čredo, quod J ESUS Chriftus non fo-lum fit verus D^us,fed etiam vet ushomo, qui aflutnpfic carnem humanam cx iin-maculata Virgine Maria, per virtutem Spiritus ŠančH, atque ita genitus eft in terra a Matre fine Patre, ficut in coelo erat genitus k Patre fine Matre.
JU Exoltea ejuArtttm Articulum.
D. Ego creao, quod JESUS Chriftus ad re-dimendum Mundum pretiofo Sangvine fuo, paflus fit (ub Pontio Pilato Praefide Judasse, fueiirqueflagellatus, fpinis coro-nacus, ač Črilci atfixus, in qua efl: mortuus,ac de ea depofitus, in Sepul-chro novo eft fepultuS.
jU. Exphcd (jutntstvn Articuluttt,
D. Ego čredo, JESU.V1 Chnftum ftatim* poftquaro hlit mortuus, defcendifle cum anirna ad limbum Sančtorum Pacrum, & die tertio,qui fuit Dominicus, refurrc-Sifle gloriofum , & triumphantem*
M. Expiica fextum Articulum.
D Ego čredo ,quod JESUS Chriftus,poft-quam manlit quadragmu dies cuin San-
ctis
32 ® tfgj
flis Apoftolis, nt multis apparitionibus ftabiliret fuam veram Refurrc&ionem, a-fcenderirad coelum, & lbi fedeat ad dex-teram Patris: hoc eft.in arq:jali gloria cum Patre, tanquam Dominus & guber-nator omniurn creaturarum.
M. Explica mihi feptimum Articulum.
D. Ego čredo, qu6d idcm Dominus No-fter in fine Mundi fit venturus de ccelo cum poteftate migna & gloria, sitque judicaturus omnes homines , dando uni, cuique praemium ,aut poen*m, prouti fue* rit meritus
M. Explic* ocldvum Articulum.
D. Ego crcdo in Spiritum San&um, quieft tertia Perfona Sanftiffims Trinitatis, 3c procedit a Patre, & Filio, eftque in om« nibus, & per oinnia sequalis Patri, & Filio i hoeeft,ceternus,infinitus » omnipo-tens, Creator , & Dominus omnium re-rum,ficut Pater Filius.
MExplica mihi nonum Articulum.
D. Ego čredo pariter, quod fit una Ecclc-fia,quaj eft Congregatio omnium Fide-lium Chriftianorum, qui baptizati cre-dunt, & confitentur Fidem Chrifti Domini Noftri, acque profitentur Vicarium ipfius Chrifti in terris eflc fummum Pon-tifkern Romanum.
M. Qu*r*
® %%
jI/. Ouare dicitur htc Ecclejia SanBa t & Ca-tholtca ?
p. Dicitur San&a , quia habet Caput San-čhim, quod eft Chriftus , & mulca mem-bra Sanjaj ac Fidem, Legem, & Sacra-itienta Sanda: dicitur Catholica> id eft» univerfalis.
M. Quid fignifiiat Communio SantforutM.
D. Significat participationem orationum t & bonorum operum , qua; in Ecclefia fi-Unt: ficut in cdrporc humano bonum unius membri participant omnia alia tnembra.
M. Etplica. decimum Articulttm.
D. Ego čredo > qu6d in Sančba Ecclefia Cit vera peccatorum remilHo per Sančta Sa-cramenta, tanquam media; qu6dque in hac homines , Doemonis filij, & re/ pce-nse inferni, evadant Filij Dei , & haeredes glorias Paradifi.
M. Explica undecimum Articulurtl.
D. Ego čredo , quod in fine mundi onlnes homines fint relufcicandi ad vitam, fint-que reaffumpturi eadem corpora, quae olim habebant,fietque hoc DEI virtute, cui nihil eft impoffibile.
M. Explica Ultimum Articulum.
D. Čredo, bonis Chriftianis paratam efle Vitam aeternani, plenam omni felicicate t C &
34 "^D $
& liberam ab u*nni fpeuc mali; k contra infidclibus & ma!is Chriftianis paratam efle mortemstfrnam, refertam orani mi« feria, & experccm omnis boni. M. Q^| fler. D. Pater nofter, qui es in coelis. i, Sančlificetur nomen cuum.
а. Adveniat regnum tuum.
5. Fiat voluncas tua} ficuc in coelo & in terra.
, 4.Panem noftrum quotidianum danobis hodie.
5. Et dimitte nobis debita noftra, ficut & nos dimitcimus debitoribus noftrisi
б. Etne nos inducas in tentationem. 7. Sed libera nos a malo. Amen.
M. Quis
j|/. Qu!s tompofuit bane oratiinem? D, Compofuit Chriftirs, Dominus nofter,
& ideoeft exce!lentior omnibus a 1 ijs. jtf Quid continet Sumrnttim h & carne, perveniamus adaternam beatitudinem , in qua regna-turi fumuš cum Deo abfque ulla moleltia, & labore.
M. Ftiplica ttrtiam.
D. Petimus in tertia gratiam Dei, cujusau-xilio obcdiamus perfedč fančtis iplius mandatis; quemadmodum Angeli iem-per ipfi obediunt in cceIo : quia fcala, per quam ad regnum DEI, afcendimus, eft obfervantia mandatorum.
M. Explic. quodperPrsedicatores proponitur, & legirur a nobis in Iibris fpiritualibus» Sar.<3aque Sacramenta, prarfertim Con-feffionis Communionis, funt de fe effica-ctfima media ( nisi nos ex parte noftra de-fimus) ad acquirendarn, & confervandam gratiam DEI, de qua egimus in prseceden-ti petitione, atque vičtus, & veftitus funt neceflarij ad fuftentandam hanc vitam in DEI obfequio.
M. Exphca ejuintum.
D. Petimus in quinta 5 ut DEIIS nos liberet a malis prasteriris , ideft, peccausjata eommiffis condonando nobis debitum culpae & pcenae, quod perha:ccontraxi-mus. Adjungitur; Sicut & nos dimitti-mus debicoribus noftris,id eft} condona-mus offenfas noftris inimicis. Siquidem non eft convenicns , ut DEUS nobis con-donet peccata, qua: funt offenfas longi maximx: fi nos non velimus condonare injurias nobis fa&as, qux funt offenfae le-vis momenti.
M. Exj>ltca fextam.
D. Petimus in fexta, ut DEUS nos liberet k tentationibus, quaz funt mala futura.aut non permittendo nos tentari, aut dando nobis gratiaiuj ut non vincamur.
C i
58 "50 ® CS£
M Exf>l!ca feptitnam.
D. Petimusi« feptima, us DEUS nos libcret k malo praeienti, id eft, ab omni afflidio-ne & mileria, atque etiam ab omni vana profperitate , & dignicate tcmporali ; fi praividet faluti animarnocituras.
M K?cita nune Ave Maria.
D. Ave Maria, gratia plena : Dominus tccum. Benedičta tu in mttlieribus . 3c benedidus frudus ventris tui, JESUS. Sanda MARIAfl Mater DE1, ora pro nobis peccatoribus, nune, & in hora mortis no-ftra:. Amen.
M. Quh falutationtm Angdkam campofuit ?
D. DEUS ipfe : quamvis non per os fuum , fed partim per os Gabrielis Archangeli, partim S. Eiifabethsc, & partim S.Matris Ecclefiae.
M. Quare ordinarie recitaspoji Pater mfler Ave Maria ?
D. Ut permrerceflionem Beatifliroa: Virgi-rasfacilius impetrem id, quodpeto aDEO. Eft enim illa Advocata peccatorum, ac plena mifericordia, atque exakata eft in ecelo fupra omnes choros Angelorum t eftque DEO gratiflima.
