ZDRUZENJE ZA ESPERANTO SLOVENIJE	SLOVENIA ESPERANTO-LIGO
INFORMACIJE	INFORMOJ
Leto / jaro 17, št. / n-ro 4	november / novembro 2012
Uvodnik
Številki na pot
Uvodnik
Redno izhajanje biltena Informacije / Informoj je postalo nuja za obveščanje članov in somišljenikov ter prijateljev naše in drugih esperantskih organizacij, tudi preko meja naše države. Lahko si jih ogledate tudi na spletišču www.esperanto.si, kjer je med drugim na razpolago zbirka elektronskih številk glasila za nekaj let nazaj in ta nudi udoben vpogled v dogajanja in podatke. Zaradi manjših stroškov naše glasilo v tiskani obliki pošiljamo po klasični pošti le članom, ki nimajo e-poštnih naslovov, ostalim pa elektronsko. Ti lahko seveda brezplačno dobijo tiskane izvode na srečanjih ali na posebno željo pri uredniku. Prijetno branje! IO ZES
Iz dejavnosti ZES
Izvajanje letnega programa dela
Zamenhofov dan 2012
ZES in ETD Ljubljana vabita svoje člane, esperantiste iz vse Slovenije in prijatelje esperantskega gibanja na tradicionalno proslavo s krajšim kulturnim in strokovnim programom ter druženjem, ki bo
v soboto, 15. decembra 2012 ob 10.00 uri
v dvorani na Štefanovi 11 v Ljubljani. Ob tem srečanju se bomo spomnili letošnjih jubilejev in važnejših tekočih dogodkov, nabavili kako knjigo zase ali za podari-tev, kupili znamke za božične in novoletne voščilnice, poravnali članarino in podobno. Zamenhofov dan je ena od dveh, treh letnih priložnosti, da se v večjem številu zberemo in neformalno pogovorimo ter poveselimo. Pridite z družino ali prijatelji, dogovorite se tistimi, ki težko potujejo, za skupen prevoz. Veseli bomo novih obrazov in starih, skoraj pozabljenih znancev.
Gis la revido!
Preselitev arhiva ZES in ETD
Dolga leta, vse od izgube klubskega prostora v 1. nadstropju Hribarjeve hiše (arhitekt Maks Fabiani, 1903) na vogalu Tavčarjeve in Slovenske ceste v strogem centru Ljubljane, so se deli arhiva več organizacij ljubljanskih in slovenskih esperantistov hranili na raznih lokacijah po domovih in kleteh posameznih funkcionarjev teh organizacij. Največji del tega gradiva je
bil v kartonskih škatlah v garaži pri Janezu Jugu. Arhiv je bil zato težko dostopen, ni bilo evidence vsebine, izgub in pridobitev, nekateri prostori so bili vlažni in so povzročali propadanje gradiva itd.
Letos poleti pa smo problem vsaj delno in začasno sanirali, ker nas je v to prisilila selitev mag. Juga v novo stanovanje in nujna izpraznitev njegove garaže. Gradivo v obsegu enega polnega kombija je bilo prepeljano najprej v sobico na Štefanovi 11, ki nam jo je čez poletje dala na razpolago četrtna skupnost Center. Tu je bil opravljen hiter pregled vsebine škatel, izločitev manj zanimivega gradiva, popis novo ugotovljenih zalog knjig in podobno.
Ko je četrtna skupnost sobo na Štefanovi 11 jeseni spet potrebovala za svoje dejavnosti, nam je ponudila majhen skladiščni prostor s kovinskimi policami na Grablovičevi ulici. To skladišče je kljub majhnosti zelo primerno, saj je suho in je pred njim velika predsoba z mizami, kjer je možno arhiv pregledovati in urejati. Ponudbo smo z veseljem sprejeli in bomo skušali skleniti primerno pogodbo za daljši čas. Sledila je torej še ena selitev, nakladanje, razkladanje, odvoz odpadnega materiala itn.
Trenutno je torej večina arhiva v škatlah na policah v skladišču na Grablovičevi, zaloge knjig za prodajo so v eni omari na Štefanovi 9, knjižnični izvodi strokovne literature pa so v drugi omari pri Tomažu Longyki. Ob predvidenem prihodnjem pregledovanju in urejanju gradiva na Grablovičevi bomo dopolnili zaloge knjig, knjižnično gradivo ter popisali arhivsko gradivo. Z združevanjem še ostalih fragmentov esperantskega arhiva bodo navedene kapacitete sicer verjetno kmalu polne, a vzpostavljen bo vsaj zadovoljiv nadzor nad gradivom.
Dve izmed novih knjig v zalogi za prodajo
Informacije / Informoj
10
december / decembro 2011
Ob tej priliki je treba povedati imena oseb, ki so sodelovale pri tej na videz majhni, vsebinsko pa zelo pomembni in prav nič lahki ter hudo prašni akciji: Janez Jug, Ana Ferrer, Janez Zadravec, Mojca Zadravec, Tomaž Longyka in Ostoj Kristan. O.K.
Srečanje na tromeji na Peči
Leseno znamenje za tromejo je tradicionalno E-zbirališče
Srečanje na tromeji na Peči nad Ratečami je bilo v nedeljo 9. septembra 2012 (po domače mu rečemo bolj ali manj upravičeno Trilanda). Esperantistov nas je bilo šest iz štirih držav (Elda Dörfler, Edvige Tantin Ackermann, Martin Stuppnig, Roberto Maglica, Ana Ferrer in Janez Zadravec). Kljub glasni plesni glasbi smo izmenjali informacije o stanju esperantskega gibanja, se pogovarjali o možnosti organizacije esperantske konference Alpe - Jadran v Izoli ob sodelovanju ZES, ETD, TEA, občine in turističnega društva Izola ter sicer o medsebojnem sodelovanju. Lepo se je družiti s somišljeniki ob čudovitem vremenu na tako lepem mestu. J.Z.
Čudovito vreme, razkošen razgled in gneča na tromeji
Statut ZES na spletu
Prenovljeni statut ZES, ki je bil sprejet na zasedanju skupščine 17. marca letos, je bil poslan tudi na pristojni organ Upravne enote Ljubljana. Ta ni imel pripomb nanj in ga je vzel v listinsko dokumentacijo naše organizacije, evidentiral pa je tudi poslovni naslov na Štefanovi 9.
Novi statut je bil najprej objavljen v prvi letošnji (dvojni) številki našega glasila, zdaj pa je tudi na sple-tišču ZES, kjer je med drugim dana tudi povezava za dokument v obliki PDF za shranjevanje in tiskanje. V kratkem bosta tam na razpolago tudi posodobljeni pristopnici za nove individualne in kolektivne člane ZES. O.K.
Esperanto v Brežicah
V okviru ponudbe izobraževanja za odrasle na Ljudski univerzi Krško je v začetku oktobra pričel z delom tudi poseben študijski krožek »Esperantska klepetalni-ca.« To zanimivo izobraževalno obliko financira Ministrstvo za znanost, kulturo, šolstvo in šport Republike Slovenije in spada v projekt »Študijski krožki«, ki ga razvija Andragoški center Slovenije.
Krožek gostuje na Ekonomski in trgovski šoli Brežice, kjer so zagotovljeni odlični pogoji za delo. Namen krožka je zbuditi zanimanje za širjenje uporabe espe-ranta v posavski regiji in gojiti ta lep, enostaven in zanimiv mednarodni jezik, tako pri starejši, kot tudi pri mlajši populaciji.
Tiha želja krožkarjev je med drugim tudi ustanovitev bodočega Kluba esperantistov Posavja, ki bi naj privabljal tako »stare« esperantiste, kot tudi tiste, ki z esperantom šele začenjajo in želijo poleg že pridobljenega znanja tujih jezikov dodati znanje široko uporabljivega esperantskega jezika. Tako bo komuniciranje s svetom še lažje. Načrtujejo tudi povezave z esperantisti iz obmejnih krajev Hrvaške in širše.
Krožkarji se učijo drug od drugega, pri tem pa spoznavajo posebnosti esperanta in doktrino esperantskega gibanja, vadijo medsebojno komunikacijo in se učijo uporabljati klasična in elektronska pomagala za samostojno učenje esperanta. Poleg tega združujejo koristnost s prijetnim druženjem in medsebojnim spoznavanjem.
Skupinica krožkarjev je še razmeroma majhna, vodi pa jo mentor mag. Anton Mihelič, upokojeni visokošolski učitelj in esperantist-samouk ter velik ljubitelj esperanta.
