m. s
. j .<
. ;
' >Ji1\
.8
■ iQ
• ‘ ‘-V •' ‘ ... ■ C
*’ V.. ntS^VI&OfSC. .
.■ i h sr j o JI
,in'
L . ■ <■ ; v ' C? f,iti f t ; '*
• i .,i.« > jr.n ■ .
■ ;i, f tn.v
v l»l.V I; ;/:*
.0«: 7 . .1 •« : 1?1 jI. o ; T
nonicnfis Biltm
ctioncs*
,i,j ,1fK : ■ * y .D . C' } ‘2‘. LOatf!
WJ5
■'Si
5 £abula
Cnedictu3:qui venit in flomine bfti.
b oe eodem aut oiuerfo oeterminado
q:tuo:facta.'f£b:imo oe trafcedcntM
bus fep.Scib Oc niodis eiufdem aut oiuerfi
pij.apud Brtftotelcm autBuerroim inuentis.
ŽCertio oe octo oiftincttonibus apud Scotum
cdmiimcer pofttis Oifputabitur.t0uarto qucfti
unculas octo annectam.
Caput p:tmu oe entis ftgnificatioibus. Car.2.
Capiit fc< 5 m oe vno. Car.6.
~Ron oicit vnum tndtutftonem in femeq? oiui
konem a quacu.iqj alb. car.6.
c-Jrni e iti no linoni mu eft. car 6.
iRacia viius no eft pziuatiua^ pofitiua.car.6.
S^numnon eft pafltoennsifj modus. car. 7 .
šdtrd v nu quidditatiuepdicet oe rebus.car. 7 .
Struni vnum 2 multa opponatur. car. 7 .
Caput tertium oe vero. car. 3 .
Mencaš non oidt refpectum obiecti ad poren>
ttam. car. 3 .
Bbftracta relatiotiem comp:ebeiidunt. car. 3 .
gferitas pod vnitatem eft. car.9.
čd eriras nun eft mtelligibilitas. car.9.
fenfu aliquado veriras eft. car.9.
Bdquatto puncipijs intrinfeas et eptrinfecis
veritaseft. cap.o.
Caput quartum oe bono. car.to.
Bn bornim puercatur cum ente. ® car.to.
Bn bo.in 2 eus fuit fmonima. car.to.
jČjonitas non eft appettbilitas. car.io.
&Tep poft bonu n no eft:tteq5 econtra. car.to.
Bn bo^tcasfit v.tttate pofterio:. car.u«
Caput qtuntnm Oe quo. car.ti.
CapatfeptumoelR.e. car.ti.
Capin feptimum oe eodent fubiecto. car. 12.
Cap tc octauum oe codem pm fo:mam.car.t4.
Caput no,tum oe eodetn pm materia. car,i5.
Capat oecimum oe eodem fc6m moda. car.15.
Capat vndecimum Oe eodent pm efle. car.t6.
čdtrum otftinctio pm modam oifterat a oiftin>
ctione fecundum efle. car.17.
Utm diftinctiopm efle faluetpdtcto:ia.car.i 7 .
Capat ouodcctmam oe eode otflone. car.t7.
ru ee gdditatiue 7 oiffdite,tde ftt ide.car.t 3 ,
šdtmm efle oitfmttionc 7 fecundum efle tdem
ftttdem. car.t 3 .
Capat.t3.0e eodem babilitate car.t9.
Capuc.f4.bt eodem re bemoftrata car.t^
Caput.15.oe eodem pm pofttionem. car.t9.
Caput.t6.oe eodem eflentialtter. cap.19.
čdtrum eflentialtter oktuj ftt vniuerfaliter o i
ctumtfemper. car.20.
Caput.17.oe eodem in actu. car.20.
Caput.t 3 .oe eode fecundum Oifponem. car.2t.
0ae eft malima identitas. car.2t.
Caput.19.oc oiftbctbne ratioftis. car.2t.
Bn oentur relationes rationis. car.22.
^itcoplcjce tntelligedo pot eflecollatb.car.22.
/6enus fpestc.ab mtellectu agente fiut.car.22.
Sed pecptue ficti nonmifi mediate. car.22.
Seclufo intellectu res no rattone Ornt. car.22.
Coceptus a rebus rone oifttnguftt car.«.
135 oia rone Otfttncta in ide redeunt. car.:5.
Cap.2o.0e Oiftinctione ep natura rei. car.25.
ČZhftinctbne? epna rei non pofuit Bples. 23.
13 on oilferunt Otfttnttb 7 otfftnitum ep natu>
ra rei. car.24.
&Jcru3 intellectus agens 7 poflibilis ep natura
rcioifferant. car.24*
Bn coicabtle 7 piedicabileOifferant. car.24-
Caput.21.Oe oiftinctione modali. car.24.
Caput.22.be oiftinctione fo2malt. car.25.
Cocretu 7 abftractu no fo2maliter Ornt. car, 27 .
j&umanitas eft antmalitas. car.23.
Caput.23.oe oiftinctione reali car. 23 .
Caput.24.0e oiftinctione eflentiali. car.29«
Caput.25 oe oiftinctione fe totis fubtectme.29.
Bn triafuppofita ftnt fc totis fubiectiue ob
fnneta. car.50.
Caput.26.Oe Oiftinctioe fe totis obicctiue. 30.
05.1 $nter bas Otftinctioesno eft o2do.c.5t.
0o. 2. f0is oiftinetto eft realis ant ronts. c.52.
I0o.3‘Strniš oiftinctio eft oc genere rela/
tionis. car.35.
0o.4'Ro realiterOifferat pdicameta.car.55.
0o.$. IRelatio non realiter oiffert a fiindaa
mento. car.34.
0o& 'pj-optb palfto non realiter Oiflfcrt 3
fubiecto. car.54.
106.7- ^erita8 non realiter Oiffert a p:opofi>
tbne vera. car.35.
( 06 . 3 .TRca ab etemo babummt efle cognb
« tum. car.37.
pirite.
i
'H&:tmntn t
CTBletandri Hcbillini J&onotitenfts bebi/
ftinctiombus.
(DCaputpzimurobc mie figntficatiombus.
106 trce \?.u
c betftgnificationes ozd
natas. "j^uma eft qua
cpftentia figruficantur.
Ifeic aduerte Scott fun
dametum- i0aattuo: ft
gna ozdine babet. 'Jjbzimuj eft ret qmdditas.
ut (oitce eft bozaiahronale.Ucet.n.aialfit abio
Iute pzius qj bo.qz ab atali no cduertitur mu
dt ?fequetta.S ozti trt tmmediattoz eit bomo
^ammal.qz intergenus etindiuiduu medtat
fpettes.7 tnediu$ eft e]ctremopzopinquiu8
aliud^ptrcmutn.Scbm fignum eft ret ppzic/
tas.ut foztes eft rilibiliszOtfciplinabilts. /Ter/
trn eft modus eflendizut foztea eptfttt.«T2uar/
tu eft acctdens abfolutum velrelpectmum. ut
foztes eft quatus:qualis:ad altqutd 7C.ad mi/
nus malum intellectum beductt btc modus lo
qučdi.|{3oc eft boe ftgnu qj boe eft i tali ftgno:
fed nuc no atro.žp boe ozdine aperte intelligt
tur opinio Buicene ponetie ep e ns eft cofeque8
fubftaetam rerum.qz tnter lubftatiam ret :7 ee
etufde medtat pzopzietates:que funt poft fub>
iectum fuum.-z ftc elTe nedum poftertus eft qd
ditate:fed etta medtatu eft ab eadem. £ontra
bac optnione dijett Buerrois dftructiee oeftru
ctionu Oifputattone fepttma Oubto pzimo emv
nea eft.ronem fubtupit Oeftructione Oeftructto
nu oifputattone octaua oubiopztmo.qz tuc efle
no elfet pzima queftto:imo fequeretur queftto
ne quid eft.*0.iod eft ptra pbtlofopbum. 2 0 po
fterto^teptucommett pzimtantcponete que/
ftionem an eft:queftioni qutd eft. Št Buerrois
4° .pb^fteop cometo.So.anteponit qonem qutd
Homtnt8:fecudoquefttonem anfitztertto que/
ftionc qutd fit.Bliaj addo rone.ft quatitas eft
;pp:ta paffto niaterie.impoffibtle eft quatita/
tem mere per acctdens eduemre alicui materi/
am eflentialiter indudenti.q: cui per fe pzimo
modo couenit fubiectumrei per fe fecundo mo/
do couenire Debet ,ppzia paffto illtus fubiectt.
t fic oe foztc no poterit quatitas mere per acct
des p:edtcari.quum Oefozte qutdditatiue Oi/
catur materia.tn obltquo tame.ut foztes eft ep
pzima materia:7 etiaraepfecunda-.ut ep čarni
bus 2 oiftb' 5 7c,tuautc6fequetercolidcra quo
qualitatesp:ie funt elemetts fubftatiales.et
quo mtptis eeittialtter elemtaicludetibus de/
metop qlitates attribuatur.aduerte etta op no
ois modus eft poft palfiones in fubteeto pate/
bit tnfra.^oluit tgitur Buerrois ep effe eft ge
nus fubftantie.anatogu tn.babet.n.pzo tncoue
ničti Brifto.7° .pbpft.tep.com e. 2 c>.oia ee unu.
vt pzio pbpfi.^batu eft.ubi oicit Bucrois unt
uoca in pzedteato^pdnis illius.7 oicit tbtbea
tus /Thomas illa tuilfe 'ijblatonis optnionem.
Scotus tgitur tenes entts uniuocationč fequt
tur Buicčna relinqueteBriftot.ut '((blatenem
imittet.7 fummtt ens in Oefcriptione fubftabie
eo modo quo genera in oefftnittonibns ponuf.
Cozrelartu pziruiJ epna qdditatiue or oe bijs
que fuit.ut pztino oe elemetts occlaraut qone.
25.0i]cit.n.Huerroi8 pzio pbpft.cdme.27.i0t
cere.n.aliqutd ee no eft pdtcatio p acctdes. £o:
relariu febm :fum:7 epifto:funt ouo $ba fubfta
tiua fmonime ide ftgmftcatta. £ozrelartu te t ti
um pzte oue qoites.q. 2 0 .poftertojz. tep. coni en.
pztmi ftmplices appellaturzaut biarte ab Buet
rbe.2° .pbpermenias capite pzio;qz Oe f«5o ad/
tacete fqiit.adquidditatepttnet.pzfa.f.fi e :ad
uniuerfale ret qutdditate.7 Or pzta.qz vniuerfa
lia ftit nobts notiozaret pticulans cognttio vni
uerfale pfupponit.cu fciettftca fuerit:aut oiftin/
cta ep pzimo plopfi.tepta edmett quarti.7 ideo
ptteularts cognttio fecuda Of. Seda ^o qo.f.qo
quid eft adpticularerci cognitioneptinet.io p
ppzinm ret genus 7 p pzopzia Oitferetia I:uic fa
tiftit.vt oijett Buerrois. 7 0 .metba.cdme. 45.7
Brtfto. 6 °.top ; co^.capite pzimo illis ouabus
vtis Oocetotffmttidtopponere. bocintelli
ges Huerroim . 5 ° .metba.com en. 14 .ponente$
eppofitojzoiuerfitate in quefito frnipltct.f.vt«
aliqd eft.an.f.collocct becqtteftto i cjombus ac
ctdetis .7 eft opinio Hutce.qua feqttif Scotus.
autmqdnibu8generis.7 eftoptnto Srtftote/
lts : qua fequtt Buerrois.qz itelligut Hrifto.et
Buerrois p ens quid comune.):. pdicamcntis.
^ntellige analogice.^eus.n.non eft in genere
uniuoco.fed bene eft t genere analogo.ut oijcit
Buerrois in oeftructtone Ocftructionu oifpura
B 2
Caput
fiotie feptima Oubio pzio.Cotra Huerroie.5 0 .
metba.conte.to.^mpoflibile eft vt aliquidpze
dicetur pzedicatione generis oe rebus babentt
bus fozmas oiuerfas: que non comunicant in
vna fozma nunerozergo ncq? ens;neq5 co^pus
qmddttatuie or oe qttattuoz elemeims.nift co
uentat i vna fozma £peplt gfa cozpettatts.Sj
boe pfequens eft impoflibile: vt fc6o Ubzo oe
elemetis oeclaraut.ergo ena non quidditattue
br Oe eis.Secundo fequttur pbilofopbuitatu/
ralem oemonftrate oe pztmo motoze ep, eft ab/
ftractu.qz oemoftrat q? abftractum eft.cp mate
ria eft ; q? fozma eft.-pfiderare ifta inquatum en
tia funt. p5 pnaqzpzedicatam eft ratto fubq
fubiectu cofideratur.pns eft falfum.qz ens in/
qiiitum ens eft fubiectu metapbpfice.4°.me/
tapbpfice.teptu co.pzimt.crgo ois artifec confi
derans ens t'nquantu eft ens eft mctapbpftcus.
aliter tdemfub eadej ratione fozmalt acceptU5
ad Ouas fcientias perttnerer.q6 eft fetarnm o i/
ftinctiones cofundere.Stertio fcquttur naturam
le pbilofopbu fubftanttas abftractas quiddita/
ttue pftderare.p5 pila qz coftderat Oe eis qp fut
q6eftpzedicammqaiddttatmu5 pte.ptis aut
falfii5 eft vt ep Huerroe patet m multis locis.
l&ndeoadpzimmn loquituribi oeHrtfto. ge
nere vntuoco Otcente fozma vna ntimcro:faltt>
in e(Te mtettonalt-hcet tila no fit vna numero t
multis ftngularibus eitts m ctfc etus naturali.
Tjftc elementa vniuocantur.fed no fub nomtne
entis.sEt ca bijs ftat genus effe analogum qd/
ditatiue oictu :7 no otcere vna fozma'.etta apud
aiamzntfi fozte fimtlitudinem vocis aut termi
Bi fcrtptt.&d feb? qdditatcs pzopztaf abftracto
mm ftmpliciterpfiderare babet metbapbpfi/
cus;7 non naturalts.fed aliquod pzedicatu ana
logum comunifftmum poteft naturalis pbilofo
pbus iucntre.7 cu Of ens inquantU3 ens eft lub
tectum metbapbpftci.ergoots artifep 7 Č.coce/
do fi verfatur ctrca ens tanqj fubiectu?:^ illi/
tis fubtecti ratto fozmalis pfiderandt ftt ens.no
aut*ft ens fit pzcdicatum iuentum oe fubiecto.
Hd tertiu negaturpna.qz fenfus eft naturalej
pbtlofopbum pzopztas quidditates abftractop
ftmpltctter pftderare.q6 non eft veru. St tri in
telltgas
ftm na
turam ^ppztam rei no attribuutur ea quc p ac^
cidens ret attrtbuiitur.qtfi per nam pzopzia at/
trtbuta funt per fe rebus attributa.feinc aper/
te videbis erroze Scotivolete fdam pzefcinde
re ab epiftentta rerum.necdfaria.n.ab epiften/
tia in aetu euadere no poffuntzcotingetia vero
ab epiftetta in aetu vel in potetia.7 neurru co/
mm a pzedicato pzimo oieto in pztmo modo o t
cedi p le pzelcindi pot.£t licet aliquod contin/
gens puta cefar ab actuali vel potetiali epiften
tia fugiatzipfum no eft pzopzie fcibilezfed vni/
uerfale adipfum fcibtle eft.t ab vniuerfali ad
ipfum no fugit epiftetia in aetu vd in potentia.
coceditur tn altqutd effe fcibile :7 illud no aetu
epiftit:qz altqua fpesreru>ftm nullunt eius in
diuiduu epiftit in a.tepoze.epiftet tame aliqn
apud pbtlofopbum loquoz. qz tbeologus fpes
cocedit multas apud ocum coceptas: quarum
nullitm indiuiduu a!iquado epiftet: neqs fuit:
aut eft.£t tame ft non pzefentetur aliquod idr
uiduum eiusfenfui:nequa^itellectus nofter
Oe illo vniuerfali fetetiam babebit:vt teftatur
pbilofopbus.2° .oe anima.teptu comett.bo.sEt
Žluerrots tbi clare eppontt oicens. £t ca in effe
tfttusoifpofttionisi nobisifetetta fenftbiltue
cadeca in effe tftozu in ipis fenftbtlibus.i.cau/
fafaciesrequiripzefentta fenftbtlia ad boevt
feitttanf.facttregrt fetifibtlia fenfibus pfentia
KbdmtJm
rt fcfanf • q: nalea fenfibflinm firnilitudinea:
quaa opoztet elfe i ftellectuivt tntdlcctua fen
fibilia cognofcatmo altunde babcri polfunt qj
vi* fenfua.7 boe voluit Brifto.pzimo polteno
ru capite.i7.0efictete feufu necelfe eft nobia fci
entia illius fcnfua beficere.7 Buerroia ibt co/
meto.55.7fumlitcr fc6opofteriop reptu ccm.
ritimi r pocmio metapbphcc.£t oipt Brif.
in lib:o oe ienlu 7 fenfato.no.n.itdligit tnrclle
ctua que ejrceriui no cu fcnfu.in boc.n.otfFerut
non p fe itelltgibilia a p le intclligibilibua. ga
no p fe itelltgibilia p fpein altertua mtelliguii/
tur:fcd p fe itelltgibilia no per fpein altertua i/
telligumr.ideo cccua a natimtate:q: Oeficiunt
ci nilearerum vifibtlium fimilimUmeaioe co
loiibua fdarn babere non pot:ncq5 limilitudi/
nea terminom ad placitu colozea lignificat tum
pcraudiruadtntellectupcrueničrea ccco lutfi
ctunt pzo fda colop.fed oe boe fati8. R0 etiam
ronabile eft <$> elfe lit gdditatiue oicru oe o co
*i no oe entibua alija.qučadmoduin ncqj rona
bile cft:q? elfe fit eptra quidditare oependctiu;
<7 no ep ra quidditate oei.q: no magia murnu
eftraut eprancuj ipfumelfe vfti qjalteri;qua/
uže p oepedena 7 independea Oiflferat: 7 fatia
cit independetia elfe ipliua:vt qut eft:fit nome
bei conaenienciiTimuJ^mc etia apparet opinio
ne Hlbertf magnt 7 fanett Uborne realiter oi/
ftinguerem elfe ab elfentia.-elfe a veritate oifta
tio:e q$ fit opinio S:oti in boe tenena oppofi/
tu.'|(batet etia bara ,ppoftttonum inuiee repu/
gnatta:quaagdam Scottfte eoncedunr.p:una
ena fignificat foluj ea oe quibua quidditatiue
bf .Seča ene babet palfionea fibi realiter ide/
tificataa.-oe guibua or non qmddifanue.q: ca/
pio palfiofte:qua oicunt entiaiejcepli gratia ve/
ritate aut ipfa eft ena:aut tid.non eft euadere a
contradictionc.Siveritaaeftenadalfa eft p/
pofttio p:tma.q: no verificatur terminua Oe re
gtli no ftgnificat.licet terminua ftgntftcare pof
ftt aliqmdoe quo no verificattir.vt viuena ani
ma apud Huerroim.2 0 .oe antma come.3. Si
no cit veritaa enarfalfa e It,ppofitio fecunda.q:
fequif ep palfto no eft eadem rea q? fubiectum.
©iftinguit igtf entia figtitficaftonca 7C. Ifouic
aut p:ime figmficationi entia no fublunt nega/
tione8 aut puuationea: fed circunltare tntel/
liguntur:7 reduei ad illam.oiptt enim Bucrro
ia quarto metbapbpftcc.cotnmcnfo.i5 . no ene
enim no tntelligiturmifi fm comparatione ad
ena.no enim cccua eft oculua:q: cecita8 fit ali/
quid in oculo.fed q: oculus carct fo:ma:p quž
oculua videre pot .7 fic cccua cit nome oenomi
nattuu:no aeccptu a pzcfentta rci quc fit p:tua/
tio.fed pnuatiuu eft .7 acctpttur a farne ablcn/
tia:que vifua eft .7 in bac figmficatione puma
negaui in hb:o oe clemette.qucfttcne feba fo:>
tem cit ena.poftčjj mo:tuua eft.oijcit eni Bucr
roi8 quarto metbapbpftce com.t5.q6 no eft in
actuino eft ena.fubftare aut entia fignificationt
fubftacta tntelligitrz accidentia:que fubftatie
attribuutur:fiue abfolutafuerintifiue refpecti
ua.Siuepjimo intelligibilia fucrint:fiue ledi
do ttelligibilta. vt logicalta genus fpea iČMtri
buebat aut Brilt.7 Buerroia.4 0 metbapbpfi
ce tectu commenti.2.bec enti.f.fubftantte.
Sc6a entia fignificatio e q no ej;na fignificaf.
polfibilia tii epiftere:q: igr bcc h cpftutmo fut
enttarfed q: polfib.lia funt ejciftere:appellantut
polfibilia.fojtca tgituranteqjnafcaiur:cft ena
inpotetta.oipt.n.Huerroi8.9.metapb}'licc co
meto.6 mantfeftum eft q?potčtia eft aliud ab
actu: 7 eftanteacfum: 7 cucptftit:eft ene iactu.
cu vero eft mo:tuua:no eft ena tn aetu: ncq; m
pbtetia.q: matena no ampliua eft in potentia
ad fo:md fo2tia.cogitattua intelltge.neq5 agca
naturale pot ampliua facere fo:tem.fcd tp!c in
ter polfibilia nominat.qtium fibinon repugret
cp fitiimo aliqufdoipfe fuit.^ftum tanien mo
du loquedi oe rtgoze fermonia verum non fa U
uattraflatozBuerrota pumo celi cometo.tu.
fed Otjcitcum aliguid fucrtt cdpletum in gene/
rattone:tmpolfibile eft generari.opo:tet igtt ur
intelligi.impolfibtle.i.no poteft.oipit eni Ziucr
roia p:imo celi c6mento.i55-potcntta enim r.o
itelligiturinift in refpectu futurt.7 commento
15 \ntbil poteft in refpectu picteriti. guoniam
actio:que fuit in pzereritojiam pzeterijt; 7 eft
piopoftrtoBrtftoteltafcpto etbicozum capite
tertio.folo enim ipfo et Oeue pziuatur ingenit«
facere quedq5 funt facta.gt eft fcnfua oe tri/
buatempozibua potentia otuina refptctt p:e/
fen8 7 futurum:tion autem p:ctcrit um. £t f tuc
Briftotelcm intelligea 7 Buerrotm quito me
tbapbpftce tejetu 7 comčto.t 4 . 0 iuidentC 5 crs
in potentia contra ena;quod eft cptra animam.
a 3
Caput
jEtncmo metbapbpftee commcnto fcpttmo.
H 3 jc nomen no;i or fimplicttcr apud vulgus oe
eo;quod eft in potetia :7 fi ftt in aia in actu. £t
bec eft potetia: qua folent aliqui obiectiua$ ap
pellare.qz qitod eft in potčna:eft obicctii 4>du/
cibile ab agente.Sed oicedum q? foztes no ba
be: bane potetia t fe:fed foztes antegj nafcatur:
cit t potčtia:qz oatur mazej: qua foztes fieri po
teft .7 ficeadenieftpotetiamaterie:quc refpe
ctu materie fubiccttua 0 id poteft. q: per eam
materia eftpotčs tranfmutarirfed rcfpectu fo:
tis obiectiua Ota pot q: per ca foztes eft potes
cpiftere.tpcr eam poteft agens naturale face/
re ep foztes fit.lfetc trt tbeologus aduertat: pzo
pter creattonem:que mam no requirit fibi fub/
iecta .7 ftc oat tbeologus potetia obtcctiua 5 :q
n e fubiectma .7 i boe Oifcozdat tbeolog 3 a pbo.
CLSed qz coceflum eft.quufoztcs no eftepip/
fe no eft ene quauis ipfe dlet ens poifibilc vel
t potetia. £otra bec ozdine naturah' fe fequunf.
gd:cognofabiIe:cognitu:ergo vltimu pzefuppo
nit tcdm :7 fedm pzefupponit pzimurn. fed cum
foztes non eft: fed poteft efle ipfe cognirus eft;
vt poifibilc eftzergo cognofcibilie eftzergo ipfe
eft babes eftequidditatiuum. Secudo bic eft
ozdojnature.gd pzoducibilczpzoductu.ergo mfc
pzio pzod.iztum pzius futt pduribile.ergo pzu
us babuiteflegdditatiuum.fed in pzimo iftan
titin quo foztes eft.ipfe tune pzio eft ( pductu^.
ergo ante illud fuit ^ducibile.^antc illud ba/
buttef!eqtitdditattuum. 2 Iertio iftius,ppofp
ttonts foztes eft bomoreptrema funt pfozm ir;
quauis (oztes no epiftat.crgo foztee aliquod ef
fe babet.ergo qdditatiuu babet.p5?fia;qz tild
eft pzimurn efle: quod res babere pot.£t pfup/
pofitum efteuthbet alten' eflhante.n.confozmt
tatem eft confozmabilitasz 7 ante cofozmabili/
tare eft qtiiddiras.qz ante actum eft aprttudo.
7 ante aptitudine eft quidditas:ad qtia3 fequi>
tur aptitudj.! 0 jarto ens Otuiditur p actum 7
potetia.ergo antepotetiam eft natura entts.pa
tet ?na.qz oiuifum eft natura pztus mebzo oiui
dente.) 0 uintonift retfactibilt pzefupponatur
elfe gdditatiuuttunc res effet epnibilo.pns eft
contra omnes anttquos pbilofopbcs ep nibtlo
nibil ftt.tcfte Sriftotelc pzirno pbpficozu.tep.
co nett. 54 . 7 .t 2 ,metbapbpftce tetro come.54.
inJacit ta.igj tmpoif;b;le:tunc ep noete erunt ft
mul omnta ejeno ente. £t.t2. metapbpfice tep
tuvltimoenumeratopinioncm. ahj gdem ep
non entefaetut entiaiiurtaponestllam lueepi
nioni tanqj trrationalem.CLlRndco ad pzur,u 5
cocedoq.->actus pzefupponit aptitudine et apti
tildo qdditate :7 cu of : ipfe:cum no eiricogmr 3
eft.refpondeo naturales rerum fumhtudu c> 7
4>pzie no babentur nifi er rerU5 pzeientia.ideo
fi foztes no fuit;7 no eftzno babetur eius nales
fmulitudineszgbus cognofcatur. £ 5 ucd it futu
ru cognofcitur: boe erit per plures itčtiones id
grcgatasrvt oipt 2Uierrois.3°.0eaia cometo
55-£r apud tntellectum ertt boe p fimihrudi/
nes reru vniucrfales fe inuice refrringeres. que
ab alijs epftetibus accepte fut.vt bo talts qua
tttatistfigureztaliii operu 7 Č.£r ftat q? caufe ef
fectus caufatiue fmt:t cognofeedo caufas: ali/
quidoeeffcctibusiudiceror.vt terremoiu iu/
dicatcs er triu fuperiozum planeranim comuti
cndervtfubcancro.ficut bononieeuenit am is
1504.7.1505 .06 fi fuerit piucno epoiiob 3 vt
ep r a urno 7 marte ; q 6 fiipiozibus funt;dcbiii
oz iudicetur.ftcut eucnit bononie in pzicipio an
ni.t509.s6t tuc t ppofitioncs oe verbis ampliati
uis nd regrunt rem pro qua fubiectum iuppo/
nitejcifrere .7 boe voluerut aut potuerut vd!e
Oieereoicčtes vntuerfaliapzdcindere eb epu
ftetiatfcd ejcplicare nd potuerunid oiftiretc re
ttelhgetes.^te actuum:quida funt naturales i
re -7 iftipzefupponunt aptitudmesifi materia/
les fuermttfed actus in alto 7 eptnnfect:nd.que
admodu afcedere grauis nd pzefupponit aptt/
tudine ad afcčdcndii:qz violčtuni eit aiccndere
graui:fed eognttio eft operatto cognofccris non
cognitiznifi tancpobieetieptrinfece Oeromina
ti .7 fie non requirtturre efle.quc cognolcit.mfi
eognttio eftet ituitiua.vt fi vides io:te5:foztes
eft.£f cu tfert fozte babere efle gdditatiuu-.co/
cedit i calii illo oe (bzte nudu nato cp b; eč gd
ditatiuu i actu vel i potetia.-cp quo nd fcquitur
fozte efle:neq5 fozte babere aliqd efle.fcd babe
re vel poifibilc eft qp babeat efle: fequtt.l5 non
fequif cp foztes poftit bere eflesftat.n.fozte futf
fe cognitti :7 femata fuifte fenfitiua irerioze ei 5
cognitione vfq? poft moztč illtus.no valet tgir.
foztes cfr cogmtue :crgo ipfe bere pot efle quid
ditatiuu.qucadmodu ft quid cognitii efrp ften
ttoneficta.nd vj cognitii e;ergo poifibilc eft tp$
Tfazimum 4
bere ee gdditatiuu.bfi tgrOifttnguas amplttu
dmc? poflibilis cflemaiozeq?aplttudo butne
$bi pt.q: poflibtle ad tria tpa fe eptedtt.pns.pv
teritii.7 fmura.fed pot ouo tatu copzebedit.pv
fene 7 ptcritu. 7 attrtbue fozti moztuo ee poflt
btle:qd negat a cbpmera. 7 attrtbue ancbiifto
futuro polfe efle.qd negae a fozte moztuo apud
pbilofopbu ; non tu apud rbeologu?.qut pcedit
fozte? : quaui8 moztuuefie furrecturu.pporčti
am tti otuiita.Hd ftdm iter ,pductuin 7 ,pdud
bile datur or ta.q: ep .pducto fcqutt efle vel fu
iflefled ep ^ductbtli non fequit efle:ncq 5 pofle
eflezfed bil iequit polTtbtlc ^duct.ergo qutd qd
pfuppontta ( pduabiltndequidpne:aut actua
liter epns fcd q> pofltbile cit efle qd.7 cum ar
guit eft ,pductu:ergo pztue fuit ,pduabile.fi in
telligtt oe pziozt tepoze-.tuc Data tila pnaznega
dti eftet efle altqitid ^pduabtleabeterno. quta
eterno rpe pterito no pot ee tempue pztue. Rc
gata igit pna-.pcedtt pne. t cu tertio iferr zergo
pztue babuit efle quidditatmu:negat p(ia.qz ar
guit a magte amplo ad murne amplu.fed folu?
fequit pofl.bile eft ipm babere efle quidditati^
uum.7 tucpceditpne.Hd tertmeptrema ba>
bere cofozmitateitclUgi pot q>pzefupponat alt
quod efle eptra aiatn.bocndop? : alio modo inv
telligit.ft foztee eflet eptra aiam.fibt couemret
efle boiem 7 boe eft veni.fed itd fequit foztem
eflealiqutd i re.^pdictionaliecotter nibtl pov
itit.Hd quartuotnilionee p atam nfam ftut.io
vtoiuidatitellectue nofter altgdzpfuppomtur
4 » tpfe cocepir illud.fed fi eft altqutd in potetia
enetfpfum no pfupponit efle t aetu fui met: fed
bene pfupponit actum motiut:7 cp aetu eft mo
bile tpfum.fed pfupponit q? pcfftbile eft vt ip?
ftt.SimiltterOc^pdntbue oemoftrationte 7
Ditf.nitiontbue.obm eft.fup qu:bue ipfi mapie
fundaturadfrabtliendae reru gdditatce. 2ld
quintu qd pzefupponit actioni ^btbetie creatio
nem: eft materiazep qua factibtle eft aliquid.
no aut qutddita5imo miradu eft oe fozmat V
argumentu vtoeantonioandreet traetatu oe
tribue pztciptjs q ftdelee fe efle cofttent:7 crea
tione pcedutnedu i tbeologiazfed et apud pbi
lofopbu.7ftabtltunt ftbi fundamenrazep qbue
creationem negare babent.£t tune via qua inv
cedo Otflicultarem non baber .an quiddttae gev
nerationem temunet.fojma vel copofttum coz
rupttbtleznon euro nune. 7 pafet ep ftc. oicere
enim gpepiftentia no fit fubftanttarctzaut no
nift materialtrer:7 q> folacpiftčtia incipiat ef>
fezeft Otcerc gencrationem no efle fubfrattale:
fedmodalempotiue.quia fubfratta apud cce
no mcipit efle fubftanttazlicet fubitantta indpiv
at epiftere:que pzefuit fubftatia.boc afit nedu
cotra Briftorelem eftzfed centra ternunozum
fignifteationee fe? generatidis fubitanttal«* 7
cozrupt toni 8.genera tione igttur fubfta'tia le zv
tis icipit efle:7 iciptr efle fubfratia.vtlibzopziv
mo oe elementis oipt 7ČSimiliter boe eft fa
cere qp ree cozi uptibtlis r.d fit fimpliciter cozru
ptibili 8 .q:fozrc 8 rui'q 5 ine!pitaut Ocfinit efle
ibztes.fimilitcr d fururo.lieet foztee ictpiat ept
ftere:autoefmar.quod nedum contra Bnftote
lem eftzfed etiam contra eppericntia 7 fenfu$.
CZertia entie ftgmficatio c:qua q no funt: ne
q? epifterepoflibilta futrdumodo petpt poflint
ftgntficant.7 buiufmodi no fut aciu entta:neq5
i potenttaamo ncq? pcflibiliazfcd imagtnabilta
funt 7ficta.oipi tmaginabilia:qz Spud Žinfto
tele nullu8 itdlcctut i aetu ficta copontr.f 5 itd
lectus pofltbilie e:q ea apud fe b$:no tn rone 1
tellectus e ipfiue Ocfecttts oztgo.f? rone imagi
nationis reru imaginee male ccponctie: mala?
tfttdligecompofitionem:tam verbalitcrtccmv
plepamt.qzquemadmodum in virga femiuiriv
dizanima 7 fo:mazqticnd eft ammazmatertali
ter continuatur.ita cdpontr imaginatiua parv
te? fozmeouie cum parte leonie autferpentis:
oum cbpmeram componir.7liccp ccmpofitio
nenaturalitraTitueeft ad pzetematuralem 7
impoflibtlcmzq? complepam.vt bomo e lapie.
quia neceflanie pzopoli tionibus oppenit trdlev
ctus pzopofitioree impoflibilee. ^ffta sute fut
in generc entie Oiminuti tefrc Bucrroe.6°.me
tbapbpficecdmento vltimo.ll?a8 autem tres
entts fignificationee aliquo modo cp Briftcte
le.5°.metapbpftce teptu. con:mentu 4 . peres
eltcere.Bn aute ene fit vniuocum. 1Rn° ft bec
tria fignificata noie entis tpoztart voluerie pu
re ecjuiuocum e ene.i0d ft enr ta fcd e ftgniftcav
riontseum entibuepzimefigniftcariome conv
iunperisznoit e vntuocatto. j£r crrorent Scori
?anttum bicaducrte.quta Srifrotelcm oken/
tepzto oe fomno 7 vigtliazcuius e potetta etue
eacruszmtclligut oe re:qčipotčtta cbtectioa
Caput
altcmus agcntis.ep illa fcftactu poftpioductio/
nem:t fic voluitt
na reuelatione termina’de.Satif.n.pbdofopbo
eft.cu ouo nota unit itellectua ♦ fi ep pte rei trn
vrta res ftmplep ftt op no eft ibi copd;neq5 cofti
tutio in re.ibiuidif aut ab aligbua ena p finv
pl ep ? copofitu.ab Srifto.aut p actum z poten
tia z pgregatuj.Sed tuc oifferentia iter tbeo
logu z pbilofopbum obferuanda efr:q: tbeolo
gus admittit fimplep: q6 no eft cdpofitu:neq$
copj ubifc:7 altgd elt:q6 fumme ftmplep ap/
pellat.^bilofopbus aut vultDeu elfe pitmčjj
cam:q eft ftnia cu pzima foma comcid^ptem z
fonutem pumuo:bem.0 a fo2tio:i alie itd/
ligeiitiealioaotbcafomat.? intellectus b n/
ittanua alique borninč vel aliqua'.? fic vbi a d/
mittit tbeologua copombile: no copofttum tn.
b jc no ad nittit pbtlofopbus.q2 caufe itrinfece
npud pbtlofbpbu necelfario referu turifiue mu
tuoiftue no. ideo no oat pbilofopbus foma fi/
ne materia:fme abftracta foma fitifiue no.f0i
uidif etia' ena p fubftatiam z accidena. tune fi
P fubftatiam intelltgitur aliquid fub accidenti
bas ftansituc oatur mednim inter fubftatiam
z accidena.f.oeuannedium itelligep eptremo
rd abiegatione.fnon ftana fub accidcntibus: z
no inberena.Si autitelligit fubftana quaft fu
p:a fe ftana.ftc q> alteri no iitberet.fic ocua fub
ftaria eft.Hccidentia aut fi itelltgutur i clfe ge
to-.ut quietum Dtcit oppofttum flupua fuccem
ui et muf ati elfe fic inter fubfraria et accidena
tutur medium tefte Huerroe pumo celi come
to puo.g: accidecia flučtia mediat.ideo ut futfi
ciat&iuifio omtnainberetiaauttnberefe apta
lubiccto fub accidete c0mp2ebendutur.no cm j
Dtcendum eft fi ocua faceret albedine epiltere
que no inbereret fubiecto op ipfam fectlfet elfe
fubftantiam.quauie in cafu boe cocederet pbi
lofopbus.0mnia vero no inberčtia fub lubfta’
tta.ttelligefomam fubftantialem non iberere
maternico mo quo accna inberent materie zc,
q: accna pftituuutur i elfe p fubtect um:? fonu*
conftituit fubiectum i elfe vt fccundo De aia De
clarat Huerroia cdnien.4 0 .Sucrroie etia.7°.
pbf ficopcdmen.i^.fubicctum nd epit a fua fen
tentia epiftente accidete ficut fubiectu recipičs
fo:mam ejcit a fua fubflatta epiftente foma:?
bec elloria iter fonia z acctdcna. »"©.uidit cti
ain ab aliquibus ena p finim* z ifmitum. 21 uc
fipfuutumftmtam uirtutem itclleiteria.tunc
Dimfio apud pbilofopbu; no admittitur: apud
tbeologum aut fubdmifioDicenda eft.q:Diuio
fionem puo:em pfuppomt.f.oiuifioncm p qua/
tuj z non quatu.fub non quato rcfpectua itcllt
giitur:7tuncquatumDimditur per fmitum et
ifmitum.Sed apud pbilofopbum fmitum qu»
citatem oicit. z tune quitum matbematice ac
ceptumDiuiditur per fmitu7ifmirum.q:ifi/
nite magna' quatttate matbcmaficu8 imagma
ripoteft. Sed naturaliter Diuifoquafo;Damr
ifmitum i potentia.fed ifmitum i actu ro.? tuc
ifmitum eitconnnuum.q: iifmiitim Diuifibtle
eft conttnuum: q6ciiqj fueritfaltem p Dcfigna
tionem.Scd non eft ftc De Difcreto. q: Iket tn
ifmitum multtplicabilia f.t numcrue.qucmfid
modum t tfmitu otutf;bile eft contir.uuj: tame
nullua numerua eft ifmitua:quia nec binariue:
neqj trinariua 7C.5°.pbffico2um.tcpru edmen.
4i.i©iuiditurctiam ena per vnum7 multa :
abfolutum ?refpectiuum:cum 02dine ? fine oz
dinesoidinatum p ptiua z pofteritia zc.z puua
frn fomant ?čm materiam »ujeta Suerroim
2°.oe generationecomento.7 0 . regulam vnaj
o2dint8babea.4 0 .mctapbpficc.commeto.i4,
0uod eft dfentialtter:p2iua eft eo:c,uod eft p
acadena.Sc confirmatur ep ptimo celi.com me
to.t4.?.2°.celt.cdmen47. 'Haturale eft piiua
accidentali.£t pfirmatur ep ptimo De aia .com.
4o.motu8vtolcntU8 non itelligit nift refpectu
namralia.£t.2°.pbpfico:um tepm comnie.66.
'fieg; per accna caufa p:iue eft ea que eft p fe;
Secundutn
7 cii noit ftiit fimul capfe?cap accfo: crit ca p
fe pzioz qj ca p accns.Žlges aut ante patientem
eft- 5 °-£>e ata co. 19 .-r p° oe ata co. 59 .£t. 4 .pbp.
co.67.babttU0e pzioz pztuatoe.? recro obltguti
fudtcac p°oeaiac6.S5.? pziuatio pofittuo. 5 0 .
De ata tep.c6.25.7C.'jPbzio;itate aut fuge ad a u
cidentia qua ponit pb8.7.metba.tejctu co.4.re
ltnquo nuc.136 ena aut tot modis oppofttte Or
ficut t ene.ftgniftcatioee et no entis t p° Oe ele
mentia poli .io bec f.nt fatie p:o nune.
CCaput fecundum oe vno.
SCru vnu otcatotutTione? a quocuq 5
v alio.okut alig cp fic.qz vnu otcit in^
diutftone in fe:?Oiutfionea quocuii
q 5 alto.p ipfos 01 'co cp non.q: oato p° ftmplict:
tpm pceptibile eft ri pcepto alio. Diuifto aute a
quocuq? alio no eft pcepnbilt8 : nifi altud ab co
pctpiaf .^o.n.negare b$ Suerroie ocuj cogno
fcere Od vnitate:quaut 0 negaret tpfum cogno<*
ičere altud a oeo.Scčo abfolutu pztus in (e pet
ptt qj ad alteru coparef. OtutTuj aut a quocuq?
alio otcit coparattoneznedu ad vnuimo ad mul
ta Tub Otftributoe tbi copzebefa.JCerfio vnttas
cmultitudis puapiu.g 0 vfiirati no repugnat cp
mnltitudini pcocipiaf.pj ans.S.metba.re.p.tz.
CC^tfz vnu Oicat idiuiftone a fe. lRu° cp no.q:
idtuifto a fe fegt idetitate ftbt ipft. qz negatto c
poftaflirmattone.ca.n.gp no oiffert altgd a fc:e
qz tpm e ide fibt.-r tdetttas ad fe eft port vnitav
te.qi relpectue fegtur vftitate rei.qz vnttae eft
illius refpcue fundamtu.ftc ttelligo Šcle.j.nie^
tba.tep.co.i6.^dctita8 qda vntras eit.qz ždeti
tas e vnif as copata.rclatto.n.fudametu e. vt p?
tfra.S.do qz idtutftot Oiutfto oppdttzvnitati at
pluralita9:g° cupluralitas -r Oiutfto oifferant.
tjda.n.pluraliraa eotutfiots terminu8:ornt vnt
taa 7 idtitifto.Ct ft oiuifio okat reale ptis qua
titatttte a pte fepattonertunc multttudo pttum
quatitattuap i aetu epoft multitudine ea$z i po
tetia.gzotutftonenaliterpcedttouitftbilttaet?
ptiu multttudo potetialta fepabtltu.poft vnita
te eft pttnuate.q: ati ptinuu Tut p:idp’'a ptinuk
tatt8 vf puctu.p5ctuatqda vnifas e. ? ptinuita
tisviittas epoft fozma:čj vnitate regrit.|0uead
modu ari mulfitudtnej ptiu no fepabiliuzcuuts
modi futptes celi e vmtae ptinuae.? ati vnita
te ptinuate eft vaitas itelligette:q vmtatts pti
nuitatis ca č.vtoipt Buer.pmctba.copMCa
cp idiuiduufit pttntiu e fofa eius.g 0 fofa Otgnf
us Of vnu 95 pttnuatto.quu fo:ma ftt ca ptitiua
tioie.fEt oijett 2luer.p°celt cd.72.otucrfita8 foz
mape ca Otuerfttatts quatttatu.tuc tnfero q: ca
adeqta e;g° vnitas vnttattsca e -rc.2luer.čt.?.
celi cd.t7.Ca q> fupftctef e t ma č:q: fo;ma fuba
Ite e.t ea.2luer.p 0 6 ata p-9o.oe.n.qp e vnu 7 ptt
nuu:ii p fua mastf? p fua fo:ma':eftvnu 7 ptinuu
-r.2°.oe ata c6.7.c6poftru no eft vnu: nift q: fua
fofa e vna iter ttelltgentiaf at vn itatee. p:ia e
vnttaeoeiglonofi.^poztionabtlf igif ftcutaii
0tftone5emultitudo.q:ari relattonej eftfuda
metuillt 3 ftc ari idetitatej e vnitae.-r priter ari
tdtutlione? eft vnttae.Cotra %p]ee.$ .metba.
tejc.co.pj.vntuerfalr .n.cytecuq5 fi brit Oiuiftone
in^tu ti bnt oiuirtone.fie vnuonr.2°.q:
3°.metba.t€)c.p.j:] ^nutdiutfibileeft.lRti 0 re
duplicat tqctU8 ronej fozmale? defcrtptiua vnt
tatts p nouatione? feqnte$ ea.cu quo frat ati de
feriptiua rone5 eife fubale? rone3 Ofcrtptibtlej.
2ld čm peedit op vnu eft idmtfibtle.fi tri fo:ma
liter ntft defcripttue.f; pfequuttue. Hita at eft
idiuifto t fe:7 dkit ii bere diuerfttate in fe.-r a h
tiegattone eft affirmatto.f.vmtaB.-z diuerftta8
qnegaf:eidtfferre8 ad diuerfttate tre 7 diuer
fttate i rone feu ttellectu. vt tagit Huerrois. p.
ro&rbapbpftce commento pzimo.
CL^truvnu dicat rej difttneta ab ente.q> ftc:p
Huerrotfri.p.metba.co.&dcerej b° nome ene
df de plurtb 3 eie de qbu8 dr boe nome vnu. vt
cu df de fignifteato veri.lR.fi 0 cp no p Žide. 4.
metba.tejc.co.j.Si igit ene -zvim idem 7 eade
na fu.efr.eo cp fe inuice pfequutur.vt pneiptuj
7 ca fu.fe ?fequunt.Hduerte q: If a dicit fe pfe<*
quutur:7 ti dkit puertibilf.dtcut gda vt tbo.q>
pndptu e coiue q3 ca:q: oie ca č p:tciptu:f$ fi ce
pneiptu eft ca:q: puctu e pztctptu linče:? ri ca.ft^
mtltfer piiuatto epzkipm ref tialiu;? no ca.fed
b° de ca^pzte accepta pfertim fofalt itelligčdu
eft.io ft ca' fofalts fe eptendit ad matbematica.
tuc qcuq? ad diflfone ptinet:ad cam fozmale pti
nent.? tuc puctu eft de dtflfonelinee.io linče eft
ca fozmali8.p2tuatio at mutatione nale diflftnit
io mutattoieefrpztctpiufozmale.? priter naliu
vt mutabilia funt.? ftepccdit cole itellectue.f,
fe puembt!f?fequiinr pztnctpiuj ? ca.reucrtoz
vnde dtgreffu© fum.dkit.n.Hucrrots tbt vnuj
7 ens aut ftgniftcJt tdej.oibue modie.f.dtffone
Captifc
7 fubtcao:aut vtmq? ptitrtitvnu fup altef ;Ct
pfegt tllu.q: fignificat eade nam iubto ? 0U»8
Dtflbfiee.? otfit 2f Ice.p.metba.tcf.co.j. orir
aut eqlirer ene ? vnu.£t 2luer.5pbpf. co. 54.
3116 q6 fig uficat b° nome vnu cflentia 7 gddi
taae tde.?i b° 2mcen.tenete5ptC5 q6me aftir
matiui repbendit 2luer.4.ni€tba.c6.3.q: < pcei
fue eft i inftmru mvmtattb~:qbu8 aligd fttvnu
aut Oadii eft aliqd vnu no p vnttate3 oiftincta
a fe.q: fi ene eft vrni vnitate.? vnitae eft vnuj
vmtate.rone? rcperit Suerrcie.jr.nictba.co.S.
ifTerčte trt
vnitate ab entitate.*Req? negari pot vnitatcm
ce vnti:l5 fuDm ftt abftractu:? pdtcatulit pcrc/
£u.qz vnitae eft ene:g° vnirae eft vna.p3 pna q:
vnuj 7 ene puertunt.? pp b° Dipit 3Č>oetiueJ
lib.oe vnitate 7 vno: ta oiu eft:qcqd id q6: qj
oiu in fe vnttae eft.otjcit.n.ens eft vnitae in ab
ftracto.no at oipt vnu in perečo.? Dijrit Huer.
t ocftructioe Deftructionu otfputatioc.5. Dubio
t4.p:imue opinatiu buc erroies.f.oiftincttonej
vnttatte ab ente fuit Huicemta.Hddiditettam
Š?lee Ioco allegato.f 4.metba.tep. co. 3.neq3
in pticulart čfnt ene borvnue I?d:neqs Ornt ge
neratioe aut co:ruptioe.q: gnato vno: altcf §e/
iterat fiimltter 7 co:rupro.n3 i loquti6e. ncq? t
ope nae appet cof Dtftinctio. ©63 eft igitur qp
fuga eft vna p fe.no at p accnsjEt quot tnodts
fpecificatens.i.omidtf:ptita p fugam -tacifte
tot modis et vnu Dtuidit mo at ttelligit entif
ftnt fpea.declarattif.n. vmus analogia.4.metg.
co.g.vnu no eft bmoi.f.cp fignificet vna intenc
tionč inoibue rebn8:neq3eftef ttčtio oiuerfa
inotbuercb^.EtBfleečt p® p! ff.tcp.c6.t6.
apliu8 ]tn 7 tpmvnunmltipliaterOr.qtieadtr.o
dii 7 q6 eft.^d rone5 aii t ppofituv»u:q6 eft pn
ctptu numcri:eft q6 n dicit De multie:f3 vnu q6
cu entepuertu.,ppo2tionabiliteroicif oe mul/
ft8.queadmodu.n.nmlta fut entia:tta funt vna
7 vt otideret 2luer.aplitudine figniftcatioie en
tieoicit 4 oictf De figniftcato veri. q6 eft ene
fub rone q ejč aia5 eft:? no eft ftc De vno.qm nta
tbematice eft conftderatioiite.ideo licet vnum
quod efteptra antmarn fignificet-no op5 cp fub
ratione qtia ejetra anima eftrftgniftcet illttd.
C&cru vnu ftt ftnonimu entt % fic p Buerro/
tm.p.metba.co.S.bocttomč vftn ?ens futfitto
nima. iR.ri 0 p finontmu3 ttelligendo vbt nun en
muitiplicat 7 ti ftgntficatu qp ii.q: tone odferut
oiccre.boeftens boeftviut5.neq3 nugat o eft
D60 foites eft vnu ene.queadmodu eft d6o tuni
ca eft veftts mdamentu. q: ipotfat otfponee ci
uerfae.vt Dicit 2iucr.4-metba.c6.3-2d 2 lucr
roi'5 femer glofat tpfe.jc.metba.co.S.no itendtt
fu.2lf lee qg tfta nota vnu 7 enstfunt ide otbus
modte:f3 itedir cp fignificat tdc3 fm fugm.i.re
vel maltter:? Diuerfa f>m modu5.i.r6nevcl fo:
maliter.Si aut intelligit aliqd vntt5:id q6 «13
alto numef facit:tunc ad pofteriota vnitate in/
tcUcctua fe traffert.numerue.n. vnitate pofteri
ueeft.fift.n.iutmeruevnttatum collectio.? vnt
tae eft pzictpiu numcri.5-metba.tef .co.u.l^u/
mema-n.vnitatee fu.eft^.mctba.tejctu co.ig.
vbiBuerrotenumerue eft coaceruatto vnita/
tum.^dem Oifit-3®.pbpf[co2um co. 63 .