M. Invocajne ettHm ali o s SmUos, ut tiii auxi~ lientur t
D. In-
& ?9
P. Tnvoco Ormies Sanaos > 81 fpeciatim
S nttum mei nominis,ac San&um mcum
Angelu^ Cuftodem.
£xplicatio Decalogi,feudecem Praeceptorum DE i.
M. Progreditmur jam ad id, qucd tencmur fa-
cereamore DE1 š" Proximi: igiturrecita dt-
cem Fracepia DEl.
D. r. Ego fum Dominus DEIIS tuus, non habebis DEOS alienos coram me.
2. Non affumes nomen Domini DEI t»i in vanum.
3. Memento, utdiem fabbati lančlifices.
4. Honora Patrem tuum, & Matrem tua, ut (is !ongsvus luper terram, cjuam Dominus DEUS tuus dabit tibi.
f. Non occides.
6. Non moechaberis.
7. Non furtum facics.
8. Non loqu6ris contra proximum tuum falfum tettimonium.
5. Non concupifccs uxorem proximi tui.
10. Non concupifčes proximi tai do-
mum, non agrum, non fervum, noa anciliam, non bovem, non afinum, 5c umvcifuj qux iilius funt,
C 4 M. £u>d
40 ^D ®
M. Quii compleftuntur in Je fummatim bas 1'rttcepta j>
D. Id omne, quod teuemur facere ad aman-dum DEUM,& Proximum. Quia prima triaPracepta docent nos,quomodonos debeamus habere erga D E II M corde, verbo & opere. Reliqua feptem inftru, unt nos, quomodo debeamus facere bo* num prosimo , neque eidem nocere in corpore, in honore, in re; ne quidem ani-mo, aut corde. Atque ita finis omnium Praeceptorum eft mandatum charitaris, quo)'ubemur amare DEUMfuperomnia, & proximum, ficut nosmetipfos, M. Declara primum 1'nt.ceptum. D. Initio hujusPrascepti admonetnosDEUs, quod ipfe fit nofter verus, & fupremus Do-minus: quodque ideo nos obligemur ipii obedire omniciimdiligentiaPreterea praecipit, utnullum alium DELIM agno-fčamus, nisi ipfum fo/um ; in quopeccant jnfideles, qui adorant creaturas loco crea-toris, ac etiam venifici & veneficas, quse Dcemonempro DEOcolunt, M- Declara Jtcundum.
D.SecundumPracceptum vetatblafphemias, qu£ funt peccata graviflima, juramenta falfa, aut non neccflaria, votorum viola-tiones, ac omnem aliam irreverentiam, . qu« vrerbis DEO irrogatur. M,
fcf. Dcclar4 tertium.
p, Tertiumpraecipit obfervantiam feftoruni; qu3F confiftit in abdinendo ab operibus fervilibus, ut habeamus tempus nos oc-cupandi in confideratione beneftciorum Pivinorum, vifitatione Ecclefiarum,reci-tatione Orationum, lečtione librorum fpiritualium , auditione officiorum Divinorum, &Concionum, ac exercitio Im-jufrnodi Spjritualium , & fandorum ope^ rum
M. Dec/ara quttrtt*m%
P. Quartum prarcipit, ut honoremusPa-trem & Matrem, non folum vcrbfs, ijfdem reverentiam exb'.bendo, aut capuf dcte-gendo : verum etiam eifdem auxiliando, & luccurrendoin ipforum neceflitanbtis. Atquehoc, quoddicitur de Patre & Ma-tre debet etiam obfervari erga alios pro-ximos; tametfi non cum tanta obligatio-ne, quanta erga Patrem & Marrem,qui nobis vitam dederunt, n6fque educaruat; multa cum cura & labore.
M. Declar* cjuintum.
P. In quinto prscipitur, ne ullum 'niuflž occidamus,Rcc u!!i in corpore nulu,(; in-feramus. Dicitur injufll, quia Judu esqni malefadores condemnartt ari mortem, & miniftri jufticisc > qm iilis inierunt mor-C 5 tem
42 r ^ ® fe
tem; ficuti eriam milkes in b?llo fnfto, nonpeccanr vulnerando, aut occidendo.
M. Deilara fextum,
D. Praecipitfexrum, nccommittamus adul-teripm, id eft, peccatum cum uxorealte-rius. Pmerea, ut non faciamns farni-cationem, necaliudpeccatum carnale. M- Dec/araJeptimum.
D. Septimu prascipit, ne ullus accipiatrem aiteriusoccultd, quse acceptio dicitur fur. tum; necapertč,qna? acceptio dicitur ra-pinaine faciatfraudes in venditione,emp-tione, & fimiiibus contradibus. Denique redamnificetproximum in re aliqua. M. DecUra o&avum.
D. In o&avo prohibetur falfum teftimoni-um, contumelia,detradio, adulatio, men-dacia, ac omne aliud damnum, quod ir-rogatur proximo lingul M. Dee/ara duo uiti m a D. Prsecipit DELIŠ-npoftremisduobus prše-ceptis, ne ullus concupifcat uxorem, ■utrem alterius : quia ipfe , qui intuetur corda, vult hsc efle fan&a & munda non folumexteriiis,fed etiam intenus,ut fi-mus intcgrč ac vere jufti.
ms & so* i
Ex-
t & 45
ExpUcatio Prseceptoru m Eccle-i\x, & Conliliorum.
M, jdde Pr&ceptis D E l illa pauca, qu* his addtdu Suneta Ecclefia.
D. Pracepta Ecclefiae funtquinque.
1. * Statutos Ecclefia Feftos dics cele-brare.
2. Sacrum Miffe Officium diebus Feftis reverenter audirc.
3. In QuadragePma, Quatuor tempori. bus , ac Vigiljjs prarceptis & Sabbati ab cfu carnium abftinere.
4. Peccata fua ad minimum femcl in anno conficeri; & femel in anno, idque circa tempus Pafcha S. Euchariftiam fumere.
f. ANuptijs celcbrandis abftinere tempo-ribus vetitis: videliceta prima Doiri-nica Adventus ufque ad Epiphaniam j & kprimo dic Quadragelimx ad Do-minicam in Albis. Decimas Ecclefias lolvere.
M. Velim tdifferas , utrum prtter Prtcrptd , quA omnes abligant 5 fmt etiam corfuia ali-ejUti ad perfeSitis vitndum accomodatA?
D Sunt tria Confilia, data k Dfio Noflro JESU Chrifto jis, qui cupiunt ad perfeftio-nem pervenire.
4 4 B flg,'
M. Qu
7- Matrimonium,
M. Quis ea i»flituit>
D. JESUS Chriftus, Dominus Nofter.
M. Quem efe&um operutHr Baptifmus ?
D. Hunc, quod hominem faciat filium Dei, & harredem Paradili; delcat omnia pec-cata, repleat animam grada,& doniš ipiri-tualibus. Ivi.
® te 45
Jf. Qutnt effeSum operatur Confirmatio ?
P. Hunc, quod nos confirmet, ac corrobo-rct, utiine metu profiteamur Fidem Domini Noftri JESU Chrifti, atque ica nos efficiat veros milites Salvatoris.
M. Quis ejl ejfechis S. Eucharijlia ?
D. Haec nutrit in anima Charitatem, quae eft vita ipfius, augetque in ea indies hanc ■vitam, & ideo datur fub fpecie panis; habere dolorš de pec-catis cum propofito ea de cetero non committcndi. Secundo eonfiteri omnia Sacerdoti approbato kSupcrioribus. Ulti-m6 j implere pcenitentiam impofitara a Sacerdote.
