KRALJEVINA SRBA, HRVATA I SLOVENACA
'VnS "
UPRAVA ZA ZAŠTITU
Klasa 51 (2)
INDUSTRISKE SVOJINE
Izdan 1. Decembra 1924
PATEMTNI SPIS BR. 2306
GEORGES CLOETENS, GEORGES LALOUX I LOUIS VAN DER HEVDEN, HAVZER, BELGIJA.
Uredaj za modifikaciji! zvukova proizvedenih svakim instrumentom sa strunama. Prijava od 19 marta 1923.	Važi od 1 septembra 1923.
Pravo prvenstva od 22 marta 1922 (Belgija).
Predstoječi patent se odnosi na različita usavršenja uredaja opisanih u belgijskem patentu No. 278726 izdanog 28. januara 1919 i 280282 izdanog 12. maja 1919 i No. 292081 izdanog 13. novembra 1920.
Cilj izuma, čineči predmet više navedenih patenata, koji se prilagoduju svim instrumen-tima sa strunama, na kojima se svira klavi-aturom kao piano, klavir, i. t. d. ili na kojima se svira prstom kao harfa, je u torne, da se mogu modificirati zvukovi proizvedeni žicama i napose proizvadanje harmonija (spo-rednih glasova) na svakoj žici one note, za koju je konstruisana.
Ovi se razultati u bitnosti dobiju potpor-nim komadima, koji se pomoču prilagodeno pomičnih uredaja mogu po volji postaviti na odredene tačke svake žice za vrijeme svake periode izvedenog sviranja.
Ako su na pr. ovi komadi postavljeni u sredini ili četvrtini duljine žica, titrajuča du-ljina žica se smanji na taj način, da svaka od njih mjesto note, za koju je konstruisana, daje povišenu ili dvostruko povišenu oktavu. Drugi spored ni glasovi se dobiju na analo-gan način, kad je kod instrumenata sa kla-viaturom nota učinjena od više žica postavljenih jedha uz drugu. Medu ostalim se može učiniti tako, da potporni komadi dodiruju samo odredene žice, na taj način učinak od-govarajučeg udarca na klaviaturi proizvodi istovremeno različite sporedne glasove (zvu-kove). Treba spomenuti medu ostalim, da li sporedan zvuk izveden pomoču uredaja, koji
čini predmet dotičnih patenata, posjeduje o-sobiti ton, različit od onoga proizvedenog za isti sporedni zvuk, običnom žicom na istom instrumentu.
Ako se naprotiv ovi potporni komadi postave na žice u bližini njihovog kraja, dobi-veni zvuk je suh i posječa na onaj proizveden prstom (noktom), t. j. daje efekat pi-cikato.
Način konstrukcije potpornih komada može sam po sebi biti po volji odabran; on je u svom mehaničkom djelovanju isti kao onaj, koji se može dobiti pomoču kombinacija kine-matičkih, pneumatičkih, električnih ili drugih.
Crtarije priložene opisu predočuju na pri-mjeru različite izvedbe uredaja više spome-nutih.
Na ovim ertarijama, sl 1 i 2 se odnose na način konstrukcije poprečnog komada, koji ima čepove ili čvrste komade, koji do-laze u dodir sa žicama.
Sl. 1 je šematičan pogled glavnog poredaja žica klavira i uredaja prema izumu.
Sl. 2 je pogled na lijevo po presjeku A—B usporedno sa žicama na sl. 1; pojedinosti su prikazane u povečanem mjerilu.
Sl. 3 se odnosi na način pričvrščavanja do-dirnog puceta, koje može promijeniti mjesto svojim horizontalnim pomicanjem. Slika pred-očuje presjek po osi dodirnog puceta.
Sl. 4 se odnosi na način pričvrščenja dodirnog puceta koje može promjeniti mesto horizontalno i u krugu.
Din. 20.
Slika predočuje takoder presjek po osi dodirnog puceta.