Četnim ro:fm qua vnum ab ente diftinguif
fitp:mattua.lRn 0 Huer.tenet qpftc.Dij:it.n.4.
metba.co.3.vnu3 fignificat negationc3 :7 illa e
p:tuattoDiuifibilitatte.:°.Huer.4. metba. co.
4-vnti aut fignificat negattone3 multitudinie:
auc p:iuattone3 ei , .rp2tuartone5 abfoluta*non
p2tuationeq eft altcut'’ i aliq bo:a:? ri i alia:? t
aliquo fugto:? n i alt'o.5 e .Buer.]c.merba.c6.q.
tdiutftbtlifae cp2t'ua° diuifibilitatie. ?Diuifi/
btlitaee qft babttue.£t C fine illiuecomett di>
cit Suerroie.? b* oicit.f.Bflcs ne alige Dicat
q>multuep2iua 0 vnttatie.4.Suer.Defrructi6e
Dftructionu Oifputat6c.5.dubto.t4.n 03 itelligt
6vnitate entie ntft fignificat to p:iuattua.f.Diui
ftotf pttatio.? fonigit ftlf neciU3 e 6notatio pua
tta f.g? fuu ee ri e ab alto:? er b° 16 qt’ufrervi
uetce uri tpie.f.toane picu m iradulatu:? 2nfo
niu fauertnu cecidit difptttattoan Difiotmalu;:
falfu ?c.fint negationee:queadmodu ? nibil;q>
opb q tenuit (p ftc p Huer.e.ep b° čf itelligce
2 fuer. 6 .pbp.c 6 .i 5 .Dkete fetre iftae ce vnu ? ee
idiftbtlete i eode3 02die:q2vm'tfle n aii6 fofali
ter e idiuiftoipa.io ti pue n3 pofteriue parit
vna q3 altef ,£go at I3 lib.p 0 De elemtie Dubio
26-Dimtferi teptu 2 fli 8 .qrtimetba.co.qrtifg
Dtcttoe aduerfatiua currere ^5 q? 2 ucr.ip 3 er/
ponebat.f-q? vnu Dicat negattone:tti teneo opio
nem:qua Suerroie relirrqatt.fi vnu e pofttiuu.?
Dicit queda modue(Teiidi:q no aptiue mibi fu
Secundum n
gntficat p aliud nome ab iplo vno:qpp Idiuifibi
licate : fed lila pziuatto no cft ille modus eendi:
fed illa feqtur illu.queadmodu no trronale fe/
ques bolem no eft fonnaliter ipm ronale. Ima
uidet vnitate effepfectione fimplidter qz meli
02 eft ipfa čjjnoipai quocuq5 fuerit.q6 oe nega
tioe no pcedit.q: fua affirmattone illioppoiita
melio: n e.quu igit pzlo oe elemetis oubio.7.fi
admifi ep vmtas fit poft etis.-pdipi Bmcene po
neti vnu oicere re addita enti.7 op itelligibile e
ens qfl td qo eft vnitasmon Itelltgtt.male igit
vnitatis eft entitasrfozmale $o e illc modus ef
fenduad que feqtur negatio.f.no bere oluerfita
te in fe.lfeoc colligo ep Huerroe.5 0 . pbpficozuj
cometo.65.£u oipiifet Žlriftoteles trnu eft Idi
uifibiie reddit cam &uerrois.qz ols res eft vna
p fua fozma.et fo:ma e Idiuifibilis p fe.7 p$ foz
ma elTe pofittumad qb feqtur negatio.£t oipit
Huerrois.5°.metba.c6.i6.l0b eft ca vnitatis
eft vnu eenttaliter 7 pzlo.no Itelligas pcretu ee
cam abftracti .f? vnitatis pofteriozis ca eft vnl
tas eentialis 7 p2ima.£oftrmaturqle ,ppo:>
tione b$ numerus oe pdlcameto quatitatis ad
vnu ptinuu talem b5 multitudo ad vnum ens
quitu-f.ad ee pofttluu velpziuatiuu. vtrobiq3
eni coparat vnu ad multitudtne pgregafa ep ip
ib.Scd ariftoteles.2°.0e aia tep.c6.155.Oidt
numeru negatioe prinuffentiruergo 7 multltu
dorone vnitatis intelligit.fEt oipit Huerrots
ibi iCotinuu copzebedif eentialtter: ergo 7 fua
pziuatio copzebeditur eentialiter.7 p5 q?p
uatlone cotinui Itelligit numep. Itelltgtt aut p
effnnanone:qb ncgatlo efti7 no ecotra.fimilM
terperbabitupzluatio.i^ipit.n.Sriftotelefpu
ctu atit:7 ols oiuifiott ficut Idiuifibiktmoftrat
ficut pziuatio.Et vultpuctultelligt ficut p:iua
tlo:q2 piicti ouplep ee e. vnu op ptmuat.7 ftc
pofitiuue.aliudP3 q?Oluiditptea pte.7fic b$
rončpztuatiua. io tept’ oipit 7 ols Otuifio.i.oe
quo aliqd oluidlf.vt lfta's quo Oluidit tepus 7
mutatueequoOiuidit motusrtuncola bec fub
r6nep:iuati6isltelligutur.7 io fubdit teptus
7 Idiuifibile fict.certo mofub ronepziuationis
Itelligttur.addit tri Huerrots vnitate in come
to qft ve lit et lila fub rone pztuattois Itelligi;
fed iftud ep teptu no app3ret vnde fit:io no ac>
ceptatur adiuctu Huerrois.eft.n.in indiuifibi/
li cofiderare nam:que eft male ; 7 pziuatione qft
fo:male.q> fi Hriftoteles.4. rnetba. teptu c6.
4-Otpit negatlone et pziuatione vmuS cft fpe<*
cularirno Itelliglt Itral ttiue.f.pztuatione 7 nega
tione q eft ipm vnu:aut ipfa vmtas:! cd traliti/
tiue intelligitur.f. pziuatione et negatlone:quc
negat aut p:iuat vnitate 5:q negatio repitur m
multo.pfequtiue tn ; op3 metbapbpiicu ipecula
ri.^ico igit op ouplep eft pziozitasrvna 1 fenfu
7 eftq multa fut mellus cogmtaivt oipit Hrt>
ffoteles.p. metba. tepm.9.2Uia eft p:io:itas
apud ltellectu : 7 tfta vniras pcedit multitudi^
ne;cu.n.vltimate refoluit vnitas:ad puma vnt
tate qoeus eft:ftat refolutto s vt Oipit Suerro^
i 8 .p.metba.co. 7 .£rro 2 aut 2iucrrois circa ney
celiarij fignificationč eft aptioz.f.necefanu dfe
negatiuu.q: ide eft vt oipit ipfe op no btts ca5-
bocrepetit Žluerroisoeftrucnoe ocftructionu
Oifputatioe feptla:oubio.4.7 oifputatoe.o.ou
bio pzlovpbaf qz icaufatu 7 neceifariu rone oify
ferut.q2'p neceflariu Itelltgtt 116 potes no elfe: p
»ncaufatu aut Itelliglt no effe ab a!io.£ohrniat
Hples neceffariu Oefcnpfit.f.q> no cftponibile
aliter fe bere.5°-metba.tep.c6.6.capit e.oe ne^
ceffarlo.7.u.metba.tep.co.53.713 circufcribat
P negatiorte.apud tn oes 1 relatiuo qd Ifelligif
affirmatto :7 fic neceffariu no eft negatiorfed oi
cifmodu elfendi ftabildg p illa negarionecircu
feribit.f.no poffe aliter fe bere.efTe tgtt neceffa^
rij eft iti firmu 7 ftabile op a nullo agetepmuy
tari pot ad no effetbn igit 1 boe oipit Žluicenna
fc6o fue metbapi?pfice oices neceffariu fignifi^
cat uebemetta efTendi.q? fi oiperis et Buicena
voluiffe neceffariu effe ide op no catU5.©ico op
addidit Huicenaoictlcne; q fe faluat a rone: q
p Buerroi? e.qz oipit neceffariu ep fe:7 tuc cer
tu e qp oe catu^uis eet neceffariu.no e ep fe:fp
eft p cam fua.7 tuc neceifariu ep fe 7 lca'tu funt
tdemalitcr: 70 rnt fozmaliter. £ofirmatur q:
Bples.S.pbpfi.teptu co.b.cocclfit aliqd' ce ne
ceffariu 7 catu.7 Suerois tilu loeii eppones ftV
millter cocedit.fimiliter et pcefferatj.metba.
C 6 . 6 ..P Buerroe rridefcppitmu fignificatu nu
ceffarij e id q 6 e neceffartu p fe fine ca.7 ftc folu
oeus eft neceffariu.čm fignificatu necelfaripe ne
ceffariu q 6 e lcatuabagete: 7 ficcu apud ipfum
ltelltgetteOepčdete6:celu:map2ta:lteUect , bua
nus:no babeant cam agenterpducčtcm intelli
ge ; neceffaria oici ,pnt. Sl aut oetur neceffarfa
35
/
Capi«
coplet v-illa no fintpprie riccelfaria mfionem
collige ep 2 luerroe. 5 0 .tnetba.cd. 6 .CDCdtra m
fra pzima ft ^nificatione necelfartj itclligčtie me
die e (Tene cdtmgetes. pas ep leda figni
ftcattoe itece(Tmj:motU8 celi eec ptmgrs apud
pfrn pis el falfu n I5.t1.pced.1c Žluerrais t nos
tu celi quatu eft oe fe elfe ptingetenund ni cos
cedit tllum cffe contingentecm
CTSIcru v tu litpaitio entts.ClRu 0 $>non.£>^
ctt.n.Briftoteles.4.metbapbpftce tepcu cd.5.
vntU3 mgul cu vnu : 7 enrts tnquatu cns eft; fuc
cedi pifTioeaccrgo cti vtu eec paHio entis: vrni
clfet v lfua palfto:qd e icduentčs.ip fi ide> noti
fitpaffto fui:vnu no čpaffio untu- 3 :ergo neq5 en
tis eDilfio.cpfi vnu efr entis paff o;tio aut vm’
aliqd e paffio entis qt 5 nd epafTio vntus. vol uit
igr philolbpbus oe n palftone alicut enti attri<»
buta ee viti enti attributi .Slnttas igit no e en>
tis palfto:itcrq5 ipfa ante cns efref? tpla eft mo>
dus entis. 0; q:coisfcotifta|2opio tenet vnu
clfe entis pafTione.td ep cof fundametie p ipos
arguo.2Uiq cott alfcrutinegattdes ee in limme
pu nt modi odi p fejan fedm modu dicedi p fe.
Sii $0 eop crea gradim ponut i p:io md.puin 0
e odtcatosgdditattuoE vc bo e aial.bo e rdiia«*
Its.fcdsgradns eptmčspzedtcaca negatiua vt
b 5 efe no eqtris tertius e con'nčs modos Ctrife
03. vt bo e finini 8 .(E£drraTj vit it as apud tp>
fo 3 Pirit no mulfitudine 7 lic negattone oppofi
ti aur dfpatt.qtieadmodii ctia tenet 2 iuerro 15
ergo i Utrne p:imi mdi odi p fe refpcu entis poi
t>5 vnitas iupta p:imu fundametmaut apud ali
osrvnitas Or oe ente f p:io mo odi p fe.q: oicit
moda eendietitie.Si aut vnacet paltio entis
ipfum pdicari bj i fedo md.-iidaut i p2io:ncq> m
liminepiimimodi.iT^dmigttcp buie noi cns
ft rndet i re gdditas cdts.-ad qua fcqtur paffto.
Odcru-ti vrni qdditatiue pdteetur oe rebus.
ens tune eft
vnu fundamtalttcr :7 nd fomialirer.Oico g> boe
eft icouenies q: ouplicč ponis vnitar č: vbi fatis
eft vna.epft volueris vnam elfe vnitatem p:e
fupponentequidditatem: cuius ipfa vnitas eft
modus tuncadmittiturintellectus bic.
CL^n2 vnu 7 multaopponant.qd eft Hdis.p.
merba.tep.cd.p.lRfi 0 p. 6 .dicta p:imii r.opdiv
etozie q: vni nd vnu -pdicit :7 enti nd cnstno at
nd ens vni .• ncq5 nd vnu enti.no pdicut aut Ouo
vni.qd eet.fi multa pdiceret enti cui nd ensp^
dicit.£dtra oicit Huerrois.p.metba.cd.p.vnu
qd eft fmonimu cu ente non opponitur ei quod
eft non vnum.iRn 0 matcrialiter intclltgitur tl
la negatio.f.pio re oenoiata non vnum.fi enim
Secattdum S
fozmalf acctperetur certu eft q> pdkeref. Se/
čudo mu pdictoriu no pitirmr alrq 2 :fed unu e
pa multouSerno q: vrruq 5 polit mu e. vr p:e
determinant emo funt aur ouozz pdictoziozum
vtruq$ pofiriuu.Scbin oictu no pziuattue.qz fi
unufirpziuatimnetplhruirtmfcccplura^ergo
plura e pztuatiuu.ouos aur pziuattue oppofito^
no vtruq$ e puuatiuu. aur fi plura fit pof.tiuu:
7 ep vmtate coftituitunergo babitue etpztua
tione copoitcret-7 fi vmtae fit pziuattuu -zčpa
pluralitarie.ergo pztuatio e an babttu.q6 eft in
cduemca.'itertm dictuno prie.q: ouop cotrario
ru umi no cofrituitalteru. Scoo ft ftczbftructto
uiu’ pni ečt bftructio alrcriue.pna e tccueičs.
p 5 pna.q: pluralitaa oefn ui ndpongnccrra uni
tas ocftruatSertio q: prtop ide e tubiectu:f$
un.ua 7 mu [rop no ide č fubiectu. f0uarrum Oi
crunorelariue;quiau6cf multitudo vnitatte
mukitudo : neq> viiraa multitudinis vmrae.
Seutndo ouoru cozrdanuoszft vnu eftret rdi
qmi.q: ad .oucrtetia' onr.tcd no eft fic Oc vno 7
mulns.q: no li vnuezriiuka funt irclligepna?
no fozmaltter valcremeq; ft ron funt mukamo
eft \nu.iQjintu okru oppofitio rdnr.ua vnita
te$ fegtur et mulritndine: qz vnirare fegtur ee
multirudint8mčfura:7nmltitudmefegtureč
menfuratu vnitate.7 fic vnu 7 muka ertrmftv
ce opponutur relartue.q: ad illa fegtur relariua
oppd.f.tnefura 7 mefuratu.p. metba. teptu cd.
2 i.nd aut mtrinfcce.Septuoictu vnitare 7 mul
timdine p:iuatiua vel relariua oppo cdfegtur.
JBipt.n. Hrtftoteles. 4 .merbapbpftce tepu
cometi.9.bimfibilc7idiuiftb!lc fequutur vru
7 multa.7 fic vati 7 muka eprinfere opponun
tur pziuariue.pondera oicru.f.idiutftbilitas fc/
quitvnitatep2luerrotm.7^m tenozeoicti qn
ti inrcllige Hriftotele.u. merbapbpkce repu
co^roicete vnu merru ftgmftcat.£$ ftvmtas
ftgmfica et mefura.p Huerrofm crfet.qz r.o eet
v 1 unomepurepztuatiuu. 7 pno 6 .qz eet neme
refpecnuu .7 ficoiceret vtikaš al qd pofreriue
ente.qzrcfpcctu3dmefuratu.i;6m pp bocfe/
q teret vmtate etfe minuscoe qj ene. q: qt5!ib5
en3 cu alio mimerabile cfr.7 fic num eri fakem
trafcedetie pzittcipiu ee pot 7 fiemčfuratiuti e.
£nttu pluralitarč itdligefmeoiuifibtliaftnt:
fineidiutftbilia ftueabftra tarfiue no.^fnvnita
tibusautefroare gradue |?i» roagts amplu 7
minue amplum. vt vtitfae tranfcendenezgenert
cazfpeciftcatindiuidualis.pztma e coiftinia :7 ab
Briftotele^poztionie appdlatunpp traften/
dectum analogtam.£ft tgiturcoucmetia in tra'
ftedente.vmtas aur generka čuplep generalif
fima7fubaltema. 7 oipt 2 lriftordc 8 . 5 °.mc/
tbapbffice capirc.12.7 p:imo topiče p capire- 5 .
maio: vmtas minozem infert alfi Auanuc.ccon
tra ^0 negatiue generka eft mino2 fpcctfua:
7 fpectftca minoz eft indiuiduali. ZiU) ena vni
tarum ozdinee rcpcriunrur.quo^mulra mebza
tagit Hriftotclcs jr.metbapbjTice tptu cente
ti pzimi ^radue pztniue aggregatioms vt pa*'
triemozi 8 :cdrenru 8 :acerui.Scr 8 gradu 8 ozdi
nte. vt couiuijiciuilitatis: epcrcittis. %. ertiue
coiunctionie.vrlfgaturc rodauationie.-ccduti
nartoni 8 .f 0 uartus cotinuitatie fiuc matbema
tiča fuertt vt p pucta fiue naturalie vt mferrio.
queadmodum arte agrimlture fir furculis ra/
mofcifToinferttscdgluttratis a natura Jlue ad
nafcentia.vt flosfoliutfructue nrbenbus adna
fcuntur aut gumi aur tubera.pili aur qtio2uda5
animaliucutt 7 Coccptue matrtadnafeitur 7m
nafti'ur vt cclligit ep Bucrrce.5 0 .met bapbp
ficc co.5 0 . ^uintue gradue eft infozmationm.
vt ep fubiecto 7 accidčtezep marerta 7 fo:ma
mt ep aetu 7 potentiavnu fir.buius gradue o?
dines in lib:o r tertto be ozb.bue beclaraut que
fcione^zima.Sejctue gradus vnitas ftmplioV
tatiervt alterum eptremozum infozmarionie.
2Uij feptimu addut.q2 vmratem fozmelej lim
plicitati anteponunr.Ego aut cum in fmpliata
terh Oiuinam refoluendoafcenderomequa^vl
teriue pcedš.qm finerefolutiflfimu ti fldeptue
ero .7 pzcfertim .qz fozmale vnkatem efte apud
intdlccrum noftrum vult Šuerroie.u. meta/
pbpftce comero.59.no aut ep parfe ret. Jln ifto
atirozdmenoop? dTepzedtcartcncm minozte
vniratte oematozi.mapma.n.iftarum vnttatu
eft f .mpltciraszimnt m a vero aggregattome: 7
vna fion eft altera: vtp; • S Ifqua tam e inter m e
diozum ozdtnanrur abBuerroc.5 0 . pljftcozi^
comenro. 23 .r.c 6 reqt!e 8 :£onriacn 6 ;fCortiH u
adunatum.£dmumu8eft confequen8 tmirtie
communcatirem cftadunatu-CofecjUcria ttd>
hgunturcainferquembilmed/aremfdctr ra>
ttom' 8:7 eft oupliciter: aut fe tancuntmut t on
U fc tangunt: eft oupliciter; aut conrir.uar tur:
ID z
Capttf
oatftoti ^{noatiftir.^t ptinuanturzeft Ouplici
ter;aut adnata funtjaut no.valet igr adnata^er
go ptinuazergo tagetia: ergo prw,7 no econtra.
? ideo.6 9 .pbpftco?.cometo p:imo.£dtimm ati
tc<$ cdtinueturznecelfe eft: vt contiguetur.
CCaput terttum oe Ždero.
Ž-ritae Zmedem fcribčttu opinionej
V eft*adeqtto rei 7 intellectue. res aut
fimpliciter abftracte (uieppu ie in/
fellecttbus adequatur;no fuis aut no adequafi
fur-fj iterioze itellectufuperat.710 ipfe trello
etui bumano coparate 0iminute Ctclitgutur ab
eo.io refpectu itellectue nn ree ille imalee f«
»m ppiii veriratem no bnt. 1ft.ee aut malce a
Deoglonofomapime fuperatur: fed ttellecmi
Oiuino ut vere funt : n6 coparantur apud Buer
rotnutenetem maliafibimalibue no intelligf.
Bdecjuitio auf ouplep eft. in actu.vbi obiectuj
fit aetu itellectujin potetta vero vbi obiectum
Ito fit aetu itellectum-.poffibile tri tntelligi. vc
entia intellectui bumano coparata ecjjbtlia Onr
queadmodu itellectue nofterpofftbilie intellt/
gcreof.no aut aetu itellectue.£ft aut Ona iter
relatiuu elfe:qr5 b? itellectue nofter ad re:7 rc
lattuu ce q6 b$ ree adttellectu.Oijrit.n. Buer/
roi8.5 0 .metbapbpficeco.2o.^nrelIectue:itelli
ge fpeailatiuue.eft in fua fubftatta relatuiue %
Ctilecto accidit q> (nit relatiuu. ide vult Buer/
rote.v.metapbf lice comero.21 .SctrumOrTcla
fiuujno qz eft relatiuu p fe:fed q: aliud copara/
tur p fe ad ipfum.f.fda ad fcitu.7 boe e:q: rek/
tioiter bec mutuano eft.relatio.n.eOuob 0 mo
die f.aut relatio in fubftatia utriufq5 relatmi:
autrelatioi fubftatia alteriue tatum.7 in alte
ro pp iftud Buerrofe.S.metbapbp fice com.20.
Cftautiteritelligibiletitellcctu refpectu8 ep
pte itellectue.7 to.p.metbapbpfice tep tu co.5.
licet fda 7 fenfu mefuremue ree:tn meliue me
furatur fcia noftra a fcibili q5ecorra.qz entia no
fequutur id:cp5 e iaia.oipt.n. Buerrote.i2.mc
tbapbpftce c0.5i.Sda oiuina caufat reenfa au
te eaufatur a rebue.f.maliter ab obiecto. cffe/
Ctiuepnncfpaliter.7finalirer abitellectu agen
te.iftrumeralirer aut ab itellectie fpeculatiuie
antccedette.vt.5°.oeaia co. 56 .bipk Buerroie
tntellectus autpoffibilie recipit ,ppone8; 7Co/
poninOtlčurrtt:7 affentit 7C.
<£Bn relatio cades iter obiectu intelligibile %
intellectum copiebedatur ab intcllectu abftra/
aoMo vult Buerrpie.apud quč abftracta ab/
folute intelligutrno aut refpectiue.folu aut itd
lectue buanue ap6 ipfu refpectiue itelltgtt.que
admodu folue tpemo epcludedo tri boie3:eft g
tntelligirtpotetia.Sed eicat Buerroie que/
fo.&n eft q> alige itellectue cognofcee Duo ep/
trema no pot nale eop ftmilitudme videre aut
Oiflimilitudine.Superiozee.n.intellectue infe
rtozi funtqualita8 fpualie:qua iferioz intelligit
autamatfuperto:e:ergo fitmlitudo qda ibi e:
aut 0i|Timilitudo,7 q: fupio: infertoze actuat:
ibi eftrcfpectue actuead potetia:7 eedtra infe/
no: eft potetia:q actuač a fiipeno:e.£o5o Oiffč
retiaobiectozu abitellectu vtruq5 eptremum
cognofcete cdpzebedipdt.eft.n.itelligibtle qf>/
da queadmoduOilferentia fenfibiltnm eft gd
fenfibile fc6o Oe aia teptu 7 comčto. 145.7 eft
ratioquapofuitBuerroie.5°.0e aia come.22.
ad ^badum intcllectu malem g oiftinguit:co
ponere.imo ponit ibi bac ^ponem: opo:tet vt
virtus cognofcee fimplicia 7 copofita fit eadej.
qua op5 ipfum limitare: fi illa limitate intelli/
gere vult.f06 fi oicat ep cognittone refpectue
arguit intellectue potetialitae.^ica? 4 apud
ipfum febe itellectue potettalie eft refpectu pzi
mi:7 tertiue refpectu f«5i itelleaue.7 pzimi.7
fic gradatim ocfcededo. J06 fi Oicat epcognt/
ttoe rdpeetue argut poteria' oe ncuo reeeptiua
io no cognofcif refpcue ab itelligčtije.^ica cp
refpcue eterm 7 impmutabilee;qlee pcedit ip
fe ee iter itelligetiae .no arguiit nouitate5:imo
qd plue c : refpectue quaute aduetici) mibil no/
uum otcut i re pter fundametu ecp vt oica tfra
7teftaturipfe.9°.metbapb^fice co.pj actus 7
potetia fut relatiua ptrana.t.relattue oppofita
7 vnu relatiuojzaccipif i oiffone altenue. 2Ter
tio oiftictilfime cognito obteeto naliter ozdina
to i fine: 7 fme Hlod que naliter incl tngfrcogno
fcit califae iter illa.alitcr no fut OiftictifTime co
gnita:f3 fa5a itelligctia č Oiftincte ccgnita a fc
7 naliter ichnata i Oeu taqš i fme.g et naliter 7
Otftictc cognitue eft a fa5o:ergo fcit fecunda in
telligentiafe cffe a pzimajideo reliefa opinione
Buerroie Oico
reperiat in afa:ftcut eft ejetra afam. ficintellige
ftcut itelligif :fic cftfuit: vel erit.vel fm alia
verbi oifferetta.alie aut verboc oiffcrčtte funt
polletno porfetimaginari 7Č.£go aut coi opinto
ne poft babita oteo (p licct okat intellectue ve
rue.q: ref cofozmat. tri or ree vera qz fic eft.pt
tri elTe cdfozmttae coplcpa 7 tncoplepa.7 pot ce
coparatio eo£:que apud intellectu funt quo;u$
veritae no requtrtt elfc eptra 3135.vt cognitio
ftellectue ftellecttonie 7Č. Scdoc boe Buer>
roie no loquit.qz fcelligibtle veru intelligit vt
Diftinguitur cdtraftentionale in ata.ideo potu
it Huerrote vniuerfaliue loqut cp fecerit 7 po
tutt altiue afcedere cp fecerit qz fic clfe eftmo/
due elTendi entie pzefcmdee a refpectu ad mtel
lectu. vel ftellectu5 ad rem.a quo modo clfendt
veritae ftellectue o:tu b?.
ČTHn autem veritae fit pofterio: vnitafe.
CDRefpondeo cp fic.quta refpectiuum eft nata
raliter pofteriue abfoluto eiufde.iBictt at vnf
tae abfolutu qdep oetcrminatie.pfcindedo tu
q: no eft vnitae fozmaltter refpectue aut relpe/
cttuu.licet f refpecttuie etia reperiat .Sed veri
taeeftrefpcctiuuaditellectu.cne autpziue ei
fe <# coparetur ad altertl fm r.oftru modu imel
Itgedt.aut fi ree coparabtlie fucrit independee
pcederet et Bucrroie fdiutfibilirate entie effe
pziozecoparatione etue ad ertra.^nter entifa/
te aut 7 veritate otftigutt Huerroie. 5 °.metba
pbpfice comento.i4.oebee fetre q> boe nomen
ene ;q 6 ftgniftcat eflenrta reite aliud ab ente:qd
figntftcat vera.io eppofttozee oiuerfifica'tur in
qttelifo fimplici.f.oicere.čJtrii aliejd eft;in. 2 .to
picoc.vel vtru locet i qoiu'bue accidette aut ge
neris.q.n.frelltgtt Oeente tllud q 6 eftcoc oece
pdicamentie;Oicit ep Iocat in qonibue generie.
0 riaut intelligitoeente tlludqdtrelligif Oe
vero:Otcit cp collocat f qontbu 8 aeaderie. Jfde
oicit Huerroie.pmetbapbpfice commento.5.
dCotra veritae e vera-ergo veritati verifaa
no acctuit-.aut itur in ffimtu.lRiknegat pna.ct
aliudeftpdicationeefteoenominatiudm pdua
tu tpoztare rem inberetem rei fpoztate p iubie^
ctu.pzimueft vcru-.ndfmttn feniu fcdo^pceOtt
argumetutno 1 ptio.Cgo aut vcritatem eppzefif
p ftc ene .7 fic vmrati coparata no pfeiduur vtu
ab alrero.16 iimulnalt ftellectuOicant lic
modu clfendf quo funt. 06 fi oiperie rč eprrin
fecenofari fteliecta.tntrinfece aut ftclligibilc5
beneoifttnguteactum abaptitudme • fed non
oftedie veritate clfe ftelligibilitate. fed modu
eendtfequttftelligtbilitae.^eritatč aut ftclle
ctue pzatta 7 fpcculatiui.oiftfguir pRe.j.d afa
co.54. Veritae t ftellectufpeculattuoe boru
abfolutc :7 falfitae e malu fmplicttcr.^n epa^
rttto aur ftellectu veritae e bonu in refpcctU 7
falfitae eft malti in refpectu ftn ie fuenier.di.
CDHff aur mape ve^ mape itelligibtlc -7 eco/
uerfo.to oeo epnfe niapie ttclltgibili. ipfc crit
majrinie vcc.ozdmado.n.ftelltgibtlia fnt eo:u
actualitatem ocue eft pztmu .7 ozdinando ir.tel
leetue fm eozu intellectiuitatem Ocue eft ma
pmeftellecttuue: 7 ozdinando intellecticrcs
fin earum dantatee;intellectio oiuina eft pzfa
3C> 5
igitur non eft rtaruralfs co:refpondentia ifcr
mapime itellectiuu 7 no mapimaitdligibilita
te.-z no malima itellectioaldrem ar.ebit gpna
/rime itellectiuu mapima itdltctione itelUgtt
mapirnu itdligibi!c:qm alitcr o:dtnado e pter
nahtas.£t cu no poflit oeus aliude pfici: neq$
aiioidigcat.pfectilfimum.ni: 7 potetiflfimum
Briftotdes.u.metapbplice tcptu comenti.5t.
ipfe er it mapime itellectiuu mapima itellcctio
7 mapimu itelUgtbilc .7 boe vult Hnftotdee
!2.metba.c6.59.7 eppoit 2Uicrrois.quu trdle
ctus e vmustt quu actio etus e vita. Ifllud igr
qo e itelliges.cp itelUgtt fe: n q: itclligit aliud.
3(Uud eft viuu:qo b? vira in fme nobiltrarts.7
to vita et fcia p:op:ie cicutur Pc co.7 ibi argii
it %tftotdes.q:itdUgere i nc b.s eft perfeettf
fimu 7 &dectabilifltma:7 pferti ctrca odectabi
le pfens.io itelligere i eo odectabiliflimu 7 p*
fectiftimu} eft .7 ep eo qp tpm babef ronem fu
nis refpectu oium:op$ tpfum cfle oihus alijs al
tius.7meliu8.7 intellectiuu 7 tnrdltges 7 in*
tellectio 7 intdligibile 7 tntellecfum.
%n refpectu fenlus eqaatio obterti fit verftas.
i0icuc q> no;q: tuc verttas no effet itdligibili/
tas.£otra ;2triftoreles.2.0e aia tepcu comcntt
l52.fenlue p:op:io:um Temper verua cft.ljnrel
ligere aut cottngit 7falfo.^eritatectia' i epe? 1
reintdlectus tncoplepo tagit pbilofopbus 5 0
Oeaia tepru.26.ergo in adeqtiarione obČectt ad
fenfun vcntaseft.coftrmaturq: vult Hucrro
is.2.oeaia comento.65.fenfum coponerc 7 iudi
carc.ergo infenfueft vertfas.otpttet Žluerros
is.5°.oeaiaco:nento.26.fenttre autem album
efle focratem aut platonem no Temper eft ves.
mitas Ttgni ad ftgnatum.i^ipit.n. Sriftotdes
in piedicamentis ep eo q? res eft vd no eft o:a
tio oicitur vera vd falfa.£t oipit 2 {uerrot 8 . 5 .
Oe aia cometo. 21 .fi igitur copofuerit.f.itellecP
poftibilisčm ens:eft verunufi no falfum.fu.e.
e igitur i vero ouo pTiderare quod cofotmaf 7
eft materialc:7 eftTicentitas.ad qua Tegtur re
fpeerus quo cofo:mat.7 eft fo:malc:7 rclatio q
fequit eftc 6 fo:mitas.£ftautc 6 fo 2 mitas multž
plep vd tnter re:7 itellectum cognolčcnte: vel
cognoTcitiuum.vd ^dea:que eft cognitio. vel
cfficies.Ti ipm b^.ftue adequet ^ductu ^ducti
uo:Tiuetmittetipfum:70eficiat a pcrfecticne
^pducetis. vd ad p:incipia itrinfeca:fi intrtnfe>
ce cau^atum Ttt.ideo bec cofozmitas no eft vni>
uerfalis.fcd adequatio intdlectus 7 itelligibi>
lis vniucrfalis eft.lic cuilibet enti conuentt.
£onfo:mttas aut ad fenfm 7Cofo2mitas Ttgfti
7 ftgnati in ^pofitione 7 cofozmitas pdicatt ad
fubiectum Ipeciales funtcofozmitates.^petia
lio: autem eft cbnftus benedictus.qm ipfc Oiu*
na veritefaueteoe fe ipTo teftatur.£go Tu; via
veritas % vita.£ft.n.c 6 fo;mttas tnter £>cum r
0 uanm 10
bominem rčMim etia$ veritatem babet oe
us fin q> ipfe eft intellectus agens oans euide
tia pnrais pzincipi)S:7 medtatibue illis qonib°
'ic.idco ipfe eft ommum vcropcpamč -rc.oppo
fitis modis falfum intelbge.
CCCapur quartum oe bono.
Htbematice bonitate cociptcndo: £5
m cipitur entitas aliquate Oiftans a non
ente.7 fic quams materia oiceret mu
mediata non enti-.adbuc aliquate Oiftans a non
ente eft:7 aliquate fccupcrmittit bozu altcn^z
ftnitevel no.7 tuc bonitatis q?titas pcna5 oifta
tiaanongraduentis menfurada eft. £t Oipit
Huerrois.2°.0e gencraticne comenro.59.com
parationemabuftuam.sEneinelius ep no ens.
£ns veram melius cpno vcvu. £t ens venim
fin indtuiduu qjfm fpem.£t impoffibileeft in
iftis infcrtozibtis eflfe ftmpliciter nobtle. ^pter
Oiftatiam a pno.tdeo Huerrois.u. metbapbp
ftce cometo.25.0ipt oe particulari ipfum tatu
eft ens inrei veritate.St neceflarium eft com/
paratione abuftua vti pzopter materierum co/
paratione inter fei-rad actum: -rad cdpofttum:
7 actuii inter fe:t copofitozum inter fe.Scd oe
bac mefurarione oipii Ub:o oe itelligepijs quo
Iibeto.5.'^aturaliteraut bonitate cocipiendo
appzebčditur entitas:que eft finis vel ad fine3
7 fic refpcctiua eft cogmtio:qua alteru ad ipfu?
ozdinat : 7 ficfmis eft. vel qua ipfu5 coparatur
7 ozdinatur in aliud.7 fic eft ad fine. ideo Bris
ftoteles pzimo metbapbpfice teptu c6mett.3.
qtri faciut caufas infmitasdunt auferentes boni
naturam.polTet trt ifte modus tantuj abfrrabi
q> metbapbpficalts eet.SDetbapbp fce aut pci
piendo intelltgit actmk ipfum:eft aut actuale:
actus:vel in actu.inactu eft Ouplicirer elfentia/
liter vt copofitu:vel oenominatiue: vfma ^n
bono lgitouopfiderantunmale 'zfounale.ma
teriale eft entitas:fo:male eft.-actuale ad qb co
fequitur refpcctus fozmalis vel aptitudmalis:
ad volutate aptam appetere.ideo bonu a poltem
rio:i oeclaratur pcr etfe appetibile. Č0ipit em'5
Hriftoteles pzimo etbpcozum capite pjfobonu
cftq6 oia appetut.Hppctitus aut eft ouplep na
turalis 7 feques cognitione.7 licet in nobis ap
petitus nalis pzecedatozigine cognofcitmu ap
petttutfme Ctcllectu fiue fenfumon tti fimplici/
ter pzecedic. qz ocu3 cognofcens eft 'zamans.
ideo cum ipfe fitftftis entiiim.em app etitm
eft fimpliciter pzimus.7 quiuisfin noftru mo
du itdligendi na in oeo pzecedat rafione itelle
ctu:qz eoio: eft na čjjttdlectusmon tri fic eft 111
re:qzo:donofrcrc6cipiedi nullam Oignitatem
afferre aut auferre pot omnipoteti. ozdinando
igitur appetetia eft iuenire pzimu appetesz-r oz
dmado appetibilia.eft iuenire pzimu appetibM
le 7 ozdinado appetitus eft iuenire pzima appe
titionem.nobeneaut aferibif pzima appetitio
fedido appeteti aut appetibili.ncq5 pzimo appe
teti fc6a appetitio aut f m appetibile. ideo f m
naturam ozdinado in pzimo appcter.te erit pzu
musappetit’ refpcupzimi appetibilis. io oeo
epiftente maptme bono;ipfe crit majcime ap/
petes mapimo appetitu mapimu appetibile. p
poztionaturigitur appetitus itellectui.io Oeo
ejciftentemapmcintellcctiuo:erit etiarn ipfe
ma)deappetittuu8.i©tj:it.n.2luerroi8.i2.me/
tapl3^ficecomento.56.'Kecefle.eft vt illud qb
eft magis bonu:fit rnagis oefideratum-Ct iteH
debat fu.Hriftoteles. 0.6 ft motoz cozpozum
celcftiu e magis bor ce oibusmecelfe e vt fit oe
fideratus magis bonus oibue. £t fub.ungit in
fine cometi.£t cu illa.f.cozpoza celeftia funt no
biliffima cozpo:afenfibiliu:7 melioza. neceffe e
illud bonu:q6 appetutzfitncbilillimu entiu.
£t marirne qb appetit totu čelu in motu o mr
no.^de b$ Hrifrotelee.iz.mcrbapbpfice tejetu
c6mdi.53.SEp epponebat Huerrois. ^Ilud q6
oiligit pp fe:7 Oelideratur iter bec pzincipia ab
ftracta:quozu vnumq?q5 e aliqo vnum fimpler
'i elemetu cozpo:is:q6 mouetzeft id c,6 e ep eis
t fme nobilitatis 7 fimpltcitatie 7 vnitatis. SEt
e pclufio Hriftotel ts.u.metbapbpfice tcp. co/
meti.^.t^on Occet aut Ocum amare fepluf^
ipfe ftt amabilis:qz erroz elfet i Oeo 7 peccatuj
in amado fe:que fuperfluu amoze ^dfljzvt Sco
tu8:lupuria appellarat.Hdmittdes pzimu an/
gelum luciferu pzimo peccato peccaffe p lupuri
am.SedOicedum q?Ouos ftatus pzefehtauit
Bltiffimuslucibellofeipfum cuifeir.per lubee
opoztebat.7 Oominatiuu ftatu a Oeo feiunctu.
nopzefupponetcm matoze$ cui feruiendu efet
in ftatu illoznift coacte.fEt tune crrauit lucibel
lus in eligedo:qzvbi Oebuit bumilifate repleri:
7 Oiccre feruiam Oeo in etcrnu;fuperbia eiatus
nolens maiozem rceognofcere.oipit pora fede
Capuf
meam ad aqttflofiem: 7 fo 5 o vanegtoziattis eft
in electtoe .7 fubtupit.Ct ero ftmtlis altilftnio.
an aut fupbia ep nimio fut amo:e tntcllectu ob
tenebzate ozta fit no eft tpolftbile. 7 q? tatote^
poze oettmtertt ipfum in obnncdts altjs ange^
lis et femiturtszdonec tranfiuerit mozula recov
gnofcendt creatoze fuu:t bonozandi ipfum.aut
mozula lucibellus fibt abzcutauerit ( ppimum
opzimedo 7 C. 1 deq 5 oecet Deu fe minus amare
č$ ipfe fit amabtlts.qz i eo effet oefectus.rema
netigtturoeufetatum amare quatum arnabi
lis eft .7 fic ft ipfe eft fummum amabtleupfc fe
ipfum fuitime amat 7 fummeoelectatur: ode
ctatione mapima maptmu amozem pfequente.
i 0 iptt.n.Hriftotele 8 . 7 .etbtcopcapitevltimo.
10 žare ft butus na fimplepftt-.femp eade aerto
OelectabiltfTmia erit.pp q 6 oeus femper vna 7
ftmpltct gaudet Oelectationc. ©efečdendo aut
ad itellectum noftru 7 fenfum otftinguit %ru
ftoteles.5 a .oc aia tepm cdmenti.29. vnum ab
alcero.i©tcens Otfpoftt to itellectus ctrca bonu
in querere aut fugere eft fžmcp bonum eft bov
ltu :7 malu eft malum. 30 tfpo vero fenfus eft
op bonu eft pfens in acttt.non aur fm cp bonu e.
S ant tgit tpftus fenfus epettamčta in motu oe
lectis aut triftas aetu pfeas.bonum aut 7 ma-^
ium tntellectus pzatidzfed itellectus fpeculac*
nus circa verum vel falfum eft 7C.3 0 .oe aia te<*
mcommenti.54.
CHn bonum cum ente conuertatur.Oipit pbi>
lofopbuspzimoetbtcozum capite.5 0 . borni a
qualiterentioicitur.
CTBn bonu 7 ens fmt ftnonima.S^ipit Bucrro
is pztmo etbtcozu captte.7 0 . t 0 uum tgf nome
bom ftnonimc oicatur nomtnt enttszoicet ambi
gueOeOecem pzedicamentis.^ntelltge ftnont
mu.eo modo quo Oeclarautt Buerrots ftnont^
mitatem vnius cum ente.f.ftgniftcat tdem: fed
Otuerfimode.
CHn bcmtasfit appettbtlitas. lRu° appetibi
litas bonitatem fequitur. bonitas.n.caufa e op
resfitappertbiltatfed appettbtlitas non eft ca
op res fit bona .(05 tn effet: ft appettbtlitas eet
bonitas tpfa.qz mbil eft quo altqd fit bonum tli
bonitatepatet minoz. iBi pit.11. Hucrrots.tz 0 .
metbapbpftce cdmento^d.iBefiderium enim
eftpp eptftim.tttotie eius qo eft aliqd ee bonu.
7 no eptimamus aliqd effe bonum gg q 6 oefw
deramus tpfum.£t 61'ptt Hucrrots.$°. pbpfw
copcdmentovlcimo imaginatto fequttur ens;
nd ens tmagtnationcmizt pzimo Oe aia edmen
to. 47 .oifp 6 tnintellectu fegtur oifpofitione?
in irellecto.fSt Buerrots.4. metbapbpftce cd/
to.i5.€pttmatto.n.boisfeqtur ens. £ns atttej
nofeqtur eptimattonem mftentta no baberčt
effe mft t ata .7 tagtt pbtlofopbus^ 0 . metapbp
ftce teptu cdmčti.2t.£t.5.metbapbpfice Bucr^
rots cotne.5.£oplementU5.n.7 bonu 7 largttas
no inueniutur in rebus ntft g caufam ftnalem.
&Lnde aut fit bonitas. Otptt Bucrrots.2°.me^
tapbpftcc comčto.S.ntbtl or bonumil t p ceuias
ftnales.0.5° .metbapbpftce comcto.3 0 .oc bes
fcire op tllud:q6 otfpomt p bonum;e caufa ftna
lis.bonum.n.e 0 eiiderabtle :7 ca fmalts čoefi^
derabilis.lEt e implicita Brifrorclts ima pzio
etbtcop capite pzimo.Žzt oiptt Buerrots.2.pbp
ficop cdmento. 74 .nobilitas 116 acctdit fozmts:
hiftpin qp funt ftnts.p? qz matbematica luc foz
me -7 no nobdes.qz nd funt fints.°£rit tgit Ou^
plep bonitas fims vel ozdtnati in fuie :7 ep bac
nafettur appetibtlttaszoebtnc amoz vel electto
bocoictum fitnaturaliter bonttatem edeipien/
do vt fupzaOictum ezft aut ntatbematice boni
tarecdceperts:pfcmditbonita8 ab abfoluro 7
refpectiuo repertbtlts tli e t vfroq5-qz otcit per
feettonem rei eflfentialem :7 ficquatitate5 vir
tutis :7 ftcoictt tnodurn eflfendi. Bducrrat ta>
men btc tbeologus edeedens rep cdtingenttu*
volutate oiuina effe pztma rcgula.tdeo op vult
Oats pttngenttum.tllud bonu eft cp ftt. (06 ve
ro no vultzno e bonum vt ftt.tdeo bonitas tfta
non videtur rebus in effe a pzinctpto earum ins
trinfecovelep fe: fed a pzinctpto eptrinfeco 7
efifectiuo.
CHn bonum ftt poft verum. lRn° Scott 7
£bomc op ftc.qz qualts dt babttudo tntello
ctus 7 appetttus inter fettalts e appetibilts ip<>
ftus ozdo 7 intelltgibili 8 .£ft aut appetttus na
turalirer,pofrerioz intellectu. falte fm rdnern.
Oipit.n.Bnfrotelcs.i 2 .mctbapi?pfice teptu co
mentt.57. tntellectus abitelligibtlimouetur.
7 boe eft qz amans inrellectus tendtt m intelli
gtbtle amaru ta!iqj m fmc^.tdco erit appettbtle
naturaliterpoftertus tntelltgtbili. £ftaute ve
rum tntelligibile ipfum ;bonti aut amabile ipj:
ideo bonitas pofr verttate eft.CCoittra appe*
I
j0umtom U
tibile babef ratione fmis; ergo nequaq; pofte>
fiua eft intelligibili/p; pna q: fimplicirer pit/
mum nullo modo pofterius efr.ipfum aut fim/
plicttcrp:tmu fequitefle finem frneitelleperis
piimum negatiue quo ntbil eft piiustfiue affir
matiuc q 6 oibus altjepnus eft. Scdooe no re
fpectiuu in fe piius eft tale ari tcč& comparetur
ad eptrinfecu.ergo res piius eft i fe foimaliter
bona antecp comparetur ad volutatem appete
lem aut itellectu cognofcente aut appetiuuum
velcognofcttiuu.et ideo quauis appettbilitas
efTapoftinteUigibilttatandop; bonitate elfe
poftitelligibilttate.q: bonitasante appettbil^
late eft .05 fi quis admitteret
triurn quid:foima eft nobtlioi.vtOt)ri m lib:o
Oe intelligettje.t^uod fi adduperis Buerroim
7°.metbapbf ftce cdmento.u.Otccrtcm qddi/
tas bominis eft fo:maeiust-z non eft bemo co
gregatus ep ma 7 foima.i©:co q> loquir Sucr
rois oe eo quod mapir e qutddtras eft 7 ea lo/
quutione vtoi.me aut nuc cpo:tet alias termi/
m fignificatioes copiebenderefnter foimas at
abftracte materialibus anteponutur. inter ab/
ftraetas aut Oeus eft p:imu:q: abftractiflimus
eft:7 nullam miptione babens cum potetia. vt
Oipi inltb:o oe ozbibus.ipfc enim ad quodciiq 5
comparet:rationem babet actus.vt in libro oe
vninerfalibus čip.7 nibil adipfum actus eft:
fed omne potetia eft.idco ipfe eft p:imu qutd:-r
p:ima qdditas.£um autquidditatiuum ad in
fellectum 7 picdicationes rediicitur: tune gd/
ditatmum oici poreft oe in quidp:cdicabile Oe
altero.7 fic idiuiduum no eft qu;dditatiuum.
q: oe nullo predicat.iupta Hriftotele? 7 Buer
roim.7°.metbapbffice tertu 7 cdmcnto.7°.cu
enim aliquid oe femetipfo piedicare volue/
rismd erit illa pdcationalie.vt targit Buerro
is contra pnpbirium in p:edicabilibus capite
oe fpe.a piima.n.fubfratia nulla e pdicatio Srt
ftoteles in piedicamentis capite oe fubftantia.
Sed indiuiduum e Oe quo alta pjcdtcant i qd.
Secundo quidditatiuum Oici pot. fubtcibile t
p:edicatione quidditatiua.7 fi'c indiuiduum e
quidditatiuum.Scrtio indicatiue. vt Oiffini/
tio:que indicat quidditatem rei:Oij:tt.n. Suer
rois.7 0 .metapbpfice co.n.^erbi gfa.quonia5
bomo 7 fua quidditas:que efr animal rationa/
le:funt ide; no fcparabiies.7.7 0 . metapbpfice
com.pj.fubftatia ra eft illud qd fignificatfmo:
qtii Oat eJfentiam rei:que cOiffinitioridco fub/
iungit <$ Oitfmitio e ide cum fubftatia rei.Oijcit
£apu t
rtiam 2Utcrroi8.7°.mctapbpftce cometo.io.
fulw:q e gddtta8 : e fuba fngularis. ^crbi gfa
foztes eft aial ronale.foztcs eni5 ntbtl almd dl
qj animalitas 2 rationalitae que funt qutddt/
tates etU3:iieq5 animalitas 2 rattonalitas lunt
qutddttares niti I02 tis 2 platoms:2 fic itellige
mbil ahud.f.quidditatiuc. r@uarto repfentati
ue.ut (pecics intdltgibiltscaut actus intellige/
diqmddiratc.^atellfcra.n.reru5 notificat tub
ftatias rerum: 2 no funt fubilitie rerum pztmo
raetapbpftce comcnto.^Ainto fpecificati/
uc.vtoitfcrčtia fpeciftca:que determiat gcnus
quod pzedicarur in quid.aut ot tferentta indtui
dualt8:que Oererminatfpeciem.oiptt.n. 'žUicr
roi8.7.metbapbpftce comento.p/. rattonalitas
eftquiddttas aiahs.et oipit Žlucrroie plimo
mctbapbpfice co.neto.44 -Oeterminas et oe/
termtitaru funt idč num ero cu fpecie.Septo co
fecutiue vt palfio quidditati8.oipit.n. Buerro
i8.7.metbapbpftce comfto.pj.fcrmones copo/
liti ep accideutibus eflenttalibus figiiftcat boe
q6 eft qutddira8 fubftantianim fenftbiltum.
<0uid aut 2 altquid fmonima funt. vt oipt p:i/
mooe elemčtis qor.e.25.opponitaut altquado
ipium quid tpfi nibil: altquado vero ipfi modo
2 aliqil ita eptendit q> Or oe no ente.Otpit 01113
Huerrois.S.pbpftccf comero.7.boc nomen glt
qutd Matur lunplicttcr oe elfe et non dfe: aut
Oe affirmatione 2 negationc.aliter kor effet ve
rum oem trafmutationem cfTc oe altquo in ali
qu;d:que tamen eftppofttio ab2lrtftotelc ibi
in litera pol tta.eft.n.generatio a non dfe m dfe
p:ogreflio. £o:ruprio vero o e elfe in non efle.