M. Q>*is tji cjfeftus Extrem* Vnctionis ?
D. De-
4* $
D. Delet rcliquias peccstorum : recreatfn-fitmiim, illoque tempore, quoab infir-mitate opprimitur, animatn ejuscorrobo-rat, ac confortat ad tentationes Dcemo-nis fuperandjs; demum fanitatem corpo-ris reftituit, ii ita exp?diat ad falutcm animse.
M. Q»is eji efeSfus Ordinh?
D. Confert virtutem, & gratfom Sacerdo-tibtiSj 8t alijs Miniftris Ecclefise, ut ritž fungantur officijs fuis.
M. Qnis ejl iftBus Matrimonij ?
D. Confert virtucem , & gratiam, ut legiti-me vir & mulier per Matrimonium con-junčti vivant in pace,charitate, atquepro-creent, & educent filiosin Sando timo-re DEI, quo habeant gaudium in hac vita, & in alcera.
Explicatio Virtuturn Theologi-carum, & Cardinalium.
M. Exj>lkdtis jam prtcipuis DoSirina Chrijlia-ntpdrti&HS, (jut funt Čredo, Oratio Domini-ca, Prdcepta , & Sacramenta. Plucet nune locjui devirtutibus, & vitijs,dee]Ut ejuibufdam alijs rebrn, qua multuM conferunt ud vivtn-dum canformiter voiuntati Divint. Edi[fere
tri'i 1Hit fm* VMM" [rdvpu* ?
D. Sum
"^D S 47
p. Sunt feptem, crcs Thcologicae, & qua-tuor Cardinales.
M. 0«,* fant virtutes Theologicd ? D. Fides, Spes, &Charitas.
M: Quare vocantur Theologic al
D. Idco, quia vox, Theologica fignignificat rem, qua: refpicit, aut fpetiat ad DEUM.
M. Oupmedo ergo Fides Deum refpicit ?
D. Quia operatur, ut nos eredamus omnia ca, qt)3e DEUS rcvelavitSandae Ecclefis.
M. Qnpmoda fpes Deum refpicit ?
D. Quia efticit, ut nos ponamus noftram fi-duciam in DEO , atque afaipfo fperemus vitam stcrnam; mediante gratia ipfius-mct Dei, ac mediantibus noltris meritis , qua; tamen oriuntur agtatia ipfius.
M. Qxomedo Charitas refpicit Deum}
D. Quia facit, ut nos DEUMamemusfuper omnia, &proximum, ficut nosmetipfos ex atporeDEI.
M. funt virtutes Cardinales ?
D. Prudentia, Juftitia, Temperantia & For-titudo. ,
M. C ur tocantur Cardinales ?
D. Quia funt Principales, & veluti fontes bonarusn operacionum.
M. Explica efficia bar um virtutum.
D. Prudentia no$ facit conlideratos fc cau-
tos
4S ® ^
tos in omni re; uc non fallamur, nec alfc
osfallamus.
Juftitia facic, ut reddamus unicuique fuutn.
Temperantia facit,ut frcenuminijciamus deiiderijs inordinatis. FortitUdo facic, utnonmetuamus ullum periculum. nec quidem ipfam mortemt quando DEIobiequium exigit
De Doniš Spiritus Sančti*
M. Qt*ot funt iona Spiritus Sanfii ?
D. Sunt Septemt i. Sapientia.
а. inteile&us.
3. Confilium.
4. Fortitudo. Scientia.
б. Pietas.
7. Timor Domini. M. Ouidutilitatis htc dom noiis a ferutit ? D. Per hsec rirtutes, & Chriflianac Vita: pef-fečtionem confequimur : quia per Timo-rem abflinemus a pcccatis: per Pietatem fimus devoti, & obedientes DEO: per Icienciam erudimur ad fciendam volun-temDEI: Per Fortitudinein confcrtamut ad eandem exequendam: Per confilium
com-
$ 49
comraonemur dc fraudibus Dcemoniss Perlntellečlum clevamur ad intcliigcnda jnyftcria fidei. Per fapientiam fimus per-fe£li refcrendo totam noftram vitain, ©perationes noftras ad gloriam DEI. Quia Sapiens cognofcit ultimum finem» Sc ad hunc cun&a dirigit, aerefert.
De Operibus Miiericordise.
M. O^funt »pera MifericordU, de ejuibm in particuUri iMterrogaiimur in die Judicijl
D. Sunt Septem, i. Efurienccspafcere. a« Darc poturn fitientibus.
3. Operire nudos.
4. Hofpitio peregrinos fufeipere. S- jEgros invifere.
6. Redimere caprivos.
7. Sepelire mortuos.
M. Hac futtt Opera M iferieordi* tir parati t J
funtnealin Opera Mifericordt* Spirituaiis Ž D. Sunt itidem /eptetrijnempe*
1. Ignorantcs doccre.
2. Dubitantibus rečtd confulere,'
3. Solare moetlos.
4. Errantes corrigere. f., Offenfam remittere.
h 6, Fer-
fO $
6, Fcrre paticnter Jnjurias.
j. Pro vivis & defunttis DEUM rogare.
Explicatio Peccatorum.
M. Vcrvtnimus ud erplicationem Veicat%rum\ tdi{Jerty muot funt fpecies 1'eccatorum ?
D. Duas, vidclicec Peccatum Originale, & A&uale, quod fubdivititur inmortale & veniale.
M. Quid eft Peccatum Originale?
D. Eft illud, cum quo omnes nafcimur, qu6dque in nos, velut haerediias,a pri-mo Parente noftro Adapio defcendir.
M. Quomodo deletur boe peCcatum ?
D. San&6 Baptifm6; hinc qui moritur fine Baptifmo, vadit ad limbum ,eftqueinper-petuum gloria Paradifi privatus.
M. Q»id eft PcctaturH mortale >
D. Elt illud, quod committitur contra Cha-ritatem DEI, aut proximi: diciturque mortale, quia privat animain vita iplius fpirituali, quar eft gratia DEI.
M. Quomodorcmittitur boc ptcentum ?
D Sanfto Baptifmo, quando homo bapti-zatur in astate, in qja habet peccatum ačiuale; aut Sacramento Paenitentise, fi-cut fupra di&um eft. Et qui moritur in peccato mortali ad secernas inferni pce-nas damnatur. M. d
ft
M. Q*tid tfl Pece a t kuj Vcniate ? D. Eft lllud, quod non eft contra charita. tem, neque privat animam gratia, neque facit ream inferni: verum nihilorninus difpilcet DEO, quia non eft eonforme iplius voluntati, atquc minuit fervorem charitatis: id Mater Dei, ora pro nobis &c.
Quin etiamji quintum, fextum cetatis annum ntcdur/i cx. cejjerint, accerfere, «»#/77 pofi alterum ante Confejforem addu-
admittendu.
64 ® CS.'
tf/ fic mcipiant panUtim
inftrui, ^c in cognt-
tionem,atque ufum bujus Sacra-transferri: Vifum eftSuae San&itati, SS. D. N. Bf.ne-d i c t o X111, efle cum primis falutare,hujufmodiMiniftris,ac praecipue Parochis fequentem Brevem Inftručtionem, in forma Dialogi intcr ConfelTarium & Poenitentem, de rebus princi-palioribus Sacramenti Pceniten-tix, quasfcireoporcetpropone-revocibusperfpicuis,& firnpli-cibus, atque adaptatis innocen-tiae, exigua^ue capacitati ipfo-rum puerulorum.
5|b
Pars
Fars Frima.
De Obligationc confitendi.
ConfeJTarius. DIc : "ne unquam confeflus?
Pcenitens. Pater, non.
C. Nefcis, qudd omnes Chriftiani, qui poji BaptHmum peccaruntj tencantur confi« teri ?
P. Scio Pater? atgue hoc didici in Dobrina Chriftiana.
C. Vifne ergo confitefi?
V. ha Pater : atque ideo defidero /čire, quid lit corrfedio.
C. Coflfcffio eft vera & legirima accufatio propriorum peocatbrum adualium, fada Sacerdoti, qm tenet locum Dfcl, ad obri-nendam remilfionem peccatorum, me-diante ablolutione Vacramentali.
