KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU ||1|||||| INDUSTRISKE SVOIIHE
KLASA 7 (2)	IZDAN 1 JANUARA 1937
PATENTNI SPIS BR. 12725
Rosenfeld Aleksandar, trgovac i Rosenfeld Martin, trgovac, Subotica, Jugoslavija.
Naprava za izradu olovnih cevi.
Prijava od 26 jula 1935.	Važi od 1 maja 1936.
Traženo pravo prvenstva od 1 avgusta 1934 (Madjarska).
Pronalazak se odnosi na napravu za izradu olovnih cevi, koja se u odnosu prema do sada poznatim napravama odlikuje malom potrebom za pogonskom snagom, zatim ekonomskim iskoriščenjem prostora i mogučnošču brze promene kalibra.
Bitnost pronalaska sastoji se u preši, na pr. hidrauličkoj preši, kod koje se stvrd-nuto olovo za vreme presevanja ne kreče u odnosu na unutrašnji zid cilindra koji prima olovo.
Priloženi načrt pokazuje dva radi primera oblika izvodenja pronalaska.
Sl. 1, desna polovina, pokazuje še-matički izgled sa Strane, a leva polovina delimičan presek prvog oblika izvodenja.
Sl. 2 pokazuje vodoravni presek po liniji A-B iz sl. 1.
Sl. 3 pokazuje delimično vertikalan pre sek drugog oblika izvodenja.
U sl. 1 i 2 je sa 1 obeležen pokretni sto po sebi poznate hidraulične preše, n. pr. kakve preše za ulje. Sa 2 je obeležen poprečni nosač koji je utvrden na vertikalnim stubovima koji obarazuje postolje. Sa 3 je obeležen vertikalni cilindrični otvor koji prolazi kroz poprečni nosač i kroz koji izlazi gotova presovana cev.
Cevasti nastavak 5 koji je našrafljen na donji kraj cevi 4 koja je utvrdena na denjoj strani poprečnog nosača 2 tako, da se može skidati, nosi zamenljivi prsten 6,
7 koji je izveden iz dva dela. Spoljni prečnik podesno iz bronze izvedene kutije 7 dvodelnog prstena 6,7 veči je no spoljni prečnik cevi 4, odnosno cevnog nastavka 5 no ipak je jednak unutrašnjem prečniku cilindra 8 koji prima olovo. Cilindar 8 ima na dva diametralno suprotno nalazeča se mesta otvore 9 za ulivanje olova. Na jedan otvor za ulivanje olova se priključuje o-luk 10 koji je postavljen tako, da se može ukloniti i kroz koji može u položaju delova naprave predstavljenom na sl. 1 da istoplje-no olovo bude vodeno iz suda za rastopinu u cilindar 8.
Po spoljnoj površini omotača calin-dra 8 predvidena su rebra 11.
Cilindar 8 je okružen podesno iz dva ili više delova, sastoječim se grejnim o-motačem 12, koji je snabdeven: otvorima 13 za upuštanje vazduha; sa cevi 14 koja odvodi gasovite produkte sagorevanja; prstenastom gasnom cevi 15; dovodnem cevi 16 za gas koja se priključuje na pos-lednju cev 15 i jednim savitljivim crevom 17. Dvodelni grejni omotač 12 biva održa-van u vezi vertikalnim šipovima 18 (sl. 2). Po izvlačenju šipova u vertikalnem prav-cu može grejni omotač biti skinut sa cilindra 8. Cilindar 8 je pomoču zavrtnjeva 19 utvrden, tako da se može skidati, na ploči 20 koja je postavljena na pokretnom stolu 1 hidrauličke preše.
Din. 15.—
Donji otvor cilindra 8 je zatvoren ko-nusnom pločom 21. Ploča 21 se održava ti svom položaju potnoču zavrtnjeva 19. Radi prijema ploče 21 može u ploči 20 biti izvedeno središno cilindrično udubljenje 22. U ovoj se ploči 21 može ušrafljiva-njeni ili na kakav drugi podesan način ut-vrditi donji kraj trna ili vretena 24. Konu-snost dvodelnog prstena 6,7 podudara se sa konušnošču ploče 21. Trn koji odreduje unutrašnji kalibar olovne cevi, može biti zamenjivan. Na donjem kraju trna 24 izvedeno pojačanje ili rame 25 odreduje do n ju granicu ušrafl ji vanja trna 24.