VtpMiUoOcclcmčtis cipi.
CDCaputfcptum Oere.
£0 contra ftgnum oiftinguitur.2 in/
r tcntio quodda ftgnu i.r vt eppiime/
ret Huerrots rem ftcaccipi.2°.6 ata
comčto.či.oipit aIterationt8:que eft fnbiectu
rerum verarufn.rcs.n.comiprtbiles ad boe vt
ftnt:a!tcrationč p:cfupponiir:qua'ui8 no recipta
tur in alteratione rain# in lubiecto.intentioes
aut no.fub ftgno copicbcndutur ad placitum ft
gntftcatia vt nota quc voccs limr:2 confequen
ter feripta multisetiam altjs fignificattoncs
2Č.S:gna aut naliter funt c6mtrarta:aut dfe/
ctU8 oftendenres aut apti vt intdlectus ep ets
aliquid cognofcat.106 ftcaufa fuper caufato et
ftgmficet.fignum ertt.ideo ftgni Oefcriptio eft
quo appzcbelo ouciinur t cognttione, alicutus:
futealtquid:fiue aliqualtter ftgmficer.naltrer
figniftcatia funt naturales rcrum fimtlitudmes
ftue in medio ftnt.vt fenfibtltutn ftmilttudines
fiue tn fenlibus fuertntrepreris.aut iterte: f.ue
initdlectu.no tn op, qp no intdem coincidant
ftgnum 2 intetio cu re.q: tntelhgentte funt in/
tentiones 2 res.q: intellcctiones funt 2 itellc/
cta.lub rone aut qua itellectioncs funt:func na
les rerum fimtlitudtnes p:out aut funt intclle
cteiipfe ad tntellectU3 referunt.2 fic eft ree tub
iecta coparattoni.aliquibu8 tamen rebus mu
dtt itelligt. vt maltbu8:que per altud lunt aetu
intellecte.fcd per nam fut no lunt itdlecte.fed
tntelligutur tn gettere caufe dfcientis per dft/
etens fariens res tpfas efle intellcctas.fic cofue
uit Huerroievtt boe nonune ree.cum fccundo
oe antma fepius:2 alibt.oiutdit efie m efle tlite
tionalc 2 reale.oipit enim fccundo oe amina co
mento.54.lbec ouo genera eflendi funt otuer/
fa.f.tnretionale 2 reale.2 efle viuus gcnerie.f.
realeicufueritmotusjeftactto non perfecta 2
efle alrerius genens.f.tntetionale eft aetto per/
fecta.2Hrtftorclc8 ibi teptu cbmentt.57. otfti
gutt tnter motu intetionalc 2 realem 2 pluries
alibi vt.5° .oe anima teptu.25. trafuni irur ra/
men altquando vt oicamus re: que eft intetio.
106 ft per bcc vcrbatntelligtt idcuiiis eft inte/
ttotttic ftat q? ( pp:te acccpta eflet intetio.©t sit
mtelligatur intetio ipfateuettra intellectue lue
rit conftderatio.p3 q> tranfumptiua eft locutto
qua etiam vtitur Hucrroie cum intettones vo
catres velocie tranfmutationis.vt P5-5-Oe ata
comen.59.2c.r6nc aut oiftinguitr.ue iter itdle
ctioneOef:2 Ocu tntdlcctu:qufmadniodu tnter
obtectum2operattonectrca illud.oco igit epi
fteiitepnmaretntcllecta:tuncl:uiu8 note res
tpfe eft piinium ftgmficatum. £ft igitur oeus
gloriofus pztmares.ftc itclligo Bucrroim po/
nentem rem efle gams analogum. odtrucno/
neoeftructtonumotfputationc feptima oubto
prio.SEns aut res aut fubftatta funt genera ana
logice oicta oe oco.Huicena aut.2°.mctbapbp
ftcc Oeclaras fign.ficationem ret.per id oe quo
altqd eft enuctabi!e.poftq3 negauit ca efle oe/
clarattonem.q: renibil eft notiue.Otpit rila oa
tam efle altquam Oeftgnattonem .2 P3 qp a po/
Sejctom 12
fterio 2 i eft.q 2 rebus accidit enuciabilitas que/
admoduin refpectus ad intdlectum noftrum;
ftue in aetu ftt refpectus:ftue in apritudine re/
bas eft acadentalis.7 patet tnvcrbis illis Bui
cenne multipltcitas qm oe cbpmera enunctatur
figmentu oevacuo q> no eft.de ccfare cp futt.Oe
anrecbuftocp pot elfe. 70 e oeo qpeft.relinquo
falfas enuciationes.t fimtliter cum fubtugit q?
vnaqtieq 5 res certitudinem babet ppzii: q elt
eius gdditas.tunc querendam eft qd oe nega/
tionibus r qd 6 p:iuationibus.qd 6 modis qd
dttatU 5 .Hliqna aut entia in aia Oeclarat Buer
rois.s.metbapbpftce c6,7.^ntelligtbtlia 7 vo
luitabilia non Oicuntur elfe ft mpliciter: fed in
ata e(fe:7 in cognitione aut appetitu.fed non oi
cuntur elfe aitia.ficut res mobilcs.7.jc. metba
pbpftcecomento.&impoflibile eft vt aliquid
coe pluribtts ftt fubftattamift f m q?eft m aia
tm.fuba igitmalis t fao elfe reali non e vniuer
falisrf? ft 05 ee vntaerfalisrop? ipfam elfe t itd
lectu/z Oe tfttselfevniuerfalibus fatis oijet t It
b:o Oe vniuerfalibus.7 fcatndo 7 tertto Oe aia
fcpe’ab Briftotele7 Buerroe.Briftoreles aut
6°.metbapbffice tertu comenti.5. oijcit ccpo
nem 70tatftonentelfe inmente.7 no in rebus
£t Baerrots ibi oiatditens per elfe in intclle/
ctu.7 elfe ejetra intellecm$.7 aliqit oiutdit per
elfe tn aia.7 elfe eptra antnta.lfeec aut otfferunt
permagis amplmmelfe in itdlectu p compofi
ttonemrelfe in intelleetmeffe in ata-elfe intetio
nem .7 confequenter tftis ptradietorie oppofita
fe inutcem epcedunt:q: intentio incoplcpa e in
tntellectu:7non per copofitionem.fenfationcs
fant in anfmarrnon in tntellectu.fnnilitudtncs
fenfibilium in medio funt tntentiones: fed non
funt tnafUma.!0uodautoijrit Bueiroie.2 0 .oe
aia comento.ut.qp ertra atam non funt comp:e
benftonesmj tntentiones; fed res materiales
non funt comp:ebenfe oino. ^ntelligenduj eft
q: aliqua intetio eft que eft cognitio:aliqua no.
non eft intentio ejetra animarmque ftt eo/
gntttcccum quo ftat ertra animam elfe intetio
nem:que non eft cognttto.Sdas etiam q? I5 o i
uilum ftt ens per in aia 7 eptra anima? per t aia
tntelligit oiaquefo:matanimam ftttecomple/
pa.-ftue incomplejcarfiue ftcta.ftuen0n.7per op
pofitum entta que non fozmant atam eptra ani
mi otet polfunt.7 ftc anima ejetra animam o id
oebet. tamen Oantur aliqua: que aliquo modo
funt in aia :7 aliquo modo ejetra. vt tempus.ba
bet enim fuum elfe m potentia ejetra animam:
fuum vero elfe in aetu in aia p?.4°.pbpfu:o:ttm
comento. 55 . 70 e motu 7tcmpo:e\xmit Bucr
rois^.pbpficopcom.to^.ejctra mentem no eft
ntft motum :motus et tcrnpus non fut ntft qua
domesOiuiditmotum inptiuset pofterius.
7 . 4 °.pbpfico:ttm com.t5i.teinpus in aetu non
erifcnift aia fit.in potentia vero ertt: I5 ata non
ftr.intellige oe ata noftraeno aut oe aia celi. l£t
Oipit Bucrrois.4 0 .pbpfico^com.5.aliqua fut
in refpectu quo ad nos:abfq? eo cp babent elfe
ejetra animam tn fe.Oe Oilferentijs ponis loqui
tur.Č0e numero autoiptt Buerrois.4 0 .pbpft
co^ com.t5t.manifeftu It anima non fuerit. non
erit numerue .7 q: elfe nuni eri in anima non eft
oibus modis elfe in ata.quonia ft ita elfet clfet
ftetu et falfum.vt cbrmcra. fed dfe eius ejetra
mentem eft in potentia pp fubtectum ^pnum
7 elfe eius in ata eft in actu.f.qn aia egerif illa?
actionem tn fubiecto pteparato ad rccipiendu?
acrtonem:que oicitur nunmus. jguod aufem
dicunt fcotifte Oereltcfum in obiccto cognifo p
opus intellectus aut volito per opus volunta
tis.q6 appellant relationem rationisrron poro.
obtectum noiaturvolitum sut cognituj oe
nominationeejctrinfecaaccepta ab intentione
in aia atit volittonc.non autem Oerominationc
intrinfeca a refpectu cpftente t obiccto.ron.n.
intellectus nofter eft vis cmiffma opartdo i eo
cp intellectus eftifine alio iftritmenfo. STu? q:
quattis elfct comparatto intellectus ad re: non
tneftcotnparattomad intcllcctum.uf allega
gatum eft er Briftotde in.5°.mctbapbpfice.7
ejc Brtftotele in pdicamentts Oicttim eft cp fet/
btlenottrcfcmiradintellecntm .alitcr rdatio
tbi elfct mutua.06 eft contra Brtftotdcm ibi 7
alibt.factunt ctia fcotifte Oifferenrftm tnrer ef
fe reale 7 elfe ejetra animam .q: volunt quiddi/
tates in potentia obtectiua elfe entia eptra ani
ma5 q: non funt entia rattoms q: non funt Oerc
licta p opus intellectus com para tis 7C. quiddi
tatem tn potentia obiectiua intclliguntcertam
Ipeciem enttequa Octts non ptodupit poteft ta
mcnp:oducere:autfieam ^dupit.trafiuit ra/
mentnptcfentum.ftccpnullum illms indiut/
dtutm eft.et tri non funt realesdj cum epiftat:
Camt
fint reales. 7 patet q> bebercnt btcere # pof/
funt cfTe re8:lj non fmt res.
oifferentia me
tbapbpfiaanalipbilofopboinboc.non cft ep
partc fubiecti utrobujs cofidcrati.fed ep parre
ronis pl‘ideratis.q: boiem pfiderat metbapbp
H ai8 inqua'tum ensraut fubftdtia.-autcopofitu
ep actu et potentia.nalis vero tnquatfi eft coz/
pus mobile:aiatu$:aial:bomo.7 qz fcotifte rea
liter Oifcingut totu eflenriale a partibus fimul
fumptts-fegrur apud eos boiem nalem et me/
tapbpficum efle tota : quop partce realiter o if>
ferut:q: atalitas abaia7co:poze Ciffert apud
eos ftcut totu eflentiale a partibu 8:7 tamen to
ta no oifferut.fj quemadmodu totu quatitatiV
uum ouobas modis oiuifiibile pzimo p medie
tates.fcboptertias.tuncpartcs realiter oiffe/
runtrad bunc ienfum ep vna pars no cft altera.
no tn tota realiter oiflerut.ita partes bomtnis
metbapbpfice ?fideratt:7 partes bominis na/
turaliter ?fiderati:t>ifferut ftcut totum er pars
et confequentcr no valet ?na tftop foto:u ptes
realiter ottferut.-ergo tota ep ill is partibus co
ftituta realiter ofnt.^nter cetera mt cntia. ma
pimeotftansab efle intentionali cft materia:
qz eft pura potenriaznullo modo porens fozma
re aiumarn.# ft Huerrois.u.metbapbpfice co
mento.i p.&icit illam babere efle in anitnafln/
tellige per intentionem adplaciium materiam
Ugmftcantem.7 ipfam efle eptra amniam pm
efleetusreale.outtnguitctu Butrroisibi foz
miarnficismaiaabeaqueelt eptra ammam
ozdinatur.n.fozma anime ad opus aliquado vt
u.metbapbpfice cdmeto. 25 .otperat 2vuerroi>.
CXaput.7.oe eodem fubiecto.
£ oiftictionibus:quibus 2ltiftotelc8
O 7 Zluerrois ufi luntzoetermmacSo ici
pia ab idecitate pm fubiectum 7 oiltin
ctione.7 oeclaratione qualiinductiua .pcedam
tigendo eof loca.quaui8 oe oiueriis rebus 10
quitur.pzius tri termtnop figmhcationes ape/
rtam fubiectum ^ppzie capitur pzo ftate lub al/
tero:fiue fras fubfit ma: fozma: vel copohtum.
fiuealteru cui fubltaturzfit fozma fublratialis;
fiue accidentalisdiue abfolutazfiue relpetuuat
fiue modus eflendi.7 vt modo loquendi vtar
2iuerrois.u. metbapbpfice comeuto. 59. orne
(kutbefferens aoelaro.Cum igitur vnum in/
telligiturftansfubfemet.vt ens inquantutn
ens ibiintelligitur identitas vtriufq,.Staut
intelligitur vnu ftarc lub alioztuc vnu elt fubie
cto:z vnu in fozma. Si aut vnum intelligitur
ftarc fub ouobusztunc conctpitur vmtas lubre^
cti.*7pluralitas fozmarum aut Oifpofitioimm.
Sed cu ouo fubiecta cocipiuntur: 7 quodubet
tllozum fub fua fozmartunc eft pluralitas iub,c
cti 7 fo:me.7 cum cocipitur vna fozma in pluri
bus fubiectis:tunc eftibi vnitas pin fo;ma:et
pluralitas pm materiam. 7 ifto modo ‘concipit
Huerrois intellectum bumanum. £p bis P 3
Suerrois pzimo pj:»pfico:um commerito.po. lo
qucns£>e co quod generatur m actiu.oe co
eft in generari.oipit.n.ipfum efle vnum fub e/
iccto.fed apparent in eo Ouo.f.termmus a quo
generationiszet termtnus ad quč.pm oiucriaa
tamen partes fubiecti quattfatiuas:7 in eodej
comenro eppontt Huezrois idem numero.i.ide
fubiecto.epemplo 2luerrois pzimo pbificozum
comento. 62 . 0 eclarare potes. Ron ceflatir par/
tes fpermatts 7c.^bi aut fubiectum ad fozmas
acctdentalee coparaturepemplum baberur cp
Huerroe.2.be aiacdmento.t47.'|{bomum eft
indiuifibile fubiecto.i.fubiecto vnum:7 otuifrV
bilepm efleutiam oiuerfam in eo;fmqzbaber
colozemiodozem :ct fapozem eflentia mtellige
Sephnmm
cant qua aliqtrid efhftue fo:ma fubftatiah 5 fue
rit ftue acadčtalis.Bucrrois etia pzirno pbpft
co?comcnto. 2 t.Blbu 7 muficumfunt idč fub
iecrozputa borz oiuerfa fm effe.i.oiftone .7 fub
lupit Bucrroig.vnupj fut>j:plura $o p accns .7
coinento. 55 . 6 °.pbrfico:d.bd.n .7 muftcus funt
idefrn fubicctu .7 lubiungit nam idetiratis fj
fubiectu 0 tce» 8 . 7 q 6 eft ide f>m fubiectum: eft
ide pcr accidčs 7 fubitingit : que funt illa:q funt
ide p fe.oiccns.^de.n.in rei ucritate cft ide pj
fozma:qz idetitas pm mam eft quafi accidenta
lis fo:mis:aut quafi eptrinfeca:led idetitas pj
fozma.aut črn rone eft.que eft vera identitas.
Buerrots etia. q. 0 .cclt co.jj.ponitepepluj ubi
fubiectu cft tde:7 coparatio oiuerfa oicens ce>
trum terre 7 totius.f.mudi eft idern iubiecto:
7 oiftert Otflone.qz puctu mediu terre Diete cen
trii terre;qz ab eo ad fuperficiem terre Unec fut
cqualee:vel falte aliquo modo ad equalitafej
tendeteszno curo nuc.fed idepunctum eft mun
di cetru;q: ab eo ad fupfictem mudi epreriote
linee duete funt equales .7 boe modo etia idej
puctum eft mediu et centrum.4°.celi comento
54.fed inrone medit refpicit ertremazftue fpe
rtcatftuend.fed in rone centri refpicit circulum
aut fpertVa figura. Steclaratio aut epemplaris
vbi modi plurificantur circa rem: colligttur ep
Buerroc.4°.celico.22.tnelementts moto: et
motu funt idej fubiccto: 7 Otflerunt pm modu.
£>rauttas.n.tn laptde eft moto: pj qp eft fozma
tatum:7 tpfa eft mota inquatum tpfa eft in p:i
ma materta.5 0 .celi comento. 25 .ad idej Buer
rots. 2 .celi comento.t 7 . 0 kens modus ep quo
fit.f.motus in eis.f inferiozibus eft aliud a mo
do:epquofir.f.motus.quauis Duo medi funt
vnufuhecto.JJntčdit.n.cp idern eftmotuj celi
fteri a moto:c: 7 tpfum fteri pp bec mferto:a .7
q: motus coparatus moto:i coparatur etficien
ti.aut fini p:tmario:coparatus aut inferiozibus
coparatur fini fecttndanoddeo Diuerfttas eft in
modtsHucrrots etia pztmoDe generatione co
ment0.4t.Cibu coparat vtrtuti nutrttiue7au
gumetattue 7 vult qp cibus eft ide ftibiecto au
gumetatiuo:7Ditfert i ntodo.q: fub ratioe qua
fubftatta cft:ctbu8 eft.tntellige fub ratione qua
fubftantiaaptapatia calo:e naturah cozpozts
antmatiVz trafubftanttari ad aiam.fub ratione
aute qua fubftanttam guanta facit augumenta
tiuum eft.tntellige quantu eft De fe. no enim
augeret cibus illefene:autc6fiftcnte.£t Buer
rot8.2°.Deaiac6mcnto.45.tftc aertones fej
nutrttio augumentatio 7 gcneratio.-iunt Dtucr
fe fecundti Dtuerfttate fuop fmium .licet fubie^
ctum ftt ide.f.nutr mentum.intellige fubiectu:
patiens ipfuj.loqttens etia Buerrots De p:imo
eftkicnte puma founa 7 pzirno fme.ti.metba/
pbpftce comcnto.p.oipit qp funt vnuj fubteeto.
q: ille treo caufc funt Detis gloztofus. tdec fub
iungit Bucrrois:no funt tria r.umero: fed funt
vnu in fubiccto 7triaraticne.etfictatu epten
ditnomen(ubtectt:q?!pfum ren repugnatoeo:
quta Dcus eft altquid:circa quod fpeculafur in/
tellectus rationes Diuerfas.Dtpit etični Buer
rois pzirno De aia cometo.7 0 .vkujte intelligi/
bilem concuptictbilem 7nutrtttua cfle eafdcm
fubiectoziplurespm virtutcnupfi Oc virtu/
te ftngulariter tntelligibtli itelltgat.que eft vir
tuscogitariua ftnitillerrcsvirtutesvna ant/
marfcdvirtusoiffertcpopenbusoiuerfisoe/
claradn.q?UDeuitcllcctuvniuerfaliteriudica>
teintclltgit:tunc tllevirtureedicet fmtPueani
mc:funt tamen in eodem fubteeto. qz eandem
matertant fozmanr.7 Diperat Buerroie pzirno
Deanima ccmento.oi.v.^.anima cft vna fub
iecto :7 plures fecundum virtutem .intellige in
codefuppofito.fetundoetia Deanima comento
t^.Dtpit Buerroi8.tftevirtutes.fque fut ps
anirne in quibuida animalibus funt eade fitbte
cto:7 alta DtfTimtione.oipit.n.Buerroie anima
facere opera oiuerfa per virtutes oiuerfas 7
membza vnka fcilicet pztncipaltatet mčbzaOi/
uerfa fcilicct particulsria.vt oculo vifio 7C.p2i
mo De anima ccmcnto.Scj.Contra Buerrois fe
cttndo De anima commento.152.Didt <$> tntelle
ctus 7 fenfus funt fubteeto Oiucrfe vtrtutc5: er
go neceffe eftvtfmt Diuerfein cffe.que enim
Dilferuntin fubiccroiDtfterunttn etfe.TRcfponv
deo Dtfferre fubteeto eft Duphciter: adcquafo:
noit adcquato.tiic intellectus 7 fenfus Dtfferut
fubiccto adequato.qz ots mozralis atalis coz/
pus eft fozmabile fenfuzfcd ro ote moztalis aia
liscozpus eft fozmabile intellcctu bumano.fcd
tdem eft fubiectu non adcquatum ambozuj.qz
ois bots cozpus eft fozmabile fenfn 7 itellectu.
0 tuncpatet folutto quefttom's mote. De
ata teptu 7 comento pzirno. ©ed no folute ab
£
/
C.iput
Žiriftocele neq5 ab Huerroe ibt.q: patebat fo/
lucto ep trne koi o e aia.f.an itellectus z fenfus
Oitferac lubiccto ficut oitfcrut intetione.i.rone.
poflunt til fenfus z intellectus otci oifferre fub
tecto in Doctr tnaBuerrois^: funt otie fozme;
quim3 eade mam tnfo:met.loqučs et Huerro
18.2. oe aia comcfo.t47.14S.149.oe fenfu co/
umni oipit indicas cotraria otuerfa pm cflenti
am eft otutftbile.fed pm fubtectti z mam eft m
dtuifibile.q: Otuerftsfonnis fo:mat eade vir/
tus:vult trt Hrtftotelcs meltoie eife fentetta?
otcete fenfu coem vnu formalr .q: vntus e ope/
ris.f.iudttti .7 mulca maliter ep multitudtne
founaru iudicataru.q: iudicatuema circa qua
uerlat uidtrmm Huerrois čt.3 3 . De ata co.29,
loques De viurate t tutis appetittue cu tntclle/
ctu auc fenfu.oipttcpibi eft vntcas fubtectt. f>
e it oiucrlitas tn oge.q: eiufde virtutis eft fuga
z ,pfequtioiic faccre z fentireifed opa funt ot/
uerfa .7 ftc idčcttas fubiectt e tbi.q: vna eft fub
liana aie.SCuin q: tde5 eft fufceptibile ate:que
eit v trtue.operu aut Diftinctb pater. De forma
e£loqcur.5 9 .pbpfico^ Briftotcles neq, colo?
ide z vtfibile.s£c 2iuerrote tbi cometo.p. oe co
brc z vifibili r.o eft tde .7 ft fubiectii eft ide.
£t. 5° .pbpi turnim coincnro.i 5 .acuo agentts z
pactenris eft vna in fub.euot^ouo m Ditftmtip
ne.SimtUcer oe motore z moto.z vmuerfalt/
ter m oibus rclanms oppoftti8.queadi:iodu.n.
idč fpartu a furfum tn Deo:fu5 zcqi tila forma;
qui cductt agens oe mateft actto vt ab agente
cft.vc vero cit tn paffo.tpfa eftpaffto. ^nfert čc
2irtitotele8.4° .pbpftcop contra altquos teptu
cdmcnti. 5 o.locus eft vacuuin .7 eife illts no eft
tdem.Žluerrota vero cocmgtt tftis q> vacuum
z plenu erunc eadem Pabicctoiz oiuerfa Difftni
ttoae.q: apna eos locus coprebedens locatu eft
plenu; et locus no copiebedens locatu eft vacuv
um.sSt.5 0 .pbpftcoru comento.5o.loqučs Huer
rois oe effe ftmul z tangere.oipit
celfatt8ftt idčcu motooino:iedndcft veruj
fed celfans z motum funt idem fnt fubteaum;
7 ouo f m modurccfane intelltgttur Oeclinans
a moturfeu tčdens ad quiete.Dipit.n.BuerroiS
5°.pbpftcorum cd.bt.^ntelltgop ceflattonem
tre ad celfandum.št Hnftoteles loco oe iy cef
fans babet ftans. lEt. 5 0 . pbpftcop co. 55. ouas
^ppones otptt eafdem pm fubiectum: Icdotuer
fae pnt modu.f.oie moro: aut mouet fine iftrti
tuentotaut cum inftrumento.et ois motor.-aut
eft p:tmu8;aut elit medme tnter pumam mo/
to:e et motum vlttmnm. Capitur inftrumen/
tu iargepzoomm motoab alio mouenre fante
motum vlttmum.iupra eppone Suerrote tbi.
33e multitudtne aut lubiecti Ioquttut Žuter/
roie.5 0 .Oe aia cdmento.>° .ad fine comcntt dt/
ces.^uu igtt pofuerimue reitelligtbtle.i.fpej
itdltgibtlč;qua appellat Buerrots itetlectu jpe
culattuu z ttellecttone:qeft apud me z apud te
multa i fubo-pm 4» e $a.f.fo:mapmagtnandt8
q:fantafmata funtqfimaitellectU8 Ipeculatt/
ut.q: ctrca tila uerfat itellectus ; 7 funt mulra.
Oipit-nitellect 9 fpeculatiuusemulta fubiecto
f>m cp everus.ffm fo:ma pmagtnattois:refpcu
cutus itetio itellectus eft ta itetio.q: illi rndet
altqd‘epttellectucutpfo:maf itellect’. feqtur
2luerrot8 vna i fubo.f.ttellectu poffibtlt 4»
fbm e vna.f.itčtto.p q6.f.fuBm e itellectus ens
fcj fpcculatiu ’\z e.f. 1 ub$ iU6 itellectus m alfa
Otlfolueturifteq6nespfccte.f.an itellectus ftt
vn\folutio.n.e.itellectus fpeculatiuuse vn° p
ttellectu polftbile iquo rectpit .7 e multa p fan
tafmata:quo:u5 eft naturalie ftmilitudo.et ftc
\
*-
Petanam 14
intetleetm fpeculatiuoduo refpondcnt fubie/
cta.folutio eni 01'cere intellectus agens eft vnu
7 mdle:ta fpeculmua multiplicatur e fopbifti
ca.q: non verificat vnu 7 multa oe eode.fed De
oiuerlis.žt Briftorele8.2°.oe anima rejetu co
meti.i
licetm aliquoconueniat
puta m gen ere analogo:Oilferut tn genere vni/
iioco.7 fic intelligit argumetu oubii. vel 4 oif/
ferant fpecie: 7 coueniant generc:quau is vniuo
co.7 fic edeeditur ab Buerroe.7°.p! p tco:u co.
5t.oart multa talia. vfplanrecu aial.bti8.quar/
tu mebzu oiftinctioni« latis eft fup:a occlaratu
fc? aliqua e(Te idefub;cctoz 70 ifferre in fo:ma.
tniliri epep'u babea ifra in boe hb:o capi/
te.u.qz idiuifibilc e fubiecto 7 Oiuifibilc rone.
SimiliterOc p:io:i7 pofteriozt .7 oe ma non
refpcctufozme-.fcdpzinationis ponitur epem/
plum captrc.!2.etiam infra.
CDCaput octauu De eode?fm fozma
i Č 0 mi f,n fozma intelligitur.fiue fo:
ma fir in re vna .7 tune mtelltgetta co
parata multis partibus eiufdem ozbis eft vere
vna.^ntellectus aut porfibilis comparatue bi/
uerfts boibua eftoiuerfus fin elfe. Stue igit
fozma fubftattalts fit fiue accntahe: ftue eade
in gradu:fiue non.vt.p.metbapbpfice co.pi.
ta git.fiue ro fozmalia ftt vna.i 0 ipir.n.Bucrro
i 3 . 5 0 .meiba r )bpfice co.p.vnuq 6 figntftcat oif/
finitio vna eft vnuj p fubfta'tia:čj eft fozma.f.p
vitima fozma .7 vitima or iam.vbi nota oupli/
ce vmtate ptacra.f.vna in effereali.7 eft p viti
mi fozma rei.BUa eft vnirao in ce intčtionali
7 tila eft p vitima ofiam.Bucrroieaut p:io ce
lt i co.iq.loquče Oe bogcneic Oipit pe 7 totu fut
ide oiflfdne :7 qučadmodu funt ideoiffonezfunt
ide i fozma .7 quecuq? funt ide t fozma:funt ide
aetioe^uemete a fozma tlla.cp boe colltgc Ou
os modos argučdi ide 1 fozma. viu a pziozi fCt
ide Oitfone:ergo ide i fozma.Bliud a poftcric ri
fc? funt ide in opc ^puenicte a fozma. ergo funt
ide i fozma.Scd bec fu 5 a pna ut valcat: fuppo
nit opationeconucrticufozma.fic 4 lit epazio
adequata fozme.qz fol 7 ignie calefaccrc po fut
ideo nd v> pna.boc calefacitzergo ignie eft vel
igneu.^ffta rone vrir Briftotclc6.2.oe aia tep.
co.i 47 .ad ^pbadufeufum edem efe fozmalitcr
vnu qz vna eft ciue opcratio.f.itiditiuni.gz vra
onatio vna regrit virt utem: qua ftt.7 Oipit ibi
Huerroie tfta virtue.f.fenfue edie inqnantum
eft oiuirtbiLe ideft multa zcompzcberdir res
numeratas Otuifibtlcs.f.multae fozmae et in/
quitueftcade:tudicarea vnicoiuditio.fai de
lententii babet Bucrro10.3i.oc ala c0.5i.ccd a
ran8quoiudicaneoiucrfačvnu Oicers in pma
gimbueomcrfis eft vna intetio gtie faett vt iu
dicae eas fit vnu irclligcopattonezq iuditiu dl
ce fozma q iudicis arguitur clTc vr u. Sed re
gatiue v?:non funt ide in opere:ergo neq5 \ fo:
ma.qz fi arguas cdrra Buerroim.ma 7 pe mde
funt idem oitfdne :7 non fozma;neq? cpc.TRn®
opatio mae e pati 7 nd agerezto m a 7peeiti8
eiufdefuntopis.licetndactiuezfunt tn eiufde
opie:qz vtruq? patit ;7 licetnon fmt ma 7 para
ciue ide in fozma fozmate mam. funt tn idem
in fozma Oedarate gd eft ree.f.oiifdne.g’ fi via
anspzimepne oifferre a confequcrte plue q?
rationezpeedo qp eadčfozma: q fozmatur rota
marcria:fo:m 9 turctparematerie .7 eadč epa
tio:q caufat a fozma toti ? mae:ca'tur a fofa par
C ii
tis rmtmc : mTi fozte forma eflct cterogcnea
eonfequenmoppofitamponit Buerrois nono
metbapbplice co.7°.£nria noit babent actione
p:opzta naturah ter ergo no babent cflentia
p:ta.q: actiones no Oiucrfantur ntfi per eflenttV
as oiuerfas.vtruq 5 etta medtum arguendi.f.a
p:io:i 7 a pofteriou tagtt Bucrrois.5 0 . rnetba
pbpfice co. 10 3 'dud qd eft ocmoftratu: eft vnu
per actione vtu epiftetej in coj-r vna naturam:
q:eft vnel fccundii fo:mam. jSHjcit et ta Huerro
is.S-pbfbeoru cdmento. 53 . quum actto.f.mo*
tus merit eadem:fequif vtfozine fubiecte illtV
us actionis ftnt eedeiti.7 fimiliter fo:nia ages
illa.-z qtiuin fozma fuerit eademmd fequiturvt
motus fit idem.^fhzimo aiit pbpficop Brtfto*
teles teptu co.do.0 boc.f.Oe quo oicitur gene
rari.f.fubtectu 7 oppofitumift numero eft vnu:
fpecie nori vnu$ eft.fpecte enim Oico et ratione
ide.3J dč O ipit pbtlofopbus p:imo pbpficomm
teptuco.66.£ft aut fubiectum numero quide 5
tmumsfpecie vcro'ouo.7 epponit ibi Huerrois
co.6o.vuu numero. i.fubiccto.vnii rdne.t. oiffi*
nitionej£t Hriftoteks p:imo oe generatione
tejetu co. 55 .q , Jalecunq 5 igir paite augumenta*
ri.etaduemetealiquo:i3m quide fpecie eft con^
tingens.^.u materiam vero noneft.£tOijcit
Huerrois quod augumentatur oebet dfe ftpi
7 antena eft iu cotmuo flupu:fo:ma aute? e r rt
permattens.7 illud qd augumetatunn&rcflario
perm inet.C jutra no ne ena pars fo:mc flu itn
fi mn pars mtellcctus.ftuit tn pars cogttatiue.
lR..:fp5deo pars farne fhitpmq? eft efle mate
rte flaentismon pm q? ea feruatur rnebri copofi
tio.coitftintleenimcopofitione babent manus
cibata % nd cibatadj otfferat penes reftauratu$
7 no reftauratuj.pumo oe generatione C0. 5S.
Buerrois.St q: pzedicata refpectu fubiectom?
funt fame.pdtcatu aut eft oupleptvniuocum 7
analoguj.^ liuocu ouplep generale - 7 fpale.io
H aerrois.t i.metbapbpfice cd.27.fa'git idettta
te in fanta generali 7 fpilt.pp ptedicata vniuo
ca generalia 7 fpilia.7 idetitace in fermonc vni
uerfali.pp ptcdicata aualoga.čJniuoca igiteon
ueniu tt in cdcepru naturah apud atam .analoga
vero in cdceptu ad placitu fignificatiuo.ideo ot
pit Buerrois vaitateanalogopefle vnitate in
fermo ic v tiueifali.£c vult que folu? analogia
cda.Mtiit nd funt eade p,n itttura.q: in nulla \\u
Capufc
tettottč nalitef rcpicfctitatim ccuenmt. £t bi
pt Buerrois.5 0 . metbapbpfice comento. 50.
fotma pmq?eft genus: oiffert a famis fm qp
fante funt.illas.n.effe genus autOtfteretia eft
accidens.qd acadttets.č 3 binotaq> fotma eft
genus:7q?p:edicatum tlhus ^pofttioms a rci
dtt fubiecto.^detitate pni famam tangit etta
Buerrois.2.pbf flco^r cdmcftto.7o.0tcee gene*
rans et generatum funt vnu pm fo:ma .7 tuc pa
tetq? generans et generatu Otfferunt numero.
q: ftfozme gcnerabiliuclfent cadem fotma nti
mero.f generans 7 generatamon eflet bic aliqd
factuomntno .7 funt eiufde fpčitcuj grtatto fue
rit vniuocatfed Huerrots ad nomen Iogtcu no*
lens oefcčdere oipit generatu generattde aerua
li et generatione non ceffabili:ccflare poftunt ad
tepus ep putrt materta o:to:um generationes
Itaoc otpit Hnerrots feptimo nieibapbpfice
com. 23 .generar.S 7 genttum funtouonume*
ro :7 vnunt intentione vniuerfalt.q: eiufde fpe/
ciei fpectaliiftme funt.Ctinftne comenti gene*
rans 7 genttum funt ouo m numero :7 vnu? ta
fotma.tn efle tn intentionali acccpta.f fm q>
fpčs č-5de.7° .merba.cd.5t.7.o°.metba.cd.i5.
oipi in.2°.oe otbtb’ aial cclcfte et intellige
tia funt idem fecundumfozmaj.tntelhgc m rti
meroteoparando cdpcftmm ad fuaj founa?. ftc
tu teli igo erta Hnftotelej.u.metbapb^hce tcjc
tu cdmenti.59.oicenteoeus eft animal fempt*
ternu optimu. Č 3 ipt ctta 2luerrots-4. tnerba
pbpfice cdmento.5.£ns 7 vnu ftgniftcat eande
intentione in fo:m afttcct oiucrlentur f 5 modu.
quia impoztant oifpofttiones oiuerfas. Cotra
oebet diccre in materia.lRefpondeoi itellectu
non cadit materia.idco Otjcit fo:ma: que farne
vt materta eft refpectu modorum. 2inftotdes
etiant pztmoccli teptu comenti. 5 .omne;totU 5 :
7peifectum:nonoifferunt fecundum fpedem:
fed in materia.j£t Huerrois ifta nomina ftgni*
ftcanttdem:7non oiuerfantur fecundum fo:>
mam.fed fecundum materiam.fozmale impoz
tatum eft inregrttas. materiale vero Otuer^
fum cft:quta omne oifcretojum eftitranfummi
tur tamen altquando ad continuu, vt omnis aq
rcni parat contra frangtgcnas fiuctuat.^otum
cotinuis appltcaturfltcet trar.fumatur alic-n ad
Otfcreta. vt omnis populue bonomefts eft in ar
mis.perfectum autem fozme a^licatur vt tto
0:tmm
tS
ti.Btterrois^.ceti comcnto.$ 5 .pna:quc funt
in alijs pzedicamentis.f.a locodunr ouo m fozv
ma; 7 non ouo in fubiecto;^ contraria:que funt
m locozfunt ouo in fozma z ouo in fubiecto ; id
medni concrartozu p m fozmas futt m eis vnuj
fubtecto: 70 uopmfo;ma 3 :mediu 5 aute quod
cft inloco^iodeftimpctfibilevt lit vnum m
fubiecto:fuitetiam impoflibile vteffet vnum.
Buerrois etia.tz.metbapbpfice comento. 56.
b jlneu Duplice babet form a 3:111 anima:7 cptra
aiaj.in animaeft agenszcptra 3133 e it ftms. 0
fe igitur ide in fozma quattuoz gradus baber.
mapimus vb; vtrozuq5ratio cft adequate eav
de.vt in ftnommts tumca 7 uidumentum. aut
cu vau el alteriua Oitfintrio vt bomini aial rav
tionale.Secuadus gradus eft CU5 aliqua plura
cadem numero fozma partictpant.ur plures bo
mineš iureilecmapu l Buerroim. &bipt em'3
Buerrois m oeftruetione oelruetionu oifpura
tio ie pzia Dubio octauo.anima 'j^etri et £>uli
cimi funt idemfozma: 70 ifferunt in fubiecto.
polfet tamen intelligi funt ide in foztm.i.Oiffiv
nitioe.£t apu J ueritate fidei a qua Buerrois
non recedit m boe plures partes ciufde bornih
nis quantitatiue eade fozma indmidualt 7 inv
d uifibiltfunt.^nfozmie autem cpteniis pare
quauntatiua aparte oiflert. Ecrtius gradim
erici td.Uidaof eiu delpeciei.quiaeozu cadt'5
el oiffmitio vt foztes er plato. qua'uis eozum
intellectus nonfitnumero vnus. 7 ?ftreft vni
tas generis vniuoci 7 analogi.£0 urrus grav
dus eft vbi fozma fit variata fecundu dfe vna;
tamen fecuudueifentia5.vt obiectum fenfibile
7 fenfus funt idem m fozma.tertio oe anima co
mento quarto 7 quinto.fimiliterobiectum inv
tellectus et intellectus.antmaenim quoda mo
do omnia eft. IJnreligibilia per intellectum: 7
fenfibiliaper fenfum.5°.oe anima Hriftotclcs
tectu comenti.57.et tune patet Hriftoteles oe
ei uometbapbffice teptu comcnti.21. accidit
autem q iide icientia oem fcibile ee.qz eade eft
fozma intellectus etobiecti licet Oifferantpm
elfe.7 ftat4? predicamento otfterant. fcientia
eni eft in qualitatc.fciru3 vero in fublantia oe
cimo metbaobpfice co nenfo.zz. Bppetirii au
tem 7 appetibile Oicit pbilofopbus elfe ide3 1
fozma.5°.0eaia teptu comenti. 54 - fpecie igiv
tur vnu erit inoues appczfoile aut appetitiuii.
Et.tz.metbapbpftce comenfo 51. fozma artifi^
ciahs que cft in material que elt in amina arv
tifias:efteadč.quanromagisin rebus uitdliv
gerttibus/jfbzopozttonaliter oe Oiucrittate f$
fozmaoicendu neft bomo et animal mimme
fozmaliter Oitfiruntzloztes 7 plato med ie foz^
tes et lapis ertreme. bic tamč ternus grad us
latitndme baberjOitferentia gencrtcazanslogiv
ca 7C.0imiliteralij gradue latitudme quanv
da3babent.i©eoiuerfitareautlžm fozma lov
quitur Buerrois letto pbrficozii cd.55£truiv
lus tranffertur pm totu oe loto m locu oiuerfu
pm fozma.licctnon f t oiuerfus locus pm mate
rii:loquituroecozpoze celefri circulao. 3MC5
oicit Buerroispzioceli comento.51. Čelu non
mutattoraliterfuu locu numero :quauis n uv
tet eupm fozma*.reuoluitur eni ctrcularucr:7
manetequ.iliteroiftansacentro ambicns aut
ambitu ut pzt\ T0e oiueri tate ptn materiala
P> fozma5 Ioquitur Bucrro.s.p.inetbapbplice
cdmento.25.bomo albue.ct eqnus mger Oitfev
runt in materia 7fozma.0iftinctionetn ma inv
tellige.no qz fubicctaoiflerar.qz ifta elTet ccui
uocatiozfedoiftinctione aceidtmalc3 tntellige
fc$ qz boe albu 7 lx>c nigru 7 tangtt ibi Oiffere
tia lubltanttalematerie:7 non fozme.f mafcult
pitate 7 feniininitate.i©tftictiončaut in fozrra:
intelhge eentialcm.qz boe eft rationalezboc ve
roimbile.patetejcBrifto cle7 Buerroe ibit
tectu 7 conieto.i0merfirare et fm materta5 7
fozma tangtt Buerrois pzto oe ata cd.>5. mem
bza leonisno oifferunt atnebrtscerutimfi pzov
pter Oiuerfitate3 animc cerui ab anima Icotiis.
7fielfetpolfibilcvtanima leonts c]tiftcret in
cozpoze cerui tuncnatura ociofa ageret in faciv
endo cozpozum ilfozum oiuerfttatem. čdlfitr o
aduertendum q? Buerrois Occ.mo metbaf bp
ftcecdmenro vltimo. Comparat otucrfitateiu
(?m genus ad omerfttatem pm fozmam oirer.s
Oiftinctto pm genus cftmaioz quia Oifferer.tta
genere in nulloconuenmnt.vnmocc irtellige 7
genere gcneraUlfimo.Scd oilferentia P5 fozv
mam polfuitt conuenirc.vt Otte fpeccs fnb cev
nere. veram Otftingut poteft Otfferentia fpeetev
rumfecundum genus fetlicct generalifl n tun
7 fubaltemum.JTrtaalta e^rempla rito oe fenv
fu comunt 7 vtiU5 Oe pemo allegata funt fupza
capitefeptimo.
•
Ut
Caput Monetu
C£aput.. eodem pm matertam.
£c idetttaa ft ma in fua pzopzia figni
b ftcatione accipitur.f ep qua fic aliqd
7 c.cft para identitatis fm fubiectu?
fedft maample capitur p:o ftanre fub.^lle ide
States nuroero ide funt.noie oifferentee.eade?
pm mam oicunt;que eadem babcnt mam.l^oc
aut clte pot fucceifiue.vt geniru 7 cozruptu: ep
quo generabatur :7 ftmul .7 boe oupliciter qz C
eodem fubteeto plures poflitnt effe fozme etii
fabfcatialeaivt oipioe demetta libzo fcOo.co/
gitattua.n .7 inrdlectuafunt ide materialiter,
£t intellectus eft multa maliter. vel refpect«
oiuerfozum idtuiduop iiipta Buerroitmaut re
fpectu Oiuerfarupartium eiufdeidiuidui tupta
fidem 7 Buerroim-Bccidetalea aut multe t eo
dem fubiecto funt,7 fic materialiter idem oicu
tur:fo:tes:quatu:quale :7 alia accidetiu genera
que pm aliq 6 idtuiduop eop tn fozte epiftut.ter
tio modo qu aliqua funt ide re .7 ft aliqtlo mo*'
do variata tuerintirone oiflferre oici poterunt,
quemadmodum foztea btc 7 tbi. cozufcua ent5
btc 7 tbi alteru eft.epariftotele, 4 .pbpftco:um
teptu comenti.io4.bec.n.£»tftinctio: que pm ee
eft ft intelligitur romaOifttnettpzmodua loque
di fopbtftaru eft-.iupta Briftotde? tbi tn teptti
qzOiftktiororus quefubftattale oicit pzincip^
liter:multu eptenditurzfi fignificat oem Oiffe^
reatiam accidentale.Si aut intellepcrit mate^
riam altquop effe etufdcm ronta?que eft para
elfenttalia eop.eltcteda erit inde idetttaa gene
ria vniuoct eop.genua.n.furnmttur a ma.ftc 4»
quozucuq? ma eiufde roma eft intrifecu pzinei/
piumrilla funt eiufde generia vmuoct. vt Otpi i
oe elementia libzo fecudo. 0 imtliter fi aliqua
ftnt:quop materia fit pzinciptunt tnmfecu 7 no
vntua ronia fit:neq? ,ppmqua raateria:neq? re
mota.tlla no funt eiufde generia vmuoci^ppoz
ttonabiliter oe oiuerfttate pm mam oartt gra*»
dua.Contra materte no eftoiftinguere;fed (oz
me.7 0 .metbapbpfice teptu comentt.45.lRu 0
negatur ana ad auetozitatem negatur pua.pzta
eniin otfttnctio ep fozma eft.fcOa vero ep mate
rta effe pot.celeftta.n .7 fublunarta funt alteru
»8 fozme 7 materia 7 C. Huerroia. 6 ° .pbpficop
comento.SS.^ttferunt materia celefte cozpua
et fublunare vt oe ozbtbua libzo pzimo oeclara
uuq: ma celi alta ab ca foznta qtta babet recipe
&ecimum
renopot.fed materia inferio: ftc :7 fimul :7 (tu
cefliue 7 Oiuiftoc feparari no pofTuntpartea ma
terie eiufdem eelijed partea materte inferio/*
ria feparari poflunt ;7 multa funrfaeilitepfepa/
rabilia ;7 multa funt aetu feparata. ^ifferunt
materte elemetozu? a materia ^»pinejua mtpto
rum:qz ftmpltce babet elemeta materia:mipta
vero copofita.7 Oifferut mipta ep bumozibua
a non miptia ep eiamon tn bumozea funt mate
ria tmanea:queadmodu elemetaitrafeunt en 15
bumozea; 7 elemeta manait.5 0 ,metbapbpfice
fomenro.4.epcludttur elementu quod trafmu
taturtcuj alt'qd generatur ep eo ; ftcut cu caro ge
neratur ep fanguineztuc fanguia non rcmanebtt
para camtazfed qz alta eft elemetcp^poztio cu
nam bumopfubterunt ab eop 4>poztione:cu no
fubfunt fozme bumop.7 Oifferunt conftituta ep
camtbua olftbua 7 neroia a non coftitutta cpil
lia.oiuerfttati.n.fozmap ^ppoztionalia eft mate
rterum Oiftinctio ;1 ppziap.vnufquifq5.n.actu8 t
potetta eptftettaun ^pzta materia naftta eft fte
r i.2° .oe ata teptu cometi.26.oc Otftincttone p$
mam.epemplum Oe omm':toto :7 perfeeto ba
buifti capite. 3.7 oe leco non Otuerfo fm mam.
CCČaput.p.oe eodem pm modum.
I^iucrfalitcr itellecto per fozma 3 : ot
V eo cui fubftat identitaa modi e que>
da tdentitaaf? fozma. CDodua aut
eft adiacene rei oetenu inatto.vt albo dartt5 7
obfcurumtcalozi intefum 7rcmiHum .7 genera
liter vt termini ftgnificatea in re? ligniftcatam
ttoa adducat.adtectrua funt fubftatiuop Oeter^
mtnationea :7 aduerbia verbof. Ifeanc modi o i
tterfitatem intelligit Huerroia.5°.0e atacom
mčto.9 oeclaraa alietatecadente? in intellectti
Oum iudicatur ftngulare oiuerfum ab vniuerla
lt. 30 ipit.n.qz copzebčdtt alietate5 tter Ouo-.ne^
cefle eft vt fit vnu vno modo .7 multa alio mo/
do.qz tbi eft vnitaa iuditij :7 pluralitaa iudica^
top.^ade? Oiuerfttate? tntelligit Suerrot'8.5 0
Oe ata comento.pj.Oicena ttellcctu? poffe babe
re oiuerfttatem in tudicado a fenfu. 7 pot noti
babere Oiuerfttate ab eozputa cum ctrca abftra
cta coftdcrat.qz itellectu malta c6ftderante s fcn
fua ea cognofcct: fed fingulariter.tntellectuave
ro vuiuerfaltter.7 fic Otuerfitae eft in mo. S?
tntellecm abftracra cognofeeteznon b? itellect’
Oiuerfttatem ab eo.qz fenfua abftracta non co/
Caput
ignofctt.eft igitur tbi oiffcrentia intcr cognofce/
rc 7 non cognofceretno aut mter modos cogno/
fcedi .7 Huerrot 8 .t 2 .metbapbpftce comcnto. 6 .
pzincipta vrrtttfq3 frfe.f.nalts 7 metbapbpftce
funtoiuerfa tn modo ta'tum:no 111 e (Te. funt p zt
cipia incoplepa pua fo:n} 3 :p:imu 8 finis; 7 pzi/
musmotoz.ofia vero tn modo eft ronis.otftcre
tta vero in elfe itelligit feparabilttas .7 faris ef
fet v.iii non elTe alte^.Huerrots aut.4 0 . celi co
mento.n.nibil mouet fe:itacp moto: ftt idem
cumoto eodemmodo.quauis.n.fo:ma malis
mouendo materia fibt fubiecti fe met mouet.
alfa tri rone moueret vt puta bm ep actu elbet
alta rone moucret.puta bm qp malte eft. Oijrtt
ent5 Huerrot8-4.celicdmcnto.24. mouens et
motu tn co:po:ibus ftmplicibus funt eade; res;
q: moues eftfo:ma :7 motu eft fo:ma. Difterut
aut bm modu.q: fo:ma vt fozma cfttmouet.vt
vero fn materia eft:mouet.3lde3.5 0 .celi. come
to. 23 .lapia mouet fetnquantum eft grauis in
actu .7 mouet inquatU5 eft potentta tnfertus.tn
rellige Oe ftmplicibus fublunaribusrno aut cc*
leftibus.Huerroie auf.4.celt co.24. 3lfta mo/
ta tn loco.f.elemeta oifferunt a motiš per fe.f.
aialtbns.q: motozes tn iftts.f.elemerts no oif/
ferunt a moto nift in modo .7 funt tde fubtecto
7puraf q> noto: 7 motu in eie funt tdem .7 ep
mouent fe.tn tllis aut.f.afalibusmoto: Otffert
a moto effc 7 oiftinttionezno itellige Otflerenti
am tn elfe feparabilttare.q: ml 7 fo:ma no funt
fep trabilia nift fo:te altero oeftnente. vel .5° .pu
ta cogitatiua Oti feparat btc intcllecms ab ifta
matfed intelligo cp moto: 116 eft motu. q: mo/
to: eft fo:ma :7 motu eft ma.fecunda tri que in
actu eft p fo:mas elementom rtiptas tri. ČZ)ipt
etiaHuerrotspzfocelico.tia-potfibile eft gene
rabile 7 no gencrabile ec eis d ki oe vna mren/
tione.fedoiuerfi8modt8:viu ftenttone tntellt
fige vnuftgniftcatU5que cftrcsivna modos Oi
uerfos intellige Oiuetfas fignificattones buius
note generable.£c Huerrots.2.celi co.57. mo
dus caufac.de gbus coftderat nalistalius eft a
modo caufactOe gbus pftderat aftrolo^ia.quia
aftrologus pftderatoe caufis abftractts bm ro
ne a marnalts vero de tmerfis.vt celtim fperi/
cunt 0!citrtalis.q: neutru co:pus eft. Hftrolo/
gus vcro:q: linee ejreuntes a centro tn circufe/
rentia funt eqt Jales.i 0 tjctt etiam Suen -ois.p
Uitdecitnum 16
metbapbpfice'c 6 . 7 .oicit vnuj mod« equaltV
eis:qmbu 8 Or boe nomen ens:fcd Ornt b$mo/
du.sbiptetiaj 2 luerrois. 7 .mctbapbplice co.