P. Quia in confellione tenerur qui/qje fe accufa»ede p^ccatis aduahbus, dicniihi: quid fit percatu n ačhi ile i
C. Peccatum aduale eft rransgreffio Praj-cepti Divini, lada volantatc ^rop iS.
£ P. t^uo
66 $
p. Quotuplex eft peccatum afluale?
C. Duplcx; nempemortale, & veniale.
P. Quid eft peccatum mortale?
C. Peccatum mortale eft illud, quod com-mittitur contra charitatem DFI, aut Pro-ximi: diciturque mortale, quia prirat animam vita fpirituali, quxeftgratiafan-ftificans , & quia per id eadem incurril reatum poens setemae Inferni.
P. Quid eft peccatum veniale?
C. Peccatum veniale eft illud, quod non eft contra charitatem, nsc pri vat animam gra-ti&DEI, nee per id incurriturreatus poe-rwt Infernalis: nihilominusdifplicetDEO, quia non eft fecundum ipfius voluntatem, &legem: dicitur autem veniale, quia, cum (it leve, facilž meretur veniam.
P. Quot modis peccari poteft ?
C. Tribus modis peceatur, videlicet cogi-tatione, verbo, & opere.
P. Quae funt peccata cogitationis?
C. Peccata cogitationis funt illa, qus fiunt menteaut corde : qualiafunt odium,in-vidia, mala defideria, judicium temera-rium,&c.
P. Quas (unt peccata verborum ?
C. Sunt iila, quae fiunt vejbis: qualia funt mendacium, juramentum, detračjtio, ma-leditiio, blafphetnia, &c.
P. Quae funt pcccata operis? C.
C• Sunt il!a, qua:camnuttunturautfacien-do,quod prohibirum cfl facere: veluti occidere; furari, &c.: aut omirtendo facere, id quod exprač-cepto tenemur fuccre: veluti non audire Mtffam die fefto ; non jejunare, quando eft jejunium deprsce-pto$ damnificareproximum aut in corpo-re, aut in re fua P. Quomodo poftum cognofcere, num pec-caverim ?
C. Quando voluntari^, & cum advertcntia transgreffus es aliquod prrecepturn Divi-num : hoc eft, quandc fecifti alteri, quod non veiles tibi fieri, aut non obfervafti aliquodPr«eceptum Decafogi, aut Eccle-fi£y aut commififti aliquod ex vitijs Ca. pitalibus.
P. Quomodo porfum cognofcere , an peccatum fit mortale; anveniaie?
C. Sioffenfaeft contra charitaiem DEI, aut Proximi in re gravi,& commififti eam in re gravicum plena advertcntia,& delibe-rata voluntate, peccatum ett mortale: ac fi offenfa eft in re levi (exceptis quibu(dafn cafibus, in quibus levitas materi® nonex-CufatalCulpa gravi) autetli lit in in re gra-vi, fi tamen eam commififti fine plena ad«. vertencia, aut fine plena de|ibcrarione,eit peccatum folummodo veaiale.
E 3 P. Quan-
68 ^ ® (&
p. Quando quis peccat, quam poenam me-retur ?
C. Qui facit peccatum mortale, mox pcr-dit amicitiam & gratiam DLl,ceflateflc filius adoptivus DEI, ac hares Paradifi, atque merccur, mox habitare cuni J 'oe-monibus in Inferno. Qui vero facit pec-catum veniale, non quidem amiitit gratiam DEI, attamen mrepelcit in fervore charitatis : non meretur poenam seter-nara Inferni, led tantunimodo tempora-lem , aut in hac vita , aut in Purgatorio, fuftinendam.
P. Quomodo poteft quis poft comnnffum peccatum mortale pcenamevadere Inrer-ni, & recuperare ftatum adoptivi Filij DEI, ac rurliis mereri gloriamParadifi?
C. Accufando fe de lua cuipa, & ritčconii-tendo pcccatum luum Confeflario.
P. Qua- funt mihi prsftanda, ut ritč confi-tear peccata mea ?
C. Tria funt tibi praeftanda, antequam acce-das Gonfeffarium.
Vrimg. Oportet, ut examines conicientiam ad revocandain memoriam peccata.
Secunclo. Oporter, ut doleasdepeccatistan-quam de offentis , commiflis adversus DEUM, fummč bonum, ac fummčama-bilem.
ftrtio. Oporret, ut ^etas veniam cum firmo propofito non peccandi de cerero.
Pars Secunda. De Examine Confcicntitf.
P. Oilomodo fitExamen Confcientiae?
C. Oportet, ut te in locum aliquem vel do-nvCis, vel Eccletiae recipias , ubi folus rna-neas: & primo quidem DEUM roges, uc tibi largi?tur gratiam recordandi omnium percatorum tuorum. Deinde penfites, an fervaveris Prscepta DEI, & Ecclefiae; atque an fugeris Peccata capitalia, Exem-pli causS.
Trimo. DEUS praecipit, ut honores Patrem & Matrem. Expende,an debitam obfer-vantiam exhibueris Parentibus: an ijs obediveris: an eos provocaveris ad ira-cundiam,&c.
SecurJo, Ecclefia prascipit, ut die fefto re-verenter afliftas Mirfae. Expende, an orni-ferisaliquaviceeidem interefle, aut, fi ei interfuifti, an interfueris abfque atterv-tione,abfquedevotione, vel ablquemo-deftia.
Tertid. Inter Peccata Capitalia unum eft ira. £xpende> an unquarn fuerisiratus Proxi-£ 3 moj
7® #
mo, ac cx odio cidcrn malum deffdera. veris; ancidem ma!edixeris,aut eundem blafphemaveris. Atque hoc ipfum inteL ligendum fft de blafphemijs conrra Deum,^ contra Sandtos, & contra Dcfun&os.
P. Qoantum temporismcoportetimpende-re ExaminiConfcientiae ritžfaciendo?
C- Eft nčceflarium impenderetantutn tetn-poris, quantnm impenderes in merro-riam re?ocandae alicui rei, quae ce ureet, ac premit: & (i cantum tcmporis impen-difti, non obligaris amphus cogitarede pcccatis.
Pars Tertia, De Dolore.
P. pOftquam revocayi in mcmoriam per d fcuffionem confcientiae peccata, quid mihifaciendum,utconcipiamdolQ-rem de offenfaDEl?
C. Oportct rogare DEUM; quia nullus poteftdolere depeccatis, nisi DfcUS gra-tia fuž cor moveat: ac prseterMoportet attentč confidcrare, peccatum mortale efle (ummani injuriam DE O irrogatam, qui ob fuam infinitam bonitatem dignifti-mus eft, ut non offendatur, led aruetur fu; eromnia, ritgue ei ab omnibus crea-tans ierviacur. I\ Pa-
■SD $ fe 7«
p. Pater declara nuhi meiius, qualis debcac efle hic dolor ?
C. Dolor eft duplex: dolor pcrfedtus, qui vpcarur Contritio,. & dolor imperfečlus, qi>i dicitur Attritio.
P. Qualis eft dolor perfe&usj qui dicitur Contritio?
C. Dolor perfe&us, vel Contritio, eft dolor charitate formarus, quo ex (olo amorc DEI, ut SummiBoni, dolet peccator, fc commilifle peccatum > h6cque deteftatur fupra orane malntn.
P. Etqualis eft dolor imperfečius, didtus Attruio ?
C. Dolor imperfe&us, val Attritio, eft dolor, quo peccator dolet, fe commififlc peccatum: qui dolor communiter concU pitur vel ex metu gchcnnac, vel ob jaftu-ram Paiadifi, vel ob turpitudinem ipfius peccati.