Delo krožka moralno podpira tudi vodstvo Zveze esperantistov Slovenije (ZES), katere predstavnik bo tudi gost na enem od prihodnjih srečanj krožkarjev-esperantistov. A. M.
december / decembro 2G11
11
Informacije / Informoj
Izvajanje letnega programa
Sestanek IO ETD 16. oktobra 2012
Izvršilni odbor ETD Ljubljana je obravnaval kar široko paleto vprašanj iz tekočega poslovanja, pa tudi nekatere bolj dolgoročne zadeve. IO je sprejel stališče do organiziranja esperantske konference Alpe-Jadran leta 2013 (glej v rubriko Komentiramo).
Med akutnimi problemi je ureditev poštnega naslova oziroma preusmeritev pošte v nek operativni nabiralnik. V zvezi s tem je potrebna tudi prenova statuta ETD Ljubljana, ki naj bi ga predložili na prvem naslednjem zboru društva. Za pripravo predloga sprememb statuta je bil narejen sedanji statut v elektronski obliki s pomočjo OCR-obdelave papirne kopije originala.
Društvo naj bi tudi pridobilo status društva v javnem interesu, kar bi mu omogočilo pridobitev prostorov za delovanje in shranjevanje arhiva ter možnost prejemanja 0,5% dohodnine darovalcev prijateljev društva.
Sprejet je bil tudi predlog za formalno ureditev odnosov do ZES in sicer za pristop kot kolektivni član v ZES v smislu 6. do 12. člena novega statuta ZES. O.K.
Učenje esperanta na lernu!
Zadnja leta so organizirani tečaji učenja esperanta pri nas prava redkost. Vzrok za to ni pomanjkanje učbenikov, prostorov in učiteljev, ampak prej pomanjkanje kandidatov za tako učenje. Marsikdo, ki si želi naučiti se esperanta, si pomaga s samoučenjem s pomočjo knjig, kaset, zgoščenk ali interneta. Zlasti zadnja pot je zanimiva, ker je poceni, praktična, tudi do neke mere interaktivna in multimedijska.
Zato sem se odločil, da osebno preizkusim obljubljeno najlažjo pot do obvladovanja esperanta ter poskusim opraviti osnovni tečaj in izpit na spletišču lernu!. Registriral sem se kot začetnik in si ogledal razne možnosti, ki jih ponuja spletišče. Odločil sem se, da se bom omejil le na učenje in preverjanje znanja.
Začne se z izbiro pod zavihkom Tečaji s klikom na osnovno stopnjo. Pot je enoznačna: preko uvoda lahko napreduješ preko tečajev Bildoj kaj demandoj (50 kratkih lekcij, test znanja vsakih 10 lekcij in zaključni test), Ana Pana (8 kompleksnih lekcij iz več delov, ki vsebujejo tudi dopisovanje z izbranim mentorjem), Mi estas komencanto (11 lekcij iz po 4 delov, ki vsebujejo slušno, pisno in govorno preverjanje ter učenje besed) in La puzlo esperanto (40 kratkih lekcij s primeri in vajami). Kdor predela te tečaje in vmes skoči še po kakšno pojasnilo v slovnici, ki je na razpolago, se lahko prijavi za izpit. Kdor se ne čuti dovolj trdnega, ima pod
zavihkom Učenje še veliko možnosti ponavljanja in reševanja dodatnih vaj za posamezna slovnična pravila.
Za izpit ima kandidat na razpolago 50 minut (meni je zadoščala polovica tega časa). Izid izpita je znan v delčku sekunde, poleg pohvale dobi uspešni kandidat možnost naročiti brezplačni poskusni izvod esperantske revije.
Koliko časa je potrebno za osnovno stopnjo? Meril sem svoj porabljeni čas za računalnikom in sešteval ure. Za Bildoj kaj demandoj sem porabil 10 ur, za Ana Pana 11 ur, za Mi estas komencanto 5 ur in za La puzlo esperanto 8 ur. Še dve uri ponavljanja in izpit znese skupaj 37 ur efektivnega dela.
Moja osebna izkušnja pa seveda ne velja za vsakega kandidata. Glede na mojo starost (blizu 70 let), predznanje računalništva (srednje), predznanje esperanta (nič tečajev, samoučenje s slovničnimi pravili), znanje drugih jezikov (veliko jezikov pasivno, a perfektno le slovensko), in drugo splošno izobrazbo (klasična gimnazija, elektrotehnika, ekonomija) menim, da bi približno tak rezultat dosegel lahko vsak drug kandidat. Mlajši imajo boljši spomin, pa morda malo manj jezikovnih izkušenj. Iz tega lahko naredimo ugotovitev, da se je možno na lernu! naučiti osnovnega znanja espe-ranta za dobro pasivno razumevanje in zasilno komuniciranje (pisno in govorno) v okoli 37 urah učenja ali v enem do dveh mesecih v odvisnosti od razporeditve časa učenja.
Moram še dodati, da je bilo učenje na osnovni stopnji res prijetno in je čas pri računalniku kar prehitro minil. Seveda pa je treba imeti dovolj zmogljiv računalnik in hitre telekomunikacijske kanale, sicer je treba preveč čakati na odzive programa, zamenjave spletnih strani in podobno. Moj izbrani spletni mentor g. Johannes M. iz Nemčije je pisne naloge, ki sem mu jih poslal v pregled, vedno še istega dne popravil in napisal svoje komentarje.
Na osnovni stopnji so vse zgoraj omenjene lekcije in ustrezne spletne strani prevedene v slovenščino. Slovensko besedilo vsebuje množico napak od vsebinskih preko slovničnih do tipkarskih. Nekatere napake so nebistvene, saj motijo le slovensko uho in oko, nekatere pa zavedejo uporabnika, da se ali narobe nauči, kar je najhuje, ali pa da napiše narobe rešitev in mora zato popravljati svoje odgovore. Spodobilo bi se, da opažene napake popravimo, tako zaradi boljšega vtisa kot zaradi prihranka časa pri učenju. V zvezi s tem poglejte razpis v rubriki Obvestila in pozivi.
Če se bo še kdo odločil za učenje ali obnavljanje znanja na spletišču lernu!, je prisrčno vabljen, da meri porabljeni čas in zapisuje najdene pomanjkljivosti, da bomo lahko prispevali k izboljšanju tega koristnega brezplačnega programskega orodja. O.K.
Informacije / Informoj
10
december / decembro 2011
Pogled v
zgodovino
gibanja
Raziskovanje o stari esperantski zgibank in verjetno prvem znanem slovenskem esperantistu_
V	zadnji številki Informacij / Informoj smo že najavili nadaljnjo raziskavo o turistični zgibanki v esperantu iz časov kraljevine Jugoslavije. Prišli smo nekaj korakov naprej, a še vedno manjka podatkov in dokazov o tem zanimivem letaku. Zato še vedno velja, da vabimo naše bralce, da sporočijo morebitne drobce informacij o nastanku in izdelavi te zgibanke, da bomo lahko izpopolnili zanimiv del naše zgodovine.
Zgibanka je natisnjena na finem brezlesnem belem papirju. Format papirja je 2x ležeči A4, prepognjen na pol ter še na tretjino. Tako je nastalo 12 pokončnih strani žepnega formata 20,7x10,5 cm. Na njih je črno-beli tisk besedila in slik, le obroba vsake strani je rdeča.
Besedilo je v celoti v esperantu. V besedilu je nekaj napak, ki verjetno izvirajo iz stavnice (pomanjkanje vseh potrebnih znakov in neznanje esperanta stavca). Ob besedilu je tudi 21 slik in 1 grafikon. Pod slikami so tudi napisi v esperantu. Le pod eno sliko je naveden avtor (V. Kramarič), ni pa jasno, ali je on avtor tudi ostalih fotografij. Kot zanimivost naj še povem, da je bil pod sliko Kranjske Gore prvotno napis Bohinjska Bistrica, napis pa so nato ročno prelepili s pravilnim imenom kraja.
Na zgibanki manjkajo vsi podatki o avtorjih, času izdaje, izdajatelju, nakladi in podobno. Nekaj tega se bo dalo še ugotoviti z analizo besedila in slik, pa tudi s pomočjo naših bralcev. No, pa pustimo to za prihodnjič.
V	nadaljnjem je prikazano celotno besedilo zgibanke z manjšimi oblikovnimi in slovničnimi popravki. O.K.
