/: V' <^D«BAS1- LI I MAGNI DE INSTI/ T V E N D A STVDIORV M R A* done ad nepotes fuosoratio parxnet{/ . ca Grace 8C Latine 3 ut cum anno/ tationibus Iuftini Goble/ Itemloanis Pici Mirandulg de Horn! neopufculum omnino diuinum,. Eiufdem de Chrifti regno, dC uanitate huiusmundi. Loci Chriftianam uitabreuitercomple <3entes. Et commentaria in Pfal, xv» Praterea Rodolphus Agricola de for/ mando Audio, 5C Erafmi Roterodami, ac Philippi Melanchtonis ftudioru rati ones, atcjj locorum comuninm index. ri conferri poffit* jSICEAE PER HENRI/ fM PETRVM. OPTIMAE SPEl ADOLESCENT TIBVS 16 .ANN I ET PHILIP po dodoris Ioannis Nideponta ni filijs Iufhnus Goble/ rus S, D* vllo non tempo re extiterut homines quidam do&i ac pij * qui adolefcentiam ad uirtutem, redaqj flu/ dia capeflenda cum exemplo priua/ to, turn amph'ffimis confilijs & ratio/ nibus funt lnhortari: idcirco quod in/ telligerent uiri prudentiflimi ingente utilitatem ad omnem uitte cultutn ex • •• • I « % » ^ literaru cognitione parari,multumq$ a 2 referre y EPISTOLA referre, quibus rationibus ten era 6c imbecillas ptas initio formeturrquum 6c ftudia m mores abeant, 6c talis fere unufquisqj fit, cjualem dederit educa/ do, Putatautetn ad uirtutem com/ parandam,& ad liberalem pueroru m inftitutione,qua Ariflotiles xt$ imilitudinem augeatis 6i confirmed's, Valete apud Treuiros men/ fe Septembre, Anno M O XXXVII, De ( D E B ASIUO M A* gnoeSuida* B A oiAucS KMaxgux? fUs Kt7nrctcflcs KW^ l7TiaKC7rcS UTIS Trgcoloj UCC^CtKCC tKCcAiirf^irxlpoS ygnyogAu Tcvw«£iecv££i£ tTTlcrKC7Tw , jhyOVlji% ycvwy %Jigtcpccvdifa B ocattetw mtitAZixs wy ccvtOty n 5 PSOLO G V Si quior. Quamobrem ego quidem er> ga uos nec minus beneuolenric habeo, quam ipfi paretes: Vos autem puto(m> fi forte me ueftra fallit opinio, cum me intuemini,parentum defyderio haud/ quaquam moueri.Si igitur qua:a me di cuntur, eauos fufcipere acfequi parati eftis,in fecundo eritis ordine laudatoru apud Hefiodum. bin minus, ego fane nihil moleftum dicam, uos autem me« miniftis carminum illorum, in quibus tile poeta,inquit: Optim umillum efle, qui per feipfum^quxagendafuntjcon* ipicaretur/equetiautem gradu.quiali/ orum confilia fequeretur. Qui uero ad neutrum horum aptus eflet,eum penis tus efle inutilem. Nec uos ulla admira* tio teneat, fiquotidiead Magiftros eun tibus uobis ueterumq: uirorum SC inge nio8C dodrina praeftantiutn,per ea qug alii fcripta reliquere,cotinuum ufum 2d familiaritatem habentibus,ego aliquid utilius exmeipfo inuenifle profiteor» Equide hoc ipfurn moniturus uenio, no oportere uos eiufmodi uirisifa men tii PROLO GVS. ? tls ueftra: gubernacnla gmittcrc, u t qu g cunq$ dicant ea fcquamini,{ed id dunta xat, quod utilitatem adfertab illis acciV pientes fcireetiam.fi fitopus,cotemne/ re, Qux igitur ea fint, &C quemadmo* dum difcernantur, id iam uobis apenV am,hine futncns initiurru V til V S AETERNAE VITAE bon 4 qurrtnda cffe fcftandafy* Caput prwmni, £ps§gl||f o s quidem o filtj hanc hii* manam uitam nihil omninO ^^^M’eiTe arbitramur, nec bonum quicquam exiftimandu cen femus,neqjappellandum quod utilita* tem nobis hucufcg fuppedirec. N 6 itaqj dignitatem } non amplitudmem maio/ rutn 3 non corporis uircs, non formam* non magnitudinem, non £ cundis ho* minibus habitos honores, non ipfurrt imperium, non quicquid dtci poreii in hac uita excellens: fed longius noftra proceduntfpes, ad al terms uits prx* A i parationem 4 B A S I L I V S DE parationem cunda moImuir.Qux tur ad hanc uitam conferunt, ea nos tts niribus optanda, quxrendacpeflear/ bitramur, Quae uero illuc ufqueperue/ nirenequeunt 3 utnullius moment! de/ ipicienda. De differentia utriufy , O' terrene o eter * neuitx. Caput II. igU to/ Vaenam tamen ifta fiq&T quo pa do ilia uiuatur.id fane oftende/ re plus negotqeffet, quam nos in praefentia fufceperimustMaiores eti> am auditores, quam ipfi nunc eftis ,ad percipicndu requirit. Hoc cum folum dixero,fatis abunde uobis dixifleputa* bo: Si quis omnem poll creatos homi/ nes felicitatem mente cocipiat.limu!^ in unam congeratuniuerfam,neparua quidem partem illorum bonorum ad/ square comperiet. Sed ab illius uitx bo no omnia humana fimulcolieda raa/ gis abefle: quam umbram 8C fomnium siueris rebus:Imduero utpropioriutar Cmilitudine, quantu in omni re precio/ fior I INSTIT. STVD. RATi $ fioreftanima,quam corpus ; tanta utr u ufcp uitx differentia eft. Vt or dine difcantur difciplin£,primum hu• min£ deinde ficr£. Caput It I. Dhancporrouicamfacri ducut fermones per occulta nos erudi entes, donee tame profundum iliorum fenfum peraetatem nobis perci pere poffenon ltcerjin altjs no omnino diuerfis,quafi in umbris quibufda fpe/ culis^oculos metis exerceredebemus: eos imitanteSj quiad certamenfe com/ parantjqui&faltu^motu manuutn in ludo exercitati, callidius deinccps in certame defcendunt. Et nobis profedo certamen quoddam incumbereputan/ dumeft,etquide omnium certaminum maximum, cuius gratia cunda tentan/ da funt,Sd tou's uiribusincumbendum adhuiufeerei prxparadonem,8£ podia dC oratoribus,& feriptoribus cacteris, omnibus denicp hominibus inhseren/ dum,unde nobis ad ingenrj exercitado nemaliqua fitacceflura udlitas. Veluc igitur hi qui ringunt,cum primo qui= A $ bufdam or BASILIVS DE bufdam modis,td, quod colorem rece* pturum fit,pnrparanqtande poftea flo' rem fupcriaducuntfiuepurpurcum, fi/ uequcmuisalium. Eodem nos tcidem piodo, fi 3 utindelibilis fi'tapud nos pro breads ientetia, cupimus, cum his extra nets difeiphnis fuerimus imbuti,tSc(a/ cris &C occulds opera dabimus,& quad folern in aqua prius uidere affbefadfeUd ipfam lucein dirigemus intuitutn, Sacra Propbanis difcipliuis admari exempt (rioji cr Daniclis confurmttt. Caput 11 (i. igitur conuenienda utri/ ufque iit,perurihs crit nobis ta* lis cognicio y flante nulla fit, ea t3men ad inuice conferred in quo dif/ ferant,internofcere.nonparum nobis frudus pr?d)ebit ad potions uitx con/ fjrmadonem.Scd qua fimilitudine ute/ rnuradhanc rem oftendedamf Nempe ut plants propria uirtuseftfrudu pro/ ducere.afferunrtamen aliqueornatum fx' frondes ipfx circa ramos diffufs: ita profeclo &C anitnx quidam prsrcipuus frudtus 1NSTIT. STVD. RAT, 7 frudus eft Veritas.No in amcenum ta/ men efthac extranea circundari fapien/ ria,qu 2 tanquam frondes quxdam 8C frudui tegmen prxbeat, & fpeciem in/ tuentibns Ixtiorem oftendat.Hoc fee ip feaiuntMofen ilium fumma prudentia uirum,cuius apudomnesgentes maxi* mum eft in iapientia nomen,qui no pri us ad Dei contemplationem acceftit, quamin Aegyptiorum diiciplinis men tern exercuiflet. HxceadeferuntdeDa niele fapiente, cum apud Babylonios Chaldxorum fapientiam imbibiffetjpo ftea reru diuinaru attigifie dodrinaon Dc ufu er imitdtione Poetic# Itttionis. Cdput V. H Ediam fatis abundedemonftra turn eft, non inutilem eflementi bus noftris hanc extraneam fei/ entiam, Nunc uero quo pado ilia no/ bis excipienda fit, dicendum uidetur, Primo igitur uta poetis incipiam, cum illi uarrj,multiformescp fint,non omni/ bus,quae ab ipfis dicuntur.adhibeda eft mens,fed cum excellentium uirorum A 4 dida / 8 BASILIVS D E dicta aut fada comemorant, tunc tota mente moueriatq? inflamari debemus, maximecj conari, ut tales ipfi fimus, quales ilii fuere. Cum uero in improbo rum hominum mentione incidunt, fu/ gienda eft illorum imitatio 3 aurescjj dau dendx no fee us atejj ipfiferut Vlyffem ad Syrenu cantus, Prauxenimconfa* bulaciones uix quedam fun tad facino/ ra.Quamobrem omni diligentia curan dum eft,ne inter illam, quam pleruncj? fermones habent feftiuitatem, latenter aliquid admittamns mali,uthiqui ue/ nena melle permixta abforbent.No igi turlaudabimus poetas, neq? cum iur* gia referunt, neq$ cafcurras,antaman tes 3 a u t ebri os, au t dicaces imitant 3 necp cum diuitemenfa, cantuq? difloluto fe= licitarem definiunt.Minimeuero cum de Dtjs aliquid dicunt, 5C maxime cum de illis ita narrant, quafi plures fint atq* difcordes. Na apud eos & frater in fra* trem coniurat, dC parentes filtjs, 8C fill] parentibus inferunt bella. DeorS uero adulteriaatqj amores, dC fceleftas con/ cubitus 9 INST. STVD. RAT. cubitus,& cos maxime fummi ac prin/ cipis omnifi (ut illi aflerunt) Iouis,quae ne dc pecudibus quidem fine ruborc quis diceret,his relinquemus,qui in fcg na uerfantur.Hge eadem dicenda Turn, 8C de cacteris fcriptoribus, 8C tunc maxi me cum ad uoluptatcm loquuntur. O r Mores quo pdfto fint legendi, Cdput VI. Ed ncc Oratorum arte in men/ tiendo imitabimur,neque cnint iniudicio,nec# ufqua alibi men tin nos decet, qui redum ac uerum iter uitae elegimus, quibus interdida funt mendacialegis pracepto.Sed tunc ma/ ximas oratores ampledemur, cum aut uirtute extollunt,aut uicia effnlminant. Vt enim ex floribus cpteri quidem nihil fumunt prater colore,apes uero 5>C mel la inde fciuntexcapere:ita qui non fola uerborum feftiuitatem fequuntur, fru/ dum aliquem percipere polTunt. Sed quoniam in apum mentionem incidi/ mus, profequamur hanc fimilrtudine. Iliac enim nec omnes pariter flores ade/ A 5 unt *0 BASILIVSDE unt>nec ft quos adeunt, eos totos a bfo' muc/ed eo folo ablaco quod operi fao aptumfit,reliquu omncualere finunt. Et nos quoq? fi fapimus,cum idcxcepe rimus,quod ueritati amicum confenta/ nefiq? fit,cetera omnia tranigrediemur; Ac uelut in rofis legendis ientes uita/ mus, ita quantum utiiiter feriptu eft ac/ cipientes, reliqua qua nocere poflunr, dedinabimus. Principio lgitur difeipli narum quamlibet cofyderare oporteq &C ad finem dir/gerejapides ad filu Do rico prouerbio redigentes. Poctas e? rhetorts obuirtuten^udm pr tarn per uircutem afcenditur,uir tns autern ipfa a poetis, mukum ab hiftoricis, multo etia magis a philo/ fophis laudatur, eorum uerbis maxime eft inhxrendum- Neq? enim parum uti iicatis habet confaetuao quxdam 8C fa* miliaritas uirtutum mecibus iuuenum, animisq? infufa,cum maxime inharrere foleanc, qua: in tencra xtate difeuntyr. propter INST. STVD. RAT. 11 propter animorum molliciem profun/ deinufta.Et quid aliud Hefiodum uo/ luifle pucandum eft,cum ilia (cripfitcar mina qua? uniuerfi decantant.'Aipera, inquit,primo, & peni inuia, 8C fudoris conrinui,fi£ Iaborum plena eft uia, qux ad uirtutem darit. Quamobrem neccu lufuis eft propter arduitacem, illam peftere,nec capeflenti facile ad cacume euadere. Scd ubi id fuperauerts,ex eius ueftigto uidere 1/cet,ut uia ilia leuis fit ac pulchra, ut qux expedita SC facilis, 3C longe iucundior,quamaltera,qusad aitia dudnquam uniuerfamfinml arr u pi po(Te, ipfe idem poeta teftatur, Mihi quidem uidetur nihil ob aliud,quam m nos ad uirtutem probitatemcjadhorta* retur,ifta dixifle, nelaboribus uidian' te finem defifteremus. Sed SC fi quis all us fimih'ter uirtute laudarit, eius lermo/ nes promptiftimirecipiemus. Egoau/ tem e quodam uiro, qui ad ueftiganda* poetarum mentes acutiftimus habetur, audiui, cu diceret,totam Homeri Poe>* GnJaudem die uuums, omniacp illiixs ti B-ASILIVS DE poet*hue tendere(nifiquid interdum metdens fit) uerum in eo loco uel maxi/ me id patere, ca finxit Cephaleniorum ducem naafragio eiedum tam fpedabi lem fuifle, ut illos, quibus dC folus, dC nudus apparuitjuerecudia aliqua auer/ teret, quandoquidem pro ueftibus uir/ tute ilium dixit honoratum,ut primum regina reuerita fiteum, deinde reliqua Pheacum maltitudo tanti putauit,ut re lidis epulis,quibus comefabantur,unu tilt cundi intuerentar,nullumq?eorum eflet, qui eo tempore magis quicquam a Difs optaret,quam Vlyflem fieri,qua quam& nudum 2>C naufragum. Sole- bat illepoetarum inrerpresnoc in loco elarauocedamare.ohomines,fit nobis cura uirtutis, qux 8C cu naufrago fimul enatat,& in littore nudum eiedum for/’ tanatis Phseacibus uenerabiliorem o/ ftendit. Et profedo ita res eft, extera omnia non magis poflidentium funt, quarn cuiufque, ut in talari ludo hue il/ lusq^trafeuntia. Sola uirtus 8C uiueti etmortuo ftabilis eft dC firma poffefiio. ( INST. STVD. RAT. l) Qua rarioemotus mihi uidetur Solon, cum,inquit,ad diuites,At nos non per/ mutabimuscum uirtute diuitias, qucv mam uirtus firma eft,diuitias uero alias alius poflidet.Similia his funt 8C a The/ ognide dida,qoi,inquit, Deum,quen/ cunc£ tandem is fenferit, uariehominu bus talentum appedere,alio enim tern/ pore diuitias afnuere, alio nihil poflide re. Hsc eadem a Prodico Sophifta quo dam in loco fuorum librorum de uirtu/ te ac uicqs iapientiffime feripta funt,cui qu/dem praeftadx funt aures,neq$ enim fpernedus eft llleuir.Is uero ita,inquit, quantum ego meminfnam eius uerba n5 teneo,nifi quod fine carmine fic ait: Herculem, cum is adolefcens eflet, ue/ ftrx fermeaetatis, diu fecu multumt^du bitaffe, utram uiam caperet, cu duas ui/ deret, unam uoluptatis, altera uirtutis, inter ambigendu autem duas acceflifte matronas ,has ueroefie & uirtutem 8C malitiam,ftatim quide 8£fi ilia: filerenr, manifeftam fu/fle diuerfitatem illarum. Videri enim alteram accuratiffime or/ natam 14 BASILTVS D H natam, flucntem dclitijs,&omnia So/ luptatum examen poft fe trahentem» Ksecitaqj omnia oftetantem, & multo etiam plura poilicentem, fecum traherc Hercule tcntauifTe. Alteram uero afpe* ram &C duram, feuereq? intuentem talia econtra dixifie.poilicen fe nec uof upta rem aliquam,nec quietem, fed laborcs, pencula, fudoresqj infinitos terra ma> rity tollerandos: Premia autem illorum fore (ut file aiebat) Deum fieri, & hanc dcmnm Herculem fecutum fuifle. P bilofophot item uirtutem cxtukjfe,cos % propterea legendos efie* Caput Vlib T fereomnes, qui modo alicjc! in philofophia fcripfere,ut quif/ quis maximepotuit, uirtute lau darunt,quibus fane crcdendum eft,eo/ nandumq; utin uitanoftraid oftenda/ tnus. Nam quifquis ea,quse altj uerbis duntaxat phifofophantur, rebus ipiis affirm at, is uerefapit,cpteri uelutumbrg uolitat. Nec fecus ea res fe habet, quam fi piefior egregiam ufri forma imitatus fi£ INST. STVD. RAT* tf fithtcautem reuera tail's exiftat,qualcm ille in tabulis exprefterit.Qui enim uir/ ruccm in coetu hominum iaudant, am/ pliflimisqj uerbis attollunt ipfiuero 8C libidinem temperanriar, dC qusftum iu» ftitise antcponunt, hi mea fenteria nihil difteruntab hiftrfonibus 3 qui cum poe/ mata in fcxna agunt, farpe ut reges, uel ut potcntcs prodeantjcu neq? reges fine neq; potentes, neq? omnino forfitan li/ beri. Atqui Muficus quidetn, fi id ullo modo uirare poteft, nunqua paritur Ly ram fibidilTonari, neq? chori princeps, inconcinnum fibi chorum habere. Ipie uero, quiipiam (ecu diffidebit, neq^ ui/ tarn cofentaneam uerbis prarftabit, fed Euripide autore,linguam quide iurafie dicer, metem uero iniuratam manfifie, dC bonum uideri quam eflemagis cupiet. At hie eft ultimus in/ iurias terminus, fiquid credere oportet Pla/ coni, bonum ui* deri cum nofis. Ledionem %6 BASILIVS DB leflioncm P oetarum cr Hiftoricorum m&* gnm adferre utilitdtem propter exempla. Caput IX. A igitur quae de uirtute fcripta funr^'cajUt didum eft,accipienz da cenfeo.cum fada maiorum, aut memorie fuccefltone,aut poetarum uel hiftoricorum libris ui® ad noftram aetatem conferuata flint, Nec huius qui dem generis utilitatem negligimus. Vt ecce Pericles Athenienfis, cueum quiz dam exfori hominibus probris lacdle/ ret,nihilo eft iratus, neq? animo como/ tus/ed per uniuerfum diem perfeueraz turn eft,cum ille nullo maledido abfti* neret, hie uero tanquam ea res nihil ad Iepertmeret,contemneret,Ve(pereau« tern iam fado 8C tenebris exortis ca fur gator ille uix eo tepore abire uellet, Pez rides famulo cum lumineaccito profez cutus eftipfum, ut fibi quam loga eflet ad philofophiam exercitatio. Item cum quida iratus Euclidi Megarenfi neccm minaretur, idqjfefadurum iuramento adfirmaret, Euclides contra iurauit, fe profedo INST. STVD. RAT* 17 profedo ilium placaturu, effedurumcp ne fibi infenfus foret 3 quod opere prec i/ umeftaliquod huiufcemodi exeplum fuccurrere mentibus hominum iam ira effcruefcentia.Tragcediac enim nequa/ quam eftcredendu dicentu'nimicas ar/ mabit ira manustfed poriffimu diet nu! lo modo irafci.Sin id fieri non poteft at> tradionis freno moderandS eft,nec per mittendum longius efferri .Sed reduca/ mus orationem noftram ad claroru ui/ rorum exempIa.Pulfauitquifpiam So/ cratem Sophronifci filium 3 faciem eius petulatiflime cedens, Socrates uero no repugnauit, fed illius irae ac petulanriae fe permifitjdonec uultus ei undicp tuber fieret. Ver5 ubi ira illius faciata eft, Se/ crates quide nihil altud egit, qua quod fronti fuse infcripfit, percufloris nome, quemadmodum ftatuis fieri folet * Ills (inquit)hoc opus effecit,nec ulterias ul cifci perrexit. Hxc qua: noftris fimilia funt,perdigna efle imitatioe duco.Hoc enitn Socraticum illi noftro conuenit, quod monetjUtpercuttenti maxiliatn B unan» ll B A S IL r V S D E unam,alteram quoq? porrigamas., tan/ tumabeft,utulcifcamur. Id autem Pe/ riclis,aut Enclidts fimileeft ilIi 3 quo mo nemurperlequetes expedare,benigne iras illoru tolerare,& inimicis bona pre cari,no autem malediccre. Nam qui in lilts erte preeruditas ,is poftea prxeepris noftris acqutefcet,nec quafi impoffibi/ lia fint,afpernabitur. Haud fane prarte/ reundum eft Alexandri regis memora/ bile fadum, qui cum Dartj filias in ca/ ptiuis haberet 3 mirum inmodum, utab omnibus prafdicabatur 3 formofas 3 neui dere quide uoluit,Turpe effe ratus eos, qui uiros uiciflent, a mulieribus fupera ri. Hocillinoftro con uenit, quod afpi/ ciens mulierem ad uoluptatem,etfi rem non confumetjtamen.quia ad id concu piuitin cordefuo,criminenoncaret.II/ lud aute Clinix Pythagorx familiaris, difficile eft credere, no dedita operated fbrtuito noftris conuenire 3 qui cum pof fettrium talentorum damnu iureiuran/ do fibi delato efrugere, foluere quidem *naluir,quam iiuare,quanqua fine per* iurio tilsf. kATl 1 9 iimo id, facerc liceret. Audierat tile (u£ mihi uidetur) prxceptum Domini iura/ menta uetantis. DelcdUi dodrinirtim babenius, rioRracfcftu* did id certum dltquemfinem dim genda. Caput X; Ed redeo ad id quod in prihcf * pio dicebam: non omnia nobis percipienda iunt, fed tamen uti lia. Etenimcum cos cibos,qui obefle poffuntcorpori,diligenter uitemus,ab furdum eft difciplinarum, quibus anu musalicur, rations nullam habere, fed fanquam toftens aliquisj quxcuqj fors obtulerit fine deie&u immergere; 8C ca gubernator non temere nauim uentis permictat, fed ad portum dirigac, 8C fa* gittarius ad fignum, dC faber, & archi- te&us finem aliquem fug artis refpiciatt nos ab eiufmodi opificibus in cogno* icendis rebus noftris fugari.Neqj enirrl manualium operu finis aliquis eft, uitai autem humans finis eft ullus,quern in* tueantur hi,qui bene uiuerequxruntj. Quod fi nulla rationehuc atcjj illucirt B ^ uita 20 B A 8 1L 1V S DE uita iademur, quid inter nos atcp rate# gubernaculis caretes interefletrVerum ut in Muficis Gymnicisc^ certaminibus eorundem funt exercitatioes, quorum 6C prxmia,nec ullus cum fepalxftra aut pancratio exercuiflet , lyra deinde aut tibia certat, neque enim Polydamas id agebat, nec Mtlo, fed alter ante O lympicum certamen carrus fiftebatcur rentes, Milo uero in Clypeo undo fta/ bat,nec depelliab eo alia ui poterat, fed refiftebat nonfecus acftatua quxdam plutnbo affixa. Quod fi Marfix aut O lympi Maficam eflent meditati, relido puluere atqj Gymnafio, iero coronas, autgioriam aflecati eflent, aut effligif/ fent,ne corpora fua derifui haberentur, Sed nec Timotheus relida mufica fua in ludaminibus uerfabatur, neqj enim afiecutus fuiflet,ut cundis muficis Ion geantecellerer, cuitantu fuperat artis, utquoties libuifletanimoshominu 6C uehementi harmonia accenderet, ac rur fus molli ac placida deliniret, Quippe cumaliquando in AJcxandri couiuio, t' j ~ cum I NS TV STVD. R AT, tt eutticantum,quem Phrygia appellanr, modularetur,ufcp adeo regem exci tafle didtur 3 utad arma capienda profilirer, atq? iterg ad comeflationes epulasqjre/ duxiffemoduIationemutata,tantasui/ reshabesin Muficis Gymniciscpcerta/ minibus ad fine fuu direda cxerdtatio* lAbonbus par an omnia, uiUm'cfc bcatm. Cap. XI* Ed quoniam in coronaru atqj pogil a exempla incidim us,pro iequamuraliquatifperin ea re* Porroilliquadam incredibiii laborum tolerantia uires adepti, quin infinitis fu doribusin Gymnafio manarint, innu/ merascpplagas in exercitatioe tulerinr, uidum autem non uoluptuarium neqj iucundum, fed que Magifter Iudi prav fcripfoitjUiditarint, Et in cazteris omni bus,neorationem protraham, ita infti/- tuti,utuita ante certamen ada.meditax tio fueritcertaministTandem fe nudan ti in ftadio 8C fummo labore ac periculo decertant, uc oleaftri, aut apq, aut eiuf/ modi corona donetur 3 uidorescp a pra:/ B } cone / »l BASILIVS DE conebuccinenf. Nos uero quibus pm mia uitsadeo mirabiiia propofita funt, lit nec magnitudo eoru did pofiit, nec multitude numerari, inutranq? autem fecun dormientes,altera manu capeffiy re poOe credemusr Permulex fane eflet inertix, iX Sardanapalus ille primas o= mnium partes in beatitudine ferret, uel margttes forte, quern nec£ aratore neqj fofiorem, neq; cutufquam rei adorem fuifIe,Homerus ait. Si utiquam Home ro ctededum eft potius quarn Pittaco, qui,inquit, arduum effe bonum exifte/ rerMultis enirn laboribus fufceptis,uix eorum bonorum compotem fieri con* tingic,quoru nihil inhac uita effe fimile paulo ante dicebamus. Non igitur deft dendum eft nobis, nec pro breui uolus ptate maxims fpes abrjciends,nifi uel i/ muscouicia pad, 8i pcenas fubire, non hie apud homines (quanquam ne hoc quidem paruum rede fentiend) fed aut fub terra aut ubicunqj fine ilia iudicia* Nam quinon ex uoluntate delinquit, iff nabi tur uenia,qui au' temp? INST. STVD. RAT . 