P. Quis eft mclior exhis, dolor perfeftus, an iniDcrfedius?
C. Absque dubio dolor perfeflus, id eft, contritio, eft melior; quiaei, qui elicit Adurn contritionis/ in quo etiam inclu-ditur voluntas confitendi) k DEO mox remittitur peccatum: at ci, qui elicit; A dum Attritionis, peccatum »on rcmit-titur line Sacraiiicnto Paenitentias i qu»m-
E 4 yU
jt $
vis Attritio ailponat ad confequendam in didoSacramenco remiffionem pecca-torum , & gratiam DEI. P. Quis ex his duobus doloribus eft necct
farius ad confeftionem ? C. Communis moderna opinio eft, qu6d Dolorperfedins,aut Contritio, lir bona, non tamen neceflaria ad tonfeflionem j fed fufficiat Dclor imf crfe&us, feu Attritio , aut iiipra explicata ,autad umroum illa, qua; eftconjtjn&acum a!iquali initio amoris benevoli ergaDEUM;qund huc-u(quemanet indeufum a S and a Sede. P. Pater, inflrue me, q lomodo ehcicndus
(it adus Contritionis ? C. Lubenter. Hoc modo.
m Contritioni*.
" r\Ominus meus, ac DEUSmeus, quia " tu es lummum, infinitum, ac perte-" čHflimum Bonum,te luper omniadiligo, " &■ ideo ex fincero cordc prenitet me pee-" cžile, doIe6que, qu6d offcnderim te tot " peccatis meis. Abominor cun&a, dete-- ft6rq ue magis, quam omnealiudmalum: " doleo, quia difp icui tibi, ac peto humil. " litrč veniam & remiilionem. Propono fir-" mirer, qu6d te, cum auxilio gratiae lus, £ infereste rcčta ad confelfionale, Genuflexus figna-bis tc figno S Crucis, ac cum devocio-nc orabis Confiteor ufque ad verba: me* tulpa, me a tulpa, mea m iix.ru* culpa\ Sj inter dicendum haec verba, percunes pc-.ftusex dolore, qu6dDEUM offenderis. Dem accuiabis te clarč, fideliter, ac vete-
"SO 7f
rerundfc de tuis peceatis, pronti eadem in memoriara revocfifti. Exempli cau(5:
* Pater me accufo, qu6d DEUM non ama-" verim prouteramobligatus:&inparticu-
* l.m, qudd me fors non converterim ad " Divinarn Majeftatem ab eo tempore5 quo " caspi eandem cognofcere, ufque ad hoc " tempus. Dixi triamendacia;femeljuravi: " b;s non exh)bui reverentiam debitam Ma-" tri mese: femel non audivi Miffamdie fe-" fto, Bisdefidcravi nialum proximo: tec ° roaledixi defun&is;, atque hoc mo-" do, &hocordine,accumhac claritatete " acculabis detuispeccatis«
P. Teneorne me accufare de omnibus om-
nino peceatis in Gonfeftione ? C» De omnibus omnino peccatis mortali-t. bus debes te accafare in Confeflione,cutn fpecie, numero, & circumftantijs eorun-dera quia iiJa funt materia neccflaria Sa-eramenti Poenitentiae. P. Eftne etiam obligatio confitendipeccata venialia?
C. Non eft obligatio confitendi peccata venialia ; quia per hatc non amittitur arnici-tia DEi.Nihilominus fi vis tantummodo ali-quod ex his confiteri, debesid confiteri cum dolore,&propofitQnon committcn-Jiiddc cctcro. P«
7b
P. Si quis omitteret contiteri aliquod pec-catum mortale, clTetne Confeffro valida ?
C. Si quis ommictat confiteri aliquod pec-catum Riorcale ex malicia voluntarii: aut vero ob non ricč fa&um examen con-fcientia:, committit peccatum mortale Sacrilegij, & Confeffie eft nuila: efique poesiitens obligatus ad repetendam illam confeffionem, ac infuper ad fe accufan. dum de commiflo Sacrilegio.
P. At fi quis oblivifcatur alicujus peccati morralis finemalitia?
C. Tunc non peccat ;e(lqueab illo peccato, cujus erat oblitus, fimul cum alijs pecea-tis abfolutus. Nihilominus in pritna Con-feffione, quam facit, tenetur fe accufare coram confeffario de peccato ex oblivio-ne omiffo.
P. Cum ab illo peccato fit abfolutus, cur tenetur id confeffario aperire.
C. Tenetur aperire, utfatisfaciat prsecepto de integra peccatorum confeffione faci-enda, prout memoriae occurrunt, &li id non aperiat, peccat mortaliter contra hoc prasceptum.
P Quid fignificat confiteri peccata cum ffecit & numero eorundem ?
C. Significat, non fufticere, dicere Confef-fcrio: Parer ego peccavi j verum oportet,
ot
* ^ $ <& 77
■t dicas qualitatcm peccaci, & quotics id comniilifti. Exempli grada: furatus fum femcl: blafphemavi bis: rnentitus furn ter, &c.
P. Siquis rion recordetur deterrainati nu-meri peccatorum, quomado debet fe ac-eufarc de peccads coram Confeflario?
C Debet prius expendere numerum ma-jorem, vel minorem;acdeindc affumere numerum medium, & addere Iy circiter. ExempH causŠ: aliauis blalphemavit, & ignorat,an očlies,aecies,vel duodecies. Tunc poterit dicere: Pater blafphemavi decies circiter.
P. Quoniam me inftruxifti de fpecie & nu-mero pcccatorum, explica mihi edam cir-cumftantias eorundem.
C. In ordine ad has oportet fcire, efle indu-bitatam obligationem exponendi in con« llione non tantum fpeciem & numerum peccatorum, fed etiam circumftantias , qua mutant fpecicm peccati, auc habent annexam aliquam cenfuram: veluti, fi-quis furetur rem faeram, quia eft Sacrile-gium: fi quis pereutiat Perlonam Eccle-liafticam,quia,prsterquarn qu6d commit-tat Sacrilegium , incurrit Excommunica-tionem. (juantum ver6 ad circumftantias, quae fpeciem peccati non mutant,
fed
78 #
fed tantum notabilitcr aggravant, du* funt opiniones Dočiorum; alijaffirmant eflc obligationem eafdem expenendi in confcffione; alij negant.
In 1'umma: hanc regulam teneas, qu6d poenitens litfempcr obligatusrefpondere curn vcritate, quando Confeflarius cun-dem interrogat in ordine ad ipfius pecca-ta , uc cognofcat ftatum confcientias ipfius.
P. Poftquam enarravi peccata mea, debe6-nc aliud dicere ConfeiTario?
C. Poftquam te aceulafti de omnibus pec-catis tuis,prout occurrerunt memoria?, bonum eft fubjungere: " Pater me accu-" f0 de omnibus alijs peccatis eommiflis " ab eotempore, quoperveni ad ufum ra-" tisnis; fi recordarer, & cognofeerem " alia peccata, omniaconfitcrer: &ideo " de omnibus doleo, ac ex corde valde " doleo,qudd DEUM mcumoffenderim; " pet6que humiliter a te Pater , qui lo. " cumChrifti tenes, poenitentiam & ab-? falutionem.
Fars
Pars Quinta. D*Jatisfaflione,five Pcenitentia.
P. Confeflarius mihi imponit pceniten-tiam gravcm, tenc6rne ego il)am ac-ceptare ?
C. Si tuconfideres, quodomnetuum peccatum fitgraviffimainjuria DEOirrogata, quantumcunque graviš fit poenicentia, agnofces fecundum communiorem Do-čtrinam, te femper efle obligatum ad ean-dem acceptandam; ficuti debes hamili-ter excipere omnia monita & confilia, qux pro falut« ariimse daturus eft tibi Confefla-rius. Sitamcn videres, qu6d probabili-ter haud fis valiturus illam pcenitentiam explere, debes humiliterrogare, ut hanc in aliam commutet.