25.Santras Or duobus modis.of.n.oe fo:ma;
que eft in atarz oe babttu;q eft t co:po:e. 7 am
bo fuitt idejtfcd faniras fc 6 o modo iuentf ab ea
que eft bin puntu modu.q: fanttas:qua coccptt
medicus regulat medicu in ertrabedo fanttate
Oe co:po:e cgroratis inactu.< 0 i)citetia Bucr
rois in pzedteamento relationis.non eft longin/
quu cp ftt altquid vnu numeratu in ouobus pdt
camčtis b? Ouos modos.non bj vnu.q: illudeft
fpoffibtle.Hltud cjcčpluj.cibus vt repofitiuus
fubftattc;eftobiectu nutrtttue:vt to repoftttu’
eft fubftatiequate;eft obiectu augumentatttte
%uti6.€totpitHriftotele8.2°.Oe ata tejc.co.
47 .dfe aut alteraalimento ct augumento effc
Hliud epeplii 7 incepit.f.Hriftotelee dcclararc
ea.f.cns 7 vnu ftgntftcare eande natura t fo:ma
licet oiuerfcntur bm modu.4. mctbapbpftce
co. 5 . 7 .p.mctbapbpftce:c 6 mcto. 5 . bcc nomina
ene 7 vnu ftgntficant vna elfentia'. fed Ornt bm
modu.Hliud.4.pbpftcoi2 c6.6t.vantu et plenu
quidi cptftimaueruc effe vrni bm fubicctum:7
Ouobm modu.Hliud Huerrofs tn Iib:o Oe me
mo:ia 7 reminifcetia.memozatio eft coferuatto
''Jbfctlfa.buattovero eft memozatio contintta.
^fta tgif virtus eft vna fubiecto ;7 oue b 3 mo/
du.£aiide fniaj infra ponit Otccs virtus confer
uationis 7 rememozationis eft ide in fubicctot
7 Ouo bj modii.Hucrrois etid. 5 ’. pbpftcozu co
mčto.44.tangirotuiftonegencrt8 7fpei fmo
dos 7 accidetia .7 Huerrots.ta. metbapbpftce
co.50 .ftc ftelligedu eft cu oicimus tpfuj.f.ocuj
elfe vnu-7 l?nte vita.f.idetn fubiccto:7 Ouobj
modu.moduj tntdligeconcipicr.di intellectus
noftri. 7 ratioeft.q: vnttatipnmtpuuctpis re/
rum pluralitae rcpugnat. 7 plurtum generti bo
nitates ab ipfo vtt cp vberrtmo fonte liberalt/
teretfundtinuir. S^rta alta epepla pzimum te
ouabus p:opofitiotttbue modo Oiffercntibus
bm 6 cefTante 7 moto ep fut tuo bm modu.tcrti
um cp funt Ouo modi idem fubteetorbabes fu/
p:a capttc feptimo non repeto.j©antur igit mo
di elfeitdi:tntelUgendf:ftgniftcandi:pdtcadt 7 C.
C" Capuf-cj-Oe eodčbm elfe.
q ^?a tpfum effc eft cut fnbftatunidco
fdčtitasbm elfe eft quedam identt/
£aput
taa {?; fo:mam.S:miUter Oiuerfitasfl; efle eft
quedi oiuerfitaa p; fo:ma.pfuppolitu.n.eft:vt
perfomia intelhgatur.f0.nne illud cui fubfta/
tur.Cadč fecundu efle (unt:quecunq3 eode efle
fuut.vtma:fo:ma:7cdpofitu.^o:ma.n.eft:quo
fo:ma eft.quo ma e:? quo copofitu eft.? ftc bec
tria:code efle iuut.acadentia etia ipfo efle fub
iccn furtr.qiuuio ccrtu accns nou fit fubftatia.
acddens.n.nonpdtiupta pbilofopbu; cpiftere
fua p:op:ta epiftentia:nifi per fubftatia fuftinea
tur.®;uerfaatic fecundu efle tntelligutur tila
que feparabtlia funt:? bec eft mapima Oiftictio
fecundu efle:que m cop:ebendtt ea:que funt ad
tirnice feparata:? etia ea que coniuncta funt:po
tentia til feo:fu; eciftere.HIius aur gradus oi
ftmctioius fecundu efle cft ; qn modi eflcndi oif/
feruntmut OifTnittone©:? fic aIiquo modo co/
mdditahetaa fecundu efle cualietate oitfuu/
tionie.iSc idv-iu fecundu efle oupliciter incelli/
gttur:vno nvado picter opus intellectus. ? tuc
illa funt v iti fecudu efle que eode efle funt.alio
moda intelligitur apud ata;.? tune tila fiit vnu
fecundu efle quoj2 eade eft rano edeipiendi. vt
Oitfuiitio eade.Buerrots tgitur.5°.pbpfico:u;
co 5o.Otpttcp moto:oifferramotooiffinitide
? efle:? voluitq? otlferut efle:qn motu eft mo/
tu ab ectra:aut oitfmitione tanftl vt iu aiati*.
2tfa.n.a co:pore Oiffintttone oiffertmon aut f;
efle lic ep feparabilia ftnt.poflitnt tu oiCl Otffbv
re fecu tdu efle:ft intelligcret vrni eap non efle
alteru.lEc licet tbeologue ponat intcllectu pof/
fe efle fme co:po:e.Hriftotcles tn p:io De aia
tepcu co. 12.7.2° .oe aia teptu co.i6. boe babet
p to tpolfibili.vbi reptobat pprbago:a'.2luerro/
t3 etia.q°.metbapbplice cd. vltio.ouo efle atrrf
buit tntellcctui buanorpdo ? vltio.pzio ante fe
licitate.vltio vcromfelicitate intelligeoe feli
citate in idiuiduo certo-.no aut ftmpl iciter. vnu
meditiponit 2luerroi8.2\0eaiacd.i52. ad con
cltfdendu; otftincttone fecundu cfle.ČSictt eni;
que oiflerunt fubiectorOiflferont fecundu; efle:
2ldu:rtedil tu q? 2luerrot8.5.pbpficoEcd.2S.
biftinguit oifttnctione fecundu efle a oiftinetto/
nefl; oiffmitioneoicea itelligo p oifttnctione;
Oifttnctione in eflcmd oifttnctione fecundu oiffi
m'tione.q: ntoto:e in atalibus efle oifnnctu ra/
tione a moto eft manifeftu per ferfed ignotu e.
vtru oiftinguat nift per acctdeno.i.oifterat mo
to: ? motu fm efle in alio cafučpcu; aial moue
tur per accideii8.q: mouctur ab eptrinfeco.2lri
ftoteles aiit. 4° .pbpficop teptu cd.S4.n0n fe/
parata qde eft materiaiefle aut altep cfr. ? vna
eft nuinero.žEtHuerroistbi oipit materni nd
fepart a cotrartjs fecudu efle.? tntelltgit cp m a
terta nunqj eft fme alrero cdtrartop:neq; «liqd
cdtrartop epiftere pot ftne materia: led efle ma
terie eft altcru;.q: ipfa eft oiuerfa rone a cotra
nje.putaoiifimtione.7ibi0iptt2iuerroi8.qd/
ditas.matertceftaliuda quidditate corrario/
ru.qutdditate intellige mater temo fotma.f; po
tim fotma.Huerrots etta.2°.pbpfico:u cppo/
nitcdmcnto.i2.qmdeftfo:mafcparari a mate
ria fecudu cflc.i.cp poifit efle line materia :fcd
eft feparata a materia fecundu oiffimtione tan/
tii.boc ide babet 2iucrroi8.ur p:io lib:o oc o:/
bibus Otpt.puo pbpftcop cd.65.loquČ6 Oe Oiiti
ctione materte 7 fo:me.i0 ipit.n.oifttiiguiit fe/
cundii oitfmitionemd fecundu efle.nd.n. feparan
tur a fe inuice in efle fed feparatur rationc.fnb/
frantia etia; babereotiplep efle in tnrcllcctu:?
eptra.ponit 2lucrrot81 pdtcabihbue.gt 2luer
rois p:io Oe aia cd.vltio.fecundu oiuerfa eeoi/
uerfap:cdicata rei attribuunt: vt co:pue viuu
elt nutribile 7 graue:fcd eft nutribilc fecundu;
cpviuu.? graue aut leue fecudu q? co:pue mate
riale:7 2irifrotdc8.5.pbpfico:u edmeto p:io. vt
muficus curritmd.n.cumt fecundu muficus:
fed fecundu q> eft aial ambulans.ait accidir vt
fttmuiicu8.£t2iriftotcle80ciuftitia 7 virtu
teloquČ8.5°.etbicopcapitc.4.0tquide.n.ea/
de efle aut non tde;.£t oipit 2iuerroie ibi bec
fc; ttiititia ? virtus fimpltciter ide; funt fubie/
cto:cfle aut non tde;.q: bec in ad alterii.virtus
aut fecundu cp babirue aie talte.^omias ctia5
in Oupltci efle confiderart. vt quantitate; oipit
pbilofopbus 7 2Uierroi8etta.2°.pbpficop tep
tu ? cdmento.tS.efle in ma ptinet ad nalčtefle
$0 abftractu; ad matbematteu;. £t 2luerroi8
p:io oe generatione comento.44. abftracium
Oupliciter fermone 7CČ?Anione fantu, intelli
ge fermone Ottfinitione.i©e bac oifttnctione lo
quit 2fuerrot6.4.pbpficop cdmčro.io5.7.to4.
ofcens inftans quod eft agene teinpU6:eft ide;
in oi motu fed efle eiusoiuerfat.f.p p:to:itnte
7 pofteriozitate intellige agerc matbemarieum
eo mo quo punctu fiucns caulat I ineatiion aute
t&nckdmm 17
agčre ttatttralifef.qi flujrus pmtctipmaginariV
us eft.fluere tamen inftantts non per pmagina^
tionej eft piecife.eppofitio eft Huerrots ibt co
meto.io4.Huerrois etta.2 0 oe anima co.143.
oipit oefenfu conmni 4* vnus eft inrellectu.i.
Oiffmitione :7 in effe in aetu 7 plura Pm inftru^
menta.g: ipfe eft vna virtusicuius eft vnaope
ratiaf.iudicare Oe fenftbilibus 7 fenfationtbuf
cpterioaim fenfuum:fed ad ipfum terminatur
multa ožgana Otucrfof fenfuum:ratione quo£
ipfe oiciturjnulta. St oipit Hriftoteles.2.0e
aia teptu co.147.pm effe quidem oiuifibtle: lo
co aiit 7 numero indiuifibile. loquens oe fenfu
comuni .7 fubdtt ibi comento.t 45 .potčtia em'5
idem 7 indiuifibile cotrarta.pm effe aureni no.
£t paulo ante teptuco.U2.fenfin'mi pumu eft
quide igitur idčifed effe alteru eft: 7 Hriftoto
les.5°.oe aia teptu comenti.51.De fenfu comu;
ni loques fed vltimu vnu ;7 vna medietas:£ffe
aut ipfi plura:£t loqučs Hriftoteles Oe intelle
ctu.5°.oe aia teptu cd.32.Oijc1t.5de quidc5:ef
feautnontdem :7 illud fumltter. 2 lriftoteles
etta in libro oe fenfu 7 fenlato oijcit in fme:vnu
numero fenfitiuu oium-.fecudum effe alteru.pu
ta fedm gpoiuerfis fenfationibus fozmat. T^cvu
ftotcleset.2°.0eaia teptu co.i53.Senfibili8
actua 7 fenfus ide eft 7 vnusjeffe aut tpfozu no
ide.£t paulo infračfrnis eftquide actus. fenft
bil is 7 fenfittui:dfe aut alteru eft.ibi teptu co^
menti.141.qz eadem eft fo:ma:que eft in re ep^
tra in effe eius narurali :7 in fenfmfed in effe in
tetionah .7 boe voluit Huerrois ibi dices. mo
dus fenfibilis eptra aiam oiffert a modo fui ef
fe in fentiente :7 boe eft.qz vnu eft effe reale : ali
ud vero fpirituale.£t babetur idem.2°.oe aia
tomcnto. 6 z.r. 7 o.£o\oi babet duplepeffc: fu
militer odo:.narurale7 eptraneum: naturale
eft reale. Jfntetiomle vero eft eptraneu?. 3fde
Oipit Hrtftoteles in lib:o Oememozia 7 remi*
nifcentia.aial pmago vnii eft.cffe tamen non eft
ide ambo:uni.quo ua animalis veru eft effe:
vere pmaginis effe eft effe rep:efenratiuum
eiufde.SCerfioautocaiateptu comenti noni.
»BipitHriftotclcs aliud eft magnitudo 7 ma^
gmtudtnis elfe:inrdligeeffemagnitudinie gd
ditafan magnitudinisintrafitiue intelligege
nitiuu coftrat.£t.3° .Oe aia teptu. comenti. zg.
alteru dppccitmm z fugitiuuznegj abin
uicem:fieq5 a fenfittuo:fed effe aliud eft.gt.j®
Oe aia comento.^g/Meccifc eft vt intellectus
fit moues pm 4 eft Oeftdera's:nonpm g? eft co
p:ebendcns.neq5 pm qpOefideriu$ eft alta vir
tU8abintellectucpquo nota tntellcctu appe^
terep fcotu 7 SCbo.7 afo:tio:i virtus inteikv
ctiuaeft appetitiua.nota etii appetinuam co*
gnofcere ep.3 0 .oeaiacomento.52. virtus antV
me que copzebedit rem:7 Oefiderat ipfam: eft
vtrtus moues aial :7 eft que oicitur appetittua
7 Hriftoteles in lib:o Oe fomno 7 vigtlia. eft
ide fenfitiuo fantaftieum. £tfe aut fenfitiuo ct
fantafticoalferu.£tHriftotelc8.3°.oe aia tep
tu co.4t.Hdbuc aut 7 fanrafnea: quc per effe
quideaboibusalreraefr.Oe boe aliquid oipi
in lib:o Oe pzincipits pbpfionomie. Č 3 ipi etiaj
ltb:o fedo oe elementis.intimius eft effe fo:me
paffio fubiecto.q: non pmaginabil 8 eft fo:^
ma fine effe .7 pmaginabile dt fubiectum fine
palftone.i.nopmaginata paffione. ©iuerfitate
etiam pm effe imopm effentia tagit Buerrois
4 °.celtcomčto. 5 .loquesoe natura grauium 7
leutum.oipit enim ifte oue nature funt oiuer^
fe in oitfmitione 7 effentia.naturae itellige fo:^
mas fubfrantiales.
CL^truoiftmcrio fecudumodtiOifferata Oifti
ctionefecundueffe. lR.n° p Buerroim.t2.nie^
tbapbpfice comento.6q? fic.»S©ipit n.p:tndpia
naturalisfčtentie 7 metbap!?pfice funtoiuerfa
in modotatikno aut funtoiuerfa in elfe.pzima
eni fo:ma 7p:imus fmie funt metbapbrficepn
cipia .7 funtp:incipiu5 naturale.quod cit p:im°
motoz.Hliatamerarioeftcaufalitatis ftnis a
fo:ma 7 efficiente. iSnco igitur q? no fmpIictV
ter Oifferunr.fcd pm Oeterminafa acceptione?;
Oiftinctio.n.pm effealiquado intelligitur Oifti
ctio p; eentioifcu P5 modu eendt:fcu P5 Oiffone
Sliqn vcroOicitfeparabiliratcm eop que fic
Oifferunt.lEt boe febo modo intelligit Hucrro
is in auetottrate allegata Otftinctiore feciiduj
elfe.non.n.feparabile eft effep:tma'fo:ma a p:i
mo efficiete:neq5 a p:imo fme.neq3 ccontra.
CLČJtnioiftinctio fecundu effe fit futficicns ad
boc:vt contradictoiia vcrificenfur Oe aliquo
7 videtur q? fic.per Huerroim piimocelt com
mcnto.?.Oiccnte coipus inquantu continct in fe
linearOicitur continuu:non Oifcretu:inquantu?
vero continet in fe fuperftdem Oicitur oifcretii
/
Caput
fecundo Oe eflentia laptdie in'efle naturalt oici/
tur fub rantia oe eadcm vero tn efle intčtiona/
U otatur qua' ttaa. terno de linea oicit efle fmi
tu 7 infimtu.S.pbpficop cd.o 5 .qz Imea pm q>
rt« eft fimca.qi ouobtis puctis terminatunpm
vero eft multa.-eft inftnitum in potentia.
,CL 0 ppoUtuin pzimum pzincipium eft contra/
dtctozta non vcrificcntur oe eedem fimui.
funt ide quo
dimodo :7 no idem alfo modo.^nitate fubie
cti 70 itfdnum pluralitatetangit žiuerroie pzi
mopbpficop cdn1ento.2i.boc nomen ena Oicit
oe pluribua pm diftonem 7 vno ftn fubicctus:
vt bo eftalbua mufeua 7 C.£t Ziriftotelca pzi
mo de gencratione teptu cdnicnti.29.matcria
eft eadcm 7 vna numerozrdne aut non vna.£t
2 °.pbpftcozu 5 cdmenro. 7 o.fozma 7 fmia funt
vnum pm fubiectu ;7 plurea pni dtflone.£t. 5 °.
gtbicop Huerroia capire.6.£runt compropo:
tionalia quattuo: ratione:? fi non fubiecto: q:
idem terminua aliquado bia cdputatua ratio/
ne babet Ouop terminozum ^ppoztionia. vt *
2. 4 .mio eni cdpararur ad vnu. qubua quat
tuoz cdparantur.£t.5°.£tbicopcapire.5. oip»
rat.£ft ergo ipfa.f.iuftitia 7 virtua vruni fub
iecto: 70 iuerfum rattonc.£t dc identitate dif
finitionia generia.i©ipit 'žiuerroie.5 0 .nietba
pb^fice cdmento.pj .boe modo funt rce diuer
j£ 5 uodeciinmn tS
fe fecundum Oiffimtionem z vnum fecundum
fubiectu. vt augumecabile? oiminuibile.£t oi
pic Buerrois in Ubzo oe menio:ia z remimfce
tia.£t Brirtotcles oeclarat q? ifta virtus re/
meuiozatitia eft alia a virrutc pmaginatiua: z
q> funt oue oiffmitione z fubtecto. £t epponen
do uipta eppofitionej Buerrois.2° .colltget ca
piceao.pmaginatiuainpzimo ventriculo cere
bzi manifeftatunrememozatiua auc in medio.
3 de Dipit Buerrois pzio canticozum comento
SSperftcuturfpedes in ipftus ventrtculis. £t
ccrebrumcftvnum tnftrunientozu cdplentiuj
bane actione fecundu teperamentum epiftes m
eo.Buerrois m Itbzo de fomno z uigilia. £go
auc ab Bucrroe bic paru oiflentio .7 tenco ma
mfeftari opera cerebzi in rete nurabili in cere/
bzo epifteti vel fub eo:nemi eni ad cerebzu ter
minatur in parte illa vbi aperte eft rete mirabi
le.z locus Ule oirectioze 7 apertiorej viam ba
bet z cojuunicattonem cuj cozde. i0ipit etiam
Brtftotelcs.5 0 .oc aia teptu cdmenti. 42. Bd/
buc aute appetitiua z que ratione z potentia
altera videtur etfe ab omnibus.7 intelligit ra/
tione.i. 0 iffimtione. 7 potentia.Luigozequom/
am appetitiua mouere pot 7 C.Hriftotelee aute
parno pbpficog tepcu comenti.66.oipit materi
am z pziuationej eife ouo pm rationedicet (int
ruu fecundu fubtectu.eft.n.ens z pztuatio.quia
materia nominaturpziuatadj alterius ratiomf
ht materia.f.elTe ep quo fit aliquid. z pziuano
fc? carentia fozme in fubiecto apto. £t Oipit
Buerrois.4 .pbpficozu cdmento.121.vnus pun
ctus per fe eft ouo fecundu rationem :7 feendu
eft ouo.oiuidit linea.£t fecundu 4 eft tnn:
copulat ea.7 fubiungit oiuifio z adunatio funt
vnitiB etfentie.fecnnduvcro eifentia z tiffmitio
nem Otfferunt.Oiuilio igitur puncti eft relatiua
no in fubftantia eius. £t Buerrot'9.6 0 .pbpfico
ru comento.24 .inftas quod oicitur fmie pzete
riti:z pzincipium futurizeft vnu tndiuifibile fe/
cundu fubtectum:fed eft diutfibile fecundu ro/
nem.f.vltimupzeteriti non eft altud fubiecto a
pziiKipiofuturi:qz inftans inrei veritatedici/
tur oe illo q6 non oiuiditur omm'no.£t.4.pbp
ficop comento.io4.natura mftatis eft in oiuer/
fitate quont'ifm q? numeratu in quo eft.fu.in
tcmpoiezrattoiie eftnumeratum. £t fecundum
fubiectum eft tde.£t fubiungit inftan8 eft vnu
in fubiecto:? Ouo ratione.lEt Buerrois ctia. 6 .
pbpficop cdmento.26.inftan8: q 6 eft finis pte/
riti z pzicipiura futurizeft vnum indiutfibiiezni
fi fecundum oiffmitionem tantu.qz aliaeft ra/
tio terminatis pteritua rone termmatisfutu/
ru.£t oipit Briftoteles. 5 0 .pbpficozu teptu co
menti.d^Signu vtrifq3 coe z pziozi z pofte/
riozi z idem z vnu numeroiratioiie aut no ide:
per fignu itellige inftas.£t. S.pbpftcof edmen
to.^.otftinguitBuerrois pzicipiu? finem in
motu no circulari z in circuiari.qz i non ctrcula/
ri funt ouo rdne 2 fubiectojfed in circulari funt
vnum fubiecto :7 ouo rdne. qz motus natura/
les fimplices non ctrculares funt irer furlum z
ocozfum.circularesveroaboziente in oziens.
£toipit Bucrro 6 . 3 0 .pbpfico 2 ucdmero.i 5 . 4 >
poztio eft eadem ; vc iter quattuoz z ouo:2 illa
ouo:que funt iubfratia ,ppoztioni 8 :funt Oiuer/
fa pin Oitfdnem .fecundu enim 4 iter Ouo eft;e
ide.pni vero q> a quattuoz eft oupla. pm vero
qp a ouobue eft medictas.^de itelligit Buer/
roie ibicdmento. 2 o.Briftofelc 8 etii.$°.pbpf*
cop teptu cd. iS.^dcm eft actus motiui z mo/
bilis.ratio aut no vna.qzfo:ma in paffo^pducta
eft acno vt ab agente efr. 0 t aut paifio vt ipfa
eftipaflo. oedaratio eftBuerrois ibi cometo
io.£ffe aut ab boe no eft ide rdnejcu efle i boe.
ideo or ibi cdinento.zi.actio 7 paffio funt idej
pm fubmumzet Ouo pm Oiftdnem.fubiectum
igitur actionis et palfioms eft vnum: etetiam
fo:ma:que eft actio et paifio:eft vna.tamen Otf
fimtio actionis no eft difttmtto paifioms.Buer
rois etia.4°.pbpficop cdmento^.pztus et po
fteriu 8 :cufuerintacceptapm q>funt in fubie/
cto.tunc erut partes motusrcu aut fuerit conft/
deratapm Oiffonan ctqutddirate:tucpziu 8 et
pofterius erit aliud a motu.quoniam motus e
i quantitate:et pzius et pofterius funt i tiume/
ro.^ntellige motum iquatitate.f.effe ptinuu;
et pzius ct pofterius cife i numero.Ldfe i tem/
poze^uod eft numerus ipftus motus.etcdclu/
dtt Buerroie.4°.pbpficopcomcnto.102 .£t g
boe diftiguitur natura tepozie a na motus pm
diflfdnem.lfeabet aut Buerrois pzo incouenien
ti deftructione deftructionu, difpuratione ter
ttadiibio.i4fecundamitelltgentiam effe vra
fo2ma in fubiecto: ct multa in otffdne. 06 trd
ligendu eft pm idem dfe.qz fecunda intelligen
£aput
tia refpectupztme cftpotcntia:ct rcfpectu ter^
tie eft actusrfed ipfa in fe abfolute accepta noti
eft nifi vna res: 7 vmus modi effendi p:op:ij
2 effennalts :7 cofequenter Otffdnis vrousimul
ti tatne modi circuuftant.-cum fui ozbts triplep
fit caufa ?c.
OJtrum effe quidditatiue idem alicui ftt effe
idemOitfdneilli.TR.u° q?fic oipit.n.Huerrois
5 ° .pbplicop comento.22.mouere 7 moueri no
fut ide pm quidditate,q: Oifflntrio eoc e oiuer
fa.moucre.n.eftacttomotozts inrcm moram,
moueri aut eftpaffto moti a moto:e. Sctas rti
matu 7 fo:ma effe pdicata p:imi modi oicedi
per fe:cum in ob!iquo pzedtcantur oe copoftto.
vt bo eft ep materia 7 fo:ma:7 tamen eop alia
eft Oilfmitto.particulartter igit idem funt effe
gdditatiue ide? 7 Oiflinitione.Sed vmuerfali
ter no.fuperius eni? et inferiue funt aliquo mo
dogdditatiue idem. 7 oiuerfau funtoiffdnum.
tu Oiffmitio vntus veriftcat Oe altero.no repu,*
gnatetiaaliqde{fequidditatiue idem alicui:
qb tli Oiffonem non babet. vt ene 7 C. f£t oipit
Šnerroie. 5 .pbpficop comcnto.21.non omne ; de
quo oicitur boe nome vnum:Or oe eo pm ep qd
ditas fit tdem.no intelligas q? aliqd fit de quo
vnu non Or qm'ddt'tatme .fedq> non oia q funt
vnum: funt vnu? gdditatiue.
CC^tru ečoifftnitione idem ftt effe ide ptn effe
7 videtur q> fic.q: Buerro!8.5°.pbpft€02u cos
mento.47.cu Oipit motu a fanitate 7 motu ad
egritudine effe idem fecundu fubiectum:fed ra
tioneoiffert.oipit Hriftotelee effe non idem:
7'fic no effe idem ratione 7 fecundu effe ide fut.
£t0ipitHriftoteles.2 o .0eaia teptu comenti
22.0eparttbue aieloquee.rattone autep altere
mantfeftu. 7 ;pbatfenfLtuio.n.effe 7 opmtiuo
alterum .7 fic otuerfitas oiffmtttoms p2obarur
ab Hriftotele per Omerfitatem ipfms effe.
}R.u° cpnon vm'uerfaliter.i0tpttem "Huemv
te.2°.pbpficop c6mento.t9.quicquid feparatur
ab elfe:feparat rone:7 non conuertitur. q: Ouo
indiuidua etufdem fpeciei fpecialiffime funt
tdem oiffone:!? non adequate fit eo:um oitfini
tio:qtie tri oifferunt fecundum effc.q: fozte ks
parata epftimt.vt foztes 7 plato, 30 ipit enim
2luerrote.5°.pbpfico5 comento.: 5 . intelligen
du p oiftinetionem:Oiftincttonem in effctnonp
Oiffdne?.oiftincta in elfettelligunmr fepabilia
£t. 5 a .pbpficopcomento. 5 o. queda OifHngonf
pm Oiffonem 7 etfeiftcut que mouent ab eptrin
feco.*queda? vero oiftigunt fecundu oiffone? ta
tu vt ata a co:pore.£ontra Hriftotelee. 7 °.ine
tbapbpftce opoztet vnu effe quecunq? in Oiffiv
ne.vbi Huerrois comento.4:.opo:tet que funt
vnii p Oiftone?:fmt vnu numero.lR.it 0 veni eft:
ft fmt vniue ronte adequate.£quiuoce igttac^
eipit effe ide? fecudu cffe.f.pp infeparabilitate?
7 pp etidem modu effendi.JŠJipit.n. Hucrrois
p:to metbapbpfice cdmento.4.p:uis ftn oitfo
ne no o? effe paus natura pm effe.patet oc tw
tbematicie:quop Oiflftnitio pzecedit Otffdneni
fenfibilm.fcd fecudu natura m effenon .7 Buer
roie.S 0 .pbpficop cdmento.42.pars moučsoe
bet oiftingui a pte mota fecudu effe:aut f? oifr
fmitione.žt Oipit Buerrots.feaido pbpftcoru
cdmento.iz.fozma no feparat a materia in elfe.
ita op pofTit effe fme materia :fed eft feparata a
materia fmt Oiffonem tantu.^lde oipit Buerro
ie parno pbpfi coni cdmento.65.fHt oipit Buer
roie.2 0 .pbpftcop comento. 63 . ^ntendit p res
imobiles ea que no funt in matena:aut fecun/
du elfe:aut fecundu oiffone?. matbematica.n.
funt in materia fecudu elfe:ii©n aut fm Oiffone.
C^truOiftincttoperoiffdne? ftt Oiftinctiop
folu'opus intellect 0 .iRii 0 p Hriftotele 2 Huer
rottn vmiierfalia folu in ata funt.vt oeclaratti i
libzo oe vnittcrfalibus.ideo Oiffmitto ab ata e.
conuenit tti rebus :7 tnuenit in motibus natura
libus Oiftinctio eoiaq ratione oifferre Oicutur.
)0ipcrunt eni Žlrifroteles 7 Buer.2°.celi tep
tu 7 edmento. 99 . 7 .ioo.licet mediu terre 7 me
dtu mudi ftnt ide5.tn grauta mouent ad mefe
um fecundu cp eft mediu toriusmon fecudu? op
eft medni terre.qz tuc leuia vt ignis afccnderet
ad ctreuferentta? tcrre.nd aut ad circuferentia?
totius. cuiusoppofitupatet epperietta.etiam
It terra elfet ep locu? fuu?.tunc ad terre cent?
non mouerent grauia:neq? terra;neq? alta.£t
tti Oe iftis centris oictu? eft quarto celi edmen
to.55.q2 funt tde? fubiecto:7 OifferutOiffmitio
ne.čt oipit Suerrois quarto pbpitcoa edmen
to.42./5ratte no querit bunc fme? nift fecundu
eft mediu.totius nd fecundu? epe finis ; aq.
2finon;tunctcrramoucretadaqua vbt effet
finis eius:ftcut ferrum mouctad magt?ete:vbi
cunq? fuerit .7 boe non fentif in aqua.f.f rabere
\
20edmum fcrttum 7 20edmum quartum 49
%fam tmam.^Iura alta epep la buic capiti p/ fequenter corrarictas locop:in’quos nalit er tiu
tincntia inuenicscapite.7*. vt oc virtutibus dinantcotrartj motus.fcdo b; ma potttias loi
ammc.ocpnmiecaufisrde vacuo. map mipto:u cofmiiliu partui mcdianbus to;>
CiCaput.15.Oc eodem babilitate. miš quattuo: elcmčtop.ct mediatibus limite
Bbilitae dicit apttrudine:fiue fit po riu mtpto:u fo.mis in foimas co:pep eteroge/
b tetia fecum:fiue no.cccum.n.aptum neop idinar.Bucrrois et p:io Oc gencrauoc co
eft videre:fed no porens. graue aut meto.n.Cft.n.f.ma vna ftdm fubiectu 7 mul/
potetia’ babct patiedi afcefumrfed aptitudme; te fcom potčrtas 7 babilitates ad recipiedu foz
feu nale inclinatione non babet in tilu motu.q: mas prtas.Oipir m pbilofopbus ibi.£ns fubici
violetum graai eft afcedere. 13 uc aut babilitaf tur ide*ee aut r.d tde.^ntelligo t Oicto Bucrro
potetia oicit. 7 no quamcuq;.q: no violeta.fed is babilitate t figniftcattce ta.^fdco fcičdu;
nale.7 tuc ide babilitate cfttdefccundu poten pdita.a.foima remanet ma habilis ad.a.foima
tta.queadmoduOiucrfum babilitate eft oiuer 7 tn no b; ma potetta nalč ad.a.fo:ma-i6 fupta
Turn in potetia.* 0 c ifta loqm'tur Bucrrois. 4. ejtpolitue bic babilitarcm no ee accipieda p m
celi c6.25.mant'fcftum eft 4» potetia in iftis ad ppm frgmficatutfedp potetia nah. Bduertat
fo:ma 7 vbi : eft in eodem fubiecto.f.in co:pe: a tri tbeologus bicpp refurrecrione;.i£ 5 tftiguit
quo eft generatio.i.i co:pe fubiccto tranfmura et Buerrois.4°.cdi cd.55.mJm a co:pe aialis.
tioni.q:recipten 8 fo:ma 7 motu cius eft Ono 7 q: ide co:pus:l; recipiat vtraq;:no t n eqliter.fa
vnu. 0 uoftmpp 3 rattone 7 vaumftm locu.qufa mtatč.n.rccipe videt cffcntiahtcr.gcrruudu c;
mapzima eft fubiectu reciptens fo:ma clemeti aut acctdentaliter.ma vero effemialiter rccipit
tut ipfa met recipit motu.cogregatu entm ep pria.cp ft oicae mam et nahter iclmari i fo:ma.
m 3 teriaetfo:ma non rccipit mfirone materie. Ikri 0 fermo oc priis.quop vtruc^ pofitiuii dl.
7 nibil eft p:inctptu recipicndi nifi ma.ideo mo fcitu.n.cft 4 I5 ma puuationc affkiat ur:in illa;
tus elementi:qua'ui 8 fitnalis tori.7 ppim to/ tri no b;nalem incliratione.q: illa ro t ft bor u.
tius:7 non mae:tfi no redpiturnifi rone mate/ CC3put.14.0e eodem in re oemoftrata.
rie.fed eft tbi o:doporčrtaru.qučadmocum et Bde re Oemoftrata itel!i»*o:qn eatc
actuu.q: potetia fubfta'tialis eftp:io ::7 poten/ t gbus fermo dfcro funt Puo:fed vi u.
traaccidetali 8 pofterro 2 . 7 funtpotenrie diftin ' 7 ep oppofito no č tdetitae i 1 e temo
cte.qi potetia fubftantialis eft oe p:edicamero ftratairf illa Oegbue fermo eft;no funt vna res
fubftatie.q: actus et potčria funt ciufdem ge/ fic 4» vnii eop no eft alteru: fine fint illa vi um
neris.aliter copofttu no eifetpfe vnu.7 potetia tertimfmero j 0 e bac log tur Bucrrois^.pbp
ad motu no eft fubftatia.queadmodu neq? mo ficop co.0.7 b; p:o incouenienti qp actue ftt po
tus eft fubftatia.ideo oue funt babilitatesi ma retia .7 tn actus 7 poterie fubiectu eft ide: fiio
teriarfed locus et fubieau no eftmfi.vnu.Bner celTiue tn.£t oipit ibi.5°.pbpftcop co.to.actus
rois et.40.cdt co.55.mam:qtia oipit efte vna; ni potetia i re Oemoftrata ro eft idč.7 fi fubie/
firbrcctorOicit efle plura babilitate.q: vna epi ctu ftt ide.vcp eft tn qp qri res č potčtiadpfa r,o
fteeftm elfentia' multas b; ma poretras: gbus eactu :7 qn aetu eft: pfa no eft potetia nififczt«
vartas fo:mas rcciptt.aut recipere pot.por eni; cquoce.au! fucceftiue.utOipit ibi Buerrois.5.
materia frmul multas fo:mas babere: ftm oi/
uerfas tri fut pirtes qtiaritatiuas :7 eria fuccef
fiuc ftm pte eande.£andem fen rentni b; Bucr
rois.u.metbapbpfice co.pj.oicčs materia p:ia
eft vna ft.n fubicctum: et plura ftin babilitate;.
p:imo.n.babct babilitates ad recipiendum p n
misprtetates ffubftatialef fojmasqttuo: de
metoprad q-ias p:fa prictasr^eft i pualitatib'*
pumisinaitrer cofeqnif.f:militer 7 corrarieras
motus localis rccti.f.afcefus ct oefecnfus .7 c 5
pDpficop co.S.Buerrois etia'.i°.oc aia co.i:i.
pzimufentiensrecipit intcnticnem abftractar
7 dfictf ide; : fed oifferut in numero. ^nrellico
ep cfficiutur idem.no qp vnum fir flltcrumrfed
p fo: male; vnionč vmus ad alteru. Oifferut au
tem numcro.q: numčp actus eft potenria eiuf/
dem:fedbo:um vnum eftacfU 8 :rdiquu to po
tenua.inrelltgo Ofam numeralerno in actu:fed
in potentia: vt pater infra. 7 boe intclligebam
Oc intdligčtijs oubio fecundo ar.im a 7 co:pus
Caput
fmft Oue rcs.f.ia potetiazl? ftnt vnum in actu.
qz funt ipfum c6pofttunv.qz totum eft fueptes.
limiliter vere 0cm6ftrantur:que actu funt:que
aut no funt actu:n6,ppzie Oemoftratur. J^ijcit
eni Buerrois. 5 .ni£tbapbpfice co.t6.aia eft pfe
ctio cozpozis;ncq3 funt OuoO iuerla. q: nedum
iu«t fimulifed eode elfe ipfa funt. <©6m igit
fozma e id p q6 fuba eft oemoftrata i actu. pzio
pbfficoscometo.69. £t.2.pbpftco$2 co.50. ma
no pot efle in actu oemoftrata ntft p fozma?.£c
Oijcit Buerrois.7 0 .metbapbpftce C6.5. fubftati
tia Oemoftrata no eft vna nifi p ba'c fubfta'tta :7
P bactia?:qtte oicitur fozma.3fde.2°.oe.aia tejc
tu co.z.fozma eft id quo aligd eft boc.£t. 7 .me
tbapbflice co. 27 .quodda eft fozma.et eft illud
qo oemoftratur p boc^pnome boe. £t Buerro
ia. 5 °.metbapbpfice c 6 »to. 3 (Ilud:q 6 eft oemoa
ftratuzeft vnu p aettone vnam ejciftete in eo .7
vna natura.qz eft vnum fecundii fozmam.
CXapui.t5.oeeodem feeundu pofitione.
< 0 entitatepofiti 6 is raro vt it Buer
i rots 7 minus Briftoteles :7 eft con
uenietia inaliquafe]c ofiap poniszej
funtfurfumOeozfumque logitudine terminat
oeptrfi 7 fimftru:q latitudinem tenntnat.-ante
7 retro que pzofuuditatem terminant. ©i/
ftinguit aiit Bucrrois. 5 0 .metbapbp fice co.z^.
tnter pone:que eft pdtcametu?: 7 pofittone:quc
eft or ia quati.qz ozdo parriu in loco eft.fttus.f.
pdicamentuzfed ozdo partiu rei adtnuice e oiffe
retia quari.B>t aut puctum ponem babeat. iup
taB terroini. 5 3 .mctbapbpftcec 6 .]cj. £t Bri/
ftotele ibi tejctu.u.igt Bucrroim.5°.pbpftcoj2
coineto.29.0iifictle vtdet.pp eius indiutfibtltV
tate.qrnvtraq>pofitio:taqueeft quanti Oria:
čft que eft pdicametumzpzefuppontt quatitate.
IRndet tfi Buerrots quo a pucto pfupponatur
quatitas :7 quo pofitione babeat :quauis no fit
Cn fe quatu.otces qz eft inaltquo loco oemoftra
to linee.aut in medio aut in ejctrcmotlocu non
intelltge naturate.®>ijcit aiit Buerrois.4 0 .cev
It co.2 i.moto: 7 motu in lapide funt idem fecu
dum p 5 ne;n :7 Oifferuntfon modum:volen 8 cp
motoz 7 motu in illo no iunt elfcnrialiter rciatt
ua fed accidentaltter.qz motoz 7 motum: que
e!faitialiter relatiua funt: pofitione oiffernnt.
Cozrdar iu opoztet cozpua cozpozt coparari vt
roouea 2 motuinzvt in motiš ab ejetra.
CCCaput.t6.be codem eflentialiter.
i 0 etitate eentiale itelligo ec iter ali
i qua;qn vnu e oe eentia alterius; aut
coucrtibiliter.ut Oiffmitto cu Otlftnt
to.-aut no adeqte:vt ps eentialis eoe eentia to
tiu 8:7 fuptus e oe eflentta tferiozis .136 tn 065
ftaliqfmtoe eentia vntustemj:q?iUa ftnt Oe
eentia itiuicezvt ma et fozma funt oe eentia coy
poftti:f? vnu no eft oe eentia alterius.oipt eni
Buerrots pzio celi co.92.fuBa fozme e alta ab ef
fentta mae.Si tn fe mutuo caufant ma 7 foz^
ma;et fe mutuo Oiffimut.£x6o q: op? peedere
op iferiue fit oe eentia fupiozis qo eft ejcpflc fal
funt ,qz fuptus fm eius Otftone cocipi potzno co
cepto eiusiferiozi.p? tn pna.qzfupius vtgen’
7 ifertus vt fpes fut oe cffentta indmtdut.jClati
dutur.n.i ttellectu eius vel fiat ro oe genere ge
nerali(ftmo7genere fubaltemo.que claudunt
tn ttellectu fpei.Similiter op? genus cJTe oe ef
fentia fue oitfonis.qz vtrunq5 ta genus q? eius
Ottfmitio funt oe etfentia fpei.^ttferentia aute
fecundum fubftanttam appellat Briftotcles.jc.
metbapbpftce tejztu co.t2. oifterentiam fpecift
ca aut genericam. ^e bac identitate loquttur
Buerrois. 7 .metbapbpfice cometo.42. bomo
albus no ftgnificatvnu.qm alteru no eft reliquu
elfentialiter .7 io bo 7 aibedono funt idemift p
accidens.f 04 tt.n.Briftotelcs. 7 .metbapb^fi/
cc teptuc6menti.4t.foztes 7 muficumibec.n.
eade feeundu accidens vt.S-metbapbpftce reje
tu c 6 . 7 .Pipit Brtftotelcs. t£t fubdtt Buerrois
7 ° .metbaplof ftce commento.42.q? otfferentte
n 5 funt vnu accidčtaliter.qz ftnt i vnoifed cffen
tialitcr.qz of ta e oe etfentia eius cuius eft Oria
qz ft cdcetferimus q? oia:q funt i vno:funt vnu?
eentialiterzptingcrct qp totus mudus eet vnu?
etfendaltter.oia.n.funt i ceIo:q <5 eft vnu.Scieu
du tri q> Or ta of ctfenttalis generi: qua'uis ipfa
no lit oe eentia gnt8.^ipit.n.Buerrots.9.mcy
tbapbpficc co.pzio.Cns fm cp ens oiuidit een/
ttaliter i potem 7 actu.Sed otffones 7 partes
eapftit:q futotffittitis ide eentialiter. 7 . metba
pbpftce c 5 . 2 t.£t. 7 .metbapbpftce co. 40. IRcs
oimnitae vnaeentialitcr 7fubtugit Otffinitto
e vnu cu Ottfiiuto fnt pdicationc.no qz ipfa oiffi
m'tio:que eft fozma eft ipfum oiffmttum qnod
eft babens fozmam. ©c bac etiam identitate
loquii Buerrois.5°.metbapbpficc cp.15. okes
v
/
&ctin\m fcpttmmn 20
bomo eiTenltaltter Oiftat ab ammalt vno modo:
7 iimc jdsiii eflentiaUter alto modo.q: luperiue
eft oe efferuta iferiozis: fed iferius no eftoe el/
fen rta fupertozi 8 .!£t. 5 0 .tnetbapbp ftcc comento
7 s .bd vntuerfalte 7 bo pnculans funt vnu een
ttaUtcr.£t tbt ft cent oitfcrette eifentiales eius
Oe quo p:edtcantur.tuc congregatum ejc ets eet
vnu etfenttaliter.j^iftiiictioaur etfentialts por
elfe.q: vnafotma qdditatiue oitfert ab altera 7
effenttaliter.vt fo:ma bote 7 fomta eqUi.copoi t
ta ec elfeitttalicer of nt;cu pactpta cof ertčnttali
terofnt.oipi.ni pzto Ub:ooeo:bibu 8 qdnefe/
čuda no oifferre ftella^ ab ozbe fuo elfeuttaliter.
q: no ma:neq5 foana eo? eilenrialtrer of nt.icd
vnus o:bis ab altero cHcntialiter oitferc; 7 p:o
po;ctonabilitero:bi 6 abo:be.£u boe tnftac q?
Otto o:bee ftnt etufde ipet anaiogc-.uc puo oe 02
btbus oeclaraui.i 0 at tn modue oiltiucriois ef
fenttahs ip:op:m 8 :auttdetitari 8 vt febam tret
Itgetiaoipt eefo:matertie :7 p:ima$ lecunde ;7
cffe fine eius ( pp:tuin .7 ftc quoda' modo eft p:t>
ma tdem effentialiter fecunde:fed fecunda non
claudtf tn eifentia p:tme.q: fecuda no eft oe een
tia p:tme.quiut 8 fit fecuda vtrrualtter aut emt
neterconteta m puma.Hlia eft effentialis iden/
tttas aliquo?:qn eadem eft effenrtavtriufq5.vt
obtectum fenftbtle mediti fenfus fantafta 7 pof
fibilt 8 ttelIectU 8 .i©iptt.n.Huerroi 8 . 2 0 .oe ata
babirua fenrientis 7 loabittts fenftbtlts eft idej
tn effentta 7 fo:ma.licet otfferat i iubiecto.^bi
Hriftoteles tepta co.t4t.^nu8 eft accus ienft
bilis 7 fenfittut.effe aut alte?. 3 Jde ] Otperat rep
tuco.155.7 priculartter oeclarauerat tepcu co.
159.7.144 vpbat^.oe ata cd.55.qz ree,quaru3
Ottlerette fnnt ecdem:funt eedem:eo modo fe/
cunditm qucbabenteafdcm oriae.Sode.n.actu
quofenfibile eft aetu fenfatumrfenfus eft aerto
fenttens.ftmtliter eadem fo2ma:qua obtectum
male eft aefu intellectutttclleetus eft aetu intel
Itges./šfntellectus tgttureft ipfum tntellectum
7(enfu8efttpfu5 feufatum.Stoiuerfitate clTcn
tialem rangitcumvnitate fubiecti Bucrrois.i.
Oe anima c6meuto.t47.p5 epemplo Oe pomo re
fpectu fapozts 7 colozie.
OJtram ep eo q> effentialiter Oicif aliquid oe
altquo:Otcat vniuerfaliteroe eodem et femper.
1ft.fi 0 pdteata pumi modi okendt p fe funt ; que
femper 7 viuucrfaliter pzedicit oe tllie:quo:u5
fut pdicata.ftmiltter paffto puerttbtlis CU5 fu|o
de fub 1 eeto tpfert 15 ft etemu fuerit fu&m. Si at
fubiectu fuerit no eternu.tunc ve rtficant lubte/
eto fupponete p:o altquo qb eptitat.Scd &uer
rot8.4°.celu'd.55.vult elementa etle effentta/
liter 1 loco.f.naturali .7 pj 4 no femper ncqj ne
celfario funt elemeta i cop loco i^U.7 piertt? de
pttbus elemcntojum .q: poifunt p violentta de
loco nalt eperudtraut eptra locu nalem genera/
re poffur.t violeter deunert.facienda eft c.,meti
qdi dria irer toru elemetu 7 pte elcmčtt. qi ejc
trudi pot pe elemett.no totu.generart pot pare
elemčti eptra fuu locu 11ale.no aut totu elemen
tu.715 femp erit tgnte ipcauo ccit:nullu6 trme
tgm'8 erttfcmpi cocauo celi. £t fubiugtt 2iucr
rots.Bmmal rcapit fanttatč cer.tialttcrz-r tn pj
q?qdcuq5ataleff faimripm violčter rrafnutra/
btleeadegritudnie.^nrelltgtttgir bic fanu cf/
fenttaliter.t.iialitericltnatut fanttatč :7 epeluftf
ca is prer 063:6 factoaial fanti e.Stmiliter de/
metu nale b-5 iclinatione i fuu locu nalem; ftm ilt
ter 7 pare a quo no eptt nift per vtolentiautegj
eptra ipfum retineturmifi violentta.
CL£apuf.t 7 .oeeodčactu velpotetfa.
^uidit ene p aetu 7 potetia.i.p mam
O 7fo:ma:7pen8tnactU7en8inpo/
tetia.i.p ep ns 7 poree epiftere; 7 oe
bf8 bic no e fmo.?0tuidut aut otfticta p actu oi
ftCcta 7 in potena 'Otftmcra.i. Oiftinctop qucda
feozfum eptftut;qdand.7 Oe boe bic t telligitur.
5fu aeru igifotftmctio eft fepat 0:1154: illa funt
aetu entia.^iftincrioi potčria eft 0tiplcp.quia
epiftetiu in rofo:qda' funt fcparabilfa vf parres
quititatiue tneoq6 eft 1 Duplo maiue q>mint/
ntmti.aut plue 1 cuplo mame. vt ciatu^ aque
a fiuuto poffibile eft fepare.t0ipit.il. % uerroio
5°.metbapbpfice cd.24.pte8 no funt diftincte:
nift 1 pof etia trebile pfumhbue .7 diftfctio lito
ru I5 no fit fepatopteft tn fepabilium. 2Uia c di
ftinetto eo?:que funt i totoded fepart 116 poflut.