2J tern ex propofito peiora eligit, nullani habet excufadone, quin muldplici pcc/ na adficiatur. Q»« corporis curd s er quis cultus cffc debeat. Caput X11. Vid igi'tur faciendum eft, dicet quifpia ? quod aliud, quam cu« I ram animx habendum cxteris omnibus pro nthilo habitis. Non ergo corporiferuiendum nifi quantum fum ma coget necelTitas, fed anima bonis ar tibusimbuenda 3 &excorporum uinci* lis,acpaflionum fociecateper philofo>' phiam eximeda.Illud prfterea efficien* dum eftjUtcorpuslaborumpadentifliV mum fitjUentri autem nonad uolupta' tem,fed ad fuftentatione porrigendum. Nam qui Temper coenas acquecoquos menteagitant, epularumq} gratia terras mariaq? perfcrutantur, tniferabili admo dum feruitute pr£ mutur, 8C grauiffimo domino tributa pendut,nihil leuius pa-' dentes, quam hi qui apud inferos poe' nas dant,uirga ignem diuidentes 5C ere broaquam referentes perfoiTam uas B 4 implere »4 BASILIVS DE implereanhelantes, nullum finem Iabo rum habentes.Tonderi autem, aut ami ciri ultra quam neceffitas fit,aut m iiero rum eft, fccunda Diogenem, aut iniu/ riorum.Itaqj occupatum eflein corpo/ ris ornatu non minus turpe dicendum arbitror, quam aut pellice efie aut adul terum. Quid cnim refert homini gna/ uo reftide 5 an uili aliqua uefte 5 dummo/ do corpus ab intepcrie tuteturf Quod dCin cxteris obferuandum eft ,nc quid fuperuacuo moIiamur,necpIus corpo* ri tribuamus,quam animg commodam (it, Necp cnim minus turpe eft uiro } qut uere hoc cognomine dignus exiftat,ni* miam corporis curam habere 3 quam ad aliamquamuis paflione effceminatum efle.Omne porro ftudiS ponere, ut cor port quam optime fit 3 hominis eft ie/ i pfurn ignorantis, nec intelligentis fapi ens illudjquod no id, quod cernitur eft homo, fed opus eft maiori fapientia, utquift# noftrum quid tan/ dem ipfe fiq pofli't agnofcere, Cauendum INST. STVD. RAT, Ctoendum cjfe O' Abftmndum db illecebris uoluptatum . Caput Xlll Erum enimuero id aflequi non , expiata prius mente impofiibili I us eft,quam lippis oculis folem perfp/cere.Expiatio autetn animx fit,ut dC breuiter fimuf8£ abunde uobis dica, per contempts earum, quas uobis fen/ fus porrigunt,uoluptatum.Non igitur ocuii pafcendi funt abfurdis fpedtaado rum miraculis, non afpedu corporum uoluptatis ftimulos relinquentium, no per antes fonus infundendus, qui ani/ mam corrupere poflit. Nam QC nequi/ tia&Tignauia exhuiufmodi muficagia gni folet. Sed ea mufica recipienda ell, qua ufus Dauid poeta facrorum carmi num,Regem (ut ferunt) ab infania libc ranit.Pythagoras etiam cum iuuenibus quibufdam uino fern's faltuqj per ciuita tern lafciuientibus obuiaret, aixifle diei turei, qui modos tibia faciebat, ut mu/ tata harmonia Doricum perfonaret, quod ubi fadum eft, Bacchantes illos adeo refipuifle ferunt, ut ferta abrjceret, B 5 SCru IS BASIL1VS D E dC rtibore uultus uerecundi'am confeffi domumabirent.Tantum intereft cor/ rupta an falubri mufica impleare, Qu5/ obrem ab hac quidem mufica, quae nSc in ufu eftjiion fecus abhorrendum uo/ bis ccfeo, quam a quauis foeditate. lam uero eos uapores, qui odore deledent aeri mifceri,aut unguentis pcrungi eci/ am interdicere uobis erubefco.Quid di cendum de his uoluptatibus,qup geftu auttadu fiuntf an dubitandatn quin il laequoc# eiufmodi fint,utnifi quis caue at uentri ac femini feruircnos ueluupc cora compellant, Corpusrdtionifubijckndum Cdp. XI111. Enicp ut fummatim dicam, uni uerfum corpus defpiciendum eft, nifi in luto uoluptatum ueli mus fubmergi, autcerte tantum indul/ gendum,ut philofophiae, ut inquit Pla/ ro.minifterium praeftare poifit, badem fermePiatonis &C Paulus monet,du air, nonoportere nos prouidentia aliquam corporis habereaduoiuptates.Nam hi, qui corpus optime curant,anima aero, quae INST. STVD.. RAT. *r qux etus feruitio uti debet, negligunt, nihil ab his differunt,qui ut organa qu3 optima habeant, fummo Audio coqui/ runt,artem uero, cuius gratia ilia orga/ na funt comparata,defpiciunt. Prorfus igitur cpntra feruandum eft. Nam caftt gare corpus, 5C compefcere etus impe/ tux ut immanem quanda beluam opor tet, & eiufdem aduerfus animam teme- rarios motus, rationis habena ac freno cohibere atq? fedare. non aute frena uo luptaturemirtere,&animae curam abqV cere, 8C tnftar aurigae uioletia equorum tracli deferri/ed Pythagorg meminiffe, qui cam intelligeret quendam ex famu liaribus fuis cibi exercitatioibus ut pin-' guis fieret,curare:Hic (inquit)non cep lac moleftiorem fibi carcerem inftruere- Quod genus moleftix cu fufpicaretur Plato corpori fuo impendere, Academi am in falubrem Atticae locum ferunt ex induftria delegifte, ut plulqua bona ha bitudo corporis, ceuuitis nimia luxuri/ es,ob earn rem amputaretur. Ipfe quo/ qiieiam audiui ex media's ftrnima cop ✓ INSTITV S T V D, R^Ti 29 ubi pofllnt confiftere, nulls terminum prxcipitationis habetes: fed quaro plu« ra ampleduntur, tantidem autetia plft/ ris indigent ad uoluptates implendas, Diuitiarum enim(ut ait Solon)nullus eft terminus, Verum ad earn rem Thea ognide magiftro utendueft, qui tea, in*' quit,necp diuitias cupio,necg uoto pre/ cor,fed mihicontingatexparuo uitam agere omni carentem moleftia*|Porr<$ non fine beneuolentia quadatn mihi in mentem uenit didum Diogenis huma na omnia fimul contemnentis, qui ma/ gno rege ditiorem fe prxdicabat, quia ipfe uidelicet paucorS indigeret, Atno> bis nifi Pythix Myfij adfinttaleta,6£ in/ finita foli iugera, oC numerofa armento rum examina,nihil faterit,Oportetaua tem,ut ego quidem arbitror,nec abfen/ tes diuitias optare 5 nec prxientibus glo/ riari, nifi quantum fdas uti. Sapience* enim Socrates qui cu uideret hominetn diuitifs affluente, eaqj de caufa faftidio quodam gloriabundum uadere, no pd us,inquit, teadmirabor, quara notum tnibS INSTITV S T V D» R-ATi 29 ubi poflint confiftere, nulls termfnutn prxcipitationis habetes: fed quato plu« ra amplecSuntur, tantidem autetia pla/ ris indigent ad uoiuptates implendas, Diuitiarum enim(ut ait Solon)nullus eft terminus, Verum ad earn rem Thea ognide magiftro u tendu eft, qui tea, in*' quit,neq? diuitias cupio,necg uoto pr t/ cor,fed mihi contingat ex paruo uitam agere omni carentem moleftia.jPorr<5 non fine beneuolentia quadam mihi in mentem uenitdidum JDiogenis huma na omnia fimul contemnenris, qui ma/ gno rege ditiorem fe prxdicabat, quia ipfe uidelicet paucorS indigeret, Atno> bis nifi Pythix Myfij adfinttaleta,&m/ finita foli iugera, oC numerofa armento rum examina,nihil iaterit.Oportetau* tem,ut ego quidem arbitror,nec abfen/ tes diuitias optare,nec prxfentibus glo/ riari, nifi quantum feias uti, Sapienter enim Socrates qui cn uideret hominetn diuittjs affluente, eatp de caufa faftidio quodam gloriabundum uadere, no pri us,inquit, teadmirabor, quam notum tpibS INST. STVD. RAT* Jl Cufutii fubire pro redefadis necefle fir. Nam qui aiiter ihfti tutus eft, is nihil dif ferre tridetur ab Aegyptio fophifta,qut bdrrbor fiebat&aqua, &C fera,& quicy quidiiberer. Siquidem ipfe quomodo laudabit iuftitiam, ft id placere audienti bus tntelliget, modo earn uituperabit,ii rjs apud quos loquitur miurias efle gra tascognofcet,8t quod proprium a (Ten tai6rumeft,ut Polypus adfpeciem Tub/ tedi foil colore m u tat, ira 8C ipfe ad uo/ (uptatem audientium fententiam mu* tabic. ’ \ndii(A7rGgQir y& eiv w cutlJ§607rwtoy 'ttTiQtyKy/j&grCfcis #£& Kctlh&tykioig t &ioy y kilt 7if cc/li t(w && (fee faster (w \ZSOyv otg fcxS vog tpncri.ccQisoy (M eft 7°y nyctf tc7ycA cririsZ mcdy t- ftca/rS Ai/ainAlttfoy artP fijsv cw £ K] gt/pGs AdUr&// hh&jp [m i$3)cocrty irftofe ric vsy JlxMct S iJlyos ccgicc ?r§0fZy* Kicpx^octoy jB* T I2 C Afi.OX/rPS O &tOS>K] Q7TH , ICJ Q7TtoS CtU &ito on ts our cut eyas t lw xcp v yvyovxcriy cu/dgcoTroi^' A oyo* ns crvMiCtGooy kj&s$ ccdgoiQxQy %\s « KxQocroy % dAnS&y &7roft. yeefcoy Ji iv oiKaortfoa pgHTtoyou Tffs> 'ncrvTC# ngu •fit ftiwy tKCcntytoy tz> Sioupogoy* KiQechouoy y ♦ E I2 Jin rimy ocyvoifi^ hgot hoyoi,cAi faftp gyvtoy fiyxs bi7rcu KT9vooy7ft\K njcaJliotg %7ro?iou/v(ri xtfftAvg ♦ y&i n(iiy cSy/ cu) (litikp 7r&$ rldf pi 'I'Vyrif u^i(ii/i([xu wcplh<{$ Tig\c\ eSt xi ♦ ooGujty ouL oi SISb&omiol 7rvcgct r ltuJlKCUj7t& *5* hf&y CC7T0ffiTtoy t7TtCHV0V[l&VC 7SCUo- 6 xhv(dU> to cp&Ti 7bc$ 24fa Ktcpkhouoy SI, E f $ oujj &J 71 $ oifcioTyg 1 t&$ ifajtogTsis Koyoihirgisfyoy tt% nyiy cti/ 7 rP&ngvoseutlyxoi?* nm kx cpviij QlK' cv7tSi , n§(X7rhH(riw 3 7iy ol c fc«A* I Q**7 f ?&/! «T J. ■» r^. A s SX TffipCClJj (91VT&S &V* C7CXV ) CUH ffltyCfflf CO/ Jjpxe i?i9ooiy ^ tcc Tfffzy(iX7ic< Jib c Ah 7tcc(th QvAclkh 4t m fap) r tloyy(iH jjef. £ t A oroty hJIvu? ^xA^xyci voiTcAotQaifjLYt r^lgovctiyyuauig ol 7 ic cAyKyri fix (jLiTec Jr yciA&e '&fOx7Ti:(ti TrAtjSio’H yy ncAou? cwiySlicas Zby pccAc xSor ca/ die 7K>}bMymcujT Ji^ictscn^ r£ looy vj oyiovoii[(x)y.Kcft.A(pb?yt' JIh 7rccg Imms Jf$sWi&$ TFfbe ccJtAcpby, yy rovwe 7Tgbg rscZ Kfli'PiC caidiQ 7tfos dns%H9i/7#e vrvMyco? Kj pizAioS 07 cof ^vyctycoyixe y/uyt t ecKvov7ooy teyo7roi(S<7i t KtcpiAcuoy £ K AI gtjTtgooy T ^ J 7r ^ i ** ‘'I’A/'AciS T*X vluj) i pipHOVpiSx ♦ ST* yxf y} si[x rykvoy dAKtmvx cw7wy pcc?A) cCftAgopt Sxyyvoig ccftrluj intivio w,« mvh^iouj J)t6x- toy*cbey& t cu/ditoy'faie /\ teimw ofyi t? Xba Jixc n flftoxe r yiyiito kMC ocroy xv-ffi00179 A£oy 7 &e t \w igyxriow Ax GireutfP A Mnoyycugiy %oGp oix&oy nyiiy Kjo-v^yyvtc m xhy 0«« Tsc(j> odj7u>y HpfJUfriySU/Oh \2tj$6W(/fc9r£ 70 h&7rVtrib/oy y ncju KxSoJn^p ntoatc’i&voi) to JihctGtfby epvhcc$oya~ 6(t.%bdv? OULU CCffif U^<7*Kiz7toy ycx(jy^x7ve y Ctyjkx Tfff 'S'pu Kj (AvcrGx'P? KJ icfoS*4*ff xj Usov's 7fhfjgH ?^« 7r&? ccgirtw cptgsGz It; cwcc&tm o h 7s jcu/TSyi'n. 7 rQxrSk vca CUJ7H Jjg, -to og(hoy>s7\ irtbaQouin gxj)cas u&i T 3 ctxgoy •thQsiy.ccl/od j rwoykin fog ccy \23’«ff> yi to? fi\ A kx Tt vj x.ccAy. co? } j gxjix n ngu 7SVgO? y tTifCC? Hc/li&y T* U$f KdKlCCV cc - f t\ *A f £>** r TP • f » ysHy ccogoou/ &v Aab«f/ fcx *r crwjiyyu? o cut tv?std? wOMriH?ikhoi) Jiylnfoy y H 7f^0Tfi7rcoyHyLcc?l7r ccgi tLv^x^a TrS^A S(J$JfO? X7TCCV7X? iyxis? &V rOCUTK Jl *A05{/,jy oosi yk Ux7Xyxft.%Ki&yv7X? 7F&? risk 7SQVV?7f$>X7TVsluJCtC 7l9 Tfc A»£> Kj (jJli'Pl (s5 ei 77? t7tg0?iQPC07X 7S7tl? 7^ Kgtrlw VyVHCTOpy &? cikpy kyiy cplpoVTK? ctftf A oys? cc7TOcfeyoycc~ fidx>to? (A'iyco 7tvo? hksctx dl&vs LxTXyxSeiy cwJ}oq? muffs JicwouWyTssHGx }\ k usoinoi? to Oytyfso xg zth? fe\y \ 7 cocjLv 0 ?, ugh, nscw7iccw7& Tigo? y}n)vrPie lAtyyv irwini *£ tftoutOMS i§HyhiHCy(jLOvovvyi jbcoovrcc A iy&y •r O [At/fo^yOTi QCgttng vyeiy ufrycitoTtoy b col/Spea 7roi)?i(&vou/&yy rK {J&b clfacc u^vyei7toy, » (je&faoy •ffiiycvitoy, h c\j tiv& cvjj ihvvyov- 70 oy <&y$aojty yi urcujicz tcvSvy 7ifA kclkh cn yL^rxSx^cy^J/x^bvu Ji KiKycdrcoy ndf*- 7H cu/xefodgmy, Kgu $V7i vgu r i\K<& r rwoufb •^ccyflivcrcc. cdy/ Jin G$ 2 AM? kye &q auntie i cff$y&'l'byiSet T ng KfVJtis r 7rKSny^7ru to /\iye7riJby eddy XgjpKTK ?gt7T&y CCfoWi CtHi6O? 2 CC?ik0Tlft\ tfAsc/tSj/j cc Thovi iyKf X7roSAt;7z? avjgAyJ di *Tft> rsoo? a toyoecuJ7ta->Q8'o7lVWOV72 7to HfCCxAS KpfttfAjf, Kj yicfioy rcfJirluj xyovn rbb hMkIouj ny t(gu vp&? vau y JivhA/oyMjtto 7torifyccv rfcc7rfjrvu 'ffio r\ * / \ <■ 9 cl& rW rrovooy oLyavow rego? xytriw h tuv fez skjJyTVf 0<7l?i(l&y t((£i oujyp&y kj id}°&- \ rx? pv- ppos neoys* 45 TSrOMS ^ Xll'&$ frill 1 l7icuvi t *> y / §S^f Hj tyile?? hoyoig bpoteyoujuTK t jS toy 7 i|fcJ$* Kft?« y^&ijx ft o^dpOKy/, « 3 cwocyto- 79$ X&v&v&ttfituJ ig S ♦ ^ £ Jbx&y xyocSos 7tf b 'r ew M &// <5 lyct7>$ *£ dJi xictg ogo$> ilTtfiet pA&rawj uratfiaKyl* JbH&p filncuoy eft fc« cWae* Ktcpcd/icuoy i* T O Y^ftSv^rAcyooyolmg TkczA&ylyj- criy xzzo8yKcc$)b76o$ cCftfi^optdcc. l7r<[fin J rtf 7if%§ 7tpb$ 7rtihiy ri$ EvxA&fi&t%£ (xz rccpodyr ’nfyoguuQ&gyQecvczT) H7rii?y)(Kte7rw$ TTf Of CCV? iyOV7Ct*7PO(ns a- giOji 7%iv7toy Ia , &§ccccycti\ci [xuAisa (j50/ y (JLf}J% J)cwisczaft 7Tf0sSv^0y & 7T§X7rcW<& 3 i&* gaJ)oy &cnnfx*toMf ctvvoa t Myur ILOy iy.6i?h0v[ 7SfQifOV7 wcAAS ctgiGylM ynyLyottofi gKj 7yKmv7V2 <$f} yi&VTi f&j/y& 7z 'r 2toKgK7v?)}(CCte7roy7iis:(&(rcu VCfi 7VCU7V.U1X7V CTVy.bULUCU 7U2 HyL*7ltyot2>1Xtti ^\jyhyu^(scySb/oi2 GZrZcfiK. 71 Ji Ilu o i7roiyo Ji ktt'c.thk yt&AKoy h coycoy »ytiy cc7rccyof6\jovfa2* KtQocAouoy k’. A Aa’5tt$ cJ} £f $2 Ifaroy TsccAiy &2 v X (l(ji&ggouu 7r§ct CKOCepOSy i i&i it^oilw awni $i)ii{y 4 i(gupSlb dj yctXx.4\j7tv&y wet h TwrPwky ovine Ttf tfil ibl) liyylw i<&tS }J litog.Hpa? eft' npa ^ tpj* 7fcj/ fAyyUvgr&y fefth 7 f<&$ oy cccpogeSyfec tscu/tx ?ffOi&y (& hiyiy )$ft y 7Dy yt yen ?>}$ £Ao you 7r& aAA* t mvog 7r& Ttf ceySjv@' % ohvpirtaeri lie ag~ petite k(6 TftyOVTVC, d\k 7&7Coy liw iyUJJ D . , /W r ix§*~ / 01 1 * 56 BASIAFOV OMIAFA ixf ktuvz* vgk oyz MiAooy cc7ro t&y K7rctv77If02 7Hi T T\tev$ K7H(riy H yeZAZTH 7FVC gzyZTOU, YLzcbK~ PP 02 NfiOYSt $* ' KzcpoJhcuoy A* E Pfi! cfistQou'wy ugh ciO/iymy IfjLvy&lujy ttteivoi (ivficc 7 TVc 6 ovtw uft‘ pa/wig, k£c • mTkctyQ&yj 7Iw gdplw tew row H # ccfav TivoQ r roiov'7toy>ty vimvfts cwx^hSIwcu t' wjf>vK$C. ok «^A ct'fJitTS 7 T£ok{i? 7 S 7 Q) ticwpccscc 7 Sh&fa Jc kj fttrtflho&st cj Ic/liwxfx &v fijUlwcu. hire* jar ayiepto KxfldVi/ivrtyKf usoThluj jicufoc^j/ois &K7FttteQ>TCC 7 I£W7CC sjcwfooy £ig %b(AcU lAOvicw \y(t)y yv'&ig cu/to \oyoig iJty ew 7rvcfoccAiyycx t *c3- 6fo)7rivtoy IteyoySUr.iJiH §v gxdv(jy7ioy »yuy 3 ■ iJi fl fv Jbgccyjb geeswyg yttyocAocg t/czit/lcfc eu/7K?iiccK7Loy> &7r4p yen ytiTiKoiyki/ cvav7i urccf cc ccJ- » 6foo7roig yi'SvcJi.KcuTPi they i yuKfoy r3 . yi voah iyovriy ccXk yv rtig Hr t. ver 0 ylw^Hn • i^cc Soti/ c/i« TBt/ raowrtg ourve 71 tyycda J\kx s stj&oigycZg r& (.jSH g«$ w/oif r& 7r&cmx$v7& vyLcepreSy TtyKoJ/arvyyv&yLtj 7tgi T IouZmiwyAp epouH rig 0 $ 5 rt cc?iKoyi y n 7 * 'i'Vyng l7riyciA{ocA/ iyiy y Tff Hereof yoxlm tC7roTfyo[/\wy y Kf&ijoy cc 7 rfyycc£oy£j/v?, yx Sf) y 5 L& y% rcc cticcrxcupc 'xzsiqvPiwta:q> iyt TO %scu/-)Oi *¥$ yv Sic/lo v HsActfyySi&ooy iJiy TnzyoVT&f cu/wt& •jtyoyjX 7 tyy&$ wvf gcuvovn^Hgtc hsq-kwo* 0 V 7 tQ vcAoog >ngu T*. 7 f Htqtfjloy 00J7A0UJJ TO m^oy^iJiy urigcc? r ffiwovooy \yov 7 is*H$v- fcce Ji ngct dfATnyovccc igco *98? cdxyKcdtoy nn- QctyyoJfcobcct) h twc ytHc/iy yv- ioy,ngu toAA cc v ^«.a^ ^°y ytf $v*&$ cuufol to yi &AvSu>? ?l 7& HCC^co , mslaj kj < 2 * D 3 tecrzo- 54 BASIAEIOV OMIAIA tecrtofjixrcy kiv^H 7 %off %?iho 717 $ 7rccQZy ciyy/ vxq d)czK&S$cu. to ycq> tIjjj 'usoltcuj cojovcfiliu &) £<& (*h J)x7toy to7tiy J)tcpQxpijcy/(w (Mhtoc/ltcus 7wy. •^vy&y W7 a<^iy,cwxAfv£ctU7J& ci \gu \xScyf\i outou .Tver 3 riy efo to Jictcpofoy vyiovs » poyflygcce (Mhucflicts cu/cc7Fhn&lwcu> mst viw Jluxpcmvous tcujtvs ny{oy vyiiy yftlkxTioy>H 3 nvos ouL 7&y cuyjsuy. &7ycovg yiphu Tscu> 7 o 71 (fC CLV71Q &7TVI 7T^&. Tl9 fC* }g(wCU TtCC &5 '£ Ji <1 (AiySUoy^TD vocraJ^sya^ioy t 2 cct\lkhs^tIw cjc- Wwctrf ccrcat %l/7ncfl&CW Ttf (TtCyiKTVS) cloy CtyCflrtASV 7Iuj &f ■ 7T% 7t$U ppos nEoys* 57' m Tfft&'Tjcc cpopcw lyw rtoytccTh K9^ Tugoerku' 'lvylui\[iff6 A AAcc jei/) a Tcv-Ttv yt y&stpogcur yaMr# (rouySU/^yohny eu) cfao 71 *$} aiSptofft- v(x)y douj^oJo-cu^M* 7 / ya£ IrtftHoriy&dvc tiA*- 700>7GCS cAcC 720 (Tto^xrros HfAoVCCC 0C7tyt#}£oV7& \ydu (dti Ct/^Og&y Tffhlw K&7XC C6XS JV 7riff ytv&oif J}°&h$v70c?}Hvyi&i ci?o y$ 7 ^ cufxyKouooy ogccyi^oo y^dySbo^7ncgX7fhH (rni&iSifatoVToUyT uns nyuy 3 ifct a ft# nic Pt /Mv t- yLv\y/7i2 7^ rvyvlw vcp h$ kj o)gvo’b$ njiitoy iy t lcyid 0 T^@1 CC7riA CCXGCtg’j i(gu @Q07r&CCQ J)dO^C(J(iiXyKJ ^ Af^l Ac^tf KA07T*K$£ £ KigrtccteQV'JI: fij TffClfafo <*H h&Gyfa 1 cc?ii in i&ip 0 yito) cpdVxrrtoy to oxo 9V0vZ7tyT 7Tfbg Jb'gccv $JJJ KJ TO rp7g woK- totgi£ fc^WTOjTl r OC- yurtfiv G 5 f <£t/T 54*75 >y Sy&ioy 07 x 07 % Jiiteifeyiy vrx/g $ t/<^£ (S TBMTtc j$Hycc[x*&mg JbKi[jiZ A AAAJoujtvc yJLv 7 rV)Ktby%if «/Kt7$0/f hoyoiQ 7t Ajorfyoy ycxdytToyudvc ♦ oy > uiKfOK opoi? xurlut nn&jfxepoayfy yt cd'dgbmlvo* Riot irfw \ii coj W fcAa*a> (byLfaoXycii Kcu/ 7° Ttfl |*#K£ 0 ) 6 WaTtf McctivcQy/ ca/ficiMifi mg V(juyi7rour7oy wefri Aqcc yyvycn&cu. KicpoJAouoy cc AT? cwecyi VH^^irveg *r ^cuvlcr coprogy 071 cAloi Jiioy y$M xe/soy ccuTcup was) 9 rfeo*j>Saft,«c/I«ju 3 7r& t 7rtcgov7cc ncugoy 7 rifefc ySUfasg^vsigcy wr cwaKxA&oScu 7° 7^tA Scy^o- •n tsca 7ffttoy cditoykioig. kyinyS)/ HfUKctyTCC efi TBCtgx TBOUJTK 7t>y JSloy vfjtiy gvyc Gvh nuriusapud Liuiutn ita expreflit, Sxpe ego audiui milites,eum primum efte ui rum,qui ipfe confulat, quod in rem fit* Secund3,eum, qui benemonentiobe* diat, At qui nec ipfi confu!ere,nec alte/ ri parere fciqeum extremi ingenij e(Te* Extatautem prior Hefiodi fentencia 1 i* bro primo tjycSpi iwh efittt.] Ne mi'remini fi> Iij fi quid ego prater confuetudine ma> giftrorum ueftrorum tradidero. Occu^ patio eft, Etii magnos ingenio et dodrt ha prgftantes uiros quotidie audio's,ta* menarbitrormeillis in rede confulen/ do,probacy monendo haudquaquat'ri feriore efle,ut quem 8C xtas &C reru ufus multa docuerut. Quineda utiJia uobis, quotuis monitore fequendaefte puto, . E i Schoifon IVST. GOB, SCHOe Scholion capitis primu ouJliy uvou\fiiiK 7rctvJUbrct hoc carmine facere uidetur: &/yk fai/ 4ay,8Cc, QuashocmodouertitPetrus Mofellanus, neq? enim piguit ob tan/" ti uiri memoriam aferiberet Sufpice mens cce'um,ped:bus fedprotere tmdunt » Vrgens ne corpus te trahdtin uitium Vnefens uita hreui metd concluditur, er tit Hefcis quam paucos continet ilia pedes , E s diucs,quid tumifortunam ludere demens Nefcisterit Codrus,qui modo Crcefus erdt. Quorfum ergo n;tendu,quo ucl ducefydera t angst Vagina facra docct,hac ducet,carpe uiam. wGct ocq> cv } S>Cc t Nihil co ferriautcomparari poflecum xternae ai txbonis ait,quemadmoduPauIus,non oculus iridic, non auris audiuit, neq? in corhominis aicendir, 8 £c. h kjxS oa-op Ab Athletarum fimilitudine,8£ tyronum^quos etia Ve/ getius dere militari, dicit Glllidius in cercatne defcendere 5 fi antea faltu dC mq tumanuum aOuefadi fuerint. xsfi J i h sy ayaji/a.] Hunc locum lu culenter explicat Budgus in annotation nibus in padedas iuris G, farei,de con/ irabenda emptioncjcuius ucrba adfcri/ bere LI A IN BASIL, 71 bere non piguit. Eodem (inquit) perti/ netillud, Bafihj magniinoratione,qui Paroeneticus infcribitur, quam ad ex/ hortationem iuuenum feripfit, docens eos quomodo rationem ftudiorumin/ ftituere debeant. Is igitur de uita beata loquens,quam unam omnibus negle/ dis exoptandam efl~e ait, in hanc prope modurn fententiam,inquit: Eft igitur operxpreciu exi ftimare certamen quod dam propofitum nobis efle, utfi quod unquam maximil, cuius metiendi gra/ tia nihil intentatu nobis relinquendum fit,quin omni ope,atque fcrinrjs omni' bus excufliscontendamus,ut undicp ad idinftrudi prarmedicataj; fimus.Etpoe cis enim & hiftoricis, SC oratoribus, &£ omni deniqj homini adherendum, un/ dealiqua modo fpes fir, ad inftitutione anirnx futurum quid in rem efle.Quo/ modo aute tindores nouimus pigmen Cis quibufdam tingendas res prim u in/ ficientes, ut colores melius combibere pofTenr,floridosmoxcoIores,purpure umautaliu quemuis inducere ioliros, E4 eodem ?» mr. GOB. SCHO* eodemnosquoq?modo,fi inuftam re> di honefticjj opinion? in anitnis noftris infidere uolumus, cum his extrartjs fav cularibasqj difciplinis inftituti, quafiqj iniciati fuerimus, turn demum facris iU lis fcriptis, archaniicg difciplinis audien dis admittemas, ac uelud foie in aqua cernere profiled,deinde fume ipfum ob uerfis euam oculis intuebimur. i ceredicuntur panno,cum abfolutuei colorem adhfbent* i igxbioyijjvJ'-ot'rt 'Toy EthxcflOfl eft inepta fimilitudo, ad probandam id quod intendit,admonens nos prius fa/ cilioribus exerceri, quam fublimia diffi ciliaq? tentemus. in Caput quartum. ctmo7HS .] CoUatio eft la/ crarutn SC externarum literarum,quod har 5 mini fieri o 8C ufu ilia* utantur, idqj elegant! fimilitudme a plantis arborum dudacomprobat. krov KxSxwip.] Accommodat fimilitu dinem fuo inftituro* KctfTros h ccAndax. ] Memoranda uoxeft 3 &: infignis commendatio ueri / tatis,quod earn dicitpraecipuum animg frudueffe.Cum enim in profundum (quemadmojkim Heraclitus dicere fo« (ebat) demerfafit, conandum eft omni ftudtOjUt earn,quae cundamm rerun! Domina eft, fedulo inquiramus, tan« demq? apprehedamus,prxferttm quan/ do his tetnporibus tam impotenrer re/ E 5 gnat 74 I VST* GOB* SC HO* gnat ubicp « x raiy noimuy. ] Hue facit Plutar / clli liber arsg* ax omy. n-ctvMvoi.] Varijmultiformas^hoc eftjcum diuerfigeneris materias difftmj lioratione aeftilo tradant 3 nonefleo/ mnia ftatim ampledenda, qux a poetis traduntur,fed ea qux ad uirtutem dC hq neftatem mutare nos 8C inflamare pof/ funt. Illienim utilitateraStfrudupoe< ticxledionis ignorant 3 ac rnerito riden difunt, qui nil prater fabulas dC ludicra in poetis fpedare foIent 3 quiqp auribus quam animiiuditioindulgetiores funt. ccydiy xv^fSip ?rj>«fsf.] Pulcherrimu eft praceptum, & adomnem 3 maxime poetarum ledionem adhibendum, ui/ delicet ut ubiqj honefte dida ac fada ce lebriqm uirorum imitemur,turpia uero uitemus ac fugiamus. Toy ^i/m* cpxaiy.'