P. DebčtnePoenitentiaftatirn expleri?
C, Quando Confeffarius non determinat tempus,eonvenieuse(l,candem adimple-reprimo, quofieri poteft,tcmpore, & an-tcquam quislabatur ina!iquod peccatum raortale.
P. Adimpleturne Poenitentia, fi hrc explea-tur in ftatu pcccati mortalis?
C. Eft
8o $ .
C. Eftjamcommunisdoarina,quod adim-pleatur quantum ad obligationem a Con-fcflario impofitam , ita ut is, qui injun-£tam fibi paenitennam explet in (latu pec-cati mortalis, non obligetur ad eandetn rurfus cxplendam, quando fe reponit in
ftatum grada.
P. Eftne peccatum mortale,explerepceni-tentiam in ftatu peccati mortalis?
C. Eft tantummod6 peccatum veniale.
P. Si quis omittat explere pcenitentiam, quod peccatum committit ?
C. Si omittatur poenitentia gravis impofita pro culpa gravi, ficati jejunia, difcipltnae orationes longae, Peregrinatior^es, & fimi-lia, committit peccatum mortale : at fi omittatur leviš,impofita pro culpa levi, ficuti pauca Parer nofter, aut pauca Avc Maria »committit tantum peccatum ve-
p. Poft impofiram pcenitentiam quid debeo
expedarea Confeflario?
C. Debes exPe£hre complementum hujus Sacramenti Pcenitentia:,quod eft abiolu-tioa perraris.
Pars
_^d m _11
«■■' 1 ■ " "i" I_ U II IJ ■
Pars Scxta. De Abfolutione.
P, /~\Uando Confeflarius raihi impertit ab-folutionem,quid debeo ego cx parte mea facere?
C. Tunc temporisoportet re,jundias tcnerc manus , ac profunda capiris inclinatione renovare, quantum poces , coram DEO dolorcm de omnibus pcccatis.commitlis in vita tua,cum firmo propofito nunquarn ampiius peccandi; arquerogare Divinam Majeftatem,ut, quemadniodum te Con-feflarius abfolvit hic in terris , ita fua in-finica Mifericordia te habrat abfolutum incoelis, per merica Padionis fui Divini Filij, & Domini Noftri, ac Redemptoris JESU Chrifti.
P. Obtenta abfolutione, quid fupereft mihi agendum ?
C. Po(tquam te Confeflarius dimiferit, redite conferadaliquod Altare, aut alium idoneum locum, ubi genuflexus dic hanc, vel aliain orationein.
O R A T I O.
Po/i Confeffionern.
" (~lR.atia« tibi ago, DEUS meu« , te lau-
" do, & bencdico pro gratia, quam prae-F fti.
%t $
" ftitifti mihi, cor meum tangendo, ut con-" ficercr peccata inea. Te obfecro pcr me-" ritaSanfliflimaVirginisMARij«, Domina: »• Noftri, &Advocatac, ac Omnium San-" dorum, ut acceptare digneris hanc meam Confeflionem: & fi ego in aliquo defeci, >• fuppleat tua magna Pietas, ac tua magna >» Mifericordia; ad cujus menfuram dignc->' ris, amabiliffime DEUS meus, habere me »' pleni, ac perfede abfolutum hic , & iu »' coelis. Amen.
Conclufio.
DEin mandat Sua Sanditas omnibus & fingulis Parochis, ut in docendo pueru-los, 8c puellulas modumritž confitendi,hac Inftrudioneutantur,atque hancijfdem tra-dant ea methodo , qu« eft prjefcripta pro tradendaDodrinaCnriftiana; inquaetiam a Sua Sanditate proponitur , qua ratione valeantipfiquoque adulti facile inftrui, 11 & hi comperiantur cflc rudes, ac ignorautes.
* T. A. Archiepifc. Epifc.Avellinenf, Secretanus Coniilin
IN
» gs; n JNSTR UC7I0 III.
Pro Vuerulis, & Fuellulis, primo ad Eucharijii(€ Comumonem admittendis.
JNTRODUCTIO.
ClParentum naturalium officium acmu-^ nus expofcit,(ubminiftrare prolibusne-ceflarium ad vitam confervandam alimen-tum, ut incrementum capiant in tempora« neacorporisvita; majori profedo jure pQ. ftulat idem eorundem , ac fpiritualium Pa-trum Officii ac muncris debitum, quorum1 nomine ccnfentur Parochi, & Magiftri, qui^ bus cura educandorum puerorum eft de-mandata,utnon fraudenteorundem defide-riun,quoconcupifcunt Panem Cceleftem j verumomnicura ac ftudio colloborent, uc cibo fuperfubftantiali Sacratiflimi Corporis * Chnfti, Domini Noftri, ad proft-dum vit« fpiritualis nutriantur, atquc Sandč educcn-tur in anim* vita, quam dem aeternum in eoelo viduri funt; quar eft ulcimuseorum P i finis
84 ^ ©
finis,ad quem DEUSeos condidit, & colfo-cavit ad modicunuemporis in hocmundo. Veriffimč orc proprio Chriftus ipfe effatus eft : f g®fam p**1'* vivust de cetle defcendi: fijuis manducaverit ex hecpanei vivtt in dter-nttrri. Jo. 6. v. f 1.52.
Quocirca, ut latis pio eorum defiderio fiat, qui nondum CoeleftiPane rcfcGi, defi-derant acexoptant inftrui, qua ratione dignž accedendumad Divinsm Menlam Domini» atque fufeipiendum (it cum fru&u Sacramen* tum Euthariftiae, vifum eft SandlitatiSuas, Domino Noftro Benhdicto XIII. efle va!dc falubre , praefentem edere Inftruftionem , feriptam inftar Dialogi Parochum inter & Pueros, atque in hac explicare cumbrevi-tate ac perfpicuitate, quid fitSacraroentiam Euchariilia: quas afferat utilitates hocdi* °nc fufcipienti: quafque difpoficiones ex* pofcatin accclluro ad Menfam Divinam.
Pars Prima. Ve Excellentia Sacramenti EnchariftU.
JDArichus. Haberifnedefiderium fufcipien-
di Euchuiftiam? Filtri. Ita Domine: ardemus defiderio k multo tempore.
Par.
JV, Quid ccnfctis vos, fignificari nomine Coiiimimionis?
r«. Nos ccnlcmus , ac dicimus, nomine Comunionis incelligi Sacramentum Eu-chariitise, uti edo£ii fumus in Do&rina Chriftiana.
Par. Alt iTonmeminiftiSjVobisfuiffedičtum, ad fufcipicndum hoc Sacramentum, efTe neceflarium, mulca fcire?
Pu. Meminimus; atquc ideo cupimus > de ijs mod6 inftrui.
Par. Benehabet: eftoteigitur attenti; equi-dem ego , ne mencem veftram obrnam, inftruam vos modo pro capacitate veftra deijstantum, quse luntmagis ncceffaria, ac majoris momenti.
Pu. Erimus atcenti omnes: verum primo loco explica nobis, quid fit Sacramentum Euchariftiar.
P ar. Euchariftia, (Ive Cornmunio, eft unura ex feptem Sacramentis, a JESU Chnfto inftitutis, in quo fubSpeciebus Panis 5C vini, continetur verum Corpus, & verus Sanguis cum anima & Divinitate ejufdcm Chrifti Domini, Salvatoris Noftri.
Pu. Quando fuit a Chrifto hoc Sacramentum inftitutum?
