki so spocele v oöitnem presestovanji, p. ce so Le dolgo locene od mo2a, je gotova stvar. V meäanem zakonu zivecim bi se pa odrekati moglo tedaj vpeljevanje, ako se otroci po sokrivdi matere katoliSko ne izrejajo. To je vsaj mnenje vecine bogoslovskik ucenjakov. Ge tedaj pred poroko ni bila dana obljuba, otroke izrejevati katoliSko, ali öe se otroci vkljub obljubi ne izrejajo katolisko, ne da bi se mati kolikor moc trudila to dosezati, se blagoslov naravnost odrece. Tako ima tudi obrednik Vratislavske Skofije. So pa drugi, ki trde, da naj se odrece blagoslov sploh vselej, kadar se otroci ne izrejajo katoliäko, bodisi mati kriva ali ne; kajti ona je ze kriva s tem, da je stopila v tak od cerkve zabranjen zakon in tako sebe in otroke postavila v nevarnost, priti ob katolisko vero; tudi je nevarnost, da bi se ne pohujSevalo ljudstvo, ako se takim materam daje blagoslov. Temu pritrdil je tudi provincijalni cerkveni zbor Kolonjski 1. 1860. NekatoliSkim materam se pa mora vedno odrekovati blagoslov, ker bila bi to gotovo prepovedana „com-municatio in sacris“ in popolno zoper cerkveni pomen vpeljevanja. Vprasanje je Ze, ali bi se smel ta blagoslov deliti materam na smrtnej postelji, takim, ki ne morejo v cerkev? Probst ima razloöek med blagoslovom po porodu in vpeljevanjem; nas obrednik tega nikjer ne omenja. Provincijalni zbor Dunajski 1. 1858 pa naravnost pravi: „Ut autem preces, quibus mulier post partum in eccle- siam introducitur, illico post infantis baptismum supra matrem lecto decumbentem recitentur, abusus est, qui si hic inde vigeat, absque mora tollatur.“ Po tem lahko sklepamo, da se ne sme ta blagoslov materam dajati doina, Öe je upanje,da bodo mogle v cerkev priti; kar pa se tice nevarno bolnih, ni nie omenjeno, in zato, öe bi take Matere zelo hrepenele po blagoslovu, smel bi se jim podeliti. Ostaje §e vprasanje, katere dolznosti ima spovednik in pridigar v oziru vpeljevanja porodnic? Spovednik, ce bi zvedel, da mati ni bila pri vpeljevanji, naj jo nagovarja, da to stori, a siliti je ne more. Pridigar naj pa o priloznosti, p. o sveönici ali v krscanskem nauku, omeni ta blagoslov; naj opominja matere, da se posMijo te milosti; naj jim razlaga pomen seg pri vpeljevanji; posebno naj jih pa opominja, da obude tista öutila, katera pristojajo njega pomenu, da se tako res doseLe namen svete katoliske cerkve. F. K. VII. Pfarrconcurs-Priifimg. An der am 2., 3. und 4. Mai l. I. stattgcfnndenen Pfarrconcurs-Prüfung betheiligten sich vier Diözesan-pricster, und zwar die hochw. Herren: Martin Molek, Pfarrcoopcrator in St. Martin bei Littai; Mathias Videmsek, Administrator in Osilnica; Johann Vrhovnik, Pfarrcooperator in Naklo und Simon Zupan, Kaplan und Katechet an der Mädchenschule in Bischoiiack. Die schriftlich ausznarbeitenden Concursfragen lauteten: Ex Theologia dogmatica: 1. Exponatur notio et finis unionis hypostaticae. — 2. An et quo sensu est propitatorium sacrificium Eucharisticum ? Ex Theologia morali: 1. Ostendatur necessitas Cultus divini, interni et externi, privati et publici. — 2. Quomodo facienda est restitutio ob damnum in bona fama et honore illatum? quae sunt causae ab eadem excusantes ? Ex jure canonico: 1. Indicentur praecipuae praescriptiones juris canonici et civilis circa baptismum et educationein infantiuin. — 2. Enumeratis breviterque expositis matrimonii impedimentis juris privati exponatur accuratius, (luomodo matrimonium ob illa nulliter contractum convalidetur. Expositio exegetico-liomiletica: Fiat (lingua vernacula) exegetico-homiletica expositio perico- parum epistolae atque evangelii, quae leguntur Dominica 21. post Pentecosten, nimirum epistolae ad Ephesios cap. 6. a versu 10—17 inclusive, et evangelii 