} Vlyiles a Circe e/ dodus 3 fifatumacmortemuitare,8£lq cios feruare uellet, ne Sifenum cantus admitterets ye I VST, GOB. SCHO* admitteret. Obflrudh's igitur omnium auribus cera una foctfs cuafit. Fabula cftapud Homcrum Odyffi 12. Qua do cemur,ut prauas confabulationes, quae uia qusedafunt ad facinora,fugiamus, CuxtailludMenandri, quodiuus Pau/ lus etiain prioriad Corinth.utitur, cor/ rumpuntmores bonos colloquta pra/ ua. Difficile enim eft no corrampi,non deteriorem fieri, fi quis prauis hominf/ bus conuixerir, quemadmodum habet Graicus ienarius; xccttsis xet’nos btbvtrti Clcckcs, Arbitratum autem Socra/ tem fuiffe fcribitXenopho idcirco fues homines effici a Circe,quoniam multis talibusillos nutriebat. Vlyflem uero parrim Mercurrj cofiliobeneficioqj,par tim abftinentia propria fadlum non fti/ tffefuem, c^os ?i£ is-ly evrt r« TrpzyndTct .] Pra UO/ rum homtnUm couerfatio uia quardam eft ad turpitudinem. Elegans nimirum fententia, &C in omni hominum confue tudineSC conuerfatione memoranda. Ju relligens, Sxmg 61 Tct Jb/hirtHftct.] Simileeft. iv 'twty tTrcunosonidxrcvs n« israr.J Quanquam Plutarchusinlibris deau/ diendis poetis dicit,To vui\)7im vwpy.uHw- As vKKqihao-oqoyiivoU} tamcn in quibufr dam non laudandos eilepoetas, cenfel Bafilius, quorum hicquxdam enume/ rat, quopueris conftat, ac planum faci/ at, quid in iUis potifiimum lequendum fit,quid fugiendu, Neq$ enim ratio nut la cit,cur a fapicntibus quondam uiris tantopere fint adamatx fabufe poetaru* Cumcnim in omni rerum genere nu/ da ueritatis imago horridafic,neqj fenv perconueniat iuxtaPerfium auriculas mordaci radere uero,Iibuit ingeniofis hominibus fub fabuiaru inuolucris ar/ chana fapientix contegere SC adumbra re, lea ut alia ad nature fcientiam ks« quamdicente eaqus nihil hominibus conferant utilitatis, nempe auaritias 5C. motuas infidias,atcg adulteria, SC coted tiones de Dtjs narratitem ■tuts I'm ctkvvhs.'] Infca:na,hiftridriibu§ ftilicet } & fabularutn adoribus, I nCdputfextuni. ygt jurfyup /£.] AHadit ad illurri optV nor , quod de rhetorica quondam di* cere folitus eft Socrates, wp \ »t3/«ch \p •top iivxi tiis koacckixs f/;efM^cum aflemaco t ern neceftefic raulta mentiri. At iiixta Cieobuli . LIA IN BASH. T* Oeobuli fententiam, mendaces odir, quifquis prudcns ac fapiens eft. iy Xnctsnqlms.'] In iudicio, in foro iudi ciario/eu forenfibus adlionibus,prefer timubi erunt danda teftimonia. Oiuie num enim praceptum eft,ne falfum di/ ; xeris teftimoniu^hoc eft,ne aliqoo pro*' : ximatn mendacio premas. voyo;.] Lege diuina prohibentur men dacia.uc in Pfal.quinon iurauicaduer I fus proximum fuum, Et Matthei 5 . ty ois a§iTHyt7r»vii>scty.'] Cum uirtutetn extollunc cu honefte fada ac dida prav dicant dC euehunt aut uicia deteftantur. Hare enim eftutiJitas dC frudiis poetic* ledionis. Txis (j.iAtilcus,2 A fimilitudine apom docet non nifi optima 8C honeftiffima ubiqj effe decerpenda 5C fedanda. Flo/ rigertcatapes ddc. & eleganter Ifocra/ tes, 7rgoS J i ny.mKoy.uaTi^ y«% 'iny ylhnfay e^ceyty dmsavrtu yiy to. JS/XtcsH^arct kxSi- fyevovaety kty incests oj zrfc-rf » recoup, hoc eft, lapis amufft eft appli / candus, non amuflis ad petram, Extac hie LI A IN BASIL* ar hicTrochaicusapudPlutarchum in If bellodeprofetftu. Vultautem Bafilius adhoneftarum artium prafcriptn mo/ res SC ftudia noftra applicant corrigf. to caput feptimum. Ks u era/ 1 # nig y Nihil utiq? te* nacius inhacret, quam quod teneris an* nis imbibitur, Etnotus eftHoracij uer ficulus,Quo fern el eft imbuta,&fe* tJUx'mUtVTct Toy HcriotAop.] Verfus hf funt pulcherrimi et grauiffimi in primo libro ify&y, quibus hie poeta nobis uirs tutem 8>C labores comendat j ad Perfam autem fratrem ita loquitur* Ztfi/ tyw t&A(C meoy 5Cc+ Quos quia L ! A IN BASIL* 8$ quia noninfci'te uertit Nicolaas Valla afcribam: Hcec quoq; quo rrfefdm ftultifiifne concipt frdter^ Quam facile inumerds uitioruampleftifnurdries, H dud procul did habitant y brcuis eft uid qua fit tundum . Eft uid uirtutis contYdridfudor, dftkehr$> Edncfequitur qu bus non modicum fpero 3 dumodo me> am eligas uiam atq? dodrinam 3 & te uir tutiscupidum bonorunu^achonefto/ rum operum effici cultorem 3 meqj mul/ to honorabiliorem, 5C in bonis praccla/ riorem fore. Non decipiam autem tei uoluptate exordiendojfed qualem re¬ bus JDi] contuleruntnaturam 3 tibicutr* ueritate narrabo. Nil enim eorum 3 quac bona atque honefta funt, Dtj homi* nibus fine labore &C ftudio prxftant* Sed fiue Deos efle tibi propitios uis, colendi funtipfi Dij 3 fiue ab amicis di« ligi 3 amicis benefaciendum.Siueaqua/ dam ciuitatehonorari defideras 3 ciui* tati aliqua utilitas adferenda.Siueato/ ta Grsecia ob uirtutem admiratione d i/ gnus exiftimari 3 conandu efttoti Gray else bene facere. Siuetibi terram frudus producere, terra colenda: fiue aiumea tis diuitias acquirere, iumentorum ti/ bi cura habenda eft, fiue per bcllum defyderas »t I VST* GOB. SC HO- defyderas augen^acuis amicos quidem a feruitute liberare, inimicos uero m fer uitutem redigere,bellica: artes dC difcen dz funtab illis qui fciunt,& exercendu in eis,quomodo eas dcbeas nti. bi uero uelis corpore etiam fort/s cfle/ubijcien dum eft anirno corpus, atq? exercenda In laboribus atq$ fudoribus.Prauitas ue ro fubridens,ut Prodicus narrat, Intelli gis o Hercules, inquit, quam afperatn aclonga uiam ad deledtationes h f c mu Her narrate Ego uero par facili et breuif/ fima uia ad felicitate te ducam. Adhatc uirtus refpodens,dmifera,inquit, quid boni tu habesCaut quid tibi fuaue uide/ ripoteftfeum nihil horum gratia agas, neefuauium rerum defyderium expe* dies, fed antequam cupias omnia ifto/ ram implearis, Nam antequam fame/ fcas commedis, 8C antequam fitias bu bis. Et utcum uoluptatecomedas, ex/ quifitorum ciborum uteris coquis. Vt aero uoluptuofe bibas uina uaria prae/ ciofaqj,ac in aeftate circues hinc dC illinc qugritas niuem. Vtaute quam fuaoiter dormia» LI A IN BASIL. 9} dormias, non folum ftratum molle fup pom's, fed ledicas ac ledicis fubftenta' cola prarparas. Non enim propter labo rem,fed quoniam nil habes quod agas, fomnium defyderas.Res uero Venere/ as omnibus machinationibus, 8C ante* quam corpus indigeat exerces. Ipfis eti am uiris ut mulieribus uteris, Sic enim tuos amicos inftituis, node quidem in turpitudinibus uacans, quod aute uti/ liffimum diei eft,in fomno confumens. Cum uero immortaiis /is, a Dr;s quide ,pieda es,a bonis uero hominibus igno miniaaffeda. Nunquam quodauditu dulcifltmum eft,tuam audifti laudem, necquid fuauiffimum uifu, bonumub* Ium tuu opus uidifti. Quis igitur cum aliquid dicas,crederet tibfaut cum indi geasquicqua tibiprarftaret.r'Aut quis fuse compos mentis, uolum't inter tuos connumerari, qui in iuuentute quidem corporibus debiles,in fenio uero amen tes efficiuntur, Cumadolefcentia cum pigritia in delictus peragant.In fenio aus sem multis Jaboribus 6c infirmitatibus confringantur H IVST, <3 OB, SCHO- confringantur 3 qufcp uerecundati fupef his,qu3E egerunt, non tamen minus fu/ ' perhis 3 qua:agant,grauantuf,tanquam qui iniuuetute omnibus uolaptatibus affe&i,in fenedutem fibi omnia mole/ ftaieruarnnt.Ego uero fum quidecum Dr)s,adfum uero bonis hominibus 3 ni/ hii^joperis boni,ne<$ diuini,necghu/ manifine me fieri poteft 3 magisq? alrjs omnibus, 8C apud JDcos &C apud homi/ nes optimos honoribusfruor. Etenim defyderata cooperatrixarrificibus fam. Fida domorum domini cuftos 3 beneuo la famulis, patrona operum 3 qua: pads iunt bona coadiutrix. Bellicorum uero firmififllma focia 3 amicitiaeoptima parti ceps. Adhaec aute meis necefiarqs fua/ uis at<$ prompta cibi potusq; fruitio eft, expectantenim quoufqnam ilia defy/ derent. Somnus autem uoluptuofior il lis 3 quam ociofis euenit,& neq* excitati molefte ferunt 3 neq? ab illo detenti, qua: agenda funt 3 negligut.Iuniores autem gaudent ieniorum iaudibus. Seniores uero lactantur iunioru honoribus. Nos quocg LI A IN BASIL.' 9f quoq? geftas a prifcis iocundiffime me/ moria repetendo, non minori cum iu/ eunditatc res eis pradentes peragunt, Quas ob res Dtjs amati, defyderan ami cis, honorabiles patrijs efficiutur. Cum uero fan's datus,finis peruenerit, no ob liuioni tradin' fine honoribus iacet, fed memoria hominum comendati in aeter/ nu florent. Haec o Hercules,inquit,bo/ norum parentum fiIi,fudoribus licet ex ercendo beatiflimam felicitate habere* fcoy yivbSHu,] Deum fieri,dixit fpecie prouerbialijUtque homines ut Deum obferaent colent, quemadmodu eti/ am Tityrus Virgilianus dixit: Deus no bis h*c ocia fecit, Odauium Augu/ ftumfubiudicans* In Caput oftduutK. i7rl rov Bi'et/(/leix.VHVcu ’roulAcycvs,’] Vita a cerbis diffidere non debet. Nam per/ fonatosillos philofophos.qui oretenus quidem uirtutem coprobant, cseterum fadis quam longiffime abfunt,BafiIius hoc loco perftringit ac reprobat,hiftrio nibusqj Ceenicis fi miles facit.Poflent ilia quocp 9yot[tosiili>.'] Alia fimilitudo eft adinflitutam difputationem fan's apca, qua oftendit uita uerbis confentaneam efie LIA IN BASH. 97 cfiTe debere,ac mores profeffioni re^ fpondere*. xocr w§ptI(/ 1 hii.'] Qui in Hippolito Coronato Ocdicit; ny^ucnr oultiyuoy uJt tpfijj Kitano?®-, id eft, i uraui lingua,men tem iniuratam gero. Cirat hunc Euripi dis locum Cicero quoc^Iib.j.off, Por* roadagium eft,lingua iurauit. To J'oLay cfiiKcuoy,] Monet hoc Plato nis dido fitnulationem omnibus mo* dis uitandam eftc. Quod etiam Xeno* phon de Socrate icribit,cum fcilicetau> ditores fuos a fimulatione dehortari,nir tutiqj operam dare hortari folitu, dicen^ temnoneflemeliorem uiamad hono^ res acquirendos,quam ut quifqj efle ue lit,non uideri bonus, raw ’iteyiy, ds sk uh ccros&r tvcro^HdU h$ ccimsccyot ; fictf TOVT0 yWOtTQ (fioKiiy fOuA qito* Por/ ro hie locus Platpnis extat quoepapud Plutarchum in commentario de diferi/ 9 f v mine adulatoris 6C amici* in Cdput nonum . Vgctfyi? nibus, immodica uero nihil dercr/us. Nam hac apud inimicos finiri ultione dC poena illorum.eum uero qui exerce/ atperpetuo maloconfumi. tTV/i TiTli Toy CUf f iVtCTKOjf COOKPKTHy. ] Tercium exemplum fubnedicde pats* entia Socratis. TCT3i/«Ai|cWlf3y.] Alexandri mode/ flic prarclarum eft exemplum &C memo rabtle. Sapienter enimaPlatone didu eft 5 Tovuxykvioy ccv&y irctawy VMCvy 7r%ayy. mim kpsv ,hoc eft, Seipfum uincere ea demum uera eft uicloria* to Ji t ov Khwtov. ] Quin tu exem plunri eft, Clinije iurare ob lucrum nolentis. O quam rarum hoc eft noftro tempore in contentionibus fori, Toy o§Koy»i.'jyayrxyo^imT@'.] Apud Mattharum Chnftus fal ua tor n o Her ait G i cap. too IV ST, GOB* SCHOs cap. 5. Audiftis quod didam fuer/tan/ riquis, Non peierabis,fed perfolues do tnino ea quae iaraueris. At ego dico uo* bis,ne iuretis omnino, necjj per ccelum, qui thronus dei eft, neqj per terra, quia fubfellium eft pedum illius, SCc. in caput decimum. ata^ip 'I Sty y&p crnicmp.] Similitudine acibis fumpta,docet ea, quxad hone/ ftam uitam conducunt fequenda efle; Ex Platone autem hxc fimilitudo fum/ pta uidetur, qui ait, quemadmodu cm/ pticios cibos priufqua in ftomachum demittatur,uafculo aliquo exceptos do mum dcferre,acdeguftationefacfta pa/ titer 6C niedicorum confilio adhibito, quq? ualetudini noftre coducant,quic£ aduerfent 3 drJudicarefblemas,Siqucqj in coparandis difciplinis aclibris ratio/ nem habere debemus*PorroaIiae qua: fequuntur fimilitudinesemedio com* munis uitseac rerum ufu fumptae,hoc preftanC;Utcuremus 5 netemerehucatcp iliuc feramur: fed ftudia noftra ad certS aliquem finem ac fcopum dirigamus, Ha:cqj LI A IN BASH. 131 Hxcqjexcaufis finalibuscolligit. Qua re etiam nofter hie fcopus efle debet, ut bene honeftec^ u in ere ftudeamus* n 7ray^toii.}Ludo fdlicetgymnico, qui quinquertioconftat,aquo Pangra tiaftx appdlantur, nimirum quod hoc ludo excellunt. Plinius lib. 35- Alcima/ chus Dioxippum,quiPangratio olym pia citrapulueris tadum, quoduocanc KKoviri, uicit. 6 ttoAvScc.uccs.] Ferunthunc Troia/ numeum Antenore &C Aenea urbetn Troix tradidiffe Grids * Polydamx meminit Homerus lib* u. dC 15 . Iliados* K 9 « oyi ] Milonem (ni fallor ) Cratoniata putat, quem Herodotus lu/ darorem appellatlib, 3 . 8£dequoillud fertur commune prouerb, Taurum tol let,qui uitulum fuftulerit. Cuius memi nit Lucianus quoq;in dialogo, qui in/ feribitur, contemplantes, Milo Croto/ niata (inquit) hie eft Athleta, cui Grid applaudunt,quod taurum fublatum fo lus per medium ferat ftadium.atnunc ne cuiicem quidem amplius nedum G 3 taurum to* irST. GOB* SC HO« taurum ferre poteft. 7fOQ Kyoo VO 2 TW o Avp’mctCL 3 Olynv picum certame qu;nro quoqjarmo fie/ ri foiebat in honorem louis Olympiad, cuius autorem Herculem futile putant- to ixapcriov >tp-vuctTct.~\ Puliationes dC ios inue/ Kd'TxAmcivns 'tup kowj-I Relinquetes puIuerem.hoccftjCcrtaminaolvmpica, Horatius* Suntquos curriculo pulue/ rem olympicum coilegiffe t'uuat. Eft 8C prouerbium citra puluerem 5 de quo ui/ deEraf. in Chiliad. ^tk^vWicc.] Palpftram, earn lo/ cum, ubi fe exercet ludatores, &C qu* certamine funt cogreiluri. Porro hanc uocem palacftram Budarusuir omnibus modis fummus interpretatur motum, flexum, 3t decennam illam corporis, queomniexparteuenuftaficaclepida^ Contra qui hac dexteritate carent eos apalxftros nucupari dicit, ut qui ab hoc compofito nitore dC ingenuitare Ion/ giilimeabiiiit, Hie autem utraqj uoxet yj^vbffioy modulos Mariix, qui Phryg pilTe dicitur* LI A IN BASIL* 10} yvpvcco-icy &£ pabcftra accipitur pro loco fudationis aut exercitationis, ut apud Virgilium:Pars in grammineis exercee membra palacftris. Et Politianus; Incal uere animis dura certare pataftra. o THy piAciifii'cty. Hie nobt’ItlTl mus Muficus Tub Alexandra Magno floruit. De cuius mufica tarn potent*, 8C qua Alexandrum ad bellum accendee re folebat,meminit etiam Dion in libro de Regno* to cp^uyioy t7rctvAn dCc. Hoc eft* Dice/ batduplicemefle exercitationem 5 alte¬ ram animi, alteram corporis. Hanc fe/ cundu quam in exercitio perpetux quae fiunt imaginatioes prseftantad uirtutis opera qusdarn adminicula.Porrdalte/ ram fine altera efleimperfedam, nibilo minus bona habitudine 6C robore inter eaquascopetunt adnamerato, quippe qnx ueluti circa corpus ita di circa am> mafint. Adijciebat^argumenta,quod ad uirtutem facile exercitio proficiatur. Cernere enim ie in artibus mechanicis. &alijs opifices ex confuetudine operis nonminimam operandiceleritatem fu ifleconfecotos. Athletas item &C tibici- nes inter feie imminere tato interuallo, quanto maiore Audio &labore uerfati fuerunt. Atqj fiquidem ita ifti exercita/ tionem ad animu tranftuliffenqnequa/ quam inutiliteraut imperfede labora/ ret. Nihil dicebat inuitaomnino absep exercitatione perfici,eam uero omnia G 5 exuperar© toe I VST. GOB. SCH 0« exuperare poffe. Cum igitur repudi'ax tis inurilibas laboribus naturaies infe> qui ac uiuere beate debeamus,per funv mam dementiam infelices fumus, &Cc. W ccjjxpto jwfltWWi.} In utracfj aurerrs dormientes,quo prouerbio fupremam fecuritatem intelligit, Vide EraC tub & Kpxa-zy.) Hos nerfus Homed dtatquoq; Ariftotiles libro 5 , Eudemt orum Morahum,& Eraf. in Prouerbio Margices. 0 nv TTfrfxKov Mitylenxi fedi/ cetarduumeffe bonum exiftere,cuius fententfe dC Laertius in uita Pi tract, &C Simonides ,SC Plato in Protagora me' minerunt, Platonis autuerba hacciunt; j( 5 C<-r 7nildKQU iJltx, SCc. Hoc ell, Pittaci proprium hoc didum circumfe rebatur a fapientibus celebratum, bo/ nummanere difficile effe, Cum ftulto' rum infinita gens fit ut fi quis eos uitu/ perare pergat, neceffario defatigetur. 1 t/1«Ad labore Sd in= diiftriam fufcipiedam nos adhortatur, quandoquideitacomparatueftjUtnihit a Dqs fuperis fine magno labore m&ria I bus datum fit, Et prxclare dixit Plato: Virtutis ramos efudoribus etlaboribus product - . Diogeni cum quida diceretfe nexes,iam quiefce a labore,qd (refpon diofi in ftadio currere,ad fineoportert't curium remittereret no magis intedere. incaput 10& I VST. GOB. SC HO* i» caput x i r. tl cup noiSi^y eptcw vis xs t 7 rim\! Vt quoq? de Sifiphi faxo fertur in fabulis, 8Cc, tapes tfi H^ixixTrt^ovxs-] Cultum cor¬ poris nimium 8C immoderatum impro bat,quemadmodum hoc Catonis difti* chon; Innidiam nimio cultuuitare me/ men to. Quae fi non Igdit,tame hanc fuf/ ferre mol eft ueft. Hie uenitin mentem illud uerbum, quod quandoqj me co/' ram retulit,iuucnis ornatilltmus pariter etiam dodiffimus Ioannes Fichardus dodor dC aduocatus Francphurteni?s, habere idfy fe a Petro Paulo Cypro, in/ tercoiimilia no illepida didaCypriaca, qaibus gens illahodie’dum utitur, nul/ lis tamen tonis accenribusue adferiptis l cogno u erit, cpccyi kcu musop 7gomp cum Deorum munere nihil fit mortalibus datum, ud iucundius uel concinnsus, uccdtcga-ta- Ji Expiata, purgata, feu purificata tnente.Quod 8C Catonis diftichon tradit: S' Dm eH animus nobis ut carmina dicunt, Hie tibipr&ipucfit pur a mente colmdus- (xh ocpdctApovs tsixp,] {j*?xq>oftKws dixit f >afcereoculos,pro deledatione^ uo/ uptario afpedu. 'lass k r xo7roLS T dxvyccja7rct£y l7nJ l ti%Z(riy .J Spedaculoru quondam multa ac uaria genera sedidit uetuftas,queadmodu alu cubi legere eft in hiftorijs,8C Gefaribus Tranquilli. Necp dum defijtillemos in uniuerfum apud Italos SC Gallos. Seri/ fiffeautede antiquis Romanoru fpe/ culls duos libros Tertulianu coftat, uoru exemplar unuuir ornatiffimus teftdodiffimus VlrichusFabritius prg euor nofter,quod exfuo chirographo ognoui,reliquit,Quo aatem poftea i libri deaenerint, a ut ubi lateant^igno uitnu8,a(ummis SC clariflimis uiris, Erafmo m I VST. GOB* SCHOa Erafmo & Rhenano tantopere in sdi/ rioneTertuliani exoptati defyderatiq?, Volo igitur eos,penes quos latent, hac mea uoce rogatos 8t obteftatos,u t tan a dem eiufmodi iibros de fpedacuiis in ftudioforum manus prodirefinant,nifi uelint, perpettio aliens rei SC occults poffeflores haberi. AxJiicA x.{’oa i uiv©'ox-Mj7HC,] Qui furen tetn Saalem cithara fua delini uifie* Seri ptura fa era prohibetur, tkyiTcti Ji nvSxpSgetpt ] Non difl?/ mtlem hiftoria de Py thagora refert Bo/ etius in prafatione mufices* 'to Styioy .] id eft, teperatiores SC mo/ deratiores modulos* Vide adagium 3 Dorio ad Phry^ium. Ttoiyoykl&AiKtpofoi),} Acdamatio eft. &* r«f vuy (AtxKgxTava-HS*] Apparet gta teBafilq uehementermufica uulgoab/ ufum fuifle, qua etiam hodie quide nu misleuiter abutuntur.Vtinamaute ab hoc uitio tam abeflent cstere gentes, quamabfunt Germani. Aliarum enim pler£<£ uulgi conciones fpurca prorfus pruriunt LI A IN BASIL* ii$ pruriunt foeditate. " ’’ cctvovs yt pny ■wxvToAxiToit.'] Prxteri/ do eft, quaft dicat,depaftillis,unguent tis,8C delicatis iilis odoramentis ucftris, pudetmequicquam comminifci. t (Ji fy ns fcWw.] In inceflu,uultu,et habitu corporis toto quaedam modeftia Temper & uerecundia elucere debet. Id enim ingenuos 8C pios horrtines, copri mis uero adolefcentiam decet. Nec fe/ mel idem prarcipit Panlus apoftolns. TTfog th[i yastfx.] Seruire nentri 8C in/ guini pecuinum eft. Sic uentrem dixit Diogenes,uitae Charybdim efle, Pytha goras femen, cerebri ftillam,&;c. In caput xn ii. tvi At Aeyeutti infyxii jWyay Alludit (nt faf* lor)adilIudquod Hippocrates Apho/ rifmorum tertio feribit, ip rdicri yvuvxst- Kottnp ctl hr Kxgop ivi^tocc orcpxAtfXI, Hoc eft. Habitus exercnatorum.quiad fum mum bonitatis attinguat, periculofos efte.Quod etia mnlto anre Hyppocra* tern admonuit Homerus Angelo Po« litiano tefte, tncdputxtf; kM.x niiu ii Tot/rfiv.] Stud/um corporis colendi fequitur diuitiarum ftudium, cum corporis cultus & aolaptatuamor fine opibus confiftere no poflir. Idecc£ per corporis negligentiam diuitiarum contemptum redeinduci exiftimar. KX-rce rovsip'Tiis pwiois * bantfs, 8C eorum cuftodiatad hibitos, H a proptereai Ilff I VST. GOB. SCHO* propterea quod hi 8>C mira oculorum acie praftant (nam crao rov JiifKtirjcti, quod eft uidere,aiut didos efle) & exi/ ftimanturuigilatiffimi, utapud Ouid. in 7. Metamorph. Peruigilem ftipereft herbis fcpire Draconem. Efthgcetiam uoxquafiprouerbialis apud Cicerone ii Philippicis, Quafi Thefaurum Dra co. Avc/'toy 'Inypoi, id eft, Lydia harena, unde fit aurum. Speciem habet prouer/ btj, quemadmodu ilia: Lydius currus, Lydius lapis. Apparetaute id dere non utli autcontemnendadici, cum &C mul turn auri in Lydia prouenire receptum fit,uteft apud Lucianum in Dialogo, qni infcribitur, contemplantes, dC ha= bcatur quoq? terraru ferdliflima,quern admodu ex Chryfantseorationeapud Xenophontem facile colligitur, ubi ita inquit, ^di Id eft, Eninv uero poftquam non de Syria folam cer tabimus,ubitriticurneftmulturn,&: pe cudes,palmxq? frudifere: Verum de Ly dia quoq?,ubi multum eft uinum, muP ta:fici,multum oleum,mareq?alluit,per LI A IN EASll. Ii7 quodpluraaduehunt.quam quotquoc quifquam eft bona intutus,&c. xocp t&ij yvf^nmy tpyop.] Plinius lib* ii. cap. 50 . Indicas formicas auru ex ca/ uernis egerere adferi t. «.\TTH\) C inexplebi It's* Nec ullus (utexSoIonerefert) diut tiaru terminus. At: • I Viuitur exiguo melius , ndturd bedtis Omnibus effe dedit,fi quis cognouerituti. 