P ar. In ultimacoena,quamcumfuisdifcipu-lis fumpfit vefperipridie,quampateretur4
f 5 *«•
P h- Quare hoc Sacramencum vocatur Eu-
chariflia ?
par. Euchariftia fignificat gratirumačiionemi ut erudiamur, nos toties, quoties fumil mus Corpus & Sanguinem Chrifti, opor-tere,eidemgratiasagerepro ingcnti amo-re,quem exhibuitpaciendo & moriendo pro nobis in Crucc: ac dando nobis fe-mctipfum in cibum fpiritualem animaruni noftr&rum.
P«. Quomodo id, quodeft panis, convcr-titur in Corpus Chrifti, & id quod eft vi-nuin, in Sanguinem Chrifti ?
Par, Convertitur virtute verborum, quas profcrt Sacerdos fupra Hoftiam, & fupra Vinum, quando confecrat.
P#. Quis tribuit tantam virtutem verbis Confecrationis ?
P,;r. jEStiS Chnftus, qui eft DeusOmnipo-rens, quique facit,acpoteftfacerc,quod nobis videturimpofibile.
P«. Si quis non eftet Sacerdos, pronuntia-retqje confccrationis verba, confecra-recne?
Par. Nullaratione; quia foIisSacerdotibus dedič poteftatem confccrandi panem ih finim Corpus, & Vinum in fuum San-gnitlem.
P«. Qiandoergo venitChriftusin hofti-anijautincahceniž P ar.
B fe.
Mox ac Sacerdos finit prolationetn verborum confecrationis.
Pu. Ergo fafta confecratione Hoftiae & Ca-licis ,'Hoftia non eft amplius panis, & in calice non eft amplius vinum ?
far. Omnino non eft.
Quomodo dicis, non efle amplius p*-nem, nec vinum; cum videamus colo-rem; atque alij alfleverent, (cnciri quo-queodorem & faporem.
P ar. Quamvis poft confecrationem rema-neant fpecies, five apparentiaz panis & vini , id eft, fapor, odor, 8c color, his ta-nien non obftantibus, non eft amplius fubftantia panis, nec vini, fed folum fub-ftantia veri Corporis, & Sanguinis J E S U Chrifti.
P«. Quomodo poffunt remanere fpecies panis & vini abfque eorundem fubftantia J
P ar. Remanentmiraculofč; quiaficper bo-nitatem fuam voluit Dominus Deus, & fic potuit per omnipotentiam fuam.
P«. Qu?s nos obligat ad hatc omnia cre-denda?
P*r. Noftra Sančh Fides.
P«. Qui non crederet, aut dubitatet de hist peccarčtne?
V«r. Sani peccaret mortaliter > cflčcque Hereticus.
F 4 P*-
s*
P«. Quali$ cft Chriftus in Hoftia, & in Ca-Iice confecrato?
P ar Eft vivus ac gloriofus Corpore, Ani-- ma& Divinirate, (icuti eft in ccelo.
P«. Quando Chriftus venitin Hoftiam,aut Cul icem , deferkne ccelum ?
P.»r. Non deferit, fed eodem omnino tem-pore, quo fedet in ccelis ad dexteratn Patris, eft in Sandtiflimo Sacramento.
P«. Scire avenius, cur nos non fumimus Co.nnionionem fuar fpeciebus panis & Vini. (icuti Sacerdotes ?
IV. Saccrdotes communicant fub una & alcera fpecie ob ritOs Miflse obfervantiam, atque ad conficiendum perfottum Sacri-ficium. Carterum Laicis,ac ijs,t]uinon funt Sacerdotes, fati-s cft communicare foliim (ub fpecie panis; quia cum fubhac una fpecie fit Corpus chrifti vivum, cum Corpore eft etiam ipfius Sanguis t, ficut in calice cum Sanguine eft etiam lpfius Sa-cratiilinum Corpus.
P». Si quis in Communione accipiat me-dietatem particulse, accipitne totum |E-SUM Chriftum?
P.ir Accipit omnino totum & integrum Chriftum, qu a JESUS Chriftus tam eft in f articula , & in quacunque hujus p3rte, quantumvis modica, integer, quam eft
- iu vilice, &inhoftia magna. P«.
^c m ds.
p«. F.ftne prsta Perlonam Chrifti aliquis alius Sančtus in Hoftia, aut in Calicc confecrato ?
Tar. Non eftullus alius Sandus, necAnge-lus, nec Beata Virgo,fed (olusChriftus; & quia Chriftus eft veros Homo, & verus Deus, cum Perfona Chrifti, qui elt Filius Dei, eftquoque perconcomirantiam na-turalem Pater & Spiritus San&us.
P«. Ergo confitendum eft , iftud efie rna-gnum Sacramentum.
Pare hoc neceflarium ? tur. Qiiia ficuti panis communis non pro-deft corpori mortuo, ita panis fpiritualis Sandiffima: Euchariftia: ex fua inftitutio-nenon prodeftanimaeDEO morture. tu. Qiii commnnicat in peccato mortali,
quid mali facit ? tar. Facit in juriam graviflTmam DEO, & Sa-cratifiimo Chrifti Corpori; quia indignd fumit communionsm, &ideo committit aliud peccatum mortale Sacrilegij, tu. Si quis fit in peccato mortali, quideifa-
ciendum, ut dignč communicet ? &r. Tenetur ante comunionem cum vero dolore & propofito confiteri, & abfolu-tionema peccatisobtinere. tu. Ergo fatis eft confiteri, ftque in ftatum gracix reponere, volenti accedere Divi-nam Menfam? tur. Satis eft quidem, ut indignž non communicet; verumut hujus Sacramenti ef-feftus ubertim participet, oportet,ut ac« cedat Communionein fine ullo afFe&u alicujus pcccati venialis, ac prazterea cum fide, cum timore & amore ergaChriftuni Dominum
tu. Quomodo oportet nos accederc cum Fide?
94 . . © t*r. Firmiter credendo, quod in lančla communionefitisfumpturi fub figura fa-crs formulae Corpus JESU Chrifti, viv] & veri DEI ac Hominis, Omnipotencis Creatoris coeli & terr« : qui eft ipfi/fi. musLEl Filius, pronobis natus ex Ma-ria Virgine, & pro nobis mortuus in Cruce, ut nos falvarer.
Pu. Quomodo oportet nos accederc cum timore ?
Par. Confiderando,quod vos coram DEO fitis viliffimaecreatura;, ac rniferi peccato-res, magls meriti habitare in ardoribus Infernalibus , quam acccdere Sacratifli-mam Menlam atque ex hoc timoris afie&u ingeminabitis toto corde verba illa: Domine non fnm dignus? Ah Domine, non fum digtuis! ah Domine non Tum, non funj dignus!
P«. Quomodo demum oportet nos accederc cum amore?
Par. Attenta mentecogitando ,quod fufcc-pturi ficis J E U M Chriftum, ita charum, ita amabilem, ut ille fit magnes , qui om-nia corda trahit ad fe : illum JESUM, ui venitin corveftrum,& in animam veram, ut arčtiffima unionc vobisuniatur, fiatqueunumvobifcum,8c vosfiatisunum cum ipfo.
Pat.
f«. Qpi acceditCommunioncm, tenetur-
ne ifta fcirc. tAr. Tenetur faltem fcire , quid rccipiat in hoc Sacramcnto, nempc, qu6d recipiac Sančtidimum Corpus Chrifti vivi, & veri; etiam fcirc tenetur , neceflariam, ad hoc Sacramentum requifitam prxparacionem.
Pars Quarta.