Somere tra Slovenio
(Drava banusejo, Regolando Jugoslavio)
Kiam okupas nin la korpa kaj anima lacigo, ciutagaj zorgoj kaj la nedormemo - kiam ni estas premataj de somera varmego kaj polvo, tiam ni sercu la ripozon en mirinda Slovenio (Drava banusejo) - en giaj mult-nombraj kaj eminentaj banejoj, en giaj nenombreblaj arbaroj kaj montaroj, je giaj lagoj kaj kristalaj fontetoj, sur giaj belaj stratoj.
En Slovenio (Drava banusejo) Vi povas ricevi krom la plej bona lakto kaj fromago ankaü alian bonegan mangajon, puregajn cambrojn kun eminenta servado laü la plej moderaj prezoj. Krom tio Vi estas en Slovenio frate akceptata, kio estas por la anima kvietigo la plej grava afero.
La cefurbo de drava banusejo (Slovenio) estas Ljubljana kun 70.000 da logantoj. Ljubljana estas sidejo de drava banusejo kaj de diversaj klerigaj, kulturaj kaj aliaj
institucioj. Tra Ljubljana serpentumas la rivero Ljubljanica. En Ljubljana ekzistas multaj pregejoj, inter kiuj estas unu protestanta. Baldaü ekestos, krom la kapelo, ankoraü la ortodoksa pregejo. Jam ce la unua rigardo sur Ljubljanan oni vidas monteton, sur kiu regas la antikva kastelo (fortikajo). De sur la kastelo etendigas surpriza rigardo al Ljubljana, al gia cirkaüajo, cirkaüita de montarceno kun odorantaj pingloarbaroj, sucaj pa-stejoj kaj belaj vilagoj. Fervojkomunikilaro kun Ljubljana estas abunda, aütomobila kaj aütobusa trafiko sufice debrancigita. Hoteloj estas en Ljubljana unu-arauga. Granda estas la nombro de kafejoj kaj gastejoj. En ciuj estas ta mangajo kaj trinkajo unuaklasaj kaj la prezoj tre malgrandaj.
Al ciuj, kiuj bezonas la kuracadon kaj someran ripo-zon, oni varme rekomendas viziti la belegan Slovenion. De tie ciu gasto foriros plene kontenta kaj li tute certe ankoraü revenos.
Drava banusejo, kusanta sudoriente de Alpoj, estas plene alpa lando. Gia surfaco estas 15.936 km2. De sur la suproj de giaj plej altaj montegoj estas videbla la blua adria maro.
Maribor, jugoslava Merano, estas cirkaüata de monte-toj, sur kiuj kreskas krom la aliaj vegetajoj, multfrukta ankaü la kastanarbo. La tuta parto gis Ljubljana - pro sia fruktarkulturo - povas nomigi en plena senco la plej bela fruktgardeno. Ebenajo de Prekmurje kaj kamparo de Ptuj, la verda Pohorje apud Maribor, vinbermontetoj cirkaü Novo mesto kaj montara Gorenjsko - cio tio kaj la nacia komplezemo, prezentas al ciu vojaganto kaj gasto plenan kontentecon.
Kiu veturas de Zagreb trans Zidani most kontraü Maribor, tiu devas esti ravita de belegaj pentrindaj lokoj, kiuj malkasas sin antaü li.
Ripozsercanto, ne hezitu resti kelkajn tagojn en Slovenio! Tiu, kiu satas alpajn lokojn aü sercas en banejoj la kuracadon de malsanoj kaj de lacigo, restu pli longe ce slovenaj lagoj, sur giaj Alpoj kaj en giaj kuracigaj lokoj.
Inter la somerrestadejoj brilas la somerrestadejo B l e d , la somera rezidenco de jugoslava rego Aleksandro la I. Bled kusas apud la samnoma belega lago (fer-vojstacio Lesce-Bled sur fervojlinio Jesenice - Ljubljana, aü la stacio Bled-Jezero sur la fervojlinio Jesenice -Boh. Bistrica). Antikva kastelo, iam sidejo de eparho el Brikseno, kiel en fabelan vualon envolvita insulo kun pregejeto, proksimaj alpaj suproj de Triglav (2865 m), rego de jugoslavaj Alpoj, Stol (2236 m), Begunjščica k. t. p. prezentas en krono de vilaoj kaj hoteloj, cirkaü-antajn la lagon, impresan, neniam forgeseblan bildon. Pli antaüen interne, kontraü Triglav, songas profunde, en fabela montarsoleco sian miljaran songon, malhela, de rokoj cirkaüigita Lago de Bohinj. El gi sprucas Savica, juna Savo, kiel, se gi el eksploditaj rokoj malfermus en tumulta akvofalo sian vojon helen.
december / decembro 2G11
11
Informacije / Informoj
Belegaj alpaj lokoj kaj vintraj promenejoj estas: Mojstrana (650 m), saltejo (por saltoj gis 35 m), glit-veturejo; Kranjska gora (810 m) kaj Rateče-Planica, rekomendindaj somerrestadejoj. Tiuj lokoj en la valo de Sava Dolinjka estas krom tio satata vintrosporta regiono, unikaj romantikaj negokazoj, saltejoj, en la plej proksima tempo ideala skiregiono, elirpunkto por alpaj turoj al Juliaj Alpoj kaj Karavankoj; Bohinjska Bistrica (507 m), kusanta en la valo de Savo Bohinjka, estas somerrestadejo kaj amata vintrosporta loko, en apenaua estonteco plej tauga skitereno, konvena por remado, por internaciaj arangoj, tre rekomendinda saltejo (salto ec gis 60 m); Jezersko (906 m), super la fervojstacio Kranj, estas verda loko el fabelo meze de Kamnikaj Alpoj (Grintovec 2558 m, Kočna 2475 m). Por alpaj turoj al Savinjaj Alpoj oni rekomendas kiel elirpunkton, agrable situantan urbeton, Kamnik (381 m) apud Ljubljana kaj idilian Celje (70 km de Ljubljana au de Maribor), iam sidejon de celjaj grafoj, nun satatan somer-restadejon.
I--i ■ '
REGtM.A \ 1)0 JTJG08LA\ 10
Zunanji dve strani zgibanke
Slovenio abundas je romantikaj banlokoj precipe en sia nordorienta parto kaj guas pro tio sian mondfamon: Rogaška Slatina, la fervojstacio Grobelno sur la linio Maribor - Celje, por la malsanoj de stomako, intestoj, renoj, urino k. a., kaj Dobrna, 18 km de Celje (auto-trafiko), unuavice por la virinmalsanoj, por la nervo-malsanoj, kormalsanoj kaj reumatismo. De ceteraj sanigaj fontoj ni menciu: Slatina Radenci apud Maribor, por la kor- kaj sukermalsanoj, Laško, Rimske Toplice sur la fervojlinio Celje - Zidani most kaj Dolenjske Toplice, ciuj tri por reumo- kaj sopirmal-sanoj.
La mangajo estas en Slovenio malkara. Prezo por logado kaj mangado estas Din 45,- gis Din100,-. Hote-loj estas solidaj kaj puraj. Ec la malgrandaj urboj pose-das akvokondukilon, elektran lumon, telegrafon kaj telefonon.
Ciujn informojn donas senpage (ankaü esperant-lingve) kaj rapide la Asocio por fremdultrafiko en Slovenio (Tourist-Office, reprezentanto »Putnik«) en Ljubljana, Tyrševa cesta 1 kaj ciuj aliaj filioj de »Putnik« en Jugoslavio.
La gastoj en Bled, Bohinjska Bistrica, ce lago de Bohinj, en Čateške Toplice, Dolenjske Toplice, Medija-Izlake, Rimske Toplice, Rogaška Slatina, Slatina-Radenci kaj en Topoljščica ricevas de jugoslavaj fervo-joj, se ili restadis almenaü 10 tagojn en tiuj lokoj, ce reveno vojagrabaton, por la tempo:
de la 1a de jun. gis la 30a de sept. 50% de la 1a de marto gis la 31a de majo
kaj de la 1a de okt. gis 30a de nov. 75% de la 1a de dec. gis la 28a de febr. 100%.
Direktaj fervojkomunikiloj de rapidvagonaroj kaj fervojprezoj:1
Paris - Zürich - Innsbruck - Jesenice - Lesce-Bled:
Fr. fcs 209,50; 141,40; 92, 50 + šv. fr 40,05; 28,10; 19,65 + Sg 113,20; 81,-; 45,20 + Din 59,-; 53,-; 32,-.
Berlin - München - Salzburg - Jesenice - Lesce-Bled: Rmk 75,40; 52,-; 34,90 + Sg 59,75; 43,40; 24,50 + Din 59,-; 53,-; 32,-.