7 oo-Ji dtoyvuAi 7Tfds 7XV7X,] CuiUS hoc carmen eft in gnomis elegiacis, quod nos obiter ita uertimus: Non dmo diuitids^nec opes uolo,fed mediocri Quod fdt erit uit£, conuenidtqme£, QuamquidemTheognidis fentetiam elegater bC coptofe explicuifle uidetur, Tibullus libroprimo: Diuitids dlids fuluo jibi congerdt duro . . H 5 Ettcncdt Ii8 IVST. GOB, SCHOa E t tenedt culti iugurd nidgndfolL Inquototo carmine nihil agitaliud,c$i ut arguments! Tfieognide fumptum pluribus uerbis & amcenioribus figu* r/s exornet atq? tliuftret* lyu) at ^ tAnybvws- ] Eiufmodt qox/ dam in uita Diogenis recefet Laertius* tk TrvSi'avr y ^Hficeyoa-X 7TicpvKo~ 7 QC labore enitenduefle ad quae (ig maxima, T um etiam fiet, ft induftrij ft/ mus,utauxiliodiuinoadiuuemur. K«q/VKp t ] Ad illud refpicere uidetur, quod ab initio ex He (iodo dixit. Ilium uidelicet penitus e(Ie inurilem ac peffimum^qui nec$ per fc fapiat, neq? alios fapientes aadiat jUt-qui plane iiu/ xtaprouer/ bium. 1*5 IOANN IS ?ICI MIR AN D V I AE ORA* >90 de homine, in qua facrae SC humanae philofophig explicamur. Egi Patres Coledtflimi in Arabum monumentis in* tcrrogatum Abdalcm Sa/ racenu, quod in hac quart j mundana fcxna, admiran dum maxime fpedaretur? NihiJ fpeda ei homine admirabilius refpodiffe. Cui fententiae illud Mercurij adftipiilatnr. Magnum o Afclepi miraculum eft ho/ mo. Horum didorum rationem cogi/ tanti mihi non fan's ilia faciebant, quae multa de humans naturs prxftantia af* feruntur a multis efle hominem creatu/ rarum internuntiu, fuperis familiarem, regem inferiorum fenfuum,perlpicatia rationis indagine, intelligentise lumine naturg interpreters, ftabilis xui 8 C fluxi temporis »i* ORAT. 10 AN* PlCi tcmporfs interftitium, S' (quod Pcrfae dicunt) mundi copulam, itnd hyme/ nacutn, ab angelis , tefte Dauide, paulo deminutum. Magna hare quidem, fed non principalia, id eft, qua: fummsead/ miratioriis priuilegium fibi iure uendi/ cent. Cur enim non ipfos angel os & beatiflimos cadi chores tnagis admire/ muri'T andem intellexiffe mihifum u it • 0 fus cur feliciffimum proindecg dignum omniadmirat/one animal fit homo, Et quae fit demuilia conditio quam in uni uerfi ferie fortitus fit, non brutis modo, fed aftris,fed ultra mundanis mentibus inuidiofam.Res fuprafidern 5C mtra, Quid mV Nam 8C propterea magnu mi raculum et admirandu profedo animal ture homo &C dicitur dC aeftimatur, Sed quacnam ea fit audite patres,et benignis aaribus.p ueftrahumanitatehancmihi operam condonate.Iam fummus Pater architedus deus, hancqiiam uidemus mundanam domudiuinitatis templum auguftiiiimum archanae legibus fapien tise fabrefecerac, Super codeftem regie/ nem DE HOM. DIGNIT. xvf nem mentibus decorarat, atthereos glo bossternis animis uegetarat, excreme/ larias ac feculetas inferioris mundi par/ tesomnigena animaliu turba complc- rat. Sed opere cofutnmato,defiderabac artifex effe aliquem.qui tanti opens ra/ rionem perpederet, pulchricudine ama ret, magmtudtnem admiraretur. Iccir/ co iam rebus omnibus (ut Mofes, T u tnxusqj teftantur) abfolutis de produ/ cendo homine poftremo cogitauit. Ve rum necerat in architypis unde nouam fobole effingerer, uel in thefauris, quid nouo filio hsereditariu largiretur,nec in fubfellrjstottus orbis.ubi uniuerficon/ teplatorifte federet. Iam plena omnia, omnia fummis,medtjs infimifque or/ dinibus fueranc diftributa.Sed non erat paternae poteftatis in extrema fcetura, quafi efFoetam defecifle,nonerat(apien tiz,co ftltj inopiam re neceflaria fludu/ affe. Non erat benefici amoris, ut qul in altjs efletd/uinam libertatem lauda/ tutus, in fe iliam damnare cogererur. Statait tandem cptimus opifex,ur cua darl IZ3 ORAT. 10AN* PICI* dari nihil proprium poterat, commune efiet quicquid priuatu fingulis fuerat. Igitur homine acccpit indifcretae opus imagtnis,atqj in mundi pofitum medi/ tnllio,ficeft alloeutusjNec certam fe/ dem,nec propriam faciem, nec munus ullum peculiaretibi dedimusoAdam, ut quam fedem quam faciem 5 qux mu/ neratuteoptaueris ea pro uoto pro tua fentenua habeas SC poffideas* Definita caeterisnatara intraprsefcriptasa nobis leges coercetur: Tufnullis angufttjs co'ercitus,pro tuo arbitrio * in cuius ma nu depofuiqibi ilia praefinies, Medium te mundi pofuij ut circumfpiceres inde comodius quicquid eft in mundo.Nec tecaelefte,neqj terrena,necp mortalem, neq? immortalem fecimuSjUt tutjpfius quafi arbitrarius honorariuscp plaftes SC uicftor, in quam malueris tute forma effingas. Poteris in inferiora quae funt bruta degenerare, Poteris in fuperiora que funt diuina ex tui animi fentetia re/ generari, O fummam dei patris liberals tatem,fummam SC admirandam homi/ nis J3E HOM, DICJNiT* l%9 pis felicitate, cui datum id habere quod optat,id efle quod uelit,bruta fimul atqj nafcunturidfecum afferunt cut ait Lu/ cilius)ebalga matris, quod poffefTura funt. Supremi fpiritus aut ab initio, aut paulo mox id fuerunt,quod funt futuri in perpetuas sternicates. Nafcenti ho/ mini omnifaria femina, SC omnigense uits gertnina irididit pater. Quse quifqj excoluerit ilia adolefcet,& frucius fuo$ ferent in illo. Si uegetalia planta fiet. Si fenfualta obrutefcet, Si rationalia cede/ fte euadet animal.Si intelle&ualia ange lus erit SC dei filius, SC (i nulla creatura/ rum forte cotentus in unitatis centrum fuae fe receperit, unus cum deo fpiritus fadius in folitaria patris ca!igine,qui eft fuper omnia coftiturus, pmnibus ante/ ftabit. Quis hunc noftrum chamxleon tanonadmiretur aut pmnino quis all'/ ud quicquam admireturmagiss’Quem non immerito Afdepius Athenieniia uerfipellis huius SC feipfam transfer/ mantis nature argnmento per Protheu in myfterijs iignificari dixit: bine die I apud IJO OR AT, 10 AN, PICI apud Hcbrxos & Pythagcricos meta/ morphofes celebrate nam 8C hebraco/ ru theologia (ecretior,nunc Enoch fan/ ctum in angelum diuinitatis, que nunc in alia alios nomina reformant, dC Py/ thagoricifceleftos homines in bruta de format, &fiEmpedocii creditur etiam in plantas. Quas imitatus Maometh il/ lud frequens habebat in ore, qui a diui/ na lege recefierit brutu euadere,8t' meri ro qu«dem.Nec$ enim plantam cortex, led rtupida &C nihil ienries natura, necj! iumenca coriu, fed bruta animx 8C fen/ fualis,nec ccdum orbiculatum corpus, led rctfta ratio, nec fequeftratio corpo/ ris, led ipiritalis intdligentia angelufa/ cit. biquern enim aideris deditum uen tn,humi ferpente hominem, frutex eft, non homo que uides,fi quem in phan> tafia quaficalypfus uanis praftigrjs cce cuuentemfit lubfcalpenti ddinitum il/ lecebra fenfibus mancipatum,brutum eft, non homo quem uides.Sireda phi loiophum ratione omnia dtfcernetem, hunc uenens.cotlefte eft animal no ter« renum t)E HOM. Dl(3Nir» m • • y A1 rtnum, Si purum contemplatorem cor ports nedium 5 in penetralia mentis rele gatum, hie non ferenum, non ccdefte animal, hie auguftius eft nome huma/ na came circumueftitum. Et quis horn! nem non admireturfqui non immerito infacris literis Mofaicis QC Chriftianis nuncomnis carnis,nunc omnis creatu r* appellations defignatur: quandofe/ ipfum ipfe in omnis carnis faciem,in o>* mnis creator* ingentum cffingtt,fabri> cat,&transformat, Iccitco feribit Euan tesPerfa, ubi Chaldatcam theologian! enarrat,none{Iehomini fuam ullam ££ natiuam imaginem,extrarias multas 8C aduentitias,htnc illud Chald*orum:ho mo uariae ac multiformis &C defolutori* nature animal.Sed quorfum htectut in telligamus poftqua nac nati fumus co n ditione,ut id fimus quod effe uolumus. Curare hoc poriftimum deberenos, uc illud quidem in nos no dicatur,cum in honoreeflemus non cognouifte, fimu les faeftos brutis & iumentis infipienti* bus, Sed illud port us Afaph prophet*, I t dq 1)1 ORAT. IOAN PICI drj eftis fie filrj excel fi omnes,neabuten tes indulgenriflima patris Iiberalirate, quam dedicilleliberam optionem,efa/ lutari noxiam faciamus nobis. Inuadat animumfacra quxdam ambitio,utme/ diocribus non content! anhelonus ad fumma,at® iIIa(quando poflumus fi uolamus) cofequenda tons uiribus eni tamur. Dedignemur terreftria, codeftia contemplamur, fie quicquid mundi eft deniq? pofthabentes, ultra mundanam curiam eminentiflimae diuinitati proxiV mam aduolemus.Ibi, ut facra tradunt myfteria^eraphin, Cherubin &C Thro ni primas poffident,horum nos iam ce* dere nefetj 8C fecundarum impatientes, & dignitatem, fiegloriam xmulemur." Frimus illis cum uoluerimus nihilo in* feriores. Sed qua ratione, aut quid tan/ dem agentes?uideamus quid illiagant, quam uitam uiuant. Earn fi dC nos uixe rimus (poflumus enim) illoru fortem iam zque ferimus. Ardet Seraph chari/ tatisigne. Fulget Cherub intelligent^ fplendorc. Sut Thronus iadicrj firmi/ DE HOM. DfGNlT* i?J fate, fgiturfiaduofaraddidi uitac infer* orum curam redo examine fufeepen* mus,thronorum ftata foliditate firman bimur. Si ab adionibus feriati,in opifi' cio opificem, in opificio opificium me* ditantes,incomempIandi ocio negocia bimur, luce cherubica undiq? coruica/ bimus. Si charitate ipfum opificem fo<= lum ardebimus,illiusignequiedax eft in feraphicam effigie repente flammabi mur, fuper thronos, id eft, iufto iudice fedetdeus index feculorum. Super che rubjideft, conteplatore uolat, atq; eum quafiincubando fouet.Spiritus enim dominifertur fuper aquas, has, inquS, qug fuper codes funt.qug apud lob do minum laudant antelucanis hymnis» Qui Saraoh,id eft,amaror eft,in deo eft, & deus in eo,imo QC deus &T ipie unum funt.Magna thronoru poteftas quara iudicando,fumma feraphinorum fubli miras,quam amando affequimur.Sed quonam pado uel iudicare quifquam, uel amare poteft incognitar Amauit Mofes deum que uidit, SC adminiftra* I 3 oil 134. ORAT. 10 AN. PIC!. * C ui't index in populo,qux iiidtt prius co templator in monte. Ergo medius che> rub i~ua luce & faraphicoigni nos pray parat.5^ ad thronorumiudicium pari/ ter illuminat: hie eft nodus primarum mentmm,ordoPaIiadicus 3 phiIofophig cotemplatiux prxfes,hic nobis &£ emu« landus primo & ambiendus atqj adeo comprehendedus eft, unde adamoris rapiamur faftigia, 8C ad munera aeflio* num bene inftrudi paraticp defeenda/ mus. At uero ©perx prxciu ft ad exem/ plar uitx cherubicx uita noftra forman da eft, quarillaSd qualts fit,quxacftib/ nes,qux illorum opera prg oculis 5C in/ numerato habere. Quod c£S nobis per nosquicaro fumus 3 &qua: humi funt fapimus,eoniequi non liceat: adeamus antiques patres 5 qui dehis rebus utpo/ iteftbidomefticis dC cognatis, locuple/ tiffimam nobis 3 SC certam fidem facere poftunt.Confulamus Paulum apofto/ lum uas e!edtonis,quid ipfe cum ad ter burn fublimatus eft ccdum , agentes eherubmorum exerdtos uiderit. Re« *V . % j fpondebic DE HOM. DIGNlTi IJ* pondebit utiqueDionyfio interprete, purgaru'llosj turn illuminari/poftremo pemci. Ergo & nos cherubicam in ter/ ris uitam emulates, per moralem feten/ damaffe&uum impetus coercetes, per dtaledam rationis caliginem diicuti n tes, quad fgnoranrix & uidorum eiuen tes fordes, animam purgemus, ne aut affeefius temere debachmtur,aut ratio imprudens quandoq? deliret.Tum be/ ne copofitam ac expiatam animam na/ turalis philofophia: Jumine perfuhda/ mus, ut poliremo diuinarum rerum earn cognitione perficiamus, &C neno/ bis noftrifufficiantjconfulamus facob Patriarcham, cuius imago in fedegio* rise fculpta corufcat. Admonebit nos pater fapiendffim us in inferno dormi/ ens mundo in fuperno uigilans.Sed ad monebit per figura (ita eis omnia con/ tingebat)effeicalas ab imdfoloadcadi fumma protenfas, multoru graduu fe/ rie diftindasjfaftigio dominu infidere* Contepiatores angelos pereas uicibus I 4 alcemantcs tjut inter excelfos domini ftatuamur, fola in nobis compefcet prorfus 8C fedabit philofophia. Moralis primum,ft nofter homo ab hoftibus inducias tantu qua/ fierit } multiplicis bruti effrenes excur/ Hones &C Ieonis turgia, iras animosque contundet. Turn fi redius confulentes nobis perpetuae pacis fecuritatem de* fideraoerimus. Aderit ilia 8C uora no/ ftra liberaliter implebit, Quippe quz eaefa utraque beflia, quafi ida porca inuiolabilc DE HOM. DICFNIT. ''!}» inuiolabile inter carnem SC fptritnm fee das fandiffime pacis fanciet. Sedabk dialedtca rationis turbas inter oratio * num pugnantias SC fyllogifmo SC ca/ ptiones,anxie tumuItuantis.Sedabitna turalis philofophia opinionis lites SC diffidia, qua: inquietam hineinde anu mam uexant, diftrahunt SC lacerant» Sed ita fedabit, ut meminifle nos iube/ at efle naturam, iuxta Heraclitum ex bello genitam, ob id ab Hotnerp con/ tentionem uocitatam, Idcirco in ea ue* ram quietem SC folidam pacem fe no/ bis prsftarenon pofle, effehoedomt'/ nx fuse, id eft,fandiifimae Theologia: munus SC priuilegium. Ad illam ipfa uiam monhrabit, SC comes ducet,qug procul nos uidens properantes. Vent/ te inclamabit ad me qui laboraftis,uen i teSC egoreficiam uos, uenite ad me, SC dabouobis pacem, quam mundus SC natura uobis dare non poflunt. Tam blade uocatijtam benigniterinuitati,ala tis pedibus quaii terreftres Mercurij,in beatiffimar amplexus matris euolaptea optaia 140 OR AT. 10 A N. PICI optata pace perfruemur, pace fandifl^ ma,indiuidua copula, unanimi amici/ tia,qua omnes animi in una mente,qug eft Taper omnem mentcmnon concor dentaded/ed ineffabili quodammodo unu penitus euadanr. Hare eft ilia ami/ eitia, quam tonus philofophiae fine effe Py thagorici dicat: Hxc ilia pax, quam facitdeus in excelfts fuis 3 quam angeli In terram defeendentes annunciarunt hominibus bone uolutatis, ut per earn Ipfi homines afeendentes in codum an/ § e!ifierent.Hanc pace amicis,hanc no/ :ro optemus ieculo, optem as unicuicp domui quam ingredirnur,optemus ani mxnoftr9e,ut per earn ipfa det domus fiat,utpoftqaam per mortale dC dialedi cam fuas fordes excuflerit, mulriplid philofophia qaafi aulico apparatu le ex ornarit, portarum faft/gfa Theologicis fern's coronarit, defeendat rex gloria:,et cum patre ueniens manfionem fadat apud earn. Quo tanto hoTpite ft fe di/ gnam pr 2 eftirerit,qug eft illiusimmenfa dementia, deaarato ueftitu quaff toga nuptiali DE HOM. DIGNIT. 141 nuptiali mulriplici fdentiarum c/rcurv data uarietate fperiofum hofpitem,non uthofpitem iam, fed ut (ponfutn excipi «, a quo nc unquam dmoluatur difloln uicupietapopulo fuo,&domu patrit fui, imofeipfam obhta, in feipfa cupiet cnorijUt uiuatin fponfo, in cuius con/ fpedu preciola profedo mors fandon rum eius, mors inquam ilia it dici mors debet, plenitudo uitx cuius meditation nemeiie ftudium philofophix dixerut fapientes.Citemus 8C Mofen ipfum a facrofandx &C ineffabilis intelligent!* fontana pjenitudine, unde angeli fuo nedare inebriantur paulo deminutum. Audiemus uenerandum iudicem non bis in deferta huius corporis folitudinc habitantibus leges lie edicentem. Qui pollutiadhuc morali indigent, cum pie be habitent extra tabernaculum Tub din uo,quaffi TheiTali facerdotes interim fe expiantes. Qui mores iam compofue/ runt,in fanduarium recepti, nondum quidem fa era attradent. Sed prius dia* Icdico famulatu % duli leuitx pbilofo* phi* H 1 V* f» OR AT. TO AN. P tCf phix facris miniftret. Turn ad ea 8tT ipff admiifi } nunc fuperioris dei regia: mul/ ricolorem,id eff,fydereum aulicum or/ natum, nunc ccelefte candelabrum fe* f jrem luminibus diftindum, nunc pel/ icea elementa, in philofophix facerdo/ tio contemplentur, ut poftremo per Theologicg fublimitatis merita in tem/ pli adica recepti nullo imaginis interce/ dcnce uelo diuinitatis gloria perfruan/ tur, Hxc nobis profedo Moles 8C im/ perandoadtnoner, excicat, inhortatur, ut per philofophiam ad futuram coele/ ftemgloriam ,dum poflumus iter pa/ remus nobis. Verum enimuero nec Mofaica tan turn, aut Chriftiana my/ fteria } ied prifcorum quoque Theolo/ gia harum, de quibus difputaturus ac/ ceffiliberalium arrium, & emolimenta nobis SC dignitatem oftendit. Quid e* nimaliudfibiuoluntin Graecorum ar/ canis obieruati initiatoragradus, Quiz bus primo per illas quas diximus, qua/ fi februales artes morale 8C dialedicam purificatisjcotingebat myfteriorum fu/ fceptio DE-HOM. PlGNrr. 141 fufceptio. Qux quid ah'udefle poteft, qu3m fecretioris per philofophiam na/ turarinterpretatiov T um demum ita di> fpofitis ilia adaeniebat twaflua, id eft, rerum diuinaru per Theologiac lumen infpedio. Quis talibus facris initiarf no appetatrQuis humana omnia port/ habens,fortune contemnens bona,cor ports negligens, deorum conuiuaad* hue degens in terris fieri non cu piar, SC icermtatis nedare madtdus mortalea/ nimal immorraliratis munere donartf Quis non Socrattcts tills furoribus a Platone in Phoedro decantatts,fic affla - ri no uelic, ut alarum pedurrxp remigio hinc,id eft,ex mundo, qui eft pofitus in maligno propere aufugiens ad code/ ftem Hierufale concitatimmo curfu fe/ ratur; Agemur patres,agemur Socrati/ cis furoribus,qui extra mentem ita nos ponantjUtmentem noftram nos po/ nanttn deo,agemur ab illis utique,(i quid eft in nobis, ipfi prius egerimus, nam fi d( per moralem affedum uires ita per debitas copetemias ad modulos fuerin c *44- OR AT. IO AN. PICI fucrint intents, ut imtnota inuicem con fonent c6tinenria,8C per dialedicam ra tio ad numeru ie progrediendo moue- rit, m nfarum perciti furore coeleftem ar moniam intimisauribus conbibemus, Tummufaru dux Bacchus in fuis my/ fterijs,ideft, uifibilibus naturae fignis in uifibiita dei philofophantibus nobis o/ ftendens inebriabit nos ab ubertatedo mus dei,in qua tota ft uti Mofes erimus fideles. Accedens facrattfTima Theolo/ gia duplici furore nos an/mabit, Nam inillius eminentifitmam fublimati fpe* cula, inde dC quae funt quae erunt, qos/ que fuerant infecfitli medentessuo, 8C primsuam pulchritudinem fufpicietes, illoru Phoebei uates huius alatt erimus amatores, 8C ineffabili demu charitate quafioeftro perciti, quafi Seraphini ar/ dentes extra nos pofiti, numine pieni iam no ipfi nos, fed tilt erimus ipfe qui fecit nos. Sacra Appollinis nomma,fi quis eorum figniftcanttas 8C Iacitantia perfcuteturmyfteria fads oftenduc dTe deUm ilium, non minus philofophum quam DE HOM. DIGNIT. 14$ quam uatem. Quod cum Ammonius fatis fit executus, non eft cur ego nunc aliter pertradem, fed fubeant animuni patres tria delphica praecepta oppido his necefiaria,qui no fidi,fed ueri Apol linis,qui illuminac omnem animam ue nientem in hue munda, facrofandum &auguftiffimum remplum ingrefturi funtjuidebitis nihil aliud iila nos admo nere, quam ut tripartitem hanc,de qua eft prgfens difputatio philofophiam to/* tis uiribus ampledamun liludenim y.H c/’tf/ ccyafr id eft, nequid nimis uirtutum omnium normam dC regulam per me/ diocritatis ratione, de qua morah's ait, redeperferibit tumillud yvam na prxciofi lapidis infignet. Hxc funt parres colendifitmi, qux me ad philofo phis ftuditrm no animarunt modo,fed compulerunt. Quaedidarus certenon cram, nifi his refponderem, qui philo' fophix ftudium in principibus prxfer» rim urn's, aut his omnino qui mediocri fortuna uiuunt danare folent.Eft enim iam hoc totum philofophari, (qua: eft noftra? starts infeliciras) in cotemptum pottus &C contumeliam, quam in hono rem 5 i gloria. Ita inuafit fere omnium tnentes exitialis hsc SCmonftrofa pera fuafio,aut nihil,aut paucis philofopha/ idum.Quafi rerum caufas,naturx uias, tmiuerii ratione dei confilia, eoelorum terrxquemyfteria prx ocults.prx ma/ hibus expleratiflima habere. Nihil fit prorfus,nifi uel grariam inde aucupari ahquam, uel lucr um, ft quis compara- re pofttt: quin eo deuentum eft, utiam (proh dolor) non exiftimentur fapien/ res, nifi qui mercenarium faciunt ftu/ dtum fapientiar, ut fit uidere pudicam Palladem DE HOM. DIGNIT. I $£ PalIadem,deorum muncre inter homi* nes dmerfantem 3 erjd, explodi, exibila/ ri, non habere qui ameqqui faueat,ni/ fi ipfa quafi proftans £C prxfloratx uir* ginitatis accepta mercedula,male para-' cum xs inatnatoris arculam referat s qu£ omnia ego non fine fummodolore SC indignatione in huius teporis non prin cipes, fed philofophos dico, qui ideo non effe philofophandum,8£ credunt, &C predicant, quod philofophis nulla merces,nulla finrprxmiacoftituta,qua fi non oftendant ipfihoc uno nomine fe non efle philofophos, Quod cB rota eorum uita fit, uel in quxftu, uel in am* bitionepofita ipfam perfe ueritatis av gnitionem non ampleduntur. Dabo hoc mihi SC me ipfum hacex parte lau/ dare nihil erubeicam, me nuquam alia de caufa philofophatum,nifi ut philoio S hare, nec ex ftudijs meis,ex meis lucu rationibus mercedem ullam,aut fru' dum uel iperaffe alium, uel quxiijffe, quam animi cu!tum,& a mefernperplu rimum defidcratx ueritatis cognitione. K 4 Cuius ORAT. IOAN. PICI Cuius ita cupidus Temper S i amantifli* mus fui, utrelida omni priuatarum &C publicarum rerum cura, contemplandi ocio totum me tradiderim: a quo null* inuidorum obtredariones, nulla hofti* um fapientix maledida , uel potuerunt ante hac, uel in pofterum me deterrere poterunt.Docuit me ipfa philofophia a propria potius confcientia quam ab ex* ternis pendereiudicrjs. Cogitarecjj fem per non tarn ne male audiam, quam ne quid male uel dica ipfe uel agam.Equi/ dem noneram nefcius patres colendik fimifaturam hancipfam meam difpu/ tationem, tarn uobis omnibus quibo/ nis artibus fauetts, & auguftifllma ue/ ftra pradentiaillam honeftare uoluifh's, gratam atcp iocunda, quam multis alrfs grauem atc^ moIefta,& fcio non deeffe quiinceptum meum dC damnarint an* tehac 3 &: in prglentia multis nominibus ; damnent, Itaconfueueruntnonpauci* ores ne dicam plures habere oblatrato/ res,qux bene fandecpaganturad uirtu tem, quam quae inique a perperam ad uitium E>E HOM. DIGNIT. iJJ uitium.Suntautem qui totum hocdi/ fputandi genus, dC hanc de literis public ce difceptandi inftitutionem no appro* bent,ad pompam potius ingentj dC do/ drinx oftentationem, quam adcompa randam erudirionc effe illam affeueran tes.Sunt qui hoc quide exercitationis genus non improbent, fed in me nullo modo probent, quod ego hac atate, quartum fcilicet 8 t uigefimu modo na/ tus annum de fublimibus Chriftianx Theologian myfterqs, dcaltiffi'mis phi/ lofophialocis, deincognitis difciplinis in celebratiffima urbe, in amplifTimo dodiflimorum hominum confenfu, in apoftolico fenatu difputationem pro/ ponere fim aufus.Alt) hoc mihi dantes, quod difpatem,id darenolat, quod de nongetis difputem qugftionibus.Tam fuperflue& ambitiofe, quam fupra ui/ rest'd fadum calumniates: horum ego obiedametis,et manus illico dediffem, fi ita quam profiteor philofophia me e/ docuiflet, &C nuc ilia ita medocete non refponderem,fi rixandi, iurgand^ pro K 5 pofito 1*4- ORAT. 10AN. PICI pofito coftitutam, hanc inter nos dilce/ ptarionem crederem, Quare obtredan di omne laceffendiq; propofitB, Sfque fcribitPIato a diuinofetnperabeflecbo ro, anoftris quoque mendbus faceflat liuor: 8C an difputandu a me, an de toe ettam quaeftionibus amice incognofca mus ,primumquide adeos, qui hunc publice difputandi inorem calumman* tur,multanon fum didurus, quando hare culpa, fi culpa cenfetur, non folum uobis omnibus dodores excellentiifi/ mi, qui fxpius boemunere no fine fum ma& lande, 8C gloria fundi eft/s, fed Piatonijfed Ariftoteli, fed probarifll/ mis omnium xtatum philofophis me/ cum eft communis, quibus eratcerdi/ (imum nihil ad confequendam, quam qnxrebant ueritatis cognirione fibi eile potius, quam ut client in difoutadi ex/ ercitatione frequentiilimi. Sicut enim per gymnafticam corporis uires firmio res hunt, ita dubio procul in hac quail litteraria palgftraanimi uires 8C fordo/ res longe, &C uegetiores euadunt. Nee crediderim r>E hom. DiGNrr. iff crediderim cgo,aut Poetas aliud per dc catata Palladis arma, aut Hebrxos com ferrum fapientum fymbolum efle di * cuntjfignificafle nobis 5 quam honeftiP fima hoc genus certamina adipifcenda: fapienrix oppido quam neceffaria* Quo forte fit,ut& Chaldaei in eius. ge/ nefi, qui philofophus fit futurus iilud defiderent, utMars Mercuriom trique/ tro afpedlu confpiciat,quafi fi hos con/ greflus bare bella fubftulerit,fomnicu/ iofa Sl dormitansfutura fitomnis phP lofophia. At uero cum his qui me huic pro uincite imparem dicSt , difficilior eft mihi ratio defenfionis. Nam fipare me dixero fotfitan immodefti, & de fe ni* mia fentientis,fi imparem fatebor,teme rarij, &C inconfulti notam uideor fub u turns, Videte quas incidi artguftias, quo loco fim conftitutus, dum no pop fum fine culpa de me promittere, quod non poftummox fine culpa non prx/ ftare. Forte &C iilud lob afferre pof/ fem_, fpiritum efie in omnibus ,£C cum Timotheo ! 