De O bližati one fumendi Sacramentum Eucbarijlič.
tu. "CStne aliquod prasceptum,quod obli-gat ad fumendam San&am Com-munionem ? t*r. Secundum do&rinam hoc tempore communillimam eft praeceptum Chrifti, qui dixit r nisi manducaverimus carncra fuam, non habebimus vitam aeternam. Tu. Eftnealiud praeceptum particulare? tar. Eft praeceptum noftra: fan&ae Matris Ecclefise, quae mandat omnibus fidelibus Chriftianis, ut communicenc faltem fc-mel in anno in Pafchate. tu. Quando incipiunc obligarc h*c pra:-cepta?
t#. Incipiunt obligare pueros & puellas ( poftquam pervenerunt ad annos difere«
tionis i
tionrs, M cft, ad eam£tateiti,in qualunt apti ad difcernendum hunccibum Sacra-mentalem ( qui non eft aliud, quam ve-rum Corpus JESU Chrifti) k panecomu-ni, & profano 5 atque norunt accedere debicacum pietateac religione.
r«. SuiH citne attigifle fepcimum setatis an-num ?
Par. 13e hac nequit dari regula certa, fed at-tendenda eft eorum capacitas fecundur« prudens confeftarijarbitrium.
Pu. Peccantne illi, qui pervenerunt ad seta-temrequifitam pro communione, & non communicant ?
Tar. Peccant omnino, fi propria negligen-ti3, autculpžnon velint inftrui, aut non velint communicare; at (1 dcficiancin hoc Pater, aut Mater, aut a!iquis alius, qui obligatur eos inftruere, tunc peccant hi mortaliter.
Tu Supcrdftnealiud, de quo nos inftruas?
IUr. Supereft pračlica methodus, qua fu-menda (it comniunio.
Pa rs Quinta. De Sanciifjima Communione.
r#.QUomododebetnus nosveftire,quan. ^ do imusadiufcipiendum hocSacra-mentum?
t' Par.
® 57
ttir. Solent aliqui Parochi , & Patres fpirl-tuales accefluros primavice ad commu-nionero curare veftiri inftar Angelorum, quae religiola confvecudo non nnproba-tur: verum comtnuniter oportet adire comrr.unionem in lolito vefticu mnndo quid«ii) ac deccnti, non tamen (uperbo, nec vano; ac praeterea cum gravitaic, ac modeftia.
P«. Nune edoce nos modumfumendiSan-
diflinam Communionem. P ar. Lubenter. Exhortor vos, utante Comniunionem exerceatis fequentes adtus, quosrellringo adodo; nempe trimusfjl Vefperi piidiediei Communio-nis, commendate vos DEO per ora-tionem, Sandilfimas Virgini, Angelo Cuftodt, & Sando Nominis veftri, ut digni efficiamini lumendi JESUM Chriftum.
Setundut' Satagitc habere ingens dcfide-
rium uniendi vos Chrifto Domino. Tertius. Manč, mox iti furrexentis, cum eod«m defiderio vosconfertein Eccie-fia n, ubi, quin cum ullogarriacis,per-lovitea!iquii preccs. O^utus. Exin facitc Confeffionem debi-ta cum prseparationc , ac dolore dc pcccatis.
G Quintus,
$8 "SJ5 ®
gujntut. Ita difpoliti, omni cum devoi tionc aditc Altare, ubi genuflexi ex-pedate dcmiflis occulis, ac decuffaiij ante pedus, id eft, appreflis pečlori in niodum Crucis,manibus.
Sextuf. Tumrenovate, utl vos inftruxi, adus Fidei, Timoris, & Amoris erga JESUNi Chriftum, ac firmam fpem con-cipite, qu6d , mediante fiia gratia, fic fadurus vos dignos, ut non folum fuG. dpiatis Sacramentum; fed etiam vic-tutem & effedus ipfiusSacramenti.
Stptirmu, Dum Saccrdos Sacramentum manutenens dicit verbailla: Do»/init von [um dignus, vos corde humiliato conjungitc affedus verbis his congruos: atque lubipfum fumptionis tempus,le-vate oculos veftrosSacram Particulam ▼ersus cum pietate ac modeftia, quatn recipietis fupra linguaui, hancque di-dudis labijs, paululum ultra labia pro« tendetis.
O3auus, Demura fumpta Communione^ rurfus demittite oculos j & caput, sic-que vos ad partem recipite; interea at-tendite, ut Sacram Particulam mox deglutiatis: cafu quo hasc palato ad-haereret, non hanc diguu, ied lola lin-
® 99
guži removetc, aut, li opus eft, modi. co aquse haftu. f«. Qi>id fupereft poft Communionem fa»
cieridum?
far. Saltem per quadrantem horx abftine-te,quantum poteritis,exfpiutione,fum. ptione cibi & pottis; ac fubfiftite genufle-xi, contemplantes JESUM Chrdtum ,qui intravit pečlus veftrum, veluti habitacu-lum: gratias eidem agite omni cum amo-re pro tantagratia, atque eundem roga-te, ne difcedat a vobis, priusquam vos rc-pleat fua San&a benedi&ione. P«. Quae oratio dicenda eft poft Communionem ?
P ar. Qui novic legerc, ac intelligic latinum, poteftrecitare cas orationes, quaj funt in libello Oflicij Beata; Virginis. Alijpotc-runt dicere hanc valde devotam.
Oratio Poft Communionem.
MI DEUS Amabiliffimc, JESU mi,Creator meus, Confervator mcus, Redemptor meus, O^ficator meus, ego
crca-
ioo %
creaturatua, čredo, non, nifi Tibi j fpero, non, nifi in te jamo, non, nifite, & propter te. Tc adoro, tibigratias ago,tebenc^ dico,te oro, utbeatiffima pne-fentia SančtiiTimi Corporistui, quod abfconditum fub fpecic panis hodierno die fumpii, 8c mihi ineorporavr, ita Sančtifi-cet animam meam,ut ex nune non fentiat deinceps aliam dul-cedinem praeter te, non deilde-ret aliam confolationem, nori amet aliam pulehritudinem r non quarrat aliumamorem. Ut deinceps non aliud timeam, tjukm offendere te, & difplicere tibi 3 nec curem alium honorem, quam ferviendi tibi, & amandi / te femper inhac vita, ut deinde
po a
pofthanc tevideam,te fruar,& amem aeternum in cceIo. Amen.
P«. Fa&a hac orationc, poffuiruasnc exirc
extemplo ? far. Convenlenseft.utnon tamcit&exca-tis, led adhuc paulifpcr fubfiftatis, atque gracias agaMs Sandidimse Virgini, S. Angelo Cuftodi, & veftro Sančto Patrono, qui vobis aftiterunt} & hoc fačto, i te do-irurr. in benedi&ione Domini} date operam, ut illo diefolito magisfitis recoiie&i, ac folicanj, atque procul a lufibus, ac prasfertiin k malis focijs, utque vacetis exerciti> devotionis: etiam identidem re-Tocate in memoriara ingens beneficium, qnod DELI S vobis contulit, & grarias, quas vos relaruros efle ex Sandiffima Communione fperare oportet.
POftquam igitur fuaSančti-tas, Do minus Norter, prae-fentem Inftručtionem propo-fuit, quam fanenon eritdiffici-
10* & ca.'
le traderepueris,qui difponcn.
di funt adfufcipiendumhocSa-
cramentum, mandat, praefer-tim omnibus Parochis, oneran-do infuper confcicntias eorun-dem,utaccuratainduftriautan-tur hac Inftru&ione, atque etiam ea ipfa ratione,quauten-dum efle inftručtione de Con-feflione pntfcriptum ac ordina-tum eft: ut ita etiam adulti vale-ant cum facilitate reportare emolumentum, ac profečtum, aSančlitate fua defideratum.
F.A, Archiepijc. Epijc. Abellimns, Secretarim Concilij,
Tjotfzžt-e, v
|