Prstenasta gasna cev 15 može, da bi se olakšalo montiranje odgovarajuči svag-dašnjoj deljivosti grejnog omotača, biti izvedena iz dva ili više delova. Svaki pak pojedini deo prstena 15 može biti izveden zajedno sa pripadajučim delom grejnog omotača 12 i tada svaki prstenski deo ima naročiti gasni priključak.
Osobenim izvodenjem prstena 6,7 o-bezbeduje se da olovo za vreme presova-. nja ne može prodreti u sastavak (fugu) 26, pošto pravac kretanja olova protiskivanog kroz otvor 30 kružnog prstena zatvara sa ravni sastavka 26 tup ugao. Za vreme presevanja se ne javlja nikakva komponenta koja bi olovo utiskivala u sastavak.
; Način dejstva naprave je sledeči:
U odnosu na položaj prema sl. 1 o luk JO se stavlja iznad otvora 9 za ulivanje na cilindru 8, pri čemu se sto 1 nalazi u višini, u kojoj kutija 7 prstena 6, 7, sa izu-zetkom otvara 9 zatvara svuda unaokolo otvor cilindra 8. Kroz jedan otvor 9 teče stopljeno olovo u cilindar 8, dok kroz drugi otvor 9 odilazi sabijeni vazduh iz cilindra.
Olovo ko je, iz na načrtu nepokaza-nog suda za rastopinu, kroz oluk 10 utice u cilindar 8 ostavjla se da se stvrdne u cilindru 8. Po torne se sto 1 zajedno sa cilindrom 8 i trnom 24 podiže potnoču hidra-ulične preše. Na početku rada se kroz otvor 3 stavlja odozgo, kroz cev 4, na poluzi 27 utvrdeni čep 28 (u sl. 1 pokazan ispreki-rianim linijama) na gornji kraj trna 24 odnosno na unutrašnje rame prstena 6,7. Prečnik otvora 29 čepa 28 je jednak prečniku trna 24. Čep 28 na početku presevanja zadržava olovo i isto sabija. Po stvrdnja-vanju olova se u grejnom omotaču 12 za-paljuje gasili plamen, koji olovo stalno održava na temperaturi koja odgovara ka-lajisanju. Predavanje toplote se potpoma-že. pomoču vertikalnih. rebara 11 cilindra 8 .Umesto gasnog grejanja niožei biti; pri-menjeno i proizvoljno drugo, n. pr. električno grejanje, grejanje drvetom ili ugljem.
Konusno izvodenje ploče 21 obezbe-duje korist, da na kraju procesa presevanja zaostaje malo olova na osnovnoj ploči 21 i da, pri promeni kalibra, trn 24 može lakše biti uklonjen iz zavrtanjskim zavoji-cama snabdevenog otvora 23 u osnovnoj ploči 21.
Cevasti nastavak 5 olakšava promenu kalibra, time, što se, kad se prsten 6, 7 us* led zagrevanja cevastog nastavka 5 teško može odšarafiti, cevasti nastavak 5 zajedno sa prstenom 6, 7 odšrafljtije se sa cevi 4.
Ne menjajuči suštinu pronalaska, može uloga pokretnih i nepomičnih delova biti promenjena. Naprava može dakle biti i tako izvedena da se sto 1 nalazi nepomično a da poprečni nosač 2 bude pokretan u odnosu prema stolu 1. Korist ovog reše-nja sastoji se u torne, što hidrauličkom presom ne moraju biti kretane tako velike mase, kao kod prvog' oblika izvodenja prema sl. 1 i 2.
Naprava može biti i tako izvedena, da sc cilindar 8 nalazi gore i da trn 24 bude utvrden na njegovo m gornjem kraju, pri *emu prsten 6, 7 prodire odozdo prema gore u cilindar 8. Kod ovog rešenja mora naravno da se postara o torne, da na početku rada još nestvrdnuto olovo ne iscuri kroz otvor u vidu kružnog prstena izmedu prstena 6, 7 i trna 24. Radi sprečavanja o-ticanja nestvrdnutog olova može biti upo-trebljen organ za zatvaranje, sličan čepu 28, koji se može uklanjati ili može nad prstenom 6,7 biti postavljena ploča za zatvaranje, koja u sredini ima otvor za prevod en je trna 24.