Wien - Klagenfurt - Villach - Jesenice - Lesce-Bled: Sg 86,25; 62,20; 34,80 + Din 59,-; 53,-; 32,-.
Praha - Linz - Graz - Ljubljana:
Kč 140,-; 93,40; 70,- + Sg 77,25; 55,70; 31,50 + Din 207,-; 179,-; 110,-.
Budapest - Mura-Keresztur - Ljubljana:
Po 28,50; 21,40; 15,20 + Din 269,-; 232,-; 141,-.
Warszawa - Pietrovice - Breclav - Wien - Št. Ilj -Ljubljana:
Zl 45,60; 34,20; 22,80 + Kč 135,40; 90,40; 67,70 + Sg 95,75; 67,90; 38,70 + Din 207,-; 179,-; 110,-.
Ljubljana - Lesce-Bled:
Din 72,-; 63,-; 39,-.
1 La supraj prezoj valoras por la Ia, IIa resp. IIIa klasoj.
Informacije / Informoj
10
december / decembro 2011
Danes objavljamo prvi del članka spoštovanega kolega iz Osijeka Davorja Klobučarja, ki predstavlja svoje raziskovanje izvora in življenja prvega znanega esperantista iz Slovenije, častnika avstrijske vojske, ki se je imenoval Egon Mosche (njegov oče je uporabljal v Ljubljani priimek Možej). Drugi del in morebitne odzive bralcev bomo objavili v naslednjih številkah Informacij / Informoj. O.K.
Avtor članka Davor Klobučar, r. 1961, Osijek
Egon Mosche - la unua esperantista el Slovenio
La unuaj konataj esperantistoj en la tuta sudorienta Eüropo, aü pli klare: inter Ljubljana kaj Istanbul, estas tiuj, kies nomoj kaj adresoj aperis en la 1-a adresaro de esperantistoj, kiun kompilis Zamenhof fine de la jaro 1889, kaj kiu aperis libroforme komence de 1890. Temas pri 5 virinoj el mia urbo Osijek (nordorienta Kroatio) kaj pri unu virino el Bukarešto (Rumanio).
Mem vivanta en Osijek, mi deziris esplori pri tiuj 5 osijekaninoj. Kvankam mi estis rilate al historiaj esplo-roj kompleta amatoro sen ajna antaüsperto, mia granda deziro malkovri la sekreton de tiuj "praesperantistinoj" estis granda kaj instigis min labori, samtempe lerni kaj neniam rezigni. Kaj multe da laboro kaj "azena obstino" vere montrigis necesa, ec por la plej etaj malkovroj! Miaj antaüantoj estis s-roj Boriša Miličevic el Novi Sad (kiu malkovris iliajn nomojn legante zamenhofajn adresarojn) kaj Antun Šimunic el Osijek (kiu iom esploris tiujn pra-esperantistinojn kaj publikigis nur la bazajn rezultojn en la libroj "Obstine antaüen" kaj "Novaj perspektivoj").
Ambaü sinjoroj mencias, ke en la 17-a adresaro (1895-1897) sub la numero 3648 aperas (denove en Osijek!) la nomo "Egon Mosche", kun la sola datumo, ke li estis lieütenanto de la 38-a artileria regimento. La adreso estis "la urbo Osijek kun pli preciza indiko "Unterstadt" (Malsupra urbo - parto de Osijek). Nenio pri lia deveno, nacieco, ago kaj sorto. Mi intense esploris en la osijeka štata arkivo kaj en Interreto pri ciuj ci
personoj, sed pri Egon Mosche estis trovebla neniu informo en Osijek. Kompleta mallumo! Mi ec ne sciis, cu lia persona nomo estis Egon aü Mosche, ja ambaü eblis! Kompreneble, oficiroj kutime ne servas en sia naskigurbo kaj ilia servo ofte postulas translokigon al pluraj aliaj urboj. Do, Egon venis al Osijek el nekonata parto de Aüstrio-Hungario kaj poste foriris servi al iu tria parto de tiu štato, eble ec tre rapide. Sed kie serci? Aü tute rezigni, car li ne apartenis al la plej frua grupo?
Bonšance, mi decidis esplori plu. Io ja sonis mistere en lia nomo. Kaj efektive mi faris multon en sekvaj 2 jaroj, kvankam mi neniam devis tiucele forlasi mian urbon! Mi uzis la pošton, telefonon kaj ec pli Interreton. Mian agadon kaj rezultojn mi publikigis en 2009 en la kroatlingva verko "Pet latica iz Osijeka" (Kvin petaloj el Osijek), kiu estas acetebla ce UEA kaj ce mi, aü legebla en la Nacia kaj Universitata Biblioteko en Zagreb. Post publikigo de la libro, originalajn dokumen-tojn rilatajn al mia esplorado mi donacis al Dokumenta Esperanto-Centro de Josip Pleadin en Burdevac, Kroatio. Kvankam ci tiu artikolo estos longa, konsideru, ke mi prezentos nur parton de mia agado kaj de miaj rezultoj pri Egon!
Mi do unue sendis mesagon al Aüstria Nacia Biblioteko en Vieno kaj ili, kontraü konsiderinda monsumo, faris nur la bazajn esplorojn en ilia Milita Arkivo (Kriegsarchiv). Post unu monato venis al mi granda pošta koverto kun germanlingvaj dokumentoj Grundbuchsblatt kaj Qualifikationsliste, el kiuj mi komprenis, ke certa Eugen Mosche naskigis en "Laibach" en la lando „Krain" (Ljubljana en Kranjsko) la 21-an de marto 1873, estis romkatoliko, filo de advokato, fre-kventis gimnazion en Ljubljana kaj Kremsmünster kaj inter 1891-1894 li frekventis teknikan militan akademi-on en Vieno. Lia unua servo estis en Osijek, ekde la 18-a de aügusto 1894. Li tiam havis nek edzinon, nek pose-dis ian nemoveblajon. Oni povis legi, ke Egon estis lerta gimnastikisto, pianludanto, konanto de multaj lingvoj ktp. Kaj tre veršajne li estis sloveno, car inter pluraj menciitaj lingvoj nur la slovenan li regis plene, skribe kaj parole. La kroatan (la lingvo de la regimento!) li ne konis. Car mi nek tiam, nek poste trovis lian foton, mi citas la samajn dokumentojn, kiuj lin priskri-bas: haroj - nigraj, okuloj - same, nazo - longa, bušo -malgranda, mentono - pinta, vizago - longa, alteco - 178 cm ktp. (Poste mi trovis du fotojn de lia patro kaj unu de lia duonfrato. Tiu lasta tre harmonias kun la priskri-bo de Egon!) En iu aldona dokumento ili trovis la mal-longan informon, ke Egon elmigris al Suda Afriko (pli precize al Transvaal) „por krei tie la propran vivon („Existenz"), sed ke li poste revenis.
Tuj mi komprenis la signifon de miaj komencaj rezultoj - Egon tre veršajne estis sloveno, la unua kiu okupigis pri Esperanto, kaj mi estis la unua esperantisto scianta pri tio!
december / decembro 2G11
11
Informacije / Informoj
Kion fari plu? Sciante la naskiglokon kaj la precizan daton, mi turnis min per letero al la Cefepiskopa Arkivo (Nadškofijski arhiv) en Ljubljana. Ili respondis, ke Egon Mosche estis baptita ce la parokejo de Sankta Maria (Župnija Marijinega oznanjenja) , naskita ce la adreso "Kapuziner Vorstadt 79", la patro estis Mosche Alfons (advokato, katoliko), la patrino Anna Grumnik ktp. Ili ec trovis, ke la patro Mosche Alfons naskigis en 1839, ke la gepatroj de Egon geedzigis en la sama parokejo en 1872 ktp. Mi sendis retmesagon al la parokejo kaj jam la sekvan tagon certa pastro ("pater Vid") tele-fonis al mi kaj informis min pri la familio de Egon. De la pastro mi eksciis, ke la patrino de Egon mortis jam en 1874, kiam Egon estis nur iom pli ol unujara. Alfons Mosche denove edzigis al Terezija Češko kaj al ili naskigis la filino Vera (1877) kaj la filo Erich (1881).