5 zH :, id eft, lector a PJatone nuncupabacur, 8C profedo anguftse eft mentis in tra unam fe porticum, autaca demiam continuifle. Nec poteft ex o/ mnibns fibi rede propriam felegifte, qui omnes prtns familiariter non agno uerit. Adde quod in una quaque famiV lia eft aliquid infigne, quod non fit d commune cum cseterfs. Atque utano* ftris ad quos poftremo philofophia per uentt nuncexordiar. Eft in Ioanne Sco to uegetum quiddam, atqj difcuflum* InThomafolidum SCaequabileln Ae/ idio terfum 5C exadum. In Francis o acre &acuoim.ln Alberto prifcum amplum ICO OR AT. IOAN. PICI amplum 8C grande. In Henrico,utmi/ hi uifum eft Temper fublime 8C ueneran dum. Eft apnd Arabesin Anerroefitv mumSi inconcuftum. In Auempace. In Alpharabio graue 5C meditatum, In Auicenna diuinum atqj Platonicum* Eftapud Graecos inuniuerfum quide nitida in primis 3C cafta philofophia. Apud Simplicium locuples et copioia, AptxdThemiftium elegans 8C compen diaria. Apud Alexandrum conftans dC doda ♦ Apud Theophraftum grauiter elaborata. Apud Ammonium enodis &C gratiofa* Et fi ad Platonicos te couer teris,utpaucos percenfeamjn Porphy rio rerum copia 8C multtjuga religione deledaberis* In lamblico fecretiore phi lofophiam, 8>C Barborum myfteria ue/ neraberis. In Plotino primuquicquam non eft quod admireris, qui fe undique prabetadmirandum, quem de diuinis diuine,de humanis longe fupra homi' ne dodafermonis obliquitatc loquen/ tern fudantes Platonici uix intelligunc, Prgterca magis nouitios Proculu Afia/ tica 1 DE HOM. DIGNIT* iffl tiea fertilitate luxuriantem, SC qui ab eo fluxeruntj Damafcu, Olympiodorutn &complures alios,(n quibus omnibus illud to Qiioy, id eft, diuinum peculiare Platonicoru fymbolum elucet Temper. Accedic quod ft qua eft ieda,quas uerio rainceflatdogmata SC bonas caufas, in genrj calumnia ludificetur,ea uerttate nrmat, no infirmat,& uelutmotu qua!" fatam flammam excitat non extinguit. Hacegorationemotus, non unius mo do f ut quibufdam placebat) fed omni/ genae dodrinae placida in medium afFer reuo!ui,uthac complurium fedarum coIlatione,ac multifarias difcuflionephi lofophiXjille ueritatis fulgor, cuius Pla to meminit in eptftolis, animis noftris quafifol oriens ex alto clarius illucefce/ ret. Quideratfilatinorumtantum, Al/ berti fcilicet, Thomas, Scoti, Aegidtj, Francifei, Henricicp philofophia, ob/ miflis Grarcorum, Arabumcf? philofo/ phis tradabiturp Quando omnis Tapi/ entia a Barbaris ad Graecos, a Ctxcis ad nos manauit» Ita noftrates Temper in L philofo % fc .m ORAT. 10 AN PICI philo fophadiradone, peregrinis inueft tis flare, 8 l aliena excoluiffe fibi duxo runt fan's. Quid erat cum Peripateti/ dsegifle denaturalibus,nifi& Plato/ ntcomaccerfebatur academia,quorum dodrina, 8C de diuinis fern per inter o/ mnes phiIofophias(tefle Auguftino) habica eflfanc!t:iffima,&a me nunc pri/ mum, quodfciam (uerboabfitinuidia) poll multa fecula fub difputandi exa/ men eft in publicum allata. Quid erat dC alioru quotquot erant tracfiafle opi/ niones, fi quafi ad fapientum fympofi/ um afymboli accedetes,nihil nos quod efletnofirum,noftropartum &elabo/ ratum ingenio, afferebamus. Profefto ingenerofum eft (ut ait Seneca) fapere folum ex commentario,8f quafi maio/ rum inueta noftrxinduftrix,uiam prg/ duferint,quafi in nobis effceta fituis na turx, nihil ex fe parere, quod ueritatem fi non demonftret,faitem mnuar,uel de longinquo. Quod fi in agro coionus* in uxore maritus oditfterilitatem, certe tanto magis infceccdam anima odcrif, HU DE MOM. DIGMIT, flti complicita &C afiociata diuina mens, quato inde nobilior loge proles defide/ ratur.Propterea no concerns ego preter cotnunes dodrinas,multa de Mercurtf Trifmegifti prifcaTheologia,multa de Chaldaeora, de Pythagoras difciplinis, multadefecretioribus Hebreoru add i/ difle myftcrtjs, plurimaquoq? per nos inueta oC meditata, de naturalibus &C di uinisrebus dtfputada.ppofuimus. Pro pofuimus primo Platonis, Ariftoteliscp concordia,a multi's ante hac creditam,a nemine fan's probata,Boetius apud La/ tin os id fe Fadurnpollicitus noniaueni tur fed fie unquam,quod femper facere uoluit. Simplicius apud Grecos idem profefius, utinamtam prefhret, quam pollicetur. Scribit St Augufhnus in A/ cademicis non defuifle pluresjqui fub/ tiliffimis fuis difputationibus idem pro bareconati fint,Platonis fcilicec Sd ArL ftotelis eande elfe philofophia. loannes item grammaticusjcum dicat apud eos tantum diffidere Platonem ab Arifto/ tele,qui Platonis di&a non mtel/gunt, Li proban Iff* ORA T. 10 AN, PICI probandum tame pofteris hoc reliquit; Addidimus a u tern 8C plures locos 3 in quibus Scoti 86 Thoms plures. (n quiz bus Auerrois 86 Acricennx fententias, quae difcordes exiftimantur,concordes eflenos afleueramus.Secudo loco qux in philofophia cum Ariftotelica, turn Platonica excogitauimus noSjtum duo 86 feptuaginta noua dogmata phyfica collacau/mus 3 qux fiquis teneat,pote* r it (nift fallor) quod m ihierft mox ma/ nifeftum, quamcuncfj de rebus naturae libus diuiniscgpropofitam qufftionem longeahadmoluereratfene, quam per earn edo‘ceamur 3 qug 86 legitur in fcho/ !is,& ab hums xui dodoribus colitur philofophia. Nec tarn admirari qais debeqpacres,mein primis annis,in te/ nera state, per qua uix Iicuit (ut iadanc qaidam>aliorumlegerecommentatio/ nes,nouam afFerre uellephiIoiophiam» quamuel laudareillafi defenditur, uel daninarefi reprobatur,& denicp cum noftra inuenta hsc 3 noftrasiyfintIiteras iudicaturi, non aucoris annos, fed illo' rum DE H O M. DIGNIT* rummer/ta potius uel demerita nume/ rare. Eft aute dC prater illam, aliaquam nosattulimusjnoua per numeros phis lofophandi inftitutio antiqua: ilia qute dem 8C a prifeis TheoIogis,a Pythago/ raprafertim_, ab Aglaopheno, Aphilo/ lao,aPlatone, priorsbusq? Platonicis obteruata. Sed qux hac tempeftate, ut praclara alia pofteriorum incuria exo/ leoitjUt uixueftigt'a ipfiusulla reperian tur. Scribit Plato in Epimonide, inter omnes liberties artes 8C feientias com* templatrices p rgcip ua m ,m axi m eq? diui nam eflefcientia numerandi. Quxrens item cur homo animal fapientifllmumj’ Refpondet; quia numerarenouit. Cu/ ius fententix 5C Ariftoteles meminit in Problematis.Scribit Albumafar uerbu fuifle Auczoar Babylonij, eum omnia noffe, qui noueratnumerare. Qua: ue' raeflenullomodo poffunt,fipernume randi artem, earn artem intellexerunt, cuius nuc mcrcatores inprimis funt pe ritiffimij quod &C Plato teftatur, exerta nos admonens uoce, ne dfuitiam hanc L 3 arithnic i&d ORA¥.' IO AN. PICT arichmeticam mercatoriaefle arithtiie# ricam inteliigamus. Warn ergoarithme ticam.quxita extallitur,cum mihi uide ar,poft multas lueubrationes explora/ tarn haberehuiufee reipericulum fadu rus,ad quatuor SC feptuaginta qugftio/ nes.qua; inter phyficas 6C diuinas prkv cipales exiftimantur.,refponfur0 per nu meros pabiice me fum pollicitus. Pro/ pofu im us et magica theoremata,in qui bus duplicem eile magiam fignificaui* mus,quarum altera dsmorra totaope* re SC automate coftatres mediusndius execranda, SC portentofa. Altera nihil eft aiiud cu bene exploratur, quam na/ turalis philofophiat abfoluta cofumma tio, Vcriuiqj cum meminerint GrarciiU lam magtac nullo modo nomine digna/ tes ^7*/^nuncupant.Hanc,ppria pecu liarique appellatione nayuxy quafi per/ fedam, fummam^fapientiam uocant, Ideenim,utait Porphyrius Perfarum lingua magus fbnat,quodapud nos di* uinorum interpres SC cuitor.Magna au teoij imo maxima panes inter has artes diiparilitas DE HOM. DIGNlT. I67 difparilitas bi diffimilitudo. Itlam non modo Chriftiana religio/ed omnes le/ ges, omnis bene tnftituta refpub. da/ mnat 8C execraqhanc omnes fapicntes, omnes coeleftium dC diufnarnm rerum ftudiofe nationes approbant 8C ample/ dluntur ♦ Ilia artiu franduletiftima 3 hare alrior fandiorq? philofophia, ilia irrita 5C nana 3 hxc ftrma fideles 5C folida, Ilia quifquis coluit Temper diffiroulauit, quod in autoris eflet ignominia 5C con tumeliam. Ex hac fummaliteraruclart/ tasjgforiacjantiquitus ,& penefemper petita.IIlius nemo unquSftudiofus fuit uir philofophuSjfid cupidus difeedi bo/ nas arces. Ad hanc Pythogoras, Empc/ docks, Democritus, Plato difeenda na uigauere. Hanc prxdicarunt reuerfi 8C inarcanis precipuam habuerunt.llla ut nullisrationibus, ita neccertis proba ✓ > fur autoribus.Harc clariffimis quail pa rentibus honeftata, duos prxeipue ha/ bet autores, Xamoliidem quern imi- tatus eft Abbaris Hyperboreus , QC Zoroaftrem non quem forte creditis, . L 4 fed Jff8 OR AT. JOAN, PCI! fed ilium Oromafi filium. Vtriufqj ma/ gia quid fit,Platonem fi percun&emur, refponditfn Alcibiade: Zoroaftris ma giant non efie aliud, qu^m diuinoram fcientiamjquafilios Perfaru reges eru/ dtebant,utad exemplar mundanx ret/ publics, fuam ipfi regere rempublicam edocerentur. Refpondebit in carmine magiam Xamolftdis efleanimt medici nam, per qaam fcilicet animo teperan* tiam,ucperilla corpori fanitas compa/ ratur: bora ueftigtjs poftea perftiterut Corandas, Damigeron, Apollonius, Hoftanes, & Dardanus. Perftitit Ho/ merus, quern utomnes alias iapietias, ita hanc quoq; fub fui Vlyxis erroribus difltmulaile,in poettca noftra Theolo/ gia aliquando probabimus.Perftiterat Eudoxus & Hermippus. Perftiterunt fere omnes qui Pythagorica Platoni/ cacfj rayfteria funt perfcrutati.Ex iunio/ ribusaatem qui earn olfecerinttres re/ g erio, AlchindS Arabem ,Rogerium aconemjS^ Guilelmum Parifien. Me minit et Plotinus ubi nature miniftrum efle DE HOM. DIGNIT. tS§ efte 8C non artificem magnm demons ft rat. Hanc magiam probat afieueratqp uir fapi'en tiffimus, altera ita abhorrens, utcumad malorum dzmonu facra ao» caretur: rediusefledixeritadfe illosac cedere, &C merito qutdem. Vtenim ilia obnoxium mancipatuqj improbis po / teftaubus hominem redditbita hzc illa= rum principem 8C dominu.llla deniq* nec artis nec feientix fibipoteft nomcfl uendicare, Hxcaltiffimis plena myfte* rqs,profundifTima rerum iecretiflima/ rum contemplationem, &C demum to/ tius naturp cognitionem complediitur. Hzc inter fparfas dei benificio, 8C inter feminatas mundo uirtutes, quafide la/ tebris euocans in lucent, Non tam facit miranda, quam facienti naturz fedula famulatur. Hzc uniuerfi confenfum, quern figniftcantius Grzci n-upii/o-KoiMt dicunt,introrfum perferutatius rimata, 8C mutuam naturarum cognitione ha/ bens perfpedam, natiuasadhibens uni cuiqj rei oC fuas illecebras, quz mago/ rum ci y»s nominator 3 in mundi receflii/ L 5 bus i?<5 ORAT. 10 AN. PIC I bus,in naturxgremio, in promptuarqs arcaniscp dei latitan tia miracula, quafi u pfa fitartifex,promit in publicum ,dC fu cut agricola ulmos uitibns,ita magus terram ccdo, id eft, inferiora foperioru dotibus uirtutibuscg mantat* Quo fit, ut quam ilia prodigiofa &C noxia, tarn hate diuina & falutaris apparcat. Ob hoc przripue quod illabomine dei ho/ ftibus mancipans, auocata deo: hzein earn operum dei admirationem excitat, quam propenfa charitas, fides, ac fpes, tertiftime cofequuntur. Neq? enim ad religionem,ad dei cultum quicquapro tnouet magis,qu3m aflidua cotempla/ ciomirabiliudei, quseutperhaede qua agimus naturale magiam bene explora uertmus, in opificis cultu amoretnq? ar/ dentius animati, Illudcanere compelle mur. Plenifunt cadi, plena eft omnis terra maieftate glorie tue, Et hgefatis de magia,de qualm: diximus,quod fcio efleplures,qui ficut canes ignotos fern per adlatrant, ita & *pii fsrpe damnant, pderuntcjs qua: imellJgunt.Venio nunc ad ea DB HOM. DIGNIT* I JJt ad ea 3 quae ex antiques Hebrxorum my fterrjseruta,ad facrofandam dC catholi cam fidem cofrmandam attuli } quae ne forte ab his quibus fintignota content* tiee nugae,aut tabulae drcunlatoru exifii mencur.uolo inteliigantomnesjqua: dC qualiafinr,undepetita 3 quibus & quam daf/s autoribus confirmata 3 & quam re pofita 3 quam diuina, quam noftris ho/ minibus ad propugnanda religionem contra Hebrxoru importunas calumni asfintneceflaria. Scribuncno modo ce febres Hebraeorum dodores, fed ex no ftris quoq? Efdras,Hilarius, & Orige/ nes.Mofen non legem modo,qu2m quincp exarataq? libris pollen's reliquit, fed fecretiorem quoque, QC oeram legis enarrationem in montediuinitus acce/ pifie. Praeceptum autem ei a deo 3 ut le/ gemquidem populo publicaret, legis interpretationem ne traderet literis, nec inuulgaret, fed ipfe Iefu Naue tan/ turn,rum ille altjs deinceps fucceden* tibus faccrdotumprimoribus,magna filendj religione reuelaret, Satis erat m ORAT. IOAN. Prcr per fimplice hiftoriam nunc dei potent ii'am, nunc in improbos iram,in bonos dementiam, in omnes iuftitiam agno= fcere,& per diuma,falutariaq 5 prxeepta ad bene beateq? uiuendu, dC cultum ue/ rxreligionis inftitui. Atmyfteria fecre/ tiora, 8C fub corrice legis, rud/cjj uerbo/ rum pmextu Iatitantia 3 altiflimae diuini tatis arcana, plebi palam facerc, quod erataliud quam dare fancla canibus,& inter porcos ipargere margaritas.Ergo hxcclamuulgo babere perfedis com/- municanda, inter quos tantum fapien* tiam fe loqui fe ait PauIus,non humani confilfj, fed diuini praccepti fuit.Quern mortem ann’qui philofophi fandiffime obieruarunt. Pythagoras nihil feripfit nifi'paucula quxdam, qua: Damx fili'se moriens commendauit, Aegyptiorum templis infculptx fphinges, hoc admo/ nebat,utmyftica dogmata peramigma turn nodos a prophana multitudine in uiolata cuftodirentur, Plato, Dionyfi/ us quxdam defupremis feribens fub/ ftanttjs,perxnigmata : inquit P dicedutn eft,ne DE HOM. DIGNiT. 173 eft, ne fi epiftola forte aliorum peruene rit manus,quptibi fcribimus ab alijs in/ tell/gantur. Ariftoteles iibros Metaphy ficar,in qbus agit de di uinis, xditos efle 8C no gditos dicebat: quid plura^Iefum Chriftum uitae magiftrum aflerit Ori/ gines,muItareuelaUedifcipuIis,qu£illi ne uulgo fierent comunia, fcribere no» luerunt. Quod maxime confirmat Dio nyfius Areopagita, qui fecretiora my/, fteria 3 noftrg religiois autoribus ex ani mo in animum, fineliteris medio inter/ cedente uerbo ait fuifle transfufa, hoc eodem penitus modo,cumexdei pras/ cepto uerailla legis interpretatio Mo» fi deitus tradita reuelaretur,dfda eft Ca baIa,quod ide eft apud Hebrjcos,quod apud nos receptio. Ob idicilicet, quod illam dodrinam non per literarum mo namenta, fed ordinarrjs reuelationutn fucceffionibus alter ab altero,quafi hac/ reditario iure reciperet, ueru poftqaam Hebraei a Babylonica captiuitate reftitu ti per Cyrum, &Tub Zorobabel inftau rato templo, ad reparandam legem, ani mum !?4 OR AT. 10 AN, PICK mum appulerunt. Efdras tuncecclelk prscfedus,poft emendatum Mofeos li/ brum, cum plane cognofceret per exi/ lia, cardes, fugas, captiuitatem gentts Ifraeh'uca: inftitutum Smaioribus mo/ • * ’ f jr * • % rem tradendarper manus dodrinx fer* uari non poffe. Futurumqp utfibi diui/ nitus indulta cceleftis dodrinie arcana perirent,quorufn commentarqsno in/ tercedencibus durare diu memoria non poteratj conftituit ut conuocatis qui tunc fupererar,fapietibus affenet unuf* quifqj in medium,qusede myftertjs le/ gismemoriter tenebat,adhibmsq? no/ tarijs in feptuaginta uolumina. (Tote/ nimferein Finedrio fapientcs)redige* rentur.Qua derenc mihifoli credatis patres,audite Efdramipfum ficloquen tern, Exadis quadraginta diebus locu/ tus eft aldffitnus dices: Priora quse fcri« pfifti in palam ponejegantdigni dC in/ digni, nouiftimos aute lxx libtos con feruabis, ut tradas eos fapietibus de po pulo tuo. In his enim eft uena intelle/ dus &C iapiendasfonsjet feientis flume, t . atq; >DE MOM. DIGNIT. 1 7$ atqj itafed.Hjec Efdras ad uerbum.Hi font libri fcietise Cabal* in his libris me rito Efdras uena intelledus ,id eft,ineffa bilem defupcr fubftatiali deitate Theo/ logiam fapientig fontem,id eft,de i ntel/ ligibilibus angelicisqj formis exadam metaphyficam di fcientise fume, id eft, de rebus naturalibus firmifflmam Phi/ >* « • 9 lofophta efle, clara imprimis uoce pro/ mmciauit, Hi libri Sixtus quartus Pon tifex maximus, qui hunc fub quo uiui/ musfeliciter fnnocenr/um odauupro/ xinieantecefTit,maxima cura ftudio<$ curauit,ut in publics fidei noftrse utilita temlatinis liceris madarentur. famtpcu deceflittres exillis peruenerant ad laris nos.Hi libri apud Hebrxos hac tepefta te tanta religione coluntur,ut nemine It ceat nifi annos quadraginca nata illos attingere., Hos ego libros no mediocri impenia mihicum comparaflem, fum/ tna diligentia indefefiis laboribus cum perlegmem, uidiinillis (teftis eft deus) religionem non tarn Mofaicam quam Chriftianam. Ibi uiaitatis myftenum, ibi 1 7 quos paratos accindoscj? expedarepugnamnon ft/ nemagna uoluptateconfpido mea Ion gius oratio non remoretetr, quod felix fauftumq? fit, quafi ci/ tante clafftco 3 iam conferamus manas. M 2 Ad 180 EPISTOLA AD iOANNEM Francifcum nepotem, qua eum ad Euangelium &C regnum dei a malo hoc fecu/ lo hortatur, Oannes Picus Miraadula, Ioanni FranciTco ex fratre nepoti S. in eo qui eft uera _Talus, Difcedeci tibi a me plu ritnas ftatim ad malum oblatas occafio nesqaaeteperturbent,8<: arrepto bene uiuendi propofito aduerfentur, non eft fili quod admireris, fed necp doleas^aut expauefcas, Quanta illad potius eflet miraculum, fi tibf uni inter mortales fi/ ne fudore uia pateret ad caelum, quafi nuncprimum 8C fallaxmundus, 5C ma Ius demon die defineret,aut quafi tu in carneadhucnon dies quae concupifcit aduerfus fpiritum,& (nift faluti noftrat uigiles prafpexerimus) circeis ebrios poculis in prodigiofas brutorum fpeci/ es illecebrofa defcrmat, fed dC gauden/ dum tibi die a format Iacobus fcribens; gauderc BE CHRISTO ET MVNDO 181 gaudete fratres cum in tentationes uar* as incideritis, nec immerito, quae enim fpes glorias, ft nulla fit fpes uidoriae?aut uidorix locus,quis efTe poteft ubi pu/ gna non eft? uocatur ad coronam qui prouocaturad pugna,atq? ad earn prx/ fertim, in qua nemo uinci poteft: inut'/ tus, neqj altjs nobis , ut uincamus uirtV bus opus eft, quamutuincereipfiueli/ mus. Magna Chriftiani felicitas^uan/ do dC in eius arbttrio pofita eft uidoria, 8C omni ninccntis uoto, omniqj expe/ datioe maiora futura funtprxmia. Die quxfo fill chariffime,eftne aliquid in hac uita ex his,quorum libido terrenas agitat mentes, pro quo adipifeedo non multi prius fubeundi iabores,muIta in/ digna &C mifera tolerJda fint,bene adu fecum putat mercator, fi poft decenem nauigationcm.poftmilletncommoda, mille uitg diferimina rem fibi compara* ueritpaulo uberiorem.De militiafecu/ li nihil eft quod ad te feribam, cuius mi/ feriasipia fan's te docuit,&docetexpert entia, In principum gratia promereda, M j inxqua I8i EPIST* 10 AN* PICI inaequalium amicittjs coriliandis, in ho noribus ambiendis, quas moles molefti arum,quantum anxietatfs,quantum fit fbllicitudinis ex te ego difcere potias poffum quam te docere,qui meis iibris meo ociofo contentus, a pueris ufq; in/ tra fortunam uiuere didt'd, SC (quatuni pofium) apud mehabitans nihil extra meipfum fufpiro uel ambio. Ergo ter/ rena hare caduca incerta.uilia, Sc ca bru its quocp nobis comunia .fudantes etia i&anhelanresuix confequemufjadcoe leftiaatq? diuina.qus nec oculos uidit, neqjauris audiuit, neque cor cogitauit fomniculofi 8C dormietes SC propemo/ dum inuitia dqs trahemur ? quafi fine nobis autdeus regnare,aut codeftes illi ciues beati efie non pofimt, Profe&ofi terrena felicitas ociofis nobis compa/ reretur, poffet aliqnis Iaborem detre* dans mallemundoferuirequam deo, fed fi nihil minus quam in nia dei imo longemagis in peccatorum uiafaxiga* mur (unde ilia uox damnatorum: Laf* £au fuinqs in, uta iniqaitaus) non po - DE CHRISTO ET MVN. it ) teft non extreme effe dementipjibi no!