7 ifta eft difttctio rdmevt mae 7 fozmc.jjfta di
ftinetto part ium tonus colltgifep.2°.pbpficop
co.51.7 puopbpftcop co.56.neq5 pdietto cfr par
tes fepabilce dicere i pocentia :7 tn aetu cqucce
in aetu p:out fepabilce funt;in poteiitiaverc^/
ut funt in toto. iBc bac diftinctoe Ioquir Žlucr
roi 8 . 7 °.nietl.'' 3 pbpfiee comento vigefmro p:io
quid z fua qutddftae funt idt’3.7 non funt tdem
it
par acctdetts vbiTupia. quomam bomo z fua
qiuddttas qiie eft aitimal rationale:funt ide.no
feparabtles.z ftmiliter aialitas z rdnalita8:que
fantin eo.f.bontine funt ideiu tn actu-.z Ono in
potenciale i doc pzobauit Zluerrois.Š. metba
pbf lice cometo vltimo. Si cifcnt Otto in actur
ptingit querere qtie ftt d liganieti cop.ČDipt
et Zltierrot8.7 0 .mctapbpfice cd.55.0ttfmitio -z
Oiffuiitu funt ide? i actu.zcp multitudo in fuis
partibas i in^otetu^tOiprtZlucrroie.^me#
tbapbplice co. i7.?gtegatu ep genere z0ria eft
vnu in actu.£c oiptt Zluerroie.z.metbapbpfi#
ce coineto.tz.fi Ido albus b? Oiifone:op? q> pgre
gatuep boie z albo ftt Vitu in-aetu z ouo tn po#
fed3.q: oiftinicu o? ee vnu finiplerp in actu. j0t
ftinguitet ZUterroi8.7°. metbapbpfice co.42.
jnter Oriam vitimaoata? i Otffombus z no vl>
ttma:q: vltuna eft or ia:q ptinet formitp quatn
cns eft tn actu vnu.zdi6iactu.0fieaur q funt
antevltimaofiaj^unt epntes in oiffutito m po
t«ia.lfeec oe ptibus biti rdite. i®e oii ttnetione
autaliappciu loques Z-iuerroio.5.inetbapb^fi
cecdmito.S.formecuotftingutur ab itellectu
a materijaauenit eas aliud a litbiecto. z altud
a copoftto ep eie ec iitbiecto.£c oipit Zinfcoce
les.z.metbapbpftce tepcu cdmeri.49. Cotum
eft vnu i actu.-z ouo in poteciamon icelltgae tn
boe de toto aggregatioue.oiptt.n.Suerrot8. f /.
mctbapbpftce cd.6o.in aceruo ptes no aggregi
tur i vnu i actu. vt oipit it Huerrote.7 0 .pbpit#
e « co.57.cu para eft i ptinuo-.nibil eft i actu. f$
efti potčtia i toto.z tbi prius otperat.vna para
Itd opat i acturied ipotetia.Sed oe ptibus cin
tulibus loques 2luerrot8.7.mctbapbpfice cd.
27-Oipit necelfe eft vt oe gnatu ftt oiutftbilein
Orne ptes ronemon actu.in main.f.ct formam.
£t0ipit.7°.metbapbpfice cd.5t.fubtectu z fua
forma eifent ouo t actu qd eft tpoffibile.qz f bm
forme no b> ee nifi p forma.i0ipit.n. Huerroie
5 3 .metba.cd.t6 pfozmas.n.fuit compoftra ep
ma z forma vnu et altqd ens. z p boe oedarat
Zlnerroia.S^netbapbpfice cd.15.qf> ages traf#
feres oe potetia ad actu no largit multitudine?:
fed pfectione in cife z in toto.boc eft vnu i actu.
£c oiptt 2fuerrots.4.pbpficop co.49. fo:ma z
mi no fiit t actu utraq? p fe.£t oiptt.5°.celi co.
3t.quu copofitu oiutdi£:nd epiftut i acctt.fozma
ent co:riipic;z mi induit alta formah £t Buer#
Caput
roi8.4*.pbpftcou co.b.bedarae Oi iucrfitatem
mie a fozma refpcctu loči dipit.ma ct forma no
numeraturt actudedrdnerzOcclarat qd eft nu
merari in actu.otcee. -Joznta.n.nd feparatur a
nuteria per fe.fic q? muteturOe vna materia i
alia':queadmodu corpora mut atur Oe loco i lo#
cu.^ittellige mutari tn actu illud qd p fe epifte
re por.intellige pfeitate tertij modi otcendt per
fe.z numcrari cum aliquo eft qp ipfum epiftere
poiftt fine illo.£t forma numerari in actu eft cu
ipfa epiftere pot fine ma aut ipfa mutaret oe
vna mi in alia.z ftc forma no baberet mam ftbi
^ppria.licet boe oictu oiftiailtatcm babcat ivia
Žluerroi8.qr cocedtt ipm elfe in forterOctnde t
plarone zc.ltcet facilis poifet elfe euafto.-pp ft#
militudine-.qua fubiunpit Zlucrroi8.qr tila mu
tatio:quc acctdit itellectui: Oiucrfas materiaa
fuccelltue vel fimul formatt-.nd eft ntutatio ta#
Ii8:qualt8 eft loct mutatio a corpore. 2Tame no
euaditrtifto bec altud.f.forma oebet elTepro#
prta materie.23iccrct tn Bucrroic itellectu fm
eife altquod appzopziari buic materterfccundu?
vero eltentia? tpfe eft cois cuilibet materie for
matepanimicogttatuia.^IntellecLUS tgit pni
eife quod babet in foztemon babet eife tn plato
ne.lket eifentia inteliectus bumaniapud Ziucr
roitn cifer vna.Sed bec Ziuerroifrica rnfio Oo#
ctrina Hri ftotclie ponit in ruina oe forinte par#
ticularibusprincipiantibus indiutdua.quia ape
rit viatn tenentibus omnta eife oco glortofo for
maiiter.oicendo oeum pm eife oeterminatuin
eife in boc.z oefinit eife in ifto pni oeterminatu
eife boc.quando tira res definit eife *. licet oeus
non fimpltctter oefmat eiferz ftc tnepiete eifela
pide bocroeus tn ifta materia accipit boe eife:
quopriu8 no erat.'Req? utdetur pmenidie op i
nio meltus redtteerc omnia in vnunt.^bcc op i
nio que conccdit omnia eife vnum formahter le
cundum clfentiamrlicet oifferant featndum cf#
fe.Zlperit etiam viam pdei8:quc funt forme ab
ftraete: poifmt formarc materiam pm oeter#
mmataeiTc.Sedbecmtifanunc fado. £t con#
tra prius oeterminata.Zlllegatur Zluerrois.č.
pbpftcorum edmento vigeftmooctauo animal
componttur ep motore et moto:quorum vtru>
q? otftinguitur a reltquo rtaturaliter.non ita
motor z motum fmt in eodent idem in actu
fccundo:quta Zlucrrots fccundo oe amma
©camum ocfauum zt
eomento.m.Oiptt.CDaterta 7fo:ma Oiflferunt
numero. iRti 0 loquitur Buerroia fecundum
illajn opmtonem:que oicit oe aiali oiucrfitarc
mororis a moto*, ficut cit in nam. q: guberna/
to: nd oiflfert a naui f>m ce.-puta m eflc quo gu/
bemato: actu eit:-z no funt tde in actu.quia fut
Ouo oifticta.oiltiiictionenalenuteUtge.q: funt
oue nae.quara vna cit actiua:reliqua vero paf
fuia. Bd p5 Buerroie tntelltgit ofiatn numera
le tn potčcia:no aut in actu.Bucrroia etia.5 0 ,ce
li com1neto.29.cupt Or ia tnter effe in potetia 7
nocffe:elt:q:noneirenoelten8in actu neq3in
aliquo i actumo oiltinctu ab eo. Sed ee in po/
teria no cit ena in acturfed eit ens in ente i actu
q: eit pare etuamo oiltinctu tri ab eorftc q> eri/
Itere no pot fine eo:nift mutet elTer-r lic ati ppa
ene no en8 ; quaui8 poifit cffe .7 ma eit potetia:
7 pare potetia cpitere.q? fi tpfa polfet feozfum
ejciitcre:ipfa eiTct ens.no aut no cns.Buerroia
et.i° .oe ata comento. 7 .oiitinctio i potetia ca/
dit tter mam 7 fo:ma:q funt in roto in potetia.
Vi Ic oiitinctione tangit Buerroie.S. pbpfico:u
c6ine:o.25.'Huerroi8 et.6.pbpftco£co.52. licet
bocqddam nooiftinguat in actmfed in potetia
■z mteiigitptea mobilta.f.tllaq eft in termio
a quo:t illa quc eit i termino ad que:no oiftin>
gutur in actuded in potetia. oirerat.n. Hucrro
ta pno oe aia cd.45.cffe.n.motu8 cit clfe tranf/
mutabile .7 eit cdpofitu qc effe in potetia : 7 c?
eife in actu.St Buerroie.7 0 . mctbapbpftce co
mento. 27 .neccffe eftut omne generatu lito i/
uifibile in ouas partes ronepo in actu: in mam
7 fo:ma.£t B’ierroia.5 0 .Oe aia cdmero.20.lo/
qu:s oe intellectu poffibili 7 agente. Oipt lite
Oue fubftatie funt ouo vno modo:et vnu? alio
modo.^fntelligelunt vnu.q: ad vna opera tio/
ne cdcurrur.licet tn oiuerfis generibue caufaru.
q: agea eifectiuc trafferedo .7 poffibtHe recipie
dj.£t et.q: malta pficttur per agente:^ intelli
git ipii n.7 ftt felicitatur poiftbdie 7c.fcd funt
oiuerfa.q: ouabua operationibua operantur.f.
tpfo agere 7 pati.quauia tn cadeni fit actiopaf
florti.q: intelltgere eit actio vt ab agete eit: 7 e
pati,vt in palfo cit 7 C .7 in felicitate fubfta s ia in
tellectue agetia eit intellectio illozutn ouo:u$
intcllcctumfe d anre felicitatem abftrabere eft
operatio agčtia intellectua.inteUigere vero id
quo J abfrractu fuit ab agenre;elt operatio intel
lectua malia.cp Oicunt aliqni iltaOuo iimt vnu
in aitU :7 ouo tn potentta.no videtur verum.qz
fcparabtlia eit intcllectua agens a polfib.li.ee
fic vtruq5 eop feo:fum cpfterc pot: p:efertint
vt m a.indiuiduo accipiuntur. 7 i:c fcparabtlia
funr.7 ftc funt in actu. apud tn Buerrottn non
fimpliciter fcpara'tur.q: vultcotinua effe feli/
citate boia vt oiri in libro oe intcll igčtiia quo
libetoquarto.Sedrcfpectu a.indiuidui qua/
uia eruditt pot p egritudinej vel p uulr.ua pdi
fantafma Ime Otfpone vt redcat .7 fic m illo vi/
uenteremanebit intcllectua polfibilte etagca
no illi cottnuatua in actu.ncq5 in potetia .0 oi
pt Bucrrois p:io Oe generaride comento.74.
Caufa q? cotraria funt Oiuerfe nature eft quia
fubiectum con eltouompotcntia inquantum
eit compofitum.i mu ta.£t fi cifef.f.fmiplep 7
vnum numero in porentta:cotraria effent in ea
dem otfpone na.f.idem fozmalitcr et materia
liter / 0 tiomodo autem elementa fmt in mijeto
in eifeinpotcntiavt.2°.0e generatione tangit
Buerrota cometo vltimo fatia oivi in libro oe
elemerie.aduerte tantč ad id quod oijcit Bue r
roia.p.metbapbpficc edmento.: 5. partes enim
funt incompolito in potentia.non in actu.7 lo/
quitur BucrroisOe elemčtie in mipto rema/
nentibua .7 cocedit Oominaa elementu elfe ibi
in actu. 7 effe quo miptum fit in actu. fguo/
modo autecoknea fmti medio in potcntta.vt
5 °.pbpftco:um ponit Buerrois cdmenro. 6 .ali/
aa fo:te Oeo oante Oicam.f 0 ttomodo aut cbie/
ctum fenfibilccii medio.cii fenfu : ct)m fantafta:
cum intellectu poffibili:aut appetttu fit idem i
actu ftu forma fupza Oictum eft capitc.\ 6 .
CCiCapur.i 3 .oe eodem fm Oifpofitionem.
^Itinctione fecundum difpofitionc?
O vtirtir Buerroia Ouodecimo metba
pbrfice comento^.Oicera intcll e/
ctua intellectum 7 intelltgena rcducuntttr in
vnum:et non oifferunc nifi f tn refpectum Oifpo
num.qtita apud ipfurn illa tria funt cadem res
pzccife.otuerfta tamen Otffmttionibua Oeclaran
da.fecundum q> eft operans operatio aut obte/
ctum ctrca quod eit opua.gt Buerrota in ltb:o
Oe fubltantta o:bta capite p:imo agera f02/
ma 7 finia non oifferunt ntft oifpofittone. ot fpo
fttio aute intelligttur modus quidam circa re.
oiftmctio tgitur Oifpdnia intelligcda e modalie
SD iii
•3
Caput
ijtjcdamOiftinctto.Oiucrritas modozum tnrcl
ligenda elt:a qua d mer fa caufaru gencra accipt
untur.vt effe gratia cuius alta funt .7 ftc fmts e:
effe unde oziginat motus: 7 ftc efliciens elfceffe
id quo aliqutd e.puta ozbis pzimus mapmua
7ftcfozina cft.£tHiterroi8.5°.0e ata comen/
to.p.loquea oe iuditio intellecrus multitudine
inuenit.f.oifpones oiucrfas.t.oifponč ftmtle l i/
nee recte 7 oifpone ftmtlem Unec fpcralt. recta
eft.cu tcttdit tntellectus in obicctu ecfra intcl*
lectu relttces tn fantafmare.fperalts vero cu ten
dit tn quiddttatequidditati 8 obiecti refoluen
do tdq 6 p:i;no appzebefttm eft vfq5i'n qdd:ta
tem fnnplicč.vt čarne vfq$ in gencralifltmum
fubtatie vittitocn attt tn fozma ftmplicts eleme
ti.pztma eft reibiuno logtca.fecunda aut eftre/
folutio pbpftca.£t Huerrois pztmo celi comcn
to.gz.Tfn omnifubiecto e aliquid:cutus Otfpo/
fttio abftracta apud intellectum c d alta a fua
Difpofitione ectra mtellectu.f.tn clTe vt rotudi
taa in ata 7 romditaa in ma.^nifare ettam in
pzedicatione 7 0 iuerftfate in intčttone vritur
Huerrots in comeco.5q.i2.metbapbpftce.^de
ittfellige oe quo eftpzedicatio. 70 iuerfttate in
coftderatioe.£r fubitigtt mttlfitudo in Oeo.no
eftittfi in ttellcctu ona no in effe. £jc boe nora
cotra Stotu ponefem tn oeo Oiftinctione ep na
ret.que pter intellectu cit apud tpfum. £totctt
Huerrot8.4° .metbapbpftce comento.5. £ade
natura itttelligitur.cum oicimus vtms bomo
ena bomo.quia tile oiettones iterantur: Itcet
tmpoztent o ifpofitiones o iuerfae.^l da idetita
te f>m rej 7 oiuerfitate fin oifpone vrtt Huer
roi8.5.oe aia comcnto.zoMbi Ioquens Oe opi
nioneC aemiftt) oijcit.fccundu tgitur bacopt/
nione agens 7 patiens 7faetu erunt tdcnt .7 eft
Ote tu ab iftis tnbus oifponibus p oiuerfitate5
qucaccidicei.apud.u.‘ 23 beinifnttm aianoltrae
iittrellectua agča :7 ipfa elt itellectua poflibiltsr
7 ipfa eft intellectua fpeculatiutts oiuerfta ta/
men modts.q: p antmam noftra? abftrabimus
7 ftc tp!a elt agens p:r ipfam intelligtmu 3.7 ftc
ipfa et itellectus p offibtliQ :7 ipfa eft itellectio
qua intelltgimus. 7 fic.antma notra eft intel/
lectus fpcculatiuus.
GTf 0 u :rit aut q fit mana idetitas lRn° Huer
rota pzio pbpficozz comento.zS.oeclaris qutd
pequirit ad elfe vnu ftinplictterioijrit vnu fim/
plicircr] 0 ebere baberc Ouus Oifponce.f.ce vnu
numero 7 clfe vrni otlfone. Huerrois ctia. 4 0 .
metbapbpfice cometo^.cuoeclararetgd itelli
gttur p vnu omnibus mod is; cjcpofutt.f otffo/
ne 7 fubtecto.£t.jc.metbapbpftce tejetu coni en
to.p.iBipit Hrifrotelcs vno gdem modo pm
numeru ft ronc 7 numero vnum funt.vt tu ribi
ipft 7 fpe 7 ma vnu.Cozrelartu pzimu fubiectu
7,pp:ia paffto no funt fimpliciter ide.Cozrelari
um fecudtifuperius 7 inferitts no funt ftmplict/
ter tde.patet pne ep oiucrfttatc Ottfonie eozu?.
lReduccdo aut Oatas otftinctiones ad ouas p:i
cipales oicedu op redtteutur tn oiuerfttate jpm
materiam: vel fo:ma':qucadmodii identitates
in idetitate ^m mam 7 £3 fozma. Sed q: foz/
ma ppzic accipi pot:generalto: acccptio eft ide
titas liibiectivel Otuerfitas 7 tdetitas otfpontf
veloiuerfttae.ois igitur identitas materte eft
identitas fubiecti.7 ois oiuerfttas fo:me e oi/
uerfitasOifpoius .7 no ecotra. fub Oifpone igtf
copzebčduntur modi oitfoncs babilitates fo:
me.^fitatilftma aut oiftinctionu apud Hrifto
tele eft oifttncttofecundu elfe.io Hriftotelem
otcente? inltbzoOe memo:ia 7 rcmtntfcentta.
fantafmatnq-iafu tpfum fpeculanuir: inquantii
aut alterius memozamurjfntclltgo Oe Oifttn/
cttone fecundum effe.
CCaput.^.Oeoifttnctionerationis.
£ Otltinctiombua modemom 7 p:e>
O fertim fcotiftamm nuc loquedu eft.
7p2tmo0eotftincttone ronis. IRav
tio bic eft tntellectus oifeurrere aptus.7 iile e
potčtialis.7 qua’uts apud fcotu altj tntellectus
abftracti oifeurrere polftnt.no tarnen fermo eft
Oeotftincttoner6nie:qua; intcllcctusoiuinus
aut angclicus cauftrc babcat.Safie.n. mtbi e
nuc loqui oe eo qo in nobie eppertmur. iCoce^
ptu intelligo qttčadmodum puer tn ventrc ma
tris coccptus eft;ita bic intelligo id qo in aia e
copzebcnfum.nomtnes id fpem tntclligibilejr
aetu itelligediraut altud.no curo.^dčtttae tgt
tusroms eft vnitascoccptus 7 cofcqucnter in
difttnctio.^iftinctto aut ronts eft altetas ccce
ptus.f ue pronefttc6parctcm:ftuep volunta/
teaifectantč.lfecc Oiftincttoapbtlofopbie con/
ceditur.7 in coj20tftmctionibus cdpzebefa eft.
lapis.n.conccptus comparari pot ab intellectu
adeaoe quibu8p:cdicatur:70rp:edicatu vel
©jcimum flomrni zi
ptedicabfle non curo nune vel fuperms: vel ,con
uerab.le :7 ad ca coparari pot cjbue fubijcitur.
7 or fubtectu; auc fubictbile aut tnfertua. 7 ad
ea cu quibua »0 conuenit .7 or eptraneu. 7 tune
ro fubiccti 7 piedicatt et eptranei in intellectu
funt idem malttcr vel fubiccto :7 Oiflerut foi/
malircr vel rone.ftm iliter generia 7 Ipeciei oi
ftmetioeft Otftincttom intellectu fecundu ma
gie coe vel minua comunc. que fubiecto non
Oitferut.mfi fecunduparteambitua.fed Otftini
tionc vel rationeotfferut.funt igit Oiftincticea
Pate a pbilofopbie comunea entibua mnntelle
ctu 7 eptru intellectu. 3 detitae in coceptu intel
ligi p 5 r adequara:vt in fmonimia:no adequata
vtfpeafub gcnerc: rubalterna fub generaliflb
mo.generalirfima fub tranfcendente.qučadmo
du dictu eft oum Oe tdctitatc fccundu oitfone;
fermo eflet.lDatbematica etia cu efle concepti
bile babeitrrationia oiftinctione babent.^ita
Oiftincttone; inrelligere videtur Huerroia.u.
metbapbpfice cdmeto.59. oicena.oiflfcrenttura
quedam oifferunt in efle 7 intellectu: quedam
vero oitferunt intellectu titum- 3de voluerat
fupia m eode comento cum oifrinptt pereta ba
bentium fo:mi in materiara concretia oicentiu
fomii cantu.oicena in eia:que funt fo:ma non
in materia oifpofitio 7 oifpofitum rcducuntur
ad viiu n in effc:7 Ouo tn cofi deratione. 7 m ab
ftractia intelligena intcllectua 7 intellectu; vi
oena et vita.fit fubiungit Oifpofitio 7 difpoft/
tu;n vnu;n erit in p:edicatione .7 ouo in imen/
tione.eppofitum eft fup:a.
CE^jlucrunt fcotifle mtellectum noftrum co
parateinrelinquereqiiofdirefpectu8 in ob:e<*
ctt8comparati8:quo8relationc8 rationia ap^
pcllant.vtgencreitatefpecteitarČ7C.ideo0ubi
tacur.an relationea rationt8:quaa derelinquat
intcllectua aut voluntaa tn obiectia cognitia
aut appctitia:fint ponende.
C 0icendum vt fupra dictu; eft capite.6 8 . p/
panendodoctnna;egidtj romaniin boe fcoto.
Conceptua coparatt funt ponendng funt genua
fpcciea 7 alia buiulinodt:7 funt qualitatca fp i/
ritmlea:quibu3 itellectua poflfibilia nomtnat
fozinaliterintelligcna.etobiectum cptrinfcce
nominatur itellectum.in boe aut dtfco:do a co
muni opiniote alferente q? conceprua eflent ia^
liter difterantabobiectoeptra.q: licet ditfe/
rant fpecie 7 genere: vt poflibile eft: non ta *
meneflentiadiftant.q:dtctumeft eandeiu cf/
fenttani babere duplepeflematttrale 7 m mate
ria ; et eptraneu abiiractu.puta in itellectu. Si
aut in obiecto cognito tntelligatur quendam rc
fpectu; derelinqiu:quo intrinfece denominetur
obiectum coparatum cognitu vel appetitu: ne/
gatur relationea rationia.q: multiplicatur cnv
tta fine ncceflitate.fic q> ratio caa non peludit:
neq; eppcrientia illaa oftedit.£t melrna eft ta
lea rcfpectua no ponere q; poncre.neq; boe gra
matica deftruit aut logica.quoma non negatur
nomiiiarefpectuu:neq; refpectue.puta ep par
te intcllectua ad obicctumrlicet negčtur refpe
ctua ep parte obiecti ad itellectuidictum enim
aliaacpnon mutuo refert rca ad intellectum
iupta Hriftotele; in prcdtcamčtia 7.5° .metba
pbpfice:7nega'turefl'ediftmcti a fundamentt8
eo:um:intelUgo de diftmetione: quoutm vnu;
non eftalterum.
C^trom actua intcllectua polftbilis collatiu’
fit tn p:ia operatione ttellcctua.lRcfpondeo c p
Brtftotcle.5°.de aia teptu comentt.21. duplep
eft itellectua poffibilia operatiorprima fo:ma>
tio 7 eft qua itellectua poflibdia founatur. q:
intetione recipit.fecunda eft fidea.7 eft qua in/
tellecttiacdponit.Coirclarium fidea difcurftt;
c6mp:ebedit.q: dupliciter eft veritate piopofr
tioma vtdere. vel ep luce p:op:ia terminoium
^ppofitionea itegrantmm.vel epillufrratione
aliundebabita.videnturautvcritatea ep dif/
curfu per antecedentiu euidenttam.Sfunc col/
latio iteruenire pot itellectu icomplepe ccnctpt
enre.q: itellectua p itčtionem lapidio pot epe
pli gfa lapide abfolute ttelligere; 7 rcfpccttue
ad alteru comparado.epcludtt.n.Briftotelca a
pzedtcametiacdpofitionem 7 diuifionč:quo:u;
vnttm eft ad aligd.collatio igttur:quc cctrpara
ttonč dicit:non epcludit a pua itellectua opera
ttone:fed benecollatio:qua alTcrtt ab itellectu
boe efle boc;vel non efle boe multa tit p:edica
tarefpectiuapcomplcptone verbalem cpplt/
ca f. vr patereft:q genuitfilium.fcd q: refpe/
ctua non dtcuntrem fup:afundanicr.tuni. ideo
abfoluti reccptio ab itellectu fomiafio eft. re^
fpectina igttureognitto fo:mationč p:cftippo>
ntf:qttiu!8 igitur cdparatiue iciptar itellccrus
itelltgeremon opo:tetnoua' fotmationč intellc
etui aducmrc.q:6ictU5 eft eandem cognitione:
que pitus crat abfolutareife relpccttuam. otffe
rumenim abfolutum 7 refpectiuum fecundum
elfe ati t ratione:noit opoztec aurem op re.
Ofcrum ep comparanoite intellectus polTibi
ltsftantrefpectus:qut funt genus aut Ipectes
-zc.lRefpodeo inuenuitttur eftemon autem fiuc
ab eo:q: ep collattone intellectus polftbilis in/
uenitcoitceprumelfe gcnerlcum velfpeaficum
fed intellectus agens abftrabens eft: qui cm/
fat coceptus:qui genertd funt vel fpeciftcl. vel
fitnpliciter caufet:vel m tfto.non curo i\uc:que>
admodum non curo an vere caufetzaot oe o:di
ne tu ozdutem tranfferat intcllectus. Sunt ta>
tneit altqut refpectus intentionalcs:qut ratione
operiš mtellectua pofllbtlts incipiunt oe fozma
tiotibus rerum verifteari vtfubiectumipzedt/
catumimediu.^f ntellectus.n.poflibilis eft q co
ponlt aut oiuidit.vt ois bomo eft boitellectuS
vrta intentioue bis vtitur.femel vt fubiecro.fe
cuadovt pzedtcato.l} non pzopzia ftt butufmo#
dtpdlcatlo.non.n.fpčs mtelligibiles aut Intela
lectionea multlplicatur tn numcrorfaltčtn to/
demtittellectupolfiblle eft igttur .ppoitem efle
Oe terno adiacctite ep vna uttentione folum.7
polfibtle eft aftirmartuam .ppone, appellare oi
uifionem ratioe actus copule cadetis Inter fub
iectuin 7 pzedicatu .7 tuc intelliges Huerrolm
3°.oe alt coineto.n.pofTumus oicere negatio
nem 7 aflflrmarionem elTc cdpdnent.qz vtrobta
q5 valtpzedicatum fublecto. 4 In vna negartV
uel alta afftrmatlue ftcut poffum' 5 oicere vtru
q? olulfionem.vtolpl.
CG^trafitaUgs conceptua ftctue. lRefpodeo
fimplep non:neqj copofttus ep polftbflibus co/
poni. vt ep aetu 7 potentta.fed copofttus ep no
poffibiltbus componl per natura' iam ftctue eft.
vtcbvmere copofitto ep fimllltudlne capitts
leonls ventrts capze et caude ferpentle. compo
ftttoncm Intelllge ludlftantem.f f ne copula e
medlante inter ea que Intcllectus babet copo>
fitatintellectum tgiturmalecopoftitfle mrelltV
ge aut ep fanrafta male coponente abftraptffe.
qz partes lile Ita oiftlnctam babent naturam:
Vtnon coco:dent.vtallquo mo bene dlplt £m
pedoclee ^c.lticta allegatione? Hrifrotdt'8.5.
Oe ala teptu comenti.2o.poteft etta* Intelhgt h/
ftto ep poflMtbus coponl.non tu copofitis fl/
aitdd re.fed tuc ftctlo cu falfitate-cotcidef . 7 e.
CT^mimfeclulaopcrattone intcllectus polita
btlisree ratione oiftcrant.ll\U J Otlttnctto 7 oi
fnnguibilitas otfleruntftcut actus 7 aptttudo.
funiliter ep partc tntellectuscdciptcns 7 pceprl
uumztunc ieclufo aetu intellectus; lecludttoi/
ftinctio rdrnsiuon autčepcludtt lnrellectuuraf
ep parte intcllectus pcepnui neqj otftinguibw
litasepparteobiectt Intelltgibuis.led lecluio
Intellectu tam pcipiente qjpceptiuo: remotieč
Oiftlnctio ronis 2 0ifttnguibilitas roms .op ft
Itellcctu olulnuin epcluferls: mbtl remaneret:
fed oe itellcctu oiuino aut angeltco non eft ter
mo nf .fed oe buano vt pdipi fozmante cozpus.
: rum pceptus a rcbus:quaru funt pccprus
ftnt rone Oiftincti.lRn 0 op fic.olpi 0115 m lib:o
Oe vnluerfalibus natura 7 Intcntto tto re ottfc>
runt:q: oe eadem elfcntia vtruq$ vere 7 afluv
matiucpzedicat.vtfozmalapidie m marčna e
naturam fozma lapldis in Itellcctu eft Intčtio.
neqj vtruq5 illop efrres ^p.ue.ltcet.n.fozma la
pidls In ma ftt res. tameit fozma laptdts in Itel
lectu no or res.-fed ret Itentio.nifiltclligas rc$
tranfcendenter vt cum ente puerteret :lcd foz/
mallter Olfterunt feu ratlone.tamen ntfi vtr u/
q5 eptremu fucrlt ab intellectu cognitum: ccr
Otftinctiončnon fetet Intellectus.
d^tru qulllbetpccprusabaliopceptu foluj
rdite oiftlnguaf.lR.n° pceptus Itrtnfece orunt
rdite.7 nonplus ; fed eptrinfece 7 oenominattV
ue.eo q: a rebus re Otuerfis autolftlnctls acct
piunf aut acclpl polfuntiOict poffunt pluft^rov
ne otflerre. vt pceptus leonls 7 equt. 7 tuc pa/
tet latltudlnem elfe In Otftinctlone roms fatis
magna.q:Ottoc pccptuuftc feparatopvt In epe
plo acctplt:polTiblIceft vnu fine altero epifre^
re.neufru enlj ab altero Oepčdet 7C.funt7 alt)
quoz2vnus fine altero eptftere pdt :7 non ep.vt
pceptus foel 7 gcneris.vt bole 7 alalis.liccr.n.
nd fttpolfibilcrpceptu bols epiftčtemon cepce
ptu alalls.rn poltibilc eft pceptu alalts elfcjno
eplftcntepceptubomimsiaut ad minus ccrti
Oati altcrtus animalis:non.n.apparet ab borni
ne bols pceptum euadere: fed bene polfbile e
certloati altcrtus animalts pceptum quauts
fpectftcu^latcreboium. 7 bectn oefe mutcem
vere affirmatlue pdlcant.£runt et alij pccptuf
quop vnu ab altero feparari nd potcrit :7 tame
33ccimtim ftomint
5 e fe mutcem non pzedicabttntur aflfirmatiue.ni
ft fozte t obhqtio. vt in cozrelatiuis patet. vt ca
7 caufatum ?c.
metrum oia rone Pifticta polfint in idem coin/
cidcre.lR.fi 0 queapttd intellectu funt: coinctdiit
in fubiecto.f.intellecm poflibtli 7 3 tftudeft eflfc
materialiter idem.Hn aute inter fe coiucidant:
Pico non.Ptpit.n. 2 luerroi 8 .tz.metbapbprice
cometo.54.no dlpolftbilevt elfentie niotozia
fit elfentta materie.i.boc fit illud.effentie enim
motozts no attribuitur elfentta materie.q: inv
poifibile eficjuams rarione 0 iflfcrant: vt idefit
canfa eiufde$ vtroqj modo. intelligo Pe pumif
caufis:q: tuc refolurio motozis ftat ad actmma
teria vero ad potentia.rone aiitoifferre eft foz/
nuliter Pilferre.-z tune cofequeter tene q> facief
itellecttone ant uolitione ant fenfationeneqtia/
č$ in eande rem coiitridunt cu recipiente.vt Piv
pt H ierrot8.5°.0e a?a comcnto.S.-r.zo.artifict
um.n.Piffert ab artifidato ?c. 0 mbud ati t vifd
ratiouia oiftinctio inaeftigetur.iBico ep ep Pt/
aerfis pdicatts ad ronem pertinetibu8.quomm
vau vertftcaf affirmatiueoe vno : reIiquum v e j
ro vere negatur.pzedicata autad rone} ptinetia
funt mod t gramaticalca ■ vt rectus obliquua.ab
ftractupcretu.fubftatiuu adiecriuu 7C.modi lo
gicaka appellatio apliatio fuppofttio ftibiecttij
pzedicatum.maioz eptremitas ntinor medtuin
genus fpecics rc.
ID&acPiftmctione vfus fum in,fecado Itboo de
elementis.genus 7 diflerentia rone dtfttngunt:
t no re.qzpe fe irntice vere 7 atfirmatiue pzedi
catur.7 ratb vnius eotu non eft ratio alteriua.
£t tn libzo Pe intelligetij'8 quoIt'beto. 5 . ^fntel/
lectuset voluntas funt ide redicetčm efle vel
ronePtfferat.^fntelltgelp vel eppofitiue. non
eni poietic anime ftc Ptftmgunf ab aia ep poten
tis vere negattue pzedicetur Pe ata aut eeotra.
i&ipt.n.Muerroie Pcftnictione oeftructioun;
Pifputatione quinta dubb tcrtto.Cum Oranih
ma pzudcns aia voknatPe natura talium Peno
minatbnu eft op ipfarum fubiectum non muki
pliatur tn actu.tmo tatu illo modo quo mu Iti/
phcarar Piffmitum ep partibus biffmitionie.vi
dclkct ep multiplicatio eft mentalta.mon reali«
feu actualis.-z Hriftotckg.z 0 .Pe aia potetia o:
gant am'ma:7 pluries alibi 7C.©imiliter at? Pi
pifpčm inrelligibileactu infelligčdt 7 babituj
intelketus elfe idemded rationes cozuPifferuf
q: fpes eft fozma tntdligtbilis.T etra fpes tila e
quoitdkctu 8 ttclligit:Pum fantafta intdkctui
feruit in opcre.celfantc aut fantafta: remanente
fantafmate (?uato:remanet fpee itclligibilis in
itellectiU 7 e bitus.Simtliter i ltb:o eode quo
hbeto. 4 0 .Peus 7felicita8ronePiffcrur.cz tpfa
vt actus pume e:Pe° e:vt ^0 ipfa e quo altqs fe
lipč ; fdicita 8 č.Sitniliter Pipi q? ce no Pitfert
ab eenti a.-nift ratioe.£t Peftnictioe dcftructio
nu oifputatione quinta Pubto tertio repzeben/
dit Huerrot« Hutcenam op dfc ftt accidene qd
ditati.clfe enim 7 elfentia gra'maticaliter Pitfe
rutino plus.^fn qone aut depoteftate fpllogif
mi pcefft vnum fpllogtlimtm re:variatum rdne
P nalem 7 non.naturakm.tntdltge re.-ronte tri.
q: fpllogifmus no eft cptra aiammtfi intelligat
fpllogifmus in voce aut tn fcripto.fecundum eni
q> pzemilfe vt pzimi modi pzinte figure contpa
rantur ad cocluftonem eiufdcm modiisppdlant
fpllogifmus iult 8 .q: cogitatio 7 intcllectue no
fternaliterinclinatur ineptraetione c 6 fequetis
illmsoc illo antecedente.vtaut Picte pzcmilfe
pztmi modi pzim e figure comparantur adccclu
fionem pereduerfionemper accidens eptrabb
bilemPeillie pzcmtlfie:appellant artificialie.
qz intelketus ep fua naturah iclinatione no fer
tur in tllud ope.fed folum pri e illud clicit intel
Iectu 8 :curegulatper artem conuerfuam q?po>
fttionis vnmerfalis affirmatiuc i parttmlat cm
afftrmatiuam 7 c.^n.z°.ctiam libzoPe ekmen
tis coccffi q> non opoztet diftinctiorem calozis
in naturakm 'zartificialem elfe rcakm. fed fuf
ftett op tbt fit diftinctiorationis.p; de igne fabzi
cuius caloz vt ab tgne eftzree eft naturalte. fed
vt arte regulat.artificialis eft: non qz faetus per
artem fit.Č 3 iftinctionie aut ronie pare eft diftt
ctio featndum ditfonem .q: diftinitio eft pzcdi>
catum tntcttonak.ideo babentia diucrfas difft
nitiones.vt fic.rone difttnguuntur.non opoztet
autem op omne rone diftinctum dilfinitione dif
ferat:qz ftat ep ipfum non babeat diffdne.rt cu
enscoparat ad vnu.l^ipi etiam i fccundo libzo
de ekmentis maferia 7 fozma diftinguntur raj
tionemon autem fecundum elfe ep Suerroc.4.
pbpfcozum cdmento.i7.non qz vnum fit alteru
fed qz eodem clff funt:7.7°.mctbflpbphcec6>
ment0.z7.qz alia eft materic diffuiitio a difft/
Caput
nittonc fozme:2 tu materia 2 fo:ma non fcpara
bilta funt lecundu erte.quauis.n.cdpofitum c oz/
rupatur2fozmaillius ocftnat efle: 2 materia
maneatznd til manet materia fecundu idein cč t
lj feamdum eius eflenttam ma remaneat.ftmi
liter quiuis tntellectus remancat qui futt foz/
tis.non tii remanct fecundum tllud efle fecudu
quod fuit illm8.iieq5 ep boe fequitur*cfle 2 eču
tiam plufqjratiosie oiflferre.2 lic no capitur btc
Oiftinctio lecundu efle pzo oiftmcttone ratidis.
£t Otjct m Ub:o feoido oc ozbtbus oiftinctio Otf
finttiomi nd eft oillmctio ejc natura rei. qz oifti
etio OtfTinitionum eft aptid mtellectum.vbi di/
fttnctio ep natura ret‘eIt otftmctto aliquozuni
pzeteropus tntellectus. 2 De ilta otftincttone
fozmali mtelltgit Huerrois cum otpt illam no
cflepzeter opus itellectus.vt fup:a allegatu e.
CCapuc.2o.0e oiftmcttone ejc natura ret.
3 Ua eje natura ret diltinguntur quecu
t q> p:eter opus tntellectus ntagnam
vclparuam babent oiftinctionej.flct
per oppofitumquecunq5!unt. -znullani pzeter
opus tntellectus o iftinctionem babent.^lla fut
tde ejc natura rei.f®uattuo: aut incdtjs oifttn/
ctio bec muefcigaturXquattuoz genertbus op*
pofittdnuj.f.contradtctojiapuuariaaicontrana:
•z relatiua.qz verifteare oppofta de fimplictter
eodemnon cit poffibtlc. alias limitationee ab
Hriftotele poliraš p:io clciicor lubintellige. cu
ergo ouo oppoftta verifteanr tila oc quibus ve
rtficančznon funtoino tdem ep natura ret. %n/
tellige oe oppofttts quo:uin altef eft reale qa
Oiuerfa pzedteata ronts cuirt idetitate ret Itant.
qz in pztma figura medtunt fubiett in maioze p
pofitionetet pzedicatttr in mmozt.nd tntelligas
pp boe ouo p d teto: ia oe eode veriftcari.f.lubi/
ci no fubici.p:cdicari.nd pzedieart. vnum.n.vert
ftcat.2 nd aiterum.no.n. valet pna fubicitur- er
go nonp:edicat.queadmodu5 non pj.bocpzedi
cat:ergo non fubicitur. £jceplum butits Oifttn/
cttonis elt toru 2 vna eius medieta 8 .q: totum
copontt ejc altera medierare. Cc oc toto elfen/
tiali.oijcit Huerrois.S 0 .merbapbf ftcc cometo
S.apparet anima bomtnts et bomo funt idej
quodamodorz non ident alto modo.q: funt ide
fecundum fo:mam:«on autem fecundum con/
gregatum ejc materia 2 fozma.Similiter bitu
tuni ejc coipoie componttur 2 fenfus eius non
bzutuiu eje fenfu componttur 2 cozpus eius
non.Ct fejeto topteozuj capttevtgelimo pzio ot
jcit Briltofeles cum partes fur.tzlrat totU3 non
efle.jjlntelltge Oe toto 2 parte maliter acccpns
fej pzo rcbus:queoenommatur.nd aut fozmali
tcr2refpectiue.quarenon idem partes ton.2
bec cit qd:qui Otjcit Hriftoteles pztmopbplico
rutejctucdmentt.t 7 .efle pulcbza in le.moderni
aut fequuti Huerrotm aliam qdnej addtdcrut
fejantotumapartibus ftmul liimptis Otltm/
guatur.fcdoebacotpi fatts inltbzo pztmo oe
elementis.
Ci 0 ilttncttonč ep natura rei qutda inucfcigac
qz medtu oemoltrationisoiffcrt ab ejetremis.
Secudo qz Oiffcrt ^ppol itto per fe nota a pzopo
fttione nd p fe nota. Čertio qz otffimtto 2 oitfi
nitu oitferunt.Scd otcenduj eft bec medtaoi
fttnetione rationis concludere.ndaute oiftinctio
ne ep natura rei.q: tila funt intentionalia pzedi
cafamdaute realta.
C^truj oiftinctio ep natura rei ftt accepta ab
2 lriftotele.qp fic.qz Srtftoteles pzio pofteriozu
2.7 0 .mctbapbpfice oe particulartbus nd eft fci
entta rfedoe vitiuerfalibus .7 pzobemio pztmi
mctbapbtftce callias p fe fanaturmo aut bomo.
ergo apud Hrtftotelem eft Oria tnter fmgulare
7 vntucrfale no aiit alta nift ejc na rei. Strnili/
terTmgularta nofuntOtlftnibtliaifed vmuerfa/
Ita ftc.Singularta ifertoza funt cozruptibtlia: 2
non vniuerfalia.Secundoquiddttas 7 id cutus
eft qutdditas i materialibus oifferuntzergo fpe
cies abtndiutduo.p5antecedensejc.3 0 .oe ant/
ma tepcu cd. 9 . 2 . 7 °.metbapbpfice tejetu come
ti-4tertio in otffone i?ot 8 itrant canies 2 of
fa-.nd aurbe carnesautbecofla.ergo vniuerfa
le 2 particulareOtfterut.Oijri.n.inlibzo oe vm/
ucrfaltbus.vniuerfale 2 fmgulare funtoue na/
ture er 2fticrroe.5°.merbapbpftce comento.jc.
qz boe itellectum eft.puta vmucrfale.boc vero
renfibile.f.fmgulare.€Hiarto Gcnus eft vt mate
riazoria vero vt fozma.pj ep -j^ozpbirio 2 ejc
Sriftotele 2 Suerroe.7 0 .metbapbpftce come/
to.45.ergo antmal 7. ronale cp natura rei Oiffe
ru:it.<0umto magnitudo 2 magnitudmis elfc
Otftcruntiergo fpeetee 2 tndtuiduum ejc natura
reiotfferiit.Scjcto ens eft commune.rpzcdica
mentis:2 fubftantia nd.ergo fubfra'na 2ens eje
natura reiOifferunt.Septtmo oeus 2 creatura
•
\
24
šfigenmttm
conueniunt in ente.-z tnflferuncnon eodem pre/
cife.qr nibil idem precife eft principium conue/
nientie z oiflferentie altquoru5.ergoaliquo mo
do oitferut ep natura rci.
C 1 R.U 0 oiftinctio illa fub boe nomme ep natu/
rarei no accipitur ab Žlriftotele.7 fecudum re
quitu ad multa que Pidtrnd poniturrled quan
tu ad aliqua conceditur Ula oiftinctio. vt pare/
bttfoluendo rationes in oppofitum.
Cžld p:tmu illa Piftinguut tnter ctfe intentio/
nale z efTe realemo aut cocludunt Oiftmctione$
cp natura rei.qr in eite vniuerfali res fcibiles z
oitTmibiles funt.7 materiale indiuiduu eft ge/
nerabile -rcozruptibile z alterabile.no aut mre
tio vniuerfalis.nifi ualde cquocando iupta ea
que Oipt žluerrois.^.oe aia comento.5.oe iti
tellectis fpeoilattUiS refpectu fantafmar u$ cor/
ruptibilib’ :no at refpectu itellectus poflibihs.
C Žid fecundum negatur ?iia.q: intellectus ati
teccdentis eft. forma oifferC a cdpofito.Saun
do coccdit pns.f.intettonale efTe oiffert a realu
no tri realiter.q: no vtniq 5 eptremueres. z oe
cadem fo:ma vertficautur.
CŽl d tcrtiuoitfmitio -zoilfinitu apud intelle/
ctum fuat.ideo quecuiq$ Ditfmirione$ intrant:
apud intellectum funtded idiuiduum reale no
eft in intellectu.ideo ipfum oiffonein realis rei
tntrare no pot.tu q: opj Oilfonem multis indu
uiduis cduemrequod no eft polfibile.fi fignaru
indiuiduu Otffdnem intraret.Dipit.n.Žluerrofs
J 3 .metbapbpftce co.t2.vnutn.n.in fpe admtr.ua
oicič vere Oe ouobus in numero. Oiptt vere.qr
acctdit vt vnu in fpeete fit vnum in numero. qn
ocfpeae no tnueniturnifi vnu indiuiduunu
CŽl iconfirmatione viiuerfale z indtuiduum
Dilfemnt fecudu ctfe.z in efTe reali prefentatur
indiutduu fenfui:t in efTe intcntionali prefenta
turintellectui.
CŽl d quartum negatur ?na.quta licet propo:
ttonalem babeat moda fe babendi genus z Pif
feretia ficut materia z forma, vt Oipit Žlrtftov
fele 8 .S 0 .metbapbpfice tertu comenti.^.no tn.
tanta eft oiftinctio tnter genus z Priamrficut e
inter mam z fo:ma.q: genus z Prta De le inui
cem vere aftirmatiue predicaturmo aut De ma
tforma aut econtra.niftforte inconcreto z da
nominatiue. apud tgitur intellectum Pifrm>
etiuu.ii z oifcmguibile vt materiale et forma/
lefebabere polfuitf.
CŽld quintuj negatur ?na. vult aut pbilofo/
'pbus ibi otftincttonem inter obiectum intelle/
ctus z fenfus.-no curando.an fit preter opus tn/
tcllectus Diftinctio illamec ne.
CŽldfeptum fimiltterqr rcn babetur inde ni
fi cp termini illi no funt pariš an.bttus in figni/
ftcando.l&oc aut nibil ponit ep partc rei.
Cžld feptimumnon eft aliud conucnientta in
ente cpquodhbet illorum eftens.nOilfcrcntia
qj cp vnu non eft alterum .z concedo cp non eft
ide mediu cocludendi aliqua oifterrc cu medto
concludendi q? finr tdem .no cp ccucnient ta fit i
ahquo reali preter opus intellectus.
CŠ5ubirat pp 0cotu.2Jtrum Oifljr.itionOif
finuu ep na rei oiftmguantur. videtur q? fic.q:
De eispdicata contradicfoua verificantur.quo
ru alteru eft reale.qrOiffmitum eft confritutu 5
ep partibus Oifftnittome z r.on cdfttturtuu ca?
OifTmitio vero eft cdftitutiua oiffiniti:-! non co
fttturaepoiftinito. fecundo qr diffinitum dicit
vnam conceptibftifatem.dininitio vero duas.
Cl(\u 0 diffmitio z ditfinituformaliter accepta
non funt eptra itellectu.fed in intellcctu funt.-z
quiuis eptrafmt bo z aial ronalcmo tu fut dif
finitto z diffuiitu.nift din efTe tntetionali [acd/
piiittir.7 ftc funt in intellcctu. £t tune inter illa
cadit difttnetto rom'e.7 ftc diflftnitiotie declara
reret non dcclarari.difTnitum vero declarari:?
no dcclarare.non arguiit nifi diftinctione ratio
n s.0ed loqučdo de denominatis efTe difftni/
nitionesautditfmita reru 5 :que funr eptra ani
mam.dicocp folum ratione differunt.non aute
cp natura rei.no enim ualet animal eft equus.
bd non eft equus:Crgo bo no eft animal J0uod
allegaturgcnustdiftcrentia confttmut fpecie.
dico epempli gratia antmal rattdale eft bomo.
no autedponit bominan.fcd apud mtellectum
coceditur coftitutio tlla.p? apud Žlucrroim pri
mo pbpficop cdmento.5.dum loquitur de com
pofittone apud rmaginar{onem.non enim capit
intellectus q6 bo fit aial:7 cp atal fit pare com
ponens bominem eptra intencctum.neq 5 capit
intellectus cp animal fit pars componce borni/
nem.7cpafalvcrcaffinnattue z cffentialiter
predicetur de bominc.vt dipi tn fecundo libro
dcelemcntis.
Cžldargumentum prcdicata contradicforia:
Captrt
quorum alterumeft reale: cotidudunt Pillin;
ctionem ec natura ret.no autpredicata cotradi
etoria intenttonalia.qualta funt&tffiniturno oif
fwttu.oiffmitto:no oilftnitto.oemoftratum no
Oemonftratupftitutu apud intellecrumrnon cd
fttturum.Sed cumfmt predteata contradtcto
rta queapttd rationem funtrilla dtfttncttonetn
rattonis tnferunt.ep boe patet ratio quare 1 limt
tabatur a prtnetpto capitult ad concludenduOi;
ftinctionem ejc natura rei.cp oportebat acctpere
contradktona:quorum alterum eft reale.
GMtrmn intellectusagens7 poffibilts oiftin
guanf ep na rekno realtter.cp ftc.q: fut moues
7 motu. IRu 0 apud Huerrotm funt oue res.fcj
puus intellectus 7 trtftmus.7 boe concludit ra
tio.q: refolutto mouentts et mottreum ad pri;
lita prinetpia oeuenertt. Oe neeeffitate ad Ouo
ftat ; quorum vnum non eft alterum.
fumptum.fi probas qr fcclufo opere intellectus
bomo eft in muln8.1R.1i 0 mala eftlocutto:fed
ft bene itelligaturrfenfus eft. multt funt boies
cp qua non fequitur bomo eft in multis.qr nul
la eft res que fir tn multisuuft forte oe intelle;
ctupolTibilt apud Buerrotmrnd.n.beneOictfur
bomo eft in forte.fcd bene Okitur fortes eft bo
tno.difttncttonee igitur generie fpccict 7 inči/
utdukbabttudines totius vniuerialis 7 part is
fabtecttuerapud intellectum funt.no autem ep
tra intellectum.qucmadmodnm ordtnes predi
catnentorum apud intellectum funt:non autem
eptra animam.
(LCaput.2t.de Oift inctione modalt.
0dum intrinfecum quidaot(fuiiut
m qui additua non vartat ratione; fo:
malem rei.vt gradtts albedinijftmt
liter ttcq$ remotus ab ea : qr modus in fe nulln?