Post tio mi esploris en Interreto kaj trovis, ke la advo-kato Mosche menciigas tre ofte. Evidentigis, ke la patro de Egon estis persono publike tre aktiva. Mi havas hejme Kroatan Leksikonon kaj tiaspecaj personoj estas listigitaj en gi. Indis, do, trovi ion similan en Slovenio. Kaj vere, en Enciklopedio de Slovenio ekzistas artikolo pri Alfons Mosche. La enciklopedion mi tamen ne povis trovi en Osijek. Mi petis helpon de sloveniaj esperantistoj, sed ec pli akurate respondis al mia peto nacia bibilioteko en Ljubljana (Narodna in univerzitetna knjižnica). Post nur 2 tagoj mi povis legi, ke Mosche Alfonz (Ljubljana, 1839-1901) estis juristo kaj politiki-sto, studis en Graz, laboris kiel advokato en Slovenj-gradec, kaj ekde 1869 en Ljubljana, en 1882 li elektigis membro de la stata konsilantaro de Kranjsko (Kranjski deželni zbor) kaj agis cefe pri financaj aferoj, eldonis la revuon „Slovenski pravnik" („Slovena Juristo"). Lia grava merito por lia popolo estis enkonduko de la slovena lingvo en tribunalojn en Slovenio. Oni konsideru, ke gis tiam en Slovenio (kiu ekzistis nek unuiginta, nek sub tia oficiala nomo!) oficialis kaj ec furoris la germana lingvo.
Kiel esplori plu? Post ekleziaj libroj la sekva logika paso estas tombejoj. Denove mi ne devis veturi al Ljubljana, car informoj pri la mortintoj enterigitaj en la tombejo Žale trovigas en Interreto. Sed tie mi trovis, ke el la tuta familio (Alfonz, Marija, Egon, Terezija, Vera, Erich ktp.) ekzistas nur la tombo de Alfred Valenta, la edzo de Vera! Kie estis ciuj aliaj? Ja definitive iuj el ili mortis guste en Ljubljana!
Post plua esploro en la Reto, mi lernis, ke en Ljubljana ekzistis malnova tombejo de sankta Kristoforo (Sveti Krištof), kiu komence de la 20-a jarcento fermigis. Aperis tiam nova granda tombejo Žale kaj familioj iom post iom translokigis siajn mortintojn tien. Dum jarde-koj restis la malnova tombejo neglekata kaj ruiniganta kaj ec novaj urbopartoj konstruigis tie. Tiel do malape-ris certaj tomboj kaj kun ili parto de la historio de Slovenio. Sed kial la familio Mosche kaj Valenta ne zorgis
pri translokigo de siaj mortintoj? Mi tion komprenis nur multe pli poste.
Mi demandis la estraron de Žale pri la nomo kaj adre-so de la persono kiu laste pagis la tenadon de la tombo de Alfred Valenta. Ili respondis, ke laülege ili ne rajtas diri tiujn informojn. Sed laü la konsilo de la (jam men-ciita) pastro Vid, mi skribis leteron al nekonata persono kaj petis la estraron de Žale, ke ili plusendu la leteron al tiu sama persono (kiu por ili estas konata). Ili diris, ke laü iliaj datumoj tiu persono versajne estas nenia paren-co de Valenta, sed simple ia persono kiu acetis la tombon por sia familio. Mi kun granda peno verkis la leteron en la slovena lingvo, car la nekonata persono tiam certe respondus pli bonvole. Mi opiniis, ke la letero estis en la bona slovena lingvo, sed tamen mi donis gin pro lingva kontrolo al la s-ano Tomaž Longyka. Li korektis gin, kaj mi nur tiam komprenis, ke mia stilo estis tre malkvalita! Nepre mi menciu ankaü la s-anon Branko Vrbinc, kiu faris post mia peto iujn bazajn esplorojn. Sed lia respondo venis nur post longa tempo, kaj intertempe cion tion trovis ankaü mi mem. La lete-ron mi fine sendis al Žale kaj ili plusendis mian leteron kaj konfirmis al mi la sendadon. Sed neniu respondo venis. Cio vana. La sorto de la familio Mosche restis bone kasita!
Interrete mi trovis speciale interesan informon pri la familio Mosche. Apud la lago de Bled trovigas ankoraü hodiaü la „Vilao Mosche-Valenta". Post 1945 gin la stato prenis (eble pli precize „forrabis"?) de la antaüa posedantino Vera Valenta (nask. Mosche) kaj la nova nomo farigis „Vilao Prešeren" (laü la grava slovena poeto). La vilaon konstruigis en 1869 Marija Grumnig kaj en 1889 donacis gin al d-ro Alfons Mosche el Ljubljana. En 1902 gin heredis „nobela Valenta Marschturm" kaj en 1922 la posedanto farigis la menciita Vera Valenta ktp. Tiu teksto trovigis en la pagoj de la Vilao Prešeren. Sed guste en la tempo de mia esplorado la vilaon la acestis al iu privata firmao, kiu sangis la pagon. Malaperis ci tiuj historiaj informoj! Mi analizis: Alfonz mortis en 1901, do logike la filino Vera heredis la objekton en 1902, aü versajne sia edzo, kies familia nomo estis Valenta kaj li estis el nobela familio. (Temis pri Alfred Valenta, origine slovako, kiu estis fama kura-cisto en Ljubljana.) Kaj en 1922 li versajne mortis kaj la vilaon prenis lia vidvino Vera, filino de Alfonz. (Fakte li mortis en 1926, trovis mi poste.) Mi telefonis plurfoje al Bled (muzeo, hotelo, turisma asocio), sed neniu aüdis pri la iamaj posedantoj nek pri ilia sorto.
Rete mi iel trovis la kadastran numeron de la grundo de la vilao kaj informigis, ke la terposedaj informoj estas ce la tribunalo en Radovljica. La terposedaj libroj estas en Slovenio akireblaj per Interreto, post pago. Mi iel arangis la aferon kaj trovis tie la numeron de la dokumento el 1946, per kiu la vilaon prenis la stato. La teksto estis: „na podlagi tus. odločbe z dne 6.9.1946, Zp 31/45-3 se vknjiži družbena lastnina". Mi kredis, ke en
Informacije / Informoj
10
december / decembro 2011
tribunala dokumento devas esti la adreso de ciu koncer-na persono, do ankaü tiu de Vera Valenta, dunofratino de Egon. Per tiu adreso mi scios, en kiu urbo serci la posteulojn de Vera. Kaj mi skribis al historia arkivo en Ljubljana (Zgodovinski arhiv Ljubljana) kaj fine ili trovis la dokumenton kaj tralegis por mi la adreson de Vera Valenta. Sed la adreso, malbonsance, tekstis: „sedaj neznano kje" (en tiu ci momento nekonata"). La sorto de Mosche-oj restis mistera.
Bonsance, la arkivo en Ljubljana kaj ties sekcio por Kranj (Enota za Gorenjsko Kranj) rigardis kun simpatio al mia laboro kaj en sia reciproka kunlaboro trovis plurajn dokumentojn pri la familio de Egon, nur pri Egon mem troveblis preskaü nenio. La plej gravaj dokumentoj estis „restad-dokumentoj" („Zglaševalne pole"), per kiuj mi definitive rekonstruis la familiajn rilatojn de ciuj konataj personoj kaj trovis iliajn naskig-, geedzig- kaj mortodatojn ktp. Evidentigis, ke Erich poste translokigis al Vieno, ke Vera havis du filinojn (Ilse kaj Lörle), ke ili edzinigis kaj foriris al Vieno ktp. Kaj de Egon nur informo pri la naskigjaro! Cu eble li denove foriris al Suda Afriko? En la koncerna informo de la viena arkivo mi vidis iun dokumento-numeron. Mi denove petis, ke ili trovu ion ajn rilatan al tiu dokumen-to kaj ili trovis korespondadon inter la patro Alfonz Mosche, aüstria ministerio kaj ambasadejo en Londono. Tiam ja estis tie milito inter lokaj „buroj" kaj anglaj koloniistoj. La zorganta patro volis per siaj konatoj peti ce la brita stato liberigon de sia filo Egon, kiu cesis skribi hejmen kaj versajne estas kaptita fare de la angloj. (Jes, li estis!)
Paralele mi esploradis en Intereto. Mi trovis, ke la tombejoj en Vieno disponigas liberan enrigardon en liston de la mortintoj. Sed pli grave, mi trovis, ke ekzi-stas Digitala biblioteko de Slovenio (Digitalna knjižnica Slovenije). En tiu interreta biblioteko oni povas trovi multajn gazetojn el la historio de Slovenio. Estis tie „Dom in svet", „Ljubljanski zvon", „Laibacher Zeitung" kaj multaj aliaj, ciuj skanitaj. Tiel vi povas legi ilin en via hejma komputilo, kvazaü vi legus la paperan originalon. Kaj, plej grave, vi povas entajpi en la serci-lon deziratan tekston (ekz. „Egon Mosche") kaj la sercilo tuj prezentas al vi liston de la unuopaj gazetnu-meroj en kiuj aperas tiu teksto. Skanado (digitigo) de tiom multaj gazetoj estis certe kolosa laboro, kies gra-vecon ordinara homo nur tiam povas kompreni, kiam li serioze esploras la historion! Kaj Kroatio tiun laboron ankoraüne faris.