Kod drugog oblika izvodenja prema sl. 3 umesto dvodelnog prstena 6,7 pod cevastim nastavkom 5 se utvrduje, tako da se može skinuti, prsten ili bronza kutija 7x koja se sastoji iz jednog komada. Na do n joj ivici bronzane kutije predvidena je ispadnuta flanša 7y, čiji je spoljni prečnik jednak prečniku cilindra 8- Prečnik bronzane kutije 7x je na n jenom nad fla-nšom 7y nalazečem se delu manji no unutrašnji prečnik cilindra 8. Sa unutrašnjom omotnom površinom cilindra 8 nalazi se u dodiru samo cilindrična omotačeva površina flanša 7y, površina na trenje je dakle svedena na minimum. Bronzana kutija 7x: vodi stvrdnuto olovo dejstvom klina prema ctvoru 30 u vidu kružnog prstena. Korist ovog rešenja je da sastavak 26 prema sl. i i 2 potpuno izostaje i da olovo glatkim vodenjem dospeva do otvora 30 u vidu kružnog prstena.
TJ osnovinoj ploči 21 i pod njom nala-zečoj se ploči 20 nalaze se otvori 31, 32
koji obrazuju ležište čepa 33 koji prelazi kroz njih i koji ima oblik obrnute zarubljene kupe. Čep 33 ima flanšu 33a i rupu 33b sa zavrtanjskiin zavojicama. U rupi 33b utvrden je kraj trna 24 koji je snabdeven zavrtanjskim zavojcima. Žljeb 33c koji je izveden na omotačevoj površini čepa 33 deluje u vezi sa obrtnim čepom 34 koji se može obrtati u vodoravnom cilindričnom otvoru 35 ploče 20. Omotačeva površina čepa 34 ima na svom delu koji se nalazi prema kružnom žljebu 33c jedan zasek (za-ravnjenje) 34x. Puni deo čepa 34 zalivata u položaju prema sl. 3 u kružni žljeb 33c i sprečava izvlačenje u vis čepa 33. Profil kružnog žljeba 33c je kružni luk čiji se poluprečnik podudara sa poluprečnikom čepa 34. Cilj ovog rešenja je olakšanje zamene trna 23, pošto na kraju procesa presevanja ostaje izvesna količina olova na osnovnoj ploči 21, a ovo olovo delimično obuhvata i donji deo trna 24 i veoma ote-žava odšrafljivanje trna 24. Umesto od-šrafljivanja trna 24 biva kraj čepa 34 koji strči iz ploče 20, i koji podesno ima četvo-rouglast presek, okrenut za 180, tako, da zaravnjenje 34x dospe u kružni žljeb 33c i oslobodeni čep 33 zajedno sa trnom 24 biva izdignut prema gore.
Pre izvlačenja mora stolna ploča 1 biti spuštena u njen donji položaj. Trn 24 se dakle kreče zajedno sa slojem olova koji ga okružuje pored prstena 7x. Prsten 7x vrši na olovni sloj, koji okružuje trn dejstvo vučenja odnosno guljenja, usled čega sloj koij prianja uz osnovnu ploču 21 biva do izvesne mere razlabavljen, tako, da se konačno olakšava zamena trna 24.
Umesto vertikalnih rebara 11 prema sl. 1 i 2 predvidena su prstenasta, vodoravna rebra llx.
Pod čepom 33 na dnu ploče 20 izveden je vodoravni žljeb 20x, koji se ukršta sa otvorom 32, tako, da čep 33 pomoču kak-vog klina pogonjenog kroz žljeb 20x može biti razlabavljen i može biti istisnut zajedno sa trnom 24, u praven odozdo prema gore. Ovo rešenje omogučuje, da pri premeni kalibra cilindar 8 ne mora biti dizan i osnovna ploča zajedno sa trnom 24 ne mora biti vadena odnosno zamenjivana, več može ploča 21 zajedno sa cilindrom 8 da i pri promeni kalibra ostane nepromenjeno u svom osnovnem položaju tako, da samo čep 33 mora zajedno sa trnom 24 odozdo biti iz-bivan. Žljeb 20x može biti zamenjen kak-vim vodoravnim žljebom izvedenim na gornjoj strani stola 1.