* lepotius laborare, ubialabore itur ad mercedem, quam ubi a Iaborc itur ad fupplicium. Mitto quanto fit ilia pax, quanta^ felicitas animi: Nihil confcire fibi, nulla pall efcere culpa, qax procab dubio uoluptatibus omnibus qux pof/ fidert uel optari poffint in uita loge prat ponderat, quidenim optabilc in uolu« ptatibus mundi,quaedum quxruntur fatigant, cum acquiruntur inratuant, cum amittuntur excrudant. Dubitas fill impiora mentes perpmiis curis non agitari, uerbum eft dei qui nec falli po/ teft necfallere 3 cor impq quafi mare fer/ uens,quod qn/efcere non poteft. Nihil enim illis eft tutum ,nihil pacatu, omnia metum, omnia curas intentant,omnta morte.His ne/giturinuidebimus r . hos semulabimurvfiC obliti proprie dsgnita/ tis, obliti patrip,patris(^ coeleftis,horum nos ipfijCuliberi fimus naci,ultro man/ cipia factemus, dC unacum illis mifere uiuentes, morientes msfenus, miferri/ me tandem ^term's ignibus affligamurf M 4 O cc^cas *84 EPIST, JOAN. PlCI O ccecas hominum mentes, o pedora cceca.quis no uideat ucl Iuceclarius hgc omnia efle ipfa ueritatc ueriora, nec ta* men facim us qua: fadenda efle cogno* fcimus, fed hxremus adhuc, nec quic* quam ceno cupietes auellere plantam, Occurrent ci'bi fill (ne dubita) in his prg fertim locis,in quibus habitas innume/ ra fingulis horis impedimenta, qaz te propofito fande beneqj uiuendi deter/ reant, 8C (nifi caaeas) agant inprxceps, Sed inter omnia exitialis ilia eft peftis, uerfari inter eos dies dC nodes, quora uita non folum omni ex parte illecebra eft peccati, fed tota inexpugnanda uir* tute po(ita,fub imperatore diabo!o,fub uexillis mortis, fub ftipendrjs gehennx militataduerfus coe!um,aduerUis domi num, dC aduerfus Chrifta eius* T u au/ temclama cam propheta;dirumpamus uincula eorum, &C proijciamus a nobis iugum ipforum,hi funtenim qaos tra/ didit deus in pafliones ignominix 8C re probum fenfum, utfaciant ea qux non conueniunt, plenos omni iniquitate, plenos DE CHRISTO ET MVN. 185 plcnos inuidia,homicidtjs, cotcntatioa ne, dolo, maiignitate, detradores, deo odibiIes,contumeliofos,fuperbos,ela/ rosjinucntores malorfi, infipientes, in/ copofitos, fine affedione, fine feedere, fine mifericordia, Qui cum iuftitia dci quotidie uideant.no intelligunt tamen, quonia qui taiia agunt, digni funt tnor te.non foiu qui ea faciunt.fed etiam qui eonfentiunt facientibus, Tu igiturfili, noli illis placere, quibus ipfa difplicet uirtus, Sed iilud Apoftoli tibi Temp fit ante oculos. Oportet deo magis place/ re quam hominibus. & iilud:Si homi/ nibus placere, Chrifii feruus no eflem, inuadat te fanda quxda ambirio,&de/ digneris eos tibi uitgeffe magiftros,qai tepotius prseceptore indigeant, longe enim decentius, utipfi tecum bene ui/ uendo homines eile incipiant,quam ut tu uelis per omifitonem bonipropofiti cu tilts turpiter obrutefeete. T enet me (Deum teilor) aliquando extafis quafi et ftupor quidara, cum mecum incipio ftudia bominum aut (ut dixerim figm'/ M 5 ficantius lit EPIIT* 10AN. PICI ficantius) meras infanias, nefcio anco'* gitare potius quam dolere C mirari an deplorareC Magna enim profedo in fa/ nfa, Euangelio non credere,cuius uer v tatem fanguis martyruclamat, apoftoli cat refonant uoees,prodigia probant,ra tio confirmat, mundus tenatur, elemen ta loquuntur,dacmones cofitentur. Sed longe maior infania, fi de Euangelq ue ritare non dubitas, uiuere tamen quafi 'deemsfalfitate non dubitares. Nam fi ilia funt uera, Diffi'rillimQ effe diuitem ingredi regnum coderurn: quid cumu' landis quotidie diuinjs inhiamas, dC fi lilud eft uerumtqugrendagloriam non quzexhominibus, fed qusexdeo eft, cur de iudictjs hominum Temper pendc mus. Deo placere nemo eft qui curet, &fifirmain nobis eft fi'des, futurum all quando 5 ut dominus dicat: Itc maledi-' (Si in ignem xternum, &C rurfus: uenite benedidi pofildere regnum paratum uobisaconftitutione mundi,cur nihil minus aut timemus qu2m gehennam, autfperamusquam regnum dei.Quid poflumus DE CHRISTO ET MVN. 18 7 poflumus aliud dicerc quam multos effenominc Chrtftianos,fed re paocif- jfimos. Tu uero fill contende intrare per anguftam portam, nec quid multi agantattende,fed quid agendum, ipfa tibi natura lex,ipfa ratio,ipfe deus ofte/ det. Necg enim aut minor tua erit glo/ ria, fifelix eris cum paucis, aut leuior poena,fi mifer eris eumultis. Eruntau/ tem duo prxcipue prarfentifiimatibi re/ media aduerfus mundum SC fathanam, quibus quafi duabusalis de lachryma/ rum ualle tolleris tn aIrum,e!eemofina fciiicetatque oratio, quid enim pofiu/ musfineauxilio del? autquomodo il/ le auxiliabitur non inuocatus, Sed SC inuocantem te certe non audiet, qui in/ uocantem prius pauperem non cxau- diffynecj? enim decet,uttedeus homine non eontemnat,qui prius homohomi/ ncm contepfifti.Scriptueft in qua men fur a menfi fueritis,remetietur uobis, SC alibi; beatimifericordes,quoniam mife ricordiam confequentar. Cum autem ad orationem muito,non ad earn inuito qua? / H8 EPIST. JOAN, PICI qux in multiloquio eft, fed qux in iecre to mends receftu, in penetrabilibusani mi,ip(b affedu, loquitur deo, 5C in Fud diftima contemplationis tenebra men/ tern patri non pradentatmodo,fed unit ineffabilibusquibufdam modis,quos foli norunt experdrnec euro quam Ion/ ga fit orado tua,fed quam efficax,quam fit ardens, interrupta podus fuipirtjs, quam perpetua, quada ferie didionfr, numeroqj diftufa, fi tua dbi ialus eft cor di,fi tutus a diaboli laqueis a mudi pro/ cellis, ab inimicoru infidtjs, Si deo gra/ tus, fi felix tande efle defideras, fac nnl/ la prsetereat dies, qua uel femel deu tu* urn per oratione non adeas,& proftra/ tus ante eumhumili pix mends afFedu iliudnon defummis labris, fed de imis uifeeribus clames cum propheta: Deli/ da iuuenturis mex, dC ignorantias me* as nememineris, fediecundum miferi* cordiam tuam memento mei, propter bonitate tuam domine, Suggeret dbi, cum fpiritus qui interpellat pro nobis, cum ipfa neceflitas fingulis horis,quod petas DE CHRISTO ET M VN. i$9 petas a deo tuo,fuggeret Si facra ledio, quam ut omiffis iam fabulis nugisq? po erarum Temper habeas in manibus edS a teg etiam rogo.Nihil deo gratius,nihil tibi utilius facere potes.quam fi no cef« faueris literas facras nodurna uerfare manu uerfare diurna.Latet enim in lilts cock (Its uis quzda uiua Si efficax, qux legends animS (fi modo illas pure hu/ militerc| tradauerit) in diuinum amo/ rem mirabili, quad! porelfate transfor¬ mat, Sed epiftolz iam fines excefli, tra/ hentemeipfa materia, &mira quadatn charitate, qua te cum femper turn exea prpferdm hora fum profecutus,qua fan difltmi tui propofiu fadus fum cerdor. Mud poftremo teadmonitS uelim, (de quo hie edam cum mecum eras, tecum fxpelocutusium) utdao hzcnuquam obliuifearis, SC film dei pro teeffemor/ tuum,Sf te quoq? eda fi diu uixeris bre> ui efle moriturum,his quail geminis fit i mull's, altero quidem timoris,amorisal i tero,urge equum tuum per breue ftadi/ 1 um momentanez uitz ad premia feliciV tads i6# REGVLAE 16AN. PlCt tatts xterns*, quando nulla alium fi'ncili prgfmire nobis,autdebemus.autpoflu mus, quam ut perpetua utriufque ho/ minis pace infmito bono fine fine frua/ mur. Vale, SC deum time. regvlae ioannis pici miran* dulte, breuiter compiecftentes, quicquid ad Chriftianatn uitam requiritur. Rima regula., fi homfni uide tur dura uia uirtutis, quia co tinue oportet nos pugnare aduerfus came SC diabolum dC mundum, Recordetur quod quam* cunqj elegerit uitam etiam feeundum mundum, rnulta illi aduerfa, triftia, in/ commoda, laboriofa patienda funt. Secunda regula, recordetur quod in rebus mundi diutius pugnatur,Sd labo rioftus SC infrueluofius, in quibus la/ bor eft finis laboris, dC tandem poena sterna. Tertia regula, recordetur ftul tu efte, credere tt-- m -rrr DE VITA CHRIST, i9t credereadcadSpofie perueniri nifi per huiufmodi pugnam: ficut 8 C caput no/ ft turn Chriftus non afcenditin ccdutn mfi per crucem;nec debet ierui condi/ tio melior efTe conditione domini. 4 f Quarta regula, recordetur no folum i efle, zgreferendatn hanc pugnam, fed i optandam, etiam fi nulluminde nobis 1 premium perueniat, folu ut conformed mur Chrifto deo dC domino noftro, 8C quotiens refiftendo alicui tentationi all cui ex fenfibus tuis uim facis cogita cu! nam parti cruets Chrifticonformis red/ daris, ut quando gute refiftes, guftum affligis, recordare ilium felle potatu 8£ aceto.Quando manus retrains a rapina alicuiusrei quae tibi placet, cogita ma/ nus illius pro te ligno crucis affixas. Et fi refiftis ftiperbiae, recordare ilium qui cum in forma dei diet pro te formam ferui accepifle, dC humiliatum ufqj ad mortem crucis, fi^cumde ira tentaris re cordareilium qui deus erar,& omnium homing iuftiflimus, cum fetamen uide ret,quafi Iatronem &C iljudi,&confpui, SC flagellar! REGVLAE »OAN» PICI 1 9X & flagellarij&T opprobrijs omnibus af* ficTet cum latronibus depntari, nullum tamen unquam aut irx,autind(gnatiO' nis lignum oftendit, fed pan'enuffime omnia ferens, omnibus manfuetiflime refpondebat,& liedifeurrendo per fins gula 3 inuenias nuliam efle paffione qug te Chrifto aliqua ex parte conformem non efficiat. Quinta regula quodinillis duode/ dm armis, nec in quocuncp alio huma* no remedio confidas, ledin fola uirtute lefu Chrifti, qui dixit: cofiditeego u id mundum,& alibi; Princeps mundi hu/ ius etjcitur foras, quare dC nos foia eius uirtute confidamus,& mundum poffe uincere, 8C drabolum fuperare. Et ideo debemus Temper petere eius auxilium per orationem dC fandorum fuorum. Sexta regula, recordare cum una ui* cifti tentationem lemper aliam efle ex/ pedandam ,qaia diabolus lemper cir/ cuit quern dcuoret: quare oportet fern/ per feruire in timore,etdicere cum pro* pheta: fuper cuftodiam meam ftabo. Seprima DE VITA CHRIST. 19J Septima regula, ut non folu non uin cans a diabolo cum te tentat 3 fed ut uin* cas ipfum, & hoc eft quando no folutn non peccas, fed ex ea re unde te tentaue rat occafionem fumis alicuius boni,uti» opus fuom bonum aliquod tibi offert, utinde in uanam gloriam incidas, tu il/ lud ftatim non ut opus tu urn,fed ut be/ neficium dei cogitans humilias te dC in dicas parum gratum te efle deo de bene fieijs eius. Odaua regula, ut cum pugnas, pu/ gnes quail uincedo, deinde perpetuam pace habiturus 3 quia forte hoc tibi dabic deus ex gratia fua,8d diabolus amplius non redibit cofufus de tua uidoria, fed cum uiciftij geras te quafimox pugna/ turus, ut in pugna femper uidoria:, &C in uidoria femper fis memor pugna:. Nona regula, ut quamuis te fentias undiq? bene munitum 8C paratum, fern pertamen fugias occaiiones peccandi, quia ut dicitiapiens;quiamatpericu/ lum, peribit in illo, |3ecima regula, ut in tentationibu9 N femper I t*4 KEGVLAE IOAN. PICf lemperin prmcipio occurras 8C allidas paruulos babylonis ad petram. Petra autem eft Chrtftus, quia fero medicina paratur. Vndccima regula , recordare quod licet in ipfo confiidu tentationis arma uideatnr pugna,tamen longe dulcius cftuincere tentationequamire ad pec/ catu, ad quod te indinat. Et in hoc mul ti decipiuntur,quiano comparantdul/ cedinem uidoris dulcedini peccati/ed comparantpngnam uoluptati, dC tame homo qui milies expertus eft quid fit, cedere rentationi, deberet femel faltem experiri,quid fit uincere tentationem. Duodecima reguIa,propterea quod tentaris ne credas te a deo derelidum, autdeoparum gratumefle,aut param iuftum 8 C perfedunij memor fis, quod poftquam Paulus uidit diuinam eflen« dam patiebatur tentationem carnis, qua permittebat deus eum tentari, ne de fuperbsa tentaretur. In quo etiam ho mo debetaduertere, quod Paulus qui crat uas elecfionis 5C raptus, ufquead tertium £>B VITA CttfUST. ttrtium cod am, tamen crat in pertculo tie de fui's uirtutibus fuperbirec, ficut ipfedicit defe, nemagnitudo reuelatuv num extolleret me,datus eft mihi ftimti lus carnis mee qui mecoiaphizet. Qua re fuper omnes tentationes homo de/ bet maxime fe munire contra tentatfo/ nem fuperbise,quia radix omnium mas lorum fuperbia eft 3 cotra quod unicam remedium eft, cogitare Temper,quod deus fe humih'auit pro nobis afque ad crucem, 8C mors nos uel inuitos eoufque nos humiliauit, ut fimus efca uermium. ANNOTATIONES PSALMVH XV. i n Onferua me domine. ] Siqs perfedus unit recognof cere ftatu fuSj unu habec pericu/ IS, ne de fua uirtute fuperbi/ at. Ideo Dauid loques in gfona iufti de ftatu,tncipit ab hoc uerbo.Coferua me. Quod red^confideratuomne amouel N i occafio ANNOT. 10 AN. PICT. occafione fuperbix,nam quipoteftaliV quid exfe acquirere,poteft& illud ex fefibi conferuare. Qui ergo petit adeo conferuari in ftatu uirtutis figntficatper hocquodnecaprincipio ipfam oirtu' tem ex fe acquifiuit, qui aurem records tur uirtutem feconfecutum,non uirtu/ te propria, (ed airtute dei, non poteft de ea fuperbire/ed magis humiliari coram deo, iuxta illnd Apoftoli: Quid habcs quod no accepifti ZdCfi accepifti, quid gloriarisr 1 quail noacceperis. Duo funt ergo uerba, quae femper habere debt' mus in ore, alteru fcilicet:Miferere mei deus,cum fcilicet recordamur peccato/ rum. Alterum eft, Conferua me deus, fcilicetcum recordamur uirtutum, Quoniam fperaui inte,] Haec una res eft, quae facit nos a deo impetrare, quod pettmus,cum fcilicet nos impetra turos fperamus. Et ft duas has conditio nes obferuabimus, utnunquam peta/ mus 3 deo,nifi ea qua: nobis funt faluta/ ria,& utid quod petimus, ardenterpe/ tamus cum firma fpe, quod deus nos exaudtar IN PSAL MVM XV >97 exaudiat,nunqua erunt irritae orau'oncs ueftra:.!Cum igiturno impetramusjeft, aucquodillud nobis eftnoxium;nefci/ mus enim qd petamus, ut inquit Chri/ ftas,8C lefus dixit; Quicquid petieritis in nomine meo, dabituruobis, Hoce/ nim nome lefus., faluatorem fignificat; £C ideo nihil petitur in nomine Iefu, ni/ fi quod eft ad falutem ipfi petendj aut non exaudit,quiafi bona petimus,non enim benepetimus, hoc eft cum parua fpe;qui autem timide iperat,frigide pe/ tit. Ideo dicebat Iacobus: poftulet aut2 . in fide nihil haefitans. Oixi domino deus meus es tu.j Poft quam muniuit fe contra fuperbiam,in/ cipit defcribere ftatum fuum. Totus an temftatus iufti confiftitin hoc uerbo: Dixi domino deus meus es tu. Quod uerbu licet uideator fere omnibus com/ mune,paucitamenfunq quiillud pof* fintueredicere;IUud enim quis habet pro deo quod habet pro fummo bono, dC illud habemus g fummo bono,quo folo habito ft carter* define, putamus N $ nos 198 ANNOT. IOAN. PICI nosefle felices , & quod unum fi defit etiamfi habeamus,omnia alia bona,pu tamus nos eflemiferos.Dicitigituraaa rus pecuniar: Deus mens es tu.quiaeti/ am fi ei defint honor & fanitas, 5t uir* tus, 8>C am id , modo pecuniam habeat contentus eft * Et fi habeat omnia ilia bona qus:diximus,S£ pecunia defiqpu tatfeeffeinfelicem, Gulofus item era/ pul as, SC incontinens libidini, dC ambi= tiofus imperio fine gloria didt: Deus mens es tu, Videigit quam paud pofi fintdicere: Dixi domino deus meus es tu; quia illefolus hoc poteft, cui foiua deus fufficit; itautfi ei proponantur 0 / mnia regna mundi dC coeleftia omnia, &' terrena bona, non tamen ut ilia con* fequetur, uel deum offenderet. In hoc igitur dido confiftit totus flatus homi/ nis iufti. Quonfam bonorum meorum non eges. 3 Reddit ratiohem propofiti fui, quare fcilicet foli domino dicat: Deus meus es tu. Ratio autem quoniam fo/ bis deus bonis noftris non eget, nulla enira IN PSALMVM XV. 199 crn’m creatura eft, quae no indigeat altjs creaturis quamuis imperfedioribus.ut probant philofophi bC theologi, quia fi iliac non eflen t,ifta non effent,quia de ftrudauna parte uniuerfi deftruiturto turn uniuer/um. Deflrudo autem de/ ftruuntur omnes partes,omnes autem creature funt partes unius uniuerfi, cu¬ ius uniuerfi ip(e deus non pars eft, fed prlnripum nihil ab eo dcpendens,nihil enim acquifiuit deus ex hoc quod cre« auitmundum, dC nihil perderet fi toms mundus annihilaretur, bolus ergo de/ us bonorum noftrorum non eget. De/ bemus autem erubefcere, ilium habere pro deo,qui bonis indigetnoftn's,qua/ lis eft omnis creatura. Prefer ea no de/ bemus habere pro deo,hoc eft,pro futn mo bono,nifi iilud in quo eft fummum bonnm,in nulla aute aeatura eft omne bonum. Soli igitur domino debemus dicere: Deus meus es tu. Sandis qui funt in terra.] Poft de-= um maxime debemus amare illos,qui funt deo maxime coniundi, quales N 4. funt xoo. ANNOT* IOAN PICI funt angeli & beati in patria, ideo poft* quam dixit domino: Deus meus es tu, fubdit quod deus Mirificauituolutates fuas.] Hoc eft, fnirabiles fecit am ores eius &£ deflderia eius erga fancftos qui funt in terra eius, hoc eft,in codefti patria,quae dicitur ter/ ra dei QC terra uiuentium,^ uerff,fi con/ fideremus,quanta fit illius patriae fel icu tas,quantaqp huius mudi mi feria,quan/ ta ciuium lilorum bonitas &C daritas,de fiderabimus Temper hinc difcedere ut illic habitemus. Hgc aute 8C fimilia cum meditamur, illud Temper curare debe/ mus, ne infruduofe Tint meditationes noftrae. Sed ex qualibetmeditationeali quamfemperacquirere uircutem debe * mus,utex hoc uidelicet, de bom'tate iU bus patriaeftjperioris debemus acquire re uirtutem hanc, ut mortem no folum fortiter feramus,&patienter cum uene rit hora noftra,aut ft pro fide Chrifti no bis obeunda fit. Sed ultro etiam earn ap petamus cupientes, fcilicet ex hac ualle mileriaru difcedere,ut in ilia felici patria cum IN PSALMVH XV. *ot cum deo &C fandis cius regnemus. CS ergo iu ft us defcripfit ftatum fuam qui tows eft in effeda ergadea &C diuina, defpicirq? ex alto ftatum ho mm um ma lorum, & dicit. Mukiplicatp funt infirmitates eoru.J Per infirmitates autem intelligit idola, dC ita habet textus hebrieus, ficutenint bonus unum habet deum quern edit, ita mall multos habent deos &C idola: quia multas fcilicet uoluptates, multa defideria uana, paftiones diuerfas quiz busferuiuntjdeo aute multas qugrunt uoluptates, quia nullam inueniunt qug eos quieter: dC ideo in circuitu impij am bulant 3 & fubditpoftea: acclamauerut, quia fcilicet poll fua defideria prarcipi/ tes ruunt dC inconfiderate, unde edoce* mur,ut non minus ipfi celeriter curre/ mus ad uirtutes quam ipfi currant ad ui tium,nec domino noftro minus dilige/ ter ipfi feruiamuSjquam ipfi feruiant do mino fuo diabolo. Iuftus autem confi/ derans ftatum malorqm proponit fir/ miter licut &C nos Temper debemus face N 5 re,nullo A NNOT* 10A N P/CI re,nuIlo modo uellccos fequi, & dick; Noncongrebabo conucnticula eo/ ru de fanguinibus, ncc memor cro no/ minum.] Dicitautem de fanguinibus, turn quia idololatrae folebant colle&o fanguine uidimarum circa cum fuas agere ceremonias, turn quia tota nita maIorum,relida ratione, fenfuah'ratem fequitur,quse in fanguine fita eft. Dixit autem quod non folum non uult facri/ ficareidolis, fed nec nominare ea,quod tantum diet &fteripoteft, oftendes per hoc, quod non folum homo pcrfedus debet abftinere ab illicitis uoluptaa'/ bus, fed etiam a licitis, ut magis totus fe ratur in cazlum,8f contemplationi diui norupurius uacet, 8C quia aliquts pof/ fet credere, quod diet ftultitia priuare fefe omni uoluptate,fubdic: Dominus pars hxreditatis me*.] Quail dicat, non mireris ft omnia alia relinquOjUt deum poflideam,in quo e/ tiam alia deniqj bona poftidentur. De/ betharcefle uox euiuslibet boni Chris ftiani; Dominus pars hsereditatis mex, quia ! N PSALHVM XV. toj quia nos Chriftiani quibus deus ipfe pro h abdicate promittitur, debemus e/ rubefcere aliquid prater lpfum deftde/ rare,2d quia poflet uideri aiicui prefum ptio>udere hare fibi promittere,idetn fubdit: Tu cs qui reftituis harreditate meam mihi.j Quafi dtcaqdomine deus mens benefdo,quod cum nihil fun refpe&u tut, uiribus meis n5 poffam afcendere ad te poffidendum, fed tu es qui trahes me ad te per gratia tuam, Sd tu es qui te/. ipfum dabis mihipoffidendG,Confide retdetnde iuftus quata fit hare felicitas, ut ei deus s p h^reditate cotjgerit,fubdit: Fanes ceciderunt mihi in pracla / ris.] Pars enim 2d fortes anttqattus per funes dtuidebantur, 2d quoniam multi funt qui licet ad hanc felicitatcm fint uo cati, ftcut funtomnes Chriftianftpfam tamen nihil faciunt, atpote pro leui fse/ pe uoluptatecommutant, ideo fabdir, Hxreditas mea prarclara eft mihi.) Quafi dicat. ftcut ipfa eft praclara, ita ego earn pradaram reputo, 2d omnia alia *0+ ANNOT. 