Kion mi eksciis el la vienaj tombejoj? Ke tie ekzistas tombo de iu d-ro Alfonz Mosche (+1970), kaj samtem-pe de Mosche Erich (+1973) kaj Friederike. Denove strangajo! Ja Alfonz mortis en Ljubljana, kaj en 1901. Eble ia eraro? Fine mi arangis, ke mia konatino el Vieno foriru al la tombejo Zentral Friedhof. Ši legis el la tombostono, ke la mortojaroj estas guste tiaj. Do, ne temas pri la patro de Egon. Cu pri ia familiano, nepo
ktp? Sed tiu Erich mortis 4-jara, do ankaü li ne estas la gusta. Fine mi rezignis pri tiu tombo. Nur multe pli poste mi legis en la digitala biblioteko la artikolon el „Laibacher Zeitung" de 11-a de aprilo 1883. Temas pri funebra anonco pri la avino de Egon (Maria Mosche). Tie estis listigita la tuta parencaro kaj mi definitive malkovris ciujn familiajn rilatojn. Alfons estis kuzo de Egon, t.e. filo de lia onklo Mosche Clemens. Kaj deno-ve cio estis en la germana lingvo!
Pli interesa estis la viena tombo de certa Vera Valenta. Sed cu vere temis pri la (duon)fratino de Egon? Kiel konfirmi tion? Tiam mi rememoris la restad-dokumentojn el Ljubljana, kiuj menciis la filinojn kaj bofilojn de Vera. Ankaü iliajn nomojn mi trovis en la sama tombejo, ec en la sama tombo. Do, cio subite klara! Vera mortis en Vieno. Ne mirinde - se la komunisma stato Jugoslavio forprenis de si la bienon, versajne si estis malbone traktata kaj devis elmigri! Nur restis la tasko trovi la familianon kiu pagas por tenado de la tombo, kaj tiam malvolvigos kaj disbobenigos la tuta vivrakonto de Egon! Sed mi hezitis rekte telefoni al la viena tombejo, car mi timis, ke ili glate rifuzos komuniki al mi ion ajn. Intertempe mi esploris telefon-libron de Aüstrio sercante la familian nomon Mosche. (Ne necesas diri, ke la libron mi konsultis interrete!) Estis nur kelkaj en Aüstrio kaj mi telefonis al ciu el ili. Evidentigis, ke ili ne estas tre parencaj inter si kaj neniu sciis la devenon de sia familia nomo. Kaj neniu sciis pri Alfonz, Egon, aü Erich. Sed mi trovis iun s-ron kun la familia nomo Kaan, car unu filino de Vera (Lörle, t.e. Eleonora) edzinigis al certa Otto Kaan, samtombe ente-rigita kiel Vera. Tiu interesa sinjoro ne parencis al Otto, sed li estis amatora historia esploranto. Li decidis helpi pro „kolegeco" kaj iel li trovis la nomon kaj adreson de la persono kiu zorgas pri la tombo de Vera Valenta! Temis pri s-rino Ellen Kemmetmüller el Vieno. Tre bone, mi eksentis, ke la momento de malkovro tre proksimigas!
Mi telefonis al la sinjorino kaj poste ankaü al sia kuzino Ines Mancusi el Vieno, nepinoj de Vera Valenta. Ili kun siaj infanoj estis la solaj vivantaj posteuloj de Vera Valenta. Ili diris, ke ili bone konis sian onklon Erich Mosche, kiu mortis en Vieno en 1963, havante edzinon, sed neniun infanon. Do Ellen kaj Ines povus esti ec la solaj posteuloj de la advokato Alfonz Mosche, se eventuale Egon ne havis idojn. La s-rinoj rakontis, ke Vera estis en 1945 perforte forpelita el Slovenio, en iu vagono por brutoj kaj ke la familio postulas redonon de la vilao, car gia preno estis „pura stelo" (Reine Diebstahl)! Sed pri Egon ili sciis nur tiom, ke li ekzistis („das es ihn gegeben hat."). En la familio preskaü neniam oni parolis pri li. Se ili bone memoras, li foriris ien al Suda Ameriko. Kaj restis neniu foto aü letero de Egon, car Vera devis cion forlasi en Bled. Nur iu olea pentrajo estas ce Ellen, en kiu estis pentritaj Egon, Vera kaj Erich kiel malgrandaj infanoj ludantaj en gardeno,
december / decembro 2G11
11
Informacije / Informoj
sed iliaj vizagoj estas tre malklare videblaj tie. Konklu-de, mi rezignis kaj pri tiu foto, kaj pri tiuj du kuzinoj. Kaj mi kredis, ke ili mismemoras pri la geografio -devis ja temi pri Suda Afriko, cu ne?
Tiam mi resumis miajn rezultojn. Mi sciis pri la tuta familio kaj pri la posteuloj. Evidente nenia spuro de ili restis en Slovenio. Sed spuroj de Egon restis nek en Slovenio, nek en Aüstrio. Eble en Sudafrika Respubli-ko? Malfacile esploreble kaj versajne vane, car li ja revenis hejmen post la „bura milito" tie. Kaj en la milito Egon batalis en la malgusta (malvenkita!) flanko, kion konfirmis pluraj etaj artikoloj en sloveniaj gazetoj (cio trovebla en la Digitala biblioteko de Slovenio). Certe la angloj ne permesus al li reveni. Eble tamen Suda Ameriko? Mistero kaj mallumo! Ho, Egon, Egon, kie vi kasis vin? (kontinuigos)
Komentiramo	Stališča in komentarji za javno
	razpravo
Stališče do organiziranja esperantske konference Alpe-Jadran v Izoli leta 2013
Izvršna odbora ZES in ETD sta ločeno na svojih sejah v začetku oktobra letos ponovno obravnavala možnost organiziranja esperantske konference Alpe-Jadran v Izoli leta 2013. Zaradi okoliščin gospodarske krize ter organizacijske in starostne strukture slovenskega esperantskega gibanja so bila zavzeta stališča, ki bi jih lahko povzeli takole:
-	Gospa Fani Rižnar ni bila pooblaščena, da na konferenci Alpe-Jadran v Trstu ponudi organiziranje naslednje konference v Sloveniji leta 2013.
-	ZES in ETD ne razpolagata s finančnimi sredstvi in sponzorji za primerno organizacijo konference in za pokritje zelo verjetnih izgub take prireditve.
-	Za ustrezno logistično in programsko pripravo ZES in ETD v letu 2012 in 2013 ne moreta zagotoviti prostovoljcev, najetje takih storitev pa cenovno in kakovostno ni izvedljivo.
-	Namesto konference bi bilo sprejemljivo enodnevno srečanje s premišljeno programsko vsebino in krajšim druženjem, saj predvideni krog udeležencev dobro pozna slovensko Primorje in ima do njega kratko pot. O.K.
Membreco de SLEL en Eüropa Esperanto Unio
La plenumkomitato de Slovenia Esperanto-Ligo traktis la rilatojn inter SLEL kaj EEU kaj konstatis, ke SLEL ne estas membro de EEU kaj ne havas reprezen-tanton en EEU. Jen la klarigo, konsiderante la Statuton de EEU: Dum la jarkunveno de SLEL en la jaro 2005 laü mempropono kaj nia fido por normala kunlaboro,
SLEL aprobis kiel reprezentanton de SLEL en EEU Zlatko Tišljar, kiu pro tio povis farigi sekretario.
La prezidanto de SLEL Janez Jug ankau sendis en 2005 skriban peton al EEU por membrigo. SLEL neniam ricevis nek skriban aprobon de la akcepto de SLEL en EEU nek la fakturon por membrokotizo (art. 5 de la Statuto).
La reprezentanto de SLEL Zlatko Tišljar estis en EEU elektita kiel sekretario - do estrarano. Sekve SLEL devus elekti novan reprezentanton, sed EEU neniam nin informis nek pri elekto de nia reprezentanto por sekretario nek pri necesa nova reprezentanto (art. 9 de la Statuto).
Dum la EEU Konferenco en Firence en 2006 tiamaj prezidanto de SLEL Tomaž Longyka kaj vicprezidanto Janez Jug kontaktis la prezidanton de EEU Sean O'Riain kaj plurfoje sekretarion Zlatko Tišljar por ordigi la rilatojn, sed sensukcese.