8. Matthaei cap. 18. a versu 23—35. Iz duhovnega pastirstva: 1. Po katerih pravilih naj se ravna duhovni pastir o dovoljenji pogo-stnega obhajila? — 2. Kdo ima pravico odvezovati od udräanih grehov in kazen? — 3. Kaj je vedeti duhovnemu pastirju o sklenitvi zakona med katoliöanom in nekatoliöanom ? Pridiga: Po reku: „Svet se bo veselil, vi pa boste üalovali, ali vasa Zalost se bo v veselje spreo-brnila“ (Jan. 16, 20.) naj se napravi govor v dveh delih. Vpeljava naj se popolno izdela, izpeljava in sklep naj se pa le bogato osnujeta. Kräöanski nauk: Naj se uöencem ljudskih äol razloäi vprasanje, kaj nam dodeli sv. birma. VIII. Imming und kanonische Mtation. Bezugnehmend auf die Verlautbarung im heurigen „Diözefanblatte" Nr. 3, Seite 56 wird weiters hiemit bekannt gegeben, daß die Firmung und canonische Visitation in Billichgraz am sechsten Sonntage nach Ostern, d. i. am 21. Mai und in Horjul am darauffolgenden Tage stattsinden wird. IX. Coneurs-Nerlnntbarung und Chronik der Diözese. Die dem D.-Ritter-Orden incorporirte Pfarre Vinica, im Decanate Semic, wird unterm 24. April- d. I. zur Bewerbung ausgeschrieben. Die Gesuche sind an die hochw. Landeommende der D.-R.-Ordens-Ballei Oesterreich in Wien zu stilisiren. Die Curazie Goce im Decanate Wippach wird unterm 2. Mai d. I. ausgeschrieben. Die Bewerber haben ihre Gesuche an das hochw. sb. Ordinariat in Laibach zu richten. — Nachstehende Herren erhielten die canonische Investitur, und zwar: Johann ätamcar ans die Pfarre Polja-nica am 11. April; Lorenz Kriätofic auf die Pfarre Kovov am 17. April; Johann Oblak auf die Pfarre Borovnica und Franz Jarc auf die Pfarre Mirna am 24. April; Lorcnz Urbanija anf die Pfarre Galina am 25. April und endlich Andreas Volc auf die Pfarre St. Veit ob Laibach am 2. Mai. Der Pfarrer von Banjaloka, Herr Anton Handele, wurde in den Kapuziner-Orden entlassen. Der Psarrcooperator in Altenmarkt bei Pölland, Herr Mathias Grzin, wurde als Administrator der Pfarre Banjaloka angestellt. — Der hochw. Herr Georg König, Cooperator in Vinica, wurde mit der Administration dieser Pfarre betraut. — Der Psarrcooperator in Radmannsdorf, Herr Johann Tavcar, wurde als Administrator nach Weissen- fels und der Psarrcooperator in Mirna Pec, Herr Caspar Vilman, als Administrator nach Sela bei Sumberg becrctirt. Ueb ersetzt wurden die Herren: Kregar Franz, Stadlpfarrcooperator bei St. Jacob in Laibach, als solcher nach Radmannsdorf. Resnik Josef, Psarrcooperator in St. Ruprecht, als Stadtpsarrcoopercitor nach St. Jacob in Laibach. Ivoren Ignaz, Psarrcooperator in Semic, als solcher nach Altenmarkt bei Pölland. Zaman Andreas wurde als erster Cooperator in Semic angestellt. Samide Josef, Psarrcooperator in Lasce, kommt als zweiter Cooperator nach Semic. Bevc Johann, Curat iit Podvelb, als Psarrcooperator uach Lasöe. Lenasi Anton, Cooperator in Örni vrh ob Jdria, als Ortscurat nach Podvelb. Mazgon Johann, Psarrcooperator in Unteridria, als solcher nach Mirna Pec, und Pekovec Johann, Weltpriester, als Psarrcooperator nach Unteridria. Der Uetiertritt in den bleibenden Ruhestand wurde bewilliget den Herren: Mathias Sutej, Pfarrer in Vinica, Johann Pfeifer, gewef. Curatbenefieiaten in Hrastje und dem Ortscnraten in Goöe bei Wippach, H. Anton Lampe. Gestorben sind die Herren: Anton Jerina, pensionirter Localcaplan, in Laibach am 22. April; Franz Rus, Psarrcooperator in Dob, am 23. April und Josef Podobnik, penf. Pfarrer, in Laibach am 6. Mai. Die Dahingeschiedenen werden dem Gebete des hochw. Diözesanclerus empfohlen. Vom fürftbischöflichen Ordinariate Laibach am 8. Mai i882. Herausgeber und für die Redaction verantwortlich: Anton Kolflar. — Druck der „Narodna Tiakarna“ in Laibach.