Slika 5 se odnosi na način pričvrščen]« dodirnog puceta analogno onome na sl. 3 koji se može medu ostalim regulisati u višini.
Slika 6 se odnosi na način pričvrščenja dodirnog puceta analogno onome na sl. 4 u slučaju kada je drža k nosača gipka pločica, sa uredenjem, pomoču kojega se može regulisati višina dodirnog puceta.
Slika 7 i 8 se odnose na način pričvrščenja i djelovanja puceta ili čvrstih komada, koji dolaze u dodir sa žicama, kada su ove žice smještene povrh ili blizu poprečnih komada, koji služe da se poveča čvrstoča o-kvira.
Slike 7 je pogled na uredaj usporedno u pravcu žica.
Slika 8 je pogled desno po presjeku F. E. slika 7.
Slika 9, 10 i 11 se odnose na uredaj, koji prouzrokuje efekat prstom igranih žica, kod instrumenata sa žicama ili čekičima, analogno efektu klavira, cimbala, mandoline, gitare i t. d.
Slika 9 predočuje načrt uredaja.
Slika 10 predočuje presjek C—D popreko uredaja prema sl. 9.
Slika 11 predočuje poprečan presjek drška konstruisan za drugi način izvedbe.
Na ovim slikama su isti dijelovi označeni istim označujučim brojkama.
Kod uredaja, predOčenog na slikama 1 i 2, potporni komadi 1 i V, na kojima su pričvrščeni kruti komadi 2, koji se po volji pri-legnu na žice, pričvrščeni su na način šarke na poprečne komade 3, koji služe za uzdrža-nje čvrstoče okvira 4, koji nosi žice 5.
Način pričvrščenja potpornog komada 1 na poprečni dio 3 izveden je pomoču kraka za-členjenog okolo šarke 7, nepomične sa komadom 8 na taj način da dozvoljava podi-zanje komada 1 i tako potpuno oslobodenje od žica 5.
Što se tiče spuštanje komada 1, to je ovo učinjeno metalnim komadom 11 u kojemu je predvidena izbušina napunjena olovom 12 ili drugom teškom tvarju uzduž cijele duljine. Pod uplivom težine komada 1, mogu se kruti komadi 2 prilegnuti brzo na žice 5 bez posredovanja ikakvog mehanizma.
Sl. 3 pokazuje uredaj pričvrščenja jednog od krutih komada 2, koje treba položiti na žice 5, potpornim komadom 1.
Ovaj način pričvrščenja dozvoljava horizontalno pomicanje krutog komada, nazvanog dodirno puce 2, snabdeven na svom kraju Čohom 2’ za regulisanje točnog položaja ovog dodirnog puceta, na pravu stranu žica, koje treba dotaknuti.
U tu svrhu se postavi dodirno puce 2 na
kraj .'"Sr&tj^nog drška 13, koji se može pomi-cati u šupljini 14 predvidenoj u potpornom komadu 11. Držak 13, a time i dodirno puce 2 su pričvrščeni u svom konačnom položaju tlakovnim vijkom 15.
Varijanta ovoga uredaja je predočena na sl. 4 predvidajuči, osim horizontalnog pomicanja drška 13, koji nosi dodirno puce 2, takoder okretno pomicanjem ovog zadnjeg okolo kli-nove osi 16, koji služi ujedno kao tlačeči vijak za pričvrščenje drška 13.
U tu svrhu se dršak 13 porniče u otvoru 14 predvidenem u pomočnoj kutiji 17 napu-n j enoj teškom materijom 12, koja se može okretati pomoču ploče 18 okolo tlačečeg vijka 16, koji služi ujedno za održanje drška 13 na mjestu. Na ovaj se način dodirno puce 2 može točno postaviti naprotiv žice i može djelovati na njoj na povoljnoj tački.