SLEL havas intereson por kunlaboro, se EEU obeos sian Statuton kaj montros seriozan intereson.
Katastrofa z imenom in priimkom
V teh kriznih časih se tudi esperantisti srečujemo z različnimi problemi. V Ljubljani je to izguba lastniškega prostora na Tavčarjevi 2, kjer sta imela sedež in delovala Esperantsko turistično društvo Ljubljana ter Združenje za esperanto Slovenije. Naš lastniški prostor je leta 2002 takratna predsednica društva Draga Grabnar Zalar prodala privatniku F.D. Zato smo pred kratkim morali že četrtič seliti vse arhive, knjižne zaloge, strokovno knjižnico, revije in časopise ter preostalo opremo. Ob tem smo zaradi omejenega prostora morali odstraniti preko sto kilogramov revij in časopisov, delno so se arhivi in knjige poškodovali, povzročeni so veliki stroški, arhivi in knjige so sedaj na šestih različnih lokacijah, sedanji prostor skladiščenja pa je zopet samo začasen. Tako sta ETD Ljubljana in ZES ter gibanje v Sloveniji zaradi samovoljne in protizakonite dejavnosti posameznice resno ogrožena in oškodovana.
Isti kupec je že pred desetletjem društvu ponudil v zamenjavo garsonjero v vrednosti 90 tisoč evrov, vendar takratno vodstvo s predsednikom Tonetom Logarjem tega ni sprejelo. Lastniški prostor je namreč društvo kupilo s požrtvovalnim delom in prizadevanjem mnogih esperantistov iz cele Slovenije. Draga Grabnar Zalar pa je naš lastniški prostor njemu prodala za 24 tisoč evrov.
Sedaj sta obe organizaciji brez stalnega prostora za delovanje, ogrožen je celotni arhiv in knjige, odtujena skoraj vsa oprema, s kupnino pa v Ljubljani ni možno kupiti niti sobice. To so posledice samovoljne in protizakonite dejavnosti Drage Grabnar Zalar. In zato naj
Informacije / Informoj
10
december / decembro 2011
ima sedanja prostorska katastrofa znana ime in priimek! IO ETD
Aldone jen artikolo, ke eble esperantistoj ne-slovenaj pli bone komprenos nian problemon:
Katastrofo de sidejo en Ljubljana havas personan nomon
En tiuj krizaj tempoj ankau esperantistoj frontas di-versajn problemojn. En Ljubljana la plej granda pro-blemo estas perdo de propra sidejo en Tavčarjeva 2, kie havis sidejojon E-societo Ljubljana kaj Slovenia esperanto ligo. Nian propran ejon en la jaro 2002 tiama prezidantino Draga Grabnar Zalar vendis al privatulo F.D. Tial ni antau nelonge jam la kvaran fojon devis translokigi komletajn arkivojn, librostokon, revuojn kaj ekipajon. Samtempe pro limigo de nova deponejo ni devis forjeti pli ol cent kilogramojn de malnovaj revuoj kaj gazetoj, la arkivoj kaj libroj estas pro translokigoj parte difektitaj, aperas novaj elspezoj kaj finfine cimomente trovigas en ses diversaj lokoj. Tiel la E-societo Ljubljana kaj Slovenia esperanto ligo pro mem-vola kaj kontraulega ago de tiama prezidantino spertas grandan domagon kaj seriozan dangeron por sia aktiveco.
La sama privatulo, kiu acetis ejon, jam antau jardekoj por nia ejo proponis intersange kompletan garsonjeron valoran cca 90 mil euroj. Sed tiama gvidantaro de soci-eto, kiun gvidis Tone Logar, tiun proponon ne akceptis. Nome propran ejon la societo acetis kun helpo kaj sin-dona kunlaboro de esperantistoj el tuta Slovenio. Kaj tamen la iama prezidantino en la jaro 2002 vendis nian sidejon por 24 mil euroj.
Tial nun ambau organizoj estas sen sidejo, endange-rigita estas aktiveco, diversloke deponitaj arkivoj, kaj per tiu mono en Ljubljana oni ec la cambreton ne povas aceti. Do tio estas sekvoj de memvola kaj kontraulega agado de iama prezidantino Draga Grabnar Zalar, kaj tial la sideja katastrofo en Ljubljana havas personan nomon.
Nika Rožej kaj Janez Zadravec
Obvestila in pozivi
Za somišljenike ter člane ZES in ETD Ljubljana_
KER ekzamenoj
Gis 2009 esperantistoj povis ekhavi nur movadajn diplomojn kaj agnoskojn pri lingvokono, kiujn stataj instancoj ignoras, ne akceptas kiel aliajn state agno-skatajn.
Jam la kvaran jaron esperantistoj havas la eblon ekza-menigi kadre de la Komuna europa referenckadro
(KER) kaj tiamaniere havigi la dokumenton, kiu validas same kiel ekz. diplomoj de la Goethe instituto aü Oxford centro, do egalrange kun aliaj lingvoj ekster la movado. Ni kun tiu sistemo estas tute oficiale registritaj en Strasburgo ce Konsilio de Eüropo, starigis gin ALTE (Asocio de lingvotestistoj de Eüropo) kaj la diplomo devas esti agnoskata de iu ajn instanco de Eüropo.
La ekzameno pritaksas la nivelon de la kvar bazaj lingvokapabloj. Dum la parola parto la parolkapablon kaj la aüdan komprenon, dum la skriba la skribkapablon kaj la legan komprenon kune kun gramatikaj konoj. Gi estas unulingva ekzameno, do gi ne taksas la kapablon pri tradukado, kaj gi estas proponata je tri niveloj, baza, meza kaj supera, kiuj konformas al la priskriboj de la KER je B1, B2 kaj C1.
Post la 30 sesioj gis aügusto 2012 trapasis la ekzame-nojn 986 homoj el 60 landoj, plej multe el Francio kaj Brazilo. Ne multe, ankaü pro tio, car ekzamenoj ne estas fareblaj cie, kie estas intereso, cefe pro la tre komplikaj reguloj. Por komenca periodo eblas ekzame-nigi dum Universalaj kongresoj kaj pli grandaj E-arangoj. Ci jare tiaj estis en Hajnano - Cinio (Somera universitato), Hanojo - Vjetnamio (Universala kongre-so), Nitra - Slovakio (Somera esperanto semajno,) kaj Mazardelvalo - Sicilio (Itala esperanto kongreso), la sekva estos komence de decembro en Moskvo - Rusio (speciala ekzamena semajnfino).
Tamen, la 9-an de junio okazis ci jare la unuan fojon la tutmonda skriba sesio. Eblis skribe ekzamenigi ciu-loke en la mondo, kie okupigis almenaü kvin kandida-toj. Aligis 380 kandidatoj en 29 lokoj de 16 landoj dise en la mondo kaj ciuj samtempe partoprenis la skriban ekzamenon.
Kelkaj el ni dirus, ke ni ja ne bezonas la diplomon pri scio de esperanto. Multaj kapablas paroli pliajn frem-dajn lingvojn, estas ec profesoroj pri lingvoj, do, kial diplomigi pri esperanto? Se ne por pruvi al ni mem, ni pruvu al "ekstera mondo", ke esperantistoj estas pli ol hobia movado, ke ni regas nian lingvon je certa nivelo, ke kiel lingvo komunumo ni havas propran kulturon kaj altan nivelon de edukiteco. Ni flegu nian lingvoscion, ekzamenigu kaj helpu la altigon de la prestigo de nia komunumo!
Do, cu ni eluzos la eblojn de KER ekzamenoj? Eble dum la Tutmonda ekzameno, kiu preskaü certe okazos ankaü venontjare. Ni havas ankoraü sufice da tempo por preparigi.
La materialon por la artikolo mi cerpis el la ttt-ejo de Edukado.net, kie vi povas trovi multajn detalojn pri la temo, ankaü specimenojn de ekzamentestoj, memtaksi-lojn, statistikon ktp. Kun eblaj aldonaj demandoj vi turnu vin al la redaktoro. Zdenka Rojc
december / decembro 2G11
11
Informacije / Informoj
Nagradni razpis
Da bi spodbudili učenje in obnavljanje znanja esperanta s pomočjo spletišča lernu!, razpisujemo nagradno iskanje napak v slovenskih besedilih na lernu!. Naloga kandidatov za nagrado je, da najdejo v slovenskih besedilih tečajev, razlagah slovnice, vaj in podobnega najmanj 30 napak (vsebinskih, slovničnih, tipkarskih itn.). Za vsako najdeno napako je treba navesti mesto napake in pravilni prevod (na primer: Ana Pana 4 / besede / vegetare = vegetarijansko). Napačni predlogi popravkov bodo odšteti, zato naj bo seznam predlogov popravkov malo širši! Seznam napak je treba poslati po elektronski pošti na naslov uredništva info@esperanto.si
najkasneje do 15. januarja 2013.