Patentni zahtevi:
1.	) Naprava za izradu olovnih cevi sa jednim cilindrom koji prima olovo i sa jednim trnom koji obezbeduje unutrašnji kalibar olovne cevi, dalje sa jednim zamenljivim prstenom koji uz ostavljanje izves-nog meduprostora okružuje trn, naznačeni time, što ima presu, kod koje se stvrdnuto olovo, koje se nalazi u cilindru, koji prima olovo, za vreme presevanja ne kreče u odnosu na unutrašnji zid cilindra.
2.	) Naprava po zahtevu 1, za izradu olovnih cevi, naznačena time, što ima hi-drauličku presu, kod koje prema jednoj alternativi njen nepomični ili njen pokret-ni deo nosi cev (4) koja je snabdevena nastavkom (5), a nastavak (5) nosi zamenljivi, dvodelni prsten (6,7), a prema drugoj alternativi njen pokretni ili nepomični deo nosi cilindar (8) koji prima olovo, zatini što ima osnovnu ploču (21) koja odozdo zatvara cilindar (8), trn (24) koji je utvrden tako, da se može skidati i grejni ure-daj koji okružuje cilindar (8).
3.	) Naprava po zahtevu 1 i 2, naznačena time, što sastavak (26) koji se nalazi izmedu prstenova (6,7) zahvata tup ugao sa pravcem kretanja olova presovanog prema prstenastom otvoru (30) presovanog olova.
4.	) Naprava po zahtevu 1 i 2, naznačena time, što ima prsten (7x) iz jednog komada, na čijoj je donjoj ivici predvidena ispadnuta flanša (7y), čiji se spoljni prečnik podudara sa prečnikom otvora cilindra (8).
5.	) Naprava po zahtevu 1 do 4, naznačena time, što ima konusnu ploču (21) koja odozdo zatvara cilindar (8) koji prima olovo, i čija se korisnost podudara sa konusnošču prstena (6, 7).
6.	) Naprava po zahtevu 1 do 5, naznačena time, što u osnovnoj ploči koja odozdo zatvara cilindar (8) ima otvor (31) u vidu obrnute zarubljene kupe, i što ima otvor (32) koji obrazuje nastavak otvora (31) i koji je izveden u ploči (20), i koji ima oblik obrnute zarubljene kupe, i što ima čep (33) koji odgovara otvorima (31, 32) i koji ima oblik zarubljene kupe, i što ima kružni žljeb (33c) u omotačevoj površini čepa (33), i što ima čep (34) koji deluje u vezi sa kružnim žljebom (33c) i koji je obrnuto postavljen u vodoravnom otvoru (35) ploče (20) i čiji je deo koji se nalazi prema kružnom žljebu (33c) snabdeven zasekom ili zaravnjenjem (34x).
7.	) Naprava po zahtevu 1 do 6, naznačena time, što je spoljni prečnik kutije (7) dvodelnog prstena (6,7) jednak unutraš-njem prečniku cilindra koji prima olovo.
8.	) Naprava po zahtevu 1 do 7, naznačena time, što su spoljni prečnici cevi (4) i cevastog nastavka (5) manji no čista šup-ljina cilindra koji prima olovo.
9.	) Naprava po zahtevu 1 do 8, naznačena time, što je u nastavku cevi iz dva ili više delova koja nosi prsten i koja se nalazi na nepomičnem ili pokretnom delu
preše, predviden otvor za vadenje gotove cevi.
10.) Naprava po zahtevu 1 do 9, naznačena time, što je ploči (20) ili u stolu izveden žljeb (20x) koji se ukršta sa ot-vorom (32) i koji vodi klin za istiskivanie čepa (33).
Ad pat br. 12725
r<y. 2.
aC-b