Druga varijanta je predočena na sl. 5. Dodirno puce 2 pričvrščeno na kraju savijenog drška 13 može se premještati pomicanjem s obzirom na svoj potporanj 11, i može se u-jedno "lahko postaviti nasuprot žice uz savi-janje drška pod djelovanjem vijka 23 držanog potpornjom 11.
Ovo regulisanje za dizanje nastaje bez obzira na regulisanje pomoču šarafastog kraja drška 13.
Poslijednja varijanta je predočena na sl. 6 koja osim regulisanja predvidenih u slučaju slike 4, dozvoljava regulisanje dizanja dodirnog puceta 2 pričvrščenog na kraju drška 13, koji je u predočenom priinjeru savijena pločica. U tu svrhu se krak 24 drži uz potporanj 11, čepom 16, koji ujedno služi kao tlačeči vijak. Na kraju 31, kraka 24, šarafasti držak 32, koji na svom donjem kraju nosi kožnato puce 33, je ušarafljen u potporanj 11. Ovo se puce može spuštati laganim sa-vijanjem pločice 13, što proizvodi regulisanje dodirnog puceta 2 u višini.
Slike 7 i 8 predočuju uredaj, koji dozvoljava postavljanje dodirnih puceta na žice smještene ispod ili blizu poprečne motke 3, t. j. na onim stranama, gdje bi dodirivanje dodirnih puceta pričvrščenih na potpornom komadu 1 bilo teško ako ne ne mogu če.
U ovom uredaju nisu više dodirna puceta 2 postavljena na žice na istoj strani 4 potpornog komada 1 okvira. Poluga 19 je dr-žana na poprečnoj motki pomoču kvake 20. Ova se poluga može okretati oko drška 21 a pričvrščena je na njoj pomoču klina 22. Kada je potporni komad, koji nosi dodirna puceta 2 pomaknut prema žicama 5, on se podupire posredovanjem regulisanog vijka 25 na ploči 23 predvidenoj na kraju poluge 19. Ova se okreče okolo 21 tako da se drugi kraj poluge 19, koji nosi dodirna puceta 2
dodiruje žica 5 dotle, dok se dodirna puceta čvrsto ne podupiru na žice 6.
Slike 9, 10 i 11 se odnose na uredaj, kod kojega su potporni komadi sačinjeni od tvrde materije, metala, ebonita, ili drugog čega, koji se smjesti blizu žice, tako da žicu pogodi ovaj komad sa više ili manje snage. Proizvedeni učinak je analogan onome proizvede no m na klaviaturi, cimbalu, harfi i td. i on može biti povečan dodirivanjem -ili raz-maknučem tvrdih komada.
Kod gore navedenih patenta izuma je predviden sam jedan tvrdi komad za svaku se-riju od dvije ili tri žice odgovarajuče, jednoj te istoj noti. Prema ovome opisu usavršenja predviden je jedan tvrdi komad za svaku žicu, svaki komad se može za se udaljiti ili pribliziti žici.
U tu svrhu ima potporni komad 26 (sl. 9 i 10) oblik U, na kojemu je pričvrščen pot-poranj 27, koji služi za držanje metalnih dr-žaka 28, čiji krajevi 29, mogu doči u dcdir sa žicom u polukrugu (sl. 9 i 10) ili produ-ljenjem (sl. 11). Ovi metalni dršci 28 predo-čuju našarafljeni dio 29 za regulisanje svoje udaljenosti prema žicama, s kojima mogu doči u dodir. Potporni komad 26 se može postaviti blizu žica i mogu se od njih oslo-boditi pomoču klina 30, na koji se djeluje pomoču štapa 31 (sl. 1).
Patentni zahtjevi:
1.	Uredaj za modifikaciju zvukova proizvedenih svakim instrumentom sa strunama, izvedenih pomoču čekiča ili prstiju, sadrža-vajuči potporne komade, koji se mogu me-hanički postaviti na žice ili bližini ovih žica na odredenirr tačkama njihove duljine, naznačen time, što su ovi potporni komadi pričvrščeni na poprečne komade, koji uzdrža-vaju čvrstoču okvira, koji nosi žice, pomoču kraka pomičnog oko šarke.