Najhitrejši pošiljatelj ustreznega seznama napak si bo za nagrado lahko izbral eno poljubno knjigo iz knjižnih zalog ZES. IO ZES
Razširjen seznam literature za prodajo
Ob preselitvi arhiva ZES in ETD ni bilo časa za inventuro zalog slovarjev in učbenikov, strokovne literature o esperantu in v esperantu, mladinske in ostale beletristike v esperantu ter propagandnega gradiva. Načeloma so vse knjige, ki jih imamo v več izvodih (en izvod mora biti hranjen v knjižnični zbirki), na razpolago za prodajo. Dosedanjemu naboru smo že dodali nekaj naslovov, ki bodo zanimivi za naše člane in druge interesente, na primer 1. del učbenika Rudolfa Rakuše, slovenski učbenik po zagrebški metodi iz leta 1981 (priredila Sonja Tavčar), potopis po Nepalu Tiborja Seklja itn. V spodnji tabeli je začasen pregled novejših in zanimivih starejših naslovov, ki jih imamo na zalogi, in njihove prodajne cene. .
Naslovi knjig:	Cena (€)
Učbeniki in slovarji	
Slovensko - esperantski slovar (Petrič)	15,00
Esperantsko - slovenski slovar	15,00
Esperanto za šole in tečaje I. del	12,00
Esperanto za šole in tečaje II. del	9,00
Metodiko de la Esperanto-instruado	4,80
Učbenik esperanta / Esperanto-lernolibro (Štimac in drugi, pr. Tavčar)	1,00
Gvidlibro por supera ekzameno	4,80
Elementoj latinaj en Esperanto	1,00
O esperantskem gibanju	
Mednarodni jezik esperanto in jezikovna demokracija	1,00
Gradivo za zgodovino gibanja	3,00
Ljudje in dogodki v gibanju za mednarodni jezik esperanto v Sloveniji	5,00
Mednarodni jezik: realna ali nerealna utopija (Zamenhof in drugi, pr. Ošlak)	16,50
Zamenhof - oče esperanta	9,00
Leposlovje	
Sonetni venec / Krono de l' sonetoj	4,00
Panjo - pesmi J. Seiferta	2,00
Nepalo malfermas la pordon (T. Sekelj)	6,00
La stelita lampo	2,50
La varma rivereto	1,00
Pantoflokatino	2,00
Mojca etulino	2,00
Mia ombrelo povas esti balono	2,00
Negulino	2,00
Združenje za esperanto Slovenije omogoča članom in drugim zainteresiranim osebam in organizacijam kupiti posamezne esperantske knjige ali večje količine iz svojih zalog na svojih srečanjih ali pa tudi po elektronski pošti na naslov info@esperanto.si. Naročene knjige
Članarine ZES in ETD
Prosimo vse člane in podpornike, da redno plačujejo članarino tudi zaradi evidentiranja vaše aktivnosti kot članov oz. članic ZES ali ETD. Plačevanje preko transakcijskega računa naj bo le izjema, če se res ne morete udeležiti naših srečanj, sicer pa si želimo vaše fizične prisotnosti, da se čisto ne odtujimo v tem svetu hitrosti in elektronskih komunikacij.
Članarina ZES znaša letno 12 € za zaposlene, 6 € za študente, upokojence in brezposelne ter 0 € za mlade do 18. leta. Članarino za leto 2012 ter morebitne zaostale članarine ter prostovoljne prispevke lahko plačate na sestankih ali na poslovni račun ZES pri NLB št. SI56-0201-5001-2704-490 z obrazcem UPN. Kot kodo namena vpišete »othr« in namen plačila: »priimek, članarina in ustrezno leto oz. obdobje«. Pri referenci vpišete kodo »99«, ostalo pa pustite prazno.
Članarina ETD znaša letno 6 € za zaposlene, 3 € pa za brezposelne, upokojence in študente. Za mlajše od 18 let je članstvo brezplačno. Članarino za leto 2012 ter morebitne zaostale članarine ter prostovoljne prispevke lahko plačate na sestankih ali na poslovni račun ETD pri Delavski hranilnici d.d. Ljubljana št. SI56-6100-0000-1703-764 z obrazcem UPN. Kot kodo namena vpišete »othr« in namen plačila: »priimek, članarina in ustrezno leto oz. obdobje«. Pri referenci vpišete kodo »99«, ostalo pa pustite prazno. O.K.
Informacije / Informoj
10
december / decembro 2011
lahko kupci po plačilu prevzamejo na društvenih sestankih ali pa jih pošljemo po pošti. O.K.
(P)osebne znamke ETD Ljubljana
Bližajo se božični in novoletni prazniki in s tem čas pošiljanja čestitk. Ali imate prijatelje esperantiste v Sloveniji ali tujini? Ali poznate navdušene filateliste? Zdaj je priložnost, da za majhen dodaten strošek (okoli pol €) naredite prijateljem veliko veselje in hkrati opozorite na našo dejavnost. Zato lahko na pošiljkah uporabite jubilejne znamke ob 90-obletnici organiziranega esperant-skega gibanja v Ljubljani.
Te osebne znamke so še na zalogi in sicer vrsta A za Slovenijo po 0,75 € in vrsta C za tujino po 0,90 €.
Kupili jih boste lahko še pravočasno na srečanju ob Zamenhofovem dnevu v Ljubljani, sicer pa po dogovoru z blagajnikom društva. O.K.
Predstavljamo še nekaj prodajnih »novosti« v zalogi
Kaj pripravljamo za naslednjo številko?
Pripravljeni so že trije večji prispevki:
-	drugi del zgodbe o prvem slovenskem esperantistu
-	prevod študije o teoriji razširjanja esperanta
-	esej o organiziranosti E-gibanja pri nas v bodoče.
Gotovo bomo lahko z besedilom in slikami poročali o Zamenhofovem dnevu v Ljubljani in morda še kje drugje.
Vabimo k pošiljanju daljših ali krajših prispevkov, fotografij in drugega gradiva, ki ga bomo skušali vgraditi v Informacije / Informoj ali na spletišče ZES.
Zlasti bomo veseli odzivov na raziskave zgodovine E-gibanja pri nas (turistični letak, Egon Mosche) in na nagradni razpis v zvezi z lernu!. O.K.
Za zabavo
Anekdotoj pri konataj personoj
Iu juna komponisto demandis de W. A. Mozart, kiel oni devas komponi sinfoniojn.
"Vi estas ankoraü juna, provu verki baladojn," konsi-lis al li Mozart.
"Sed vi, majstro, komponis sinfoniojn jam kiel dek-du-jara..."
"Jes, sed mi neniun demandis, kiel mi tion faru."
Kiam Charlie Chaplin estis petita diri sian opinion pri parizaninoj, li diris gin tiel ci:
"Kiam parizanino estas dudekjara, si estas admire-ginda. La tridekjaraj parizaninoj estas nerezisteblaj. Kaj kiam ili estas kvardekjaraj, ili estas carmegaj."
"Kaj la parizaninoj super kvardek ?"
"Pardonu afable, sed tiaj ja tute ne ekzistas," protestis Chaplin.
Kiam la verkisto Ernest Heminway revenis el Afriko, vizitis lin la raportisto de iu bostona gazeto kaj deman-dis lin inetralie:
"Cu estas vero, ke sovagaj bestoj ne atakas homon, kiu portas brulantan torcon?"
"Jes, gi estas vero - se la homo portas la torcon sufice rapide."
Fonto: Gaja kajereto 1, Bratislava, 1978.
INFORMACIJE / INFORMOJ izdaja / eldonas Združenje za esperanto Slovenije / Slovenia Esperanto-Ligo, Štefanova 9, SI-1001 Ljubljana, Slovenija / Slovenio. http://www.esperanto.si. Matična št. / kodnumero 5058384. ID za DDV / n-ro por AVI: 93737777. Poslovni račun / bankkonto: IBAN SI56 0201 5001 2704 490 pri / ce Nova Ljubljanska banka d.d.. (Swift-kodo: LJBASI2X). Uredil / redaktis mag. Ostoj Kristan.