10AN. PrCT k alia refpedu eius, at dicebat Paulus, fi/ cut ftercora reputo, quoniam autem ha bere hoc lumen inrelledus,ut homo co gnofcat felicitatem fibi adeo datam do/ num dei,& ideo fubdit. Benedicam dominum qui tribute in/ telledum.] Quoniam autem fxpe ho* mo iudicat fecundum rationem feruire deo, fenfualis aute &C caro repugnant, tuncautem homoperfedus eft, ut non (olum anima eius, fed dC caro in deu fe/ runtur, iuxta illud. Cor meurn dC caro mea exultauer unt in deum uiuum ideo fubdit* Etufqj ad nodem increpuerunt me renes met.] Id eft renes ipO in quibus maxima folet efle inciinatio ad concu/ pifeentiam, non fol urn inciinant me ad malum,fed potius increpant,hoc eft, re trahunt etiam ufcK ad nodem,id eft, eo ufq?,utetiam ipftultro proprium cor/ pus affligant. Afdidio enirn fxpe per nodem folet defignari,Oftendit dein/ de, quae fit radix tantae priuationis, dC dicit; Prouidebam IN PSALMVM XV. *«rj Prouidebam deum Temper in cofpe/ dumeo.] Nam fiqnisdea Temper ha/ beret ante oculos pro regula omnium operationum Tuarum 3 etin omnibus o* perationibus fuis, nec propriam utili* tatem,necgIoriam 3 nec uoluptate quae/ reret 3 fed folum ut deo placeret breui perfedus euaderetj 5C quia quiitaagit, Temper in omnibus profperatur, ideo dicit: Ipfe a dextris eft mihi ne como uear, ] Oftendit deinde quanta fit felieitas iu/ fti uiri, quia fcilicet erit in aeternum felix dCin anima corpore, ideo fubdit propter hie, Laztatum eft cor meum,] Ideft 3 ani/ ma mea Ista eft feiens poft mortem Tibi coelum efle paratum, Et caro mea requiefeet in fpe.] Id eft 3 quamuis ipfa non laetetur, quafi ac/ ceptura ftatim poft mortem ftatum Tu* um, requ/efcittameninfepultura cum hacfpe, quod refurget in die iudicrj c5 anima fua immortalis 8C Tpledidiftima, SC hoc totum declarat in fequenti uerfi/ culo ANNOT. IOAN. Pidr culo, nnm quia dixerat quod anima k/ tabatur, fubdit rationem; Quia no dereiinquetanimam in ini ferno.] Etquia dixerat, quod caro re/ quiefcebacin fpe. Subditrationedices; Nec dabis fandum tuum uidere cor ruptionem,] Quia quod flat corrupt! bile refurget incorruptibile, &T quia Chriftus fuit primus qui intrauit para/ radifum,&nobis uitam aperuit, & iuit primus quirefurrexit, SC refurredio ei* us eft caufa noftrar refurredionis. Ideo ifta quae diximus de refurredione,prin Cipaliter de Chrifto intelliguntur,ficut declarauit Petrus Apoftolus, 8C fecun/ dario intell/gi poflunt demobis in qua/ turn fumus membra Chrifti, qui folus non uidit corruptionem, quia corpus eiusinfepulchroputrefadum no fuit, Quoniam igitur aia beneuiuendi du/ cit nos ad perpetuam uitam anima: SC corporis, Ideo fubdit; Notas mihifeciftiuias uitg/l Etquia tota feliciras huius uitae conftftit in aper ta uifione Sdfrumone dei. Ideo fubdit; Aditn IN PSALMVM XV* to? Adimplebis me Izticia cum uultu cuo.] Et quia felicitas in sternum dura bit. Ideo fubdit: - — Dele&ationes in dextera tua ufq? in finem.] Dicit autem in dextera tua, quia felicitas noftra completurin uifi/ one 8C fruitione humanitatis Chrifti, quifedet in dextera maieftatis in excel* iis ; i'uxta iilud Ioannis: Hxc eft to/ ta mercesjUt uideamus de/ urn, 8C quem miiifti Iefum Chri - ftum* FINIS. • «« r »o8 PHILIPPV S ME/ LANCHTHON. Ad formanda ftudia, corrigenda^ indicia, uixaliud hac epiftola leges ac/ commodatius ♦ Proinde iuuenis, opc/ ram dabis ,utduatn familiariffima dbi fia t. AD LIBELLVM. tiominibus mltis y nec famy©* nefy libellc «. Indcfuum tacuit qui ded.it ilk tibi. Agricokm magnum,primo tutm famine cernis . Po#£ fuam ckffem elms Erafmus bahet. Doftus at fade Philippus babet poftrema Melan* cbthon . I, nunc fkdrim unit quo%adtffecomes. i 209 ROD OL' PH7S 'AGRICOLA I A* COBO BARB la RIANO S. crib1 5 , fuairiflime Taco/ be,atcg optas,dari tibi fa-' cultatem degendx mecum uit£,quo pofles id 3 quod maximecupis,uelutdudu aufpicrjsq? meiSjftudia tuainftituereat/ que formare.Vellem equide tantg mih< eruditionisjtam magni inliteris dodri/ m'scj? ufus confcius effem, ut iftud tarn lure merited deberes cupere 3 quam te fdo uere id atqj exanimo optare* Hor/ rarer te 5 ut rebus omnibus relidis, quxv cunq? uel utilitatis fpecie tedeuinciunt, uelqolupratum iilecebris blandiuntur, eruditionem ftudiaq? me duce fequere/ re: Sdncifis omnibus, uel abruptis eti> am uincujis, quibus alligatus teneris, rona praecipitic^ad optima tederes uia* acerem id non modo tua caufa, cuius O maxime iid RODOL. AGRIC. DE maxime SC deberem 5C uellem } fcd 8 C mea quoq$: cum fperarem tantum no/ mini's opinionisc^ apud multos confe/ dui poifejtantu^ fuifle me plerisqj per/ fuaiurum ir^quantum te monitis, prx/ cepc/onefgmeafadum uiderent,quan/ tumcpfieri tepofle exploratum habeo, SC de te ingentj uis 5 amor ftudiorum,na turxque tuxfelicitas, mihi promittunt, Nunc cum ad nuilam tantam fpem mei uocaretepofTum, quxullo incommo/ do rerum tuarum tibifit redimenda:re» bus ipfis pareamus oportet. Vticp opta/ bile nobis effetjfiunum_aliquem in lo/ cum nos felicior cafus cotulifler.fichoc defider/um noftrum efthac commoda rerum tuarum conditioneleniendum, SC iucundiffima putanda ^ qux optima funt. Vt tameinterea prasceptoris apud tc munere fungar, SC per literas (qua da tur) oftendam > qua ratione ribi potem fiudia tradanda, paucis } £C quantum epiftolx capit anguftia,quod optimum ccnfeo 3 explicabo. In ftudtjs torman* dis duo prsecipue fpedada crediderim. Prius TOR. STVD, EPI$T‘ nt Prius, quod ftudiorum maxime ge/ nus,cuiq?Iedandum fit.Deinde qua rarione quis in eo,quod elegerit, pluris mum effrciat, de utroq? ordine dicam. Studiorum genus, alteri neceffitas uel Primm rerum uel naturae fuse affignat. Alter uo luntatefua ad id, quod optimum cen/ fet/efeadiungte. V t enim cui anguftior res familiaris coringit ,eas ferefequftur arteis,unde promptiffimum putatpof/ fe neceflttatibus fuisprsefidium parare. Vt etiam cui fegnior natura, obtufiof mentisacteseft, fimodo perdere nolit operamjea fcqui debet, non quae maxi/ me cupit, fed quse rediffime poteft. Sic is, cui facultatum uberior cop/a, 8C fell/ dor ingenrj uis tributa eft, nimirum er/ rabit, finon totis uiribos ad optima fe* rerur, quandoq? ad fumma pertingere poffit, malit inter fecunda potius ter/ tia’uefubfiftere. Ergo Ciuile ios alius, alius Pontucum fandiones, alius me/ dicinx art^m difeendamfumit: plenty etiam loquaces has, et i nani ftrepitu ere pitantes, quas uulgo arteis iam uoca/ 0 * mus *11 RODOL. AGRIC. DE mus,{ibi uindicant, 8C pcrplexfs difpu/ tationum ambagi'bus,uel eciam (utueri us dicam) snigmatibus diem terunt» Qua: totiam facculis nullum inuenerSt Oedipodemjqui ea fol ueret, nec inu£n lura funt unquam ,His miferas adole* fcentiu oneranc aures, haxfubinde in/ gerut inculcantcp, et in pleriscp mcliore ingenij fpem atqj frugem, in ceneribus adhuc anniSjUelutin herba enecant. Laudo eas omnes tamen, plas certe lau daturus.ii rede ordinecp tradarentnr. Nec enim tantum defipio,utfolus da/ mnem, quas tarn multi laudant. Quid nilaudem ueroC quibus uideam rnula tos fummas opes,ampliiTimos hono/ res, autoritarem, famam, dfgnitate con fecutos.Ec quas certe uendibiiiores (ut Ciceronis uerbo utar) fdam S C plane fa tear, altjs nonnullis,quas fteriles &C ieiu nas uocant,utqusemagis animum ex/ fhilofoa plereqaamarcam, Silucrirationeica^ phtijlu* ducts, babes ex illuftrioribus ill/s ali* dcndum • quam , qua fequaris,utdiues fias; dum tamen fciashanclaudem, uccontingar, cibi FOR. SrVD. EPIST. Uf ti cum fceneratorc fore commune. Sin redius credis,qux honeftx funt,pro/ pter fe expetere, dC quas habes facul/ rates, fuffednras putas modeftiae tux. Quandoquidem immodeftix,8d quan tumuis parux 3 nimixfunt J 8£ quantum/ uis magnx 3 non fufficiunqcenfeOjUtad Philofophiam te conferas,hoc eft 3 enita ris 3 ut rede de rebus fentias,8C qug fen/ tis, commode ut poffis eloqui. Sentire r eflefeit aute duplex eft,proinde & duplex con tire eft du ditio reru quasmquirimus.Altx nanqj p/ cx , res ad adiones, moresqj noftros perti» Mor^e nent, quibus omnis ratio uitxrede, ri/ teep degendx conti netur, quam Philo* fophix pars ea 3 qug moralis uocatur,tra dit. Huius prima nobis prxeipua ha benda eft ratio. Hxcautem eftpetenda tibi non modo a philofophis 5 qui literis earn tradidere 3 utfunt Ariftoteles, Ckc roj Seneca, &fi quifunt alq, uel latini, uel ita latine reddin' 3 ut digni fint qui le» gantur/eAab hiftoricis etiam,& poetis dC oratoribus.Quoniam beneftcia laudando ,&C qux contra fada funt, ui/ O 5 tuperan 214 RODOL AGRIC. DE Cuperando, non docent quidem, fed (quod efFicaciilima eft ) exempli's pro/ pofitis, qua: rede fecusue fiant, often/ dunnPer hare gradusad Sacras lireras facienduseft,& adiiiaru praeferiptum dirigendus uitse nobis ordo, faluberri/ ms's^i ilh's ducibus, de noftra falute ere* dendum, Reliqua omniaaliorum tradi ta, plus minus ue erroris, tamen habent admiftum aliquid. Neq$ emm contin/ gerepotuiteis,utre tr ^ cipiendi%dodrinis cupietdignum alt - / qaem laboram frudum adipifei: illi cria effe prarcipue pradianda, ut plane redetj M© ROD OL* AGR1C. DE redecp percipiat, quod diTcit, ut fideli/ ter, quod percepit, contineat, ut SC ex eo aliquid ipfc deinde parere,proferre$ ualear. Primum diligentis ledionis eft opus: Secundum,fidx mem orix: Ter/ teftio di tium, aflidax exercitationis. In ledio/ ligens. neid conanduinprimiseft,utid quod lcgimus 5 quammaximefieripoterit,in* telligamus, SC penitus habeamus per/ Ipedumtnec rem tantum,qup traditur, fed SC uerborum in difertis autoribus uim, proprietate,ftrudura, ornatumcj! perfpiciamus:quis decor, quod pon/ dus fententiarum, qux uis explicandi, &C res proferendi uerbis, SC uelur in lu/ locus oh ccm confpedutg protrahendi. Nec ta/ fcur us no me iftud eopertinet, utfi uel per fe ob/ tMuseft. feurior, uel nobis ignotus occurrerit lo cus, Ilatim refiftendum iIIic,necprogre diendum ultra putemus,ut (quod non nulli) ftatim proijciamus libru,damne/ rnuscg ftudia,5d ingenium noftrum de/ DU'gctU ploremus. Diligentia enim, Ron indi/ gnatione ad profe&um eft opus* Tran feundgergOjfi quid erit,ubi intclledus non FOR. STVD» EPIST* 2« nonpoffit erui, 8£in ali'ud referuandS tempus, donee uel homo, uel liber no* bis contingaq qui id aperiat, uel alia le/ dio,quod crebrum eft,doceat. Dies e/ nim (quod dicere foleojdiem docet. Quod fi Quintilianus inter uirtutes grammancinumerandumputauit, all'/ qua neicire,quato magis nobis, utnon dicam neceffarium,faltem cum uenia eritnonnulla ignorare?Noli tamen ui Leflioie deri cuiufquam defidisc patrociniu me ttionm his commemorandis parare, Nam con “dmau trau/dcor mihinulla re alia cuiufquam ftudium pofte uehemetius accendere, quam fi oftedam ipfam fibi lectionem aperire uiam,&: omnem iegendi labo* rem legendo fuperari. Proximam eft, Mcmorid ut memoria firmiter, quod accepit,af/ fid*, qux feruec, Conftat autem memoria in pri/ E rerum numerus commemorandus, in quopericuium adeundumeft, ne ut or dine,uel numero deftituamus 3 ut ea le/ gatt apLidPrincipem, 2 Ut Senatam ah'/ quem,ue! proponimus pedta noftra, uel partis aduerix cogimurrefponderc poftulatis , tunc certeabhacarte com/ modiffiir.e prxfidia petetar, Aut quan/ doexercere memoria uolumus, id hac uia facile 5C quam minimamoleftia fa/ eere Iicebft, quod fane ad memoria fir* mandam utiliffimum effe, & Quintilia nus autor eft, SC ret ufus ft quis expert* ri uolet, expeditedocebitjft quodaliud enim, memoria uel maxima eft 3 quam creber uftts auget,quanq$ incuria negli gentiaqjdeftituit. In tjs uero, qux per/ petuo animo noftro capimus hxrere, optimum contenderim efle, quam in/ tentiflima cura primum compleCti eat deinde quam creberrime ab animo no* ftro repofcere, 8>C fubinde admonendo cum ad fidem prxftandam cqgere: po/ ftremo, ut animo uacuo, & quanta da/ tur ab aliarum curarum turba ociofo, idagamus POR. STVD. EPI£T. id agamus,quod quidem inadionibus omnibas & negocrjs, quicquid id eft, quod uila parte noftri fieri debet,ex/ ploratum eft, ut nemo pluribus arque fufficere poffit, Ingenium certe, id eft, ingenM quodubi intenderis (utinquit Saluftt/ us) ualet, quodei inmuitas dtdudo cu ras contingere minime poreft, TerttV Exercitfr um eft, 8C quod propofueram poftre/ tl0 a j^„ mum, quo pado ex ijs, quae difcendo d u4t percepimus, ipfi excudere aliquid pro/ ferreque ualeamus, neue ftudta noftra apudanimutn fegnia, &T (ut itadicatn) fteriiia reponantur: led quod femina fo lent in terra condita, frudum aliquem uberiorem cum fbenore profundant. Amplus copiofusque eft hie locus, 8C dignus,qui pluribus diceretur, quemqj egoaliquando exadiori cura mihi pu/ to dicendum, quando hie praecipuus efle uidetur longi laboris, ibilicitudi/ nisq? in ftudia collatae, frudus. Quod d nihil ipl^ad poftcros mandare pote/ rimus, nihil extra ea, quae didicimus, id prxftnres proferre, quid tandem in/ rerli «4 RODOL. AGRIC. DE Liber, terlibrum 5C nos intereritf nifi qualiter quidemea,quxferael milium cogefta funtjbona fide Temper feruat,reddiditqj nobis,ut qux accepimuSjContinere pof fimus,icerandafimt codes,et fubindein Exercitd animum inculcanda. Complecbturfa/ tio duo co^e locus hie duo, quorum, utruneg per plettitur. fe quando fit magnum,coniuncfta certe plurimum in ftudijs laudis merentur, Vrimii in Horumalterumeft, utquxdidicimus, promptu in ufum propta habeamus,Sd ubicunq? bubendi res poftular,paraca. Plerosqj enim uide qu£ did'. as,qui quado multa didicerinqmultorn rims, habeant memoriam ,.ubi proferendum tamen fitaliquid eorum, nihil fuccurrat eis,nihil queant meminifie,ad feiunt Secundu quidem, fed idipfum feirefenefeiunt, cslimen ^b:erum eft utex eis, qux accepimus, tio nouo= ipfi prxter hxc inuenire aliqua poffi/ rum,qucc mus,S£coficere, qux nobis afleramus, duobus noftra^ efle queamus affirmare. Duo conftdt, font aute,quxprxcipuehuic parti pro* Vrimo lo futura credidenm.Horum u#um eft,ut ris corn* certa q U2E dam rerum capita habeamus, nibus, ciliufmodi firnt, uirtus, uicium,uita, mors fOR. STVDl EPIST# iZJ mors,dodrink, ineruditio, beneuolen/ tia,odium,&reliqna id genus,quorum ufus fere communis ad omnia, 8C rancfj publicus fit,hsc crebro, iterem us, dC o/ mnia,qnae didicimus,quantum fieripo teft,certe quaecunqj difcimus, ad ea redi gamus, ut repetendis capitibus illis, ea quocp, quae ad ea redegimus,repetatur» Sicfiet tadem,ut omnia, quae difcimus, certa nobis, prgfentiaqj,S£ prope fub c 5 fpedu maneant, Poteritautem perfarpe uel exemplum unum, uel una lentetia, m multa capita conferri, ut quod, deal tllata Lucretiae,apud Liuium eft, primu tucretU de pudicitia, qaanti fcilicet ea facienda exemplZ. fit, cuius damnum Lucretia morteputa uitpenfandum. Poftdepulchritudine quantorum malorum eafapefitcaufa, quantum etiam pudicitiae ab ea periculi fit. Iam de morte, ut ea mala non fit ha^ bcda, qua Lucretia impudicae uitaeprae/ tulerit. Hinc de libidine, quas clades, quae bella ea mouerit,utqj etiam ingen/ tia mala magnorum %>e bonoru pr^be ant caufom, quado exeo fcelere populo P Romano *19 RODOL. AGKIC. DB Romano fitlibertas quxfita. Sententia itidem diuidet, ut, eft uirtus placitis ab/ ftinuifte bonis. Ad uirtutis caputduce/ tur, dicit enim, uirtus eft placitis bonis abftinuifle. Ducetur ad caput bono,no omnia bona expetenda efle: quoniam placitis bonis abftinuille eft uirtus.Du cerurad caput abftinetias, quia abftinu/ Colldt'oe iflfe placitis bonis , eft uirtus, Secadum, vnius Ad quodhuic parti adiumeto erit, id eft, ut dterum. in ijs,quac difcimus diligenter penfimq; cofcramus uerba inter fe,& latiori quo/ dam tradu explicemus. Sumamus, ex/ empli gratia,quod apud Verg.eftiOpti tna quarqj dies miferis mortalibus scui, Prima fugit, Primum, optima inquit, qualiafuntputandabona humana qua do optima Tint, eaqj nedum abeant, led fugiant,& Temper peiorum cxpedatio/ netorqueant,quaeetiam duriora uide/ antur necefteeft,ex meliorum,qua: prx cefterunt,comparatione, Sequitur dies seui,id eft,uita noftra,ea qua in parui eft facieda,fi fugax eft, & optima protinus initio, uelutin flore coniumitur, Qux fOR. srm tPistl »Z7 poteftautem eflefelicitas in uita,quan/ do qui fruutur eojmortales nedum, fed & miferi funtc'Hinc iam miferis morta/ libus, quid ni miferi, quoru talia bona funt, tabs eft uita, quiq? mortiobnoxtj funtf Poftremu eft .prima fugir. Prim a ergo nodum ufu cognita 3 nulla perfun/ v , aledicosfuderipquatenuscaiufc$natu i 0 ° 0 ^ ± racapax corum eft, ingens urief copra, u3u diccndum 5 o^3d inucnzcndornlc prsebebit. Quod quomodo faciendum dm fit, maius eft, qua ut epiftola id capiat, QC copiofe eft a me ea dere in fex libris eis, quos de inuentione dialedicae feri/ pfqdifputatum.Quifquts ergo prius id rede,& iunxerit, ingens illijparatiffimaqj de o/ P a mni Ill RODOL. AGRTC DB mni fere propofita re diflerendi facultas continget 3 modo eares ilia expartead eas pertineatj quas didicit artes. Hocq; pado ueteres illos profeftores artium, Sophiftd. < 3 uos ^rsEci fophiftas, id eft, dodores * J uocabant,exercuifledeprehedojquaiv turn ex Ariftotele, 8 C Platone conijcere licet,atq? ad earn eruditionemjprompti/ tudinetnq? dicendi peruenerunt, utde qua reaudire quis uellet3proponi iube/ rent,dicerentcg,quandiu,quatumcpuiV deretar deeo } quod efletpropofitu. Sic GorgiasLeuntinus, primus tarn auda/ cis coepti autor } fic Prodicus Chius, ilc Protagoras Abderites,atq? Hippias E/ leus,St inftitUitj&f alios docuere. Ad id quod fecundum feci multum iudictjpa rabitmi}s,qu2Edifcutur,&nouasargu/ mentationes,nouasq?fententias,autue/ teres,fed quibus noua facies fit,inUeni/ et 3 eftqj eiufmodi, ut ft ftilus ei addatur, ftatim exercereeloquetiam poflit,&' ad bene diccndum aditum parar-t. Sed hxc hadenus, utpro rerum conditionepau ca, utpro modo epiftolx nimis multa, Vt enim % % FOR. STVD. EPIST. 229 V t enim Demetrio, Phalcrio uiTum eft in libro,quem -wift i^nvixs ,id eft,de ex/ plicadone fcripfitEpiftola, qux grand! or fadaeft,non tam epiftola did debet, quam liber, cuius initio fitfalus adfcri/ pta, Verum id utcunq? xftimari poterit, haud pona equide in magno difcritni/ ne, mihiftatutu eft, aliquomodo, quo/ cuncp poffum, ftudia tua iuuare. Quod ipfum, ft non potero, oftendere, tamen ut me uoluiffeinteIligas,quod uoluifle, ut in multi's, qua: effedum exigunt,pa/ ru eft, ita in amicitia, cui pro effedu eft anim us,tale eft,ut nihil plus exigi,nihil maius praeftari pofltt. Vale Heydelber/ gx, Anno 1484. feptimo Idus Iuntf. Similia his Iedor ftudiofe,apud eun dem Rodolphum uideto, deinuentio/ neDialedica,Iibri tertrj, capite ul/ timo, ubi dicit; Hxc ipfa qualiacunqj bCc. P $ D.ERAS* » \}0 D, ERASMI ROT. RATIO ► ERAS' { ROTERODAMI ratio colligendi ex/ empla* ;peromnege dfone erfaffa n Vi deftinauit nusautoral o ri (nam id omnino femel in uira faciendum ei, qui uelitinter eruditos haberi) Si % • | » y prius iibi quamplur/mos parabit locos. JBos fumec partitn ageneribus,ac parti/ bus uiciorum ait tucumq$ : . partim abrjs quae funr in rebus mortalium prpcipua, quxqjfrequpnrifiime fbletin fuadendo incidere. Eacp couenietiuxta rationem affimtatis & pugnantiae digerere. Nam 6C quae inter fecognata funt, uitro ad/ monent, quid confequatur, Eccontra riorum eadetn eft memoria,puta,fit ex/ empli caufa,primus locus, Pittas } &C im pietas, Hutc fubncietur fpecies inter fe fbtdh cognatae-Prima eft pietas in Deum. Se/ cund* COLUGENDI EXEMP.' t}i cunda in patriam. T crti'a in paretes 5 aut Iiberos,autetia in eos,quos oportet pa/ rentum loco colere,ueluti pracceptores, & quoru beneficio feruati fumus. lain his cognata eft faperftit/o, adrjcienda i/ gitur. Atcg hicaperit fefe campus latifil mus deprodigiofis deorum cultibus^uc uarijs diuerfarum getium ceremontjs, Sitproximus, fi uideturtitulus, Fides. F iits» Hanc in fpecies feces licebit, de fide in amicos ,defide feruorum in dominos, de fide in hoftes, toridemqj de Perfidia* IremfittitulusBeneficentia. Huiccum Sencfick foas fpecies fubieceris reftat Gratitudo.ru. No ilia quidem huic fubie cendum maxime commoda. Ad hunc gregem pertinent & ilia comparatiua; Coelibatus ne felicior 3 an coiugiutrriui/ ta priuata, an fecusc' Potior monarchia, an democratiac’uita ftadioforum, anidi otarumC Turn autem ex fuperioribus, fi qua funqquaE uirtuti, aut uitio uidebu tur efle cofinia, ea licebit fuo titulo Tub/ qcere,ut ilia,Bis dat, qui cito dat. Et,ni/ fail carius conftat, quam 2J4 D. ERASMI ROT, RATIO emitur* Et beneficium dando acceptf, qni digno dedit, Et nihil pcrit, qua q k confertur in ingratum; Et beneficrj gra tiaperdiditquisquis cxprobrauit. Hate atq? huiufmodi ad liberalitatis titulum referri poflunt, Verum neindigefta re/ rum turba pariat confufionem, profue/ rittitulos qui latius patent in aliquas fe/ care parteis.Liberalitatis titulum,utex/ cm pit caufa loquamur, it a licebit parti/ ri,Jfi fubieceris: Beneficium prompteci toqj datum,Beneficium aptum,benefi/ cium digno, autindigno coIlatStBene/ ftcium exprobratum;Beneficium mutu um. Et fi qua iudicabuntur magis ido/ nearnam nos indicandi gratia duntaxat hgcponimus.Ergo pofteaquam tibitu tos compararis, quot erunt fatis,eos<$ In ordinem quern uoles digefieris dc/ Inde fingulis fuas partes fubieceris,rur/ Turn partibus addideris locos commu/ nes.fiuefententias, lam quicquid us<| obuiu erit, in ullis autortbusopraccipue 0 fit infignius,mox foo loco annotabis, Hue erit fabula, Cue apologus, flue ex/ - r emplutn coiligendiexempla 2?