2.	Uredaj za modifikaciju zvukova izvedenih svakim instrumentom od žica, proizvedenih pomoču čekiča ili prstiju, sadržavajuči potporne komade, koji se mogu prilegnuti na žice ili u bližini ovih žica na njihove odredene tačke, naznačen time, što sama težina potpor-nog komada, koja leži na žicama, dostaje da proizvodi svoj djelotvorni efekat, a dizanje potpornog komada se vrši klinom ili drugim prilagodenim uredajima neposredno na potporne komade.
3.	Uredaj za pričvrščenje za potporne komade krutih komada odredenih za prilegnuče na žice instrumenta ili da se postave u bližini ovih, naznačen time, što ovo pričvrščenje dozvoljava promjenu rnjesto horizontalnim po-micanjem krutih komada nazvanih „dodirno puce“ predvidajuči ova dodirna puceta na kraju savijenog drška, koji se može pomicati u izbušini okruglog presjeka potpornog komada.
4.	Uredaj prema zahtjevu 3, za pričvrščenje na potporne komade krutih komada odredenih za prilegnuče na žice instrumenta ili da se postave blizu ovih, naznačen time, što o-vaj način pričvrščenja dozvoljava promjena mjesta horizontalnim i kružnim pomicanjern predvidajuči ova dodirna puceta na kraju savijenog drška, koji se može pomicati u za-klinjenom komadu, iz istog komada kao i potporni komad, da se ova dodirna puceta mogu postaviti na pravo rnjesto i na povolj-nu tačku žica, na kojoj se hoče da djeluje.
5.	Uredaj prema zahtjevima 3, i 4, za pričvrščenje na potporne komade krutih komada odredenih za prilegnuče na žice instrumenta ili da se postave blizu ovih, naznačen time, što ovaj način pričvrščenja dozvoljava osi m pro-mjene mjesta horizontalnim i kružnim pomi-canjem za regulisanje mjesta s obzirom na žice, još regulisanje udaljenosti izmedu dodir-nog puceta i žice, prišarafljanjem rečenog dodirnog puceta na savijen kraj pomičnog drška i savijajuči rečeni držak prema žicama.
6.	Uredaj, koji dozvoljava upotrebu dodir-nih puceta proti žicama smještenim ispod ili u bližini jedne od poprečnih motki okvira, koja nosi žice, ili da se postave rečena dodirna puceta u blizinu ovih, naznačen time, što su ova dodirna puceta pričvrščena na kraju polu ge okolo drška sjedinjenog sa poprečnom motkom, na potpornom komadu, koji upravlja ovom polugom.
7.	Uredaj, koji dozvoljava modifikaciju zvukova proizvedenih na instrumentu od žica u tom pogledu da se pomoču instrumenta sa če-kičima dobiju efekti proizvedeni klaviaturom, cimbalom, harfom i.t.d. pomoču tvrdih komada postavljenih na potporne komade, tako da se mogu po volji postaviti u blizinu žica, naznačen time, što su ovi tvrdi komadi sačinjeni od ravnih držaka, pričvrščenih u potpornom komadu šarafastim komadom, a svaki se držak d a de smjestiti blizu ili u regulisnu uda-Ijenost od svake žice instrumenta.
Ti G .	Adpatent braj 2306.



FtCr. 3
I —	_ ii! I	
, \	r	rt::	
/  —&:■	r~	& If	pi —	S X
Fio.4 ts I
J8-.	A*?patent bro?1306.
16-
jL 4^iP-
*' .to. 5
nos
nb.in
SXI*X 26
hJ
Z8-A
Ita-.a
ifii
t
SIBIE
wm
z
gl---Z9'
oSS—^
Ed.II
I