Otat formalttatcj.fErit igitur Dtffcrcntta im er
modum contrabere otuifunuer otutft aut con;
tituti rationem formalem vartarc. potelt eru;
modusoiutdere:quemadmodu 7 oifferentia:
licet altenusrattois fitOiuiftorfed oifferentia
conftituttua eft n actuatiuatnon eportet autej
5>modu8 conftituat.Sedan Scotus m boe
bene ; aut confequenter dtcat. vtderdum cfr.
qr vultf mtu 7 infmitum elfe modos tntrmfe/
cosrftntiliterncceffifatem ^contingcntia^ept
ftentiamraetum 7potcntiam:tntcnftoncm 7 rc
miHionem:0ifferenttamtndtutdualem:rc8ltfa
temqr igitur iftnitas predicatur tn primo mo;
do dicendi per fe de oeo apud tp(um.f0uero an
remoto modo.-puta infinttaterper intellectu in
tellige.remanet diuinitas.7 ftc remoto predica
to primi modi remanet res apud intellectum.
quodefctmpolftbiIe.aut non remanet ornim;
fas.7 ftc remotio modt remouet formalitatc?.
cuius eft tnodus.Simiiiter eptftcntta apud ip
fum pdtcaf t primo modo *Oicedi per fe oe oeo:
7 riic ftat argumentu; Oe eptftentiasftcut argu
tam eft de inftnitate.tertto q: fmitas aut epi;
taigefimum pzimurn 1 $
ftentia apud ipfum non quidditatme icludit ur
in creatura ergo neqj infinitas iu oeo:ncqs epi
ftcncia.patctconfcquentia.quia non intimio: e
infinitas rationi fozmali rei;quc cft tndcpcndef
qj fmttas rattoni fozmali rei-.que Dcpendet.Ct
vadit argumentum contra mcdernos oicentes
modumoiuifuium non efle De quiddirare oi>
uif :vt infinitas refpcctu cntis.fed bcne de qd
ditate conftituti:vt infinitas refpcctu Dei. Con
tra qnos fcquitur Deuj Diflferre a creatuns mo
daliter tantu 5 .confequais eft inconueniens cti
ainapudipfo8:quiaoeu87 creatura funt Due
quidditates fozmaliter i quidditatiue Oiftin/
cteti fic non modaliter tantum.patet confeque
tiaquiaensinftnitum ab ente finito non Dtf>
fertmifi infmirate.q> fi Deus a creatura plufcg
infinitateoiftert: tuncDiuinitae aliud oicir qj
ens infmitum.T fequitur quidditatem efle con
ftitutam in effe qutddiraf is pcr modum. quod
abbominabiie eft apud tnrellertum.quia orni/
nitas in effe omimtatis per infimtatem confti/
tuttur apud eos. <0icunt Diftuictioncm oeia
creatura fo:maliter effe per modum .qz fozmali
tatcmtantumejctendunt ^ modum compze/
bendit: fcd fundamentalircr non. Contra boe
eft quod quero.quia Dempta infmitate per in/
tellectum noftrum.ant remanet quiddtras en/
tis p:ecife.7 fic non eft oiftinctio in fundamen/
to inter Deum t caufata.aut remanet alia quid
ditas.t fic Deus alio Differt a caufato qj modo
«z fic non pzecife per illum modum conrrabeba/
tur ens ad Deum vel caufatum:fed per aliquid
aliud.Conceditur igitur ets certum modum
non effe conceptibile fine eocuius eft modus,
vt intcnfio albedinis fine albedine: non tamen
conceditur Oeum efle conftitutum aut refolubi
lem.': licet in intellectu noftro cffet conftitutio
autrefolutio:non tamen ponendaeft pzopter
bocerparterei.vt ouodcamo metbapbpftce
Declarat Huerrois commento trigcfimo nono.
J0icere autem cp infinitas De Deo fit perfectilfi
mus conceptus:quem babcrc poflimus De Deo
qui cirdiloquatur nobis Piuinitatem. b$ ali
quid confiderationis.fcd tranfeat nuc v cone c/
ditur eis cpcomparatur modus illi cuius eft
modus.vtindependentiaDco.aut vnus altc>
rifimili.vt oependentia bominis oependen/
tieleonis.autvnusfoo oppofito.vt Dcpendcn
tieinoependcntia:aut vnus Defperato. vt in/
dependentia neceflitati. Sed non conceditur
ep epiftentia eft ttiodus:fed quidditatiuc okt/
tur De entibus quemadmodum 'i crs. vt in pu
cipio buius operiš Dictum cft.7 in pumo Iibzo
De elemcntis.cp fi oicitur epiftentia non variat
rationem fozmalem entis.quia idem fo:tcs
eft foztesrfiue epiftatflme ron. IRefpcnfio ne;
gando affumptum.quia fi fones eft: foztes cft
animal rationale. -r li foztes noneft;ipfe ron
eft animal rafionalc.tp fi caufe funt fonem pzo
duccre potentes: tune foitcs poteft effe animal
rattonale.cp fi non funt caufe fonem pzodtiecre
potentesrvtquiafonestranfucritin pzeteri/
tii.tuncpmaginabileeft (pfonec fit animal r6
nale-.nontn poteft clfe tuc op foifce fit aialra/
tionaleapud pbilofopbum.tbeologoaurcm pa
tet via pcr refurcctionem. veritas autem qua$
intenditarguers ejcpnmcre.eft q-> cogitanua
Deeodcmconceptufbztisfarit aliouardo pzo/
pofitionem veram fones cft animal rarionale:
foztes poteft effe animal rationale. Similiter
iutelleetus. Sed non v?:eft idem conceptus
foztis vtrobiq 5 :ergo idej eft fones.quia argui
tur ab effe intentionali ad effe reale. queniad/
modum non valet.eft idem fubiectum.f.foncs
illarum pzopofitionum veratunuergoidcm eft
fones in rc.iBiffcrcntia autem indmtdualie in
compofitis epmaferta 7 fo:ma cft ipfa fozma.
vtoipt in pzimolibzo De ekmentts.7 ficDifte/
rentia indiuidualts non eft modus ret. vt mo/
dus contra rem Diftinguitur.lRcalitas autem.
vt Oictt effe reale contra Diftinctum ipft effe in/
tentionakoidt modum effentte.lcqttcndo cu/
tem oc modo vt fupza !oquuntur pbilofcpbi:
non repugnat a!iquid effe modum vnius: 1 cf/
feDcquidditarc alterius. mmstu.n.vmia/
tu funt fubftatie malis modi. q: adiectiua fut
et tamen quiddirateconftituunt.vt ammatum
eftconftitutiuum viuentis apud intellcclum.
queadmodu in re aia eft:quo aiatu cft. res igit
qmdditatiucDiciturDe fezmaigris in marc^
ria.-nntcntioDiciturDe fozma ignisin fenfu:
aut intellectu.': fic Diftinctio predicamentalis
non De ncceflitate concludit Diftirctioncm i tU
fentia aut fozma:fed bcue concludit Diftinctio/
C
I
Caput
ne? rationum aut fozmalem. 7 ftc conccdit
tur oe modo q? nolunt album 7 nigrurn ee mo/
dos:qz var m rationeformale':p2imam vel non
pzima?:licet enim circa bomine non varient ra
tione fozmale pzima? 7 fubftatiale. variat tame
fccunda 7 accidetale.Sed oicendum eft cp al/
bum eft modus fubftantte.q: adiectiuu eft 7 C.
Sed rcfprcm colozati fpeetes eft .7 ftc colozati
variat ratione fozmale teftringendoad Peter/
minatucoloze. Si autfubftatiuare ipm volne
ris:qz neutrum eft:no crit modus: fed fpecjes
colozari.
CCaput.t2.oe Piftinctione fozmali«
0 :mitotiueintelliguntna 5 abftra
f cttue accepta:vt bumanitate que no
fozmat.fed eft tpfu? totum.intranfi/
tiue igitur of fozma totius. C50 aut in pzto It/
bzo Oe elementis Oeclaraui cp totu no oicit ter
tia entttate a parttbusrealiter Oiftictam.frc cp
totu; vere negatiueoicatur oe parttbus ftmul
acceptiezimo atfirmatiue fic illis pdicat: neq?
bumanita8eftcopofitum:ncq?eius nome eft
concretuimfed abftractum. Ct vt mo loquendt
Suerrois vtar. 12. metbapbpftce comento.59.
non eft fumptum.fed pztneipale. oifferentia eft
»n modo loquedi:non in re.fumptu enim cocre/
tum bicitur.pzincipale vercrabftractu.licet gra
maticus Oeriuet nota abftracfojz a concretis. q:
Oictioes gramaricus aduertit.vbi pbilofopbus
ad res.7 fic reru naturas ponderat.ideo burna/
nttas fozma oicit:qua bomo eft:neq 5 materia?
Oicit. pzopoztionabiliter loquo: inalijs locis
per igneitatem intelligens fozma? : qua ignis e:
que eft leuitas ftmpliciter.7 fic oe alijs celitas
fozma eft;qua celum eft 7 c. oipit.n. 2iuerro:s
qutntometbaptyftce edmento. 25. Caufa qua
bomo epftit verc;eft bumamras.cp ft oipens
Oarifoznia:qno fozmat;Vt intelligentia.jjlftud
oictu? tbeologicu? eft. Sed 'Hriftoteli 2 2luer
roi repugnans.efle cni$ fozmatiuu natura? foz/
mefequitur imo aetu fozmare feqiiitur: quod
plus eft.fupematurale eni? eft amma? imellc/
ctiua fine cozpoze elfe.vtpatct ep iretionc2iri/
ftotelis pziooe aia rejetu ccmetu ?.7 fcomdo
Oe onima tejctucomcntu6.0emonftrantis im
polfibtle elfe antma fine cozpoze elfe. quauis ip
fa clfet tntellectus.cjucadmodumenim fupema
turale eft albedine line fubiecto elfe. Ct tuc pa
tet.qz apud Hriftotelem 7 Buerroim ocus fo:
mat ozbe.ideo apud ipfos.iiooictt totu? tercia
entiratem oiftincta 5 a partibus fmuil.ncq ? ali
quid nobilitatis babet fozma in toro: quam
non babeatejctra. qz tuc Ocus pcrficeretur.aut
oeo elfet aliquid perfcctius. veru 5 eft tn cp me
line eft Deu? actuare mam q? no.qz actuado ip
fe iuftus e 7 libcralis comunicido bomtatc? il
lts:queapta funt illa? bonitateparticipare.
C20itfiniunt aliqui Oiftinctione? fozmale? per
elfe Oiftictioncm eptremo^quozum vnum non
tncluditalteru?tnpzimomcdooicer,di p fe:f?
bec Oeterminationon bene intelligitur.quoni/
am genus 7 fpecies ctus vt animal 2 bomo. fic
fe babent ep vnum Oe altero pzedicatur in pzi/
mo modootcendi per fe.7 tamč fozmalitcroi/
fringutur.quomodocunq? etiam oieas.vel ho/
mine? ab aiali fozmaliterOiftingui vel econtra
animal ab bonine.quia oiucrfarum funt oiffi/
nitionum.^ifi okaturq?bomo 7 animal funt
fozmalitates Oiftincte:que tamen non fozmali/
ter Oiftinguuntur.t0uod non bene fonat. facc/
re eni ouas res non realiter oiftigui: aut Ouas
fozmalitates non fozmaliter Oiftinguimo eft ra
tionabile.ctia apud Scotu.^tiida regula Oat.
SfigefimtJm fecundum 26
J 0 uccunq 5 Otftingtinmr per piio:a:illa foimalt
teroifnguiit.žcp oppoltcum quecunq5 otirtn
guntur folis Ottferenrijs Otmfiuieiilla non 01/
itinguutur fj:maliter:quia pcr poftertoia e oi/
fttncnomoa per p:ioia:led contra 2 vto: piima
regula.Sed animal abbomine oiftinguttur p
p:io:a.qi aial fenfu eft aial. 7 bomo no fcnfu de
bomo:fed intellcctu:ergo foimaliter Otftingfi
tur.?fequČ 8 eft incouenie8;7 no nifi rattone re
gule aflamptc.lR.fi® animal aliqao modo foi/
malitcr oiftinguttur ab bomine p:out animalif
aliaeftratioq$bomint 8 : 7 animal aliquo mo/
do no foimaliter Oifttnguitur ab bomute.puta
pio quanto tncluditur in oitfinitione bois. 2 uc
animal boimni no eft fimpltcitcr idej foimalt/
ter- neq5 fimpJtcitcr foimaliter oiftinctum; fed
aliq jo modo idem:7 altquo modo non.iSD.tfini
mt alij oiftinctiorte fozmale pcr etfe alietatčqd
dttatum non fe qtiiddttatmcincludcntium.btj
ntinis llrtctc loquutur.qaia modi oppofit;: vc
tiniru 2 inftnituifoimaliteroifferuHt.-r 1:0 funt
quiddttatc0 ( |)p:ie.fimtUterfupenu8 2 inferi/
U 3 foimaliter oilferut.fattem no mutue.quojfi
vut? qmdditatiue teludit altef /Jntelitgo tgt t
Otftinctione modale ecpteoiftutidiefoimalis.
Cj£iTe igitur foimaliter aliquid eftouphater.
aliquado eft elfe illud p founa fubftanttale; vt
bo eftfoimalitenboiaiaftviucnaicoipus: fub/
ftaiittarens. 2 lltquando vero'per foimam accu
destalem tntrinfeceoenomtnantem. vt bomo
foimaliter eft albua.cum albcdinč in fe babue/
rit potečem ipfutn Ocnominare oenominattone
oata.Hliquando autem fo:ma in effe intenrio/
nali.vtfoitca foimaliter eft vtdeit 8 .quia vifio
ne foirnatur.ftmiltter foimaliter eft tnrelltgea
quia incellcctionc foimatur in aetu vel in ba/
bitu non curo nurtc .0 aliqtiando fo:ma cptritt
fece oencminante.vtageiie foimaliter eft actio
ne agen 8 .quiu ;8 actioTit in palfo .7 confcquen/
ter oitferentta per foimam foimaliter Otftcriit.
2 tiiirta tftum modum loqttcndi o id in piinto
libio oe elemenfi0Oubio.22.mbil eft tdent foi/
maliter 2 piopitc.nift piedicatum fit fumptum
a foima.ellio modo oicitur foimaliter aliquid
cum eft illud per eius foimalitatcm.piopiia au
tem ret foimalitas alteroouoium modoiuni ac
ciptenda eft.pitmo modo accipienda eft p pio/
pitum abftractum. vt materta material itae. fo:
ma foiraalttas.bomo bumanttasiinfinitum m
ftnitaeiepiftcns ejrtftentiasmodus modalitas;
qutd quiddtra8i7 ftc foimalitas eft commuma
materiefonne 2 compoftto. quidd:tati 2 mo/
do fubftantie 2 accidenti.qiuuio etta nemen ft
ctu elfet.vt cbfmerarftue nomen fir pcfitiuum:
ftue puuatiuu. 7 ftcpiiuatiopiopiia foimaltta
tej babebit.i ftc iHriftoteles piio pbpftcop rep
tu c6mentt.67.eptlogadooe numero piinctpio
rum oinr.funt quoda' modo 0uo:7 quoda mo/
do trta.qma Otto funt piinctpia pcr fe rcruj na/
turalium.fcilicct materta 2 fonna.St aute oi/
ftiguitur p 2 iuatto:queeftpiincipium pcraeci
dena:a materiale funt tria.piiuario igitur fo:
maliterotffertamateria.Coirdarium licetcn
titae cfletomntum quidita8:ftue ftnt modiift/
uc palftonc8:ftue vltime oiftercntte: non tame
entitas elfet piopita foimalitas otum .quia non
ornntuj ipfa eft piopiitim abftractuifed entte ti
tuj.-rboc modo quecunq; piopiijs abftractis
Oiflerantulla foimaliter Oiflferunt piopitc. ©c/
cundo modo per piopitaj ret ottfimnone.otffi/
nitioenimconuertit eii Otlfmito. ideo picpiia
ei oicttur.-r boe modo piopiijs oitfmitiombua
Otlferentia ^ppiiefoimalttcrOiffcrunt.sdoifli/
nittone autem Oefcriptio reduct poteft.^oima
litae autej ret non piopita accipienda eft pio ot
Oifpofitiuo ret':fiue fubftantialt:fme accidentalt
ftue pofiriuotfiuepiuiatiuo tc.ratiotie aut ifto
ruj Ouoiuj fciltcct Oifponetis 2 Otfpofitt oupli/
češ oantur piedicatiotiee formalce; 2 idenrtce
foimalca vere funt pioptcr identirate; oilpoft
tionis.^denriceveropiopter identttatej oif/
politi.oictt ^radfcus tertiil mcdu.fppccmita
fia.vt generatto vniue eft coiruptio altcrtus
cocom irater:fcd tftud no cocetf tt-tmo generatto
efr coiruptio otuerfimodc.q: generatto termi/
ni ad quč e coiruptio termini a 0,110.7 ftc illa eft
tdetice vera no aute cocom itarenno.n.pp boe
q? getteratione comitaret coiruptiosccccdendu
effet generarione etfc coirupttcne.J ftud.n.clfct
pcedereota acddetia.cffc ful'am.q: tila ccnco/
mitaturaccna.foimalcaOnplicca: effcnttalce:
Oenomtnatiue.eentialce funt tripltciter fecun/
dum qp piedicatum Oicitqmd:vciquale:vcl
aggregatum vt oiflinitio Oe oiffmitoivel par/
rtum etU3.oenomtnafiue funt qttadrupltciter.
piimocum picdicatur Otlferentia vel modu«
£ 2
jtaput
Oe cotrabibilt vt atiimal eft rationalc.ens c ft
nitum.fecuudo cum pzcdtcatur palfio oe fubic
cto.vt riiibile oe bom me.tertio cum pzedica/
tur caufatum oe caufa founalt. epempltficant
bic.bomo eft mgredine niger.bomo caloze cas
lefacit.Sed Oiccndum eft ep ille ablatiuus eft
ratio inberentie pzedicati ad fubiecfummd au
tem fubtectum eft.fed fubicctu ibi eftquod oif
pomturpercaufam.vttnde 02 tatur caufatum.
bene.igitur loquantur.z Oicantpzedicatur cm
fatubefubiectoOifpoftto per caufam • quarto
cum pzedicaturaccidensOe fubiecto. z ftcno>
uem ntodis fecundum qp nouem funtgenera ac
cidenrium.Stdtccozderia aliquod acctdcnttu,
altquando eft pzedicatum p fe oc certa fubftan
lia vtpzedtpi.lRecozderis etiarn etberogenei
catts Oenomtnattonum relattonum.q: quedam
nominat fundamentum fubtectum z fuppofttu
vt fimtlttudo.q: albedo eft limtlts:co:pu8 ftmt
lezfoztes fimilts.čSuedam nominac fundamen
tummottaute fubtectu neq$ fuppofitum.vt ttt/
berentta.quta acctdefts inberetznon aut cozpus
neq$ fo:te8.t0uedam nominat fundamentuj:
fubiectum : no fuppofttu. vt tbeologijando crea
tio palfma antme cbzifti bcnedicti. quia antma
creata.z bomo faltem.fecundum intellectum.
fed noti fuppofitu.quia tllud eftoiutnum. s0u£
dam vero nominat fuppofitum pzecife.vt pater
mta8.quta foztes eft pater.non autem antma:
neqj potentia generatiua pater eft.
Ctfton te pzetereat etiarn certam pzedicatio^
nem fecundum curfum nature elfe accidentium
De fubftantta.-z non econtra. attributto autem
accidentis ad acctdens non eft elfentialis. iupta
Hriftotelem zBuerroim quartometbapbpft>
ce teptu comentt.i 4 .^denttcam autem pzopo
fttionem Otfftmunt eife:quandovnum cptremu
pzopofitionispzopter tnfimtatem eft idem alte
ri:non autem quta vnum eptremum oe altero
fozmaltter oicatur.jfnftnitatcm aute? ouobus
modta elfe oicit tbeologua.pofituiant.f.z per>
mifftuam pzopter pofttiuam tnftnitatem verift
catur bec oeus eft bonitas.pzopter vero pernttf
fiuamveriftcantur ifte.vt ene eft bomtaszz bu
mamtasz entttae. tranfcendentta enim licct
non actualtter ftnt mfinita: permtttunt tamen
tnftnitatem fecum.eft tamen otlferentta in p:e/
dicando abftracta oe abftractiszaut concreta oe
concrett8:z abftracta Oe concretieraut coticrcta
oe abftractts.iCbeologi enim concedunt oiut>
mtatem elfe generationem; fed non gcnerare.
£t dant regulam.0uando (ubiectum eft v!ti>
mate abftractum:ntbil pzedicatur oe eojntft fo:
maltter vel tdenttce rattone infiiiitatis: qua
infmitateVemota pzedtcatto non eft vetaznifi i p
fa ftt pzimi modi oicendiper fe.
ClSj bic multa conftderanda funt.pztmo quia
Oitfmitum.fctlicetpzedicatto identtca a pbtlo/
fopbi8conceditur:aquibu8 tnftmtas negatur.
ergo declaratto non futftciens.conftrmatur qua
do funt alt'que ^ppones vere it remota aliqua
ca vcrttatts eaplla ca veritatis no eft^ppzia z
adequata ca illtus.z ftc no eOitfinitio.quia o iU
fmitio adequata zconuertibilts eft.fed pbilofo
pbipzopofittoncsinlittera enumeratas conce
dunt elfe veras identice: z tamen vtraq$ tnftni
tatetn negant.z pofttiuam:qua fttaltquid actu
infmitum.z permifftuam qua altquid infmita/
tem in actu fecurn permittat: qucmadmodum
tnagie comune permtttit fecurn minus comu>
nedtue ftt modus: ftue oifferentia: ftue fperia
le zoper pbilofopbos Briftotelem 7 Žiuernv
trn intelligo.Huicenna entm quauis conceflerit
oeumelfeinftnttum.non tamen pbtlofopbus
eft.fed rnedtus eft inrerperppateticoe.-z loque
tcs fecundum legem maumetti.ifte igiturpzo
pofitione8:0eus eft botiitaszens e bonitastbu^
manitas eft entitas no oebent oict vere p:cpter
inftnitatem.q: adbuc remota inftnitate: tam
permifftua Č$ poftttua:ad buc conceduntur.Co
firmatur etiarn apud tbeologos coceditur bec
ee idetice vera prnitas eftfiliatio.q: vtraq 5 ep
tremum eft idem oeo.aut elfentie oiuine. licet
fozmaliter non ftt vera:t tamen neutru? ejctre
mo:umtlltU8p:cpofittont8 eft inftnttum fo:>
maltter:neq 3 permilfiuerfed bene tdenttce z ra
tione fundameuti.^tpt tamen infra q> mediv
um hgans eptrema non eft boe altqutd tncom *
muntcabile.^denttca tgitur apud pbilofopbof
tntelltgenda eft ,ppofttto vera ep identitate oif
pofiti.non Oifpofitionis.vt pzedipi.oe falltsent
pzopofitiotiibtts non eft.cura.neq$ Oe illi8:quaf
tdenttcas vocat ep ftgno. vt bomo eft idem cur
renti.0ed trafcedčtia ppambitu fuu a cjbus
nibil fugitrfut ali^s^ponefreddčtiaveras.vt
bumanitas e en8.no aut ep inftnitate pmifftua
0 igeumnm fecundtim 27
refpcctu aurem 6ri:quau;s infuiitiuion magis
babemue tdcnricaap:opofittonc8 q? reipectu
aIio:um que non infmira funtrvt Demos eft la/
pidce z ligna:qz bec eft illatnon ramen quomo
doamq50ifpofua:fed fubcerto ozdtne7 cerra
c6pjiitionc.neq5 curada eft finirae aut ifinitae :
no 1 eium bee vere fu,it:cbpmera eftens: oetis
eftlapis.-r ramen vrnue ejrrrcmum oicit pnuf
fiue infinituzalreriiis vero pofiriue.okercutm
<$ veritas .ppomf pzefupponittirzoe binc qucri
rur.an spojino (it vera fozmalirer vel identi/
ce 7 C.p:o regula aut:qua Pat adnerteda eft bec.
bu namras eft oeitas que videtur falfazr.o ob/
(ra te eptremi pofiriua infmttate.Hduerte etia
qp vltimare abfcracmm intelligo:qn eft abfrra
ctio:qtn no eft Oabihe vltcrio: abfrrart io.z qa
ft.nte ralf abftracrtonernd eft via verificandi il
li pzopoftriončznifi cr icltifione qdditanuavm
u? m altero.id 7 <:.fitaut abftractio in fubftaria
s fuppoftto.vt fpči abtd;mduo:gcnerie a fpccte
7 oatur abftractio fupcriozis ab infcr.ozi. 7 ftc
magie cdts a minus edmuni. fimihrer 0;uifi a
bmtdenre.qz fuperto:a coccrnufur ab inferiozi
b 13 £t eft abfrractioftibiccn ab accidere. "Ho
pot aut abftrabi inferms a fuperio:t.qz impli/
carurcortradtcttoponcre mfenos :7 noponere
fu ieriua.Scd econtra fi t abftracrio.qz no cp?
pofito magie edmuni ponerc m inuo cdmune.cj:
fupertoza no aetu cdtinet inferioza.fcd potefta/
te.fpee oiftereria cdccmit.ideo oifferata' a fpe
cie abfdndcre poffuinua.nd aut fpčm a oifferen
tia.7 quaui6cofufeconcipiatur fpče non conce
pfa oifferenriamoi ta ne pzefcinditur fpee a Oif
fcrentia:q: t pl tet te compzebčfa eftoifleretia in
fpecic.^n accidenrtbus aut abfolutis fit abftra
ctio a fu^teero vt albcdo :7 aliqua'do a fuppoft
to.vt effentia albedime abbac albedine. jfn re
fpcctiuts .ritem :a fuppofitoza fubiccto. 7 a fun
damenro fieri poteft abftractto.quta acctdee co
cemitur in fubiecto: z refpectue m fundamen/
ro patemifas eni? abftrabir a fubiccto puta ab
bofe.fednd a f uppofito.puta ab bac patemita
te.ratfo aurem pfnitatie abftrabir a fubiecto 7
a fuppofito.Caufanscntm eft igniscalcfaciers
pofenria cau andi non eft ignis.-fcdcaloz £au/
falitas autem non eft ignie; neq? calo: fo:ma/
liter. Itcet identiee caufalitae btc elfct calo:.
2oquo: de igtte vt calefacitmon autem vt ignir.
£t aduerte aliquam effe abftractfor.em mu/
tuam.fic cp qucmadmodum vr.um epren.utu
abftrabttur ab altcro.ua econtra aliud ab/
ltrabuur:vt abftractio acctdentio a fubie/
cto.quia fubicctum abaccidcnre etia.m abftra/
bipotcldrefpeauea (tmdamento abftrabuur
7 lundamentum a relpectu.2iliquam vero cf e
abftractionem non mutuam.vt abltractiorela
tioni8 a fuppoftto eius.fuppofitum enim a rela
ttonepzcfcindinonporefr.etiam punctum ali/
nea pzefcmdi poteft.quia pzinciptum a pzmcipia
to pzelanditurXineam aurem a punitis p:e/
fcidere nd e polfibile p fcottftae. q: poneret p:i
ciputu? fme fuopzmcipio 1 nrrinfeco.p 2 efcu.d 1 t
tamenmatbemaricue punctum a Itrea qucm/
ui8 iooc ir natura clte non pofiit.idco Haen oia
iejeto pbfficomm edmenro fecundo non poteft
pu.ictum effe fmelinea.fCr idcooifttt pt Burr
ros tertio mctbapbp! tce commcnro oct..uo cd
tactum matbemarteum a naturah oiccne geo/
meter oemonftrat q> linča reeta non tangit cir/
culuj i puctotfed linča fenfibilis nontangit cir
culumienfibilem nifi m linča.St ftmilitcr fpc/
ra targit fuperf cicm ir pur.ctoifed fpera fenfi/
bilis iion tangit fiipcrficiem fenlibilcm rifi in
fuperftcic.lfton abftrabibilia aurc? ab ir uiccm
funt vt co:relatiua.l 5 enim vruni non fit tc p:o
pzia quidditate alteriue.Sft famen oc ciue eif
ftnitione vt c*ipir pbilofoplrus fepo rop to:tt$
capite qumto.St ea effe fimul na oijcit pbilc fo
pbus mpzfduamentia.
CL^trum p:edicatio fpcciei begenere fit per
fe.quod fic videtur.qu?a rcdueiiur adpzitr um
modum oicendi per fe conuertendo cam. 0e/
cundo quia p:edicatU 3 eft idem fozmahter fub
iccto.p:obatur per Scotujvoco ide fo:malitcr
alicuircjuando quod eft ftc idem: ircludit illud
cui eft ide? in fua rattone fozmali.7 fic mferii e
eft idem fo:malirer fuperiozt:7 non ca n tra.fic
q?fiipermenon eft idem fozmalitcr inferiozi:
neq?Oiflfercntia fpcciei 5Tcrrioquia illa eft in
manali.lRn 0 talce pzopdnee non funt per fe.
quta pzopofmo per fe nd cer uertitur. Srtf t te
teles pzimopofteriozum.vt betroeft arin al.
7 non tntclligirur illam non effe fimplictter
conucrtibilcmzfcd mtelligirur q? (onnerfa cjci
ftentepzimi modi oicendi pcrfeicorucrra e il/
lam non cftpzimimodi.0ecutidoquta per fe
pzimi modi ( ppofitiottcs fut Oe omnt.pnmo po
lteriozum:qualis no cft illa.ZIertio qz lila non
Ciipdicatto pm natura, pao pofteriozum 7 col
ligi pot cjc Hucrroe. 6 0 .pbp ficop co.t 5 . ntotum
e it velocius mobilc p feded p acctdčs eft fpoifi
bile.puta inotucclcfte.-nd intelltgeq>per fc at
rriburu fuperio:i per accides atrrtbuatur iferio
ri.S.d cp no rcpugnas ratiom fo:mali coiozie
roni fozmali minue cdmunisjepugnat.
CCHdpzimum Otctum eft ^pdneecouerttrfcd
no in^ponce pcr fe:neq$ rcductioncs ad pzimu
modu odi p fe a paulo veiieto poftre adinittuf.
C 21 d fccudu 05 litera Oicere.qn id cut eft ide?
Mudit tllud in fua rone fozmali.-z fic Oiffinitio
eft ide fozmaliter 0 iffmito: 7 nd ccdrra fuptria
us eft ide fozmaliter inferiozi.7 no ccdtra.i€ tf>
feretia eft ide fozmaliter fpei.7 no ecotra.ratio
enim ai-ilis aon Mudit boiemzfed ratio bomi>
nis Mudit aial.t^ullu aur iubiec tu eft ide foz^
maliter acddett licet acddens icludat fubtectu
in fua Oitfonc oata p additamentii.7 ea que ep
iftis inferigzibus collecta funt 7 oimitfa imper
feccione oeo attributa:inter fc 7 ab cifcntia foz
nuliteroitferunt. £otra ois bo fozmaliter eft
aial.ois bo fozmaliter e rdnalts.-ergo rdnale foz
maliter eftaial.pns falfuj.oipit.n.Hriftotdes
6 °-topicop capite.S.St fecudum vnamquap$
oifteretii aial pzedicatunmulta atalia Oe fpecie
pdtatur.nam oifferetie oe fpe pzedicatur.lRn 0
pna no v$.Similiter no v? nulla oiuinitas fo:
maliter otffert a oiutmtate. paternitas eftoi>
iiinitas.ergo paternitas no fozmaliter Oitfert a
Otuuiitatc.ep fi itciligtt maio: oc omni vel oe
nullo.f.nibilquodeftotm'mtas fozmaliter 7C.
tuicnegaturmaioz.
ClHi oeo artributa ^tpzia babeant infmttate.
lRft J qo apad pbilofopbos pfupponir que negat
fc? iftnitatem oehinfmitate attributop.vt oipi
in Ubzooe intelligentifs.Sed apud tbeologos
fuppafita pfupponuntur:7 negatiuc foluitur
qtieftio.qz fantu cft vnum pdagU 8 :quo oia que
faze in eozinfuiita funt.
C Ha tfta fit p fe: bd albus eft bo albns. lRti 0
qp non.qz oe rone i fe falfa ntbil pzedicat. vt Oe
boie irrdnali.5°.metbapbpftcecd.54.captte&e
falfo.ftat aur tila rdne efle m (c falfam .qz ftar no
in dfe albedine bomini.no intelligo in fe faifu.
no fit venficabilezfed qo falfitate meluditi
£aput
conncpone term inozum tncdpIepozuni.£ 5 eam
do oe enre p accfis nibil pcr fe pzcdicatur.žLcrs
tio oe cotingect ntbil necelfario pdicarur.fcd ih
la eft cdtinges.quoitia feqtur bd albus e bomo
albuszcrgo bd eft albue.a toro ad partc$. vel a
parte ad totu.no curo.ft.n.Oictionu aggregatio^
ne conftderaszcft a toro ad parte?.©! vero ter^
minop cdmunitate.eft a,minu8 edmuni ad ma^
gts cde.tuc cofequČ8 eft cdtmgče: ergo af e non
eft neceflartu?:neq? p fe.qa fi arguif pzediratur
ideoe fe.-ergo vera;ergo necelfaria.negaf vtra
q? cdfequetia.cdccdo ramen q-> in itcliecf u boie
albi Mudit albu:7 includif bd.iupta Hrlftote^
le.5°.metbapbpfice teptu cdmentt.16.
CD@uot aut modis Otftincrio fozmalie inticfti
gatur.lR.fi 0 qnq? modis vel fer.pzimo vnu no
eft oepccptu alrerius.vt bd 7 cquu8:vt vnunt
pzedicametu refpectu altcrius pzcdicsmeti.oif
feretia refpectu oiuifizOifferentte oiuidcntes in
ter fetpalfioncs refpectu fubiecti.nd.it .fc qddtt a
tiue includtir vna ab era neq? palfto fubiecru?.
ncq? ecdtra.3i.n.oitTinitur paffto p fubiectu;.
tucoifTmitio eft p additamčtu.Secundue mo
du8.qz oiuerfap lunt Oiflfinitionu. £dtra fccuit
fuperius no effe idem fozmaliter iferiozi 5 ncq5
ecotra.qz ecpoiuerie funt Oitfimtiones.poifet
oici qt Oiffmtttoncs no licoiucrfe funt qn vna
Mudat altera.queadmodu Oitfmita fe includut
Uccp fuperius clauditur in iferiozi.cocedo igit
Vt pzedipi fuperius effe altquo modo idemfo:
maliter iferiozi.qz includif in oiftere cius. 7 ef
fe aliquo modo no ide fozmaliter illi.q: oiucr>
fc eft oitfoiiie ab co. Zertius modus qz oiucr/
fapfuntoefcriptionu.Satisfacilitcr reduccre
tur tertius ad fecudu? modu.f0uarftis modus
qz aliquid eft Ocmoftrabile Oe vno:7 r d oe alte
ro.'0uintus modus.qz rcdupltcabile eft aliqd
Oe v;io:7 nooealtero. Septus modus qz fub
oppofittsotuidetibus cadur.vt bd 7 lapis.quo
ruvnu fub aiato:reliquu fub inanimato cotinef.
£o:relarie fčqtur q? oiftmctio fozmalis non eft
totaliter ep natura ret oiftinctop.qz ratio Oemo
ftrationisroitfonis: reduplicanorns eft cozunt
que apud ttellcctu funt-otftinctio.7 licet fcotns
boe negare poflet Oe Oifftnitioncmon tamen oe
Oemoftrarioneraut rcduplicaticne.
C^lrrilpcrctu 7 abftracru fozmalitcrOiffcra't.
iRii 0 Scoti no. fed folu ratione :qzfi bomo
23
taigefimtim tertium
non eft bumamta&nd eft qi ejctrema blfferant:
fed p:optcr modos ftgnificadi cocreti 7 abfrra/
cttrepu3nate8.lR.ri 0 aut Huerroiseft q?fic.q:
bumanitaa eft intellecrus boisdntellectus aut
nd eft bd;nift quoda ntodo .7 oitferut ftcut totu
7 p8.7 ftc ep natura ret Piflferur.Sccudo q: bo -
curdttbuanitas no curritrergo buinanitas non
eftbd.^pomonabiliterficut Pe p:iuatione ec
pauari loquit tfnftotcles in poft pdteamette.
Bnfroteles etti.p.nietbapbpftce tcptu co.4.
videt oifangticre tnter cocretum etabftractus
Pices vnstate non menfurare:fed vnu.^Cbeolo/
gi tri Patam pftam ncgat:effentia dtutna nd ge^
nerat;Peua velpater generat:e.-go Piuina eifen
tia nd eft Peus vel pater.q: mato: pe nullo ne/
gat.f.nibil qd eft cflfentta generat. op ftpbtlofo
pbus ncget pnam.q: ep pardculanbus mbil fe
quit.facilitcrrcduceturptia ad tcrminos ftngu
lare3.7 ent Ipllogifmus refolutodus. Sed tuc
opoifet aducrtere ad oenommata pcr opue an
fuppofitum an founa an vtruq5 7 C.
C^trum bu;nanita8 fitanimalitae. q? fic.ga
illa p:edicatio eft m materta naturali.Secudo
q:bdeicammal.crgobuniamta8 eft antmali/
tas pj ptia a cocretie ad abftracta.vbt eft p:edi
catio p:imi modi Picedi p fe.lRri 0 Scott 7 fan
cti 5Cbome eft qpno.q: natura an im alte no eft
naturabois .7 tunep> erro: eo^.q: licet natura
bois nd ftt natura cutufcuq5 animalte eft tame
natura alicutus animalist ftc bumanitas e ani
malttas quedam .7 pzeferttm apudeo8.q: con/
cedunt q? intellectn bomo elt bo7bd eft aial
ec ftellcctu.ergo fo:ma 7 na bomintfefotma 7
natura cerri dati aialie.ctia lequčdo Pe qtt;ddt
tare conftituta.q: cu p:tncipia intrtnfece confti/
tutiua funt eadem: et confriturum eft idem.
lR.fi 3 autem Huerrote eftq? ftc. q:bumanitae
eft fo:ma:qua bomo eft bomo: 7 anunalifae e
fo:ma:qua animal eft ammal.t eode ptincipto
qu ? aliquid reponitur in fpmerrepommr m ge
nerc.contra intellectus nd eft pnncipium fentie
duergointellectusnon eft qtto animal eft ant/
maluntcliectua pofftbil is aut eft pzinciptu tntel
Itgendi bominta.t effendt eiue.ergo nd codem
punetpio bomo eft bomo 7 animal.7 vrni acct/
pit a fenfu:reliquu non.iR.fi 0 antnial equiuocu5
eft ad aial futellectu 7 fenfu.t ficab eodem pn
cipto funtitur gentts 7 fpccicetvt Ub:o fecundo
oe elementisPcdaraut.
CC^ftaPifttnctione form alt vfuefum in glo/
fts marginis in ltb;o Petrelligentijs quolibeto
tertto.irellectue eft vnu8:fo:mabilia vero mul
ta.i-aptamtellectufo:mari.q:tbi cit vnum f'02
maliter.f.vnafo:m3:7 multa mali ter. utrnita
co:po:a foanabftia irellectu.iOipt et in libro Pe
vmuerfalibus.Piucrfaf potentrapobiccta fo:/
maltrer Ptfdnguutttr contra Scotrltae cocedcn
tesitdlcctunofrrubabcre ideobtectu inaliter
7 fotmalitcrcu voluntate puta erc.boc autem
Brtfrofeli no confonatponenti actum p:o obte
ctotntellcctus 7bonup:o obiccto vcluntatis
feu appcfitu8.vt,2 0 .pbpficoz2 7.3°.Peata colli
gt poteft:7 pdmoetbpccp 7c
CCaput.25.Pe Piftmcdcne reali.
jflringunt rem cfletme 7 rem epifte
& tte.fed non ep?. q: non Piffcrunt r.tft
noie.fcd fubfiftetiaefr minus edmu
nie 0 $ elfenria vel ejcria.q: folum fubfratta fub/
fildt.7 tu acctia epiftunt-.-z nd fubs iftunr.ponut
rcgula.£ade realiter liint qtte abtruicem fepa
rart non polfunt.Ptfttncra vero rcahter cuc:u$
vnum fine alrero epifterepdttetianiper pore^
ttaPiuina vtdficiette7cftecfu.q2 mbil tflfrcit
fe.7 ptoduces 7 p:oductum-q: mbil ^pducir fe.
generart8 7 genttum.q: mbil gcretai fc.7 p? q?
Peductio eft icdpleta. q: Pebcrt p:c bare fepa^
bilitate elfecti ab effidete gcr.iti 7 gcrerar.de:
< pducti7p:oduceti87C.req5iufftdt Piccre op
vnu nd eft alte^.iBiftinctio igttur real s efr re
rum Piftn.d0.3nia funt res qucf vi:u fine alte/
ro ecifrerc poteft.Co:rclarium Piffert nen : ide
ttfas a oifttncdonc.ideo non identitae realis
Pitferta Pifrtncdonerealt .quiatu 7 cfrfituv
ra non eftis ide; realitenet tnndo;tfcrti8 rea
litcr.q: cbpncra nd eft res.oijcit.n.Briftctelef
7 0 .pbpficor tepta cdmenri.^nsut.oiro rd ide.
^fntelligčs non idedfateee ampliotcm alreriV
tatc.td neq; tu otffers rc ab boic gcnerar.do. 7
ptiter Puo idiuidua poff-bilia epiftere:que ten
ettftnntmd Piflerunt re 5tcrtiuffico:rcisnu5.
fubicctum 7 ^ppiiapalfio funt idem rcaliter.7
cdfequentercelum 7 eiuo euatita 6;h men: mo
tusrfigura funt idej realitcr.apud pldlofopt u:
I5 non apnd tbeologum. Cotrdariu ctrartum.
omnee Ptlfcrentie dfentialce funt idem reali/
ter illie quo:u5 funt Pifferentie.Similtter mo
Cap#
di mtrinfeci.fimilitCT fupertus 7 infertus.Sfcd
boe apud pbtlofopbos non. concedttur. oicente
fozmaarej: effe oras.fed S:otus tntelligit otf
ferenttas concreta' gettus fozmaltter omidetta
vt aiatum 7 C.£ozrelanum qumtu.negattonef
inter fe 7 pziuatioes inter fe :7 negattones a p:i
uartontbus: aut econtramon realiter oiftingun
tur.&bi recozdare oiuerftratis tbeologozum a
pbtlofopbis eoncedentiu accidentia fme fabie/
c cie epltcre poffc.7 fic inter illa cadit realis oi
ftinctio.č 0 idt aut pbilofopbus.nullii accidens
a fubftatia ei fubtecta realiter oiftinguirur.non
enim fepari polfunt: vt oijcie Srifcoteles pri/
mo pbrlicoztnn tejrtu c0menn.i4.gt Buerro>
t 8 . 4 .pbpftco£ cd.32.7 fubdit ifta oifpofitio.f.
no polfe fepari eft oiuj fozma?z:q epftut in fub
iecto.lRecozdare fecudo 0iuerfitansiter5Cbo
mam 7 Stotom.qz vult feotus mam epfterc
polTc p potraam Oiuinaj fine fozma.7 fic ma 7
fbzma realiter oiftingunt.^ult autem fanctua
SCttomaa oppofitum. Buerrois aut opinio in
boe e opinio fancti žCbome.l^ota terno cu
copofitum cozrumpif .7 foztna eius oefimt effe;
non eft fepatio oe qua eft pmo nunc.qz in fepa/
tioe .ppaeop? vtraqj effe. arguir.n.Buerrois
4 3 .pbplico£ cdmeto.iS.cozruptt locusrergo no
fepatur a locato. vbi Scotus non fic ftrmgerp
faetar entm oeus oe fozma quidqd vult aut fa/
cere polfitircmanete ma parna no fozmatarba
beorrcalts oifnntio materie a fuz.na.-cu vtra
q$ eftiep eos fepabilitate vel fepatione: 7 non
identitas eojzroi vnu tllop no eft.
C^ite modus oeclarandi realem Oiftinctio/
ne aliqu 3 oeclaratioric indigct quid.f.p fepabi
Iitateminteiligat.q:cozruptiono fatis ampla
cft.ideo arguo contra ipfu j.pzimo quia ouo coz
relatiua feparart in effe non poflunt.q: vnum ft
ne altero eife non poteft ;7 tamen realiter otftin
guntur.Szcundo tbeologus ponit relattones i
Diutnts realiter oifrinctas.fimiliter 7 pfonas;
7 m eas ib tnuicem ponit effe infeparabiles.q?
ft oicas.mediuni eft boe aliqutd. cui eptrema
funt idem.l.oiuimtas.ergo neceffe eft eptrema
fj perfonas inter fc :7 relattones inter fe coniu
gt.pitet cofe^ientta ejtregula Briftotelis pri
mop:io:u. &i s licet oiaintras fttftngulare.mo
fatis eft.fed opoztet q> mediurn (t t icomuntca/
bile.ad boe vrpzopzie fit aliqutd boc. 7 ftctbeo
logusoiuimtafem multte perfome cdmunica/
bilem ponit.quod non ponit pbtlofopbus. v<. jr
tbeologus Otfriguere poteft. iSJuplepreahras
fc5 epftetie 7 fubfiftene:7 tune otutne plor.e
non realiter Otftingiutnf rcalttate ejciftent»c;
fedbenefubfiftentte. IR« 0 fi coertitenua rc#
lattuojrelfet caufa ifcpabilitatis cojzret antece
dentia vt caufe tntrinfece: aut abfolute tpfins
caufezent caufa tnfepabilitatis caufatt a caufa
effentiali.7 ftc totum non realiter oiffert a para
te:neqj apudpbilofopbosaliquod infertoatm
realiter otfferet a celo:neq5 aliquod accidcs rt a
liter otfferet a fubftantia.Sim tluer lubkcue/
tta naturalis:vt luminis ad lucern efier fufilciV
ens caufa vt lumen luct effet idem real« er.vi/
defigrfepationem vnionieffeoppofitani.7 lic
licet Ocus 7 caufata fic fe babcant q? caufata ef
fe non polfmt fine oeo;tn altqtta caufata no fun c
oeo vnita.7 fic realiter Oifrincta eflc poffunr ab
eo.tdeoalius modus Otcendi apertius fepabt>
litateoeclaratpvcramnegaticrem vmus oe
altero.quonia' 11 ocus eft imenfus-.non beuc paa
tet fepatio caufati a oeo 7 fepatio fcatndum lo
cujntmis eangufta.quianon omnia locabilta
funt.neq5 fepatio in epftentia.f.vnu fit:*x no al
teu.q: neq? oia funt contingentia.
CTHliquantulum latto: e altus modus Otflin>
ctionisreali8.7evbi vnumOealrero vere n a
gatiue pzedtcaf.no curando Oe fepabdirare aut
infcpabilitate.7 tune c6fequenrer ma 7fo:ma
realiter Ofnt:fub:cctum 7 aliqua ^pzia paflio:
vt quantiras:lumen:abaiali celefn cuuie funt.
3ffto modo !oqucndi vfum fum.in parno hb:o
oe elementis Ou concefft tnter ptes elfentialee
c6porttteffeoiftincttonei}ire:que ramen funt
multa in potetia:7 no funt mulfa in actu.gt Ou
concefftq>quattfae realtfcr Oiffert a fubltan>
tia.gc tn libro Oeitclltgenttjs comcnropzimo.
gt i pzio oe elemetis qdnc.p.Otcens.tunc oua>
bus cogmtionibu8 realiter otftinctis fccunda fe
cognofcerer .7 ftc pziaiteUtgentta 7 feeunda rea
ltte! ,ofnt.q tn fepabtles ti jut apud phtlofopbu
fed no ftc apud tbeologum.qz ludfer oeuni non
videt itaitiue:que alias vidit. ^ftam Oifricrio
nem itelltgunt Hnfrotelcs 7 Burrroie inueni
ri ab tntellectu.S.metbapbffice tepu 7 come>
to octauo cum babet pzo inconuenientt ant/
mafttbomo.
čJigefimtjm quartum 27
<00 Jot autcm modis biftinctio realis vcnay
ri potcft.Č 3 kimt q> quattuoi. 'Jlbiimus vnuin
generator altero non generato. Jfftš regala no
fertio-q: foites incipit efle pater.qil ipfe no inči
pit elfe.fimiliter foites incipit efle qri ipfe no in
cipit efle pater.? tame bic pater ? foites funt ea
dem res.qi oe fe inuicem vere 7 affirmatiae p
dkatur.f.ibites eft pater. vtfuppono.2lduerte
q> licet conceda foitem eflepatrem. no tri foite
efle paternitatem concedo. Sed minus malus
modus arguendi eflet:biuerfis generationibus
generanturergo bifferant re.? tune aduerteda
eftbifferentia compofitia materia 7 foima.qi
copofitum vere coirupit aut generat-.fed mate
ria aut foima no.Ego aut bane pilam nego pio^
poitionabiltter ad piepiftetem.fimiltter aduer
tendum an 5 oe generatione fimpliciter aut fecu/
dum quid fit fermo.!0ppofitum til modu argu
endi concedo.ffunt fimpliciter eadem: ergo cu
generabilia fuermt.generationes eop 7 coiruv
ptioneslunteedem. d&ipt enim Hrtftoteles
7 °.topico 2 um captte pitmo.j 0 uecunq$ fimphV
citer eadč:? generationes 7 co2ruptiones cede.
•z effectio 7 co2ruptio.fimiliter aut eadem funt
queamq$ fubteeto 7 ratione funt eadem vt bi
jci fup2a capite.iS.dterminate tameteptus Hri
ftotelistntelligendus eft.f.oe generabilibus.
non.n. v$ abfolutesfunt fimpliciter eademtergo
7 gnItiones.qi be etemis verificabile eft ante
cedens:? non pleques. 5 £emu 8 modus. Sinu;
oiiginatur ab altero : ergo vnu re biffert ab alte
ro.battc confequentiam nego. qi aliqua paflio e
fdem re q? fubiectum eius:? tamen oiiginatur
a fubiecto.patet antecedens be pafliontbus: q
funt aptitudines.nifi biftinguas inter oiigtna^
ri ab altero r 7 fluere ab altero. f@uod fatis va
num eft.aut volutariu.j 0 uartus modus, Sinu
feparatur abaltero:ergore bifferunt.lJfte va^
lidus eft ad 5 iftinctionerealem piimo modo
acceptam condudedu.fed refpectu fecundi mo<*
dibifttncrioms realis concludit maioiem bifti
ctionem cjjftt realis biftinctio. fecundomodo.
qi vitra boe cp vnu non fit altcru;:concludit bi
ftinctionem fecundum efle.qi feparafa biuerfis
efle funt.fcd mediu aptiflimiieft be fe inuicem
vere negatiuc piedtcanfur*.? vfrumq; illoium
eft: ergo realiter bifferant. 7 qma non omnia
cjciftentia bicuntur res.qi aliqua funt intentio
ccrttoi minoi eft ? vhumq$ ilIo:um eft res.?
recoidare be negationibus aut puuationibus
an be illis concedas q> fmt.nec ne.