$ efflplum 3 fiuecafusnouus 3 fiuefentetia, fiueIepide 3 autaIioquimiredidum/iae metaphora 3 autparabola» Atcpadeutn modum pariterfiet, ut&Taltius infideat ammo quae legeris, dC alTuefcas uti ledi onis opibus. buntenim qui plurima te* neant, uelut/n mundo repofita, cum in dicendo,fcribendocg mire fine mopes aenudi. Pbftremo 5 utrunq? poftalat oc cafio, ad manum erit dicedi fu ppellex, certis uelutinidis conftitutis.’undequae uoIes,petas, Porro nulla diiciplina tam femota eft £ Rhetorica 3 unde non facias locos tuos locupletiores.Nam a Marhe maticis, quae remotiffimx uidentur, fu/ munturfimilieudines.Quandoquidetn cum fphgra undiq? fui fimiii 3 cunqj tetra gona, quocunq? cadat pariter qaatuor angulis nixo, confmur fapiens fuis opl bus felix nec aliunde pendens, 5>C qu»s cunq^ incident fortuns procella/ua uir tute firm us dC imrnobilis^ut ne dica intc rim,quod,TheoIogi rnyfteriorum enar rationem frequenter a Mathematicis pe tunqpropter arcanam quandam rerum aenusn^ D. ERAS. ROT. RATIO acnumerorumanalogiam, NamaPhy fids noniolum parabolae, uerum edatn exempla quaedam petuntur. Parabola fueritfi dicas: Quemadmodum fulme fummos motes frequenrifllmeferit, ita fumma poteftas grauiffunis cafibuseft obnoxia.Item, Queadmodum fulmen aes Ij'quefadtintacfia cera, ita principum animus inrebetles 5C obfiftentes faeaire debet,in cxteros uti clcmetia. Exempla fuerintelephanti in abditocoeuntes, ft quisetiarn inconiugads modeftiam& uoluptatis diffim ulatione defideret. Et delphini foetus adultos diudus comitan ces, nec finentes paruulos fuos ingredi, iiifi gradior aliquis ceu pxdagogus ad/ fit,8Ccuftos. Si quis admoneat quanta cura fer uari atqpnftitui debeat a paren/ tibus prima ilia dC lubrica pueroru etas. Iraq? ftudiofus ille uelut apicula difiges per omnes autoru bortos uolkabit. Flo fculis omnibus aftultabit, undiq? fucd nonnihil colligens quod in/uum defe/ rat aluearium, Et quoniam tanta eft in his rerum faecunditas, ut omnia decer/ pi non COLLIGEN, EXEHPLA tj7 pi nonpoflintjccrtc pracipua deliget,et ad open's fui ftruduram accomodabit* Suntaute quaeeadeno fb!um ad diuer/ ios, uerum ad contrarios ufus quadrarc poflint, eocj diuerfis annotandalocis. Quod genus, fi de infanabilicupiditate hominisauariagas,redeaccommoda/ bis Charybdis fabula. Rurfum fi de in/ explebili uentris inglunie,autlibidine mulieris inexhaufta,nimirum coueniet eadem, Itemapologos Aefopi dehir/ co ac uolpe fimul in puteum defcenden tibus, quadrabit uel in profpicientiam, qua fit, ut non aggrediare negociu, nifil prius apud te perpenderis, qua ratione qaeas explicare.Vel in fidum amicoru genus, qui cum uideantur amici como/ dis confulere, maxime tamen agunt fu/ urn negocium, Prnerea ex morte So/ cratis non folumducitur exempiS mor tern non efie formidolofam uiro bono, cum ille tarnalacri uultu cicutam bibe/ rit, uerum atiam uirtutem inuidiac obno xiam necp fan's tatam efle in turba malo rum, Rurfum inutile, uelpotius perni/ ciofum ft)t £>. ERAS* ROT. RATIO dofum effe Philofophias ftudium, nip te ad mores comunes deflexerts, lanq; hoc ipfum fadum trahi poteft St in lau dem Socratis, St in uituperiS. Laudas dus enim, qui nuila fua culpa, fed fola inuidia danatus, tamfortitermorte ne/ glexerit. Vitupc randus.qui inutili PfaiV lofophfe ftudio,negleducp morn com/ munium atntcis acerbiflimum ludum, uxori Iiberisqj calamitate,fibi exitiu co/ dliarit, cum alt) foleat utiles efie patrfz, fuis praefidio fi'mul St ornamento* Eoq uere fapientis efle.relidis aliquando te/ tricis illis fapietix decretis, uulgi ftadrjs St opinionibus accommodare fefe,tem poriq^Cquod aiunt)feruire» lam fi partes exempli circumfpicias,quodIocos lice bit elieerec'accufatus per inuidiam ab Anyto etMelyto perditifllmis ciuibusc’ locus eft: Veritas odium park, Itemali/ ter: Infignis uirtus conriliat inuidiam; Rurfum alius: Apud iudices pleruncg plus ualet nobilitatis ratio, quam refpe/ dus honefti, Rurfum alius: Nihil im/ prudcntios opulentia, fi cum improbis ,on'bu* ft COLLIGEN. EXEMPLA 2J9 I moribus copuletur, Quid enim abfur/ dius, qua omni facinorc dedecorofos, Socratem in ius uocare? Rurfum alius locus: Non quidlibet cuiuis decorum eft.eocjj Socrates non abijcit fefe ad iudi cum pedes, neqj enim conaeniebat,ut qui peromne uitam docueritmortem non el?eformidandam,nifi turpis effet, eum nunc ueluti ob mortis metum abie de fupplicem eflfe.Qup eadem caufa co moutt.ut nec£ iudicium declinaret,neqj in media cauia exilium eligeret,nec# po ftremo cum licerer, ecarcere uelleteffa/ gere, ne ipie a feipfo difcrepare uideref* Atqj hare quidem una pars eft. Dein de i cum mori turns jtam ociofe, tantp placi/ de diiputat, cum no alio uultu cicutatn I btbit,quam quo uinum folet,cum mox emoriturus iocaturin Phzdonem ,ad/ monens,ut Galium perfoluat Aefcula/ pio. Locus eft: Mortem etiam optabile efie his,qui fibi uitae integre adz confcif funt. Rurips alter locus. Cuiufmodi fue rit hominis uita, id in morte potifl? mu apparere,R«rf«m;Coft3nus, fuiq; per/ pecuo *V«* 240 ». ERAS. ROT. RATIO petuo fimilis exemplum eft. Etenim ctl iufmodi fuerat in omni ui'ta Socratis uultus oratioqj } talis craretiam moritu/ ro. Tcrtia pars eft: Dum in carcare agit Socrates jtnterim nufquam Alcibia des 3 nufqua Agathon, nufquam Phay drus,fed Crtto, Phzdon,Simias. Atque hie locus eft, In periculis demum appa/ rere quifint puri amici, nam uulgaresil li fibi turn cofulunt, quum in offieijs co munibus adfunt.Quartapars eft;Cum amicis de animae immortalitate multa dl fputat, uxorem ac Iiberos cum pauca mandaffetjdimittit. Locus eft,Philofo/ phumleuiter tagioportere uulgaribus affedibus 5 id quod mire congruit cum dodrina Chrifti, Quinta pars eftrSta/ limamorte Socratis uerfuseftin accu/ fatores populifuror. Socrati defideratc aurea pofita ftatua. Locus erit uulgus temereodifte &amare. Rurfum alius: Virtutem prgfentem odimus,fublatam ex oculis quaerimus inuidi.Rurfum ali' us: Fucatam gloriam una cum aita pert re , uirtutis fpledorem a morte maxime darefeere. COIUGEN. EXEMPLI *4* darefcere ♦ Hinc arbitror liquere, in quot ufus idem exemplum poflit acco/ modari.Similiter dC in parabola fiet,ue/ fadt* lut in nauigatione, quotfimilia ducipo Uu teruntC Vt optimum gubernatore tern/ peftas,ita optimum Imperatore aduer/ far res declarant .Item, Vt'nemo dauutn comittit amiciflimo/ed nauigandi peri tiflimo: ita nemo reipub, gubernacula madabiteijCui ftudeat maxime,fed que maxime iudicarit idoneum, Rurfum; Quemadmodum uentts nimtum fecuti dis nautz uela contrahunt, cum parum prolperi funt,tum latius pandant finus, ita cum res uehementeriuccedunt,tenv perandus eft animus neinfolefcar,Con tracum inimica eft fortuna, turn forti/ tudineac fpe fecutarzfelicttatis, dilatat) dus ac fulciendus.Item quoties redutn c urfura per tempeftatetn tenere n on li/ cet,tum obliquis flexibus eo nihilo fed us,quoperuenire uelimus, contendere oporrebit, Item quoties artem uincitte peftatis impotentia, turn ancoram ia«V urn aatltz,uelis coUedi* ; Itauefanienti T -- ~ " .. Q ouatatw tx» ». ERAS. ROT. RATIO mulrirudini nonnunquam cedendum eft, donee oratione tradabilis effe inci/ piat.Item queadmodam nauta no fem/ pereodem modo tenet uelum, uerum nuc tollitin altum, nunc cotrahit, nunc In hoc latus, nunc in tllud transfert,ut/ cuncg uentorum ratio poftuiaqlta Sapt/ tns non in omni loco, omntq? tempore BC ncgocio fimili uttxtenore debet uti, fed uultum,orationem ; morespraefenti/ bus rebus accommodare. Item ficut in magnis tepeftattbus peritifitmi nauts, del ab impertto nonnunqua admoneri fefe pad untur,quod alijs alia foleancm his cafibus in metem uenire, Ita bonus rex in magnis reipub. pertculis nullius cofiitum audire grauabitur. Item utmi nimo periculo nauigatur.eo gubernato re quimaximis fitiadatus pertculis: ita tutimmus eft ciuitatis ftatus, eo princi/ pe.quigrauifllmis cafibositt exercita/ tus. Item nt qui ciauum regit non fatis arbitratur fe fuo fungi oftirig, nifi dr/ cumadis oculis, quid cu iq? raciendu ad monuerityta prindpe non *git, nifi qui COLlISSN. EXfiMPL A *41 magiftratuum etiaminferiorum officia moaeratur ac praftat.Itcm quemadmo dum infaniat nauta/i propter odium a/ liquorum quos naui uehit,nauim peri/ re ltnat, qua perdita, nec ipfe poffit efie tncolumisata fanp mSris non fit,qui ob fatftiones, patrise incolumitatem no tu/ eatur,quz nifi fit mcolumis,necipfe in/ cdumw efie pofiic.Item, ut non nifi fay uiffiimis tempefhtibus lacram ancoram nautx iacere folenta ta no eft, nifi in gra uiffimis pcr/culis ac rebus propc defpe/ rafts, ad extrema remedia ueniendum, Sedne ego/neptus quiifta perfequar, cum tarn uideas aliquot fimiiitudinum millia hinc fumi polle. Nonnunqaam eadem quoq collarionis pars ad diuer/ fatrahitur, quod genus fit, fiLunx ere/ bras mutatiSes, uel adfortunz uices ac/ commodes,uel ad human* uitz inftabi Iitatem,uel ad ftultorum incoftanuam, quin eadem quoeg (ententia uariositl ufus deflector,ut,Facondus comes in uia pro uehiculo eft. Iueundior eft ui ta, 12 oon folus agas, fed cu lepidis,ac fefti/ Q, l uis amicis J4+ D. ERA5. ROT. RATIO uis amicis confuetudinem habeas. Rur fum: Semper bonus aliquis liber circus ferendus,cuius ledione tedium difcuti/ as.ltem,fi telsctus animus comitetur,&: bene fibi confcius,nulla pars uifae fenti/ et tacdium. Hie optimus eft uitac comes, fi Ixta narretifin rurpium faeftorum me-' moria refricet, txdio enecar, Eademeft prouerbioru &C apophthegmatu ratio. Quorum ufum oftedimus in principio colIecftaneorS prouerbialium. Proinde quxdam erunteadem diuerfis aferiben da locis,autannotanda certe,N5faterit aliquado tribus fignificafle uerbis aferi pets autorulocis,unde peti poflint 3 prx/ fertim quae paucis exponi non queant, Sed iam quo res exeplo magis fiat per/ incojldit- fpicua,fit titulus Inconftantia ,aut mo/ ti£ txcm- rum inxqualitas.experiamuiqjquot res pUwia* ad hunc coferri poflint.Primum ePoe/ tarum fabulis petam Mercurium uarias formas fumerefolitu, uteft uafer deus, nunc apud fuperos,nunc apyd inferos nuncapudmortales agentem, uarijs et, am fungente offices,nunc Ganymed/s agentem COLLIGEN. EXEMPLI 14* agentem parteis, nunc nuncia perferen tern,nunc animas dcducentem ad Chas rontem,nunc negociatoribus ac patro/ ms operam dantem, none cithara uten<* tern,nunc uirga^alero etiam bicolore, poftremo uartjs gaudentemcognomi/ nibus. Eafuntapud Ariftophanem in Pluto.Dicitur enim iierohalosy foKusjrytyivtoSiW&yuviiS . Apud Home rum 8C apud Hefiodum (Amfogos, fyyeu epowtis. Dicitur 8C Cyllenius 5C tfwvu:* Petam Vertumnu deum,cui inde etiam nomen,quod uertat forma. Petam Pro teum,omnia uertentem fefein miracula rcrum. Petam Empufam ex Ariftopha nis ranis,id eft, damonis genus, identic dem altaatq; aliafpecie feie ofFerentis. Item Morphea quofeunqj uelituultu* induere folitum. Item Circen uenefictjs ac magtea uirga homines in uarias fera rum formas uertentem. Namimprobi fecum non conftant,fed aduerfts agitan tur affed&bas. Petam xor formcm, Geryonem, SC Bacchum, cui poets attribuunt tvkSu&y, hoceft,mora leuiratem SC facilitatem, ac talem in Ra nis fingit Ariftophanes. Et fl quafunt alia apud illos, qua: prodigiofz uarieta/ tis imaginem habent. Adduca SC Vlyk fern, quamlibet pro tempore perfonam gerentem,unde SC woAvrfo;repjfbitirn in operis initio uocat Homerus.Deinde i Phyficts petam Lunarfimilitudine nun quam eode uultu nobis redeunris, nuc femiplenar.nunc plena:, nunc emorien/ ris,nunc renafcetis, nunc pallentis, nSc rubenris,nunca!bicantis,nunc antece/ den tis Solem, nunc a cergo fequentis. Petam fimilitudinem cadi ueEif,autau rumnalis,nunc nubi,nunc fereni, nunc rraquillqnunc acntis common'. Petam collatione H COLLIGEN* EXEMPL4 1 4^ I collationem mans aflidue aicibus at flu arrjs decurrentis ; ac recurrenris, prated pue Euripi mira edentate fepttes di'e,ic node/eciprocatis. AddamPolypum, cuius mutabilitas etiam prouerbio Io/ cum fecit, Addam Chamatleontem eo/ lorem fubinde mutantem.Item Panthe rem ac Pardum uerOcoloribus maculis uariegatfi, aut fi quod eft aliud animal huiuimodu Adiungam pueritixinho/ ras mutatum ingenium.Adrjc/am mu/ lien’s peculiarem inconftantia, Vulgus leut momento mobile, Prseterea argentl uiui miram mobilitatem. Ar undine ad omnemauram facile mobilera. Folio/ rum arentium,piumae, ramentzc^Ieutra tem,cerz fluxtbilem,ac mobilem natu/ ram, Somniorum inconftantiam, rota uolubiiitate. Adducam laminam, qux fummis turrium,auttemplorum fafti/ gtjs foletimponi, quo uentum circum/ adu fuo indicet, Adducam bilibrem fa cili momento hue atep hue uergentem. Adducam opus uermiculatum uerfico loribus telfcllisj miram uarietate often/ Q. 4 fcjns »4» D. ERAS. ROT. RATIO fans. Quxda etiam ingenio fingufttur. V eluti li quis coparet inconftantis ho/ minis animum,nunc hoc nunc illadco | gitaus/peculo rotudo in foro frequen/ j tiffimo fufpenio 3 qOodhuc&illuc d v \ \ fcurrente turba/iguris innumeris uaric j fur. Autuitro,quod quemcuncjj colo/ i re fubieceris,eum imitari uidetur. Aut I penfili chalybi,quod hinc atqj bine ad/ I motis magneti bus, quorS alter alliciat ad fefe, alter depellat lew' mometo,nac hue nunc iliac rapiatur,nec unqua con quiefcat, aut iphatrae in piano uolubiii. | IamcxHiftorijs mutao fumam Greco j rum genuinam lcuitatem,quam deferi/ bitluuenalis. Lubricam Allobrogum j fidem 3 Pcenos ii'mili morum inconftan | ria.Scythas in dies mutatis pa(cuis,nul/ lam certam colentes fedem. Virgal Mo/ | (t fubinde in aliam atqj aliam uerfam fpe ciem. Ariftippu quamuis agentetn per/ | fonam 3 ut quem omnis (ut inquit Hac/ ! cus)decuit color, nunc Cynic3 utetem palliojnuncregia purpura.Ite Jp/Au/xtffi ilium de quo meminit Lucianus, Cad/ linam COLLIGENDl EXEMPLA *4» linam uario ingenio,ex Saluftio.Han* nibale ex T ito Liuio,ex.Valerio Maxi/ mo, quibus alius fuit uitg tenor in adolc (centra,atq; fenedute.Rurfum ex tertia Horatij.fatyra Tigellia.Nfl arquale ho' piini fuuilli,(xpe uelut qui.currebat, fu giens hofte, perfsepe uelut qui Iunonis lacra ferret. G comedqs exempts famei muliebris incoftantix, Softrata in Add phis: An mi homo, fanus ne esfanhoc proferendu tibi uidetur efle ufpiamf Ac paulo poft. Ah minime gena'8 non fad atn,profer2, Amantiu incoftantia expri mi Phzdria erure repete redicns. Pueri le inconftantia Antipho exPhormiae. ged hoc perfequi perlongfi eft.E traece drjs mutuabor PhzdrS uariatis fccQ (en tenttjs,nunc uolete,nSc nolente.Mede am item ante ftliorS czdem,diuerfis agi tata affedibus. Ab Ouidio Biblident, Narciffum, AMarone Didonem, tarn Aenea parante dtfceilutn, atcp hoc ge/ nus innomerabiles gfonas paflim exh( bent poctae.Ex apologis allegabo rufti/ cum illu, qui Satyro admirante,eodc ex Q, 5 orcmodo *fo D* ERAiMI ROT. RATIO ore modocah'da, modo frigidum effla* bat. Et fi qui funt alij,n5 in prxfentia ra/ rionedutaxat oftendimus. E^uerbijs mutuabor thu Taxvxyttixii ocgln*n>> Item j Kvfc^av /Tii/'wp. Ec wpifxSoAMTbgaSKotlcgm Et'VfywwMKiA ericas. Et liaqjcofimiiia.Naipfiin prouerbtjs lo/ cos adiunximus, unde ifta peti poflmt, Et faxa quod fubinde uoluit ,no obdu/ cif mufeo. Et arbor qux fubinde tranf pla nta f,non gradefeit. Rarfutn ex apo phthegmads adduc* illud didO in Cice rone;Duabus fed ere ieiiis. Et in eunde a Saiuflto fcriptS: Aiiud ftSs aliud iedes loquit. Ex Homero atoozrfwrafcVwf/. Sic enim uocat Martem incenarS partium, quicp nOc c3 his fentit, nSc illis. Ex Oui dio ni falior: Et tatum coftas in ieuitate fua .Ex Horatio, leuior cortice. Etjmu/ eat quadrata rotudis. Et Rom* Tybur amo uentofus TybureRomS. ExPlati to,Tipu!a leuior. ETerentij Phormio/ n«. Volo,nolo,nolo,uolo,quod didS eft, non didueft. Ex Euripiae vrAccytx VAIS Hif VV^T %C impietas. Huicfubrjct' entur ipecies inter ft cognatg.Prima eft pkut, Pietas inDeum,fecunda in patriam,ter impieta. da in parentes, autin liberos, aut etiam in eos.quos oportet parentum loco co> lere,ueluti prarceptores,8£ quorum be' neficio feruari fumus. Acceditad hec fu superSU* perftitio, cienda eft igitur, At«| hie t i0 , aperit ft latiffimus campus deprodigio fisdeoru cuitibus , ac dc de diuerfaru n*. gentiyrn *5* PHIL IP. JUELA-NCH. DE gecium diuerfis ceremonijs. Eft ad h« accerfenda etiam fides in amicos,in he/ ftcs: totidemcp de perfidia; Item fit titu/ Benefice «ius Beneficetia. Huic cum fuas fpecies Ha. fubieceris,reftat gratitudo,non ilia quiz d e huic fubieda, neqj r urfutn cotraria, fed adhgrens^que ea ueluri cofequens, VirtutS ac uitiorum ordinem fi quifqi fuo fingat arbitrio, aut ex Phtlofophis petat , utile cofilium eft qcP fupra aedi, exercendos in locis comunibus genere didudicOjiuuenes, utfingulorum nato ra uimcip proprie gfpicerent.Plurimum ex eo Audio iudicij coparari,fi quando in fublimibus agedum fit,ut in Thedo gis,qd affedus,qd uircus,qd uitium. In lure Ctuili,qd iufticia,qd KxgtgoJliKtuy, quid hnewts . in fingulos aute locos pet tinent,Fruitiones,de.fcriptiones,fenten tix, 8C exempla, fabulofa, feu hiftorica. Vtfiiufticia titulusfit.eriteius finitio: lufticia eft, qua cuiqj qd'fuum eft reddi tur.Defcriptio.qualis eft apiyj Gelltum ex Chryfippo, aut apud Hefiodu, Vir/ gincm efte, apparere ad Iouis tribunal. Subijcienda DE LOCIS COMMVNIB* if? Subtjcienda interim SC ratio fabulofo/ rum, feu mythologia, non ilia quidem imperiteauttemereconfida, fed ex ill u ftri aliquo autore petita,ut fi Iufticip He fiodiani, defcriptione ex Platone de le/ gibus,enarres.Iufticigeft comes Neme fisjtemeritatis 8C arrogantip mortalium uindex,eius item defcriptio addeda.Ge ritenim frcna 8C amuffim. Notandu ad hgc,fi quid ufpiam de iufticia infigne di xerut Po'etar,fucubi epitheto illuftri no/ tauerut,utquomodo earn dixit Orphe/ us argcwstyToowuScs. lam fententis di ligenter coaceruadse funt, nonnuncp ad defcribendum quomodo ufusiitautor fententia equa petit, Necp enim ^cliue eft cuiuis, fententias, prouerbiaq; ilc u/ furpare,ut fuam referat facie, Quail's eft ilia Theognidis Poets Iufticia in fefe uirtute copleditur omne, qua fic uti li/ ceatut eftufusin moralibus Ariftotel. exempla,uteft Camillide Falifcorutn ^pditore, $ruti de Aqltjs, Mali] de fih'o, qd'cotra imperiupognaflet. His qui in ftruxerit fefe habebit quod fuppeditec R adcopiam t*8 PHIL* M EL A N. DE IOC. COM. ad copia femg in proptu, fi qualecunq? incident arguments, in aliquelocorum comunium plures uereferat, ut Cicero refliomoneni Marcelli, in dementia in qua pracdic5da,dici non poteft quack' ganter uerfet. Caufam Archix fecit !au dem humanitatis.Hzc delocis cornu ni bus fans. Neq? uero putes eos temere cofingi ,exintimis nature fedibus eniti format funt, feu regulgomninm rerum. Sequitur nunclocoruquorundatn index, femper a ftudiofo loccrpleradus. Quern olim M. Petrus FIadrunus,ex Brifgaudia V ualkilch oriundus^dium Sapienrix Friburgt alumnus,Unguis tri ! bus precipue infignis, 8C preceptor no tarn dodiflimus,quametiam fidel ifli/ musjdifcipulisfuis co nfcrip fit. Qui prg matura morte,magnum statis Cuz &Hte nerum ipfeingenium, maximo diicipu lorum mcerore, at mat'ori literarum ia/' dura,uelutinherba enedus in Alfarise Rubcaco obrjt. AnnoM. d>. xxw x v. Calendarum Nouembrium. Deus i INDEX LOCORVM COM. R * ICO INDEX LOCORVM Lenocinium V fura Alett Ars paraptice Magnificetid lAagruficifuptM *4 Luxui Ruditos Sordities *f M agmmmtds Honor Gloria No bilitis Hatties N ouitts I ndujlrid Labor La us *6 Superbid Lent tuio %7 Vupllammitts VigritieS Igwuia I gnominid \ecordia O dum Obfcuritts z$ M odejlia Ambitio » 9 M anfuetuio Clementia P am In dulgcntia Ltctntia Recondhatio Iracundid \inditia I murid Crudclitts Feritos Sacuitia Affabilitts Humani cogrefltts H umnittls Tadturrutts Sales Compofiti mores & Difpeulttu C ontentio iU*e Inhuman* fas tf Aiu'attt) Affcntatio Garruluzis Dctrafito Scommatt dentttt hulcgantrs meres H \entts Tama Lucrum tf M endadum Arregatitia D ifhmlatio Malttia $6 Conttas \rbanitts D extmtts • K W ' 4 F efliuitts G per tunics Facctiee Sales Ludi bonedi locus R ccrcdtio F elaxatioamm R ujlattS Agreflts Durus Importunui M olejlus $8 O bfcemttj Turpitudo Scommatt t Scitrrilitos Hiflrionieu Seurra Cacchinno $9 Comunebontm Res publica Rtgnum Vrindpatus Optimcrupotefla Optimtes M dgt&rdtus Cetifu poteflas, H e(t,Timccratia 4° T yramus Vaupxu potrHas Democrat ia Labes rei publics IuJHda Lex* l usMos. COMMVNIVM Aequit&s lniuria FamitiatiMs Aequttos eomtti- Cades 47 TAebrorm enptio “ * • t•••» 4s Pruientta Ccnfthm Sagadfas SolUdtudo Sent&w* ' * 49 1 mpulttto* StoHdik* Ccnfitwmto* o& i “s . •*. *»• .V* 2. s. < #**■ fini* lo, 7 . C04 SMVNI VM* *I tto ' * •* ' 4 , 4 / In face Capita flzbfignandx, digeren funtjfingalora locorum,Finitf6es s detcriptiones, ethvmologix,Cententix, fate dida,exempt epi theta j corfipara/ tiones,metaphor*, allegorise. Uli enim dC fimiles loci, thefaurus eruditloms di doquentixperhibentur. K ' : ! -. . . i - Si * * .I1UIVIDVM OBTRECTU fiddionm pro India's bms pAtrocinio. A Ne mile idmdris quod.nxc pneflttre udlehis, Cdrpfcris ergo h*c qmsitu meliou dsto. • » • i V ‘ J t * • * . ~ * » ' V \ * r ./ Mk pj * • •. <9- MAS HE AE PER HE NRiCVM PBTRVM, WENSE A V« |4 * * • p G V STO, JJ N N O m: d. xxxvii. a 4