KRALJEVINA SRBA, HRVATA I SLOVENACA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 43 (1)
INDUSTRISKE SVOJINE
IZDAN 1. JANUARA 1929.
PATENTNI SPIS BR. 5395.
Aleksije P. Petrovič, Sremska Mitroviča.
Aparat za brojanje, slaganje i pakovanje metalnog novca.
Prijava od 15. aprila 1927.	Važi od 1. septembra 1927.
Aparat služi za brojanje, slaganje i pakovanje metalnog novca svih veličina. Podneseni nacrti prikazuju oblik izvodje-nja pronalaska, koji se može menjanjem dimenzija upotrebiti za sve metalne monete. Aparat se sastoji u glavnom iz tri dela: matice (si. 1.), točira (si. 2.) i potis-kivača (si. 3.).
Matica (si. 1.) je načinjena od čeličnog ili mesinganog lima u vidu cevi, koja je ispresovana iscelo i koja je utvrdjena u limenu podlogu (2) za koju je ili slemo-vana ili je pod pritiskom navučena. Prečnik i visina cevi su različiti — već prema vrsti novca.
Na primer:
Matica za komade od 2'— dinara ima unutarnji prečnik 27*25 m/m, a visinu za 50 komada 129 m/m; za komade po 1*— dinar ima unutarnji prečnik 23 5 m/m, a visinu za 50 komada 101 m/m; za komade od 0 5 dinara je unutrašnji prečnik 18'25 m/m, a visinu za 50 komada 82 m/m.
U cev (1) uglavljena je sa njezine donje strane manja cev (3), kojoj je unutarnji prečnik za sve vrste novca zajednički, a iznosi 16 m/m. Na svom gornjem kraju la je cevčica (3) povijena ka stenama matice tako, da ta povijenost (3') dodiruje lako stenu matice s unutarnje strane. Ta povijenost (3) čini kružni prsten, koji je različne širine za razne vrste novca, a koji — kad se od gore gleda u maticu — ograničuje otvor matice (1) u njenom donjem delu, na širinu cevčice (3). Ta je
cevčica za razne vrste novca različite visine radi preostanka dovoljne dužine papirne košuljice, koja se navlači na maticu u svrhu zapakivanja novca, za potpuno i lepo zatvaranje paklice. Time je omogućeno to, da kad se u maticu ubacuje metalni novac, održava se isti na odredjenoj visini t. j. taj kružni prsten (2) odredjuje visinu dužeg kraja matice, koja je slobodna taman toliko, da — kad se napuni metalnim novcem iste vrste do gornjeg ruba — stane u nju tačno pedeset komada dotične vrste novca. Drugim re-čima manja cev (3) uslovljava svojom visinom mehaničko brojanje.
•vSa spoljne strane navučen je na maticu pri njezinom dnu kod ,,a“ kružni prsten (2). Ravan toga spoljnjeg prstena je normalna na osu matice. Na unutrašnjoj strani toga prstena (2) je prstenasta povijenost (2') koja je paralelna sa osovinom matice. Taj prsten (2) navučen sa spoljnje strane na maticu služi kao stabilizator matice, kad je na njoj točir (si. 2.) i kad se je puni novcem. Druga je zadaća prstena (2) da omogući izvlačenje matice izmedju novca i papirne košuljice t. j. omogućenje potiskivanja matice na niže, kad se nupunjena matica postavi na potiskivač (si. 3.).
Prstenasta povijenost (2’) omogućuje čvršće navlačenje prstena (2) na maticu, a istovremeno služi i kao zadržač kad se papirna košuljica navuče na maticu. Kad se papirna košuljica navuče na maticu sve do te povijenost! u svrhu upakivanja novca, njen donji rub je niži od zadrža-
Din.IO*—
nog novca toliko, da kad se novac potisne u papirnu košuljicu, ostane još slobodnog papira za zatvaranje paklice sa druge strane.
Točir (si. 2.) je načinjena od čeličnog ili mesinganog lima istih dimenzija kao što je i lim matice tako, da se može navući bez prevelikog otpora na maticu. Navučeni deo (5) ima oblik cevčice, koja je malo šira od matice, a njen gornji kraj se proširuje u levak (4). Služi za lakše i brže sipanje novca u maticu. Točir može biti iscelo ili iz dva dela (4 i 5), koji su kod ,,b“ slemovari ili su na drugi način utvrdjeni-
Potiskivač (si. 3.) je okrugli drveni stupčić (6) prečnika, koji odgovara prečniku cevčice (3) za sve vrste matica. On je vertikalno učvršćen na drvenoj podlogi (7)-Zadaća mu je: otiskivanje novca iz matice u papirnu košuljicu. Drugim rečima potiskivač zadržava novac kad se izvlači matica.
Brojanje, slaganje i pakovanje metalnog novca pomoću opisanog aparata vrši se na ovaj način: na maticu se stavi točir i ista se napuni odnosnom vrstom novca. Kad je matica napunjena skine se točir s nje i navuče se na nju već za to odre-djena papirna košuljica u vidu papirne cevi i to toliko dok ne naidje na zadržač košuljice (2'). Posle toga se gornji deo košuljice — koji ostane slobodan iznad cevi matice — presavije t. j. uvije radi pako-vanja i na to se zalepi papirna gumirana markica, koja je za to već odredjena. Zatim se matica zajedno sa košuljicom i novcem postavi na potiskivač (si. 3.); jednim prstom ruke podržava se matica da se
usled potiska novca ne bi odlepila dok se drugim prstima lahko obuhvati košuljica; drugom rukom prihvati se stabilizator (2) matice (1) i potiskuje ga se na niže sve dotle, dok ne spadne na drvenu osnovu potiskivača. Zatim se prihvati rukom donji deo novčanog stupca, koji je poduprt po-tiskivačem, skine ga se sa potiskivača i sad se upakuje i presavije i druga strana papirne košuljice i na to se opet prilepi markica. Tako se dobije mehanički tačno odbrojeno, solidno i brzo upakovano i sa svih strana uiepljeno pakeće metalnog novca.
Upotrebom ovoga aparata dobija se na vremenu, beskonkurentno solidnom pako-vanju, koje ne zamara živce, jer je rad mehanički — šablonski — i za njeg nije potrebno nikakvo zamaranje misli, jedino rutine koja se stiče praksom.
Patentni zahtevi:
1.	Aparat za brojanje, slaganje i pakovanje metalnog novca naznačen maiicom (1) u obliku cevi odredjenog prečnika i visine prema vrsti novca, na kojoj je navučen ili zalemovan prsten (2), a na unutarnjoj strani matice učvršćena je cevčica (3) sa savijenim okrajcima (3’)-
2.	Aparat za brojanje, slaganje i pakovanje metalnog novca po zahtevu 1., naznačen time, da stupac (6) pritiskivača, koji je utvrdjen u podnožju (7) ima isti prečnik koji odgovara prečniku cevčice (3').
3.	Aparat za brojanje, slaganje i pakovanje metalnog novca po zahtevu 1., naznačen time, da se na maticu (1) navlači točir (si. 2.) koji može biti iscelo ili iz dva dela (4 i 5).
/japafenthrvj5395.