CBC aput.24.de biftinctione eflentiali.
ČSentitas eflentialis buplictrer itd
l 1 igitur.vno modo quido aligiia vni
eflentie fmgulart rdcntificantur. ? lic
inter eflentialem ?rcalem identitatemiiupta
fcotiftas non eft biffcretia nifi in biuinis. c,uia
perfone biuine realiter bf nt:? funt idem eflen
tialiter.Ejrtra aut eifentiam biuinam ota een>
tialiter biftincta realiter bifferunt:? quecuq;
realiter biffcretia biftingunt eflentialiter. S;
apud Huerroim nopceditaliquodiflo5.be bi
uinis p;.qi no cocedit.biftinctione? pfonaf; ep
pte rei.eptra aut biuina fimilitudo colo:is et
iimilitudo foni eflentialiter bfnt:? no realiter
qi no funt res led itetiones.Eflentiale igit ov
ftinctione oiffmiut p biftinctione fepabilium.
Sedptraqi ma ? foima malisno funt fepabi
Iia.l5.n.itellectu9:q nocaufata matfcpari pof
fit.no tn foima educta be potetia mae. qi fi fc
pararef .iam no eflet educta.qi ocus caufalita/
tem malem no fupplet.? tu eflentialiter biftin
guunf .qi rone bf nt;? no coincidut i vna eflen>
tia ftngulare:? et vnu ab altero bepedet.Coi/
relarium no v; bec piia.eade generatione bcc
generanti? eade coiruptione coirumpunt:? no
fant fepabiliatergo eflentialiter fut ide;.qi be
ma ? foima mali verificat aiis.? pfts e falfu?.
Eflentialiter aut bifticta oupliciter itelliguf.
fc3 eflentialiter oidinata:? ro eflentialiter 02/
dmata.®imdit aut eflenriaUs o:do in oidine
eminetie.? e vbi vna clfentiaemaioiis robili
tatis $ altera.vel biftantio: a 116 gradu entis
altera.? ifte oido no reqrit caufalitate vni
us ad altep-Hlms eftoido bepedetie ? apud
Scotum biftiguiti bepedetiam caufalitatis
7 e qu pofterius bepedet a piioii i aliquo gene
recae.?equadrupk]c f5q?qttuo: fut genera
caufap:? i bepedetia' caufatof:? e qn pofteri^
uscaufatum apiiuscaufatoab eadem caula
bepedet.Sed bicop5itelligercbecaufap fe*
no aut be ca per accns.qi caufatu p accns no b$
cflenttele oidine ad fua ca'm.fecudo op5 aduer>
tere.qi admittit Scotus i traetatu be pito pii/
cipio.bepedetia poftcrioiis a pn'021 fme caufali
tate eoy. vt paffioes ab eode fubiecto eflentiam
\
Caput
liter ozdinatc fluunt.7 pzima paflio non eft cau
fa fecunde .7 quod no teneo eft op fecunda padlo
Oependeat a pzima.ftmiliter in caufatis ozdma
tefebabetibusnoopj.fcbm ant pofteriusoe/
pedere a p:io:i. žCertiuj aduertedii cp cflicien/
tiumcaiifamm quedam vmuoceagcntes funt;
queda, vero equiuoce.7 no apparet inter ea:q
ctufdc? fpeciei (pectaUfTime funt:cadere ozdi/
ne eflentiale. vt inter igne generante 7 igne ge/
nitu.videtur igtt ozdine oependentte efle otui/
dedu itero:dinemaliquo£ m terttovt inter le
vt cae 7 cati: 7 ozdine aliquoze i tertio vt iter ef
fectus ozdinate fequetes eade caufaj.^uartuj
aduertendu op etia? oantur caufc eflentialtter
ozdiiiate:quefttntalreriu8rbms.7no pot po/
fterioz caulare fine pzioze 7C.Otutdit igitur een
ttaltter ozdinatu p pzius 7 polkrtua rc.&duer
tedu etiam op licet res caufate fmt eflentialiter
Oepcdetes a oeoipoteft tamen oeus aliter face
re:no tn faciedo op caufata fmt.7 no oependeat
fed fadendo no fmt alta ab ipfo.puta faciedo
op no fint.0iot aute? modts otfttnctto eflen/
tialie tnueftigetur.Oicunt cp quattuoz.'}Jbzimo
gutaoiuerfis generationibus gencrant.Secun
do qz oiuerfis cozruptionibus coiraptitur. 'Le r
tio quia iuice funt feparabilia.i0uarto qz vnu?
Oepždst ab altcro.Cozrelarium ouo indmidua
eiufde fpeciei fpecialilfnne eflentialiter oiftin/
gutur. vt fozrea:7 plarotfine vnu flt ca alceriua.
vt pater ftlij zfiue no.-fiue illo£ indiutduof vna
efletfozm3 vtoe boibua pcedit žltterroisdiue
non.Cozrelariu fecuduOueaqtie ptinuate qua
ru quelibet el! minim3 aut maioz minima een/
tialtter oiftinguutur.qzlicetpifttuit vna aqua
queefl,totu.tame feparabile3 funt abtnuicem
7 feozfunt eciflere pofiunt.Hhua modus eflen/
tialiteroidincto^eft.cpfmt alterius ronis.7
tune idiuidua eiufde? fpeciei fpecialilTime *n6 cf
fentialiteroiftinguunt:ftue vnu fit caufa alte/
riua.fme no.flue illa idiuidua fmt aetu Difcoti
nuatatfiue n5.i0uot aut modis becelfenttalts
&ifcmctioiueftigaf.Ž35mqpquattuoz pzio qa
Otuerfop fant pdicamentop.fcčo quia Otucrfo$z
funt generum fubalrernos:2Icrtto quia i oiuer
fi3 fut fpecicbus fpedaltflim!3.quarto qz vnu?
el! caufa reltquu? vero etfecms.Sed tftequar
tus modus non eft gcitcralisad oča caufae.qz
pater eft caufa filijeffidea 7 vniuoca.7ftc effe
ctus funt eiufdem rationte cum caufa. 7 ftc no
eflentialiter oiftinguntur boe fecudo modo 01/
ftinctionis eflcntialis.licetp 0 mo eflentialiter
Oiftinguatur.quia pater 7 filma in iftis iferiozi
bue no identificatur vni eflentte fmgulari.Co:
relariu queadroodu šcotus cocedens paflioue
7 fubiectu? efle ide eflentialiter p°modo:qz tuc
ide vni eflentte fmgulari-.cocedit op illaeifcn/
tialiter fcoo modo otftmguuntur.quia funt al/
terius ronis.tta Huerrots coccdit mtetione cu?
eo cuius eft itentio efle idem eflentialiter p J
modo.quia i vnam eflentiam comcidutit. 7 con
cedit illa Oifferre eflentialiter febo ino.ga alte
rius roiue funt. vt vtfio albedims cu? atbedme
7 itellectio ret cu re cuius eft itellectio.oijLit.il.
2luerroi8.5°.oe aiacomento.^.itčtio itelle/
ctaeadee cu re:quam fenfus compzebedit ui
fenfato.Č0itferut tn.qa Scotus pcedit op iub/
tectu 7 palfio funt idem realiterzied no cocedit
2luer. op itentio 7 res anus eft itdio fmt eade
res.ga no Oifferut altqua realiter nifi vtruq? lit
res.fi aut albedo fit res:7 vilio eius fit itentio:
tune vifio non eft res pzopzie.7 fic no ^pzieVea
liter Oiffert.0? i alio ejcepjo erit oeclaratio.qz
ftat eande rem efle i oiuerfis pzedteametis; fe/
cuncJu tnoiucrfa efle vtealidiras ejetraera Oe
ligno ab ignereft qualitas e fimtliiudo veloif/
ftmilitudo:cft actiozeft paffio.7 motus. vtea q
le8noianmr:qualitasefr.vtca funiles veloif
fimiles Oicimurzrelatio eftzputa umilitudovel
difTunilitudo.illa vero vt ab agete eft: actio e:
illaverovt i paflo eftipalfio eft-^lla vero vt itc
dit vel remittit:motus eft.5 0 .pbpfac.JCozre/
lariu aliud ftat altq efle Otuerfa elleittialirer p°
mo 7 febo modo:7 tn coftttucre vna rem:7 efle
oe eflentta illiiis vt ma 7 fozma non coincidut
i vni eflentta fingulare neq? funt eiufdem ronis
quauts ma p fozmam 7 fozma p mam oiffinia
tur qm cozrelatiua funtrz tn coponunt compofi
tu 7 funt oe eflentia illius.7 copofitu refpectu
mae identificatur Ičbm mam.7 refpectu fozme
identificaf febm fozma.7 fic coinctderc tn idem
eu aliquo pot efleztotaliter 7 ptialiter.copofitu
igitur cutlibet fuarum partium idem eft par/
tialiter non autem totaliter.
CCaput.25.0c0iftictionefc totis fubiectiue.
e 2ldem fe totis fubiectiue funt ; que
conueniunt i aliquo potentialt.Oilie/
Čfigefimtim quinfrim 50
rnnt aut fe totis fubiectme:que noti eonueniut
in aliquo potentiali.j^upliciter autern
gi poteft conuententta inpotentiali fon qp Dm*
plicicer itelltgt pot potčtiale.vno modo otuiTi>
bile p Dras ant modos .7 De potentiali gddita
tmeptedicabiltitelligitur.-z tuncquecuq5 bnt
aliquod potčttale qdditatiue pdicabtle oe fe
illa funt ide fe torte fubiectiue. quecunq5 aute
nobabet aliquod potetiale Oe fc quidditatiue
p:edicabile:illa Otlferut fe totis fubiectiue. £t
S:otifce faciunt Otflferetiam iter aliqd effevni
uoce pdicatu. 7 €ffe potetiale vniuoce pzedica^
tum.volunt.n.ens effe vniuoan oictum OeOeo
7 creatura fiue vmuoce oictum fit Oe illis: ftue
oenommatiueded non ejt'potenciale, ideo non
efc genua ens.Scdalia vniuoceptedtcabilia
actuabilia pcr Dilferentias poterialia funt .7 ftc
genus generalilftmu; vel fubalternu dicut co/
cepcu potedalem .7 piopter bac potetialitatem
inclufam nullum genus oeuj fub fc continet. q:
Oeo potetialttas tila repugnat. Similiter fcien
da efc oria coparationis generis ad (pecte5:que
effeatialtcer genus icludit .7 comparacionis ge
nerts ad oitferentias Dtuifutas eius.q2 Differev
tie non effentialtter genus includunt.ideo p:e>
dicatum generis eft quidditatiue oiecu oe fpe
ciebus.-no aut oe Differettjs .7 ftc fpectes gene«*
ris Otcucur eedem fe tocis fubiectiue: fed oiffe
rentte no Oicunf eede fe totis fubiecciue ftmili
ter.p.pzedicamenta: oependens 7 independčs
pfone otuine: no curando q? tllud potetiale fit
eptra animam.fecundu cpponunt quidditares
vmuerfales o e fcdn potentta tn effe eptra aniv
mi: q:eii 80 tctuoeeis:U effet quidditatiue
tuctummo tu eftpotentiale.Hlio modo intelli
gitur lubiectu qt 5 fubicibile eft. £t tuncDiftiiu
ctio fe totis fubiectiue eft oiftinctio reahtatuj
in epiftentia fepararot2.®itfert tgitur bec oifti
ctio a oifttnctione reali.q: vbi fatis efc p:o reas
li Oiftictione feparabilitas eptremombic requi
ritur actualis feparatt'0.7 ep oppoftto idetitas
fe totis fubiectiue eft tdentttas realitatis in
epna .7 tune oifttctio fe totis fubiectiue eft alie
taauovnibiliumteode idiuiduo fubiecto aue
fuppofito. £o:relartum accidentiaa fubfta'tta
non fe totis fubiectiue Oi(ferunt.q: vfiiunt 015
fubftatta.q2 redpiuntur t ca t fubiecto. £o:re^
larium fedm natura oiuina 7 bumana non fe to
tis fubiectiue Diflferont. q: vniuntur in eodeni
fuppofiro:vt i filto dei eterno boe fecudu mere
tbeologtcum eft.£o2reIariu tertium ma 7 fo:
ma no fe totis fubiectiue di(Terut.q: t code idiV
utduo vnmt.©icutaliq.£o:relariu qrtu dant
aliquaquenon fe totis fubiectiue funt tdem:
neq? fe totis fubiectiue drnt.q: bomo 7 equuf
funt idem i fubiecto remoto.fi ma piima .7 dif
ferunt i ma fecunda.Sed boe no eft benedictu.
iectrae. Cotra quia epbeterminatta fequt'tur
paratamabalia.mncconcedo
oeua 7 crea
tura funt idem fe totia obiectiue. 0 imiliter 7
occe pzcdfcamcnta.Contra qd eft pbilofopbua
5°.metbapbfficecapiteoe eodem.-z.p. metba
pbpfice edmento.u.vbi appcllat picdicamenta
p:iinodiutTfa:talia.fi.quendgenereconueniut
oiuerfa appcMtur.oifferčria enim tn aliquo co
ueniunt:? etia ditferunt.0ed diucrfa non dtal
tur dtfferreidifterentia igirur ditferentija difte
runt.-diucrfa vero fe ipfia differur. Strnili ter-z
dilferentie fe ipfia differunt.aliter m p;incipijs
dtfringuentibua iretur in ifmitum.id nifi ratio
oftenderet dar i copofita ep pzincipija. vt gene>
rattocoiruptio 7 motua oftenduntrconcedcre^
turoiafe ipfia diflerrc.autabfcindcrctur ,pccf
fua in mfinitum in p:imo 7 non m fecundo.
Bn autern diuerfitaa 7 d.ffercntia coincidanr i
idem.Č0icit ^ranctfcua q? fic.q: eadem dtftin/
ctione.qua fozme diuerfe funt: fpecica p tiiaa
fo:maa dtlferunt.ego autern dicoep comparav
ta ditferunt:ergo 7 comparationca.tertio confi
derandum an fubiectum 7 paffio fc totia obie>
ctiue ditferant.0imilitermodua 7 quiddita8
funtliterpaffionea entia.fimiliterenaan p:cdi
cetur de oibua.quarto q: videtur negata bec di
ftinctio ab 2luerroe.7°.pbpfico:um.
C2ld p:imu dico ep ena 7 boe ena funt idem fe
totia obtectiue.-z ft enapdicat quiddiratmc de
boe ente:ipfum pdicat qddiranue devrroq 5 il
lo:um cptretno:um:bec.n.aliquo modo c ; uid>
ditatiuaeftpjedicatioenaeft ene.quauia non
ftt piop:ie pumi modi.
CHd fecundum aliaa dipi ena ptedicari qddi>
tatiue;fed no vniuoccifj analogice:? piedicatu
boe non efle nift nonten ad placitum fignificana
oia.quauia i itcllectu elfet talia rermmua.ideo
Hrtitotelca vulr picdicamcnra efle punte di/
uerfa.q: illta no e vniuocu pdtcatu-.fcd analogu.
quod no nararaliter ftgmficat oia:f 5 ad plaetru.
Č2ld tertium cocedttur cp fubiectum 7 paffio
non funt idem fe totia obiectiue-.fed oiftmguu
tur tllo mo.0imiliter quo modna eft qdditati
ideiOictu? e fup:a capite oe vno. 0tmtltter an
ena qdditattue pdicet oe oibuf.Hn aut ena ba
beatpafftonea.fi fubiectupfonalitcr accipit.pce
dit.fed ft fimplietter acciptaheftoifficile pcede
re.ioop? aduertere adca qpljua. 4 0 . metba.
tepta co.5.0icit fimiltfer 7 Huerroia edmento
p:fo tbt. 0ed oe bia fupfcdeo ad p:cfena.
C2ld quartum aliud eft non conucnirc in aliV
'gbzftna xt
quo:i fioft comiemre in aliqac quidditatiueoi
cto.flegatur p:unum :7 conceditur fecundum.
fiueqdditatiuu fit naliteroicwm:fiuenon.
CiCertius articulue.
2>um itcrotftictides oatas a fcoti^
v ftis fit ozdo.fic q> mirna oiftmctto fit
Otftictio rdnis.7maria Oiftinctio lit
Oiftin 0 fe totis obttue.Similiter mapa i no.q: tnter illas ti e ozdo ma
gis coe 7 minus coe.nedu q> ibi fit ozdo qlis in
linea pntali alfignari folet.čptu to ad mapimaj
Otco q> facere ens oiminutu elfe mapima identi
tate ri puat.0č at ens oiminutu e rdnis.'j{bzo
b’mfidis belaratoe oubia.d.ozdiate folueda ft
CPifbztmu oubiu.&rpois oiftin 0 ep na raftt
Oiftin 0 ronis.lRn 0 q> no.qz nulla oiftin 0 p opuf
intellectuscft oiftin 0 pteropus intellectuf.ne«*
q 3 ep.m abftracto.n .^ppofita eft qo.cui < ppoztio
nalis cft.an ois tdentttas ronis fit identitas ep
na rei.£r ^poztionalis rn° eft q> n.qz nulla ide
tiraš p opus intellectus eft idčtitas pter opus
itellecfus.qz ens ronis n e ens reale neq 5 ep.qz
capiut vt oppofite oiutdut ens in reale 7 ronis.
Si at i perefo qd / ppoat.f.vtp oia ep na rei Or ia
rdite oiftiguat .1(1° q? n oj.io tt V5 pna oiftigut
ep narei.g 0 rone Otfttgtlf.qz ftat ttellectu nr$ n
pfiderare otftonč ep na rei oi fttctop:feqf t n bcc
ep na retornt:g° bec apta fut rone oifttngui. qz
vbi e oiftin 0 pter op 3 inte 3 :tnte 3 nr aduertens
ad illaraut videt illajaut apt 3 eft illavtdere:n$
pp b° feqt illas oiftdncs fupius 7 iferius fe
bere.qz 6 na iferiozts č actualr ptiere fupi 3 vel
cct 3 :7 potettalr prieri:7 oe na fupiozis actualr
ptineri 7 potentialr prinere ip 3 ifcri 3 :ttii 3 ntot
ft e i bis oiftonib 3 .pcedit tn n valere pftaj;bec
rdne6fnt:g° becepnarciofnt; qzite , nfnat , e
Oiftiguere adunata i ee iea ep qb 3 cdponut;qua
uis n oidat ieč.ficut oidit mte ' mam a (ožina
Huer.12.merba.cd.59.7et eadč itčrdept mte' 1
nrbis vtnfemel vtfubto:lemelto vtpdicato
vt i fpllogifmis aut puerfioib 3 .fuBm aut 7 pdi
catu aliqn rone tm ofnt.vt bo e bo. 'jfhettrca
ftat aliq ee entia rdnis;q nullu eč prer aia3 bn t.
7 fic nulla oiftone pter op 1 tnte 3 oiftigutvtcbp
mera 7 pcoccruu 8 . ( ppo:tionalis buicqo e.an fi
aliq fmt idč ronenlla fint idč cp na rci. lRn 0 q>
no.qz ftat aliq ee entia ronif tm .7 n ep na rci.vt
cbpmeracbpmereedpata:$ciiq5 idčtitate ibi
petpiat intc^nulla identitas ep na rei ibi rnde
bit:£ocedo til q> fi cent aliq res:qs inte ’ nf 01
ftiguercnpo(fctabinuicč:qpillecent ide ep na
renf3 iante videt iplicatio.qz eo q: fuppotut ce
Oue res.ia videt ibi elfe realis oiftinctio.pcf f 5
tn multiplicare noia.vt pzius bo 7 bomo:qua/
uis non multiplicarctur res.
CTScdm Oubiu.^tf oia fozmaliter Oifticta ep
na rei Oiffcrat.lRn 0 q> n.qz dpi ioz e fozmalif oi
ftictio ^oiftin 0 ep na rci.qz multe itetides apd
aiaj fozmaliter oifterut vt ft>5 7 pdicatum. aioz
ejčmitaf 7 mioz epmitaf 7 c.qz Oiuerfap ft Oitfo
nu :7 til n ep na rei oiftigut:qz n bnt ee pter op 9
rte 3 fimiliter aduerte fup pziuatdes 7 negatoef
ota at ep na ra' oifferetia fozmaliter oifferut. 7
tuc moi oppofiti fut fozmalr Oiftfcti. ita a'ple.n.
capit oiftin® fozmalts vt mop Oiftone copbedat
n.ni ozdine oiftonu aut tdčtifatu ipa; modale?
npiauim\q> fi oicat qp aliq:vt fupi 3 ? iferi’ fut
oifticra ep na ret :7 n foralr.7 pfer ti ifta Ouo.f.
ens 7 b°ens:vidčt.n.ep na rei oitfcrre:i d at fo2
malr .qz vnu e coicabilc:reliquu <-o icdicabilc.7
očq 6 rone forale Ote' i vro e oč qd Oicit 1 ori foz
malč t altero. Cotra ltipi ' > 7 iferfiOifio 7 oiffi
mtu totu 7 preš fic fe brit q? vnu cop n icludit
altepiliia rdnefozmalig 3 aliqta fozmalčOifti
ctionebnt.lj.n.fupius claudaf aetu in ti fertezi:
no rn inferius in fupiozi.713 oiftinitio eentiali
terpdicejd oiffinitom tn Oitfmiiu e d rerefez^
malt oift’dnis.715 totu icludat premo tn ps cčn
tialirerincludittotubuanitasaut 7 rdnaliras:
qluie puertibilr fe berčtztii buar itafronalira >
te icluditmo ar ep.apd fcotilzf^ apd 2 'iuerrci ro
eftibintftnois Oiftinctio, Scdoqitcdiq3 fuas
rdnesfozmalefOicutrtllafozmalitcrOtftinguut
qz no e poffibile ee ouas res fme reali oiftfcticc
n$ ouas foralitates line fozmali oifttctide:f3 fu
piiia r iferius Dicut Dnas rones fozmalef:qz n e
poiTibile vna x udi rone fozmale ee coicabile 7
icd.cabile.qučadmodu repih' fpc •zidiuidao.lj
n.eade fo:ma apb 2 luerrot 3 fit vniuerlalis.f.in
ttellectu.pricularis ar cjč.tri fuboiuerfifee e.fo
čjoiuerfas b> rones fozinales.0amliter non e
polfibile cade rone fozmale ce toru 7 ptes.qz ef
fct pftituta 7 no pftituta.0imiliter rd oiffmiti
c ro roti 5 . ro $o oiifonif e ro ptiu./Lertio qcuqj
oicut aliagdditate vel altu modu itrifecmfora
liter orur .03 oia ep na rei Diftmcta Dicut alia 5
gdditate vel modu itriniecu.cp fi oicas q> pcre
tu 7 abilracru vr bo 7 buanitas ep na rei ornr:
7nofo:maliter.Deb°Dcmeft fup:a poztioa
li tii q5ni.an oia q funt ide ep na reizfmt ide fo:
maliter.lRi 3 q> fic.ttelligendo oe oiftinctione
aut ideticate pter opus itellecmCf? abfolure rit
dido.Dico q?nqz bo .7 bo fut ide ep na rei.čj tri
pžic fozmaliterrone Ditferre.pura q: vnti erit in
fbto pponis:rdiquu to i pdicato. ppoztionali
at q i 11 .H 1 oia q fut ide fozmaliter fut tde ep na
rei.\3:m eqpii.qz ftatahq ide fozmal iter epna
apb afaui bere ee ef atam. vtDefictis oictum
eft.70e negationibus autpziuationibus.
CiCerttu Dubiti v fi aliq realiter Dtfferatzil
la fozmaliter Dilferat.HVcpndajz foztes 7pla
Oucftio
to realtter ft ifferuf :7 rto fozmal ifer:qz ecp eade
efl otffd no m adeqte:qz ppui Dtffonč nd bnt-
q? fi 0 ica 8 ^pzijsfozmisotftingunf^z I 5 irelle
ctus eet ide i eis.-luis tii^pujs cogitattuts Dif
feruttg 0 fozmalr Dtfferur. 1 R° pcedo q> ^ppzija
fozmts Differut .7 ftc ! altquo mo fozmaliter Difle
rur.Hules rti idtuiduop otlfcretiaf uocauit ma
lcs.0:do fuppofita Dina realifer Dfnt.fed foza
maliter no ioiufmtatezfj relatde aliquo mo fo:
maliter Diflerut.JC ertto Due pfes mae pzie ita
magne qz fepabtlcs fmtzrealiter Dilferut. p? ep
eap fepabilitate .-7 m no fozmaliter Differut.q:
ciufde funt ronis.neq 5 fozmas brit ^pzias. vep
eft tn q> ft tile epftt;fo:ma vntus ptis nd efl fo:
ma alterfu 8 .ntft fozma cet idiuiftbilis. vt itelle
ctus.ft.n.eptčfa fit fbzmazcertum fozma ptis
vnius mae nd eft fozma alterius prts.ntft fozte
tila oue ptes mae eent ptinue:7 eade fozma čj^
Itbet illapelfet fozmata.tunc fozma potiue eflj
fozma pttu f>m partemznon autem ebfolute.
CCSn oia fora liter o ifticta realrDifferat.i 0 ico
q> no.qz actio 7 paffio funt fozmal iter Difttctazn
m realiter Dtfferunt.O qz ttet ioes fozmaliter
Differrc pAttr nd realiter.qz nd funt rcs .&3 et
pziuatioes 7 negatiocs pnt fozmaliter Oitferre.
I 5 nd realiter.Cotra fozmalitas eft res: g° oue
fozmalitates funt Due reszfun.fint vna res:tunc
nd futouo.0o5o oia qd ditatiue oiftfcra reali/
ter Drntrfj oia fozmaliter oifticra fut qddirati/
ue otfticta.žCerrio oia p fozma Difltcta realiter
Dfntzfed oia fozmaliter Difticta Diffcrunt pfo:
ma.^ozmaltra 8 .n.fbe nd vr ce aliud ^ fozma
CT 2 ld pzimu negaf pzta pna.ad ^batione-.ii fut
vna resznd fut Due res pcedo. cu quo ftat q> fmt
Due fozmalitateszfeu Due rationes fozmales-
CC2ld fidm negatur maioz.p$ De fpcbus ep pu
tri materia epiftentibus qs ftat efle in potentia
ad epiftendum.ftnt igttur in potentia.
CTHd tertiu fozmalitas eft latius ^ fozma vn
de in fubfta'tia ftat elfe plures fozmalitatcervbf
tn eft vna res trn. vt i tgne:quod eft cozpus fini
plepreft ratio ignis 7 ratio fubfta'tic.7 ramen in
co eft trn vna fozma fubftatialis : aliter ipm nd
cet cozpus fimplep.7fic negaf minoz rationis.
CTBn oia.-q funt ide fozmalitenalicuiifunt ide
realiter illt.TR.il 0 q>n.qz ma 7 fora 7 pticulari
ter aia 7 co:p , cdpoftto fcu boi (ut ide fof alircr
qz claudut i ei’Diftone.7 tn fi fut ide realf boi.
qz ps n e fotu.vep tn alio mo Diftictidis realist
q Dicit fepabilitate nd oiftiguuf rcalitcr.q: non
fiit fepabilta q: non ftat bo aut copofttujrgn cp
ma fit 7 ep fo:ma 7 ep etta apd pbj no »at foj
ma:q« copofitu ftr.lj tbeolog^oppolttu pcedat.
ubitaf.4°.^Itf fi aliq eentialr orntrrcali
ter Oilferat.i0ico qp nd.q: lo:tes 7 albu eentta
liter Ornt.qj fo:tes eftOc pnto fube^ibufo cit
Oepnto qlitatis :7 tft no realiter ornt.inio 6 fe
iuice he 7 affirmatiue pdicat. vt fo:tes eft albu
vt fuppono.Scdo bo 7 equus i potecta ofnt cf
fmtialiter ;7 tn no realiter Ofntttto.n.fut (epa bi
U'a;cu no e^rxt:f$ 013 eptbfozmaliter realiter 7
eifefitialiterOfnt.etpolfibilceftcffennalitcroi
fttneto# vnu el reralio r.difj itecionej.vr albo
do 7 itentio cin9:7 tuc no eft ibi reaUs oiftict to
fumiiterfi vtrugjclfct intentio.vt iirmluudo
albi:? fimihtudo foni.
CHn fi aliq realiter otfferur: illa elfentialiter
Oifleriit.iS^ico cpn.pj oe Ouob° idiuiduis ciuf
defpet fpecialilfime.vt fo:te 7 platone.oe qbuf
tn n negatotftictioaliq centtalis.q: Otcut ouas
forasnuero oifticras.Sj a pfontl oimfois ecn
tialis Oiftictio negat.7 m oiftictio realis peedit
CT2ln fi aliq fmt ide realiter: illa ftnt ide efTen^
tialtter. 30 ico cp no.otcrii.n.eft 4» foztcs 7 albu
funt tde realiter:q no fut ide e(fentialiter.q: ide
titas:quibftt;eftacadetalis.eo moquo accns
7 fubiectu tdettftcant .7 apud Huerroint ma 7
fo:ma funt idej realiter.q:no fepabtlia fut:q lit
Oitferot elfentialtter:q2 Oifferut rone. 7 no coict
dut in vnumift p copofttione vni’cu altcro.Sj
alfam p. u no peedit Scotus.q: apud tpm Oe fe
Cuicej negatiue pdicatur 7 fepabtlia funt.
CEHn ft altq fmt idej elfenttaliter:illa fmt idej
realr.oico cp n .q: eentialr (dčttftcari pnt ahq q
ft fut ref.cpft fmt ref: fiat pp ft ftntvna ref.fj oue
nott.q: fubteaum 7 palfto fe totis obiccti
uc otlferut:q: ntbtl quiddttatitte p:cdicattir oc
vtroq 3 :falteinvntuoce :7 tn no fubiectiue Oif^
ferunt.q: vnunt eft in altero tanq> in fnbtecto.
Sc 6 o q: otftercntia generis otuiftua cu genere
obtectiu€Otifcruf.q:qddtratuie vniuoce mbtl
pdicatur oe vtroqj :7 tri fubicttiuc no oifteruf.
qz tn eode idiuiduo funt .5 de eft srgumemtfOe
Oiflerettaidiuidualicufpe.Simtlttcr Oegddi
tate 7 mo illtue.Zcrttopafftonee eiufdem fub
ie
cat -.7 rft fubiectiue pueniut t 0 uarto ftvis argo
menttioepalfiontbus entis.( 0 utfo argumetu
oe oilfcretia fpectftca albedmis 7 Oiffercrta idt
utduali bu us albcdmts.q2 i nullo qdditatiue
pueniut :7 tn fttbiuc i eode fuppoftto piugunf.
CEžlu fi aliq fe totis f biue otffera t:tlla fe totis
obiuc Oitferat.^ico ep no.q: bd 7 b: mufe fo^
tis fubiuc otlfcrunt :7 non tn Oiffertmt fe totis
obiectiue.imo aialoe vtroq 3 quidditatit;e p:e
dtcat.ftt intcllecruevniucrfalis itelligce ?5 cib 5
fpeb ? eiufde gntsno ccinctderttb' i eode fufio.
CBn ftaltq?tr.t tdefe totis fubtue illa fmt ide
fe totis obtue.^ico op r,d.q: no epj coiddevth
i fubo puentre qdditattuc.pucm'ctia tn i aliq 0
potettali qdditatiue oicro :7 ftc illo mo idej fe
totis fbme fut idej fe totis obiuc. qz gdditati
uc i potentialtpucnietia:gdditatiue pueniut.
CHn ft altq fmt fe totis obiue tdejulla ftnt ie
rotiš fubiectiue tdem. 2 Bicoq>no.q: non opo:^
tet q> qutdditatiue conuenientta conucniat in
aliquo potentiaU:tieqj in aliquo fubiecto.
«0ueftio
CCertu aut eft fpes
fub genereiDitfcrunn-z in eo q> cflitates akerv
us ronis funtcDilfuniles funtifš nd eft ibi funda
mentii idemi 7 termtnus oiucrfap relattouum:
riifi maliter:neq5 pp boe oiftinetto eft oilfmuli
tudo.cjuemadmodu neq$ identitas eft fimilitu
do ■ f$ identitafis p:tmu fundamentum eft vnu
in fubftatia.fcdo aut fundamentum eft vnu3 in
alijs generibus:eqlitatis aut VM13 i quatitate.
Similitudinis aut vnu$ i qli.5*.ntetba.cd.2o.
Blie relationes fup pluralifate fundaiur. vt 01
uerfitas teqlitaf 7 Dtfiimilttudo.fub ineqUtate
maio:itae 7 nunotttascdtinenh £t fub iftts.f.
maiozitate -zininoatate ppoittones ronales 7
žrrationales.fub rdnalibus 91195 fpecies^po:
cionum coite r numerate.mulriplejc: fupparticu
larisifuppartiensrmultiple^fupparttcularisc-z
multiplej: fuppartiene.fub mo potenrie cdtme
tur intrinfccus aduenientee;vt .pducetis cau/
fantis:-z eptrinfecuS aduenietestvt actiui-z m o
tiuhfub mo vero menfure vt fcia fdbile:fenfu8
't fenfibile 7C.7 queadmodu fub mo numeri in
telltgunf relationes fundate ta fup vno fup
nuero.itafubmopotetic tntelligunf relatides
oicetes aetu 7 relationes Dicentcs potenttam.
CiBiftinguturautrelationes altquado ejc ter
mtnis.ut cu binarius qternario cdparatccutus
eft medietas:7 vnitati reuius eft Duplu. $~uda>
mentu.n.vnu eft.f.oualirasctermini. vero plu^
res fcilicetquattuo: 7 vnum.-z relationes oue
fdlicet medtetas 7 Duplum.
CBliqn ep fundametis vt 01.5.? Duo coparaa
turad vnuabt eft tripla 7 Dupla ^poztkn tera
minus eft vnus.f.vnitas.^undameta vero fut
0u0.f5.-z ouo.Hlia eft oiftinetto ep fundamen
tis 7 termims:vt.4.ad.5.-z Ouozum ad vnum.
CSCbeologuspomtDiftinctione cj: ejcnns.vt
ioiuinis paterz filius &iftingutpatemitate-z
filiationč.^undamenrum.n. idcm.f.eflenria 7
terminus idem .f.eflentia.
OitEoiftictto fit rcfpectmu.q? no.q: Diftictio
e identas.q: DiftCcta i ah'quo?ucnmr. p5 pri a a
?crerisadabftracta.Sccundoq2 tuc Diftictio
oiftigueretur.-z fic quo ectqo. 7 foar.c eet fo:^
ma t ifmitu.q6 č ipoflibile.^ertio q: i ecdč eU
fent ifiniti refpectuf ^3 q? ad tftmta cdparet.^n
frnite.n.funtptcsptinui:-? 01' pte maius e totu.
7 fic ad ifmitas preš tofu cdparaf. 'lRri c Diftin^
ctio eft ad aliud P3 fe. to refpcctruu e.p5 pna cp
Diftone.lčdotde 7 Oiftictti (ut i eode5 rclpcii Di
uerfoprg 0 relpectiuafut^poitionale rone fa^
cit H^les i pdicamenfrs.tertio q: ŽiflcsRmc^
tba.vult Difticrione3 fuiidata effe fup pluralifa
te teptu ati.16.fc6a pnaDiftiiictto cft relatto Dif
qutpcrane.q: reqrit efnia eiTc alterius ronis.
CCŽld p:imu Dfns cft q6 rcqrit puenientia: Du
mo vtanurr mo locjndt Zlpitsrf? aliqft abutfur:
nd aroiftictu aut Diucrfti. £ft aut Dfns mir.us
ede (^Diuerlti vel oiftictu. Bd rone negat pna
Dtfticta pueniut:g 0 Oiftictio eft idetirae;ncq3 a
peretifad abftracfav3 piia.vbi n c pdicatd p fe
no.io non Oitfcrunt pzedicamcnta realiter:f5
fo:maliter.q: non quidditatiue Oe fe muioepje
dicantur.Zatam tn bnt pzcdicamenta Oifttn/
cttonem q> inuiccm ro funt trafrnutahlia vt 0 i
pt žluerrote.p.metbapbpftce co.12. £o:relar£
um ma fubiecta fo:me fubftatiali 7 acctdenfalt
no eft eade fo:maliter.q: tune inter fubftantiaj
7 accidcne poifet elTe trafmutatio:quod eft im
pofftbtle.q: termmue a quo 7 term inue ad que
funt altertue gencne.oie aut traTmuf afto č eje
oppofttte prije aurp:iuatiute .7 oia ifta fut eiuf
degencrie.f.ouoprta 7 0 uo p:iuariue oppoft>
ta.7 fubiectum eie.
CTCdtra Hueri‘oie.t2.merbapl?vftce cd.25.ma
eft ma oie mae pzedicamčtov.ergo xdc fub ra/
tione quapotcnttacft in oiuerfte pdicamctte.
dlRu 0 negando confequentiam.q: alia ratidc
tamU 54
tnateria eft fubiecta fubftanttali tfanlmutatio/
ni. tal ra ratione accidentali.f p btspatet 4* ca
dem reapotcfteffein ouobus piedieamentie.
73ucrroi8.z°.Deaiaco.t25.t.i26.pciut fenfu
i p:edicamentoqUtat!8 actionispalfionts rela
tiotiis.p fenfum aial eft tuliter potee fenrire.id
fenfus eft qlira8 oefcda fpcae qualitatto.q: eft
potčtia fenfiriua.actus m c Deprima eiu8 fpe.
aducrte magna equocatione quahtatie.quonia
C vna fperie eius eftactus.i alia vero potentia.
vt aut fenfus refcrt ad fenfibile : ipfe eft relatio.
fenfus autem vt acriuus aut paffiuus ad genus
actionis vel patTiote ptinet.j^detitate relatidis
t qualitatt8 epplicat Buerroi8.2°.De ata come
to.i45. ( ppo:trones in eo q? ^portionce no funt
agčtes.-fedineo q?qualitatc8: tfacitaucto:i>
ta& bec p:o qone requenri.quuoirir eadč re elfe
qlitatej q eft fundametibt ,ppomone: qiie eft
relat'o cius.i0.pit et Huerroie.5.metba.co.7.
fenfus eft i capitulo relatioie.$£t prio De aia co.
63-actio ate videt efTe i capitulo qlie:no quati.
$Dlcit et Huerroi8.5.£tbpcop capire.5.loqučs
De iuftitia.ipfa cu accepta fueritp modu:quo e
virtueeft in capiruloqualitari8.7 Of abfolure
no ad aliqd.t qn accepta fuerit fm q> iuftttia:e
i capitulo relationisrt ad aliqutd.q: iufttcie eft
vmcutq> quod fuum eft tribuere.
CT&trum relatio Diftinguatur a fundamento.
ucbit .7 fccjtur q? Dcue baberet i fe refpcctum
7C.7 cu fundamentu fit p:iue refpectu: caufatu
critpuus caufat!one.7caufat!ocft finml natuy
ra cu ca:ergo caufatu erit p:ui8 qj catifa fo:ma
Itter.fed De boe no cft curn.q2 e qo edie rei:7 ro
ni fo:malt.quejdmodu eft de bac aliatcreamra
fine Deo itclligit .7 relatio fme fundam čro ron
itelligit.ergo maio: clfetDepcdčtia relaticn^s
a fundamento epereatme a dco.piie fpoffibilc.
CTHdpnmum i nullo genere catife coairrit ftiri
damentu ad relatione: niti fo:te maltfcr/j boe
no.q: accne nd babctmam ( pp2ia.q? fi maj bj:
fubiectum cine bj.fundamentum aut 7 fubiev
ctum Dilfcrunt. parice.tt. albedtnie eft fubtev
ctum :7 albedo eft fundamentum relationie fu>
o
milttudinis.altud vero album &f tcrminue re
lationt8.q? ft volueris refpecttbue tnuenire ali
am niam vitra fubtectu pceda q^ fundamcniuj
cftoifpofitto vt fubm fubiciat: id fundamentu
fe tenet eppte ntaetfj ndeft tata o iftinctio in/
ter bac mam 7 id oiiue eft bec ma q> realtter
Ofant.quemadmodu pcedtt Scotusfubm pa!/
ftot fue.realiter tn identiftcatu paffioi. £t tbco
logU3 relatidea in diutnie Dicit tdcm dfentie.7
tbi no elfe maj neqj cam.moze latinojz loqndo.
C&d fon ftat albedtnem elfe:qii tpfa nd eft ft/
militudo illiu8.qz illud nd eft.q: albedo incipit
dfe p gnortem fon qd:relatto aut no p fe termi/
nat motu.-r boe oftendit fotmalem tnter tila ot
l tinctionemMbi no q? ft relatto otfttngueretur
re a fundamcnto.ipfa fua ,pp:ia gndne čj a d
ripet elfe .7 ftc ipa termtnaret motu p fe. tinmo
plus eft.fozte epute albo vt qttuo: platone
Blbefacto vt qttuoz.ibi eifet fimditudo acqltta
r ftc opj oare motu afTumlatidis.? pj boe pce/
dere vt fcotifte pcedut. eft a Ooetrma pbtlofo/
pbi recedere.immo dato albiozi qj qttuoz:eo
remiflb tn albedinenbi eifet ouplepmot^.vn’
remtlfio albedmia alter tntenftuus feu tntenfto
fimilitudint8.i0dm eft igitur ibi elfe vnu mo*
tuj tatu puta in qlitate.qciiqj refpectus pfeqti
turznon eft cura p motu.qz faeta vartatione tn
fundamentis.aliud eft efle adalteruj qj p:iU8:
abfqj alto motu:q.n.facere pot na vno motu ta
tum:C*uobu8 non faett.
Old tertiuj lj albedo defmerct: efle funilito/
do buiu8.q: bocoeftneret elfpio tu otcutur fe
parart;qz remanentia nd eft tn vtroqj eptremo
rum oiuifo^.feparatio autej oeftnendo cife lub
two elfe.oiltincttonem non arguit in re.
CEHd quartum relatto non eft accus tn funda/
mentoefed in fubiecto.q: in ,ppofito albedo nd
eft foztes:neqj ftmtlttudo eft foztes.t ftc acct/
dens oitfert re a fubtecto:qu relatto nd otffert
re a.fundamento.non negatur tn altquado rela/
ttonembenoiattuepdicarioe fundamento 7C.
(L&cp pp:i a palfto Diflerat re a fubiecto.q> ftc
qz nibil ca't fe.-fed fufrn eft ca patfioms: palfio
enim flluit a fubiccro. Scdo fubrn Jubfternitur
p3lftont:cui paffio non fubfternit. ‘Zertio fubte
ctum eft vnunrpalfones $0 multe.^uarto po
teatteanimeOififlTuntabanima ergopalfto a
fiibiecto.pj pna vel ep ftmiU^ppoztioite. vel a
maiozi.qz inttmioz vičefar paflio.aut qz poten/
tie funt pafltdcs ammc.£0utnto ft paffio lit fbm
tila nd cit Oemofrrabilis De fufjo.pj pna q: me
dtum eft ca in efiendo 7 in tnferendo q> palfto
tnbereat fubo.pj p° poftcnop.Septoqualira8
Oitfert a fubftanriazij aliq palfto eft qltra8.pu/
ta nalts potentta ad ridendu.bd to eft fba.Sc
ptimo accus o tfferr a fubo.-palfto to eft accns.
ClR.fi 0 intelltgo oiucrfum re.qo tc negatiue
pdicatoealtero.£r palftonem ^pztaj intelltgo
illa:qpuerttbiliterfequitfubm.^ucotcop 0 .f»
ens bj pallide8:ille funt ecdtmfubiedo. aliter
oaretaliqd:qd u eifet ens.pura paflio enttf.Se
cundo ft oeu8 bj palftoeettlle funt eedem fubie
cto.pj pna.qz altter tn oco dlet aliqd:qd non ef
fetoeu8.qd repugnat naepztmt pztnciptj. pbtlo
fopbus inoiceret palftones na liter fecjnree oeu
clfc tn cclo:non tn Oeo:td ottfcrrc polfunt a oeo:
quauis nibil ftt in oeo alittd ab tpfoXertio nul
lu fubnt eft fcpabtle a palftonc:g c luut idem re
identitate reali oppoftta fcpabihtatt.pj pna ep
rdite terminozu.pj an8.q: aliterfalfiftcarent p
poneffedi modi 001 p fe.puta tile tn qbue pdtea
tur ^p:ta palfto de fubiecrot-tprir falfiftcarent
;pponee p:tim'modi odi p fe.ep gbus demoftra
rur tila palfto.pj pna q: bona ejtnte pna : fi pna
eft felfujtans eft falfit.£0uarro aptttudinee fnt
eedej fubteaozfunt.n.refpectul qda fundamen
rales vt albedo eft apta elfe funtlil.j0nitocau
fato fubtecto:nd pot deue nd caufare palftonej.
ft.n.deus facerct celum no elfe mobileripfe face
re fc nd elfe mottuu celt.-z ftc deftrueret ipfe po
tentia fua.-z pnter fe lpm.Setto palfto 7 fub/
tectum eadej epna ctnt.-z ft fubiectuj gnabtle
fit;eadem gnonegenerant.7 eadej cozruptione
cozrupunt .puertunt.n.Septtmo aliqfut« palfto
nce re ditfercntee a futs fubts. vt motue pzimt
mobilts^ur quattta8 pztmt ceii:aut figura et\
q? ft cujnonunalt aliquo bec pcedis elfe eadej
fubiectoinotnpeederes lucern elfe ipm celum.
bec autej ot\pp:ia funt ipft celo.q: otuni foli 7
femp infuitt.referendo tnpztmuj motuj pztma
figura pzima' quititatan pztma lucern p° celo.
feda j fcdo.tcrtta tertio 7C.vee tbeologue ponc
ret btcfepabilttatej vmus abaltcro.-faltej oc/
ftncntevnofeparo£:vtpoftdtem iudttij entnt
ccli:qefccntee tn.S®.palfto nd eft omnino tdcm
fubičcto.q: ipla itd eft de dfentia fubtecti ,7 ftc
Septa 7 Septima 55
tpfa no pzedfcamr in pnirno modo dot per fe Oe
fubiectotfcd m fcdo.-z fic ipfa pcft fubtectum eft
o:dine nature.boc vult parriculariter Hples.pj
metbapbpftce queadmodum ncqj cole: idej 7
viftbtle 7 fedo 0e afa tertu commenti.66.
CTBd p:imu palfio no caufatttr a iub iecto effe^
ctiue.q:naleeffictcs cft pacipiu unde moraš
o:ir.no aut fluir palfio a fubiecto p motu. led fi
palfio 7 fubtecmj co:rupttbilta funt:gnans fb>
gnar palftone.q:ois fozma oat accidetta feque
rta fo:ma.5.pbpftcop co.52.7.5 0 .celi co. 25.ac/
ridetia i re gnata no epiftut raft a generale, me
diate tame fo:ma gnati:q fit a gnante.fcbo oifr
feretta eft fter fiuerc palltone a fubtecto:7 fiue/
re a puctpijs fubtecti.p:fctpia.n.intrinfece copo
netta fubiectu funt illa:que funt ca palfionis, vt
ma 7 fo:ma refpectupaflioms plut uti ep mate
ria t fozma.fj palfiones ftmpltciu fubiectopno
čari polfuat a pzfcipijs fubiecti.q: fubiectu pzins
cipla no bj ipm intrifece cdponentta.q? fi vadiš
ad genus 7 oftam.Ula funt i irellectu.a quibus
no emanat palfio er ftelleau.folutto a't tbomt
ftapoices epaettone inetbapbpftca fluit palfio
a fubtecto.io fine motu eft.tbeologtcu qd bj tn
fezfedpimapiisBpliseftrepugnas.pj ep otfft
nittone potentte actiue. 7 tpSius agetts 7C.St
qris 6 boic mere quidditattue acceptoran lit rt
ftbilts.cp no.quia riftbile no eft De quidditate
ctus.iR 0 q? ftcrfed no qutddttatme.f$ oenofatt
ue.firrat.n.admtttentes.cp no eft rtftbtlis: fed
aptue e pnuatiue ad rifibilitate$.q: fratim k*
quit cp no fic bo.pj pfeqntia a puerttbili nega^
ttue.p fubiectu e p:tus palftoe. g° ad minus bo
tnp° mo obipfcnou eft rtftbtlis. IR 3 ahud eft
botej acccptu in p° mo non dfe riftbile. 7 bofej
non elfe riftbile tn p° mo.pua.n.falfa efr.fignifia
cas oe boie aliquado non tificari rtftbile.no cu
ro ftueplpaliqtudo noter tpsrvelnon.fcoa eft
ta ftgmficas qp non pdicatur quiddtratiue rifta
bile oebote.neqj V5pfequentta bomo non eft
rtftbtlis qufdditatiue:g° bomo non ertftbilts.
fo:te8.n.nunqjcftqmdditariue albus:7 tame
ipfe altqtiado eft albus.vt fuppono.s£>6 btc ptt
culariter oifputatu eft oe bofe:Oe oi fubiecto ■z
paffsone vntuerfalttcr tntelligedum cft.
CIHd fa5m inter fubiectu 7 palftonc ek Oifttn
ctb.oiperut.n.S^les 72luerrots.5.pbpf. tep.
7 commento.p.neq$ colo; idč 7 viftbile .7 bane
appellant fcotifte Oiftinctioncm cp natura ret.
šgo autem Oiftinctioncm rattonis.q?aliaeOtf
ftnitio palftonis qj fubiecti.
C3d tertiu I5 palfiones ftnt multe.7 quclibet
tllap fit reeripfe tamen non funt multe res: fed
vna.nift fo:te capias palfiones lubtecto:um re
Otfrinctozum.vt rif.bile 7 tnibtle.7 tune multiv
tudo eft ratione fubiecto:um.
ITHd qrtt5 potentte Oitferunt:fed non re: oum
modo non inrelligasozganum ant ceplepione
q funt inftrumera potentte ; 7 non potentia:pote
tta.n.oculi vifus.Hriftoteles.z.Oe afa tep.co.p.
CT2ld quintu r.egat at tecedens.qo eft pdietto
nalts.q: oemoftrare Oicit aetu; ftellectus. 7 fa
ttscibt elfe difttnctionefo:male:q fatts e $ ba
bediš terminis demofrrartcnis.^um etta a lu
udemediuclfecam nottciepfequčtt8.7ce ca'5
palftoms.7l; BplcsOtcatmediueecam. ^65
qp elfe cam apud grecoe non arcutt reale dtltiu
ctiore' fter cam 7 catu.7 in boe ftrictius loqunt
latini.non.n.pcederent latini trter pfonas dtut>
nas caim 7 catu.qua tamepccdut grect. vt pj in
vntone ecclefte oztentalis fub occidenrali in pet
Ito tpe Cugenij pape quartt celeb:ato flo:entie
anno.t'45o.p:tdte nonis ^untj in Otcttone fcoa.
cutus bulla tn camera actuu jOononie repitur.
larinis litteris a deptrts ferpta p fumii pontift
ce ftaillata plubo cu fubfcriptice.S. eardinaliu
a ftntftrts
dedu no tm oififerat ab botc.ftcut Oilfcrt rider.
C^tp$itae Otfferat a ^»pone ta.q? ftc.q: elfe
7 clfentiaorntg 0 elfentia ^pome ab etus elfe
to Offttngutt.Scčo ablolutu 7 refpcctiuu oiftt
guiitur.fed elfentia ^ponis pot efle abfolutn;.
cp pot effe fubftatta vel fubftattc.qlttas aut qli
tates.veritas aut eft refpectiuu. % crtic fubfta
&adiio
th r aeciderte ftifferutfed pzopofttio potefl ef
fe fubftacia:? titas eius accns.fg>uano rclatio
'i fundamentu Dttferunt-.f} titas eft relatto fun
data fug ppoiittone. J0 unto fubiectu % paflio
Ditfemitt:f$ titas eftpaffioppbitis. Septo ca
•afeffectns otifcrut.f) titas cit effectus^pponis
adminus ut generc cae malis.0eptimo qrkti
qj vno ,pducto altef no ,pdudtalla Oifferut: fj
veritas ^pofitionts no ^duciturtcu; ,ppd p;o
ductc.qi itac tllatcu fitreue falfam: fed poft pot
ictpere elfe vcra.f0ctauo qncuq$ vno cozrupto:
altepnocozrupidtUa oifferut:fed titasppdnif
aliqn co:rupitur:qn ,ppd manet-vt cu ppo inči
pit elfe falfa.Rono nd eft trafitus De pdtctozto
ut pdictoziu fine mutatioerg 0 trafeute ( ppone a
to in falfu jnnutat ,ppo .7 no rtifi recipiendo fal
fitates:^ pdendo t itatcj.g 0 tila ppo no eft fua
titas.0eciniond identtftcatur prta vni:f5 ver
i falfuj fut pria.g 0 -zc.^idecimo qncuq> altqd
opponit vnt:qd nd opponit alteri.illa oiflferunt.
I5 tofalfum opponit:? non ^ponijg 0 ?c.0uoj
decimo tota oifiucriua Ditfert appdncta:fit oif
innctiuaepDuobuapdictozijs copofita:fed pa
eius eft titas oifiuamue.g 0 titas oifmncttue
a Difiuncttua oiflert.j®ecimo tcrttofi ftc effer.
vcp ep falfs:? nccclfartu ep ipoflibilibus copoj
neretur.vt ft bo eft leoibo eft trrationalis. 0e
cimo qrto fi ftc elfct.necelfariu er prtngenttbus
cotnponeret; vt tu cs vel tu n es.i0ecimoqnto
fi ftc elfetralfus 7 ipoffibile ep uerts componej
retur.vt fi oeus eftrtu e 8 . 0 :cimo fepto ft ftc:
ver eft falfuj.vt tu ea bd: vel tu fedefr-z tu non
fedes.q’ ft nota Diftuncttonis eft nota principa
lis tllius .ppofttionisdlla ( ppd eft titas:? ft coj
palationta nota eft pzicipalts.illa eft falfa.-r fak
fttas.fupp ono.n.cp fedeas.ft.n.non fedes:copu j
lattua eft ta. eft at totU5 fuc ptes. j 0 ecimo fc>
ptimo ft fic:mapme efTet illa cums primarni 7
adečjtuj ftgniftcatuj eft veram, fed non eft ftc.
qz nullan cbp mera effc ntbil eft. i 0 edmo octa
»o iiifolubiliappofitio non eft fua veritas.
C Hd oppofituj^ppofirio iciptt elfe ta fine mu
tatione fut':g° ipa eft fua titas.p? pfta.qz fi vej
rttas non fit,ppofitio vera:tuc mutaret ,ppofu
tio:adueniente titate.pns eft falfttj.qz tuc non
folu.n fubftantia fui mutattonc reciperet con>
traria.qdeftp Hriftotelemin pzedicamentis.
C tfU 3 pmtttendo altqutd elfe compleptj ou
pliciter entitattue.qz eft complcntm: tntcKigo
tbale bil8 ptes.z 0 lTgniftcattue.qz ipj eir fgnu
compleja.Hltero Duof modop i telligi pt i pze
fenti.vt bomo eft rdibilis:? ecoi.uerlo.lcDa pa
copulatiue eft complejcu^ figniftcaciue; quiuts
non babeat tbu fute pnbus aflerturaut ifertu.
£tquaut8 mentaheimi otcno illa ■ ecormerfo;
fubozdinat:tbu babcret ejcpflnmmon tri pp b°
Dicttotllacomplep^ eft. f$ 1nccmplepu5.com i
plepu tn figntficas.poflet tgitur queftto fozma j
rt an.ppofttto mentaltsjficut e complepu ftgni
ftcattue: itaetiaftt coniplcpu5 cntttatiue ic.
C"J^:ta pcluito ^pofino menralie eft comple
jcdfozmas itcllectU5.qz non identtftcadur cutuf
q5 ^ppoftcionis cptrcma. vi ft prta fuermtraut
Otfpata ut bomo non eft equus:aur caloz non
eft frtguerg 0 neq$ tota ppcfttto crit vnum fun
plep.p5pna.'qztotU5fmeptibu6 ron eft.crgo
non rtductts ad vttU5 fmiplcp ptib 5 :neq5 toni
C vnu5 ftmplep ertt rcductU5.fo:mabtt at tntel/
lectum.vt mentaltsoda ftt.Hn ar fenfu3 fczma
re poffit aliqua ^pofitiortenent pfpecttut: -z tu
et8 Huerrois.cp fic:ta trertozcm ^epteriorej.
oipit.n.pba i lib:o De mcmozia 1 remimfcentta
remtnifct eft vt fpllogifmua qda5.tiifi dtcas q?
fpllogifmo alfimtlatur.Sed otctt pbtlofopbua
tbi lpllogi3atreminifcen8:igit itelltco (pllogtf
mofmgulari.qzeogitatiua' sppellautt Buerro
ts rone pticulares vitra td q6 Dtperat 2lticr.3°.
De ata co.zo.auctozttate tbemifttj appdlatte co
gitattua ronale:q: obedit ronutupra Hple p°
ecbpco:u5 capite.tS.f.q: pticulanter Difurrit.
Suerrots aut.z.oe ata co. 65 .Dtperat q> tudica j
re qp tftud alb d eft foztcs eft fenttre accidcnta /
liter.CtDtpit Buerroi8.5.Dcai'a com.z 6 pontt
Briftoteles funtlitudine trer fenfu 'i itcllcctuj
tn.brido falfitatem.fentire.n.albu čile fozte nd
femp eft ver.Sed alterius nac eft ( ppd:quam
b> fenfus a ^poittionc.-cpaa b$ irellccrus. qz ep
vniucrfalibua ^ppofttto ttellectus componttur
epfmgularib’ to .ppofitto fenfus cordutuitur.
vtdemus tu ^ppofitioncs vniuerfalee: 7 audi^>
musrfed illeeptermini8Componuntur:qui fut
res fmgulares quaut8vniuerfahter ftgmftcenr.
p oe tllud q6 eft i pnto q! ttaris eft incomplepu
i? .ppofitio mentalis eft tn pnto qlttatt8.p5
fcicntta are tc.funt babitus tntellecrus. 7 funt
De pnto qlttatts;i: fic incomplepu eft.lj non fw
Septa 7 Septimi
tn:7 intrlnfceezenidcnti
oz eft ro apud eos g tenet notiaa ppoms a pzo
pofitione no oitferre.ftti 0 babituu mtellectus
incoplepi funt in pdicamentoicomplepi aut no.
Cozrelariu ejc termine naturaliter figmficante
fingulari 7 terio nalrfigniftcate vniuerfalt no e
poflibile facere^ppone.qz illafi effetvocalis vel
fcripta:qz termi ti ad placitu fignificantzf? nalr
neq?fenfii8eč pot.pp terminu vn;uerfale.neq 5
Ctellect 5 pp terminu fingulare':7 ftc aliquid e
naliter coe ad aliquid:q6 no eftpdicabile Deil
lo.fatis.n.eft epoe tfmoftrare illd pdicabile fit.
CTSctfa pclufto.*Rulla eft,pp6 in ttellectu:qn
fitaliquo° cognitozfaltef? aliqua fuipte.q:n e
polfibile cii iteUectn aligd-.qz5 non fit cognmo:
vel falte ep cognitionibus vel cognitione coft u
tutum.p? qz ppo oubia ep tcoplepo aliquo ter *
mino efr:7 tile neceffario efe cognttto. qz nibtl
no intellectione redpere pot intellectus. imo fi
ft volitione recipitdlla eft ttellectto queda. oi>
pit.n.Hucrrois^.oe ata co.St.talts ❖tu« trutu
aic q copzebedit re?:7 oefiderat ipfam eft 6tuf
mouenf aial 7 eft q Or appetitiua.7 ficvirtus co
pzebendens eft appetens 7 Uc appetitue eft eda
p:ebenfto qdi:quauie tota ,ppo no eflet tntelle
ctU3.q:,ppofitto no dfet cognira q: fo:te eft im
polfibtUa.tri fubiectu cpempli gratia erit cogni
tio.qz ipm eft nalis ftmilitudo altemus. q: qcu
q? termtnns in itellectu fueritznalem b? fignifi
cationemzfiue annepa illi babeat ftgniftcatione
ad placiturftue no.7 oato q? pceptus elfet ftetuf
vt cbpmere.qz adbuc eft ibi copofttto indiftas
ep ptw notitija ab intellectu copofitia. oe.n.fo:
matiuum itellectus eft actus in genere tntelUV
gtbiliu.io itellcctto eftmon.n.apud Splem aut
Huerrotm teneri pot oari fpem intelligibilem
«n intellectu:q intellectto non fit.7 p:efuppoftta
ftt cogm'ciont.ipfa.n.eft intellectu fpeculatiuu?
Hpud Huerrotm.7tllud eft intellectio.loque8
n.Huerrois oe fenfu refpectu obiecti oipit. 2 0 .
Oeaiac6.6o.ftonmouefmfimotu:g eft cop ze/
benfio.q6 tri opozteret.fi Oaretur a cognitione
fpes oifttncta.7 pari paflfu in boe incedut fenfus
7 intellectue nofter .neq? termini illi g fmcarbe
gožem ata appcllat.funt in intellectu oiffereref
a^atbcgozemattas.-f ?1 voceaut i feripto eppzi
mut nobis modu pdpiendi intellectuszaut ali>
quid ppoztionale.oato etiam ep res nalee eent
P acdb intellecteiadbuc intellectu fpeculatiuo
mtelligantonlemto ab intelketu agente :tt
potentiaintellectoactu intellectum faciente.
GfCertia pcUifio verirate^pomentalis voa»
lis aut fcripta eft ad aliqutd: intellige oe vera.
qm falfa falfitate refertur.-nd a't ^itate.^d mt:
ad q 6 refert-eft pzimarie 7 adeqte figniftcabile
P ipfam .7 Oe boe loqri8 Bples in poft pdicamea
tis Ot'ptt.bopq fub atfirmatioe 7 negatione fut
nulla eft oro.fub elfe fignificatu figno intellige.
quauis fit res cavt ozatio fitvera 7 c. < pponis.n.
triplep eft fignificatu.pzimariu non adequatu$.
vt buius bo eftaialibominej clfc.qz ep cdpone
terminop rcfultabfed no ep totalu^Uiud eft ft
gnificaru adequatum fed ndp:imariuni.vtbo>
mtnej elfe fenfitiuu q: puertitur cu? p:io2i;fcd
non refultatep cdpofitione terminop. 7 tftud ft
gnificatU5:animal effe bomtne.-pucrtit cuj pzi^
mo 7 adeqto figntficato buius^ponie bomo e
animal: vt p, ep puerfione fimplici^ppdnum il
la fignificatiummon tn eftp:imu5 Itgnificatum
eiuszlj puertčti8 illa fignificatu? eit.qz 1:6 o:di
ne illum i coponibilibue f uat fignificatum: que
^uat fignifican 8 . 71 ? in intellectu ron fit fitus.
q: ipfe e tndiuifibilisze tamen tbi o:do.q: id qd
oicifoealteropfupponitilludoe quo oicitur.
Hliud eft fignificatu? pzimartum 7 adequatu5
7 eft adeqte refulrae ep terminep ozdmata co
pone.Jupta igitur pzimt 7 adequati fignificav
ti veritate? ^ponie titas attenditur.fimiliter
fallitaa penee oicti fignificati falfit ate?.£ft igi
tur ^itas^poniepfozmitas eius figmficato il
Uusfop 0 7 adequato.falfitae autem Oitfozmi
ta8 eft 7 C. 0 ipit.ti.Huerroi 8 . 2 . 0 e aia co.a6.ad
pdicamentum relationie ptinet actio intenrio/
nalie.oum oe fono oipit q> eft mtentio 7 quafi
eft i capitulo ad aligd:no in qualitate.oictio Ot
ftractiuaibi poniturad Oenotandu.cpfm pzm
cipale eius elfe in relattone eftzfcom 60 accefio
riu elfe qualitae eft.
Cf0uarta pclufio veritae eft idem ep jppo 6a.
p? cp qone pmitfa.f.relatio eft ide cp fundamen
tueius.oipit.n.Bples inpdicamento fube.na?
in eo ep res eft vel non cft:o:atio vera aut faU
fa oicitur.no i eo cp ipfa fit captibilie prio 2 u ?.7
Suerrois ibi.no ep 6itae fit aligd renouatutit
oratione p fe.7 falfitae aliud i tpe alio: ftcut re
nouatur albedo i fo:te:fed verirae 7 falfitas in
ozatione funt relatio queda 7 p:opoztio:fequey
tes immutationem rei:in qua eft ozatio.
OJClllO
CHd pztmu; eifc z cflentta grammattcaliter
Oitfcruc.qz vrni eft verbu:reltquu elt iiomen.alt
ter n ona iUgajelem Dicentč ep bomo b; gddj
tate; aite elTe 1 1 f z triigulu8.7 op eiua efle no
eft fubftaria gddttatis. qz pt appbendt tntelle^
ctu.-z adouc ignozatur an babeat efle reale, z U
cffe pfrimeret
tur.poflibile eft tamen apud ocum op non pde^
retur.-z remaneret acctdens vt albedo: non til«
tnbereaf; tftoe cafus:neq; 2 ffles:neq; 2 luer
rotsadmitrerent.
C&dquartu,n fundamentum z relatto diffe^
runt fcdm eflanon op; gp f>m matertam.
C& i q’iinmin aliquod fubiectnm a certa paO
ftone oitfert modomon autem fubiecto.
CHd feptum caufa 7 effecttts non funt relatto
r fundamentU;n.fubiectu.n.non ( pp:te ma efr.
ttonalis componatur.vt dtptt auerrot8,7.
pbpftcop commento. 2 .
Cad decimu quartum ftat dtfiuctme necelft^
rate 5 elfe ep repugnantta ptium.quaui 8 queltV
bet cap fit pttngens. quta non eft poffibtle eua
dere ab altero contradictoziozum.
C3ld dectmu qntus ta poflitnt tnale compont.
vt cu vnu non feqrur ep alto :z tamen ligantur
per notam rattonis.
CTHd oectmu feptum illap^pofitionu identtV
tas eft malt 8 : non aut fozmalis.copulattua.n.et
btfiticriua funt altenue ratioms.
CHd decimu fcptimuifttus nulla cbpmera e
prtmartum z adcquatum ftgmficatu efhfigntfi
catu vcp:quau;8 ntbil fit.q: vere nulia cbpmea
ra eft.quemadmodum cefar fuit :2 cefar nen eft
aliqd.di{ferut tamen.qz aliquado cefar fuit ali
qd pofiriutirnon tamen cbpmera.ncq 5 poteftef
te ep naeptremo? vnibihu
no eec repugnatttta.fed male čopom poflent.fit
videt Haerrois.j.oe aia co.20.boc velle. oictt
eni ifta eoifpofttto tnfellectuu:quo? itd lectuj
eft abftractus a iua:tn boe q> Temper veridicat:
quu no tnuentat eis actio:que eft p accne.actio
P aeddena eft actio no iteta: vt copofttio falfa in
itellectu.qm nalitcr inclinatur i ve?. 7 cometo
27.tertij oe aia oipit verttas in eo.f. abftracto
itdlectu nuqj admifčet cn falfttate. Sed b° in
Doctrtna B?li8 7 Huerrois no admittif .q: tile
P ea? eflentia tntelltgutraut p eflentii incople^
pam fozmante tllas q oia funt itellectiocs i actu
ito aut itellectioes tn potetia .7 qz coponu quedi
erfent euidetee:qda no.tucttelligettjs non repu
gnaret Otfcurlus.oftedens eis verttates no eui
detes ep euidetibus pzinctpijs.pns eft p Huer
rotm.5.De aia co. 27 .oicentem copzebeno itelle
ctuu abftracto? eft fozmatio tantu.2 p bac clau
Tula p$ cp rti 0 eptozquebat ab Huerroealiquid
q6 eft p ipmzefTet et na actus coneetetts eptre^
nta cdi‘iderada:q na eet 7 C.queadmodu pfidera
du eet cur eft
$tus Difticte cogno/
fces altqua obta noniudiceteo?oiuerfi£atem
fluteonuenientiamrvt Tupza tagebatur.
cognofcit fe tpm
g e quoda mo otarcognoTcit alta a Te.Cozrelari
um ti tta e reftrigeda^po H?lts.u.metba.tep.
co.51.vt ea ftrigtt Huerrois.f.meltus eft no vi
dere queda vtdere.f. vilioza intellectu vide#
te.qz no e ene ita vile:qn Deus cognofcat ipm.7
ftlr alie itelltgette medte ,pbaf tripliciter. 7 p°
ep na cognofcčtts via ad Declaradu botes i teli
citate epiiteicognofcef oia p oeuvt Oipit Suer
r0is-5.De aia tep.co.56.0ices.tuc itelligttnus p
ipm oia q ttelltgtmus.eft qz Deus eft otum ee 2
fozma:7 1 $ eflet Deus ftnis 7 eftlcteetbec tn Tut
rebus eptrinfeca niagis qj fit fo:ma:quauts Toz
ma eflet idealis aut epeplaris.Ti igii oeo epiirc
otum cognittonetq bo felip e oia cognofcesjaut
pot oia cognofcere.-a fozttozt De" 1 oia cognofcet.
fit igitro.bo oeo oia cognofdt:g° Deua oeo oia
cognoldt.ps a ntiozi a(ftrmattue. 7 pfirmaf
ep^ppozttoe tntellectiois ad itelltgete.qz meli’
ppoitionat mtelle°:qDe' > e; intellectui oiutno
c$ buano.g 0 fi buanus mte°tlla intellectioe ali
qd videtiegtoeu eade intellectioe ilind obm
videre.Cofimtat 7 e fundamtu quo inceflit Ml
bcrtusmagnus.t2.metba.qz arttfep cognofcit
artificiu:q6 Tacere tntčdit. vt ps eppietia.2 tfi ar
tifep no bs in mente fua nifi fozmas artt'ficij.£t
Suerrois 0 tpit. 7 .metba.c 6 .*o.q> no eft in aia
arttftcts ep gnatozniTt Tora tm:q e ps gnati.7 to
artificiu no eft ntft fozma gnati: no pgregatu co
gregatoe mae 7 fozme.oeclarauit at Huerrois
puenietia 7 ortaj Det ad arnf1ciu.12.metba.co.
44.7 oipit Žluer.in lib.oe Tono 7 vigilia.£t cu
ifta indiuidua beant Deteriatu eeznecelfe e vt
na co? Tit intellecta ^>ud fozma’ abftractat cui’
ppoztio ad tila eftficut^ppoztiofomte artiftcij
ad artiftciatu.Sa 5 o ep na Tore Teu cogmtiois.
0 is fozma e cognttio mae Deus e fozma otum
alio? a fe.g 0 oeus omniu alio? a fe cognttio eft
;pbatur matw.qz oetribns.f.mafozma 7 com
pofitoitenuit Hueitols folum fozmam fectpC t
itellectu noltro :7 ea medtante alta cognpfci.fi
m trertam 7 co/npofttmn.qttta fozma eft quo co
pofitum eft:7 fozma eft qtio materia eft: ergo
fozma eft quo materia 7 compofitum cognofcu
tur. oipcrant enim 2 lriftotdcs 7 Huerrois
quarto ntetbapbpfice tepcu 7 comento. Z2.(?m
fpem ota co#t jfctmu8.Ct5.oe ata teptu C0.5S.
lapia no eft ut anima:fed fpes laptdi8.Cc fug iti
10 teptu 2Uerrois.Cc tmpolfibile eft vt tpfum
e«8 ftt intellectti aut fenfatuj g fua fo:ma:7 fua
ma$.qz qu l.tptde iittelltgeret:ataeffetlapt8:et
11 lignu lignuitisremaftet tgitur vt illud:q6 epi
ftit in ata oe entibua ftt fozma tatuind materia.
pj aut pita 2Uerrois.qz qd fozma babetur i Itta
materiaupfa babetur in iuo elfe reali, fed atti/
ma per te babet fozma laptdis m (ua materia.
ergoeam babet in fuo elfe realt.apud.n. Buer/
romt vbicuq5 materia eft: ipfa ibt realicer eft.
q: ipfa no b5 oaplep elfe 7C.7 apud eunde quan/
docuq5 eft fozma pzefens mae fozmabilizinfoz/
mat eam.SDinoz autronis pzirtcipali« p5.f.oe/
»3 otuin aliop a fe fozma eft.qz quozucuq5 cntt
um oeus eft fuiis oeus eft fozma.eft enim oeuf
pzimua ftma 7 pztma fozma.imo pzima fperam
pcediit pbtlofopbt elfe fozma ifertop Iperarum:
vitra bac generale coparationem:que eft pttne/
re q: fozma?: inferttoae conectuntur cozpoza ce
Ieftta. z ftc fpiritualt coplatationevnu altert eft
tnfertu.Cc ficad vmtatemredncnrur.Ct 2luer
rosa eppzeifepcedit itelligenria fuperiozem cf/
fe fo: nam iferiozts l&:c eft libzo oc intelltgen/
ttjs.7 oe ozbibus ribi ftut agtilftma.oedarauit
aut Hterrois^.oe ata co.56.itellecru fpecula/
ttuieifemalej refpectu tntellectus agentis 7
efe oifponentem itellectu poffibile ad oeu reci
piedu.7 cu Otte fozme in codem fozmabili funt:
qaa?z vna eft nobilioz alceraznobtlioz eft fozma
minus nobilts.^itellectu tgitur fozmante poti
fibilemt7 fpeailatiuo mtellectu fozmante eun/
dem.7 itellectu agete eptftente nobtliozi qj fpe
culaciuus intellectusierit fpeculatiuua tntelle
ctua vt materia.7 pzeferttm qz oifpones mate.#
ria n pzeparates ad recipiendn fe tenent ec par/
te caufe materialis.otfponit aut incellectua fpe
culatiuua poffibilem vt recipiat agerem 7C. Ct
coftrmatur ep 2Uerroe.5.0e aia 05.56.7.1° .oe
aittma.cd.z4.0mms actio attrtbuta alicut pzo/
Cueftio
pter aliq Ouo eptftcntta in eomecelfe eft vt vnu
ftt ma.reliquu vero vt fozma.fed agens tntelle
ctua 7 fpeculatiuua notttta oemoftrabtliu pclu
ftonu agenerant.ideo agens eft fozma fpeculatž
ui.rid.n.polfibile eft ep elfe.ratio bec pzefuppo/
nit qd Oeclaratu eft in libzo oe itelligcntijs quo
Ubeto quarto.f.oeum elfe intellectti} agentem.
q6 pj ep-5.oe aia co.56.qz voluit itellectu ageu
te elfe vitima fozma m nobis:qz certu eft- ft po/
natur itellectus agens inftma itelligetiap f:m/
plictter abftractap.vtpofuit 2luicenna.q> vitra
intellectu agece eft fozma vltenoz. futi tlttcr po
nitur ibi intellectu agente elfe p° cam. ntbtl aut
eft p° ca : nift tntellectus pztmuszrefpectu cuius
ois alta ca eft fcda.Ct vult Buerrois in eodem
56.fciam:qua cognofcttur tntellectus ages.-elfe
fdaj:qua cognofcttur oeus .7 quod bomo.felip
g itellectu agente itelligens operatur ogattone
oeo 4>pria 7 C.{ 0 peratio aut oco ^jpzta eft oeuj
g elfciina oet tntelltgere:que licet coicetur bo/
mtnizno tu oeftnit elfe ppm quartomodo re/
fpectu oei.qz alto modo cognofcirar oeus ab bo
mine qj tpfe a fe ipfo cognofcatur:qz I5 afcendat
bo g bmoi itellectionč ad graduj fui alttlfimu*
no cti equatur oeozfed ab eo valde otminutus:
ei alftmilatur.Cdftrmaf qzeadefunt pzincipta
cognofčedi 7 eenditOeo igtt epntequo otaalia
ab ipfo funtzOeus eft quo oia alia cognofcuntur.
7 pferttj apud oeu:q pzincipta otftinctilfime co
gnofcit.f.pztma fozma5: pzimu finem :7 pzimuj
elftctens.omntu igtturoeus eft cognitto. Con/
firmaturft iupta Suerrotm tntellecms oiui/
nus aliquid repzefentet inferiozt tntellectuizpti
ta fuum ozbem intellectui bumano;que non re
pzefentet intellectut Oiuinorfegtur tila tntelle/
ctione no elfe Oiuinoitellectui adcquata.p$ pna
qz tila mtellectto eft naturaliter repzcfentattua
altcuiu 3 obiectt.qdnoneft cognofcibile a Oeo:
qd e ipolfibile .7 ftc epcedit itellectio illa itelle/
ctu tila intellectione cognofcete .7 feqtur vltcrt
U3 q> Oebilioz tntellectus aliqua certa Oata itd
leetoe itd!iget aliqdtq6 nobdis itellectus non
videt g tila itelle tione q6 e ipolfibtle.qz mato/
ris lumints 7cognittoms eftmaioz tnte 5 č$ vt
ltoz.7 fic ftate eade itcHectione meltus bj itd/
Itgcre Oeus mam illius tnte’ qj intcllect 0 bu/
man 1 ftue fpualts fuerit ma:ftue no. Coftrmat
via Splis-5.0e aia tepcu co. 3 . ad oftčdendum
Tntellectum poffibile cognofccre fe ipfum per alfa:
non ed nifi.q: alfa formant ipfum • 7 forma oftedit
mam:qJia format- ideo oeo epiftere fo;ma omniu:
fpfc e cognitio oTumno ipo femct cognofcenteape
cognofcit oTa.qr ipfeeftintellectus.-goTum apud
fe cognitionej bj.lR.ndi aliae p Buerroe.^orma
eft cognitio mac in Ttellectu apco cognofccre aliud
1 1 potetiali.colligitur folutio ep Briftotcle. 5 °.De
aia teptu co.25.loquenre De frellcctu cognofcenre
priuationeep babitu.Dicente opj ipm cfte potenj
tia cognofces.oeus aut no eft poteria cognofccns .7
pj rnfione bac ep ronibus practis reprobari.puta f
teli ecrione epcedere ipfum Ttellectu cognolentem
7 aliqd videre Debile Ttellectu p aliqua intellectio
ne cp nobtlis intellectus p eade Ttellectionevidere
no pot 7C.7 auctoritas Bnftotelis ponehat De inv
tellectu nro.f.eJfepotentia cognoftensmon aut De
itcllecttb-is aliap inrelligentTarum .Confimiaf qr
Ditfmitio Declarat oiffinitu.vt ep rone Difloms col
ligitur primo. 7 . 6 .topico£ capitibus quartis.T q 6
liber ftngularc fub oiffinito coprebefum eftcogni
ta: aoauie ipm effet ep ma 7 fo:ma copofitum 7 in
Oitfuiitu 7 quelibet pare oiflontsmifi ep m a fit Dif
finitio compofitareft intentio vntucrfalts :7 forma
vntiierfalis .7 ppv.c intelligendo forma :7 no conv
gregatu ep ma 7 forma, vt oipit Buerrois. 7 °.me
tbapbpfice co. 57 .S 0 uoma Diffmmo eft intentidie
vniuerfalia .7 forme vmuerfalis .7 ppiie no cdgre
gati ep materia 7 forma.Ct c6men.40.qj Diffintv
tio eft vnti cuj Diffinito frn pdicationemmon quia
ipfa DifTinitioque eft fo:ma:eft ipfum Diftinitumr
quod eft babens formam.
CCTtemoep naobiectimtelligibiUs:qj Detis eft
obm fuo intellectui adequatu.ergo qcqd eft Deus:
ad etus Ttellectu cognofcif. 7 qcqd eft ep parte Dei
cognofcibile.-ab dus Ttellectu Ttell igibile eft. £>3
effe principiu 7 cam otum eft Deuf:7 eft intelligtbi
le ep pte Deuergo a Deo eft boe Ttdligibile.« 0 uod
effe non potmifiDeus caufata cognofcat. i0iccbat
autein Bucrrois Deu cognofccre fe abfolutemo au
tej refpectiue.Contra q: Defectue eft cognofcentif
refpcctu cognitircum non ccmprebendit cognofcef
omne effe ipfius obiecti.Duo autej funt effe ipfiua
obiecti.fabfolutum 7 refpectiuuj.ergoa perfeete
intelligcnte obiectum. bec inrelligibilia funt. aliv
ter obiectum epcederetoperationem.Stando igi
tur T ptiris nalib^iucta ponatur bcc.Dcus cognov
jat Ttclligentiasroeus non cognofcit eas.oeus cov
gnofcit o:be8 celoprDeusno cognofcit eoa; De’ co
gnofcit iferioja.-oeue no cognofcit ea.-Deus cogno
fcitmudujroeusno cognofcit eu .7 apparebit ma
nifeftepuenientiueelfepcrfecttoni Dimne cogrov
fcere bec <33 no cognofcere bec.Tmo cognofccre bec
Tlli puenitmo cognofcere aut bec ilii Dilconuenit. 7
tune fi tenuiffet Bples id q6 Bucrrois tenutfciuv
pta eflet repjebenfio Bf 1 is qua facit /6rego:ms
ariminefis p:To fen.DTft.55.fed no apparet Bplefic
tenmffe.cadat igitur repbefio fuper Buen oe. 7 01
camus nedum eum Tn purts nalibus erraffe: Trno
fua ppmfunčmenta no feruaffera qbus no epiui
mus Targuendo .-7 meltorefuilfe in be c opimonent
tbemiftij qj Bucrrois qr primu agčs p cogmticri
Deducere re:qua facitT oeterminatu trne. 7 prude
tilfime agcrc.7 no cognofcere gd facit:neqj quo fa
cit : neq j amare illud q6 facit. abfurdilfima funt :7
Ttellectu pter naliter oifpofitu rcqretia : vt illisaf
fentiat.Dare.n.bonitatequa mapimus amo: 7 ma
ptma bonitas no ametrpter nam eft.fimiliter Dav
reentitatc:quamapimu8ttellectu8 no Ttelligat:e
Deu pter naliter Difponere.7 ipfum Tperfectu pone
re.šimiliter Dicere q? DfuTa pcipiunt Tftae: 7 non
pcipiut tepus.vt tangit Bufrroi8.4 0 .pbpficop co.
ioo.£aueamu8 igitur ne ipfum irritado-potentia
Tllius contra nos pjouocemus.
CEBd epeplu aut Datum p Buerroe De arbore fra
ctus eius regente :7 ad oebitu finem oeducente :7
opus fuu non cognofcente.veriftcatu eft in na ep d i
minutioe arbo:ts:q tri a no crrate Ttelligentia Dir»
gitur in oetermmatu fmercogmrione no admitten
tis ob eius Tpcrfectionej.SEfeus igitur ca ordinis e
in vniuerfo faciens ab eodem agente ep eadej ma
teria fieri.a.effectum ante.b.
CEBd aliud epemplum De boTe:quauis Ttdligcnv
te.no cognofcenrep:imu motuj:que facit.f.cojdis
motu.ep oiminutTone boTs ojtum eft: a pofterio:*
cognofcere incipientis .7 no ad tot aducrtennstfiv
cut Tpj aduertere polfibilc eft aut c pjraut ad cpte
riora Trett.T Deo aut nulla eft Tpcrfectio:ncqj Div
mimrio aliqua:neqj in cffe:neqj Tn o:dme cognov
fcedi:tmde o:iant bcc.f.caufare:p:odueere:rcgerej
folliettart pferuare ;7 no cognofcere :q 6 caufat p j
ducif :regitur vel gubematur aut pferuat.fEr q: 01'
cit Bucr.opTone tbemiftij no fuare rattoes Bplts
ondamus intellectu Otuinum pftciat.potčtta.n.p aliud
treiltgttur.actus aut p fe.u.mctba.Buerrois co.
5 z.omnta aute; alta refpectu Oei potentia funt:vt
pzedtctu5 eft.0tmtltter odm oe imperfectioztbus
refpectu intelligentiarum oependentium.
CBd fundamentu et Buerrots q? res miles noti
funt in fe ttcllcctezfed vt fiat tntellectenndtgent in
tellectu agete abftrabente fozmas milim? repone
te eas in itellectu.06m q> vepeftoe tllis ad inteb
lectu coparatiszcuius funt obiectu pzimu.q eftitcl
lectuspo(fibilis.queadmodu 5 .n.obiect 3 oe ni fua
funt p Jtetta tteUecfa: z no actu.ita coparari babet
ad intellectu potentia cognofcentemmo at aetu co
gnofcentein. vt eop abftrabtbilitas fuetur.no aute
copara do tllas ad intelltgenttas in actu:quap funt
obiectu fecudariu.50.tferut.n.in ni bijintellectus
qm qni in aetu eftzapud fe babet: quo bec mfelhV
git:f5 intellcctus pojftbilis boe no babet: fed pfe^
cti j;ie5:q«a polftbtlis intellcctus intelltgttipfeep
pectatabaliosputaab intellectu agente. { 0 ptim e
tgitur oictum eft a tbeologis oe Oeo <$> cognofceu
do fe cucta otfčemit.&olut tu tbeologi Bples ad
fua fniam reducere.sŠt glofant tpfutn oicente meli
us eft no videre qda qj viderezoe mo videndi.no
aut oe obiecto vifo. videre intdlige.no oculo eo:/
pozali:f3 intellcctus acumine.Oicut.n.oe obm eft a
oeo vilumrno aut 01 modo intdligendi: quo obm
itelligit:Oeus ipm intelligit.qz no modo vili:*z re
ctpiedo:f5 nobilt -z Oeclaraui ego aeruado obmmo
aut patiedo ab obo.-z oicebat Buerrois oeftructto
ne Ocftructionu5 oifpuratione.j:. 0 ubio. 5 . Oeus ftc
vniuerfalta 7. pttcularta :7 nefcit.fdt modo:quo no
impficitur :7 no fcit mo:quo tmpficitur.Cotra glo
fa teptuoeftruit:qz mutatoiettonem tmpozta'tem
obiectu in oictione impoztate ntodu5 intdligendi
obm .{06 ad fallacta' figure oictionis ptinet.|fntel
ligo tgitpbm uoluiffe a!iqua elfe:que a oeo no co/
gnita funt.bec aute5 funt cafualta:aut foztuita : aut
mala:q ejc neceffitate mie ptingut:vt mozs r coz*
ruptio.^ftud colltgo ep teptu.Si.u.metbapbffice
ou Bples quait.^qz oiflert aliqd aut ntbthtnrel
ligae bonu aut ptinges.aut incouenies medttari
Oeqbufda.qzptingensOiftuctiuelectucu bono fa
cit pcipt mala euenientia.no tii ep intetione agen>
tis qz malti no intenditttr fs ep neceffitate mie vt
mozs zc.autcafu tc.^ueadmodu.n. pcedut Mri/
ftotes tBuerrois follicifudtncoiutnaad ^pzieta
tes idiuiduop ^ducendas fe eptčdae.in gbue coi
cit indtuiduamo aut ad eas .ppzietates.-in qbus i
dtuiduainuicenocoicant.coicant autem tdmidua
vt epemplariter loquar Oe bomine in babac vnu
caput: vnucoz:Ouas manus-.ouos pedee.zc.no coi
cant aute in gibbo claudo zc.q cafualia funt. vt ep
Huerroe.t2.metbapbpfcolligtrur comento. 57.7
$z.ita pcedet pbs cognittone o iuina*vfq3 ad beevc
ntre:quop eft follicitudo .7 no vitra, vt cots Oocto^
ru febola pfttetur .7 ftc erroz Briftotelis a kitate, ft
det pap 0iftat.f3 in pbplofopbia nali no spparet er
roz.imobincOeclaraturquo cafus 7 foztunafunt
caufe p accne refpectu celi 7 od :7 non tm refpectu
inferiop caufap.Oicere.rt.Oeu inrendae 7 cognofce
re qfoztuita 7 cafualia ponunf:eft Oicere repugnan
tta.qz eo qz ftendutur no funt cafualia eo %ocpca/
fualta funt:no intedutur.btnc apparet erroz Buice
nepondis fozruita refpectu caufappticulariu:non
aut vntuerfaliu. 0 ed Buerrois erroz eft graut 8 .ni
ftreftringereturadboc qp opinio etuselfetoeuin
perfecte cognofccre fe 7 abfolute 7 rcfpcrtiuc.f} ep
ecumen eius itellectus nullo mo terminarctur ad
res oepedetes:fed folo ad elfentia Otuini.7 fic o e/
pendetia melius efle bnt in Deo q$ in fe ipfis.io ad
pfecttotte Dimna fpectat cognofccre Dependetta in
eflc alto apud Deutnon aut in elfe vili. 7 fic non fic
crronea elfet bec pofitio ficut pzioz Buerroi aferi/
pta.Sed bec opio potius eft Žbemiftij repzobati
ab Buerroe ep, Buerrots repzobatis rpm. inducut
aliglogicu argumetu p Buerroi. j^ipit.n.Bples
m piitis qp pot elfe fctbtle abfq3 fda.Sed boe neq
qj polfibile eft:fi Deus rce males itelligat. q: nul/
la res eftzcjpolfit effe fine Deo.p5.t1.elfe fallacta pn/
tis : fcibile pot ee fine fda fo:tis:crgo fcibile pot ee
fine fda.qz oiftribuit fda ad bumana angelica 7 bi
trni. I 06 m tri no elfe intentiones pbtlofopbt tam
cguoca elfe fde acceptt'one.qz Oipit fublaro anima/
Ii:fda aufertur.vt oipit ibi Bplee.nift fo:re p aial
itelligas coe ad celeftia cozpozarfed boe no tolerat
littera Buerrois.oicit.n.et bo cu tollifitollttur ki
cntta.vepfubdit Bplem log fim op famofum eft.
op aut Df ab aligbus Deu cognofccre fpent: 7 r o in/
diuidua.p Buerrotm eft:Dicete follicitari Deu cir/
ca indiuidua.SOi q: elfe Ipectftcu eft interionak ee.
no intetu abeočmep p:imu8 moto: cft.15 ab eo ut
tederetur fim op žntcllectae ages eft.^zetcrea in
tederemafeulueft infra Ipem qnauis fpcctaltffirna
befcedere 7c.pcedut aut pbtlofopbi mafeulu effe in
tetu.'|{b:eterea Buerrois rnfione Datam repbedic
u.metbapbpfice cd.5t.qt fda vniuerfalts eft fda in
potentia.fcientia aut Dei no eft fcientia in potentia
fed in actu.i0utd igitur fenferit Bplee in boe que
fito.otfm op voluitDeu cognofccre bec tnferioza.nj
volutt Splcs in.t2.metba.teptu co.Si.pcIufioncm
bac.oeus nibil altud tntelligtt pter fe tpfum.7 pa/
tebit Huerrot'5 eptozčjre aplis aučtates vt eas fal
uet.Bd id aut q6 Diccbam in lib:o De intelligetifs
nam agere pp finemntecedit ad follicitudtne: 7 no
ad cognitionemrio no valereptiam.Oeus follicita/
tur circa beerergo De'’ cognofcit bec.Oipit.n-Buer
rois.i 0 .pbpficop co.75.St metbapbpficus no pce
dit nam agere pp ftnemon porerit ,pbar€: q? Detts
babeat foHicitudinecirca ea;q funt bic.00tf m cpvt
rueftgppnaillanovsDefoana.fedrone mae ait
9ppzopztat:valet.qzfaptetieeft cognofccre omnia
vr ptingit.^bemio metbapbpfice.7 glofa cois De
ti vr pnngfceft vt pot.7 fubiungit.bic.n.f.fapiens
ttouit omnia aliqualiter fubiecta.fi.il. epponal vt
ptingif.i.in vtiiuerfali.nedum eppofitio no eft lit/
terc pfo:mi8.q: ptingit non Dicit vniuerfale.Sed
fententia repzobata eft a me pat u fupza.7 ab Buer
roe 0tcente.i2.metbapbpfice c6.5t.fcient» Dei non
elfe in potcntia:ncq5 in vmucrfalfincgj in pticula/
rt.fed in aetu eft.q> fi fo:te reftringis fapienteszftc
op Deu a fapiente epcludas.buic reftriettoni cc ntra
dicit teptus Bplis tbi Oicens:qua.f.fapienm Dcuf
tnaptme babet 7c.*)fbzetcrea cognofcttiurm :qucd
a fapiente epcluditdub tnftpiente cepzebenditur.
Dicere aut Deu cfle infiptenrcm.erroncu eft. £>lof«
aut Buerrois q adducitur.Ocus fcit omnia.f.nc oi
co omnia:f5 aliquid qb eft quodamodo cmnia: De
ftruitteptu dicentem omnia:no m. Dicentcm ali/
qaid q6 eft quodamodo cmnia.
Č Blia etia5 auetozitas Briftc teliš libzi De bona
foztuna Dicebat.oeo p fc boe;? tri videre futuru 7
pfens.glofabatDco puenit Dirigcre foztunattim.7
P5 glofam no valcre.f.bene vidcre.i.ro videre fu/
tup 7C/3 Dirigere fozturatum .bene igitur pot De/
os Dare^pbetiazrufus eft rcm ccgrcfcere;7 face/
re rem eite.r fic P3 Bucrrotm % pite auetozitati/
bus painci . qz eas ccgitur v:olčtare .7 to bn babu
it Bples p incouenienri.5.metba.tept u co.t5. feli
ctflimu Deu minus pzudetč elfe alije.^of^ eft op
mente Ziplie no bn babuit 3 uerrois in b° qfito.
t Bd id qz5 Dicit B oerre is op p tfta opfonem con
cedčtcDeumcognofierejDeftruufurDcmoftratio/
nes ariftotelis boe negatur.vt P3 eas pfideratt.^l
la.n.qreducit tntellectu ad vnitafem intelligcntis
optimaeft.cupzimuinrellectum ponit elfe vnum
7 tdecu pzimo tnfelligcntc.^elle aut negare obte
ctufct5ointcllectum.qzipfumndfitide3 p° ob to:
Dei nam tndtgna facit.Dipit.n.artftoteles.^.et bpco
rucapite.S.op5g° faptentem:rofoIuqep pzinci/
pije fcire:f3 7 circa pzicipiavcpDiccf .qre eritvtiq5
fapia inte °7 fctentia.g 0 ncq^ariftcteli afcribčdu
eft deu3 (0IU5 fcire pzincipiu3 7 vnu3:f3 et fegnrta
ep pzincipt)S.Dipilfet.n.tunc faptetta ee inf ellecru$
7 no fda3:falfC3 in fuo p° elfe quo deo afcnbif ur.
ClRo at illa.i2.metba.tep.cd.5t.f0oarc intellect 0
Dtutnt vtlifftma eftaetto acriotm.ro ptludir deu$
no cognofccre becinferioza.f3 pcludit op intellige/
re dei gloztoft no Diflfcrt ab eius intcllectu: aliap
enim $rutU3 acticnes pftciunt tdzcuius funt actio
nes.diuinaautem actio.que’eftinrcnfgerc:efi vi/
lis.fi Differt a Dco.q: ipm impficit.fic op arguit ip/
fum iperfectu.gz potetialeactiome reccptiuum.
oieftio
C3d id q6 oicif.q> It oeus intclligeret aliakeua
id igeret al lo.negatur ptia.q: idigentia notat oefe
ctu ulius q6 idiget.fed obiectu kdo vifum ab itel
lectu:quauis no itelligcret Oeus illtid obicctuj fe
curtduzvel illudolkt itclltgeret a oeomulla potut
aut argutt otminutione* refpectu itelligetis.qd tn.
volebat &uerrois.qz volebat fequt:oeu cartocuj
fozmari:Oeum recipere.
CTSed p oeterminationč bac eft ro tacta i libzo d
itelltgetittj8quolibetop 0 .£t libzo Oe elementis
qdne oecima.0i p:ia itdligčtia fit cognitio;q pzia
itelligentia cognofcit fcdamztuc kda itelligčtta co
gnokeret feipfam p pzima.7 fic perfecttus oco co/
griofcere kdam <35 fcda fe cognofcat : fccunda inteU
hgčtia pfecttus fe cognofceret cognofcedo deuj qj
fcda itdligčtia cognofccrct feipfam p feipfam.
CHd pzintum pcedit pns.qz cognitto caufati fine
d no eft ita pfecta ftcut cognitio riti per rim .q: co
gnitto pp qd eft meltoz qj cognitto q: eft ciufdej.
lic aut cil cp cognitio fak p kdam itdligčtia e co/
gfiitio riti.-nd p cam.-z cognitio kde irelltgčtte pcr
pztmam eft cognitio caufati per caufam.
CCorra Ouo fabtlta arguunt ouas ppim fctas.
funt aut ouo fcibilia.f.pzimu ens:7 entta ; que Oepe
dent.ergo Oco vtraq> cognofcente:erut plures fci
cntte tllozum obtozum apudoeum.
C0cdo cognitio rdatiuojz no eft vna cognitio:f$
plures qz illa e cognitto Ouo$z eptremoz: 7 relatio/
nistter earergo oeole cognofcente relatmezapud
tpftttn emt tres fae.f.ouop eptremojz 7 rdattois.
OCertio fciens altgd fcit fe fcire tllud: 7 fcta qua
altga fcit fe fciresOiflert a fcta q altgs fctt.7 fic Otte
ftfe erunt apudoeum.
Cj0uarto fequtf ep fcia no ertt ipm fciru.q: fcia e
0cu8:7fcitum eft no oeu8 : puta oia que oepedčt:
7 eft argumcntum Huerroie.u.metba.cdpt.
Gf&uinto fcquitur £>eu iftnita coguokere.pj prta
qz idiuidua cognofcttzbcc autem funt infmita 7C.
argumetu eft Huerrois.u.metba.cd.Si.pzobantis
cognittone oiuina non verfart ctrca parttcularta.q:
relinquenda funt ab arte.qz infmita funt.
ClR.it 3 auerroistnoeftructioneoeftructionu Oif
putatione fepta oubto qnto affumpta filtra oe nfo
fcire:no aut oe fcire oiuino.oifterentia igtt eft tter
fcire noftru 7 Otuinuj.qz fcia diuina eft ca repnfa
catur a rebus. 12 .metba.cd. 5 L 7 dtjcit auerrois
t deftractione deftructtonu difputationc. 3 . dubio
i5.de fcia dei.no q? ipfe itelligit entia ablolute.f.
t!iquanfnm funt caufe q> ipfc itelligit ea.7 in de/
ftructioncdcfiructionudifputatione fe^ta dubio
tertio.ipolfibtle e q> tntdlccrus diutnue pftctat ab
intdltgibilicaufato abeodej mtcllcctu.Stemm
tntelligeret eo modo quo nos;elfet eius intellect 3
caufatus ab intelligibili.
fctmus. ft aduertertmus. a foztiozt
crit boe in deo.in quo erroz aut ignozatta caderc ft
polfunt.quemadmodu igttur ipfe fe ipfo kit ita lp
fe fe ipfo fcit fe fcire:7 non alto.
CLSd quartum fcientia eft ipfum fcitum pzfir U5;
no opj aut ep fcia ftt fcitu fcdo.mfi fozre cm men ti r
aut ttualiter.in nobts.n.p fozma ret fcimue fo:n a
7 copofitu 7 mam.7 p? ep fcia eft fettum pzimu. po
ta ipfa fozmamo aur ipfum kitufokiputa copofitu
neq? eft tpm fcitu p aafts.puta tpfa ma.2ln autem
fufficiat ocu eminenter 7 vtrtualiter pttnere res:
ad boe vt eas itelleau i eius valeat pzefentare;in/
quirattbeologus7C.
ČHdgnru tnftnitu in aetu no cft cognofcibile ap6
pbm.fed bft tnftnitu tn potetia.^ndiuidua aute po
nunt inftntta in potetia .no aut tn actu.7 ps Suerro
trn opoztere boe pcedere de intellectu nfo.oiptt.n.
3.6 ata co.t9.q> iudtcam^iftnita i^ponevntueriali
C2ln a't oeus cognofcat cbpmera’:aut altud ftetu.
IRfi 0 q? no.p oeus fcit ep cbpmera no eftsOcus fcit
cp cbfmera nd pot effe. Sc6o cbpmera no ee e ve p
7 neceffartii.ergo a Oco kitu.Zertio feqtur ep oe 3
aligd no fciret:quod bomo fcit.puta cbpmera non
ee.vel ndpolfe effe.piis efteuideter impofftbile.7
quattis bo fciat fc poffe pcccare:7 nd fciat oeus fe
poffe peccare.aut maioze altoq.no tn fcit aliqd bo*
qd oeus nd fciat.q: Oeus fcit bom inč poffe peccare
7 polfe venerart maioze qj ftt bo:7 fett bo oeu pec
čare non poffe: neq$ maiozem attendere.
CDRri 0 fatis fit nobis ftlij bomtnum errarc:abfq$
boe q>Oeunrm errare admittamue.pceprue en 15
cbpmere*eo qz cu erroze figniftcas eft:0eo ftgniftca
ru eius repfentatu ee nd admittif .neq5 pp boe ali/
quid pfectdts a Oeo remoitet.effentie.n.oiuine no
bilitas eft rcpzefentado epia aut polfibilia epifte
t c.*no aut rmpolftbilia'epiftere,quemadmoc!um
iet ipoiftbilta no fut porftbilta a o eo Oependere.
ftc. qt vult oeum elfe oitintit
cognofcente.an aut modointelligendi:que ep>
pielftm 3 p Hriftotele.an alio deua fctt.ZlpIea
at ep no:fed aliq cognita fut:altq vero no.Huer
roia to oiett c ouernua
Z*
.F, -Jv